DlCTIONIBVS ET C O N F V S 1 O N I B V S doârinæ, religioni's, fcriptorum ôC dodorum Pontificiorum

T 1 s s. P.RINCIPÎ AC domino, D. 1 O A N«« Alberto *Duct ^e^d^o^enß, ^c: Suo Domino clementiß ßmo Salutemiamp;ueritAte conßantem zçlum, À Domino l unico omnium

WATT H IAS FLACIVS Illyricus optat,ac à Deo opt.max.peramp; propter filiunifuum ex animo precatur.

OMJNV S ac Seruator nofler ie-s V S CHRIST V SjPrinceps pi'en tilTpaulo ante fuam mortem,abitio-nemejp ad patrem,diflèrens de extre-mo die aciudkio, pofl multas parabolas de uigilantia, conftantia ac dili gentiain uerapietate,tandemaliquotiesrepetens in-culcat: Vj§ilate,uigilate,quia neicitis diem, nelt;^ ho-ram.Quodautemuobis dico,omnibus dico, N iG l-L A T E, Vtinam hæcuox non tantum in auribus, fed amp;nbsp;corde noftro perpetuô,efficaciter^ieodem ilîo Domino per Spiritum fuum opérante,iniônet. No-ftrumfanèeft, nofmetadhancfollicitudincm côfide ratione tam gram's monitionis, poflremorum^ rem-porum,amp;iudierj uêturi,fubinde cxfufcitare, 8^ à Domino increments fru ctumô) huius meditationis quo tidie ardentifsiniè petere*

inædicUudicij^îquorum ifta fequentia quatuor p« maria efle uidentur,qug fànè digni Gima funt,ut à pio homine crebro multum^ confiderentur»

Primum igitur indicium uicinitatisultimæ dici» fèueriGimic]^ iudicq eft, patefaftio abominationis defolationisjfeu Antichrifti, qui tam longo tempore « fub ij3ecie angeli lucisSsf uicarf) Chrifti,in EcdeHa Dei fedit, per fuas horrendas abominationes omnia deuaftans acperdêsmempe ueram Religionem,glo* riam Dei,amp; animarum falutem.

Scribitenim Paulus z.Thefx. quod quidem my-fteriumaut abominatio Antichrifti iamtunc paula* tim agebatur, ac ueluti pracparabatur : fed Antichrh ftusipleuereuigereac regnare debeat,indinatodegt; mumlmperio Romanon'deft, circiterpoft Domin* annü 4oo.Et quod tandem inflate ultimo fine aut iu* dicio,patefier: quodqj Dominus quidem primöm fit cum confefturus aut perditurus fpiritu oris fuifit^ cft,per V erbum amp;nbsp;Spin'tum S.dedarando nimiruni orbi terrarum, quod fit uerus Antichriftus : prorfu^ autem fit eum aboliturus ipfa demum præfèntia Sic amp;nbsp;ipièmet Dominus prædicit, ante finem mun* di patefiendam efie abominationem,ftantem in loco {anfta,nempein medio Ecclefiæ Chrifti»

Secundum eft, ifta tam fubitaglorioG^ inftaura* tio, adde amp;nbsp;repentina per orbem terrarum propag^-tio ueræ doftrinæ : nequicquam contra Satana prin-cipemundihuius,cumomnibusfuis fatellitibus SC inftrumcntis,furente,repugnante, di refiftente. Vi-detur

lt;îetur cnim omnino hæcefîe ilia ultima uocatio ocio^ ^orum in uineam Domini, denotata in parabola om-tiium temporum uocationes delcribenteme quis ue-mente illo fummoiudice,deignorantiafeleexcula-fequeat»

Tertium extremæ diei indicium eft, i{îe tam fubi-tus contemptus, ac horrêda ingratitudo plerorumcp bominum, iftius tanti thelauri, agniti^ boni, quam paftim plenocp impetu graflàri uidemus,dû alrj qui-demagnitam ueritatem uel nolutrecipere,agnitoscp errores abrjccre;uel etiam eandem furenter blafpbe-tnant amp;nbsp;perlequuntur.Ali) autem uarias corruptelas acfanatiimos ample(ftuntur:â uerocp dégénérantes, cum agnita Babylonis meretrice colludutjac icortan-tur:cum ea tranfigunt, eius^ abominationes, fi non omnes,at faltem aliquas,ueluti cbarafteres quoldam, tiotascp ac nomina eius in manu amp;nbsp;fróte( uteftin A-pocalypfîprædiftum)recipiunt,ut uelopesac ter^ ras,uel laltem pacem fecuritatemep confequatur. lij deniep curis,cupiditatibus acuoluptatibusterreng buius ui tg immerfi, parum hanc cœleftis regis inuita tionem conuiuium^ curant»

Quartum eft, fumma fecuritas, SC nimfum ftudiu rerum ac commodorum terrcnorum,quódChriftus dicitfuiftêante diluuium:5c futurum etiamin immi nente finemundi,ut uidelicet homines toti fint in ucndendo,emendo,ædificando,coniugiacontrahen do, amp;nbsp;in aiijs occupationibus uoluptatibus huius uitæ:minimum de Deo,uera eius Religione, uita æ-a j terna^

terna,iudkio aut inferno fonicitinruftra clamante amp;nbsp;uocante cos Deo ad pcenitetiam,filij^ fui agnicion^

Vkimum fit,præcedentibuscp quatuor appends lt;is nice addatur, ifta omnium literarum, linguarum fcientiarum,artiumcç liberalium ac illiberalium rc iiouatio,illuflratio,amp; quafi quædam perpolitio:qua: omnia multo nuncfuntcultiora, perfedlioracp natiora^quàmante jroautóo annos fuere.Solêt enim res multf (ut in arboribus,animalibus Sgt;C hominibus non raro experientia ipia deprehendimus ) ante u 1 ti-naum interitumquafi reuiuiicere, amp;reflorefcere : iu-xta illud,Ante ruinam exaltatie » Sic fané amp;nbsp;mundus n une ante fuum ultimum interitumrciuuenefcit,Sii: neluti refloreicit. Deus quoep ipfe anteultimam cafti gationê magnis benefieijs no raro homines ad refpi-feentiam inuitat allicit,utprimum mundum èi. So domi tas admirabili liberatione ac rerum fucceifu.

Hæc aliacp indicia extrenig diei.nos Chriflianos di ligentcr obferuare,expendereqî decet,ut iuxta admo^ nitionem Domini tanto uigilantius,cautius amp;fcom ftantius in uerareligione uerfemur,eam retinendo,fc quendojSd omnes corruptelas fermentaqj Satanæ, quorum pleracp aut ab ipfo Antichrifto Romano nobis obtruduntur,aut ab eins colluiorib.falfisfratri-bus (ut eft iynergia, operum necefsitas ad falute) aftutè inducunturzaut deniep, etiamfi à fekftarqs amp;nbsp;a-lijs impoftoribus ueniunt, tarnen omnes maxima ex parte Papatui correfpondent.conionantcp.

Ceîiît.{cribendo,non ca potifsimùm cft^ut iplam ttio' Deam(tametfî omnes mutua admonitione ac exhorta tione in tati's reb. ualde profcctô i'ndigeamus:)fed ut eahuiufmodi pi'as medirationes icriptiones^ côpro-bansjfît alijs pîîs,agnitæcp ueritatis ftudiofî's,præfergt; tim uero fuiordinis inagnatibus ac procerîbus,exeni plo ac incitamento, in fugiendis omnis generis cor-ruptclis,retinêdocpfincero Chrifti Euangeh'o:ficut haórenus refiftendo conciliationibus Chrilli 8c Be h'al,fèu muidplicibus Interim,amp; ahjs corrupteh's, ac-ccrfendocp pios ac collantes dodores, prgclarè fecit»

V erifsimè profeéld ,ac citra omnê falfîtatem, adu-îationisue fpcciem di'ci poteft, tuæ Celfit. Academia; Ecclefîas'cp præ ali}s omnibus totius Germaniæ (ab-fit uerbo inuidia)do(flis,iynceris ac iànæ doélrinæ cô ftanter adhærentibus uiris inftrutflas exornatas^ eC fe.Qtios omnes ut fratres diligo, ÔC ut fupcriores re-nerenter ueneror,colocp.

MadeuirtuteherosrHæcdemum fuinmauera^ Iaus,amp; hoc fummum hominis officium ac uirtus eft, redèagnouifleDeumteum^ quem mifit, unicum fi hum fuum lefummec tantum agnouifie, fed^Ôd iubdi tis fuisjalijsc^ hominibus fummo Audio eiufdem co-gnitionem, accerfitisfÿnceris eius miniftris, cornu* nicafle.Et denicp in hoc tam iando propofîto inAitu-tocpjuno tcnorc ufi^ in finem perAuerare.NÔ uel tan turn bene incipere,acmox turpiterdefineremelde-nique ctiamin contrariam perAcutionem,ùtmulti ali] (prohdolor,acpudor) dcArta puritate religio-

Non hoc certè dico aduîandi ftudio. fcio enim hoc minirnèTheoIogum decere:amp; plura eflè in pinnp bus hôminibtisetiam uerè pfjs, quæmeritô accufàri debeant, quâm quæ laudariifed quia turn Dei dona, beneficiaep Eccleiîæ exhibita,agnoicenda celebran da funtjDeuscp in fàndis fuis laudandus eft:tum etia exempla uirtutis ac pietatis, p'ræfertim in illuftribus perfonis, quoniam eas uulgus hominû magis ièqui-tur cæteris, ad imitationem funt proponenda.

Sicutautem tuaClem»alios finceros confiantes^ dodores in fua regione dementer fouet : ita ut etiam niei aliquam uel tenuem (nam ego alioqui in habita-culo amp;nbsp;fbla protedione Dei cœli commoror ) curam babeat,reuerenterpeto*Notifunttuæ Cl. mei labo-res, certamina Sd pericula, pro retinenda pura i^^ contaminataEuangelij dodrina contra Antichriflu, eiusep fàtellites amp;nbsp;collufbres, aliosep fedudores pri-niùm anno i54S,in fummis periculis,amp; rebus noflris plane defperatis, triumphante iam Epinicion cane te Antichrifli fatellitio,fufcepta: 8^ hadenus per mul tas cruces, periculaamp;^opprobria,tolerata. Notuetia meum fludium pacis T.Cl.efl,ut quæ diligentifsinie omnes adiones perlpexit:præfertim uero eas,qug intercedentib.Saxonicis concionatoribus Cofuici,ôi poftea etiamT.Cl.adæ funt initio anni 1557«

Hocunum profedo, negledo hominum fauore acodio,fêmperegi, ftudioq, habui, utincorruptum filrj Deidepoiîtum, nobis hifee poftrenjistcmpori-busin.

busingenticœleftis paths mifehcordiailluflratum, ^perreuercndumuirumD* martin vm T H E RV Al concredituni,retineretur:utc]^ ilia cœleftis lux diligentifsimè à tenebris, fincera Chhfti niaiïà à ferniêto Pharifæoruni SC Äntichhfti, falutare anima rum alimentum ab omnibus Ipihtualibus uenenis, acdenicj} omnino fandum à prophano fepararetun In quo opere ac fudo:^ icio me èC Deo gratum iacrifi hum offerre,amp; cum alij s Ecclefîjs, tum ctiam Saxoni hs ac Mechelburgicis nonihil inferuiuifle,amp; fèruire» Semper uero me obtuli ad Synodum amp;nbsp;indicium Ecclefiæ,amp; ad reddendam rationem de uita,adioni-bus amp;nbsp;dodrina mea. Ad eandem amp;nbsp;nunc me prompte ofFeroiualeat modo ibi ius,ac uerbum Dei;n5 hu mana iapientia,audacia3gratia,ac potentia ♦ At contra aduerfarrj omnemlucêpiæ diiputationis acdilcepta tionis fugitantes, tantu in fuo theatro apud imperita iftius controuerfîæ iuuentutem furioie declamitant, ac debacchantur,{cientes facile eflè tf »if-Hy

Fuit mihi hiice proxxmis annis certameil contra Papiffcica fynergiam naturalis aut Adamici libcri ar-bitrrj,quætum Originale corruptionê,morbumùe noftrum, tum beneficia Chridi, unici ipiritualis medici, nefariè extenuat : quæq^ adeó propalam pu-gnat cum uerbo uiuentis Dei, prsefertim cum Paulo Rom.^7*s. i.Cor.i* i.Cor.3, amp;GaL5, utnonfolùm in nodris Ecclefrjs, pluribus ßcris cantionibusuub garis linguæ grauiisimè damneturïfed etiam abi-pfismetPapidis Vuormaciæ cocefiumfit,eiïeacre-mane-

matière in renatis quoep uitium repugnatis legi Dei, feu repugnantiam nonleuem aduerfus legem Dei, Quod hifee ipßs uerbis ingeminantes illuftrifsimi Principes Sc Status Auguft. CöfeiTexhibito feripto (quod tue ftatim editum fuit ) in comitqs Ratisbon» anno 1541, ad Cæiârem teftati funt. Quæ ergo po* tefl efle in naturalibus aut Adamicis uiribus carnalis hominis iynergia in fpirituali^us, fi illa etiam in fan^ élis répugnât legi Deif Atnunciflæ phrafesdifet tiisime ex D.Paulo facris^ literis defumptae,non tan tuma Tridentino conciliabulo, fed etiam à Philofo-photheologis amp;nbsp;Sophifl;is quibufdam exagitantut, audacifsimeanathematizantur.

Deniep nunc inuerib toto fcopo aut titulo illius di lputationis(q eftjfuitc^ de libero arbitrJO, aut viRiBvs HVMANis, dc quo inter Chriftuni amp;nbsp;Pharifæos,amp;' poftea femper inter aflertores gratiæ èc Pelagianizantes denic]^ inter Lutherum, onv nesep noflros doélores ac Ecclefias, Sc inter Papif^as diiceptatum litigatum^ efl. ) inuento nouo omni busfeculis in hac controueriia incognito titulo auC quæilionefeufcopo,nempe de modo agendi» totaeaiam plané explicata euiéla^ controuerfia,d^-nuo prorfus inuoluta acobicurata eil»

Sic iolet mille artifex iatan, ut prouerbium de ie-pia cfljCum iamiam iecaptum confufumcp uidet.atra mentum hominum oculisoffiindere, uclutiProteus quidam innouamformam iêlêcommutare.In quotaiito niagis eftmei aduerfarq,eiusl;p adilipu.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;latorum

latorumaccolluforum fcclus detefl:andum,quódi-. P feinet fuis thcmanbusjæfpfiusimpius arrofor uaflator uinep Domini Caper,in fuis propofitionib» in noftra difputatione agitandis,hunc titulum,funi-ïnamep fua manu Sc calamo infcripfi't,ac præfixit, d b lIBERO ARBITRIO AVT VIRÎBVS HVMANIS.

Dominus i e s v s iftam impia fceleratam^ ibphi-fticem ac fycophantiam, pufîllorum Chrifti confeiê^ tiaspernicioßs laqueis intricantem amp;nbsp;ftrangulantê, ueritatemep cœkflis doélrinæ oblcuratem, unâ cum fuis magiftris potenter retundat ac confundat. Ame.

N une adueriàrius meus,in omnibus fermé ledio ïîibuSjin me meamq^ uitamrpro libitu confingendo tnendacia,debaccbatur : feiens neminem ibi effe, qui contradicat.At fi ullam micam boneftatis iafe habet, cur non id potius agitait denuo difputatio autlegiti-xnum iudiciû inftituatur f Ne ille multos fuos uomi-tus,quibus nunc me pro arbitrio contaminât, denuo in os fuu refbrbere cogereturtut ei Vuinariæ accidit.

Cur uero ifèi Heroes non inflituunt aliquâ ordina riam ex uerbo Dei cognitiohemf Verùm forte ob ue iiationes eis non uacat.Iudicetigitur ipfèmetuiuens acomnipotês Deus inter me Si. ipfbs, fummos acin^ fimosjdocftos Si indoélos.

Porrô autem,Princeps pientiff quoniam manci-pia Antichrifti ex ifta collufbrum Babylonicorum Sc aliorum feÓiariorum ueritatis quafi quadam corro-fione ac infeftatione, mea^ Si aliorum finceroru do-öorumeius propugnatione,ô^ exalrjsoccafionibus b 2 innu«i

innuttieras fectas, audactcr committifcutur,tiob]s^ perpetuó obiecflant: idcp certißimum indiciuni falfi-tads noftræ Reh'giom's eflè ( quoniâ cam uerbo Def, fàcrisue literis confutare nequeunt)omnibus perfua dere conaturjideo fcripfi in fequêti libro ^lixa iftius fœdiGiniæ calûm'æ côfutadonê ♦ In quo fimul tu con fcnfum unitatemcp noflre Rcbgionis ôi^ Ecclefiarum demonftrauûtum innumeras eorum difîènfîones, contradióèiones, SC horrendas dopmatum confufio nes ualde proh’xe,ac ex iplorum proprijs libris, cita^ ti'sq, prolixifsimis eorum dicflis aut teftimonijs,lh quido oflendijeuicicp».

Quod autem obfccro euidentius poteft efle ucrc ReligioniSjEuangelfjc^ Chrifliindiciu, quamquod auarijs ledudoribus,turn manifeftis aduerßrijSjtU àbouilla pelle tcAfslupis,amp; angelis lucêfimuland bus:tum à clam fubrepentibus,amp; denfcp à falfis fratri busoppugnaturScinfeftaturC quodqjgladiumac b gnem difsidij indmorum adiundum habcatf Quam tieritatis notam liquido efl: in noflra religicne de-prehendere.

Quæ etiam maior efle poflet Eccleflg unitas ac co^ fenfio,quàm quod noftræ Ecclefiæ in fummis pericu lis, licet poil grauifsimas clades afflitfdonescpjtum atrocibus minis,atqueadeo prelends gladrj uiolenda territarentur,amp;potenter crudeliter^urgerentur,tii cdam magne authoritads uirorum afludjs perfua fionibus allicerentur ad uaria Interim, conciliation nes^ cum Antichri/lo : nihilominus, omnia ilia con-flanter

An etiam illud leue indicium eil concordig doélo rum,amp; certitudinis dodring noilrg, quod cu poftea in fummis noflris diffieultatibus, à florente turn O-fiandro non uulgari arte,indufl:ria Sé autoritate noua do(fî:rina,au£ potius reuera Papiftica , fed noua for«« maindusflaproponereturznec deeflent ofFenfi'ones inter doólores ex proxima cribratione per Interim orta excitatæ,multorum^ cum eo amicitia uetus ads« hgCjSó non uulgaria prgmia ei feCe adiungentes con-fequi poflentmihilominus tandem omnes eins erro-rem unanimiter refutarunt, amp;nbsp;iam Dei beneficio exit tinxeruntCf

Hoc igitur opuSjde Contradictionibus,dincnfio-nibuSjamp;confufionibus Papifticarum abominatio-num, de*^ nofira unitate, tuæ illuftrifs. Clcm.de^^ dicoîeiuscp patrocinio, poilDeum piorurnep prgees commendo:utomnes etiam ex eius approbatione hu ius noftii laboris diicantacrem dijudicationem ueri à falfo, feueramqi reprehenfipnem errorum(quaiem Chriflusetiamin illofuo pufillo Apoftoloru cœtu, amp;Apofi:oIi ac primitiui patres,Ecclefiacp turn in fè niutu0,auditoribuscp, turn Sé in ijs qui à ueritate de-ficiebantjhgreticis feueriter adhibuerunt)non modo ad conferuationem ueritatis prodefle, fed etiam cergt; tifsimum indicium uerg Religionis, unitatiscjp Ec-clefîæ eile».

Nam inter ana(uti didïum eiï) ligctria non iunt pO’ firema Religi'onis acccgtus Cbrifti indicia, quæ pio b 3, homini-

homini dili'gcntifsimè expendenda fufltîpn’mùm, quod cam fataii uariè oppugnat amp;nbsp;moleftat,tentat SC turbat,non foliim per impiorum malitiatn, fed eti'am per piorum ipfbrum imbeciUitatcm carnem, uaria fcandala ac etiam opim’ones cogitadonescp no rectas, fubinde turn in toto cœtu, tum 8c in fîngulis fufcitaii do, Deinde,quód Ecclefia acpf),ut quædam colum-na ueritatisjuel potius ipfemet Spiritus Dei, ducens fuos in omnem ueritate, iemper talibus corruptelis, fcandalis amp;nbsp;prauis opinionibus acriter refiftit. Siciic Chriftus Petrum, ob unicam prauam fententiâ, fug^ geftionem^,mox Satanam uocat : quern paulo ante, wteximium confeflorem,ampliisimalaude exornagt; rat, Et Paulus eundem in faciem,coram^ tota Ecde-(ia,tanquam ueritatem Euangelrj fubuertentem,aipc regrauitercp obiurgat. Tertio, quod Deus datfeli-cem talibus errorum oppugnationibus exitum, abo-lens errores,amp;^ reducens ueritatem in lucem. Vt nuc Dei beneficio omnes ueritatis cupidi agnoicuntjillos tamuariosuitulos,ac interim, tempore poteila tis tenebrarum ( cum Satan Ecclefiam Dei libéré cri^ brabat) ab Aaroni b. alij s cufa ac fuia, impia fuifleî unà cum fuis Papiificis fermentis,de necefsitate ope-rum ad falutem, ôd iÿnergia, acinfulâ Ofiandriiufti-cîa,aliiscp eiuimodi Satan^ fermeatisacpcililentifsi-mis uenenis.

Sufcipe igitur dementer fereno^ uultu, Princeps III uflr.ac pientißime,hoc noftrum fcriptum, dedica-tionem^ : ÔC in præclarè inchoato curriculo retinen-dæac

dæ ac propagandas puræ Chrifti religionis extirpa-dic^ corruptelas (edulo perge : indefeilo ftudio perfi-ciensamp;ßrciensjfi quçporrôadhucin iftarumEccle-fiarum fcholaruincp ex^dificatione defunnut nufqua quicquam eft in hac uita perfectum, prorfus I'rre^ prehenfibile:ftmper^ habemus quod primum in tiobis ipfisjdeinde ôéinaltjs corrigatnus,ac ex^dificc inus.Quod pi] hominis eft agnofcere,acin eo diligen tifsime elaborare,femet drjudicando, ne à Deo iudice tur, puniatur^ : in cuius manus incidere,durum, ac profefto longé triftifsimum eft.

Dominus iesvs tuampientift Clementiamfuo S. ipiritu regat: in omnem ueritatem,opuscp ipft gratum,ac Ecdefi^ humanoep generi falutare,ob gio* riam nominis fui, miferorumcp hominum falutem, deducat:Amen. Ratisbong,in die homonymi mei Mathiæ apoftoli,qui in locum proditoris ludæ ad

TIO M» FL. ILLYRICr, AD SERENïSSIMVM Trinci^em inclytum Senatum Uenetiarum al fcrutan-daminquirendamé^ exceeleßibus facrarum literarum oracti'* lts ueritatent,mirlt;^ßentibus quot;Religionis controuer* ßjs,e^^ntichrißirstielattone^

O G I T A N T r mihi ucftras Amplitudmes, Princeps CerenirsimCi Senatus inclytc, de ChriftianaReltgtoncalloqm : dC fimul expcn-denti,tuinucftram auguftam Maieftatcm,tuin meam cxtremamindignitatcm,donorum^ ac dotum mearum tcnuitatê : uarie^ omnino de hoe toto in* ftituto deliberanti,tandem incidit illa Spiritus S. iententia, per D.PauIum de omnibus finceris 1 ES V CHRiSTr do t^loribus pronunciata:Debitores luntGraccis6lt;Barbaris, fapientibus amp;nbsp;infipientibus. Q.uo cœleftioraculo tanderq totam hanc confultationem finiens, concludcns^, ftatui, Omnino me pic ac ex officio uoluntateepDeifacturum, Ci veftras ( Patres amplifl?)Celfitudines de præfentibus Religionis controuerfqs reuerenter allocutus fuero.Obligor cnimillisnontantùm communi lege charitatis, quaDeus omneshomines,quantumuis ignotos,fibi inuicem ardifsi deuinxinfed etiam illo ipeciali uinculo, quod mei maio res inde ab aliquot iam aetatibus Aluone (quæ amp;nbsp;Albona 4 uetuftis feriptoribus diefia eft ) in Hiftria, inter Arfiam flu-tnenamp;finum Flanaticum,fub ipiarum dominio uixerunt: ubi amp;nbsp;ego natus educatus® fum,amp; adhue hodierna die co gnatos conianguineosep plurimos habeo, ideoep fingulari quadam animi bencuolentia, .ac ueluti deuotione femper erga eas affeflusfunmotus etiam diuino mandato, quo u-nufquifcp fuum magiftratum amare SCr eueren'iubetur, V eftr« ucro fumma: Clem.humanitatis^ fuerit, ad bré-

»« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R. AS F A T I 0.

uctcmpusbcnignas aurcsmihi dicentipræbcfc: fdcntès, quandoqî ctiam holitorcs,altos^ cxtrcmæ forn's homines, utih'a dicere« Quod quidcmin rebus ncgocijs^ fpïn'tua* libus etiam multo uerius eft,quàm in poliucis,aut alijs qui bufcunt^ huius terrenæ uitæ:quandoquidem Chriftus eli-git ignobilia, imbccilla côtempra niundijfua^, myften'a reuelat paruulis : ac ex ore infantium amp;nbsp;ladcntiurn profert perficit uirtutê,uiô:oriamq5:ac denilt;j, teftantc filio Dei, non tam ipfiminiftri funt qui tantas resloquantur ôCtra* dîenr,quàm Spiritus ipfiufmct patris c celeftis,

Exiftit iâ,et hifce annis L. extitiqin maxima parte Euro pæjacre ccrtamcn,de primarqs Religtonis Chriftianae capi tibus,inter eos quiilluftrato Deiuerbo aut facris lireris, Si cos qui Romano Pontifici hominum^ traditionibus aß fandipnibus adhærent:dc qua maximi ponderis contro* werfiajquo facilius iudicium fieri pofsit, utriufq? partis fen* tentiam,in priman'js aliquot capitibus breuiter fimul ac di* lucide proponam:quandoquidem id unicèagunt fedudo TCSjUt homincs audita folùm altera parte, ignoratisq? ueris Scripturæ fundamentis iudicent, Plurimurn uerôjPatres amplifsimijUcftra quocj,ficutamp;omnium aliorumhomi* num,turn ad temporariam, turn ôi. ad æternam fixlicita* tem,omncm^ rerum ueftrarum ftatüm intereft,eam probt cognofcerc,ac dijudicare.

f Nosigitur,quifccundum uiuentisDcitcftimonium lt;fi' cimusjfolam Scripturam Prophcticam ScApoftolicam ef' feillam luccrnam in obfcuro hoc mundi domicilio/ummg hominis rerum optimarum ignorantiæ, tenebrofocp itine* rc uitæ huius propofitam, quaefola pofsit plenèerudire ad falutem, pcrfede^ hominem Chriftianum inftitucre ôtin-formare:credimus ôi docemus, Primùm eife ucrum ac ui uentem Deum,in eflentia unum,6C perfonis trinum, omn'i widentem ac omnipotentem, iufiifsimum ac miferilt;‘ordifsi mumicreaiTe^ omnia,interquxpr^fertim hominem, uak de bonum.ac plancad imaginem fuam,iuftum, fandum ac fceliccm:

PR AE F 4 T 1 O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»,

Föelicemtquf dcbitum perfcdifsimæ obedientinp, tanquam diurnum quoddam penfum autccnfum Deo pra^ftarc dcbiiçnt, ôdpotuerit:cuius debit! plena perfedac^^iper* petua perfolutiOjCiiufticia coram Domino ac creatorefuo futura fuerit. Hunc ergo folum omnipotentem creatorem fcntimus eirctimendum,adorandum,inuocandum^:§^ in ipfo unOjOninem fiduciam noftram rep onendam.

Deinde ucrbo Dei edotflifcimus,hominem paulo poll fpontèrecefsilîêab obedtêtiaDei crcatorisfui,/eœfatanae inferuitutem dediireSCaflbciaffe.’prorfus^ elTefa^umma lum,at(5adeô plané in illius nefandi hollis imagine trani^ formatuma'raæ Dei, morte ÔC pœnis temporarijs ac acter* nis obrutum elle»

Qira ex re accidit,utiam hominis erga De um debi-tum,uelutiprægrandi quodamfœnore audum Ôdduph'ca tum extiterit:cuius quidë altera pars fuit plenifsima perlb-lutio pccnaî,pro admilTa iam culpa inobedicntiæ:altera ue-rOjperfecflifsimiobedientia inpofterS perpetuoDeoprae ftanda.Qitodduplicatumdebitumiulliciæ,nifihomo Deo plene pracHitilTetjperfoluiiretc^, nunquam ad iufliciam ut^ tamcp perueniretjfcd perpetuo in debito iniullicia^ QC poe nishaereret.Præftare enim exacflifsime, autperfoluere hoc totum debitum, iuiliciam ei elîè coram Deo:nonpraeftarc autem,leu debere,contra eile iniufticiam,

Impofsibile uero prorfusfuithomini,idperfoluere,ut quiadeo amiferit omnesillasbonasuires,opescpimaginis Dei,quibus initio à fuo creatore large fuerat ditatus, orna-tus amp;nbsp;cumulatus:ut infuper in cotrarias pelsimas^ ac Deo inimicas,reas^diabolicælaruaeôd formæfit commutatus, quibus foltim ofFenderet amp;nbsp;irritaret Deum, fibi^ ultra om-nem modû debitûculpæacpœnac necelïàriô aecumularct.

Tertio credimusacdocemus,Deum mifertum elïc generis humani, tanto debito 8C ueluti praîgrandi acre alieno opprelsi,obruti^;ideo^ unigenitum filium fuum in hoc i-pfym illi largitum cire,Slt; tradidiflcjUt ueluti quidam fpon-

for,nas,rclt;îeniptor, acinterceflorJUudtafttum dcbitiimifi fe transfcrenSjpro eo incarnjatusjiuftidâ pcrfedifsi'maeobc dicntiæ,pœnarum^ pro pèccatïs à Deo perlegcm flagi'ta* tarum,ipfius feucrae lufticïæ plenifsjmépcrfolueretteain^ humani generis perfolutionem, ueluti prargrande quodda pondus aun'jad fuum tribunal foliumuc, in ufum egehtium peccatorum,feuin redemptionem captiuorum depend«* r€t,acdeponeret,

Hunc ergo ftatuimusiblum eficnoftrum perpetuum fpi ritualem regemjredemptoremjperpetuum facerdotem, Sd unicum mediatorem inter Deuamp; homincs,unicumcpin* tcrcelTorem noftrum, apud Pattern cœleftem:qui folus de* penfo debito, obæratos à nexu uinculis^ liberauerit, om* nia pcccatatotiusmundi fuftulerit,unico pafsionis fuacfa* crificio perlitauerinomnia omnium hominumcriminaex* piauerinfolus.patrem placaucrittfolus^ ad plenum, acc«* dentes feiuxta thronum gratiac faluarepofsinSC denic^non fit aliud nomen fub cœlo datum, per quodhomines laluo’ fieri oporteat,praeter ipfum.

QiiartOjCXuerbo Dei difcimus docemus, ills ampH^®^ mam perfolutionem,iufticiamue obedientiae ÓC panaruni» prototogenerehumanojà iesv, noftrouade,intcrcelfcgt; te^jCoelefti patri dcpeniam, amp;nbsp;ad tribunal eius inftar ptc* ciofiisimi thefauri depofitam : ab illo omnibus hominib^s. fide ad hunc mediatorem amp;feruatorem, amp;nbsp;thronum gratiaï fauoris^ diuini cofugientibus,ita appl!cari,imputari ad* fcribi, ac fi ipfimet omnia ilia largifsimè Deo,eius^ uerac^ iufiicix praeftitifïènt,pcrfoluiffentcp.

Hæcigit ipfa aliéna perfolutio iufticiae,obedictiæ fionis Chrifti,nobis iniudicio Dei imputataSCapplicata, cft cauia materialisnoftraeiuftificationis,qua nofira pccca-» tategunturSïfaboIcntur: quanos in conipetflu Dciornagt; mur,ólt;^ iuper niuem dealbamunquacp omnia noftra débita autiniufticia tollitur,nos^ pro iuftis,utfi ipfimet petfoluif lêmus.habcmur* Forraalis porro caufa iuftificad^”’® quot;2' ftraeeft.

T R AE f A T I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a«

ßrx eft, lila ipfa ratio aut modus apphcationis ac imputati’o nis aliénas folutionis, in nos perfidem translata: aut trän* feriptar.

Qua ratione formac^ nos ob imputatibnem alicnæ illius perfolutionisiufticigjobedientiac acpœnarumcoram iudi cc Deo iuftificari,autpro iuftis haben, uita^ asterna di* gnos cenferi oportet. Qux quidem eftilla unica ratio, aut torma perpétuas iuftificationis, qua hominesquotidieper totam hanc uitam coram Deo iuftifunt^acconiequenter ui tarn a: ternam obtinent,

Hic uero nobisingens bellum ab aduerfarrjs mouctur, quipotifsimùm ifta duo in’ Chridi dodrina contumeliofifii firne exagttant^ÖC prorfus anathematizant:nempe alienam Chriftijfcuimputatiuam iufticiamSCrationem eius appre* hcndendæ,perfolamfidcm:ièutum quod credimus,iufti* ciam quaChriftianifaluentur,cfle obedientiam acpafsionê aut meritum Chrifti : tum quod illa ipia iufticia à nobis fide apprehcndatur,6C ad nos applicetur. Verùm fi hic pius Le* lt;ftor in timorcDei attendat/acile änimadueitet,nobis, ue* do(ftrinæ,ab illis fummam iniuriam fieri.Quod ut tan* to facilius à quouis peripiciatur,copendió de hac re diflerS, Nonenimpoteftprofccfïo aquo^ negari,ipfiimmetfi* hum Dei docuifte hominisiam perditi cam eflè rationê aut conaitionem,quódDeo debcatingens debitum iuftiefas femper perfediïsime^ obediendi eius mandatis,5C perfol* wendi exatftiftimè posnas pro omni culpa iam admifla. Et quod hoe ipfum,non præftare hæc, fit noftra iniufticia, no* ftrum^ illudingcns debitum,decern mille talentorum : feu ilia obasratiOjOb quam perpetuis tenebris incarcerari 6C af* fligi,ac uelut mancipia quasdam captiui in compedibus ca* tenisœ 8dergaftulis perpétuasinfcelicitatis detineri debere nuis:ficuf contra, prasftitifte hæc perfetftiisime, eifet nobis iniudicio Dei pleniftima iufticia.

Nonpoteftetiam certe aquo^ncgari,quin,cumho* ®to nulla ratione hoc ingens debitum præftare acperloluc* c ) re poftet,

« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R AE F A T I o.

re poâèt,atlt;f i’ta fantam ihiuftida à fefe 3 molin', iufticiam^ Si uitam confequûfilius Dei fadus homo,SC mediator,rece pto^infemortalium debito autiniufticia,pro eo obedien* do Si patiendo, largifsimè illud cœlefti Patri numerauerif, perfoluerit^.Siccp coram Deo abolita noftra iniufticia de* bitt,iufl:iciam perfolutionis plenifsimè, ecu redemptricem quandam pecuniam dependerit,acueluti ad tribunal ipfius in omnium miferorum peccatorum aut dcbitorum ufum, Utilitatcm^ fidelifsimè depofuerit,

Hæc uero gloriofa dcbiti perfolutio, quæfimul eiliniu* fticiæ abolitio,SC cotrariæ iufticiac acquifitio,a filio Dei prae ftita,cœlefti^ Patridcpêia,5Cuelutiingês quoddâ pondus auri ad tribunal omnipotêtis Dei in cgcntiü comodü,obae-' ratorum^SCnexorüredemptionêdepofitajquomodotan* dem nobis aliter côtingcre potcft,($ imputatione folacNoii poteft certè, ueluti reales quædâ qualitatcs,reipfa in corpus animâ^ noftra,ut ifti fomniât,trâsfundi.Non cm eft trâsfu* fibilis quædâ qualitas,fcd ueluti meritS tantu quoddâ. obfecro eft alia ratio homini,ob ingens debitû nexo, aliéna numeratione periblutionemùe applicandi, perfolâimp^ tationêc' Ea igit ratione Deus ita potenter nobis,ucrèinfi* nitoreatupœnis^ nexisacincatcnatis, illafilp perfolutio* nê imputât, ac fi nos ipfi obærati, de noftris rebus, uiribus, aut(utita dicâ)patrimonio,eâilli gterno monarch g iudiciç Si noftro Icgi depêdiflemus. Sic fane ille etiâantea fîlio fuo, noftrocp mediatori, fponfori ac uadi, noftrum in* gens debitum iniufticiac pœnarum^ potenter effîcaciter^ imputauerat.Ipfa igitur collatio imputationisiniufticiac no ftracin Chriftum,clarèindica, quonam modo fit nobis uw cifsim eius iaiiicia imput3ta,3ac in nos translata.

Qjiareuocifcrenturac calumnientur fane aduerfarij,hâc filtj Dei dodrinam quantumcunc^ eis demum libet: tarnen hæc eft unica ucrifsima^ ratio iuftifîcationis,ncmpe per ivn putationei'n,aut imputaciuam applicationêamplift» ÔC glo-riofifsimac perfolutionis iuftici«, obcdientiae ae pafsionis fi

P R AB F A T I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»j

Itj DcijUnidfponforis Ä^mcdiatorisnoflrijnobisbonofa* lt;^€.Omnes eni'm edam cæduidêt,quoddianacp expcrien* da eos conuincit, obaerato alicnam perfoludonem, aut ca-pduo uindo^ alienam redempdonem non aliter quam per »mputadonem applicari pofle, Cæterùm teftimonia Sert pturæ,aflerenda imputaduâ Chrifti luftiaâ in nos trâfcribi, ca fola corâ Deo iuftificari,planè innumera fundquae b’c recenfere,tempus occupationes^ tieftrænonferunuà tne autem in libro de luftificadoneprolixius recenfentur, Porro edam (utiam de altera huius controuerfiæfcntcn* da agamus ) quod ifta imputatiua filij Dei iufticia, aut debi-d perfoludOjnon nifi perfidem peccatori donetur, applicc* ciJj^^ddCsimacp facrarumliterarum tcftimonia,resipfamanifeftc oftendif« Si enim iudex alie nam perfoludonem aut redempdonem pro obærato ali-quo nexoep fatham,eide uoluntate perfbiutoriS fçdempto* dsueillius ultrô benignifsime^ fuis uerbis, amplifsimis^ pollicitationibus ac conteftadonibusjuel ore coràm, uel au tendco diplomate offerat: qua tandem alia ra done illemifer dmus ac omnium rerum indigentifsimus debitor, earn po-lt;eftapprchenderc,nifipoftquam intcllexit quid fibi dica-tur,ardentifsimc eâdefiderando expeôandocp,amp;ueracifs. nerbisfide digniisimi iudicis alTendêdOjtcftando^ fe ei ere lt;lere,afrendri, amp;nbsp;illam gratis oblatam alterius perlolutione toto pedore ambabus^ ulnis accipere,amplcdicpr

Certefi illcuintfîus uel nolitintelligere, quid fibi à tanto Domino tarn benigne ofFeratur,diGaturcp:uel edam ubi in-tellexit,non curct, nec dcfiderct ac expetat tantum benefii-lt;ium:uel promittend cred ere nolit: uel denies fuas uires o* pes^ iaôet,quibus fuum debitumperfoluere,fccp med-pfum extantis difficultatibusliberate queat,nunquam om-nino tanto bonobeneficiocppodetur.inuito enim,recufan« d^,promifsio rata non fit.

Sic fane magnusille iudex totiusmundi, cuitotum homi num genus infinito debito obftridum obligatumcp eft, ac propte-

»4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R AB F A T I Ö.

proptcfca cidcm in perpetuam fenn'tutem addidlum, ada-mantinis catenis nexutn captiuum^ tenctur,ordinauit mcgt; diatorem ac redemptorcm, qui iUi pro omnibus ( uti did S eft)largifsimè pcrfoluitjfuam^ illam gloriofam perfolutio-* nem,aut rédemptrice pecunia ad tribunal ipfius depofuit.

Nunc igiturporro idem ille iudcxmiiïa amplifsima fuo-rum minilrrorum, diplomate facrarum literarum inftrudo* rum legatione J primum quidem omnes grauilTper legem monet de ingenti débita aut iniufticia, qua fibi obligati, obæratiqj fint : de triftiferuitutereatus pœnarum^, qua captiui teneantuniubet^ utfeeo lib erent,SCadperfolutio* nisiufticiamperucniantjfiomnino ulla ratione queant.id cnimjfuam iufticia,Iegemcp, ojptimo prorfus iare ab eis cxi* gere SCflagitarezfimul^ contra eos docet,tantam lt;ffleillor3 innatam corruptionem, ÔC ucluti quandam natiuam omniîî rerum uiriumcp bonarum egeftatem, carentiam^, utplanè nihil horum præftare queant,

Vbiporroillefummus iudex fiemiferos peccatoresfub inobedientiam amp;damnationem(utScnpturaIoquitur)có-' clufit,acuelutiinagnitionem tantidebiti dciperationem^ deiuis opibus ac uiribus aut meritis adduxit,utomnium mifereatur:pereofdemfuos miniftros prorfus alio genere dodrinse,quod Euangelium uocatur, illos benigniisime blandißimecp alloquirur,monftrans illisfuumillumunicS agnum iponforem ÔCperfolutorem, qui omnia peccata to* tius mundi tulit, abftulit^: ÔC multis amplifsimis^ promifi fionibus,pliis quam maternis blandittjs,8C deniiç facrofan* disiuramentis,eifdcm offertimputa^onem aut applicatio nemillius abundantifsimxfilij fuiredemptionis,perfolutio nis,autiufticiac, obedientiac ÔC depenfarum pœnarum, in i-pforum propriè ufum præftitæ:eos^ ardentifs. hortatur, u£ agnito fuo ingenti debito,eam perfolutionem credant amp;nbsp;ac cipiant:ut^ agnita fua extrema pauperie »fame amp;fiti» ad il* lud fuum longe lautifsimum faluberrimum^ conuiuium ap propcrent, ex quo qui comcderit, non efurietin aeter^m.

' Qua ergo tandem alia rationc pofTunt mifen' homines il lud Ingens bonum, donum aut beneficium imputandæalie næredemptionis aut perfolutionis, per tâlargas benignif* fimasep promifsiones gratis ac mera gratia oblatum appre* hendere, quàm perfidem, feu credendo aifentiendo^ illis tam liberalibus actam blandis pollicirationibus, amp;nbsp;( ut ita dicam)obtrufionibus tantorumbonorumr

Sic fane omnia promiiïà,dona, beneficia^ appreh êdun tur.Omnis certèpromittens, amp;£. pollicitando fua dona offe rens,idco promittitac!oquitur,utfibicredatur:quæ^illc promittendooffert, ca uultcredendo accipi. Inuito enim, ut eft in Iure,beneficium non datur.

Certèfîueiaureshabentnonuolentes audirc,autocu-los non uidentes, ac cor non intelligcns tantas promifsio* iies:ucl etiam, ubi intell exerint tam familiärem blandam^ ad lautilsimum conuiuium inuitationem, non curent cam, non cupiantaeexpetant tantas dclicias, ut illi in parabola Chriftiiuel dcnitjjfî ut maximeintelligant,magni^ faciani illafummabona, non tarnen pofsint inanimuminducerc ut credantjtantgm eficillius fummi Domini benignitatem atqjpotentiam,utfibi indignifsimisiftudingens bonûlar* giri uelit,pofsit^,nunquam id confequentur. Id enim erit •Uablafphemadubitantis defperantis^ Cainiuox:Maius «ft meum peccatum,quàm Dei mifericordia.

Teftimonia porrôScripturæ funt innumera, quac lucu* ïentiisimèafièrunt,nosper fidem fineullisoperibusiftam Chriffiperfolutionemautimputatiuam iufticiam apprehc ^cre,abfqî omnibus noftris iufticijs ac mcritis.Qijæ fi cita* ^®re 8C exponcreuellem,integrum librum occuparent.

Quare euidentifsimumeft,utrumœ hoc caput uel doggt; ^3iufiificationis,nempe turn quid ut noftraiufticia cora ■^co, turn etiam quomodo cam apprehendam«s,uerêac Çcrmanèdotflrinam Chrifti,Prophetarum ôd ApoftolorS *ffe:quamtumuis homines audacifsimi, fpiritualiumc^ rc* ac exercitiorû prorlus expertes,genuini^ fenfus S cri* d pturac

tS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R ÄE F A T I o.

ptiiræ conteniptoreSjOmnta^ Humana rati'onc amp;nbsp;Philôfo* phiæregulismetientes,omnia fanda atcp ncfandablafphe* mo ore contrauociferentur.

Qiiinto, Poft iuftificationcporro fcquitur docftrina dc rcnouatione, amp;nbsp;noua obedientia ac bonis operibus. In ca ergo doccmus amp;nbsp;credimus,hominem per Spiritû S. denuo gcncrari,nafci 6C renouari, ut uelit âi conetur iam ferio obc dire Deo. Agnofeimus nihilominus cum gemiCu,SC fate-» inur,quôdetiamrenatusacrenouatus homo fimulintota hac uita circumferat,tefte Paulo, aliam quot^ legem amp;nbsp;do* minuminmembris fuis,qucmScriptura carnemamp;ueterê Adamum uocat, qui perpetuo contra fpiritu nouum^ ho* minemlult;?îctur,acftrenuc militetn'mpediat^ piumhomi* nem,ne poftit obedire Dco,ficut uellet : quinetiam nonra* rocaptiuum ducat,ac uelutitranfuerfum rapiatfublegcni peccathficutPaulusRo.y. defemetipfo teftatur.Obquant inhacrentem pcftem,quotidianos^ à non leues lapfus inde neccflâriô fubinde oriuntur,ad prius indicatam forma rationem^ iiiftificationis,pcrinudpcrpetuG remitte, remitte mihi débita mea ob alicnam perfoJutionem mihi fi* deimputacam,omnibus horia recurrerc2lt; confusere co* gimur.

Verùm quoniam nihilominus à Deo,acccptis quibufda primitiolis Spiritus,renouati, 0^ ad bona opera conditifu* mus;debemus,conamur, amp;aliquomodo poflumusDeo obedire: quam inchoatam obedientiam aut bona opera, quantumuis tenuia,amp;multis modis cotaminata, Deus pro ptcr filium fuum gratam habet. Illud nihilominus certifsi mum eft,quod per talem obedientiam nequaquam iuftifice munquia omnia etiam piorum opera, funt ut pannus men ftruatæ,6^utreielt;ftamentaqua:damacibrdes, utiàncftifs.ui rilfaiasô^ Paulus defemetipfis,fuiscp operibus teftantur. Omnium enim piorum,tefte Paulo amp;nbsp;Dauide,illa eft unica uera^ iuftificatio:Bcati quorum rcmifreruntiniquitates,8^ qqorôtedafwntpeccata,Bçatusuir,cuinonimputauitDo

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minus

P R AE F A T I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ƒ

minus pcccatuîn.Pro haciuftificarionc, tcße eodem Daui-de.orabit omm's fanlt;^lus,^n tempore opportune, dices : Ne intres in iudicium cum feruo tuo Domine: Qui^ fi iniquita-tes obferuaueris,quis fubfiftetrlmo plané noniuftificabituï in confpc(5îu tuo ullus uiuens.

Docemus igitur cum Auguftino,quôd adeô bona o* pera non fint caufæ, aut ullæ præparationes mediaûe ad luftificationem, ut fequantur iuftificatum, non procédant iuftificandum. Sicutamp;Chriftus fæpc,poftquam iuftifi'ca-Uit peccatorem,acdixit, Rcmiflà tibifunt peccata, aut. Fi-, des tua te faluû fecit: tandem addidit, Vadc,ô^ noli ampliu» peccare.

Sunt igitur bona hominis opera,frucHus aut effedus iufli ficationis ac iuftificati,feu bonæ arboris:non autem ullo mo do caufit efficientes,aut formales. Oportet cnim (uelipfa Philofophia, experientia, ac tota rerum natura tefte, quam amp;nbsp;Chriftus in hac ipfa controuerfia citauit ) prius ipfos ho* mines fieri aliqualesfut male uerfus Ariftoteles loquitur) feu bonis qualitatibus ac uirtutibus præditos,quàm ulla ue* ré laudabilia facQa aut opera praeftent.Siquidcm, tefte ipfo* met Domino, non facile de fpinis uuas, aut de tribulis ficus collegeriSjficutnecexmalo thefaurobonas resdeprompfe tis.Quareoportet priuscondi, creariautplantari arborem bonam,priufquam ullos bonos frueftus proférât.

^Sextô,de Sacramentis credimus ac docemus,ea pro* prie’ hoc nomine cenferi, in quibus (ut Auguftinus ca de* finiuit) Chrifti inftitutionc,ad elementum uifibile adiun* dlum eft uerbum, aut promiftio gratiæ, feu remifsionis peccatorum. Talia effe propriè tantum Baptifmum,6C fa-cram Coenam corporis amp;fanguinis Domini: quae duofo-laetiam Auguftinus adlanuarium commemorat, 6C fimul qUeriturimmenfaui ccremoniarum ac traditionum Eccle-fiam Chrifti onerari. Abfolutio quidem aliquid uiciaum Sacramentis habet, non tarnen uereac proprièeft Sacra* tnentum.

Septimo, deMilTa aut facnficio difeimus exuerbo Dei, credimusfiCdocemus, iesvm christvm efleunicS facerdotem, unicoep Cacrificio longe preciofifsimæ pafsio* nis fuæ plenifl?totius mundi peccata expiaire,ac omnipote* tem Deurn generi hum ano placaile,omniacp noftra débita perfoluifle,ita ut i 11c folus ad plenum omnes fe fide accédé' tes faluare pofsitjUelitcp: cuius facrificij memoriale amp;nbsp;quafi applicatorium inftrumentum, facram Cœnam nobis reli* querit,nec quicquam amplius in eo facramento inftituerit: ut uerba trium Euangcliftarum,0^ Pauli uberior declaratio cuidenter teftatur«

Scimus igitur,Miflam eiïehumanum inuentS aefigmen* tum:ficut iplimct Papiftici fcriptores,ueteres fimul ac recé* tes,id apertifsime confitentur, dum diligenter commemO* rantdetoto eo corpore,ccntoneautadfione, quSeiuspat* tê quis homuncio, amp;nbsp;quot poft Chriftû feeulis excogitauc* rit,8C reliquis afluerit.Inter quos Gregorius Magnus autp» pa narrat,ipfummet Canone(qui eft ueluti cor,uita aut ani' ma Miflæ)à quodam obfeuro fcholaftico confarcinatum ef (e.Eandem eiusnouitatem,achumanuminuentum,teftatur etiam fumma uarietas Miftarum in Chriftianis populis. ' Porro manifeftum quoep infupcr eft, MilTam elTe multi* plicitercontumeliofamin pafsionem Chrifti:pratfertim uc ro,quód fingitur efl'e expiatoriu, aut propitiatorium facrifi/ lt;ium, quod offeratur pro uiuis ac mortuis,pro redemptio* ne animarum,prolt;^'peccatis totius mundi; ut ipfemet cano blafphcme blaterat.Quibus uerbis acratione facrificus eui* denter teftatur, Chriftum folafuapaftionenonplencoffl* nia peccata mundi cxpiaflc,aut plane perlitafte:eo^ feiam, quod ille antea praeftare non potuit,ucrc perficere, perlita* reœuelle.

Vcrùmhancblafphemiam , amp;citra banc confequent/ae Tatiocinationem prolixemultumcp aflerunt adueriarfirin* ter quos earn in primis inculcat ac urget Catharinus archie, pifeopus CampfanuSjin fuo libro de Incruéto facnficio, ante pau-

’5 te paucos annos Romæ imprefTo, difertè affirmans, pafsio-»cm Chnfti tantum pro on'gtnaUpeccato Si atflualibus ante baptifmum admifsïs ualcre : fed pro peccatis poft bap ti'f-inum,ip’forûMiflàm offerends eflè,ea^illapeccata expia-riacabolerioportere, Cuius errons teftimonia,pofteaex »pfius proprio ore fcn'pto^ dtabuntur,ÔCintégré adfcri-bentur»

Quid contumeh'ofius(quæfouos per Chriftû, fapientif-fimiPatres)in pafsionem Chriftidici,automnino excogita ripotcft,quàm quôd ea Chriftiano homini, poftbaptifmû, toto nimirum ipfius uitç tempore fit inutilisf’Cur igitur om nino quicquam amplius de ilia in templis aut fcriptis, homi nibus iam baptizatis dicitur aut proponitur f Quin podus utres inutiliSjObliuione æterna fepeliatunut reuera eius fru lt;ftus utilitates^ ab iftis fedutftoribus fepultae fuere.

Exhacpôrroblafphemiaamp; contumelia pafsionis Chrt-fti oritur,ultro^ profluit,ilia ingens impietas, quôd omnes homines in Papatu, in omnibus fuis difificultatibus accala-mitatibus, praefertim uerô in ipfa morte ac metu aeternac damnationis,obliti penitùs preciofifsimæ pafsionis acfan-guinis Chrifti,tantum ad Miffarû prçfldium,ut unicum falu tisfuæportum,auttutifsimum afylum confugiundut amp;nbsp;ex perientia,6C omnia teftamenta iplorura eontcftantur, quae ülam folennem clauftilam perpetuô unocp ore repetunt; item relin Q_vO pro anima meahuicaut illi mona-fterio,ueltemplo,aut facrificorum collegio,tantumpecu-niæ,agri,ac fimilium rerum autfortunarum mearum, ut tot Miffæ pro anima m ea recitentur aut decantêtur. Qiiæ clau fula adeô apud Pontificios neceffaria habetur,ut fi quis mo riens illam omittat, pro Chriftiano nequaquam habeatur, necin cœmiterio cum alijs Chriftianisfepeliatur.Qua ratio »emiferi homines prorfus obliuifcuntur Chrifti, uniciSer-uatoris, cius^ pafsionis autexpiatorq fatrificipad quam fols, tali potiisimûm tempore, QC in talibus difircultadbus, welmaximè confugere debebant,

90 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R AE r A T I o.

Oôauojde fandlorum ac mortuorS inuocationc autfttfi lt;îiationcdiicimusautdoccmus,eamnecmandatû,necpro* mtfsionemullam Dcihaberc:atlt;^adeoncc exemplum qui dem ullum cius in fachs litens,aut ctiam in primitiua Ecde-lîa Patrumcp fcn'ptfs extare. Contra autem ex facn's h'ten's difcimus, eîfe tantum unum Deum, qui folus cernât gemp tus cordis noftrùnoscp folus pro fua omnipotêtia,omni mo mcnto,Sc in omnibus, quantutnuis magnis calamitatibus, iuuare^efficacitercp eriperc pofsit,6C pro infinita mifericor' dia uelir.Sic etiam exuerbo Dei conftat,unûfolum eflemc diatorem Dei SC hominum,qui nobis codeftcm patrem pla carequeat: SCad hocipfumin illo fuo scterno tabernaculo ac facerdotio ad dexteram patris aisiftat,ut pro omnibus uc rafideaccedentibusipfum,SC thronum gratiæ,omnibus ho ris intercédât,omnia^ quæ in nomine cius peticrint, indu* bitanter illis impetret. Quæ omnia difertifs. Scriptura affir mat,ut de eis dubitare prorfus nefas fit. Oratio,tefte Chri ftoSdlacobo, certifsimafide nitidebet. Atnobis cum alia ïnnumera funtin fandlorum inuocatione incertifsimartuin etiam,qui'nam uerc fancli, autialtem feruati fint,autno,cx* ceptis perpaucis, quorum nomina in facris literis reperiun-' tur.Quare etiam apudipfospontificios uetusSCplanepcrgt; üulgarum diSlum eft:Multiinuocantur in codo,quorum a* himæ ardent in inferno.

Nonô,deprimatupapæfuperEcclefiampertotummu-’ dum fentinnis,eum plane impofsibilemefle.Quomodo e* nim unus angelus, nedum homo, orbem terrarum regeret; idep præfcrtim inRcligione,c5fcienriæqj negocijs,ubi fum ma cognitio ac certitudo requiritur f Nec fi maxime Petro datusfuifrer,proptcreamoxetiam Romano pontifici dari; quia Petrus alibi quo(^ diutius docuitquam Romæ,uteX Nicephoro pater,amp;multo magis ex epiftolis Pauli.Erquia Prophetica Apoftolica^ pn'uilegia ac dona no habent fire celTores.Nc^ enim moxcpifeopus Hierofolymiranus,An* tiochenuSjEphefinus aut Corinihius,ideo fimilis ulla ex ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;parte

P R AB F A T I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf

parte Chrifto, Petro, lohanni aut Paulo cxiftet, quiaibi illi «locuerut. Quo igi'tur iure,authon'tatc aut teftïmonio,irtud fîium figmentum de fimilitudine fuccedentiumin locis, uW prophetÇjChn'ftus aut Apofiolt docuerunt,côprobabunt;' Denicp etiam cxEuangeliftis,Adis ÔCEpiftolis Paulinis b’quido apparct,Chnftum nulls omnino pn'matum ulli ho-mini in fua Ecclefia dedi(re:quin potius feuerfil prohibuif-eS foil retinuilTc : qui affirmauerit fe ubtcp nobifcu, praefertim ubi de rebus religionis,ac in nomine ipfius fince re agetur,præfcntê efiicacem^ fore. Et infuper etiâ paracle-tumfuum nobis daturum elfe, qui omnia agat in omnibus, Mouetur ifta controucrfia de fupcrioritateinter Apofto losjuiuo ac præfente Chrifto,teftibus Euangcliftis,ut mini-mumquaterridc^ poftremo etiâ in ultima cœna.quod pro fctflo non accidiiretjfifemelPetrus princeps Apoftolorutn facflus,amp; à Chrifto dcclaratus fuiflet. Aut fi omnino acddif' fet,Chriftus cis refpondcns, dccretum de primatu Petri anted fefacrofàndèfancitum renouafTetjipfoscßin eo aliquan do tandem acquiefcere fcuerifsime praecepifTct. At iUe co trà eos omnes (ut ira dicam) ad inferioritatem, aut certc ad 3fqualitatemcompellitaccogit, omnehominum dominiu acfuperioritatêtollês,damnans^:ac oftendcns, longe alia tatione fuam Ecclefiam regendam,quam mSdi huius régna ac politias,quac fuos reges ac monarchas necelTariô habeât, uteisimperitcnt.

Sic amp;: Paulus cum in alijs Epiftolis monarcbiam exEccle fia tollit:tum pratlertim in Epiftola ad Galat, ubi prorfusma nifeftè contendir, nullam elfe fuperioritatem Petri aut alio-rum,fuprafe autalios : quin potius ille apoftolatS Petri re-ftringensjperfpicuead folos ludaeos, turn iure turn fado al-figat.Affirmât enim,Petro fuifle diuinitus demandatum a-poftolatum circuncifionis:fibiuerô præputq,feu inter gentiles. Çt infuper narrat, ilium tum antea prçdicaife propric tantumcircuncifis,turn amp;in pofterum illis prædicaturum cflc;fe^ adidfaada dcxtrarum padione obftrinxiflc.SicSd ipfemes

X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• T R AB F A T I O.’

i'pfemct D«Pctrus priïnae qutnto ( fub cums titulo i’fti regnö afFecflanCj uel porius tyrannidem dudum inuaferunt ac e* xcrccnt)omne dominium presbyteris ex grege SC^lero Dö mini aufert, politicise eos magiltratibusreucrenterfubijct ac obcdire uult Sc præcipit.

Poftremo de traditionibus Sé præccptiunculis hominutn idfentimus, quod Ifaias Sé Chriftus unicus fummuse præquot; ceptordeeis pronunciat,inquiens:Fruftra Deum colunt mandatis hominum. QuineliaminfuperalibifiliusDeido-’ cet,mandatis ac traditionibus hominum, Dei uiuentis man data turn obfcurari ac obrui,tum etiam prorfus irrita fieri.

Hæciam breuitcr, Patres inclyti, commemorate uolui,dc noftraï(quae eadem Sé Chrifti eft ) Religionis dogmatibus: fi forte alicui ueftrum facultas cognofcendi noftra fcripta, ob Antichrifti,horrentis luccm ueritatis tyrannicam prohi bitionem hadenus data non fuit Quac omnia, nifi breuitati temporis ftudcrem,amp;^ueftris grauilToccupationibus paree rcm,luculcntifsimis Sacrarum literarum teftimonijs demon ftrarepoffem:amp; inplurimisnoftrorumfcriptis hadenuse* «identiisime demonftrata funt.

PONTfFICIAE PORRO’ S V P E R5T ƒ T10 Hf S abomination€s,idololatriam, tyrannidem, rapacitatem Sé foeditatem,ob prxdidas duas caufas nunc plenius recenfe-renonlibet:fatisillæproduntur,ueleouno palpabili indicie,quod nunc,SCiongoiam tempore,earumdodores,Pa-pæe adulatores adeo fcedê pedibus conculcant facraslite* ras,contcndentes,easefreliteram mortuam, chartam, atra* mentum,amp; non fpiritum:efle ambiguas,SC obfcuras, Sé flc' xibilesxflelibrum hæreticorum, omnem eas autoritärem â fe rccipere,nec continerc plenam inftitutionem omnium rc rum Religion! ac falutihominum neceffariarum.

Ad idem indicium pefsimaccaufæpcrtinet, quôdfuam Papæe author! tatem fuper ipiummet Dei uerbSj atc^ i* ta fupra Deum ipfum extollunt, iadantes, eum errarenon pofle,in eiuspedorisferinio omnia iurarecoditacfleu'pfum habe-

P R AE F A T I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3,

habere pîenitudinem po redan's, ipfum pofTc difpenfare cogt; tra Apoftolum 6^ Euangeliftam, contracp nouum Ä^uctus T eftamentSznemini h'cere contradicere Papæ, erïamfi pro* palam inHnita milia animarum fecum ad infernum rapiat. did. 40. Se cum fuo papa Ecclefiam ede;Scripturam omne authoriratem abipfis habere, igituripds magis ede credên-dum quam facrofanrdac Scripturæ : amp;nbsp;demeç fibi licere unS idem^decretum omnipotentis Deidiferte infacrisliteris cxprelTum, iam dc,mox aliter,afr^ adeô contrario modo ex ponere, ÔC praxi ipfa exercere:quod tu in nodra édita Norma idorum Synodi,non ira dudum,citatis ad uerbum ipfb-rum proprijs tedimontjs,odendimus:tum ctiam ipfimet o-pereaepraxi,ufu^ipfomulto luculentius comprobarunt toties contrarijs decretis, modo prohibita comunione fub utraeç fpecie, quam filius Dei grauiisimè fanxit,mâdauit^, modoetiam contra approbata. Necprioristantumacte* tiebrofi illius feculi hæc Papae præconia amp;nbsp;facrarum literarô contumeliac fuerunt,fed etiam recentifsimorum fcriptor5 podilludratamueritatem.Videanturinter alia etiam difpu tationes Cardilli Hifpani,pro concilioidic fuperioreanno editæn'n quibus toties Papa terrenus Deus exprefle nomt-ttatur,eum^ errare non pode, nec à quoquâ in hoc mundo tudicari debere, contenditunomnes uerô contra ab ipfo iu-dicandosede,pertinacifsimèamp;^prolixiisimedifputatur,

Videatur uelfolum uulgaris Lipomani Veronenfis epi* fcopihberidicimpredus,titulo,Confirmatione,ÔCc. in quo difertè contendit,Eccledam ede fupra Scripturam,iudicarc regere ScripturasiipCius^ ede,dare Scripturis legitimum uerum fenfum,quia Scripturæ nos dubijs liberare neque* ant.Qiiis uerô,obfecro,tandem ufus ed legum,quæ regi,no regere,accipere,nô dare uerâ fentêtiâ debeâtt' Similis,auÉ etiâ multo prophanior uerbi Dei coculcatio ed,quôd cardi italis Hofius nugatur,exprcdum Dei uerbû edè ipfam chari tatem,camcp iblam ad falutê fufficere.Qua ratione Chridus cûfuoEuâgeliOjUerbo autfcripiura,prorfus aboletur.

IRa pfoFccQó aducrfanoruni facrofancfli uerbi Def pluf* qi.iamfacrilcgaprophanatiOjamp;^ conrràblafphemafuæ dignt tarisauthontatisûe, auttyrannidis pocius cxalfatio,fupra omneid quod dicitur Deus aut cultus, manifefteindicar,p pfos tum liquidô fernere,tum quafi clara uoce confiteri,fuä Religionem patrocinio facrarum literarum defendinó poP fe(nemo enim libenter fuaiuraextenuat) coq}ipfos uelle earn illo Pythagorico fcuto,eà(Tàs ti?)««,Ipre dixit,Papa decrc* uit,protegere:uel potiustyrannico illouiolento^ gladio tueri, SIC volo, sic ivbeo^ sit tibi pro RATIONE NOSTRA VOLVNTAS: utdifcrtè in CO-rum Canonico iure habetur, quod Papæ fit pro ratione uo* luntas,nemocp diceredebeat,Cur hocficfacisf

Si quisuultmanifeftariam falfitatem impietatemepPapiquot; fticaî doiflrinac deprehendere,uelfolumIefuitarum(quinQc flos ipfe Pontificiorum Theologorum funt) Catec hifmum legat,quiprimum annof4 Viennaiprodqt, amp;nbsp;poftea ctiam fæpius recufus eft, ac in compendium quoep nö ita dudnm aCanifioillorum patriarchaprimarioeftredadus, acdeni* queetiamamplifsimis monarcharum bullis exornatus,col-laudatus^, quod uere germane^ dotfîrinam Romans clefiæ contineatramp;infuperomnibus,utfecundum eutncrc' - nbsp;nbsp;,

In co fane authentico ac facrofanefto iftorS libro,a^^t Eua celio pofius, manifeftè ipfifsimum Ethnicifmum reperies* , Nam in defcriptioneiufticiæ Chriftianæ,qua coram Deo iu ftificemur ac faluemur,fol, nz.primæ editionis, SC aliquot pa ginis fequentibus,totamChriftianamiufticiamcollocatin fola noftra omifsione malorum operum, amp;nbsp;operatione bo-« norum.Chriftiuero iufticiæaut obedientiæ mcritorö, pal-fionisautfanguinis,quodea coramDeoiuftificari debea-inus,nulla prorfus ibi fit mentio.

Qitam autem obfecro aliam doeftrinam deiufticia propo ncrctaliquisEthnicusfapiens,Ariftotcles,Plaro,Auerroes, Mahomecus,aut aliquis lu daicus Rabinus uel Pharifcus, uei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Ctiam qwiujs non prorfus fur i o fus Turows aut Tartafus, quam iftamipfam.Omittemalaopera autfa(5ia,amp;facbo-* na.Si hæcexpropriapcccatons coramDeolufticia,tum li* here uerec^ cum Paulo djcere polTumus, Chriftmn fruftra mortuuin pafsum^ cffc.

ItaifteHos Theologorum Papac nihilplus nouit deprf* mario Chnfttanæ Rcligionis capite, nempe de lufticia Chriftiana, qua fola omnes miferos peocatores in illo fc* uenfsimo Dei ludicio luftificari feruaritp oporteat, quaui aliquis Turous, Ethnicus, ludæus, aut quiui's alius trux öi barbarus idololatra, ÔC ab omni dotflrina religione^ Chri* fti al tenus.

Sictdemille authenticifsimusliber Papiftioæ dodrinac,'' cum de peccarorum expianone,pi opitiatione, Ö^Deipla* catione,fol. 6lfequentibus,difTcrit, quod cftprimariS ar pene' unicum officium Chrifti, difenifsimè affirmât,mul* tos eiïe M o D o s ( funt eius uerba ) media aut ratio* nés expiandipeccata. Exquibus illcibi fex enumerat,in* ter quos nullum prorfus locum dat fanguini auf pafsio* ni Chrifti. Qjrod quid tandem aliud eft, quam unicum il* lum agnum Dei ( cui rota Scriptura, omncs'que Pro* phetæ Apoftoliuno orcteftimonium dant,quód præ* ter ipfum non fit aliud nomen fub coelo datum, quod auferat peccara mundi, patrem'quc cccleftcm nobis con* edict ) unà cum iua pafsione prorfus ac funditùs abo* lerer'

Siiufticia obedientiæaccxinanifionis pafsionis^ Chri* fi^ijUon eftunica noftraiufticiarfieiufdem propitiatoriurn ficrifîcium pafsionis non eft unica perlitatio, expiandicç noftra totiusep mundi peccata ratio : quid nobis prodeft, utilisue eftChriftuscum fua incarnatione, obedientia, ôi pafsioncr

Solent aducrrarq,cumeis fœdi errorcs fuæTheoIog’æ ex ipforum fcriproribns obijeiuntur, negare,ilium efte coat tnunein ipforum confenfum : nec feteneri reddere ratio*

ncm,qufdfingulialiqui doceant. Atilleliber,uf modo di XI,Sc adiundiimfummæautohtatis diploma teßatur,tum à tnultis fummis^ iftorumTheologis comprobatus cft, turn continet communem iftorum confenfum, ( ut ipfi loqui folent)prorfusCatholicam Romanæ ecclefiæ religioncmt atc^adeôetiaminplerifcp Academrjspublice,ut (âcrofan* lt;ßum librû,legends elTe decreto admonet, Quod quidé decretum infupcr feuerifsime omnibus concionatoribus Sgt;C ludimagiftris mandat,ut ilium folum Catechifmum audito ribus proponant.

Eft quocp infuper iam aliquoties renouatum, nô fine ad* ditamento commendationis libri,amp; feueritatis pœnæ.

Videntur igitur omnino ifti lefuitici fedutßores id agere», ut Mahometaniimo, armorum uiolêtia in nos irrucnti,adi* turn apen'ant,amp; hominum mentes ueluti initiali alphabeta* ria^ quadam inftitutione préparent. Cum enimiuuentus^

alij quoc^ T urcicam iufticiæ ôi. iuftificationis ac falutis g* ternæ rationem uiam^, amp;nbsp;peccatorum expiationem, font præcipua Rcligionis capita,imbiberint, uerâcp ac Chri ftianam efle perfuafi fuerint:facilè p oftea, régnante Turco, porrôinMahomctifmumprorfus degenerabunt. Namift^' duo religionis capita prorfos primaria funt,amp; in maxima to tiusreligionis praxi uerfantur.

Quarto,exprædidlo Papiftarum fommæ authoritatisli* bro liquidifsimè demoftratur,ipfos extreme impiam,Phari* faicâ,Turcicâ, plané Antichriftianâ, aut Chrifti officio ex diametro répugnante dodrinâ Religionemœ proponere, dCaperté profiteri, pufillis^ Chrifti fraude fanguinaria uiolentia obtrudere conari. DolendS profedfô amp;nbsp;deploran dum eft,monarchas tamimpiû genus dodîrinç fuisfeuerifsi mis edi(ftis,miferisfubditisuiac uiolêtia obtrudere conari»

^Hadenus dixide fumma præcipuorum capitum ueræ dodln'næ,dei^manifeftis indicés falfitatis pontificiæabo* «ntnationis.Veftræuerolaudatiitcelebrariftimæ^Sapien* ti«ô^grauitattsfrienf,hâbcre curam uefti»:fubditorum^’fa

P R ÄE F A T I Oi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37

lut/s,quæ maxima ex parte exreligionis punïatc dependet: SxL accuratedqudicarc,utra dodrma fides^ fit uerior ac fin cerior, Nolite,prudentifsimiuiri ac Patres,, ulten'us per* nuttere iftam horrendam facn'ficorum tyrannidem,adeô Ip berè impunecç in ueilram florentifsimâ remp.dominiumcg quae fola hoc tempore libera eft,graifarüqui politicos homî nes quantumuis dotftos,prudentes,aut alioqui pracftantes, rerum facrarum ftudio,cognitione^ impie arcent, eorum fententiamaudadlernefariecp contemnunt,fibi^folis ca« rum rerum indicium temereufurpant,poftulantes ut reli* quihominer,quafi claufis oculisamp;auribus,ipfosuere, ob fummam iniiitiam, turpifsimos^ mores Qi. peruerfifsimos affeclus,cupiditatescp,caecos duces fcquantur,quô fcilicet utricp in foueam externi exitq præcipites corruant.

Tamfœda profedo, tam^ palpabilis fpurcitieSjaut So* doma potius ,fibidinü fœdilsimarum : tam tetra rapacitas auaritiæ ac Symoniæ,tam denicp nefanda omnium moruni peruerfitas eft facn’ficorum, monachorum, amp;nbsp;prælatorum, ataadeoipfiusetiam facrofantftæ aulæ ac fedisRomanæ, quod iam etiam ipforum propria fcripta, atCR adeo aliquoe-orationesin iftoipfo Tridentino conciliabulo recitatæul* tfo confitentur amp;nbsp;teftantur, ut nemo uel ftultiisimus ( nedS nos cautifsimi 0^ cordatifsimi Gubcrnatores)eis fuas filias, forores,aut uxores,nemo fuos thefauros, multo minus fuas ciuitates aut arces concredere uelit.

Quanto igitur minus ipfis æterna iàlus anima?, uera^ Re figio (que in infinitûomnes thefauros mundi fuperant,cha* riora^ nobis efle debent, di. maiori follicitudine diligendai cuftodiendafunt)eis credi dcberentf’

Qiiàmillinefanèfacrofancftam lESV Christi Re* hgionem turn ignorent,turn peruertant,acinquaeftum am* bitioncmcg fuam conucrtant, præteripforum propria fcri* pta id propalam confitentia, innumera pafsim per orbêjter* ï’arnni craïsifsimacpexemplateftantur,quaeubiqueinom*-nufm oculos inenrrunt»

39 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R AE F A T I Ô.

Liccatnu'hi (]næfobona ne m’a auguftifsjmiScnafiTS,?^ îftaueftra ceicberrima iirbe fpecimcn profcrrciftorum uegt; riusluponim quàm paftorinn, horreiidæcontanu’nan'onij Rdigionis lEiV CHRISTI. Nonfifidprofeóóulloco tcmptu nobilifsimæ urbis:fed utcxrepræfenti pcu'toccr* titudinisindiciOjtanto clanus compertius^reiucntasper* fpiciatur.

Inueftibulo fpeciofifsimæ porta?D.Marci,fubquatuor æneis equis,funtdepicfii, illa fumptuofifs.piôlura quam uul gô Mufaicam uocant, quatuor buangeliftæ: fingulis^fui uerfus, quibus inuocandi compellandiûe fint, adfcripti. fe.Maithço,qui primus eft,lia?c inuocatio adiunda eft: cun^la relt;e mentis mala fanRe yt^Latthnee^

Quoßne^nemaneSyperduc nos uirgo loannes. Qiiibusprecationibus manifeftèex mortuisfancfiisnô fUC diatorcs tantum,fed SC ueri ac omnipotentes Dtj finguniur, Qliid enim quifquam maius SCmclius ab æterno Dco pe re pofsiqquàm punfieationem mentis, feuiufiieiam, amp;’ ui* tam æternam,aut regnum cœlorumr' quod ifii à mortuis ho minibus dircôè petunt, Similia complura funtinilio tem* plo,alnsc]^ ifticpafsim.

lifdcm etiâ idololatrieis l'nuocationibus propalàm ac pe-» pitus abrogatur Chnftq fuum uerum officium,eiusén bene* ficia gloria in miferos, peccatores^ homuncionestran* fenbuntur. Nameum Scriprura fanguini Cfirifti tribüaf, quod is nos mundet ab omnibus nofiris pcccatis,foidiquot; b.is^: SC folusilleagnus auferat peccatamundi, folus^fi* bus Deinoftras mentes ccelitùsmifToSpirituS. renouer ac jegeneret:ifiæ blafphemæ precationes,iftud tantummugt; jius ac opus,Mattliapo olim publicano tribuunr. Sic,cum .Chpftus affirmer,fc folum efie uiam,oftium ÔC aditum ad pa ïrern ac uiram æfernam:cœlum^ Ôé perfe tantum intrarc,fi quis intret:cÔ£rà,ifi^a bldfphema orauo tantam rem à îohan, nepre^

nepfccatiir. Talem plane idololatricam inuocatjonem eti'â communis, ac iftis ufitatifsima precula, Salue regina, ôf ue regina cœlorum,innumeræcp aliæ continent. Simile cft,quôd Antoninus fcribir,ufîtatumfuiflefuo tempore fub imagine Pauli feribi, PER hvnc itvr ad chr»* StVM.ôôfubDominici,SED facilivs per istvm, Ita uidetis, Dux ferenifsime, SC Senatus inclyte, ifèos fc' duSlores, amp;nbsp;uerè cxcos dutflores, *um pro uno uero ac uigt; uente Deo,mortales, atepadeô mortuoshomuncioncs co-ïerertum etiam æterniillius unici^ mediatoris aeferuatoris officium gloriamcpad miferospeccatores, perfummum fa-crilegium nefasep transferre. Quid obfecro tandê eft An-tichriftumagere,fihocipfumnon elfi^Talibusabominatio-nibusplcnifsima funciftorum templajlibelliprccatorijjôC fimilia.

Non libet,nec uacat,omnes alias ifiius primartj tantæ bis têpliidololatrias enumerare. Sic ÔC alibi iftic pafsim frau deSCauaricia iacrificorum fubindenouæ idololatriæexci-tantur,quô reinouitate tanto magis ftultum uulgus demen tetur,eorum^ prædærapinæ^ pateat,obnoxiumcp fit.

Olim anteannos L, iftic ccleberrimus opitulator,5Cpla-Me Deus erat S.Fantinus, alijs alioqui gentibus plane igno-tus diuus. El iam exolefeenti, fuccefsit Maria de miraculis» Cui S.Rochus,comitatusnefciû qua peregrina piôura cru-Cifixuquôingensfrequentiahominum anteannos jo, omnibus horis confluebat.Illo porro,quocp ignoto altjs morta libuSjdiuofenefcente, autetiamexulcere(quodperpetuo præ dolore cruciatucp oftentabat)mortuo,totam illam fedu lt;ftæ multitudinis clientelam pitftura ante armanFfntarium nauale fita ad fe rapuit. Qiia itidem iam quafi effœta, ut mi-racula non pariat, excitata eft aliaimago in fordidoquo-dam horruli pariere, in platea quam uocant Della Tana, propetemplumBlafij.quodfordidum idolummox parro-chus,aur(utifti uocant)plebanusBlafianus in fuum templü Uuà cûilio fragmento panetis,ingêti cû pôpa dC facrofanefta foknni-

40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R AE F A T I O.

folcnnitate tranftuli't,akare fumptiiofum eî extruxit, largtC fimascp indulgentias impetrauit, plunmas candelas de die, utpo te oculos habend amp;nbsp;non uidenti, folet accendere, ei^ innumeras MilTas ofFerrerfingens ÔC ebuccinans infinita ml racula,quæ ilia mortua pic^ura ôi. paries omnibus diebus 8C horis patret. EfFolTum porrô parietem hord,albo muro bo* nus ille plebanus farciuit, quo nihilominus tietUlæSC ftulta plebecula folet conuenire,ibi orare,amp; adorare abfentem deam,acparictemnouum exofculari.Sapuitfane plebanus, quod album parietem reliquit, nulla noua piclura in locum ueteris lùbftituta.alioqui non patici deferto eius tranfporta* to idolo,ad priftinutn locum confluèrent, plurimum^ eiu» (ut uocant) offerte ac lucro decedcret.

Ad illud igitur tranfportatum idolum,ftulfum uulgus co uenitjtnfinitasMilTasidolo offèrendas coemit,indulgêtias inercatur,SCalioquiinfinitam pecuniam ofFertiunde bonus plebanus cS fuis fodalibus laute fe fuacp fcorta alit, amp;nbsp;quas poteft corrumpitjOlFerens interim non parum etiam domi' no Legato,amp;ipfimet fàcrofaniflo patri Papæ.lilas plufquâ Aegyptias abominationes, dominus Inquifitor,LegatuS êii. Pontifex,non uidennquia auro telt;^ac,ornatæ^ funt.

Talia plané infinita iftic,amp;alibi in Papatu,quotidieaccigt; dunt. Deniqpquamprimùm aliquaeuel fuperftidofaf uetu* læjUcletiam malitiofa lena, fubornata à quopiam auaro fa-crifico aut monacho, de aliqua piiflura exclamat,La mado-na pianze,Lamadona pianze(ideft, dominalachrymaf, cxudante humorem pariete pi(51uræ)mox eô miferum uulgus, fine Omni intelleélu, cogitatioe,aut ueritatis inquifitio nCjdiuiiîi^ uerbi ac mandati cofideratione, plané ut bruta, tanquam ad præfentifsimum quendam opitulatorêDeum confluit,prorfus ficut Paulus de Ethnicis inquit : Ad fimula era,prout trahi contigiflet,abripiebamini. Sic Parifipido lum ignotæ deae Genouefæ in fummis diferiminibus ac diffi cultatibus,tanquam præfentaneum quoddamac orbi terra rum falutare numen circumgeftatur:amp;: alibi alia.T aliû enini prorfus

O'uos mercenary paftor'es,aut lupi potius;ô cxci, cxco^ tum^ duces : O' uosquoq?mundigubernatorcs,quomo* do in extrema illius horrendi iudicij diedetam manifefta-rijs (Slt; plufquam Aegypttjs abominationibus,de^ tam infi* nitarû animarum æterno exitio, illi feueriisimo iudici ratio* nemreddetisf

Necociaturaut cæcutit in tali lucri occafione fantftifti* mus Pontifex,cum fuis purpuratis harpyis.quamprimùm c* Him à talium idolorum myftis aut mimltris, oblatis muneri-bus pctuntur indulgentiæ, eo concurrentibus SC offerenti* bus aliquid:mox eum cultum ,utCatholicifsimum confirmât, infiiper amplilKindulgentiarû bullis largitionibusqp exornat, fuperftitiofam^ plebeculam, ex ftulta porrô infa-narn.fafcinatam,attonitamcp reddit amp;nbsp;excantat.

O'miferandaamp;déplorandahominum cæcitasacfafcina rapi’næ gratia, uilifsimas imagunculas ac idola, pro ucro ac uiucnreDeo adorandas,colendasacinuocandasmiferoim prudent!^ popello obtrudunt,

Qiiodlietiam uerètalealiquodfadum autmiraculuac* ciderer(quod impoftori amp;: mille arn'fici illi fpiritui, quin SiC. hominibus pcrfacilc fadu eft:atcp adeo ipfa natura eft fri-gidilapidisacparietiSjUtinifto tam humidoloco uaporem attrahatjCondenfet^ in humorcm,ac exftillet^quid tandem mirum eflctf Praeftigiatores mehcrcle,ólt; ludiones ifti,in fo* ro D.Marci,autinRiuoaltomultófaciunt niaioramiracu* laiftisidolis, quæfafcinata ÔC milerèdementata plebecula firnpliciter,uruerumacomnipotentem Deum,inuocat.id tjuod appcnfæ tabellæ, continentes eorum inuocationes ac igt;ota in periculis maris,morborum,aut alijs facfta,adoratio-^sitem, geniculariones,preces, candelæ, amp;nbsp;facrofantftarû Wiirarum oblationesj:onnnuèh'quidô tcftantur.

lt; Iftam'ne igitur monftrofam Religionê fpurcifsimoru acf ïapacifstmorum facrifîcorûjqui de animarum ueftrarû inte-« htu fordidum facnlcgum^ lucrû(proh dolor)exercent,iftâ jnfinitarum animarû pernidê,amp; nefandâ diuinæ gloriæ ui'o lationêjUiuentis^ DeioffenfionêSCirritattonê,diutius (fa* piennfs.auguftifsimicg Patres) tolerabitisf'amp;no potius ad* hibita graui matura^ dfjudicatione cohibebitiSjôô prohibe bitis r' Q,uod fæpe etiâ ethnicus ille Romanorum fenatus in prohibendis nouis fuperftitionib. grauiter feueriter^ fecit.

Nonfuntprofet^ô iftauobis dintiusfolita patientiatole randa.Onerât enim uos,ueftram^ florentifs. Rempub. gta uiirapœnis^ Dei. Nam etiamh haôienus Deus (ut Paulus Athenienfibus concionatur)tcmpora ignorantiæ difsimula uerit,tarnen nuncmiflb uerbOjinftaurata^ Religionejinui* tatomnesadrefipifcentiâcomnes^hortaturjUtifefe ad ex* tremae dieiiudicium comparent, reddituri rationem totius fuæuillicationisacuitæ. Videndumigiturprofelt;fto eftoni* nibushominibus,ne tempus uifitationis Dei turpiter negh’ gant.Cum enim Deus inllaurat uerbi fui praedicationê,plc* runcp iam ( ut Baptifta loquitur ) fecuris ad radicem arboris pofita eftjin eius^ extremum exitiû imminet, incumbira* Qiialc tempus certè hoc præfens eft,quo Deus mundum ut fitanSjReligionemq^ iîiam inftaurans, Antichriftum fub fpe cie,nomine larua^ angeli lucis gralTantem arripuit, in me* diumprotraxitjCam^ cœleftem perfonamouillam^ pelle illipotenter detraxit:omnibusq5 hominibus,ne quis fefe ex eufare de ignorâtia queaqeius horhbilem, infernalemcp aut Gorgoneumuultum publicècomonftrauiueum^ cum ont nibus eius abominationibus,pro ipfifsimo Antichrifto,fum moinferorum uicario ac miniftro,atrocifsimocpfuo bofte ab omnibus haben' ÔCdeuoueri feuerifsimèmandauir.

Mißt Deus hoc têpore uifitationis £lt; illuftrandæ Reb'gio nis fuaîjCUm alfjs omnibus gêtibusfuos quofdâ doeftores ôi monitoresrtû etiâ ueftris illuftr. Dominationib. inter alios, duosnequaœ obfcuroslegatos,autqerbi uoluntatisq^fu^

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ prxdi-

P R ÄE F A T I O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4?

prædicatoresinempe Francifcu Spierâ, ôi R.uimfratrê Bal-dû Lupetinû, ciuê Si cognatû, ueritatis^ præceptorê meû, Qliorum prior, cûeflet darus ui'r, Celebris^ caufidïcus, tum Si ingeniOjtum facûdia, tum ôd erudin'one multos ali'os præftantes uiros longé antdref, uen'tatem^ fincen'on's Re. Ijgiom's agnouiflet,6C côfeflus fuiflèt, Si Anridirifti errores damnaffer, ac multos de uen'tate edocuiffétrtandê ïftic à P5 tilîcio legato,minis uiolentiacp coaclus eft agnitum Clirifti Euangdion contra confcientiam damnare, Si abnegare., VerùmDcuseû,uelutialterûludam,filîj^luiprodirorê, eo fenfu irx Cux feiijt,ia ipfifsimS infernû proiecit, præfenti demonû carnificina,ac plané tartareo horrêdo^ cruciatu ui iientêadhucalijs,tûperfecutopbus,t3 côtemptorib.uerira-tis fue,in côfpicuû,modis^ omnib.expauefcendû exempla diu excarnibcariuoluitjclamantêacuociferâtê fine fine in il luftri Si frequêtifs.loco publicg Academiac Patauij, fe ob ab iuratâ damnatâ^ agnitâuiuêtis Dei ueritatc,in æternû dam natûelTernonmulto aliter, acilleapud inferos uociferatur, mortales iuß:iciäm,amp;nonj^ernere Deum.

Q.uod profedô ualde memorabile IDei miraculû, nulli om-nino humanæ fraudi aut Phyficæ caufæ tribui potuit,ut mul ti dodifs.uiri ex omnibus profefsionibus Sinationibus,quf cum coràm fæpius inuiferunt SC allocuti funt, teftantunquæ biftoria multorum publicis fcriptis,omnibus fermé notibri-bus linguis editis euulgata,celcbratacp eft.

Alter uerô R. uir Baldus Lupetinus, exnobili genere ue tuftifsima^ profapia ortus, Si dodifs, monachus, acmini-fterprouincialis,poft$ longo tcporeplurib. duitatibus ma gna cum laude uerbû Dei utrac^ uulgari prædicaucrat,amp; in muftis celebribuslocis cû laude difputauerat, tandêifticab »nquifitore dClegatoAntichriftieftintetros carceres conic dîusu'nquibus ferméXX annisteftimoniûEuangelio Chri-fti coftanter prçbuit,adeô ut eius uincula Si dodrina no ta-tûiftiurbi,fed etiâfermé totiItaliç,atcp adeô totietiâ Europe innotefcercntjUeritas^ Euâgclij eolatius fpargeretur, { Qiiam

Qiiam dotSrinam tandem ille pientifs.SC praeftanti'(ruir,nuî lis minis aut pollicitationibus,diutinoûe careens fqualorc autmiferando criieiafuimmutatus,côftannmarryrio in ma ti fubmcrfus eonfirmauit.

In quojnter alia pluiima,etiam illud profeclô prorfus ad mirabile diiiinæ prouidenriaeueftigiiim apparunquod nec principesGcnnaniæaliquotiespro eo intcrcedentes, euni libcrarc poruerût : nec econtràlegatus pontificius acinqui* fiïor,atcpadeô ipfcnicrAntichnlius,cummiilfû fudaflenf, fedulocp inftitinenr,effîccre potuerût, utmoxinitiô exure* retur.Cum enim iam condemnatus effet, fereniff Ducisi* pfius^collegr) fententia eft âb ignis fupplicioliberatus.

Adeô prorfus uoluit Deus,eum tali quafi eruci afiix0,diii tifsinièueriraritenimonium praebere:ÔC uelutiexako,de in ftaurara Chiifti Religionc,SC Antichrilîi Romani rcuelatio ne,omnibus hominibus in tam frequenti omnium gentium theatro concionarf.

Necnullus agnofcendæ uerftatis monitor fuit ueftro flo* rentiff.Dominio, Rei(^ pub.ifti,clariff ac’doôifsimusuir Gafparus Contarenus, celebriiftic Patricioriim familia nr-tusjummishononbus iniftaampliff Repub.maxima cum laude perfundus : quem puer in grauifsima cauià fauora* biliter pro nobis dicenfem,in collegio ferenifsimi Ducis co gnoui Jsigiturherosfuit poftremo falt;HusCardinalis,aclc gatusadcomiria Ratifponenfia anni i$4i, uhiinitioinplu ribuscapitibus ueram Chrifti dodlrinam agnouir.Inter qug ctiamadmifitjuitam æternam cffemerum donumDei,aC ex fola gratia fauorecp cœlcftis illius patris peccatoribus propter Chriftum contingerernec ullo modo ulla noftia bo na opera uere effe autdicipoffe merfroria uitæ aÉ-tci næ:“* quodeiusimprcffaEpiftoIaad Alexandrum FarnefjûCar-* dinulem ôf nepotê Papp.c û ipfo ea de re expoflul3nrê,arno jç*; jBafileæ édita teftatur.Ex qua etiâ apparef,Papâ, naleSjÂ' rotâillâ aulâ egerr/mè tuülfe, taha ab eo noftris (ta* libus ac dod onbus in concordaiis articulis contefla efîe.

P R AE F A T I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4s

Atq? ob earn caufâm,is tantusuir,tum ab(êns,acadhuc j'n flia funlt;flione fua exiftensjacerbis Pontificis Cardinalium^ Ijfens eltHagellatus.tdco^poftremisfchptis,adî:ionibusi^ admodumduris2lt;crudiSjUeIponus cruenns,quafireuoca* rccoadlus eft ca omnia, quæ prius aliquante lenius egerar, Ut ex Adîis ipfis apparet. tum etiam poltea tabifico uçneno ab illis uenencis parribus cftextinôus.'ut fpfemetiam ægro tans,cclebri tune monaebo Bernhardo Oehino,obeoncio nés aliquâto faniorcs amp;liben'oresiftic Venetrjs habitasRo mam eitato,qucftusttftificatus^ell,diffuadens,neilleullo modo coram pontificecomparcrcr.

lt;jr Bft quoc^ UC b!SjPatres fapientifsimi, no parua Dei mo nitio,atqî adeô euidens indicium iræ Dei, qgt; ante quadrien* nium ifta tam fumptuofa, terribilis 8lt;C gloriofa machina aut mples ingêtis nauis quain Gallionem uocarunt, quæ ucluti firmiis.propugnaculum totius iftnis potentilTdominîj efle uidebarurjuixdum in aquam indudîa, ram factli momento, ac uerc(iuxta prouerbium) in porru, dC anre^ fe quoquâ ex portumomirêt, parua tempeiîate fubuerfadCfubmerfaeft, Cm infuper dC illud mirabile, quafi colophôjs i.iceaccefsit, quod ex tam parue profunde nullis machinis.nulliscß ftimgt; ptibus,in tanta fummorum architedlorum copia,tanta di iigentia ac ftudio extrahi queat.

Qjio fadio Omnipotens ill e cœli terrçcp creator, confer-vatorderc(fîor,ueftras ornatiiK Amphrudines monuit,fuS clTe regnum, poten riam ac gloriam : ac per fe, fuoûe fauore imperia politiascp uelflareacflorere,uel etiamruere: eoep uobis quamprimùm filium fuum,eiusiR regnum acEuange lium omnino fufeipiendû, eicp portas urbis Imperfjq? iflius aper'endas elledpfum eniin folum elTe, qui pofsit uiuificare mortihcarerq ii^^ toto mundo frufira repugnâte,omhes ruosaduerfnios,quantumuis præpotentes pofsir,ac tandë uelit, nona’irerac teftacea uafa ferreo feeprro comminuerc acdifpcrgere;nonautemiliumtrucêac minacem Antichri ftumRomanumjCiusœfaiclLtes.accon/pîraras côiuratasc»

? CotraDc« ChriftSeius cohortes, quantum's omnib fuas , impiasabominati'onestyrânidê^ negligêtib. dira minent«

Qjrid eft q, uel ueftræ illuftres Dominationes,uel alij ub li fapientes ac potêtes homines,uel omnino quifcp mortaliS in Tridentinû conciliabulû refpiciat,aliquot mitratoriî hi* llrionu,quorû tû uitæ fœdifsima turpifs i ma^ exempla, no uetera tantû,fed iam quoc^ Tridentipatrata:tum alia multi* i plex iniufticia,fa(fîiofitas ac partialitas,eft omnib. hominib. præfertim uerô totiltaliæ,notifsima ôC decâtatifsimat'Qiiid enim(fapientiisimireligiofiisimi^ uiri)ab illo ccctu boniiit Religione expedîari poteft,qui non uult uerbû uiuetis Dei, aut fa eras literas, unica ueritatis ncrma haberer' Sed fe Ec* clefiâ elfe audadler iadlat, fibi^ magis Euâgelio credêdû elTe blafphemè gloriatnit fuperius breuiter,et î édita Norma fynodij)lixèdeiftis,id^exipforû jjpriooredemôftratû eft.

Quod enim alia illorû pars aut fatftio huic,alia alq,amp;iteru alia alij monarchæ addilt;fta,obftrilt;fta,adiurataq5 fit, fan's eo* rumacconciliabuliipfius difsipationes acerbifsimai^ certa mina quæ acciderunt Anno 15 4 8,at^ adeô tot publicæ im* preflæ^ monarcharum de ea reProteftationes teftantun

Verum de extrema illius conuenticuli iniufticia,falt;ftio* numcpftudio aeferuitute, amp;nbsp;quàm nullo modo ChriftianS, legitimûacliberûConciliûdici pofsit, debeatûe,prolixifsi me eft in plurimis publicist fcriptis,Recufationib.Ô^ Pfotc ftationibuSjtû ab omnib. Statibus Auguft.côfefsionis, tû QC ab eorSconcionatoribus,non tantûantea, fedSlt;^fuperiori anno neruofè euidentert^ declaratum ac demonftratum.

Sat certè fcio,nec ueftras longe iapientifDominationes, nec aliS quen$ prudentem ÔC grauem cautumep gubernato rem,illi cœtui fuâ aliquâ munitâ urbem, arcemùe magni mo menticrediturum,eorumûefideicomiflurum eftè. Qiianto igitur minus illis ueftras ac ueftrorum ftdelifsimorum fubdi torum animaSjæternam^ falutem crederedebetist' Papa* rum profedô uaframalitia,accotraiftum ornatifsimum fta* turn plufquam Vatinianum odium,cùm exinnumen's bellis hadenus

P R AE F A T I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47

hacfîeftns,cotfai'ftâRemp.cxcitatisliquidôapparct:tum Si ex co,quôd fraudulenter fubinde aliquos pnman'os, poten tesinduftriosi^ SCdenicp fecretorû iftius dominîj peiinfsi^ mos uiroSjCx ilia urbe fibiuel per cardinalicium galerû, uel per alla beneficia titiilosqj QC ueliiti quafdâ inefcat iones adgt; iungiqarcfiilsimiscp iuramentis adftringit ÔC quafi deuouet: id ntmirû aftutè federate^ agens,ut per eos tum fccreta ifii-us AuguftifsimiregiminiSjperpetuarumcp confultationum ÔLa(fiionurncognofcat,alqscpprodat:tumetiam per eoC^ derrijillisc^ adiun(fios,iftud fioren tifs,dominium fub iuo iiigt; go abominatione^ detineat.

Hæciam(fereni(s,Princeps SC augufi:ifs,Patres) paulo Ifx berius,uti Chrifti miniftrum,ueftricpboni ftudiofiisimuni hominem,id^in optima caufa,ac deniq^inliberaRepub.ôd coram mitiis.lenifsimis^ gubernatoribus coueniqdere om nium grauifsima,nempe de Religione filij Dei,Slt; Antichrigt; fti, iam ingenti Deibeneficio reuelatijimpofiuris probe dtgt; gnofcendisSC dijudicâdis (in^uogener ? libertas dicendi uel maxime neccHaria eft)primum quidem acpræcipue'glo riæfilîj Dei, deinde amp;nbsp;animarum infinitarum falutis gratia dilTerere uolui: petens ac fupplicans, fumma cum reuerengt; tia,humilitate amp;nbsp;animi demifsione,uthec omnia plo ueftro candore, benignitate ac fingulari dementia in meliorem partem accipiatis.

Quoniam uero nonignoro,aduerfarios fcedis calümnqs nos,noftrascpEcclefiasacRdigioncm deformareifticamp;ali bi,tanquam noftra dodrina nihilfirmum, cóftans, ac fibi a* hjsep partibusinuicem confentienshabeat: fintep in nofiris Ecclefijsacdodîoribusinfinitæ opinionum diflcnfionesri-«leoueftræilluftresDominationeshâcadiundam talium ca ïumnia!umrefutationem,cognofcenda£etiam in hacpartc Ucritatis gratia,perlegere poterunt,

Qmnino feueriter omnibus præcipitfilius Dei, quæregt;' gt;nbsp;cognofcere amp;ampledi cedeftem ueritatem , inquiens:' Scrutamini SCriptvras, quoniam in eis de me fcripcum

4» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R AE F A T I O.

fcnptum eft: H AB EN T Moyfen SC Prophetas,nios audiatî COÊLVM amp;nbsp;terra tranfibuntjUnum iota aut apex de Sen* ptura non cadet.lntelligitc igitur Reges,SC erudimini qui tu dicatisterram:Ofculaminifilium,ne quando fubitô exarde* feat ira cius,amp; pereatis, lîcut uafa teftacea ferreo feeptro co* minuta.Eft enim hic nofter Rex gloriæ,ualde potens in prae lio.Is profcctô adhucfeuerifsimèiudicabitindieiræfuæRe ges:iudicabit in gentibus, replebit omnia loca cadaueri* bus,6lt;; concutiet capita in terra multorum.

Væ autem in primis,illis qui iftic ueritatem fcicntes,mul* 'tum^eam promoucrcualentes,mctuentes uentrifuo,opi-’ busautinanigloriolÇjdum pluris gloriam hominum quant Dei gloriam faciunt,turpitcr impiecp filent, négligentes in* finitaruin animarum atep adeô fuum proprium aeternum in* teritum,damnationemûe:amp;Religionis gloriæcpfilij Dei crilegâ côtaminationê,ac prophanationc,quâ quotidie,om nibusep horis, fuis oculis coràm iftic fpedât arcp côtêplant.

Dominus i e s v s illuminer corda ueftra s an CTO fuo s PIRI T V, ut ipfum amp;nbsp;Parrê eius(i eliefto Antichrifto» cius^ turn humanis traditiunculis SC præceptiunculis, tum ctiam abominationibus defolationis, ac deniep intolerabiW corporum animarum (yrannide)uerè agnolca tis.

Âd quam diuinam falutarem^ fapienttam folæfacræh'tc ræuosuerèperducere polTuncquasipfemet Deifilius tant» fecitjadcoep feadeaseffe obftritftum obligatum^ teftatus cftjUt fubinde hîc in terris agens repetierit in fuis Euâgelijs, fe ex uoluntate mandatoep cœleftis patris in eum finem om nia facere ac pati,ut modo Scriptura impleatur, in quo ueri* tas Dei conftet.

At contra,eadem coeleftiaoraculaab Antichrifto cius^ mancipqs fœdiisime contemnuntur,ac deformantur. Qi’O* rum nefandis blafphemijs,uiolêtac tyrânnidi,ô^ plane côipi* cuaeabomination! defolationis,ipfemet jesvs chri* « T V s ,cuiiam omnis poteftas tradita eft in ecelo 6C in terra, obgloriam nominis fui, amp;miferorum Chriftianorura falutem,potenter reftftat: Amen.

L E AI E N S Alexadrinus, quicircitcrannos 200 poft natum Chriftum uixit,in feptimo fuoruStro matum libro clare teftaturJudaeos amp;nbsp;Ethnicos tu temporis ualde moleftafleSc cxagitafle Chriftia-noSjhac potifsimu calumnia ac infultatione : Vos Chriftiani inter uofmetipfos difsidetis, totq; amp;nbsp;ta

Marias feäas interuos habetis:quælicetomnes titulum Chriftia ^ifmi fibi uendicent,tarnenaliaaliamextremèexecratur,detefta-^ur amp;nbsp;condemnat.Quare ueftra religio neq; ueraeft,neq; à Deo o-'riginem (uam duxinalioqui profedö una,certa,amp;fibimetconfen-tiens elTer. Erantenim eo tempore plus quam ui^inti’hærefiar-chæ, quoru iinufquilq;fuos peciiliares difcipulos,ccetnsqiEcclc fiafticos amp;nbsp;fcholafticos habebat:in quorum numero etiam do-ftifsimi amp;excellentifsimi uirirepericbantur.

Talibus, tamq; uenenatis fycophantis diabolus, 8c eins fatelli tesjfemper Ecclefiam Dei oppugnarunt: amp;. imbecillos Chriftia-nos uelfeduxerunt,uelfairem languefecerunt:quandoquidema-lioqui nullas prorfus certas confirmationes fuidogmatis,auc contra ueræ doârinærefutationes habere poflunt.

Non eftautem admodö difficile illi calumniatori, eiusq; pfeu-doprophetis,reperiretaliurn calumniarum occafioné,meftemq; longe amplifsimam.Facillimè enim plurimis de caufisaccidit, uc aliqua difsidia ac certaminain Ecclefia de religione exoriantur.

Nam primum omnes uere pij, id in primis omniq^ftudio ac eX mandato Dei agunt,utueram doärinam, cultumq; purum incon-taminatumq; conferuent:amp; contrà, omnia fermenta fathanæ,à quocunqj demum inueâa,quàmmundifsimè exea expurgent.

Quare nequaquam uel ad mediocres corrupteias,fi forte quas animaduertuntjuelad horam conniuenr.

Deinde perfacilè fit, ut pro humanaimbecillitate aliquis uel à uero aberret.'uel etiamfi non aberrauit,tarnen uel fui improprij fet monis culpa,uel aliorum imperitiintelleftus, aberrafte uideatur: coq;alij finccridoftores ôc auditores acri zelo contra eum corn*

moucanturjUtlcgiturlofu'e 21,dedecétribubus contrailUsfef^ qui tres,quæ ultra lordanem habitabant, re non fatis intellefta u e hementerinflammatas concitarasq; fui Ile.

Hoc uero folet accidere tum ob doftrinæ cœleftis fumma diffi-cu!tatem,tum (lîcutdixi ) obnaturæhumanæ imbecillitaté,quae facillimè à uero aberrat.

Luculenta huius calamitatis exempla in ipfifmet Apoftoüs habçmus, qui licet cum ipfo filio Dei perpetub, familiarilsimeqi uiûitarent,amp;ferme dies ac noftes eins condones inftitutionesq; audircnt.eumqjdequibus uellentconfulerent: tarnen fubindedu bia,amp; difceptationes quoq; inter fe habebant.

Poftremô, cum hæc fit præcipua fatanæ machina jac primarius conatus, ut finceram doftrinam uel prorfus abolear, uel lalté aliqua ex parte corrumpat amp;nbsp;contaminer,amp;pios doâores acaudi tores difsidere faciat,eosq-,inuicem ad certamina prouocet: facillimè fane êuenit, ut aliqua triftisçontentio,acuelutiincendiû fubi tb inter Chrirtianos exoriatur,dum hinc pi) acerrimè crrores cuni fuisauthoribus oppugnant,indeuerofedudores Scfeduâi prorfus cedere non uolunt. Nam fi ufquam cito lis ex minimis uef' bis maxima crefcit,tumpræferrim in Ecclefia, acuerareligione.

Exemplum huius calamitatis illullre eft,quod aliud Petro, a-liud Chrifto placuerit. Ideo quoq;f3ndfifsimus ille Petrus paulo ante à Domino præclarifsimèlaudatus, moxin tetrum fathanam, tefte Chrifto,transformatur:Matth. 18. Aliud item Paulo, aliud Petro,Gal.x.probatur, adeb ut cora totaEcclefiaacriter côrendât.

Exeodem malo fonte illud quoq;fequicur, qubd etiam inter ueros Chriftianos alius à partibus Cephæ,aliusà partibus Pauli, tertius Apollinis elfeuelit:ficutihæc peftis continubinipfitaec Apoftolicis Ecclcfijs inualuit.

Talia fcandala certamina perpetub in domo ac populo Do-mini,idq;nonnunquam etiam inter coniunûifsimos amp;nbsp;fanâifsb mos exciterunt,amp;exiftuntnit inter fratresMofem,Mariam amp;Aa-ronem accidifieuidemus. Talia nobis quoqjnuncobijciunt6£ exprobrantPapiftæ,adeuertendam ueritatem faciofanäi Euange lij,autad minimum in fufpicionem adducendam falfitatis apud pufillos amp;nbsp;fimpliccs Chriftianosrquandoqiii dem liquide uidenr, 2ubd idololatriam Siabominationem fuam Babylonicam firmif. mis Si cuidentifsimis argumentis exueritate uerbi Dei deprom-ptis de-

Ell uero ualde obferuatu dignum, amp;nbsp;tum blafphemi Papiftaru fpirituSjtum etiam dei'peratæ eorumcaufæ palpabile indicium, quod nunc potifsimùm iftis duabus machinis.ueluti amifsis fra-ftisqjalijs,nos oppugnenrnempeprimum conquerendo,3ùt etiâ audaâerfingendo amp;nbsp;mentiendo uarios noftros lapfus ßcfcanda-la, eaq-, exagitandozdeinde fœdifsimè facras liceras eleuando, imb amp;nbsp;lacrilegèblafphcmando, acpedibus proculcando; ut in Norma Synodi non ita dudum liquido oflendimus.

Hifce ipfis prorfus arcibus etiam ipfemetdiabolus cotra Chri fti Ecclcfiam ac religionem furenter gralfatuGnempe eleuando amp;nbsp;in contemptum adducendo facras liceras,cui unico Apoftolorum amp;nbsp;prophetarum fundamcnto fupcrextrudi fumus. Ec contra ob-ijciendo Sccxaggcrandouariafcandalaamp;offendiculajdeformica-tes ac ueluti maculas næuosq; ccetus populiq^Dei, fine quibus hæc miferauitanon eft.

Cum autem depofterioreillorum diabolica machina feu de fa-crarum literarum facrilega prophanatione abas diâum fit : nunc dcpriori,ideftdenofttisdifsidi)sillisaliquidrefpondebimus.

ijfAdhoc igituriftorum diabolicum machinamécum primùtn refpondetur, ueritatem Slt; Ecclefiam Dei non cfte in caufa, quod hoftis lui ma ni generis zizaniam fuam in agro Domini inter bona fegetem fpargat amp;nbsp;feminer, quodqjuariæ hærefesin mûdo excrc-quot;fcantSc nafcanturzimbquôdhæreticicxeademEcclefia uidean-tur prodirczficuti S.Paulus Aftonio. amp;nbsp;D. Iohannes ac Petrus iam antca diuino fpiritu prædixerunt futurum elfe. Non enim excitât uelapprob3tEcclefiaerrores,ficucnecnosquidem huius tempo» ris corruptelas auc fcftas approbamus aut cxcufamuszquin potius easacerrimè reprehendimus, Scconfutamus, Quaru.n tarnen pleræq; papatui fimillimçamp;exiplo cxortæ funt.

Sic fanèneq;in eo fumus culpandi,neq-,diuinauentas aut Ec-clefia Dei, quod quidam particulares aut finguli hominesnon-nunquam non rcâo pcde incedcntes, inierdum ueritati ( ut olim Aaron,Gedeon,Salomon, Heli,autPetrus ) grauifsimèobfunt. Quibus etfi ante oculos fubijciantur fui crrores ,ita utperfpicuè conuiûijpfimetcos deprchcndere, amp;nonnunquam fateri nccel-fchabeancztamenaliqui eorum propterambitionem amp;nbsp;infamiam *“mporariam,nuUo modo abijcerc aut damnare illos propalàm ac

ingenuè,ut oportebat, uolunt : fed ueterem ilium Adamum, orn* nium patremjfeqiientesjficulueis lt;juibufdam folijs fuapeccata uc larcconantur»

Negare quidem amp;nbsp;illud nemo potcft, Ofiandri papifticos erro-res tarn euidenter amp;nbsp;unanimiter effe à noftris doftoribus amp;nbsp;Eccle lijs réfutâtes,ut ab iftis Ofiandriftis palpari iam pofsint,quod no-nulla eorum raandatajclandeftinæ reuocationes amp;nbsp;epiftolae quo-tundam illuftrifsimorum Principum teftantur: atcamen ad dam-nationemfolennemillorumdeliriorum,amp;reuocationem coram Deo amp;nbsp;Ecclefia feriptis excufis,neq; illi, neq; eoru patroni aut de-fenfores adduci poflunt.Quod autem Ofiandri fencentia cum Pa* piftica conueniat,inde pater: quia utriq;infufa,aut intra nos exi-ftente iufticia,utriq; nouitate,utriq; ctiam fubftantiali iufticia nos îuftificariuolunt.NamlicetPapiftædocét,nos noftracharitateiu ftificari : tarnen earn efle ipfummet Spiritum S,clarè amp;nbsp;prolixe M. Sententiarum afferit lib.i.dift.t/.

In eodem pertinaciæ infamiæ carnalis metu hærent etiam illigt; qui tépore Interim, graiïantibus crudeliter in nos Papiftis, metu, amp;nbsp;folita eis humanæ fapientiæ uanitate, A n tich ri ft i errores admi-ferunt,acfucarunt:utquâuis eos nuncliquido perfpiciât, amp;nbsp;qna-liambabus manibus palpent,tarnen propter infamiam Scinanetn huiusmundigloriolampalàm faterinolunt,necillas propudio-fas colhifiones amp;nbsp;perniciofa fcandala ex Ecclefia Dei ( quæ hoc ab ipfisunicèflagitat)radicitùs extirpate uolunt.Dicereenim, p E C-C A V I, etiam fummis uiris difhcilimum elfe, teftatur B. Daiiid Pfal.jz.proprio experimento edoâusjinquiens: BEAT VS ho* ino,incuiusfpiritunoneftdolus:id eft, exeufatîo uelnegatio fui peccati amp;nbsp;erroris,fed ingenua confefsio. additq; porrb : Cum iple uellemreticere meum peccatum, contabueruntoflamea,dieac noâeaggrauabaturfuperme manus tua,uerfusqy eft fuccus meus inficcitatesæftiuas.Dixi,Confiteborpeccatamea;amp;tu remififti iniquitatem peccati meû

VeraautemEcclefia, amp;ferijChriftiani,nuIIo modoæquo animo feruntiftorum impœnitentemnoxiamq; pertinaciam:fed fern per aceufant amp;nbsp;redarguût eorum errores feriptis amp;nbsp;uiuauoce,cùm coram hominibus,tum corâ Dco in orationibus fuis:eosq;ad pœ-nitentiam tollendaq^, fcandala hortantur, ne fint omnibus pofte-lis oftendiculo ac exicio»

R E L I G. P Ä P I S T I C ÄE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SJ

Impie ergo prorfus faciunc calumniatores ifti, qui ob paucoru quorundam hominum fua errata defendentium impœnitentiam, noftras Ecclefias religionemqifua calumniatricelingua crudeli' ter flagellant.

Ex hifce igitur conftatjn noftra Ecclefia nullam magnam con trouerfiam aut difcrepantiam opinionum uigere.Primo enim coc ruptclæ amp;feftarijjUt Anabaptiftæ, Ofiandriltæ, Stenckfeldiani Sc fimiles,penitus extra noftrâ Ecclefia funt;8; à nobis multo maio-ri diligentia Sc feueritate, quàmab ipfis Papiftis,uerbo Dei argu-üntur amp;nbsp;damnantur : ficut etiâ uicifsim ilH j omifsis Papiftis, nos acerbius lacérant.

Poftea funt nonnulli fingulares homunciones,qui e tH de ipfà Ueritatefatiseuidenter amp;perfpicuè conuiftifunt: tarnennoxios Papiftarum errores,quos femel pingere metu ceperunr,non plané damnât, fed uercntes infamiâjficulneis folijs fua uetédategere ornare nondefinunt:quorûpertinacianequaquâ toti Ecclefiæ po teft aut debet imputari,adeoq‘, importune obijci, exprobrariq;.

ifl-Profeac) 11 diligenter euoluerimus ftatumamp;hiftoriam uete-ris EcclefiæjSi S.Patrû,ferè fimiles, uel potius multo maiores co-trouerfias concertationesq^bi inuenireliceret, quàm nunc in no ftris Ecclefijselfeab aduerfariis fînguntur. Nam ut de aliquibus breuicer dicamus.primùnitrifliacertamina fuerunt inter iilos fan ftifsimosuiros Petrumamp;Paulum:iteminterBarnabam5 S. Marcum,amp; D.Paulumntem inter hune fummû Apoftolum,amp;tot mil-lia Chfiftianorum ex ludaifmo conuerforum, quæ ftatim poft a-feenfionem Chrifti in tam cfficaci amp;nbsp;euidenti præfentia donorum Spiritus S. ( G31.2.Aft.i5.amp;2« ) acciderunt.

lt;1 Deinde ingens amp;nbsp;ualde perniciofa difeordia fuit inter Chrî-ftianosdedie Pafchali,amplius3oo annis,præfertim inter cele-berrimos illos uiros Polycratem DJoannis difcipulum, Si Vifto-rem papam,atq;adeôinter omnesOccidentales amp;nbsp;Orientales Ec blefias,adeô utlefemutub excommunicarint. Si anathematiza-rint. Quin84 IrenæuSjalijq-, Galliarum epifcopi,non leuiter de eifdem rebus cum aliquot Papis contenderunt. Qua de re etiatn complures Synodi célébrât» funt,nonfine maximis motibus ac contentionibus, innumerisq; fcandalis ac damnis.Hoc idern dif-fidium etiam inter Anglos Si Scotos fuit fermé doo poft Cliriftum, annis,telle Petto Cluniacenfe.

HP Tertio jngens certamen extitit inter S. Cyprianum,q«’ f^Liîc archiepifcopus Carthaginenfisactotius Africæ;amp;papam Corne lium,qui primatû fupereum Africanosqjepifcoposamp;Ecclefiasfi biaudafterrapiebat, amp;abfoluereeos uolebac,quos Cyprianus ex communicarat. Verùm Cyprianus ferio libereq; adeum fcripfit, UCfuæ tantum Eccleliæcuram habcret, Sein aliénas dominium fi bi non uendicaret. Itaenim tam àChrifto, quàm à priori Ecclefia ordinatum mandatumq; efle, qubd quilibet Epifeopus pro fua co feientia fuam Ecclefiam gubernare deberet.Quam hiftoriâ in Ca-talogotcftium uerîtatis prolixius lecicaui. VideCyprianiepifto-lasad Cornelium.

Quarto, no leuîs controuerfia etiam fuit inter Balîlium amp;nbsp;ec-clefiam Cæfariéfem, de Ecclefiafticis cantionibus amp;nbsp;ceremonijs: item inter Romanos facerdotes ficTertullianum.Et aliquâto póft inter eofdem ac D. Hieronymum feribunt quoq; Bafilius Ô£ Na-zianzenu8,quôd acres contentiones ipforum tempore fuerintiiî' ter plures Epifeopos amp;nbsp;inter plura Concilia.

«U Quinto,fuit atrox digladiatio inter Chryfoftomû ôi Epipha-nium,dcdoftrinaamp;libris Origenis. Quemmulti tuncamp;poftea ufqjincœlum extulerunt, inter quos etiam Eufebius Cæfaricn-fis;plurimi etiam contra ut noxium hæreticum (ficut etiam uerè fuit)feueritercondemnarunt.Quod quidem certamen etiam ual-dearduum fuit:utinam ueroredè ad finem deduftum, amp;nbsp;errorcs Origenis penitùs reieâi,dânati,amp; ex Ecclefia Dei explofi fuifienf.

Inter Hieronymum quoq; amp;nbsp;Auguftinum, qui alioqui animo coniunâifsimi fuerunt,non leuis nec breuis diflenfio extitit, quia in multii punflis contrariafibi inuicem pugnantiaq;docuerunt. Primo deauthoritatefacræ Scripturçamp;monumétis Patrum:de-inde an apud Paulum per opera legis fignificentur ceremonias ucl opéra Decalogi.cum docet, hominem abfqj operibus legis iu-llificari St faluari.tertió Hieronymus fummis laudibus in cœlurrt iifq-jefferebatuirginitatem ,noncitracontumeliam diuinitùsor-dtnatiacinftituti coniugi;: Auguftinusuerôecontrà,coniugiu(n contemni amp;nbsp;eleuari ab co ægrc ferebar.

Hilarius amp;nbsp;Profper monent perepiftolas (quæeriamnumcx-» tant)Auguftinum,multisuideri eius doélrinam de prædeftinatio nepugnarecum omnium priorum Patiumdoâiina. Et fane nom itnmeritô aut fine caufa fie fenferunt.

R E L I G. P A P I S T I C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if

Poft mortem porró Auguftini, Deus bone quæturbæ contra eiusdoârinam de libero arbitrio exciratæfunt,non tantum are-centioribus Pelagianisjfed etiam à multis catholicis epifcopis : uc a Galliarum dofloribus,Calsiano,itéalijs,quibus Prolpcr Auguftini difcipulus utcunq; rcftitit, partim retundendo pertinacio— res, partim docendo amp;nbsp;placando commodis interpretationibus dociles.Quæ certamina profeftôacriafuerunt,ac de rebus longe xnaximis.’utnon immerito queraturProfper,illos quidem uelleui deri damnare Peiagium,amp;id etiam ucrbis acoreprofiteri,cum intérim ipfius dogma reuera utraqj manu retineant,ôe omnibus ob-trudereconentur.

Sic amp;nbsp;poftea non longo tempore durum certamen fuitloannî Maxentio contra Fauftum epifcopum, de libero atbitrio acorigi-iialipeccato:cum infauftus ille Fauftus fynergiam papifticâ,leu fucatum amp;nbsp;palliatum quendam Peiagianifmum fufcitaret,non fine multorumapplaufu.

Cœlellinus quoq-, papa fefcGallis pro fententiaamp;libris Auguftini, ac contra prauas liberi arbitrij prædicationes amp;nbsp;amplificâ tiones oppoftiit.

Nec îublatum ert prorfiis hoc certamen de libero arbitrio 5C gratia unquam poftea, donee tandem potifsimùm per Sententia tios,fophirtasaut fcholafticos theologos,idolum liberi arbitrij Contra gratiam Ecclefiæ ercâumeft, ut infra latius ßcclarius ex-ponetur.

f Sexto,inter multoi Papas, Innocentium,Zozimum, Bonifa-cium primum,fecundumq; amp;nbsp;alios plurim os, ac inter concilium Carthaginenfe VI. cui etiam Auguftinus interfuit, amp;nbsp;alias Eccls fiasacEpifeopos in Africa de dignitatePapæ amp;nbsp;eius iurifdiâio-rgt;e,adeô acriter diuq; concertatum eft,ut id bellum ulterius quàm tn loo annos extenfumfinir»quocertaminePapæ Romani nepha rioaufutandem omnes ecclefias Africanas,earumq-, Epifeopos cxcommunicarunt,unàcum VI fynodoCarthaginenfi,cuifimul (ntdiiftumeft) etiam Auguftinusamp; 217 fanftifsimiScdoâilsimi Epifcopiinterfuerant:donectandem pofttoo annos régnante B» nifacio Ii,in concordiam inuicem redierunt.Dequibuscruentifsi ntis confliâibus propriam hiftoriam, unà cum fide dignifsimis e-lus teftimonijs euulgaui,quæin finehuiclibroadijcietur.

amp; diuturna diffenfio fuit propter fuperioritatem, aut potius tno-narchiam Papæ,quam ille ßbi plane tyrannicè uendicabat in om-nes Ecclefias amp;nbsp;Epifcopos.

Odauö,force700 annis poft mortem Chrifti, deimaginibu» intercôplures Papas amp;Ecclefias Orientales: quinamp;inter papam Hadrianum primum, qui earum adorationem approbauit, amp;nbsp;inter CæfaremCarolummagnum,qui adorationé imaginum,unà cum tota Synodo Franckfurdienfi ad Mœnum,contra Papam Ro-manumfecundumconciliabulumNicenum uocefimulamp;gra-ui prolixoq-, fcripto ( quod iam in Gallia ab cpifcopo Tilio editu exrat)condemnauit:quodcomplures hiftoriciteftâtur,utinmeo Cacalogo prolixius oftendi.

^Nonô,acre bellum fuitinterBonifacium (quem quidam pa-rum uerè Germanorum Apoftolum uocant, cum uerius eorum fe duûor fuerit)amp; inter Theuconicos epifcopos, de pluribus religio nis capicibus.Quos tandem (teftante etiam Auentino) ifte Ma-lefacius mera uiolentia crudelitateq; opprefsinqui etiam S.Virgi' lium Bauaricum epifcopum grauiterafflixit.

Deniq;poftea annis ferè quingentis, inter Epifcopos in Germania,amp; presbyteros,de eorum coniugio fermé cruenta fuit di-fceptatiojUt complûtes fideq; digni hiftorici (inter quos Naucle-rus amp;nbsp;Hirsfeldenfis)unanimiterteftantur.Quænarratio unàcum epiftola D.Hulrici contra Nicolaum papam,in fine adijcietur.

Ergo nonrarb in EcclefiaDeiincidunteiufmodicontrouetfiç amp;triftes paroxifmi, etiam inter fanftifsimos amp;amicifsimos;ut inter Petrum,Barnabam, S. Marcum amp;nbsp;Paulum. Idco autem ueri* tas amp;nbsp;Ecclefia non deberet apud candidos indices in reprehenfîo nein amp;nbsp;damnationem incurrere,neq; quifquam talibus calamita. tibus fcandalizari. Cæterùm diabolus mendax homicida,amp; calumniator, inflammacSc inftigat fui Antichrifti pfeudoprophe-tas, utundiq;fcandâlacolligant,acuelexaranearnmtelisfunes texant.quibus Ecclefiam Dei ftrangulent amp;nbsp;calumnientur.

Atqjhæciam breuifsimèdiftafintdeueterum difcordi/s,cum alias innumerabilia,eaqjgrauifsimapræter hæc proferri poffent:

' quæ omitco ftudio breuitatis, amp;nbsp;ne uidear cupide maiorum noftrorum næuos la-

RELIS. P A P 1 S T I C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ? I

NV N C etiam diffenfiones Papiftarum,fimulantîum iaâan-tiumq;maximamfuorum dogmatum Scdoftorumconcor diam,compédio (Chrifto iuuante ) €xponam,primùrn quidem in gencre,3C detotis eorumordinibusautpartibus breuiterdicen-do,poftea de quibufdâfingulis celcbrioribus doétoribus agendo.

Primùm autem uerifsitnum,amp; omnibus notifsimum eft,qubd lîcutProphetadeludæis inquit,Secundum niimerûciuitatû tua-rum Dij tiii;it3etiamquælibetregio,quælibet ciuicas,quilibet pa gus,8cqnælibetdomus,acdeniqjhomuncioinPapatu, fuumpe* ciiiiaremfanâumpropitiatorem aut feruatoré-ScidoIum habuir, amp;nbsp;fibi quifq; proprias ad falutem uias excogitauic.

Vna natiOjUna ciuitas uel homo,pro fuo idolo Si faluatore ele-gîtfanâum Francifciim, alia Dominicû, tertia Iacobum,amp; fie de-incepsrut exempli cau(a,Romæ in primis adoratur S.Petrus, Ve— nctijs S.Rochus, Mediolani S. Ambrofiiis ,in Afifio S. Francifeus, Coloniæ tres Reges, Sffanfta Vrfulacum fuis ttooo pedilTequis: in Hungaria Vladislaui'.in Gallia S.Ludouicus, amp;nbsp;præ illo ignora dea S.Genoueua.in Anglia S.Thomas; Viennæ in Auftria S. Ste phanus,Auguftæ S.Vlricus:amp;ficporro alius mortalis homo alibi.

In hiiee mortuis miferi homunciones omnem fuamlpem amp;nbsp;fi« duciam repofitamamp;collocatam habent,acpræfertim olim habe* bant, inq; honorem eorum ædificabant templa, monafteria, alta-ïia,frarernitates: facrificabantq; ipfis miflas Si officia,uti uocanr, accendebantipfiscandelas,erigebantidola:recitabant illis quoti-die ac frequenter, Pater nofter, Aue Mariaâeiunabantipfis, amp;nbsp;pc-regrinabantur.

Depriuatisamp;fingulis perronisfeorfimdicere,infinitum Scim-pcrrcrutabileforet,quàmuariosfibi fanûosaefanftas inauxilia-tores deftinauerintjCosq; fubinde prolibitumutarint. Legantur modo LegendæSi exempU fanâorum,ubi innumerashiftorias teperire facile fuerir,quomodo iam hic,iamille, nunchunc,nunc alium fanâum adorauerit Si inuocauerit ; ubiiam fe huic, iam illi Ecclefiæ,altari,imaginibus,donisüecondecorandædeuouerit:8a hoc uel illo modo feab ea recipi in gratiam, iuuariq;,amp;ex medijs periculis eripifupplex flagitauerir. Imonon folummodo unus hune,alter aliumadorauit fanûum : uerumetiam unus hoc tem-plum,al tare Siimaginéfummo in honore habuit,coiuit4;,amp; inde infuis difficultaûbus auxiliûexpeftauit, aut alia bona ab eis quæ h huit»

fiui't.Verbi caufazunus S.Mariam in Anglia adorauitjalterillam in Loreto,tsrciusin Racanato, quartus illam Venetijs quæuocatur demiraculis,quintusformof3,m Mariam qiiæ eftRatisbonæ,fe-xtus illam in Polonia Ceftochouiæ,feprimus Mariam in Grientbalf oftauiis eamquæ eft inSolio (lgt;n Sal) in Carinthia, aliusaliam. Dies enim,uei etiam annus me deficiar,fi hanc innumeram uarie-tatem idolorum recenferc conarer. Itafemperuni Papiftæhic locus,randuSjftatuajidolumq^præ alio præftâtius uifum eft,quae fibi infinita prorfus pro libitu inifto Babylonico regno fuperfti-tiofi ftultiq; homunciones omnibus horis commend I'unt.-ex qui bus quidem iiliomneauxilium Scfolatium petierunt.Quæhorri bilis idololatria adhuc bodie in quibufdam Jocis pleno furore graffafur.

Videanturfolummodo tabcllæ, amp;nbsp;alia anatbemata, apudi-ftiufmodi idololatricas ftatuas appenfæ.Ibi leges, huncin hoc,il lum in alio genere extremi periculi,in mari, belloaut morbo exi' ftentem,feciireuotum huicftatnæ,ab eaq; opem imploraire, amp;fn bito (IÎ credere fas eft)miraculoseliberatum elTe,

Hæcuiua praxis aut uGtata operatio Papifticarum abomina* tionunijdiligéterperpendatur.Reperieturprofeâb ingenschao» diuerfitatis faluatorum,apud eos uulgo creditum, imploraturo4» acinuocatum eße.

Eodem facit ,qubd unusperhocmedium,alius peraliudjani* mæ fuæ falutem quaefiuitzhic per opera à Deo ipfo præcepta, alter peropcra(utuocant) fupercrogationis,tertiusper peregrinatio-ncs in hocuelillud templum,in finesorbis terrarum; quartuspeï infinitas battologias rofacraium ( uti eas uocär)coronarum:quin tus per excruciationem, duramqjacmiferäuitam.-fextus per Mif* fas.feptimus peruariasindulgentias, oäauus emptione bonoru opcrumhuiusuel alterius ordinis, nonus profufione facultartim fuarum ad hoc uel aliud templum fundandum, decimus indiiitio necucullorumhuiusuelalterius ordinis,undecimusperaliquas pramp;culas dernurmuratas fingiilis diebus cerco numero,duodeci— mus eleemofyniî,tredecimus certis ieiunijs diecularibus.

Negarienimnonpoteft,eorumauthenticos fcriptoresualde multas Ilias commemorarefolere, quibus remifsionem peccato-rum acquiri non tantum docent,fed etia audacifsime cStendunr«

R E L I G. P A P I S T I C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ÿ

eximioprliù]egio,autpotiusfeuero mandatoeditiis,ubitotaiu-fticia Chriftiaiii hominis in iolis operibus collocatumempe in o-milsioncmalorum, amp;in opcracionebonorum operum:utpror— fus perinde dilferat de lufiicia, Ccut aliquis Pl)arilæus,Turcus, E-thnicus aut I udæus. ignorât ueto,aut certè faltem negligit penitùs Chrifti lulticiam obedicntiæ ac pafsionis, amp;nbsp;quomodo fanguine ChrilH iuhificemur.

Cum porrbadexpiationem peccatorum uenit,multas rationee ea expiandi,Den mq;placandi per bona opera môftrat: inter quas ' nufquam reperies j quod languis Chrifti nos mundet aut abluat ab omnibus peccatis.Recitabo autcm amplioris fidei gratia,ipfo« rumpropria uerba»

Quibus uero MODIS (inquitlefuiticus Catechîfmus)pecca ta EXPIANTVR? MVLTOS certè huiufmodi M O-D O S, ficutdiuerfis morbis diuerfa remedia conueniunt, facra Scriptura nobis in Ecclefia proponit.Principé uero locum tenec Pœnitentiæ facramentum:quo negleéto, fruftra de reliquis letha lium peccatorum rcmedijs adhibendis agimus.Hoc enim utpræ-fensjita neceflarium pharmacum Chriftus animarum medicus in ftituit, amp;nbsp;contra omncm peccati lepram ualiturum nobis comme dauit, quâdo dixit lacerdotibus : Quorum remiferitis peccata,re-mittuntureis.

Secundô purgantur amp;nbsp;expiantur eleemofynis, quia feriptûeft; Eleemofyna nos ab omni peccato amp;nbsp;à morte libérât,amp; non patie-turanimam ire in tenebras.Tum alibi;Peccata tua eleemofynis re dimcjamp;iniquitaces tuas mifericordijs pauperum-

Tertio remittunturpeccata, dumlæfifratri otFenfam condona mu8,diccnte Domino; Sidimiferltishominibuspeccataeorû,di mittet amp;nbsp;uobis Pater cœleftis deliâa ucftra.

Quarto idem fit,cumpcccantemfratremlucrifacimus.ficuti le-gitur; Qui conuerti fecerit peccatorem ab errore uiæ fuæ,faluabic animam eius à morte,amp; operietmultitudinem peccatorum.

Qiiinto hue pertinct abuhdantia finceræcharitatis,ob quam, de Magdalena dicitur; Remittûtur ei peccata multa,quoniâ mul-tum dilexit.Charitas enim operit multitudinem peccatorum.

Sexto ad idem ualet contrit! cordis facrificium, quod nunquâ defpicit Dcus.Refpicit enim in orationem humilium,amp;non fper-nit preces eorum, ficut fcriptiioi eft de NiniuitisjVidic Deus ope-

raeoriim,quiaconuerG funt deuiafua mala: amp;nbsp;mifcrtus eftDeul fuper maliciam.quam locutus fuerat ut facereteisjamp; non fecit. His alHS'qve M o D is amp;officÿsueræpietatis,com-paramus,amp;c.

En hic audis multas eiïeuias expiandi peccata,exquibus illi fcduftores lex recenfent. Sed quomodo fanguis Chrifti nos ablu-atab omnibus peccatis,nullaprorfugfit mentio.Nuncigiturcxi-ftis tam muUis expiandïpeccatarationibus, dcligat fibi quifqjco modifsjmam,utamp; olim faditatum eft.

Eundem huncblafphemum errorem deuarijs modis expiandi peccata.placandiqj Deum, etiam in proximo Vuormacienti collo quio afleruerunt Papiftæ. Pugnat uerö ex diametro cum dodrina omnium Prophetarum amp;nbsp;Apoftolorum,qui clarè amp;nbsp;indefinenteï clamant, Non efle aliud nomen fub cœlo datum,perquod homines iuftificentur, aut à peccatis liberétur amp;nbsp;faluentur,quam unum facrificium pafsionemüe Chrifti.

Summa,innumerahilcs rationes aut uias Papiftæ habuerunt,ad confequendam æternam animæ falutem,utconftat.PerlegatuS modo liber Exemplorum de fanftis, uel Speculum Vincenti). Si-cut etiam Dominus amp;feruatornofter lESVS CHRISTVS uaticinatus eft Matth.24.de his feduftoribus, quod dióturi effent; Ecce hic eft Chriftus,ecce illic,

Quomodo ergo nunc plures feQæ amp;nbsp;diuerfitates hifce,in Reli-gione excogitaripoffent,ubiquifq; fuum peculiarem Apoftolu, fanftumamp;idolumhabuitjinuocauiramp;adorauitjutpræfentéopi-tulatorem,idq,-fTiagna inconftantianunchuc.mox illuc confu' git:In hac tribulatione aut morbo illius,in alia alter!qt opem im-plorauit. Addo amp;nbsp;hoc,unumquemq; præcipuaquadam uiapr« »lio fultum amp;nbsp;nixum effe,ad confequendam animæ falutem.

Ncc fanèadmirandum eft,tam magna amp;nbsp;fibi inuicem pugnan-temueritatemdeorum Sccultuum religionis inPapatuextitiffe; cum norma ueritatifjunicaq; ilialucerna pedibusnoftrisdiuini-tùs propofita,nempe facraBiblia,omninonegleâafuerint,amp;eco-trà omnes humanæ traditiones amp;nbsp;figmentacuriosè obferuata fint: cumq; irftuper hoc plane Ethnicum fundamentum,ac ceu fcaturi-go omnium errorum amp;nbsp;uarietatis apud eos maximi ponderis fit. Omnia uidelicet quæ homo bona intentione cxcogitauccit,fecc-ritqjjindubitanter placers accepta effcDeo,.

RELIS. P A P I S T I C AB. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6»

Hancuerî» prorfus Echnicam regulam,uel pQtîuserrorum Ler-nam, non tantum antea monachi,led amp;nbsp;Hofius Cardinalis,amp;nûc in concilioTridentino præfidens amp;legatus Pâpæ,Iib.4. deTra» ditionibus renouât.Quin ponusdicit ille, miilto gratiores eiïè cultus ab hominibus excogitatos,quàm diuinitùs mandatos, in-quiens; Vides,quàm longifsimè diffentiat hic à uobis Lutheranis, quiuoluntarios omnescultus,qui fiuntabfq-, expreflo mandato Dei,abominabiles efle contenditis?Hic uero tant» cenfet eflc gra* tiores,quanto magis fuerint uoluntarij. Hæc funt eiuspropria uerba. Pergituero ille prolixe ibi,hanc régula aut fontem Ethni cæ aut Papilticæ religionis afrerere:quod quâto quifq; cultus minus mandato Dei exigatur,magisq; pro libitu hominum fufcipia-tur,tanto fit Deo gratior.

Hacuerb eifrenilicentia, pro libitureligiones cultusq, fingen-di mortâlium audaciæ uanitatiq; concefTa, non aliter ac ripa exun dantis fluminis amota,quifq; maximo impetii in nouas inuentio nés elediciorumcultuum, ut iuxtapronerbium Semper fuû cuiqj pulchrum eft, promit.

Porrôhaceademlicentia freti monachi,monachae,alijq;innu-merabiles impoftores amp;nbsp;feduftorcs,quifq; fuum cultum plenifsi-mo oreebuccinauitjUt TALI NASSA fimpliccsamp;laicoshomi nés fraude circumuenirent,pecuniaq;ipfos emungerent. Vnde il-læimmenfæ opes facrificorum,raforum,monacho£umac nonna--rum,amp; templorum,.

SEC V N D O' Papiflarum opinio de fuis Papis eft, quhd non pofsintcrrare,finrq;unicum afylumueritatis diuinæ. Quare eriamcaomniapro meris oraculis habent, quæilli ipfis prælcri-bunt,etiamfi cxdiametrucumfacraScripturaomniq; alio' rccc* ptoreligionis moreaciurepugnent»

Porto Platina amp;nbsp;ali; fcriptores perfpicuè 8c prolixe teft5tur,plu-rimos Papas,fuos ante ceftbres omniaq; eorum fada, bullas amp;nbsp;décréta,quantumuis fâcrofanâa,cxcrcmèdamnâire, atq; adeb etiam, anathematizafle.

Fueruntetiamcrebrb,acfæpe diu,duouel plures Papæ, quota üniusdominio hæcregio,alterius alia,terti; rurfusaliafelubiecir, eiq; obtemperauit. Quorum alius alium ,eiusq; omnes fubditos, tumue fequentes,atrocifsimè damnauitôcexcommunicauit.-qu^ h 3, omnia.

pmnia feparatim, pleneqjexponere Si pertraâare nîmislotigutn foret.breuiter tantum quædam uerba Platinæ,teftimonj/ gratia alTcribam.

ScribitigiturPlat'inahæc, inalîquotPontificum uitisjdeeo-rum præclara concordia:Stephanus fextus patria Romanus, Ana-gninus Epifcopus,pontifexcreatus,tanto odioperfecutuseftFoC mofi nomen,ut ftatim eius décréta abrogauerit, res geftas reftitue rit.licct quidam fcribant,ilium Stephanum epil'copatû Anagniæ à Formofo confecutum fuiiïe. Sed ego arbitrer hoc odium ex am bitione ortum fuilTe, cum iam eo ueniflent Ecclefiaftici,ut nô coa ôi,utantea,fedfponte,amp;largitionibus pontificium munus ambi rent.Hinc odium ortum eft.quo etiam in mortuum Stephanus fas uiebat,quód ei antea impedimento fuiiret,quo minus citius opta ta fede potiretur. Refert Martinus fcriptor, Stephanum tanta ra biedefæuifle,uthabito concilie corpus Formofi extumulo tra-ftum,pontificali habitu fpoliatum, indutumqj fecularij'epulturæ laicorum mandauerit, abfcifsis tantum dextris eius duobus digi-tis,iJlis potifsimiim quibus in confecratione facerdotes utuntur, inTyberim^iproiedis, quod (utipfcdicebat) contraiurafacra-menti Romam ad facerdotium rcpetiflet,quo à loanne Oftauo iu rcljjoliatusfuerat. magna fuithæc CONTROVersia, 32 pefsimi EXEMPLI: cum POSTEA SEAIPER feruata hæc confuetudofit,utaÖ3 priorumpontificum fequentesautinfrin-gerent,aut omnino tolIerent.Quod haöenus certè ab optimis poi^ tificibus,quorumuitas confcripGmus.alienum fuit,

RomanuSjpatriaRomanuSjubi pontificatuïnijt,Stephanipon-tificis décréta Si afta ftatim improbar,abrogatq;. Nihil enim aliud illi PONTIFICVLI cogitabant,quam Si nomen amp;nbsp;dignitatem maiorum fuorum extinguere:quo nihil poteft effepeius,Si angu-ftioris animi.

loannes Decimus,patria Romanus,pontifex creatus, Formoli caufam in integrum ftatum reftituit,aduerfante magna populi Ro mani parte:quaexretantafeditio ortaeft,utpaulum admodum àiufto prælio abfuerit.Is autem Rauennam profeóus, IlH 3^ LXX Epifcoporum habite conuentu,Si Stephani res geftas im-probanitjamp;Formofiaaa reftituit:iudicansperperam à Stephane faftum,qui cenfuit iterum ordinandos elTe,quos Formofus ad fa-cros ordincs adfciiierat. Hoc idee accidifle putauerim ego,cùm quia

R E L I G. P A P I S T I C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;63

quia potitificcs ipfimet à Pétri ueftigijs difçeiïerantrtuni nel maxi niè,quiarefpublicaChriftiana tuncignauos amp;defides principes habebat, quorum maxime intereratnauiculam Petrifludtibuse* Xagitari,

Et moxin uira Benedifti 1111, fcribit in hæcuerba:Veru eft cet tè,quodphilofophusaic:Quæ ortafunr,occidunt;quæ auAa,fene fcunt. Imperium ipfum habuit magnum incrementum : uerùm portea Principum amp;nbsp;populi Romani ignauia fplendor ille Romani nominis in obfciiras renebras conuerfus eft: turn uel maxime» nbi remilïa exercitatione uirtutis, uoluptatibus fe amp;nbsp;tliermis, ad effeminanda corpora inuentis,tradidere. Idé etiamaccidilïe pon. ti fi cal i dignitati dicere poftumus.Samftitate enim amp;nbsp;do(ftrina,qu2 nonnifi magnis laboribus,confummataq;uirtutc comparantur, pontificium decus fine ullis opibus primùm quidem auâum eft» inter toc hoftes amp;nbsp;obftinatos perfecutores Chriftiani nominis. IVlox uero cùm ipfis opibus lafciuire cœpit ecclefia Dei,uerfis eius cultoribus à leueritate ad iafciuiam,peperit nobis tantum licentia peccandi, nulloprincipe flagitiacohercente, hæcmonftrajiæc porcenta,à quibus ambitione amp;nbsp;largitione fanAifsima Petri fedes occupaca eiijpotius quàm pofteffa.

Sergius 111. inItaiiamrediens, amp;nbsp;Chriftophorumarâiorecu-ftodia reuinxic:amp; Formofi aâa ita improbauic, ut dcnuo ad facros ordines admittere neceflefuericjquos Formofus antea facerdota li ordihe dignos cenfuerat.Neq; hanc quidem ignominiam mor-tuointuliftecontcntus,eius cadauer,cfepulchro tralt;ftum,capitali fupplicio, acfiuiueret, afficit:corpusqjipfum in Tybetimproij-citjtanquam fepultura amp;honorehumanoindignum.

Hadenus teftimonia Platins de Paparum rabiofis inter fe difsi dijsjamp;mutuisdccretorumfuorumdamnationibus ac anathema-tifmisaudiuimus.

Hueuero etiam referri polTunt omnia fchifmataillius Babylo-nicæ fedis,quæ multa ac ualde triftia ipfimet papiftæ recéfent. lté uaria certamina Paparum cum cardinalibus, populo, acetiâ ipfis CæfaribuSjubi non rarbpapæ depofitifunr.

Eôdem fpedant etiam nefariæ,amp;fæpe etiam fànguinarîæcon-rentiones Paparum,totiuscleriac ecclefiæRomanæ de eledioni bus.Quod malum tetraq; peftis admodum uetus eft, crebroq; ac-ddit, Nam ante mille 290 annos, tempore Hieronymi,tarn ra-biüsè

biosè ac furiose digladjati funt Papæ de illa facra fede, ut cofligCÄ tibus duobus eleâis Dama(oamp; Vrfacio,tefte Amiano Marcellino, tcmpla cadaueribus repleta fint. Sequéti uero tempore ufqjâd nos,etiam tiiftiora acciderunc.

Cum autem Papæ fint caput, canon, i n fal li bi li « q; régula idolo latriæ amp;c fynagogæ aduerfariorum, facile eft uel cæco profpiccre, quam bellètuncfibiinuicemeorumiilaabominanda confufioco cordauit. Verùm audiamusErafmiquoq;de Paparum horrendis difsidijs,mutuis4j damnationibus teftimonium:ut fecundunt Scripturam,in plurium ore teftimonioq; ueritas comprobata con fiftat.Sic ergo ille in fuis AnnotationibusfupcrNouum teftamen tum,i.Cor.7^fcribit.

Porró fi uerum eft,quod quidam affeuerantjRomanum pontiff cem errorc iudicialinon pofte crrare:quid opus generalibus con-cilijs? quid opus inconcilium accerfcreIureconlult6s,acTheolo gos eruditos?Si pronuncians labinon poteft,cur datus eftappcl-lationilocus,uel ad Synodum, uelad eundemreflius edoftuni, quum femel de caufa pronuncrauit Pontifex?Quorfum actiiwt tot Academiasintraflandisfidei quæftionibus diftorqueri,cum eX uno Pontifice,quod uerum eft,audireliceat? Imo quï fit,ut Pontiff cis huius décréta,cum illius pugnent decretis? Vt enim taceam de Formofomónnepapa Iohannes uigefimusfecudus, amp;nbsp;Nicolaus, decretis totis inter fe pugnantjidq; inhis quæ uidentur ad fidei ne gocium pertinere?Quorum alterpronunciauit iudicialiter(util-lorum more loquar) Chriftum Sc Apoftolos nihil habuilfe nee in commune,nee priuatim:alter contra ,pronunciat,habuifte.Id exi-pforum Extrauagantibuslicebitcognofcere.

5cd propius ad id quod hic agimus,facit,quódlnnoccntius ter tius,acCœleftinus,de matrimonio dirimendo prorfus pugnantia definierunt. Quorum hicius facit alteri coniugum iterarematri-monium,Galter fueritin hærefim prolapfus:Innocentius negaf. qiiernadmodumlegimus Decretalifiquarto,tit.dediuortijs,cap. quarto. Nccillicdifsimulat Innocentius, quendam prædeceC« forem fuum fecusftatuilfecCceleftinum indicans,utapcrit Glofte ma.dcclarans Cœleftini fuperhac recóftitutionéolim extitilfcin Decretalibus libro terno,'tit. de Cóuerfioneinfidelium, in fine.Id eo magis uerifimileeft,quód isïWcuJuspaucifsimis conftatcapiti-bus,ut intelligas effe decurtatum.

® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prætcrca

R. E L1 S- P A P I s T I C AB. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

PrçtereiPelagiuSjUtextatin Decretis dift.ij.cap.antetnennîu, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Conftituerat.uthypodiaconi Siciliæabiixoribusabflinerent,quac anteconftitutionem legitime duxerant. Et id decretum.uelut ini quum,amp;cum Euangelico pugnanspræceptojetraûat 8lt;abrogac Giegorius,eius nominis primus, qui Pelagio fuccefsit: ftatuens, ut ii\pollerum neminiadeum ordinem paterctaditus.nifiuouif-fetcaftitatcm. Cæterùm durum amp;nbsp;iniquum effe.urad caRitarem cog3tur,qui nonuoueritcaftitatem,ncculla culpa torn meruit ut códebueritcompelli. «

At quodhic iniquum uidetur Gregorio,non uifum eftiniquutn Innocentio tertio, loco quem modö adduximus : qui ita refpon-det ijs quiobijciebant, præteræquum uideri,coniugemrcliâuni fuo iure priuari fine culpa:præfertim cû contumcliofior fit in Chri ftum,quibaptizatusrecidit in hærefim aut Paganifmu, quàm qu» Uatus Ethnicus recufat ad Chrifti profefsionem conuerti.

Ad hæCjfecuIis aliquot Cententiam hanc complexa eft ecclefia Murinenfis.iitqui contraxiffetcum Baibara uerbis legitimis amp;nbsp;eX animo,fed non intercedentecoitu, poftea contraheret cum Cornelia,amp; coicum adiungeretjCogeretur priore relid3,pofteriori c5-Uiuere.Id palàm refcindit Innocentius Romanus pontifex,ex diametro (ut aiunt)diuerfampronuncians fententiam:uidelicct,nrio rem elle légitima uxoremrquod cum pofteriore fit adum, adtilte-rium elTe,non matrimonium :ut proditiim eft hbro Decret’alium, epiftola 4.,tit.4,cap.tua dudum : amp;. eiufdem tittili cap.licet. Ale Xandertèrtius indicatfuo refcripto, fuifte ftatutum Si. definitum aliquandoàpraedecefioribu8,id eftRomanis pontificibiis, quod in Mutinenfiecclefia damnat Innocentius. Quanto id periculo-Cus.quàm caufa diuortij ? Et tarnen hîc décréta Pontificum njuta-uit Romanus pontifex.

Vt non commemorem interim,quod in caufa fideifchola Pari-fienfis aliquando publicitùs improbarit Romani pontificis fcnteii tiam.eumq; ad palinodiam compulerit.“ fi qua fides hiHorijsadhi-benda cft.Nifi forte fabulam uanam elfe putamus, quod refert Iohannes Ger onin fermonequodam Pafchali de lohannepontifi-ce,eius nominis uigeGmofecundo:qui decernebat, ante diem iu-dicij non cftie puniendas animas impiorum :quem crrorem publi-citus explofit fchola Parifiorum,Pontificem adigens ad p jlinodia. Ncc dici poceÛ,hunc crrorem priuatum fuilfc Poniifici s.-fed publi i cunt

cum fuiffeoportet, fcripto, aut ctiam decreto uulgatum,cum ca res adeo commoucrit Galliæregnum.

Sed quid ego de Pelagijs aut Alexandris loquot, aut Innocen-tijs.cum non pudueritPetrum Apoftolorum principem meliori-bus aufcultare, pofteaquam admonicorePaulo fuum agnouiter^ rorem?fitamenampleàimurhacinpartehancD. Aurclij Augufti nifententiam.

Hadenus audiuimus duorum fide dignorum Papiftaru,de hot rendis difsidijs plurium Papaium inter Lefeinuicem crudeiifsimè pugnantiiimjac fefe mutuo una cum illis fuis facrofandis oracu-lis excommunicantium,fcript3.

Dealijs porrojdifsidijs Paparucum monachis acScholisjdiirC' rere nimis longum effet : ad hæc etiam non extreme neceffarium, quod ca pafsim in hiftorijs reperiuntur. Quam usliementer Pa' pa Iohannes x X11, amp;nbsp;Papa NicolauSjCum Parifienfi Academia amp;nbsp;Mendicantibus monachis,propter multos articuloSjpræfertim de Monachifmojdimicarintjin multis hiftorijs liquidb apparet.

Inter Clementem quintum ( qui amp;nbsp;angelis in ccelo amp;nbsp;diaboH* 5n Infernoimperare aufus eft) amp;nbsp;Parifienlemfchqlam ,uehemens extitit difsidium,de eiufdem impijs amp;nbsp;monftrofis bullis acindul' gentijs;quod hiftoriographi pafsim teftantur.

Summa,fimiliaexempla multa allegare Sc recenfere poffemffe«^ hæccitara,adcertam amp;ocularem demonftrationemhorribilium difsidiorumPaparum,fufficiant. Temperate nihilominus mihi nequeo,quinadhuc unicum,eumq; admodum elegantem locum ex quodam Remcnficocilio adfcribam,deiftorum pontificuloru, bt eos Platina uocat,triftibus amp;nbsp;deteftandis difsidijs.Cclebratum eft autem id concilium ferme ante fexcentos annos.

Sed 6 lugenda Roma,quç noftris maioribus clara Patrum nomi na protulifti-.noftris temporibus monftruefas tenebras,futuro fc-culo famofas offudifti. Olim accepimu? claros Leones, magnos Gregorios:quid dicam deGclafio amp;Innocentiofqui omnémun-danam philofophiam fua fapientia amp;nbsp;cloqucntia fupcrabanr?Lon gaferieseorum eft, quifuadoflrinamundumrcpleucrunt. Eorii itaq;difpofitioni,qui uitæ merito ac fcicntiacunöos mortalesan teirent,reftèuniuerfalisEcclefiacrédita eft;quamuis amp;inhacipfa fceliciratchoc PRIVILEGIVm tibiab AFFRICANIS Epifco pis CONTRADITVM lit, has credo, quaspatimiturmiferias magis,

R E L I G; P A P ï S T I C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7

magij,quànitypumdominationi«,formidantibus.Nâmquidfub hæctemporanon uidimus?

VidimuslohanncmcognomentoOôlauianum,în VOLVTA* B RO libidinum VERSAT VM, etiam contra eum Otthonem, quemAuguftumcreauerat, CONIVRASSE. Quofugato,Leo neophytus in Pontificem creatur. Sed Otthone Cæfare Roma difcedente, Oûauianus Romam redit, Leonem fugat, 10 H A N-NEM diaconum N AS O, dextris DIGITIS ac lingua MVTI-LAT: muitaqi CAEDE PRIMORVM in urbe D EB AC CH A TVS, inbreuirooritur.CuiBenediftumdiaconum,cognomen-to Grammaticum,Romani fubftituunt. Eum quoq; Leo neophy-tus curn fuo Cæfarenon longe póft aggreditur, obfidet, capit,dc-ponit,perpetuoq; exilio in Germaniam dirigit.

Succedit Otthoni Cæfari, Cælar Ottho ,noftraætate cunâos Principes armis, confilio ac fcientiafuperans. Succedit Romæ in Pôtificatu HORRENDVM MCNSTRVM Bonifacius, CVN CT O S mortales NEQ.VITIA SVPERANS, etiâ P RIO RIS PONTIFICIS fanguine CRVENTVS. Sedhicetiamfugatu», atq;in MAGNA SYNODO damnatus,poftobitudiui Ottho-nis Romam REDIT, inhgnemuirum aPOSTOLICVM Petrum, PapicnfisecclefiæpriusAntiftitcm, DATA Sacramento-rum FlDE, abarceurbisdei/cit,deponitjfqualorecarcerisalFe-ftumpcrimit.

Nuintalibus MONSTRIS, hominûignominiaplenis, Sci-ENTIA diuinarûamp;humanarumreruin VACVlS, innumeros facerdores Dci per orbem terrarum, feientiaae uitæ meritoconfpi cuos SVBIICI decretûeft?Quidefthoc,reuerendifsimiPatres? uel quônam uitio fieri credendum eft, ut caput Ecclefiarum Dei, quodin fublimc ercâum,gloria Sc honore coronatum, itain infima deiedum, ignominia Sc dedccoredeturpatumfit?Noftrum, noftrum hoccftpeccatum,noftraimpietas,qui quærimus quæ no ftrafunt,non lESV CHRISTI. SieniminquouisadEpifeopa turn eledo morum grauiras,uitæ meritum,diuinarum achumana rumrerum feientia fubtiliter inueftigantur:quidineo qui omnium Epifeoporum Magifteruideriappétit, inueftigandum non eft,^ Curergoinfummafedehicinfimus conftituitur, ut etiain clcro nullum habere locum dignus inueniarur?

purpurea amp;nbsp;aurearadiantcm,quid hune inquameffieccnfetisîNw mirum fi cbaritate deftituitur^faiaque fcientiainflaturamp;extol-litur, A N T l C H R l S T V S ert,in templo Deifedens, amp;nbsp;fefc oftentans tanquam fit Deus.Sinautemnec charitate fundatur, nec feientia erigitur, in téplo Dei tanquam ftatua,tanquam idolû eft:àquo refponfapetere,marmoraconfulereeft.

Quo ergo confultum ibimus ? Euangelium docet, quendam in ficulneaterfruâum qusefijlTe;amp; quia non rcperit,fuccidereuoluif fe,fedadmenitum expeftafle. Expeélcmus ergo primate« no-ftro8,quoad poflurous:amp; intérim diuini uerbi pabula, ubinam re-periri ualeanqinueftigemus ? Certè in Belgica amp;nbsp;Germania, quae uicinæ nobisfunt, fummos facerdotesDei, in religione admodji præftantes inuenirijinhocfacroconuontuteftcs quidam funt. Proinde fi Regum difsidentium animofitas non prohiberet, inde magis Epifeoporû indicium petendûforte uideretur,quàmab ea urbequçnuneemptotibus VENALlS,EXPOSiTA adnumo. rum, Q^VANTlTATEM indicia TRVTINAT.

Qubd ûquifpiam dixerit fecunduroiGelafium,Romanam ec* clefiam detotaEcclefiaiudicare,ipfamadnuilîus commeareiudi. cium, nec de eius unquam iudicio iudicariûs inquam qui hoc dixerit,eum nobis in ecclefia Romana conftituat,ut de eiu» iudicio iudicarinonpofsinquanquam hoc ipfum Aphricani epifeopiim pofsibiIeiudicant.Ni forte (inquit) quifquam efl, quicredat,unt alicui pofle Deum noftrum examinis infpirare iufticiam,amp; innu-mcr3bilibu8.congEegatis in concilium facerdotibus denegare.

Sedeum HOC temporE Romæ NVLLVS penèfit,ut famacft,qui SACRAS, literas DIDICERIT, finequibus(ut feriptumeft) uixoftiariusefficitunquafronte aliquis corum DO CERE audebiqqubdminime DIDICIT? Adeomparationem quippeRomaniponrifici«,inalijs facerdotibus ignorantiautcun-que tolerabilis eft:in Romano autem,cui de fide,uita,moribus, di fciplina, façerdotum, deq; uniuerfali Ecclefia catholica iudican-dum eft,intolerabilia uideri poteft.Is enim efl,ut quibufdam placet,qui(fecundum Ezechielem prophetam)manecin gazophyla-cio quodrefpicituiammcridianam, Stexcubatincuftodijs tépli.

Curautem loco prior,feientiainferior, non æquo animo ferat îudicium loco inferioris,fcientia prioris ? Certè ipfe Apoftolorunv piinceps non abnuit judicium,quamuis loco rainoris Pauli, feien tiaprio.—

tiapriorîsjîn faciem fibirefiftcntis : quoniam non fana uidebatur doftrina magillri. Et Gregorius papa cum dicat,Si quæ culpa in Epifcopis inuenitur, nefcio quis Apoftolicæ fedifubieâ us no ljt:fubinfert,Cnrriuerô culpa non exigitjOmnes fecundum ratio-nemhumilitatis PARES funt.Inuolutus ergocriminibus, fen-tiat præeffe fibi Romanum pontificeni:amp; qui nullis atrocioribus faftis prægrauacur,intelligat parem, dignâfcac Romano pontifi-cein quolibet negocio laturus fenrentiam. Sed efto, ponamus nuncRomæcireDâmafum,amp;c. Hadenus exReraenfrfynodojad; uerbum^

Enaudis Chriftiane frater, quàm tetra harmonia ignorannae,. ambitionis,crudelitatis,auariciæ,libidinum, amp;iniquifsimoruni iudiciorum in ilia omnium papifticarum Ecclefiarû matre amp;nbsp;magi Rra Romana fede,Ecclefia,amp; curia,iam longifsimo tempore re-gnauit.Qubdfi caputipfum tambenefanum, concors amp;religio-fum fuit,amp; elLquid d.e reliqua Ecclefia ac religione à talibus mon ftris adminiftratata fentiendumerit? Citauit uêrbbunclocû amp;nbsp;Synodum etiâdodifsimus uir Andreas Rriccius Modreuius Po-lonus,infuode inllauratione Ecclefiæreligionisq;libro : amp;ego üaldsuetuftumeleganterqjfcriptum exemplar eius exhibere, po ftulante re,pofsim.

LegecandideLedoruirâGregorij VU,prinsHildbrandiuoca ti,à cardinale Bennonc fcriptam,amp;in Fafciculorerumfciendarû Coloniæ impreffo editam:reperiesibi multa teterrimade pluri-bus RomanïspontifîcibuSjUndeillorum interfefe, 6c cum Éccle-fiaconfenfum,concordiamq; æftimare Sc indicate poteris.

Ad hoc fanècapurpulcherrimæ harmoniæ aut concordiae fyna gogæ Papifticæ(ne ei proprium locum tribuerecum difpendio té poris cogar ) pertinet etiam horrenda tyrannis Pàparum, quam e-Xercuerunt in EccJefias Dei per orbem terrarum.Non enim tâtunv înfefeinuîcem graïïati funtifti Antichrifti, fed etiam in omnes Ec défias, Romanam, Rauennatenfem, Aquileienfem,Mediolanen-fem:contra ecclefias Africanas, Aegyptias, Syriacas, Conftantino politanam,Græcas,IlIyncas,Hifpanicas,Gallicas,Anglicas, amp;an-te omnia contra Germanicas:de quibus plerifq; controuerfijs pro »ixius in mco Gatalogjegi^utnunceadem repetere nimisamp;pro-iixum amp;tædiofum enet.

cas Ecclefias exercuerunt, nimis profeótó longam laboriofamqj operamexîgeret, fi uclfummatim omne» eius fpecies aut partes percurrere deberem.Ne aucé omni, ut ita dicam, guftu noticiaq; rtiidiofus lie ritati s Leftor careat,monco eum ac hortor, ut uel fairem iila centû importabilia grauamina pcrcurrat, quibus Germa-nicas Ecclefias opprimiac uaftari,omnes Impcrij Status Noribec gæinComitijsImperiâlibus anno »5 23, legato Papçoftenderfit, taqj breuitcr confcripra ei ad Papam perf^ercnda tradiderunt. Quç aliquanto prJl: Latine ac Germanicè prodierunt:amp; tandem etiam in Fafciculo rerum fciendarum Coloniæ anno Domini 1535, cum multis alijs ualde utilibus libellis amp;nbsp;fcriptis recufa funt.

Verùm quia non ita uulgb nunc reperiuntur, in fine h uius fcrî-pti ea adijciemus* Dignum fane eft id fcriptum, quod in omniû manibus amp;nbsp;oculis uerfetur,cùm ob rerum ipfarum magnitudiné: turn etiam quod eft totius Imperij unanimis querela acdecretu, de non fercndo diutius tam importabili fcruiliqi onere.

Dolendum uero ac deteftandum eft, quod uel nemo, uel paucî nuncillorumimportabilium cnerumdecretiqj communis memi neruntjamp;corum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excufsionemq^nôflagitantamplius,

cum id maximeflagitet communis totiusGermaniseImperij uti-litas,ut ilia grauamina etiam à pontificijs Statibus urgeantur.

Cæterùm hæc ueluti per digrefsioné diûa fintmos iam ad ipfo-rumPaparummuruadifiidi3,crucnrasq; digladiationes reuerta-mur;eas4;,quoniam lupràmediocriter cxpofitç funt, breuitcr con cludamus,

s; Si ergo ijdem illj,quo8 Papiftæ pro unica régula amp;nbsp;norma ue-ritatisinreligionefuajdijsq^fimiles habent, adeocrebro tam décréta quàni feipfos mutuOjtam fœdè amp;horribilitcrdamnant:quo modo eoium religio amp;Ecclcfiadifcors,cxtremcqj fecum pugnas non fuit: ubiipfamet eorum capita, exquibus prorfuspendent, adeo Crudeliter inter fefc depugnarunt,amp; cœtusfubditosq;alio-rumPapaiû utfathanæ Synagogas anafhematizarunt:quomodo non etiâ corpus illorû difcilTum,libilt;^jinuicem repugnans fiiilTet?

Hoc in religione Papiftarû tam grande tetrumq-, eft, ut fi in no-ftra Ecclefia aliquis diceret ( quod abfic) Prophetas amp;nbsp;Apoftolo» inter fefe mütuö doftrinamq-, fuam damnalTeiaut uetusTeftamen turn nouum damnare,amp; econtrà.’uel fi duo capita aut tria uni trua co autcorpofiiungereiitur, ôcfupcrirnponerentur.

Te R T I o': Papiftælibriim quendam pro'præcipuoueritatis iurisq; fui thefaiiro habent,quem Decrctu tn appellant,aut di Icordantium Canonum concordiam : in quo contraries canones amp;nbsp;décréta prçcipua Paparum coaceruarunt, eaq; concordare amp;nbsp;co ciliare ualde laboriose conati funt. Sed impofsibilia molientes, la terem lauerunt,ut Leâorex eo ipfo opere deprehendere poteft.

Exempli gratia,habetur in eolibro dift.aS.Si quis.item diaconi. amp;nbsp;ji.quoniam Niccna:quöd liceat presbytero legitimam uxorem habere. Huie fententiæ répugnât illud in dift. jt- facerdotibus Sç 'Omnino,amp;c. quæ dicunt,facerdotem extra coniugium uiuere de-here.Quinctiam tales facerdotes nuncab ipfiscomburuntur.Item dirt.J4,. Siquis amp;nbsp;Chrilli-ubiconcedunt Chriftiano ccelibi,condu cere concubinam.Contra ibidem docent,c.audite. 32-. q. 4 ne-lno.amp;3$. q.3.

Item dift.40. Si Papa.nsfas habetur Papæ contradicere, etiamfi IS grauifsime errando,ac federate agendo ac rcgendo,^infinitas am mas propalam cateruatim in infernum ad æterna fupplicia fecum traheret.Contrarium rubricaibidem ortendit,2. q. 8. admonendu S.q,3.uereor amp;nbsp;Paulus. 2.q.7.ones.dift.3lt;î. Sacerdotium filija fa-cerdotum interdicere.cap. presbyteri. contrà dirt. 5 ». permittitur, ecnomamenfem.

De defundorum animis Decretum eorum habet.qubd quadra plici modo redimantur. tj. q. 2, non ærtimemus.In præfcnti fecu-*0 animae defunftorum.Contra dift.24.q.2. habetur,mortuos ne-que redimi neq; abfolui porte. Item »j.q.a.indicat decrctu, mortuos plané ignaros erte return quæ in bac uita geruntur. At contra uociferâtur Papirtç, animas mortuorum fuorum,quoi uocat San ÛOS,elfeomninoinuocandas,tanquamquæ non tantum norinc quidagamus,fed etiam intimos cordium nortrorum gemitus uo taq;profpiciant.Quinetiani illas fibi fubindeapparere, aliquidtj; de Chriftiana rcligione amp;nbsp;inferorum ftatu, ut certifsimas ueriratia (fecundum ilium diuitem epulonem) magirtras,monerc ac doce-te.Quodipfis quouis uerbo Dei certius eft.

In cap.de Confecratione,dift.2.c5munio fub una fpecie utgran defacrilegiiiprohibctur, damnaturamp; anathematizatur.mulcae-mm grauifsima ibi contra hunc horrendum ftefte Leone Papa) Llanichæorumerrorem dicuntur.Erteautem iftud Manichæi fu-adiunâoUbçUo oftcndçtur.Cæterùm præ-dido

difto loco ita inter alia ius Papæ inquif.Gelafius papa Maiorîco amp;nbsp;Ioann :Comperimus autcm, quod quidam lumptatantummodo corporis facri portione, à calice facrati cruoris abftineant:qui pro culdubio, quoniam nefcio quafuperftitione docentur adftringi, aut integra iacramenta percipiant, aut ab integris arceantur.Quia diuifiounius ciufdcmq; myfterijjfine grandifacrilcgio nonpo'* \ teftprouenire.

Verùm huic fuæ facrofanâælegi aduerfati funtPapiftæîam an nis ducentis,amp; etiam nunc aduerlantur. Quin amp;nbsp;cotum concilia* bulum Coftantienfe, dirertèconfitens,communionem fubutraqj fpccicà Chriftoinftitutam facratamq; elTe,nihiIominus propalàm contemptaChrifliinftitutionedireôè contrarium decernit. Hæc enim funteorum uerba; Hocpræfens Concilium facrum gene raleConftantienfe,in Spiritu fanfto légitimé congregatum, declâ rat,decernit amp;nbsp;definit,quod licet Chriftus poftcœnam inftituerit, 8c fuis difcipulis adminiftraueritfub utraque fpecie panis amp;nbsp;uini hocuenerabile Sacramenrum:tamen HOC NON O B ST AN* TE, licetinprimitiuaEcclefiahuiulmodifacramcntumrecipere tur à fidelibus fub utraq; fpecie, adprobata confuetudo feruauit SC feruat’ut à conficientibus fub utraqj, ôcàlaicis tantummodo fub lina fpecie panis fufcipiatur.

Çgt;iiare crudelifsimègraflati funtferro ac igné côtra omnes Chri ftianos, qui filij Dei inllituciGnem,amp; iftorum proprij iuris decre-tum fecutifunt. Deusbonejquantosciamoresuelnoftrofolùm tempore excitarunt contra hoc dogma ,miniflri Antichrifti, tan* quam contra omnium peftilentifsimam hærefin ? quàm innumc* ros etiam Chrifti pufillos crudelifsimi ifti carnificcs ferro, fame,a* alijs immanifsimis fupplicijs.hifce 40 annisabfum* plerunt?

Atnuncdenub ifti poetæaut figuli religionumin fuo concilia* bulodecernunt, communionem (ub utraq^fpecie fecundu Chri* fti inftitutum concedendam elTe. Eteorum pfeudoprophetaSta phylus in quodam libello,initio piæcedenrisannilngolftadij in publicis comitijs edito,dicit:Coniugîum facerdotum, ufum ctbo rum,amp; communionem fub utraq; fpecie,elfe rem liberam amp;nbsp;adia-phoram.'ficut amp;(. in quadam oraiione in Concilie reûtatahabetur, dequapoftea.

cie îam eft Chriftianifsimum dogma : amp;nbsp;contraria communio fiib Una fpecie, eft grande facrilegium.iam contrà,communio fub una fpecieeft illiscacholicilsimum dogma:Sc contrà fub utraq;,eft hoc rcnda hærefis Hufsij amp;nbsp;Lutherinam iterum à conciliabulo eorum pro Chriftiana agnofcicur. An non eft hoc leges figcre ac refigere, ut atrocilsimi tyranni in politicis rebus foléc ? Taies contradiâio nés ac pugnantiæfuntinipforum iniurijs Iuribus,amp; irregularibu» canonibus.uretiam fupràexteftimonio Erafmi cognitum eft.

Summa,totum ius iftorum pfeudofpiritualium amp;nbsp;Paparum eft (iuxca doâifsimiuiri Budæi fententiam) plumbea quædam regu lacereonafo formata.quæ hue amp;illuc in contrarias lententias fie-ôi amp;nbsp;diftrahi poteftarihilq; aliud eft quàm rapacium Paparum re-te, quo pecuniam pilcantur8c colligunt : ficuteius uerbafonanr, quae plenius adfcribam.ne quis de mea fideaddubitet.

Quas obresThrenodus ille uates lamentabilicarminé dolor« fuum teftatur,multiplici tropo orationis inculcatum. Dolet emm atq; maret ipfe,falutem comploratam generis humani fibi uid®“ ri,ob fraâam ab clero huius æcatis tefteram (ut ita dicam) hofpitij atq; amicitiæ,inter diuinam pridem humanamq; naturaminara cruciatâ Chrifti fanguineconfarreatæ; unde adoream aeternafpe-rare mortalibus, 8c in cœleftium collegium cooptari liecbat, û iu regentium ftetiftent^quodChriftuspromulgarat.

Ecquis eft autem obfecro,qui fi ftatum Ecclefiæ,motum,flexu, habitum.affediones, deniqjcorporis 8canimi,8c lefsiones ipfasç. ftimet,quales non pridem uidimus,ullam rationem haberi oracu-lorum,automnino facrorum monumentorum iudicet ? quafi uc-ro non monodias ueras in funus animarum entheusille uates, fed plane nænias elFatus fit.

Nonne Pontificij iuris diâionem ita degeneraffe cernimusex charitateprifea, utubiæqui boniqj8c benignitatis finus folcbaC cffe,ibi litiû officina,capturarumq; improbior nunc effe uideatur?

Inde ilia formulariim aucupia,8c rituum Pontificioriim cautio nés,ad ClRC v MSCRI BE N D V m familiam Domini concin-Uatæ.Inde mulftarum compendia præfulibu3enata,acccptorû pa ginas luçulenrer augentia. Indidem facrilegæ nundinæearum return,quæin commercio humano fine piaculo effenon poffunt.

Mirto nunctefferas nô modo ueniales, fed etiâ iienales, impu-nitatemfcelerum,8cfolutionemfacrarum Icgumfordida benigni k tare

tätekrgientes. Iraq; facrofanftos Canones meliorîbusannis fa öoSjUtijs ueliitregulisuita clericorum dirigcretur, amp;nbsp;iieluti pa-trnm præfcriptis pofteri formarentur, iam in amulïeis plumbeas euafiire,quis non intiet?quales olim fuifle canones Lesbiæ Ilruélu ræ.tradit Ariftoteles.

Nam ut canones plumbei amp;nbsp;molles non ftruftiiram operum te noreæquâbilidirigunt,fedextruâorum cómodoSclibidinefle-xibiles plumbei amp;nbsp;cerei fafti luntjutiam diu inllitura maiorum amp;nbsp;fanftiones ponrificiae non moribus regendis ufui eiïejed ( prope-modum dixcrirn)argentariæ faflitandæ autoritärem accommo« dareuideantur.

Quotus enim quifq; eft,qui gratias faäas annalium legum,amp; collidentium inter fe facerdotiorum ællimarir, uacationes ißas le gum,amp; non folutionesuocarit:neciftos non unaauralteralege aut munere digna aliqua de caufa.fcd plané facramento folutos ef fecontendcrit,amp;c.Haftenus Budæus.

Quare ex eorum authcntico libro,uel potius iuris primario the fauro,dete(lâdam Papifticarumabominationum difcordiamjpab pabilesq; contradidiones in doftrinaamp; rcligione deprehendere lt;]uifq; manifeftifsime poteft, Sed de decreto etiam poftea aliquid adderur.

QV A R T O’, amp;nbsp;illud nemo inficias irc poteft, ferc quemli-bet Epifcopatum fua propria(uti ipfi uocanr)Breuiaria,Mif falia,liiaspeculiares Ceremonias, Agendas,imóetiamproprios fanftoSjfefta,cultus amp;nbsp;idola habuilTe,amp; etiamnum habere,ac fecu dum illorum diuerfitatem diuerfo ab alijs modo fuamreligio-nemperagerc.

Legantur modb eorum Miftaliaamp; Ceremonialeslibri,in qui-bus fingulorum Epifcopatuum rcligiones.rituscj; peculiares cöri-nentur; nectarnen interea pudet parafitos Antichrifti uocifcrari, in eorum Ecclefijs magnam,Scplane diuinam concordiamreli-gionis exirtere.

QV I N T O’, totordînes(ntîpfieosuocâr)uelturbaeporîu8 monachorum amp;nbsp;nonnarum,euidentifsimè confirmant,pal-pabile's amp;nbsp;notoriasdifcordias Papifticæreligionis, aut confufio-nis. Conftat enim cuiuis ordini fuos feruatoresac mcdiatores, luas^

fuastj; proprias ueftes,Regulas, ceremonias, peculîaresq-, fanâos amp;nbsp;idola,Miffalia,Breuiaria, Agendas amp;nbsp;ceremoniales libros præ-fcriptos Sc præformatos elle. In quitus religionem amp;nbsp;cukum fuu ita collocantjUt G akerius ordinis ueftes induerent, eiusiie régula üfurparentjindubitanterftatuerentjfepenicùs excidiffe ex gratia Dei, Sc in manu iure^; diaboli uerfari. Attingit breuiter iftam plus quam cthnicamfuperftitionem Erafmus,inquiens;

Si facerdos alat capillitium,aut ueftem fumat hominis propha-ni,rapitur in c3rcerem,acriter punitunG bibat in lupanarijG fcorte tur,GIudataleam,G uitiet aliénas uxorcs,G nihil attingat facræle-ätonis,tarnen columna eft EccleGæ. Non excufo mutatam uefté, fed accu fo praepofterum indicium. Imo G non pcrfoluat penfum precum horariarum,paratum eft anathema.Si fœneretur, G Simo, niam admittat,impuneeft.Si quis uideat CarthuGanum aliter ue-ftitum,aut uefeenté carnibus,quam execratunquàm horret,quàm timet ne terra dehifeens amp;fpedatorem Sc fpeâatum abforbear. Idem ft uideat eum temulentum, mcndacibus uerbis tn famam a-liorum debacchantem , manifeftis dolisimponentem tenui uici-no,nemo perinde abominatur.Veluti ft quis uideat Francifeanum enodi cingulo cinftiim, aut Auguftinéfem non corio,fed lana cin-ftum,aut difcinßum Carmeliram,aut cinâum Rhodienfem ; rur-fusG percalceatum Francifeanum,aut femicalceatum Cruciferu, nónneconcitaretTyria( quod dici folet) maria?Imb nuperapud iiosexduabus fœminis,quarum utranq^dixilTes prudcntem,ake ra abortijt,akera concidit fyncopi, quod cofpexerant canonicum quondam facris uirginibus præfeâum inpropinquauicinia,fed tarnen in publico obambulare,qui ueftem lineam non haberet, ce ûum nigro pallio.Hæcille.

Si talis tantaq; concordia, ut aduerfarij iaâitant, ineft ipforum religioni:curnon omnesfub uexillo Chrifti ,cui primiim nomen fuum dederunt,unici feruatorisjeiusq-,tutela perleuerant,feru3n-tes amp;nbsp;imitantes regulam ipGus, Sc doftrinamzut hos (Dei gratia) fummoconfenfu facimus?fmó,quodmuko deterius eft.audenti-fti impurifsimi cuculligeri afftrmarc,regulam à Francifeo,Domini co,Benediöo,alijsüeeorum dijs acceptam.mukoperfeftiorem SC abfolutiorem efle unica Chriftianarégula, abipfomet filio Dei eX finu æterni patris prolata,Apoftolis tradita,amp; in facris literis com prehenfa.

Nccfolumuarij ScdiCsimiles ordines (fecundum multifarioru deunculorum,authorum amp;c patronorum numcrum)runt in Papa-tu;fed unius fæpe ordinis aut idoli,monachi amp;nbsp;fraterculi gt;nbsp;in plu-resdiucrfifsimasq-jleftasSc faâiones difcerpti funt, Quotquæ* fo funt fpecies BenediAinorumjFrancifcanorumjDominicanoru, Marianorum,8clohannicarum,aliorumq;innumcrabilium titulo rum amp;nbsp;niigatorum?

Nectarnen iftarum ipfarnm hçrefium amp;nbsp;feflarum, quantumuia innumeræ fint,aliquando randé fufficiens numerus conftitui ter» minariue poteftJed indies nouæ cxcogttantur Sc ftabiliuntur : fi-cutinoftrotempore infra 40 annostriplicia mona^horumgene la funt exorta,nempe Chetini,Scapucini,amp; lefuitæ.

Chetinorum inuentoramp; auftorfiiit præcedens Papa.Isenîm fuit primo pauper Epilcopus,in Theate:ut funt in Italia ualde tenues epifcopatus. uulgo uocaturChieti, amp;nbsp;ipfe diâus eft Chieti-nusepifcopus.Eum epifcopatum illeultrolibereqjrenunciauit, eoprætextu amp;fpecie,tanquam uelict penitùs mundorenunciâ-re,amp;foli Deo in poftcrum in monafterio feruire. Quare Venetija fibi quofdam fui fimilcs hypocritas adiunxit,cum quibus nouum conuenticulum monachorum inftituir,qui ex nomine depofiti e-pifcopatut, Theatini, aut uulgari fermone Chietini nominati funt. Quorum præ ali;s omnibus proprium eft,lugubris,mulie bris amp;lentaquædam pronunciatio, amp;nbsp;fiâa fanâiras in celebrâdis Mi fs is amp;nbsp;officijs. Quemadmodum amp;nbsp;Chriftus ipfe taies hypocritas depingir,quôd fub præcextu longiufculæ amp;nbsp;deuotæ precatio-nis,domus uiduarum deuorent.

Hicrumordeillo religiofo Si fanâo uiro, qui Mundo itapror-fusrenunciafftt cum pafsim iaftitaretur amp;nbsp;drlataretur:Papa qui eo tempore uixit,fimulans fecupere habere circa feuiros fanâos, lautiorem epifcopatum ,amp; tarnen nondumipfi fatis opulentum (ut in tota kalia funt) eidetulit,fibiq;adiungere uoluit, ut pereû in legationibus reges Si monarchas deciperet. Ibi ifte fanftus uir cœpitmagnam humilitatem præfe ferre, amp;nbsp;humilimè fefeexcufa re,quôd epifcopatum fuumantea fponte deferuerit: amp;nbsp;ideo tantum folitariam iiitam elcgerit,ut uitam tranquillam degere,amp; eo melius cultibus diuinis uacare poiïét.

Cæterùm cum fanâifsinius pater Papa probe eius appetitû in-telJigeret,aliquante póft galerum Cardinaliûum illi mifn:quem

R E L I G. P A P I S T I C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77

îpfc cupidifsimè, amp;nbsp;prorfus fine omni cunftarione dctreflatio-ne,ambabus ulnis amplexus eft : fnbitoq; exfuo fordido nido in aulam Romanam prouolani,bene dirsimiilatum, fucatum, hypo-cricicum q; animû in lucem protulit,totiq; mundo prodidit. Quæ fama mox in tota Italia fparl'a eft^adeo ut ab co temporc Chetinus Uulgoidem quod hypocritafonct.

Scapiicini, quorum in primis author eflBernhardinus Senéfis, nonobfciirifunt in Italia, incedenccs inliripipijs acuminatis ex craflo amp;i lanuginofopanno confutis ,inftar laruarûautfpeftroru.

lefuirarum præcipuus author.autcertè inflaurator Sc propagator eft Canifiu« ille,de cuius fanftitate caftitate multæ præclarç hiftoriæ circumferunturànter quas non poftremum locum obti-netilla.quæMoguntiæ anno 1557, cumabbatilîâcognomcnto Cardia accidit.à qua turn lauto hofpitio exceptus effet,poftquam poculis exhilarati funt,ex cômuni Canis cognomine amicitia c5-trafta,caninas nuptias celebrarunt.Ea fabula tûcin Vuormacien-fi colloquio fuit toto notifsimacœlo.

Ita neq; finis,neq; modus ullus nouarum feflarum, regularum, amp;nbsp;(ut ipfimet Papillae iam longo tempore uocarunt) religionum in iftaBabylonica confufione inuenitur: dum fubinde noua examina nouarum mufearum,crabronum amp;fucorum, exhoirenda fœcidaq;infeforum cloaca,amp; Caci Âuentini antro prouolant,

Porrô,fi tantadlinter ipfbs concordia, curnon unam amp;eandc regulam,doftrinamamp;ordinem(utantc 500 annos,cumfoliBe-ncdiftinieffentjfaäum eft) retinent ? cur nunc acerrimè pugnant finguli ordines cum alijs,atq;alius præ alio fanflus uideri diciq; cupir,affedatq;:amp; fua bona opera meriraq;,qinbus minficè abundant,mortalibus uenditant? Cur ctiam perfuadent miferis pecca-toribus,ut malintconfidere in fanftis amp;nbsp;in bonis operibus fui or-dinisjinquem magnafummapecuniæcollata fufeeptifunt: amp;nbsp;ut inilliusjpræ omnibus alijs, cuculla fepdiantur: fitam concordes amp;nbsp;unanimes in religionefua funt,ut impudenter iaâitant?

Quid enim hoc tandem aliud eft,quàm fi S.Francifcus,Domini cus,Bernhardus, Clara amp;nbsp;alij,quilq; in luo editiore aliqnoloco u-nà cum operib.fui ordinis, meritisqj amp;nbsp;ilia ineffabili fanditare fta rcnr;amp; illorum monachi ac monachæ extenfa manu ac digiro illis omnibus monftrarent,clamantes,Eccehic eftagnus Dei,amp;c. Et contiàaliæatqsaliæ cateruæ uociferarentur.Imóhiceft,Imóhic k 3 efttuus

eft tuns feruator? Videmifer peccator,hic eftunicus acuerusa-gnusjauferens SctoJlens peccata totiusmundi.Huicte tantum commendes,amp; in hunc folum confidas,in huius ordinem te maxi ma pecunia omnibusqj tuis fortunis recipi cures, utq; in eiufdem cucullo amp;nbsp;cæmiterio fepeiiaris. Mi fili,hoc fi feceris,non eft quod dubitare pofsisdetuafalute, omnisq; purgatorij ignis expers e-xis. quin etiamanimulatua,niox ex orc corporis egrefla, rcâa uia in ccelum fubuehetur,

Nequaquaigiturabiftis feduâoribus unanimiter folusagnua Deijtanquam unica uia ad falutem monftratur. At in noftrisEc-clelijs non hie aut alius faluator à quoquam oftentatur aut depræ dicatur,fedomnesunoore atqjconfenfu unicum Chriftum manu ,caiamo, oreq; monftrantes, dicunt;Hic,hiceft unicus agnus Dei,qui toJlir peccata mundimec eft in ullo alio falus,aut aliud no men lub cœlo datum hominibusin falutem, quod omnes prophe tæ(uteftin Ââis)uno orc teftantur.Noi omnes unopeftorefim pliciterq; doccmus amp;c confitemur, per folum Chriftum mediate* rem,fola fide peccatorem iuftificari,amp;c.

Prætcreahic multa prolixe commemorari poflent de acerrimij difsidijs monachorum, quae in multisarticulis inter feinuicépu* gnâtia habuerincut. An fanfta Maria in peccato originali nata amp;nbsp;concepta fit,necne:amp; eiusgenerisinnumera,quæ maximas inteC eos diftenCones amp;nbsp;cruentas di^adiationes pepererut.Sicut Eraf-mus non uno loco teftatur, amp;nbsp;inter alia inquit : Vbi Prædicatores de fuo Thoma cominus atq; eminus dimicantes, Minoritac cotra fubtilifsimos amp;nbsp;Seraphicos doftorcs iunâis umbonibus ruentes, alij ucNominales,alij utRealesloquuntur.Sed de hifeeomnibus ctiam poftca aliquid dicetur.

SEXT o’, deScholafticorum amp;ThcoIogorum difsidijs omni no oportet aliquid dicere,tametfi id Gt perdifGcilc.cum Gt in-exhauftaabyffus, amp;inGnitum chaos diftenfsionumintercos.Pri-mum enim,plurimum diflentiuntafuo Magiftro,ncmpe à Lombardo,qui librû quem uocant Sententias congefsir,amp; ideo Magi-fter Sententiarum diâus eft:quod neluti pater aut fcaturigo illius recentioris fophifticæ TheologiæPapiftarum, amp;antcfelqningeii tos annos uixit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;. .

Is igitur damnatur iam in multis punâii à fuis difeipulis amp;nbsp;Sen tentiarijs.

R E L I G. P A P I S T ï C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79

tentîariJs,adfcriptahacformuIa;HicMagifternon tenetur.Multo ueroin pkiribus dogmatibus rccentioresfophiftæacSorboniftaê ab eius dodrina propalàm receflcrunt.

Interipfos porrb Sententiarios eft prorfusinfinita dogmatum varieras amp;nbsp;differentia,idq; de longe maximis doftrinæ capitibus, adeb ut plané impofsibile fit eorum lires enumerare. Qiiare tantii ^uafdam recenfebo,acprimùm quidcm, ubiLombardus reftins illis dilTerit.

De original) corruptione multo illepurius, quàmipfijdociiit. Dicitenim,hominem per originale peccatum ira penitùs depraiia turn amp;nbsp;deftruâum,ut plane nihil boni agere amp;nbsp;operari erga Deurn fuis naturalibu» uiribus pofsit, nifi renafcatur, amp;nbsp;à Deo illumine-tur.lib.2.dift.25.amp; 26.

Econtrà Sententiari),în primi« Occamus,Scotus amp;nbsp;fimiles fen-tîuntjuircs hominis adhucefle mcdiocres:animalcmqihoni)nern fepræparare amp;nbsp;applicarcad gratiam,Dcum diligere,eiq;naturali* bus uiribus obtemperare polTe.

Item de redemptione Chrilli,amp; iuftificatione per fidem,M.Sen tentiarum adhucmediocria amp;nbsp;pauloccrtioralib. 3. dift. quàni Sententiarij,tradit:qui homines non per laluificam fidem,fcdpef bona opera faluari uoluit.utinfràelarius patebit.

Porrb M. Sententiarum faris aperte reijcit opus operatum in fumptione Sacramentorum:amp; pœnitentiam ac fidem ad illam re-quirit,lib.4. dift. 4. Contrarium dicunt amp;. docent Sententiarij, fcilicet facramenta hanc cfficaciam amp;nbsp;uirtutem habere, u t fanôifi-cent ex opéré operato,ctiam fine omni bono motu utentis.

InfuperM.Sententiarum ponit communionem fub utraqjfpe cie.lib.4.dift.ti. Verùm eius fubditi amp;nbsp;inobedientes filij rccentif fimi Sententiarij, alijq; Papiftæ,hanc eius fententiam tanquâ maxime hæreticam repudiunt amp;abijciunt:amp; in hacreà fe dillcntien tes extremè perrequuntur,amp; milerabilitertrucidant.

M.Sententiarum prorfus eft nefeius indulgentiarum, cucullo-rum,operumq',fupereroganonis,quibiis falutem monachi fibi a— lijsq-, acquirunt. At Seutenriarijs, alijsq; Papifticis fcriptoribin hoc eft optimum diuinæ iræpœnarumq; eff'ugiumjamp;quafiuni« eus portus falutisnmb quod ctiam magis tetrum eft, ipforum primarius preceptorimpudenter amp;nbsp;exprefsèaffirmareaudetjqubd fi suis cuçuilumalicuius Oïdinis induat,tam mûdctur,dealbcturlt;Jj abom.

ab omnibus peccatis,quam in ipfo facroBaptifmo.Hoccîneeftcô Scriptura amp;nbsp;fanäis Patribus unanimiter confentice? Sed dc Lombardo etiam poftea aliquidaddctur.

Nec folum à Magiftro præceptoreq-, fuo diflentiuntSentcntia-rij:fed inter ipfos quoq;atroxdigladiatio,inióirrcconciljabilebel Ium eft.Nam alij iplorüuolutelTeTerminalcs autNominalcs, qui dam Reales,quida Formalcs.una pars Thomifticæ dodrinç amp;nbsp;(en tentia?,tanquâ foli uerç luci aftipulatur:alia Scoto,tertia Occamo.

Neautem quis fufpicetur me hoc fingere,adducam Eralmum, teftem omni exceptionc maiorem, clarè hoc iplum teftantem,S{ meamfententiamconfirmantem,ubilcribitcontra Latomum hi-fee uerbiszScholaRici dodores non omnes idem lentiuiit,nec om nés funtliberiab errore.NamquiThomam feqiiuntur,ScaScoto amp;nbsp;à Gerfone diflentiiint.eos penè pro hæreticis habenc.

Etin fuo Enchiridio (utalia eius difta iam trâfeam) inquît;Sed quid futurum arbitramur,fi Turcis ut Chriftum ampleûantur,Oc camos,aut Durandos,aut Scotos,aut Gabrieles, aut Aluaros pro-pofuerimus?Quid cogitabunt,aut quid fenticnr( unt enim amp;illi, ut nihil aliud, cerrè homines ) ubi audierint illas fpinofas amp;nbsp;1 N* EXTRlCABlLES ARGVTIAS deinftâtib.deformalitatibus, de quiditatibus,derelationibus ? præfertimubi uiderint deijsa^ dco NON CON VEN IRE intermagnosillosrcligionisprofef“ fores,utfrequenterufq;adpallorem,ufq;ad CONVICIA, ufqî ad S P V T A, nonnunquam amp;nbsp;ufq-, ad PVGNOS inuicemdigla dientur,ubi Prædicatores pro fuo Thoma cominus atq; eminus dimicantes.Minoritas contrà fubtililsimos ac Seraphicos doûo-res lundis umbonibus tuentes,alios ut Nominales, alios ut Reales loqui,amp;c.

Hic certè etiam fidem mereri deberet, cum etiam apudipfos Papiftas pro catholico dodifsimoq; habeatur.Recitabunrur infrà etiam aliorum quorundam PapiRarum de hifee dilTenfionibuS Scholarticorum teftimonia,

Teftatur etiam uir dodifsimus Picus,Cornes de ]VliranduIa,no folum Dominicum amp;eiusfuccelfores contra alias fedas amp;fophi-ftas certafle,(ed etiam Dominicanes ipfos inuicem diffenfilfe: qui Cornes aliquandiu in iltis fophilticis nugis defudauit,ôcélabora-uitadmodum induftriè.

rum,inquîens:Hoc dixi propter Patres,quorum fententîam fequi malui,quàm Scholafticorû,cuminhacre MVTVO SiBI PV-GNENT. Patresenimadferunt,neminempofle quicquambonî üelle fine fpeciali Dci auxiliomec fufficere generalem ilium influ-Xum.Nonnulli contra Scholafticific contendunt,hunefufficere, utquisablqjilloauxiliobenemoraliteragereamp;bonû facere poC-fit,non foliim ex genere,uerùm etiam quod debitis undiq; circun llantijs ornatum fit. At fi Scholafticorum argntias aduerlus Patres admittcmus,fequcturetiam,ut abfq; hocauxilio Pharao,quâ tumuis indurati cordis fuiflet, amp;nbsp;ij qui traditi fuerunt inreprobû fcnfumjpotuilTent bene moraliter agere.Quod mihi fane credibi-le non efi.Hæcille.

Maxima pars Sententiariorum Sc Sophiftarum præceptoris fui Lombardi fententiam oppugnat,docendo,liberum hominis arbi trium adhuc ualidum,potens 8i efficaxefTe, aptumqj ad obedien-dum Deo. ContràGregorius Ariminéfis,quiuixitante 280 an* nos,acriter eofdem refutat.Multo uero acrius Thomas Bradauar-dina,dequo poftearitem Roffenfis(utiam diftum eft)in fuolibro contra Liicherumificut amp;nbsp;Catharinus in fuofcripto,Romae anno 1551 impreflb.

Hoc fané nullum uulgare,aut leue certamen eft. fpeâatenîm 8c attingit noftram innatamcorruptionem,Sc originale peccatum,li berum arbitrium,amp; gratiam.Huius rei teftimoniapoftea fuo loco prolixe adfctibentur.

Nicolaus ClcmangiSjUaldc eruditus uir, amp;nbsp;magifler Parifienfis, qui ante 150 annos uix!t,mulca aduerfus Sententiaiios feribit. Quudam in loco allegans didum Pauli, Hic inflatus amp;nbsp;dementa-tus eft,nihil fciés,fed infaniens circa qùæftiones amp;nbsp;A5^'A(«;^-;«f,ad-ditpræterea,Sophiftarum doélrinam eandem haberenaturamcû fruftibus circa ftagnum Afphaltidis aut Sodomiticum crefeenti-bus,qui etfi externe fpeciem iucundam alpeftui præbeant, tamea interne tantum cinis amp;nbsp;puluisfunt.

Rupertus Gallus, uireximiæ eruditionis Si pietatis, ante 300 annos fcripfit,inlibro quodam Lutetiæante 6 o annos edito, in uifione fibi reuelatum elfejdoftrinam in Ecclefia ad hune modum fefchabere,ueluti fi aliquis intergocadidifsimos faluberrimosqj panes gcftarer,amp; tarnen interim famelicus filicem manibus tenen do arroderet.Quo ait fibi elfe indicatum, Theologes facram Seri i pturam

pturam uelut poft tergum abieâam neglexifle,amp; nunc fc mens fo phifmatibus macerare,quaerendo indefpiritualcalimentum, ub* plané nullum efter.

lacobus Almani Parifienfis magifterTheologiæ,finguIari eru* dicione præditus, duos libros contra Thomam Gaieranum fcri-pfit,amp;hie contra ilium :nam acerrimède dignitate,amplitudine amp;poteftate Romani pontificis ScConcilij contrafc inuicemdi-micarunt.Scribit igitur Almani interalia,multos ualdc prædicare amp;nbsp;extollere dignitatem amp;authoiitaré Papæ,non proptcrca quod ipfi itafentiant: fed uttantum his airentatiunciilis gratiam Pap« ftbiconcilient,amp;ita beneficia amp;nbsp;bona Egt;.clefiaftica ad fc attrahâr. Cuius rei exemplum illuftre habeturin ip*o etiam Caictano, qui talibus arcibus paulo póft in Cardmalem eiialit.

Rcuerendiis uir D.Martinus Lutherus,piæ memoriæ.noninue nuftam hiftoriam refert,quæ Auguftæ incomieijs anno »530, in difputatione quadam accidit.ubi cum Eccius multum diuq; argil mentatuselTetjSandoseffeinuocandos,quia tarn in iieteri quàm in nouo Teftameto id faftum fueritxui noftrorum aliqi.is prætet multa alia refpondit,NGquam eum probare pofte,fanftos in uete-riTeftametoinuocatos elTeûbitum ftatim Cochlçum prorupilTe in hæc uerba.Curin ueteri Teftamento fanfti non fint inuocati Si adoratijhæceft caufa, quod fanäi Patres eo téporeadhuc in Lim bo fuerint. Ad quod illuflrifT. Princeps Iohannes Fridericus Ele-ôorSaxoniæ protinus fubridés adiunxerinEn D,Ecci,refponfiim eft tibi ad tuum argumentum de inuocatione fanûorû,à Cochlço tuo fodali Sc collega.

Adeó concordes amp;certi fueruntin his grauifsimisarticulisifti prçcipui heroes. An fandi in ueteri Teftamento fint inuocati,an no, Sed non tantfi inter illos duos ifta conrradidioextitit, fed etiä in imprefsis fcriptis aliqui Papiftæaiunr,aliqui negant, fandos in ueteri Teftamento inuocatos fuilTe.

Non dilsimilia hifee fcribicidem Lurherus, Sc alioqui id ipft/-limaueritas oftendit: Inconuentu Auguftano noftros,exhibita fua côfcfsione,à Papiftis poftulalTe, ut Sc iHi uicilsim certa quam-piam formulam, fummam autconfefsionem luæ dodrinæ componeren r,amp; publiceexhiberér,quo nobis etiam de fide, dodrina amp;nbsp;confefsioneeorum conftaret,iii qua demum acquielcçre amp;nbsp;pec manere uellcnt.ut anobisfadum ibi fuit.Vettim ipfoslucem, tan quatn

quam præfentirsimum uenenum, defugifle,necorurn errores ccj tôcomprehendi.rcdarguiqjpoffcnt.

Aufim certarcmagno piçmio, quöd ncchodie quidélucifug« Papirtæ audcant perfeflam fummam amp;nbsp;confefsioncm doArinæ, C|iiam conltantcrulqjad fincm rctinercuencnt,edcre,nomine,c5-fen*ù amp;nbsp;authoritate rotius luæ Ecclefiæ, eamq; toci orbi ante ocu-los proponereradeb difcrepantes inccrtasq; opiniones habenr,c-tiam in ijs quæ propriæ amp;nbsp;genuinæ Eccleûæ lententiæ Sc fides cf' fedebebanr.

Arq;profeâô,fi meum confilium concionatoribus Angiiftanac confefsionis communicatedebcrem, fuaderem cis, utqnàm pri-mùm ab adnerlarijs peterent per picuam, plenam amp;nbsp;exprellam co felsionem ipforû fidei, religionisqj in omnibus Arriculis,quçftio nibus amp;nbsp;pundis:ut îk nos aliquando tandem de eoriim firma.cla-tâjWmmuniatq;conftanti lententia clarius edodi, ôcmeliuscol-loqui cum «pfi'.dc (fiquidem conueniret)concordiam inire poiï«^ mus,quandoquidcrafcmperfeconcordiæcupidosiadicant,amp;co cîliationes urgent.

Profedo fi Papiftæ in fuadodrinafibi inuicem peromniaeflenC conrentientes,amp;: omnibus controuetfijsinterIcfe carerent,ac de certa dodrina illis indubitanter conftaret, iamdudum aliquâcec tam amp;l'olidam fummam aut confefsionem fuæ fidei religionisq;, authoritate Papæ omniumtp Epifcoporum,prælatori!m amp;dodo rumjatqjadeb ctiam Regum.Principum amp;nbsp;gubernatorum fuis au ditoribus præfcriplsiffentac propoluil1ent:ur etiâ indodi, fimpli Ces amp;nbsp;laici ipforum,quid fibi demum iniftis multiplicibus certa-minibus amp;nbsp;corruptelis.turbuicntisq-, temporibus credendum ef-feCjfcirent.Quod cùm a’ioqui,tum ptelertim in ifto corum conci-liabulo eos facereomnino oportuilTet. Nam quod à particularî quopiam dodore fcribitur,non patiuntur dici Cotius eorum Eccle Cæ unanimem confenfum efie.

Prætercaeorum antclignani 8c propugnatorcs Socraticccon* tranosdifputantes,magis noftram (ententiam lacérant, arrodunc i^calumniantur, quàm luam dilucidè exponcre fuient. Qua in te cgtegiè dodrinæ fideiq; (uæ dilcoidiam,incertitudincm tü dijTcri fionem uolentes nolentes produnt. Intermitterét enim certè hoc genus di'purandi (cribendi, fi de fua fententia fibi mutuo con-fcncirent,acfundamentunifuteicligionis firmumôc certum ha-

berent.Hæc enim fiiæ fententiæ occultatio, lucis fuga quaeda ne-ceflariô eft,haberiqi debet.

SEPTIM o’, confidcrenturConcilia eorum,Conftantiæ, amp;nbsp;deinceps Bafileæ,ciiciter 13 o anno»celebrata.quorum prius quidem feuerifsimèdamnauit communiouem fub utraq; fpecie: poHeiius ueró Boemis eandcm ut Chriftianam fanflam, non multo pbft,nempecirciter 20 annos, magnafolennitate euiden-tifsimisq^teftimonijs acdiplomatibusconcefsit.

Longoiam tempore fuit maximalis,ßc turbulentifsimacon-tentiOjAn PapafuperiorfitConcilio,uelecontrà Cocilium fupra Papam.Suntquoqjdehac cotrouerfia innumera penclcripta pro amp;nbsp;contra édita.

Fueruntquoq-, pene cruentacertamina dealijs etiam grauifsi-misarticulisjita ut concilium CöRantienfe aliquot Papas damna uerit ac depofuerit.

Sicamp;poftea inBafilicnficonciliofuitatrocifsimum difsidium, iibi Papa Eugenius totumillud concilium tanquam hæreticû con demnauit,anathematizatis omnibus eins aftis. Nee minus eco trà Concilium ipfumPapam damnauit, anathematizauit, amp;nbsp;deni-que fubftituto alio Papa de fuo gradu deiecit.

Dequibuscontrouerfijs totfuntuoluminaabutraq; partecon fcripta amp;nbsp;édita,ut nec ab omnibus mulis amp;nbsp;mulabus Papæ porta-ri fimul omnia poiTent.

Attamcn illæ caufæ,præfertim ilia de fuperioritate,nondu funt aPapifticis feduftoi'ibus (cum fint in præfenti quoq; conciliabu-loagitar£e)unanimiterdifcuiræ,red adhuc incerta inter cœlum ter ramq-j uolitant ac iadantur: cum tarnen ilia de fuperioritate,quif-nam fit fiiperior,quis errare no pofsit, quis pro fupremo doâore, reâorc Sc capite audiendus ac habendus fit, ceu bafis ac fundamé tum fint totius Papifticæ religionis Sc Eccledæ.

Tridentinumconciliumanno »547. aefequentibus anriisha bitum,amp; mox fequentes inueftiuæ,contentiones ac cruentæ mi* nacesq; proteftationes amp;rccufationes,quæ inter Papam,Germa-nicos Sc Hifpanicos epifeopos ac prçlatos,monarchas ac ftatus ul trbcitroq; propofitæ ac oppofitæ funt:quarum nonnuU« etiam typis funt exeufæ, amp;àSleidano quoqj breuiterin fua Hiftot'ain-lertçjuculétifsiraè teftantur bellam iftorum concordiam,uelpo-tius

R E L I G. P A P I S T I C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi

tîus deteftabilem diffenfionem in Côcilio ad quod înftinflu Spiritus fanfti (ut il 1 i perpetuo audader iaditant) conuenerant,amp; rbi abeodem(li crederefas eft)redi fucrant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. :*gt; -

Hæchorribilis difcordiadigladiatioqj Tridentini concib'jin-terPapanijEpifcoposôc Monarchas,innumerabilesqjPræJatos, bcne notanda Si obferuanda eft: quia inde fatis cuidenter perfpic-tur tum eorum religiofa concordiajaudabiüsq-, confenfîo;tum e~ tiam quo fpiritu côueniantad iftas fuas SynodoSjquamq; ibi fan dèamp; falutariter omniaagant. Verùmde hifce atrocibus conren-tionibus Patruni conciiiabulijPaparum Sc Monarcharum,didum cft in ProteHationecontra prædidum conciliabulum.

Prolixèquoqiamp; euidenter confirmant conciliabuli difTsnfio-nem,Catharini archiepifcopi Minorienfis, qui multorum Paparû intimus fuic,telbmonia,in libris quos fcripfit contra Dominicum SotumjHifpanicum monachum.Vbi ille narrat, teftaturqj, Patres concilio Tridentino , Anno »5 47, nihil concludere potuilîe de' hoc,quomodo aliquis gratiæ Dei particeps elfe pofsit;amp; nunquid debeat dubicare,an uidelicet fit in gratia Dei,aut non. Ideoqj unicum tantum articulum pofuifre,quem arti ficiosè amp;nbsp;fophifticè illo titulo obfcurarunt,Contra inanem fiduciam hæreticorumzutnon tam fiduciam, quàm inanem amp;nbsp;hæreticam fiduciam damnafle ui-derentur.Sedadfcribamipfius Catharini de hacreteftimoniiim, aduerbumr

Secundo fuppono,imbexeoquodlam præfuppofitumeftde-duco;contra hanc nofiram iententiam,quænon noftraeft,fedfan-ûorum Patrum, nihilpronuncialTe fynodumTridentinam.quod ego in primo meo detexi libello, quem ad præfidentes ipfi concilio (quorum alter,Dco gratia,fummus eft pontifex Iulius tertius) amp;ad ipfam facrofandam Synodumdeftinaui,eosalloquens his planeucrbis:Addo,quodfæpius hocproteftati fint ambopræfidé tes,amp; fpecialiter in hac controuerfia,tum in conuentu patrû, tum iieroin congrégation« Theologorum:amp;ambosaudimus conte-ftantes,non uiderifibiquæftionem hancdifcuflam fatisaddeci-fionem.Imo ipfametlacrofanda Synodus bis declarauit,huius rei definitionem tune omittendam efle,amp; in aliud tempus feruanda, ficutin Adis pofsitapparere. Deniq^iple citulus noui capitis hoc manifeftatabundè,qui fiehabeuContrainanem hæreticorum fiduciam.Hæc ego ibi,

QuisucroChriftianu« adeo deßpiat.ut aufit reprehendereca fiduciam,quæ non in fola fide nititufjfed in opcribu« charitatis,8£ in uirtuce lacramentorum,amp;in teltimonio Spiritus fanäi ? Hane inquam fiduciam,quis abfq; multa infeitia amp;nbsp;arrogantia poteft uo care inanem fiduciam ? Quam dileftus il le dilcipulus adeo extol-litjUtuocet fiduciam in confpeftu Dei,non hominummetu huma nam pofsis dicere,cum in confpeäii fummae ueritatis nulla alia nt fi certâ amp;nbsp;diuina ueritas comprobetur. At hæreticorum inanem fi duciam ineo capite,ipfotituloindicante,fe damnare, lanAaSy-nodus perfpicuè profitetur:qnod tamé tu, nulla pars Synodi, tam audaderinficiaris.

Alia item argumenta ibî,amp; in Expurgatione noRra banc circa rem attexui, quibus quàm latifsimècomprobatum relit ui, hanc inter catholicos difeeptatam controuerfiam, non folùm non luif-fe decifam à fanfta Synodo.uerumetiam nec tuncoptimis rationi buSjiitreuerendifsimi legati adfirmarunt,dccidi quidem potuir, eo qubd quædio per fe tam implicitaac finuofa nollris difputatio nibus nihilomagis reddita eilet clarior,quin potius obfcutior.Na tua inconftantiaebremdeduxifti,utuixnuncintelligam,quis (la tusfitquællionis,amp; utrum pofitioni uellræadueiferis.itaobfcurc amp;nbsp;perplexe (emper locutus es, modo aiens, modo negans, ut qui malam caufam tuetur, qui ui argumcntoriim hue illuc flufluans propellitur.Quam rem dum cxplico,amp;palàm facio, quçfo paticn terattende.

Primùm, cum in Synodo de hac refermoincidiflet, exquirii Theologis cccptum ell fimpliciter, An homo iuftus amp;nbsp;Dco dile-élus pofsit quouis modocertus elfefuç fibi inhçrentisgratiç.nec de modo aut genere certitudinis exquirebatur.ôi cum alij fimplict terinficiarentur certitudinem,exaduerlô iuncxerunt,qui tû Scri-pturarum,tum fanftorum Patrum fententijs ualidè certitudinem comprobarenr. Qiiorum authoritati cum priores nequirent obfi-Here, tûc orta ell diftindio de certitudine : amp;nbsp;cœpidis côfiteri,e(Iô qiiidem nonnullam ccrticudinem,fed non fidei certitudinem.

Sed dim etiam fidei tertitudo Patrum tellimonijs probareruf, dixiftis non elfe certitudinem Catbolicç fidei;auttantam, quanta ell fidei catholicç,cui affertonulluirepugnauit.

Hicanimadueitis Chriitiane lettor, non potuilTe illud facrum conciliâbiiJum, quantuiiiuii àfuo fpirituicÛum, decernere mu.

ninnter,an Chriftianus homo ftatuere debeatjfe cfle in gratia, aue extra gratiamDei:quodeftlongemaximi momenti dogma,amp;de quo iam ampli US 4.0 annis difceptacum eft : fed fuilTe deeoibia-Ccrrimas difceptanoncs,amp; tandem indifcuifum elfe relidum. Ve-riim poftea plura quoq; teilimoniade hacreproferentur. Sicetia de originalis pcccaci definitione,patres ifti, teftantibus id ipforu proprijs (criptoribuSjConuenire nequiucrunt.eoqj nec pofuerunt quidem in luis illis bellis dogmatibus,quid tandem originale pec Cutum iit. unde tarnen tota ferme Theologia,amp; plurimarum præ-fentium controuei fiarum dijudicatio depcndet. En tibi certitu-do î^confenlus dogniatum papatiis. Hane conciliabuli diflcti-fionem de pluribus dogmatibus, confirmât etiam Soto contra Ca tharin um, cuius teftimonia etiam infra recitabo ; hic ucrö tantum fummatim ea percurram.

Piiiniim igitur dicir in fua Apologia Soto/uifiTeadmodu afpe— rum,quinctijm contumeliolum certamen in Synodo interCatha rinum dcepiüopiim Bartholomæum àMiranda,dercfidennaEpi feoporum;An feilicetiure diuino teiieantur in fuis Epifcopatibu« agers,amp; fuas oues coram ac per lefe pafeere.

Aliquantopoll eum ualde accufat,quód fiimma afnarulentia üerborum ufus fit in difceptando:amp; aliquoties repetens inculcar, eum pertinatirer tenere actueri dogmadefiducia gratiae,atota Synodo damnatum amp;nbsp;anathemacizatum.Sic illi facrofanüi patres fuerunt concordes.

Dicit irem.Catharinum negare.fuilTe liberum in Synodo difpu-tare,coq; negate illâ fuüTe libéra : in qua parte hæreticis faueatur, quiitidem negenttllam Synodum clTeliberam.Aitquoq;,eumto tum fuum librum De gratia damnalTe.'

Cirat præterea amp;nbsp;hæc Catharini uerba: Ob idq-, in primo ftatim traâatu patriim facilime diuinaui, uerba Decreti aliter plerofq; ac cepturos, quàm fuerat mens fanâæ Synodi. En concordia, ubi ipfimct patres fciunt fuoÿarticulos ambiguos efie, quos utfacro-fanftos pufillis Chrifti proponuntûdeoq;contrarias fententias in terChriftianos excitanr. Mox quoq;adi;cit,ûbi cum Catharino gt;n re maxima diiïenfionem elle.

Dicit irem,Catharinum affirmare,quod Synodns quædâ crede teiufferit præter diuinum ius:id eft (uo libitu 8c arbitrio,fine uer-ho Dci. Deniqj 6chæc uerba Catharini citat;Subiungis,non par

uum me præberc fcandalum,cum dixcrim certamen nobis efle, amp;nbsp;adhuc manerCjCum Catholicis. En aiidis Catharinum coargue-rc Sotum,quód fateatur fibi fuisq; fodalibus certamen eße amp;nbsp;ma-nere concraCatholicos? Veriim dccontradiftionibus doftrinæ præfentisConcilijjpoftcaaliquid dicetur.

Vide quæfo, totum Concilium de hoc grauifsimo articulo non potiiitinter fe conuenire,amp; aliquid certi deeo ftatuere: nedum in multis alijs quæ Glentio prætcricrunt.Si ergo in corn proprio con cilio de tanto dogmate concors fententia inueniri non potuit, cu tarnen perpctuo haftenus clamitarint,amp;adhucuociferéturfeom nino à Spiritu fanâo régi, ira ut non pofsint crrare: qualcm putas alias concordiam inter eos eire,cam longo interuallo loei,aut etiä temporisjà fefe inuicem feiunfti funt?

Fuit quoq;acris digladiatio in hoc conuenticulo, dc refidentia Epifcoporum;ideft,aniurediuinotcneantur apudfuasoues age-re,easq;coram pafcere.Conuenerunt autem ac conflixerunt de ea fententia potifsimum Bartholomæus Miranda, Soto, Francifeue Terenfis,amp; Catharinus : quorum etiam contraria, acria amp;nbsp;prolixa feriptaimp/efla funtjde qua re infraaliquid clarius dicetur:ficut et deilloueteri monachorum difsidio, de conceptione diuæVirgi-nis,quaeitideminißoconciliabulo fuit mota, fed non compofita aut di judicata, i ta ut fit denuópublicis contrarias acerbifsimisqj Papiftarum feriptis difeeptata.

Hoc etiam efi firmifsimum Sieuidentifsimum argumentu, Papiftarum difcordiam alTeueranSjquodnechodie liberum conciliu pro fe tantum ipfis inftituereaudeant, in quo tantum eorum con-fodales Se confpiratores libéré difputarent amp;nbsp;difceptarent:quod certe apprimè necefiarium eilet, ut ipfi etiam teftätur.Sed nullum ab eis habetur,nifi prorfus captiuum, ubi ne mutire quidem contra Papæ eiusqj legatorum nutum conceditur.

Hue facit etiam i!lud,manifcftè Papifticam diffenfionem pate-faciens,quód nunc in 40 annis fæpè in Italia,Mantuæ, Placenciç, Vicentiæ,Ferrariæ,Bononiç,amp; in alijs locis, concilia in toto terra rum orbe proclamarint:amp; apud Ttidentinos etiam j^nceperit,cum quidem illis non ignotum elfer,nos uel omninoeo non uenturos, uel certe prorfus nullam poteftatem libéré agendi dicendiq; habt turos eire:attamen concilium inchoatum propteruarias Sc mon-ftrofas opinionum fuarum diferepantiasamp;confcientiam multi-plicium

R E L I G. P A P I S T I C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff

plicium abufuum ac turpitudinis Hagitiofæ uicæ fubinde interru perinr,trépidâtes ubi no eft timor, ut Pfalmus de impijs loquitur» Noribergæin Comitijsanni »$23, àStatibus Imperijpoftula-batur,amp;fedulo urgebatur, ut in Germania Chriftianû liberumq; concilium inrtituerecur,amp;(quo liberius dearticulis rcligionis,re-busq; neceflarijs omnib.ageretur.iudicareturq;) ut omnes Epilco pi amp;nbsp;Prælati iuramenti obftriûione à Papa liberarétur, quo ei alio qui prorfus fe rui li ter obftriûi elTentiSc nice uerCa, contrario iura-mento promouendæ ueritatis publiciq; boni citra ullius refpeâG feucrifsimèobÜgarentur.Quodiuftifsimumtotius Imperij poilu lacum,Pontificiuslegatusçgerrimètulic,prorfu»qj recufauit, di-ccns.ld nihil aliud efle,quàm colligare manus Pontifici.

Qnare necin præfenti quidem Synodo funt patres uelillo tyrâ-nico iuramento Papæ foluti, ucl aliquo alio ad inquifitioncm ueritatis amp;nbsp;fcdulam promotioncm folius publici bonigloriçq;Dci obftriûi.De qua rein Proteftatione prolixius diâum eft.

Talis uerô tantusq; metus libertatis Epifcoporum manifeftc o-ftendir,Pontificem,Cardinales,eiusq;aulam probe Ccire.nonom« nés EpifcopoSjPrælatos Si. dodores idem fecum fentirc ac proba re. Quare eos iftis fuis tyrannicis iuramentis Scferuilibus obliga— tionibus capto s,incatenatosq;tenent.

Hincclarè magna Papiftarum concordia elucet, quod Sanâifsî mus noii tam forti animo præditus eft, ut concilium inftituat ,iu quo tantum ipfi Papiftæ pro fuo arbitrio amp;nbsp;libéré coiiferre fenten-lias,difputare,aperteq;pronûciarc,agereq-, ea omnia polTentjquæ pro fuis confcientijs tanquam uerilsimaamp; Ecclefiæ lalutariaiu-dicarcnj.

Si ullam micam honcftatis amp;nbsp;pietatis habent lucifugæ Papiftæ, tentent adhuc hodieuerè liberum concilium inftituerc. Quod fi fecerinr, profedo præclara eorum concordia amp;nbsp;unanimitas ibi à quouis uel cæco animaduerti poterit, Nec illnd hic omittenduru elTeduco,quod pluresin-proximoTridentinoconcilio Epifcopi 8c prælati ueritatcm uel tenuitcr fatentes, ab ipfis exclufi, reiedi Sccxploh fuerunt:utteftis eft Vergerius.alijq;, in fuis publici» edi tisq; fcriptis. Qiiinetiam proximè epifcopus Veglenfis ( quæ eft miula Dalmatiæ,non procul à mea patria) propter umbram quan dam libertatis amp;nbsp;ueritatis.in grauifsimum difcrimen incidit.

habetur,quod (î Epifcopus Papæ contradicat,etiam lieraloquen'’ dó,nihilominus contra iiiramcntum Papæpræftitum peccet.

Quoniam itaq; Papa tam detcftabilibus iiiramentis omnes Epi fcopos amp;nbsp;Prælatos uinftos amp;nbsp;quad cathenis ligatos tener,infupec comminatione excommunicationis, ablegationis ex Synodo,amp; priuationisofficioruni,corporalisq; pœnæ (quam,parentibus ad füum nutum potencibus,excqui facillimè poreft) baud difficile ei ctiam erit,qualemcunq; uolet concordiam eife amp;confenfioneni Omni momento coiiilitucrc,contra quam nemo ne uoculam qui-demhifccreautmutire andcar,qi.!antumuis ipfi in corde acconfeî cnti3,coramqj Dei ipfiusiudicio extreme düpüceat.

Talis Concordia etiam inter Turcçaliorumq; tyrannoriiin ca« ptiuos amp;nbsp;mancipia,ex diuerfifsimis gentibus ac religionibus con-gregatareperitur: imo in diaboli ipfius regno, eiusq^ ('atellitibus. Atqjid demum tu Chriftiane Ledor, catholica Pontificialemq; concordiam in religione efle intellige.

Vertim Chriftus non talem,impiam ac uiolatam concordiä,ori« potius quam cordis,afua Ecclefiapijsqjexigit.fcd earn, que fit in ipfoacunitate fententiçde uera religione, quçq;à Spiritufanßo proficifcitur,amp;adunanimem Dei celebrationem, glorificationéq; tendit. Hçc tu Chriftiane Ledor diligenter expéde, ne uel latro numconfpirationem,uel uiolentii blafphcmumq; filentiumauc confelTum coniuratorum,aut etiam incatenatorum Babyfoniçbe ftiç mancipiorum,pro uera, Chriftiana, Deoejj accepta Concordia confenfioneq; accipias,

Gerfon cancellarius Academîç Pariéfis, qui apud Pàpiftas cüm propter dodrinam, tum fanditatem,magna in autboritate fuir, multos errores Papifticç rcligionis reprehenditmt funt, de huma-nis traditionibuSjindulgentijs, mifsis, amp;nbsp;deamplitudine amp;nbsp;pote-ftatePap2fuperomnes Ecclelias 8cfupra CöciÜa,8cdemultisa-lijs articu!is,quos in meo Catalogo teftium ueritatis rcccnfui.

Hicualdeetiam diHenfionem fcholafticorum Thcologoru déplorât,quodalij 3 partibus Thomç, alij à Scoti.alij ab Occami ftét, acinfuper alij aliosatrociterdamnent.Nonnc 8chçcprçclaracon cordia appellandaeft?

VerùminiftaconfufioneBabylonis,nonfolum dodordodo-rijUeriim etiam unus aliquisillorum nonrarbfibimetipfi contra-dixit. Exempli gratia ; Æneas Syluius, poftea Papa Pius Secundus ap-

= dusappelIatuSjpriufquamin Cardinalem à Papa sft eîeftus,mul-toalicer doctüt,amp;Canins fcnfitde multisgiauifsimis puftisjquàm poftea.'ut patet ex fuisJibris, in primig aiitem exdefcriptione Ba-lilienfis cocilij. Sic amp;nbsp;CuCanus.tiir doâifsimus,longé in alia fen tentia fuie ante acceptutn Cardinalicium galerum, quàm poftea. Dequafuainconftâtiainiibro dudumediio,cuiu5 ticulus crt Ger manicus Hercules,prolixe redarguitur.

ipCcmet quoq; Syluiusinfuo Bafilienfi conciiio,commémorât ordine multos excellentifsimos uiros,inter quos ctiani Panor-niitanum:qui primo quidem multo aliter lenferiint, etiam in illo ipfoc5cilio,quàm polleaà Papa dtRegibus corrupt!. Nônneliæc eftlandabilis concordia,ubi non folùmdiuerfidoôores acerbe in ter fe inuicem certant amp;digladiantur: uerumetiam finguli, Scilli non obfcuri uiri,fibimetipfis tontradicunt,amp; de uno articulo iam it3,mox aliter docent aeferibunt?

Vuefeln8,quiadeö claïifRÎmusDaftorTheologiæfuîtjUt etiam luxmundi fitnominatus,in multis punftis alios doftores grauifsi mè taxât : ut in Catalogo meo plenius indicatum eft. Hic tefta-tur, quödante Albertum Magnum ScThomam ferèab omnibus • Thcologisindulgentiæreprehcnfæ damnatæq; fint;amp; Albertum acThomam,hocipfumdicentesinducit.Idem quoq;nullascer-tasjconftantesamp;concordesfententias dcindulgétijs apud Theo logos reperiri pofle,affirm at.

Poftremb fert fententiam de omnibus Sententiarijs, amp;nbsp;dicitjl-los adeb inuicem elfe difeordes amp;nbsp;dilTentiences,ut uixeorum numéro unus atq; alterreperiatur,qui in una Ôi eadem fententia con ftanter confentirent. Vetùm adlcribani crus prolixum locum ad uerbum*

Etid fado non femel Parifius oftendi ; Primo, quando uocatus Heidelbergam,negleâi4grandibus bencficiorum pollicitationi-bus,mias per didum Quapponem,pro tempore confelforcm Do-, mini Archiepifeopi Coloniéfis, Cornes Palatinus oiferebat,eafo-laintentione amp;nbsp;animo Parifius contendebam,ut famofilsimosil-losduosuiros Magiftros,Henricum Zomeren, amp;Nicolaum Tra-icftijuelut nouus ßcfingularis athleta fuis opinionibusdifturba-rem , 6c à fententia Fci malium in meum Realium reuocarem. Hæc mihi turn ( fateor ) arrogantia fuit. Sed ubi fortiorum occur, fu,propriam deprehendi imbecilJitatem, ante très méfes meæ le

tentiæ cefsi.Et mox omni ftudio fcriptores coquiüui in libres Sco ti,Maronis,amp; Boneti,quosilliusuiæ principes acceperam. Neqj iilo contencus,ante annum incœptæ uiæ Scoti, öi cum omni diligentia quantum potui peifpcflæ,grauiores in e3,quàm in nia Rea lium,errores deprchendens.etiam corrigi paratuS; mutaui feilten tiamjSc Nominales deprehendi .In qutbus (ingenue fateor)fi quid fidei contrarium putarem,hodie paratns remearem uel ad Forma-lesjuelad Reales.unde fecundum fententiam B.Auguftini 24.. q. j.c. dicit Apoftolus,nullius mihi pertinaciae confeius lum,etijm-li non moxacquiefco,quando propterIiebetudinem nóaffequoC quod alijs datum celerius clariusq; capere. Argumento amp;nbsp;exem plo mihi fanftusilleamp;catholicus orthodoxusHieronymus, qui in tägrandi amp;nbsp;pcriculofo errore, totius canonicçScripturæautho ritatem fubruente, proptereaq; peiore quam uel Arrij uel Sabellij error fuit,non mox monenti Augullino cefsit:fed fententiam de-fendens,amp;contradicens,rcfcripfitcptftolam. Dices foitafsiSjNo tantas hodie concedi fiducias. Neqj contra idego contendo : fed hoc mihi fatiseft,fi tam quærédi ueri morofa lollititudo uerè Hie ronymum, quiafincera fuit,ab hærefi defenditmuilum ego credo hæreticum,qui pari follicitudine uerum quçritjSc pari promptitu dinc agnitum confitetur. cap. «.

AlTerisitem,neq;difcredo,multosmeamhanc fingularitatc fcandalizarc.Neq;minus hoc meillorum fcandalum urit: Quod ego nullo fingularitatis ambitu,fed ueritatis (ut mihi uideor)zelo raptus amp;nbsp;coaftus, no hodie,fed ante annos 33, crebro Parißns inter doftos quofq; propofui : quoniam à pucro ridiculum amp;nbsp;indi-gnum fempermihi uifum,crederealiquem hominem fuo decreto polTe facere,quo bonum in oculis Dci ut quatuor,fieret bonum ut oao,folo decreti humani accelTu aut interuentu.

Confiteris tu,maximas ob caufas,interdiim te àueteribus Patrum limitibusrecedere.Nnm igitur tibi leucs aut futiles caufæ ui dentur,quib.ab hac nouaindulgentiarii aflertione, patres ante Al bertum ac Thomam (ut ipfi fcripco tcftantur)difcefrerunt?aireren-tes nihil efre,nifi piam fraudem, ac dolum non malum, quo plebs officiofo errore trahaturad pieratem ? Non ergo temporibus illis omnes credebant: neq; qui fincera follicitudine uerum quære-banr,hæretici fuerunt.Mihi fane non paruæ illorum caufæuiden-tur,qui propter indubitatâ Scripturæ aûtoritatem neceffaric côfi-

R E L 1 G. P A P I S T I C AB. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;91

tendam^àprobabili fentcntia pontificumdifcefleriint, Apertius quamdiumihiuidetur,quôdPapa,uel Schola,uel quæcunq; mul titudo contra Scripturæ ueritatem prima follicitudinis parte am-pleâi.-fecundô autem, quia non probabile tantos errarc,debeo diligenter ueritatem utriufq; partis perucftigarc.fed Temper cum re-uercntiamaiore lacri Canonis,quàm bumanæalTertionis, quicun que fint affertores.

Quantos errores in materia indulgentiarû Romana curia tc-merè præ(ump!erit,8i peftilenter publicauerit,amp;hodie noxiè pul lularent, nifi fane paucorum uerorû Thcologorum feucritas obfti lilfetjUon opus omnia commemorare.

In Papatu certa quædam norma Sifundamétum doftrinæ fuir, primo homines per legem naturæ faluatos elfe, poftea per legem Moyfi in môte Sinai promulgatam,deniq; perlegem Chrifti.qua fententiam uir doâifsimus Latomus in fuis feriptis contra noürâ dodrinam.dudumexprefsè pofuit:concendens,Abrahamum non aliam de Chriilo dodrinam habuilTe,quàm Socrates, Plato, uel a-lius quifquam ethnicus habuit. Hanceius fententiam Tridenti num concilium tanquam hæreticam damnauit:amp;multa alia uete la amp;nbsp;recentiora Papifticorum lcriptorum dogmata, tacitis tarnen torfi nominibus.qualis nûc hæc eft concordia ? nempe Papiftica.

Abominatio Interimiftica, noftris Ecclefijs à monarchis amp;nbsp;epi-feopis in Germania,amp; à Papa ipfo tanquam Chriftiano, eft obtru-fa:quæ ueluti commune quoddam Pontificiæ fynagogæ feriptum dici potcft.Ea uerôà nonnullis Gallicis epifeopis, imprefsis feriptis plané hoftiliter refutata 8ccondemnataeft.Talisinter Papi-ftas eft confenfus 8c unanimitas.

f In fumma,omnibus ijs qui uel mediocriter in papifticis feri-ptis uerfatifunr,notifsimum eft,quod à quadringentis annis Papi ftica theologia ut minimumquater commutatafic,atqjprælen8 gt;âm fit quinta.

PRIMA dodrina ante quadringétos annos fuit Magiftri fen tentiarum,cuius fumma ( ut rem in pauca conferam) fuit quondâ confufum chaos ex gratia 8c noftris operibus, uel ex ueritate 8c jnendacio.Quomodoautem dodrina Magiftri fententiarumà po fteris 8cdifcipulis fuismutata8c deprauata fit,fuperius fatisex-ptefsè oftendimus,8c poftea quoq; oftendemus.

pleftar) nu3is humanis operibus, fed tarnen fecundum Dei mandata faâis,nisa cft, amp;nbsp;per ea falutem dari hominibus affirmauir. Quodcei tè fuit merns error jamp;unius iliius fakitaris facrificij paf-lionis Cluifti aboiitio,amp; infinitarum animarum æternum exitiû.

Fuitucro hæcfecunda Thcologiajqinddam mixtum exThco-Iogiaamp; iiierudita Philofophia. Nam tune recens erat Ariftoteles pel’simè,nempe ad uerbum,Latine uerfus:tum etiam Mahometa nix\uerrois coinmentariaexArabicoprius ipfo AriftotelefucranC translata,amp; àfcholis ubiq-,frequentabâtur. Quare amp;nbsp;Sententiarij Chriftianam doârinam ad horum impiorumphilofophorum nor mas attemperabanr,aut potius in cas prorfus transformabant,

TERTIA religio fuit(dormiente,aut faltate in Scholis fen-tenciariaTheo!ogia)pub!icorum monachorum, feu quicôciones ad populum habuerunnitem Stationariorum, amp;nbsp;mcrcatorum in-dulgenciarum, Si. fimilium, qui curiosc Si fuperftitiosc obferuari docuerunt Humana figmenta Si fomnia,id elihumanas traditio-nes ab hominibus,imb à diabolis ipfis excogitatas, operib, amp;nbsp;cu!-tibus:utfunt peregrinationes, uigiliæ (quas Erafmus nænias uo-cat)funèbres Mifiæ,fraternitares,opera fupererogationis'( quæ à monachisamp;monialibus excogitabantur) ftindationes altariorû amp;nbsp;tcmplorum,rofariæadorationes,imaginarum, piôurarum,of-fiiim defunftorum,uôftium,ôi aliarum conümiiium nugarumac reliquiarum,

Docuerunt,fidem merito Si intercefsione fanâorû dari, uel potius præfenti ipforum ope : ficut uulgb Gcrmani quofdam diiios, nominant Qiiatuordecira opitulatores, ad quorum præfidiumin omnibus difficultatibus tanqiiam ad afylum quoddam potifsimû confugeruns. Inculcarunt i/dem iÜi terriæ iliius;religionis ar-chiteélijiiilînitani battologiam aut demurinurationem uariarurn precularuin,iiarias côfecrationes,uel potius incantaciones diuer» farum hcrbarum,ueftium,uini,ficuum , cerç ,butyri, falis, carniï, placcntarum,rolarum,olei,amp; fimilcs ethnicas uel potiui magicas luperftitiones. In primisautem uolueiuc fidere homines in *1« bileo anno,amp;alijs muIripÜcibus indtilgentijs, flatis temporibuf, certis remplis,idoîis , miraculoruni perfuaOone, celebribus reli-quijs,fraternitatibus,amp; finiilibus idololatriarum locis à Papa con ccfsls.-qu^omnia ordineetiam ab ociolifsimis ,obinfinitam mul-titudinem acuarictarem,rccent'lt;,‘ii nunquam polfcnti Hoc infinitum

turn chaos abominationum nihil aliud prorfus fuir, quam cthni-ca quædam religio,uel potius iplifsimum diabolorû excrementû.

Licet autem quædam deins modo recitatiî abominationibus ctiam antea in Papatu uGtatæ fuerint: tarnen non adeoplanèflo-I rucrunt, nonita àfcriptoribus amp;præconibus lunt antea célébra« ) læ,acmiferæplebeculæ obtruf®, utiam in hifce proximisfefqui-tercentenis,uel etiam 300 annis. Hæc tertiaTheologia non immérité peftilenSjfathanicaqjPapæabominatio nominari poffer, deberetq;,

Q_V A RT A Theoîogiaeft,recentium fcriptorumPapiftico-mm,uel (ut uerius dicam) ipfius angeli tenebrariim, qui lefe iam per earn inangelum lucis malitiosè transformat. Nam præfentes Antichrifti pfeudoapoftoli,iam quofdam fupràrécitâteserrores, utnimiû palpabiles Si notorios,partim omittunt, partim difsimu lant Si occultant,partim etiam nouis ßcfplendentibus fucis piôlu rant,proferentes tantum præcipuos.grauifjfsimos amp;fpeciofifsi-mos articulos:ut de Decalogo,dc Original! corruptione,de libero arbitriOjdcRedemptione Chrifti ßcpeccatoris iuftificatione,de bonis operibuSjSc eius generis grauiores articules de media Theo iogia fumptos, dequibus omnino in templis amp;nbsp;concionibuserat altum Glentium.Quos tarnen amp;corrumpunt fœdifsimè,8£ nihilo minusitainterdumnarijscoloribusSi fucisornant,noftrarumq; Eeelefiarum Si Scripriiræ uerbis, loquutionibus amp;nbsp;fententijs con Ueftiunt,ut aliquis fuperfîcialiter corum feripta legens, arbitretur jpfos effe finceros, Si confentientia noftræ duârinæ uerboq-, Dei docereaeprofiteri.

Nam illi nonnunqùam noftram doârinam aftutè imitantur,ac fuæ mifcentjâdeo utetiam phrafibus amp;nbsp;formulis in noftrisEccle-Gjs ufitatis,amp;ipfiutantur:attamen ubiq; immifeent fermentum Antichrifti,uciuti diabolicum quoddam uenenum, que facile to-tam maffam corruropunt, Si in Papifticas opinioncs errorcsüe transformant.

Hæcfi omnia pro rerum magnitudine traâare 5c declarare, ci-tacisq; exipforum feriptoribus tcftimonijs probate dcbcrem,ni-mis profefto longé mihi oratio fumenda cffet.Eft tarnen totûhoc negocium, feu quatuor iftç Theologiç, ira ud mcdiocriterrerum Ecclefiafticarum religionisq; gnaris,arqi adeo propemodû uulgo notum,ucnulla ampUoxideclarationcautprobationçindigeat.

Cæterùm in Interim, ultima ifta Thcologia angeli luce qualt;S fulgentis prorfus âptc nobis depingitur,exprimiturqj. Nam Inte« rimifticus libellus admittit, quôd per folum Chrifti meritufalue murjamp; non per ulla noftra bona opcra:fcd nihilominus in(lac,ad. dcns,B ona opera effe neceffaria ad falutcm,ac fine cis neminé fer-uari poire,aut nunquam feruatum effe. Quin amp;renouationem, cC' feiuflificationis partem.

Præterea Interim concedir,nos folum per Chriftum iuftificari, idq; fide:ueriim habente charitaté,amp; bona opera,Admittit quoq; aliquatenuSjMiffamnoneffepropitiatorium facrificium,necgra tiam amp;nbsp;remifsionem peccatorum per fefe mereri ; fed tantum Eu-charifticum 5capplicatorium facrificium effe,meritu Chrifti iam-dudum acquifitum nobis applicans.Vultetiam, Miffam arundini uel canali fimilem effe,per quern Chrifti beneficia ad nos defluanC amp;nbsp;deftillencucpropalam Sydoniorum epifeopus in fuo libro que de Mifla fcripfic,6c Auguftç tempore Interim concionatus eft, do-cct.Quç Miffç fucatio ac pigmentatio, illi Antichrifti Apoftolo o-pimumepifeopatum peperit.

Nec tarnen illud negarim.effe qui impudentiori fuco amp;nbsp;tetrio-ri blafphemiaiftam nefariam idololatria ornent.Quale eft illudfa crilegum dogma Cathariniarchiepifeopi Minorienfis, non ita du dumcditisRomçfcriptisaffertum, quod uidelicet pafsio Chrifti fatisfecerit tantum pro original! peccato,amp;aâualibus baptifmû entccedentibnsrat miffafatisfaciat pro peccatis baptifmum amp;nbsp;pri mam iuftificationem fequentibus.De qua nefanda blafphcmia infra,citatis eius proprijs di(ftis,agetur. Suntigitur, fateor, etiam nunc,qui non uereanturillum feediorem ac tetriorem fatanaado-r«ndum Chriftianis obtrudere.fedaftutioresfeduftores,hancpo* tius luccntem angeli inferorum faciem oftentanr.

Hæc ergo eft Quafta Theologia,quç uerum nomen,Fulgens lu cjdusq;Satan,fortiripoffer,amp;deberec. Hçciamde quadrupli-cigenereTheoiogiç,antReligionis,quam Papiftçintra 400 an-nos habuerunr,uerifsimeamp; fimplicifsimè proponere uolui. Forte aliquando alius aüquis uel ociofior,uel etiam in hoegenereexer-citatior,prolixius hanchiftoriam toties intra brenc tempus uaria» tç PapiftarûTheologiçRcligionisüe,pertexet. Dignafanè effets quç plenifsimè ac dodifsimè conferiberetur.

R E L I G. P A P I S T I C AI, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PT

Concordia acconfenfio eft,intra paucafecula totics totumcorpu« eins adeóprorfus immutatum efte?

Octavo'; Quàm magna amp;nbsp;horrenda certamîna habue-runtMendicantes monachi circicerante fefquitercentum annos:primùm cumarchiepifcopo Hybernienfi,quiRicardusAr-rnacanuseftuocatuSjamp;Romæaliquandiueius certaminis caufa habitauitjibiq; etiam mortem obijt?Hicenim editis pluribus fcri-ptis.quæetiamnuncreperiuntur,Mendicantesmonachos ualde oppugnauic,affirmans eos non à Deo, fed a diabolo originem ha-bere,excitatosqjefte.Eorum etiam errores palbabiles turn feriptia fuis refiitauitjtum in faciem ipfis coram Papa amp;nbsp;Cardinalibus læ-pifsimè obiecit amp;nbsp;dcmonftrauit, Qiiod certamen admodum acre fuit,amp; diutifsimèdurauit,necà Papa amp;nbsp;eius Cardinalibus dirimî amp;componipotuit,cumfilt;ipfe multos aftipulatoreshaberet:do-necipfe tandem ex hacuitaemigrauit.

Præterea Mendicantes monachi ante 2oo,autco ampliusan-nos,uehemenscertamen habuerunt cum tota AcademiaParifien-fi, quæ inter alias omnes in toto terrarum orbe celebeirima eft, fuitq-,, quia ( ut aiunt) plerunq;ferè 30000 Studioforû habere fo* let:amp; à Papiftis tanti fie,union pofte errareiudicetur.

Ilia igitur Academia quofdam tetros errores monachis tune ob iecitft liter alios etiam fanaticum Scimpium feriptu, quod clàmà monachis erat commentum amp;nbsp;fiftum,æterniimq; Euangeliu nuti cupatum-Quodinnumeris erroribus amp;abominationibus refertû fuifteferibitur.

Hoccertamenadeo uehemens Scardens fuit, quod etiâfcelera timonachifæpe intotaciuitate feditionem contra ftudiofosfuis turbulentis concionibus cxcitauerint,8lt; tota Schola ex urbe difee dere coaôafuerit. Litigarunt de ea controuerfia partes diu mul-tûq;,etiâRomæ.Sed San(ftifsimusdemû Mendicantes monachos iniuamcutelamrecepit,eorumq;caufam iuftam elfe pronuncia-uit.Tta errores eorum à nullo poftea reprehendi,nedum plenè refu tari fas fuit.

lidemreligiofifsimi (fi Dijs placet)homines,non longo tempo tepoft,acrem,pcriculofam,diuturnamq; controueffiam habucrût cum omnibus epifeopis amp;nbsp;prælatis Galliæ, de multis amp;nbsp;arduis ar-ücuiis, quos hic uberius explicate nimis profeâblongum forer.

Expofuiherum quædamin meoCatalogo teftiumueritatis,qu« Chriftiaßos Uüor ibi inucftigec Se legat, iicut Sc præiedentia ipfo ruinccrtamina.

Poftea atrociter etiam tixati funt pigerrimi ifti ucntres amp;nbsp;fuci, alienis commodi« amp;nbsp;fudoribus perpetiio infidiantes,cum Papalo Hanne 22: qui plane in eafcntentiafuit, nullum bonumopus aut cultum eße,quödualidiignauiq;liomuncionesitaoftiatim mcn-dicantes, exalienofudore amp;nbsp;laborelaute uiftitarcntrnec Chriftu ßc Apoftolos hocfeciffealTeruit.Deniqjimpofsibile elTeafßrma— uitjoo unumquemq; fuaaliqua propria bona resq; habere, ut paC tim fupra,partim etiam in meo Catalogo copiofius expofitum eft.

Poftrembijdemmonachicontraomnes Paftores autparochos ferè peruniuerfum mundum inexringuibile bellum mouerunf, longifsimoqj tempore gelTerunt, inuadentes illorum iura Slt; com moda,fibiq; regimen fupra omnes Ecclefias Scpopulos rapidités. Volueruntenim baptizare,abfoluere,communionem facrçcœ næpræbere, Semortuos lcpeliri:ut eocommodius tarn à uiuis quam à mortuis pecuniam extorquerc, fuosq; ignauos uétres tan tolautius faginare pofient.

Quod ut fauftum efletjeisq; fceliciter fuccederet, non cxiguum fubfidiumeis præftitit fandifsimuspater Papa,caufamqjeorum promoultjquiaannuatimamplifsimatributa Screditus ab eis acci piebar,animaduertebarq j hos fpiritualcs filiolos amp;nbsp;iatellitcs maxl mopere conducibileselle fuæ culinæamp;tyrannidi. Nam per cos Papa (quandocuntj; ei libuit) Caefares, Reges ipfos Sc Principes, ad quamcunq;uoluitobcdientiamadlegit.

Vbi enim folummodo ipfe eis id negocij dedit, mox i!Ii magna uehementia in concionado,aut potius furiofedebacchando,bul-lis Papalibus excommunicando,Scin quofuis fulminando, uaria mendacia comminifcendo aefpargendo, Scfefquipedalibus uer-bis iram omnibus minitando,cultumq;EccIefiatliciim,quin amp;ba ptifmum ac fepulturam impediendo,fcditiones excitarunr,amp; ftul turn uulgus adarmafufeipienda aduerfus magiftratum inflimma runfirautdemum nee Cæl'ares,Reges,aut Principes ipfiin fuispe culiaribus regionibus præ hike rafonim nebulonum tumultibus, furoribus Sc leditionibus tuti aeliberi elTe potuerint. Hæcfua in-gentia commoda fpeftans 8ccaptansPapa,femperfeduloqimo-nachis,neglcüoomniiurcaciufticia,patrocinatus eft.

R E L I G. P À P I S T I C /E. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99

HocBelIummonachorum contra paftorc» amp;epîfcopos,ualde di j durauit, nec quifquam illud finirc reâc potuit. Verum D. Luthcrus piæ memoriæ, ali/q; finceri doftores, ne! potius Devis i-ple per initaurationem Euangelij fui,tandem fœlicitcr fincmillo-rum rabiei impofuit,amp; magna ex parte illud extinxir.

Ifta ergo tantum quinqjgrauilsimareligionis certamina, quas folummodoperuerfifsimiillicuculligeri in Papatu excitarunt,a-pertè tcftantur, quàm nefanda amp;deteftanda diflenfio amp;nbsp;côtentio in Antichriftiana ecclefiaamp;religionefit.LicecigiturPapiftæfnm-mislaiidibusefferantjextollantamp;iaâitent fuamconcordiam 5c confenfionem in dodrina,tarnen ipfum opus perpetuaqjcxperié-tia contrarium Jiquidifsimè teftantur»

NO N o' : Quàm horrêdas difiTenfiones amp;feditiones fanQifsî mi Papæunàcum toto luo fodalitio habuerunt contraEc-clefiasin Oriéte,in Affrica,lllyria,cum EcclefijsSCjEledoribus in Germania,fçpius cum GalliciSjHifpanicis amp;nbsp;Anglicis Ecclefijs,tn Catalogo meo breuiter indicatum eftifi autcm plcnè amp;nbsp;pro rei ma gnitudine ac dignitate hæc traâare deberemus,facile profedb fcri ptionis prolixitate fuperaremus non folum Iliada Homeri,uerùm ctiam Liuij Decades,amp; Sabellici Enneades.

Quanquam autem ilia fcripta Papiftica maxima exparteaut oc Cültata.aut etiam prorfus fuppreffa funt, ne legerentur ac cogno-fccrenturfceleraamp;facinora Paparfi,ipforumq-, raforum fatellitu, amp;uicifsim quomodo Chriftianidoàoreseorum tyrannidiimpic-tatiqj reftiterint.-tamen pafsim in quorundam monumétis aliqua Ueftigia iieritatis reperiuntur,unde noftra quoq; ætas aliquo modo deillorumc5trouerfijs,malisq;acimpijsconatibusiudicare amp;nbsp;coniefturam facere pofsit.Multa eins generis hilce annisim-prefla funt:amp; mulra adbiic præclara exhiberi in authenticis monu mentispoflent, fi modo elïet qui fumptus ineditionemfaccret.

De C I M O': Si commemorate deberempernicioGfsimabcl la,qu2 Romani Pontifices cum Conftantinopolitanis,Galli cis Sc Teutonicis Cælatibus,item ferè cum omnibus Rcgibus in Europa, etiâ Tub prætextu ac titulo Religionis gelTcrunt amp;nbsp;mifcue runt, profefto in infiaitam prolixitatem mihi excrefccret oratio. De quibus aliqua, licetnonplenc Si intégré,ferè in omnibus Hi-n, a ilorijs

Illud autem memorabile eft,quod MachiaucluSjhiftoricus Ira-licus,nondubirac affirmare,p!eiaq; bella iam muleis feculis ab in clinato imperio inter Chriftianos gefta,à Papis aut aperte,aut etiâ clam excitata,uel faltem promota cfle. Certifsimû fané eft,fimui amp;notirsimumjplusfanguinis Chriftiani in hifee pontifici/s l'edi— tionibus profufum,maioraq; latrocinia, incendia, fluprationes ac contaminationes tam mulierum quàm inrginum,amp;omnis generis fceleraatq; flagitiaperpetrata eiTe,quàm inullisalijs Chriftia-norum tumultibus unquam fit faâum,aut omnino fieri ufq; ad fi-nem mundi pofle uideatur.

Infpiceigituramp;cexpende quæfo Chri (liane Leûor, iftam fpiri-tualem pacem amp;C concordiam Antichrilli,Religionisq^plîus,propter quâ tam militatamq',crndelia bellafufcepta, geftaq,, ßcadcö innumeri Clnifliani horribiliter trucidati funt.

VN D E C I M o', ScultimbiMultasreformationesex mandate Pontificum,Cæf3rum,aliorumq; fublimium epilcopo rum acprælatorum indeàquingentisannisufqjadnos cô.fcriptas elfe conHat.Ego ante paucos annos Germanicum libellum,in Epi tomen ex decem Reformationibus côgeftum,edidi. In illis igituf îpfimetfanâifsimi Papæ,Cardinalcs amp;nbsp;Epifcopi.fçpifsimè grandi bus uerbis amp;ualdeferia oratione, fimulatq; maximo animi dolo rc confitentur, multos ac craiïos abufuSjSi palpabilcs errores atqj coruptelas in Ecclefiam,rcligionemqj fuam inueâas eire;amp; prçteC fœdifsimammorumuitæq;fpintiialiumcorruptioncm,mulripli-citeretiam regimen uitiatum teftantur.

Deccrnûcitaq;,amp; modumacuiam in illis fuis reformationibus excogitanr,per quem hase omnia uelmutari,uel corrigi,uel etiam prorfus tolli deberent.Fingunt etiam ,autpotius fimulantinter-dum,magnum ardorem amp;feueritatem in hifee rebus peragendis; fednunquam quicquam lcrij re ipfaefficiunt, Qiiaredumillifefc perpetub ita belle reformant,quotidie grauiores corruptelae amp;nbsp;ab ufus confufjonesqi cis crefeunt in ilia fua abominatione defo-lacionis.

Vide quæfo te,Chri (liane LeÂor,uel illam unicam talium fuaru turpitudinum amp;nbsp;abominationum confcfsionem, quam Pontifex Adrianus in coæiciis totius Imperij Noiinbergæ,anno »5139 teprofef«

RELIS. T A P I S T I C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lot

tèprofeff'uscft:quanquâpofleaalia Coloniæin Fafciculorerum fciendarum cxcula eft,cui us pauca uerba hic adlcribam.

Scimus in bac fanâafe Je, aliquot lAM AN NI S multa AboaîINANÛA fui(re,abufusin fpiritu31ibus,exceirusirtman-datis,amp; OMNI A deniq;in peruerfum mutata.Necmirum,fi æ-gritudoàcapiteinmembra,à(ùmmis PONTIFICIBVS inalios ; inferiores prælatosdefceiiderit.Omnes nos(id eft,prçlati Ecclefia ftici) declinauimusjunufquifqj in nias fuas,nec fuit lAM DIV quifacerec BONVai, non fuit ufq; ad VNVM. Qnamobré ne-celTe eft,ut omnes dcmus gloriam Deo,amp;C humiliemus animas no ftras ei : uidcatqj uiiiifquifqjnoftrûm linde ceciderit: 8cfe potius quilibec iudicet, quàm àÔco inuirga furoris fui iudicari uelit. Quain re,quod ad nos attinet, polliceberis, nos omnem operam adhibituros.uc pnu-Jm Curia hæc,undeforte omne hocmaium procefsit,reformetut;iit fient inde corruptio in omnes inferiores emanauit, ira etiam ab eadé fanitas amp;nbsp;reformatio omnium émaner. Ad quod procurandû nos tanto arôius obligatos reputamus, quanto uniuerfum mundum huiulmodi reformationem auidius defiderare uidemus.

Etmox.Quanquam nemo mirari debebit, fi non ftatim omnia errata amp;nbsp;abufus oés pernos emendatos uiderit. i N V ET E R A« V 7 S nimium morbus eR, nee fimplex, fed uarius Si multiplex: PE DETEN TIM ineius curaprocedendumeft, amp;priusgrauio-ribus magisq; periculofis occurrendum : ne omnia pariter refor-I, iMare uolentes, omnia perturbemus. Omnes fubitte mutationes (inquit Ariftoteles) in Rep.periculofæfunt. Qui ntmis emungir, eficit fanguinem. Haâenus Papa Adrianus. Sunt ueroab eo tempore iam anni 40 elapfi, amp;Papæeomplures mortui. Num autem tarn longo tempore, ullapars Papifticarum abominationu abipfis mutata,fublataq;eft?

Adiunftum eft eidem promifsioni Papæ (ut modó audiuimus) deemendatione amp;nbsp;expurgationefuçfedis, quoduelit quidé omnia emendate,fed tarnen PeDETENTIM: quia malum fit ual-1 dcinuetcratum;amp; omnis mutatiofit (tefte Arlftotele) periculola. Ea omniaLutherus uulgari fermone edens,exponit illud PE» hETENTlM • intelligendum effe, ut mille anni inter fingulos j palTus intercedant:ideft,nulla unquam fiatàPapa(ui fuorumq; ncrarefoimawo.Quod experientia ipfa ctiam ex hike 40 annis n 3 omni—

toi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C Ó N T R Ô V E R S 11 S

Obferucturuerôhîcetiamilia illuftris,uel horrédapotîus.CoH tradidio, quodin hacfuarû turpitudinum côfefsione,amp;reforma-tionis piomifsione,ipremetPontifexfatetur,aliquotiam annis in illafanâafedemultaabominâdaregnafre,necfuiffe lAM DiV, quibotium facerec: idcoq;àfummis Pontificibus omne malum in alios prælatos 8c facrificos promanaffe. Si id uerum efl^Fallîfsi mum eft,Papam errare no pofle. Si uerum eft,capuc ipfum iam diu infaniuiffe.quomodo non reliquum corpus, ac inde perfluens religio,multipliciterfecum pugnairet? Hucpertinet,quôdfuprà ex Platina oftendimus,plurimos Papas fefe inuicem,fuaqj omnia de* creta condemnafTe ScanathematizalTe.

Quomodo nuncergouelperniciofior,uel feditiofîor difcordîa^ contradiftio Ôcconrentio eire,aut falcem ex ' .-g-tari polTet, quàm ubiùnaquidemparspeftilentifsimoserroriSjfalfaqj dogmata in Ecclefia fuaàfe deprehenfa,amp; ambabus manibus palpataarguif» conacurqj (utuidetur) amp;etiam concorditerconcludit,ea abrogate amp;nbsp;plané abolere:altcra ueropars pertinaciterea uultretinere, atq; quafi agnita, uel etiâ præguftata, manibusq; palpaca uenena amp;nbsp;perniciofâ fermenta in corpore fuæ Ecclefiæ retinet,fouetq; ?

Quin potius,quæ nam horribilior lis, dilTenEo amp;nbsp;contcntio ef-fe,autinucniri cxcogitariiie omnino poteft, quàm ca eft, ubiali-quisàfeipfo in eiumiodi maximis religionis negoci/s difsidet: eoq; illi res eft delapfa,ut cum ilia fcelerata, maga ac ucneficacora toto mundo perpetuoin fuis Reformationibiis uociferetur,

Video fneZ(or4,pro6o$, Deterioräfequor? Ita enim prorfusBaby-* lonicauirgo cum fûts amafijs amp;nbsp;fpiritualibus filiolisPraslatîs facit,quæ uider,audit,fentit,olfacir,i^ (utiraloquar) guftatinferna lem cloacam diabolicorum 3bufuum,errorum,Symoniæ amp;nbsp;turpitudinum plufquam Sodomiticarum,amp; aliorum innumerabilium acincfFabilium fcelerum, in qua tanquam fordidifsima fus uolui-tur, 84 immerfaiacettfateturetiam coram Ecclefia Dei ôctotomû-do,84nonnunquam fimulat feinde uelle,cupere acconari emerge rc : fed interim anteqüam tealiquô conuertas, cernis ipfamlon* gèprofundius fefein earn abyflumabominationum immergcre, quàm unquam antea in ea fuerit.

Sic fane fœliciter ifte facrofandus Pontifex unà cum fua aula, cardinalibus 8c prælatis,totaqj facrificorum aut clericorum atque omnium

R E L I G. *p A P I s T I C Aß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wî

•Jnnium fpiritualium turbaacgrcgehifce lyoo annisinfuî emcn-datioriejtollendisq; fuis erroribus,abufibus amp;nbsp;uitijs côtaminatif-fimaqjuitafœlicitcr progreflus eft, profecitq;,ucmodôoftendi, confitente ipfomet facro cœtu fuam Babylonicam abomination nem,innumerosqj abufus,amp; uicam longe fpurcifsimam ac dcplo-ratifsimam,accufanteq; cam toto orbe terrarum.

Nunc ergo abeäciftiBabylonici parafici,amp;omnes quatuor partes mundi permeent ac perluRrent, an forte horribiliorem difcor-diam,controuerfiam Sccertameninucnire pofsint,quam hæcipla, eftjinquaiftaBabylonicadiaboli nymphainfuisnefandis fpurci-tijsiacenscanitjitainillisfuis multiplicibus egregijs amp;nbsp;publica-* tisReformationibusinquiés.Videomeliora,proboq;, Détériora fequormec me ignorantiaueri decipiet, fed amor, fcilicetopu/ potentiçjuoluptatum, gloriæ, idololatriarum, amp;c. quafi dicerct: Ego quidem proprias fordes meas agnofco,amp; diaboli ftercora,qui bus fum prorfus fubmerfa,uolens nolens cernereamp; olfacere co-gor.Fateorquoq; coram toto mundoiuftifsimumamp;extremène-ceflariû elfe, ut femel refipifceremSc me inde euolueremtattamS cum fordeam,pergam fordefcere, amp;nbsp;in hac fentina abominationû permanebojacillic in nomine omnium diabolorumemetipfam in perpetuum uolutabo.Hæcprofefto plufquam fiiriofa difcor-dia cft,appellariq;5lt;anathemacizari omni iureacundis morcali-bus.Chriliianis Barbaris deberet.

Veriim ut tandem concludamus hanc partem libri de Genera-bbus contradidionibuSjConfufionibus ac dilfenlionibus Papifta-tuin:adfcribamadhucunumErafmi teftimoniujidq^ex eins Motia: utintolerandanaufea, ex illius Camarinæ diabolicæ motio. ne fee core q; contracta, iocofiore tradationenonnihildifcutiatur. inquitigiturille:

lam has fubtilifsimas fubtilitatcs fubtiliores etiam reddunt tot fcholafticoru uiæ.utcitiusè Labyrinthis temet explices,quàm exinuolucris Realium,Nominalium,Thomiftarum, Alberti ftaru, Occaniftarum,Scotiftarum:amp; nondum omnes dixi fedasjfcd prç cipuas duntaxat. In quibus omnibus tantum eft eruditionis, tantum difficulratis,ut exiftimem ipfis Apoftolisaliofpiritu o-piis fore,fi cogantur hifee de rebus cum hoc nouo Theologo-tum genereconferere mantis.Paulus fidem præRare potuit.aridem cum ait. Fides eft fubftantia rerum fperaudarum, argumen

Idem UI charitatem optime prçilitir,itaparum Dialcüicc uel dï uidit.uel finit,in priore ad Corinthios epiftola, cap. 13.

Ac piè quidem illi conCecrabantfacram Synaxin: amp;nbsp;tarnen roga ti de termino, à quo termine ad quem,de tranfubftantiationc, de modo quo corpus idem fit in diuerfislocis:deditferentia,qua corpus Chrifti eft in cœlo, qua fuitin cruce, qua in facramento Syna-xeos,quo pundofiattranfnbftâtiatio.'cum oratio per quameafit, ut quantitas difcretâ,fit in fluxiunon pari,ficut opinor, rcfpondif-fencacumine,quo Scotiftædiflcrunthæc,acdcfiniunt.

Noucrant illi lefu matrem.'fed quis eorum tam philofopbicède monftrauit,quomodo fueritab Adæ macula præferuata, quàmno ftri Theologi?

Petrus accepit claues, amp;nbsp;accepitab eo qui no comîttit indigno; amp;nbsp;tarnen an intellexerit nefeio, certè nufquam attigit fu bt il i ta te, quomodo feientiæ clans habeat is quoq;,qui feientiâ non habeat»

Baptizabant illi pafsim:amp; tarnen nufquam docuerunt, quæ fit caufâformalis,materialis, efficiens amp;nbsp;finalisBaptifmiuiccchara-deris dclebilis amp;nbsp;indelebilis apud hos ulla mentio.

Adorabantquidcm illi, fed fpiritu,nihil aliud fequentes quant îllud Euangelicum: Spiritus eft Deus, amp;nbsp;eos qui adorant enm, in fpiritu amp;nbsp;ueritate oportet adorare. Verùm haud apparet eistumi reuelatum fuifre,unaeademq5 adorationeadorandam imaguncu lam carbone delineatam in pariere,amp; Chriftû ipfum,fi modb duo bus fit porredis digitis, incenfa coma, amp;nbsp;in umbone, qui adhæret occipitiojtres habeatnotas.

Quis enim liæc præcipiar, nifi trigintafex annos totos in Phyfi-cis,amp; ultramundanis Ariftotelis amp;nbsp;Stoicis contriuerit?

Identidem inculcant Apoftoli gratiam ; ac ijdem nufquâ diftin* guunt,quid interfit inter gratiâ gratis data, amp;nbsp;gratia gratificârem.

Pafsira inculcantcharitatem:fed non fecernunt infufamabac-quifita : nec explicant,accidens'ne fit, an fubftantia,creata res, an increata.

Deteftanturpeccatnmratcmoriar.fipotuerintfcientifitè défini* re.quidfitilludquod peccatumuocamus,nififorteScotiftarum fpiritu fucrunt cdodi»

Nee enim adduci polTunt ut credanc,Paulum, è cuïus unïu« cru «itione licet omnes æftimare,toties damnaturum fuifle quæftio-nes,difceptationc5,genealogias,amp; (utipfc uocat) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ca»

percalluifletargutias : præfertim cum omnes illius temporis con-tentioncs,pugnæq; rufticanæfuerint,amp; craOæ, ü cummagiftro-rum noftrorum plus quam Chryfippæis fubtilitatibus eóferantur.

Quanquam homines modeftifsimi, fi quid forte feriptum fit ab Apoftolis indoiatius,parumq; magiftraliternon damnant quidé, fed commode interpretantur:hocuidelicet honoris partim anti-quitati,partim Apoftoliconomini deferentes.

Et herclè parum aequum eratjes tantas ab illis requîrere,de qui bus expræceptore fuo ne-uerbum quidem unquam audiflent.

Idem fi eueniatin Chryfoftomo,Bafilio,Hieronymo,tum fat ha bent adfcribere,Non tenetur.Et illi quidem côfutarunt Ethnicos philofophos ac ludæos fuaptenatura pertinacifsimos,fed uita ma gis ac miraculis,quàm fyllogifmis:tum eos, quorum nemo fuerit idoneus, uel unicum Scoti Quodlibetum ingenio confequi.

Nuncquis ethnicus,quishaereticusnon continuo cedat tot te nuifsimis fubtilitatibus,nifi tam craffus ut nô alïequatur: aut tam împudens,ut exibilet:autjifdcmînftruauslaqueis,utiam par fit pugnâ,perinde quafi magum cum mago committas : aut fi gladio fortunate pugnetaliquis cum co ,cui gladius fitfortunatus ? turn «nim nihilaliud quàm tela Penelopes retexeretur.

• Ac meo quidem iudicio faperent Chriftiani,fi pro pinguibus i-ftis militum cohortibus,per quos iam olim ancipiti Marte bellige tanturjclamofifsimos Scotiftas,amp; pertinacifsimosOccaniftas, Se înuiaos AlbcrtiftaSjUnà cum tota Sophiftarum manu mitterent inTurcas.Saraccnosdpeftarent opinoramp; confliftum omnium le-pidifsimum,amp;uiâori3m non antèuifam.

Qui» enim ufqueadeb frigidus eft, que iftorum nô inflamment acuminaJQuis tam ftupiduSjUt talcs non excitétaculei ? Quis tam OcuIatuSjiit liæc illi non maximas ofFundanttenebras?Vcrùm hçc omnia uideoruobis propemodum iocodicere.Nec mirum fané, Cum fint Scintet ipfos theologos melioribus inflituti literis, qui ad bas fiiuolaSjUt putanr,Theologorum argutias naufeent.

Suntqui uelut lacrilegij genus execrentur, fummaniq; ducant împietatem,derebus ram arcanis amp;adorandis magis quàm expli candis, tamillotoorcloqui, tam prophanis ethnicorum argutijs

difputarCjtâm arroganterdefinire, acdiuinæTheologiæ maieftl* tem tam frigidisjimô fordidis uerbis fimul amp;nbsp;fcntctijs colpurcare» At interim ipfi fœlicifsimè fibi placet,imó plaudut.adeó ut his fua-uifsimis nçnijs noâe dicq; occupatis, ne tantulû quidê ocij fuper-fitjUtEuâgeliumaut Paulinas epiftolas uel femelliceateuoluere.' Atqj interim, dum hæcnuganturin fcholis,exiftimant feunï-uerfam Ecc}e(ïam,alioqui ruituram, non aliter fyllogifmorum fui cire tibicinibus,quàm Atlas cçelum humeris fuftinet apud Poetas. lam ill U d quantæ fœlicitatis efleputatis,dum arcanas literas, periode quafi cereæ fint,pro libidine formant ac reformantzdum con clufiones fuas,quibus iam aliquot fcholaftici fubfcripferunt, plus quàm Solonis leges uideri poftulant,amp; uel pontificijs decretis an teponendas:dumq; ueluti cenfores orbis, ad palinodiam trahunt, liquid ufquamcumexplicitis Siimplicitisillorûconclufionibus nonadamufsimq^uadrarit:acnon fecns atq;exoraculo pronuii-ciantjHæc propofitio fcandalofa eft,hæc parum reuerentialis,bçc hærefim oler,hæc male tinnitiut iam nec Baptifmus, nec Euangc-lium,nec Paulus aut Petrus,nec S.Hieronymus anr Auguftinus,i-monecipfeThomas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftianû efficiat,nifiBac-

Quis enim fenfurus erat,cum Chriftianum no efle, qui diccref, has duas orationes,Manila putes,amp; manda puret.-item, Ollæ fer-uere,amp;ollam feruere: paricer elîccongruas, nififapientesilli do-cuiflent? Quis tantis errorum tenebris iiberalTet Ecclefiâ, quo« nelefturus quidem unquam quifquam fuerar, nifi magnis ligillia ifti prodidiflent?

Verùm an non fœlicifsimi,düm hæc agunt?Pfæterea dum infe-rorum res omnes fie ex amufsi depingunt,tanquam in ea Rep. co pluresannos fintuerfati?Prætercadum proarbitrio nouos orbes fabricantur?addito dcniqjlatifsimo illo,pulcherrimoq;,ne fcilicec deeflet, ubifœlices animæ commodeuelfpaciari, uel conuiuium agitarejUel etiam pila ludere polTent.

Hisatq;idgenusbismillenugis,horum capita adeo diftenta dilFertaq;funt.ut arbitrernec louis cerebrum æquègrauidu fuif-fe,cum il 1 e Palladem parturiens,Vulcani fecurim implorarer.

Quare nolite mirari,fi uidetis capita illorum tot fafcij s tam diligenter obuinâajnpublicii difputadonibus,alioquincnimplané difsilirentt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

R E L ï G. P A PIS T ï C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wr

Illud îpfuni quoq; nôrtunquam ridercfoleo,cum ita demS ma-Ximè Gbi uidentur Theoiogi,G quàm maxime barbare fpiirceq-, lo quantur.'Cumq;adeôbalbutiunt,utànemineniG balbo pofsint iil telligi. Acumen appellanc,quodiiulgus non all'equatur. Neganc enimè dignitatefacrarumlitcrarumcflejG Grammacicoiumlegi-* bus parère cogantur.

Mirauerômaieftas Theologorum, GfoIisilJis faseftmendosè loquirquanquam hoc ipfum habent cum muleis cerdonibus commune, Poftremb iam dijs proximo? fcfe ducunt,quoties quaß reli giosè Magiftri noftri falutantur.In quo quidem nomine taie quid-dam fubelTeputant,quale eftapud ludæos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne

fasaiuntefle, MAGISTER NOSTER fecus quàmmaiufculis feribereliteris. Quod fiquis præpofterè Nofter magifter dixerit, is femel omnem Theologici nominis peruerteric maieftatem.

Ad horum fœlicitatem proximè accedunt ij, qui fe uulgb Relî-giofos acMonachosappellat,utroq; falGl'simocognomine:cum amp;bonapars iftorum longifsimeabGtareligionejamp;nulH magis omnibus Ibcis Gntobuij. Ijsno uideo quid pofsit elfe miferius,ni-ß ego multis modis fuccurrerem.

Etenim cum hochominumgenusomnes Gcexecrentur,utfor tnitum eorum occurfum ominofum effepeifuafum Gr, tarnen iplî fibi magniGcè blandiuntur.

Primùm fummam exiftimantpietatem,G ufq;adeô nihil artige rintliterarum,utnelegerequidempofsint. DeindecumPfalmos fuo8,numeratos quidemillos,atnonintelleétos,aGninisuocibus în templis deruduntjtumuerbfeputantdiuorumaures multauo luptate dem ulcere. Et funt ex his nonnulli, qui fordes ac mendici tatem magno uendunt,proq; foribus magno mugi tu panem effla gitanf.imo in nullis diuerforiis,uehiculis,nauibus non obturbât, non mediocriprofeâbreliquorummendicorumiaftura.Atq; ad eum modum homines fuauifsimi fordibus,infçitia,rufticitate,ini pudentia,Apoftolos(ut aiunt)nobis referunt.

Qyidautemiucundius.quàmqubd omnia faciuntex præfcri-pto,quaG mathematicis utentesrationibus, quaspræterirepiacu-lûGc?Quot nodos habeatcalceus,quo colore Gngula ueftis.quot diferiminibus uarieganda,quamateria, quotq; culmis latum cingulum,qua fpecie, amp;nbsp;quot modiorum capaxcuculla, quot digitis btum capiilitium.quot doiwiçndum hoias,

Atqjhaecquidcm æqualiras intantacorporum Siingeniorum uanetate,quàmfitinæqùalis,qui« non perfpicitÆt tarnen his nu-gis non alios modo præ fe nauci faciunt, uerùm inuicein ali) alios contemnunnatq; homines Apoftolicam charitatem profefsi, ob alitercinftam ueftcm, obcolorempaulo fufciorem»omniamiris tragœdijs mifcent.

Exhis uideas quofdamadeb rigidereligîofos, ut fummaueft« non nifi cilicinautantur,intima Milefia:aiios contra, qui fupernc linei fint,intimelanei.Rurfum alios,quipecuniæcontaa«m cett aconitumhorrcantmecàuinointerim, necàmulierum contain tempérantes,

Deniq; mîrum omnibus ftudium, ne quid in ratione uitæ con* ueniat. Nec illud Audio eA, ut ChriAo lîmiles ûnt, fed ut inter At difsimiles.

Porrö-magna fcelicitatispars cA in cognomentîs, dum hi Puni--geros appellari fe gaudent, amp;nbsp;inter hos alij Coktas ,alij MinoreSy alij Minimos,alij BuliAas.Rurfumhi Benediâino8,illiBernhar^ dinos,hiBrigitetifes,illiAuguAinenfcs,hj GuilhclmitaSjillilaca bitaszquaAuerô parum At,dici ChriAianor«

Hotum magna pars in tantum fuis nititur caeremoniJsjSe homt num traditiunculis,ut putetunum cœlum parum dignum eiïe tâ-tis mentis præmium:haud cogitantes futurum, ut ChtiAuscon-temptis his omnibus, fuum illud fit exafturus præceptum, nem-pe charitatis,

Afius oAentabitaqualicuîum.omnîpifcîum genere diAentum» Alius Pfalmorum centum etfundet modios. Alius ieiuniorû my-tiadasannumerabit,amp; toties unicoprandiopenè difruptam im« putabicaluum, Alius tantum cærcmoniarum aceruum proferet, quantus uixfeptemonerarijsnauibusuchi pofsitAliusgloriabi-tur fexaginta annos nunquam attaâam pecuniam, nifi digitis du plier chirotheca munitis, Alius cucullam ingerit adeb fordidam amp;nbsp;craflam, ut nullus nauta fuo dignetur corpore. Coromemora-bit alius fe plus quam undccim luAris fpongiæ uicamegiffe,feni-pereidem affixum loco:^iusraucam afsiduocantu uocemaddu cefalius lethargumfolitudinccontraâum,aliuslinguamiugi fi-lentio torpentem,

AtChriAusihterpellatîsnunquamalîoqui finiendisglorijSjVn lt;énamhoc,inquiet,nouumIudæorum genu8?Vnicam ego legem uct*

gt;erè mcam agnofco, de qua fola nihil audio. Et olim palam, nul-loq; parabolarum Utens inuolucro,paternam hæreditatem polii— citus fum, non cucullis,preculis aut medÿs,fed fidei amp;nbsp;charitatis officijs.Neceos agnofco,quifuafada nimis agnofcunt.Ifti qui me quoqifanâiores ,uideri uolunt, AbraxaGorumcœlos,filibet,occu pent:aut ab his fibi nouum extrui cœlumiubeanc, quorum traditi ünculas meis præceptis antepofuerunu

Cum hæcaudient, atq juidebunt nautas amp;nbsp;aurîgas fibi praefcr-ri,quibus putatis uultibus fefemutuô contuebuntur?

Innumeraprofefto amp;grauifsimaamp; prolixifsimateftimonîa de Scholafticorum amp;nbsp;Monachorum horribilibus feftis,rejigioni» diuerfitatibuSjhærefibus amp;nbsp;erroribus,deq j eorum difsidijs ac con tcntionibus.ex dignifsimis autoribus proferre poflem, ni fi om ni ftudioacconatu breuitatt ftuderemjeruiremq;. Hue accedit, quod ita manifefiæ fint multæ eorum nô tantum diucrfitates, fedl etiam contradiftiones fententiarum,ut nihilattincat,nimiûmul— tis teftibufi aut demonftrationibus «as cuincere^

SolacertaMifia (uttettamprius breuiterdixi) quam iftiuelutî pro corde ac capite Chriftianæreligionis habentjramcnfam Pap» fiieorum difsidiorum confufionem nobis exhibere poteft.

Nam licet Sydoniusaufus fit coram totoImpcrioAuguftæan-no I y 4 8, in fuis concionibus pofteà editis, impuden ter afieucra rc,totum Canonem ad uerbum (ut nunc habetur)inde ab Apofto lis fuifle.'tamen omnes Pontifici; feriptores ,quj aliquidde hac rc fcripfere,contrariumteftantur:quiordine (licetpiurimùm uarian tes, fibiqjinuicemcontradicentes) commémorant,quam partem quis uelcanonisucl Miflæexcogitaueric, commentusûe fit, amp;a-lij afiiierit. Quorum aliquæ partes amplius fexcentis poft Chriftû annis adiunâa^funt,.

GregoriusPapa cognomento Magnus contrà, totum Canonê ànefcio quoignobilifcholafticoconfarcinatumefle teftatur,nimi lum exuarfts diuerforum fragmcntis,.cui tarnen ille tantum ora-tionem Dominicaniadiunxiu

Extantetiam Miflaliauetufta, quorum Canon Fn multis àpræ-fenti uariat,quas uariationes in alio quodam libelîo oftendi. Ex-cufæquoqjfuntuariaeMiftæ Antuerpiæ, Parifijs, ficalibi : quæ o-limpalfim inufuucniiint. Retenta fane eftMilTarum maxima uat cietas acdiuciÜMB ferme ufque ad millefimumDomini annum..

Quin etiam Gregorius Magnus Auguftino Anglicodrcâ Do mini annum, miranti diuerfaseffe Miflasin diuerfisrcgionibus, dare fuadetjUC ipfe ex omnibus colligat,quæ fibiuideaDtur:amp; An glis pro fuo arbitrio nouam aliquam formam proponat.

Qualis ergo ifta Concordia eft,ubifummu iftorum propiriato-riumfacrificium adeóinconftateruariat,amp;fubinde réméré refim-ditur,angetur,imminuitur,crefcit ac dccrcfcit,amp; pro arbitrio,libi-tu4; diiierforum homuncionum fiifq; deq; fluâiiat?

Quanta fit uarietas opinionum de Mifta,de eius effedu amp;nbsp;effica cia,quantum quibus amp;nbsp;in qualibus rebus u al ear, de uari/s circum ftantijs in confecratione,de ipfius facerdotisidoneitate, deuari,'« dubijsibi orientibus, Scalijseius partibus, infinitum plané efleC exponere.Sc oftendit id fatis Beda,alijqj,qui fuperCanoné amp;nbsp;Mif fam magna uolumina fcripferunt.

Qilin nec illud quidem inter eos fatis conftat ( ut poftea copio* Cus dicetur,amp; ex ipforum proprio ore ac libris probabitur) an ipfi ijfdem auc alijs uerbis confecrent, quibus Chriftum ipforum tran-fubftantiationem peregifle affirmant. Atquihoc totiusrcicaput accardo eft.Inde enim etiam neceiTaribfequitur,dubitandum ei« effcjan uere confccrent,tranfubftanticnt, autfuam metamorpho* fin peragant,autnon.

Quanta uero fit abyfliis dubiarum quæftionum,Scdifsidentiu opinionumde uarijs Miflæ cafibus,fihocautilludaccidatinter Mifsificandummorut,qui uel obiteriftorumnugas Stintricatifsi mas fpinofifsimasq; difceptationesinfpexerunt.

Sola ergo iftorum facratifsimaMifta ram immenfum pelagus dubioruni,rixarum,amp;contrariarum opinionum gignit, utnemo unquam fuerit,autfuturus fit,quieasomnescognofcereacdiju-lt;licare,nedum conciliate pofsit.

DV O D E C I H o'. Quandoquidem liadenus didu eft quafi de generalibus quibufdam Papiftarum, feu ad totum illoru corpus,autcerté magnoscœtus pertinentibus contradidionibus amp;contentionibui:tempusnunclocusq;fortépoftular,utaliquid etiam de fingulis eorum fcriptoribus dicamus.

Hicuerb ego quoq-, illud poeticu optimo iurcexclamare pofse: lÿlon mihiß lingune centumßnt,orac^ centum^

R E L I G. P Ä P I S TI C AE; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W

nomina dîfsidentium.Dicam igitur tantum de aliquîbu», ac pri— mùm quidem de paulo uetuftioribiis,poftea de recentioribus.

Hic uero primo loco mihi dicendum effet de Gratiano amp;nbsp;Lonî' bardo,non quod hi uctuftifsimi fint, qui ab a li j s fcriptoribus Pon-tificijs diffentiant,eorumûedifsidia oftenduncfcdqubd maximè funt célébrés,amp; duabus quafi faâionibus aut feétis primarijs origî nempræbuerunt,nempe Canoniftis amp;nbsp;Scholafticis.Ibienimac pereos quafifciffaeilTheoIogia Pontificiain duas diuerfifsimaa fpecies autpartes dodrinarû amp;doûorum:cum prius tantum unî quoddam corpus cffe, utfæpe Gerfoninculcat, uiderecur: à quo quafi fchifmate,nunquam denub in unum redierunt,au t inter fefe coaluerunt.

Eodem ferme illi tempore,nempe ante 450 annos uixerut,amp;ue lutiexcopofito quifq; fuam partéarripientes, operafuaaggrefsî funt.Occafiocau(àq;cis fuit,quod uidebant eo confufionis amp;inor dinatæ cuiufdâ copiæ excreuille Ecclefiædodrin3m,utnemo uel mediocri ingeuio induftriaq; prædituspoffetfibialiquidcertiac întegri animo memoriaq; copJedi. Cuius porrb immenfi malî caufaprimariafuiqprimùm quidem negledioScripturæ:quôddo ftores non id agebant,ut texium iplum lacrarum literarû illuftra— fent,ac anditores ad eum fediilb leditandum cognofcendumq; co horrarentur,fed potius fuis longis uoluminibus ab eo ad fua fcri— pta pertiaherent. Secunda caufa fuit,multitudo ac diuerfitas fcri ptorum amp;librorum, quos fubinde euulgabant. Vlrima, multiplex fententiarum diuerficas,ac etiam côtrarietas, turn amp;nbsp;minim« niethodicafcriptio,quodq; nemo integrûaliquodplerumq, Theo logiæ corpus pièjdiligenterac erudite complederetur.

Volueruntigitiiriffiduouiri exdiuerfis, particulatimqjfecua-dû diuerfas matcrias fcripcis libris, Sc ueluti difsipatis difiedisq; *nembris, unum aliquod certum corpus colligere ac formate, Ec ®nte omnia fententias de unaquaq; materia adeo diuerfas,uel pO' *ius contrarias inter fefe concordare amp;nbsp;conciliate.

Duæ autem tantum primariæ partes dodtinæ Ecclefiæ nonni-hileminebant:altera quidé,quæ publicû régi men, ritusq;ac facto ’um adminiftrationé 8c indicia co mplederetur, amp;nbsp;magna ex parte Conciliorumcanonibusamp;Paparnm decretis conffaret:altera ^eto,quæinftruâionem confcientiæpietatisqjfingulorum for-*û4«onçin çontmejet, 8c pocilsimùm Pauura fcHptis traderetur.

~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Petrus

Petrus Lombardus igitur hanc uelutipriuacam, aut (utïtalo-quar) confcientiariam Theologiæ partem .‘Gratianus autemilla publicam,iudicariamq;autforenfemfibiformandam defumpßt» Vterq; fanè laborauit, amp;nbsp;fudauit fcdulb, ut ie colligeret difperfa, amp;concordaretnimium inter fepugnantia.'amp;deniq; in ordinemre digerent,præfertim autem ueterum fententias ac dogmata, in plu rimis nimiuminterfefeinuicempugnantia.

Gratianus fanè etiam eum titulum fuo operi impofuit, Concot dia difcordantium canoniim.unde liquidé patet immenfa non fo lùm diuerfitaSjfed etiam difsidium conciliorum,traditionum, ca-nonum, amp;fandionum humanarum; quæpleræqjautà Synodis, aut Papis epifcopisqj elFufæ, amp;nbsp;tanquam graue quoddam iugü o-neriEcclefiæ colligatæfuerunt.utChriftusde ludaicorumpatrû traditionibuSjCanonibus amp;decretis loquitur.

Verum uterq-, operis difficultare,immenfa fententiarum opinio numqj uarietate,confufione,atqj adeö nimis crafla difsidentiu do gmatum contrarietate fuperattis cft.Quare etiam Canones,qui an tea fueruntdifcordesjmanfcruntamp;inpofterumjfruftrareconcili'’ ante eosGratiano,difcordes:tumamp; Patrum fcriptorumq-, dogma ra non Colum non potuerunt à Lombardo concordari, fed potiu« juxtafcl'einuicempofita,etiammagisfuumdifsidium omnibus oftenderunt.

Qiialis quæfo amp;nbsp;quàm uiolenta Gratiani conciliatio canonum ilia eftjquailie plurimùm utiturinconcordandis canonibus, qua aliqui unahacrégula compieâuntur;Dlftinguc tempora acloca, ßcconcordabis iura. Quafi uero alius Deus üt in Oriente,86alius inOccidente^aüus hcri,aliushodiemttamdiuerfum,imóprorfuS contrarium ins Religionisac Ecclefiæ elfe diuerfislocisauttépo-ribus debeat,aut pie pofsit. At ilia ifta machina cum multa alia pr$ Çrandia opera experimentaqj facit,tum etiam probat coniugium lacerdotum in Orientali quidem Ecclefia effe pium 86 Chriftianû, in Occidental!ueroimpium Sinon ferendum.

Non raro etiam ipfemetagnofeit Si confitetur, clTc irreconcilia bile multorum Canonum difsidium:eoq; omifla prorfus una parte,alteram tequendam elTc. Vt de confefsione Si fansfadlione,3n fit iuris diuini aut humani,8i an fint ad remifsionem peccatorum ne* celTaria,multos contraries canones, Paparum décréta, SiPatrum fententias citans,congerens,ac eos concotdarc fatagens : tandern aperte

tpert^oftSdit,inter cos cfic infinitam dilTenGoncm ; iudiciumLcftorireliquitjUtipfcftatuatjUtraparsfcntentiaqj'fc-quenda fit,aut fugienda.

Verbaciushaecfuntin Hneprimæ diftinâionis depœnicentia: Quibus authoritatibus, uel quibus rationum fundament! s^traq; fentcntia confefsionis fatisfaâionis innitatur,in medium bieut tcrpropofuimus. CVI autem HARVM potiusfitadhærendû, LECTORIS IVDICIO refcruatur. VTRAQ.VE enimhabec fautores SAPIENTES Sc RELIGIOSOS uiros.

Enuides Gratianum in re longè grauifsima,nempc in partibus pœnitentiæconftituendisfquameffcifti uolunt facramcntum, ac Unicam tabellam naufragoad falutem)irreeonciliabileinter Cano Hes amp;fcriptoresdifsidium:uthïc omni conciliationeomiflane* celTefic,ncglcfta altera parte alteram fcquî. Neetamenidipfurn ftatuere poteft,utra tandem pars uerius fcntïat,fequendaq; fit,auc cauenda.En tibi bellam Babylonicae iftorum confufionis concor-diam,omnium ore cclcbrandam,amp; ab omnibus adorandam.

Récitât il Ie ualdc multos canoncs amp;nbsp;fententias pro coniugio fa Ccrdotum.Rccitat quoq; dift.ji.decrctum fextæ Synodi,in quo di fertiftimènominatimq;EcclcfiæRomanæ impialex deccelibatu damriatur.cuius hæc funt uerba : Quoniam m Romani ordine ca-iionisertc cognouimui traditum,eosqui ordinati funt diaconi Uel presbyter!,confiteri, quód non fuis iam copulcntur uxoribus, ANTlQyVM fequentcs CANONEM APOSTOLICAE di-ligentiæ,amp; CONSTITVTIONES facrorum VIRORVM: le gales nuptias amodó ualere uolumus, nullo modo cum uxoribus füiicorum connubiadifibluentes,autpriuantes eosfamiliaritatc tdinuicem in tempore opportuno. Quicunqjergodiligens inuen tns fuerit in fubdiaconali ordinatione, aut diaconali autfacerdota li;hi nullo modo prohibeantur ad talcm afcendere gradum pro u-Itoris fuæ cohabitationemec ctiam tempore ordinationis fuç pro fitericaftitatemcogantur,quodabftincrcdebcanta legalis uxoris familiaritate. Item oportet eos qui altari miniflrant, in tempore oblationislanflorum continentescffein omnibus : utà Deo pof-Cntconfcqui.quæfuppliciterpoftuIant.Siquisigiturpræfumpfe-Htcontra Apoftolicos canones, aliquos presbyterortim Scdiaco-Uorum priuare à contaau,amp; à communione legalis uxoris fuæ,de ponatut. Similiter Sc presbyter aut diaconus, qui rcligioniscaufa

En hic audis pie Leäor, facram Synodum damnare impiam legem cœlibatus Romani,idq;nominatim.-nec infuper teftari, earn pugnare cum ueteribus fandorum Patrum amp;nbsp;ctiam Apoftolicis re gulis 8c canonibus.’hocnihilominus ipfo tantæautboritatisdecre toiplam Apoftolorum authoritatemcitante,alijsqjpluribiis àfe recitatis ueterum fententijs 8c canonibus negledis,impiam tyran nidem Pontificis de coelibatu coprobat. Quæ eft,proh Deûm atqj hominum fidem,hæcconcordia uelcôcordatio Canonum,autfu xorpotius?

Dift. 40 efthorribiliscanon, prohibcnsPapamreprehendi,®-tiamfi propalam innum eras animas adinfernum fecum trabat. Ac cius (ummaautrubrica lt;Ait Jl/ti wawz/diiTonans inquinOamnatuC Apoftolicus,qui fiiæ amp;nbsp;fraternæfal utis eft negligens. Vide quant belle interdum in tarn facrofanfto iure, ipfçmet Rubrics cum fuis Canonibus confonent.

Donatio Cdftantini eft ueluti fundamentum totiusregniopu' lentiæq; pontificiæ,amp; à plurimis hoc tempore, 8i etiam antea opc rofifsime afler^a.Ea habetur dift pd. At fimul adf cripta eft uox Palea, fieut amp;nbsp;multis alijs Canonibus. Quinetiam omnino non habe tur in uetuftifsimis cxemplaribus, quæ ea demum funt quæ caret glofta.Sic cernis Chriftiane Leftor,plenifsimum efle illud lus con iradidionibus amp;nbsp;dolis.

Deus bone, quam multas illeleges,décrétaamp;priuilegia etiam facrofandis iuramentis Paparum 8c Synodorum confirmata rccen fet,quibusPap3lmperatori,eiusq; legibus ac regimini fubieûus cfte debere demonftratur.quibus omnibus fpretis, aliasrecentio-resfanâionesproponitac probat,quib. Imperator Pontifici ptor-fus rubijcitur,ut etiam ad ol'culaeius fodifsimorum pedum pro-trahatur. Molinætiseruditam orationem recirauicScediditTn bingæ,quaprcbauit,olim Papas Scripturæ,Iegibus Cæfarû,amp;C« faribus,lient 8c Petrusac Paulus præcipiunt, lubieflos fuifle. Verum eos poftea paulatim ita omnia luis canonib. ac iuribus inucr-tiire,amp; ueluti nouum cœlum ac terram crealTe, uciam eis Scripturç leches.Imperatores 8c monarchæ prorfus fubiefti lint, ac fiib pedi-bus iaceantjUixq-, digni ab ifto Antichrifto habeantuqqui eius pc-des.cakeosüeofculcntur.

En tîbî belkm concordiam, harmoniam amp;nbsp;confonantiam ifto-fumueteris religtonisacrtatusciim recentiore,amp;fuisproteftori bus Monarchis.Lege pieLedoream orationé,non pigebitoperç.

Suncamp;aliæ inniimeræ contradiôiones cùm inDccreto, tum in Decrecalibus Si alijs.uti uerè uocâtur,Extra iufticiæ uericatisq; normâ uagantibus decretationibus. Qyas tôt innumeris uolumi-nibus Canoniftæconciliarcamp;concordare nôpoïTuntrquasq’,qui enumerare uolet,idem amp;c harenas Libyæ dinumcret.

Habet tarnen multasfententiasDecretum,quibusnonpauci Papatus errore« damnantunutds Communione fuburj^aq^ fpc-cie,de Confefsione, amp;ali/s complurimis : de quibus parnm fupe-lius dix«,partim infra dicetur.

Gloflaeiusquoq; multaPontificiadeliramentaimprobat,uti-nitio quintæ dift.de Pœnitentia,difercè confirmât, iftam Papifticâ feu auricularem confefsionem faumani,non diuini præceptiiuris q^efle.

Reliquaporrbuolumina Iurii Ponrificijetiam pluribus contra diâionibus, amp;nbsp;fimul notorijs impietatibus funt referti fs irrt a : ut-pote quae tantum rapinam,amp;tyrannidis Pontificiæ conftabilitio-nem fpeftent,acexmero arbitriojibitu amp;nbsp;libidine Papæ eiusq; mancipiorumfuntefFul'a.

Veriim no eft noftri inftituti nunc omnia capita amp;nbsp;dogmata re-cenfere,inquibusDecretum autreliquum iusPontificium inter fefe uel cum alijs Papifticis fcriptoribus autlibris pugnatrquod et fet prorfus immenfi laboris.Satis id ipfimetcorum commcntato-resacfummiftæ probant,tot montes librorumGigantuminftar coaceruantes,quibus conciliate,Scincertam fibiq; conftantédo-ôrinam ius Pontificium prorfus fruftraredigere conantur. Quo etiam pertinent æternæ iites ac rixæ,quæ Romæ de narijs cafibiis Celigionem confcientiamqsattingentibusagirâturac intricantur.

VerùmdeiurePontificio,eiusq;fraudibus ac laqueis,audiui-mu* fupràBudæifenrentiam.cui ueluti corolarij uiceaccedat amp;nbsp;il laCardinalis aciurifconfulti doftifsimi FrancifciZalTarelæjde Ice lerata Canoniftarum iuris peruerfione,amp;impia Papalis poteftatis exaitationeamp;adoratione.Fioruitautem hicuir circa annum Domini 14.00. Sicucröinfuoeditofcriptoinquit: Qiiæiuraluntnc-fanda,quia male confiderata funt per multos alfentatorcs, qui uo-luctunt placer? Pontificibusper multa retrö tempora :amp;ulq;ad

hodiernâ dié fuaferût eis,quod omnia poffennSc nc,qubd facerent quicquid libcretjcdam illicita, 8c fint plus quam Deus. Ex hoc e-nim infiniti fecunfunterrores:quia Papa occupauit omnia iura in fenorumEcclefiarum,ita qubd inferiore« praelati fint pro nihilot Ecnifi Deus fuccurrat ftatui Ecclefiæ,uniuerfàlis Ecclefia périclita tur.Sed fauente Deo,fperaturdereformarione,fi(utdicitur)con fticutum congregabicur inEcclefia concilium. Inquacongrega-done non oportebic folum fchifmati præfenti,federiam futuris confulerezSc ita determinare poteftatem Papæ, ut non fubuertan* tur inferiores poceftates: Scut Papa deincepspofsic non quod libe bitjfed^odlicebit.NametiamipfeB.Petrusnonfic adminiftra« uitjUt occuparet aliorum poteftatcmrimo tanquarti unus ex ApO' ftolis, accepit partem adminifirationis primùm in ecclefia An tio-chena,deinde in Romana,ut habetur in eiushifioria. Ec licet fue* rit princeps Apoftolorum, tarnen non ufurpauitaliorum admini* ßrationem. ElTet etiam confiderandum de honorificétia facienda Papae,ne inea excedatur modus : ut uideatur non minus honora* ri Papa^quam DeusJtaenim honoradus eft,utnó adoretur : quod d.e fe fieri palTus non fuit idem bcatus Petrus, amp;c*

DeM.Scntentiarumdi.aumeftfupràjUthîc eademrcpetcrcnS admodum attineanpauca tarnen quædam adiungam.

Manifeftum eft,id eum pafsim in omnibus fermé fuis diftinftio nibus agere,ut diuerfas,ac etiam contrarias Theologorum fcntcn rias conferanamp;uelquoquo modopoteft,quafiuiquadam com-r pellatinconcordiam.'uel cumid non potcft, altera parte refutata,. altcriusfententiam comprobet.quod notifsimum eft omnibus,, qui uel à limine eum authorem falutarunu

Quiauero fuperius dixerunt,eum longe melius de multis capi ribus Chriftianæ doârinæ fenCfle ac fcripfifle, quàm pleriqj Sen-tentiarij poftea,nec tarnen eius teftimonia adfcripferant.-ideo iam breuitec tantum aliqua adfcribam.amp;primum de libero arbitrio, dift.20.1ib.J.,fcribit..

Hæc eft gratia operans amp;nbsp;cooperans.Operans enim gratiaprae* parathominis uoluntatem,utuelitbonum:Gratia cooperansad-iuuatjpcfrnftrauelit. Vnde Auguftinusinlibro de Gratia Sclib, arb. Cooperando Deus in nobis perficit, quod opérande incipir. (JuiaipfcjUtuelimuSjOpcraturincipiens,qui uolentibuscoopéra tuf perficicns. Vt ergo uelimus operaturcum autcmuolurous, 8c ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;---- ficuo*-

R E LI ©. P A P I s T I C AB. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»»7

ficuolumns utperficiamus,nobiscooper3tur: amp;nbsp;tame fine illo uel opérante ut uelimus,uelcooperantecumnolumus ad bona piëta ti« operajnihil ualemus.Ecce bis uerbis fatis aperitur, quae fit ope tans gratia,Sc quæ cooperans.Operans cnim gratia elljquç præue nit uoluntatem bonam.ea enim liberatur amp;nbsp;præparaturhominis uolûtas, ut fit bona,bonumq; efficaciter uelitxoopcrans ueró gra tia,uoluntatem iam bonam fequitur adiuuando.

Hicaudimus M.Scntentiarum clarè affirmantem, initium omni« bonimotus,conatusamp;aâionis,diuinægratiætribuendum ef fe,quæ datautcfficitinnobis bonumuelle.tum eandem Chrifti gratiam etiam porsb neceffariö illi diuinitus donatæ bonæ uolun tati cooperari.CumcontràSententiarij ipfi humanæ uolGtati bo-num conatum, alTenfum amp;nbsp;fynergiam tribuant: imo etiam aliqui totum morale bonum opus uolun tatihominis adferibant, ut po -fteaaudietur..

De iufiificatione porto,amp; de iufticia imputatuia Chrifti,multo ßniora amp;nbsp;noftrae doftrinae prorfus confentientia interdû docuit^ ut ex hifee eins uerbis dift.ilt;j.lib.3.pateu Dicimurquoq; amp;alitec per morttmChriftiiuftificari,quia per fidem. mortis eiusapecca-tismundamur.VndcApoftolusJufticiaDeieftperfidem I E S v CHRISTI. Etitem.’QuemDeuspropoluitpropitiatorem perfi. dem in fanguinc ipfiusüd eft, per fidem pafsionismt olim afpicicn tes in ferpenrem çncum in ligno ereâum,àmorfi.bu8 uenenatorS ferpentum fanabantur.Si ergoreftè fidei intuitu in. ilium refpi-Cimus, qui pro nobis pependi t in ligno : à uincuüs diaboli folni-mur,id eft àpeccatis : amp;nbsp;ita à diabolo liberamur,.ut nec poft hanc nitam in nobis inueniat,quod puniat. Morte qnippe fua,nno ue-rifsimo facrificio,quicqnid cnlparum erat, unde nos diabolus ad luendafupplicia detinebat,Chriftus extinxit.ut in hac uita tentaa do nobis non præualeat» Etmox:Itaq;in Chrifti fanguine, qui foluit quæ non rapuit,redempti fumu« à peccato , amp;nbsp;per hoc à dia bolo,Nam,utait Auguft.inipfo uincunturinimice nobis inuifibi les poteftateSjUbi ninefitur inuifibiles cupiditates.Fufo enim fanguine fineculpa,omniumculparumchirographadeletafunc,qni-busdebitores,qui in eum credunt,àdiabolo ante tenebantur.Vn de,Qui pro muleis elFundetur.Per ilium ergo redempti fumus, in q^uoprinceps mundinihilinuenic.Vnde Aiiguftinus,amp;c.

mur,qubd fit ilia ipfaexpiatiopeccatorumjamp;abontio culpânino ftrarum pafsioneChrilli fadaztum etiam tnodum ac medium ap-prehendendi eamjUempe cum fide periode intuemur amp;nbsp;apprehc' dimus pafsionem Chrifti,ficutolimfolo intuitu ferpentis ænei Cliriftum præfigurantis,læfi à ferpentibus fanabantur. Quæeft ue raiuftificationis ratio,non ifta qualitatuminfufio.

AtpofteaSententiarij etiam nunc multi PapiftæjneCciocuiu» qualitacis nos reali infufionefaluari contendetunt, ac contendfit: Fidei uerb tribui iuftificationem,quia fit initialis uirtus illius infu fæ qualitatis.

De communione fub utraq; fpecic locum poftea in adiun Ao Ip broadfcribemus.Aliaporrblocade alijs Articulis,nimislongurn foret hicadiungere.

Notant porrb Sorboniftæ amp;nbsp;Sophiftæ,amplius 16 ( ut ipfî affir-mant)errores tantum in hoc opéré Sentétiarum,quod tarnen tan-quam lacra Biblia in omnibus illorum feholis legitur. Nunc pet gamus ad alios quofdam Papifticos amp;nbsp;Sententiarios authores-

Innocentius tertius feditferme ante 400 annos. Is libro De cretalium tertio,narratadmodum uarias doAorum opiniones de Baptifmo, eiusq; efficaciazquasleuiterattingens minime concor# dat,fed corom difsidium incompofitum rclinquit. inter alia haec quoqjfunteius uerba.

Cum proprer hçc inter doAores Theologos quæftioreferatur, ALÎIS ASSERENTIBVS, per uirtutem Baptifmi paruulis qui dem culpam remitti, lcd gratiam non con ferri: NONNVLLIS dicécibus,peccatum dimitti, uirtutes infundi habentibus illas, quod ad habitnm,non ad ufum, donee perueniant ad ætacema-dultam.Verùm quidam ex hac folutione,amp;c.pergit uarias.atq; a-deb contrarias Theoiogorumopiniones recenfere.quas non con cordât. An uerb hoeparuum difsidium efl: Pontificiofum, ubide illius facrofanAi Baptifmi,qui eft ianua Chriftianilmi,effeAu con traria fentiuntjfuasq; contradiAiones conciliate nequeunt?

Nonuacatde omnium Sententiariornm contradiAionibii» 8c pugnantibuserroribusdiflerere. Audiemus quædam de illis ual de obferuatu digna,ex recéntioribus feriptoribus, quos portes cicabo.

Omifsîs îgitur reliquisjpaucaquædam de Thoma Aquinate adiieiemus :quiapudPapiftas,ôc præfçrtim Scholaftiços ScSor-boniftas,

R E LI G. P A P 1 S T I C AE; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M9

Thomas îgitur de Aquino, non raro quidem meüus cæteris docctjUtdegratiaiuftificante, quam fæpe contra alios Sententia-rios fatetur eftegraruitum Dei fauorem:cum ali; doceant effe quâ-daminfufam qualitatemauthabitiim.

Dequacontrouerfta ctiamnoftro temporeeft maximum intei noftrosamp;Pontificios certamen. Verba eius,inter alia,fuperEpifto km Pauli z.Cor.d.hæclunf

, Ethæcduplcxcftgratia,præuenicns fcilicer, amp;nbsp;cooperans,uel fubfequens,quæ quidem neccffariaeftnobisadobtinendum. Et primogratiam præuenientem,quam optare debemus,utfimus accept» àDeo.PJal.Pro hac orabitad te omnisfanftus.Et quâturn adhoCjdicit, IN TEMPORE ACCEPT O: id eft.acceptionis amp;nbsp;gratihcationis.hoc enim tempore accepto fit,quod gratis fir. Rom.4.Beatitudinem hominis,cui Deus accepto fertiufticiä,amp;c. Exâudiulte,ideftacceptauite. Vel, TEMPORE ACCEPTO, id eft, in tempore gratiæ. Et hoc modo gratia præueniens lt;liciturina,perquam liberamuràpeccatis. ItemTit.a.Sciendum eftautem, quèd gratia importât mitericordiam; quia gratia eft de eo quod gratis datur:amp;quodgratis datur,hoc mifericorditer da-tur.Mifericordia autem femperin Deo fuit, tarnen olim circa homines latebat.Pfal.Domine.in ccelomiferrcordiatua. Ante Chri Hum enim omnes, quantumcumq; eflentiufti, erant ftib damna-tione.'fedChriftofiliocarnéaflumente, APPARV’^IT GRATIA.

». Timoth.3: Et manifeftè magnum eft pietatis facramentum, qubd manifeftatfi eftin carne. Pfal. Q£iiledesfiiper Cherubim, manifeftare. Sed quato quis eft potencior,tanto eius gratia ma 8’* defideratur. Vnde gratia Dei deli deran da eft. amp;nbsp;hoc eft quod dicit, gratia DEI. Ethocadfaluandunh Vndedicic, ET Salvatoris NOSTRI. Efa.5t. Saks autem mea in fempi-ternum erit. Hæc autemgratia non proponitur uni folummodo populo lijdæorum,ficucolim.-fed OMNIBVS HOMINJB'VS. Efa.4.0. Videbitomnis caro pariter,quod os Domini locuturn eft. Efa.5i. Et uidebunt omnes fines terræfalutareDeinoftri, t.Ti-moth.i. Deus unit omnes homines faluos fieri.

Hæcfatis commode dicit de gratia iuftific3nte;fed non conftac ipfeftbimet perpetubinhacfencentia. Sententiaii; autemalij, amp;nbsp;etiam

etîam Thomift« ipfi,gratîam iuftificantcm tantum dcînfufa qut* dam qualitate accipiunt.

Porródc luftificationc Thomas fæpcfatîstokrabilitcrloqui-tur.Nam in prima fecundæ fu« Summæ confitetur, luftificationc effe rcmifsionem peccatorum.imô eandem plane terminum amp;nbsp;co fummationéiuftificationis efte.Acalij Sententiarij contra uolunt, earn effe tantum tenue quiddam initium luftificationisnpfam au-tem luftificationemcontenduntefte realem mutationem malaia qualitatum hominis in bonas.

Super Epiftolasquoq; Pauli crebrbualde tolerabiliterpronun-ciat pro fola fide iuftificante,amp; contra omne meritum operû. Ad-feribam inde aliquot cius diâa amplioris fidei gratia,

Vbi exponit hæc uerba Pauli,Arbitramur enim hominem îufti ficari perfidem fineoperibus, hocpafto fdribit: Arbitramurenim nos, fcilicet Apoftoli,ucritaté à Chrifto edoâi,hominé quéeunq;, fiue ludæum fiua geniilem,iuftificari per fidem.Aft.«5;.Fide purifi cans corda eorum.Et hoc fine operibus legismonautem folum fine o petibus ceremonialibus, quae gratiam non conferebant, fed etiam fine operibus moralium præceptorum. fecundumillud ad Tit.j.Non exoperibus Iufticiæ,quaîfecimus nos.

In cap.II.in hçc uerba: Si autem gratia,iam non ex operibus. Sc cundô(inquit) ex hoc infert côclufionem, dicens : Si autem gratia faluifaâifunt,iamnon ex operibus eorum.Titj. Non exoperibus iufticiæ,quç fecimus nos,fed fecundum fuam mifericordiam faluos nos fecit. Tertio oftendit,fequi conclufioncm ex prçmif-fisjdicens : Alioquin,fed fi gratia eft ex operibus, iam non cft gratia,quç dicitur ex eo quôd gratis datur.Sup.y.Iuftificati gratis,peS gratiam ipfius.

Et paulo pôft,i,Cor.t. Qui faâus eft nobis fapientia amp;iufticia amp;nbsp;fanûificatio amp;redemptio,amp;c. Vcl fpem iufticiç,id dl,fpem quÇ eftdciufticia,utiuftificenturnon perlegem,fcdperfidcm.Rom.3lt;' Arbitramurenim hominem iuftificari per fidem,fineoperibuf.

Etpaulopôft:Gratiafaluatieftis perfidem(amp;hocnonexuo-biSjDei enim donum eft,amp;c.) fie inquit:Dicit ergo primô:Benedi xi,cuius Gratia eftisfaluati.Étcertèadhucdico. Enim, pro quia, eftis faluati gratia, i. Cor.ty. Gratia Dei fum, id quod fum. Rom.j, luftificati per gratiam ipfius. Idem enimeftfaluariamp;iuftificari.fa-luscnira importât liberationemapcriculis.

■ R E L r G. PAPI S T J C AE, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«i

’ Etpaulopbft inhæcuerba;Nonexoperibus,fed PRAECE-DENTIB VS, hocdonuni meiuimus,aljqijandoqubd faiuaciRi musrquoniam hoc ex gratia, ut fuprà didurn eft, fecundum illud Rom.u.Si gratia,iam non ex operibuSjalioquin gratiaiam non eft gratia.Subdit autem rationem, quare Deus faluet homines per fi-demabfq; MERITIS PRAECEDENTIB^S, utnequisglo-TÎetuc in feipfo,fedtota gloria in Deumreferatur. Pfal. Nonnobis Domine,non nobis,amp;c.

EtpauIopôftjexcap.j.EpiftolæadTirûJeftione i.Ipfecogno Vitfigmentumnoftrumudeo Pfalmusdicit : Salusautemiuito-rum à Domino. SequitunDeindecum dicit, NON EX ope-ribus,amp;c.poiiit rationem faluandi, ÔC primo excluditurratio præ-fumpta:fecundôoftendicur ratio uera. RATIO PRAESvm-PTA eft,quodpropter mérita noftrafumusfaluati.quodexclu-dic,cumdicit: NON EX OPERiBVS IVSTICIAE QVAE Feci MVS nos, Rom.u. Rehqviæ fecundum eleflionemgra tiæDeifaluæfaâæfunt.Deut.p. NON PROPTER IVSTI-CIAS TV AS Scacquitates cordistuiingredieris,ut pofsideas terrameorum,amp;c. Sedueraratioeft, SOLA MISERICOR-DiA Dci.

Ex priori Epiftola ad Timotheum, cap. i.Ieöione ^.ubiinquitj Data eftlex ut cognofcatur peccatû,Rom. 7. Quia niii lex dicerer, Non concupifces ,amp;c. Non eft ergo in eis fpcs iuftificationis, fed IN SOLA EIDE. Rom.j. Arbitramurhomincmiuftificariper fidcm,fine operibus legis,amp;c.

EtpauIopôft:Dicendum qubdioquiturhic Apoftolus deomni bus operibus,tam ceremonialibus,quàm moralibus. Opera enim non funt caufa,quod aliquis fit iuftus apud Deum,fed potins font executioncs amp;nbsp;manifeftationes iuftici.'e. Nam nullus per opéra iu ftificaturapud Deum,fed per habitum fidei,nS quidem a C Gty i-SITVM, fed INFVSVM. Ecideoquicunq; exoperibus iuftifi-cari quçrûtjfub malediâo funt, quia per ea peccata non lemouen-tur.mec aliquis quo ad Deumiuftificatur,fed per habitum fidei.

Et paulo póft: Sed contralacobi 2 diciturzNônne Abraham ex operibus iuftificatus eft?Rerpondeo.-Dicendum eft,quôd iuftifica-ri poteftaccipi dupliciter.Vel quantum ad executionem iu Ri ci æ, amp;manifeftationem:amp;hocmodo homoiuftificatur,ideftiuftus ofteudituc ex operibus operatis.Vel quantum ad habitum iufticiç , q infufum:

infurum:amp; hoc modo non iuftificatur quîs ex opcribuSîCum habi tus iufticiæ,qua homo iuftificatur apud Deum, non ficacquifitus, fed per gratiam fidei infufus. Et ideo fignanter Apoftolus dicit, A-pud Deum,quia iufticia quç eft apud Deum,in interiori corde eft. lufticia autem quæ eft ex operibus,apud homines eft. Et hoC modo Apoftolus accipit apud Deum Rom.2. Non enim auditores, fed faâores.Roîn.4.Si Abraham ex operibus iuftificatus eft,habet g’oriam,fednon apud Deum.

Etpaulopôft,exepirto)adiuilacob.2 cap. înhæcuerba: Abra* ham pater nofter,nonne ex operibusiuftificatuseft?Hoc autetn (inquit)fuit poft fidem fufceptanr.Vnde GlolTa:Perfidcm quâha-bebatjiuftus erat.tamen per opera quæ addidit, amplius eft iuftifi catus.-quæfi non feciirer,meritum præcedentis fidei amififtet. Et paiilo pôft:Sed uidetur (inquit) fallum,quod dicit:Nônne exope ribus iuftificatuseft?quia Rom,4. probat Apoftolus, Abraham eX fde iuftificatum efte.non ex operibus. Et ibidem dicitur.Crcdidic Abraham Deo,amp; reputatum eft ei ad iufticiam. ibi Gloiïa Auguft» Non ex operibus iuftificatii's eft, fed ex fide.Refponfio-.Apoftolu« amp;nbsp;Auguftinus loquuntur de operibus præcedentibus fidem.i'cili-cet operibuslegalibus,utpatetibidem,ex quibusnullus plenèiu ftificatus eft. Hicaûtloquiturdeopeiibus fequentibus fidé, quae dicunturiùftificare,non fecundum quodiuftificatiodicituriiifti-ciæinfufio:fed SECVNDVM QVOD dicitur IVSTICIAE EXERCITATIO, VEL OSTENSIO, VEL CONSVMHA-Tl O. Res enim dicitur FIERI, quandopetficitur,uel INNO-TESCIT, amp;c.

lt;;■ Hic obferua pie Leâor, iftam Thomifticam régula contra Pa-piftas,quodeumin Scripturadicimuriuftificariautfaluaripero-pera,intclligendû fitdeiufticiæexercitatione, patefaflioneauto-ftenfione erga homines ; ficut Abraham erga homines iuftificatus eft,id eft,exercuitfuâiufticiam, confummauit, amp;notam fecinfed per hanc non habet gloriationem erga Deum,aut tn iudicioDei.

Eius fententiam de cômunione lub utraq; fpccie, poftea in ad-iunfto libello adfcribemus. Quomodo in coniugio facerdotum amp;multisalijsfenferit contrareliquosPapiftas,in meo Catalogo prolixius expofui.

Hinc apparet,hunc primarium Papiftarum pattern nonnunqu# tolcrabilicer loçutum elle ; fed ( ut diximus ) nçç ipfç fibimet femj

R E L l G. P A P IS TI C AB. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«»

per confiât,nec cius feâatores eum in fanioribus fentcntijs fecutî funt.Verùm omnia ad bona opera,uireshumanas,amp;phdofophiâ, m ulto magis quàm ipfe,inflexerunc.

Magna Fuit de ipfîus doftrina poft eins mortem difceptatîo.SoC boniftæ quoqjnon paucaeius dogmata damnarunt ; qubd uel ex ijs fatis patet,quæin fincM. SententiarQ deerroribus Parifijs dam natis adduntur,unde pauca hue teftimonij gratia tranfleribam.

q Scxcum,inquiunt,exemplum poteft poni de quibufdam do-£loribus,qui nô lunt fanâi canonizati.ficuc uenerabilis ÂnfelinuB Cantuarienhs epifeopus, Hugo de lanâo Viâore,amp; quidamalij, quorû didauelicriptainaliqiiibusreperiuntur erronea.-amp; tarnen eorum dodrinanon minus uidetur elfe authentica, quàm dodri— naS. Thomæ,cum ipfi communiterinadibus Icholafticis ftienti ficisalleganturaudoritatiuèznecfolent negari, fed eorum didare ücrenterglolfari ôi exponi. quod tarnen fcholaftici nondum con-fueuerunt facere de didis S.Thomæ. 8c ideo præfumptuofum ni-dctur,eius dodrinam fuperipio« amp;nbsp;alios dodoresfic extollere, quod non liceat credere aut allerere ipfum in fide erraffe,ficut Sc a-lij errauerunt. Nec obftat eius canonizatio, quam aliqùipro magno colore prætcndunt.

Et mox.Qnartaconclufjo.dodrina S.Thomælib.î.Summæ cô tra gentiles,cap. tp, de rerum creatarum necefsitateabfoluta,eft de uirtuce fermonis falfa,amp; multum impropria.

Et mox ; Quinta conclufio:Prædida S. Thomæ dodrina.fecun-dum quofdam eftin fide erronea, feu in aliqua lui parte dchuiuf-modi crrorefufpeda.

Et mox: Hoceftigiturprincipale fundamentum poGtionis S. Thomæ, quod uidetur multiplicitererroneum primo,quia, amp;c. Et mox:Dicuntetiam,quôdin pluribus locis dodrinæ fuæ ipfe errauic, per hoc quöd principia philolophiæ, feu potius quçdam philofophorum uerbaad conclufiones Theologie nimis applica« Uit.Non enim loquj taliter debent Theologi, qualiter loquuntur philofophi.ficuc doccc Aug.to.lib.de Ci.Dei.cap.îj.dicensiLiberis Herbis loquuntur philofophi,nec in rebus ad intelligendum diffi-cilimisjoffenfionemreligiofarumaurium pertimeftunt.Nobis au temadeertam rcgulamîoquifaseft, neuerborum licentiaetiam de rebus,quç his hgnificantur,impiam gignat opinionem,8tc.

phani cpifcopi Parifienfisjin qua îs epifcopus teftatur, complurci epifcopos Thom« doârinam condemnaflcK

Fuerunt amp;nbsp;aüj non pauci,qut eum de mukis accuiarunr, 8c ctia nuncaccurant.Exntitquoqjquidam monachus nomineÆgidius deRoma,qui cû aliter eum tueri nequeat,fcribiceius libres à fcio* lis amp;nbsp;maleuolis corruptoselTe:eoqjnon pauca in eius libris mu-tatjemendatjautmollit, qiiod opusCorreéloriû Thomeuocatuf.

Aliquot annis poll Thomam fuit quidam fcholafticus theolo-gus, nomine Thomas Bradauardin. Habeo eius ualde prolixutn uohimen depeccato original! amp;lib.arbit.in quoacerrimèaccufat plerofq; omnes Sententiarios Pelagianifmi contra eos gratiam Chrifti alTerit. Faciteius mentionem etiam Gregorius Ariminen* fisjfuper Sententias fcribendoiVolaterraniis item, amp;nbsp;Picus Miran dulanus. Satis quoq;'ille ipfe Bradauardin clarè indicat, complûtes tune ingruentem Pelagianifmum acriter reprehendüTeded no linegrauifsimopericulojcumaltera parsmukoeffetualentioramp; iiumerofior. In meo Cataîogo pofterioris editionîs pofuî præfa tionem Scconclufionem prædidiuoluminis.PerlegeiîlaChriftia» fie Leâoruidebis quanta certamina tune fuetint inter Papillico« Theologillas de lib.arb.originali peccato, amp;nbsp;gratia Chrifti.-unde li mul intelligcs,quàm uerè ifti de fuæ do ôltinæ Ö4 doâorum cScot' diaglorientur.

Non licet,ac nec libet quidem, diutius in hac fentina Sententia. riorum uerfati,audiroremq; inuitum detinere. Tranfibo ad reccit tiores Papiftarum fcriptores;exquibus quoq;non paucadehifee ipfisfophiflis cognofeemus. Sedpriusadijciam ueluticoncJulïo* nisloco.eruditicuiufdamfcriptoris,idq;Papillæ,prolixum tefti-monium,deeorum difsidijs:quiailleip(is intimus fuic,eorumqj myfteria probe percalluit.inquitigiturille.^

Pollremb nue reliât de Theologia dicere. Præteribo autem gert tilium Theologiam à Mufa20,Orpheo,Hefiodo quondam deferi-ptam .'.quam oroninopoeticam amp;nbsp;fabulofam elle in confeffoeftt quamEufebius amp;nbsp;Laftantius Slt; alij Chrillianorum’doöore« iam-dudumiualidifsimisrationibus piofligarunt..neq; etiam de Plato nis cæterorumq; philofophorû, quos omnes errorum magüko® ollendimusfuperiusffed de Chrilliauorum Theologia nobis dun taxat fermohic eflo.Hanccertum efl nonnilî àdodorum luorum Édedependere,cum nullamfubartemcaderequeau . ,

Prîmùm autem dicamusdeTheologiafcholafticajquæà Parrhi fienfium Sorbona,mixtione quadarn ex diuinis eloquijs Sc philo fophicis rationibus,täquam exCentanrorum genere,biformis di fciplina conflatacft:inluper amp;noiio quodam acabantiquorum ulii alieno nadendigeneie per quæftiunculas ß^argutosiyilogif-moSjablq^omni fcrmonis eleganciaconlcriptaralioquin tarnen iu dicio amp;intelleäu plcnilsima,amp; quæad reuincédos hæieticos nô modicum attulerit Ecclefiæ emolumentum. Eins authores, amp;nbsp;quiineacxcelluerunt, fuerunCjMagifter Sententiarum,Thomas Aquinas, Albertus cognomento Magnus,amp; multi al ij excellentes uiri.Porröloannes Scotus, doólor intelieélulubtilis,fed incon— tentionem procliuiori.

Hinc tandem fcholafticaTheologiain fophifmata paulatim de lapfaeftjdumrecentioresiftiTheolophiftæacueibiDei caupona tores.qui non nifiempto titulo Theologi l'unt, ex tam lublirai fa-cultate quandam logomachiam feccrunt, circumeuntes fcholas, mouentes quæftiunculas.fabricantes opiniones,amp; lcripturis uim inferentesjintncâtisuerbisaiienumlcnfum illis obducentes, pa-ratioresuentilare quàm exammarc, multaadmodumiurgicrum feminaria excogitate au fi ; quibus litigiofis fophifiiscontentendi mateiiam praebent,dum formas abtirahunt.dum di'cutiuntintel-leûuSjdum uoces ipfas genera dicuiit 8c !pecies,dum a! i j rebus a-lijs folis nominibus inherent, Sc quod uni fubtrahunt,alter! ad-fcribunttalij indifferenter hocaccipiunt,amp;ftudentquifq;quibus fuam hærefim pofsint confirmare.Atqjipfam fidem noffram faero fanâainapud lapientcshuiusleculiCquodetiam THOMAS A-quinas CONQVERIT VR) riluiacdifffdentîæexponuntjdutn reliâis poft terga Canonicis Spiritus fanftiferipturis, multas ad modumaptas iurgijs de diuinis qu^ftionesfibi delegerunt.in qui bus ingenium fuum txercentcs,amp;ætatem confumentes^totius Theologjædoftrinaminilüsfoliscollocarunr.

Quibus,fiquisfacrarum literarum authoritate refrffereueiit,. moxauditnriiselE LITERA occidit, PERNICIOSA eft, 1 N-y T1 LI S eft tied quod latet in litera, inquirendu dicent.moxq; ad interpretandum,3dexponendum,adgloffandum,ad fyllogifandfi Conuerfijquemiiispotiusalium quàm proprium Irtcræfenfurail li induunt.Si indes acrius,ß ur geas, cót unie lias recipies, amp;nbsp;afinus ditêiis^qui ^uid latec iniiiera,non intciligas, fcdtanquam ferpés

fola terra uefcarî». Adeo nulli penes cos pro Theologis habentuf, nifi qui norintcgregriè contendere,amp;ad omnepropofitum infti-tiam dare,prompte fingere,amp; nouos fenfus inuenire,ac monftruo lisuocabulisfie obftrepere,quônon præreidifficulcate,fedpr£ uerborum portentis intelligantur à nemine.

Atq^hi tunc,fubtiles,angelici, Seraphici amp;diuini doôoresuO' cantur,cum id etfecerinr,ut intelligantur quàm minimè. His tune auditorum circumftrepitmultitudo,quiquicquid ex illis haute» rint.exintimis Theologiæ abditis depromptumputant,iurantq} in uerba magiftri:amp; inopinabile putant, fi quidilli fuerit ignotû; illiusqj opinionibus fie captiuantur, ut nullis aduerfis rationibus uincantur,nullis feripturis acquiefeant: fedad finum matris fuæ, in quo geniti funr,more Anthei, uires repararecôtenduntjfuosq; doàores in fubfidium uocant:tunc

'Uttltur iumento^canihtïi trucibta^ reüBts ^dßtes properat,partem^ ca dauerii aßert» /die eß ergo cibw magni quoiy uulttir'ts,amp;ß ^aßcenttiprog/ria cum faett arbore nidum

HincetTeftum eit,ut feholafticæThcoIogiçfublîmisgymnafio rum facultas ab errore mat)ciaq-,nó fit immunis,TOT SECT AS» tot HAE RESES inrroduxerunt praui hypocritæ, TE ME RA-R II QyE fophitlæ,qui(utinquirPauius)non propter bona uo-li!nrat^m,led propter contentionem Chrittü praedicant.’ut F ACI LI VS interphilolophos CONVENIAT, quàminterTHEOLO GOS, qui ornnem illam antiquæ Theologiæ gloriam humanis opinionibusnouisqjerroribuscxtinxerunt,ac VARIIS expo-nendi iullifutis.ceu LABYRINTHIS excogitatis, FVCATlS titulis DeTESTANDAM DOCTRINAM profefsi,facr» Theologiçnomenfibi FVRTO Sc rapina ufurpant:acfan élorum doâorum nominibiis amp;nbsp;inllitutisabutentes, S ECT AS introduxerintjficut olim in Eeclefiadiflum eil, Ego Apollo, ego Pauli,ego Ceph2:prçtendentes ftudia eorum, quorum operaini-tiati funt doârini8;amp; IVRANTES in VERBA magirtri,cçte rosfpernunt,Sinon C\V1D, fedà Q^VO quiddicaturattenden tes.HincnullusTheologoriim nuneuere doftus habetur, qui no in SECTAM aliquam IVRAVERlT, illamq:mordich-*tenc-aqpertinaciterqi defendat, illiusqj nemen Sc Hi ^matanufquam quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noa

non oflcntet, Sc in ore habeat, ac eius titulo fe falutarî 8l prxferri glorierur,ut THOMIStAM, Albertiftam, SCOTiSTAAï, OCCANISTAM. Nam P7RVM Chriftianiim dicijtantis Ma-giftrisnorths non eft honeftum,cùmcognon'encum illudquili-bet lanij, coci, piftores, l'utores, tonfores,lixæ,fed amp;nbsp;mulierculç ^uæqj,indortaq-,plebeculacum illis habere qucant commune.

Acqihifeâari, INSVPER interfe MVLTIFARIAM SE-CTI funt. Namaliqui eoriim ,qiiibus fublimeingeniiim ert,qui quod peritiores Propheris amp;nbsp;Apoftolis uideri uolunt,ea quæ fola fide creduntur,eciam fuis fyllogilinis fefeinuenire amp;c deinonrtrarç porte præfumunt.-atq; de diuinis philofophantur deploratis quæ-rtionibus,contendiiutq;prodigiofa coniidentiauarijs,ttonnun-qnametiamabfurdisopinionibtis:utcum diuinamefientiamàre lationibus,ali; re ipfa ali; duntaxatlatione diftinguunt.’alij infini-tas(utloquuntur)rcalitates tanquam Platonicas ideas adftruunt; illas riirfum alij negant.atq; ridentitot praeterca de Deo portenta, tam VARIAS diuininuminisformasjtotfantafmatumcogita-tionumqiiuarum dediuinisidolafabricant,Chrilfumq;faluato-temcpinionumfuarumprauitate DISCERPVNT: atq;tamua rijs fophifmatum laïuis neftiunt, actanqiiamcereum idolum in QjzAMVIS uolunr FIGVRAM fuisabfurdisfuppofitionibus formantatqj REFORMANT, quodeorum DOCTRlNAme ra uideri pofsit 1 DO LO L AT RI A.

Tranfeocæteras eorum hærefcs,contentionesqjdefacramen-tis,dcpurgaroho,dcprimatu,depoiitificum præceptis, amp;nbsp;eorum «bligationibuSjde indulgentijsjdeqj futuro Antichrirto,amp; multis alijs,in quibus fuamortenduntinfanam fapientiâ,xuius præfum-ptione tumidi ScinBati, uelutiqui fabulis referuntur Gigantes, QvaeSTIONES quæftionibus, argumentaargumentis ad générantes, EXTOLLVNT fententiasfuasaduerfusDeumtfu-per quorum impietatem ira Dei de cœlis reuelatur.

Cæteri uero,quibus ad tam alta non eft afcenfus,hi diuorum cô ftruunthirtorias,piè nonnihiladmentientes, SVPPONVNT re liquias, FABRICANT miracula, CONFlNGVNT (qiUj’Exé-plauocantjuelplaufibiles uelterribiles F AB VL AS, numerant preces, ponderantmerita, metiunturceremonias,nundinâturin« rtulgentias,diftribuuntuenias,ucnduntfua benefafta, ac rnend;-candopopuli dejtOrant pcccata;atqjde3pparitionibus,ad* iuraiioni-

iuranonibus.refponßsqjdefunaorumueluti certalegepronun-ciant:atq-, ex Tundali Brandarijq0ibris,aur ex Patricij antro edo-aijludunr purgatoriorum tragcedias, amp;nbsp;indulgentiaru comcedias efuggeftu uelutifcenatâm militari audacia,tam Thrafonicaiada tia,tam arrogatibusoculis,commutato uultu,protçnfisbrachij», multiformibus geftibus, cuiufmodi Proteum defcribunt Poe-tæjfefe transformantes, uentofa linguaac Stentoria uoce ad ple-bem detonant.

Quiuerbexhisambitiofioresjcyclicæ doôrinæ pariterSielo-quentiæ decorem fibi arrogantes, hi inclamando ( declamando dicereputaui) canu nt poem ata,’narrant hiftorias, difputantopi-nioncs,citant Homerum,Virg!iium,Iunenalem,Perfinm,Titum Liuium,Strabonem, VarronemjSenecam, Ciceronem, Ariftotelé amp;nbsp;Platonem.Atq-, pro EuangelijSjpro uerbo Dei, mERAS nV-GAS amp;humana uerbacrepant,prædicâtesEu3ngeliumnouum, AD VLTER ANTES iierbum Dei: quod annunciant non ad gra tiam,redadquæftum,amp; adprecium:uiiiantesautemnonaduerilt; tatem ueibi.fedad uolupratemcarnis.Et cum interdiu è fuggefto de uirtute uario errore loquuci func,(eró in latibulis dunes agitât labor e nodurno. Atq;hæceftuiaeorum,quaitiiradChriftum. Deniq;ubi uitiareprehendendaoccurrunt,mirum qualinguç ma lcdicentiairafcantur,quageftuum infolentia debacchcntur, qua lermonis turpitudine incandefcant, qua uocis impudentia cxcla-, mennac fi Chriftus fui uerbi præcones, non attrahentes à dextris molli reticulo pifcatores,fed perfequentes à finiftris fagittarios ac uulnerariosuenatores efle uoluerit; autipfi etiam nonhominea fint,atq;ijsipffS uitijs quçinfeââtur,uel maioribus,obnoxijfint, autaliquando fuerinr,ueladhuc obnoxij fieri pofsint.

Itaiftipifcatores hominum quibus lingua pro reti eft, uttra-bant malos ad falutem,fadi funt uenatores etiam bonorum in exi tium.os haben t quafi arcum,mendacii fagitta uulnerans lingua eo rum:fed deiftis fatis .Neqjenim tutum efteos liberioriloquendi ratione redarguere.Solent fiquidem,quoties exacerbantur, con-fpirare, amp;nbsp;redarguentes eos coram inquifitoribusfuis in iusrapc-re,Siadpalinodiam adigere.nonnunquam fafciculistradere,auc oblato toxico fecrete è medio auferrc.habent enim amp;nbsp;hocinter ac canareligionisfymbola,fi quisfcandalum moliatur religion!, fas piumq; efie ilium clam dato ueneno tollere, ne dilFametur ordo,(i quis

R E L I G. P A P I S T I C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«s»

ciuisillorumpublicèpuniretur.Qnaredimifsisiftis.aduerâTheo^ logiam nuncproperemus.acq^hæceciam bifariam partitaeft.nam vna prophe«cacft,alterainterprctatiua eIt. Depofterioreprias di cemus.Hadcnusîfte ernditus, fed tarnen Pontificiç faftionis fcri-ptor,de fuommTheologorum, prjiertim Scholafticorum amp;nbsp;mo-nachcrum^fcdis acuanitate.

Hçcnuncde Scholafticorum amp;aliorum pontificioruTheo-logorum j qui antenoftratempora uixerunt, crafsifsimis fœdifsi-miq; contradiâionibus^acrocibuscertaminibus Sidigladiationi-bus.nontam exmeo arbitrio, quàm aliorum fide dignoru fcriptis dixilTefufficianquandoquidem amp;nbsp;breuitatiftudeo, amp;c ualde mul-tahuiusgeneris inmeo Catalogoteftiû ueritatisnotaui.uhiin-numerospenè,etiam exillisdoftoribusrecenfiii,qui iniftorum Ecclefia reccptifs.fuerunt,amp;pluiimain Papifticisabominarioni-busgrauiterdcacriter taxarunt:quæhicrepetcre nonadmodurn neccireeffearbitror,cumalioquiibiad mannftnt,amp;cuiuis pateât.

SolusBernhardus expleretpenè integrum uolumen,fi omnia eius di(fta,inquibusPapæ,Præl3torum acCIcri regno,diftenfioni bus,abufibu8amp;multiplicibusfcandalis ac fceleribus contradixir, colligerentur. Quidautem Gregorius Magnus?an non contradi cit irti tyrannico regno Papæ grauifsimè,dum præter multa alia ac cufatclerHm,quôd deferta prædicatione uerbi.religionem in me-rum boatumtransformaiieritdtaille bellecum eis confentit.

Videatur quoqj Occamiopus Nonaginta dierum, amp;nbsp;illiadiun-ôorum celebrium monachorumfcripta, utfuitMichael de Cælc na,amp; âlij ♦ Sed de hifce omnibus, ali/sq;,abundè in meo Catalogo reperies.

De C I M O T E R T1 o'; Tranfibo îam ad recentiores, at* queadeomodernesiftiusfaâionis pfeudapoftolos,quoru difsidiacontraria, dogmata, cruentasq; pngnasdum often do, amp;nbsp;exipforum proprijs fcriptis oreq;comprobo, multafimulamp; de hi fceipfisuetuftioribusfophiftisneceflarió dicentur.

Primo ergo loco fefe olFeruntduo iftorum maxime illuftresan-tefignani, Catharinus archiepifeopus Compfanus, Sc Dominicus de SotOjtheologus Hifpanus, Qnorn hic quidé fuit Caroli Qiiin-ticonfeftbr,uti uocant,autconfcientiæ religionisq-, confiliorûac n^gociorum moderator,amp; primarius confiliarius.-ille uero fuitar-

chiepifcopns MinonenGs,multorumq; Paparum ferme pCP 4® annos incimiisarnicusjacinrebiisreligioiiis confjliaiius,amp;(quod apudiftos omnium maximum eft) fuit uuusexillis, qui inde ab initio contra Lutherum amp;nbsp;inrtauratam Euangelij doürinam feit* pris pugnauindeniq-, fuit etiâ in prioribus iftius conciliabuli frag-mentisj'ruftisautpartibus,nempeanno »547,amp;poftea5i,unus exfummis patribus ; forte etiamnûceft, fi modo non crudelibus occtibatumbris. Vterqjiftorum multa contra ueritatemEuangC'* lij pro Babylonica illorum confufioncjaut abominationis defola:« tionefcripfitinecpaucaetiam uterq; contra alterumeuulgauit.

Deiftorum itaqj duorum BabylonicæThaidis heroun\contra rijs dogmatibus,difsidijs,amp; aceibis certaminibus, primo loco ia hac parte agemus.

Hiigiturduo eximij patres, ffatres, amp;magiflri Babylonis,peï compluresannos ,nempeindeabannoDomini »546, amp;porrb, ultra 15 5 a, interfe inuicem demultis grauifsimis articulis do* éfrinæ,idqylibris editis plurimis,prolixifsimisqj,atrociter digla-diati funttquæ feripta fuut partim Romæ,partim Venetijs,partim amp;nbsp;Antuerpiæ ac alibi typis excufa.

Ariicuii auié,dc quibus funt belligerati,hi funtPrimus de certa fiducia gratiæ Dei,uel dubitationeac dcfperatione.Secundus arti culus, de prædefiinatione Dei.Teitius,de original! peceato. Qiiat tus.deefficacialiberiarb.aut uirib. humanis. Qiiintu6,de defertio ue Scinduratione peccatoris.EIçc funt præcipua capita,de quibus illi duo fanöi Patres acerrimè inter fefe dimicarunt. Poftea etiam alia funt,quæ uel leuioris momenti uidenturefie,uel obiter ab i« pßsdifccpratafunt.

Neautem aliquis arbitreturmetalia deeis fingere, autipfosa-micas amp;nbsp;placidas difputationes amp;nbsp;collaiiones inter fe habuilfe.'ini tiumcuiufdamfcriptiCatharinijP.omæanno 155? contraSotu imprefsijUtconfirmatiormea oratio fiat,adfcribam.fic autem eius uerba fonant»

Quæ'nam tentatiohæc?Ecce apologia ilia tua,antuefiusinue âiua,plenacaiumnijs,aduerium mefecnndó actettió tuo iuiïu ty-pis excu'a, uniuerfo otbi obtruditnr.Ecceamp; noua commentaria tuaiiiEpifiolam ad Romanos,ubi me,etiam citato nomine,inno-nullis articulis, de quibus in noRris opulculis dilferuijimmsrito, aeqjabfqjprotjrojnota raihi t^meritatis inufla,noRrain dodrina infedaris«-

înfèÂaris. Qiiïdfaciani?cacebóne?utimpunèfalfoaduerfus VE-R IT A T E M triumpho exultes?An potius ad hæc ingranlsima mi hi concenûonis ftudia animum applicabo ? Certè id poftiilac cau-fa ueritatis:amp; eins ueritatis, à quaaberrareTheologum, indigna puTo. Seife autem illam, cûûis ualde utile cenfeo,acperiucundû. Nam quos in contronerfiain adduxifti articulos, in ea fpeculatio-ne uerlantur,qua fummi Dei patris erga nos prouidentiam mirifi-cabenignitate,dileZlioncamp;fapientia plenamlicetagnofcere,amp; magno cum gaudio contemplari.

Hincprofeftó manifeftifsimum eft,quam uehementerdehifee primarijs, èc plané necelTarijs articuiis duo ifti Papæ fatellites pu-gnarint: imó non folùm ipfi duo, fèd etiam Papa amp;nbsp;alij Magnates JVlonartbæacfublimesPrælari amp;nbsp;Theologi,alijqj qui his duobus fueruntadiunfti.Quod poftea magis apparebit.

Si enim Papaamp;eius Cardinales non à partibus Catharini fteti f fentjcertè eins tam acres libres,idqj contra Cælareæ M. confelFo-rem amp;nbsp;tanti nominisTheologum,Romæ imprimi nequaqua per-mifilTent.-præfertim cum pleriq, eius libri cótra Sotum fcripn,fint concilio dedicati,utfubeius patrocinioprodierunr.

Contra,nifi turba prælatorum, facrificorum, monacborum, amp;nbsp;inquifirorum inferioris Germaniç,amp; Louanienfium ac Colonien hum fchola,atq;adeömonarchsipfiintantis controuerfijscontra Catharinumfenfiflent cum Afotoicerteeiusuoluminibus tarn cruentis Antuerpiç excudendi locus nonfuinetimulco minus hac authoritatem habuifletapudCæfareammaicftatemjUtcius quo-que coiiFcientiam religionemq;gubernaflet. Taceo iam, id quod euidentilsimum indicium eft,quod ilia Sotiferipta contra Catha rinum lutitcum Cæf.Maieft.priuilegioimprefla.

Magiiaautemcftcontrarietasamp; difTenfioopinionum.Catbari-nusenim(utipf«quidemaffirmat)infiftitueftigijs Patrum,eoruq; deftfinam ampleftitur actuetur contra recentiores Theologos^ Sententiarios,Sophiftas amp;Sorboniftas. rurfuscontra Sotus imita twr Scotum,amp; alios Sophiftas,contra Patres.

Affirmât autemCatharinus exprefsè, Sentétiarios interfe ipfos difsidere.addit quoq;,ipfos facram Scripturam fuæ rationijA: phi lofophiæ poftpolui{rc,idcoq;etiâ illos «à reftauiaaberrafle. Quod cinsmaximi momenti teftimonium deScholafticorumTheolo-goiûdoârina,tuChtilUaneLeâor diligentifsimèobferua. Hoc

âutcm cum per fefe fit horribilcjplaneq; blafphemutn facrîJegium: turn etiam eftomnisimpietatisachærefeos primariusfons.Rece dere cnim à lucerna ucrbi Dei, eft in diaboli infernales tenebras fe iplum præcipitare.Ne uerbaliquisde mea fidedubitet, ipforum propria uerbaadfcribam. Quætanto pluris fieri debent, quod hic eft ueteranus Fapiftarum Tbeologus, ad hæc Archiepiicopus, plurium Paparumperperuo intimus fuit.Inquitigiturille;

Exiftimonon excidifie tibi è mcmoria,cum primùm ad fyno-dum Tridentinam Theologus acccfsifti fubortu ibi efle rumore, quod in libellis quibufdânoftris (qui multo ante publicati,abfqi ulla accufatione in manibus ftudioforum uerfabantur) quiddam offenderis,quodhærefim faperet.Hocautem erat, quodfcripfera, NEMINEM in ftatu naturæ lapfae abfq;auxilio Dei fpeciali pof-feullum bonum facere, quod uerebonum eciâmoraliterdicipof-fet.utpropterea quodcunq; homo talis ageret, malum reâè dici pofsit,Scpeccatum» Inparticularibus enim,utaîtB.Thomas» omnemaàionem oportetuel bonam effejUel malam. Nonenini eftinuenire mediam.

Cum igiturobhuncrumorem, cuiusauâorîpfe prædicabarit, te conueniffem,amp; cxpoftulaflem iniuriam,quod mihi prius non fi gnificafles errata mea fr3terne;iu,ut meminifti, fatis leniter locu-tuSjexcufafti faftum,tametfi quod fcripferim non placeret-

Etquoniam adbucàquibufdam,quituo tertimonioinniteban tur,denuô infefiabartturfum teconueni,ßidere ipfacii paucisa-gersmus.oftcndi tibi ex libroreiierendifsimi Cardinalis amp;nbsp;epifco pi Roffenfisjuiri fanâifsimi pariteracdoäifsimi,quemaduerfus Lutherum fcripfit, eandem prorfus, quam tuin me coriipiebas» fen ten ti am ab illo probarirut fi mehæreticum faceres, prius ilium faceres. Vidifti,amp;: me non fallo elfe Joeuturn fideJibus oculis per— fpexifti.Nec ucrbfolummodo Roffenfis nobis alfipulabatur, ue— ïùm etiam Capreorusnofier,quiid quodego fcriplêram,doârina eife B. Thomæ,non.obrcuFè teliatur,

Quaretuhoccertóuidens,remififti aliquid decenfuratua,amp;i periculo hærcfîsliberatus fum.Satis enim conllabat, etiam Gregori um Ariminenfcm idem tenuiile, amp;nbsp;ur no temeièexifiimabat, cxfententiaB. Augufiini,imo etiam B. Thomæ. Cum igiturfanè perfpicercs, non adco facile ac non cito per re fieri ha^i efirn polie, q^uaeàcaatiauifisueriushaberecurthanequaiftionem tiaüaftiin libra

librotuodénatura amp;gratia,amp;citato nomineadiierfusepifcopii Rolîenfcm diiïeruifti;quàm ueröinetficaciter, mearueifepartiura duxijtibi oftendere:propterea quôd dum ilium caipiSjUnà me car pis,qui idem prorfus cum illo Jentio.Non quèd fatear me ülud ab eo didiciffe.quôd à Scriptnris Si à Patribus antea didiceram.

Proponam igicur prius, quæ RoÜenûs doûè amp;nbsp;fecundum Scripturarum ac iietcrum Patrum teftimonia eleganter conclulîr, hifee uerbis:

Spccialeauxilium non dceftcuiqnam peccatori.niG oel indura to,qualis Pharao fuerat:uel in fenfum leprobum tradito.decuiul-modi Paulus loquitur ad Rom.i. de quibus utrifq; certû ell,quod auxilioDeifpecialifueruntdeftituti.Atnonopinor quoiqjpecca toresitacommuaiteràDeo deferkfed quanquam extra gratta fue tint,nihilominus hocauxilium fpeciale prælens eire,quo Deus ad eorum corda puiratjUtintret. Hocdixiproptei Patres, quoiû feu tentiamfequimalim,quàrn Scholafticorum,cur» in bac re mu tub libipugnent. Patres enim alTerunt,neminem polTc quicqtiam bo ni uelle fine fpeciali Deiauxiliomec fufficere generalem ilium in-fiuxum.Nonnulli contra Scholaftici fie contendunt hune fufficere,ut quis abfqj illo auxilio bene moraliter agere, amp;nbsp;bonum face-repofsitmonlolùm exgenere, uerùm etiam quoddebitisundiq; circumftantijs ornatumfit.AtfiScholafticorumargutiasaduerfu« patres admitternus, fequetuE etiam, ut abfqj hoc auxilio Pharao, quantumuis induraticordis fuiflet,amp; ij qui traditi fueruntin re-probum fenfum,potuiirent benemoraliteragere, quod mihi fane credi bil en on eft.Hæc Rolfen fis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

^Duoergafuntjfuper quibus eftinternos controuerfia,amp;de quibus me oportet tecum dilTerere. Primum cil, qubd Dominus tgt;eus nonnullos fibijpfis dimittit,amp;infcprobum fenfum tradir, Utnequeantcôucrti amp;obtinerefalHtem. Alterum eft,quod nemo quicquam boni poteft operariexuiliberi arb.etiam ntcrajiter.mfi fpeciali Dei auxilio adiutus fuerit. Et de hoc fecundo deci eut tra^ liate prius,amp; tuis argutijs(hoc enimnomine ipfe D, Rofienfis me ’’ito ueftras inanes argumentationes appeliauit)obfiftere. Deptio *^«diâo pofteadifputabitur..

Verùm antequam tecumcongrediaF,ut unde ueftra deeeptio *Xoriaturoftendam,unum præmitto.uidelicetjhancquæftionein

gnofcendam ac dirimendam eflernon à philofophia, que ab eleme tis mundi huius fallacibiis proficifcitur. Hocenim eft quod tacite epifcopus RolFenfis fignificauit, cum dixirjnhac quæftioneditsi dereScholafticos à Patribus, amp;nbsp;fe reieftis Scholalbcorum argutija Patrumfententiæadhærcreihacnimirum tacicaratione^quon'am Patres Scripturismagisincumbebant, amp;nbsp;illis innitebantur: Scho-laftici iiero magis phiiofophiæ:utnon fitmirum Patres non aber-ralTe à uero,circa hocûllos autem,id eft,Scholafticos(B.Thomam excipio,amp; penè dixerim B.Bonauenturam) aut certè eorum maio rem partem,qiios tu fecutus es, impegilTe.

Vtautcm tanro clarius hæcmanifeltem, quo breuier ferme fieret,decreiii cundam bancdifputationem ad modiim dialogiredu cere, ut Ledor quafi loquentes audiat,te arguentem,amp;merc-Jpondentem.

Etaliquantopoftinquit:QuamobréDionyfius Carthufianus, qui nonignorabat etiam Scholafticorum quorundam dodrina, qui AD philofophiamnonnunquam DETORQ^vent im« pertunè Scripturas,cum hune locum tradaret,fandorum Patrum fenfum utueriorcm probauit,amp;fecutus eft.

In fine porro fuæ qüartæ difeeptationis contra Sotum,Cathari uns hæc feribit:

Quamobrem rogo te mi frater, cogita hæc, amp;con(idera animo pacifico, 8c ueritatis amanteinec enim dubito, quin in gratiam ue ritatisà tua fenrentia recedes,Nam amp;■ ego (ut uenim tibi ingenue confitear)aliquâdo, cum minus effem in Scripturis 8cledionc fan dorum Patrurp alTuetus,acproptereaillius primi peccati maligni tatem minus confideraflem,magnificabam naturam ferè,ucipfefa cis:8c B. Auguftini fententijs perçu rbabar, quod libero arb. nirniu detrahere uideretur:amp; ijfdem, quibus tu,argumentis mouebar. Vcrùm,Deogratiaeft,aliternuncfentio;amp;:cum epifeopo Roftenfî dico,nihilaliud eflequàmfcholafticas argutias,quibus ipfemoue ris,Scabignorantiâillius peccatiÔCnaturæ corruptæprocedere, quam homo naturafuperbus nonualetagnofcere.

Deniqjn finetotius eins Opens itaprædidus Cathaiinusar-chiepifcopusMinorienfisconcludir:

Ad omnia, de quibus in tuishadenus publicatis feriptis abs te reprehendoqmi frater,ita mihi uideor plané ac dilucidè refpondif fe,ut facile, nifi mentis o cul os amiferis queas agnofcerc uniuer- • fam di-

R E L 1 G. P A P I S T I C ÄE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;«ƒ

fam difputationétuam SCA TE RE caluninijs euidentibus,atq; Er R ORI B V S: ut nunc tuum fitjiam honorituo confuleremon ERRORES erroribus,.amp; CALVAÎNIAS cakimni/s addendo (quandoq,uidcmaLiopaâo ME ND A CIA defendi nô polîiint) fed gloriofiusadueritatemrei'piciendo,amp;illam ingenue côhten do.Siccuim Dso fatisfacicsjamp; tratci tuo,amp; cætcris hominibuscoram Deo,qui falli technisautaftu uHo non poteft. Quod, nifi ani-mofitacem quandam jqua multipiædicantceceneri,depolueris, profeâo cffi cere non potetis,

^Hadcnus re.citauimus nopaucateftimoniaCarbariniarchie pifcopi Minoïicnfis,quibus tellacur, hbi acrecertamen de maxi-mis dogmatibus contra Socum elfe. Nuncuicifsim audiamus e-tiam Socidiâa,defuis cum ilJocontrouerfijs, aceibisq; contentio nibus amp;nbsp;Catharini erroribus.Inquit igicurille:

Atcui ramrefrigueritChrifti charicas, qui non te,pater admo-dumreuerende,earumadmoneat contumeliarum , quas in optimum patrem Bartholomæû à Mirandaconiecifti,propterea quod detebdentia prælatorum diucrfam à tuafententiam fuadere ten-lauit Quam tarnen, iitcunq; tu contrafentias,non folum maior, üerumetiam melior Theologorum pars femper fibi habuitperfuâ fam jiempe iure diuino elfe præceptam.

Etpau!opôlI:Quod uerodemum addisjnonfuifiePatribus pec reuercndifs. legatos liberum,hoc punftû tammodoEcclefiæDei BvcelTarinm ni Synodo difputare,an fciücetrefidentia effet de iure diuincrru teciim ipl'ereputa,quàmmanifeftàriotcftimonio,fi ul-la tibieflechabendafides,partesagereshoftium Synodi: fanecui îHi imponunt non effein ilia integram libertatem. fed de his fatis.

Et paulo poffltaq; errant apud te uniucrfi, qui abs te quoquo paûo difsident.Præfertim quod, utpaulo ante dicebam, hæc no-ffra catholicorum^qua mohtus es, concertatio non omnino earn refert,quæ effe deberet,animorum concordiam,Attaraen cumiu-diciQiHomeo(utcunqjfic tuoinferius) in cadéeciamnum hæreas falebra de cercitudine Graciç,q.uam S. Synodus conderr. nauit non pucuijuec credodebuijCenfuram tuam fine rcfponiodifsimuîare.

EtpaulopoR.Patere caucifper,dumidoftendam,quoddixerâ, teperdurare in fenfu damnaco perSynodum. Haudenimteintec Lucheranoscenfeo,fcnem,quemluinfemperutCatholictim ue-»çxacus.At almm Icnfwæ letines mitiorera quidçm » faU'um tamé.

Scd quo rem à prima lineaexordiar, liber nofter de Natura amp;nbsp;gratia,ad tuqm delatus tribunal,totus dilplicuir.

Et paulo poftiOb idq0n primo traftatu ftatim proponis, facilli mète diuinafTcjUcrba Decreti aliter plerofq-, aecepturos,quam fuerat mens fanftæ Synodi.

Et paulo pöft;Diirenfio,quam inter tuam meamq; mente,nullsi extra uerba eiTe exiftimasjiæc eft in re maxima.Porro quod tu ar-bitraris,pofte fieri hominem certum fuægratiæ,certitudine,quae licet non fitæqualis fidei Catholicæ,fit tarnen liera fides,id eft om nem prorfus dubitationem excludensiatqjid quidem lege communi,nempereftimonioillo,quodauthore Paulo Spiritus S.reddit fpiritui noftro,quód fumus filij Deiihoc ego uero falua pace amp;nbsp;am horitate rua,credo clTe omnino falfum.

Non poftiim aliter fanftam,quam arbitror,uentatem enunciate. Quod fi pergisjUti facis, de omnibus in uniuerfum iuftis affir-mare,aperte pugnas cum communi Chriftianorum fenfu.

Et paulo poft. Hac ergo de caufa propofui in principio,te in ea-dem hærere falebra,quam fanfta Synodus condemnauit.Et paulo póft:Fateor,perquamreuerende,dumlegendo,in eum locum inci di,libellus mihi è manibus cecidit.Quid enim(aiojcum hoc reue-rendo patre uerba prodigam?quippe cuiadeo placuerit fua hæc fidei certitudo, ut in eius gratiam talia fuerit meditatus ?Nempö quod fanfta Synodus peculiarilegeobligaueritiuftos fperare,prç ter diuinum præceptum Spei,quod omnibus eft Chriftianis in u-niuerfum pofitum.Teetenim fcifclcor,optimepræful,uisS.Syno dum aliquod præceptum humanumpræfcribereiuftis,defpeha^ benda,præter diuinum?

Et paulo póft: Ad Apologiam ergo tuam ut ueniamus, hancfta-timauipicaris àproteftatione.Proteftorenrm.inquis.'cumopero fumnimis amp;ualdeoncrolum effet, taxarecundla quæ meoften-duntin illo libro:non reiiqua me probare,quæ non reprehendo.

Etpaulopóft fubiungis,nonparuum mepræbere Icandalum, cum dixerim,certamen nobis elfe cum catholicis,amp; adhuc mane-re.Nam dixi,Certamen exiftit cum re iam (inquis) definitaper Sy nodum.

Etpaulo pôft:Autquid,tanquam perfe aSum fupponis,quolt;i nemo certus poteftdici cuiufquam rei,quæ falfa fit,nifi fecundum Scholafticos,qui INERVD1TE' multa COMMlNlSCVN-

R E L I G. P A P I S T I C ÄE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U7

Et paulo póft : Dcflexi nonnunquam à nonnullis opinionibus CathoIicoruiTi.hac tamen r3tionc,quofcunq; pofsis fcriptores de eodemcrimine deferrc, amp;ordineferuato Euangclico, feftuca de oculo frarris eijccre. Quodautem ubicunq^in meacerbius oblo-querisjhoccxcufas,quôdego acerbiora iaOaucrim in Catholi-cos:id profcdo tanto minus ferre pofl’um, quanto maius malum cftculpaquàmpœna.

Pofluminquam,debeo faltemjîniuriam à quocunq; pati.quod cgoueroinlibro meocuipiam fecerim, nondum haôicnus noui. Sanèqui neq-,in Proteftantes quicquamamarulentiæ autacerbi-tatis euomui, rantûabeft ut Catholicorum aüquem minimeuer-bolæferim. Nifi quódacerbitatemcenfcs,quódquandonon po teram in (uasfententias defcendcre,meam pro meo ingeniolata-gebam confirmare.propalando quoq^fuarum peccatum. Nec ue^ ÏÓ mejqualibufcunqjuerbis in mefuerisinueftus,amplius muta-fti, quàm ut pro fide tibi Catholica, proq; expofitione Decreti, Sc (quod tu ais)gloria Synodi refponderem,

IdemarchiepifcopusCatharinusfcripfit etiam contra Caieta-tium Cardinalem (quiacerrimcLuthero reftitit;amp; cum effetlega-tus Papae,olimmoxinitio AuguftæLuthcrumadpalinodiam per traherc,aut Romam captum perducere eft conatus) amp;nbsp;in eius opu feulisplusquam 200 punda,tanquamimpia8cantichriftianare-futauitSc damnauit, Hunçlibrum Catharini Colineus Lutetiæ imprefsit.

Inter alia autem hæc quoq; extant uerba in ueflibulorefutatio nis Catharinianæ:Q.uadc re cum frequéter noua uiri huius in Seri pturis facris commentaria euolui(Tem,ac fedens amp;nbsp;animo tranquil lo mecum traöarem,ipfamq;ueritatem fincerè refpicerem , facile amp;nbsp;perfpicuè noui,illic multacffe,amp;longe plura quàm qui non ui-derint,æftimareualeant:quænon folumuteuidenterfallameritó culparipoffcnt.ucrùm etiam ut Chriftianæ religioni perniciofa, utpotecontrafanäorum,ScThomæ noftri doârinam, atq^adeó Catholicæipfius Ecclefiæ ScScripturarum apertum fenfum mili-tantia ; imóomni confenfuatq^iudicio damnari, neceffarió de-bcant. Obijcitautem Caietano Catharinus in eo libro hofce fe-quentesamplius 200 errores,quos exinitio prædidæ cenfur^ of dine pofKos,ad uerbum adferibam.

jf. Autor illiusepiftolæ incfficaciterarguitChriftum efTe filium Dei,ex ueteri Scriptura,quæloquiturde Salomone.

d Idem autor ponit feinter cos, înquibus eftcôfirmata Talus peï difcipulos Domini:quod Paulo conuenire non poteft.

JO Epiftola quæ ferturlacobiapoftoli,non ufqjquaq;certum eft an fueritipßus lacobi.

iz Salutatio in ea epiftola ta pura eft,ut nihil Dei, nihil leTu ChrU fti habeat,Ted profano morefaluté: unde minus certus iedlt; ditureiusautor.

j6 Eadem nonabrerefntatur,quiaapocrypham prophetiamot fimplicitcrprophetiam citât.

»7 Vltimum cap.beati Marei non eft folidæ autoritatrs,nt funt cas tera Marei indubitata.

jp Quod habetur apud Lucam inagone Domini, Apparuitang« lus de ccelo cqnfortans eurnon eft ccftû,effe de Euangeho»

30 Quod habetur in Epiftola prima Ioannis, Tres funt qui tefti— monium dant in ccelo, Pater, Verbum, amp;nbsp;Spiritus fandusî incertum eft an fitdeScriptura. Ibidem.

21 Solafci ipca ab Apoftolis, aut ab cis probata,authoritatem la* cræScripturaehabcnr.

Non inuenincanthaiiticè.unde Lucas attribuent HeroHis no mé ci qui îacobum decollauit ,cuin lofephus uocarit eutn Agrippam.

t^. Autorlibri Machabæor.um malèaptat prophetiâ Daniclisde abominatione dc('olationis,ad ftatiiam Àntiochi.

2$ Quod dixit Dominus, Excolantes culicé, deglutîentes came-lum,corn mutât, ut pro camelo rcddat mulconcm fiue mu-fcam,autuefpam fiueaGlum.

t7 Quodetiamdixit, Multi enim funtuocati,pauciucro eleâi; mutât, ut loco Enim,ponatur Sic.

28 Quod apiid Marcum lcgitur,Efat autem horatertia:mu£anda elfe putat tertiam,in l'extam.

iÿ Putat, amp;nbsp;mendofelegi Aft. Apoft. tj. Poft r uadringentos amp;nbsp;quinquagintaannos, amp;c. dcdifcordarcGraecos codices à Latinisjedfallb.

Jo Similiter mendam putat autîn Pauli epiftola ».ad Cor.cap.to, aut Numeri ij.cum uterqjtextus immunisà menda falua-ri pofsit.

3» Mutât amp;nbsp;quod Icgiturapud PaulumrQui cum uxore eft, folicî tus eft quæ funt mundi,Si diuiluseft.mauult enim legi,Ec diuifa eft uxor Sc uirgo.

31 Mutatamp;quodlegitur,Omnes quidem refurgemus, fed non omnesirnmutabimuKUt malitlegi,Omnes quidem non dûtmiemuSjfed omnesimmutabimur.

33 Qiiod legitur Malediftus àDeoomnis qui pependitinligno: mutât,ut loco à Deo.Iegatur, A' iudicibus.

34 Quodautem legiturin PfalmOjMinuiftieumpauIo minus ab angelisrmurat, amp;nbsp;legir, A' Deo.

35 Quod habetur loan.t.Plenum gratiæ amp;nbsp;uerltatis:mutato pun-ûo attribuit Ioanni,ex qiiadratura Grammacicæ falla.

39 Et apud loannem cap.i/.ubi Icgitur, Quia dilexiftî me ante c® ftitucionemmundijcenfetinterponi punâum interDile-xifti,amp;Me.

4» Locoeius quodlegitufjlnprincipio eratuerbumipropinquio ri uocabuJo putat potuifle trâsferri. In principio eratratio.

41 Item loco eius,Et uerbumeratapudDeumifilegaturjEtuer-bum eratadDeum,aItiorem fenfumredderet.

43 Loco eius quod legitur,In propria uenir, mutât Infua: amp;nbsp;ex-ponit,id eftjobïùa.

44 Quodlegiturad Philipp.3. QuifpirîtuiDeo feruimusrmutat, amp;nbsp;legit,Spiritu Dei.

4J Quodcaniturin Eccleliaincantico beataeuirginiSjRecorda-tus miferieordiæ fuæ:reprehendit,tanquam non fit ex fen* fu cantici amp;nbsp;beatæ Virginis»

46 Melius effecenfetjorationes publicas înEccIefia dici lingua communi,amp; materna omnibus intelligibili.

47 Quod canitEcclefiain præfationeMiflæ,Cœlicœlorumq; uilt; tûtes,fignificat cœloselTeanimatoSjamp;utituropinatis.

4S Ecclefia in fententijs excommunicationis ferendis receditl difnniciua ChrifiifententiatSittibi ficut£thnicusamp;pu-* blicanus,

S6 Verba Pfalmi,Aperiamin parab. os meum,intelligunturnon de Chrifto,auteius parabolisjfed fimilitudinibus geftoru.

I 57 Illauerba,In omnem terramcxiuitfonuseorum,nonaptatur Apoftolis fecundum literam.nam amp;in Hebræo habetur fi-lum feu linea,non fonus.

58 Omnis Pfalmus qui potcft ad literara exponi de Dauid, no eft exponendusdeChiifto..

R E L I G. P A P I S T I C AB. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«4»

Çp Quodlegitur,Etfpiritus Dominiferebatur fuperaquâ«: non inrelligiturde Spiritu fanfto,

Maria ica conucrfabatur cumiofeph, quod licite amp;abfqjuna notapotuiffentconfummarernatrimonium.

ip Verba Angeli,Bcnedifta tu in mulieribus,no alfertiuèjfed im* precatorièdiâa funt.

7» Qupd ipfain Spiritu cecinit,Quiarefpexithumilitatem ancit-læfuæ:nonintelligiturdeuirtute,autaâu uirtutis, quçdi-cîturHumilitas..

75 Ad uerificandum,Iacobum fuiffefratrem Domini,nihilmagii quadrar,quàm quod fueritfilius lofeph ex alia uxcrre.

7^ PhilofophijDeiprouidentiam erga fingularia non credunt, quot;^7 Signa quæ Dominuspronunciatfutura anteexcidiiim Hieru-falem,amp; aduentum ipfius,non funtallata ut noua aut info lita,amp; ut quicqiiam fignificét, nifi quod mundus folidum curfum eft habiturus.

78; Exuerbo Domini,Angelieorumfemperuident faciempatrii meiinonhaberi, fingulos angelosfingulis elfepræpofitos;

gt In primitiua Eccleßanon dedicabanturMartyrum paCsioneS« gl Ecclefiainueneratione fandorum amp;canonizatione poteß eï rare,amp; omnino incultu Dci,ibidem,fed longo fetmone dl* fpiitatur.

34, Exiftentes in utero,caute amp;nbsp;irreprehenßbiliter baptizarentuf parentum bcnediäione.

87 Duos comités effeBaptifmi, ut perfeótè fufcipiatur, uideliceE præcedentemdoûrinam amp;c lubfequentem.

82 Dominus apud foan.cap. 6.nonloquiturdefacramento^aut (acramentali manducatione corporis Chrifti.

Tres eße modos manducandi Chriftum fpiiitualiteruiatori* bus,contradoftrinam B.Thomæ.

Infantes poll'unt pei feipfos manducare fpiritualiter,nonaii* tem facramentalitcr. quia non poflunt comederc,fed fuge* recourra fenfummanifeßum.

Baptifmus ex fe folofatis cft ad lalutem , ut non exigaturha* bercin uoto cætera Sacramenta tempore opportuno.

5gt;3 Sacerdotem abfq; crimine perpetuö abllinere pofle à facrifi-ciocekbrando. lurediuino nullipræcipitur accipere hoC Sacramentum.

94 VenerabilehocSacramentum poße perrnßrumenta inanimä ta, amp;nbsp;perm anus Iaicas,imó amp;nbsp;ab infirmis, qui peftc laborant,fibijpfis propinari.

5gt;5 Sacerdos fibiCTufcius peccati mortalis, Habens etiam cop'am conficendi,abfq;iniuria Sacramcnti poteftcelebrarc.amp;no indigne etiam nolens confiteri.

p6 Venientesad Baptifmum Ioannis,qui confitebanturpeccata fua, non hoe faciebant auricular! confefsione.

R EL r G, P A Pl STI C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»4J

Sîmîliterquod legitur Aft. apoft.tp. EtcofitebSruraHusfiios, proculdubio nonattinet ad Sacramentalem confefsioné. Apoftoliiscpifcopis imam permittit uxorem,cætensplures. JOO Nunquam iure diuino prohibita fuituxorum pluralitas. jor Multi in primitiuaEcclefiahabcbantplures uxores,imitante« patres ueterisTeftamenti.

to2 Etiam iure naturae uxorum pluralitas nihil habet indecentîç. 103 Papa poteft cum facerdote Occidentalis Ecclcfiæ, nulla exifté te caurapublicæutilitatis,dil'penfare,utuxorem ducat.

J04. Ncq; naturali iiire,neq; diuino prohibita eft copula intereen iuiiKÎoSjpræter parentes ik liberos primi tantum gradus, 105 Interdifpares cultu naturali iurelicitum elt matrimouium. 106 Racbelcm uxorem lacob futfle idololatram.

»o8 Necinfticuit Apoftolos mcndicare. lop Nee Cuafitcollegijs ftatum mendicitatis.

Ito Dominus 1E S VS habuitproprium : incommuni tamen. A-poftoli etiam poft lequelamDomini habuerunt propriügt; nee dimiferunt omnia.

U7 Similiter de calce3mentis,non prohibuit calceamenta/ed m u tatoria duplicata.

u8 De qualitatCjquantstate,colore,figuraueftimentorum,barba, capillis.amp;ciborum deleftu præcipere, difcrepatabuniucr fa dodrina Euangelica.

t24 Soli prædcftinaticxpIicanturpafcendiàPctrOjillis uerbisîPa fee oues meas,Pafceagnos mcos.

»25 Mandata prælatorumferuare,non efl de necefsitateiufticiîp, Sead fallitem.Hunc articnlum amp;nbsp;fi non explicite omnino dicatjCxuerbis tarnen facile poffet colligi.

»26 Chriftusnoniiultfubditoshabcrireliquos à Petro,fed Fratres. »27 ChriftusapudMatthænm non reprobanitilla mandata homi • : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;num,de quibus prophetauit Ifaias.Hic uideatLcdor non-

130 Expofitioillorum uerborum,Nonde folo paneuiuithomo« 131 ChriftuÄ uocans Petrum,amp; focios,i ta efficaciter uocauit, ut ei non potuc int refiftere.

133 Solinonçbeatitudinifubrationedebitipromittiturmerces, 134 Ineouerbo, Quifolueritunumdemädatisiftis minimis:pet minima mandataintelligunturca, quorum trâsgrefsio eft mortaîis.

R E L 1 G. P A P I s T I C AB. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«4^

141 Omnia oris peccata concluduntur his tribus, blafphemia in Deum.turpi fermone in feipfiim, mendacio in proxim urn.

J43 Oratioamp;ieiunium,quæDominus addepellendum dæmo-nium cxigebat,afaipfo oppreflbpotius cxigebar,quamab exorciftis.amp; hoc diäat ratio.

Quod dicitur,Dominus benedixit amp;nbsp;fregit,amp;c. non intclligi-tur debenedidioneconfecrationis'jfed laudis.

*j8 Exuerbis illis Domini,Non ficutego uolo,fcd ficuttu,colli-guntuc dus Chfiftinaruræ.humana, hinc: Non ficut ego t . uolo.

»5P Similiter hiimana ôcdiuina natura colligiintur ex illis ucrbu» In hoc natus fumjamp; ueni in mundum.

»do Ex uerbis Petri,Tu es Chriftus filius Dei uiui, colligiturcon* fefsio filiationisnaturalisjpropterillamdiflionem Viui.

jdi Si non diligimus multum, no funr nobis dimiflapeccatamul ta:amp;c fi dimittuntur nobis peccata multa,diligimus multir» tda Quod Dominus dixit,Oporcetimpleriinme:amp;,Cum iniquis deputatus eftmon pertiiietad inftantem inChriftum perfe cuti onem,amp;eins difcipulos.neccnim mortem eiusautcru cem fignificatjfedcommunem Chriftianoru perfecutioné» jdj Exterior cultus non propter fe ipfum gratus cft Deo, fed pro quanto ad interiorem ordinatur.

tdç Dominus illis uerbis^ Non haberespoteftatemaduerfus me ullam,amp;c.uolnitfingularcm innocétiam ftiam fignificare.

jdd ParaboIaCeminis, quo ad fruftusuarios, milia nobiliexpofi-tione, (|uæhaereticos iugulabat,nouo modoamp;falfo ex-* ponir.

ïd/ Granum finapîs minimum,eft Euangelium, quia minîmaatr* nunciar,id efl Chriftumcrucifixum:quadogmate nihil mi nus,nihi} abieâius eft.

»68 Sagena parabolicafignificatuiolentam captîuatîonem multb rum,quiautinuoluntarièfiunt Chriftiani,autcoaâèiquod non erat in primitiuà Ecclefia.

170 Seruusrlle nequam non corripitur, quianondimiferitdebf-* turn,fed quia non eft mifertus.

IndecoUigitur Domini terribiüs fenrentia , quod pars dimi-dia fidelium,quorum opera amp;nbsp;ftudia luceant,faluabicur.

QL'°^ dicirur.Dormitauerunt omnes,Si dormieruut, inteih-giturdefomno ncgiigentiæ.

\’jf Vndeantemortem inuenicnt claufam ianuamregni cœloru, quod dixit feruus nequam. Metis iibi non feminaRi, noo poteft uerificari,amp; eft phantaftica »ftimatio.

t/S Nouaexpofitio illius.parabolædc filio prodigo.ubilegitur, quod cupiebat 1'aturari de filiquis,amp; nemo dli dabat.

• i8o Noua expolltio iltius lententiae, Filij feculipiudédoresfunt filijs lucis in gcneratione fua.

»S6 Qtiatuorgcnerationes.Salmon, Booz/ObcdJefTc, fuiffe con tinuas, defendere conaturtrib. manifeftifsimiserroribus. De epuloneSiLazaro,incertum cftrâu fuerixuera hiftoria. »87 Maioresludæorum non nouerunt Dominum efte Mefsiah. tSS Petrus apoftolus iuxtaplanum Euageliorum fenfum feptiei ncgauit Chiiftum.

1^7 Matthaeus non fcripfitHebraicèjfedGræcè,ad Hebroos. Sî* militerauthorEpiftolæad HebraeoSjfcripfîtGræcè»

tpamp; Opéra quæ Dionjfii Areopagitæ infcnbuntur,iuccrturo eft an ihinsFuerinr.

îoQ Detenebris in pafsione Domini,nullus apparet mîrabilioc modus,quàm eïTefaâas perfubtraâioné radiorum Solis« aoi Melchiiedech non obtulitlàcrifîcium panis amp;uini Dco.

20j Plures inefHcacesdcduôionesex uerbisEuangeliJ, quarunt nonnullæ funt alicuius momentî.

• 204 Plurimæetiam aliæ expofitiones,ferentes uimliterae,Side ftruentcs uocum proprictatem,lermonisq; reâam rationé, întct quas multæ funt nonnullius momentî.Mihi auté ui-denturomncs.non folùm fuanouitate,ucrumcnamfaifi» tate,manifcftæ.

Leâoreruditusexpendat.-neq;pudct meadnotaffe, quædepre hendi omnia, neq-, etiam me uidiffe quae alij uiderc poflcnqÔc an* notarc.Haftenus Catharinus.

sf Pono id fcriptum primum poll obitu Caietani editum elîa Quod fi eo temporeadhuc ill e in uiuis fuiffer,profcfl6 ei uicifsint obuîafl’et,eiusqidelyriauiceucrfâdctcxiffet. amp;redarguiffct;appx ruUTetqjetiaminde bellus Papillarum confenfus,

Scriplîtidem Catharinus etiam aliumlibrum contra eundé Ca îetanum,titulo de Dîuina prædeftinatîoneChrifti, fatis acritec eumaccufans.Quin amp;nbsp;pafsim ipfum in fuis fcriptis non uniui crro ris arguit. Super priorcm adCor. hæcdecofcribic, qubdcoaftu» lit ibi confitcri ipfe Caietanus, ui ueritatis,tametfi coepiffetcontra S.doarinamamp;ipfumB.Thomâuilificare VOTA, amp;negarcindi-ûum efleaChriftoeiufmodicQtinentiaeamp;uirginitatis VOTVM»

lt;[ Dixi fuprà, fuiffe acreccrtamen in Tridentinoconeilio annd 15 4.7,de refidentia cpifcoporum:amp;extant de ea re aliquot contra ria Papiftarum rcriptaintcrlèdigladiàntium,ubifibiinuicem pi“ reserrorcs obijciunr. Intcraiiajinuno eorum obijcitFranciicu» Torréfis Catharino .qubdnegarit legem MofisclTclcgemDeijSc neget Pauli præcepta efii Chrifti præceptaûdq; cum quorundam ucterum feduâorum hærefibus habeat commune.

êtiam non contra me,fed contra omnes doftoresamp;EccIefiæfen-fum ac diffinitionem aHerere, cœlibatum fiue continentiam mini ftrorum Ecclcfiæ catholicæeffe præceptamp;deiure Oiuinofcripto fancitum.quod latins traâauitaliofuolibro de fcxtaamp;feptimaôC Oâaiia Synodo.ubi confidentifsimè concludit,inquicns:

ERitaq^facrorum miniflrorum Ecclefiæ Catholicæcontinen-tîa præceptoatqjiiirediuino fcriptofancita.Tenentur inquam e-pifcopi,presbyteri,diaconi,hypodiaconi, continerc fcpcrpetuo à fuis uxoribus.quasantè habuenit.idq;præcepto Chrilli,perChri-ftum amp;nbsp;Apoftolos prædicato,amp; ab iplo fcripto.hæc Torrenfis.

Errauitigitur(inquit Cathärjuniuerfus Scholafticorû ca:nis,8c B.Thomas,qui docuir,ex rtatuto tantum Ecclefiæ eflc debitû cou tinentiæ.in fufcipicntibiis facros ordinesiacproptereapolTcin his per Ecclefiâ difpenfari.ubi magna caufa depolceret. Verùm non folus fanflus Doâor,fed amp;nbsp;Poncificij canoncs idem aiïerunt.ut pa tet in lib.6. Decrecàlium,fub titulode Voto amp;nbsp;uoti redemptione, nbi Icgitur : Ex fola Ecclefiæ conftitutione inuentum ene,non à lu te diuino emanarc,infolubile debitum contincntiæ, in ijs qui la-cros ordines fufcipiunt.Sed nimis Iaboro,in nimis notis.En cibi i-florum duorum contradiftionem in re maxima.

Idem in eodcm fcripto:Etiterum,cum taxarer deimprudentîa, quodfcripfcrimperfonalcmamp;afsiduam rtfidentiam non elle iuris diuinijContraCaiecani doflrinam-.quoniametfi uerum effet,ac tarnen (aiebant) fcribi non debniffec,hoc præfertim rempote,quâ do cpifcoporum abfentia à fuis ledibus eo ufq; eft Ecclefiæ perni-ciofajtefpondi his uerbiszQiibd fiuobis placebac, hanc ueritatem i me taceri,dcbucratis uos primi abftinere à falfirate,nc illam tam cônftanter,amp; cumtantoopprobrio.tanquam conlpicuam uerira-tem,infaciem nobisobijcerctis.-præfertim cumnemo negaretde-' titum rcfidcntiae,amp; iota Synodus nauispœnis epifcopos adrefî-lt;lendumurgcret.Egouerônonitafutunquamfapiens,ut cenferé cffc prudentius falfa proterre,quodfuit ueftrum, liante hypothefi tua:quàm uera defendere,quod fuit meum.

Etmoxhæc:Miiltaprætereo abhoc uiroînconfidcratifsîmèdi ûa,quia nimis îonguscfl'et fermo,amp;longæamlgt;ages:tura quia ab ij» quasiam.funtconfutata,poterunt multi dus errores agnofciac tmendari.

fimiliterhornmiiiftitutionemputateffediuiniiiiris,eti.im contra B.Thomam,qui uniuerfaliter dicic, ex (latiito Ecclefiæ taâain elfeieiunij determinatioiiCiTi ,dc modo amp;nbsp;de tempore. hæc lune uerbaeiusUdem quoqj B.Auguftinus.agen« cum quodani phana tici rpiritiis homine,qui de iure diuino uolehat elle leiunium fab-l)aci,concîudithis uerbis:Egoin Euangelijsßc Apollulicis literis, totoqjinftrumentoquodappellatur Tenamentum nouiim, animo id reuoluens.uideo præceptumefle ieiunium. Qnib«sa.utem diebus non oporteatieiwnare, amp;nbsp;quibiis opoi tear,pi«cepto Domini uel Apoftolorumnon inueniodefinitiim. Hæcüle.

Scribit deniq; in eodem libello Catharinus rede,Ius ditiinu ciTc tantum id,quod Chriftus exprefsè locutus eÜ, aut quod inde cui-denter probari deduciq^ poteft;amp; non decreia Pontificum Sc coït lt;iliorum.idq-,eciam authorirate Thomæ confirmât, iieiba eius in-teralia font hçc; Primùm fi uolumus propriè intelligere lus diui-niim.ut à natural! amp;ab Ecclcfiafiico differt, ficutaccipit B. Thomas, Se ficut accipi debet proptereius excellentiam 8c notabiles ab al ijs iuribus dilTerentiai ; ita ut dicamus illud fol um modo elfs JUS diuinum,quod uerbo Domini exprefio prçlatum cil, aut inde clara aut prompra fequcla dcducitur.

Narrat Catharinus amp;nbsp;aliud dilsidium fuæcateruæ inconciro. •quod cum deliberatum cft de dogiT)atc(iam aliquot Icculis cauii» non cruentis gladijs inter Dominicanos amp;nbsp;Francifeanos agitato) an diua Virg-o fit in originali pcccato concepta,aliud fit al js in c5-cilio uilum:quodq/mieiim,dum illi deearecôlultant, a magillro facii palatij amp;â!ijs quibufdam Theologis amp;monachis fiteditiis li ber Cardinalis à Turrecremata, olim contra incontaminaram coït ceptionem D.Virginis feriptus.Quarc ipfe paulo póftafperopro-lixoq; feripto earn conceptioncm publiée propugnauit. ex cuius præfationc ad Synodi patres paucahic adlcribam ; liber alioqui eftRomæimprelïus.

Nam hune feftiuum imm.aculatæconceptionis dicni fubalio nomine celebrate,quàm facrofanüa Romana Eccllt;fiA,amp;.jli^cun-ftæuniucrfi CbriHiani orbis confueuerunt (id quod hic Joins or-do Dominicanorum,non tarnen uniuerlus,fed ex parte ûcit)quid (rogo)31iud cft.quàm Pétri cathedræderogare.atqj uifii temera-tio illam reprehendere, 8c le folos prædicarc fapicntes?Hoc certè ex receatibus iiloruntfcriptisjutcÿ parte audiftis,plen;s arrogan-tia,iukitii

tîajnfcitia amp;nbsp;caliimnîjsjfatis euidenter educitur. Siquidem qutid facrofandaRomanaôcuniuerfalis Ecclcfiacelebrare iam olimcer to decreto,etiam cum plenifsimo indulgentiarum faiiore,fufce-pit;amp;elap{îs aliquotfeciilis,cum magno omnium plebium con-fenGone celebrauit,ambo hi fpinæ contra Euangelij ueritatem pu gnare,amp;(quod horreo uel meminifle) impietatem atq; humanum commentum e(rc,amp; inde quinquaginta ofto errores in Gde edu cereauG funr,falûfsimè atq;impudentilsimè alTereremihil ueren-tes A,poftolicæfedis an3thema,inXiftinisdecreti6 in eos pronun-ciacum,qiii eiufmodi blarerarentj aut potius blafphemarent.Hæc Catharinus.

Aliquotiesetiamrenoiiatum eft illudueti’s 3ratroxdifsidium, præfertim in ifto conciliabulo,an Papa G t fupra Synodum,aut cô-trà Synodus fupra Papam. Sed Temper ea rations ell feoatum^ qubdoportcat Lntheranos prins damnari, amp;iugulari, pofteade» piqjdomefticas lires traélare:cum contra iufius btinitio fûi accu-fator, amp;quifquepriusGbimederi, accx fuo oculo trabemeijcere debeat.

Longum effet omîtes diffenGones iftius lacrolanôi conciliabu lirecenfere, necnobisomnes notæ funt.Occultantenim illifan-ftifsimi patres fuas controuerGas, ut qui lucem metuunt. Di-âum alioqui eftfupra quoq^uede eis,amp; infra etiam aliquidad-neftetur.

ScripGt idem Catharinus etiam de confecratione in ipforum Miffa proprium librum:amp; multorum teftimoni^s multigqj rationi bus probat, Chriftum non ijs uerbis contecraffe, quibus ipG in fua Miffaconfécrant. Quodeftnotatulongé dignilsimum : ut tanto tnagis appareat,quanti Gt eorum M'iffa facienda. Fatetur alioqui, plures PontiGcios ualdeægrc hoc dogma ferre, adeo utpropterea quod deea controuerfia dicereaudear,omnes in ipfum ucîuti fco-pum fuafpicula colliment. Quinetiam confitctur,ita fuosPapi-ftasurgeri, amp;ueliiti inanguüiasquafdam redigi in difputatione dcMiffa,ut non pofsint inuenire rationem euadendiamp;refpon-dendiiatq; adeo in uaria dubia concludi, ut ipûmet inter fe diffen-tiant. Verba eius in eo libello funt hæc:

Aufertprçterea (fcilicetprçdrûa opinio) multas amp;uerasdifG-cultatcSjOb quas ridentibus hçrcticis,ita laborant noftri (Gt fas uî laloquijut uis unu5 çum alteio «onwcniat, quod ex parte iam in-dicaus-

dic«uîmuj,Hæc,ut ucrè dixit Innocentius.foluitlaqucum, â quo illi fefe expedite non ualent.

Compofuit quoq-, hicidem Catharinus librum de Imaginibu», inquoconfitetur,uehementem difccptationem elle inter fuo» P* piftas,deimaginumadoratione,cuiusuerbaamplioiisfideigratu adfccibam:

Verùm (ut ab initio diximus) de ipfarum îmaginum cuitu acue neratione, etiam inter Catholicos difpuratio aliqua eft: uideliceC præter utilitates prædiâas 8c folai^a fpiritualia, quæ de imaginib» capiuntur,utrum etiam ad hoc fculpâtur uel pingantur imagines, utipfçadorétur,8caliquis cis cultusreddatur. Sunt enim qui hoC omninonegent,amp; clament elTeidololatriarn. Videnturautcm no futilibus argumentis moueri, necabfqs maiorum, imô etiam fcri*

•En uides Chriftiane frater,ut etiâ inhac parte de fuis idolis Ca colyci Magiftriprobe interfefe mutuócól'cntiant,dum alijcôten duntcultumimaginumeiïeidololatriâ,alij ueroelTepium Deicui tum.Sed pergamus ulterius,ad alia illorum difsidia detegenda.

Non minimum certamen eft noftris Ecclefijs cum Papiftis de ta lidiuortiojubiinnocent! perfonæliceatdenub contrahere.Nadi pontifex,eiusq; ius,tantum feparationem à leâo amp;nbsp;menfa conce-dunt.Scripfit igirur Catharinus ifte integrum librum,quo confen-tiens cum Caietano amp;nbsp;Erafmo, contra plerofqj Papifticos fcripto-res,amp;ipfameorumpraxim,ufumq5 acconfuctudinem,tuetur no ftram fententiam, non quidem de utroq; coniuge, fed tantum de folo marito:quamquiuolet,legatin coprolixius. Ego tantûpau-cas lineas inde adfcribam.

Stat fententia Domini apud B. Matthçum his uerbis ; Quîcun* quedimiferituxoremfuam,nifiob fornicationem,amp;aliam dux« rit,mœchatur. Hçc una oratio, niC uim literçafferamus, profeûb duarum orationum uim habet. Vna eft affirmatiua, contincns hu* îufmodiregulamrSi quisuxoré fuam abfqicaufa fornicationis dî miferif,amp; aliam duxerit,mœchatur. Altera eft negatiua, quç c5-tinetexceptioncm à regulaproptcr particulamillam Nifi, Sceft: Siquis uxoréob fornicationem lt;limiferit,amp;aliani duxerit.non mœchatur Siig'turficintelligitorhçc Domini fententia,utuerba ipfaquàmmanifeftifsimcuidétur porrigcre,iâeftdecifa quçftio.

R E L I G. P A P î S T I C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vî

afferat quietem.fi uolumus fuftinereefle illicitam cum altera copu lamctiâcxcaufafornicationistuidetur fatisiuftificari Caieranus, qui putauit ex hac Domini lege (ut litera plané fonato licere Ghri-ftiano dimittereuxorem fuam ex caufafornicationis,amp;aliam du-cere:quod amp;nbsp;ali ja rationibus uidetur poffe perfuaderi.

Ein primis magna ilia ratio,quam ipfe Caietanus 3dfert,8é a-lijanteillumcogitauerunt,amp;poteftcuiq; parum cogitanti facile occurrercjuidelicet : Omnis refponfio fapientisdebctaptari atqj înterpretari ad mentem amp;nbsp;fenfum interrogantis;aliàs non efict re-fpondere, fed uerbadare.Quandoigitur Dominus eft rogatus à pharifæis,anliceret uxoremdimittere,rogatus€ft dedimilsionc ;j)erpetHaacperfeâa,cumlicentiaducendi aliam,

Pergitrecitare plures rationes pro fuaamp; Caietani fententia, de perfefto diuortio,cum poteftate ncui coniugij.

Contra uerb horum antefignanorum amp;nbsp;columnarum Papatus fententiam,Ruardus Tapperiisdecanus Louanienlîs, tomo 2hi-fce Scalijsuerbisaufterèinfurgit,eorumq;fententiam damnat,in-quiens;

Ex quibus manifeftum eft,uerum non efre,quod Ambrolius Ca tharinus, agnofcens doftores Ecclefiafticos in hacfententia elfe Concordesjdiciteos fecutoseflebeatum Auguftinum:ex Annota-lionibus Erafmi feduduSjqui noftro hoc feculo primus hune feru pulum mouic,amp; argumentis probabilibus perfuadere conatus eft, qubd innocent!,dimifla adultéra,fecûda ducere licet. Qua eins do örinäjin qua tarne ipfefefedis Apoftolicæiudiciofubmittir, Mar tinus Lutherus Scuniuerfi noftræ tempeftatishæretici, tanquam certam fententiamampleéluturntautcardinalis Caietanus, theo-logus multum exercitatus.eandem fequi uideatur.

Et paulo pbft.’Mirandum itaq; eft,Erafmum, cardinalem Caie-tanum amp;nbsp;Ambtofium Catharinum, qui tarnen fe in ornnibus fubgt; ijciuntiudicio Ecclefiæ,fententiæ contrariæ tantopere fauere, ut Uel ad minimum de ea dubitareuidcanturcumignorare nonpo-tuerintjhasfedis ApoftoIicæamp;Cociliorum definitiones. QjLiis hç reticorum librosfccure legere poterifquando columnæiftæ, Caietanus uidelicet ScCatharinus, ex difputatione Erafmi in Annota tionibus,amp;hæreticorum librorum leAionc,in clarifsima haciie titatis luce uacillare cœperunt, imb amp;nbsp;in errorem funtlapG?

ßE co N TR o VE RSIIS aduerfariorumteftimonijs de fiiorum Papiftanim feâis, difsidij® acerroribusimmorcr,paiica adhiiceius didarccitabo,^ nioxad alios célébrés Antichrifti fcriptores tranfibo. Sic uerb is quodam loco contra Caietanum inquir:

Qiiocirca manifeftè patet,plnra!itatem uxoriim «erbo Do^mini prohiber!,amp;diuortiadicct Caictanus eamiixorum pluralitacem concefferifjContra Euangelium Chrilli,Sc iiixta Mahomens lt;pur« citias. Item alibi:Qoocirca ille certe ß. Auguftino non placet, lt;ui tarn immoderate placet Auguftinus, ut nolit eum unquam à iieroaberrafTe.NaminhacrenoHratempeftate PL V RJ M v peccarumeft,amp; PECCATVR adhuc,cum amp;nbsp;res Theologica ti-demrcdadafitin FACTIONES amp;nbsp;fedas.Noluntenim quidanl ex noflris, ullum penitus in B. Thomæfcriptis toiineri enorem, admittere:fed lege lata obligant feipfos ad defendendu indilcreie omncm illiusdodrinam.In quoipfi uehementer B.Tbomæ difpli cent,qui de fe id exiftimari,amp;. bunc fibi honorem tall'b tribui (que facris duntaxatdebemus piophetis,qui infpirantc Spiriru Dei lo-cuti funt) nunquam uoluit:amp; nunc tanto magis ab hoc immoderate zelo abhorrer,quanto magis coniunâus eftucritati.Et quod de THOMlSTlS dico(quiaiuftus inprimiseft accufatorluii-pfius)audiatamp; SCOTISTAE, amp;quotquoc VARUS SECTlS pertiriacirer ADH AERESC VNT.

Audis pie Ledor,hunc grauiter improbare, qubd fui Papiftsc 3* deb Patrum amp;nbsp;fcriptorum authorirate nituntur,eosq; perinde urgent,eorfiq; dogmata tuentur, ac fi illi nunqua ufqua à uero aber-xalTent. Quod quideaffirmat ab ipfomet Auguftino amp;nbsp;Thoma re* prehcndi, Audis etiam enm teftari,fuam feu Papiftarum theoîogiî ac theologos,in uarias feftas amp;nbsp;fadiones diftradam difcetptamq} «fie.En tibi iftorum religionis concordiam.

Idem quoq; Archiepifeopus fcribirin quada praefatione ad cort cilium Tridentinum,fcquentia, deStholafticis amp;aIijsPapifticigt; theologis;

Quamobrem iure meo polTem contemncrc quofeunq; nel ma-Jeuolos,ucl imprudentes, ac temere obloquetes in fratrem fuum, amp;nbsp;pro lus MAGiSTRALITATE (ut ita loquar)ne uel maligni-tarCjUel temeritate dicam,qui adeb facile pronunciant,Hoc H AB RETIC VM eft,hochære{imfapiens;illud fcandalofum,illud erra Beum,autquidMle;cwwnienfuaeSeniçntise RATIOMEM red-dete.

^ere,ubîurusuenerit, NONfitillisin PROHPTV; fcdficxâ-ftiusrestrafterur,autriibtiliusdilputeturj compcriiint poftmodo Ea fedamnaffc, QVIBVS amp;ScripturæfacræacfanâiPatresÔC ipfæEcdeGæChrirti ASTIPVLANTVR.

En audisamiceLeâor,quàmi(le Archiepifcopusfœdam terne ticatem,infcitiam,acq; adeo blafphemam impictatem fuis Theolo gadris adfcribatjquôdnon rarb eacondemnent.quæ turn à facris literis,tum amp;nbsp;àS.Patribus doceantur. Bella hçc meherclè Concordia cftjôc dignifsima quç à miniftris Antichrifti iaftetur. De fuorfi «quoq; templorum amp;idolorum caftimoniaac religiofitatc dignif-fima leâu obferiiatuq; fcribit,inquicns hçCjquçad usrbû adfcriba:

Eftpiâoramp; fculptor in kalia,noftraçtate egregius,Michael An gelus nomine,qui admirabilis cftin exprimendo nuda hominum corpora amp;pudenda.Commendoartemin fado.'atfaâum ipfuni uehementer uitupero ac deteftor. Nam hæc membrorum midi tas indecentifslmein ARI S amp;nbsp;PR AE CIP VIS Dei S AC EL Lis tibiq; confpicitur. Verùm annumereturÖc hic cum C AETERIS JMVLTIS ET MAGNIS ABVSIBVS, QyiBVS FOEDA-TVR ecclesia dei, SPONSA CHRISTI,

Audis pie Leftor.prçclaram iftorum Diuorum,SacelIorG amp;nbsp;Sa-cerrimofum adituum caftimoniam, decentiam amp;nbsp;ædificationem. An uerô nuilaindecétia, amp;nbsp;noxiabonorum morum deftrudio cft, qubd fanétiamp;fanâç pinguntur,fingunturScfcuIpuncurin uefti-tu luxurioGfsimo,quiuelreginasipfas,uel potius fuperbifsima fcortauixdeceret?Vndefimpliccs,amp;iuuentus tantû fuperbiam ƒ« ftum,luxum,amp; deniq-, auariciam difcanticû illi quorfi ftatuæ fin» guntur,olim non rarb etiâ uixrudia ueftimétaadipiici potiierint; dcalioqui frugaliratis, moderationisachoneftatis ftudiofi eHent,

Idem alibi quoqj fequentia fcribir : Quod uero omniû eft te ter-timû.hac tempeftatc in excclfis templis ac faceilis olFcndes pidii-r ras tanrçlafciuiç,ut quicquid naturaocculuit curpe noftrum, ibi liceat contemplari,ad excitandam non deuotionem, fed cuiufuis dcmortuçcarnis libidinem:quod tantum nefas noftra,ideft,prjela torum culpacôtingere,qui ôchecncdû patiûtur turpifsimalpeûa Cula.fed eorûnonnunquâctiâ autores funr, nemnpotellinficiari,

Abeant iam impij apollatç amp;nbsp;Antichrift’ pfeudoprophecæ, qui tiocifer3ntur(utScaphylusin quodâlibrojiuuentutéexfacris lite twimpuritateniacnrjtum deprauacioné difcere,amp;t ad taies plus

quam Ethnicos aut Sodomiticos priapos Sc uuluas adorandos co téplâdosq;,fuas fiüas/ororeSjmatresqj amp;nbsp;cognatoSjUeliiti in quae damjproftibulaadducant,uttantofe prompcioresSc deuoriores adobfequiaSactificorumexhibeant. Curentqiioq;talibus diuis milTasfieri,eisq^fuauota ßcpreces ofFerant.Sichabebuntfimiles labra laftucas,eritq; fpiritualis l'cortatio ( ut plerumq; fieri alTolet) corpore coniunfta. En tibi ipfius Babylonis,aut Sodomæ amp;nbsp;Go niorrhç confenfum amp;nbsp;harmoniam,immundifsimis inferorû Ipiri-tibus,€orumqj facrificis longe gratifsima.Sed de pijs confcientijs, pufillisqjChriftf Paulus inquit: Quæconfonantia tcmplo Deicü idolis ? amp;nbsp;talib. benepriapatisacuuluatisPapiftarû dijs dcabusq;, talibus proftibulis iniftorumcófenfurcIigiofil'simèDeus colicur.

Veiùm omittam aliquando tandem ilhim,licetcelcberrimum, Papidarum fcriptorem,amp;facrofanâum Archicpifcopum, piima' liumqjcociliabuli patré:acdealijs quibufdânônihil dicâ,uc tanro magis ac certius Papiftaru teterrima difsidia innotefcant, quâdo-quidé eoiû fcriptores nobis ea profumma confenfioneuendicâr.

Maximæfuitapud Pontificios anihoritatis AlbertusPîgbiu« Carpenfis.ncq;fanèuulgarisfuiteiuseruditio,adbçcpfopugnâdi Papatus ardentifs.ftudiû,ut nSfitmirufiillieummaximifcccrint.

Hic autem fophifticam aut fcholafticam Thcologiam,totamqi Sorbonamgrauifsimèreprehendit,eorumqv fomnia deoriginali peccatoamp;articuloiuftificationiSjfcuquidfitueraiuHiciaSciulHfi catio Cbriftiani hominis,grauifsimè reprehenditracdamnatfanc hune pofterioremarticulum,amp;: qubd prorlu» nemo fuis operibus acmeritisiuftificari queat,ucrifsimè fecundum nos dcfcribit,6c counantifsimèafleriu

Adfcribam aliquot eius teftîmonia:ac primùm quidé ipfius ce» furâde Seholafticis fophiftis,corumqj pfeudothcologia propona.

Qiiemadmodnm lib.4.Hierarchiæ noftræ per fingulos,præfer-tim autem in Anaftafiojamp;Pont.Gratiano, illo Deerctorum com-pilatore,àquo ille,orthodoxus alioqui ôcfanâus Pontifex,non fe meliHfamaturamp; produciturutbæreticu«,ita euidens fecimus,u£ ueldigitis palpari pofsit impudenscalumnia,necinucniâtaduer-fari; quod contra pofsincdicere,tametfi maxime inuentum cupe-rentjUO lolum illi qui nuncex profefTo impugnant authoritatem Eeelefiafticæ hierarchiæ præfidis, Sc eam uniuerlam euerfatn uel-lent;fedetianinoftïoriim pleriqj.Qiiicum NlHih didicerint, quàm

R E L I G. P A P l S TI C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«)7

lt;}uàm quœînSorbonis Scfcholisaudire confueuerunt,nonfeiûc ijs contradiciab aliquo,ne quidignoraffeuideantur:fed ea uniuer fa.tametfi PAR VM SANA, uelutdefinitionescertasSiEcclefia ftica DOGMATA nobis proferût.Qui cum eæteris omnibus nihil habeant,quod noftris contradicere ualeant,amp;c.

Audis pie Leftor, quo teftimonio omet ac honoret Pighius fuos Scholafticos aut Sorboniftas theologos.tribuens eis fummâ înrcitiam,ambitionem,fuperbiam,amp;parum fanam theologiam.

Dilîentitigitur Pighius,ab omnibus ali/sfcriptoribus acfcho-lis Papiflarum ; primùm in defcriptione originalis peccati ; quod quid'nam fit, negatadhucin ipforumcatholicaEcclefiaconilare. lam ru mihi cogit3,quæ nam fitiftaconfenfio, 6c cerritudo fidei ac Qoflrjnæ Pontificiæ, quæipfum inicium auc capuc totius ipCorum religionis adeo incertum,incompertum ac plané ignotû habeat: Unde tarnen totareliquarheologia depcndet. Sedaudiamus cius fcntentias, proprijs ipfius uerbis recitatas.

Quid nero fit ipfum peccatum originis, amp;in quo confinât eins ratio,propriaEcclefiafticadefinitione certum nô eft;ôcpériode ua riæ de hocante nosfuerunf,atq; eciam nunc funr, orchodoxoruni fentenriaf:amp;adhucfub indice lis eft. Auguftino ferè uifum eft,co cupifcentiam carnalem.in concnpifeibiliter gcn iris, 8c lege nafcé-di commun! propagatis ab Adam,uerèrationem peccati habere; perBaptifmum tolli eius reatum,8cuniuerfamculpæ 6c peccati quam habuitrationem,ipfum uerb in nobis relinquiadagonem. Alijs non probatureaipfa Auguftini fententi3,nec uideturconcu-pifcentiam illam.qualis elfe poteft in paruulis,ueram peccati ratio nem haberepofletutin qua, diligenter expendentes omnia, nihil înueniunr,quod Dei ipfius opificium non tit;8c proptcrea ad uerâ peccatirationem uicinius collimantes, peccatum originale defi-niunt,carentiamiufticiæoriginalisdebitæ,elfe.Cuius opinionis D. Anlelmus Iib.de Partu uirgineo, author elfe uidetur.Etquâuis inter duas has de peccato original! definitiones 8c fententias, ferè Scholæ hxreant,nifi quöd quidam,uclut media nia quærentes in-ccdere,exduabu$ unam facianr,8c utramqjin unum confundant; nulla ramen eatum omnium exEcclefiædefinitionecertaelljimb omnes mihi certo atqj euidenter falfæ uidentur:cuius meæfente tiæ rationemmoxexplicaturus fum. Non tarnen damno eos, qui ahquamfequuntuKex prajdiâis lententijsmecdemum fi quis af-

ferret nouam aliquam, quandiucertc nulla de hoc ipfoed catholî cæ Ecclefiæ definitif) acfententia.Aduerfariqs uero non damnare nonpoirum,quód ipfifihihancauthoricatemarrogent, ftatuendi definiendiq-, nobis id,de quo haâenus inter Orthodoxes libéré difceptatumeft'.amp;ranquam certutnid proférant in articule fuçfi-dei,quodnonfolum incertum,fedetiamcertôfalfum,imôplané impiumeft.

Idem Pighius amp;nbsp;hæc fequentia, de incertîtiidine doârinæ ori-ginalis peccati àpud fuos, adijcit, affirmans fe omnium Pontificia rum Academiarum doärinam deeo capite damnare amp;rcfutaré. Inquit igitur i lie hæc quoq-, ad uerbiim;

Quia tamen,quæ eft iudici; mulrorum temeritas, ne dicam ma lignitasjiiifiipfe,quodhadenusdifsimulaiii, quod namoriginia peccatum intelligam, clarè explicauero, fufpicaturos uideo non-nullos,nos Pelagij amp;nbsp;Cœleftij impietatem clàm amp;callidc refufei* tare uoluiflemec ullum credere, ut qui omnium de eo,non folum aduerfariorum,fed etiam catholicorum ( fine quo illud fatis lucu-lenteramp;efficacitcr fieri non potuit) receptas inScholis coargui-mus fententias,nec aliam ullam certam protulimus, ut de quo:Etf clefiafticadefinitione adhucnullacertacft,Cogordeeoipfo,quâ-uisinuituF,meam hic explicate fententiam.Quam tarnen, non ut certam,fed ut illis(quod mihi equidem uidetur)probabilioré pro-ferti,3 me Leâor accipietrfuo nihilominus cuiq; de ea lâluo iudi-ciorqua fiquis probabiliorem amp;nbsp;ueriorem certioremq; attulerit aliam,ego primus hac mcaabiefta.illam fequuturusatqjamplexa-turusfum.Qiiod uero inuitusadilludipfum hocloco accede,ea caufa eft, quod in expli candis his quibusnuncEcclefiacécutituC turbaturq-,controuerfijs,nihilnifi certadefinitaqjafFerreapudme eonftitueram.-id quod in fequentibus obfcruaturus tenoi e perpc' tue,in hac una tantifper cogor negligere, dum non folum aducrlâ riorum,fed noftrorum quorundam temerarijsiudicijs êcfulpica-tionibus de nobis occurro amp;nbsp;fatis fa cio. Nam ira de nobis iamdu-dum fufpicari nonnulios etiam noftrorum animadiierti,cum nulla mihihadenusreceptaru, quid nam fit illud peccatum origin’^, fententiarum probarctur; amp;nbsp;non fine caufa reeufarem meâ.ita nu-dam deeo proferrc,cxplicareq; fententiam.Hæcille.

ConfiderâChriftiancLeftor,belIam iftorum concordiam,ubî præcipuuseorutndoâoracpropugnator,primaria ipforû dogma t3,idqi

fummisjUtmoxclarius apparebitjprorfusreïjcitjConfu-tat,ólt; anathematizaç, Abeant igitur ifti leduftores, l'uoium o-culoriimtrabem occultantes,nobis tenuesfeftucasexprobrent. Nuncporró eiufdé teftimonia dearticuloluftificatiouis.quibus noftiam quidem lententiam aileritjluam uerócondemnat,otdine ßc ad uerbum fubijciam.

Et haâenus deredempttonis 8c falunsnoftræ,in Chrifto nobis redditæ,myflerio,utper ilium àdiaboli captiuitate,amp;eterna mor tcredempii, Deoq; réconciliât! fumus. Vcdeftituti omnesinno-centiaôiiufticiapropria,in ipfo,atqieiusetiam iufticia,iiiftifice-mur coram Deo ; imo ut iplclit iuflicia 8c fanôificatio nofira corâ DeoiAi curin opéré leparationis nollræ mediatore illo nobis o-pus fuerir,recundum i egulam catbolicæ fidei,Si diuinarunr Scri-pturarum fcntcniiam,utex:liin-o,faiis explicatiim cft.

In qua,quôd paulo prolixiores fuinius,tam aduerrariorû,quàm etîam noftrorum caula faâum eft.iüoiuni fiquidem, quoniâcraf-fifsimam eius ignorantiam nobis improperantes,uidentur quidé AL1QVID deeoiplouidere,atq;intelligere,ledueliitperlom-tium:quod fane explicate non polsinr,nifi plurima errorum pefti-lentium porrentacommifccant. quo intelligerent, uerius Sicla-rius quàm à fefuisq-, hæcdoceri in catholica Ecclelîa, amp;nbsp;à nobis in telligi. Noftrûm uerocaufa,quoniam difsimularenon poffumus, HANC uel PRIMAM dodrinæChriÜianæ PARTEM OB-SCVRATAM, quàmilluflratam MAGiS à SCHOLASTlClS SpiNOSiS plerifq; quæAionibus ôcdefinitionibus, lecundum quasnonnulli magno fupercilio primam in omnibus authorita-tem fibi arrogantes,amp; de omnibus facile pronunciantes,fortafsis ctiam NO STRAM banc DAMNAR EN T lententiam, qua propriam,amp; qiiæ ex fuis operibus effet coram Deo iufficiam, de-ïogamus omnibus Adç filijs;amp;docuimus,una Dei in Chriffo niti nos poffc iufficia,una ilia iuftos cfle corâ Deo, deftitutos propria, nifi hoc ipfum aftruxiffemus aliquanto diligcntius.

En audis iffum quafi Achillem Papiftarum, totam ferme fcbola fticam Theologiam darnnare,ut parum fanam.eiq;tribuere,quôd fumma ilia capita doârinæ Chriltianæ de officio Chriffi, deq; ge* neris humani percumredcmptione,ac deniqjdeiufticiaamp;iuRifi catione obfcuraucrit.Nunc igitur brcuiter ueram fenrcntiâ eiufdé de iufticiaôciuftificatiôeprorfuscu noftracSgruétcadlcribemus.

Nam quodnoninoperibusnoftris,non in iufticta noftra,fed in unaignofcenteiniquitates noftras mifericordiabeneuolentias erga nos diuinæ amp;nbsp;falutis à Deo afsignandæ nobis fpes fit, Daui-disteftimonio Apoftolus adRomanos comprobans, nonaliaiu-fticia ni ti nos poffe,nifi quam imputari nobis,abfq; noHris operi-bus, affirmat:Beati,inquit, quoru remiflæfunt iniquitates,amp; quorum teöa funt peccata.Beatus uir,cin no imputauit Dominus pec catum.Non dicit,Beati qui ex operibus fuis iufti coram Deo funt; Beatus uir,qui non commific peccatum,nec fecit iniufticiam:fed, Beati quorum à Deo mifeficorditerremiflæ funt iniquitates,quorum ipfe fuaiufticiategitamp;abfcondit peccata:Beatus uir, cui Do minus iam peccatum(quo uixcarcrepoteft, certe nuquamcaret) non imputât.

Hane ille præcurforis pater, cognitionem falutis prædicatmon in noftra ipforum iufticia,quæ nulla eft : fed potius in noftræ iniu-fticiæ aut peccatorum noftrorum remifsionc pofita.Quam ipfatn, etiam Paulus in ea quam apud Antiochenos condone de falutis fummahabuitjficconneöitcum iufticia,utidem prorfus effe ofte dat.Notum,inqnit,uobis fit,uiri fratres, quod per hunc uobis re-mifsio peccatorum annuncieturab omnibus,à quibus non potui-ftis in lege Moyfi iuftificari.Hoc ergo nobis iuftificari eft, quod peccata nobis mifericorditera Deo remitti in Chrifto.

Quoniam quidem,inquir,Deus erat in Chrifto, mundum reco-cilians fibi,non imputas hominibus fuadeliûa.Et depofuitapud nosuerbum reconciliationis.Inilloergo iuftificamur coraDeo, non in nobismon noftra,fed illius iufticia.quç nobis cum illo iam communicancibus imputatur.Propriæiufticiæinopes, extra nos, in illo docemuriufticiam quærere.

Elim,inquit, quipeccatumnonnouerat, pro nobis peccatum fecicihoc eft, hoftiarn peccati expiatricem, ut nos efficeremur iult; fticia Dei in ipfo.No noftra,fed Dei iufticia iufti cfficimur in Chri* fto.Qiio iure?Amicitiæ, quæ communionem omnium inter ami-cos facit,iuxta uetus amp;nbsp;celebratifsimum prouerbium : Chrifto ingt; fertis,conglutinatis amp;unitis,etiam fua noftrafacie,fuasdiuitias nobis communicatjfuam iufticiam inter patris iudicium amp;nbsp;noftra iniufticiam interponit.Sc fub ea ueluti fub umboneac clypco, à di uina,quam commeruimus,iranosabfcondit,tueturacprotegit,i-mo eandem nobis impartit Sc noftram facit, qua tefti omati^j au-daâer

RELIS. P A P I S T I C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tôt

«Jafleramp;fecurèîiam diuîno nos fiftamustnbunaliamp;iudicioûu-ftiq-, non folum appareamus,fcd etiam fimus.

Qnemadmodum enim uniiisdeliâo,peccatores ctiam nos fa-ftos affirmât Apoftolusdra unius Chrilh iufticiam, iuftificâdis no-bis omnibus cfficacem^fTe-Etficutper inobcdientiam uniusho-minis, peccatorei conftituti funtmùkizficperobedientiam uni-üs,iufti(inqinOconftituenturmulti. Hçc eftChriftiiufticia, eius obedicntiâ,quauoluntatem patrisfui perficicin omnibus. Sicuc contrà,noftraioiufticia,cftnollra inobcdientia,amp;mandacorum Dci præuaricacio.

In Chrifti autem obedientia,quôdnoftraconocaturiufticia,inde eft,quod nobis illi incorporacis,ac fi noftra effet .accepta ea fer-tiir:ita ut ea ipl'a etiam nosiufti habeamur. Etuelut ille quondam Iacob,quum natiuitatc primogenitus non effet, fub habitu fratri» occulratus,atq;eiusuefteindutus, quæ odorem optimum fpira-bat.feipfum infinuauicpatri,utfubaliéna perfona benediftionem primogenituræ acciperet : ita amp;nbsp;nos, fub Chrifti primogeniti fra-tris noftri preciofa puritatedelitefcere, boao eius odore fragrare, eiusperfciftione uitianoftrafepeliri amp;obtegi,atq;icanospi;fsi. mo patri ingerere^utiufticiaebenedii^ionemabeodeaffequamur, neceffeeft.

Et paulo poftJuftificat ergo nos Deus paterbonitate fuagratui ta,qua nos in Chrifto compleaitur,dum eidem infertos, innocen tia amp;nbsp;iufticia Chrifti nosindurt:quç una amp;uera amp;nbsp;perfeâa eft,quç Deifuftinere confpeûumpoteft, ita unam pro nobis fifti oportet tribunalidiuiniiudicijjamp;ucluti caufæ noftræ interceffbrem eidé tepræfcntari.Quafubnixijetiamhic obtinemus remifsionem pec catorum noftrorumafsiduamicuiuspuritateuelatçnon imputait lurnobis fordes noftrç.imperfeûionum immundiciç,fed uelut confepultçconteguntur, neiniudicium Dei ueniantidoneccon-feûoin nobis,8cplané extinélo ucteri homine,diuina bonitas nos in bearam pacem cum nouo Adam rccipiat,

Hîcuidesprimaria doElrinç noftræ capita,nempe de extrema borninî» corruptione.fummanoftrorum opcrum indignitatc, legis diuinçfcucriTatc, amp;nbsp;de falutariiufticiaChrifti, deqj eius crga nosimputatione.amp;dcniq; de ueraiuftiftcationejàfummoaduer-fario Theologo 8c antefignano proueris agnofci.haberi, 8c propa Um côptobari.Quodamp;ipfemetfcriptordil’ertècôfitetur.inquiés:

Etquanquamïn eo magna ex parte non uideantur admodum pugnaturi nobifcum noftri aduerfarij, ut quos uideo EIV S M lt;gt;nbsp;Dl quid, QyALE ànobis explicatumeft,imaginarideeodé, amp;uidere.

Et ftatim hæc fubiungitrln primis,non admodum puto pugna-buntnobifcuminiuftificationis (utanobis explicatum eft) lalu-tis4smyfterio,quatenusexDeo ScChriftocft. Sedin hoe uertitut uniuerfa hæc noftra controuerfia, in quibus ex nobis, amp;nbsp;quo pa-öo difpofitis, opcretur. Nos demonftrauimus amp;nbsp;fidem illam pro-priè diftam, qua Dei ueritati, mente amp;nbsp;animo firmiter aftentimuï atqjinnitimur,requiri,

Paulo póft addinltaqj quód illi fola fide,non charitatciuftifica-fi nos affirmant: nos contra dicimu8,necfide,neceharitate noftra nos iuftificari coramDeo,fiformaliter amp;propricloquamur: fed una Dei in Chrifto iufticia,una Chrifti nobis cqmmunicata iti fticia,una ignofcente nobis pecca ta noftra Dei mifericordia;quod fuprà euidens fecimus.

Hadenus audiuimus Pighium minime pigenda de fummÏM capitibus ChriftianaEdodrinæ,pronobis,contraPapiftica8abO'* minationesafterere. Nunc contra audiamus,quomodoRuaf-dus Tapperus decanus Louanienfis,amp; alii,eum turn ob hæc iieriS dodrinæ capita comprobata, tum amp;nbsp;ob alia,unàeum Catharino condemnent. Sic igitur Ruardus in fecundo tomo Louanienfi feribit:

Qu are redifsimc definitum eftin concilio Tridentino, feftionc quinta,capite VII, quódcumiuftificamur,nonmodóreputa-mur, fed uerè iuftifumusSc nominamur: amp;nbsp;anathema eum cen'-fet, quiinhærentem iufticiam negat. Contrahanciufticiam, qua iuftum imbui amp;; donari diximus, amp;c intrinfeca denominationc fieri iuftum, argumentatur Albertus Pighius,olim noftercon-difcipulus fub præceptore fandifsimo Adriano fexto, fafeina-tus errore ,amp;fedudus ex ledione Inftitutionum Iohannis Cal-uini.

Hoc,inquit,iuftumdicimusin creaturis,quodexaftèrefpon-det fuæ regulæ: ôc iufticiam, exadam ad fuam regulam corre-fpoßdentiam.

R E L T G. P A P ï S T r C AS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’lt;^3

totig periculumin Icâione librorum hærericorum .’quantîo do-ôifsîmus ille uir Albertus Pighius, firmiter ftabilitus in regults fi-lt;ieiEcclefiæcacholicæ, in tantum fedudus eftcrrorem amp;nouita-tem, contra concordent omnium Patrum dodlrinâ, amp;aqnilarum Uolatum ac quietcm.Quando autem lapfus eft uir tantus ex hære-ticorumblanda fuauiloquentia,nemocftquifibihoc periculiti-mere nondebeat.nifi fingulari Dei gratia ab huiufinodilapfu præ fern et U r.

Et aliquanto poft:Prætereo hic multa paradoxa,quæ parum ha bent probabilitaris,Scargumentationibus Pighij magna ex parte înlcruntur.Primbjqubdiufticia agni fine macula, hoceft, Chrifti DominijConfcrri poteft cumiufticiadiuina,cuius comparatione in eins confpeftu nulla iuftificatur creatura, imó ßcobtenebratur; Chrifti aucem hominis iufticia creataeft.

Etaliquanro póft: Hallucinatur præterea Pighius in co, quód dicit,iufticlam effc correfpondentiam ad fuam regulam,amp;ideo cf-fcTelariuam.Oftendimusenim fuprà,ipfam efte qualitaté,quatn nomen ipfum fignificat cum relatione ad regulam.

Etaliquanro póft:Exquibus patet ,quód nullam habetproba-bilitarem doftrina Alberti Pighij,qua dicit.quódin Chriftoiuftifi camurcoram Deo,nonin nobi8:non noftra,fediHiusiufticia,quæ nobis iam cum illo communicantibus imputatur.

Damnat quoq; idem Tapperus fuum iftum condifcipulum, 8c primarium Papiftarum Hedorcm,in doârina de pcccato origina It uchementcr.tnrcr alia hæc quoqj de eo fcribens:

Quomodo autem,amp; an hæc quatuor { auerfio à Deo.con-lierfio ad creaturam,macula,amp; reatus) ut manent poft tran— fitum aftus pcccati,inter fe difterant:amp; quid in peccatorc ma-neat, à quo dicitur peccator, uaric fentiunt doäores Scholafti-ci:atq; hinc nal'cuntur uariæ opiniones de peccato original!,quid (it,amp;in quo conhftat. Nam Iohannes Scotus,Gabriel,amp; multi fequaces dift. 14.. 4. Centen, opinantur, NIHIL manerein pcccatore, nifi ORDINATIONEM ad pocnam,propter pccca-lum admilTum.

Et aliquanto póft: Albertus uero Pighius amp;nbsp;Ambrofius Cathari tujs.confiderantes hæc non proprie elle peccata, crcdebant,ab his necdici pofte ali que, necefte peccatorem:amp; ideo ponebanr,pecca turn Adae,quoptçuaricâtus eftmandatum Domini,eftepeccatum

DE CONTR GV ERSII S originale,amp; ira aftuale peccatumt Adæ omniumnoftroruin cfTco*. rigi n al e, 8lt; i P fu m U ni U ocè amp;nbsp;propriè cffe peccat u m.

Et paulo póft ;Qiii tarnen in hoc defecifle uidenturjamp;erralTe, quod nihil in paruulo intrinfecè exiftens agnofcebant, proptet quod effet odiodignus :confiderantes duntaxac,quôdin Adam peccauînSi ob folumeius peccatum, in quo communicabat, effet Deoodibilis.

Enaudis,quàmafperèdecanus LouanienlîsRuardus Tappe-rus,damnet fui condifcipuliPighijfententia in duobus longé ma-ximis Chriftianæ doârinæ capitibnsrnempein peccato originali» feu iniufticia,amp;inredemptioneChrifti feuueraiuftiftcationisra-tione.Nec tarnen Pighiumfolumdamnat.fedamp;Catkarinumreue rendifsimum Archiepifeopum, perpetuum pturimorum Papara familiarem,primumq;Lutheri oppugnatoremmecillum tantum» fed amp;nbsp;Durandum,ac multos alios. Nuiium 'ne hoc difsidium Pa— piftarum eft,autfolummodode]anacaprinacertatur?

Prodijt hoe anno Venetijs apud Ziletum liber admodum pr» lixus Lyriéfis epifcopiLufitani.titulo Quadri partita iufticia, Icri' ptusadconcilium Tridentinum-Ineoille epifcopus^cumfit etii iinus ex patribus Concilikdamnat non tantu Pighium,lcdamp; Do* lïiinicum Sotum,Catbarinum,Ruardum pra:nominatum,amp; pluri mos alios.Recitaboaliquaeiusdiüa,ac ptimïim contra Pighiumt Huncerrorem ex parte fecutus cft Albertus Pighius, qui ficuc prius docuerat omnes homines peccatore» nafci,inAdam,non quaG aliquod proprium peccatum feu culpamcontrahantin fei— pfis,fed ex fola imputationepeccati Adæ:ita pofterius docuir,homines iuftificari in Chrifto,formaliter à peccatis, non per aliquam iufticiam,quamin feipfisacclpiantrealirer»fedpccfolamimputa-tioncmiufticiæ Chrifti.ld ergo affericPighius, llnnildocens curr» Caluino , quód in Chriftaiultificamurin Deo,non in nobis: non noftra,fed illius iufticia,quæ nobis cum illo iamcommunicanti-bus imputatur:amp; quód propri« iufticiæ inopes, extra nos in illo doeeamur iufiiciam quærere,àcuiiis iufticia per impuracionem fi-musiufti.Contrahunc errorem clamac totaScripiura diuina,amp; ©mnes doüoresfanftk

Et aliquante póft; A' qua caréntia, amp;nbsp;à quodebiro Chriftus nos abfoluic amp;nbsp;libérât,ftatim acq; nobis luam gratiam gratum facien-leniinfundic,amp;c donat. Reÿcimuamp; hic Albeitum Pighiuni ,.in rebus hn-

R E L 1 G. P A P I s T I C AB. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^5

bus huîufmodi à nefcio quibiis circumfcriptû, maicqj deceptum, Culpa cft CHim noftra»ôlt; non folum pœna.

Nuncaudiamus quid hicidem Lyrienfis epifcopus, amp;nbsp;unus ex conciliabuli pacribus^de monacho S©to,præcipuo Papiftarû Hercule, pronunciet:

Magis ergo placet modo fententia Anguftînî epîfcopi Hippo nenfis,amp;Gregorij Ariminenfis,quàmalia oppofita. Necfoli lune Augullinusamp;Gregorius.fed multos habenralTeclasgrauifsimos, quos memorauimus.Nunc recenspliirimùmreuerendus Dominus Dominicus Soto, philofophus amp;nbsp;theologus doftifsimiis, ôc in ftudijs bonarum feientiarum plurimùm ueifatus in fuo opéré de Natura amp;nbsp;gratia,multisînnixus rationibus,cenluir,abfqjauxi-lio fpeciali gratiapolïc hominem bene moraliteragere,ut inferius latius ponitur atq; explicaturexipfo. Quantum autépertinetad quæftionem præ(entem,refert Gregorium Ariminenfem in co, quod Gregorius negat ullumeffe opusmoraliterbonum,ante-quam in ultimum fincm referatur,qui eftDeus. Addit quoq. So to.quôdnonimmcritô SCHOLAE omnesTheologorum Gregorio RECLAAiENT: atq; ftatim de relatione diftinguir,ut me lius Gregorium autdcclaret,auEfèquatur,autimpugner.

Cæteruman Scholç omnes Theologorum Gregorio Arimînen C in ea doflrina,ut Soto uultjieclament, an non, iam fatis conllat ex diâis incapite præccdenti.ibienim uifum eft ex multis,nô o.m nés fcholasTheoîogorum Gregorio reclamare: quinpotius pro maiore parte Gregorio affentiri, cumq;illo docere. Quod certè pa tebit omnibus,quiomnLcum diligentiaexaminauerintdiâa do-ftorum S.holâlUcorû circa iilas très quæftiones grauifsimas in li-biis Sentêtiarum motasjcxplicatas, declaratai, atq;decerminatas.

£n a 11 dt s Sotum nimium detrahere gratiæ Chtifti, amp;nbsp;tribuerc corrupt«. naturæ:acinluperaffirmare,omneafeholas contradice-reGregorio, cum hic dicaceas illiaftipulari. Nuncaudiamusali quid ex ijs,ubi prolixe Riiardumdamnatacrefutat.

Ad dida igitut dodoris Ruardt.quæ profeftbnon placenr,iam nuncdicamus in fpeciali.Docetitaq;in tertiapropoûtione, quod Uoluntas prauenta à Deo peramorem finis,in rebus fidei impera-rc poreft mcdiorum inqiiifitionem, dilquirerequodfit conuenié-tifsi«)um,Slt; eligerc quod commodifsimum iudicauerit. Docet înquinta,quod uolunti|ÿ ßcpt«uenta,fipluraünt mediautilia

poft înquîGtionem,libéré digit, aut poteft eligere,medium fi-bi magis conueniens. Docct in fexta,quôd fidelis homo in lumt ne fideijdiuinitùs acccpto, fie præuennis poteft cogirare, cogno-fcere,credere ea quæ funt fidei,operari opera falutis,amp; alijs babiti bus uti, ut déclarât ftatim antequam illam fextam conclufionem ponatinforma. Docetinfeptima,quodhomo nonfidelis,fed fufficienter inftruûns,uoluntatc per pium affeâum à Deo præpa* rata,poteftuelle credere. Etintelligit,utdeclarar, qubd omniai-ftapoteftin potentiapropinqua uoluntas,itapræuenta amp;præpa-rata fine alio auxilio,priui natura uoluntatem fteâente,quàm uo^ lun tas i P fa credere uelic,imperare aut cligerc fine alia motione fpe ciali,cum folo auxilio generali:ut uoluntat præuenta per piam af-feftionem, per fuos habitus à Deo, per amorem finis fit iam fuffi-ciens principium ad credendum,adutendum fuishabitibus,ad præcipiendum demedijs inquirendis,atqieligcndûcum folagenerali influentiartanquam ad credendum, ad bonis habitibus iam habitis utendum,ad prçcipiendum de medijs,amp; ad cligendû, non îndigeamus ullo modo immediate adiutoriogratis Chrifti,fed folum mcdiatcûdem.utdetnobis illaprincipia,piam affeftione, amorem finis,bonos habitus.Cû enim illc doftor pofitis his prin-cipij8inuoluntate,feuinhomine,non requirat auxiliiim fpecialc gratis Dei,utuoluntasnelicfccundumillaprincipiaoperari,amp;o» peretur atq-, dicat generalem influentiam ad id fufficere:manifc-itum eft,quôd ad opera uoluntatisamp;illorum principiorû, exclu-dit necefsitatem gratis Chrifti immediate.

Non fufficit ergo generalis influentia,ut minus bene illc doôoc Ruardus putauit fufficere. Et aliquanto póft ; Dicit doftoril-le Ruardus, quod uolunras præparata pet amorem finis » per gra-tiam feu auxilium fpeciale, poteft cum fola influentia generali mouere fe ad uolendum media necelTaria,ad inquirendum ilia,ad eligendum ilia, amp;operari opera facienda : tanquam non indigeat iuuari à Deo immediate,nifi quo ad illam præparationem, dando uoluntati amorem finis efficacem. Addu irq-, ille’doflor in banc fenrentiam turn Auguftinum,tum fanâùmThomam.quafiijdo-ûores fanfti ita aliquando dot uerint. Nos auté dicimus,fient iam diximuSjdeclarauimus probauimus,ncqi ita eire,ncqj gt;11°® do-ûorcs fanftos ita docuifle.

ßit enim eîgrauifsîmum crimen contempt« grati« Chrîfti: cam quidem illius liber fit gloriofo priuilegio Monarcharum amp;nbsp;fchola lum comprobatus:amp; ipfe diu tanquam lux quædam Papifticæ re-iigionisjtum fcholæ Louanienfi præfuit.-tum amp;nbsp;miferos Cbrifiia-nos in inferiori Germania,utpote inquifitor,iudicauit ac excarnifi cauit. Vides igitur hic elle dere longe maxima dilsidium inter huncepifcopum amp;nbsp;inter Ruardum, ciufq; approbatores monar-chas amp;nbsp;aulas,ac publicas fcholas.

Nonhofce autem tantum damnatifte Lufitanusepifcopus,fed etiam Lombardum, aut M.Sentcntiarum,Thomam Caprcolum, Scorum,Francifcum de Teruifio,Gabrielern Bihel, amp;nbsp;plcrofq; om n«s Sententialios, quin amp;nbsp;Caietanum, alîosq; complures ; in quo nediutiusimmorer,unicum tantum adhuceius didum adfcribâ, deinceps ad alios quoq;tranfiturus.Inquitigiturille;

Hæc fuit philofophia Auguftini pariter amp;nbsp;Gregorij Arimi-nenfis. Quamobrem igitur non ualet diuerticulum Capreoli ad i-gnorantiam?Maximènon ualetin illis, quibus,ut diâum eft,pecs catum originale non eft dimiffum. Ergo Auguftinus amp;nbsp;Gregorius Capreolo aduerfanturtquiaipfe docet', non oportere homines referre fuas adiones morales in Oeum adualiter, uirtualiter uel liabitualitcr,utfintipfæbonæautuirtuofæ. In QVC) eiusdido TOT A SCHOLA Chriftianafimul FVGIT ipfum,amp; R e-SpviT, utconftatexdidis, Caictanusmitius, quàni Capreo-lus,admittit cum Gregorio amp;nbsp;alijs, quod oporreat nos referre no-ftras adiones aliquo modo in Deum,faltemhabicualiter;led tali modo non fugit ad explicitum uelimplicitum, quod in rc nô dif* fert à Capreolo. Quamobrê ille Augullino etiam amp;nbsp;Gregorio non poteft probari:amp;nos contraipfumiamdiximus nonpauca, quâ-do eins fententiam retulimus.

Gabriel aftipulatur Gregorio, inquiens:Quód fi quis diligit a-liquid, amp;nbsp;non diligit ipfum propter Deum adu uel habita, pro-fcdo peccat. IN Q^V O dido, bene conuenimus. Diffère autem à Gregorio,fimultjj ab Auguftino,amp;àucritaterei,inco quod docer, adumreferri habitualiter inDeum,elle aptum na-tum referri adualiter ; etiamfi fit in eo qui nullum habitum re-ferendihabet,qualis eft homo infidelis,amp;Deuni ignorans. In hoc non admittimus Gabrielern,quia ex toto loquitur contra ra-tioné.Ecçnim côtra rationé uidetur loqui, qui afferit eos homines . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;referre

referre aSiones fuas habi tuali eer î n Deum.qui nullum habitum « ferendi habenc,qui ex toto Deum ignorant.Et aliquanto pbft.’Ri' tio potto communis, quam tangunt S. Thomas, Gabriel atq; Ca-preolus,amp;alij,depræcfipto affirmatiuo, NON POTEST lalua reeos inipfadoftrinafua.

En audis ChriftianeLedor,quomodoiflc Lyrienfis epifeopuf amp;nbsp;conciliabuli pater,promifcuerecentiores fimulamp; uetuftiore« fcriptores Papifticos in grauifsimis pundis accufet Si damner. Anhæcleuis momenti diffenfio eft? quodautem non crumpitin aliquodafperiuscertamen,caufaert, partim quiailliiam mortui funf.partimetiam,quiafibi inuicem facileconniuenc ac condo« nant uel grauifsima errata, utmodb fint contra nos tanto ualidio res,utqj fuis opibus,uoluptaribus ac tyrannide fuauiter peifrui queant:ficutfuprapatres concilijconfultareaudiuimus. Veriim fi ueritas eis curæ eftet,pergerenterrori in faciem refiftere, eumq; nnacumfuoauthore utfathanamdamnare,etiamfiefletangelu« de cœlo, ut Paulus amp;nbsp;Chriftus Petrum errantem obiurgant.

Quod porro hic,amp; fupra aliquoties,mentio fit Gregorij A ri mi-nenfisjfciendum eft,eum fuifle unum exSchoiafticis Icriptotibus, circiter ante 200 annoszqui cum fuper Sententias fcripfijTet,in multis longé reäiusThoma alijsq;fenfit: prçfertim autem inij« quæ faciunt ad declarationem feueriratis legis aciufticiæ Dei,ori' ginalis corruptionis aut peccati, fcrui arbitrij, amp;nbsp;gratiæ Dei quae nobisperChtiftum continnit. Flagellauitautem is,idq; meritb, potifsimiim Scotfi amp;nbsp;Occam,eorumqj feâatores, qui cætcris malt; gis Pelagianizarunt.

Facithuius Gregorij mentionem Lutherus, inrefolutîoncdî' fputatîonisLypficærquem locum intégré adferibam. prodcrit e« nim amp;illeplurimùm addeclarationem fœdifsimæ diftenfionit^^ confufionis dogmatum Papifticorum’

Quin egregius ifteScholafticorum dodorum patronus Eccius» quo caueret,neuidusuidereturinter difputandum ,Protheum i-mitatusjfubito ca quæ in principio magno impetu impugnarat,iii fine omnia concefsit:imóaffirmauic. tum præoccupansgloriatui eft,quod in fuam fententiam Caroloftadium pcrtraxeritiaudcni etiam hocdicere,Scholafticos dodores nunquam aliterdocuilTe amp;fapuiire.Qi,iod cum fentiret impudétius dici, quamaudirepof* fit,quicunqj Scholafticoslegiftet;ûcfanètcmperauic,uc SCO-

TVM cum SCOTISTIS fuiSjamp;Capreolûcum THOMISTIS fuisconftantcrneg3rer,antîquiores Alnfiod.Bonauenturam,Sific fcio quosauthores allegans. Credo autem, quod hæcfuæ farinæ hominibus magnæ cruci fuerint(etfi rifum miferrimè fimularent) cum duceiii fuum ram forciteraggreffum certamen,rclifl:is fignis, inoxfenferunt(fi tarnen fen féru nt) defercorem exercitus tranf-•fugamfaaum.NamidCaroloftadiofatiserar, SCHOLASTICO RVM doâorum TRES celebriores SE CT A S fuifle ab Eccio eadem hora negatas : quas nifi negaflet, Pelagianus Ingolftadiutn reuerfuruserat.Certum eft enim,Moderno»(quos uocant)cü Sco tiftis amp;nbsp;Thomiftis,inhacrc(ideft,libero arb.amp;gratiajconfentire, excepto uno Gregorio Ariminenfe,quem omnes damnant.'quiSc ipfe eos Pelagîanis détériorés elfe, amp;reâc amp;efficaciter conuincir. Is cnim folus inter Scholafticos, côtraomnes Scholafticos recen-tioreSjCum Caroloftadio,id eft Auguftino Siaportolo Paulo con-fentit.Nam Pelagiani,ctfi fine gratia opus bonû fieri pofte afterue-rint, non tarnen fine gratia cœlum obtineri dixerunt.Idemcertè dicunt Scholaftici, dum fine gratia opus bonum, fed non merito-rium fieri docent.Deinde fuper Pelagianos addunt, hominem habere diftamen naturale reftæ rationis, cui fe pofsit naturaliter con formate uoluntas. Vbi Pelagiani hominem adiuuari per Icgé Dei dixcrunt.Nec hanc metamorphofin Ecciano ingenio alienam exi ftimes:eft in eo promptifsimus. Nam hac die quidem eu m Gregor tio(ut dixi)fenfit,amp; Caroloftadio.Turfus altera mecum cogreftus, eundem mihi Gregorium in'eadem etiâmaterianegauit,propter articulum Husconcilio Conftantienfi damnatum. Ita ucrè mirifi-cus,amp;cuinonùiderim fimilé,difputatorEc-cius:apudquem nihil fituel periculi uel uitij,Gregorij Ariminenfis fenrentiam cum Ca-roloftadiocontraomnesScholafticos pugnantem,pro Scholafti* • cis ampleftüeundérurfuspro Scholafticis eifdem in eadem rerc-pudiare.Sic habes uiaociam, de qua gloriatur Eccius.

Iftum Gregorium etiam Ruardus,de quo fuprà diftum eft,dam panfed contra CatharinusacLeirenfis eum defendunt,uthaâe-’ nusauditumeft,

^Sedpergamus nunc ad alios fcriptoresPapiftarum,eorumq; pugnas. Multi rabulæ Papiftarum haâenus audacifsimè clami* tarunt Seferiptitarunt, communionem fub utraq; fpecie nunquî datam effe laicis ; fed eos tantum fub una fpecie, «tiam Apoftolo-

rum tempore,fumpGfle : quod ut tuerentur.multadifta ScriptUf® impudentifsime S^uiolentifsimedeprauarunt.

At contra Petrus de Soto, eos ipfos Antichrifti patronos,in fua iuftitutione Dilingæpræleâaamp;impreffa, reprchendit:amp;affirmai longifsimo temporecommunionem fubutraquefpecicineaEc-clefia laicis quoque in ufu fuifle.quinetiam illud confitetur, omif-fionem calicis Manichæorum inuentum erroremqsfuiffe. Verba eiushæcfunt:

Ex his duobus iam terrium, quodfufficere debeat, fequitur: quód uidciicet, etfi uerum fit utriufque fpeciei perceptionem longo tempore fuiflein ufu Ecclefiæ, maxime cum peradis my-fterijs populus accederet ad communicandum: non tarnen hoc quafi neceflarium fuifle feruatum, cum tuncetiam nonnulli lub una fpecie fumerent, Sc ita forte infirmis omnibus traderetur. Qiiare non eft CONSVLTVM conari, uc P R O B E M V S, uelin primitiua 1 L L A Apoftolorum E C C L E S 1 A, ueliii antiquioribusalijs, tantum fuifle unius fpeciei ufum. quod quidam V O L V N T oftendereexillo uerbo Ad. apoft. cap. u Erant perfeuerantes in communicatione fradionis panis.nam id hoc non probat. Et Paulus ad Corinthios de cibo amp;nbsp;potu mentionem facit. Donemus igitur Ulis. fuilTe ufum utriufq; fpeciei, quod teftimonium illudGelafij papæ confirmât, Sc aliud Leonisinfcrmonexf.. Quadragcfimæ, dequofuperiusdiximus: ubi Manichæos dicit fpeciem uini nor» fumere : oftendens a-pte, idcontrarium fuilfe confuetudini catholicorum.Demusi-gitur hoc hæreticis. Concédant tarnen Uli nobis, hoc non fuifle creditum neceflarfum : amp;nbsp;fadum quandoque fuifle oppofi-tum abfque timoré aliquotranfgrefsionisdiuinipræccpti. Siti-laq; liberum utrunque Ecclefiæ, neqj nos earn feruituti fubijcia-musfignorum.

En audis hunc monachum reprehenderc aliorum Papæpa-tronorum, fuornmqj fodalium impudcntiam.audader negan-tium utriufquepartis communionem. Tranfibimusiamad.slia quoque huius monachi dida, ubi in grauifsimis dogmatibu» ab alijs papifticis fedudoribus diffcntit. In dogmate igitur deau-thoritate Ecclefiæ ac Scripturæ, plerifq; omnibus modernis Pon-tificijs fcriptorculii contradicit.cenfens amp;nbsp;affirmans multo maio-rem cfle authoiitatem faccarum literarum quam Ecclefiæ,cum a-

R E L I G. P A P I S T I C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«7«

lîj omnes Contrarium uociferencur.inquit enim in Refutationc cô fcfsionis Vuirteubergicæ:

Nos pro certilsimo habcmus,quôcl omnis reuclatio.quae à Spi-ritu fando procedit,fubijcitfibi Ecclefiam.quicquid enim uel nec bo uel fcripto Deus loquitur,fuperius eft omni intelledu, amp;nbsp;omni Humana amp;nbsp;angelica ratione.Scripcuram uero facram oftédimut à Spiritu fando fcriptam e/Te ; non itaq; dubirandum eft, quin illi Eccletîa(ïcfubdita. Hanclcntenriam lempcrtcnuimus:amp; quan-quamfunt CATHOLICI, quiæqualisuoluntaudoritatisef-fcEcclefiam amp;nbsp;fcripturam:6c quidam PLVS TRiBVANT E C C L E S I AE, nihil putantes detrahi alceri ex akerius ex-ceilenriazmaximècum quicquidScriptuin uel Ecclefia habet, to-tum lit à Spiritu fando,qui inter eas, prout uuk,diuidit audo— titatem. Hocnonnulli ASSERVNT, non dam-namus : quia hoc fenciunt, non damnantes etiam eos qui aliter fentiunc. Sed n OBIS mulromagis CONTRA-R I V M -placet, uel hac folaratione de qua diximus, quia Spiritus fandus reuelac Si dac Ecclefiæ Scripturam facram : quare non poteft non illi SV BOITA efle.Si enim Paulus S V AB ipliusprædicationi S V B D 1 T V S erit,amp;dat Ecclefiæ, fl ta îpfa , quæ per os eius Spiritus fandus loquebatur Eccicfiæ ilium ica obligabanr Si tenebant fubditum,quia erant à Spiritu fan-do reuelata,ut merito ille dixerit,Licet nos autangelus decœlo e-uangelizet, prçterquam quod euangelizauimus nobis,anathema fit.'quomodo non omnis fidelisamp;tota Ecclefia eildem fubdita cft, fiue uerbo folo fiue fcripto reuelata fint? Quod fi ita eft, fi cer-tifsimè Ecclefia S v B d i TA eftScripturæ,qnomodo illi ius tribuimus teftificandi amp;nbsp;interprecandi Scripturam, nilï lt;]uia hoc non ut fuperior Scripturæ facit, fed ut fubdita ? Cum enim Vuirttenbergenfes in cap. de Ecclefia dixiftent, ius hoc, quod Ecclefiæ damus, non fic eft intelligendum : quod habet liberam poteftatcm uel mutandi fcripturam,uel noua dogmata ft dei condendi,aiitpoteftatcm nouam rcligionem amp;nouumcul-tum Dei ftatuendi : hoc nos maxime probauimus, oftendenres hoc eirecertifsimum,8c à noftiis etiam recentioribus dodoribus, Si nominatim aThomaaflertum.Ex quo etiam illud aperte fequi-tur,quodibidemi»ffitmanr,0cnoslaudamus,Ecclefiam agno'cere y 2 uoctm

ttocem fpon.fi fui in libris Canonicis,amp; habere certam régula,îux» ta quam obfcura interpretatoF,amp;dubia definit,PropheticamfcH» cetamp; Apoftolicam prædicationem.Hæccertifsimafant,nonquiâ Ecclefia uult,auéloritatem dat Scripturæ : fed Deuspotiushoc a-git,dans eam,utreuelationempropriam, Ecclefiæ:qHodilIâ agno rcens,fubijcit fe reuel'ationi:amp; teftificatur nobis, fe hieagnofeere, Sc certa fide intueri uerba,amp; fpiritum fponfi fui. Et rurfum, cum de fenfu huius Scripturæ dubium eft,non quod fibi placet, definit Ecctefiazfed quod exillarégula prædicationis Prophetic» amp;nbsp;Apo ftolieæ certum habet,id definit,oftendens filijsfuis,hunceffefen-fum fponfi fui.Itaq; fempermanetfubditaEcclcfiaScripturæ,ut ipfi fpiritui diuino, amp;c reuelationi eius : amp;nbsp;tarnen nobis dat ipfam Scripturam,amp; explicat illam.

En habes hie Chriftiane Ledor pulcherrimum. exemplum Papi fticædifcordiæ fimulamp; concordiæin religione. Dilfentit hiefe» dudoraplerifq;omnibus pontifieijs fedudoribuSjidqjinrelon* gè grauifsima;uchementercontraeos aHerent,Scripturam longif fimèfupraEcclefiamefle, necaccipere fuamauthoritatéabEccle-fta, ut illi audader contendunt. amp;nbsp;nihilominus interea paruipen« fo tanto errore,8c contempta contraria ueritate,pro quibus amp;nbsp;Petrum Sc Paulum, Sc etiam angelum de coelo anathematizare debe bat, iuxta Pauli mandatum,negatfe cotraria fentientes damnarc. Siciftiimpij rainiftri Antichriftijfibiinuicemconniuent, Sc lacro-fand» Chrifti ueritati gloriæDei acfalutihominum fuamnefaria confpirationem, ad obtinendam fuam tyrannidem conueniente præferunt longifsi me.

At, Deo meregente, talem blafphemiam, ueriq; acfalfinegle-dionem,in mea!ijsq;fynceris dodoribus noftrarum Ecclcfiarum nonreperient. Verùm impiaiftafadiolibenter infuæfarin» ho-minibus fertgrauifsima errata,in fummis dodrin» Chrifti capiti* buSjUt modo tanto ualétius fuum Antichriftum, eosq^errores, in quibus eins regnum,fuæq; opes,uoluptates acdignitatei funda-tum.firmatumqî eftjpropugnare pofsinr..

An pond alij Pontificij dodores,uel pauci,uel etiam leuitcrdif-fentiantin hoegrauifsimo capiteautarticulo, fatis ex noftra Norma Synodi cerni poteft:ubi toties audiuimus afferentem Cufann, Ecclefiam poffeeandem fententiam autmandatum uerbiDei rno do fic,modo aliter,aut etiam contrarie,non tantum exponcre, led.

R E L I G. P A P I S T I C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»73

etîam opéré îpfo praxiq; exercere; amp;: alias innumeras uôcîferâtet Eccleßam cfle (iipra Scrip turam j eiqj plus creciendum elle, ofnné autoritatem Scripturæ effe ab Ecclelia:^ alias huiufmodi, uel etiâ atrociores blarphenxias.Obfecro te Chriftiane Leâor, peilege illâ îpforum Normamjà nobis primùm tenuiter ac ieiunè delineatam.

lt;|f Dixi quidemnon paucafuperius de illo celebri monacho, amp;nbsp;Cæfareæ maieftatis c5feffbre,Domiriico de Soto, quomodo turn jpfe alios eximiosPapiftarum doâores damnauerit, turn Si aicif' fim ab alijs damnatus fit. Verùm non poflum omicterejquin amp;nbsp;hic quædam eiufdemdiéta adiiciam. Sunt enim ualde digna obferua-tu, plurimumq; ad hoc nortrum inftitutumfaciunt.inquitigicur is in fuis libris de Natura amp;nbsp;gratia.,

Sed altera in altero extreme eft quorundam opinio. HF, nefcio «juoproteftipietatis obtentu,dicereaudent, pueros, qui cafu ali-quo abfq; baptifmo moriûtur,nihilo fecius mifericordia Dei,quæ defeâum fupplet baptifmi, ab origtnali liberates,ad regnumad-mitticcelefte. Atq-,idemcenfent tarn depuerisiam inlueem edi-ti8,quamdeillis qui in maternis uteris ante lucis ufuram deiiita deccdunt. Etquoniam de hacre perorauulgi circumferturdoâif fimus Caietanus.-illum nomine, quern femper tarnen non nifi ho noris gratia nominate foleo.Is enim, alias profeâo omni authori-tate dignuSjfuper q.68.3.p. (fub correâione tarnen,Si quç fuaerac religio ac modeftia,nihil pertinaciter aflerédo.)utrumqsceu proba. bile profère. Ait enim art.2,quôdineafu necefsitatis,népeubi non eftaquæcopia adfalutem puerorum (amp;loquiturde illis qui iam nati funt)lufficereuideturbaptiftnus in uoto parentum:præcipuë cum aliquo exteriorifigno. Et poftmodum artic.undecimo ad-dit (fub eadeni cenfura) paruulos in maternis uteris périclitantes, poffeparîmodafaluari per facramentum Baptifmi in uoto paren tum,cum aliqua benediftione feu oblâtione ipfius ad Deum,cum inuocatjone.Trinitatis.Sicut diximus,inquir, depueris, qui noir polTunrbaptizarL.

At uerOjfalua femper exiroif doftoris authoritate, hauddubîto Utramq; partem opinionis fuæ falfamefte ; nefcio uero prior'ne fitdignacalculo,faltemin illis,qui, quod ipfe temperatifsimè in-finuaueratiam,modbincunflanter alTeuerant. In quorum potiuf gratiam, quàm ut ipfis contradicam,prefsius hanc remedifferam. Etprimùm omnium utroqj articulo Caictanus apertifaîmè con-

Idem alibiinquitJgiturfunt hocætatis, qui quamuîs non omnia,partem tarnen horum argumentorum contra uetuftam optnio ncm opponcntcs,abea defeccrint,dicentes noneflein finguli« hominibus peccata fir^ula Originalia.-fed unum illud quod com-rhifit protoparens, effe originale deliûum, cuius omncsreifu* mus,amp; àquodenominam'urpeccatores.Horum primiceriushabetur Albertus Pighius,uir profcdó Se pius amp;nbsp;doâus : qui ni-hilofecius male de hoc audit, quah peccata in nobis originalta omnino inficietu-r. Atucro neque fi fanèille,amp; abfquepræiudi-cioaudiatur, tantæ damnabitur ignorantiæ:nequefi oculatius ipfe fenfum ueteris opinionis ælbniauiliec, forun eam repu-diaflet.

Idem alibi de Scholaftic3theoIogîa,înquît:Verùm hoc tarnen uicifsim perfuafum contendo, quod uti oculus ophthalmia labo-rans, nonprotinus cerebro eruitur,fed collyrijs proptereiuso-ptimamufuram curatur,italic resfcholaftica amputanda.'nem-pcamp;à SOPHISMATVM quidem N V GI S, amp;nbsp;à me-taphyficorum VAN IS PORTENTlS repurgando, quibuseft S O R D I B V S apud nonnullos authores indigné fœdata,deiurt3mcn rummaopera,nepenitusdepereat,fedin llauretur potius.nifi plunmos uolumiis haberenomine, rarifsi-mos tarnen re ipfa Theologos.

Idem alibi de merito operum dicit;Quinimô utnegamus ope-ra,quomodolibetanreccdenriagraciaiTi,eiufdem elîegiatiæ meri-ta:ita palàm diffitemur elle fatisfadoria peccati , nondumremifi’ fi.NequeScotus ipfefautor meriti congrui,attribuitilli, utfithoC modo latifadorium . Eli tarnen dilsidiumdepeccatoremilTo,u« trum recidiuus pofsitagens in peccaco fatisfacere pro refidua pce-na,Scoto AFFIRMANTE, proptereaquodpœnaefttetn poralis.-fed S. Thoma N E G A N T E, propterea quod inteC nos Deum nulla eft æqualicas iufticiæ, nili iolum ex acceptio-nediuina:peccacoruero nullum facit opus dignum diuinaacce-ptatione.

Item idem alibi dicit: Sed amp;nbsp;contra fecundum membrum di-ftindionis intentât item argumenta codem loco Scotus, quibus fuadet puram creaturam pofte fatisfacere de potentia Dei abfolu-ta. Nam, u£ 13 de Trinitace author eft Auguftiuus ; Fuie qui-

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dem.

R E L ï G. P A P IS T I C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;7;

^cm,înquît, Si alius modus noftræ redemptionis Deo pofsibi-lis,quàm perincarnationem. Modus autem (ait) fuiilec, fi Deus per attritionem fiimcritum de congruo contulilïct homini-’ bus gratiam, ut per fe quifque fatisfaceret, Sed tarnen de poten-tia ordinatanon potuitnifi per Chriftum. Atuerô(utcum ho-roreloquar, débite grauifsimo doftori, cuius multi in liac parte fententiam lequuntur) non P O S S V M non 1 N I Q.V O ANIMO audire.quàmifti SENTIANT INDIGNE’ de ADVENTV redemptoris N O S T R i. Videntur enim cogitare altifsimiim illud Siinæftimabile M YSTERIVM, qubd D E V S faduseft HOMO, quafi G R a T l S, amp;nbsp;fine C A V S A ufquequaque neceflariafuiirehominibusim-penfum. Nam dicunt, tantundem potuiflefacere hominem per gratiam Dei : fed folum id efle faftum propter legem ordinatâ.Re-darguerem ego,fi mihi liceret,fic iftosiQuid'nam fuit in caufa, ut admiranda ilJa lege ordinärer Deus unigenitum dare mundo, fi iu fticiam alia nia feruare potuiflet?

Vides quàm horrendam blafphemiam fuæ fa^ionis Theolo-gis, præfertim Sententiarijs tribuat, quod ex eoruin dodtina fe-quatur,Chriftum fruftramortuumeflefAthicidem eximius Rabbi, etiamfecum, amp;cum omnifuaEcclefia acreligione pngnar. Cum enim plerunque iuftificationem in renouatione Si infufä gratia acqualitatibus collocet: contra,fuperRomanos 4, fibi-met euidentifsime contradicit.inquit enim : Sicut amp;nbsp;Dauid dicit, Beatitudinem hominis, cui Deus accepte fett iufiiciam fine ope-ribus.Accerfitamp;Pfalmiftam quoq;inteftem eiufdem ienrentiæ, ex Pfal. 31« ubi nulla præmilTa operum fignificatione, beatum uocat hominem, cui Deus non imputât pcccatum. Et primo de^ promit fententiam Pfalmi,quæ eft, Hoc uno agi beatitudinem ho minis,fi Deus i 1 li accepte fert iufticiam fine operibus,Verfionem iftam interpretis noftri juniores non uno modo taxant,neque ira luultum pudenter, amp;c. Agit prolixe de ueibis uerfionis uulga-tæ, amp;nbsp;eiusreprehenforum .actandem adfcopumamp; fenfum loci rediens inquit,ut fcquirur:

Atacceptû ferre (qtFadpræfcntéattinet expofitioné) REMIS SIONEM fignificat DEBITORVM. Cûenimcreditordebitti remittitdebitorijdiciturilli acceptû ferre* V'ndc uerbû iuris dima*. nauitAcceptilâtiojubi fcilicec debitor q no eft foliiédo,interrogat fuum

fuum creditorem.utrum acceptum habeât, quicqüîd illî debebtft: hoc eft,proaccepto amp;nbsp;foluto deputet.tunc enim,fi creditorrefpô-deatjHabeo quidé,acceptumq-, tibi fero:remifsio ilia amp;nbsp;condona-tio dicitur acceptilatio, quæ eregionè opponituriuftæ folutionilt; * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PVLCHERRIMA ergohic ACCOxMMODATISSIMAC^VE

oratione EX PL IC AT Paulus, tum id quoddixerat, REPV-TATVR fides ad iufticiam: tum clarifsimè RATIONEM no-ftræ IVSTIFICATIONIS. Cumenimnosfoluendono fimuf Deo, ACCEPTVM fett ipfenobis noftrumdebitum: id eft, pro ACCEPTO D VCITjfimodoilli FIDEM- POLLICENTI AD-H1 BE AM VS. Quocirca magis perfpicua elTet, faccor,uerGo,Cui Deus ACCEPTAM ferc IVSTICIAM fine operibus:hoceft, Sine DBBITI SOLVTIONE. Neq;mirum,fiinterpresita uerterit,5c librariorum uitio fuerit mutatum. Attamen poteft for-tafle, Accepto,aduerbialis efte datiuus, qui in eandem ueniat fen-tentiam. AlFerturex quibufdam quale quale exemplü,uc cûdici-muSjDo tibihancrcm pignori,feulocato:ideft, in pignus,feu pro pignore,uel in locatum.Quo pafto amp;nbsp;Deus fert iufticiam nobisac ceptOjid eft,députât in accepcam,feu pro accepta. Atdum fenfus patefeit,nihil te angat diftio.

Vides hic Sotum, uolenté nolenté,perfpicere fententiam Pauli, quod fcilicet iuftificatio peccatoris fitidé quod remifsio peccatO' rii, leu acceptilatio depenfi debiti, aut exadæ à Deo per lege iufti' ciæ,quæ fineoperibus fiat.Cumenim plena obedientiamopera homo Deo præftare autperfoluere deberet,tanquam uerum aciu-ftum debitum ; necid aut præftet, aut præftare pofsit : Deus ei ob Chriftum acceptilar,autacceptam fertuel imputatiufticiam. Sic ctiamindicat,fidemfecundumPaulumeademumrationeiuftifi-care,quia tanta bona pollicenti acofFerenti Deo aflentiatur : non perfynecdochen, qubd fit prima aut præcipuauirtus. utalioqui Papiftæ fententiam Pauli peruertunt. Sed non perfiftit femper hic monaebus in hac uera fententia.

QV A RT O D E CIM O': Tempus eft,ut ad fine huius feriptio-nisproperemus. Quareomifsisalijs fcriptoribus,propiu» ad concilij Tridentini Décréta denuö redamus. Licet enim fupra non pauca de hoc conuenticulo,eiusq; difsidijs dixerimus,multo tarnen adhuc plura dicenda reftant.

RELIS. P A P I S T I C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»77

Qubd »giturea décréta multipliciterinter fefepugnentjdiftum probatumqieft tumànobis in Norma Synodifuperiore anno edi lanum ScabalijsquàmpîurimisinfuijRefutationibus, quæ turn iam olim, tum elapfo anno compiures contra iftud conciliabu lum prodierunt. Nuncigiturdeiplbrum pro prié Canonum repu gnantia nihil addemus,tantum quçdamadnedemusde pugna Sy nodi,cumquibufdamfuispatribu8,fratribus autafleiToribiis.

QtiôdigiturSoto ScCatharinusarchiepifcopus Compfanus pu gnauerint turn inter fefeinuicem,amp; cum decretis totius concilia-bulijfupràeorum proprijs diftisoftenfumeft.Nunc amp;de alijs qui bufdam magni nominis patribus dicamus, qui ibidem nonuitic molocofuerunt.

Primùm ergo audiamus teftimonium epifcopi Bidontini de Pa pa,patribus concilij,amp;alijs prælatis, eorumüe;(ut iliiloquuntui) .qu31ificatione,quod illein publica oratione Tfidenti coram toto àllouerèfacro cœtuhabitadixit.’Siceniminteraliainquit:

Iam fumustanquâparuuiiipfi.quicircûferuntur OMNI ucn toait Colidius lîbi conftet ludæus, quàm Chrirtianus. Tacebo ne aquàmuilueritinterChriftianos felixillaBaptifmatisrenafcentia, admirabile Euchariftiae facram€ntum,maieftas facerdotij uifibilis, ômniû Ecclefiafticorum ordinû firmaméta certifsima amp;nbsp;maxima?

An non etiamperijr fcruens ille Sc in alterutrum amp;nbsp;in Rcmpub. amor,quo olim Chriftiani omnes(ô dulce 8c chzrum nomen) Fratres uocabantur,ßc impletum eft Pauli apoftoli uaticiniumiErunt homines fe ipfos amantes? Profedo nifi perijlTet,non à Tandis illis moribus,non ab honeftis illis inftitutisjquæ obferuataRemp.no-ftram felicifsimè Temperauxerunt,eflet iam ubiq;modisomnibus degeneratum.Quibus enim turpitudinum monftris,qua Tor-dium colluuie.qua pefte non Tunt fœdati, non corrupt!in Ecclefia fandaDeiamp;populus amp;nbsp;Tacerdosîln ueftroiudicio cauTam rcpo-no Patres,amp;à Tanduario Dei incipite, G ullus iam pudor,G ulla pu dicitia.G ulla Tuperatbeneuiuendi uelTpes uel ratio; G non libido effrenata amp;c indomita, G non audacia Gngularis, G non Tcelus in-credibile?

Heu quomodoobTcuratum erat aurum, quomodo mutatus co loroptimus?NamduæillæTanguiTugæ, quæ Temper clamant Ad-feradfer,altera mater, alteranutrixomnium malorum, Cupidi-tas inquam,amp; Ambitio, utraqj Tubtiie malum,uti aq; Tecrecum ui#

ruSjpeftjsamp;tnonftrumorbisrdumab n5 QvOS tânqnâffl VI VAS amp;nbsp;ANIMAT A S leges lequi oportuerat, uirtus acdoâft-na.uicium amp;ignorantiaeoruni locofummisextolluntur honori-bus.ettecernnctandcjuc AEDIFICATIO in DESTRVCTIO-NEM, exemplumin SCANDALVm, mosincorniptelâ, CV STODIA legumin CONTEMPTVxM, SEVERITAS in RE LAXATIONEM, mifericordiain IMPVNITATEM, PIE-TAS in FVCVM Sc HYPOCRlJSlM, PRAEDICATIO in CONTE NT lONEM amp;rixam, FESTVM in turpifsimutn MERCATVAI, (graue hoceft,iKunouerbodicam) V iTAE o-dorin M ORTIS odoréinfelicifsimè COMMIGRAVERIT.

Qiiid miriim,fi inde amp;nbsp;difperfæ funt oues.Sc errauerunt in cun-ßis montibus agris ; amp;nbsp;potétiores quidem ab authoritatein do mini um,à dominioin tyrannidem, àiureininiuri3m,àfceptroin iiirgam ferream,à Dei cul tu ad impietatem, à tutela Ecclefiæ ad in ternecionem,à modo ad libidincm, à ratione ad nutum-, à tribuns ad importâbilia onera,à pace ad bella crudelia.à fimplicitate ad do loSjà prudentia ad malitiam,à liberalkate ad luxum,à parfimonia adauaritiam,abornaruad pompam,ab obedicntiaad apcrtam re beMionem conuerfafunt?Vtinam non àreligionead SV PER STI TIONEM, àfidead INFIDELJTATEM, àChriftoadAN-TICHRISTVM, quinàDeoad EPICVRVM uelad PYTHA G O R A M, uelut prorfos unanimes declinaflent, diccntes in cot deimpiojamp;inoreimpudico: NON eft DEVS. N E Q^v B iamdiufuit PASTOR, qui REQVIRERET, Patres.-nonfuit inqiiam qui rcquireiet; quia omnes quæ SVA funtquçrcbant» quæ lESV CHRISTI ne VNVS quidem.

Hinc illis aliudagentibus, êc in utranq;aurem dormicntibur, quos greges pafccbant,non palcebanturgregcs abcis.nam paruu* li peticruntpanem,amp; non erat qui illis frangeretjCerpebat in orbe infinitum maluni,crefccbatin medullisacuifceribus noftris,amp;in dies manabat latius.

En audis pieLeftor,quibusham laudibus ifte exîmius Epifco-pus orner, amp;nbsp;quibus coloribus depingat fuos fpirituales prælatos acpatres,etiam illosquî conciiiaiîulo interfuerunt.'qubduideli* cet fint turpifsifni,libidinofif£imi,auarifsirai,ueræ Theologi® ac pietatis prorfus îgnari, amp;nbsp;contemprores : qui etiam ipfam pietate în fucum amp;nbsp;hypoctifin, prædicationem aût uctbi Dei in rixam amp;nbsp;contea-

RELIS. P A P I S T I C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«rp

tententionem,nempeinSchoIafticasfophifticatîonescomiTgt;uta-lierint, Obfccro ac obteftor te Chriftiane frater, ut tute met ipfe tecum aliquando tandem aperti» oculis mentis tuæ cogites ac pro nuncies, quàm facrofanda controuerGarum, dogmatumq; fidei dijudicàtiojamp;religionis Ecclefîæq;inftauratioac reformatio à ta libuspatribusautfratribus, ipforumq^ conuenticuloexpeûanda fperanda^sfic. Annonhocunoteftimoniototumillud conciiia-bulum,unà cum fuis dccretis,funditùs euei titui?

^Nuncaudiamus amp;alium ipforum ordinis fodalityqjdeclama torcm de fide.qubd fit certa fiducia promiiïç gratiæ.atq; ea appréhendât Chriftum, amp;nbsp;eius iulliciam,contra iilorum dubitationcm differentem, amp;nbsp;liberum arb, hiimanas uircs operiimq; iufticiam condemnantem : cum alioqui fitnotifsimum omnibus Papiftica-rum abominationum gnaris,amp;præfentis conciliabuli dccietorfi pcritisjcos de hifcc omnibus, quæ mox ab ifto exponentur contraria fentircac dogmatizare : hæc uero quæ ifte declamator pro. ponic,audacif«imè anailicmatizare.Vt hic primarius concilij tbeo îogustotum concilium damnet, amp;nbsp;iiicitsimabeocondemnetur. Sic ergo inter alia de hi.ce .wgmatibus R. pater, frater Antonius MarinariusCarmeluanus, in iuaiecunda oratione,cumali/s ora-tionibus amp;nbsp;decretis conciliabuliimprelfa, coram toto eo cœtu pronunciauit.

TRIDENTINO CON ClLIO HABITA, a' FRA^ tre x^întonio ^xtarinario Carmelita, iDominica quart a in- Quadrageßma,

IN uniuerfisChriffianæuîtæaaionibusP. A. Euangelica FI DES, qiiæfummumeftfinceræ piecatisamp; abfolutæobedien-tiæ fundamenrum,cum primis exercenda eft, ac folidè pofsiden-damomirum ut homo ab inani propriæ dignitatis confidentia abhorrons, omnino à Dei milcricordia pendeat; ftatuatq; Deum ut clementifsimum patrem fibiadeffc^àquo lætafemperexpeâcr,amp; fœlicifsima,necunquampatiatur ex eius animo perfuafionemillâ

cxcuti,et(i durisaeinfinitis uexetur difficultatibus,quas mundu«* quas caro,quas fatan ( ik funcin noftram perniciem coniurati du* cesgt;hinc atq^llinc procurant,ut nos à Dei fiducia, eiufdemqj ob* fequioabducantreligiofifsimo.

Etenimnifi adDeumconfugimus,nifi ineum gloriam, fiducia, follicitudinemq; noftram transferimus,aquo uno bonorum omnium fummampræftolemur:eiusiram prouocamus, perindeaclï deosnobis alienos erigeremus. Hucigiturconuenit omnemé-ti s ac fidei n oftræ ftudium intendere, ut per bona opera Deo patri placeamus indulgentirsimo:cæterùm ab operum noftrorum gloria auerfi,in illiusPatris dementia amp;uoluntatefecurèamp;in perpe tuum conquiefcamus.

Quæ omnia ex fublimi Ioannis amp;nbsp;Pauli doörina,mox coràm re citataexplicaturusego, lESVM feruatorem unicum (ad quem fpeâat hominum cordibus fidé imprimere,cui nihil gratius quam eius opem implorare,per quem nobis datum eft Deum compella-ïc Patrcm,quiqi femper ei dexter afsidet,nofteraduocatus) uehc* iiienterprecor,ut mihidicenti féliciter adfit.

Veteris naturænoftræ imaginé Nicodemo Chrîftus appofitif-fimè depinxit,dicens:Quod natum eft ex carne,caro eft. Atqui hic grauiter errant,qui in carnis appellatione nilintimius confiderSc quam earn hominis paftem,quæ fenfibus ornata, nobis cum bru-tis communis eft:quafi fpiritualis noftra regeneratio ad inferiore, amp;nbsp;non ad fuperiorem potiuspartem pertineret.Akius itaq; carnis Ingenium concipiendum eft,utfpedans ad mentem,rationé, no-lunt3tem,totum deniq; hominem,quera carnis concupifcentia amp;nbsp;originispeccatomacuiatumeflefcimus.-quamobrem Paulus eum carnem effeftatuit,dum illum uocatanimalem,quinon recipit,ac etiaproderifu amp;fummaducitftultitia,eaqu0efuntfapientiæDei, in quare præfertim fitacftfapientiacarnis.

Nunc igitur,fi quis poteft, eliciatex hoe homine bonum,unde illi apud Deumreliquus fitgloriandilocus:quando huiusarboris fruflus funt immundicies,fornicatio,impudicitia, ueneficia,iræ, rixæ,dii1enfiones,maJa demum omnia^Hinc ilia fulmina, quibus Paulus ex Pfalmorum dodrinain omnes Adæ filiosinuehitur: Non eft iuftus quirquam,noneft quiintelligatautcxquirat Deu. Defeceriit omnes,ut nec uel unus probitatem exerceattfepulchn» patens eft guttur eorum,iinguis fuis ad dolum ufi funt, uenenum afpidum

RE LI G. P A P I S T 1 C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iSx

afpidumfublabiis eorum.Quorum os malediftione amp;nbsp;amanilen tia plenum eft,Slt; pedes uelocesfunt ad efFundendum fangninem. Quæ mala omnia ctfiexfingulishominibusnon eiriefgunr,iii' tus tarnen latethorum omnium uitiorumlcrna. Si enim fpcfles præclara illafacinorajper quæ fummi Heroesad boneftamuitæ rationem contendebanrjaudabiliaquidem erant coram homini* busjuec Deo ingrata,ueluti quibus publica orbis politia cohone-ftabatuncæterùmcarnis opera non immeritó appeilabuntur,quâ-do nunquam illis qui ea egerunt,in mentem uenit,ut dicerenr,Do mineuoluutastua fiat,omniaexipfo,peripfum,inipfo,ipfi gloria femper. Vndeineisiamcarofuampatefecitinraniam, dumalius mortem fibi confcifcit,alius exiliu effœminatè deplorat,alTus longé maiorem fc iudicatquam ut fuis ofsibus digna fit alta Roma.

Nihilitaqjhominifuaptenaturareliquum ellante oculos Dei, quo gloriari pofsitjfe ilium officio præuenifle, ut aliquid fibi retti-buatuf.Idcirco dcploranda erat infelicifsima huius noftræ naturç conditio, nifi Deus ilia immenfa bonitate fua, ut nos hac exuerec calamitatCjUnigenitum nobis donafirer,per quern omnibus ex cor de refipifcentibus, uiuaqj fide in eum tendentibus, peccata gratis condonat,eofdemq; in uicem amp;nbsp;ius filiorum cooptar.

Quamobremfitalem re coram Deo exhiberepotes,qui tuis me ritis dignus.fueris,ut tibi unigenitum ille donauerir.-gloriari utiq;. poteris,te tuo marte adeptum eire,quæcunq; cum Filio amp;nbsp;perFi-lium bominibus exbibuit:peccatorum nempe remifsioiwm, iulU ciam,fanftitatem,libertatem,adoptionem filiorum, cceleftisdeni-que regni hæreditatem.-quo quid effet impudentius?

Etmox:Quantumautem ànobisgloriamur, tantundem exdi-uinæ dementis gloria decerpimusrquantum noftræ propriæ uit tuti uendicaraus amp;nbsp;arrogamus, tantundem impedimenti benefi-centiæ diuinælaudandç obijcimusJd quod fingulari figura Apo-ilolo earn nobis hodie explicante,in duobus Abrahe filils,eft prç-monftratumrquorû alter, hoceftIfmael,exAgar3ncillaiuxtacar-nem natus, legis filiusfpiritufcruitutisaâus, propria refpeftantes opera, amp;nbsp;in illis gloriantes adumbrabat:alter nimirum Ifaac ,iu-Xta Dei promiffum exSarralibera ortus, fihos Euangelij, roto pe-ûore in Dei mifeticordiam fe componentes, omnemqj operum gloriam reijcientes præfigurabat.

honorem effet conrecuturus,eieâuseftàDeo,neeffcthçi'es:n!mî-rum, quiaomne« qui proprio ingenio, proprijsq; uiribiis faluti» gloriamarrogant, quaGludentescumbeneficentia Dci, cuni qua earn gloriam partit! uolunt, à Dei confpeûu cijcientur. Nos itaq; Euangelica fide freti,promifsionisqj gratia orti, tanquam ingenui filÿ cœlefti patri Deo placere amp;nbsp;oblequi ftudeamus : ei bona omnia quæ in nobis font,accepta feramus,in ipfoq; gloriemur,cui no ftram confecrauimiis uoluntatcm.

Proinde qui fuis operibiis fidunt, de diuina erga fe benignîtate D VBIT A RE folcnr,amp;perinteruallaamp; uiccs hucatq^illucalter* j.ando fluftuare,ut nufquam eis portas,nufquâ fidæ ftationis fpes appareac, facilcq;ad defperationem in grauibus peticulis infœli-* cilsimarationetendunt. Quiautcm fuis diffifi uiribus, fuorumqj operum reicfla fiduciainDci benignitateSc dementiaconquie-fcunt,neccogitare unquâpoffunt fele à Deo cffe reicdos, illumq; præftaturum non elfe quod eis pro fua rni 1 cricordia promifit. NeC eft quod illos proptiæ indignitatis ratio ad dubi^âdnm proiiocet.

Legis eft hæcdodrina;Deiis benedifticiiei-n d guis, hoccft iu-ftismiaiedidioné indignis,id eft iniuftis côtciî.iu'de nec aiiquem potuitlexDei benedidione donare.quôdneminéreptri; iuftum amp;nbsp;dignum,Cgt;uid nobis cumicgis nialedidicneamp;iilt;â,q(u pet Chii ftum redempti fumus?Adnerlus itaq; Ijegis furorcm lubleuemur, Si confolcmurnos ipfos içraEuangdij promiisione.nempe quod indignifsimis bcnedifiionem ßcgratiam Deus elfundit, fi refipi-fcant,amp; uiua fide fe ei comniittâc, Eftccrrè hoc uiuç fidci ingeniû, nos in Deum.ut filios in pattern,erigere:Chriftum noftrum,nosq; uicifsim Clirifti facere:utcum eounum corpus fimus,eodemq;ui uamus,reg3mur,lætemuramp;gloriemurfpiritu.

Quamobremin DVBITATIONIS labyrinthononerranr, qui per Chriftum adepti funt iufticiam:fcd in lecuritate mentis,iit paceconfcientiæ.in læticiacordis,edodi fpiritu illo.qui illis tefti-' monium reddit quod funt filij Dei.audct dicere, Abba pater:quaii quam intérim ineft illis fandus ilie timor,ne cadantab eo, ad que Dei benignîtateeiieâi funt, filioruin honore,Qtiamobrem exuL tant,quod Chriftum tenenr;tremunt,ne ilium amittanr, quemad-modum propheta monuir,Exultate ei cum tremore.

At uerb caro amp;nbsp;fatan nunquam nô follititant ad D IFFlDEN-T I A H pedof4iuftoxunî,quibuscum perpe.uumeftcertamen.

R E L I G. P A P I S T I C AB. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ÎJ

Monc eos temerîtatis accufant, quod fe diuini eonfilij confcios amp;nbsp;participes faciunr,diccntes:Scimus quod nos diligit Deu», Jed illi lé purgant^nempe quod temeraiij eflenr,fi diuinæ ergafccharita-tisjtorargumcntis declaratæ,præfettim filioad cruccm demilTo, ancipites effenr.Niincgrauia fuperioris uitæ commifla memorât, quorum non potueruntcondignamexhibuifle fatisfaftionemded ilJi refpondent,Gratis per Chnllum nobis,quia fatisfaccrc nSpo-teramuSjremiiïafuntpeccatamoneft quod cogiremus, quia folué^ dononfumuSjiicdignitati mortis Chrifti detrahamus.Nunc quo tidianos uitæ errores,quibus nemo nonfubijcitur.anreillorutn oculos fiftuntjUt uel iic dubitent de benignitaté Dei. Sed illi excîa mantiClementifsimus i 11 c pater,ad hos infirmæ naturæ lapfus cô-niuerefolet,cuiusclementiæ nonconuenitiilos ad uindiâam im putare. Nunc ex occultis maioribus deliûis quæhomo ( cuius eft corutprauum.ita retrufumjnon intelligir,argumétalum uur, quitus di ui no fauore illos deftitutos elle cóuincant.fed illi excipiót, Integra eftpeccator5remi(sio;amp;ciim donatDeus manifcftaquæ nouimus,donat item occulta quæ ignoramus delifta. Nunc pro-fpera commémorant,uelut quibnsin hocfeculoeos remunerct nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Deus,neinalio expedent fœliciratis gloriam Sedülifatentur De-nm fæpe præfentibùs bonis ornate iuTtos,ut proximorum necefsi tatibus confulentes,aduiram futuramaptioresfiant.Nunccalami tates,quibus plerunqj iuftiaffliguntur, utapertairati Dcifigna commemorant.Sed illi aiTeuerant,eas c'.Fe manifefta paternædila-dionis argumenta,ut fub difciplinacrucis«ruditi,filijDeired-dantur.

Vexatum pedui pium fupra omnes tandem difßcultates cmer-git,in corde fuo ficloquens ; Quid eft quod de difhdentia mihi lo-quatur aliquis?Qui« me fæparabit àcharitatc amp;nbsp;fiducia Dei mei? qui fua potentia omniacontinet,fuo imperio omnia regit, fua fa-pientia omnia moderatur,fua mente omnia compleditur,(uoar- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

uitrio omnia fledit quo libet,Sc qub libet cóftringiticuius tâta fuie ergame charitas,ut unicum quem unicè diligebat filium,ad horri bilem tradiderit crucem,qub eifern illius fanguineafperfus atq; re demptus amp;il'iim honorisgradualfequerenncmpe utipfe litmihi pater, Chi iftiis frater Qiiæ autem maioraut diledio aut folli-citudo,quam patris erga filium,præfertim eins patris qui tanto eft ali/sçlemçniior,quanto fubjimior. quamobremneqshuius (eculi blanditiæ.

blanditiæjneq-,huiuscarnis illcccbræ,neqj ullafathanae fulmina, neq-, haereticorum fraudes, neq*,amîconini deliciæ, neq; neceifa-riorum prece8,neq-, parentum pietas,neq;popxilorum furor, neq; tyrannorumcrudeiitaSjfeu minis perterrerejfeuîncarceremdetru derCjfeu fortunispriuare,feu in exiliû ableg3rie,feult;juolibet mor* tis genere pcrdere uoluerint,àDeo optimomaximo, à Domino omnipotentejà pâtre indulgentifsimo.uUoonquam tempore me diucllent.Si cœlu ruât,fi terra euanefcat,fi orbisillabaturpræccps, ego in eum ereûus ero.fi angelusdecœloaliudmihiperfuadereco tendat.dicam ei Anathema.

O’fœlicemChriftianipeâoris FIDVCIAM, ôbeatamEuan-gclicicordispietatem.ô SECVRAM Chriftianæmentis FIDV CIAM: quæuota,quæconfilia,quælfudia,lt;onatus,officia,diligé tiam,induftriam,fortiinas,omni loco,Omni tempore, omnibus in rebus, uniDeo committit:qui neminem in fecofidentem uanum fecit.

Nosimpios,in QVAM demerfifumui ingratitudinem?Nol ingratos,in quam prolapfi fumusimpietatemiquireieûaDei FI-DVCIA TERRENA hçcpræfidia,quoiurequainiuria HINC atq; ILLINC manibuspedibusq; PROCVRAMVS amp;accerfi mus.Si Euangelica fides noftræ uitæ RE G VLA elfer,reipra(qui nunctituloac CEREMONIIS uocamur) Chriftiani elfemus. Qiiamobréin Deo,utfilij inpatre clementifsimo,gloriaremurôC conquiefceremus.'qiii nunc ut ferui rebelles, eius tanquam iratifsi mi principis furorédeprecamur: amp;in noftræ omnium matris Ec-clefiæ finum,amplexus amp;ofculalætiexciperemur,qui nunceanr dcformatam,languécem,ac propè intermorituram ploramus. Nihil eft enim Patres amplifsimi,quod non lætum, non felicifsimu contingatjConfidenribus in Deumrqui nulli opitulaturlibentius, quàm quem huraana dcftituêre pr^fidia: quod nobis ante oculos Euangelicahiftoria exponit.Haftenushicmonachus.

Poftrema uerba manifeftifsimè damnantregulas amp;nbsp;ceremonîa-riuin Chriftianifmum mon3chorum,(5c omnes reuocantad unica regulam reîigionemqj Euangeiij Chrifti ipfius. Expende modo uerba hçcdihgentius, totumq-, hune tcxciim ,atq;adeô orationé. V'^ideeiuldetn monachi eciam priorem orationem : duas enim ha-buit. Vcîùm in hoc pofteriorefermoneaudisiftumMarinarium, amp;facrofandi iftius conciliabulipatrcm,longè aliter deprimarijs

Euangeljjcapinbusdiiïcrcre,quam aüoqui plerunqjpapinæro-lcnt:6éùcrumiltud'conciliabiiluminfua V, aur(utalijnumeral) V1 lelsionc impie dogmatizat,amp; blafphemcanathcmatizat.

Ad haice oraciones, monHrandaq; T lidentiniconciliabuli dÆ Cdiâjpolsis accenlereetiam Antoni)Sebaâiani Vxentiniepifcopi orationes uehementil^imas in Côcilio habitas,ócVenetijs nupec éditas,in quibus accrrimè pugnat eôtra piurimo» alios epifcopos de refidentiaac funftione epilcoporum.Multi enim,inter quos ßc Catharinu*(otfuprà'oftédi) negâbant,epilcopos diuino iure tena ri adelTe acartcndcreïuæ Eccleliæ,acco»àm palcere gregem liium. 6 ftiroi em extremum. At hic contrà uehcmentilsimè pugnat, 8c fuos illos compatresautcôfratres flagellât,qiiod publiciboni Ec-clefiarumq; fuarum cura parum afficiatur.Loca eius adlcnphflem, nih prolixitatcm uitaflem.

In o aiioneSynodicaTridenti 4 Septembris,anno 2,in fcf f one 1111, coram illis facris Patribus nomme regis Galliæ récita,, ta,hint inter aliaduo ualde memorabilia piinâa aucdi^a : quorû piius qi idcm teftatiir,multa iam olim inÉcclefiam 8c religioneiT» Chulitai'ain non tantum perincuriam, fed etiam per hypocrifiri ac lupcrtlitionem prælatorilm irrepfilFe, quæ omninoabroganda 8c antiqiia ida fintprimo quoq;tempore. Pofterius ueródiftum clarè fatetur,coneilianofln 6c etiam prions temporis parum fuilTe libera. Adfcribam primùm prius didum, deinde pofterius, Inquic igitur ille oraton

Equidem humatiaîmbeclllitate fortafle,amp;aliqua P R AE F E-CTORVM Eccleliæinfuria,ueletiâ(nequid GRAVI VS dicâ) PRAEPOSTERA PiETATE irrepfiffe in Ecclefiâ R £ S non-nullas ANTiQVATlONE, AEROGATIONE, uelmodera/ tinnedignas, FATEAMVR NECESSEeft.

Et a iquanto pólhSiccontraa NOBIS pécari forralTepoteft, dum OMNIA quæleiulismuniuntur,amp; LONGA VETV-StatE MORO 1 CVS retinenda elle putamus ; neq; fatis fpe-ftamusquid inclinatiorerum, quid momenta temporum , quid publica quies poftulet.Nônulla, atqjhaud feio an uerius dixerim MVLTA, commun! concordiæ permittenda liint.

Obleriia Chriftianc Leâor, hune amplifsimum Regem faterî, militairrepfilTein Ecclcfiam ac religionem,non tantum imbecilli-tatcpraelatorûjlwd6iincuria^atqjadeoetiam FRAEPOSTERA

tÏÖ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C O N T R O‘ V ff R S 11 3

religions. Nee efleomniain eorum religione mordicus retinen^ da,quæ fcculis aut longa uctuftate munianfurimuko ergo miftus innumeranoua portenta. Verumilludtrirteert, qu6dpoft tarn' infinitamlanienam piojum hominum amp;nbsp;uere Chrifti/martyrum, nunedemum moderationem in fua parterequirunr, quam mult»' prins,ante eiFufuminfinitum innocentem fanguinem adhibuifto debebant.

Porro de feruitute autpartialitate amp;nbsp;faftiofitateconcilij, itaiii' cadem oratione,nomineeiufdem Regis pronunciatur:

NOSTRA, patrumq; noftrorumöcauorum memoriaSyno-^ dos indiftas fuifle,epifcopos conuenifle, maximos in Germania.' atq^ in Italiaconiientus peraftos efte feimus. Vix tarnen ullus,auc perexiguiisindefruftus Chriftianitati conftitic.Nolofubtiliusiil caufasinquirere;nolorumores uentosq-,colligere.Hocpræter-mitcere certe no poftum, quod’uereor ne nimis ad rem pertiuear, qubdminus LEGITIMA, minusüe LIBERA fuiftedicuntuC rha CONCILIA. Quiaderant, AD uoluntatem ALTERlvS femper L O (X.V E B A N T V R, autpotius ANNVEBANT. Çiua re nulla in iudicijs perniciofior,n!iill.aiiecapitalior clTc poteft»

Qnæruntillaconcilia, NOSTRA memoriaaâa,quæhicRex pronûciat fuifte feruilia adulatoria, nifi priora fragmenta Tridé tißr,anno 15 4 6 amp;nbsp;y i aâa,contra quæ turn Cçfar.tum poftea etia Gallus proteftatuseft.Eu uides,utcciam iftiusRegis teftimonia côcordet cum religione Papiftica, amp;C falfô iaâata libertate Côcilij.

Portofimulantquoq;Papîftæ, exceptis tarnenlefuitis:turn in decretis iftius côcilij,tum amp;nbsp;ali as femper,fe credere Stfcntirc,oni nia peccara antcccdentia amp;nbsp;fequentia baptifmum,propter Cbrifti pafsionemremitci,eaqj foJaexpiari. At contra Catharinus archi epifeopus CopfanuSjÔC unus ex Pattibus conciliabuli, de quo fu-pràmultadifta funt,prolix«acexprofeffîgt;c5tendir,Cbriftum fua pafsione latisfecilTe tantum pro'peccato original! Siaftualibus an tecedentibus baptifmum,acprimam iuftificationem:pro fequenti bus uerô,facrificioMiiræfatisfaciendHm,Deumq;placandumcf-fe.Hæcenim ille inter alia in fuolibro, cui titulus eft de Incruen-* to facrificionouiamp;æterniTeftamenti,fcribit:

Chriftus ergo Dominus, 8c folusipfe, amp;L illaunatantunamodo oblationccriienta,hoctotum fecit,itautpropecc3to ILL O M O amp;nbsp;fummo.qao omnes includebamur rei, nullus alius, ueqi fegrega*

fiîgfegatim, ncq; cum illo, ncc anrè, ncc poftmodo facnfîcaucrit. Ut litaret.Ergo per ilium foJum, amp;nbsp;per illius oblationem liberatt fumusà PECCATO ILLO, naftiuiamadfalutem,fa£lidociles Oei:ß tarnen hoc beneficium tam magnum agnofcamus amp;nbsp;ac-ceptemus,expoliantes ueterem hominem,amp; induentes nouö per fidem amp;nbsp;facramcntum Baptifmi, in quo non cft necefle amplius il lum olFcrri pro nobis.fed iam oblatus ibi exhibetur nobis.

Et aliquanto póft:Concludimus ergo à dodrina B. Pauli, qiiód ad hunc cffeftum parandum,qui eft à peccato liberari amp;nbsp;iuftificati, amp;nbsp;intrarein Chriftum,amp; fic in uia ad militandum,ficut ipfe milita uit,amp;uicit,quæcunâa inBaptifmo fignificanturSc fiunt,nó fuir, nee eft,necericalius,prçterilium folum,lacerdos:necaliud facrifi cium,praïiet illud folum cruentum lui corporis : nee alia oblatio, præterillam unamin crucefaäam abeocumoratione amp;lachry-niis,qui pro fuapietateacreucrentia exauditus eft. Hæceft Apo-ftolicadoftrina,latèpeieum tradita Seinculcata.perquamhaße-nus fiangimus aduerfariorû Achiilemzqni in eo innituntur, quod illa unaoblatio fuit latit ad confummandum in æternum fanâiâ-catos,ut non fit opus alia ulla noua oblatione.

Nos autem dicimus, uel ipfo B. Paulo telle, quôd ilia una obla^ tîo fatis fuitad redemptioiicm earum præuaricationum quæ erâc fub priori teftamento. Quod non aliud fignificat, quàm id, quod diximus ORIGIN ALE peccacumcum SVIS ^RVCTIBVS: quoniam qui lub original! erant,fub priori Tellamento erant cô-clufi.rei morris.Iraq; QVANTVM ad HVIVSMODI præua ïicationc8,faccmur,quód qui femel fanftificati finir,ab cis déliais in fempiternum fandificati funt:quia nunquam priores præuari— cationes redeunt.Etideofemeltätum baptizamur: quia femel eft Dominus mortuus,Sc in baptifmofolum habemus illam cruenta hoftiam,expiatricem cunftorü penitiis ANTECEDENT! VM dcliftorum.Vnde B.Paulus de prioribus iniquitatibus eleganter dixit: Vbi autem eft horum remifsio,iam non eft oblatio pro pec-cato. Etnequis AMPLIVS quàm SEMEL ufurparetfibi hofliamillam cruentam,uolen8 illam pari modo APPLîCARE PRO FVTVRIS peccatis,aducrfusillosadiecit:Voluntarie e-nim peccantibus poft acceptam noticiam ueritatis,iam non RE« LlNQVITVR hoftiapropeccato.

Qccurfctautemamp;hocin loco nobis alius,amp; dicet:Sific res fe ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A a habet,

habetjitChriftusfuaillaoblatione cruenta NOM SIT OPE* RATVS pronobis^ NISI redemptione PRAECEDENTIVM delidloriim, Qj^AE fub PRIORE teftamento continentuK uidctur fequi quod in nouo teftamento uel non fint delida, uel fi quæfuntjincxpiabiliafint.

Etaliquantopöft: ïALSVM ergoSc IRRATIONABILE eftomninojquodin NOVO Teftamentoadmifla PECCATA non IMPVTENTVR propter SemEL iam ObLATAM Chrifticruentam HOSTIAM, quæCucdjaumeft) PERTI* NVIT ad PRIORIS teftamenti DELICTA. Ethæcnoua peccatapoft fandificationéprimam talia ex fefuntjUttantofint imputabilia, quanto magis uoluntaria:quoniamnon efteainfirmi tas amp;ignorantiapoftacceptam gratiam,quç erat prius. Deinde i/s ingratitudo fefeadmifcet,quægrauioris ponderis facit efte pecca tum. Quod-autem hçc peccatafub nouo Teftameto contrafta fint inexpiabilia,dogma eft pcruerfum,amp; iam oiimab Ecclefia damna tumatqjexplolum.

Cum ergo peccatafint,amp;expiabilia Gnt.amp;adillam CR VEN*-TAM Chriftihoftiam NOH PERTINEANT; uidcndumeftgt; quonam pado,utriim fine fàcrificio expientur..

Etaliqiiantopóft.-Sicutautem quæ fub nouo Teftamento ad* mittuntur peccata, alterius fiint generis, quàm uetera : fie d E— BENT habereƒuum PROPRIVM SACRIFICIVH amp;nbsp;facet dotiû amp;nbsp;HOSTIAM, amp;nbsp;congruentes oblàtiones,non VNAM T A N T V M, fieu t quæ prioriscrant teftamenti. Quia cunda peccata quæ fub illo erant, quodammodo unumreputabantut, tan-quam ex illo unomanantia, quod femel admiflumfuirin paradi-fo.Quarc: VN AM. tantumrequirebatoblationemadexpiandô, utdiximus.Quæenim fubnouopatrantur,per fe SINGVLA cô fjderantur,amp; QVODLIBET fuam EXP1ATI0NEM po-ftulat.Habetetiam Sc hoc facrificiumfua propria facramenta,ficut fuo locodicetur. Si igitur S A CRI Fl Cl VM requiriturprohi* DELI CTIS amp;peccaris,quæfubnouoTcftamétoamp;legegratiae committuntur,amp;obhocfaccrdotiumcfledcbet:oportct amp;hicin' dagare SACERDOTeS idoneos,8ec. Pcrgitebfuadifputatîo necontrouerfiam deducere,quodpeccatapoft baptifmumtantft, per Miflationcs Si Miflarios facrifico.s expientur.

tWepifcopi amp;nbsp;patris concilij Tridentini, quodpafsioChrîftîfan-tum eapeccataexpiauerit,quæantc baptifmum habuimus ,nern-pe originale,amp; eius fruélus. Itemjquodpeccatapoft baptilmû pa-trata,nonampliuspercineantadcruentum Chrifti facrihcium,aut eo expientunfed adimpurorum facrificularum blateptorias Mif-faSjquibus ea proprie aboleri oportcat.

Quid,quæfo te Chriftiane fracer.hoc aliud eft.quam Chrifti paf fionem protfusinutilemociofamq; reddere baptizatis?Quid pro* deft pafsionem Chrifti,eiusqj meritum amp;nbsp;efficaciä tantopcre Chri ftianis prædicare, 8cimportuné inculcate, præfcrtim in facra com munione,ut Paulus i.Cor. n. præcipit inquicns: Mortem Domini annunciabitisîcum iam ea non ad illos, fed ad infantes tantii, qui primùm baptizandi funr,pertineat,quibus fruftra prædicatur ab-ientibus^Sc non intelligentibus?

Omnipotens Deus reprimat potenter furores amp;nbsp;blafphemias draconisRomanijbeftiæ eius, acipfiuscapitum amp;cornuum:quæ non fruftra cotadtcitnr piäa,amp; ueluti onerata effe nominibus bla-fpliemiae,utin Apocal.aliquoties habetur.Inhunceundem diabo licum errorem amp;nbsp;totam epiftolam ad Hebroos,fua impia commé-tatione trahit,ubi inter alia hæc quoq; inquiti

Voluntariè enim peccantibus nobis,Sc c.Etiam hicîocus uehe-menterpercutitaduerfarios.Nam HING APPAR-ET, qubd pro PECCATIS fubnouoTeftamento,,poft ACCEPTAm lutaris HOSTIAE inbaptifmo EFFICACIAM commifsis, NON HABEMVS propcceatohoftiam ILLAM, qua CHRl STVS OBTVLIT pro PECCATO mundt,amp;pro DELICTIS baptifmum PRAECEDENTIBVS. Nonenimnifi SE MEL illemortuiiseft:amp; ideo SEMEL DVNTAXAT hoftia illaadhunccffeäum APPL.ICATVR- Non tarnen excluditur aliauia remifsionis,quæ fit per pœnitentiam, Chrifto in cœlis afsi ftente,8c interpellante pro nobis,modo amp;nbsp;nos fatisfaciamuspœ-nis debitis luentes pro metito admifforum.

Nolohîcdigrediadillam longé euidentifsimam acin remaxi-yia pofitam Papiftarum contradiäionem : quod contra Sydonius in fuis illis celebribus, dc à tot monarchis, printipibus, epifcopis prælatisqj comprobatis concionibus,quæ eimitram Merfpurgcn fern peperetüt,quarumlt;^; etiam fupra mentionem fe£i,afferit, paf-fioncm ac fanguincm Chrifti omnia peccata abolere: fedita'de-

mum,fi pcriftorum facrofanaam Minam,ueluti per canaleffl quS» dam,in nos dcriuetur, defluac, amp;nbsp;ira nobis applicetur. Eodé colore amp;Faber Auguftanus ornât amp;nbsp;uenditat iuam Miflam, amp;nbsp;alij quidam recentiores huius idoli fabricatores autinftauratorcs.

Eandem fiicatam impoQuram illudcommunePapiftarum, etiam ab ipfo Papa comprobatum fcriptû nomine Interim ( quod fumma ui fraudeq; noftrisEccleßjs anno »548, amp;nbsp;aliquotlequc tibus obtrudereconatifunt) continet, quod Milla non ilia quidé fitfacrificium expians peccaca,quódfolum fitpafsio Cbrifti: fed fittantu Euchariilicum .commemoratiuum amp;applicatiuum illi-us unici propitiatorijfacrificij, nempepafsionisChrifti. Verbac-ius,ß forte quis mihi minus credat,func hæc:

Huius preciofifsimæ hoftiæ,nempepaf»ionîs Chrifli,nîdore delinitus Pater,iramremifit:amp;hominesprius peccatisimmerfos, impuros,amp; iniuftos,amp;damnarioni obnoxios, nunc filij fui langui ne ablutos abfoluit,iuftificauir,ac fibi reconciliauir.

Huius unicæ oblationis uirtus atq; effilt; acia non illi modo tent pori leruiens,quo Chrifttis in carne holliam fe appendit : fcdom-nes omnium feculorum ætares compleftens, omnium hominuin qui ab origine mundiluerût,amp; in Bnem ufq; feculi nafcituri funt, delendis psccacis fulFecir. Vere enira erat Deus in Chrillo,mundS fibi recoricilians.Et.Ecceagnus Dei,qui tollit peccata mundi. Etj Ipfe eft propicFatio pro peccatis noftns,Sc non pro noftris tantum, fed pro totius muridi.

De hac ob!3cione,quæadtotius generishumani reconciliatio-nem unafuffecit,Paulus ainVnica oblationcconfummauitin^tcc num fanftificatos.

Vt uerb huius tarn efficacls oblationis,quae omnium hominutn falutcm plenifsimè,fufficientifsimè amp;perfefl;ifsimèmeruit,om-nes homines participes fièrent, amp;nbsp;eins fruéîum in fe transferrent, Deus ab initio mundi fub lege Naturae diuinainfpirationein ani' rnis hominumfacrificandiritum excitauit, mox data lege,di-uerfa facrificia monftrauit;quorum omnium hie ufus erar,non ut homines Deo reconciliarét, amp;falutc ipfam mererentur:fedutper haecexterna facrificia uenturi facrificij, in quo redemptionem om nium Deus promiferat,memoriainanimis hominumfubindeex-citaretur,fides confirmarecur,amp; frnftuseius credcnti!?us,amp;inuic tuteai uenturi facrificij fpcrantibus applicarctur ; Si ut quotiei

gt;ftara'crificîace,Iebrarentur,6(c. Quemadmodum igîturanteChri fti adnentum Deus patribus cerra qiiædam facrificia tiadidit,quitus magni iftins racrificij,quod futurum ipfi expcilabant, mcmo-riamin animis fuis excitarent,fîdem ftabilirét,amp; frußum eius cre-dendo Scorando fjbiapplicarentjôcpèrcorumoblationem bene-ficiorum Dei gratis animis recordarcntur:fic Chriftus Ecclefiç fuç mundam amp;nbsp;falutarem CORPORlS amp;nbsp;SANGviNlS fuiobla tioncm SVB SPEClEBVS PANIS ET ViNl commenda bit,qua CORPORlS EIVS IN CRVCE PRO NOElS A PP EN SI. Slt;fanguinis effuC mcmoriam fubinde in animis no-firis renouaremus;amp; frußum iftius oblaiionis eriientæ, qua in æ-ternum confummauic fanßos, IN- NOS TRANSFerre-MVS. Hoceftenimfacereinmcmoriameiusudeft,gratisanimi« commemorare mortem Domini, amp;nbsp;per memoriam amp;nbsp;meritupaf-£onis eius deprecari Patrem.ut nobis reconcilietur.

Hæc eft munda amp;nbsp;falutaris oblatio,iUius uniei facrificii,quo om niumfaills comparataeft.rememoratiua, non folum fignificatio-nis, fedreipfa in fecomprehendens ueritatem oblararumrerum, Quas diuerlorum facrificiorum oblationes olim præfignabant, Ea ■Oem nimtrum corporis amp;nbsp;fangninis Chrifti hoftia,quç in cruce eft oblat3,non aliandem agnus, non alius,amp;unus utrobiq;Chriftus: fed tunccruento amp;nbsp;pafsibili modo oblatus eft,qua oblacione omnibus credcntibus remifsionem peccatorum amp;nbsp;redemptioné fuffi cienterimpetrauit. Nuncuerbeundem fub myfterio Sc modo in-cruentoamp;impafsibilioffcrimuSjiion ut PECCATORVM R5 MlSSIONEM amp;nbsp;animarum noftrarum SALVTEAI iampri-mùm P ROiMERE AM VR: fed utpafsionis Dominicæ memo liam rccolenteSjDeogratias agamus pro falute nobis in cruceim-petrata,ibipromeritam peccatorum remilsionemamp;redempcio-nemfideôc DEVOTIONE NOBIS APPLICEMV8, AP-PROPRIEMVS. Haßenusinterimdeufuaotfrußu Miifæ.

Porrbconcilium Tridentinum fecum in hac partepugnat.Nâ primurndocct MiHam elfe tantum faerificiumeommemoratoriû amp;applicatoriumpafsionis Chrifti. Paulo póft in Anatbcmatifmi« afteritjUcrè elfe propitiatonum,amp; pro peccatia ac pœnis, proqj ui-nisaemortuis offerendum.Verbaprioris fententiæ hæcfunnfs rgi turDeus Dominus nofter,etfi femel feipfum in aracrucis ( mot te intcrcedente^Deo patri oblaturus erat^uta:tern3millicrcdengt; ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptionem

ptionem operarctunquîa tarnen per mortem facerdotium etu® tinguendum non erat,incœn3nouifsima,qua node tradebatur,uc dileftæ fuæ fpohfæ Ecdefieinfibilejficut hominum natura exigit, relinqueretfacrificiû: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CRVtNTVM illud femel in cru-

ceperagendiim REPRtSENTARET VR, eiusq^mcmoriain finem ufq-jfeculi PERMANERET, atq;illius SALVTARlS VIRTVS in remifsionemeorum quæà nobis QVOTlDlE co mituintur PECCATORVM A PPLJC AR ET VR, facerdoteni fecundumordinem Melchifedecfe inæternum conflitutum de-clarans,corpus amp;nbsp;fanguinemfuu liib fpeciebiis panis uini Deo patri obtulir.ac Apolioliseorumqjfucccfldribusfacerdotibus offerendum tradidit,

Canon 111: Si quis dixerit, MilTæ facrificium tantum effe laudi* 6i gratiarum adionis ,aut nudam commemorarionem facrificij in cruceperadi,non autem PROPl TI ATO R i VM: uelfoli prodef fcfumenti,neq; PRO VlViS amp;nbsp;DEF7NCTIS, pro PEC-CAT IS, POENfS, S A TI S F A C T10 N1B V S Scalijsiieccfsitad-bus ofterri debere,anathema fit.

Enaudis contrariam priori fententiam, quod fir uere propi* tiaiorium latrsfadoriumfairificnim, quod turn pio culpa, turn pro pœna,tum pro uiuis,tumpro mortuis,amp; pro omnibus deniqj necelsita ibus fit offerendum. Hiticopponequod dicit Interim: Nonut PECCATORVM remifsionem amp;nbsp;ANIWARVM no iiiarum falutem, 1AM PRIMVM PR O M E R E AM V R, öec.

•4jj'Ita uides eiiid«ntifsimè piignarc lacium conciliabulum turn fecum, turn amp;nbsp;cum alijs Papiliis : amp;nbsp;ponb illud folcnne papiftaiU Interim,SYdonium,Fabrum,amp;: multos alios recentiores cum fan* difsimo ilto conciabiloac fedudorc arebiepifeopo Compfano, in reomniii in Ecclefia maxima contendere, nempe quod nam fit illud Herum expiatoriom facrificium,quo quotidiepeccata noßrä abolere,amp; Deum nobisplacaredebeamus.

O’ infelices Papill:as,quorum ifti pfeudoprophetçanima»ita in eertadodrina fufq; deq^iadant, amp;nbsp;ueluti in Ixionisrorahorribi-liter uol«unt,utmi(eri nefeianr, quo modo uelin uita ucl in morte fua peccata expiate,Deii fibi placare,8c aditum ad uitam aetema reperire fibijæternumq; exitium effugere queant num per Milfas, adtperIolâpafsionéChiilU,autquatandé uia, modo ucl rati one.

Sed condonanda forte eftrecentioribu» itta horribilis confufio, •uccontradiaio iftoriim abominationis.’quia cadem amp;nbsp;apud ma-iores coromgraflataeft. Nam Thomas ipl'einterdû rcftringitpaf-Conem Chrilli tantum ad peccatiim originale, amp;nbsp;peccata ante ba-ptifmum faAa:reliquauerôpertotam uitxpatrata uuItMifsis ex-piari.Contrà ueró.G.Bicl uult pafsionem ualere amp;nbsp;applicari etiam pro alijs omnibus pcrcotam uitam,fçdcam applications fieri per* petuis miflationibus.Hæccnim funteorum uerba:

Thomas Aquinas de uenerabili Sâcramento.altaris cap, i. Seca dacauG inlbtutioniiell facrificium altaris,contra quandam quo-tidianam dcliâoruni noftrorum rapinam,ut ficut corpus Domini SEMEL oblacûert in croce pro DEBITO ORI5lNALl;fic OFfERATVR iiigicer pro noftris QVOTIDIANJS deliûig in altari, habeat in hoc Ecclefia munus ad placâdiim fibi Deum fuperomniajegis facnfieium preciofum Seacceptum.

AtçontràGabriel Biel,qui expofitionem Canonis exuarijsau-thorib.collegic.Beda Rabanojnnocentio lertio,Alberto Magno, AlcxandrodeAlcs,Dur3ndo,amp;c,left.85.Iit.l, ficinquit: QVIC-QyiD Chrilius faluatornofter MER VIT, feolFcrensin CRV CE pro OMNlßVS generalitcrtaminremotioncmali,quàm in collationeboni, viatORIBVS purgandis,beatis, HOC fa-crificio ( fcilicetMillæ) APPLICATVR particulariter SîN-GVLlS.

Sicuides pieLeâor,iftam cateruam fednâorum turn iam , tutn amp;nbsp;olim in omnium maximis rebus ex diametro fecum pugnalTe, ïiempean pafsio Chrifti tantûin baptifmoappliceturadçxpiatio-bcmpcccatorum,an etiam poftea. Quo facrificio pertotarr, uitam êcmortem nollra peccata expiemus,acDeum plaçemus, Quarç aut ratione nobis palsio Chrifti applicetur.

Hue fane fpcâat illud eorum pcruulgatum dogma,in baptifmo t^uidem remitti nobis omnia peccata, amp;nbsp;accipi gratiam gratis pro pter Chriftum.’fed fi quis poft baptilmum pcccct,eumucluti nau-ffagio fiâOjiion amplius hacnauibaptifmi uti pofte, fed ad tabu-lamaut fragmentum peftilentiæSç propriæfatisfaôionjsçoijfu» gere debcre,fi euaderc uelit cxitium,8c denub in uitam ingredi, Eôdjm pertinet, quöd Pauli difterentiam de gratuita iuftificatio» ne fine operibus,folùm ad primam iuftificationem rcijciunt.

' operjbus,antebiennium fefto Palmarum coram Prîncipeamp;con-uentu totius regionis habitam: in qua nouis fucis accolorib. pm-girerrores Papillarum^Interaliadicit, fuos uocare Scuocaflcgr^quot; tiam iuftificanrem,ipfam rcconciliationem cumDeo, Hæcenirn funt eius ucrba:

Difgnad abcr,GrAtia dUjfLâteinfch, hdtmdn gendnJt die verlôiinung, vnnii frcündfcbajj-c init Gott, veelche den gldubtgen Widerfz rt, durch das Sacrament dcsTauffirnd der 'ßueffft^asnur, VC. Videhominis impudentiam, hacgracia he minem iiiftißcari nos uel maxime contendimus.

At Ó bone Deus, G contrarias huic aliorum Pontificiorum feri-ptorum fententias de Gratia colligere uelkm, immenfum chaos earum cômportare poffcm.Nam ferme omnes fentiunt, Gratiara iuftificantem cfle quandam infidam qualitatem. Qüinamp; præ* fens conciüabulum difertè amp;fsueriteranarhematizat cOsomner, quidicunt,Graciam iuftificantem efTefauorem autgratuitamreco ciiiationem cum Deo. Sic ifteapoftata pulchiè cum alijs recenci-bus amp;nbsp;prions ætatisPapæ fcriptoribus.atqjadci) cum præfentico cilio conuenitjUtquiidpro Caiholico dogmateuenditet,quodiî lifeuerifsimèanathematizanE.

Scdpergamusadhuc paululum oftenlt;fcredifl«n(jonem conci* lîabulijamp;eius procerum aut patronorum. Patres conciliabulife« dulo tuentur fuas miirationcs,amp; cotam illam fœdam Scfacrilegam nundinationem earum. At contra audi,quid primarij Papiftict exercitus antefignani^ucolloquio Vuormacienfi,de Miflarum ue nundatione,deindulgentiarum nundiiîatione,de monafticorum fiipercrogationis operum mercatura,dc ftatuarum adoratione fimilibus principalibus Papifticæ abominationis capitibus, aut potins thefauris pronuiKient.Sic enim inter alia in fuo feripto, in V confelTuji.^. Septemb.per Sydonis epifeopum publicèrccitato amp;nbsp;exhibito,acmoxin.aôafolenniterrclato,dçhiice omnibus pro îiunciant:

Cçterùm quodadprimam feripti parteattinet.eatenus utrinq; conuenitjut ad Dei quidem glorian amp;nbsp;falutem animarum ftudea mus fine odijs.fineomnianimorum acerbitatecaufam publieçco cordiæpromouerezquod fi Domini collocutores in (uoferipto prç ftareuoiuiiTent,opu» certc non fuiftet nos,qui Catholicam dodrt nam defendimus,tam odiofè perftringere,84 inrempeftiua abufua commcmotiûiie, QVOS no» eüam DfiTESTAMVR,

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uare.

Tîâre.Neque enîm DEFENDIMVS ullos unquam in EccIeGa aiînl'uSjncq; defendemus:ncq;fumus',qiii fæuiciam in pios iiino-Cenres cxcrceamus.Sunt qui récentes errores amp;nbsp;ritus, adeoq^ fu-perftitioncs contra uenerandâanriquitatétueantur,quiqj NOR-MAM concordiæ ab Ecclefiafticis ABVSIBVS magisquàmà Uerbo Dei diuinaq; SCRIPTVRA pétant.

Qiiæ omnia cum ncq; ad nos, neq; ad caufam præfentis infiitu tileu colloqui) fpcftenr,quidattincbatde MISSiS uenalibus, de mercatu l N D V L G B N T l A R V M, de Sacramentoi um pro-phanatoribusjde furonbus currenriüm ad STAT vas, demo-nachis^MERlTA SVA VENDENTIBVS, de quealijs POR-TENTOSIS S VPERSTITIONIB VS mentionem, non intern pcltiuam minus quàm odiolam,contra nos, tanquam harum rerû pacronos inducere præfertim cum neqjnos,ncqjalij dodoces in Ecclefiaulli, qui fanç mentisaciudicij fuerunt, talia probaueiint tinquam,aur hodie etiam probate conentur? Quod li etiam for-talTeab ineptis amp;nbsp;imperitis hominibus taie quidpiam faftum fuif-fet,nonoporc:bat idcirco totum genus doâriiiæ tam acerbi.scri-minat’onibus in oôinm ubcare;amp; interim errorum ac uitioru,qu2 in ipfos foitalTcnonminus uerè quàm inuidioîèconîâerti polïent, cbliui^cu

Videstftos primarios duces autcapitaneos Papifticæ faâionis ' nune damnare ea cap ta fuæ re'igionis, quç in Papatu uel maxime in praxi uigueiunt,ac adhuc uigenr:amp;in quibus mileri homines pafM-rn cdo€ti luernnr,proram ac puppim luæ pietacis.conlolacio nis ac ràlutik'collocare.-ncq^id folum arbitrio monachorum amp;nbsp;pa-tochorum,lt;ed etiam uoluntatt Si approbatione Prælatorum, Epi fcoporum,Cardinalium,acipiorum Paparum,quorum innumeris bullis illi omnes furores ido!olatrici,adiunéla multiplici peccato-rümcondonatione,amp;uitææternæ promifsione confirmati fue-runt:quibus quoq; ex prædiftis nundinationihus infinitus qnæ-ftus Siingentes opes annuatim collcftæ,mi(ræq-,l'unt,amp; adhuc a-liqua ex parte mitruntur.

Pudet nunenonnihiliftos ,aceorum fodales tam turpiû amp;nbsp;pFa-neethnicarum abominationum.eoqjmpudentifsimè conantur, cas in unius acalterius,aut certè paucornm quorundam culpâ au daciamq; reijeere. Sed quôd fuerir publicus confenlus iilorum, tum cxtotturgiddsimis bullis corumconftat.tum quodnemo il-

lorum,præfertîm Paparurn, Cardinaliu amp;nbsp;Epifcopomtu folcnni ter aut notoriè tantis furoribus fefe oppofuit:imó quód ómnis cœ tus promifcuè.atq; adeo ipfietiam magnates,Regss amp;Monar-chç,eafdem abominationes folenniter publiccqj coluerunt,amp; tuf matim perpetuoq; fiequentarunt,quin adhuc fréquentant.

Ad quid quæfo tandem aîiud Papas foliti funt Chriftianos Ro* mam pellicerejamp;pompolîfsimis amplifsimisqjbuUiSjpræferrinl lubilei tempore,cuocare,nifi ad taies ethnicos cultus? Ad quid fuasindulgentias perorbem terraruiftisimpudentifsimis raüs^j rabulis dederunt uenditandas,nifi talis cultus quærtusq; gratia? Vbiullum teftamentumfaâumeftiamannis 500, in quo notifie ifta claufulatitem relinquo tâtum pro anima mea,ut mihi tot Mil* fæ fiant,amp;c?

ScholanicaeorumTheologia,quantumuîsfœdaacpeftilens,in fuis Sorbonislatitauit, acdormitauit, itautadmodum paucifua» confeientias fccundum iîlas inextricabiles argutioias texetint.Ve rùm publica templorum amp;nbsp;confeientisrum praxts ex talibus abo-mtnationibus totaconRititjConfutaq^ fuit, acfecundum illas ple^* liqsomnesfefe fuam^^teligtonem rexeruntaegubernarunt,atq; adeô etiam hodierna die in Papatu gubernanr.

Iraq; ego ualdelaudooperamdoûifsimi uiri O. M. RaufehetG qui ex ifta pradica Theologia,aut abominatione,Papi(lis aliquot centurias crafsifsimorum mendaciorum proprio libello ante ocu losacinfaciem obiecic,utdifcerentexfuo propriolauacroconfei entiæ,quibu8 diaboli ftercoribus foliti fint olim, amp;nbsp;etiam nunc fo leanc,fuas amp;nbsp;aliorum cofeientias lauare, ac fupra niuem dealbare.

q Poftremb igitur,utaliqu3ndo tandem ifiius (uccum Vcrgilio loquar)horrendicocilij difsidiafiniamus,3dlcribam prolixum locum exquadamPatauijin Italia impreffaoratione.quæTtidcnti coram omnibus Patribus paulo ante finem,nomine cuiufdam ain plirsimi,Papæq;addiaifsimi Germanise principis folcnniter reci-tata eft.In qua nô inuenuftèjuiuis^jcoloribus lacrofanâum iftud clericorum amp;:prælatorum Antichtifli corpus depingitur, aefuit proh dolor nirnîum ueris laudibuscollaudatur. Hincenim cef nas Chriftiane Leftor,quàm fuaui harmonia tota ifta innumerabi lisinfernalium locuftarum turbacum uerbo Dei, ædificationcEc clefiæjamp;promotionegloriæ Dei.religionis^jconcordet ;autpo-tins quàm atrociter cuin ea pugnct,ac belligeretur, Quæ monftro fa pal-

R E L I G. P A P I s T I C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^7

Reperies etiam ineadem aflertionem coniugijfacerdotumgt;ac Communionis fub utraqj fpecie:amp; cötra damnationem ccelibatus; ac dcniqjclarifsimum teftimonium, quod excœlibatu cleri ineiFa bill’s Lerna fœdifsimarum turpitudinum exorta fit,amp; to tum clerü acfpiritualem ißam gentem Anticbriftiobruerit,penitusqjfub-’ merl'eritüdqj non intra paucos annos,fed iam longifsimo tempore, nniltisqjfeculisjadebuciatraccntum uixunus aut alter repe-tiatur,cuius non ûnt notoriæ turpitudines.

Verba igîturpræcipua,aut potiustota oratio illa,exccpto exor-dio amp;nbsp;conclufione,ita habetjUt fequitur:

ff Huie autem malo magnam anlam fuifle praebitam,omnes ho mines lani fatentur,cùm à clero, tum à populo : quando hic nullu pofsitinter doärinamamp; doöorem diferimen cernere,illeidfibi femper liccre, quöd liberet,arbitraretur.Tamctfi aut degencraniis populi malitia tanta eft,ut per fe huic fubfequutæ hærcticæ conta gioni abundè materiam dederit:tamen dubiu baud uidetur,quin, cum clerus fal terræefledebuerit, INFATVATVS fit,necadeä rem,ad quam maxime oportebat, V TIL iS: magnaminclerocul pam huius mali uerfari,omnes fapientes oporteat confiteri.

In uifitatione nuper habita, quâta omnis generis flagitia in mo ribus cleri comperta nnt;qùanta focordia amp;nbsp;lupina ne^igcntia,ia quibufdam proceribiis feu Ecclefiarumprælatis,aurium P VD O-RE, nc ManifeSTENTvr, prohibemur.Ipfamorumturpi tudo efflagitat,nc maneantdiutius inemendata.

Atquehæcfiquisuelletfigillatim,proutperfefe RES IPSA HABET, atq;cxplorate CONSTAT, enarrare,caftis Pns'Ct.VE reucrendifs. Patru AVRIBVS omninofieret HOLESTVM: alijsuerbjqui minus firmatifuntjingenspericulofumq; offendic« Ium præberetur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

Quamobrem Illuftrifs. Princeps meus hoc abundè fatis exifti-mat,fiuobisReHercndifsimis ßtllluftrifsimis Tridentiniconci-lijlegatis atqjpatribus,faltem peroccafioneminfinuaretur,utdu-taxataccuratifsimc uobifeum perpendatis, quam infruftuofa do^ ârinæ emendatie futura frt,nifi ptius doftores,qui tanqiiam VA SA doftrinæiudifantur,abomnifotdc morum^ifatorc exput-gatirepraefententur populo.

Omries fapientes pcritiq; utri ; unanimi fententia hoc afferunf, hoe efflagitaiK pcnitùs, ut prius clerus Ecclefiarumó', miniftri ac doftoresàuitæ SORDIBVS repurgentur,quàm uÏla queat frn ftuoCa doârinæ difeufsio ac determinatio fcelicitcrinchoari.ac dc-finiri falutariter.

Deinde nee paruum momentum uidetur,quod hæc perniciora contagio nonmodónonceflat TAM longo TEMPORE, fed fübinde GRANDESCIT, ctiâmultisuarijsqjamplificata AÇ-CESSlONIBVS. Qiiippe clerus nofter tantis Ecclcfiæ calamita« tibus nullo modo neq;afficitur,nequeaffltgitunfed multomagi« infolefcic, gulæîîbidinibusq;indnlgee : ac quafi uelitin contem-ptum Dei hominumq;,omnigenere uîtiorum fe coopertûpotius palàm cognofei, quàm minimaaliquainrcemendatum animad-* uerti.

Vt cæteracleri uitiâ,quæ cum populo communia habet, taceati tunateerrè libido ilia inclero nimis libera atque notoria, propteC q U am is nunc potifsimè infamis e(t,à plebe irritatoq; populo alie-nifsima elfe iudicatur.Siqnidem politici magiftratus nullum in ( i-uifi focietare einem ferunt, qui palam rcôrtcttir.domiqjfuæ, quafi in publico lupanarijlcorta fotiere ftudeat.

In proxima uifitatione per Germaniam faâa, tam frequenscoit cuSinatus repertus fuitjUt uix INTER CENTVM TRES nel quatuor INVENTl fint,qui aut manifelti CÛNCVBINARII nonfuerinc,aut clandeftinè matrimonia non cótraxcrint,aut uxo^ res palam non duxéfint.Qtiæ morum turpitude in clero uchemé-ter offenditimperiti populi animos »tantopere utfacerdotiû unà cum facerdotibus,doftrinâ unà cû dodoribus execretur, dirisqj deuoueat:itautfit conféftim paratus ad quamuis Icdam exirepo tius,quàm redire uelir ad Ecclefiam.

Prætcrea nec pauci homines à nobis déficiunt ad feâario«, oh utriulq; fpÂiei prohibirionem:cum arbitrentiir,de communionc utriufq; fpeciei expreß'um Dei uerbum exrare., de unafpecie nul-lumrcpciiri.HnCaccedit,quôd utriufq; fpecici VS VS nonuio* dó in PRIMITIV A Ecclefia,fedétiam nûcin OMNIBVS o-rientalibns Ecclefijs frequensefl, amp;quidé CELEBERRIMVS: quin née Romana ECCLESIA olimabeodem VSV abhor-ruit,qucmadmodumex VA RiiS diucHisqj HIStORIARVM monumentis edoceri poteft.

Nec fane id parum mouet homines,præfertrm inhjcprouîncia, quod Paulus tertius, édita bulla fua concefsit Gcrmajxiæ Epiico-pis.poteftateni communicandi populum fub utrac;fpecie. Quod; quidem fummi Pontificis decretum urgent fummi infimi tiJlu-ftrifsimumqjmeum Principem camobcaufam uchcmentei ciil-pant,quari(quod abellplanè)diuinam inftitutionem contra EX-r PRESS VM Dei uerbum inuideat fubditisfuis. Eainnidi3,quo-r.iamiliulirifsJuaCelfitudo uehementergraiiatur^frequétius fub ditorumqiierelis apud alios Germaniæ Principes, odiumq; hoc fui æquè donii ac foris adeó fubinde exa'peraturatqj increbefcitt ut pler)q-„quibus ueloces pedes funt ad eflundendum fanguiné^ nihtl expeftent auidius,q^uam aiiquam præberi mouendis tumub tibusoccafionem.

Hincproculdubibrcuerendifs.illuflrifs.S.ConciliJ Præfidentes atq; Patres perfpicuè uidcnt,quanto in periculo uerfetur illuftrifs. 6i clementifs.Princeps,propterprohibitionem utriufqj Ipeciei.I-taqylibéré fatctur,nili authoritateTridentini concilij hifcemalis, quæ à nobis commcmorata funt.falutaris medicina primo quoq j temporc adhibeatur, illulhifs.kiam Celfitudinem nullo modo in , tanta animorû exacerbatione fubditos fuos regere poflé,atq; in le gitima obedientia continere aliter, nifiut magno fuo dolore, ôc baud incerta finccræ rcligionis iaâurainuitus afpiciat tandem, quod prohiberefolusnequeat.

Quanquam uerb, ficutiantea diäum eft, illuftrilsimus amp;:clc-mcntifs.Princeps meus hæcgrauaminaeo animo non proponat facro Concilie», quafi præiudicium aliquod ad ferre, aut indicium auferreuelittcum non ignorer quid poifulecofHcifi fecularis Chri ftiani principisequem deceat,fe obedientem Apoftol.fedis filium, amp;nbsp;non iudicem eontroucrfæreligionis in concilio exhibere.Qua-propter cum bæctalis fulpicioproenl à perfona illuftrifsimæ luas Celfîtudinis fubmota lît:tum illud non dedecete teaFbitratur,fi faltem, quid fibi hifee malis remedij falutaritcr adhiberi pofte ui-dearur,faniiliariier amp;nbsp;quafi confultandi gratia S, Cociiiouftmuer.

Piimiim igitur, quantum attinetad fubmouenda publkafcan-dala cleri,quibu» imperitus populus permotus/ubinde inagis ma gi*q; efficitura catholica religionc noftra alienior, illuftrifsima Celfitudo fua putat huic communi inorboduobus lemedijs occur tipofte,Quorum priuseft,utclciusiuxtaantiquo!. Canones retor

metunalterumjijt Prælati dentoperam crigendis domeftici* fcho lis, amp;nbsp;amplificandis publicis Academijs.

Reformare MORES CLERI fæpiusàdiuerfisGermaniae E-pifcopis tentatu PARVM FOELICITER, acfineomni FRV CT V, quemadmodum reiplacompertum eft:cumtarn arduu ne-gocium non tarn fingulorum Præfiilum authoritatem,quàm con-fenfionem uniuerforum reólifiimc,utilifsimeq-,exigat;dum alij ne fuos Capitulares confratres olfendcrent, conniueie uifi funt.a-lij,G quidtentarunt(utfecerunt certè quidam optimiantiftite») nihil tarnen efficere idcirco potuerunr,quöd cpifcopi caeteri idem non uerfati funtreformandiinftitutum.Quocircacxirtimacomn« priuatana reformationis operam inutile fore, amp;infiuftuofam, niß eoaccefferic Generalis Concilij authoritas,aclegitima cxecutio decretæ reformationis.

Nec uero ignorât illuftrifsimus Princeps,quid à plcrifq;,ne S E RIA aliquamorii REPVRGATlO fufeipiatur,obijeifoleat: cum uerendum fit,ficlerusexrigore ANTlQVIORVH Cano num reformari debeat, fore omnino utpleriq;omnes, præfertim parochijparochiarumq; miniftri (qui ferè O.MNES CON C VB I N A RI I flint) fuasEcclefias déférant, amp;confugiant ad feâarios, ubi concubinas liceatin uxcres fumere, Scunumqiienqjex liber-tate carnis,iEa ficuti uelit uiuere.Negari baud potelt,quin hæc om nia in malis facerdotibus expeftada fint,in bonis aut nullo modo.

Verum utcunq;hoc metuendum uideatur, non defuit tame o-lim,nec nunc deed huicmalo nodo congruens cuneus. Nam dili-gentem operam impendereAntiftites debebanteducando Eccle-fiafticæiuuentutis feminario; amp;nbsp;qui in locum eorum qui uel apo* iiafia abreptijUei morte defunâi effent,reftitui poffent.

Atenimuerohæcncceffaria diligentia cum neglcfta eft,atqu« hincifta HON ESTI cleri I NOP IA emerfitnn primis neceffa num uidetur,utfummo ftudio facrofanfta fynodusTridentinale-gicimum aliquem modum cxcogiter,qiio inopiacleri auferri pof* fit,copia reftitui.

Multæenimadhucfuntin catholicorum principumterritori,'« opc«,qU3rum aliae incontinuafimoniauerfantur;aliçtenenturab homiuîbusindoctis,impuris,inutilibus:aliæ etiam per fraudéeo turn qui bona ucl maxime tueri debucrant, cxtinguuntiirpalsim AbecdefijSjaiieXîâtae amp;nbsp;translat® in ufusprophanos. Needubium

eft,quin fi h«c Ecclefiaftica bona in certum ordinem redigeretur, poffe inde feleâum aliquem amp;nbsp;copiofum Ecclefiaftici feminarij in inuentute plantari cœtum:8cexeocœtu fubinde,ubineceffarias ütilesq;perfonæ rcquirerenturjtanquamexinftruäaofficina cateruatim depromi. Atqui uerö, fi hac ti i a collabefcenti Ecclefiæ oc curfum nonfucrit,timendüprorfus,nealiquando catholicos,tarn uifeöariorum expugnatos eHe,quamdomeftici« copi/s deftitu-tos perijlfejConqueri oportcat.

Quaproptcr Illuftrifsimus Princeps amice fiibmiffeq; admonet facriConcilijreuerendifsimosac illuftrifs.dominos Iegatos,cæ-terosqipatreSjUt hancrem fibi uelintin primis effe curæ, ne poft-hac TANTA cducandæiuuentutis NEGLIGENT ja Præla-tis permittatur.Sperandum enim magnopere, mirabiliter fuas Ecclefiæ uires pedctentim reftitui pofte,fi fedulö operam nauaremus crudiendæcopiofæ iuucntuti,amp;ornandis fouendisq; pijsacdo-ßishominibus, quiEecIefiam doftrina aduerfus hærcfes tueri queant:amp;fubmouendjsiniitilibus ELAGlTIOSlS'QyE facer-dotibus,qui fuis moribus tvRPISSI M IS EcclefiamuehcmS ter DEFORMANT, amp;nbsp;fua INSCITIA labefaftantnonme-diocriter. Illuftrifs. uerö Princeps meus quid grauifsimis fumpti-bus amp;nbsp;perpetuo ftudio hac in re conatus fit, referre iaßanter mini mè cupit.’teftes autem habet quamplurimos,tam cos ipfos quos li beralifsimc etiamnum fouet doâoreSjprofelTores atq; facerdotes, quam uicinos prouincialesqj Epifcopos, amp;nbsp;alios etiam catholicæ religionis amantes.

Cæterùm exiftimant pleriq; uiri rerum Germanicarum pcriti, tale nunc elfe in Germania feculum,quafi quandam occultam na* tutæ uim,quæ non modo omneslibidinofos, fed etiam modera-tos uercq;Catholicos eöperduxit,ut pleriq; omnes caftum matri monium contaminato cœlibatui prælcrcndum arbitrentur, Qtiâ-obremanimadiiertiturpafsim,prçclara ingénia doßifsimosq; ho mines ducere' uxores malle,ut careant Ecclefiafticis beneficijs; quam Ecclefiafticabene^ciaacccptare, amp;nbsp;carereuxoribus:uideli-cetcum uideant RELlQVAM cleri H VLTITVDI NEM, gn lælibidinumq; FLAGlTHS COOPERTAM, magnodetri-mento clfeacdcdecori Catholicæ religion!, neipfiinhoc contami nationi8gregeuerfaricogantur,corûq;uidericonfimilimos.Hinc etenimdoftorumhominumin cleropcnuiiaextitit,hinc cleri de-

teftanda INSCITIA traxitonginemchinchæretici fulMpfenint iiireSjEcclefia uero debilitata eft,

Peritjigitur,qui prefsiushæc négocia accuratiusqjdifcufleruf, exiftimant,quödadfubleuandampenuriam doäi idoneiq; deri» uixaliarationejprœfertim hacætatenoftra,in Germania derus in ftaurari, ac falcem ad obeunda neceflaria EcdeGæ munera fatis fre-quenshaberiquc3t,nifi MORE PRIMITIVAE ECCLESIAE, doâi mariti amp;C ad docendum inftrijfti,admittanturad facros ordi-nes:præfertimuerôad prædicandum amp;annunciandû populo lier bum Dei,Legis enim diuinæ cum no fit mandatû, ut oporteat hominem facerdotem efle cœlibem.'fiquidem cóftatex ueterum mo-numentisatqjhiftorijs, MARITOS facrisordinibus INITIA-TOS efle,amp;nonmodbad SACERDOTII dignitatem,fedetia ad SVELIMJTATEM Epifeopi pcruenifle ; quapropter hanc remuiderieiufmodielfejCum quaius diuinumnonfit,ut S. D. N. facriqj concilij authoritas pofsit ex inftinûu diuino id ftatuere pro necefsitatclaboratis Ecclefiç,quo ilatus cleri inftaurari queat, acuiresfeâariorûinfirmari. Veriim hoc non aliter in concilio pro poni iufsit illuftrifs.Princeps meus,nifi utreuerendifs. Patres Get nianiæmorbos tanto diligentius infpicerequeantiamp;quidreme— dij falubriter adhibendura iudicent, opportune loco amp;nbsp;tempore conftitucre.

Poftremo uero,quia fuit hoc confilium ftatim ab initio huiuse« xortædiflenfionis piorumdoftifsimorumqihominu,nc tantope re ob unius alterius uefpeciei ufum tanta eertamina inftitueren— turiipforei euentu animaduerfum eft, quod pleræq j prouinciae in Germaniain obedientia fedis Apoftolicæ retineri potiriffent, ab omnireliqua feöariorumlabe immiines.fi moderatio quædam in re natura fuaindifferente,admilTa fuiffet. At uerb cum populus u-iriufq;fpeciei ufurn, quafi exdiuina inftitutione fibideberiarbi« traretur,cumq-, uicilsim is ufusa prçlati® conftanter denegaretur, furreptitij feftarum duces earn occafioncm naöi,.fub practcxtii diuinæ infticutionis, amp;concepco odioirat?populi,non folùmhoc fanâæEuchariftiçfacramentumpenitus prophanarunt,fcdetiam fub eodem ptæcextu diuerfa hærefinm femina longe lareq;adeb cfficaciter difperferunt,«t nunc occafione utriufqj fpeciei non mo dbpopuli Germaniæ,fedamp;reliquænationes inllar torrentisab Ecclefia catholica deßuere uideantuc.

‘ R E L1 G, P A PIS TI C AB. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20^

Vt autem hæc ifta tam frequens defcûio, tamq-, feruens decur-fiis faltem inhiberi aliquo modô pofsitjprudentium uirorum iudi CÎumcftjSi S.D.N. ex PLENA POTESTATE fcdis Apofto-licæ.amp;exiudicio S.Tridencini concilij laicis utriufq^ fpecici com munioncm BENIGNE' largiretur,foreut,quihaftenusfediA-poflolicæ obediences remanferint, fine in pofterum quoqj obedié tes permanfuci:ac fi qui leniter deflexerint,ad obedientiam rcuer-furiexiftimentunquemadmodumînnonnullis cognitum eft,qui cum exindulgentia Pauli tertij compotes deuotionis fuæ fadi effent,reuerfi funt ad Ecclefiam.

Cumigiturhæctria, TVRPIS uitaclerî, _ COncvbinA-T VS raccrdornm,amp;prohibitioutriufqjfpeciei,principales caufç finCyCurtanto odiocacholicorum,tantoq;ftudionouicatis,populi nationesqj ab obedientia Apoftolicæ fedis refiliant, conferantqj fe ad diucrfos feöarum duces:periti fané Catholici itiri arbitracur, nulIiiaUjs præfidijs hoc tempore populû ftudio nouitatis tume-fcentem,nefcnfim in manifeftam defeftionem prorumpat,mobe dientiafedis Apofiolicæ rctineripofle, quàm fi ad fubmonendos uitiofos facerdotes idoneut clerus exinftauracis feholis copiolè cducaretur.’ad tollendum TV RP EM concubin3cum,caftis MÄ RI TI S facriordineSjConcionandiqj in primis facultas conferren tur,amp;ad placandos irritât! populi animos utriufq;fpecieiufus permitterctur. Quia uerb dubium non eft,etiâ fi hæc tria ex qua-damcatholicæ matris Ecclefiæindulgentia per authoritatempræ fcntisconcili; rité ordinarcntur,amp;c.

^Eo audis Chriftiane frater,fide dignifs. teftimonium Synodi-cæorationisnomincillüftrifiimi 6c amplifsimiaduerfariæ partis Principisjde totius illorum cleri presbyteiij,quin Si de Epifeo-porum ac Praelatorum horrenda fpnrcitie,tummainfcitia 6c dete-ftanda negligentia,quam necexplicate quidem penitus lè andere tantus Dynafta teftatur.

Audis quoqjfententjam de coniugiofacerdotum,amp;cornu nio-hefub utraqi fpecie,quæ dicit probatqjcfl’e fua natura libera, 6c olimfuiffein Ecclefia multum ufitata,

Percipisetiam.quâtumchaos fpiircitiarum,qHamq;infandam pcrnicicm EcclefiæDeiiamlongifsimo tempore exorcamgralTa-tcaarum, cuminfinitarum animarum cxicio af-fiimet.

Qualis autemiftaconfenfîo autharmoniacft in aduerfanorutn turbaacconfufione,cumalii contra affirmcnr.nihil falutariusEc-clefiæ,nihilq; Deo gratins eHe ipforum cœlibatu,ideoqj eum omnibus modis retinendûeiïezhicuerô clamet, nihil cffefœdiuSj pcw niciolîusaut fpuFcicius,Deoq;abominabilius?

Confidcrentetiam omnes Dcum timente«,quàm gratafitifti harmonia confenfusüe Deo omnipotcnti,amp; quàm Ecclcfiæ Chri-fti conueniens ac falutaris^quod aduerfarij crudelifsimè iugularûc innumeros bonos ac doAos uiros ob ifta duo,coniugium uideii-cct,amp; integram communionem, qiiæ iam negant per fefeellc im-pia,amp; connrentur olim in Ecclefia recepril'sima fuiflenmo quç,u-ti omnibus quamprimùmconcedancurtanquam utiliaadalura-ria,uehementilsimè fuadenr;amp; quorum contratium,ncmpecœli-batum ipforum caftifsimç fynagogæjorbeni terrarum repIcuilTe innumcris fœdifsimisq^ libidinibus,conRanrer Si. manifeRè,pu-blicoq;atq;adeofolennifcripro proteftanturamp;conteftantur.

Iftud uero eft extrema contradiâio, ubi MagiRratus amp;nbsp;prælatî immanifsima Sc plus quàm Turcica crudelitate ac immanitate in bonosgraffando,earctinere acconferuareconantur,quænon tan turn cordeac confcientia, fed amp;nbsp;ore propalàm atq; adeo puhiicis fcriptis extreme condemnant: contra autem füorum facrificorunt infinitas libidines impunitas relinquunt.Quodabundè teRaturfa crifici exemplum,qui fuperiore anno impunc complures,casq; immaturas uirgincs conRuprauit^fruRraacculanteeum eiuslod fenatUc

Denîq; Si ilia fymphoniaatqj cofcnfum iRorû Babyloniæpro-cerüconfiderétomnesintelligentes,amp; public! boni amantes,uel etiam folùm micam fani cerebri habentes : quôd cùm in omnibus artibusamp;aâionibusquantumuisignobilibus aiittacibbus,om* niq^omnîno uita extreme neceffarium fit,ad funâionumadmini-firationem adhrberi idonea organa amp;nbsp;idoneosminiRro8,fi omni-no quicquam uel minimum reftè fieri debeat:nunc contra ex tam iîdedigna oratione audiuimus nihil fcelératiusautfœdius, nihil împeritius ac negligentius ipforum clcro,epi(copis ac præiatis cf-fe,ac iam longifsimo tempore fuilfe. Expendant ergo omnes homines iRain pulcherrimam BabyloniciiRiusregni confufionem.

Crebro repetit AriRoteles,amp; id (ut modb dixi)etiam ex t ômuoi uîta cuiuis uelhardifsimo ac Rolidifsitno expeiiciuuipfanottlsr ni U UK

mum perfpeûifsimumq;eft,fummam debere efle proportionem amp;nbsp;harmoniam inter omne agens ac patiens;alioqui omnem cona turn prorfus euerti,amp; nullum falutare opus effici pofte. Atifti tarn fœdis miniftris,penèdixiftem monftris,Fesomnium maximas ac preciofilsimasjreligionem,gloriam Dei,amp; æternam animarum la-lutem,deniq;omniumuitam,fortunam acfœlicitatém,amp;dcniq; ipfum omnium bonorum malorumlt;^j,fontem,nempefauorem ac iram Dei,qui maxima ex parte ex religione dcpédet,tot iam feeu-lis procurandatraflandaqjconcrediderunt:fruftrainnumciis pij» bonisq,-reclamantibus,uelpotiusfibimet talipia contradiólione exitium accerlentibus.

Quis unquam Chriftianae religionis no prorfus cxpers ac igna* rus credidit,autfomniauitfaltem, ueram lalucaremqircligionem fine Spiritu fanäo rede falucariterq; adminiftrari polfe? Qu is ue-rb etiam, credatjin talibus Sodomiticarum fpurcitiarum cloacis Spiritum fanftuminhabitaretSi nonpotius immundilsirnos infe-rorum fpiritus, qui talibus delicijs amp;nbsp;facrificijs delcdantur, amp;ad tarn nefanda opera fua organa amp;nbsp;mancipia omnibus mométisex* timulantjimpelluntqi?

PræclarèPaulus inquit:Quomodo illebene Ecclefîæ Dei prçef fet, qui propriam domû familiamq; male regit ?Quomodo eciam illi aliorum animas,falutemac pietateni reftècurarent aut promo uerent,qui luam propriam falutem ncgligunt quiqj tota uita teftâ tur.fenullum Deum,.nullumcœlum,nullumq; internum, diabo-luinjautanimai immortalitatem crederc?cuiu(modielTe iftos fa-crificoSjiplorum proprifpatroniacgubcrnatorts fautoresq^ plc-no ore conftantilsimeqjtcftantur»

Neqs tarnen nunc hoc ideo,aut ita urgco ex ifto orationis iftius amplifsimo tcftimonio.quafi non fit eadem tiirpitudo.aliaq; innu mera flagitia,totius iftius infinitæ pfeudofpiritualium turbæ, alio* qui uel exipfa omnibus compertilsimacxperiennalongc notifsi-ma,uel etiam nonabalijs innumeris hadenus decan tara ac deplo rata.Quinamp; exipfis Papàrumreformatiombus, atq jaded ex ipfi-us papæ Adrianifupràetiâdeiplafaciofanda fedelummis^jPen-lificibiiSjacrummispra-latiSjlonge triftiora audiurmus.

Qiiam multus eft(boneDeu8)Baptifta Mantuanus monachus, indeploranda,ueletiam infedanda iftaabominabili delolatione Babylonis ; qui lu Iwiia uixit, amp;nbsp;iftoiuni faiinæ tadionisqj fuit,ßc

toi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE CONTROVERSHS fua poëmata in Italia edidit?Ex înnumcris cius prolixisloc» unicum didumadfcribam:

PETRi'CLVE dom^poütitaßuente ^arceßidf^xuQnuUahic arcana reuelo, quot;Non IG N o T A loquor,liceat v v l g a t a referre: Sicurbespopuli^fertintiia i am. a per orbem lamuetusEuropam) mores extirpât hoîjestqS* SanBus aperßurris^uenerahilif ara cynadts Seruitihonoranda diuitm Çanymedihits ades, Qufd miramnr opeSirecidiuat^ furpere tecla?

Thtirii odoratiplobffles cinnama uend^t Mollis ^rahfTyrij ueßes, ven Alia nobâ T E M P L A,fàcerdoteSialtaria, sacra, cerenat Ignisytht/rapreces, coELVMtßuenale, de vs

Reâè Paulus affirmât auarîciam efie radicem omnium maloru» At quanta fit auaricia fpiritualium, ipforum in finita Symoniaamp; liorréda rapacitas qua orbé tcrrarû dcglubut, nimiû date omnib. patefacit. Vbiuerô omnia funt tantum ad lucrii, qnçfttimq; conn parata amp;attempcrata,ubi funt(ut modo audiuimus) uenalia tem pla,altaria,facra, mitræ, amp;dcniq;cœ5um ipfum ac deus : quomo-do ibi non effetinfinitacontradiaio accötrarietas,dum Deus Plu tus aut Mamon,amp;ucl filia uel mater eius Auaricia, furiofa^j Cupi ditas,modô hoCjmodôilludcxpofcit acflagitat.imperataccogit? lIlenimirumDcusiubct prccio leges figercacrefigere, amp;perinfi-nita facrilegia omneiut acFit confundere:feü,ut Chriftus dicit,eX domo Dei fpeluncam latronum efficerc.

Auditiim cft quoq; in ifta orâtione,dç iftorum extrema negüg« tiaacimperitiarerumfacr3rum,quæetiam alioqui cftuelpuens acrufticisnotifsima. Talis ergo harmoniaamp;confenfusinrcligio' ne nîceiTariô inde Papiftis prouenittqualis orircturjfi aliquem im-peritifsimum afinum (utLutheri piéturahabet) aliquam tifsimainamp;difficillimammelodiam in aliquo nobili acmultipU'* ci inftrumcnto pulfare autpfallere iubercs.

R E 11 G. P A P I S TI C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^«7

Summajtalis harmoniancceiïaribuel cxfolaiftâ (utitadîcam, tnm nihiiaptiusreperire pofsim )abominabili infernaliq; mon-ßroßtate Papiftici facerdotij refultat:qualis ficret,fi furi thefauroa-tuo8,amp; crudelifsimo hofli tuam uitam ac ualetudinetndï lupis,par dis ac'urßs oues:G fceleftifsimis lenis aut knonibus, iiel etiam Itbi dinoGfsimis Sodomitis caftas Elias,pueros,amp; forores:deniq^G in fernalibus diabolis animas, gloriamDeiac ueramreligioncm co-mendares.Quod etiam reuera Gt, Nam quid aliud funt iftæ,ut ipG met fatentubcleri fentinç ac cloacæ omnium fœditatum, quàm i-pGfsima domicilia,mancipia,£c iiiuaorganainfinitarum kgionu, peruerGfsimorum,acDeo,omnilt;J; pietatiachoncftati, hominûqj (alutiinimicifsimorum diabolorum?

Eant nunc ifti caftifsimi Si fanâifsimi facrißci,amp; dicant,fe offer re Güum Dei patri cœkfti pro omnibus peccatis totius mundi, ac pro toto humano gcnerc : fe4;cum miferis mortalibus placare ac teconciliare, ßciulticiam ac uitam çternam parare : quandoquidc CHRISTVS lESVS unicus reuera mediator totius mundi,id ef £cere,præftareq;nonpotuit. Næ taiesfacerdotes, cum tali facrifi-cio,acillo uiuo omnipotenteqjDeo,qui omnibus peccatoribusi-gnis confumenseft,pen'ndepulchram harmoniam efficient, gra-tumq; facrificium offerent ;amp; in fanda fanftorum intrantes,nobi» Deum conciliabunt,ætcrnamq;falutem inuenient.Gcut Nadab Si, Abiu, Coræ, Dathan amp;nbsp;Abyron,fibimet fui s odoriferis churibuli» rep er eru n t ac CO n fecu ti fu n t.

O' miferandam cçcitatem,uel potius deteftandum furorem ifto rum Antichrifti captiuorum : qui creduntefficere iftos incarnatos cacodæmonas ullam ueram ac falutaremharmoniam,concordéqj confenfum inuera religione cum Dcoamp;animarum æternafalu-te:autunquam elïeciffctot haâcniw fcculis jquibusifta Sardana-palica,Hcliogabalica,autpotius Sodomitica catcruaperEccIeGâ Dciregnauitjgraffataqjcft.

AT E hâôcnusdecontradiâJonîbu8,lîtîbus,difsidijs,ac prorius Babjlonijs confufionibus Papiftafô,quatenus pcr-fonæcum dogmacibus religioneconiunguntur amp;confiderantur. Nuncad ultimam partemhuiusfcriptitranficns,differan2deali-quibus tantum contradidionibu8,perturbationibusamp;confufio-nibu5;ubiipfametiftoium religio, uel potius côfufaabominatio, fecum

fecum difsidens, pugnac,3c femetip fam confunditjntricat amp;rc-darguit.quod in omnibus falfis aitibus ac fcientijs,cum reûè cx-penduntur,deprehcndi folenteftc cxpericnna,amp;ipfoeciam Ari-ftotele. Mendacia enim plerunq; femetipfa dellruunc ac réfutant» fi modo probe amp;nbsp;non fomnolcnrerexpendahtur,

^Primiim igiturinhacparteordiardiceredeprimatu Papç,que pro terreno deo Papiftæhabent,3cetiam difertènominant:uel po tins fecundum Paulum amp;nbsp;Danielem,fupraomnem Deum colunt: cuiustyrannis autofficium,femetipfam euertitacréfutât. Docent enim Papiftæ,amp; exScripturamalecontorta,omniq-5 alio arti ficio amp;induftria probarc conantur,Papam utrumqjimperium, Ec clefiafticum fcilicetSc Politicum,in toto terrarum orbediuino iure habere.Hoc uero manifeftè fecum piignat. Nam propterinnu* inera grauifsimaq; negociain toto mundo occurrentia,ad hæcob longitudinem infinitamq;locoriim diftantiam,prorfus impofsibi le eft tale regimen ac funftio,etiam fummo alicui angelo,nedu uni homuncioni.Quandoenim epiftola ,ueltabellarius,aut etiam le-gatus aliquis ex extrema India,aut ex Antipodibus Romam uen-turus effet; amp;rurfusco rcditurusjallaturusq;pontificalesbullas, dijudicationes Scindulgentias ? Quarehæc opinio continet ean-demin fe contradidionem,ac fi diceres : Afinum oportereuolare, aut glaciem ac niuem calidam effe. Qiiid autem dicemus de infi nira linguarum diucrfirate?ut illorum hominum fenfa iftis, aut ui-cifsim iftorum illis perfpicere plane impofsibile effet. Quanta, bo ne Dsusjfenfuum diuerfitasamp;certaminumdifficultasjfçpe uelex iftis communifsimis notifsimisq; Unguis oritur, ft quid (exempli gratia ) ex Gallico,Gcrmanico aut Italico fermone in Latinu trâf-feratur,uel contra?

m Secundb.’Is idem, fi dijs placet, amp;nbsp;orbis terrarum duplicatus, feu turn politicus tum fpiritualis Monarcha, in omnibus fuis bullig amp;nbsp;diplomatibus proclamât, fe effeferuum feruorum : cumrei-pfa fitaceffeconetur dominus amp;nbsp;tyrannus omnium dominorum: cuius fœtidos pedes calccamentaq;omnes principes,reges amp;mo-narchas deofculari,euq;feruiliteradorare omnino oportcat. Vc-rùm forfitan Scruus in eo titulo per antiphrafim intelligcndus eft, quod Dominus dominantium fonetzaut Stoice amp;Theologice, quod Papa ideo fit maximus feruus, quia cum fuis Curtifanis om nium generum fcclcribusamp;flagicijs,præcundis ferme mortali-bus

Tertió.’Óptimi quiq; Papiftarû doâorcs fingunt,amp; docét, ho mines pergranam,amp; fimul etiam perbona opera faluari.Hoc dog mafecundum Paulinam fenrenriam cftmaximacontradiâio. Nâ is exprefstdicir.Si exgratia’eft,non eft ex operibus, amp;nbsp;uicifsim-a-liàs gratia non gratia effet,amp; opera non opera:Rom.u. ItaPapifti-ca doârina de iuftificationeuidetur Paulo fibimet pugnafe,amp;: ex« tremè contradicere.

411' Quartb : Fœdifsima fimul amp;nbsp;peftilentlfsima contradiéSo eft, qubdprimùmcontra Paulum,totamq; Scripturam,amp;noftras Ec’-clefias,imputatiuam Chriftiiufticiam blafphemè non tantum ne-gantjfed etiam fcurriliter exagitannquafi impofsibilcfit, hominé aliéna iufticia,merito,aut fanâitatc iuftificari. At interea nihil fermé aliud agunt, quàm ut imputatiuam iufticiam iaflent ac cele-brentjomnibusq; perfuadeant:quandoquidem omnibus uendi-tant amp;obtrudunt iufticiam, meritajfanâitatcm ,aut bonaopera fuorum fanaorum,Francifci, Dominici, Claræ,amp; fimilium. Quin amp;fuafupcreraaationisopera,accepta pecunia, datisq; diplomat! buspcccatoribus,uendGt:amp;docent,Deumillain eos transferre, eisq;imputare,ac ipfos propterillafaluare. An non efthic palpabi lis error,autpotiusfurorextremus,tollere longé perfeftifsimæ iu fticiæ Chrifti imputationem;amp; intérim fuæ fordidæ,uel potius fla gitiofæ iufticiæ tranfcriptioncm imputationemqi mifcrispcccato ribus obtrudere?

O' Deusjteprlmeiftosatrocifsimos Antichriftos, amp;unigeniti dileâiq; filÿtuiamarulentifsimos hoftes,quilèfeinlocûfilijtui, utagnos peccata mundi tollentes.collocant, oftentantq^. Nota autem tu Chriftiane frater,hancblafpliemam amp;nbsp;facrilegamcôtra-diaionem:8cfimulreiipfius declarationem de imputationcalie-næ iufticiæ,operum acmeriti : amp;nbsp;deniq;iftorum uertiginem turn reijcientium.tumamp;ponentiumaflerentiumœ imputatiuam iufticiam.

f Quintb.-Papiftæ conceduntuerum quidemefte.Chriftu pro nobis elfe pafliim, crucifixum amp;nbsp;mortuum:attamcn fimul neceffa rium elfe contendunt, nos etiam per noftra bona opera iuftificari. Hæc opinio ex diametro pugnat fecum,tefte Paulina do ftrina, in qua fcriptum eftGal.a. Si per Legem eft iufticia, Chriftus fruftra mortuus eft. Sic ergo illi fibimet contradicunt, dum amp;nbsp;Chriftum

Sexto •• Gratiam iuÜificanté dicuntelTe qiialitatem dïuïnituf infuiam : fidem, elfe qualitatem diuiiiitùs infufam.'iufticiam gt;nbsp;coram Deo iulli fifnus,eiTe qualitatem diuinitiis infulain.Summa, omnia funteisqualitasinfula.Nee polTunt difcerncrcgratiamiu-ftificantem à cbaritate,àiiirticia,aiitomninoàuirtute. Fœdifsime ergo re* diuerhrsimascontundunr, de libimetcontradicunt, dum rebus diuerfifsimis eandem ciFentiam tribuüt,quas Scripturataa'' topere diftinguit*

ijf Septimô;Papiftæ clamitant, culpa peccati in hacuitaper abfo lutioné amp;nbsp;meritii Chrifti dticri di códonari, (ed nó pœnâ purgato rij. Hæc etiâeft côtradiâoria uanitaszquia tota ins pœnæ fita ell il» culpa. j.Cor.15.Stimulus mortis ellpeccatum,leu mors cil llipen-« dium peccatiiut ubi non lit peccatum,nec moi s.Turn porto quid aliud eflremifsio peccatorum,quàm purgatio aut mundatioquç-dam ?Qiiidigitur ijs quælanguis Chrilh purgauit,purgatotioilt; gneopus cil?;

OÓlauó iFlagitantà mifero peccatorefatisfaftionem pro fuis peccatis, amp;nbsp;taméinterdum dicûtpeccata à Dco gratis condonari* Qiiomodouero iJIe pro fuis peccatis aut debitis fatisfacere pol-fet,qui quicquid habet,debet?quiqj etiam C omnia plenifsimè fa' ceretjClïet fcruus inntilis?Quomodo ille pro fuis debitis fatisface* ret,qui omnibus hotis gramitam debitorum omnium condona* tionem fupplex mendic3recogitur?prçclarilsimècum eoigere-tur,finon omnibus momentis infuper noua débita cumulareC. Sicilli feduftores amp;nbsp;fibimetcontradicunt, Si unicam fufficientif-fimamlt;|; Chrifti fatisfafliorïcm pro omnibus totius mundipccca tis fceleratè pedibus conculcant.

«jfNonotPapifticareligio multaamp;uaria ieiunîaprçcipittat into rimnufquam alibi quàm interlacrificos monachos dcmonachas« quin Si, utuulgo, nunquam maior ell heliuatioÖi comeftatio, infinitæqj deliciæ, quàm cum iciunant.'quod omnibus notilsimil eft.Efuriunt nunq-uam eorum fpiritualesjfitiuntmulto minusJed perpetuô helluanrur,diem ueitentcs in noftem,amp; neftem in die» Infpicc modo eorum obæfitatem amp;nbsp;uentroßtatem. Illanimirun» fola abundeipforumieiuuia, amp;nbsp;puleherrima opera fupereruâatio nis indicabit.

îdigiofis caftitatcm, amp;nbsp;mirificècœlibatum fuum iaftant acuetidi lanCjtanquamfipereum fibi alijsqjcœlum ac uitam æternamac» quirant. At interim omnia fpurcifsimis li bi di ni bu s, fuper Sodo-mam amp;nbsp;Gomorrham contaminant. Quod non folùm Chrilbani, fed etiam TurcæatqjTartari fciunt, amp;nobis Chnftianis fœdiisi-mè exprobrât. Audiuimus fupràmulta acfide dignüsima teftimo nia,præfertim duarum Synodicarum orationum,amp; Mantiiani,idé teRantia.

Entibi Papifticæabominationis concordiam,uelin folo cœli-batu:quôduidclicetjdum uoluntuidcricaftitatisftudiofirsimief-fcjomnibusqj fuis unAis earn fèueriRimè iniungunt, amp;nbsp;alios ad il lamfedulôinuirât, eaipfalegeacdoftrina cœlibatus orbem terra ri m fpurcifsimis libidinibus ufqjin cœlû replent, amp;iam pltiribus fcculis repleucrunt.Quis eft illonim facrificus, qui tantum unam corrupit?innum«ri uerb funt,lt;jui propalàm iaâitant, fe plurimas uitiaffe. Notifsimum omnibus eR,recentifsimumLandshutani paftoris exemplum,qui complures immaturæ ætatis puellas fcele raté conftuprauit.En tibi Papifticorû paRorum harmoniam, qua fuas ouicuias in cœlum deducunr.

Ineftquoq-, eisillediabolicus furor, qubd unam concubînam non dm ferre polTiint, fed fubinde alias atqui alias infernali face in flammaci flagiâcilsimèardent.amp;quidéplerunqiboneftifsimisma tronisaut uirginibus Üudiofifsimè amp;nbsp;aftutifsimèinfidiantur.Si finguUsdiebus unam contaminare poITentjputarentfepcrfrui i. pfo cœlorum regno.

Habentporrôopes, quibus corrumpant easihabentîgnauum ocium,uteis uacet perpetiiô inftareamp; infidiarialienæpudicitiæ. Habétlautifsimiim uidum, ut præfentc Ccrerû amp;nbsp;Baccbo,amp; tam lauta fagtna, necefle ht in eis fernere Vénéré. habent extremâ im-punitatem,ut quidlibet aufint.Nam nec politicus magiftratüs eos audet attingere,otpote fub alio foro exillentes : nec prælati ipfoiû Cos caftigantjUtpotcfimilifpiriru fpurcitiæobfefsijcotaminatiq;.

Quin potius illud plane notorium eft.Epifcopos habere annuû Ueéligal à fuis facrificis,de eorum fcortis;quo perfoluto, liberrimè fcortantur. Porto quas ifti fpurcifsimi nebulones uel femel co-taminant,eai nemo lanç mentis ducit.Sic manét perpétua fcorta, plurimos pafsim fua turpitudine côtaminantia ,feduloq; fua arté in alios amp;nbsp;alias propagâtia, Hinc crefcit caftitas inter Chriftianos,

4ip Vndecîmo:Quç poteft effe in ulla re tetrior pugna,quàm cutn arsjpræcepta aut modus 3gendi,cumipfa rei natura pugnat:utß quis, in plumbo natare,autexfubere uet etiS plumis globos born-bardicos facare conetur?Quod in iftorumcaftitate accidit. Deus fuadiuinafapicntiaacomnipotentiaitacondidit hominem, ut fit ad procreandum non tantum idoneus,fed amp;nbsp;promis ac procliuis. Qu odefle omnibus animalibus longe naturalifsimum,etiamipß ernditi philofophi in natura animaduertunt,ac teftantur.Sic enim præclarè de hacreinquitArift. lib.de Anima 2. Haecenimopera-tio maxime omnium operationumuiuentibus eft naturalis:uiuen tibuamp;inquam hifce quæfuntperfefta,non membrii capta, quæq; non fine femine oriunturrunumquodq; inquant aliud fibifimile procreate,animai quidem animal,plantam autem plantam,ut fine femperhoc paâo,conditionemqjfub.eant (quoad poflunt) diui— nam .Id enim ipfum appetunt uni 11 er fa, gratiaq; ipfius omnia a-* g.unt,quæcunq^fecuHdum naturam agunt.Duplexeftautem id, caufacuiuscætera fiuntratqjunum cft,quo:alterum,cui, Cum igi turfcmperefle»conditîonemq;diuinamfubirec5tinuationene-queant animantia, quia fieri nequitut caducorumatque merta« liura qnicquam idem unumq; numero femper permaneatiutu* numquodqi,poteft,ficæternitatis conditionisq^diuinæparticeps eft,aliud quidem magis,aliudautemminusrpermanetq; noni* pftim,fed tâle,qualc eft ipfum,numero quidem non unum, fpecie; autem unum.

At ifti Antichrifti, ueluti quidam terrigenæ Gigantes, conantut Deo,creationi,amp; rerum naturç bellum inferre,cogentes homines adabftinentiam ab omniprocrcatrone.,Quæ diuinæ ordinationis amp;nbsp;creationis inuerfio quàm eis pulchrè fuccedar,in propria uita aC caftitate nimiseuidenter oftendunt. Accidit enim eis idem, quod illi qui'lapides furfum uerfus fupra fuum caputiaôat,uolens eos docerefurfum uolarc.Et înfuperin tali diuinæ creationis acordi* nationisînuerfioneinfinitum fanguinem piorum fundentes,inge tem fanôitatem amp;inentum uitæ aeteniæ collocant.O'furorem lu praomnem furorem.,

^Duodecimô:Pugnat omninoiftaBabylonicaabominanoac confufioraultipliciter fecum , amp;cum ipfa reinatura.Infinitumid effet in omnibus partibus eius oftendcre.Nunc tantum inter alia Uocetiam expendatur.- Yolunt ifti faabejtc doâos facerdotes,

RELIS. P A P I S T I C AB. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;21J

ad id eos multis(utita dicâ)uerbalibuscanonibusnrgent:led con Cràdanteis contrarios Reales,ordinant indoâos,perdunteisteni pus inani amp;nbsp;nugacibattologia preeâ,amp; imponunt eis munus mur murandi MiiTas Scofficia (ut uocant) ubinullautilitas,nullum e-xercitiû autufuseft eruditionis.ltaqjiftarationefitjutfiquisetii doftus ordineturgt;tuna cito obliuifcatur quod ante fciuir.

af Decimotertio:Volunthabere(autfaltenridfimulant) hone— ftos facerdotci,amp;âd id eos urgent uerbalibus canonibus: amp;nbsp;intérim dant eis iftos quatuor Reales,ut dixi, aut efficaces caufas omnia nequitiae.-quæfunr, ». Opes, 2. Cœlibatus,. 5, Impunitas., 4. amp;Ocium. Quibusaddefœdif8imûfuperiorum,ac deniq; fupremorumprælatorum exemplum. Eftpræterca falfadoftri-na, aut fpiïitualis feortatio, quæ eos malo fpiritu replet. Dentur amp;nbsp;imponantiir illis contrarij canones,qui noÂris concionatoribus flintimpofitijiiempe 1. Tenuitasftipendiorum,utuixfeluosqj. alerepofsinu 2. Coniugium,ubiuxoramp;libcriprobècicuratpai trem : ficutillelupum,amp; alius mare ( ut uulgaresdabellae habent) cicurariuolebanc. j. Imperiturcisgrauesfunftionesaclaboiei* quiinminîfterio Euangelij Chriftirequiruntur.nam inanis garru litas aut boatus battologiæ iflorum perdit quidera tempus, at no defatigant uelcorpus uelanimQ, 4. Sintfubieftigladiofuima-giftratus in rebus huius mundi,amp; cogantur reddere raiioncm ui-tæ,morumacdoârinæ. 5, Deniq;dent eis fuperioresbonumui tæexemplum. 6. Sextusuerö(utdixi)realiscanonomnisne.' quitiç acfteîerum.eft imputadoârina,perquam eos à Spiritu Dei defertos, fpiritus immundus occupat^ôc ad orania fcclcra impel* Ht, præfertim ad fpurcitiam libidinum. Eft igitur plcrunq;car-nalis feortatio fpirituali, id eft, falfæ doflrinæacreligion! adiun— ôa,utamp;Paulus Rom. t. teftatur. Hifeximpij canonesaut caufas efficaces fcelerum,pofîent uel DauidemacSaiomoncm cuerte MjUeletiamangelum cœleftem.

Proponantur ergo eis contrarij fex Reales canones, de quorum quinq,- iam didlum eft. Sextus porto eft doftrina religioq; pura, quæ multrpliciteremendatuitam,.nempcinftituendo,Spiritu fan. ftumlargiendo, amp;nbsp;diabolum excludédo,ueram inuocationem ac^ cendendo amp;nbsp;docendo, amp;nbsp;præfcnti ope Deimuniendo, ac deniq;, corda renouando.,

biliter amp;nbsp;palpabiliter, dû fuos fpirituales uult uerbalibus canoniquot; bus reformare,Reales interim efficacesq; canones aut caufas omnium fcelerum eisconccdendo,ueletiamobtrudendo.

Decimoquarto: Sicpugnat eorum religio fœdè cumnatura, duminfuis monafterijs omnibus hominibus eandem régula ob-trudunt:perindefacientes, acfiineptus futoromni pedi eundem . calceum induat. QuodfæpereprehenditactaxatErafmus:imQ amp;nbsp;Chriftus i pie pharifæis, flagitantibus ut fuos difcipulos ad ipfo rum normam ieiuniorum ac difciplinæ adigerct, propofita (imilU tudine utrium ac mufti,oftcndir,aliud alijs conuenire,amp; ubiq; dc-bitam proportionem aut harmoniam feruandam elfe : ideolt;^j non omnes ad unam rarionem uitæ cum exitio ipforum ac confcientiç læfioneadigendos elfe. Multositaq; bac repugnancia.teftc Eraf-mo, in fuis monafterijs amp;nbsp;collegijs interbciunt, aut alioqui in tii-ftrifs.morbos corporis amp;nbsp;animi conijciunt.

DccimoquintorPcr facra Euangelia ulïtatifsimum eft illis î u-rare.hifce uerbis ; Ita me Deus iuuec ficfanâa quatuor Euangelia* quafi Euangelia fint Deus, ut eos iurantes cxaudiant amp;nbsp;iuuent. Cumiegiturineorum MiftaEaangclion,accéduntluminaria,de teguntcaput,ftanr,quin 8i incenfum ac fuffitum ci libro offerunt. Initium porroEuâgelij loannisin collo geftatum,cftillispræfert taneum remedium contra omnia mala. Ita in abiifibusfummè ho norantamp;coluntEu3ngelia,ut quendam uiuentem Deum. Contra in uero ufu extremè eacontcminmt.uocanres ea literam mor-tuam,8ic.amp; infuper contendentes fibi liccre,idem didû aut mandatum Euangeüorum modo fie,modo aliter exponcreacinteipre tari,atq-,adeôetiam praxim in Ecclefia exercere; ntoftenduntre-ipfa,duminipfomet facrofando Teftameuto Chriftipro arbirrio ludunc, modo utramq^ fpecicmfccundum eiusinftitutionépro-bando,modô contradamnando,modôicerû earn côcedendo. Sic iili in hac parte fœdifsimè fecum pugnant.

^DecimofextbzSicfesum pugnatifta Pontificiç religionis Chi mæra.dum eius adminiftrifimulantfeexfacrisliteris uelleueram religionem difcercamp;doccre:amp; tarnen id agunr, ut diligenter fera teneur ipfosgenuinos facrarum literarum fontes,Giæcos acHe-brços.-quin potiusillos baud obfcurèabijciiint, du ni ftatunntne-fas elle difeedere à uulgata incerti authoris uerfione : quam effe in plurimislocisfalfam,infiniti eorumfarinæUteracipublicèconfi-

tentiindumq^eas lingius quibiis facrae liter« fcriptæ iQjntprorfut neglexerunijUel potius attociter perfequuntur.

Imö necillud quidemagut, utcollatis Scriptiiræ teftimonijsac locis, confiderataqj linguaru proprietate, fcrutétur acciiratèjquid fairem primat)«noces inlacrisliteris fignificentmtfinit,Pcccatâ feu Iiiiufticia,Pœnitentia,Fides,lufticia,Lex, Euangelion,Gratia, lulbficatio, Imputatio, Renoiiatio, Bonum opus, Sacramentum, Sacrificium,Caro,Spiritus,amp;fimilia. Nominentmihi aliquéex ipforum Synagoga,qui hæc uocabiila collatis Scriptutæ locis dili gentius explicuerit.

Sumuncigitur horum uocabulonim fignificationes partim ex Ari(lotele,pariim ex commun! ac temerario ulu, uel potius abufa quorumuis kriptorum,aut etiam uulgi : amp;nbsp;habenres alienifsima« illorum uocabulorum fignificationes,quafi illotis manibus irruûc in ill nd diuinurn lacrarium facrarum literarum,audituriprophe-tas,Chrifti)m,Pttriim,Ioannem,aut Paulum:qua ratione non ab il lis dilcunt ueram Theologiamjfed eorum fenfum ad iuam intcitiâ per præconccpta uocabulorum fignificata,amp; ad fua omnino tom* lîia,ueluti ccreum nafum eis affingentes,attemperant.

Notarunt id ertori» ipfimetSorbonillç iam olim in fuo Thoma, uthabeturin Appendice uoluminis Sentétiarum: qui tarnen mul toadhucleuius iequentibus Thcologaftris.in hocgenerepecca-nit. Quid potellhacpugna aut contradiftioneabfurdius elle fut Romanum fcnatum conlulas,acintelligas,difces PunicaautPet«-ficarnlinguam?

Hodierna quoq; die cauent fedulo ifti feduiRores,ne uera figni« ficatahorum primariorum uocabulorum eruant, amp;nbsp;perfpicuè pro ponant:fcientes nimirum fie appariturumjuam matçologiam to to cœlo à Paulina theologia diuerlam elTe. Sic ccrtiis Chriftiane Le ûor,etiâ in hac parte Papifticæ theologiç extremâ contradidioné.

^Decimofeptimô:Monachi amp;nbsp;monachç Papiftarum uocanr amp;nbsp;Cmulant fe folitarios, cum potifsimùm in frequénfsimis utbibus habitent,autcettè uerfentur.

HîDecimooftaubrSimulant amp;dicunt fefemetipfosafflîgere, 8C iTiundum dcfcruilTe:cum in locis amœnifsimisamp; fruduolifsirois habitent.

Dccimonono : Vouent amp;nbsp;iurant panpertatem, cum iam fer— wèloli tocumoibcm ccwaium poùideant; bcteliquiChrilliani, quGS

quos lai co« amp;inandanos,ipfi Spirituales, contcmptim notinnar» fint aut fubditi, aut alioquiminiftri,famuli,ancillæ,autctiam fcortaeorum.

si’VigefimôzPapiftæ dicuntfuos monachospromittereobedie tiam,cum tarnen fe aueliant ex obedientia Dei:amp; eius præcepti lo co ponant amp;nbsp;fumant humanas régulas. Exobedicntia quoq;pa-rentum amp;nbsp;magiftratnum,epifcoporumqi,per exemptiones amp;c pon tiücialia priuilegia;quod liquide apparet. En tibi confonans har-* moniaeorumreligionis.

VigefimoprimozLutheruSjp.m.folitus eft dicere.'Papiftæ orät ■ fine intelleftu, fine affeftu, Sc cum contradidione. Multiplicitec profedö fibi ipfis in oratione repugnanrinuocant loco Dei Petru, Dominicum,Francifcum, Chriftophorum, aut etiam aliquam fœ-difsimam ftatuam Lampfaceni dei (ut fupra ex Catharino audiui* mus)amp; dicuntjTu es pater nofter, aut Aue Mariazcum feiant Chri ftophorunrk,Francifcum,autftatuam noneffe Deü,necuocari Mariam. Eodem modo appellant amp;nbsp;implorant etiam ftatuaru trun cosjoflajaceramenta uefiium,amp; fimilia, coram quibus orantes in genua procumbunt. Sccumergoipfi fœdifsimèpugnant,duin truncumauepiduram ore appellant Patrem : Scinterim confeien« tia eorum eis dicitjefle tantum truncum, 13pidem,colorem, putrc os,autlacerum panniculum.

lt;(j VigefimofeeundözAdDenm clamant,Pater noftendubitates interim de eius gratia ac fauore,imó habentes cum pro inimico 8C feuero iudice, ficut etiam hoc ex fua dodrina de iufticia per bona opera,necefTario fequitur: amp;ipfi dogma dubitationis »utcatholi* cifsimum audader tuentur. Propria ctiam confeientia Sc opera co*-accufantjConuincuntScdamnant. Qj^iandoquidemnolütfuit peccaris unicû Chrifti facrificiumaut meritum opponerezfedfta-tuere uolentes fuam operum iufticiam, iufticiç Chrifti fubiedi no fuerunt.ant funtzut Paulus loquitur.

lt;([ VigefimorertiózFincm orationisfuaeconcluduntuocula A-men, quæ fignificat certam fiduciam de fuarum precum exauditio ne à Deozat ilii contrain corde dubitanc,quinetiam dubitandu ef fc docent accontendunt,nnm Dcusipfos exaudiuerit.

Hf Vigefimoquartoz Similis Papiftarum contradidio autrepu-gnantiain precatione,illa quoq;eft,qubd cu precatio nihil aliud fit quam pauperrimi exeremeq;egentis mendicatio mifericordiae» tcmilsio«

R E L I G. P A P IS TI C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U7

Temifsionts peccatorum, amp;nbsp;akerius cuiufuis opis Dei : illi contrà putantjfe ira orando aliquod ualdebonum magnumq; opus Deo grande mcritum meruifle.quin etiamglobulis fup-putanc,quantumillarum preciofifsimarum mercium Dcodcde-rinrutfcilicct fcire pofsiiit, quantum ille iiicifsim fibi pro iftis tâ-tisfuis mentis debeat.Quid autcm magis contradiftorium ek, quàm mendicum fupplicem.mifcricordiam opemqj Dei implora-re,ut fibi indignifsimoamp;indigentifsimo gratis luccurrat;amp;fimul contra ftatuere, fe ilia ipfa fua mendicationc magno beneficio di-uitem afficcrc ? Nimirum fi cam mentem mendici diucs profpice-ret,fuftibus cum abigcrct. Nec fané Deus aliter erga ikos niédicos mercatores, fecû exæquocôtrahentes,afFefl:useflecenfendus cft. Hocprofedb longé calamicofifsimum, maximeq; dcplorandû eft,quôdifti mifcrifcduûiq; homines in eaipfa partsaut opéré pictatisjubi maxime folum Dei auxilium,folatiuni ac faluté quæ-rerc amp;cxpeûaredcberent,fibimetipfis mukipliciter fœdifsimeqj Contradicant,fecumq; perniciofè pugnent.

Vigefimoquintbzinfuperdicunt feduftoresiftijiominem fa-cientem ea quæ pro uirili præftare poteft, certè confequi falutem: attamcn dubitare eum iubent de accepta gratia Dei. Quomodo i-taq; eacerta eflc poffuntjquæ ab ipfifmet in dubium uocantur?

^Vigefimofcxtó.illiquidémiferispeccatoribus proponuntin terdum promifsioncm Dei de Gratia, eosq; à peccatis abfoluunt: nihilominus tarnen docent, eosde hoc Dei beneficio dubitare. Nonne hoc eft IT A amp;nbsp;NON, calidum Scfrigidiiexuno ore fpira rc?cum is qui abfoluit,dicit;Ego te ab omnibus tuis deliftis liberû cffc pronuncio in nomine Patris,Filii amp;nbsp;Spiritus S. Et ruifus dicir; Tu dubitare dcbes,an tibi pcccata à Deo fintremilTa,nec ne.Itafi-mul ait dcnegat ille pater fpiritualis.acfidiceret; Ego quidcm tibi hoc,nomineuiuentis Dei affirmo.fcd tu noli mihi credere.

4f Vigefimofeptimb:Porro clamitanr,etiam non renatum homi ncm praeceptis Dei intcgram obedientiam ex fuis naturalibus ui-rlbus præftare poflc,quoad fubftantiam præcepti, fed non quoad întentioncmpræcipientis.Quid uerb aliud eft intentio præcipion tii,quàm plena perfcftio,abfolutioq5 præcepti,feu integra obedle tia?Idcofibimetipfisrclu£tantur. Quidcnim aliud uukDeus hoc præceptOjDilige Deum ex toto corde,tota anima, omnibusqj uiri bus tuis,amp;proximumtuuficut tcipfumsquam hoc ipfum, quod

præceptum fonat ? Hæc eft certè amp;nbsp;intcntio præcipientî» j amp;nbsp;fub-ftantia præcepti.

VigefimooâauàzNunquam fufficienter de iftius Ægyptiçca-liginis conFußonibus amp;nbsp;contradiûionibus dici poteft, quas iftud unicum iftorum dogma de dubitatione fecum afifert. Noiunt nos fiderein gratuiram mifericordiamDei,amp;meritumChrifti,ubiamp; promifsioncs benignifsimas,amp; mandata feuerifsima fidendi habe mus. Ecoötra ueró uolunt, nos ßdere ipforum impijs Mifsi»,ui-gilijs,mentis fiipererogationis,mentis amp;(. intcrcefsionibus fanAo rum,acinniimerabilibus eleäicijs arbitrants feu temerarijs culti-'buSjSe humanis traditionibus:ubi prorfus nullum mandatum aut promifsionem,fed potius contrafeuerifsimas minasacprohiba tiones Dei habemus.

Vigefimonono.'Pugnat atrocifsimè dubitatio ifta cum fpe, quamipfiquoq;mukum deprædicant,Quomodo enimtuabeo quicquam boni fperares,aut ccrtó expeÖarcs, de cuius erga tc uu-luntate dubitasfCertèhæccontradiûioitaefteuidenSjUtetiam ab etlinicointclligi qneat. Si Cicero dubitatde uoluntate Pompei|i aut Cæfaris erga fc,profeâo non poteft fuam in eum fpem colloca rCjautmultumabeo opis auxilijqs contra Clodium cxpcfl:ate,aut Jfpcrare.

^Trigefimó:Pugnateadem dubitatio ex diametro etiam currt charitate aut dilcâionc Dei. Quomodo cnim eó diligeres, de quo dubiras,3nipfc tibi amicus fit, authoftis? Iraq; Paulus amp;nbsp;Iohannes,totaó; ScripturafempcrnoftramergaDeura dileâionemde-ducitexfcnfu dilcflionis Dei erga nos.

Sic amp;nbsp;Chriftus Lucæ /.ex fenfu gratuitæ condonationis dcbiti, quæ nimirum ex amore aut mifericordia procedit, dileftioné débitons erga fiium creditorem nafci oftendit. Contraueró docer, eum parum diligere,cuiparum remilTum eft.Quomodo erga is di Iigerct,qui cum certo fciat fe plurimùm debcrc,prorfos dubitat ai» fibi omnino quicquam remiftum fitautnonjamp;an Deus fibiiitpro pitius aut non?

Itaiftorum unum dogma dubitationis adeócum totareliqtja doftrinaac Chriftiana pietatepugnat, ut earn plané totamfundi-XÙS cuettat.

Eadem dubitatio etiam Deum ipfum mcndacijarguit, qurplus quàmraaternis blanditiis.omnibus pcccatocibus feU oifert, hiaqj gratuit»

gratuîta beneficia illis obtrudicacingerineorumq; in fe fiJuciam, adhibitis etiam iuramentis de fiia benignifsima erga eos uolunta tCjexcitare conatur,

fl Triccûmopnmô:Prætcrea audaftergarriuntifti, fuas Indulge lias condonare peccata,amp;de ea rediploinata obfignata peccatori, infcripto proprio illius nomine, uendûr.Hoc fi ira eR,ad quid quç fo conducit meritû ChrilU, amp;nbsp;abfolutio facerdotisîuel curde con donatione dubitare iubentf Ad quid diploma bullatû,annuncians mihireconciliationem cum Dco,8c uitam æternam,fi de tota ea re dubitare dcbeo?Imô quid aliud eft illud dubitare, quàm totum id diploma amp;: abfolutionem.mendacij arguere?

flTrigefimofecundoJnfigmentoueidiaboIica potiusdoârina de purgatoriojUalde multas habentcontradiâiones.Iam auté tan tum unicamrccitabo,eamq;lepidahiftoriacontenrarrL Antuerpiç ante paucoi annos fuit quitpiam aliquâto facetior amp;nbsp;dicacior, fua üiorisqÿingcnijhomofutefteagensjquicrebrbacpropalàmuelu ti perritum iocumq; diccre folitus eft, fe certb fcire,in igné purga-torio uel pauca*,uel plané nullas animas elfe.

Quod cum làctifici amp;nbsp;monachi, acalij fuorum bonorum operü ikindulgcntiarummcrcatorculiaudiflent, metuentespurgatoriû Sgnem in odium amp;nbsp;côtemptum unà cum indulgenti/s uenturum, fuas^; culinas tanto frigidiores fore,capiunt 6c acculant eum corâ inquifitoribus.

At ille eadem hilaritate fronùs,6c uultu quo ante fuit,ucluti lu dibunducdicit,fcfermones fuosdepurgatorio fatefi,ôc etiam pro bareuelle. lulTua ergo dicere, inquit: Vosipfi R. patres fatemini, docctisqji Indulgentias innumeras animas ex purgatorio redime le.Porro etiam uos ipfi dicicis,quamuis Miflam ad minimum unâ animam ex igné purgatorio liberate: primam uerb cuiufuis facers dotis Miffam.quindecim animas. Deinceps alTeritis quoqj, qubd nullus Turca,IudaEUS,hærcticus,autimpœnitens Chriftianus llamas purgatotijadeat; fed tantum pœnitcntes Chriftiani, quipro peccati» luis in hac uira nqndum plenè fatisfecerunt. Nunc certè negate haudquaquam poteftis, quin quotidie mulco plûtes Mifle mcitentur,quàm poenitentes Chriftiani moriantur.Hinc necelTa-tiôfequitur,nullam animam in purgatorio elfe .Hancergo meam fidcm ego ex ueftris concionibus, ueftroq; proprio ore didici. An fit h»retica,uos indicate.

22« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE C Ó N T R o VE R s I I's’,

Gumitiqjfanilöli illi homines bene intclIexilTentjfefuopro-priogladio'iugutatoseffe,neccontraapercamueritatem quicqua proferre poflentjtantuinacerbèïpfumincreparuntradiJitaqjcofn* minatione mandarunt,ut in pofterum de hiataccret.nonenini fpeftaread ipfum,tanquam fimplicem amp;nbsp;laicum, hominemq; pa-xum fanæ mentis.garrire de hifce tam arduis rebus.

Similis huic hinoria narraturetiam ante too annos inGerma^« nia accidiiïe.Nobilis enim quifpiam nimium grauatusannuis pcgt; fianibus,quas pater moriens,aca monachis dementatus,teftamé* touicinomonafteiiolegaueratjUt Monachi cum fuisuigilijsauc næni/s, Mif$is,amp; bonis operibus eitis animam ex purgatorio li be rarent.-audiensqj ibidem Monachos rccentes indulgentias amplif fimis amp;nbsp;bullofifsimis uerbis uenditare,amp; audaâerafhrmare qubd li quis illasredemilTet,protinus eaanima,cuieasemensapphcuif-fetjCuolaittex purgatorio in cœlum:amp;cogiransdcfuocompen— dio,ftmulansq;,femirificècupcre fuum patrem perfedèliberarc^ bonammagnamq; fummam pecuniæillispollicetur,lïmodôcer** to fibi promittero,ac fuis etiam diplomatihus conÊrmarepolFent, animam fui patris indubitanter talibus rndulgentijs liberaumiri»

Ibi tari illi hiantes amp;nbsp;inhiantes prçdæ promittunt, iurant amp;nbsp;de-ierantjtem elfe certam:confirmant quoq;^amp; conftabiliuntnon fo-lüm illis imprefsis Papalibus indulgenties, fed etiam fui monafte-rij acofdinis quoq; figillo,quin fuis fuorumq; Generalium, uti eosuoeant,^fubfcriptione, animamïpfius patris prorfus tali indu!» . * gentiarum emptioneliberatamirn

Datillepeeunias,accipit indulgétias,amp;qualesomninouultc5 firmationes ac diplomata;ßc abir,præparâs lead futura certamina.

Aliquot menfibus poften,redeuntepatrisanniuerfario,amp; tem» poreordinariae peBamp;onis,poftulant Monachi legatas pccuniasJl-Ie contra negatjfe quicqaam pofthac daturum : quia anima patri* litdudum peeiUas tambonas cfficacest^j indulgentias,quasabi* pfis emiflrer,liberata,necampliuscoröopc miflationeq; indige*^* quodipfimet tot fuis promifsionibusjiuramentis ócdiplomati* busacfubfcriptionibusconfirmarint,

Delertur lis adepifcopum^^caditcaufanobilis.Verumillefut funt plecunq;audacesamp;fèroces}indiâis more Getmanico mon» fterio ac monachis inimicitijs.tandiu eos ipforumqjprædiainfc-ftatjdoaec tandem Monachi fatla pace,annua3 illas penfiones,ad-

ditaetiam non parua pecunia mu}ûaeloco^(^uodriusliteriamp; aoa ftetiffcnt, eireiiiitteiecoguBtur..

Palpabilisergofimulamp;tuipif«îmÂcontradiâîoeft,quâlt;îîfti Sc fummam efficaciamfuanimindulgenriarumacMjiï'arumj.inljbe. Tandis animiaexputgatorio.abolendisqjpcccatisjplacando Deogt; amp;nbsp;omnibus omninomalis auertendisjmpudentifsimè plenisq; buccis iaâitant:amp;fimul aflerunt,pJurimas animas, etiam maiorn noftrorû piè monuorum,quibus tot Miflae ac indulgentise coem-ptæfunt,adbucinpurgatonohærere,ideoqjnouaMiiIaamp;indul-gentiaruro cmptione redimendas efle. Qyô facit, qubd etiam di uitibHS,amp;præfertimprincipibus,regibu8acmonarchis ,inftnitajt indulgentias ôtinfinitas Miffas coeniendas efle docent. Res uerb hçcmanifeflifsimèarguit,nihil aliud ab iftis agiauîfpeâari,quàm ut falfo religionis prætextu orbis teicarum pecuniasad le coa-ceruent.

^Trigcfimotcrtio:InMiflrafuntînfinîtçc5tradîâîones,dequa rum aliquibus ccianr ftipràdixi. Sed iam tantum unam recicabot ncmpcqubdaliquieorum fatentur,ehriftum femel pro peceatia totius mundi plenèincrucc lacriöcalfcjDeum reconcili^flejamp; pec catanoftraexpiaffe. Contrafium uerodicuntin Canonet amp;nbsp;alibi etiam,quod facrificando Miflas pro iiiuis raortuis, proq; pecca-tis fuis, Deum placent,ficutfuprapleuius exipforum oreaudiui-mus. Quod reuera nihil aliud eft,quam (utetiaEpiftolaadHe-bræosdicit)teftari, nullumperfeäumfactificium expiationemq^ per Chriftum efle faäam 8c impletam, nec Deum efle réconcilia-tum : alioquin profedó femeltandemceffarent iftud luum propi-tiatorium facrihchim perpetub offeEre,amp;mfinitis uicibus, omni die,in omnibus angulis iterare,ut Paulus Hebr.Kxteßatur.

Hl Trigefimoquartb.Dcus bone,qHomodo fe torquet, uoluit ac inuoluit antiquus illefcrpens.in ilUfua 3bominatione,,dHm fibi inipfomctfacrofanfto teflamcnto ChtiftiluftEum locumq^para-reconatur. Incertum eft,quibus uerbis Chriftusfuam primam Miffaminrcenaconfecraueritamp;obtul'eritiutex Innocendo 11 Durando,Scoto,Gaietano,amp; præfeitim Catbarinoconftat, qui de hac re proprium librumfcripfit,utfupra oftendi.

Trigefimoquintôz Grauilsimè etiam fudat id«m tortuofus ferpens,dum conaturperfuadere homines, Chriftum præcepifle iciiMiffas^Quare contra euidentifsimam ueritatem amp;nbsp;exprefiant

Pauliinterpretâtîoné,uerba, HOC FACITE IN MEI COM* MEMORATION EM, àfacracœnaDomini ad fiiam Miiïam uio leuter trahunnquin eciam excommunicant amp;: anathematizant in conciliabulo cos,qui iila uerba non de Mifla.fed communione ex ponunqqua facrilega audacia etiam ipfum Apoftolum ac feledurn Chrifti organon excommunicant.

Trigefimofextó:Quid manifeftius ac detcftabilius ilia unaco tradiâione,quæ eft in iftorum tota Religione,amp; præfertim in Mif* fa,excogitari poflet,quód cum ea tota,omnesq; eius partes,mint-mæq;aaiones,atq;adeô geftus ac nutus,Chriftumeiusqj pafsio-nem(utiftiquidemintcrpretantur)nobis figurer,amp;ucluti anteo-cuios depingant: tarnen reuera nihil pcrinde miferis hominibus cfficaciam meritumq; pafsionis, ac unici facrificij Domini in ple-nifsimam planeq;letheam obliuionem adduxit.ac Mifla.In omni bus enim difficulratibus ac miferijs.ubi ad folum Chriftum eiusq; merjcum,amp; per cum porroad thronumgratiaeconfugiendume-rat,moxadMiftas tanquamunicum afylum aut facram ancoranx-confugiebatur. In morte ipfa, ubi ucl maxime cratmoribundou-nicus iile Dei agnusjciusq; unicum facrificium oftcntandum, amp;nbsp;6 ducia peccatorisin eumexcitanfiaiibi tantum, ad Miflasacuigi-liasjfimilesq; nugas innumeras peccator dcduccbatur,amp; adhuc in \ Papatu deducitur. Itaqjnullumferme teftamcntumeft,quinil-lamciaufulam habcat.'Itemrelinqtio pro animamea,huicautilli monafterio aut coliegio facerdotum,hocaut iilud.ut mihi tot Mil fç pro ea rumma,precio aut prçdio fiant,An hoc non eft Chri ftum cumfuo facrificio prorfus fcpelire?

^Trigefimofepcimô:Papiftædicunr, coniugiumeïTeadeórem facrofanéïam, ut fit etiam diuinum facramentum. Contra tamcn jnterdicuntfuisfacerdötibus,monachis amp;nonnis,iUud,ucluti ré ipfos extreme polluentem.Quid manifeftius amp;nbsp;fœdius hac contra diftione? Quinetiamdicunt, inconnigiouiuerC jClTeidequod fecundum carné uiucre,Sc libidinibus uacare,utéxprcfsè blafphe mat in fua Dccretali epiftola papa Syficius. An non eft hæc euidés ÔC fœdifsima iftorum religionis contrarieras amp;nbsp;contradiftio?

^Trigefimooétauô:FinguntPapiftæ,fuos fandos in hoe mundo fuilTe p3upcrrimos,diuitiarum maximos contemptorcs, amp;nbsp;b-beralifsimos in omnes egentes. At nunc contra, poftquam migra-runtincœlum, docent,cos uelle fummisfumptibuitcmplorum, facrifici®*

R E L ï G. P A P IS TI C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îij

facnficioniiTijftatuarum, amp;nbsp;omnis generis preciofifsimorum do-nariorum coli:nec ferre pofle.ut quid uel minimum de ilia Crœfi opulentia,quæ in eorum templa congeritur,in paupercs crogetur. An non eft hæc palpabilis contradiäio Ôi pugnantia, quam etiam Erafmus in fuis Colloqiii/s exagitat; quód fanâi uiri hîc in terris exiftenteSjamp;terrenis rebus indigentes, fucrintopumcontempto res : nunc contra in opulcntia cœlefti exiftentes, fint carum cupi-difsimi?

çTrgefîmononô.’Eadé contradiâio eft iniftorum religione, quöd cum doceât,fanftos hic in terris fuiffe modeftifsimos ne hu-milimosjomnem^j gloriamfoIîDeo tribui uoluilfeinunccontra fingitjita «os gloriç cupidos ambitiofosq; eftCjUrtemplis amp;nbsp;aris fc dignosc«nfeat,fepro mediatoribusScopitulatoriljuscoliuclint: acdeniqjcadaueraamp; putri3fuaofla,3tq;adecgt;ueftespaniculosqj. fordidos, amp;nbsp;ipfas demum fuas imagines coli adorariq; præcipiât. Qui honor nih eis contingar,fæuire eos in mortalium genus, inx-mifto igneS.Anronij,autaliacalamitate.

QuadragefimbJnreliquiarum Sanôorumueneratione maxi mumcultumPapiftæ eollocanr.At ibi quoqjingens, amp;nbsp;fimulmul tiplex contradiâio cft. DicicErafmus,tantum reperiri ligni de cruce Chrifti per Chriftianitatem fparfi, ut iuftæ nauis onus expie repofsircum Chriftus olim totamfuamcrucemgeftauerir. Sed concordabunt(credo)facileifti belli homunculi hanccôcradiâio-nem,ac dicent, tune fuiffe maiores ac robuftiores homines : uel e-tiam Chriûumfuadiuina omnipotentianon foium tantum,fed e-tiam mulro mains onus geftarepotuiffe.Sicidé feribitjimmenfam copiam pafsimhaberi fanguinis Chrifti,item laâis diuæ Virginis. Edituseftdudumlibellus, qui commémorât plurimafanâorû corpora amp;nbsp;capita,quæ in diucrfifsi.nis locis effe iaâcncur,amp; mife-ræplebeculæ non finemaximo quæftuadorandaamp;inuocandao-ftententur.Quæcontradiâiout manifeftifsimaeft.itaetiam fine eolibello omnibus notifsima, 8lt;iam olim quoq;decantatifsima. ^Quadragcfimoprimô:Quid fanâiushabentPap^iftæftiis fan-ftis,.eorum4;Iibro Legendarum.undcpenè omnem fuam pietaté miferihomines ante hæctemporahaurirefuntconati? Atinnu-mera ibi mcndacia amp;nbsp;palpabiles cotradiâiones reperiuntur.Quod etiaineorum propri; fcriptores,utLudouicus Viues amp;31ij,in fuis Ubris conteftantuTr

Quadragefimofecundo: Vicina huiccontradiâio eft,quîgt;d ue-hementeradiierfarij urgent amp;nbsp;afleruntjpaupertatem Simcndicita tem effe rem cultumq; per fefe De© longé gratifsimum,eumqj ma ximè in fuis cultoribus paupertatem rcquirere. At contra ijdem perfuadent hominibus,nihil cfle Deo gratius,quàm fi ei fupetbif-fimateniplaextruanturjamp;ingens copia auri,argenti,gcmmarû 8C fericiofteratur. Summa, præcipuumamp; Deo gratifsimumcultum, inopulentiacollocannficut Daniel Antichriftumfaâurûeflepr« dixit.Irafccum ipfapugnatiftorumdoftrina»Reâè autemillud lt;juoq-, uulgatum eis obijci poflet:

Num emet fibi Deus cibum?cum fciant amp;nbsp;cofiteantur, Dcum iftîs non indigere,nec ez curare, fed ultrb ea nobismiferishominibus largiri;ficut amp;ipfemetiftamperuerfifsimam opinionem Pfalmus 50. aufterèredarguitjamp;nosad olFerendum tantum uotaprccesq;, id eft,ad mendicandum iuxta fuum hoftium inuitat,inquiens;In-uoca me in die tribulationis,amp; ego eripiâ te, amp;nbsp;tu glorificabis me.

Q.uadfagefimotertiö:Porró e ci â docent aduerfarij, paupertatem elfe cultum Dei;amp; diuites quafi prorfus damnant, diuitiasq; tanquam rem immundam uituperant. Qu^rc magnus Dei cultus, amp;nbsp;ualdebonum opus apud eos eft, defertio fuarum rerum,præfcC tim fiipfiseas dones. Contradicunt, opulentos, pereleemofy-nas.emptas indulgenti3s,miffas,uigilias, peregrinationes.perco-emptaoperafupererogationis monachorum,amp;c, perftruôluratn templorum Sc altarium,ac præfertim monafteriorum, facile confe qui falutem polTe.Id quod diuitibus quidem eft facile fadu, pau^ peribus non item.Itaqj opulentis ac potentibus,principibus,regp bus ac monarchis infinitas MilTas pro eorû anima deboant amp;nbsp;de-mûrmurant:pauperibus uero uixunam,autneunam quidé. Qua-rc liantehacdoârinæ ratione, defalute illis defperâdum plané e-rir,aut ccrté per infinita fecula feculorû in purgatorio igné ardédit ^Quadragcfimoquartó:Vicinahuic contradidioeft, quoddu uolunt uidcri excirarein hominibus ftudium bonorum operum, ncceffarib contrà ad extremam 3uariciam,iniufticiam,acrapacita-tem fuos impellunt.Docentenim, nihil non poftepecunijs in Pa-patu obtineri:indulgcntias,difpenfationes,abfolutiones,operafu percrogationis fpiritualium,infinitas MilTas, amp;fimilia. Prætere» cogitât, fiçutiile in Terentio:Si tant© Deo talcmludum ludere li*

RELIS. P A P IS11 C ÄE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïîy

buif.cur non amp;nbsp;mihi ? n.Deus,fanôi,facer cukus, amp;nbsp;omnes noftri Religiofi tam font auri cupidixur ego cam diuinam rem non omnibus modis quærerem,amp;coaceruarem?

çQj«adragelîmoquintb:Papiftæ excômnnîcantinfuis Canonî biiSjCostjui lornicatorisfacerdotisMiffam audiunt, ut habetur in Decrctisdift.8i.hifceiierbi«:Siquifuntpresbytcriautdiaconi,qui in crimine foniicationis iacent, his interdicimus Ecclefiæ introi-tum,ufquedum pœniteant, feq;emendent; fi uerb in pcccato fuo perfcuerauerintjitnperamus uobis,neeorum officia, oratione» amp;nbsp;cultusaudiati*,quia EENEDICTIO eorumuettiturin MALE DICTIONEM, amp;oratioin PECCATVM. Siautemhnicno-(Iromandato non obtcmperaueritis,fcitote uos EXCiDisSE ex gratia DEl in IRAM, EXCOMMVNICATOS ES-SE. Contra alibidicunt,eorum Miflameire nihilominus bonâ, falutarem,utilem, audiendamqj, qualifcunqucetiamfacrificulua foret.

Sic amp;nbsp;confradicîr fib'met euidentifsimè ifta abominatio, amp;nbsp;om nés Papiftæ funtcxcommunicari. Q^^tis enim eorum non audit fee mèquoiidieconcubinarii facrifid Miiram?Sicutfupràaudiuimus, Synodicam atnpüfsimi iplbrum prlncipis ac fingularis patroni orationcmteUariJn«rc;rgt;tum facerdotes uixcfieuniim autaltc-rum,qui non fit concubinarins. StcPapiftæfccundum fuâ pro-priam doftrinam amp;nbsp;ius. cxfua reîigione cultiiqjpeccatum,maledi ftionem,amp; am fiionemgratiæ reportant fibi domum, O'dcteftâ-dam contradiâionem.

lt;jj- Quadragcfirooiextb : Si modô alîquis inruetur Pontificium quempiam hypocritamautmonachum, ualdedifibnarn contradi-âionem in ipfo inueniec:quia uukus tnftisjn rerram deniiiTns omnes eiusgeftus iraapparentjquafi fc fiiaq;opera amp;omnem fuâ fanâitaten» omnino nihiiifacerct, fed ferner pro abieftifsimoamp; fummo peccatoreamp;infimæ fords homineæfiimarer, fient ille publicanus in tsmplo. idem lingua ac fermo ûmulat,fingitq-, contra in corde fuo,fuperbit amp;nbsp;tumidus eft,femetiurtificans,amp; alios præ fua fânftitateproimmundisdefpicicnsracdeniq; cogitans, fefuis bonisoperibusnon folum fibijedetiam alijs hominibus, tanquâ quidam noubs Mefehias aut faluator mundi opitulaii.edsq; in re-gnum cœlorum,fuisfacrificijs Semeritis fupeierogationis addu-ccrepoflc,Sc fepro fuaperfona nulla rtmifsionc peccati indigere.

Ideofuafuperbiajarrogantiaamp;faftu longé fupcratphârifjeuiw JH temploorantem.

Quare quotiefcunq; altquis eiufmodî Papifticum bypocrîtairt, aut potius hiftrioncm confpicir,re bene expenfa, deprehendet in eo mukascralTaSjContradiûoriaSjfibiqjinuicem pugnantes opi— niones.Quomodo itaqjmaiorcontradiâio uel effeuel excogitari poteR,quàm iibi aliquis in rebus fpiritualibus contra reipfum,uul tus aclingua contra cor, amp;nbsp;econtràcor acconfcicntiacontralin-guam ScfacierndimicantScpugnant?

f Quadragefimofeptimô;Deniqj quoniam fæpifsimè hæc rega la ab eis exponicur,quod quæcunq; aliquis bona inteatione amp;nbsp;a-nimofaciat,prouero Deoq;acceptifsimocultufint habendadnde neceflarib fequitur, ipfos multos, aut etiam infinitos contrarios cultus habere:quia alius hoc, alius illud, tertius iceru aliud ftatuie ac eligit:amp; ut dicitur,Quot capita, tot fenfusntem, Cuiqj fuû pul-chrumeft.

ifQuadragefimoo£lauo:HuîcuaIdeuîcînaextremarnnTdlflen-lionum amp;c5fufionum radix ac fcaturigo uberrima eû.quod pror-fus çonculcant facras literas, amp;nbsp;pro fuo arbitrio quod uolunt fta— tnunt:imô etiam qubd dicuntfe effeEccIefiarn,Ecclefiamq,-eire fupraScripturârfibiergomagis quamScripturæeredendum.lté, f bi licerc amp;nbsp;intcrpretari,amp; praxi etiam,opere ac ufu ipfo exercere, idem præceptum aut fententiam uerbi diuini,modô fie,modo ali ter, atq; adeb etiam in contrario fenfu, prout fibi uidebitur : fient id prolixins in Norma Synodi oftendimus, citatis ipforS proprijs prolixifsimisqj didis.Sc ipfimet id coram toto mundo teftantur, modo probando communionem corporis amp;nbsp;fanguinis Chriftij fc cundum Chrifti inftitutionemrmodb candem condemnando,Si tantum fub una fpecie communicandum efie decernendo, rurfui nunc denuó integram communionem comprobando.

Quadragefimonono: Verns ac peruulgatum diüum eft inter Chriftianos, In nomine Domini inchoariomne malum: I» Göltet Kämen hebet ßch alla vnglUck an. Sumptum autem eft hoc diftunt ex PapalibusbuHis,exaftionibus,excommunicationibus, interdi öis,amp;millealijshoiufmodi fraudibiis, quæ omnes fubprsctextu nominis di u i ni ac gloriæ Chrifti fiunt.Qiun amp;nbsp;i pfe Papa nomé ui-carij Chrifti fibi nfurpat, omniaq; nult uideri ipfius gratia ageret attanicn nihil minus facit,quam ut Chrifti uoluntatem ex eins uer bococ

R E L 1 6. P A P I S T I C AS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^7

lo COgnofcatj utifolcnt acdebenticgati acprocuratores dîligcn-tcr fuorum dominorum mandata ipfis tradita cxpendere Sz fequb femper crepâtunà cum fuoconciHabulo,fcregi àSpintufanfto: curant fæpedémurmurari,aut potius deboari Miflasdc Spiritu fan Ao,eius opem implorant : Se tarnen nihil minus curant, quàm diuinitùs traditam amp;nbsp;à Spiritu S.infpiratâ Scripturam,quæ eil om niumreturnpræfertiminRcligioneagendarum norma.Quinilli potius furiosedetonant,feeffeEcclefiam,fcripturam àfcomncm autoritärem accipere.fibiigiturmulto magis quàm ipfi credendu effcjfe habere ius difpenfandi contra uetus amp;nouum Teftamentu, contra Apoftolum amp;Euangeliftam,ut eorumius habet. Et uide'lt; mus eoï praxi ufu autre ipu graflari, in ipfo meditullio, aut inti-mo facrario adytuq; Euangeliorö,nempe in facrofanfto teftamen to Chrifti,modó probando,modó damnando,niodö iterû dilpen-fando eins diuinam inftiturionem.

Quidpoteftefle magis contradiöorium,quaffl talisreligio ac politia Ecc!cfiaftica,quæ fub titulo, prærextu ac fpecie Chrifti, e-~ iusqj gioriæ,Chriilum ciusq;gloriam acreligionem extrema coa tumcliaafficit?

Hoc prorfus olim prçfiguratum eflabîmpijs Chrifti parricidis, peridquód cum purpuraueftiernnt,fpinis coronarunt, amp;fceptrû ei dcderiint, utrcgem falutarunt, amp;dcniqj eum acetoac felle po-tarunc.

^Quinquagefimb.Eorum doftrina, ut fnpràdixi, omnia collo-catin infufisdiuinitùs qualitatibus amp;habitibus, ßcomnino uult uideritotam pietaccm collocate in corde, interna domefticaqj bonitate.AtErafmusreÛècontrà probat,omnem eorum Chriftia-nifmum tantum in cxternisritibusaccercmonijs fitum effe. Vide eins Colloquia.

Quinquagefimoprimo: Accufaiit nos,qubd nimis facilem fa-.ciamusreligionem,amp;adttumadrcgnum ccelorum, Atipforum religio eftfimul tum difficilisacimpofsibilis,tum amp;nbsp;contra facili-ma. Difficili8,arq; adeo impofsibilis eft,qtiia uolunt, homine fuis proprijs operibus coram Deo iuftificari ßi faluari. Contra eft etia facilima.quiaexternamiftam difciplinamhabent proiuftxia co* . Tam Deo ualente:quia Originale peccatura, quodeft in Chriftia-nis,ncganteftepeccatum:quiaiubctdubitarede Dci erga nos uo-luntaie^quod eft nobis omnibus innatum ; quia omnia collocanc

in externisnnbiis acceremoniJijUtdiClu eft, quas facile eft pf** ftare,fcd cor regere ac Deo offet re eft impofaibile. Item corum re* ligio eft faciliroa,quiaeorum facramenta dicuntefle cfficaciaSC faTutaria,etiarn fine fide aut uHo bono motu mentis ; præterea quia concedunt, omne id efiegratnm Deo cultum,quod quis fa» citbonainrentionc. Cóceduncigitur,utunufquirqjfaciat,quod fibi bonum efte uidetnr, aut quodcuiq;Iibet. Dicuntnos poffefa-. tisfacerepropcccatisnoftriSjScindicanraliqualeuiaScliidicrafa» tisfaäoria operatut eft curare fieri aliquot MifTas,aut dare aliquot pauperib.eleemofyna,autduob. uel rribuc dieb, ieiunare,autali» quot Pater nofter amp;nbsp;Aue Maria demurmurare,amp;fimilia,quç facile etiamaTurco præftari poflunt.Deniq; fi quis nulla plane habet bona opera,eum nihilominusdicuntperindulgentiaSjMiflàs, mo nachorumamp;fanftorummerira,3copera fupererogationis faluart pofte.Ita eft iftorum religio difficilis imo impofsibilis : 5c contra, etiam facilima.

Qiiinquagefimafecunda:Sumraa fummarum, quæ poteft ex* cogitari tetrior contradiôlio,quàmquodnuncP3pæ,eiusCardî-nalibus,Epircopis amp;nbsp;Prælatîsac Goncilio,tot3 religionis cura,diju, dicatio,amp; Ecclefiæinftauratio,ac Clerireformatioconcreditur? Manifeftum enimeft exipforumimpurifsimauitajeosnecDeuni nec diafaolum,nec ccclum nec inferos credere.Nocifsimç funt om nibuseorum cruentaehiftoriæ,quæiniftoipfoconciliahulo,hoC bienniopropterlibidinesyfcortaamp;adulteriaaeciderunt..

Liquidb quoq-, patet exipforuni extrema tyrannide, qua cun* ftos Chriftianos in extremam ac turpifsimam fcruitutem redege* runtjatq, adeb ipfos etiam fummos Monarchas adfuorumpedo ©feula adegerunt,eos tantum regnum huius mundiquærere.

Euidentifsimum eft cxipforuminfinicis perpetuisqjcxpilatio* nibus,quibus orbem terrarumrapacifsimè deglubucrunr,,amp; quo-tidicadhuc(ubi modbpoftunt)deglubunt,amp;prorfu»cxcoriant,i» pfos non animarum faiutcm,fed pecuniarum prædam quærerc.

Manifcftècerniturextotrpforumicformationibusjdequibu» fupràlatiusdiflerui,eosnullam fînceramfui reformationem un» quam faâuros. AccumuJarunt multas myriadas canonum,decre-torum,amp; roandatorum.contralibidines ac fymonias ; amp;nbsp;tarné neC unum quidem ferio exequuntur.Itaq;iftahorrendafl3gitia, amp;nbsp;a-lia, î»odi?rnadic non tantum alibi in gtege faciificoiumôt præla» torumî

forum : fed étiam,idq0ongè maxime,Romae,præfertîm in aula Sc Curtifanis aut farailia fandifsimi, eiusq; ac Cardinalium intimis, uel inipßs potiusCardinalibus,atq; adeó inillaipfafacrofanda fede fœdius grafrantur,quàm unquam.

Pro cxcmplo reformationis facri conciliabuli,uel hoc unum fuf ficiatnuncpropofuiiïe,quôdiftipatres ftatiminitioiftius conci-liabulijiam ferme ante 20 annos feuenfsimè (fiuerbafpedes) de-creueruntjUtomnes Epifcopiacprælati perfefeconeionentur,ac ones fibi concreditas pafcant. Nurn autem tarn longo tempore, iduelaliusquifqiiam,ueletiam ipfimet toties infuos Epifcopa-tus amp;nbsp;prælaturas reuerfi fecerüt^Nihil minus, Imó i ta ualde ac bei lè in hac parte Reformationis fefereformändoprofeceruntjutnuc editis prolixis libris negét EpiRopos iure diuino teneri ad refidé dum in fuis Epifcopanbus,multo minus ad prædicandum eis,

Quodetiam magis contradidorium acfecum pugnansiuseft, quam quod iftis conceditur, ut in præfentibus controuerfi;s reli-gionis Sc corredione difeiplinæ ßmul fint rei,adores,aduocati, Sc indices ? Quis fanç mentis credet unquam, eos ulla ex parte fuas uanas glotias,pompas,potenti3m jOpes,faftum,Sc multijugas tur-pifsimasq; libidines,quod eorumreda Reformatio extreme flagi-tat,una ex parte imminuturos?

Quid etiam eft magis uero concilio, ac legitirrio iudicum con-feffui contrarium, quam eos non tantum non elfe obfiridos ullis iuramentis adferiam inquifitionem ueritatis,Scdijudicationem promotionemq-, iuris:fed etiam ipfi fummo reo, nempe Papæ, elfe feruiliterdiris iuramentis acexecrationibusdeuindos, amp;nbsp;pror-fusdeuotos?Atqiade6ita eile prorfusilli obnoxios, fubiedosq;, ut fit eis dominus non tantum fornrnarum ac dignitatis, fed ctii uitæacnecis. Quibusmodis omnibusluntilli fandilsimipatres fummo pontifici obfiriäi,amp;uchitiincatenati. Qiiid etiam magis contrarium elfe poteftneræcognitionicontroucrfiarum religio. nis,quam qoód iftipatres,atqjadcoalij omnesfeuerifsimo Papæ mandato prohibentur,alterius partis fcripta.nempe noftrarum Ec clefiarum,cognofcereac]egerefqiiod eftcertifsimum.

Eadem ergohiccontradidioeft,quam fupra oftendimus,ut fi quis euern lupo,uitam hofti,thefauro8 futi,uirgincscaftas fpurcif-«mo alicui lenoniuel lenæaut Sodomitæ, aut deniq; animas 8c gloriatu Der diabolis Sc portis inferorm con credar,cómen derq;.

■ Vides Chrïflianc Lefl:or,cire innumera» tum crafsifsïoias, tOM Stfcedifsimaspugnas SccontradiaionesinipfametiftaBabylorti* ca religionCjUel potius abominacione ac confufione, ubi fepofitn etiam perfonis ac feduâonbus,eorum4; afFeâibus, ifta ipfa fiipeP fticiolccum pugnat,amp;femctipram damnat acredarguit.poflenC huius generis infinita plane/ eperiri,û quis diligentius inquireretr quæ fi oinnia in unum coaccruarentur, amp;nbsp;cum hifce à me utcunqj cnumeratis pro dignitate explicarentur, inftum profeâo uolume expièrent. Vcrùm hæc nunc breuiter propofiii,ut uel guftum tarn tctrarum contradidtionumLedori præberem:uel etiam anfamil-li darem,de alijs fimilibus cogitandkaut etiam doûioribus,dilig6 tioribus acingeniofioribus aliquibus prolixifsime fcribendi de tota hac uberrima utilifsimaq; materia.

Hæc nunc difta funto de Papiftarum turbisjcontrouerfijs, feöis acdifcordijsin religione: quae adeb prægrandesfunt Schorribi'’ les,utfœdioresnecefle,necexcogitari tatumpofsint. Caeteruni hçc omnia multo breuius,fimplicius amp;nbsp;tcnuius à me traflata funt, quàm tantarum fceditatum abominâda impictas, amp;nbsp;Ecclefiç Dei urilitaSjimb Chrifti etiam ipfius gloria rcquirerct. cui uulrabomt nationes Babyloniæ beftiç quàm lucubn-ifïimè patcfieri, amp;nbsp;feptu plum ei à pijs pro fya teterrimaryrannidc rcpcndi. Valdcautcm o-ptandum eircCjaiiquem facundiim,doftum, amp;nbsp;caiium rerum peri cuhi id libi negocij fumere,ut hac materiam quàm luculentifsimè plenifsimeq; pertraaaret,Ô£ pro necefsitate fuis ueris uiuisqj colo I'ibus illuminaret ac illuAraret.

QVOD autem intantaconfufione Sccontrarietateabomina tionumnihilominusPapiftica fynagogautdeturfaltein eX' terna fpecientcunq;Gbi inuiccm cohærereao confentiremon ali-tei ac proiTus laccra ueftisnouo lineo panno fuffiilta atqj corrobo rata.pulchrèuidetur cxterius cam conruentibus fibi inuicem co-hærcre, integraq; elTe.Pliircs funtcaufæ, quæ etiam plures diuer* fasqjfpecies confenfusautconcordiægignunt.Quarum PRIAîA, Öiquidem longé maximaeft,ilIaChrinireguIa,autfcntétiadere-g’iointerorum autcacodæmonummempe fathanam non elfe c5-tra fathanam. ficut uulgo etiam de fceleratorum côcoidia dicitur, Vnus coruus non effodit ociilos alteri.

RELIS. P Ä P I S T I C AE.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;25t

Comm ConCordiæ in ilia fua horribili abominationum confiifio-ne.Nam ctfi apud Ethnicos quælibecregio.dominium, ciuitas, i-mb etiam quilibet homo fuum idolum babuit, amp;nbsp;cultum excogi-tanit:eundemq^ culcum acidolum crcbró,tcmerèac prolibitu rn« tauitjUt qui hodie ilium Deum colebar,cras alium,amp; fic deinceps colcret.-tamen qub ad religionem,facile inter feconucnicbat,nullus alium damnabat de quapiam hærefi auc errore, neq-,diabolin filiam contra matrem,filium contra p'atrem, aut contra, tunc tem» poris,ciusijereligionisgratiacxcitabat (ficutChriftus uaticinans de liera Ecclefia ac regno fuo dixit)cum tarnen adeb piignantes amp;nbsp;contrarias fententiat amp;nbsp;opiniones interfehabuerint,ut ne quids ab aliquo plures excogitari pofsint.

SicutEthnici omnesdeosinunum(utitadicam) ftabulum uel locum includere, eosq;in uno tempio rite colcre potcrant.uidcli-cetinRomanoPantheo.'itaetiam Papiftæ tiooo uirgines,ut S, Mauricium unà cum fuis 6000 Aethiopibus,in uno tempio indu fum.adorarepofluntzunam quoq^diem omnibus fanâisdedica-re,illaq;eosritècolerequcunt.DeusautemgIoriamfuamnullia-lij dare,autcommunicare fuum honorem unit, ut ipfemetin pro-pheta teftatur. Nemo Papiftarum facile ahum propterea damnat, aut cum eo uehementins contendit.etiamfi feiat eum totam tuam fiduciam prorfus in alium fanûû,quàm fuus fir,collocate, amp;nbsp;pror-fus per aliam uiam aut modum aut medium uellefaluari : imb fi feiat,eumprorfus alteriusftatus autidolicpemimplorare.’ficut Erafmus narrat in fuo Naufragio, alium imploiaife alterius fan âi aut etiam ftatuæopem : utalium inuocafie,Mariam Lauretanam, alium Angelicam,amp; alios alias ftatuas Mariæ dicatas,aut fub eius nomine uenditatas,8£ confiais miraculis celebratas. Quæ eft, ac omni iure nominari debct,DiaboIicaconcordia.

^SECVNDA caufaSeconfenfionis iftorum fpecies eft,quod quoniam Papiftæ non magnopere curant, autrationem habet ue» ræjfynceræjincorruptæq; doârinæ,ut ilia uniformis fitifed pieta-tem præcipuè in cæremonias,in bona opera amp;nbsp;Milfas fuas, idq; ex . opéré operato collocâcfacilc hos patiûtur, qui modb publicas ce-rimoniaSjufuq; receptas femperin codé bono(ut dicût) traâat Si Peragûtjà fimullânflifs Papaprælatosq-,adorât, necquicquâeis côtradicunt, etiamfi intus in corde nihil non errorfi amp;nbsp;monftroru Ctcdidctint,H$cctiam ETHNIC A quædâconcordiadicipoteft.

Huius Papîftarùm Ethnicæ concordiæ illudre exemplum amp;nbsp;r« gulam habcsapiidLudouîcum Viuem. Is enim narrar,Domiliuni Caldcrinumjqui circiterantecentum annos uixit, no efle foHuim fiia fponte frequentare tcmpla.cnltusq;,præfertim aucem Mif-famiuerùm non rarô accidiffe,ut admonitus,ac ueluti expugnatu« ab amiciSjfecum eum trahennbus,nihilominus Miflam adieric,cu hocepiphonemate.'Eamusfanè,quandoquidemitauuki8,adcO'« munes errores. Ita cum alFeâi fuerint multi fapientes inter Ethni cos,utetiam Cicero acSenecadefemetipIîsprodiint:multiité in Papatu, UC etiamfi uidercnr elle multos errores in coriim ciiltu ac rcligionCjtamennongrauatim difsimularent acferrenteos, nea-micos amp;nbsp;alios offenderent.-non eft mirû fi fit aliquis inter eos non quidem animorum aut fententiarum,fed externorum tantum ri-tuum^geftuum Scaftionumeonfenfus. Taie exemplum Papifti ci Ethnici(^; confenfus habuimus fuperius, in citato textu Pétri de Soto ;qui cuminre grauifsima difientiac àplerifqjalijsomnibus Papifticis feduâoribus, docensamp;aflerensScripturamlongifsimè fupra Ecclefiamefie,necéamaccipercfuam autoriratem ab Eccle-fia:nihilominusadijcit,fe contraria fentientes non damnare.quafi ueràipfiusfir,damnarealiqucm:amp;non potins magnitudo erroris cum cogat damnare illos.fi tie ipfe nel it.fiuc nolic, etiam fi fit angc lus de cœlo,Petru8,Paulus,aut eonim uicarius Papa.

• RTIA caufajuinculum atitlpcties coniiinótionis Papifta rum eftjquódcumfimpliciter pro oratulis habeanr.adörentqj eâ omnia, ctiafi fint ini uftaac prorfus impia, quæfanâifsimus eorix Papa pronunciat, non polTtint non mox confentirein quouis üel maximoacgrauifsimodubio. Eadem enim fercomnium Papilla rum fententiafidesq;eft,qua!is fuit carbonari/, quam ilK magnifi-cè lolent extoHerc amp;■ prædicare,ac in exemplum omnibus propo' ncrc. Hiftoriam autemitaretitant: Satauamolimcarbonariitm quendam tentalfe, eumq;de fide fua interrogalfc. cui iHcrefpon-derit;Ego credo id quod Ecclefia credit.Hincdiabolus latius inft* tic quærendo,quæ nam effet fides Ecclefiæ?cu(fefponditcaibona rius.’Ecclefiam credere id quod ipfe credat. Cumq;Satan fecundb, tertio amp;nbsp;quarto interrogaffct,quid ergo ipfe tandem crederet?itc-rato ilium ei idem rcfpondiffe.Quare ciirn cacodçmon non poHeC aiiud refponfum ab eo extorquere, randé illam odiofam repetitions pertæfus, Si detatigatus, oppidoq; mœilus, ut uiâus euanuit»

Sic fane etiam omnes Papiftæ idem fentiunt, quod Papa amp;nbsp;aJiJ eorumprælati;amp;illiuicifsim fentiunt,id quodfcntitEcclefiaauc «ulgus:cumtamémilgus,necipfifciant,quidpapa fentiat:necpa» pa norit,quid ipfî credant.Talis eft eorum fidei concordia.

Vicinum huic eft,quod turn Ethnici,tum amp;nbsp;Papiftç, omnem fui cultusbonitatem collocant inipfoopéré operato,fineul]anoti-ciaautdijudicationendeftjinfolaiaftioneaut operatione perfefc confiderata, null3q;ratione habita agentis. Quare ubi nulla pror-fus noticia aut dijudicatio âdhibetur,ibi non facile ullus error de-prehenditur. Quapropterin tali religione non eft mirum, fi nulla fit etiam opinionum diuerfitas aut dilTenfio. Omnia enim funt u-num chaos,unaconfufiojamp;profundifsimætenebrç.’ubicum nul la difcriminarerumcernantur, nullus etiam error confpicitur aut deprehenditur. Hæc etiam eft quædâ Epicurca, P E C v i N A amp;: beluinaconfenfio.Sicenim etiam pecudes nihilfcientes,nullunt habent errorcm uel in Philofophia, uel in Theologia. Omnia illia funt Aegyptiæ tencbr3e,denfifsima caligo,amp; extrema cæcitas.

lt;([QyARTA caufaamp;genusPapiftarudiftentientisconcordiæ cft,qu6d Papa homines intelligétcs, doâos ac induftrios pecunia Cardinalatibus,Epifcopatibus,prælaturis amp;præbendis cOrrîipir, fibiq;conciliat,amp;impellitad propugnandum fuam impiamreli-gionem,amp; rcfiftendum ucritati,uerisqj doftoribus. Quæ amplifsi ma præmia multos inuitant ad confentiendum Papæ, Sc oppugna dum Euangelium contra propriam confcientiamjficut in Daniele amp;nbsp;Apocalypfi iampridcm hocprædiâum eft.

Extat hiftoria quaedam iam ante loo annos édita, titulo Fa-fciculustemporum.Ea narrat,doâifsimum amp;excellentifsimum uirumquendam,fedpaupcremtarnen, extitiffe, quimultainPa-pali fanâitate, eiusq; regimine amp;nbsp;imperio arguere folitus fue-ritrpræfertim ueró,quód uni plura opulenta facerdotia largiretur. quodubirefciueruntpurpuratiSccurtifaniPapæ,moxmagno cû dolore amp;nbsp;querela, fine omni cunftatione ad fandifsimum patrem detulerunt; ac recitantes incommoda Scdetrimcnta ex tam pefti-lente hærefi fccutura tam fibi ipfi,quàm fuæ Eccîcfiæ amp;nbsp;aulæ,fuâfe runtjUtquarapri.mùm ilium hæreticum interimi curaret.

Ad quam eorum querelam,confiliumq;,fanâifsimus pater ( uc uetus uulpes,amp; longo ufu taies morbos curare edoâa) refpondir, fc facile ilium hæreticum conuerfurum.conferendo ci multa bene G ficia»

ficia. Contulicigicureialiquotamplifsimos canonicatus Sc pr» lacuraî.lbi iUeeruditifsimusuir mox cœpitprorfus contraria do-cere,ac placentia Papæ dicere:perq;cœium cerram iurarCjfe nUquot; quani antea cas controuerfias reâè intcllexilTe.’nuncaût demum P pfas plcnè cognofcere,amp; uera profitera

Talemconcordiamjdiffcntientiumqjconucrfionem amp;confen-Xumjn fuo regno perfacile cft Papæ, in ilia tanta opulentia amp;nbsp;pin-guifsimorunifacerdotiorum copiafemperconftitucre. Talis c-tiam conuerfionis acconfenfus iftius Babylonisjnnumera exempla pafsim in Hiftoria amp;quotidiana uitareperiri polTunt.

Sic narrat Syluius, multos in concilio Balïlicnh adpapam Eu-genium conuerfos eße, cumqjco confenfum iniuiffe. Sic quoq; ipfemetSyluius fadus Cardinalisjamp;pofteaà Papauocatus Piu« Secundus,cumißis confenfit. Sicamp;Cufanus,amp;innumeriali/, ijq^clariuiri cum Papæ lynagogaconfenferunt;intcr quos meritô c£iamGroperum,Pflugum,amp;Erafmum ipfum numerarepofles. Qui fi.non tam multamunerafubindeàPapaamp;Epifcopis accepiC* lêtjliberius profeâb amp;nbsp;plura de eorum crrotibus dixiffet,minusq} coslaudaßet.

Tale confilium reducendi doâosac potentes ad concordiani facrofanôæredis,etiamSylüiusfaâusCardinaiis,inquadam fu* Epiftolâlegato Papæ in Germania uerfantifuggerit.Hoc enim eft illudte]um,quod(tefieMoyfe)eâoditautcxcæCâtoculos fapien-tumjSc peruertit uerba iuftorum^

Necfingulos tantum homines hac arte capitScilîaqueat Antt-chriftus Romanus,fedctiam maximas familias,ciuitatef,aulas,r» gna amp;gentes.Collato epifcopatu uni Pflugo, multos per eum ucl deuincicfibi.'uel certèalioqui minus infenlos, cunftantiorcsqjii* fè oppugnando reddit. Faciendo Cardinales paucos ex primari/s Venctorum familijs, totum illud dominium detinetcaptiuum. Conciliandofibiprimariospotentum conûliarios,dandoqjmagnas prælaturas eorum filii«,fratribusautcognatis,detinetipfol-met potentes.eorumq-, régna, captiua fub fua abominatione defo lationis.Hoc iam eft ualde ufitatu iftius beatifsimi partis artificiu.

Sic ßc Daniel (ut amp;nbsp;prins dixi) prophetauit, Antichriftumdiui-fione terrarura,ideft,Èpifcopatuum,Prælaturarumamp;Ablgt;ati3rn» acCanonicatuum,confenfummultorum fibicomparaturum,82 rcgaum fuum çonftabilituium, Talis concordia deberet ludæ amp;

R E L ï G. P A P I S T I C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23?

ApoftatarS Concordia nominari. Ea (ànèplurima eft irt Papatu.Vo ccturigitur IVDAE confenfio.

^QyiNTA caufâamp;lpecies confenConiaeft,qubd quampri-mùtn aliquis fentire, dicerejcnbcre.autdocerealiquidincipir, lt;juod Papas,Cardinalibus.Epifcopis ac prælatis di fplicet: hic rnox omnium bonorum,honorum,uitçdeniq-jamp;corporisiafturam,in iftofanguinarioPharaonis regno t'acitjamp;miferabilÎMrtrucidatur, ueialioquiinaliquem hortendum carcerem conijcitur: ubi tam-diucaptiuus dctinecur,donecibi computrefcat,autalioqui fame, frigorc ucl alijs incômodis extinguatur. Sieur hoc tempor« multi pÿ Saizpurgæ crudeliter cxcarnificati.extinâiq; funt.

Hæcamp;fimHiapcricHla,8tq5 hofrendæac ftupendæpœnæ, in î-fta crudeli Ægypto amp;nbsp;Babylonicacaptiuitace, uiolentcr cogût mi feros homines adâlentiuin,confenfunîq;cum reliquisfedudori» bus,ne quicquam contranotorios errorespalpabilesq5 corrupte— lasloquanturautdocèant. Iftaergoeft TYRANNICA amp;tarta rca Concordia autconfenûo. Talcm confenfumetiam inter Tuf-cie S^ aliorum tyrannorum mancipia reperias.

Hifcecauhsamp;modis confenfionis Papifticideriac fynagogæ pofsis miilto etiam plures adiungerc.'uteft carnalis utilicas pacis: licut uidemus Pharifæoiamp; Saducæos,cum fuerintdiuerfifsiroara opinionum,unumcorpus laccrdocij conftituilfe,amp; uni templo cô corditerferuiuifle,

Taliscaufaell:eciamcommunecxternumpericulum,qubd (te-ftè Ariftotelc) fæpe etiam inimicifsimos inter fele coniungit, ut tanto ualidius fciecontra communem hoftem tueantur. Sic fu-prà ollendimus patresconciliabuli, omnes fnorum contradiâio-nes amp;nbsp;contrarias opinionci indefinitas,in aliud tempus reijccre ac diffene.co conßlio,quod prius uelint nos opprimere.

Hiicc caufis autfpecicbus concordiæ poffes amp;nbsp;illam Herodis ac Pdati connumerâre;qui dum unanimiter Chrifto illudrint,eumq; crucifigunt, fiia ucceradifsidia,redeunces in gratiam,depoiiunt. Sicfiibindc Pharifæi cû aulicis Herodis amp;nbsp;Pilati, in ftruendis Chri fto iniidijs pulchrèconueniebant ßcconfentiebant,licet effent rea ligionum diuerüfsimarum.

Adde hifee quoq;,quôd fili/ huius feculi funt plerunq; pruden-tiorcs fifijsliicis, cautiusq; cauent omnia quæillis obeffequeanr. Sifcut uidemus ApoftolosLuc.zz.poitiacram cœnam iniplopcnè

Et deni q, hue refer, qubd diabolus Scimpii omnibus artibus id agunt amp;nbsp;fudant, ut inter pios ac in Eccleßa Dei difsidium cxcitcC. Quibus non Temper imbecillitas piorum rcfirtit:amp; ut illireûilant. Temper funt innumeri bypocrit ae in EccleGa.Cotr à uerö nemo eft, quiimpios difgregare aut inter fefecommitiereconctur.Nam il las initio indicatas caufas decœleftis dofirinædifficultateamp;feno tentiarum multipiici uarierate,de human^naturae in tantis rebus fragilitate,amp;aderrandum,labcndumq;pronjtate,de3rdentiftu-dio zcloq; retinendi fuam doûrinam, feriö reGUendi erroribus ac errantibus,etiamfi is fir pater,mater,Cephas, Paulus, aut angelus de ccelo,nunc non iibetrepetere. Ac hæipfæcaufæ tantum ue-ram dodrinam amp;nbsp;pios infeftant,ac in certamina adducunt : non e-tiamimpiam confufionem Babylonis, ubiiliænonreperiuntur.

Hafce igitur quinq;,uel multo etiam plures caufas amp;nbsp;fpecies co fenfus,quasmodbrecéfuimui (uidelicet i Sathanicam, z Bc-luinam, 3 Ethnicam, 4 Tyrannicam, Ifcarioticam, 6 Sa ducæam, 7 Herodianam, 8 Ventris)amp;aliasmulto hifce’plu-res,inPapatu affatim repcrias. Sed contra ucrae,Deo acceptas Chriftianæq;concordiæ,quam Chriftus definit effeunum in ipfo amp;nbsp;patre exiftere,certè ne ueftigium quidem apud eos deprehédes. Nuncprofeûb conftatjprædiûasconcordias Papifticasmultopet niciofioreseire,aliqua magna controuerfia:imó multodeterio-resjquàm fuit Petri amp;nbsp;Pauli contentio,quæ tandem in maximum bonamEcclefiæ amp;g!oriam Deicefsit.

Tales cnim Antichrifticoncordiæ exercer maximam cum Deo, filio eius,ac Spiritu fanfto,difcordiam. Præclarc ergo de Chriftia-naconfenfione pronunciat Hilarius,inquiens: Spcciofum quidem nomen eft pacis,Si pulchra eft opinio unitatis. fed quis am bi gar,cam folam Ecclefiæ atq; Euangcliorum unitapacem effejquae Chrifti eft?quam ad Apoftolos poftpafsionis luægloriam eftlocu tus, quam ad æterni mandati lui pignus commendauit abiturus. Hane nosjratres diieftifsimi,8iamilfam quærere, amp;turbatamco ponere,amp; repertarenere curauimus.Sed buius ipfius fieri nos participes uel authores, nec temporis noftri peccata meruerunt : nec imminentis Antichrifti praeuij, miniftriq;funt pafsi: qui pacefua, id eft impietatis fuæunitatcfc iaftant, agentes fe non utChrift*

EPISCOPOS, fcdut ANTICHRISTI SACERDOTES. Ac He mal edicts uerborum in eos uti conuieijs arguamurjCaufam pec äitionis publicar,ne cuiqua ignorata fit,non tacebimus. Hæc ille.

Hæc nunc fufficiat de horrendis amp;nbsp;mukiplicibus concordijs.i* mb de infernaii confenlione Antichrifti Si eius turbæ,dixifle,

iJ^HISCE impijsôcdiabolicis Papiftarum concordijs niincpie Leftoropponcnoftramconfenfionem:quæquàm certa ficin (um mis Chriûianæ doÛrinæ capitibus, tu fuprà abundè oftenfum eft, tum amp;nbsp;infra in proprio libeilo huicfcripto adiunfto oftendetur.

Illis ueróadijceamp; alia duo longe maximi momenti,inexpen-dendauera concordia aediflenfione alicuius cœtus inreligione: quorum quidem prius eft,quod nos fpontc,amp; nori coaäi.non eria ullo præmio humane alleäi autinuitati,perfuafiuc,concordes |q mus,led tantum euidenti ueritatc dodrinæ acuerbo Dei eSuifli. Pofterius autem,quód nos nequaquam nos difcindimus,nec de iil lis hominibus,ducibus aut capitibus gloriaraur,multo minus nof mecipfos ultro ac fponte decorum nominibus(utadueriarijfa-ciunt)denominauimus. Deprioriprius dicamus adhuc clarius, poftea de altero.

PRIM VM enim conftatjqubd ficutin omnium aliarumreturn liera genumaq; bonicateaut raaliciaexpendenda:ita etiâ hie plurimum in eo ficum eft,aneare8 per fe,fuade natura tabs fit,aut tantum ob aliquam externam Sc accidentariam caufam.

lam fuprà prolixe oftendimus, Papifticam concordiam turn no lieram efte,nempein Chriftoac eins uerit3tc;tum etiam ab ex ternis,ijsq; prorfus fœdis ac impijs caufis proficifci; nempe uei quia à fuo ill o tyranno,amp; Cut eum ipfimet uocant)terreno Deo contine tur.-uel quia merusgrauifsimorum periculorum eos cogit feruih-ter tacereac confentire ; uel quia gran dibus præmijt ad tacendam neritatem,ncfdnd3mq;adulationeraacapplaufum,utbonum dicant malum,amp; malum bonum,inuitantur:uel quiacoitira religio inmera ignoiantia Aegyptijsqj tenebris conliftitiuel quia non curantueritatem:necin eo multum fitutneffeputant,q«omodo quis fentiar,aut quern fanftum uel ftacuam adoret, quoiie modo aut medio faluari conetur; uel deniq;, quia regnum inferorû non pugnat fecum,nec unuscacodæmon gralTatur in alium, nec fuum idololatram contca aUumextimuIauSc quæaliæ huiufmodi nefa-

At contrà,nos à nullo uno rege auc domino tcrreno inrcligion® regimuc.Nullo item magno carnaliqj præmio ad confenl^m Ôi ap plaufumjtacendamq-jueritatcmjaut difsimulandum erroremalli-cimur.Nulloetiam metuuiolétercohibcmur,amp;compellimura(l talem confcnfionem.Ad hæc.non in cçca ignorantia,amp; ueluti ob-fcuris tenebris ueram religionem fitam effe Ratuimus, ut Papiftæ: fedtotareligionisprobitas nobiiin cœleflisdoârinæ puritateac lîncertateûtaeR.'àqua uelminimum aberralTe,grande piaculum clTe ftatuimus. Meditamur in lege Domini dieac node,fcrutaii tes Scripturas,legentes,fcribentes,concionantes amp;nbsp;audiences uec bum aclegem Domini.

lilud fane perpetub non tantum in orcjfcd ctia phi ri mi noftrûm in corde habcnt,facram Scripturam effe illam unicam cœleff is fplc doris lucem.pedibus noftri* diuinitùs propoficammosq; foiâ uo-cem illius optimi cœleftisq; paftoris filij Dci audire deberc, fiue per illius os,fiue per os eins Prophetarum Sc Apoftolorum fona-tam, dequoillc omnipotensac æternusDcus cœlitùsad omnes morcales clamauitiHic eft filius meus dilcdus,hunc audite.

illi igitur parentes,pro receptifsimo dogmate,amp; ueluti funda-mento Chriftianç religionis habemus iihid eius fcuerifsimum ma datumiHabent Mofen amp;nbsp;prophetas, illos audiant;amp;, Scrutamint fcripturas;amp;,Scripturam effeidoneam acfufficicncem ad plenèe-rudiendos homines ad falutem,8cad extruendum hominem ad plenam integritatemin Chrifto lES V. Contra uerôanathemadi cimuSjOmnem doftrinam à Paulina 8c facrarum litcrarum aliéna: eiusq; authorcs, etiamfi fit Petrus 8c Paulus, aut fiimmus al i qui s angelus de cœlomon parcentes in hocnec patri, nec marri, necfra tri, ficut Deus hoc omnibus fuis cultoribus feuerilsimè prçcipic Deut.13.0c 17.

Hocmodo autardcntiaffeducumafFeâifimusergaueramdo-ôrinam, 8c econtrariôergafalfam,ciusq;authorescuiTiq,fit faciÜ mum àuera fcntentia in tam arduis religionis difputationibusab crrareideniqjcum nullis minis, donis auttyrannidcin uno con-fenfu contineamurmihilominus Deibeneficio,fingulariregimine Spiritu.s laiidi, 8c euidenti doârinç claritate ac ceititudine ica in Uno confenfu dctinemur,utnullafiancipfarum Ecclefiarum fchif-inata,cciamfialiquandofinguliconcionatofes,coruniqsahqi'i di-ûipuli

R E L I G. P A P I S T I C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;239

Hoc igitur primum eft,quod expendi debet in confiderandaue raconcordia. Ne autemiddenobis temerè fingere uidear:auc falso Dei amorem erga nos in hac re,amp; doftrinæ certitudiné prœ~ dicare exirtimenconbdereturueJ folum certamen Ofiandri,qui cû niagnoimpetu in noftras Ecclefias tuncirruiiret, cum maxime erâ mus turn à Papirtis ualdeaffliâi,tum etiam domeftica fraude quo rundam(fuadentium, ilium cquum Troianum conciliationû Anti chrifti in urbemacpopulum Deiinducerejeonturbati;necdubita ret Ofiander,aut neminem fibi in tanta rerum diffiçultatc reftitu-rum,autcertèaliquamdocentium partemipfi adhæfurammihilo minus nos euidenti noftræ doârinæ ucritateSc contrarij erroris falfitate conuicli ac conftrifti,omnes unanimiccr ei nos uerbo Dei oppofuimu$,eumqjcum fuoerrorcitaeiiidenter expugnauimus, ut etiam illi qui ab eo fedudi crant, in uiam redirent, peftisq; ilia Dei bcneficio inbreui tempore prorfusextingueretur.

A LTE R V M porrbjquod in confiderandis ueris difsidijs ac fc-disexpendenduminprimisuenir,eft, quôdaduerfarij ultro fibi nominafedarumimponunt, fponteq;fefeab alijs feindunt : ultrb Uolentesq;,idq; cum magna gloriatione ac iadantia, fe nominant Francifcanos,Dominicanos,Bernhardinos,Brigittenfes,Benedi-dinos,lefuitas,Minoritas,amp;fimilibusinfinitis nominibus mona-fticarum fadionum. Sic in Theologia ultro fe uocant Thomiftas, ScotiftaSjOctaniftas,Terminales, Reales, Formales, amp;nbsp;fimilibus Infinitis cognominibus,dcquibus hadenus fuperbiernnt,ac fe îadarunt.

Nos uerb nec uocamus nos Lutberanos, aut fimilibus nominigt; busmec libenteraudimus.quôdabaduerfarijs ullius hominis co-gnomine uocemur:fedfolum nos Chriftianos, autueræ inftaura-tæq; religionis ftudiofos nominamus. Sunt etiam non pauca nomina fedarum tum inufitata,tum etiam fine omni caufa intra pan cifsimos annos à maledicis amp;nbsp;uirulentis quibufdam calumniato-libus excogitata.

Exempligratia.fincomni caufa cxcogitaruntifta maledicaota Calumniatorisinimici,nomen Flacianorum: cum ego nihil plané doceam, quod non docent facræ literæ, tria fymbola, Auguftana confefsiojLuthcrus, Schmalcaldici articuli, amp;nbsp;etiam fchola Vuit-tenbergenûs uiuoLutheio^ctiamfi quibufdam non icdo pede irt-cedentL

ccdentibuSjautcIaudicare incîpientibusjnfingulis quîbuHîam paucisq-, fcntentijs in faciem coramq; Ecclefiareftiterim. In qua-nim tarnen plerafq;illiprimumnonuolentes,acfuo iudicio, fecl partim minis,partim periculis,partim muItiplicibusfraudibusÔC extremafanguinariaq; uiolentia Papiftarum impulfi inciderunt. Poftea autem.ubi femel lapfi funt,nc uiderentur ab inferiore doce rijimitantesq; illiim omnium noftrorum uetercm Adamum, ficul neis fol i Js fua pudenda uelare incœperuntrnon rarb tarnen aliquid fui criminis confitentcs, tametfi parum aperte acconftanter,amp; ue-riorem fententiam mediocriter exprimentes. Quarc etiamiï ego ea fcandala Si offendicula prorftis amp;nbsp;aperte tolli, aboleriqjcupio» tarnen qua fronte à quoquam accufari poflum, quod nouam feûâ cxcogitauerim ; aut quo ore quenquam fincerum doftoremifti calumniatores,apoftatæ amp;nbsp;Babyloniæ Thaidis amafij, Flacianum «ocabunt?

TERT IVM addeduobus prioribus, quod omnium maximu eft ,91100 in Concordia autdifsidio feaisqjreäc dijudicandis expend! debet.-nempe, qoatenus alicui adhærere, ÔC ab alija difsidegt; re,fitfcäa,acnoxium fchifma.In quibuscft ingens diuerfi ta* intel nos ac Papiftas.Namnositaamp;eó ufq;folum adhtercmus alicui doâori,quatenus is nobis fuam fententiam ex ucrbo Dei probare uidetur.Nemini prorfus id tribuimus, quod errarenon pofsit .In nullius penitiis magiflri uerbaiurauimus: quin potius dicimusa^ nathema omnem hominem,qui libi in religionc(derebus necefla-rijs loquor) ulterius credi poftulat, aut etiam qui ei credit, quàm quatenuseuidenti uerboDei fuam fententiam demonftrat,nueis fit Fiacius, fiue Philippus, fiueLucherus, huefummus, fiue médius,fiueinfimus.

PorróabGtanobiSjUteisulIumreligiofum cultum tribuamus, eosde inuocemus.autnoftros mediatoreselTeapudDeumfentia-mus. At contra Papiftæ adeó nituntur fuorum haerefiarcharum autprincipum fuæ faftionis authoritate,uteis ( ficut olim Pytha-goræis ) fufficiat modo audijfle aut dixiffe, (W/Tif Tpfe dixit. Hæcfunt in régula B.Francifci,Dominici,Benedidi, autaliorum.’ Mox ubi tantum hoc audierunt,cernui alTentiuntur, non aliterac fi ccelitiis Deum loquentem audiuiffenr.Nihil prorfus ulterius dif-quirunr,3n id conueniat cum ucrbo Chrifti.aut non.

«ftin ipfofum inre.nefas fit exquirere, Cur hoc facifi uel dicis : au t ;eunireprchenderegt;etiamfi propalàm cerna» euminfinicas animai fcducere. Sic quoq;, fi di cic aliquid fchola Parifienfis cG fuis Ma-giftris nöftri»,fidicitLombardus,Thoma8,Scotus,DoftorAngc-

' licusautfubtiiis, autaliquisalius Celebris iftorumRabinus,ne£ai eftultcrius dubitare,autquicquam inquirere. Quotiesquæfo fuprà audiuimus,eis obi/ci à fuispropri/s fcriptoribus,quód iurét in ucrba fuorum Magiftrorum?

' Quod fi alicubi aliquod conuenticulum mancipiorum Papç co fluat,quod fe nomine concilijiaftetjamp;glorieturfcàSpiritufanfto conuocatum cfle amp;nbsp;regi,eirelegitimum,œcumenicum,Slt;c.iam de eius dogmatibusdubitare prorfiis ncfas habetur.

Res non eft obfcura,aut incerta. Litigatum eft de hac re cum i-pfisjiam integris annis fermé quinquaginta,dum nos quidé con-tmdimus unicum praeceptorem aut magiftru effe filium Dei, qui ' in fuo confcripto uerbo lolus fit audiendus : alij autem doflores tantum eatenu8,quatenus eius uocemfonent. Contra uerbifti uociferantur Patres,Papas,Concilia,Scholas amp;nbsp;fcholafticos Theo logos,eorumqj(uteos uocantjirrefragabilesdodoresefte audié-clos:àquibutetiamnormam ueritatitpeti uolunr,blafphemâteg, facras litcrasefte mortuam literam,non Spiritumcefle chartam.eC-(èatramentum,eireobfcufam,eflcambiguam,eircimpcrfeaam:8c funima,eire iibrlitn haeceticofum,uchi Norma Synodiprolixius oftendL

Neq;folos homines audiunt,eisq; fefe addicunt,amp;; in eoru uer-baiuranufedctiamfi cacodæmon alicubi appareat, Sc dicat fe efle hancautiliam animam.huncaut ilium fandlum,moxquicquid il-le dicit, hociftis certifsimum amp;nbsp;infallibile dogma eft, Negcnt,fi uoluntefleimpudentifsimi.iamferme 400 annis potifsimùmi-ftisapparitionibusSc uifionibusac fteäris, atq;ijs ipfis maxima ex parte confiûi»,religionem Sc confcientias reäas efle.-ut eos fal-feacmeritb Eralmuscxagitat.Scomnes eorum libri talibus appa-titionibns fpeZlrorum pleni funt.

Sichomuncionesmcndaces,acinfuper ipfos cacodæmoncs au dire,eisq; fefeaddicere. Seineorum ueibaiurarc,eftfcdas facere, ficunitatem Ecclefix religionisqjfcindere : nonficutnosclama-snus.unum tantum efle præceptorem ac magiftrum, unum efle uc turn paftorem,quern folum eiusoues audiunc: Scfoliilli qui cum

audîuntjoues eins funt;amp; qui perpetuó illud feuerifsimuiTl mandata cœleftis patris corde, ore acfcriptisurgemus, HIC eftfiiins meusdileâus, huncaudite.

Non foîum uerö ita difccrpunt Ecclefiæ religionîsq; unîtateni, feftasq; innumerasac faâiones inter fc excitant, quod in Norma aut régula ueritatis alius in alteiius homuncionisaut etia fpeûli iierba iurat.'fed etiani,quôd eos colunt,inuocâr,acab cis jn fuis ne* cefsitatibus opem quærunt.eis rempla condunt, cis Miflas Sc offiquot; cia ac Pater noftro s Ane mariasq; oneruntifed etiam eos plané pro fuis mediatoribus ac feruatoribus habent,quorum mcritis amp;nbsp;pre-cibus faluari uolunt,ut infinities in corum mifsis iteratur. Quin amp;nbsp;ftatuas corum,o(ra,ac laceramenta panniculorum coinnt 8c implorant, eisq;profutura liberacioneuotafaciuntjUtfupràabundè diflumeft.

Quideuidentiuscraflaseorum feûaspandît, quàm quddiplî-metmonachi ScmonacliæfepotifsimùmuocantreligiofoSjobil-las fuas diuerfas régulas ac feÂias Se eorum facrißci fe obrafuram Sc unaionem uolunç uocari Spirituales, reliques Chriflianos ac Chrifti lànguine fandificatos uoeâtes mudanos Sc araales^ Quitt etiam monachi 8cmoaachæ cfarèuocant fuos diuerfos ordines, diuerfas religiones, præfertim in uulgaribus linguis, Vfîtatifsimu cnim prorfus eft, ut quatuor ordinesMcndicantiumuoccnt quatuor religiones.Et funt fané eorum pluresfed»idé prorfus quod diuerfæ religio nés,non tan tu quatuor,fedamplius quàm triginta.

Talcmnullam abominationem,authominum cultum,feiiad-hæfionem ad ullum hominem^quantumuis fan£lum,dodum,aut înhacuita bene meritum,unquaminnoftris Ecclefijs reperient, aut nobis obijeere poterunt.Falsô ergo nobis fedas ôc fadionc* obi/ciunt.

Hifcetribus 8cillud QyARTVM redèadiungipotef^ expen diq;debeC,adhoc,utiudicctur,utrumueriusnobisautiHis fedas obijciqueant:nempc qubdingens fitdi(ctimen,anfubitaaliqu» lis,c5tentio,aut ( utLucas in Adis de P.aulo 8c Barnabaloquitur) paroxifmus oriatur,qui ad breue tempus durer, qubd etiaminteC ipfos Apoftolos ante 8c poft afcenfîonem Domini accidilfe uide-musiautuerb lîtaliquid deliberaeb acconfultb fufceptum,cerw rations ordinatiim»ftatutumac confirmatumjScmultisfcculisdu-taai.

J ■ Apud no« fi qua lis incîdit, breuis temporis eftrtandctn uel c5-ponitur:uel dcclarata ac corn probat a ueritate,falfa fententia defe^ titur acextinguitur.Sicut exempla proferri pofTunt extinSae fen-tentiæ Muntzeri de gladio Gcdeonis,aut Antinomorum de non prædicandain templis lege,aut Ofiandri de fubftantialiiufticia. . Sic unanimi confenfu Ecclefiarum noftrarum funt explofa ua-ria Intérim, quae nobis olim uiolentia Antichrifti amp;nbsp;fraus Falfotu Ératrum obtrudere cft conataretiamfi corum architefti nolunt di-ccrc,Pcccaui,

Pariquoq;rationecuanuerunt fomni3eorum,quicum Anti-ebrifto coIluCerunt,fuadcntes.ucnosei.ciusq;Epifeopisfubij-ciamus, noftram rciigioncm cum ipfius abominationibiis cofor-memus,aututrecipiamiis Papifticas abominationes.Quos nunc talium Riorum delyriorum adeb pudet pigetq;,ut Ribindc ea per-«egareconentur.

SicconciditdirputatiodeEuangeliJdefinitione,cedente eius authore manifefto uerbo Del:amp; addenteinterpretationem, quod impropriè loqnaturac ufurpet Euangelium pro tota doârina Ec-clefiæ:amp; eins bypcrafpiûa Strigile côfitente, elle litem uerbalcm, quianteaeamutprincipiuraThcoIogiæ propugnandam contra mcRifceperat.

Sic Del beneficio îneipit concidereSynergia, dum eius patro-nus fatcricogitur,nihil prorfus ualereliberum arbitrium,fuaui, in rebus fpiritualibus:amp; ad nefeio quas nouas praertigias de mo-gt; do agendijUcluri in quoddam latibulum confugir.

Sic amp;nbsp;dogma,necefsitatii operum ad laluté,ruit,dum eius pro-prius author promittit. Ce nolle ilia formula amplius uti, tametfî interim noua portenta comminifeatur.

Itâ uidemus paulatim antiquari amp;aboleri prauasopinîoncs,' quas fubindefatan contranauiculâApoftolicæ doftrinæ excitât; ttiamfi ipfarum autores adhiic nobis monitoribus infenhfsimi finr,nosq; (ubi modo per occafionem poUuntj mordeant aclacc-‘ rent.In qua tarnen animiacerbitate acira,feâaaut contradidio noneftfita.

AtPapiftarum feôae Rint res deliberatb fufceptæ, Sfita rsgulis aclegibus,priuilegijs,ædificij«,redJitibus gubernatoribusq-, in-ftrudae amp;ordinatæ,ut quæperpetuo duraredebeantuitperpetuo âiia fit fadio Franufcanorum,alia Dominicanornm,amp;c. quarum

feâanim noneft finis aucnumerus,quae iam longo temport cîurt runr» Siclongo iam tempore fuit difcrimé amp;nbsp;acri» lis inter Tho miflâs,Scotiftas,Occaniftâs, Terminiftas, Realiftas, Foimahllas, AlbertiftaSjamp;c.

ç Habes igitur Chriftiane frater,quatuor Capita aut propri eta tes^ quæ uel in primis func conHderandæ in leAis Si uni täte, qust-

P R1M v’m, quod nos non externa caufa,ut minæ,aut præmia, tcrrena,autunius Ecdefiafticatyrannis in unumcogitacconglu* tinat,utPapiftas: fed poftSpirîtmn Domini,ipfameteuidens rei ueritas,acuerbi Oei perfpicuafententia.Quæ unhas noftiæEc-* cleftæexipfametreligioniseuidenti ueritate oritur ac profluit, âC non eft accidentaria,ncut iftorum.

Secundo, quôd nos nec uolentes difcindimur, nec fponte no« bis diuerforum hærefîarcharum, aut capita faâionis nomina im-* ponimus, nec de illis glortamurtfed calumniatoresnoslïcdefor-« mareconantur. At Papiftæ fponte amp;nbsp;ultrèdicuntzEgofumFran çifci aut Francifcanus, ego Dominici aut Dominicanus,ego Tho* inifta,ego Scotifta,Occanifta,Albertifta,amp;t

Tertio, nosnulli hominipenitùsnoaaddicimus inreligione« non tantum non incultu,uteitempla arasûeftruamus, aut quid« piam (imile faciamus.'fed nec in fola inftiturione aut doârina, ni fi quatenus ille nobis fonat unicam uocem fponfî, aut optimi pafto ris noftri Chrifti filij Dei. At contra Papiftæ turn in inltitutione iurant in iierba innumerorum magiftrorum, alius in hui us, aliua in illius :multo uero etiam magis in cultu,ubi alius alium mortuû homuncionem,aut etiam ftatuam colit,orat,amp; inuocat,ac implo« Xat.fi quis fe obftringit uoro, templo krofolymitano aut Compo ftellanomefas eft ei id uioIars.Nec tantum erga homines ita fe ob* flringunt,eoslt;^ colunt,acaudlunt:redetiaminfïhitafpeâra,quo«gt; rum ramen maior pars funt mera figméta,ac mendacia tnonacho« ,rum aut uetularum,quæftus gratia confîâa.

Quartum eft, quôd fi quç lires, diftraâiones aut paroxifmî a-pud nos exoriuntuFji) fun t fubitanci,amp; paulo poft cuanet'cunt. At iftorum feâæacfchifma diftraftionesq^funtdiliberatb fufccptç» oidinatç,confiimatç, amp;nbsp;itaoperibusac diplomatibus, çdificijsqj fijoeibiùimis inftru^iç,iit quç perpetuô duraredebeanc,Ar longo iaai tempoie duiaïint,perpetuo(^jdutaturç uideautar, nifi sas ue luii nogt;*

lutî noAuas q.uafdam,uefpertiliones ac bubonesinfernales,6s coruosnofturnos,fplend«rEiiangeli;abigerctölt;aboierer.

Hine igicur nunc,Chr1ftianc Ledor.cogita, iudica, dijudica amp;nbsp;fiacue,utri parti uerius Seftæjfchifmata acreligionis diuerfitates, diffenßones ac contradiäiones adfcribendæ amp;c. obijciédæ fintcauc utrapart uerius de certa aefolida unitatc coramDeo amp;homini-bus glorietur.

^Vicinumhifeeuerisnotis unitatisaedifaidiorum uoIunteC fe ifti,quöd nobis perpetuó obijeiunt, ex nobis tot feftas ( quas i-pfifubinde plures audader comminilcuntur) ortas. Quomodo autem probant idfquia diciint,Oßandrum amp;c aliquos alios aliquâ do nobis adiunâos fuiiïe.

Atqui bacrationeifludcrimen amp;errorum aedifsidiorum opti-mo iure in ipfos reijcerepofsinuis. Omnes enimaliquando I’ub i-pforum Antichriftojin Ægyptijs eius tenebris captiui detenti fui-mus:tametG Anabaptifta?,Schucnckfeldiani,amp; aiij,nunqu3m no-bifeum fenferint.

Quod uerbiftarumipfarnm reiflarumamp; fchifmatum culpa iu-ftius illisquam nobis obi ici pofsic,facile eft multis rationib. pro-bare. Nam primum neePapiftæ admodum fcribunt aut difpu-tantcontra feâarioSjOfiandium, Anabaptiftas, Schusnckfeldia-nos,amp;fimilci faoaticoszncchiuicifsim contra illos.Ego nihil po. tui hailenus nancifci.qubd fanaticus ifte Schuenckfeldius contra Antichriftum Romanum plenius amp;aciius ediderit, ant Papifte iii cifsim contra eum.Sed utriq^æapiftæ Si feftari/Jua ignita Ipicula ac tela contra noftramreligioncmac Ecclefias conuertuntac coiv tprquent,unanimitcr contra Dominum amp;nbsp;Chriftum eius confpi-

Vndefocietas eorum fpiritus liquidb cerni poteft, amp;qiiódu-nus coruus alteri ocnlos non effodiat,nec unus cacodæmon contra alteriim pugnet,quantumuis inter le mutub nonnihil différât, Mt 6c Chiiftusipfeteftatur.

Secundo,eriam ideoPapiftis fanaticorumfcôæmeritb expro-brantur, quia errores illoru maxima ex parte ijdéfunt amp;nbsp;inter fe tonueniunt.Oftendi cnim fnprà.côucnircOfiandrierrorem cum ï’apiftica abominatione Viriq^diftinguvit redemptionem ac re tnifsioncm peccatornm .à iuftificationc. Vrriq; etiam tiolunt noi inccrnaautinfttûiulUcjaiuftihcarjjUtliqjnouitate 8c reali muta«

«one qualîtâtum malarum in bonas, utriq-, ctiam fubftantiahîn-' fticia,utnqioppugnantimputatiuamiuftidamamp;confefsioné Au guRanam.Nam etiamû dicant Papift« nos iuftifîcari charicaceztiquot; mcnillam noftramerga Deumcharitatem clarèeorum fummus magifter Lombardus aiTerit, cfle ipfummet Spiritû fanûum, atqi icaelTentiamdiuinam.Vcriqjetiam extreme exténuant teliquias peccati in pijsremanentes.

Sicamp;Schuusnckfeldiusincxtcnuanda,uelpotius proculcâda facrarum literatum authoritate, amp;c iaôando fuo Spiritu, ÔC fciétix quam Spiritus perpetiió in corde cius loquitur, acin fingendis no üis patefaâionibus Dei,bellèconueni'ccum Papiftarumblafphe-mijs,quas in Norma fynodi expofui;amp;cumfcrinio peûorisPapa lis,in quo omniaiurarecondita,autpotiusabfconditafunt,utpla nè nufquam apparcant.

In iuftificatione etiam conucnîunt, qubd per internam iufticia amp;nbsp;nouitatem,ac déni q; per bona opera iuftificemur.In amplificâ-do lib.arb.contra nos ac Lutherum,belle confcntiunt. Sic in exte nuandisrcliquijs peccatijSciadandafummaporsibilitatcIegisjSi deniqjinoppugnandafide^imputariua iufticiaScconfcüioncAii guftana.

Anabaptiftariim porrb bonorum communie, quid aliud ell quàm Papiflicorum monacliorum paupertas? Eodem etiam modo magiftratum, ut rem officiumq^ profanum, amp;c non ChrilUanU contcmnunt.Sic amp;nbsp;charitatiacbonis operibus nihil non tribuut, amp;ueram Chrifti imputatiuamiufticiam contemnunt. Sicetiâiri îaâando fuo Spiritu, amp;nbsp;contemnendis fa cris literis probe con-fentiunt.

Reûè etiam eo nomine Papiftîs feâarum Sc fanatifmorumcul patribuitur.quiaimpediunt Icgitimam Eccîefiæ Dei controuer-lîarum cognitionemtitem.quiaimpedinntliberamperfpicuiuer-bi Dei prædicationem,quôd facile iflis furoribiis repugnaret.Dc-niq; iftiufmodi fanaticorum furores potifsimùm inter Papiftas, feuubiPapiftæregnanr,reperiuntur.'nempeDauidiani,Liberti-nijAnabaptiftæjSeructianijPoftelliani, amp;alij innumeri.In noftris uerb Ecclefijs, confodiente eos fpiricuali gladio uerbi Dei,nullas uircs autincrementa afliimere pollunt. Sic amp;nbsp;Schuuenckfeldius fubPapiftisinSchlefia amp;nbsp;Algau libéréac fine periculo régnât, quæuvltimprimit. Qu are etiam hac rations feda;,dilkn S ones Sc • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;furores

fiirofe« merito Papîfticæ abominationiac Synagog« imputan-tur,nobis uero minime.

Summa, apuraamp;fincera doftrinaimpofsibile planéeftgladiS tiC igné feparari.femper ubi ea eft, ibi acris pugna amp;nbsp;lufta eft. Ne-lt;jucenim défuntufquam impij amp;nbsp;occuki etiamhypocritæac fal-fifratres,qui audafter regno ac fpiritui Deirefiftät. Sicur Chrirtus îpfeMatth.io.amp;Lucæ»2.teftarur,inquiens:Nonuenimitterepa-cem in terram,fed ignem amp;nbsp;gladium. Quod certamen, non tantu inter diuerfos homines pios acimpios exiftit, fed etiam in uno ac eodem pio,dum carofpiritui, amp;nbsp;uetus homonouo acerrimerelu ôatur.Rom.y.S.Gal.^,

Deniqjn cthnicisPapæcorruptelis difficulteralîquishalluci-nariauterrarepoteft,etiâfitcmerèomnia faciatprofuo arbitrio. omnia enim illic externa carnalia amp;nbsp;crafla funt : omnia in illis Æ~ gyptijs tenebris,mera ignorantia coftant : modo ne uerbum quis proferat,quod Sanflifsimo, eiusq; coniuratorum maieftati, mar-îupio amp;nbsp;culinæ nocumentum aliquod inférât. Sed in uera reli-fjionenimisfacilelabi,errare amp;decipipoffumus, ubi iufticiaac fa us hominis propriè in uera ac lyncera Patris amp;nbsp;mediatoris IE S 7, ab eo inhuncmundu mifsi, cognitione confiftit, amp;nbsp;totu illud régna in ueritate fitû eft, Sc ubi pij perpetub à fedudore fathana ua-tijs mcndacijs tentantur Scoppugnâturjnô ceflante intereajipfora propria carne ac rati one.

Qu,ocirca,quod attinetad difcordiam,difsidia, certamina Sc u-nitatemconcordiami^jeorv. qui funt membra ueræ Ecc}eGæ,uix-alius in hoc mundo amp;uita curfus eftepoteft, quàm iam eft in no-ftris Ecdefijs.Quia etiam Apoftoli ipfi,idqj præfente ipfomet Do minojinterdumnonnulla fatisintclligereamp; capere non potue-runt,crebrb inter fecontendenint,autdifceptarunt,extrema fidei imbedllitatelaborarunt:amp;C nonnullidiffidentiores ftierûr,quàm fas amp;nbsp;par erar, inter tot miracula perpetub docente amp;nbsp;confirmante eos filio Dei potenter.llli etiam acriteramp;fæpius litigarût amp;di-fputarunt de dignitate Sc fupcrioritäte, quis Chrifto à dextris uel finiftris federe debeat, amp;nbsp;quis inter ill os maior elfe uideatur, aiit exiftere debeat.

Porrbexoriturfalfaopinip inter fratres de obitu amp;nbsp;morte S. Io bannis, Thomas fit incredulus,Philippus uultfibi pattern ipfum «oràmnjonftrariîBarnabas, Marcus,amp; Paulus,item Paulus 8c Pe-

rru» interdam funt inter fe difcordes.Petrus clubitâC,incedens mare'.diiTuadet pafsionem:uult gladio,ut feditiofus,contra ftrattim pugnare paulo póft negacetiam,cum horrendoperiurio, Chriftum:amp;deniq;uelpoftacceptumSpintum fanâum,non tan turn non redè incedit ad ueritatem Euangelij, fed etiam feducit il lurn eximium Barnabam,amp; multos alios:adeô ut eum coram tota Ecclefîain faciem,utfeduûorem,redarguiamp;obiurgannece(Ieftt. Sæpifsimè Apoftoli Chriftum non intelliguntjeiui fermone ac do Arina oftenduntur,quin 6c murmurant contra eû.Ëxoriturqiioq; murmur Græcorum contra Hebrasosjn ipfo ftatim initio amp;nbsp;flöte Eccleflæ,amp;aliæ innumeræhuiufmodiprocellæ ac tcmpeftates, quas facile eftcalumniatori fpirituieiusqjorganis fpeciosèaco* diosc cxagitare.

Sapiétifsimus 6c Deo acceptus Salomon,Gedeon, lepte, amp;nbsp;Aa-* ron,idoia extruunt.Quibus omnibus, cû zelo Dei ardentes amp;nbsp;Gn* ceros Chriftianos coram tota EccleGa Dei in faciem reGftere opot teat.nequaquam eorum inanigloriolæaut dignitati parcuntmn-demox exoritur fpecies difrenGonis,nonGnealiquoimbecillo« rum oflendiculo,6c impiorum calumniatorum tripudio ac in'« fultatione.

Inde porrb facile ctia atrocius certamen fit,crefcitq’,, G forfîtan Petrusexcufat(Gcut Adam) peccatum fuummelG SalomonauC Aaron uitulos,uel Interim diflbluere,confringere,abolere amp;nbsp;dam narenolunt, uel etiam alijs id facerenon concedunt.Sæpiu$etia accidit,quôd unus dicat,Égo fum Cephe,alter Apollo, ego Paulj: ut Coiinthijs,Pauli difcipuiis,eo uiuo euenit.

Poftrcmb,non rarû amp;nbsp;illud eft.qubd aliqui corrumpuntur mu-nciibus Ifcarioticis:ut Bileam, Ananias, amp;alij;utinteraliog etia Marccllinui papa,cum Chriftum abnegaret.fccit.Sed proptcrhçe certaminaamp;fcandala nullus piusSc candidus ueratn EccleGam aut religionem reijciet,aut damnabit.

Necelîe omnino eftut ueniant fcandalaamp; feâæ, atq; adeb etia hasrcfci in ipfa EccleGa Dei, ut multorum tam pfeudoapoftoloru quàmreftè fentientiumcordareuclentur.Væautemilli,qui alija cftolïendiculo.Luc.i/.MatthjS amp;nbsp;uCor.it. Siquisautéhancob rem ueram EccleGam amp;nbsp;religionem, multis tetris conuicÿs lacérât Scprufcindit, hicquidéucit illud inftinöu maligni Spiritus^ quicft C AL VMNIATOR; idco etiam Sathan ex hoc.attiflcio

Si quod calumniatorium organû fathanæ, cuiufmodi funt prae fente« Anrichrifti amp;nbsp;feftarum colleaores,aut poetæ potius,fedii-1Ó obfcruaflct Chriftum,eiiisq; difcipuloSjDeus bone quot fefta« exinisfcciflet?Quàm primùmaudiffet matrem filiorû Zebedæi, petentemutblÿfui fedeantàdextris amp;finiftris Domini :moxfc-ciflet Zebedæanos. Vbî Philippus petit ipGs coràm monftrari pa-trcm:mox nominalTctPatriftas. Vbi Thomas non credit, amp;nbsp;con-tradicit refurrcflionizmox nominaflct Thomiftas. Cû Petrus du--bitat,incedens per mare, autimprobat confilium pafsionis, amp;nbsp;à Chrifto iathan audit:ftatimdixiflet,eirefcâam Sathaniftarû. Vbi uult pugnaré contra miniftros magiftratus ,uocallctfeditiofos amp;nbsp;Munzerianos.Quando non redo pedeinceditjuocafletclaudica-torcs.Quando Âpoftoli in uoce Fermenti aberrant à Chrifti (enté tia.mox eos uocalTet Fcrmentiftas. Cum difputât de principatu, mox uocalTet Principiftas,aut Superioriftas. Quando murmurant de ungucti cffufione, mox uocalTet cos Vnguentiftas,aut Murmu ■ratores.

Sic cnim nue ifti Antîchnfti pfeudoapoftoli, obTeruantes pîoru neftigia,fl fortealicubinutét,autlabâtur,exquauis occafiuncula, êcquouis paroxifmo,autetiam imbecillicatepiorû nouas fedas cudunt.VbioccaGonemprætextumq; reperircementiendæ nouç fedænonpoiTunt,£nguntaliquodcralTumamp; impudens menda-cium: utStaphylusfccit,cum mentituseft,menegarefiliumDei, aut Saxonnas negate infernum,amp;limilia complura.

Eiufdcm generis eft, quod omnia fedudorum noftrorumqjho ftiummendacia,quæ Satan côtranosperilloseuomuir,fiioimpu ro oreamp;linguâin unum cumulum conuerrunt,exorbent, amp;de-nuô in nos uomuntzcniulmodi eft,qubd HoGus contra nos OGâ-dri mendada ■calumnioGs faucibus erudat,de uiginti iullicij«, quas doceamus,amp;Gmîlibus multis uanifsimis Ggmentis. Quod tanto magis eftin HoGo deteftandum,eaillum Ggmentaac men-dacia contra nos blaterare.quæfcitànobis fæpius euidentifsimè in feriptis contraOGandrum efle refutata;amp; cum producitin te-ïlcm,quem feit tunc,cum ea feriberet, fuilTe noftrum acerbifsimû hoftem.-ßc cui fcit,necapud nos,necapudipfos Gdcmhaberi Con gérant contra nos fimilia complura ifticalumniatores audacifsi«

riiè Sc impudcntiCsinric : at nos ipfis non zo, fed uel centu druerfâ« iulUcias ueriisimè obijccre poirumus. Alius enim illorum alia re, opéré,uia,modo,ratione,medio ac mediatore faluari conatur. De «juaeorum diueiûtateaccontradiâionefupràpleniuc didum elh

Verùm honefti ac candidi intelligentes q; homines, etiam inter adiierfarios,prociildiibio animadueitunt,illas calomnias amp;nbsp;uanif fima illorum fophiftarum figmenta, nequaquam nollræ Religio-nisjfolido uerbo Dei fundatç,llabilitatem euerterexuperent^^ li' bieuidentibus facrarum literarum tellimonijs demonllrari,uel nollræ doârinæ lallitarem,uel fuæ ueritatem. Non enim eft iudi-canda doÔrinæ certitudo ex aliquibus paucis lapiibus eius leâa» torum,aut fcandalis ( quæ etiam inter iplos Chrilli Apollolos no leuia,amp;in ipfadomo liberisq^Dauidis tetrioraaccideruntmultô quàm in domo amp;nbsp;familiâ hominis ethnici, Augufti Cælaris)lcd ex Mole,Pfophetis,Pfalmis,amp;nouo Tellamcnto; cuius lucernae ram certa ac immotaell ueritas,ut coelum acterra potius confun-dcntur,quàm uel unicus apexaut iota de lege dodrinaqj Dei irri* tusconcidct.

Hæc nunc fufficiant ad rcfutandas impias calumnias noftro* xum aducrfariorum, quibus nos noftrasqjEccIefias, amp;nbsp;prælertim iplamucram lESV CHRISTI doârinamacrcligioncm,q.uatn pro fi temur,federate déformant, canquam nihil ceiti habeat^fed htdifcerptaac dilaccratain uariasamp;contrarias opiniones,fedas ëi contradiûiones, DemóHrauienim abundè, elle partim tenues laplus,partira fubitaneos paroxilraosùdq; fingulorum aliquorn, aut perpaucorum homuncionum,amp; prætereain paucis fenten-tijs,quæ opinionesà uerodéclinantes lubinde refutatæ euane-Icûtjôi ànoftris Ecclefijs Dei beneficio prerrfus explodutiir, lesimbecillitatis humanæfragilitates aclapfiis,etiaminipfifmet Apoltolis 6c alijs fanfîifs. uiris olim in lummo flore Eccleliæ ac re ligioiiis acciderunt frequenter.

Oftendi quoqj,nobisac Ecclefijs noflris iniuftifsimèobijcier-rores uel fanaîicoium,uel etiam eorum qui ciimBabylonicaThai deeoiluferunt, quôsnollræ Ecclcfiæ oppugnaueruntac reiece-runnutapparetexrefurationibus Anabaptiltarum, Stenkfeldifla rum, Ofianctrijêc bmilium. Sic etiam exploferuntac expurgarunt nollræ Ecciefiæ uaiia Interim 6c conciliariones cum Antichrillo, ipfis per furamara uiolentiam abillis ipfisaduerlatijs,per fraii-deok

Deniqi indieaui innumcras fedas falsb ab adiierfarijs excogita p,ac in Icandalum pufillorum Euangelio Ecclefiæq; Ch ri ft i obij-ci,amp;paf«imiaâari,exaggerariacex3gitari. Quideiiimego tandé (utdealijsnunc taceam ) noui docui, utiftos calumniatores no-tiam autpropriam Flacianoriim leólam cxcogirare,amp; de ea decla-mkare æquum fic?O' diabolicam impudentiam,amp; extremum ca-lumniandi ftudium.

. Contrauero etiam liquidemóftraui innumerasfœdifsimasqj ContradiâioncSjdifienhoneSjOpinionum portentajfedas, amp;om-nioo diuerfas religiones ac hærefes in ifla Babylonica aduerfario-rum contufione,ac plufquam Ægyptijs tencbris propalàm côfph C),acuelmanibuspalparipoire.

VT autem tandé hoc fcriptum côncludam,breinf8Îmèacue-luti fingulis punôlis notabo,nim noftram unitatem in fum mis Articulis,tum aduerfariorum diuerfîfsimas contrarijfsi-mas opinionesac diffenfionesiquô fub oculis ipfam fimpHcem ac nudam ueritatem Leâof habcar,amp;tâto rcftius de hacquoq^par* tenoftroTumcumPapirtis certaminum iudicarepofsit.

-I Aduerfarij enimcum uideant facram Scripturam adeb exdia« métroipfisrcpugnare,utporrbfuam abominationemdefolatio-nis,eius præfidiodefcndereuerifimilirernequeant:duofibi(ntamp;: •fupràdjéiumeft) ultima refugia,accetirerum defperatarum pro-•pugnaculaftruerc cœperunt.’unum.quod facrasliteras horribiiî-ter ac multipliciter calumniantur.omnesq; dehortantur ne multu ■illas curétjled potius deuitét,atqj etiam odio habeant, fugiant^î, ntlibrumundeomnes erroresoriantiir,acdefcndâtiir, amp;alioqui multipliciter iocommodum.-ficut ex proprijs îpforumfententijs in édita à nobis Norma concilij liquide cerni poteft,

Altcrumiftorum profugium eft,quod cum proprijs religion!« uiribus,quibus fefe contra nos tueantur,careant,iam ad nos trari-Cliunt,nosq;obferuant,quærentes, captances amp;nbsp;fcriitanres nodu in fcirpo,fi forte quid reprehenfibile, aut quod laltem iierifimüî-ter exagitari quear,in nobis oHendant,quo fie tantum nos amp;nbsp;ccele ftem ueritatem calumnientur, Ôi hominibus inuifam reddâtrpror fus imitantes in hoc infames mulierculas, quæcum in iiirgando •fiwflaginaini4iiiamq;amplius tegere excurarcqvnequeuntjConft 12’ âisü

ftis fîmilibus, aut ctiam tctrioribus criminibus,impuro ore uoci» ferantes.honeftas matronas infamaieconantur.

Mulciimigkurifti de diHendonibu» 6c contradiAionibus no-ftris fingenteSiproHbituclaraitaancum tarnen noftra Religio pul ehrè fibi ac facris iiteris conGordet,conftctq}'amp; ipfimet infinitacô fufionedifsidiorum,manifeftorum fchifmacum,tetrarumqihære fium amp;nbsp;impiorum lomniorum obrud diftrahantur,ut ex fequenti bus patebit.

PRIMOjNos Chriftiani crcdimus 8c adoramus, unanimîteC unum tantum Deum,creatorem cœli amp;tecræ,.quem lolum fenti-mus eflfe omnipotentem,fcrutantem corda»cunÄorum^j homi-oum nota ac gemitus in amplo.hoc mundo cernentem;

Papiftæ ueio non folùm multos homines defunôos (quos San ûosuocant) adorant,amp; honorant z uerùm etiam ipforum ueftes,. olTa 8c idola,imaginesq;, prælêrtim dquædolis fallacijsd*,facrifi-corum fit,miraculorum nominecelebris. Necfemelconuderant, fe adorare truncum, piûuramiautquid fimile:ficut Dauid amp;nbsp;Ifai-as de fuisidololatris toquunturilfai,4i.amp;42, Pfal.ti5. Quomodo igituf intaiipecuina ruditate.amp;incogitandaconfenfus amp;c unani» mitas fidei eile poteft?'

SECVNDO\' NosChriftiani uno ore doccmus,quhd iuxta diâum Chrifti Iohan.31 ubiq; ac Temper pednde bonum litjadora^ re patt ern in fpiritu.amp;ueritate.

SedPapiftarum aliqpi melius efteRomæ,aut Hierofolymæ,all qui Loretæ, aliqui apud facobum Compotleilanum, quidam, Treuens,alij Co]oniæ,_amp;c.aireuerant,amp;q^uidam melius elfe tempore lubilæi 8c indulgendarum alicui, loco.conceftärtim-, quarr» alias;Iniquoerrore illi tarn uarij acioconftautes liint, ut edam (in guli iecum drfsideant.nuncRomam, nuncHieroiolymam, nunC ad D.lacobumadoraodi cauTa uurfitates^Vidc Colloquia Erafmi, 11 hæ.c ignoras, autmi hi non credis : uel edam interroga feniores» quibus ifta omnia fueru nt pcruulgatifsima.

T E RT1 o'iNos Chtiili auditores unam tantum de uera oratio nedoârinam unanimitertcnncmus,qnód perac propter foluin Chriftum pattern acccdere amp;orare debeamus.

Papiftæ autem, ficut Gbriftns deludæis amp;nbsp;Ethnicis dicit, line lide,fineratione 8c mentis intellcâu oranr,acbon!tatem precatio aiÄiftfolo muIdloquioTeu baitologia,inaniq;labioiumltrepitn collocaaCr-

Oy A RT o'.- Chiiftianiunanimiter cum Domrnototaqi Scri-ptura dicunt,efleunkam tantum ueram iufticiam ,.qua cora Deo iuftiHcenturamp;raluentunuidelicettranfitum Ghnftiadpatté, uel cius pafsionem aut fanguincm.

At Papiftarum alij pro iufticiafua MiHas habent, ali; literas in-dulgentiarias:ali) greffum.,paf«ionemfeu mérita martyrum ; alij operalupexetogationis monachorumamp;monacharum:alij fpiri-tualium,præfettim monacharumyuirginitatetrealij precum batto logias;aliiieiunia,abj petegrinationeSjSc deniq^alij alia huiufmo di nugamenta, quorum non ellnumerus:inter quæ eft præcipua expeditiftimac^^iufticia,ft quis moriés ueftem monafticâinduat.

Q,VI N to': Chrifti membra creduntamp;inuocant unum fohim Deumamp;adiutoré,inomnibus fuis aduerlitatibusamp;necefsitatib.

Sed Pàpillæ non fol um quatuordecim Diuos tutelares, quos tiuigo Notthelfer nominant, led infinitos plane habent:omnes ui-delicec,quos Sanuftos appellant.Dequibus tameneft ipforu proprium,uetU8.accelebredjftum:Multi iniiocanturincoelo, quoru animae ardfentihinfcrno.SiciBituriftiinuocant eciam ipfaæcerna mancipiaïatanæ.Quinetiamftatuasamp;fpeftra cacodæmonumim plorantamp; adorant,ft modóeadicuntfe hune aut ilium fanQû ef-fe,ficut olim Sauli cacodæmon fub nomine ac fpecie Samuelis ap paruif. Reûè igitur dicitChriftus :, Vos.adoratis quod nelcîtis. H.Ï c cft noftraharmonia amp;. Concordia.

sexto': FidelesfoliDeoomnipotentitotammiindiguber— nationem amp;nbsp;prouidentiam adfcribunttQuàd iplc folus fit orania in omnibus,.

Papiftæ amp;nbsp;gubernationem feu prouid’enciam iftam inter înniigt; m*rosdiuosdiftribuunt:itatamcn,ut præcipuiim laborem hono rcmq; acoffteium Regina cœli.Stella maris,amp;. Domina mundi (ut earn lili uocant) obrineat. Hinefaniftus Antonius fûts pafeit. S. KdartinusSc Georgius belligeiamur. S. ApoHoniamedetiird^U' tium doloiibus.S.Nicolauain periculis maris opitulatur . Regina Cœli inter ludæos quoqjrcgnauir,utex Hieremia uidere licer.A-pudhæreticos quoq; iamolimD. Maria in régi nam cœli cueâa fciit,quod Epiphaniiis g a..ißimereprehenditac réfutât..

étionum diftnbutionem male fuiffc ordinatum ac redum cceïutfl» Verum fciredebcs,hanc curam officioriim olim fuftinuilTe ethni— cos diuos,quibus ob malam adminiftrationem depofitis, Papifta rumdiui nunc fucce(rerunc.En habesfolttcionemdufaij.

SEPTlMO':NosChrifti difcipuli unicum tantum habemus mediatorem,Dominumnoftrum lESVM CHRI ST vm, cuius intercefsione Si mentis nos faluari unanimiter confidimus ac docemus.

Contra Papiftæ infinitis utuntur mediatoribus, omnibus fcilU cetSanétis.Quin amp;nbsp;quotidieadhucillis nouioriuntur,crcfcötamp; rnaturefcunt,quorum precibusamp; meritis petuntfc faluari amp;e-xaudiri, ficut in delubris fuis perpetuó cantate Sc orare confue-* uerunt.

OCTAVO'-Simulomnes Euangelici unanimiter profitentur, hominem folafide coram Deo iullificari : ideoqjunicauia falutis nituntur,fidenempein CHRISTVM lESVM.

At Papiftæ infinitas obferuant uias, hic propria opera, ifte alie* na,empca ramen:alius peregrinationes,alius exttudiones tcm-plorum.aliusdeniqjbullas ïndulgpntiarias,amp;huiufmodierroro« uiariim multipliées,diuerticulaq; innumera,ficutunmfcuiufqi cerebrum commitnfcitur,fomniatq;.

NON o';Euangelio credentes unicum tantum habenttcgem,fii ccrdotem amp;nbsp;caput,euius membra fe efte confitentur.

Ediuersó Papiftæ infinitoshabent facerdotes, reges ,amp; capita: præcipuèautemfanâifs.patrcmPapam,eiusq; cardinales,epifco-poSjSc prælatos.

DECIMO’: Euangelici aut fideles credunt Scampleflunturui niciim propitiatorium facrificium.nempe folam Chrifti pafsioné: qua Deus plenifsimè reconciliatus, placatusq; fit, amp;nbsp;pcccatum a-bolitum, acomnes homines iufti faluiq;reddantur.

Sed Papiftæ innumerahabentfacrificia expiatoria,eaqj adhuC quotidie fine fine Sc modo accumulant, adeó ut fi in omnibus cé-plis mille Miflas facrificacorias mufsitare poffent,tuncprobe rem Ie curaffe putarcnt.

VNDEClMO';Oues Chrifti unum tantum paftoréiuxta Chrifti mandatum habent,eum uidelicet, dequo paterafummoccelo clamauit,ac feriö totimortaliumgeneri mandauitjHic eftfiliu* meus dilcdus,Hunc audite.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papiftæ

R E L ï G. ' P A P I s TI C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2J5

Papiftæ contra infinites habent præceptores, atque inter alios fanâifsimos etiam Pontifices,epifcopos,amp; ipforum concilia : ua-rios patres ac fcriptores,Thoinam,Scotuni, Bonauenturam, amp;e. qui errare non pofsint, régulas monafticas.uifiones J aut potins fomniamonachorum.Atq-,adeó etiam fpedracacodæmonum ,fi modo dicant fe efleuelanimatnalicuius, uclfandum, uel ange-lum,amp;c.Vndcfuumpurgatorium, Milfas promortuis,amp;fimilia didicerunr,

duodecimo’: Euangelicæ fidei homines tantum unsm ba bentbaptifma,hominibus adfalutem.

Papiftæ uerb quamplurima habentbaptifmata,uteftetiama-quabenediaa,dequaipfimeteorum facrifici afpergenres homines folentdicere:Aqua benediâa deleat tua delidajit tibi falus amp;c iiita. Campanas quoq;, altaria 8i lapides baptizant; imo cuculiä fakem induentes,cam efficacem fibi effe foreqjcrcdunt,-quantum fit bapti(mus:ficut olim fcriptores ipforum alleruerunt.

DECIMOTERTIO': Papiftç docent multis modis expiari pec cata. lefuitæinfuoCatcchilmOjanno 1554 Viennæcum graiia amp;nbsp;priuilegio Monarcharum edito,enumerant fex modes aut megt; dia,amp; mukocffeplura affirmant.Locum fupràcitaui. Atnoftræ Ecclefiæ exfacrisliterisdidiceruntjamp;unanimiterdocét, unicum effeagnum Dei,qui tollat peccata mûdi, foliusilliusuulnere nos fanatos,amp; ipfius folius fanguine mundatos effe ab omnibus pec-catis. Vtra pars hic unanimiter unicum feruatoré colar,aut did'en-tiendoamp;fibimet contradicendo innumeros,tu candide Leâor ftatue.

D E CI MOQ.VART o‘:EuangeIicæ doârînæ audi tores unam tantum habet Cœnam uel eommunioncm Dominican! à Chrifto inftitutam.

Verùm Papiftç mille fermé fpecies feu res druerfas ex ea fabri-caruncceufuntmiffaritm fornaædiuerfifsimæ^prohisautiilis ne-cefsitatibus,ad alios atq; alios fanélosmaiiæitem circumgeftatio nes.jnclufionesacadorationes.prorfusinnumeros abiilu8,dime M idola inde fabricarunt.

De C iMOQy IN T 0'; Euangeli^ Chrifti confeffores unicum tantum librum oraculorum Dei habent, Scripturam uidelicec fa-cram,quem iuxta mandata amp;nbsp;exempla Chrifti ac Apoftolorû (cru tantur,ftudcnt,exillo conferunt^amp; ueritatem hauriunt, quarn amp;

fequiintur,tanquam folam diuinam Iiiceniam tenebrarum viun» di huius.2.Petri z.Quæ una nos fufficientifsimè in omni necelsici te,dubio amp;nbsp;quæftione,adfalutcm potcftcrudire.2 Timoth

SedPapiftæiHfinitahabentdecreta,patres,conciHa,confuccudi ncs,traditioncs,bullas,amp;c.quç plurimùm inter Icfc uariant ac dif fidét. Manca enim illif cft facra Scriptura,dubia amp;nbsp;obfcura, liteta mortHa,elenientuiii,amp;c. ßcutipßeamioipuro oreblafphemant: de quare,acimpietatciftorum deteftanda,in Norma Synodifati» diximus.Quaigiturratione inter illosconcoxdiafîdeiamp;doârinç effeamp;confillerepoteft?

b E CIM O S E XT o'Æuangelium feqnentes, qiiod ad religio-nem attinet,unus amp;idem funrpopulus,aut ccetus in uitæratione Ôcmodo.

SedPapiftaruminfinitafuntgenera,fcâæamp;ordines uariorum faccrdotum,monachorum,monacharum,confraternit3tum,ac e-’ iufcemodi diabolici feminis,utnumerari uixpofsint.Necenim tot diuerfæ uolucrutn fpecies fub cœlo narijs coloribut ornatæ uolitanr,quain uariaefacrarumueftium formæ, regulç,amp; uitæ genera,in prçlaiis,facerdotibus,monachis amp;nbsp;monialibus,amp; cætcris fpiritualibus repcriuntur.Interlaicos quoq;innumcræfuntfra-tcrnitatcs aut confraternitateSjBegtnæ amp;nbsp;Bcgardi.

DE CI MO septimo': Euangelicidogm»tisconfefibrespcr-petuounoqjtenore communionem fubutraq;fpecic,recundum Chrifti uerbum acinftitutum defendant amp;nbsp;retinent. Coniugium quoq; (à«rdotum,libertatem ciboriim,amp;: cætcras religionis partes eadem forma acrationc obferuant.

CæterùmPapiftæcommunionis nuncutramq;, paulo póft una tantum, moxrurfusutramq;fpecicm præcipiunt.Sicctiamdéco iugiofaccrdotumjamp;libcrtate ciborum faftitant:iam prohibent ufum butyri,cafei,ouorum,laiftis:moxbullasdeijldem uendunt, omnia precio pecuniaq; dilpenfantes, leges figentcs acrefigétes. Olim fub altera tantum fpecie communionem grande facrilegiâ âppellaruntjamp;anachematizariint: poftea publico dccreto Conci lij,ut plane catholicâm defenderunt,amp;commBnicantes fub utra-que,tanquam perniciofifsimoshæreticos cxcommunicarunt,e-xulTeruntq;. lam iterum utramq; fpecié piamac côcedendam iu-dicat Côciiiabulum non aliter in religione,qiiàm puellçcum fuis puppis, ludences.Sicfcriptum Staphyliincôucntu Ii)golftadij,fit

K E L I G. P A P I S T 1 C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»57

perîorî anno excufum aflerit, ifta omnia effcadiaphora; propter quç tarnen haftenus Papiftç innumeros Chriftianos crudclifsimè exufferunt,aut alioqui interfecerunT.

DECIMOOCTAVO’: Euangelicæ profcfsionîs homines di* cunt^piius cœlumamp;cerramtranlîtufa,quàm unicumdiâum,uel etiam apicem aut litera facræ Scripturæ,donee omnia fiant.ïpfnm ctiam hliumDei lESVM CHRISTVM feSacræfcripturæfub-ieciiïe.-propterea omnia perpeirumefle,fecifle,actolcfaffe., «tilla modôadimpIerctur,ficutipfcmetDominusfæpiusincul€.at.

Papiftæuero contenduntfibi Hccre, unicum 4iaumau£ manda turn Dei iam fic,mox aliterinterpretari,applicare, êc in aftu exhi-berezficutinimprefla Norma Synodi ex proprijs ipforum diûis uiderc licet.Hinc profeôb milleformasreligionisemergerene-celTum erit,quodq; heri ratum fuit,hodie irritum efle, amp;nbsp;mox rur-.fuscontrarium.

DECIMONONO’: Euangclicifimplicifsimèamp;unanîmiterde pœnitentia docent:quôd fit primùm agnitio iræ DeijScdolor pec cati commifsi ; fecundojagnitio amp;nbsp;fides agni unius Dei, qui folu« ^ro peccatis mundi perfoluit amp;nbsp;fatisfecir.

ContràPapiftæ multipliées conftituuntpœnitentias. Habcnt quoq;infinitas quæftiones'tricas amp;nbsp;rixasdepartibusipforûpœ-nitentiæ,de fiifficiente contritione,perfeâa confefsione,^ plena fatisfaäione.Sic amp;nbsp;defuis canonibus pœiiitentialibus. Quarc tan ta fpinofarum opinionum uarietate amp;irreconciliabilidiuerfitate nihil aliud efficiunt,quàm quod fimplicium hominum confcicn-tias illaqueant,amp;in defperationem pertrahunt.

VIGESîMO'; ChriftianiEuangelici unanimitertotam doâri' nam Chriftianamin duas tantum partes diuidendam effe credût: inlcgemuidelicet,amp; (utPaulus amp;Baptift3diftinguunt) Euange« lium;ac omneshomines abinitiomundi ufq’ad finem,per legem quidcmfuapeccataacdamnationem feu raorbumagnofeere, per folum autem Euangelium faluari.

Econtràdocuere Papillae, homines primùm per legem naturae, deindeperlegéMoyfiferuatos,nûcuerodemùmperlegé ChiilH faluari.Atq; fie uaria illi habent dogmata,doétrinas^rper quas fal uentur.

VIGESIM OPRîMO'ï Euangelici Chrifliani docent, omnes ■homines effe médaces, Si emzepoire'.nei ulterius eis cred endu m

Papiftæcotràc5tendunt,fuo« Pontifices,C5ciIi3,Patres,Scholas, amp;nbsp;alios Rabinos nequaquam polTe errate tideoq; audiendoc eiTe, amp;nbsp;faciendum quicquid illi etiamfine Scriptura madaueiint. Intereaetiain côtrà nemo non fcelera illorum Pontificum nouit: amp;nbsp;eorum proprij hiftorici narrant,quomodofacti Papæfefeinui-cem fuaq; décréta damnauerint,amp; anathematizauerint.

VIGESIMOSECVNDO’: Inf(imma,nos uiâOeidifcimus amp;nbsp;docemus unanimiter,fecundum Chrifti mandatu, quemadmodS àSpiritufanftoin facra Scriptura, praefcriptacommonnrata^jeß: ac grande nefas eïïe credimus,uel minimum inde ad dextram auc finiRram declinate, aut facere quod cuiquam fuo arbitrio bonutn uideatur.

AftPapiftici feduitores contra clamant: Age facito,quodcunqj modb tibi bonum uidetur.Quicquid enim bonaintentione facis, placet Deo.Qui igi tut fieri potcft,quando apud illos mille genera aut formæreligioni« fint,cum unicuiqjhominum fuum uideatur efie pulchrum : 6lt; quot capita,tot fenlus ? Hoc eft quod prophetae dicfir, Vnufquifq; abijtuiam fuam. Et,Dilpetfus eft grex meus ftt per nmnes montes amp;nbsp;»alles.

MaximacuraSi labore conftat,ut homines in unaneritatis uia Ktineantur, licet ipfis diesnoäes^^ feuenftimè(adiunftis infu-per multis promifsionibus amp;nbsp;interminationibus)ex uerbo Dei il la monftretur,inculceturq;:ficut ex prophetis,Moyfe, totoq^uete riTeftamento uidere eft.Quomodo igitur ifti in Concordia ac uni täte fid ei perfiftét,fi eis à fuis paftoribus perpetub clamitetut:Qui libet quod fibi modb boniim uideturfaciat, amp;nbsp;quoquemq; fuaa-gitat trahit ue deuotio,currat?

Exhifee omnibus liquidb cernereacindicate poteft Candidas 6c intelligens Leâor,utra pars,noftra'ne,an Papiftica, unam certa amp;fibimet conftantem dodrinam fequatur,credat ac doceat:8£ contra eti3m,utra pars fit innumeris feâis amp;contradidlorijs fente tijs acopinionibuâdiftradajdifcerptaacconfufa.

Oemonftrauimus enim eindcntif$imè,idq,-explurimism3xi-mæq^autoritatis Papiftarum fcriptis,amp; prolixifsimis diâis,ad «crbumcitacisjtumdoiftoresipforum innumetas contentioncs inter

întér fe habere, Si iam longo tempore habuiiTe: turn uulgus eorS ininfinitaSjdiuerlasacplanècótrariasopiniones, idq;infummis Religionis capitibus difcerptos diftraaosq-, fuifle amp;eHe:tum de« niq^amp;iplamiftorum Religionem merum chaos confufionemq; elle,ac in plerifqjetiam grauifsimis articulis fecum ipfam pugna* re,amp;fibimeccontradicere,fe4gt;'rgt;“ohierc,corifutare Sceuertere.

Oftendi ctiam, noftram Ecclefiam ac Religionem in omnibus capitibus autarticulis, prirnarijsq^fententijs Chriftianæ fidci,pul ehre uerboDei,primitiuae Ecclcfif,amp; fibiinuicemconfentiremec effe inter nos ulla fchifmau aut contradiftiones, pugnantesue fententiat,etiam(i interdum C ut inter homines multipliciter à fa-tana tentatos,amp; a uarijs aduerfarijs oppugnatos) aliqui fubiti pa-roxil'mi.aut aliquorum fingulorum paucorumq; dodorum la-pfus,aut quafi quædam dcuiationes ab aliquibus ueris fententijs accidantrquales calamitates ctiam interipfos Domini difeipq-los,tum co iiiuojtum Sc poll eius afeenfione, amp;nbsp;deniq^ in tota pn-jnitiua Ecclefia fæpifsimè acciderunt.

Reiiquum ergo eft,ut unufquifq;tempusuilitationis Domini agnofcat.’uerbo Dei Antichriftum hifcepoHremis tempo ribus pa-tefacientis,amp; Euangeliumfuum potenter gloriofeqpnftaurantis, non repugnct;amp;.dcniqjfcréadipfiuslcuerû aduentum,iudiciûlt;^5 mature comparer.

Tam longo tempore,nempc iamindeà primo aduentu, uel e-tiamaprophetia Danielis,multum diûumamp; dilputatumeftde uenturi Antichiifti reuelatione. Nunc cum ille uenit,reuelatusqj eltluculentifsime,nolunt eum Papiftæ agnofccre, fed alium expc ftant.Qiii fane in hoc prorfus ludæis funt fimiles, quireiefto ue— to Chrifto alium fibi in diebus illis uenturufomniant. Venient cc go ludæorum Chriftus,amp; Papiftarum Antichriftus,unadic aut tc porCjid ell nunquam.Sed coelcftis ille feuerifsimusq; Iudex breuî eis turn ucrum Chriftum,tum amp;nbsp;uerum Antichriftum coram digi-to,maximoeorum malo,monftrabit.

Vaeautem mulromagisiJlis, qui cum agnouerint Romaniim Antichriftum, amp;innumeras abominationes elfe in eius Religio-neconficeantur, nihilominusuel metualiquorumdamnoruniac crutis, uel fpecommodorum ,qubd eis Antichriftus diuidet ter-us Sc thefauros (ut Daniel iam ohm prædixit) id cft,epifcop3tus, K i alias

aliascj; uarias præJaturas,eum colere Scadorare pergunt, recufan* teseyfire ex ifta impurifsima Sc Deo ini mica Babylone. Dominu» I E S V S regat noSjOmnesq; fuos,fanâoSpincu:amp;doceatnos*. ducatq;inomnemueritatem:nosq;ita potenteranimet amp;con— firmer^ucmagis eius cœlefiem pattern timeamus, qui poteftper-i derenon tantum corpus, fed amp;nbsp;animamæterno exitio : quàm i-ftos miferos ac mortales homunciones,amp; planèbulias, qui folurn terrena damna minari, non auteminferre,nificumamp;quatenusil le nofter benignifsimus pater permittit, amp;nbsp;nobis in bonum cede-re debent,pofiunt : ut ipfum perpetub glorificemus,ßlt;

261 testimonia RECENTIS SIMORVM S CHOLASTieORVM, S O P H 1 S T A-Yum lt;3* Monacl}orum,contraMantch^am quot;Pafiflarum com munionem fu^una ^ecte, aut facrojaniîi. Teßamenti Chnßt uiolationem'.adhoc tantum congeßa, ut liquida cevnantur eo-rumfoedißtmit contradiBiones: amp;nbsp;non tantum inueteri Ecclt ßaßdetiam in ißorumßnagoga integram inßttutionem

^5 V O N 1 A M Pontifici) falso iaüitant uetuRatem ciim aliotum fuorum errorum,tum etiam fuæ Mani ' chçæ communionis fub una tantum fpccie,iamq; dudum ab Ecclefia comprobatæ, uolentes miferæ plebeeulæperfuaderelongamcofuccudinem man-dafo ac ordinationi uiuentis Dei præiudicare aut derogate pofle: cùm tefte D.Cypriano.confuetudo fine ueritate non iuamp;ac pietas, fed tantum uetuftas errorisfit:8lt; necin politiciaquidem autcar-nalibusrebus conccdatur ullapræfcriptioinijs,quæinitrotnala fide iniufteq^fufceptaautpoffeflafunuNec tarnen ncgo eamfati« uetuftamfingularibus quibufdam hominibus amp;nbsp;hæreticis,praîfet tim ManichasisjfuilTezfed tamenacommuni CJiriftianorum Ec-clefiafcmperufq; adpauca abhinc feculaimprobatacft,ultimi» aut demum hifce temporibus citciterintra i ç o annos prorfus re ceptafuit. Qu,od'ueroiftudgrandefacrilegium, ficutidipforum proprij Canones uoeât, fitManichçum inuentum.aiitportentn, teftantur hæc Leonis magni,iftorum Papæ^uetba.

Abdicantenimfe, inquir, Maniehæifacramcnto falntis bnma-næ,amp;ChriftûDominûnoftrû,fîcutift ueritate carnisnoftrç denc* gantnatum,itamortuû ucrè, amp;refurrexiire,nôcredHnr:amp; ob hoc diem falutis ficiteticiae noftræ fui ieiunij mœrore condemnatir. Cumœad tegendam infidcJitatemfuamnoftrisaudeant intercf-fe myfterijsjtain facramentorum commuaione le tempérant, ut îttteidum; tutius lateant.Ore indigno Chrifti corpus accipiimt, K J SAiiSVlr

SANGVINEM aucemredemptionisnoftrae HAVRIRE niiio DECLINANT. QuodideoueftiâuolumusfcirefanôU^-tem,ut uobis huiufcemodi homines,amp;his manifeftainium indi-cijs,amp; quorum deprehenfa fuerit facrilega fimulatio.notati Sc pro diti.àfanâorumfocictatefacerdotaliauthoricatepellantur.Detâ'' libus enim beatus Paulus apoftolus Ecclefia Dei prouide moncr, dices: Rogam us autem uos fratres,ut obferuetis eo» qui dilTenfio-nes amp;nbsp;offcndiculajprætcr dodrinam quam uos didicilHs,faciunt, amp;nbsp;declinate abillis.

Quare ut contra Ida uetuftatis iaâatîonem, appareat non tantum impietas Ântichridianæ prohibitionis,communionis fub u-traq;fpecie,fed etiam extremanouitas.-tcftimonia exrecentifsi-mis Papiftarum fcriptoribus, procomunionentrtufq; fpeciei de^ promam. Simul autem hioc agnofcatLcdor, fubinde plures ac fœdiores errores ac abominationes in Papatu accreuifTe, quos ifti nuncpufillis lESV CHRISTI, proApoftolicatraditione,aute' tiam Ghrifti ordinatione impudencer uenditant Sc obtrudunt. Ve terum teftimonia adfcriberc nihil opus eft; quia etiam aduerfarij iamuolentes nolcntes concedcre coguntur, diupoft Apoftolos integramcomunionemin ufu fuilTe. Tametfiiliudnequaquain-« ficias iuerim,communionem fub una fpecieManichæisperufita* tam,acàLeone papafeucrifsime damnatâfinfle : ficutpaulo póft amp;nbsp;à lulio acGelafio poncihcibus faâum audiemus.

Primùmuero illud diligenter obfcructur,quód îpforum pro-prij fcriptores cófitcntur,nullum d ecretum rcpei iri de probibitio-ne integræ communionis,ante Conftantienfem fynodum, quç ce lebrata eft ante annos »4.0: fed tantum confuetudine quadâ ad eumufum communicandifub una fpecie obtinuilfe. Verba unius aut alteriusadfcribam.

ET quamuls in primitina Ecclefia, cum ille fanguis Chrifti fcl ueret in cordibus fidelium,amp; corda credétium inflammarer, laicifubutraq; fpeciecommunicarenc cum fummadeuotione.re uerentia,diligentia Sccautcla, quern moremadhueferuant Graeci : fuccelTu tarnen temporis deferbuit deuotio fidelium ir3,uc qui olim quotidic communicabant, uixpeffuaderipoHentutuel foium

R E LI s. P A P1 s T 1 C AB. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^3

fol um femel in anno hoc facramentu reciperct.QuoH pîerîq; ual-de leuiter,amp; cum minori deuotione,reueientia Sc cautelafaciunc. Earn obreninoncxordinationeEcelefiæ, quæ N VL LIBI R Er PERITVR, fed ex interno confenfu ChriftiSc Ortho d oxo ru en prçfulum inoleuit ufus,ut fub altera tantum fpecie laicis miniftre turhmo amp;nbsp;facerdotibus communicare uolentibus,nifiipfipcrfi» ciant miniftcrium,ut cum infirmi, uel in die cœnæ Domini aut a-lijs diebuscumnulianecefsitasuelincômodum (ut diâum cft) cia imminet.

Ideoinconcilio Bahlienlîfefsione 30. amp;Conftantienfifef8.»3. corroboratur ritus Sc confuctudo fumendiEuçhariftiam à laicis. fub fpecie panis duntaxatmbi iam recepta erat. amp;nbsp;côdemnati fue-runtueluthæretici,quihuiufngt;odi ritumamp; confuetudinemim-pugnarepergcrent,amp; tanquam illicitum reprobarent.

quoduidelicet,etfi uerumfit,utriufqjfpeciei perceptionem longo temporefuiflein ufu Ecclefiæ,maxime cum peraûis myfte rijs populusaccederetadcommunicandummon tarnen hocqua-fincceffariumfuifTeferuattim,cumtune etiam nonnullifub una fpecie fumerent, amp;nbsp;ita FORTE' infirmis omnibus traderetur. Quarenoneft ÇONSVLTVAi conari,utprobemasuelinprimi tiua ilia Apoftolorum Ecclefia, uel in antiquioribus alijs tantum fuilîeuniusfpecieiufum,qHod QyiDAM uolunt OSTENDE RE exillouerboAftApoftolorum.-Etantperfeuerantesincom-municationefiadionispanîs.Nam ID HOC non PROBAT. Et Paulus ad Ccrinthios de cibo amp;potu mentioncm facit. Donc-mus igitur illis.fuilTe ufum utriufq; fpeciei„quod teftimoniû illud Gelafij papas confirmât, Sc aliud Leonis,in fermone quarto Qua-dragefimæjdequofuperius diximusmbi Manichæos dicit fpecié vint non rumcre,oftcndens aperte,id CONTRARI VM fuifte confuetudini catholrcorum.Demns igitur hoc hæreticis.Concédant tarnen illi nobis, hoenon fuifle creditum necelïarium, ôumquandoq; fuiireoppoGtum,abfq; timorealiquotranfgref fionisDiuiniprjccpti.Sititaqj iiberû utrumqjEcdefix/recnçs

•earn fcraîtotl fubijciamus fignorum. Cum igiturcrefcentemu’« titudine populi multa periculauelctFufioni« fanguinis,uel irreue rentiæ,uel abomina«onis(proptermulcos qui abhorrentàuino) Ecclefiacognouerit, mcritó obreuerentiam facramenticœpithis qui una fpecie contenti erant permittere.ut ad aliam non cogcren tur:amp;.itaconftat ,intcoduûanipaulâtini fuiiïe hancuniuerlaient confuetudinem.

Et poft Thornam ïrt concilio ConftantienG plenariè quidem amp;nbsp;magnæauthoritatiSjCumhociiî Qj/AE S TIO NEM ueniflct, TANDEM dcfinkum eft,noneffeneceftariamutriufquefpeciei fumptioné.Ec deinde probata eft, amp;nbsp;pro lege pofira, quae iam in-ualneratconfuetudo. Contra quod contendere, certè manifeftx praefumptionis cft,amp; non nifi occaftonem quærentium.

Hic ex ipforum feduétorum ore audis,Chriftiane Leöor, illam facrilegamuiolationéfacrolanâiTeftamenti lESV, CHRISTI, dormicantibus iftis cæcisuigilibus amp;nbsp;mutis canibus, paulatim in agrum Domini à fatana, ueluti zizania quædam interfeminata ef fe,(i ne ullo Ecclefiç confenfu aut decreto.’donec tandem recentif-fimis temporibus abiftorum conciliabulis probono tritico habita,recepta 8capprobataeft,Sic 8cinnumeræ aliæabominationes paulatim à fatana ÔC eius feduaoribus.uel nemincrepugnate, uel certè paucis fruftra repugnantibus,in Ecclefiam introduâæfunr, ut in meo Catalogotcftium ueritatisjplurimis exemplis demon-ftrauijquænuncprouetuftifsima Apoftolorum amp;nbsp;Chrifti ordina-tioneuenditantur. Sednuncadrecitationem ipforum teftimonio rum ex Papifticis,idqj recentibus fcriptoribus fumptorum, ut pol liciti fumus,progrediamur.

S E QV VNTVR IPSA TESTIMONIA PAPI-/hcor«mfc«pforHM.Exdfcrrfo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4;° 4nnos co«gf/}o,

QV ID fitranguisagni,noniamaudicndo,fedbibendodidi-ciftis.Qui fanguis fuper utrumqspoftem ponicur:quando non loliimorecorporiSjfed etiam ore cordis hauritur. Item hçc falutarisuiâima,illam nobis mortem unigeniti permyfterium re parat:qHi licet relurgens a mortuis,iam non moritur,mors illi ultra non dorainabitur; tarnen in feipfo irr.mortalitcr 8c incorrupti-bilitct

inker uiuengjtcrum in hoe myfterio moritur,cius q«oq; ubique corpus fumitur, eins caro in populi falutem patinir: eins fanguis non iam in manus infidelium,fed fidelium ora profunditur»

Alios quoq-, intinftam Euchariftiam populis pro complement to communionisporrigere.

Illud uerb,quód pro complemento communionis intinfta tra-dunt Euchariftiam populis,ncchocprolatum ex Euangeliotefti-monium receperunt, ubi Apoftolis corpusfuum commendauir, amp;ranguincm.Seorftim enimpanis amp;nbsp;feorfim calicis commenda-tio memoratur. Nam intinüum panem alijs Chriftum præbuiflc, non legimus:excepto illo tantum difcipulogt;qucm intinaa bucccl la magiftri proditorem oftenderat : nonquöd facramentihuius inftitutionem fignaret.

Comperïmu8aütcm,quód quidam fumptatantummodo corporis facri portione.a calice facrati cruorisabftineannqui procul-dubio (quoniamnefcio quafuperftitione docenturaftringi ) aut integra Sacramétapercipi3t,autab integrisarccatunquiadiuifio uniuseiurdéqjmyfterijjfincgradifacrilegio nopoteftprouenire.

Obfcrua,qubd Satan iam olim perfua organa conarus fit, fa-crolanâumChriftitcftamcntum incegræ communionis peruer-tere : fed feniores Pontifices illis grauiteramp;fortitcr reftitilfe, donee tandem amp;nbsp;ipfi faâi funt Antichrifti.

Nee fuperfluic hæcuelalia fumptio,ficut ficomedam in uno prandio,amp;ante potum ócpoftpotum,non tarnen dicor bis come dcrc.Necfuperfluèfumiturfubutraq;fpecic!.nam fpccies panis ad carnem,amp;fpecics uiniad animam refertur.xum uinum fit Sacra-mentum fanguinis,in quo eft fedes animæ.Ideoqj fumitur fub u-traqjfpecie, ut fignificeturquod utrumq; Chriftusafliimpfit,amp; carnem,8c etiam animam:amp; quod tarn ani mæ quàm corporis pat ticipatio ualeat. Vndcfi fubunatantum fpeciefumeretur,ad tiii-tionem alterius tantum ualere fignificaretur.Hæc tarnen propo-fitiononeftcocedcnda,Vinum traflubftantiatur in corpus Chri. fti.neciple panis tranffubftantiaturinfanguincmifedpotiuspa. nis tantum tranftubftantiätur in carnem,amp;c.

EX LOMBARDO, QJZI TOTIVs’lSTlVSSP phifticie aduerfarioruntdob^lrittie pdter cr autor efl,çrtüxit

SE D quare fubduplicifpeciefiimitur,cumfub alterutfotorus fit Chriftus?Vcoftenderetur totam naturamhumanamaf-fumpfifle,ut totam redimeret.Panis enim ad carnem rcfertur,uina ad animam: quia uinum operatur fanguinem,in quo fcdes animæ à Phyficis efle dicitur . Ideo ergo in duabus fpccicbus cclebratur, ut animç Sc carnia fufceptio in Chrifto, amp;nbsp;utriufq; liberatio in nogt; bis fignificetur. Valet enim,ut Ambrofius ait,ad tuitioncm corporis amp;nbsp;animæ,quod percipimus:quia caro Chrifti pro falute corpo ris,languis uerô pro anima noftra,ficutpræfîgurauit Moyfes:Ca-ro,inquit,pro corpore noftro offiirtur, languis pro anima. Sed tarnen fub utraq; Ipecie fumiturtotus, quodad utrunq; ualet, quiâ fub utraq; fumitur Ghrirtus.Sed fi in altera tantum fumeretur, ad alterius tantum,id eft animæ ucl corporisjnon utriufq; paticettui tionem ualere fignificarecur.

AC CE P IT C3ncerri,amp; dixit:Hic calix,îd eft, hicpotua efî Ko uum Teftamcntum-.id eft,noua promifsio cœleftis hæredi-tatiSjin fanguine meo, quo plenius eft idem calix. Hoc eft, potu» huius calicis eft fanguis meus,qui non uetera,fed nouaûd eft,noii terrena,fcdcceleftiabonapromittit,Nam calix Moyfiuctus Telia mentum fuit, quia terrenam hæreditaté promifit in fanguine hir-corum amp;nbsp;uitnlorum, de quo idem Moyfes ait:Hic fanguisTefta-menti,quodmandauitaduosDeus.Perceftamentumenimdatut hærediras,amp;in fanguine Chrifti accepimus nouum Teftamentu» ideftnouamlegem,quæ obedientibus fibidat hæreditatemregn» cœlorum.Teftamentum nouum in Chrifti fanguine confccu-ti fumus, per qnod ad nouam hæreditatem perueniamus,quia be neficijdiuini fanguis teftiseft. Vndeamp;ad tuitioncm corporis amp;nbsp;animæ noftrçfacramenta eius perciplmus:quia caro eius pro fait! te corporis noftrieftoblata.Sanguisuerô proanima noftra elFu* fuseft,ututraq;noftri fubftantia hæreditatem uitæ perennis ac-ïipere polTer.Nec mirum,quôd de pane amp;nbsp;uino carnem amp;nbsp;fangui-nem fuum fecit.Namamp;in quolibet hominc carnemSefangui-

hem je pane amp;nbsp;uino facit; quia panis comcftus mutaturïn carné, amp;nbsp;uinum potatum uertiturin fanguinéj per creatoris operationé, Calix Chrifti,qucm in myfterio bibimus, propterea etiam dici tur Teftamentum in fanguine eius,quem femel in cruce fudit pro nobis,quia munit amp;nbsp;défendit nos aduerfuscalumnias hoftisanti qui,necœleftem pofsit nobis hæreditatem auferre : fîcut literæ il-læquæuocanturTeftamentum,hærcdem muniunt aduerfus ca-iumniatorem,ne tollatei hæreditatem. Hoc, inquit, facite : id eft, calicemhuncbibite,inmcamcommemorationem,quotiefcunqi bibentisillum:utfciliccc nunquam fine memoria pafsionismeæ bibatiseuftîifed in mente hab€atis,quiä®go æortempcrtuli pro uobis.

Quandoquidemautorltate Domini lESV probauimus,panc ilium eflecorpus eius,amp; uinum fanguinem eius, atq ; celebrandû uelaccipiendumefle myfterium illudin eSmemorationem mortis ipfius.Itaqjquicunq-,homofine diireSjfiue mcdiocris, fiue pauper,fiueciericua,fiueiaicüs,manducauerit pancm Domini hunc,amp;biberitcalicem Domini indigne,reus eric corporis amp;fan-guinis Domini.indignè manducat amp;nbsp;bibit,qui hoc myfterium ali ter célébrât uelaccipît, quàm à Chrifto traditum cft. Ideo fit reus corporis 8c fanguinis Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Guilhelmus de mate Landino j in Sacramétali fuo dicit;Qubd recipiendo corpus totamueritatemaccipit,licet non totumfacra-mentum. Ideo in multis locis communicatur cum pane amp;nbsp;uino, ideftjcum toto facramento.

BENIGNISSIME IESv, nôbilifsimçfpÔfçtüædotalîtiuin-diillîftijUtuel fictencretcolóbatuadulcifsimiïmemorialedi leâi fui.Chriftus enim,pridie quàm paterctur,difcipulis fuis hu-lus facramenti formam præfcripfit,efficaci3m exhibuit, id eft fieri præcepit.Formæ præfcriptio in pane amp;nbsp;uino.Notate ordinem.Cu adhuccœnaretur,àcœnafurrexit, difcipulorum pedes Dominus Uniuerforum lauit.dchinc ad menfam rcgreftiis, ordinat facrificiû corporis amp;nbsp;fanguinis fui, feorfum panem, féorfum tradens 8i uia num.De pane itadicés:Accipitc,comedite, hoc cft corpus meum. De uino etiâ fic.’Bibite ex hoc omnes,hic eft fanguis meus,qui pro L 2 muleis

mulris cfFiindeturin remifsionem peccatorum.EfFundetor,di^i5 eft:quia pafsim amp;uihbilicer,quem utiqjpunâuræucpriû, Fofsi» nianuum ôc pedum cum clauisjatensapertio eu lancea militari» fortiusexprimentes,ad modum torrentis fuderunt extrinfecu?» Eratq011efanguis precio{ior,chariorq;bal/àmo, perqucmfordiu noftrarum faâacft mundatio. Nota. Chriftusincœnaillamu-nerans amp;nbsp;munus,cibani amp;cibus,conuiuaamp;conuiuium, offeren» Sc oblatio. Audiftis formam facramenti,audite efiîcaciam Sc com-munionemcorporisamp;fanguinisDomini.Etno8 lESV CHRISTO, amp;nbsp;lESVS CHRISTVS innobis,inunîtatefœderâturin-enarrabili.Sicut ipfedicit:Quimanducat carnemmeam, Si bibic fanguinem meum,in me manet,amp; ego in eo.De bonis amp;nbsp;digne fu mentibushocfentiendumeft.nondeflagitiofis Si pefsimis. Sanè in menfa una,in cœna Domini, de uno pane confecrato Petrus SC Xudas accepinbonus in uitam,peftimus in pœnam.

Etenim ne Humana infirmitas efum carnisamp;potum fanguini» in fumptione horreret, Chriftus uclari amp;nbsp;palliartilla duo uoluir» ipeciebus panis amp;nbsp;uini, quae inter humani generis uidualia quo« dammodo tenentprincipatû.Namad literâquidé praecibis omni bus cor hominiscofîrmatpanis,amp;lætificatuinû: fieitaq;corpus amp;nbsp;fanguiné fuûfumendo,propofuit,ut fenfus in uno fouerctur,in altero ftdes ædificaretur.Foueturenimfenfusin uno, dum fohda tantum amp;nbsp;confueta profpicirædificatur fïdeamp;in altero, dum ocu-1q carnis uidente aliud exterius,oculus cordis aliud fen tit Sc reus retur interius. Aliud enim latet, aliud patet. Pofuit enim tenebras latibulum fuura.Quemadmodum enim fpecies illia uidétur,quo-riimres uel fubftantiæ ibi effcnoncreduntur:fïcres ueraciter 5c fubftancialitercreditur, cuius fpecies non cerni tut. Videtur enim fpecies panis amp;nbsp;uint,amp;fubftantïapanis amp;nbsp;uini non creditur. Cre-diturautem fubftantia corporis Sefanguinis Cbri{li,amp; tarnen fpe ci es non cernitur.Proponitiirig’ttur fpecies panis amp;nbsp;uini,utdocea. tur plena amp;nbsp;perfeda effe refeftio in fumptioue corporis amp;nbsp;fangui*

nisChrifti.PlenarefeâiocibiSipotuszcibi autcni amp;nbsp;potusfubilantiæ principales func panis amp;.uinum» •

VT in fumptionecorporis amp;nbsp;fanguinis Chriftidoceator eflc perfeûa refcftio,quia fient prae cæteris cibis amp;nbsp;ponbus cor-poralibuspaniscorhoroiois confirmat,amp; uinum cor hominis læ-tificatûta amp;nbsp;corpus amp;nbsp;fanguis Chrifti præ cçteris cibis ac potibus fpiritualibus.interiorem hominem reficiunt,amp; fatiant. Vnde;Po-culum tiium inebriani quant præclarum cft. In his cnim duobus plenacôfiftitamp;pcrfcâarefeûio. ficutipfe teftatur:Caro mea uerè cft eibus,amp;fanguis meus uerè cftpotus.Dehocctiam diceturi» feptima particuia/uper uerbo,Hic cft caJix.

Mofe» quoq^j tcftatur,qu6d caro pro corpore,fanguis autem of-fertur pro anima.quocirca panis 8c uinum in facrincio offer untur, quod ualet ad tuitioncm corporis amp;nbsp;animçme fi fub fpecie panis» fanguis fumaturcum corpore,8c fiefub altera tantum fpecie fuma tur,3d alterius tantum putetur peruenire faluté.Etquarnuis fub fpeciepanis fanguisfumaturcum corpore,amp;fubfpecieuini fuma turcorpus cumiangaine,fecundum Innoc. III. necfanguis fub fpecie panis, neccorpus fub fpecie uini bibitur aut comedittir; quia ficutncc languis comeditur,nec corpus bibitur, ira neutrum fub fpseie panis bibitur,aut fub fpecie uini comcditur.Etfi concef fibileuidcatur, qubd corpus bibcndo,amp; fanguis comedendo fu-matur.Eft ergo fecundum eum modum fumendi corpus amp;nbsp;fangui nem,quo neutrum manducatur aut bibitur.Etideo redè ftatuitus in canone de confccrat.dift.ji»Comperimus»quôd corpus Chrifti faccrdosfinceiusfangnine non fumât. Vndein quibufdamlocis poft fumptioné corporis amp;nbsp;faitguinis,Chrifti »aliquidde jpfo fan-guinercferuacincalice,amp;fupcrfunditur uinum purum,ut ipfi câ-iïiunicantesindcfumant.noncnim effet dcccns tantum fanguiné €onficere,nec calix capax inueniietur.Vttum autem per contadu fanguinis uinumappofitumcfficiatur facramcnium, dicetuifu-per ucrbOjHiceftcalix,

Sed cumincanonedicatuïzSimilicJ; modo,poftqu3m ccenatî «ft,accipiens 8c hune præclarum calicê,8cc. uidetur ex hoc, quod facerdosftatim hoftiaconfeerata, illam debet fumere,priufquam adcalicis confecraiionem procedat.Quia omnis Chrifti adio, no lira debet effe inftitutio,. X IL q-1. Exemplum;Scdad hoc dicédû •ft,quod Ecclcûâinfti tait illam poft utramq; confeirationem fu-

mi,ad oftendendüm, quod folum hoftia recipiens non plenum la cramentaliterrecipitlacramentum.Etfi cnimin hoftia confecrata Chrifti fanguis fit,non tarnen eft ibi facramentaliter, eo qudd pa-nis corpus,non fanguincmjamp;uinivnfanguinem fignificat,amp;non corpus.Quia ergofub altera tantum fpecie non eft completum fa-cramentum,quoadfacramentumucl fignum, debet hocfacramett tumcomplcri.

Antiphona, quae Poftcommunio apluribus nuncupatur, ideo ficappellaraeft, quoniam poft conrmunicationem, fiuein fignS quod communicatio expiera eft, concinitur. In primitiua namq; £cclefia,omnes fideles qualibet die corpore Sefanguine Chrifti co.mmunicabant, proutdiâumeftfub tituloDecommunicatio-* nelacerdotisramp;ftatim poft communionem cantusiftefiebat,uc populus oftenderetur gratias amp;nbsp;laudes agere de Chrifti corpore amp;nbsp;(anguine fufeeptis. Verùm propter circumftans nos peccatum, fequentlternpore ftatutum efî, ut ter in anno communionem, ß£ facerdos quotidie pro omnibus facramentaliter runiat,prout fub titulo Oe pacis ofculo didum eft.

Qy I A Euebariftiaaugmentum datgratiæjdeo dixerûtqui dam,qubd paruulis da'nda cITet Euchariftia in forma liqui' da fanguinis DomiinicijUelin forma panis comminuta 5c contrita inaqua.Quiafi aliqiud eisfubtraheretur, de gratia ali quid dimi-Hueret^ut : ita minus baberent in cœlo præmium. Vnde peccare dicunr,q4K eis Euchariftiam fubtrabent. Alij dixernhr,quód no effet danda Euchariftia paruulis,proprer periculumeieûionis : 8C quia nihil eis uaieret.nifi déglutirent. Sed ad hoc dixerunt quida niagniuiri,quód nocxigiturin Euchariftiæ fiifnprione,nifi quod guftus inuicctur,amp;faporfentiarur.ficut fit,cum dicitiirbap.tizan-do,Accipefalem fapienriæ.Conftat enim quod non diglutiat lai. Et tarnen ex folo guftu falis habet effedum exorcilmus in paruu* _ lo. Vnde pium effet dare Euchariftiam omni paruulo,cum tali cau tela, quod fi poftguftu paruulus eijeerer, colligereturilia eieftio, amp;nbsp;ignacomberentur.ficutdiciturin Exodo;Siquid refiduum fuerit,ignccom-

ITEM albertvs magnvs in tractatv ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de 0fficio'lAtjf£,{iofli]uamtrdil4tßgt;ecinliter de corpore Chrifli,

QV ALIT ER autcm fit in genere amp;nbsp;fpecie, (ic determina-miTS.Sicut cnim confici non poteft nifi de pane amp;nbsp;frumento corpus Domini, eo quód feChriftusgrano comparauitfamcnti, amp;nbsp;quia panis frumenticius folus eft cibus conueniens hominibus inter panes qui fiunt de grano:ita dicimusqubdfanguisDomirii nonpoteftconfccrari nifi deifino,quia fcilicetChriftus uinocoparari fecit.Et ui ti feipfum comparauit,amp; quia uinum folum natu ralis amp;nbsp;conueniens potus eft hominibus. Quod enim fe uino coparari fccit in prophctisjpatet Ofcæ ultimo, ubi dicitunMemoria Ie eiui ficut uinum libaui.Cum autem iftud conuiuium fit, quod Chriftustoti Ecclefiæ reliquirprofuomemoriali,patet:quia in hoc cibo non dcbetnifi uinum propinari.Hoc etiam uino no prae-fcrtur Sacramento Nouo uerus Sacramentum, quia agnus typi-eus cum uino fumebatur.Et ut refpondeat ueritas figuras, oportet quódamp;cœna agniimmaculati Ghrifti cum uino fumatur. Mattb, 2d, Non bibamamodô de genimine uitis , ufqjdum bibam illud nouum in r»gno mao. Nouum in Sacramento nouægratiæ bibi-tur,amp;uetusabijciturinufu.Quarefcripturaeiusferuaturin tefti-inoninm.HoccftquoddicitC3nt.7.Guttureios uinum optimû, dignum dilefto meoad potandum labijs,quod amp;nbsp;dentibus illiua adrnminandumrquiadiuper cordis amp;nbsp;mentis iterationem dici-lurruminari Sacramentum,fæpe ad mentera reuocando,amp; confî-derandoSs deguftando infinitas dulcedines Sebonitates ipfius. VndcLeuit.n.dicitur; Quôdanima},quodnonruminat,immun-dumerit.Hinccft,quôddeduobus quæ funtin hoc facramento, materia cibi amp;potus,dicitur Of/.Supertriticum Sc uiniim rumgt; nabunt.Hæc cnim duo ab omnium fidelium ore ruminanda, fre-quentata memoria in facramento, quia hoc eftChrifti fidelium bônum,funt in myftcrio pofita,iuxta illud Zach. 9. Quàm enim bonum eius'eft,amp;quàmpulchrum eius,nififrumentum eleâorû amp;nbsp;uinum germinans uirgincs?hoc eftjuirgineas mentes.

Sic ergo patet,quód ex comparatione ncâareç dulcedinis Chrî fti fanguinis,aduinum,non debet inlàcramentalicibo cfie nifî uinum,

** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hinc

Hitic amp;înfrà poftiongum paiïum dicinSed ex prçmîfsîi lUtho fitatibus parce,quod pro certo peccant, qui magnum ad corpori« fu!,amp; paru um uel nuilumad Dominici fanguinis poculum adhi* bent ftudium. Hoc ctiam patet ex hoc, quöd ficut in antehabitis diximiis, quia Chrifti fanguis incorporât nos fi b i, amp;nbsp;ideo eleÛio quæ Ht in cibo amp;nbsp;potu corporalibus, quando incorporamur cot** pori, debetHeri in nobis in comparationeadcorpus amp;nbsp;fanguiné Chrifti,quibusnosincorporamur.Omnisautem homo pored ad' uertere,quàmpurus,quàmfaporofus,quàmeleâus eiïetdebeat, qui fanguiné Chrifti, qui per omnia eius membra fluere debet, ed incorporandus.Etideo dicitur in PIàlmo;Tuncacceptabis facrifi' cium iudiciæ.hoc ed,acceptum tibi erit facrificium quod ad reûi tudinemiudiciæedoblatum.

Et infra feribitur cap.V. Sequitur hic ultimb dicendum, dehti îus potus proprij effeâus operatione,de quo quidam faciunt quç ftioncm : quia cui totus Chridus cum fanguiné Se anima amp;nbsp;fpiri* tu amp;nbsp;diuinitate habeturfub fpecie idius cibi qui ed panis, uideri potedalicui, qubd nihiloperationisin facramento habet potus fubfpccieuini.Sienim dicitur de natura, quodnonabundatfu-perfluis,neq; deficitin neceflarijs,cumomnino maiorGtgratia quàm naturamidetur, qubd in gratia nihil debet ede fuperfluum» Cum igiturtotus Chridus cum fanguiné habeatur Sacramentali* ter fub fpecie panis,uidetur quód totum fuperfluit illud quod ad-hibecurfubfpecieuini. Sedadhrecdicimus, quód Chridus pod' quam exhibuit corpus fuum fub fpecie panis,tunc amp;nbsp;podca exhi* buitfanguinem fuum fub fpccieuini,amp;utrumq;Sacramentali« tercelebrando praecipit in Ecclefia per datura Apodolica. Et ideo EcclcGainfcribituraâione Chridi,utrumq;celebrans diuifim,amp; conficiendocorpus fubfpecie panis,amp;diuifim conficiendofan-guinem fub fpecie uini.Quod autem fic diuifim hæc duo exhibue rit Sccclebrandaindituerit Chridus, pater Matth. 26. ubiprimj» dcpancdiciturfic:Cœn3tibusautemiilis,accepit lESVS pané, amp;nbsp;benedixit ac frcgit,deditq; difcipuli s fuis,amp; ait; Accipite amp;nbsp;co-medite,hoc cd corpus meum.Er pod illud diuifim ab ipfo dicit de calicc;Etaccipicnscalicem,gratia$ egït,6cdeditillis,dicens;Bibi-tc'ex hocomnes. hiceftenimfanguis nouiTedamenti,quipro uobisefFundetur inremifsionem peccatorum. Similiter Mar. »4. diuifim unum eorum pod aliuddicitur, decommunione corpo» lis pri-

R E L I G. P A P r S T I C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^73

lis pnmo:amp; de fumptionefangninis feciindo.De corpore enim di cic ficiEc mandiicantibus illis,accepitpanem, amp;nbsp;benedicens fre-gir,amp; dédit eis,amp; airSumite, hoc eft corpus meum.Quo iâ perfe-ÔOjfequitur de calice fic.’Et accepro calice,gracias agéi, dédit eîs, Ccbiberûtex illo omîtes, amp;aiteis:Hiceft languis meus nouiTe ftamenti,qui pro multiseftundetur. Hocautcm exprefsius habe« lut Luc.32. ubi de fraftione corporis expanedicitur fie : Etaccc-pto pane,gratias egit,amp; fregit,amp; dédit cis, dicensiHoceftcorpus meum,quod pro uobis tradetur, hoc facitein mcam commémora tionem.hocautem toto perfefto,iterum dixit de calice fic.Simili-teramp;calicem,poftquam cœnauit,dicens.HiccftcaIixnoui Tefta« mentijin meo fanguine.qui pro uobis fundetur.

Ex omnibusjiftisaccipitur.quod Chriftus fubunafpecîepanii corpus fuum tradidir,amp;lu b altera fpecie uini tradidit fanguinem, amp;nbsp;ficferuâdum inftituit. Et cum Ch ri fti aâio noftrafit iiiftruftio, pro certo hæc duo feruâda nobis elTe præcipit:amp; ideo fub una fpecie corpus,Stfub altera tradimus fanguinem. HuiusautemChri-fti amp;Ecclefiæhæceftcaufa:quia quamuis effeâus amp;nbsp;operatione« accidcntales multæualdefuntin facramentis,tamenucrusefFe-öuseftkibllantialisin omnibus facramentis, perquem lacramen taabinuicem diftinguuntur, Infacramento ergocibi fpirirualis, debet attendialiqua operatio fubftantialis, per quam ab alijs diui diturfacramentis.Etcuminbaptifmo debet elfe fubftantiale fpi-ritualepergenerationem fpiritualem, utdicit Dionyfius;amp; in fa-cramento confirmation! s deturinufumperconfirmationé amp;nbsp;con fortationem uirtutisûta * aditidem conferuandum amp;nbsp;reüau-randumamp; augendum, datur in Euchariftia edulium fpirituaie, quod non * nifi (ub elemento fidei uifibilis,ficutamp;cætera fa-cramentaïquia facramentum Ecclefiæ nihil in gratia caufat, quod exfimilitudinc nihil fignificat. Significareautem non habet nifi ex elemento uifibili amp;corporali.Cum ergo jjinientum ad natiiræ perfedionemnon pofsit perfeâèfignificari,nifi in edulio cibidC potus, oportet quod elementum cibiamp;potus fit in facramento. nutrimentum enim fpirituale non perficitur fine potus fignifica-tionejficut Senutrimentum corporale non perficitur fine potu, amp;nbsp;ficutpofl:nutrimécum corporale fumiturpotus ad perledionem nutiimenti : itain nutrimento fpirituali datus efi potus fpiritua-lis,adperfedionem nutiimenti fpiricualis,quiànutrirnenroha-M bet di-

bet diuerfam operationem in fatisfaâione fitis 6c latione nutrime tij6c huiufmodi alijs, qualia diximus in ante habitis. Adhucaute diuerfam operationéhabet fanguis à corpore.Corpus enim Chn-ftus dedit in communioné fui amp;nbsp;membrorum : fanguinem autem deditinredemptionem,Gcutpatetin diâisiam authoritatibus.I-* ftæ autem funtdiuerfæoperationes.Vllam enim * redcmptio-nem fafl:am,uel faciendam adhuc, utile elTe pofiet communio. Itê pofito,quod Gtcommunio capitis ÔCmembrorum,nonoporte-retquodhoc * fed * cfleredemptiordifertè ergo eflentialitet ab inutcem func gratia communionis 6c redemptionis.Cum ergo Deus fic ordinauerit facramenta,quöd omnes gratias facramenta* les habeamus in facramétis:amp; alia gratia fit redemptionis perfan* guinemjquàrn communionis per corporis fumptionem,non fuf-ficit facramenro habere elementum fignificans communionc, nifi etiam haberetur elementum fignificans redemptions. Quia Chri-ft.usôc hacrarione inftituitutrumq;, Quoraodoergo dicit, quod alterum uidetur elle fuperfluum,cum fanguis babcatur in cor-porc, fed non ex uirtute facramentali.-fedpotius fanguis habetur in corpore ex unione naturali, qua humores uniuntur cû cor-pore,cuius funt humores.'anima autem habetur per unionem po-tcntiæad adum,Dcitas autem habetur cumiftis per unionem gra tiæ, ramé nihil horum nifî corpus habetur ex uirtute facramenti. oportet autem propter effeûum facramentalem.ut fanguis ibi ha-beaturex uirtutefacramenti,ad * cundépertinéte:ôcideo opot tuit, ut effet ibi confefcio ex elcmento potus, ficut fuit ibi confe-ftio ex elementocibi,quia aliter facramentum ex uirtute 6cratio-nefacramentali effet imperfedum : quia non fignificaretperfedij alimcntum, quia nullum alimentum hominis perficitur unepo-tu,ficut fatis patet per ea quæ in antehabitis fatis bene dida funt. Hadenus Alb.M.pro com.fub utraq; fpecie.

EX TKOMA AQJÏNATE S VP ER P R I O-rem adCcrinthios,guiintrit joo tin-nos floruit.

SE C VN D o' fubdit nnitatis rationem, ibi : Omnes qui de «-no,amp;c.In primo tangit duplicem unitarem,prim3m incorpo rationsm, qua in Chriftu transformamur.cum dicit: Vnus panis, ôcc.Aüam uicas 6c fenfus, quamà Chrifto capiteacçipimus,cû.ad

ditjEtunum corpuSjamp;c. Dicitcrgo:Qnoniam iinus.SfC.quafi di ceret:Perhoc pater, quod unum fumus cum ChriHo, quoniam u« nus panis,unione fidei,fpei Si charitatis.-Sc unum corpus multi fu musjperfubminiftrationem operumcharitatisrcorpus fcilicctil-Jius capitis qui eft Chriftus.Multi dico, fcilicet omnes qui de uno pane, id eft corpore Chrifti : amp;nbsp;uno calice, id eft fanguine Chrifti participamuSjdigna participatione. Deinde cum dicit, Non po teftis calicem,amp;c,ecccfccunda ratio, quarc abftinédum eft ab ido lothytls,quæ eft talis,

Primb ergo oftcndit,qubd huiufmodi comeftio excludit à com munionefanguinisChrifti. Secundo, qubd 8c àcomunionc cor* poris Chrifti,ibi;Non poteftis menfæDomini participes elTc, amp;c. Dicit ergo:Non poteftis,8cc. Quafi dicat.Nolo uoi fieri focios dæ moniorum. Hoc autem ideo dico, quia non poteftis calice Domini bibere potu fpirituali, non facramcntali tantum.Pfal. Calic« falutaris accipiam,Scc«

Traditur autem hoc facramentufubduplici fpecie,propter tria, Primo quidem,propterciusperfeaionem:quia cum fit fpirituali» refeâio,dcbethabcre fpiritualcm cibum,8cfpiritualem potum. Nam 8ccorporalis refeftio non perficitur finepotu 8ccibo. Vnde amp;. fupràio didum eft,quod omnes eandem efcam fpiritualé man-ducauerfit, 8lt; omnes cundem potum fpiritualem biberunt.Nain Si corporalis refeâio non perficitur fine cibo amp;i potu.

Secundoproptereiusfignificationé.Eftenim memorialeDo-minicæ pafsionis,per quam fanguis Chrifti fuit feparatus à corpo re.Poftquam Apoftolus pofuitinftitutionem huius facramenti, quantum ad confecjationem corporis, ficponit inftitutionem e-ius quantum ad fanguinis confecrationem. Et primo ponit ordi-nem huius inftitutionis,fecundó uerba.cum dicit, Hie calix. See. Ordo autem attendiiur quantum ad duo.primo, ad concomitan-tiani utriufq; fpcciei,cum dicit:Similiter amp;nbsp;calice. Vtrumq-,enim eft de perfeâione huius facramenti, turn propter perfeâioncm re fedionis,tum propter repraefentationem pafsionis, turn propter efficientiam falutis animæ Si corporis, ut fuprà diâum eft. Sed û prius confectatut in hoc facramento corpus Chrifti,8c poftea fan-

guis juidcturfequi, quod ante confecracionem fanguinis corpus Chrifti fit cxanguc»

Secundo attenditurordo,per comparationem ad cibos materiales,quoniani præceirerât.ubi fubdit,Poftqu3m cœnauit : quod uideturfignanteraddidifle. NamClirillus corpusfuumtradidic intercœnam.Vnde Matth.26 dicitur,quôd cœnantibus illis acce» pit lESVS panem,amp;c.Sedfanguinemdédit exprefsèpoftcœnâ. Vnde Luc.iz.dicitur.-Similiter calicem, poftquam cœnauit, dicenSjamp;c.Cuiuâ ratio eft,quia corpus Chrifti repræfentat myfte-’' rium incarnationis, quæ fada eft adhuclegalib.obferuantijs ftatu habeiitibus,inter quas præcipua erat cœna agni pafchalis.Sed fan-guis Chrifti in facramentodiredè repræfentat pafsionemjper qua eftelfufus,perquamfuntrerminata omnia Icgalia. VndeHebr.j, dicitur,quôd per proprium fanguinem introiuit femel in fanûa, æternaredemptione inuenta»

Poftquam Apoftolus oftendicdignitatem huiusfacramétijhîc excitât fideles adfumendumilludreuerenter. amp;nbsp;Primo ponitperi culum,quodimminetindignè fumentibus. Secundo adhibetfa* lutareremedium,rbi:Probecautem,amp;c.Dicit ergo primo : Itaque ex quo hoc quod facramentaliter manducatur,eft corpus Chrifti: amp;quod bibitur, eft fanguisChrifti : Quicunque manducauerit hune panéjUel biberit calicem Domini,indigne,reus erit corporis amp;fanguinisDomini.Inquibusuerbisprimôconfiderandum eft, qùalireraliquis indigne manducat amp;nbsp;bibit. quod quidéfecûdunri Gloflam contingit dupliciter.

Secundo confiderandum eft, quomodo ille qui indignefumîc hoc facramentû,fît reus corporis amp;nbsp;fanguinis Domini:qnod qui— dem inglofs.tripliciterexponitur.Vno modo materiahternncur-rit enim reatum ex peccato commiftb,circa corpus Sc fanguinem Domini,proutin hoc facramento c5tinetur,quodindignèfumit, amp;: ex hoc eius culpa aggrauatur.

Tertiô,rationem manifeftat per fignum,ibi,Idco inter uos, amp;cc. Dicit ergo primo: Qijia tâtum reatum incurrit, qui indigné fumic hocfacramcntum; ideonecelfc eft, ut primo homo feipfum pro* bet,id eft,diligenter examiner fuam confcientiam,ne fit in eo uo-lunras peccandi mortaliter,uelaliquodpeccatum præteritum,de quo non fufficienter pcenicucrit. Et fie poft diligentem examina-tionem

*ionem de pane il!o edat,amp; de calice bibat. Quia digne fumétibus noneftuenenum,fedmedicina:Gai.ultimo. Opusautemluum probet unufquifq;. z.Cor.i^. Si eftis in fide Cbrilli, nos piobate. Deinde cum dicitiQuicunq^enim m3nducaneiit,amp;c. aisignatra-tionem prædiâi remedij, dicens:Ideo probatio præexigitur. Qui enim indigné manducat amp;nbsp;bibit, iudicium, id ellcondemnatio-ncm fibi manducat amp;nbsp;bibit,ficut dicitur.

Ne autem hocaudientes turbarétur,primùm ipl'efanguinem fuum bibit,inducenseos fine turbationeincommunionem my-fteriorum. Hieron.contraHcluidium;SicîgiturDominus i e-S VS fuitcorjuiuiû,ipfecomcdens,amp; quodcomedit. Sequitur: Hic eft fanguis meus nouiTeftaméti. Chryfoftomus in Homel. Hoceftannunciationi« legisnouæ: hocenim permittebatuetus Teftamentum,quodeontinet nouum.Sicut enim uctus Tefiamé tnm habuitfanguinem uitulorû amp;ouiiim ,ita nouum habetjan-guinem Dominicû. Remi.Sicut enim legitur:Quia accepit Moy fes fanguinem agni, amp;nbsp;mifitin crateram, Hc intinlt;flo falciculo hy* fopi afperfit populfj,dicens;Hic eft fanguis teftamenti, quod man dauitad uos Deus,amp;c.Et ficut Moyfes ait,Hocerit uobis memoriale fempiternum : ita Scipfe dixit, ut Lucas refert, Hoc facite in meam commcmoratiônem. Remi.Non folum autêpanem, fed Scuinüm afferendum docuit,utefurientes amp;fitientesiufticiam, bis myfteri/s doceret efferecreandos» Glof Sicutenim corpora lis refeâio fitpercibumamp;potum,it3fubfpeciecibi amp;nbsp;potus (piri-tualem refeâionem Dominus præparauit. Côueniens etiam fuit adfignandum Dominicam pafsionem,utfub duplicifpeciehoc facramentum inftitueretur.Inpafsioneenim fanguinem fuum ef-fudit,amp; fie fanguis eins fuit à corpore feparatus. Oportuit ergo ad Dominicam pafsionem reprefenrandam feorfum proponi panem amp;nbsp;uinum,quæ funt corporis amp;nbsp;fanguinis facramenta.

QVI A ueropanisconfîrmat,uinumuerofanguinem opera-tur incainczhocadcorpus Chrifti, ijludreferturadfangui-

hem. Veram quia amp;nbsp;nos in Chrifto, Sc in nobis Chriftutn manerô oportet,uinum Dominici calicis aqua mifcctur.Teftc enim lohan ne:Aquæmultæ,populimulti. Theo. Primoautemdaturpa-nisjfecundario calix. Prior enim eft in fpiritualibui laboriofus a-dus,uelutipanis,non foliim quiain uultus fudorclaboratur: fed etiam quiadum comeditur,noneRfacilisad glutiendum.Deinde poll labores fequitur exulcatio Diuinæ gratiæ,quæ eft calix.

DiCiTergoeis lESVS: Amen amen dicouobis.nifi mah-ducaueritis carnem filij hominis,amp; biberitis eius fanguine, nonhabebitisuitaminuobis.- Auguft. QjafidicatzQuomodo quidem detur,amp; quis 'nam fit modus manducandi iftum panem, ignoraris:ueruntamen nifi maducaticritis, See. BcdacEt ne cre-deretur illis foils hoc dixiffe, mox generale fententiam intulit,di cens : Qui manducauerit carnem mea, 8c biberit fanguiné meum. Auguft.Et ne iftâ uita intelligentes,de hac re litigaréc, fecutus ad-iunxit:Habetuitâætcrnâ. Hacergono habet, qui iftum carné no mâducar,ncciftû fanguiné bibit. * enim in eius eft corporis un» täte,id eft in Chriftianoru copage membroru,cuius corporis facra mentum fideles communicantes de altar! fumere confueuerunt. Ipfeuero dicendus eftmanducarc corpus,amp; bibere fanguinem Chriftirac per hoc hæretici ac fcbifmatici ab imitate corporis fepa rati,poftunt idem perciperefacramenturn, fed non fibi utile : imo Here etiamnoxium,quo iudicenturgrauius, quam uel tardiusli-berentur.Necilli etiam in perditis ac damnabilibus moribus debent elfe fecuri,qui per uitæiniquitaté ipfam uitæ iufticiam, quae eft Chriftus,deierunt,fine fornicando, fine aliquid^ faciendo. Beda.Dixeratfuperius:Qui manducat meam carné, amp;: bibitmeu fanguinem,habet uitam ætcrnam.Et ut oftenderet,quanta diftam tia fit inter corporalem cibnm Sc potum, amp;nbsp;Ipirituale myftcrium corporis Sc fanguinis fui,3diecit:Caro enim mea uere eft cibus, 8C fanguis mens uereeft potus. Chryfoftomus: Hocautemdicit, ut credant his quæ diâa funt,ut non æftiment ænigma Sc parabo lam effe:fedfci3nt,quoniam omnino oportet manducare corpus Chrifti.Aut uuk dicere, quod uerus cibus eft hie qui animam (al-uac. Auguftinus; Vel aliter,cum cibo acpotu id appetant homines,ut

ne«,utnonefiiriant,neqjfitiant,hocucraciternonprçftat nifiifte cibus amp;nbsp;potus, qui eos à quibus fumitur immortales amp;incorru-ptibiles facit.-id nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfa fanftorum, ubi pax erit amp;nbsp;uniras

plenaatq; perfeäa. Propterea Dominus nofter corpus Scfangui-nem fuum in eis rebus c ommcndauit,quæ ad unum aliquod redi ganturex multis.namq; aliud, feilicet panis,cxmultisgranisin unum conftat:aliud,fcilicetuinum,exmultisacinisconftuit.

Deindeiaoicxponir,quid fit manducare corpus eins, amp;fanguiné eius bibere,dicens:Qui manducat carnem meam,amp; bibit fangui-ncm mcum,in me manet,amp; ego in illo.hoc eft ergo manducare il lam efcam,amp; ilium bibere potum,in Chrifto manere,6c Chriftuni infehabere.At per hoc,qui non manet in Chrifto, amp;nbsp;in quo non manet Chriftu8,proculdubio nec manducat eius carnem,nec bibit eiuslfanguinem,fed magis tantçrci facramentum ad iudicium fibi manducat amp;nbsp;bibit.

EX NICOLAO DE LYRA, SVPER PRIO’ rem ad Corinthios,^uipauloante too annosuixitgt;

NO N'N'E communicatio fanguinis Chrifti eft? Circa quod ftsendnm eft.oubd Euchariftiæ facramentum eftquoddam fpiritU31ent,trimentum;amp;ideo fitfub duplicifpecie, feilicetpo-tUB amp;nbsp;cibi.quia utrumq^requirituradrationemnutrimenti perfc öi.'tamen iftud nutrimentum fpirituale contrario modo le habet ad nutrimentum corporale, quantum ad hoc quod corporale nu-trimentum conuertiturin nutritum.Sed hoc nutrimentum ipiri« tuale conuertit in fe nutritum. Vnde dicit Auguftinus in perfona huiusfacraméti:Cibus fumgrandiumrnonmemutabisin te,fed tu mutaberiî in me; quia huius facramenti perceptie,percipienté incorporât ipfi Chrifto : amp;nbsp;ideo perceptio huius calicis eft comu-nicatio fanguinis Chrifti.

Circa quod fciendum,qubd ficut in uita corporali præeft gene-rario.-fecundbjgeniti nutritio-.fic in uita fpirituali præcedit Baptif mus,qui eft fpiritualis generatio.Etfequitur Euchariftia, quæ eft fpiricualis nutritio.ln generatione uero natural! generans non co iungitnr genito fecundum fubftantiam, fed fecundum uirtutem: in nutritioneuerb cibus coniungittirnutrito fecundum lubftan* tiam . amp;nbsp;fimiliter in uita fpirituali Chriftus in fa^famento baptit mifolum eft fecundum uirtutem : fedinfacramento euchariftiæ, quod

4So nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de’ C O N T R O V E RS I I S

quod eft alimsntum fpirituale,eft fecGdum fubftantiam.contme-tur aucem ibi Chriftus fub fpeciepauis amp;nbsp;uini.Fidelibus eflechoC ribile,Cl camera humanam amp;nbsp;fanguiriem lumerentin propria fpe-cie:amp; neinhdelibus effet deriCibile, amp;nbsp;ut mcritum augmentetut hominumcredentium, quod fubfpeciebus panisamp;uini corpus amp;fanguis Chrifticoncineatur,daturetiam hocfacramentum fub duplici fpecie,fcilieecpanis amp;:uini,utperhocperfeâèfpiritualis refedio defignecur ; amp;nbsp;quia eft meraonale pafsionis Chrifti,in qua fanguisfuit feparatus à corpore, propterquod primo tangi-turinftitutio huius facramenti, quantum ad corpus hue camera: fecundb, quantum ad fanguinem,ibi,fimiliteramp;calicem,amp;c.

Iraq-, quicunq-,manducaueritpanemhunc.)id eft,hocfacramé tum,in quofub fpecie panis continecur uerum corpus Chrifti, amp;nbsp;fub fpecie uini uerus fanguis eius.

Sed uide,quam pukbre Chriftus fub his tantum duabus fpecie bus continetur. Primiim,quiapanis amp;uinum optimum funtnu trimentumtotius hominis .Nam panis nutrit camera , amp;nbsp;uinum tranfic in fanguinemjqui eft fedesanimæ. Secundo, quia eoruni ufusefthomini principaliorSc communior, amp;mundior amp;nbsp;minus faftidiofius habetur. Ideo puritas fpiritualis iefedion.'s opportune periftafignificatur. Tertium, quia oprime figurant pafsione Chrifti.quæ quotidie per hoc facramentum memoratur. Nam pa nis fignificat corpus illud trituratiqmolitum , piftum.in palsione ,decoftum,amp; affumignediuini amorisin camino,id eft aracru-cis . Vinum uero fignificat fanguinem , qui de uua, fcilicet Chrifti corpore,inrorcularicrucis, à cakantibus ludæis expreffuseft. Quarto pulchrè fignificatcorpus Chrifti mjfticumJcilicetEccle-fiam,co]lcÛ3m ex multis fidelibus ,prædeftinatis ad uitam, tan-quampanis amp;nbsp;uinum ex multis granis amp;nbsp;racemis. Cum ergoac cedis,caue ne dubitando uacilles,amp; tanquam cæcus manu tentas innitaris baculo arundino,fcilicet argumentis naruralibus,ratio-nibus humanis quærcndo,quomodo ifta fieri poffunt?ficutquon dam ludæi litig^ant,amp; quidam difcipuli I'candalizati abierut re-trorfum.

R E L I G. P A P I S T I C AË. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*8»

trorfum.Sed fubijce teipfum, amp;captîua mentem tiiam fiib îugo fi dei,quam rantis teftibusroboratamuides.Qiiidenim dubitatio-nis de hoc facramento rcmanet, quod àChrifto tam expreffè tra-ditum,ab Apoftolisprædicatum,àfanäispatribus Orthodoxis toc centenarijs annorum præfiguratum, tantisq-, cercmonijsac prodigijs Scoblèruantij« quafi teftimonijs uides confirmatum? Toile hocfacramcntum deEcclefiajamp;quid eritîn mundo nifi error 8c infidcHtas, Scpopulus Chriftianorum quafi grexporcorum difperfusjamp;idololatriæ dedituSjficut expreffè patet in cæteris in-fidelibus : fed per hocftatEcclefia.roboraturfides, uiret amp;nbsp;uiget Chriftiana religio, amp;nbsp;diuinus cultus» Vndeinquit Chriftus : Ego uobifcum fum ufqj ad confummationem feculi.Matchæi ultimo» Ç^uirt Chrifluscorpuf fuum däre uoluit uelatum.

Poft«tiam notaredebes, quôdficdecuitChriftum, corpus ftiû lielatû nobis darc.Quid enim fides tua ualerct,fi Chriffu'sm propria forma uîGbilis cibi apparerct ? Certè 8c coaâè cum adorarcs, Autquomodo carnalcs oculi tantam gloriam ferre pofferrtf Qui« ùerb nifi infipiensdicat, utcarnem crudam amp;nbsp;hominis cruorem in propria forma fuacomedereamp;bibere debeas ? Recedat ergo omnisdubitatio. Quia ficut olim dîuinitas in utero uirginali lamie,amp; filius Dei fub hümanæ carnis uelaminc uifibilis mundo ap paruit; fieamp;glorificatahumanitas Diuinitati coniunfla,fub forma panis amp;nbsp;uini latet,ut nobis mortalibns competerepo Bct.Ha-ftenus Bonauentura,

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ircittr ante too annoscoîleétaeft.

QV O D facramentum corporisamp;fanguinis Domini debet affumiper modum manducationis8cpotionis. Quinto, principaliter circa facramentum Euchariftiæcôfideranda e11 proprieras affumptionis^Debetenimfumi hoc facramentum per mo-dum manducationis amp;nbsp;potationis. Hoc autem quatuorrationi-bus probo:fcilicet ratione afsimilationis,coniunaionis,reprçfen tatioms5amp;operationis.

Primô rationeafsimilationis fie.Illud facramétum afsimilatur cibo amp;potui4t3 dicitur loh.ô.Caro mea üerè eftcibus, 8c fanguis meus uerè eft potus.Sed uîiilt; cibi amp;potus nôeftut nideatur amp;nbsp;ti gatur, led ut inaiiduvctur amp;nbsp;bioacur; ergo corpus Chrifti amp;nbsp;fan-

guis non debet tantum uideri ucl tangi,fed manducan amp;nbsp;bîbî» Secundo hoc idem probo ratione coniunâionis, fic.’Chriftus inti miusnoRris cordibusdebet uniri,quàm aiiquid aiiud;Sedinre bus fenhbilib. cibus amp;nbsp;potus nobis intimius uniuntur:Ergo,amp;C«

Quod autem cibiis potus nobis intimius uniuntur, he pro-bo. Inter fenGbiies qualitates eft doârina triplex.Quædam enim neq-, coniunguntur,neq; uniuntur nobis,ficut ill œ qualitates quç per medium extrinfecum fentiuntur : ut in uifu præcipuè, auditu amp;nbsp;olfaâu patet.Quædam uetó coniunguntur,non tarnen uniuntur nobis;ficutin raftnpatec.non tangibilium qualitatisimmutant taaum,ncc tarnen ex tangente amp;tado fit Hnum,nififccundâ quid.Quædam autem nobis non folum fpiritualiter uel intentio-naliter amp;nbsp;fenfibiliter coniunguntur.ur patet in fupràdiâis ; fed c-tiam realiter uniuntur, ficut in ci bi s Sc potibus patet. Nam exci-bo Sc comedente fit unum fimpIicitertSc ideo fumptio huius facia, menti congrue fit per modum manducationis Sc potationis,ad o-ftendendum quodinhoc facramento Chriftus nobis coniungi-turuel unitur, SenosChrifto. Tertio, probo hoc idem ratione tepræfentationis. Nam manducatio corporis Chriftirepræfcntat pafsionem Cbrifti,per quam corpus Chrifti attricum uulnera-tum fuit. Quartó,hocidé probo ratione operationis.ficut enim manducatio corporalis ordinaturad robur corporis,ita manduca tiofacramentalisamp;fpiritualis adrobur métis.HçcbcatusThom. 4.fcriptoScn,dift.iX.artic.«,Cor.q.p. Totum,Sc in duobus argu-mencis contra.

Secundo hocidem probo ratione mandati, fic. Quicquid Dens mandatjimplere oportet; require infra præceptum. Sed Chriftus mandauituelpræcepitin facramentocarnemfuam cdere ,8cfan-guinem fuumbibere,drcens loh.d.Nifiraanducaueritis carnem fi lij hominis,Scbiberitiseius fanguinem, nonhabebitisuitam in uobistergo, Scc.

Tertio probo hoc idem ratione modi,quo traditur.Nam hoc fa cramentum à Chrifto tra ditur,a nobis fumitar per modum cibi SC potus.Ita qubd ficutcibus corporalis uitam corporalemfuftétat, augmentât,robor.atuelreftaurac 8c deleiftauita cibus fpiritualis, fcilicethocfacramentum,uicæ fpirituali omnia ifta facirgratiam conferendo.Nam uircutegratis, quam cofert hoc facramentum, anima fpiritualiter reficitur,uel recreatur, delcdatur quodamrno

Vlô,amp;înebrîaturj3ugmentatur,amp;uîtafpiritualisperficîtur,perco iunûioncm mentis ad Deum.

Quarto probo hocidem rationecius,cui mens coniungitur.Nà hoclàcramcntum traditurfub fpeciepanis amp;uini,quæ duo ad ali quid «num rediguntur, quod patet; quia ex multis granis panis conficitur, amp;nbsp;ex multis ractfmis uinum confluit:fic ex multis per-fonis fit unuspopulusChriftianus,amp;hoc uirtutegratiaeunientit infideamp;charirate.

Secundum eft,quódcaufa quare diuifim fanguis à corpore con fecretur,cùm numero no fit diuifuSjduplex eft. Prima eft,propter modum alïumendi : fumitur enim per modum comeftionis amp;nbsp;potationis panis amp;nbsp;uini, quae duo diuifim fumuntur. Secunda eft propter aQum repraefentationis.Nam hocfacramentum reproe fentat pafsionem Chrifti, ut patet fupra. In pafsione autem Chri-fti fanguis à corporcdiuifus fuit, ubifuprà 4- Sen. immediate ar-ticul.4.q t.inlolut.i.argumcntijinfine. Ibidem articul. 4. q. 2. in

Teni jsordo eft communicationis,ubldico duo.-fcilicetquod Chriftus corpus amp;fanguinem fuum infacramento poftcœnam aflumpfiqportea alijs dedit.Primo dico,quód poftquam Chriftus cum dilcipulis cœnauit,corpus fanguinem fuum in facramen* to poftcœnam affumpfit. Hoc autem tripliciter probo, fcilicetau-toritatCjrat'onejfimilitudine.Primo aurhoritate, amp;c. Secundo dico, quód Chriftus primo corpus amp;nbsp;fanguinem fuum in facrame toairumpfir,amp; pofteafumendiim difeipulis dedit.Hoc autem du pliciterprobo,authoritate amp;nbsp;rarionc. Primó authoritate. Nam fupcnllud Leuit. 8.Cuq;defanguineariensimmolati, amp;c. GloE Ificij ficdicirPrimb facerdos amp;nbsp;poftea filij eius fanguine ungeban tur:ut Chriftus in cœna prius corpus amp;nbsp;fanguinem fuum accepit, deinde difeipulis dedit. Secundo hoc idem proboratione.Nam Chriftus primô corpus amp;fanguinem fuum affumpfit in facramen to,nonutipfeeffeótumaliquem confèqueretur,cum non indige-ret:ficutcircumcifionem amp;nbsp;baptifmum Chriftus fufcepir,non ra-tione fuæ necefsitatis, fed ratione noftræ informationis. Vnde quia Chriftus incœpit facere, amp;nbsp;poftea docere, ut dicitur Aâ.i. i-deopriuscorpusßcfanguinem affumpfit,utnobis aftumendie-Xemplfi darct.Etideofi Chriftus affumpfit,qui no indiguit:mul-to magis nos,quiindigemus,debemus alTumcre,

Secundo, Chriftus primo corpus amp;nbsp;fanguinem fuum în cœna fub facramento afïumpfit, rationeconfcrendæ affecurationisuel confolationis.Si enim Dominus fecurius fumit cibum, de quo fet uuspriusguftauiumultomagisfccurius Scauidius feruus fumit cibum, de quoeius Dominus prius guftauit,amp; fan.fecit. Vt ergo nullus turbaretur,ac dicerèt,Quid carné mandiicabo, Sc quid fanguinem bibam.'ficut quidam turbati funt audito hoc uerbo,quan do abierunt retro,ut diciturloh.ô.amp;ficut ludæilitigabant ad in— uiçem dicenreSjQuomodopoteft hic nobis carnem fuamdaread manducandiim?quibus refpondit,Caro mea uerè eft cibus,amp; fan guis meus uerè eli potus.amp;ideo nifimanducaüeritis, amp;c. loh. 6» Vnde utquilibet fineturbatione amp;nbsp;dubitatione fecurius amp;nbsp;aui-dius amp;dcîeaabilius fumeret, ideo ipfe prius afliimpCt, Secun* do ratione negligentiæ,.cum enim quis confcientiam peccati non habet,eo quod in examinatione fui ipfius eft negligens amp;nbsp;remif-fusjtalis peccat.Vndecontrarium docet Apoftoliiti, .Cor.ii. Pro-betautem feîpfum homo, amp;nbsp;fie de pane illo edat, amp;nbsp;de calice bi-bat. Hæc beatus Thom.j.par.fum.q, 8o. artic.4 in folut.5.

Apoftolus tangît duo. Primb diligentem* pTaeparationem, ad qiiam exigitur ftrida examinatio,ibi;Probetautem,amp;c. Ratio hu iuseft.Quiafiadmedicinamcorporalem utiliterrecipiendam ex» gitur præparatio:quanto magis ad fpiritualem,fcilicetad Eueba-riftiam utiliterrecipiendam? Vnde Apoftolus Gai. 6. Probetauté unufquifqj opus fuum,amp;c. Secundo tangitreuerentéfumptio nem,ad quam exigitur intima deuotio,cum fubdit:Et fie de pane illo edat,amp; de calice bibat^amp;c.Vnde Luc. 22, Edad» St bibatii fu. per menfam meam.

Primotangitdiligenrempræparationem,ad quam exigiturfol licitaexaminatiofuijpfiusjibi,Probetautem feipfumhomo, amp;c. Secundô.inauthoritate Apoftoli præmifla, Apoftolus tangithu-ius facramenti reuerentem fufceptionem.ad quam exigitur inti' ma amp;nbsp;inflammatadeuotio,ibi,Ec fie de pane illo edat,ôc de calice bibat.In quo uerbo confiderarepoffumus quatuor. Primo,ne-cefsitatem præcepti,an fit necefle aftumerecorpus Chrifti. Secun do,qualitatemmodi.‘quiamanduGandoamp;bibendo alTumimu». Teitiô,proprietatem cibi:quiafubfpeeiepanis amp;nbsp;uinr. amp;nbsp;quare.

R B L I G. P A P I S T I C AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2«$:

Quartî», utilitärem commodijfciiicec quodbona alTumptioneliu iutfacramenti confequimun

QV I enimuerèpauperesamp;humilesfpiritu funtjillifcmper humilia amp;nbsp;exigua fapiun^dc quibus Dominus loquens aie: Conntcortibi pater Domine cœli amp;terræ,quia abfcondiftihæc à fapientibus amp;prudentibus,amp;reuelafti eaparuuliszideftjiumili# bus. Iraq; pr«cellentifsimum hocDeiopus,hancq;ineffabileme-iufdcm amp;nbsp;profundifsimam bumilitatemjquod tam fponte tamqi hilariterfub humili amp;nbsp;craflafpccicpanis amp;uini fcipfum nobis in ftarcibi corporalis ger os fumendum tribuitjOCulisinrerioribus, rational! afpeâujamp; magna cum dileôiione amp;nbsp;laude intueri debe-mus.Quareenim tali modo fe nobrs lumendum præbueritjea po tifsimùm ratio eft, ut fefe nobis tam intimé cum omni bonitate fuaimprimere, atqjeffundereinnos, fîmulq;nobis unite deßde-ret,ultra quàmfenlibuscapi pofsiuPotcratillequidem,fi uoluif-fetjfublimioriacfubtiliorimodofenobis relinqucre,cum ingen-ti uidelicet fplendore Sc claritate.quam ob caufam fanâa Etckßa hanedieminftituitjin qua illiuscelcbrior memoria habeaturtfi-mulq; ßdeles omnes tota uirtute cunAisq^fenßbus fuis ftupen» dum hoc amp;nbsp;admirabile diüinæ largitatis opus,ingenti cumgrati-tudine,laude amp;amore, etiamfupràquàmhumanafinatinnrmi-tas,attendant,animoq-, reuoluant.ltaq; amp;nbsp;nos uideamus,quid dc hoctanto lacramcntoipfe Dominus dicauCaro meajinquit, uerè eftcibus,amp; fanguis meus uerè eft potusgt; fane quicunqj hoc lacra-mentum extrinlècus tantum ut panem afpiciût, amp;nbsp;uinum,haudgt; quaquam fciHnt,neqjguftu interno percipiunt fruâus præclarif-fimosjamp;ineffabilemdulcedinem in hoceodemfacramentolaten tia.Enimuerbcibus quicunq; corporcus,quo pronaturæ fu tien ta tione homines utuntur,uiliseftinleipfo, Si (ut ita dicam ) mor-tuuszin hominis autem mutatus fubllantiamjuitampercipitjft-mulq; nobilitatur in ipfo . Hic uero cibus non modó uiuit, fed eft ipfa uir$ effentia.Et quicunq; ipfum dignè percipiunt,perennitcr uiuunt,ficutipfe Dominus aperte teftatur dicenszQui manducat incamcarnem,Sibibitmeum fanguinem, habet uicam æternam, Quodiamcft cuni dixiflltmulti ex difcipulis eins audienres dixe

runt,Dimi8 eft hic fermOjSc quis poteft cum audire ? Gc fctrôabie runt.amp;noniamcGilloambulabanc. Tcrtium cft,quód egonic ille fe mihi uniuit.Plane charifsimi, quando Gdelis anima fa cratifsimum corpus Chcifti percepit, amp;c fanguiné, eademq; in fui cordis altaricœlefti patri obtulit,amp;confcientia amp;nbsp;anima illiusi peccatorummaculis abluitur amp;cmundatur. Sicutin ApocalypG fua Iohannes aitcLauerunt ftolas fuas,amp; candidas eas fecerunt in fanguineagniuitalis lESV CHRISTI, cunaisutiqjdiebusui-tæfuæ.Ipfcnamq;amabile pignuseft, per quod anima ab uniuei fis debitorum fuorum uinculis redimitur,amp; ignis confumens per præfentiam fuam omnes animæ maculas.

QV A R T O’ dcmum trahit anima Deus excellentifsimo pre cioG corporis fui dono,in quo nimirum carnem illius in cibum,amp; facratifsimum fanguinem in potum accipimus. Ad cuius pcrceptionemipfe noshortatur, dicens: Comediteamici, 8C bibite, amp;nbsp;inebriamini charifsimi, quo uidelicet omnis moleftias obliuifcamini. Tertins Euchariftiæfruâus eft.animæ I'upra oui ria quæ Deus non eft eleuaiio. Ipfc namq; Deus anima fupra ont nem omninotamcorporalem quàm fpiritualem ddeftationêfu-ftolIit,Atqjin diuinitatis fuæduîcedinem.quæ omnéin ipfacrea* curatum deleâationem extinguit.

STVP E ND A fupernæ munera largitatis.ad repararionem ge neris humani eidem impenfa,ipfum fiio redemprori magnifi co obligantinimmenfum.Unigenitus fiquidem Dei fili’js,fubftâ' tianoftræ mortalitatisaffumptajUt nos à diaboiica ferai tute redi-meret,amp;: priftinae rcftitueret libertati,ac tandem ad cceleftem per-duccret hærcdicatem, femetipfum in aracrucis, in redemptionis humanæprcciumimmoiauit.Vtautem tanti munerisin nobisiu gismaneretmemoria,acpro nobis,quiquotid(e}abimur,Chri» fins quotidiemyfticcimmolaretur,corpus fnum in cibum, amp;nbsp;fan guinem fuumin potum,in Euchariftiæ facramento fidelibus de-xcliquic, Cuius ineffabilii al titudo humanæ indaginifubijci non dedigna-

dedîgnâtnr. propter quod deillo fummo Sc excellcntifsimo facra mento cum omni timoré amp;nbsp;modeflia eft loquendu:quiacirca nul lumfacramentu eft error periculofior,necinquifitiolaboriofior, necinuentio fruâuoftor.

LAVRENTII IVSTÏNIANI PATRIARCH AB Veneti,exlibrodeagone Chriili,cap.^.uixithic ante ifo annos,

nunc anima mea,expergifcimini amp;nbsp;uo« amatores ueri amp;nbsp;inconcufsi boni, atq; totacordisintentio-ne confiderate,quam dulciter,quam humiliterjquantoq; dileftio nisaffeftuDominus lESVS adhucpafsibilis,impafsibiliterfci-pfum tribuit inifacramenturnjSc efficitur cibus hominum Dominus ac conditor angelorum.Completur plané nunc,quod ore pro phetico fucrat denunciatum:Panem cœlideditcis,panemange-lorum manducauithomo. Singuli difcumbentium eundem acci-pjuntcorporiscibum,idemq; fanguinis poculum,amp;(quodmira-bile eft ) fuo non fe denegat proditori,quern fciebat iam aduerfus feleuaftecalcaneum,fuiq,-Domini perditionem qiiærere.VnoPe» trus amp;nbsp;ludas ccelefti pafcuntur alimento;aliter tamen.nam ad me ritum amp;perfeâum Petrus,proditoruero manducatadruinaatq; interitum. Profumentium difpofitione cibus hie difpares ctiam operaturcffeâus.Quemenimreperit mundum amp;iuftnjampliu8 mundat atq; fanftificanquem autem fordefeentem inuenit,amp; im inundum,detcriorem facit,quoniam fanfta amp;immaculatainiqui tatibus pollutus præfumpfit fumere facraméta.Suis namq;dc me pris,non Dei uoluntate,malua malefumcns,efficiturpeior.in remedium quipp« human« infirmitatis,fidei meritum, folatiuma-mantiunijSc charitatis augmentum,hoc fuum uerbi dementia in Rituic facramentum. Noli tu ergo ludam imitari,noli Dominum tuiim atq; teipfum uenundare in peccatum : noli ita de Dei boni-täte præfumere,utdc te præfumédo cadas atq^intereas.Quod or-dinatum eft fanâèjfanflificatus accipe,ut fanûificeris adhuc.Nun quam qualisfis obliuifcaris,ne tuæinfirmitatis elatacordis cerui cediuina fufcipias.Optimum etenim fufeeptionis remediu mentis humilitatem fore,non dubites.

uicîn gremio.uerifsimèinhocfacramentopercipimusunpropriâ quidem naturajfed fub alia fpecie,non autem abfqj maximo fapie tiæ tuæ myfterio.Qiiis hominum non expauefccret, Humana car-nem,enisq; cruorem manducarc amp;nbsp;bibere, Sc ponfsimùm Dei 8C Domini fui,innocentis amp;nbsp;fanâi ? Huiufmodi efcam mortaliû per-horrefcit natura.Dedit igitur ipfe Dominus carné fuam 8i fangui-nem fubeifdem fpeciebus^quas humanus appétit guftus. Atq;co ficiuntur ex muitis/quatenus non folum facramentum, fed amp;nbsp;reJ facramenti ibidem figurata nofcatur,quæ eft corpus Chrifti myfti cumjexfidcliumnumerofitatecompaftû.Ibi namqjeftfacramcn turn tantum, fpecies uidelicet uifibilesatq; palpabiles. Eft amp;nbsp;res tantum,corpus fcilicet myfticum.quodeftprædeftinatorum Ec-clefia,quæ ad corpus Chrifti pertinet.Verùm (acramentum Screm facramenti dixerim elfe uerum corpus Chrifti,natum ex uirgine, quodfumimus ad faluté : fi tarnen pertinemus ad illud, fumut^; membraipfius,fenfificata amp;nbsp;ucgetata à fpiritu eins.Opportune i-giturfatis fub panis amp;nbsp;uinifpecieaccipimut facramentum hoc,St remipf3m,ideftcorpus Chrifti,ut méritaaggregenturfidei, quæ argumentum eft non apparentium.Videt qui fumit aliquid, amp;nbsp;a-lius crediqquo nil excellentius, nihil elfepoteft maius. IntuetuC înquam uifibiles fpecies panis amp;nbsp;uini,8lt; fub ipfis inuifibilem credit Deurn, quod corpus fuum nedum in folatium amp;nbsp;præfidiû pe-regrinationis noftræ exhibuit,uetùm etiam in cibum,preciû, prte miumq;.Cibum utiq;, in facramento : precium, in cruce:amp; in cœ-Io,præmium.O'incffabilisdlgnatio conditoris,ôftuporindici— bilis charitatis. Qui s non contremifcat, quis non cum exulratio-nemireturjfubaccidentibusmodici panis iScuini fideles Deum amp;hominemmanducareamp;fumere? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;♦

OCT AV o' quæfitur, titrum utraq; Harum fpecierum fit de integritate facramenti? Refp.In hocfacramétofuntduo, fcilicet efficaciaamp;fignantia. Primapropofirio;Inqualibetharum fpecierum per fe,etiam remota alia,eft totum {acTamcntum,quan turn ad efficaciam rquia fub fpecie panis continetur languis cum corpore,amp; fub fpecieuini continetur corpus cum fanguine. Se-cunda propoficio; Vtraqj Harum fpecierum coniunftim requiri tac ad in-

ad întegritatem iftius facramentî, quantum ad fignificaniia : quia iniftisfpeciebus fignaturibi Chriftus,uteftreficiens fideles luos facramentalitcr:fed perfeûarefeftiononpoteft efleinfolopotu, necin folo cibo,fed requiritur uterq;.ideo quantum ad fignifican tiam,requiritur utraqj illarû Ipccierum. Notandum,quôd mâ-ducarciftudfacramentum,fpiritualitereft recognofcere amp;nbsp;affici circa eius pafsionem, quæ fuit in multiplici affliftione corporis,, amp;nbsp;elFuGone fanguinis, in quo manifeftatur imméfa Dei charitas, amp;nbsp;in hacanima pcrfeaè reficitur amp;nbsp;deleûatur.

Nonb quæritur,utrum aqua fit de integritate fàcraméti Eucha-rîftiæ. Notandum,quôd quatuorfunt de integritate huius facra-menti:fcilicet materia, amp;nbsp;eft duplex: quædam eft materia ex qua confecraturcorpusChrifti,amp;eftpanistriticeus:alia eft materia, ex qua conficiturôc confecratur fanguisChrifti,amp;eftuinum de uite.HaâenusilIe.

lUquot; Memorabile quoq; eft diâum recentifsimî fcriptoris Gabrîe lis Biel,qui dicitdiberum fuifle difputarc de communione fub u— traq; fpecie.inutramq; partem,ufqjad Conftantienfc concilium. Verùm poftea non item.

Nec folum fcriptores Papiftarum recentifsimî probant ac tuen turcommunionem fub utraq; fpecie : fed etiam ipforumproprij Milfaleslibrijquibusufqjinhodiernam diem utuntur, habentin canone precationem,facienrem mcntionem laicorum commu-nionis fub utraq; fpecie, cuius hæc funtucrba: Vt quotquot ex hacaltaris participatione facrofanûum filij corpus amp;fanguinem fumpferimus,omni benediftioni cœleftiamp;gratia replcamur. Vbi clarè indicat facrificus,non tantum fe facrificantem, fed amp;nbsp;a-los fccum etiam fanguinem fumpturos.

In ueteribus porro Miffalibus multo plura talîa difla in canone reperiuntur:quorum ego plura uidi,amp; non pauca ex illis diäis in quadam Epiftola de canone edidi.

Hufsius in quodam traftatulo de communione fub utraq; fpe* cie,hæc uerba ex ueteri MilTarum canone citat.Communicans a-lios dicat: Perceptio corporis Domini noftri lESV CHRISTI profit animæ Sccorporituo in uitam æternam : Sanguis Domini noftri lESV CHRISTI proficiat tibi in remifsiö'nem omnium peccatorum tuorum ad uitam æternam.

tur/itægrotantibusnon tantum de corpore,fed amp;nbsp;de calice Domini detur.Qùorum aliqua,fi opus effet,exhiberi poffent. Extac etiam cantio non ita uetus,quod ex ftylo apparet.fed tarnen reçe-ptain Ecclefia,quæ integram communionem probat. Haeccnim eius uerba funt: Dédit fragilibus corporis ferculum,dédit amp;nbsp;tri ftibus fanguinis poculum, dices : Accipite quod trado uafculum, Omnes ex eo bibite. Sic facrificium iftud inftituit,cuius officium committi uoluir,folispresbyteris,quibus fie congruit,ut fumant, amp;dentc££teris.

Deniq; reperiuntur 8c calices plurimi, tû alibi pafsim per Ger-maniam,tum etiam Ratisbonæ,cum fiftuljs,quibusnon ita dudû ad diftributionem fanguinis Domini ufi funt. Quare exinnume-ris indicijsacreftimonijs probari poteft,communionemfubu-traq; fpecie proxi mis temporibus adhuc ih ufiifuifle. Sed dchac re audiamus unam hiftoriam uel maxime feitu dignâ, quam Siel' danus libro nono recenfet,

EX NONO LIBRO SLEIDANÏ RELATIO HcUgii cardimhs.de regis Gaüiarum fententicsac fermone in ar-tiado cemmunionis fub utfa^j /^ecie.

De cœna Domini integra percipîenda, uel (quod aiunt)fub utraq;fpecie,fermoi-iemfuiffe RégicumCleméte Vil, Spe rare etiam ab hoc impetrari poffe pontifice,ut faûo decreto liberu permittat ufum eius rei pro cuiufq-,c5fcientia.Regéhocpræterca dicere,patrfi memoria diftributii fuiffe per Galliâ quibusiibet integra cœnâ.mon quidé in medio templo,fed in facellis,hocilium à nonnullis accepiffe grandi æîata,qui ritû iftum in Gallijs fuiffe cq firmant amecentu amp;nbsp;uiginti annos.Deinde GaUiæ regibus admi-niftrari totam.amp;cum interdifputandûTheologis hocipfum Rex obiecit,illos refpondere, unûos effe- reges æquè ac facerdotes : Scripturâloqurde facerdotio Regati.quodaûtRcgibusliceat,nô ité effepermittendû alijs. In precationibusetiâillis quotidianis, amp;familiarib.ordinifaeerdotô,3gnofcere Regé,multa poffe refcca rî,qu3edâ etiâ effe prorfus tolléda. Clemétéquoq; VU eius rei cu râ demâdaffe cardinali Cruceio Hifpano, cui’ nûc extat liber,qué Theologi Parifienfes ut hçrcticu dânarintmâ effe genus honiini^ q,nó modo Germanos ut impios5amp; malefentiéces de Religice co demnenr,fed ipfos quoq; cardinales atq; Poncificé,fi rcs ita ferat.

PRIM VH uctfaturcircaconftitutioneshumanasiquç dum dî fpenfationibuspecuniarijs Romæ redimuntiir,omnéini-quitaccm procreant,amp; hos ærenoftro priiianc.

n DePapalibusCommiflàrijSjGermaniamaggrauantibus. ■ Quàm inique Monafteria quædam ab Epiicoporum iurifdî-âioneeximantur.

Beneficia multorum,uel Romæ,uelinitineremoricntîum,no fatis rite Curtifanis conferri.

n6 Quaimpoftura beneficiati Romæ à Curialibus inquietentur. Quomodo prætcxtu familiaritatis Papalis,multorum benefi-ciorum impugnetur collâtio.

t8 Quibus inflruéti dolis Curtifani, bénéficiâtes in propria perfo na ad nrbem uocent.

2i De ecclefiafticis bcneficijs curatis amp;non curatis in genere, quàm indignis conferanturRomæ.

iz Quibusnexibus ArchieptfcopiacEpifcopi,àfuisCapitiiIisin conferendis beneficijsaftringantur.

î4 De prælaturarum cómendii.amp;incorporationibus Romanis, 2^ Collegiacaseccleßasjnobilibus folumfundaras,obpecuniani infîmis hominibus confcrri.

4î Quomodo laicaquædam bona Epifeopi cum fuis,ditioniec-cleGaHicæ fubdi uelint.

44 De conGrmationibus beneGciorum non neceffarijs, 4$ Quæonera patianturhi,quilaicoshabentcollatores.

Qu,omodo fibi Epifcopi prælati quafdam oblationes iniu-«• ftèuendicentjicetnon fine fruge.

^1; Dequibufdâ ineptifsimis Archipresbyterotum Officialibua, •^6 Quàm inique laici ad uetitG ecclefiafticorûtrahûturtribunal. LaicoSjOb debitam pecuniam ad ecclefiafticos iudices no elfe trahendos.

ç8 Vtlaici grauibuaoneranturdatnnisin petendis mifsioniim li terisjid eft Lofs brycfF.

60 Deuarijsjillicitis,amp;inutilibus prophanarücaufaruexpenfis. Quomodo nouæ per uiolentiam inftiruantur decimarum prae Rationes.

iz Alius modus non ferendus,quo multi iniuftè adccclefiafticû tribunal trahuntur.

Vtnonnullæecclefiafticorum iudiciorum reformationes prae tentæjciuilimagiftratui perniciemadferant.

6p DeUiicitointereire,quodindiceseccleliaUicicxiaftatis matri moniorum caufis petunt.

■jz Quomodo ecclefiaftici indices ferre refpuunt, quod fcculares perpeticoguntur.

74 Quàminiquc,peccatoresduplici pcenaabecclefiafticispuni-antur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

91 Quomodo Epifcopi fibi pécuniasuenencurexfacerdotum co Cubinatu Scofficiatione.

G E R M A N I C AB N A T I Q N I S-perfuadetur, ut fuos defraudenthærédes, per Euangelium.-Munus quodcunq; ex me, tibi proderit, ôcc.Matth.iç.

?4 QS’busmedijsordines Mendicantium ingentem pccuniam ad urbem transferunt Romam.

^6 Qnomodo Vicecomitesinepti,ineptifsimos créentNotarios. p7 Quanta iniuria fit in iurepatronatus,

p8 Vt omnes Monachi,Beguttæ,8c Begardi,fecuîaribus in bonis fuccedant,fed non contra.

PP Qnomodo Papa,Archiepifcopi,Epifcopi,acreliqui prælati,ex iftorum grauaminum publicatione in nullo fe emendarût. »00 Milita alia lupereffefatetur.

FINIS TABVLAE G R A V A M I N V RR A T Qy g utinam non ejpntt peruniuerfum in centupla plurd,qtl4in bie perfaert Rom. imper i/ principes fec»!ares euumerantnr.

RII PRINCIPVAI AC PKOCEKVH GRAVAI mina Centugt;m,(j^H'iS adi^erjùs[èdem Tlomanam actotum Eccle paßicmn orâmem, Oratori Tontißcuptn^itatis y in Comittji (permdnorum Trincßum ISlorimberga, ^^nnoy^c^

O s T Q V A M relatîo per Oratoré fanâitatîs Pon tificiæ, Comitijiprædiâis coram maieftatis Cæfa-reælocum tenente,Eleâoribus,cæterisqjPrincipi-bus,aclmperij Statibus, ibidem congregatis, habita,acBreiie(quoduocant)apoftolicumeiufdemRo mani Pont, in confultationem forent dedufta,defuperqj refpon-fio confulta amp;nbsp;conckifa.ac eidem Oratori amp;nbsp;Legato Pontificio,in fcriptis,nomine totius Romani Imperij tradita,faftaq; eflef.fortè inter alia mentio non infrequens,grauaminum atq; onerum Ro' mani Imperij Procerum,quibus iniquius quàm par fit,ab Rom.ec clefiæclero premerenturrplacuit Principibus accæteris Imperij ordinibus,hæcipfa quæ contra ecclefiæ Romanæ Primores, fe in medium adduûuro» polliciti crant grauamina paulo altius à Prin cipibus,figillatimperclafles,amp; quàm potuit maxime per ordi-nem digefta, repetere, recenfereq; : acita deferipta fufius Legato Romanojferendâfecum trans Alpes,darenogareq; hune,ut apud federn Apoftolicam curare uelit, quatenus onera hæc,n5 ferenda Germanis,è medio tollere,emendareq; fanftitas fua non dedigne tur.Q,ucmadmodumprædiftahæc in refponfione fupramemora ta,omnialatiuscontinentur.Itaq; per compendium, ut fequitur, Germanicæ nationis onera hæc iufto grauiora, digefta, ac Orato ri Pontificio,qui fe nomine fanâifsimi Rom. præfulis, ita fincerè ac Chriftianèobtulêrat,traditâfunt,quofæpe diäus Orator ac Le gatus Pontificiusjhæc inde fanditati legatis referre,ac apud eun-dem pro Germanis principibus amp;nbsp;proccribus,totius Imperij Romani otdinibus,interpellate pofsit.

Gravamina sedis apostolicae, non ferenda Germaniaac prim um de Difpenfationibut jtreredemptK. ».

INTER rcliqua onera.ucl illud minimcpoftremo loco eftcol-locandu ni,quód conltitutionibus hiimanis muita prohibétur, imperanturitemmiika,quænullodiuinopræccpto uelinterdi-Äaluntjuel imperata.Quod genus font, matnmoniorum tam in-luiwera excogitata obHacula,ex affiniratis.publicæ honeftatis co gnatione,fpiTitnal),lcgaliq;,amp;confanguinïtatis,tammultisgradi bus origincm trahentia.Ctboróitem ulus interdiélus, quos Deus tarnen ad hominis rtccelsiratem creauit, ac cumgratiarum adlio-ne promiicuc iumcndo» Apollolus docuit.Hæcnimirum jatque bis fimiles complurei. humanæ conftitutiones,eo ufq;liganthomines,donee pecunia bbi harumlegum gratiam aftaruétibus im-petrentjUt ita pecunia faciat diuitibus licitum,quod tenuibusgra tis fit prohibitum, llliciiisq-jhis legumacconftitutionum huma-narum reticulis, non niodó magna nummorum copia a Germa« nis expi kata, è Germania 8c trans Alpes latatfed maxima inter te que Chrillianos orra iniqui tas,plura offendicula,fimultates, du tenues hil'te îàqueis uidentfeillaqueari, non ob aliud, nifi quod fpinas EuangeiJtas (ita eniu. Chrilhis diuitias no feme! appellatj non polsideant.

Pari modo agitur ctiam cumcclebrandis nuptiarum folenni,-bus,à dominicaSeptuagefima.quacâtaturin ecclefia, Circûdede runt mc,amp;c.fub quadragefimæ ufqjinitium.quo tempere ab ec-clefiæ Roman«primoribuj undiq; nuptiaseelebrari interdÜflum eil : quum tarne interim amp;nbsp;ab ecciefiafticis 8i à fccularibus pafsim fine diferimine publice.gcnicliter uiuatur. Sed ita demum inter-didum illud procedit, fi gratis hoc Facere quis intendat. Qubd fi nummi IpcsrcfuHeritjiam qood primum cratprohibitumjmpii-rcacliberc Facere licet. Ell eni.'.i 8^ hoc graue Germanorum cru-menis reticulum, quoextrahuntur nummi; Nec minus interim grauamé, quöd pauperis diuitisqjlongè diuetfainrelaxandii. his conllitutionibus fit conditio.

Illud importabile iam oüm incrcbuit Romanarum i'ndulgen— tlarum onus^quandofubperionapictatis, quum auebafilica' Ro

manas c5nruere,autprofeâioncmin Turcas parare pollicîti font Romani Pontifices,omnem à fimplicibus,nimiumq; credulis Ger manis exuxerunt pecuniarum medullam.Et quod longe maioris eft faciendum,per has impoftiiras,ac eariim conduâicios præco-nes amp;prædicatores, profligata eft Germana Chriftianorû pietas, dum qui exrrudere uoiebanc uenales fuas huilas, laudes fuis mer cibus occinebant miras amp;nbsp;inauditas,condonari per emptitias bas condonationes,nedum noxas præteritas,auc futuras uiuentium, fed Scdefunâorum uita,exiftentiumin purgatorio(quoduocanC cancores illi indulgentiarum ) ignis, modo numeraretur aliquid, modb tinniacdextera.Atq; his merciumnundinationibus,fimul amp;nbsp;fpoliaca eft ære Germania, Si Chrifti pictas extinäa, quand» quilibet pro precij quod in bas merccs expenderat,modo,peccan di impunitatem fibi poîlicebatur.Hinc ftupra,inceftus, adulteria, periuria,homicidia,furta,rapinæ, fœnora, ac cota malorum lern at femel originem fibi traxerüt. Quod enim malorum amplius iam horrebuntmortales,qu3ndofibipeccandilicentiam ac impuni ta. tem,nedum in uita,fed amp;nbsp;poft ©bitura,ærejicetimmodicojcom-parari polTe à nundinationihus illis îndulgentiarÿs,femel pcrfua-fum habent ? maxime German!, quibus per hos ueræ pietatis fii-coSjfub religionis perfona nihil non perfuaderi difficile eft?ut in-genio plané adpiecacemcredulo eftGermania»

Etlicet indulgentiæhæ non femel in hoc ad Germanos minas fint,quaGex corrafaearum uenditione pecunia, fideles côtra Bar baros effent tutandi ac defendendi; euentu camen compertu habent Germani, pecuniam banc non in rem fidci, aut alioqoi Rei-publ. Chriftianæ neceflariam, fed in propin quota luxum ac ftible îiandamfamiliamipforô elle uerfam,quo uno binahæcnatafunc perquàm maximaincomoda, quodamp; offendiculaorta funtfini' plicibiw; amp;nbsp;quodmineGermani rôties fentienccs lufarrv fidem, quum uerè iamrespoftular, ut contraTurcas inftituaturexpedi-tiobellica,nullisrationibus perfuaderi fe patiuntur,uteredant: quod res ipfa ferènotorium facit,ira fcilicct inftare ceruicibus no ft ri s crudeles Turcas: fufpicantes femper, prinribus fimile quip-piam agi.Quac una ratio eft, ut tara ægrè manus côtra Turcas iurt gant, Quantorum ergo malorum Si in rebus teporalibus acChri-lUfidelium conRientijs,caufæ fuerint Romane indulgentie, fan* ûitas

G E R M A N I C AE N A T I O N î S« 2?? ftita« Apoftolica pro rublimirate captus fui, exigua opera uclin-de,h non exre ul!aalia,conieâura confequi potetir.

PrætereaPapalis fanâitas,cæteriq; Epircopî,aceccîef)æRorna ijæcolumns,cafiis aliquot iiiæ tantum abrolutioiii reliquesfece iunt:quorum Gunum autalterum commiferis.iam autnumeran-dum,autabfo!utionetibi carendum eftmempequod in hocrefec-iiatiGnt,utucIindc nummorum aliquid cisaccrefcat.QuodcX eo conijeere licet, qubd in cafibus etiam quantumuis pro tempore honeftisautneceiïarijs.nnquam tamé, niGnumereturaliquid, difpenfanLAtfinihi) actuleris,numcrauerisue,indilpenfatuspcr-petuo maneas oportet,

Verùrn,G qtiîsunde numeret habeat,iamnedumpræfentesln dulgentur harum conftitutionum tranfgreîsioncs: fed amp;in futurum impunè, ut eas ipfasrranigredi liceat, iodulco permirtjtur. Quo fit,utanfam indeaccipiant ij cum quibusitadilpenfatûeft, peic andi,bomieidia,adultcria,8i: Gmiliaflagitia pcrpetrâdi.quan do quilibcc ex facerdotum vulgo,abfolutionem empticiam uirtu te induit! his impertiri poteft. Qiiae maiorum feges tota exhabciî di libidine,auiiq'jiacra fame,qua nuncEccleßallicorumnonnuI-11 mueic cxcrucianrur,originem ducit.

Eft amp;nbsp;aliud indulgentijs uendendis addiâû hominum genus, quos Stationarios uulgo uocant.hi riifticorum plerunq; abutun-turGmplicitate.dumomncs uicos,uilla8,pagos,angiportus,ofn'-niaq; peragrant caftella amp;oppidula: prædicantesfanfticuiufpiâ, Valentini puta, Huperti, Cornelij, AnaftaGjue fanâimoniam : ac quantum ad rem familiärem addat,Gquotannis hunçuelillum munufeulo aliquo , quod cis Srationarijs feilicet in commodura cedatjdemulccas. ïnfcribentcsqj dehinc Gmplices, fub fanâi ali-€uiusnumenactutc!am,prômiiccntesq;,uthocautaltero morbo rum gencre uacaturus Gt,qui cis annuum cenfum penderit. Qyæ omniain hoc excogitatafunt,ut Gmplices illiaduiuum ufq;cxu-gantur. Nam primùm hoc negocium à fanöo Antonio cœptum, in innumeratamorborumgenera dehincfueuitdiduci,ita iituix fuperGt morbus nunc aliquis,cui Stationarij non amp;nbsp;peculiaré fan ûum,tanquâ tabeinæ uel ncgociationi præpofuerint.Procefsitq;

eó ufq; eius mali ferpigo,ut pauperum ac fimplicium illoru, QuÇ ftuarij ac Stationari) prçdicacores, fanguinem uorent amp;nbsp;medulla: dumq^ illi una cum liberis fuis neceûarijs fpoliantur,in delicijs SC luxu plus quam Sybaritico degunt Stationarrj.Quæ res amp;nbsp;in pri-mispræfentem ûbi fanâitatis Apoftolicae medicinam poHulare uideturjquo interdiceretur epifcopis,cæterisq; eccleßs primati-bus,ac eorum uicarijs, ne pro legationis feu funâionis huius ad-mifsione quidpiam pofthacacciperent precij,nedeeasomnino tolerarent amplius,aut quantum pereosftaretpatcrentur.

Necminus amp;inhocaReligiofis grauanturprophani, maxime pauperes, quibus res eft angufta domi. Nempe qubd mendicicas ordinum Mendicantium.nihilin rure, neqjin urbe finit non pera gratum,dum à terminis,quos peruaganturjTerminarijdicuntur. Quas quidem peruagationes contra ordinis eorum ftatuta, neq; etiam adnecefsitatem,per auariciam infaciabilem adinuenerunt. Ita enim fit,utcum in oppidulo, aliquando non admodum celc-brijfed perexiguo,duo,triajaut eo amplius illorum fint conuenti cula,inquç J omnequicquid cleemofynç undique difquitipo-teft,confertur,dum tameninterim morbo autfenio confeftieines uelincolç, qui per çtatemexiaboribus amp;nbsp;fudoribusfuis, u— nà cum uxohbus amp;nbsp;liberis honeftè uiscrant,egeant, fame amp;nbsp;inc-dia perenndum neceiïe habeanu

Iraq; rogantfanaitat:mApoftolic?.m,Imperij Principes,cçtc-riq; ftatu8,quatenus fandlitas fua,paterno animiaffeâu olFendi-cula Scgrauaminahçc Indulgentiarum, difpenfationum, Statio-nariorum,Tcrminariorumq-, è medio tollere.-atq^ita negociu tem perareuelit,ne liberras Chriftiana,feruitute humanarum eonfti. tutionum penitus extinguatur, illaqueenturq;confcientiç Chri-ftifidelium,mandatis homir.um,quibus nullum eft peccatum ma ius quàmnummiscarerc. Non ultra enim quicquam prohibent, quàmfi gratis contrauenirequisuelit:amp;dilpenfant illico quod prohibuerant.numerata fcilicet pecunia ampliore.Verùm, quôd ßncerius cum fidelibus Chrifti,tanquam cum fuis ouibus agatur: inftruanturq; potins ad pietatem amp;nbsp;charitatem mutua, ex iufsio-ne Chrifti,quàm ad obferuationem cuiufuis traditionis humanç, formidinepœnae.Acfi errareeas aliquando labiq,’contigerit,mo neantur,ôcfubleuen£urpotiusfraternc,quàmitaferuiliterac dure tra-

GERMANIC AE N ATI O Nlî. 301 rè «ââcntur.Quo omnibus paulo norius fiat.paftorem cupere po tiu8,amp; quærere falutem ouium, quàmpriuara compendia, ac ea-tumlanam.

Qttdm inique cau/fie (»rophan^ in prima inflantia ad Romanum tribu^ naliudiciariumtrahantur, p.

Quum nedum iuris rationed amp;nbsp;rei ipfa feries poüulet, ut diftin ôæfintiurifdiaionumlimiteSjamp;utquilibetOrdinariusluisfitfi nibuscontentus,alterumq;in cxercendaiurifdiélione non diftur bet:minimè tarnen Pontifices Romani pro tempore cxiftentes,ç-quitatem hanc communem confiderarunt,fcd negleûa hac,ad pe tionem perfonarum ecclefiaftic3rum,Iaicos non rarb in caufsis e-tiam prophanisjputa hæreditatum,aut pignorum,amp; in prima qui dem inßantia, coram fe Romam citari, ac in ins uocari fecerunt. Quæ res nedum ita(ut prædiâum eft)in ius uocatis, fed amp;nbsp;totius Romani Imperij ordinibus cedit in iaäuram,perniciem,contcm ptum,ac iurifdidionis dehoneftationem.diminutionemq;.

Item,cum Romae quifpiam etiam laicus,interpofitoiuramento aflcritjfenonfperareiufticiam apudiudicem competente in Germania aflequi polfie, protinus ad tale iuramcntum admittitur, ac citatio ei contra partem aduerfam dccernitur.Sicq;procefl'u$aiu dice ordinario ex Germania Romam,nec iudiceinterpellato, ncc parte aduerfa mûnit3,protrahitur:indeiuramentiprætextu, nec fori dcclinatio,necunaadmiititurprobatio, etiam fiplanedoceri poflet authorem ilium peieraffe. (^æres fi altius radices ageret, nec principijs rcfifteretur,omncstandem caufæ ad Romanæ Cu-riæ tribunal dcuoluerenturjordinari/q, uniuerfifua priuarentur iurifdidione.Quod no folum contra omncm iufticiam,fed etiam intolerabile Foret.

EapropterfacriRomaniImperij flatusfanQitatem Apoflolicä rogitant, ut prædiâum onus in Romana Curia pofthac non tolerate uelinfed curare.ut dehinc nemo uel ecclefiafticus, uel feeula-ris,ob caufam prophanam,in prima inftantia,Romam in ius uoce tunfcdperfonas amp;nbsp;caufæ bæ ordinario iudicijcui immediate fub-iacenr,relinquatur :uicraq,hoc,ampliuscontra æquitatem non grauentur.

JOÎ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G R A V A J.ï I N A G E N T V H

âtteniuturîunfdiâio,genus,quos Conferuatores uiilgo uocant! cos epifcopijcæceriq; ecclefiseprincipesjex primatibus.uel Abba-tibus fuæ dicecefis, à l’ede Aportolica in hoc impetrare folét,ut co ramhis omnesilloriimcaurçÔclitesquasiaminlUtuere cogitâr, dirimantur,euocenturqi per hos in ius perfonæ feculares,nobiles amp;plebeii,in caufis omnino prophanisjlicet aftoribiis iufticia peC ordinarium tribunal nunquam fucritdenegata. Qiiôd fi uocati in ius ire recufauerint,ij contra ius acphas cxcômunicatione, licet nulla,feriuntuncuiusrei innumeraadduci pofsinc exempla. Acfi uccœpitncgociûprocederetjbreui eb reru ueniremus, ut omne# caitflæ prophanæ,ad conferuatores hos, cascerosq; indices cede« fiafticoSjlaicis nedum fufpedos.fed amp;nbsp;alioqui incommodes, pec trahcrstur.Quod ut eft intolcrabilc Germanis Principibus, ita ÖC aperta fronte,cum Sacri Romani Impcrij pugnaccóftitutionibus ordinatis.quæ clarè Sc exprefsim uolunrac expnmunt, quod nemo alium ex ordinario ad incompetens tribunal in ius peitrahe-redebeat.Quapropter ImperiJ Principes, Proceres,acStarus fedi Apoftolicæ fupplicât, utgiauaminaatq;onera hæcradicitùsfun ditusq; tollantur Si abrogentur.

Item fan. Pontificiaad ecclefiafticarum perlonarû petitionem, indices delegatos, amp;nbsp;corniflarios, tanquam ectlefiafticos indices per Germaniam concederc folet,ut impétrantes dehinc laicos,cu iufcunq; etiam dignitatis uel præcminentiæ, coram itadelegatis incauisis prophanis,iudicio conucnirc pofsint.Quod iit de faûo fæpenumetb prçfumiint,itaexcommunicationis pœna mandata fibi inter partesiurifdiftioncm defendere conantur.Quæo'’inia

in perniciem perfonarum fccularium, amp;nbsp;in iurifdiéïionis Ger-manicæ acordinariæ iaduram ucrgunc,8catteniiationcm.

Qi^opailoecclefîae Prælatiper fedem Apoßolicain,ex Epifeoporunt ordinär ta iuri[diilione,lt;ic cietcrortim {uorum defenjo-rum tntcla eximantur. t

înfuper Schoc moliutur Summi Pontifices,monafteria aliquot eximendo,iicabepifcoporum,eorri fçilicetordinarijs,aedefenfo rum,protcftorumlt;^;aliorû,iurifdiâioneiraexempti,reddâturiin miincs,immediate^;fubiaccancfcdi Apoftolicç; quç res non tantum prçdiâis ipforu ordinarijs ac defenforibus, fed amp;nbsp;toti Romano Imperio cedit in iaduia, turn quando coiiatio pecuniaria pro

ger MA NI CAE NAT J O NIS« 303 Imperijnecefsitate,inritim Imporij ftatibus ïndicitur. Ita enim fic,ut ipfi per fe ab oneribus publicfs exépti, immunitate fua gau-deant, Dehinc eciam auxiiiares manus epifcopis ac defenfoiibus fuis , quod antehac facere neceffum habebant,non porrigant;per quam rechnam Romani Imperij attenuantur nerui,ac decrefcunc plus iufto uires. Quapropter amp;nbsp;bic Imperij proceres ac ftatus ro— gantprçfataoneraexcmptionumabroganda5tollenda,emendan-daqijac monaftcriahæc epifcoporû amp;: defenforü ordinariç iurifdi öioni rclinquenda, ut uel inde Impcriii Romanorum per fedé A-poftolicam eneruato,uires priftinas co celerjus rccuperare queac DeattenMtioneiurifguoduocantPatronatiit.

Item.quum per mortes poflefforum pro tempore beneficia ua care incipiunt, quorum ius patronatus ad laicos Ipeâatjfeu eccle-fiafticos;tum conantur amp;nbsp;Papalis fanâitas,amp; eins oratores uel Je-gati iuri huic derogate,hoe modo, ut conférant beneficia ira uaeâ tia Curtifanis,autalijs quibufeunq;libuerit,itautpatronis ipfis ius fuûprçfcntandi per hoe adimatur,auferaturqj,ac interim hoe prçtexitur à fede Apoftolica, quafi prçuentioni hac inre fit locus: ut qui prior bencficiö illud contulerit,quod hçc teneat collatio.-Ii eet patroni tempus quodda habeant,intra cuius metas ; beneficia fualibéré,amp;à neminepræuentijConferrcpofsint.Eam obrem pa tronis laicis amp;nbsp;ecclefiafticis ex fiâicia hac præucntione multa ori-turiaftura. QuapropterSacriRomaniImperij Statusfanâitatem Apoftolica rogitant,uttaliagrauaminaatq;oneraaboleantur: amp;nbsp;pofthac beneficia uacatura, fuo quæq; patrono relinquantur. nee permittédum Curtifanis,utdehincuelperiudiciorumordinem» uelfuopteingenio adtaliabencficiafe ingérant, fed ftatutoirre-uocabili fanciendum,!] quid à quoquam contra patronos benefi-cioru ordinarios, praetextu imaginarij iftius iuris, praeuentionis, ut praemittitur,fuerit attentatum, quod omne id nullius fit mo-mcnti,uiribu8careat,fitq;ipfo iure nullum,caflum amp;nbsp;inualidum.

Item amp;nbsp;turn CurtifaniSjCæcerisq; (utprædiâûeft)inhabilibu« perfonis, per federn Apoftolica iiacantia collara funt officia amp;nbsp;be-ueficia.’cum familiäres fanâitatis fuæ,aiit qui Curiae fcniirent,ucî in anno (quod uocanc)Iubi}æo,intereundum Romam,autetiam Romæ agentes,motte oppetijlfcnt, tanquam fi beneficia hæc fedî

ApofloIicæelTcnt comiiTa,reaèatqj feudorâ collatio comittitur. Nec confideraturà PontificiaTanâitJCe, talia beneficiauel officia de iure patronatus fint,nec ne,per quod ecclefiaftici amp;nbsp;laici patro ni feudararij denuoetiam iure fuo patronatus ordinario priuati luntjScfpoliatk

Qninerîamaliquando,quumi|qui bonisjâut multispræditi funt beneficijs, Romam ueniunt, à Curialibus Cardinalium tan-quam officij gratia ad menfam inuitantur dominorum fuorû : inde clàniadhibentur teûes Scnotarius, quorum interuentu confi-ciuntur inltrumenta,quibus cum fuo tempore probari polsit, taies fuilfe Curiales Cardinalium,acideobeneficiaeorû elfein perpetuum affefta. quàm doli ac fraudis res hæc fit plena, unufquiC-que bonus facile pcrpendere poteft.

Q«opado fubpr£textuf»mililt;iritatis Papahf Curite,multorum beneß. aoruinper CurtiJanosimpugneturcoUitio, etiamfi poff.'jp}-res iUorum longé untehac takbu‘ fuerint beneficijs inuefliti. » 7.

Ncc minus amp;illudcôfuetûhucufq; fuit,ut ultra prædida omnia quorundam magni penfibeneficiorum,fub nomine Officia-lium uel familiarium Papç amp;nbsp;Cutiç Papalis,per idiotas amp;nbsp;alioqui inhabiles perfonas fit impugnata collatio;ac per illcs ;onatû, ten taiumq^jfi quomodo fieri poffet,utbeneficia hæc incommendas feu piouilîones ( iraenim ipfi uocant)uertere,accenfibus annuls obnoxia reddere queant.Hinc prçtendentes regreffuSjteferuatio ncs,penfiones,amp;plura aliaincompatibilia, fibiin his competere. Quibus technis acdolis malis, beneficia ilia pertitùs exiguntur, encruantur,actenuanturq;,cum perpetub Romanæ Curiç penho nibus annuls feruiunt; fitq;, ut Germanorum,utciinqj habilium, nemounquamadhjcr.fpirare pofsir.

Item obuiam ueniunt Sc turn Germanis non ferenda à Curti-fanis onera.Ita enim per Germaniam fubtili ingenio beneficia ue» nantiir,ur conentur uiris presbyteris çtatc amp;nbsp;integ irate uitçfpe-ôabilibus,qui benefiuafua ablq;omnicontroucrfia,iufto titulo, 8c bona fide, multos iam annos quictè polfederant.in longçua polfefsione negociuni facere,poirefsioné interturbare : ad Roma-nam Curiam,pcrfonaliter ut comparcant,in ius uoc3ie,ac mille â-

lijs artibus in eos adigere, ut tranfaftiones x^nantumuis iniquas inire neceflum habeaiic,modó fupremos hos annos quietè agere uelint. Coguntur enim hoc quo diftum eft modo à Curtifanis ad penGones annuas,referuata,amp; id genus alias præftationes.Acque hoc aguntCurtifani nebulones.non propria (utferunt) authorita te,fed Romanorum fuorum ftatutorum,acrcgularum quasuocat Cancellariç.Quæ coftitutiones omnes quotidie pro libidine Cur tilanorum Gguntur acreGguiitur,cum derogatur prioribusnon admodum,utuidcbatur, çquis. Sc leruntiniquiorcs.Quare nedu fenio confedis beneficiorum poireftbribus harum decipularum Ætq; fraudum rudibus, fed Sc beneficiorum collatoribus imponuc mille inftrudi dolis Curtifani.Nam amp;nbsp;G pofsidens beneficiu pref-byter,cum Curtifano litigatore fidicio non tranGgatrtamen ira fi-bi litem fatitprçftigiatorille CurtifanuSjUt fi pendente efGdahac controuerfiamoriatur,beneficij (ut prçdidumcft)litigioG poffef for,quod dehinc continuo litem faciens, negledo collatoris ordi narioiurcjin poflefsionemcius beneficij mittatur.Eapropterdenub atq;itcrum Sa. Ro. Imperij ftatus iuftas fanditati ApoftoMcç fundunt preces,uelit enumerata omnia Curtifanorum importabi liaonera emendare,ac penitùs abrogate; neue ilhs pofthacpro-mittere,ut beneficia Germanorum libera, per machinationes prç fataSjOppugnareimpunèaudeanr.

. Item,quçcunq-, dignitates,feu beneficia pinguia.utputa Prçpo fituræjDecanatuSjCantoratus, ac cçtera officia, Canonicatus ec-clefiç curatç Sc beneficia fimplicia,quç fub menfe ordinario,extra Romana mœnia uacareincipiunt, quorum antehacad ius ordina riumjpatronatus ecclefiafticorum Sclaicorum fpedabat collatio Sc elediojtum excogitaturà Romana fede, iuris patronatus ab or dinarijs collatoribus abalienatio, maxime fi pofleffores priftini beneficiorum autofficiorum dignitatumüetalium, familiäres uel officiales Papç aut Cardinalium fuerunt. Ideo rogant Rom. lmp. ftatus,prçdidum ctiahi onus è medio tollendum,ac patronos col latorcs ordinarios apud collationem,eledionem, prçfentationé, Sc nominationem talium dignitatum ac beneficiorum, iura fcili-cet orditiaria, dcfendendos ac defenfos man u tenendos. Nec cu-tandum, utrum familiäres, uel officiales Romanç Curie fuerinc.

qui beneficia hæc poflcderint, regrelTum, accefiumiie, aut aliud quoddam ius imaginaiium ad ea habuerint, ita quod tale ins præ tentum ordinario patrono,ac collatoti,nunc amp;nbsp;pufthac nullum fa ciat p’ræiudiciumjnullamq; gcneret iaöuram, fed per omnia iura ordinaria finantur illæfa.

De regulK CaactU/tru PapaUi,no!fii technii c^referuatit fuper caßb M futur is. i o.

Ad hæc Cancellariæ Romanæ regulæ, quas ad fua compendia fubinde excogitare folét Curcifani.ac tories ferreac reuocare, nec non amp;nbsp;aliæ fubinde nouçartes excogitaii cœperunt, quibus bcnc fcia eccleGaftica ex Germania Româ eo facilius pertrahantur,ag-grauenturq; : ita ut lîGermanorum quifpiam beneficiotumaii-quod ambiatdd quod non aliunde quàm ex Curtifanorum manu magna numerata pecunia jaut pcnfione annua referuata àlTequi pofsit. Neq; in hoc Curtifanorum inexplebilis auri fitis contenta quiefcit,quin nouas quotidie artes excogitet: qualis ed amp;nbsp;ilia, cum fuper bénéficie aliquo uacaturo, duo aut tria millia aurcorû ad.futuroscafusreferuantur collatoribus ordinarijs,tamecclefiagt; fticis quàm fecularibu8,eorumlt;^j iuri ordinario, ac ipfis deniq; ec clcfiafticis bénéficias in prægrande exitium,pernicié, attenuatio-nem,amp;detrimentum.Nam cum cafus aliquis futurarum referua-tionum exiftit,adfequiturqi is beneficium,cui prius tot referuata erant fuper hocmillia;tumadfupremam opcm,techna8 profe-floinauditas côfingunt,permiitationum feilicetreferuationem» furrogationem, referuantes Gbi ingreirum,acccffum, atq;alias id genus decipulas, quibus ius ordinarium coilatorum ita exhauri-turamp;attenuatur, utautnunquam,autuixtâdcm poftmultorum annorum curricula patron! ac collatores ordinarij ad ius funm pa tronatusperuenire pofsinr.

Nec minus amp;ilîud in Romana Curia hueufq; obferuatum eft. Utgratiæ amp;referuationes psftorales, mentales,generales amp;nbsp;fpe-ciales regreffus,3cceffu8, incorporationes, uniones,amp; concorda-ta.quod fuis uocant excogitatis nominibus, ob pecuniæ amp;nbsp;priua tilucriamorem luperbeneficiis acprælaturis,præfertim perGer-maniam,Curtifanis à fede Romana concederentur. Neq; hoc con tentus fuit habendi fccleratus ainor,quinamp;eaipfa beneficiaac . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prælatù-

G E R M À N I C AE N A TI O N ï S- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;307

{)r»laturçprçdiaç,focietatibusmercatoriimpotentumære,cum onerc ce-nfus mediocris,fcd ira ut dehinc latius uenderentuir, con ceduntur.Qua fubtili pradica atq; techna fadum eft quôd plurî-mSjaut certè pinguium bencficioriim magnajfi non maxima,por tio ex Germanorum manu Romam eft tralata, quç beneficia hine îdiotis inidoneis,ac inhoneftis etiam perfonis, non raro funt coL lata:8c quidé necGermanis, fed Barbaris, qui Gcrmanam lingua neqj loquantur,nec intelligant: ut inauditum didu hoc inde fit f« quutum,quod ouibus Chrifti præfedi funtpaftores, quorum etfi oues uocem forcé audierint, no intelligant. Verum grauiut etiam inde oritur Germanis onus, quöd quum beneficia hçcamp; parro« chiales ecclefiç ipfi propriapcrfona neqs pofsidere,neqy gubernâ re poflunt ( quod tarnen paftoris officium in primis fibi poftula-bant ) nimirum utfubditis parrochialibus, amp;nbsp;integritate ac inno» centia morum,egregium de fe prçberent exemplum,ut oues fuas tanquam oues Chriftijdoftrinafolidajfincerajacexpuris Euange lij fontibus haufta,quantum adfalutem animarum,ouium pertigt; ncretjipfi paftores met pafcerent.Eorum uero neutrum per pafto resillosfubdicicioscuratur.Primùm enim ipfi qui beneficia hçc ecclefiafticaàmercatoribus,quopr^di(ftum eftaflequunturmodo , quia propria perfona ad pofsidendum eâ funt minus idoneî, ideo hjc eadcm alijs çquè,aut longe etiam quàm fint,ad onus Hoc inhabilioribuSjproannuo ccnfulocant, non fecus arqj cenfus ac rcdditus annuiexagris locantur amp;nbsp;emuntur,ut is demum habea-tur emptor idoncus, qui pluris mercem licirauerit. Ica plané pro prccij quantitate elocantur nuncperCurtifanos ecclefiafticabeneficia . Dehinc quû ferè fiat, ut mains precium annuum offerat, qui ad Ecclcfiç muni» quàm minimum fit idoneus,euenit, ut c5 duaicij illi paftores ( an prçdones reftius quis eos dixerit, dubiu eft)fimplici Chrifti plebeculç pro Euangelij limpidifsimo fonte, turbidas,protrita8,acruderibus oppletas propinétlaciinas, dum legendas,quas uocât, fanâorum, necab ecclefia receptas,Si Gen tilibus fabulis quàmChriftiançamp; Euangelicçdoélrinçfimilicri-bus,ad populum Chrifti publicé in concioncdocent. Qjj'd enim aliud docerent indofté dodi,ac idiotçilli,qui lanam magis quàm falutem ouium,utcurarent,munus hocecclefiafticum pecuniae-tiam non modicaconduxcrunt? ac mercenarij funt, no (quod E-uangeiiumabominatur)paftores,Ica enimfit,utChrifti fimplex (X, Z picbc-

plebecula,perfuppofiticios hos paftorcs jàgermana.CbnAi fidfr, acin Deum ftduciajin quibus fola requieûit anirnç falus adhomi num lupeiAitiofa fcmnia ac comméra, per qiiæres familiatis mer cenariorum condiiéticiorCi, quàm Chrifti gloriaaugeaturpotius, ducarur trahanirq^, ac muitipHcibus ctiam txaftionibusinterim graueturplebs Chrifti:quando hocfolum curant conduftores, ut ultra penlionem locator! pendendam,resipla eorum qiioqjred-d3turl4utior,expi!aturqi interca fuis nummis ab exteris nationi-bustunde iiulla nec mtitua bcneuolentia,aur gratiarum aâio Ipe-randa ei eft : Germania quanquam beneficia hæc non ad exteros, ledfuos,hoceflCermanos ucpertinerent,primùm fundauerit, Quapropter facri Romani Imperij Status, obnixè quoqj rogant, ut præfata oncra ac grauamina, per quæ tam immenfo pecuniarû cumulo fpoIiaturGermania, quæ hincper Curtifanos male prodi gitur,radicitùs acpenitùs tollanturSc aufcrantunita ut beneficia per Germaniam nemini, quàm natis Germanis, qui perfonalitec ea pofsidcant, id quod amp;nbsp;æquitas amp;nbsp;honedas ipfa ûbi pottuiant, pofthac conferantiir ac concedantur.

Qgitwj nexibui Archiepifcopi ac 'Epifcopi à fuif Capitules oh coBcca-tionem btneficiorum ßnt adftriâi, 22.

Nec tantum beneficia acparrochiales ecclefiæ Romæ ob pecu-niæ fauoris aut familiaris confuetudinis amorem,indodis,turpi-gt; bus,ridiculis,acofirendicnlorum plcnisconferunturperfonisrfed amp;nbsp;fimile quiddam ab Archiepifeopis amp;nbsp;Epifeopis cômittitur, qui per eorum capitulates congregationes ita obiigantur, ut omnia præpinguia beneficia,ciirata ac no curata (quæ proculdubio à fun datoribus primùm,ut ad dodos acinregros pertinerétuiro»,lunc fundatajCapitularibus Canonicis,utcunq;adhocinidotieis, coti ferre necelTum habeant,qui dehinc talia beneficia fimpbeia accurata indoûis ac ludicris perfonis,modô quàm maximû pendeant cenfum annuum,elocant,æquè atqjfupràdemercatorum locieta tibus didum eft:ita qubd polfefforcs iili condudicij,maiorépartem exillicitisexadionib. uiuere,3tq;obid fubditoscoamplius onerare coguntur. Similiter amp;nbsp;cum caeteris Cathedralibus coile-giatisqjecclefijs, acearû capitulis agitur. Item amp;nbsp;pcrpræpofitos, reiiquosq; in dignitate confticutos agituridem, interim dum fua confexunt beneficia ecclefiaftic.'’.

.. Præterea quipinguiora,it3fucprædiâumeft)habétbeneficia, ac ecclefias parrochialeSjUtciinqjannuas penfiones ampHIsimas ex locationîs ticulo à conduftoribus percipiant, quibus redditi-busàlaicis fundatoribus beneficia hæcampliter lunedotata:ta^ men committunt Iocatores,ut domus beneficiariæ, præ negleâa ædificiorumcura,pcnitùs co]labantur.Nihilenim aliud curât be* neficiorum perfonati ifti poirefl'ores,aut locatores,quàm utpecu-niæ æquo maiorum fummam quotannis à condudoribus recipi* ant:3c candem hinc in uarios,fed ininhoneftos, illicites, ac otfen« diculorum peccatorumq;plenos ufusconuertant: defalute Sc eu raanimarum,uellubditorum,ueletiam eorum, quorum ex mar-lupio uiuunt,hoc eft,fundatorutn, prorfus apud hos nulla métio, reipeftus ( uelut Megarenfium olim ) plané nullus. Eapropter S. RoJmp.ftatuSjac Principes,amp; Proccres lai ci,hic quoq; lùppHcât, Sanditas Pontificia uelit «am offcndiculorum fyluam, turbatum rerum ordinem,aconerahæciuftograuiora,tollcre,emendareq;: ac ArchiepifcopoSjEpifcoposq; ab obligatione, qua ex promit Conisprædidænexu tenentur,liberate, folutosq;reddere ac edi do cauere,ne pofthac Arehiepifeopi amp;nbsp;Epifcopi,taiibusaftringan tur uinculis:fed ut dehincnulli beneficium eccleßafticum,curam haben« animarum,conferatur,qui non fit doârina,ætateq; amp;nbsp;mo ribus ad hoc idoneus, qui amp;nbsp;honeftam ,ac presbytero dignam ui-uat uitam:amp; qui ipfe propria iilud pofsideatpcrlona. necplura quidem,fedunum tâtum beneficium curatum,ieu parrochialem ecclefiâ, Chriftianè, hoceft, fine offendiculis ullis,fedmultocùm dodrinæ turn uicæ integritatis hudu adminiltrer.

Item amp;nbsp;illud hiicufqjnotoriè obfertiatum fuit,ut Abbatiæ mul tae, cœnobia item plur3,ac reliquæ id genus domus feu ecclefialH carum perfonarumcongregationes,fundationes fcilicet Impera» toriæacPrincipâle»,Cardinalibus,Epifcopis,accæteris Prælatis, in tutclam commendentur,incorpQrenturq5. Quare fadumclf, utpet Cardinales,Epil'copos ac Prælatos illos,quibus ira (utdi-^ium elijcommendatæ étant Abbariæac Monafteria,itafuntat-tenuata, exhaullaq;,qu()dcum antehacin unoillorum monafte-tiorum quadraginta,quinqu3ginta,autultra hoc etiam perlonae 0^ 3 fatis

fâtis commode potucrunt foueri,at nunc ægrè quinqjjfex, aut dlt; cemneceirarijsprouidcri pofsitalimcntis. Quæresomnisinpri' uata compcdia aut commoda Cardinalium ett excogitata. Vnd« ne dum plura otiuntur ofFendicula, fed amp;nbsp;grauamina oneraq; ar-dua,ac non ferenda Gcrmanis.Ideoq;amp;hicfupplicatur,Abbatiat prædid3s,Monafteria,acreligiofas cæteras domus,denub in inte grum ius eornm, priftinumq; rerum ftatum reftituendas ; cauen-dumq; pofthac,ne cuiquam tales Commendæ,ut uocant.feu in-corporationes concedantur.

Infuper licet quædam fint collegiatæ ecclefiæ per Germaniam, quæànobilibus,amp;in hoc ut nobiles tantum fummæ atq; mediae fortis ad eas reciperétur,primùm funtfundatç,in quibus perdiu-tinæobferuatae ac præfcriptæ confuetudinis priuilegiumeft,!uc tantum Principes,Comités,Barones,aut alioqui Nobiles accepta ri poffunt amp;nbsp;debent. Âttamen laudabiles hæ confuetudines, iura nonfcripta,priuilegiaPapalia,nequaquamcurantur,manutcnen turûe; fed eregionè agitur per Curtifanos, ad liberæ eicâionis E-pifcoporum,Præpofitorum,acDecanorum amp;nbsp;Canonicorum prae peditionem,utcoadiutore8 alioqui contra Capitularium uolunca tem ac côfenfum efficiantur. Nec rarb Curtifanîs,licet indoûis ignobilibuSjparantur ad Canonicatus huiufccmodi accefluijnon obftantibus ftatutis amp;nbsp;confuetudinibus,amp; priuilegijs prçfcriptis, ita qubd nobilibus Germanis beneficia fubtrahantur, amp;nbsp;hæcead» ignobilibus uel ob pecuniam, uel familiärem côfuetudinem hoc pafto conferantur,ut licetintipetrantes ignobiles ad ea nô admit-tantur.obftante fibi confuetudine,tamen fi quis Principum, Co-mitum,Baronum, Nobiliumüchæceadem àCiirtifanisimpetra' re uelitjCum colore quodam excogitati oneris ab eifdem ueijeme re,uel annuo céfu redimere cogitur : quanquam fubindealia huic negocio prçtexanturuocabula, qv.æ res ipfa quoq; nobilibus Ger maniæ fupremæ atqj mcdiæ conditionis.in magnum cedit oneru acgrauaminum cumulum.

Ad hæcquamuis omnia ecclefiafticisaclaicis flatibus priuile-giaacimmunitates fint concefræ,Præpofituras,aliaq; beneficia amp;nbsp;officia per fe confcrendi atqj eligendi, attamen per federn Roma-nam

namnouæ fubindc excogitatæ funttcchnç acprafticç, per quas priuilegijs prçdiâis derogatur mulrifariâ, imó ea penitùs tollun-turacturbantur.EapropterrogantSacri Ro.Impeiÿ ftatus.hoc e» mendandum,amp;in pofterum cauédum, ac iinumquenqjcum luis iuribus amp;nbsp;priuilegijs defcndendum, manutenendumq;. ld quod rei çquitas ipfaperfefibi poftulat.

Quantum ad Annatas (ut uoeanr)atcinet,quas ecdefiaftici prae la ti,Romano pontifici quotannis pendüt,quasq;ante aliquot an-nos German! principes fedi Rom.fub ccrtis ufq; annorum metis, eo tarnen modo perfoluerenturjConfenferunt, quo pecunia hæ« ad nihil aliud quàm contra Turcas parandHm,dcfenfionc Roms tanquam depolïta,fidcliteradfcruaretur.Veriim quum anni, inquos prsfatomodoconfenfumerat per Germanos,iam olim effluxerinr,ac Annatas depenfas, non contra Turcas, fed alio ex-perientia German! principes didicerint, uerfas:eapropter per om nes Imperij ordines illudipfum pro onere non mediocri hue alle« gatùr,fuppl!caturq;,id quod in refponfione generali Oratori pon-tificio data, ac in primis ex Csfares maieft. literis ad fanâitatem pontiheiam earn ob rem fcriptisjiquido magis reperitur, qua ob caufam laici ftatus Rom.Imp.uela complicanda cenfuerunt.

De f ontributione ecdeCuflicorumtac religiofarum dontuiim,(ontra Turcdf» ac pro dcfenfîone iuris er tranlt;iutUitatispuhiicie. 28»

Item poftquam laicorum Imperij ftatuu maiorcs ccclefias,mo-nafteria,csterasq5rcligiofas domos, perGermaniam ,adlaudem omnipotentisjita ampliter atq,-hoc paâodotaruntjdiuitijsq; ju. xerunt,quöd iam laici ipfi,uix tertiam aut quartam partes in bonis temporalibus pofs!dent,3tq; ob earn caufam necefsitati, tarn ccclefiafticorum quàm laicorum fubleuandæ,propugnandçqj, ac manu defendends paci ac iur! publicis,nec non amp;nbsp;in Turcas, caß-terosq^ecclefiæ catholics,aefaer! Rom. Imp, hoäcs parandæ expedition!,præ rerum iuopia uircs minus fuppetunt.Idco negocij ipfius cxigit necefsita8,equitasq;,quod fanäiraspontificia ira s-queaepaternè rem temperet,urecdefiaftici etiam tanquam qui Ximpliores pofsident diuitias,n£ditm contra Turcas adferendum opem teneanturauxiüares porrigeremanus,fed ad tuendum ins publicum,ac tranquillum reipub, Chriftianç ftatum, quotannis •pecuniç quippiam contribuendum,it3 quöd Archiepifcopi amp;'E-pitcopi

pifcopi ecclefiafticis prçlâtis ac perfonis fuç dirioni fubieâis, îpfî foli ad ferendum hanc opem, contribuïionem prçdiâam indice— rCjius acpoteftatem habeant.

Atqjillud eo moderamine agatiir,utEleftoreSj cçteriq;Princi pes 6r magiftracus laici ab ecclefiafticis proccribus,in eorfi prin-cipatibuSjComitatibuSjOppidis actenitorijs,iiiexercendaiiirifdi élione non perturbencur,aut prçpediantur.Népe hac re fier,qiiód laiciinter ecclefiafticos ius ac tranquillitatem publicam tueri, amp;nbsp;ecclefiaftici fublaicis degentes, eo facilins ac ccmmodius etiam ius quemq; fuum defcndere,ac manu teuere poterunt,cum eccle fiaftici pariaoncraunacum laicis magiftratibus acgubernatori-bus prouinciarum ferre amp;nbsp;contribuere iubcbuntur : quemadmo-dum ad idipfum ex Chriftiana amp;nbsp;germana charitatc,ac ob çquita-temgt;paritateinq3 feruandam alioqui tenentur,obligaciq; fünf.

Et quandoquidem omnes ecclefiaftici, in primis ac prçcipuè, meritö pro uiribus contra Turcas, tanquam hoftes Chriftianæ ft-deijad ferendam opem, parandam defcnfionem, recuperadumq; manu,quas olim credulis ille fcrro fubiugarat Chriftianorum pro uinciaSjteneatur: eam ob rem pro licito,bono,ac paritcr Chriftia-nç reipub.utiliamp;neCeffario uifum placitumq;eft,utfi quando exi gereid necefsicas uidebitur,quöd mundus amp;nbsp;preciofior fupellex ecclefiarumcathedralium,monafteriorum,cçreiarumq;ecclefia-tum acreligiofarum domorum,auri,argenti,unionum,31iorumq; precioforum jlapillorumdeniqj amp;nbsp;campanarum pars non necef-faria,pro commun! Chriftiançreipub.utilitatein mediumconfe-raturjuethefaurusille ecclefiçTurcispotius quàm nobis cufto* diatur,adferueturüe:id quod amp;nbsp;perGræciç regnum iam olim ufu ueniffe.experientia ipfa docuit. Quç res Turcis magno cefsitlu-cro,præfidioq-,: quando reperto hoc ecclefie mundo, feu thefau^ ro,militibu8fuis compararepotueruut uberiorem commeatum, ut eo inftrua’iores hinc citeras Chriftianorum urbes oppugna-rent,acprouincias.

Vt perfotite eccleßafticie ob perpctrata matcßcia comment ar,: nullamluant panjm. 31.

Item quicunq; ecclefiafticos recipitordines,maiores feu mino res,pcr hoe omnium pœnarum magiftratuû fecularium, utcunq;

magna perpétrer maleficia, immunis cfle contendit. Neq; hoc ira ordinati réméré præfumunt,quôd ab ecdefiaftici» fummæ condi-tionis flatibus in peccandi haclicentia manuteneantur. Sçpenu-mcroenim compcrtumcft,utquumitaconfecratis,præfertimfa-ccrdotibus, per iura canonica legitimç uxorea fint intcrdiûæ, qubd dehinc pudicitiam matronarum.uirginum, laicorum fcili-cet uxorumjfiliarum, fororum^j attcntant,ac noftu interdiuq; fo licitant.Efficiunt qu oqj per afisiduiim ac indefeflum laboremj par timmuncribu8,donisac blâditijs,utcoplures honeftæalioquin nirgines amp;nbsp;matronæ,partim etiamin fceretis (quas uocant)Con-fefsionibus,id quod euentu ipfo compertum efl, diuturna opera Iabefaüentur,adpeccataoffcndiculaq;commoueantur.Nccraró etiameuenit.uthi uxores acElias, maritispatribusq; detincanc amp;nbsp;remorcntur minantes interim gladio,aqua, igniüe ulturos re-pctitas uxores,atq} tantorum malorum fegetem ex libidine infana contrahùnt:mirum quid latrocinij8,homicidijs, innocent« de Iatione,igni,rapina,furto,falfa cudendo numifmata,ac mille fccle lum formis, intérim contra diuina humanaqj iura omnia non fine magno etiam aliorum ofFendiculo,liberrimè acimpunè quoti diecômirtant.Nempeimmunitate ac peccâdifualicentia, quant expriuilegijscanonum fibi ufurparunt,in hocfreti.Cumenim amp;nbsp;femel compertum habent,licere cis impunè quicquid libuerit, turn nedum magiftratibus ciuilibu8,fed amp;nbsp;fuis epifeopis ac fupc-rioribus medium oftédunt unguem, quodeunq; ill i uel iubeanr, uel uetent,Et tandem utin pcccatis maleficijsqiperpetrandis ma gis adhuc foueantur,prætcr omnem æquiratis rationem, aliqua-tenus interdidum efl Archiepifeopis Si Epifeopis, ne malefaûo-rcs hos publiée criminal! iudicio reos agere pofsint, nifi prius de-gradatosnd quod tantis fumptibus, tataq; pompa cclebrari opor tetjUtproptereaperquàm rarifsimum unûi ilii malefaâorcs mérita plcâanturpœna. Adhæc aflringuntur,obliganturq',Epifco-piperfuacapitula,utperfonasinfacrisordinibus, quoddicitur, conftitotas,fecundum Canonica etiam iura, pœnis utcunq; Icui-bus punire,affligercq; non audeant.Quç rcs tota eo fpcftar,ut ex difparitate hac,inter laicos ac ecclefiafticos fimultates,difsidiâ arque odia plus quàm Vatiniana oriantur.

GRAVAMINA CE N TV M' fiafticæjam diéli onerisj^iiorumq-, maleficiorum caufa, quæ quo tidie pcrpetrarc pergiinc,nô çqua îura, indices çquos paresq; pœ-nas habeant,quód eorum uitaofFendiculofa apud laicorum nul* gus tumultû qnempiâ, feditioncmq-,pergrandé,nedûcôtfaipfos ccclefiafticos IciIicet.fed amp;nbsp;contra m3giftratus,ac fuperiores oés, q, impunita finât malcficia ta notoria,cômotura,cxcitaturaq; Gnr,

Quapropter necefsitas, æquitasqj îpfa fibi poftulant,ut eccle-fiafticarum perfonarû prçdiftapræfumpta priuilegiaabrogentur, abolcantur,è medio tollanturq;;ac illarû gratia finaliter Cauciatur, caueaturac ftatuatur,quôd ordinati in maioribus uel minorib.cô/ ßicuti,una en perfonis laicis,çqua habeant iiua, çquos indices,pa resq-, pœnas:ita quod ecclcfiaftici ultra latcos,in paribus deliftis, nulJâprætenderepofsintprærogatiuam immunitatemne : fed ne qnifq; delinqnentin ecclclïafticorum fub quodeliquît indice, ob côniiffum funm maleficiû, fectindum deliâi qualitaté ac menfn-ram,non fecus atq; alij malefaâores, pœna à iure cômuni imper’; impofita deliftOjCÔmenfurataq; plefti,puniri,amp;afficipolsitatqj debeat.Id quod uerèccclefiafticis,hoc eftprobis amp;nbsp;ernditisuirisj dubio procul,impendib magis arridebictantum abeft, ut perhoc lædiius eorum purent. Hacrenamq; fier, ntt it nlo tantum eccle« £aHici,alioqui improbi nebulones,ad obedientiam maioribus de bitam,ac ad bene honedeq; uiuendnm compellantnr. Ad hæc fe-ditiones,fimultatesq‘,intcrcos 3tq;Iâicosprec3ucantur,cuiten-turq-,.Deniqj amp;nbsp;hoc ipfo lai ci ad obferuâdû, eolendumq; intégra» uitae ccclefiafticos eo magis inuitabuntur,permoucbuntur4j« 'Deonere'BanniJtuexcommiiniaüionii. 34..

Item Romç ceterisq; in locis per Archiepifeopos sic Epifeopos, aut certè eorû ccclefiafticos iudices.mnlti Chriftianorû ob caufag prophanaSjOb pecuniæ dcniqjac tnrpis quæftus amoré excômu-nicantur:multorumq;,fed eorum in fideinfirmorum confeientiaÈ per hoc aggrauantur,amp;: in defperationem pcrtrahiintunacdcniqj ob peciiniçjlucriüe tantu1um,aut alioqni res minimi precij.ad in ternecionem nfq; animç,corporis, honoris atq; rei familiaris,con tradiuina hnmana^siura perdncuntnr.Quando nemo, nifiobco uiftum hçrefeos crimcn,excSmunicationisgIadio feriendus,aut pro feclufo à Chriftiana catholicaq;ecclefia,l3cns literis teftanti-bus,repiKanduseft,EapropterSâ Rom. lmp. Principes, procere# aeftatus

G È R M A N I C XE N A T I O N I S. 315 Kftatus laid roganr,utpontificia fanâ.tanquâ fidus Çhriftianus, acpius pater,uelitpræfatum onus Banni feucxcômunicationis apudfedern Romanapenitùsabolere.acapud cætefos Archiepi-fcopo»,Epifcopos,amp; eoru indices ecclefiafticos ablegare,toilerc: amp;deniq;itafancire,caucrcq;,utnemoullâob caufam quàm ma-nifeftû ac conuiétum hærefeos crimen,amp; quantû ad facrofandam Chrifti fi de atnneref,exc5municationis fulmine feriatur, aut pro feclufo à Chriftianaac catholica ecclefia habeatur. Periniquum Cquidem eft, fideles Chrifti ob temporalium bonorum ,lucriüe, autdeniqjullam aliamhutnanarumconftitutionumtranfgrefsio nem,excepta hærefispcrfidia,à Deo optimo maximo,fuaq,cede fia catholica cxcludi,feiungi,feparariq;.

Q30 pailo multi cohtAitatores oppidorum excommunic^ti,^^ ipp nt' tunq^infioctntesexcommunieMturlt; i“)-

Item amp;illud in pierifq;fæpiufculè euenit,quôduicinorGexco-municati dccé,amp; eo amplius,quo8 tarnen caufa nihil omnino cô-tingit,cum ipfo principali excommunicationis pœnaaggrauan-tur:amp; no ob aliud,quàm ut officiales, ccclefiaftici fcilicet indices, fadlius t citiusc^i pro libidine fua miferâ plebeculâ dcpeculentur, ac pro ftio libitu eorum abutantur fimplidtate, ipfosq; principales adquafcunq; etiaminiquas acceptandastrafadionesperhoc côpellantjadigantq;. Nam etiâ fi excômunicatus ipfe,unà cû uxo reliberis^; fuis, per intolerabile hoc amp;nbsp;iniqnifsimû Banni onus, in exilium irecogatur, quód hacinre nullus fitofficialibus mo-dus,neq; finis, neq; ulla facultatû ratio:Tamen nullus eft homini bus illis refpedui,num induftria,dataûe ad hoc opera,amp;: per con-temptü.an necefsitateita impellente,uel cafu potiusjuicini coha bitatoreSjCum cxcômunicato ipfo participartnt,cômerciuniûe ha buerint:aut fuffidcns'ne hçc fuerir conciuibus caufa,quare exco-municatum meritb folum uertere iufsiftc debuerant,horum pen-fi habetur nullum. Sed unû curatur hoc per officiales, ut quoufqj principalis ipfe excômunicatus foluendo non eft,conclues ac ui-cini fui,utut culpa uaccnt,ad folutioné tarnen quod fupereft debi-ti cogantur.Quôd fi aliquando officialibus in os obtrudatur,con. tra domeftica, népecanonica fua eos hoc moliri iura, quæ pecu-niç caufa quempiâexcômunicari, autinterdidû edid uetent : ni-hilominustnidipfum conatuFjCaufTantes interim,no ob pecunia, fed cótumada,quae tanto fit maior,quâto unde fibi origine ducir, R a mino-

minoremliabeatcaiifam, tales excommunicari, atq^hacdecipU-la auaricianit fuam ofHciales nugando contegere nituntur.

Præterea quum facerdos,autalioqui scclefiafticaperfona cafu occidituFjtum nedum occiforexcommunicatur/ed amp;nbsp;totu oppidum auc totut pagus iniquifsimè interdicitur : quod interdiâutn eöufq; duratjtam^'j diu interrupta pendent publica Chriftianorû officiâjquoufq; uel occifoFjUel tota incolarutn eius loci commu-nitas fecerint homicidij compenfationem,homicidiumqj expia-rint:nonconfideratoeo,dcdent'neoccafionem,ut fegefferit,probe uel nequiter uerfatus fuerit occifus facerdos, uel alias ecclelia ftico ordini alTcriptus, licet iura canonica ipfain quibufdam caß-bus modum negocio prsefcribant; piægrauanturq; itaq; ex deli-ÔO uniuSiCentumalij nihil talecommcriti, nedum contra comu-nem æquitatem,fed amp;nbsp;contra omnia diuina Sc Humanaiura.

Infuper Seferiarum , feftorumqj dierum tanta copia laicorum iiulgus non mediocriter urgetur.Nimirum quum tot fintreligio-fi fafti dies,ut uix ægrè tempus agricolis fuppetat, quo frudus 3-gri,totfudoribus è terra pclleao»,aliquando aqua,pluuia,immo-dicoue aeftu,non raróetiamgrandine,aliaüetempeAate peridi-* tateijn horreaconferantrquos tarnen fruflusifi non feriarum fo-lennibus praspediti forent, commode ac citra iafturam ex agro le gcre.domumqjfcrrepotuiflent. Addequbd feriatis quoqj diebus, qui dubio procul bono confilio, ac in Dei opt. max. honor« primiim bene funt feriati, innumera perpetrantur deliâa, pecca-taqj Sc fcelera potius,quàm his omnipotens colatur,uenercturue. Id quod res ipfa notorium facit, tantû abeft ut teftibus hoc egeat, Eamqjob caufamS.Rom. Imp.ftatuslaici confulrius putanc,ac reipub.ChriAianæconducibiliuSjh effrenis fetiarum(quaeanimis quam extremo cultu Chriftianis,hoc eft his quibus à peccatis fem perferiandumeft,reâiuscelcbrantur) fcftorumqjdicrumnumc-ius paulo coerceatur in ardumjminuaturtj;.

Dfdomibus ordimm militarium,ac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( ut uocant ) per Apulmm,

Siciliam^iorditti militari Teutonicorum,ui doloq^ Ger-tnanorum ditioni er ept k. 3 8.

Item licetdominis ordinis diuæMariæuirginis (quosuulgîgt; ftatrum Tcutonicorum uocant) exliberalitatc Romanorum Im-peratoxuni

GERMANIC AE NATlONlS. 3’7 peratorum celebcnimç memoriæ,item amp;nbsp;Pnncipum,Comitum, èc. Baronum,in eos collata.cæterorumqj nobilium contributa au ûione,cerca bona temporalia,acredditus amp;nbsp;cenfns aj»nui,per A-puliamjSiciliam,reliquamq; Italian! cmpti fintatqjadauâi:non ob aliud, quàm ut contra hoftes Chriftianæreligionis, ad pugnâ inftruâiores forent : haberentq; German! nobiles pariter amp;nbsp;fidci catholicæ propugnatores, unde commodius Si honeftius uitam militiæfemperparatam uiuerepoffent:ea ex bonorum affe præfe fturæ eius ordinis aliquot (quas uulgo Baliuias, ac à commeatu ordiniparâdo Commeaturas uocant)diftinâæfunt,amp; difterm-natæ per claffes,quas amp;nbsp;quietè finecuiufpiâ turbatione per mul-ta fecula polTederunt,ufurparuntq;. Attamen per præcedentes Ro manos Pontifices ordini prçdiôo bona talia erepta, ac Cardinali-bus,Archiepifcopis,Epifcopisq-j,illisq;neçGermanis,necpræfa-ti ordinis militarisexiftentibus,collata,traditaqjfunt. Quemad-modum amp;nbsp;in hûc ufq, diem militaris Germanorum ordo bis ipfig fpoliatuSjCarere cogitur. Infuper priores Rom. Pontifices domus ordinis fupradiâi locatas,nato Italo, nempe Hicronymo Veneto tradidcrunt,ac côcefierunt: eumqjOrdinis fæpe diûiinfignibus decorarunt, contra Romanorum licet Pontificum ac Imperatoru ftatuta amp;nbsp;priuilegia, toties antehac per eorum prædeceffores lo-borata:quibus, ad Germanos tantum ordinis milites ut hçc omnia pertinerent,cautum fancitumqj eft.

Deinde Sc Romanenfes Curtifani,ordinis fuprà memorati domos per Italiam,Bononi.«puta,Papalibus bullisac prouifioni-busattentareconatifunt, quofaôo ordinem adlitigandum fecû Romæ coegerunt. Id quod non ad mediocre perniciem amp;nbsp;ipfius ordinis,amp; totius Germanicæ uergît nationis.Demum Germanis StablorequoqjdiuiBenedidi monafterium,contrafundationia quoque iura fuperioribus paucis equidem annis ereptum eft, ac in commendamfut ai ont) Cardinali Columnæ collarum:quæ omnia in perniciem tendunt,ac irrecuperabile Germanicæ natio nis detrimentum.attentatumqjeft, quicquid id eft,contrains Sc phaSjac æquitatem omné.Eapropter Imperij ftatus hic quoq; ro-gantjfanaitas Pontificia uelit militari Tcutonîcorû ordini, bona ercpta,cenfusq;amp; redditus ablatos,abfq;ultcrioremorac5feftini reddercac reftituere, autidipfumut quanto citius fiat mandate» curârciie,quéad{nodûiaiisboniq;amp;æquiratioliocfibipoftular.

De oneribui fieri Rom. impStatuum liicorunt, contra Archiepifeepot, U“* pifcopos,clt;eteros^ pr^elatos eccleßafticos,eorum quoi^ CO' « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pitullt;t,ac fuffeilos iudtcei,lt;luos uocant

Præteronera fuprà memorata, Archiepifcoponim, Epifeoporu amp;nbsp;Prælatoriim,quô(l ij (ut prçdidum eft) à fede Romanaconfer-uatores delegato8,atq; id genus alios plerofqjecclefiafticosimpe trant iudices,per quos laid non ferendis aggrauatur modiszquod nonomnino infrequenter cuenit,ut laiciinpericulum aeperni-ciemanimæ,eftimationis,corporisatq; bonorum perducantur; ac quantum per hos flat iudices,pertrahantur etiam.Sed hie non-dum finis.Sunt enim complura adhuc alia grauaminajprout figil* latim ea per Capita nunc recenfebuntur.

Prim««, quibta modis laicorum bona immobilia ad ecclepaßicortint manut,crnon contra,ab eccleßaßicis ad lai ca

Item quumà fede Romana conllitutionibus fit cautum ac pro-oifum,ne bona ecdcGa(lica,præfertim immobilia,regulariter per-fonislaicis unquam diftrahiaut uendi pofsint: amp;nbsp;tarnen ccclcfia-ftici,nulla cogente necefsitate, fed tantum ut eorum res familia-dsreddaturlautior,crefcantq;cenfus, nunquam non cedant lai-corum prçdia emptionibus,innumerisq; alijs modisadfepcllica re,fi qua tandem fitpofsibilc uia. Quod ipfum quoq; ftatibus lai-cis graue, damnofum ac intolerabileeft. Qiiamobré Sa. Ro. Imp. Status laid,reipub.Germanorum utile necelFariumq; putauerSr, fi omnia bona immobilia,foli feilicet quç pofthac aliquo quocu-que tandem titulo à lateis ad ccclefiafticos perucnirent, polTent à laicisluperioribus,quorumditioni prxdiahæc fubiefta forent, tandem ab ccclefiaflicis redimi,lui,atq', iuflo precio uendicari.no confiderato quicqiiid contra hoc priuilegiorum praetenderent ec cleßaüici.

Necraró Scilludfaao contigit, quod cum perfonç ecclefiafticç bonahçreditario titulo,àmaioribus fuis, unà cum cæteris cohç-redibuSjiure hçreditario fibi forcé ufurparent,acfi dehincintefta ti decefsiflentecclefiaftici, turn perEpifeoporum nonnullos fibi ipfisbona ilia hçreditaria laicorum uendicaricœperunt,nonin medio-

« E R M A N I C AE N A T I O N I S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3'P

mediocrem proximorum uenientium ab inteftato cognatoru per niciem ac iaéluratn.Quæ res ip fa tjuoejj laicis no ferendajimó om nimodoonerofa,intolerabilisq;eft.

Quo ingrnio,bona guitdam laica,qi{£ ecclefiK,aut alijs religie/js domibuf certis paiiionibuf uendit^i [unt,ucl hypothccatd,(ltttotti ecclefiaftidefubiugariconentur. 4.2.

Ad hæCjfi qiiando cafii ita contingit,quod bona laica tempora-liiurifdiâioni fiibiefta, frudibu«, redditibus, cenfibusüeannuis €cc]eßjs,ac cæteris religiofis domibiis Jegentur.uendantur, hypo thecentur,aut quouis alio tituio tradantur, uel à laicis erga cccle-fias acmonaReria annuo cenfu tributariaefficiantur, moliuntut ecdefiafticijtaliaprædia laica exciuilipoteftate ac dicioneinec* clefiafticam transferre ; atq; huic utciinqjiniquo illieitode cona-tui.Epifcopi, ccclcliafticiq; patrocinantur prælati, tuenturq; rem longè iniquifsimam, tantum abell ut in hoe qnenquam rcuerean turccclefiaftici.

Item quum beneficium aliqtiod ecclefiafiicum à laicis, fummas uel mediaconditionisprimùmfundatur,dotaturq;,tunc quidam epifeoporum primameius bencfici/ collationem hbi ufurparcni-tuntur,3cbeneficijs ipfius dotationcm.fundationemiie prius con firmare recufant.quam eorum intencioni acquieucrint,qua bene fitia ex fuis cenfibiis dotarunt.hoc eft,fundatores atqj patroni fe-cundum iura etiam Canonica collatores ordinarij.

De (onfirmdticnibui beneficierttm ecclrßaflicorum non nt» ftjjdrijs.atqi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;grdMmi-

Prætercafi quis nouam fundationem beneficijcccleliaftici,fr3-tcrnitatiiiie exigere,3tq; eandem confirmandS pctere uelitgt;quan quam confirmationis huiufee, dciureacaequitate minimèindi-gcat: nihilominiis tarnen fundatores bencficiorum prætermo-lt;lum,pecuniarum exaftionibus,ad uiuum ufq; aggrauantur, exu-gunturq-,, aeperRomanoru ftaruta,technas ac fubtiles praftieas eo diriguntur,utfiindationes hæomncs,quâuis minimi fintpre-ciimecelfariö confirmentur. Qiiod ipfum non mediocre Germa-norumlaicorum eft onus.

DeincepsCquando contingic ecclefiafticam perfonam àlaîco benefîcio aiiquo dotari,amp; Epifcopo pro inucftitura accipiéda prç fentari.-tiim epifcoporuminfpiritualibus (utuocant) uicarÿjpro înueRitura tantum erogâcæris,praefentatisillis,quantumcollatû beneficium in annuo habet prouentu,nonnunquam etiam quantum bimo.Ita enim altéra portio exigitur epifcopo,amp; reliqua intérim archidiacono,aucarchipresbytero pro inueftitura,uelpof-. fefsionistraditione.

Infîiperjnimium4; pro uiribu8,illiciti( exaûionibus grauante-pifcopi beneficia,fubfidi/s nimirum, nullæ licet fubfint urgente», aut illud fibi admodum poftulantes caufæ:hoc eft,quod iura uo-cant,manifeftæ amp;nbsp;rationabiles.ultra etiam modum,qucm iura co muniain cafibus euidentibus amp;nbsp;necelTarijs præfcribunt.Illii nem pe cafibus,quibus folis iura,fubndiamp; ab ecclehafticis erogari per-mittunt; fitq; eius rci immodico ufu, ut pre«byteris uitæ ncccHa-ria uix,auccertè ne ilia quidem rclinquantur.Demum amp;in totiu» populi caput hoc redundat onus,quandoitapremunturfaccrdo tes.ut refpirarc eis non liccat,ni uicifsim fubdiram plebcculam ac rodant.Ita ex onere feritur onus,eb urq^,uc nullum gracis,niß nu-mercturfemper aliquid,miniftrentfacramentum,ecclefiæq;Chri ftianae donum; ad quod tarnen præcipuum gratis ut facerent, da-rentc^j ea gratis,quæ nullo æreredimi poffuntjatq; ipfi gratis acce piffcnt, facrofanâi Euangelijatteftantibus literis tcncbantur. At illud res ipfa fecit notorium.

Item Archiepifcopi,Epifcopi,amp;eorum fuffsftifquosSufFraga neos uocant)fæpenumerô plures indoélos,idioras, inhabiles, ui-les«^-, acludicras perfonas ad facerdotij fundionem ordinant;qui cum ex minifterio ecclefiae.ad quod minus funt idonei,uiuere no pofsint,tarnen neq; aliunde.ucl ex bcneficijs,uel proprijs hæredi tarijsbonis,undeuitampresbytero dignam ducercqueant.ha-bent,fed tantum imaginarios amp;nbsp;fia:icios,aliquâdo, neq; illos qui dem fccum ferunttitulos:fitq;dehinc,aut exinnata malicia.mo-tumûc lcuitate,aut qua prcmunturegcftate (ûcutrcs eftmalefua da fa-

dafames)utinhonefta cxerceant commercîa,ac munia facerdoti-busobeantindigna.Quæres anfamfubindeminiftrat.uerèeccle lîafticos ac Chrilto facros presbytcrosfloccipendédi, nihiliqi fa* ciendi,qubdillorum uita coram uniuerfopopulooftendiculis lit quàm rcfcrtifsima. Interim à quibufdamEpifcopisjfcxcorruptis teftibusad hocadhibitis.digniis'ne fitfaccrdotij munere.uelminus,ordinâdus,6dcsadhibetur;quipafsim quofq; indignifsimos fimulatis fui» uocibus reftanrurdigno«, adqj hoc minifterium a-ptos feront amp;nbsp;accommodos, licet non rarô nullus perfonatorum illorum teftium,ordi.nandum,uel de facie albus an ater fit, noue-rit.’conanturq; ira Chriftianis fanôionibusjub perfona, fuco, atqj fiâicio tantum prætextu fatisfacere.

Infiiperquum ecclefiaiac templaprætenuiaquidcm,Deo di— cant,racrantq,',nonnuili Suffraganeorum,fubdirosutcunq;pcrfe egeftate laborante«,fuperfluis,minimeq;ncceirarijs fumptibua onerant.neq;hoccontenti,quinmunetalt;juoqj, amp;illaquidé im-.inodica,àmilcra plcbeculaexigant.

Item quumlaici ecclefijs altaris douant ornamenta qnçdam, nccnon cafu!as,amp; fimilia,acin Deihonorépecunias fuas expen« duntmihilominus tarnen SulFraganeiexigunt,utt31ia,priufquam adaltaiisconuertanturufuni,confccrcntur,pro quademumcon-fecrationemuneraacdonapetuncurinniimcra.Quapropterç .uîi eft,ut taies abufus deleantur.Et fi SulFraganei fruftra laborare 110-lint, iicunicuiqueprçlatoaut plebano tâlia faciendipermitta.ur potcftas.

QÿemdJtttodum camiterid nonniin^udm fiiperfluè^dc mini-mènecffjariô conßcrcntur. 5 o.

- Dsmum fi forte fine armis,pugnis tantum amp;c3pîlîis in cœmî-teriojduo pluresiie manusconferant,autrixamh3beanr,ad fan-guinis ufqj,quantumuis modici,efFufionem:tum ad interdiftorû ièueritatem recurruntccclefiaftici .nec prins publica Chrifliano-rumrcdintcgrantofficia,quàm ciuium uniuerfitas ccemiierium denub magnapompa,grauibus(^;,necprofeâô minorib. impéfis côfecraricuraueric,qprimfi(utprçdiâûcft}cxprophano reddit us fitfepulturçisloc’ lacer. Quç ofa in caput tandcredudâtlaicorii. T., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S Item

5’’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. f.

Item Snffiaganei excogitaueriint,iit Tolu ipfi, Sc nullus alîus ceicîoSjlaicis Campanas baptizent.crcdût deinde fiinpliciores,ita affirmaotibus Sußraganeis,taies campanas baptizaras,dæniones élt; tempeftates peilerc.Quaproptcrinnumen plerunq; adhibétut compatres.præcipuè uero qui ibrtuna pollent, exorantur,qui ba ptizationis tempore funé qua campanareligata eft,tangût,acSuf fiaganco præcincnte(qucmadmodûin paruulorum baptizationc fieri loletjomnes pariterrcfpondentjac campanæ nomen ingemi nâtjUefteq; noua (quéadmodû amp;nbsp;Chriftianis fieri l'oiet) campana induitur.lnde ad fumptuofaproperaturconuiuia,quibuspiæci-puè compatreSjUteolargius muneraofrerantgt;adlubétur,nec noa SufFraganei amp;nbsp;eorû Capellani cum multis alijs miniftris regalitec pafcuntiir.Nec hoc lacis eft, fed amp;nbsp;Suiftaganeo mercedem perlol-uere neceffeeft, quâilli munufculûuocare folencindceuenit, ut aliquando etiâ in paruis nillis centû Horeni in tali abtumantur dc expendantur baptizatione;quç res non folû fupctftitiofa, fed etii Chriftianæ rcligioni côtraria, ac fimpliciorû feduâio^amp; mera eft exââio.Vciûtamen Epifcopi,ut Suffraganeosuel uilifsimaobçra re pofsint mercede,taiia Sc adhucabfnrdiora tolerât.Res igiturtiî n-ephâda amp;nbsp;illicita merito aboleri debet. Cçterùm ftconduccre ni detuc,ut campanæ côfecrétur(itaenim Suffraganei baptizationc appellant,quoties àprndenciofib.de hac re interpellatur) conue« niens erit,ut talis confecratio per unumquemq j fiat facerdotum, quemadmodumcumaquabenediâa,fale,herbis,amp; lîmilibus de' ri foletndq; abfq; prccio amp;expéfis laicorum, ne populus fimpicx ira feducatur,amp; damno afficiatur, necnon auariciædcteltanda# præfumptio cuitetur.

DetncepJjG forte perdiœcefim Epifcopi alicuius noua elFertur fanâi celebritas,ad que palsim concurflus fit,tum Epifcopi aut prf Jaci eo loci, oblationû omnium tcrtiam, aut certè quartâ partem lî bi uédicare prçfnmîit.Quod tamé domefticaeorû, népecanonic* iura,eis nópermictunt, quin oblata ilia pecunia potius acmeiito, pro rotins Chrilbanæ reipub. necefsitatc, adcontrahenda militû manu, parandumq; expedition! bellicç commeatum contra Tur» cas ufurp4tccur,auccsftè in ptoxini uertereturncceiTados ulus.

Qtto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lUicitam 4 Pr^ffoßiif monafleriorunt Deo (I/c4f4)'tWH

Item quum monslteria aliqua Deo dicatarum u«rg«nu,perprç-pofito«,leu praefeâos gubcrncntur, qui tarnen ad iibitum officio hoc moueri poffunt,neqjcnim perpétua ell haecpræpofitura:atta men Epifcopi,acceptationiautmifsionipræpofitoruni,priuscon fenfum fuum adhibererecufant,quàm à monafterioru Deo deuo-tarum,{impliciumqjpuellarum pccuniçaliquidnumeratûfuetic.

Item quum Abbas quifpia,autAbbatinaeligitur,cogunturite rum perSuffraganeos confccrari,licetanteautmonachiamp;monia les fatis fuperq; fint confecrati: Sutfraganeumq; cum fuis regie ex cipere amp;nbsp;pafcere,acinfupertanquam munerisloco, magna perfbl Here pecuniam.Quae res non in paruum damnum cedit mooafte-xiorum,fed etiam ilior urn quibus monalteria ilia funt fubiefta.

Infupcr pótifices fummi muita amp;nbsp;uariain curia Romana exco-gitarut officia,quçipfi immani uendût precio: quod quidé illi per lolucrecoguntur,qui (itaiubente Pontifice) opera talifi indigene officialifi,lcu fcriptoru.Hinceucnit ut natio Germanica,prçcipii« ucrö epilcopi, quotiespalliû rcdimunt,autconfirm3tioné à Romano petunt pontifice,ac multi alij oppidb aggrauctur, ac longé plus quàm C'iapfis annis pecunias fuas dilapidate coir.pcllantur, Hinc facile conijccre licet, quotRomç,quâtiq;laquei pro emuge, dis nummis tédâtur. Quapropter talia officia merito deleri debét.

Archipresbyterorû quoq;Officiales,utplurimii funt îndodl?, inhabiles,infuperamp; feurrilibus moribus,nihil penfi habentes, ni hilauentcs,quàm pecuniam.Etquàm notorièin public is degant pcccatisacfacinorib.qnotidiano difciturufigper quod Jaici,quos ob admifla debito modo corripcre,ac in pietare Cbriftiana erudi-tiores 6C mcliores redderedebebâr, nedum ad melioréfrugé non pcrdin.untur,fed oifendiculis onerantur potius.Ad hæc perkucs ac uiles lias otficialium perfonas.in quorû confciétijs,nulla Chri-ftianæ pietaris uigetrario,fed tantu fceleratus habendi amorJaici miferè ad uiiium iifq-,jn bonis fui« fpoliantiir, ac depredanciir. Id quod Arcfiiepneop; Epifeopi, fi quidem reuera quod dicuntur client,hoc cif uhini: pa, »res, dubio procul diu tins nô tolcfarér,

fl R A V A MI H A CENTVM oiicsqj Chrifti talibus otFendiculofis partoribui curandai, mini* me commcndarenCjpafcendasiie committerenr.

Ferè amp;hoc quoq;accidit,ut laiciad ecclefiafticorum.licetpcf-iniquèjtrahâturitidicium.Nam etümftaâorlit ecclefiafticus, qui laicum rcum iudicio coauenireiiitendit.acramen nihilo magis or dinaiiæ iurifdidionireorum deferuncquin palsim eccleûartici ta les reosjaicos )cilicet,quafcunqj etiam ob caufas^ciuiles ac plané prophanas,ad ecclefiarticum tribunal', refragantibus omnibus c-tiam iuribuSjpertrahereadnituntur, qunm tarnen maxime conue niât,aciure non ignotofit: quàmexprefsimcautum,aâorcm rei forum fequi debere.,

Qho pado. magi/lratuum ciuiliwm fubditi,propter debitam pecuniam ad indicia eccleßaßica pertrahantur. 5 7.

Prætereaccclcfiaftici fæpiufcuiè laicorû lubditos ob débita pe-cuniaria.cocamecclefiartko indice in ius uocant,acprægraui eo» rum iudiciorum ordineeofdem inibi ucxant.atq;excutiHnt:licet à ciuili magiftratu, adeoq; iud'ice reorû ocdrnaria lurticia, iurisq; débita executio eis nunquâfuecituel dencgata,,uel dnici-us q^uam parfit procraftinata.fitqjitapcraâorum (utdiäum eft)peturan« tiam,quiaGonuenti iudicio ecclefiartico laici, uarios ob cafus ius fuumnonitaexamufsim ueldeducereperimprudentiam.uelno probate per fimplicitatem nouerunt.-neqjcdoäifuntjutin prae-tentam pronuncienturcxcSmunicationé, acin irrcparabilcmreturn fuarumperducanturderrimentum,perniciem Sciafturam..

Cliiaminiquè laicd iuiicibM prabeatur occaßo ab eccleßaßid5,[ubdt-lorum ßorumpetcndimßicnem. 58..

Infuper Sz alias ob plures cau(asillicitas,.a iudicibus ecclefiafti cis contra perfonas laicasemittfitur citationesac monitoria:qua-q^uam talcs indices,publica etiam teft3ntcfama,indubitanterper fpedum habeanr, uocatos ita in ius ad ditionis fuæ termines minime pcrtînere,illosq;ad ordinarium ius remittédos fore. Quod jpfum quoq^Iaicoruni fubiedis non ferendis nTodis,graue, one-rofumq; eft.Namamp; fi caufæ, pcrfonæqj talcs ad inftantiam magi# ftratuum ciuilium,ac taicorum luperiorum petitionem, tandé ad ius dicentislaici ordinarium remittancurtribunal: nihilominus. «amen ica immerico in ius uocati, grauibus oncrantur impendijs,.

Germanic AE n A T i o n is. jsy damnîsamp;:expenfis:eo quódfupenöresfiioslaicos,quosnonra-ro ukracentefimutn lapidem pcregre abeffe cotingitjprimum re-quirere^dehinclitera» mifsionum ah hisimpetrare,ac tandem cas ipfasiudicibuseccIcGâfticismittete cogantur.interim nuncijsad hoe conduâis eroganda eft petunia.celTandum àquotidianis ope tibuSjferendæ impenlæ itincrum acq;. aduocatorum.Quod fi forte fiiperiores fuos in ius uocati non continuô imploraucrint,mif fionum literas impetrarint, easq; iudicibuspraediâistranfmifc-rint,acad monitionemufqvproccftumûnterca fi amp;,etiam ccclefia* ftici indices ucl requifitihinc à uocatorum fHperioribus,quçcun-que tan dem in ins uocati fit caufa,remittere tarnen itauocatos at* que admonitos ad ordinarîum iudicem Iaicum,recufant.

Qgôd ludices tcclcfiitßici caujtu aliquot /pedales Jicet laicasßtA fult;e afférant âùioni,ut omninoea! remitte--renohnt^

Quumapud ecdefiafticum iudicem obdecerptum uîrginîta— tis floi em,item ob id illegitime natorumjhocett,naturalium lib« rum ftatumautferuicntium mercedem^uiduarumite quæcunq;^ etiam iudiciouencilanturcaufte,contralaicosrcos,tum uel inter pellati à litigantium laicorum, fuperîoribuï, iudices ccclcfiaftici: terrninum tamé fiftendi iure,nec circunducere, autad fe inius uo catos,ordinariçiurifdiâioni ut remittât,precibus inducipoffunu Df aliji iHicitif öquot; inutilibuf exf^enfu. caufarum prophanarum,qult;e ad ecclepafticos iudices trahutttur,ac denuorcmit-tuntur. 6 o.

Adhœc, quumlaicuscoramiudiceccclefiaftico fut fupra diftu eft)inique in ius uocatur,demumq;ad petitionem iudicis ordina iij rcmittituF.tunctemerèagentis procurator,quitam maleiniui Mocari fecerat laicum rcum,mercedem fuam,a conuento, qui tarnen tcmerè ad uetitum tradus fuitiudicium,petit: cogitui qj de.« hinc cxcommunicationispœnaiiinocens ilîeultraexpéias, quas ob mala in ius uocationcm irritinera,procuratores, proq; impe-trandisamp;redimcndis mifsionum literis,neceftariôexpenderar». Adde amp;nbsp;neoleâorum operum æftimationem,iarntandem nulli-ter8c inique emiftos iudiciarios proceftus perfoluere, acq;æren5. îmmodico coaâus licet penfare.Namq; id fi forte recu!et,anathe-matis præfto eft gladius:boG ei minantur iudices eccicfiaftici fui-«ttcn,nipeffoliurs. uocationum literis,habendifibidinera ipforu

fâcfâuertnt.lta affliâo additur afflifljo.Neq; iuris ratio,que temC rè inius uocato refun dendas didatexpenfas,à iudicibus his cura tur quicquamnmó iudiciarius hic corû ordo, ex diametro, quod aiuntjCum iuris boniq; amp;nbsp;æqui ordine pugnat. Eum tarnen iudi-ciorum ordinem, non ob aliud,quantum coniedura alTequi licet, hadenus ita religiose obferuarunt,quàm ut plurima aâorum tur-ba per hoc ad eorum allicerctur tribunal. Ita femper iniquum, ex rc quaemeritbdcbebateireæquifsima,ftudentfacerelucrum.

Item amp;nbsp;fi laici per multa annorû curricula de cerris eorum prç-diis,neq;maiore8,ncqjcxiguas (utuocant) præftiterint décimas: tarnen per ecclefiafticos iudices, apud quos iniquis litigant congt; ciitionibus,authoritate iudiciaria,ica eis fit negociû,ut aut petitas iudicio décimas,fiucquidpiâaliudeftquodab eis exigitur,præ-ftare,pcrfolucrcq;,autexcömunicationis pœnam ferre jUeccffum habeant, Neqj hoc réméré. Nam etiamfi à fentcntia quantum uis iniquaRomamappelIauerinc,non eosfugitquàm onerofusatqj difparfitamp; illiclitium cucncus.

Qttopitüo ecclefiaßicorum officiales ac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfi taicos ad ecclepa-

Ad hæc omnia perfonç ccclefiafticç nedû ipfæ per fe laico8,qui bus diftiim eft,ac fimilibus cafibu8,ad ecclefiafiicos trahunt iudices; uerumetiâecclefiafticorum officiales, fulîedi ,procuratores, domefticijfamulijfamulæqj, acdeniq;ipforumeciam fubditi, co-nantur, adnitunturqjdemjuris quod eorum habentfuperiores, fibijpfîs quoq; airerere,ururpareq;.

Tandem,fi qttando exfaûo euenic, utecclefiafticus contralaî-cum iniuriarum agercillacas forte uerboiniurias intendat,cona» turccclefiafticus index cas ipfas quoq-, fuæiurifdiflioni uendica-rec3ufas,quo denub reus iudicio conuentusordinarioiuri,fuçqi eripitur atq’,eximituriurifdiûioni.

Q^emadmodivm caufo; prophafta ob interpofita iuramenta,eccl((ta' fticotribunaUaß'cratttur. 64.

Infuper Seid præfumuntofficiales,fi quandoin caufispropha» nis^ac inter perfonas ecclcûæ minime facracas,dicatasdc,ted om-nino

GE R ma CAE NATIONIS. 3»7 ninolaicas,dâta fide,feu prçftito iuramcnto,uerbo,uel in fcriptis, pada,obligationes,contradns,uel promifsiones fadæ fint,uel ce îebratæ:quôd eâ ob rem.atq; hiiius prætcxtus ratione, tales pro-phanæjlaicatqjcaul'æcotâipfis poiiiis,quàm ordinario indice agi tari debeant; quç noua ecclcfiafticoiû tcchna ufu fi increfceretgt;ac diutius toleraretiir, iamaflum foret de ciuili caufarûauditorio, quôdomnesprophançciuilesqs caufæ contraftuuum atq^tranfa dionum.hacuianeceffaribadecclefiafticos penraherentur.Quis enim contraftuî,quæ tranfaftio, qiiç deniq^nter pacifccntes cô-uentioeft, quœ non fit folenni ita rtipulatione autprctnifsione \.uallata^ lilac nimirum reriim ueniremus, utintotum ciuiliaelu-dercnturitidicia.Quod nedû contraæquitatéipfanijcôtraomina iuralcripta,l'ed amp;nbsp;ciuili magiftratui intolerabileforet.Nam utde-mus hoc interim ccclefiafticis iudicib. de periuriocômilfo notio nem ut habeant:nihilo niagis per id caulæipfii'S principalis,con-traftus puta,aut tranfaftionisjquam obrem ille pcierauit, iudicea competentes erunr,quin periurosillos obreligionis tranfgrelsio nem manifeftariam tantum iudicio conuenire poffent, ac Cano« nicam huic indicere mulflam, refcruata tarnen ciuili magiftratuij qui periuros poenali iudicio fecundum ciuilesfanflioncsplcftc» leiushabcnt.commifla fibi obidpœna.

Q^o 'ttam modo refôrmationes fuorum iuJiciorum nec obfcr. uenf.ne^ mattu,hoc e/l,execntiotte débita tueantur. 6

Prætcrea,nedum rationi confonaiura comunia, fed S( eccleGa-vu aliquot Cathcdraliû propriçreformationes,notoriç,in quàm plurimi» cafibus negliguntur,initaqi fiunt,dum contrarius ex eif dem duciturfcnfut.Exequuntur «nimhæcôtrahos tantfi,quor5 potcftatéipG non reuerétur. At fi res potcntiore8,aut eos quibus manu pares effenon poHumus, contingat,tum ex iuris fui rigorc rcmittuntquippiam.Nam ctfi maxime cpilcopi lotoru ordinarii, auteorum officiari/ à uim pafsisjaut his quibuscontraiusiniuriç illatçfuntjpro débita iulliciæ exer utione, ac talium grauaminum onerumüeabrogatione interpellentur: (apenumerb tarnen cue-nitjUtquerela hçcuel prçpofiiücontingat,ucl decanum,uelcer-tècapitulum,acecclefiæ Canonicos capuularcs.hoccft,eos,cotrâ quos loci huius ordinariiu E pifcopt s ntt unqtçqtiitati fanés, l e-morantc cû hac uia.in eîeftione pia;i{ita,acptonnfla fide, mérita tianf.

tranfgrefsionis emendationem atqj mulâam praefumcre, eîslt;iu® inßigere non audeat.

Ad hæc Epifcoporum ac prçlatorum nonnulli pro tempore ec-clefiafticotum iudiciorum,Synodumq;,adfuum libitum fpecia-les quafdam amp;nbsp;praetentas ferant reformationesjordinationcs, leges atq; ftatuta, quæ ipfâ multifariam à iure communi difsident, ac fcorfum tot ciuili magiftratui Sc iurifdiftioni, eorumq; fubdi-tis derogant^atque pcrniciem adferunt. Neq-, ullam prae fe feren-tia æquitatem,quod ad eccleGallicorum priuara compendia, inq; laicorum necem fint excogit3ta,atqueeffida. Eamq; ob rem laici ea acceptare,aut his parère minime tenentur. Nam ncqueipfi ec' clefiafitci domefticas has fuas conftitutiones fecundum rationabi lem,finceriorem,acgermanumçquitatisintelleaum,obferuant. Etcnimtametfi refotmationeshuiufcemodi,utplurimfi ftatuanc coram officialibus, eorumq; ecclefiafticis confiftorijs, manifefta ac notoria tantum,minimeq; occulta deliâa,debere agitariatque uentilari,confiderariq; inprimisTalus animarum,amp; honorlefu Chrifto debitus,pociusquam pccuniarum lucrum, Attamen eiui rei oppofitum,atq; ex profelTo contrarium, negocium ipTum, in-numerçq-, aliçconiefturçaccircumftantiæ plus liquidé maiiife-ftum reddunt:id quod partim exfupra enumcratis, partim ex rc-cenfendis fequentibusarticulis,utcunq;fuccinAis, cuiqueæfti-mare facile eft.

Patrum canonibus fancitum cft,fpiritualibus ac manifeftis pec catis,fpiritualem pœnitentiam Teu fatisfaftioncm imponendam efTejUi: lie non pecunixlucrum,fed potius animarum îalus quæri intelligitur.Id quodfuprà etiam memoratum eft. Atecclefiaftici indices amp;nbsp;officiales,perperam animaduerfis canonibus,diâa fpî-ritualempœnitentiam in tantum exafperanr,aggrauantamp;augér, ut îaici, priufquam earn fàtisfaâionem acceptare uelint, pecunia magis fiai ab ipfis irnmunitatem comparenuqua relaici multum premunturtcccleGaflici contra, multum ditantur, utputa qui in fuurnpriuatum commodum Repartis agunt munus,amp;iudicis, quod tarnen omnibus iuribus dilTonum eft.

GERMANIC AE N ATI O Ni S. 3^9 Qt^tm tu modum honefli uin mulierts ex ßl^orutnoTt f^penumero^rauentur» 6 8,

, Acciditetianinonnunquam,quôd uitiamp;muliercs coram Offi ciaiij'eu ctclcfiafticotribunali,utdcliaorum ac fcelcrum fontes Aiiiliro rumore deferuncur,ac non potius perfcntentiam innocé-tes declarantur,qiiàm ubi feiureiurando purgauerinc: qua purga tione faûa.in priliinum æftimationis ftatum reftituuntur. Et qua uit tam(înillrè denunciatitincommoda,damna,impenfæ earn ob rem perpelfsymeritorefundi deberent,nihilominus tarnen in nocencet ipfi in diâç reflitutionis fidcm,Officiali,ecclefiafticoüe iudi cijduos aureos, cü aurei quarta parte,pro abfolutorijs literis, iiequaquam neccjrarijs.numerare coguntur.Et hoe cft, cur Offi-ciale»,ccclefiatliciqj iudices, tam iniquas amp;nbsp;illicitas rumoris fal-li atqj delationu caufas, ita adfeaentur.ad fe euocent.folisq; fibi ucndicent.ld tarnen ipfum non fine magna,fingulari,ac graui ia-éiura mortahum committunt.Nam fæpiuseuenit,quôdaltcrcan tesmulgt;ercs,ira,inuidia,(eualioquopiamadfeaucommotæ,in-uicem femalediâisimpecant,conuici/tprofcindant,in tantumq; deinenteniur,quod altera alteram uel adulterij, uel magicæ artis ream infimulet.Quod ubi coram Official!deducitur,tumill3 quç per iracundiam alteram probris ac contumelijs adfccerat,iurifiUB landi facramento fefcexcufare acpurgare cogitur:fcilicetquic-quid iriiuriarum in alteram profuderitjd omne non ex certo ani-mi propohtOjfedira inuidiaq;profcaumeflc,pariq; modo altera quç adukeri; necromanciæüe infimulata eft,fuam innocentia, quodqjpraedidorum nequaquamfibiconfcia fitfacinorum,iura-iTiento detegerc iubetur.Intcrim ueró quilibet apud fe facile con-ijcere poteli,in talibuscaufis,mulieribut,fiue memoratorum fcelcrum uacuæ fint.fiue i/fdem criminibut obnoxiæ, iurandum tarnen elfe,dummodofamam,honorem,acuitalem fpiritumreti-ncre uelint.Qua exrenon folum illicitum pecuniarum lucru quç-ritur,fed deliberatæ peierationes extorquentur,fecularesqj iurif-didionet amp;iudicesineorummuldandiofficioimpediuntur. Ec He contra rationem,impunitaremanerc delida neceflarium eft.

Qjiomodo ccclejiaßKi iudices tüicitum ex idädtif mdtrónoftioruia cäufis petMt interejfe.

Deincep«,quum inter uirumatq;fœminam,de pangendii ma-ttimonialibutfacusiliij fcederibut, ncgocium quod inter cos for

tè agebâtur.co ufqjprocefsit.quod ab alterutra partium matrimo nij contradus^expadionibus illij, ratus pcrfedusq; prçtendatur. Atinfic!eturaltera,datumq;eft ab altera alteri perfonæ iieftiuaut alioqui niundi muliebris quidpiam, tanquam arrabonis loco ad-feruandum ac cuftodiendum.Accidatq; deinde, ut aiïerti contra-djis matrimonij fcilicct contemplationecontrahentes,ad eccle-fiafticum perueniantttibunal, acibidem perfentcntiam in diuer-liim ire iiibeantiir,leparenturq;.Tum index iile ecclefiallicus inique hoc fibi in hac caufa prastenditinterefle, Nimirum, utomne quicquid hincinde arrabonis nicetraditumfit,uthocfibicedat tanquam commiffum.Id quodnedum cotra omnia iurajfedamp;æ-quitatem atqyhoneftatem ipfam proculdubio eft.

diiibuf artibui indices ecclefiaflia caufäs fgt;romit'cu((f,queeccrti)n ciuili etiam magi/tratu in iuduium deduct poff'unt,libi folis uendtcare ccnentur. 7 o.

Item licetcomplures fint caufæ ita promifcuæiurifdiâîonîsjut fccundum iura communia,apud eccleliafticos atqj ci u i I es iudicss agitari amp;puniripofsint:fæpiufculètarnen euenit,utquumciui-les iudiceSjConccflam fibi hac in re prouinciam amp;nbsp;iurifdiftionetn adminiftrareatq,-exercere uelint, quodidipfuiti nefaciantpcriu dices ccclefiafticos fub cxcômunicationis pœnaeis interdicitur, prohibeturqj.Quód fi diutius præftari deberet, breui ecclefiaftici indices à. ciuili magiftratu, eiusqj iurifdiâionequafcunq;etiam caufas eximerét,fuæq;afiererétditioni Id quod Cæfareæ Maieft. cætcrisqjimp. Romani mébris graue eft, amp;nbsp;intolerabilc. Et quan quam fecundum iura communia, manifcfta pcriuria atqjadulte* ria.maleficiorumq; præftigiæ,ac confimiles aliæ caufæ, per ccclefiafticos ac ciuiles indices, promifcuum, uteroccuparit, ciuilitet pro tépore plefti pofsint, habeatq; ita prçuentio bac in re locû: at-tamé ecclefiaftici indices contra omnia inra,caufas huiufcemodi folis fibqfuæqjiurifdiftioniufurpareconantur. Quodipfum iurif didioni ciuili non ferendum eft onus ac grauamen.

Quemadmodum caufe prophante fub prtetextu denegatig executions udeccleßaiiicorumconßlioridtrahuntur. 7 t.

Item fi quando perfonç laicæ in caufis etiam omnino propha-nîs, à indicibus ecclefiafticis citationes impetrar» conentur,præ-tendantq; magiftratu ciuilé,débita fibi inris cxecutionc facere ne-glexiffe, antequâfummariè lalté per enidens aiiquod doenerint inftrnraeQ'

tnftrumcntum, iufticiâ ut qiieruntiir Gbi dcnegatâ: citatîones ta-men atq; alij iudiciarij procefïus à iudicibus eccleGafticis ad fola petencin querelam his decernuntur.Quodß deinceps ad petido-nem uel tiuilis iudicis,aut partis in ius uocatæ,caufæ huiufcemo-di ad ordinarium tribunal remittantur,prçfigitur ciuili iudici per-breue, quatuor hebdomadani puta, tépus fatale, intra quod ado ris intention! amp;nbsp;querimoniæ exintegro atqjex afle executionis ordine latisfaciat.Ac G in ardifsirno ita præftituto termino,fentê-tia diffinitiuaautnon fertur, uel executioni lara non mandaturji bertatem dehinciudexeccleßafticusdataäorilaico, corâfuo tri-bunali ulterius procedendum; Gtq; non rarô (, mirum hoc auditu) utcaufa quæintramenGsfpacium coram ciuiliconGftorioagita-ïi pcragiq; debebat, qubd hæceademapudeccleGafticum indicé triennio, aut eo amplius pendeat,hinc indecifa.

Aiuntprærcrea iudices eccleGaftici, in talibus cafibus propha-nas ad fecaulâs pcrtrahereGbi licerc, G magiftratus ciuilisin ad-minillranda iufticiç executione negligens inueniatur: ercgione tarnen feri^ minime poflunt, ut in pari cafu idem iuris cum eis fer iiecuriNimirum utin cauGs eccleGafticis quifpiâ denegleÛo cul-tu iufliciæ ab eccleGafticisapudlaicos autciuiles magiftratus c5-qucri.ac iufticiam Gbi per ciuiles magiftratus adminiftrari poftula re pofsir:quanquam iurac0muniaingeneredeßniant,ftatuantq3, q'uo pado Canonicaciuilibus,amp; ercgione Canonicis ciuilia iura opem fuppetiasq; ferre debeant.

Q«o paâo eccle/tdflici iudcies,fecul(irei cdufdt pretentie iurifdiâionii pra^textu,iH effetransfrrre conentur. 7 3,

Neq^hocplerifqjonga experiétia «rumac eruditionedlt;?dis probatur,quôd iudices eccleGaftici, quibufdam in locis diuturni ufus quaG poftefsioni8,adimpletæq', præfcriptionis prætextu,lai corumcontrouerGascoram fe dirimendas hadenus prælumpfe-runt.Nam eaexreCæfarea Maieftas, Romanumq; Imperiû haud parum detrimcnti patitur,utputa qubdnon minimus Impcrij ho nor,téporalis fcilicet iurifdidio, memoratç prçfcriptionis uelami ne minuitur,attenuatur,amp; penitùs ab Imperio ad eccleGafticos re fertur.Quod côtra receptaapertaq;iura eflc nemo eft quenefciat quibiis ftatuitur 8c cauetur, ut nulli præfcriptioni quâtuuis longç aduerfusprcceminenté tqmP.apæ tû Cæfaris poteftaré, Gt locus.

QgirtWrt/^aè bomicidlt;t,ilfiq; peccateres ai tcclefiaßicU inJicHuf plid dfpaantur poena. 7 4.

Quum diuinahumanaqjiurauetentjutnemo duabuscçdi de» beat iiirgii,mericó pleriqj quibus cerebrum eH,nonnuilarum Ca thcdralium ccclcfiarum odiofaftatutajperuetfosq-, mores, quib. utriufqj fcxus homicida8,reliquo8q;maiorum minorumüecriminum rcos hucufq; uexaruntjdetellantur.Nam haftenus fcrua-ta eft confuctudo,quód homicidij,fimiliumq; facinorum,quo8 ca fus epifcopis referuatosuocant,rei, peraftain aurem confcfsio-ne,pnblicam pœnicentiam in totius populi confpeÜu, cum magno fuorum ipforum dcdecore,ignominia,infamia fubire cogun-tur.Quæ quidem pœnitentiae forma,non ufquequaq; improban-da foretjutpotequæadprimitiuæccclcfiæinftitutaquàm proxi* mè accederet.'fi hac contend,non etiam ampliorem iufto peccan« tibus egregij ifti.maleq; ofHcioft Officiales extorquèrent pecuni^ fummam,duplici4j delinquentes punirent pcena. Qua re miram quàm multi oftendantur. Quod quàm iniquum, quam^s longe à Chrifti inftituto fit alienum,cuiq^ fanç mentis coieftuia aflequen dumrelinquitur.

Quomodo pecunite MtUiecdtfiaflici iudict$ ZJ- Qfß» dales lUegitmas cohabitationcs cz ufuras tolerent. 7

Praetereaofficiales aurifacra pelleài fame,ufuras acpecuniae feenus illicitum.nedum non interdicunt:fcd amp;nbsp;pafsim permittut, fouentactutantur. Infuper etiam clericos, religiofoscjj amp;nbsp;fecula» res,accepto ab eifdem annuo cenfu,publice cum fuis concubinis, pellicibuSjSt alijs id genus meretricibus,illegitimccohabitare,li-berosqj procreate finunt.Quæ res ambæ quantum fcandali, peri-curi,detrimenti,fortunis,animabus 6c coiporibus pariant,non eft qlt;f recefeatiirzquu nemo id,nifi ulpa cæcutiat magis, non uideac.

Prætereacontingitaliquando, qubd alter coniugum,belli,HO-torum,feu alia quapiam caufa pcregre proficifcatur:qui fi aliquan todiutius quàmalteriusconférâtlibidini abfit,turn officialis al» tcn.pafta tarnen numerataq; prins mercedefatis magna, cum alia uiditare perfona ac cohabitarc indulget: non præhabita prias dili genti ucftigatione,luperftcsne fit abiens coniunx,annaturæ con ceJTetic.Çt ne hoc corum fadlum à quoquam calumniari po0'et,to

leranti« nomen ei, non fine magno mortalium offendiculo, fan-ili^} matrimonij concemptu,indidenint»

Vt Of/icialium âclegàti feu fynodules iudiees iUicilos c dO' mtbui cenfui exigant. 7 7^

EthocGermanispofthac nonferendum onuscft,quódfyno’-dales indices quarundam regionum oppidulaamp;uicos oftiatim peragrant, cenfus«^;è domibus annuos exigunt : quos obi renuis plebeculaperfoluere nequit,protinuscum excommnnicationis iaculis petitur,ad eonim quoq; cenfuum cum fummarei familia-ris attricionc atq; attenuationc compellitur.Qubd fi penitus amo ucri non potefi grauamen,aliquo faltcm fine ad æquj boniq5 lam coherceatur.

Pari modo proxime memorati indices,qmbuldam in locis a ft» bularijs,piftoribusjianijs,propolis,molitoribus,ciufdemlt;|;.gene-ris methanicarum arciumprofefioribus,qualibctfeptimanapccu niam poftulant:quafortepcrinopiamnonfoluta,ecclefiafticoad. id fulmine adiguntur.

Non mediocrem item fuperioriratisamp;iurifdiäionis tempora lil iafturam Cæfarea raaieft. Romanumqj Imperium patitur,ex maleobferuatahaöenus pluribusin locis,diuturnaconfuetudi-ne:uidelicet quod ecclcfiaftici iudices,ubt inter duoslaicos ci ui— lis orta eft controuerfia,adaltcrius partis petitionem literas inhi-bitorias emittunttquibus alteri partium mandât, ne inceptam co ram feculari,feu fuo iudice litem profequatur, fed in ecckfiaftico coram fefc iudiciocompareat.Cui mandate ubt pars uocata obtS perat,amp;fe fuamq,'caufamad fuum ordinariumiudicemreraitti iniudicîopetit,cumprimùmlibellus,arriciili,exceptiones,repii-cæ,duplicae,amp;cæceræid genus fcripturæ,utrinq-, producuntur; quibus, rcliquisq; aflis amp;nbsp;agitatis, perleais,numerariiq; potius quam ponderati$,randem interloquuntur,controuerfi3m coram fe uentilandam efle.Cui fententiae propterea,uelint nolinr, parère coguntur,etiamfi maxime eagrauenturrquèdappellationé ad; curiamRomanaminterpofitam, obimmenfostum labores turn impenfasprofcqui nequeant, Neqjenimcuiuiscommodumeft,

adiré Romam. An uerb talibus,GmiIibusq; fententijs fefufpei^loS reddanr,necne,cuilibet bono uiro conijciendum relinquitur. V-num hoc certum eft,quod exiam enumeracis cafibus,copiofa ciui liumcaufarum filua,iurifdi£lioni téporali,acciuili magiftracui, indies fubtrahiturarqjeripitur.Quod non folumiuribus amp;æqui Mtijfed etiam ration! contrariumefledignofcitur.

Vt pleric^- inopia rerwtn laborantes luJiciitlium expen fdr urn,udriorum^ laborum cr expenfttrum ßrinidine,lt;id iniqudt trdnfd-fliones compellitntur. 8 o.

Neq^hocfilentiopræteriripoteft,quodecclefiafticiindices 8e ofhciales miferos ac fimplices laicos, multoties ad illicitas, ini— quas,fibiq,- penitùs nociuas tranfaftiones adigtinr. Nam fi quan-do eos in iusuocant,magnapatronorum.rabularumforenfium, fcribarum,cæterorumqi quoru opera in iudiciario ftrepitu, ut ne-cefTum habent,caterua,nullo ære conduda,fed gratuico côquifi-ta,ftipati aftanc:ac pauperibus illis prophanis, egeftatc prefsis, id homiiium genus non nifi magnoconducendu eft. Quod ubi for-tunæ,reiq; familiaris tenuitasdenegat,ni penitùs canfa,etiam iu-ftifsima,decidereuelint, tranfaâionemfeucompofitionéutcun-que iniquam inirecoguntur. Quare quantum grauentur tenue», nemo eft qui non facile iddeprchendar.

I« mwlfw ecclefiiifticoriM» conßftorijs,externi cdufdnm pdtroni^pro-curdtores,qudinnonddmittantur. 81.

Et hoc hadenus Germanis multum attulit moleftiarum, quod perecclefiafticos indices,nulli coram fe litigantium partium, alijs Titi adnocatisSc procuratoribns licet, quàni ijs quos fibi fuisq-,tri bunalibnsjiurifinrandi facramento obnoxios reddiderunt. Ne ra men nihilominus externi patroniàlitigatoribus confulanrur,a-deó breuespræfigûttcrminos,nt neadirineqnaqnam pofsint. Et ne.hoceorum fadum tanquam æquitati contrariiim ,improbari pofsit,fcid in controuerfiæcommodum facercadfirmant, quo ce leriorem per conßftorij iuratos procuratores lortiatur exitum. At interim meridiana luceclariusapparer, qua finceritate,quanede# xteritate id agatur. Nempe compertu habent officiales, fe fnosq; fuperiorcSjàconfiftorij aduocatis procuratoribns timeri .Et fic niifericlientes patronorü uerecundia, du qubd contraecclefiafti-(um iudicéjeiusüefuperiores, quacunq;in parte facere polfent in iudicioproponerenöaiidenr, ultra quam par fit negligutur. Qua rem

rem eccleGaftici prç!ati,ijq;quorû in tcrritorio tale exercetur con Jirtorium,quû prohiberejpenitusq;eradicate deberét,turanturac defendiint Et id potifsimû eâ ob canfam,iit fi qnando ipfisjfubdi tisüeipforûin ecclefiaftico iiidicio experiendû fit,diÛiaduocati amp;nbsp;prociiratoies contra ipfos exteris fuis clientulis,ea quæ caufæ Cbi po(lulatnecefsitas,confulcre,in iudicioqiproponereuerean-tur: nefi diuerfum facerétjprçlatos fibi infenfosjudiccsq^ fibi rria lè propitiosredderét; talemq; aduocatorû amp;nbsp;procuratorii metum ac formidiné,nemo eft cui ucl cerebiu fit, cui Içua in parte mam-millæ cor faliat,qui inficias ire uel polsit, uel audeac : eu id quoti-dianaexperiétiaadeb eluceatjUtnemini non,nififorteijs quino dum ære lauantutjfit expJoratifsimû.Qlætus enim quifq; eft ad-uocatorû uel procuratorûiqui non amore,fpe,timore,inuidia,fa-uore,muneribus,fimilibusüe adfeftibns,animo non aliquâdo j-g. ûoq;conGIiodeijciatur?quu nihilominus uacui ctiaprædiOoru adfcftuûjuix tandé precibus precioüeinducuntur,ut nihil diligé. tiæ,laborû nihil,nihil item dientuli iurium prætermittatur.Enu-meratis uerb grauaminibus,nulla præfentioradhiberi poflet medicina, quàm fi litigantib. à certo ufqjlimite, aduocatos amp;nbsp;pro curatorcs uel confulere,ucl ad confiftorium fccû adducçre liccrer.

Ethocfacinus,Chrifti difeiplinamprofitentibus penitùs abo-minandû eft,qubdijs quibuseftres anguftadomi,ubi parrochis amp;ecclefijsad dié folutioni deftinatû perinopiam fatisfacere ne-queuntjCorpns amp;nbsp;fanguis Chrifti,facrofanôa,quç nobis facramé-ta in rcmifsionc peccatorum reliquit, denegantur, imb quafi pi-gnus prçcluduntur.nô attenta ulterioris dilationis(amp; quidé mo-dicè) petitione.Quanquam talcs fimilesq;caufæpro conditione fua coram fecularibus iudicibus,meritb finem fortiri deberent.

Item quu agricole autiimni tépore uindemiare cupiunt, qué-admodûunicuiq;ad fui utilitatéfacerelicctmihilominus tarnen, fi uindemia ilia difplicet fpiritualibua (ut uocant)qui eo loci deci mas pofsidér,mifcrisinhibétagricolis,fubexcómunicatióis,nec« non pecuniarû pœna,neuuas colligant prius quàm ipfi id permit-tant. Vnde euenit,ut fçpe paiiperculi il 1 i no paruo afficiâtur dâno, «« uuas fuas,quas maximis cxpéfis amp;nbsp;iaborib. p integrû coluerût

annum,uîndemiarc non audeant. Etiam fi illi interim ucl frîgor® pereant,ucletiam marcefiere incipiant.tantummodoob decima-rum lucrum iniquum,fæpius etiamob inuidiam detefiandam, Quæ am bo contra iura func diuina, fat, amp;nbsp;omnem piecatem,ac û dco meritô aboleri dcbent.

Nec minus moleftum,graue, amp;Germanorum uulgo intolera-* bi1eeR,quôd fynodales indices pluribus in locis quotannis(id quod non ni fi poft annorum intercapedinem ut fieret,iuribus per miïïiim eft) obequitant,acmirum,quid fiâiciæ iurifdiûionis auc fupcrioritatisexerccant.Hoc intérim côftat,fimplici popello hac uia,neceifaria fubtrahi alimentameq*, talis peragratio eo fine amp;nbsp;oc dinatione,quafummisPontificibusinftitutaeft,obfcruatur.Nani pro pœnis amp;correâionibus,quibu8 facinorofos amp;criminû fon» tes à uitijs deterrcre deberent,pecuniam præfentem amp;nbsp;numeratâ, amp;nbsp;quicquid deniq;eis in lucellum cedere poceft,exigiit. Id quod in fuperioribus etiam partim memoratum eft.

De Ca/icnicis cathtdralium ty coU(gilt;ttarum ecclefiärum fgt;itrrochif,relù religiofîs perfoniccr primùin,(}uôd iniquu next* but eptfcopi CT prttlati 4 fuif adßmgantur

lllicitum eft amp;nbsp;hoc,planeq; iniquum,quód Canonici,ecclefia-rumq;cathedralium præeminentiores, quorum in manu potior cccleliafticorum iudiciorum, Sy nodorum,ac céfurarum pars fita clt,reliquiq; coilegiatarum ecciefiarum Canonici,quibu8 eligen' di fuperiorem poteftas eft,nulium in epifcopum.fcu prælatum c-Jigunt nifi Ce prius iureiurando aftrinxerit, planeq; deuoiierir,lite ns quoq;interduminftrumentisq;figillo probe munitis caucrit, ipfis ipforumq; ordinatis iudicibus abofficialibus innuJlo utcun que gfau!,uel inhonefto,intolerabiliq; propofito,fe contrariu fore Acli quandoeosdelinquere contigent,impunèeispcripluni uthocfibiliceaf.

Denonfirendif ultra oneribuf,lt;]ttibumifera plebs pro facramento^ rum adiiunißrationegrauatur. 8 6.

Pleræqjitem parrochiales ccclefiæ,monafteriis,prçlatis,31ij»q; e'clefiarum curatarû reflonbus,incorporacionis (ut uocant) feu alio qiiopiam iure fubdiræfunt:quas etfi ipfi iuxta Canonum co-ftitutionet pcrfefeprouidcre tcncantur,ubialijs elocant guber-nandas.

nandasjbcncficiorum dotem,ac décimas plerunq; fibijpfi« rcfer-uantjamp;cprætereatam enormibusabfentiarumpenfionibusgra-uant atq; onerant,ut conduftici; ifti parrochi,eorumq; uicarij ui-ceplcbanij faccllani.coadiutorcs.cæteriq-jconduûarum ccclefia-rum adminiftratores competcntem fuftencationem,decenriaq; alimenta inde habere nequeant. Quo fit ( nam unde condudicij i-fti paftorcs amp;nbsp;mercenari; uiuant, habeant oportet, ut illicitis exa» ftionibus.locatas fibi ouiculas milcrc deprædent, dilanient, om-nemq; fubftantiam tantum no abfumant. Poftquam enim altaris baptifmiq^facramentaadminiftrandafuntjPrimuSjScptimus.Tri cefimus, Anniuerfariusq-, dies peragendûs aurieularis confefsio audienda,mortui fepeliendi,amp; quicquid deniq; reliquu eft quod aduitafumftorumcercmoniasobferuandas opcræprecium arbi, tranturjd gratuité» faciunt nequaquam.’fed tantum exigunt, extorquent, cxugunt, quantum mifera plebecula uelcumfummo fuodifpendio præftare difficulterpoteft: talcsq;cxadionesufqj ad fummu indies augentatq; accumulant,nonnunquam quoq; excomunicationis fulmine ad foluendu adigunt:plerofqj etiam, quibus perinopiânonlicetadcelebrandauicafunâis obfequia, anniuerfario8,amp; alias eiusfarinçceremoniasjcopellere conantur» Vt ob miffiii omtandtK legendär,pecuniam ex.'gMt. 8 7.

Neq;hocpræteriripoteft,quum non minimum fit,quo Germa nipremâtur:quôdfacerdotes unius diei miifas, adquasalias fuur dationis feu annuae recordationis iure cclebrandas obligantur, non femcl,fcd quater,quinquies,pluriesue uenundat : unaq; mif-fa duobus,tribus, autpluribus ecclefiafticis benefieijs fatisfacere præfumunt.

Item,ficubi curatæ ecclefiç fubditis domiciliû matrimonij, feu alterius cuiufpiam negocij caufa,in aliam transferreparrothiarri animo fecum uo!utat,non prius migrandi licentiam aparrocho impctrat, quàm ubi pro teftimonialibus literis aureum nunieia-ritnummum ; quern fi foluere uelnolitjuel egeftate prellus non pofsitjfacramétorum interdifto,donecfatisfecsrit, mulftacur.Ex nocitaq;,accæteris fupràtaftis oneribusamp;grauaminibusfacile deprehenditur,mirumqjin modum emicat, quod omnia Roma-næ ecclefiæ facramenta ills qui opibus abundant, auro uejjalia

funt.-reliquis uero quibus minimum fuppetitnummorumjamp;inî quus eftPlutuSjille diuitiarum deus, non impartiuntur, fedpeni tils denegantur.

Ciui: madinoJmn feflt;ulturlt;£ iui guibufJani mortuorivm cadaueribut niiigno fit are redimendum. 8 p.

Papalibus ftatutnmeft canonibus.ut his duntaxatpubliciiuri-s eccleGaftica denegefur fepultura, quos manifeftis amp;nbsp;plané noto-rijsjmorcalibus (ut uocant) peccatis,excommuni hac mortalium forte,abfqj Dominici corporis fanguinisueparticipationemigraf fe compercum fit. Verùm ecelcfiaftici non animaduerfis talib, Po-tificumdecretis, forte fortuna aqua fuffocatos, gladio, ruina uel incendio occifos,iugulatos,atqjuitacafu funôos,etiamfi no pa-teat,peccatis mortalibus obnoxij decefferint,necne,in ecclefia-fticam tumulare fepulturam non permittfit,quoufq,*taminiquo fato mortuorumuxores,liberi,amicideabipfis cœmitetium non modico æreeomparaucrint.

Necminus etiamGermanis molefhimeft, quod potior parro-ehorum,facerdotum, monachorum, ahorumq; ecclefiafticorum pars,in diuerforijs,ft3bu!isacchoreis, populorum turbisfeimmi fcent-.in plateis item habitu minus decenti, utputa gladijs,uefti-busq-,ludicris,præterearixis,iurgijs,litibus, altcrcationibus lai-• cos ad iram,amp; confequenter ad arma prouocant,uulneranc, nongt; nunquam etiam confodiunt. Déin excommunicationisfulmine miferos ill os Iaicos,uel quos læferunt, cb ufq; diuexant,lt;^uoufq; ad libitum fuum laici fe cum his compofuerint.

Ite in locis plerifq; Epifcopi,amp; eorS officiales, no folufacerdo turn tolerant concubinatu, dummodo certa perfoluatur pecuniar fed amp;nbsp;facerdotes continentes, amp;qui abfq-, concubinisdegunt,co eubinatus eerrfum perfoluere cogur ifierentes,Epifcopû pecuniç jndigu elTe.-qua folu t3,licere facerdotib.ut uel ccelibes permanear, uelcocubinas alat. Quam res h^efit nephada, nemo nointelligit.

QKOpdilononnuUi ecclepdftiti pnblicdi exercednt tdbcrndfjZT iüicitd corrdddtit tuerd, p 2.

Ecclefiaftici item,potifsimiim in his locis ubirurifdiftioneha-bentjin ternplorum dedicationibus publicas exercent tabernas, fuisq; faccllanis 5cfacerdotib..taxillos,chartuJas luforias, Sequrc-q^uid

GERMANIC/E N ATI O NIS. qliîd adludum pertiner,conuiiiis adminiftrare,ac omni fepolito pudore illicitii inde percipere Jucrum ftudent, idqj fuperioritatis quodâiurcfibilicereadferunt.QuanquâPontificûcanoneSjImpe ratoriim leges,omnesq; omnium prouinciarum magillratus ue-tcnt,ne ecclcfiaftici ica à decoro amp;nbsp;honcfto deuiét, ut his fe inuol liant negocijsjcirca quæ uix laicos occupatos elle decer.

QÄomodo ecclcfiaftici moribundii,ut fuos zy legititnos httredes defraudent,p£rfMdeant. 9 3.

Inter caetera etiam hoc obticcndum cftncquaquam, quum no minimû fit onus quo Germani grauantur, quodregionû pcruaga tores,quo8 uulgo Tcrminarios ac Stationarios uocant, monachi amp;lacerdotes,infirmo8 ,animamq;iamiam agentes,acpræfertim eos quibus æs elFcin çifta norunt, temporalibusüe bonis abunda-re compertû habent,blandiloquentia,adulatione,uerbisq; uenu-fttilis(ucad pefsima quæq; hoc genus hominûfemperplus æquo inftrudû eft,atq; paracû)3doriuntur,circumueniunt,pcrfuafioni-biisq;fift(cijs côtandéadducunt,qubd fibipotiorépecuniarfi amp;nbsp;bonorû parte in teftamentis legant.Qua re iiberi,agnaci ac co-gnati,re!iquiq;fui amp;legitimihæredes,quibus potius totahære— diras illæiarelinqucndaerar,contra omnem æquitatem , mirum ^uaiâftura adficiantur, inrerdumqj ad mil'eriam ufq; adigantur.

Q« bm medijs innuineram pecunie fummam,ittaidiclt;itttiun ordtucf ^omam importent,uirgmumq^ ucjîa'ium ma-nafteriamolc/lcnt. 94.

Quum nemini dubium fit, his qui iure experiri uolûr, pecunia, eaqj non modicaopus cire:amp; pleriq; mcndicantiûordinûregulis addiâigt;mukas caufas atq; lires in iudicialem conrrouerfiam, non fine magno ordinariorum, parrochoiu atq; laicorum detriméto, contra phas nephasc^-„imb nuila omninonecefsirate exigente Ro mam per trahant : tribus infuper eorum generalibus, quos uocat, Câidinalitij galeri dignitatem,innumera (ut fertur)pecunia com-parauerihtmon parum timendum eft, ne non præfati mendican-t)um ordinibus fubiugati,multa facrarum uirginû, amp;præfertim Ci ubi fc folûs dominari norunt,monaftejia.inquibus Principû, Comitum,Baronura,nobilium ac ciuium liberi frequenterui-tam uiuunt,pecunij8 expilcnt acdepeculétur : amp;nbsp;eis dehinc, qui, bufcunquealijs modis, interitus,perniciei, moleftiarum ,uario-tumqjincommodofumradix a.tq;origo fint.Interimqjmifeiè ca V Z ptiiias

peinas mo niai es, lub perpetui pœna carcerisadigant, necuiquant alij,qiio fecum pafto agaat, manifeftentàd quod quibufdâ in lotis plus nimio:prohdolor,compertum elt.Quibus uerc pharma-cis huic morbo mederi pofsit, cogitandiim relinquitur.Nù præ-ÛareCjqucdiiirginum monafterijs,ac mendicâciumordinibusin meriacinixti impeiij iurifdiâionibus fitis, quibus haftenuspec iuriCdidionummagillratus acpotellates nulli præfeâieireticcii ratoreSjfeu difpenfatorcs,duo œtate, moribus ac probitare perfpi cuapræRantes uiri, unicuiq;taü monafterio feorfimpræficeren-tunqui omnibus eorum cômunibus computationibiis, accepto-rum uidelicet amp;expenforum intereiïennquibusq^curæeffet,ne in porterum prædicia uirginalia cœnobia, à mcndicancibus mona chisjcorum non neceffaria prçfentia,uel quocunqjalio modo gra uarentur.Quaiinare proculdubio efficcretur,quôddiâorum ino nafteriornm annui ffuûus,eenfus,rcddirui,indies augerétur,mo nialium perfonæ in magnum ufq; excrefeerent numerum:amp;fic multo melius,uberius,utilius, quàm fi ipfarûpecunia uel Româ, uel in alium quempiam locum indecentem conferatur, fuftenta-ripoffent.

Df RofWifworuw Pontißeum Lfgdtis o' Or(ttoriiuf,neciton Comittbui (, ^uosuocatii ) PalatinK. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;).

Accidit aliquando,quôd Legati amp;nbsp;Oratores Romani, cum Pa-palibus (utuocant) facultatibusin Germaniam mittantur, qui ta îium facultatum uigorc ôcprætextu,libcrosuulgb conceptos,na rurales, baftardos, fpurios, damnato ex coitu prognatos, aliosq; qui contra Chrifti inftituta, legumq; fanûiones in mundum editi atq; expofiti funr,legitimos ef(iceie,B!: ad quofcunq^ aôus legiti-mos,idoncosreddere,adfuccefsionesitemcumlegitjmis Sinatu ralibus liberis habiles facere amp;nbsp;admittere, omnium deniq; ftatuû ac dignitatum capacitatem tribuere conantunCuius tarnen rei,in Romani imperij territorio,nullam omnino habentpoteftatc.Nec parum inde litium,iurgiorum,errorum,controuerfiarum, offendi culorumqj, in facrofanéto Romano imperio oritur', qubd ex non conceffo coitu concept!, cum légitime editis ad parem admitti de bent fucccfsionem.Qyam rem utnimium Germanis moleftâ,im-perij ordincs tolli,amoucri, penitusq; aboleri fummoperepetût.

ge R MANI CAE N A T I O N 1 S. ?4» mites Palatini fHfficiuntur,fimili poteftate legitimandi,ad fuccef-lionem admittendi.ßc omnia ad inftarlegatorum,quoru iam ante mentio faûa eft,efficiendi,necnon Notarios creandi.Qui tame Vi cecomites adco funt inidonci, adeo inhabilesjadeo literaru igna-ri,adeó deniq;rcruminexpertes,ut minimum etiam quod ad No tariatus artem pertincat,ignorent.Vnde non immerito fublequi-tur,quód multo ineptiores quam ipli lint,creent Notarios:ut fem per dignum,quo d in prouerbio eft, cotingat patellç cooperculû. Quod ipfum Im perij ftatu8,abrogari effliftim rogitant.Prçfati ice Apoftoücæfedisnunci; amp;legatià iureiurandis paöis, obligatio nibus abfoluerejamp; fie ablolutos ad agedü de nouo reftituerc mo-iiutur. Qua una re æqtati fideiq; humans nihil eft aduerlu magis,

Conanturinfuper beneficia quspatronatusninfubfunt Cofer re. Si fic patronis ta ecclefiafticis quam fccularibus in iuribus fuis derogate,penitusq; eos priuarecquod etiam meritb aboletur.

Vtriufqifcxiifreligtofi,in[uorummonitßeriorti/m,clM{aru'm,jundlt;itionuntt aliorumq; conuentuunt commodu)n,fuccedunt feculartbuf:quum ipfi uiaßint ab tllif ad hlt;er éditâtes ne^^ uocentur, neq^adinittantur. pS.

Neqs hoc Germanicorum grauaminum poftremum eft,quam-uis ultimum hic fortiatur locum. Mos non amplius ferendus, ha-ôenus inolcuitjpauloq; altius quam par fit,radices egit:uidelicet qubd Monachi,Moniales,Bcgutts,Beghards,Nolhardi, Conue tus.Si quicunq; tandem funt,qui fe religiofos amp;nbsp;à popularibus fe-gregato8profitentur,parentibus,confanguineis,agnates,accste-ris amicis in hsreditarijs bonis aliquado in partem, nonnunqua intotnmfuccedunt;atuicifsimeorum cognati,fcu necelfarij lai-ci,àprætaftisreligiofis, ad ipforum hsreditatesadeundas nofo-lum non uocantur, fed nec admittutur quidem. Quod Germanis amp;graue Sc moleftum,iniuftum etiam,ac non diutius tolerandum onus eft.Eapropterneceftarib ac furama prudentia curandum eft, ut deinceps nemo fe memoratorum rcligioforum uotis uel aftrin gat,ucl addicet,nifi prius ea de re ci u il es magiftratus certiores fe-cerit.-quorum prsfentia,authoritate Scconfilioreligionemingre di uolentibus aparentibus amp;nbsp;amicis,iuxta cuiufq; fortunam ac fa cultates,mediocriterprouideri debet, uthabcant, unde commo-dcinmonafteri/suiucrepofsint.Ea tamcnlcgc,eo pado 8c condi-

Clone,Ut omnibus hereditatibusjomnibusq; parentum, frâtfUiTi» fororufn,cognatorum,cobæredum,acquorumcunqjaliorum fuc. cefsionibus renuncienc,in animumq; neqiiaquam inducant luu, feinpofterum hærcditarioiure qiiicquam nedum fperare, tanta abcft ut confequi fe pofle putare qiieant.Idemq; cum his qui iam olim religioforum regulis 1'efe fubiecerüt,fieri, à facri Romani lm perij Stanbus amp;nbsp;peticur,amp; cenfetur.

Qtioicr ittproximèhabitti Vuorntdciiecomitijs,dehaólettuime-moratifgrauaminibus traäatum ßt.

Potior item pars haäenus enumeratorum articulorum, Roma nam federn, Archiepircopos,Epifcopos,prælatos, officiale8,eccle ljiRicacôfi(toria,cæterasq;ccclefiafticasperfonas concernentiii, Ci fareæ maiéftati in proximo principum acproccrum Vuorma-ciæ eclebrato conuentu, alaicis Imperij colunis amp;nbsp;flatibus,in fcri ptis,non fine fupplicibus oblataeftprecibus.-quo prædiâagraua-niina,æquitatenecefsitateqj ira poftulantibus,aboi eat, atq;cme dio penitns tollat.Quod iplum non clam Archiepifcopis, Epifco-pisjeliquisqj ecclefiafticorum flatibus in prçdiftis comiti/s fadvi cil. Ac hucufq; nihil uel immutare, uel emendate cœperunt. Earn ob rem feculares imperij ordinesnecefTariójUrgentibusqjcxcau-fii adaâi funt,Papali fanditati fupra memorata,ac non amplius fe rendaonera,proutfuafanâitas clementi,Chriftiano, planeq; pagt; cerno animiadfcdu fieri petijt,hidicare,acq; fupplicircrrogare, quo prçdifta grauaminafua fanûitas emédcc,3tq; è medio tollat.

P/arM adhuc grauamina ob ocidos uerfdntur,mdicatu maximè neceffa-ria,guje.tamcnbreuitatis gratia obntittunlur. too.

Quamuis feculares facrofanfti Romani Impcrij ordines, longe grauiora, multoq; plura adhuc haberentonera, quææquitatein-terpellanteindicandaforenc:atneiullæ breuitacis modum exce dere uideantur,iam recenfitis hoc tempore,refeiuatis alijs in ma* giscommodum tempus,content! elfe uolunc.Ea fpc freti, ea fidu-cianixi, ubihaftcnuscnumerata abolira fuerintgraua-min3,quödamp;reliqua unà corrui-

SV P E R hæc omnia,omnium facriRomani Imperij fiiprema: atq; infcrioris conditionis ftatuum,fupplexeft adhortatio.hti milisq; precatio atq; petitio, qua fanditati Pontificiæ fupplicanr, quatcnus fanâitas fua, omniaprædiétaoncra acgrauaminafedis R.omanæ,acfæpediôorum cæterorum ftatuum ecclefiafticorum perfonarnm eccleßafticarum, id quod non femel in præcedcngt; tibus quoqjiuftis precibus poftulatum eft, dementer tollere, c* mendare,abrogareq;,amp; è medio auferre dignetur:ac Archiepifeo pos SiEpifcopoSjfi qua in re per eorum Capitula, grauamina base quo minus emendare,abrogareqj auderent,obligati forent,à pro-mifsione, obligationeq; tali, mandatis abfolutorijs, feueritatem quandamjfedearn quidem neceflariam præ fefçrentibus,abfolu« re,liberareq; uelitnnq; omnibus amp;fingulis hisitapaterneacgra-tiofe fe gerere amp;nbsp;exhibere,ut talia onera atq; grauamina in gene-re,feorfimq;,quantotius ex radice funditùs acpenitùs tollantur, amoueantur amp;nbsp;emendentur.Quod ipfum,amp; quidem breui,futu-r5,curatumq; irijfacri Romani Imperij ftatus laici,ucl ob Dei opt. max.Iaudem præcipè,amp;honorem: hincrei quoq; ipliusnecef-litatematq;æquitatem maxime,quumfutprçdiâum eft) fanâitas Pontificia per Oratorem amp;nbsp;Legatum fuum ita magnificè, ampliter,ac Chriftiane fe obtulerit.indubiam certifsimamq; fpem a-nimo conceperunt.Eregionèjfefanâitati Pontificiæ tanquam olgt; fequentes,morigeroscj; filios : cæteris quoq; ftatibus ecdefiafti-cicjitinChriftohatres,amp;commembra capitisunius,nimirum Chfift^.fe deuouentes,obligantesq;»

Quod fi enumerata onera atq;grauaminain præftituto tempo re non etia oeyus ex oculis mortalium fublata atq; abolira, amp;nbsp;ab rogata fuerint,id quod imperij Romani ftatus laici futurum mini mè fufpicantur,augurantunie : tu fanâitaté Pontifi cram latere no lunt.prçdiâaurgétifsima atq; intolerabiliapenitu8q;nó feréda onera,diutiuseos neq;perferreuellc,neq;tolerate poife.Sed rei jpfiusiniquitateamp;necefsitate huccos adigi, cogr atq;compdli, proeorum captuac induftria:dealijs commodioribus forte uijs amp;mcdijs cogitandr,ueftigandi,acconfultandi, quibus tandem modis,qua arte,quadenique folertia,onerumatque grauami-num fuprà memoratorum, ab ecdefiafticis exonerari, liberari, ac tandem inpriftinam immunitatem amp;nbsp;iiberalitatem afleri,atque uendicaripofsint.

Quemadmodum omnia haec^pnufquam fanftitatis Pontifier« Orator ßuLegatus a Norinberga foluiilec, eidem permodum rc-fponfi hinc legantis fandicati referenda, adlongumfuntexpoli-taatqi enmnerata.-effentd; iraincSpendifi, amp;qiiodSmodoperca talogû redafta amp;recélitajinemorato nucioatq;oratori Pontificio ferenda fecum Romam cradira.fi non præter omnium expeflatio nem,abitionemfuam hinctantoperematuraflet,acinopinatóita difeefsiHet. Verùmneobideo magis Germanorum principum, procerum, atqj Romani Imperij ftatiium confultatio amp;conclufio fanâitatem Pontificiam fugcrc uel latere poffent: tâdem placuit, onera ac grauamina, quorum non infrequens turn coram agente adhuc Legato faâa fuit mentio, per capita acfigillatim itafcripta, fandlitati Pontifici« tranfmittere:eandemq; quamhumili* me ac fuppliciter,pro abrogandis hifee oneribus, rogare,obfccrareq;,ne détériora

tominum ingr^tituJo ngmtam ueritatem j.amp;. occuptttionesinitn-wineHtemuttdißni,quoits

A6 Idolotbytis effi (dflinendum, cr gMre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i7}.S

Mt, ntmifitprteceptouelDomini UelApofiolorumdefinitMn ieiunandumelfe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^io.s

ieiunia de lt;]uo iure ßnt lefM Chrifluitorpuifuimt (junreuela turn dareueluerit281.1j.pro quibui peccaiis fua paßtone fatitßccrittex Papißarüfetttentia z^.z.ctiSö.jq lefu Chrifli ad omnes feueruM manda-tient 4.7.j4..ad peecatorem iuflifica tumuerba

le/« Chrißi de extreme die ac iudicio diffirentis extremauerba j1.17.iu-ßiciam nobisimputatammaleaPa pißis exagitari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20^ ix

Q iußicia ponatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^i.iz

Jefu Chrifli parricidiejeum f^'mis coro ttantes,eifceptrii dantes, g'c. quid prtfig^ent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zz-j.zq

lefum Chriflum fub duabus tantum f^ecitbin contineri in communio-* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;280.1^

Jefuitarumcatechifmus 34..tti.facro~ fan^tßima autboritateapud Papi-flatroboratus fS.t. conatusfcele^

E X.

ftißimui jg.tj.depeecatorumex-piationefenteittia f^.tj-quis iuflitu tor fiterit,er author 77-to

lefuitici catechifmi impietas s^-2 ignorantia in quibiu flrri aut non flrri

poßit ex parte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^8.jo

de irnagmü adoratiotu,cultuq;,diuer*

fefententiie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tjz.^

delmaginibusdißtdia jg.^. delmpenfisimmedicisquæin lEcclefla

rum confecrationibas impenduntur 321.1J

imperatori Papam olim fldflê fubie-

£ium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”4-^7

impietasundeoriatur ij2.z impiorumftudia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i3

indoili quo padofepiui ordinentur fa

cerdotes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jto.zS

indulgentite Papales quid malt pepere

rintapud Germanos 2518.30

■indulgent iarum mercator um dodrma qualis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?-4.24.

de indulgentiarum Papalium ontribus

'^97-3^

ingratitudo bemin tw, uide Hominum ittgratittido.

inidonei quopaflo fepiui ordinentur facerdotes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jzo.zS

miuflicianollracoramrteo,qult;e 2\

27.qu!dhomintcaramDeo 1^24 innocentes quo pailo fiepe excom ’nu-

nicentur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jis.iö

Innocentiut 111. quando federit nS.iS de Interdikts lütcuis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î

Interim Proteftantibus quando ßent

obtrufum i^o.7.quidde MijfapriC

dieet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i9o-S.?3'inde

Inttrimifiicuflibeüusqualis yö.j

X 0JWOC4