lACOBI gokscii ^ROTREMENDA Et VENERÂNDA TRINITA-ÏE,ADVERSVS QVEND A M APO-ftatam Francken, falsö appel-latum Ghtillianum, Apo-logcticus, fiue Anti-chriftianus.

COBI OORSCÏI Apologi», fotens OrichauiM armif Abripnit coUum^Sunctrc yaiie tum». TuUitu en alter,facunda Garpim are ■apparat exttiumperfide Frantke tiii. Slaiacarin /trilan prafugtai cenfederat arie, Hacquoifue Franck tandem cen/fitit txulhxina. Itefacrum ÄHfanijs mimfn deiruferat artt: ^bdicat hit R e^na,yifpaliat^uefiita.

Efjera abambah c,parta Chynerafuir, Sic iecur ambarugt;n,fircunda^ttt yifeera penta

Vulturceu rytian,raflra inhiantepremet. trandiin obque fcelut,JcySaa tibi Francke hifaritltS Sapéfubalpeffurn Rex Acheraniisaget. felicesifiinr,lt;fKihaaßemunt are Chjynteraf,

REGEM POLONIAE, MA-GNVM dvcem lithvvaniab, R.VSS1AB, PRVSSIAS, MAZOVVIA«, SimogctiacLivvonix, amp;c. Tranlfiluaniat du-ccin Stephanunj Bathorcum fctnper vi-äorem,lacobi Gorfcij in fuum A-pologeticum Parxncthici prxfatio.

VLTA funtecjui^ent.qM» À Regihu^yrcrum^.publicii-rum princiftlui 'viris, Se-' reniji'iwe Rtx Stej^hane^de-fejctlolentnt : MuUdmuIti intorum offictophilofophantw, ut mul-torum mugni ingenij,^ m(iximamp; uutho- pü cffici» ritatis firiptorum, ueteruni illoruniy difputati» (juoïumfapienttum mundus mirutur, amp;nbsp;ruentiorum,'(iui veteres in eo genere dtß-ferendhfedulo ac magnu cum dexteritate ifnitantur, Jcripta libri docent, quorum fententtas apud te Japientißimum, amp;nbsp;omni genere ht er urum,omnium^diÇ. (iplinarum pracepth inßructißimu Re- Rcgis gfw, re ferre, opérai pretium ncnfuerit, (um nihil tflle,^ inde proferri queut,quod

ÏPISTOLA D EDICAT. truditionem tux mnießdtis fugiat, ingenio tuo ifio dtuino non ccm-frehenderü, drßudio aßiduo non ^ußt’ erü,et rebus gerendù,Regno Adnitntfiri-do, toto^ vita tua curjù non ad viuu)» formamà €xemif\ix, Jpeciem veter es animo comprehenf/nr, fraceptis effiôlam nohü rclinqu(t‘ phanu*. contenderunt, noßres ante oculoSt'vcfit coloribus expreß am, nonßatuas, t't tä Uli te fuis dijctplinis, quem te Regem ß oporteat dnflruant, quam tu eos, deinceps pinger e, quibufj^ artibus,qiidf^ virtutibus inflruElum, (ß muneribus ex-ornatum principem effngere debeant, exemplotuo moneas. Multorum priM^-pum res gefl as legi, quorum virtutes, im-duflriam, ingenq acumen , (p-in rebus gerendis moder at ionem, prudentium, -, .. caterafque virtutes dum conféra tecum, ’planeq, te in Regio munere obeundo nemi-ni iUorum cedere,plurimosfuperare^ 'video,adeovt non dubttem,quodaltbi etia teßatusfuerim, natur am ipfam cùm tey Natura in procrearet,optimi(^perfeâi, omnibuf ji quid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exempbm effing^

pf^gentesfimularent.reipja'viuif^^colo. veto nafca ribuiinteexi)reß'tjfe,mofiui[/e^ Regem, ‘“*■• »on ßlum pYMeptü honiinum fieri, fed nafii etiam pporiere:(juod ciim itttfit, fi de ofificto tuo Reqto Serenifitme Rex nunc Philofiophari,^ ^ua 'veteres,et repen-tiares de hoc genere offieijfienfierint,lt;juid~ de prdceperint.plurtbus referrer njellem, cum mt tone ec^uideminfianire'vider er, et ocio meofiudio, auribufi^^ Maieflatit tut,iiiuti merit 0 iudtearer. ^fitAmobrem Philo fphorum dob^orumqtte 'uirorum de Regio officio,prxeeptts, inftitutifiqiie pr4i-tcrmifiis,vnum te,pientifiime Rex tuaquidem'velincuria, t'elit^noratione 'ollupratermijfium, fèdvtiudico confiult'o rccupcrv Aptiori tem^ori referuatum, u c^eterifi^ue cio. tuu curis,C' occupattonibtes infinitiffepo-fitum, ft maturing aggrediaris, à tepe-tf.J^od du fiMio,pro tuafinguluri bentg nitate,mihtq, fxpMs probata bonit(ite,ft et^uiorediofieraf,mMoreminmodurogo: Curfetib*» 'fion.n.fel ambitioe aliqua fcribedi, fel »iitVor« ltbidine,tuiincliti Reip. nofir£ moderäda (ottfilfieprehendedi adfcribëdü, et te co-

AD REGEM POLONIAE inonendum acceßt . Verumenimitd\ J) E1 optimt CMfbximi wiuria grauii, ' ticuntgenitijèruatorü noßri Ii' fu Chrißi contumeita inßgnif, amp;nbsp;ritumßnnEitiin non feret^a bUfphemin^ (tiamnonfatistdoneo tem^orc^ fcrifti^ noßru legendüxdtßtß^ quant apud ma-, tßatem t»am deferoycognoßenda intit-pellandi te neceßitatem mihi attulit.^^ gitur pientißime Rexßalmvitaquetu»' nium noßrüm, totiusquecuimurxrt^'^-tiino prixßdes Regniincolumitasin

Haerefii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pfO^Olt;^^tUrJ)ettS

Beua. tatenouaßcleratoruque hominiiW lgt;'4' phernia docirinarum maudit ar uw gt;nbsp;w hoc tuo inclyto Regno profiminanduruW' fideq^ cat hohe a, non tarn in parte commutanda, fed totaplaneaboletwi^' Adachometfmoqtie inftituendo, quot;Vt rem fuum illum lußum in nos ßtllet, tgt;'f enimtarnde^ CeremonßyVelabo'fW*^’ •vei immutandis conßlia fufiipiunt ur ip[a veneranda (ß tremenda ‘TriWf'^J miris modü blafphematur,fundarn(^^^^‘

Erancken nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;totitcsrcli^ionis noßrxcontieUd^^^'

a nir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fceliis non minus in eos, qut

propagarint, fèd etidwi in il- Due gen» l‘gt;st{gt;fis,qui cumpo!iint,ei ti(_j fierettobß

litre,tamenvelnegltgunt^'veljeJciredij- eoium.qui firgt;iulmt,iram Delprouocat.T^nminu4 ipfi patràt, tnim qui impia patrant -, quam, qui cum ‘1“\

JMpotejtateprohihendt arm/at^nonfro-hibeant tumen,JeJcelere çbligant. Grti-ues equidempœnoiHelt fiicerdos,qubdfi- Exépla nS liorumpetut(mttam,legtjdiuinA re~ proEibua ligionu contemptum nec inhibuerit, nec punierit, vnoeodemj, momento fiUos perdidit,df ipfe perijt, facer dot ij digni-tutepofleritatempriuauit ; non quod ille tins /iliorum impietatü aut petulantilt;t author effet, fèd quod author es eius ßlios pænis debttis non cohiberet, impietatem. ; queillam,quamtillapertè,^populo re-(lamite patrarentffdifimularet .,^^i et. tnimadhuiuÇmodifacinora coniuët ,qui feccantibus frenos non inhibent, prafer-timverb c'umdebeant pojsint, incitare facientes,eorum qua al ij pair ant Jcelcrti

Authores effe tudtcantur:'vndefit,igt;t que- xlîcn» pee admodum aliéna culpa affines ejfè'uide- em.

htl mundo charmsfuerit, qui orbem t(f-rurum^’vt urmii, ttugratia ex^ugni^lt;' rtf, vitqs Ct ebnet atefamtliartum,iitd^ cia(^r Jèelcrihm Muret Antonij labelU dtßtmulanda, non reficM^*’ da, tantum tn odium incur nt, tantxn*^ tnuidiam in Ie hominum concitauit, 'ei familiarißimis,fuil^ femper obfirUititnf luliuscur Jimismiferacadeconficcretur, T^ontrnt^^ •ccjfut. ..... - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

iUt ijfi, qui vim homintbus infer ebat, Itbtdintbus fuis omnia f,yiebant, ebrq in omnes infaniebant, inittriam jopulo facerc^ videbantur , fd iff^ ■ Cßar, quifrofuo imper to nbsp;nbsp;deberet (!

foff’et infolentiam illorum tnhiberey,tgt;t' glexerit.Et Philofophum quendawm/^lquot; ni nominis legimus, non puer urn petulan-tem , fed magßrum eius,petulantiiint pueri noncafligantem et dißimulantein,

«au. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frequent equidem eit, 'vt nbe^

amp; periculaprocréent. Cum igitur, Sere-ntjsime Rex, Deus omnium mtfericordiu-Steph.mus '^^V'tpnter,tevnum inter principes funt-aliisanti. mosomniumdivnißimumiudicauerit,tt' puiitus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiium minor em reieSiist^

ferüfi(itrïbui,Regno httic,t]uodtua ^vir^ t'ute,(^ tuù laboribui ex ansplo amphßi-rnum reàdis-,nomenetus et opespropagas, pr^eße'voluerit^tibtquevm cr fori nofiras,'vitcimnofiram,fiiam(f glonrirn amp;nbsp;honorem, curnses zelator, tuenâum conimijèrit,cauendum equidem tibi, Aduigilandurn ef, ne alien/ipeccata te^ ebnoxium ira î) EI reddant, vel ne~ glecEe glcria Eei,vel imuna blafpherni^ aquereumconfitunnt. T^onproferoex- SauU Keg-emplainfigniumRegum, taceo

dlios, qui qitod inittriixm Det négligèrent, honorem eiits caterù pofthinberent,

ipfpænas ^nues dederunt, Regmt amiferunt,fiimilMfque fuas euerterunt. GroMecerte crimeneß, magna impietas, Nt^lcôi gloriaDei,religio fettts neglelfa.Etcina Kelig'«-lerteRçgnafdtü docent, quàwgrauiter Rieuifia religionù contempium puntat, amp;nbsp;non [àlum in author es irnpietatis, féd et ïam in tot as regiones, acearum mode-ratores-Regeffipfós animaduertat ,quod equidem it a ejfe,tuipfe, Serenißime Rex, i(Slaris,ac nullum arauiorem tibi dolori „

, fucuierepofje,quam quern neglelta relt- g„itcpUa. gio put as concultata tibi afferat,vel ge «1.

■^tid nos in hoc ge fierefît, non tua cul^^ß^lt; s^hÎx'rc- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mert as efîfienis wenfîqf non-

Jig^niï, ntillorum euer far eligionem Chrifi if turbat,perditorumhominurn, amp;nbsp;ex cm-nihusrcgionibw eiedtorum audacUm ni^ getjdum eosprofua liber täte recipit, tut-tur, (fî ornât,qua nofira libertateperditt homines fîc efferuntur ,(fî effetantur, quot;Ut in Deifaciem tremendamfîpuant, ac hot-Ecresrino- xendas blafphemioi 'vomant, quam lictm ru m ■ lix zt àliquando comprimas, furcti rcticoi um hominum ferfugarum, toto orbeproferi-‘ ptorum, impietatis (f blafphtmia in Pc-um damnat or ti,ignibtts (f fipphcf^c-uotorum, Pegiam tuam author ttat cm, coronaqüe tua Maießatem ut opponas, caufamqucDei pat ris, fdÿ eins vnigeniü Chrifîi lefîufîeruatoris no ft ri, et tui refft autoris, amp;ßiritusfancti fffîcipias, (ft of-ficiumtuumpoßulat,^^ nos qui Dei tarn acerba iniuria cruciamur, rogamus. Nihil dico de Ulis,qua Regnum ante te Refe inu after un t harefib us, diuturnitas tempos ris leuit-ss hoc malum reddidit: Ohturaut-mus aures ad ilia, uel quod iam zßtatd ßnt,uel quod in codem fundamento Apo.

(lolarum Prophétartim, Chrißo Icßi whifctimis.dtficant^ó' cadtn:. liii twmfideam,lignam amp;nbsp;lutum fiij)erßru xcriint^nost_Aur:tm(ir Gemmas : tllo- H^retko-rumfiru^urAm, ignis, qualis qtidm diica(^inuKtsfuent docebit, m/iram

\_^4uriitn prcbatdm ah Omni contagi-\ ene viiij purgalam, perpetuoqiie dcntcmreddet.lncodem igitur Pau.'-bes aU^fundamento Chrijbo leßi nobißu, faleantÇuamtllixdificant, cbrtfium le. Çummsdiatorem Dei(^ hominum confi.

tentur^cjuod fundamentum firmum cH, tüfidti Sc frsterquodaliudnemoponerepotefl : a. ûlunt. dfciiirnipfumJlruPlura ipfa, tjua huiç fundamento Juperadificatur ab il/is, paleaefi, cænomultoimpU doctrina illi-t^yCjuam aie extremi iudic^ ignis exuret^ epufque illorum,quale, quamqûc fundamento indignum fuerit, demonßrabit, qua quidemftruttara impia quamuj^s ni) ferenda ft tamenvel tempor um iwiria, ne ditaminfania, earn fer re.y didicimus amp;nbsp;ad eiui dolore occalluimi£s,confœdera-Piontbufq^nouisedccmuniuimus. At nue noua proluuiesdifunditur, noua inßania, iiouu cr inausü omnibus hareticis feelus

nafcitur, Konpdlea illa, non Uqnea ctura fundlt;.Mcnto nofiro fuperponifi^^ rrSfkë agiturßedfundametum ipßtm Chrißigt;^ ’ mo utiu. ießisgt;'vi(t,'vertta'S,(ß uitßnoßra tollii^f

non modo dimnitate ilU ßmpaterna Ö hareditariaßed etiam officio illo^ nofisfußcepitdegationeß^ d Deopatreat-cepta,expoliatur,mediator Dei (fihcrnl-num efje negaturfipiritnsfian£tns ne rare qtttdem ad diuinitatis pofießionett^ Dcliriu frä permittitur-^Deficpater, non tarn paiitgt; fed ent primum, boc ziero fuerit genüH* dehrtiim, appe!latur,perfbnarum diuino-rum (fi numerics (fi nomina, vel confun-du)itur,vel omntno to liantur, trernenàOt Blafphe- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vener anda 'Trinita4,id.otQn horrendi,

(fi idololatrarum comment um eff'e, (ß mnium inter Chrißtanos de^ keligiont, quam inconfiant tßimam, er rar um d fie-nam eße clamant, contentionum dtfcor-diarumßfions affieritur, quod monfirum, inquitifienequam, mfitollatur, nifii ex-plodatur,concordiam tn religione nullam Nem Hx- tJnquamfibre-.noua hac efi hareßs,tmb n» refis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inaudita blafiphemta, nulltqtieqm

Chrifiiano nomine cenferivult,fierenda, igritbut vltordoui abolenda,amp; non i» itt-

orcumreleganda, cui ’’^ilhiiicvniyUt authoritatemßuum oppo^ enm radices in tuo inclito Regno hoc agere p(itiaris,Serentlstme Rex,per i. pßiimiremendam venermdam Trinu tdtem, Äiaiejiatem taawprecansur, ^7quot; obteßamiir .Hocvnnm efi, quodate pcti- Qu'dGorU fnt^s,hoc cuius caußa in tantù Retpub. no- “pc»« J/r.« Regniq^ falute confiituenda occupa^ tum,^ tot tantiÇcpûe^ curùpoUticü sm~ tnerfuminterpellamMs. liane vnam or hi fDtinonferendam,(^''vndiqueJcopis pro-fligatam,fian)mis dandant, 'm nouam hareßm,^ aborninandafn blafphemtam à Regno tuo, Maießateque tua amoueas precamur.Hac enim blaßhema h^er e/i in tuo Regno vigente, tram Dei in nosprouo cabimus,ß{pplicia gladiumqùe^ vindi- pe, icub temho/iiumnoneßugiemus-,ac'ut Ifrael fera» hæ’«-perfidus(^r iegif deJertorinRabyloniant^'^^'^''^'^^' fedibus ys eie^i,libertate omni exult, no tnodo hominum tmpiorum,fed ctiam dia-boli niancipiafaitt,traducemur, 'vende-

! mw,elocabtwur. Tantametenimcontu-1 nbsp;nbsp;meliam Çuam,tantam hlaßhemiam De-

Z’/ZZf honor ,trKmiJp} fee ter at o howineft'^' bat^njififui amantes inuenerit, nobesj/erfliumjüiim at er num protnif^' honorihtis pramys nos exorwt, ne diet o s tn regnum fuum auod ab nobts parawt euocet:fin gloriam fM tit' glexerimus,'vt nos omni honore expoHd efr expoliatos Jedibusnoflru CjUas bbij' phemos homines ine^uinare mendaeÿt amp;nbsp;contumelijs injefattrnwr e^ciat in wif-ramqüe^ f'eruitutem abduii iubeatyt^it^^ ne accidatytua Maießatis, Serenif'ttitt^ P.ex.,f artes funt.Tuclauum hui/tsneßf^ nauts, qua tot tantifßßlafphemorumä perditorum hominum tcmpeßaiibiu 'uentis agitatur t (ßinomnes haretdO' rumßcopulos, Scyllas, nbsp;nbsp;nbsp;Charibdes itt-

fertur-,tenesyuumeH., (ß ventis idis ßßere,(ß nauemnoßram in port uw din pietatis edr Chrisit addueere, Ttbi Pafit’ rtgrex Polonus tuendus eßpafeendus sO' inifftfs, tu lupüsßures.latronefque arct/tt necejje ed, neper dit ar urn ouium de warn tua fanguis d Deo rationem imperqtdl concreditt repofente exquiratur . hß ne te Serempsime Rex,non monerew^ ofj-(turn meufide lis tuijubditt, non paiiebiu

Aî) REGEM POLO'NIAB tnr, hoc rtfrcerent, tufiurandti amp;nbsp;ßdes wen^ tUAq., Seremtdtis tnjignwm ’virttt- Gonciui. ttimßngularisamor oiJeruaraiameA conßansper^etuai’r^ebat. £ßiAmo-hrem rogo,'vt me a huic etji tntempcjHuA, non tumen ah ofßciö aliéna felicitudini,' ignoßcai:cupio Serenihstme^ Kex Steph a ne,ahß(jtie vllaexeeptione te ah ommbw honii laudarivirtiitejqüetaai toto in or-hediß'andi ,pietatemque tuam excellen-t(mpaßimfucere^,illißqueRegiht/s, qui, ' quod pietatii (ß reltgionis (ß tuenda (ß Kcgcm. pr opaganda caußa, magnas resgejßerunt, ßmulta ardua tentarunt, lo^nomen-^'^'^^'^'-^* turn inuenerunt, 'vt aut ^^t'ifiianiß^^ß^ß^ ßmi aut Catholict dioantur, non mo- Pcrdinan. do exaquari , 'verumenimuero ante- HyCp» ftttunon alt er um tantum hoc nomen,fed

ad te meritotuotransferrtcupio, *' aut provtroq^ te pientißimu7n,ßdeiqite_j CathoiicApatre cognominari exopto. Vt quemadmodïiinßgnis 'virtustua-, Regiii nomen at dignitatë tihi pepererit,ita religio dte defenf‘a,etfuum tn locti,vnde wt pioru homtnu infoletia deijciatur rcflttu-fa,etßuadignitate ornataglonosït name

a æuîï quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;primw in Vnv^riam vefirÄ Chri-

ft um Icßm manu jua apprxhenßw । troduxtt-, (uthamtc^ite tyranno Regnun^ /tbroguuitiChrißianos Vngurosj) tiieio' latru reddidit^paripietulu honore cum» let^vt (juodilliin Vncr^arhe Re^no coÿtC' mentu cjuetfieritytuinRolonoru Regno co fequaru.Et quidemfi ad htscpremia c(ß» , ca,huiußque fecult gloriam animos reß' ramus y parem te lUi fantiifimo Reÿ i» hocgenerehonorum decernimus: ille V»' gariiXytu RolonietRegnum, vterqtie vir-tute ßua nbsp;nbsp;(apientia diuma conÇecuÜ t-

fiii. Cœlefii gloria ille ßpertor, qui vt hic inter mort aies Regnum tenuit, ita inter immort ale s eu Chrtflo lefu regnet,cuti» hoc quoque comparando Regno ne cédait njt quiilli quidem hîc parfueris,inciidef

Regnûrcr Hinglortaparihonorefruaris, contenltgt; renumgra Rioc Regnumtuumterrenumfit tihigt»- ' diw ad ca. nbsp;nbsp;nbsp;ad tllud at er num,'vt hac quam ge ft

ab omni inuidia amp;nbsp;curU liber am tihieom , mutetur,tuus ißeflux us honor,flabilisct fempiternus fiat, Mt Regnum luum no» fitm

AD REGEM POLONIAE fctndatar, fed cœlcfli corona exornatiK filidatur. Regnault hic Stephanus Vn- j garixRex, regnat curn Chrifio in caeleßi in. gloria,caduca corona eiui in siternd, ‘Vfr-cxkfteträf fa,caput eius illußrat :hoc rnodo Sanctus f«r“ntut.

Deo dilectus Dauid,hoc alijpietatif et legis Domini amatores regnant,cum ^ui-huset inter c^uos, vttucpuoej,, Sereni(sime Rex regnes,contendere^ debes, quod vna hac rat lone conjèquarüfnta hoc tuum ca ducum Regnum inlHtuas,^gubernes,'vt R^gni cœ. tecumineo Chriftuslefus regnet, fireli- left« co«v gio eues in eov Ige at, jifides CaihoLicafu pacatio. urn ius ret ineat ,fifat hanfe in eo non ta-^etfipefiemfuam harefes blafphemiaf qiieradicarinonpermittaiurt, Regnum

Chrifii left nbsp;nbsp;Deifumus, Chriftus in no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

tegrafivera pietas,explofis hsereticorum figmentis,et fathanauenenatadottrina uiguerit ,foltdaque permanferit, qua vt permaneat, tuapartes funt,tuum hoc mu nusproprium amp;nbsp;pracipuum efl:,ttbifuurn Regnum, tibi fuam gloriam, fuurn gre-^empopulumqiie multum, z/t Salomoni

‘ Japienti[iimo,dominiss Deus commenda- d« tenet» uit,tt inter nos fui locopofuit,per tefidem

fùam.qtijt eft eiui regnum^integrarncon-Çeruart 'vuït,à cuitis uoluntate eiuftqiiepr.ecept^ negligere, quamperW-lofumpt^Sdulii exemplum aliorui» fine chri multorüRegumdocet^tjui dü Joli ternit ftudent, dum ubfque Deo futhonoquot; ' fiiauthoredomin(trïcontendunt, amp;

mundi umiferunt imperia, a citlcpif'quot; lo Eterno exclup,fathanje, quem Veo »(• fle^o nbsp;nbsp;afuo regno amoto confort crnp^

propagare, etJîrmum aternumqde repdt-reje pojfefuite crediderint, ateriM ef^ ciandi,dati,'vt quemfbiJJonteJociurtgt;yj impertj conforté hic elegiffi nt -, eii tpr i^^ittferant,eiufg.,cMamitoJiRegnf^^ ticipes ftnt.Esl.n. quot;Hcm zxlator, gloridfuâ alteri dari,no'uult fuit ra ad hoftéfuu transferri,q qui ah eo attt pta in alios trâsferut, ira eim in cât,ac omni hombre exploitant, fiht^ tpt^ intenta accélérai-,quorü tu.fapientif^j

Stephani Rex,vtcasu extimefiis,itaà rationih-i^ Xcgis pru- lis,qbu^illiinregnis fùii,etimperihextf cendu ahuterentur,fugis,et ad eorur» (gt;•“ emplum, quicum Chriftn regnarantdf turn te cornponii, regnumque tnuw .

ctiiprxfidesChrifti Ießt,non tuum,reddt totofludio contendù^ufiitiar» inftituen-dü tudicys publicù täquam exulem infu-oifed(s reuocas, hoflem à cerutabu^ no- , ' .firii.maanù tuü labortbu4 refellis, pace amp;nbsp;tranijuillitatem nobis,etfi inuitis ne dt caminoratisrejiituis : qUiC omma iirma xternaq^nobis tnanebunt : Cum fides illa Catholica,tnquanati,in qua baptizati fumas,reltgio^, atsita eis tntegre adiun-tla fuerit,tuf^^fiuÜpulfa hierefi, integru quafipofiliminio receperit, quod vt reci-piat,tuam operam implorât,a teprlt;efidia pofiuUt,tuammanMm, quaprehenfain fui Eccleßam red({catur,prehenfat, qua tu,Sereni(gt;ime Rex,cum turifiuo refiitue-

hoc cui nuncprafides, Re^num tibi toborabis: Et illud aternu,inquo Stepha-mis vtficr,vna cum Egt;auid re^nat,confie-

I fius Iefus,quem tupariicipem, (fiquot; coifior-l nbsp;nbsp;nbsp;tem tibifide Catholica reflituenda fiaciSy pr^n,;,

1 tatiparticipem confirtem (uum red-^lt;^^^*‘ dtt^uironamq^'vere auream radiante tisfitituo diuino, dr illic imponet, fc/c hofiestnimtcof^tuospedibus fub^ciettu

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h 2 ist

ü ? Regnum tuum hoe florens amp;nbsp;frUx ƒ-ficiet: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vitiX nbsp;nbsp;imper y dies fromout^

k H hort»- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;he uturn reddet ': nomenW

tioni* eau. At emit ut ifinerubit. Cur uutem,ferenift^ me ReXtitufidulo ugum,eur te adhorti-do diutius t^uum amp;nbsp;nuturu tu£ honitits, pietutùinT)eum urdor tuus foßulet.

Horrendu' hLufbhemiajnuuditu hitrefiSi nuper quidem huie tuo tnclito Regno tm-gt; fid qu£ rudiees iam ugat, (ir c une er Jerput, nonpuucorumijue mentis infieiut,caufu eït^ Cui mor bo nifi uuthcri tute tuu Regiu medieinu udmoueutt(r,ns-JimemhrueupeßeinfeHu igni vruntxr, ferroß^refieeentur, tot urn eorpus inficiet, omniummenteseuertet, religionem engt;-nemßdemiideinChrißum /efitm,ifnofii fuiturumprofitetur, exterminahit: df Chrißi,tuumf^regnum,ßuthun£ éf runm Fruneken reddet, quumfielentm flummum,quod ere feere, quodq^ totH^i^ gno ineendium inßerre 'videum,contin(rt me non potui, quin ^ysFuieHutem tMtt^ tot tuntilReip.eonfiitueudu eurd ebrft' ‘ turn, et lit ter is meis unte, nbsp;nbsp;nune hoe fit

pto meo interpeUurem,ßumm£quen^fe'i‘ tis, (fi tot urn regnum petentis, tratn Res in nos

in nos commoîientis admonerem : Cuiut rutiohacesi: Chrißjantu^uidam cogno ^^to Francken., natione Germanus^e gui fit. ^holailladMinittislnf temporibiiTinßi- » tnta,ciuiim MateflasveHra rnaxinni fa^ * J r.-t-j iit,(^ownibtismodiipromouet, Jefufoci~ j ttatù,F.om£ ubife decennia ßudys nbsp;nbsp;pi

et at i Oper am dedijje tpfé teßatur,elapfü^, : piadoilrinailla,^ tota Rojnanafideda-nat a,infcholam dijciplinam Caluinid anamfi coniecit: Vbtcum tilt non heer et eontraveneradamTrinitatem,c^tu »ufZ-j let,animoque cocejitA coqueret, elatrare, allai fecl(t^,ahaqj.dogmatain tot a mania^regionibus Gallu explorât: dtquot;, numßt aliqua harefis, oui blafphemiarn ’ fuaminDeumTrinttatemqiie tremendd

, tuto concrederet,per quint, quant eins imy ßaniam, cum nemoprobaret, omnes nierb, abominarenîuriac niß taceret, ßententi-amqüeßuammutaretßupplicia djquot; i minarentur,pntbui fuis, ne impietate eins polluerentur, eum externtmarentalq j •vtro aà fupplicium perquirerent.Cumno haberet,'vbi non/olum ßtum dogma ex- \ pUcaret, blafphemaßfue voces tn Deunt ; eß'unieret,jedetiamvbi tutb vel vnum ,

Francken conßfleret, Ubcrtütis no/lrii in vndiq; cîe.y^.?^ ^fcordatw (ß confoederationi! ni-ftujin p«. uerßisveram amp;nbsp;cathoUcant religtoM^^' knii inua ^uumRomnnam efße^ profitemtir,ini^lt;i^ * nbsp;nbsp;• RegnumJerecepit,(ßfld,miiGalliciiGß

mehnicif^ elapßts , CrMouiam e/^ubdfuiedocirinxno dißimiles quoßni» htc eße audtßet:demd.e Lublinuw ni eo^lt; qui Trtnitfvrijßue T'ridetflit vücant»r,ß receßt, cum quibusßuM hlaß^hemtos ii^^ confert,qubd(iltiiis progreßus 'viiefGuf Chriftumßpoenituf ahne gar et repnün-tusdterum CrMouiam recurrit,

{uiußdum i^lciatt Ituli, toto orbe tcrrn-rumcum Gentili Valentino proßcrtpdß brum adit,tn quo Çuam doclrinarn,qMfn^ nußquamvcfMerepotuit,récitât ; nctß Doftrina •uener'S.dam Trimtatem impudenttßimi Fanckcn. blaßphemat^religioriem Chrtßinnnmin-^ conßantißimam omnium feligio»tim,G jdololatrar um figment um, erroruw ß-nam vocat: Trinität is dogma, ipßnrnij’*^ Trinitatemidolon horrendu eße clnw.'itt totoj^ orbe Chrifiiano exterminnniti^ caufia, amp;

omnium inter Chrijiianos dificoriinft^' alia infinit a,vt infiantu canü elntrnt-citieifi

^^librumeiitSyCUfnlegerem ,non tam hominis Mfani,q»am nojlram temerita-timdeplorare ctipi ; interiturnj.^ Regni; Finis do. tfiltmineip[()iamadelJe,iudtcaui.

mmRegnumhocconfiflerequeatdiutius,^ * ’ tot tanttfq^tniurqs Dei oner at um, tam. ^tmpi'eamp; impudent er in Deum ipßsm, in quo fumas, viuimm, mouemur., blaß, phemias indies profundens, nemine non tnoio no prohtbente,molefietiefer ente,fed ttMmpUrimis applaudentibus, munera. é^^^^Tphemis hominibus decernentihus, domos fuas cert at im inuit antibas. Proba. tilt Dominas Germanos, prob aait Gallos per hune quem nos in vlnis geßamas, fee-1erat um toominem Francken,qui etfi mul-tum a Gat hohe a fide defieefant, (ß fuper eken. fundament o Christo lefu falutünoftra, paleam lut urn d exfiruant,tarnenfeeler a tt iflius blafphemias, nee audirepotue-tunt, atquevt lt;^theumfiedibusfuis ete~ ttrunt,nondubitantes,quaira Dei, quA fiipplieia,calamitatefq^eis impenderent, nifimaturiiis ficelas hoc tantum eßeret'. quamala nobis, qui earn peftem admiß- Qax mala t^us,quiblafiphemum hommerecepimas, impendat j dogma eiusaut probamas, aut non

prohibemtti,impendent. T^n ferret Dei» pater, tant amfùam ,ßaffltj vni^eniO Chrifli Iefu,frfpiritoófan^i inittrwrn' '7'^onferret infe blaß/hemiam, cornrm» tabit nofiramtfiam, effienatam Itbertn-tem,in acerbam feruitutcm, tradettiei pk ƒ» manos tyranni, vt Graciam, vt

Kesiönü. pyouincias.tradidif.etfienim longetnim» eH,diutituf^fuas contomelias ferre filf at,imptetatem tarnen frfee 1er a, qux »» fummumperuenerint,ferrer nonpotesi^ •vltor fiqtiidemDeos eß omnis imptetat»' quod cum viderem tacetibus alijs, qidbi» alia quamreligioniscurapotiorft,teJ, SeremßimeRex,de tanto Regntperieulo Tf^^^^oais.certiorem facerevolui,vt(y tu tpfet»^ ^nendi nbsp;nbsp;fitleri maturi 'us occurra^, ^eos qui te-

ligionituendaprafùnt,officqfui comnto-neas,vtfi non tot am illam , quam tuen debeant,-ßdeiprofefionem retineantß» ! damentum tarnen eius immotum manere curent-.alia alq in religione damnant, a-CAfvvÄo.liatrnmutant, Franckenfundamentum den agrefftis Trinitätu dogma exterwi-

Chrißum diuinitate mediato-f is officio f^oliat, fpiritum fianeium blaf-f hernat, totius Irinitatü nomen abolet, hoc

AD REGEM POLONIAE hocveroeß^euerfAfide C'Atbohca.ad Afa ' chomettßnum nos ouocat, et cum Afacko-weto extermmare Chrtfii nomen conten. dit:acpilutts no sir fundamentum Jub. uertit. Aliud efi illud cert amen de^ acjua ftfgt;crgenda,Salebenedicio, indulgentia-rurri ahu[u, c^eieriscjuccjerimomjs.quibus firttuspin£lus,quinos omnem docet rttatem,Ecclefiam Çuam adcrnuri dccu. Ecclcfi». it.,aliacontentionoflraeffe debet pro ffi fundamentosquo euerfo nomesi L krif tannin euertatur, totaq^ memcrta eins ix-tinguaturneceff'eesi: inhoc fundamento^^ii\ fj, Paulus 'Vit am nobtram-, iußitiam ncjtra, lutis fund a gloriamnobtramconfjlereclamat, nul-lum efe nomen ßb cœlo teftatur,pcr quod dcndum. nos faluos,fieri oporteat, prater ChrifU kjum,qui'unusfit mediator Dei amp;nbsp;komt num . Hoe igirurfundament urn paint it noftrx ebi,hoc nobis erepto, nihil est quod ampliusf eremus inthil quod credamus: nihil quod vllam religionem colamus, e-reptonohis Chribto,omnianobis eripian-, turnecejf^ estiperhuncenimvnum,(p‘ I nbsp;nbsp;nbsp;titnt hoc Deus pater omntanobis donauit, AmifTo

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hunc cum amifcrimtts,,quid quafo ret me- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’■

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b i nota

T^PiS-rOEA DeDICAT. nataßuntyitacumeo tmntaa nolii rentur .Reßitendum igtiur ß, qtii haß' lusuudenl,quinosDel henefiiqixriqtß do médiat ore noßro, (ß aduocato ncjlr»/ ‘ m ambus noHrü, exfpoliant, armati ßi‘‘ bus ßelerati ilhus hominis audacia currere, Chrißiq^ lontumeltatmCR ' iniuriam,ßne vllaprocraßinatione dl care amp;nbsp;perfe qui debemus, ad quam dem imuriamvindicandam, vt tunobd

Sine -^f^pi^SerenißimeRex teduccmprxbctts, «uronratc mus,tuamqueRegia authoritutemtmf^^ , f'cn(iui°o/ t-amits.Egregia'vtdtxt,fundament(iß . pptcrt. nbsp;nbsp;nbsp;lut is noßrji pofuißi, bello hoHes fieÿÜit '

Regnum auxisii,iuhiitiam ciuilem it^i-P^^^bco ^rtribunali conflitutorewe^- ' ili, -vrium adcumahitam tuam laudet»!

amp; glormm fiUdam perficiendaWtijfi^i^f (^uxtibf'olutdßint Reipuh.partibfts adain dum religiçnis^ recreanda ^aque Jhhb liendit cum [ujcipïenda ; quad cuwd tiai MàieHate nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuerit,nihil erit, qttod

Qii i d rcq u i officio tlio Screnißime Rex, requtr/i-ratur a kc tur.ldbjintctiTn duo tempora Reipub. irn-ihio ff ^f^fiorum gubernandorumßnt, alterun^ Xi kcij .1(1 P^lt;^ii,ReUt alterum ,belltco muntre epr(‘ xi^mi{xi.!i.^z^i€te fitnblumvidimtu: ^omprcßißtbo-ß(igt;

ßes, ommbuivicinis Regibtü nomiis tut terrorem incußtßi. Mofcu 'viUoryi infanietem refienafti: AmtJjÀ à maiori bus mjirù reculer aßt , Liuonia eum txceierecoegißi.tjuaw regno noßro no. uumproumcium adiunxßi, foctas ciui-tates alilt;)ßgt;e^iantes ad offictum reuoca. ßt:ciuotetoinn3unereübe(indo, (um. maprudenüatua, amp;nbsp;fingulares virtfi. teseltixeruntMementiatn hoftibits tra-c^a-,idis,(^modeftiain'vtEîorta,^ dex-teritasinfocioru antmis fedandis,adß. ficiumqiie reuocandts,nihil prxtermißii^ nihii fio cum (umma gloria tua in ea par. te impo ii tui d fo acium eH\ nihtl eU, ([uodteadreliquaeues Repub.partis hor- Ciuiht dif-Jc»î«r,egrfg/efSlt;î»/»?o complextcs es, e- Wegrite-* gtegiumteprinctpem inhoc genere im- ph»no.

agno(cimui,eapars cpu£pacem pro-aliquid deßderat.Cum enimeon-iu[Htia tnt er due s conßituenda, 6' confiruanda religione.^ colenda atque veneranda , quod J) El opti-ttn proprium inter nos ßt ,cuß:odten.

logOyiufiaia ipfareciperet, vhi ncnjoloi» acquiefceret ,fed et tant fuam priUmfiitt luifttia Çi'!-dignitatemr ecuperaretycuraiti, nbsp;nbsp;tttt^

dantar rapin£,frenantur 'violenta fminor a,pacis (fr tranquillitatis ciailis tut-hatores.pitnas launt, innocentiatuiafi fecara e 'si,fiia qaijque récupérât plil-det :nam in tuis ipjiw iudicus Ulis contiH-Crimina inqu^maiorcscaujis, quafacin* liaiuc'iicia criftunalia 'vocamns attrahuntuty

feuere exer non eit quod moremur , nemo impuni-tus inde difcedit, nulla ratio ihi, Hifi

fctlerü amp;nbsp;innocentta. ducitur y «^iinem natulesyneminemampltßtrnw ti(tm ordodignitaf^ tuetur ,jolt tnnecen-tes inde impuniti redeut: non, cjud hundl tuum ^ocativs fuertt, fed, quid e^(-Yit,cut!iscriminü rens agatur, int do ttt-dicio (pecî'M,/iipf)licys nocenteSt^ftolctt tos,honore innocentes afficis. ^titM Sereni (time Rex (tnimi magnitiidini, iufioiudicio , nihil hn'icRegno,atidacit* wultorum interturbato falnbritis, nibtt etdj/acem conferttandamyinnocentid tue-

Mcidcre fotuit-.reddidißi nobis ' re ddtdïsüforttinas, reddidisiipacem nt bonorem. Altera iliapars,qu£ cß ea itß'i-tta,quaDeotpß(l;‘ßolidebeatur, qtiætn reltgi(ine,qtMni nos ßdem appellants a a-enda,colenda, (l}‘ propagandaserß^tur, quam ta etß ipjè.pie (Ij’jincere colis Aed, ttaspientiß'tmum ant iß item praxes, e t-^fy;f^lt;^oliWHtate dt' honor e-gt;gt;,nihtl anti-quius tibißt, tarnen ilia multorurtt mul-tisinturÿsîtaoppre[fa,etsulnertbus ba- KcV.gioin-refeenitaconfauciata eilest caput adbuc

^itoUercncqHeat, ^i^uücr ^cnnt in me^ vulncrata diavia,cum illo vMnerato, qui defcendès boms ope Hteroßübmaincidit inlatrones, tacens^e. «’‘•po-rtgere fe nopoteli,quem necfacerdos, nec leuites, necjcribavllns,phartjl£us^ aßgt;i-ciat:acnequeß'amaritanus occurrit, qui t»i[èricûrdiacommotus,sulnera ews al-lig(t,sino lauet,oleo inungat-, impoßtaq^ iumentofuo in diuerßorium déférât, cu-ramque eius habere pracipiat.^)uit equi.

noßrorunt i£iculii,alßque rehqutris, quot;Vitam amittat necejfe^^r ^uamquodadhucßirarenouHi

f [o nVvuî ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nouiü t^ntichrifiianui

nciatâ'fpi- ^kenduàiat^etunimoet dentibmfiif^^^^' t^ic adhuc toruù octiliieamaßecfat, buccd nùjnteritum ei praßentem comirMtuf' centîirionesßios viciât os, Simonei i Uojqtte ex alß regionihusßopis /gt;roß^' gates, fiammis ambufbos fècurthus tott^ ferfugç hç ■ es appétit OS euocat, aduerfw eaVi îiancUn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;machinas confiât, neunß^-^

' tomtrua ciet,altafie via, alß ar mis e0 ap^etiturumdenunciat: no tedia eins Ht' as,Jed fundament nm appetiturum, Cbri fium vnd cum J)eopâtre, (fifiiritu fan-cîo,quos ditiidi,(fi vnum ab alto diudb nonpojfi, ttfii verbis ahudmentiatttr,rt îpja tamenfcit^exterminari tubet,ncn fiatillividetur,fi Chrifium cum^^lciü-to, alfs Trideitarum magUlris oppug-netfiinatura D E V CM. ejfienegetfint mtcam dduinitatit illi conuenire^ d/t-

wet,(KnfL^ homines eins henificio.quoi nobü, lt;vt mediator D EI(^ hominum fr£ßet,C6mmoti.,pro eo contra fe^ arma fumant,igf^ep^ue blafphemo accendant, toto hoe officio eum ex/poliat, nihil homines debere^ clamat, mediatorem chrirtus tumneevtDEVdl, ncc’vthominemtpoUimr. pojfe. iJMulta nugando infants fitadet, ac Deo patri, cjuod eum flium vocct, conuicium facit : nbsp;nbsp;nbsp;mendaciumobfcit,

cj^uicumnon generet, filium tarnen fe^ habere^ alta voce^ de^ calo clamet, eiqiie obedire nos pr^cipiat : ilt;![itur

nonueumpatren/ Jedens pYmum turDco pa candumdecernit : paternitatis honorent Uil detrahit ; in Spiritism fancium mul-ta mentitur : fj' tot am T rinitatem,di-uinarum perfonarurn euertit, horren, dumldolon, amp;nbsp;Paptflarum runitjde figmentum ejfe fuadet. Hace-nim fiint eins injlrumenta ; hivelEes fundamentifidei nbsp;nbsp;nbsp;religionis Chrifl't

euertendt. Cum enïm fides ft tn pa-trem infilium Spiritum (an£bum, fublatahac Erinitatc.J dtuinarumper-fonarum,ahnegato D E Opatre,D E O fllo,DE0 Sptntufan£io,ci»£erit fdes?

Symb'olü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;creäemw: Credo i/njnH

^J)oi!olicumfymbolum, inDeumfufH^ lii I nnin, credo in fdturn eites^Chridiumlefunt,i^^ tètôntttui do injpritumpirf^iitm:in horuw Kei^ijitizamur, herum nomine ßdem ohfigrMmu^. Tolle hunc perfii''^^ TrinitCitemßdes totn tollatur neeeß^p «ublata etmpliui Chrtßtuni Christo 11 i Mte per. O~ d tyrÄno Francken nohis ereptosgt;lgt;ß' fonarüdi- labimurß Christo difcibuli domw^ dß dè?toîîe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifliamojocati -.Tolle Chriß^

tioc iliudest confilium., cjuod Phitß^^^ß ierant, cum dicerent, opprimurnW iiyp’ , mittamu,slilt;rnuminpanemeiM, tur de terra nomen eins, hocjceieriis*y conjiliumreuixitin nouo Pharifro eken, Christi nomen, Trinitatis rne^'‘^ am abolere, (ß conatur, (ß hoc Je effect»-Quid in. r«w laciat'.ijs armis iße conuulneratict» ftet 'èt'icViÓquot; Jemtuiuam,'vestibus Jp mentis ffuts ab tllis prioribus exulsctnd'^ -Viapublica lacentem, omnium ope det tut am aggreditur, tyrannwprir/ee^T lat ronum noutss, Jundamentuw dijcordiarum in religione t ollendutn^ ,

nitntù (flint eß horrendum idolon, pater,nec-ßlifa,nec/piritusßtncftis, (^uos tres incœio vent ai ù tejhmöninm redde

tuinreligiofieconcordes elfe, Trinitatis idolontollendu eß^, hocveroftierit,vt nihil credatis, nulUßde teneatiSiCtirandti. Cum enim,vt dixi ßdes noßra in fair'S amp;nbsp;fllium,^ ßiritum ßancdumßt,Jubla. ta eadtuinarum feribnaruntTriniiate, ij^iud relifiquetur credendunt ? vhïfides t nbsp;nbsp;nbsp;conßßet nßin idolü^à' ttt inßtriia A/a-

b defittutamfievideaf,^ iam nonvulnus Fides quiA ► aliauod,non mutilationern mentbri

Ufedetruncaturum minatur -.toturn ani-0 niumadtevertit^oculosvix xgraattol. gt;nbsp;nbsp;nbsp;lensfrxfidiatuafiupplex imßorat, ma-

i/, vulneravtnofietatis tua, oleo fanUo ijji illotui3,ciuovnc}us regnas,vnge ,fafiia-qtte Mfiießatif tua obligti, tumento

,1- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ c foteßa-

I Jidm dofKum etu^foin^dWh pietdtiij/ uerjorium defer, patrique familut^ir^' Iteumcuranddm, latrontbuiet pn^»»'' hwindeexturbatisconimitte, tidm tuam Regium, atithorttdiquot;' IrdncoifiinouoIdtronioppone^, ttio eampefiem eipce, 'ultnctbw fielmeiw, blafhemias inieuf»^^' fiato.^updniß Serenifime Rexfcc^''^’ ' nbsp;nbsp;iram T)ei non effugiemui, in nos if fs if;

nùille,quemJceleratttsifie accenddgt;''^^^ tetur,nos confiirnet.Nunquanienim Pf Scnache- us tanta hlafhemiam, quant etia itt àth^s bl»C Senacherib Antiocho non in' phemix Ut ,irnpunitam ejfe patietur,findet itßi' graues pœ-w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nojtrum,alienis^dab}t,fgt;^'

runt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fium honore, negliget : (If

talent a nohù comißt,fèuerè repetita feret:(ß vt humiUtatem noßratn (Xt^ lit,itafuperbiam de ij c iet, quipotuttdü-Deus negli re,poteit auf erre, depomt tmptos potttiquot; gitfc ncgli tes defede,ertgit elifi'os (f hunttles. Idfl*

* poteß eße Serenißime Rex vt diutius tto-ßratnfolentia fideiß, Catholica cont^ melta uulnera etus impunit a mant' ant, occur re S erenißime Rex tra DU, ot‘ curri

iurrt interitui nosiro^nihtl hic tibi ob^^'ci j)!gt;teH,cjuincontraJctleratufn ifititn ture'vtaru:Aliorumcauf'aaU(ieit,mu^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

nita confüsderjitionibtn cit, diurmtaA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-•‘-'»ilt;2^

* \ nbsp;» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 oai omne

_ 'vtcligal non capias,inférant, sj\ ta-gißratuipublicodemonßrantnr,Ji (juod'^^^'^^ (elatu diprehenjumfuerit,tolhtur,farces iÜAfunitur,cum harefes dogmatacjue no kuçàmagi

hgiowM eußodes non modo negliguntur,^'^''^^’^^'*'^’ 'vertinientmueroftquiddixerint,impe-tasintosßt,nullumadte negotium reli-rcjer(«r, obices tibi opponuntur, \

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«. a liber^

Religianis Ubertoi allegattiryConfisderntioncs mïo^ftra^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cx parte impteus

ncgiigitur. dttur, cathoUcafides conmilneratur,^^' clefitecoltimnxeuertuntur,cuiMrMj^^. ’ fundamentumtctum, cui wutilfttA inrntcbaturtFrancke orJus,Christum ahneq^at : exterminAndAm cen/et,vtitA fundai!gt;‘' to elect 0, fides tot a tolLT,tur,cui occurrAf,(fi rtienttfidei, Ecdefiicj; Cif (liy'Vt[iiccurrasper tremendArntf^^'^' rAndam Frinit At ent., c^UAm twpiuf nbsp;nbsp;a

iUe infipiens, qui dictt, non est ixut» phernAt, oro Atqueobte/ior: nonputi^*’^^^. tAnt Ant imptet Atem optime (fipitff^r me Rexfintuo Regno propAgarf. tuo hie iure,ctii quod opponutur, non huicfeeler I eum oeeurrcris,eum tHidtn*’quot; tiemii pi. initiriamfinonplAne'vindicAuerisgt; ttatii. mendemeeps eAm dtffundi prohibitif^'

Detis p Ater perfilium fiium vni^eniii*’'[ Christum lefiim, imperium tuumfirnf^P fimum,Ab omni omnium inturiA tut“’^ reddet, (fi exterA ettam vtfiuo dilelto uid Addet : teque fieelicem in extremity 'v((f,fienectutemregnAre fueiet: Rt^f‘^ qdefiuum tibi elArgietur,quod vt fitut^^'

AD REGEM POLONIAR fupphcesoramtts, tunmq, (JMaieftaterrit Dt nofirA nuiaciA tui monendi iq^nofcM, precaniur. Cracouuex Adibtu nojlrufiud^ Cracouienfis. t^nno domt-ni. D. LXXXIIII. dievero •vniiecimo Aagu^ii.

H i I' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magnieji illiuslt;)''

demon (Iraui t,fed certiffim urn fïgnuffl usrei fucrit, fidei quam nos ipfedocui'n defcélio.Tum enim ille venietjum muquot; di judicium inftituet.cuni fidem lüani«^' tinâam,amp; veritatem fuam figmentis h»-niinum impiorum commutatamjaM' taque iHa, qux nobis feruis fuis commit*' rit defofla, mendaciorumque CGcnoii”'' merfa tidern.quæ vt répétât,venict,!’“' tatis.inquitille. filium hominis.cumveC’' rit mundnm iudicaturus.fidóm inuenW rum.Finis igitur fidei,finiscftmundi/’' tinóia luce fidei, quac nos Deo comiii«’' dat,quæ mundum vni uerfum vegetatii’'quot; hi! eft deinceps quod à nobis cxpeâet, proptcrcà non amplius mundum in''' Quem cernimus ftatu permanerepatiet“'' i|BeK

lt;iuem pietatis gloriæ Dei patris amp;nbsp;fidei »ew fBædomicilium,fiuetcmpIuiTi,non aulam^^*quot;*®*^ fc«lerum,atqucimpict3lis arcem clïe vo. iuit.-pulfapietatc.veroque cultu Dciè ti-plo Salomonis, corrupta religione vcra. tcmplumipfum, vtfpeiunca latronum c-uerfum cft.Templum Dei nos fumus, led haâenusdonec illc in nobis rnaneat ; manet autem.dum amp;nbsp;cordecredimus, amp;nbsp;or« quodcredimuSjprobtemur, acnon folùm oreconfitemur.fed re ipfa.amp; operibuspie tatiscomprobamus: neqiiecnim illi tccn-plum Dei dicendi funt elFeiqui quod verbis limulant.faétis ipfis abnegant. Fide i-glturvera quae corde creditur, quam os perfonat.quatn faöa amp;nbsp;opera pictati apta. PulftSit comprobantmanentc, Dei tcmplum fu- temftioei mus.quod integrum rnaneat, ncccirceft'.^^’***^*' Pulfainde fide,non amplius tcmplum De/''’* ftabit.'totum quiequid erit.fpclunca latronum, fcelerum,acmcndacij fentinacrit, quodcum accidcrit, Chriftus fui violati templijfideique amp;nbsp;veritatis fuævel cxpul-fï.vel tenebris mendacij immerfæ vindex veniet,iudiciumquc illud horrendum, in quo lucra talcnti commifsià fingulis rc-petet.inftituet.ac mundo finem imponet, totainque ftrufturam eius ita dilToluetjVt bpisfuper lapidera non rnaneat, neepa-

tictur in hærcditate fua, diaboluni.amp; no-ftrum amp;nbsp;fuum hoflcm (e tarn itrpudcn-ter iaäarCjVt iam iadat, qui iam fidem f iuîextinguitpcrcos, qui ab EccleüaCa thollca reccdunt,qui Chriftiano.nornin« illo.quod nouui« propheta fore polïd-tuserat.fcilket.vtà ChrilloChriftiani'' AntiochiaEfaâum eft,appellaremur,repu-diato,alia fibi nomina fingunt-ac vnita-temEcckfiæ, quæcuflos fidei Chrißi^ ' cnniftra fidelis eft.d)rumpunt.amp; fide ia- । ôanda.fidcmcx animis liominura extif* pant.-cum enim fidei hoftis fathan,necpet

S^thM rem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ncquitiam, ncc pcrgtntiliuin

ftr âc^rbitatcm eam extingucre quiifet. iæô quanto magis eo modo infanircti tanto e-feriuJtts am firæiorcm ciTejper totumquediffundi et^entehttXe raundum,amp; migisac magis vigere ceme-^rtttcis . jiigjjj viam ingrcfl'us, alios milite! i contra Chriftum,non extra vtantèEçcle fiam.nonal enos, fed in ipfa Ecclefiad^ mefticos Sc vernas ipfitis fidei quslîuit, qui foras egreffi, amp;nbsp;pcrfiigæ faâijpecie pictatisamp;nomine Chrifti,arrnati, Chriftum ipfum oppugnarent ac fidem fimu-landojàdem ipfamcucrterentihorumcen ' turiones olim Cerinthi.EbiorieSiValenti-ni,Ccrdones,deinde Manichei, Arrianii k âÜj infiniti fticrunt, quibus omnibus

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;profiiga-

proftigaûs, cum Eccleüa florcrct, cû pix» cum om nia tranquilla effent, cumpietas vigeret.gloriaquc Dei totuin orbem per-fonaretjCum Chriftus omnia in omnibus eiletEccc latban profligatus, amp;nbsp;incarce. remconieftus,èvincuUi (uis, vteamsfu , renseiaplusiinmundumque emiflus, ua ciet bclla , nouoï du«s conquii it,amp; eumexercitum,qui Cbrifti effet, vanae fiJuciæ isâatione deprauat; vtque perfu-gasiiiosiuos.àClvriftiano milite feccrnc-vtt.non Chriftianos,ftdr.uaogelicos vo-carc mandat,atqucEccleffam Chriffi ca-ftraqueDeilabaotbfcindit, amp;ita quod

i trat ven Silomonis Cbrifti Ictü, regnum I confentiens amp;nbsp;florens inuadit, ?c vaftat, I Abiolonem aducrlus Dauid pattern ar-I mat, amp;nbsp;Salomon!Hyeroboam opponit, I qni ne fui perfugi Sc ver! Kegis Cbrifti I nbsp;nbsp;nbsp;dtfcrtoresjclicionis veteris 5c var® dcl'i-

‘ I deduéb effent redirent, nouam rcl’gionis I I fpeciem inftituit, noui Euangc'i'y nouos • I bouts quosperditibomlnescolerCtcóflat

I ftileCu effemeniitur. Cuius militix lu®, I ad.AsrfusCbriftumlefum.MartinumLu-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;€ A deQuo*

EPISTOLA d.cnunciauit,non modôfingulos homines fçdjCtiam vi bes prouincialq; intégras eï' ctuit amp;nbsp;aduerfus C3m,quam femperdc-fend!iret.religioncm,amp; vcritatem. men-dacijs fuisarinauit . Hoc igitur duceim-pia illa tiirba in EccleGam Catholi«® primum inuafit: eamque obfidere amp;nbsp;op' pugnare aggreffa, culmina eius deijcerci tuirefquedeturbare cœpit : indulgentÎJS primum oppugnauit,cœrimonias pleraf-qiiedamnauit .fanâos patrocinio , vit* gines perpétua caftitate priuauit, facer-dotes maritauit, Monachos religionc fol-uit . amp;alia multadecora Eccleliïfiiftu. lit, fundamento tameni immoto amp;inte-gro reliéto. quod dum ifteagit, txori-untur ftâtim alij , quos prçliorum eius pœniteret: maioramoliuntur , nonfo-lum te^a culminaque Ecclefiæ detra-huntgt;parietes etiam ipfos, accolumnasi quibus niteretur.totum illud CHrifti z-diGcium demoliuntur , Sacramentum Euchariftiæ.quod pignusamoris charita-tifque mutuæ amp;nbsp;mortis fuæ mcmoriamj CHriftus nobis re!iquit,ab Ecclefiaextuf bant , panera amp;nbsp;vinum mcrum tantum fuisapponunt.veritatem CHRifti corporis amp;nbsp;l'anguinis fub fpeciebus illis clcmen-torû fubliftcrcnegant.acitalc à corpore Chrl-

Chriftiamputant, cuius fcclerisZuingU-um amp;nbsp;Caluinum duccs amp;nbsp;authorcs fuiffe» ncrao cft quiignoret j qui ctiam ipfum «iucemfuitcclerisSc principcm hïrtfeon luisaggrefsiarmiscoegcruntinfuam (en-tentiam iuuire.Sc tantum in vfu Eucha-riftiæ facramentum cflc, idque foIafidc^JJ^^“” fumentiumcffici,extravfum nuUam vim eiuseffc,nudum pancm.vinumquccn'c,Sc obidetiam quod fumcntibus lupercfiet, cambusproljci Iicere pcrfuafcrunt. Nee conientus fatkan tanta iftorum impitti. te, maioramoliricecpit. ïam non parieti-b’jsmodo EccieGs machinas ignefque iniecit, verumenimucró fundamer.tum ipfum,cuitoturo idiGcium niterctur ma-nusadmouere conftituii , moxqucbap-tifmum, quæ porta eft. prima faiutis no-tirs, per cos qui Anabaptiftx dicuntur, impugnare capit,quern cifitotum fimuY euerrerele non poüc vidcrct. partem cius dtmoiiturjccens natos bapiifari .probi-bet, eo modo baptifatos rcbaptiiari fua-det, Sc alia diäu nefanda in boc tacra-mentigencrcconftngit,atque fontem ilium CHrifti purum , in quo (ordes no-(irasille mundari voluit,fordc impietatis tu»,8c raendacioTU infccit. Prxtereo aiio-tum alia aduerfusEcdeGi molimina,qu« inamp;ni-

jnfinîta funt, nonvno enim raodofithan Ecckliam Chriftioppugnar,fideitiqieiusi qux tfl iufticia noftra.extinguercconatur. quod vtatiqu3ndoconiiciar,non firaulfe-ctsfuasillasefFundit, fed fenfim atiaalij! inflillat . Conuulfa igiturfalutis noftr« prima portabaptifmi,tent3ta fide ,amp; bo' nis pijfque operibus nudata, fandainenw In nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vitænolbæ.quod eftChriftusIcfiis,pro-

fitivnèioi- Ipcäauquemquomodoaggrediatur, di tquot;“'- cogitar, Arium fuumconfulit,ab eo milites petit,qm Chriftmetfi Deuni, filiumq; Del non negarent, creatum tarnen, idqu« ex nihilo Dcum ciTe mentiantur. Si prop-tereà imparem patri,nee natura, fed volun tätepatrisôt Dcum,amp;filium effe,quietfl Trinmri). Trinitatcm perfonarum non impugnent,

fubftantiam tamen.eandem efTCjearu perfonarum pernegent.feiungunt igitur filii à patre,vt ereaturam à creator?, feiungunt fpiritum fandtumab vtroque. Hocigitur Diodo fundatnentum,in quo totaftruâu-ra Ecclefiæ locata fit.demnliri cœpit. ma-iorarnoxau'urus , totumquefundamen-tum hoc exterminaturus , ChriUumque non modo Deiim non effc, fednequeme-Frnncktpir- diatorem inter nosamp; Dcumeffe,mentitu-j-iis, Trinitatemquetremendam figmen,-turn idolo!atrarutn,amp;idolon horrédum, fbn-

fontemque omnium turbaruminreltg'o-ne iflcrtnrus.vtqueconcordiæ locus in re-ligionerelinquitur, totumhoc tollendum elle clamsturus ytitapeniuis' euerfoillo fundamneto Apoftolorum amp;nbsp;Prophetarum.Hiper quod ali) aurum.abj argentû,alij paleam.lutum alij exædifica-rent, totiusreligionisamp; fidei noftrx memoria ,abolcatur, nullaque fpcs falutis no-bis relinquatur; Quo enitn nos \ crtcmus/ vndeauxiliaprsfidiaque aduerfus hoftei noftrospetcmus'fqusE fpes vitæ iuftiti« noftrïfuerit ? Chrifto lefufaluatoreamp; domino noftroabnegato ? quis nos Dco patri reconciliabit?quis pro nobis intcrpel la bi t?(î illc médius inter nos amp;nbsp;pattern effe deOerit) non iamaroplius loannesnobis peccantibus præfidia indicate poterit.quæ foltbathis verbis nobis inculcare Scribo. nepeccetis, fed fi peccauerimus.habcmus aduocatum apud patréCHriftamlcfuir', qui vt Paulus teftatur pro nobis interpci Frmkijiri-lat.Fruftraigitur credidimus, inanis fpesP“”'*'“^'''quot; noftrr,fi ebriflus né folùm non refurre xit, fed neque cft pro nobis mortuus, vt qui non fit mediator nofter ;fruftrà Paulus glnriatur , pofuiffefefundamcntum, prætcr quod aliud nemo ponere poteft.

E PI ST o L A fohtio , qux auresnoftrascircumfonat. iam noncrtishofpitesamp; aducnæ, fedefti* ciucs fanétorum ïc doineftici Dci.luperx-dificati (uper fundamentum Apoftolo- I rum amp;nbsp;Prophetarum,ipfo fmnmoangU' ' hrilapideChrifto lefu, luditnosPaulu’ ’ cumait.iuftificatos perfidem in Chrib Icfum nos pacem habere ad DeunijfalluiB critilludad Timotheum , mediatorein vnume(rcDeiamp; hominum . hominem

/ Chriilumlelum,tota fpesnoftra,abncgi-to Chritto amp;nbsp;rocdiatorij officioexipolia' to inaniscrit,totum Chrifti ædificium, cuius fundamenta Prophetæpofuerunt, A-uoftolt roborarunt, patresextruxerunt, nocvnoljpadefummoamp; angulari amo-to.concidct: qua arce euerfa/'athanæ reg-numrefurget, in quo feillemaiorecura fiducia Si audacia iaólaret, quam vnquam ladauerit , CHRISTVS lESVS eftgt;quicum vicit.quiChyrographum dus fuo (anguine deleuit ,qui eius omnes po. ttftatcsinfeipfo triumphauit, qui capti-«am captiuitatem iu coelos fcandensab-duxit, bocduceamp; viâorerepudiato, Si abofficio hoe amoto,nihil efl, quodfa-fenrifj» fr thanmetuat, nihileft quod cum,ne to-turn mundum ftatim , iuo furori fub fi ckrifit. ijciat,rttard«bit, folus C H K. 1ST VS kfus

’’^quot;latusobftaculum eft , cuius ille quo-JJiani perturbata Ecclefia Catholica • amp;nbsp;in ’föasdiffeóa, varijs amp;nbsp;infinitis Hærctico-'■um legionibus vaftatam,regnuindebi-Jltatum , virefquecius imminutas,putct.

totumeuertere,memGriamquc cius abo-lere fe poiïe certo fibi pcrfuadct, quod dum ille animo coquit,dum adeam vL öoriam prxfidia quærit. Si in omnes par-tesanimuni verfat. ecce Chriftianusquidam Francken vagus ad cum accurritgt;fi-

hanc prouinciam dcpofcit, non tantum Frunckf» fol» CHRIS! O. aut fpiritui fanélo, fed minißtrf4~ toti Trinitati bellum infert, fcqueeffc fturum iaftat,nedeinccpsTrinitat!s ido-lon inEcclefia confiflercqueat j ne D E-VS pater, nefiljuscius, nc fpiritus fan-ÔUS nominetur atnplius , amp;nbsp;alia multa, quæincolibello, quem nupcr Cracouiae edendumfceleratiCalcographi Sc homi nisimpij opera,curauit , impudenter fcrtf», certo cffeólurum .Chriftocjuc imperium abrogaturum denunciat, fatis impie ia- ’ ftat, quam iaâantiam , Si fcelus iftius perfugæfathan etfi probarce , vebemen-'erque ita proiedum hominem ad tantum Icelusaudendum fibi vitro oblatum pudtret , ne quo tarnen caiu fibi in a- era» lijs ckt».

lijs rcgionibus.vbi certa ratio credendik-gibusconftituta, SicircumCcripta fit, sn-tequam quod iaöaret profirere potTet,pe-rirtt.in hoe regnum eum concedere iuGif, vtexhac arce libertatis noftræ mund’W j ipfjmarmisfuis aggrediatur, opefqjfcs bic confirmer, militem nobilem (cribsi.

quot;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(cripturajei

‘«1.»?' ^’^potiusarmisabomniiniuriajetiamMagi' hratns legitimo impcrio eum tueatur, aC liberfatem,vtclipeuni pro eo opponat. amp;nbsp;cófcrderationesinaciem producat. HanC jg'tur fedem faciendi belli Chriftiquee-uertendi fibi Franckeneicgit, hicacicsiu' «sarmat,hinc militem euocat, hicludf!» 1 impittatis Sc blafphemiæ apcrinhic in-ufuitqui non folùin eum rec*piant, fede-tiam qui vel fanguinefufodiffundant: Et hiEC eft ilia noftra nunquam fatislaudata

I libertas, quae non modo Deum non me-tuatjfcdquæetiam eum cum Senachcrib bl3fphen)et:Sed ad Francken.qui fufeepta P'^ouincia belli gcrendi earn ratianemk «. K- rdj4-''ib’'^'^i’''i™denunciauit, quam adhucne ow f-rta- moingrclTuaeffetjCulmina ilia turriculaf-(kcHtinu. que,quibusEccleliaadornataefl'ct.oppug-nall'e Sc deturbaffc ait, fe non in ijs ludi-dicris,amp; quae ruina totius Ecclefiæ fequc-rentur oppugnandis moratui urn, fed ip(b fundi-

fiindâmento religionis Crtholicæ,machinas admoturum, quo vno vel fublato, vel commoto, totum aEdificiiim.omneacolû-næ omnes turrcs.téda patietes,flati na ru« rentigitur non modo Chriftum, no modo fpiritum fandum, vt csteri ,aggrcdi-tur, verumetiam iplum Deum pati cm in ius vocat.quod cum nihil gcnerct, patrem fe dici pitiatur, quod nomen vt amp;nbsp;totiusi^/^ewM» Trinitatismyilerium idoiolatrarumartefraBtAci». confedum effcait.ipiamque Trinitatem difcordiarum in religione conderonat, ex. terminari earn iubet,amp; alia nefanda molU tur,quibus hocnoftroferiptorefponde-ngt;us,ac vt vana amp;nbsp;impia damnamus, amp;nbsp;contra leglones mendacioru fatbans co-hortem veritatisChrifli producimus. n« fideiChriftiIcfuamp; officio noftro deefft videaihur.ac ne in illo tremendo ludicio, ad inftituendum. dum fides extinfta fue-rit, viäor nofter Chriftus lefus in Maic-ftate lu* venturus eft condemnemur .-quo in loco tc mbnitum effe volo leftor pie. v t cogitesaftutiamfatharraEjeiufque artes in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

euertenda fide Chrifli expendas diligen. tius,vidcvtfcnfirh progreditur, culmina primum religion! detrahit, indulgcntias dimnat.aquambenediäam ridet, vbi-cu tonftitiffetjtnaiora audet facrament* no-

ftræ falutis fœderifque perpetui, à CbriRó inftitutapignora, velturbat, velprorfui damnat.quain re, dumaut ilium probi-mus.autilli non refiftimus.maiora auder, Chriftum filium Dei à patre fciungit.fpi-ritum fanftum damnar, ad patrem folum» priiwsomncmpoteftatemtransfert, filiotarnen /ZiKme^y/ii-fpirituiquefanftoaliquas partesattribuit, rttumjanUS vtne videatur patrem omnino potentis tur, ygt;t inde r ‘ r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i- r

fatrëegfre- “tmatam prorlus euertere,vbi cum legr» ^«««r^* dum firmafle videat, filiumq'ue Sc fpiritii lanâû fua potcflate priuatos àfeiudicat, patrem ipfum moxaggreditur, non patré led ens primum vocarieum præcipit,mcn-dacij cum arguit.quod dicat fe filium habere,cum Deus nec gcneret nec generetur, decreto Philofophorum , atquecumhac doârinaadnosdileâiffimum fuum , in quofibi complaccat , mifit Francken,qui nobis hæc fuadeat,qui promittatfceffedu rum, vt T rinitatis nome abolcatur,hoc ve ro cft,vt religio amp;nbsp;cultus Dei, vniusin fub ftantia,triniinperfonisaboleatur:amp;ad i-'■ dola ilia vetera Deorum mortuorum re-deatur.Hiceft fcopus dodrinaeSc Euan-Jrt/gt;«4Zfr»gelij Francken,hie finis dodrinae Luther! n4 fr«wfA». qyj g J tjntam impietaté primus feneftra aperuit, per quam tota impietas infufa in

Ecclefta omnia demolitur.- acfundamcriJ taetiamipfa, quæLutherus tuebatur,in quibus fe (olum aulam Chriftiædificare clamabat.cuertit amp;nbsp;exterminât.falsô Lu-therus credébat. nonprogreffuros alios vitra eumterminum, quem ipfeaudaei® fuæpofuifTct. non conftiteruntalij coin gradu,altioraaggreffi,conculcatiscerimo nijs.eieâis facramentis /anétilquc oppug-natis,inChrifïumIefum, amp;nbsp;fpiritum fan-âura inuaferunt, authoritatem amp;nbsp;ortum.

' eorum cxcuUerût.Poftremô Francken ip-feDeumetiam patrem.cum fua Trinita. teperfonarum confpuitjdolum horren-düeffcpronunciauit.ac nihil crcdendunti nobis reliquit,ad louem.Mincruarn, amp;nbsp;cae tcraidola.religionem tranftulit . Credo Luthere.tc non cogita{Ts.quam temeraria^^*“'quot;'’-quàmaudax,amp;quàmfurens fit impietas, * qtïæfemper incrementa quærit, altaquc femper petinplanc tibi euenit, quod cueni refoletijs.qui parentes violant, inuafifti in patrem tuum fummum Pontificeœ.cô-fpuifti faciem eius,veneranda.eius nudafti àquomaledidus.vt Canaan digna fuppli da,àtuaproletulifti,confpueruntilli tua,. Qnftrinam. eoque progrelfi . vt quem tu ■nlumChriftum iaótares,abnegarent, non z«;»,»}««»»-•nodoqucdîuinitatCjfed ipfoetiam offi- res.

ciomçdiatîonis, ad quod folum nos rek-gabas,vndefanflos rcijcitbas, cum nudi* runt,amp; quidam ita in te dcfçuierunqvt nó folum quibus tu contumclijs pattem tu-um effccerfs te vlcifccrcntur:Vtrumenini ucro maicr bus conuicijs amp;nbsp;fupplici^t* cruciarint.tn eo vbi tu tuo patre torquêi® confiftercfoltba’. non conlißentes li»gt;-nc.fruftra tcclamantc.cum illo Ariftoteli-co patre,qui filium quo capillis trahere-tur,hortatur,vrfcdimittcrct»dlimenat-^fifrumli. traftum, vbi ille fuum patrem in fimili federe diiïiittcrefoleret.à quo ille auditft liberalioremco hiefore, amp;nbsp;vltrà etiipro-greffurumtnonconfiftitenim impietas in prl mo li trgt; inCjOmncs metas t ran fgr editur, ii tanquam furens obuia quxque ßerniti apperuiftihofliüm acimmififti inEcclefi am flammamimpietatis, qucnonfolum «a quç tu ineenfa effe veils, fed Si te ipfuni exuflit.dcÖrinas tuas aboleuit. fundamé-ta tua euertit, habeste dignain prolé Chri-ftianum Francken , qui in tuis cunis la-datus, quo furorls progrediatur, et hacquam lubijcio tabula cognof es, nec dubito , quin iam non cum Statio il-Jo, vteftapud Ciccroncm exclames,prô (jgt;riMt.lt;e-Deum popularium omnium adolefcen-tium*claino,poftulo,obfccro,oro, ploroi atqu»

atque imploro fidem.Non kutffîma de re vtqueritur illc , fieri in ciuiutefacinora capitalia.Ab amico amante argentum acci peremeretrix nonvult,cumCiceronei-pfo,de religio ne fua , amp;nbsp;natura Deorumgt; differente,adfint, cognofcant, animaduer-tant.quidde Religione, pictate.fanftitate, Cïremonijs.fide.iureiiirando, quid de té-plis,delubris, facrificis.folennibus.fed po-tiusnobifcum, quid de religione Chrifti, quid de fide, quam iaâafti vnam.quidde Cbriftoleluferuatorenoflrojlpiritu fan-ÔO magiftronoftro, quid de fonte omniû bonorum,amp; totius dluinitàtis. Deo pâtre impiusifie fcribat , quam impie Deanx blafphemet. clamabis cquidem ,fcelus hoc chri(hanobominiamp; Euangelij nomen ia-ftanti,nonferendum,ignibus tantam bb-fphemiamexpiandam : in crucemkelui hocabripiendum. Eft equidem, cur ita 8c tuScnosclamemus, cur ignes tantz abo. Itndæbhfphcmiæacccndamus, nifi veli-musnosomni religione 8c fide vacuos, 8c perinde,vt ifte nequam,in Drum Blafphe. »oteffcjdemonftrare, non minus impic-taiisrcuseft, quiblalphemat, qu^mqui blifpbemum non cohere et, v triufque feeks eft, 5c grauius quidem no *i nd leant is,

illccnim impumtate animatur, quifup. plicium fpeótans änderet facinus nun-quam. Sed iam tabulaoi doârinz Francken afpice. Datum Cracouiæexædibus noftriï ftudij Cracouienfis.Anno Domi-ni millefimo qüingenteGmo odo' geümo quarto, die ver* vndecimo Augu-

FR A NCKEN IN prxfationc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;]

Ó Keligionem Chriflianant ejje mccn--ßmtij'imam omnium ciuxjunt^ fu-erunt,^ forte eruntreltgtonum.

Sgt; Frußra Chriflianos libertatem fua c^uam Chriflus peper it, iaSfare, Leui-oremqûe ethnicam feruitutem,^uam libertatem Chrißianameffe.

Ethnicorumferuttutem in corpora, Chriflianam in animos fduire^ , proptereà libertatem Chrilltanam crudeliorem effe feruitute ethnica.

Seruos naturaßupidos,indoEios, e~ ft fint nobiles potentes, for-tu-- . ' d nati.

f. Solos ingeniofos amp;doclos liberts fiH turaejf(_j,qutnuncinjapatU,é^^ tilqs rehgioMbus fedis miftrrï-ma(eruit Ute fremuntur.

n, 7(oaifermitterecredere,(^(uam( deTnprofitert,'vtqutfquc^vult, ef acerbam(^mon]lrojam((;‘ flufiunif barb ar am feruttutem.

^i^orum omnium malorumfonttin effc^.confintiens inter omnesrehÿo-nù dogma de Trimt ate ,e quovttno' Itro monflrofa religiones nafcanW-12. tJMonflro('osfartusTrtnitatut»lt;gt;' ßroßßimaferuitute nut rice.

3. ^^arurnfeTiar urn maximam tfi’ que in maxima errore tuende con-ßantißimam e(fLJ afferit.

®lt;w religionemfibifingere, amp;nbsp;atl eum finfitmqui/uis mortbtu confient tat,It-fttttsfiacrtcs torquere.

Trtnitatü dogma ab qsprofe^um. qui multttudint deorurn colendorum ufiuetierant.

T' ^amuuflurimis te^timonqsfieri-pur^ fiacre 7rinttatü ratio demonfir et ur, tarnen id totumreqciendum rjfie, frofgt;terea, quod tefitmonia tlla firtpturarum imprcbe detorqueantur ruieumfienfium.

Anttiiites Chriïiianos idolü colen-dis olim ajfuetos opera dedifife^,'vtfiit--p’rditictte fiuam illam quafii nattua, authoritate(aertfiertptura confirma, r ent,at que vt veste eleganti or nar et, amp;nbsp;propterea varios finfitts fiertptura finer£ finxiffi vt ttafacilttufigment a fiuatuerentur.

9' 'Authores dogmatit de Trinitate, diet o hoe Pauli, Animalu homo non pereipit quafiantfipirïtus Dei,/lultitia dh eït,nec potePi int eiligere quiafiiri-Quitter dÿudtcantur homtnum mites,

TABVLa doctrinae excœcafje, ne Trimt atu idolen hofft* dum ejje ^figmentum videant.

figment um hocfuum crudelttutc^ miumuniutfie. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

•JI. ChnStum rebus nuturahhusfi^ tuuliu metiri.,amp;iudicure volutfii)gt;’‘^ •verofiueritfienfiui tfi- rationi nfir^; demjubfii, non finfits rat tönern obfiequium ChrtFit etfidei manci^t^f^' contra qudm Paulus doceat.

12, Pationis ^fin^ tudicium Clrriß^ anos damnajje (fifi'dei tot am reltÿO‘ nemfiuamfuh fit volutjfie, ne eoratn Jfquot; for amp;-fr aus deprehendtfofiet.

J3’ Ingenia acuta, qua lumine veritit’ tü iuuHrata idolon efie irinitate vidèrent, tumfcenarum acerbitate, tum honor umframfi tacere,fiaudewyi( nonprödere K^ntti'iites ChriHiuwi adegtffe.

Jp. Trinitarios ’veritatis fiulgorem à filendoremnonfierre. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।

i 6. liltum Bei Kfioi Beum genitftjn aterno,figmetum efi'e idololatttf^‘*^lt; quoi

FRANCKEN t^iudßgm(ntum, cguomam ne in luce ’veritntis poßtuni de^rehendatur,!»-t emit atü tenehris tnimerjumcjje^^ callidü hominihui.

t?. Detimeffe ens primum,perfebJunt, immutabde,dnullo pendens perfe [uf~. ficiens, Tdeum verb ^enitum hoc eli Uya-ißlium J)et non effe^ ensprimtim amp;nbsp;lt;^£tera,proptered non eff’e Deunt.

^9- £os gut Irtnitatü rattonem Solis txemplo demonsir ent cum ratione tn-fititre.

Rundum non effegeniturn. ^odeii genttum,princi^tum ha-. here,ß xàyos eU qenittss Deus, primi-ptum habere eum necefße esi, amp;nbsp;non eß ßeens primum ,vndejeguatur Deurn ettarrt noneßße.

nutiertern e(ßentia fuapatt, amp;nbsp;propte-rea generationem diuinam tnanem e(fe, et ßgmentum herntnum^cum De-ftinonmutetur.

^3' Sißltus DeDiyoi deusgenitus homo f^usßt, neeeßarib ßeguitur, trnmu-Nittum e(ße, guod in Deum cadere non poteii^

24. Deum 'vnum effèntia ßfiui'P •rfona^ nena ttmit tit.n ph rgl:‘ teite p. ritmeert',fed rtfulf(.t7tM ttii et löypoßaßtH vfid in Deo z ult ef '

lt;(. JteTrimtaieperfonf/rtttnint'rfii^ tcßiißantta, 'Vtimim doiîrinitrn fß-

^6, idclolatvaf non rent ent os etuiibtH P erf ms dtuinis, tert mm addidife rit urn (anclum.

dtt- Hane pikant de 7r trut at e doSltttlÏ, comunem confenfum totitts fetcri[tri-- pturetrefellerementitur.

3-t. Idololatras trib^ ^tr'onü àwinù téi Cûîento$,ejUi’.rtÂ aateci(ße,(^uae[ hcwo Cr Deus eßctji non mator, (^unß t^menmaior,Dettes haheretur.

3i. InChnßouniri duiits ntukr/n., corn, maitum a^tum ad decipiendos hs?ni-nés ejje,ne^at enim vmon^tn dtiarnm natur arum in Chriftoejje potui ffe.

36. Humanitatefn Chrijti epertere in 'vnione naturarù exacjuart diuimta-ti,alioijuinmulta abjurda tnde fe^ui autum/a,(^multanugatur.

i7- Krget tribtfs argumentss, apta inui-it avocat,duarum naturarum invna Chrißiperfänaunicnem eße »0 poß!, épia argumenta vt (ubtdiaita var»a ^veritatvsinaniaÇunt.

3t. Chrtfium non eße mediatorê inter nos (ß Deumpattern afferit: totivmô, mentum Chrtfii tolUt, ac omntmß e falutü noftra,quaefl Chrßm Itjuse-fitrtit.t^uodlongocontextu cr multis

i Chrt/lumignornrediem iudic^ feuer at,propterea Deum nonefj ^0. Comlueiit Chrtflu, neq, 'Vthoitttnï' ne^^ t't Deti mediiit ore efepofe, ff/'

' pttrea vnione duaru natur ar um ofu-s nonfutfe: Deum^ fola bomlH^^ fita, amp;nbsp;pot ent la hominem bberinrt^ culpam till donare^potuijje, nontf^ dendopro nobisfilio, contendit.

4-1. Siirnatotiiis impietatis eiusfu(f \ reltgion'è Chrißianä incon/lantißti»^ errorifj^amp;fuperflitionis plenißimi-^

■ Idololatrarufßhorrendii idslonß^-Fiiitim et 'verbum Dei xóyov non tjl^ Deum,nonefe mediate rem, nthii^i^^ ’ hommes illt de here.

4^4. Spiritufanbiu no Dett cofubßÜtt^'^ Deo pati,fedfgmëtu idololatraru eßt-Trinitatis doblrinamfe^tiüt^ tur, idololatras ejfe.

4-6. Trtnitate,omntudifordiartii^ttt Chrijiianosfontem et causam efef propterea hoc idolon tollendum,'vt ttip gt;nbsp;cordiatollatur,

quot;• fan^t per fanas agnofcioporterefedv. numèeum.quipro patreVeo^ens pri-mum appelletur, debere.

4^, H£ciUe.,nontamoratione exornat^ argumentisinHruit,c^uam rnenda-cys.,amp;blafhemia in.Deum,contu)ne-lys in Chrifianos oner at, merum^ Sophifam agit^

H£cfunt molimina Frawken, h^cfacino ra capitalia in emit at e noftra regno non modo impunefiuntjèd etiampra-Ö“ honor thus adornantar. Fides ^ttnfieleranieretrix hxretica'patret, argentum fonfi Ecclefia CHRISTI Icjurepudiat fldem eittsdetefiatur, o-mnem^^Jpem, omnes rationes vita iuliitunoltratolltt, ^in Teum pa-tremfuriofe libtdine hareticaajîu-ans debacchatur,in facie tremenda et . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’verier anda Trinitatis futt, nofg.ad

ex filtù Dei mancipia diaboli ejfeiu-lt; het,cuimeretricihocfcripto refponde-‘ mui, veritatem aduerfus menda-tta tuemur, tn quibus fi t^uid impru-ienter,^ alienumaconjuetudine Roll . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnana

TABVLA DOCTR-INAB wsanæ Eccleßaexciderit. dictohaberidecerniwns nostrum taend£ religion^

PRO tremenda. ET VENE« RANDA TRINITATE, IA-tohi Corfc^,aduerfui q(tendant tam Francken, falsa apfellatum

y M nupcr ad Bibliopo-las acccffiffcm, numî tum,aclcaionc dignuin habercnt, perquitercmi rcfpondcruntilli,nihil quidem nunc taie fc haberc, daturos tarnen opera,

I Icftione dodorum virorum digni, ' adfcmaturiùsaduehantur.Tumqui I dam.Ego verb habeo in hâc vrbe tc-gt; «cns çditum libcllum,qucm non abf^‘^ quot;nbsp;. que magno dolore lcgi,cuiustibi co'* piam,fi placer,faciam,fed ealege, vt author! eins rcfpondcas.ac Chriftilc füSçiuatoriî noftri,fpititufqj fanfti,

atquc adcö totiusTrinitatisdiuin«, cuius in hoe libro,arcana amp;myftcri» impudenter ridentur, ac fiindaméM fideiamp;falutisnoftræ conucllunttif» Dcique maieftas tremenda, blafphc-mijs,malcdidifq; perpetuis affieW vindiccs.Quod cum audirem, inlt;i®' licentiam in hoe regn® ■ hominibus impijs amp;nbsp;perditisdatam cffc,vt non dubitent, omnibus mnio rum inftitutis conturbatis,amp;phn^ religionc eucrfa, magiftratu legiti-mo dcfpcâOjipfam maieftatem dcb non folùm non rcuereri, fcdetiSim' pudéter ei illudcre, aegerrimc tuli,a^ dolore quidem prcflus^difccderccce pi; volui tarnen cum librummiln monftrarizqucm cum acccpiflcnajt*' tulumq; cius legiflem,amp;in quo argquot; men to vcrfarctur, amp;nbsp;à quo Author« fcriptus effet,cognoui. Prepofuitn^' que illc nomen fuu ci fcripto, quctngt; quod nunquä vidcrim, vbi effet qu«-rebä;atillcfeomnino vbi habitarcti jltM fit- ignorarc aicbat, libru aüt cum ab Al w/»«eiatho quoda Italo fibi traditu, *»/»■«*• ab co.vt vcnali illi in taberna fua 11' braria

* illorû ftudiofus, qui jnTrinitatisar-’ cana inquirunt, ac eius impietatis, quæ filium Dei imparc Deo patri ef-

tia diuinaSjdiftinftas effe doceat, hie ’ etenim eft magifter ille, qui primus ' hanc impiS fcholam in hac vrbe ape-’ ruitjSe in Chrifti diuinitateminua-® fit; quam dodrinam, cum in Italia '■ patturire cepiffet, quot;quod eä abfq; fuo malo.inca regione patere no poifet,

*’ Gencuamprofugit.açibicumValê-tino Gentili, amp;nbsp;Blandrata, exterifq-impietatis magiftris, palam profiteri eoepit.quod tamcnilli diutius facerc

feonrcceptatrix,nôlicuit.Vrgéte,n. Calnino.Valetinus Gentilis à Magi-'' nbsp;nbsp;nbsp;fttatu danatus, viuulq^ igni tr aditus;

gt; dtata ambuft'qcû cffuglffentjhPolo nläferceeperunt ,ac Blandrata qui-l nbsp;nbsp;dem,quod non multos fux dofttinç

capaees inucniffet, quæftumq^ è fua . iftaiinpietatenon magnu facer et, lo ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A a cunx

turn mutauit.’in Vngariam.vbicQW maiorcfrudufuo, Dcum vnumin cflentia,tnnum inpcrfoais blafphc maretjConccfïïr. Cracouiæambu/fo ifto Alciato, dogmatis fui Supcw'’ tcndcntCjamp;Epifcoporclido, bcrtatc noftra quiduis audcndi if-xnatus,cœlutn affcólarc, comport tifquc impictatis,amp; blafphcmiç niO' tibusjtcr fub eo ftruere cccpit,Chri fto dicm dixit,diçamquc cigrandco' inpegit,quöd fc filium Dei, patri oi” ninöparem,Dcumquc verum tcrnumfccflc nobis patcfecerit; if* dcxtcramqucDcipatris, in gloria’^ nigcniti filij DEI confcdcrit, quam alienipatrimonij amp;principa tus direptor, patri fuo iniuriam fetj' rit,quod indicium dum inftruit, ad-uocatofque corrogat, teftimonia^ bulas, omnifque generis aduen“’ Chriftumlefum argumenta cong*; /riifÿwjw-rit.-Eccc Antichriftus.nouus Chril“'

pcrcurtit, locum , in quo vcncnura quod clàm in Schola pictatis coxif-ietjdiuendcretjfanafquc mentes infi-

' tóconfiftcrcpoffctjOmnesenimdo-ûrinam fuam impiam abominan-lur.In Polonia,omnia omnibus licc-

i' audierat.fibifedcm dclcgit ; hofpi-tio amp;nbsp;præfid i j s Alciathi, 6c cius difei-pulorum vfurus} amp;cxeaarccimpic-taris. quamAlciathuscum Gregori-jsamp;Blandratiscommuniuiflct, amp;o-mnis impietatis armis, blafphemifq;

filio cius vnigcnito.per qaem ,amp; fpi J'X’ST y tituifanâo.inquoomniaagerct, conftituçrct.praîcifurus ,vt illcincr mis manens, pro fuis fceleribus à

5 poenasrepeterenonqueat, vtprimû i' igitur hancvrbem ingrcfliis, arcem ï Alciatham petit,ac machinas impie* ï tatis fuç in nos exonérât,amp; nobis m«

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A 2 tuna

6 lACOBI GORSCII tuminculTurus, amp;nbsp;fuis fcAlciathiï, ducem præfto efle, figna daturus. E-ditigiturtrium fyluarum volumen, cum titulo hoc;Præcipuarutncnn-meratio caufarumTcur Chriftiani, curn in multis religionis doâtin'^

1 mobiles fint,amp; varij,in TrinitatisU-■ men retinendo dogmate fint con-ftantiffimi : fcilicet vagus ille, certas rationes ftabiliendæ religionis no-ftræ demonftraturus, amp;nbsp;confentien-tes, tam diftantes amp;nbsp;difleâasfcdâS redditurus. Putat autemifte nebu-lodiuerfas illas amp;nbsp;diflîdentesreligi-ones , tamque à fe diftantes fedas concordesfefaólurum.fi ipfumfon damentum fidei,Chriftum Iefum,in quo vera religio fedes fuas pofuit.' amp;nbsp;in quo tuendo , fedæ illæ dilfedï fint, cuertat; Et quidem fi hoefr âum fuerit, Antichriftianus ifte, Cquot; ‘XJFrancken , amp;nbsp;impietatis fdeicurriere fuæ compos, cuerfo cnim ndei nu coiMnr, ftrae, amp;nbsp;falutis noftrae, quod Paulu’ pofuit fundamento, difeordia nul' la,contentio nulla de rcligioneerit oiu-

omncs teligionc CHRifti abicüa, , Dtovero abncgato, vel adGentili-um mores,Scidolapriftina redibüt, vel Machometifmum, quem illc, ct-fi non verbis, re tarnen ipfa introdu-cit, recipient : amp;nbsp;in impictatc exer-cenda, duce ïranckenAntichriftia-no confentientes crunt : Aliud fun-damentunt relïgionis fux, fcilicct^ quod fceleratus ifte pofuitjpfam im pietatem amp;nbsp;Atheifmum fibi ponent,non folum dittos amp;nbsp;facra , fed ipfum D E V M abnegabunt : O c-grcgiantconcordiam,ó mirandum magiprfum ; Si vultis, inqult, effe in ' rcli^one concordes, fi vultis difli-diainter vos tollere »abnegate Chri-ftum fundamentum religionis vc-ftrx.de cuius veritate contenditis, e-ucrtiteTrinitatisdogtnata,fabulatn c(ledicite,Chriftumlefum nonmo-’

, dononcfleDeumvcrutn,fedetiatn , vix hominem putate, fpiritum venti j ftatumefle,nibilquediuinitatishabc

« lACOBI GOR.SCII bis pofuifle, ncquc quenquam aliud ponere poflcinaniteriadat.fubUiOi concordes critis.Indc cnim intet vos dilcordiæ oriuntur;quo cuerfo, nulla vobis diflentiendi amp;nbsp;contention'^

’ ckenconfiliunaconcordix inrclig'® ne ftabilienda inucnit.hoc certe naa-giftro Chriftus patris c finu abflrahc dus, omnis potentia illi eripicnd’i (neditationis munus ei auferendum, fpiritus (anftus ventus cficdcccrncn dus, vt Deus pater duobus brachijî ; fuisprxcifis.truncus.mancufqucrcd datur- Hoc confilium cftncbuîonis iftius.hxc ratio eins cöcordix, quam parturit, hanc illeconcepit iniquita rem.mox AthciCmum paritutus.fo let hic tantus vir, tamque pcrfpicax, frMiien eur Si. in confilio dando acutus, Lu then, (cufet Lu- conatus reprehcndercj quödeumEc ;

clcfiam cucrtcrc conftituiffet, cam , demolitionem non à fundamentit, ; vndeoportebat,fedàculminccxoi- ! fus eflet, indulgentias, cærcmonias, fandoruminuocationcSjamp;aliaqu« ;

•* ! mcnEcelefix detraxiffe, fuperft tic fit '» majnfündamentoimmoto, pernta

• ncntC'debuiffe Lutherum, ff operx-pretiunifaólurusfuiffet, ea aggeedi, ’ quibusvclcuerfis, vel tantum labefa ftatis, totum xdificium Chrifti pro

I quibusnon folum tcâa, fed etiam i ' I nbsp;nbsp;p(a(upcrficies,ipfiparictes, totaque

; js, ScEcclcfixoppugnatotibusopus iiiii futurum fuiffe, quo cuetfo per v-nutnfuum dogma religionis funda-méto, totum quod cum animo fuo V olut arit,confccutus fuiffct^null a m • tpicoccafioncm amp;nbsp;caufam dbeordia ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tumSt diffenfionis reliquiffet, om-

'1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;As tera.

lo lACOBI GORSCII rem,Deo vero abnegato traduxiflct: amp;nbsp;impietare fedanda, confenticntc» amp;nbsp;plané Germanos rcddidiflctjMî-chomctidogma confirmaflet,quilt;i igitur’ôc Lutherus, vtttupidiingf' ni) amp;bardushomo, reprehenfioi’‘^i amp;nbsp;Francken vt Cyclops oculatus,^^ ingenio acuto, honore, qui nobi* tam facilcm cuertendx religionis Chrifti. amp;nbsp;Catholics Ecclefiæ modü demonftrauitjdignus. Quæramust gitur.quid illud eil, quod dcmolin ' Antilt;.hriftianusiftc,magifternoftlt;i velitjvndedemolitionem religioniS) rurfmmifi nbsp;nbsp;Ecclefix lands ordiri monftrat.'

fwï ffM Fundamentum ipfum,inquit, cucr-cbaitatnere tcndum eft,fi vis omnia r uere, quod quot;***• autem fundamentum hoc eft, vn-de tanta inconftantia religionis, Ä difcordiarum materia enafcatur, in quo omnes fedae sdificant, aü* aurum.aliæargentum, paleamalias, equidem non aliud, quam quod Paulus fe pofuiire,amp; præter quod aliud poni non pofte, teftatur Chnftu$ lefus. Hic enim eft folus amp;vnusn-4^« amp;nbsp;falutis noftrSjiila petra, inqu\ Ecclc-

Icclcfia «dificata , amp;nbsp;poffcffionem fuam.virefquc firmauit, huic funda-mcntoBriarcus iftc veâcs impicta« tisfui admouet, Chriftum Dcum, mcdiatorcmquc DEI amp;nbsp;hominum cffc perncgat,tremenda myfteria, v-nitatemquetrium diuinarum perfo-narum.non fine cachinnofabulatn ficidolum vocat.Eabula illi Chriftus Scruatornofter,fabula funt ncbulo-niilla verba : Ite,baptizatc,in nomine patris,amp; fill fpiritus fanfti, qui ctcdidcrit, amp;nbsp;baptizatus fuerit, fal-uus crit, quod firmum fundamen-tumvitxnoftrxamp; (alutis, Chriftus cffcdemonftrauif.Eabulacftapudi. ftum ; Hxcautem cft vita xterna, vt cognofcantte folum Deum verum, amp;qucmmififtilcfum Chriftum,que cunque de Chtifti diuinitatc e fcrip-tura afferantur, fabula cft in fchola magiftri Eranck.cn, fabulofum amp;nbsp;à Papiftis confiftum nomen Trinita-tis.quxcunquc fcriptura vel d tuin i-tatemChrifti, fpititufquefanfti ,vel ttium diuinarum perfonarum , v-nitatis in effentia , amp;Trinitatis in perfi»*

pcrfonisteftis afFertur,vt cotnniw-tuni Francken ridct, ac omniapro pugnacula è fcripturadcprompt^/' Ffanrh» »u njnjtiis infpjr3ta,ad Trinitatis trein^ dæ mifteria dcmonftranda, rcijcit^ caJcar,vrrobuftus Gigas Deflipfui” patrc,prçci 6s vt iam dixi,primübti chijs fuiSjfilio amp;nbsp;fpiritu fando, diüi nitate nudatiSjiSc in fui mendacijv''* cula ccniccbscœlo detraduruni.a“: rathcnasilli iniedurum minafur. j'w«riMv»Hicigiturpra:clarusmagifter,quci« totaEuropa igni amp;nbsp;flammisarniata, infcquitur, quem omncsrcligioncs, omnes Regiones, omncs vrbes,po puli, amp;ciuitarcs, vt peftcmprætcn-tem ciccerunt, quem abominantur, cuius amp;nbsp;nomen, amp;nbsp;dodrinam cxc crätur.qui quod cis cJapfus fit, quöd quas mcrctur,pacnas cfFugcrit.amp;«fi plum caetcris Antichriftianis datus, apudcosnon fit, grauiflîmè dolent.' acfuam ineocomprchcndcndo.fla mifquccü fuadodrina,cuftodicndu rradcdo.focordiä dänant,in hocda-riifimo amp;nbsp;potentiffimo rcgnofcdiu tius iadabit} fuum virus impuncvo nicn

tncndo’acinhacprimaria Regnino ftti vrbe indicium in Chtiftum Ic-fum.fpiritumquc fandum inftituer, patrem omnis diuinitatis fontcm ri-debit?brachi)fq; ci fuis przcifis.ttun cum , mancumque impijs fuis.difctgt; pulisridcndumpropinabit,ôcliber rate noftra ad incendium irac Dei in nosabutetur} Fcremushscfcelcra? patiemur tam aperteDeum noftrü, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

vitatnnoftram,patrem noftrum.crc atoteiu noftrum blafphcmari gt;nbsp;lt;Sc quod Regnum fcmpct religiofifli-mum fucrit.profanari,patiemur ho-ftemnon modo fiiij Dci,amp;fpiritus fanfti, vetum enimuerb totiusTrini tabs indiuifx fouebimus, przfidiaq^ ci aduerfus veritatis, Sc verz rcligio-nisDoftores propugnatorcfqj adfe-tcinus. Tentât nos Deus,tentât, amp;nbsp;ndtienen. quatum fc amcmusexquirit, vt cum tmiurptrh nos pro fc neglcdo, accontumelijs,quot;'“”* nobis fpedantibus amp;nbsp;audientibus, ^nö folùm no prohibentibus,fed c bain opem fcclcrato homini fer end ^us.pcenas méritas à nobis repcterc

) ^SbteSus fttciit, uihil nobis fit quod i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxcu-

14 ’lACOBI OORSCII excufcmus, quod mifcricordiamf' iusimplorcmus, oftendit cnimft^ tim nobis, quàm turpiterànobisÛJ^, gloria ncgicda} quàm indigncinO’ noftris fil tradatus. Neghr'' n.us gloriam eius.ncgligcmurabtô' l'iligit illcdiligentcs fc, ncgligen’^^ fc negligitjamp;cafum corutn dcCpidt) pericliiantibus non modo opemn^' gat, fed ctiam poenas méritas augtt' QupticsDcus hominem cognofcî rc,amp; palàm, quod ille ûmulat,dC’ monftrarc vult.immiflîs fal/îsPtO' phetis, amp;nbsp;dodoribus impictadsau-thon bus cos tentât ; quod Moy^ populo fuo cauensjdifertcmonuit, furrcdurosfalfos Prophetas inters osaflercns,quiàlcgçfua,amp; Deop^ trum fuorum cos auocaturi veni rcnt,aliamqucdodrinam ad cosaf fcrrcntjquod lt;ùm accident, monct, ne cos Prophetas audiant, amp;nbsp;inter fcconfifterepatiantur, fed ftatimC' os occidant, amp;nbsp;de medio tollanr. dodrinam corum abominatam,amp; omnem memoriam abolcant.ta

tioncmreddcns cam , quod cofa-ûo tcntcntur à Domino, cognof cente, an toto cordc cum fcquan tur 3t audiant, amp;nbsp;quos fui amantes caufamfuamtucntcs , ac toto corde Gbi harent es inucnit, cos honorât, acmuncribusds.bitij ornât, vt Abraham, vt lob, amp;nbsp;altos Patri at- ' chas^Patrcfqucfanûos i quos vero àfc difccdcrc, honorem luum neg-ligetc, iniurias fuas, amp;nbsp;contumehas fnas, non vindicate deprehcndc-ilt jincos fuas copias immittit, gla-dij, peftis J famis , Si. aliorum ntalorumturbam.hincexcidiavrbi

,5 um.hincRegionum vaftitas, eapti uitatcs,fic.intemotas Regiones, in usoriMWMr. «olarum ttanflationcs, ac motte du-lior (cruitus. Multaamp;illufttiacius vindiftxôt irx DEl exemplafunt in.

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' inuo-

irtptmntg. inuoIutuscft;MuIti quiiniuriSDE^ (fHucuitu») yel ægf^ tulcrunt.vel pro ca feinpcf' mi2*‘ho2' coniecerunt,præmijs honorä«, rêlfquitur. Phinces faccrdos, quod idololatrai” vt»quot;. zq. Moyfi Icgem dcfpicientcni intcrft^*^ rit, faccrdotio fempiterno honi’^^ tus.Dauid, quódDeum totocoi'*^ fequerctur,quöd gloriam ciuspr®' pagaret,quod iniuriani eius rct,perpetuum regnü mcruit, quO“ negleäum Deum, manda'^ quefua amifit,acamp; fe ip'um,amp;“’ tam domücucttit.amp;nosmiranii^j' Vilde tanta regnorum mutatio,vnd^ vrbiumintcritus, rottantæque^^,/ mitâtes, vnde barbarorum crudcb^

mèferuientiumille impetus, iiy*®. merique exercitus prodeunt-Otf^^J illi exercitus Dei funt.omncsitÇ^“” miniftrijamp;iniuriæfuac, amp;contrf tus fui,inter fuos, vltores funt.Sicj-' ri Perfarum Regis, cuius Deus tc™ turfcapprehedifle dextram, eircfiftcrepoflet,exercitus, dexiniuriæ diuin3e,iniuriamini’?'^ Dei viuentis Sc veri, virus eftCyr'quot; Babylonceucrfa, Rcgccasfo,K^J

Ä'büsinfinitis vaftatis. Ea cnim cau-fitftttansfcrcndotum Regnorö, ab ’'Mgcntc.ad alia.obDcum vctü con teniptü, amp;nbsp;irrifumjcgno Babyloni j iCyro Pcrfa exuti ,Pcrfx ipfi ab Alexandre Maccdonc profligati, Macc-dones à Romanis cucifi, qui amp;nbsp;ipfi ob earn candem caufam, fuis axmis

fc confcccrunt, ac barbarorum prat-da fafti funt. Ncglefta lex fub iu dicibus ab Ifracl, idolaqucpro vero Deo fibricata.idololatriapro vero cultu ûci V cri, à priuatis priuatim inftitu-ta.ablfraeljCiufque iudicibus, non vindicata, amp;nbsp;vndecim ttibubus vul-nus graue inflixit,amp;tribui Beniamin excidium pepcrit,Micbç idolü quod

. domi colcbat, neglcftum ab Ifracl, . mail illius, amp;nbsp;ir ç Dei caufa fuit,quod

ha etfc,Philo ludçusjudaeotum An-hquitatis cxplicator,difcric teftatur. n ïius cnim calamitatis totius Ifracl c-' ] am caulam fuiffc demonftrat. Quod r wfi Mitham quedam hominem din

domi idola conftaffc,ac ca vt numcn S nbsp;nbsp;^^^'^'^.faoerdotc ctiam ciidololatriç

Ù ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B fus

fus Ifracl fcirct, nihil tarnen ea iniu-riaDcivcri fui commoucretur.lcgé Moyiî negligeret, facra violarinon molcftcferret. Non eratenimtum, tefte feriptura, in Ifrael Rex, none-rat iudex,qui legem Dçi fui tucrctü', qui impios cultus inftitui non rAw« w- mittcrctjdc in idololatras, falfofq^ dmdiMtU prophetas animaduerteret, fed

que^quod illi rcâum vidcretur.facc-rct, quo tempore adolefcentes Be«-iamin,homines lafeiui, ie legisdiut-nx obliti.Leuitx cuiufdam, qui inelt; orumvrbcm tenebris nodisoppref-fus diuertcrat, vxorem quam fccuni duxerat, raptam horrendalibidine, ac ftupris contaminarunt.ae ita vers runtjVt miferam illam.animam effls re ncccflc fucrit; quo nefando facinn re,totus Ifracl commotus, adolcfcé-res, facinorii tanti authoresàBcnia minübidari ad fuppliciumpoftula runt, iniuriam mulierculx violât« vlturi, qui Dei fui, à quo tot tantifqi bcncficijscumulati clTcnt, planei« iuriam ncglcxiflcnt, ncqueidolaMi-chx vlti fuiflcnt.Hi igitur negante Se

APOLO CETICVS. 19 natu amp;nbsp;(enioribus B -niamin, fc ado-lcfccntcs illos puniri paffuros, bellu els Deo coofulto , amp;nbsp;viótoriam cis promittcntc infeiunt .graulffimè à Beniamin caftlganiur, cxfiquc Sc fix-gati domum rcdcunt, ac itcrum Dc-um confulunt.bcllunaq^ reparant^ca dcmcalamitatcafflidi, Scviftifugi-unt,ac congregatl in Sy Uo cumDco, qui fibibelh infctcndi Beniamin au-

thor fuctat.fe dcccptos.in tantam ca hmiutcm prxcipitatos, amp;nbsp;plane vet bis amp;nbsp;refponfo diuino circumferip-tos cxpoftulant, nbsp;nbsp;vtrum tertio ar

t s o

V V V

ma fumèrent, amp;nbsp;fcclus in mulieretn commilïum, Sc iuam cxd- m vhuri confulunf.quibus cur cæG fint à Beniamin , caulaexplicata, tcpctcrceos arma iubet, Sc viftoriam indubitata

ptomittit, caufam autemhanceffe/«»' quod à fc in ca pugna deferti fuerint, ait : quod fcfuamquc contu mcViam, ' quad Michaidololatra affeétus effet, ’aeglcxiffentjfecnimSc fuum hono-ïcm négligentes , ncgligetc Sc in P^ùeulis pofitos dcftitutrc ait, Sc fimilitudinc, quam patabolatn

vocant, ad cam rem planius dcmo'' '‘^^'’’ftrandam vtitur. FuiïTc quandann'* ’ fyluam.inquamultx habitarcntiü rx,qux vt amp;nbsp;catulis fuis, amp;nbsp;fccuriij'j fttx confulercnt, lcoaicun:odiani7‘ ux commcndaiïCiVtquc feras fyluis venientes arcerct, ncccatu'®’ fuos dilaniari ab cis finerct, fc : quod munus quamuis recepi^^^’ A honore dclcûarctur lco, tarnen fuum ncglcxiflc,fcras aliu^d^ in (yluam cuftodizfuxcomnicnlt;i^ tam vcnicntcs,óc fuarum fcrarumj* tulos deuorantes, vltum non e® nee vnquam iniuria illa cxtcrnoiui’' commotum fuifle, catulofque turn bcftiarumdilaccrari,fccuro)^' mo fpcâafle.Atcum quadamdic^ ra domcftica catulum altcriusf^** incadem fylua dilaniafTctJconcD’'* lum ftatim euftodem fylux, exc^^' maïfc,feras exei taffe, calque in fe*’quot;' tuó dcfxuijffc, ac ipfum ctiam 1^*’ nem dilaccraffc.amp;alio in ciusloclt;i^ lt;onftituto,paccm inter fc compo'quot; i(rc,quam parabolam ita interprd* tus cft Dcus,vt diccrct.Syluam

AP o LOOBTIC VS. nbsp;nbsp;nbsp;m

ïffetegionem amp;nbsp;terram à felfracl da. 'am,feras autem ipfos ludxos feu 1C. taclquos ex Acgypto libcratos,in ib h tegione locaffet, leonem euftodé, indices amp;nbsp;Magiftratus cITc, qui beflti-

as ex idololatriarum fyluis amp;nbsp;Rcg-nis.veti Dei cultum pcrfcqucntibus, inlCraclvenicntcs filios fuos dilani-antcs, amp;nbsp;à cultu fuo ad idololatriam pctttaûoSjpcrdcntcs.fathanxqucfç-uiffimo lconi dcuorädos tradcntcs, necpiohibcrcnt, ncc vlcifcctcntur.

tanta ruina corum moucrcn-tur.fuamquc tam infigncm iniutiam contcmncrcnt, libcrc falfos prophc-tas inter fevcrfari,vt à vcri Dei cultu, ad idololatriam filios fuos tapi pato-icntut, fuamquc iniutiam amp;nbsp;contu-mcliam diflimularcnt ; qui quod il-lis ipfis iniütia faéta effet, quod eiuf-dem (y lux pcior fera,aliam feram in-nafilfet, clament ,tumultucntut, ad

atmaaduerfum Beniamin, vt pefii-mm feram ruant,pro ftupro mulic-tuvniusvindiftam expofcant, mot-vnius mullet culç pluris quim lüamquc glotiam xftiment j qua

XX lACOBI GORSCII caufacædiscorum cxplicatamonft, pergcrentin Beniamin, amp;nbsp;armacù tertio inferrentj quo bcllo ira Benia-min ncglcdx legis, amp;nbsp;Scelerisadmii fi, graues poen as dédit, amp;nbsp;ica csfus, ƒ praeter fcxccncos ado]efccntcs,qiii^ caedcilla vaftiflima tffugcrain, mo fupcrcflet.ItaobDeicultuniBf' gledum, amp;nbsp;Beniamin tnbusexcifJi «Sc vidores quadraginta millia viro-rumamiferunt, pocnafque grauesi-dololatrix diflîmulatx dederunt' quod exemplum difertè docef, quàmgrauiter DE VScontumelias fuas,amp; religionem fuam neglcÂam, aeferishominibus, hacretinlqueprB i/treticie» ftitutam puniat^cx omnibus lyluis.^ »mnibaire nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tervarum , in haneno

ji,iMPokinii ftramiyluam Poloniam rerænxrcti fu^ietKü. corum irrumpunt, falfis dodriflB imbutoshxrefcofquedcntibusiaef ratos, à vera rcligione amp;nbsp;auitalcg^ abdudos, Sathanae ignibus jeternB cruciandos tradunt. Nobis nonffl® dó non reludantibus, verum cni'”’ ucrô applaudentibuî, nos cniml”'

pis iUis innoftravifccra dcfxuicnti-bus, animas noftras dcuorantibus, J nbsp;nbsp;nbsp;honoreslargimur,prxmia dcccrni-

animarum laniena, aducilus picta-tisdcfeniorcsconftcimusjb'^c’^t^’^^ ^uenoftra, ad noftram ipforum pct- ‘«“’W

; ius nobis tbefauriiamus, mortemq-, J, acfupplicia commctita,pro fua mife iS nbsp;nbsp;ricordia differentem,fpatiumque re-

ti mnibus regionibus, amp;nbsp;omnibus rc-ÿ ligionibus eieCti, damnati, fuppii-t ejs amp;nbsp;igni deputati ad nos conflu-unt, exiii) fui locum fecurum j p«toHi4«x«r ÿ ïoloniam in fermonibus ôc collo-*“'” 0. quiis ridentes elle iadant , atquc’^“'J'iJMwr apettc fecuritati noftrx amp;nbsp;CHri-

lt;♦ lACOBI GORSCtl Omifcrum rcgnum, ô mi feras vrbt-' noftraSjô perditam libcrtatcra gt;nbsp;Vo' tam apcrtè Dcum blafphcmijs pf® fcindcrcliccat, vbi non foluinïl'O’ Rcligionis ritus, articulofque fidü» «*. fed etiam ipfam vcncrandam amp;

amp; appIaufUjôc dicere,amp; docere,(i:'‘ ptifquccam contumeliam.vagisho minibuSjmandarcliccat.Tacfntlc® nés noftri.non clamant aduerfush^î Trincipes-vi- îtïinianifsimas feras, non obfiftu”' Jintitofficis tantxanimarum lanicnx, in tam ƒ««»». celfa Sc. Ecclefiæ, Si Rcgni collots'*

fede.amp;fpecula.Ociofimancnt.pct^' ' ti populi, graues pocnas(fanguinci” percuntium.de manibuseorû, IXf cxquircnte)daturiquorum, velvcrboofFcndatur, quantumclî morcm tollant, quæ arma parcnhi quam minabundi inccdant.pœn’,’ cum fanguine pofcant,vidcmus,figt;^ miliaris,fi fcruus, fi amicorumJl'; chrilfimiu- qyjj offcndatut, accurrunt, vindi' jm-j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jç^jqucuii

Domininoftri iniuriä,tua vulncra, contumcliam tuam non folù m neg ligunt, fed etiam in te blafphemos a-lunt.honorant Apt^fidijslibcrtatis fuïcon\muniunt.V encrunt non gé-tcsiamillx.quastu ones tuas reddi-difti, fed filij tui, quos fanguine tuo ïcdemifti,inhxrcditatem tuam.Pol nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;*•

luerunttcmpiumfanûumtuum, amp;nbsp;Ectlefiam illam fanélam, quam fan-guinc tuo confccrafti violauerunt, paticmtuum, amp;nbsp;fpiritum fanftum, vnàtccum idolum vocarunt, tua no bis muncra à te iclifta,corpus amp;nbsp;fan-guincm tuum, cibum amp;nbsp;potum il-lumvcrum.qui animas nofttasviui-j nbsp;nbsp;nbsp;ficaret.tibiqueDeo noftro iungeret,

rimyftcriacapcrenequeüt.amp;inqui-bus\t in lapide fcandali offendun-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tut,omnibus conuicijs confcindetc,

cffundcrc,amp; pedibus.vt porcos mat- wwtfc.T. garitas illas Chrifti preciofas, ante c-

A oscffufas.conculcare-, nifi etiam in . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tc,vitx fux autorcm, conculcatis il-

•A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lis fa-

IACOB! GORSCII lisfacramentorum tuorum muncri-bus,impetum facerenr, vttcvclpu-rum impuro fuo ore hominem ap-DEO iu Deunt patri te æqiia'em ehe, nos verèdo-fru-^tken. c!îifti,rec.xfpoJiarenr, amp;èGnu cueücrcnr, vcl ne hlt;gt;ir«inem quidaW efle diccrcnt,hoc vero eft, nunqua® fuifle te mentiantur, amp;nbsp;fundamen-tum vitænoftræ, te cumDeoparte, I amp;nbsp;fpiririi fàndîo, contumelijs aftici- I ant naturam diuinam effentia cou iundam hypoftaS, amp;pcrfonis,vttii ipfe nos doccs, feparatam , idoluni gt;nbsp;horrendum vocent, amp;nbsp;in cœruho-ininum proclament, fcriptifqucfu-istantam blafphcmiam mandatam, tottim per orbem difFundant, cuni qua impietate nunc férus quidam r-unA.t». aper, amp;nbsp;infanus canis, nomine Chriftianus Francken fè fchola foci oram Nominis tut, quos tu religio ni tuæ menti columnas fubiccifti, tanquamèfæuo, vtillediditat, Ty- 1 refuiteifum rannorum Ergaftulo elapfus ) ad I nos vcnit.blafphcmijsin te; amp;nbsp;DE-' V M patrem, vnà cum fpiritu fan-flo

ÖOjVrbcmnoftram compleuit,vi-i ncam tuam cxtcnninaturus, ac Ma-chomctumprote, amp;nbsp;tota Trinita-tcinfcdibus noftrislocaturus. Non dcfunthuicimpietatiauxilia, habet focios,habetpropugnarores. Nam vtquondam Ronaa oniniuin idolo-ium,óc Religionis omniumgenti umlcdesdiciturfmfle itarpftVaPo lonia-omnium Hxreticorum elt'e reieptaruii. dcs,vdpotiusfentina. Hue cnim èrfrtKa!lt;«igt;« toto otbc impietas cfïuU conflóit,

1 ChriftianusPraneken cumulât, amp;tc cum patre tuo , amp;nbsp;fpiritu fanfto, horrendum idolum vocat. Cuius doârina amp;nbsp;Religio qu« fit, dum vi-

j viui,miflbfpiritutuofandomead ; iuua, Sc arma veritatis tu«, contra tamferumaprummihi largire,ma numqj meam, lapident veritatis tu« infrontem iftius Goliath caftrisDci, nbsp;nbsp;nbsp;17.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tigeaejuberna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

Atquc hæc præfati, ad rem ; veniamus Antichriftiani Franckc^i arcem impictatis,c qua veneri^“* ' amp;nbsp;tremcndæTrinirati bcllum inCpiciamus, iSceaquibusinftmâ“^ cfFeóiurutn tic aniplius hoinif^^ I fr^ikeit horrendum Trinitatis idoluni vcquot;^' rentur,néve in eo tucndo i ta conco' des amp;nbsp;confiâtes dein ceps fint/up^^' bushic Goliath iadarenon delin''; armacxpendamus.Et quideminp'! mo liniinc iftius tam munitisdifilt;quot;l Tituiut Mri lemma hoe depidum eft, ócTitulquot;* Fr« kt», tanquam hedera vini index, in tabula appenfus, totius belli quod parat, fummam compleditur, Sc qux vin’ hofpitibus fuis,amp;aduentoribusprn;

J pinct,indicat ijs verbis I cmjmeratio caufarnm^ cur ClirU»’' Il jm,_cum in multi? Rcligionis dodr'-J nis moBîlcs fint amp;nbsp;varij,in Trinität'' .tarnen retinendo dogmate fint conftan tiflimi. Qu« fua hedera, qux vt-na Ocnopola iftc vendat, facilcinti'; cat.fcccm fcilicctillam,quxnonlt;i'' cxinanitacrat, quam pcccatorcs tet-rrpotaturos pronunciat ProphcMi quJt'

^uæquccalicis eins, quem in manu DeiUriptura efle ait, öcvndcomnes fcftxbibcrent.cxhaufto mero in fun üo fubfedit, amp;nbsp;huic potiffimum reli-fta.quam iftc cupide,amp;magna cum fin exhaufit, atqucpoturosvt à fee umhauriant,acfuaimpictatc, bla-, fphemis verbis inebriati in tremen-daiuyftctia, ncangclis quidem vidé-davomantjDcum patrem cum filio, \ amp;fpintufan£lo idolum horrendura appellent,omnem metum Dei ac re.

'* cius.hofpitibusfuis, propinat vt in- ' clufos antro fux blafphcmx, amp;nbsp;in

* pidantes voret:H«c eft illa vltima öc exnema fex , in qua omnes blafphcr tnix,amp; omnium feftatum ac hxrefe-i' on fordes natent, nemo adhuc tarn.

alte in bane fcccm os fuum tnetfe-rarAc ne Atrius quidem ipfeÇnifi for t' t^tbionem 5c Qerynthum fpc£^cs, ii '----- ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” ■ Ma^v

JO lACOBI GORSCII ' nugiftros, quod pofterius tc fpcdat Jc doccbo ) qui in myfteria ôcarcana I'rinitatispnmum inquirerecœpiti amp;nbsp;hâcfeccm ipfam propinauit.^® i amp;nbsp;(i fiiinm Dei, patre Deo pofterio-Aîtm rem eirsT^treatumà patrejpiritu'” 'vefóïanSFam ab iplb filio foinn'i’ ret, vtriquc tarnen diuinumhonO' I rem rcli^uit.vtr-umque Deumefleft i tebacur, nonrotamigiturillamfec« ( in fundocalicishaercntein hauferat, ^maximam partem eius noiho huit Antichriito Francken rcliquit, quai-fteinebriatus, quod illc non au us, Chriftum diuinitatefpoliauitAoft CIO mcdiatoriSjfecundum vtramquc naturam ciusexuit.acnudummuti-lumq^ridcndum lt;Sc illudendumini-pi js hominibus fcce fua ebrijs proft*-tuit, Deum pattern omni poteftat« exfpolianit, mancum præcifis eius | brachijSjfilio ci de fpiritu fandoabh to,reddidit, vtpotcquitotamillau' fcccmiaCsnix exhaufit, amp;quidemi' cktn. fta eius hædera duplicem errorenifc' darum, diuen'arumque rcligionuu' indicat.-Altcrum.quodin tuenda rc ligio-

ligionc,mobiles amp;nbsp;varij Hint, nee vf-«luamconfîftant, amp;nbsp;in dies religiöses commutant, quod probarent, itnprobent.acilloComico , Nolo, Volo.puerorum inftar inreligione tuna recipienda, turn reijeienda abu-tantur. Quxhxdera amp;nbsp;inconftanti-atn fedatorum indicat,amp; nihil fir mi in corum rcligionibus efle demon-fttat.obcamquc caufamnonEuan-gelii dogmata ilia effc,fcd hominum ’vcntororum,ac cupiditatum mun-dimancipiorumefteteftatur. Qux

v potccommutantut.qualiscfteaRe a(fco!ic«rfU V ligio, cuius Roma eft Prineeps, quxS'®l«'‘i»‘-v toto in orbe fimilis fibi amp;nbsp;conftans, { cademque fit, qux ab Apoftolis ac-

) îattibus fanftis, Concilijs Oecume-nicis,auro gemmifq-, ornata, pura amp;nbsp;tadavitgo.ôc fponfa Chrifti lefu fine omni ruga amp;nbsp;macula ingtcditur.Na iilV^hgiôcs,qua$Etanckcn mobiles

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;va-

variascffc indies ait. Non virgin« Chrifto dcfponfæ funt,fcd potiùs me rctriculç iliç.quç cum omnibus m® (»e- hærcticoruni feortantur, fiico-

que illecebrarum, ac vitæaetcrnatWi-'làoûentatione, homines tanqi'^'” lyrencs cantufuo capiunt, vita ad mortis portas transférât, qquot;' fucus, quoniam ad omnes vétoru® flatus mutatur , ac flatiin fpleniie' rem fuum deperdit. Su quafi het“’ fubito enata, Solis ardentis feruo'^ prefla flacceflît primum, deindee’^ refeit, amp;nbsp;proinde magiftros cius earn afliduc interpolate, Si P^*' mo euanefeente fuco,alterum iij““' cere,amp; noua cærufa meretricu». ius purpuriflbque nouofacicnflP^ cere nccefle efl^quod cum itafit^ male Francken mobiles amp;nbsp;varias . iftorum religiones dicit.

fa veritaris virtutc, amp;nbsp;vitali ritatis fpiritu,fucus cuanefeat, » piora omnia ea,qux infici t,redda^ (^amobrem qui hoc genus lium dodrinarum fugiunt, red . t« fuæ conlulunt. Sed

0 r

1' y

«rotem ilium,quem hedera ad lime ar cis Antichriftiani indicat.Hanc au-tcmcffcvult conftantiam omnium fcólarum,in retinendo dogmate Tri nitatis.nam vtfuperiorem repreben fioncm Chriftiano ifti Francken, in-conftantiarcligionum,ita hancalte frMckenü? tam, conftantiaóc confenfushomi-^^^y'^’’'' num in ruendo Sc. perpetub retinendo Catholico dogmate de myfterijs amp;nbsp;atcanis trcmcndæTrinitatis pcpc-rit, quodquidem vnum dogmaTri-nitatisjotius noftrx religionis, ac vi txnoftrs fundamentum cum fît,ora . nes omnium fcctarum magiftri, fua incoconftruuntconclauia, alij qui- «Umnuwnre

dem ex auro.alij argento, alij c palca ügwwwcfcri« amp;luto,ita vt in ftrudura quidetn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

fidcntesfint.infundamcntovcröcö ' cordes, quod totum Franken non probat, amp;nbsp;non verx amp;nbsp;confentientis tcligióis, fed difcordi« amp;nbsp;tutbarum, nomenTrinitatiscifevult, ac con-tcntionum,quibus fe Chriftiani con ficiant.dc varias in feftas fcindantur, fontem effe mentitur, eo igitur fun-damento rclido,éuerfoq5,aliud fun-

^4 ÏACOBI GORSCIÏ damcntum confcnticntis amp;nbsp;conü^® tis rcligionis qaxrcndum cfl'c nio nct,quodipfcdcmonftraturumfcii’ üat, horta t u rq;,vtquc hoe fonte tot' barum amp;nbsp;ruinx rcligionis rclióio? etnflij FrxuKo nos transfcramus,monct. Hocy* tkifxiiiuiu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£)co patre amp;filio,amp;lf'

ritu fando clTcntia vno, perfonis tri-no,rclido,amp; impiè abnegate,coot“ mclijs oncrato.vcl ad idola falfoi^® dcorücum luliano illo Impcrato'® Apoftata,rcdcamu$j autMachoif'' tü ciufq; dogma rccipiamus, nihil^ tenim aiiud reftat, nulla alia religie occurrcrcpotcft,ab initio müdi,»“^ verus Deus colcbatur, que ifleido'“ . vocat.autmutailla fimulachraftH” rum dcoru, ad qux holes, vt pccoi^ j.cwfw. 12. jiuci folitos Paulus ait, venerabâtutt Demu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omninô ncgarcDcö.ncmoVf?

probauir^prçtcr infipientem illô,qj in corde fuo dixit.nô cft Deus, nuquot;* i.iehiütu. Cicero gentem tara rudcm,tamb^' baram, tam immancminucnirioi'i qux nefeiret Deum efle, quâuis,quit qualifvc eflet nefeiret, non omnes'’* rum Deum cognofeebât, multi, ifquot;' toi

^osócfalfosfibicódngcbant folis luff' lt;lïisDcusfcpcv Moyien amp;nbsp;Prophc jj' tas pattfccit, folus Chriftus vcri Dei i!' patrisfuivcram rcligionê,amp;cultum ) inftitüit.verumqiDcum qui effet,no lt;! bis idola colcntibus demöftrauit, ÔC

ff'

arcana lUa diuinitatis fux,cum pâtre ôc (pirùu fando rcicrauit,ôc nos in o-mnem veritatem adduxit, notas qui deminludsacrat Deus, fandume-

lat apud cum populum nomctrcius. ScdcciftChnftusqui cftinfinuDci pairis.cctüorcm cius noticiam no-

,10 bis attulit,amp; arcana eaTrinitatis quç ÿ' celabatuut ludxos, vcl tanquam pet chrilfiuyen ,\4 nubcmcis indicabantur, in luccmMlt;fm£«te. \io çtotalit.atomnemveritatê nobis de/*'“-,ff Dco patcfecitjhuiccnim foli hxc ar-jff cana rcCcranda feruata tunt .vndc iUa (â Samaritanx fatis piaconfcffio,Chri. ƒ ftüscumveneriidoccbit nosomnia^ 1!^ ftiuitquidéfaxnaritanaqdocuitMo-ji yfa.feiûit prxcepta ôc cçrctnonias ÿt ?,û,Çcàtamen cum vberiote dodrina^'*’'^“ ÿi CVinlfû expedabat. nâ cû arcana ag tutû iclcgé mancâ impleturü ac per îcdutüfxptin lynagogis audiebat,

,o' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C a Qua

Quxigiturinaomniafunt,qu«Chr‘ ftus dclata calo docuit.cquidcniDj , . alia funt.quam ipfa qux diximus.D’* /«^r«J-*^ftcria,qux omnisnoftrx foclicitat’^ itaitrifir- vitx, amp;nbsp;beatitudinis fundament'* *** funt, quamTrinitatem appellan’»®’

lt;}uxcft Deus pater, ócfiliusvaig'®’' tusfuus,atquefpiritu$ fanâus.inv rum enim cognitionc vita noûrJ^^ iMu. fiftitHxccfl; vita xterna, yt te ly pa^m,folum,dc verum noïcant,amp; quem mififti Chriftum*' 7u».i4. fum,inquit ipfaveritas, via,iC''**J ^*“* '*** noftra, amp;nbsp;propterea nos baptizaH“ mundari prxcepit,in nomincpair'’' óc filij,amp; fpiritus fanfti, qui tres in lo teftimonium dant, vt inquit loaquot; nes,qui tres,hypoftafî diftinâi, vn“’ amp;nbsp;idem indiuifuiineflcntiaamp;n^“ ra eft Deus, qux veritatis patefa^'’ pet Chriftum Ihefum, qui folusl^^ urn,quem nemo vidit, nobis deffl® ftrauit,acquxcunqueamp; vidit,amp;aii-titunj. diuit, apud cum in fuo finu nianca'

enarrauit, trefquc perfonas diuiß*^ in vna eflentia effe docet, multiiq“ modis demonftrauit .‘Audita cftvo patii*

ji Üantem:Tu cs filius meus dilcäus,vi m**«» fusfpititus fanftus in fpccie colum-bxiupcrcum decoclo dcfccndcns.ac

i tumfanâumàlcamp;patrcmiflum.a« lO aperte tres diuinitatis perfonas effe 'y dcmonftratiquodvt ftgmentumPa-patiidctïranckcn, acTrinitaicm di-uinam idolum horrendum, amp;nbsp;abo-

V minationcm cffc magna cum fidu-cia inter fuos latrat,omnefquc fcftas 5t acreligioncsconominc,quodindo •jS, tmatcTtinitatis.àChtifto lcftx.veri-tare, via amp;nbsp;vita noftta monftratur, )} tonftantcs fint, accrbé accufat, amp;nbsp;vt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;««.

dl triorenn gtauiflimum rcprchendit jij quodfceleftum illud caput,ca doûri“* yO na firma mancntc.voti fui amp;nbsp;rcligio-y nis euertend« cupiditatis, compote pt îenon poffe cffc vidcat.hoc igitut ob

,0' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C a kfte

ÎAjCOBI GORSCII iftcconftantiam amp;nbsp;confcnfurnhun^ populorum, oinniutnq; fcótaruw^'

ticuii ieTri. tUHi vcritatis dogmatis cius, quoi)''. ««M/f.MXklcoppugnandum (iifccpir, acquc',' riuieiutt. fontem inter rcligioncs diflcnbW amp;nbsp;difeordiæ, obturandum fuadet,'' ritasipla fibiipfi confcnricnsamp;f'’,'’ ftanslcmpcr eft, agnofcuntctiai”*'' erteris errantes hums doótrinïV^'''' tatein , quae non minusquamSû^ Ipicndorotulosillorum illuftrat^ in quo fundamento vita corum,o”' niiq, beatitudo fedes fuas pofuit^^ riftimceis demonftrat,confentiuquot; igiturveritati,probant dogma VCquot;' randae amp;nbsp;tremend« Trini tatis, on'quot; hxfttationc remota , amp;Triniraicquot; invriitatc fubftantiac, amp;nbsp;vnitatctun Trinirate perionarum vencrantquot;'' memincruntDeum vnuaicflc,ld? turam teftari, pluralitatcm dcotquot;quot; non probari. Audiuntilla ipfiusP' verba,ex oreprophetxcIamStis.^'' di IftacljVnus eft Deus, Ego fumP' DeutiS. nbsp;nbsp;us.poft me non crit alius, Audiquot;“’

' Deus, amp;. alii infinitateftimonia (a-«Ifcripturx, qux tu ipCcïrancken tenes. Doütinam etenim hanc , dc-cennio in fehola Societatis Icluau-

i. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I I • r I fenwiff/th»

«bas, venerandam amp;nbsp;trcmcndana-iniupwi«* Trinitatcm, quam nuncvtCyclops,*“’^'** lumine veritatis amiffo , idolutn hortendumappcllas,quatn inPara-doxis iUis tuis infanis amp;nbsp;impudentif-fimis venerandam amp;nbsp;tremendata Trinitatcm vocarc foiebas: Non igi-tur rcfcro, qux aii) congcrunt vnita-

'i tis diuinxtcftimonia, nouifti, fate-ris diligenter amp;nbsp;conftanter Trinita

«‘i pulisdcfcndiamp;tueri, te tarnen ca n nonadmiitcreclamas.Omnia ilia te n ftitnonVa répudias, ac in tua infania n pctfeucrans , contra omnem fcn. o’i fum amp;nbsp;contenfum , Trinitati vcnc-M randx honotem detrahis, atque vt 4 labidus canis in Dominum tuum Ç'i quitcfecit.quiingcnio, qui ctuditi-h* onc.cxtctifqucdonis te ornauit V nbsp;nbsp;qni te m coctum iuorum aVciuctat, rnrehiUtitf

amp; ad coronas cœlcftes vocabatji” pctum facis,cique intcritutnaff^^^* conaris,per qucm viuis,qui tibirc»' pifccndi tempus dat, amp;nbsp;vtadlaD^'” mentemredeas expedat, vnoW®’ tnento tc extindurus.Noucrunt*quot;' quam, ôpcrditiflîmum caput, oi”' ncs iliac fedx, quas difledas tu vocas, quas inconftantiacrcpreli^'’ iis erroris in rcligionc accufas, noquot;^ runt myftcria amp;nbsp;ilia arcana, amp;nbsp;vni'^ tern fubftantix, amp;nbsp;Trinitatempei^® narum diuinarum, kiuntvnuniD^ um (emper prædicatut» cflc.Circo*'J fonat auresomnium vox ilia diuiß? DeTriniute Audi Ifracl, vnus eft Deus, noncf'' cößäsfoR me alius, audiunt Chriftunilt;ij' cere;Ego amp;nbsp;pa ter vniim fumus unt; Ite, prædicateEuangelluniV'’* uerfo niundo, qui crcdideritamp;bapquot; zatus furrit, falitus crif.-Sciunt abfque fide amp;nbsp;baptifmo nullam tem circ,at baptizari præcipimur.t'^, ' tantum in nomine patris, queni vnnm Dcumin eflentia, amp;nbsp;in hyp® ftafi, exclufo prorfus filio amp;nbsp;Iplf'^'' fandp,abeiusillaamp; efientia, amp;K'.

poftafi effe viSjbaptizari fideles Chri-ftusprçccpitjfedadditfilijpcrfonam, addit fpiritus fanüi,vt aperte te docc at,tres effe à quibus vita noftra depe-dcat,pattern,filium, amp;nbsp;fpivitum lan-ftum.non dubium cft, vitam noflra à Deo ipfo dcpendctc.ncc alios ad id munus nobis prxftandum admitti, Refeiiitur folnsDeus cft vita noftra, fiigitur tu vis, foins Deus pater, hanc vitam nobis prxftititlQuid quçfo vir acute opusfucrat,adiungiinbaptizandisfi dcVibusnomenfilii, 3c nomen fpiri-tus fanfti.Si filius Deus non cft,amp; fa-

\ filiusfoetus DEO patriadmngiturï J'i Eur fpiritus fanüus ad hoe opus ad-uocatur gt;nbsp;Honorem mcum , inquit

Deus,non dabo altcri, atqui in bapti zindo fidcli amp;nbsp;vita nobis danda, hùc honertm à« honorent Deus pater partitur cum hofuo amp;nbsp;fpiritu fando, ncmincm-^ucabfquciUisfaluum effe vult, amp;nbsp;quo ipfc honore fungitur in co pa tcsfibi effe vult,nihil abfquc illis ope ntnï,omniaquçagit,agit pet filium

C S in

4t lACOBI GORSCII in fpiritu fando, ita vt operatic ill* omnium perfonarum vna.amp;icdiuj' icmpcr fir.Curita ’quodamp;fubll^' fuhfiMu^y- I corum vna.eadcm amp;nbsp;indiuifat“’ »leaf nctianst nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. À nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n- «li

ex. vmtatclubilantiae, vnitasaction'' promanat, vnitas adionisvoitatci” j'ubftantixdemonftrat, Cumigii“' fcriptura amp;nbsp;vnum Dcum amp;. tbluin,’ quo vita pctenda fit, effe denm''' Itrct Et vitam illamncminidari,!quot;' fi qui in nomine trium, Patris, amp;nbsp;Spiritus fandi ablutus fiierit, quod vnius modo Dei munusdixC' rit, trium mox efle doccat, nequ^ qucmquamfaluumforc, nifi trium nomine ad cam fortem afeirus fuc-rit, plane monftrat,amp;vnum Drum efle authorcm vitx noftrx, amp;nbsp;trescl-fc, per quorum nomen falucmur.at-queita amp;nbsp;vnum,amp; tres efle, amp;nbsp;Eccic-iia Catholica,amp; omnestuæ illxeti-amdilTcdxfcbta:, vno confcnfuû• tcntur, nequeenim Deus, quihoC J nobis attulit ac demonftra-uit.mentiri vnquampoteft. Erquo-niamabfurdum,amp;ribi, amp;tuifimi-libus canibus videatur, tres vnuffl efle

e(fc,amp;vnumtrès, quomodotrèsV-nutnfunt.quomodovnum tres,Ec-défia fohnt,acdocet, Subftantiam fi * . uecll'cntiamtnum, vnaniocindiub tnt«u.

' lamcflCj'vnumqucDcum jhypoftafi veto amp;nbsp;perfonis trinum. Habet c-j nbsp;nim pater communem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;

in qua fubfiftit propria m, qux filio ôtipititui fanfto non comvnuniea-tur,habet fiiius, habet Iptritus Van-lt;^üshypoftafim luam, qua alüsper-fonisnoncommunicatur. Propri |erj,«*rum

' tre principium fumerc . -Propri-f nm fpiritut fanCto, à patte Sc filio ; procedere , qux propnx hypoftaics ■’ illas diuinas in effentia coniunftas dihinguant, ac tres perVonas fubfi-

fonas diuinas, verum. Nam quod PM«tfc«i tu tides,cum dicimus,trcsvnumcffc,l^^quot;‘quot;quot;-Se îi Ççnfiim infenfatum tuum r efia-Shl 5c tribus indicatis rebus ,vnam

ignoras philofophostuos, adquoru examen óc régulas Chriftum trabiSi vnins rei rationes diucrfas Ispc cfti ii ad diuerla referatur, vt ArriuniT*' nitatis damnatorem primum, amp;. numôtinfanumefle. Sanum,

tris ncget , diuinitate tarnen cui” non cxpoliat, contra quam tu fads, infanum vero , quod aduerfus * pcrta.ôc Prophetarum amp;nbsp;Chriftiv« ba, qua; filium abæterno teftentut, amp;expatrcDco natum confitentur, infaniat, filiumque Dei ex nihiloi Deopatrefadum menriatur, ira vides ôefanum amp;nbsp;infanum vidcri.tibi Gollatnm,lt;Sc cum tuo furore compa-J fitum.fanum dici,ad veritatem v«® rctradum,infanum ;_RcfcrdiuinU^' tem a^ffcnLiam,vnu^£ft..Dcus,R^' fcradHypoftafcs.trinuscft DEVS, quod Eccicfia magna cum authority te tcft3tur,acafïïduècanit, vnumvi' fe Dcum in fubftantia,trinuminpef' fonis

K lum plufquam te vidcre iudicares, o flunquamadcaminfaniam,inquam Î arrogantia tua te prsecipitauit, dcuc-ii nifles, Dcum vt cft vnus in effentia, i fictrinusinperfonis honoraires,ho* i noremabeo «ternum , amp;nbsp;coronas cœleftes accepturu$,qua forte, quod

U iadignumtcfcciftijamp;SimoncmMa-i ‘ gum te rcddidcris.tua fuperba mens, J amp;nbsp;ingenij tui fiducia, philofopho-(, ïum ftulta fapicntia,inflata caufa cft. k ScddiutiusinTitulocxplicando, amp;nbsp;: inhederaquam iftcPoliphcmusan-:, j tro fuo.in quoChriftum amp;nbsp;fpiritum

I fancluminclufostcnct.Occupamur, il ipfasarecs,amp;Ocnopoliacius ingrc-!» diamur, amp;nbsp;qux hedera ad limcnfuû j fufpcnfaindicat.pcrquiramus vina. ► Primum igitur prxfationc fua, fuam ) inrcligionc, vt amp;nbsp;regionibus locif-i que mutandis inconfetiam tuctur, frjefVnw». îccaufascur omnibus feftis ôc rcli «»A»»«)»-îionibus tepudiatis ad hanc vnam

I dcwemcda Trinitate philofophiam ^uiiuumappulcrit, non tam expli-^’bquâfingit, veram cnim caulam

s ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod

IACOB! OORSCI! quo J turpem cffè fciat.animo coß-cl mam cælat ac prcmif,hzcautcmA ent vtresipfa,amp; docinnacius,quaffl rradit, mon/trat ; quod rcligioncni ChriftJanam, vpà cum authorccius Chrdlo,amp; eudode fpiritu landoc-uertere, Julianum Aportataralècü-(us. ftulfum EuangcJiumeflctciilcfi Prnloiophorum lapientiam tur.iuguin cnim Chrifti graue,amp;rc-hgio noftra Tyrannis ci vjdetur,cuni Francken, vr egointerpretot libcrtatis eius natura fua appcfcnJ, quæ nullis vinculis vcl præccptoruffl vcl ifgum alligata iîr, quæagatquÜ-quid vclitjcrcdapvr velit. Mutetrcli' gionemamp;legrm cum velit, nihil er« dat cum velit,aliud ftans.aliud fedcS) dercligioneamp; Deo ientiat, fidfW ii^ctr.t9. 'fenfibus ÔC intellcdui fuo fubijcùG feruamqucci reddat, contra quàin Apoftolus , cum captiuandumcll^ intclleclum in obfequium Chrilliil^ fidcj.niii quisà gratia Chrifti, Sc for tcea ad quara vocatus Ft, excidcr^ vellet, docnit.Neque enim noiterhit Fraa.kca Paulo parcre vult, cuiugt; amp;Chr?

I- Acadcmias trahit, 1«ucrcqucin cam animaducrtcns.vt ftultam amp;nbsp;intclle-öuiaducrfam damnat, amp;nbsp;fcopis c

JI fuaillalapicntiç plena profligat Icho ji la.Etquidcm hæccftvcra,quamctû e- verbistacct,re tarnen ipCa demon J. ftrat/uç à rcligionibus omnibus dit I, nbsp;nbsp;ccibonis eaufa, nihil huic libero Frä-

1.. eken inreligionc Chriftiana placet, J- nullam fcftam.nnllamEcclcfiara in-ji uemrefepofi'eteftatur, inqualibcr-,l nbsp;nbsp;tasChriftiana,qnxvcra vetitatisma

I, giftra lit, qnx erudcli Tyrannorum JI imperio viciata, amp;nbsp;in Icruitutcm r«-j, daaanonfttjamp;proptcrea R^anä j. ytbaibaram , Luthcranam vt fet-4 vnm Caluirû^am, vtTyrannidem 5, inctamfcrcliquiffcait,aliam, cuius jj nbsp;ideam animo conceptam habcret, fc

quidem fcdulb toto orbe terrarum JI quxtcrCjinucnite tarnen no potuiffe \ ptoptcrca quod omnes illx,qux iunt I \tillcait,fucrunt,amp;erütteligiöcs,m J. nbsp;nbsp;lüdamëtoerrotis pleno,amp;plane hot

\ tt'ioidoloextruQefint,lcigitur veta c nbsp;nbsp;wüantem amp;nbsp;inter oés conVentiente,

lt;1 lACOBI GOR.SCII -ae concordcm conformaturum nunciat,qu«eucvlla fraude Thcol^ contaminetur, Ariftotcl^ proChrifto, aliofque Philolöph*’' pro Paulo amp;Apoftoiis ciçdificioû’ adhibiturum, amp;nbsp;omninùadam'^ fim illorum fabricaturum pro®*'' mit ,fcd ipfc potius fua confilia (ligione fabricanda exponit. Adö'^' ’ fccns inquit.adhuc cx fola cducaiio jne Luthcranus, necdum Cri tiria^ iligionis intelligcns,in Icfuitarunni^ hatus fum labyrinthum.In grauccct' tè pcriculum vcneras Francken,M' nothaurus tibi immincbat,respl£gt;'^ mctusócpcriculi crat, ædificiuin*^' ludpcrplcxumjambagibusplenuiU; amp;nbsp;inextricabilis error eft, non facile retro redire inde datur,in magnoilj fcriminceras, præfcrtim hlio Ariä“ /r-nwÄ« ie critirijs religionisdeftitutu^ «rw Mtiof itt quid igitur? ibiquedecem annosV'’ [thu Soeie luntariaanimiduduscoecitate,ciii'’ vtuiefitla- o5erraflcm,nô paruocquidemteil’ fitiitriM. poreabiquecntinis tuisin perpio' illasde.fiib terribili tyrannoMin®^ thaurohaefifti, morte iàeuiffimao* ocuiû’

APOLOGETICVS. 4» oculos tuos Temper vcrfantc^dcntcf-queMinothauritibioftcntantc, fed modo inde effugeris, expUca ; Senfi, inquit,quam ftultum effet, maximS vits partem incœtemonijs philofo-phar I,qux nullam aliam certitudinc habetet, nifi ftultam credulitatem, quaft diuina fadam voluntatc , au-ihoritatcq; fapientiam, made Fran-

, eken, lucrum magnü in laby rintho Fr«ri« In fcciftijCritiriarcligionis quae ignora basdumcolntrares.cognouifti.ac

lt; curtii Ariadne filum tibi dat, euius^ ‘ duftutc è periculis ambigue domus explicates, ac c Mmothaurt faucibus tceripcrcs, agnouiftt, ftultum eftc in, earcraonijj philofopbari. Vidifti ex.

b«e,nifi ftultam crcdubtatetn.mag, nacquvdcra ca lapictia eft, magnum acuminis Crititioningeni) tui .-ïcU-

* tmÛAi,çrroris plcnus, vetitatem tibi «ïoï\ftraun,ingcnium tuum iUuftra-t un^Lïuiiia icligvonis tc docuit, c«-

lAcoii eoRScri tcmonias, vt ftultam crcduUMtc^ négliger«, monuitjAuIlumqilo^:“ in cis extruendis diuinx fapicnti«! ' lidlum efl'c tibi iufiurauit. O pru**'-dam labyrinthcam,Ô foclicem rem, qui ignares Critiriorumrcli» onisinlucc veritatis inclucat,^“® Lutheri fchola re doccrc non potm labyrinthus docuit,oculofqiic vt ambages ezremoniarum vidc^gt; apcruit. Vtinam Francken in co‘ ’ byrinthojvcl vigintiannos, vclp''^ pctuo manfifles, vtinam tc indent, cicciflcs, multo maiora amp;nbsp;dria veritatis in co carccrc didici*^ amp;èvinculis illis, ad Rcgnicœl^^‘ gubcrnacula,vt lofcph adAcgyP'*’ produdus fuifles. Foclix carter 10‘^ phi fuitjfoclicior tuusfuifletiquo“'' li prxdiorum cura.tibi Regni ftisdifpcnfandi data fuifletpotd^ , cœcus in labyrinthum intrafti, ria rcligionis non vidifti, at in UW' rintho lumen tantum tibi affùlû^ tantam feien tiara rcligionis ibitöj' fccutus cs, vt inde clapfus vcrani rc^* gionem foius nos doóturütciad^'

RiUcct nouns Prometheus ilium di-uinutnignem facula rotx Solis ad-rootafuffuratus mundo luccmattu-litScd audiamus labyrinthcos huius famoncs-.Quamobrem,inquit,con-tempta infinitarum matre ezremo-niarum Romana Ecclcfia,totam Lu thcranorum amp;Caluiniftarum pcrlu-ftraminGctmanizdc Gallis finibus tcligioncm, diligcter quxrcns omni ertöte fupcrftitioncque vacuam ali-quatnrcligionc. Papc,qui coccus in labyrinthum dclaplus eflet, tantum lumen in co confccutus eft,vt rclidsi Ecclefia Romana matre cxrcraonia-ru.qux veritatis inanes effe critiria la bytinthca illi demonftraffent, Luthe Iinos amp;nbsp;Caluinianos Doftorcs ocs adcat,regiones cxcutiat.ôc nufquam vetitatem fc vidiffc narret, errotes dc fupctftitioncs catum deprehedat ac damnet. Vide quam labyrinthus illc Ffmckfn cum ftrenuum reddiderit, Germani-1«*ßrenuM arum Ecclcfias omnes, amp;nbsp;Galliarum

* pctcucrit, vacuam amp;nbsp;fuperftitione J nbsp;nbsp;nbsp;pctquiritrcligionem , omnesfalfas

'1'' vanafqj cCfc ccinit. Laudo Erancken, Î, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**.

amp; acumen iudicij tui in pcrfpici«’’^* rcligionc,amp; ftrcnuitatctuS in perçut fandis regionibus. Vides Francken'’^ Koma cgrcfliis fucris,vcram rciigiO' nem in Germania te non inucniflt) omniacrrorisquot;plcnavides, cRom«' naenim Ecclelia egrefli, in infinite* errores feruntur,^cvia vcritatisamii' (a, in tenebras mendaciorum proh-buntur, necvnquam advcritatislU' 9fMckettrt. ^cm perucnire poflimt. Fclicior£ƒ lia4f(h»:tfQtè ingreflustuus in labyrinthunvU' it,quam fuga inde tua: in labyrinthe Wquot;* Critiria religionis tibi vitro occurrc-runt:Fuga inde,in perpetuos errorc* te traxit, redi rogo redi in labyrinthum, v t maiora Critiria veritariseF prehendas, atqueex crroribus,que' rum omnia plena vbique efle ais, t? cuoluas,nc in cum labyrinthum,lt;1'*‘ diabolo amp;nbsp;Angelis cius conftrud*}* cftjdclabaris, ignibusxtcrnis cruo*' dus co tc furix, qux tc ferpentibus® facibus armatx inicquuntur,amp; in*^' ncrandam amp;nbsp;tremedam Trinitatct” tc concitantytrahunt. Et certe vio^’ batur Chriftus tc errantem,

gintcm, vt Petrum refpexifle, gallo-tümquccantu.cumvcram religions quanSjCrtorismonuiflè, quod extra ccclcGam Romanamquxvnacft v« ra.vcritatcm quxtcres.cœpcras ad tc redire erroremquetuum dcplorarc, ,1 reliftisilliscrroium plcnis,amp;Chri Ç ftl vetitati fuis callidis amp;nbsp;pcructfis in nj chriflma terptctationibuî,amp; feriptura contot

y ta illudcntibus, Chriftique os in coc-napanem amp;nbsp;vinum ApoftoUs dantj, fit corpus fuum amp;nbsp;fanguincm,diccn-

I tibus, fathanx minifttis ; ad labytin-j. nbsp;thum vndc cffugcrcs, amp;nbsp;adKomanä

I Kcclefiam, omnis veritatis mattem tciibas.quod tc feciffc,amp; tu ipfc nuc*“*^*' { nbsp;nbsp;teftatis, amp;nbsp;cpiftola quam ad Socicta-

, fu cxcidiffc potius,quàm iudicio tuo CKiiffam effc dicas, quo d argumen-totibifitPranckcn, quam pcticulo. f'iWïfit.Romanam Éeelefiamtciin-^'icrt,in ca lumen Sc Crititia tcligio

T4 iacobi gorscii nis confccutus fuifti.Dc rcligionc,dc cxrcmonijs iudicarc potuifti, nunc in tanto crrore tc agnolcis cÉc, 't quid Ccribas, nonqucas vidcrc, pcf; didiftiCritiria tua, difccfli täte Ium« ingcnij tui, tanquam à Saul fpiritus fandus, in cuius locum tantxtcn^' brx fuccc(rcrunt,adcö,vtctiamqu*‘‘ tua Epiftola contincat.nö vidcas,)» hil confijio, nihil cum iudicioagsSi cafus amp;nbsp;ignorantia tibi dominStu^» amp;nbsp;quz noliSjfcribcrc tccogunt/pif' tusncquamoculos tuosclaudit.i’^ tnyftcria amp;nbsp;vcritatcm vcncrandxT'* tknytrßt. vidcas, os tuum vttrcmcn“’ ’ myftcria blafphcmcs, amp;vtfuriol‘'' canis in tuum crcatorcra impct*quot;quot; facias, dentes impictatis tux inf*'quot;' cxacuas.tecogit.Quodigiturlui”^'' fpiritus fandi, in labyrintheCath^ licæ religionis in mente tua illo^^ rat.extindum eft, quid deinde? i’’ apud Lutheri fedatores, nccap’’^ Caluiniftas inuenta vera rcligióf? fc confilium cccpiflercdcundia“ am,quam cótempferar Roman’’’' quod minore fcruitutcapudPo?^

ficiospromcrctut, amp;nbsp;proptercadcrc e nbsp;nbsp;nbsp;touciliandis fibi pontificijs confili-

luumdamnarctjamp;fcvtoucmpcrdi-t- tïtn reportari, in ouilc Chtifti Socic-i't tatislESV pctcrctjCaluinianos de iS Lutheranos cxccrans, publicè fcrip-C' fcrat.fcilicct Critiria icligionis rccu-ii pcraucratjcrrorctn agnoucrat, teii-i poVam palinodiam cantabat, fed vi-ii dcquidmoxcgcrit.vtcanisadvomi rtMtynti !t t'ira, amp;nbsp;fus ad voïutabrum fuum re-di)t, palinodiam fuam damnauit, ac ƒ confilinm fanum ad Pontificios rc-■(' dcüdi abiccitjOftéfa nimirum homi-ÿ ni ventofo fpes nonnuila aut libctta-ü* tisclatrandi quod vellet, autlueri, (t ara honoris crat ,Principatus enim.

Chïiftianus iftc cupidus cft, ad qux-ftutn 8c ambitionem ftudia fua amp;nbsp;rc-

0 lijioncïu vertit. Et vt Simon Ma-',(gt; gusdona fpiritus fanCli venalia cf-f’ te vult, igrtut icligiofam illam, Sc

pallnodicamEpiftolara , à fe emif- rimtkw ÿ tara, 8c te ignato xditam damnauit, *« ƒ«. f«** t at quos offcndcrat Lutheranos ,

Calululftas , falfa eotum rcllgionc 1' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D 4 dam-

It lACOBI ÖORSCII damnata.rcconciliarc contendit,lt;^ quod modo dixit,ncgauit, quodiW' probafTcr.probauit. Ita cnim huicre iigioncs obfcquuntur, vt cum litjVcrz fint,cum vclit, falfie, nutuc * ius,amp; vcritatis, mendacijvultu® induantj atquc vt accrbitatcm ilb® Stuckt». Euangclicorum tcmperarct,cxa(p^ ratofquc animos Icnirct, imprudjquot;' tiam i'uam óc temcritatcm cxcaM oblito fibi excidiflc cam Epiftobquot;^ ait,quam obJiuioncm fibi pcpcd^* hominum nondum pcrfcdoruflii inter quos viuerct conucrfationcn’i fctum dcmura prudcntcmforqcu'quot; in confortium angclorum vcncrir/' bi quxfo Francken acumen ing«'’quot; tui? Vbi Cri tiria ilia tua ? prudcntciquot; amp;nbsp;memorem labyrinthus, in quctf dclapfus eras tc feccrat, qnx in (od® tatcicfu vidifti,audiuifti,cgifti,qgt;’* cum Paulo ctiam tuo locutusdcrf' gione,3c inftitutis fociorum leful’'’ ris,mcmoritcr inde profugus nob'' . nbsp;nbsp;, cnarrafti, acfcrmoncmcunilittcf’

tkmad[gt;es. mandatum.cpiftolaadDcumcipij pofita mififti, ac in coclospcr^^rfquot;;’ curif^

turafti, fciUcct cum Angelis tum vi-ücbas,obliuilci, perfcâa corum vit-tus nihil te patiebatur , vim memo-hxroborabat, quam impcrtedoru hominum ftagilitas labcfaâaflct ,im pctfcàioncm Ftantken , hominum cunaquibnsviucbat.crroTÎ luo prête xit,amp; kulpam alio transfcrt.Dicquç-fo vit acute, cum quibus nuneverfa- ynnfb» ei ris, num nam pcrfcûl fint? c qui dem dlccspetfediffimos cfie, eo emm cü fuafapicntiaprogrcfu iunt, vt nihil

ill ÿb

«edant, non folinn teligionum ritus amp;cxremonias damnent, verum-enimvetó DEVMomninóncgcnt, damnatoq-, Euangelio vna cum Chti fto,Paull amp;nbsp;Apoftolotum doftrlna, ïuLtiptisrcicftis, adprlmamillam Matcilam Atlftotclis, ScPrluatlócin

mtntem (uam vetterint, fcilicct m£-'• tepiluati ; Habcspcrfcûos homme» ii* cumqulbus vluas , quimemoriara

rö cft.nec quid.ncc quanta, ncc qui-lis, fi tuoDco Ariftotdicrcdamus, eft quam tu ita conformafti, vt indc fcalas, tibi vitractiamcœlum fcan-dcndijVtcnsillud purum,pcrfcâuffl) infinitum,à quo omnium cffcdcpc-deatjVidcrcs. tabricatus cs, cum Epi' Frtncktncur ftolam Paliuodjcam illam,amp; rcligi” fcribcrcs, nondum eraspcrf^; dus y adhuc vcritatis amp;nbsp;mctus diuim in tc aliquid erat,quod perfedione® fapicntiat i ftius.qux nunc in tc lucct, impcdirct.quibusimpcdimcntiSjVC' \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ritatis amp;nbsp;rcligiofx mentis,vt fcccp®

gatis,ad cam perfedionem confeeO' difti.vt nihil credas, vt coclo bcllu® robuftiffimus Gigasinferas, Den® patrem filio amp;nbsp;fpiritu fando amp;. truncumin fuisfedibns, entii® tuo , quod tibi Ariftotclcs extra clt;ï' lum monftrauit.fubicdum rclinqn^ rcs,acTrinitatis idolum cuerter^’ cgrcgic profecifti in tua ifta Philo®quot; phorum fapientia, adfummamp^^ fedioncm dcuenifti, omnes cxrcmonias,ritus, ipfum deniqn^ Dcumabicciftijtotiusimpictatisn®

, giftet faûus CS. Sed vide vir acute ,amp; i'' pcrpctuo crrorc conftantiffimc,

j Iftnctuæpcrfc'ûionis, vtquodmo- * do probaucris, improbes ftatim , quod damnaucns laudes, ac ad om-, i ncsopinionum,furorifquc ventos te ■ƒ commutes,dixifti modo te confili-um coepiffe ad Romanos redeundi, ,, quod paucioribus incômodis in ca 'j ïcclcGaprcmite videris, Caluinian« amp;Luthcranx rcligionis exaggerafti

tumlcftarûjRomanxEccleCxiugu . tibilcuius,multo vifum fuiflefateba riSjUunc rurfus maiore crudclitatc Tontificioseffebarbatos, quàm Cal-uiniftas amp;nbsp;Lutheranos clamas ,amp; ex codera tuo ifto impuro ore fimul calidum amp;nbsp;ftigidum efflas, amp;nbsp;ad om-nem flatum, vt arundo commouc-ris.Eft fane aliud quod tu in religio-ncquxris, non veritas, nee feruitus, tchucöc illuc impcllunt, fed ambi. tio principatus ; quod fiiit Lutlic-tüsamp;Caluinus apud fuos, tu ide efft L.uthcri Caluiniq^ nomine ob-fcutitOjdoCtrinis corü atc cxploSs, autho-

li c i«

5) if igt;

Fftnckn thoritateforum eu- rfa, Pnnccpsin Frmcepsin- ft]Q jUj qaod 1 tl vcra ncqucas,Ecil« terh^rtttw , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

xiUtft. yisc:k,ruumquenon)cn,amp;tuï)* laEpich rcinata acuta fpic; dereviS| qnod quoniam noiini)inoiiog.’iit' rc-Joótnns ÓC religjonis noua iacilt; ' cfficcrc te polK: vi Jes, rehebs ouini' iiiu onmibus rciigionibus de Icdii» nouam quoJilh mi.lt;usaii.(ii'unr,ifl' ftiruisbla phemiam.illi üniisnoiiæ rem, tu Chrifto Iciu adcniis, liliftJ''*' asfacras, amp;nbsp;imagines hi templis loö j tasidolavocabant.tuipfamTriniti' i tem horrcndumidolon cfieclaniaS' nouahrcdotünna tua.noua rcJig'lt;’' j quxnonnifiathciimi nomine appel' । laripotcft.Hæcfunt, propter qu«^ j totum per orbem currens quïfi^' , quxftus fc ambitio te vexant, Pflß' j cepsDoAoreffccupis, quodquon*' ,j nufquam alias côtingerc tibip’’’ ,

lt;{if tieHut. tuit,in Poloniam te, vndiq;eicâiH , profcriptuSjprofligatus, conicciU’i j LublinOi quo vt in emptoriuinifl'’ , pietatemtuam proftituruscxcurfélt; , nundinationefruftratus, reliiâo.'Cf’ j couiam fedem Regniingrcflus,ruJ‘' tc^‘

F nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

Kvtleocœpifti.idolon vcncradam il* à trcmendani Trinitatcm appclla eMchm. i* ftijundamcnta omnium rcligionü 11' tccucrfutum dcnunciafti, ac tuæ pcc i(i flt;âxlâpicattslibruinrdidifti,viruC it 4**^inDcô pattern filiumq;cius, ac fpiritumfanâum cuomuitti, vbicû ÿ altcrum honiinum, quam tu puta-Ä tasfcnfum amp;nbsp;confcnfum, prater ali-U' quotfugitiuorum, rcperifles, tibiq^ O' cum tua tcligione,amp; libris tuis ignés 11) paratipotius quàni aurum, vel Icn-fcris.vclconicceris, reliéla luce vrbis huius.in tcticbras ncfcio quas, te co* iSquot; icciffedicctis.inquibus lumen inge-ÖI ni) tui,amp; nouç doûrinæ cluccrct tàci vtinterlufeos, quoddicifolcr, (1* y'amp;ucs.ftrabus, nam ferunt teludum iJi ^pictatis tux.ibi aperuiflc,amp; in ap-11' Çdcloci cius confcdifl'c.fcilicct quod li' gt;nobf(.uro loco malis efle aliquid, 7 S**2minlucc hominum nihil, fcili-li ^'*CafatcmIulium,quiinoppidoà il ’nilitibyj irrifo,dixit, le malle pnmii ü' quant Romæ fecundum imita-lt;1. *'*^Hinctu libcrtatcm, hoc cft, im-1’ P^tiilualiosdum animo coqui$,oni

il IKCOJil GOR.SCII ncs rcligioncs barbarx, crudcles, tyrannis ipHilima tibi vidcnturji'l’' alijs.tibi career eft, repudiatisij' tur oinnibus, nouum regnü tibi co* dis,ad noux Jibcrtatis pilcum diabo limancipiaeuocas,de quoniamai' alias poOeflioncs religionum oco* paucrunt, vt tibi vbi fedesponerc'' nihilfupcrfît,cam parte regni Chrij fti.quain omnes fedx indiuifam,'^ amp;nbsp;omnibus communcm rcliqoo runt,inuafîfti,Chrifto vtiniquopo'' jMfuJfnti» feftori cius , diem dixifti jniiiccda“' fr«Kkt». tuis armisà fophiftarû magiftristot' rogatis,tccum deiedurum minarii/: fpiritum fandum, ne afpirarequiii* ad cam poflcftioncpateris.amp;ncqi''^, honorem frudumq; ex eins prxdi’ vcncrandaTrinitas capiat, refiftis?' dolon vocas.óc te pleno ore cffcfton'l crêpas, ncampliùs Trinitatisidolo* fcdxdiflcdæ colant, amp;neincius‘^'’'i gmatc tuendo conftantes ßat j irti vaniflîmum os tuum in cœliKquot;'.

iv , , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dco, amp;myfteriis*'’^

'' canis v£ncrandæTrinitatisirrid^lt;l*' nouaregna tibi ftruis, vtcanouita'' hocgt;*i

aliinonpotcrant, vidifle clament, amp;nbsp;’( tcfolumoculosin luccmillamdiui,

ff'

(f'

APOLOGBTICVS. O homines cômoti ad te accurrSt.ings nil tui acumë mitentur, t c fold quod naai,in quam ne angeli quidetn pro-fpiccic audcnt.intuliffc,Chriftum ft-liumDci.amp;fpintum lanâumfalsô Dcumdid deprchcndiflc ,TrinitaiS idolonçognouiffcftupcant Jibiquc tara acuto amp;nbsp;folcrti viro palmamjc-icûis omnibus fedarum authorib’, VI ftupidis amp;. bardis.dcnt, amp;nbsp;feep-nuniEcclcfixiuxtibitradant, at in abfidc te vnum locatum fufpiciant, ’ i(. pro ipfaTrinitatc te idolon noun 1’. vcncrentur. Habes libertatis tux,

quam vbiq; premi clamas, ratio nés: wçcndamus cxtcra;bis te Ptccaffc intadem ptxfatiuncula video ,con-fttctisptimum.quod RomanamEc-elefiamreliqueris, quod tuum pccca tum turn te agnouiffe fateris , cum Lüthcianotum amp;. Caluinianorüty-lannidcm exoettus, ac iugum eorû, ^aodccruicib’ tuis imponebant, en

I Kwïiano, quod dcieccras. côtulifti, ,, «îwomanü multo Icui’ effe videres.

■ff'

«S'

Quarc pcccato tuo amp;nbsp;errorsagnito, pœaitenria duâ-us, rcconriliari tibj Ponrificios ftuduifti.Epiftolamtcûs pcc.iitcntiæ tiiac ædi palinodi-am religiofam cccinifti. Secundo VC' ro cum Palinodiam tuara irreligio làm ffle, amp;inftio tibi clapfam dicas, ac te va in regrauiflimum fcclusîfl' mififlefatens, amp;nbsp;facinustuumdan'’ nas, «Se ex omnibus tuis maximispflt;: catis.hoc maximum efle, amp;nbsp;taie tan-tumque, propterquod cnimamp;hu iïianaamp; diuina gratia priuari mcri-tus fucris.tcftaris: Hxcenim tuïift*' usSimoniacæamp; ludaicæpœnitcBtiç verba lunt, pœnitcntiæ te pœnitet. Lux quæ oculis tuis adlapla crat,tibgt; tenebrx videntur, redeuntcni ad fpiritum fanâum, quæcontempts® RomanxEcclcßae, ac fuga ilia labf . rinthiàtc amouerant, noua tuaiü^ ’■cpulifti,amp; luniini tatis.tencbras illas cxtcrnas, ad tibi fimilcs omncs reijciuntur, afl'® tulifti, óc pœnitentiæ Sacramentu'quot; in fel amaritudinis cum Simon® Mago vcrtiûi, amp;nbsp;laqucum cum

*onotüoindidifti,hoccnim genus 'i P^nitentixilli fccuti crant.Agnouit li ^'i'iasfacinusfuum rctulit pccuni-1, ad facerdotes, peçcafle «urn la- ’ i- lt;:«rymis fc teftabatur, fanguinem in-5'1 ßoccntcttifcvcndidiffe, amp;Saluato-1 rem fuutn tradidiflc palam clama-1,1 bat,acfcipfumdamnabat, quodtu f idemreliâa Romana Ecclefia fcclus )- admififfe, Sc veritatem Caluiniftis amp;nbsp;•j, Lutheranis prodidiflc te confiteris, j.1 ötreligiofaillatuapalinodica Epifto ,• lapalàm tcftaris.fcd vt ludas non diu •i- tiùspœniterc potuit,veldcfperatio-j- iicvcnix. vel eadem qua adtraden-iç dumChriftum induâus effet mail

tiavrgentejcpudiato pœnitentiç rc-j-faer*«« ji inedio,ad lignum dccurrit, vitamqjfwcfai». {(, finiuit,ac medius crepuit, ita tu in lu ,j mincpœnitcntiæ tux mauere non ƒ- ûiftinuifti, vel quod tibi homini peril : dito, regreffusad focictatem lefu, j« 1» Wmfupcrbccontempfcras.quam ,5 faiptistuisfalsö traduxeras,amp; men-,1 diciorum Myriadas in cam effude i)i j ras negarentur, vcl quod pcrditam ,{ Uam ncquitiam à fathana obfeffus, jgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E vin-

vin ccrc n cqui iïes, à 1 u cc illa agnitx, in tcnebras mendacioru'J' tuorum, amp;nbsp;blafphcraiæimpictaW inDcum, tc tranftulifti, ad voffl' tumtuumvt canis amp;nbsp;fus advoW^^ brum redijfti, vt dcinccps clabi/^ non qucas, fed in arbore iila blafphcmix tnac fufpenfus,pcenasö'' ntas pcrfbluas, 3c mcdiuscrcpcsj'’' focliccmque animam tu am, lathaJ^ magiftro tuo xternis ignibuscruü' andam tradas, vnaquc cum fundo barathri voluaris, cgrcgy ludam , amp;nbsp;SimonemMagumf^C' gis.Videbaturdc MagnsaPctrof^ gatus rcfipcre,poftulabat vt Apo^“’' nipr H pro ^lo orarcnt, fed mox ab ƒ J ƒ(«» infgith medio fcclcris fui,ambi tione illï*“^ Äauaritiainfinitaabreptus, quamrcccpcrar.abiccit^gratiamp^' didir.ad vcncficia fua amp;nbsp;Magicas^^: tes rcucrfus,fpiritu iJio maligne, crcdcntcfcin Chriftum, difcf^^'’ cum feptcm pcioribus /piriribus^“' cepto, muJtö pcrditior amp;nbsp;imni’?^' orfadus, Chriftum lefum dodrinaoppugnarcnon

ÿ doUsfûishominibus illudens, mul-. toïum in fc oculos vertit, amp;nbsp;co infa à nixptouedus.vt volare änderet, le jMwpiMpeàj quccoclnmconCcenfurum inclama

} mn effe negas,(piritum fanélnm ,qui J te deftituit rides, T rinitatem idolou 1 hottendumvocaSjfcilicetfpitituil-lo itnmundo, qui à te in fehoïa ilia

ÿ çictatis ôc Societ atis IE S V ,quâm tn 'j, impudenterlabyrinthum vocas,di-'.j fccfferatjcumfcptcmalijsdeterioti fr^ckeni y bus ad te renerfo, amp;nbsp;in corde tuo, quodfcopisdoélrinx Catholic« put ?,auetasfeiaâ;antc,ôc tevt os incœ-

M lutn ponas, vcncrandam amp;nbsp;tremen-jj datnTrinitatem , vt Cerberus aUa-tics.vt vrgentc ambitionc, amp;nbsp;ftudio jj, inanis glorix in altum datum , amp;nbsp;111 nbsp;volantcm te ad ima detrudat, mem-

V ^ïaqitua.vtSimonis Magi côfringat itcüludatetumpat.ignibufqucluis itadat,ôt iUis quorum impietatc imi jÿ' ^^dùnfundo Baratti tbcium fuppli-.

linodixfrudus te manct, amififti o Hinein óf hom in um amp;nbsp;Dei gratiaffl ac in te fententiam ipfe tulifti, capui' que tuu m diris deuouifti, neque ho mines te diligercpoflunt, horrendii ff-tuis blafphcmijs in Deum

£)cUS paterafpicctc vult, quint' fuo Chrifiolhcüf oblatum rccipitgt;amp;neminem nificni Chrifti lefu, mediatoris noftri, vit* npftrae, ßgnumimpreflum vitó itAn.t/. refpicit.N'. mo inquitChriftus,adp^ trem venir, nifi per me, at tu Chrifln ab hoe offi.io niediationis, rendorum hominum Deo patriot' niouiftigt;amp; plane cum abncgaßi,bt' ncficium eins non agnofeis, aliasvi' as ad Dcum pattern affedas, qutni conuitijs tuis confcindiSjCui hono rem nullum habes. Qui cnimnn^ honorât filiumj nonhonoratamp;p^' trcm,itaquc nullus aditus tibi adgt’ tiam diuinam, totus cs maneipinn' diaboli,lt;Jt bçres luppliciorum,igt^’^' qucxtcrnicius. Hubes featcatin’^'

J, quituum caput damnafti, amp;nbsp;orco luctfifti. Habespræmia blafphtmix^’J^*''^^

U tuxjnvencradam Tnnitatctn: nana ÿ, quod remédia erroris de fcclenstui jt nûgis,amp;tacinustuüinhoîmvim,amp; f detyrannidcgraucmÇquâ falsocisim pingisjtransfcrsjidtotü nihil cft,to-turn mcndacium à tc artibus tuis cf-j{, hûüm.aüt fi quid eft ad Ca’uinianos maxime querela ifta tuapertinct ,in iji camtefcholam rcpudiata Komaco-ictcras, dogma eius de corporc amp;nbsp;languine Chrifti, amp;nbsp;ratlouc Euchari'-j ftix amplexus cs, pancm de vinum fi-guatanm corporis de fan gum is Chri ftiftdclibusdari, non verum corpus, non verum fanguincm docuifti, ac

J, mnnctailla,cQenxvltimxRcdcmp ' ^otis noftri prxtct omnem fcnlum,^*’'*^***** L ^opinioncm,focdisillistuisparado*^ xisfoedaftijin quo tuo fcr monc, prx-tet opiniones hominum Inftituto, noniam dilputarc, quam in myftc-ria Chrifti fpucrc.vcl potius virus tu-'nnvomctc videns. Qmd cnim prx-opinioncm nofttam attulifti.prç-'^’‘quatucum tc fanum cxiftimarut

À , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E s homi-

r» lACOBI GORSCII homincSjfurcntcm amp;nbsp;infanum. i'”' purumque hominem vidèrent, bus fordibus tuis alio loco relpond^ bimus,amp; quam calidus fucris in vd* täte corporis amp;nbsp;1'anguinis Chrifti^' ucrtendaoftcndcmus.Nuncadqi'' rclam tuam redco, Ais vim tibifr dam,amp; tcinui turn peccaflcconquf' rcris, Ego certc inquis in hoc pccci' turn lapfus non fuiflcm, fi holm Jquot;-' , misfuaptcnatura libcris nulla vis^ ferretur,fed quod quifquc ex facri»l'i tcris fide perceptum tencrc polÜM hoc illi aperte,fi nonprofitcriilaltfi” libéré prx feferrc.finc famç fortungt;' rum,amp;vitæpcriculo Jiccrct, verb tanta eft in orbe Chriftiano uitus,quantam nullus vnquamin'' maniflîmus Etfankus tyrannusop tarcaufus : grauis tua Francken i® eft querela, tantam tyrannidem pertus es inter Chriftianos.vtinn”^’ nesquofuisEthnicos tyrannos exercenda tranfeendant. quidem acerbitatem inter Pontifié; os,quorum gratiam rccupcrabas? palinodiam reJigiofam apud cosd', tabä^'i

I' es,ob quod folumomninö diuina, ' nbsp;nbsp;amp;nbsp;humana tc priuari gratia dignus

tuoad Romanos rcdcundi vcncris, t'i 5ct7rannidcmitaaccufas,vt imma-nitatcipfaimmaniorcs coscffc dicas tl amp;nbsp;arte tua,quos damnare inftituifti, ' quofq. pcccati tui authorcs.rcos fa

'’’i ciSjin corum animos illabi aftutccó^*^**' tendis,flas fimul amp;nbsp;forbes, vt codem

' momcnto,quam vanus, quàm futi-lis,qua mobilis Temper fucris demó-fttes. Quid tibi acute difputator in mente veniî,vt quos amicos tibi pa-

immanitatifq; notis compungas,fcd stuItitU acuminc tuo miffo, immanitatc ifto Pr^uckah rum tc in tam graue pcccatum prxci

nobis,quis tc in cam fcélam prxcipL-' taait? quxvis hominum adegit, ÿt l - E 4 cara *1

cam rcligioncmpotiflîmuraRoiJH profugum am plcdi oportucrit, nulla visnbificbat,tua ipontecovcni ftijRcligioncm rk Jibcrratcm coruw ïpontè appcdfti, arma corum aducf fuspontificios.tc induifti,prætcrc[i am corum ipforum opinioncni,^ »itiJe mt quam iJJi probarent, aut vd' icnt,cïFudifti., amp;nbsp;impudcntiani csß’i quaeilJisadhucignotacflct, cos do-caiû:i,argumcntumqaceis dcdW omncs corum Dodorcs Sc impudc-riaamp;impictatcfupcrarurum.Etflon folum teda Eccle/ife ycrx, Ccd ctiiio fundamenca cius cucrfurum, Cbn-ftumquc cum fpiritu fandoaggrfl' ßonibasillis tuis. Sc CophiHarumoi-ptioßs arguments alligatos cœlod( tradurum,quam impadentiamilb tuam cum vidèrent; amp;nbsp;quodftflnlt; quamque impictatcm animo voJuf-rcs, impetus tuos credo cos voluit certamibi Rcgulam amp;N' tdoncm credendipropofuifle. ExtH fidés. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuius Jimitem te progredi vctarcßi,

Libert Item, quam animo tuo natura ipfainfcuiffet,ardari non tuUfti, amp;nbsp;li '®«iotcm tc apud Pontificios fuiffc tccordatus,ad cos redire, amp;nbsp;placatos tibi reddere coepcras, vt feruitutem Ciluinianam cffugercs amp;nbsp;collo tuo itnpofitum abijccrcs. Quod quidem cölilium tuum, amp;nbsp;palino diam tuam ' fulus gtauiffimum ais effe, ad quod ’’ tarnentcnon fpontc prolapfum, fed immanitatc quorundamhominuin

, wedwetevtvelles,nilûlquc dcDco fcntitcprohibentium coaftum narras, amp;nbsp;à tc crimen alio transfers. Et nuidem cum audiant illi,tc fcclus cC. fciudicarc, confilium ad Romanam Reiefum rcdcundi, confeifionem

* ttntn cos probarc non dubito. Hoc . ttenim illi grauiffimum fcelus indicant , pontificios vt hoftes veritatis ’ amp;vctx icbgionis damnant ,vt cum animutn aurcfquc fuas ad cam partem oratio ni s, qux'corum immani-tatem ôcvimjc in tantum pcccatum ' iropuliffc teftatur , miror tc ab illis I »0 ftatim ad fupplicium abripi, quit ' tnim eisïtanctcn adiungt, quit fc iw ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E s «0

fi vcra ea effc,qux tu de TyraoU'' refers homines crediderin'', frt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ego lane, fint nee ne itaimmancsi’*’ •

inquiro,penes te,qui aliud ftans,al‘’ ud fedens loqueris, authorem cftOjillud feire vclim , quæ ilialib^' tas animorum noftrorum fîtjquâ”' naturamnobislargitamefleaisi’Û' : cic i»find» cero equidem c Stoicorum fentequot;'. *“• tia,libertateni definit,poteftatem''';' uendi vt velis, quam poteftatem abeiseripi tniror; Cum nemoal*quot;^^ ante te, hoc nomine de illis qucAquot; fucrit,nulla religio,nulla feda.ququot;' quam cogit, vt quod ilia prxfcnbquot;‘ cogaturquisrecipereóc feruare,lt;l' turpoteftas legis amp;nbsp;religionis vcli^ cipicndæ,vel non rccipicndï, ququot;quot; Tarwwwj» ciiäii5ci-t;atcm,apudimmancs Ch' ftiani nominis hoftes Turcas integt' fcrüari non ignoramus,cogüt ncni' ncm,vtChrifto abnegato,infuaB'‘ gcm iuretjlibertas crcdendi cuiq/’ linquitur,atqui fc cölvel confiliof icccrint.vel temcritate prxcipitaquot;' rint, ctfi fecundum leges gctis eins

bcrifmt.amp;eaquxvolunt agant; ta-men ampliùs repudiandx religionis violandïvc poteûas illis non datur, .intrametasreligionis illifus aclegû ciusviucrccoguntur, terminosreli-

b gcrc,hanc vel illam religionem reci-

L perc,atcum femel elegcrit, non da-5quot;'^î‘'”’7-ÿ tut 1111 poteftas violandi cius leges

inftituta.Machomctum amp;nbsp;religions ciusapprobafti,liberum tibi erat ap-ptobareimprobarcue, at femel rccc-ptam non patientur illi tc aut dcferc. re,aut violate leges, amp;nbsp;prxceptacius icligionis,quam probafti. Nee Moy-fesnolcntibus leges impofuit ; ferip-j tas omnibus legit, placèrent nee ne, 1 ^ü^fiuitjfi probarentur illis ,vt recipe ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, rcccptas inuiolatè feruarent,

Ji nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nao-

monuit, libcramquc potclhtcmf'*’ velrccipicadxlegis Dei, vJ rcpuJi' andsededit, quain cum proballf”'' cum rcccpiflent, amp;nbsp;in verbaciust^' rairent,rcpudiand« eins nullaftf*'' tas illis rclicla.nemo fine graui ïcôc fupplicio difeedere amp;nbsp;prxiiî'‘‘ cari potuit,graues pœiiæabilla gfæ tclxpccxaâæob violata tuta,quodcrat liberum rccipcrc,o‘’ erat liberum repudiare, amp;nbsp;aliadOj mata fcrcreiliberum erat Ifracl gem vel rccipcrc, vel non rccip re' atreceptum non licebat repudiate) vt noshiftoriaSamuclis,amp;. aliorun' doGCt,ncminctibiinftante, nemiD* nullam vim tibi facienre,Chrjftono men dedifti, Roman« Ecclclix inffi' tutaprobaftiócincaEcclefia, quam in ciuitate libera ccnferivoIU' ifti,leges cius rcccpifti^amp;invcrba«’ ius iurafti,liberum tibi erat, potet^^ èLutheranatua inftituti0e,quov^'' les te vcrtcrc, libère ad potificios ve-nifti,rcligioncvirorô vitçamp;dodrifli probat«Socictatis Icfu rcccpifti, i’’ «lifeiplinam corum te dedifii, amp;■

APOLO GETI CVS, 77 irôlegibus corum fubiecifti,libcrt4-tishoc tux fuit, at vt in quam rcctp-'uscsciuitatcm violci,vt prodas, vt ' tgt;ppugnes,vt Icgcs cucrtas, inftituta *' tontcmnas, diiciplinamquc turbcs, ' hoctibi non conccdetur,vt nuUa ci-' üitas fine legibus eft, quibus homv * ; ncs in officio contincantur, qux pa-\ ecm tucantur, qux iufiitiam fouc-antjin'iolcntescohcrceant, ita nulla i” religio eft,abfque legibus fuis amp;nbsp;in-J ftitutis Jecundum qux eins religio C Bis homines viuant. Habet Koma na.quxfola veracft,öc Catholica illa

lt;1 Ecetefia, qux fola veritatis mater amp;nbsp;cuftos eft,leges fuas habet, fidei cer-df tarn amp;nbsp;pcrpeiuam conftantemque O' tounam,adquarnvt adlydiumlapi-V demjidem cuiufque ciuis lui cxplo-0' itt,ncc ab ca quenquam qui in cam. 0' adfetiptes fuent, difccdere patitur, gt;nbsp;quive\ fiia inftitutaviolât,vcl nouas 0 lego i'll fcrt,qui noua dogmata, no-y wmfidci rationcm fingit, cumvt be 0 nigtia mav. t prirnum monet, ab cr-toicKuocat, errate non patitur, de

iO vtetunrem ouem fuis humciis,cx-'1' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;na

7« IA COBI GOrSCÎI tra fcptaouilis cgreflatn rcportat,lt;Jf' inde ß infolclcat, fi fua monitanfj': gatjcgcs eins violet,nouas doclHquot;^ pro’cminct, amp;nbsp;ipfcincrrorcpcrl*^ alioseodem trahat, legibusinj adiicrtit, daninatum dyris deuo“' ciuitatc fua profci-ibit,igniamp;3qigt;*'i Il intcrdicit;Aut (î ita mcritusftcf^ fico infanix proceflcrit, vtmediû®* in CO locus nullus ût. fuppJicijs , tis caftigat.ôc vtmcdici lôlcnt,ni^ bra qiix fanan neqücunt, pefteinafFerunt, ferro amp;nbsp;porc (ùo prxcidit. Etfi enim j potcftascft viuendi vt velis, tai”'' ncquiscavelinfuam veliai pcrnitionem abutatur, Icgcsqu^ diflblutos cohcrcendos inft*'*' fint,ei potcftati moderanrur.Etp' prcrcà Imperator earn libertat deferibens ait,cum liberum J quodilli libeat facit, lcgibustai^ , cum inrerdum prohiberi, neid'''^ , eaUßtliber quod libeat, agcrcilli liceat. M **• nim,amp;liberrasquidcm, à qua** riappeilantur, cft naturalisûd^,, cius, quod cui facerc libet,0*’’

J W vi aut iurc prohibetur , non d Quod quidem ius cuiquam natura-j km illam agendi facultatcm cripi-J ’f'iuscnim à natura origincm du-1 'itSedquoniammultiiunr, quican J tdlosnaturx,auttcmcritatcfua, aut effrenata cupiditatc effringunt, ôc n extra fepta, intra quxnos ilia appo-4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perpétue velit, tuo-

J vimcoherccndamà magiftratu, re-ïutnq; publicarum gubernatoribus ' adhibentur,nec tarnen co fafto,po-j flt;^ftasillalibcreagcdinobiscripitur, iæônonfolumnoncripitur, vcrùm 'j enimucrö ftabilitur amp;nbsp;augetur; tum 'nimliberifumus,cum legibusferui mm liberi.

’}‘üs,cumeaquxconccdut, prxeipi-abijs qux vct5t, y ’^ftinemus,curcâafequimur, cum ®®’^‘ogaudcmus,cuminftituta, ctt %«fcquimur 3t coli raus, quod cg-demfaccre ncquit, cui viucndi via ,5 ^onfiderara atqj prouifa nö fit,amp; qui '^uæratio damnat,afFeftat.Nequc J, 'Wem omnesliberi sût, qui quod ' ^'liûtfaciantjcummulta fint, qux ’’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facia

!• lACOBI OORSCn fadafcruitutcmpariant, vtprï^' ca ncc votuiflc.nec fcciflc.Namf? admodum non omncs bcati, qui* uunt vt vclin t, ita non omncs lib«'' quifaciuntquodvclint, amp;nbsp;vtvtl*’ quod nÖ dccct ipfum, hoe cftjta faccrc quod non dcccat,quÇ' leges damnent, quod naturaaueb“ tur.quodDeum ofFcndatjhominu^ qucïocictatcm turbet, acerba fe“' tuscft.an tu putasFranckentclibf rum eile,quod credas vt vclis, quo' Dcumblafphcmes, quod religio»' turbes, nullum feito mancipii*-' lUHtifiunt. tcmifcriuscflc. Nam vt omitu'»' quod te homines fani odcrütjqo»’ auerfantur,quod Germania, qu»’ Gallia,Italia,amp;alix regiones ad i»F plicium fugientem perquiruflt,!’»' tentijs fuis damnatum vndique terminant,in quam mifcramfcrui» tem diaboliincidifti. cogitazqub^ inde homo amensliberabif, flus,quem rides,quem officio tionis amp;nbsp;reconciliationis noftr»)'' doriaquedeSathana cxlpolias, pcccatum tuum apudpatrem

\ dcputat. Nee frater, nee homo quif-quam te ex ca fcruitutc fathanx libc-nte.rcdimctcq^ potcrit, folius Chri-fti fill) Dei hoe beneficium cft, quod

( tü répudias. Agnofees ô Eranck.cn, Chriftum Deum effe, agnofccs cius ji potcntiam.vidcbis in quem haftatui metidacij pupugifti, cam libettatem ÿ quitis,qux permittat tcfaccrc quod fr^nthtv, ÿ veils,quid fi adulter elfe veils, quid ft gi homlcida, quid ft fcelcratus amp;nbsp;nc-(ii quatïi,ôc aliaqux hint idolorum fcc-uitus.libcrnccris, nónncmacipium

ji, fiiMis,quitcfcclcribustantiscôftrin i)i xcri$,nonotnncs, crede mihi, libcri qI fuut, qui quod vclint, faciant,nift ^.'xodtaiionircâçcôfcntancum eft, .J t'lfiquodlcgcspcrmittuntsnifiquod

^Dtoprobctur,faciant,fctuicndum p,-Ji cftlcgiijQs, fi vis effeliber, ifta tuali «««lt;!«».

ji firipta eft, non patitur ones fuas cx-^’tilepta cuagati, difciplina fcucriorc ÿ in cos , qui quod ilia damnet, iquot;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î vd

, Si lAGOÊI GÓRSCII , vel voluntjVcl faciunt:quara nam tu accrbiorcm tyrannidectt-ca vocas,amp; Chriftianos qui liberal fuam iadet, mifcra fcruitutc oppf' fos déploras, ôc dominos ri.feruos veró dominos indigner^ quod vt ita elle pcrfuadcas, telis authoritatcm cxcurris,amp;^“^*^^ tura ferui.qui liberi,cx cius ftatuis,fcilicet vtlatius omncso® urn religionum homines, qui vu pidijVt bardijidolon horrêduni.1 nitatem vencrandam cflc,nooVlt; ant, fernos cflc doccas ; ftultos^ «flc vis omnes,qui ca vi mgcnij tutifunt,quxintccft, fcruosnatura cflc, Ariftotcliw pronunciasjngeniofos,pcrfpic^^j. cruditos,quod rotumtucs.fo^^’* bcros ftatuis cflc.Equidem indignum cft tciftisferuirc, rz in te premcndo leges violari : ' poncmäcipijsiftis Romanis, Lu^ rfMtkett ranis,Caluinianis.iugümfcruilf’

tu vides, qui in colendaTrinita-tcwncotdcsl'unt, quicamidolon horrendum effc non vidcant : ^o-«nturad prstorcm tdütn Atiftotc-, lcm,accüfcntur ftuporis, amp;nbsp;in fcrui-tutem abducantur vinüi. Et quoni-am Chtiftus huius noftrx fcruitutis y author eft, qui amp;nbsp;reiinqncrc omnia jj’ nosiubcat.amp;cruccmnoftram tolle ÿ rc,amp;vtmàncipia fcfcqüi iubeat an-ij, Suftamviam nos ingtedi prxcipiat.' nccaliud.quâ quodillcdocuit,quod ff nobis c finu patris attulit, ctcdcrc quenquam in fuaEcclcfia patitur, li-ÿ bcttatêtibicrcdcndivtvclis,adimiti fie doûrinam fuam fecundum amuC-fioa Atiftotclis cxpcndcrc te non fi-hvt,vtT7rannuma'oiicc, Deum effe htga,mediationis officio cumexfpo

•O lia.quod t'acis ita turn demum liber I cils,it quod veils facies, tum neque 5, homines reucritusfucris, neque Dequot; {■ nm, qui per filium Cfir iftum lefum, Ij \tomnlaagit,itadcfcelctatis poenas

5, Ittuitutc euolues, atque no n folum ‘ ’ j, hber'e prxtc feirc,quod fe factis fit etls

lt;4 lACOBI GOllSCIT . dc pcrccpcriSjfcd ctiam apcitèpt*'^ tcn,amp; palam docerc tibi fincfain? fortunarum pcriculoliccbit ncccflc tibi crit,vnam rcligioncn’^ immancm illam carumicruitutt®' cum alia commutate,ita cnim cs,vt nulla religio ampliqs fit, cum alia com mutes, Deo etenim r ncgato.qux religio crit, die

•*ƒ*“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fL /\nl’

crwirtfTKpfrquxfo, quam tu folus polt o“ «^»4M,^(Mi/ncspcrccpiftigt; hxc, inquit.’TriO;'

«• tas,quam vos venerandam dam efle ftultc docetis, eft idol®’ horrendum.filius DciChriftusIcl®^ Deus non eft,creatura eft, amp;hon’ puruamp;, cuius beneficium nullum’? norco,mcdiatorqucm voscflcfinS*' tis,non poteftefle, quodncqjVtP’' us,ncqucvthomo, hoc officio'’'' quam fungi potuerit.vt moxo^^^'^' dam,ncc ipiritum fandum diulnl’’' tis vllo modo participera eflepati®? Deumvnum, velpotius nullum iudicOjtres quos nuraeratiSjamp;gc®”' liummoribus imbuti, pluralitatc®*

APOLOCETICVS. If dcorumdainnata(nrcuocatis,acido ^onTrini^atis çccâum, àvobiscolû tgt;s,niC(|u{:adWcm faciendum cogi-tis,ndco,amp; quod me vi, tyran nidccjj vcfttaadeâm quam non habco ex fa crislitcris fide pcrceptamcompclli-lis.Â naturz apertiffime illuditis, le-gcfquccius yiolatis, qux ingénia ho-minuin libera efle voluit,moleftè fc-æ»libcrtatcm mihi eripi non pati-^^icproptcrcaiam in hanc,iam in me fcholam conijçio, rcligio-*’f®rcligionccommuto, omnes rc-S’onum partes percurro, ac perqui-'o.vbi liccat mihiDeum nô efle,prob'd,Hxc religionis ratio iftius noui “'‘ftoris Francken cft, hxc libertas “'^dusnàturalis cft, quam noftri tj.

violant» Namçinonfolumli-■ quot;’’dprofiter!, quod ex factis litteris fide teneat, amp;nbsp;corde cre-' f^^lcdetiam nequeprxfefcrrcbanc '' quot;îttifidcm eum permittât, in form-^^stiujquas vagus ifte , nullas ha-“'’«vtcanisfamclicusin omnes par ' '^^tcurtit.acoffam perquirit, cibu

'Ïdiscflainmapctitutus,inuadunt, ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fl fa-

8lt;5 lACOBI GORSCII famacumcxfppliant, profcribunfi damnant,fiipplicijs députant,amp; o®' nibus modis execrantut, nnfquao’ confiftcrc patiuntur, de pcriculofoi tunarü, quas nullas vnquahabuctis. quarum parädarum caul'a religion^ commutas, amp;vbi quæftumnoniß' ucnias,tyrannidcm amp;nbsp;immanentfc'’ uitutcmibi efleducas,quxrcn5;fcili-eet vis tibi fir, ne libetè aliéna bonJ iniiadas.ne tcmpla amp;nbsp;aras pro tuai*' ÿuamlihtr- bidinc cxlpolics, amp;nbsp;arte tua dilcipi^' wiff» ƒ««- jQg boujscxfpoliatosimpietâiî ( e» quM. erroribus compleas,hoccllil' ludfortunarum ruarum pericnlut”' Haecillarcligionis Chriftianïinm’^ pis feruitus amp;nbsp;tyrapnis. Mçc eftquo** de famae pçriculp nobis dicas, ipfu® factum tuum ipla ipipietas, renda ifta tua religio, quam nou^i” fingis,infamem te rcddidit.ocsha'f^ ticiiurcamp;diuino, amp;nbsp;bumanoiflf^' mes fuut,damnat'jamp;exulcs. diamus noftrum Francken,feruituj?

^ïm amp;Euangclium attulit,lamp; natu nclargitacftjcrudelitcr illi cripiant, ïccufantcm, amp;. eo nomine maxi-niè,vimiilam ampliHcantcm, quod ïnimorü fcruitusgrauiorfit ca quac in corpore vigcat, qui enim animo fcruiant, omnibus Icruismiferiorcs illi vidcntur.Maxima amp;nbsp;grauis ca fcr-uitusanimorü,crcdercamp; fentirede rebusdiuinis,non quod ipfc poffis amp;nbsp;velis crcdcrc.aut re ipfa fentire, fed cp ®1') volunt, amp;nbsp;nifi ita credas amp;nbsp;fenti-’’jWilio aut morte damnaris. Atqui dirimuSjOó quod tu fentis, fed quod Ecclcfia vniucrfa fentit, crcdcrc te de bercifenfusenim tuus vnius, nullus eftfenfiispro fenfu Ecclcfix vniucr-lisScnfus reprobuSjVeritatis arcana, ^myftcriorum diuinorum fentire nonpoteft. Et certè fenfatiocorum eft,quxfcnfuifubijciuntur, quxin oculos inuoluant, qux aures cir-cuttifonant.Fidès autem, fpes rcrum 'ftinuifibilium.qux non modö fen-fünon apprchcndütur,fcd amp;nbsp;intcllc-^gt;101 ipfum rctundunt, atq; fuperat, ‘^onfcnfui igitur alliganda arcana ca

quat nobis vnigcnitus filius Dciif^' ruit,nccintcllcduifubijdcndaüi'''' Cum amp;nbsp;fcnfum cffugiant, amp;nbsp;inteHf’ ÛU qui nihil alicnuni à lcnfuc^P*'' apprchcndi nequcant, quorum co?' nofccndorum fides Iola inftrumcÇ' tum cft.quxfolain ca,quxnonviçl^ tur,qux non fcntiuntur, qu« nonil’ tclliguntur,oculosfuosinfcrt,amp;P^ nctralia myfteriorum ingrefla ritatcm amp;nbsp;arcana Trinitatiscogn®. fcifjôc nobis cnunciat, amp;nbsp;fcnlm»* intcllcûum fibi fubicdum ciTcvul’' tXtt.io. Captiuare Paulusiubctintcllcótuni»

in obfcquium arcana docfntisCbf^ fti,amp;fidciiubct,non fidemfcn^bi* intcllcftui tuo fubijcit, fed rationcm cum toto intcllcâu.ip“'’' dci; fenfum fcqucbaturamp;rationc’i J«*«}. Nicodemus,cum rcgcncrationc'”’

quam Chriftus prxdicarctrcftllc?^f’ cum myftcria diuina capcrc neq»^“. chi/ftu^uo- fit ingredi in vterum matris fcCOS moJoiioceM pufarct.cui Chriftus rcfpondcnt,

crrantemrcuocans, non rationné“ vtitur, non ad fenfum amp;nbsp;intcllcfto*” fc rcfcrt,fcd crcdcrc cum, rationib'’

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hü

Wanis.ôc naturx legibus ncglcdis . w'5ct,quod ratione amp;nbsp;icnlu, ca q illc

lt;locerctcapinon pofftnt, amp;nbsp;naturae J ^fgcscxccdcrcnt.ait igitur,Amendi-J fotibi,quodfcimusjloquimurj amp;nbsp;'J Auodvidimus,tcftamur, quacNico-i lt;lïmüs,quamuis eflet aliorüm magi. ,, ftw,igtiorauit,qux nee feniu, nee in-

tcllcftu apprchcndcrc potuit, fide (o ( '»»Pptchendit,Sc. vera effe credens, i. ^^liftoMagiftrovcritatis.fcnfus full ®Vîtioncsfuas fubiccit, amp;nbsp;intellc-[, in obCcquiutn eius,capnuum ), ’’ïddidit; Sz de qua rcgcncrandi ratio j. neChtiftus diflcrcrct co modo agno ï 'i't,fiquidcm arcana Dei non tenfu I ^Pprchcnduntur, fed fide pcrfpiciun i- intçlligi fine fide ca explicante i, ^'quot;'pofiunt.NonintcUigctis, inquit I, ^f’iïs.nificrcdidcritis.’Si tufranckcfif«.!, , Meria(acra,quxdamnas,jntclligc'^''‘'A*‘''“‘ ! fidci lumcadhibc,hxcfcnfumy*^7' i ^intellcftum tuum luccrna prxcc ( ’'^^inluminefidei, lumen diuinum 5 '''lt;l«bi$,fcnfus tuus coceus cft, Si. in-H tuus tcncbrx.folafides lux i! ‘''^cgn.o Dei cft. Non dcfueiunt lu-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F $ dxi»

lt;Jeis fcnfus. Non défait ratio intcH'’ gcndi f tarnen vcritatcm, cam qui® Chriftns monftrarct, non apprchcU' dcruntjVidentcs, nihil vidcbant,sU' dicqtes non intclligcbant, fubuc^ fuscorum crat fcnfus,fubuerfusiU'l tcilcdus, quare non cft,quodiui^ rationes Ariftotclicas confugias.Nü eft, quod intcllcdum tuum iadtó fcnfufquc tuosluminiTrinitatisVC-nerandxjnfcras.Nonnifi fidesinw luminc vcritatem vidct,ScnfusoiB-pcni rationcmad ciusalpcciumfcU' ïationis amittit,intcllcdus ci colla-tus vt cxra igni admota liquefeif. Sc-fustu’ cœcus Trinitatem tremenda jdolon elfe putat, trefquc Dcosdi-ftindaclfentiafîngit. Fides vnuDcu in fubftantia.trinum in perioniseflf przdicat, ad quam confeffionemfi; dei n te Romana Eeelefia cogit,h Caluiniani ôcLutherani ribi inftcnf» nullam vim tibi inférât, ad vcritaii? lumen teducunt, nequein tuis teut' bris ipfanicnspercas, tibi confulunt, fcruarcquc ctiam inuirum proChri' ftiana charitate coijtcndunt, inijci-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;untut

APOLOGETICVS. , Jï ïntur furiofis cathcnx , arâantur membra corum, carceri includun-tut.quæ officiaàcharitatcprofcûa, nee vis nee Tyrannis dici potcft,vitx wimillorum confnlitur, nefurctes, amp;ipfi pereant, amp;nbsp;alios perdant, oc. curritur ; ac vt ad fanitatetn amp;nbsp;liber-taum veram, quam furor illis cripu. critredeant,opera datur, amp;nbsp;parentes liberos,quos vt vifccra fua ament, idcaquæreda funt, qux illi fenfu fnodetepti refugiunt,- âc acerbaiu-lt;^*nant, ferula virgifquc compcllunr, nonvtlibcrtatecoscxfpolicnt, fed vtvcrc liberos reddant. Grauis Ty- ssißt tyrmt tannuseftfuror, grauisferuitus ani n'oruni perturbatio, •amp; cupiditas, 'imbus quimancipati funt, noneft fc liberos efle iadent: qui cupi-mtatib’amp; libidine fcrütur, nôquod voJuij t agunt.fed vi amp;nbsp;impetu libidi-numfuarum feruntur, dcrationcrc-damante praua arripiunt,quo in ge-nme lcruitutis te Francken princi-Ptm clTc video,nihil rcólae ration!,o-rnoia libidini amp;nbsp;cupiditati effrenat«

,1 . lACOBI GÖRSCH tri buis,amp; illi vt mancipiumcius.l'^' uis.cum ratio,amp; Euangclij Icx, liW' tatisverae tibi rationes dcmonftt^'i

non igitur Chriftianam fcruitutci’ aceufares, fed tuam ipfiusmifeti’quot;^^ agnofeercs,amp; calamitatem tiiamp®! fi ÙS dcplorarcs, quod lucem Euao^' lij, deferipturaî veros fcnfus. cuci^'’ tuo (enCu,non capias,amp; quodlun'f‘’| Ecclefiatibi monftrct.vt tcncbrisi^ fugias amp;nbsp;odcris, in te vitium amp;nbsp;bus ide eft,non in Romana EcclcW morhum cir. qucm tu morbum , quocumqu^'^ transfcras,quamcunqucreligioncngt;i

amp; Icâam dcligas, feinper teeufflOf' cumfcrs.eadcmlcruirus, quoquöt^ träftulcris.toin tenebris dctinct.niU'

tes reJigionem, mutes fedas, mor-burn tuum iftum non mutabis, toi” , mutes,licettanquam çgrotuslcûo’' vbicunqj tarnen pofitusfucris, mot* bus internus tuns, qui videbaturfO' i mutationc, vel loei, vclrcligionisl^' ) uior fieri,ftatim ingrauefcit, vitcst^' fu mit,amp; te grauiore dolore cxcrucH bit.digreflusàRomanis, amp;nbsp;quafii'’ alium Icâum tranflatus, grauioreffl

' '‘»liwos tc pcrpcffum tcftaris,amp; gra ««,1^ tri-'^'otimorbo affliüum, vndc rurlüs

J ''lijtc in Icftum Romanum dcfer-i Molorcmquc tuum Icniri in co prç •‘ciJ.-fcdmox tanta tc vil morbi in-'’ïdit, vt non fcrcndam illam tyran-''idem ócbarbaticm dames, rclióla» ' '^iigioncj repetis, repetitas amp;nbsp;pcoba j, æ^?^^'''Ms,acrclinquis,nouam me-diciniju iftius tanti morbi amp;nbsp;furoris quot;quot;tonficis, nouamrcligionemfin-

rf ^'^’i^qua nihil credas, Dcum contu 'quot;flijsvtinfanusoncrcSjamp;quodtibij^'^^'^*“' 'ïtn fidem 3^çQgjjjfjoncm arcano-

, ’'“quot;diuinorum non dcdcrit, accu-^'iamp;crimcnàtcin ipfum DE VM '^sfetj.óc co nomine maxime Chri 'itios principes traducis, quod tc *^'«dcrccogant,'qux tibidiuinitùs '''gfifint,nam ita prçfaris(agnofce

,, verba tua.) Quanta quxfo,amp; , Wmportcntofahzc fcruitus? nuf-immanis vnquam fuiflc

t, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à diui*

À diuitc quopiam donum i inpc^rJ Atnoftri tyranhf.facris'inftru^^i'^' ris, probe noriint fidcm cfledon“ : Dci,non autcm atbitrij mei;

innumcros trucidant Chriftis'’'’^ qui hoc non poflîut à D E O habcrc. Omnino monftrofa àP*® quam barbaraiftaeft fcrnitusjqUr fi nuncSoerates,Plato,Cicero, „ fapîentcs Efbnici dcgùftarcntin«i''i hiaiorcm apud iriftros efle libd’“' tcirt clamarent, valdcq; mirarcni“’' quenquam intclligêtem hominC'quot;' in tanta pofîc feruitute conihnti*'' mo efle. Quid hæc verba tüa docent» quid aliud querela tua ifta vult, ra^schï^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tyrannos eflcChriftian®^'

fiianos effe quodcamunera, quæquisàDcOi’“' acccperit,ab eo rcquirant,tergiut' fupplicijs vel terrent velcj ft aWm ciant, ic vitam ipfam cum fangum* jideihabere, pofcant.donum DEI fidcmeflet®® cx facris litcris eognofccre ais, noiquot;' feruitlehàbe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. j-ni

omncs eiusdon* buhchriffä capaccs cflc.non omnibus à Deo tl’’ ri,cxquircrc taméaboninibus,vtn*gt; modo libertati naturali, ad quaint’ rcuO'

tcuocasfcmper, fcdctiamDcö ipfi iduerfari, amp;nbsp;cum vt omnibusfidci donum, qualc illi pofcunt amp;nbsp;pro« bant.darcLOgcrcvidcantur, nontu-amculpamcffc.quod nonitavtiili vcllcnt,crederc$,lcdipfius Dei, qui tibi talc donum, quodilli probarenC negaucrit, quod fi illi tanquamda-i tum eflet, à te exigant, amp;nbsp;ante pedes

'^iniani,amp;SaphirumGogant,debcrc iC' L°?'i'^æ’^^‘^ticrcnequcas, quxnon 1,11, ^*°ws,vidcrc,ncc à te exigcrc.ijs cô' , ^^ntoscffcjqux ex iacra feriptura per

^'Ptafide tcneas.Eqüidcm Francken J es oblitus,caufz tu3c,iam ad hæc, pj '^’’^adillarcfugisprxfîdia'. Dicistc j(. ^’^fasris litteris percepta fide tcncre/

, vt quam fidcmfacræliterx j. ^°«ant,facile pcrcepcris, amp;nbsp;pcrccp-,0i ’®'tencas.Habcsigitur fidcm,amp;c-

A'^fidcm,quamfacrçlitctæclcmon-pô quot;ttt,vcïamcflc.Yidc,quomodo fis it( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acu-

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

IhCOil GORSCir acutus. Vide,quaetibilibcrtas/a'^ pcrfpicaci Se ingeniofo viro debci-ttit.Fidem te cxcerpfilTe è factislitif' diHii ris profiteris, amp;nbsp;quod donum conK' »eitß. nbsp;nbsp;nbsp;quutus fucris,non liccre tibi,nonW

lùm libcrcprofiteri,fcd etiam1 fcrre.grauitcrqucllus es. Nuncâ“' { tem non tua culpa fieri dicis,vtnûô' t ira fentiasde credas vtChriftianiv^ ç Junt.quod donum fidei àDcotibiD“’ (j datumfjcrit, molcftequcfersàtc^ ï expofei, qux tu haberencqucas.î“ î quamrcm,tyrannorumctiamcxco' i plo vtcris,quod nemo corum itat'“

delisinuentus vnquam fit, qui Jj perem pofeat rcddcrc pccuniafflil' 1| lamiEnmcnfam,quam luflusnunit' lt;1 rare,ab diuiteimpetrarenon potu^' f rit, peti,flctefcilicetdiuitias,* proftindiratem Paulus mirarurà«!*' 1 uitcDco,impetrare tarnen noof*’ ’ tuiflcinnuis,lt;5cproptcrea crudeW^' lt;nbsp;in te Chriftianos defeuirc, quod habere non potucris, à teexquitJ®^ Negas igitur.donumfideitibiàP'J

datum.-Negasiuftèfieri, fiàtcqquot;®“ à Deo iinpctrarc nequeas, cxigatüii atqU'

J itquiin ingrcflïi illo fermonis tui, , lt;luoculpam tuam tucri inlMtuifti,an „ ad pugnam contra idolon pinitatis acccdcrcs, confefliis cs, fi-j «mte, quam tencas c facris litcris j Pcrccpiffc^amp;quödhocdonü tcChri ftiani in luccm profcrrc non pcrmit-’*nt,grauiffinic qucftus csügitur tu, 4'iïndovis, donum fidci tibia Deo '^^tut,quando'visnödatur. Accufas j) pincipcs^qQQjjdQnuniDgi^àtcnoft ’^'ipiant, mox mutata fcntcntia cri-() ?ïj''’'l'prccaris,quöddonum,quod ,ii ^'“cxpoCcant, à Dcoimpctrarcnc-^ucas.(^iclcfthoc, nifidcftitutum veritatis,amp; mcndaciorum tcnc-^“simmcrfumcrrarc,fibinoncon quot;?'^'.aliud ftantcm * aliud fcdcntcm ^f*^^*'* (ii plane fine pudorc mentiri.quot;“'*’ ji. ^'«mhaufifle te c facris literis profi-j^f'’palam, candem fidem donum

,(, ®'^!^;ôacutumvirum,amp; quiTrini-‘^iscrrorcs animaduertat, qui reliai bioncm conftantem, ôc fibi confen* (, '''^c»iinftituat,dignum:Cumipfc 11' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C no

0 IfiCOil GÓRSClJ nc in codem pundo quidem riSjConlftns fit, qui in cadci»*® lij idem aiat,idem ncgct,Iaude‘ net. Non impcrraftiFrancke'' L quas à te tyranni Chriftiani po^ negatum cft tibi donum fidci-^jj, ( ro, cum ex facris litcris fidefflp « ‘ pis,nónnc hoe donum Dei * Num aliud facrarum litetaro'’’

num,almdDcicftJVide qusiwgt;' litcrac cuius donum fuut ’ Euangclinm donauit ? NónncEquot; gelium Dei cft donum’CcrtCjPi^ ie ad Dei Euangelium prxdicao'^? vocatum teftatus cft. ïî rç illç funt? Vndc tu credcre didid' Euangelium equidem inter fad^s tcras principcm locum tcncrcfl*’' ncgabis,quanquam negas: nimfciitëtias.quibusdiuinitasCb'’ fti,amp;fpiritus fandi dcraonftraturJ* ijcis,ac fuppofitas effe mcntirisNo^ plané tarnen to tum Euangelium'^ pudias, in facris litcris, doärinä'!’ hancChrifticflcvis. Quid enim^^^' ud vis ciTefacras lit eras, fîhocno®

J rsfintjamp;idcmEuangclium donum dll amp;munus Dei fit,per filium eins vni-/I genitumadnosmiffum; quipoteft fieri,vtamp;tuafides,quam pcrcipis b ficris literis, que donü Dei funr,non Iffl fit donum Dei’Vndequxfofidcs? ex audituinquiStQ Paulo j auditus per till verbum Dei. Verbum quid eft’nifi J? fionum Dei ? quo in auribus nbftris pctfonantc fides nobis datur, quam.

ƒ totdeconceptam, otccor.fitcri po-ƒ ftulamus.Verbum Deleft lux.quç il-luminat omnem hominem venicn-

0^ tcris, donum hoc Dei tc poftcrius itnpetratc non potuiffc mentiris : i!^ vel fl verum in poftcriorc Ifta tua 'J*' Vtïhtioncafferis, in primo cius in- r ’rt Çj'^^’^?'cntitumeGc.certum eft. 1' mueo fidem, fide pctccpta tcnco .««uî

se» ‘ lACOBIGORSCII . fidcm, donum Dei impctrarcß®‘^j tui,ex co gcncrc contrariorun''quot;,

nunquamfîmuivcra, nunqu^'”' mul falfa efle poflunt,in hoc vitgt;“ j i tutcmcritatctuaprolapfuscs« lt;nbsp;crimen contra leges Ariftotclis’“ . fiftijVt idem aias,amp; idem neg«»’^ ’ locusquamlubricusfit,quamp',

I t I «

bardi hominis eft, in vitium hot* dcrc,ob quod vnum vitium, dig” fucris.nc quis tibi credat, nc tec** cum tarn callido homine dilp**', fed vt tc horretem in tuo cocn o, * ipfiuslaqucis captum deferat,*** ' vulgare diccns ; Tollat te qui cc”, nouit; prodidifti ócmalitiam potemtuum^ vnofado, SMfwFrM- mentiti cogit.ftupor pugnantia*” ccre viderc non finit, oportcre m daccm memorem cflc,dici pafl**”. diuifti, nunquam cnimmcdaccJ Meuitut rius fc produnt, quàm cum ol’‘*^j qujc ante dixerint, contraria ill*$ cant,amp; Vt forites fono fuo, fc vh***

®’®nftrant.Cuniigiturpugnantiaài , % ^«ramus vtra pars tux central '^'onisverafît, ncccffc enim con-

' 'iKiudico.quod tu dicas', te donum hocfideiàDcononaccepiflc.amp;pro-P'îteà iniques exaûorcs Chriftia-‘'oscflc.quitccaredderecogât, qux ''“'onaççeperis, amp;nbsp;qux impctrarc

’ Icfum , per quem omnia J, ^onaamp;dona DE VS nobis largitur, jj ’'.'Sîucris.ôc conuicijs tuis confcidc PrM(km.

Ji ^‘‘ihicnobisfidcmattulit, hie nos , ^‘lt;ii«ndi rationem docuit,in hunc i-j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G j pfum

pfum amp;nbsp;Deum patrem, vnacumlp* ritufanfto, credcntes vitamhaiJ' mus.Chriftus médius internpsamp;f’ trcm couftitit, atpeccatanoxlranf bis, per fidem quam nobisinfpirï'' donauit. Cum igitur fineChrift®' hoc donum nemo confcquitur,gt;' quiChriflumabhoc donandimuquot;' rc, amp;nbsp;mediationis officio remouiü'' fidem, Dei donum merito impetra'“ non potuifti, turpem amp;nbsp;damnofai” rcpulfam fanepaflus, abominaiquot;' eft Deus pater impietatetn tuaffliP^^ ces tuas, impictatc tua in Chriftuiquot;' amp;nbsp;in fpiritum fandum, amp;in fciplt;4^ offenfus , afeendere adle non paßquot;' facicm perfidia fœdatam non ßittsDeut pitmeminem cnim adinittit.nifi

mediatornoftcrChriftus,adcuin’‘ duxcritjfuaquccrucecum configquot;^ uerit.fuo fanguinc abluerit, blafpquot;^ mos,impios,incredulos,fenfuiD’quot;'’ c ipatos.deteftatur, amp;nbsp;fathana: ' andos ignibus xternis tradit.

gitur orares, amp;nbsp;pellem ouiscu® ho^pus. prxtenderes agnouit teÄF finfiij üei. ftatam , agnouit nlq lui, amp;

i Mi hoftcm, rcligionis Catholicx '‘^fl’atorcm.pcrdituinamp;vagumho-ij] '’‘quot;’'cm.-in nulla religionc, amp;rcgio-11 ’’jtonfiftentcm, lumen vetitatis fuç 11, ’“tenebras erroris philofophorurn J Riorum trahentem, fc cum filio amp;nbsp;[( ‘Piritufanüo, monftrum appcllan-j' , Sc propterca tortonbus tuis il-ti, ’?)Conlcicntiae,libidini,ambitioni, fï| ”^udi,ôccætchs fcclcribus huius geit ^ïris tctradidit,dona fua, talcntuni y.' male difpenfatum, à te abftu-il(i ’^totam fidem in te extinxit mali s«n^ tij Snosfpiritusinte immifit, ytperos^''*“'*** P'l perditis, amp;nbsp;tuo mendacio de-jii' Achabum feducant, ac acter-C'/ ??'“PP^icMS,vna tecum cxcrucient. tii| ^ullaigiturpars in hac Chrifti forte ji '''gt;ircliaa,infellcamaritudinisver-

: Simonis vipera fua vcnenofsi Pharmaca fignantis, artibus niteris, ’‘’intcritum tuum ruis, amp;nbsp;cum nul-(i'i '^fnfidei donum habeas, nugas tu-’h V’ ^lïfphcmiam tuam, aliis vendis, n ^^uidem Simon , donum fpintus O' quod non habuit, vende cum SimiWt ;ii* 'nonaudebat, quodvtfacerepof-

104 IA COBI GORSCII poflct, Apoftolis pecunia oblata/O' fcqui voluit,ac cam gratiam ftatem largiendi fpiritus fanâic®t' rccontendit:vtnonnugas, fcdvci' Dei dona vendcret,ncc emptoresf» os falfis imaginibus luderet;/ttui® pudenriffimchomo.ca quaetibin^ gata cfle.fidci dona palàm profitdi’i alijs ca vendis;tidem nouam, rclig*®! nem nouam inftituis.Scis tuuniD’’;* ÿÿiniW ha. giftrum Ariftotelcm dixiflc,CBm_^ ' nihil habeat,nihil dare pofle. Qui“'' gitur tu vendis ca,qux non habes-^’' non folum exteros, fed ipfum ctis® tuum magiftrum ; Chrifti doöri“* aduerfum, rides ; fiilfi eum arguent» quod dicat cum,qui nihil habeat,«' hildarc póffe: tantum enimnond' cis.falfum cft quod ais magifter,ecf' me vides,qui fidem non habeam,3i' os fidem doccrcjcui donum fi dci nc gatum fitjalijs ca dona largiri. Ig*'“' rrmkutM. tuaudacior,amp;impudcntiorSinio'’J

M2go,qui audcas,quod illcaufus”'’ crat; Reiedaenim ille fide, amp;nbsp;do«? Dei,fidem nunquam docuit, apc'*^ Chrifto aduerfatus. Tuquifidéoi^

,, iavmbra tarnen eins I a tit as, amp;nbsp;quam ®PP'Jgf’as,cius prxfidio, ad tuû qux-^ümabuteris. Scd iam huiusTheo

jj, ïnachiam fpeûcmus, qui poftquam framitit. oiultum qucftus eft de lyrannide

J, Chiiftiaria,inconftantiam religionis Chriftianæ reprehenderit, conftanti-am omnium rcligionum in tuendo «logmatcdeTrinitare, accuiàuerit,

jj, 'quot;dOiefFcäurum fc promiferit.ad dcchthc^quii ’fgcndura difeordiarum Religionis fontem accedit, amp;nbsp;fundamentum o-

J mniumfcftarum.in quofuasdoâri-gt;’asædificct,lècuerfurumminatur:i-’acnimait: Ad tantxautcmhuius

jj '■^'cconflâtias fonte Chriftîanorû in ^ftinedoT rinitatis dogmate aperire; ^ac(j;ratione, omnibus demonftra-fumrelinquercm,monftrofiflîmos

,i)i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Big

Trmhitfty nifliHum furorem,Triniutisido’®* ‘^/^quot;’“^^“■fbntemeflccrroris , acturbarum'“ inentùur rcligioHC, inde ortam opinionépW' fTtncke». rahtatisdcorum , inde religion“'’’l difcordiam amp;nbsp;diflenfionem cnafoi Tollendum igiturhocomnedifco'' diarum fundamentumzquo fublat® nonfolum diflenfioncs religionuD* tollercntur, fed nee vllareligion”: nebit. Hoe confilium huius nofttb noui Polyphemi eftihic conatiis,fgt;?^ funtilla ruuncra,ad quæ noscuocib fed iàtisin vcftibulopraefati, co luâati latnus, arcem ipfatnratiO' num eins afccndamus.amp;quisiftc»'' antro fuoPolyphemus fit,infpic”'

• Deuoraturus igitur vcaeiiO' »rigt;r«»tifctf»dam Trinitatcm Polyphemus h» Francken, in primo ingreflü caufa® antri fui explicat. Cur Chriftiana ligio.qux eft ynica,fola omnium ligiooum,quaefunt,fuerunt, qu$^' runt,in tanta adeo inconftantiavd-fetur, vt tot in fedas diffedas, Vt üj' ait.quot enumerari vix queant.diH*’' ftafucrit, earumqucfedarumc^i’' ratio-

APOLOGETICVS. ip7 '^'loncm cfle, vt maxima quæque ca niaximo in crrore vcrfari cerna X'n quo quidcm eins an tri limine, jjnnullas video lucis veritatis maximcquodaitjVnicam cire-»,frii4jeZlt;i^ ^^ligionem Chriftianam, vnica c- A

Chrifti lefu religio eft, vna co-lunibacius.vnafponfaeius, amp;nbsp;virgo *Kquant illi caftam Apoftoli amp;nbsp;pro pwtsclefponderuntjVnum ouilc, v-pusPaftor nofterChriftusIelus, crit illc ynusPaftor, amp;nbsp;vnum oui-^^•Hocfymbola Apoftolica,Apofto jj^^otumquc virorum confcfsio, hoe Concilia Oetumcnica confitentur, 'uuni Deum Paulus efle clamat,vn ü Chriftum, vnamfidem, vnum bap-Wiiia Non eft quod hic tenebrarum ^^tufetur Francken, non ftatim lu-‘’’^ntotum veritatis antrum ingreC ’^sextinxit. Prim urn hoe limenali-^»idadhucretinet lucis, quod in re-totücxtinguitur. N5quodair, ^^ligionem Chriftiana in fumma in-lt;:öftantia vcrfari, amp;nbsp;in fcólas difîeâas '''ûeftam elle,id quam verè diçat,vi-

um qux funt.fuerunt, crunt, rcligi®' num,inconftantiffimam clïc Chri' afferat.quafi vcrö ædihciun' immotofiindanici’ lha„^m,fed topofitum,mobiliuseoquodinc« no mendacii arenave extruarur, cflj qucar. confer fnndamenta religion“ Francken,confer ftrucluram,nonlt;iit ficilè dcprchendes,rcligionis Chrifti verac, vtfundamentum ipfumChtt' ftum lefum, amp;nbsp;petram illam, quam lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Petrus confeflus eft.rcligionis noftf?

chri firmiffimum Sc immoturajtat* /jfx/.a^«lt;riligionem ipfam xternam , amp;con-»mpoiej}. ftantem fempcr manere : oppugna' tur femper, expugnatur nunquaiHi tam vigeCjCum premitur, tumxdifi catur cam euertitur, fempcr vna amp;nbsp;«adem manct, crucifixus magiftef^ füfaruchri ügionis noftrx,omncs ad fc traxi r,vi jf/. dus vicit: dum in triumpho ducitur, triumphat ipfe, omnes poteftatesin femetipfo, mortuusnonmodoipl“ viuit, fedetiâm morti vitamaufitG hoe idem cft, Ecclefia amp;nbsp;vera religie Chrifti,dum premitur,dum vineW dum oppugnatur,vigcr,vincit,amp;^“'

APOLOGETICVS, i«9 vel maxime crigit : hoe modo lu (Iiosfe infequentes vicit, hoc modo Sentes vidas fubegit, eadem nunc, ^üïfcmpcrfucrit eft; falso inconftâ-ham illiobijcis.Nam quod ais in tot («das diflccias cam dilîcûani cfle, quod vix enumerari queant, id nos gt;nbsp;wgamus.vera enim ilia à Chrifto dita, ab Apoftobs profeminata, ^äftyribüs fanguine irrigata,à Con-dlijs Oecumcnicisroborata,infinu ï'Klcfix Catholicæ enutrira, vt cafta v^rgofempertota manct: nam fed« (llæ,quxnumcrarivix pollunt, non rsligionis Chrifti funt filiæ, fed mere trices hxreticorum, quas illi ex adul terino, vcl àfe confedoEuangcIio, vcl Chrifti adukerato,in fcnfufq; re-P'obatoSjdetorto.procrearunt : ho-tutîifiinconftantiam, diuerlîtarem, inftabilitatem reprehendis, redè eft. Quis enim non reprehendat tot Cédas dilTcdas , tot opiniöes abfurdas, tot dogmata diffidentia veftra, cuiä vnius Chrifti,vna dodrina perpétua, ^conftans fit, mérétrices igiturinfi-ttita: funt, fpöfa Chrifti cafta vna eft,

it« lACOni GORSCtI conftansimmotaeft, quxitafif'” conftirit, vt nulla viventorumh^'^’l

amp; perlecutionis imperil, vnquanij fuo ftatudimoueri potucrit. ItaW' macft.vt nullam vimextiinefcat;O-' hiniumarmaconteninat, omniu® ferrum debiliter,ignesextingu3t,ni' ' hilerrorisadmittat,adultcrinasdo! , dlrinasnonpatiatur. NoneftigitD'd ; quod religioni Chriftianx irrconftæ tiam obijeias , feótarüm eft vedra-iiieonflMia funi hxcinconftantia,fectaruinprO' i^retùtrui» prius crror, Religionis Chriftipro priaeft veritas,amp;ftabilercgnum.'a^ vide vtacutus cs, dixifti vnicani mox infers rotin féda'sfcâameUf» vtnumerari vix queant. Si vnicadî) tjuomodo tot eins (pecics , tot fol mxgt;ncg3s vnum Deum tres pofte el-fc,amp;tresvnum did, abfurdum elfs pronuncias, in quod abfurdu'm teil' Japfum nonfentis, cum tot religio-

ÄPOLOGETICVS. in fimdicis, camquc cum gcntilium * 'digionibus comparas,atque omni-5' ''Kiinconftantiffimam cflc profite-Î* Hs,oportuit in illa comparationc fcdixiflc, Omnium inconftantiffi-1' inascffcrcligioncsChriftianas, qua-J' i lum maximam quamque in ma* lt;*1 ximocrrorccctni ais : relata fiqui-i' dem VOX, qüatum multitudinis eft, ) plures rcligioncs iudicat, Sc cas dif-(i ferentes : multum fiquidem non J l fflodo magnitudine , fed amp;nbsp;dodri-»' ï'ætationc différant, neceffe eft : alix )■ cnim alijs raaiorcs, aliae minores, a-i ' lis minus erroris, aliæ plurimum f j continent,vt tu vis, quarum quxquc maxima, in maximo errore videa-i' mt,fedacumen tuum mitto. Con-:) cedo tibi religiones falsö diftas Chri ' ^^i’nas, hoc eft, hærefes infinitas ef-i ft.'conccdOjCxijsquxmaxima fint, '5 maximos amp;nbsp;plurimos errores cotn-' plcfti, Q^antö cnim quxquc carum ' longius ab vnica illa Chrifti, amp;nbsp;vera mligionc diftct,tanto maior eft, tan-maiorcs amp;nbsp;pluces in errores de-labitur.

rus extra limen E'.cleh'xCatholi®i amp;nbsp;pro tbribus cius conftitit, hoC'F fo,quod cgrefliis veritatcm JefcrU’^ extra cnim E.clcfiæ limen, veriH' non eft, nihil refert, proculnc difö’ das,an propè cöfirtas.hoc ipfo inChriftiouili non fis, quod«quot;' Ecclcfiam fis, nihil f ibi profucritp^’ pior il 1 c locus qui è caftris egrediiii'' fiue ille propè confiftens ca opp»r nct.fiuelongiusdifcedat, perfugï’ hoftis clTe iudicatur. Difceffit Cal“‘. «us Sc multö longius ab Elt;.clcfia,cgt; ftra fua pofuit, hoe differt à Luthd’’^ quod alter propior Ecclcfix , alt''' multö remotior fit, alter minus,3‘i • terplusobcrrat, vterque tarnent' rant, vterque perfuga amp;nbsp;hoftisEcd' fiæCatholicaefadus, paucioraaltquot; vel cucrtif,vcl immutauit, alter niW* integrum rcliquit. Luthcrusfol^quot;' tranfubftantiationcm elcmétoru'*' in facramento Euchariftisc negaui' cum prsefentiam amp;nbsp;veritatem cotp'! risChrifti aflercret. CaluinusP' prxtcr figna panis ócvinifuisrcHï’

! (

f»

^ttitatem corporis ôc anguinis Chri ftiluftulit.vtcr que tarnen ab Ecclefia ^tholica, amp;nbsp;Concilio Oecumeni-fO(iamnacus,hxreticus amp;nbsp;holHs pro JiUnciatus.Nonenim Ecclelia, turaàledifceflcris, 6c quam procui““^’’ ablis, fed vtrumne in ouili maneas, an intra confiltas,quir rit. Quan tum, inquis,maxima quæqucinmaximo ctrorcconttantiiTimaecrnatur. Dis qi-’ælnnt illæ maximæ ? non dubito wscfle.qaatum duarum tyrânidem ^^fetrenou potuifle, modo dixifti, iutheranam6cCaluimanamjdccæ LMheriagt;-^ctisenimtaccs. Harum duarum cr.

Gallias,expertum teefTememo reU^icesfri ^^s Equidem egotibi hic fubferibo, '“'■i»*«-®gt;ximo in errore 6c Luthcri, amp;. Cal-'^'''ilcfta ver(atur,equibuscum alias ^ifloresortum habcant, erroriseti-äniplenas effe oportcre,concédas nc wfleeft. Monftroforum enim paren-tutn, monftrolos partuseffeais, 5c Kiali corui, mala ouaefle , vulgare Ptouerbiumeft itatuo iudicio.qui religionum peritus fis, maxi-

lt;nè Lutherani amp;nbsp;Caluiniani crrî^H amp;monftrailla horrenda, qu«p^quot;'| unt, alunt : qui quod tecum hiefcß' tiam, non eft quod mihi irafcantuji tuam fiquidem authoritatem, ■’** præfcrtim defugerc nequeo, fed tius in antrum tuum, arcem volcbam,progrediamur. Mirarißquot;' tosais religionis Chtiftian® tant^ inconftantiam,amp;tot, tamquediw';' äasfedas, næhoc etiam alienum’ vero eft,eft quod omnesmiremufi eft quod dcploremus, omnia omD*' bus turbantur locis, facra propha-nis,imafummis mifccntur.Finisii'i’ tandæ religionis nullus eft, quot £gt;• pita.tot religiones. Eft fand quodßo îblùm multi, fed quod omneswi' rentur, fed mirari inquis definent» DicamabOjCurdefinant ? definent inquis mirari confiderata hominii fnoftram rcligionem tradtantiuffl) qualitatenimirum.vtqualisquifqii^ cft,talisfibi bona dodrina vidcatur, in talem fi liceat facras iitcras fefl'

b funtîrancken, quibus inconftantix I' 'cligionis cauiatn imprudcns qui-U' lt;^cin amp;nbsp;aliô fpedans vèram aperis, Il '«oxfalf3inallaturus,vt lumen auer-ÿ tcntium fc etiam oculos ferit, fie vc

(1' litasipfafugientcs etiam fe, amp;nbsp;inte-nebiasmendacij referentes, infequi-tüCiVlttbeisaHabitur. At veto fal

■fl

(gt;

caufam inconftantiæ rcligionis Chriftianx,amp; tot fedarum diffefta-tumcius, quot non facile enume. ïinpoffintjhominibus mirantibuS fintatn inftabilitatem, diflenfionef-4uc rcligionis Chriftianæ demon-ttrandas tibi tendent!, veritas ipfa itertuum occupât,pedes tuos implicit, confiftere in luce fuahortatur, ^veratn caufam veritatis,amp;incon-Wdx, totquc fedarum in religio

Chrifti in diescxorientiura.ocu-listüisingeritjhominum fcilicetin- . genia,qui rcligionis Chrifti interpre-tands curam rçcipiunt, ingenion4ƒ£«^«r. tum cft ilia diuerfitas , hominum

iitf lACOBI GORSCII confiftcrCjin fingulashorasreligio-’ nisfaciem commutare, iam ad hos, iam ad alios fenfus, verba fcripturï facrx torqucre, nihil firmum , nihil ftabile vnquam habere , nullius fen-tcntianiprobare, nullius authoriU' ti parère Concilia Oecumenica, pi-truiu fenfuni Sc confcnfum riderc, non veritatireli^ionis Scfcripturclo OS fenfus morcfque accommodate, fed Euangelium totamquc facrain fcripturam ad libidinem fuä torque-rc,non ad legum prxceptafuamvi-tarn inftituerc, morefque fuos rcligi-oni veræ conforpaare, fed omniafuä libidine metiri,leges cupiditatito fcruirc cogerc,amp; fuis defiderijs aceo-i»X«”'*»»'»^‘‘modare: perditienim homines, fuis fui a^Mt. yjtjjs^uiscupiditatibus,acefFrenatï libidini omnia fubijciuntjeruircque coguntjdodrinam Chriftilefu,non cius dignitate amp;nbsp;maieftate, fed inamp;-naitatc fua metientcs, Sc fe non rcgu-læ religionis veræ, fed ipfam régula® moribus fuis accommodantes, non fccundum regulam religionist' tia fua cmincntia rcfcccnt, fed reg“-lam

APOLOGETICVS, H7 lam fecundum ea inflcdant, amp;nbsp;mori fuis accommodent, fcilicet Lcf-[ l’luminftitutum fecuti, apud qucm [ Populumnon ftrudura regulae, fed , Utufturxóc lapidibus régula aptarc-tur,amp; proptcrea regulæ illç plumbeç , ' quæ ad lapidis normam trans-formari^dt fubinde mutari facilè pof. j ‘'“•nt. Sic igitur ifti rcligionum varia-ïumfabri, non ad normam rcligio-j ®‘svcræ, ftruduram fuam cxigunt, “^dnormam ipfam ad ftruduram in-■,. 'Icftunt, rcligionemque vitijs fuis amp;nbsp;, nbsp;nbsp;J-^piditatibus accommodant, nc fci-

j Moyfi regulam, non regulam ad ^'aâuram redigunt,fecundum earn ^’'ilientia,amp; fcabra rcfecant.Quod li , i^wiiftireligionumfacercnt.vnarc-l'gionis facies clTct,nihil fubfultaret, \ ! ®'hilfubfideret,par ôcæqualis, vnav-j I ^ueeaftrufturacfletjmateriamvi-j ' dorum , morumque noftrorumrc-j Chrifti accommodarent, non *^gulam Icgis, vitijs corporibufque

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H } nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuis

fuis, ócdodrinam illam ciusininiO; tam infolentiæ patrocinari, amp;libidi* ni fuæ ieruire cogèrent, fccundu® Te^ula E(- liane regulam Chrifti / poftoliædifi carunt,(àxa regulæ eius accominodä bant.vitiarcfecabant, amp;nbsp;omniapli’ na amp;nbsp;xqualiareddebanr, ad hancî inuiîîm Chnrti,Concilia Oecume® ca, ftruduras Eeelefîarum examinâ-bant. Ad hanc.fabros religionumvo cabanr,plumbeam illam fîcxilcm,amp; morbis feruientcni hæreticortimK'

pudiabant, adhancpatresfandi, o । mniaftruxerunt. Hanc àCatholid, Eccleiïa dcpopofceruiît, femper f eius normam,lua fcrJpta, fuasdodr' ( nas, interpretationes, amp;nbsp;fententias conformabant. Quidquid ab haedi feederet, vt vitiofum, vt Jubricun^ amp;nbsp;pcriculi plenum reijcicbant, «lt;1 hancrcgulatij Paulus Galatis, à no uisfabnsEuangelium fabricatuinr^ uocauit, amp;nbsp;vtfal/iim damnauif; hanceandcm mores, amp;nbsp;contenfiO’ f«rrff«/4wncs Corinthiorum vocauit, ado!' Mfr/.’/zArfCfferiaeoj-nndem damnauif. Qna® quot;quot;'■‘'^quot;‘''''quot;regnlam , quoniam durjor amp;

Lesbiam, quam moribus veftris ’ptatis,amp; ad omnem cupiditatem in fltftitiSjita liquidem quifque difcipli •lasamp; accipit,amp; interpretatur, vt ip-ffcft,quod tuaptèequidemÀrifto-*lis teftimonio confirmas , qui fi-nem malorum amp;nbsp;bonorum quem-^uefibi pro fuis moribus fingere aie-bat, vtin auaris, iracundis, ebriofis, ’'Uuis verbis vtar,vidcrc eft, qui ta-indicant bonum efle fincm,qua-Iwfuntipfi, quodequidem amp;nbsp;Arifto teles acute vidit,amp; tucommodehu-iclotoaptafti, quodquetotum, vel Germanorum excmplo illuftriusvi cermdnitur ^eri voluifti, qui quod effent bramantes, foläfidcm,quxliberta. f'ßipanat.amplexi funt.-operum bo Jtorumiugum.vt graueamp;feruum ab ^ec£rüt,quos eadern rationc diceres, ieiunia damnaflc.quod efurirenon didicerint, quod inediara perferre quot;equeant, amp;nbsp;quod plus caetcris na-tionibusgenioindulgeant. Grauis

cnim ^eruituscftincdia, amp;firis,(iU3 ntCpMoriiiH Hifpani.quod ventri non feruiant.Ö rationem egvegii nnliies lunt. Non ferroloU vini.un:,vcrumcnimncröomniaio! lerâdo, inediam ôc fitim perferendft vbiq; dehoftc triumphant. Grauen’ ilia gensgencrofa fcruirutem clïc.vc tri fcruirc, amp;nbsp;ebrium effe inlaniaW iudicat.Cum igitur amp;frngifit,amp;lo-bria, proptcrcà ad pietatem amp;nbsp;religi' onemcolcndam prominens eft,nec vnquam àreligioneChriftivcraamp; SoirietMpie Catholica fe auocaripatitur.SobtiC' tas enim veræ pictatis cultos eft, qn vel ipfe Princeps Apoftolornm teftJ tur,qui nos, vtfobrijamp;vigilantcsfi’ mus hortatur. ItaquequodtuHifp^ i.Petf If. nis feruitutem infermonetuo,cuni fMMffcroiOT paiiiQ habitOjObijeis, multum falle-prUXLX'i ris;vel fola gens ilia libera eft,Catho-jpMas. licaeque religionis.vnde amp;nbsp;cognonic turn forti ta eft,propugnatrix; fed iquot; jegibus fubiedu efle,pra:ceptaCliti-

ligionis Caiholicæ,ôc Chrifti Icfii icr üumeflc. Scd progrcdiamur,ac lutc Vcritatisrelifta, quam proferrcnon potes,in antrum tuum, iumina no-flrainfcramus,-Scopes tuasiÜas,amp; in genij,amp;pictatis videamus. Qualcs ïutcm hi fuerunt,inquis, à quibus a-uidiflimèrcccptum, comprobarum ^profeniinatum ett Trinitatisdog-ma.nemo ignorât, niltqui ipfequo-Quehuius eft erroristcncbris circii-^fus.QuifuntquæGs ilh, qui Trini-^ätisdogma proieminarunt, quxil-^ . . . U«. I *^1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo»

^ætcnebræ,quibusnosTr!nitariscio^3^^^^v^^ ôhnæ aflertores circumfundintur WtKti-^'l’iidcm Trinitatis dogma non ali turfranikei» 'indèhaufimus,quam è iacrisbtcris, ''ödetureligionem tuam fide perce-P'he tcncre iadas, hoe nos Prophc [ædocuerunt, vnum Dcum Abra ^3incoluit,tres tarnen hofpitio recc Pjf-ChriftumquefiliumDei, quem ''i'^eredefiderabat in ea forma qua in

in mundü pofterius venerit.vi ^‘tätgauifuseft. Adumbrata quidc dodrina venerandx ôc tremen-

«3 lACOBI GORSCII lanólis demonftrata, Dei patris I’®' men omnium aurescircumfonabi^' j Fatcbantur fcmper ludxi, feDc'i'!’ patrcm in coclis habere,ad qucni*^*’' fugercnt.multa de filio Prophcrsl*^ cuti:Filiusmcusestu,inquit DEV^ * /ßäi». 109. pater per os Prophets Dauid, nbsp;nbsp;nbsp;’

hodie genui tc. No refero infinitatc- t ftimonia.quæ tu rides, qusarrogf^' : ' terreijeis,deadPhilofophorumlapH i ftimaniajt- entiaminfipientem.quotumtafflC“ 1 omnino familiärem efle

* fpicor:Noneftenim vnoin loco,di' j utiùs confiftere refugis , oraniaqu^ i ex régula illorum ad fenfum tuungt; i euerfum rcuocas, Trinitatcm moß‘ , ftrum horrendum vocas, atqued 1 principia , qus huiusdifputationis propria funt tollis, noua fundamenta, nouos intclledus religionis po-nis. Qiiod quale fit, poftcriusdica®-Nunc hoc dico,amp;profiteer,nos dog 1 ma Trinitatis.non ab ijs qui idoloh- ( tris dediti crant, plurefque deosco-TrwiMzwJo- lebant.accephfc, fed cx ipfa facrafc« ptura,amp; oraculis Prophetarum qm infpi-

APOLOGETICVS. «J , quot;ifpirati fpiritu fanâo,locuti funt, , P'ifflumxieindc ab ip(o magiftro no j ''fo.redemptore noftro Chrifto Ic-, kvero amp;nbsp;vnico filio Dei acccpiffe. ,, Chriftuscnimea omnia,quçProphe 5 'ærcûiuslocutifunt, aperte nobis I 'xpoluit, Si omnia arcana fcriptura- ' J, iümnobisaperuit,acnos inipfalu-,, tccollocauit, hie Deû vnum in ftib-j, ftîtiacffcdocet.q fubftantiaeiusjtrcs k' P«tfonasamp; fubfiftentias complcda-j, quot;it.Patris.Filij, amp;nbsp;Spiritus fanâi, amp;nbsp;j, pfoptereà baptizan nos iubet, in ( nomine Patris, Filii, amp;nbsp;Spiritus fan-j Loquitur de Patre ad quern va-‘ nit,promittit fpiritum fandum fc JI witfuvumà Patre; Vtquemadmodûio«» J iiitàpatre miflus, Ecelefiam eondi-, *iiif«,itaeo ad pattern rcuerfo,fpiri-tusfan^QS eius cuftos effet, amp;nbsp;ita tres effe,qui falutcm noftram opc-. tantur,Pattern ,Filium, amp;Spiritum ' i^tnftum.quitresvnus,amp; idem DE-, VSeft:Trinitatisigitur ratio , non J ' indehiuftacfl:,vnde tuvis,fedcxora J 'tulis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trinitatis

»4 lACOBI GORSCII arcana renclanda foli aflcruabattquot;^

Igitur tn,qui non vcreriSjdumïquot;^'’ *i plnrimis diuinis fuffragiis diuiquot;’' it rnrn icripturaruiiiTrinitarcrapcf’ P narum coinprobari, cgrcgième*’** ris,cü xhocdogma ab ijs, qui louciftj ft lunonem,amp; aüos vanos, tibiqucpj lt;1: fimilcs Deos coluerint. Neraohlt;’j t; præterte vnquam Chriftianono®'’ lt;1; Kiobiecit. Ncmoadiftaminep^'J' Is caufam conf'ugit, Vndeerant quïlj Apofi:oli,qui perfonarum diuins® t triplicem rationcm fcriptis lüiscH* t; tcftatifuntïNoncoluit Pauluslou?/ h nonNeptunum,nonlunoneSjDi^' nas,pro vnoDeo temperitatertauPi ? vt fratres etiam fuos, ad fuppliciac'’ t nomine,quodChriftumDeumdf' p confiterentur,raperet:atquihuias''' nius Dei affcrtoris,quis cit.quiitst^' 3 nebrisignorantix circumfufusinu«', t niatur,prxter tc vnum, quinonvid^j p at, cum trespcrfonasdiuinitatist'^’ P riffimcdemonftrare, vtfi opus fbe-j 3 rit, in tuis nugatorijs argumentisrCquot; ( fellendisdocebimus. Nunc vnovet' ( botibi Trinitatis dogmaadidololî- ' traf

APOLOGETICVS. ny (, ^ïsrcleganti refpondco ,te mcntiri, gt;®pudeus clt haec tua oratio , quæ amp;

‘nnumetos fandos , amp;nbsp;Trinitatcm_ P'tfonarum diuinarum,quafï maio-JfsDeosabidololatris indudam ef-fcaffcrat, impudcntcr oraculadiui-

ii ''i,quibus dogmavcne^andxTrini-$3tiscomprobatur,rcpudias,àcfull-religionis Chrifti tollis. ^^quctibinunc refpondebo de in-'^ocandis fandis, nihil de ienfu mul-^'Piid,àpatribus inftituto, interpre-

p J^’Qdarumfa.crarumlitterarum- Ni-.1) ^‘idepurgatorio dicani, relinquain i nbsp;nbsp;nbsp;estera, qux tu vt canis fugicns

*^05 teprclvndis; fua volumina hxe ƒ! î''ftulant,amp;àmultis, amp;grauiffimis

:«'i ’’'J’ïialjChriftus verbafua accipi do- ynofenju-ver C'1 ^*^ifparabolas fuasinterpretatus, o-1^1 P’^sfpinascfleiudicat.templum cor

a-c-i‘

«■

P^sfuum vocal, non folamhiftori-’’quot;in verbis facræ feripturæ fpeda-^'is.altioraperfcrutamur, vt Chri-^'^spræfcpitjdum ludxos moncrer, '^'^tópturasqux de le Icquerentur,

perfcrutarenfurdiligcntiùs, litcra, vt cortice, nucleum num fenfum perquirent, interpre' tusPaulus, amp;nbsp;montem Syon,^' gar,amp;l!maelem, ôc quid ilia Hiftoriam intus complcólcrentU' monuitGalathas. Quare tuvtc«', ra tua impudentia inuafifti, itaamp;'^ i fus plurcs,quibus Ecclefia Catho' ca lacris literis cxplicandis vtatut/ uertercconaris,ipfefenfu redo de* tutus. Cum enim probate conlW'' cris,Trinitatem diuinarum petfood rumconfidamcflcabijs.quiidol'’’ latrix addidieffent, multoIqueP.^, j, oscolcre confueffent, quales potü*' mum Romanos vis cfle, quota*' vrbsomnium falforum deorum,* j

dcsfucnt.illo argumcntovteris:^!''’ ( li quifque ingcnio fit, quibufquc ƒ 1] rib.moratus, talereligionemeün''' f( gcre, quod Ariftotelis tcftimoni*’quot; dclummobono difcrtè j iHcenim ait,qualis quifquefit,t^‘ p cumfummumbonumftatuereamp;‘’': j dicarc: indc verà infers, RomanoS; quod vel natura, vel moribus, vel'^quot; foctf’!

îactudinc ad plures Deoscolcndosi«#^» ’ Ptopenfiores effent,rcccpta fidcChri^^““’” ' fiiJna,cxvno Deo,tres feciffe^addito“^

PJtri.filiOjamp;fpiritu fando.Cöfirmas 'ialijscxemplis, vt fcholafticorum, ^iiiquod ingenio abundarcnt, difler tationibus infinitis fc dcderunt,ac o-■tiniaincontrouerfiam vocarunt, cp 'ius generis Audio dclcdarentur, amp;nbsp;^^nquannin fummo bono acquiefce

J f'nt.addis amp;nbsp;Germanos proptcrcà ^i’^Pudiafle bona opera, quod nimi-’ 1 ’^‘’ilibertatis ftudiofi effent, totam-' rcligionem fuam , in fola fide, 'lUx libcrtatis eft noftræ fons ample-f ^o’dTcmulta amp;alia nugaris.fenfum ^Micenr interpretandæ fcripturscri-.. nbsp;nbsp;nbsp;ii hanc technam à Doftoribus

i’ , cuius vclintreligionisdc /l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;animis hominum

J,’“ilicndæ. Etproptcrcàais, fi vno Il doftrina ilia commcndari ne-j, ^^^ït.aliofcnfu cam commcndari, |( ^'lûafinouo colore faeiem cius dc-H ’’'''gi.ac ita homines decipi.vt idola, ' ! ds fabricata colant, quam reli-,1, •^'quot;leiunchomincscontcmnät, ais

t.ccriHt.i. nosadilJaPauIi verba confugerc,^’ nimatis homo non percipit.quçtoi fpiritnsDeiJlultitia eft illi, nccpo-teftinrelligerc,qina fpiritualitcrdiii* i dicaiKur, q næ qui Jem verba trabi' lem clauum,quo religio fàbricawæ । nimis hominum affigatur, vocJS» j quo clauo humanx rationis naturk ' I

le lumen. diuinis in rebus effulgenSi planeextinguiais. b hominem p^’ uerfumamp;fcelcratum, non fatisilj' eft,quicquidin buceam vcncrit.cHj' tirc,amp;in rebus fcrijsnugari, nilîf^'' ,f. am palam fcripturx, amp;nbsp;verbis

ft o 11 i n fu 11 e t, i m m Ö d a m n e t, amp;nbsp;1’^“' JitlM. Jum vas eledumChrifti/cekrisac^u fet,quodillefuisillis verbis,amp;lt;ii(^‘' plina ftia, lumen natiuum ration'” noftrae, quod in rebus diuinisluceJ'' hocverócft,finequo, vt lurcresd*' uinæcapi, ôe intelligi nequeant, tinguat.credercqueillis, quxeapt^^ homonequcat.cogat.in quokd^ funtkenfee tus homo bis peecat, amp;nbsp;qnod Pn** I cdWOT, verba lugiller, amp;nbsp;quod lumini ratin'^ nis naturali, myfteria amp;nbsp;arcanarcfquot; diuinarum fubijciatJ'cnfug, fuo®^

’'ï.vtbclluametiaiur cumnonfcn-i( ‘quot;ncquerationc arcana ca apprchen y ^3ntur,fedfidc,qnamChriftus, vt ^^rtiffimum modum cognofccndo-^''minyftctiorum DEI dcmonftra-quot;■t.acfcnfuiamp;rationi noftrx, vtlu-'’quot;^dariffimum adhibcri 1 ùafit qua ''^ternatnquinon profcrct, in arca-''^illaingrcdi ,tencbris ignoiatiç op non potcft ; Philolophoruin '^nieneft,fcnfusamp; ratio, nobis qui ^''nftifutnus, tenebræjlux vcra,qux (''j J'I'itninathomines,eftChnftuslhc-iS'l ^incniusobfequiumcaptiUandus • 0' ^ft'ntcllcdus, nemo ad hoc lumen ^'nclucernafideivenirepotcft, fidei ‘'’niinccxtindo, nox atra incubât jS ‘'nfibusdc ration! noftrx. Vereigi-

''^'înimalis homo eft,qui fenfum le-ji' ^’^'bir.vt animalia bru ta, quae ad fo-'^^ntjinquo gcncrc hominum no (gt; ^^rhicdoftorFranckê, vel princeps 11' nihil hic rcuelationi fpiritusfan-

^'tribuit ftultitia funr illi rcconditi iigt; ‘^hpturacfenfus, quosChnftus ipfc I'S! ^'^iïos in l'cripturis, quas lcgerenr,’

IJ» lACOBI GOR.SCII perfcrutari fcdulo iubct.Non pls'll’ ifti bruto Pauli didum de anii«quot;' hominc, non probat reuclationci” fpiritus, fenfui res diuiRasfubijcit-Quant luam ftultitiam Chriftip^r^' bolis ornât,quem aitianuam ad lolatriam Pauli, de homineaninul'' verbis ad idololarriain apertaoijClâ^j fifle prorfus,arcana ilia (ua, qu« bis è iînu patris attuliflet,fcnfuiful’i^| cifle, cùm parabolis rebulquenatui^J , libusiudicari vellet de rébus fpirii“'. alibus,quodcius mcndacium.quâquot;'] rr»inktn. impudens fuerit, quis ita brutuscÔ-qui non vidcat:non fubijcitChriû“® arcana facra,quçincfFabilia funt.br“ to fenfui,fed hominem cumfuaraii'i inTftrtle onchumi iaeentem, per ea qus U-wMwr amfenfuscernit.erigit.amp;èrcbusnô'i tis ad rcs reconditas, amp;nbsp;à fenfu remo tasducit, vtex fimilitudinccorum» quaEvideantur,inuifîbilia ilia, quï nobjsnunciantur, vera eflccrcdan' tur,èrebusfenfatis ad ca quxcxtC' dant fcnfùs amp;nbsp;rationem, peraenitnf» ex rebus crearis, rcrum conditorci» Deum philolbphoscognouiflePa“'

,lt;! tf

(gt;' ü'

11’:

O' lï til

liistcftatur.àquaquidem tuidcrant, proptereà qüod Icnfibus ^intcllcduifuoeü fubijccrc volue-MHoc.n. Paulus fignihcat,cü ditif, fognouerunt Dcü, led non glorifica lût vtDciï,cuius maieftatem cu vene larifiippliccs.actremcbüdijgratiafq; agerc.quod in agnitionë cius dedufti cur philof«. admifli client, debcrentjtemerèamp;p^'M«'^quot;** anogantercaad fuas rationes voca-^^quot;‘““*‘ ’iWLfenfibus fuis amp;nbsp;ration! fuç,vt iu ^icibuseamexanlinandafubiecerut, dolentes ampliùs ctiam quiddâ inuc ojfc, non contenti quos inuenerant ^ognitionis diuinæ terminis, qüod düm conantur,omnia ratiocinatio-iiibus fuis fubuerterunt, gloriam im ^^wuptibilis Dei, in fimilitudinenï ^'^aginis corruptibilis hominis , amp;nbsp;quadrupedum, amp;nbsp;ferpë mutaüerut, amp;nbsp;ipfi in cOgitatio-®ibus ôc ratiocinationib.fms euanuc

lt;gt; I «îiticcps, ad lucê veritatis emergerc i’ ^quot;îant.-qucmadmodû cnim inquic , ’’’iurcum loannes Chryfoft. Si quis

ijî lACOBI GORSCII in obfcura node, aut ignotam vil® ingredi, aut marenauigaretcniai't’ rit,non folum ad cum quem fibi pofuit locum, amp;nbsp;finem nö perucni' fedconfeftim errando périt ; fit# qui viam adcoelostcndentemado' fijlumine huicitincri neceflariopr»’, fus abicdOjloco iilius cogita tionu® fuarum tenebris vtuntur, feipfosi® uertunt,amp; in corporibus incorpot« um, amp;nbsp;in figuris infigurabilem um quærunt, grauiffimiim patiui' turveritatis amp;nbsp;vitæ naufragium,^ cum volunt nimium effe lapicnieSH ftultiffimifiunt, amp;omni redaratioi nc,quç Maieftatem diuinam cum t®i more vencrari fuadct,exuunrur,amp;®' fenfum reprobum dantur, ingrcifi^ rant ifti viam in coelos tendentera/*' ^»^•‘itff’frcbascrcätis, inquibus cognofcv''j KwÄtcX^^^’^multum elaborarunt, Dmmq®) om nia à fe fada, miro ordine amp;nbsp;pr® uidetia fumma gubernaret, amp;nbsp;vnum ; cfleàquo omnia dependcant, co'’', fcflî.Iucc illadiuinitatis vitro ingerentc.fuofqucfenfusilluftrantC óeveritatem monftranteJn qua eu® acqui'

)lt;■ d's

ü'

fl iii j' 5» 1' iJ (.

scquielccredebcrcnt, altiùsfuosil loslcnlusamp; vim intclligcndi infcrrc tonati font,amp; reicólolumine fidci, f’tionum fuarum tenebras ingrcffi, 'ucxciderunt, veriratis naufragium,j,„^„„^^ ^ccerunt, amp;nbsp;prqfapicntibus ftultifa •^ifunt.amp;vtDtumcognitum, non fohonorc,quiillidebctur, honora flint,ita ctiam fcipibs horrendis fte-lfribus.dcturparunt, acvarijsóc mu. ’nistoiitumehis corpora fua afFecc-fiint.erroris fyi amp;nbsp;vcritatis contem-P'æprçmiarefercntcs, amp;nbsp;tuqiiidcm fn^ciilimc homo, horum fapictiam '’ndas.ad horum fubfcllia Chriftum [fihis.lumcnhdei extinguis , tcnc “fistitionum.amp;fcnlus tui, amp;rcrü ^inporcarum rationes ad diuinx ma lîftltis incomprehenfam naturam 'Wers, idque authoritate Chrifti, ^'^fnicucrtcrcinftituifti,legitime tc 'f'fCsoftcndc re conaris: ais enim c-Jniexparabolis, rcbufque naturali-'isiudicaridc rebus fpiritalibus vo “’lie,quod tuum mendacium clarit ''“è Paulus ipfe refutat,amp; qux mala quot;'nriftc tuus fccura trahat,luculcn

Ii4 iaCOBI gorscii tcrdocct. Inuifibiliaquidcmpctrcs i.yifibiles confpiciuntur, amp;nbsp;cfl'e cog-nofcuntur. Vcrumcniinuerö, vtaJ rationes corporearü rerum illa into' porca, amp;incomprehcnià rcdigantuj j óefetundum en iudicentur, non oq confcquens efle ea, rcs çorporceiofi'l cant,non qualia ünt cxplicant, Jumineadcognofcendani turam eorum,opusc(l,ßdcfciIM‘l fola arcana illa inuiiïbdia cótaet^’l non funt inquis miA^iaicligióisi’^ /Iras,contra rationcm; quomodo^'^ ijim (ais ) in ea afliirgi poßcc rio rationis.non cquidcm iunccót^^J rationem,rcd funt fupraomnen’'*^ fenfum amp;nbsp;rationem,pax Dei,qüÇ(‘'‘'

4’ quit Paalüs)exuperat omnë cuftodiat corda Sc intelligenties ûrasin Chrifio lefa.-Pax Dei,ior^ PauJus.omnem fenfum cxapereieê' turpax illa,qua Chriftasnobisàr^'’ patreattalit, fenfu apprebédineç“^' qna,nccratione comprehëdip^’^^ ’ quodcumita ût,qaomodoadreti^ pc reuocari,Scfenra iadicari pot^^''‘j qux Cola fidcapprehendaturj rati‘”^

APOLOGETÎCVS. tjï ''Scnetationcm Nicodemus fubijcc 'volcbatjVt iam diximus.fenfum fc Watut; propter quod ftatim au-’'t-Tu es magiiter in IfraelA hxc ig- **'** JotasïCur ignorabat? quia luminc fi '*'i dcftituebatur.ad quod lumen,cüi f^tionis amp;nbsp;fenfus tenebris relidis tra “ffct.quxilla, amp;nbsp;qualis generatio cf-‘^f)intellcxit.-non potult Paulus,qu2 usipfc vas eledum lùo porran noniini effe voluit, altitudineni ^'üitiarum d^i^picntix eius compte Eendere non potuit.vocationis gen ^‘üm.Streprobatilfracl,rationes ôc Wufasexplicarejingreifusquidemin wni cxplicationem,fed ftatim agno-humani ingenij infirmitatem, ^terutn diuinarum profunditatem; ''quot;de prxcifa differendi ilia rationc «xclatiiat: O altitudo diuitiarum fa tmIm trt»-pientiæamp; feientiae Dci,quamincom ptehcnfibiliafunt iudicia eius, quis quot;’’’f”*quot;quot; cognouit fenfum Domini, aut quis confiliarius eius fuit, incomprehen-lîfapicntia, amp;nbsp;confîlia inenarrabi-liaignofcit Paulus , quæ tu fenfui tquot;oamp;ratioaifubieda efle vis.

Et illequidem in tcrtium coeluniii’ ptuscrat,cum Chrifto locutus,tun' cœno vitiorum tuorum volutarisSi illinspuriffimusillcanimus, diuin* confilia c apere non potuit, qui C3i tua mens improba capier? Cum neqj rcligioniseius,quam Chnltustradi-ditjCapax fit, vrtu iplein tuaprafoi One, dum Chriftianorumlt;rudctit'; tem accu fas, fà tens. Negas cnim tibi munns illud fids i datum eile, amp;ind£ eos crudcliter agcre aii|^i-s,quodaic cxpofcant,quod ruimpctrareEcqui ueris.-adfenfutp Capharnairæ, öc ad rationem luam CHi ifti verba voca-rM».(j. b5t,cum fuam carnem amp;nbsp;fanguineni eis fe daturum diccret, fcandalizati difccdunt.amp;doólrinam vtnonferfn dam amp;nbsp;duram répudiant., quorum tu nunccorcuIum eile videris, quiI' crofanfti Sacraraenti omnes rationes tuerrisac ira rides,vt Lucianiim pudentiam,amp;Porphyrij impietatem lupircs. Non eftequidemreligionis nollræ, natura ration! contraria, lcd non inde fcquitur, rationem noftta iiidiccm religionis nôftræ efleopot « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tetc

j’ lumen,diuino lumini collatuin nil j tft.tencbrx fit,euancfcit,amp; vtcæra i-fniadmora liquefeit amp;nbsp;difflnir.-Scru

J amp;iaiomprehcniam fapientiam cius votas non cuanef-et.ei coll3ta,quo inodoàlumineillo, in quod nec an '•

‘j Çdiquidein ctfi dcfiderant.prolpicc teauijejnt^rionopprimetur’vna icin ’’quot;îtationis manente, rrrorcs mon-ftfofos deprehendi pofle ais, quem i-giturctrorem tux iftiusrationis (ein. tilladcprthendit, dicquxlb; totani ‘«quit intenebras amp;nbsp;ftulnriam ver-

«3» lACOBI GORSCII go error illecft,quem fcintillatuxH nonisdeprchendit, magna vis tux'' ' .üiuslcintillæcft, magna incendijiquot; i chn .mêJU rcligioneexcitât,infinitalqj mendaciorum vomit,error

la Pauli fententia , animalis homûi i quæfuntfpiritusDeijCaperenonpi’' I teft.Hic eft iUe clauus trabalis, quil“ ’ mé rationis tuae extinxit, ac tenebn® 1 tuos fenfusinuoluit, quern clauu^* ' Pauliftultitiam vocat, homoiinpi*' ' dens iftc, cui fola ratiocinatio lopl” ftica prudentiaeft. Ncc fatis huici®' fanoin Pauli verba infanire.amp;adfc'’ | fum infenfatum, rationcmq; aboi”' । ni rationereda alienam, fcripturai” J diuinitus infpiratam, Sc. fidci ratio . nes reuocare, nifi ctiam di fei plinao’ Ecclcftafticam, qux fupplicijs mal’’' rum,amp; praemijs bonorum contint’

X tur,amp;vegcteturimprobet.quafih”,^ autTyrannoru ,autcallidorû ho!”’ num inftitutumfit.vtamp;malifupP’^ eijs cohcrccantur,amp; boniprimiiy honoribus exornentur ; contemp’^' tur rogo tua ifta mens acuta,fcrip’”'! rasfacraSjVocaintuumiudiciûMol'

■ü

D-

f'appofuit.quæ amp;nbsp;fupplicioà pracec-P'ofaodifcedcntc tcrreret, amp;lpmia ®bedienti, amp;nbsp;leruanti mandatum o-iicntarct,lupplilt; iü mortis prçuaricâ '‘niinatur, vitamæternam.amp;beatâ, ^paradifi yoluptates.madata fua fer promittit. Vt primü igitur fua Pficcpta amp;nbsp;legcm datam violauit,vt P'iwüm ad vetitum fruftû manusin '5ndit, mortis rcusdamnatur.paradi ddut-^®^«ruditur,in fudorcvultuslui, i^Jîorcvcfci pane iubctur,amp; alijs fup Pi'ci'is 5c ærumnis obnoxius rcddi '^.'■Vidésnc vir acute, Dcum fuppli-præmijs rcligioncm fuam.prç-

'•fP'afua,amp;difciplinamEcclefixmu ^quot;^'ffCjScnonTyrannos.ncccallidos ^'^tt'ines J fed ipfum bcnigniffimum ^'âpicntiffimumDeum eamratio-

140 lACOBI GORSCII Pninecs legis diuinæ :çelaror,pcrpc tuuni facerdotium à D E O meretiiri ■ ligna fabbatho Icgenrcs lapidantut, Aegypno pâtre natus, in rcligioneU illam xMoytî inquirens, occidi à DfO iubctur. Maria IbrorMoyfîlcpradî; tnrpar iir,f xtra caftra eijcitur ; vitulu Exod it- adorantcs,à Moyfecçdi iubentur.tn bus Leui.qux vituli adorationeni,amp; improbauic,3t vltaeftàDco.infuam lortcm allcgitur, rcJigionicuftosamp; minirtra natur , omnium fruâuuD’: Kunt iS. dctimaSjàtoto K'rael capit, contro-, ucrfiasardiias arbitratu (uo dccidir, de lepra iudicat.alios extra caftracii' cit.alios reeipit. Non refero fuppl*' cia,qux?*ioylt;cslce!çratis,lfgifq; vio laroribus, vanas rcligioncsdocenti jium.tt. bus, plcbem ad impietarem inciran tibus l'ia icgcirrogat, Nouifti vira-.V«;». K. cutè Dathan amp;nbsp;Abyron, non ignO'i ras filios Aaron, prophanum igncin; fa risinferentes, præi'cnti fupplicio afFcclos,amp; eaipfaHamnia,quâaccc ' I. ff’ 16. debant.eôlumptos. Stat ante tcSauli I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impius.amp;rnflndatiDcinegligenSjO

APOLOGETICVS. 141 f^airuinas; inen tret fi voles, inoeu-(1 'ostuosDauiddilcüus Deo, Regno , ' hpetuodonatuSjhonoribufqucin ( I ftnitisexornatus, quod Icgiscuuins 5 ^tcligionis verx amantiflimus, ö:

uoca,Dcum cogita amp;nbsp;deßnes,amp; prç-wiamEcclefiaChrifti, bonis amp;nbsp;mo-dtftispropofita amp;nbsp;fupplicia malis ir-’ogitajeprchcndcre; non ternerede ^^pplicijs turbantes rcbgioncm Ec-dcûacohercct.ôe antiüitcseuftodcf-

SW amp;nbsp;pcopagatotv s eius honorât, Chtiftus ipfx icruatx religipnis ’’^îgnaprçmia propofuit.magnis ho WribusRcgnicœlcftis, adfidem fu i, ^''^.tcligionifque fu® cultum excb ) ^''i^tauia fupplicia,amp; ignesfatbanx ’Wositnpijs minatur, feeundum ,,1 opera le prxmia in die illa, ji'i Suiniundum iudicaturuseft, reddi-jl '^unidenunciat; Apoftolis, quod '5' ’“'5omnibusrcliftisfcfecutifint,cc '9-iH quot;’P'umprxnaium.amp;vitamctcrnam

14» lACOBI GORSCII cum feriptura diuinitùs infpirata,quot;'' hilcumijsquæ àfpiritufandoreut-lantur, quæ ftultitia tibi ipfiffimavi-demur, quæ animalem hominé.qiquot; ratiôe in arcanis diuinis vtitur vota'' Conferamus nos ad illos tuos fapitquot;

tesPcripateticos, ingrediamurinco' rü policias, videamufq; an etiamiH' fuas illas quas côdütciuitatcs.lcgib'

muniant.quid ab ente fuo illo', extra ccclum manente, amp;nbsp;omnia difpélan tc,dcrationcrerum publicarum toöi fcruanda accepcrint.quibus rationi-j bus difciplinamciuilem communiai KertmpuM. rint.Equidcm Francken, non aliac^j tnatrespra^ ratio eorum,ciuium in officio retint conferuandarufflii üKtntiattti. quàm fupplicia improbis, præmia^ honores bonis ciuibuspropofita.Tn dixit quids fore Refpub.beatas, cun' mali poenas datent, boni prxmijshn norentur, malis amp;nbsp;ignauis puniédiii virtutc honorâda Romana Rcfp.ctt relis»^Mnuit,tu maximeEcclefia viget,tûteli* ^«ßtTet, gjQ floret,eu pietas amp;nbsp;virtusineahU' noratur,tum turbatur,cu vitiofiho ncs,cû libidinofi, cum auaritia,cun' tcfflt'i

*tnicritasincafciadant,amp; boni prx i (quot;‘isSi honoreexcitädi, amp;veftraifta I ‘Kproba mcns,audacia, impudëtia, ^uarcligioncm optimé fundatam, à Misviris,turbatislupplici)scohcr ffnda,amp; quafi luxurians, ratio veftra ^âlccdilciplinæ concidcnda, amp;nbsp;quafl infolens cquus.carccribns includcn-^’,Sffidci legibus fubi jcienda.Scd ad ’quot;ailla diuina, Sc nunqfallcntia Cri-’quot;ij veniamusina quod Dodores Ec alios maiorö deorum claflï in-f^udis,alios minorû gentium votas» FfitcrcOjOon fold dodus lt;5c fatuerus ’^ligionis noftrac cenfor efle voluifti, '^’töcnimuerö ctiâ facctus; ic quids i( '.'fattibi ctiâ interdû iocari,vt Ixuc-’quot;Qiendacijsinterdumrclidis, iocis I _ f'ômatcanimumtuûpafcasamp;fo (H /VfGumqjtâmultamentiëdorc-loi ^‘■’l.larcjamp;adblafphcmias inChriftu J ^'piritum fandû vomendas : robu-[{' ‘ 'ptêrcddcrc. Sint fane maioru gen-j. 'quot;dodores,Auguftin. Hieronymus ^'quot;brofiusiSint minoru, OrigencSj ?ftant.amp; cuius tu acumini par

144 ï ACOBI GOR.SCII vidcnda,ôc in quas latcbrasnostti-haut diligeniiùs nobis eft prouid tt* du ni. Atquehuicquidcniinquisttb ccrtifîîmam faccrc hdcm, triapoflû' Critina.nunquam fallcntia figna.t’ rrra.ft quidcm Cyclopuni eduâa taminis niœnia conpicio, atqueaJucrfûlût jrx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;portas.foliJo aJamante muni-

firma funt tua ifta, f b tupefifli üraniœnia triplicicircumdatamu ro.Nuila vis virorum, nec ipfiiod' colxexl'.inderefcrro ea valentjma’i mcquod ca rapidus flammis ambia^ torre.itibus furotis rui aninis TarU’ reus Phk-gethoii, torqucatquc nici* daciorum tuorum lonantia laxa.TJ jfiphoncquc (èdrns pala fuccincfta^. ruditionis rux, ôt fenfus intelled“'' qaetui; ad cuius examen religioni*'! rationesreuocas omncs vcrtibuliii’''l

infomnis lcruet, iio(fte’quediclqgt;J^' muniuifti igitur Cedes doârinæiu^' folida amp;nbsp;A ■fainantina pofuiftifun'^^ menta, (ufFulfifti inipiasóc horréW in Chriftum ôc (piritum fanftum ’C qucadeöin totam trenicndaiiiT'' nitatcblafphcmias, flat proforib«’;

)lt; li' li till

'(■

gt;1

ui ;i^

^icistux ferrca turns, Sophiftarum Ptifidijs plena, cui religionem Chri-iiiintlufifti,vt veritatem amp;nbsp;iuftitiatn •ntencbris médaciorum tuorum dc-'ineasxxaudimus cius gemitus, ftri-ifotcmque ferri.tradsquccathcnac, liïbesaulaminquatc iacles,in qua virtutem Chrifti Icfu,amp; poteftatem, iti qua venturus cft mundum iudica-^wus.non metuas ; Vndcomnisge-ntrisconuitiaiacias. Nemoadtevi ’uiafFeüarepoterit, nulli fascafto ^ftlcratum infifterc limen tuum, in ^notucaftigas rcligióem, audis fubi gilque fanâos Patres, dolos fateri, Çbnftum amp;nbsp;fpiritum fandum, vt in-iuftospolTcffores diuinitatc cxfpoli-^5,ócinordincm numcrumque,v£l boininum.velcuiufuiscrcaturaeredi S'squib.Tyfiphone tcrnos,niagiflra i’itndaciorum amp;nbsp;impictatis,inten-fJtangucs, vocatque fubfidio agmi-■'ïfutiarum.Scdiam pandanturtu« *rcisportæ,vt penetralia ingreflî, vi-dcamus quæ ilia funt critiria amp;nbsp;figna ^ôfidædodrinç.deTrinitate cogno '^'ndçtfcd antequam aditum limen^

que occupcmus, corpus noftrumif centifpargcmus aqua, nofq; aduö' fus venena tua municmus, ne no^ quippiamallcuiatur,exijsquxibilt* lera lateant,amp; pede an te fores fixo? liquid de ratione diipurationis no^ ftræ, examineq; ad quod vocamur’ te,religiôis tecum agcmusrvoluniu’ cnim dtfputarioncm eä, Äindiduiquot; Dlfpittttktif religionis certis legib.muniri,amp; noHj eprincipijs cius proprijs cxordi frincifijscius dcducerc,nó ignoras tu qu‘ /«/fji/fifr^dcm, quem Peripatctica: difciplifl* video, Äti' ftotclcm dicercfolcre.cum co, indi-fputationem non cflcdcfccndcndüii qui principia (quæ funt fontes, difl^' rendi de rebus, óc vcritatisquæinq“' ritur)aut ignoret,aut neget. Oaind cnim veritatis perueftigatio, expri*’; cipijspetëda, amp;nbsp;proindcomnemdit quißtionem, ratione fufeepta à deO' nitionc.qux ipfa cft principium piO' ficiici debere,graues viri cenfuerqO' porter enim vt animus difquircnti^ iiabcat,vnde hauriat argumenta, quö fc reforat,in quo eonûitat,n^

diflcrendo Andabataruni more tu-niultuctur,amp; non quod ratio diétcr^ fcdquidquid in buccam tcmerè vc-ncrit,dicat; fed nequc ignoras, prx-gt;ct ilia communia , qux omnibus/«/■«««»»-Hint nota, amp;nbsp;quæ luce fua natural! fc ptodunt, quæ axiomata, amp;nbsp;com inuncs fcntcn tiæ ( quibus auditis fta-timvt veris crcdatur) appcllantur, quodgenus fucrifOmnetotum mains clTe fua ipfius parte,ôcpleraquea-iia.qux non folùm naturafua vera i^Jut, verum ctiam omnibus vera et ievideantur,vnamquamque feienti. îmhabcrefua principia.per qu« ea qu2conficcrelt;5c concludere volue-tit.dcmonftretjVt in ea feientia, qux ujturx vim fcrutatur, ae rerum natu ’ilium rationes explicat ; Princeps ^ftfententia ; Naturam efle principieel motus amp;nbsp;quietis: Omnia eorpo-fagrauia fuo pondéré ad ima ferri, «a verb quæ omni pondéré carc-ant, fua ilia Icuitatc fuperiora pc-’«c loca, amp;nbsp;cætera multa. Ha-betK Icientiæ Mathematicæ Axio- ,

14« lACOBI GORSCII . mata fua:vt,pundum circ,quod(igt;“‘ fioncm nullam admittat.-lincascxt' codera ccntro per idem fpacium^ candcra circurafcrentiam dcduÖJi xqualcseflc:Si abijs,qus æqualia^^ paria fint, partes æqualeSjpardq.aü ferantur,paria amp;nbsp;æqualia elTc, ca remaneant, ita cacterse omnes (cicD’ tiæamp; artes habent lumen fuum, vfl' dc caetera quç obfcuriora fint,amp;in tlt; j nebris ignorantiae lateanc, illuftren* tur, amp;nbsp;in cognitionem hominumd« ducantur;dabis certc hoe nobis, om ’ nes fcientias habere fua principia,ni' fi forte fatcri volucris.teinnullogC' : nere fcicntiarum,atqucartium,cara, tionc, quara eruditi poftulant verfa-tum cflc, teracreque de rebus ftatuc-

■ rc.Neque ignoras,non omnibusom niaxquè vera amp;nbsp;probabilia vidcrigt; Habcnt fingulæ difciplinse Philofo-phorum fuasconclufiones.fua prim cipia, quæ cu alijs nö probétur, apud cos fummum locum vcriratisamp;cef' ^*ï^**'titudinis teneant, non omnia fiqui dem omnibusprobabilia videntut: nam vt omnibus ca conclufioproba bilif

‘’ilisfit, parentes eße colendos; nc-' ‘’’ocnimtam barbarus inucnitur, I juihoenonprobet,quafinaturaip-I ' 'äcum id docente ; ita non omnibus

’ftumefTevidetur, mundumproui-'‘Cntiadiuina gubernari; non defunt-^^im,quiomniaca(u amp;fortuitö fer-'■ [‘»cmifccriaiant. Mundum initiutn

1' ’iiin duce Ariftotelc improbat, ac ( P'oeo pronunciato.illud fubftituit; igt; Omnia ortaoccidcrc,amp; auftafenef-i' mundum nequeexordium, ne-

'l^efinem habiturum vnquam. Alia gt;nbsp;P^obaruntilli,quidpotticunomen ' ’':«peruntStoici:alia,Acadcmici:a.

, nifi probationcs amp;nbsp;argumen* I ’’'î,ad corum principia referantur, « ^^dllisconclufio conficiatur, quae ■ ( 'quot;'vtcerta amp;nbsp;indubitata habeant, amp;

i j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K 3 fen-

»ÎO IACOJ5I GORSen fentetijs difputationcm tuamaduO fus tremendam amp;nbsp;venerandam nitatem inftitucris, c qua material machinas tuas illas', quibus cœlû^^' pugnaturus es.fabricatus fucris,qn^ • lila tua Epichf rematum acics eftj J fcnfumomnia rcuocas,rationi ? rcligionis vim fubijcis, ad principe ?

Pcnpatcticæ ftholx.Chriftum cun' fua dodrina amp;nbsp;Eccletia obtorto coi' lo rrahis;qua(i Chriftus fuæ dodrin! fua non habcat principia.quafiillci’ picntiam philo(óphorum,nó rcpro-bauentquafi naturæ leges non imp'* fuent,ac aliter quàm Ariftotcksi^'i

loin. 11,

lotin 9.

multos mortuos viræ reddidit,amp;p^ uatiocilia veftra reieda, habitum'', uendicis reftituit, amp;nbsp;retro reddc'^' iuflitji.azarum non modo vitapriu^! rum,fed ctiâ fœtentem acputrcniä'^ vitam euocauir, caccis Juniércftitu'^' ven tis imperauit,marc calcauft, nfr‘ tarnen mergebaturfecundû veilruiquot; jlludprincipiumcorporagrauia^^ im^i

APOLOGETICVS. Iff '’»ferri. Fatetur Moyfes, mundum '^nihilo Dcum confcciflc, quod Ari ''quot;i.quiproptcrcàprincipiumrcru . ’’’'ureconfinxitMateriam primam,

-..W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VVUiVViUV, ^UVU

*otelcsnegat,diccnscx nihilonihil

’ tlffi _________' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. _____.--

quid,ncq; quantum,ncqjjMMxi«», Wccffe voluit, hoe veto elt, nudü ^^nformeidolon, cui Peripatetici Whinl’aniam fuam offcrat.ac in e-‘^scultudefipiat : materia enim ilia

nihil omninó eft, prxter ’’‘'nim Ariftotclis infaniæ argumen fri. figmentum prophanum :fcd»w ^uidfa. ’^noftra redco, habet religio noftra ^totadifciplina Ecclcfiae Chriftinó ”^lt;vcl à te,vcl à tuis prophanis ma-

j, ^''^nsCritiria, amp;nbsp;principiaAxioma-'*’i’ic,fedab ip'o Deo pâtre, qui lo-nobis per Angelos amp;Pro-

’'^tno manet, amp;nbsp;pater in co, qui cu vnum fem per funt, qui fo-iJi voluntatem cius nouit, qui

,1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K eftvi.

«i lACOBI GORSCII eftvita, veritas amp;nbsp;vianoftra.hiccft author,(Scconditor rcligionisChti ftian3e,quaeamp; nomcnabcorecepit: Hiclegesiiobis pofuit.hic Ecclefian’ inftituit,vcros qui fint, amp;nbsp;falfosDo dores demonftrauit, normamqilt;5i infallibilcm cognolcêdçvî êcde- ræreligionis in Ecclefia reliquit; non fuyndepe- ab Arifiotcletuo non Platone,cïte nfquc non tam Philofophis, quàm mundi hiftrionibus pctitam ; fcdà Deo patrc traditam , qui vndè initin dodrinç fuæ ducat,iftquo (ummuin illud bonum,amp; finem illuni vltiniû) ad quem omnia ftudia refcrri philo fophicenfuerunt,in quoquxrcndo detüdarunt,conftituat,vidcmus, nó opescertè,ncque honores,non voln prates Epicuri, non ftupenteni amp;nbsp;fuomnicxutam virtutcm ,cumZc noneiadat. fed paupertatem,non quamuis, fed animi, à quaphilofo P3Pff3f,9ui cumcor annt porcas opes defpicerc (efimularcnf, animo tumebant, amp;nbsp;fe folos bcatos cflefingebant.quorum Chriftus, vanam doótrinam mundo demon ftrarft

A P OLO G ETIC V s. nj ftraret.beatos cos cfle docct, qui (pi ritupaupcres fint, quorum opcs amp;nbsp;patrimonia,coclum ipfumcflcmon-Ürat. Paupertas igitur animi amp;nbsp;mo-dcnia,qua quod homines ab alto rc-; uocatos,humi locet, amp;nbsp;animos co-! lum fternat, vt cognofcant fe pulue-1 tcmefi'e, amp;vndeorti funt, reuerfu-^^^^jj.^^ rosfefciant, humilitas ab cius veris ’ difcipiilis vocatur, beatitudo noftra i lila vit per quam ad finem optimum 1 ^rducamur.acRegniçœleftispoflcf* gt;nbsp;fionem adcamus, mites illc amp;nbsp;man I tuctos nonlophiftasclamofos .atq-pfrpetuö fixantes, beatos efle ftatu-’ it.quibus adiungir,non qui in volup ’ late perpétuacatnis volutentur, nó ' fos,qui (ymphonijs amp;nbsp;iocisvacent, I ^obCuam foclicitatcm,opcfqi,amp;vo luptatis plena m vitamlxtenturacri-' ilcant.icdqui calamiratem humana, iiu’us peccatum tons fit,déplorent, äe lugcant,quos efurire, fitire, mite-

I flvordcs amp;nbsp;corde mundos, pacifquc S ftudiofos efl'e vult ; quorum omni« ' Urn quæpræmia fint, fi tibi tui impo-ftüresoculos luis l'ophifmatibusno

«U lACOBI GORSCII clauferunt, facile vides, hzc Critiri* eile ille voluit fuorum difcipulorû: Hoc pnncipiü doclrina: cius cft,qua5 fi tu a d fcnlum amp;nbsp;rationes tuas dcdu-

cas.ftultitiam pronûciabis cfle; funt cnim hxc omnia illis bonis,quxphi-lofophi laudant contraria,iâ ilia,cru

M«(S. n. ferre, non modo pattern amp;nbsp;ma-trem,liberos,coninges defcrcrc, fed feipfum ctiam abnegate,omnia rcli-quere,omniavcndcre,amp; paupcribus dare,nihil fibiprxtcrodiahominü, laborem ,ærumnas, cum veritatcamp;

nemagnofeere voles,opus cifc,nóil-lis q tu tibi inepte fingis, non tyranis difciplina rcligióis noftrç tibi,fiChri fti fundamenta amp;nbsp;principia cius do-ürinæ inipicias,fed ilia via qua bead reddimur,videbitur, tyränus eft tibi

, .. Chriftus.qui omniamundihuiusbo fr^nckenty. na,tc cogit deponere.q lugcrc, crucc rMfjKtWf. poft c portarc iubcat. Tyrannis eft tl ««'■- bi difciplina Ecclefix, qux tc ad prx-

APOLOGETICVS. „ï 'fpta fua fcruanda, amp;nbsp;rationc tua o-‘’iiHa.qua tu omnia metiris,amp; pro li-^iidinetuarcligionem inftituis, co-?'t,Hdcmq; folam,cuius animalis ho '^omaicftatcm noncapit.tibiingc-fät,amp;camfolam via, qua Dcumpa-’’’Ë.óc filium, lt;Sc fpiritû fanâum vnu in fua fubftantia, amp;nbsp;tnnum in P’^rfonis agnofccrcs,tibi moftrat.Nc •luc cnim vlla alia ratione arcana hçc ’Pprehcnduntur, n«c fen fus, ncc in-’^Higendi vlla vis haec comprchcndc-?'Pötcft-fidci foli hæc eft materia ob quod quia non ad tuum palatu ^ocjuimuSjtanquam per rima musc-nobis conaris,amp; inter fpinas cri-’‘fiorum tuoru, qua tria eflc rcligio-’’^^fognofeendx, pro tua ta graui au 'quot;Oritatc ftatuis, abderc tc cötendis, 'finde prorepens nobis obftrcpas,amp; ^^fitatem arrodas, quo cü tc coiccif 'squafi ex arcc munira, nihil metu-'f’^ipclames i 11 u d :atq; huic quidc rci faccre fide poffunt tua Cri ffianug fallctia figna’Cui quçfo rei? Jottaffis nos inqs tres dcos,,p vno co “f'xiflç.Logos beu votafle ôc fpiritu ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fan.

fandum.vtriqucadiunxiflc. Scdcx-plica tua Critiria, Sc nunquam fallen tia figna tiüftri figmcnti .Tria inquis figna,tria Critiria,ac primum dicis ç ternitatis latebras.atque tencbras.in quasnosconijciamusTrinitatem,io ' i diuinis afferentes,amp;fuïgoremvcriu । tis nö fercnteSjin quibus tenebris tu- 1 tiamp;claufimancamus, munitiq;con । tra plurima rationum momentalati i pr^umcri- folcamus, ÔC quidcm hoeprimû I eïr»' illudètribustuiscritirijscflrjquodijJ

f effers verbis : Hi cnim cum in vnoamp; i Ilólo amp;nbsp;oûtrfct amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vero Dcono ।

amp;imprcflain , Deumeffeensprifflû) lt;nbsp;/pvrf.cium,immutabilc,ànullopcn- ( ' dens, nullius indigens, per fefuffid 1 i cns Dcum verb genitum non poiie t ' effe ens primum amp;nbsp;immutabilc,pen- f deus à générante, indigens parentis, i 'vthuinluiodi vim amp;nbsp;roburrationis t declinarent, conffitueruntinætcrni- li tatem,tanquaminindumentacorre ( • petc,

altaq; voce indcclamarc, Aoyov, S^ncratum fuiffe ab æterno,in ç terni/ autem nó elle prins,amp; pofteriusl nbsp;nbsp;,

''oncflTe.qui ab alio pendeat,qui alte ) '5$ indigcat. Hocprimûcx'illistrib’ t

nunquä fallcntibus Critirijs i 'ft.noftri iftius doftoris,nouiq;Chril quot;ianx rcligiôis caftigatoris. Cerni tis'^*JXl

P*jgt;pandentc ifto, fut antri por Mß,^ fu»-euftodia qualis veftibulo ledeat, cAm.

quæ lum ina feruet, fcucrioré in ''*svifuri hydramjnuncin primo ifto *^greflu,amp; prima porta ftibfiftamus, hic Gnofîus nofter Radamâ-^y^.caftigatq; auditq; dolos fubigit-W.fateriaudiamus. Primum igitur ^’udii,doliqj Chriftianx rcligionis ffitipiu deprehédedi, critiriô effe ait *^ftnitatcm ipfam, in quam fe cü fc-ÇindarioDco, quemxóyovappcllant Theologi.conicccrint, fraudifq; fux Ji^dolieälatcbram quxfierintjvt cû ’Plcndorc veritatisnon ferrcnt.quafi 'ß^tentbras fc abdiderint, qui ifte aût dolus,quenobis hoc vcrôcft.Ro

'quot;inç EccleGç.iftc obi jciat,nô obfcu impdeM Nohuûc inquit Romanos mul«lt;«»lt;i««««»

titudini dcorû colendç afl'uctos.inV' no Dco acquicCccrc, amp;nbsp;jpptcrcàA»!’* kjks'i» ƒ alium Dcumfinxiflc. Vult.n. ifteo^ j ChriftianuSjfcdChriftomachus.vn'* I folümDcumeirc,amp;:où(riAamp;:ù^igt;ff“i I qui vnâ vt fubftantiam.ita amp;perionj ; ! Dco tribuit, filiü amp;nbsp;fpiritum I nö folum perfonis.fcd ócipïafubftïi’ t tiaà Dco pâtre feiûgit, hoc veto cfc

vnâillam perfonâ, quant patremap pcllam*,de nomine de reipfa Dcûfla tuit.filio ÓC fpiritui fanûo, nullâ par . ticulam diuinx fubftantiæ concedit» I Vtrumq; creaturâ abfq; omnidiuinj tatis admiftionc afleuerat, amp;nbsp;nos q“ f in vno amp;nbsp;folo.oia-««, de 5OTo?«.(ri/ deofli’ acquicfcamus.accufat ócidololacri^

rcos ait, vnâ Dci amp;nbsp;fubftantiâ, amp;nbsp;pc'' fonâ eîTe aflcrit.acutior fcilicct SaW i^tre Ho.ôc præccptorc cius Nodojùcccl /t. forcque vtriufq; Prifeilliano, quiet» vnâ fubftan turn Dci efle doccrct.pft

fonarum tarnen trium nominano® tollebât ,'docebant cnim vt vnû rubftantiacfle, itain perforiisnullj' diferimen ftatui fed eundê Dcumi) pâtre,iamfiJiûjiam fpiritumiànd“ vocari, amp;proptcreà patreaiquoq“^

vtfilium palRim cfle.cum idem eflet pater amp;nbsp;filius,qui nee fubftanria,ncc perfonærationcdifférant, quorum hætcfimtoties profligatam, amp;igné fopitum iftc excitât, vnû öc perfona ' ^cfubftantiaDeumclfe.èfuoilloan- lt;nbsp;troclamat,amp; non modo nomenfilij

fpiritus fanâi, fed ctia patris amo-üct. Neq^ cnim illc Dcum vult dici, pattern, aut filium, aut fpiritum fangum,fed cns vnum,perftdum,nulli 'is egens, immobile; itaqueAoyojilli ®omcn ridendum effe videtur; xóyov, inquit, fcccrunt Deum.Deoq; vni amp;nbsp;''ero adiunxerunt, vt plures pro vno tolèrent. Et hie ille eft primus an-Suisiftius quern Tyfiphonc nobis in *'ntat,huncprimum dolu, in nobis ^ftigat.cogitqjfateri, vnuni folum ~eum,vnumcns,amp; fubftatia,amp;per ‘Onaeflcclamat : diftintftioncm per-'nnarum fraudem noftram effe ait,ft |nientum eft ifti Radamanto, no-^mxóyo(amp; filius Dei, figmentum JPiritusfanäus,idolon horrendum vinitas; amp;nbsp;vidciftius Critici acumc ‘‘'ftaudenoftra amp;nbsp;dolo deprehedea ’‘0, ^«7«vinquit,cum vcllentfaccre.

Deum vcrü, fenferuntoés homines I haberenotipnê naturalem Dei, mén bus fuis impreflam.Oportet (vt ante K» £lixi)mcndacëe(re memorem. Cane-(aMMjeipsi jQtu eft ci, Q atduapiuadereconatut ' •ppuÿtü. qui noua dogmata parit,quirecepws ‘ opinioncs ex animishominum toile ' re conatur.fententiafqj receptas vfa, ' amp;temporum diuturnitatefirmatas, J autoritärevirorumagnorum,' muni omnium confenfu roboratâs, ' infirmarc cupit, ne ipfc fccudicendo ' pugnet,necfibijpfîaduerfadicat:nie ’ minifti'nctcdixiffe, qualis quifqjfît, ' talem ci religionëôc doârinam bo-nâ videri, quod Ariftot. authoritatG ' qui dicat.talc quemq; fibi fine proba ri.qualisipfcfucrit.firmabas. Quolt;* ' fi ïta cft, qui fieri potuit, vt vllihoîd ' inucnircntur,quià veri Deiverarcli' , gionc,amp;cultu veto eiu$,vclimperia • cuiu(q,vel dolis ad falfos amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

dcosabducipoflent,veramq;religia ' nem,cuius notionê natura, mentib* imprcfsâcircûferant,déférât,dcfalsâ) ' amp;nbsp;ab hominib.callidis in vmbraçtei ni ta ris latitantib. confiââ amplefte* rentuf'

APOLOGETIÇVS. I6I fjntur.Talcm qucmq; doétrina pro-“îrciîc amplcdi dicis, qualis illc fac-^atqui homines talcs cfle vel max-*0Jc necclTe fiqquales naturaipfa dux 'orumeftingat. Vtcniiu ignis dccae-’^^raelcmenta, n at a ram lüam rclin-^wreneqaeant, itaamp;homincsna-^'iræfuxparcant nccefleell:, igni na-^'iraluccdijVrendi. ôccalorisvim tu “’^preflerit.nunquam non lucet,nü-'iüam nonvrit, nunquam noncali-’^usinucnitur.maturam cnim exurre ''^nfacilc cft.naturani furca rcpcüas ’^aienipfa rc-.urret, dixitquidam. '“Umigitur tu omnibus hominibus, J^turaliter mentibus hominumin-

gt;

) s

ôtimpreflam Deinoticiâdicas, ^iioniodo cuiufqam arte doftoris '®tipotuit, vthomines'naturam i-P'^nifxucrcnt.amp;quod lumen veri ^^'cognofeendi naturainfufum gc extinguerent.cum neq; ignis, quot;^^ucSolis lux, naturalitcrillis im. Wâ extingui poflît. An quod in il-‘i^violari, nulla vi poteft,in homi-gencrcinfirmum crit,ct visilla quot;’turæjumenquenatiuumnofcen-

di Dcifolos homines deleter, ipfa difcedetgt;Equidcm fi hominibu? naturalitcr notitia Dei ca imprei» fit, vt omnes videant Dcum cflecn^ prirnû ,perfedu,immutabilc, ànu!' lo pendens, nullius indigens, pct fufficiens, nunquam contingerepO' tcrir.vthocnon vidcanrj nunquâf-nim lumenillud naturx eis non lU; ccbit,amp; quoniam omnium hominû mcniibus, naturamimprefliflccaiB notitiam ais; nemo hominum rcpC' rictur, qui tarn perfede Dcum non agnoffar,qui ente hoc tuo( quod tibi Ariftotelcs pidum dedit ) rcli-do.- ad Deos infirm os, amp;nbsp;altcriuJ ope indigentes deducatur : Nf-moSolem, Lunam, Venerem colit. quodca (idera,non primumcnsefTt vidc3t:ncmo idola vencrabitur, quç ipfa non nifi opc hominum fcruari pofluntzatqui totusmundusadhxc infirmaclemcnra venerandadefl«-erar,Qualiseflct verus DEVSigno-rans.Etfienim nulla gens tarn agre-ftis, tamrudis inucniatur, quznt* fdatcûc D£VM, ramen omnis.quit de qua-

qua Its illc fit ignorauit : Et pro* ptcrcahon in cœlo tnodö.nön inter homines modo, fed ctiam interra-tionc deftitutas animantes,interre ptiliactiam.Dcos quxficrunt, lt;er-pentes,canes,amp;alia turpiora, Deos ' tffciudicarunt.acvt numina vene-' tatifunt. Quid quxfo’dcfuftneiftis ; illndtuum lumen, natura mentibut ' omnium hominû impreflum,quod I talcm Dcum illis monftrarct, quern ' fopingisjfi defuit, non igitur omnes ' hocluminc nature illuftrati funt,tu-' omq; illud vniucrfale cnunciatum; ' Omnibus hominibus notionem na • luraimpreflamefle.falfum cft:autfi • Vcrnmmaneat.quomodofiar, vtnö ' omnes, que natura ipfa dult;e Deum ' Qfitagnolcât,co deferto ad infirmes i Deos currant;'paucorü munus hoc • trat, vt perfeääveri Dei cognitionS ' habere, liccatac nc Adam’ipfematïi ' bus Dei cfficlus, bane rantâ cogniti-' onêDei habebarfienim habuiflet,(i ' fuûmandatû deferens ita fxuerepu-' niturum ftiflet, nunquam ab eius ’ pr«tcptodifccflifler;ignorauitCgt;iin

qui effet De us,cum fratris cædcm «• lare cura vellet, cura illcomniavidc reqnon cft igitur,quodtuum hoc, Vttu vis axioma omnibus homini-

bus noticiam Dei naturaliter impre fam elle, vrcognoicant Deum ens primum,perfcdum, iaéles ; Non cft quod hic nosfraudis accules, noni-ta hoc lumen in telucet,vtfu,q’usamp; qualis fitDeus videasjfi enim videres xéyov amp;filium Dci,amp; Deum verum, patri Deo confiibftantialcm crede res, trinitatem perfonarum vnûDeum effe agnofceresjmcns tua nihil videt, nid quod lenfusillicontucn-duradederit, hoc enimcft Viftrum, nihil effe in intclJe(ftu,quod nÔ ante infenlu fut rit; Atqui Deum nemo vidit ,quod fi nemo vidit, neinocti-am mente eumeomprehendit, nili criKJuJittur cui rcuclaucrit fîlius Chriftiislefus,

fjâbtre.c^ Z , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

faisb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tu.quonjainnJium

tmmhutha. Dci, Dcumquccffcucgas,ÓCèfinit wMuiwti- patris abripis, dodrinameius nullam notitiam Dei ha-

Ijfas.ncceflc cftjquod ita cflc tua ifta flequitiajqux in tuis (criptis cxprefl'a 1'Jcctdemonftrat; noncognofcisfi-lium.Deum igitur pattern ignoras, Spiritum fanftum lumen veritatis tttinguis.ac in tenebras illas exterio. tfsiaputcuuni mergis, amp;cqutdena nos ücum pattern, quem tu eo no- , mine quo ipfc rcmp ''r fc appcllari vo luitcxpoliatum.ensappellas primii, iîpcrfcdiflimum, amp;nbsp;optimum, 6c nulliusegentem, ànullodepcnden-ttm cflc Iciraus Sc eonfitemur.Et qui

lt;l«m cum feimus, non ilia tua men Deiu ftttr tcicratione, adquam tuMaieftaté 'iustrahis.fedfidequam xóyefin no-^ispepent,6c hoc vnum lumen cog-nolcendi Dciincotdibusnoftrisae- , ^«nditjfolaenim fide, vt totics dixi, *rcana Dei apprehenduntur; quod i-S’tur tu ex Ariftotclis tenebris obfeu 'Uiuffitas de tuoente, hocipfum nos inca luce, quxomnem hominc Vtnientem in mundum illuminât,) dariflime cernimus , 6c fidci oculis contuemur,vcra lux animi ilia eft, -

Dei pa tris, qucm tu quod abiuralti, luccm cius non fcrs,tcncbrasq; der-fiflîraasquærisi inquibijsncquitiî tua deli te; cat. Damus tibi Francken, Deurapatre primü cü elle, qualetu cos primum fingis, non tarnen inde fcquiconcedimus, XeyovDcum non cn'c,cftquidcm Deus gcnitusàDEÛ Pâtre,quod ipfe rcftatur.diccns.Ego rßtlioy, hodicgenui re, filins menses tu.Et, hic eft filius meus dileólus, huncau-, dite,fed rationcm gencrationiseius non quam tu pro tua infanianngis ftatuimus, verü illâcflvprofitemut, . quam Prophetx à ncminc enarrari teftantur.occulta amp;nbsp;arcanailli M. eft,ncctuaratione nihil rationishabere comprehendeda genera tioj ge-nirum efle ftimus ex DEO pâtre, quomodogenitus fît nefeimus. E-go, inquitDE VS paterj genuitc, qnomodo autem genuerit nondi-cit; genitum quidem à fe teftatut, vt D E V M.qui inter nos verfarej tur nobis demonftret efle, gene-randi moduminfua inferutabili (âj picnua ciaudit, quoàfaiutisnoft)^

APOLOGETIC VS. tfr fft nobis aperuit, hoc eft CHRIS-TVMlESVM, qui inter nos,vt liomovcrfatuscft, qui nosveritatis Vils docuit, in quo nee fpccies, nee decor fucrit,q ui defpcdiflimus omnium virorun-i,amp;viliffimus,infirmi-lt;/lt;.n. mita ti amp;nbsp;doloribus expofitus vidcrc ’Ur,cum efle dominum amp;nbsp;condito-Kmmundi.Dcum verum de fc patre Dcovero. Deus enim non nifi Deft gtncrarc potcft.gcnerarc autDcum, 'pie Deus teftatur abfurdum efle, ^icensjvtquifaciam alios generate 'pfeftcrilis mancam, nequctumcult;p^,, Sencrat,vllam velmutationcmvcl ’iiminutionem patitur, cumfitipfc Perfeftiflimus amp;nbsp;immotus i ncq; ilia Ruæ tu garris,audite volumus, gene-rncDcum nonpotuiflc;cui.n. plus ttedcndum.tibine vaniflimofophi-ft«,anvcrit;itiipfiDco, quern cns p-ieftum,optimum, immobile,tu effe dcfinislDcus eft qui clamat, fill’ menses tu,ego hodie genui te, amp;nbsp;ne pûtes cum Ario.non proprio modo ge nitum,alibi ait,ex vtero ante Lueife-lum genui tc;nÔ ex nihilo vt Arius, p/âI.j»,.

t6i lACOBI GORSCn fcdcxvtcro, hoceft.cxfuafubftan-tiafiucefr.ntia,filiutn Chnftum I«* fum,gcnuiflc fc Deus pater teftatiit Vtcrus enina Dei cft ipfaciuscflcfl-tia,amp;diuina fubftantiaèquafiliusc ius genitu^ad nos vcnir,carncmnO’ jipbilt induit,amp; forma Icruiaccepta fcmetipl'uni cxinaniuit.pcccata no ' ftra luftulit.liuorc fuo nos (anauit, quem cum Deus pater ob tanrâ hu Hath 3. militatcmdcfpicividcret,Deumcflc Maie-i. fibi acqualcm fibi confubftantiaicni de coclo clamatjHic filius meus dile élus quem amojquo delcólor,vt vni-genito meo,quern ex vtero ante lu-cifcrum genui,ipfum auditc nccon-tcmptoco, vitam quam ipfevobis æfcrna dam-'?*»lt;*y'aAlt;AY,3ndi, Teftatur^itDeus fijiuffl fuum C h rîîîu m cflccxv7crôïu o gc-nitum:Tc7latufautemlt;}uodBoc li tr/fami-f/ibturi noftrae feirc neceflariüm fuerif, txje-enux, ßgçqcontcmpto.obhumiliratem.à diiiinacxcidcremus;

KMiütiu. quomodoautem genitus lit, nihil ad nos pcrrincrc Deus iudicat, area; nam illam ïóli nbi,amp; fîlio äc fpiritui faado

APOLOGETICVS 1^9 fando notam, rc'cruauir genera,i-oncm.Cum xóyoj Dei parris ti-liusfit.jcx^erotlu^cnitus, paróc fûEftâtia,,(5c æternitate Deo parri - ft. Naniquod dicif,an£c Lucifer.» m ge Wmcflè, abxtrrnogenitum dlt;gt;-ccteflLcü iplc ante omnia fît Quod tuigiturinlanum caputdici.'jXayovef fc,5c fcciinduin órmutabilem Deü, Sc non efie en s prim nm; tot om hoc vanum amp;nbsp;impium eft, eu üt par D o patri,fetundum dccftcnriam, Ôc arec nitatem, amp;nbsp;potrftatcm,amp; perfedio. nemjconfcram inpau a xo'yov verb», filium Dcigenitum efleprofitemur, non efleens prim»tTi,non efle perfc-fluro,mutabilem efl'c negamus, de tuamiftamimpudentiä cxecramurj dependet à patre quidem gencran-tc.vtàprincipio (ux fubftantix, qua f,i Canaeocommuncm habet, öc tum quoidemamp;indiiiifus eft Deus, ,,uodpcr fenon fit fofficiens ; vttu ntentitis,negamus. Par eft Patri pc-tfntia,pater,inquit ipfc,operatur, amp;nbsp;tgooperor, vt pater in fc habet vita, ita amp;nbsp;filio dedit habere in fe viram,

tmh5'4. Creditisin DE V M , amp;;inmccrédite :Orania mihidatafuHtincœlo yMtth.it. jj, terra : Oïa quae patris funt, mei sût. Pater amp;nbsp;ego vnum fum’jEtfi.n. itut )o. Filius amp;nbsp;Spiritus Sandus, non care-at principio originis, fempiternus tarnen cft,amp; filius amp;nbsp;fpiritusfandut, Vtamp; ipfe pater , è quo vt principio fuooriütur,amp;; ideonó fine principio quidemfunt, quoniam ad princi-ri’-ijt^ffiri piuni amp;. fontcm referuntur, patrci» fcilicet, in quo principio zterno, quia lemper amp;nbsp;ab zterno lunt, amp;nbsp;ao eooriuntur, hlius nafcendo , fpi-ritus fandus procedendo , necella-rioconfequitur,vrrumqucçiernuin amp;nbsp;fempiternum cflejjrintipiuni au-tem hoe loco dicitnus, non ilTudté-poris, amp;. rcrum crcatarum.fcd cflcfl-tiz amp;nbsp;fubftant]x,qu3e nuITum initi-ünTfinemquchabcat, à quoprincipio ctia omniszternitas dependcar.' ex cius enim zternitate amp;nbsp;infinita-tc,lt;5c xternitatem omnem appclla-hnondubiramus, cumnifiilleztcr-nus cflet.xternitas non e'ïctjcumi-gitur hoe principium, qui eft Dem patel

P’tcr.qucm tuaccutc vir, primum «ns vocaSjfit xrcrnus amp;nbsp;fit principiü ‘ómunicationis lubftärix filij i5c fpi-tit’fandi.filiü amp;i. fpiritü fandü xtcr-»oscflc,ncccflc cft, voa«nimamp;ca-ficincoruni quç patns.quiprincipiü fine principio cfijubftantia cttj non potcftcnim contingerc, vtidcmóc 1'tnpiternnm, lt;5cnon fcmpitcrnmii fit. Vna cft patris,amp; cadem fubftan-fi* qux filij amp;nbsp;fpiritus fanâi cft, vt i-S’turinpatris pcrfonasetcrnacft, ira infilij,amp;fpiritus fanâi, quiciäpa-ttîvnusDcus, incflcntiaôc fubftan-fiîfunt.xtcrna fit, ncccffc cft, Dici-ttiusigitur filium gcnitum, Deum, ^nonfinc principio, yndcgcnitus fit,5c fpiritum (andij, Dcuni à prin-

fubftantia Dcipatrisprocc-^'ntcni, inçcpiffc tarnen cos cctto fÇ^rtiporc,amp; no^ûîîeaiiquândo nr-Sätnus. fempcrcnim in iuo principio,qui cft Deus pater, cns primum tuurn^ôcxternum funr, cû quo idem ûibftâtia amp;nbsp;vnus Deus funt cû .n.vct bùamp;filius DciinDcofcmpcrfucrir, ^tuuûtillud fit principiû»cqius ncc initi-

17^ lAC OBI GORSCrl inlt;rium, nee rims dari queaf, cft fcnioirernuin equidcinXoysvxrrt iiüabiq initjoóc finecflej-iCvcfljriö toncluc’rur Dcuscnimnnilumioi' tiuîn habmr.vt ru ipfefarcris, vtqui ßt pri'MUfn ctif, lt;5c principiü priniû. quod à nulio depend /ar, Ar Xoyorin hot princ'pio fuiff ,diferrinîincEu-augcîiria loannesdocer, diccnSjJn prjneipio erar verbum, hocvcrocft JU patre, qui cü tons, principiiim,amp; origo tonus diuiniraris,erarfiliusAe-y9f,tX verbum patrisaetemmu,quod verbum cri Deus, eodem Euagclifti leftante amp;nbsp;verbum crarDeus, vtnó quodn:s verbum intclligas.fcdilliid verbum,quod eft Deus ver’ dc Deo vero , lumen verum dclumincve-ro.quodomncm hominem illuminât vcnicntcm in mundum. Etquo-niam 1’pi ri t us fandus, qui pcros Eu-angehftxloqucbatur, prouidiqvos impoftores fore,qui verbumhof, quod eft filius Dei,ad principium té-poris torquerctis, diduriq; fueritis in principjo (id eft)eo tempore,cum omniaDcus condcrct, cumtnödus

APOLOGETICVS lyj «ordium capcret.prinlt;ipium pro i-nitiomundi capicnrcs, quid fit in principio fiiifl,.- verbum,cxpofuir «5c vcritati contra dolos v ftros, amp;nbsp;mi-piasint;rprcr3fionrsrauit.amp; propte Kain prinrjpio fujiïc verbum, idem cire.quodcil Dcuni eflLdoet t apu 1 Dcumcirc.vt fit fequcns,claulblalt;3c verbum crat apud Deum, interpre-tatiopriotis claufu!x,in principio e-ratverbum,quafi dicar,cum dico,in pfincipio fuiffe vcrbünntclligc, no-‘’iincprintipij Deumipiumpatrem principium, «Sc diumitatis ro flus,(Jeomnium rcrum; exfoenim ^abcofuntomnia,«5ccflcin princr-pio.efic apud Deum, hoe cft,cfic in ipfopatrc,nonquouismodo. fedef 'fntia (Je fubftantia ipfaj óc proindc ^ubdittertio loco, amp;nbsp;Deuserat ver-fgt;Um, id eft, verbum hoe, quod er.it iuprincipio.cftipfe Deus, Deo pa-fh, principio fuo eonfubftantialis. Concludir quarto loco,dicensj hoe ftitin principio apud Deum, hoe ‘ft,cratin principio illoxtcrno.pa-fft,lt;iueintu primum Deum vocasj ver-

174 lACÖBI GOR.CII Verbum cnim cHc apud Dcum, fft in ipfo Deo cflc.quç autcm vis huius verbi fucrir, quod tu vt Dcum (vcuo dum rides,diicrtc teftatur.diccns.o-mniaperipfum fada funt, fincipû fadura nihil .quodfadum cft.-quod -verbum, fi Deus non eft, vt tu rofO' tiris, quomodo in principle DEO parrecrat, cur DEVS appcllatut, quomodo per ipfum omnia fada mundienim fabrica opus admirao-dnm Deiefl.cms, qucmtucnspri-mum appcllas,à quoomnibusdatii fuutn cuiquc efle, idem magi fier tu* Anftotclcî teftatur : fi igiturà Df® ente primo omnia qux funr, fubtiî-tiam fuam , amp;nbsp;efle fuum habeaiH qui negari poteft xôyof, ôc verbum, per quod omnia fada funt,in quo eft Vita , qui omnibus dat efle amp;nbsp;viucrc.Deum cflcamp;Deü non (ctun* dum, fed ens cura patrein fubftati-tia primum . VnuminquiseftenS primum,perfectum,à nullo depen-dcns.Vnum Dcum nos profitemuf ens illud primum, quod fera per fue rit,de crit, qui eft Deus bcncdiâus-'

^uod ens dicit.cgo fum qui fum, amp;nbsp;Wnfiliutn mcum non cft lüinipijs, fgofuni Deus Abraham,Deus Ilaac öcuslacobjqui item lt;nbsp;lamat, audi I-Itïcl,dominus Deus nofter, Deus v-

HuscftjCgo fum Deus tuus amp;nbsp;præter nie, nó eft alius, hune Moyfes, hune prophetç nobis monfttarunt,vnum Öium profitemur, vnumagnofei-■nus.amp;vencramurjcftcnim vnus in lnbftantia,fiucvt tu ais ooo-fA.damus lioc non tux infaniæ , fed veritati ipG:nontarnen hoc ipfo trinitatem Perfonarum diuinarum tollimus,

^uam vtamp; eflccredamus, ôcvcnc-fimur, ip(a eadem veritas feriptura-^ncfacra nos cogit. Nam amp;nbsp;faîuator ■'ofterChriftusIefus, verbum xter-'ium Dei patris, très perfonas in di-niaitatc efle clariflîmè tcftatur,cum nosinbet baptizari in aomincpa-Wjamp;filij,amp;fpiritusfandi,amp;cum fe Promittit, miflurum àpatrcfpiritû ^eritatis,Ôc alterum paracletûjtefta-’ntidcamp;Ioanncsbapiifta.fe audifle Ocipatris voeem filium in lauacro ’otdani ftantem, amp;nbsp;homines vt ci obedi-

176 lACOBI GORCII obediant hortantem, ac diccnrcm, Hiccft fiiius meus dilcdus.huncaU' ‘e ditc,tüpcrqi!cm vidit fpiritum fan- ij, dû,in fpcciecolumbx defccndcntc ij acjncorcquicfccntcm , vbitrinitas perfooarumdimnarura, apï-rtcmó-ftrata.patnsqui clainat dccoe'o.fi ii iç inlorcancftanris/pirirusCandi,qui ç à pâtredcmîflus.Ciperfilium rcqui- amp;nbsp;eiferet: tertatur hoc idem Icannes Euanç-lifta diccns,tres efte qui tefti-morgt;.uinriantiucœ'o Pater,verbû, amp;lpiritüsCandus, quitrcsvnû funt, ç quodtuisCritiriissduerCumfft.N • i(] gasenim triafi-Tivaum, cæcum ti- (f, um ('. nliini iccutus,Ioannes illequi ij, fu’pra pedus domini recubuit, mS patrem,filium,3c ipintum fanàuni, (j vnucflcDcumproficetur, nihil tua Cntiria rcueritus, à quo liquxras t, quomodo ht tres vnuni Cunt, rcipon ij dcbitco modo.vt Eccicftamppledû ijj viucrcf, amp;. Icgarionc pro ChrdtoCun geretu r, d O eu ; t, V n U m cfl'.' i n fu bilan 5^ na,triîuiniin perConis.- namlicutv- tç nam vlT.-ntiatn diuiniratis confite-mur,ita tres crus hypoftaCcs profiu’-mut'

pur. Vnacftcflentia trium pcrfona-ptn.trcs pcrfonç vnius funt fubftaa-liï.Si igitur tu ad fubrtantiam Dei a-P'tnum referas, vnutn Dcum quod .peis aflcucrabis; fin ad pcrfonas,trcs quot;|*ïe,quod im probe negas, cum loan ilcjqui teftimonium in coelo dant.vi i|cbis,patris,filij, amp;nbsp;fpiritus fanófi per / bnas fubftantia coniundas, proprie 5 uibus fuis diftindas: nam quod tu, • tvnamfubftantiam,ita amp;nbsp;perfonäj’rÄjd,»» I nam diuinam dicis elle, mëdaciuni^«'« , ctusinterpolas,Sabelli), ócaliorum’'’'quot;'^’'*** ' 'uos fuperiùs tibi monftraui, hxrCü ' ntreuocas.nihilabfurdifit.cum di i 'uius.amp;vnumDeum efle, amp;tres ef-5 suonpugnanthzeinterfe, vnum . ^Jfubftantiamrefcrimus.tresadpec gt;nbsp;^nas,quxfunt, vnusamp; idem indiui-) ’s Deus fccundum effentiam , qux 1 '’ibus perfonis communicata, pro-1 ï’ietatibus certis diftinguitur, Sc tri-’ ^nffedicitur.* habet enim hypofta-’ ^’patrisfuam proprietärem, quam

' communicat cum filio amp;nbsp;fpiri PrtfrieMtt ' ''hntlojhabetfilius,habet fpiritus'*quot;quot;/’quot;'“* ' ^ftusfuam.Ytenim fineprincipio^”^*”*’^

Lus perfonx patris propria f unt.i nitum quidenr .quodnccgcnitusût abalio,nccpro£cdit abalio, prinO' pium autcmjVtgcnitorcm.amp;eru*^’ torem vcrbi,de quo dixit; Erudîauit cormeum verbum bonum, amp;Spifl tus fandi qui ab co proccdit, quo-rü vtcrq; lt;5t ex ipfo.vt c principio (üi rubflantixfempltcrno procedunt,« lemper raancnt.atqucin co lunt,it’ non ncgamuSjfilium amp;nbsp;fpirituinW® dum,habcrc principium, DcumiR fum pattern, qui cft principium fiof principio,nihilo fccius tamen femP'’ ternos, amp;nbsp;nunquam incepifle ptoW mur.-dicimus igitur cos ciTc non »u principio,quia ad principium tcæ rcferanturpatrcmipfum.'icwp ternos verb, quia à fempiterno ci pio pâtre fcilicet prom anant}Fiu pergenerationem, Spiritus fan“ per proceflîonem,qux amp;nbsp;genera amp;nbsp;proceffio cft fempiterna • Scngt;P cnim amp;nbsp;funt cum patrc,amp;infunt P tri fccundum fubftantiam,àquoP proprietates fibi proprias fccernu^j

Nam vt patris, igcnituniamp; fine P^incipio cflc,proprium eft, quod fiiio, nee Spiritui lanfto comma« ‘''’^ïtivnquam potcft,itafilij propri-'*‘'icft,inprincipiocirc,óc genitum fæfjillccnimcftinprincipioDcopa ^fcVnde loannes dixit; In principio 'fit verbum , illc genitus eft expa-'f'.quod Propheta teftatur, diccns; , films meus es tu, anteLucifcrum ex '^f'rogenuite; Proprium item fpiri-eft,Et in principio cflc,amp;à princi-P'oproccderc.quo loco,vtiamdixi-^ffSiprincipium non temporis iai-^’*ft»,quoinccpiffcnt tlfe, fed prin-'■pium amp;caulam vndeonuntur, fu-’ftiquceffentiam habent, defigna.

• Quemadmodum dicentes , ’quot;nulum effc aurcum , annuli illi-J^ftaufam, àc matcriam, aurum cf-ftinonftramus.non rtmpus quo an-^fülus illefaclus, defignamus . Vni igitur eft effentia diuina infcpara» ^•lis.Vnus DEVS amp;nbsp;indiunus in Jubftantia , tres perlonx in ilia v-Ditatc Deitatis, propter proprieta-

Ile lACOBI GORSCII tatcs diftindas, qux proprictatcs it^ cuique pcrfonxinfunt.vt altering''; quamcommunican qucant.PaterD' tas cnim fiue patrem cflc.foli Dcop^ tri,qui eft ingcnitus, lt;Sc priocipiun’ ne principio propnum eft, quodnc^ ' fitio, necfpirituifanlt;ftotóniunka'* poteft.-filium eftegenitü cfle,fili)t^5’ tum fuut propria, nee parri, neefpir*' tui fando communicäturprocède-re autem amp;nbsp;fpirari fpiritui fanüopt*’ prie dantur, propter qux propriah/' poftaicon trium,Trinitas vcncrandi dicitur.ficut fubftantix vnitas.vnitJ tis caufa eft, vndc fit vt amp;nbsp;Trinitasft invnitatc,óc vnitasin Trinitatc. V-nus Deus in fubftantia, trinus in pcr-fonis,quarumtrium pcrfonarum,v-na eft diuinitas,xqualis gloria, co« terna maieftasihabcntenimcomniu niamulta,quænonhypoftafcs, vtca quxdiftindionem pcrfonarumfiici-untjlcd ipfam fubftantiam diuinita-tisomnib’ pcrfoniscómunemcólC' 3uuntur,quç vel affirmädo efferunt, tfuntxternö eflc, dominü elTe,omnipotentem eflc, fapiente cfll,bonö

i I )

5 j

)

I-'/ J

{

'llc:vcl ncgando, vt increatum, im-■»enrum, infinitum, incomprchen-•uoijincircumfcriptum cflc,qux om 'quot;îæqualitcr omnibus,vt amp;nbsp;lubftan-’iaipfa.pcrfonis communia funt, ita Vtqualis fit pater,talis filius,talis Spiritus lanâus, vtquoniam incrcatus, in'tnenfus,ætcrnus,omnipotcns, do winus eft pater, ctiam filius amp;nbsp;Spiritus fanclus incrcatus, immcnfus.çtcr rtüs Dominus. Neque cnim ex ijs per ionarum diferimen, vt ex illis qux hy poftates fcquuntur.nafcitur, vndc il-iiinlàniunt.qui filium negant effe do ruinum.quod pater Deus dominus fit,cum dominum cfrc,amp; patri, amp;nbsp;fi-

Spiritui fando commune fit, flon vni proprium .-Er quaquam pcr-fonarum amp;nbsp;ordo, amp;nbsp;dignitas fpcdc-tur,tarnen non eft prius amp;nbsp;poftcrius, ptiore loco ponitur patrisperfona, non quod pater prius,quam fiüus.ôc Spiritus fandus fuerit, fed propter di gnitatem paternitatis Si. principij, fi fy-plf» neprincipio , quod fit fons amp;nbsp;origo diuinitatis totius, hoc verb eft diui natura perfonarum Secundus locus

daturfiliozTcrtius Spiritui fanäoi quod filiusà folo parte, Spiritus fan dus à pâtre amp;nbsp;filio procedat .-QuoiJ quainuisitalit, nihil tarnen eit bit prius,nihil pofterius.omncs pcrlonÇ pares amp;nbsp;xqualcs diuinitatc amp;nbsp;pot(n-tia,qualis pater,tails filius,tails Spin tusfandus,nihilin hacTrinitatceft prius,nihil pofterius,nihil maiusaut minus, (cd tota: tres perlbnx Tunt fi bi coxtern® amp;nbsp;coacqualcs,vt canitü croianda Catholica amp;nbsp;Apoftolici Ecclcfla,quxvnitatcm inTrinitaiC, Trinitatem in vnitatcvenerarinoi prxdpit. Arque hxcfuntqux ex prin cipijs rcligionis Chriftianx amp;nbsp;dild-plinxfîue Icientix fidelium,ad con-clndcndum,Trinif arem Dcum vn“» «Scxfcrnum cfle attulimus, quxnO'

Francken, vtvf' pur^rjlt;m»slt;^^oridet, qui ad Ariftotelis princi; recipihidpkt pia {pcótct, hxc noftra fidd Chriiti munimenra amp;nbsp;prxßdinfsAidiit, 'li qux rationi fux, amp;nbsp;Uli notioni Dei) qaam natura menti ruximprcß^i^ duuaifcrat^nen rclpondeant,/jq“*' dcogt;

APOLOGETICVS. I«, (fcmhæc quz deTrinitatis rnyftcrijt «licuntur.rationcm fuam cxicdunt, lt;lUïnec Ariftotclcs.ncc Plato, Cape- .-.nn rcpotucrüt.ncc oratorcs fuo illo flu-JDinc orationis explicate vnquain valucrunt;abfconditaenim funt hçc lapientibus, quails eft Antichriftia-

: nus iftc.dt rcuclata paruulis, qui non uxuid.' I fapicntiam mundi, vétos rationum, lcd fidem Chrifti lefu, ad hxc arcana afrcrunt,qu£ fides in luce ilia , quæ

' uus, noui Dei conditor, hæc non , fcrt.latcbramcogirat, «5c quo fever-“ tat,afpclt;fiat.-xÓ7ov, in quern impel um i' fccit.quod oculos fuos fua luce fodi-aquiifFo, addifpurationcm dcaetcr-f nitatc fuum fermonem transfert, I mirum mcmor illius fophifta-, rum, cuius AriftotclcsinReprthcn.

I) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M 4 fiarum

di ftarum aperuit,diCcns, cos ab ea mä-difquibtioncm dcduu-•»ertiitytpld. tur, vcl quodiliïs iciiUHor elle vidca-tur,vcl quod nouant facitm, fibiquc ignorant cius, amp;nbsp;nihil grati,nihil ad viótoriam (ubfîdijproniittcntcitivi deant.aduerfariumab caabducant, amp;nbsp;côtrahant, vbi copias fuasnumc-rolîorcscflcvideant,i5c quaû exjan-guftijsôc faucibus locorunt in cam punt patentent aducriariunt prouo-ccntatquecducantjVt cuntluisprafi dijsdcftitutum faciliùs vincantin co,qucfæpè fréquentant,loco confi-flentes .• amp;nbsp;cunt lis de tribus capcllis inftitutafuerit.Annibalem bellaquc Punica,Scipiones duros bcllo.Augu ftos CxfarcSjPontpcios intonent, ac itafurtum capcllarum perfequetem cludant.-Cumigitur, inquitiftcDo-ûor.vellcntfccundum Deunt fingere, quemxóyov appellant, nefigmen-tumeorumluce ilia, quam natura hominibus infudit, deprehendere tur,in aeternitatem Dei, tanquant in dumeta irruperunt, atque clantarc lt;œperunt,xôyovgcncratumfuiflc ab

îtcrnojn çtcrnitatc autem nihil cflc pnus,nihilpoÜcrius, non cflcqui ab ’liopendcafjcui aitchus indigeat.v-bicum ifte nouus Cotts, nouæquc non Acadcmiae,quæn]hil ccrrô affirmer, lcdnoua:|itrpictatis, qux nihil credat, Deum biafphemet, omi ia mentiatur author, viderct auditerc iftam inipofturam, amp;nbsp;vclifica-

. J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fr*».

‘*mcrcincipir,fcholafticosrcprchcn-'l'Mbufum coruni in ætcrnitatc ex-Pl'^nda, ötAoyovvcrboDci aeterno ’PpHcanda damnat, longaq; oratio-’’■'forum argumenta relcrt, amp;nbsp;à Pro ^'ohomineprophanoexPeripatett-principijSjhoc ycrö r ft/d cl i ri js, ^'iæternitatemundidiflercntc.praefl '^aduocat, quarü oftetatione audi-p^diutius dennens, ab co qp propo ^'/iQuod fe effedurum iadatcr pro-j '*'^cogitandoabduxit,atquccuni P^mpoillonoftrolucisplcno có-j ''^efcnonpoircccrncrct.in dumc ’'Pinarum iftarum irrcpfit.incauto oculis, ne fuam fraudem agno-

lU lACOBI GOltSCII fcant,fäfcinatis. Quid cnim hocadt^ noftram fucrit inlulfiffimc nugato’’» de vcrbo Dei æterno difputationcin ftitutajotam orationemjn rcfcrco-dis de xternitatc argumentisconfu-mere, Proclos, amp;nbsp;alios fophiftasde niundixternitategarricntcs,rcfcrrC) amp;inalicnam,quod dicitur,meflcni falcem mittcrc, amp;nbsp;praeter cafam,vt in prouerbio .eft, fugcre;Trinitatif amp;nbsp;vnitatis perfonarum diuinaruU probandx, materia amp;nbsp;argumenta,! luis principijs,hoc eft facra fcriptutJi amp;nbsp;diuinis teftimonijs petendalünt» nona Proclo,ChriftianxdifcipIinÇ‘ nimico detorquenda,quern quon’*’ do Philoponus acceperit.quam aco tccius tcchnas diffblueri t, nonigno ras.'Dicimus nos verbum Dei man«' rein xternum.fcriptura diuinitùsii’' fpirara.id nobis tcftante,dicimusvclt; bum in principio fuiflc,Dcum vef* effCjDcum autem xternum,quod^^ tu non negas; quo conceffb, quid®' pus crat te,Theologorum de acterni' täte argumenta^proferre, Proclui”

I Deocorfditum cffc, crcatuniquc cx , niliilo,difputantcm,amp; contraria axi-, omata Pcripatcticorum opponcn-( tem,exnihilo nihil cflc li niundus in cipit,forc,vt dclinat, omnia orta oc-

H cidcrr,amp; auda ft nefccrc, contcnden I ^em.qu« fides noltra, vt inania verijl tatis ridet, qux fcriptura facra rcfcl ii lit quç mundum ex nihilo àDeo ere r ntra i ’tum vflc,amp; quomodo, amp;nbsp;quo ordi 1, nccrcatus fit, difcrtc narrat, in Ui a t, lchola quxrerc.Ôc nugantem tcriö in i' iftpcllare, Procli regnum eft in Ly-i 'Ç0 , apud nos pcrcgrinusóc vagus 1 '^usatorquc eft. Sed xternita tis Pro-5 ^lianx latcbras iftas ingrediam ur, Óc 0 'luamcallidusin ca examinanda füll' his jnfpiciamus.Et primum quidem jlïfinitioncm xternitatis, q ua Theo

11' quot;fïsillato,xóy«vDcum confiâum ef-li ^'lt;lcmonftrc$,oculifquc hominum !gt;' “’udcm Thcologorum fubijcias, amp;

) 18S lACOBI GORSCII prælato luminc ingrediamurintene brasA inquiramus, an Deusgenitus clR- poffit a:ternus,ac proindc ens pri æufij à nuHo pendens, nullius indi-/r«»f/:f»g^^s,3ccaîtcra,quætu te vidifleinPe riparo tuo G-riotriumphas amp;nbsp;ad not mam eorum Chriftum metiris, amp;. vt alter But)ridesIcdüJo tuomembra bofpitishuiusapras.breuiora exten-dens, longioca refecans, vtChriftus non qui natura tua eft, deinceps fit,

fed quem tu in tuæ impietatis offici-na effingas amp;. dcdoles. Licct cnini tibi,vt tua eft ilia acuta mens amp;nbsp;ratio, cui omnia arcana diuinitatis fubij-cis.nouos effingere Dcos, pro Dco Patreens primum fingcrc, nomina perfonarum abijccre, filium ciusin crucem tuam nouam tollere, diuini-tatem eius,qux lcdos rationis tue ex cedat, (fcuri tuæ infaniæ amputate, Spiritum fandum ad diuinitatis na-turam ne a(pirarcquidcm,faccrc.Scd profer ledum tuum, in quo Chriftû xôysvgcnitum Deum diftorqucas,amp; fecundum normamfenfus tuiconci das ; Lumen inquis eâ, quo fraudes

A P o L o GETIC VS. 18? I^hcologorum dcprehcndimus,defi ^itio æterni ta CIS, qua à Boctio pet:-ts.illi iplî Th .ologi C ho la (b ci vcun tur.quæairætcrnitatetii cflè intermi fiîbilcm, vjtx rotam ûmul amp;nbsp;perfe-ôîtn pofieflioncrrt ; hoc tuutn lume clt.qiiodin nolhas tenebras infers, quod vt cluccat addis Ethymon eins amp;carintcrminabili$, amp;nbsp;xterna dica-lur.cxplicas, amp;nbsp;interminabilc xter-uumqueais dici,quod terminis ca-rtit dtquafi extra terminosexiftens, ''tfùlicet verbo Domini, quo coeli î*' ^irmatifunt, Se quodterminis luij wttis (Je immotis o m nia circu mferi pfît.amp;tcrminum eis.qucm non prz-tweant, poiuit ; intra termines tuas ftultitiæ.rcdado diuinitatis amp;nbsp;medi îtionisofficio dcprædcns, (cd ^tclutn noue Bufihs, Chriibq, mem braillicoapta,vcrainqui$,aetcrnita3, cum ante amp;nbsp;poft fit iaterminabilis, ncccfTccft ciusfundamctum,amp;qua firadicem pcrfcâam,abfolutam im uiutabilcm cfle.Hic illc eft tuus Bufi-ridianus Icdus, qui ne tibi facile lub-ucnatur,néuctitubct, fulcra ciad-

nioufs.-Qüod cnim ( inquis)aliquiil cftimmurabilc proptcreànccpotcft inciperc, ncc dclincrc cflc, quidquid cnitn incipitcflc, muraturdenonef-(cad cnc.quicquiditcmdciïnctciTï, idmutaturexcilcadnon efle. Firmi cqiiidrm f’ukraadhibfs.nonillacer-tcillignia in quibiis cauillatur.fcd A-dama 'tina, quï ncc fcrrumadmit tant,heet igiturpro tuainfana rabic Xcyov filium Dei Icdo tam roborato impoiirü torqucas,diftcndas,contra has,dcdolcs,nihilcommouebitur,fit musamp; immotuy manct, fediaminv ponarur bic Deus genitusjedo ifti tuo ei aprcfur. AtqmDcusJnquis.gc ritus ncccflariö cœpit, amp;nbsp;ncquaqua çternusarq; immutabilisdicipoteft, atqui base alFumptio tua falfa de vana cft,quiscnim tibi dedcrjt,vnquâdcû /4!/«4j^»«»/;gsnitû,filium Dei verbû eius, quod n)an;tiuæternum,inccpiflc efîc, if-rjti.u»«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;elfe mutatû in efle, genitum

quidem profitcmuteifc, fednafeédo inccpifieeflc.quOsI ante non fuerit, tctallum aflumpfiflc dicimus.JSouifti aut quomodoargu men*

Dicntaamp;cxaminanda amp;nbsp;diflblucnda ftjcrint, in quibus vel forma fpcdc-tür.ctfi aliquod vitium in ca dcprchc datur, conCcquentiæ ncgationc totä illam rationcm cuerti, fin vitiö in rc ipfaócmateria la^ear, tum fifalfafu-tnâtur.quod tu facis,inficiando euer tantur,aut fi ambigue difta fint,diftï J guâtur.Cü igitur tufalfumaflumas, ^clcftü ilium tuum marmorco men daciofulcias.tuü totum Icäum, to-tümq; hoe tuum argumentum,amp; va Hum amp;nbsp;mendax rcpudiamus,tcqi ho minem iraprobum,óc fophiflä ilium ncquiflimum pronu nciamus efle, gc nitus quidc filius cft c patre fuo prin-dpio,quod principium cft,finc prin-dpio.vtmodódiximus.fcdilla gene a ratio çterna amp;nbsp;ineffabilis eft, folique patri, filio amp;nbsp;fpiritui sado nota,à no fttisoculisamp; rationc noftraprorfus temota quamlfaiascnarrariàncmi '/« sj. Bcpoffcjpiritu fanfto plcnus cxcla-Riauit,ncqi enim filius Dei hoccodc modo quo res ereatç nafeuntur, ge-nitusàpatrccft.nosquinô fuimus, Hilctdo fimusjüla enim errata ex nô

lACOBI GOR.SCII cfîc,3defle nafcendo vcniunt, fili»’ Dei quoniam ex co quod feinpereft, femperq^ ininiorum pronianet,prigt;i cipio naftitur, Icmper clt, imniobi-Jilque manct: diximus cnim Deuin patremaEternum efle principium, è quo principio xterno, xternus filius promanac.Ncque cnim credibileeit iilium qui patri xterno confubihnj tialiscll,non cflcxrernum;niü pitr^ Deum ctiam noncternum efledicas. Nos qui ex nihilo produdi fumus.cx co quod non fuinius, nafeimur, HU-us Dei conditor, de noftri amp;nbsp;omnium corum,ex co quod fempereftna feitur. Etproptercà femper eft patri asquaJisamp; coniubftantialis,ft pater xternus fit,amp;filiu xternum net elfe cft,ftmilë.n. ftbigenuit. Quodigitur tu,'concludcrc conaris,xóyovDcum ge nitumincccpiflc, amp;nbsp;proptertà xternum non efle,nccilli aeternitatisdefi nitioncm àBoctio tradiram conuc nirc,totumvtfalfum rejjciinus,Chri flumque filium Dei vnigeairum Icgi bus naturacnon fubijeimus, eiqucdc finitioncin æternitatis tuç proriiis amp;nbsp;pro

Pfopricconucnircafleueramus. Eft cnimxóyosverbum Dei ætcrnum,in-tcrminabilc,tota fîmul amp;nbsp;perfeda vi tepofTcflio, ipfc cnim filiusDeicft ' vita,vt ipfc de fe te ftatur, dicens.-Eeo, ‘Uin vita,via de veritas, in iplo vita e * fît, inquit loan nés, qitæ vi ta cft lux hominû, orta ex vita æterna, Deo pa tre,in quo filius eft.vt Se. iple viciflim infilio.Patcr,inquit,in mceft,amp; ego in patte, qui videt me, videt amp;nbsp;pâtre ’ncum ; Ego amp;nbsp;pater vnum fumus. Etenim fi filiusin pâtre aeterno, lt;5c intetminabili cft, ôc filius xternus ^interminabilis fit, ncccflccft,inft-nitusDeus pater cft , igiturininfi-nitocft filio: Pater, inquit, in me eft, ^ego in pâtre. Si pater infinitus intcrniinabilis cft,ctiam films infi interminabilis , amp;ætcrnus tft,qui filius, fi eflet finitus Se termi njtus, nô caperet patrem infinitum; ïinitienim ad infinitii, vt tui dij Phi-iolophi loquuntur, nulla eflcpoteft Ptoportio.atquc filium efle in pâtre, amp;patremin filio, ipla veritastffta-tur,amp; qui vnum vidcat,altcrum quo

194 lACOBI OOR.SCII que vidcrc dicitur : quamobrc opo^' tctaltcrum altcrircfpondcrc, amp;nbsp;P*' rem amp;nbsp;vita,amp; fubftautia, amp;nbsp;actcrnKi' teeflc, propterea tuam ratiocinatiO' nem illam,qua \óy9i incepiffc, infini' tumnoneflc, vitam pcrfcdaminc» non cadere,eonaris cöcludcrc,vtini nem,vtiam dixi,amp; falfam reijcimuJ, ac totum quod ftruxeris, inficiando . cuertimusjcum xóyoj eiufdcm fubfta-tix cum Deo pâtre fucrit,qucni tu in finitum.immobilem.xtcrnum : cm prim um, nullius cgcns,ànullodcpc densvocas. NcquccnimpotcftclTe, vt fubftâtia diuina, quz perfonarum communiseft, in vna perfonafitx-tcrnaamp;intcrminata, in altéra verà tcrminata,amp; mobilis; alioquin pug-nantia,«5c quç fîmul confifterc ncquc unt,fîmulcflc vcra,conccdi oportC' ret, quod Philofophi tui pernegant, iam illud quàm ridiculum.quàtn im pium,amp;infanihominis fît, nondi* co,amp; res ipfa docet, ôc tua ipfîus ver ba, teomnem fenfum amifîflc tcftafl /fMikn tur,Dcum generantem, genito filio. ûKfM. scncuTC,acieS!inô defijflc, amp;nbsp;prop-tereà

APOLOGETICVS. igfr tcrcà cömütatum.quiimmotusprt-tnïncrct,quod tibiabfurdum vidc-^ur.Egovcrö dico,amp;ipfam vcritatc tuo mcndacio oppono, Dcö patrcm ^cgcnuiflcxóyov verbum fuum zter-nutn,3c filium vnigcnitum, amp;fcm-pcrgenerate, gcnuiffefiquidcm fcfilium per os prophetarum tcftatur,di «ns.-Filius meus es tu, ego hodiegc-hui te, amp;nbsp;ex vtero a nte Luciferum ge hui te.-genuit Deus pater filium ex v-^wofuo.amp;genuit ante luciferum, amp;nbsp;ïhtcfccula,amp; fempercumgencrat, ftïrilifque cflc, qui alijs gcncradi vim infundit.non vult,genui, Sc genero, fitutfai,fum óccro.idemfuntindiui hitatc, temporibus non diftinguuri-^ur.tcmporum enim difcrimina in il ^îÇternitàte locution habet,diuinita ^in.propria eft totius vitx perfcfta fi ’’’ulpo(rcfito,quidqdcft,totüfimul, ^fcmgcft generate, ócgcnuiffcnó di ^'uguutur, nee defîrîüt in diuinis, amp;nbsp;Schuit igiturDeus pater filiû,amp;;femp 'ûgencrat.Necjjptereà fcqtur,vel pa ^J^hmtitari.vcl filij origine tépori fub *i^i»lt;Scinccpiflc eum cflc, qui nô eflet.

Sempercnim eft, 1'cmpcr crit, natiu cft.óc nalicitur fcmpcr.Nam fi igni da tur hoe, vt lumen cius quod acccnü luccrna ftatim gcnitum, totamdo-mum impleat,fcmpcr tarnen illud lu men gcneret, quod ab co difFunda turjmulto magis Deo hæc vis amp;nbsp;potc ftasconuenit,vt lumen quodilluroi-natomnem hominem gcnitum,ex vtero fuo Temper gcncrct, amp;nbsp;Sol,cui ChriftusaPropheta comparatur gc nuit Ôcgcncrat femper.Ncquc nccef ic habet, vt femel genitam luccm generate dcfinat.fed tu hæc,quac adfero exempla,reijeis, de quibus inferiùs « bi refpondebitur Concludo, totuni illud tuum, Dcum gcncrantcm geni to filio gcncrarc neceflarib dcfijfl'e,amp; immutatumcfl*e,diminutioncmfub ftantix fuç paflumtflc.vanum.mcn-Msunnu dax,impium,amp; meram ftultitiam amp;nbsp;Francke» ««Infani hominisvoces efte. Prxtcrco wyf'nugatoria ctiam ilia : infinitum mo-ucri non pofte, Dcum gencrâdo mo-ucri oportcrc,amp; id genus aliainepta. Mancan t hxc i n tegra ti bi, vtcre tua i-Ila tarn acuta ftultitia, qux omnem tuum

A POLOGETICVS. «97 ttiumofcupauitfenfum:fati.sdiüum fucrit,axioma iPud.Quod gcneratur ïtcrnum non cflc, lociim habcrcin tcbuscreatis,3c naturx legibus fubic öis,in i)$ autcm quæ naturam fupc-Uni.quibus natura parct, locum illi nullum dari, Deus ipfc naturam fia-ïit.DE VS ci impcrat,quictfiin rebus creatis aliquidlfui rcluccrc volait, non tarnen paria fibi amp;nbsp;fimilia in omnibus cflc voluit,aliam rationem quot;***‘*’'^‘ Stncrandi.homini infudit.aliam fibi totinuit.Nam vt homo.ctfi ad imagi •ttrnDciconditus fit , Deus tarnen non eft ita ctfi gcncrandi vim à Deo fusa iibi habcat, nó eft tarnen in co

Nr Deo, vt ipfc eft caducus, ita amp;nbsp;ge-quot;cratio cius cadaca eft. qux in diui-''i$quoda:tcrnaamp; inefFabilia fint, ®. ’tfnaamp;incffabiliscft, nee patiturfc fuislóphilmatis, ex infiniti rationc •i'duftis Itgari.fimul Deus pater ge ^crans filium,cum genito filio eft,ni i'ilibiprius,nihil poftcriuseft, totx ’tosperfonaefuntfibicoxqualcs, fi-’quot;ulfunt.hoc immotum, hoe xtcr. 'ttun eft axioma, quod neque tua va-

198 lACOBI GORSCII frafophifmata, nccvlliusmcndacii, t ncc ipforum inferorü portxinfirma- f re vnquam potcrint, garrias tu quan । tum veils, »Sc in omnes partes mentis t tuæ peruerfam acicm voluas, nihil et (' fic)cs,tre$pfonx,patcr,filius,(piritus j iänlt;3:’,Dcus vnus eft in fubftàtia fem- t, pitcrna,immota,amp; commun!,vtfit f amp;nbsp;vnusinfubftantia.amp;trinusinper 5 lonis.quas tres pcrfonas,cü in fubfia- ( tia,idc amp;(. vnus Deus fint, proprictati- c bus fuis cas diftingui demonflraui- l mus.Scd audianius,quid deinceps de t . fuaiftaçtcrnitatcnugctur Francken, i libeter cnim inhoccampo vcrlatiirgt; l de vtfuühîcIngenium oftenter, lain 1 hanc, iam inaliam partem cxcurrit, । fiemper tarnen ad lila praefidiafcrcci

S'^^cfctur, progredi à non rrMckenm clTcadcflc, cuiorigincm,initiumói ftmper temp ons, quoincipiatelïcócmutati oncm.priusirem amp;nbsp;pofterius, comi-■ tesefle contendit, hocillcfirmamen rum fuæ quam tuendam lufecpitcau fx vult cfl'c,hïc omnem Sc fu5,amp;Thc-ologorum dcducif difputationem. Iraq j cum Theologi xternitite, natu ram diuinitatis cuerti non po ffe dice

*öit, ncq; cffici vt pater xternus non ^ftit.filius aeternus non fucrit, vt itc S'ncratio xterna non fit, amp;nbsp;verbi, Quod eft filins Dei.fuiflc tempus,qua •loxóyov non fucrit ncgarent.Fingit c-®iin verba amp;nbsp;argumenta illorum, (luibus quafi ex ore corum cxccptis, ftitim, inqt audio : fed illud vicifEni ’udiatur ,‘in xternitate non poffe ef-fcgenerans amp;nbsp;generatum, nifi in eo-dem fit prins amp;nbsp;poftcrius, quod fu-üm axioma irrifione potiùs.quam fi dedignum confirmât, ex loco com-ßiuni generationis, qux habeat fon-tem Sc origi nem, amp;nbsp;principium cau-ûtnqjfniefîc, quem quidemlocum tötnunemnosagnofcimus, acineo pedem firmamus.profitemurque, vt iimdiximus.gcQcrationcmxóyov, óc filij Dei xternum habere principium ^cfontcm.originemqJpfumDcum Pïtrcm,qui eft principiü abfqj princi pio.qui eft principiü amp;nbsp;fonsjotius di üinitatis.Deus eni pater eft principiü fill) fui,amp; fpiritus fanfti,q ex fubftan-tia cius promanat, quorumq; efsetia cftDeipatriscflcntia.cpFranckcnnó

xoo IA COBI conseil admittit, qui gencrationis diuinïamp; acternx vim vcJignorât} vcl noncogi tat, vt qui in folo (cn!u defixus hærc-trancktnaJ jt^hæc lola cadiiia amp;nbsp;infirma cicme fpc^lct.Dci maieftatem infirmita-te,imô ftiiltitia fuæ rationis metirur, accrcarorisgencrationcm vcrmium gcncranoni parem efle putat, dum vermes vira ute.nal’cuntur , cxnon {fie adcfl'e progrediuntur , amp;nbsp;quod anrenoncrant,ifleintipiunr, dariq; tempus ncccflc fit, quo efle cçpcrinr, quononfucrint.Tuû hoc pries àpo fterius, quæ tëpori annexa lunt, locû Di/fingHttur habet, in gencrationccorporcaamp;câ generttto^- duca^in çtcma ilia amp;nbsp;diuina aliaratio wrwa (tJu. cft.Aercrnus Deus pater,çternum gc ncrat filium, geucratione xterna amp;nbsp;iniffabili quant qui,vt rôtiesdixi.c-narrarc queat.nemo eft.quç cum ira fit,qua impudetia tuaudcasineâin-quircrc?Q^ibusquaefooculis, prias amp;nbsp;pofteriusin ca vidifii, quomodo in illud lumen, in quodneangehqui dem prolpiccrcaudeant, (occitatcin oculorum tuorumintulifti.’amp;gcnc-' tiùoiiCia diuinam,vcrmium geaer» tioni

tioni cxaequafti, eft magnum diferi-men horum, quat tu cadult;a Ipcclas, îbillamaieftate Jiuioa, quxhiclunc niutationi amp;nbsp;inreritui obnoxia, iila mutationcm nullam,intcritum nullum admittunt , hæc temporibusa-guiitur.oriuntur, occidunt, augen-tur, cnclcunt, amp;nbsp;«latiscurfu confu niuntur.-illa nihil horum habent, amp;; quoniam tu Chrifti gcnerationcmôc •uturam ftmilcm tux efle ais ? cur qutfotu vtillcfccit, maria non cal-cas? curventis amp;nbsp;tempeftatibusflu-ftuum non impcras, cur paucis pant-bustotmillia quod illcpauit,nö pa leis?cur forihus claufisaliénasxdcj t'óingrcdcns’quod h faccres, qnàm diucstu efles, quos tu thc'auros mol 'oruincompilâtes. Non eft tibi data l'æc poteftas.pulfas fores diuitn, eux »ifiapcriantur.mhil indeanfcrs;difti uiilis igitur ratio cftcrcatvraruni ôc cteantium.diflimilis generatio, non eftibi temporis prins de poftenusjto-tuinquiequid ibi eft nunc eft, incipc ''Cfffc,non cflc,mutari, comités funt ictutn crcatarum.non crcatoris,quc

«tcrnitas amp;nbsp;immutabilitas confe-quuntur.-Omne quidcm quodgcnc-ratur, habet fontcm; fed vtcaqux tu fubdis, diuinam generationem con-fequantur,nihil eft fruftra nugaris.fi effet jcternum , cuius quafi menfu-ram efle çtcrnitatcm,amp; fiinul tarnen cumilloeffcortam.vtxternafit, amp;nbsp;ortum habcat,abfurdum dicis. Noi verö ipfam generationem xternam cumipfo cffcAóysvinccpiffediciraus, qux origo xterna cft,ab xterno prin-cipio exorta, qux vna cum xóyov in x. terno principio cft,quod e-ft vitx, to-taóc pcrfefta poffeflîojintcrminabi-lis,amp; fempiterna.Nec dubito conclu derc ortam illam xtcrnitatcm.fcd or tam exxterno principio,cumquoA» yojidem fubftantia,amp; idemprincipi-um eft.perfonadiftindus ; lt;um igi-turverbum Domini fit xtcrnum,amp; c principio xterno fubftantiam fu-am dcducat,amp; xternitas ifta tua, in «juatenimium iadas, amp;nbsp;quam vnà eu effe verbi incepiffe ais, xterna cft, nequetuis argumentationibusquâ-tumuis fubtilibus paret, ncc prius, ncc

öec poftcrius tuum admittit, nugc-risigitur,vel ad rauim,a:tcrnitas,qu5 ïis,menfuram cflc xóyov acterna cft, fi-ticmqj nunquam tuo mandatohabi turajtransfertuaifta argumenta, ad gencrationem rcrum conditarum,i-bi quiequid genitum eft,ætcrnû non trit.at in catlis,in dinina genera tionc lotus tuxdiflcrtationi nullus reling-tut Neq; illa mctuimus,quæ ad vifto ùam tuam, vt certiffima fréquentas ïrtna.fixéyof fern per gcnerctur,nÓ ha here inter ea locum,quxmaneat,fed ’dfarcfcrri,quorû fubftantiafluxa, vt amp;nbsp;in fucccffionecontinuata pma-^cant,hoc enim tuum figmetum, Óc FrMcktn de •'icrum mendacium cft, qux in fuc-tcffioncfuam fubftantiam

'teo gcncrc (unt, quac accidentia di-Ointur,non qux fua vi fubfiftunt, xó. y’sxtcrna lubftantia eft, amp;nbsp;vita illa P'rfefta , qux tota fimul amp;nbsp;in fc cft; ^luod cum ita fit, non inepte modö, fed ctiam ftultc ais, dum gcncra-tionem diuinam , qus xterna cft, (lux à fenfibus noftns deprehendi non pofiït, qux ab oculis fapien-

tlx huius mmi Jj rcmotaeft.amp;abfco diia, qux paruulis lolls, hoc eft, ill Chriltuin Iciuin crcdencibus,^ fi-'C arinatis, rcuelata, cum gcncratione rcrum crcatarurnconfers, amp;cndcrii modo,quo vermes nafcantur.filiuai Deiætcrnû natu ciFciudicas. Etillud didum lt;amp;nbsp;illam prçclaram fententiî confirmas,nil difficilius clT’, quàinà confiietüdincoculorum acicin men tisabdüccre.quädifiiculratcm.nölo him vnlgö imperitos,5cd etiam phi' loiophos nonnullos, c quorum nu mero te vnum clFc hoc loco demon-firas,vt non nifi figurishominumco ftitutis, nihil pofi'entdediuina natura cogitarc. nil tu cogitas, nifiquod Icnlus tibi in licat, abducacicmmcn tisà fen il, fi visdiuinam generatio-nem comprchendcre.quod quia tibi difficil-'cli, mens tua inftcrcorcvct-mium hxrct, luccm inacceflamTri nitatisafpicerc non audet.-Eftfancil la gencratio rccondira, lt;5c cuius rati-onem,n-cquc illc qui raptusdidtut in tertium vlq; coclum,homo tapete pocuiq qui confilioium aefapientis

A P o LOG E TI cv s. ÎOÎ Öcialtitudincm admirat'is.clamarz ^profunditatemdiuiriarum (apitn ^'ïócfcicntix Dci.quiscognouir fcn fuiïi Domini, quis in conlilium ci«s ^cnit,quisquç(ogcnlt; ration t ci nsi n-*trfiiit,qnisilium progrcfl'um ex no tlfïadcdc fillicius conlpcxic nilitu 'nusrcpcriaris Prometheus, qui in Srcfl'usin arcana ilia Dci,conGlia om *'iapctluftraucris,diuitiarum amp;nbsp;fapi-'ntiae cius altitudincm pcrfpexcris, *cihefauros diuinx fapientix compi läUfris, amp;nbsp;folius ingenij tui igni diui-•'ofaculam admoucris.qui in tc rein ^'ns.Trinitatcm tremendam idolon ^ortendumefletibi demonftret, amp;nbsp;^grncntanoftracxurat, veritatemq; ''iololatrarum inuentis cnccatam a-''gt;nict,amp; ad vitam rcuocct.Equidcm '’fqucrerumcrcatarum, quarum amp;nbsp;®rtum,amp;intcritum aflîduècontcm plamurrationcs,mcns noftra capcrc Poteft.Tu veto tuis fenfibus, diuina abomninoftrofenfu amota, amp;nbsp;htionem noftram fuo fplendorc ob-fiJcnria.ad tuos fen fus cuocas,iudici.

lACOBI GORSCII tationtm,argumentum gencratio nis filij Dei cfle vis, óc ca amufli xóy«* metiris, audi quxfo Aóyo» ipfum cüNi codemo de generatione.non illa filij Dei,feddehac,qua regeneramutin fpiritu Sc. aqua diflerentem : Nifi.in-quit,quis renatus fucrit denuö, non poteft videreregnum Dei.quçritNi-codemusquç ratio fitillaiterumna-feendi, per quam homoinregniDd cognitionemdcducaturjabfutduffl illi videturj'encm hominem nafci d« nuö pofle, nö cogitat enim aliamra-tionem nafcendi,prxter hanc.quaw fenfucerneret, amp;proinde ait, nun-quid poteft homo in ventrem ma tris fux iterum introire.óc nafcijnihü cogitat Nicodemus tuu$,animali» homo, prxter ca qux fub fenfum ca-dunt.qux fpiritus funt ignorât, dc gc ncrationc fpirituali, qux à fenfu tuo ctiam aliéna cft,nihil audiuit:Anima lis enim homo que fpiritus funt, nó capit,ad ca tantum qux videt,fcrtuG quem cum Chriftus rudem magiftfU inifraelcfleccrneret, dc quogcnctï generationis dicat,cxplicat, amp;nbsp;quod

ingcncrc dixit, ad fpccicm dcdueit, öifiinquicns.quis rcnatus fucrit cx a-qua amp;nbsp;fpiritu non poteft videre rcg-nunaDci.aliam inquit, quàmtupu-tas generatiöcm tibi indico, nafci tc oportet denuö, non cx vtero matris tuï,quod ingredi non potcris,fcd cx aqua amp;nbsp;fpiritu, vt aqua corp’, anima fpiritu fanfto müdes,«St abluas, q gc-ncratio baptifmus appcllatur-.vtcrus matris tuXjtuum corpus pcccato ob Fntut «j;«» norium genuit, hxc quam oftendo rMientt |, generatio, animum tuum rcgcncra-bit,ÔCà fordcpcccati, quo infeäus oatus cs,cmundabit,nouumquc ho tninem tcredder, amp;nbsp;eamimaginem Mquam primus homo creatusamp;cf fiöuscrat, quamque prxuaricando ptæccptum Dei, exno pcccati oblitc tatat.tibi reftituct.innoccntcm amp;nbsp;iu üüm te in confpe^u Dei conftituct, pcccati cnî ablutio eft hxc,dc qua lo-quiturChriftus, genera tio q reform a ^onem amp;nbsp;iuftificationem hors appel 7nms:q cü audirct Nicodemus,nihil q-.talcintclligcrct.amp;invulua matris ‘‘Çtwctjquomodo inqt hçc fieri pof-

bus rationiq; huinanae non confen-tanca, cuiChriftus amp;nbsp;ignorantiam t expfobrat; amp;nbsp;ad tredendum fuis ver- t bishortatur^nimirum .quodhxcdi U üinagcncratio non nifi fidci oculis i) apprehendatur. Exijsenimeft, qus N Efaias intclligi poflc negauit, ab ii$ H qui non crcdcrcnt, nee mirum efl’c ti Chriftus ait.-Nicodcmum ca quçfpi- li ntus (hnt,noncapcre,cum amp;nbsp;caqus ii fenfus pulfant, qux terrenâ funt, ig- t noret: Cuius rei exemplum ventutn « fpirâtcm,qui vndeveniat, vbiamp;quo ( modo naicatur,quo tendat, vbicfl'e K definat, homines ctiam PhilofophiJ t rwtrwrurSdcditiignaroscflevult. Dacnimv^ƒ H acute,venti Hantis originem,da locü gt;nbsp;inquocófiftat,explicanobisciusgf' • nerandimodum,dicesquidemAri- * ftotclem id doccre, qui cxfpiration^ f arentem ventnm vocat, fedperindcl Ariftotcles vimventividit.atqucNi î codemus, etfi fingatpro fuofcniUi p quod illi vcriiïmilius cflc vidcatuG p cùm natura ventorum recondition^ Ct,quam vt humano fenfu eóprehen i datiit'

gt;2origine amp;nbsp;vi diHcncianrjamp;aliadi« wnt.Prophcta certe clamat, ventos D£utn de fuis thefauris dcpromcrc,/71/.jj4. ()ui thefauri Dei quant lint profundi,qua 1 n fern ta biles, Pa ulu5 clamat, nee eorum alritudinem capi poffö tfftitur. Cum igiturnaturx rtsocu-Hsnoftrisaflïdue obuersates noftro ingenio non capiantur, qui fieri posait,vt generatio Dei que fit.quiquc eins modus fuerit.fciri poffit fi imus ^cnitum filium à Deopatre; teftan-tttrfcripturrgenirum cflc filiö Dei, lt;!uomodo genitus fit ncfcitnusifa« '«mut tarnen zternam illatn gene-'itionemefrc,quae à ptincipio ster, quot;opronianet.'egóinqüir, hodic gc-'quot;iitc.amp;gcniturH teftatuf, amp;gcnitfi «on èquouis, nee ex nihilo, fed de ^«0vtcro.ex vtccoinqüiêsgenui te:

patersternuSÿ dcfiliussternusrfi MtcrDcu5lt;amp; filius Deas:Deus fiqui demnonnifi Dcumgenerat, vtho-«'ohominem, qui homo generans, ^uia rationc prçditus eft, ciufdent

tationis participe procréât homine, procréât mortalis homo mortalcffl hominem procréâtæternusDeus«-ternum Dcum.fcd tu gencrationcin diuinâ ncgas/olumq^ Deum pâtre, quem ens primû pro pâtre nomina-ri vis.aflcris cflc,amp; cos q te rationeni diuinz geucrationis ümilittidincà rebus creatis fumpta doceât, rides, is cnim,fcd hic vcrfîpelles clabi cona tpr,pcrfubtiliffimam,quâfplcndcn' te admodum Sole reperiunt rimä, t iunt.nSolcm caufam effcluçis.amp;fr mul tempore fuifle eu luce .•quant-obrem fi Sol ztern’ cflct.lucc quoqj ci coçtcrnam efl’c fluentc amp;nbsp;d epen de tem abipfo.-hxccquidem Francken noftra funt.qux nobis Solis lux,quX tccxccecauit.môftrat, erebus créa-tis, in creatoris cognitioucm veri-m’.quod fictuos Philolophos Paul’ non confccutos fuifle,ad Romano» Icribcnsrcflatur, qui cum multuni in rerum natura cognofeenda occu-parcntur.ipfum creatorem, qui^t qualis rflet viderunt ; muira cnint ia icbus creatis vefligia imprclTa

neïtorisinucnicbant.adimagincm ^fimilitudincm ipfius conditoris ftrumhotnocffiduscrat, imprcffa Aalijs rebus imago diuina , cuius fapicntiz argumenta in eis rcluce-

, efFcâa ipfa caufarumvndco-tiïutur, vim Sc naturam indicant, 'luxcuinPhilofophi fpedarent, rc-fötn omnium conditarum caufam 'öï^nonquamuis, fcdprxftantiffi-fapicntiffimam,amp;xtcrnam yolccbantcfle. Ncq; emm terne-f^mundum aut natum aut guber-quot;’fi iudicarunt, return ordincra ’'iniirati,prouidcntiam DEI, qua Ï'Sttcturconfircbantur. QuodPau„ . ‘«itaeflc tcftaiur, cumait, quia^;„.^,^„,„,. ’l'iodnotum eft DEI, manifeftumntat^Dew». 'ftin illis;Dcus enim illis manifefta-

amp; quomodo manifeftauitdo ’'t ' inuifibilia enim inquit ipfius à ^■'fatura mundi per ca quç fada (ünt '‘’fclledaconfpiciuntur, Sempitet-quot;^quoque cius virtus amp;nbsp;diuinitas;

verba Pauli diCerte, amp;luccip(a ^olisclarius docent, veftigia diuinac '^'^tutis in rebus creatis imprefla

lt;onfpici,pcr quç in cognitioncm j usdcucniatur, manifcftumfceflcvo (, luit nobis.ctfi inuifibilis fit, amp;nbsp;inac- ji ccfTam luccm habitct, amp;nbsp;manifcßü fccfle vulf.non pcrfuam abfcondi- j tamdiuinitatcm , fcdperrcsipfasà fccrcatas.quac confpiciuntur, quib’ j, illcfapientixfuçIcpotctixteftimO' j, niaimprcflît.vtcxijî quatmanikfti v funtnobis.quxcreaturam Apofto- j lus vocat,inuifibilia Dci.virtusàdi-uiniras cius confpiccrcrur.Vt cnim », ex effigie liberorum parentes a^-nofcuntur,itaerebuscrearis 3gnolt;- i| citurDcusjnam vtliberi tîmilirudi- j) nemparentura refcrunt.itainrcbui t, creatis, virtutis diuinæ magnaamp;in- d dubitata argumenta relucenr, qui d nos in cognitionem Deideducaef, I i peruenitadeam cognitioncm, qui u tu vnum doôtorcm veritatis diuins ( vis efle Ariftotclcs, qui toto exeuffo gt;nbsp;mundo , amp;nbsp;cocleffibus corporibu» o jfifititlt! daufo.cxtrailium,nihilcorporcum ( yaurnDei/m conû{lerepone,conclüdit:totun)il' i tfftftituM Jud cntibuî.vtros vocatis, inuißbi- h

corporecarcntibustribuif, L **^'‘*'’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iniei

'nterqux vnum tuû illudcn« ; quod nos Dcumpatrem principium fine principio vocamus, aitcflc,àquo 3c torporcaamp;torporiscxpcrria vitam , • i ^lubftantiamluamhabcant.abco , , fniniomnia dependent, lt;utn *ullodcpcndeaf,qucm amp;nbsp;cfle,amp;po~tU-»inleeo^ ‘nntiflïmü efle indc cognouit, quod»»/««*. ’'iderctadmirandos curfus coclorö, tcniporum varictates in ordincoa

Nrpctuuni amp;nbsp;conftantem rcdaâos, pugnantcs.ita contextas, vt nul-^“nivaquam diffidium ineis exoria

Omnia fibi cöfcnticctia fint.dc f'fpctuo nexu colligata, tantum i-'Pomatumcoeli, fydetum fplcn-’®rcm,(5c «çtera plurima fumma ad* ’’’'rntioncdignacurn intucrcturn® '’’Odo efle ilium gubernatorem de ^odcratorcm tante molis potentif' '■Hum amp;nbsp;fapicntiffimum, fed ctiam ‘’‘’m.cuincrnoaducrfarctut.àquo ^'nniadependcrcnt, quodinijsli-'‘^uosdccoeloinfcripfit, teftatfi '^^■quit'; atque vtinamvt ad huias:^,^^ ^•tatiscognitioncm venire potu mtiitfirM ^'’acana femel ainplcxus,perpctuó

/I4 IA CO BI GORS Cil ,rctincrct, ccrtè in illö fcnfum.quc® 'Paulus reprobum vocat, nonind-diflet, gloriam DEI adrcscrcatas non tranftuliffct.non fol um rcptili-bus amp;nbsp;fcrpentibuSjfcd nee aftns.quC viderct aliunde moueri, amp;nbsp;alicni fapienriatanto cum dccorc amp;nbsp;con-(fcnfucircumagi, nee ipGs hoinini-bus diuinum honorem tribuiflet, •hunc folum quern fapicntiffimumi perfeftum viderct.coluiffef, ing'-nii fuiillamvim écintcllcftumisC' JUS obCequium captiuum duxiflö» nee ration! fuac, neefenfui tantum trjbuiflct.quantu tu ftultitiæ tux tribuis, Proptcrcà ctenim DEVSvf-ftigia fapienti« amp;nbsp;bonitatis fux rC'

• Etproptcrcä tanto fplcndorc mundum ornaiiit, vt homines in admirationcm rapti opifitcm tantae pulchritudinis, tant ftupendi opens pcrquirercnt.inucn-turn agnofccrcnt.agnitum honor« , ■ debitoornarent, amp;nbsp;folum colcrent:

amp; quoniam cognitio Dei, non inW folum confiftit, fi feiamus Deuw efle. amp;nbsp;vnum cfle.quod 3cludçujamp; ► nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sara-

APOLOGETICVS. «f , ^’fïccnu» profitctur , amp;nbsp;Socrates, lt;101 quod idem vel docuit, vel fen-‘'rit venenum haurirc iuflus fir. ^ttumcnimvcrö, quis ócquaUsfit, 'ic quid in eins Maieftate ignotum fclinquatur; quod ignoratum nu-?nicrroris ócdifccffionisabfc, cau-ïi effet,non folum DEVS fc amp;nbsp;eflc.óc Vnum folumque Dcum effe,voluit ''obisdcmonftrarc.Sed ctiam quad's fit admoncre non neglexit, nilgt; Wnosdefut natura eclarc voluit. Vt igitur fe eflc amp;nbsp;vnum amp;nbsp;folutx ’üfubftantia D E V M teftatus fir, ■U pcrlonatum Trinitatem nobis indicarc quoque voluit,vt ficut v-öum in fubftantia cognofdmus, itiTnnü in perfonis veneraremur. Etquoniamfiliumdcfua fubftantia Scncrct.amp;Spiritum fanâum fpirct, oe nobis hxc eins amp;nbsp;gcncrandi óc Ipirandi perfonas ratio abfurda vi-dcretur, Solis corpus cum fualucc, radio lt;5c calorc exemplum nobis fropofuit.VtficutSolcm vnufn,fic incxlo fempet hxrentem cernam’, udius tarnen eius, qui inde exortus

ni lACOBI- CORSCn gt;dnos dcmittifur, corpora obicûl £ riat,mundumilluftrcr, oculisno-Ans luccminfundat» aliamrationc cflcmdicarcm’.quàm Solisfît, qu5 admodumamp;caloriscius, qucmia-diusipfcfpirat, alia ratio videatun Qux ramen triaóf fimulfcropcrcffe amp;nbsp;vnû folcm efle vidcamus, vtque-ad modum Solcm vnum cfleaftrum vndcômnisgcncrandi viî, in rebus crcatiscxoriatur,fpcâcm’,itavnuiii efle Deum, vndc omnia efle fuum vitam hâbcantcrcdamus.cogitcm’ vt Solcm lucem, qua omnino otu nia illuflrat, Se calorcm quo omnia vegetal,ex fc cmittcrc.ita à Deo pâtre filium Se fpiritum fandumpro-ccdcrc.quitrès, fifubftantiameorû fjjcdcs, vnusamp;idcm DEVSfunt, quemadmodum de Solcum fuora diodecalorc quem fpirat, vnumamp; idem aftrumcft,- vt ex Solis fubftan-tialuxde ealorprodcunr, itaàpatris fubftantia ic filins Dei de fpiritusfan dusprocedunt. yt autem Soleni nunquam i radijs, amp;nbsp;calorcdcfeti contingit, femper cnim in Sole hç-rent,

APOLOOETICVS «7 îcnt, nunquam ab co (cparanrar, icmpcr ex cius liibftantia dependent 1'3 lilius amp;nbsp;fpiritus fandus nunqua ÎD EOpatre principio fuo diuct-lütur.vnuni amp;nbsp;idem (ecundum lub-ftantiam.quam cum co candcmdc vnam habent, fimul funt,nunquanx Solablqucradiofuo eft, nunquam »oncalidus eft. nunquam patcrabf 'iucfilio,nunqu5 abfqucfpitjiu Ian. öofjitjfcmpcr eft pater, fempet fili-Us,temper fpiritus fandqs; nequec-öim pater, nififiliusetiamefletdid Poflet, femperDE VSpatcr virtu, ’ciu fuam fpirat, femper res om ■ifsviuificat, femper igitur fpiritus ^’nftus incovtin fuopriucipio eft. Vtfcmpcrcalorinignc, ita fpiritus f’nftus femper amp;nbsp;ex patre amp;irj pa. 'fc atqueequidem hop exempleSo-I'spatresin demonftranda Trinita-('srationc perfonarum diuinarum '’ûfunt. Hoc Gennadius Scolarius Patriarchx principi Turcarum gc-'’crationisfili) DEI rationemàf« ^’poftcnti fpedandam propofu. ‘t. patrécorporiSolis,filium radio^

XI« IA COBI G O RS Cil fpintumfandum caloricomponît amp;nbsp;vtSolfcmpcrin cœlofîf.ita pâtre in ccelo, vtlueem inacceflam km-per mancrc.vt radias qui in Solceft adnos dcfccndcns , mundumillU' minet, amp;nbsp;viram calorc fuo|rebut corporcis largiatur , ita filinm DEl ad nosd'ffccndcrc, tcncbrasnoftrai illuftrarc, veritatem docerc , vndc luxqus onmem hominem, veni« entern in mundum illuftrct,appel* latur, in quo luminc Prophetacti-am dixit , fc lumen D E Ipatrisvi-lurum . Et in lumme tuo videbi-mus lumen jdicendo, hoc inquam Patnarchaillc monftrabat, aeSpi* ritum lanäum à patre proccdentem calori Solis,omnia amp;nbsp;renouanti, amp;nbsp;viuihcanti confercbat,quod Prophe tac verbis firmabar,quidiccret:Emit-tcSpiritumiuum amp;nbsp;treabuntur,amp; rcnouabisfacicm rerrx . Atqocillc Saratcnus printeps ex ijsqux deSo* le diccrentur, amp;nbsp;gcnerationisdiui-n« amp;nbsp;vnitatis fubftanti«, amp;nbsp;Trini» tatis perfonarum rationem appra!» hciidir,à Patriarchs Gennadio lub*

Iwipfir.quod tuaimjPictas 5c infania Oonadmittit: Vcrfipcllcs tibivaniC fimohomini, quod ad Solis luccm, gfncrationcm, myftcriaquc diuina fltducimus, quod in Solis lute, in Huo DEVS pofuifle tabcrnaculunn feu,in à pYopheta dicitur , arcana tiuscxplicamuSjCorpori Solis in coc lofempcr manentis, patrcm.-radio feSolc hzrenti, de ad terras defeen-dcnti.-filium.calori fpiritum fanßü foniponimus. Non ferunt oculi cx-tuç hanc luccm,pcllcm tuam vtrtis, ôcindumeta tua,amp;fophifta-fum figmenta refugis, afyftata qux anobisdicuntur, appcllas . Cum tu “nfquam confiftcrc qucas,toto teoberres, nullam rationcm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” ''

gionis probes, quod probafti impro quod dânafti amplcdaris; dam-uabasPhilofophos Lublini, Arifto-tells axiomata ridebas, quxnunc fendamenta tux doftrinx vis efle; , ^cminifti quondam dodorcm,qui 'ulabyrinthoTrinitariorö, amp;Ana- ’ bäptiftarum multo tempore hçrc-^ït,vt amena te Minolaurum nouû,

qui Chriflum vorarcs, vidcrct, feinde cuoiuit.-tuamqiic dodrinamdC' , tcftatus.tc dyris deuoroad vcritatii lucera.Ecclcliain carholicîni redijt, Tfinitaris rationem confcflufl( Ven era ru s. Cii rudoôlrin»

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cumnobjfcuni Lublin: eßes,Philo-

iopbos tiini fua docirina dcreitari lüiebas, nullum locum iîlisinbac Chnltilorre, eßediccbas.-nuncaût toram rcli2:ioni5 ranonein indedf-pcndcrcaflèueras, vndequatfotantJ dt ram iubira mutario? Équidcmc-go rclpondereni Doóhori nonaliun de, quàm quod ccctiras rualiiccffl veriratisnon teratj vidifti re rcbui neccfl'anis c liera f.riprura vrgcri, omnem rationem mcndaciorum tu

ear nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcrrtftipcllcnvro

’• fu^trit. Jefti aduerfarij CO nomine,quodlu. i-is ignirus vidcrcrur.cflc pcrgcrcaf) lunlconlultum fore docebar, fci üitiai

J’tini ôj momcnto vno iam Chri-“’ousamp;Apoftolus, iamPhilolo-J''usótAriftotcIcs fieri l'olcs.rcfuai-’lin Lycçum.vt tibi liberior menti-lucatia fit, vt omnia ad fen-’“mrcuotans.fensoomni comités ’quot;outque difcipuloS cxfpolics, nc-S'’fAlyftata,ncqucpugnantia (unt, .

rides,aptiflïmo exemple So-Miuinarum perfonarum ratio cx-^^f’itur.fux amp;nbsp;vnitatis amp;nbsp;Tnnitatis '®êgt;cm amp;imagincm DEVSSoïcm ®c voluit, vt vnus cft fubftantia ^UtaD E V Sfubftantia vnu», vt Pfoptictatum Solis, triplex cft ratio, corporis quod radium gc-radij quiignitur alia calo-’'’.quifpiratur, itaaliacft prcpric-, , ’’’ partis pcrfonç.ingcnitü efle prin-'Mutn,ab$q; vllo principio clTe.oïa produccre amp;nbsp;generate^ alia filij ^fgencrarifiuc genitu efle perçu o-’“’niafieri, alia Spiritus fanâi pro-, ' ’tdctcôt fpirari,in quo omnia fiant. ^'igiturfubftantiäDci fpeâes vrSo-^'SiVnuscft DE VS, vt vnuseftSol, •Q proprictatci, qux perfonas di* ' dm ]

ftinguunt, trinus, cft m illa'vnitite i, fubftantix , vt amp;nbsp;Solis triptCxcftra- n tioamp;proprictas; vna , qua corpus i) amp;aftrumcft,fcmpcrqucin cœlohç- (; xct;alfera, qua radius, qui in calo amp;nbsp;gt;; corpore aftri hærcns ad haec cirima deiccndit, amp;pcrtotunaorbcmdif-fuitditür.amp;üinnia illuftrat. Tertii caloris, qui cam proccdcntc radio n cxfpiratur, acrebusvitamlargitur; f, éc quoniam quxris , cui Solis luci j Trinitatcmcomparcmus, vtrumne । ci qux prima cft.qu«aftrum,Solis amp;nbsp;1 corpus conftituit, an ne ci qua pct { mundum difFunditur, breuiter tibi j wiizraBf«. quod patres docenr, cxponcmus, ( quospatrcs(iaudicris,quidfitDcus ; Äquomodo fitadorandus, agnof* i CCS, nee dcinceps iniftoerroristui i cœno hxrcbis.ad lucem veritatisvc- ; nics.ParriSjinquiunt ôeSpiri-tus fandivnum ell confilium, iapi- i entia vna,potentiavna; nequevnus t quidem exiftit ante læcula, alter ve-ropoft fæcula, led fimul pater amp;nbsp;fi-lius,lt;Sc fpiritusfandus : Filius in pa-

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tjrc, (5c Spiritus in filio amp;patrc.Cohx-

•ttcnim hxc natura : Vndcvnacft »»turajamp;v na deltas: diftinda qui-•Icm in tres hypoftafc', fed in vni-'itcm occurrens, habita cflentiz htionc. Ideirto ctiam cum patrem liiumus.ócfilium, ac Spirirum fangum profitemur, vnicum DEVM ilicimus.Eft verö D E V S commu-quot;«nomen Patri, filio , amp;nbsp;Spiritui fjtido; Pater veto, amp;nbsp;filius amp;nbsp;Ipi. titusfandus, non funtcommunia quot;Omina , led propri« fingulorum ^ypoftafeis. Pater cnim nondicitur ^lius, nee hlius dicitur pater, nee Spiritus fancius vocatur pater, aut filiuszAt DEVS femper Trinitai quot;Ppcllatur. Itaque cum tres hypo-®ïfcs, Eue tres perfonas dicimus, quot;ondicimus tres cflcntias.fiuc tres quot;îturaSjfiuc très Deos : fed vnum ^EV M,vn3m eflentiam,fiucvnam quot;îturam profitemur, ne Arianize-•ûus.amp;rurius, quum vnameflenti-’mfiucnaturam dicimus, non dici-quot;'usvnâhypoftafin.neSabellianizc-quot;quot;is.fcd très hypoftafes,Euc tres personas in vna deitatc, vnâ efsétiâ amp;nbsp;na

tnramcrcdjmns. Eft autvm Deut, »ffirifth cllcntia,VjUç omnem conicuiplatio-fjg fupciar.mcnsqcomprehendi nc-w/wiwr*«. quir^pQjthrjtudo, cui* ratio artcuul laaniri potcft,magn!tudo quz cerni nö poflit, gloria omne cogitationc cfFugieiis.Filius f ftincftabilis proles, fernaoratiöcnullacxplicabilis, més inlupcrabilis, eflenna inuariata.na' turainaccefla, charader fubfiftens, Spiritus eft intcllcdualis amp;r fimplcx, lubtilis,planus,acpcllucidus.omnis noxc lt;3c maculx expers, amp;nbsp;omni« intucns Simulachrum partis eft Sol, radius filij, radij ralor eftSpiritus fandusj iraque Sol eft pater »radius filius.fplendor ignitus eft fpiritus illcprorfus fanftus EtSol quidênufl qu am rxlunt deferuit Filium autem vt radios , fplcndorcm vidclicftab ipforefulgcntcm, cmifit in terrain, amp;Spiritum säftunr, vtealorcmquo luperiorem amp;nbsp;inferiorem munduni vndequaq;füuercr,amp; bonis cumula rct.Ita nobis cogitandumeft, deVlt; nica in tribus hypoftaftbus deitarc-Natura eßcnria, forma ftmul cadem eil

»if '^■hypoftafîs amp;nbsp;pcrfona idem cft, Se fttcntia quidem iiuc natura, id quod ^onimunc eft dcfîgnatjhypoftalis au Gue pcrfona, quod lingulorum 'ftproprium,dcclarat: Vt( exempli St«iaiîcdicamus)in hominc, om-■i« homines,vnius de ciafdcmnatu-fïGimuSjVnadc cademnaturaom. ûiuincft : fîquidcm omnes homines 'gt;‘»nimaintcllc(ftualiamp; corpore có-(^’tnusjhypoftafibus vcrö multisdc ‘quot;finitisdcinnumcrabilibus, amp;nbsp;Pe •fusacPaulusvniusdc ciufdem funt ‘'îturæ,hypoftaûbus autcm diuerftsj ^naturam quidem inter fc commu-''cmhabcnt, diuiduntur autcm hy-1 PoftaGbus fiuc pcrfonia.HçcPatrum ‘quot;•».quznaturam de arcana Trinita-’'sdiuinx.lucc ipfa clariorcm ante o-‘quot;losnoftros ponunt.in quibus non 'iilputatur.dc luccduplici Solis, Pri-•»aóc fccunda,vt tu argutaris, verum 'niinucrö.Solis corpori Pater, radio

Glius.caloriSpiritus fandus có-f'tturjfcd t u vt tibi acutus elfe vidcâ-p^cui luci gcncratio illa comparc-''*t,quxris,amp;nccpnmç,ncclccundç P cam

cara conucnirc condudis, ncàvani* ßdicjj mus vnam illä luccm cflc Solis, qcû ’ ipfo foie natafemg mancat, quxleni per ab co difFundatur, nam radius io Sole fcmp.vt in fuo principioeß.nö-quamabeodimouctur, ctiamfipct aerem cffufus.ad terram vfquc veni-at,eamquefcricndo non folum illu-ftrct.fed etiamcalefaciat,vnaeftvox quam tu fonas, quam auribusego , nbsp;nbsp;, meixhaurio,non turn demum rata,

cum in aures mcasillabitur, fed cum àtexditur; nequeradius, quemff* cuiidam lucem vis cflc,turn primùm nafeitur, cum terras fcrircincipiaf, fed iam natus vna cum Sole circum* fertur,omnia pcrluftrans, ftultumc* quidem eft,turn rem nafeidici,tun» agerequippiam incipiat.-aliudeftori nafci,aliuJopcrari;aliacft gene-

alia eius acccflio,ad huncvelillu locum,non ignoroquidem nafeirem dici,cum agerequippiam dicatur, vC cumSoiadHemifphccium nofttmquot; ii-

Uccdat.dicimus cum oriri,Óc luccm Qatct^nonquodfubllantia eius tuin «Icinum nalcatur, fed quod qui à no-bijaberat, (5cinlocis occultis,amp;ab oculis noftris diftindis eflet, nobis non efle vidcrctur, fruftrà in lucc So-Hspartienda moraris, ne quicquana ùmadprimamjam fccûdamluccni tcfngis.vtraquc amp;nbsp;fceleris tui, amp;nbsp;im-pictatis tux , blafphcmiarumquc lt;Sc infanix, ftultititcque teftis cft, ac ccr-tcmirorSolcm ipium, tum tu venc-tindamTrinitatem blafphcmc com pcllas.cumidolon vocas,curfum fu-ninnon referre,fcclufquctuum non incrfarijlumcnquc fuum mundo to tinon negate, neq; enim tuum iftud fcclusquamIudcorum,Chriftum in 'tutcagcntiumjeuiuscft. Relinquc igiturSolis luccm,demcrgecaputin tcncbrasmcndaciorum tuorum, nu gcris potiùs de xternitate mundi ïumProclo tuo : S(. nafci óc interirc f«cundam luccm ais, vt fcilicctxéyo» genitum Dcum^fi natus fit,intcritu-fntncócludas, ie vtinitium liabeat, iu ÔC finem habiturum : Ego veto

dico,nccluccmSolis, quamfccun-dam vocaSjtum nafci, cum nobis lu» t ccrc inripiat, fed iam vnacumSolc t naram.luccrc incipcrc, cum fol curgt; t fufuoOrizontcmattingat:nôquod quidcmtumdcmumluccrcincipiar, lt;nbsp;quodadOrizontem vcniat.luccbat lt;1 enim fub ipfo Orizontc, fcmpcrctc-nimamp;vbiqucSolIucct, fednoftrire fpcâu dicitur incipcrc,dicitur nafci, ’ neque quoniam Sol fub Orizontem ! mcrgitur,luxillaintcrit,fcd vnàcum

Sole nos deferir,neque tu tumnatus escum pcllelupitcdus.qui nunca- ** perte vlulas, ad Socictatem Icfuveni fti, neque inde profugiens interifti, * quodvtinam fadum fuifict,mutas ' fubindc locum ex Germania in Gai liam,indc in alias Regiones fugis.i- ’’ dem tarnen lupus manes.Sed alia tua !' firmamenta vidcamus.-Solis lux, ni ' hiltuamcœcitatcm iuuat, femper î' Sol manct, nunquam lux cius cum dcfcrir.fimulcumco nata, fimulcû comanct,amp;vnà cumcocircumfcr-tur, femper lumcnoftrumxo'yof,cum ' Deopatre, ôcvnàamp;fimulcnmcona J turn, '

APOLOGETICVS. 119 ' 'i^Ri.nunquam pater fine filio, nun-filius fine pâtre Deo fuit, in eo '^i.vtinfuoprincipio: Pater in me óc ego in pâtre, ipfa dixit veritas, ipf'a lux inundi quam tu tuis men-’‘«ijs, ôc. argu ta nequitfa inumbrarc ;Onaris,frigidus tibi Sol ipfc videtur, igidutn exemplum iude dedudü, Cproptcreà vt caleicas, in furnum ’rocliproperas,eiulque de mundi ç î'tnitarc argumenta recitas, non fu-■flcautbonitatis ,aut potentiæ DEI 'quot;undi genituram difFcrrc, amp;nbsp;cætcra ’’'ülta, qux ille pro luo tum errorc ‘‘âbilicndOjôc Platonis.quamuis Pla •oniccscflct, vnàcum Ariftotelein-in fuum præfcptorcm, fenten-quot;ini illam, qua aficrit mundum ge-‘’''uni,xtcrnum tarnen efle, conucl-‘’ndavlüseft, attulcrit, memoriter '’’i'as.quod ca tibi foîis luci, cui filij *JdgcncrationcThcologi conférât, quot;’’dma aduerfa effe videantur,nihil '■'imprœtermittis.quod ad filij gcnc^''**'^?.^*quot;'’ ’^’ionem cuertendam videatur, vn *'‘|'îcaducrfumgcnitum Deurnar '^’corrogas,quç Procli arma,quàm

ad rc g traftamus, pcrtincät ptcrmit- [, to,nugcrisquârumvdis,latitcsïçtft d nitatis tux latcbris, allatrcs Vftbo

Dei,quantum vclis, verbum tarnen Domini nianct in xtcrnum,potuitó fcclcratum caput,Deus mundum ab aeterno fabricarc,amp; nunc poteft mul tos,fed amp;nbsp;tum noluit, amp;nbsp;nunc non vuk, quod ita iili amp;nbsp;conimodum, amp;nbsp;fux fapientix decorum vidcatur, poteft tuum osimpudcnsclauderc.fcd exfpeftatprofua bonitatc amp;nbsp;longa-nimitate.vtrcfipilfts aliquando, vt ad lucem te rccipias.ac cum Nicodc-ino , authoritatc verbi fui motuî, Chriftum fcquaris, ab alijs accufa-tumdcfendaSjCrucifixu dccrutctol-laSjVngucntopietaris cum inungas !, êc linthco veritatis eum circumuol- i|| üas.quod fi fcccris.vnà cum eorefnr* gas;finiritua malitia pcrfcucrc$,a! t( ternis ignibus fathanx paratis,xtct- (, nitatemiftam,in quacxcuticndani-iniuni calliduseftcvidcfi vis’, quatn ft interminabilis experturus trad«' t) ris (quod fuit Prodi errantis luce®- id queChriftircfugicntis)Proclusfaciti

APOLOGETICVl »31 'tquod.nomcntuuminditatjfacere o^ortcbat, ftultitix plena fapicntia quot;mifla veritatem femel amplexus, fïtpctuó defendcres, Chriftumque ®lium Dei verum amp;nbsp;æternum agno-^tcrcs, mediationis munus illi non 'fipcres, Thcologorum potius difci-hlus, qua Proclielle malles.Qiæd ’tuoniam non faeis, in tuam iftam Mentiam , qua Theologos fupe-'*5,infpiciamuszProcli,inquis, dex-'(^nitatc mundi difpuratio aduerfa 'ftThcologorum excmplodcSolis ‘quot;ttiinCjdcquam illi foluerc neque-J’’t,nonnilinegandofimul pofleef* ‘'fffcduscum fuis canfis, quod quo quot;'’tnillidemundo.rcbufquequxfi-'‘''tvcrcdicant.tu.vtcanis,lapidem^ j ***• ’tciattum arnpis, amp;nbsp;mordes , den-i'stuos confraóturus, non lapidcmi«i»/r^a. '®nittunuturus; inde enim inferrc 'Entendis,xóyovgcnitum Deumnon J^tuifle eflc fimul cum principio ’ODEO pâtre , quafi vcrö filius ^'icffeâom fit DEI patris,amp;non

' '“''ni in fubftantia, cum codem Dco * nbsp;nbsp;nbsp;, à quo tantum perfonx

*3* lACOBI GORSCII rationc,ólt; attributorum diffcrat,lt;iu* fcmpcrcumDcopatrc amp;tit, amp;■ oP^' tatur.per qucm Deus Parer oæniaiÇ îcmptrfadurus eft-Nih» «•*«; teifta callidamcns amp;nbsp;pcrucrfahic lU uat, rationes rcrum cnpraruin ad Creatorem tiâsferri ncqutunt,q«^^ Thcologi Proclo de rebus créatis dil ferenti reddunt, diuinæ gcncrationis Proclusignarus crat, inhil dcillacu

zo agirur, nihil inde ad diuinigene rationisnaturam transferri poteft. Erfi enini Deus vclbgia lui inrcbuJ mulris reliquerit, ctli iniagincsveri-tatis lux cis imprcflcrir,vndc togno-fcivelit, tarnen fimilitudoillanon

exxquat plane naturain diuinam: ne que cnim om nia, qux de rebus créa simititttioM (jj dida.vcra (unt,fi D E O aptentur, ^^’*”'^veraerunt:Etfi nihil ouofiniiliuscft, quàm ouuin ,non tarnen ilia fimili-tudo vniusouijtaparaltcriouocft, vt fubftantia ciuscfl'cvidcatur,conâ-murpcrrcsfinnlcsDlt;i naturanifamp; , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propterc3,amp; Solis,amp; ignis, amp;nbsp;anini«

AP o L o GET I C VS. ijj Dinac vim dcmonftrarcj non tarnen '»qniadid aflerantur, pariaonini-ßoillifacimus.nccfaccrcpofl'umus; Wm 6(. veftigium pedis,qux fit men-iirióc ratio,pulucriimpreffum nió-fltat,non tarnen pedis rationem to tam Si liibftantiam explicat. Sunt in Sole vcfiigia Trinitatis, non tamtn Solpar cft ipfi Dco.trcspotentiçani-niïhominis,vegetans, mouens, in-Wligcns fiint,vpa tarnen hoïs anima tft.apparet in anima imago quxdam Trinitatis,amp;fimilequoddam, non timen Maieftatem illam occultam ttobis pcnitùs exprimit; hoe fimilc quod cum tres potentix eins di-^tntur cflc, proprietatibus fuis diftin aliudenim cft vegetare.aliud mo ’tttc aliudintelligcre^tamcnfi fubfta *'acius fpedetur,vna anima cft : ha ^tus turn fit vna fubftantia propter Ptoprictates hypoftafcon, trinus di-^'tiir.Hxcenim anim« attributa, en 'tttffabiliTrinitatc,fimilc quiddam ‘'’bent ; fed quod omnia quæ anima ’^oiuitcntur,adDeum transferri que-^tttjabturdum didu fixeritj efurit ilia

vis quae vegetans dicitur, torpcfdtft pc niouens, morbo impedira ^cli-rat non raro mens, vt ifta tua fallitur, decipiturintelligens vis, quod tunó ignoras, qui in errorem teprolap-fumfxpctcftaris.errorisveniampe-tis,quodtotuinalienumeftà DEO, aptari poteft,qu2-obrem ineptè agis, imö ftultiffimè putas, omnia quz rebus cóueniunt, zque Deo patn cóuenire, amp;nbsp;Jegibu» rcrum natur«,diuinam Maicftatcm aftringi,non fequitur, quia in natura cauix priores effedis funt.in natura dtuina idem eflc,lt;5c fihum, vtcfFc-dum Deo patre cauia poftcriorcin cfTc.

rfffiumft Sedvidi'amusartes huiustamacu-trénikt». fubtilis Philofophi. audicrat quofJam,quorum nomina fugillat, *• Thcologos, aducr^usProcJum, qui mundum zternum eflcdicerct.diïl'c-rcnres,atqj rationes Prodi, quibusH jezternitatem mundi ftabiliret, dif* foluctcs,moxeaarripit,lt;5cinomnrt partes verfat, vt indealiquidaducf' fum gcncrationi ülij Dei exprimât, atqi

«que Thcologos, quorumcaplas 'ompilaflet, fuo iplorumgladioiu-îulct.occafioncm quxtit,lt;û igitur il lilt;liccrcnt ,mundum li à Dcofadus fflct.ab CO fuum f fl'c, ac durationcm ’cccpiffc, fin vero coxternus illi, vt ftotlùsaffcritjfuiflvt, ccrtc non po-luiflccumaccipcrcluunri cfl'c à Dco, ■'»mquodfcmpcrcft, quomodoin-Auiunt, ad ipfum efle pcrduci potefti Omnis cnim produôlio aliquid no-üumncceflariàfignificat, quod ifte ^taudiuit, ftatim vt ofFam arripuit, dimat fcvicifle ipforum Thcologo funi, quos philofophos Trinitanos Votât, côfeflîoncputat cnim qux de •nundi gcncrationc illi^dicât.gcncra-t’ôt diuinç prorfus côucnirc.dc ad ci* *oiuffimvcrbû Dei ex pâtre produ tkt». fi Concluditigitur, vt mundus cum incipf rct cflc,amp; fuum cflc,amp; duratio ■’tmàDcoacccpiirct, qui ante non frstjta ic verbum Dciq^filium, quo ffinporc nalccrctur, à Dco pâtre luü tfle, Se fuam durationcm turn pri-

ii6 lACOBI GORSCII j rc cntis priæi ratiócsillas,quasfupc riuscxpofuit.-Vt mundus,inqiüt,cu crcareturàDcoJ'uum clic accept cflc,qui nö eraf, cœpitj ita Xc'y« Deus * g-nitus nafcendo exordium furap j fir,âc clTe fuum à patrcaccepit, óciti neceflariö inifiü fuse cflcniixhabet, Quodautcminitinni habet,aetcrnö, j óc interininatum cHè non poteft/cü Theologi dicant.mundum propter-cànonciicaEtcrnun),qi3odàDeocrc-atus fit, amp;nbsp;i’uum cflc, óc durationem fuarnindcacccpcrit,quod cöfirmat corum ipforum verbis, quibus teda j, tur.omnem produdioncmjnoui ali-quid fempcr nccciririo ïïgnificare, j, quiquod fatcantur fiiium Dei à pa-tre produóïu m, vrget cöcludcnduni j cfle,produdionem JÜä die noua.-Et proptereà non cflc çrernam,amp; ncccf-fario A«y»vnonum eflcDeum.quian-te quam produóius natnfqj eflct.non fucrit (Hocille elicere ex verbis The- j ologorum,quamuisobfcurc,amp;con cisè dkit, cona tur)aut fi verbum ini- nbsp;nbsp;j

A P o L o G ETI CVS. iJ? ^iidcm dicanrjMundum fi coactcr-nusDcofucrit,» Deo non cflecondi tum.ncc ab co fuum cflc acccpiflciEt Proptcrcà illud Axioma de primo 'i'oucntc, A primo cntc omnibus cG-ftdatö.infirmari, amp;nbsp;vniucrfum pro-•lunciatum vno hoe rcundi exem-PlOjCxdiucrfo illi obictto cucrti,quç 'nim vniucrsc difta fucrinr, vno fin-Rulari contrario produdo cuerti fo-''nt,3cinfirmari. Quxcum irafcha-'’'ant.concludendum neccfl'ario no-ft^Antagoniftaclamar,filium DEI S’A Dcum gcnitum,autnüquam

è Deo patrc.cui coç ternus cf-'^t^Etproptereà gcncrationcm diui-’’’’n nullam efle,amp; quiequid de ea di ^/fetur.confiftum cfle.aut fi genitus quot;f)nouum cflc, interminabilem, amp;nbsp;non cflc; cum inccpiflc, amp;nbsp;cfle,conditionibus a:tcrnita-''’•vtThcologi aiunt, rcpugncthic ''‘•lt;Qpus,ad quem coniniatnoftcr f'ïnckcn, cui vno verbo refponfum 'ƒ0'Prim urn, nos Proclifcntcntiam p’tgumcnta non rccipcrcA qux il-j '’«utè videtur concluGflc, vtfalfa ' rcijcc-

FttfB rcijccrc, torumqj quod confccitne-gando diiFoluerc, fcmpcr Deus bonus fuit, femper mundum producc-tc potuir.' non fcmpcr tamcriidficc-re voluit, erat tempus, cum illcpro iuaimmcnfa fapientia, mundumef le,non ncccfleiudicarct,amp; quemiu produxcrit,cumid óclïbi, (Scfuxglo; rix.rebulq. omnibus, aenobisqui ci fruendo propoliti fuimus,expediter Nihil ncccflariö Deus tacit, volunta-*Mlt;Mff4ii«ti (ux amp;nbsp;iapientix omnia fubicdi irßiMefrt-fuut,omnia illi parent; neque fcqui' tur,qui mundum ab initiocrcarcno luit, bonitati fux proptereà aliquifl dcrradum.quK cius bonitas.vt amp;nbsp;fi* picntia vtlt;5cvolurata$amp;:potcftäs,if; icrnaamp;immutabilisfemperfit. cum illc ipieimmutabilisamp;xtcrnus lit, ommaeaqux inco funt, xtctiH elfenccctfceil Et noftcr FräckenpO' Iterius dieet,quiequid in Deo fir.D^' um clTe.vndc lequitur, bonitatcfflf' iusnumen ipfum elfe , amp;nbsp;propterci nunquam acciderc potuifl'c, vt Deu^ non bonus effet Deindedicemus,? iam chain diâum eft/nó candem

APOLOCETICVS. »je 'iimconditarum rationcm cfrc,quac fitdiuinitatis, alia produdto verbi Dcicft.alia mundi, mundus turn dc-mumeoepit/um ex nihilo conditus tft,verbum Domini manctinxter-»ternam generatione diucr-limarebus creatis habet, qux cum fuoprintipio femper fit, vt principiu illudxternum eft, ita verbum eprin-tipionatnm æternu eft,lt;5caetcrnagc-*gt;cratio;Tclt;ü inquit Propheta prin. 'ipium,in die virtutis tux in fplcndo tibus fanäorum, ante I.ucifcrum gc ®ui tc.Tc» urn, inqtprincipiû, quod •(Usfo.cft illud prin ipium ? Equi-ifmprincipiumillud,de quoSpiri-’»sfandus per osPropherç loquitur: ’ft Deus pater, principiuin fine prin-«pio,eusprimum, vndcomniadc-^ndcant Quis iHc eft, cum quo dici ’'irprincipiumeßc, equidem verbii Sternum filiusDci.cumquoprinti-P'ftfcmpercft. Vndcillaloannisvox: liiprincipio erat verbum,amp; verbum ’tat apud Deum, amp;nbsp;Deus erat ver-^'t'n.Tccum inquitprincipium,qnç *',lt;lüädo eft, cum verb© principium

Deus pater, in die virtutis tuç,inquit, qux virtus filij Dei amp;nbsp;verbi, per quod omnia fada iunr, eadem qux prino pij patris,qui per verbum lüü omni* operatur; Verbo Domini ccclitiruii ti lunt,amp; omnis virtus eorum , vet bum eft virtus Dei patris, qua pater nunquam carer,alioquin fequcrctut pattern ante verbum, quod iitc fin git.initium habere,virtutem, vclhi-buiffe nullam,vel nihil exercuiflepet cam, fed femper Deus operatur,fem per eins virtus , verbum ipfutn fuit, nunquam incepit.-Nam generatioil la diüiuainitium non parit,genuitH lium.fednonpepcritinitium.iplaeft initium,ztcrnitaîintcrminata,tnul-tô diflîmilis gencrationi mundi, cuius exordium narratur;cx fua lubfta-tia Deus pater filium genuit, quç fub ftantia,quoniamzternaeft, exordi um nullum habet,lt;Sc verbum indeg« nitum zternum eft, cum fiteiuldcra fubftantix cum luo principio patrc Deo, mundus cxnihilo fadus, non ex co quod fuit, fed ex co quod tun' noneflet, poteftate Dei elle cocpi'i

»cquchic idolo illi matcrix locus da tuc, cxnihilo omnia produfta funt; , , ^abcat Ariftotclcs fui crroris amp;nbsp;fig-Oaëiorum fuorum hocprincipium* quod quid effet,ncc quale,nee quantum dicereaufUs: Bibantcx haceius ^ccc,qui volant ctiamMathcologi,ff Flicct,nos materia prima,vt figmen-10 humane,reieda, mundum exni-‘ino,virtute diuina, amp;nbsp;verbo cius cÔ-^itumaffirmamus.diflimilcmquec-'usgcncrari'dirationcmabilla , qua ''«bum Domininatum fit, profitc-iuur,Branckcnqucamp; inepte Ócftultè fasere dïcimus,qui mundigeneratio Hi.gencrationcm filij DEI exxquat, icgulacaducaxterna ràetitur,qui vt ^ultitiam fuatn impietate cumula-i«,rcprchcndit Thcoldgos qui Dei impiété Mam voluntatem fequuntur, ait g/’'“'*'*quot;* quot;'m;Quare imperitoruefthOminü ’dnudamvoluntatemDei,quafi in ’tam mutam amp;nbsp;brutam confugcrc, 'tuperitos nos vocat, qui vóluntati i'uinx omnia fubijeimus, qui àfilio prixterno edoûi ofandodicimus«

fapicntia apud Dcum cft, vr iftiusfa-picntia.ftultilTïnia illa ftulcitia , qua regular» dininx volunrari appouit, vr ab ca non dilccdat, intra nictasc-ius fc con tin cat, non quod vulrfaci-at,(cd qnod rcgula iudi -ct faocndûj quam rcgulain boniratcni cjus cflc Vult,liecnimait; Non cnimvolun-

, tagt; Dei, cum bonitatis uæpugnarc potcftlcgc, nee voluntas potclt cflc régula bonitatis, Rd bonitaspotiui régula diuinz voluntatis,quod prop rttmekm dixit, quod cum Proclomuii-^undumert- dum zternum Si nonproduâumà »(umittitt. Dco,(cdcozquçuum Dcocffccóclu dcrcconarur.diccbatcnirn Procluî, Dcum eflefemperbonum, amp;nbsp;conuf« nirc lilt, vtbonitatem fuam feinper per alios cömunicet: porro cum mû dusnonclRt non habuiflc,cui earn conimunicarct,quodaecidincputat ciusiptius Dei virio,qui vtbonitaté lu am m undo com mu ni ca ret,no eu-ratiitmundum codi, cuius rarionent duplictm aiebar.vcl quodnolkr^vd quod non poffer,amp; fl non poflct.pO' f' teflas uui hmia cflc diccnda cflct,

illcfinitus ,quod abfurdum vidcrc-tur.finoluit, nonfcmpcrbonum fa-iïcfingit,cum de natura boni fit ('em per feipfum alijs communicate , lt;5c Voluntati bonitatem moderari dc-buiffCjVt quoniam bonitas velletfc temper co mm unicari alijS,Dci volu-Utetn bonitatis rcgulamCequi debu-iæc.non difFcrrccommunicationcm fwi, fed curare dcbui(rc(tatim,vtc(l ffnqquibus fc communicarct, vndc lt;:oncludit,bonitatem voluntatis di.

Im,non voluntatem cius,lcgcm amp;nbsp;gulamcfle, idque cam veile dcbc-:,quod bonitas pofccrct, non id vel quod illiaducrfum effet ; Et quo-'itn bonitas Temper fc communi-itccupiat alijs, neceffarib feq vult, ^cumidfcmpcrvoluiffe,quod bo-'itatis fux efle t, amp;nbsp;fc a 1 i j s co m u n i c a f-^îcproptcreà mundû femperfuifle, diuina bonitas comunicarctur, ■'cevnqua incepiffe, falfumq; die no ftrüillud axioma, mundû à Deo pro Mûhçc iftius eft philofophia.nó fi ''ötantü Deo patri cripit.vcrûctiâ amp;nbsp;^üdi initio poffçftiôc priuat, bru-

Î44 lACOBI GOR.SCII jj- mutam voluntatcm Dei appellat, |jQ5 nbsp;nbsp;nbsp;pg çj fQtos fubijciamus, Si ra

tioncs contra ca addudas , fpcrna-mus.impcntos amp;nbsp;ftultos vocat, non lieer Deo per leges iftius noui philo-fophi quod vclit facerc, régulas illi opponitjnfinitam dexternam gene-nerationem verbi terminis includifj fuifle tempus cum incipcrctcflc verbum Dci,fc demonftraffe, finem cti-am gcncrationcm habere, demon-ftrarurü ait,nee pofle effe, vt de geni-tücflcabxtcrno.de verbum gcncrari femper dicatur, quia inquit xtcrnx gcncrationis, quad terminus xrfyoî efle dicatur. Et proptcrcà lîmul atq; genitus fît, gcncrationcm illam dcfijflc, xternitati autem non conuc nirefinem, quxintcrminatafît.Et proptcrcà Xoyov nunquam natumà Dco pâtre, filiumque cius non e/Tc, Se totum illud quod de gcncrationc ûUj Dei dicatur, figmentum homi' num idolisdeditorum cITc, quodfig mentum Romanis, idolis eolendis afluctis proprium iam in principin dùit.-Ita iüe filium Dei, quem nobis natuw,

APOLOGETIC VS. »41 natutn, nobis datum cffc canimus ; Poliphcmus cripuit, mcdiatorc nos Ipoliaui t, omnia prxfidia contraSa-thanam,amp; omnia arma, quz illcnobis fuppcditarct,cripuit,çtcrnitatcm verbi terminis inclufit, amp;nbsp;proindc quail re bene gefta exulrans ait ; Atq; haftenus dcmonftraui, zternam gc-ncrationênoneflc ante interminabi Icm, amp;nbsp;cam ob caufam non elfe vere wernam amp;nbsp;immuiabilcm. At nos tu îmautboritatem non audimus, to-tumquodafl’umis rcijcimus, falfatc lt;liccrcrcfpÔdcmus,quiquod return creatarum fit, ad Creatotis xternam gencrationem transferas, amp;exvno g'ncrc return in aliud incurvas, vt ex vnain aliam religionem,xternam gc nerationem nô efle intcrminabilcm tuais:Ego contra, dico effe intermi-1 nabilcm,ac non folus ego hocdico, fed totusmundüs, omnesomnium I feftarumrcligioncs, xternamgcnc-1 utioncm verbi DEIconftantilfimcf«’’f«»/‘«** defendant, teq UC co nomine, quod incam inuafifti, facibusarmatipcrfc/, I quuntur,quorum tu tantum confcn

X4lt; IA GO«! GOK.SCII fum amp;nbsp;conûantiani maxiraam de floras,amp; quod lt;nbsp;um in caeteris difcoi; des fint, inTrinitatis articuJo con-fen tianr^miraris, caulam eius amp;nbsp;con fcnfus,amp; tonfiantix peiquirisjqiiam falfam amp;nbsp;tua impudcntiacomnicn-titam affers cofuctudincm plurcs decs colcndi, v« ra caufa cft.ranticon

• fenfus Sc conftantix veritas ipfa.quï omnes omnium religionumhomi flcsagnofcunt; amp;nbsp;cum in car tcrisaliud aJijs vidcatur, hoc vnum clarifli-mum lumen omnium oculosaqua liter ferit, qui Sc vnum Dcura (acra fcripturam efle teftari credunt, amp;■ tresefle à Chrifto demonftratos vi dent,Pattern,Filium,amp; Spiritum fan d:um,lt;5c quomodo vnus fir.quoino do tres,à Spiritu fanäo, qui Èccldîs pmnern veritatrm dcmonftrar,do-çcntur:vnunj eflein ('ubftantia,trinu in per'onis . vna eft fubftantia pro-piietatibus tribus diftinda.vtiatrto tics diximus,nihil ais,ô îcncbrio.lu-cem hanc/qux in toto mundo lucef, tu ruis menda..ijs, Ätencbncofadil^^ fertarione tua, inumbrarc nonpo

A PO L OGETIC VS. 147 tcris,dames, lieervtctiamramiect ruiT)pas,non fatis tibi vifus cs.d^bac-chatus in gcncrationcni œternam, Quodinitium riappolucris,nilï ctiä fine ponas.xôycçinqsçtcrnç gcnctati-onisfiniscft.igiturgcnerano \-’y pa tttgcncrarc dclijflc ncccflariö, imo impudcntcreócludis^led (uü limêga ncraüonis diuinx iftud,quod calei-lïiusomncs,nihil cft.vt Sotis lum n ntiotuainumbrarc ncqnit, vt igni pctulaotix tux.manibiisadmotis ca lorcm vimq; auferre non potcrusjta gncrationi xternx, renn inos appo-öïrefruftri tenras ; ab ætcrnofilium l^eus pater genuit;ab xterno cum amp;nbsp;i iïtcrnum generat ; Pone fcelcratö taput terminos petiilantix tuç,intra frMcktit. niodumconfide.-quam vimquoni-am nbi ipfi inferre nö potes, quomo doMaieftati diuinx, amp;nbsp;immenfx c-iuspotcHati leges pones.? amp;nbsp;in ordi-nemrerum crcatarum eum rédiges* Aliyot,inquis, quafi terminus gcmra-fionis dl xternx , igitur rerminata nego,amp;. Icquclam tuani reijeio.

(amp; tunô audes diccrc tcrminum, fed quail tcrminum ; Terminus cftqui dem filiusgenitus.ncmo alius eft pre ter hune,fed hic vt natus cfl, ita nafd turfcmpcr,in hocvnoconfiftitgfnc ratio aeterna, vitra hune non progrc-ditur,verum tarnenxternaeft, cum Deus pater ætcrnus,çtcrnum genuit, amp;nbsp;generetfemper filium , quicquid, inquis.in Deo eft,Deus eft,arquiçtct nitasin Deo eft,Dcusigirurfft,atdc. us Dcum g'cncrat,amp; gcncratioigitur jlla,amp; ipfc genitus sc terna funt necef fario.vt lt;5c genitor. Qincquid in Deo eft,Deus inquis eft, seternitas in Deo cftjcft enimztcrnus; Atqui gcncratio in Deo eft,quod ip fc tefta'tur, ego hodic genui te. ôc ex vtero antcLuci-ferum genui te ; igitur gcncratioilU Deus eft, igitur ôc gcncratiozterna, ^n autemxterna interminabilis,initio amp;nbsp;finccarcs ; fed tu inflatis buccis fut proclamas.-Huius vim rarionis,qu5 'tktn. Thcologix viribus infringerc no pofliint admeram (cfe conuertunt logodadclian, audaâerfingcntcss-ternitatem eminenter cötinerc om-

icm durationctn temporis • Quid loc viracute, ad rem cam quam traas quisnegauitactcrniratcm omne urationcm temporis contincrc,to-um quodcosdixifle refers, noftruiYï l.vcrumcft,immotamque vtrita-temcontinet, in acternitate omnia re gt;ora vöprehenduntur. multatchic rabic tua.qua in Xcysvferaris cxcœca-tom video,non vidiflc primum Xoy«?- ruretgcM. îeSixÀeituThcologis obijeis, rcrumq;

'titiünö eft, varieras enim indifleren tloprobatur, vtTaüToXoyei«, improba-tur m agnos viros Xoyo^eSaéXoos a ppclla-'os.àmagnis viris Icgimus, laudati inde funt multi, quod in diflerendo ''Jrijeflcnt.-tuhocThcologis.vtviti-om amp;nbsp;tcchnam obijeis, (ed credo te Vfeluiffe diccre ad logomachiam cos 'öfugcrc;na moxfubdis, tantü verbis Tnnitarios,itacnim nos vocas,im tnutabilitatcmDci defencerc ira miilt;“!e hi vclienorare vidcris vim locisXeyo-'?''“^“'’®-

f nfu remoti$,orationi rnç ranquam Jcmni'cis infcrtis.quod (xpcfacis in-dciila tua funt cririria, inde dî'iwrw, indecncrgja.óc dinamis.dc tuumdri-wovGrxcç lingiierepcHruni cfl'cindi cas, vthomines tealtius vidcreomnia arbirrenrur, acfaciliïishocfpcii-mine capiantur, putant cniin voctm Xo'yoï amp;nbsp;rua crinria, ruamq ibjj. i. iinupaii is te rapuiHc, amp;nbsp;ibi teg« ncrationcm verbi xternam non ffle, Triniratemq. iJolon c/fe, ruis jftua-cutisoculis, ecrula Grxca pcrundiï deprchcndiire quodTbcologinóvi diiïent. fed c.i tera pcricquamur; Ais mi rum cfl'-.nosocculrarcçfcrnâmu tationem, qux quxfo ifta tuaxterna mutatio tandem c'},iï murariocit.ç. terna non e(l,in r uo ore, hxc gemma tuahæ/îtat fcmpcr.quod murarur,«-tcraum non eft,3rex coprincipiofta tim inferre filium Dei,dum homo fieret,miiratum eflc, dcproptcrcino xternum, xternam murationcaisoc culiari qiiçfiru dicas album nigrum efTcjAc cahdum frigidum, quod vitiii ThcoJogis fxpèobijJs,in coipfchç-

lgt;tas.'Dcfinc rogo te, aliquando men ■iti:dcfine vcritatcm oppugnarc, ig-•'cm gladio fodis,tibi ipfî malum al-laturus, Chriftus Iclus cft Dei patris Çtcrniætcrnus filius,nulli mutationi ■afua diuinitatc obnoxius, cui tu eu Omnibusèpartibus infidias tendas, aftutcà diuina ilia, quam negafti gc-■'‘Crationccius.adhuraanam dclabc-mutatum ais cfle,t um homo fi ftct.aiscnim impudens os.-Nam fi ip fcDeusfilius, poftxtcrnâgencratio-oêhomofaduscft in tempore profe fto mutatus eft.dc non cfl'c hominis ’dipGus cflc,argute fanc,amp; è mcdul-philofo phiae argutariSj quod certe lolum talc effet quod iugulum pete tfi li filius Dei ex effc diuino, in cflc Drift 1'ominismutarus iflct, vttuuslupi agt;nhsm»,gt;ti ’crinbouem . Scdquoniädiuina na ‘/'»i-lt;üraimmotamanfit,dum huraanita*“*'*'* trrnfibi afcifcerct.tuum tclum plum benm eft, quod fuit filius Dei, per-manfit, quod non crat aflumpfit, fuit ab xterno DEVS, manct in «-tlt;^rnuni Deus , diuina cius narura intigra manct, nullam diminutio-

ÏÎ4 lACOBl GORSCII tuasPhyficas mutationcs; ncc frigi-disncccalidis mouemurtuis, garti« quam tu vclis.vcl ad ipfam rauim maiorcm mutationcm ais verbi diuini.quodcaro fadum eft, quatn ftigidiincalidutn;Maiorcertè Ôtoin ncm rationcmexccdens eft, diuina hicterrenis,fumma imis raifccntut, cjui cft Dcusztcrnus,omnipotcnsamp; Dominus,patri çqualis’Fit homo fit feruus,forma fcrui accepta, fc cxina niuitfiliusDci.-qui quamuis fcruuJ fit,Dominus eft tarnen, omnia qux funt.cius funt, data eft illi omnis po teftas in coclo amp;nbsp;in terra. S:d de mu-tatione, verbi fatis tecum Judatifu-muSjfatis tuis argutis nugis refpondi mus,manet integrum verbum Dei, amp;nbsp;maner in xternum.idcm Chriftus ÔC homo veruseft, de D E V S ve-rusin vna eademque perfona amp;hy-poftafi, nec diuinitatc in carnem mu tara.ncc carnc in diuinitatem,vtraq; natura integra maner, vrriufq; tame coniundio, vnam hypoftafim amp;nbsp;v-numChriftum rcdditjquocunqjtu nomi-

gt;1; hl

tc h, I**

it (i hl fl h

A P o L O6ETIC VS. Mf ®ominc côiunâioncm hinc voces, Chriftinccûiuiniratiquç integra ma Jït nechunianitati quiequam detra 'iW.Sit lanè afllimptio humanitatis, ^copulatio verbi Dcicuni carne,ri ^iiDiiratio nihil tarnenfccnnduni le {fstuas Phylîcas efïicitur, immota 'quot;ânet diuinitas verbi , quæ oninç« •'îturas.oninem intelh dum , om-quot;ftîifapientiam excedit. Et propte-'^àEcclefia farda,amp; Catholica, nul-l'slfgibnsnaturae gencrationem hac ’''•linam fubijcerc volu.it, intcllc-^utn iuum captiutini reddidit,inqui 'frein Maicftatcm diuinam noluit.* quot;onjgnoranseos.quiineamtnqui-quot;int,abaeteraoillo,amp; ina'pcdabili l'ritiincobrui, fidc folahxc arcana . 'ognoi idocuirip'a veritas,rcftano quot;'isdiuinis amp;. laerjE (ciipturæ.credcu 'fs.vnuni Dcmn in fiibftantia, trinö 'quot;perfonis confiremur : Fidc gene-'^tioncm verbi DEI, amp;nbsp;proceflio-''frtiSpiritus landià patre «Ïc HHoap P frthendimns, intelledum noftrum quot;'cuiemque nvftratw aita lapctv*^ cualt;

lACOBI GORSCn contcndéntcm, vt mancipiumfidt* d cathena vinólum, Chrifto vcricatcm ij doccnti in obfcquium tradinius,tibi tua ifta nimium pcrfpicax coccitas 0 integra «Sc libcramancat.'habcarCOC tl ei magiftrum cæcum ; noiter Magi- lt;1 ftcr clt Chriftus Icfus/óyoj Deus geni k tus,xtcrnus,i5comnipotcns,amp;prin 5) cipium à patre principio, ab æterno (i gcnitusexfubUantia patris,acquali$ t; DEO patri fccündumdiuinitatem, tt minor Iccundum humanitatcm,cui 't vtriq-parcm amp;nbsp;æqualcm Dcum^Spi-ritum fanclumàpatrciSc filioprocc-dentem confitemur quod tuimpro- gt;t bü caputaufuses inficiari, «Sc velhoC I nomine idoloIatrixEcclcfiäCatho-licam.fanlt;ftam,llt;omanamaceufare, tl quod Spiritum famffum Deumefle confiteatür quod tu fecundum Cri- 'd tirion confiótx Trinitaris effe men- ft tiris:AIrerû,inquis,côfi«âçTrinitatiJ 'tl infigne indicium eft, quod cum ido- 'll lolatrz nondûcontenriduabusdiui 'll nispcrfonis,tertiäquoq; adijccrevcl 'll Icnt.quzfpiritus fandus vocarctut, ft idololatræ übi fcclcutum caput vi* 'i demur,

demur, qui trinum D E V M adora^ ■»«s, quivtpattern itafiliumamp;fpi-jtum fandum Dcum vcncramur, iftus tibi filius xóyof Deus genitus vt tlimas .fidus tibi Spiritus fandus vi Ictur,at veritas ipfa tres diuinas pcilt; onasefledocct, patrem, filium.óc ^piritum fandum , in quorum no-^incnosablui, 3cremiiïïoncm pco '«orumacciperciubct; trcscflcin^ '®lo,qui teftimoniumdant, proh« ’cturloannes, patrem, verbum,amp; ^itumfandumjplenacft fcriptu-f^horum nominum, infinitatefti-'^oniadiiiina nobis ad hoe demon* ^fïndunijtuumq; mcndaciumlucc ^olisfplendidiusobtcrendum, oc-'^trunqat tu tarnen exuto omni pu-clamas,nullumcxtare aut locû

Biblijs de diuinitatc Spiritus fan-aut aper tum tcftimonium,cp quäMrn({«w«. quot;^pudentercontcndas, audi, quana luam nonfcripturarum.Sc teftimo-quot;ioruni argumentis tccum agenda quot;obis fit, fed potius fuftibus impu-^entiamtuamcoercendam efle, öc iQtatn tamq; apertam blafphcmi-

151 lACOBVS GORSCIVS atninSpiritumfandum, in que qui pcccat,ncq; hic.ncq; infururo iudi-cio veniam fuçimpictatis,amp; blafphe mise impetrare vnquam qucatjgni-busabolcndam. tamcn VT quantum Hominib’ noftris, quos ne homines quidcmæftimes, quitâapcrtèapud cos mentiaris illudas , produâisa-pertisteftimonijs feripturae diuinit’ infpiratx demonftrabimus , tcquc dyris ignibusquc.quostibiin Gallia amp;vniuerra Germania incenfoseffu-gifti.ôc amb’uftam tuam impudentiâ inhocregnumintulifti, deuouebi-mus.Nullum igitur ais extareinto-Tt/fimeniK tis Biblijs dc diuinitatc Spiritus fan-jtrifturt de fti apcrtü tcftimonium, Apudquos quaefo hæc dicis ? quistameftrudis ntutitnat. / .

icripturæfacræ, quis adeo agreftis, quite impudenter mentiri non ag-nofeat ? Etfi cnim non omnesfa-era Biblia legant , omnes tarnen qui nomine Chriftiano cenfentur, haec prima elementa , fine quibus falus amp;nbsp;vitaaetcrna haberi non pof-ïît, abipfainfantia audiunt, vt pri-mum fari cœpcrint infantes, doeen- )

tut co modo, quem CHRTSTVS Apoftolispoftulantifaus demonftra öit orarc.vt Ócparrcm D E V M in ab co omnia dcpende-h fciant, amp;nbsp;in fc nomen fnum lan-öificari portulcnt, fcque eins reg-num cfiici,amp; cius voluntarem in’ fc vigercoprent, abcocibum amp;nbsp;corporis öc animi expofeant, «x ab co fttainviram dcpcndercfatcantur, amp;nbsp;. «umcognouerintDEVM patrem fuiim in cœliscrtc, amp;nbsp;Colum, Scve~ runiDeumefle , àquoamp;vitam amp;nbsp;Viftum capiant , docentur ftatim Wyft:criaTrinitatis,quxrupoftcon-«litummundum monftrumquono ihud monftrofius natum , non fo-Inm negas, led etiam to^o itnpugnas, omnem diuinitatis ra- frkjt»». '* tionemeuerCurus, omnem memo-tianiDciix animis hominum abo. liturus, vt loli lathanx viuas: hxc inquam myfteria diuina ; qux tu begas, docentur pucri, qui totatn tïtionem fidei ex oreparentum hau tiunt.à quibus vnum amp;nbsp;verum D E-VM efle, omnium qux fünf Do-

minum tSc conditorcm. parrcm^} fuum in coclis habitantcm.amp;onwia ftobis largicntcm , cdodi crcdidc. rinr,aldus progrcfli Tnnirarcm vni-tads cxplicant,amp; quomodo ipü crc* danc,fuis illis pignodbus oftcntant, pcdonbusqucdlorum tenusfiJcm illam fuam orthodoxam inftillanr, diccn tes, credo in Dcum.vtpucrau« , diens Deum fingulari voce prefer.

rijVnum Deum cflclciat, qui vnus £t in fua fubftanda. fed quoniam ve-titasdiuina, non folum infubflan* tia,fcd cdam in radone perfonarum quçproprietatib* didinguuntur,có (iftatcum, dixerint,Credo in Deutn« ^ub^iunt pattern omnipotente^ ae-atprem cocli ic terrx, primâ perfonä in diuinis,quxfit, amp;nbsp;quam potes fit, amp;quzomnium rerum cau(a,fonsamp; principium absque prinripiofitex* plicantes, acinfantix iiliinculcai). tes f tui mox fecundam perfonam adduntjdicentes: Etinlciiim Chri-ftum filium eius vniturn,dominum noftrum,quod idem eft ac ft dicant. Credo in Dcum Icfum Chriftum, fi.

A^OLOGETICVS »ft Hum Dei patris vnicum, quem ille ïbætcrnoamp;antcluciferum, ex vte-foruo,amp; lubQantiafua genuit, amp;z« ternum generat, qui Deus eft patri , in omnibus par óc zqualis, cuius fe* eunditpcr.'ônæ, prophetatibus fuis, iperfona patris diftindx.ortum eu, ^uieftlccundum carncm, àdiuini-t«ca(rumptam,amp;ci rnitam.demö* ftrâtjdiccntcs, conccptum,nöquo-niî.ncciftonoftromodo.feddcSpi-titufandooîainvtcroVirginis, fa,. lt;rx myfteriaconccptionis ciusopo. tinte, èvirginc dcquavcranicarnS »flumpferit,non aliunde, vt impie-tîsveftramentitur, attulerit, fed in eivcncrit, qu» invterovirginisna-tiliqamp;'proptereàdicüt, nonfolùm tonceptum c Spiritu fando, fed etiä Oiturn de Maria virginc,quç cius ve-tigcnitrix fii,quxqucDcum fimul ^hominem peperit, non quod diuû tt* natura in ea turn primum nata,^ ^uxà Dco pâtre ab xterno progeni-ticft, fedquod tum defeendiftet, in vterum Virginis,carncm humanam I lûumpfctit, cum quavna èvirgine amp;nbsp;i aatua

natuscft amp;quodantcnót'uiifet.fa- l ÛUS. i iquacarncpaûùs quod vcr^ i hominem fnifle demonrtrar,cruGâ ï xum,mortuiim,lcptilrum,rclurrtX’ { iflcjntoelü aiceadiâè,Iedere ad dcx- Î (eram Dei patriblui, cui diuinitate, i| lt;uipoteftate,gloria,aternitatc,par li cft,amp; fubftantiaidcm Deuspropric. i tatibus.coiicipiendi.nafccndi, pati- p cn Ji, crucifigcndi, moriendi, (epeli-cadi, ad inferos dcièendcndi, reiur- Î gcndi.in toelos afcendendi, infum- t rum iudicium veniendi diftinâum, t amp;nbsp;ipii fc credere profitentur, amp;nbsp;pu- ( crosilJos fuos tredere docent; hanc i enim perfonam eins quam à patre i d.'ftindam habet, fequuntur, max- { imc verö propriam vnionem hu- i manitatis Sc carnis aflumptionem, c qnoquidcmfilio Dei CH RISTO 1 lESV, lt;5c Deo, Sc hominc eflcde« s monftrato, officiis eius explicatis, । ftatim tertia perfona , qua:amp;iplai- 1 dem Deus fit cum patre Sc filio amp;nbsp;i fp'ritu fando, Spiritus fandus dc. j mo;)flratur,acita dicitur, amp;inSpi' nbsp;i

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bo,

APOLGGETICVS »O lgt;o.Crcdo in Deum fpiritura fanfilö, itacnim hcc ab ApoQolis did:a,vt amp;nbsp;’num Dcû in fubrtantia clic doccär, ^trinü in pcrfonis, credo inquiütin öcüjnquc Deû.fîquxras.rcfpôdët, iöDeü patrCjin Dcnm filium,in Dc-'iraSpiritumfanclum.qui trcsvnus Widern Deusfunr, vniiscftDE VS Patet, vnus DEVS Filius,vnusD E-VS Spiritus (anäus. qui trcsvnus ^^EVS funt in fubftantia, quxdc •tibus pcrfonis patre, filio «5c Spiri-•üfanftoprxdicatur, «Sc xqua lance Oßinibustribuitur vt communis na •üra.quam dodrinam cühomines îumipfo lade matrum fugant, «Sc ^piritum fanifium ab infantia De ’’tnefleverû, patri «Sc filio xqualc, amp;nbsp;Wubftantialem vtpotc quicfub-ftantia patris amp;nbsp;filij procedat,perfua ®öhabcnt.Q^cüitafit,tu tarnen im Pudcntiffimüos.audes apud cos afi firmarc,fpiritüfanlt;äü, nöfolü Dcu »0 ciTc.fcd ncq; cfle, merö figmentü idololatrarumcffc,nofquc nullurn *cftimonium ex facris litteris, quo ^iuiaitas fpiritus fand! aperte dc-

JACOBI GORSCII diuinitas Spiritus fandi aperte de-monftrctur, pxoferre pofle aflcucraî quod qua confcicntia,2c quafidedi-’cas.iam audi.nonforcautcm tetam impudentem puto ,vt Ifaiam à facris littcrisfciungasificnim prophetarû vaticinia facra Biblia tibi nonlunt, equidem nefeio, quidtibi facrume rit?ScdaudiEfaiam apertiflime Spi-ritum fanâum Deum confitcnteni, Audiui(inquit Eraias)vocem Domini,fiuc lehoue diccniis, quem mit-tam,5cquisibitnobis.i5c dixit, Ecce ego,mitte mc,amp;dixit vade, amp;nbsp;die« populo huic, audite au dien tes, amp;nbsp;nolite intelligerc, amp;nbsp;vidctc vifionc icnolitc cognofcerc.excœca cor po-pulihuius, dcaurcscius aggraua,amp; oculos eius Claude, ne forte vidcat oculisfuis, ôcauribus fuisaudiat,amp; corde fuo intelligat ic conuerta-tur,amp;fanc eum. Audiuiftivir vete-cunde,quid dominus Deus, quem Hxbrei Ichouam vocant, dixerit, quam Icgationcm ad populum fuu Efaiam perferre iuflerit, quod mu* nus,ilium ,apud populum fc derc-lin-

l’nqucntcmobirc volucritjomncm in tclligcndi, omncm rationcm ^oluntatisïuc,amp; calamitatt m carö, Sü«fcclcribus,amp; improbitati pcpu. li eins, Dei fui dcfcrtorisimminerct ^ognofccndæ.ercptamcis.nuntiari ’übet, vtauribusquidemaudirent, üil tarnen corum, quæ audirent, in-’dligercpoffcntjoculis vidèrent, nil ’»men vidèrent, nil corde intcUige-rent.• Cum cnim obfturatum mali-’ia cor corum effet, lumen veritatis üonadmifit.fcicnteSjVidcntcs, pru-dfntcspcribant; Et verba, ôefenten-batnDci.adEfaiam loqucntisaudi-üifti,negate non potcris, Dcum hxc adEfaiam locutum.quamuis cadem ttcttatc,amp; oculorum amp;nbsp;cordis, qua 'llilabotcs, nee quz tc fupplicia ho-■üinem in Deum blafphcmumma-üeant.qux dyrx capiti tuo impcndc-ant.intelligas ; fed ad Dominum lo-lt;iuentcm ad Efaiä redcamus, amp;nbsp;quis fitillc Ichoua,qui tarn triftia Efaiam Jopulo nunciarc prxeipiat, inquirsh. mus, no iam à patrib’ quos tu Idolo Utias,amp; Spiritus fanûi artifices vogt;

»^4 lACOBI GORSCII diuinitas Spiritus fan di aperte de-monftrctur.pxoferrcpoflcalTcueras quod qua confcicntia.dc quafidedi-cas,ianiaudi:nonforcautcm tc tarn impudentem puto ,vt Ifaiam à facris Iittcrisfciungas:fienim prophetaru vaticinia facra Biblia tibi nonlunt, equidem nefcio, quidtibi facrumc rit?Scd audi Efaiam apertiffime Spi-ritum fandum Dcum confitentem, Audiui(inquit Efaias) vocem Domini,Cue lehoue dicentis, quern mit. tam, 5c quisibitnobis,amp; dixit, Ecce ego,mitte me,amp;dixitvadc, amp;nbsp;dices populo huic, auditeaudientes, de nolitc intclligcrc, ôz vidctc vifionc Änolite cognofccre.excœca cor po-pulihuius, dcaurcscius aggraua,amp; oculosciusClaude, ne fortevidcat oculis fuis, amp;auribus fuis audiat,amp; corde fuo intelligat amp;nbsp;conuerta-tur,amp;fanc eum. Audiuiftivirvete-cundc,quid dominus Deus, quem Hxbrei lehouam vocant, dixcrit, quam Icgationcm ad populum fuu Efaiam perferre iuflerit, quod mu-nu$,ilium,apud populum federe-lin-

APOLOGETICVS »lt;r linqucntcmobirc volucrit,omncm vim intclligcndi, omncmrationcm Voluntatis fuc,amp; calamitatu m catö, 'iuxfcclcnbus,amp; improbitati pcpu. lieius, Dei fui dcfcrtotisiraminercc vognofccndæ.ercptamcis.nuntiari iubet, vt auribus quidem audirent, oil tarnen corum, qux audirent, in-ttlligcrepoflcntjoculis vidèrent, nil timen vidèrent, nil corde intelligc-tent; Cum cnim obfeuratum mali-tia cot corum effet, lumen veritatis I oonadmifit.fcicntesividcntcs, prudentes pcribant; Et verba, defenten-tiamDci,adEfaiam loqucntisaudi-l oifti,negate non potetis, Dcum hxc I idEfaiamlocutum.quamuiscadcm ticitatc,amp; oculotum amp;nbsp;cordis, qua gt;llilabotcs,ncc quz tc fuppliciaho-■oincm in Deum blafphcmumma-I Otant.quxdYrxcapitituoimpcndc-l int.intclligas .• fed ad Dominum lo-I ^üentcm ad Efaia redcamus, ôc quis I litillclchoua,qui tarn ttiftia Efaiam 1 yopulo nunciarc prxeipiat, inquira-otus, no iam à patrib’ quos tu Idolo latras.ôc Spiritus fanûi artifices vo«

cas.fed quæramus ccrtiorcs interpre tts,amp; qui codéfpiritu, quo prophets infpirarilocuti funt, plcni.'hxe domini verbanobisexponant,equi dcmApoftolos nemo cftquinóft-tcaturfpiritu fandorepletos, locu-tos efle, teftantur hoc clariflimèfa-era Biblia,nifi tu pro tua impuden-tia, nouum teftamentum , amp;nbsp;do-ärinam Apoftolicam à facris Bi-blijsamoucas : quod equidem non dubito,niltibia Chriftoprofeâum placcrcpotcft,quiChriftum ipfum, cane pcius amp;nbsp;angue oderis, quiil-lum,amp; diuinitarc ilia hærediraria, Sc officio Icgationis à patre illi deman-dato, mediationisque inter noSiamp; Deum pattern expolies,tarnen quo-modo Apoftoli locum Efaiæ intcr-pretentur,bequem lehouam locutd adEfaiam teflenrur, videamus, an-diamusqueipfum vaselcdumPau-Jum , non credentes ludæos incre-panrem, (SccoeciratisabEfaiaprsdi. dædamnantem, cumrnquirLucas inuicem non eflent confenticntcJ difccdcbant , diccate vnuni vet- L

«I

Paulo,quia bcncfpiritus fand* lO'Utus eft per Elaiam Prophciäad '’tresnoftros diccns, vadeadpopu-“tniftum, die a l cos. aurc audictis, 'noninttlligctis, amp;nbsp;videntes vide* •itis, amp;nbsp;non pcrfpicietis: incrafl'a-i'*(Wcftenim corpopnli huius, ôe au busgrauitcr audierunt, iSeoculos “os lomprefl'crunt , ne forte vi-^fantoculis, t5cautibusaudiant,amp; Miintclliganr, amp;nbsp;conuertantur, bnem cos ; Hœc eft Pauli verbo-’’“n Domini D E I ad Elaiam lo-Jiitntis interpretatio. Narrat E'aias '''tutum adle dominum, qui lebo-^’eft.recenlctqi cius de coccitatc lu-^orumverba, quïPaulusyascIc-

Dei, amp;templnm Spiritus fan-^‘ISpiritu fando dida effe difcrtc ''ftatur, S(. lehouam cum qui ad E-l^'îloquebatur fpiritû landü fuifl'c '^otet.bcne inqt de vobis fpiritus fan dixit.nö fimplicitcr dixit domin’ *’Efaias,fcd q fit illc domin’,cómu-'is.n omniü perfonarö notio cft do-'quot;inus, qigiturçfonaôc Hypoftafi« quot;^^ualchoua ad Efaiä loquebatur, fuc-

jlt;5S lACOBI GORSCIÎ fuerit.cxplicai, Spiritual ‘’andödo* minum De-m ilium f flc.quilo'Ui' ad Elaiam.demonflrans vtamp; hypO;

fpiri- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m à pa tris amp;fi 1 i j,amp; fpiri tus latiäi

diftindain lt;nbsp;ße.dc Dcum eße doccat, rtttmefiete.no/^j fuacutohtatc, aducifusmcn-ftaiur. frtn. jg rnuniat, amp;cuodtustin’Pû tK£tt *^^X**^) I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I • • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ylJf«

v»df r«f (rr- dcntiiobiicercdebeamusoftcndat. itadtm. Non ignorabar Spiritus f3nâu5,qiii ad Elaiam loqucbatur.tc amp;nbsp;ruiiimi« lcscane‘jin diuinitatcm fuam latra* turos, fuppcdirauit nobisperPaU' lumfuftcs,quibus dentes vcftrifran« geren turjcipfumlehouameflc,qui eft Deus bencdidus.loquens in Pau» lo.nosdocuit. Nonhumanaefthaec interpretatio vocis, dominusquiad Efaiam loqucbatur, non noftrum figmenrum , fedciusipfiusDei,qui Spiritus fandus eft, quo infpirati prophet« locr-ti fun t, cuius vt Pro-phetiaipfa, itaamp; interpretatio ciui propria eft, vt Petrus codem Spiritu plcnus teftatur; Non homoigitut *■ Spiritum fandum Deum cflc.tcfta»

»t

«I

gt;5 ti It I tt Hi 'll

ti tt ill

'tt (I

'l''ipcrOS Pauli ludeorum incrrcu-damaauit.ccccosq; cflciuflir, ^^întcntiâ gpctui erroris in cos p-'**nciauit,«k haccquidem Pauli ver-

Efai« interpretatio eft, qux vc-''or.neapudtetantiingcnij amp;nbsp;tan-pcrfpicaciratis virum , qui folus ’ttis rcligioncs vidcas.parum auro habcat, vtpote minimi amp;ab-*'tiui:Vtincdclcait, Apoftoli pin-, ’'lïüdi quid princcps ille Apoftolo. dicat Petrus,nifi amp;nbsp;hunc Chrifti, 'quot;'lïcllum intulifti dilcipulum con-’^nas fed audi tarnen quodillcdc P'titu iando fen ferit, que efle cutn ^®»niaeamp; Saphirx mendaeiü puni-’'5^cftat* eft. Cur inqt Anania teta, '“‘Sathanas cor tuü mentiri tc fpi ri«'*’’ 'quot;‘hnfto,nö cs mentirus hominib’, audiuiftinamp;dixiflcPetrum, 7'fitui fanüo menritum Ananiam, ''”’1 parte pccunix exagrovendito

clam fc pofi ta, totä fc Apofto rfcddcrcdiccrctîquam fraudé ems TOuslandusquiin Petro habita» J^vidit.Petroquc in quo loqucba-■'^dcmoüftramc.vidit aüt arcana il»

ilia Ananix amp;nbsp;Saphirx fonfilia amp;nbsp;fraudem (cpofitxpecunix, vtveruS Deus,amp;proptercà Petrus air. non hoininibus mentituses.fed Dcoquc icis nihil laterepofle, qui cordano-minurn.amp;cogitationcsfcrutatur amp;nbsp;fpd.j. nbsp;nbsp;vider,quem nullum arcanum latet:

quamaurem fît periculolum men-R»»». 8. firi Deo mox Petrus (upplicio mor-tis, amp;nbsp;Ananix amp;nbsp;Saphirx vxorifiix mendaci) conlcix vno verbo irroga-todocuit, amp;nbsp;Spiritum Cauftum verum Deum.qmvtneminê fallitjtâ falli nunquam pottfte,Ile démolira uir.qncm«.um fpirirum primo lofO dixiÓèr,mox Dcû ell'e teftatur, vilit nö hominib.fcdl'pirttui fanfto gdt Deus benedidus, quiomnia arcaiU vider.qui corda Icrutatur, que nullû fecretö larerjncntituscs; Hxccniiti oinniaquxdiximus, propria funtfo bus Dei inde Chri(lus fuâ diuinitatê probabat,quodcogitarioncs Phari-Jçorum in cordibus eontlulàs amp;nbsp;latentes viderctA tanq fi in luce poli-tæffient eisrefpôderer,indc ciusdi-uinitatë multiagnofcebanr,amp; mira

bïtur,arcana ilia,eu vidcrerquod cfl ita fit cum Spiritus fandus occulta vidcat,omnia fcrutetur, fall i nequc-’t.Dcum ncccffarioeflefequiturqd' Petrusteftatur,Deoinquiês menti-tus eSjSpirirnsigitur, amp;Spiritiis do-gt;nini Deus eft.quicqd inquis in Deo tft,Deus eft,Spiritus iandus in Deo patre amp;nbsp;filjo eft,vndeSpiritus domD Hidicitur. Nó folum igitar Petri,fed ^tua ipfius vir acute confeflionc ïgt;eus eft Sed ad Paulum rcdcamus, ^quiddeSpirituiando alijs quoq; ■nlocisfentiataudiamus; Annefei-*isinquit fcribes adCorinthios.quia ’«fnplumDeicftis, amp;nbsp;fpiritusDeiha ^itatin vobis,Attende quæfo, quid *licat,templü Dei Corinthios vocat: '•‘^•'■•5 Cur?quoniamSpiritusSandus habi ’Jtineis.Tcmplum.n.Dci,habitatio ippria eft, Spirit’ igitur fandus Deus ’ft.cuius templu Corinthi j fint, tem pill Deieftis vos,aitPauluSjôc qfitil-iîDeuSjCui’ tëplü fint,ftatim docet, Spiritus fandus,dites, habitat in vo-^^is,q eft Dcus,cui’VOS tëplü eftis: de iHoioco,anncfcitis, quoniâ mem

' ^•^*** bra vcftratcmplum funt Spiritus fan cti,qaiinvobiscft, membranoftra tcmplum fpiritus (andi tfle, propt^ rcàair,quiaSpiritus fandiis habitat i in eis. Spiritus igitur fandus Deus 4. cft, cui membranoftfa confccrata, gt;nbsp;templüfint, quxPaulusneprophar ncmus.nc vicijs violemus, hortatut nos,dicens.'Glorificatcigitur,amp;pot rate Deum incorpore vcfÏro.qucm Dcum Pauleglorificcmus, amp;portc mus in corpore noftro?Spiritum fan üuminquit , qui habitat in vobis, qui eft Deus viuus,cuius vos tcmplü cftïs,voscnim,inquit,cfti$templum Deiviui, quac tota oratio Pauli/c Spiritu fando eft,ill um in corpore noftrocfle.illum in nobis habitarc, ilium glorificarijamp;porrariin cordi-busnoftris prxccpitj ira Paulus, amp;nbsp;rosilliustcmplum efte,amp; Deumip-fum efle , dUertiflimis verbis tefta-tnr, cui tu quam impudenter rf-ftftas.quam furent er in Spiritumfan dum inuadas, quisnon videtlitatu pudorem exuifti, ira frontem perfri-ç^j{b,vt luce clariora neges, vt aper

dc diuinitatcSpiritus fanäti.-infi-ßitafunt, impudcntiflîniè racndax, vt tibi refcramüs.indignus es, fi

^fftätur crcdcs;ndquc tu ignoras Spi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

*^cqüitia veritati aperte aduerfaris, » »dntrfM« ^onvtynum Dcum effe, fed vt nul-

*Uin efle doecas. Hxc tua cfl; illa, qu3 'gt;cmo vidit verareligio, nullumDc '101 effe, hic fcopus dodrinx tux,tupƒ«/m.’|(J.

illc inlîpicns,qùt dixit.hö eft Deus Cütti îdololatrç,inquit Francken,no *ontcntiduabusdiuinispcrConis,tcc ^ïin quoq; adijccre vcllcrit,’quç fpi-! ^kusfanólus vócarctut*non autem 'gnorarent* nullum cxftarcin facris biblijs dc diuinitatc Spiritus fanâi a-Ptrtum tcftimonium,amp; extera ; Pri-ßiumvide, quo numero apudhunc?'“^^'’”**^ ‘^iïîus,qui Cnnftûm Icfum Saluato-»j;,.4gfjtP,rlt;

amp; Filium, amp;nbsp;Spiritum fandutn, in fubftantia vnum, in perfonistrinum adoramus non Chriftiani, non vcri Dei cultorcs, fed idololatrx illi fu-mus : idolon enim illi hocrendum Veneranda amp;nbsp;tremenda Tfinitas cft. Equidem finon DEI optimi maxi-mi, quam iani dudumtontemne-te didieimus, gloria nos mouet, roftra ifta contumelia , amp;nbsp;inlignis iniuria nos xnoucre deberct, quid vnquam in nos contumeliofius, quid malediccnîiùs jn hominem Chriftumlefum.vnàcum pâtre Deo amp;Spiritu fando colentcm,dici po tuit? quant quod ifte dicat ? Sed nos non modô non offen dim ur, fed etiam hominis ingeniuru amp;nbsp;acumen , qui hæc videat admiramut, Jaudamus, przmijs ornahtus , do-mumvocamus, fcholasilli nonim-pudentiæ , quas Craffus ccnlor ido-jolatraquondam in lua Republica clauderc iufferat, led impietatisamp; blalphcmix aperimus, nulli qui a-liquid

h n lt;11

'll

hl J

b b

liquid hominis in fe cflc fentiat fc-ttndas. O mifcrutn Rcgnum, ô pcrditos mores, ô infaniam rao-_ . . “uem , idololatram te a fcclerato,,„^,^. domine vocari D E V M tuum ctcatorcmj à quo tottantaque bo-ûaaffiduc haurias; idolon horren-lt;ium dici audis , nullo tarnen fenil commoucris ? nihil ad te tam infignem in DEVM blafphemiam îttincre cogitas , ôc tua authorita-tîfcclus tantum tam infaniamp;per-^iti hominis confirmas , armaque iÜius impictati aduerfus Deum tu-iiu, vircfque fufficis ? Sed hacc ne ^üicquam querimur : Audi quo ftaucken tendat, non content! du-‘sperfonas diuinas finxiffe. Partis ^Filij, tci'tiam ctiam, quæ Spiritus fanâus diccrctur fingunt j i^uisferet tam impudens, tam cia-rtiin mcndacium î Nôsnc hæc fin-tousînônne palàm Deum parrem, ôcumfilium.Dcum Spiritum (ân-üum,vnum verum folum, atternum

à condito mundo omncs amp;nbsp;cflc fciat confitcantur, amp;nbsp;iftc à nobis Roma nis mukitudiniDcçrum afliictiscÔ' fidam Trinitatcm cflc mcntitur,amp; hominibusnc,anvcrö ftipitibusdi-cam,aperte illudit, figmetum idolo-latrarum tres perfonas diuinas elft *MWNMti à clamat. ô prxclara ingenia iftorum, qyj ijji fcholac in fuis vinculis potefta tem habcdzfaciunt,qui liberos fuos omniimpictatisgenere.ôcfcelcrûco formandos ifti tradunt,ó cralTa ingenia,ô perditam ncquitiam.Equidem iftifunt, qui audientes non intclii* gunt, videntes nihil vident, in fea-£um reprobum dati, amp;nbsp;quorumcot infipiens.malitiaobfcuratumi nul-rrwdwSfl-lum.inquit fpiritus fandi ifte hoflis, teftimonium apertum facrx fcriptu-rx de diuinitateSpiritus fandi eflc a-it5quodquoniam impudenter à fedi dum videat,nihil hic moratur,amp; ta-quam canis haufta femel aqua ripant tranfeurrit, alio mendado impudcii tiamfuamcumulât,non folum, in-feriptura; Spiritus fandi di •m/m. uinitatem non admittit,fcd etiam v-

APOLOGITICVS. 17, ’nigcnitum filium Dei,in fra tern am focictatcm.nullum alium admittcre prorfuscxcludercclamat, incndacium mcndacio cxornat;t« ftitnonia aperta diuinitatis Spiritus fïnâi produxiraus,infinita,fi tuae infinis mcdcri poffc nos vidcrcmus, Produûuri,quae tum Patres fanöi ad 'ittfus hxrcticos vctcres produxe-tünt,amp; noui tum Catholici.tum Eu-ingclici producunt. expertus cs in fcholaCaluini, qua firma pfidia ad-üerfus tc, amp;nbsp;tuos tibiq^ fimiles canes pirata illi habcant-.trcmcndä óevene rindam Trinitatem in ca fchola^quä tiuncidolon effe clamas, vocarc iole bis,nihil in cafchola.quarn Valenti ßi Gentilis cincribus afperfam videras,aduerfus Trinitatem aufuscsjvn icnifi cfFugiflcs, funibus potius vin-^us.quam argumentis amp;nbsp;teftimoni-js feripturz vilt;äus,pocnas tua impic-titcdignas dedifTcs, impudentisho-Diinis eft, negate quz vcl vno verbo tcfcll i, amp;nbsp;teftimonio vno ftatim pro-J’iripofluntjproduximus apertate-ftimonia, tuoque mendacio oppo-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S i fuU

t«» IA COBI GORSCII fuimus, quodcell ab alijs iam antcfi öum fuiflc feires, rcfcllerc tgmcnnó aufus fueriSjfcd ad aliud mendacium flatim transcris,vt dicas Spiritus fan Cli diuinitatemtertiamperfonamin diuinis, filium Dei non permittere conftitui. Proptcrca quod illc vnigc-nitus fit, quod in fraternam focicta-tem nullum admittat, nullos fratres Frlt;«rl:wi»ihabeat, cum fitvnigenitus amp;nbsp;folus Dcipatrisfilias, vbi improbitatém-ttrtum. ‘ nc tuam ita apertam reprehendam, antantamfiultitiam ridcam ,haud fcio, flulti hominis cft diccre, qu« fccum pugncnr,amp;quæ ncgaucriqaf-fcucrarcjhoccnim eft improbiflime amp;nbsp;aperte mentiri : negas filium D EI eflc, negas Deum pattem generate potuifle. Adimisilli filium, quod in toto illo tuo primo Critirio demon-ftrare totis viribus contendifti, nunc verb argumento vis eflc Spiritura fandum non pofleefle tcrtiampcr-fonam diuinam,proptcrea quod c-um fratrem filij DEI oportcrct eflc, -quxfo qui tu homo cs gt;nbsp;quem filium

Dei negas effe , cum tertiam quam -l'os fingere mentiris pcrfonain Spi-titusfandiexcludcrcà diuinitatc af-iitiSjUcin fraternam focictatem vc-niat, amp;cohxrcsilliapud Deum pa-trem fit, fi films Dei, vt tu omnibus pcrluaderecontendis, non eft, quo-modo qui non eft,fpiritum fanduni i diuinitatc arcct, fi arcct.certc eft, ft tnDeum blalphcmas, negate tetfle, Ueftultiflimus qui quam pofcrit, vi-desquam tecum pug .cs,qucm non clTeaflcrucras, cum nonfolùmeftc, fidctiamSpiritumlanéïum, ab hæ-teditate diuina arccre ais r ft a reet, cft : fi non cft , non arcct, qui a-liqucm'agcrc quippiam conccdct, concédât ncccflc cft, cuin cflc, qui negat effe , lieget ncccffc cft k agerc : aut igitur filium DEI tfle concede , qui Spiritum fan-dum à diuinitatis poffeflionc amo-Heat, aut cum quemnon effementiris , ad tuam infaniam tuendam non producas. Quid hate fibi vo-lunt’noncftfiliusDei, non gcncrat

ru^Httfecii Deus, verbum filius Dei vnigcnitu», admittit in fraternam focictatem, arcct cum ab haercditatc fua diuinajdcm clïc amp;nbsp;nó cffcaflTcucras.idcm aisóc ncgas,quod qui facit, cx intimo ccrcbro infanit, à pucris ctiä in ludis ridctur, cachin-num tollcnt tui difcipuli, cum tcau-dicrint pugnantia aflcrcr r, cum tu ip Ic doceas, alteram partem contradi-dionis veram efle oportcre,alteram ncccflariö falfam effe, nunquamc-nim atentia amp;nbsp;negantia fimulaqt ve* ra aut falfa efle poflunt. Pudcat tc Francken ita aperte mcntici,qui ü pu dori quem exuifti non conlulis.com mpdis tarnen dclucrQ cui inhilsper omnes regiones dccurris, omncsrgt; ligioncs cxcutis confule, falfa aperte dicentem, amp;nbsp;legibus Dialedicis ad-uerfantc tui tc auditorcsrelinquent, vacua in fchola defidebis, parictibus etiam tuam ftultitiam' cum improbi täte ridentibus.diuinam perfonam Spiritum fandum, quidem patri amp;nbsp;filio ab vtroque produdum, non tarnen genitum finxifl'c nos ais.

los verb non finximus, fed à Dcc pa c,amp;à filio eins verbo eterno produ cmanantem agnofèmu», bç ''tncramur Dcum verum amp;xtcrnu, ’ïtriDcoóc filio confubftantialcm tedimus corde, amp;profitcmurore, c quanquam ab codem principio, uodeft fine principio,Deo patrc.v-I» tum filio verbo «terno procedar, ubftantiamquc fuam ex codem fon quafi hauriat, filium tarnen corn

‘'ondicimüsclTc, fed Spiritumïan-ftutn,quià Dcopatre, 3c filio fpira-’urócprocedit. Ètfienim vtcrquccx 'Odern Deo patre principio fuo pro-'fdant.proccdcndi tarnen ratio vtri- affirntu gt;»fqucalia amp;nbsp;diucrfa cft, illc proceditpractßinü f Pfi gcncrationcm seternamj hicpcr^b'^'^?««-'?iratiöcm,intcllcdu xiy»;, vt tu nos l’ngcrc ais, à patre ptodueitur volun^*quot;^*' 'ïtc fpiritus fandus• Agnofciraus quot;löx noftra funt,qux vera amp;nbsp;immota 'ffc.nccvllis mendacijs violari pofle ’ffeucramus.-Nam.quodtuprotua '“'ipudcntia argumêtum, amp;nbsp;quidem bicorne,ad rcfcllendam Spiritus fan-'^iapatreDeo proceffionem adfers,

totum cft riMgatorium, cuius front? impudentillînio mendacio coniinu ^’'‘’quot;*'””’^*nicris:aisenim quam tain en comme titiam hóramq; doCtnnatn commu-nis rocius lacrxl'criprurx,rerellitcoti fenlusôc confpiratio ,in duplicemû-milis fubftantix produdionein,crca tionem amp;nbsp;gencratiôcin : totuài hoC Francken mendaciurn impüdenseft, totius kripturç tonlénfuin appellas, ‘ qui facristeripturis nihil tribuas.quç ûriptura tibi vbique^ amp;nbsp;in filio gene rando amp;nbsp;in fpiriiu fanftoprodueen« do aduerfatur, manifeftè Chrirtus te* ttatur,fpiritnni fandum tum àpatre, tû à (e procedcrc, manifclle Prophe-tæ de Spirit U Domini locutifunt, do minuin cum vocantes, quodnonab hoininib.fingatur, fed quodabeoip fb Domino noftro procedat, ad nof que mittanir, per os Prophetarum loquatur.non facra lcriptura, quxà fpiritufanclo profeda eft aduerfu» Spirirum fandum ucatn coniuraq Pria- foriæ illæ, qux te fi rpentibusuic tkt». dauorum armatae infcquuntur,

APOLOGETICVS. Uy '’’cntiri, blafphcmarcqj nomen fan-Domini cogunt. Duo genera ’■seffe fimilis lubftantiæ producen-’iïcrcationem amp;nbsp;gencrationem , amp;nbsp;Ptopterea Spiritum fandum, fi cft, “portereaut genitum efle aut créa-'iin;Atqui inquis, creatum cflc no-Unt.'fatcri ergo debet genitum eflc, ^ïltcrum filium. Duobus tu propo fcsmodis producendx fimilis fub-Wtiæ.alterura infirmas, amp;nbsp;tollis,vt ’ltctum concludas.quod in his fcrua fi folet, qux perdiuifionem confi-fienda proponuntur. Agnofcinvus tclcgibus artis diflcrcndi hic parère, casvtfandasfcruare, fed in cote ’crfutum amp;nbsp;peruerfum effe,fraudem in leges cas, quas feruare te vide-; gt;i vcliSjfaccrc quis non vider j cum c-lim tria membra ad difquifitioncm l'ocarcdebucris, triplicemque mo fluinfubftantix producendx ftatuc-te,crcationcm,gcncratiôcm,^ pro-ictflîoncm, tertium membrû fubftu-{'gt;fti,vcritatcm mutilafti, duo tâ^um oicbraprotulifii. Oportebat teita ar gumen-

gumentari : Tres funt modi fimiliï lubftanti® produccndx, gcncratio, crcatio.produclio :Spiritum fanfti Q nongcQitnm.noncreatiun cflCjgi- H turprodudum,,qux veraconcluüo cft,quam Cath'olica Ecelefia probat, ti ac vt veritatcmimraotamcófcruat, 5( quam tuimpudcnrilïimc fophiflafu t»i liulcris, £(:failcndi illogcncrcaducr- lt;|i fuj Üpirirum fpiritum, qui falli non potcfl: cuique quàmfitpcriculoûini li mcntiri.iamdotui.abufuscs.quoil diuifionis cffc,Magiftriartisdiflcrcn- h divocant, quod inter cxteros mo- k dosjum ctiamfitjCutn non intègre di locus quifpiam in quacrtioHcmduci* tur, cam pars argumenti fupprimi- it tur,quod tu hic fccifti. Negamus igi-tur tuam iftam mutilatam conclult’ l; oncm,amp;claudam tuam aggreïfion^ ît; pede protcrimus, nihilqucc mutili-tatuapropofitionctcconcluderc,amp; tantumnugaripronunciamuf.amo l'i lire igitur hinc tc, cum tuis fophifti; ƒ( cis amp;nbsp;üllacibus condufiunculis,veri Bi tas hie agitur,certis amp;nbsp;indubitatis.in-tcgrisgt; non mancis agcadum dcrc te

APOLOOBTICVS. »87 fiîïtgumcntiscft; Dupliccm inquis 'Uioncm fimilis fubftantix produ-ftioncm ais enc,crcationcm,genera-» tioncm, quo in loco bis mentiri tc Ion piguitzPrimö, quod tcrtiam ra-’ionc, qux cft proccilïo fuppreffcris.* Secundo,quod créationem fimilis liibftanti«produftioncm efle dicas, 'luçro.n.antu Dco,à quo creams cs, fitnilisfis, vtrumne, tua fubitantia ^EI crcatoris fubrtaniix fimillima illccnsoptimum, cnspnmum, ®ülliu$cgcns,vcrax,immotum,à nul lodcpcndens, vttetuus Ariftotclcs iocct.-Tuvcröfcckratum caput, tu, ^inus.tu mcndax,qui egeas, amp;nbsp;è flä 'na ipfa cibum pctas, nufquamconli |^$,Tuaneiftaratiocinatio,rescrca-’»scrcatori cxçquabitîflcvcl illas quç *)ducx fintjXtcrnas ic. immoras red* •iet.vclcrcatorcmipfum ensprimû ®inni mutationi, vtrcscrcatzfunr, ^»bijcict. Aliud eft genus fubftantix 'erum.quç creatz fun t,aliud creato-'■’ipfius, creatos fer pen tes, vermes, ^nliccs.fcimus,nihil cum diuina fub-Miuia, tarnen illis commune efle vi-demus.

It fl fl O tl tl. tj tl 11

1 P lt;1 tl k '5

m lACOBI GORSCII dcmus,tuipfc,tuaquc vanitas plané docct.pcr crcationemfimilenifub-ftantiam non produci,cutn tu contli tori tuo Deo, amp;nbsp;vcrbo cius quo crc-atui CS,non folum fimilis non fis,fed ctiam contrarius amp;nbsp;inendax , quod autem per generationem fimilcm visproduci (ubftantiam,redceft;no-Icnti tibi veritas exciditj nolentivt Caiphsallapfa:homo hominemfi-nulem fibigcnerat.bos bouem, ca-n is cancni.fimilcs (unt geniti genera tibus in fpecic , vt Philofophorum ctiam fcholae docent, fimilem igitur amp;nbsp;eiufdem fubftantix Deus Paterfi-lium genui t.ætcrnus, acternum genu it.quod tupaulö antèncgabas,quifi liumDeiautnunquam gcnitum,amp; nullnm cflc, aut ü’ genitusfit, acternum non efleconcludebas, amp;nbsp;difii-milem genitum genitori , contrà quàmnunc contcndis,cfre voluifti. t| Hocenim tuagis.vtcumnobifcum i| pugnes, reipfum tuisarmisconuul- Ç iocrcs,actibiipfi,vtfudas CHRISTI n filijDci prodiror laqueöinijciasjplc- gt;nbsp;uufq; mcndaciorum rumparis. Pu- '

lt;letmc,pudct tecum in ccrtamcn dc-ftcndiffe,pigct me tempore lt;5c ocio intuisnugis refeikndis abuti, quas Juaillaquaconfida Cunt vanitatediC j foluuntur, concludis Spiritum fan-öum.fiaDeo pâtre procedat,filium neceflariöcflc, ai quam conclufîo-Dcm.ncfcio quid nugatorium afFe-tis.aifque produciionis modum di-»crCuin produâorum diuerfitatcnv nonadferrc,amp; proprereà,eifi fpiritus fanâus.alio modo quam filins à deo f pâtre prodiicaiur.tiô fequi vt nô fit fi

i.um vterquc ab vno amp;nbsp;eodem producantur, pâtre Deo principio, Adod quàm vanum fit, vide,idem tu Pspatertegtnuit,caput mundode-’tftâdumpdcmficerdoeft.calctutn ^''dquoduis aliud opus artcfuaefti-ftum producit, quid, num nam cal-5fusillc tui patris manibuseffidus, i'tiam filius amp;nbsp;homo vanus,atquetu ’’Plt;ccs,crit î Procréâtfigulusliberos, ^ngitvaiaidem.amp;liberiamp;valàabc- ' Indern figuloilloproducunturjigitut * tu argutaris, nullum difcrimen

0» lACOBI OORSCn inter vafa, amp;nbsp;inter liberos figulifuf-rit,amp; fecundum te.qui nihil intcrefle ais, quomodo quippiam produ«-tur,modö ab vno amp;nbsp;codem produci tur , vt liberiamp;vafafigulifilijerunt) abfurda funt hæc,ô Francken modu’ producendi diuerfus, diuerfitatem in rebus produdis efFccit ab vno deo patrc.Óc filiusj amp;nbsp;Spiritus fanâuspro cedit, non tarnen perfonafilijeft«-dem.quæ rpiritusjnce fpiritus qu«fi-lij.quodtiliumgenerandOjSpiritum fandum fpirando prodneat, ab {vno codemque Deo,omnia per idem vet bum fatta funt, non tarnen omnia i-dem funt,tâta rerura eft varieras, tot diferimina, quae nee capi quidem fen fu queant,ncquc illud audio quod di cas, non tarn diftarcprodudioncDJ fpiritus fan(fti,à gcncrationefilij,q“^ dUftet generatiohominis ab homine. Vanum cnim eft hoc quod dicis. vni ratio eft generandi diuerforum ho-minum.produólio Spiritus, amp;nbsp;ratio fill j dinerfafuat. Faceflcigitui cum tuisargumentis.nugifqueamp;fi^' moifto idphiftarum, illud quoque

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qiiod

APOLOGETICVl »»i quod infers Sihomogcncrct Denni Uongenerarc^nugatorium cft, neq; ' quoniam diucrfa cft gcncratio homi tiisamp;Dei fcquitur/piritumquoquc I gcncrarià D ooporterc,amp; g-nitum tliu. Eft • nini hoe genus conftquen. tiç qnod illejn cuiu' fclig'onc lt;Sc na-tus,amp; puer cdiicarus es, vocarc foJc-bat : ab angulo ad baculö dégénérât: Deus Dcum gencrar, hoinohomi-Ufm.diuerfa ratio ed generationis di üini, à generarione hominis amp;nbsp;uatui tæ qnædiucrfitasexdiueriîtate gene Untiiim oritur :vt aiitem idem Deus lt;l:uer(o modo amp;nbsp;ftlium, «Sr Spirituni h âumgcncret,indeinf.rri hon po tcft.-nam óc hominisgenecatio vni ' formis cft ctiam in pluribus homini busgenerandis : Dci produ(tlio,fil i, ^{Spiritus ^andi diucrla eft, neque fc queretur, fi homo generarct dinerfi fïtionc; turn generate amp;nbsp;hominem, äcafinum pofte, amp;nbsp;viramq; hanc prd Icm cius velhominem vclalinum cf ff.’Agendum enim tccum riTdiflimü »nimal rudiuseft afihituofenfui ad-toouehdi/ublimiüfanoncapis Si in

quis Deusgenerat filium.potcftnon cadcm ratione quidem gigncndi,di- ll uerfa tarntn 'pintumgigncre.-vnaeft diuinægenerationis ratio, vnusmo- ‘k dus; Genuit Deus paterverbum lu-um fapientiam fuam, qua omnia co pj didir,amp; gubernar, fpirat veto fpiri- p turn iandum.quac tarnen fpiratio.di **■' uerraeftàgcnerâtionefilii,amp; filiusamp; S fpiritus lanôlusàpatreprocedir.coin fi muniseftillishçcappel)atio;Protcf-fî.inquitChriftusà pâtre dcfeipfolo quenSjdc deSpiritu lândo, qui àpa- 't trcprocedit, fed huiusproceflîonis Si dtuerfaratioeft. Filiusprocedirpet *li gencrationem,ex vtero,inquit Deus ’gt;( pater, genui te. Ar Spiritus fandus *i( procedlf per fpirationem , amp;nbsp;proce- ’ll ditnon folùm à pâtre, fcdctiamàfî-Jio,quædiuerfa ratioprocedendi,di- JiJ uerfum filij à Spiritu lando reddit 'i! orrum.ne ,ueg ncratio fpirarioeft, ’( nequerurfum (piratio gencratiorc-öcdiccrcrur aliud tft igirurgenera-rifilium, aliud fpirariSpiritumfan-üum.ncquviuamp;riipotcft, quiafiH-um

APOLOGETICVS. »jj »m gignir ex vtero fuo Deus pater, 'tiam Ipiritum Candum gencrare, amp;nbsp;Proptereà geniturn quoque deberc 'lici.vt tu fingis. Tolle igiturtuaifta l’gmenta, non quod tibi videtur eft, fed tibi videri debet, id quod eft Dc-’is.nequeeninitua ftultitia modum Ögncndi, quem illenonagnofcit, Ptæfcribcre illi,amp; mandate poteft, *-Meft generatio, aliud fpiratio in di ''inaillaMaicftate,afitcrfiguluspro-^tcatliberos.aliter vafa ilia lutea fin-5't, vtriufque quidem author eft, ’'^utrum tarnen altcrum eft,nec li-“ttifuntvafa, ncquevafaliberi. Rc-''ocarcni te ad folem,fcd cœcitas tua quot;lorbulquc tuus l'plendorcm eins Frtnckt« quot;'Onfett,tenebrxfigmentorum tuo

Sc mendaciornm te dcledät, in «lt;«lt;’»ƒ«■*• I'l’nitnium acutus amp;nbsp;perfpicax cs,i-feiti Solradium emittit,amp; calotefpi ’’t, vnus amp;nbsp;idemSol vtriuCq; prinv.i-P'öcft:Alia tarnen procedendiradij, j'ia caloris ratio eftjRadius lucct.ca. ptcalcfacit.dc res viuificat ; non eft Rüidem radius fine calore, altus ta-'quot;«neft calor,alia lux fiuc radius, a-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T 2 lius

»94 lACOBI GORSCII liusSol, diuerfaratioluminisàcalo rc cft,amp; in ortu,amp; in opcrando, quat tarnen vnus Sol vnum aftrum (unr. Non eft igitnr ncceflc, quod Spiritus fanftusàpatre vt amp;nbsp;filius procedat, eum quoqucdicigcnitum, cumDci gcneratio.vt amp;nbsp;ipfe Deus fimplex fit: fcdnimium multa de nugis tuisar-gutis ratiocinamur, diutius quàm vi res tuae ferre queät, tecum ludamur, nó argumcntis tecum agendum eft, vcrùmcnimuerofuftibus ócigni.pul cherrimè quidcmPrinccpsinnoftra hac Repub.dixit ; Hoc genus Gorfei difputationis non nifî fuftibus profit gatur,vtillud dçmonium quod difti puli cijeerenonquibant, ieiunio amp;nbsp;oratione.ignem amp;nbsp;fuftes admoue.Si vishoedaemonium mendacij à Francken cijccrc.Sed vide qucmfcnfum tu habeas, contendebas gencrationc diuinam generation! return creata-rum parem efle, amp;nbsp;proptcrcà infere-bas filium Dei.Deum geni turn,ligt* nituseftjprincipium habere,indeqj aeternum nonefle, quod omnia qu^ ortöhabcant,aEtcrnanonfint,atnöt mu-

A P o L o G ET I CVS. x0 mutatatua pcllcdiferteaflcris.aliam p«:**?* öcigtncrandi rationcm

Spiritus aliam hominis,qui fit caro, Vndequx oifta inconftantia? vndc, hquæpcrncgabas,nuncaficucres,amp; 'ccum iple pugncs.'Dixi totics vcrita 'em vt luccm,oculos tuos ctiam fi c-osclaudasferire.inuito amp;nbsp;impruden hexcidcrc, aliam efl'e gcncrandi rati-onein verbi dsuini,aliam hominis di tis.rede; accipimus libtntertuum ^oc munus, agnofeimus veritatem (''oftram.àtc iniquiffimopoffeflbre ^tyranno claplam, nobilque veris 'Kis pofteftbribus redditam ,amp;quam 'ntenebris mcndaciorum cóelulam ''nebas.inlucctlariftima vcrl'antcm ponoramus.Venio ad illam quaftio l''ttn,qiiam tuvttibi vidcris,argute P'tges.Si tres fint perfons diuinx, amp;nbsp;paomnium fubttantia, vtrum nee ^^ctiain fint tres carum voluntates, pundum Trinitatem perfonarum, pKvcrovna.fecundum fubftantix v-ptatem-.Dcinde inquis.fi voluntatis pftionc produólus eft Spiritus fan-!^Ks,velim rcfpoudcant quxrcnti.nu i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T 3 can-

»0 lACOBI GOR.SCII eandcm voluntatcm numcroinom nibus tribus putcnt inefl'e pcrfonis, fccundum vnam numerocflcntiam diuinam.an potius triplicem numero voluntatcm,iuxta triplex fiippofi-Tum diuinum; hoctu cum propone rcs,non ignorabas, quid Catholica fides rcfpondcre iubcat,amp; proptereà afTumis.non audebantinquiensdice rc.fnam ac propriam tuiquepcrfone voluntatcm ciïc,amp; rationcin , cut nonaudeamus, fuam cuiqueperl'o-naediuinæ voluntatcm tribufrc,,red-dis •• quod lóla pcrfonaliaindiuinis propria fint, elTcntialia verb conimu nia.Qnæ autem diuinis ßnt communia perl'onis, ilia cadem funtnume-rocommunia, at intclleäus amp;nbsp;voluntas non funtpcrfonaliajcdcflen-tialia , vt fcholaftici, amp;omnesali) Thcologi confitentur, quare eadem cftnumcrOjVoluntasin omnibustri bus diuinis perfonis, ergo decadent numeroadio voluntatis eft in tribus Ù73-c?a(un«/5 diuinis.'Hsec tu nobis proponis,ad hanc quxftioncmnos tibi refpondcrc vis j immo quod re,

I t

I lt;nbsp;1 I I t t

t 5

( f.

11 ii d

A P o L o GETIC VS. ijr j fponfuri eramus, tu ipCe rt tulifti, ac tuxquacRioni fatisRcifti,vnam vo~ luntatcm trium pcrfonar im diuina-turn, fecundum vnam (ubftantiain

forum dicimiis,idem veile,i Icm nol leeft totius Trinitatis diuinæ, vt po teî'.tia,vtætcrnitas,vr boniras , sapi-Hu« cntia,amp; cœt ra qux iubftantiam di iJinam comitantur,omnibus iHis tri lgt;uspenónisconucniunr, amp;vtnoa plurcs.fed vna potentia . vna æterni-bs,vna tapientia, vna boni tas, ita v

Triuw

narumin lU«

eft in quo diutiùs hic moremur, ^uxTheologi doceant, retulifti ; amp;nbsp;’luidcm fincerè amp;nbsp;bona fide egifle tc , »obifeum diccrcm.nifi quae fequerê-’Ur tc nobis veritate referenda infidi riniieend»

’sponerciudicaflent ex ijs enim quçî«* ; ^noftris de vnitate voluntatis trium’’'*' Pfrfonarumdicuntur, fpiritum fan ^Uttitertiam perfonam indiuinisef f'’ nö pofte,concludere conaris.-cû e-î’ini in diuinisdux fint aftiôcs,altéra ’uttllcdus,vndc generatio verbi ƒ cc ^Sifitnihtudinem cius vndc procc

dât,lt;ffingtt. Altera voluntatis, qu« fpiratioeft,in q ra,quodproccutnJ non crtingatjinuleni eius,à quo pro ccdii,gt Herat io Jici non potcfl, ncc procedcns gcnitunij lt;nbsp;oniràquàm tu «oneiudere paullö ante conatuscs, □ ISvolunratisactioiic productSpiti-lunri l'andum non pofle, cuius ratio nein te dis qiiodcadeinaótioönwl produ ere amp;nbsp;produci non poteft Cu igiinrpatris,amp;filij, amp;nbsp;Spiritus fandi voluntas vna (it adionem quoq; voluntatis vnam eflcomnium triumo portere. Cùm igitur Deus parer, vnà cum verbofuo (pirâdoprodueatSpi ritum (andumjllam fpiraricneinvo L.ntatis eorum.quxeftillisçumSpi ritu fando communis, amp;nbsp;vnà omni um atquccâdem atlionem cfleopor ter,quæ fîneSpiritu landoctiamclTc m qu 'at amp;nbsp;ira oporterc ad earn fpi rationcmiSr prodiidioncm Spiritui landi volunratem «5c adioncm acce-d re,indcquc fequi vr idem Spiritus «5f producat,amp; producatur (îmul,at-que i a in codem (pirituadioncm cfls de pruduccutcmtäc produdam,

lt;!nod fieri no pofl'e lu aflcuvras, cmn gt;liu3 lit producere,aliud produci, a. hud Ipirarc.aliud Ipiran.ta .crc amp;nbsp;fie-fi ton ludis; Si Spiritus (anâusà pâtre amp;nbsp;fiiio produeaiur,actiuncui illa forum cfic, amp;nbsp;productam amp;nbsp;produ-ccntcm ProduClaniiu piritu,produ teurem in pâtre amp;nbsp;vcj-bo, quodtibi, (vt(iixi)ibfurdum vid^tiir. Quodc-quidern fi vclis mcminiflc,inqua ma tcria tua iftadiflertatio vcrletur, ni-hilablurdividctcs, ncc ita morose, ncdicam ftulrè inarcauam illam Spi ritus fanât proccflïoncm inquircrcs, vtgcneratio verbi xterni cnarrari à nemitic potcft ira nee procefïïo Spiri tus fanâi, feimus amp;nbsp;crcóimus g-'mtü Vvrbü, ftimus amp;nbsp;eredimusSpiritum lanélum ànatreamp; filio proccdcrcjtc ftatur nobis cius pro.cfGoncm ver bum acternum; Proccdcrcait Spiritu fanâumà Patrc, qucm nobis mifiu-tum fe promittitji ftatur,amp; à iccum cmanare.Ckedimus igitur hoe ira ef fe,quomodo aurcm fiat, nefcimus, nccvltr^iJ quod nobisrenunciauc-tic veritas,progredi volumus^ öt tem

pus illud cius cognitionis exfpcda-mus,cum Deum, vteft, contempla-h nob'S potertas dabitur , cumcuni licuteft videbimuSjVr Apoftoluspol hcctur;neque volo hie referrequæà Thcologis feholarticifqj de hac pro-ccllione Spiritus fandi dicatur. Video tc cam partem Thcologi» non ncglcxiffctotoillo dccennio.quod te perdidiflcdefies,amp; quod tibi icho-Jafiici refpondeanr, ip c fubijcis, dices ; Etii vna adio ilia triu perfonaru fir, nihil tamen obftare, quo minus per earn ipiritusfandus pro 'ucatur, cum priiuipium ciusatl.onislitDe-11$pater,verbumautemcius mediii, terminus autt m (piritus (andusipfc àpatreamp;filio uo produdus, ita ctli cadem voluntas amp;nbsp;cadem adioeius produdionis fit omnium perfonarti, quod turn diuerseineisfpedetur,in patrevrin principio, vndeproma-nar in filio, vr in medio,per qucnia-nat.'in fpiritusâdovtintcrmino, in quoconliftif,nihilabfurdi commit-tatur, quod Spiritus fandus adio-nc voluntatis communis produdus

c(ledicatur,cum ipG alia qupdam-nwdo ratione adio illaconucntat, alia path amp;nbsp;filio, amp;nbsp;quidem adio ilia voluntatis eft omnium , aliata-n-icn ôi alia alijs conucnit rationc pa tri vtprinJpio,filio vt medio,Spiritui fanâo, vt termino ; Et quidem fi dcillis fermo nobis elfi t adionibus, quæ foras perfpedant, amp;nbsp;ad res créa taspromancnt,tua ifta oratio vera c(rct,amp;itavcra,cuiaduerfari,priidcn tisnoneflet. Sed quoniam agi-mus de Adionediuina ea, quae foras non prodit, qux in ipfa diuini-tatis fubftantia confiftit, nihil ab furdi cftjSpiritum fandum fc pro duel à patre,amp; verbo fuo veile, fu-amquevoluntatcm, voluntatiquæ eadem,quxillorumeft,corum vo luntati confcntirc,amp; idem cum eis agcre, amp;nbsp;ad fui produdionem il li cooperari vult Spiritus fandus, DEVS qui eft ab xterno efle , vt pater vult clTc pater, non quod ante nonfucrit. aut non fit fed quod eft, vtfemperfit, vult eflefolusamp;vnus

Deus,non quod ante non fucrit,fed quod qui eft femperte cum circamp;ag* i nolci veilt; EftSpiritus lanólus Deus , tertiaperl’ona in diuinis produâaà . J à patrcamp;fiiioabæterno, óchoclccf- i fe Temper vult, in hoc partis óefilij a- 1 ftionicooperatur, indiuifa lubftan- ) tiadiuina,indiuifamÓC voluntatem lt;nbsp;ÔCaâionem habet, Icgib’ ifta noftns i non tcncntur,necDi31edicorumca lt;nbsp;fcquentijs illigantur. Seit Deus pater nbsp;nbsp;1

quomodo verbum (uumgencrct, ’ feit quomodo Spiritum lanctum (pi , ret, quorum vtrumq; nos crcdinius, । amp;nbsp;ita cfle.etfi modum no tencainus, i profiremur,fides, feientia noftra eft, । naec, qux vis intclligcndi non poteft, : capit,(Senos docct, eöfitemur vnatn h adionem voluntatis trium perfona-rum effc, confitemur Spiritum fan- i âumàpatrclt;Sc verbo cius procède- J re,confitemur nihil abfurdiineaa- i dionc proceflionis acciderc. Nam j quod infers ob vnitarem voluntatis J ôcadionis produccndi Spiritus fan- i di,cffici vt vna lt;5c eadem perfona fit ' patris de Spiritus fandi, id totum va-

vanum cft.vrgcs tuea.qux tibi viden tur tuum crrorcm firmare- amp;nbsp;eorum cantilcnanicantas, quivtvnam fub-

; ftantiam.ita amp;nbsp;vnam perfónam, Pa-' tris.Filij,lt;Sc Spiritus fanóli volcbat cf-fe,amp;non in re, (cd in verbis ea dilcri Riina perlónarum vidrri nugantur, quorum error abEcclcfia damnatus ii cxplofus,vt amp;nbsp;tuus iftc furor explo detur.quanquam tuillos priores nobis reduccre vidcaris, Ccrynthum amp;nbsp;Hcbioncm,quiChriftum hominem tantum fiuflc aflerebant; Spiritum fïnftum Deuyj effe negabant, quod idem tu contcndis,amp; fiilium,amp; ('piri. turn fandum abnegas, Turcarum amp;nbsp;Frmcktn Saracenorum confellioncm fccutus, quinecfihum,nccfpiritum fanéltum agnolcunt.vniim Deumefle clamât, i cum quibus tu licet clames ad rauim vfque,veritas tarnenæterna eft, tres tarnen in cœlo mancnt,qui teftimo-nium dant,pater,verbum,amp; fpiritus fan(ftus,qui tres vnum funt, ait Ioan

j nes,quiquod vidit, quodaudiuit, ; quodmanusciuscontraäarunt, fc ttaäati lcribit, fed quoniam tibi no -ftra

304 ’IACOBI GORSCÏr ftra.vtpotèà Chrifto, quem à nobis contîdum eflclatras, non placent, audi eos qui alicni à Chrifto fuerunt, quorumquc tu fapientiam fulpicis, Uereiirijde GentiliscratMctcutiusillc.qucTtif-me^iftum EgVptijvocarunt.tutoei crcdcrepotcns,nihil Komanumaa-miftum habet,antcquam Romacó-' dereturregnauitamp;de DEOopificc mundi difleruit.-quid igitur illcaitî Equideni quod Ecclch’a confiretur, vnum Di'um efle in fabftantia, trinu in pcrionis; lucem vocar Deum pattern , principium totius diuinitatis, earn lucem verbum x tern um , pct quod omnia fccerit complexam,cu quoverbo fuo mentem alteramopi ficem pepcrifle teftatur, quæ quidem mens Deus ignis atq; fpiritusnumen fit,quod ne me fingere more tuo putes audi ipfumMercurium cum Pina dro de ortu mundi diircrctem,amp;Tri-niratemdiCcrtifiimèenarrarem: etfi cnim iil'c i quot;ioIorum (acerdos fuerit, veriratis tarnen lumen in eo extinciu nondumerat; Audierat mulratuni ab Hebræi.squi in Aegypto verfaban tut,

APOLOGETICVS. j.y tur,tu à maioribus fuis , quiThcolo-giam Noc amp;nbsp;Mclchi cdech non igno tabant viium Dcö quidt m in fubfta-tiacfl'c trinö tamëin pcrfonis, quod myfteriü erfi vulgó nö crcdebatur,in tcreruditos tanicncuftodicbatut.ac integrû inuiolatumq-, cófvruabatur. Sed audiMercuriü, iniö Pinandrum McrcunoarcanaTrinitatis cuoluen-tê à ra none viH luminis.quodqiTnf tnegilVintuerciur,cnarrätc,amp; ledcu ïffe mundiconditorë appellante.Na Pinäderillci^hoc veto eft mës diuina qux Mercurioapparuerat)ita inquit, lutnéilludcgof’im més deus tu’.mc tisverögermëluvës Dei filius,vbidi fertèenarrari audis arcana duarû di-üinarü perlor arum patris amp;nbsp;filii,qin patre ab aeterno femg fuerit horu .n. inqinr Pmander.vnio vitæ eft neq^ c-nïdiftantabinuicë,amp; paulöpoft patris defcribens natura lt;Sc poteftatê Vi dirti inqt in mente prima fpecië infi-nitoimpcrioprçuakntë.Erataût lila fpccic.s gTtifmcgift'’ iniuebatur.lux Viribus i.inumf ns, ornatü imetermi j 60 igncaijVi ingeuti cirvuml'e^tö j amp;

in ipfa fua ftabiliratc dominantem cquo liiniine, amp;nbsp;verbum qiicm fili-um DE I vocauit.amp;Teiritum’^anflö, qui (uper aquas in diccrcafionisniu* di.vtnoftii teftantur morabatur ni turamqiic humidam , eqiia omnia produccrenrur. fouebat, pro clliHs difericteiiarur;Ex hie, inq-n'r luce, verbumfaâum prodijt amp;cumqgt;i«-reri tur Mercuriusviidetlemêtapro dijflent-ex volunratc D i, qu c verbu complexaelfer prodijfl? r fpondit.’ vbi patrgt; m per verbum fuum amp;nbsp;fiü* urn vnigenifum opcrari omnia indi-catjàpatre Dcoclemcnta, «5r resom nes creari per verbum , quod diiiina mensilla.quc infimra poreniia amp;nbsp;im perioornata lit,compk 61 remr Spi-rirum in quo omnia crearcnrnrilliJ fbuendis afflari, Sc üla qtialïcalorfl fuo foueri indiear, amp;nbsp;quon aluni n, quod inrucrerur menrem vocaiiit, quid mens ilia fir expomt Denmef feipsüdicenSjVr amp;nbsp;mododixi Liimé illud ego fum,més, Deus runs à out» omnia vim illam luam viralem,line vt tu cum Ariltotclcloqui loieas.f«-urn

|0 t

'll

^1 hl «I h

öeus vtriufq; fcxus plcnjifimus', qü« ^^figcnfilc quiddam fpiterit, dfrtcxtt Jtroq,, tarnen hoe indteäht, Dcuni f^otetn cfle omnium rcrnnijCxcoosï ’*'nia vt c principiö ptoditCjVitamq} ''ttiufque fcxus inde haüritc. Hdcci ''iincnspnmum,optimumamp;perfc-^iffimum eft,à quo omnibus efl? da ''ii.quodtuctiam cum AriÛotelef* ''hs,hincvtctqucfcxus,hinc omnia ‘ lüïcunquefunt,promanant, in có '’■gcnt.incomouétur, funtamp;viuüt, '''plcnitudinc cius omnia capictcs; r'talcmquc virtutcm hauricntesi teutnipfe fit vita amp;nbsp;lux, vt idc tefta-wPinandcr,qux vita amp;nbsp;lumen cum '^bo fuo, mentem alteram opificS geperlt, qui quldem Deus ignis eft, ^'^'lucfpiritus numcn, vbi Francken, 'AvnumDcum lumen illud miran-’'im, ab gentili ctiam hominc, area-Jgt;tû tame Dei no ignaro, dici audis rttinitatem perfonarum clariffimè »arum rßionftrariipatris.qucm lumen VO pt, filij quod verbum eft, per quod

i quo4coniplcâjtur,amp;Spiritusfanâi àpatrc,4Sc iilio produdi, quod ideo i môneo.vtnicntiridcfinas.àRoma- ' nis multitudinidcorum affuctis,hçc ' l confida cflc.antç Romam côditam, Trifmegiftus in Acgypto.vt dixijeg- ? nauic, niultisfecplisantchæcarcana cognonit, filioqucfuopofteritatirc- ’ feruandatradidit.âcmundumqucm tu cum Proclo ncgas ortum habcrc, '' clariflimèàDeo pâtre ptrverbumlu J um fabricatum clFc tellatur.contexu ' it.inquit.indc verbum Dcicxclcmê- j tisdeorfum tcndcntibus purum na-turx artificium,vnitumquc cftopifi-cimcnti,vcrbo Domini conncxacf-fcclcmcnta dkit Pinander,quodvct bum menti opificicôncxumciTeft»- i tim fubijcitjôc rationcm coniunûio j nis illius diuinç rcddit,quodvcrbüH : lud pcrquodmunduscôderctur.co fubftantialeeifît.-aititaqjjConfubW

qyQjygi.|jgpji;jicó' iunâum,vnàcumcoamp;feruareamp;r^ . tincrc oïa,amp; cçlos fiuc circulos ver» reait.ita vtdoccat,nihil patréDcuH* abfqj filio vcl condcrc,vcl condim^ i

5ubctnarcamp; cöfcruarc.qui Deus pa. ^cr.quiafcmpcroperetur,omnia mo Ucatamp;fcruet.fcmpcr verbum mum ^7’5illudamp; Dcumg -nitum, quêtu ï^idcs.in fc contincat, ntcclfe ell, qcf ipfc Xoyos tcftatur clariflÏmc dicens.ic

partecfle.tSc patrcm in tc ôtcumq fcvidcat Sc cognofcat patrem criam ''idctcdc cognotccrc, in finu Dei pa. ^tis vcrbü Domini fempcr cft, fraude ! fciungi nó poteft:Confubftätial ï ^nitnpatricft,nö rcfcroomniaq « iïriftnegiftus narrat fibi à Pinandro I (hoe verb cft diuinç potentiç verbo)

Cnarrata. quot;Vndcetiam fc fpiritu diuU PoafBatum veritatis compotè lt;fFc-' f^utn ait.ommbufq; animi virib pa-

Deogratiasagir apcrtè,q’ix més ’llafic lumc qoodvidcrat effet, amp;quç 'ctbum komplexa. altcrum opifi c ’t'cntem produxcrit.dcmóftrans.dc-’imq-, paircm vocat.itacnim ait.Hçc (’'''bi contigerunt ex métehauri nti, ’ P'icft ex Pinâdro dininx potctiæver-^o.vndc ipfc diuinoafflat’fpintu.vc fitatiscôposcffedussûiqobrem om '^b.aaimivinb. patri Dco gratiasa-

Sandus Deus pater omnium : Sandus Deus, cuius voluntas à proprijs poteftatibus adimplctur,Sandus deus, qui fuis familiaribusinnotcfcit’ Sandus cs, qui verbotundatonfti-tuifti.'Sanduscs.cuiusimagocftoni nis natura.Sandus cs,quem nunqua natura crcauit.-Sandus es, omni po. teftate validior ; Sandus cs omni ex-cellentiamaior Sandus es,omni lau de mclior. Extipc verborum facrifi-cia fanda.ab animo, dc corde debito tibi manantia, inefFabilis folo filcn-'tio prxdicandus ab co, qui fallacias verae cognition! contrarias, déclina-üit.Annuc,corrobora me,atquehu-ius gratis: participes cfficc eos, qui in ignorätia verfantur cognationequi-dem mihi fratrcs.tibi autem filij.Ete him fidcm tibi præfto, teftimonium de teperhibeo, in vitam ac lumcnaf-furgo,ipfc pater es vcncrandus, homo autetuus, fanditatevna tccuni potiridefiderar, cum potcftatcmilli omnium,arbitriumqucconccflcris.’ QuÄ verba Trifmegirti, quid aliud fpiicnt,ninpictatcm} quid ahuddo-

cent, prxter fapicnriatn, à Deo ,vto-mniapronianare.fapit-nnamquevc tam cam efle quæhicexprimitur.co- ’ gnofccrevnum verum Dcuminfub ' ftantia tiinuminperfonis, cui Mcr-curiLïsSolijbonitatem folidam tnbu it,neminemcfie bonum prætcr Dc-üm ipfum.cum Moyl'e damans, hüc folum verum cfl'cDcum, alios co no ininc falsö honorari, vna Dei natura fft.inquit rllc/olus ille bonus dolus de’ natura fua.nó appellatióe hoïm, icita natura fua bonus, vtdieat Mcr-turius.Deum bonum dl',amp; bonum beum.fivcnim hæcfibiinuiccm tri buivult, vt Deus ipfum bonumfic, . ic bonum ipfc Dcus.qucm ftatim Item dici ait, quod omnia ex le gig «. hat, propriumque ei efle gigncre tc-ftatur.quod tuinfanum caput negas, qui patrigignendi vim deucgas,fteri-Icrn, contrà quam ipfe de fe teftatur, Cfiicis,tcq, columinefapientix, quo Mercurius fc illuminatum teftatur.

priuas. Habes Francken. non modö berarum litcrarum dcTrinitatc pc'-bnatuiu diüinatum, amp;nbsp;Spiritus fan-

Äi diuinitate, led ctiä veteris Aegyp tiorum Thcologiç teftimonia habe« Trifmegifti de Deo, amp;nbsp;in fubftatia v-tio,amp; in perfonis trino clariflimâdo dnnam,quaeapudte vtgentilib’icr* ptis dedi rum,magnu pondus haberC d bet.aperteThlmegirtus deDcopi tre deverbo eius,amp;fpiritufandotó cionatur amp;nbsp;tcin iudiciu vtNiniucn, amp;nbsp;regina Auftn ludacos vocat,vcliin probitatis tiiç vel ignorantiçtedain raturus tibiqJalium clïè patrcm,aliû fi!ium,aljuni fpiritö fandum,acfpiri tumfandum omnibus numcrisnu-mcn abfolutum.rnentem opificemi pa tre Deo, verbum cöpledcnte,pro-dudum vnum tarnen infubftantia Dcum efledî monftraturus. Sedad te rtium infanix tuç Critirium venia-irus,amp;qu3mdifcrtcincomcntiariJ, videamus.Tcrtium igirur,ais,efthu-jrs vane fignum dodhnçcertiflîmu, hypoftati a vnio dnarum in fecunda Trinitatispcrlbnanaturarum,quani idoîolatrçpepercrunt tertium fignii aisefl' vanaedodrinx, vaniflimeho-mo,tcrtiuui quidem fignum eft non ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doftri-

ioârinxnoftrxfalfae, fcdtuximpu-dcntix,tui furoris infani,quo tu abrc/“’’*'? ptuSjin impudcntiffimorumhomi-'*quot;*'^***’ numHcbionisamp;Ccrynthi.qui Apo-ftolisiprïs amp;D loanni aducrfarinon tlubitarunt.Chriftumq^Deü cflcnc-

Jirunt, lolam 1111 huntanânaturam « iribuctcs in crrorcm incidifti.qui fcc runekmn» lcrati homines,cum ab loannc Euan^'®”“'’* gelifta edito ad cos rcfcllendos gclioobtuticflcnt amp;exomnibuî‘Ec dcfijsciedi. Nondefucrunttamen, «juieum ipfum furoicm amplcxi cÊ fent.vtThcodotus amp;nbsp;Paulus Samofaf“'quot;^'quot;’quot; thenus, cui tu vanitatc amp;arrogantiaenyabt, nihil cóccdis,acpoftrcmöPhotinus, (juiflammasiftiustanti furoris déficientes,amp; iâcxtindas infanix, amp;nbsp;im-pietatis fuç materia illis addita fufei-Uuit, amp;nbsp;nominibus fupcriorû huius itnpietatisauthorü,quaficxuftis,(uü nomen ci impofuit, vt dcinccps qui .Chriftum Deüfui(rencgarcnt,nô Hc bionitç.non Ccrinthiani, nô Arthe-Rioniâi,nôThcodotiani,ncc Samofa thcni,lcdPhotiniani diccrctur.cui tu iftam tam nobilcm gloriam inuides,

rittn tiufad ne (4cil è abolcatur/mprimcrc coD* c f( trMsfert. ris,yt.deinceps non Photiana ifta v'C, v fana hxrefîs, fed Chriûiana fine Fw n ckanaappelletur,amp;nc.fnrti tuihiev^^n Frtn. ftigia agnofeâtur, verba commutas vt nouum amp;nbsp;inauditum inuentui” t,

. tuum hoc fcclus elle videatur :nanj Cjum illi dicerent.Chriflum homiD^ tantum fuißc.diuinamquc natura^ in co negarent, tu hypoftaticam vni oncm duarum naturarum in tertio perfona Trinitatis efle non potuifl* afleueras , vtcum , re ipfa cunii^ lis fentias,verbis tarnen hærcfîmob

il ft ? tl

H h

foletam amp;nbsp;explofam interpoles, nO* g uufquc atque rcccns ad nos prodcaS p teqj nouirate ipfa fcelcris tui admit’; ft bilicrem reddas, amp;nbsp;tuu caput infaoquot; t Tartarum cçteris immct- ti 9nodalijomncsantetcintlt ti cruere,vcl noncurarunt.velnonpO' lt;j tucrunt,cruiflc,amp;ex ima fcce bar’' ft thri haufilFe,nobis probes, dcquidcn* i ! nonfalfnscstuaopinionc.Miramut h tetantum aufum nephas, Sc vt nouu । nou*

Houæ impietatis Doftorcm admira-1” ’iiur. Habes laudem Icelens amp;nbsp;auda-i^îiætuas, cuius tuaCritinatelleslt;fle 'i Volüifti. Negligcmus per te Germa-’’ nii nebulonê,Syros illoshæreticos; lt;^cgligemus Ccrynthüs ôc Hebioncs. $1 facellat Photini impudcntia, Fraa-’’Itkculîtproprius hums dcmentix ac gt;J [cclcris dcinueiltoriScDominus, lit/f.ert/îseri. ifthæcbærcfisFranckana, nam Cliri ftisnamvocarijtibinoa expedit.vt-i' Potèquod hoc nomen tibi cum cæ ƒ tïris commune vidcatur, tu autem

®cre,amp;nomine nouus author, Hol' Hushatreticusvideri visefle.Francka; -I' öaigitur flt tuaiftainf3nia,qux ne-gat vnioncm duarum naturarumh^

'i poftaticamelTeintertiaTrinitatis p-i- fona,GaucdicasFrancken, ChriQus i tatitu homoeft, Deusnóeft, accur« '' têtcnim ftatimPhotiani, Ccrynthia f ftiSamolathcni,amp;Pauliani,tecuru • ’jue non manu conlcrta ex iure, ' kd ferro agent,fuamquc poffclïlonc t itçrepetent,mutanomen pofi'cûio t ûis,ne furtum tuum fraufquc ftatim ( »gnofeatur , tiCviiSusquadtuplum ’ .1 - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y i

re Jdcrc intcrdido practorio cogaris; ( Laudo Francken tuam iftam furan diinduftriam laudo artem, aliéna amp;nbsp;obloleta iutcrpolandi, amp;nbsp;in facoho hnnibusfacicndodextcritatcm ; Et quidcæ iltum tuum nouachxrefcos titulum ftrcnuètucris.viutasinChri j fto cHcduasnaturas aircrcntes idolo j latrasappellas,eorutnhocinuétuni (nihil ventus mcntiri)ais elf;quovfi fint, cura quartum quendam Deura habere vellent. Equidem tucutnifta L fcriber-s,nihil aliud fpcâafle vidcris, ' • quàm vtinipudentiflimc mentiedo, j agii fpeüé. quàm fis improbus, quàm icckftuni ■*7quot; caputjOmnibus palàm dcmôftrarcs, , teq; Icurram merum eue probarcs, quid opus erat ingreflum iftû tuum j in hoc tertiû antri tui barathrum,tot tam infignibus mendacijscommuni . ' re, Catholicos homines idololatras i j vocare,calliditatis vitium,in fingeda '. Chrifti Dei amp;nbsp;hominis perfonaobij-cere,efEnfixdiftindionc$, cgloifis aliunde compilaris proferre.in Eu-chariftiæ dogmata inciirrcrc, quxo-rnnia nihil ad rem quam moliris, fa- ’

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cercflt

' ccrc~ t idem UjUod Crrynthus, quod Hebion, quod Photinusdocucrunt, lt;loccs. Eodem igitur tnodo doccrc dtbuifti, Chriftum hominem pu- -tum quod illi aflerucrunt, proban-dum lufccpifti, cius rei argumenta à tcexpetIamus,quK quod nuila affer-ti,nißaut nugatoria, aut illorum, llt;)uoruinhicinlaniam fcqucris,qux imaioribusamp;refutata, amp;pedibu$, vtita dicam, conculcatafunt, poffe I videbas^diutius mentiendonos deti-ti«,vt fatigatos tua impudcntia,faci. l'us Sophidicatuavanitatc nos de-f'pias,fcd nihil vaniflïmc fcurra agis, fingulamendaci) tui membra infpi-lt;:ittnus,quam folida fint,vidcbimus: Mcminifti'nc impudens os,te nosTri t'tarios, quod tres perfonas in fubfta tiadiuina agnofcamus, appellate fo-

Trinitatem nobis obiccifti, quä tdolon horrendum vocafti.Nunc vc. to quaternitatem nobis obijcis.qua-nos non cötenti tribus illisdiuinae tffcntix perfonis, quarram perfona, ^uartumquc Dcum,qui Deus 3c ho-

DIO fit fingamus; quod fi ifacft, non j Trinitanos, (e;; quatcinarios nos u p aateap'pciiafies, icdnondumtibiid '( iiinie,iHeniVvni.’rdtaiCiKjri. Dum i- i ' [Jairii'u Vbaais; hoc qaoqjnouuin p fa'Uic: aï'. ijicad.aci) tibi accdfit, quod p;gt;:rcrmittcrcnolis, neparum men- ç titukcircàdhuc vidcaris.-cumulasigi f tur fcelus ic Jere, mendacium men- j. daeio, aha aha in trudentcfillacia. ( Audite, auditeiinpudcnciainhomi- p nis,in fccundoJnquitjTnniratispcr-fona, quain idolo'.atræpcperciunt; Jj quis quæfo ita c(t inops, non à ratio- j ncdicofobna fedà fenfiietiamipfOi imfuJtynt- qui incndacio ram aperro non mo- j ‘^catur,cuitantaimpudentia, finon l 'doloremilium iultum, molcftiam tarnen non afterat.nósnc inChrilio duasnaturasfinximus? nósneChri- |) ftum Deum de hominem confinxi-musefic ?nósnequiDeum vnumin fufc»ftantja,rrinum in perfonisvcncra !j nnir,qui in Chriüum Dominum, amp;nbsp;k Seruatorem noftrum ; qui petcata |, noftra fuftulit, qui nobis pacema-pud Deum pattern cöfccit,credimus □

Beam verum, amp;nbsp;hominem verum profitemur idololattx fumuamp;’quem Chriftumà Dcopatrea, cepimus, c-üin vcncramur, quem cfTc pater óc perProphctas,amp; pcrloanncm,quo Oiaiornemofurrexit, (Se qui eftplus quamPropheta , «Sepoftremo voce lJuatum in lordanc Hanreir», tum in litiontc transfiguratum teftatus eft .'cflejtredimus.'Hiceft, clamat DEVS pater,filius meus dilctîus, hune audi te,quis erat quacfojunc Chriftus, cä bçc Deus pater diccretrera t homo vc tusquilauabaturmlordanc, qui in Äiontecum MoyCe amp;nbsp;Helia loqueba turjquem Petrus cum loannc 3t laco bointuebantur, qui cum homo eG-ïct,à Deo patre tarnen filius dileftus »ppcllatur,curita ? quod non folum Homo verus,fed amp;nbsp;Deus verus, patris verus amp;nbsp;confubftantialis 'ff t,qucm igitur Deus (St hominem Hkm Dtta» ^Dcum cffctcftatur.huncruimpu füm os,Dcum eflcnegabis.tuaqueil la efT ntiæ partitione fophiftica nos 'lftncntabis,3c vt Deum ipfum men-^açcmcûedicamus induces) homi.

V« lACOBI GORSCII | niincmDcus pater Chnftum lanari ly inlordancàloannc vi icbat, hotni IJi nein in tnontem alcendcrc. ernebar, j ülium tarnen fuuin diicâtiEnium L effe, vocedecçlocmifTa.teftatur HiC t cd Hlius meus diledus, in quo imhi ' p coinplaeui lt;5c tu es Hlius dileäus. m t quocomplacuitmihi, huncD uspa ternosaudire iubet ; hui .is dodri- n namapprobatdicens : Hiccdtilius U meus diledus, in quo mihi b netó placui,iplum auditc, quavocediui-naaudita,diRipuli ceeid r ntinfa- || ciesfuas, amp;nbsp;timuerunt valdc agno- ( Icentcs non modo hominem magi- ) ftrum luumChriftum.qui tumcuin Moyle amp;nbsp;Hclia loqurbatur, qui an* j tceos transfiguratus erat, verum c- , nimuerö filium Dei ho., verö eft.ve j, rumDcum,fienimfiliusDci lt;nbsp;ft Dc- j ] um certcncgarcimpudentis orisfa* J । crit:DcusDeumgenuit,q»ialis pater, , talisftlius, agnolcebant Iudxi,lili* ji um Dei non nifi Drum efle, amp;nbsp;cum ., Deum.quiDeo patri zqualiseftet. r VndccumaudircutChnftum lefili-

APOLOGETICVl jA ^wDcicflc diccntcm , tanquam in “lafphcrtiumlapides corripiunt, la-PHaturi eum ftatim , quod non fo. '**••'* ‘Umfabbata fanandis xgrotis viola* *tt»(cdctiam, qiiod feiqualcmDco pïtri faccrct ; fciebant enim filiuni

Dcum cfle, amp;nbsp;æqualcm Deo pa-’ricflc, crcdcrc tarnen Chriftü filium ^^i.qucm çqualcm Dcoeffe fcircnt, 'flenolcbantj hominem purum , vt ^Photinus, amp;nbsp;Francken impudcn-homines effc volcbät.at Deus pa-ïtt.non folû non fert molcftc, quod Chriftusfilius DJeflcdicatur.quod Pctrumdiccntemaudiat.-Tu es fili-^sDei, qui in mundum venifti/ed 'pfevoce dc coclo cmiflanon femel U'ftatur,filium fuumeflc, cumq^ au-diri iube t, vtpotè qui folus fuam vo-luntatcnouerit, qui folus via falutis lciucrit, vt filius vnigenitus fuus, óc qui devtcroeius amp;(ubftantia fuagc-nitus, amp;nbsp;^ui fcmper cft in finu pa-tris.nobifquc arcana cius cnunciat. HiccftilleDeus,qucmPropbeta tc ftatur fcirc vniucrfa , qui prxpara-uit tcrram in xtcrno tcoiporc, Sc

tcpîcuitcam pccudibus Ôcquacirupfi dibuSjqaiemitritlumen, amp;nbsp;vocauit i!lud,amp; obedit illi in trcmorc,quoiu ‘bente.ftellxdant lumen ineuftodij» Içtatx funtjvocatælünt, amp;nbsp;di-xerunt adfumus/ amp;nbsp;luxerunt ci cura iucunditatc,qui Exit illas:Hic cft, incuit Propheta,Deus nofter,amp; nonç-ftimabitur aliusaduerfuseum , hic adinuenit omnem viam difeiplinse, fctradiditillam Iacobpuero fuo,^^ li'racl diledo fuo,poft hxc in terris vi fus eft, amp;cum hominibusconuerfa-tus clbaudiuiftiimpiamens,quiddc-us parer deChrifto locutus efle,Ecris Euangelijs traditur, audiuifti cura fi-lium dilediffimum vocari, nobiiq; vt cum audiamus mandari, audiuifti ludxos, quod fe fiüum Dei diccref, cxclamaffc.nonfolum eum fabbata violare,fedctiam feæqualem Dcoamp; ccrc,amp; cum hocidem apud Pontifi-ccm adiuratusconfcflusfuiflet, bla-fphcmiæ côndemnatum : Agnofcc-bantJllifîliumDci, nonnifiDcura efl'CjDcus cnim Deum générât,vt ho ai O hominem, Ex vtero antcLucifh*

APOLOGETICVS. 31} tum,Deus pater per OS Prophetx, üm fcgenuifiefilium, vt amp;nbsp;inEuan,-gclio elfe reftatur. Quidigitur luca-nisrabiolclatras, ócnodicorax lutem inaccclTam inumbras? lumbri- ' tusjör ècœno fophiftico proripicns, îduerf'us lucem illam, qux'omnia il-luftrar,obmurmuras, amp;nbsp;fapientix il-H.quam rtcmo vbi (it, ôccaquæfit, Vt Prophera tcftatur.fcircpotcft, tu-îtnftultitiamopponis,amp;tuam teme titatem infaniamquc.eius prudrntix întifcrs; Audiuiiti.quod Prophet» Baruchxleillo dicat,hunc illc noftru beum appellat, hune feire vniuerfa, öoflcvniucr a,hunc fapiêtiam illam ^uam nemo vnquaminuenirepotu it.fua prudcntiainucnifle,qux fit, v-lgt;i fit nobis dcmonftrafll-, iterquead tarn nobis parafle.quod nemo potu kquod Gygas fortis nö efFccit,quod ( ^hilofbphiignorarunt.hunc folum *nucniflc,amp; nobis expo uifle.dilcrtis teftatur vcrbis.Dcumenim quieft fa Pientia incomprehenfa,nemo vidir, /icmofeit,prxterfilium eins,qui in ’ ßu cius cft,qui nobis quz apud patre

Pf lACOBI GORSCII viditjCnarrauit; per quem pater orit-nia operatur, per quem mundum co didit, amp;nbsp;feipfum nobis patefccit. Hie eftille^air Propheta,Deus noftcr,qui feit vniuerfa, qui przparauit terrain in aeterno tempore, rcplcuirque cam quadrupedibus amp;nbsp;pecudibus, qui dixit amp;nbsp;faóia funt,qui mandauit amp;nbsp;era tafunt,cuiaftra matutinaferuiunt, qui emittit lumen, vadit de vocatil-lud.cui illud vocatum cum tretnore obcdit.Hunc igitur Sol, hunc ftclls veneranf ur,huic obediunt.óc vocatc refpon dentadfumuSjCui tuimpurö animal aduerfaris,contra quemtua cornua infanix tuz erigis, cuivtea-nis allatras,amp; ea poteftate quam cœ-Ium vniuerfum.quam terra, qua to-tus mundus tremuit Sc veneraturju bricus. pede proterenduseum fpoli-atorum teiaäas at Baruch fpiritusS-üo(qucm tua ftulritia non agnofeit) plcnus tantam eiuspotentiam admi ratus clamat;Hic eft Deusnofter.cui nemo alius conferetur , qui ratio-nem difciplinz inucnit,amp; Iacob dile-äoruotradtdi(5 quam difciplinam tu

'h’nufqaam caput dcteftandum fcrs, •iuamTyrannidcm vocas, difciplina ^nim eft via ilia , qua ad fapientiam ’cram , quam nemo prxtcr hunc, 5ücm fuum Deum Prophctavocat, ^nucnirc potucrit,nosdcducit Chri-

Hiccnim amp;tcrram in tempore æter-''oparauit.hiccoclum condidit.hic iydcribusimpcrat.lucemdat, hunc gt;ftra matutina laudantjiunc venera 'ur.huic vocatç fc adefle refpondent, ^cum trcmorc ci obediunt, qui ni« ^öcus eflet, tantam authoritatem l'On habcrcr,non diccretur Deus no ^crefle, Chriftum autem cflcDeum igt;ttnc f qui coclo amp;nbsp;terrx impcrct, iüem ProphetaDeum noftrum dipte teftatur, inde ipfa luccclarius ^crit,quodPropheta cumpofthsc h terris vifum , amp;nbsp;cum homini-feconuerfatum efle teftetur. Vides chri/imM W(n,aut fi furore tuo obcæcatus nö lerrnyißn, Çdes vide amp;nbsp;aliquid bonæ mentis in

’.quot;cmomniacondidifle, cuiomnia,„^otM,lt;.i» !*tcrct,qucm tremerent^ cui vocara r»«»««.

31« I ACO BI OORSCII fc adcflc refpoqdc rent, à quo difeip“ 'b na lacob Patriarchs data eflct.qucö’ n noftrutn Dcum effe dixiflet, euinip' n fumin terris poftcnusvifum,amp; cun’ (} hominibus conuerfatum cITc teftar’-' h feimus Dcum patrem neminemvi- ç difle, fcimuscücumhominib’infuâ (, fubftantiaamp; maieftatcconuerfatum gt;nbsp;non circ, per angelos ót Prophetas lo i, cutumcflc,Chriftus eft fiJius DEI» (j qui in terris vilus,qui cum hominib. coriucrfatus,per hunc Deus pater no , 'bifeurn poftrcmumloqui voluit,pet d hunc fuam voluntatem nobis expo-fuit:multifariàminquit Paulus, mul . tifquc modis.Dcus locutus eft,Patri- p bu5noftris,nouiffimèlocutuscftno 'bisin filiofuo vnigenito, quern ad noscarncnoftraindutum miût,qué . hominem amp;carncm noftram elTc voluit, hie eft illc Deus noftcr, qui in terris vifus cft,amp; cum hominibusco ' ucrfatus,quibus vt Deipatriscom- ‘ modius VQluqtatem exponeret, yt abfqucmetu accedi poftet homo, amp;nbsp;fratcrnoftcrcfte voluit, nobi feu con ucrfatus,nobilcumloqucbatur,cdit, ’ bibif, ’

APOLOCETICVS. jtr bibit. Infimilitudincm cnimhomi-nisfadus, amp;nbsp;habitu inucntusvthomo, ad cuius exemplum vitam no-ftram Paulus nos componcrciubct, hocipfuminquit,fcntitc,i]uod Sc in Chrifto Iefu,qui cum in forma DEI tflct.non rapinam arbitratus.fcelTc ïqualcm Deo, fed feipfum exinani Hit formam fcrui accipicns, humilia '»it femetipfum, amp;nbsp;fadus eft obcdics ' Deo patri vfque ad mortem, mortS ' ’utem crucis:proprcrcà venir in mû • lt;lum,proptcrcàcum hominibuscó ' »erfatiiSjVt nos humilitatem , fine hua nemo ad Deum patrem venire ' hotett.doceret; Et proptereà nos ipfe ' nionct.vtabcohumilitarêôcmodc : ftiam difcamus.CumigirurcflctDe cur chrif. ' »Smaicftarc Dco patri par, luccmq; tiusoculihominumnôf. rrcnt;Dc ‘ »sautem pater, eum legatum eftead ' öosfuum vellet, vtlcgationcm corn modeobirct, lumen oculis noftris, ; lt;liuinç maieftatis fuç non ferendum, ' tarne noftracontexir,amp; idquod nos ’dfealliccrcr.nobisoppofuit; quod

}i» lAÇOBl GORSCII auit cnccarct, tcdum cffe voluit.-Ho-mocum hominibus locutus, intc- i rim tarnen, quod in Humana natura cclabatjopcre demonftrabat ,fc fsil;-cetDcumeflc,qui homo videretut siiMiiutni- cflcjndcilla, quacDci folius (untfa-tu^chriflnn cius.xftrotos curarc, mortuosad urHtliteniu ' ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

vitamrcuocarc, pcccata rcmittcrc, arcanacordis viderc,maria calcarc, tcmpcftatibusamp; fluäibusimpcrarc, panes amp;nbsp;pifccs augefe , dæmonibus imperarc,amp; alia quxnon hominis, fed Dei fünf.- ita enim homo efle vo-Juit,vt quod ab æterno erat,homo fa dusmaneret, amp;nbsp;vtitafuadiuinitas in carne lateret, vt tarnen virtutem fuam in agendo dcmonftrarct : ca c nim Chriftusgeflit,quxnemohomi numagcre poteft; dSovctroi funtapud homincs.lumcnatiscoecis dare,mor bisabfentibus imperare, totniillia hominum paucis panibus pafccre,amp; alia qux illc geffit : amp;nbsp;tu infanum ca put inter dSovera, vnionem naturaru duarum, in vna eius perfona eflc.cia marcnonccITaSjCumin eo.amp;quçho minisfunt,3c qux Dcireluccant.Nc

Rio inquit Nicodemus,hçc faccre po ’cft q tu facis, nifi fucrit Deus t ö co. Agnofcebat Doólor il Ie, ctli tardior ingcnio.virtutcm eâ quaChriftusv-tcbatur.diuinä c(re,videbat quidc ho Rïincm.loqucbatur cü co, admiraba tut tarnen virtutc in extr endis opc-tibus:opcra Chrifti Petru m coegerât i Vtdiccrct.tues filius Dei viui.nö Pro phcta.non Hclias,nó Hieremias, aut loannesBaptifta,quod alij putarunt, I fedinquit,filius Dei viui. Admiratus Thomas miranda refurredione cius, cxclamauitjDominus meus,amp;Deus Ricus. Quem igitur Apoftoli Deû co fitenturcfic.tu audcs Dcum cflcnc-gare.Dic rogo,tuncan illi, qui lt;nbsp;Û eo Vixcrunt.quc viderunt, quern audic-runt,quern manuscorü attradaröt, lïiaiorcdigni funtfidc; tuânemaior quàm illorû authoritas hic eiit ? illos duces,DodoresÂ magiftrosfidciôc tcligionis habcmus.horum doftrina totus probauit amp;nbsp;complexus cft mü-dus;tuverô homo, fi homo tarnen dici mcrcris,cs vagus,vanus.infanus, cui nihil vfquam probatur , qui

JJ» lACOßl GORSCII omncs religionum ratiôts damnes, diloplinam chriftianam tyranni fç d; m voces,tllorumdifcipuli lumus, illi nobis Chriftum Ic(um,Dcum vc- j rum,amp;hominemvernmtradiderûr, vnitam naturam vrramqncin co,amp;. ij ipfi præfentes eognoucrunt, amp;no- |i] bisteftatum hoc rcliquerunr, non t modo Deum , fed magnum Deum^ Chriftum Icfum Paulus vocat quem f in iudicium cum maicftarc ilia fua, f cui vrfurio(uscanis oblatras, ventu-rum nobis promittît: Agnoiccs iin-purum os cum,quem videbishomi j nem pro Tnbunalifedentem Deum j cflc,amp;: Deum ilium magnum, quem innentum cfle men rins Romanum, , agnofees inChrifto vnionem cfledu j arum naturarum,humane amp;nbsp;diuinç, quod Efaias,anrequam RomaChri ; , ftum audiffet ,foreprçdixit:Audic-1 ' nim quid ditar paruulus,inquit no- | bis natuseft, amp;nbsp;filius daruseft nobis, faótus eft prineiparus fuper hume rumtius, amp;nbsp;vocabitur nomeneius admirabilis.conliliarius, Deus, for-tis,paicr futuri lçculi,princeps pacis;

A P o L o G F.Tl CVS. jp , Videquxgt;o,quis hicâProphctadc fcribitur? non ignoras populum Dei , igt;bhoihbus vicinis, ixpc obprccara ■ fepixuartvationcs afflitluin, amp;nbsp;Icr-I hum itnpioruni fadum , quo graiii : iiugo cum tf ncrctur, clamauitadde-Uni.opcmqucbcnignitatis Sc poten tizeiustxpè in hoe gcncre caiuum , 'cxpertus.iniplorauir.Quid igitur do !ininus,qui ncfcitclaudcrcvilccra mi jftncordiæ (m? promitfitilli prxlidi-um.promirtitfciam nó Gcdconcm, jqui trcccntorum lubfidio adiu’tus, Madianprofligaucrit, populum In-jümliberaufrit, vel alium quemuis |ducem,fcdfilium fuum, qui omnium calamitatum cautam peevatum ipl'um di(ïblucrcf,amp; Ifracl cfaucibns lyranni (athanx.qui amp;nbsp;in animas ho minum p^eci.ato.amp; in corpora armis amp;nbsp;bellis dcfcuilE-t criperct, (c milfu rum,quem quidem filiumEfaias,pcr ; quem turn Deus populo ad Ie clama ' tl loquebatur.hisquæaudirtis verbis 1 de'cribir, amp;nbsp;primum humaniratem \ cius,quamè virgineMariaacceptu ' ruscrar,cxplicat; Paruulumnaium I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- tfl'«

JP lACOBI GORSCII cflcnobis dicens, vt hominem verÖ cfTc dcmonftret .• Paruulus.igifur ait, natus cft nobiSjparaulus crat Chrilt* lelus, cuma vtero matris fux pro-diflctjCum pannisinuolutus, in prae-lepio repofitus lt;nbsp;t ; fed vide qui il le çrat,quem paruulum pannispafto-res inuolutumin prxfepiorcclinatû viderint, non fimplex homo,fed fili* Dci patris ætcrn’,Dcus dcDeo.lumê delumine.cuiangeli nafeenti in carne afliftunt, Gloria in cxcelfisDEO canVint.amp;m terra hominibnspacem nuntiant,luccqucomnia, quod lux nobisxternailia nata cflet, illuftrât, nodemque in clariflîmam dicm Vit-tunt.quod fignum non hominis,fcd filijDciincarncnaticrat, ob idquc Saluator ab aogelo eis natus efle nû-ciatnr; ait igiturPropheta de paruu-liimhominem natum.amp;filiumnobis datum,alterohumanam ciusna-turam , altero diuinam demon-ftranSjfilium non hominis, fed DEI patris;auxilium populo mittentis luo oftendens.quod cum dixiflet,amp; duarum naturarum in vna hac na-feen-

APOLOGETICVS. jjj fccntc dc viiginc Maria hypoftalï, coniundioncm dcmonftraffct,qua-Ic imperium cius, ad quod capeflen-dum, à Deo patre veniebat futurum effet narrat.Cuius,inquit,imperium fuperhumerum cius, non ociofum, non luxui dicatum, fed laboris óc eer taminis plenum , contraprincipem huius mundi fufeeptum , crux illa ’ quam moriturus hymcro fuo vt ho mo'uftulit, in qua flans hoftem no. llrum profligauit.chirogiaphum no bisaduerfum ei eripuit, ac fuo fan-guinc dclctü, cruci fuæ aflixit.in quo omnespoteflatesperfe vtDtus triü phauit.amp;captiua captiuitatc incœ 1Û feandens abduxitdmperiü ciuseft, illa infirmitas crucis.qux hoïs cft, vt poteftas triöphi eft Dei, vn’ ftabat in crueeChriflus,duo ramen agit,nam cruci affïgitur vt homo, hoflem vin-citvtDEVS; quodvtraquenatura eins, in vna hypoftafi,incrucc fla-ret, amp;nbsp;alteravincebatur,altera vin-cebat .• Pergit Propheta dceo ma gnificc, vt decebat, condonari; admi-

334 lACOBI GORSCir admirabifcm vocat.amp;vocabiturno-meneiusadmirabiiis,quod accidit, amp;ob parfum mirâdum virginis,qua; fine viri coniuudionecuni conccpc rjfjVirgnqu'* ■^tern i ma-^car^tum ob ' ca qu t dii.n nobifcum veriaretur, c-gerjt quem ïiominrs.dc tnm cnm in-tuentes a hnirabantur.cV nunc audi-entes veneranrur. niirandailla Laza-ria 1 vitam rcuo:atio,inirandapopu li multi panels panibus iaturitas;mc-ritö iszitur admirabiiis, amp;quoniani coKfiïiuinnobisdaret, iterque veri-tatis dcmonftrarct , vrque vete ri hömineexuto , nouutn inducrc-mus, ad vitam à mortefcltincmusl conüliarium vocat, iilms dotlriua confiliumnoftrurneft. Et quoniam Spiritus fandus Deus ætcrnus.fapicn tiaomnipoten.s,amp; omnia feiens, te cum rui fimilibus ncquam homini-bus, Sathanxque miniftrisprouidit fore.q hoc L'clusqtnunc profudiftii vrgere.s, homincmque Chriftnm tan mm efTc latraturus eflcs,fubdit;Deus fortis, pater venturi fcculi, princeps pacis, Deurn aperte paruulum ilium nobis

A POL O GETIC VS.- jj,-nobisnatum , nobifque datum per os Prophetae tcftiticaos efle, vt popu-lus Ifrael lcirct, nôquemuisdueem, contràfuoshoftes fehabiturum (cd ipium Deum cuius potentjae rOiftac nemo. Ait igiturProphcta; Deus fbr-lis, de quoniam mundum renouatu-rus crat, atque hominis pcccato cor-ruptamnaturam reformaturus, pa-tremfuturi feculi appelJauir. illec-nimnos verbo veritatis tUtegenuir, illcrcfecit, pacemq; nobis cum Deo patte confccit,pcr hune iuftifieati pa cem habemus ad Deum pattern, hic eft pax noftra,amp;vita noftra.Qupd cd ita ßt,quo orc tu audcs negate, in v-na hac hypoftaft duas naturas coniu-gi potuifle, qua impudentia Romanos amp;nbsp;idololatrasconfinxiflceam V-nioncm aftirmas.’Efaiaseftqui hæc i-ta luntfta teftatur, qui difertis verbis Deum pattern populo iuo,duccmc-um aduerfus hoftes (uos mifliirum, qui Deus de homo eflet, promittit.-quern proptereà de paruulum natd vocat,dchlium Dei patris.ipfunaquc Deum efle teftatur, cundem ilium paruu*

30 lACOII GORSCtl paruulum quem dixit nobis natuni efle, filium DEIcirctcftatur : Et netuprotuo federe filium hominis fingas.fubdit ftatim, Deus fortis, amp;nbsp;pater futuri fxculi,princeps pacisdta tuo mendacio nullus apud Efaiam locus reliótus, Chriftus ell Deusve rus,amp; homo verus, vna perfonadua-bus naturis conftans,quern Deus pater per eundem Prophctamaliolo-co dediflefeteftaturin focdus popu-li,ÓC authorcm amp;nbsp;prindpem pacis in ter fcde nos, qui fublato pectato,qlt;i* caufa inimicitiarum inter nos amp;nbsp;Dc-um fuerit, focdus seternum nobis có-ficcrct.'Dcdi te in foedus populi.in lu cem gentium, vtaperiresoculos coc corum,cduceres de conclufione vin ftumjdcdomocarceris, fedentesin tenebris; qux omnia non hominis puri funt, fed cius qui idem Deus fit, nemohxcfacercpoteft.nifi Deusfu-critcumeo, non humans opis eft, ccecis lumen dare, lucem gentium cflc.vindum peccatis populum, è fa thanaecarccrcamp; vmbra mortis edu-ccrc,Dcl hare, Dei opera, quae quod Chri-

. APÖLOOETICVS. 5J7 i Chrifluscxcrccat, Dciiscft, homini purononconceditur.hictantusho-nof ggt;ipfeDcus pater ftatïtcftaturdi cens ; Gloriam mcam altcri non da- ^)**'4*’ bo,amp; laudem mcam fculptilibus, at Chrifto filio fuo.paruulo illi,qui nobis natus,hane gloriam fuam dedif,

I quicœcosilluminauit,claudisgref-fumreftituir, morruos advitamre-üocauit de inßnita alia, quæ non nifî gloriam Dei fpirent,fecitjquo hono-I nore,quodcum Deus pater decora-uit,quodfuam illi poteftatem tradi-tlit.Deum cfl'i, amp;nbsp;cundem Deumeu j De O pâtrencccffarioconfequitur;

Gloriam inquit,mcam altcri non da bo.Atqui Chrifto hanc gloriam de-difti,quod tuum cft, illi conccflîfti? tcfpondct Deus pater, Chrifto ßlio mco dilcdo, in quo mihi complacui häc gloriam meä dedi, per quem oïa opcror.fine quo nihil ago, q no alter Ï me eft, fed vnus amp;nbsp;idëin fubftantia Dcus.hypoftafi alius:concludo,Dcu pattern gloria fuam Chrifto dedifle, liaiam DeumappcllalTc. Quod cum ita fit,Chriftum efle Dcum, de eundc

cumpatre fuo in fubftantia Dcum.’ amp;vrvnafubftantia vtriu que fit, ita vnaamp;eadem gloria amp;nbsp;potlt;.ftas ytri-ufqueeft, Chriftusigitur, cuifuam gloriamDeusóc potcntiam dcdit, Deus homo ch, in hypoftafi cuius naturam diuinain amp;nbsp;humanani ' coniundam clFe, nemo nifi tibi (imi lis mendaxinficiariaudebit.iamfiil-lafpedes, qux deConccptionecius b dicuntur.qua fronte ncgabis.vtram- i que naturam in co coniunäam efle? ■ | Si homo tantum futuruserat Chri- 1 ftus,quid Opus eratilla tanta Oeco j nomiaincjus conception'.?/^ccedit j angelus, falutat, gratiamdiuinam { Bcatx virgin! nunciaf,conccpturam ■ j in vrcro.öc parituram filiam, amp;nbsp;quo J nomine vocctur,narrat; Concipics, j inquitin vtcro,amp; panes filium,amp;vo ( cabisnomcncius Icfum, Nccfatc- ç r^angelohxc dixifle, nifi etiäqua- j; lisamp;quisfuturus cif. t.?narraflet,hic d entmagnus,amp; filius altiffimi voca- jj bitur. Quidctcnïhçctâ diligësamp;ac- f; curatècxpofiraoratioangcJi,vu]t,ni (| üChriûû Iclum efle amp;nbsp;verum homi-

APOLOGETICVS. af ncm , qui in vtcrobcatiflîmævirgi-( niscondpiaturjamp;Dcumcflç,vtqui filius altiifimi fit, filiüs cnim Dei,nö nifi Deus effc poteft.fi ehinl tu ex ho-mine natüs,hominem etfi imptoba* tiflimum, hominem tamcilreferasi qui fieri potuit.vt qui filius Dei fit* I Hon fit ipfe Deus,amp; dabit,inquit,illi bomirïus Deus federn partis eins Da Uid,amp;rcgnabitin domo Iacob inx-tefrium,amp; regni eins non erit finis,v-bifianimumintendas, non dubita* bis,nobis ab Angelo amp;nbsp;hominem vt tum, amp;nbsp;Dcum verum paritüram vir-ginem Mariam Chriftum. Naquod ^edespatris Dauid ilii promittitur, Humana eins natura tnonftratur, fi. Hus Dauid fore narratur, cui diäurrt ^Domino, defrudu ventris tui, po-tïam fuper federn tuam: Vndc iliac vö (es clamantium, amp;nbsp;mifericordianl iöiplorantium,Fili Dauid, mifercrc ttiei;Et,Ofannafilio Dauid , amp;alix •Uulta:. Hine Paulus filium hunc Del fîftum elfe ex. femine Dauid, fecun» quot;Ium carnem teftatur. Sedadangeli *tutioncm rcdco.Et regnabit.inquit Y irt

J4O lACOBIGORSCn in domo Iacob in ztcrnum,quas verba, amp;nbsp;humanitatiChriftilcruiunt, quiàlaeobortumhabcat, amp;diuini-rati,quod regnum cius ætcrnutn efle dicatur. RegnicnimChriftixterni-tasdiuinaeft, quae humanitati eins iunda,xternum regnum cius reddidit, purushomoinætcrnumnonrc-gnat.morti obnoxius, at regni Chri-lli.vt Dei nullus eft finis,regnat, reg nabitq; inæternum,amp; calcabitpedi-bus fuis hoftesluosôc canes fuos, calcaneo fuo obtcrct ora corum, in ter quae, vcl præcipuè tuum, federate homo, qui cum täto furoregloriam cius inuafcris, iam ilia quo fpcdantJ Spiritus fandus fuperueniet in te, amp;nbsp;virtus altiflimi obumbrabit tibi. Vides cnim Occonomiam diuinxhu-ius conceptionis,Spiritus fanftus (O ceptum fouet, virtus altiflimi omnia operarur.gubcrnatque, non fimpli-cis hominis ca conceptio eft, diuina myftcria hxc funt,diuinum partum, hominem Deumque effufura in mû» dum,amp;proptcreà angelus fubdit.'i-dcoque, amp;nbsp;quodnafcctur ex te fan-dum

APOLOGBTICVS. J4lt; ftum.vocabitur filius Dei, fimulno-bisexponens amp;nbsp;hominem,amp;Dcü pa I rituram virginem Mariam.-Ex te, in-quit.vt homo exhominenafcetur, ^non quiuis homo,fed fandum,no uomodo fpiritu fandoopérante, amp;nbsp;conteptü foueiite,acfandific5tf, na I fcctur:amp; nedubitemus fanólü illud, quod nafccretur Deum effe, ftatim fubdit, vocabitur films altiflïmi, na-Icctur homo ex te, non tarnen purus homo,fed Deus amp;nbsp;homo,Deus, qui cxvtero tuo carnem afl'umpfit, vt nonmodó hominis, fedamp;Deipara dicaris vt mater Domini appellaris; quod Elizabeth cognata fiatim fecit, qu£ beatam v irginem Ie falutantem tnacrem Domini fui appellauit, di-cchs:Et vnde hoe mihi, vt mater Domini mei veniat ad me, non fimpli-tisilla conceptionis funt argumen. ta.prophctia Elizabeth, amp;nbsp;puer exul-tans in vteto matris fux, matris Domini, quem monftraturus mundo nafeebatur voce audita ; maiora hic teguntur myfteria , quam tu canis impurc.vidcrecaqueas.DEVS amp;

Ï4» lACOBI GORSCII homo erat, vrramquc naturam inv-tero matris coniunxerar,Deus amp;nbsp;homo in vna hypoftafi in mundum pro ditiirus,verbum caro faäumcft, in-quitloannes, habitauit in nobis, amp;nbsp;Vidimus gloriam eius quafi vnigeni-ti à patre, plenum gratiæ 3c vcritatis; hocvcrbumin müdumprodijt,hoC tum hominibusverfatur, pcrquod Verbum omnia faâa funtxaro fadû, cum hominibusconucrfatumeft, Vt Baruch promifit.Non rcferoinfinitâ teftimoniafcripturarum nonprodn CO Paulum.Deum magnum Chriftu lelüm^Deum bcnedidum, per que, amp;nbsp;in quo omnia eflènt.appellantcm: non ignorât malitia tua vcrfutefer-pcns.qux amp;nbsp;patres canibus illis vctc-ribuSjC quorum fanguinc,vcl potiùs vomitutuprocreatus es, rcfpondc-runt,amp; quid rccentiores tibi, tuiquc fimilibusrcfpôdcant. Verfatusesin eMniJt fcholaCaluini.quxnonnegligcnter TnMH4««r.articuIum de Trinitate pcrfonaruin mm tijctur.acita tuctur,vt à Patrum fan-dogmate netantillumdifcc dût,intégré amp;nbsp;vaûè à Romanis, qua-

I uis COS non minus qnàin tuodcrit, 1 hancdoärinam conferuatam tcüa-1 tiir.quodcquidcm tu moleftè fers,lt;Sc cumconfi.nfum tutndç veritatismi-uns,acdfteftaris, vt exordia tuæ ilH’ Us quamrciellimusdodrinÇjteftan» tur:potuifti,vcl inde qux deTrinita-tcpcrfonarurn.quae de diuinitate ver bi.óc Spiritus (anóii èicriptura faera ïffcrantur.meminifle, nifi läthante^''*»'^*'*^ cxcoecafletjteque totum occupaflet,^*^^^^*' veritati que lumen tibi adumbraf fct,nihil igitur vltrà addo.fatis diCer-tc.quædiximus, diuinitatem Chrifti tcftantur.fatis docent,in vna tius hy-poftafiduas naturas coniundas cfle, üeum verum amp;nbsp;hominem verum Virginem Mariam peperifle, prop-tereà Deiparam meritö vocari ; non tx^utio mendacia tua,quibus ingreC fum tertij tui Critirij muniuifti.dela-hansquartum Deumà nobis fabri-catum elTe, vnus amp;nbsp;idem filius Dei t ft Chriftus lefus, qui eft ab aeterno Dc-üs,quem pater nouüGmis tempori-l^usad nos mifit, quem hominem cC fc voluit, per quem nobis poft Pro-

344 lACOBI GORSCri phctas fuos loqueretur , ôc colonos Juos,qui (eruos ad fc miflbs, vel non audirtnt, vclcomprchcnfosncpha ricoccidercnt, pervnigenitum fill umfuum hæredtm «5c dominum ad officium reuocarct.in quem tu canis furiofiorillis.qui cum in cruccm ege runt,quod totam infaniam tuam, o-mnes blafphemias tuas profuderis, cogita non impunctc, tantum fcc-lus amp;nbsp;hic,amp; in future Jaturum, agno fees in quem vomas, in quem pupu-geris^cuicaninos tuos dentes infixe-ris,quodDcimunuscft,quodillcpcf Spiritum fandum in vtero faerxvir ginis operatus eft,qucm Deum lt;amp;nbsp;ho minem nafei voluif,hominibusnon feras acceptum,non hominibus,fed Deo mentiris : teftatur angelus au thorem cüniunlt;äionis naturariim in Chrifto Deum parrem ipfum, qui Spiritum fandum fuum, virtutem fuam.ad id efficicndum miferit.cfle, Dci eft donum,non hominuminué-tum, Chriffum fimul hominem amp;nbsp;Deum in vna hypoftafi cflc,Dcum amp;nbsp;hominem, Deus pater in terris vide-

APOLOGETICVS. Uî tiA inter homines verfari,ac i ta mu-dumreconeiliarifibi voluit: Dcuni patreminfilio Chrifto lefu habitaf-ic Paulus tcftatur.dum fibi mundum rcconciliarct. Et nec per hominem Iblum.ncc per Deum lolum,fed fi-ttiul per hominem amp;nbsp;Deumeamrc. conciliationcm confici voluiffe, qd* tuquoniam inter ilia quae indiflblu-taargumenta vocas .cucrrcrc conaris,co in loco tibi rcfpondebimns,amp; quam impudentia tua ilia argumen • tafintjdemonftrabimus, non homi-numimpudêtiffimum os, callidum, led Dei lapicntiffimum confilium fix it,non ad decipicndos.fed ad inftitu-cndos amp;nbsp;ad veritatem vocandos, in-uentum fuit ; nequc cnim nos maie-ftatcm filij Dei audirc vidcrequc pot fcmuSjfinehumanitateci cöiunda, priusquàmillc nos fanarct, pcriffc-mus.ncmo Deum in fua maicftatc vi dcrc potuit, quin ftatim morcrctur. Non potcrant ludçi voccm Dei audi gxtHtj. rc.rogarunt Moyfen, vt ipfe lt;u cis lo~ querctur, voluntatcmqj dei cis expo ncrct. Vtigitur per Moyfen hominc

Deus cumlfraelloquutuscftjj^an®' uiffimis temporibus per filipoivn*' pwidAmd ggnitum,hominem fadumloquiv^’ z^Mygi'iüt' luit, vt nobis ad eum audiendum hjni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ior facultas effet, fi angeli acceflus amp;

fermohomines fandos tantum tet-ruit, quantum territosefleJegimus» quantömagis terruifletyoxilladiu* nafilij Dei, nifivthomonobifeutw Ioqucrctur,tota frons iftaCritirij ter tij tui impudcnSjamp;mendacijsinftrU' daeft, qua coniputa ad alia venia-mus, amp;nbsp;an coniundio duarum natuj rarum in Chrifti vna hypoftafi U ÄSüvotrovfit, vcl tuoipfiusexemploin-quiramus : alia eft natura animorö, cpeleftis origo eftjquodgen tium fapientia etiam docet: alia cor-porum, quam terrenam effcomnes fatentur,indcilluddiuinumdidum: entef.^. es,amp; in terram rcuerteris, corpora cadua amp;nbsp;mord obnoxia funt, ^imarumet ^»tiimi ætemi, ab omni corruptio-tarpornmtm uclibcti; diuctfanatura ipiritusefti carnc.atqui tarn diftan tes, ócdiffercn tes naturas in vnahypoftaftconiun.

APOLOGETICVS. 347 öiffimas eflCjVidere eft:ac ita coniun das, vt acgrè altera ab altera fegrege-tur,quod in morientibus facile vidc-fc cft, vbi nee corpus velit dimittcrc îniinam,nec anima libcntcr à corpo tcfcccdit, ludantur vitani agentes, loties anirr a in corpus récurrente,amp; curfumqucminftitueratreuocante, permancrequein co diutius conan-ic, qux coniundio diuerl’arum na-iuraruni,cum in te non abiurda imo conicnticns fit, quæro cur cóiunctio diuinx naturx cum Humana in hygt; poftafi Icfu Chrifti impoifibilis tibi videatur, fi anima quae Spiritus eft, corporiterreno cohærct,amp; arélillî-inccohærct, cur Deus horaini non tohærcat? Cur quæfo 1111 non coniu gatur, vnamque hypoftafim non red dat? Qnis animumcorporiconiun-xit,quis fpiraculum vitae figmento il lilutco.qui primus homo appclla-tusinfpirauitîDçusjquis animos cot poribus alligauit.Dcus; fi hoc potu-it,quarto, cur ctiamdiuinamnatn-ramfuam coniungere humansenon potucrit,an quod non eflet omnipo-

Î4» IA COBI GORSCII tcns,an qiiod nolucrit, non potuiffc cum non dices, omnia cnim poteft: ■ noluiffè fi negaris, facilisr futatiotc meritati tuæopponctur Miflusangc Jusjnquit Euangelifta, ad virginem, quinunciat cam concepturam inv-tero è (piri tu fanéio, amp;nbsp;cum ilia qus-rcret.quomodo hæc conceptiofied poffet.potêtiam Dei allegat,Spiritus ianólusinquiensfupcruenictin tc,amp; virtus akiliimi obumbrabit tibi: vit-tutc Dei tua anima tuo torporico-hxrct.eius poten tia.cius fapicntia.a-nimi corporibus côiunguntur, acŸ-namamp;eandcm indiuifamq; hypolk fim rcdduntxadc virtus Dei amp;nbsp;lapis-tia humanam naturâjta diuinçnatu rx in Chrifto côiunxit, vt vnus amp;nbsp;id^ fitChriftus.vt diuinitas cius nunq hu manitatcciusrelinquatrardiflîmac nim hxceftcôiunftio naturxdiuii'« eu Humana,ardior multô quâ animi corpore. Reliquerat anima corp’ * uitat HÜ in crucc mortuG,diuinitas ipla amp;nbsp;cor iranuntuie pori,amp; animx ad inferos defeendeti, prxses aderat, nunq Chrifti di uinitas humanitärem cius deferit. fempill* adelt

1 adcft.fcmpcr cum ilia coniunfta ma I nct.iraenim verbumcarofadûeft; I vtvnus amp;nbsp;idem Chriftus fit, nam fi-cut anima rationalisamp; carovnuseft homo,ita Deus amp;nbsp;homo vn’eftChri ftus.vnusquidem non diuinitatiscö Uerfione in carncm.fed affumptionc humanitatisin Dcum,vnu$omnind non confufione lubftanriæ fed vnita

’ tcpcrfón«,vtè Conciliorum aurho-ritate Catholica aflidue canit Ecf Ic-fia.Dux flint in tcnaturacFranckcn, altera fpiritusquar anima eft, altera carnisqux terra «ft quae iraconiun-gnnrnr, vt ru v^’a hypoftafis,amp; vna pcrlonafueris nifi forte monftri ali quid alas, amp;nbsp;quemadmodum noua teligionem parturias,ita noiio mo-donatus,cöiunftionemduarum na türarö in te nÖ admifcris.quod rqui-dem non alienum à fide ; eft enim, fi inensilla.quxoriginisdiuinx cft, fi fpiraculum id , quod Deus homini inlpirauit anima tua cffc,agnofccrct, Deum vteft.agnofceretTrinitatem perfonarü diuinarum, quarum ima« ginem in fc r cluccrc ccrncrct, quç eu

JJ® lACOBIGORSCII vna fubûantia fit, tribuslanien pote ftjtibus i.ittruda vegctao ji, mouen di ôt uucJigendi.quarumfingulïlU as de üiitiGCt JS opcrjtiones habcant, ail J pofvltas anima: clt, quæ vitain corponbusihfun-fit, arque ea végétât alia -jUæ niüuct , alia quæ inrclli-git.qux ranjenoinnes poteltatcs, y-na anima , yna fubûantia lunt.vn-de fi cuo impuro corpori anima ca coniunda çüet fi in eo habitaret,facile tedoccret,in diuinis vnamfub-ftantiamquidcmcflê, amp;nbsp;vnumDe-um,fed in pcrionis trinum,admone-ret te coniundionis fuç cum tuo cor pore,de earnconiunclionem non cf-le impoûibilein demonûraret tibi, doccret te diUerfam quidem anims naturam,à natura corporis cfle.fc tarnen ita cum coconiunöam, vtfepa ran,fi lex naturæpatcrctur,niiquain vellctrmouerct te vnum duabusna-turis conûantem,vnam hypollafim circ,quod qnoniam non facit, credi-bile cit te non ammo amp;nbsp;corporccon ûare.fcd anima, qux eû imago Dei exturbata dæmoncm re occupalTe, tuo*

tuoquecorpori coniunûumcfle, ac Franckrtiprt itaintehabirarc , vr in ludatradito-*”'”'“*“*' , nbsp;, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• KT • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«fWlMJ-,

rc habitauerit.Nonignoras, qucmo doillein lu'^arn intrauerit, quani prœcipitcm in Chritti interituni ege-tit.quamcum refpirari non fine iet, quàm ad laqueum pronum cglt;rit, nihilanimaludxpotuit, qjæ vi ilia

I fathanxtcncbatur,fathanosciu$, co ' filiaciuSjCupiditatesciusregebar,ip-fumquovellet,agebat, adeö vtJudas,non iam quod vellet, Jed quod à diabolo in fcpro(ua anima, omnia gub;rnantecogeretur facer't; qui i-deiu Francken in tuo corde corporaliter fedens,linguam tuam non vt tu Velis verfar, D urn condirorcm fu-Um iSc tuum blafphcmarc impcllit, infntiritccogit,nontufcribis, non tuloqueris blalphcmias inTrinita-tem tremenda, fed il le i p (c fa thâ,qui Dcocondirorifuohoftis faâus.qui filium Dcifibi praferri indignatus.lc deluaad /quilonem polita, xqualis Deoaltiffimoeflevoluit, qui quod indedeiedus, quodpoenasdederir, Deum vicilcifcmper couatur, cuius nun-

nunquam acriorimpetus eft, quàm Fm JMtunis cum in perditi hominis vafe coniede jlt;M»lt;i»gt;ijelt;nt,cum os impuru nadus fucrit, qua Jis tu es.Poft ludam enim amp;nbsp;Simone Magum, aptius inftrumentü filij Dei amp;nbsp;fpiritus fandi oppugnandi nunq habuit,in tc vtinarcemunitiftimafc iadat,mifctum te.qui iftam eP mali* tiä ftaudemq; non fentias, illc te traf-uerfum agit,illc mentiri impudentcr tecogit Scis cnim eum efle ab initio mcndaccm Sc pattern mcndacij, fch euminveritatcnunquäconftitiirc,amp; tu tibi places,li tarn dilerte per os tufi mcntiatur.videris tibimagnusamp;be atus.cü lis omniû mifcrrinius, libcr-tatem iadas, qui tyränum crudclilh-mum in viftcribus tuis,in corde tuo, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inlingua tua federe panaris . Recipe

naentem ô Francken, redi ad Chriftü Icfum,pacnitcntiam age fcelcris tâti, ne forte mifereatur tui Dcus.tcq; à ta to tyrâno libéré t,fpirituq,fuo fando cortuum purgct.amp;vasdomuifuça-ptum reddat.-Sed video nihil monen do nac agere,nihil Petrus cgit inoné-do Simone perdito,non modo no e-

gitSimon pœnitcntiam, fed multö dctcrior,amp; hoftis Chrifti faólus, arfti Us te vinxit tyrannus (athan.quamvt •upro tua vanitate cius frenos infrin gcre valcas.arftiflimo vinr ulo a 1 liga tus.amp;tunilr’risamp;impoflibilcm có-iutiólioncm diucr arum naturarum in vna hypoftafi cflc afleris, cum dæ mon.cuius natura non folüdiucrfa, natitr^ fed ctiam plane aduerfa humanx na.

turç fit, tibi itaarttc coiungatur,vt la „„,^4 non homo,fed diabolus natuscffcvi iUerMauM-dearis,ita te obfidct,ita in tc fe iaólat ‘*'‘-vttua ftripta,non tua, fed illius qui in te loquitur.fint.nam vt in filio Dc US pater loquebatur, amp;nbsp;dodrina illa filij.non filij,fcd patris eflet, ita in tc fathan aperte loquitur:dotlrina tua, non efi; tua,fed eins, qui linguam tua Verfat, diabolieft. Nemo enim tarn impudenter,tam aperte,tarn improve vel mentiri, vel Dei Opt.Max. no mé blafphcmarc,vel poflct,vcl audc rctjdiaboli verba audimus,diaboli cÇoiHrnuFft fcmëdacia tuaagnofcimus, höctibi niagiltru amp;. dueem ccpifti, hums trau dcaducrfusDcû patrem amp;nbsp;filiü cius,

amp; (piritum fandum abutcris, huiiis tuhortatuvericati rcfiftis.rcligionc Catholieam turbas, amp;nbsp;fideles à vcri- , tateaucrtcrcconaris, plcnusesdolo i gt;/»« ’3' fathanæ amp;nbsp;omni malitia, filins es, vel potins mancipium fathanae, qui, vt i'ubuertas vias Domini redas, tevr-get^quam frandem eins ne vidcas, o-cnlos mentis tux cxcceeaui t lt;nbsp;amp;nbsp;ita conclufit, vt nunquam Solem verita tts videas, Deumtuum vt hollis op-pugncs,nomêcius fandum blalphe mes ; fcdecce manusDominifuper te,quac tediutiusin tuo fcelerCjiaóla-renópatictur,poenasdebitasà tccx-polcctjtnum os iftud impurnm con-cludet.’deditScnnachcribpoenasbla O’hcæiæîluæln Deum .* grauitcr An-tiochus amp;nbsp;Herodes exterique impij afflidi funt.löganimis amp;nbsp;patiens Deus eft.dat tibi tempus refipifcendi,cx fpedat vt errorem tuum agnofcas, amp;nbsp;ad fc redeas, vt fanct te , tu verb i-räeius tibi in diem irxamp;iudicijthc-faurizas, fed fruftrà tuaminfaniam dcploramusjdcploramus tarnen,qæ I tefratrem noftrum perire vidcamus.

1 AdtuumCritiriurarcdeOjamp;quihus argumcntis vnionem duarum pcrio narum inChrifti lefnhypoftafi aSóv* w clTenionttreSjCxcutiam.-nulluSjin quis non vidct,nifi qui ignorât cflcn-tiam rc non diftingui ab exiftcntia, amp;nbsp;hanc contraótam ad pcrfcdam fub-ftantiani.hypoftafim, voeari vel fub* ftantiam, ad partes verb fubftatiç dc-dudam nominari inexiftentiam, ad accidcns autem deriuatamnominari inhætcntiam : Haectuvttibi videris

! titionem produxeris. Quis Philoló-phorum Oratorumve ita locutus^ non Platonis equidem. non Ariftotc lis inuentum cflc video, ex Cicerone tehaufiireeamcrcdo:quidcnim tam clegans verbis , tam graue fententijs inueniri tua ifta partitionc poteftïau qui tu impudês os,fcholafticos,quo-j rumcapfascompilaueris.improbas, vndciftæ tuæ delicix, nónneeorum

jT« lACOBI GORCISIj fingant?quorum cum proditorfis.at Iha tarne ab cis petis, amp;nbsp;ex eorü fcho-lis,aducrfus quam illi dcfendunt, ve-' ritatem præfidia euocas; robuftum telum cft partitio ifta tua eflentia;, quodcuminChrifti hypoftafiemifc risjuaturaseius dinccueris, amp;nbsp;duos chriftos ex vno efficies,alter eritChri ftus homo,alter Chriftus deus, quod Cerynthus,authorc Epiphanio, men trthMtfn. ticbatur,amp; equidcm fi Deus pater cß filiumfuum hominêfieri vellet, an-gclumq; ad virgincm cum eo nüeio mittetet,haftas tuasiftas vidiflet, nß-quam Spiritum fanäum adhæc my-ftcria conficienda addiuinamnatu-

ramhumanæiungcndam mifiiret,amp; virtutcmillam fuam, quæ myftetia hæcfilij fui incarnatiöis gubernaret, pcriclitari non aufus fuiflet; quid agc bas,vbi eras, cur non ftatimangelo veniéti occurreres, cur haftas iftas tu

asamcntatas, amen? ipfcnon vibra-ris, curDcum hominem vcrbûcaro fieri paflus es.vocanda erat ftarim di-uina eftentia in dilquifitionem,quo-modo cx ijs quos rcccnfes vocari vel 1er,

l«t,quæreres;dicercs elFentiam ad va riadcduci,varijfq; nominibus appel-I lîrijinnulloeorum modorum, vni-oninaturarum diuerlarum locü da-li.ingrcdienti vcrbo Domini, vt car-nem fibi iungerct cêSovan fores oppo-fiiifles.atqj hœc omftia myftcria,amp;cô filia diuinadifeuffiflcs.Chriftumqi in Vnahypoftafi duas naturasiügerenô permiüflcs, quod quoniam fieri paf-fiisfis tiiænegligentiximpurabis.nô nobiSjtuaenim focordia hæceuene-tunt, quæ tu pro tua fapicntia male nexa à (piritu sâclo cflcntiæ diuifiöis ignato clamas, nÔ noftra calliditatc, vtmentiris. côiunCtio hçcnatuçarû, fcdcôfilio 5c »apiétia Dei faâa, Vide aöt,quä tu magnus fis nebulo.aSôvtéloi, clamas,neminëconiundioncduaru Haturarû in vnahypofiafi conceflurû afTcueras.nifi ignarûdiuifiôis else tiç, qcü ftrenuè verfares, acute explicates,iamq; ad partes câ, iâ ad actidêtia , trahercs.amp;quaficxvnapharetra plu j tatelacduceresjubfittétias, inhçtéti asî acie,vt duces locates in Chrilli v-, nionc impetû iamiâ faâur’,amp; nos tu

3îl lACOBI GORSCn argutis nugis oppreflurus.ftatim a-cicm illam dcfcruifti,amp; tibipoftprin cipiacauifti, ad fangasnefcioquos, ; qui tuam domum infaniæ plenam fcruarcnt, te vertifti, vt qui mihi vit in in'ftrucnda acie eflTcntiarum vifus fuens, magnum nebulonem amp;nbsp;thra fonem te efle aperueris ; quorfumc-nimvanum caput, illacflcntiarum inepta amp;nbsp;barbarie plena partitio IpCquot; ^at,quid inde airumpferis,quamcó-iuttUudii. clufionemconfeceris, itâne tibi va-niflimehomodigni videmur, quib’ tam aperte illudas, qnofqucitacon-remuas : ignorarc mihi videris Fran-Polonorum ingénia, quæ tibi praeteriltos,quHamdudumdemen-* tari, quique (enfumomnem veriin rcligionem inquirendo, inter quos princeps incidis,amp; inter lufeos ftrab* vtdici folet,régnas,amiferunt: non tam tarda funt ingénia noftrorü ho-minum,vt tuam fraudem non agno-feant, callidiflimum Francken tom-mentum noftrum, amp;nbsp;aptiflimum ad homines decipiendos efle dixifti, vni tas duas naturas in vna hypoftafi

Chrifti, quod tu tamé «x^àSôvlt;r«v cf. fc afleruitti, quod vt äSovatov cflc dc ^onftrarcs, ad eflentiam'ciuiq; protein confuigifti.quæ praefidia quod va ûa vidercs.rtatim deléris, atq; ad fan-gatu.qui orbes tuosdomi lingerer,c-üocâdum refugifti, Sc in Theologos inipetum fccifti, ad accidentia panis ^vini.facramentaqueEuchariftiço-latiJnem tranftuliftiùn Caluinianos ctiam , quorum tyrannidis vibiccs Hondum tibi occalucrunt inuafifti; Simaliones amp;nbsp;Syrifeos tuos panicu-lo mêdacij tui atmatos inaciem pro duxifti, atque vix tandem ad cfîenti-atnredijfti,credo quod nudior tibi Vifaeft, quam quæimpctum fuftinc-tct.ncc tibi in mentem arma, quibus earn induercs vénérant j igitur vt nu-gatorium quid inuenires, mentem inomnes partes verfas, donee tandc tibi quæ in paradoxis nugatus eras de Sacramento Euchariftiç.occurrc-rint, nofq; Chrifti naturæ propriam hypoftafim detraxiffe, amp;nbsp;accidentia panis amp;nbsp;vini in Euchariftia proprio fubieûo, propriâveinexiftentia fpo-

}£* lAGOBI GORSCIÏ liafle te admoncrent, vt hoe fpolio noftro tuam eflentiam, quam vtnu-dam amp;nbsp;inibclleni reliqueras, induc-quodtuum impudcs ”■ didum,impudentiorealtcro cumulas,carnalcm HOS Deum fecifle.vt no biscomedercamp; biberc eum liccret, clamas.-nam propterea vnioncm illa duarum naturarum, in hypoftafi ci’ vnanosfecifleais,amp; tranfubftantia-tioncm ei rei adhibuiflc,nos verb di-cimus, nos Dcum carnalem nullum feeiffe;ncque enim noftræ potcftatis ertjdeos faccre, ncq; tu cü qui omnia fccit,qucmipfc fc cfle voluit, alium facerc tuis mcndacijs, amp;nbsp;argumentis Sophiftarum poteris,Chriftum lesü, filiumDeiæternum , à pâtre Deo af. terno incarnatü accepimus,amp; quem accepimus veneramur,amp; retinemus, pater filiuin fuu hominem cfle voluit,eamq; Oeconomiam fpiritui fan ólo in vtcro Virginis iàtræconficien-dä commifit.virtutcm fuam adhibu-jt,amp; angelû nuncinm ei* rei mifit.nó posigiturcarnem humanam illi de-duïi us,fcd verbum carofadum, no-bifqj

bifqj à patreDeo miffum acccpimuy, nee nos panem amp;nbsp;vinutn , in carnctn fanguinem eins mutamus, fed illc ipfefuoverbo , quo omnia condita , funt, (ubftantiam clementorum in carnem amp;nbsp;fanguinem ifuum vertit, quod aperte inter difcipulos tefta-tur, dicens ; Hoe eft corpus mcurq, quod pro vobis tradetur, tradebatut antcmilleipfc.quihsc verba loquc-batur Chriftus ; Hic eft calix Noui amp;nbsp;amp;ætcrniTcftamcnti,qui pro vobis amp;nbsp;pro mulns eftundetur ; nondum cffündebatur Chrifti fanguis , cutn hxcdiceretjCum calicem difcipulis propinaretjCum tarnen efle teftatur, qnipoftridiè fundi debebat, effufus autem eft fanguis eius poftridic.cum ftaretin cruce : quemigitur effufurus crat pro nobis,eum fe in calice propi nare, magna afleueratiócteftabatur, quod illc calix,amp; vinum illud, verus fuus languis, virtutc fua fadus eflet, in quo , etfi accidentia vini effent, ipfa tarnen fubftantia in fubftanti-am fanguinis fui veri, qui in cruce poftridic cftüfus eft, veifa erat, vt amp;

jlt;5t lACOBI GORSCII panis in earn earn cm, qiiæ in crucc lancea perfofla fanguinem cfTudit, conuerfus crac: quod igituc nobis Chriftusdédit,obuijs vlnis, vtdici-tur,accepimus,veneramur, retine-nius,ac co pane amp;nbsp;vino diuino vcfti-inur,Deumque in carnc vera, amp;nbsp;fan-guine veto fumimus:vnde mendaci-utii tuum impudcnscoarggitur.qui nosnaturahumanafpoliaiïe Chrifti hypoftafim latras, confitemur Chri-fti carncm amp;nbsp;fanguinem, vt hominis veri,amp;Dei veri, in vna hypoftafi nos mandncareamp; biberc : vt cnim Chri-ftus Icfus, cum pancm amp;nbsp;calicem di-fcipulis daret, vcrus homo, amp;nbsp;vcrus Deuserat, ita corpus hoe eins quod in facramento manducamus, amp;nbsp;calix quem bibimus.eft vcrus ipfe Chri ftus,Deus amp;nbsp;homo in vna hypoftafi, panis cnim in carnem, vinum in fanguinem,quæhumanæ naturae ciuspi C«wW(«lt;/ignorafunt, vi ipfius verbi conuerti-tur Et quoniam diuina natura , hu-r«OT j^^nitati inChrifto ita coniunda eft, nunquam altera ab altera feparc-tur, in earne quam manducamus, e-ius

iu$,amp; calice, quem bibimus, vcrutn Dciim cfîc,amp;cordecrcdimus, amp;nbsp;orc confitcmur. Vbicnim caroChrifti eft,ibi amp;nbsp;diuinitas cius eft, atqnc ira Vides nos hypoftafîm Chrifti, neque humana,ncqucdiuina natura fpolia-te.tcque quod non habcrcs , de tua fubftantiarum partitione dilt;crc,in , apertum mcndaciuin ingreflumcfle, âtinultatum in nos,tum in facramc tarios,nugando imperitis fucum fa-

' cerevoluifle. Nequetamennunedi-fputo de accidcntibus panis amp;vini, manentibus abCque propria inhærcn tia Equidem, vt ante conucrfioneni panis amp;nbsp;vini.in ipfo pane amp;nbsp;vino ine-rant,amp; cis vt fubieftis inhxrebant, i-ta verfa fubftantia panis amp;nbsp;vini hærct ôc manent in ipl'a carne óefanguine Chrifti,qui vt fubftantiam iplam cle-mentorum vcrfani elle in fubllanti am fuam, ita accidentia clcmcntorû manercin fc ipfo, hoc eft,in fubftantia carnis amp;nbsp;fanguinis fui.qux pigno-ra nobis xterna,amp; mutux charitatis, amp;mortisfux eile voluit;vtqueinad moduni inhominemaicftatcmdiui - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z $ nam.

fur nceiileii tta ru)n inbffatt-tu trdnjrnttiit H iH facramê to Euthari-C Ist pcnndnc' rf Chrißuf yolutt.

nanijdumnobifcumeffet,dum nos doccTctfôc ad fc ailiceret, tedam efle voluit,ob cas caufas,quas ante expo-fuimus, ita carnis lux amp;nbsp;fanguinis na turam accidentibus ijs.quibus afl'ue-uimuSjConditam amp;nbsp;communitâ no-bis dédit, ne ctuditate carnis amp;nbsp;fanguinis dctcrriti,ab vfueius, cum Ca-pbarnaitisabfterrcrcmur.atquereli-do eo, vitam ipfam, quam nobis da-turus vcnit,amittcrcmus,vitaautem noffrain manducando,amp; bibendo Chrirto eft : nifî nianducaueritiscar-nemmeam.amp;bibentisfanguincme-u m.vitam xterna non habebitis : qui mâducat carnem mcam,amp; bibir mc-iim (ànguinem, habet vitam xterna, amp;nbsp;alia niulra,quæ nos ad manducan-dum corpus CHrifti, amp;nbsp;potandum ßngüinem eius inuitant,à quibus ne abfterreamur vt CapharnaitÇjfiinil-Janaturxqualitate nobis proponerc tur.mutata lùbftantiaelem'entorum accidentia in cis manere voluit, noC que per ea quibus affucuimus, inuita re ad carné amp;nbsp;fanguinem fuû, in quibus vita noflra eft,alliccrepro fua bo

( I » l I 1 i (

1 i 1

I I

1 ( i t 1

ATOLOGêTICVS. îlt;f nitate curauit,quçcunq; docuit.quç cunque fccit,noftrç faluti accomino dauit,nobis feruiuit, fcipfum humi-liauit, amp;nbsp;cura in forma Dci effet homo fieri voluit, vt nos patri hac fua humilitatelucrifacerct, cumveram (arnem amp;nbsp;verum fuum fanguinc no-bis darct, fubftantiaelcmcntorum in fuam naturam vcrfa, accidentia ea dem immota.infeipfo.hoceft, catnc St fanguinc (uoeffcvoluit.nobisfeip (üm accommodans, nobis amp;nbsp;noftrae infirmitati i'cruicns, quam tu cius «Sc fapiêtiani amp;nbsp;bonitatcm, fcelcratum Os, blafphemas amp;nbsp;rides,nofq; qui pig horibus tantis vtimur,idololatras et fe, latrare non definis,noftrumq; fig-ftientü cffe,qlt;Fipfius Dei beneficium tft,métiris amp;nbsp;^jpter tuas efîcntias, amp;nbsp;inhærétias Chriffi inftituta c omutas, tâti fcilicet tua ifta inhærëtia cft, vtà bdcCatholica.vt cas quas tua infania Icgcs ei appofuit rcrincat,difccdam*. Faccffcigitur lt;û tuis iftis dclitijs cffë fiarô,fis,cquidcm,nâ tibi licct, cflen-fia.fis fubfiftétia,fis incxiftëtia, amp;nbsp;in-berêtia,conucniant,in te hçc oïa no.

s(f lACOBI CORSCII Chriftus Ihefus in vna hypoftafi cft Deus amp;nbsp;homo,inhaercntcius corpo-h óc languini, panis amp;nbsp;vini propricta tcs,lt;Sc accidentia vndectiam tua h«c inhærcntia non violatur, tum ei acci dentiarctinquantur,quam tutibi pla cebas, cum hicinepta qux confiftc-frMckett. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pofle vidcbas,fingcres ? quant

tibi magnus videbaris, nondubito ^rc« Fabii. Romxcflcs, caput adarcuniFa-*M. bianum lübmittcrcfolcre ;Sed ad V-nionem naturarü Chrifti veniaraus, ' darts nugatus cs,amp; de inherentiarum VI, amp;nbsp;Saçramcnti Euchariftiç acciden tibus, faris aperte mentitus es, nos Chnfti hypoftafim natura Humana lt;poliaflc,airercnS} quem tu vt diuini fyfitMUM tatcipolies, ad iliumBufyridianuni Iccium recurris, hypoftafimq; illam, in qua diuinitas humanitati iunda /ïr,ei Iccio impofitam aptas diuinita-tcmlariusleólo tuo efFulam, cultris inlanix tux rcfecas.humanitatem vt breuiorem extendis, ac menfurant furoris tui exxquarc cogis, confitc-mur fccleratum caput, vbicunquc ChriAi humanitas fit, diuinitatem e-

APOLOGETICVS, j«7 ius ibidem cffc, nunquä cnim diuina f'f’’ naturaChrifti, humanam naturam femelaflumptamdcfcrit, quod iam fatis dcmonftrauimus: non tamé ne-^«wr4. cefle cfle dicimus, vt vbi fit diuinitas cius.ibi etiam cflchumanitatcm.gar lias tu quid velis,veritas immota elt. AfliimpfitfiliusDei hominem, verbum caro fadum eft, affumpfi t talé, qualis natura eius fait, nihil aflump-tz humanirati addidit.nihil abftulir, naturam eius confcruauit, immorta Icm tantum amp;nbsp;fubtilem, fpiritualcm que reddidit, nihil in ea immutauir, fimilis nobis fadus,omncs infirmita tes noltras, prxter folum pcccatum, portauit.Qupniam igitur homo fini rW«» tus cft.vno in loco manct.eodcm té pore,in diucrfis locis eflc ncqr, Chri ftus vthomo etiam eandem Icgcm fubijt, vt homo ad dexteram partis fempcr fcdct,loco vt vos vultis, cir-tumferiptus. Atquoniam Deusipfe cft, Deusautem nullo lococircum-fcribitur,infinituscft,vbiquecft,diui nitatem eius vbique eflc dicimus, ita cnim verbum caro fadum eft, vt qd* fuit

5« lACOBI GOR.SCII fuitpcrmaacat, naturam fuamdiui* nâ.integram rctincat, quodnôcrar, aflumpfit.taólus homo, quod cratp-manfit Deus, qui infinitus, intermi natus,vbiq^eft,nihil illi natura huma na dctraxit, nihil inco ïmutauit, qué tutuoledo Buhridiano impofitûex aminas,amp; humanitatiexçquas, amp;cû qui erat (cmper, a flump ra humanité te,elle nô ßnis.vt hoc tuo tormento, eü humanitatcm dcfcrcrccosas, ho minemq; folû relinqualt;,vel lî homo efle vclit.humaniratc cius in infinite extendas.ac tormentis tuis eâ excru-cics.delîne infanirc,define diuinçvir tuti tevermëobijcere, Chriftusinv-na hypoftafi deus amp;nbsp;homo eft,homo finitus,Deusimmenfus,vt homo in loco vno cftjVtDeus vbiq; eft, nullo loco circûfcnbi potcft, vnde fit:vt no lcquaturneceflariö,vbicunq;diuina natura Chrifti fit, ibidem amp;nbsp;humana eins efle,vndeneq; in cantharis,neq; in folijSjVtquidâ fingunt,humanitas ilia Chrifti eft, quæin cœlû alcendes, addexteräDcipatrisconfedit, fcflu-raqi eft douce ad iudicandumundii, Chri-

Chriftus dominus,magnus Deus vc-ncrit.diuinitas Chrifti vbique eft,hu ïïiana natura in cœlû aflumpta.in de trislestera Dei perpetuö feder,ncq; tarnen t« drcumjcri indeinferre te patiemur, in Euchari-^quot;’'quot;quot;*^'“’* itia Cnrifti corpus oc languine prop f,nstß f^lt;r»‘ lercà nö efl'e,quod ad dexterä Dei le KinttAiutr. deat,quod inde nunquam difeedar, Suodlocisin diuerfis vno amp;eodeni tempore nö fit:cft ratio.qua amp;nbsp;in cœ lo mancat,neq; inde difetdat, amp;nbsp;in al tari tarnen veracaro, amp;nbsp;fanguiscius fit,quam rationem facramcntale elfe dicimus.-nam vt ad dexteram Dei pa tris localitcr amp;nbsp;viGbiliter feder, ira in altari,in fpecic panis amp;nbsp;vini facramc-tahter amp;nbsp;inuifibiliter vtrobiq; tum realiter maner,ac ira maner,vt «5c ve-racarOjamp;verusfanguisveri Dei, amp;nbsp;hominis Chrifti fit, cademqj cum ilia,quae ad dexterä patris fedet,numc-ro fit, virture verbi Dei, per quod oîa fafta funt,fiuntq;,panc in carné,vino infanguinem verfo, quæduoquidé,

) quoniä humanitatiseius funt.diuini täte eius coniunüä eis elfe, nö eft du bitandü,cum diuinitas Chrifti ira cö iun-

j7. lACOBI GOR.SCII iungatur humanitati.vtnunquam c-am delérat,vbicunqueilla fit, diuini-nitatcm cfle certum eft; cum igitur | in altari caro amp;nbsp;fanguis fymbola hu-manitatis Chrifti fint.diuinitatcm c-isconiundamcfTccertum eft, nofq; legitime ót pic facerc, qui facramen-taillacernui vt numen vencramur, non panem, non vinum vénérantes, vt vos nobis o b i j ci tis, fed ipfum Chri ftum.Deum amp;nbsp;homincm.cum enim verahumanitaseiusin carne amp;nbsp;fan-guinefit.diuinitatem quoque, qus nunquamhumanitatem dclcrit,nc ccflariöibidem cfle, conccdcnduni eft, Deus autem vbique vcncrandus cft.Non defcendit igitur caro Chrifti illa.cum quaafcendit, dccocloinal-tarc,fcd in altari ipfo, verbo Domini amp;nbsp;virtutc cius fit, tranfmutatopane in carncm,amp; vino in fanguinem, dixit Chriftus.-Caro mea eft,amp; fanguis nieus cftxaro igitur eft, quem vides, panis.fanguisefl quod bibis vinum: dixitóc fada funt; vt aquam muta-uit in vinum,ita panem in carncm.vi num inianguinem tranfliibflantiat,

Vcrufquchomo óe vcrus Deus à nö-bisamp;oftcnditur,Óc lumitur, accidcti tibuselemcnrorum, vt vefte contc-äus;dico autem carnem illam amp;nbsp;fart guinem in altari câdcm cfle carncin^ cum illa carne, amp;eundcni fangui-nem cum illo fanguin. qui in dexre-raDei patrismancat, quodChriftus ipfedum panemdilcipulisfuis incoc nadarct.carnemfuamcflcdix rit, ÓC carnemqux poHtidiècruci »öfigeda fflrt,amp; fanguinem fuum caliceni cflc tcÜatus cft,q podridic pro cis cfFudc-rctur, ita vtcaro quam dif ipulis dater, eadeni numero ».urn carne Chri-fti in.qua ftabat,qu2 loqucbaiur.quÇ cruciaffigendaener,amp; fanguisidem turn co, qui cfFundcndus erac, eflet* quijnqiiit,cfFundcturpro vobis, nmltisalijs.huncqucm bibcbant,ait veritasipfai poftridiccfFufum iri in cruce.non alinm.fcdcundem ipfumj qui.inquit.cfFunderurpro vobis :nc-queenim ftultiriacorum ferenda, adinterprerationes fuos fcnl'usretu-lerunt, amp;nbsp;figna cflccorporis amp;fan-guiuis,nonveram carnem, nonve-

ÏACOBI OORSCIl rum fanguincm in Euchariftia cfla üngentcs, amp;nbsp;potcntiam (apicntiam-qucDci fuainfirmitatcamp; infipicntia mcticntcs^qui, quidqd fenlum corö fupcrctjVanö amp;nbsp;fidum cflc putant,óc vt animalia bruta folo fcnfu fcrütur; atquehæcadtuamendacia tertijCri* tiri) ftultitiæ tus generaliter refpon-dinius fingula excutere, qux argutè nugandocongeris non placet,S( ipü Thcologi quos refers, quotum glot fas compilas,fatis robuilc tibi refi-ftunr,amp; prudenter refpondent :nam quod tu pro tuaimpudentia vrgcsfo phirticc,vnionem non poflctfl'ediui nitatiscum humanitäre, dc täquam autholicus in furto à Theologis dc-prvhcnfusju omnes te partesverib, fopbifmataque tua ver as,amp; täquam ferramenta manibus pedibufq; tuis aptaSjVt vel per teäum elabaris, to-tam diuinitatem toti humanitatiiü-gis,amp; totam difiungis.pugnantia co cluderc conaris,vt tuu acumenThc-ologi adrairantcs.tc fugam qiiarrerc i non fcntianr,quafi propter tua nuga | toria argumenta fequatur, vtChri-ftus

ftiis no fit Chriftus, vt diuinitatc tuis conclufiunculis coaólus iâ relinquat in terris,iam in cælum cam aduocct, cogaturqj iam huc^iam illuc currerc.

yt tu cx Italia in Gcrmaniam, inde in Gallias,in Polonia igncs fugiens cur-fitas. Define impudStcragcre, define Icram ridicule mus rodere,non Icrx, rtmrtdit. led tuos dentes cfFradurus, non vin-citur Chriftus, inuióla veritas, vanita tis tux argumenta lunt, aggreffioncs illç fophifticx, fedet Chriftus integer in patris dextera.cft vbiq;,fempcr bitat nobifcü.vt ipfc promifit, diuini tas eins circüfcripta non cft,vbiq; cft, nugas iftas tuas fi vis vidcri aliquid a-pudïpcriros, trasfer ad tuos philofo-phos,cofqjV t velis in coru fcholis ver fa amp;nbsp;interpola,leges Logicç Chryfip-po (uo magiftrOjamp;vincula inijci poC funt.Chrifto nó poflunt,q ipfc cft Icx amp;nbsp;dominus müdi,qea lege qua volu ftjhumanitatcdiuinitatifuçiûxit.tc-qucimpudcntê in hoe confiliü nung 1 vocauit.quçrc tu potius ratiöes,quo I niodo fathan eütua lingua cöiund’* quomodo î te loquatur, anné tot’ in

Î74 lACOBI GORSCII fcdcat,an ctiam extra te prodeat, nihil te tua hic accidentia,ad quæ fugis iuuant,nihil verfuta tua amp;nbsp;iatorta o-ratio tibiprodeft, ChriftuseftDcus amp;nbsp;homo, propter tuas diflertationcs fcquitur, amp;nbsp;vide quàm improbus fîs,cum argumenta tua à fchola-Aicispetas, quæillidoceant, quibus veritatem tucantur,fubticcs,qux ac-ceperis corrompis , amp;adlibidincm tuam detorques, quod corrumpcrc nequeas.filentio tegis;Si, inquis, na-turadiuina communicata humani-tati,fcquitur amp;nbsp;omncsproprictatcî, naturae diuinne communicatasillicf-fc, amp;nbsp;cum tchic Thcologi rencrenf, cônfcqucntiamquc tuamnegarent, tu tarnen impudenter clamas, fcqui affeueras,amp; dcficicntibus tibi armis, ad meram logomachiam refugis, nô dicimus humanitärem CHrifti De-um efle, non dicimüs omnipotétcni fed hominem Chriftum dicimusDc um,dicimusomnipotentem, debe-bashæcà Thcologis cdifccrc,àquib* argutiasiftas,quas creparc non inter mirtis, compilaucriszTotumenim quod

quod hic gardas furtum eft,amp; in fen-lum tuum reprobum dctortum.'nu-gcris quantum veli.^nihil tibi concc-ditur,pctas vndc vclis,principia men dacij tui.nos Chnftum lefum Dcum amp;nbsp;hominem verum in vnahypoftaß Vcncramur , matrem eins virginem Deiparam vocamus, quod non modo hominem,fedcundemetiam Dc-Um nobis genuerit, in quo fperantes vitamhabcmus,amp; quoniam rccifis tribus illis.furorcm tuumac venena^^^^^^^ fibilantibus Idrç iftius tuç capitibus, ckirtà/îifà tria alia enata vidcamus, eis quo que »ni;».,«//« fccutesnoftras admouebimus, quidem capita,quam veneni menda^“** ciorum plena fint, tua tranfitio facile monftrat.Si,inquis, hæc enumera-taócexagitata, quem nonmouent, hæcqux fubnedentur, mouebunt.

Hui Francken, tantumne viribus va-IcSjVtnolentesctiam rapias, amp;nbsp;in tu-ätn opinioncm impcllas, vehemens efttuaifta triplex quam moliris nu-gatiOjCcrtam vidoriam tibi promit-tit.equidemChriftus déférât necefle «ft Officium lüum, vim tan tam ratio

J76 iacobi gorscii cinationum tuarum nö perfcrct.Scd audiatnus idrz iftius nous tria ora a- , pcricntis fîbila, quçiftcinomncmç- j ternitatctn manfurajprofitctur ; ctt gt;nbsp;réMMfri- jQç yjf tantus, vt ci omnia obc diantjXtcniitas ctiam ipfî parcat, iuf-lüciusChriftum dcfcrit.xôyovq; tcm-poribus circumfcribit, argumenta lua in (no infano capitc, modo nara, interminata efle lubet, amp;nbsp;ætcrnititi confccranvidcncbulonem quos vî tosflet, quàm magnificcdcmcnda-cijs luis fc iadet, argumenta, inquit fubiunda^quz inuidiflîma in oinné acternitatem manfurafunt;magnas veto,inquit Thrafo/fhais ageregra tias;ingcntcs rcfpondit gnatb.nô luf feccrat dixiflc, hune nouum parafitû fuainuida argumenta .»niliGnato

pronuRciâilct, ocprimuiTicjui' dem hocinuidum robur abcW/tt,g Tru^rgumi antc partituscft, dcducitjComparat-uFrtn.ktn quccamcum accidcnribus,quxàfu-tiiMtgn fubiedis dependent, ncclocumad rem locatam prxtcrmittit, diligeter acicminftruit, fangam eu peniculo

• ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in

infrötclocar, (5{ cum miiltanugatm fitdcac(idlt;nubus quæcodcmtcm-porcin diftànbüs loco lubicdis cflc nc.jucanr.amp;contradidioncm vaniG , finix argunicntauonifuæinftruerit, Dcütnq, potcntia eius cucrtcndac pri uaucritjubnó totani argumcntatio ncm illâ.acutam.mancâ rcHnquit,ni hilafsiipGt,nihil cöclulir, trcdoCal-uinianorü tyrâaidc pcrtcrritus,quo« ad fuam impictatcm, amp;nbsp;triö pcrfona rum in diuinis abHcgationë.nifi infti tix dânariàfcfuaq, idra vcllcnt, cuo-cabaqquos cu paru propitios viderct tota acic illa, qua in Chriftü duccbat dcfcrta, amp;nbsp;capitc primo nó fortiter fi bilantcrclido.adlccundumcófugit, ncc ibi diu manfurus : cft cnim illud quoq; vt amp;nbsp;primü vanum amp;nbsp;nugato-tiü,amp; videquàmiftc veris coloribusDi/cÿ«z»/^ vim fathanç (c obfidcntis.in fe depin'^'**'*’*« gat,frontem alperamcornibus mul-ris armatam oftetat, primo aggrcffii tcrrct.magnoqi impetu fertur, cum mox vt nebula cuanclcat/ol. t diabo lus primo cogreflii terrer .forte amp;nbsp;in uidu monftrarc, verù m cum vel v ru-

ccm vidcrit.vcl Chrifti nomen audi-uerit.rotusdil'perit, hac arte inno-ftroifto Antagonifta vtitur, propo-

tnfntum incêas cuocat, accidcntibus omniaar-»/w/iwfrlt;i»-niat,amp; cum multa congeflerit, nihil nihil in certamen dcducit,

acneccöclufioncm ipfam inf rt.ncc iniuria. illa enim non niü legitime pronunciatis compofitis, amp;nbsp;quae pro poßta fucrint aflumptiSjinf rri non potefl.ebrium cquideni fcripfiire,amp; magis mcndacia vomuifle, quam Ic-gitimam difpntationem rrattaflecre do quo vomitu eins rclido, itcrum

illi morecanum repet; ndo, alterum caput Idrx aggrediamur, amp;nbsp;quibus ^rntn/iWfUcmibusnospetat. videamus; inui-dum eft A xternitati mmda iorum f,crum,quid igitur fibilat hoccaputJ Eflentiam, in quit, Deus pater filioà Tegeniro dedifle dicirur, diftinäam

tarnen hypoftafi,jrneqiiidem cft^pac ticepseft ^ljus fubftantiT patris, vn-de tonfubftantialis ei Catholicc di-ci tur.'quxrit d Jndc fueritnc films in patte CÛ gcnerarctur necnc,anumir,

nam hic vidctur accnratiiis,qiiam in prima i Ha Icgionc copias luas inftmc lejalTumit igitur. Si crat, inqi'iens in patte, lequi tic- tflatió duas hypofta-Icsin patrcfüifl'c patrisfcilicct amp;. filij amp;nbsp;ita vnam ptr.onâ patns.duas perfo nastuifle.'acutum hoccotpucU,qcf non modö Xc'ycj Deus genitus, fed que pater cuitare fuftinert que vale, at.cumcótradiéiioncm in quam De Usdccreto jftiustanti Dodoris, nullam poteftatem habcat^mpliceticô-tradidioequidem eft, patrcin vnam perfonam cfleA non vnam,fed duas perfonas effe, fed cornu iftud ftraini-ncum eft, fubftantiam quidem dici-mus vnam amp;nbsp;communem eflc Deo patri ócfilio, perfonas diucrlas,di-ucrlïs proprictatibus diftinvlas patrisproprictastftgencrarc,filij ge-nerari,fubftantia vna óc eadem, pro prictatcs,quod iam toties diximus, diuerfx:fedquoniamcanis iftead en dem vomituin (æpcrcuertirur, amp;C3 deminculcat, nosquoquequæ illi^ opponimusjepetpre ncccftc tft.nc il lius vanicati ccftliTc vidcamur, 3c

jSo lACOBI GORSCII cquidcnihoc fuum cornu vtdiligcn tius niumat.de potential cnergia diHcnt.Græcas etiam voces, vt ipiiHi nms Atticus videatur.inlpergit, quo fuvo fado, ad altcrum cornu vemt; Si,inquit,noneiatfilius adu ficemr-giain patre, icquitur cum qui non c. rat.vcl ex diuina eflcnria.vel ex lua ip lins fubiidcntia, vcl ex nihilo produ-dum cfTe amp;nbsp;videquàin accuratuseft hie,in luperioreargumcnto diger^n-do ebriuserat, in hoc plane lobrius; repetit iingula mebra modolqjpro-duccndi fill) à^patrCjVt c duobus, vcl inficiatis vcl refutatis tertium lóclu-dat,c)f nihilo produdum , vt Arria-nisplaccat,Germanulq; eorumefle vidcatur,concludit.Vultenim fuum dogmaillis præcipuèprobari, led vi-dequamimpudenterhie vt vbiq; a-gar,nó ex diuina, inquit, eflentia pro-ouduscftxoyof.rationem ftatim men dacij rf:ddit,quia hæc no generat,nee genera tur.atqui hoc tuum mcndaci-um Francken lä teftimonio facrç feri pturæ,imôip(îus Dei partis voce rc-iütauimus, uq^ iniuriâgraucm Deo pa.

A POLOGETICVS. 381 patri faccrc oftêdimus, quem cû om nibus vim gigncndi, dedcrit.iu eu ttc hie facias,immemor legisDialedico rü,Propter qcF aliud eft talc, ill u d cer-tcmagis talc eit dicëdû.fî Deus pater eftfousgencrationiSjficam vim ab co omnia accipiunt,cur quçfo ca po-tcftas,quäalijs largitur,nö illi ctiam, vel prxeipue conncniat?quis mihi,in quit Dcus,ger,uit iftos,cgo ftcrilis amp;nbsp;nonparicns?amp; nonquidquialiospa rerefaciojpfenö pariam:dicitdomir/«.6«. . nus Si ego generationem exteris tri-buo,ftcrilisero,ait dominus Deus tu US, qui re Francken mendatij vna efi populo prçuaricantcarguit,vides im pudentiam tuâ, vides os tuüimpuru, ori benedido Dei te opponerc,lt;3c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tri

gantes de Dco philofophos,Dco ipli antefcrrc; quodequidë nemo faccrc audeat, nifi diabolus fit cum eo.-Cla-matDcus.filiusmeuscstu, ego ho-dic genui te,ante luciferü ex vtero gc nui te,tu verb obfcflüs à dçmone,nÔ générât,née gcncratur De*, clamarc nôdcfinis.Eqdc maior tu es ipfo dco,

jSx lACpsI GORSCII pofuiHiinÂquilonc federn riKtm,nô modo xqualiî, lcd tnaior Dtofidus C5s' Vildetibijfta tantapocciirUjVt Dro vonditori tuo te opponcre aa-dcas.Ct^uideni non aliunac,quatnab illo,quiiii te Icdens tedoctt.amp;quod iplé ni fua hypoftalî non fultincrct, intuaaiidcf. Vid sigitur, quainim* probe in primo modo producendi d i ni n 1 ver bi ege ri s, amp;nbsp;vt ri t a t cm Sole ciariorcm negaueris, Deumq; racn-dacein cnedicete non veritiis tïs,ge‘ ncrarcicilleteüatur, xôyovfilmni Id-iim efleagnofcjgex vcero fuogcnitû profiretur,quod tu totû dxmoncplc nus ncgas,ôc vr Gygas nouus bcllum Deo inters, genitus iîlius Deiex fub-ftantia diuina Dci patns; vt autem in primo modo producendi filij DEI mentitus cs,itain rcliquo toto argu. mcntomcntinnonccflas, Ôc quic-quid dieis, de proprio tuo fcclcrum, . impictatis tuz thdauro profers, garrias improbum caput quantum vclis, vcl quantum daemon tuns tibi fubijciatjfili’ tarne DeiChriftus Icfus amp;cxlubûantiapatris genitus, amp;hy-

APOLOGETICVS. jSj poftaG à patre aJiys cft, nam quod co cludis.cxnihilo produdum filmtn Dei,nihil agis,Ex vtero,inquit Deus, genui te,cuius tu teftimonium men-dacibus tuis aggrclfionibus reiedis, fi homo cfles, Icqui deberes, verum-cnïucrö.quia patcrmcßdätij te obfi-det,nihil nifi mcndaciü amp;diccre,amp;sc tircpotesjac vide q tu homo fis verbu Dei ex nihilo gcnitö concludis, cum ) teAriftotclcs ex nihdo nihil fieri poC Iedocucrit, cum tota tua difputatio nihilThcologicum,nihil verüm.fed tötum à Philofophisprofedumha-beat, adPhilolophorum leges dcum iplum reuocas,intra naturam Deum ipfum concludis,legibus ci’ cum alli gas,quamuis cum naturae dominu m cflcfcias,filegibus naturae filiusDci fubicftuscfi.quomodocx nihilo fieri potuit,cum natura exnihilo nihil producat, cum matcriam femper rc-quirat.Equidem ractuebam, nc con-cludcres filium Dei ex m ateria p ri m a natum.quodnaturx legibus accom-niodatiùs vifus cfles diccre, quam ex nihilo. Sed video quo Cpcdaucris, a-pud

3»4 lACOBI GORSCII tnrexHihiii pud AlciatumSimoncmvealiqucm w«wn« ffzi« pcrpotabas,quicum Atho,ex nihilo filiuniDciapatrcproduclum,amp;nó natura,(cd volun täte Dei patris,Deû efle afférant, ccnuiuioigirurtuo, amp;nbsp;ventn confului fti, ex nihilo Ao'yov pro duxiihrfed vide, quam tibi courtes, negascaufam cffc,cur Aóyof mediator effc debcrct.fî per filium iftum, ex nihilo creatu m, nihil Deus pater opera tur,quid opus crat cum create ? quid opus cratnaturamcius à natura return crcatarum alteram effe, amp;qui-demdeteriorem originem ci tribuis. Praeftantius fiquidem eft, ex aliquo oriri,quam ex nihilo, è materia Ari-ftotclcs omnia producit,ex nihilo ni hil prodiici poffc docet, at tu rebus alijs originem certam, Deo quern tu cum Arrianis imperfedum fingis, in certam imo nullam:quid cnim nihil certibabet? nónne negatioipfiftîma eft. Sedtetuæinfaniæ, vtalibi,itaamp; hie rclïquo.malitia tua te ira cxcœca cauit,vtquid dicas, quid agas, non fentias.C^od apertiflîme tertiû hoc quod fcquitur 1 dræ tua: caput,demô ftrat,

ftrat i quod vt Chriftum mtdiato TeniKm rem deuoretjOs fuum aperuir, Chriftum mcdiatcrcm efte, roio/i.„,„ ” hoe jrgumento, cui fcmpitcitium trivmphum in mcndacio tuo polli ccris hoe agis,vt Chriftum nee homi nem,nceDeum efte mediationis of ficiopofte furgi concludas , vbi vtcaM'^fftL tuo mcndacio fuccurras.maiorcqucr'i^MW'A« cum f'cueritate mcntiaris,ad Paulum

I amadornas, amp;nbsp;authorirate tantix'K- । poftoliad tuum fcclus abureris , m quoquam fis ftipcscallidus,vide,tertio inquis loco.produeam prouulga tum quidcm,fcdinfigncpror(ùs,lem perque triumphans illud argumen-

' turn, quod Apoftolusnobis(ugge-titjVnum cfTe feribens Deurr:, vnum inediatorem Dei amp;hominum,homi nem Chriftum Ierum,videquidmo-liris attende paululùm amp;nbsp;aliquidlo-briæ mentis recipe^ concludere con-tendisChriftum non cftemediatorër idqj partitione ilia probare inftitui-fti quod ncq; vt homo neq^vt Deus hoc faccrc pollet,cü propter aliascau

J«lt;s TACOBI GORSCII faSjtiim vcró nc ipCe apud fcipfum, mediator, adiiocarus, Sc interpella-torfit, ócquidém multa incamrcm alfcrsconcludifq.Chnfu n mediato rem non cfl'c, huius auicm rux con-clufionis principium,pir quod dc-monrtretur,Pauli verba dicentisvnu eflc De urn vnnm medistor-m Dei amp;hominum Chriftum lefum, fuut, quod fumptum tuum, eonclulïoni tuæ.Chriftus non cft mediator, con-tradidorium cft contradidionisaii temeaviseft, vt nunquam vrraquc pars eius efle lt;ïmul,aut vera,aut falfa poflït,fed lempcr alteram eius parts veram,alterarn falfam cfle oportere, amp;nbsp;tu paulöanrè clamabas, ncDeum quidem ipfum facere pofl'e, vt vtraq; pars contradtdionis fitßmul aut ve-raautfalla, fed oporrerealteram ca-rum aut veram aurfdllam eirc.Rcâà tu quidem, erfi arroganter amp;nbsp;impie,-quiâd nusas tuas Dei potentia abu-taris, amp;nbsp;nomen eins finecaufa aflù-mas ncqucenim opuseratDci pote-tiam amp;nbsp;maieltatcm rue iili contradi-dioni impiicare, Ôc mcdacij tui eum teftini

APOLOGETICVS. 3^7 tcftcmfaccre.’ fed adaientium amp;nbsp;nc. gantium vim rcdeo.dicoq; aicatia amp;nbsp;negantia nuriquam inueniri iïraul, vel vera.vcl falia, fed G altera pars vc-raeius Gt, alteram fallam ncccfl'ario cfle.Lex ca apud magiftros arti» diflc fendi perpétua amp;: imm'otaeft, quod cum itaGt,vide,quam tiicautèdicas, quantumque tibi p'.accas, inuióla argumenta tuaxtcrnitati confecras.q ita vana funt, vt nulla aducrfa réfuta tioncopushabeant, cum feipfa diC foluant.aitPaulus:vnus eft mediator Dei óchominum,homo Chriftuslv-fus.tu concludis, Chriftus mediator noneft, quamconcluGonem, magno molimine,amp; return multa congé ric ftabilifc conaris ; quxro, an non implicant hxc, vttu dicere foles,cô-tradi(ftionem,Chriftuji mediator eft, Chriftus mediator non eft , nónne funt hxc aicntiaóc negantia, quæ G-mul conGftcre amp;nbsp;cotfenire nun-quampoflint, cum Paulo ais, Chriftus eft mediator, cum rua vanitate, ChriftusnÖeftmediator, fumptum, ^ux argumentationis, concIuGoni £ b quam'

j88 IA COBI GOR.SCII quam inûrs contradicit, amp;nbsp;ex diamc tro cum eo pugnat, û Paulus vera ait, Chriftum efle mediatorcm, rua con-clulîo mentitur,quç neger Chriftum efle mediarorem, à concluflo tua vera,Paulus mentitur, quodquàmab-furdumeftfcntire, tu ipfe nos mo-nes, qui verbis Pauli vtprincipio vti volueris in co concJudcndo,quodin flituifti, ft cnim Pauli verba mentiun tur,quid opus erat te ruæ veritati fta-biliendxeaadhibcrc? quæ tenonfo-lùm non iuuarcnt, fed etiam tuamj-ftam ftruduram totam cuerterer, u-tiocinationis tuæ fundamentura effe vis,Pauli verba,-Vnus cftDeus, vnus mediator Dei amp;nbsp;hominum, homo Chriftuslcl'us,quæ verba, quam vim habcant, tu ipfe teftaris,qui hoe argu mentum,etfi prouulgatum, ïcd tarnen nifignc femperquetriumphans argumentum vocas, quodque Paulum ingerere nobis aflcueras,ais lem per triumphans argumentum, quod Paulusnobisingcritjinftgneargumc tum Paulum nobis ingerere ais : tri-nmphans argumentum à Paulo inge ftum

APOLOGETICVS. Jïf ftum vocas:q«id Paulus quxfo dicit, ^uomodo argumcntatur? vnum cflc öeum vnum niediatorcm Deiamp;ho ’^inum,amp; qui fit ille mediator,difcr-ïèdocet dicens; hominem Chriftum Itfum eü eft*e, quis igitur cft iftePau-^itriumphus, ad quem tute referSj 'n quo viótoriam tuam locas(hoc fei 1'tetquod Paulus ait, vt vnum Deü, 'ta vnum mediatorem Dei amp;nbsp;homi-quot;nm, hominem Chriftum lefum cf fc Hie Paulus rriumphat,ad hunc tri quot;mphumTimothxum vocat, hoe ttophxum viftorix Chrifti de tuOj ^ui te obfidet.dxmone.Paulus ftatu-'t,öcChriftum lefum folum eüc, qui hthanx chirographü deleucrit, nof que Deo patri rccöciliaucri t, pacem quot;obis dederit. captiuam captiuitatc, feandens in cœlum duxerit, demon-ftrat:Paulus Chriftum lefum media-totem Dei amp;nbsp;hominum cöcludit, amp;nbsp;docet,Francken Chriftü lefum medi atorc Dei amp;nbsp;hominö negat cfle;Paulus eftvascleäumDei, vocatusin E üangeliü, qcF Dcusp Prophetas fuos promiferat, vt portaret no me Chrifti Rm. i,

Icfu coram gentibus, confiteturmc, diatorcm cfle Dei amp;nbsp;hominum Chri ftum lefum, idqjTimothæum om nes doccre præçcpit,Francken homo vagus,nebulo,infaniu., canisfurio-fus,fui oblitus.fibi aduerfus amp;nbsp;repug nans Chriftum mediatorem mulih congerendisargutisnugis cocludit-Si Paulus vera docet,Francken impu dentiilimcmentitur, atquiàPaulo, vtvafceledoDei, Sc. Spiritu fando pleno,no niiiveritas profundi potu« it, Francken igitur mentitur ; Ahcf^ pars contradidionisvera fît necefle eft,altera eft Pauli,Chriftus eft media tor,Francken altera.Chriftus non eft mediator,Pauli vera eft,vel ctiamip; fo authore Francken, qui triuraphn verbis Pauli tribuit. Falfaigituripfi-usFrancken.quiimpudentcrjquodà Paulo ingeflum fît, inuidum amp;nbsp;tri , umphans argumentum teftatusfue-rit, amp;nbsp;principium ratiocina tióis fiix, quafîque fundamenrum cfle voiuc-rit,in concludendo neget, amp;nbsp;contra, dicentem ci conclufîoncm infert/u-rorccxcoccatus,adco vtfeipfum.gd dicat

APOLOGETICVS. ^91 dicat non exaudiat, argumentum in quit, triumphans ingerit nobis Paulus,quod argumentum illud eft Fräcken,nónnevnum DeumeflCjVnum Mediatorem Dei amp;nbsp;hominum, Pau-lusdicit, quisquxCoiftePauli media tor eft,homo Chriftus lefus, hoc argumentum inuiäum.infignc, lem-pcr vincens, fempcr triumphans, ais cffe.hoc fundamentum aggrcftioni tux,quam inftituis ponis. Vide igi-tur.quid fuptrftruas, quam diflenta-nta Paulo dicas,quam tecum ipfc pu gnes,amp; teipfum cuerras, tuamq; va-nitatem omnibus ridendam propines,furorifq-, tui cocci tuo ipfius prç-conioomncstcftcs facis,Paulus di cit,mediator Chriftus Icfus, tu quafi confirmaturus Pauli fententiam.fta-tim partitione vtcrisj mediatorem authominem .autDeum effe opor-tete contendis, moxque lubfumis, neque hominem Chriftum, contrà quàmPaulusait, efle mediatorem, neque Dcumj cum diccrc deberes, Pauli fententiam confirmans ,Chri ftura proptereà mediatorem cffc,qlt;F

591 lACOBI GORSCII mediuS'fit inter Deum pattern offen fum,amp; homines qui offendcrint, me dius autcm eft,quia Deus amp;nbsp;homo v triufquenatur* particepseft, hince nim tua propofitio aPaulo petita,po ftulabatconfirmationem amp;nbsp;rationc hanc,cau('alis coniun(ftio,nam, pro-mittebar : proponisenim cum Pau lo, vnus eft Deus, vnus mediator Dei «5c hominum homoChriftus Icfus,ra tionem lubijcis : nam fi mediator is eft, quem amp;nbsp;nomen 3c ratio cogit ef-fe, medium inter perfonäoffenfam, amp;nbsp;perfonam qusc offcndit,dicerefta-tirn debuiftijChriftum lefum hûcef-fc,quod médius fît inter Deum offen fum,3c hominem qui offtnderit, me dium eftc.quod vtriufq; naturae parti ceps eftet, quod non folum Deus, no fplû homo, fed fîmul Deus amp;nbsp;homo fît,ÔC Deo patri,amp; homini cöiundus amp;nbsp;amicus,quales iolent efle, qui lires çôponunt at tu furore p!enu$,in con trariam partem curfum fledis, 3cnó quod propofucras, fed quod daemo-niü in tuo orc feiadas te dicere cogit ipfers zChriftu mediatorcm efle non poffc,

pofTc.nugafq; iftas tuas, Gordium c-tiänodum appellate te non puduit, cum hic cnltris nÖ fit opus, fua enim pugnaeuertuntur,tu teipfum tua va nitate iugulas,tu quod nedis, diflbl-uis tecü ipfe pugnas,ais,negas,amp; in ii lo fophiftarum luto hçfitas,qlt;f meta redargutionis vocant^quä cflc aiunr, cum quis quae affirmauit neger,aut q rr^utkenfi. negauit affirmât, quod tu ita difertc facis.vt nö difTcrcre de mediatore vi-deatiSjfed tibi ipfeilludcTC, tuamquc ncquitiS prodete; quidcnim ncquS hominis magis eft,quam feipfum, óc caufam fufccptamprodcrejnequcsc-quurn eft,vt tecü ccrtemusamplius, tu teipfum eucrtifti, tu in redargutio nis meta incidifti, amp;nbsp;in eius laqucos te induifti, nee tibi ea q deinceps fin-gis patroCinantur, teneris à Thcolo-gis,q tuas nugas fatis prudenter amp;nbsp;vc rè diflbluüt, nam quod laqueos eorö vitare cötcndis, modos mediationis Chrifti rccéfes, amp;nbsp;fingulos tuo more nugatorio refellis, totü hoe nihil eft, ferramétafunt ifta, artefq; Autolici rimam fugx quxrentis, qua tibi vno

994 lACOBI GORSCII vcrbo claudcmus, diccntcs : Chriftfi Icfuni mediatoren! cflc Dei amp;nbsp;homi num fecundum vtramque fuamna-luram diuinam amp;nbsp;htimanam.-nequc cmm iolus homofatisfaccrcprono. bispoiuit, ncqucDeusabfquchcmi ncjd beneficium in nos confèrrc voluit,eoopuscrat,quiamp; homo amp;nbsp;Deus efict ; quam materiam.quoniam exprofeflb in co libroquem deme-diatore Chnfio (cripfimus, copiosç cxplicauimus, amp;nbsp;captionibuseiusge ncris,quibustu abuteris, rcipondi-nius.Nunc pluribus agerenolumus, adcunihbrum te remitrimus, non funthxc qux de mediatoris officio profersjtua.aliena funt,quætu vtfo les compilata, nc tuum deprehenda tur furtum interpolas, amp;nbsp;mendario rum tuorum fuco, noua reddis : video qux hic affers. quibus ncc hominem,ncc Dcum mediatorem cfic, o ûcndcrc conaris in fcholis vel difpu-tationiscaufa, vel etiam feriodifpu-tata efle ; folcnt diligentes Icâores, non ioium ca argumenta ad rem ex piicandam afferre,quibus veritas co clu-

cludatur, fedctiamca quxaduerlusLeitomm 1» veritateni probabilitcr diti rctcrrc.non vtca probent, fed vt im-probent,diflbluant, vitiaquc corum demöftrcnr.ne quis eis ob return im-peritiam dccipiatur.ne quis cis dtin-ceps dolose abutatur, veritatemque fpcciccorum fucata adumbret : qui cnim veritatem ftabilire vult,quç ad uerfus cam dici poflcnqrcfutctncccf fccftjquodcum illi facerent,tu fedu-1Ö omnia obferuabas,6c quod illi vi-tandum doccrent, arripuifti pro veris, amp;nbsp;triuriiphantibus argumentiS) cis aduerfu m veritatem abutcris, fe-cundum illudvas, nifi fuerit fince-rum,quidquid infundas acefcit, qux tcDodorcs tui vitanda docucrunt, tuca amplcdcris,qux amplccli debe basjpugnas,rides, blatphcmas, vt homo möftrofus amp;nbsp;natureaduerfus: Lux tibi tenebrx lunt,tcnebrç lumé; Venena medicina, mcdicinam vene-numvisefle,- Dil'putarunt óiveteres de mediatoris officio, dilputarunt amp;nbsp;rcccntiorcs.Fucrunt, qui mediatoris officium ad humanam naturamtan

tum referrent;fucrunt,qui tantii dco id mnnus tribucrent, contra vtrofq; D.Aiiguftinus differuit, «Sc neq^lolö hominem,ncq; folum Dcum,media tore Dei amp;nbsp;hominum efle demöftra. uitjfedDeum fîmul amp;nbsp;hominc,amp; di-uinitatcm humanâ, humanitatemq; diuinâ eo officio fungi cöclufit, qua-lis eft Chriftus lefus, qui, quod Deus fttamp; homo, mediator Dei amp;nbsp;hoïtn ab Paulo dicitur; natxfunt, ôcætatc | noftra,trcs hærcfcsin eo genere, alia quaediuinitati foliChrifti mediatio-nisofficiü tribuit,vrOfiâdcrdocuit, alia quæ humanitatis tantû cius hoc munus effe £Ótendit,v t Francifei Sta-cari Mantuani.qui, vt tu vagus in his regionibus.no panels fuo vcncnop-ditis.ipfcetiam perijt,no decrat Mu'-cuius,qui in hoc gcncrc ctia nouii ali quid cómentus fuerit,amp; ita ab Olian dro amp;nbsp;Stancaro diftenferit, vrin me-diatore Chrifto,amp; naturas, amp;nbsp;opcra-tioes, amp;nbsp;proprictates ita eöfunderet, vt prori us quod hors eflet,Deo tribu cret amp;nbsp;quod Dei homini, adco vt V-nàcûhumana natura,diuinam ctia

amp; crucifixam, amp;nbsp;mortuam, amp;nbsp;in fe-pulchro iacuiffe putaret, quæ triplex hærefîs damnata amp;nbsp;explofa, veritas c-ftini mcdiationisin vtraq; natura mc diatoris confiftitj'cd ita, vt alix adio nes amp;nbsp;proprietäres humanitatis , in hoe officio obeundo fint, alix diuini-tatis : quxquoniam ineolibro, dc quo dixi modó, quem de Mediatorc cdidi,amp; in quo ex profeffio hanc con-trouerfiam traftaui, explicata funr, cö te fi lubet, cum tua ifta quarta hx-refi,quam parturis, amp;Chrillum me diationis officio priuas relcgo, duas vt voluntatesamp; opcrationesinChri fto Catholica Ecclefia agno'cir, alteram diuinam, humanam alteram , quod in te ipfo ita cflecognofcis.vna ’ft tua anima, non vna tarnen eins o peratio, vna hypoftafis corpore amp;nbsp;a-nimaconftans in teeft, alia tarnen proprietas amp;nbsp;operatio corporis, alia animæ.alia vtriufq; amp;nbsp;communis,vt Ariftoteles.cui vni tu fidis.docet; in-ania funt, nihil veritatis habent, quxtuinhoc triumpho, quem tibi Paulum ingeffifle gloriaris , adhi-bes

j9« lACOBI GORSCII bcsjfucum hominibus facis, tu ip(c vinäus ducehs in triumpho.non ro triuniphas, amp;nbsp;quidem non loluiH ab alijs vinclt;rw,lcd tu tuis inendacija amp;nbsp;pugna verborum tetta iiligafti, vt cxfolui nunquam potcris, inimitus tibiin hoc ccrtaminc tantum nocc-rc non pofler, quantum tu tibi nocu crij, Paulum connate armatum, lt;Sc iugulum tuum petentem cuocafti, Thcolügorum argumenta, de oiii-CIO mcdiatoris vera öt firma produ-xifti.mhilquodtuam caufamiuuct, prxtcrnugatoria,attuhüi, acplanä neruum in quem 1res, aductfarijs tra didilii, itaq; carccri tc tuo rciinquo, difputationicumtam vano hominc renuncio.öc qux ada (unt, non ago. Nee de peccato Ada operxprccium fucrit,vt tccum ludcmur.ille, quantum in illofuit,nos perdidit, amp;( ab il-io,quod nobis ab initio mundipara-tum erat,regno cçlefti excluur,quod per Ihciüm ChriRum mediatorem noftrum , amp;nbsp;Dcipatrisrccupcraui. mus.quæ tu profers argumenta contra mediationem cius,vana^amp;homi nis

A P o L o GETIC VS. jÿ» nis dclirantis/.uamque nequitiam o-ninibusingcrcntisJunr. Non (cntis, quid difas,quam fibi aduerfcris,ma-iortm bcnignitatcm Deum Patrtm demonftraturumfuiflc.crganos, n non miffó filio.omnc illnd debituin amp;nbsp;crimen nobis donaflet.Confiræas idftulrè adduóto cxçmploDomini, fcruo dcbitum donantis, cquidcra maius beneficium pra fiat Dominus cifcruo cui debitum,nihil ab eo repc tcnsrcmittit, fed multö maius eft^bc ncficium, fi non folum fuum débita illi donct, fcdetiamalienum pro co diflblpat, iaduramquc pro feruoa-dcat: Deus pater, amp;nbsp;fuum debitum nobis donauit.ôc diabolo,qui nos ca ptiuos tcncret, prccium appendit, nosrcdemit, non quouis precio,nö auri amp;nbsp;argcnti, fed fili) vnigcniri fan-gninc,vtrumnc antem maiusbcnefi cium prxftar,qui debitum tantum rc mittit, an verö-qui vitra id quod re-mi(it,quod iure illi dcbcrctur, ctiam facultatcs fuas,quas rctinerer,in teef funderet, amp;nbsp;tui caufa ctiam filium fu urn hofti, vt tc è vïeulis libcrarct,ira

didcrit cruciandum ÔC occidcndum in tuoexemplo , vnum eft beneficij genus,rcmiffio debiti,deugt; pater plu ' ra coniunxit,amp; quod illi debebas, rc-quod hofti tuo, qui te capti-uu tencretjdcbercs, pro te dilToluit, filium fuum vnigcnitum protemo ri,amp; precium fanguinis eius pro te ap pendi voluit,maius hocFranckcn bc neficium eft^maior gratia, fi tantum fuum tibi îlle rcmififlet debitum,ncc curaffet te redimi.captiuus manercs, remiffum debitum tibi nihil profuif-fet,quo te tyrannus exfpoliaflct,at tu ita fenfum perdidifti, vt quod minus cft-maius efle dicas.quod maximum cleues.-potuiire Deum rcmitterc no-bis debitum dicis fine precio. At Deus pater non folum bcnignus.fcdc-tiamiuftusefle vult, bonitatis efte-ius.quodremiferit debitum,iuftitiç, q(F tyrâno tuo vnde te liberabat,precium appenderit, amp;flon vi, fed iure, te ad libertatem vindicauit; Aufer i-giturtuum ftultum exemplum, non folumgratis,non folum nullum prx raium

wiumànobispetcns donauit nobis debitum Deus pater,fed vltraideti-amfilium pro nobis tradidit. Sunt niulta quae tu nugaris.quç tibi aducr iaeffenonfcntis.quxvt vana, amp;nbsp;Ic-uia,amp;incpta prxtcrmitto, led neque illituo irapio.quoadum huncextre mum claudis, mendatio rcfponderc placet,cum fit à magnis viris, amp;nbsp;Ca-tholica Ecclcfia notatum , damna-tum,explofum, fæpiulquc cum fuis authoribus profltgatum . Neque c nim Chriftus Iclus, cui omnia patris nota funtjhoc agebat vt fc Deum nc-garct.cumdiceretdiem iudici) , de quo curiose difeipuli interrogarent, foli Deo patri notum eifc.filium eti-amignorare, fed vt curiofas mentes difcipulorum reprimeret, amp;nbsp;ab ijs quæ cos fcirc nihil interclTct, auoca-rct,amp;adresfaluti eorum neceffanas reuocarct, fciuit qualis eflet dies illc, defcripfiteum , quod hoe nobis ne-cclTarium fucrit,voluit enim nos mo nere,vtquæ ineo iudicio damnan-da effent,Icdulö vitaremus,quæpro. baren-

40t lACOBI GORSCir barcnturfcdarcmur, nam amp;nbsp;premia virturis amp;nbsp;picratis, amp;nbsp;lupplicia fcclc rum nobis expofitaefle voluit, vtamp; ' ad opera bona prxmiorum (pe exci- ‘ tarcmuc,amp;àfceleribus, fupplicijs, quxdicillam fcquerentur,detfrrerc mur,l'ciuitamp; feit,quando dies illafu-tura.fed tarnen quoniam.vt vitæ no-ft'xinccrt’ finis eft,incerta dies amp;ho I ra,amp;tcmeritatis’cftpenitushxcd^fi- I nire , ira ôc mundi finisincertuseft, potefienim Deus amp;nbsp;lôgius fpacium f«rlt;//gt;ji«A-ifiudcxtcndcrc,ctfi volucrit contra (ijinctriM, here amp;nbsp;abbreniare, pront expediref-Icdis luis viderit, quod Sc publiée ante diluuiuni accidilfe (cimus, cum diluuij tempus quod poft centum annos amp;nbsp;vjginti fore prædixe-rar.coardauiraccelcriusquain voluit, cnormiratc ffclcrum coaftus, fnpplicium interitumqne mundrac-ccierauit,iScpriuatimplcri^qiie pofte riusvitam produxcrir.vtEzechic Hc ; liæ,amp;;ali)S,noluirigifur morcvtftro I hxrcrico Horofcoposillos definirc: / pofte celcrius,pofte tardius, iilam di-cm venire, fe^cundum volunrarc Dei j partis, j

APOLOGETICVS,__ patris ,fæpè Chriftus aliud dixit,amp; rc-^Pondit.qua quod interrogates quere fent,nó quod prorfus non faceret, vt ftatrib.fe.vt ad dié feftü Hicrofolyma iret,amp; fe mundo oftendcret,vrgenti-bus refponditjfe nó afccnfuru,aiccn-ditcinquit vo$, tempus mcum non-domveni»,egonon afcendam ; oihi-lo fccius tarnen fratribus ad diem fc-ftumprofeftisipfceodcm vcnit,nc-gaucrat feafccnfurum.nó quodpror ius non cflct afccnfurus, fed quod nö propter cam caufam afcendcret, qua fratrcs eius fpedabant, hoe verb eft, Vtfe mundo regem eflè rcnunciaret, fed vt orarct,legiquc fatisfaccrct,nó-dum venerat regnum eius, nondum fe mundo manifeftare, qui effet, voluit,quod tum demum feeit, cum in crucem afeendit ; turn cnim mundo fe Regem effedcclarauit, amp;nbsp;quideC. fet monftrauit, principcm mundi vielt,hie fuam potcntiam,hicfuum regnum mundo patefecit,omnia dicc-I bat,cum cxaltatus fucro à terra, tp-hamadme, ibipoteftatesomnesin fciplo triumphauit : afeendit igitur

404 lACOBI GORSCII contra quàm dixifîct in Hicrufalcm, fed non eo modo, vt fratres volcbât, quiregnum terrenncius animis co-qucbant.fcd tarnen alio modo'afeen dit.fcilicet vt orarct, alio modo tum cum iret,vt crucifigeretur, quo tempore fe mundo reuelauit,amp; fratribus fatisfccit,quamuis non eo modo, vt illi volebant, verus eft Chriftus in o-mnibus didis fuis:fed veritatem non femper ita aperte dicit, vt ab omnibus intelligatur:vobis,inquit, datum eft nofle Regnum Dei, cætcris in pa-rabolisifciuit diem iudicij, cùm nega rct fc feire, fed noluit aperte diccrc, quöd non expediter,noluit volunta-tatipatris fui mctamponcrc, quem ill i,in iudicando mundo,non liccrct egredi, amp;nbsp;vel longius mundi tempora producere,vcl fi res pofcerct eötra heremeque à patre iufliis erat, vt fine mundi cum Aftrologis definiret, fed benèviuerein mundo nosdoccrct, nefeire fedixit, quod pater reuclari noluit,quod ablcôditumàfenfibus hominûcommodiuslatcret, quam prouulgatum ab omnibus feiretur;

A P o L OG ETIC VS. 40$ vtilius cft nos vitç fincm nefcirc^qua cognoCcerCjignorantia eins,nos vigi larc,amp; paratosefTeiub.ct, fcicntiaig-nauos,amp; vitijs dcditos faccret, iram-que Dei in nos prouocarer; ait igitur Chriftus fc ncfcirc, hoe cÛ, nolle re-uclarc, quod fciri non permiflum effet à patre, fed ita in dubio relinqui, vt homines cxfpcdatione incerta non fecuri, fed cauti reddantur , fa tis argumento funt il 1 a, non ignoraf-feChriftum diem iudicij, qux ipfe dc co dixit, quæ ügna cius dcfcripfit, a-deö vt nos eacontuentes, propè elfe cum agnoicamus.Sciuit Chriltus Ic-fus, qui omnia nouit,quid fit veritas cum à Pilato interrogarctur, diccrc tarnen noluit,quod hoc co tempore redemption! noftrç non expedite vi-derctjlciuit dicm iudicij, que in corde eius effe tertatur Ifaias,fed quod c-am cognitionem non fore vtilcm feiret, dicere noluit, acne importune quçftioncm cam vrgerent difeipu li,ncfcirc fe rcfpondit, non fuifle au-tem futuram commodo difcipûlo-lum earn cognitionem, ipfe in cœlû

Randcnsab ijfdem difcipulis interro gatus teftatur,diccns,Nó cft vcftrum nolTc tempora amp;nbsp;momenta, qux pa tcrpofuitin fua potcftatc , qux illc velproduccrct, velcontraheret pre commodonoftro : aperte cnimhxlt; verba docent, cur Chriftusdiemiu dicij non definiat.quod lcilicct ea cc gnitio nihil ad officium Apoftolorfli nihil ad noftram (alutem commodi. imömultumincömodiaffcrret;non cftigitur.inquit, veftrum nofle tempora , nihil ad vos id pertinet, nihil vobis commodialFeretjimö fecurita te vobis inieda, vos pigros redderet, amp;nbsp;à cogitationc regni eoehftis auoca rct, fenfus veftrosfomnoimmerge ret,cum vobis vtilius fît femper vigi lare,amp; fernper cxcubias agcrc.adueö turn meum.qui vobis incertus fit,fia gulis horis cxpedando,nó igiturpro ptereà,quod nefciat, ait fe ignorarc, fedquoddicercnollet. Non vultau-temdicere, quoniam id inutileno-bis prouidit. Voluit Deus pater extre mum ilium diem mundi nos cclare, vt nos attentes redderct; milites,qui pro-

APOLOGETICVS. 407 procul hoftcm abcflè putant.fecuri fi unt.arma deponunt.ac iua illa fccuri täte, hofti qui fubitö amp;nbsp;infperatus vc niat.vidoriam tradunt.proindclm-peratores prudentes, vt earn fecurita tem militi extutiant, hoftcm priftö adeflc.quamuisprotul abfit, nuncia ti curant, femper inarmismilittm te neut, vt ad fubitos cafus inftruóluni amp;nbsp;paratum habcanf milites hic (ü mus,depugnamus non cum carnc quxvideatur, fed cumponftatibus huiusmundi, amp;nbsp;bofte inuifibih diabolo,qui nufquam abeft, quivt lco circuit, quxrens quem dcuorct,amp; cautos quidem non aggreditur, in (c curos, nihilque de periculo togiran* tesimpetum facit, quæ cum Chriftus vt Deusviderit.fccuritatem omnem nobis excutere voluit.vigilare nos iu bct,amp; armatos contra aereas potefta tesexcubarc,vtcum ipfefubitonos vocauerit.ftatimadeum armati, amp;nbsp;expediti aduerfus hoftcm prociirra-mus, vidoquchoftc,in nuptias vna cum co ingtcdiamur:quod igitur tu c triuio arripis argumentum, nö mo

4o8 iacobi gorscii dö protritum , verunietiam obtri-tum amp;nbsp;explofum eft,nihil agis, Chri-fti benignitatcm irritas, ac iram eius in te prouo tas,data eft illi à patrc om nis poteftaSjdata omnis fcientia, om nis fapicntia , datus omnis intelle-lt;ftus,nihileft patris.quod non eius fit,fcientia patris,fcientia filij eft: feit pater diem iudicij, feit amp;nbsp;filius idem amp;nbsp;vnuscum pa trein fubftätia Deus, qui cum feiret earn efle voluntatem patris,ne momenta Sc tempora,qu® illein fuapoteftate pofuit, ne diem iudici) homines, vt amp;nbsp;mortis fuæfcj-rent, nihil de eo interrogatus refpon dere voluit, ignorarc fc finxit, vt cu riofa fcrutantes difcipulos reprime ret, ac voluntati patris fatisfaceret, venirenim.vtipfc teftatur, in muu dum, vt voluntatem patris faccret, cuinonoblcqui ncfiseffet. Atquiji iudicij diem definiffet, voluntatipatris non modo nonparuiflet,fedcti-am aduerfatus effet, quod ab officio liio maxime alienii fuiflct:fciuit momenta amp;nbsp;tempora, pattern in fuapoteftate folum effe voluilTcjhominib.

cam potcftatcm negatam cflc voluit; igiturquod pater nolletcnuciari. voluit tcduni cffe,fçpè homines quç cælari volunt,quamuis feiant, inter-rogati tarnen fefe(cire negât, non cp nelciant,fed quodarcana illa,prouul gari.ineômoclumeflc videanr.-loque batur Chriftus turn difcipulisintcr-r oganti b us, V t ho m O c U m ho m i n i b. rclpondit fenefeire^ vt homo, quod Vt Deus fei ui t, feiuifle cum argumen to eft,quod tempora amp;raomenta,ca in patris poteftatc folius cflc ft iucrir, quod figna diei extremç dcfcripfcrit, ^quodrations aduentus lui, totumq; ilium apparatum,amp; pompam.maie-ftatis fue.cu qua venturus eft cxplica ucrit,quod nobis vtilc feitu efler, in-dicauit,premia bonis,fupplieia sterna mails demonftrauit, vt He premijs adpietatem nos exeftaret, «Sc fuppli-eijsabimpictate amp;nbsp;fcclerib rcuoca ret,hocq(fvtilecrat,nos feire voluit: diem illû extremum quado eflet, qcF nihil fruÛusindccaperemus, nosig. norarevoluit. Poftulabat turba ab co fignum de cœlo, cui refpondit.-Cc 4 feil-

41« lACOBI GORSGII fcillifignum nullum daturum, praeter fignum lonx Prophetæ, qui triduo in vôtre ceti fuiflet.vt amp;illc in vc tre fcpulchri futurus erat triduo,amp;ta men cum moritur,figna ilia, qux de cœlopoftularcnt,ludæis dédit, Solern obfuurauit, terram concuffit, monumenta aperuit, negauit cùm immaturèpofccrcnt,cum curioficC fent.cum ea quaeillis neceflaria dicc-rct, négligèrent, amp;nbsp;ea qux non opus effent,pofeerent. Satis cnim ea, qux in curandis xgrotis.mortuis cxcitan-dis, dxmonio eijeiendo agebat.eum filium Dei effe teftabantur,figno de coclo.non erat id necefic probare, c-tctiim lucente vcritatccomprobati-onesciuspofcerc,cft,Dcuni rentarc, qui tentari 1'e non patitur, amp;nbsp;tenta-tus grauirer irafeiturat cum in morte vidcrt f, etiam fideles de fua diuini täte, amp;quam confirmaueratverita-tc,dubitare,figna diuinitatisfuxamp; teftes amp;nbsp;in coclo (Sein terra effevoluit Soli Lumen ademit,terram quam mimdi (apientia , etiam ipfos Deos moucrenon pofle affeuerat, concuC

fit,curhocnonfecit turbapctcntc? quia inutile eo tempore fore hoc ip-ü turbx ludicarct; curmoriens dat ügna,quæ fe daturum negalTcOquod id vtile mundo amp;ncccflarium vidc-rct, poterat co tempore cum à turba tetaretur, teftem diuioitatis fuz pro-ducerc Solem poterat totam com-moucre terram, fed noluit ; ita cum interrogatur de die iudicij.fciuit qui dem amp;nbsp;potuitdkere/cd noluit, non potuifle.narratur,ligna faccrein Na. zareth propter incredulitatem ciui-um illorum,vnde ludçi inferunt.om nipotentem non eflCjCum quibus nc crrarcmus, Matthaeus cum non fecit fcaiq, propter incredulitatem corn, hoc eft, noluifle infidèles illos fanarc,praeterpaucos,qui crcdcrcnt, non quodingratis illis non pofl’et figna oftcndere,aegrotoscurare, fed quod noluit fine fide corum id faccre: fides enim noftracum voluntatcciuscon currat nccclTe eft: cum igitur Marcus ait, non poterat ibivirtutemvllam faccre,accipi dcbct(non poterat)vcr-bum.pro noluit,quod non crcdcrct:

4« lACOBI GORSCII itacum diciturjiicfciuit diem iudicij, dicendum cft cum fciuiffcjed tarnen quia non expeditbat id enunciari,e-umnoluiffe.Fruftrà igitur Francken nugatur/ruftrà Chrifto oblatrat.nc-feite fc dixit,quia noluit, dixit huma-mo more, dixit, vt homo inter homines,itaetiam dixit, curne vocas bo-numînemo bonus, nilî (olusDeus, non quod non effet bonus, fed quod illequibonumappellauit,eum Dc-um effe non crederet, quem vt fe Dc-um agnofeeret, quem bonum efle amp;nbsp;viderct,amp; confiteretur, obiter admo net.-nugatut etiam hicFrancken, ne fcio quid,de duobus in vna re princi-pijSjVt fuamiftamimportunitatem roborct.quafi hoc non pro nobis mi liter contra fuam temeritatem ; duo principia in Chrifto fun t,dus naturç diuina amp;humana,duo genera opera tionuminde furgunt,aliaeftopera-tioeiushumana,alia diuina,vtdixi, humanæadionisprincipium efthu-manitas,diuinæ ipfe Deus, orationis eius humanæ natura eft principium, remittendorum peccatorum, diuini tas,

A POLOGETICVS. 41; tas,vt diftinâ:æfuntnaturæamp; princi , pia,ita diftinâæ aâioncsdgnorarc di cm iudicij, ho minis cftjfcirc diem iu-dicij DcLert : verc igiturrcfpondcnt Theologi.ignorarc filium Dci,vt ho minem diem iudicij, fcirc autcm vt Deum, aliud principium eft fciendi, diuinitasipfa, aliud ignorandi, huma nitas. Quod igitur Chriftum,amp; nefei rcamp; icire diem iudicijdicimus, con-tradiiftionem quod vult Francken, non implicamus aftertioni noftræ; non funt ca aduerfa quae ad diuerfa rc feruntur.-ncfcire humanitatis eft, fci-rediuinitatis.Nequeneceflc eft duobus principijs in vna rc tonclufis, v-triulq;fimul adioncm concurrerc, comcdit corpus,non comcdentc in-tel!c(ftu,quicfcit corpus,non quicfcc tc animo,qui eft pcrennis motio.efu rit humanitasChrifti.non cfurit diui nitas. Nihil igitur nos aâiôes duoru principiorum à Francken produdo-rum impcdiunt, nihil cotra nosfaci-unt, imo pro nobis ftrcnuccôtra ci» mcndaciofûaciem pugnant,aducr-fus qux ludari amplius nolumus, fiquis

fi quis volet in eins nugis obteren-dis abuti tempore amp;nbsp;ingenio,illi lam pada trademu$,nos inChrifto lefu fi-lioDeipatris, æterno, veto amp;nbsp;vino mediatorenoftro, amp;nbsp;in Spiritu fando , Deo vero amp;nbsp;Domino viuifican-. te, Frantkcn anathema dido, cui tarnen pro charitatc Chriftiana benam mentem precamur, acquicfeimus.