IMAGINES

ELEGAN riSSIM AB QJZ Æ MVLTVMLVCIS AD incelligendos dodrinæ Chriftianæ locos ad-ferre polTuntjColledæ,partim ex præledio-nibus Domini Philippi Melanthonis, partim ex fcriptis Patrum,

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-A

gt; O H A N N É COGELERO Verbi diuini miniftro Stetini.

Anno m. d. lx.

OTVM HOC PVL« cherrimum opifici;# iim ac theatrutn coe^ n, terrac 0(^ creatura^ rum omnium, ideo conditum ac fadïum eft tanta arte SC fa^

pientia, ut conditorem Deum monjä ftret, Ac teftimonium fit hanc machï^ nam mundi non exti'tiflè, nee manere cafujfi'ne (apienti'a, uoluntate,aut con^ filio architedi\ Nam adeo funt mirass bilia omnia in toto hoe opere qgt; ocu^ lis intuemur, ut neceflè fit fateri eflè architedum ac conditorem fapientem SiC omnipotentem,qui gubernet ac fer uet hæc omnia* Nee poteft quif$ tam furiofus efle,nifi fafeinatus fit â diabo lis, ut intuens pulcherrima 5C. ordinal tiffima corpora cœli 2C eorum motus, ac motuum uices, ordinem ac harmo^ niam, ôi tarnen neget elle Deum, qui A i cons;

ÄD LECTOREM. condidcric ac feruct fixe omm'a fao conßlio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;i o .

Deinde in architedationc corpoi: rum qux funt in terra,hominurn,bruiä torum, ftirpium, plantarum, gemmae rum 6C fi qua funt aha * Tanta ekicet conditoris fapientia, SiC euidentiffima prxfentja, ut impoffibile fit animum bumanum non afFici acmoueri mirif fiee ad agnofeendam prxdieandam coditoris benignitatem, !»

Profedouna hominis ftruduraamp;^ archifedatio ita fada eft, ut ferreum ÔC adamantinum efle oporteat,qui tuens jeipfum autfiliolos fuos,nonfa!« teatur inenarrabili confilio ac bonita;« te Dei nafei 0^ feruari hominumnai* turamquot;. Quantum miraculum eft in formàtione QC conleruatione foetus in utero maternofet poftea in partu cutn infans producendus eft f poftquam » uero prodtft ex utero infans,quam mi rifica fapientia 5C bonitate Deus Sé tiLitrimenta corporibus,0^ fere fiagutf lis

AD L E C T O R E M.

lis membris ôd huinoribus’cognata remedia attribuit f Ipfa nero ftf iKÏura £lt; difpofitio omnium partium hornig nis quanta arte fada eft,amp; quantis mi raculisgpbernatur acferuatur »

Hæc omnia intuens quis 9^ furetv ter negans efle DEVM fapientem 8é bonum quicondiderit ÔC feruetifta, 1 ne hominis quidem nomine dignartJ duseft.

Qiiod didmus de hominum ftrujâ duraSx^ fabricatione, Idem ôf^decæ^ teris animantibus ftirpibus, plantulis, Gemmis, altjfcp rebus creatis cogitan:# dum eft, effe ea teftimonia de Deo 06 de prouidentia Nam profedo dehis omnibus eodem modo, uerum eft qp dicit eruditifs: Stigeliust Pracfentemcp refert quxlibet herba D E V M ♦

j Qpid eft mirabilius quam rerum plurin'arum naturalis lt;rU(U.7ra^e« Ïrà3aa, qux ipfa oftendit hune mua# dum non cafu.ex atomis conflatum elfe, ut Epicuraei furenter contender

A 3 runt

gt;

AD LECTOREM.

f unt.Scd effe Deum qui condiderit ac feriiet hanc feu cognationem fèu pu^ gnantiam rerum naturalem magna iapientia 5gt;C bonitate,

:r.

Adhibm't autem fantam fa|)ienti'am Deus conditor, Non tantum i'deo ut affènfionem de prouidentia amp;nbsp;de ipfo confirmaretj fed ut huic operi fux er:« ga nos uoluntatis, ÔC myften'orum quae in Ecclefia oftendere ac exhibe« re decreu^t,commonefa(^î^onesfiC^m3 gines plurimas alpergeret, ut animi intuentes hunc ordinem corporum mundijfimul ÔC maiora ilia ÔC admira« biliora opera in Ecclefia cogitarent,Slt; his tenuioribus comonefacfli ad amo« rem confiderationem maioris fapt« entiae 2C bonitatis adducerentur ♦

Cumcß opera Ecclefiae exhibcnda fuperent omnium creaturarumcaptS amp;nbsp;fapientiam * Et in illis imaginibus ae fimulachris rerum creatarum tan« quam inacnigmate propofita pro« culadumbrata fint* Ipfe inenanabili boni«

Ä D - L E C T o R EM.

boni'tate ctiam hxc ïnöölucra SC moi« numentà rerum abfconditarum in Ec défia primum monftrauit, êâ oftenü fubinäe feruauit ac propagäui't miflfo Fifio, Patribus, Propheti's, Apoftoh'ff, ÇiC Omnibus cacteris dodon'bus, quo# rum minifterio in colligendi ÔC docen daEcdefiaufuseftt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ‘

Voluit enim confpid ÖC agnofci hic conditor, amp;nbsp;benigniffimus reparator et faluator Ecclefiae.Et utrun^ ipfe ier uauit Sc illuftrauiu PrimumjVerbum quod eft ac fuit omnibus temporibus Ecdefiæ proprium,quod perfpicue S£ fine inuolucris de ipfius erga nos uo# luntate Sgt;C beneficrjs per Filium exhi# bitis concionatur j cum quo fubinde eft öi. fuit efficax Filius ad Ecdefiam milTus dominus nofter lefus Chriftus, Deinde feruauit SC* illuftrauit in Ec^ defiaetiam acnigmäta illa imagines horum operum in rebus conditis,quia afpiçi cas uoluit, SC in ufu rerum quo#

* * - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 tidia#

A Dn X Æ C T o R E M.

tidiano fusr ben^nitatis Sgt;C mikricorf ^iaamp;.cogitauonetn ac celebradonem jéxufcitari» j,.

cil Ac fuit in Ecclefîa omnibus tempo xibus uerbo ac uoci diuinæ etiam con iunda Phyfîca fapientia rerum natu:« rab'um Et ornamentum Ecclefiœ prxs« ' dpuum fueruTit poft uocem diuinam hæ imagines rerum Phyfîcarum, qui:^ feus deîedatos fuiflè eruditos acfapi^ entes Patres, Prophetas ac dodores Ecclefîx, teftantur eorum Iibri ÔC relisJ qux hiftorix.Sunt^ creberrimae ufur patae rerum phyfîcarum imagines in Icriptis Propheticis ÔC Apoftolicis, haud dubie eo confilio, ut QC de rebus ipfis docerentur pi) inuftrius,amp; in coif gitatione earum aliquandiu quafî fî? fterentur ♦ -'j''

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'z.

Quantis de rebus exiftimabis corn monefados efle primos parêtes, cum primum ueftitoS folrjs ficus ^ipoftea Deusalio indunjento ex uellereouis drcumdedit t Haud dubie ipfe filius

Dei

ad L E C T o R E ,Jî.

Dei ipfos enidiuit ac doçilit,Quid fo^! lia ilia fiais,ÔCueftisex'ù'ellereouïs ßgnificaret^

Fiaîs nunquam floret, OC pronim^ pit frutfîus anteqiiam fölia’prodeunt, Cumcß reliquis arboribtis fub folio pomiim fit,ut protegatur^una ficus fu pra folium, quod habet maxima um# brofiffimuiUc^, geftatfru^um,eumcç facilime ante maturitatem perdit.Eft^ que geminus frudus primum oXoio^or KU grofli prodeunt, qui non maturefi cunt, poftea uero dulces ficus fubfe^ quuntur. Sunt^ in ficis,ut inquit Pli^ nius,mirabiles abortus non maturefi centes,8C arbori ipfi uitabreuis»

Haud dubiè imago eft difciplinx, qua fe amiflîs ueris Ô6 realibus bonis xternis tegere 2C ornare primi paren:# tes conantur cum folia ficus fibi indu^ unt Ita enim perpetuo fpes magnas ingentium^meritorum mifera 8é forss dida'nâtuf^ fubito fibifomniat, cum qüalibufaihcj uirtutum exteriorum

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A S’ feu

AD LECTOREM.

feu difcipîinæ ornamentis, fe circurn^ deditjfed reuera,ut praecoces feu grof« fijprodeunt illæ dulces Ipes, fine folfjs, id eft,fine merit is, dC fine uero intc;« gro uirtiitis decore, qui ipfe quantuf« cunc^ eft poftea fubnatis foltjs, id cfti crefcente ftudio deiidefio uerac uir^ tutis immaturum 8C præçocem frus« dum tantum quomodocuncp ornât* Ne turpitudq tanta appareat, quanta reuera eft.naturae miferrimae ac perdis tae* Atq; amp;nbsp;oÂauSoi tandem uel flacceß cunt S)C arefiunt, uel prorfus pereunt* Ita hae fpes meritorum dilciplinx, in veris doloribus amp;nbsp;terroribus peccati

iræ D E I tandem eua^efcunt ô(^ in rnorte hominem relinquunt ♦

Cum uero filius Dei uenit hxc folia ficus àlio nouO uellere feu indu^ mento fu^qbedientie,uidïmae acme^ riti fuperindu'it, ÔC has bonas fpes no^ ftrorunr mèritorum remouet * Tune primum' dtilcéfeit difeiplina, ut ficus dulces poftremo fublèquùntur, 2C ut ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uita

AD LEÇTOREM»

uita breuis ac fragiÏJS eft arbori, Ita 8C difciph'na omnibus fere momentis in periculo eftj neà Diabolis ÔC infirma hominum natura impediatur, uel ipfa mole rerum ac negociorum in uita o? bruatunHcc fignificata ÓC enarrata efi feprimis parentibus non eft dubium*

• ’■*quot; J

Ita 5lt; Noha cum Columba ab ipfo cmifTa ex area reuerteretur cum ramo oleægeftato in ore,Haud dubiecogi^ tauitac confiderauit cuius rei fignnii« catio ipfi exhibereturjNam dC oleæôô balfami naturam intellexit, Quaeut gratiffïma SC certiflïma funt cprdisSC totius hominis remedia, Ita uocem uangelq SC promilTionis fpargendam toto orbe terrarum prçfentiiTimum et eertiflîmum remedium aduerfus dilu^ uiapeClorum eflè non dubitauit, Nec uel fragilitate huitîs ramufeuli moue:« tur, nec columbæ uilitate quæ ore fuo oleam ei offert ♦ Ita non oportet moueri animos fragilitate aut uilita^ ■ te uocis Euangelij, uel miniftrorum ï.uxtv ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui

AD LECTOREM, qui uocem illam inter pericula eru^ mnas ingentes, Slt; diluuia cracis terril bilia circumferunt, fed oleae ói^ balfa? mi uis ac efficada fide confideranda ÔC compfedenda eft» '

OR '1.

Quid eft dtildusiquam quodPaü ' triaicliae lacob ftgnificatur uenienti in Lùzzjièu ut poftea nominat Bethel Çenj^iNarn cum poft multoruman;# hörurii iadationes 8f pericula tandem conquiefcendum fibi in Luza uideü ret « Haud dubie ipfe quocp de uocasü bulo loci quod Amygdalum ßgnifo cat. Si de natura arboris, amp;nbsp;de fui itif neris hiftoria SC imagine quae fignifi«! caretur cogitauit ♦

' Amygdalus prima omnium floret, Sc folia habet candicantia, Si frudum palato Sc corpori gratum, SC in medisä catione utilem. Eft autem frudus fotf ris lanugine quadam obuolutus, fub qua tefta eft in qua nucleus amygdali continetur, Eft^ frudus arboris non unius

AD LECTOREM.

unius fapon's^Qiixdam enim Amyg^ dalx dulces funt,quxdam amarac,

Omnia hæc SC ad hiftoriam lacob ad Ecclefiam pulchernme conue^s niunt. Nam ut rcucrtitur Jacob aeger doloribus ac cun's ingcntibus, ducens fecum turbam mi'feram mulfercuh:« rutn ac infantulorum, Etnonfolum hofpites peregnnos, apud quos con^ fidet Sc hofpitium pent, fed focerutn 2C fratrem iratum metuere cogi'tur, SC tarnen mirabiliter feruatur à filio Dei tegttur cum tota familia» Et ut fa^ tetur ipfe in Bethel,hoe eft,in domiciss lio ac tabernaculo Dei commoratur*-Ita SC Ecclefia omnibus temporibus eodem modo cruci fubieCla, feruatur Sc tegitur â filio Dei, SC aliqua habet hofpitiafub Amygdalis, hoe eft,in im pertjs SC politijs mediocribus ac can^ didis.Imo SC Deum hofpite SC o-uvowop habet, ceu focium periculorum SC rumnarum omnium ♦ Accedit hoe *quocç Qiiod ut amygdalus in feneda

AD LECTOREM.

fcrtiliffima eft * Ita'EccIefix decas irt cruce çrumm's maxime conlpidtur, cumcp uidetur languidiffïmajaut pror fus efFœta, fœlidfTime ôC Içtiffîme ere# feit 5gt;C multiplicatur

„ Sed cum rota imago amygdali uc;* nuftiffimis Philippi uerfibus expofita fitj eos ipfos hoc loco fubijeio, No/t fertur cafu tMtura fine ord'me, Sed ment

lorimtrix rebuefigndqi ubtKii dedit.

Iruitut AmygditliniK firii eü Unugine cinilut Dura magu fub qua lignea chiuftra iacent »

Nucleiff in medio fuauis latct falubrii (iui cibue eü nobis cy mediemafimul,

Prima a^tas moUi dodrif!^ uoce regenda e/l .lucimdif^ typis ifia puamcn erunt.

Durior hinc cuftos lex efl, fontefq; trucidât Ac omnes homines iudicat ejji reos.

Sed trepidis Euangelü uox grata medetur Hec funt ifacidie fignificatafieni,

Cogruithoc etiam uulpes quod Amygdahe amant Guflatit fubita morte necarefolent.

Sic fchola flexiloquos extinguit cafla fbphifloe, Ars quibus Archilochi uulpis or aila placent. Sunt imagines aliæ innumerabi# les, paffim ulurpatae à fcriptoribus la«« lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;croü

AD L E C T © R E

cronim ïibi-onim,à Prophenset Apd ftolis,qiix flint dulciflimx'amp;Trenini maximarum fignificationcs« EtSam:^ fonis hiftoria perfpicue teftatiir fuiflo apud Ecclcfiam Patnim certameh fa#: piehtiæin congreiTibus publicishanC naturae confiderationem ƒ Nàm ita in nupdjs fuis Samfon proponit Xnig^ wa, Qjiod experientià paulo ante di^ diceratjDe commedente exiuit cibusj 8^ de forti egreifa eft dulcedo.Etfi vie^ ro imago ibi non expónitut. Tarnen hoc ipfum xnigma Samfonis baud dit bie imago eft morientis 8)(. refurgentist Chrifti,mittentis per ProphetaSjApo« ftolos, paftores amp;nbsp;docftores Euahgelrf UocemjUt colligant Ecclefiarh.Id enint fignificat Leo mortuUs in cuius fauci^ bus examen apum nafcitur * Id exa#» mon QC miniftros uocis Euangeltj, ipfam Ecclefiam fignificat j Miniftri funt apiaiiac, qUx Uocefn Euangelq circumferunt i Ecclcfia eft qitx hoc fauo Euangelij pafcitur j dC ab ipfö hho

A O” LIE C T O R E M, fili'o Dei domino noftro lefu Chrifto mortuo ÔC refufcitato utricç geftantur 0!^ uiuificanturv

In Pfalmis quam multx funt ima:# gines et quam dulces.Pfal,40.Jntuens Dauid fitim*06 periculum ceruonim in magno aeftu, ÔC uagabunda itinera 6Ó eiulationes foucibus arefadis, dul^^ ciffînie accommodât haec omnia ad corda fcnfu iræ Dei perterrefada, defyderio confolationis deficientia, et hinc inde .fluduantia ut eo in loco fu^ GS dolores,eiulationes copiofe primit, Qiiemadmodum defyderat ccruus ad fontes aquarum, itadefyde^ rat anima mea ad te Deus, Sitiuit ani;« ma mea ad Deum fontem uiuum, quando ueniam 2«^ apparebo coram facie Dei. Fuerunt mihi lacrymæ mex panis die ac node, Abyffus abylTum inuocat in uoce catarradarum tua^^ rum, omnes collifiones SC fludus tut tranfîerunt fuper me. Sed legant dös' di delcriptionem ceruorum apud PU=s nium

AD LECTOREH.

ni’um,Ariftotelem 6C alios rcrnm na^ turaliïim fcriptores» Sic intelligent qOerelam Prophetx, imagini's con^ cinnitate mirum in modum afHcieni: tur,

Scribunt enim ceruos magno an^ helitu elicere atcp attrahere ferpentes ex rupium cauernis eoscp deuorare 5)C ueneno ita accendi Si inflamart Con^ gruit imago ad utramcp de quibus Pfalmus loquitur,Ad filium Dei deris uantem in fe iram çterni Patrisaduer^ fus peccata,amp;^ eiuiantem in cruce defi^ derio confolationis, Deus meus Deus lueus quare dereliquifti me Deinde amp;nbsp;ad omnium hominum corda qux eodem irx Dei fenfu languentur ac perterrefiunt*

Pfat loj. naturam noftram langin^ dam,efFœtam,imbecinem ÔC fragilem propter pcccatum,conférons bonitati be mifericordix Dei recipientis nos, Ct remittentis peccata,feruantisgt;defenbs dentis et exhilaraniis,utitur pulcherri^

B ma

AD LECTOREM, ma fimflitudine aquilanim, cum in^ qiiitî Renouât ut aquilæ niuentutcm tuam. Miranda S)C dulcis eft concin^ nitas fimilitudinis fi bifioriam aquila# rum confîderesj Scribunt enim Aqui^ lam cum fenuerit grauari pcnnarum mole,et oculorum obtundi aciem,quç alioqui maxima amp;nbsp;acutiffîma eft, fed quæfito inuentocp fonte denuo érigée re pennas 8é colligere in fe colores,ats« que ita redire uifum,et trina immerfio^ ne iuuentutem. Tune enim impetu maximo uerfus folem reefta contende^! rc ferunt,ut ÔC aciem oculorum hebe;« tatam denuo uegetam faciat, fiC radijs folaribus pennas feniles exurat,ut alis nouæ fubnafcantur, Referunt alij alis^ ter hiftoriam, ièd quomodocuncg fe habeat, imago eft baptifmi, crucis ôi mortis cui Ecclefia fubieda eft, mergimur in baptifmum ÔC fangui^ nem filij Dei,6C itaueïus natura abo^ letur, refurgente ac prodeunte noua fandrificata SC Deo placente natura,

Immcrlî

AD LECTOREM.

Immerfi autem in fangui'nem 8C mor^ tem Chrifti etiam imagini eiïis affimu# lamuFj cum in cruce ac morte uetus natura obnoxia peccato tota aboletur, donee in refurredione mortuorum noua immortalis mafia refurgat ad folem iufticiaej in tota aeternitate con^ tuendumac celebrandum»

Pfat 147« cum inquit, qui dat iu^ mentis efcam ipforum,et pullis coruoss rum inuocantibus eum,MirabififiÏme Si dulcifiïme pingit ac docet Prophet ta,quomodo Ecclefia óó totum genus humanum immenfa mifericordia Dei feruetur ÓC alatur* Vnus coruus inter omnia animantia’as-opyoç eft, Qi pullos recens editos deferit,fed feruantur din uinitus uermiculis quos in nido ex ftercoie corui Deus uiuificat* Hi funt efca QC alimentum pullorum donee adolefcant Si ad uolatum idonei fint.

Non obfeurum eft cuius rei fignifi^ catio fit,uiuit Ecclefia Si feruatur mis: rabiliflime inter Tyrannos amp;sofyou§ Si

. B z hoftes

AD LECTOREM.

hoftes implacabiles, SC uiuit temn'flï^ mis iiermicuItSjfeu micis reliqui genes’ ris humanGquas ftertoris loco Tyran«’ ni habent et afpernantur.Et tarnen hic nidus Ecclefîam alit ac nutrit quan^ tumuis exiguus SC abominabilis, do^ nec ad federn uitæ cœleftis larta euolet, ubi pabulum erit lætius dC falubrius, fapientüjiufticia Sgt;C Ixticia æterna*

Etiam imperia figuris fîmilibus apud Prophetas pinguntur, Quid co^ gitari fimilius poteft quam Pardahs SC Alexandere Tantum eft audaciîe, ce^s leritatis SC roboris in Pardali, ut ne quidem ab armatis uenatoribus capi aut interfici poflît* Deledatur autem uino ÔC Venere,uemtores ergo obfer^ uatis lêdibusjquibus commorari folet Pardalis apponunt uafcula uino replet ta. Ad quæ cum acceflît auidiftîme ui^ num bibit, SC praeceps in Venerem profîlit,qua cxpleta obdormit. Ita fo^ pita capitur* lam cogita Alexandrum cuius uirtus nuUis laboribus, nullis pe riculis

AD LE CTOREM.

ricuVs cedit, poßea uero in ocio illa tanta «is animi 5^: ingenij «ino QC libi# dinibus fubito extinguitur»

In hifton'a ingredientis Chrifti in urbem lerofolymam, dicitur praegc^i ftatos d dTe ramos palmarum et oleç* id etiam rerum maximarum fignifica^ tio eft, Palma nulli oneri cedit, fed quanto magis deprimitur tanto ipfa fortius contra onus alTurgit. Talis eft filius Dei in morte oppreftus dolori* bus 06 pcccatis noftris, Sgt;C fenfu irae \ Dei inenarrabili, Ac uidetur prorfus cfte depreffus* Sed tertia die refur:« gens ex morte, omnipotentiae dC uitac îuæ uidoriam laetus oftendit.

Olea, ut fupra dixi,gratiftimum eft cordiale dC fignum eft pacis, Ita Chrw ftus refurgens ac reuiuifcens pacem acconfolationem cordibus diciu

Talium exemplorum diuinae nar# rationes plen^ funt,quç,ut dixfioften^

B ; dunt

AD LECTOREH.

dunt andquftatis fapienti'am, Ac non folum dulcis, fed ô(r utihs eft confîdcii ratio Ac femper uiri dodi tales ima^ gines quaefiuerunt QC amauerunt. Et îaudanda eft uoluntas eorum qui hoc erudito amp;nbsp;dulci ftudio ornare Ecde^ fias conantur*

Colligit autem hie uir dodus honeftus Iohannes Cogelerus, tier Ecclefîæ Stetinenfis mediocrem aceruum talium imaginunijeumc^ nos= bis iudicandum obtulit* Nos cum induftriam QC diligentiam eins probas^ remus, ÔC iudicaremus fcriptum utii* leacgratumfore ledori candido uo^ luimus hancnoftram commonefadi!« onem quam prxpofuimus, teftimos^ nium efle noftrac de ipfo uoluntatis amp;nbsp;iudictj de hoc labore fuo utili ÔC cundo Ac fperamus libellum hu* ius Cogeleri praebiturum multis do^^ lt;tiis 8C ingeniofts hominibus occafio^ ncm, ut plures imagines tales in Ic«® dione

AD LECTOR EM.

âione Prophetarum 6ó Apoftoïorum obferuent,et concinna interpretatione cnarratas proferre ftudeant, Qui qui^ dem labor ornât Ecclefias ÔC nocet nemini t ut econtra multa furiofa 8C ' maledica fcripta multorum Ecclefias deformant, ÓÓ caufa funt horribilium tnalorum in toto gcnere humano.

SedoroDeum totopedore, ut Ecclefias harum regionum ornetjferuet QC prote* gat Amen.

B 4 IISJ^

INCLYTO ET POTEN^= T I s î I M o P R 1 N C I P I AC DO» mjno, D. Chriftiano Regi Daniæ. Noruuegiæ Co-thorum 8C Vandalorum,Duc» Slefuiccnfi amp;nbsp;in Hol» ftat,domino Ditinarfiæ 8Cc. Comiti in Olden, burg. Domino fuo cleinennlTimo.

CERBAM QVERELAM regium propheram tfaiam, rexfereniflimc. Audite cccliamp; aurib- percipe terra, quoniain Dominus locutus eft Filios cnutriui amp;nbsp;exal-taui; ipfi autem fpreuerunt me. Cognouit bos poflenbrem fuü,amp; afinus prjfcpe domi-ni fui.Ifrael autem me nó cognouit,et popu-lus meus non intellexit. Hac conqueftione etiam hoe tempore uere uti poiTumus. Vi-demus enim quantus fit Dei contemptus, quanta ingratitudo, quanta fecuritas,quanta diiTolutio morum in omni genere uitæ. Gerte huius corrupti amp;nbsp;deprauati temporis facies, multis ptjs uiris magnum dolorem fine ulladubitationc fæpe conciliât: præfertim cum tanquam c fpecula uideant quantf tem pefiates amp;nbsp;conquafiationes Ecclefiarum amp;nbsp;omnium rcrumpublicarum immineant. D. Luiherus uerus Propheta aliquoties prædi-xit in fuis concionibus, Germaniam graues pcenas, undetn ob hanc fummam ingrati-tudinem

E P 1 s T: D E D I C Ä T;

tudinem amp;nbsp;fecuntatem inauditam luifuram efle.uel ut àdus Turca quam putaramus ger maniam occuper : uel ut aurora Euangelrj cuanefccntednfinitæ hærcfcs uicifTim orian-tur.Noii puer hæc dixit^non fatuus, non homo ebrtofus, confidera ftatum noftrorum temporum. Quamobrem nos qui in uinca Domini laboramus, interca noftrum officium,ea qua poteü: fîeri fîdelitate amp;nbsp;diligentia faciemus: partim ne noftra negligentia ma-ioremcumulum noftris peccatis, quæantea fatis magna funt addamus.partim ut aliquos qui à regia uia aberrarunt reducamus: partim nealijquiomnem faluberrimam medi-cinam contemnunt atcj refpuunt:in comités quæ Filius Dei moxcelebraturuseft, ullam cxcufationem fuæ perditionis habeant. Et cum T. M. R. ex animo cupiat ut Dei fiat uo luntas fîcut in cœlo amp;nbsp;in terra'nec defatiga-turinornanda Ecclefia Dei, amp;nbsp;ad promo-uendabonarum artium fiudia fingulariter fit infiammata: Addo etiam quod iufiiciam ar-denter amer amp;nbsp;confianter tueatur, amp;nbsp;mallet periremundum quam temere fanda iufticig iurauiolare,nondubitabimus in co regno Regem cœleftem fibi rcgnum ædificaflc, ibi manfurum efle. Quamobrem ut M. T. amp;nbsp;toti rcgnum talem gratularcr fixlicitatem;

B ; hune

E P I s T. -D E D I C A T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; j

hunclibellum T. R. M.dedkarc uolub Etfî J autemmunusleuidenfeeft: fpcro ramen T.

R. M. has Imagines quas partim ex præle- , «fHonibus D. præceptoris mci clariffîmi Phi- nbsp;nbsp;■

lippi Melanthonis, partim ipfe ex fcriptis Patrum coHegbiîngulari dementia fufceptu-ramefle. Oroautemæternum Patrem Domini noiîri lESV CHRISTI, conditorcm cccii amp;nbsp;terræjamp;f EcdeGæruæ, utferuet inco-lumes Regiam M. T. Et inclytam reginam. Si nobililfimos filios amp;nbsp;fiJias, ôi regnum quocj protegat. Datæ Scetini in feßu natiui-tatis Chriâi.

R. T. M.

deditiilimus

Iohannes Cogeleru» uerbi diuini minifter Steüni»

SER. E NISSI MO REGI DAN I AE, NoruuegiafjGothoriun amp;nbsp;Hcnetorum FriJerico.du-ci Sltfuiuci amp;nbsp;Holfattae, domino Ditmarfix

SCc.SC comiti in Oldenburg 8Cc. domino fuo cIcmentiJTimo.

ES VLLA LAVS EST VERI’ kJ oratt^ illuftrior Rexfereniffiquot; me,quam parentum fanAa ac munda ueftigia perfcqui.Nam ^4 illis mandauit dominus lar-gam bcncdidionem amp;nbsp;uitam ufq? in fecu-lum. Quarc cum T.R.M.pater ucrc Chriftia-nus amp;nbsp;nomine S/i re. fuerit, amp;nbsp;in uita priuata caftus,quotidie ueris gemitibus 8c ardenti-bus uotis fefcgt; fuam poftcritatcm, Ecclefiam amp;nbsp;Patriam Deo commendauit amp;nbsp;fuis moni-tis amp;nbsp;exemple populum ad uerç pietatis officia inuitauit:Adducimur in fpem amp;nbsp;quem-admodum fperamus uerilTimam T. R. M, etiam huius coronae ornamencum impoG-tum eflè. Etfi autem hoe tempore grauem curam adferunt amp;nbsp;non leuem moleftiam exhibent regia feeptra in hac delirante fenefta mundi: tarnen Deus illa confolatione nos permulcetjfe efficerc ut oculus uideat, amp;nbsp;au-ris audiat. Pulchra amp;nbsp;infignis eft haec fen-tentia Salomonis, cui non folum,Dcus arma fapienciæ tradidit: fed ilk ipfe cum clauum imperij teneret amp;nbsp;gubernacula reipublicac traftaret, longa experientia haec didicit. Pri-mum

E P ! s T o t A mum j'nquit Dominus facit UC oculus uide-at, hoc £ft,ardentibus uotis et precibus à deo fonte omnium bonorum, petcre debemus, ut noftras mentes,tenebris denfis ac caliginc noftis circumfufasjin lucem proferre uelit.In primis autem ut Deum amp;nbsp;ipfius uolunta-tern, ficuti fe in fuo uerbo amp;nbsp;miraculis pluri-mis patefecit agnofcentes, timorcm Dei,ini-tium fapientiæ, non abijciamus, fidem ut Margaritam preciofiffimam, religiofc reti-neamus, quæ Chriftum,ut annulus gem-mam pulcherrimâ,ampleditur, amp;nbsp;nos Chri-fto utfurculos inferitatcp Implantat.

Deinde ut diledio Dei amp;nbsp;proximi in nobis luccat,ac in omnibus adionibus refub geat, fpes cum infigni patientia coniunda in nobis floreat. Sit uera Dei prædicatio,inuo-catio,gratiarum adiOjConfelTio.Huc omnem curam cogitationemcp conferamus, ut Ec-cleßarum Ôi Scholarum idoneis gubernato-ribusjftipendium æquum 8i liberale nume-retur, fit in illis pietas ; non asopyia iufticia non tyrannis, fedulitas non ignauia amp;nbsp;ttoAu-'Trjayptoo'UVH. Sit fortitudo quæ eft uirtus propugnatrix iufticiæ, fufcipiens pericula ôi. labores pro defenfione Ecclefiæ, patriæ, ho-neftæ difciplinæ,coniugum,amp;liberorum.Sit manfuetudojfit ftudium concordiæ. Sit ne-mefts

DEPICATORIA.

mefîs uel zclus. Sit caftitas, ucrecundia Si. grauitas, beneficentia : Sic ucritas, fiinplici-tas,conftantiaamp; fidelitas. Secundo dicir, Deusctiam facit utauris audiat, hoe eft, ut fubditi Gnt obedientes atq? fubiedi fuis do-minis. Deus facit ne fit inter fubditos contumacia feu cötemptus fuperiorum ma-giftratuum 8i legum, ne fit populi concita-tio feditio. Sed reuerentia débita, honos, gratitudo in omni ofticiorum genere, quæ quidam ab rjs proficifci poiï'untatq? debent. Hæc breuibus uerbis Salomon rex fapientif-fimus complexus eft : Solent enim uiri in quibus funt arma 8i nerui fapientiæ, uno at-que altero uerbo,multa fignificare atq; innu-ere.Et quia T. R. M. patri, olimlibellum de imaginibus dedicaui, qui uere Chriftianus fuit,amp; tantis uirtutibus ornatus ut pauci fint quibus cederet ; Amplilfimis monumentis memoriamiui nominis confecrare debeba-mus. NuncigiturTypographus huncli-brum denuo excudere uoluit, Etfi autem ipfi fuam petitionem integram relinquerc uolebam, ut augeretur amp;nbsp;mulra adderentur, quemadmodumaliquoties promifi; tarnen imbecillitas ualetudinis hoc impediuir,Qua* re ut intcrca T.M.R, gratularer quæ in regnü et paternas uirtutes iucceifiqhoc exiguo mu-nufculojpalam fieri uolui. Dabo autem ope-ratn

EPIST: DEDICAT:

ram ut Dei benignitate in omnia Euangclia infigniores imagines extent : quancp multi funt adeo delicate fuperbi, amp;nbsp;fuperbe delica-ttquibus hæc noftra ftudia placent minime: tarnen T. M. R. hfc indicia nullius momenti ÔC ponderis eflê iudicabit Eô nunc res dedu-fta eft,ut multi fuis iudicrjs atc{! confîlijs Dei gloriam itnmortalem non ornent; fed déforment, non amore proximum profequantur: lèd odium inipfum firuant atcj; concitent, non pia ftudia prouchant:fed omnibuiribus perturbent atc^ impediant.Hçc funt Diabo-li ftratagemata. Quantum uero detrimenti importatur per illos Scholæ ôi Ecclefîf,quis non cum inteftino dolore uidet. Oro autem æternum patrem domini noftri lefu Chrifti» utT.M. R. confiliarios, doftrina uirtutedd fapientia præftantes,atcç totum regnum dementer protegat, omnescj; procellas turbines atcj tempeftates pacis,fedare atq; auerte-re uelit.Bene amp;nbsp;fodiciter ualeat T. R- M. Da-tæ Stetini 2 7. Februarrj. quo die Fridericus dux Saxoniæ,ducis Georgrj fîlius moritur, anno lyj?. an;actatis j y, quinto climaterico.

R. M. T.

Scruus

D. Iohannes Coglerus

Stetini Verbi dluini Minifter.

PRIMA IMAGO

DE DEO.

AGNA EST SAPIENTIA, Deum uerc ut fe patcfccit in iUo ucibo Si tcftimonijs ctti-dentiflimis,agnofccreamp; cclc-brare. Necede enim eft fdrc

quem alloquaris, ubi fe Deus patefeccrit, qualis fit;an,amp; cur te exaudiat. Hæcconfide-ratio excitât timörem amp;' fidem,et mentes co n folatur fuauitcr,in medijs fluftibus et procel-lis

DE DEO.

h's ten tat ionum. Deinde hinc apparetqua-lem oportebat efle hanc hominiim naturam, 8i ad quid fit condita.Vulc enim Deus homi nes ciTe imaginem fuam: uult congruere uo-luntatem amp;nbsp;mentem noftram, cum régula mentis fuse amp;nbsp;iuftiifima uoluntare. His con-fideratis ingentem noftrâ miferiam, prauam immundiciem,etimmundam prauitatem ui-debimus. Quare ut haec mala non folum ue-ris amp;nbsp;afiiduis lachrimis deploremus; fed me-dicinam faluberrimam adhibeamus; officia amp;nbsp;proprietäres uniufcuiufq^ perfonæ, Pattis, Filrj, ôi Spiritus fandi, confiderabimus, Quod autem fit unus uerus Deus, tres di-ftindæ Perfonæ, teftimonia amp;nbsp;noui ôi uete-ris teftamenti clariflîme docent.His reftimo’ ntjs adhibitis, uidendum an in creaturis ali-qua etiam fimulachra uel imagines appareât amp;nbsp;refulgeant.In Sole funt tres res diifindf,amp; tarne infeparabiles,lumen, fplcdor folis, atep calor- Sol uel lumen,efi imago Patris,fplen-dor folis,imago Filfi, calor, imago Spiritus fandi. Eft pulcherrima imago,quj nobis co-gitationes fandilfimas infjcere debet,quotie-feunq; auroram, uel folem in mendie uel in occafu,contemplât! fuerimus. Ah Pater om* nipotens tu in noftris cordibus luccas fictuo fplendorc,hoc eft,uerbo,quod Filius tuus no

DÉ DEO.

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, I '

bis reuelaujt. Accende tu ignem amoris au» xiliante Spintu S. qui à te amp;nbsp;Filio proce« dicamp;c.

I 1.

Oculorum compofitio,optimam amp;nbsp;pul-chcrnmamimaginem proponit,mirandi ar» ticuli de duabus naturis in Ghrifto. Vt.n. in oculo duæ res diucrfæ mirando modo copu» latjfunr,humor aqueus,amp; lux feu flammuh quæintotoco^pulculolucctî Ira in Ghrifto nato ex uirgine Maria, mirando, amp;nbsp;incnarra-bili fcedere iunda funt Aôyoç ôi caro.Dcinde utflammula non cxtinguiturab humore nee uiciHim dcpafciturhumorcm,fed oculo in-columi neutra pars impedit alteram quo minus adfit: Ira Aôyoç non eft conuerfus in na-turam humanam, nee un^ defcrit id, quod femel alTumpfit. In Ghrifto funt amp;nbsp;manent perpetuo duæ naturæ,diuina amp;. humana.

I I I.

In uiolis folia funt purpurea, Si refcrunt propemodum colorem fanguinisSic eft hu-tnana natura in Ghrifto defpeda, mifera amp;nbsp;cruenta,Intus eft flofculus aureus,qui fignifi« cat diuinitatem filrj Dei.Fragrantia uiolarum fignificat dodrinam de filio Dei, quæagno-feentibus delida amp;nbsp;errores dulcifli'ma eft, etn ««ff/fignificans

G deferu

DE DEO.

defenfionem. Et ficun uiolæ, quamuis funt pukhcrrimj; conculcantur à prætcreuntibus.’ Ce eciam ChrîCus 8( EccleCa in hoc mundo.

un.

Naturale odium eft inter ferpentem Si pelicanum,pclicanus quçCturus cibum pullis fuis,irrepit in nidum pelicani ferpensper arborem,et interficit pullosjuper quibus ma ter reuertenSjtriduo lugere fertur, deinde in pedore fe uulnerans confpergit eos, amp;nbsp;fie à mortuis refufeitat. Sed fanguine effufo debi-litacur matcr,unde Si pulli coguntur exire,5d quærere uidum : quorum quidam naturali affedu matrem debilitatam pafeunt,quidam uero dcgencreSide matre nullam curam ge-runt. Quod mater animaduertens receptis ui ribus,pullos fe pafeentes refouet: alios uero ingratos à fe rtijcit,aut uiuere non pcrmittit. Pulcherrima imago eft, repræfentans Filium Dei. Diabolus naturaliter odit Filium DeijSC nobis eius pullis, uitamcrudeliter eripuit. Chriftus noftra calamitate motus,uuinerat fe in pedorejhoc eft,uitam fuam pro nobis of’ fert,acfuo länguine nobis à ferpente idis,uitam reftituit. Sed quid fitf quidam pulli am-pleduntur illud beneficium, amp;nbsp;funt grati er-§a Chriftum Si Ecclefiam; quidam uero dc-j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;generes,

DE DEO.

générés,negligunt beneficia,^ erga matrem Ecclefîam Tunt asopyoi, quos tandem Filius Deiiudicabit.

V.

Sol eft typus Chrifti lucentis in Ecclefia. t Skutiibl eftorigo omnis lucis amp;nbsp;fce-cunditatis in terra: lie Chriftus uerus fol illuminât omnem hominem,ut S. Iohannes ca-pite primo copiofe docet.

• 11. Non eft ftationarius,non retrogradus î fie nemo curfum Euangelij impedire debet neq; etiam poteft. Vt .n. adueniente aurora nullus rex,nullus tyrannus tanta eft prçditus potcntia,ut queatetiamfi maxime uelitamp;co neturgt;feu mandatis feu armis fuis prohibere amp;nbsp;impedire, quo minus exoriensfoldiem mundo reducat: Sic nemo refiftere poteft hu-icgladio ancipiti.

• III. Sol eft régula amp;nbsp;norma omnium Pla-neiarum : fie Chriftus eft norma omnium Prophetarum amp;nbsp;Apoftolorum. Huie omnes Prophetæ teftimonium perhibent, hoc eft, Clare et euidenter pronunciant,uno ore con-cludunt conftanter remiflionem peccatorum accipere per nomen eius qui credunt in eum, 11II. Quo terris propiontanto eius uis dc-bilior. Sic Chriftus quando in terra fuit, do-cuit, miracula ftupenda edidit,non in magna

C 2 exi-

DE D E O,

exifîimatione nccp in honore fuit.'imo Apo-ftoli infirmam fidem habuerunt,quæ tandem poft rcfurredionein incenfaj audajconfîrma-ta amp;nbsp;quafi obfignata eft.

• V. Quo altior tanto efficacior.Hoc appa-ret etiâ in Chrifto, in fefto Pentecoftes quan-do cœlitus mittit Spiritum fandum.Lege to tam hiftoriâ in Aftis. Eft imago pulcherrima fi fobrias cogitationes hac de re fufeeperis.

• VI. Non intcrclipfatur, nifi interpofîta lu-na. Sic in Ecclefia tetræ fiunl eclipfes,quan-do alia luminaria lucere uolunt, extindo ucl oblcurato Chrifto,qui folus eft uera lux,nos illuminans, ut diuus Iohannes pulcherrime docet. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

VIL EcIipGs folis non percipitur ab omnibus. Sic Dei benignitas aliquam Ecclelîam conferuat, quæ dodrinam incorruptam habet,conferuat,retinet, Hæc ita efle, teftantur omnes Prophetæ, Apoftoli, amp;nbsp;tota mundi hiftoriâ,ufq; ad tempora noftra.

IL IMAGOx

DE DIABOLO. nbsp;nbsp;r

I’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

VAriæ imagines defumi poflunt, quibus ingenium huius xnfenfiffîmi hoftis de-pingitur,

DE DIABOLO.

pingi’turjcxnominibusquæciin Écris lire-risattribuuntur. Nunc dicitur Leo, Lupus, Satan, Babal, Draco, Latro, Pirata, Vcntus urens nulliq; parcens,Serpcns,MiIuus. ^om paratur ctiam Pharaoni amp;nbsp;altjs impijs guber-natoribus atcp tyrannis, Sed hac de rc alias copiofius fcribam.

DE diabolo;

«uocatum foras làceratjoculis mille uaricta-tcs, colorumq? mutationcs 8^c. Ita Diabolus in ucri paftoris ftabulo,in Ecdefia cum homi nem conatur euertcre nô uenit in fpecie Dia-boli:fed fub fpecie Angeli lucis,imo Deiad-fert fcripturâ facram,allegans mutilatos fcri-pturæ locos, ut in exemplo primorumno-ftrorum Parentum confpicitur.Nam Diabolus Euam fub fpecie omnium formolîllîmi amp;nbsp;blandiflimi animalis, fdlicet ferpentis, de-prauato Dei mandato aftutc decepit amp;nbsp;miiê-reperdidit. Nequaquam (dixit) moriemini, q. d. non rede mandatum Dei de prohibita arbore intelligitis. Atq; ita feite argumenta-tur â maiore ad minus ; qui uobis conceiîit de omnibus arboribus comedere; quamob caufam iftius arboris frudum prohibuilTet.* Sic paulatim uerbum Dei eximit et euellit ex thalamo cordis noftrorum parentum per corruptelas uerbi diuini.

1 1 I.

In Crocodilo pinxit Deus Diabolû; Ichneumon uercbhoc cil,mus indicus typus eft Chrifti.Sicut enim Ichneumon exiguum animal mergere fe limo dicitur,et fe ad folem lîc« care,quando in fauces Crocodili profîlirc pa rattin cuius fauces uadir,quando eum fomno opprelTufli conipexerit,aluum(^ eius ingref-

DE PECCATO.

fus arrodi't. Ita Chriftus contriturus caput fer-pends,amp; deftrufturus opera Diabolijhuma-nam afTumpfit naturam noftra inuolutus car ne atq? fanguinc,amp; poftea in fauces Diaboli inGlijt Paflus cft fe ab illo occidi ôi deuorari. Sed cum iam Diabolus Cliriftum omnino extindumeflearbitraretur, deq; occifo illo triumpharet.Chriftus aluû eius arrofit, com-probans hoc gloriofa refurredione amp;nbsp;amicif-fima collocutione quam aliquamdiu cum fuis charilRmis difeipulis habuit; Deinde mif fione Spiritus fandi hæc omnia,tanquam cer dflîmo figillo oblîgnantur atq; confirmâtur,

IIL IMAGO.

DE PECCATO.

N BaGlifco pida eft imago pcccad; Vt .n, ille, ipfo afpedu hominem necarc dicicur, tanta enim in illo cft uis ueneni : Ita fi homo peccati magnitudinem fatis fendre amp;nbsp;cernerc poITetjipfo confpedu ac fenfu illius fubito extingueretur. Atq? in eo prædicanda cft Dci benignitas,quod non permitdt nos fendre, itaut meriti fumus,peccatijamp; iræ Dci aduer-fus peccati magnitudinem. Deinde ficud Baläifeusnecatfrudees etiamnon côtreda-tasjfcd fuo afflatujcxurit herbas,rumpit faxa

C 4 nbsp;nbsp;( unu

DE PECCATO.

(tanta uis eft mali) Ira peccatum comffluncm perm'cfcm regionibus,ciukatibus amp;nbsp;familijî» ac quidem clariffîmis inuehif Poftremo huic tali monftro uirus muftelarum exitio eft. Etc nim tnuftelas inrjciunt cauernis, quarû odo-rc moriuntur.Hçc hiftoria optimam pulcher rimamq; imaginçm continet Chrifti fran-g:cntis,comminuentifq; potentiam Diaboli, banc teterrimam peftcm nemo potuit rcpri-merc extra Chriftü, Ofeas, O mors ero mors tua,morfusero tuusinfernc. Addam amp;hoc quodcommemoratione dignumeft. Scri-buntaliqui Muftelam fîmul mori BaGlifco fuperato. EtChriftus moriturrcfurgenster-tia die.Præterea (îcuti Bafilifcus paufam uitx facit quando intueturfpeculum: Sic peccatum Hires amittit amp;nbsp;animam agere incipit, quando clarißimam lucem Euangelîj infpc-xçris.Et ficuti hocmonftrum nonlucem: fed tenebrasamat: fie pecca.tores praefertim ubi nulla emendatio refulgct,funt in tenebris, no cft ibi uera Dei agnitiomulla fides,non amor ergaDcumamp; proximum, nulla fpes, expe-dans promilîà bona liberationem à præ-fentibus malis.Non eft hic timor, quo De^ um fulcipimusjueneramur amp;nbsp;timemus,eiuf. que beneuolcntiam retinere ftudemus. Nulla hic confpiciturhu militas quæ timorem fe-quinir.

DE PECCATO.

quitur. Non agniti'o propn'æ imbecilli’tatis : f£dfuperbia,fîduda,amorfui amp;nbsp;confidenn'a. Nulla hic patientia, longanimitas, gaudium in Deo ôi pax confcicntiæ.

I I.

Qiioquo uerfas IVIagnetcm fcmper ad po lû mundi conucrfus eft,qua ex re no cari po-teft fingularis amicitia inter hune lapidem amp;nbsp;uerticem mundi. Eft autem Magnes peccati imago,quod iram Dei amp;nbsp;pœnas triftiffîmas hominum generiaccerfit: ficuti .n. Magnes attrahic ad le ferrum : ica nos peccatis noftris omnia mala nobisiconciliamus. Addunt amp;nbsp;PhyGciillud. Quando iuxta eum Adamas collocatur,non rapit ferrumjÄ fi iam rapue, ratjuteiappropinquaritmox remittit. Au-guftinus de ciuitate Dei lib. ii.cap.4.Sic pec« catum non poteft te aceufare eum uerû Ada-mantem lESVM CHRISTVM habueris, ImOjCtiamfi oncratus es grauiflîmis peccatis, necelTe eft ut liquéfiant, quemadmodum nix adueniente calore folis.Sicuti .n. allium Magnet! illitum impedit eius uim trahendi ad fefc ferrum: ita peccatüm nulla re tolli atep dcleri poteft nifi amara morte filij Dei, quem Pateræternusplacatorem nobis conftituit.

1 11.

Et ficuti calor in calcc latet,quem non a-C y nimad*

DE PECCÄTO.

nimaduercis nifi aquam fuperfuderis, mox uidebis maximum fumum : fic peccatum ut fumusjn corde latitat, quicalormox quan-do parum aquæ afpcrferis fequitur, hoc eft, quando non omnia fluuntfecundü noftram uoluntatem: dubitamus de Deo amp;nbsp;eius uo-luntate, fumus impatientes,accufamus De-um iniquitatis, inuehimur in Deum imprjs contumeliofis etblafphemis fcu cogitationi-bus feu ucrbis. Deinde G amp;nbsp;proximus parum aquae addidcrit, hoc cft, offcnderitnos, maximi fumi amp;nbsp;inflammationes in oculis confpiciuntur, S( in omnibus geftibus atquc mcmbris apparct.Dicam uno uerbo: Omnia pcccata aduerfus Dci præccpta depingunt unius coloribus quid in pcnetralibus cordis noftri latitet.

II n.

Lepra eft cuidentiffima pcccati imagOa Capitc ij.Leuitici legimus quod aliæ puftu’ læ pro fimplici fcabie propter quam nemo eijciturcfamiliari hominum conuldu, aliæ pro ucra lepra iudicantur. Hoc loco difcri-mcn peccatorum oftenditur. Alia enim etfi funtreprchenfibilia, tarnen funt tolerabilia, öf non excutiunt fidem. Huius generis funt fœdæ cogitationes, quibus non confentias, praeceps ira,incompofiti mores, aliæiç infir-

mitates.

DE PECCATO.

mitâtes. Nos(inquit) qui potentes fumus, debemus infirmitarcs impotendum portarc ac non placerc nobis ipits.

Alrj funtin coctu piorum intolerabilia, ôi excutiunt fidem,ut Paulus copiofe in Epifto-laad Galatas 8c Corinthiosjmo in omnibus fuis Epiftolis docuit. His tarnen ianua diui-næ mifericordiæ rurfus patet,uençq; Dei bo-nitatis aperiuntur, fiuera pœnitenda accef-ferit. Et ficuti Leprofi habebant ueftimenta difluta: fieomnes uirtutes impij, quantum-cunqp præclaræjfunt diiTutæJaceræ, immun-dae.

dæ,amp; coram De o abominabiles. Deinde in-cedit capi’te nudato.Cliriftus caput eft Eccle-fiæ.Impiusautemhoccapite prorfus nuda-tus amp;nbsp;priuatus eft. Habet amp;nbsp;Labia conteda, quiaimpius non poteftapcrireosfuum co-ram Deo amp;nbsp;orare, Poftremo eiedus eft è contubernio populi Dei,amp; non licet ipfî ue-fci fandbficatis. împius enim exclufus eft rex hæreditate omnium cœleftium bonorum. Cum igitur tanta fit miferia amp;nbsp;calamitas im-pij amp;nbsp;impœnitentis, nihil prius ipfifaciendum eft,quam ut agat pœnitentiam, quore-ftituaturueræmundiciei per Chriftum.

V.

Mirabilis eft natura Ardeç: Nam cum de-mifitfe inaquam,pedibusimmota confifte-redicitur. Moxpifciculi in pedum odorem amp;nbsp;fuauitatem occurruntatq? adhèrent pedi-busjquosipfa poftea deuorat- Natura pec-cati in hac aue quoq? eft dcpi(fta,eo quodin-credibili fuauitate amp;nbsp;fecuritate homines ad fefe alledat,amp; alledos poftea perdit.

IIIL LOCVS.

DE LEGE,

Coruui

DE LEGE.

I.

CORuiiseß imago Legis. Vtenim cor.? uus homines ipfo afpedu ferret, colore amp;nbsp;uocc malum omen denunciat, amp;nbsp;cadaue-ribus gaudet •• ita minilterium Legis amp;quot;nbsp;uox eius eft minifterium mortis cornus à Noha

DE LEGE.

I I.

Habcmusetiam imaginem legis in Moy-* fe fen'cnte petram,ut dominus præceptor éW

dite pie commoncfacit in quadam Oratio-nequamanno yo. clarilîîmus uir Iohannes Marcellus Decanus in promotione recitabar.

Mofes(inquit)fignificat et legem ethane po- ' litiam.Primum .n- feriturfilius Dei propter * Legem,Geutipfeinquit: Nonuenifolucre, ’ fed implere Legem. Recipit quidem diuini- I tas immenfa mifericordia genus humanum. • Sed tarnen cum iufta Gt,amp; Legi Dei fatisGeri j ’ necefle Gt, ucl obedientia,uel poena, propter nbsp;nbsp;nbsp;»

ordinem iufticiæ decrctum eft, ut aliquisin genere humano prorfus innocens,pro cæte-

risfontibuspœnamfolueretamp;^c. Lexigitur

quæ iuftiflimo iudicio nos oprefliira erat,

Filium fcrit,ne nos feriat. Etfluunt exrupe

flumina Euangelrj,quibus hæc mifera natura Gti torrefada recreatur. De his tantis rebus admoneri tc cogites hac ipfa imagine MoG, ingentiamp; ardenti motu excelfam rupem fe-lientis Simul etiam aftare in cacumine rupit dominum feias,huius tanti agonis guberna- I torem -Ti^wTayuvîsùxi, amp;nbsp;fapientiam amp;nbsp;iu-fticiam Dei conGdcrcs, quæ Gne compenfa-tione nos liberate pœnis noluit: fed in ma-gnitudine pcenæ ÔC perfonæ XiZj« perfol-uentis

DE LEGE.

Henris uoluitiufiiciam amp;nbsp;iram fuarti confpi-ciamp; mctui ^c-Sed haec ipfa pccra ctiafn cum iftaeftjamp;f effudit flumina E'uangclrj, ramen non corrui't,fed flat arduajccclum ucrtice at-tinges, id eft, uiuic filius Dei inuiAus, nee uocem doArinae fuæ extingui finit ö(c. Ad nanc rupem,id eft, ad filium Dei dominum noftrum lefum Chriftum, percuiTum Lege, id eft,perfoluentem pro nobis,confu-giamus et petamus,ut mentes noftras flumi-neEuangelijfuipotetjnos etiam auidi, hos latices hauriamus,reAe difcamus doArinam, ampleAarnur earn, amp;nbsp;ad ufum in quotidiana inuocationetransferamus Etquia Deus in illa petræ percuflione,id eft,morte Filtj, often dit niagnitudinem iræ fuæ aduerfus peccata, nos quoc^ uere expauefeamus 8C errantibus «upiditatibus frenos inijciamus,

1 1 h

ProfeAio Ifraelitarum quando ex Mâri tubro liberati, ducebantur à Mofe in defer-tum,ubi nec potum nec cibum accipere poi-funt, Legem nobis quoep depingit. Nam ôd Lex nos ducit in defertum ad aquas amarif-fimas.quæ tandem fiunt dulciffimæ à ligno uitæjChrifto faluatore noftrojdicente; Veni-tc ad

D E L E G E.

tc ad me O M N E S qui laboratis amp;nbsp;onerati eftiSjCgo reficiam uos. JDasi'lï/

fjlet* wtoet- ftHffciqm'rfen/ ïgt;U ft otnmed;n'g vno wtc m«tt icOft bev vns ! bcfdjijn'enid« Hnt.

UIL

Deus præcipit Exodi capite 19. ut Sacer-dotes una cum populo fe fandificent ante promulgationem Decalogtet iuxta uerbum I Domini iuxta fepta maneant, montem non ' afcendant. Quid uero hoe lt;nbsp;Significatur, nullum,quamuis eximiæ fanftitatis ói hone-ftatis coram mundo, pofle natura fua Legi , Dei perfede fatisfaccre. Solus autem Mofe S'Aaron admittuntur in montem. Hi enitn adumbrant Chriftum, qui cum fit naiuralis Filius Dei, folus cognolcit perfede maiefta-tem Dei alioqui incomprehenfibilem, amp;nbsp;fo-

lus i

DE E V A N G E I I O .

lus Dei legem perfcAe implet,Deinde hoc docercDeus uoluit, neminem quamuis in-genij excellcntis,poflc natura fua maieftateni Dei plene in hoc feculo comprehendere,

V. Loevs.

DB EVANGELIO,

Tres funt magnificat proprietates auri, Quibus reliqua metalla antecellit i. quod D fubinde

EX E' ’E V ÄUGEL 10 . febindefitpuriusin ignc, nec quicquam de fua fubftanda amncit. z. habet uim confir« mandi amp;nbsp;corroborand^ homi'num corda. Nam nullum metallum eft auro magis tem» peratumquamcor,amp; propter temperamentum maxima eft cognatio cordis et auri.Ter-ria proprietas eft, quod arceat femina lepræ» ne totum corpus contagionc laedat. Hæ pro-prietates omnes uenuftiflimc accommodari poflunt ad efflcaciam minifterrj Euangelif. Nam dodrina Euangelij in certaminibus Ä controuerftjs fit purior amp;nbsp;illuftrior: ut hac aerate quam multi articuli neceflarij Ecclefiae Dei,ex caufarum contentione illuftriores fa-di funt, Deinde dodrina Euangelij,beneficia etiam præftat cordi,ut confirmetur firma con folatione,ne molepeccatorum autærumna-rum frangatur. Denicç lepram immedicabi-lem per fe amp;nbsp;fua natura, hoc eft, uenenatos morfu8Diaboli,peccatum Si mortem collie Adelet: IdeoDauiduerbum Dei ßepiflime in fuis Pfalmis auro peciofilTimo comparât.

Aiunttantam eftc cognationem croci amp;nbsp;cordis human! ut is,qui nimium croci abfu-mit rifu emoriatur, Significat autem crocus dodrinam Euangelij quæ suæoKi'aj} homini-L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus

DB EVAN lt;5 EL I O.

bus afFert,ut Deo delcftentuneic^ Içrf ingen. tibusanimisobtemperentltaq; læti adcunt certamina amp;nbsp;fupplicia» Icremias, Baptifta, Paulus. Quianoruntfcamp; curæefle Deo amp;nbsp;propter Filiutn diligi, amp;nbsp;i'ntelligunt caufas' cur Ecclefia cruci fubieda fit.

I [ 1.

Manna efi: imago cockftis dodrinæ. i. Sj-cuti fine humano labore atque prouidenua ipfis hic cibus datur.Ita ÔC Euangelij doftrina rationi prorfus ignotagt; abfq; noftris meritis reuelaturjÄ fumma bona gratis offeruntur-

Manna cadit cœlicus cum rore coclefti. Sic in Ecclefia necefle eft, ut Spiritus fandus in Uerbo fitefficax. Quemadmodum enim ros, herbas aridiorcs excitât, amp;nbsp;quafi à morte rc-fufcitanfic Spiritus ueritatis,arida amp;nbsp;contrit ta corda noftra,fuo rore coclefti reficit.?. Vni-utrfa multitudo fatiscibi accipit.Sic amp;nbsp;Deus dilexit mundum, ut Filium daret unigeni-tum,ut omnes in ipfum credituri,uitam çter-nam haberent, 4. Ignotus cibus fuit: Sic do-ftrina Euangelij quam plurimis obfcura amp;nbsp;ignota eft. Qiiare tibi omnipotens Pater con fiteor,hoc eft,Gratias ago, quod abfcondifti hsec à fapientibus,reuelafti uero nobis infan.^ tib.y.Manna prouenit ad facietatem: Ita mhil in uerioo Da iure poteft defidcrari. Nam in % nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D i omni-

de’ EV ANG E LI o;

omnibus neceflîtatibus tanquam adfacram ancoram ad uerbum Domini confugimus. 6, Manna faporcm haber delcftabilcm : ßc nulla res in mundo eil, quæmaiorem dele-darionem parèrepoteft,excra uerbum Dei, in ipfa etiam mortis bora Hue Pfalmi Dau:-disrcfcrendifint. 7^ Hiccibus cß rotundus. Sicuerbum Dominiert rotundum,manens infeculafeculorum. S. Ert candidus,hocefi'i candidacordaillumeibum cxpetcre dt; qui non fecundum carnem; fed fecunduni fpiricum uiuunt. 9. Manna ert frangenda Mola,hoc ert,Lex primum doccri debet, quf corda nortra præparat, comminuit, frangit. Deinde Euangelium nos præparatos, alla-mit beneuolc,comminutos colligit, frados confirmât. i o. Quando uenerunt in ter-ram Canaan coclum non amplius mannam fuppeditauit; Sicaliquando «Slt;fhæc manna, cum uenerimus in terram Canaan, in regnü coelorum, non eomodo nos fuftentabit ut fadum ert,quando in deferto adhuc uagaba-mur,hoceft, in hoe mundo. Tuncetenim uiruirum non amplius docebit; federimus omnes dodi à Deo, amp;nbsp;uidebimus Deum à facie ad faciem.

UIL

Chrirtus Saluator nofter multas Si infi-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gnes

• DE EVANGELIO.

gncsenamfîmilitudines amp;nbsp;imagines ucrbi diuini Matthæi decimo tertio capite propo-nit.fed nô ero prolixius.Margaritæcompara-tur uerbiim Dei Scripfi autem hac de re con-cioncm dedicatam Illuftriflimo Principi ac DominOjDomino Augufto, Duci Saxoniæ, Eledori amp;c,Domino meo clementiflimo,

V.

Simile eft regnum coclorum fermento, cjuod mulier mifcet tribus fatis faring,ut tota Oîafla fermentetur. Fermcntum inflans,rare-faciens amp;nbsp;attenuans panem, fignificat dotftri-nam Euangelr),quæ eft panis uitæ,alens uerâ E)eiagnitionem,fidem,iufticiam,amp;' uitam æ-ternam,amp; inflans corda ueris motibus,uera dileftione Dei ôf fîmilibus. Tria fata fignifî-cant tres prgcipuas partes hominis,mentem, uoluntatem amp;nbsp;cor, quæ commixta doftrina Euangelrj renouantur, 8i noua agnitione amp;nbsp;dilcdione Dei,ac uita æterna donantur. Fit autem hæcrenouatio,cum fermentum com-mifcerurfatiSîhoc eftjcum dodrina Euange-11) ftudiofe legitur, auditur j cogiratur, ÔC in quotidiana inuocatione, in laboribus uoca-tionis,in ærumnis amp;nbsp;doloribus ad uiu trans-fertur.Dehacallegoriaextat Oratio elegan-tiflima Philippi Melanthonis præceptoris no

D J ftri

DISCR; VET; ET NOVI TEST; frri chariflimi,de tribus fatis farinæ in tertio. Tomo declamationum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

• VL LOCVS. ;

DE DISCRIMINE VElt;

tERI5 ET NOVI TE.

Î T A M E N T 1.

PAulus Apoftolus Chrifti in Epiftola ad

Galat;4.uenurtiflïmc accommodât duas coniuges Abrahat ad duo Tcftamenta Dei. Vtenim Agar ancilla genuit filium Ifmae-Iem,qui non ucnit in focietatem bonorum, Abrahf,ncc perpetuo in domo herili manfit: fed accepto demenfo fuo cum matre in exili-um pelliturJta Lex uocaturà Paulo gignens feruos Sara autem eft quæ libera iuxta pro-tniiTionem gignit Ifaac haeredem Abrahæ, qui perpetuo manet in familia, nec unquam pellitur à lua pofleflionc î Sic Euangelium nobis promilîâm libertatjm promittit et do-nat,quae eft perpétua,amp;■ compleditur uera amp;nbsp;aeterna bona.

• VIL LOeVS.

DEIVSTIFICA,

' . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T I O N B. ,

iiA Ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scala

DE'IVJTIFICATIONBT

I.

S Cala quam uidic Iacob ctiam infigner» imagincm continet,quod duæ naturæ dl-uma^ Humana in Ghrifto fintunitæ. Nam «tfifcalain terra confiftit: tarnen cacuminc coclum attingit. Et tcxtus diferte dominum innixum efle fcalæ affirmât, collocutumcß «tarn cum Iacob ; Ego fum Deus Abraham äflfaacpatrumtuorurnjhoceft, tradidi mc-um uerbum Ecclefiæ.cuius tu quoq? cuftos eris amp;nbsp;propagator. Deinde beneficia Chrifti ipfo pofitu fcalæ fignificantur. Vt enim fcala attingit coclum amp;nbsp;terram : Ita filius Dei co-pulatEcclefiam cum Deo, eamcf alligatad unum caput, à quo fraude Diaboli iam pri-dem auulfa erat. Depingitur ctiam modus quo beneficia Chrifti confequimur. Vt enim Angeli in fcala afcendunt amp;nbsp;defcendunt: Ita nos fola fide, hoc eft, fiducia Mediatorls ad Deum acccdimusjefte Paulo. Fides fignifi-catur imagine aicendcntium Angelorum, defcenfio ucro docet,Ecclefiam à Deo cxau-diri,amp; impetrare bona quæ petit.Hanc alle -goriam ucram clTcjChriftus ipfe lohanu. ex-ponit his uerbis: Videbitisccclum apcrtum, amp;nbsp;Angelos Dei afcendentes amp;nbsp;defcendentes fuperfilium hominis.Primum autem amplif fima confolatio animis infigatur, quæ adfiri

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D 4 mat

de '1 VSTIFICAT IONE.

mat ccclum apertum cfle, hoc eft, Deum eflc propj'tium,aditum ad Deum nobis patefa-d:um,amp; irx diuinf repagula remota cflè,Dc-um refpiccre inuocantes ipfum amp;nbsp;faluarc.

Petra ctiam feu lapis, quern lacob capiti fupponit,ad Chriftum accommodari poteft, Ï. Pet. z. Matth. i6. fuper hanc petram ædifî-cabo Ecclefiam meam. Pfal. 117. Lapis quern reprobaucrunt ædificantes, hic fadus eft in caput anguli.

Vtautem lacob in lapide dormicns diui' naconfolationeconfirmatur: Itanos fide in Chrifto acquiefcentes, pacem habebimus er-ga Deum amp;nbsp;in omnibus ærumnis sloriabi-mur in fpe giorise Dei. Rom.

I I.

Totus Lcuiucus cultus cum omnibus fa-crificrjs alrjsq? cæremonqs hunc articulum cgrcgie dcpingit. Omnium autem facrifici-orumcseremonialium principales amp;nbsp;ueri fines fuerunt. Primus conieruatio publicarum congrcgationum.Secûdo erant pidqrse com-monefacientes animos hominum de future Chrifti facrificio plaçante iram Dei,et meren-te remiflionem peccatorum. Tertio pijs renatis facrificia erant Sacramenta, id eft,te--ftimoniapromiflîonis,quæ fidem exufeita-bant amp;nbsp;confirmabant. Quarto erant opera confeflio-

DE IVSTIFICATIONE. confcffîonis amp;nbsp;gratiarum adionis quibus hanc dodrinam ampledebanturjfeiungentes fe ab alijs gentibus:

III.

Exodi cap. multa Mofes de panibus propoGcionis commémorât, qui imaginem pulcherrimam iuftißcationis continent. Vt cnimnonlicebatnifiSacerdotibus uefci panibus propofitionis,utfcribitur Leuitici 24. ba quotquot Euangelio Chrifti fidem adhi-bentjfanftificantur in faccrdotes,ut fiant participes facrificrj Chrifti,amp; habeant placatum Pattern in cœlis,non iufticia operum Legis; bd propter benediftum fernen Abrahæ.Dc-inde ut panes in republica Ifraelitica perpc-luo fuerunt propofiti ante Domini confpe-ftumUtaprædicatio Euangelij perpetuo in Orbe terrarum diuulganda amp;nbsp;iudicanda eft. Et ficuti femper panes in menfa propofiti fuerunt, fubinde tarnen fingulis fabbatis mu-tatifunt; Itaquidem femper idem Euangeli-umurgendumeft,fadcum uarietas deleftet, idem illud Euangelium,uarf)s modis,figuris amp;rationibus dicendi, explicandum amp;illu-ftrandumeft. Poftremoutthus impofitum fuit panibusdta Euangelium debet in nobis excitare fpiritum orationis,

D S' Exod.

DÉ I V S T I F I C A T I O N E.

I I I I.

Exodi 27. pulchcrrimam quocç hac de re imaginem habcmus, in defcriptionc Akaris» Significat autcm altare Chriftiim ad Hebræ-os 12. Quodueroiugc iacrifidum quotidie fuper akarc oblatum eft,partim fignificat fa-crificia Legis non expiare pcccata, alioqur

eadem totics non efi'ent rcpetita; partim G-gnißcatum eftgt;Chrifti meriti efficadam per-petuo duraic. Cornua in extremitatibus akaris quæ fanguinc facrißcrj afpcrgebantur: admonebant doArinain Euangelij de morte , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;i i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti

DE BONIS OPER 1 BV S.

Chrifti per uniucrfum oibem terrarum fpar-gendam. Variainftrumenca akaris, fignifi-cant miniftros Euangelij, qui diligenter pu-ritatem dofttinæconferuant,purgant Ecclefi-am à fordibus in carne reliftis, ac fouent in piorum cordibus per ucrbum ucritatis Spi-ritum faniftum amp;c.

V.

Pia commonefadio de Paflîone, Refurrc-ftione amp;nbsp;bénéficias Clirifti, quæ in hiftoria Succini dcpinguntur Autore Seuerino Gœ-belio med; dodorc anno J y y 8.

VIIL LOCVS.

DE BONIS OPE#

RIBVS.

Quæ opera docenda ôi facienda funt f

Ræcepta in Decalogo rede intelledo iu-1. xta didum Ezechielis zo. Inpræceptis meis ambulate amp;faciteca. Quæ uero bona opera in Decalogo nobis in fingulis præ-ceptis proponuntur alio tempore audimus-Quia uero hadenus imaginibus quibufdam præcedentes locos illuflraui : Pauca etiam de Bonis operibus dicam. Non pofTum au-tem meliori racione hoc facere, quam ut exempla amp;nbsp;imagines quafdâ ob oculos uobis propo-

L IMAGO L PRAE^

C E P T I.

Prima imago in Adam,qui cum dcfigna-ret idolatriam in porno,amp; quærcret in eo fu-am diuiniiatem amp;nbsp;fcclicitatem, non ipfe tantum punitus eft, fed uniueria pofteritas.Itetn Deut;8. lud. 8. de Gideone. i. Reg. i?. de Saule.?. Reg. i4. de Hieroboam. 4. Reg* 17, totus lirael abijcitur ôi uaftatur propter idola-

n. PRAECEPTI IMAGO.

Leuit:2 4. uir quilpiam Acgyptius ab-ntitur inter Ifraeiitas nomine Dei ad maledi-Aa amp;' execrationes.Iubet igitur Deus ut eum lapidibus obruant.

4. Reg. 1 lt;gt;. Sennacherib rex Aflÿriorum, blafphemat nomen Domini,dicens ad Ezc-lt;hiam: Non tefeducacDeus tuu$ in quo fi-

duciatn

dudam habcs Sic, Deus punit ira eius bla-fphemiam,utintcreantin exercitu eins una node centum odoginta quinq?millia uiro-rum,amp; ipfc paulo poft à fuis filtjs trucidatur. Dan; 4.Nabucbodonofor Aft, lo- de Hero-dc.Eufeb. Iib.4.cap,i4.dc Cerintho. ,

HL PRAECEPTI IMAGO. '

InNuinc.capite 17. deprehenduntlfracli-, tae hominem colligentem in Sabbato ligna: Isq; iubente Domino lapidibus obruitur zc. Poffem plura exempla amp;: in omnibus reli-( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qu««

nn. PRAECEPTVM,

A

Honora patrem tuum 8i matrem, ut fis longæuusfuperterram, Pulcherrime inquic D. Bafilius: Prouidentia Ciconiarum circa fenio affedos/ufticiebat, ut pueros noftros, fianimaduertere ucllcntad parentum amo-rem excitaret. Nullus enim adeo defrigidum

f

DE BONIS

Illæ pattern fenio pennarum defluuio laboranten! circumftantes proprijs pennis con-fouent,amp; alimentum abunde fuppeditantes, ctiam uolandi auxilium quantum poiTunt præbentjUtrinq; alas leniter alleuantes. Præ-terea amp;nbsp;parentes confiderabunt fui ofFictj partes, nec imitabuntur in educatione Aqui lam. Aquila enim duos pullos excludens, alterum ipforum ad terrain defjcit, alarum plagis expellens amp;nbsp;repudians,alterum autem folum

'O P E R I E V S.

folum fufceptumjamiliarcm fibi facit, propter alimenti difflculratem abdicans quem generauit. Tab's natura in mukis horridiori-bus amp;nbsp;agreftioribus hominibus etiam con-fpicitur, qui uolunt filijs fuppcditarc nihil, fæpe etiam in diftributionc fiæreditatis funt iniquiores: Imo ditiffimi, minimam curam habentjutingeniafiliorum bonis artib. quae nerui funt omnium optimarum rerum ex-colantur Fertur Vrfam informes partus utero edere: fed natos lingua fingere,atq; in fpc-ciemfuifimilitudinemcp formate. Vrfa igi-tur(inquit diuus Ambrofius) partus fuos adfiiiefflngic fimilitudinem : tu filios tuos inftituere fimiles tui non potes

Deinde in Cornice amor fingularis erga fobolem confpicitur,quæetiam nunc pullos uolantes,concomitatur,ipfifq; cibum fuppe-ditat, ad plurimum tempus enutrit. Porro nonfolum noftris parentibus: fed amp;nbsp;Magi-ftratibus honorem exhibere debemus, præ-fertim cum fint loco parentum. Habemus auiem amp;nbsp;de hac re pulchram imaginem in Apibus. Apes fub Rege amp;nbsp;quodamordinis duce operas attinguiic,non prius ad prata ex-euntes, nifi ubi uiderint,regem uolatum au-fpicari Eft quidem aculeus regt) fed non uti-tur eo ad ultionem. Leges quædam hæ funt

E naturae

quot;DE BONIS

naturf non fcriptæ,ut tardi fint ad uinditSânS qui ad maximas potenrias fiint euedi. Sed liint multæ aliæ Imagines amp;nbsp;fimulachra uir-nitum in hoc animalculo, ut infra copiofius audiemus. Locuftæetiam fuum regem ca-teruatim comitantur, qua de re, lodocus Vuillichius uir in omni doerrinarum generc pcritilïimus pulclierrimum Dialogum olim Icripfit, Philofophis, Medicis amp;nbsp;Thcologi» nonparum utihs.

V, PRAECEPTVM.

o P E R I B V s.

Non occides. Quid hoc fibi uult i Rc-fpondebkis. Dominum Deum noftrum ti-mere dcbemus amp;nbsp;diligcre, fuper omnia, ut propter ipfum, proximi uitæ non infidic-mur,in corpore eum non lædamusî fed eutn in omnib. neceflitatibus confolcmur,fuftcn-temusjadiuuemus. Habemus autem in crea-turis maxime egregia fimulachra,quç ad hu-ius praecepti declarationem, non exiguum pondus atque momentum apud hominem temperatis atq; moderatis meribus prædi-tos,habere poflùntatcj debent.

I. Imago:

«

In Cameliseft memoria iniun’aruffl, iræ grauitasjamp;radulcifcendum conftantia. Audite uos (inquit diuus Bafilius ) qui grauiter irafeimini, qui memoriam iniuriarum ueluti uirtutemcohtis,cuifimileseihs, cum offen-fam contra proximü,ueluti fcintillam quan-dam in cinere occultatam tamdiu feruatis, donee materia m adepti,uelut flammam iram reaccendatis. Quia uero coniundio ani-morum eile debet inter omnes qui nomina Chrifto dedeiunt, acinipfius uerfanturca-ftris ; tarnen potiflimum hi omnem moue-bût lapidem qui in hac militia funt capitanei at^ duces,ut ipfi inter fe concordes,uerâ pa-

E 2 cem

DE B O N I S

«m S{ concordiam alijs quocp annundcnt. Non enim fînegraui caufa Dauid inquit: Ec-ce quam bonum, habitare fratrcs in unum Sic. In quo Pfalmoduabus fimilitudinibus utitur,quarum prima concordiam Balfamo, fecunda rori ccclefti comparât.

Balfamum fingulari confilio Deus uni Jo co tribuit,in quo collocauerat fuam fc'cclefî-am. Confidcranda eft autcm hæc proprietas lignum caudicis Balfàmi attredatum ferro mox morituncum tarnen fecari necefl'e fît,fcd id fine ferro faciendum eft. Significatio non abfurda eft, Ecclefîam non régi ferro 8c cru-delitatefuppliciorum: fed mentes pcrfpicua dodrina conuincendas,amp;: oftenfa Dei boni-tatc ad aflènfionem fledendas eftè 8cc-Z. Vicina quercui olea extinguitur- Item olea moritur in icrobe quercus,id eft,docen-di munus extinguitur conuerfum in imperium. Ah utinam noftro tempore multi hoc confiderarent, qui propter priuata odia amp;nbsp;fingulares animorum inflammationes: addo ctiam propter ardentem amp;nbsp;incxtinguibilem lîtim ad parandum fibi nomen amp;nbsp;exilhma-tionempræ rcliquis: Ecdelîæ uulnera non curare: lcd refricarc amp;nbsp;ampliora facere non dubitauerunt. Poftrcmo ô^ros fuam natu-ramacproprietatein habet, quam Spintus iandus

o P E R I B V S.

fanflus dubio procul infpcxic amp;nbsp;confîdcra-uit. Ros cmnes herbas iam quafi emortuas, in çftate refufcitat;fic placida Ingenia ex quorum cordibus tanquam ex fonre puriflimo ros cônecrdiæ manat: Eccklîæ ufui amp;nbsp;orna-mento efle pofiunt. Et quemadmodum ros optiiTiusin terrain cadit eo tempore magis quando calum eft fereniflîmum ; Ira ex nu-bibus noftri cordis fluit amp;nbsp;diftillat copiofius amp;nbsp;optimus Ros, hoc eff, uera caritas, pax, concord)agt;quando et noftrum coclum eft fc-renum, hoc eft, quando cognoueris te elTc hominem. Legantautem ftudiofi pulcher-rimam Orationem domini præceptoris Phi-lippijdeconfidcrandaSympathia amp;nbsp;Antipa-ihia in rerum natura, Rccitata à lacobo Mi-lichio, Dodore arris Medicæ, eu m decerne-retur gradus, dofl^oi i Vito Oitel Vuinshe-tnio. Hæc Oratio inquam eft erudiiiflima,5i nosdemultis maximis rebus commoncf»-

, cit.

* I-

Grues in node uigih'as ex circuitione ui-ciflîm fufcipiunt:aliæ quidem dormiunt,ahae uero circum circa obeuntes,omnem ipfis fe-curitatem (ut Ambrofius dicit)in fomno ex~ hibent. Hanc difciplinam amp;nbsp;in uolatu uidc-

E î bis,

DE BONIS

bis. Aliàs cnim alia ducatum fufcipit, 8i de-ftinatum quoddam tempus in uolando præ-grefla retro uertitur amp;nbsp;ducatum uiæ infe-quenti poft earn tradit. Hoc loco uidetis quod bruta fibi inuicem minifteria non re-cufent: fedfumma promptitudine amp;alacri-tate officia fibi præftenn Idem de Ceruis le-gitur. Hi etiam portant onera fua inuicem. Sed hac de re plura uerba facere non necefle cflè exiftimabam : amp;nbsp;eô magis cum germa-nicum fcriptum ante paucos dies in lucem edidi, ubi pro mea mediocritatc,naturas Ctr ui defcriptasjad noftrum ufum applicaui.

III.

Habemus amp;nbsp;infignem imaginem in Sole amp;nbsp;omnibus corporibus cœleftibus. Sol fu-gitaquamimmundam amp;ad fe attrahit, non ut retineat: fed diftillatam amp;. purgatam,tcrræ magno cum fccnore reddat. Terra arida amp;nbsp;ieiuna, magna cum gratitudine iftud beneficium accipit, profère pulcherrimos flores, faluberrimas herbas, S)C frumenta uaria eademq? maxime necelTaria. Eft hæc imago iucundilfima quæ nobis profundiores cogi-tationes inijeere poteft.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prx-

\

11 I I.

Præterca diuus Paulus Imagines fumitS gt;nbsp;nicmbris Inimani corporis defumptas, quæ egregiequofp officia charitatis depingunt. Quare fic Dominus præceptor Philippus in Icâionibus fuis fæpiflime hac de re dixit. Quam mirandum fœdus eft omnium inter fefe membrorum capitis,cordis,uentris,Epa'-tis,amp;’aliorum,à capiie ncrui,àcorde arteriæ, amp;nbsp;fpiritus in cætera membra propagantur, à Ventriculo S' Epate præparatur nutrimen-turn, amp;nbsp;omnia multis uinculis et offierjs con-

E 4- nexa

DE, BONIS'

nexafùnt. Deinde funr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;min'Hcae

lt;P(iüoï,«.E»A', alia attrahit conuenientia, alia cxpellit inutilia amp;quot;nbsp;aduerfantia, in his omnibus ordo,qui ofiendit fapientiam opificis te-ftimonium eft de Deo. Copulatio ucro non folum hoc monct ut omnibus officijs confo-ciationem ipfi rueamur, fed etiam ut feia-mus Deum autorem talium copulationum amp;fccdcrum, uelle nobilcum etiam copula-turn efle, quod ut magis confpici pofler,im-menfabonitatcjdiuinæ naturæ copulatacft humana in Filio. Magnitudo huius tantx rei pcrfpici ab humanis mentibus non po-teft. Hæcille. Vtautemcorreliquismem-bris beneficia præftat, ac pro fe exiguo ali-mento contentum eft- Nam fanguinem per cauam uenam ex Epate deriuatum, cor pro fua facultate in fpiritum ucrtit,ac indé omnibus corporis particulis benigne fuccurrit. Sic omnesquiad gubernacula rerum publicarum fedent, non fuæ utilitati: fed communi proprio inferuire, defenfionem, difciplinam, leges,tranquiliitatem in fuo munere ftudiofe conferuare debebant amp;c,

VI. PRAECEPTVM.

Non mcxcliaberis.

Turtu-

Vipera fæuiflîmum omnium reptilium ad mannae murenæ nuptias accurrit, amp;nbsp;ubi Cbilo præfentiam fuam indicauit, euocat ipfam ex alto ad nuptialem complexum.Hçc uero obedit : Et cumbeftia iaculante uene-num unitur,quid mihi uult hic fermolt; quod Cue afper fitjbue fens moribus maritus» nc-

E y ceffc

DE BONI?

cefTe eft ferre coniugem, 8i exnulla occafîo-ne adinicrcre ut unio diucllatur, percuflbr cft, atuir, ebriolîus eft, at unitus fecundum naturain, afpereft amp;nbsp;implacidus: Atmem-brum j'am tiium amp;nbsp;membrum præftannflî-mum. Audiat autem amp;nbsp;uir admonitionem ipficonuenientem. Vipera nuptias reucri-ta uenenum euomit» tu naturæ crudelitatem amp;nbsp;inhumanitatem non deponis ob teueren-dam unionis.'’

Il I.

I

Certu m eft ocia amp;nbsp;uoluptates irritamen-ta efle malorum omnium, adulteirj 8i nefan-darum libidinum. Habemus igitur egre-giam imagincm in formica, à quo animal-culo hæc pcftis longe abeft Nam nulli æftus ardcntiffimiabfterrent ipfum à labore, non nodu uacuæ funt, quod tempus Dei be-nignitate alfjs animalibus ad quietcm con-cefl’um eft amp;c. Quid autem de parfimonia formicarum dicam, quæ in hoc gentre maxime cernicur: Non enim tantum in præfens fibi confulunt : fed comparcunt,amp; profpici-unt fibi in futurum, amp;c. Studiofi legant do-mini præceptoris Philippi Orationem in primo Tomo de formica- Pofl'em hoc loco alias imagines caftitatis, continentiæ atq; mo-deftiae

o P E R I B V S.

dcftiæquæ confpjcnintur in Bruti's orationc perfequi : fed fan’s eft hæc obiteradmonu-iffe.

VIL PRAECEPTVM*

I. Imago.

Peidix eft aftura,quæ aliéna oua, hoc eft, akerius perdicis oua diripit ôi corpore fouet fuo, fed fraudis fuæ fruAum nequit habere, quia cum eduxerit pullos fuos,amittit:Nam audiences uocem eius quæ oua generauir, ad

DE BONIS OPERIBVS. ad illam confugiunt Hanc nutria's fungi officio, illam parentis, aliqua ex parte lîgnifi-cant. Vnnam omnes, qui atientioresad res fuas funtquam parefe, hac fibi ob oculos proponerent, non profeAo fandæ iufticiæ jura tam præfraciè in fuis negociationibus uiolaturi eflent, S'ed quid non auri facra fames Aitamcn nemo de paupertate doleat, neq;defua uita defpcret, etiamfi domi nullam relinquit opulcntiain.

I L

D, Bafilius monct nos ut refpiciamus ad Hirundinis induftriam. Ilia nidum conftru-ens, feftucas quidem ore tranfuchit, lutum autem pedibus eleuare non potens, extremi-tates pennarum aqua madefaciens, deinde tenuiffimo puluere obuoluens, fie luti ufum excogirat,amp; paulatim fefiucas inter fe uelut glutine quodam connedens, sn ipfo fie nido pullos educat Hæc imago nihil aliud uult, quam ut uitemus illam follicitudinem.ma-gnam,fuperuacaneam;addo ctiam impiam, ubi bona corraduntur in iniufticia, ubi nun-quam facietas cft,ctiamfi omnes montes con ucrfi elTent in aurum,certe deplorandum efr, ndftram naturam tam mifere deprauatam, nunc

DE ECCLESIA.

nunc à brutis fapienciam debere haunre lmo magiseftdeplorandum quod Dei parernas commonefaftiones in fuo uerbo quotidic propofitas, contemnimus, negligimus, re-fpuimus. Poftremo multas alias imagines hac de re habemus tarn in Veteri quam No-uo Teftamento: fed de his alio tempore plu-ra.Nunc ad finem propero.

DE ECCLESIA.

I. Imago.

A Rea Nohæ pulcherrimam imagincm Ecelefif proponitjillamcj! uiuis colori-bus depingic.Lcge D. Lutherum in Gcnefin.

1 I.

Haudfcioanulla extet pulchrior imago Ecclelîæ, quam ea quæ proponitur in aica foederis alqltp rebus, quæ ad «andern perd-nebant. i. Area compingitur quidemcli-gnis piceisjueftitur auteauro puiillimo: Ita Chriltus alïumplît quidem humanam car-nem, quae ut picea ligna lacile ab igni arnpi-unturde deuorantur, itacorruptioui naiura lua eft obnoxia. bed quia luit obduda auro rnundo.

DE ECCLESIA.

mundogt;quod non poteft jgni confumf, fi-onificatur diuina natura. Deinde ornaturar-O

ca in fupcriori parte corona aurea per circui-tum. Hæc corona fignificat in Chrifto aut diuinam naturam, quæ ut circulus, initio Si-fine caret,aut Maieftatem regni : de qua paf-fim Scriptura præclare concionatur. Circuli uero in angulis ueAes lignei fed auro obduAi, quibus area geftata, amp;nbsp;de loco in locum translata eft, fignificat prædicationem Euangelij de Chrifto. Hac enim Chriftus geftatur,in totum orbem terrarum. Vnde Si uefles perpetuo incirculis areæ affixis manent,quia prædicatio Euangelij nunquamâ Chrifto feiungi debet. Deinde quod Sa-cerdotum tantum amp;nbsp;Leuitarum officium fu-crit arcam tradare amp;nbsp;portare, hoc iludeft, quod Petrus feribit. Vos eftis genus ele-lt;ftum amp;c, Item, ut amp;nbsp;hoc tempore ordo in Ecclefîa obferuarctur, ne temere aliquis hoc munus fane grauiffîmum, fineiufta légitima uocatione appeteret. In arcam repo-fîtæ funt duæ tabulf Decalogi,quia Chriftus fuit liera Legis impletio. Item quod Ecclelîa euftos fît Propheticæ docftrinæ. Et eft Manna in area repofîtum Iohannis 6. Egofum panis uitæ. Item uirga Aaron in arcam eft repofîta. Hfc Virga Chriftum aptiflîme de-lineat.

DE ECCLESIA-.

lineatCum cnim uideretur aridus et tradere-tur mord, iterum gcrminauic ÖC lefurrexit. Præterea quod in nullo alio loco licuerit or-dinariepuhlicafacra faccre, præterquam in €0 loco,in quo area fita erat,fignificar,pardm unum efle facrificium quo expiatio omnium peccatorum noftrorum faflza efr: partim nullum opus Deo plactre extra Chridum. Propiciatorium autem adumbrat Chriftum non minus apte quain commode. Primum cnim Deus collocutus eft cum Mofe de pro-piciatorio: Ica amp;nbsp;palam ac multo prarfenti. us collocutus eft nobifeurn per Chriftum Fi-liumfuum. Ad extremum ut Cherubim expanduntalasfuasamp;' obumbrant ptopici-atorium, ita multo magis diuina protedio obumbrat tarn Chriftum, quatn omnesqui in Chriftum credunt. DEVS autem pro-tegitper Angelos fuos.

I I I.

Tabernaculum eft quocj; imago Eccleft^. Color purpureus Tabcrnaculi, hgnificabat languinc Martyru,color coccinus fignificac di ledionc,qua DeusEcclefiam fuam côpledi-tiir,amp; mutuam illam beneuolenciam ct pioruin, color hyacinthinus fignift-cat

DE ECCLESIA, catadfliâiones Ecclefiç,color bilTinus ucram confoladoncm amp;nbsp;lænciatn qua ornatur Ec-clcfia. Hinc cft quodAngcliin Veieri NouoTcftamcntofcmperin albis ueftibus apparuerunt. His coloribus iam indc ab initio ornaca Eccleßa fuit.

U 11.

Amaranthus nafcitur mcnfe Augufto, Cöufcntfdjón/ gaudct decerpi, amp;nbsp;fie nafcitur lætius« Flores Amaranthi madefadi hyber-nis coronis materiam fuppeditant Didus eft aute.Ti amaranthus quod non marcefeat. Sic Ecclefia pulchritudine omnibus cœtibus hu-manis antecellit. Hanc folam amat am-pleditur Filius Dei, in hacfola acquiefeit, alrjs omnibus reiedis amp;nbsp;repudiatis, qui Eu-angelium afpernantur. Deniq; Ecclefia gaudct deccrpi,id eft, uolens libensq? Dco obtempérât in toleranda cruce- Renafeitureti-am lætius,hoc eft,maximum crucis frudurn capiquidelicet agnitionem et inuocationem, ucram Dci confeifionem. Denicj; perpefu-am corporis conferuationem, etiamfi in ali-qua membra fæuitur. Vt enim Amaranthus nunquam marcefeit: fie Ecclefia nullo unquam tempore deleri atque extirpari po-tefi»

DE E C C L E î I A-.

teft.Deinde amp;nbsp;hoc admirandum,quod Ama-ranthus aqua confperfus reuiuifcit,amp; quafi i mortuis excitatur; Ita amp;nbsp;nos non dubiremus, Ecclefîam ex monumentis diuinkus recepra uica, prodituram ÔC celebraturam æternutn Patrem Domini nofiri lefu Chrifti,Filium ei-us Redemptorem noftrum, ÔC Spirkum fan-ftum. Etfî enim alia régna fuas habent con-uerfiones,amp; celeriter tanquam flofculi deci-dunt: tarnen hoc unicum regnum altius defi-xum radicibus,nunquam ulla ui labefadari, nunquam loco dimoueri poteft.

Ariftoteles de Cygnis cômemorat quod funtin numero earumauium, quæ firmos pedes habent,amp;uiuunt circa lacus amp;nbsp;palu-des-Sunt autem uita amp;nbsp;moribus bene confti-tuti,et prolem nurnerofam producunqfuaui-tercçconfenefcunt. Quanquam autem nullas aues laceflunt nec pugnæ inicium faciunt: tarnen in defenlîone necefl'aria,aduerfus Aqui-læiniuriasjuiftores euadunt. Confiât autem Cygnos in morte fuauiflime cancre: et utalq doÀorcstradunturtica uefci ad opprimen-das amp;nbsp;extinguendas libidinis flammas, ÔC præcipuum robur in alis habere. Mulla pro-» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F feftô

DÊ Ê f C L Ê 5 1 A.

feAô res propius ad imaginem Ecclefixaci ccdic quam hæc Cygnorum natura. Nam amp;nbsp;Ecdefia nicitur ftabili amp;nbsp;firmo fundamen-to,aduerfus ÔC inferoruin portæ ftratagema.» ta nulla funt. Viuit autem circa lacus amp;nbsp;pa.» ludes, non appétit imperiainon fuperbos re-gum aditus. Quæ autem pars huinani ge^ neris melius eft morata amp;nbsp;redius conftitu-ta Hæc lola uefcitur urtica, hoe eft flagp tiofas libidines ftudiofe fugit, amp;nbsp;conftanter reformidat,Multos præterca liberos quos ex aqua amp;nbsp;fpiritu genuit amantiflime educat bona confeientia fuftentat. Etfi autem tyran-nos nulla iniuria afficit neep prouocat:tamen fréta duabus alis,in quibus præcipuum Ec-clefiæ robur cft, uidelicet minifterio ucrbi,5^ ardenti precatione ; de gradu eos deqeit. HiS armis uidifunt Maximinus, Iulianus, amp;alij innumerabiles. Multa deniq; funt in Cygnorum natura præclara: fed illud in primis, quod cum cantu amp;nbsp;uoluptate moriuntur;Sic Ecclefiacum ad uitæexitum uocatur fuauif-fime canit,hoc eft, inuocat Filium Dei,à quo robur ÔC animum attrahit,

V I.

Halcyon auicula in alto mari, media hye-me nidificat, incubât ouis, eaq; excludit. Et priufquam in lucem fuos fœtus edit ac pro-ducit,

. DE E lt;nbsp;C L H 5 I Ai dudt^marepcr 14. dies medio temporc hye-mis fummam illi tranquillitatem præftat Eft aucem hæcauis pulchra amp;nbsp;præcipua imago Ecclefiæ.Ecclefia .n. uelut Halcyon in medijs procellis amp;nbsp;fluAibus maris nidum facit, incubât ouis, excludic fœtus, fouet amp;nbsp;educat. Mareautem infidum amp;nbsp;procellofum, eft im-pius mundusregnum Sathanæ, in quo Ec-defia nidum fuum habet, amp;nbsp;in mari multis circumtranantibus undis iadatur, Attamen mare eft tranquillum, donee Halcyon par-turijt fuos fœtus,educauit atc^ fouit,hoc eft, impijsetiam partit Deus, præbet eis pacem amp;nbsp;tranquillitatem propter eledos fuos, donee prjs ad fe translatis, impios igni inextin-guibili cremabit. Hæc cogitabimus quan-do uenti amp;nbsp;procellæ, Halcyonis nidum ob-tuereuclunt: Item cum impios florerc ali-quamdiu uidemus : hi enim faginantur ad cruciatus fempiternos. Deinde tails etiam natura halcyonum eft, ut extindo altero, alter etiam moriatur. Item quando maritus iam fequit, nec amplius uolare poteft ; tune fcëmella geftat ilium ad dulces aquas, amp;nbsp;po-fiearurfus in nidum collocat. Sicut igitur fccmella geftat mantum ad aquas dulces; fie Ecclefia quoef debet reuerentiam amp;nbsp;pabulum fuis dodoribus.

F î Con-

ÖE ecclesia.

Coniugis ut fenio confeâi corpits dqudtutfi, tpfn fuis humeris Hdlcyo grM gerit.

Sic bette promeritumdoâoreitt Ecclefid. curct, Et leuet attitis pondera, dura feni.

VIL

Luna cft etj’am imago Ecclelîæ. i. Per ié non lucet,acdpit enim lumen ä Sole,hoc eft, Ecclefiailluminaturà filioDei. 2. Corpus eius nonundiep æquabilc exiftit, aliæ enim partes funt denfiores, hoc eft. Multi adhuc habent multas imbecillitates, dubitationem, fecuritatem. ?. Lumen Solis incidens in lu-nam,noneodem modo difiunditur,hoceft, non apudomnes homines uerbum Deidif-iéminatum, eandem habet efficaciam, eun-dem effeftum. 4- Non æqualiterlucet,mox pleno luminecernitur,modo crefeit, iam di-minuta eft,hoc eftmunquam eft fimilis ftacus feu forma Ecclelîæ, alrjs temporibus magis, alrjs minus floret. Interdum enim penitus eft abfcondita,mox rurfus eft plena.'ut quan-do Chriftus latetin fepulchro, Apoftolis dif-fi'patis metu amp;nbsp;terrore, uidetur EcclefiaelTe cxtin(fta,fed mox tertia die pleno lumine ap-paret. y. Interdum eclipfatur quando terra lolilunæcj; interieda eft, 8i contingitin op-pofitione

DE ECCLESIA.

pofitione luminum hoc eft,quando terra, id eft, tcrreni homines fua ratione, fapientia, omnia rimari,excuterc amp;nbsp;intclligere uolunt, retræ cclipfcs fequûtur, ut uidemus in omnibus hæreticis,facramcntarrjs atcp multis altjs hoc noftro miferrimo tempore. 6. Quanto umbra terræ eft fpifii'or,tanto eclipfis eft Ion gionhoc eft,quanto magis à regia uia aber-raueriSjfecutus humanum tuum intelledum atcf fapientiam, tanto amp;nbsp;eclipfis,amp; obtenc-bratio tux mentis erit diuturnior, ut in Eth-nicisfapientiflimishominibus uidemus. 7* Semper pars illuminata afpicit folem.Sic eti’ am nulli homines in hac terra illuminati funt,nifi quos Sol 1E S V S C H R1S T V S, uera lux illuminans omnes homines, fuo uerbo illuftraucrit.

VIII.

Fœtus in aluo materno exiftens uenuftif-fimam Ecclefiæ imaginem nobis proponit. Sedctenim fœtus in aluo circumfeptus fa-fcioliSjfeu panniculojqucm uel fecun-dinam nominant,amp; alitur fanguine materno per cotylidones. Sic Ecclefia fed« in hac ui-tauelutinuoluta uerbo Dei, amp;nbsp;alitur lade diuino, per mmiftros Euangelijjnon euaga-tur extra limites uerbi diuini; Jed dodrinam

F 3 incor-

.DE C R V C E

încorruptam fine ulla hæficatione ampleAi-tur. Acetfi nondum uidetres in Euangelio promiflàs, ficut infans nondum ccrnic liane pulclierrimam coeli lucem, tarnen eft uerbo Dei contenta, donee in aliam celebriorem Academiam uenerit. Alij non continentes fe intra facrarum rcrum metas, indulgentes fuisperegrinisopinionibusexitium fibi ac* ternum accerfunt.Sicuti enim sa^wpiaTafeu abortus Hunt quando foetus ante tempus flop rumpit: Sic tales immaturi homines nec fibi nec alijs prodefle poftunt»

Xx Loevs. :

DE CRVCE ET AF«

FLICTIONE ECCLE«

S I Æ.

L

AQuilae in fenefta fit roftrum curuumgt;ut cibum capere non poftit. Ne autem fa* me contabefcat roftrum ad petram allidit,arque ita uires récupérât amp;nbsp;quafi reuiuifeit: Ita pius tentationibus amp;nbsp;magnis terroribus op* prefiuS) amp;nbsp;iam mccfticia contabefeens, ad petram,

et afflictionibvs.

petram, idcfr, Chriftum fefe reci'pit, â quo confirmatur, rccrcatur Qi nouas uires reci-pic.

I I.

Sycomorus eft arbor propria Iudex ad-modum fcccunda gigncns frudum medium inter ficum amp;nbsp;morum, qui non maturefcit nifi prius fcalparur ferro ungatur oko. Sic I Ecclefianonadfertfrudus, nifi fcalpatur I nbsp;nbsp;ungatur, hoe eft,fine caftigationibus amp;nbsp;fine

diuina confolatione confiftere nequit.

F 4 Maio-

DE C R V C E n [.

Maiorcs noftri in Chriftianiffimo confia Âis quibusdam fabulis,rudi populo uerita-tcmrerum depinxcrunt. Talis eft fabula deChriftophoroportante pucrum lESVM per Mare, qua imago Chriftiani proponitur, quod Chriftianus per multas adflidiones Chriftum porter amp;nbsp;ingrediatur regnum Dei. Sunt multae aliæ imagines, quæ Ecclcfiam cruci fubiedam eile, euidenter dcmonftranr, ut hiftoria Abrahami, Ifaac, Iacob, lofcphi, Mofïs amp;nbsp;populi Ifraclitici, Chrifti faluatoris quando in Acgyptum ob tyrannidem una cum matre in fua infantia profeamp;'onem pa- . rare,neccfle fuit. Sedde his omnibus alio tempore,

IIII.

Sicuti Gedeon fupcrauit Midianitas, ira amp;nbsp;nosomneshoftesDiaboIum, peccatum, mundum, ôi totum pelagus afflidionum, non armis quidem,non machinis bellicis,fed uerbo Dei tuba fonante. Per banc cnim uo-cem Euangcltj non aliter terretur Diabolus, quam cantu galli,Lco in fugam uertitur.Tegt; ftula fignifîcat imbecillitatem ÔC fragilitatem noftræ naturæ, peccato amp;nbsp;morti obnoxiae, Sed tarnen in his teftulis circumferimus lus

cero

ET AFFLICTI0NIBV5.

«m de Deo, quo thefauro nihil eft præfian-tius.Hæc autem bona affidue lateniia in cor-de^non prius in oculos hominum incurrunf, quam ad hoftes ucntum eft, ôc cominus cum eis pugnandum eft, Ibi amp;fi frangitur noftra teftula, id eft, corpus noftrum uarijs amp;nbsp;diuer-fis modis excruciatur, uc Laurentq teftula igni confumitur,tarnen per ipfas lucet ærum-nas decus Ecclefîæ proprium. Fides, inuoca-tiojconfeiho dodrinæ Si tolerantia.

V.

lofuæ lericho fignifîcathunc mundum, mûri fapientiam, potentiam, fanditatem Si alias huius mundi uirtutes. Clangor buccinç prædicationem Euangelrj, per earn Chriftus hune mundum Si muros eius deijcit Si de-molitur. Cætcrum quod Raab feruatur non eftfurda aure prætereundum. Etant totpo-t€ntes,tot fandi, tot diuites in lericho. Sola autem merctrix ilia impudica Raab feruatur. Si quos ilia fecum feruat : nec folum feruatur,fed fit uxor patriarchæ Salmon, Si fitab-auia non folum Dauidis: fed Domini noftri lefu Chrifti. Sic folec res in hoc mundo geri, ut qui maxime uidentur efle in Ecclefia Dei, non fint in Ecclefia,Si qui minime apparent, hi maxime fint in Ecclefia.

F y Locus.

-DE P OE N I T E N T I A.

XL LOCVS.

DE POENITENTIA.

HAbcmus 8( in ueteri amp;” nouo Tcfta-mento uanas pœnitentiæ imaginesTcd tempus poftulat ut ucla contraham-

Samfon cfi imago hominis pri, in quo o-mnes partes pœnirentiæ confpiciuntur. Hic cum in timoré Dci ambulat nbsp;Spiricum fan-

dum retinetjres magnas amp;nbsp;faluberrimas ge-«L

DE P OE N I T E N T I A.

rit. Verum ubifecurus 8c ociofus eflc cccpc-ratillecebris uoluptatum inefcatus, blandi-cijs Delilæ uidus eftjamp;f ocultum fuum robur prodidit: Nam Delila eft imago uoluptatis. Docet autem hæc hiftoria ut in timoré Dei uiuamus,nec contra confcientiam petulanier peccemus,

I I.

Poflem hoc loco non incommode i o. pocnasjquibus Pharao propter fuam contumaciam aftedus eft, cum fuis allegories com-memorare.ut client commonefadiones piç, utnospulfare non defifteremus pocnitentiae ûnuam:fcdhac de re fuo tempore dicam.

IÏ Ï-

Quemadmodum ludicum 6. Gideon quando uidit angelum quern non agnoue-rat,non terreturded miraculo edico, horrore concutitur. Itanos non multumafficimur, quando tantu frigide Legem Dei audimus, fed poftea ingens terrorum tumultus oritur, antequam propiciam faciem Dei uidemus, hoc eft, priufquam Euangclium nos confo-latur,utin hanc crumpamus uocem; Vidi à facie Dominum amp;nbsp;anima mea faluata eft. Sicinnouo Teftamento imago pocnitentiae

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Maria

D E 5 A C R A Aï E N T I Sgt;'.

Maria Magdalena^Zachæus, filins prodiguS/ Petrus ApoftolusXatro in cruce.

XIL LOCVS.

DE SACRAMENTIS.

OMnia Sacramcnra omnium rcrr.porum principalitcr propter hune finem infti-tuta funtjut fint fig na, feit teftimonia, feu pi-gnora amp;■ figilla promiflionis gratiæ. 2. Signa funtconfcflioniSjin qinbus profitemur quid fentia*

D E -SACRA AI E N T I -?•

fcntiamus. Sunt notæ difcernentes Eccic-

fiam àcætens fedis. 4» Suntnerui S^ uincu-

lapublicorum congrcniium. y. Qui'afpe-ftacula incurrenna in oculos,fnagis mouent ociilos amp;nbsp;facilius retinentur. 6. Ipfi ritus Sacramentorum de certis oflricqs moralibus, ut deGratiarum adione, de dilcdione amp;c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

utentes admonent. Lege de liac re concio- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;]

nem de Sacramento Reuerendi patris D.Lu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

theri in concionibus quas in domo fuaha-buit. Quia uero in Veccri Teftamento ipfis Sacramenta fuere Area Noliæjris, nubis co-iumna, Mare rubrum, Manna, petra, CirJ. cumciGo : pulcherrirnæ profecto imagines amp;allegoriæ nobis in his proponuntur, qua-tum confideratio, non parum te iuuabit, quando fermonem habituius es de Sacra-mentisin Nouo teftamento de BaptiftnoÄ Cccna Domini.

I.

Qiiemadmodumludicum i. traditaqui-dem eft terra Canaan inpolleliionein, relin,-quittamen Dominus in ea genres aliquot aduerfarias ad exercendum lliaelem; Ita omnibus datur quidem credentibus in ba-ptifmo iufticia amp;nbsp;uita æterna per tidem pro-'''■-•-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pter

DE SACRAMENTI5. pterChriftum; atcamen hoftes relinquuntur defidcria carnis.ut in toto uitæ noftræ curri-culo exerdfium fidci in domandis amp;nbsp;expu-gnandis reliquijs carnis habeamus. Noui quod in me, hoe eft, in carne mea nihil boni habiter,non igitur carni obfequendum, nec fcederacumea percutienda funt.

II.

Iudicum4.Confer inter fe fpcciem exer-citus Barac,amp; fpeciem exercitus Siflaræ,tunc nihil magis temerarium amp;nbsp;infanum conatu Deborae amp;nbsp;Barac apparebit. Egreditur enim Baraein bellum tantum cum dccem milli-bus c duabus contemptis tribubus colleAis, St in hoe exercitu primas partes tenebat mu-licr. Ex altera autem parte habebat Siflèra, quemadmodum fcribit lofephus, tercentunt millia armatorum, equitum decem millia, amp;nbsp;curruum tria millia,inter quos nongenti cur-rusfalcati erant, quisuero Baraci ftulticiam non rifilTeGaut publicam Ifraclis falutem de-ploraflet ƒ Sed uerbum Domini expugnat ftatim potcntiam,fapientiam amp;nbsp;fanditatem, omnium Caefarum, Regum St Principum, imo omnium Diabolorum- Sic Sacramen-tarij rident cos,qui ex uerbo Domini docent panetn |

t) E SAtRAMENTIi.

panem Cœnædominicæ efle iierum corpus Chn'fti fiibftannaliter. Diciinc enim : quid quatuor tantum nuda uerbahabes, hoe eft corpus meum,amp;' confidis te his fenteptiam toteruditorum amp;'fandorum uirorum euer-furum •: Sed uerbo Domini Diabolo refi-ftendum eft.

Quia ucro Ceena Domini uocatur Te-ftamentum non temere hoe iadurn elle, lu-dicabis. Nam extremam iuam uoluntatem.

nobis

D E S A C R A M E N T I S.

nobis Chriftusdeclarauit, ac omnia quæ in Teftamento eflc folcant hic reperiuntur.i. Te ftator 8i autor huius Teftamenti eft C H RI* S T V S. Z. Teftamentarrj ac teftes funt Difci-puli amp;nbsp;corum fucceiTores, quia uero fideli* teftamentarij eft eodem modo legatum di-ftribuere ficut teftator inftituit, quemadmo dum in iure uidemus : Ita nec Chrifti tefta-mentum,quod fuo fanguine obfignatum amp;nbsp;confirmatum eftjirritum debet fieri. î. Hae-redes amp;nbsp;amici nos fumus, amp;nbsp;omnes qui in Chriftum crucifixum ôC refufeitatum cre-dunt. 4. Legatum eft remiflîo peccatorum. Rom. 4. y. Literæquibus legatum contine-tureftEuangelium. 6. Sigilla quibus literæ confirmantur funt Sacramenta, figna certa, noftræ redemptionis.

Certum eft, Theologum multum fru-Âum inde demetere amp;nbsp;percipere porte, fi ali-qua ex parte terminos iuris cognouerit, ut de teftamento, de curatoribus, de obligatio-nibus,de legato,de depofito,de iudidbus, de teftibus,dc matrimonio, de manumirtîonc amp;c. hæccognitio,etiamfîexiguaeft: tarnen multas egregias in fe fimilitudines amp;nbsp;imagines continet,ut certo tempore demonftratu-rus fum.

LOeVS.

DE ORATION E.

XIIL LOCVS.

DE ORATIONE,

I.

PVlchem’mam imaginem Orati'om's, ha-bemus Exodi Nam quodeft cle-uatio manuum cum Virga, id eft, Oratio ex fide amp;nbsp;mandato Dei profeda. Et quem-admodum manus Mofi graues funt, ita ca-ro noftra torpet amp;nbsp;languefcit in oratione, donee Chriftus qui eft petra fpiritualis oran-tem fuftulciat: amp;nbsp;Aaron amp;nbsp;Hur manus Mofi fuftentent, hoc eft, miniftri uerbi Dei oran-tem confirment promiftionibus ôc uerbo Dei. Et ficut Virga non tribuit uidoriam fua natura aut uirtute, fed uirtutc uerbi Dei, ita nec oratio quicep impetrat operis fui mc-rito, fed obtinet atque impetrat omnia propter Chriftum. Amen Amen dicouobis, quicquid petieritis Pattern in nomine meo, dabit uobis.

IL

Exodi ?o. oratio per thymiartia fignifi-catur. Altäre fignificat C H R I S tV M. Thytniamafeu incenlum adumbrat oratio-

G ncm.

DE ORATION E.

nem. Pfalmus 14 o. dirigatur oratio mea fîcuti inccnfum in confpedu tuo, clcuatio manuum mearum facrificium uefpertinum carbones funt fides, qua oratio ita inflamma-tur,utfumus eius nubes pénétrer Quod au-

temfingulisdiebus, mancamp; ueiperi ineen-fum fuerit thymiama, admonetnos,utnon defatigemur in oratione,fed fine intermifflo-neoremus.Sed quod femel tantum in anno fummus Sacerdos pofuerit fanguincm ui-tuli amp;nbsp;hirci fuper cornua altaris huius, amp;nbsp;Iparferiteum fuper altare in fefto expiatio-nis.

DE ORATION E.

niSjRgnificauit l'pfum orationis opus pcrfc non cxpiare peccata noftra, fed ualere propter Chriftum qui femel pro peccatis fatis-fecit. Nec licuit fuper hoc altari aliud præ-ter ordinarium thymiama offcrrc. A Domino enim precanda funt ea,quæ fecundum, non quæ contra uerbum Dei funt. Prætc-rea nec hoc ociofum crat, quod non licebat aliud altare, in alrjs locis ad adolendum thymiama inftitucre : quia oratio non ex fide in Chriftum, fed uel ex præfumptione hu-manæ iufticiæ, uel ex fiducia humanæ potende,aut ex fiducia fandorum,profe(fta-,non eft Deo accepta, nec exauditur, Poftremo quod folis tantum Sacerdotibus licuerit in-cenfum in hoc Altari adolere, fignificat nullum incredulum orarepoflc. Soli cnimcre-dentes funt foli amp;nbsp;ueri facerdotes.

III.

Sicuti fupplices petebant ad aram amp;nbsp;im-petrabant ueniam â fuis hoftibus, monftra-to Filio, ItaetiamDeus nobis remittit amp;. condonat lapfus propter FILIVM fuum qui conftitutus eft Mediator et Saluator. Ma-gnam prudentiam antiquitatis obferuatio in fe continet, ut alio tempore fufius amp;nbsp;ube-

G 2 rius

DE MAGISTRAT V.

riuï (Deo dantc)indicabo.Ec præferrim Plu-tarchus hacin re eft ualde diligens.

XIIIL LOCVS.

DE HAGISTRATV.

IN Apibushabemusuenuftamimagineffl Magiftratus. i. Sunc prudentes quia ha-bent ordinacam 8i bene conftitutam rempu-blicam, habent dißributas operas, aliæ foris colliguntflores amp;nbsp;laborant, aliæ accipiunt onera, aliæ aguntexcubias, aliæ domi con-dunt mella, habent peculiarcm regem, ge-runt bella. Hæc non poflunt fieri fine pru-dentia, Nunc homines uiuunt in republica fine ratione, ergo nulla funt ftudia, nulla cß honeßarum rerum cognitio. Refpublica autc fine ßudijs conferuari non potefl. Hine funt tarn multa incommoda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Neßiunt

uoluptates corporis, id eß, fine concubitu producunt foetus ex floribus, fcß autem magna laus temperantiæ. Nam intemperantia amp;nbsp;uoluptates Deum olïendunt ÔC nocent ualetudini. ?. Sunt fortes amp;nbsp;gerunt bella. Sic noßri Principes debebant iam fortes elfe aduerfus Turcam, ôc cum indignatione illis bellum inferre, 4. Non patiuntur ignauos.

Hæc

DE- M A G I S T R A T V.

Hæccft uirtus præcipua, non uoluptadbu» fe dedere earumq? ftipendia meren : fed ge-rere aliquid honefto uiro dignum, cum homines ideo fint conditi. y. Sunt frugales. Multi ucro homines funt prodigi,quafi effet uirtus, ilia thralonica amp;nbsp;puerilis profufio in res ineptas ôc non neceffarias. 6. Summa ob-feruantiacoluntrcgem. Hæc eftfumma Vir-lus ficut dicitPlato:Nullam uidoriam, nullum triumphum, habere plus gloriæquam obedientiam. 7- Sæpe moriunturin acte: fie Principes propter patriam, ipfam uitam in difcrimen ponere debent,nec nobis Chri-ftianis in profeffione noftra mors acerba ui-debicur.

• II.

Ciconiarum ouis infidiantur uefpertilio-. nés, hos ut abigantsplatani folia in nidos fc-runt, quæ uefpcrtilionibus ftuporem faci-unt. Et hoc non caret fignificationc, hoc cft, fideles miniftri benignitate dominorum con tra uefpertiliones, fures amp;nbsp;calumniatores tc-gendi funt.

• III.

Delphinus qui in mari principatum tenet propter incredibilem celeritatem amp;nbsp;pugna-G s citatcm

DE MAGISTRAT V.

dtatem aflîduê gerit bellum cum Murena, amp;nbsp;in pugna dicitur arte ipfius aluum fubfre, eamcjquos in dorfo gerit aculeis fecare atep diuidere Sic omnes gubernatores in Ecdefia Si repub : addo etiam in fcholis belligerari debent cum fophiftis,qui funt uerfuti amp;nbsp;cal-lidi impoftores,qui oues Chrifti non pafeere fed dcglutirc,non erubefeunt. Quare qui ad gubcrnacula fedent,non prius conquiefcant quam uentres ipforum aculeis penetrarint.

nil.

Plinius fcribit perpetuam efle Elephanto-rumamp; Draconum difeordiam. Draconem aures Elephanti uulnerare,ciufc|; ianguinem cum fit frigidiffimus in æftu auide expetere, Mox Dracones inebriati, opprimuntur Si rumpuntur. Hæc imago uenuftcrepræfen-tat tyrannorum fortunam amp;exitum. Cum enim fitis nulla alia re quam fanguine Chri-ftianorum reftingui poifit,concedic illis qui-dem ut hf im manes Si rabiofæ beftiæ noftro fanguine ûturentur : fed ficuti Dracones' rumpuntur: ficillis alius exitus nunquam eft expedandus. Nam quemadmodum Nero, Herodes, ebibentes fanguinem piorum rupti funt ; Sic etiam huius ætatis tyranni rumpentur.

Locus.

D E M A T R I M O N I O.

XV, LOCVS,

DE MATRIHONIO.

INfanftiflïmo5^ardifl'imo foedere amid-tiç quod uocatur coniugium,hç quinq; res inefle debent, i.Sit amor mutuus inter ipfos, conftans amp;( perpetuus,qui quidem regendus eft uerbo Dei. 2. Seructur fides, quæ uitat omnes nagas libidines, nee alteri extra hune ordinem fuum corpus communicet. j.Con-ftituaturfocietas bonorum amp;nbsp;ærumnarum quam Plutarchus uenufta fîmilitudine illu-ftrat. Vt in mixtione Ç inquit ) omnia fîmpli-cia fie inter fe temperantur ut unam quâdam communem fpedem efficiant, quæ non fuit antea in fingulis partibus concurrentibus ad mixtionem : Sic in coniugio non debet locum habere meum et tuum,fcd tail's commu-nicatio bonorum omnium conftituatur ut

G 4 non

DE HATRIMONIO.

non agnofci poffîtjquidquid fucnt proprf* um ante conuentionem. 4. Prercipuum de-eus quo Deus ornare poteft ordinem à fe inCtitucum eft,procreano fobolis ficuti uenu-ftiflîmc dixit Auguftinus: Vt mundusfinc Sole, ita matrimonium fine proie, y. Ad mariti officium pertinet defenfio coniugis. Has res compledamur animo gt;nbsp;quando feire uolumus, quare Chriftusfe noflrum fpon-fum appellate non dubicet. Vt enim mari-tus ardet cafto amorc coniugis et ei fidem fer-uat: ItafiliusDeiuercamatEcclefiam, qus ipfius uerbum toto pedorc pure ôi incorru-ptcampleditur. Deinde ficutconiugesfunt focij non modo facultatum quas habent: fed ctiamærumnarum, Ita Filius Dei cum Ec-. défia fua liberali pedorc cômunicat,donans ci fuam iufticiam,fpiritum fandum, 8( uitam æternam. Ecclefia uero uiciilim d offert fua munufcula,uidelicet, inuocationem,gra-tiarum adionem,confelfioncm 8i toleranti-am in ærumnis. Poftremo ut fortis maritus fuicipit patrocinium, non modo corporis fuæ coniugis, fed etiam totius familiæ, amp;nbsp;fi-lios ex coniuge legitimo ordine fufeipit; Ita filius Dei défendit fuam Ecclefiam,reprimen8 furorem diabolorum, tyrannorum amp;nbsp;ethni-corum ; ÔC ex aqua amp;nbsp;ipiritu per minifteri-

um

r

DE MATRIMONIO.

um Ecckfiæ gi'gniiDeo parri filios, Â'fibi fratres chariffîmos. Hæc collatio nos fuaui-tfr confolari poteft atq; debet in hac tempo-rumdifflcultate, in qua multi cxiftimant Ec' cleûam negligi à filio Dei.

• IL

Pfalmus i28.uxorcm cum uite,filios cum oliuarumramisconfert. Eft autcmmirifica amicitia amp;quafi mutuum fccdus inter Olc-atnamp; Vitem. Non folum incolumis manct uids, G inferatur Oleæ,fed etiam nouas uires accipit, amp;tum uuas, tumoliuas gignit,fcu uuas.pariteruuarum ôi oliuarum faporem referentesjcftpulcherrima imago, quænos monet de rebus multis.Sic amp;nbsp;coniunx à ma-rito honores amp;nbsp;omnem (Deoducc) ^ro-fperitatem habet. Item fie coniunx maritum in domeftiea gubernatione iuuabit. Et fi- ' cuti uitis debile lignum eft, adiunäum alrjs arboribus; fic Maritus fit uxoris arbor, cui

ut debile lignum eft adiunfta, hanc te-gat, defendat, confoletur. Ad hunc confugiat tanquam ad afylum amp;c.

G y Locus

DE LIBERTATE

XVL LOCVS,

DE LIBERTATE

CHRISTIANA.

Est pcrneceflàriacognirio libcrtan's Chrf ftianæ, quia oftendit in quibus rebus proprie fie Chriftiana iufticia, quid fit fend-endum de ceremonijs, de quibus omnibus extiterunt ætatibus infinitediflênfioncSjDi-cam autem hoc loco tantum de gradu liber-tatis Chriftianæ,uidelicet quod non propter Legem, fed GRATIS propter C H RI« STVM donantur remiflîo pcccatorum, amp;nbsp;imputatio iufticiac. Habemus autem haede re hanc imaginem,

Serui tribus modis apud ueteres reftitue-bantur in libertärem, i. Singulis luftris Romani cenfebantur, hoc eft, fiebat facultatum æftimatio. Si quis igitur feruus uoluntatc domini fui cenfebatur,eo ipfo faflo refiitue-baturin libertatem. x. Vindiôta. Erat autem Virgulaquamhabebatin manu is qui permifiu domini fui reftituebat feruum in libertatem,fimul pronuncians côceptam uer-borumformam, j.Dcniq;fiquis uoluit do-minus magnum beneficium praeftare feruo.

pro-

CHRISTIANA.

promifit ei libercatem in teftamenco; Mortuo , dominOjferuus liber eft,

Hæc forma ad aliam materiam accom-modari poteft. Nos Chriftiani fumus liberi. Ï- Cenfu, quod habemurin numero elecfio-rum. 2. Liberi fumus uindida, hoc efts certa cercmonia amp;nbsp;certa uerborum formula. Su-mus enim uindicati in libertärem in Bapti-fmo.î.Sumus liberi teftamento,hoc eft,mor-ÏC Domini noftri JESV CHRISTI, qui in fuo teftamento libertatem à peccato nobis promifit.

XVIL LOCVS.

DB RESVRRECTIONE

MORTV ORVM.

Vide Ambrofiumlibro7.Tomi 1111.ca-pite 2?. de imitatione Vermis Indici, chamæleontis,leporum atque phccnicis, in aquilis, amp;hirundinibusut his cxemplis ad Edern refurredionis prouocemur.

I 1.

Sicuti Apes refufcitantur fonituamp; uodgt; feratione,amp; reuocantur tinnitu seris quando

euo.

DE REÎVRRE CTIONE cuolarunt uerno tempore ex alueis, eft enim animal natura muficum quod harmonia 8C. numero deledatur.'fîc pq reuiuifcent,auditu-ri hanc dukiffimam uoccm Lazare furgc, quæ uox eft dulciffima mufica amp;nbsp;tonus fua-ujUimus (Sfc.

Habemus etiam infigncm imaginem in frumento,quod primum moritur, ÔC deinde lætiflîmc reuiuifcitjamp;'c.

1111.

Et fomnus habet huius articuli commo-nefaâio-

MORTVORVM.

nefadionem, ut i'pfe Filius Dei reuocaturus ex morte lairi filiam reftatur Marei y.cum ina quit: Non mortua eft puella,fed dormit. Eft autem fomnus quies animalis uirtutis, quæ ficjcumuapores utiles ex nutrimento exhalant in cerebrum, qui ibi fuauiter liquefcunt amp;deflucntes in cerebro, obftruunt meatus fenfuum amp;nbsp;neruorum motiuorum. Condu-citcj ca quies ad recrcandas tres uirtutes, ad rigationem cerebri, ad generandos fpiritus, amp;ad perficiendum officium Ventriculi ôd Epatis. Eadem rationed nobis hune conci-liamusfomnum fpiritualem : Cum Vapo-res utiles,hoe eftjcogitationes piæ ex nutrimento cccleftijUerbo Dei exhalant,illæ cogi-tationes defluunt amp;nbsp;liquefcunt in mente, ob-ftruentes meatus fenfuum, hoe eft, ut nihil prætcr uerbum Dei audire, amp;nbsp;oculis hunc mundum intueri non amplius expetamus. Et quemadmodum node omnes corporis noftri uires fomno fuauifiime rigantur amp;nbsp;re^ creantur,ac oriente Sole ad operas redeunt ufîtatas. Sic cum ucnerit uerus Sol iuificiæ lESVS CHRISTVS, Nosexfomnono-ftrorefufeitati, redibimus ad ca opera obeun da,ad quæ initio conditi amp;nbsp;per ilium redem-lifumus amp;c.

Hjcbreuiterdicereuolui de Imaginibus, quæ

111. fl y /’

DE RESVRRECT: MORT;

quae nobis doftrinam caleftem quæ antea ucro amp;nbsp;folidofundamento ex facra fcn'ptura confirmata,corroborata amp;nbsp;munira, dulcio-rcm amp;nbsp;fuauiorem reddit. Oro autem propric amp;nbsp;familiariter, ut candidi Leftores candide de meo hoc Audio amp;nbsp;diligentia, (fi diligentia nominari poteft ) iudicent, amp;nbsp;omnia in mi-tiorem partem interpretentur.Quod fi intel-lexero hanc meam operam ipfis non difpli-cere, mox Dei benignitate infigniores Imagines in omnia Euangeliajad ornandam Ec-clefiam Dci,amp; ftudia bonorum homi-num promouenda, in lucem fum editurus.

FINIS.

VITEBERGAE EXCVDEBAT IOHANNES C R A T O.

ANNO M, D. LX.