’N IOANNIS APOgt; kli amp;nbsp;Euangeliftæ Epiftolam Canonicam, Homiliæ

X XX VIL

’N eivsdem apostoli dvas

Posteriores epistolas, ho»

MIblARVM SYUV AE.

A V T H O R E

RODOLPHO GVALTHERO

T I G V R I N O.

AcccG'it opcri Indcii feruirl prxcipuarum,qUæ in his homilqs continentur«

6cce agnus iUe T)ei » qui tollit pecca-tuw mundi. loann. i.

fiXcVDEBAT CHRISTOPH. FROSCHOVERVJ,

Calend. Maij, Anno M« D. l x 11«

SERENISSIMO ANGLIÆ ETFRANCIAE REGI. HYBERNIAE DOMINO, ^VALLIAE ET CORNVBIAE PRINCIPI, CHRISTIANAE fidei defenfori.,^ 'D'V AKYiQ eiuó nomini! VI. Gratia amp;nbsp;pax à T) to pâtre,per Dominum noflrum leflum Chriflum.

V M prim um huic open manum admouerê, Screnifsi'me Rex, facile videbam, mihi non modo in fcripturæ myfterrjs explican dis,verumetiam cum illis negotium fore, qui cûipfi nihillaude I dignum faciant vnquam, in aliorum laboribus infecflandis m'a miumftrcnui SC diligentes funt, Etiamnuncmihi illosaudire , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;videor,qui me SC imprudentiæ SC temerita.ds accufcnc Impru=

etenim videripolTum, qui D, Ioannis epiftolas poft tot tantorum^ virorîï ’ootesipfe quocßinterpretari voluérim operamcp inanem SC fiipeiiiacaneam ’’’^hifumere; Tcmerarius verô, quod Regiæ tuæ Maieftati measlucubrationes aufiis iïm.Sed facilis erit vtriufcp criminis excufatio apud cos,qui pofitis ’•æcxcarnis affedibus remipfam æftimare voluerinuNam fcripturæ fa cræ ratio ^fnionmem diligenter confyderanti, facile patebit, nullius boni labores Sô ftu=« in huius explicationeverfantur,vclfuperuacaneavel reprehenfione '‘'gna videri debere» l’anta liquidem eft huius agri fertilitas, tamcp inexhaufta '■'hocfaluberriinarum frtigum ubertas, vt fi omnium hominû ingénia in eo cx:gt; '^dendo laborent, nunquamtarnen alicuiuslaborirritus ôô inanis erit, qui ania 'quot;Uni Chriftianæ veritatis Slt; ecclefiæ ftudiofum attulericQuia enim æternæ fa= Pæntiæfpintyg fcripturæauthoreft,ineins explicationenullius hominisindu= uiatantinTiniyftcriorum exhauriet, vtreliquisomnemoccafionem altioraôô P'Urafcutandipræripiat^Semper etenim monftrabitbenignus Deifpiritus (qui ^Poribus eiufmodi miriftec fauet ) quod priores vel non obferuarunt, uel non quot;fteflarium duxerSt,in cuius tratftationemultum laboris infumerent, Poterat ocexemplis demonftrâri,fi verbis opus effet,vbi res ipfaloquitunQuifquis er= Soilloriim labores damnat, qui pio fanefto^ ftudio in feripturarû explicatione Ufrfantur SCpoft multofUm aliorum interpretationes eaprofcrunt,quæfpiritu adiuuante didicerunt : is mihi non tam homines aceufare, quam diuinæ '^pientiæ atrocem iniuriam facere videtur : quafi huius vena tam fterilis tamcp ^xilisfit,ut paucorum hominum ftudtjstotainucftigariôCcxhauriripotuerit» ^ccedithue,quod cum hominuminftitutioni datæ fint facræliteræ, illas obiter pfrftrinxifTe, earumcp fenfum aliquo modo adumbrauifte non fufficiet : fed pro ocorum, temporum ÔC perfonarum ratione eafdem accômodari oportet, ut ca “nguliinueniant,quæ ipforum uel inftitutioni uel confolationi feruire poffunt, diuius interpretationis potifsimârationê Paulum habuifle confiât, quiin mi« quot;ntro dexteritatê uerbi Dei fecandi potifsimùm requirit, C^uæ fola ratio docere Poteft,omnium feculorû hommes in fcripturæ facræ ftudijs verfari deberc, cum 'quot;gulis feculis fui quafi peculiares morbilînt, quibus ecclefiæ miniftros verbt eiantidoto mederi oportet,Qiii fcopus,cum mihi in publico ecclefiæ minifte« quot;ouerfantfpropofitus fuerit,fi no lau dem aliquam mereor, faltem reprehenfio ''^i^pdiome indignum efte,prjs omnibus demonftrabit. Huius uero euentus ■quot;■Wfpem maxima tacit,quod uix alia facræ fcripturæ pars noftro feculo utilior dtamagis neceftaria cognitu, quàm Diui Ioannis cpiftolæ,quibus lucem alfar

aa a

AD REGEM AN GL I AE

quaminferre coftatus fum* Vt eni'm his omnc Chrifti'anæfidei èCreligiontsra* tionem coprehendit apoftolusnta omnibus ijs fidelifsimèmedetur,ad quæwulti non fine grauifalutisiadlurahodieimpingunt, dum vel hominum autliorit^’ nimium tnbuunt,uel corruptis illorum moribus ofFendilntur, qui euangdi) Chrifti nomine falfó gloriari folent^Qtios per fe nutantes ôô rerüm inccrtoS leui impulfu profternût àtfOjBaTW quidam 2C noui Theologijqui V eritatêqu^'^’ damhucufcß occultam prædicant,cuius cognitionê abfolutam ne apoftoloiu® quidem temporibusacprimitiuæ ecclefiæ concedunt. Qiieruntur hi de nolW feculi difleniïonibus, quas necpublici conuentus,nectotannorumdifputatW’ nés hucufcp dirimere potuerint.Expedant paccm Ô6 tranquillitatê,qiiaffl lOt®* ris hifceregno Chrifti à prophetis promilTam efle dicunt.Eam quia nondumi^' gnare vident, Veritatis cognitionem nullam adhuc haben contendunu oc quorfum illi fpecftent,facile hoc uno indicio patet, quôd in nullius dodhrinam li‘ ue religionem inquiri Ôô animaduerti uolunt^ PericulQ enim efle aiunt,nedum rerum adhuc incerti,aliorum fententias damnare ftudemus,in ipfam ucritaton aliquandoiniurij fuiffeJdeprehendamunQuodunum lî regibus ôôecclefijspci' fuaferint mox eos portenta errorum parituros, ôô ceu Areopagitas aliqtw® ecclefijs præfcripturos elfe uidcbimus, A t fi loannem au dire libeat, quid nos cere conueniat,non obfcurèpatebiu Docet enim fidei ÔC falutisrationê^ttain efle,nec circa obfcuras ôôhucufçp incognitas fpeculationesuerlari,ftdinbnn lefti cognitionê,vera ftdeô^ vitæinnocentia cofiftere, Dequibus diirerit,2lt; ad perfeuerantiam in fide per apoftolos tradita ftudiofè hortatun e quofuis admit« uult,qui Dci fpiritu fe edocros efle gloriantur: fed dotîlt^^ ex Deo fi'nt,probare ïubet. Id quod Regibus quocp èCmagiftratibus did“ nemopius à fapiens negaueriu Qtiiaenim horumcuræpublicafaluscomi cft, docftrinae potifsimamrationem eoshabere conuenit: quænifiuera^^^’^^^ fuerit,5lt; in Dei cultu perniciofè aberrabitur,ô6 in diuerfas opiniones difta populus perpetuisdifsidijs,nonfinepublicoregnorum acrerumpub.ipaE “ ° rabic Porro vt apoftolicæ docftrinæ veritatem Ô6 cerritudinem contraiauos 0= (flores Joannes alferitfita Só pfeudochriftianos, qui Chriftum oreptoEbiu““ negant,feuere arguit : ubi de uitæ Chriftianæ oflicijs magna diligentiadilputa, A dhæc contramundi inimicitias, diflenfionum ôô contentionum feandaJa nos fideliter præmunit, dum ex ipfa ecclefia,non contentiofosmodopetu““'-^^”^ difputationû authores,uerumetiam Antichriftos prodire oftendit,Deni^q“æ' cunqj ad fidei SC vitæ Chriftianæ inftitutionem fpedlant, tanta perfpicuitatc tia» dit,ut nemo,qui hune non ofeitanter legerit, de Vcritatis vel ignorantiaue in» certitudine meritô queri, 6C quid hoc tam contentiofo feculo fieri debeat,am i-gerepofsit,Confentiunthuius docftrinæ quæcunqj à prophetis SC apoftohsa r i tradita habemus,Non eft ergo,quôd uel noftri feculi diirenfionibus,uelinoium calumnqs moueamur,qui inde occafione arrepta,euangeltj dodîrinâ,quæhoaie fingulari Deibeneficio ecclefijs reftituta eft,fufpe(frâfacereftudenn Perhia um fit nobts,apoftolos Chrifti fpiritu edolt;flos,de falutis ratione leges certasK omni bus numeris abfolutas tradidifle* Tumultuatur quidem circa has iniehxmun-dus:fed parua debet elfe huius authoritas apud eos,qui Chrifto SCueritatinomt dederunt. Confiât enim proprium hoc mundo elfe, quôd ueritatis ^ucem auen fatur ôC odit^Et feripturæ docent,Chrifium contradi(ftionis fignumnote, oc apt dem fcandali,ad quem multi offendan« Fatetur Paulus Apoftolus,fecJas omnu no elle oportere,ut eletfii probentur, Imö ipfe Chrifius contra omnem carnis o-pinionem,regnum fuum de hoc mundo efle negat,SC quo propius inftatmun t

P R AE F A T I

^niSjCo maiores mundi turbas contra fi'dei QC V eritati's dodln'nani fore prædidc« niiftra ergo in tern's fperant homines, quæ in cœlis repofita flint, ubi TruAiTfcvpKC ’^oftnim eft,2lt; unde faluatorem noftrum,Icfum Chriftum,expeó'amus,Nec tiia' J'us quicquam eft,quam in fidci S)C religionis caufa apoftolicæ dodrinæ formu« 'iinrefpicere, cuius authoritatem Sgt;C certitudinem D Joannes tamftudiófe affes pt, Altiora 5^ hucufqp incognitamyfteria fcrutentur,quibus diuina fimplicitas ‘ordetjóóqui inextricabiles errorum Labyrinthes expeditæôC falutari ueritatis wdrinx præferunt

Cætcrum quod R egiæ tuæ maieftati labores meos olFerre aufus fum, nemo , ferneritati uel impudentiæ tribuat. Nam ut hoc facerem,rcgiæ dignitatis poteftatis munus,quod féliciter 06 magna totius orbis admiratione fuftines,moa potins quàm abfterrere debuiU Qiiia enim per Chriftum reges regnant, Huos hic fuæ eccleiïæ nutritios elTe uoluit, tjfdê optimo iure labores fuos offèrre ^oent,quicuncç ab eodem Chrifto in eeelefia docendi munus fufceperûcNec

I HU'cquam in terris communi paci 06 tranquillitati feruandæ utilius cft,fan(Ja Ô6 ^ugiofaprincipum miniftrorû V erbi coiundionetqua h't,ut unanimi ftudio urdore adgloriæ Chrifti illuftrationê, purioris dodrinæ ftudium, Ô6 ecclefiæ unleruationem magno Ôl felici fucceflii contendant Qiiapropterminimèaua '^ndifunt,qui Reges ad altioraquædam magisep neceflariauocatos efTe clami J?ut;cuniuerbi diuini maieftate nihil altius fingi,nec eiufdem dodïrinaquicquâ utariiis magis^neceiTarium excogitari pofsit. Perhanc enim Reges edocîi, hndeô6 féliciter regnant: quicumuelpriuatos affecfîus,ueldiuinæ ueritatis °'ies,in confilium admittunt, non fine publico malo Ô6 memorabili regnorum ^hinitateaberrare folcnt» Qiiæ cum probe intelligas Sereniffîme Rex, ideo^ f^gnum tuum fy icerioris dodfrinæ 26 religionis afylum elfe uolueris:minimè ’quot;icommittendûputaui, ut inter eos quiRcgiae tuæ Maieftati literaria dona uoi'iint, fandisep cœptis tuis gratulantur folus ego deeflem» N am præter id, HuodMaieftatis tuæ indolem,propter fingularepietatis ftudium, iuftitiam fan« ?ni)S6prudentiamætatemaiorem,amo 26ucneror: Angliam tuam, quæme 'uihinnaniffïme exceptum fauorefummoprofecuta eft, hoc officium absme PWoiure poftulare arbitrabar, Quapropter Regiæ tuæ Maieftati gratulor, , P udillam Deus ultimo hoc mundi ad extremum interitum uergentisfeculo cognitione illuftrare uoluic Qiiafadfum eft,ut Maieftas tua o=t

P ^lufceperir uerè regium,eccleiïæ nimirum reformationem purioris dodfri bât F nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ieculis aliquot Antichriftianis tenebris immerfalatex

j n ƒ uuitliucufcp tam fandfis conatibus diuinum. numen,eô quôd huius uerbiï Uuti till formam 26 rcgulam efte uoluiftû Nec décrit fuo auxilio deinceps,iï Wpioamp; feliciaufpicio cœptum eft,conftanter urgere 66 adfinem diuinitus r ^Icnptumdeducerepergas, Dei enim promifsio eft:Honore profequar eos, 1 nie honore profequunturæt exempla omnium feculorû probant, folos eos l^^^ucipes féliciter in regnorû fuorû adminiftratione efte uerfatos, qui Chriftum Sacerdotem ab æterno deftinatum, agnouerunt, 66 fuæ fidei populumhuic uni confecratum atep addidfum efte uoluere» Qiiod tâl ^^’^^^^^^æftnsfedulô,utcœpit,facerepergat,ftudîj huius frudfum immor ïD H TAFanent conatibus iftis omnes boni, 26 eofdem fandfis precibus fa f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Excitabit is per fpiritum fuum ubique locorum

cifs æ nbsp;nbsp;Endæ patronos,qui ore 26 calamo(quibus armis Chrifti regnum feli

”^^ptopagatur)communem falutem iuuabunt. Inter quos,fi 26 meumlaboa ^äliquidprofuiffefenferOjDeoOpt« Max,me id debereagnofco,quifuccef*

AD REGEM A N G* P R AE F A TI O» fum,qucm unicè quæfiin',tribuit.Qixôd fi minus profecero , animitamen ftudiû, quo in communi ecclefiæ Chrifti caufa afficior, publicè teftari volui, quod pqs èc bonis omnibus puto nequaquam difplicere polFc, d OM i N V S Ô6 faluator nofter iesv s CHRiTVS,Rex regum 06 Dominus dominantium,concédât Regiætuae Maieftati fpiritumfapientiæ,fortitudinis Ô6conftantiaî,idenicpte=‘ gnum tuum regat,tueatur 5gt;C conferuet,Âmem Datæ Tiguro,primariaHelue-tiorum vrbe. v 111 Januarq« Anno incarnati fîltj Dei m» d, L11 h Quandoante annosbis mille,ducentos Sgt;C nouem,Iofias fandifsimus ludæorumrex, dodrinç ueræ Sgt;C religionis reformationem inftituit: cuius ftudium fpiritus fandus ætcr=-næmemoriae confecrauit, ac vniuerfis regibus commune ecclefiam reformandi exemplum effe uoluit»

R. M,

deditirsimus,Rodolphus Gualtherus Tigurinus.

CHRISTIANO LECTORI-

f

AB o R E M hune non-eo animofufcepimu^t ChrißianeLe^orttjuafi eorumfiudta, i qui ante nos D.Iohannts epifiolas interpretatifint, twprobemus. Veneramur enim nbsp;nbsp;exofculamur omnes, (jui in hoc

ßrtbendigenerepie religiofèuerfantur, ft}aliorü lucubrationibusnosnon

P arum adiutos ejje .^ingenuefatemur, Ç^uia tarnen pleriq, dum breuitatiflu-dentfitaßripjercte-yt doEiioribusfcripßjje uideantur: non inaneinopetam me fumpturum putauiß tpß mihi rudiores inßituendos deligerem,qutfufiorifc-rum traEiatione opui habent.Fea itaq^^quantumper dommtgratiamlictut. °îgt;lihilad oßentationem, nihilinuidiA uel odq caufiiy nihillucrifiudiofirißi-mtu. Neminem Udereßedomnibusprodejßeßuduimus. Idßnon ,ßgt;-latio mihi efl,quod noßra hac nemini obfutura ejßeßatßioicum ab orthodoxa catholica prophetarum ac Apofl olorum doclrina infidei articulis nußgt;i‘im’ deßexerim. nbsp;olui aute in duopofleria D. lohannü epiflolia non HomdiäSßo

lixiores dare, fid Homiliarumfyluamßue materiaproponere, quam tfuiuu in literis mediocriter njer/dtus latius diducat. Fxhibemus illic noßrarum lu-cubrationum fjiecimen, quibus alios noui Teflamenti libros lUußtare co-nabimur,fiprimumhuncconatumnoflrum pifi bonuprobari uideamw. Tuumefi Chrifliane LeElor, ijsflauere,qui publica utilitaticonflul-tum cuolunt, nbsp;nbsp;eorundem laborespreetbus iuuare

apud Dominum, h^ale,

INDEX RERVM PRAECIPVARVM

CLV AE IN HIS H O M I L I I S IN I O A N N J J

I N D E X,

I N D E Xi

INDEX.

IN EEISTOLAM D.

Ioannis apostoli et evanqe#

LISTAE CANONICAM I. RODOLPHI Gualiheri Tigurini Honîihælt;

C A P V T r

VL O m 1 i A 1«

voD erat ab inKio,quod audiuimus, quod uidimus VJL oculis noftris,quod fpedauimus, quod manus noftræ contredauerunt de uerbo uitæ [ annuncicimni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;]

OLENTquiuel facrosuelprophanoslibres exponereinftituerunt,præfatio- D.Ioattniitituf, ^]nis locoauthorum,qui eos fcriplerunt, laudesmultiscelebrare. Atidmihiin præfenti füperuacaneuni uidetur. Notus enim eft huius fanclifsimi fcriptiau-jthorloannes Apoftolus,dileélus illelefu Chrifti faluatoris noftri difcipulus, cuius laudes fi quis narrare uelit.dicendi finem non facile inueniet.Sufficiat no-bis, quod à Chrifto unicedileélus fuit : quod in ultima cœnafuper Chrifti dif-

«mbentis peefus recubuit:quod Chrifto morienti aftitit,8cfalutiferi illius liquoris,qui exmor-tuilatereapertepromanauit,teftis fuit oculatus: quod deniqs ipfi Chriftus moriens matrem Vir gincmcômendatam elTcuoluit.Si cui enim hæc minus fuffecerint,eum nulla humanæ eloquen-tiæuisadducerepoterit.ut diuinum ftriptorem admiretuneiusq; feriptis fidem habeat. N os potins occafionem.quæ ipfum ad feribendum impulit, 8c rotius cpiftolæ argurnétum explicemus.

Eadem uero loanni, quæ amp;nbsp;alijs apoftolis,data fuitferibendi occafio:Errores nimirum uarij ScriLédi tccajia, ^multipliées, qui inter primordiaecclefiæ, per pfeudoapoftolos.impoftores amp;nbsp;ha;reticos, non fcemultorum ftandalo amp;nbsp;interitu difleminabantur. Si enim cum Apoftolorum feriptis primi-tiuïecclefiçhiftoriâconferamus, inuenire licebit,ipfis adhuc uiuentibus amp;nbsp;comiffo fibi munere fnngentibus diligenter, horribiles hærefes amp;nbsp;feftas pullulauifle. lam tune enim operabatur ini-S'iitatis myfterium fatan in Simone Mago,quipræterquàm religionem fibi quæftum facere vo-IniUiuinos honores fibi conferri paffus eft,amp; Magna Dei uirtus à quibufdam appellabatur.Ex-orta quoqi iam erat Hebionis amp;nbsp;Cerinthi uæfania,qui Chriftum merum hominem prædicantes, 'infdemdiuinamnaturamprorfus abnegabant. Legem Euâgelio mifeebant Nazaræi,amp;: legaiiiu Initiagratuitamper Chrifti meritum iuftificationem plane confundebant. Comitabantur cor-tnptam doftrinâ Sc peruerfa dogmata erroresmulti circa externos cultus. Inueniebantur enim îmàfimulachris Deorum gentilium minus abhorrebant.imô qui amp;nbsp;carnibus immolatitijs uefci tonfueuerant.Etquodapud CorinthiosinCœnadominipeccatumfuit, credibile eft nonapud illosduntaxat locum inuenifle. Adhæc tot amp;nbsp;tamuarijs uitijs circadoftrinam fidei Screligionis fxternæ ufum.effrenis eorum licentiaaccedebat, qui fub Chrifti merito amp;nbsp;Chriftianæ libertatis pfætextu peccandi inpunitatem quærebant ; quorum improbitate fiebat, ut euangelij doélrina maleaudiret apud genres,Sc uniuerfum Chriftianæ religionis negotium multis fufpeclum efiet.

Hisergo malis præfenti epiftola loânes medetur. Primo enim omnem noftræ falutis rationé, ^rgiimetitît lummamfidei Chriftianæ,paucis comprehenfam proponit, docens quales noftrapte natura

■mus, amp;nbsp;quid in Chrifto nobis collatum fit .Mox ineaftylum ftringit, quæ nos à falutis uia re-tiDcare.uel in ilia remorare pofluntrqualia funt mundi huius corrupt! ftudium, amp;nbsp;falfa uel A nti-t riftianædoftrina.Tandem contra falfos Chriftiani nominis amp;nbsp;fidei profefîbres de uitæ Chri-ianaofFicijs,purificationeanimorum,innocentia, fraternacharitate 8i alijs eius generis uirtuti-us difierif.fubinde tarnen ea interferens.quæ nos myfteriorum Chrifti admonere, amp;nbsp;ad inuifti muera fide conftantiam adhortari pofTunt, quæ fingula fuis locis uidebitnus. Conftat autem eï iSjC^ftolæ huius cognitionem noftro feculo cumprimis neceflarianà elfe, quando amp;nbsp;falfa de nfto Sc Chriftianafide dogmata quotidie oriuntur, Sc omnis tara interna quàm externa reli*

A

I.

gio friget, florentibus interim amp;nbsp;regnantibus teterrimis uitijs amp;nbsp;effreni fcclerumlicentia, qusffl

Ecdefti HuHqua Cæterumpriufquam bine digrediamur, operçprccium eft obfeniafle, quod cum fuperftit« ttruit »rraribw. adbuc effent apoftoli,ac docendi munus ftrenue obirent.hxc errorum poftenta inter Chr««*“ nominis profeffores oborta funt.Adeo uerum eft,quod Chriftus monetjdormientibusho®'”' bus maiignum ilium bumani generis boftem cuangelico femini zizania amp;nbsp;infelix lolium wp'f' fcminare.Mattb.ij Nondormitarunt quidem in fuoofficio äpoftoli,quorumlabores amp;gt;a pro ecclefiae conferuatione fatis nota funt. Sed quia qui ab bis inftituebantur,ofcitantiore5 tut' runt,non tantum proficere potuit apoftolorum fedulitas, quantum illorum ignauia amp;nbsp;focoroia obfuit.Neminem igitur offendat,fi hodie quoq; in ecclefijs errores borrendi,grauesabufus curabiles ferè morbi oboriantur. Quin potus uigilemus omnes, ne Sc ipfi per incogftantiam m-uoluamur.Intclligant ecclefiarum miniftri, quantis curis amp;nbsp;laboribus opus fit, fi féliciter in hoc munere uerfari uelint,8c in boc fint toti,ne quis ipforum culpa pereat.Intelligantfinguli,non lu ficercutinreligioncfemelinftituti fint,fedpropternaturænoftræ corruptioneSchoftisiatao« improbitaté afsiduas uigilias amp;nbsp;prcces, ftudium item indefeffû.unà cum crebris adnionitionibus requirijfiquidé ex Cbriftiana religionc fruftû falutarem auferre cupiant.Poffentbicnos erudirc quotidiana exempla,nifi ad omné mali fenfu toti obfurduiffemus. Sed bis præmifsis ad initiom epiftolx explicandum accedamus. Sic enim banc exorditur Apoftolus.

QHod erat ab initio,quod audiuimuf,quod uidimm z:rc. ineft uerbis bis primo intuitu quedamo * fcuritaSjfed fingula penitius infpicienti fenfus facile patebit.Eft enim bæc totius epiftokpi^P^ fitio,quæ ita refolui poterit: S CRibam de uerbo uitx,boc ipfum quod ab initio fuit à pâtre decre tum,amp; cuius ipfi non auriti modo,fed oculati quoq; teftes fuimusxuius deniqs ueritas tampro be nobis conftat.quàm corum, qux manibus noftris contreflantur. Duo igitur buiuspropon-tionis membra funt:primum,qua de re loannes fcripturus fit, docet:alterum, quiddeilladicerc uelit,pollicetur. Nos utrumq; pauld diligentius cxcutiemus.

I. DE Verbo uitæ fe fcripturu dicit. Sunt,qui Verbum Hebraico more pro Caufa,nog°t'“ fiuc rationepofitum putent,ut idem fit ac fi dixiffet; De uniuerfo uitx amp;falutis negotiO)^‘'®T* banc confequendi ratione didturus fum. Pius bic fenfus eft, nec à re prxfenti omnino alienus. Sed fimplicior Sc Ioannis inftitutio coucnientior uidetur,ut per Verbum uitx ipfum Cnnltum Dei filium intelligamus,quem amp;nbsp;inprincipio euangclicx hiftorix Verbum nominauit. Eft is xternum illud Sc omnipotens Dei uerbum,per quodDeus omnia Sc iubet Scfacit.Dehoc Da uid teftaturrVerbo domini cœli fafti funt.Pfal.jj.Et Apoftolus bic noftercam fententiamquan cxplicans ait:Omniaperipfumfaftafunt,Sc fine eofaftum eft nibil. See. loan.i.Prsterea.utu“' bum ucl oratio animi index eft,ita Cbriftus dei filius expreffa eft fubftantix dei imago,in q“» us pater cognofcitur.Heb.i. VERBum uitæ uerô dicitur,quia ( ut codé loco Apoftolus fcnbit; in quouitaeftrSc fic quidem,utnonipfemodo,quoadfuam perfonam,uiuat,fed uitam omnibus alijs conferat.Porro uitambic dicimus, non animalem illam, quam in bifee terris uerfantes agi-mus(quamuis Sebuius autborem Deum patrem per filium fuumagnofcamus) fed earn qu« cu animarum faluteconiundlaomnembominisbeatitudinem compleftitur, Sc in sternum durât. Huius uitæ uerbum, id eft.caufa, author, largitor, uia Sc ratio unica eft, Dei filius,qui propter nos homo fieri dignatus eft,ut uitam hanc nobis conferre polfet.Ipfe enim tulit infirmitatfs OO' ftraSjCt peccata,quæ à paths confpedu nosarccbant,in corpore fuo pertulit fuperlignum,ia elt acerbo Crucis fupplicio cxpiauit.Ifa.Çj.i.Pet.z.Idemrefurreélionefuagloriofa mortemuicit,ne pofthac nobis dominari polfit, eandemq; tranfitu fecit in uitam xternam. loan.J.Idemin cœlos cueébus ad dextrâ patris confidet, ac inde in nos dona fpiritus Sc uitæ conferens, fimul etiampro nobis intercedit,vt per ilium ad thronû gratiæ nobis aditus pateat.Ephef 4.i.Ioan J.amp;c. Deniq; folus eft,in quo pater omnes fuæ gratiæ Sc falutis noftræ thefaurosconclufit, fie ut extra hune, iuxta Petri Apoftoli teftimonium,falus non fitaliqua.Aft.4. Quid ergomaius Sc falutariusloan nes polliccri poterat, quàm quod Cbriftum lefum, uitæ Sc falutis noftræ unicum authorem ft dcfcripturum dicitc’ Comprehendithæcpromifsio non Crœfi aut Mydæ infelices diuitias, nOn incertam Solomonici regni gloriam,non triftes Sc fanguinarias contra homines uiftorias: fed regt; gni cœlorum beatifsimas opes, Sc eiufdem nunquam intermorituram gloriam, lætamq; filij De*

compleêtitur.Quàm ergo chara nobis clt lalus noltra,tam chara K grata eiie acoet nuius epiiwi^ meditatio.qux bonahæc coekftia no modo in Chrifto ccu digito monftrat,fed Sc uiajn hsecaflè-

quendi pcrfpicue docct.

H O M I i I A lî

OVID vero de Verbo vit», Chrifto lefu, difturus eft^ Sunt enim qui de rebus ma- ûiùiferiiatltiè P’ls amp;nbsp;arduis fermones inftituunt,fed ea dicunt,quje vel manifefte falfa funt, vel faltem ipfis mi ”“3 comperta: quæ caufa eft, vt fidem minime mereantur. Sed nihil tale de loanne fulpicandum 'fitDicitenim: Quodcratab initio,quodaudiuimus,quod vidimus oculis noftris.quod fpeéla-’*®us,quod manus nortrse contrcélauerunt,annunciamus vobis. Continent hsc verba infignS quot;Poitolicæ doftrinæ dignitatem, quæ duobus argumentis, vetuftate nimirum, Sc veritate hue •«rtitudinc conimendatur.Vtrumqj,proptcr noftri feculi homines,qui dodrinâ de fide in Chri-™ninouitatis amp;nbsp;vanitatis accufant,non ofcitantcr infpiccre conuenit.

Vetuftatcmexprimit,dicens;Qilod cratab initio.Sed initij vox ad Dei æternitatem,5c æter

”'31’1 eiufdem de redemptionenoftra confilium refcrri debet.Vt enim lefus Chriftus, quoad di- «lt;« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

quot;'Mmnaturam,patri coætcmus eftiitaæternum hoc fuit Dei patris confilium,vt filius prxfini-

tempore incarnatus infelices homines àpeccato amp;nbsp;peccatipœnaredimcret. Ideo D.Petrus 'piuffiprseordinatum fuiffe fcribit,priufquam mundus hie condcretur.i. Pet.i.Senfus ergo ver-quot;rum Ioannis cftiDe verbo vitæ.Iefu Chrifto redemptore amp;nbsp;faluatore noftro, non noua Scandât inaudita.non item vel mea vel aliorum hominum figmenta tradere inftituiifed hoc ipfum, j^odcoeleftis pater ab æterno dccreuit, quodque àprimamundi huius origine promifsionibus «oraculis fuis reuelauit,amp; tandem miflb in mundum filio fidelifsime præftitit. Quod fi veteris «tamenti feripturas cum Ioannis Sc aliorum Apoftolorum doftrina conféras, verifsimum efie ' æ ^’‘l^odhic pollicetur.Certe ipfe Chriftus amp;nbsp;Mofem Sc Prophetas amp;nbsp;diuinos Pfaltes de fe ''«imonium tuliire,non femel fatetur.Luc.î4.Ioan.5.

Obferuanda autemeft Ioannis fides in tradendis Chrifti myfterijs.Fuit is,vt antea diximus, ^foßolorum in /’’iltopræalijs omnibus familiaris,abeodcm toni trui filius dicitur, adhæc omnium diutifsime docenda fides. ^xitamp;docuitin Chrifti ecclefia.Non tarnen fibi tantum pcrmittit,vt noua quædam de Chrifto

alutis noftræ negotio tradere inftituat,vel quç olim traditacrant aliquo modo inuertat Sc cô-^quot;tet. Quin çternû illud Dei patris de falute humani generis côfiliû,quale ah initio reuelatû eft, ycerèprædicat.Eandem fidem inreliquis Apoftolis eft videre.Certè Paulus non veretur dice-3' Etiamfi nos.auî angelus è cœlo prædicauerit vobis euangelium.præter id quod accepiftis, a-”atliemafit.Galat.i.Et alibi nihil aliud fenouilTeteftatur.quàm lefum Chriftum, Schunc cruci-jum.i. Cohnth.2. Conferantur cum hac Apoftolorum fide, qui hodic illorum fucceffores dici

naberivolunt,Scquantum ab illis differant,lucc clarius patebit. Non contenti enim nouos fi-tiarticulosfingere,8cin falutis negotio præterlefum Chriftum multaalia comminifci,infuper quot;’manifeftis feripturæ oraculis,in exprefsis Chrifti præceptis, Sc antiquifsimis ecclefix Chriftia quot;æamp;Apoftolicæ doélrinæ Conftitutionibus pro îuoarbitriodifpenfare, Sc illis contraria fub pïnaexcommunicationis Sc æternædamnationisobtrudereaudent.Quôd fi verô dileétis Chri 'mfeipulis non licuit alia,quàm quæ à Chrifto acceperant,tradere, multô minus hoc illis licerc

”’Memus,qui quotidianis vitiis Sc fceleribus fatis declarant,quàm à Chrifti fpiritu Sc Apoftolo-quot;quot;mfide alieni fint.

Alterum.quod ad huius doclrinæveritatem 8cccrtltudinempertinet,ficenunciat:Quodau ^fofiolicte quot;'quot;’’US,quod vidimus oculis noftris,quod fpedauimus,quod manus noftræ contreélauerunt, yeritaset ”quot;quot;unciamusvobis. Omnium horum hæc fententiaeft, fenonnifi cognita Semodis omnibus ^omperta loqui,earn que efife fuæ prædicationis certitudinem,vt nemo putare debeat,vel ipfos a-poftolosaliorum aftu deceptos fuifte,vel alios aftu Sc dolofallere voluifle. Sed quàm diligenter ocagtt^Omnesferè fenfus adducit,vt intclliganttam certo conftarc apoftolis euangelij certitu inetn.vt banc non mente modo Sc ingenij fpeculationibus inueftigarc,verumetiam externis fen “busdeprehendercpotuerint.Primùm,audiuimusinqult. Audiuerunt autéhçcfalutis Sc Chri-quot;’’yfterianonabhominibusdubiæfidei, fedabipfo Chrifto Dei filio, quocumfamiliarifsime ’quot;quotannis conuixerunt.Pcrtinet hue quod alibi habemusiDeum nemo vidit vnquamifed vni gcnitusDeifilius,quieftin finu patris, ipfe enarrauit.loan.i.Hune concionantem audiuerunt ’Polloli.Idem doélrinæ fuæmyfteria, quæ alios iufto Deiiudiciocælabantur apoftolis reuelare T«quot;seft.Matth■ij.Nec Chriftum modo fed Deum patrem de Chrifto concionantem audi-'quot;’Ioannes,voce cœlitus delata.Hic eft filius meus dileélus,in quo mihi complacitum eft:ipfum ’uuite.Matth.17.Quis ergo de illorum fide,ex quibus ifta hùuferunt apoftol^dubitetCquot; Sed addit ”’friusquoq; fenfus teftimoniumiQuod vidimus oculis noftris.Plconafmo vti voluit, ne quid ™'nus diligenter affirmafle videretur. Et quia multa obiter vident homines, Sc proindc vifu fal-quot;tur,addit;Quod fpeftauimus,intus videlicet Sc in cute,vt illius veritas certo nobis paterct. Ve ’‘fsiracautenihoc elicit loannes. Viderunt enim Dei filiura incamatwm apoftoli. Viderunt eiufi

C A- P V T r.

dem miracula certa diuinitatis ipfius teftlnlonia. Viderunt eiufdem vincula. Vidit in Cruce fu-fpcnfum loannes.Vidit morienté. Vidit in latere eius apertum vitæ 8c redemptions hoftræfon-tenl faluberrimum.Vidit euidcntia Chrifti refufcitati in monumento indicia. Vidit deniqj àriior tuis refufcitatum ambulare,edereet omnia eaobire,quç ad corporis veritaté comprobandamper tinent.Viditlætumafcenfîonis Chrifti fpeftaculum,8c triumphum ilium fplendidifsiinum, èxcellentius orbis hic totus nihil vnquam habuit.Nec tarnen, vt plures alij,hçc viderunt Apofto lijfcd fpeélarunt non oculis modô,fed animis quoque intenti, vt qui inhis falutis myfteriafct“* tabantur.At ne quis oculos illorum fafcinatos Scincâtationumpræftigijs delufosputaret,addit‘ Quodmanus noftrx contreftauerunt. Infallibile veritatis argumentum communi ferèfenfu ho mines ex manuum contredationc capiunt.Quis enim deeo dubitarepoteft, quodmanibuspro prijs contredat^ Id veró in Chrifto fecerunt Apoftoli,quibus is no modo mortale Scmundihu-jus miferijs obnoxium corpus,fed illud ipfum clarificatum iam 8c omni corruptibilitateexutum contredandum prxbuit.Legantur quæ Luc.24.8c loan.ao.euangelicahiftorianarfat, fccertum habebis huius rei tcftimonium.Hucetiam referri debet,quod D.Petrus fcribit: Not)artecompo fitas fabulas fecuti,notam vobis fecimus Domini noftri lefu Chrifti virtutem 8c aduentuin : fed qui oculis noftrisafpeximus illius maieftaté,8cc.2.Pet.i.Prodeft hæc diligenter obferuafTe,cura omnibus feculis inuenti fuerint.qui Apoftolicam dodrinam in dubiu vocare aufi fuerunt. Con-ftat enim ex his,ipfos potuifle vera de Chrifto prædicare,cum omnium rerum oculati teftes, iroo etiam pars magna fuerint.De fide veto 8c integritate eorundem non dubitabit, qui cogitaucnt,i-pfos qux ore 8c fcriptis docuerunt,proprio etiam fanguine obfignauiiTe. Vitam enitnpotiusde-ponere,quàm fidci veritatem,à fe traditam,deferere voluerunt;

Præcipuum ergo huius tradationis noftræ Caput efto, vt de cuangelij dodrina amp;nbsp;di* gnitate rede indicate difcamus.Habct enim hæc omnia, quæ ad alicuius dodrinæ commendatio nem faciunt. Argumentum eius fine fubiedum, circa quod verfatur, lefus Chriftus eft verbum vitæjfalutis noftræ authof 8c largitor vnicus. Deinde non noua,fed omnium doftrinarum vetu ftifsima cft.Concepit enim hanc noftræ falutis rationcm ab æterno fuprema ilia 8c sterna mens, eandemqi à primo mundi exordio 8c promifsionibus Sc typis prophetarumq; oraculisreuelauit, amp;nbsp;tandem Apoftolorum prædicatione illuftrauit perfedifsime. Adhxc de Apoftolorum,quibac tradiderunt,fide nemini dubium efte potcft.Ea enim tradiderunt, quæ ipfis fuerunt compertifsi ma.Accedit omnibus iftis, quod Chriftus lefus iam mortem aditurus proillis orat ardentifsime. nec pro illis modo, fed Sepro omnibus qui in ipfumiuxtaillorum dodrinamcrediderint, Ioan. 17. Ampledamur ergo æternæ veritatis verbum, vt vera fide Chrifto lefu infiti,cuni eedem viu« mws.cui debetur benedidio,honor,gloria Sc poteftas in æternum, Amen.

k o M I L I A II,

E T uita manifeftata eft:amp; uidi'mus àC tcftamur, amp;nbsp;annuncia# mus uobi's uitam illam, æternam inquam : quæ eratapud patreni, 8^ manifeftata eft nobis ♦ Quoduidimus audiuimus,annuncia^ mus uobis : ut amp;nbsp;uos communionem habeatis nobifcum. Com? munio autem noftra eft cum pâtre amp;nbsp;cum filio eius, lefu Chrifto, Ethæcfcribimus uobis,utgaudium ueftrum fît plénum*

EOminus nofter 8c faluator lefus Chriftus, cœlos afcenfurus,3ifcipulis fuis aitrVos eritis mihi teftes,non folum Hierofolymis* verumetiam in ludæa vniuerfa Sc Samana, eniq ad extrema terræ, Aél. i. Quibus verbis non illos modo fui officij admonere^erutnetiam omncs homines docere voluit, qu« debeat Apoftolicae doftrinse effè authoritas. Si eniini teftibus fides habetur,ijs inquam, quos in iudicij« noftri aducrfarij légitimé fiftunt, magna vtiq» eft eorum temeritaS amp;c impietas,qui teftibus filij Dei, qucs is noftræ falutis ergo tradicere audent. Animauit certe huius rci confyderatio ipfos Apoftolos, qui nullis rationiu vnquamadducipotuerunt, quo minus Chrifto teftimoniumconftanter 8c fideliter lerren . dimus idem inprincipio huius epiftolîe,quo D. loannes fui teftimonij 8c totius Apo o ic2 ôrinx de Chrifto authoritatera 8ccertitudinein,pauci$quidem,fedfolidisrationibus^e™t^

H o M I L I A I r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5

Cxterum quia de Verbo vitse,qui Chriftus eft.fermoneitt fc inftituifle dixcrat, nunc de co-ƒm clarius 8c copiofius diflerit.Et primo quidem fuç doélrinse rationem denuo reddens, often- A”*'quot; t.vnde ipfi amp;nbsp;alijs Apoftolis huius verbi cognitio innotuerit. Deinde quæ nam 8c qualis bæc ''itifit,explicat.Tertio finem 8c fcopunr Apoftolicx prxdicationis proponit. De bis.quod Do-®inusdedeht,ordine dicemus.

Vita (inquit) manifefiata eil; cr uidimui çr teftamur,cr annunciamiti uobii uitam itlam^e^rc. Cbri- f^”deApolhil'^ ^ni,quemantea verbum vit® dixcrat,nuncipfam vitam nominat. Quia (vt inpræcedenti ®onediximus) peripfura viuimus,8cfolusipfefideliumvitacft.Chriftumenim,fiaufcris,mor * quot;amp;damnationitotushomo fubiacet.Hoc rurfum pr®lente,viuit 8c valet, imó «xultat, qui an-Kadefperationis telo quaficonfoflus iacebat.Rom.y.Idem quoque exemplum vitae eft,8c virtuS ■“a,pcrquaminDei confpeftuviuerc 8c fubfiftere poflumus. Cæterumioannes hifee verbis pie ßiorem fuç doélrin® de Chrifto 8c falutis negotio rationem reddit. Perinde enim cft,ac fi dicat: «niolimquidem Deus omnem vit® 8c falutis viam in filio fuo conclufit, 8c eundem vanjs pro-•nilsionibus 8c typis,quafi per tranfennam, fpeélandum propofuit. Plena tarnen 8c abfoluta co-Snitio temporis plenitudini 8c prçfinito illi fcculo referuata fuit.Hoc igitur euoluto, vita ilia ma nifeftata eft,ideft. Verbum illud Dci caro faélum eft (fie enim ipfe Apoftolus interpretatur. lo-*n.i.) Sc nobis difeipulis fuis fefe manifeftauit familiarius quàm reliquis,qui exhibitum minoris Hnam decebat,æftimauerunt. Hune quia nos vidimus operantem fadutis myfteria, 8c fermones yts dûcentera audiuimus, 8c ab eodem rerum fuarum teftes fumus conftituti,nô poflumus non ®5*lloteftari,8c falutis rationem ab ipfo traditam,vobis exponere.Aélo. 4 .Faciunt verô 8c hæc *lt;l Apoftolicæ doctrinæ authoritatem afierendam, quod Apoftoli diuina 8c légitima difpenfatio velmanuduftione in filij Dei notitiam peruenerunt.Porro in hac prima huius loci parte quæ

“Ml diligentius excutienda veniu nt.

PrimuminquitiVitamanifeftata eft.vtique à Deo pâtre. Nec enim homines hancproprij in nbsp;nbsp;nbsp;manifefla^

?Mij viribus inueftigare poterant,cum (vt Paulus inquit) animalis homo non percipiat ea,qux 'nntfpiritus Dei.i.ad Corinthios, fccundo capite.Sed 8c ipfe Chriftus,Nemo (ait) venit ad me, pater meus traxerit eum. Ioannis capite fexto. At quo officio Deum, vt nos trahat 8c illumi-

*'«,dcmerebimur,qui priufquam illuminemur.vitam non modo noncernimus,fed nec de illaa-“Ano modo fumus folici tic* Solidum ergo 8c merum eft diuinæ grati» beneficium, Chrifti mani hftatio 3c cognitio eiufdem.Nullam hic laudem vel ingenij noftriacumen,vel human® philofo-plgt;iscâliginofalücernula,vcl fcholarû ambitiof® difpurationes merentur. Diuina luce opus eft, ^fpiritus fanéliafriatu,qui vbi vult fpirare confueuit.loan.j.Patet verô hicpaternus in nos Dei Mior,qui falutis Sc vit® donum non proponit modô,fed idem manifeftat,8c nos vt illius capaces finius,illuminat.Vere ergo is eft,qui homines vult faluos fieri. Sc in veritatis cognitionem perue ’'■re.i.Tim.a.Ncmo tarnen hincfocordi® Sc ofcitanti® occafionem fiuepatrocinium qu®rat.O-rin vult pro donis fuis Dominus,Sc noftrum eft,vt diuinarum rerum ftudio flagrantes, dato di-'iinitustalento reétè fœneremur.Clamemus ergo cum DauideiVias tuas mihi notas fac Domine ^ilfuefacito me femitis tuis,8cc.Pfal.25.Et cum Apoftolis dicamus; Domine,adauge nobis fidé. huc.iy.Hçc qui dignè expcndunt,nec fibi infolenter arrogabunt falutis fuæ Sc redemptionis glo fgt;Mi,nec in eiufdem ftudio animos fuos torpere patientur.

Secundoobferuâdum, quôd licet Deus Chriftum communem human! generis faluatorem Cur dfoflolit f,ri d£derit,eundem tarnen Apoftolis potius quàm alijs primum manifeftare, Sc illorum opera in eru diendisalijshominibusvti voluit.Quod fiApoftolos carnis 8c mundi iudicio ®ftimes,nihilin il-lisvidebis,quodaliquapr®rogatiua dignum cenfeas.Prçter quàm enim pauperes fuerunt 8c con tcmpti,rudes quoque Sc myfteriorum regni Dei tarn ignaros fuifle conftat, vt quantumuis afsi-

inftitutiones carnal em de terreno Chrifti regno opinionem illis vix excutere potuerint. Sed hoc fapienti Dei patris confilio fadhum eft,qui per tales filij fui regnû propagate voluit,vt omnes hocnonhumanum,fed diuin® potenti® opus efle intelligerent. Ideo Chriftus in euangelio ait: Gratias ago tibi pater,Domine cœli Sc terræ,quôd abfeonderis hçc à fapientibus Sc prudentibus amp;reuelaris ea paruulis.Certè pater,fic fuit bona voluntas apud te.Matth.ii.Et Paulus diuini co filij rationem planius exponens inquit: Videte vocationem veftram fratres,quôd non multi fapi entes fecundum carnem,non multi potentes, non multi nobiles vel generofi : verum qu® ftul-laerantfecundummundum,dclegit Deus, vt pudefaceret fapientes:Sc qu® erant imbecilliain niundo,delegit Deus,vt pudefaceret ea qu® funt robufta : Sc qu® ignobilia erant in mundo,dele git Deus, Sc ea qu® non erant,vt ea qu® funt obliteraret:vt ne gloriaretur vllacaro coram ipfo. l.Corinth.i.Habes ergo quod Ulis refpondcas, quibus hodie nimium lafolens Sc abfurdum vide-

r C A F T T rf»

tur,fi nobis Sc noftris hóniinibus,quorum nullaferè eft apud mundtim authofitas,veritatelnifl» notuifle dicamus, errantibus interim 8c in tenebris miferè palpantibus tot fcholis, tot epifeopi#, tot principibus,quos propter infignem fapientiæ, eruditionis Sepotentiæ exiftimationem totus mundus admiratur.Nec enim ab hominum dignitate verbi Dei Sc regni ccelorumauthoritasde-pendet. Imo fi his rebus illud proueheretur,quis non illud humanum potius,quàm diuinumfl-pus efle crederet^

jaiHiflreeittiifiitt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T ertio obferuemus,quôd vitam à fe Sc reliquis Apoftolis prædicari,fubinde repetit îtintquot;

Sie »» j«e uer/e cat. At per vitam Chriftum intclligi,modó diximus.Docet ergo hic locus in quopræcipuèomni um miniftrorum verbi funSlio vcrfetur. Vtnimirum Chriftum lefum, vnicum vitxauthorem,

adeoq; ipfam vitam humani generispraedicent.Hunc itaprsedicauitloanncs,vtilli nihil coniun-gat,quod cu Chrifto noftrse redemptionis gloriam commune habeat.Petr.eundem fic proponit, vt neget aliud nomen fub folc hominibus datu efle.per quod pofsint falui fieri.Aft.4. Paulus fe nihil præter lefum Chriftum.Sc hune crucifixum,nouiflc fatetur. i.Cor.2.Peccant ergo contra Apoftolorum exemplum.imo contra Chrifti praeceptum.qui dum vitam in Chrifto praedica re debebantjca proferunt.qu« animum hominis horribilibus confeientiæ terroribusoccidûf.qui ferè proprius omnium humanarum traditionû fruébus eft.Peccant item.qui vitam quidempol-liccntur,fed eandem alibi,quàmin Chrifto,monftrant. Sic enim miferos homines à fonte aquçvi uentis ad cifternas vacuas abducunt.Iere.2.Imô illi ipfi (ut Apoftolus ait) fontes funt fine »lt;]«*gt; amp;nbsp;nubes ventiprocellaagitatæ.quæ falutarem illam doftrinæ amp;nbsp;confolationispluuiamminin'« afFerût,2.Pct.2.Sed hæc de prima huius loci parte difta fufficiant. Tranfeamus ad fecundam.iju* explicatur qualis nam haec vita fit,quam Apoftoli prædicant. Sic enim ait:

vita crat apud patrem,cr manife/tata eA nobis. Vult his non locum in quo Chriftus ante incar-nationemfuerit, fedeflentiampotius amp;nbsp;diuinam illius naturam, exprimcre.Idem enimdicit, quod alibi:In principio erat verbum, amp;nbsp;verbum erat apud deum,amp; Deus erat illud verbum.Ioa. i.Illic enimprincipij vox, quia Deo tribuiturfqui nec principium nec finem habet)«ternitati$, non ordinis,nota eft: amp;nbsp;in hunc modum loannes argumentatur : Quicquid ab xterno eft, Deus eft.Chriftus eft ab æterno.Ergo Chriftus Deus eft. At Chriftum ab æterno fuifle,prob*tur per adiecfamfcntentiamiEt verbum.idcft Chriftus ille,erat apud Deum. Apud Deumenimeue citur,non vt angeli amp;nbsp;fanfti,qui in eius confpcftu fatietate gaudiorum fruuntunfed quiacu Deo eiufmodi vnione coniungitur,vt alter fine altero efle non pofsit.Relatiua quippe funt,pater K 6 lius.Si enim pater ab æterno eft Deus,ab æterno quoqj filium habeat,oportct. Hue illud Chnln diftum pertinet:Creditemihi,quôdegoin pâtre fum, 8c pater in me.I0an.14.Et alibi: Ego amp;nbsp;pater vnum fumus.Ioaïinis lo. Non temere autem loannes tarn in euangelica hiftoria,quàm inboc fcripto Chrifti diuinitatemafrerit,id quod omnes 8c Apoftoli 8c prophet« magno Audionci-unt. Eacit enim hæc ad demonftrandumfidei noftræ dignitatem.Contemniturhxcà ludieis Sc Turcis hoc nomine,quod nos Chrifto, quern illi nihil nifi hominem fuifreputant,fidamus . deo illudpropheticum nobis obijciunt:Malediftus,qui confidit in homine.Ieremi«i7'quot;'‘^ dem agnofeerent, eum qui præfinito tempore in carne manifeftatus eft, ab æterno apudpatrçm elfe,Sc proindeverum efle Deum, patricoæternum 8cconfubftantialem, viderentmaleoicti(gt;-nem hancnullo modo in nos competere.Quod fi vero Deus cft,Iefus Chriftus,numdeillmsp°' teftate quicqua dubitabimusC Deo certè nihil impofsibile effe Gabriel angelus fatctur.Lnc.i. At de eiufdé voluntate minusdubitare licebit,fi eundemnullo noftro meritoprouocatum,nOH^ * lutis caufa in carnem venifle,8c in hac omnes huius mundi moleftias,vnà cum dira 8c infemi tru cis morte fubij{re,cogitemus.Eft ergo vnicum 8c inuiftum fidei noftræ fundamentum,b®'^ ybn fti cognitio,qua ilium Sc Deum Schominé efle certo credimus.DchaecognitioneipfeM“'*'*f' Hæc eft vita æterna,ô patcr,vt cognofcant tc folû Deum verum,Sc quem tu mififti,hfumChri-ftum. loan.iy.Porro his expofitis, loannes prædicationis fuç 8c totius apoftolicç doftrinçE^^®

vcl fcopum fubiungit,qui tcrtius huius traftationis locus eft.

ScofM frtediea- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Œod uidimtü er nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uobis:ut er uos contmunionem habcatis nobifctim. Comni^

tititM tHigelicit. nio autem nojlra cA cum patre er cum filio eiui,Iefu Cbrifio. Et htec feribimus uobii,utgitudium urßruntitt plenum. Docet bis loannes, quid in doélrina Apoftolorum maximè fpeftari amp;nbsp;qush debeat,ii' mul que fuæ prsedicationi fidem conciliare ftudet. Quotquot enim vnquam inter homines nou* rum religionum authores fuerunt.cas proprij emolumenti caufa comment! funt, vt vel ipfi ioris fierentapud pofteros,vel in pfftcio facilius rctinerent,quos fibi fubieélos efle volebant. oie apud Romanos Numa Pompilius fibi cum Aegeria Nympha arcanos congreflus eflc dicebat, vt rudes öc feroce» aniinos,qui fub Romulo armis Sefanguiniaflueuerant, fibiobfcquentioresreo-

hom ILIA II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

^t.Etinterpapifticarum fuperftitionum patronos multi funt, qui perfuafîonibus varijs opus taïunt.ad eos retinendos, qui alioqui nimium ferocirent. At quia fraudes eiufmodi diu latere

Jonpofluntjfitvt quicunquc antehac inaudita amp;nbsp;incognita docent, hoc nomine cuiuis cordato prudentifufpefti fint.Hanc ergo fufpicionem ab apoftolica doélrina Chriftiana religione lo

Wsremouetjquafi dicat;Si docendo vel veftras opes venarer, vel mundanæ gloriæ auram ca-fUreni, vel vllo alio modo priuati commodi ftudium præ me ferrem, meritô quidcm doélrina ‘'æcinea vobis fufpeftaeflepoterat.Sed longé alia mihi mens eft.ôfratres. Tam enim abeft.vt ve w(iua:rain,vt potius vos corum confortes efle cupiam,quæ nos pofsidemus. Non veftras opes ’’’ibisvcndicarc.fed cœleftes opcs,quæ in nos collatæ funt,vobis communicate ftudemus.Habe-nos cumDeopâtre Sceiusfilio communionemaréfifsimam. Nos enim pro filijs Schæredi-

“Sagnofcit.Nobis præparaait regnum in cœlis ab exordio mundi.Huius haeredes, vt 3c vos no “CumelTcpofsitis.quærimuSjScfic veftrum gaudium.vt amp;noftrum,plenum,fyncerum âc per-'dulit.Sunthæc Apoftoli verba fideli meditatione dignifsima, vt quæ multa continent ad no-naminftitutionem amp;nbsp;confolationem cumprimis neceflaria.

Phmuin,in hoc eft Ioannes,vt nos tam cum ipfo, quàm cum omnibus alijs Apoftolis, com-'»unionemhabeamus. Eft hoc argumentum fynceræ charitatis, quafanéli Deicultores ergao-^ncshomines flagrant. Quia enim fide vera præditi funt, quæ Dei gloriam omnium fuarum a-«lonumfcopum fibi præfixum habet,non pofTunt non in hoc incumbere,vt in cius fidei confor-'lumiliosquoq-, pertrahant,vt per ipfos etiam Deigloriapropagetur.Simul quoq» docemur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tadf

nam Sceandem efle falutis rationem, tam Apoftolis qtiàm nobis omnibus propofiwm, Vt enim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apo/lolori

dus in vno Chrifto comprehenfa eft : ita per Chriftum faluentur oportet, quotquot hanc afle-^nicupiunt.Ideo Chriftus omneslaborantes Sc oneratos, omnes efurientes, omnes fitientes ad ’'vocït.Matthæi vndccimo, Ioannis fexto amp;nbsp;feptimo capite. Et infra audiemus, Chriftum non jnodopro Apoftolorum,fed totius mundi peceâtis mortuum cfle.i. Ioannis 2. Et Paulus apofto-ns.Deum fibipropitium Sc dementem ideo fuifle teftatur,vt ijs exemplar proponcret,qui fimigt; “®odoinipfunicredunt. I. Timoth.i. Non eft ergo,quod Apoftolos quidemper lefu Chrifti ■nwtum falùatos e(rc,nos verô ipforùm meritis faluari oportere putemus. Nam amp;nbsp;ipfe Chriftus nos in falutis rationecum Apoftolis coniungit.quando pro illis orans,addit:Non pro cis tantum 'Ogo, fed amp;nbsp;pro ijs, qui credituri funt per fermonem eorumin me. Ioannis capite decimofepti-®o.Vt ergo Petrus, loannes, Paulus, lacobus Sc omnes alij apoftoli, per folius Chrifti mcritum filuati funtdtanos in folo hoe falutem nobis repofitam elle intelligamus. Vt Paulus Sc loannes ''nummediatorem inter fe Sc Deum patternagnouerunt.i.Timoth.2.1.loannis2.itanobis quo-Hoonullumaliumdatum eflecredamus. Vt Paulus in fola Chrifti crucegloriatur. Galat.fexto '’pitcdtanosin vnahacnoftrx fidei gloriam Sc redemptionisfpemfitam putemus . Vtvnicam oorporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti hoftiam,in ara Crucis pro peccatis mundi immolatam, agnouerunt dpoftoli'.Ita nos eadé contenti,nouas pro peccatis noftris fatisfaéliones minimè quacramus.Nec onimeuacuaripoteftChrifti meritum,nec ipfemutatur inhoras,vt de fuoVcrtumno vcl Proteo poets fabulantur.Sed idem eft Chriftus heri,Sc hodie,Sc etiam in fecula. Heb.ij,

Secundo, quæ Sc qualis hæc fit communio, explicat. Meritô enimde hac quærat aliquis, CammiiniD fidt. ^uandoApoftolos Chrifti in hoemundo miferrimos Sccalamitofifsiraosmortalium,Sctanquam ouesmaftationi deftinatas fuifle audit.Et ea eft carnis noftræ natura,vt cum talibus communio nemhaberenequaquam cupiat,quos toti mundo exofos, Sc quorum amicitiam periculofam efle videt. Oftendit ergo quoufq; extendatur ifta communio fiue focietas. Ea (inquit) eft cum Deo patre,Sc cum filió eius,lefu Chrifto.Non ergo in ijs hærendum,quç oculis noftris Sc rcliquis cor poreis fenfibus ofFeruntur. Quia enim nos è mundo feledlos fibi amp;nbsp;patri fuo confccrauit Chri-ftos.quicunq5 in hunc credunt,non inter feipfos modo per fidei communionem vniuntur,fcd in ferütur Chrifto,vt cius corporis mébra fint,cuius ipfe caput eft.In Chrifto manét,et Chriftus in 'pfis.Ioan.ó. Atquia Chriftus in pâtre manet,Sç pater in ipfo,fieri nequit,quin Deo patri vniti Sc dus confortes fint, quicunq; per fidé Chrifto inferti funt. Comprehendit hoe omniu bonorum, quæin Chrifto funt,promifsioné,adeoqi omnis boni,quod in Deo continetur,confortiü. Nobis enimomnipotenseft Deus,vt nimirü nos fuaillaomnipotentia tueatur Sc conferuet. Nobis bonus amp;nbsp;mifericors eft,vt fuæ gratiæ thefauros in nos conferat.Nobis verax eft,vt promifsiones fa lutisimpleat. Nobis iuftus eft,vt contra calumniatorem fatanam protegat,Sc ex illius poteftate liberet Nobisfapiés eft,vt fuo fpiritu nos dirigat,Sc viasnoftras inmüdi huius tenebris modere-tur.NobisdiuesScincxhauftuseft,vt omniûnoftrûvotispofsitfufficerc.Similiter nobis iuftitia iûcopatte faftus eft Chriftus,nobis faétûs eft fapientia,fatisfaftio, fanftificatio Sc redemptio.i.

A 4

CAP

Corinth.I.Et hæc quidem non advnum modo amp;nbsp;alt erum, fed ad omnes ex æquo fpcftant.Omm bus fidelibus communia funt.Non obeft nobis eorum,qui ante nos huius communioniscon or-tes faéli funt,multitudo. Nam in domo patris piei (inquit Chriftus) manfiones multsfunt' an.14.Quis ergo non cxclamet : O profunditatem diuitiarum Dei. O fontem pcrennengt;ggt;^t'æ amp;nbsp;bonitatis.Debent vero hsec noftræ èc confolationi amp;nbsp;inftitutioni fcruire. Docent enini,qu* in apoftolorum doftrina amp;nbsp;fide Chriftiana quçri debeat.nimirum,non opes mundi hums,no g 0 ria huius feculi.non voluptatis carnalis illecebræ.non malefuadum otium.non infelixcarms c ritaSjfcd communie haec Chrifti,Dci patris amp;nbsp;bonorum ipfius.Hancqui vnicè quærunt,ijsqux præfenti vitx fcruiunt,non deerunt vnquam.Matth.6. Habebuntijdemconfolationennnaoucr fis omnibus.Quomodo enim paupertatis metu deijcientur,qui cum Deo opulcntifsiroofecom-munionem habere norunt.qui cum aperit manum fuam,omnia implet benediftione, qui datpo cori fuapafcua,amp; pullis coruorum inuocantibus feefcam fuam:'Pfal.145. amp;nbsp;147.Quooiodomun di infamia terrebitur,qui in coelis gloriæ Chrifti fe confortem fore nouit^ Luc.22.Curcxiliumti mebit,qui patriam in coelis repofitam habet,à qua nulla mundi tyrannis arcere potent^ Vcl num mortis horrore fe fuperari patietur,qui vitam fuam in Chrifto abfeonditam elfe, merito mortis vim omnem deuiftam elfe intelligitfi.Corir.th.iç.Harum rerum Confiderationeabreptus Paulus exclamat : Quisnos feparabit à dileftione Deif numaffliétiof numanguftiafnumpcrie-cutio^ num famesf num nuditasf num periculumfnum gladius^ Imo in his omnibusfuperamus per eum.qui dilexitnos,8cc.Rom.8.

«Mdm ckriftia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;referri debet,quod de fine huius communionis Joannes addit. Et haec fcribimus vobis,

»»rum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt gaudiumveftrum plenum fit.Varia funt hominum in hoc feculogaudia, amp;nbsp;trahit fuaquemqi

voluptas.Sunt qui auaritia excæcati in pecuniarum aceruis gaudent, dum nummoscontemplan turin area. Alij commeflationibus gaudent amp;nbsp;gulx ftudio. Quofdam Veneris infanavoluptas ox hilarat.Inueniuntur etiambelluini quidam,non hominum nomine digni,qui armisgaudét amp;lan guine.Accedunt amp;nbsp;alij, quos gloria Seadulatorum ambitiofi applaufus ftulto gaudio quafijnebn ant.Sed nullum ex his gaudijs plenum,perfcétum amp;nbsp;fyncerum dici poteft.Quia enimilloru cau-fieinftabiles amp;nbsp;incertis fortunae vicibus obnoxix funt, certum 8c ftabile gaudiumeflenequit, quod ill is nititur. Prxterea, infiniti funt cafus, qui gaudia hxc doloribus acerbifsimis inficiu nt, quod experientia fatis docet.At Chriftianis gaudium plenum,fyncerum 8c omnibus numerisab lolutum Apoftolus pollicetur. Huius fundamentum Chriftus eft, quicumpeccatisnosliberet, cofeientiarum ftimulos fedat,qui quoad nos pungunt,gaudij omnis caufamplanéauferunt. De hoc gaudio Chriftus loquitur:Iterum videbo vos, 8c gaudebit cor vcftrum,8c gaudiumveftrum nemo tollit à vobis.Ioan.i6.Et Paulus apoftolus fideles femper gaudere iubet.Phil.4.Ea enim eft fidci conditio, vt in affiiftionibus quoque gaudeat, dum has gloriæ Dei feruire,amp;patienter eat dem ferentibus amplifsimam in coelis merccdem propofitam efle nouit.Matth.$. Rom.5- Accedit his perpétua 8c æterna huius gaudij continuatio, quam nullus cafus interrumpet. Ifa. 64.8c 66, Matth.25.8cc.Felicescertefunt,quipro hocpotius,quàmincerto mundi gaudio, laborarefolent.

Didicimus hucufqj.quid de filio fuo lefu Chrifto apoftolis fuis Deus pater manifeftaredigna tus fit. Audiuimus hunc efle vitam 8c falutem eorum,qui in ipfum credunt. Vidimus denique fa lutarem euangelicæ prædicationis fcopum,communionem fcilicet cum Deo patre8cfilioeiusIe fu Chrifto.Comprehendit hæc in fe omnes gratiæ 8cfalutis noftræthefauros.Leueslâcitomnes huius vitæ moleftias.Et contra aduerfariam poteftatem armis infuperabilibus inftruit. H«c ergo verafide ampleftamur,vt tarn fanélæ 8c falutaris communionis membra fafti, folido 8c ster-no gaudio fruamurin eo,cui debetur bcnedidio,honor,gloria 8c poteftas in seternum, Amen.

HOMI LIA III«

E T hæc eft promifsio^quam audiuimus ex ipfo, amp;nbsp;annunda* mus uobis:quod Deus lux eft,amp; tenebræin eo non funtullæ« Si dicamus,quod communionem habemus cu eo, amp;nbsp;in tenebris am* bulamus,mentimur,amp;ueritatem non facimus.Quod fi in luce am bulamus, (icut ipfe eft in luce,communionem habemus inter nos, amp;fanguis lefu Chrifti,(ilq eius emundat nos ab omni peccato«

EXPO.

noMliîAfrn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

L Xpofuit Hucufque D. loannes ca, quæ ad Euangelicæ Si Apoftolîcæ doftrinæ commen-j^dationem faciunt. Oftendit enim eius fubieélum fiue argumentum efle Dei filium, lelum verbum vitæ.imo ipfam vitam vocat, quia in ipfoomnis noftræfalutis ratio cô 'tDeinde eius veritatem 8c certitudinem multis argumentis, adduélis etiamin eius teftimo-

’’quot;imextcrnis féhfibus,demonftrauit.Tandem Içtifsimum 8c falutarem eiuS finèm fiue fcopum P''opofuit,communioncm cum Deo pâtre 8c filio ipfius lefu Chrifto/quç fola tâprçfentis quàm 'urævitæbona vniuerfacompleélitur. Cæterum, licetbæcmerafintdiuinæ gratiæ dona, 8c lisnoftrorum operum meritis acquiri pofsint (quid enim Deo, qui noftri minime indiget ex

' fbimus.quod tantis ipfius bencficijs refpondeatQ earn tarnen à nobis gratiâ rcquirit,vt quO-îti poteft, voluntati diuinæ nos accommodemus, ne fua munera in indignes contulifle, vel ƒ' itate fua 8cbeneficentia impuram carnis licentiam 8c peccandi impunitatem plantauifle vide Poisit.De hoc igitur in præfenti loco diligenter loannes diflerit.Primo enimargumente à Dei ^tura dudo docet, quam viuendi rationem hic ab illis requirat, quos perfilium fuos confortes'^”^*^’”*

'l'Deinde falfos Chriftiani nominis profefibres argûit.qui vita Chriftum, quem ore profiten-f.abnegant.Tertio vberrimos frudus Sc àmplifsima praemia eorum recenfet,qui diuinæ natu-* voluntati fefe conformes reddere ftudét.Faxit Deus,vt in tanta noftri feculi licentia,de his

'“gnitu perquàm neceflarijSjVtiliter 8c multorum cum fruéfu dilTeramus.

f Hifcfft promißioj^uant audiuimus tx ip/ô, or annuncùmüf uobis. Priufqüam rem ipfam ag-f^diatur, hæc præfationis loco præmittit, quibus dodtrinæ fuæ certitudinem magis commen-''‘^^■Quiaenimfideinoftrç mille armis 8c artibus infidiatur Satan nullum ftudium himium vide ®™et,quod huic confirmandæ Sc ftabilicndæ tribuitur. Cæterumnon ofeitänter prætereun-quot;nieft.quod doctrinam fuam modo promifsionem nominat.Euangeliüm ergo nô nuda rcrum ^nrifto geftarum prædicatio eft, fed quæcunq; in illo prædicat,nobis, propter quos ille miffus f ^pollicetur.vt ca nô à nobis aliéna cfie,fed cû primis ad nos peftinere intelligamus. Poteft hoc *^'lètotius feripturæ teftimonijs comprobari.lfaias certè Chrifti myfteriadeferibens ait:Cogni

fui multos iuftificabit feruus meus,Scc.Ifa.5j.Quç verba mariifeftaih promifsionem habét.

Wconunc quodpromifsiones patriarchis datæ,nihil aliud quàtn Chrifti 8c my fteriorum ipfius '‘^'■iptionem,adeôq; ipfifsimum cuangeliumcontinent. Quôd fi Chriftum concionantem audi *5’4’^idaliudquàmpromifsiones fonat;'Venite (inquit) adme quilaboratis 8conerati eftis, 8c requiem vobis præftabo.Matth.ii.Qui credit in me,habet vitam æternam.Ioannis 5. 8c 6. Si l’risfitit.veniatad me 8cbibat.Et quifquis biberit ex aqua,quam ego dabo ci, nonfitiet inætcr-'quot;''r'iamp;c. Ioannis 7. Sc 4. Nec verô olim duntaxat, euangelicas promifsiones,cum ipfius Chrifti ’'fproferrentur.ratasfuifie putabimus. Manent enimfirmæ 8c folidæ in æternum crgâômncs, H'riipfâs uerafide fufeeperint.Docent hoc Chrifti ucrba.qui docendi munùs Apoftolis commit-’^sinquit-.Ite in mundum uniuerfum, Sc prædicatê Euangelium omni creaturæ. Qui credidft-JbSebaptizatus fuerit,fàluus èrit.Mar.iô.'Et Bàptifta eandem promifsionem ùniüerfalem facit, '^ens:Pater diligit filium,Sc onmia dédit illi inmanum . Qiii credit filio, habet vitarti æternam,

Ioannis 5. Similiter Petrus apud Corneliüm Centuriónem de Chrifto diflerens,àit: Huico-’^quot;esprophetæ teftimonium ferunt, quod remifsionem peccateifum accèpturus fit, per nomeft ''“s,quifquis crediderit in eum. Aélo. lo.Sed quid teftimoniorum multitudinc opus eft in re clà siina:'Vfum potius huius nominis probè expendamus . Euangelium promifsio vitæ 8c lalutis . lt;gt;D ipfo Chrifto per Apoftolos tradita. Credamus ergo promiisioni huic,ne in Chriftum iniu^ jScingratideprehendamur. Illam enim fpreuifie 8cin dubiumvocare, quidobfecro aliudeftlt;

Dei filium mendacij infimulareC’

Videamus nunc quam viuendi rationem à nobis Deus exigat. Paucis hanc Innuit loannes, Katto amp;nbsp;^erei i'rt dlximus) argumento à Dei natura defumpto eandem nobis commendat. Dr 1« (inquit) quot;V't« Chrifliaiuit ^^^,Z}'t(nebr£ineononßuntuÜ£. Quid verohinc aliud fequetur, quàm in luce ambulandum, *operalucis facienda efle ijs, qui cum Deo communioncmhabere volunt^ Sic enim argumen-'0WintegrumconftituesiQjjicunque cum Deocommunionem Scconfortium expetit, illius in-g'oio Sc naturæ fefe accommodate Sc conformem reddere debet. At Deus lux eft. Lucis ergo o-prafaciant,qui Dei confortes efle cupiunt.Lux vero dicitur Deus per comparationem.Vt enim

eft:ita Deus ipfa eft puritas 8c integritas in attributis fuis omnib.Siue enim eius quot;iintii,fiucbonitatem,fiue fapientia,fiuc veritatem,aut alias virtutes infpicias, omnes illæ fine ODiniimperfeftionis Scpollutionis macula cóparebunt. Deinde,vt lux Scipfavidetur, Screliqua Vlvideripofsintilluftrat (eftenimmedium vifus, finequois vimfuam.excrccrenonpoteft:)

T.

ita Deus folus eft,qui vbi animis noftris innotuit,nos illuminat,vt quç falutis noftræ funt,cerne repofsimus.VndeapudProphetamdiciturJn luce tua videbimus lucem.Pfal.jó.RurfumjVtlux animos ferenat,amp;triftitiamproptertenebrarumcaliginem obortampellit:itaDeus,vbimois propitiusafFulgetjitaanimos récréât amp;nbsp;exhilarat,vtnullis aduerfis amplius concuti poflint Reftè igitur Dauid cxclamat:Dominus lux mea amp;nbsp;falus mea,à quo nam timcrcm^FfalJ7 \”^' terea, vt lux greflusnoftros dirigit amp;nbsp;tuto nos facitincedercûta Dcusfuo verboamp;fpir'™' minatos ducit amp;c regit,ne in denfifsimis mundi huius tenebris impingamus. Quare verbuk eins lucernam pedum noftrorum Dauid appellate voluit.Pfal.119.Tabs ergo lux cum fit Deus,nece fario vtiquelucis opera ab ijs cxiguntur,qui cumillo communionem habere defyderant.Qu?'’* rô ilia fintjCollationc amp;nbsp;aliquot fcripturæ locis difcemus.

Chriftus loan.j.de mundo dicit,quôd tcnebras dilexerit magis quàmlucem. Et addit ratio-nemiErant enim opera eius mala.Lucis ergo opera erunt,quæ malis opponuntur.Itera Paulusa-poftolus Chriftianos fui officij admonenSjRom.i^.fcribit ; Noxprogreflaeft, diesautem appro-pinquat.Abijciamus ergo opera tenebrarum,Scinduamurarma lucis : tanquam indiecompoiiti ambulemus, non in comeffationibus amp;c cbrietatibus, non cubilibus amp;nbsp;lafciuijs, noncontentione Sc æmulationCjfedinduamini Dominum lefum Chriftum. Et carniscuram neagatisadconcu-pifcentias.Coniungit ergo opera tenebrarum cum carnis operibus apoftolus.imô eadem facit.At idem carnis opera alibi per enumerationem plenius exponi t,dicens : Manifefta funtoperacarms, quæ funt hæc:adulterium,fcortatio,immunditia,lafciuia,fimulachrorum cultus, venefi£iuni,æi micitiæ,lis,æmulationes,iræ,concertationes,feditiones,feâ:æ,inuidiç,cædes,cbrietates,coniela-tioncs,amp; his fimilia,amp;c.Galat.5. Quæ omnia fi incertos ordines diftribuere velis,operacarnisamp; tenebrarum dices,quæcunque cum fidei amp;nbsp;religionis puritate, cum vitæ Si morum innocentia, cum veritate,cum temperantia amp;nbsp;charitatc fraternapugnant.E contra lucis opera erunt,fide5ve rain Deum pattern per Chriftum Iefum,rcligiopurafecundum Dei verbum inftituta,vita:pu-ritas amp;nbsp;fanél:imonia,veritatis ftudium à fraude doloqj alienum,Chriftiana vel fraterna Charitas, quæ fola totam legem implere dicitur. His ergo ftudeat oportet, qui vete Chriftianus amp;nbsp;bonorum cœleftium confers cenferi vult. Hæc enim per omnem feripturam exiguntur. Dauid certe communionem noftram cum Deo defcribens,Pfalm.i5.ficait:Domine,quis habitabitintaberna culo tuot’ Puis in monte tuo fanélo requiefeett’ Qui ambulat integer. Si quod iuftumeftopera-tur,quiq; incorde fuo veritatem loquitur.Non obtreébat lingua fua, nec malefacit proximo fuo, nec fuftinet probro indigne affici vicinû fuum,amp;c. Et apud Ifaiam cap. ^j.cumardoribusæternis diuinæ iuftitiæ habitaturus dicituriQui ambulât in iuftitijs,amp; loquiturquæ redafunt,amp;c.Eta-libi externum cultum fpiritus fanélus,ceu inutilem,damnansaddit:Indicaui tibibomo.quidbo-num fit,amp; quid à te requirat Deus: nempefacere indicium, diligerebenignitatem, Scfubmi^uin ambulare cû Domino Deo tuo.Mich.ô.Similiter Chriftus in euangelio inquitiBeatimundicor-de,quoniam ipfi Deum videbunt.Matth.5.Idem pedes,id eft,atfeélusquotidieablui vult,ne con tra patris ipfius legem tranfuerfi abripiamur.Ioan 15.Et lacobus cap .1. dicit : Reli gio pura amp;nbsp;immi culataapud Deum amp;nbsp;pattern hæc eft : Inuifere orphanos Si viduas inafflidionefua,immacula-tum feipfum feruare à mundo. Sed quid hifee teftimonijs commemorandis immoror, cùm facta legend pafsim fint obuiaC’Imis animis potius Ioannis argumentum recondere decet,vtintelliga mus,hæc non philofophorum placita,non humanarum traditionum figmenta, fed fpiritus fanfti inuiolabilia décréta e{re,quæ nifi obferuauerimus, cum luce æterna cômmunionem habere nun-quam poterimus,fed tenebrarum filij in tenebras externas eijciemur.Etdehis quideniinfequea tibus loanncs agit,quæ fecunda huius loci pars eft.

I I, Si dicamm,quô4 communionem habemus cum eo,cr in tenebrii ambuldmuf,mentimtei‘, (yuerii Mem nonfacimiK. Si dicamus,nos cum Deo communionem habere,id eft, fi nomine Chnfti amp;fi liorum Dei gloriemur,fi nos Deoconiunébos e{re,amp;regni cœlorum hæreditatemadnospertine re,contendamus:interim in tenebris ambulamus,id eft,opera tenebraru facimus, carnis Si mundi ftudijs per omnia dediti,tam abeft.vt profit nobis hæc gloriatio,vt potius reos grauifsimi pec-cati coram Deo faciat,amp; à regno ipfius in vniuerfum excludat. Mendaces etenim nos efie,palàni teftamur,amp; proindenonDei,feddiaboli (quiin veritate non ftetit.Ioan.8.) filij fumus.Quse-nimcommuniolucicumtenebtisC’2. Corinth.ô.Aut ergo tenebrarum opera deferamusoportet, | aut fruftra Dei amp;nbsp;Chrifti ipfius nomine gloriabimur. Qui enim Chrifti funt,carnemcrucifixerût cum affeftibus Si concupifeentijs. Ga}at.$.

Sunt hæc diligent! confyderatidhe dignifsima. Licet enim omnes pro corrupto carnis inge-nio quotidie peccemus,paucos tarnen inuenirc licet, qui non Dei cultores Si amici haberi velint.

Arbitrantur

rtoMttiA irr.

Arbitrinturautem pîeriq;, ad huius nominis gloriam externa fymbola Sc fide! pfofelsioftem fut ficeft.Hinc fit,vt fub nominis Chriftiani prætextu, in omncm carnis licentiâm abrepti, omnia ea feant.quæolim falfos Ifraelitas fub templi amp;nbsp;facrificiorum vélo fecifie Icgimus.Ifa.i.Pfal.^o.Ie-ft.y.amp;c.Efthæcmultorum amp;nbsp;grauifsimorum ofîendiculorumcaufa.Sicenim multis perfuade-^ütjcuangelij doftrinam tantac licentix amp;nbsp;impuritatis caufam efie, qui honeftatis morum päu bftudiofiores funt, ab bac doélrina, tanquambonis moribus inimica.fibi abftinendum putant. Et qui eiufdem aperti hoftes funt,eô quod illis luce ipforum arguitur improbitas,hinc occafione »freptadn illam infana linguæ rabielibcrius graffantur.Nemini igitur leuiculum videatur,Chrt ftinomenfalfô profiteri.Mendaces non fert,qui æterna eft veritas.Minus ergo eos feret,qui men ^acijs fuis amp;nbsp;ipfius gloriç amp;nbsp;multorû faluti officiunt.In hos ftringi debet, quod Chriftus Matth. 7 ait:Multi dicent mihi in illo die: Domine domine, nonne per notnert tuum prophetauimus,8c per nomen tuum dxmonia eiecimus, 8c per nomen tuum multas virtutes prxftitimus^ At tunc tonfiteborillis:Nunquam noui vos.Difcedite àmequi operämini iniquitatem,amp;c.Hxc vtinam Eerioexpenderent,qui Chriftianam libertaterti carnalis licentix prxtextum faciunt.

Interea habent hic, quo fefc confirment fimpliciores, dum propter multos licentiofius pécgt; PfftiicdriflUH» tantesfub Chriftianx fidei prxtextu,de huius veritate dubitare incipiunt.Nifi enim tales futu- ««ca tifuiflentjfniftracontrahosper prophetas Scapoftolos pugnauiflet fpiritusfanftus, Scfruftra t'osdeillisadmonuiflet.Habes etiam quodillisrefpondeas, quiimpuroshofceEpicuri degrege porcosnobis obijciunt,quafi taliafcelerum portentaprxdicatio gratix Dei pariat.Sed eadem ra-'toneilli Chriftü damnabunt,quiinfuo cœtu Iudämhabuit,furcm Scproditoremimpijfsimum. bamnabunt omnem veterem ecclefiam,quàm non modo ptophani homines,carnis aflfeftibus et Aagitijs dediti,verumetiam hxreticorum phalanges mifcrè vexauerunt.Sed ftultum eft, cuange üopaucorum licentiam acceptam ferre, cum nullus hominum ordo tarn fanftus fit amp;nbsp;integer, in titiononplures reperire liceat,qui carni Sc prauis cupiditatibus plus xquo indulgeant. Nos cer* tuniamp;infallibile axioma efle credamus,nó Chriftianos Sc Dei filios,fed mendaces Sc diabolipro ’tutelfe,qui Chriftiano nomine gloriantur,cum nihilominus in tenebris ambulent. Sequitur loti huius pars vltima, quxfruftus Sc prxmia eorumreccnfet, quivitam Chriftiano nomine di-^nam amp;nbsp;communion! diuinx refpondentem viuunt.

111. Quod ƒ in luce dmbultiinu!,ßcut ipfe eft in luce,communionem habemui inter «ôî , crfanguiî y’erefideliSfe^i ^fliiCbrißi,filiiau5,emunddtnosdbomnipeccato. Duo pollieetur vere fidelibus Sc Chriftianis Io-Wnes.PrimumeftrCommunionemhabemus inter nos. Vbi non putabirtius, communionis hu- i, Ccu/um eunt 'ns iura inter homines tantum cófiftere. Quia enim fideles Chrifto infiti funt,qui eofdcm vnum fantfif 0-Deti f*citcumpatre,imd illis fpiritum filiorum Dei largitur,ad ipfum Deumhxc communio extendi

. Vult ergo dicere Apoftolus: Si opera lücis feélemur, Sc vitam viuamus xterna luce dignam, ■ncommunionem Sc confortium filiorum Dei verè adoptabimur,vt diuinx gratix omniumque honorumeiusparticipes fieri pofsimus.Continet hxc promifsio, quxcunque äd veram hominiä l’tititudinem faciunt.Nihil etenim ei deeflepoteft.cui cum Deo,omnis boni fonte Sc copiæ cor-'■«jConuenit.Genef ly.Sed quia de hac communione fupra multis egimus, eadem hic dcnuo in-5trere,fuperuacaneum eft.

Alterum prxmium eft, quôd fanguis filij Dei, lefu Chrifti, nos emundat ab omni peccàto. i.euntHidiit i Habet hoc turbatxconfcientix folâtium. Licet enim perfidem Chrifto inferamur, Sc is fpiritu fuo innocentiæ 8c fanélimonix ftudium in nobis accendat.manent tarnen peccati reliquiç, 8c cor fuptænaturæ ingeniumrquod nunquam tam plenè rcprimetur, quin vires fuas proférât, 8c eau-fafitjVt iuftus quoque in die cadat fepties.Prouerb.24.Hic ergo,qui inflrmior eft, facilè tentabi-tar,vtfecommunione filiorum Dei excidilfe, Scomni fpe cœleftis hxreditatis fpoliatum putet. Huic tentation! occurrens Ioanncs,in fidel!bus,qu! in luce ambulant, adhuc pcccata fuperefle fa-tetur.quæ emundatione opus habeant.Et quia emundationis meminit, eandemm fimul pollice-tur,doc€t eiufmodi infirmitatis noftrx lapfus veto fideli ncquaquam officcre polie. Eft ergo hoc «nplifsimum vitx Chriftianx prxmium,liberatio nimirum à pcccato,cuius folius culpa fit, vt à regno Dei cxcludamur.Hoc fublato, quid reftat,quàm vt filij Dci,regni cius hxreditatem confe ^uimur,vtipollicitus eft^

Porto,quod nam illud medium eft,quo à pcccatis emundamur^ Sanguis filij Dei, lefu Chri Uedtît,feffati ûi.Hunc quianominatIoannes,folumhune emundationi noftrç fufficcre, nec aliam peccatorum mundtouWt noftrorû expiationem vfpiam cxtare,certô credamus. De ijs enim hic loquitur, qui veri filij Dei inluce ambulant,operibus lucis ftudcnt,innocentix Sc charitatis leges pro virili feélantur. Et ta tuen illos.fanguinc filij Dei emûdari Sc expiari,dicit. Qgam ergo in fuis operibuS Sc meritis fpeia

C A P -V T ï’

habebuntreliqui, fl ad Chriftimeritum, qui reuera filij Deifunt,releganturfQs^WCOW dam hoc loco noftra opera 8c mérita extollendi occafionem habuiflet, fi illaaliquaminre tionis noftræ caufa laudem mercrenturC’ N am dicere poterat; Si in luce ambulemus/oæy’^^'^'^^ nem cumfanétis Sc Deohabebimus.fimulq; propter opera lucis,qux a nobis fiunt,iu i lutem merebimur.Sed nihil tale cogitans, Sanguis (inquit) filij Dei nos emundatabomn'P to.Et vt vnius fanguinis Chrilbi meminit, ita vicifsim omnepeccatû nominat, ne alia Q®' cata fanguine Chrifti,alia verô noftris meritis expiari putaremus.Omnes ergo pcccatoruni exp ationes,extraChriftimerituminftitutas.Ioannes breuihac 8cvereapoftolica fententiaïug*^ lat. Quid enimhomo faciat, qui ex femetiplo non eftidoneus, vt velcogitet quodbonutne ad Corinthios tertio.Stultumeftijs gloriari.quæ accepifti. At quid babes o honio,quodnona ceperis Cquot; i. ad Corinthiosquarto. Dei opus eft, quod abs te bene fit. Et cum ill* pro hoe pollicetur, non meriti tui, fed gratiæ Dei hæc promilsio eft, qui opus fuuæin te two nare dignatur. Eftha:c concurs 8c vnanimis totius feripturæ doélrina. Apudpropbetam minus clamat:Ego ego ille ipfe fum.qui deleo tranfgrefsiones tuas, I D QV E P ME,8cpeccatorumtuorum non reçordabor.Ifa.45.Item;Egodeleuitranlgrefsionestuas,vt en

fas nebulas,8c vt nubem peccata tua,8cc.Ifa.44.Et rurfum: Ego ego fum dominus,amp;P''®^^^’’'® • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nó eftferuator.Ifa.45. Similiter apudeundempropheta: Ego dominus,8c hoceftnomenineu,

gloriam meam alten non dabo.Ifa.42.At quomodo gloriam fuamalterinondat,finosinno rx redemptionis gloria locum aliquem obtinemus C” Senfit idem Dauid, qui cutn peccati confeientia accufaretur,non ad fua opera,quæ plurima 8c fanftifsima habebat,contugit,*eu’ minum conuerfus clamatiLaua me ab iniquitate mea,8c à peccato meo munda me.Expia me y fopo,Scmundus ero;lauame,8c niueero candidior,8cc.Pfal.5i.Ethæcquidemveterumiu*t tentia,penes quos multus legis Sc facrificiorum vfuserat.Innouo Teftamento,primuseiustru-nifter Chriftum digito monftrans difertè pronunciatiEcce agnus ille Dei,qui tollit peccatu mun di.Ioan.i.Si is tollit,quid nobis agendum fupereft:’ Et Petrus, Chriftum fuperlignüpwcatanoftra tuliflefatetur.i.Pet.2.Idem in nulloalio lalutem effe,conftanter affirmât. Afto.4-S^“ diesme deficeret,fi qusecunqs-inhanefententiam dicuntur in facrisliteris,reccnferevellem. Nospi'op e tarum Scapoftolorum doftrinam fecuti, folius Chrifti fanguine nosàpeccatisabluijCr^damus. qui Sc Petro dixit;Nifi ego lauero te,non habebis pârtcm mecum.Ioan.ip. Lauatautemin le cre-dentes,qua de re alibi copiofius dicendi locus dabitur.

Outntdfitpeceat Licet ex his æftimare quanta fit peccati atrocitas. Si enim pcccatafolius filij De* fanguinee-jnundari Sc expiari po(funt,horribilem eorum culpam elfe oportet, nifi Deum, vel imprudenter prodigum in filij fui fanguine fundendo.vel.certe crudelem dicere velimus.Expendant hoc, qui peccati blanditias tam facilè admittunt.vt de omnibus flagitijs fuis nimium leuiter pronuncient. Seddicobfecro,quifquis es.Num Chriftumpro tepaffum.Scin Cruce mortuumelfecredisf Fa teberisfcio,nifi te àregno Chrifti 8c falutealienum dicere velis. At quç caufa eft, vt propter te fi-lius Del in tamatrocem 8c diram mortem traditus fitcquot; Non alia vtiq;,quàm peccata noftra. Sic enim feriptura pronunciat: Propter tranfgrefsiones noftras ipfe vulneratus eft, Sc attritus propter iniquitates noftras. Muléla corredionis noftræ (id eft,pœna, quæ noftris peccatis debeba-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur,8cqua nos corrigioportebat,) ei impofiraeft,8cc.Ifa.55. Tuaergopeccata,qualiacunqi tuilla

æftimes,Chrifto tam acerbæ pafsionis caufa fuerunt. Tua concupifeentia, tuo odio,tua libidine, tua fcortatione,tuis adulterijs,tuis vfuris Sc fraudibus, tuis dolis 8c mendacijs, tuis periurijs Sc blafpheniijs, tuishomicidijs, tuaidololatria,tuaimpictate, tuis denique tranfgrefsionibus, quæ abs te qualefcunq; contra Dei legem commiffæ funt,facf um eft, vt tam crudele Crucis fupplici-um Dei filium fubire oportuerit,cuiusafpelt;ftumnec Solfuftinere.nec eiufdemindignitatempe-' træ ferre potuerunt.Inunc Sc tibijpfi blandire,quando ijfdem denuo teimmcrgis,Scomniadmo nitione ac pœnitentia fpreta incurabilem te præbes pertinaciter.

Difeamus fratres imis animis, quæ hucufque dida funt,recondere.Res magna Sc grauis eft, Cbriftianinominisprofefsio . Eacum gloriarilibeat, curemusnefalfo 8c fruftrahacgloriemur. Ambulemus in luce,8c eius opera fedemur.Sic enim fiet, vt cômunionis cum deo Sc fanftis eius vereparticipes 8cfanguinefilij Delàpeccatisabluti,cumeodemæternumviuamus,cuidebetut benedidio,honor,gloria Sc poteftas in æternum. Amen.

HOMILIA III I,

SI dixerimus, peccatum nonhabemus ; nos ipfos falh'mus,

Ytlitti

HOMiLtAIIir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

Veritas in nobis non efl; « Si conGteamur peccata noftra, fidclis eft iuftus, ut remittat nobis peccata noftra, amp;nbsp;emundet nos ab o» niniiniquitate»Si dixerimus,non peccauimustmendacem facimus eum,8d fermo eius non eft in nobis»

QVandoquidem Deo patri noftro vifum fuit, noftræ falutis caufa filiuln fuum dileftû caf nefumptainmundummittere,in eodem comprehenfa efle voluit, quæcunqj ad falutem quot;■■'acniptionem humani generis neceffaria funt.Sunt hæcmulta 8c eximia bona,in quibus ex* P“c»ndisfcripturæ crebrô verfantur. loannes tarnen, miræ 8c perfpicuæ breuitatis ftudiofus,o* quot;'’'iieaduobus generibus compleditur.Primô enim per Chriftum nobis communionem vel fo ''ttatem cum Deo obtingere docet. At cui cum Deo conuenit, qui omnis boni fons eft vberri* nihil deeffe poterit. Idem etiam contra omnem mundi 8c îatanæ tyrânnidem latis muni-

Mnftrudus eft. Si enim Deus nobifcum.quis contra nos^ Rom.8. Deinde, fanguine Chrifti ’'’sjpeccatisablui dicit.In Chrifto igitur omnem falutis rationem monftrat. Nec enim aliud eft 3'^odàfalute abftrahat,prætcrquam peccatum,quod iræ filios 8c Dei inimicos reddit.Verè ergo ïulüsin Chrifto omnemplenitudinem,gratiæ nimirum 8c falutis,habitare dicit.Col.i.Cæterû P'hscprædicantur, duo prodeunt hominumgenera, quæutraqj dodrinæ huic inimicafunt. imum hypocritarum eftuel iuftitiariorum,qualcs olim Pharifæi fuerunt. Quia enim ifti pro-P^ijs fitisfadionibus 8c meritis nituntur, Chrifti fanguinem Semeritum eius magnifacere non Pi'Huntimo prædicationem omnem de huius merito fuperuacaneam effe putant. Akerum filios quot;'Us feculi habet, Epicureos,carnis 8c mundi ftudijs per omnia addidos homines. Hi,quia aut ''imeire,aut eundem mortalia curare ncgant,peccatorum atrocitatem non agnofcuht,rtec tart ^’■pfisuidetur,ut ta graui 8c pretiofa fatisfadioneopus fucrit.Rident igitur quæcunq» de Chri-'■quot;yfterijsjde peccatorum emundatione,de fatisfadione Chrifti,de pœnitentia 8c reliquis pio-^'’'fiofficijsdiciaudiunt.Vtrifqueinpræfenti D.loannes Apoftolus mederi ftudet.Primo eninx ?^et.omnes homines peccatores efle,8c proinde gratia Dei per Chriftum collata opus habere.fi quot;'«nuelimus.Secundô,quid nos facere deccat,exponit,ut à peccatis libereraür.Poftremô repe

■ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lit IQ r lllViUiAtlA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V«U XXIJ nbsp;nbsp;nbsp;MA XW»W^«aA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M AXC» V« KX V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U MCXXX WMXXX W1 ^X «XbXlt;X W«r^

®nt,inpræfenti dicemus.

I. Si dixmmuf,peccdtum non habemuf:noï ip/ofßUimtK,cr ueritM 'm nobi^ non eft. Coherent hçc omne/finnupti K^cedétifententiæ.Scpræoccupationis fpccic habent.Dixerat enim, Saguislefu Chrilliemun atttti.

nos ab omni peccato.Quia uero emundatio ifta,nec hypocritis propriç luftitiæ mentis niten ’'I’us.necmundi filijs fecurèpeccâtibus, neceflariauidetur,hanc fententiafubiungit Apoftolus, WdicatiNon temere faélû eft,quôd inter beneßcia Chrifti,quæ fide percipiuntur.emûdatio-''Jïpeccatis primû quodammodolocû tribuit. Qaia enim omnes peccatores lumus, ea omnibus '‘‘psrquàm neceflaria, nec quifqua hac fe minus indigere putabit, qui uel peccati atrocitate, uel pfopriæ iuftitiæ imperfedionem cófyderare uelit. Vehementiori aût dicédi genere utitur.ut fen •'ntiâfuâ, nobis cognitu nece{Iàriam,magis commendet.Nec enim contentus eft dixifleiOmnes pKcatum babcmuSjSc proinde indigemus gratia 8c merito Chrifti,qui noftra peccata abluat. Sed

Sialicuius ea fueritpr3efumptio,côfidentia,fiue temeritas,ut fe à peccato omni immunem 8c Jtrum dicereaufit.hic feipfum fallit. At omnis fallacia in falutis negotio damnabilis 8c exitiofa “tAddit uero amp;nbsp;grauius quiddam:Veritas in eo nô eft.Impofsibile ergo,ut idem cum Deo.qui Sternaueritaseft.commercium habeat. Nemoautem folum loannem in hac fentétiaefle exiftu *^et,quod omnes nos peccatores fimus.Eft enim hçc côcors totius fcripturæ dodrina. Deus cef ƒ ngmenta cordis humani ab ineûte çtate prauaefle, dicit.Gen. 8. Dauid in peccatis fe conceptû ‘^gcnitüfatetur.Pfal.lt;i.Qpis uerô tu es ô homo,qui Dauide.uiro fecundû cor Dei,te fandiorâ 'llecenfes i Propheta clamat:Omnes tanquâ oues errauimus,unufquifq; in uiâ fuam declinauit. *‘^•55- Sanfti omnes orare cofueuerunt: Ne ambules in ius cum feruis tuis.quia nô iuftificabitur gt;pud te ulla caro.Et fi iniquitates obferuare uelis,Domine,quis fubfilletC'Pfal.i4j.et ijo.PauluS* P'runum hominem peccatum Sc peccati pocnâ,mortem,inmundum introiuifle,teftatur Rom.$i «d amp;nbsp;ipfe Chriftus, neminé,prçter unû 8c folum Deû,bonû effe pronunciat.Matt.ip.Porro ra* ^'pnesquoq; funt.quibus hoc ipfum doceri poteft.Peccatû eft quicquid contra legem Dei fit. At ^ûtralegem Dei multa omnes nos facimus.nec aliquis reperitur, qui omnia legis capita fe obfer-

gloriari pofsitfCÛ Sc animù totû Deus requirat, 5c coneupifcentiasin nobis reprelîas uelit»

C A P V T T.

Verè igitur loânes, nos omnes peccata habere affirmât.Verè etiam ueritatetnin nobis eflenegàt, fi nos peccatores effe negate audeamus. Quomodo enim ueritas in eo locum habere poterit, qui tot tamq; perfpicuis æternæ üeritatisoraculis contradicere nô uereturCquot; Sed priufquâ bine diice damus,quædam paulô diligentius excutienda funt.

OrdoPrimo ordiné.quo loannes inhacdoftrinautitur,obfcruareoportet.Dixeratinprs«Jtn-tio/fiîe»ire^*‘Br nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deo,quiluxeft merafine tenebris. Oftenderat ité, inluceambulandumefleijS,quicû

/umm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deo communionem habet# expetunt. His modo doftrinâ earn fubijcit, qua omnesnospeccati

aceufat amp;nbsp;conuincit. Habes hic, qua via in tuijpfiuscognitionem peruenirepofsisrqus vtnobis perquàm neceffaria,ita acquifitu difficilis eft.Qiiare apud genres olim prçcipuafapientiæparsiu dicata fuit, feipfum nouille,amp; Chilonis illud gt;lt;'»9) «viuipfi in columna Delphica confecratû fuiflele gimus.Qnia enim philautiæ fafeino excæcati fumus, nobifipfis miré placemus,placet amp;nbsp;quqcuiu quefacimus.Et vt amatores deformiamulta Sc turpes habitus in perfonis,quas amant,obferuare nonpoffunt : itanec nobis uitiofa apparent, quæànobisfiunt,licet uitiofifsima fint.Acceditbis, quôd aliorû de nobis iudicia indigné ferimus, amp;nbsp;tam abeft.ut aliorû uerbis uelimus argui,ut ucr bum Deieo nomine nobis exofum fit, quod noftrâ corruptelamarguit. Vt ergo prop™fatieni nemo videt,nifi in fpeculoàta nec nos noftræ naturæ imperfeélioné fine fpeculoaliquounquara cognofeemus. Speculû hoc ipfe Deus eft, vel Dei cognitio.Vtprimû enimanimisnoftrisDeus innotefcit,qui lux eft pura amp;nbsp;integra,mox quantæ in nobis tenebrse fint, animaduertimus. Vbi Dei voluntatem cernimus fupremè fanétam amp;nbsp;puram, quàm horribilis fit noftræ uoluntatis cor ruptioapparet. Siccum Dei iudicia, qux iuftitia funt amp;nbsp;veritas, nobis ob oculos ponimus,ino.'t fatebimur,nos cora ifto iudice cóparere nullo modo poffe.nifi aliéna iuftitia adiutos.In Dei ergo luceuidemus luccm.Pfal.36.Dei enimcognitio,quid nobis adhucdefit,amp; quid fieri à nobis con-ueniat.foladocere poteft.Eadé,ut nobis ipfis difpliceamus, facit, amp;nbsp;ftudiu Deo placendi in nobis accédit.E-xhoc loco igitur de illis iudicare difce,qui corruptioné fua amp;nbsp;uitiaarguinolunt.Eacer té re euidens de fe teftimoniu ferunt,quód in Dei cognitioné nondu peruenerint,necaliquo di-uinæ illius lucis lumine perfufi fint, vtcunq; cognitioné Dei,eiufdé cultu.amp;uerafidegloriétur.

ßjiid f ro/?t ne. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Secundo ufum huius doctrinae obferuemus, qui triplex eft.Ptimó phatifaicapropriæiufti-

ßrijfjitti (ogni, jjjg meritorû noftrorü fiduciam reprimit, id quod faétu cumprimis eft neceflariû.Vtenimne-mo non bonus haberi vult 8c talis fibijpfi videturdta operibus noftris cota Deo quoq; nitiinur, quafi his illius beneficentiâ mereri polsimus. At quàm diu hæc nos infiat fiducia,tâ diu Cbrifti meritû,quo folo faluamur,nô amplecfimur.Quare in falutis negotio nihil perniciofius eft, quàm cæcahæc propriq iuftitiæ gloriatio. Dementiæ enim effe uidetur,fi extra nos quærere uellemus, quq penes nos putamus effe repofita. Vbi veto nos natura peccatores effe intelligimus.denoftra iuftitia defperantes,iuftitiâ,quæ in Chrifto jpponirur,cupidi apprehendimus.Hincfit,quôdPau lus,quotiefcunq; de iuftificatione noftra fermonem inftituit, tâto ftudio omnes homines peccati conuincit,vt turn alibi, turn in epiftola ad Romanos cernitur. Quàm enim cum Cbriftimento pugnet propriîe iuftitiæ fiducia,phari(æorumexemploabunde docemur. Licetenim multorum inimicitia 8c infidijs Chriftus in terris agens oppugnatus fit, nullos taméinhocoppugnâdoacer biores 8c pertinaciores fuiffe legimus,quàm pharifæos,quos propriæ iuftitiæ fiducia demétabat.

Deinde prodeft noftrijpfius cognitio, utpeccandi defyderium nobis excutiat,amp; ftudiu ue-ræ purificationisapud nos excitet.Vt enim lauari nô vult, nifi qui facie maculis 8c fordibuspoilu tam effe nouitiita de purificatione paru folicitus crit, qui quàm ea opus habeat, nondû intelle-xit.Et fané hçc una ,^ufa eft.quôd multos pertinaciter in peccatis pergere uidemus,quod fepec care ignorât, uel faltem peccata fua leuiora effe putant,quàm ut de his remouédismultum labo-rare debeât. Exemplû huius rei Dauideft, qui tû demum de emendationecogitât, 8c precespro peccatorum remifsionead Deumfundit.quando ex Deiuerbo,fepeccauiffeaudit.î.Sam.i2.

Poftremus huius doftrinæ vfus circa confolationé verfatur. Quia enim perfeftionem a no-bis exigit Deus, facilé terrebitur infirma confcientia,fi fe tot vitijs pollutum viderit.Erigitur tarnen 8c côfirmatur.fi non fe lolum,fed vnà omnes homines,ab hac perfeftionemultisparafangis diftare viderit. Audiet enim pro Dei amicis habitos fuiffe olim plures.qui 8c ipfi multis in rebus impingercfolitifuerunt.Difcet item,imperfeétionem noftrâ Chrifti perfccbonecurari,8cinhoc nos incûbere debere, ut quando inüniuerfum àpeccatoliberari nonpoffumus,illud faltem non regnet inmortali noftro corpore.Rom.ô.Tam magnus ergo Sc multiplex cum fit huius cognitio nis ufus.non temere loannes tanta verborû vehementiaillam inculcat.Difcamus nos doftrinam hanc in ecclefijs retinere, vt vel priuatæ côfcientiæ teftimonio conuincantur, quicûqj infuaiu-ftiiia aliquam falutis fpem reponere incipiunt.

homilia irir.

Reftat.ut quod hic obijci poteft,diluamus. Dicat enim quifpiam:Ioannes,omnes nos pecca- chrifthnlpei ’“fcs e(re,conftäter affirmat.Idem vero infra à Chrifti cognitione Sc fide alienos pronütiabit,qui catores tameit ''•nqspeccat.l.Ioan.j. Adhçc,Chriftianos homines populum fanélû Scimmaculatû dici legimus. peccuto mundi 'âulusenim de ecclefialoqUens,uocat eâ gloriofam, nô habentem rugam uel maculam,fanélam 'Jsmamp;irreprehenfibilem.Ephef.^.Et Petrus fideles genus eleclum,regale facerdotiü.amp;gentem Mamnominat. i. Pet. 2. Quid ergo ad hæc dicemus. Idem ne eft peccare, Sc non peCcarec’Vel quot;Imineerit, peccatorem efie, Scfanilum fiue immaculatumcenferi:'Putant hæc multi parado-*î.amp;Apoftolifibijpfiscontradicere videnturifedpenitius rem infpicientibus plana 8c perfpicua unt omnia. Porró quod Ioannis locum attinct, qui Chriftianos efie negat,eos qui peccant, quo Wuidaccipi debeat, infra dicemus. Hicrefpondiffe fufficiat, Chriftianos homines bifariam con lyderari debererpartim quidé, quoad homines funt; partim vero quatenus Chrifto per fidé irifi-tidicuntur.Quatenus enim homines funt,peccati natura fibi infitähabent, qua interdû fuperan 'w.vtexfenietipfis iufti Scmudi nullomodo cenferi pofsint.Quatenus vero Chriftiani,5c Chri ftilcfumembraper fidem faéli lunt,iufti,fânéli,immaculati 8c irreprehenfibiles dicûturmô pro-pnäquidemiuftitia, fed Chrifti, quæ propter fidem ipfis imputatur. Quotquot enim baptizati 'ftis(inquit Paulus) Chriftum induiftis.Galat.5. Et alibi; Quis intentabit criminaaduerfus ele-^osDei^Deuseftqui iuftificatiquis illequi condemnetC’Rom.K. Licet ergo propter inhærentia quot;«ursnofti-x vitia,meritô 8c accufari Scdânari pofiemus,Chrifti tarnen iuftitia 8c merito quafi ’sdiamp;velati.fumus irreprehenfibiles. Vt ergo Chrifti meritumaffliftasconfcientias folatur,ne 'ndefperationem inclinentrita non obeft,quó minus in peccatis fugiendis laboremus,8c adhçren

nobis fordesabluamus. Vtrumq; Chriftus compleéîitur, quando difcipulorû pedes abluens '‘’quit; Qui lotus eft,non opus habet,nifi vt pedes lauet,fed eft mundus totus.Ioan.15. Lotos vo ‘gt;tomnesinfecredente3,qui Sc propter fidem illam totimudi dicuntur,Quia tarnen ijdem à car nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Jquot;saffeftibus,quoad in carne viuunt,alieni efie non pofiunt, 8c mudi conuerfatione facilè 8c ere yocontaminatur, quotidiana pedum,id eft,afteéluû Sc ftudioru ablutione opus habet. Sed hçC ’'prima huius loci parte diélalûfficiant.Tempus poftulat,vtad fecundam tranfeamuS.

11. Si coiifiteamur peccata mflra,fidcUs cß nbsp;nbsp;iußM,ut remittat nobii peccata noßrd,z^ emUndet nos p/jpfccat, 'a te. ■

^^onniiniijuitdte. Docet quid à nobis fieri debeat, quando nos peccatoresefle videmus,fimulq; ndebem^ Rii confilij flue prçcepti fruélum falutari promifsione comprehendit. Præfcribit vero peccatoru noftrorum confefsionem, qua ipfi nos peccatores efie teftemur. Caufa huius confilij,eft noftrq fa 'wis ratio.Vt enim de medicina noncogitant,qui feçgrotos efie ignorant: ita depeccatorum re-Wifsione foliciti non erunt,qui peccatis fe laborare nefciunt.Ité ut medicum non admittunt,qui ïgroti videri nolunt, 8c morbos difsimulare ftudent: ita nec Chriftum admittent,nec ad faluta-quot;nieuangelij medicinam cofugient, qui animimorbos,peccata, difsimulare folent,nepro pecca-‘»ribus habeantur. Hue illud Solomonis diclu pertinet : Qui tranfgrefsiones celat.huic non pro •perecedet; qui vero confitetur 8c deferit,ismifencordiamconfequetur. Qua ob rem ip fe Chri-''wfeægrotantium medicum efie dicit,Sc publicanis,qui fe peccare fatebatur, potius quam pha 'i'æis.familiaréfefe facit.Matth.9.Cæterû,quiade Confcfsionepeccatorum,multahodie concer 'W10 eft,paucis quæ ad hune locum pertinent,proferemus.

Confefsio,eftpeccati,cuius nobisprobèconfcij fumus,ingenuaagnitio,qua Deo gloriâ,no- DeCofeßione^ie “gt;sveroconfufionemtribuimus,8cculpam fupplices deprecamur. Diftribuiturhçcinpriuatam ''cpublicam.Priuataà fingulis fit,quando fe peccauifiTe agnolcunt, Deo idconfitétur Sc remifsio Winpoftulant.Requirithæcdiligentem fingulorum peccatorû penfitationé,vtardentiusinno-“isexciteturpœnitentiæftudium. Publica à toto cœtu fit, quando palàm in nobis peccata efie, ''osq; diuina gratia per Chriftû indigere teftamur. Vtraq; autem loli Deo fieri debet, quia folus 'ft.quipeccataremittit,quod Scpharifæos, vtcunqi excæcatos,vidifieconftat.Matth.9.Decon-''Isione, quæ apud pro.ximum fit,nihil hic dicimus,eô quodhæc mutuæ amicitiæ 8c côdonatio-quot;‘s caufa fit,non quod gratiam aliquam coràm Deo mereatur.Comprehendit côfefsio hæc,quæ 'quot;nq; ad pœnitentiam uerâ 8c ftudiû falutis pertinent.Oportet cnimpræcedatpeccati agnitio, quia fine hac, quod confitearis,non habes.Pcecati agnitionem cordis côtritio fequitur.Qui enim quot;w.vtno totus animo frangatur, qui in tâbenignum patré tottamq; indignis modis fefe pecca-wffecogiteVNonpoteft ab hac abeffe certa 8c folida gratiæ Dei fiducia,quæ Chrifto nititur.Vt 'nimmedico morbû latentem nó prodis,nifi huius arte te curari pofie côfidas:ita nec Deo culpâ noftrâ verè fatebimur,nifi eû efie credamus,qui omnem culpâ remittere 8c velit Sc pofsit. Quod cnim Cainus,Iudas Ifcariotes Sc alij eius farinæ homines fefe peccauiffe clamât,nô tam Côfefsio* luampropriæ côfciétiç aceufatio 8c anitni in defperationé vergêtis volûcariadânatio dici debet,

B 2

C A P gt;nbsp;V ' T - I.

Ktrt Conffßia- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vers Confefsionis exempla multa in fcripturis proponuntur. Hue enim referri debet,qus

exemf la. nbsp;nbsp;nbsp;Ifraelitæ temporibus ludicum fecerût,quoties vndiq; vrgentibus malis edoeb, peccataagnofca-

re,eadem Deo fateri amp;nbsp;remilsionem poftularccœpcrût. Eiufdem exemplar perfeftu Dauideft, qui vt le à Nathan peccati conuiétû videt,exclamat:Peccaui domino:necbreuihacformulacon tentus poftea copiofè omnern fui imperfeftionem fatetur Sc déplorât.2. Sam.i2.PfaL$i. Cófiten tur qui ad loannem Baptiftam egrefsi pœnitentiæ doftrina Sc aduentus Chrifti prædicationem non ofeitatibus animis audiuerût.Mar.i.Idem verè faciunt.qui cu Petru apoftolum concionan- “ tern audiuiffent, totis animis cópunfticonfiliûpoftulant.Aéf.2.ConfitéturpublicèEphefij,non verbis modó,verumetiam faftis.dum libros magicos publice exurunt. Aét.19.

Confeßio auricu» Cum his fi Confefsionem auricula rem conféras, nihil fimile videbis. Primo equidem nullo feripturæ facræ vel prçcepto vel exemplo confirmatur.QüÇ enimaduerfarij ex fcripturis inhu-ius defenfionem proferunt.partim tam inepta funt,vt rifum potius quàm confutationé merean-tur.-partim manifelfè detorta,fic vt nemo nó dolü Sc temeritaté videat.Deindenó Defffit,fedho minibus,à quibus quæ folius Dei funtpetere, manifefto impietatis Sc apoftafiæ fedcc no caret. Præterea nee verä peccati agnitioné,nec cordis contritionem, Sc multo minus fidem fibi coniun ftam habet. Si enim peccatum verè agnofcunt, qui ad hanc confugiunt,cur non vident eiusatrogt; citatem maiorem efre,quàm vt priuataalicuius authoritate remitti pofsitC’Si animo verè contriti funt,cur à Confefsione eadem flagitia itérat,quod plerofq; facere videmusc' Si fide folida Deo ni tuntur per Chriftü,cur ad homines potius,quàm hunc,confugiuntC’cur fuis potius quàm Chrifti mentis fatisfaélionis gloria tribuuntc’ cur deniq; hornbiles confcientiæanguftiasfentiunt, amp;nbsp;nouis fatisfaélionibus fefe indics excruciantlt;N on eft ergo,Yt de ifta Confefsione verè hypocri ti ca quiequam cogitemus. Earn loannes requirit, quae peccatorum agnitionem, cordis contritionem,emendationis ftudium Sc fidem in lefum Chriftum, ceufidas 8cindiuulfascomites,fibicon iunélas habet.Huius exempla in fcripturis Sc primitiuse ecclefiæ hiftorijs pafsim obuia funt. Habet eadem amplifsimos fruétus,de quibus hic quoqs loannes loquitur.

rtræ Conffßio- Si (inquit) confiteamurpeccatanoflra,fidcliseflcriulluf,utremittatnobispeccatanofl^‘t3(!^^‘lt;'’-ttufrxHuf. det nos ab omni i/niquitate. Quid verb amplius polliceri poterat^Remittentur peccata,quibus iram Dei in nos prouocauimus.Nec remittéturmodó, fedaccedetemundatioab omni iniquitate. At vbipeccata remifla,imô deleta funt,ibidem Dei ira cedere oportet,quæ foils peccatis,ceufomitc quoda nutriri folet.Teftatur idem Dauid, qui poft multas Sc varias côfcientiç fuæ dimicationes inquit;Vbi peccatû meum tibi notum feci, amp;nbsp;iniquitatem meâ non celaui, cûq; cogitarem: Fate-bor côtrame tranfgrefsioné meâ Domino : protinus remififti iniquitaté peccati mei.Pfal.Jî. Hoc ipfum parabolis aliquot Chriftus illuftrat.Seruo enim,qui debebat decem milliatalentorum,nec erat foluendo, donatur omne hoc 8c remittitur, cum debitum confeflus domini gratiam implo-raret.Matth.i8.Et publicanus, qui in extrema rempli parte oculos ad Deum attollere nonaudés dicebat : Domine, propitius efto mihipeccatori; iuftiorpharilæo domum redit.Luc.iS.Nonte-mere ergo D.loannes tanta diuinæ gratiæ dona verè confitentibus pollicetur.

Dtmßielit tß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verütamen ratione firma Sc folida,à Dei natura fiue ingenio defumpta,promifsionemhanc

confirmât,ne quid dubitemus. Deus(inquit)fidelis Sc iuftus eft.Remitter ergopeccataijs,quife peccauilFe eöfitentes fua mifericordia implorât.Fidelem vero vocat Deü pro verace,quipromif-fis fuis neminé fallat.Quare fenfus eftiDeus cu verax fit,promiira præftat. Promifit au tem ad fe cöfugientibus peccatorü omniü remifsione,quod feripturæ omnes teftantur.NäapudProphe-tam ait: Si peccata veftra fuerint vt purpura, fupra niuem dealbabuntur:fi rubent inftar cocci,fi-cut natiua lanafient. Ifa.i.Item : Ego deleui tranfgrefsiones tuas, vt denfas nebulas,Sevtnubem peccata tua.Ifa.44. Et rurfum: Ego ego ille ipfe fum, qui deleo tranfgrefsiones tuas, idque proprer me. Sc peccatorumtuorum nonamplius recordabor. Ifa. 45. Similiter: Conuertimini (ait) ad me, Scegoconuertaradvos. Zach. i. Præterea: Numdefideroaut volo mortem peccatoris, dicit dominus Deus Annon magis, vt conuertatur. Sc rccedat à vijs fuis. Sc viuatCEzech.iS. An ergo Deum, quiipfa eft veritas, tot Setantis promifsionibus fuis defuturumputabimus^ Nonopinor.

Deitfiiiß»fefl. Facit verb huc,quod iuftitiam quoq; Deiallegat. Sed qua ratione (inquis) concludit loan-nes^Deus iuftus eft:Ergo remitter peccata noftraC'Quis non potius,peccata puniturum dicat,cu iuftus fit Admirabilis fané ratio, fed plana Sc perfpicua, fi Chriftum folem iuftitiæ huic infera-mus, Supra enim diximus, à Confefsione vera fidem in Chriftum non pofleabefTe. At qui hanc habent,Chrifti merito iuftificati funt. luftificatis ergo debetur iuftitiæ præmiû,gratiæ nimirum diuinæ hsereditas. Adhæc filiumfuuminhoc dédit, vtpçr huncreconciliaret fibicunfta,paci' ficatis

ƒgt; ,

quot;CJtisper fanguinemcrucis cius per eundefti fiue quae in terra funt,fiue quse in cœlis.Col.l.Eos •fgo.quipeccata fua agnofcentes per filium fuum ipfi reconciliari cupiunt,nonpoteft non recipe ''■nifiinfiliumfuum iniuftus fieri velit. Sed Scfilio fuo omnem poteftatem tradidit incoelis amp;nbsp;tsrra.Matth.aS.Inuitat vero bic ad felaborantes atqj oneratos, amp;nbsp;venientibus requiem pollice Eofdem ergo pater repcllerenonpoteft,nifi poteftatem,filio iuftè amp;nbsp;légitimé traditam, iniu modo eripiat. Qua enim culpa bac fpoliari meruit, qui humiliauit fe patri obedicns fadus ufi-H'lcad mortem CruciscThita.

SedÔ ftupendam Dei bonitatem. O admirabilem noftræ falutis certitudincm.0 fapiétiam

mentis infcrutabilem.Iuftitia Dei ad mortem.ad damnationem.ad æterna inferorum fup tnliMnat, Pi'i-iaomnesuocabamur.At Chrifti meritofaftu eft.ut ideo nos exaudire 3c in gratiam recipere ’J^liti^uia iullus eft. Quid ergo ad hunc patternaccedere metuimusC’ Quid ô peccator trépidas^ An dcum tarn tibi infenfum credis, ut propter te in filium fuum diledû iniuftus uideri Scefleuc ^^bno ut huic quod debet exoluat,tibi benignus erit amp;nbsp;propitius.Hssc ta admiranda falutis my ‘«na qui ignorant,eo cæcitatis deueniût, ut nouis mediatoribus extra Chriftum opus efleexifti ®mt,8i Confefsione peccatorum,quç foli Deo debetur,non content!, nefcio quem fccnicum lu “quot;mexpoenitentia Chriftiana faciant.Scd copiofius de his dicendi locus fortafsis alibi dabitur 'amraodior.Reftatadhuc poftremapræfentis loci pars,quæ modo paucisabfoluetur.

11 I. Sidixerimuf,nonfgt;ecc(tuimuf:nten(lac(mfadmuseum,cr'fermocitiincncftinncbis. Reditad Prnpofitionem anteprsemiffam, utpenitius innoftrse infirmitatis cognitionem nos perducat. Aon contentus autem eos, qui fe peccatores effe negant,mendacij accufauifre,grauius iam loqui quot;'tipit.Duo enim abfurda hinc fequi docet.Primum eft; Si nos peccauifle negemus,mendacé fa-'mius Deum. Horribilis quidem,fed uera 8c certa fententia.Deus enim inquit: Pigmenta cordis Aomani praua funt ab ineunte ætatc. Gen.S.Idem in filio fuo omnes peccati arguit. Si enim non P'«auimus,cur ille in mundum miffus eft^cur mulftam noftrç correclionis fuftinuit^cur in cru 'ofufpenfus mortis genus Dei fentétia malediftum fubijtC' Si non !Cgrotabamus,quid medicum ’’“Hereopus erat Cquot; Vides ergo non ueritatem modo Dei,fed Sceiufdem iuftitiam,8c fapientiam pwiclitari.fi nos peccatores efte negemus. Alterum abfurdum eft.quod uerbum eius in nobis efte Otgat.Verbum Dei enimclamat:Nos omnes tanqua ouis errauimus,unufquifqj uia fuam feéla-'oseft.Ifa.55. Verbum Dei eft,quod legitur : Dominus è coelis fuper filios hominu profpexit, ut oidcretnum fit,qui aut faperet, aut Dei ftudiofus cflet.Sed cunfti defecerant,omnes pariter cor mptierant,nullus erat qui quodbonumeftfaceret,neunus quidem.Pfal.15. Verbum Dei inqui 'ft:0mnespeccauerunt,8c deftituuntur gloria Dei,8cc.Rom.5. Quis ergo uerbum deiinilloefle dieet,qui tarn claris Dei fententijs Sc pronunciatis contradiccre aufitî'At nifi fermonem ipfius in Kobismanentem habuerimus,nec ipfum diligemus nos,nec ab ipfo diligemur.I0an.i4.

Iam ergo luce clarius confiât,quas ob caufas apoftolus tarn ferio in hoc fit,ut nos peccatores •ffedemonllret. Qui enim hoc negant, non ipfi modo mendaces funt, fed Sc Deum(quod diftu liorrendum eft) mendaeij arguerc conantur. lidem feipfos à merito Chrifti Sc gratia Dei fepa-'ont.Sternunt hæc uæfanam Anabaptiftarum infolentiâ.qui innocentiaperfeéla gloriari audent. Caditjimd ruit,fuperba proprise iuftitise fiducia.Exploditur Sc exibilaturmeritorum fuperero-gationis diabolicagloriatio. Si enim peccatores fumus omnes,quomerito apud Deum gloriabi— gt;^ur^Anuero noftri Deus indigete'Quse uerd infania eft,in alios deriuareuel transfundere, quse 'pfe feceris^ An te plus prçft i t ifTe putarc audes,quàm Deo debeas Agnofcamus ergo fratres im-perfeftionem Sc infirmitatem noftram. Confiteamur peccata noftra domino, mente contrita Sc lumiliata.Imploremus eiufdem gratiam.Sic enim fiet,ut remittat nobis peccata noftra. Sc emun det nos ab omni iniquitate noftra, per fanguinem Sc meritum lefu Chrifti

filij fui,cui debetur benedi£lio,honor,gloria,Scpote-

ftas in seternum. Amen.

Filioli mei, hæc fcribo uobis,ne peccetis. Et fi quis pecca^ uent, aduocatum habemus apudpatrem, IefumChriftum,i« ftum. Et ipfc eft propitiatio pro peccatis noftris : non pro noftris autem tantum, fed ctiam pro peccatis ton us mundi«

' T homines externis Dei donis, quse ad corporum incolumitatem feniandam perti* j nent,pro corrupto carnis ingenio ad fuam perniciem crebroabutunturitahocipfuffl inijs facere confueuerunt,quæ vtanimarû falutiinferuiant.diuinitusdatafunt.Pol-_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jS''' fcnt exempli loco nobis e(reludæi,qui templo Sctotoillo Leuiticifacerdoti^cultuva

heabufi font, dum alij omnem lalutis rationem inhocconfiftercputauerunt.alijveroeundem omnium fuorum fcelerum Sc flagitiorum praetextum habuere. Sed quid opus eft exeinplalongi : » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;petita producere.cum inter nos,qui Chrifti nomine gloriamur, idem quotidiefiatîquot; Sienimpet

• euangelij doftrinam vitæ innocentia,charitatis ftudium, Scquæcunque alia fideles decent, exi-. ganturimox iuftitiarij hypocritæ,vel pharifaei operum iuftitiam after! contendunt.Quddfico^ traillos Chriftimeritumvrgeas,8£nosomnesnaturapeccatoresefle,acfolius Chrifti meritofal uari prædiccs, ftatim cum huius feculifilijs dimicandum erit, qui hoc prætextu effrenem camis licentiam quserunt.Non ignorarunt hoc Apoftoli, qui magno Audio doiftrinamfuamfirn'ode-/antur.vt neutra pars,quodinde venetur,habere pofsit. Eft autem huic rei cumpritnis accom-modus præfens hic locus,quo quicquid inhac caufadici poteft, dileftus Chriftidifcipulusfum-matim comprehcndit.Primo enim,quiaomnes nos pcccatores efte dixerat,ne quis indemaiorem peccandi licentiam nobis concedi putaret,docet longé alium huius dodrinae vfum efle, vt nimu rum peccandiconfuetudinem ferio ftudeamus deponere. Deinde peccatoribus opemamp;lal^teni in Chrifto lefu monftrat,cuius officium fufficienter defcribit.Nosdc fingulis, quantumfpiritus domini dare dignatus fuerit,ordinc dicemus.

I. filioli mei,hlt;ecfcribo uobis,nepeccetii. Breuis quidem,fed perquàm neceflâriaadmonitio. Dicat enim aliquis : Si confiteri debemus nos peccatores efte,agedum peccemuspro carnisarbi* trio,vt quod confiteri pofsimus, Temper nobis ad manum lit. Negat ergo banc eflcfuædoftrinx confequcntiam,nec idco fe ilia dixiftc.vt carni habenas laxaret : fed vt afflidis cófcientijs viam 8c •medium falutis oftenderet. Adhæc cumpeccatumpræcipuara irse Dei caufam efte conftet,per quam omnis generis calamitates,adeoqi ipfa mors,nobis imminent,quis non videt,nobiscupec-cati accufamur,purificatione potius 8c emendatione,quàm nouis peccatis opus cfteC’ Sedprodeft lingula verba,quibus hie vtitur,excuterc.

doflat Filiolos fuos vocat,quibushæcfcribit.Efthæc fummi amoris vox.quo omnespaftoreserga rumfiltj. conimilTum fibi gregem affedos efte decet. Quia enim per miniftros verbi Dei prædicationege.-nerantur fideles,non immerito eorundem filij dici poftfunt.Sic Paulus Galatas fuos filiolos nomi nat,quos denuo parturiat,donec in ipfis Chriftus formctur.Gal.4.Et Corinthios pluresquidem pædagogos habere poftfe fatetur, pattern veto ipforum fe elTe, quia per euangelium ipfos genue-rit.i.Corinth.4. Neq; hoc cum Chrifti præcepto pugnat, qui ne pattern nobis in terra vocemus, prohibet.De ijs enim loquitur,qui fedas nouas profefsi,ab hominibus,quos fibi tanquam patres falutis imitandos propofuerant,denominari volcbant. Apoftoli veto non nil! minifterijrefpcdu patres haberi volunt,feqi regencrationis huius dûtaxat miniftros agnofcunt,omné veto eius vir tutem 8c effedû æterno femini,verbo Dci,8cfpiritui fando,qui illud in nobis viuificat, tribuut l.Pet.i. Cæterû habent quod hic obferuét ta miniftri quàm quiipforû curæ cómifsi funt.Vident enim miniftri paterno affedu in ccclefiaadminiftranda opus efte, vt ab ouibus, perindevt à filijs parentes,audiâtur. Quo iure aût hoc ab ipfis poftulabunt,fi ipfi non fidi patres, fed fcurrae,aut e-tiam tyranni,efle foleantcquot; Difcit populus, miniftris eu amorem 8c rcuerentiâ deberi,quem natu. rali 8c diuinalegeparentibus noftris debemus.Quôdhomines natifumus, parentum minifterio fadum cft. A t quôd régénérât! in filiorû 8c hæredum Dei numerû adoptamur.præcipuè quidero diuinæ gratiæ 8c bonitatis opus eft.fcd eadem paftorum minifterio vtitur,quibus honoré fuum negate nô poflümus, nifi inipfum Deuni,qu! per hos nos regencrar! voluit, iniurij elfe velimus.

üteferi)^,

Htfcfcribo nobis. Apoftoliadprædicandummifsi fuerût. Chriftusenim illis a!t:Ite in orbem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

''Werfum, Sc predicate Euangelium omni creaturæ. Marei i6. Non tarnen adeôrigidiuerbo-

vel literœ obferuatores fuerunt,ut ore tan tu prædicare, 8c à feribendo abftinere uoluerint* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcntrM^

Mümfuiminifterij feopum diligenter obferuarût,qui is erat, vt Chrifti cognitionem logé lateq» Pfopagircnt, de illo ubiq; teftarentur,amp; eidem ex omnibus gentibus difcipulos adducerét. Aélo f’^'ni.Matth.aS.Huic rei cum miflas bine indeliteras cumprimis feruire uiderent,fuo officio ne-^'^quideefle voluerunt, fed feriptis fuis fideles crebrô monuerunt de ijs, quæ diligétiori obfer ’*W'one indigebant. Deinde pofteris quoque profuit,imô ualde necelfaria fuit, hæc induftria.Si 'nimtenebriones quidam, extantibus Apoftolorû feriptis, infinitas nugas 8c conftitutiones pla ™pias ipforum nomine ccclefijs obtrudere aufi funt, quid non faéturos putamus,fi nulla apo olicorum feriptorum authoritatefuiflent prohibitie’ Nobis verô imitanda eft hæc ipforum fe-^ ** 8c indullria,ut omnem uiam ingrediamur, quæ euangelicæ doclrinæpropagation! ferai-ffpoteft.Nec enimaudiendi funt, quinoftro feculo nihil feribi uolunt,eo quôd feriptis eiufmo

Muerfariorum animi magis exacerbentur. An verô, ut paucorum gratiam uenemur,aut iram 'dinemus.multorum fratrum,quorum infirmitas confolationem 8c inftitutionem exign, falu-'•temnegligere conuenitCquot; Nx ifti homines egregiè fapiunt, qui euangelium itadoceri pofTe pm» '’nt,utneminibilem commoueat,cum nec ipfum Chhftum ea felicitate ufum cfie côftet.Auter ?oChnftumabnegent Sceuâgelium omne cxplodant,aut cum Chrifto 8c pro Chrifti gloriacru-8caduerfa ferre difeant.Paulus quauis occafione Chriftumprædicari gaudebat.Phil.i.Idem ®Pportunè 8c importuné inftare iubet.2.Tim.4.Et nos illud medium nobis eripi patiamur, quo ’uangelij doftrina omnibus feculis felicifsimè diffeminata eft C* Imô Apoftolorum exemplo lin-Suam.manus, pedes, omnia denique membra mouere 8c omnes neruos intendere decet,ut quàm pltiritnos Chrifto lucrifaciamus.

Generale hoc pfXteptüm eft, quod omnibus ftriptunspfXcipitur. Ûüiaenim Chrtflianlpecct» îusnonnifi cum fanélis 8cpuris communionem habere poteft,peccato autemprophanari fo- rt«on debsnt, 'nthomines,illud ubique impugnatur. Apud Ifaiam certè peccata maceriam illam effe dicitj quç 'quot;tsrDeum 8c nos erefta, ne uultu gratiæ ipfius fruamur,prohibet.Ifa.59.Et alibi preces exaudi ’‘negat.quôdmanus fanguine pollutas ad ipfum extendant.Ifa.i.Prxterea,ut primis parentibus ®opcccatum ompis generis miferiç decernuntur,quales funt.agriculturæ labores,fterilitas,mor h, dolores partus, curæ,folicitudines,paupertas, amp;nbsp;fi qux alia funt aduerfanta in lege fua domi-*quot;^5 «dem mala tranfgrefloribus mandatorum fuorum nunquam non interminaturrgratiâ uerô Wjcneficentiam ijspromittit, qui præceptis eius obtemperauerint. Eodemreferri debet, quod 'neuâgelio dominus adulteræ.qua à lapidationis fupplicio liberauerat, Vade(inquit) 8c pofthac ’’cpeccaueris. loan.8.Idem paralytico,quem à morbo annorû triginta 8c oélo curauerat,ait! Ecgt; 'tPanusfaftus es : ne pofthac pecces,ne quid deterius tibi côtingat,Ioan.5. Vt ergo adultéra non *lt;ieolibérât dominus,ut adulterijs nouis fefe polluât: nec paralytico medetur, ut peccâdi ftudiû furfus feftari pofsit,fedab utrifqs ueram pœnitentiam 8c innocentiâ requirit:Ita nec nos Chrifti (^gt;8guine ideo àpeccatis abluimur,ut peccati fordibus denuo immerfi polluamur.fed ut earn im-'''unditiem,quam tanto tamq; pretiofo lauacro purgari oportuit, totis animis deteftemur.Perti ''«liucquçPaulusfcribit,Ro.6.Qu^idigitur dicemusC'Mancbimus in peccato,ut gratia abûdct? Abfit. Qui mortui fumus peccato,quomodo pofthac uiucmus in codé An ignoratis, quôd qui-tuqjbaptizati fumus in Chriftû Iefum,in morte eius baptizati fumus^Sepulti igitur fumus unà 'ui!loperbaptifmûinmortem;ut quemadmodû excitatus eft Chriftus exmortuisper gloriam P«hs,ita 8cnos in nouitateuitç ambulemus,Scc.Infiniti funt eius generis loci,qui hoc ipfum fe-dulô nobis cómendant.Reélè ergo loânes inquit: Filioli mei,hæc feribo uobis,ne peccetis.Cû ue fonosomnes peccarecóftet, fed 8c iuftus in die fepties labatur,quis nô uidetperpetuam à nobis pœnitcntiâ exigi lugulat hæc fententia pfeudoeuâgelicos noftri feculi, qui doélrinâ Chriftia- t'/’euiatuigéiak nim 8c eius patrociniû profefsi,ui ta uiuunt paru m euangehcâ,dum carni habenas ad omnem 1 ibi dinemlaxant.Quibus non immeritô illud obijci poterat: Quid tibiuis,quôd cómemoras ftatuta meat’ cur ore tuo foedus meu iaftas^ Cu odio habeas difcipliha,Sc uerba mea poft te abijeias. Pfah

5o lugulat ité Papiftas calumniatorcs,qui euagelij prædicatione nos peccâdi licentia plantare di Calumnlatorti .tunt.Chriftus equidem in fuo nominepeccatoru remifsioné prædicari uult. Sed idem Sc poeni-tentiamdocereiubet. Luc. 24. Et loannes, qui antca dixerat : Sanguis filij Deiemundatnos ab omnipeccato:idem nue clamat : Filioli mei,hxc fcribo uobis,ne peccetis. Non eft ergo quôd calomnias aduerfariorum multum moremur.In hoc potius toti fumus, ut ui tx noftræ cóuerfatio iuxtaeuangelij doftrinam inftituatur,nc aliquis hanc calumniandi occafionem habere pofsit.

ß 4

CAP

At dicat aliquis;Durum, imo intolcrabile eft, quod Joannes prstcipit. Qjiem enim morwï» «m dabimus.qui no peccetC* Figjncnta cordis humani praua funt ab ineunte œtate.Gene.S. Qaid ergo diccmus, fiin peccatis nos conftitutos efTevideamus i Num de Dei gratia defperabiniHsC' Vel num ad noftrorummentorumfiduciam conuerfi proprijs fatisfaftionibus nitemur^IftisaU tcra huius loci parte apoftclus refpondet,amp; neutrum fieri debcre docet.Sic enim ait:

Afjlum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I I. Etfiquifpecct{uerit,dc!uoc4tumhalgt;e}nuiapudpatrcm,IcfumChrifltim,itiftum.'NoaeT^op^f

riM itctantiMm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficprohibet,qu3fiarbitrctur,nos illud in vniuerfum cauere pofle. Sed deuotumpcccandi

ftudium vetare voluit, quod in Chriftianis hominibus locum habere nonpoteft. Manentequu dem in his peccati reliquiae. Sc cum Paulo apoftolo inueniunt legem peccati in membris fuis.qu« non contradicitmodd legi diuinae.verumetiam inuitos rapit, vt ea faciant, quæ iuxta intemuni hominem deteftantur.Rom.y.Hinc quotidian! illi lapfus Sc exorbitationes crebrae extra viamvi tae,qux in fcripturis proponitur. Pariunt exdem confcientiarum luftas Sc graues diuexationes, quas apud infirmiores fatan excitât, vtpropter deliftorum fuorum multitudinem vel atrocita» tern de D ei gratia dubitare incipiant. Et multi cum Caino dicere incipiunt : Maior eft iniquitas mea,quàm vt pofsit remitti.Genef.4. Multi rurfum imperitiores adhuc, vcl proprijs cogitatiom bus decepti, velaliorumfomnijs Sc impofturis feduéli,nouas falutis vias. Scnouosmediatoret, quorum intercefsione cum Deo in gratiam redire pofsint,feélantur. Hic ergo nos probe inftitu» tos efte conuenit,cum vtrinq; certilsima Sc prsefentifsima falutis pericula inftent, vtnifi médian» viamconftanterfequare,tutusincederenonpofsis. Audiamus ergo loannem, quiinftaraltiu^ lantis aquilx omnia human® rationis nubila fuperans, in xterna diuini Solis luce verum libile falutis medium commonftrat. Si quis peccauerit (inquit) quod vtiq; omnibuscontmgit, habemus aduocatum apud patrem.Scc.Hxc ipfifsima eft euangelij vox,qux apud Deumpecca-toribus quoq; gratiam monftrat.Sic enim dicere vult: Scio quidem à peccato immunem elle neminem, amp;: quotidie in multis nos peccare Sc impingere.Sed nemo propterca defperet.Nemo quo que vel proprix rationis diftata,vel aliorum traditiones audiat.Ego falutis viam,adeoqi ipfto» « lutemmonftrabofideliter.Quiapeccatoresfumus,8c proinderei trafgrefsionis coraDc'^''’!’™* li confiftimus.aduocato opus eft,qui caufam noftram agat,qui defendat, Sc à capitalist’''’® ux-mnationis fententialiberct. At non opus eft oculos Sc mentemcircumferre diutius.vbinam locorum is inueniri pofsit.lam nunc enim habemus aduocatum, qui caufamnoftram amp;vuklulci-pere lubens.Sc fufeeptam dignè agere et tueripoterit. Aduocatum (inquam) habemus,no aduo-catos. Vnus enim eft,non plures. Non ergopericulum erit, ne contemptis melioribus,ineptio,-remaliquem aut minus gratiofum deligamus.'Vnus eft,qui Scgratiavaletapudpatrem.quiafili-us:8ciudicijilliusrigoremfuftinerepoteft,quiaiuftus eft.Eftis lefus Chriftus,de cuius erganos voluntate dubitare non licct,cum Sc homo pro nobis faélus fit. Sc fanguinem proprium pro pec catorum noftrorum emundationefudent.Adhunc ergo confugite,qui vos peccaifefentiiis.Hu ic confeienti® veftr® dolores Sc anguftias crédité.Huius intercefsionem expetite,amp; falus obtin-get illico.Ipfe enim clamat:'Venitcad me omnes,qui laboratis Sc onerati eftis,8c ego requiem vo-bis pr®ftabo.Matth.il.O lætam vocem Sc nullis diuitijs compenfandam.O bonitatis diuin« pro funditatem infcrutabilem, qu® peccatoribus tarn tutum Sc fidum falutis afylum prsparare voluit. Quis in peccatis defperet amplius ƒ Quisper auia humanarum traditionum potiuserrare, quàmbreuihac Setutaviaingredipofthac voletcquot;Quiavero eaeftmultorumcçcitasamp;amentix ne quid grauius dicam,vthocaduocato Semediatore non contenti,aliô confugiant,amp;falutcn»a. libi qu®rant,huius rei traftatio altius paulo repetenda erit.

Aduocatum nos apud pattern habere dicit Apoftolus,lefum Chriftum. Paulus eundem in-Deum mediatorem efie dicit.i.Tim.2. 'Vnus veto Sc idem vtriufq; nominis fenfus eft. Aduocatus enim in iudicio requiritur,maximè cum reus is cft,qu® nec innocentia fua tuto nin, nec propriaprudentia Sc eloquentia caufam fuam tucri poteft.Mediator non nifi inter eos,qui di uerfisfententijs fcifsiinimicitiasapertas exercent, locum habet.Si ergo mediator inter Deuin St nos eft, Chriftus Iefus,8c idem aduocatus caufam noftram agit,nos reos elfe Sc cum Deodifside-reconftat.Difsidij veto huius caufapeccatum eft.Quiaenim peccauimus omnes,filijiræfach *'* mus,Sc ®tcrnæ damnat! onis fuppliciodignicenfcmur.Et iudicio nobifcumcontenditDeus.rro ponit legem fuam, Sc per hanc nos peccati conuincit.Accufat nos propria confeientia, Sc nonnuH quam ficaceufat, vtpoenam commeritamnó finegraui Schorribiliterrorequafiinoculisnol rit videamus.HiC nifi alius intercedat,aèlùm eft.Quem verô hic interceiïbrem dabimusC' Partts cofl tendentes funt, Deus Sc homo. IntercelTor ergo Sc mediator talis requiritur, quem Sc noftrain» ‘ firmitas ferre, Sc qui vicifsim diuin® iuftiti® vim fuûinçrc pofsit. Adhsc autnoritate præ itu*

I

«OMI

Wortet,amp; tali quîdcm,quæ apud Deumalicuiusmomenti fit. Hxc quia in folo Chrifto funtj

*^5etiâ mediator vel interceffor dici debet.Solus enim hic verus Deus Sc homo eft: Deus qui-'■nab çternojhomo autem propter nos faétus.vt talem fcircmus efle, qui noftris infirmitatibus Poflet condolere.Solus etiam inter homines iuftus eft,Sc proinde diuinæ luftitiæ rigorem no ti-quot;’'t Solusnaturalis ille filius Dei eft.in quo patri complacuit, Sc proinde alijs quoqs eandem gra ''’m conciliare poteft. Soli poteftas in cœlo 8c in terris data eft ; quare nihil arrogantius facit vel ’®bitiofius,fi caufæ noftræ patrocinium fufcipiat.

. H'nc eft,quod in fcripturis vnus hie Sc folus mediator proponitur.Nam vt veteris teftamen '«nftos omittamus,qui in precibus fuis ad vnélimi ilium domini femper refpexerunt,ipfe in e-'*^gelio,vtantediximus,adfe foluminuitat.Et alibi inquit:Ego fum via Sc veritas.Nemo venit .'‘patrem,nifiperme.Ioan.i4.Ad pattern venire dicitur,qui ill! reconciliatur, quicum illo redit ’”§!'atiain.Id neminicotingit (ait Chriftus) nifiper me.Vnus ergo Sc folus inter Deum patrem ''os mediator fit,oportet. Et apoftoli non ahum nobis monftrauerunt vnquam. Paulus certè ’'gomentoaDei vnitatcdufto,dicit: Vnus eft Deus,vnus etiam mediator inter Deum Schomi 'quot;'s.homo Chriftus Iefus.i.Tim.2.

Arguunt hæ fententiæ eorum fabulas,qui intercefsionis huius gloriam vel D.virgini, vel a- CentraDiuoi'uin Poftolisautalijs famftis afsignant.Quis veto loannem apoftolum tarn vel negligentem vel mali- intttteßignem, Soum D.Virginis tutorem fuiffe putet,vt earn hac gloria fraudare voluilTet, fi earn hac ornauiffet 'os^Quis Chriftum tarn imprudentem dicat t vt matrem fuamiam in Crucem affixus ei com-’’’sniiadèt, cuius tantam negligentiam habuiftet cognitam Poterat fané loannes Sc D . virginis ^Ortimodèhoc loco meminiife, fi aliquam huius rei gloriam ad hanc pertinere fciuilTet. Sed quia

'pla quàm alijs fandtis omifsis, de folo Chrifto loquitur,ad folum hunc omnem gloriam per-'quot;'eredocet.Facit huf,quôd H A B E M V S, inquit,non H A B E TIS. Se ergo non eximit ab 'orumnumero,qui aduocatoapudpatrem opushabent:tam abeft, vtfeinhuiuslocum lubftitu quot;'^velit.Nec eft,vt hoc modeftiæ apoftolorum tribuamus. Licet enim huius ftudiofifsimi fue-'quot;'Uunquam tarnen de fui minifterij dignitate humilius,quàm rei veritas poftulat, loqui volue ®nt,quod ex Pauli epiftolis facile difcet,qui eas nonofcitanterperlegerit.Adde his,quód media '''■■fm 8c aduocatum agere noh poterit,nifi qui omnium hominu arcana norit, Sc eorundem vo-'K.inio amp;nbsp;gemitus, exaudire queat.Id veto nemini hominum vnquam coceflum fuifle legimus. Solus Deus corda Sc renes fcrutatur. Solius Dei aures omnium vota Sc orationes penetrant. Ad 'Wum Deu Sc fufpiria Sc lachrymæ piorum pertingunt. Mediator ergo non erit, nifi qui idem Sc Deus fit,qvii eft Chriftus,qui eft in omnibus Deus laudandus in fecula. Rom.9. Ita locum hunc Auguftinus expofuit, cuius verba propter eos recitare volumus qui nos hodie fcifmatis in ec-'Waexcitati accufant.eo quod Diuorum intercefsionem improbamus.Sunt enim eiufmodi: Vi '^teipfum loannem feruantem humilitatem.Certè vir iuftus erat Sc magnus,tjui de peéfore Do quot;quot;nimyfteriorumfecretabibebatiille ille,quibibendo de peftore Domini diuinitatem ruftauit: ïnprincipio erat verbunt,Sc vje;bum erat apud Deum:ille talis vir,non dixit,Habetis:nec,Me ha ^«is,dixit:nec,Ipfum Chriftu habetis, dixitifed Sc Chriftu pofuit,non fe: Sc Habemus dixit,non Habetis:Maluit fe ponere in numero peccatorum,vt haberct aduocatum Chriftum,quàm pone-tet fepro Chrifto aduocatum. Sc inueniri inter damnandosfuperbos.Fratres,Iefum Chriftum iu ftumipfum habemus aduocatum adpatrem,ipfe propitiatio eftpeccatorum noftrorum.Hoc qui 'fnuit.hærefim nonfecit;hoc qui tcnuit,fcifmanon fecit. Vnde enim faélafuntfcifmata^ Cû di quot;inthomines,nosiufti fumus:cum dicunt homines,Nos fandlificamus immundos, nos luftifica quot;quot;isimpiosjnos petimus,nos impetramus.Ioa.autem quid dixit:quot; Si quis peccauerit, aduocatum bibemusapud patrem.Iefum Chriftum iuftum,Scc.

Prodeft veto hie Sc modum intercefsionis huius infpicere.Quia enim hunc ex communi ho MoJm interttßl ■ninummore æftimauerunt pleriq5,eô perdudli funt,vt plures mediatores fingerent. Alij enim Deuminftarmagnialicuius Imperatoris fine Regis imaginati funt ,ad cuius confpedlum nemo xlmittatur,nifi qui vel prece vel pretio principes aulæ fibi propitios fecerit. Alij Chriftum femper iudicem fecerunt, qui nunquam non iratus fulmen indefinenter libret ad interitum humani generis.Eidem ergo aftantem,vel etiam genibus aduolutam, finxerunt matrem virginem,quç 8c vberanionftret,Sc laborum omnium curarumq; maternarum raemoriam refricet,quô iram con-eeptamremittere 8c animum commotum fledtere dignetur.Sed vtinam ifti homines dominû di-eentéaiidirent'.Cogitationesmeæ non funtcogitationes veftræ,neq; vt viæ veftrç funt viçmeç, Sed quemadmodum cœli terra fublimiores funt,ita excedunt vix meæ vias veftras, 8c cogitatio nésmeæ cogitationes veftras.Ifa.55.Hæc cû verè dicat dominus,quæ vefania eft,humanis ratio-

T I.

ca de Deo fingere,quæ fcripturae de illo nufpiam prædicant Cquot; Scimus equidem parabolas multas Parnbohtferiptu ineuangeliocontineri,quibusregni cœlorummyfteriaadumbrantur.Sedquæillisparabolisdo-raritm, cemur,eadem difertis quoqs feripturæ locis alibi exprelfa funt. Nec quia aliquibus parabolis Ipi ritus fanclus vti voluit,nobis quoqs illico permilfum eft,nouas parabolas fingere,Sc Deumu”^' nari talem,qualem omnes feripturæ ignorant. D eum regem regum elfe nemo negat. Sed idemre gnum fuum ipfe adminiftrat,nec male fidis vicarijs vt principes huius feculi, opus habet. Afcc cum omnia ipfe videat,omnia audiat,imô cordium quoqs Sc renum explorator fit, nemo illu lal-

lere poteft, nec alios vel prece vel pretio demereri opus eft, quorum fauore in illius coofpecwni admittaris.Nam ipfeait;Indie tribulationis tuæ clama ad me,Scego te exaudiam.Pfal.50.Pr2t^ rea.cum Chriftus intercedere pro nobis dicitur, non forenfem aliquam aélionetn animo concipc re oportet, vt Cbriftum fin gas clauorum ftigmata patri monftrare.meritum Crucis fuæ allegare« laterisapertifontem videndûexhibere,Scaliamultainhanc fententiamfacere. Sedmeritu CrU' cis Sc mortis Chrifti refpicere oportet.Hoc enim inconfpeHu patris femper recens eft. IHius re-fpeélu idem nobis clemens Sc propitius eft. Et pro nobis indefinenter Chriftus intercedere dici-tur,quiaperpétua Sc inexhaufta eft meriti ipfius apud pattern gratia Sc authoritas.Nom quern dabis,cuius maior fit apud pattern authoritas, quàm filij huius dilefticquot; Numexcreatuns aliquam produces,quæ apudpattern,quod filius aflTequi non poteft,impetretC' Non opmor.

Sed fcio quid multi refpondeant,qui Cbriftum quidem vnum Sc folum interceftbremapud pattern fatentur,interim veto apud Cbriftum alijsmediatoribus opus efle dicunt,qui illiusinter cefsionem nobis impetrent. Et hoc commentum infinitam illammediatorumintercefsionisca-tetuam nobis peperit, vt tot mediatores agnofcere oporteat, quot diui in cœlis efle creduntur. Quàm vana veto fit iftorum hominum opinio, res ipfa demonftrat, Sgt;c loannes idem docet, qm quæ de Chrifto aduocato Sc intercefibre dixerat probaturus, addit:

Et ipfc nbsp;nbsp;propitiatio pro peccatis noflrii : non pro noJiris autcm tantum, fed etiam pro pcecatis fofii«

mundi. Quia Cbriftum lefum antea iuftum dixerat,cogitaret quifpiamiHoc ipfumeftiquo^H“^ hibet quo minus coram Deocomparerepofsim, quod ego peccator,ille verb iuftuseft. Quodli Chri ftus,quern mihi aduocatum Sc mediatorem proponis,iuftus eft,iam ne in illius quidé con fpeclum tuto prodire datur,Sc nouismihi apud hunc mediatoribus vtendumerit.DocetergoIo annes,fe Chrifti iuftitiam non in hunc finem allegaui{re,vt nobis ilia terrorem incutiat,fed vt in-telligamus,ipfum intercefsionis officio apud iuftitiam patris rite fungi pofle. Nobis veto,quoad infirmitatem noftram,aliud quoqs in Chrifto fpedandum eft. Hoc nimirum quodnoftrapropi-tiatio faélus eft,quod pro peccatis noftris fefe tradidit, quod pro ijfdem fatis fecit, vtnoceream-plius no pofsint.Hoc vnum fi confyderes, vanifsimum videbis quicquid noftriilli deintercefsio nis mediatoribus fingunt.Demus enim,eflrealiquem, qui mihi obærato opes fuas fponteofFerat, apud creditores meo nomine non rogatus intercédât,pro me fponforem agat: nonneinfanus ba.-bebor,fi illiusbonitati adhuc diffidere,Sc aliorum intercefsicne huncmihi demereri vclimC’Quid enim interceflbres illi meiab eo petentamplius,quodille non iamanteprxftiteritC’ Atquieadem eft hie ratio.Premebamur omnes ære alieno,peccatorum nimirum debitis implicatimiferrimè,Sc cum euangelico illo feruulo ad damnationem venundari merebamur, nec ipfi Deo patri fatisface re poteramus,nec erat quicaufam noftram tueri poffet alius. Atqui rationibusnoftrisomnibus tarn intricatis, Dei filius fefe fponte obtulit, homo Sc frater nofter faftus eft,vt caufamnoftram fufeiperepoffet,débitanoftrain fe tranftulit.proijfdem in ara Cruci fatisfecit,8cibidemexpanfis brachijs ad fe inuitat omnes,alta voce clamastVeniteadme omnes, qui laboratis Sc oneratieftis. Sc ego requiem vobis præftabo.Quid ergo de illius in nos voluntate dubitamus Quidillius iuftitiam expauefeimusC’ Quid nouis mediatoribus apud ilium impetrabimus, quod non lam ante fua fponte nobis dederitC' Num vt peccata noftra in fe transférât i Atqui eius gratia in mundum venit. Num vt noftris infirmitatibus condoleat C* Atqui hanc vnam ob caufam homofaftus eft. Num vt fuæ mortis meritum nobis falutare elfe velit:* Atqui fruftramori haudquaquam voluit. Num vt caufam noftram apud pattern agat^ At priufquam mundus hie fundaretur,inhocprx-deftinatusfuit.i. Pet.i. Quid ergo nobifipfis curarum Sclaborumauthores fumus^ Crede in lefum Cbriftum,illo intercelfore Sc aduocato vtere,8c totus tuus eft.Ipfe inquit: Eum qui venerit ad me,non eijcio foras.Ioan.6. Noli ergo immitem Sc inexorabilem fingere,qui omnes fuse gratis thefauros fponte tibi donate dignatus eft.

Sed videamus paulo attentius Ioannis in hoc difto diligcntiam.Non contentus Chriftujp-pitiationem noftram dixiire,eum pro peccatis noftris propitiationé faélum elfe teftatur.Nec hoc illi fufficit.Ne enim vel in fua duntaxat,vel Apoftolorum omniu perfona loqui videretur,addit: Non

H O M I t I

‘ ’n pro noftris tantum, verumetiam pro peccatis totius mundi. Mundi vocabulo vti voluiti Chrifti merito exclufumputaremus, quemadmodum 8c ipfe dominus inquit: Sic ’Us dilexit mundum.vt filium fuum vnigenitum traderet,amp;c.Ioan.}.Si mundum dilexit De-5gt;nuinnosodio habere poterit,quos è mundo filius ipfius felegitC' Ioan.15.Si pro peccatis rhun f ’lefilius Dei tradidit, num ad nos fanguinis fui meritlim pcruenire prohibebit, qui à mundo ^Wari amp;nbsp;ipfi rotis animis vniricupimuslt;Noliigitur defperare ô homo.Noli cum Caino dice-’gt;Miioreft iniquitasmea, quam vt remittipofsit. Chriftusenim pro peccatis tuts fe tradidit.

hftusinpeccatorum tuorum ablutionem propriû fanguinem fundere dignatus eft.Eius me-Uinnonafpernabitur pater,qui illi teftimonium cœlitus tulit, dicens : Hie eft filius meds dile-quot;s,in quo mihi complacitum eft.Matth.j.Sc ly.Cæterumpriufquam fermoni finemimpona-'quot;us.duoadhuc in hifee verbis obferuanda erunt.

Primo docemur, Chriftum non particularcm paucarum gentiurn,red vriiuerfale totius mû chrifitußiluattf 'uluatorem effe. Hoc probè nouifle multum prodeft.Vt enim de ludæis nihil dicamus.qui pro ®'uum Mefsia ad fe folos pertinere putat,multos ex Chriftiani nominis prOfefTorib. ita tétari vi ’’uus.vt Chriftum quidem faluatorem effe fateantur,fuu vero faluatorem agnofeere nolint,du

le eiusmerito ob peccatorum fuorum atrocitatem indignos,vel Chrifti meritum tot tantis-peccatis eluendis minus fufficere poffe exiftimant. Intelligant ergo ifti homines,diuinæ gra-fontem.qui in filio Dei apertus fuit,inexhauftum efle.Nam bonus eft dominus in omnes, 8c JJifericordiaeiusfuperat omnia opera ipfius. Pfal.145. Neeputandum eft,Deigratiam Sgt;c Chri-quot;Ueritum fatanæ armis Sc artibusfuperari pofte. Nam apudprophetam inquit : Sipeccatave-■■afuennt vt coccus,nine reddentur albioratfi rubeant inftar purpuræ, ficut natiua lana redden '”■•113.1.Et eiufmodi promifsiones ad vniuerfos homines pertinere,tota fcripturaprobat. Licet ’”ni ludæorum genti veteres promifsiones datæ fint,non tarnen hoc ideo faclum eft, vt eas ad ’«mhanc pertinereputemus,fed in ludæis dominus demonftrare voluit,qualis erga omnes ho ’’“neseflevelit.Adhæc primam falutispromifsionem de Chrifto,non Abrahæ,fedprimis pären-''“us,datam confiât,vt illam ad omnem Adami pofteritatem pertinere feiremus. Qen.j. Et Ifaias pf’plieta,cum dixiflet: Nos omnes tanquam ouis errauimus, quifque viam fuam feétatusrmox ’lt;l(lit;Dominusautemeffecit, vt incurreret in ipfum O M N IV M noftrum iniquitas. Ifa.55. “’uipfum Chriftum audiamus,qui non modo fatetur,fe alias quoque ones habere, qüæ adifrae fiicipopulifocietatemexternamnonpertineant (loan.io.) fed quæcunque de redemptione no ■Ira amp;fuæ mortis merito loquitur,vniuerfalibuspromifsisconfirmarefolet.Ait enim: Sic Deus “'l«itmundum,vt filium fuum vnigenitum daret,vt O M NIS qui credit in eum, non pereat* ’’dhabeat vitam æternam.Ioan.j.Quifquis biberit ex aqua,quam ego dabo,nó fitiet in çternum. han.4.Amen amen dico vobis,quifermonemmeum audit, 8c credit ei quimifitme,habet vitam *tcrnam,8c incondemnationem non veniet.Ioan.5.Et rurfum:Qui credit in me,habet vitam se-t’rnam.Ioan.ó.Vniuerfales quoq; promifsiones funt:Venite ad me omnes,qui laboratis 8c orie-fätieftis,amp;ego requiem vobispræftabo.Matth.ii.Item: Si quis fitit, veniatadme 8c bibat.Qui ’redit inme,ficut dicit fcriptura:Flumina de ventre eius fluent aquae viuæ.Ioan.y.Et iam morte ’diturus.nonproApoftolis modo orat,fed etiam pro omnibus,quiper dodlrinam Apoftolorum ”ipfum credituri funt.I0an.17.Sed infinita funt eius rei teftimonia,quae facra legentipafsim oc mrrunt.VerèergoIoannes, Chriftum propitiationem efte dicit pro peccatis totius mundi.In ^uamfententiam 8cBaptiftadixit:Ecce agnusille Dei, quitollitpeccatum mundi.loan.i.Ero-’ulitaq; faceflant cogitationes omnes,quæ Chrifti meritum ad paucos modo extendi, Sc nos ab illoexclufos efre,perfuadere conantur.Neminem enim Chriftus afpernatur, qui Schoftium falu icmquærit. Sc madentem prophetarum fanguine Hierofolymam inftargallinæ fub alas colligit* nifi quis ipfum fàftidire. Sc propria diffidentiaperditionis fuæ fibi author efte velit. Omnibus fe-feoffert,amp;quotquot ipfum recipiunt,dateis vtpofsintfilij Dei dici,Scc.Ioan.i.

Secundo docet locus hic, regnum Chrifti no vnius modo velalteriuspopulifinibus conclu chrijHt‘tgnSpt¥ dijfedadomnes gentes,vfqi ad extremos mundi cardines,extendi. Si enim meritum mortis ipfi- totum munduiA »sadomnespertinet,illud ipfum vbiqj locorum prædicari oportet,vt in omnium gentium fideli tus verbo Sc fpiritu fuo regnare pofsit. Defignati lam olim funt ifti termini. Nam per Dauidem fpiritusfanftusloquitur:Recenfebo decretum.Dominus dixit adme:Filiusmeus es tu, egohö-diegcnuite.Poftulaàme,daboq; gentes, vt fint hæreditas tua, Seterminos terræ, vtfintpofTefL fio tua.Pfal.a.Et rurfum:Imperabit à mari ad mare, 8c à flumine vfqs ad terminos terrç. Adorabût tu omnes reges,omnes gentes feruient ci.Pfal.ya.Pertinct eodé 8c Nabuchodonozoris fomniû q, lapidemfinemanib.auulfum caderc. Se ftatuâ, quæ monarchiarû typus erat,minutim conterere.

C A P V T I r.

ipfum verô crefcere vidit in montem magnû,qui totum orbem impleuerit.Dani.Sed Chriftuin audiainus,qui terras corpore fuo relifturus ait : Data eft mihi omnis poteftas in cœlo amp;nbsp;in terra. Ite in orbé vniuerfum,prçdicate euangeliû omni creaturÇjamp;c.Matth.aS. Mar.i6.Aél.i.amp;c.Habet bæc regni Chrifti confyderatio eximiam confolationem.Qiiiaenim omnium gentiû rexcftChri ftus.fideles fuos vbiq; terrarum videt, curat, tueturamp; regit. Necaliquis in orbe anguluseftjin qucm eiecli extra Chnftiprouidentiam proteélionem conftituti fint. Infaniat ergofflundus vt volet,non tarnen quicquam efficiet aliud, quàm quôd Chriftus in bonum ecclefiç fieri pttmit tit,quam Cruce interdum cxerceri oportet.Ipfe interim ei prüfens adeft.vfque ad confummatio nem feculi.Mattla.j8.Beati,qui hune regem agnofeunt,8c fub illiusproteftionemundi minas n-dere Sc contemnere poflunt.

Comprehendimus fermone hoc breuc doftrinæ euangelicæ compendium.Audiuiftis enim, Chriftianorum efie non peccare,fed iugem 8c perpetuam agere pœnitentiam.Didiciftis, quo qui peccarunt,confugere debeant.Iefus Chriftus pro peccatis noftris propitiatio faftus cftddemad-uocatus 8c interceflbr pro nobis eft apud pattern.Per hunc tendamus ad thronumgratie,vt cum eodem aeternum viuamus.Ipfi debetur benediftio, honor, gloria 8c poteftas in xternum. Amen.

HOMILIA Vr,

Etpcrhocfcimus, quod cognouimus eum,fi prapceptaiHiusob feruemus.Qui dicit:Nom eum:amp; præcepta eius non feruat,mcn^ dax eft, amp;nbsp;in eo ueritas non eft. Qui autem feruat fermonem eius, uerè inillocharitasDeiperfedaeft, Per hoc feimus,quod in ipfo fumus,Qyi dicitfein eo manere,debet,ficut ilk ambulauit,S^’P^^ ambulare*

thl/Hnegotium T 'A Ominus 8c faluator nofter lefus Chriftus Ioannis Baptiftæ difcipulis inqnit; Beati«, qui vffitndicnliplenS J__in me non offenditur. Sententia hæc grauis 8c diligenti confyderatione dignaeft. Debet enim non de Cruce modo Chrifti 8c humilitatis fpecie, quam internshifee geftauit, verumetM am de doftrina Sc tota falutis noftræ adminiftratione,quam Chriftus obiuit,intelligi- Namfi car nis noftræ Ingenium confyderemus,abfurda plané Sc longé diuerfa funt illius circa fidem amp;nbsp;reli-gionem ftudia. Sunt enim hypocritæ iuftitiarij, qui dum religionem in externa fanftimouiæ fpecie fitam efle cxiftimant,quicquid in Chrifti doélrina traditur.eo rapiût, vt Tragicuin quendam cultuminftituant 8c vana fanftimoniæ fimulatione fefe vendirent. Ab his longé diflentiunt, qui peccandilicentiam feftantes, eiuspatrocinium fub Chrifti merito quærunt. Quiaveroytnqji religionis veritate 8c falutis via procul aberrant,vtrifque diligenter fefeopponuntapoftoH, amp;nbsp;in terhos loannes nofter, qui fubinde quafiambabus manibus dimicat, nealterutrisfeneltramlui errorisaperuifte videatur.Etenim quæ hucufqs difta funt,feré ijs cohercendisferuiunt,quie.x-ternocultu Sc fimulatæ fanélimoniæ fiducia freti de Chrifto paru hûnorificéfentiunt,dumquæ Argumenta fra ipfius funt,quærunt alibi.Nunc verô ad eos fermonem dirigit,qui Chrifti fermonem dingiMui ftutiflod. Chrifti nomen profefsi,parum Chriftiané viuere confueuerunt.Et primo quidemfummamfuæ doélrinæproponens,docet Chrifti notitiam 8c fidem,quæ euangelio traditur,miniméotiolamel fe, fed obferuationem mandatorum Chrifti fecum trahere. Mox illud ipfum argumente ab eiie-ftis fumpto probat.Cui mox aliud à Chrifti exemplo deduftum fubijcit. Faxit dominus,vt hæc nonintelligamus modô,fed in eadem transformât! vitam viuamus noftra profefsionedignam.

I. Per hoc fàmui,(luod cognouimut cum-,ß præcepta ilUm obferuemus. C^ui didt:t^oui euimcr pra^ cepta eiiK non feruat,mendax eH, cr i« fo ueritiM non cü. Summâ huius doftrinx i ft is verbis propo-jiit,Sc habet propofitio venuftam antithefim, quaorationis figura loânes frequenter vtitur, non tamperfpicuitatis quàm vehementiæ gratia.Per hoc feimus, quôd cognouimus eum: id eft,boc argumento conftat, nos vera Chrifti cognitione 8c fide in hunc effepræditos : fi præcepta illius feruemus. Nec enim de hiftorica Chrifti cognitione, quam Scdæmones habent,loquitur,ledde faluifica ilia,qua nos iuftificari propheta teftatur.Ifa.55.Cçterum huiepropofitioni mox alteram opponitrQui dicit fe Chriftum nouifle, Sc præcepta eius non feruat, mendax eft, 8cineo ventas non eft.Pofifunt hæcpaucioribus verbis comprehendiad hunc modumiVeræ cognitionis Chri-fti 8c fidei argumentum eft,præccptorum Chrifti obferuatio. Qjiifquis ergo line hac Chrifti co-

tt o M t t I nbsp;A ) nbsp;nbsp;nbsp;V r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15

gnitionc gloriatur, mcndax eft. ExpræCedentibus vero ifta fic dependent:Dixi Chriftu lefum Coh^reittiii inti '■obis à Deo pâtre propitiâtioflèm pro peccatis totius mundi datû efTe, amp;nbsp;eo nos aduocato ac in- cumfrtecedenti^ tcrceiïoreapudpatré vti debcre.At ifta nemo fic accipiat,quafi fatis fit Chriftianû dici,hiftoriam fcrum à Chrifto geftarû memoria tenere,facris ité à Chrifto inftitutis cômunicare. Mains enim '[uiddam à nobis requiritur : Viua nimirû Chrifti lefr, cognitio, quæ fpiritus fanéli opus eft. Ea Chrifto nos totos inierit,in illius admirationem amp;nbsp;amorem rapit,vt nO perinde cupiamus quàm ■pfiobedire.Accertdit ergo ftudiû præceptorum ipfius,vt quxcunq; à nobis exigit,pro virili exe lt;|oaniur,nec vnquâ definamus ad propofitâ Chriftianæ perfeétionis meta tendere.Quifquis hoc ftudium in fe animaduerterit, is fe veram Chrifti cognitionem iam aflecutum efle cofidat. QuiC ^uisauteniab hoc ftudio fe adhuc abhorrere amp;nbsp;alienum efle fentit, is Chrifti cognitione amp;nbsp;fidc gloriari definat,ne palàm mendax 8c à veritate alienus deprehendatur.Et hic quidem verborum Ioannis fenfus eft.Infunt autem his quædam altiori confyderatione omnino neceflaria.

Primo obferuandum venit.quôd fciendi 8c cognofcédi verbis loânes vtitur.Per hoc fcimus StlutisnotttU (inquit) quôdcognouimus eû. Docemur ergo, verâ 8ccertam in nobis exoriri pofle falutis no-ftrænotitiâ.Salutem enim fide apprehendi omnis fcriptura teftatur. Cum aût de fide noftra nos oortos fieri pofle Apoftolus fàteatur, imô eius certitudinis argumentû 8c nota infallibilem com-■quot;onftret, fieri nequit.vt de falute fua fideles incerti fint. Arguit hoc impium 8c perniciofum fo-phiftarû dogma.qui hominé de falute fua femper dubitare docent, 8c impofsibile dicût, vt de hac fluifquam dum hic viuit,certus reddatur.Et habet ifti homines,quo fuû commentû velcnt;qua-hhæfitatio iftafecuritatem carnis pellat,8cindefelTum falutis ftudiû in nobis excitet. Interim ve foanimaduerterenolunt, hæfitationem iftam in defperationem declinare pofle, quod horribiles ®ultorum lapfus fæpe probauerunt. lubet Paulus,vt cum timoré 8c tremore falutem noftrâ ope 'eniur.Phil.z.At idem de falute nufpiam dubitare,'fed pio.s in fide firmes ftare docet .Adhæc ar-'habonem falutis noftræ fpiritum fanélum nobis datum efle teftatur,in quo clamemus, Abba pa 'w.t.Cor.i.8c 5.Ephef i.Rom.8.Galat.4.Et Petrus Apoftolus de maximo falutis periculo,diabo lonimirum,loquens, vbi illius improbum nobis nocendi ftudiumdefcripfir, addit:Huic refiftitc toi in fide.i.Pet.5, At quomodo in fide folidi huic hofti refifteBt,qui de falute fua dubitare edo fti funtŒrodit ergo fe dogmate fpiritus ille vertiginis,quo malignantium ecclefia regitur.

Secundo nota,ex qua veri Chriftiani agnofci po(runt,diligenter obferuare decet.Chriftianû Nota externa «quidem fides facit. Sed quia hæc interdû latet, nec facile eft de aliorû animis, in quibus fides fe- delium.

fuâ habet,iudicare,externa nota fideles fuos Chriftus agnofcere docuit, Eft haec præcepto-'■'m Chrifti obferuatio. Non aütemperfeéla ilia 8c omnibus numeris abfoluta debet intelligi, H'iamnemo carnis infirmitate circundatus vnquam aflequetur. Sed ftudium praeceptorû Dei, j fidelis anima flagrat,fignificatur,cui tamé ex carnis corruptione imperfeftio multa adhçret.

Cæterû notahanc loânes nô ex fefinxit,fed à Chrifto ante traditâ repetit. Is enim ait: Qiji habet præceptamea,8c feruat ea, is eft qui diligit me.Et rurfum:Siquis diligit me, fermonem meû fer-quot;îhit.Qui non diligit me,fermones meos nô feruat,Ioan.14. Alibi item; Vos amici mei eftis,fi fece 'itisquæcunq; ego præcipio vobis.Ioan.15. Sed Sc pater cœleftis,cûcœlituspronûciauiflet,Chri ftum elfe fuum dileclum filium, in quo nobis reconciliatus eft,noftri fimul nos officij admonens hibiungit:Ipfumaudite.Matth.i7. At audiendi verbo non hoc tantû exigit, vtauribus percipia-inus quæ à Chrifto prçcipiuntur,fed vt eadem faftis exequamur.Beati enim ab ipfo pronûcian-rir,qui àudiunt fermonem Dei,Sc cuftodiût ilium. Lucx ii. Vt ergo verè genuinus patris filius quot;on dicetur,nifi qui patri placere ftudet ; ita Chriftianum 8c Dei filium verè dicet nemo, nifi eû, lui præceptorum Chrifti obferuatione Deo patri fefe approbate conetur.

Imprimis veto obferuandum, quod Chriftianos 8c verè fideles eos vocat,qui Chrifti ptæce finman/t tradL ptaobferuauerint. Arguuntur hac fententia,qui Chriftianifmum in humanarum traditionû ob- txfladitit toatione fitum exiftimant,imô eius perfeèlionem in illacófiftere palàm contendunt.Sic Ftan-tifcanus reliquis fancfior haberi vult, quod regulam Francifci fequatur.Dominicanus 8c huic 8c Chriftianis omnibus fefe præfert, eô quôd Dominici regulam profitetur. Eademeft multorum ïliorum ratio. Sed Chriftianû folius Chrifti régula facit. Aut hac contentos viuere decct,aut de-'uonftrandum erit,Francifcum,Dominicû,8c alios eius farinæ homines, aliquid inuenifle 8c fan-ftius 8c perfeft ius ijs,quæ à Chrifto nobis funt tradita. Sed hoc demonftratu tam eft facile,quàm Aethiopem dealbare, autdigito cœlum attingere. Quin,fi quod verum eftfiiteri vclimus, Chriftianos elfe negabimus, qui hominûpotius traditiones, quàm Chrifti præceptafequi voluerint.

Qi!» enim verè Tigurinum dicet,qui Tigurinis legibus viuere detreèfet^ Chriftus certè difertè pronûeiat;Fruftrame colût,docentes traditiones hominû.Et omnis plantatio,quant nô plâtauit

c A. P V T r r.

pater meus cœleftisjcradicabitur. Matt.i5.PrætereaD.Paulus Cepbæorom, Apollofiiftaruin Paulinorû nominaprofaéliofis ab ecclcfiaprocul eijcit,8c Corinthios carnales efleprobat,quo3 iftis nominibus in diuerfas feélas fcinderentur.i.Cor.i. Scj.At hodie eôdementiæprocefeimus, vt eô perfeftiores videri velint homines, fi facrofanélo nomine lefu Chrifti, in quo omnegenu fleftitur,abnegato,Francifcani, Dominican!, Bernhardini, Benedidini vel Auguftinianipotius, Chriftianidicâtur.Sedvtvtilli fuâperfeélionéiaélitent,8ctitulis vel SeraphicorûvelCheni-bicorum turgeant.Chriftiani verè funt amp;nbsp;cenfebûtur, qui Chrifti præcepta ieruare ftuduerint. Chrißi prtctpu At rogetquifpiam,quæ nam ilia præcepta fmt,quorum obferuatio tam necefTariaeft^Nain ifcfipturiipetan fi eos âudias,quibus cû nobis hodiefidei Sc religionis côtrouerfia agitur, quæcunqj illiamp;feciut, 8c alijs facienda obtrudunt, Chrifti præcepta efl'e clamitât. At in huius caufæ dijudicatione,non quid vel illi,vel quid nos dicamus,videndû erit,fedipfius Chrifti verbum,quod in fcripturisfo-nat,audire conuenit.Nam vt Paulus teftatür,Iefus Chriftus heri 8c hodie,idem eft etiâ in fecuhy Heb.i5.Quæcunq5 ergo olim feruanda tradidit,eorû authoritas 8c hodie valere debet.Adbæccil ip fa fit D ei patris fapien tia, Sc huic non ad menfuram fpiritum fuum pater dederit, fed ita vt de il lius gratianos omncsacceperimusJfloan.j.Sc i.) de præceptorum eiusperfeélione dubitarenon poteft,nifiqui Scdeipfius Dei 8c fpiritus fanéli perfeétione dubitare voluerit. Prxtereacuniin veteri teftamento talem legem Deus dederit, cui quicquam vel addere veladimere.piaculu erat: numnoftram conditionem tempore correftionisdeteriorem, 8c tam incertamputabinius,vtno-uisaflumentis quotidieopus fitC’Adde his,quôd Chriftus ne Apoftolis quidemliberumfecit.vt qux ipfis falutaria videri poterant,traderent. Sed difcipulos mihi facite (inquit) omnes genres, docentes eos feruare,quæcunqj præcepi vobis.Matt.28.Et Paulus apoftolus angelum anathema pronunciat,qui euangelium aliud prædicare aufit,quàmab ipfo prçdicatum eft.Galat.l.Noli ergo,quifquis es, Chrifti præcepta alibi quàm in fcripturis quærere. At quæ nam ilia fint,paucisdi cendum erit.Poffunt enim breuitatis 8c perfpicuitatis ergd tribus ordinibus comprehend!.

Primtu ordopr^e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Primus ordo eorum eft,quæ fidem noftram inftruunt. Præcipuum in his locu obtinet, quo

ceptorîi chrifii, jn folum Deum credere iubemur,quod Sc in Decalogo primum ponitur.Malediftus enim qui fi dit inhomine,8c carnem fecerit brachium fuum.Ierem.iy.Proximum ab hoc eft, quo is roonftra tur,cuius merito Sc intercefsione freti fiduciam Sc fpem in Deum collocate audemus. Nifi enim eum homo videat,fruftra ilium ad Deum accedere iubebis,cum propriæ confcientis teftimonio conuiclus,fe Sc peccatorem Sc filium iræ efte fentiat. Hic ergo Chriftus lefusmonftratur, quem mediatorem ilium efle,pro.ximo fermone didicimus.Etvt in fe credamus,idem prscipit, dicens: Hæc eft voluntas eius,qui mifit me,vt omnis qui videt filium Sc credit in eum, habeatvitâster nam.Ioan.6. Præceptum quoq; eft,quod ait ; Venitead me omnes qui laboratis Sconeratieftis, Scc.Matt.ii.ItemiSi quis fitit, veniat ad me,8c bibat,8cc.Ioan.7. Cæterû,quiafides non vanaaut hominis perfuafione conceptaopinio eft, fed certa Sc folida rerum, quæ in Chrifto proponutur, apprehcnfio,Chriftus nobis hoc loco infpiciédus erit. Nifi enim talemagnofcamus,qualem fein fcripturis cognofcendum præbet, fidei præceptum nunquam implebimus, vt nec hæretici ftce-runt olim,qui alium Chriftum longe ab eo diuerfum,qui fcripturis traditur,finxerût. Potent au tem totus Chriftus duobus capitibus comprehendi,pcrfonæ nimirum Scofficijconfyderatione.

Sÿiddeperfonii Perfona Chrifti vnaeft 8ceadem,adeoq; indiuifa.Conueniunt veroin hac duæ naturs,diui chrijlicredent nn 8c humanaïquarum ilia ab æterno eiufdem cum pâtre eflentiæ Sc maieftatis confors,h!Ecvero præfinitis temporibus ex Maria virgine aflumpta eft. Conuenire has in vnaperfona,nonmifceri aut confundijdicimus.Manet enim diuinitas,nec vlla humanæ infirmitatis macula violatur.Ma-nethumanitas,nec diuinæ maieftatis gloria abforbetur. Etvtdiuina natura perfeéla eft 8c omni bus numeris abfolutaific humanam quoque perfeéfam Sc abfolutam dicimus,vt quæ verohomi nis corpore Sc anima humanaconftet. Extant vtriufqj data in fcripturis teftimonia. Dediuina enim prophetæ loquentes, Chriftum admirabilem,pattern æternitatis,coæqualem Deo,çternu, adeoq; ipfum dominum Sc Deum vocant.Ifa.p.Zach.ij.Iere.ij. Rurfus ijdem,dumad humanam eius naturam refpiciunt,eûdem furculum de ftirpe lefle.Dauidem, Dauidis filium,nouifsimum virorum nominate confueuerunt. Ifa.ii.8c 55. In euangelio de diuinitate Chrifti dicitur.Inprin-cipio erat verbum, 8c verbum eratapud Deum,8c Deus erat illudverbum.Hoc erat in principio apud Deû.Omnia per ipfum faftafunt,8c fineeo faftum eftnihil,8cc.loan.i.Atdeeiufdéhuma-nitate idem euangelifta difierens, inquit: Verbum caro faftum eft: non diuinitatis mutationem, fed humanitatis aflumptionem fignificans. Per expofitionem enim addit : Et habitauit in nobis, Sed Sc ipfe Chriftus in filij Dei perfonaloquens, ait : Ego Sc pater unumfumus.loan.io.ltem: Antequam Abraham nafceretur, ego fum. loan. 8. Idem veto in perfona hominis loquens, didu

icitiPatermajor me eft.Ioan. 14.Infinita funt eius generis teftimonia, quç fi omnia recenfere vel 'tnius,dies nos deficeret.Sufficiat nobis, Chrifti prsceptum efiejfidei noftræ cumprimis necefla fium.vt lefum Chriftum verum Deum 8c hominem in vna indiuifa perfona efle credamus, na-*'*risitavniris,vt vtriufqueproprictates integræ permaneant. Quanaturarum Sc idiomatu com ■quot;unicatione fit, Vt de toto Chrifto interdum dicatur,quodalterius duntaxat naturæ eft.Id nifi obferuetur, errores parit horribiles Schærefes execrandas,vt in Arrio,Ebione,Marcione,Valen-'■Do, Neftorio Sc alijs eucnifle legimus. Prodeft etiam fidei noftræ fulciendæ hæc cognitio. Nee 'nimmediatoremagnofcerepoterimus Chriftum, nifi Sc Deum Sc hominem efle credamus, vt upra diftum eft,8c infra quoq; patebit.

Officium Chrifti ipfisnominibusexprimitur. Cumenimdiuinaprouidentiainmültishoc QÿiHeofficia impleatur:Refpondent fatis nominafæpefuis:hocipfum infilio Dei,tot feedlis expedato Chrifticredent tumprimis fieri oportebat. I E S V nomen Hebræum eft,Sc illius officium generaliori fignifica-’ionedenotat. Saluatoré enim vel feruatoré fonat. C H R ï S T I vox Græca, fpecialius ipfum modum faluandi comprehendit.Qucm enim Græci Chriftû dicunt,Hebræis Mefsias,no-

quot;■svero Vndus appcllatur.Vngebäturautcm antiquitus diuina ordinationè facerdotes Sc reges, l^ospromifsi faluatoris typos fuiflc,nemo negarepoteft.Eius itaq; typi refpedu faluator nofter Oiriftus.id eft vnétus dici debuit,non quod oleo externo delibutus fuerit,fed quôd oleo lætitiç (vt Pfal. 45, habetur) fpiritu fando prx omnibus hominibus donatus,8c in hoc confecratus fit, ^'populi Dei fummum atq; æternû tam facerdotiû quàm regnû fufciperet.Quæ caufa eft,quôd “’ptifta fpiritu fandum viübili fpecie fuper Chriftû defeendere 8c manere vidit. loan. 1. Cû er-60Dei filium Chriftum efle credimus 8c profitemur, cundem populi Dei,id eft, ecclefiæ totius ■’«rdotem Sc regem agnofcimus.Agnofcendaitaqj funt ineSdé Sc facerdotis 8c regis officia. Sa-^'rdotes ohm docebant populum 8c in lege Dei inftituebant. Pro populo item orabant 8c facrifi chriftut '’bant.Eadem Chriftus plenifsimè præftat.Docuit enim iam olim in terris agês,Sc docet etiam- dts^ '^'jnihodie.dum verbum fuum per miniftros à fe ordinatos ecclefiæ reuelat, 8c fpiritu fuo in ani ’’quot;shorainum viuificat.Imo folus Sc vnicus ecclefiæ dodor céferi debet, cum miniftri externam Waxat fundionem obire,in hominum vero animis nihil opcrâri pofsint.i. Corint.j. Idem pro “'snonmodó in terris agens orauit,verumctiam hodiepro illis interceflbr Sc aduocatus coram P’treapparet.vt in præcedenti fermone vidimus. Præterea faCnficium obtulit, non qualiain ve-•'ritcftamento offerri folebânt,fed feipfum, corpus fuutn verum Sc fangulnem,quæ in ara Cru-'ispro nobis tradita peccati culpam expiauerunt Sc pattern nobis reddiderunt propitium. Cætc fquot;’quot; non ea Chrifti facerdotis ratio eft, quæ in veteri teftamento olim crat. Quia enim mortales 'f»ntilli,nouis fubinde fuccefloribus opus Puit. At Chriftus cüm immortalis fit,nee illi mors do-''J'neturamplius,fucceflore non indiget,vt nee vicario,cum officium fibi commiflumminimène ?%at.Ipfi enim didum eft : Tu es facerdos in æternum, fectindum ordinem Melchifedech.Pfal.

'’° Adhæc,cum fanguisboum Sc hircorum nópofsitauferrepecCatamundi, (Heb.io.)omniaqi ''«eris teftamenti facrificia nihil nifi typus effent facrificij in Cruce immolandi,illa fæpius itera-f'oportuit.At Chriftus femel oblatus,nó in manüfada fanda ingrefliis eft, fed in ipfum cœlum, '’^äppareat nunc in confpedu Dei pro nobis,nort vt fæpius ofFerat femetipfumifed vnica fui cor Poris amp;nbsp;fanguinis oblatione fufficientem Sc perfedam peccatorum noftrotum expiationem im-P'tfauit.Heb.p. Quifqms ergo in fidei caufa Chrifti mändata feruare vult j lefum Chriftum ve-j^jn.fummum Sc æternum ecclefiæ facerdotem efle credat oportet,qui verbà vitæ ætérriie folus ^°Eït,quipro nobis apud patrem folus intercedat,quiq5 vnico corporis 8c fanguinis fui facrifi-^'omundipeccata expiauerit.Sed regnum quoque Chhfti confyderemus.

Regum officiû in populi incolumitate Sc publica pace conferuanda præcipuè verfatur. Hue chrifltn resti P'ffit, Vt fibi commiflum populum bonis legibus inftruant, fecundum leges bonas gubernent, Pfoeiusfalutevigilent,iudiciumredumadminiftrent,fuûcuiq} tribuicurét,armisquoqi (fiita ®Pusfit) eundem contra omnem iniuftam vim Sc tyrannidem defendant. At nihil horum Chri-°(ieeft,fi quæ feripturæ deillo tràdunt, probè confyderaueris.Populi enim fui incolumitatem Pacem tâto ftudio quærit Sc prouehit,vt pro hac fanguinê proprium fundere dignatus fit.Le-tulitjquæ nô prçfentimodo vitæj verumetiâ æternæ feruiunt. Eafdem tuetur, Scobedienti-

“^uidembenefacit,tranfgreflores veto varié punit Sc coercet.Ncc défunt illi arma, quibus re-fuü tueatur,Sc hoftes deuincat.Vicit iam olim omnis impietatis caput,fathanâ.Exarmauit

P^^Cïtorû fpicula,quibus is contra nos pugnarc folet. Mortis quoqi tyrannidé opprefsit, adeoi^ portas inferorum contriuit. Pugnat adhuc quotidie verbo fuo contra Antichriftum Sc eius pro-P''gnatores,tyrannos.Iugulat illos fpiritu oris fui.Imo horréda in illos iudicia fæpe exercct,duitt

C i

C A P V T II*

foftüfiis omttibus fpoliatos de gradu deijcit, turn honoribus exutos infamïa fempiterna polluit* dum conblia eorumdifsipat,5c omnes conatus euertit.Exempla eius generis infinitafunt,amp;ipfe rerum euentus bæc vera cfTe teftatur.Qijod enim regnu dabis,cuius leges,honor amp;nbsp;roaieftas tot feculis durarit, quot Chrifti regnum iam ftetifle videmust’Deieéla Sceuerfaiacet Aflyriorümo-narcbia,quæ primes mur di tyrannos fundatoreshabuit, vt ex illiusmagnificentianihil, nudam memoriam reliqui babeamus.Intercidit Perfica tyrannis,Sc itaintercidit,vt nullaeiusve

ftigia vfpiam appareant.Idem euentus Græcorum Imperium fuftulit.Quid Romæ,quaniste™ tatis titulo tot aflentatores ornauerunt,acciderit,res ipfa loquitur, Vt interim de alijs regnis,quf aliquando floruerunt, nihil dicamus, quorum vix nomina extant. At Chrifti regnum,vt abipfa ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mundi origine cœpit,ita durât in hune vfqs diem,amp; vfq; in côfummationem fcculorum durabit.

Et licet multisperfecutionibusexagitatum fit femper, Chrifti tamépatrocinio fiedefenfumeft, vt contra illud pugnauifte, nemini tyrannorû vnquam féliciter ceflerit. Côtra Chriftum enim, ne portæ quidem inferorum praeualent. Matth.i6. Talis ergo Chriftus agnofcenduserit,(îiuxta ipfius præcepta in ilium credere velimus. Côprehendunt hæc,quæcunq; de illo in feriptuns tra dira habemus,eumq; vnicum amp;nbsp;folum totius mundi faluatorem efle docent.Peccât ergoinpræ-cipuû Chrifti prçceptû,quicunq5 deeius velperfona vel officio aliter credunt,quàni ipfe re docuit.Peccant item,qui ifta quidem fe credere profitcntur,non autem vno Chrifto content!, quæ adredemptionis amp;nbsp;falutis noftrx gloriam pertinent, vel proprijs mentis,velalijscreatuns tribuût.Vt enim Deus vnus cft,qui folus adorari 8c coli vultùta vnus eft mediator Dei amp;homi-num,Iefus Chriftus,qui Sc ipfe zelotes cum fit,gloriâ fuam alteri non dat.i.Tim.2.Ifa.4î.Eth2C quidem de primo præceptorum Chrifti ordine diéla fufficiant.

StcuniM frece- Secundus ordo eorum eft, quæ ad cultum Dei,fiuereligioncmexternam fpeftant.Nâlicet ftoru chrifli or- yg^us Dei cultus fpiritualis fit,amp; inijspotifsimum verfctur, quæ de fidei præceptis modo di.fi-0, t extern fU ^lusmoftrç tarnen infirmitatisrationemhabcns Deus,externos ritus dédit,quibusfidem amp;relu gionem interna exerceamus.In ijfdem verônoftræ fapientiæpetulantiâ arftifsimis terminis cir cûfcrlpfit,ne eos cultus ipfi inftitueremus, qui nobis quidem pij Se falutares uiderentur,cuDci verô naturâ Se gloriapugnarent. Et veteribus quidem innumerarituum moles prsfcnptafuit, quiapromifl'um faluatoré, qui legis finis eft,varièadumbrari vtile erat.Atquiaisinmundu mil-fus correélionis tempus attulit,immenfo illo Ceremoniarum pelago fublato,quscunq! fidé no-ftramadiuuare Se animorumdeuotioné excitarepofiuntipaucis capitibus comprehendit. Poflu mus hic primum locum cœtibus facris tribuere,propter promifsionem à Chrifto dataro.cutndi-citiVbi duo vel tres congregati funt in nomine mco,ibi fum in medio eorum,Matth.i!i.Atcoue-niffe non prodeft,nifi ea fiant,propter quæ in nomine Chrifti conuenire decet. Hic ergo doftnna Verbi requiritur,quôd Chriftus 8c fyncere prædicari,Se attétis animis cum fideaudiri vult, fie yt ca nota Dei filios à filijs diaboli dignofeere doceat.Ioan.8. Et Maria eo nomine cómendat, quod forore hinc inde difeurrente, ipfa pedibus ipfius afsidens verbum docentis attenta audiret. Luc, lo.Studio verbipreces coniungendæ funt. Nec enim coeleftis ilia fapientia cuiquâdatur,mfiqui ipfam à pâtre luminum fideli orationepoftulauerit. lac.i. Ad Deum ergo fundendæpreces.non ad Creaturas, Secumfideorandum, quæ de Dei in nos voluntate Seeiufdemprxfentiadubitare prohibeat.Obferuandum hoc in omnibus precibus, tam priuatis quàm publicis, quç quamgra-tx Deo fint,vel hinc colligi poteft,quôd vbiqs nos ad p recandum inuitat, Se nominis fui iauoca-tionem externis ritibus vniuerfis præfcrt. Plal.5o.Præcipuum auté in precibus cft,vt Sc Dei vo luntati nos totos fubijciamus,^ per Chriftû dominû nos exaudiri petamus.Quiaenim toti corrupt! Se peccatores fumus,nec ipfi Deo quicquam arrogantius præfcribere, necfine Chrifto me diatore in illius confpeftû turpi confidentia tenderc debemus. Monet hoc ipfe Chriftus, dû nos in nomine fuo orare,Se inter orandum dicere iubet: Fiat volûtas tua quemadmodum incœlo,fic etiam in terra.Ioan.i6.Matth.6.Accedithis facramentorû adminiftratio Se legitimus eorundem vfus,Baptifmi nimirû Se Cœnædominicæ,quam Euchariftiam Se Synaxin veteres dixerunt: in

ditionibus corrumpâtur,quâdo nec Paulum Apoftolum fibi tantu permififle legimus, vt in Cœ næ adminiftratione per Chriftu inftitutaaliquidmutare aufusfuerit.i. Cor.n. Inhisferèexter» num cultum confiftere legimus,cœtibus nimirum facris, doélrina verbi, precibus amp;facrsmétis, quæomniaScfimplicifsimè àChrifto inftituta, amp;nbsp;àvcteri ecclefia fideliterobferuatafunt. Qü’ bis feruadis intenti funt,mandata Chrifti fcquuntur.ficq; déclarât,fc Chriftu vera notitia amp;fi4» apprehendifle. Si qui vero bis omifsis, nouos ritus ex fefe fingunt, ccetus facros negliguntjVet-bum Deicontemnunt,humana cémenta veneranturmrcces ad Creaturas dirigut,velinillisalio media»

H o M r L I A VT.

®tdi«ore quàm Chrifto apud patrem vtuntur, facramentorum vfum peruertunt/mfuper omni “quot;siftis imagines ad(lunt,fuffitus, confecrationes nouas,imo Si noua (acramenta comminifcun-^r.ij Chrifti mandata feruare nequaquam dici poterunt.cü hæcab illoprscepta elTe nemo pro-'»irepofsit.

Tertio præceptorum Chrifti ordine.quæ ad conuerfationem vitse totius faciunt.continen- rtrthnfrrlt;terpti •»f.PofTent hæc tam latè diduci, quam latè omnis vita noftra Sc eius aftiones extenduntur. Sed •'»»gt; chnjii atint Jribus capitibus omnia hsec infra Cap.5. loannes comprehendet,quæ Sc nobis fuffice re debent; 11 “•^cnimfilijsDeipurificationem, iuftitiam amp;nbsp;fraterni dileélionem tribuit. Purificamur qüidem ‘Olius Chrifti fanguine,vt fupra didicimus. At qui ita purgati funt, quotidie pedes fuos abluere, 'lt;lcft,impuros carnis affeéfus.quibus ad peccandi ftudium rapiuntur, deponere debent.Ioan.ij. Hocenimniß.fiat.cü Deo,qui ipfa eft fané!itas.nobis conuenireno poteft.Leuit.19.Ifa.55.Scc. lu feix vocabulo omnium præceptorû Deiobferuatiocóprehenditur, vt «imirûtam Deo quàm ^'ogulis hominibus.eatribuamus, quae ipfis per nos diuinoiure debentur. Dilcclio fiuecharitas ®on iniurias modo prohiber, fed fimul beneficentiâ unicè cómendat.Quia vero de omnibus iftis 'nfracopioftdifleremus.hxc pauculamodô fufficiant.Hoc interim firmiter tenendum.nos Chri ftftognitionc Scfidefruftra 8c falfo gloriaturos, nifi prxceptorum Chrifti ftudio incenfi.eadem l'gitimaobferuationecxcquiconemur. Sed video nos primæ huius loci parti diutius immora-fitosefle,quare tempus poftulat,vt ad fccundam tranfeamus.

• 11. Q«( autem feruat fermoncm eiuf,uerè in iOo chantât Dei pcrfeâa eß.Per hoc fcitniit,lt;]uôd i« ipfo

RW. Probat his.verèChriftumnouiflc Sc verèChriftianos elle eos,qui Chrifti mâdata feruat; ftrunti» rignUtte Probat auté ab effeftiSjcharitatenimiru fiue dileélione Dei,quam Chrifti cognitio in nobis opc^ radiltSiâù oeL Wur.Argumentum taie eft. Omnis qui Deû verè diligit.verc Chriftü nouit. At omnis qui Chri l^iprsceptaferuat, Deum verè diligit.Ergoqui Chrifti præcepta feruat, verâ habet Chrifti no-Otiam.Sc verè Chriftianus eft.Verè auté ad hune modû argumentari Ioânem,non feriptura mo-Ho,fcd Si cômunis fenfus docet.Qija rationc enim fieri poterit,vt Deum diligat,qui eum nô no-in re ignora hærebit amorf At Deû nouille non poteft,qui Chriftü ignorât. Ipfe enim eft fplendor gloriæ 8c exprefla imago fubftantiae illius. Heb.i.Et Deum nemo viditunquam,fed fi-l'os.qui eft in finu patris, rcuelauit nobis. loan.i. Plena ergo Chrifti cognitio præccdat oportet,

I ’’'îximècumnonfrigidaquædam amoris Dciprofefsio fufficiât,fed hoc rcquiratur,vt ilium fu-Per omnia diligamus,eidem foli fidamus.imo illius nomine relinquamus domum, parentes, con-'ugem,liberos,fratres, denique nos ipfosabnegcmus.Matth.iö.iö.Marc.8. At rurfum.tantus hic ‘mor abfque mandatorû Chrifti obferuatione nô erit.Quia amoris proprium eft,ei placere vclle, Ittemamas.Sicfilius parenti obediens eft, nô feruili timoré, fed filial! amore adduétus.Et Deus M alia de caufa exigit, vt fe diligamus c}i toto corde 8c totis viribus,quàm quod amor hic nos totos inDei obferuantiam rapit,8c mouet, vt nihil non facereparati fimuS, quo cû hoc tantobo-■'o.amp;tamvalde à nobis amato, pofsimus coniungi. Cum ergo nec Deiämorfine Chrifti cogni-•lone.nec idem fine præceptorum Chrifti obferuatione côfiftere pofsit, plenè 8c fufficienter pro l»uit loannes, Chriftianos reuera effe 8c Chrifti notitia verè gloiiari, qui eius prxcepta obferua-®crint.Perfeftam verô charitatem vocat, non quod nobis aliquando, dum hic viuimus,ad fum-'»amillamperfeftionemperuenire liceat,fed ftudium perfeèfionis commédare vult,quo inflam-Hiiti femper vltcrius progredi conemur. Hoc enim qui facere negligunt,fe nec Chriftum nouiC' ftinecDeum patrem à fe diligi,fatis apertè teftantur.

Indicat veto infignem huius ftudij fructum, quô magis nos comoueat Sc exciter. Ait enîmi DlleHitnii On Perhoc fcimus,quod in ipfo fumus.Ea igitur Dci diletlio,quîe præceptorum Chrifti obferuatio /•'•^*** neminnobis gignit, argumente eft, nos verè Chrifto eireinfitos,8cvelfolafidem noftramcôtra vicillantis carnis hæfitationem fulcirepotcft. Si enim in ipfo fumus nos,illum in nobis elfe opor tet.Namipfeinquit; Siquisdiligit me, fermonemmeumferuabit, 8c pater meus diliget eu, 8c ad rumveniemus,Scmanfionem apud cû faciemus.I0an.14. Non ergo Chriftum modo intra feha-ktt.quieum verè nouit,verè diligit, 8c eiufdem præcepta feruat:fed 8c pater cum illo manfionem facit,qujE certa hominis falus eft, 8c gloriam parit,cui nulla mundi huius gloria æquari poteft.Sic vbiqj Apoftolus,Chrifti exemplû fecutus,vchemcntifsimos ftimulos adhibet, quibus ad corum çbferuationem impeilat,quæ perfuaderc conatur. At quiaplcriqi exeorû numero videri volunt, ^ui Chrifto infiti funt,8c in quibus vicifsim Chriftus maneat, inde occafione fumpta leannes ad inllitutumredit,8c illos fui officij rurfus admonct,quæ tertia loci,qué modo tradamus,pars eft,

• III. Q«tdicitÇc ineomanere.debctßcut iOe ambitlauitjCr ipfeainbulare. Argumentum eft ci fi- tMfUi»! (ieh tnilç,quûd Cap.i.de luce protulit.Qui cû Dco focictaicm haber« cupit,cius ingenio fe accommo

c J

c A P r T I r.

det,necefle eft; Deus verolux eft,amp; tenebræ in eo funt nullæ.In luce îgitnrambulet Seoperït« nebrarum fugiat, qui cum hoc communionem expetit. Simili ratione hic docet, Chriftianihonu nis efle, vt Chrifti exemplum imitetur. Maior tarnen huic argumento vis ex coniunâione, quæ nobis cum Chrifto eft,accedit.Fidei enim opus eft,quôd Chrifto inferimur,amp; vicifsimabillolpi htum ipfius accipimus,qui author eft.vt in omni conuerfationc noftra viuum quodilamChrifti exemplar confpiciatur. Ad hanc coniunébonem Paulus relpiciens ait:Viuo no jam ego,W vi bit in me Chriftus. Gal.2. At quomodo fieri poterit.vtfecusquàm Chriftus anibulauitambu* lentjin quibus fpiritu fuo Chriftus viuitC’ Necenim otiofus elTepoteft Chrifti fpiritus,cû amp;re-generetjSc carnisnoftræ affeébbusperpetuó refiftat. Poflent hicmultade Chrifti exemple did. quomodo nimirum ipfe ambularit.Sc quam vitç rationem in terris agens.lecutus fit.Sedquiavi tarn eius omnem ab euangeliftis fideliter defcriptam habemus, inde petant finguli, quse hie hre-uiufculè traduntur.ln Chrifto fidam cernimus obedientiam. qua paths fui voluntati felc tomm fubiecit.Nam obediens faélus eft ufq; ad mortem.mortem inquâ Crucis.Phil.i.Eadcmobedien tia in omnibus apparet, qui Chriftum in fe manenté habent. Chriftus no fua.fed qusepatrisglo-riæ feruierunt.quæfiuit vnicè.Se illius nomen illuftrari optauit.Ioan.i2.ldem ftudiii diuina gio riæ prouehendae feélabuntur, quicunq; in Chriftomanerecupiunt. Chriftus fetotumamp;omnia fua hominû faluti impendit.imó Scanimam proouibus fuis depofuit.Ioan.lo.Eandemchantate, Sc idem cómunis falutis ftudiu ab ijs exigit.qui ipfius difcipuli cenferi volunt.Ioan.i5.amp; ij Chri ftus extremè humiliatus difcipuloru pedes abluit. loan.ij. N on poflunt ergo no humilitati Ihi-dere.quicûqi in Chrifto funt.In Chrifto innocentia tarn perfeéta cernitur.vtpharifieisdicereaii fit:Quis è vobis arguet me de peccatofloan.X.Idem ne falfis quide teftibus alicuius criminis con uinci poteft.Mar.i4.Innocenterergo Scfanélè viuere ftudebunt. quicunq; Chrifti nomine non fruftra gloriari volent.Deniqj in Chrifto infigne omnium uirtutû fpetulum,amp;exemplum omnibus numeris abiolutu confpicitur.ad cuius imitationé fedulo actingi decet omnes eos.qui fpi ritus Chrifti amp;regni ipfiuscofortes no falfo nominedicuntur. Ad hoc exemplu.ceuLydiumla-pidcm.fi examinentur, qui hodie Chrifti nomen profiteri audent, facilè videbimus, quampaua fint.qui profefsioni fuae refpondeant.Obedientia quideni Deo patri pollicemur,dû priuaticom modifpesatfulgetiat vbi pro Dei nomine amp;nbsp;gloriaaliquidaudendum eft, vbiopum iafturamfa cere, voluptatum ftudia deponere,S£ carnis arfedibus refiftere iubemur.mo.x non inobedientes modo.fed murmuratores quoqs inuenimur. Gloriae Dei ftudiu adeonon tangitnos, vtpatienti bus auribus Sc oculis ferre pofsimus.quæ diuinam gloria nó obitcrmodó Isedunt, fed palam bla Iphemafunt Sc impia.Deinnocentia,vcritate,humilitatc,diledionefraterna, quidattinetdicere, cum vel cæcus videat.quàm procu! ab his difiundi limus^ Accedit omnibus iftis caput maloru, etfrenis admonitionum verbi Deicontemptus,8c intolerabilis honeftioris difciplins faftidium, vt eaomnino fetula agnofcerc liceat.quæanteaduentum fuû gloriofumfore Chriftus lefusprç dixit.Matt.24. Difcamus ergo ô fracres,longèa!iam veri Chriftianifmi ratio'.it m efle.quam quç nudis verbis Sc inanibus titulis ablolui queat. Chriftum verènorunt,Sc reuera Chriftiiui funt, qui Dei patris charitatem in fefc perfedam habent. At hæc finepræceptorum Dei obferuatione nonconliftit.Eadcm Chrifti exemplum imitari docet.Qjiifquis fine his Chrifti cognitione amp;fi-degloriari audet.mendax eft.Fugiamus itaqi tarn immanefcelus,8c Chrifti tamprsecepta quam • exemplum fecuti e.x eorum numero nos efte teftemur,qui cum Chrifto regnaturifunucuidebe

tur benedidho,honor,gloria Sc poteftas in seternum. Amen.

H O M I L I A V I r,

Fratres,no præccptîî nouum fcribo uobis, fed prgceptiïuelos, quod habuiftis ab initio,Prgceptu uetus eft fermo,queaudiftisab initio. Rurfus, præceptum nouum fenbo uobis, quod uerueftin ipfo in uobis: quia tenebræprætereunt,amp;uerû lumeniâlucet, DIuus loânes, Apoftolus Sc euangelifta,in eo loco.quem nuper tradauimus, dixitrPerhoc fcimus.quod in ipfo fumus. Qa' ft’uit fe in ipfo manerc, debet ficut illc ambulauit.Sc ipfe ambuIare Comprehenditillis verbis abfolutam vitae Chriftianæ rationem,qux in duobuspo-tifsimum fubfiftit.Primum eft,vt nos Chrifto fimus infiti perfidem. Quia enim extra hune falus non eftaliqua.Sc in folo hoc patri complacitum eft( Ado.4. Matth. 17.) fruftra fine hoc in alÿs te buslaborabimus,cumDeo finefide quenquamplacere impofsibilefit.Heb.u.AIterum eft»^

'jutmadihodum nos Chrifto fumus infiti.ita ipfe vicifsim in nobis fît, Sc in nobis fpiritü fuo ope retur.Namexnobifipfis non fumus iclonei,vtvelcogitemusquodbonum eftjamp; ipfc eft,quio-fsraturinnobis 8c vclleSc perficere.2.Cor.j.Philip.z.Idem ipfe monet,cuminquit:Sine me nihil poteftisfecere,loan. 15.Exduobus hifcefinis Chriftianævitæ proihanat.qui eft, vt Dei fimiles rcddamur, de quo iam femel 8c iterum Apoftolus admonuit: eô quôdimpofsibile eft hominem faluari.nifi ad earn imaginem Dei,ad quam initiô conditus fueratjSc vnde fua culpa excidit, repa retur.PorrôjCumhæcdoélrina in mundo, quitotu s corruptus eft, prædicatur, varia Scperuerfa ^rgumentu dehacaudiunturhominû iudicia.Suntenim, qui mandata hæc non ardua modo,fed 8c noua, ac ipinde fuperuacanea elfe exiftimant.Inter quos aliqui, dû fuis affeftibus nimiû permittunt,totû wangelium Chrifti nouitatis infimulant.Illis ergo rurfus refpondet loannes. Etprimo quidem^ taangelij doéirinam omni nouitatis fufpicione libérât. Quia tarnen cadem nouum Dei fœdus,8c nouum teftamentum,nouam quoque legem continere interdum dicitur, fecundo loco qua ratio neilladicantur,edocet. Adfit nobis fpiritu fuo Deus, vt veterem falutis doftrinam reclè intelli— gamus,8c ipfi in id quod reélè intelleximus transforraati, vitæ nouitatem coram Chrifto domi^ oonoftroinduamus.

I. fratres,nonpr^cc()tumnoutimfcrilgt;ouo(gt;ii,fedpr^eceplumuetutf^uodhabuifiisai) initio. Prtfce^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ .

fgt;itmuetufeafirmo,(}ucmdudiflisabbutio. Difertè8cpalàmnegat,quoddenouitatehuiusdoftri- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0

“æobijcipoterat.Demonftrationis autem loco hoc ipium euangehj verbum, quod ab mitioprx yctiueii. dicatum eft,allegat.Sic enim loqui videtur: Scio quàm aduerfa fint carni quæ tradimus, cum ilia ®on aliud perinde quærat, quàm vt fuis ftudijs impunè pofsit indulgere. Hine muka Sc varia tomminifcifo!et,quibus doftrinam,quam tradimus,inuifam Sc contemptam reddat. Et quiave toicorrupts vitæ confuetudini ipfa a(rueuit,illico nouum efie clamat,quodcunque illi répugna 'lîrit.Quôd fi rem ipfam confyderetis ô fratres,longè aliter fentietis. Quid enim aliud tradimus* H'idni eame(feDeivoluntatem,vt cultures habeat fui fimilest'Dicimus enim; Deus lux eft, 8c te nebræ in eo non funt vllæ.Qildd fi in luce ambulamus,ficut ipfe eft in luce, focictatem inter nos liîbcnius.ItemiQçii dicit fe in ipfo manere,debet ficut ille ambulauit,8c ipfe ambulare. Quid ve;-foaliudvnquam requifiuit dominusc' Conferte quæfo,quæ olim veteribus diélafunt,cü ijs quae * Chrifto traditahabemus,Sc eandem vtrinqj doélrinam haberi intelligetis.Abrahæ patri creden ’wm dominus loquitur:Ego fum Deus omnifufficiens,ambula coram me,8c efto integer. Gene, •yin legenunquam non inculcatur hæc fententia.Sanfti eftote, quia ego fanélus fum Dominus Deusvefter.Leuit.i9.2o.Scc.Eandemdoftrinâ inPfalm. Sc prophetis vbiq; inuenire licet.Quód liChriftum audias,hocipfum non femel tradit.Nam in euangelio aitiPerfeéli eftote,quemadmo dumpater vefter,qui eftincœlis,perfeftuseft.Matth.5. Etalibi: Deus eftfpiritus, Sc eos quiadgt; oranteum,fpiritu Sc veritate oportet adorare. loan.4. Quibus certè hoe vnum exigitur, vt diui-■w: naturæ fimiles 8c conformes reddamur.Nec difcrepat ab hoc communis humanç rationis fen fus. Quia enim falutis ratio non alia in re, quàm in focietate cum Deo (qui fummum bonum Sc '’nicus falutis fons eft) confiftit, Sc inter difsimiles ftudijs focietas nulla elfe poteft, Dei fimiles •tddamur oportet,fi cum illo conuenire Sc falutem cenfequi velimus. Quoad ergo finem Sc fco-pum doftrinæ tam veteris quàm noui teftamenti,difcrimen plané nullum eft, Qwôd fi medium jnquiras, quohæc Deifimilitudo in nobis reparatur, vtrobiqueidem inuenies. Adamo certè eo 'pfodie,quoab imagine hac exciderat,fernen mulieris promittitur, quod 8c caput ferpentis con^

i •^'■«re.Scperditam hominis naturam inftaurare debeat. Gen. j. In lege idem 8c apertisoraculis 8c ^’pis non obfcuris adumbratur. Prophetarum teftimonia 8c plura funt 8c euidêntiora, quàm vt dhs commemorandis nos immorari necelTe fit. Qiiæ ergo infeitia eft (ne quid dicam grauius) no quot;'Utis accufare,quod à prima mundi origine doceri cneptum, Sc progreftu temporis per omnes ^dferuos omnibus feculis traditum eft lt;nbsp;Offcrturhic latifsimus dicendi campus, Sc in imme«-fqni extendi poterat oratio,fi fingulos falutis noftræ 8c fidei Chriftianæ articulos al tins ferutari, dehis tam in veteri quàm noua feriptura habentur,conferre vellemus.Sed diligentiorem oninium horum côfyderationempijs Sc fidelibus relinquimus, quibus occafionem 8c viam mon ftrauiffefufficiat. Sunt tarnen alia quædam hic expendenda, quorum obferuatio hodie nec inuti “S nec fuperuacanea eft.

Primo loannem confydcremus, qui tanto ftudio doftrtnam abs fe traditâ nouitatis fufpicio Euan^elij ieflri be libérât. Egerat idem in ipfo epiftolæ huius principio. Non tarnen ijs contentus, hoc ipfum in na certa amp;nbsp;præfenti Sc repetit Se plenius illuftrat.Idemreliqui Apoftoli faciunt. Nam Sc Paulus veteris feri pturæoraculis crebrô vtitur, Sc Petrus nec fe nec reliquos fui ordinis velab alijs deceptôs,vel fa kulas fponte fecutos fuiffe, fed quæ ex ipfo Chrifto 8cprophetarum feriptis haufèrunt, ab ipfis

C 4

C Aquot; P V T I r.

tradita efTe teftatur.2.Pet.l.Imô vt ad Paulum redeamus.e* cura ilium hic vfum efle videnius,rt difcrtè inter ca.quæ à Chrifto tradita nouerat,amp; quse ipfi faftu digna fine expreflb Chriftims'’* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dato videbantur,diftinxcrit.i.Cor.7.amp;c.Eódem refcrripoteft 8c debet.quodproplictvn

rationibus nunquam non 8c prsemittunt Screpetunt:Hæc dicit Dominus Deus exercituu. ^ec banc inanem vel fuperftitiofam curam fuifle pütare quifquam debet.Nam in legecauerat Deus, ne quis verbo fuo vel addcrct vel adimeret.Deut.4.8c 12. Et prophetis difeftè mandatum verbum ex orc Dei, non proprio cerebi'o defumerétlquod viderecft Ierc.l.E2cch.5.amp; jj.cap.otu Si Chriftus,cum apoftolos prsedicatum emitteret,inquit:Docete homines feruare,qu«egovo-bis tradidi, Matth. 28 . Faciunt hæc ad dcmonllrandum perfeâionem Sc certitudinem doftnnz verbi diuinhquae in fcripturiscontinetur.Sienimnec Mofi,amico Sccollocutorifupreminumi' nis familiarifsimo.nec fanftis viris Dei prophetis, nec diledis Chrifti apoftolis permiffum niità præfcripta doftrinse forma difcedere, Sc noua dogmata nouof^ articulos proponere ecclefijsÇ' am perfeélionem 8c certitudinem huius doélrinae efTe confiât, quæ nec humanse fapientiæ addu tionibus,nec humanac authoritatis approbatione fiue tcfiimonio opus habeat. Quçetg*’ (main) væfania efi,doélrinam hanc in dubium vocare, dum vel multa addi oportere putamus, velhomi nüm authoritàtem, quaapprobetur.requirimusc' Paulus fe ipfum quoqj anathema pronunciat, fi eüangelium rtouum prædicet.Gal.i.Et nobis fua commenta impudenter obtrudent,qui nec e-ruditione nec pïetatis zelo vel micam Paulini peéloris referunt^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

Contra traiitio.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sed obijciat aliquis;Fatemur equidem euangelij doclrinam, ficuti olim per apoftolospe® '

iMhtmiuum. efi,illis temponbus fuffeciflc.Sed additiones nofira téporapofiulant,qux fi à virispijs lan-fto zelo Sc fiudio prouehendæ pietatis confiituantur,non video cur velamarulentiusrepre en dijvel pro inutilibus negligi debeant. Habent eiufmodi obieCtioncs aliquid momenti apud im^ pliciores homines,qui aliorum authoritatem fufpicerc confueucrunt. Sedmaiorapudnosdiuk næ fapientiæ authoritas efle debet,ne quid quodhuic detrahat, temere fiatuamus. Primoenim conftat,hanc cum certa 8c immutabili veritatc coniunélam efle. Nihil ergo fiatuit quod Im’JP“ pugnet,quales ferè omnes funt hominum traditioncs,fi ad verbi Dei regulam examinentur. e inde fcripturas non antiquis modo feculis,fed 8c nofiris, adcoq; omnibus,datas efle conftat,qu3e ad mundi confummationem vfque euolui debent. Manet ergo carundem omnibus feculisnrma 8c inuiolata authoritas . Quoad verô ilia manferit, confifiere nonpofluntquscunquecumlcri-pturis pugnâtiaab hominibus quantumuis doétis 8c dcuotis fiatuuntur. Sienimhocafleramus, Dei fapientiamadeô imbccillem 8c imperfeéfam fingemus, vt quid omnibus feculis profit amp;con ueniat,videre non potuerit. Facit hue Pauli tefiimonium, qui de nouifsimi feculi impoftoribus diflerens,ijfdem non aliud antidotum, quàm feripturæ facræ authoritatem opponit, Timotheo fuo feribens: At tu perfifiito in his,qu3E didicifii,8c quse tibi concredita funt : feiens àquodidice. ris,8c quôd à puero facras literasnoueris,quç te pofiunt eruditum reddere ad falutempern ein quæ eft in Chrifto lefu.Quód fi nouifsimo tempore nouis traditionibus opus eft, ftultè amp;nbsp;pem» ciofè monet Apoftolus, qui ad folas fcripturas relegat. Sc in illis perfiftere docct. Atnec Rultum nec perniciofum efle poteft confilium, quodcunque Dei verbo obedire fuadet. Stultipotius amp;nbsp;perniciofi feduéfores cenferi debent,qui certam falutis viam,in fcripturis monftratam, relinquc re. Sc ad incerta humanarum traditionum auia declinare iubent. Sunt 8c aliæ rationes,quas m gt;-genterobferuafle multum prodcft,vt ingenij noftri infolentiam retundamus,quafuasnuga60i' uinis legibus æquiparareaudet.Nam vt modo diximus,vt primum noua fingunt homines,mui-na fufpeftafiunt, quafi vcl non fufiiciant, vel tanquam inutilia abrogari debeant. Pugnat veto vtrumque cum manifeftis Dei oraculis. Chriftus enim in fcripturis vitam æternam conti-neri,8c Paulus loco fupra citato,eafdem ad hoc feruire dicit, vt hominem perfeftû reddant Stad omne opus bonum præparent.Ioan.5. a.Tim.j.Et apud Ifaiam prophetâ fpiritus fan élus clamat; Verbum domini manet in æternum. ira.40. Prætereaferuitusnô neceflaria imponiturfimplicio rum confeientijs. Quia enim diuina fufficiunt, humanaillafupcruacanca 8c inutiliafintoportet. Quare Sc Chriftus eadem farcinisconfert,quasfalfidoélores imponant, ipfi verô eafdem ne digi to quidem attingant.Matth.23.Tum Paulus indignum Sc abfurdumefle iudicat, vt quipretiolo Chrifti fanguine redempti funt,ferui hominû fiant.t.Corinth.7. Accedit omnibus iftis, quôdper humana prçcepta à diuinis abftrahimur.Sic enim natura comparatum eft,vt fœtuum noftrorum amantes fimus nimium.Vt primum igitur humanæ rationis ftatuta,pietatis 8c fanélimomç ruco • velata,cernimus,mox diuina fordere incipiunt,8c pro inutilibus vel fuperuacaneis negliguntur.

Hinc ilia in diutnis præceptis difpenfândi audacia, quæ quàm Deo difpliceat,infelix Saulis régi» exemplum docet,quod qui videre cupit,hiûorianifacram legat,i. Sam.ij.8c 15.Non

tt O M ILIA vit.

f’^umputetnus,quôd Dominus per Mofem loquiturNe perueftigetis poft cor veftrü,autpoft 'gt;culosveftros,poft quos fcortari foletis.Quin memores fitis,8c fecietis omniaprxceptamea,eri-t'f^fanfti Deo veftro. Numeri 15.

Venir hic nobis deploranda infelix noftri feculi cæcitas, quæ quicquid de Clirifto, faluatore tu Ità Mie »»itt ’’oftro.exeuangelij doélrina profertur, nouitatis crimine infamat 8c inuifum reddit. Si enim o-'quot;nesdoclrinæjquam hodie ecclefijs noftræ fidei commifsis tradimus,articulosconfyderes, non ’iiosvidebis, quàm qui 8c veteris 8c noui teftamenti libris olim traditi funt. His enim docemuri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Chriftum regem 8c facerdotem efle æternum.His docemur, eundem ecclefiæ fuæ caput efte vni tum.His docemur,vnum hune pro peccatis noftris in ara Crucis expiationem faftum efle, 8c fe-'•'dimmolatam corporis ac fanguinis ipfius hoftiam pro totius mundi peccatis fufficere. Ex ijC-dem facrofanélam domini Ccenam, non facrificium pro peccatis mortuorum 8c viuentium, led facrificij olimoblati commemorationem efle difcimus.Chriftus eandem inftituens, vtranq; fpe-dem tradidit»8c ex poculo omnes iufsit bibere.Luc.22. Paulus quod à Chrifto acceperat,toti Co finthiorumecclefiæcommunicate aufus eft.i.Cor.n.Scripturæ vnum Sefolum Chriftum inter nos 8c Deum mediatorem vel interceflorem efle tradunt. Scripturæ omnibus affliftis in folo hoc pï«m Screfocillationem monftrant.Scripturæ non creaturas, fed Deum Creatorem per filium Chriftum inuocari debere docent. Scripturæ à folo Deo peccata nobis propter filij meritû remit 'iprædicant.Chriftus lefus clamat:Nemo venir ad patrem.nifi perme.Ioan.iq.Petrus non aliud tiomcn fubcœlohominibu s datum efle aflerit, per quod faluari queant,præterquam nomen le-fo Ado.q.Chriftus cultum 8c adorationem certis locis alligare vetat. loan. 4. Chriftus hominis ''H'csnullasefle,nf c nosaliquid fineipfo pofle,affirmat.Ioan.i5. Chriftus lefus omnesplantatio-quot;«nonplantatas à pâtre fuo eradicandas efle prædicit.Matth.iÇ.Chriftus pfeudoprophetas efle docct.qui ipfum in fyluis,in penetralibus.aut claufis receptaculis,monftrare audeant. Matth.24., Chriftifpirirupræmoniti Apoftoli dæmoniorum doélrinas efle clamant, quibus 8c matrimonio nim vfus prohibetur,8c ciborum diferimina introducuntur.i.Tim.4. C0I.2. In feripturis imagi-quot;tsilliciras 8c Deoexofas efle, fpiritus fanctusacerrimè contendit. Scripturis edocemur,non proprijs operibus,fed fola fide in Chriftum propter illius meritum nos iuftificari pofle. Apofto-l'isfaéhofaPaulinorum, Apollæorum, Petrinorum,8c multô magis Francifcanorum,Dominica tiorum, Benediftinorum, Sc fi quæ alia funt eius generis nomina, ab ecclefijs eijei debere monet* Attamen omnia hæc 8c quæcunque alia contra Romanæ fedis 8c communem erroré aliquot fe-mlorum ex feripturis hodie traduntur,partim à fimplicioribus 8c rerum imperitis, partim ab ill’s ipfis qui ecclefiarum Sc verbiantiftiteshaberivolunt, nouitatis, imô Sc hærefeos aceufan-ïnr. Noua ergo, fiquidem hoc audiamus, Mofes tradidit, Sc quiconque ante hune viuaDei voce wuditifuerunt.Nouaex fuo cerebro prophetæ tradiderunt.Nouorum dogmatum Chriftus Iegt; hsaurhorfuir.Nouaprædicarunt Apoftoli, quorûfcriptis Sc difertè Sc copiofèprobari poflunt, •juæmodô diximus,omnia. Vide ergo, quifquis es,quid humanis traditionibus debeamus,quas perannos iamfexcentos aut quingentosegregijilli, fi dijs placet, patres nobis obtrufere. Vetera lt;iicuntur,quæpaucis feculis (nec ramen finecontradiclione) inecclefiadurauerunt.Vicifsim ve ropronouis 8c inauditis proferibuntur, quæ à prima mundi origine in hæc vfque tempora ab o-rrinibusfidis Dei cultoribus 8c crédita Sc obferuatafuerunt.Neminem fané Turcarum efle arbi-fo^qui nouorum dogmatum prædicatorem dicat efle eum,qui doéirinam Mahometis ex Alco rinodefumptam proponit. At inter Chriftianos eô cæcitatis deuentum eft,vt pro veteribus non îgnofcantur,quæ ipfe Chriftus proprio orelocutus eft,quæ ante hune olim prophetæ, Sc poft i-pfius in cœlos afeenfum, ex ipfius fpiritu Apoftoli tam prædicatione quàm feriptis tradiderunt. Eantnunc,8cegregios fuarum traditionum fruélus prædicent, quipietatem, vitæ innocentiam, mligionis ftudiû,amp; alias præclaras virtutes his plantari dicunt.Illis enim verè opponetur, quod amp;omnem Chrifti doftrinam euertant, Sc ex Chriftianis ignaros accæcos hominum feruos faci-ant,qui nec veteres doftrinas ampleéli,nec nouas fugere pofsint. Difeamus itaque ex prima hu-iusloci parte de doélrinæ 8c fidei vetuftate,non ex paucis annorum centurijs ac hominum decre tis iudicarc,fed feripturas audiamus,quæ falutis noftræ rationé ab ipfa mundi origine deducunt.

Cætenim multos hicmouet nouifœderis Sc noui Teftamenti appellatio, qua Sc ipfe Deus N»ut vtivoluit.NamapudprophetamaitiEccedies vcnient,dicit dominus, Scconlummabo fuperdo mumIfrael,Scfuperdomum Iuda,teftamentumnouum,non iuxta teftamentum,quodfeci patri busillorum.Scc.Iere.ji.Quæ verba Paulus exponens inquit; Per hoc quod dicit nouum,antiqua ■uitprius. Porto quod antiquatur Sc fenefcit,in propinquo eft,vt euanefeat. Hebr.8. Adhæc ipfe iominus Sc faluator lefus Chriftus, cum in facrofanda Cœna corporis fui pro nobis traditi, Sc

C A P V T II.

fanguinis pro nobis elFufi folennem 8c gratam commemoratione inftitueret,de poculo dicit. gt;nbsp;eftfanguis meus,qui eft noui tcftamenti,8cc.Matth.26. Eadem verba autemPaulusadhuntw® dumrcddiditiNouum teftamentum éft infanguine meo.i.Cor.ii.Ex his multi nos fatis’n^P efle colligunt,quôdeuangclicædoftriri3é vetuftaté ex Mofe 8c prophetis demonftrareconcin gt;nbsp;cum ipfe Dei filius totum hoc noftræ redemptionis negotiu, cuius ipfe author 8c executor » nouum appellet.Sed refpondet his in ijs qüæ fequuntur,hoc modo Apoftolus:

»•tirationetuSf j j, Rurßif)prlt;eceptutntiouumfcribouobi^,ijU0({uei-umc/linifgt;/öcr inuobif i^uMtcnelgt;^^f^‘^ reunt,^;' uerum lumeniam lucet. Concefsionem habent hæc verba. Fatetur ehim Ioanncs,pr««' ptum,quod modo vetus efle dixerat,nouum quoque dici, fed qua ratione fie dicatur, dare in cat.Obfcuritatem vero huic loco vnicaparticula QV O D attulit. Quia enim haneputaruntre ferri ad praeceptum,mire fefe in hac fententia explicanda torferunt.At in Grsca fcriptura,a 'oe-am referri debere patet.Quod enim nos præceptum neutre genere dlcimus,Graeci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n,

qux fœminini generis vox eft,cui Reltftiuum neutri generis minimè refpondet. Atfinóca totum huius orationiscontextumreferas,mo.x fenfus eritperfpicacior.Sic enim loannesloqu'^^' Dixi me non noua,fed vetera fcribere.Rurfum vero, quia noui teftamenti 8c nous la VOS obijeitis,ilia quoque repudiate nolo, fed nouum præceptum me fcriberc fateor : quo verum eft,id eft,quod vere à me dici poteft,non quidem quoad doélrinam, fed eorumrclpe^r ca quæ ilia verfatur.His iam cohærent fequentia, quibus euangelij præcepta dupliciration«nc^ ua dici tradit : partim nimirum in ipfo Chrifto, id eft, propter Chriftum;partimverôinnoDis,i eft,propter nos. Si enim quæ de fubftantia Sc fumma falutis noftræ in euangelio traduntur^oi^ fyderes,eadem funt cum ijs,quæ veteres feripturæ olim tradiderunt. Quod fi veto ipfum f ftum 8c nos,qui per hunc redempti fumus,infpicias,ijfdem nouitatis vocabulum non ineptie on uenire videbis.Propter Chriftum enim nouum dici poterit,quia hie teftamentum Dei, quod no ftraculpa quafi obliteratumerat Scabolitum,fuifanguinis meritoinftaurauit. Etvtpidura,cuius colores vetuftate obfeuriores fafti funt,fi à perito artifice inftauretur, noua dicetur ob chores recenter induftos,eadem tarnen ob lineamenta veteris pifturæ fcruata,verè vêtus eunö Uei

reuera vetus fit, nee aliud comprehendat, quàm quod olim per Mofen Scpropbetaspromifluni fuit.Deinde quoad nos, vel propter nos,nouum dici poteft quod traditur: quiatcnebræprstff unt,amp; verum lumen iam lucet. Sunt qui per tenebras legem cum vmbris amp;nbsp;typis fuisintellcxc-runt. Sed commodius videtur,vt regnum illud infelix tenebrarum accipiamus, quo totum mun dum princeps tenebrarum,fatan, ante Chriftum natum opprefsit. De quo Paulus loquens, nos per Chriftum àpoteftate tenebrarum ereptos 8c liberatos dicit.Col.i. Notæenitnfuntûiabolin lufiones, quibus per falfos 8c horrendos cultus, per mendaces oraculorum prædiébones, per ei-frenes libidines 8c omne genus flagitiorum infelices mortales multis feculis miferriinè feduxit. Quibus mails,per fe grauifsimis,hoc multo grauius accedebat,quód in tä infelici 8c horrendaco-ditione falutem fibi homines pollicebantur.At Chriftus fuo in mundu aduentu tenebraruprin-cipem debcllauit, tenebras difeufsit, 8c falutare cognitionis Dei lumen euangelij fuiprædicatio-ne accendit,quo Illuminati homines veram religionem feftari, verbi diuini régulas obfemare Sc peccatorum laqueos cauere didicerunt: quo faftum cft.vt nouam omnino mundi formammue^ ftam fuifle videamus.Verè ergo,quoad nos,dici poteft nouum fœdus,nouum teftamentum, nouas leges,nouam deniqi politiama Deoinftitutam efle.Confentithis Paulus apoftolus,duni ait; Eratis quondam tenebræ,nunc autem lux in domino.Eph.4.Et rurfum:Vos cum effetis mortui deliftis 8c peccatis,in quibus aliquando ambulaftis,iuxta feculum mundi huius,iuxtaprincipcm cui poteftas eft aeris,qui eft fpiritus nunc agens in filijs contumacibus, inter quos k nosomnes conuerfabamur aliquando in concupifcentijs carnis noftrie,facientes quçcarni acmentilibebat, amp;nbsp;eramus natura filij iræ,quemadmodum 8ccæteri. Sed Deus qui diUes eft in mifericordia, amp;c. Eph.2.Fortafsis 8c hue referri debet,quod alibi nofter ApoftolUs,lucem Chrifti in tenebris luxif fc dicit.Ioan.i.Sed ex omnibus iftis loci huius fenfumprobè notemus, quieft,noüi teftamétido ftrinam per fe non nouam e(fe,fiic veto dici,partim quidem propter Chriftum,qui falutis noftr« negotium noftra culpa obliteratum 8c antiquatum,inftaurauit:partim vero propter nos, qui ex tenebrarum regrto in lucem veritatis afferti 8c per Chriftu regenerati,noui homines faftifumus, nouam vitam viuimus,adeoqi totius mundi nouam formam in Chrifto agnofeimus.

Obferuare hie conuenit veteris 8c noui Teftamenti differentiam,quæ non in fubftantia,fed accidentibus hçret.Eadcm enim vtrobiq; fides, eadem religio fpiritualis fiue interna,cadem falus falutis ratio. At in modo tradendi 8c téporc diferimen cft.Illic enim promilsiones k ivpi «rant: nobis

quot;^’sipfaproponitur promifsionum 8c typorum veritas. Illi faluatorcm Chriftum venturu exj. f'ftabant;nos cfi venifle credimus. Sc eius aduentu nos fcimus elTe redemptos. At quia ta leues 'tierentiæ ré ipfam turbare no pofluntjagnofcamus fidei amp;nbsp;doélrinæ,quç vtrobiqj traditur,vni

Vtriufqs fcripturæ libris ad noftram mftitutionem.cofolationem Sc xdificationé vtamun

Nonofcitanterquoq; præterire conuenit,quod noftris temporibus lucem tribuit. Facit hoc EMii^epuniKHt Propter Chriftu,quem lucem gentium fore,olim prædictû erat.Ifa.42.Sc nbsp;nbsp;nbsp;Simul tarnen Sc nos'^'^ lnwaffertt

'Mijadmonet.Si enim Iu.k oblata eft,nos vt filios lucisgt;in luce ambulare amp;nbsp;tenebraru opera vita ''decet.Monet hoc Ghriftus dicens: Ambulate dum luce habetis,ne quos tenebræ occupent. Ec H’''ambulatintenebris,nefcit quo vadat.Dum lucemhabetis,credite inlucem, vt filij lucis fitis.

Paulus:No.'tprogrefla eft,amp; dies appropinquat.Abijciamus igitur opera tenebrarum '^'nduaiuur arma lucis,tanquam in die compofitèambulemus,nó in cómc(rationibus,amp;c. Romi 'l-Sedlongum foret recenfere quxcunq; inhanc fententiam fcripturisfacrispafsim traduntur.

Agnotcamus ô fratres, euangelicæ doftrinæ vetuftatem, dignitatem Sc certitudinem. Huie 'quot;'iter inhærendo vitemus omnes eos,qui hanc in dubium vocare audent.Curemus autem,ne ''^t'aeius gloriatione decepti,quç noftri officij funt negligamus.Si enim in ea,quç hac docemur* quot;ansformati fuerimus, pro filijs à Deo patre agnofeemur, qui nos regni fui confortes faciet, per t'uin Chriftum,filium fuum diledlum/aluatorem noftrum,cui debetur benediftio,honor,glo-* quot;aSepoteftas inæternum. Amen.

H O M I L I A V I I I*

Qui diett fe in luce eiTe, 8c fratrem fuum ödit,in tellebris eft uO lt;îueadhuc» Qui diligicfratrêfu5,in luminc manet,ôdoffendiculu in eo non eft. Qui aut odit fratre fuû,in tenebris eft, S)i. in tenebris ambulatjôc nefeit quo eat: quia tenebræ obcæcauerût oculos cius.

QVæcunque ad hominis officium fpeefant, fpiritus fanélus inferipturis duobus ferècapu tibus comprehendit.Primum ex his fides eft, quae vno amp;nbsp;folo Deo per Chriftum lefum quot;ititur,amp; omnem religionem atque cultum in fe comprehendit. Alterum totius vitæ Sc morum 'quot;ftitutionem compleftitur,quam fecundum diuinx legis formulam dirigi oportet. De vtroque quot;ännes apoftolus in epiftola häc diligenter agit. Ad prius enim pertinent, quae primo Capite au-»iimus,vbi nos omnes peceâtores efTe docuit,purgari aût à peccatis Sc iuftificari fanguine Chri ‘quot;.rjui idem vnicus inter Deum 8c nos mediator exiftat.Alterum in plura membradiuidi poteft*

Scpurificationem noftri,8c vitæ innocentiam,8c fraternam charitatem. Sc fi qusc aliæ Chri quot;anorum virtutes funt,comprehendit;de quibus fingulis fuo loco agetur. Inpræfenti verôlo* *''Ms,occafione e.x fuperioribus fumpta,de charitate paucis diflerit,plura capite tertio Sc quarto fintit lad, ''■wurus.Primo enim docet,charitatem tam neceftariam efie,vt fruftra euangelicæ lucis cognitio quot;tglorientur,quicunq; hac deftituti funt. Deinde hoc ipfum jP more fuo eleganti collationc cha quot;tatis 8c odij explicat.Hæc,fi precibus noftris benignus pater annuat,breuiter percurremus.

I. Çiiiidicitfcmlucec/fc,crfratremfuumodit,tntcnebrKcRuflt;j;aclbuc. Cohærenthæcfuperi quot;ribus.Di.'cerat enim ijs,qui euangelij doétrinam amplexi funt,verum lumen lucere, Sc cofdé ex ttnebrarum poteftate efle liberatos.At fi hominum mores infpicias, luce hac multos gloriari vi-“sbis,in quibus reuera adhuc tenebræ regnant: id quod tum alijs fceleribus, tu maximè fraternis ®'iijs Scinimicitijs teftantur. Contra eos ergo orationem loannes inftituit.Sc fruftra luce gloriari '‘'dteos,qui opera tenebrarum nondum deferuerunt. Argumentum enim tale eft. Qui tenebra^ operafaciunt,in tenebris funt.Quicunq; veto fratres odiunt,opera tenebrarum faciunt. Er-?quot; qui fratres odiunt,in tenebris funt.Probari poteft confequentia hxc Chrifti verbis, qui tene-lgt;Wumprincipem diabolum ab initio homicidam,8c proinde human! generis oforemfuifle dicit. loan.Ü.Et Paulus odium inter carnis opera numerat, quæ eademeum tenebrarum operibus efle quot;onftat.Galat.ç.Sedprodeft fingulas huius fententite partes diligentiuspaulo expendere.

Primo ait:Qui dicit fe in luce efle, id eft, qui Chrifti cognitionc 8c titulo gloriatur. Lucem cMfii frgo vocat Chrifti cognitioncm,quæ fie dicitur,quia fine hac meræ tenebrç funt,quicquid homo lux tSl, tel nouit vel facit.Tcnebrofa eft omnis hominum fapientia, nifi Chrifti cognitioneilluminetur, quod 8c gentium philofophi Scludæorum Rabbini fuocxemplofatis demóftrant. Illi enimdum hferaetipfisDei natursi altius cognofeere Sc fcrutari cœperûtjn pcrniciofos errorcs ei horribiU

C A P V T II.

omnium flagitiorum fentinam prolapfi funt.Rom i.Hi verô,dum diuini verbi oraculis non content! nouas traditiones fingere aufi funt,cæci cæcorum duces facti,tam fibijplis, quàm fedaton-bus fuisjinteritus caufa fuere.Matth.15.Sed quid exemplis longe petitis opus eft, Teipfuininpi ce,amp; qualis olim,priufquam Chriftus animo tuo irradiaret,fueris,expendito: amp;fateberis,pa^ biles quidem fuifle illas tenebras,te verô infelicem fuifte, qui eas deprehenderenonpotuens.

enim qui Labyrintho obfcuro inclufi funt,exire quidem cupiunt, fed quorfum tenderedeo^ » ignorant, amp;nbsp;modo manus,modô caput amp;nbsp;totû corpus parietibus illidunt,modo ad fîlices 8c trun cos offendunt,fæpe etiam in ferobes amp;nbsp;foueas delabuntur: ita olim nos quidem inclufos Sc tos efle fentiebamuSjViam verô liberationis Sc. effugij nemo vidit,donee euangelij luce illata,nw tô longius nos à falutis via abfuifle vidimus,quàm aliquis noftrum putarepoterat.Debethçcco gitatio animis noftris frequenter occurrere, vt eô maius in nobis accendatur erga tantam Dei c nignitatem gratitudinis ftudium.

ffttrtt juifint. Deinde cum de charitate Sc odio loqui velit,fratrum mentionem facit, Qui erg® cantur,inquirendum erit.Duplex autem eft inter homines fraternitas.Carnalis nimirumvelna-turalis,8c Spiritualis.Carnalis fraternitas inter eos efle dicitur,qui ex ijfdemparentibus wntpro geniti. Spiritualis corum eft,qui vnum patrem fpiritualem habent,cuius leges fequuntur,amp; can-demhsereditatem fpiritualem expédiant.Quoad primam,fratres funt omnes homines,quia gt;Ji dem parentibus omnes ofiginem trahunt,8c omnes tandem in fuum principium,terrantvelpui-uerem,refoluuntur.Spiritualiter verô fratres funt Chriftiani omnes,idq; in Chriftolefu.quie.’c Maria virgine homo nafci 8c frater nofter fieri voluit. Inde eft quôd quicunque in Chrillum cre-duntjvnum cundem habent adoptionis fpiritum, vnum 8c eundem in coelispatrem inuocant, vno 8c eodem baptifmoinitiantur, vnam 8c eandemincœlishæreditatemfibirepofitamadeunt. Vide de his Ephef.4. Quibus adde,quôdomnes illi vnius 8c eiufdem corporis membrafunt, lub Chrifto vnico capite,cuius viuifico fpiritu animantur.i.Corinth.ij.Ephef.i.Nulla ergo fr.tterni-tas arélior vel coniunélior excogitari poteft,quàm ea,quam inter fideles in Chrifto efle dicimus. Ea enim nec temporum fpatijs,nec locorû interuallis dirimitur:quiaad eandem pertinent, ta qui olim à prima mundi origine crediderunt,quàm qui inpofterum credituri funt. Et in Chrifto le-fu non eft Grec eu s vel Iudæus,non circumeifio vel præputium.non barbarus vel Scytha, no 1er , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uus vel liber,nonmas vel fœmina,fed omniain omnibus eft Chriftus. Gal.j.Col.p Docemurhis,

quantum peccent,qui exfemetipfis perfonarum difcriminafingunt,8c fibi permiflum putant, ali quos vel odifle,vel faltem contempfifle: quafi verô aliquod in externis hifee diferimen tanti moment! efle pofsit,propter quod fraternitatis huius vinculum longé arélifsimum rumpi vel negli-gi debeat. Stultus certè, qui fratrem, quia peregrinus eft,vel odit vel contemnit,cum eundein in cœleftis hæreditatis confortio ferre cogatur, nifi ipfe à Deo abdicari velit. Infelix, qui ob egefta-tem vel conditionem minus fplendidam fratres afpernatur, qui fortafsis coràmDeomaioris unt, 8c clariorem in coelis aliquando gloriam fortientur. Horum memores fraternitatem banc di-iigétermeditemur,quç fola omnes inuidiæ 8codij fcintillas in animis noftris extinguerepotent.

Dt edit filo lo^ Poftremô obferuandum venit in hac fententia, quôd non ab atrocibus iniurijs,quibus pro-^uiturximo nocetur,fed deodio duntaxat,loquitur Apoftolus.Nam aif.Qui fratrem fuum odit,in tene bris eft vfqi adhuc. Eft autem odium perpétua nocendi cupiditas,vt quidam non ineptè iramin-ueteratam efle dixerint.Quamuis interdum non ex ira,fed inuidiç affeélu originem fumât.Vt pri mum enim priuati commodi ftudio excæcati, de aliéna felicitate dolorem concipimus,doloris, fi paulô diutius foucatur,nocendi cupiditatem 8c ftudiumparit,ac tandem inaffeélu charitati plané contrarium,quem odium vocant,degenerat. Et quemadmodum cum charitate côiunéla funt qusecunqj fratrum commodis inferuiût,ac beneficentiâ exercentiita odij comités indiuulfi funt, comittj CH quxcunqiproximi commodis obftare folent. NunquamabhocfeparaturinuidiaedaxScliuida. tfftlltu, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feruor quoq; leuifsima quaq; occafione accenditur.Parit is cum iurgijs conuitia, probra, ver

bera,deniq; 8c vulnera.Vt enim leuis fcintilla in ramentis delitefeens proximaprimum accendit, inde latius ferpendo vires fubindeacquirit, 8c tandem in ignemapertumerumpenshorribiliin-cendio omnia longé lateq; vaftatific odij affeélus, vtcunq; contemptibilis initio, vbi animi penc-tralibus conceptus moram trahit, ferpere 8c augeri non definit, donee immanibus operibus coni' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tracharitatem8cpacempublicam,magnacummultorumcalamitate,graflretur. Exemplumhu-

ius rei euidens extat in Caino,primo diaboli mancipio. Is enimprimum leui dolore ob fratris fe-licitatem permouetur,cum illi fuæ conditionis ftatum minus refpondere videt. At vbi hune non ftatim animo pellit, auélum maiori 8c nocentiori tabe ferpere fentit. Quare 8c vultutoto conci-ditjfratrem nec réélis oculis intueri,nec amicè alloqui poteft. Sed 8c hic affeélus progreflu temporis

H o M r L I A V 11 r.

poris in pertinax odium exit,quod nec ipfius Dei verbis curari potuiti Odij tandem fruftus infe bx fuit parricidium. Atqui hoc ordine affeftus hofce augeri amp;nbsp;foueri i fatebuntur quicunque fe-ipfos paulo attentius inipexerint. Non temerè igitur loannes contra eOS) qui fraterno odio labo-fînt.tam grauem tulit fententiam. Fontem enim amp;nbsp;priricipium omnis mali móftrare Sc eundem obturare voluit. Quod fi autem odij afFeftUS cUm Chriftiana profefsione tarn pugnat, vt fruftra bicglorientur, qui illudanimis fuis foueiît, quid obfecro de illis iudicabimus, qui non content! fratres odifTeifed odio^confultore pefsimo,impulfi, fratrum famam couitijs vel obtreftationibus lædunt,opibus eorundem infidias ftruunt,Sc ipfa corpora quOqs armiS petere audetitC* Licet qui demillis inter deuotos huius feculi filios,vel hoc vel etiam fplerididiori (fi qiiis fplendidior vfpi-smextaret) titulo glorian,proluciS tarnen filijs Coram Deo iudice nuiiquam agnofcentur.Difce eego huius fententiæ méditationem inuidiç 8c odij aflfeétibus opponere, ne iftos tanti momenti ^podte elfe patiäris,vt eum titulum Sc nomen tibi eripiant, fine quoaliquem faluari eftimpofsi-bde. Sedloannem audiamus, qui ipfeeleganti collatione fententiam hanc illuftrat. Sic enim pergit:

I I. QMtdiligitfratremfuum, tnlum'memanet,offendicubmineononcR. Quidutemoditfrda tcncbris esl^cr in tenebrii dmbuldt,cx nefeit quo eat: quid tenebr£ obctecduerunt oculos eim, Conferuntur bis fraternx charitatis Sc odij frudlus, vt eo euidentius appareat Chriftiani nominis titulo fruftra gloriari eos,qui odij affeélum animis fuis fouent.Sed priufquam collatione hanc excutiamus,voces fingulas^quibus de charitate loquitur,obferuare conuenit.

Primo autê notabi3,quód de fratre dicens addit S V V M. Significat hæc vox, noftros efle, Nojiri fuut,qui. lt;iuicunque fratres dicuntur. Noftri autem funt,quia ab eo nobis donati Sc commendati.cui tarn ^unq-frdtresjut ■nnos quàm in omnes alios ius eft. At natura fie comparatum videmus, vt quæ noftra funt.nec negligamus temere,nec à quouis perdi patiamur.Satis enim notae funt acres illx de Meo Sc Tuo eoncertationes. At qui tuus eft, quicunque per fidem in Chriftum frater Chrifti Sc cohæres fa-dus eft.Nec tarnen ita tuus eft, vt ilium impune vel perdere, vel faltem negligere, liceat: fed vt prouinciatuavel depofitum tuum dicitur.quodaliquandoabste requiret is, qui tibi iftud cre-didit; itatuifratres domino dantefadi funt omneShomines, quieofdemde tuis manibusolim 'xiget.Sc fe negleftum putabit,fi illos neglexeris. Refutathoc Cainorum confidentem proterui-latetn,quidicereaudent ; Numnos fumuscuftodes fratrumnoftrorumc’TaliS vtique Cain vi-deri amp;nbsp;efle nolebat. Audit tarnen de fua manu fratris fanguinem requiri. Sed ô dementiâm noftri feculi,qua tarn facilè eos negligimus, qui à tanto rege Sc iudice nobis, vt noftri fràtrés effent, Jonatifunt.Quo ore olim tuum fuiffenegabis,quem Chriftus lefus, qulnecis Scvltçiusinte ha nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’

bet.tibitradidit^ Nonequum, nonbouem,noncanem, nonfundum, qui tuus eft,negligis; Sce-nmnegligcrenonpudet,qui non tuus modo, fed tuus frater Sccohaeres eftc’ Oijanto reéliüs Samuel, qui Saulem, licet reprobum, fuum agnouit Sc pro illo lachrymas fundere dignatus eft i.

Samuelis deciraoquinto Sc decimofexto capite.Sed Sc Paulus apoftolus pro ludæis,fratribus fu is iuxtacarnem,anathema fieri voluit,vt ipfi faluarentur. Roman.9. Idem omnibus omnia faélus «ft,vt multos Chriftolucrifaceret.Idem animus Sc tibi erit,fi quofuis obuios,Sc fratres Sc tuos ef ft,cogitaueris,Scc.

Deinde diligendi verbum obferuabis, quo quæcunque ad charitatem fpeétantcomprehen- oileSioomnebi dit.Eft enim amor fiue dileftio is affeéfus, quo animi noftri in aliquam vel rem vel perfonam to- neficentium cont tiinclinantjVteibeneeffe Scbenefacere velint. Trahitfecum illaanimorum propenfioomnem tr(btndit. beneficentiam. Quia, vt infra capite tertio audiemus, mifericordia vifeera fibi coniunfta habet.

Mouetur ergo aliens miferiç afpedu,Sc amatis nihil deelfe patitur,fiquidem ijs aliquo modo fub uenire pofsit.Exhibet enim vbi opus eft, externa officia omnia, dum ftimelicos cibat,potum probet fitientibus,nudos veftitjægrotos inuifit.captiuos velalijs affliélionibus tentatos confolatur. Nec his quae ad corpus fpeftant contenta,vlterius quoque progreditur.Quia enim communem hçreditatem omnibus pijs in coelo repofitam nouit,in hoc verfatur vt quàm plurimos huius con fortes faciat. Quoties ergo fratrem peccatorum illecebris deceptum,ceu bouem per auia cupidi-tatumhinc indeerrare confpicit,pijsrationibus captumetligatum,ad fuum dominum, qui ipfum fanguine proprio mercatus eft,reducit. Quo fi eundem intolerabili peccatorum farcina, inftar a-ftni,oneratum Sc tandem defperabundum fuccumbere videat,feftinus accurrit,onus illud pijs ad nionitionibusconfolationibufque fubleuat.Exod.25.Dcuter.22.At fi nihilhorum pofsit,condo-ht faltem,Sc ardentibus precibus pro illis apud Deum intercedit, quos ad interitum vergere cer nit.Nihil ergo habebunt quo glorientur,qui Sc inopiam fratrum, Sc morum vitseque corruptio-nem fine animi dolore Sc ficcisoculis intueri poffunt. Putant illi charitatis prseceptum impleri#

CAP

lî nemini noceant,vel etiam fi omnibus bene efle copiant, amp;nbsp;nullius fiimam maledicentialsdant. At nemini nocuifle no fufficit.nifi amp;nbsp;omnibus pro virili profis. Arguit ergo locus hie fedam no-ftri feculi corruptionem,quæ tanta efl:,vt 8c domefticos fidei,amp; fanguine propinquos.imo amp;pro prios liberoSjfacile negligamus.Sed videamus tandem ddeftionis Sc odij fructus,quos inpræJen tiloahnesconfert.

chtriMûfrater nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Clui diligitfratrctn fuum in luminc manct,cr offendiculum in co non cä. Lumen pro vera Cnriitico

nefruStUt gnitioneadeoq-, ipfa fide accipi,fupradiximus. Quiaenim Chriftus lux mundi eft (loan.i.amp;oj in lumine non funt,nifi qui in Chrifto manferint:quod per fidem fit. Primus ergo charitatisfra-ternæ fruftus eft, fidei noftrx teftimonium certum amp;nbsp;infallibilegt; quo tarn nobifipfis quàmalijs conftatjhos verè fideles, verè Chriftianos,8c Chrifti cohæredes efle.Pertinenthuc Chrifti yerba. In hoc cognofeent omnes,qudd difeipuli mei fitis,fi charitatem habucritis inter vos mutuâ. loa. ij.Sed quia de hoc plura alibi dicentur,hæc modo attigifle fufficiat.

Secundus frudus autem charitatis indicatur ab Apoftolo, cum addit : Offendiculumineo non eft.Poteft hoc bifariam intelligi,tam quod offendat neminem, c^àm quod ipfe nonoffenda-tur. Ab vtroque enim charitatis ingenium alienifsimum eft.Quia enim nouit fiaelis,quàninoce-at vol fafto vel difto alijs peccandi Occafionem præbuifte, in omnibus aclionibus fuis folichèeu* rat,ne quis ipfius exemplo fiat deterior.Imitatur amp;nbsp;Pauli cxemplum,qui carnibus in æternu po-tius abftinere voluit,quam offendiculo efte fratri,pro quo Chriftus mortuus eft.i.Cor.s.Rurlus quia charitas de omnibus bene fperat (i.Cor.ij.) non facilèaliorumfaélis offenditur: fed quçcun que ab alijs fiunt,in meliorem partem accipit,amp; opent multitudinem pcccatorum, qus apro.u-hio committuntur.Prou.io.i .Pet.4.Nam pr'ocul abeft ab ijs,qui charitatis igné calent,notens i * lud Scinuidumfufpicionismalum, quo optitna quieq; calumnijs Sc obtreftationibus arrooi o-■lcnt.Quare,vt fufpiciones temerariæ odijs Sc difiénfionibus tomenta miniftrant : fit chantas lua “facilitate amp;pijs difsimulationibus concordiam mutuam fouet. Sc fi quæ inciduntdilsidiorulcin tillre,eas illico extinguit Screprimit.Quàmergo vtilis Sc necclTariaeftadhominum vitamconler nandam vera Concordia,tarn vtilem Sc neceflariam charitatem quoq; effe pronunciamu5,fine qua hæc fubfifterenequit.Similiter, quam necefiarium eft Chriftiani nominis profefforibus innocen tiæ ftudium,tam neceflariaeritchariras,quç ne quem ipfi oft'endamus cauet,Sc obftatnealiorum facta Sc difta nos otfendere pofsint.OpponamuS nunc illi odium cum fuis fruéhbus, vt quam m felix fiteius feges euidenter pateat.

OiijfrKSnc. ' autem edit fratrem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tenebvK eR,z^ in tenebri^ ambulat,^^ nefeit lt;juo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tenebr^ob

'cteeauerunt óculos ciiis. Charitatis fruélus duos expofuit, quorum alter fidei veritatem, alter vits inftitutionem fpeftat.His totidem ex odio promanantes opponit,qui Sc ipfi ad priora hæc genera referri debent.Primus eft,quôd qui frattem odit, in tenebris eft, id eft, Chrifti (qui folus vera Sc æterna lux eft) cognitione Sc fide caret. Quia enim fidei indiuulfus comes eft charitas, amp;nbsp;per hanc fides operari fólet (Galat.5.) fide careat oportet,quicunque charitate vacuusfraternoodio cotabefeit. At quanta hominis pernicies fit,fide deftitui,omnis fcriptura indicat.Pauluscertepec catum efle fatetur,quicquid fine fide fit.Rom.14.Et idem impofsibile elfe dicit,vt aliquis Deo fine fideplaceat. Hebr. ii. Vt enim fides Chriftum,Scin Chrifto omnesfcientiæfapienti!£,bonita-tis Sc iuftitiæ diuinæ thefauros apprehenditnta qui fide deftituitur, idem Sc fapientiaamp;bonitate • nbsp;nbsp;nbsp;ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sc iuftitia Dei deftituatur oportet.Reftè ergo loannesalterumquoqueodijfruclume.Kpnoriin

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fert,Scait:In tenebris ambulat,8cnefcit quo eat:id eft, certi habet nihil. Sc in omnibus aftionibus

fuis regulam certam non habet.Qua ratione enim fieri poteft, vt qui in obfeuro loco finelumine verfantur, non in tenebris ambulent At mundus hie totus caligine ignorantise tegitur,nec alia luce quam Chrifto illuminaripoteft,quemfides apprehendit,quiquenoninaliorum,quàmfide lium,cordibus lucere folet.In tenebris ergo perniciofa caligine errant, quicunq; lucem hanc non-dum apprehenderunt : quales elfe iam probauimus, quotquot animos odio fratemo laborantes circumgeftant. Quid igitur hos aliud manere poteft, quam quod in tenebris ambulantesmanet^ Nefeiunt illi quo vadant, via quaelabantur non norunt,8c dum fefe liberate volunt,magis impli cantur. Videmushocinomnibus, quiodij cæcumaffeólumfequifolent.Sentiuntfemiferosfic infelices efle. Audiunt contra fe proprix confeientix teftimonium. Sc cum Caino vident Dei fa-uorem in alios translatum efle. Tenebrofo tarnenodij alfeclu fic excxcantur, vt inaliorumin-fortunijs fuam felicitatem repofitam efle putent, nec fefelices fieri pofle credant, nifi alios ante infelices viderint. Quxcaufaeft, quod admendacia, fimulationes,fraudes, impofturas,ca-lumnias,obtreiftationes, conuitia,rapinas Sc apertam vim conuerfi, fratribus nocere ftudent, vt . his opprefsis ipfi magni Sc prxclari fiant. At toto cœlo errant. Tam enim abeft, vt euentu,quem cupiunt

HOM

*’gt;piunt affequantur, vt potius Dei ira magis in fc prouocent,pœnas atrociores mercantur,quas tändem iufto fuo iudicio dominus ab ipfis exigit.Exempla eius generis infinita funt,fcdprodeft, «finguli in fe potius defcendant,quàm vtalienismifcrijs fpeftartdis occupentur. NonalienUiil Umen ab inftituto fuerit,j(i quid Chriftiartae fidei amp;nbsp;docbrinç peffecUtores faciunt,cófyderemus» Hieniniquiacharitatis affeftumexucrunt,eó cæcitàtis addufti funt, vt nullis Chriftiânorû fup plidjs,quantumuis atrocibus,exaturaripofsint.Et dum fangulnem fundunteorumj qui Chrifti nomen Scmeriturn ad falutem fufficerc ctedunt t dum tormentis exquifitis eofdem excruciant, lt;*um laqueis fufpenfos enecant,duni lentis ignibus non exurunt, fed torrent,Sc nihil no inhuma ■quot;îâtis exercent,tum fe beatos Sc felices fore fperant, vt qui Deo cultUm offerant longé gratifsi-1quot;™,Interim non ahimaduertunt,fanguinem horum de terra pro vindifta clamare,Sc animas eo fundem fub magno al tari Dei iudicium expofcere. Apocal.y.Idem in illis cernitur,qui vbi chari-^»«tnahiecetunt, vfuris 8c mails artibuS rem domefticain augere ftudéttnccobferuant ijs rebuS 'quot;»Itdiftionem conflan,qux omnc gcnUs calamitatum fecum trahit*

Sed video me præfenti loco diutius,quàm ftatUeram,immoratum effe. Non tarnen Inutiliä 'fftpotuit mora h3ec,cû fatis conftet,quàm difficulter fibi hsec perfuaderi patiatur caronoftra,fi •'tquibus nee fides in Chriftû,ncc falutis ratio conftare poteft.Firmiter ergo teneamus ô fratres Chrifti nomine 8c luce euangelica fruftra gloriari eos, qui in tenebris ambulant. Ambulant verô ‘ntenebris,quicunqi odio potius indulgerc,quàm charitatis ftudiû feftari volunt.Fugiamüs cr-infelix tenebrarû regnum, ac abieélo odio charitati nos totos confecremus, vt hîec de fide no-gt; ‘‘«teftimoniû ferrepofsit,Sc nos ex eorû numero effe olim deprehendamur, quicûrege glori« «lu Chriftocœleftis regni hæreditatc fortientur; cui debetur benediftio,honor, gloria Sepoto ‘‘Min æternum. Amen.

H O M I L I A IX.

Scribo uobis fîlioli, quod remi'ttuntur uobis peccata proptei* nomen eius,Scribo uobis patres, quoniam cognouiftis eu,qui ab initio eft, Scribo uobis adolefcenies,quoniam uiciftis illû malum» Scribo uobis pueruli,quoniam cognouiftis patrem^Scripfi uobis patres, quoniam cognouiftis eum, qui ab initio eft,Scripfî uobis adolefcentes, quoniam fortes eftis ,amp; uerbum Del manetinuo^ bis,amp; uiciftis ilium malum.

aVoniam mundus pro corrupto carnis ingenîo euangelicæ doftrlnæ lucemodit, multi comminifei folet, quibus hanc vel inuifam reddat omnibus, vel faltem In contemptun* 'uuucat'.Intcr alia verô duobus criminibus illam verè petit.Primo cnim nouitatis aceufat, que ''tinalijs rebus grata,fic in religione nimis odiofa eft,eô quôdnouam inducendomaioreS damna f^videmur.Dcinde doélrinam hanc inutilem 8c fuperuacancam effe perfuadere conatur, Sc pro ■ndeindignam,cuius nomine quifqOam cum alio contendat atque altercetur. Et ea quidem opi-

'xiftiment,dum alius ætatem.alius conditionem vitæ.alius ingenium,alij alias caufaS prçtcxunt. Non fernere ergo fit,quod loannes nofter in airercnda euangclicæ doélrinæ authoritate tanta dl ligentiaverfatur:quodetiam inpræfentiloco facit, quoad vtraq» ea, qusemodo adduximuS,fir-'quot;is amp;nbsp;folidis rationibus refpondet.Primaenim parte fummam euangelicz doârinæ comprehen ’Itns.fenihil tradere docet.quàm quod per omnes fcripturas pafsim traditum extet.Inde doftri-W hanc omnibus ætatibus applicat,vt fic conftet.ea amp;nbsp;fenibus 8c iuuenibus,imô 8c pueris con-ycnire.Et quia in hac re ta fenes,propter priuatse prudentise fiduciam,quam iuuenes propter ve hementiores fuse æ tat is affeftus,fibijpfis plus Satis permittere audentlt;quæ de illis dixerat.denuo ftpctit 8c inculcat.Noftrum eft,àpatre luminum earn gratiam pijs precibus cxpctere.qua dotlri tiimhanc non modo ad nos pertinere intelligamus,fed in eandero tota vita transformemun

I. Scribouobisfilioli,lt;JuôdremittunturuobtfpeccataproptertK)mcnciut. Filiolosvocat,vtfupra Âfejti «natos per Chriftum.Sic aut dicit;Scio doftrina noftra multis co nomine inuifam cfle, quod vi /»canes deamurmaiorumftde 8creligionecontempta,nouam falutis rationerocomminifci.Atiniuriano bis fieri,quando hac fufpicione grauamur,res ipfa tcftatur.Quid cnim aliud hucflfq; docui Scnuc feribo.quàm quod peccata vobis remittantur propter nomen filij Deijefu Chrifti,cui nos teûi-

C A P V T I r.

mottiumfcrimusc’Peccatores Qnquam) efletradoomnes homines, Scpeccatorumremifsioncó non fuis operibus amp;nbsp;meritis cófequi,fed propter Ghriftum, qui feipfum pro peccatis totius mun di in ara Crucis Deo patri fuo viclimam gratam amp;nbsp;fufficienté obtulit. An ver o primi vd fumus,qui ifta docemusc’An noneadem omnib.veteris teftamétilibris tradüturfAnnóipj^ films de his amp;nbsp;Mofem Scprophetasfcripfifleaffirmat^ Ioan.5.Luc.24. Inquifiuerunthancfi'gt;tis rationem omnes prophet3£,Chrifti fpiritu duéli.i.Pet.1.2. Pct. i. Iniquum ergo eft nos nouitans fufpicione inuifos amp;nbsp;exofos fieri,quando ad breuem hanc fententiam omnis noftra doftrinatc e ri poteft.Continctur his verbis non excufatio modo amp;nbsp;apologia,verumetiam fumma SccompcQ dium totius doftrinæ apoftolicæ:quarc fingula verba pcnitius infpexifle proderit.

Ow»#;Primo ait;Remittunturvobis pcccata Loquitur autem non degcntibus àfideadhucalienis» fefcatoref junt, fed de fidelibus qui iam per Chriftum renati erant,amp; proinde filioli ab ipfo nominantut.Fatepir itaq; in Chriftianis peccataadhuc fupereftejquae remifsionem poftulant.Quod ft peccatisaoWJ grauantur Chriftiani amp;nbsp;Deifilij, quid de ijsdicemus,quiperfidem Chriftononduminfitifuftt. Firmifsimè ergo ftabilitur hoc loco dogma, quo omnes homines pro corrupts naturs ingenio pcccatorcsefl'etradunturfincuius demonftrationc crebro verfaturfcriptura,eôquodcognitio hsc homini cumprimis neceftaria fit.Nifi enim hsc adfit.vel fecuri de medico amp;nbsp;medicina anima rum nihil cogitamus,vel noftraru virium amp;nbsp;mcritoru fiducia infolentcr efferimur. Vtrnmqi veto certumaffert animabus noftris periculum. Célébrés ergo funt in fcripturisfanftorom voces, quibus fepeccauiflefatentur,S£ orantne iudicio cum ipfis contendere Deusvelit.

Deinde remedium quoque oftendit amp;nbsp;exhiber loannes.qno nobis fuccurrituf-Peccata V quit) rcmittuntur vobis propter nomen ipfius. Remittendi verbum nobis omnem fatisfaClionis gloria eripit.Eft enim metaphora à creditoribus amp;nbsp;dcbitoribus fumpta,qua ipfe Chriftusineuan gelio explicat.Matth. 18.Rcmittuntur débita ijs,qui foluendo non funt.Cum igitur amp;nbsp;nobispec-cati débita remittat Deus,fatis euidenti argumento probat.nihil in nobis elfe,per quod iuftitiæi* pfiuS fatisfieri pofsit.Hocipfum alibi per delendi verbum exprimit,cum apudpropbetam ^it. goegoilleipfe fum,qui deleo tranfgrefsiones tuas.Ifa.4j. Et rurfum: Ego deleui tranfgreisione^ tuas vt denfas nebulas,amp; vt nube peccara tua.Ifa.44. PolTunt codé amp;nbsp;aliæ allegoris referri,vtcu Dauid nos peccatis exonerari,peccatu tegi,vel etiam no imputari dicit.Pfal.j2. Siquidemomniâ

ca gratuita remilsionem iiuc codonationcm Iignihcant. Quern enim tarn rorte öc vanou'“ ’ qui fuis viribus damnationisfarcinam,quæ diuinæ iuftitiæ legibus nobis impolîtaeft.excutiat. Qu is item peccata Deum celabit, qui amp;nbsp;corda 8c rênes fcrutatur.cum ea rarifsimè homines ce a-repofsimus Cquot; Vel quis fuaauthoritate efficiet, ne ipfi imputetur 8c vt debitum exigatur,quo contra D ei leges ab ipfo commilTum eftc’ V't ergo primus in iuftificationis doftrina grädus el ,no ftrçcorruptionis notitia:fic fccundo loco,nobjs mera Dci gratia peccatorum remifsionem 0 gere, nouiffe oportet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- »

At quia Deum non mifericordem modo, fed 8c iuftum Sc feuerum peccati vindicemc ftat,cawfam aliquam efle oportet,propter quam peccata nobis remittat.quæ fi in nobis no e ,ccr tè alibi earn inuenire opus erit,vt vel aliquo modo ad nos pertingat. Et cauendum,ne Dei am fic afi'eramus,vt iuftitia eiufdem,qua totum orbem regit 8c tuetur.extinguatur. Expnmit^ go caufam hanc Apoftolus, cum ait ; Rcmittuntur vobis peccata PROPTER N 0 ME EIV S. DeChrifto autem loquitur,vt primo capite 8c initio fecundi vidimus.Quiaenim is n-mana carnealfumptafraternofterfactus eft, noftræ caufæ patronus 8c vindex iurefierip^viit. Hanc ergo omnem in fc tranftulit,peccata totius mundi fibi imputari voluit,Scproijfdéin Lm-ce immolatus fatisfecit,deleto,quod aduerfus nos crat,chirographo,8c illud fuftulit è medio a xum Cruci.Col.2.Ideo propheta dicit : Dominus cffecit, vt incurrerctin ipfumomniûnolwuiB iniquitas.Propter tranfgrefsiones noftras vulneratus eft, 8c attritus propter iniquitatesnoftra^ Et mulftacorredionis noftræ ei impofita eft,8cc.Ifa.5j. Verè ergo loannes dicit, propter Cnril nomen peccata nobis remitti, cum is fit, qui proillis fatisfacere dignatus eft. Confentiuntcum hac doélrinaloçupletifsimiteftes,quospafsim fcriptura citât. Apudprophetam locofiipm^it»* to Deus clamatiEgo fum,qui deleo trafgrefsiones tuas,idquc propter me. If«.4j. Per feipfum ye to Chriftum lefum intelligit,qui patri confubftantialis Sc coæternus eft.Idem in euangelio cele-berrimam illam vocembis repetitiHic eft filius meus dileélus,in quo mihi complacitum ett.Mat thæi J.8c ry.Baptifta Chriftum digito monftrans: Ecce (inquit) agnus tile Dei, qui tollitpecca-turn mundi.Ioannisi.Similiter ipfe Chriftusomnes laborantes 8c oneratosadfeinuitat, amp;in e illis requiem fore pollicetur.Matth. ii.Apoftolorum omniu hæc vna vo.x eft,in folo Chriftópee catoru remifsionem 8c falutemcontineri. Petrus enim hunc dicit in corpore fuo peccata no ra pertuwl«.

HÖMiriAIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Il

ptrtuHffe.i. Pet.2. Idem aliud nomen fub Casio hominibus datum efle negat, in quo pofsint falul fieri,prseter nomen Iefü,Afto.4.Paulus Chriftum lefum in mundum venifle fcribit,vt peccato-resfâuos faccret.i.Timj.ldcmnihil fcnouifle fatetut, præter lefutn Chriftum, amp;nbsp;hunc crucifi-üum.i.Cor.x.Sedquid opuscft teftimönijs rccttifeudis immorari, cum nullus vel veteris vel no ui Teftamcnti liber fit,qui non multa huius farinç contineatt* Patet ergo verifsimam efle Ioannis lententiwn, quaprædicationcm Chriftiànouitatisfüfpicionelibérât, Cæterumvthæcinfolengt; chrijli temnoftrarum fatisfaélionura fiduciam deprimuHt;ita officij quoque nos admonent. Quia cnim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;offiiijti

caméffevidemuspeccati atrocitatem, vt non nifi Chrifti morte expiari potuerit,nemo negabit, ardtnti amp;nbsp;vigilahti puritatis ac fanélimoniæ ftudio opus efle ijs, quicunqj in Dei confpeélu vcr-fari cupiuntmec putandum eft,Chriftum ideo fanguinem fuumfudifle, vt nobis impurè viueiK.

dilicentiatn impetraret.Pertinent hue quæ habentur Rom.ó.i.Corinth.óJ,Theflalon.4. CololT. j Tit.j.amp;c.Sed tranfeamus ad alteram huius loei partem,qua cuangdij doélrinam omnibus xta^ tibus conuenire probat.

I I. Scribo uobis patres,^ui(i cognoui/lii cum,tjui ab initio eft. Sertbo uobii adoiefcentti, ejuoniam ui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oiniti

u{tis ilium malum.Scribo uobis. pueruli,quoniam cognouiflis patrem. Tnbus ætatibus omne hominum homintbuf genuscomprehendit.Nam cuiufcunqs fint fexus.conditionis Cue ordinis,autpuerifunt,autado lefc.entes,aut fenes.Singulis vero prædicationem hanc conuenire docet, eo quod finguli eX ea di leant,quod ætati ipforum non vtile modó,fed 8c neceffarium cft. Exordium à fenibus facit, qui-bus vinum hoe natura inhæret,vt docentes impatientius ferant. Quiaenim cym fenilipruden-tianiultorum annorum experientiam coniunxerunt, turpe putant,fi alijs fefe docendos præbc-gt;nt.Dicitergo:Scribo vobis patres,ldeft,ad vospertineto fencs,do(ftrinahæc. Caufafubijcitur;

Quia ex hac eum agnofcitis,qui ab initio eft.Quafi dicat:Multa quidem fert ^tas, Sc de multis ia-ftruit diutina reruin experientia.Sed in falutis caufa nihil illi deferendurn eft.Hæc enim in vnige nito Deifilio lefu Chrifto confiftit,qui non tempore cœpit,fed ab æterno eft, Sein prima mundi origine humani generis redemptor Sc faluator promifliis eft.Tradit hunc euangelij doéhrina.qua «plicatur,vt quae olim prx,diéla fuerunt,per hunc impleta flnt Sc præftita, Si ergo rerû vetuftif fimarum cognitio dele(ftat,euangeliumaudite,Sc ex hoc Chriftum difcite, cuius notitianó inani modo voluptate pafcit,fed æternæ falutis miniftra eft. Vtinam hæc fententia fenum animis eflet eominendatifsima,qui vt præ cæteris fapere videantur, cum Terentiano fene fua narrant facino-ri,quæ olimiuuenilibus cupiditatibus excçcati patrauerunt: quafi ex illis virtutis documenta. Sc nonpotius fcelerum irritamenta.decerpi pofsint.Sic enim fit, vt nec ipfi de olim commifsis flagi tijsdignam pœnitentiam agant.Sc iunioribus eadé audendi animfi faciant. Difcant ergo ad feper tinere euangelij doftrinam,ex qua filij D ei lefu Chrifti cognitionem hauriät,Sceidem, quiequid vitç tempus rcliquum eft,confecrare difcant.Monet idc Paulus apoftolus,qui fenes vult fobrios fffe,graues,modeftos,fanas fide,charitate Scpatientia.Tit.x.Imitétur Simeonem, qui Chriftum puerum in vlnas fufeipere Sc ample£li meruit.De hoc enim Lucas teftatur,quod cü iuftus ac pi-»seffet,confolationem Ifraelis.id eft,promiflum orbis faluatoremac fidelem populi Dci liberato temexpeftarit, quod non aliud fuit, quàm in eius cognitione verfari, quem loannes hoc loco ab initio fuifle fatetur. At fi noftri feculi fenes infpicias,ita pleriqj viuunt, quafi menfuram libidinis wmdemumimplerevelint. Sc Chrifti cognitionem nihil ad fcpertinereexiftiment.

Interim de certitudine euangelicæ doélrinæ hic locus admonet. Si enim Chriftusab initio Euatigelij eerti-fuit,nec mutatur.fed vnus Scidemeftheri Schodie Sc vfqs in feciiiJa,(Heb.i5.) certam Sc infallibi tudt. km efle oportet fidem Sc religionem, quæ illo nititur.Porro, vt doclrinam hanc adolefcentibus tonuenire doceatjvideamus.

Scribo uobis adolefcentes,quoniam uiciflis iUum malum. Adolefcentum fiue iuuenum hoc ferè in- ..^diiefcenttt, genium eft,vt corporis robore Sc animi fortitudine clati.nil nifi pugnas Sc viélorias fpirent. Qjia feeos tantum libenter audiunt,qui de his diflcrcreconfueuerunt.Dicit ergo loannesiLicet adfe ncs pertinere dixerim doélrinâ hanc,qui iâ otio Sc pace gaudent, eadem tarnen non minus vobis feruit Ô iuuenes.quos inter pugnas Sc certamina corporis Sc animi vires oftentare iuuat, Caufa in promptu eft:Quoniam viciftis ilium malum. Viciftis vero ait pro vincetis, Scpræterito vti ma-luit (qui feripturæ facræ mos eft vfitatifsimus) quo certitudinem Sc veritatem fui difti melius cxprimerct.Docet ergo,in euangelij doétrina pugnam longé pulcherrimam nobis proponi, Sc vi ftoriam fperari non gloriofammodô,fed Sc e.x omni parte relicem.Conftat enim,humani generis boftem improbifsimum efle fatanam, qui quia nil nifi malum nouit Sc operatur, merito ille mains dicitur.Solet is circuirevt Leo rugicns,Sc fubinde quærit quem deuoret.i. Petr. 5. Nec Vifi-bilibusarmis pugnat,nec corpus modo noftrii impetit. Sed aninais amp;nbsp;cogitationibus noftris fef«

D 5

C A‘ P V T IL

infmuans,ad ea nos folicitat,quæ nobis se terni interitus 8c damnationîs caufafunt,8cplerunque in hoc feculo quoqs infelicifsimos reddunt.Huius enimfuggeftionc fit,quod Dei 8c verbiipfius obliti,exemplum mundipotius,quàm falutis uiam in feripturispropofitam fequimalumus.Illo inftigante verbo Dei contradicimus, nomé Dei fanélû blafphemo ore prolcindimus, feorumur, mœchamur,cædes cômittimus,proximi fortunas furto,rapmis,vfura alijfq; artibus illicitisnobis vendicamus:Deniq5 huius fuafu fiit,vt noftra fponte peccati dominio nofipfos fubijciamus,qnæ feruitus,vt carni iucûda e ft,ita omnibus modis infelices facit quicunq; illam feruiunt. Peccati e» nim ftipendium mors eft.Rom.5.Nulla igitur pugna ta neceflaria homini, quàm qux contra hue hofté fufcipitur.Nulla viftoria ta felix Sc 1 acta,quàm quæ ab hofte tam improbo reportatur.Nec enim friuola huius mundi gloria 8c fpolijs breui perituris decoratur.fcd angelorû applaufusfen-tit,triumphos in Dei confpedu lætos ducit,8cæternævitæ præmijs compenfatur.Hsc viftona multos ex Deicultoribus longé celeberrimos fecit, cum ex hac apud pofteros maioremlaudérc ferât,quàmvlli Alexandri,Scipiones,Marcelli,Cæfares ex fanguinolentisprælijsScgentibusfub ’ iugatis retulcrint. Celebratur quidem in prophanis feriptoribus Alexandri côtinentia,qui Danj vxore 8c filiabus,cum captiuæ in fuam venilfent poteftatem,abftinuerit. At quàm parum folida fuerit ifta continentia,quam laudis ftudium potius,quàm verapietas extorquebat, multaeius la cinora alia teftantur, 8c ipfe nimis aperte prodidit,quando Rerficas pu ellas oculorum dolores elle dicebat.At qui Chrifti fpiritu animati vincunt,ipfis fimul atfeétibus fupenoresfiunt.necvHovel oculorum vel aliorum fenfuum dolore tanguntur, quos iam pridem per fidei obedientiam fub-egerunt ; 8c ita vidoriam reportant, quæ ipfis non apud homines modo, verumetiam apud De-um laudem parit immortalem. Hac potius lofeph libidinis malum, quod ferè iuuenibus indonii turn videtur,deuicit,Sccoronam retulitimmarcefsibilé.Gen.59.Hac ipfa Dauid vindiftæ cupioi tatem reprefsit.cum Sauli,aperto hofti, potius parcerc, quàm manus fuas fanguine regis diuini-tus vndi polluere maluit.i.Sam.24,8c z^.Vro hac pugnarunt olim martyres,quos nullus tormen torum dolor,nulia carnificum fæuities, nullx tyrannorum minç, nulla hominum ingratifsimo-rum improbitas, nullæ amicorum preces, non denique coniugum 8c dulcifsimorum pignorum afpeftus fuperare potuit,quô minus pro Chrifto pulcherrimam mortem fubire, 8cdeuiftomun di principe,palmana æternam ac verè nobilem affequi cuperent. Nihil ergo habent quod deeuan gelij dodrina conquerantur,qui non otio,fed labore, non pace fed pugnis gaudent. Docentur e-nim feipfos vincere,quç vidoria eft longé pulcherrima.Cum eo etiam hofte cômittuntur,quem nifi Chrifto aufpice vincamus,fa!ui fieri non poffumus.

Admonetitaqj locus hic,quàm errent,quieuangeliumeo nomine ampleduntur,quôdotio Sc quiete le frui poffe fperant,cum pugnæ indefinentes fidelibus propofitæ fint.Nonpoteft cum illis conuenire mundus, cuius opera mala funt 8c lucem veritatis fugiunt. Ioannis j. amp;i5. oea quid de mundo dico, non cum propria carne 8c fanguine conueniet tibi, vt primum Chrifti ca-ftra fequi cœperis. Armemur ergo fpirituali armatura,cingamur baltheo veritatis, induamur tho race iuftitiæ, calceati curramus in euangelio pacis, feutum fidei ignitis tentationum iaculisoppo namus, galeafalutaris tegamur,Sc gladium fpiritusindefinenter vibremus, Scfucceflufruemur felicifsimoEphef. fexto. At omifsis adolefcentibus,Ioannes dodnnam fuam puerili etiam «tati

applicat.

Scribo uobispucruli,lt;^uonMm cognouiflii patrem. Pucrorum ea conditio eft, vt aliéné regiroine amp;moderamine opushabeant. Quia enimperætatem ratione minus firma 8crudiadhucpræditi funt,fuacommodanec ipfi profpicere,nec incommoda cauere poffunt. Nifi ergo vel parentes,ex quibus geniti funt,vcl alios parentum locofidos magiftros 8c tutores habeant, facilèmalaincur-runt grauifsima.Euangelium ergo illis quàm maximè conuenirc dicit,eô quod per hoc in eius co gnitionemperducantur,qui vnicus 8c verèfidelis omnium noftrûm pater eft, qui quos femel in fuam tutclâ fufeeptos adoptauit,nûquam fuo vel auxilio vel confilio deftituere folet.Verè enirn apud prophetâ ait; Num obliuioni tradit mulier infantem fuum, quô minus mifercaturfilij vteri fuie’ Sed efto obliuifcatur ilia,ego tarnen tui non obliuifcar.Ifa. 49. Profpicit autem ceu fidus parens fuis non de ijs modo quæ corpori feruiunt,verumetiâ illis quæ animarum falutépromouet, Namvt viélum fuppcditat,tuetur 8c conferuat inter quotidianapericula: fie fpiritu fuo animos illuminat,verbo fuo docet, confolatur, mouct, hortatur, corrigit, 8c in via falutis xternæ dirigit. Extant etiam exempla, quibus probare voluit, quanta illi de pueris cura fit. lacobura in ytero materno delitefeentem fe curare teftatur, 8c eidem primatum ac primogenituræ prærogatiuara decernit. Genef. vigefimoquinto. lofephumpucrum adhuc prophetico fpiritu inftruit, 8c foler-temfacit fomnioruminterpretem.Genef. j7.40.8c41. Mofem quoque Nilifludibus expofitun» boftili

H Ô Kî r L t A t ic* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14

l'oftili Oper» falüàt,per filiam nimirû tyranni,qui tanti mali author fuerat. ËxO.i. Pertinent hudi H'^ædcSamuele, Daniele Scalijshabentur, quæ fatis declarant,Dcum puerilis ætatispatrem 8c ‘“torem efle fidelifsimû.Qiii hoc pâtre vti norunt,illis non parentum praematuri obitus, 'nó hæ-f'dipetaruminiufl:çartes,non corrupta inftitutio, non praua cómerciaobelTepoteruntieó quôd ’“omnibus iftis clementifsimus ille pater afTerit. At hune nobis patrem eflefaélum, non aliunde lUïm exeuangclij doélrinadifeimus. Hæcigitur omnibus pulchre côuenit, quicunqî patrisregt; S'mine, difciplma Sc proteftione opus habent, quo in loco cûprimis puerilem çtatem elle côftat.

Docentur hoc loco parentes, quæ ipforum circa liberorum educationem potifsimacuraef- Deedueat}0in «debeat:hæc nimirum, vt illos Deû patrem à teneris agnofeere difeant. Nam quo femel eft im- futroritf»-Ota reces feruabit odorem Tefta diu, Cerei funt puerorum animi, Se facile illis quod lubet,infcri “'tur.Hoc ipfum verö vfu Scconfuetudine cófirmatum ita hçret,vt ex adamantinatabellacitius ’'''l'^'d cxpunxerisgt;quam esc hominû cordibus euellas,cuius à pueris affueuerunt.Hinc Deum Pwuliaria de hac re præcepta dediffe videmus, quæ extant tum alibi, tum Deut.ó.Exo.ij.Pfal. ^•^c.Et exempla funt verè fideliû, quos magno ftudio in hoc incubuiffe legimus, Vt liberos in JJeicognitione amp;nbsp;fideprobèinftitutos habereht.In Abrahamo certè,patre credentiu,hoGipfum ^fus commêdat.Se ideo pœnam Sodomis imminentem illi ceu intimo amico reuelare dignatur. ^3mfcio(inquit)quód mandaturus fitfilijs luis 8c domui luæpoftfe,vtcuftodiantviam domi J'i.Scc.Gen.iS.Hæc cura fi omnium parentum animis infideret, iuuentutem fanclius inftitutam '’’oeremus,8c felicius fuccederent quæcunque ab illis vel priuatim vel publicè inftituuntur. At Jüiafuofe officio probè defunebos putant,fi opibus congerendis inuigilcnt.fi patrimonia ampla ‘'oerisrelinquantjfi de coniugijs opulentis amp;nbsp;fplendidisptofpiciant, nihil interim de fide libero-fom Screligione loiiciti:permittit quidem Deus, vt ad tempus fuccedat quod inftitüunr,at tan-'Ifmhorrendis immifsis cafibus probat, quàm vana fint hæc omnia, nec quicquamprofint, nifi 'pfo pâtre 8c tutore vtamur.

Porto priufquam ab hoc loco difeedamus, illorum tyrannisproducenda 8c confutandaeft, Cotrttu quißA ^uiomnes ferè hominum ordines àleéiione feripturarû arcent,quibus doélrina hçc traditur.Pe ledits hculum enim elfe aiünt,ne imperiti 8c rudes ex his falfa dogmata haurientes hærefibus peftiferis 'tplicentur. Improbum 8c malignum hominum genus.qui feripturisadeoq; fpiritui fanélo im-putare audent,cuius ipfi authores funt. Quia enim ipfi,cum ecclefiarum antiftites haberi velint, , '^ocendi officium vel omnino negligunt.vel loco verbi Dei hominû traditionesdocent, 8c fanio-’ffioftrinæ locû omnino negant.fit vt imperiti homines,dum nec illis tutô credere,nec ex femet 'pfismeliora viderepoffunt, varijs cogitationibusimmerfiinnouos 8cabfurdos errotes demer-^’ntur.Quôd fi ipfi doélores veritatis fynceri 8c fideles fuerint,populum ad feripturas facras re-ifgauerint, 8c eafdem expofuerint publicè.vt par eft.breui fentient, euangeliese doclrinæ my fte-fu.non humana modo philofophia turgidis, fed omnium ordinum hominibus, fenibus,iuueni-

pueris,fœminis 8c viris conuenireiimo hune elfe Dei morem.vt ea coram fapientibus huius ^undiabfconfaparuulis reuelet.Matth.ii.Sedad reliquapergamuS.

111. Scripji uobii patres,quonidm cognaniftis cum, ijui ab mitio eji. Scripß nobis adolcfcentes, ^uo- Refetitlonk «d quot;iiiiitfortes ejlis^cr ucrbumDei maiiet in uobis,Qr uieiftis ilium malum. Repetit quæ de fenibus 8c ado 7* hfcentibus dixerat, quo minus de certitudine eorum, quæ difià funt,dubitemuS. Indicât enim priorismembri repetitio indubitatam elfe euangelij veritâtem, Sc ab omrti houitâtis fufpicionc dienifsimam. Alterum veto membrum,quo de iuuenibus agit, doélrinam confolationi coniun-ftam'habet. Quia enim pugnam illis propofuit, poterânt âliqüi illius metu fuccumbere,cum ex-perientia doceat, quàm grauis 8c plena periculi rcs fit,cum hofte tam crudeli 8c vcrfipelle côgre-•li.Animum ergo illis addens,inquit:Fortes eftis,Sc verbum Dei manet in vobis,Sc viciftis ilium ’ tialum. Habent verba hæc rationes tres, quibus confirmentur. Primam ab ætatis huiuä ingénie»

lt;lcfumit,quod eft fortem elfe 8c in periculis fubeundis imperterritum.Quo fit,vt iuuenes inter-dum periculis fua fponte,nec magnam ob caufam, fefe obijciant.Qijantô rfiagis ergo hic pugnare amp;nbsp;periclitari decet, vbi ignauia fempiternum aflfert interitumf Secundô,auxilium monftrat,quo gt;diuti,pugnæ huius periculum fuftinere pofsint. Verbû Dei (inquit) in vobis manet.Habet fua anna Satan,quibus infirma carnem territat. Sed qui Chrifto funt infiti,glâdiû habent huic hofti formidabiléplanè,Verbum Dei fcilicet.quod 8ctechnas illius patcfacit 8c telainfringit,Scpugnâ dimodumfelicifsimum monftrat. Idem animat 8c roborat, Vt qui ex fefe nihil poterânt, omnia pofsint in Chrifto, Philip.4.Hoc qui cordibus fuis imprelTum habent,in'Ômnem euentum para-ti, nullis Vvl laboribus, vel periculis fuccumbunt. Tertiô ab anteaélis ratiocinatur, dicens; Vici-i-ftisilium tnaluin. Noniamdemumvincendus erit hoftis ille, fediam ohm deuiéluseft. Yicit

D 4

I I.

htinc Cbriftus.prominum illud fernen mulieris,amp; caput eius contriuit.Gcn.j.Qn« viftoriave/ ftracft,cumhic caput veftrû fit.vosqi membra fua agnofeat. Quod ergo pugnas nouasci«, non ea fpe facit,quafi quicquam contra eleftos pofsit efficere, fed ingenij fui improbitati indulgct, amp;nbsp;permittit hoc illi Deus,quû fanftorum virtus,pugnis exercita,magis elucefcat.Quarecû iuuen^ tus per fe intrepida fit, amp;nbsp;verbum Dei indefinenter vosanimet, cumqi hoftevobisresfit,'!“^'’’ 8c Chriftus olim vicit,amp;qua ratione vinei debeat docuit,pofito timoré ftrenuos vosprçbetelub tanti ducis aufpicijs milites. Videmus hoc locofratres, vnde viresnobis fuppetant contra falutis noftræ hoftem Satanam.Ex Chriftonimirum,fi illiper fidem inferti verboilliusanimemur.Is enim inuifta illapetra eft,cui portæ inferorum non prsEualent.Matth.i6.

Docuit hueufq; loannes Apoftolus, quàra veneranda euâgelicæ doftrinx vetuftas,amp; vtca dem omnibus setatibus ac omnium ordinum hominibus non vtilis modo,fed amp;nece(rariaCt.Ac cendât ifta in nobis verbi ftudiu, vt huius cognitione inftruéli,hoftem falutis vincere pofsimus, amp;nbsp;fub Dei patris tutcla fccuri viuamus,vfq; in eum diem, quâdo cû Chnfto capite noftrorégna bimusicui debetur benediélio,honor, gloria amp;poteftas in æternum. Amen.

H O M I L I A X.

Ne diligatis mundum,neque ea quæ in mundo funt.Si quis di Iigi'tmundum,n5eft chantas patrisineo. Quoniam omnequod eftin mundojueluti concupifeentia carnis, amp;nbsp;concupifccntiaocu# lorum,amp; faftus uitæ, non eft ex patrc,fed ex mundo eft. Etmun; dus tranfitamp;S concupifeentia eius« Qui autem facit uoluntatem Dei,manet in æternum,

VT mundus pro corrupto fuo ingenio euangeliese dodrinx lucem odifle foletât» fi do hanc recepifte amp;nbsp;aniple^i videtur, ferè fub eius prxtextu carnis licentiam amp;nbsp;peccandi impunitatem quçrit.Exempla funt,quibus hoc probaripoterat,non modo noftrifeculihommu, fed Apoftolorum temporibus idem accidifte, ipforum fcnpta abunde docét.Magnaergo prüden tia 8c circumfpeélione loannes apoftolus docirinam falutis per Chriftum partæ proponit. Nam de Chriftimerito, de redemptionis amp;fidei noftræ myfterijs ita difterit,vt fubinde verè fideliû of ficia amp;nbsp;vitæ Chriftianæ rationem fimul commendet. Vidimus id nuper in ijs, quæ verba modo præleftapræceflerunt.Cum enim euangelij doclrinam fingulishominû ætatibusapplicaret,quî de iuuentute dixerat,repetit,docens hac nos præparari,amp; inftrui ad pugnam, quæ omnes homines manet,fiquidem fidei laudem Sccoronamreferrevelint. Excutithocmodopeftilentemcarnis noftræ focordiam, quæ dumotio Sequietifuæ indulget, improbis Satanæ tentationibus fe ^r^KniMitu frte totam exponit,quibus luccumbens falutis iaduram facit nulla arte reparabilem, Cæterum, quia /tntù Itci. in pugna iftaplurimum nobis obftat mundus hic, cuius fplendore 8c blanditijs caro noftra facile capitur, loannes inde occafione fumpta aduerfus mundi ftudiû fermoné dirigit, primo quidem præcipiens quidpij facere debeât, mox vcropræceptû fuum firmifsimis rationibus cômendans. MhiuIm, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I. Ne diligiitis mundum, nec/ue ca gutc in mundo funt. Varié fumitur mundi vocabulum. Ali-

quando machinam hanc orbis totius, cœlum videlicet,terram amp;nbsp;maria cû omnibus quæ bis con-tinentur,fignificat.Interdum verô pro negotij s v furpatur, quæ dum in hoc mundo viuimus, no bis funt obeunda.Sic enimPaulus, cum expofuiflet ea, quibus ferè in præfenti vitaoccupantur homines,fubijcit:Præterit figura vcl habitus mundi huius, Scc.i.Cor.y.Plerunq} tarnen,quando pijs Scfidelibus opponitur,jp impijs 8c alienis à religioneaccipitur,quos alio nomine filios huiu» feculi feriptura vocat.Hoc fenfu Chriftus dicit, lucem in mundum venifle, mundum vero magi» dilexifle tenebras quàm lucem, eô quôd opera eius praua funt.Ioan.p Et alibi fpiritum fuum di-fcipulispollicetur,quem mundus non pofsit accipere.I0a.14. Poteft autem Ioannis præceptû ad MuHÜ mtehint. omnes fignificationcs hafee accômodari.Eft enim Chriftianihomines,nemûdi huiusmachinam vifibilem aliter diligat,quàm vt eius contcmplatione in cognitioncm Creatoris Dcipcrducatur. Si enim ineahærere velit nimium,ad eundem cû gentibus fcopulumimpingit,qui quodCreato-ri tribucndum erat,Creaturis tribuerût.Rom.i.Maximè tarnen ad mûdi ftudia,amp; homines mûri danos,vel feculi huius filios,præceptum hoc referri debetiquia vtraq; pijs etiâ plurimum negotij facere folent. Quia enim mundi ftudia ciufmodi ferè funt, vt in ijs in vniuerfum abftinere nemo pofsit.

tt o M I L I A 2C.

t*oamp;it,cum ad præfentis vit» conuerfationem neceflaria fint, facilè illorum dulcedine irretimurgt; ”'1111115 in domino vtamur. Sicmultisconiugium obfuifTe conftat, rem alioquin falutarcrti Sc iKeflanam.eôquôdcæcoamorisafFeftu decepti, diuinægloriæ ftudiumin vniuerfum abiece-lunt.Plurimos etiam cibus amp;nbsp;potus perdit,dum gul» potius Sc crapulse quàm naturç inferuiûti Alij circa cótraélus falutis iaélura faciunt, dum auaritia capti, infatiabile habendi ftudium feélan lur.Eadem opum ratio eft, bonorum,amicitiarum,fœderum,valctudinis bonæ,licitarum volugt; Ptatum, 8c fi quæ alia in huius vit» curriculo nobis vfurpandaobueniunt. Deniq; nullum vitæ ■iiftitutum eft,quod no exitio nobis elTe pofsit,nifi diuini verbi regulam fecuti, in omnibus Dei ?loriam Scproximi falutem quaefiuerimus. Monet ergo loannes, ne diligamus mundi ftudia, id 'tl.netotos nos illis confecremus,fed iuxta Pauli prseceptum, meminerimus tempus cótraélum 'ffciamp;proinde qui vxores habent, fint tanquam nonhabentes; Sc qui plorat,fint quafi nonplo-tent:qui gaudent.fint tanqua non gaudeant ; qui emunt,fint quafi no pofsideant:8c qui vtuntur liocmundojfinttanqua non vtantur.i.Cor.7. Præcipuè tarnen circa amicitias filiorû huius fccu Mitudi l'præceptum hoc diligeter expendere oportet. Nee enim aliud eft,quo facilius homines corrum P'pofsiut,quàmexempla eorum, quibus cum viuimusi eó quod corrupts carnis natura quæuis quot;tcafio mali,vtcûqi in fpeciem leuicula,facilè incendit.Et corrupunt mores bonos colloquia pra “’iiiuæ à malorû commercijsabefle nonpoflunt.i,Gor.i5.Eôautem grauiuseftpericulum,quo plurafunt.qu» amicitias eiufmodi nobis commendant.In mundo enim funt,opum fplendor,gla iiæmaieftas, amicitiarum pr»fidia,verborü blandities» voluptatum omnis generis illecebr»,vi-^oriæ,triumphi,8cinfinitaalia,quæ fingula mille modis homitiü animos inefcarc, Sc à Dei com-quot;lercioabftrabere polTunt. Accedit his,quód multi charitatis legem prætexunt,quafi ab hac alie-”«111 fit,eorum amicitias Sc conuerfationem afpernari, qui in fide Sc religione à nobis diflentiût. E'tfanèartificiofos Sc infignes charitatis præcones hodie audire licet, qui cum in contraftibusjin Hatrimoniorü religione,in hæreditatibus appctendis,deniqi in omnibus qu» dicut atq; faciunt, ■Cliriftian» fraternitatis rationé plané nullam habeât, hic tarnen vel ipfum Chriftum dileélionis •rdor e vincere videntur,quando cum palam impijs, vel priuati commodi vel etia voluptatis caù l’.cómercium inftituunt.Clamat igitur loannes: Ne diligatis mundü. Quafi dicat:Noio vos cha ntatis legem prætexerc, quæ nó eô extenditur, vt impios huius feculi filios tu» vtilitatis gratia •filigas, Sc eorum amicitij s deleSlcris. Chriftiana charitas exigitur,qu» non nifi inter eos elfe po-•tft,qui Chriftum norunt,Sc Chrifto inferti funt.Nobis amicus efle non debet,quicunq» Dei ini inicus eft.Et amicitia huius mundi, inimicitia eft cum Deo.Iac.4. Nee eft,quod religioms ftudiü pi’xtexas. Alijs enim medijs plantatur veri Dei cognitio Sc cultus, quàm coniugijs, comefl'atio-”'lius,voluptatum exercitijs,qu» ferè commerciorum eiufmodipræcipu» cauf» funt. Imo pogt; ”uscuenire folet.vt piorum fides euertatur,religionis ftudiüextinguatur,Sc in pietatelanguere ■ncipiant, qui anteafatis feruidi videbantur. Exempla funt in primi mundi fidelibus, qui cû filias liominum vxores ducerent,eó impietatis cu tota fuaprole delapfi funt,vt horribilem diluuij pos ”ïin mererentur. Gene.6. Quantum Loto obfuerit gentis Sodomiticæcôuerfatio, extrem» inter illos noctis periculum. Sc inceft» filiarum nupti», fatis teftantur.Gen.19. Ifraelitas in Aegy-pto fuperftitionis femina imbibifle,vitulus,in deferto contra Dei prçccptû ereélus,indicat.Exo. Ji lllisipfisMoabiticarumfœminarumconuerfatio idololatri», Sc tandem funeft» cladiscaufa f'iit.Num.25.Samfonem virorum fortifsimum Palæftini amores perdiderüt.Iud.i4.8c 16. Sed Sc Solomon mortalium fapientifsimus, coniugijs exterarum deceptus, idololatri» caufam prxbuit Sce.xcelforum fuperftitionem inuexit, qu» nullis vnquam reformationibus tolli potuit.}. Reg. n.Nontemereigiturfaétum eft, quód Sc olim in lege dominus peculiaria pr»cepta de vitandis 'nipiorum commercijs tradidit, Sc eadem turn hoe loco,tum alibi repetuntur. Sed rationes,quitus loannes nofter vtitur,videamus.

II. Siquis diligit mutidu,tion efl char it ds pafris'm co. Qjtoniatn omne quod efl 'm mundo,ueluti conçu pifeentu carnis,et concupifeentta oculoru,Gr frfluf uitte,non efl ex pâtre, fed ex tniido efl.Bt mundus trâfit, CTconcupifeentiaeius.Qui auteinJàcit uoluntatemDei,manet inleternum. Diligens eft inreddédapr« «ptifuiratione fpiritus fanclus, eo quôdmagnam diligentiam exigit noftra corruptie. SuntaU ttm rationes du»,quibus mundi huius dileétionem fiue ftudium dilTuadet: quarüm prior docet, hoc ah ingenio filiorum Dei adeoque natura Sc proprietate Chriftianorum elfe alienifsimumi altera veto hoc ipfum vanum, friuolum, imô perniciofum effe demonftrat. Prior eft : Qui di- ßudiSfu ligitmundum.in eo non eft charitas patris,id eft,Deum patrem non amat,Deo non fidit,Sc pro- gnat cHfittatt» jnclcnecDeifilius,nec Chriftianus,fiuefidelis, dici poteft.Quienim Deifilius eft, Deumpatrem amat.Sc fie quidé,vt nihil in rerû natura fit, quod ipfum à Dei dileélione pofsit abûrahcr«.

C A P V T I r-

Rom.S.Videturautem fententiam hanc ex Chrifti verbis defumpfifle Apoftolus.qui ineuangei lio ait:Nemopoteft duobus dominis ferùire:aut enim hune habebitodio,amp;alterumdiliget;aut huic adhçrebit, Sealterumnégliger. Nópöttftis Deo feruirc Sc Mammon«.Matth.ó.Quiacnim inter Deum Sc mundi huius principem amicitia nülla cftjDei amicus elTe non poterit,quiniun-di ftudijs deleftatuf .Probat veró priorem hanc præcepti fui ratiónem éuumeratione ftudiorum huiüs mundi,qu« tribus generibus comprehendit.Ait enimrQuoniatn omne quod eftinmüdo, veiuti concupifcentiacarniSjamp;concupifcentia oculorü, Sefaftus vitç,nô eft ex pâtre,fed ex mun do eft. Argumentum tale videtur; Qvjifquis qu« non funt ex Deo patrc,diligit,in co non eft cha ritas Dei.At qui mundum diligit,ea amat qu« ex patre non funt:qualia funt cócupifcentiaocu^ lorum Sc vit« faftus. Quifquis ergo mundum diligit^à Dei dileftione alienus fit Opûrtct.Côftat itaq; mundu cum ftudijs fuis minimè diligi debére ab alijs, qui Dei filij amp;nbsp;caltoreshaberi volut. yundifludii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Porro obferuanda hie nobis veniunt mûdi ftudia, vt his cogrlitis de noftri feculi hominibus

quxßntt iudicarepofsimus.Tria (vt diximus) illi tribuit.Primum eft Cócupifcentiacarnis,quaisnatam conevfi/ctntid omnibus nobis natur« noûræ corruptionem intelligir.Propriû enim carni cft,quôd fua quærit, «r««. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßßj bene eflevult,nulla interim vel gloriç Dei vel falutisproximi rationc habita. Parit corrupta

hçc natura effeefus fiue opera fibi conformia,quçconcupifccntiamoculorû vocat.Vt enim ignis Ccneufifcfntiit feintillulädelitefcitqüideminterdum,fed Inox materia oblataidonea, fefe diffùndit amp;nbsp;vires exe ritiitalatet in carne noftra affetluû corruptio, 8c ita interdum latet, vt nec ipfi hos fatis obferu« mus;at vbi oculis noftris alijsqj fenfibus externis obijcitur quod illos cxcitet, illico quafi euigi-lare Sc çftüari incipiunt. Sic qui natura ad libidinem pronus eft, vifa form« præftantis muliere, alfieélum libidinis quafi fulphurc obieélo inflammari fentit, vt cum poeta dicat: Vt vidi,vtpenj, vtmemalusabftuliterror.Itaauarus pecuniavifahabendi cupidineminfc vehementiorcmfentit.Iracûdus cô magis furit, quo propius eum viderit,qui ir« caufam prçbuit. Similiter qui odio 8c inuidia laborant,affeôbuû illorum ftimulos duriores experiuntur, fi coram videant,quos odio PafiiMKit/i. Sc inuidiaprofequuntur.Coniunélus his eft tertius gradus,quem faftum vit« dicit,quinon affe élus modo 8c cupidinum æftus,fcd ipfa quoq;,qu« ex illis manât,operapraua compIeftitur.Vbi enim afteélus diutina confuetudine in habitum tranfierunt, eô homines pcrducunt, vt nihil am plius penfi habeant, fed immani tam Dei quàm hominum contemptu ac faftu intolerabili elan, quiduis quod libet fibi licere exiftimant.Mox ergo laxatis affeéluum habenis,aliena rapiunt,vm diélam priuatam perfequuntur,thoros alienos polluunt, lingua ad conuitia,calumnias Scobtre-élationes foluunt,fanguinem fundunt.deniq; nemo mortalium eo loco 8c dignitate eft,cui abs fe parci debere exiftiment. At quàm aliéna hçc fint à Dei ingenio ,quiuis perfpicit. Is enim fanftus, purus Sc immaculatus,nos quoq; fanélos Sc immaculatos cultures habere cupit. Idemnoninui-dus bonorum fuorum pofleflbr eft, fed in illorum comutunionem nos venire iubet,eamqi fpon-te offert.Tamq; abeft à noftri contemptu,vt propter nos hominum contemptifsimus fieri,amp; in carne infamem Crucis mortem fubirc volucrit.Scd Sc iuftam iram, quç quotidianis peccatis per nos prouocatur,infigni bonitate 8c mifericordia ineffabili temperate confueuit.

Dçc fi cum noftri feculi moribus côferas,facilè videbis,qui Sc quales cenferi debeamus.Ineft nt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnibus naturalis corruptio,nec ineft tantum, fed quauis occafione fefe exerit, vt né verbis mo

dôjfed ipfis faélis teftemur,nos improbifsima elfe turpifsimorum affeéluum mancipia. Notaeft omnibus effrenis feortandi licentia. Videturpafsim impudensadulteriorumpalæftra. Regnant vfuræ,furta,rapinæ, impofturæ, Sc fi quid aliud infatiabile auaritiæ malum parturire poteft xantur omnium ora, non in proximi femam modo, fed Sc in Dei op timi maximi partis ignomi-niam.Illiusnomé prophano abufupolluitur. Necmeliusapudnos Chriftusaudit,cuiusacerba morte fumus redempti.Immani Sc barbaro faftu proximû quemq; côtemnimus, dû in alio generis ignobilitatem, in alio vit« conditioncm,in multis patriâ Sc infinita alia friuolè reprehédimus. Sed hçc ô fratres,non ex Deo,fed ex mundo funt,cuius ftudia qui amât Sc feélantur,chantatem patris in fehabent nullam. At quomodopro Dei filijs cenferi poterunt, qui à Deidileélione alie ni effe deprehendunturC'Quid aliud,fi fie pergamus,quàm Dei iram,Se iam olim compieritaspœ nas expeélare poffumusC’ Porto, quia pleriq; hominum in hifee ftudijs perfequendisideocôftan tiores Scpertinaciores lunt,quôd durabilem Sc firmam certamq; felicitate illis ineffeputât.Apo-ftolus alteram rationem fubijcit,qua illos vehementer fallt demonftrat.

^unäi fluiiS. ut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Munduc tranßt or concupifeentia eim. Qjii autem/icit uoluntatem Dei,m4net i« letmium. Bimenv

bris eft ratio,Sc elegant!antithefi figuratur. Confert enim inter fe mundum hunc vifibilein, St eum qui mundi ftudijs abnegatis, fe totum voluntati Dei confecrauit. Mundus (inquit) Sc concupifcçntia eius tranfit. Vocat autem concupifccntiam mundi,quiequid in roudo exoptabile

Hom

l'gt;betur, amp;nbsp;qüod hortiines in fui amorem 8c defyderium rapere poteft. H«c omnia tranfeunt, id 'ftiCorruptioni funt obnoxia.caduca funt,Sc ad interitum vergunt. Manifeftius hoe eft,quàm vt ™gademonftratione opus habeat. Quia tarnen ea eft hominum excitas, vt id videre Sc animad-'*'ncre nolint,aliquid de rerum huius mundi inftabilitatedicendum erit.

Infpiciaraus autem primu bona omnia, quæ homines expetere foIent,quäE olim tribus gene Boxoi-iMi ttuitii viri fapientes cóprehendi pofle putarunt, vt dicerent elfe bona corporis, bona animi, amp;nbsp;ea wWi uaxitiii.

’l'iæ extra hominem funt,quæ multi bOna fortunç nominauerunt.Bona corporis funt,valetudo ‘quot;tegra,robur, agilitas, formadecora,fenfuum omniu incolumitaSiamp; fi quæ alia eius generis ha-«ntur, Animi bona funt,fapientia,prudentia,dexteritas incofilijs capiendis,fortitudo,eruditioj ^imprimis mens fibi bene confeia, quæ ftabilem animorupacem parit; Externa bona dixerunt, Juæcunq; non in ipfo homine inueniuntur, fed aliunde illi acceduntrqualia funt, diuitiæ, feuor ‘'ominum,amicitiæ,gloria,fama celebris:quô 8c voluptates,dc quæcunq; nos in mundo hoc dele ^gt;nt,referri poflunt. Hçc omnia û ordine confyderes, quid in illis ftabile 8c permanens inuenire ''ccbit^ Corpora certè tot morbis obnoxia, nec valetudinis,nec formæ,nec roboris fui durationé psrpetuam fperare pofTunt-Videmus enim repentinis morbis frequenter omnia ifta extingui. Et “tuieavaletudo obtingat, quæ corporis vires 8c formam diutifsimèconféruet,obrepit tarnen ta ^'topedefeneâus,quæipfa morbus eft, nec corporis modo bona imminuit, vetuetiam animum ®ppugnansmemoriam débilitât,intelléftus lumen obfeurat 8c extinguit, prudentiæ vires retun “‘t,delirium affert, vt bis puéti fenes merito dicamur. Omitto nunc infinita alia, quæ animi bo-’’’tollere poflunt. Fuerunt, quibus tegula capiti incidens memoriam 8c intelleftum omnem fu-twit. Sunt qui panico terrore perciti,nec quid faciant ipfi videre polfunt, nec bene eonfulenti-Jts obtemperare audent. Inuenti funt Sc inueniuntur quotidie,quibus ebrietas Sc feortandi ra» 'tsanimum totumabftulit. Breuiterea hominis conditio eft, vt nihil vel in corpore vel animo ftabile deprehendipofsit. Quodfi adeaoculosconuertamus, quæ extra hominem in mudo “nyongè maiorem inconftatiam rerum deprehendes.Qiiid enim de opibus dicere attinet,quæ ’tîfluxæ funt,y t interdum nobis quafi igrtorantibus elabanturC'Imo opulentifsimos reges inter-’mnharum præfidio,cum maximè illis opus erat,deftitui videmus.C^id Crœfo diuitiæ prouer “'océlébrés profuerunt, quando rogumiam iamarfurus confeendens Solonis nomen altavoce onabat Quid Xerxes ex opibus fuis auxilij habuit,cum pifeatoria nauiculamare ttaijeeret, qui P’uloante, quafi nouus in orbe terrarum Deus,marianauibus ytponte fterrtebat,fluminamili-t’m amp;nbsp;iumentorumaquatione exiccabat, montes perfodere, adeoq; totam mundi faciem inno-^’teconabaturf Eadem eft gloriæ, fauoris,amicitiarum omniumq; voluptatum,quæ ex iftis re-ƒs capiuntur,conditio. Qui enim paulo ante omnium fauore elati coelum digito contingere vi-tûantur,eosmox inopinatus aliquis cafus miferè præcipitatos in perpetuæ ignominiælutum Jtycit. Sed vt omnia hçc firma fint 8c ftabilia,vita tarnen hominu inftabilis 8c infirma eft,nihilqs wa mortis incertius;vt nó temerepropheta,hominê in imagine potius quàm reuera viuere, di ’ttrit.Pfal.jfj.Et vt illud videamus, quod extra omné fortunæ cafum pofitu videtur, immenfam 'idelicet mundi huius machina, cam quoq; corruption! fubiacere cóftat. Mutatur indies orbis fa t'ts.amp;modó mariaefle cernimus, vbi paulo ante vrbes, vineta, agros Sc læta pafcua videbamus. ’’wdo ruinæ funt,vbi ante pauca fecula fuperbæ regû domus Sc moenia inuiéla habebantur.Imo ’’xtaprophetæ Scipfius Chrifti teftimonia,cœli Sc terrainueterafcent atque tranfibut.Pfal.ioz. ^’’tth.5.Sc24,Qijàm verè ergo iubente Domino propheta exclamat Omnis caro fœnû,Sc ornais gloria carnis flos agri.Exaruit foenum Sc flos decidit,Scc.Ifa.4O.Et fapientifsimusmortalium “Womon,cum omnia quæ in mundo funt, magno cum iudicio Sc diligenter inueftigauiffet, tan-’tinpronunciat : Vanitas vanitatü,Scomnia vanitas,5cc.Eccle.i.Sequitur vero ex omnibus iftis yiodloannes hoc loco præcipit,mundum videlicet Sc ea quæ in mûdo funt,ab hominibus Chri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

“Oconfecratisminimè diligidebere. Quidenimftultiuseft,quamijsaddici,quæ inftabiliafunt

incerta Malediélus (inquit propheta ) qui facit carnem brachium fuum,Sc cuius cor homini 'nnfidit recedens à Deo.Ierem.iy.Beatus vero cuius Deus lehouah eft,Sc qui fpem habet in do-’’’inoDeo fuo.Pfal.jj.Sc 14Ó.SCC.

Alterum huius argument! membrum eftiQui facit voluntatem Dei,manet in æternüm.Vo Piofum tsnditU inntas Dei eft,vt fanftificati faluemur. Deus enim vult omnes homines faluos fieri. Sein cogni-tionêveritatis Venire.i.Tim.2. At quiafaluari nó poffunt nifi qui fanftificati fuerint, nos fanftoS fife vult, Sc vt fancfificationi ftudeamus pafsim præcipit.i.Theff4. Irripofsibile autem eft,vt fe-ipfum fanftificet homo, qu! inpeccatis conceptus Sc genitus pcccatorum fordes fecum in mun-dum affert.Filium ergo fuû Deus dcdit,qui noftra fandificatio ficret.i.Cor.i.Sc 5.IS fanguini fuo

I r.

peccatanoftra abluit.nosq; fibi fponfam fecit carentem ruga amp;nbsp;macula i.IoanJ.Epbef.Ç.Q«''® hune credunt amp;nbsp;ilium amplexantur,mundi funt propter fermonem ipfius.qui in illis raanet.Ioa. 15. Et ijdem quotidie pedes abluunt, id eft,afFeélus purgant.refiftuntprauis concupifeentijs, Sc quicquid labis mundi exemplum Scpollutionis plena in carne conuerfatioafpergitjfiuodûiana Sc iugi pœnitentia per fidemin Chriftum abftergunt. loan.15.Hoc ergo præcipuumdiuinïvo.-luntatis caput eft,vt credamus nomini filij ipfiusjefu Chrifti,de quo circa finem cap.5.huius epi ftolæ pluribus dicetur. Quicunqs idfecerint,Chrifto inferti manent in ætcrnum.Manet eniimn illis Chrifti verbum,quod cœlefte amp;immortale eft.Idem illud regenerationis fernen eft,quo fil'J Dei efficimur amp;nbsp;hæredes Dei, cohæredes autem Chrifti, vt iuxtapromifsionemipfius,cuinillo fimus in domo patris, vbi manfionem fempiternam fui fanguinis merito nobis impetrauit.Ioan. I4.amp; 17. Hæcvera hominis vita eft, haec æterna falus Senunquam intermoriturâfélicitas, quant nulla carnis fapientia inueftigare, nullae mundi vires âcquirere, fed folâ fides in Chriftumlefuiu conferrepoteft.Hæc quia non eft in filijshuius feculi;qui fpiritum veritâtisacciperenôpofiunt, alienos à mundo fieri oportet,quicunq; in sternum cum Chrifto manere cupiunt.

Firmumergo amp;nbsp;ftabileeft Ioannis præceptum,quo mundi amorem amp;nbsp;ftudiuprohibeuCoi* flat enim, cum Dei natura amp;nbsp;ingenio pugnare,quæcunq; mundus inftituit amp;nbsp;facit. Confiât mfe lices efle,quicunq; mundum hunc inftabilem amp;nbsp;corruption! obnoxiu diligunt: fall! item fpc fua, quicunque rebus huius mundi friuolis ac incertis nituntur.Rurfus vero in seternum fences tore conftat, quicunq; Dei voluntatem fecerint, qui nos,depofitis mundi amp;nbsp;carnis noftræ fiudijs.fi-lio fuo confecrari vult. Hue igitur ftudium noftrum omne conferamus,amp; Chriftum lefumam-plexi ad coeleftis regni hsredi tatem afpiremus,cuius ipfe nos confortes reddidit.Ipfi debetur be-nedidio,honor,gloria Sc poteftas in sternum. Amen.

HOMILIA Xr.

FilioHjnouifsimahora eft : amp;nbsp;ficutaudiftis quod Anttchrilius uenturus fit,etiam nunc Antichrifti multi facti funt» Vnde feimus nouifsimam horam efte^ E nobis egrefsi funt,fednon crantex no bis, Nam fi fuiftent ex nobis, permanfiflent utiep nobifeum. Sed ut manifefti fierent,quód non fintomnes ex nobis,

TEftaturin euangelio dominus nofter lefus Chriftus, quod fuosè mundo felegerit,ficut de mundo effe non amplius cenferi debeant. Admonet id nos noftri officij.quod eft cauer^e per mundi impuri Scimpij commercium denuo polluti,à communione Chrifti ScfiliorumUei abftrahamur. Sunt autem in mundo duo ferè mala, quæ falutem noftram euerterepoflunt.Pri-mum eft peccatorum immundities Sc variæ eorundem illecebræ,quæ tam mûdi exemplo,quam carnis noftræ fuggeftionibus,nobis obijeifitur, amp;nbsp;in homine naturaliter ad malum propenfo plu rimum poflunt. Alterum, errores Sc feduftiones funt circa religionem, quibus vel fuperftitio amp;c idololatria,velEpicureifmus Sc prophanus omnis religionis contemptus plantatur.De vtroque multus in facris literis fermo eft.Et loannes in ijs,quæ proximè præceflerût,diligentermonuit, mundi ftudia fugienda efTe ijs, qui cum Chrifto sternum viuere cupiant. Nunc autemdefedu-fentit loci. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doribus agit, contra illorum tendiculas Sc errorum laqueos fideles prçmuniens.Primo quidem

temporis circumftantia probat,fe non fruftra de his admonere,fed inftantis mali periculo moue-ri,ne in re valde neceflaria officium fuum negligat. Deinde cum fedudoribus eiufmodipropius pedem conferens,docet,vnde iftiprodeat,amp; offendiculis, quæ inde ad fimplicioresperuenirefo lent,medetur.

I. Filioli nouißimn hora cji : fjcut audiflis ejuod Antichrijiut uenturiufît, etiam mne Antichrifii Ntuißima hora, multifîüifîmt.'VndefîcimiK nouißimam horam e/fîe. Nouifsima hora in feripturis dicitur omne illud tempus,quod poft incarnationem 8c pafsionem Chrifti vfqi ad mundi confummationem euolui tur. Quia enim in Chrifto omnes prophetiæ impletæ funt, nec aliud quàmnouifsimus illiusad indicium aduentus reftat,meritô nouifsimam horam, vel vltimam mûdi çtatem.fpiritus fanftus vocat illud tempus, quo præter mundi finem Scvltimum Chrifti aduentum, nihil aliud expe-dare poflumus.Prædixitautem de illis temporibus dominus, quôd plenafedudionum amp;nbsp;errorum futura fint. Nam furgent (inquit) pfeudochrifti Scpfeudoprophetæ, Sedabuntfigna magna 8c prodigia,ita vt in errorem inducantur,fi fieri pofsit,etiam eledi.Matth.24.Et Paulus Apo ftolus

I A XI.

ftolus fcribit: Spiritus certo loqüitur,quód in poftremis temporibus defcifcent quidam à fide,at ttndentcs fpiritibus impoftoribüs ac doftrinis dæmoniorum, per fimulâtiûnem falfiloquorum, 'äuterio notatam habentium confcientiam,proliibentium cötrahere matrimoniû.iubentiû, abfti toeàcibisjquos Deus creauit, amp;c.i.Tim.4.Et alibi;Erit tempus,cum fanam doélrinam non fu-fcnebuntjfed iuxta concupifcentias fuas coaceruabunt fibi doctores gt;nbsp;ij quibus pruriunt aures* äJc.2.Timot.4.Sed 3c magnum ilium Antichriftum nouifsimus diebus venturu efle, qui in tem-plo Dei fedés effertur fupraomne quod Deus dicitur amp;nbsp;colitur, idem ApoftolüS difertè monet. ï.ThefTj.Sic ergo à temporis circumftantia argumentatur loanes : Scitis filioli,noüifsimos dies, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

propterfalfos doétores,qui cateruatim infurgent, 3c apud homines veritâtis impatientes locum ■nucnient facilè.periculofifsimos fore,nec de illo quifquam dubitare debet, nifi de veritate oracu lorum Clirifti dubitare velit. Cum itaque iam nUnc euoluatur nouifsimi temporis curriculum, necelTe eft vigilare,amp; magna cura feduétionum 3c errorum laqueos cauere. Nec enim futura tan tumpericula vos timere decct,fed præfentia iam funt,quæ fomnum ofcitatis Vobis excutere délient, Prædixit quidem fpiritus Dei,magnum ilium Chrifti aduerfariu venturum efle. Sed iam Hinnuc,non vnus,fed multi Antichrifti faéli funt,qui Chrifto 3c doétrinæ fuæ fefe opponere aU dent, amp;nbsp;nunc operator iniquiratis myftcrium mendax ille Scfalutis humanæ hoftis Antichrifti Ipiritus.Loquitur autem de illorum temporum hæreticis,quales crät Simon Magus, Cerinthus, ^ntichriflitem^ Hebion amp;nbsp;qui horum caftra fequebantur.Negabatur ab his diuina Chrifti natura. Nazarxi item fore rrant,qui iuftitiam legis ftabilire, earn vero quæ ex fide in Chriftum lefum eft, exinanire cupie-tgt;ant.Voluitautem fatan eiufmodiinitijsprogredi,vt propter diuerfitatemopinionum de Chri-fto omne illius my fteriu paularim fufpeétum fieret, 3c Antichrifto,fuo tempore reuclado, maior «ITetecclefiam inuadendi occafio.

Obferuanda autem hie venit paterna pro nobis Dei cura, qui de falutis noftrÄ periculis Sc Dollrinti lîqueis falfæ doétrinæ nos toties tamq; diligéteradmonere dignatus eft. Hinc enim patet,necef-fïriameflehorum cognitionem, Sc in ecclefia frequenter inculcari debere, quæcunq; Antichrifti ^membrorumipfiusimpietatem detegunt. Patienter ergo feramus eos, qui fuum officium hac ■nre ftrenuè præftant,Sc lupos allatrare fidoq; indicio prodere ftudent. Quia tarnen plura cap.4. fentuGpaucula hæc modo fufficiant.Cæterum.quiamagni illius Antichrifti loanneshoc loco gt;tieminit,quem Sc alibi feripturæ fidei Sc religionis noftræ fummum prophanatoré,ac falutis per niciofifsimum hoftem fore,teftântur,paucula de hoc dicenda erunt.qux fimplicioribus ilium co gnofeendum præbeant,quô facilius artes Sc armaipfius effugerepofsint.

Antichrifti vox Græca eft, Sc Chriftiaduerfarium vel æmulum fignificat. Antichrifti ergo ^»tichriïlM •iicipolTuntjquotquot Chnfti doétrinæ 3c gloriæ,vel etiam redemptionis noftræ,per Chriftum ’cquifitæ,myfterio aduerfantur.Quo fenfu loannes multos Antichriftosiam turn fuo feculo fa-ôos fuifle dixit. At cû feripturç de fingulari Antichrifto verba fâciunt,çmulû Chrifti volût intel ligi.q quç Chrifti funt nô modo neget,fed ea in fefe transferre ftudeat. Et hue faciunt,quç de illo Paul.habet z.Thefz.quandovocat, Sceleuàtû fupra Deû.Poftunt ex duobus hifee epi lhetis certifsimæ notç deprehendi,ex quibus Antichriftus facilè agnofcatiir,quê non alibi,quàm intemplo Dei, in ecclefia Chrifti fedé fuâ habiturû efle,idé Paulus difertè teftatur. Antichriftus ^intichriStiu animillemagnus erit, quicun(|; Chrifto lefuquafi ex diametro oppofitus cum doétrina illius Sc Vitæ exemple pugnauerit,quiq5 eaquæ folius Dei funt,in fe transferre aufus fuerit. Chrifti ergo Vitam 3c doétrinam infpicere conuenit, vt ex ea Antichriftum agnofeamus.

Chriftus Iefus,cum effet in forma Dei,formam ferui affumpfit.Phil.2.Quifquisergo,cûho- chrifli gr Anti^ ■'‘Ofit,Deû fe effe gloriariaudet,8c diuinos honores fibi vendicat,Antichriftus cenfebitur.Chri-ftusin mundum venit,non vt illi inferuiretur, fed vt ipfe inferuiret alijs.Matth.20. Antichriftus *rgo erit, quifquis fub Chrifti prætextu omnium feruitia exigit, Sc omnibus dominari quærit.

Chriftus eô humilitatis fefe demifit,vt difcipulorum pedes ablueret. Antichriftus igitur non po-ttftnô effe,qui fuos pedes Chriftiani nominis profefforibus,imô Sc regibus, deofculâdos prçbuc nt.Chriftus coronam regni,cû offerretur,fumere detreétauit. Antichriftus ergo cft,quifquis fub fulfo Chrifti nomine coronas regnorû fibi vendicat. Chrjftus circa gregis fui falutem occupatus fuit femper.Antichriftus ergo eft,qui gregis Chriftiani paftoréfefeprofeffus,priuato potiuscô-tuodo Sc opibus congerendis,quàm fidelium faluti inuigilat. Chriftus vendentes Scementes tem plociecit. Antichriftus itaque eft,quifquis eofdem in templareducit,Sc ccclefiam domum merca tusconftituit. Chriftus à legis feruitute fuos libérât. Antichriftus intolerabiliaimponit humana rumtraditionum onera. Chriftus matrimonia libera effe voluit, eaq: adprimam inftitutioné re-Uocat.Antichriftus ergo eft,quilibertatem horum tollit,8c tanquam impura prohiber. Chriftus

E

G A P V T I r.

clborum difcrimina fuftvüit. Antichriftus igitur erit,quifquis illa reduxerit.Chrifti regnum nört eft ex hoc mundo,nec armis mundanis acquiritur 8c conîeruatur. Antichriftum ergo verèdici-mus,quifquis Chriftum prætexens mundi régna affe flat,armis illa acquirit 8c retinet. Denique quicquid in Chrifti doctrina 8c vita cernitur,eius contrarium in Antichrifto inuenire licebit.

Antichri^ut ju~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alterum Antichrifti epitheton eft,quod'illum fupra Deum eleuatum iri Paulus dicit,quod

fraDeumeleiia- non aliud eft.quàm fibi vendicare quie folius Dei funt.Solius Dci eft fanctumefle 8c fanclifica-***'• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re alios'.quare ab angelis illi acclamatur,Sanólus,fanftus,fanébus dominus exercituum.Ifa.ó.Et

6.Et ipfe apud prophetam fe eum efle profitetur, qui Ifraelem fanftificet. Ezechqy. Solius Dei eft,peccata remittere.eo quod foli Deo peccatur:quod 8c pharifçi,vtcûque alias cæci,agnofcere potuerût.Marei 2.Solius Dei eft, iudicia habere inferutabiha 8c vias imperueftigabiles.necvlli hominum reprehenfioni fubiacere. Solus Deus vel nouas res create, vel creaturas inutareamp; transfubftantiare poteft.Quifquis ergo fe pattern fanftum, vel ipfam fanftitatem appellari vult: quifquis peccatorum remifsionem fui priuati iuris efle contendit: quifquis in fua facia Sc confia lia inueftigari prohiber, feque per omnia irreprehenfibilem efle fuperbe gloriatur: quifquis denique nouas Creaturas formate,8c fubftantias reru in alias fe mutate pofle, arroganter iadat, is fupra Deum fefe effert, 8c cum Lucifero thronum fuum ponit in nubibus cœli, cum eodem inde deturbandus in ftagnumardens igne 8c fulphure. Hæc fihodie inquiras 8c examines, Anti-’ chriftus quis fit,facile inuenies.Nec,vt eum è Babylone oriturü expeftemus,opuseft.Inipfae-nim ecclefia Chrifti iam aliquot feculis federunt, quorum doârinâ 8c vitæ inftitutum cû Chri-fto pugnare conftat. laeadem hodie inueniuntur.qui fanefitatis titulum fibi vendicant:quipro pria authoritate quos libet fanftificant, imo in diuos referunt:qui penes fe efle contendunt,pec-cata vel retinere vel dimittere; qui fe à nemine accufari debere clamât, etiâfi cateruatim animas hominum primo gehennæ mancipio excrutlandas demifetint ; qui denique rerülubftantiasvi verboru, quæ ipfi proferünt,fe cóuertere pofle iaclitant. Sl quis ergo hos Antichriftos elfe nega ueritjis 8c folem lucis authoré efle,negare audebit.Sed quia multa in hos feripta publicè extant, 8c nos alibi hoc negotiû prolixe traélauimus.paucuia hæc modo fufficiant.lllud tamé fideles co gitent,nó leue eflê,quod ab Antichrifto imminet pericuium,nec verborû pugnas e{fe,quæ montra hune dicuntur. Agiturenimhicde Chrifti gloria, quæpijs omnibus comniendatifsiniâ^'æ debet. Agitur de animarum falute,quam nos omni ftudio quærere,8c inuentam retinere conue-nit. Et cum de hoc olim tanta diligentia fpiritus tanctus admonuerit,nos fua tyrannide graffan-tem 8c infolenter elatum,digito monftremus, alta 8c libera voceprodamus,ne quis noftraincuria in illius manus nefarias delapfus, vitæ iaéfurâ faciat. Exciter nos Chrifti exemplum,amp; bannis dileéli illius difeipuli induftria,qui de membris Antichrifti fie dicere pergit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

I I. E iiobii egreßi funt,fc(i non erant ex nobii.Jgt;iain Ji fnijjent ex nobis, pcrmänßßent utic^aenobtj* ^nticbriflj ex cc cnm.Scd Ut mani/ç/li ßerent,gu0d non fint omnes ex nobis. Vnde feduftores 8c Antichriftiani fpintus tlefiafndeunt. prodeant docet,vt intelligamus, à quibus pericUlum maxime timendum fitifimul autemofren-diculis medetur,quæ hic grauifsima obijci folent. Cum enim doélrinæ Chrifti hoftes elle vi e-mus,8c peftilentifsimorum dogmatum authores, qui 8c Chrifti nomine gloriantur, 5chuiusprç textu traditiones fuas ecclefijs obtrudere ftudent.uariæ in animis noftris cogitationes exurgut.

- Aut enim de doélri næ Chrifti veritate dubitamus,cü illam in tot tamque diuerfas hterefes Icin— di cernimus,quæ fingulæ huius authoritate niti videri volunt: aut Chriftum putamus de regno fuonon vehementer folicitumefl'e,eoquod fubfui nominis prætextu iftafieripermittat.Se omnibus hifce loannes refpondet dicens : E nobis egrefsifunt, fed non erant ex nobis, honelt (inquit)quod horum peruerfitate aliquis moueatur, quafi doélrinæ Chrifti ambigua amp;nbsp;incerta prædicatio tales fecerit. Licet enim è nobis.id eft, externo ecclefiæ eoetu prodierint,cuiusmembra hucufque videri voluerunt:è nobis tarnen minime fuerunt. Nee enim Chriftum vnquam ve rafideamplexi funt,nec veritatis cognition! ftuduerunt, nee falutis viam inquifiuerunt,fedvel priuati commodi, vel licentiæcarnaliscaufa Chriftianos fefe ad tempus fimulauerunt. Nam fi verè ex nobis,id eft,vera Chrifti 8c ecclefiæ ipfius membra,ac veræ gregis Chrifti ouesfuifbnt, nunquama nobisfuiflent auulfi,fedpermanfiflent innoftra communionefirmiter,cumoues Chrifti nemo de fua manu rapere, nee fideles aliquis à Dei dileélione fepararepofsit.loan. lO. Rom. S.Indignû ergo eft, Chrifto 8c doélrinæ ipfius imputare eorü culpam,quos Chrifti culto-res 8c doélrinæ ipfius feélatores nunquam fuifle conftat. Iniquum item,nobis illorumperuerfi-tatem exprobrare,qui ecclefiæ noftræ membra nunquam fuerunt,fed externa tantummodo con

tum cupiens, fpintum vertiginis illis immittit, vt palam ab ecclefiadeficiant, illius commum^

H o M r L I A XT.

htm déférant,doélrinam eccledæ oppugnent,amp; noua atqj portcntofa dogmata ferant,quô omni l’us conftetjillos nunqui ex ouiû amp;nbsp;fidclium fuoru numero fuifle, nec ecclefiæ imputari debere, f'quid ab bis perperam faélum fuerit. Vtinam haec ab ijs expenderentur diligétius,qui nobis ho- Hirtfet nSimpi- i •iit Anabaptiftarum intemperiem acceptam ferunt, amp;nbsp;euangelij doftrinæ fruélus efle clamitant, tuan^elio. (juodab ecclefia fecefsionem faciunt, quod magiftratui dcbitam obedientiam negant.quôd côiu-?'js promifcuis quidam vtuntur.quôdrerumomniûcômunionem inuehere ftudent,8c aliamul ^âtôminifcuntur,quæ 8c rempub.amp; eccleCam mirificè 8c perniciofè turbât.Atqui Anabaptiftas hxillorum gregc Sc numero ferè prodire.qui euangeliû Chrifti profitentur,nô negamus. Sed rentra euâgelij ftudiofos 8c ver^s Chrifti oucs fuifte.nunquâ côcedemusrminus verb admittemus, illos infanahçc 8c abfurda figméta ex cuâgelio haufiflc.Si enim ex nobis fuiiïent.manfiflent vtiqi hobifcum, nec vnquâab ecclefia fecefsionem facerent, nec eorû authores effent, quæ cû Chrifti •^oftrina manifeftè pugnant. Infunt autem huic loco amp;nbsp;alia quædâ, de quibus propter infigncm noftri feculi corruptionem figillatim aliquid dicendum erit.

Primo obferuandû venit.vnde ecclefiæ Chrifti grauifsimi amp;nbsp;nocentifsimi hoftes cxurgant, rude grattifSimi ^xipfanimirû ecclefia, amp;nbsp;illorum numero,qui Sc ecclefia 8c primi illius antiftites haberi volunt. hoßeseccleßit ex ^'ifi enim taies fe effe fimularent, nunquam ab ecclefia admitterentur. Exempla infinita funt in '’tteriteftamentOjvbi fanftis Deiprophetis femper cum illis plurimum negotij fuiffe legimus, S^i amp;nbsp;ipfi prophetæ dici volebant, 8c fpiritu prophetico gloriabantur, 8c reuelationes diuinas ia ditabât. Sed in luda hoc ipfum egregiè figuratum Sc adumbratum habemus, qui cû ex numero ^“odecim Chrifti difcipulorû effet, Chrifti hoftis Sc proditor fieri voluit. Similiter Sc Nazarxi, HhiApoftolorûtemporibusiuftitiamlegisvrgebant,nequaquâàChrifto alieni videri volebât, lcd Paulum potius accufabant,quód minus légitimé Apoftoli munus fufcepiffet.Quôd fi vatici-hia Apoftolorum de nouifsimi feculi impoftoribus confyderes,in ipfa ecclefia illos monftrari vi-dcbis.Et de magno illo Antichrifto,omnis impietatis capite,Paulus difertè teftatur,quôd in tein ploDeifedem fuam habiturus fit.z.Theff i.Nemo igitur vel à Turcis vel à ludæis fibi tantum ti hitat,quantum ex domefticis noftræ fidei hoftibus.Nemo Antichriftû è Babylone 8c tribu Dan oriundumexpeiftet, fed ab eofibi caueant omnes, qui in ecclefia Chrifti,in vrbe olim rerum domina, fuper feptem montes fedens, calice fornicationum fuarû iam aliquot feculis reges 8c génies inebriatas dementauit,Scc.vide Apoc.iy.

Secundo fignum 8c notam proponit Apoftolus,ex qua Antichriftiani doélores agnofei pof- ^tttîcrlfUti fint,quæeft,quôdexeuntab ecclefia.non autem vera funt ecclefiæ membra,vtcunqi titulo Chri dafferw. fti amp;nbsp;fidei glorientur,nec cum fidelibus permanent,id eft,nô perfeuerant in doftrina 8c fide^qua Chrifti ecclefia ampleétitur, Scabipfo Chriftotraditamagnofeit. Quotquot enim oues Chrifti funt,Chrifti vocem audiunt.loan.lo.QjiOtquot item fideles Chrifti 8c ecclefiæ miniftri funt,nô •lienamvocemafferunt,non nouis dogmatibus ecclefiam aggrauant, nô fibijpfis difcipulos de-merentur,non feindunt ecclefiæ vnitatemffed auditores fuos omnes ad vnum Chriftû relegant, finie difcipulos faciunt, 8c iuxta præceptum Chrifti ea illos feruare docét, quæ ipfe olim viua vo ce tradidit, Sc ab Apoftolis fpiritus fuggeftione literis mandata funt.Cum enim ex Apoftolorum numéro nemo tantum fibi arrogare aufus fit,vt nouum euangelium praedicare, Apoftolico fpiritu nunquam præditos putabimus, quicunq; id hodie tentant, nec cum reliquis fidelibus in fim-plici Chrifti doélrina 8c fidei vnitate permanent. Verè ergo loannes inquit: Si ex nobis effent, fi verè Chriftiani 8c fideles Chrifti miniftri effent, permanfiffent vtiq; nobifeum.Debet fententia fisc omnibus hæreticis,qui olim ecclefia turbarunt,accommodari.Si ex fidelium numéro fuiffet Arrius,Chrifti diuinitaté,quæ à fidelibus conftanter creditor, nûquam negauiffet, fed in eadem cumalijsfidelibus confefsionepermanfiffet. Siex Chrifti ouibusfuiffent Martionitæ, permâfiC» fentvtique in vnanimi ecclefiæ dodrina 8c fide,quæ vera Chrifti humanitatc agnofeit, Sephan-taftici corporisfigmentum ignorat.Id quia non fccerunt,veros Chrifti fideles nô fuiffe côftat.Ea demdeillis dici debent, qui hodie euangelij doftrinâ negate audent. Nec enim iuuabitPontifi-cios,quod Chriftû profitentur,quôd fub Chrifti prætextu fua omnia obtrudunt,quôd Apofto-lorûfuccefsione gloriantur. Si enim ex nobis, id eft,ex veto Chrifti grege effent.nobifcû utique pennanerent,nec ab Apoftolorû doébrina, quæ folafide in Chriftû abfque operibus legis nos iu-ftificari docet.recederent. Quia veto humanarû traditionû operibus tribuere audent, quod operibus legis diuinitus traditæ Apoftoli côftantcr negarunt, ex Apoftolis 8c horû legitimis fuccef-foribus effenô poffunt. Similiter,fi ex Chrifti fidelibus effent,nobifeû in ea fide 8c doétrinaper-manerét, quæ Chriftû lefumvnicû mediatorem inter Deû 8c homines effe tradit,nec ab eadecli liantes nouos ôc innumeros mediatores fingerent. Si ex Chrifti ecclefia effent, Chrifti teftamen»

tum,quod in vltima Cœna ipfe inftituit,minimè petuefterent/ed commetnoratiohem efle agrt feerent mortis domini, non facrificij per Chriftum oblati iterationem comminifeerentur. Si eX Chrifti grège effent, folius Chrifti vocem audirent, nec humanas traditiones, tant graui Chrifti • fententia damnatas, ecclefiæ multum reclamanti obtruderent. Denique, fi Chrifti Ipiritu duce* fenturdn ijs permanerent conftanti fide, quæ per Chriftum nobis tradita funt, amp;nbsp;anathema du* cerent eum, qui nouum euangeiium,nouam fidem,nouam falutis fationem docere præfumeret, fiueis Apoftolusefietjfiué angelus cœlo delapfas. Gai.i.Hoc quia non faciunt, fed Patres,Conci lia, Canones amp;nbsp;aliaquædamhuiusfarinæ prætexunt, ex illorumnumero, quorumauthoritate hitûtur,illos eflefatebimurtfed ex grege fldelium Chrifti illos effenunquâagnofcemus. Sieniin ex nobis eftent,permanerent vtique nobifeum.

turextccleftatu At quærataliquis, cur Deus execclefia amp;nbsp;eo cœtuj qui Chrifti nomine infignitur.eiufmodi les prodirepati~ monftra Sc peftes prodire patiaturfRefpôdet loannes : Vt manifeftum fiat.qudd non fint omnes çxnobis.Cautosvultredderefuoscultoresdominus,nefacilè Setemere quibufuisfidant.Euan gelij enim prædicatio fagenæ fimilis eft,quç tam putres quàm fanos pifees attrahit.Matth.q.Ni cum in orbe prædicatur inter eos qui varijs ducuntur afFeélibus,variè Rc diuerfimodèrecipitur. Et plures funt,qui non gloriæ Dei amp;nbsp;regni cœlorû ftudio illud amplexantur,fed quôd illud fuis ftudijs Scpriuatiscupiditatibusinferuirepoffeputant. Atquihorumconuerfatio periculofa amp;nbsp;incautioribus valde noxia eft. Adhibito igitur ventilabro dominus aream fuam purgat,cogitatio nés amp;nbsp;ftudiaillorum retegit, ac permittit, vt abfurdis opinionibus feipfos prodant,qui haftenus fub Chrifti nomine in ecclefiæ gremio delitefcebant.Et cum illi reprobantur, qui clefti funt,pro batifiunt.i. Cor.ii. Neminem ergo offendat illorum hominumperuerfitas.ProdcftenimeccIe* fiam ab illis peftibus purgari, amp;nbsp;illorum exemplo pi os admoneri, vt cautè falutem fuam in timoré amp;nbsp;tremore operentur. Philip .2.

Vidimus hueufq; fratres,qutE nouifsimis diebus fidei amp;nbsp;falutis pericula inftent exfalfisdo* éloribus.Nec id Ioannis modo verba docent,fed illos iam multis locis,non fine multarumanima rumiaftura,grairarifentimus.Aperiamus ergo oculos métis noftræ,8cvigilemuspro publica ec* clefiæ falute. Vitemus amp;nbsp;procul arceamus omnes, quotquot in fimplici Chrifti doftrina amp;nbsp;fidei vnitate nobifeum permanere nolunt. Audiamus veto amp;nbsp;fequamurtotis animis fummiiUmsamp;fi delifsimi paftoris, lefu Chrifti vocem, cui debetur benediélio, honor, gloria Sepoteftas in «ter* num. Amen.

H O M I L I A XII.

Et uos undionehabetis à fancflo illo, nouiftis omiij'a, bîott fcripfi uobis, quafiignorantibus ucritatem, fed lanquam fóenti^ bus cam. Et quod omnemendacium ex uentate non eft, Qiiiseft mendax, nifîis,quinegat lefumefleChriftum.'quot;Hiceft Antichn«* ftus, qui negat patrem èc filium, Quifquis negat fîlium, is nepa# trem quidem habet,

QVamuis multa Sc varia fint.quæ hominis tam corpus quàm animam offendere poffunt, nihil tarne tam noxium Scpeftilens eft, quàm falfa doétrina,quæ Delà verbofalutariad vanas hominum traditiones abducit.Reliqua enim omnia ferè eiufmodi funt,utpro no-xijs agnofei, Sc proinde facilius caueri pofsint. At qui falfæ doélrinæ authores funt,ferè fub veri-tatis atque religionis fpecie imponunt,8c falutem pollicentes,animabus interitum ftruunt.Quæ caufaeft,quôd tanto zelofalfos doélores pafsim in feripturis fpiritus fanétus oppugnat,cuius te ftimonia noninprophetismodo,verumetiam Deifilio viderelicet, quimultisinlociscumhis congreditur, Sc fideles,vt ab his fibi caueant,ftudiofè admonet. Imitatur tanti ducis exemplû di-leélusilledifcipulus loannes, qui (vtnuper vidimus) occafione à temporis circumftantiafum-pta,paucis nos inftituit de ijs, quæ hic obferuatu digna Sc neceffaria funt.Partim enim de magno illo Antichrifto, partim verô de fui feculi impoftoribus, loquens, docuit, vnde eiufmodipeftes ferè prodeant,quo figno agnofei pofsint,Sc cur taies ex fuo cœtu emergere finat dominus.Cste rum,quia admonitionû homines natura impatientes funt, dû nec ignorâtiae nec negbgentiæ infi /intismulari volût, Apoftolus inprçfenti ftudiû fuû excufat,ne qua fufpicionecóceptaadmonitioné, alioqui neceffariam,minoris facerent. Deinde ad inftitutu rediens, Antichriftos,id eft,doftores ’ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti

HoMitrA Xtf*

Chrifti «mulos fiue aduerfarios.duabus notis certis amp;nbsp;infallibilibus dcfcribjt,quó facilius agno-fciamp;caueripofsint.

I. Et «ói unilioneni habetis ifanólo iUo,cr nouijlii omnw.No»fcripfi wbi6,lt;Juaf}ignorantibuf tterU titem,fedtt(nijudmfcientibuseami Vnétionem vocatinternaminftitutionetn fpiritus fahéli, quem ynSitjuidf Ckriftusfuis difcipulis Scomnibus.qui in fe creduntjpollicituseftJoan.iq.amp;itj.Alluditauteni adtypum veteris teftaméti, quo reges Sc facerdotes inungebantur, qux vnclio illos Deófacros «(Te, 8c Dei fpiritu regi debere docebat. At Chriftüs,facerdos nofter réx vnicus,non materiali oleo,fed (vt Pfal.45.habetur) oleo Ixtitiæ, ipfo fpiritu fanélö, qui vifibili fpecie fuper ilium de-fcendit (loan.i.) inunélus,eam gratiam apud patrem meruit, vt eodem chrifmate fuos inungat, fpiritum fuum illis largiatur,illius infpiratione eofdem doceat Sc ducat in omné veritaté, adeoqi fibireges Sc facerdotes confecret. Apoca. i. Sic ergo vult loannes dicerei Nolim vos meahçc ita accipere, ô fratres, quafi vos tam crafsè ignorantes Sc tam ftupidè négligentes elfe fufpicer, qui bçc per omnia ignoretis, nee ullaadmonitionum Chrifti, quas ille plurimas Sc fideles adhibuit, turaatque memoria tangamini.Scio enim vos,euangelij prædicatione iarri olim inftitutos, falu-lisveftræ cura agere.Scio vos,iuxta Chrifti promifsionem, fpiritus fanéli chrifmaaccepifle, qui nonmodô falutis noftrae arrhabo eft, nee modo de adoptionc noftra, qua in filiorum Dei nume-ruin fufcepti fumus.teftatur: verumetiam animos fidelium interna fuggeftione excitat,veritatis ftudium accendit,mentis oculos illuminât, vt falfum à vero difcernere, Sc quæ faluti noxia funt, «uerepolsint.Quia tarnen variæ funthoftis noftrifatanæ artes,quibus errorumlaqueoscelarc poteft,Sc magna eft etiam in fanétis interdum carnis ignauia, multisqs fæpius impofuit nimia fe-curitas,externam inftitutionem vel viua voce vel fcriptis adhibere, non fuperuacane{i,fed cum-primis vtile Sc neceflarium eft. Sic Chriftus difcipulos fæpe de ij fdem admonuit, Sc patres crebrô gt;nculcant,quæ liberorum faluti plurimum inferuire nouerunt.

Docent 8cnos hæc Apoftoli verba, non fufficere, fi femel in veritate Sc falutis via inftitua« nSfufficit fimtl mur,fed jppterinfinitapericula 8c carnis noftræ corruptioné, crebris admonitionibus ôpus êfte. fjfe fnflitutitm. NamSciuftus in die fepties labitur.Prouer.24.Et fponte quidemomnes labipoflumus,proprijs îutem viribus refurgere non poflumus, fed tam interno fpiritus motu, quàm inftitutione Sc ad-monitione externa opus eft,quam Deus varijs modis adhibet, plerunq» tarnen per verbi miniftc tiumxuius cura quicunq; cómiflam habent,non fimpliciter modo prædicarè vel dócet‘e,verum-«iamfiuxtaPauli præceptum) arguere,increpare,exhortari,imô Sc tempeftiuè 8c intempeftiuè ‘nftare debent. 2. Tim.4. Vani ergo illorum clamores funt, qui doceri tantumvoluht ex verbo I)cl,ex eodem veró argui,moneri, Sc increpari non volunt.Ferunt illi indignifsimèj fi eadem ere briusinculcentur, Sc fe ea plus millies audiui(re,8c iâ olim nouifle.clamitant.Quafi vero audiuifife amp;nbsp;nouiffe fufficiat. Quoad faftis non cxprimiturgt; quod ex verbo Dei audiuimusgt; illud iterari* ^maiori feueritate repeti,Oportet.

Eftautem diligent! obferuatione dignum, quod loannes vnftiortis,îd eft,irltern» inftitutio ifirituffidtliui» gt;iis,quæ per fpiritum fanftum fit,hoc loco meminit. Poterat enim vel aliorum Apoftolorum,vel ittriu didar. proprias, vel étiam ipfius Chrifti allegarej quas plurimas vbiq; habemus. Sed oftendere voluit, lt;juis verus fit doftor fidelium. Vt enim homo proprij ingenij viribus non capit ea qüæ funt fpiri

Dei (i.Cor.2.) ita nec is,quem fpiritus illuminauit,quicquam fuo ftudio Sc induftria,fine fpi Titus operatione,in alterius mente ac intelleftu efficere poterit.Inftitutum quidem eft à Deo ver ininifteriü,fed non vt propria dexteritate quiequa miniftri faciant.Nihil enim eftfinquit Pau lus) qui plantat,nihil etiâquirigat, fed Deus qui dat incrementû;Item:Quis Paulust’quis Apol-b^nifi miniftri,per quos credidiftis,8c vtcuiq; D O MI N V S deditC’ i.Cor.j.Nifi ergo interna fpiritus operatione illuminemur, trahamur Sc ducamur, nihil docentis vel elôquentiâ,vel indu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

ftria.veleruditioproficiet.Ideo apudprophetâ dominus deteftamenti fuiinftauratione loques, uit:Dabo leges meas in mentem illorum,8c in corde illorum ego inferibâm illas.lere.ji.Et alibi fi-deles fuos omnes «4o/K^ax7ôKf,id eft,diuinitus edoâos fore teftatur.Ifa.54.I0an.6.

Arguunt hæc illorum infolentiam,qui humanæ rationi 8c fapientiæ tantû tribuunt,vt huius tenfuræ 8c iudicio religionis caufam Sc controuerfias de fide fubijciant. Obftupefcuntilli ad fu-ptrbosfcholarû titulos,quafi illorum authoritas valere debeat,qui per homines vel Magiftri no-ftn,vel Doftores fafti funtxum maius fit multo fpiritus fanfti tcftimonium,quod fideles fingu-b.tuiufcunq; loci Sc ordinis funt, intraanimum fuû fentiunt.Illud ergo diligenter éxaminemus, amp;nbsp;conferamus cum illis quæ feripturis tradita funt, ne forfan contra Apoftoli præceptüm,homi numferui reddamur,quiab vnius Chrifti orependere debemus.i.Cor.7. Cætcrum ad loannei tedeamus,qui Si ipfe ad inftitutum rediens, Antichriftos certis notis deferibit.

E i

I

c A P V T r r.

11, Etlt;jwd omnentendâdum ex ueritdtenoneR. Quis cßmenddx,nißis,^uinegatlefîimejfeClri« fium f Hic eil Antichriflm ■gt; qui negat patrem nbsp;nbsp;filiunt. Quifqun ncgatfilium, K ne putrem quidem bubet.

Nuta jintichri- PoiTunt ex liis duæ Antichrifti notæ conftitui, quarum altera fit. Mendacem vel à veritate alie-ƒ«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;num efleialteraverôjNegare patrem amp;filium.Sedde fingulis ordineeritdicendum.Inpriori,ali

qua ex contextu verborum fiue conftrucbone difficultas eft,quæ magna ex parte tolletur, fi fd-cndi verbum, quo ante vfus erat, hue quoque transferas. Coniunguntur enimhxcijs qu« ptæ-ceflerunt,ad hunc modum:Scripfi vobis,non quafi ignorantibus veritatem,fed tanquam fcienti bus eam.Vobis (inquam) fcribo, qui fcitis,quód omne mendacium ex verftatenon eft. Videtur autem rem ipfam pro perfona pofuifle,mendacium nimirum pro mendace.Ex veritate non efie, pro eo pofuit,quod eft veritati contrarium 8c hoftem efle, quod Antichrifti proprium eft. Qua-re fonnaargumenti hxc erit. Quicuque mendax eft,ex veritate non cft.Omnis,qui negatlefuw efte Chriftum,mendax eft.Ergo,qui negat lefum efte Chriftum,ex veritate non eft,amp;perconle quens,Antichriftus eft.Minorem vero non fimplici orationis filo proponit,fedinterrogationein amplificat,quafi dicat:Ecquis medax dici poterit, fi qui lefum negat efte Chriftum,mendax non eftç'Imô hoc omnis mendacij caput,adeoq; fummum 8c maximum inter omnia mendacia cenfe-ri debet:quia per hoc ipfifsima 8c effentialis ventas negatur, nimirum Dei filius, lefus Chriftus, Sunt autem in his duo obferuanda.

Quid fitiefumne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Primum.quidfit lefumnegate efle Chriftum. De Chrifti vocabuloiamantediftumeft,

gure chrijlumf alibi quoqs dicetur. Comprehendithoc filij Dei pro nobis incarnatiofficium,quod in regno amp;nbsp;fa cerdotioadminiftrandoverfatur. Docetautemfcriptura, Sciuxtahuius traditionerofateturamp; uniuerfalis lidelium ecclefia, filium Dei in mundum venifle, vt fidi régis inftar pugnam pro nobis contra fatanam hoftem fubiret,nos ex eius tyrannideaflereret,inquenos regia liberalitatere-gni cœlorum thefauros profunderer. Fatetur præterea,eûdem facerdotis quoque officio funftu efle,8c fungi in æternum.Nam amp;nbsp;ohm docuit,8c docet hodieper verbum fuum. Deinde vtolim pro nobis orauit,ita hodie pro nobis interceflbrem 8c aduocatum agit coram patre. Vnieu itecor poris 8c fanguinis fui viftima in ara Crucis immolata totius humani generis peccaturo expiauit: quæ expiatio cum perfefta fit,8c virtute fui merit! in æternum duret,iterationem nullampoftu lat.Hæc quicunque iuxta fcripturas credunt,Sc cum uniuerfali fidelium coetu fatentur,ij lefum hunc Chriftum efle fatentur.Omnis veró,qui iftain Chrifto agnofeere no vult,Iefum hue Chri ftum efle negat, 8c proinde vel Antichriftus,vel magni illius Antichrifti membrum dicimeretur. Peccant igiturhoc loco,quicunq; Dei filium non vnum Sc folum faluatorem efleagnofeunt,fed quæ ad eius flue facerdotium flue regnum pertinent, alio transferunt. Qui (inquam) alios deos tutelares inuocare, aliunde regni cœlorum thefauros pctere, alios vitæ magiftros feftari, alijs in-tercefforibus niti,alias fatisfadfiones amplefti, 8c noua facrificiapro peccatis offerte docet.haten turquidem lefum efle Dei filiu,Sc eundem Chrifti cognomine appellant. Sed quidprodeft nomen tribuifle, fi rem quæ nomine fignificatur negesdSi gemmæ fmaragdi vim inefle neges,non-ne fmaragdum efle negauiftifNega radici ineffe rapunticæ vim,8c fimul rapunticameflenegaue-ris-Fruftra ergo verbis Chriftum fatentur, quicunq; quæ Chrifti funt Sc ad eius officiumperti-nent,negare audent.Negant autem,quicunq; eadem alibi quærunt vel monftrant,eó quód lelus vnicus Sc folus faluator eft, nee quenquam in fuæ gloriæ confortium admittit.Acf.4.Ifa.4Z'f’£C cant Sc offendunt ad eundem lapidem, qui doélrinam de Chrifto vnico faluatorecontemnut, 8c nouis traditionibus illam farcire conantur. Et quia Chriftiani nominis profefsio non verba tan-tum,verum vitam Sc omnem vitæ conuerfationem exigit, Chriftó negate dicuntur, quicunque impurè,impiè Sc flagitiofè viuunt,quodnunqua fafturi erant,fi pretiofo Chrifti fanguine feablu tos 8c rédemptos efle ex animo crederent. Ex hoe hominum genere funt blafphemi,immifericor des,contéptores verbi.impuri fcortatores,impœnitentes adulteri,fanguinarij milites, 8c quicunque fceleribus ita fefe addixerunt, vt illa pro fceleribus non agnofcant, 8c multo minus deposni-tentia cogitét.Hæc fi ad noftri feculi homines applicemus,facilè cernetur,quàm magna Antichri ftianorum turba fit,qui lefum Chriftum tam doftrina quam totius vitæ conuerfationeabnegât. Et tarnen adhuc,quis nam magnusille Antichriftus fit, dubij hæremusCquot;

,^ttt!chrifltu më Alterum hoc loco obferuandu eft, quod Antichrifto mendaciu tribuit, vt quod illi maximè ** * propriu fit.Vt enim Chriftus lefus ipfa eft veritas. Sc irrefragabilis veritatis doftor: ita Antichriftus totus mendacijs fcate^Sc ex mendacijs totum Antichrifti regnu atq; ecclefiaconflatur.Huc pertinet quod Chriftus Sc Apoftoli deceptionéiniuftitiæ 8c fignamendaciailli tribuüt.Matt.24. a.Theff.i.Licet enimquædam verèfiant, falfa tarnen Sc mendacia dici merentur,quianonnifi in eum finemfiunt,vt homines à veritate abftrahant. Norunt hoc quicunque miracula, quæ olim apud

H o M I L I A XII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1»

ùpudifflâgincs amp;nbsp;in mohafterijs édita funt,viderunt;quorumplæraq; palam falfa fuifl*e, fæpe de-prehenfura fuit:amp; fi quid vnquam verè faélû eft,totum hoc diabolicx illufionis opus erat,in hûc tinem faftum,vt contra Dei præceptum imaginibus vota nuncuparent hominèsjmaginibus fal-uandivirtutemtribuerentjimagines colerent,totiq; ab illorum cultu dependerent.Eadem totius doftrinæ,quæ irt Papatu prædicatur ratio eft.Nam contra Dei verbum liberi arbitrij viresdufti-tiæ opera Scmerita homini tribuunt, quæ omnia cum fcripturæ negent, non poteft non falfifsi-inum efle quod illi tradunt. Similiter contra Chrifti verbum, ijs, qui laborant amp;nbsp;onerati funt, in proprijsvelaliorummeritispacem Se requiem pollicentur, qUæ promifsio vtique eftfalfifsima amp;manifeftèmendax.Itcm contra æternæ veritatis verbum,nouos,amp;infinitosquidem, intercefi. fores nobis ap U d Deum efle tradunt: Chrifti facrificium per MifTam iterari, ficq; viuis amp;morta isapplicarî oportere contcndunf.purgatorium fingunt,indulgentias Romanas vendunt, ad limi wPetri Sc Pauli inuitant,falutem certis locis amp;nbsp;temporibus aftringunt, amp;nbsp;innumeraalia docent îveritatis verbo alienilsima.Quin reliélo Dei verbo humanas traditiones ecclefijs fub prçtextu Veritatis obtrudere non verentur. Si enim totum illud Ceremoniarum Chaos confyderes, nihil inillodiuinitus præceptum,nihilà Chrifto inftitutum,nihil ab Apoftolis traditum,nihil feriptu rîrum authoritateconhrmatum videbis.Et cû authores horum omniû nominent, tempora quo ^ue quibus ilia multis demum feculis poft Apoftolis inftituta funt, difsimulare non pofsint, ad-l’uctameneam,quæ verbo Dei debetur,authoritatem illis vendicare nô erubefeunt. Quôd fi per fünas,quæ totum illud regnum adminiftrant,infpiciamus, nil nifi vana nomina amp;nbsp;mendaces titu los videbimus.Caput ecclefiæ dici vult, qui nec corpori totius ecclefiæ præfens adeflTe, nec vitalem fpiritum in illius fingula membra trâsfunderepoteft. Idem Chrifti vicarium fefeprofitetur, turn ebriftus, qui ecclefiam fuam non deferit vnquam,vicario minime opus habeat. Eiufdem fa rmæ eft ferui feruorum titulus, cum conftet ilium potius regem regum Sc dominum dominant! timdicidebere.Eadem eft inhuius capitis tam egregijs membris ratio.Epifcopidicuntur,quini-Hilminusquàm epifcopi funt,fi illos ad Pauli doclrinam amp;nbsp;regulamexamines,cumnec doceant necctiâmdocerepofsint,amp;plerique vel in aulisprincipum, vel inlegationibus obeundis verfen tor.ecclefias veto fuas nunquam,aut faltem rarifsimè inuifant.Ita monachi à folitudine dicûtur, quiturmatim in medijs vrbibus habitant, imo in aulis apud reges amp;nbsp;imperatores non extremum locum tenent,fæpe etiam in caftris inter fignamilitaria inueniuntur.Vouent illi paupertatem vo luntariam.fed hoc titulo totius mundi opes fibi vcndicant,amp; ad fummos honores afcendunt.Vo Ventobedientiam,cum interim obedientiæ,quæ magiftratui, parentibus amp;nbsp;ipfi Deo debetur,iu-gumomnino excutiant.Vouent caftitatem,led eam præftant, quaalienis thoris infidiantur, qua Virgines quafuis,etiam Deo facras,violant,qua dertiq; totum fèrè orbem ftupris amp;nbsp;fpurijs repie-verunt.Profitentur fe mundo mortuos,cum nemo magis in mündo viuat,nec alij fpiritu mundi, qui odiorum,fimultatum,ambitionis 8i inuidiæ author eft,magis exagitentur.Hæc cum ita fint, vónnemendaceseflefatebimurƒ At fi mendaces funt, ex veritatenon funt,imô veritati feplané tontrarios,amp; proinde Antichriftos efle produnt.Sequaturergo hos,fi cui fordet veritas, amp;nbsp;men daciorumlaqueis fe feientem amp;nbsp;volentem implicari gaudet.

Alteram Antichriftinotam his verbis Apoftolus defcribit:Hic eft Antichriftus,qui negat pa Antichrißtu »e-trem amp;filium.Quifquis negat filium,is ne pattern quidem habet.Leuiculum videri poterat quod 5*»^potrem fi dixit,Antichriftum efle,qui negat lefum efle Chriftum. Addit ergo quod grauius eft,8c ab Anti-chrifto non filium modo,fed etiam pattern abnegari dicit.At quis (ais)tam impius eft,vt Deum negate aufitabfolutèc’ Cette inter genres Deos negate capitale fuit, 8c inter hæreticos nemo vn-lt;iuaminuentuseft,qui Deum pattern difertis verbis negauerit.Hodiequoq; ludæi 8cTurcæ,li-cetà Chrifto alieni,imô in ilium blafphemi fint 8c impij, Deum tarnen cœli ac terræ conditorem îgnofcunt,8c illius cultu fideq; in ilium gloriantur. Probat ergo loannes quod dixit,8c docet, fine Chrifti cognitione 8c fide in Chriftum,Dei patris cognitionem Sc cultumconftare non pofte.

Quifilium (inquit) negat,ié ne pattern quidem habet. Cohærent enim pater Sc filius,nec vllo mo do feparari poftunt.Nam ea eft inter filium 8c pattern relatio, vtaltero fublato, alter quoque ne-«ftariô tollatur. Si enim pater eft, filium habeat oportet, cuius pater dici queat. Sed Sefilius nemo dicitur,ni fi patris refpeélu,è quo progenitus eft. Accedit his, quôd eftentialiter inter fe cohæ-rent Deus pater 8cfilius,iuxta illud Chrifti:Ego Sc pater vnum fumus. loan.io. Item: Quividit me, vidit pattern meum. Crédité mihi, quôd ego in pâtre fum,8cpater inme.Ioan.i4.Necalium Deumfcripturç diuinitus infpiratç tradunt,quàm eum, qui filiû habet ab çterno e.x fe genitum, quempræfinito tempore emifit in mundum, hominem fadum ex muliere, Sc legi obnoxium, vt

E 4

CAP

cos qui legi erant obnoxij, redinieret,amp;c.Gal.4.Quifquis ergo Deifilium, amp;nbsp;quæis propte*'*’® in carne gefsit, negat:idem Sc Deum ilium negat, qui fcripturis facris traditur. Reftè ergo’® nes colligit:Quifquis negat filium,is ne pattern quidem habet. At filium multiuariam inter Chriftiani hominis profeflbres huius abnegationem eiTe plus fatis vulgarem, fuprade ftrauimus.Non eft ergô,quôd vel Ioannis fententiam iniquiorem Sc duriorcmæquô,ve*to mios amp;nbsp;vchementiores efteputemus,qui hódié Chnfti gloriam conftanter afferunt,amp;Ant* ftum magno zelo oppUghant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. n •

Arguuntur autem hoc dido omnes omnium gentium religiones, quæ extra Cnriltumi tutæ funt,amp; viam falutis aliam monftrant,quàm quç in Chrifto nobis propofitaeft.Glorientut» vtlibet.deDeopatre Sc creatore omnium return,tarn ludæi quàmTurcæ, cum filiumnon h ant,patte illoS carere necefle eft.Prætexant alij zelum fuum pium amp;nbsp;fandum,nec hie tarnen quic quam iuuarc potent. Nec enim noftri animi Sc zeVi placitis Deus coli vult, fed iüxtâ régulas a s le nobispræfcriptas Setraditas.Non perueftigetis finquit) poftcorveftrum, autpoftoculosv ftros,poft quos fcortari foletis.Quin memores eftote,amp; facite omnia præcepta mea,amp; mis an Deo veftro.Num i5.Et Chriftus ait: Nemo venit ad pattern, nifi per me. Ioan. 14. Nif*®r§up® Chriftum,qui via vnica Sc fola eft,ad thronum gratiæ amp;nbsp;in Dei commercium tendaffluspru in alijs cultibus occupabimur. Non leues itaque funt, ô fratres, noftri feculi de religione * Chriftiana controuerfiç, nec de verbis pauculis cotenditur.Defumma return Sccapitefideicon-tenditur, dum nos folum Chtiftum retinere, foli omnem redemptionis gloriam tribuere VO u-mus, aduerfarij veto infini ta alia illi coniungere audent, fine quibus falutem nos confequipoU negant. At quia Chriftus gloriæ fux confortem ferre nequit,in gloriam ipfiuspeccant,imo thrk ftum abnegant,quicunque quæ illius funt,vel in feipfos,velalias Creaturas ttansferunt.A fto autem excidere non pofiumus,nifi nos ipfo patte Sc gratiapatris in vniuerfum fpoliemus.nO rum itaque memores non fine graui cura Sc folicitudine expendamus fidei negotium, induamus feruentem Chrifti zelum,abominemur Antichrifti tyranhidem, fufpeda habeamusquseeunque Chriftimerito aliqua ex parte detrahere videntur,amp; ab eius folius voce pendeamus,cu**o**u®®® tür benedidio,honor,gloria Sepoteftas in xternum. Amen.

M O M I L I A XIII,

V OS igitur quod audiuiftis ab inidojin uobis maneat. Siin uo bis manferit quod audiuiftis ab initio,amp;^ uos in filio amp;nbsp;patre mane bitis,Et hæc eft repromifsio, quam ipfe pollicitus eft nobis,uitam æternam^Hæc fcripfi uobis de his,qui feducunt uos*

DOminus Sc faluator nofter lefus Chriftus in euangelio ait:Nemo,qui manuaratroadmo ta refpexerit à tergo,idoneus eft regno Dei. Luc.9. Prxclara omnino amp;nbsp;grauis fententia, dignaq; quam omnes pij perpetuo ob oculos habeant.Docet enim,non fu£ficere,vt Chrifti cogni tionem femel a(requamur,amp; fidem in hunc profiteamur aliquandiu,fed fidei conftantiamrequi-ri,qua in finem vfque perfeueremus. A tqui hie nobis duo ferè negotium faciunt, mundus nimi-rum Sc falfa doftrina. Vt enim ille vitiorum illecebris animos tentât, amp;nbsp;à puritate vel innocentia vitæ abftrahit:ita falfæ traditiones fub pietatis prætextu,fidei Sc religionis veritati infidiantur,8c vbi admilTx fuerint,fidem Sc religionem omnem cuertunt.De vtroq; igitur magna diligentia lo-annes agit:fingulari tame zelo contra falfam doétrinâ Sc doftores Antichriftianos difputat, quos in ijs,quæ præcelferuntjdocet non leuiter itnpingere,fed in præcipuo fidei Sc rellgiotiiscapite er rare,cum Sclefum Chriftum Sc pattern omnino abnegent : quod in eum finem dicit,vtmaiusin nobis excitet hos deuitandi ftudium.Poftquam veto illos fufficiehter defcripfit,breuera inftitu-tionem fubiungit, qua primum quid fideles facete debeant,docet ; deinde fruélüs Sc præmia am-pla confilio fuo obtemperantibus pollicetutjde periculo rurfus illos admonens, ne fruftra ta mul tis hæc agere videatur.

Vos igitur quod audiuiftis ah mitio, in uobis maneat. Eft hæc præferttis loci propofitio, qu® bre-ue quidem præceptum compleftitur,tale verô,quôd contra omne erroris Sc feduftionis pericu« lum nos præmunire poteft.Refpondetur codem hoc omnium quæftionibus, qui quid hodie inter tot tamqj graues de fidei Sc religionis doftrina controuerfias fieridebeat, interrogant, Dicii enim

H o M r L I A X.

toim Apöfl:olus;Quod ab initio audiuiftisjn vobis maneat. Qnafi dicat: Vt vt ill! noua quotidie Wcogitent, vobistarnen nouis doctrinisatq; præceptis minimèopus eft. Ah initio enim tradita funtecclefiæ quçcunqj ad hominum falutem funt necefîària. Ea vos retinere conuenit, Sc in illis perfiftere conftantibus animis,ficq; nullum erit ex Antiehriftis periculum.Loquiturauté de fim plicifalutis doétrina.quæ à prima mûdi origine reuelata, Sepaulatimmagis magisqi illuftrataeft* fionec abfoluto per Cliriftum redemptionis noftrçnegotio, Apoftoliillam pertotum orbem interomnes genres prædicarunt.In eaigitur perfeuerent, quicunq; inter noftn leculi eontrouerfi-îsfalutisiafturam facere nolunt. Debet autem huius præcepti eô maior penes nos efTe autliori-tas.quod Sc alibi nobis præfcribitur. Nam amp;nbsp;Chriftus lefus, cum varia nouifsimi feculi pericula; ' lt;iuætam exfalfis doclrinis,quàm aliunde fidelibus accident,expofuilTet, conflantiâ in agnita ve-ntate.ceuvnicum aduerfus malahæc omniaremedium,commendat,dicens : Quiperfeuerauerit ''Iqueinfinemj faluus erit. Matth. 24. Paulus item de feduéloribus Timotheum admonens, ait: Tuperftftitoinhis.quæ didicifti,amp;quçtibi concreditafunt,fciens àquodidiceris, quôdàpue fofacrasliterasnoueris, quçte pofTunt eruditum reddere ad falutem per fidcm, quæ eftin Chri-ftoIefui.Timoth.j.Turpifsimèergo falluntur,qui hodie,p,ropter diucrfas de fide doélrinas, no-quot;oquodamdocendi genere opus elTe exiftimant,amp; adconciliationes quafdam conuerfi eiufmo-gt;ii doftrinç formam conftituere conantur, quç ab omnibus recipi amp;nbsp;ferri pofsit,modô pertinaces eOiedefinant. Qiiia enim circa fidem varia amp;nbsp;diuerfa doemata feminari, amp;nbsp;homines in difcordes f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

■ententias fcindi videmus, ideo conftantia fidei îk agnitæ veritatis perfeueranti atque pertinaci ftudioopus eft.Nec enim noftri iuris eft Dei verbum, vt quæ illotraduntur,pro noftro arbitrio ®utare,amp;ad hominum placita formate liceat. Cæterum quia ad earn doélrinam relegat loannes quæ ab initio ftatim tradita, 5c per Apoftolos cum ecclefiæ congregarentur prædicata eft,operæ-ptetium erit,earn fummatim comprehenfam infpicere,vt ceu in fpeculo videamus, quid nobis hó (lieamplecl:eudura,quidùe vitandum fit.

Poteft vniuerfa Apoftolorum doctrina duobus capitibus comprehendi,è quibus vtrumque SummadoUriiut ®duas partes diuiditur.Prirnum lalutis noftræ rationem tradit: alterum circa eorum officiû ver f3tur,quiredempti vel falui facbi funt.Qiioad primum duo tradût Apoftoli.Docent enim omnes Omnes homintt Itominesnatural! corruptione infeélos Sc peccatores elfe, 8c proinde ex feipfis faluari non pofte, /tfcrfnir«. Efthæcdoftrinaperquam ncceftariaijs,qui falutem cupiunt aftequi.Nifi enimfuæ corruptionis fibiconfcius fuerit homo,falutem penes feipfum quæret fruftra, negleélo interim eo,in quo folo omnis falus eft. At quia caro noftra tam confidens eft, vt nihil non fibi tribuere aufit lt;nbsp;multùm in Itocomnes fcripturæ verfantur,vtinnatam nobis corruptione ob oculos ftatuant. Nam iple De tisteftaturfigmentum cordis humani malum efte ab ineunte æfate.Gen.8. Dauid verô iplos ton teshuiusmailinueftigans, illud nobis hæreditarium efte, 8c naturaliter inhærere docet, cum in-quit:En ego in iniquitate formatas fum,8c inpeccato concepit me mater mea. Pfal.51.In eandem fententiam propheta nos omnes ouiuminftarerrauifte,8c iuftitiasnoftrasfœdas 8c abominabiles efte,fatetur. Ifa.55. Sc 64.Vt enim c.x fonte infeélo falubres riui duci nô polfuntiita ex homine,qui peccati maffam fibi innatam habet,opus aliquod omnibus partibus abfolutum manare impofsibi le eft. Quare communis hæcfuitfcrè fanétis omnibus vox: Neambules inius cum feruotuo Do ®ine:nullusenimviuenscorateiuftificabitur.Pfal.142.ItemPfal.155. Siiniquitatesobferuareve lisô Deus, Domine quis fubfiftet Hane doélrinam ceu elementaprima Chriftianæ inftitutio-nis,Apoftolitam conftanter tradunt, vt cum hominis viribus 8c propriæ iuftitiæ fiducia bellum irreconciliabile fufcepifte videri pofsint.Quid enim primis capitibus præftantifsimæ illius ad Ro Manos epiftolæ Paulus agit,quàm quod omnes homines, tam gentiles quàm Iudæos,peccatores efte grauifsimis rationibus euincitf Idem adeo nos omni virtute fpoliat,vt ad cogitanJum quoqi idoneosefleneget.a.Cor.j.Vrgent vero hancrem tam fedulo Apoftoli,quia 8c pœnitentiç feruit, quæ prima euangelicæprçdicationis pars eft (Luc.24.) 8c cogit vel inuitos nos,vt de proprijs vi ribus 8c humanaiuftitla defperantes,iuftificaticnem 8c falutem extra nofipfos quæramus.

Netamenpeccatorem,qui corruptionem fuamiamagnofcit,8cdeagnitadolet,diutiusfufpe Omnis falium • fumteneant Apoftoli,8c confeientiæ terroribus excrucient, Chriftum Iefumproponunt,in quo Omnesgratiæ diuinæ thefauros 8c falutem vniuerfam comprehend! docent. Hunc nobis iuftiti-Bm,fap!entiam,fanélificationem,fatisfaél!onem 8c redemptionem faclum elle tradunt.i.Corint.i. • Sedpræftat fingulorum de hoc teftimonia audire,cum omnes in hoc mifsi fuerint, vt Chrifti te-ftes effent. Aélo.I.Ioan.i5.Exord!amur autem àPetro,vt illis fatisfaciamus,qu! huius authorita-te primatu quendam Perficum in ecclefia ftabilire conantur. Is cum ingens auditorü multitudo iChrifto deficeret,interrogatus:Num 8c vos vultisabirelt; refpondet: Domine,ad quemibimus?

I I.

Verba vitç œternç babes.Et nos credimus amp;nbsp;cognouimus, quod tu es Cbriftus filius Dei vioi.Io an.6.Non videt ad quern relifto Chrifto eat Petrus, quia in folo hoc verbum amp;nbsp;rationem vitÇ Ç* ternæ ac falutis comprehenfam videt.Idem coram fenatu Hierofolymitano fidei amp;nbsp;doflnns uç rationem reddens, inter alia de lefu Chrifto dicit:Hic eft lapis ille, qui reieftus eft à vobis s ' -cantibus,qui faftus eft caput angulimec eft in alio quoquam falus. Non enim aliud nonieelt lu coelo datum inter homines,in quo oporteat nos faluos lieri.Afto4. Etapud Corneliu de eodem fic ait;Huic omnes prophetçteftimonium fcrunt,quód remifsionem peccatonimaccepturuslit pernomen eius,quifquis crediderit in eum.Afto. lo. Alibi rurfus fcribit : Chriftuspeccatanoftri ipfe pertulit in corpore fuo fuper lignum,quô peccatis mortui,iuftitiç uiuercmus.i.PeU.Ethçc quidem ex Petro adduxifle fufficiat.Ioannes verô,dileélus ille Chrifti difcipulus,breui 1'ententia quodalij multis dixerunt,compleftitur dices: In ipfo vitacrat.Itcm:Quotquot eum receperuDt, dedit eis,vt liceret filios Deifieri.Ioan.i.Sed amp;nbsp;fupra cum omnes nos peccatores efledemonftfa-uifletjaddit: Sanguis filij Dei emundat nos ab omni peccato.i.Ioan.i. Et paul0p0ft;Siquispecci uerit,aduocatum habemusapud pattern, Chriftum lefum.Et ipfe eft propitiatiopropw^nsno ftris,non pro noftris autem tantum,fed pro totius mundi.i.Ioan.2, Et infra non alij dodrinæ ere dendumelTeprobabit, quàm quse lefum Chriftum noftrse falutis ergo in carnem venilffii demptorcm noftrum faétum efre,tradit.i.Ioa.4.Et fi quis (inquit) ad vos venerit,qui doftnnam hancnonaffert,illum neindomumquidemrecipite,amp; nedixeritisei, Auc,amp;c. z.Ioan.i Habe-mus igitur duorum Apoftolorum teftimonia, quorum alter Chriftum prx cæteris dilexifie, alter à Chriftopræ alijs dileftus fuifle fertur.His fi eleélû illudChrifti organum 3c gentium dodo rem Paulum coniungas,adeô nihil ab ijs quz diéla funt,diuerfum inuenies, vtpotius copioftex plicatum Sefirmifsimis argumentis munitum vifurus fis,quod alij breuius docuerunt. Legantur ipfius epiftolse,eæ imprimis,quas ad Rom.Galat.ScEphefios fcripfit,amp; veru dixilfcdeprehende mur.In Synagoga Antiochena ilium dixilTelegimus : Notum fit vobis virifratres, quod per lefum Chriftum vobis remifsiopeccatoruannunciatur. Scab omnibus,àquibusnonpotuiftisper legem Mofi iuftificari,per hunc omnis qui credit iuftificatur.Afto.ij.Idé alibi fcribit: Certus fer-mo,amp; dignusquern omnibus modis ampleélamur,quôd Chriftus lefus venit inmundu,vtpeccatores faluos faceret.i.Timoth.i.Etrurfus:Vnus Dcus,vnus ctiam mediator Deiamp;horoinum, homo Chriftus Iefus,qui dedit femetipfum pretium redemptionispro omnibus.I. Timoth.2.1-dem fe non aliud nouille teftatur,quàm lefum Chriftum, amp;nbsp;hunc crucifixum.i.Cor.a.Ptsetfrc* abfit (inquit) vt glorier,nifi in Cruce domini noftri lefu Chrifti,amp;c.Galat.6.ConfentithifccA-poftolorum teftimonijs primus noui teftamenti præco,Ioannes Baptifta, fanftifsimus inter natos mulierum,qui Chriftum digito monftrans ait:Ecce agnus ille Dei, qui tollitpeccatummun-di.Ioan.i.Etne hominum teftimonijs niti videamur, Dei vocemallegarepoflumuSjquipofttot promifsiones patribus de Chrifto exhibitas,poft typos legales, poft prophetarumoracula,cœli-tus de illo pronunciat : Hie eftfilius meus dileftus, in quo mihi complacitum eft. Matth-J.Sc 17. Et hæc quidem fimplex amp;nbsp;vnanimis eft de falutis noftræ negotio Apoftoloru doftrina, quanoi omnes peccatores eire,falutem veto in vno Chrifto contineri demonftrant.

fhißianorü oßi nbsp;nbsp;nbsp;Tranfeamus nunc ad alterum apoftolicx doélrinæ caput,quo ea traduntur, qu® noftri funt

officij.Eft amp;nbsp;illudbimembre.Comprchendit enim ea qu® religionem fpeftant,amp; qu® ad vitç fi-in chriftti. nbsp;nbsp;nbsp;naorum inftitutionempertinent.In religione primas obtinet fides in lefum Chriftu, qu® nos

illi infer!t,8cper hunc diuin® grati® 8c regni ccelorum confortes reddit. Qu® caufaeft,quod A-poftoli docent,nos folafide in Chriftum iuftificari, eo quod fola hæc Chriftum, quiiuftitiano-ftra eft,apprehendit.Et Paulus alibi,fine fide Deo neminem placerc pofte docet. Hebr.ii. Exigit hanc vbique Chriftus, cuius rei teftimonia plura 8c luculentiora funt, qàm vt multis ea recitart debeant.Ioannes certè,hanc caufam finale euangelic® pr® dicationis efle dicit,vt credamus,quôd lefus eft Chriftus ille filius Dei, 8c credentes habeamus vitam per nomen eius. Ioan. 20. Pollent hie de fide in Chriftum multadici,qu® omittimus,eô quddeommodior dcillis dicendilocusin-3/iritutlis tnlt^ fraca.j.offeretur.Manat exfidehac fpiritualis ille cultus Dei,quototûfefe Deopatrihomocon fecrat,de quo Chriftus Ioan.4.8c Apoftolus ad Roman. 12. loquitur. Nec enim fieri poteft,quin totus à Deo pendeat,totus Deo inferuiat,toto peftore Deum amet,quicunque Chriftum verafi de amplexus in hoc diuin® bonitatis excellentiam fentirc coepit. At qui totus Deo confecratus eft,externa non curat, nec frigidarum Ceremoniarum obferuationem multum moratur. Quare ab apoftolica doftrina vehementer alien! funt,qu! circa Ceremonias occupantur, quafi in his v-niuerfa diuin! cultus ratio confiftat.Qui fidem in Chriftum habet,8c perhanc Deovnitus verbo Dei ducitur,illo gubernatur.iuxtahoc fua omnia inftituit.is Dei verus cultorfolus habebitur. '

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftianx

H O M ILIA X I I r.

Chriftianæ vit« conuerfatio iuxta apoftolicatn doélrinam in duobus eonfiilit, fanélimohia Chri/llitM fcmirum velpuritate vitæ,amp;mutuadileclione. Quiaenim nos Chrifti fanguineàpeccatisablu-tos docent,vitç fanétimoniâ fimill exigunt,vt in puritate ea maneamus,cuius nobis author Chri ftusfuamorte faélus eft.Hine Paulus fanélificationem noftram Dei volutatemefle dicit,8ctum äbomni alia impuritate,turn à fcortatione cumprimis dehortatur, quae corpus Deo facrum pol-liiit.i,Theffal.4, i.Corinth.ó.Idem nos in mortem Chrifti baptizari docet,vt cum illo ad vitç no 'litatemrefurgamus.Roman.Ö.Et fanèmagnam Chrifto iniuriam faciunt, qui pretiofo fanguinis fui lauacro mundati, peccatorum luto fefc temerepolluunt, quos idem Paulus Chrifti abnegato res efie dicit,eó quod vita negent eum,qucm orc profitentur.Tit.i. A t quia multi vitç puritatem tumfepræftare putant,quando in folitudines profeet! hominum commerciafugiunt Sc fibi folis viuunt.alterum Chriftians conuerfationis ex Chrifti dodlrina præceptû Apoftoli traduntjcha-* ntatem videlicet, qua nos totos fratribus impendere iubemur. Hane non temcre Chriftus verè fi deliumtefleram facit,ex qua agnofei queant.Ioan. 15. Quia cnim in Chrifto omnesnos eiufdépa— trisfilij,imô vnius Sc eiufdem corporis membra faéli fumus, earn inter nos charitatem efle conue uit.quam inter noftri corporis membra 5c fratres verè germanos videre licet. At cum de charita-tcinfequentibusmultadiifturus fit loannes, quse de ea dici poterant, in fuum locum referuabi-uius.Noftrum eft,apoftolicç doftrinç prima capita tenere,quibus nos peccatores elTe.falutem ve roinvno Chrifto contineri difcimus,quGnos fide ampleéli decet,vt per hune Deo vniti, illifer-uiamus in fpiritu Sc vcritate,retineamus vero vitæ puritaté Sc dileélionem fraternam. In his nos uiancreiubet Apoftolus. Hæcenimab ipfamundi origine traditafuerunt, Sc vnanimi omnium Apoftolorum confenfu,iuxta fpiritus fancti infpirationem,ecclefiæ prsfcripta fiant.

II. Si i» itobis mMfcrit,(juod audiftis ab nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uos in filio cr pâtre mnnebitis. Et htfc elt repro^ rrulfat

'''^ßio,qMmtpfepollici{nicR/]obis,uitaiii a^ternam. Fruétus perfeuerantise exponitjSc amplifsima præniiaijspollicerur,quiin doétrina per Apoftolos traditaconftantermanent.Primumeft: Vos infilio 8c pâtre manebitis.Promittunt hæc nobis communionem cum Deo, de quaprimo capite didumeft.Meminithuius Sc Chriftus in euangelio,cum ait:Si quisdiligitme,fermonemmeum fsruabitjSc pater meus diligeteum,8cad eum veniemus, Semanfionem apudeumfaciemus. lo-»unis iq.Comprehendunt hæc omnia, quæ ad hominis felicitatem fpeclant, quia impofsibile eft tiquicquamdeeffe,qui Deo,omnisboni fonte,tam familiari vtitur.Eadem verô Scfummam ho-ßinis dignitatem oftendunt.Qjjid enim de hoc excellentius dici poterat, quàm quod eo honore j ilium dignatur Deus, vt ipfi non amicus modo Sc benefaftor, verumetiam perpetuô præfens Sc wntubernalis effe vclit^ Quôd fi autem hoc honore eos dignatur Deus, qui in doftrina verita-tisper Apoftolos tradita perfeuerant,fatis euidenter patet,à Deo alienifsimos fore, qui apoftoli-cædoftrinæ reclamant,ei aduerfantur,vel nimiumleucs ab ilia deficiunt.Docent idem Sc Chrifti Verba ad Apoftolos,quæ in euangelio habentur:Qjji recipit vos,me recipit: Sc qui me recipit,reci piteum,quimifit me.Quicunque non exceperit vos, ncqueaudieritfermones veftros, exeuntes ex ædibus aut ciuitate illa,excutire puluerem pedum veftrorum. Amen dico vobis: T olerabilius Mit terri Sodomorum Sc Gomorrheorum in die ludicij,quàm ciuitati illi. Matth.10.

Alterum,quodperfeuerantibus in doélrinaapoftolicapollicetur,eft vita æterna.Eft verô fe eundumhoc prioris confequens.Qjiia enim Deus ipfa vita eft, non poteft non æternum viuere, quicûq; Deum in femanentem habet. Cæterum quo maior effet huius promifsionis àuthoritas„ Uonfuo nomine banc proponit Apoftolus, fed Chriftum ipfum allegat huius promifsionis augt; Aorem.Is enim iam Crucem aditurus pro omnibus illis orat,quicunqi iuxta Apoftolorum fer-uiônemin ipfum credunt.loan.17.Et Apoftolos in orbem emittens prædicatum, ait: Ite inmun 1 dum vhiuerfum,8c prædicate euangelium omni creaturç.Qui crediderit Sc baptizatus fuerit, fal 1 uuserit:qüi verô non crediderit,condemnabitur.Mar.ï6.

î Quotiesergohodiedeconftantiafideiinfolum Chriftum Scperfeuerântiaindodlrinaapo ftolicacôtendimus,non de lana caprina lis eft,nec de rebus (vt multi putant) fuperuacaneis,fed defalute noftra Sc eius caufis principalibus agitur.Nam Chrifto tefte,qui euangelio per Apofto losprædicatocrediderit.faluus erif.qui illi credere detreélat,condemnationi Sc morti çternç fub lîcet.At grauius multô eft Sc pœnam atrociorem meretur,fidem datam Chrifto negauiffe, vel à veritatecognitadefciuiffe,quàm eius lucem nunquam voluiffe admittere . Si enim quouis malo dignus eft, qui fidem fuam apud homines fallit, quantô horribilius peccat, qui Deo patri, qui filin Dei,cuius fanguine redemptus eft, fidem in baptifmo data, Sc toties obftriéfam, quoties cum ftdelibuâmènfæ domini communicauit, fallcre audet Cquot; Meritô igitur de tahbus Apoftolus feru bit:Faftafuntillis poftremapeioraprimis . Et fatiusfuiffet illis, noncognouiffe viamiuftiti«.

C A P V T II.

quàm vbi cognouerunt,conuerti ab eo.quod illis traditum fuit.fando præcepto.2.Pet.2,Iîsc o-lim non ofcitantibus animis expenderût fanfti Dei martyresgt;qui corpora potins horribilibus tor mentis excrucianda præbcre,amp; ctim fanguine animas ipîas profundere maluerunt,quàni à Chri fto Scdoftrinaveritatis deficete.Horû exemplû nobis imitadum^pponamus.Felix ille dolor eft, qui pfo veritàte defendenda fuftinetur,amp; æternis regni cœlorum gaudijs terminatur.Reueraau tem infelices 8c miferi funt,qui breui perituram mundi pacem. Si. inftâbilem carnis voluptatem, çternæ beatitudinis iaélüra redimunt.Quid enim prodeft bomini* fi totû mundumlucratusfue-rit, animæ verô fuæ iaéhiram fecerit^ Aut quid dabit homo, cüius permutatione redimatani-mam fuam^ Matth.16.

Hierfcripfi uobii de hif,quifeducunt uos. Repetit pcriculi mentionem, ne fruftra hæc monuifft amp;nbsp;tanto ftudio inculcauifle videatur.Nifi (inquit) eflent, qui veftrae faluti infidias ftruunt, qui veritatis doétrinam fuiscommentis inficiunt, qui à via falutis ad àuia pefditionis abducere ftu' dentjfacilè hoc meum ftudium omittcre 8c animjum tam folicita cura liberate poteram. Sed cum feduftores multi fint,8ciam nunc agere incipiatiniquitatismyfteriû perditionis filins Antichri-ftuSjhæc non potui non fcribere.nifi mercenarium me praebere, non bonis paftori officio defiin-Officium ft/lorît gijVoluiflem. Admonet hæc Ioannis cura omnes dominici gregis paftores,vt lupos obferuentdi-ligenter,vt falfas doftrinas arguant, feduélores accufent, deniq; in hoc toti fint, nequisipfomm negligentia 8c incuria impoftoribus eiufmodi prseda fiat.Nec enim illi audiendi funt,quihuncla botem fuperuacaneum efleputant,8cinterdum feditionum authores efledicunteos.quüncrro ribus arguendis fidelem operam nauant.Sunc hi ftolidarum ouium inftar,qui pericula potins in-currere quàm vitare malunt, quorum ftoliditati prudenspaftor non cedere, fed potins fideli in-duftria occurrere debet.

Didicimus hoc fermone, fratres, inter controuerfias de fide 8c religione tutifsimnmafyluni elTe perfeuerantiam in doftrina primitiuae ecclefiae per Apoftolos tradita. Audiuimns in qnibus il'a verfetur,Sc quàm ampla huius confiantes obferuatores præmia maneant.Sufpeftositaqi ha-beamus omnes eos j qui ab huius fimplicitate nos auocant. Chrifii folius vocem feétemnr, quod ouium ipfius proprium efi.Sic fiet,vt omnibus errorum laqueis exempti,Deo patri tutofemire pofsimus, æternæ vitæ coronam olim recepturi ab eo,cui debetur benediftio,honor,gloria amp;nbsp;po leftas in æternum. Amen.

HOM ILIA X I I I I.

' Etundio,quamuosaccepi'ftisabeo,manetmuobis, Einon necefle habetis, ut quifquam doceat uos : fed fîcutiplà undio cet uos de omnibus. Sc uerax eft, amp;nbsp;non eft mendacium. Etftcut docuit uos,manete in eo. Et nunc filioli,manete in eo,ut cum appa rueri t,habeamus fiduciam,etnon pudefiamus ab eo in aduentuc? ius«Sifcitis quod iuftus eft,fcitote,quod omnis qui facit iuftitiam, exipfonatus eft.

QVamuis multa funt corruptionis noftr« argumenta,quibusilla facilè agnofci poteft, eui dentifsimè tarnen feipfam prodit in caufa religionis 8c faiutis nofiræ negotio.Cumenini is lefus omnem falutis rationem breui 8c dilucido compendioproponat, iugnmqneeius (vt ipfe fatetur) fit fuaue 8c facile,ea tarnen efi ingcnij humani peruerfitas,vt contempta fimpli-ci Chrifii traditione, 8c relifta falutis via plana 8c facili,ad ea conuertamur totis animis, qns nec efurientes animas pafcere,nec fitientium æfium refiinguere poflunt : imd relifio fonte aqux vi-uentis cifiernas vacuas 8c pertufas nobis effodimus.Ier.2 . Meretur tanta ingratitude, vt fuccel-fum aliquem falfis dodoribus Deus permittat, vt efficacem illufionem fentiant, qui veritatis morem amplefti noluerunt.2.Their.2.Quia tarnen idem ille fuorum curam habet,amp; eifdempater tio animo femper profpicit,frequenter de falfis dodoribus 8c erroneis dodrinis admonet,amp; eru. dit,vt harum laquei caueri pofsint. Sunteius argument! tam in veteri quàm nouo Teftamento infinitiloci,quibus pofireraahuius Capitis pars,quæ de Antichrifiianis dodoribus agit,adnume tari debet. Comprehendit hæc plenifsimè quæcunque de hac caufa dici poflunt.Docuitcnini ral

H o M I L I A Xirit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5*

lbs doftores agnofcerc,amp; vt in fimplici apoftolics doétrin® veritate conftan ter pcrfeuerent,mo nuit.Pertinct ad admonitionem hanc amp;nbsp;prsefens hie locus, quo dodrinam apoftolica aliquot ar- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f fi

gunientis commendat, illius certitudinem Sc. omnibus numcris abfolutam perfeélionem defcri-bensjvnà cum amplifsimo pr®mio,quod eius fedatores in nouifsimo die recipient .Tandem locum hunc concludens ad fequentem tradationem commodè tranfit.Nos fingulas huius loci par tes,qua fieri poterit brcuitate,percurremus.

I. Et nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uos accepijiis ab eo,manct 'm uobis.Et non necc/fe habetis,ut quife^uant doccat uosi ^poftolomm di

ftdficut ipfa unélio docet not de omnibus,et uerax e{l,cr non eù mendaciu.Et ficut docuit uos,manete in co.

Comprehendit his verbis apoftolic® dodrin® certitudine 3c abfolutam perfedioné,quç duo id doârinarû cómendationem plurimû faciunt.Quis enim incerta dogrtiatavel ampledi,vel eadeni cumvitæ periculo tucri, velit ƒ Qnisitéeamdoébrinâ magnifaciatgt;cuimultaadhùcdeéfle videt, •luçadciusperfedioné neceflariafunt^ Vtrumqi aût eo teftimonio pfobat,qüo nullu Scplenius «ftamp;irrefragabilius,fpiritus fandinimirum, que fideles finguli intra animos fuos teftificaridefi de fua fcntiunt.Hunc enim vndionis vocabulo intelligi.ex füperioribus patet.Sic efgo dicere vi detur Apoftolus; Si ea dodrina recipi Sc retineri meretur.qu® 8c certa amp;nbsp;abfoluta eft; prç omnibus alijs retineri debet conftantifsimè,quâ de Chrifto per Apoftolos traditâ habemus. Hac enim nihil certius 5c abfolutius eft.Nec longé huius argumenta petantur. Vos enimiplosappello,Sccô feientiarum veftrarum teftimonia audire cupio,quibus Chrifti fpiritus ineft.qué is fidelibus fuis promifit,amp; promiffum liberalifsimè largitur.Is quid credi à vobis debeat,vos edocet.Idem in cul tutamexternoquàminterno vos inftruit.Deniqj de omnibus, qu® faluti feruiunt, ficinftituit, vtnulloalio dodore vobis opus fit.Vnus fiquidgm hic plus præftat.quàm nemo hominû prçfta tepofsit.Colligantur.n.in vnû Rhetores eloquentifsimi, Dialedici acutifsimi,Philofophi fapien tifsimi,profundifsimiTheologi, Sciunganturhis quicunq; aliquaauthoritateinmundo valent: nunquam tarnen omnesilli efficient,vt hominis animus,in falutis caufalluduans, tutu fidei por tuminueniat.Solius fpiritus Dei hoc opus eft.At fi hunc confulatis,noftræ dodrin® omnino a-ftipulabitur. Agnofeet enim Chrifti vocé,cumChrifti fpiritus fit.Et de falutis veftrç ratione,quç per nos traditur,tâ centos faciet, vt nullis nouis traditionibus-, nec alicuius generis additionibus Vobis opus fit.Eft hæc fingularis euangelicæ dodrin® dignitas, Sc admirabilis fidei in Chriftum lefum virtus,quam foli fentiunt, qui ea non frigidis modo verbis gloriantur, fed eandé in animis fuis viuâ 5c végéta apprehenderünt.Cum hac fi conféras omnes aliatû religionum dôdrinas,eas nullius precij Sc moment! efie videbis. De omnibus enim, qui in religione human® fapiênti® tra ditiones fequuntur,verifsimè dicitur,quod Samaritidirefpódet dóminus.Vos adoratis quod ne fcitis.Ioan.q.Cum enim cor hominis fit imperueftigabile, nô poflunt non fiuduari Sc dubij hçre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

te,quicunq; cordis humani placitis nitUntur. Soli Chriftiani adorant quod fciunt,éô quôd fidei fuç Sc religionis fundamentu hàbent,Iefum Chriftüm, fuper quo ipfi viui lapides in domû fpiri-tualem ædificati funt.i.Pet.i.Qu^nlobrem rationibus hifee loannes præceptum interferit,vt ni-tnirumin eo conftanter maneant, quod vndione,id eft,fpiritu fando docentur. Sunttarnen hiC luædam paulo diligentius nobis excutienda,priufquam ad reliqua tranfeamus.

Primo dicit Ioannes;Non necefie hâbetis,vt quifquam doceatvos.QijÇ verbâ nonulli eo toi* traditl«^ ferunt,quafi verbi minifteriû quod Chriftusinecclefia inftituit,euertant. Sedfallieos,fi nôalijs ntt no ntcejjitriii gt;rgumentis,faltem Chrifti exemplo probari poteft,qui per euangelij prçdicationem homines ad Wé Sc falutis cômercium adduci vult.Et iam difeefiurus à fuis inquit:Oportet prædicari fub no minemeopœnitentiam Scremifsioné in omnes genres.Luc.24. Et Paulus ait: Quomodo credét ei,dc quo non audierunt^ Qjiomodo auté audient abfq; prædicante^ Rom.10. Et alibi Chriftum lefum ecclefiæ lu® dare dicit apoftolos,prophetas,euangeliftas,paftores Sc dodores ad inftaura-fionem fandorum.Eph.4.Errant itaq;, qui hac Ioannis fententia ecclefiæ minifterium Sc docédi ftunus abrogari putant.Nouas potius traditiones oppugnat apoftolus,quibus fideles nequaquâ opus habere dicit.Quia enim in Chrifto data funt nobis, quæcunq; ad noftram inftitutioné Sc fa lutem faciunt,ineptu eft,illis aliquid adfuere veile.Quid enim humana ratio excogitabit,quod di uinis mandatis conferri queat^ Aut nû ilia imperfeda putabimus, Sc humanarum traditionum af fumento indigereC' Itàne hominé Deo non æquabimus modo, verumetiâ præferemusC’ Chriftus uobisàDeo pâtrefapientiafaduseft.i.Corinth.I.In Chrifto omnes fapientiæ Sc feienti® thefau tirecoditi funt.Col.i.Hunc ergoaudiamus,necextra hunc aliquos admittamus dodores,qui no Uos fidei articules côdût, Sc via falutis,quâ fidei noftrç anteceftores ignorauerût,môftrare audét.

Deinde ait Apoftolus:Sicut vos docuit,manete in eo.Prçcipit perfcuerantiam,de qua in pr^ Cbriftianà ferfi Cedécifermone fatis didum eft.Übferuandus verô hic eft perfeucrantiæ modus Sc régula, quam utrantia tnedut»

i C A P V T I r.

nifi obferues,fub perfeuerantiæ Chriftianæ prætextu pertinax eris Sc impiè rebellisiqualesmuL ti hodie funt,qui ne leues videantur, olim conceptos errores deponerc nolunt, nec à maioribus acceptam fuperftitionein exuere. At loannes nos in Chrifto manere iubet, nec id fimpliciter, fed ficut (inquit) fpiritus vos docuit,fic manete in eo.Falluntur ergo,qui in ca fide et religioneperle uerare volunt,quam fpiritus in fcripturis non docuit, nec in animis ipforum fuo teftimonio pro-bat.Falluntur etiam,qui Chriftum fingunt alium,quàm qui fcripturis traditurivt qui faluatorem quidem fatentur,non autem foli tribuunt quç falutis noftrç funt,fed infinita côminifcuntur.quç Chrifti defeélus fuppleant,8c ipfius imperfeélioni fuccurrant.Sunt taies qui vnà cum Chrifto^ lios habent apud Deum aduocatos, iuftitiæ Chrifti fuorum operum iuftitiam coniungunt,facrb ficium Chrifti nouo Miflàe facrificio perficiunt, 8c alia eius generis commenta pertinaciterreu-nent.Aut enim nullus Chriftus habendus eft,aut talis, qualem feripturç tradunt,credenduserit. Hæ autem non faluatorem modo,fed vnicum faluatorem elfe tradunt. In his non mediator modo inter Deum Sc homines,fed vnicus mediator elfe dicitur. Spiritus ilium non immolatummo dô in ara crucis elfe docet, fed viélimam illam femel duntaxat oblatam, 8c fufficientem expiatio-nem elfe affirmât pro peccatis totius mundi.Simili ratione vnicus populi fui rex,vnicus amp;nbsp;æter-nus facerdos,vnicus eeelefiæ fuæ fponfus,vnicum fui corporis caput nobis deferibitur. Vm ixio ai

manæ traditlones quocunq; fuco amp;nbsp;prætextu ornentur. Quia non neceflc habemus, vt quisalia nos doceat,quàm quæ fpiritus tam in fcripturis quàm animis noftris teftatur, Si taleni nos Cnn ftum firmiter rctinere decet,qualem idem fpiritus in fcripturis tradit.

ludi, j j. Etnuncfilioli,maneteweo,utcumi({)f)aruerit,hiiicdmuffiduciam,crnolgt;udefiâimiftitfO»f‘‘^ fiunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tientueim. Eft hæcalteraapoftolicæ doélrinæ cômcndatio,quaefinélçtifsimum 8iampHlsimum

præmium continet,quod eins feftatores expeftant. Ideo (inqnit) manendû in Chrifto, qui vo-bis per euangelij prædicationé traditus eft.quia qui in hoc manent, illius aduentumcertafiducia fuftinere poterunt,nec in illo cum alijs impijs pudefient. Loquitur auté de aduentu Chriftiad lu dicium,in quo fratres fuos amp;nbsp;cohqredes agnofcet eos.qui ipfum Vera Se coftanti fide retinuerunt amp;nbsp;coram hominibus libéré côfefsi funt.Rurfum vero fratres fuos efic negabit,necin regni fui co fortium admittet^quicunq; mûdihuius degeneris amp;nbsp;adulteri authoritaté tantifecerint, vt ipfum negate,amp; à fidei veritate declinate aufint.Vide de hoc Matth.io. amp;nbsp;Marc.8.Sunt hæc diligenti co Miet}!txtremü fydetatione digna.Nec enim eaerit eius iudicij ratio, quam in noftris fæpeferuari videmus,ubi aélorem multis modis fallere,iudicé detreftare,teftes reijcere,caufas in aliud tempus protrahere, locum iniquû caufari,amp;infinitaaliacóminifcipoflumus, quçcaufam iniquamaliquomodoiuua ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re poffimt.Hic enim neceflariô omnes fiftemur ad tribunal Chrifti,qui in gloria patris fui veniet,

vt reporter vnufquifque ea,quæ in corpore fuo defignauit,fiuebona,fiue mala.Rom.l4'2'Cor.5. Aceufatoré habebimus illo tempore,non diabolum,qui amp;nbsp;ipfe tune finale fuæ damnationis fenté tiam recipietjfed propriam confeientiam quæ mille teftiû loco eft,quam fallere nunquâlicebit.Iu dex erit,qui non ex aliorum verbis de caufa præfenti pronunciabit,fed quæ ipfe vidit. Viditautc omnia,cum ferutator fit cordiû 8c renum.Pfal.y.Hic caufam noftrâ fuftinere 8c tueri folus Chri-gt; ftus poterit,qui 8c iudex eft.Quos enim hic pro fuis agnoucrit,eos illi cohæredes elfe volet Deus pater.Quos idé reiecerit,in ignem infernale cum diabolo 8c angelis ipfius æternum cruciandi de-ttudentur.Pro fuis auté agnofcet Chriftus,quicunq; euangelio per Apoftolos predicate credide runt,8c fermoné Apoftolorum,ceu fidei fui régula infallibilem,fccuti funt, 8c propter nomen ipfi us affligi potius,quàm illud abnegare,voluerunt. T eftatur hoc,cum fe nô pro Apoftolis modo o-rare dicit,fed pro omnibus ijs,qui infe credunt,iuxtadoélrinâper Apoftolos traditâ.Ioan.iy.Hu ius diei conditioné quicunqj diligenter expenderit, intelliget quâtum bonum fit, quod hoc loco loannes polliceturrfentiet quoqj q infelix 8c horribilis ftitura fit illorum confufio qui Chriftû ab negare,côtemnere,do6lrinâ et membra eius perfequiaufifunt.Namvtfapiens inquit.Prodibunt pauidi peccatorû fuorum reputatione,fuifq; fceleribus coràm conuincentur.Tunc iuftus coram opprefîbribus fuis labommqs fuorû vituperatoribus magna cum audaciaftabitiquo illi vifo,gra-ui pauore percellêtur,8c prç inopinata falute ftupefcét.Pœnitétia taôli,8c prç anguftia fpiritus ge métes,fic apud fe dicétiHic eft ille,quê rifui quondâ habuimus,jpuerbioq; cótumeliofo.Stulti Vi ta eius exiftimabamus vçfaniâ,8c exitû eiufdé ignominiofum. Itàne vnà cû filijs Deiadnumera-tus eft, 8c fui inter fanélos fortem adeptusf Aberrauimus vtiq; à via veritatiSjlumen iuftitiæ non

HOMILIA XIII t.

fulfil nobis,nee intelligentiç fol eft cxortus ltinerib. îniuftitiç amp;nbsp;intentus affatim vfi fumus:per-uafimus inuia deferta.viâ verô domini ignorauimus.Quid profuit nobis fuperbiaC' diuitiç faftuo fs quid nobis oontulerunt^ Tanquam vmbra nunciufqs tranfcurrens illapræterierunt omnia,amp; in modum nauis fluftuofas aquas permeantis,cuius elapfæ veftigium non inuenias,8cc. Vide locum Sap.s.cap.Sc elegantem videbis confufionis,quæ impios manet.hypotypofin.

Docent hæc quanta fidci in Chriftum lefum præftantia fit, quæ tum iuuat, quando omnia fUti Chri/liamii huiusmundi fuos cultores fallunt,amp; prçfidio fuo deftituunt.Nec enitnin illo diealiqua erit diui tiaru vtilitas,vt quç vno incendio vna cû dementis confumptç erunt.a.Pet.j.Non jpderit infanà itiundi gloria,quq nulla omnino fupererit.Non iüuabût cloquentia prudêtia Humana fimul co iunftç,quia non verbis nec humanis rationib. fed diuinç iuftitiç fentétia irrefragabili lis ilia termi nabitüf.Nonclientû amp;nbsp;amicorû fauorc fiuepatrocinio defend! poterimus, eo quod omnes ab eo dé iudice iudicandi funt.Sola fides in Chriftu ea nos iuftitia veftire poteft, quç iudicé nobis non ^quu modo amp;nbsp;beneuolû,verumetiam fratré facit.Hac qui carent,vefte nuptiali carent,finè qua ç-terni gaudij nuptijs interelTe nô licet.Matth.iî.Allegabunt quidé multa.quibus cœli cômercium fcmeruifledicét:feddiceturillis;Nônouivos.Difcediteàmejpculoperarijiniquitatis.Matth.7i _

Habemus hoc loco ingens piorum amp;nbsp;impiorû difcrimen.Pij fiduciâ habent in aduentu Chri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P®’'*

fti.imô inhoc fperant.illurn auidi expédiant, huius fpe quæuis aduerfa fortiter amp;nbsp;patienter fufti- nbsp;nbsp;»»fiorn»»-

nent.Norunt enim,Chriftû tune quoq; ipfis faluatoré fore.Et cum ea,quæ dié aduentus Chrifti prscefi'uraipfeprædixit.euenire vident,nonanimis fuis pauidi confternantur, nô defperant, fed •uxtapræceptû Chrifti,attollunt capita fua,eó quod dié redemptionis fuæ inftare noUerût.Luc, îi.Sicfoitifsimus illepatientiæ miles lob.maximû confolationis argumentum ex nouifsimi diei confyderatione furait,cûait;Noui amp;nbsp;ego.quôd vindexmeus viuit,amp;nouifsimo tempore adhibe bitfuivim pulueri.Poftquâ verô circumdederint hoemea cute,fpeélabo Deû è carne mea. Que ego mihi côtemplabor,S£ oculi mei videbunt,amp; non alius:quod vnicû meum eft defyderiû.Iobi ■j.Eadem mente præditum legimus Paul.Apoftolum, qui cûfub Neronetyranno truculentifsi niocaptiuusinfingulas horas carnificis enfem expeclaret, magna cumanimifiduciaferibit : Ipfé gt;j immolor,amp;tempus mcçrefolutionis inftat.Certamenbonû decertaui,curfum confummaui.fi dem ftruaui.Quod fupereft,repofita eft mihi luftitiç corona,quâ reddet mihi dominus in illo die, «lui eft iuftusiudex:non folùm aiit mihi,fed amp;nbsp;omnibus,qui diligunt aduentum ipfius.2. Tim.4. Cumhis fl impios amp;nbsp;à fide Chrifti alienos conferas,longè alios videbis.Qaia enim cœleftia ignorant, terrenis folis inhærent, in his voluptuantur amp;nbsp;fperant, nihil illis moleftius incidere poteft, quam nouifsimi diei mentio.Sentiunt enim in animis fuis confeientiae ftimulû,quæ illos tanti iu dicis confpeélû minimè fuftinere pofle docet. Ne tarnen cogitatio hæc ipfos omni gaudio amp;nbsp;volu ptate fpoliet,multis artibus illâ eludunt,amp; argumenta fingunt,quibus vel réclamante propria cô fcientia.omnédeaduétu Dominidoélrinâin dubiû vocent. Nâ vt Petrusillorû fermones deferi pfit,ferè dicunt: Vbi eft pollicitatio aduentus eius ƒ Siquidê ex quo die patres dormierunt,fic o-■quot;niapermanent vt ab initio conditionis 2. Pet.j. Ab anteaélis enim falfô argumentantur, amp;nbsp;quia mundûhune per annos plus quinquies mille durauifle,nec vnquâ interitum fenfiffe vident, nul hm omnino eius confummationé fore dicût.Deinde amp;nbsp;patres accufant,qui Scipfivana fpe duéti, finem mundi fruftra expeélarint. At omnia hæc eô tendunt,vt fibijpfis animum faciant,ne mole-ftacogitatione rei,quâ maximè oderunt,infeftati rerum mundanarû voluptatem amittant. Eiufi. demrei gratia amp;nbsp;facras côciones deuitant,quibus cogitationes iftæ excitantur, Sccopotationibus potius indulgent,cumq; fui fimilibus conuerfantur,quô facilius omnem harû rerum memoriam «cuterepofsint.Scd fequitur illos infelix,de quapaulô ante diximus,côfufio,cuiusprçludiain-terdum in hac quoq; vita fentiunt,dum morte præmatura circumuéti,fibi è mundo migrandum elfe vident,nec aliqua futur! fecul! cognitione inftruéli,nihil præter horribiles defperâbundç mé tisterrores experiuntur. Hæc vtinam obferuarent,quibus hodie volupe eft omnem falutis do-drinam ridere, religionem omnem in dubium vocare, amp;nbsp;Chriftum lufum iocumqj ducere. Sed rsndem vltima huius loci verba,quibus traélationem hancconcludit,videamus.

Ill, Si feitis quôd iuß:us cR,fcitote,lt;juod omnii gui ficit iufiitiam,ex ipfo natu^t eft. Videtur illis Oc ôetumtffeui« cutrere veile,qui fidé in Chriftum jpfefsi,apoftolicadoélr!na gloriâtur,cû interim fub huius prç textucarnis licentiâ quærant,amp;eius prauis defyderijs indulgeârttturpifsimè. Sic enim vult dice ffi:Cum iubeo vos manere in Chrifto,Velim vos fimul cogitare quis ille fit.Eft is iuftus,adeoque ipfaiuftitia verè dicitur.Ex hoc igitur nati non videbuntur,n!fi qui amp;nbsp;ipfi iuftitiam fecennt.Eft aut iuftitia facere,idé quod iuftitiæ ftudere 8c illius officiû præftare,tâ in ijs qüæ Deo,quàm quç proximo debentur.Memorabilis omnino fcntentia,quæ fi ta diligenter expénderetur,quàm fre*

F i

I I' I«

quens eft Chriftiafti nominis amp;nbsp;apoftolicæ doftrinæ profefsio, minus in EcclefiaoffendiculorUj plus autempietatis Scprofeélus infidehaberemus.

Ix/Hficttionis or Obferuandus hie nobis eft noftræ iuftificationis ordo, ex quo 8c falutis noftræ eertitudo Sc officia Chriftianæ vitæ dependent.Primum in hoc locu obtinet regeneratio, quafilij Deinjfcj* mur.Nifi enim homo renatusfuerit è fupernis,nó poteft videre regnu Dei.Ioan.5. Sed vtnoelt humanaru viriû,nec arbitrij humani,naturalis noftra generatio,qua homines mortales nafeirnur, itamulto minus noftri arbitrij 8c virtutis erit,vt filij Dei nafcamur. Conferturafit nobis ex meta gratia per lefum Chriftum,qué vbi fide amplexi fuerimus,ipfi inferimur.Hic enimdat omnib. qui ipfum recipiunt,vt pofsint filij Dei fieri:quPhon ex fanguinibus,neqs ex voluntate carnis.ne que ex voluntate viri,fed ex Deo nati funt.Ioan.i. Porro cu Chriftus iuftitia noftra à Deo patre faélus fit, neceflarid iuftificatur quiefiqi illi per fide inferti funt.i.Cor.i.Nam ideo illepro nobis peccatfi fadus eft,vt nos efficeremur iuftitia Dei per illum.2.Cor.5.Qiiid veto iuftificati aliud opera iuftitiæ facient^ Siquidé qui exercet iuftitia,iuftus eft.i.Ioan.j.Natural! ergo ordine inter fe cohaErent,regeneratio ex gratia,iuftificatio fidei per Chriftû,8c iuftitiae veræ ftudiû.quod ope ra verè bona côpleclitur. Arguit hoc illorum impudentiâ, qui fidei doftrina peccandi licentiâ pla tari clamât.Fatemur quidé plures ene,qui Chrifto Sc iuftitia ipfius turpiterabutuntur: fednum propter impures aliquos Epicuri de grege porcos, doétrinâ Chrifti inuertere 8c corruropere fas efte'Vfum potius verum Sefinem iuftificationis per Chriftumfaélæ refpiciamus,quieft,vtabne gata impietate Semundanis concupifcentijs,fobriè 8c iuftè 8c pièviuamus inpræfentileculo,ex peftantes beatam illâm fpem,8c apparitionem gloriac magni Dei,8c feruatoris noftri Iefu,qui de-dit femetipfum pro nobis,vt redimeret nos ab omni iniquitate,8c purificaret fibijpfipopulumpe tuliarem,'fedatorem bonorum operum. Tit.i.

Conftat ergo ex his,quçhucufq; difta funt,apoftolicâ dotbrinâ,qua fides in folû lefum Chri ftum,vnicû mundi faluatoré traditur,certâ 8cirrefragabilé efle, vtpote quæ ipfius fpiritusfanfti teftimonio in animis hominû obfignatur. Conftat eandé 8c omnibus numeris efle abfoluta, nec vllo nouarum traditionû additamento indigere.Vidimus infigne præmiû, quod jllius fe toon-bus Deus pater propofuit.Eam itaq; fide fyncera ampleftamur, fanfta conftantia retineamus, 8c fecundum illius prsefcriptionem inftituamus omnia noftra,vt in aduentu gloriofo filij Deifidu-ciam habere 8c cum illo in regno patris fui viuere pofsimusxui debetur benediftio, honor,gloria Sc poteftas in aetemum. Amen.

\TI D E T E quantam charitatem nobis deditpater, utfilij Deinominemur, Propterhocmundusnonnouituos,ciuia nonnouiteum. Charifsimi, nunc filij Dei fumus,amp;nondum innotuit,quod futuri fumus, Scimus autem, quod cum apparue;? ritjipfi fimiles erimus:quonia uidebimus eum,ficuti eft. Et omnis, qui habet hanc fpem in ipfum,purificatfe,ficut etillepurus eft.

Vamuis Deus,pater mifericordiç.in filio fuo dilefto, domino 8c faluatorenoftro lefu Chrifto,quæcunq; ad human! generis falutem fpeftant, paucis 8c fufficienter copre-henfa nobis proponat:ea tarnen eft multoru peruerfitas,vt vnico hoc faluatore no co ä' tenti,falutem extra hfic,vel in proprijs vel aliorum mentis quærant.Euenithis,quod Ilraelitis olim euenifle legimus,qui dereliólo fonte aquje viuentis,cifternas vacuas 8c pertufas fi-bi foderût.Iere.i.Quicunqj enim aqua proprijs viribus hauftâ biberit,fitiet iterû. Solus Chriftus aquà dat,quç femel haufta,facit ne fitiamus in æternû.Ioan.4.8c 7. Contra eos igitur,qui alio con fugiunt,hucufqs loan.multis difputauit.Docuit enim,nos,quoad natura noftra,peccatoresefle, 8c tales quidé,qui cû Deo,çterna luce,cómunionem habere non pofsimus.Rurfumverôoftédit, fanguine filij Dei nos à peccatis ablui;qui idé nofter apud patré aduocatus 8c interceflbr fit,fi qui do earnis infirmitate fuperati denuo peccemusSimul quoq; monuit,vt in fimplici hac euangelij doéirinajper Apoftolos tradita,perfeueremus;cû reuera impoftorcs 8c Antichriftifint,quicunq» lefum

HóMttrAXr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5$

Wumhunc Chriftü effe negare audent, 8c reäemptionis noftræ gloria alio transférant. At cum “îcdodrinaproponitùr,allud prodit hominû genüs,quibus nonminori ftudio occurrere opor-tct.Sunthi carriales 8c mundi ftudio dediti.Hi eriim lacilè iibi pcrfuaderi finunt.v^Chi’iftû vni-wmfaluatoré Sc vnicam pro peccatis noftris fatisfaélioné agnofcant;fed fub huius prætextu car fi'slicentiam vçnando,ita viuunt.vt Chriftuni (queni ore profitentur) faftis Sc rebus ipfisabne gfnt.Tit.i.Cûhis ergo infequentibus fermoné iriftituit Apoftolus,multa de vitæ Cbriftiânæ of ^s.hiaximè aût de vitç puritate 8c fraterna. charitate difterésiquç fingula fuis locis videbimus.

Status fiue primariatotius traélationis propofitio eft : Qiji habet fpcm vél fidern in Deumj Argument»frti purificet feipfùm,ficut 8c ille purus eft.De hoc in præfenti loco fie agit. Primo à diuinæ bonita- fentit lad, tiscommendationc orditur,vt illius confyderatio in nobis ftudiUm Deo obediendi 8c eidem pla tendiexcitet. Deinde offendiculo occurrit 8c medetur, quod ex corrupto de nobis mundi iudi-wamp;afsiduis tribulationibus oboritur.Tandé ftatum,cuius modo meminimus infert. Et dehis »lodopro gràtia diüinitus data ordine dicemus.

I. Videte quMitam charitatem nobts dédit^ter,utfilij Deinommemur. His fundamentum pro^ DlKltneitHiwi Pofitæ âifputitionis iacit,diuinæ erga nos bonitatis confyderationem ob oculos nobis ftatuens; («nfjdtrati» 4 Non contentas Verô,Dei bonitaté prædicafie,nos vt illam confyderemüs,adhortatione excitât.

Similis locus in Pfal.jq.e xtat,vbi fie legitur:Guftate 8c videte.quàm bonus fit dominus;felix il-le vir.qui fperat in eum.Poterat autem multa diuinæ erga nos bonitatis et beneficentiç argumen tiproduccrCjVtpote quôd ex gratia nos côdidit,cum noftri minimêindigeret:quod propter nos oninem hanc mundi machinam fieri voluit,cum ijs quæ hac continentur:quôd nos pafcit.tuetur Moranis generis bonis quotidie accumulât.Sed quiahçccorporiferè feruiunt,8ccaducafunt ac t™poraria:fummi beneficij,quod in nos extat,meminit:eius nimirum.quod nos filios fuos voca n voluit. Vocari autem idem eft quod Efle.Quç enim Deus vocat,talia reuera funt,qualia ab ipfo Dew nesßbißU Vocari folent.quia verax eft,ncc quenqua inanibus titulorum fucis 8c præftigijs ludit. Compte.^ os tdoftas. Nendithie titulus,quæcunque de hominis seterna felicitate dici poflunt. Si enimfilij Deifumus, ytique Schæredes.Hæredes quidem Dei,cohxredes autem Chrifti.Rom.S.Et fic impletur,quod In primo fœderis diuini articulo comprehenfum eft,dum Deus fe noftrum Deum,8c noftram o-innifufficientiam,fore pollicetur.Genef.17.Exod.2o.Ierem.51.Indicant hçc fingularem in Deo er S»nos amoris affeélurn,qui tum luculentior erit mültô,fi circumftantias,quçhic incidunt,fimul omnes confyderaueris.Obferuabis ergo eas hoc ordine,

Primo perfonæ proponuntur.Deus 8c homojquæ fibi inuîcemcoîlatæadmirabilemhuiccô fyderationi diuinç bonitatis lucem inferunt. Deus, quoad eflentiam eius,æternus eft, immorta-Iis,incorruptibilis,Sc extra omnem mundi huius fortunam CÓftitutus, Attributa eius 8c propria funt.quod eft æterna fapientia,infallibilis veritas,iuftitiaperfeda,lux inaccefla, infuperabilis po-tentia,gloria ineffabilis 8c maieftas immenfa. His fi hominem conféras, tam euth cum illo difside-tevidebis.quàm album à nigro differt. Nam quoad efientiam hominis,creatura eft,initium Sc fi-nerahabensimortalis fiquidem, eft, 8c quamdiu hie viuit,tot ærumnis 8c fortunæ càfibus obno-xius,vt arenas citius quàm,quæ humano generi incidunt,calamitates numeraueris. Propria ho-mini funt ob innatam naturae noftræ corruptionem,ftultitia, qua excçcatus non percipit ea quae funtfpiritus Dei.i.Cor.2.Mendacium,quo Scfeducit Scfeducitur. Pfal. 116. Peccatum,quodo-mnesnosiraefilios,8c ætcrnçmortisreos facit.Rom.5. Tenebrç excæcationis Sc vertiginis, quas amp;diligit,ne ipfius opera praua arguantur.Ioan.5.Infirmitas carnis, quae nec peccati illecebris for titer refiftere,nec huius pœnas patienter ferre poteft.Ignominia Sc dedecus fempiternum,fiiufti tiç fuç potius feueritatem,quàm clementiæ facilitatem Deus fequi velit. Quis ergo non ftuporc dignam cenfebit eambonitatem Dei,quaeipfum,vtad tam infelices creaturç communionem fefe (letnittat,nofqi nonamicorum modo,verumetiâ filiorum 8c hçredumlocohabeat,cômouet':'Cle mentiçfingulahs laudé principes ferunt,qui fubditos vel falutare,velfamiliarius alloquidignan-tur.Sed nihil vel in vulgari homine,imô non in parente quidem,fingi poterit,quod non hçc Dei bonitas longé fuperet.

Secundo medium infpiciendû.venit,per quod eô dignitatis eueéli fumus.Qat^ verô eft ho- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fer qnti

minisconditio,qualem modo defcripfimus, nihil certè in ipfo inuenies, quod eum in tam altum dignitatis gradûextollerepofsit. Hic ergo Chriftus prodit, vnigenitus ille Sedileélus Deifilius, patri coçternus,confubftantialis Sccoçqualis per omnia.Qvjia enim quoad nos, omnis 8c falus Sc falutis fpes amifla erat,hunc hominem ex Maria virgine nafci,Sc fratrera noftrum fieri Deus voluit: vt fie noftram caufam fufcipere.nofqi côfratres fuos,Dei filios 8c haeredes facerc poffet. Nec tnim aliud erat medium,quod hoc prssftaret.Solus Chriftus is eft, qui fide apprehenfus nos fibi

f J

C APV Till.

ittt unît, vt nos in ipfo fimus,8£ ipfe in nobis. ïôâ^.6.amp; Et buc referri debent, qus Ioan.i.legï» tnus:ln fua venir,amp; fui eum non receperunt.Quotquot autemreceperunt eum,dédit eis, vtlice-retfilios Dei fieri:videlicet his,qui credidifTent in nomen ipfius. An Veto Deutnpatremfiliofuo taminiquum putabimus,vt huius incarnattone Sêmortenos faluare,amp; infiliorumnumerumac cenfere voluerit,fi vlla alia fuperefiet eius dignitatis confequendæ ratio C Quis ergo banc Dei er ga nos beneficentiam fatis admirabirun:’ Laudantur, amp;nbsp;meritô quidem, qui ære fuocaptiuosvel ex carccribus vcl ètriremibus rcdimunt,amp;: inlibertatem aiferuntîcum ijdemferè in eobeneficen tiç gradu quiefcant,nec bonorum fuorum hæredes faciant,quos femel redemerunt.At Deus non auro 8c argéto,corruptibilibus bonis,fed fanguinc filij fui nos redimere dignatus cft.i.Pet.i. Net hic quieuit ipfius bcneficentia,fed rcdemptos filij fui confortes Sc cohxredes eflc voluit.

Tertio caufam efficiente huius reiconfyderafieiuuabit.Hicenim humanaratio,Deûvelno. firæ opis indigüm, vcl noftris meritis prouocâtû fuilfe putabit, vt tanta in nos beneficia confer-re voluerit.Sedloannes vnicacharitatis voce vtrumq; ncgat.Videtc (inquit) quantamcharita-tem nobis dederit Deus. Charitatem dédit,non retributionemaccept! à nobis beneficij- Eadera enim verba ipfe infraexponet,dicens:In hoc eftcharitas Dei,non quôdnos dile.xerimus Deum, fed quód ipfe dilexerit nos,Sc mifit filiû fuum,8cc.i.Ioan.4.In eandem fententiam amp;nbsp;Chriftus lo quitur:Sic Deus dilexitmundû.vtfiliumfuum vnigenitû traderet,Scc.loa j.EtideoMVN DI vocabulo (quod plerunq; in malâ partem fumitur) vti voluit, vt merâ diuinæ gratis bonitatem affereret.Eodem faciunt,quæ à temporis circumfl:antia,inió ab æternitate,in huius raufe affertio nem argumenta proferuntur.Nam Petrus j-Äpoftolus, Chriftum antequâmundushiccondituj èfiet,præordinatû fuiffe dicit,vt ipfius merito redempti filij Dei efficeremur.i. Petr.i. Et Paulus nos priufquâ mundi fundamenta iacerentur,elcébos icribit.Ephef i.Nec eft quôd dicainus,Deu prxuidifle quales futur! eramus,8c meritis,quae prxuidebat, hanc gratiâ ab æternopræparauifie. Contra bas enim argutias 8c fuperbas philautiç noftrç ratiocinationes omnis fcripturacôclamat. fîàias dicit: Omnes tanquâ ouis errauimus.Ifa.55. Dauidfc in peccatiscoceptum Sc genitumfate tur.Pfal.51.Deus Pigmenta cordis human! ab ineunte ætateprauaeffc,teftatur.Gene.8.Solomon iuftumindie fepties labi,affirmât.Prou.24.Paulüs,Omnes (inquit) peccauerunt, ac deftituun-tur gloria Dei.Iuftificantur autem gratis per illius gratiam,per redemptioné, quæ eft in Chrifto îefu,8cc.Rom.5.Item,Conclufit Deus omniafub incredulitatem.vt omnium mifereretur, Rom. ei.Si ergo gratis iullificamur,non vtiq; ex merito.Nec cnimmcritum cum gratia conuenirepo» teft.S! item noftri miferetur Deus, non eft in nobis,quo iuftitiæ ipfius rigorcm ertiollireamp;grati amdemereri pofsimus.Omnis igitur hiceuertitur noftrorü meritorum Sc operum fiducia.vtne ceffario tû fanétis orare cogamur;Domine:ne intres in ius cum feruo tuo; quoniamcorâtenoiu ftificabitur omnis caro.Pfal.i45.Hæc eft immenfa ilia Dei charitas, in cuius confyderationem lo armes nos abripit,tantam innuens,vt nullis humani ingenij viribus fatis inueftigari,nccvllisho minum linguis pro merito prxdicar! pofsitiquæ 8c fola noftræ falutis origo eft 8c colophon.

Sed quorfum (inquis) ta diligens gratiç Sc bonitatis Dei confyderatio feruitC’Magni Scfalu t„(- huius fructus funt.Nam prxtequàm fuperbam noftrarû virium 8c meritorum fiducià noce tilsimum falutis noftræ impedimentû,reprimit,præfenti etiâ Ioannis inftitr.to miré côuenit.Pri mô enim offitij noftri nosadmonet,8c ftudiû excitât obcdientiæ,qua Deo,qui ira dilexitnos,pla cere polsimus.Sedde hocpofteafuo loco dicetur.Deinde,confolarionéaflfert admirabilem,quæ fola omnes mundi moleftias leuare,Sc animos in defperationis prçcipitiû vergentes,reuocarepo left. Si enim filios fuos nos fecit Deus,feq; patré noftrû profitetur, vtiq; noftri memor elfe amp;nbsp;no ftri cura gerere vult,quod patres fidos maximè decet.Tcftatur hoc ipfe de fe apud prophetam di cés:Num obliuionitraditmulier infante fuû,quô minus mifereatur filij vteri fui Sed efto,obli uifcanturillæ,ego tarnentui non obliuifcar.Ecce inmanib. iftis ambabus infculpfi te,8cc. Ifa.49. Hoc ergo nobis in animo ob oculos verfetur,quoties vel propter paupertaté, vel morboru perti naces 8c diutinos dolores,vel infame contemptu 8c dedccus,vel exiliü,vel confcientis horribilet tétationes,vel aha quæcuq; nos vexât aduerfa,de Dei in nos bcneuolétia dub!tare incipimus.Sic enï vna hçc Apoftoli fentétia plus cófolationis afFeret,q oïs totius mud! maieftas polliceri queat,

Sed obijciat hic al!quis: Si filij Dei fumus,8c pro talibus agnofcit pater,cur non idem ille effi cit,vt totus mundus nos tales effe intelligat: Cur permittit,vt tanquam hoftes Dei 8c ecclefiæ !-pfiusdefertorescontemnamur 8cconuitijs omnium profcindamurt’ Cur nos omni malorû gen* re ab impijs peti ,8c obrui patiturP Eft hæc frequens admodu tentatio,quç ob carnisrnfirmitatera multum negorij facitinfirmis adhuc 8c fimplicioribus. Eaenim carnis natura cft,vt exprsfenti-bus rebus veritatis fide! 8c falutis æternæ argumentapetat; quarc non poteft nonvehementer ' offendij

H o M r L r A X V.

olïïndi,lï videat ijs/qüi fidem in Chriftu profitentur,amp; euangelicæ doftrinæ fefe regendos’prç-fcuerût,omnia aduerfa côtingere. Huic igituf oflFendiculo in lequerttibus loânes occurrit dices:

IL Propfcz hoc mundics tion muit uos,quia non muit eum. Charißimi,nunc filij Dei fumus, cr mn^ ilum innotuit,quodfrturi fumus.Scimics autem quid cum appctruerit,ipßfîmilcs crimicstquoniam uidcbimiif tumßctttieft. Duobus argumentis hic vtitur Apoftolus, quorum alterum à mundi ingenio^alte pties no nstueM furti êx hitura fidelium Chrifti cOnditione defumit. Prioris fenfuseft:Simundus hic Deunof- turmSdiindidt. fet,vtique amp;nbsp;VOS nouiffet huius eflefilios.Sedmundushic Dcü ignorât.Licet enim eius cogni-tióne glorietur, Dei nomen frequenter in ote habeat, vanatameneft omnishæc glöriatio, quia Chriftum nó ampleéfitur,fine quo nemo venir ad pattern. Ioan.i4.Fieri ergo nequit,vt vos pro r^ei fiÜjs agnofcat Sc reuereatur. Potelf etiâ àliud ex his argumentû duci,ad hune modû. Mun-duseos nouitjid eft,obferuat,amàt amp;nbsp;magnifacit^qui de mûdo funt^Sc eius ftudia fequûtur.VoS demüdo non eftis, fed Chriftus de mundo feleélos patri fuo,ceu obedientes filioSj confecrauit. loan.15.Ergo mûdus hic vos nec amare nec magni facere poteft. Adde his Sc tertiû.Mundus hic veritatis lucem odit, quia opera eius malâ funt, nec eos ferre poteft, qui vt hæc luceat authores funt.Ioan.j.Ergo nec vos ferre vnquâ poterit. Obfcruemus in his diligetef, quid pij amp;nbsp;fideles, mtiiidd dühic viuunt,dc mûdo fibi polliceri debeant.Crucem nimirûperpetuâ,amp;afsiduos omnis gene f’’«» ris'aduerfitâtû fluéfus. Chriftus enim inquit ; Si quis vult poft me venire,abneget femetipfum, tollat crucem fuam,amp;: fequàtur me.Matth.16. Alibi item:In mûdo affliftioné habebitis, loan.ió.

RurfustSi me perfecuti funt,8£ vós perfequentur.Ioan.i5.Quorû probè memor Paulus,ait: Om OeSjqui volûtpiè viuere in Chrifto Iefu,perfecutloné patientur.î.Tim.j. Quid ergo ô fratres of fendimur.quando ea eueniunt, quae Chriftus nobis euentura prædixit;' Etenim ftultifsimi funt mortalium, qui Chriftianam fidem amp;nbsp;religionem profefsi, Cruce Sc aduerfis offenduntur, quoi Chriftus fuorum indiuulfos comités efle voluit. Quin potius ad exempla fanftifsimorum homi hunirefpicimus,qui iam olim fimilibus cafibus funt exercitati.Primus ex Adamo natus Dei cul torfraterni odij feuitia amp;nbsp;parricidales manus expertus eft. Quid Noe,quid Abraham,quid Lot, quid Ifaac,Iacobus 8c reliqui fideles perpefsi fint, partim hiftoria facra docet, partim e.x illorum temporû conditione Sc impurifsimarum gentiu, quibus cóueffati funt,corruptifsimis moribus fjcilèconijci poteft.An ergo noftram conditions illorum præftantiorem efte volumus c' Memi-flerimus nos Dei filios Sc hæredes,hoftes veto noftros duntaxat diuinæ iræ feruos,Sc iudiciorû Dci.quæ carnis noftræ infirmitas meretur.executores efle.Sæuiût interdum in heriles filios ne-quam ferui. Sed vbi hero vifum fuerit,eijciuntur domo,cum filijs integra repofita fit totius pa-trimonij liçreditas.Ideo Paulus pijs 8c fidelibus hoc quafi propriu tribuit,quôd in affliétionibus qUoqueglorientur.Rom.5. Et ipfe non in excellentia reuelâtionum alijsque donis, quæ mundo quoque præclara videntur,fed in infirmitate Sc aduerfis, pro Chrifto exhauftis, gloriari folet.2. Cor.ii.8c u.Qui hoc facere norurtt,eos nulla mudi infania e.x fidei gradu unqua deijeere poterit.

Alterum argumentû à futura fidelium conditione defumptû fie enunciat:Chanfsimi,nunc lilij Deifumus, 8c nondum innotuit quodfuturi fumus.Scimusautem quôdcû apparuerit, ipfl Umileserimus,quoniam videbimus eum ficuti eft. Ratio argument! tails Videtur.Quicunq; fta- Certitudo glorié hilemfelicitatem 8c immarcefsibilem gloriam fibi repofitam noruntcerto, præfentis vitæincer fijspurattc. ta Scinftabilifortuna minime affici velconcutldecet. Atqui nosfeimus quàm ampla conditio, quæ gloria Sc félicitas in Chrifti aduentu parata fit. Quid ergo ob huius feculi aduerfa de patris trganos voluntate dubitamus Cquot; Cæterum quod panels dici poterat, propter confolationem noftram paulô fufius explicat.Charifsimi (inquit) iam nunc filij Dei fumus.Quafi dicat: Non ex incerta fpe pendemus, nec dubia eft noftræ falutis conditio. Ad hæc non expeétandum nobis, quando poftmoleftam diuini temporis moram à Deo in filiorû locum adoptemur.Sed iam nûc Dei filij reuera fumus.Quód autem nec mundus taies agnofeit, nec noftræ carni id femper per-ftiadetur,hinc eft,quôd nondû innotuit publicè ea,quç nos fub Chrifti aduentum manet,gloria.

Interea certô feimus nos, quæ ilia futura fit,Nam Chrifto fimiles reddemur,qui (vt Paulus ait) transfigurabit corpus noftrû humile,vt côforme reddat corpori fuo gloriofo, fecundû potentiâ, quapoteft fibi fubijeere omnia. Phil.5. Cóprehendit verô hac locutione Ioânes,quçcûq; ad cor-porû 8c animarû perpetuam felicitate fpeéf ât.Vt enim Chriftus in morte nô manfit,fcd tertio die refufcitatuseft:itanecnos àmorteæternumdetinebimur,fedvirtuterefurrecfionis Chrifti re-furgemus 8c nos.Vt Chriftus illo ipfo corpore,quoin Cruce pro mundi peccatis oblatus Scacer hós mortis dolores perpeflus eft, refurrexit, clarificato tarnen Sc ab omni corruptibilitate libero: ita 8c hæc noftra corpora,quæ modo efuriunt,fitiunt,algent,laborant,8c infinitis periculis vndi-que imminentibus fubiacent,refufcitabuncur,fed ciarificatione cxcoda,quæ omnem ex peccato

P 4

c A P V T I i r.

corporibus obortam moleftiam abforbct.De bac Paulus fcribés inquit; Seminatur in corrupt!«» ne.refurgit in incorruptibilitate; feminatur in ignominia,refurgit in gloriaifeminatur in infirm» tate,refürgit in pôtentia. Item: Oportet corruptibile hoc induere incorruptibilitatem,amp;mortale hoc induere immôrtalitatem.i .Corinth.15. Præterea vt Chriftus nunc in gloria patris fedens rc-gnat,ncc regni eius erit finis: ita fideles eiufdem cum illo glorias amp;nbsp;rcgni confortes cernétur.Ipfe cnim dixit : Vado paraturus vobis locû.Iterum veniam, amp;nbsp;aflumam vos ad meipfum, vt vbi ego fumjSc vos fitis.I0an.14.Et alibi:Ego dilpono vobis ficutdifpofuitmihipater meus regnum,vt cdatis Si bibatis fuper menfam meam in regno meo. Luc. 22. ItemiPater, quos dedifti mihi,volo vt vbi fumego, 8c illi fintmccûjScc.Ioan.iy.Non ergo Apoftoli loannis.fed Chriftiverbaagno* fcamüs,qùibus haèc nobis promittuntur.Sed addit amp;nbsp;caufam huius glorificationisnoftræ: Qui» videbimus eum ficuti eft.Videbunt 8c impij Deum in iudicio.Videbunt Chriftum, in quem pu-pugerunt.I0an.19.Sed quia confcientiæ teitoribus illos concutiet tam feueri iudicis iulhtia,non inde gloriam Sc gaudium,fed confufionem amp;nbsp;dolorem reportabunt.Pij verô pattern cernent,pa-terni peftoris largifsimas indulgentias cxpcrientur.confcientiç fiducia erigcntur,amp; itain côJpe-cbu Dei ftabunt femper,in quo eft fatietas gaudiorum perpétué.Pfal.16.

yndeftlittit cer^ Vnde verohæc loanni fiducia, quôd hæc tam conftanter affirmait Quôdnoncredendiaut tiiitdof nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fperandi,fed feiendi verbo vtitur.Scimus,inquit,quôdei fimileserimus.Operaturhocinanimis

fideliumfpiritus Chrifti,qui arrhabo falutis amp;adoptionis noftræ, indefinenter inanimisnoftris nos Dei filioseffe teftatur. Plura dehocapud Paulum videre cft. Ephef.i.a.Cor.i. 8c5. Rom.8. Gal.4.Et eft hase magna fidei Sc falutis noftræ tam certitudo quàm gloria, quôd non noftrisopi nionibus,non hominum ftipulationibus,non angelorum promifsis,fed ipfius fpiritus fanfti tefti monio intra animos noftros obfignatur.

ytJeßdeliSflaj nbsp;nbsp;nbsp;Cçtefum,quod huius loci caput eft,probè obferuemus:vt de noftra amp;nbsp;omnium fideliû Cbri

fPi ßje 3t beatitudine,non ex præfentis vitæ conditionc,fed præparata illis in future feculogloria indicate difeamus. Incredibilediftu, quantum hicerretur cæco hominum iudicio.quidum præfentis vitæ commoda vnicè quærunt,ex eius conditione de fide Sc religione pronunciant.At fi eius iudicij ahqua debet efle authoritas, iam nemo erit fandborum.quotquot à primamûdihu-ius origine extiterunt, quem non damnari oporteat. Imô nec ipfe Chriftus fententiambanc tam præcipitem effugere poterit. Is enim poft infinites labores Sc horrenda pericula in crucem inter latrones médius affixus cft,vt iuxtaprophetæ fententiam ex eorum numero viden pofiet.quidi uino iudicio damnati fcelerum pcenas exoluunt.Ifa.55.Cogitemus igitur in cœlispatriânoftrara efle,in qua cœleftis hæreditatis thefauri nobis repofiti funt, quos nulla fortunæ iniquitas, nulla diaboli ferocia, nulla ctiam principum tyrannis eripere poterit. Cogitemus aliud fuperefie indicium, ad quod filius Dei in gloria patris venturus palàm monftrabit, quantum difcrimen fit inter iuftum Sc iniuftum,contemptorem Dei Sc eiufdem fidum cultorc.Malach.j. Cogitemus m» rabilem rerum vicifsitudinem,quam tune videbimus.Qui enim hic propter Chriftum amp;nbsp;verita-tis ftudiumafriiéli funt,pro filijs Dei dileébisagnofcentur-.confufi autem Screprobiftabunt,qui totius mundi fauore 8c applaufu muniti,illos perfequi aufi fuerunt.Lege in libro Sapientiæcap. 5.8c plenam huius retaliationis cognitionem auferes. In hanc qui animi oculos conferunt, Si de aliorumconditioneiudicaturi illorum fidem ex verbo Deiæftimant, nunquamfallentur.vtvt mundus hic furfum 8c deorfum perturber.Sed ftatum huius loci videamus,quem omnibus iftis infertad hunemodum.

Fidelesfinrifict- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;III- Etomnii,guihabethdncß)cmmi[)fum,purificdtfe,ficutcrillepnruiefi, Afideiingenio

tiomfludeant. argumentum ducens fideles fui officij admonet. Ingenium fidei eft,ei fe quoad fieri poteft,con-formem reddere, cui nititur.Nititur autem vni Deo,qui purus,immaculatus 8c fanftus eft.Puri ficationi ergo.fanélificationi ac innocétiæ 8c ipfa ftudet.Poteft etiam àfine vel præmio fidelium argumentum formari,vtpræcedentibus fie cohæreat:Quicunqi olim in gloriofb Chriftiaduen-tu Dei fimiles fieri cupiunt.eos dum hic vluunt,Deo fe conformes facere oportet.Impofsibile e-nim eft vt ad Dei fimilitudinem vnquam pertingamus.nifi eius ftudium in bac vitafufcipiamus, qüando defunftis nulla fupereft quicquam operandi occafio.Hic ergo purificationis noftræ ini-tium faciamus.vt coram Deo puro Scfanfto in die iudicij fubfifterepofsimus.Nihilverohicexi git Ioannes,quàm quod vnanimi totius feripturæ confenfu præfcribitur. Foederis cum Abraha-mo faéli caput eftiEgo fum Deus omni fufficiens:ambula coram me,8c efto 1ntegcr.Gene.17. In lege idem dominus dicit: Sanfti eftote,quiaegofanftusfum Dominus Deus vefter.Leuit.iç.Sc 2o.Scc.Eodemtotus Pfalmus I5.referri debet,hanc ipfam felicitatis confequendç viam common ftrans.Et apud prophetam fpiritus fandus clamatiQijis ex nobis habitabit eut» igne deuorantc^

Quii

HOMItlA xr.

Quishabitabit cum ardoribus ætcrnis Qui ambulat iniuftitijsj Sclöquitur quæ reftafunt : qui abhorrer ab emolumento per vim Sc calumniam quæfito, qui excutit manus fuas,ne munus con treftent:qui aures fuas obturât, nc audiat fanguines:8c oculos fuos comprimit,ne intueatur ma lum.Ifa.55. Atqui omnibus iftis veram fanftimonia Sc puritatem vitçquafi per partes vel fpecies defcribit.Hue diftum Cbrifti pertinet;Beati mundo corde.quoniam ipfi Deum videbunt.Matt. SEtalibi pedesjideft,affeélus carnis,quibu3 ceu pedibus in viam malitiæ Sc impuritatis ferimur, »blueredocet.Ioan.ij. Ad eundemmodum DiPaulus fcribit;Hæc eft voluntas Deigt; fanftificatio veftra,vt abftineatis à fcortatione,8c feiat vnufquifque veftrtlm fuum vas pofsidere cum fanéli-ficatione 5c honore,non cum affeclu concupifcentiæ,quemadmodum genres,quç non nouerunt Deura.i. Theff. 4. Sed tempus me deficeret, fi omnes locos, qui fanélificationis 8c puritatis ftu-dium nobis commendant.recenfere vellem.Illud obferuafTe fufficiat, non pofle leuiculum 8c nul bus momenti cfle,quod tot ac tam diligentibus vtriufq; feripturæ teftimortijs nô modo cômen-datur, fed vt fupremè neceflarium exigitur. Confyderemus ergo diligenter,quæ ad purificatio-nem iftam pertinent.

Prirnùm,quidpurificari oporteat,inquirendum erit. Vbi totus homo fefe offert,qui quâtus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homapil^

tft,pollutu5 Se contaminatus eft.Deomnibus enim dicitur,quod de femetipfo fatetur DauidiEc rificatiane «ininiquitate formatus fum, Sc in peccato concepit me mater mea. Pfal.$1. Ad omnes fimiliter pertinet,quod Deus ipfb loquiturr Pigmentû cordis humani malum eft ab adolefcentiafua.Gen. Ü Adde quod apud prophetam pij clamant : Fuimus omnes nos veluti immundum,8c tanquâ ve ftiscentonum fordidorum omnes iuftitise noftné. Ifa. 64. Omnibus enim naturaliter infidet Sc bæreditario primæ tranfgrefsionis iure adhæret totius nâturæ corruptio.Excæcatapeccati ille— «bris Sc mundi tenebris ratio noftra.non vider nec percipit eaquæ funt fpiritus Dçi.i.Cor.z.Ra bonera corruptam non poteft non fequi voluntas corruprifsima.quam improbifsimi affeftus fie «agitant, vt ex nobis ipfis nc cogitare quidem pofsimus quod bonum eft.2. Cor,5.An verè im-puraopera deeiïepofTunt tamimprobæ voluntati, cum tantæ nos vndique circumftent tnalè o-perandioccafionest' Nullus hominis fenfus eft, qui non Scprouocetur adpeccandum quotidie, ^peccet.Peccant oculi rerum huius mundi Sc illicitarû concupifeentia. Peccant aurcs vel volu ptate audiendi quæ imputa funt,vel nimia patientia in ijs audiendis.quæ diuinæ gloriæ Sc hone-ftatiofficiunt.Peccat guftus, totumque corpus helluationis Sc crapulæ mancipium reddit. Pec-«ttaftus totmodis.quotfub cœlo hoc nobis offerunturpeecatorumfpecies. Quæ ergo hicfala '■s Secommunionis cum Deo,fpes efie poterit,nifi totus homo,quâtus eft, purificetur C Hue ita-’l'ie,quæalibimonemur, referri debent. Chriftus Nicodemo ait: Amen dico tibi,nifi quis natus fuerit è fupernis,non poteft videre regnumDei.I0an3.Eam igitur purificationem requirit,qùx totum hominem quafi regeneret, Sc nouum vel alium faciat. Rurfum idem Chriftus noftri abnô Sationemijs necefl'ariam dicit, qui ipfius difeipuli haberi velint.Matt.i6.Et Paulus membra hæc •«reftriamortificare, Sc depofito veteri hominenouümnos induere iubet.Col.5.Èphef.4.Idem w Chriftimortem fepultos cum eodertl ad vitæ nouitatem refufeitari vult. Rom.6.Nihil itaque ■nfe homo efie exiftimet, quo'd vel purum vel tolerabile coram Deo videri pofsit, fed fe totum purificatione opus habere intelligat.

Secundo purificationis huius fines aut modos, intra quos confiftat,aut quoufque progredi PHrlßcittiottit '^'beat,nouifle oportet. Circumfcribit hos loannes dicens: Purificet fe,ficut Sc illepurus eft.De «toduf. Deo autéhic loquitur,cuius puritatem noftræ purificationis modû,limitê vel regulam efie vulL Sedô difficilem, imô impofsibilem modum. An veto carnis noftræ infirmitas ad hancmetâ,tam *nobis remotam,vt nec oculiscerni, nec métis Sc ingenij acumine fatis inueftigari pofsit,vnquâ pertinget^Num homo imputa carnis mole gtauatus ad tâm al turn diuinç puritatis gradû fubuo bbit^Nunquam profeftô id fiet,vtvt vel meditando,vel operando fefeconficiat.Cur ergo quod *^«u impófsibile eft, exigit dominais Annonhoemododefalutenos defperarecogitC' Minimè gentium. Imô hoc noftræ faluticumprimis feruit, Sic enim de noftris viribus Sc meritis defpe-

8cad Del gratiam, quæ fola per Chrifti meritum fuccurrit,confugete difeimus. Confutan-f'ii'ergOjqui vt primum vitæ puritatem Sc que ad hâc fpeétant,exigiaudiunt,ex operibus homi-J'em iuftificari Sc faluari clamant.Exigitur quidem puritas Sc innocétia, fed tails,ad quam nemo boiTiinum vnquam peruenire pofsit. Nemo igiturex eadem iuftificari poterit. Ad hæc ftudium purificationis indefeflum Sc indefinens hæc diuinæ puritatis meta nobis commendat. Facllé hic udafTatur caro noftra,Sc vt primum aliquoufque fe progreffam videt, fibijpfi applaudit. Sc hunc profeftum ad falutem fufficere credit. Sed quoad nos ab cius puritatis perfedione, quæ in Deo *ft,abefre videmus, tam diu nobis pergendum eft. Et cum Paulo apoftolo vnum illud agamus.

C A P V T ITT.

vt ea quæ à tergo funt obliuifcentes, ad ca quæ à fronte funt enitamur, Sc iuxtaprïfîxûügnufl® aflcquamur palmam fupernx vocationis Dei per lefum Chriftum.Philip.j.

Fitrtficdtknif or Poftremô purificationis huius organum vel inftrumentum habere conüenit.Atquipuhfi*;’ l»num. jnur quidê à peccatis amp;nbsp;omni corrüptione merito fanguinis Chrifti. Sed hic de eo organo inqui-rendum,qüod in nobis fit oportet,vt ad purificationé Chrifti pertingcrepofsimüs. Môftlithoc nobis D.Petrus Apoftolus,qui de gentibus legis farcinanon grauandis loquens,fide cordailloni purificata efte dicit.Aél.ls.Fidein verô nominamus firmum ilium amp;nbsp;çertum aflenfum,qui verbo Dei à nobis præbetur.Hac nos purificari multis argumentis conftat.Primô enim perhancfolam Chriftum amp;nbsp;meritum ipfius apprehédimus, in quo vno noftra iuftitia, fanftificatiOjfatisfaéfio Sc rcdemptioconfiftit.i.Cor.i. Qui enim irthunc credit,eideminfitus,omnium quç inhocfuntbtP norum confors rcdditur.Et vt extra hûc falus nulla eftâta nec purificatio aliqua eflepoteft,qu« cunque non cunï fide in hune coniunfta fuerit.Præterea,fides hæc Dei verbo viuo amp;nbsp;efficaci ni-titur.quod non viam modo purificationis monftrat,fed eiufdem ftudium accendit,amp; eandépro fua natura operatur.Eft enim acutus ille gladius,qui pénétrât vfque ad diuifioncmanimæ fimul amp;nbsp;fpiritus,compagumque amp;nbsp;medullarum.Hcb.4.Per hune refecantur fuperfluæ affeftuum no-ftrorumeogitationes. Hoc reprimiturluxurians cüpiditatüm feges.Eodemabfcindlinturamp;cf-fodiuntur membra,quæ nobis funt oflFendiculo.Mar.ç. De hoc Chriftus loquitur, Apoftolis di-cens;Iam vos mundi eftis,propter fermonem,quem locutus fum vobis. loan.iÇ.Adliçc fides cha ritatem fibi perpetuô coniunéfam habet,pcr quam eflficax cft amp;nbsp;operator. Gal. 5. Nec enim fieri poteft,vt non amet Deum,quiconque Chrifti beneficio ab hoc collato totus innititur.Qno®®' do enim filij cenfebuntur qui patrem non amauerint î* Malach.i.Quod fi patrem diligimus.vtiq» amp;nbsp;homifies diligemus,quos apud ilium tanto in pretio efie videmus, vt amp;nbsp;filium fuum vnigeni-tum pro illis dederit. At charitas legem implet, quod clarius eft,quàm vtmultademonftratione opus habeat.Rom.ij.i.Corinth.IJ.

Habemus ergo hic fratres, in quibus amp;c examinemus amp;nbsp;exerceamus fidem noftram. Prodeft hic multum diuinæ in nos bonitatis amp;nbsp;beatitudinis,quç in cœlis nobis repofita eft,confyderatio: quæ facit,vt mundi de nobis iudicium fusque deq; feramus.Interim annitendum nobi.s.vtpuri-ficationis rtudio accenfi,dum hic viuimus,quoad fieri poteft.Deo fanélo amp;nbsp;puro conforroemur, vt in magno illo die iudicij,quando omnis caro iudicabitur,Dei filij comparere, amp;nbsp;in cœleftis pa trimonij hæreditatem ingredi pofsimus, corn lefo Chrifto, faluatore Sc redemptore noftro,cu» debetur bencdiétio,honor,gloria amp;poteftas in æternum. Amen.

h'oMILIA XV l

Omnis quicommittitpeccatum,idem amp;iniquitatem commit^ tit.’amp;f peccatum eft iniquitas. Et fcitis,quôd illc apparuitjUtpecca« ta noftra tolleret, 8C peccatum in co non eft,Omnis quiin eo ma^ nct,non peccat: omnis qui pcccat,non uidit eum,nec cognouit eu«

MAgna extât in nos diuinæ beneficentiæ argumenta:maximû tameneft,quôd fanftus ille amp;nbsp;omnipotens Deus,infelices nos,qui propter peccatû iræ 8c dânationis filij cenferi me-rebamur,pcr filium fuum lefum Chriftum, ex mera gratia, in filiorum fuorum numerum amp;nbsp;re-gni fui hæreditatem adoptare dignatus eft, Poftulatautem à nobis optimo iure Deuspro tanto beneficio, vtvitâ viuamus,quæ filios tam fanfti patris deccat, quæq; in ipfius gloria redundet. Matth. 5. Reétè ergo loannes, cùm Dei beneficium expofuiiretnuper,fubijcit ; Q^i habet banc fpem in ipfum,purificat fe,ficut 8c ipfe purus eft. Et quia diuinæ puritatis exemplar imitandum proponit, perpetuô 8c indefinenti purificationis ftudio opus efle docet, cum ad huius perfeétio-nem nobis, quoad hic viuimus,peruenire fit impofsibile.Cæterum in hac caufa plurimum nobis obeft cæcum 8c corruptum carnis de peccatis iudicium.Quia enim natura peccatores fumus.mi rificè nobifipfis inter peccandum blandimur Et funt,qui quicquid agunt, quantumuis iniuftum 8c iniquum,per carnis infirmitatem exeufare ftudent.Habent etiam exempla fanftorum,quibus impudenter 8c perniciofè abutuntur.Sic ebrius Noæ 8c Loti vinolentiam fibi patrocinari putat. Et adulter Dauidis peccatum fuæ impuritatis prætcxtum facit. Sunt rurfum alij.qui hoc nomine fe iuftos cenfent,necpro peccatoribus haberi volunt, quod à grauibus illis Si enormibus flagi tijs,qu!e

H o M I L I A XV L

**J*»quæ ipfe mundus quoque abominatur,iinmunes fint. Hine fit,vt cum pœnitentiam à fe flagi *®''iaudiunt,rtiox refponfent,fe ncc fures,nec raptures, nec ficarios, nec veneficos efle, quos ifta oftrinaobtundi oporteat.Tantæ ergo pefti, qua non aliapurificationis ftudio nocentior eft, in pi’sfcnti loanes medetur,vt euincat neceflariam efle omnibus hominibus purificationem,quam ’''tea tradiderat.Primo cnim de peccato reftè indicate docet,vt fucatç iuftitix laruam nobis de-'tîhât.Deinde folidis argumentis probat, peccandi ftudium à verè Chriftianis 8c fidelibus alie-''simum efle debere.Tandem conclufionem infert,ex qua omnes homines facile agnofeemus, HUales cenferi debeant.Et de bis quidem,fi fuo fpiritu nobis adfit dominus,modó dicetur»

b Omnis qui committit peccatiim,idem z^ iniquitatem committit: er peccatumcA iniquitäXi Ob- Contrapectatl ttiramultis vifa eft Apoftoli fententia, dum nefcio quod diferimen peccati 8c iniquitatis anxiè lgt;l»nditiM, quot;'lt;iuirunt,cum tarnen Joannes hæc eadem efle difertè teftetur.Sed fefellit hos, partim quod con quot;'Um amp;nbsp;inftitutum Ioannis minus diligenter infpexerunt, partim quod in Grxca voce expen-quot;endafuerunt ofcitantiores,dum vulgar! translation! nimium inhxrent. Ioannis confilium eft, o«re,vt de peccato iudicaricóueniat,Sc contra eospotifsimu (vtpaulo antediximus) fermo-quot;em d!rigit,qui fibijpfis blad!entes,purificationis præceptû nihil ad fe pertinereputabat. Docet

nullum peccatû tam leuiculum efle,in quo deponédo no laborare debeât homines.Id veto pi'obat per definitioné peccati,quod dicit ioo/ulixf/ efle. Eft quidé iniquitas Lat!nis,latius ta-'''eGrçcavoxpatet,5comnem legis tranfgrefsioné, vel quicquid contra legem fit,fignificat. Sic

loânes argumentai'! v!detur;Omnis qui legem Deitrâfgred!tur,iram Dei Scmalediélioné 'quot;turr!t.(Mofes enim ait:Maledittus,qui non implct verba legis huius,vt faciat ea,8c dieet vni-'■ti'fuspopulus,Amen.Deut.27.) Omnis verô,qui peccat,legem trâfgreditur. (Quia peccatum 'ftqnicquid contra Icgem fit.) Ergo quifquis peccat,quocunque peccati genere, legis transgref 'otfadus.iræ Dei 8c malediclioni fubiacet. Nec tarnen bine quifquam colligat, loannem ftoli-quot;îm Stoicorum fententiam fequi,qui omnia peccata paria elfe dicebant.Manet enim peccatorû ^ncrimé, vt alia alijs grauiora fint,licer in fuo genere, quod eft legis trâsgrefsio,omnia côueniât. bt loannes eorum refellit ftultitiam,qui quç ab ipfis fiebant, parui facientes,nulla emendationis turatenebâtur:quafi dicat: Quid prodeft ö viri fratres, in peccatis veftris defenfionem inutilem ^'læreret’Scio quidem alium alijs grauius peccare. Qualiacunquc tarnen veftrapeccata fint,Ie-Jistransgrefsiones funt.Licet igitur nemo accufet,accufabit tarnen lex,per quam 8c iudicabimi-quot;i.Quin ergo abiefto vanæ defenfionis ftudio, culpam agnofeite, Sc vobis quoque neceflariam putate purificationem,de qua modo dixi,ne dum illam negligitis,pœnam fentiatis tandem, quæ peccatis diuino iure debetur.

Non temere autem peccatum legis transgrefsionem efle definit hoc loco.Sic enim docet,vt nbsp;nbsp;it ftceatù îu

•ieomnibusaftionibus noftris iudicare debeamus.Non vtique fecundùmcæcum Sccorruptum iebtamtn tamis noftræ indicium, fed fecundùm legem diuinitus datam. Ideo enim Hebræis lex Thorah, ■deft,régula fiue norma dicitur. Regulæ verô vfus non modo in ædificando eft, fed etiam in eo, vtperhanc opus iam abfolutumprobetur. Ad hanc itaque examinemus quæcunque ànobis fi-' 'int ta in religione,quàm in totius vitæ noftræ conuerfatione. Sic enim videbimus.in multis nos grauiterpeccare, in quibus extra omnem culpam nobis conftituti videbamur. Quædam tarnen txcmpli loco infpiciamus, vt huius examinis formam aliquam fimpliciores habeant.

In religione ca ferèeft mundi huius fcntentia,vt quâuis religionis formam Deo placere pof ftexiftiment.Habent quo fuum illud commentum probent,Deum videlicet animû hominis,n5 wternos ritus infpicere.Probari ergo ei anima cultus fui ftudio flagrantem, vtcunqi ipfius præ-ftriptionibus extern» Ceremoniæ nó per omnia refpondeant. Plaufibilis fanè fentétia,8c huius feculi filijs valde commoda,quibus abfurdu videtur,de religione 8c fide fie contédere,vt propter hasmutuaamicitia 8c cócordiainterrupatur. Et multos videre eft,qui nec Turcas nec ludços in religionis caufa à quoquam damnari velint.Hinc fieri videmus,vt facilê nouos fidei articulos Sc nouos cultus admittamus, nec quiequa in religione certi Sefirmi habeamus.At fi hoe faélu ad Ie gisregulam examines, longé aliam De! fententiamvidebis.Is enim per Mofetn inquit ; Ne per-ueftigetis poft cor veftrum, aut poft oculos veftros,poft quos fcortarl foletis. Quin memores fi-tis,Scfacietis omniapræcepta mea,eritisqi fanéli Deo veftro. Num.15. Et apud prophetâeorum l’eligionem damnat, qui hominum præceptis inhærebant.Ifa.îp.Sed Sc ipfe Chriftuseandépro-phetæ fententiâ ci tans, addit; Omnis plantatio,quâ non plantauit pater meus cœleftis,eradicabl tur.Matt.i5.Confirmantur hæ fententiæ innumeris diuinorû iudiciorù exéplis,qux in illos edi-dit De!lufl;!tia,qui cotra facere aufi funt.Igne cœlitus immiflb perdûtur Aaronis filij.quôd igné iliçnûinfacraintuliflent.Leuit.io, Saule regé magi» 8c ineâtationis aceufat Samuel, quôd ex ija

C A P y T III.

facrificare vellet, quæ dominus excindere iufferat.i.Sam.15. Corinthios pefte mulftatos PaulilJ author eft, quód facram domini Cœnam nouis additamentis peruertere aufi fuiffent. 1. Cor. 11. Hçc ergo 8c alia his fimiliaconfyderantibus, facilè patebit, non tam leuem culpa elfe quàmcor-nis iudicio videtur,in religione 8c cultu aliquid contra Dei præceptum inftituere.

Idem in totius vitæ conuerfatione obferuemus ô fratres,8c quâtum carnis iudiciofatlamur, facilè patebit. Leue multis videtur vitium diuininominisabufus, quem vel propria velvulgari aliorum confuctudincpleriqs exeufari poffe exiftimant, Sed fi ijdemlegem Dei dicentemaudi-antiNon impunitum dimittet dominus eum, qui nomen ipfius vanè fumpfer1t.Exo.2o. Vitium hoc longé atrocius effe intelligent, quàm vulgo æftimetur: maxime cum ohm diuino mandata lapidatus fuiffe legatur, qui in nomen Dei blafphemus fuerat. Leuit.24. Similiter feortationis 8c adulterij fcelera mundus pro leuiculis æftimat,imô his deditos ferè rifu iocisq; profequitur. Sed fi his diuinæ legis regulam applicemus, ilia cum hac ex diametro pugnare videbimus. Lex Domini enim eftiNemœcheris. Exod. 20. EtrurfumiNefitfcortumdefiliabus Ifrael.Deut.25.Ad-hæc Paulus Apoftolus nec fcortatores,necadulteros regni Dei hæredes fore,difertèpronunciat. i.Cor.ô.Sed Sc mortis fupplicium diuinalex adulteris ftatuit. Leuit.lo.AnergO leuiculumcen-feri debet,quod Deus morte mulftari vult, 8cquodàregnacœlorumexcludere confueuitt’Ira qui militiam mercenariam fequuntur,fanguinis effufionem leuem culpam effe iudicânt.lmôplu res inuenire eft,qui fummam vin fortis laudem 8c gloriam in hac fitam exiftiment. Sed longé ali ter indicate difcent,fi diuinæ legis fententiam audierint.Hæc enim itapronunciat : Qui effundit fanguinem hominis,eius fanguis per hominem effundetur; quia in imagine Dei homo faftus eft. Gen.p.Item:Sanguis facit vt terra fallat,nec poteft terra àfanguine, qui ineaeffufus eft,expiari, nifi per fanguinem illius qui fanguinem fudit. Num. 55. Adde his folennc illam 8c publicatotius ecclefiæapprobatione confirmatam fententiam.Malediélus,qui accipit munus, vtpercutiâtani-mam fanguinis innocentis, 8c omnis populus dieet, Amen.Deut.27. Nec défunt exemplapriua-ta 8c publica, quibus docemur,fanguinis ftudium 8c effrenem bellandi rabiem nemim vnquain féliciter cefsiffe.Væ enim ei quiædificat ciuitatem infanguinibus,vtprophetaexcIamat.Hab.2. Sed longum for et,de fingulis peccatis dicere.Hæc exempli loco difta fint,vt hinc difeamus aébo nés noftras omnes ad legis diuinæ amufsim examinare, peccatorum abominabilem atrocitatem agnofeere,eadem hortere, 8c purificationis ftudium,ceu vnice neceflàriû, fequi. Hue enim pertinent,quæloannes fecunda huius loci parte fubiungit:

1 I, Etfcitis^uodilleapparuitjUtpeccdtanoJlratoIlcrctrCrpeccatHmineofionefi. Probat Ioan nes,peccandi ftudium à Chriftianis alienifsimum effe debere.Sunt autem huius demonftratioms rationes duæ,vtræque à Chrifti exemplo defumptæ, cuius authoritas apud Chriftianosmerito maxima effe debet.Prima eft: Chriftus ideo apparuit,id eft,carne fumpta in mûdum venit,vtpec cata noftra tolleret. Tollendi verbo autem non expiationem modo peccatorum in ara Crucis fa-dam comprehendit, qua fit, vt pcena peccati à nobis non exigatur, qui per fidem Chrifti iuftitiæ confortes reddimur:fedeam quoqueliberationem intelligit,qua Chriftus peccata fie fuftulit,ne amplius in nobis rcgnare,8c fatanæ mancipia,quæ çternum damnentur, conftituerepofsint.Huc

enim pertinet.quod infra fequetur, Chriftum venifle vt opera diaboli,inter quæ primatum pec-cata facilè obtinent, dilToluat. Sic ergo argumentatur loanesrNon dccet,vt Chrifbani ijs fefe in-uoluant Scimplicent, quæ Chriftus fuoinmundum aduentu remouit Scplanè èmediofuftulit: imopropter quæ tollendaillebomofaéluseft.ConftatverôpræcipuâincarnationisChrifticau , fam fuifle, vt peccata noftra tolleret. NamprophetaclamatJnfirmitates noftrasipfeportauit, amp;c dolores noftrosipfebaiulauit.Ifa.55.Et ipfe eodem quafialludens: Venite (inquit) adme.quila-boratis amp;nbsp;onerati eftis,amp; ego requiem vobis præftabo. Matth.ii.EtPetrus eodem fenfu Chriftu noftra peccata fuper lignum tulifle feribit .i.Pct.2. Quis ergo non videat.rem Chriftiano nomine indignifsimam efle, fi peccatorum ftudio nos ipfos denuo confecremus Annon hocerit,Chrifti meritum contemnere, 8c vniuerfum incarnationis myfterium quafi pedibus conculcateC’ Paulus certè nonimmeritô,tales Chriftum denuo fibijpfiscrucifigere 8c ludibrio exponerc dicit.Hcbr. ó.Reprehendunturreélè, qui aliorumbeneficentia ærealienoliberati,eodem fe denuoprodiga-litate fua implicant,imö indigni cenfentur,quibus fuccurratur. At eadem omniu ratio,qui Chri-fto fatisfaftore redempti,peccatorum farcinis feientes 8c volentes fe rurfusaggrauant.Admonet Emul locus hic, vbi liberatio à peccatis 8credemptio quæri debeat. Apud Chriftum fcilicct.qui (vt Paulus inquit) inmundum venir, peccatores faluosfacere.i.Tim.i. Quia enim hicfefe omni bus vniuerfalem feruatorem offert, turpe eftaliam extra hunc falutem quærere. Sed cum de hoc fupra femel at que iterum dixerimus,eadem hic fufius rcpctere,fuperuacaneuro foret. •

Alterum

HOMILIA XV t.

ponitiPeccatum in co non eft.Argumcntatur vero vt fupra:Q«i Deo inferi amp;nbsp;bono'rü ipfius có-fors fieri cupit,debet ficut ipfc lux eft,in luce ambulare.Senfus ergo prçfentis loci eft: (^otquot Chrifti fratres membra dici volunt, Chrifto fimiles efle ftudeant. In Chrifto peccatü non eft. Nam propheta inquitrlniquitaté non fecit,nec inuentus eft dolus in ore eius.Ifà.5î Et in euangé lioacerrimis hoftibus dicerc audet;Quis ex vobis arguet me de peccatoC’Ioâ.S.Decct ergo vt qui huit inferi cupiunt, à peccandiftudioalieni amp;nbsp;immunes fint. Si enim bonus Scvlrïutis amas pater filios bonos 8c virtutis amantes habere cupit, Deum patrem eo ingenio præditû putabimüs, qui eu ipfe fanftifsimus fit,pcccatis Sc vitijs addiétôs filios ferre velitC’Qué enim virum boiiû da-bis.qué turpis fodalitij nô pudeat,cum taies vulgo putemur,quales fünt quibüs cüm vérfamur^ An ergo Chriftus feret,vt ipfius fratres 8c membra dicantur,qui omni fceleruni labe pölluti lunt^ Ipfc certè in euâgelio ait:Ego fum vitis vera, Sc pater meus agricola eft. Omnem palmitcm in me tionferentem fruólum.tollitiSc omnem,qui fert frudum, purgat, vt fruclum copiofiore afferat. Item:Qui manet in me,Sc ego in eo,hic fert fruéhim multum.I0an.15.Quis vero dubitet.Chriftu •le verxfidei fructibus, innoccntia nimirum 8c charitate, loqui,cum hos vbique tarn anxiè requi tatfSed videamus præfcntis loci conclufionem,quam ex ijs,quæ hucufque diéla funt,infert.

111. Omnn (]ui wt eo mimet,non peccat.Omni^ qui peccat,non uidit etmt,nec cognouit cum. Bimcnf chriflittnuf nnH tris eft hxc Conclufio.Familiaris cnim hie loanni mos eft, vt fentêtias fuas antithefi ornatas pro ponat.vt contraria fibi inuicem oppofita magis elucefcant Primum membrum eftrOmnis qui in Chnfto manet,non peccat.AlterumiOmnis qui peccat,non vidit eum,nec cognouit eu.In Chri ftomaneredicuntur,qui in Chriftum credunt.Fides enim vnicumillud medium eft, per quodil li inferimur. Ipfc enim inquit: Qui edit meam carnem.Sc bibit meum fanguinem,inme manet Sc cgoinillo.Ioan. 6. At Chriftum fide comedi 8c bibi ad vitam æternam, manifeftius eft, quàm vt vtlongademonftratione opus habeat. Facit etiam hue quod in oppofito membro dicitur. Cum enim dicere debuiflet : Omnis qui peccat, non manet in eo:potius diccre voluit:Non vidit euin, tgt;ec cognouit eum:quæ vtraque non nifi ad fidei fenfum referri debent. Prioris ergo membri fen tcntiahæc eft.Quiconque in Chriftum verè credit Sc eidem vera fide infitus eft,no peccat. Huie älterum membrum fic opponitur:Quiconque peccat,in Chriftum no credit, nec ei vera fide ad-hucinfitus eft.Sunt hçcparadoxa Sc valde abfurda primo intuitu.Dicat enim aliquis: Qijicuquc in Chriftum credit,non peccat.Peccamus ante omnes.fNam 8c iuftus in die fepties labitur.Pro-Ucrb.24.) Ergo nemo hominum in Chriftum credit. Sed peccandi verbum aliter hoc loco, quàm gt;libiloleat,accipitur. Nec enim de corrupta hominis natura vel carnis infirmitate loannes loqui tur,quafuperati quotidie peccamus:lcd de peccandi ftudio, quo impij excæcati abfque omni pœ nitentiæ fenfu affeéluum habenis laxatis in omne nefas effrenes ferutur.Peccare igitur hie idem tft.quodpeccatoferuire 8c eidem omni ftudio addiftum efle. Hoc à verè pio 8c fidelialienifsimû tft.Peccant quidem fideles,Sc iuftus in die fepties labiturfed idem fepties quoque refurgit, Sc in ptccatiluto nonhæret,cum ideo nos à peccato per .Chrifti meritu feiat redemptos efle, neillud pofthacregnet in corporc noftromortali, Rom.ó.Sicpeccauiflc Dauidemlegimus.Sedidépec-catum fuum verç pœnitentiæ lachrymis Sc contritione profecutus eft, cauens fibi ne ad eundem lapidem denuo impingeret.Et Chriftus in cuangelio poenitentiam doceri vult,cuius prædicatio-ne opus non eflet,fi peccata in pijs locum non haberent.Valeant ergo phanatici Anabaptiftarum ScLibertinorum fpiritus.qui hoc Scalijs fimilibuslocis decepti,fe peccatores efle negant,8c mira hiliaquædam atque inaudita fuorum operum diferimina fingunt, ne peccatores efle conuincan-tur.Quæcunque enim ab ipfis improbc Sc turpiter fiunt,ea carnis opera efle dicunt,non fua. Car Hem vero nihil ad fe pertinere,cum illi iam olim valedixerint,8c toti fpiritu regantur.Sed ô calli-ditatem homicidæ diaboli. Itanehomini perfuades, perfidifsime quadruplator, vt quxproprijs fenflbus Sc membris committit,8c ad quae proprijs affeftibus impellitur,nihil ad fe pertinere cxi-ftiinetC'Fugiamus ô fratres hafee verboru prçftigias. Sc diabolicam fanftimoniæ gloriationem ef-fecerto credamus, fi nos ab omni peccato liberos efle iaélemus. Agnofcamus potius cum Daui-de.nos inpeccatis conceptos efle 8cgenitos.Pfal.5i.Teneamus Ioannis fententiam, qui fupradi-xit:Si dixerimus nos peccatum non habcre,nofipfos fallimus,8c veritas in nobis no cft:imô men dacij arguimus Deum,Sc verbum eius non eft in nobis.i.Ioan.i.

Obferuemus aut fingulari diligentia pofterius conclufionis huius membru: Omnis qui pec cat,id eft,peccandi ftudio addiftus eft,peccato feruit Sc nulla tangitur pœnltentiæ cura, is Chri-ftumneevidit nec cognouit.Negaturhacpropofitione in Chriftûcredere, vel Chriftianus efle, quicuqi peccatis addiftus eft.Qjjàm multos ergo inuemre licebit,qui Chrifti nomine fruftraglo

G

C A P V T III.

nantur;amp; quàm rurfus pauci funt,quos verè Chriftianos dicere pofsisC* ExcommunicSturfniia hac fententia qviotquot fcortationis 8c adulteriorum finem facere nolunt, vtvt per Dei verbum crebró 8c diligenter admoneantur. Excommunicantur fanguinarij tnilites,qui cædibusfuperbi-unt,amp; boc fuo quæftu.ceu omnium honcftifsimo,gloriantur. Excommunicantur ebrij Scvino-lenti cômcflatores.impœnitentes gulæ 8c ventris ferui.Excommunicatos dicere oportetincura» biles vfurarios,quos nullae verbi Dei admonitiones.nullae leges politic3E,nulla pauperumangu» ftia adducere poteft.vt peccati fui atrocitatem agnofcere 8c pœniterc velint. E Chriftianorû nu mero remouentur,quotquotin odijs 8c inimicitijsperfequendispertinaces cbaritatem omnen» excludunt.Publicani 8c ethnici cenfentur, quotquot auaritiam fecuti, in opibus fpem omnére» ponere pergunt. Denique Chriftiano nomine indignos, à Chrifto 8c regno ipfius aliènesloânes pronunciat, quotquot non content! peccafle,in peccatis improbè pergunt, pœnitentiæ ftudium rident,admonitionum impatientes funt,amp; curari nolunt. Nec eft quod illorum clamoresaudia» mus,quibus fe 8c Chriftianos amp;nbsp;Dei cultores efle vrgent. Nam refpondet illis Cbriftus,dicens; Nonomnis,qui dicit mihi;Domine domine, introibit in regnum meum, fed qui fecerit volunta* tem patris mei,qui incœlis eft.RIatth.y. Nonetiam iuuabunt hos facramenta,qu« cûverè Chri ftianis communia habent. N am amp;nbsp;olim multos ex Ifraelitis circumeifos fuifle legimus, quibus ta men dicitur, quod in fœdere Dei non permanferint. lere.ji. Similiter eofdem frequenterfacrifi-cauifle 8c adoleuifle conftat,idqi iuxta ritum diuinitus præfcriptumiquibus tarnen dominus di* xit: Ad quid mihi multitudo facrificiorum veftrorum.Holocaufta arietum amp;nbsp;adipem faginatoru faftidio, boum fanguinem, taurorum amp;nbsp;hircorum nonamo. Item:Cum expanderitismanusve* ftras,abfcondam oculos meos à vobis : etiamfi multiplicaueritis orationem,non exaudiam : quia manus vcftræ plena: funt fanguinibus.Ifa.i.Similiabis videre eft amp;nbsp;Pfal.50. lté Ier,4.amp;7.Mich. s ó.Hofe.ó.Concludimus ergo cum loanne, àfide Chfiftiana 8c confortioregni Chriftialienosef-fe,quotquotpœniterenefcij peccatis feruiunt,nec magis profuturâ his Chriftianinominispro* fefsionem,baptifmum, Cœnam domini, preces 8c quæcunqj huius generis funt, quàm olim lu* dçis profuit,quodpeculium Dei 8c filij Abraham! dicebantur,quôd templo glor!abâtur,amp;ineo-dem quotidie facrificabant atque adolebant. Qijia enim Chriftus lefus veritas eft, populumre-quirit verè fanftum,non talem,qui falfo fanclitatis titulo fcfe venditet.

Kmiigelium non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Porrô ex his docemur quoque,quàm iniqui nobis fint,qu!cûque cuangelij dofthna Scgra-

flantat peccandi tuitaremifsionis peccatorum prædicationebona opera prohiber!, fimulq; fecuritatem Sccarnis «««nai». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;licentiam plantar! dicunt.Atqui bonaopera totum euangelium vbiq; exigit,8c Chriftus eum pal

mitem refecandum dicit,qu! fruétum non tulerit.loan.15.Opera autem requirit, non qus nobis bona videntur,fed quæ iuxta De! prqfcriptum fafta,!pfius iudicio pro bonis haber! poftunt.Car nis licentiam adeo non plantât euangelij prædicatio,vt nos Chriftianos elfe neget,nifi carnémor tificauerimus, abnegauerimus,crucifix erimus.CololT.}.Matth.iô.Ga!at.5.Sed hæc eftroundiSc principis eius aftutia,qui eiufmodi calumnijs euangelij doétrinâ inuifam facere conaturcumean dem non alio nomine magis oderit, quàm quod luce fua opera praua arguit, 8c dignos pœniten-tiæ 8c fideifruftusrequirit.Ioan.5. Noftrumeft,fratres,prçfentem hune locum diligenter obfcf_ uare,vt de peccatis verè iudicare pofsimus. Eadem tarnen agnouilfe non fufficit, nifi illafugia-mus,8c perpetuum pœnitentiæ ftudium fecuti, fidem in Chriftuminnocentiae 8c charitatis ftu-dio exprimamus. Sic enim cumillo viuemus 8c regnabimus, cui debeturbenediébo.honor.glo-ria 8c poteftas in sternum. Amen.

homilia XVI r.

Filioli, nemo nos feducat. Qui facitiuftidam,iuftus eftjGcut 8^ ille iuftus eft« Qyi facit peccatum, ex diabolo eftîquoniam ab ini^ tio diabolus peccat« In hocapparuit filius Dei,ut opera diaboli dif foluat, Omnis, qui natus eft ex Deo, peccatum non facit: quia fe^ men eius in ipfo manet, amp;nbsp;non poteftpeccare,quia ex Deo natus cft.In hoc manifefti funt filrj Dei amp;nbsp;filfj diaboli»

PErquàm memorabilis eft fpiritus fandi fententia, quam Pfal.49.pronunciat:Homocumin honore fit 8c pretio,non intelligit;fimilis ergo crit iumcntis,qus prorfus intercut. Vt enim munerc fibi commiftb nunqui dignè fungitur, qui illius dignitatem no expendit: ita impoßibil«

H o M I L I A X V I r.

hominem vitam fuam coram DeOjVt par eft,inftituere,qui dignitatem noftr® conditio-^gt;s, in quam diuina gratia euccti fumus,non probè confyderat. O^amobrem cu loannes de vita Chriftiana 3c Chriftianorum officijs fermonem inftiniiflet, prudenter inde exordium fee it, vt oftenderet.quam cxcellens fit coru,qui Chrifto infiti funt,conditio. Docuit auté nos à Deo infi “Orum numerum adoptatos efle, vt cum filio Dei lefu Chrifto, cui olim cóformes reddemur,in ■'ouifsiinodic,rcgni cœlorum hæreditatem confequamur. Quiduerô præftantius dicipoterat^ Superat enim hoc omnem regum huius mundi honorem Sc gloriam. Cæterum ex his ea colligit loannes,quæ ad Vitænoftræ inftitutionem faciunt.Si enimfilij Dei fumus,Scin eius communio ■icpermancrecupimus,decet Vtpuritatem 8c fanftimoniam,quæ inDeo eft,noftri3 moribus 8c vitaexprimamus.Rurfum,fi Chrifti fratres 8c cohæredesdici volumus,minimè conuenit,vtco-tuinftudijsteneamur, propter qux tollenda Sc propulfanda Chriftusin mundum venit. Venir îutein,vt pcccata è medio auferret, qux nos à Dei facie repellebant.Chriftianos ergo pro virili peccatis abftinere oportebitàmo pro Chriftianis minime habendi funt,qui femetipfos illis con-fecraucrunt.Sunthæc argumentagrauia, 8c quæ meritô authoritatis magnæ apud nos eflede-kcnt.Qjiiatarnen ea eft noftra corruptio,vt facilè admittamus peccatorum illecebras,multi quo que indies exurgât,qui feurrilibus difterijs animis noftris peccati horrorem 8c diuini iudicij me /ê»tM loci, tum excutere folent,plura ad hanc caufam pertinentia Apoftolus fubiungit.Et primo quidé bre ui admonitione contra feduéfores eiufmodi nos inftruit. Mox eleganti antithefi inter fe commit titfilios Dei,verè fideles fcilicet, 8c pœnitere nefciós diaboli filios.Finis huius collationis eft, vt vtrorumque mores agnofeere, 8c horum quidem exemplum cauere, illorum verô ftudiaimitari pofsimusnd quod argumétis firmis 8c folidis nobis perfuaderc ftudet. Adfit nobis fpiritu fuo do luinus.vtnon finefruftu,quçad filiorum Dei inftitutionem pertinent, proferantur.

Filioli,iiemo uos fcducat. Breuis quidé,fed fidelis 8c paterna admonitio.Filiolos vocat,paternî pÿ cMfunt feiit peftorispro falute ipforû folicitudiné exprimens.AdditrNemo vos feducat.Quibus verbis non flores, Umalijs,quam illis ipfis,quid faceredebeant, prafcribit.Perinde enim eftac fi dixiflet:Veftrû eft cauere, ne aliorû dolis aut blanditijs feducamini. Et quia de hoc admonet, fatis teftatur, fideles, quoad in mundo viuunt,extra feduélionis periculum non fore.De ijs autem feduéloribus hic lo seJiiffores qui quiturÇvt ex toto fermonis côtextu conijeere licet) quivitæ Sc morum integritatiinfidiantur, hicdicAtttur, dumpeccata exténuant,illorû atrocitatem tegunt,Deû iftaabominari Sciudicijs fuis punire ne-gant,vt hoc modo omnem Dei timorem pellere,8c quiduis agendi fecuram audaciâ in hominum animis plantare pofsint.Habuerunt eius generis feduélores omnia fecula. Apud Ifaiam enim væ illis imprecatur dominuSj qui bonû malum, Scè contra malum bonum dicercaufint.Ifa.5.Et alibi in eos grauifsimè inuehitur, qui puluillos Sc ceruicalia confuebant, id eft, qui alijs fecurè pec-candi adeoq; peccatis indormiendi authores erant.Ezech.ij. Diligenter vero obferuandû, quod bas peftes nouifsimo feculo maximè graflaturas feripturse prçdicunt.Chriftus certè homines eo rum fimiles fore dicit,qui temporibus Loth Sc Noæ vixerunt, fecuros nimirum in peccatis fuis, admonitionum 8c minarum Deicontemptores,quiqi indies peccandoproficiant.Matt.24.At Pe trus Apoftolus tanti mali fontem demonftrans,venturos dicit illufores.qui quæcunque de Chri ftiaduentu,de extremo iudicio 8c præmio peccatorum dicuntur.in dubium vocât.z.Pct.j. Quid enim inhomine fupereft quo peccandi licentia Sc fcelerum audacia frænari pofsit, quando diuini verbi authoritas contempta iacet, 8c iudiciorum D ei metus cxplofus eft^ Num verô noftris feculis taies fint, videreoperæpretium eft, Securitatem certè peccandi regnarcpafsim,nemo ne-gabit.Vnde verô hçcorta eftc’Nimirû ex ijs animis,quos multi verbis palam produnt.Audiûtur cnim,qui cum Nabal dicunt,vel Deum omnino nullum efle, vel certè eundemnon curare mor-talia.Pfal.14. Sunt, qui de peccatis leuiter iudicant, dum vcl veteris confuetudinis prætextu, vel multitudinis peccantium authoritate,vel carnis natura 8c ingenio,atrocifsima quæq; flagitia ex-eufare audent.Allegant exempli loco felices impunè peccantium fucceflus, 8c quçcunque alia in hanc fententiam adduci poflunt. Capiuntur horû fermonibus multi,maximè cum exemplis quo tidianis,quorum maxima eft authoritas,fimul oppugnentur.Sed loannes breui fententia,ne hos audiamus,monet. Caufa eft, quia feduétores funt. Qxjis in viaambulans eum audire 8c fequi ve-lit, quem feduéforem efle, 8c manifefta deuiamonftrare videat At qui hoc itli faciunt,Scperni-ciofius multô feducunt, quàm fi quis ad immania ferarum luftra,ad præcipitia horrenda,ad latro num ftationcs,denique in præfens mortis periculum abduceret. Abducuntenim à via iuftiti® Scpræccptorum Dei, quæ folaad vitam poteftperducere. Authores funt,vt poft carnis cupidi-tatesambulemus,qux in mortiferos peccatorum laqueos trahunt.Pacem pollicentur Sc incolu-mitatcmreruin çmnium feétatoribus fuis,cum nihil horû prçftare pofsint.Nec enim in ipforutn

Û i

C A P V T I r I.

manu funt Dei iudicia, qui fuo téporc tam ipfos quàm fcftatores ipforû horribiliter puniet. Di* fcamus ergo fratres,fufpeélos babere omnes,quicûq; pcccatis noftris blandiuntur,amp;eorû ferma nibus aures nô præbeatnus. Beatus enim.qui in eorû via non ftetit.nec in côfeflueiufmodüHufo rumfedit. Pfal. i. Sedad collationempiorû Sc itnpiorû, quæ prsefentisloci caput cft.trâfeamus. CoBatiefilhnim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c]l,ßcut cr ille iufluf eß. Qjti freit peccatum,ex diabolo efi.-^uoniam ab

tgt;ti amp;dttbsli. initiodiabolut peccat. Primo loco de filijs Dei, qui verê fideles 8c iufti funt,agit. Sic verô fermoné inftituit, vt cos arguere videatur,qui cum à iuftitiæ ftudio alieni fint,fidelcs tarnen amp;iuftihaberi , volunt. Sic enim vult dicere:Noui equidem multos iuftitiæ titulo gloriàri, qui fe Chrifti mérita iuftificatos amp;nbsp;fanélificatos efle dicunt.Sed minimè putâdum eft, quod nudi tituli gloriatio quen quam coram Deo iuftum efficiat.Chriftus pattern fuum nobis imitandum propônit,dicés : Perfect eftote,ficut pater vefter in cœlis perfeftus cft.Matth.5.Atqui is non diciturtantummodoiii ftus in fcripturis,fed reueta iuftus eft, Sc iuftitiam fuam in omnibus fuis iudicijs amp;nbsp;operibus côn fpiciendam profert. Quifqüis ergo idem ftudiû fecutus fuerit, vt opera iuftitiæ cdat,is verèio* ftus dici poterit.Argumcntü,filibet,fic formate licebit.Qvii Dei iuftitiâ imitari ftudet,iuftuseft. Deus iuftitiâ non modo glotiatur, fed iuftitiam facit. Etgo, qui iuftitiam facit, iuftus eft.Breuis bæCjfed diligent! confideratione digna fententia.Nam docemur,Chriftianorum iuftitiâm nonin titulorum fplendore,non in externo fuco vel hypocrifi,fed in ipfa te confiftere. Iuftitiâ hic voco, non earn quæ propter fidem in Chriftum irtiputatur nobis,qüç fola coram Dei iudicio nos defen dit:fed eius eftelt;ftus,quos in externa vitæ côuerfatione profert. Quia emm fides verè Chrifto infe ritjamp;viuos facit illius vitispalmites (loan.15.) minimè otiofa eft,fed fruélus Chrifto amp;eius co-muniortedignos operatur,non clam,fed in propatulo,vt ex fruélibus fides noftra dijudicaripoC-fit.In banc fcntentiam Chriftus loquitur:Vos eftis lu.x mûdi.Non poteft oppidûabfcondi fupra monté fitummeqj accendût lucernâ,amp; penunt illam fubter modiû, fed fuper câdclabrum, amp;lu-cet omnibus,(jui funt in domo. Sic luceat lux veftracorâhominibus, vt videât vcftrabonaope-ra,glorificcntqi pâtre veftrum,qui in cœlis cft.Etpaulô poft: Nifi abûdauerit iuftitiâveftrapluS quàm feribarum 8c pharifæoru,nô poteritis ingredi in regnum cœlorfi.Matt.5.Eodcin lacobum refpcxiffe videmus,qui côtra vanos fidei 8c iuftitiæ fidei gloriatores difputâs,ait:Oftendemihifi dem tuam exfaftis tuis,8cego oftendâ tibi ex faélis mois fidem meam.Iac.a. Qui loci fatis euideïi ter docent,fidei quidé deberi iuftitiæ 8c falutis noftræ glotiam fed viuæ 8c veræ fidei, qu^ nô va-nà 8c inanis eft gloriatio, fiue verborum fucus,fed certus Sc efficax animi alTenfus, quetn fpiritus fanélus in nobis excitât,8c per cundem nos Chrifto inferit, vt 8c falutis in illo confortes, Sceidé, quoad fanélimoniam Sepuritatem conformes reddamur.Firma ergo 8c folida ftat Ioannis fenten tià,iuftum 8c filium Dei vereq; fidelem cum elfe 8c reuera dici,qui iuftitiæ ftudium,iuxta c.xem-plarinDeopropofitum,fccutus fuerit.

rilljdiaboli Alterû antithefis mébrum impios 8c à fide aliènes côprehendit. De bis ficloquitur: Qui facit peceâtû,ex diabolo eft.Obferuandum veto (quod St fupra monui) loannempeccâdivelpec cati vocabulis nequaquâ carnis noftfç corruptam naturâ 8c infirmitatem Sc quæ indepromanant deliéla,côpleéti. Quia fi banc fpeftes,omnes peccata facimus, Sc in multis labimur omnes.Iac.j. Sed 8c loannes fupra mendacé eum elfe dixit,qui fc peccatû nullum habere,gloriari aufit.i.Ioan. 1.0uam ob rem de deuoto peccandi ftudio Apoftolum loqui fentiamus, 8c eos intelligere.quim X hil nifipeccant,qui femel lapfi refurgere nolunt, quipeccatorûluto gaudent, Scabfq; oninipœ-nitentia 8c doloris fenfuineo obftinati perfeuerât.Quos alibi feruospeccati fcripturavocarefo-let.Ioân.8.2.Pet.2. Oui talis eft (inquit loannes) tam abeft vt Chriftianus, vel Chriftimembra, • filius Schærcs Dei dicimereatur,vt potius diabolifilius dici debeat|nô quidemgeneratione(nec enim quenquam diabolus generat,nec inter principia Manichaico errore collocari debet)fedimi tationc.Id quod argumente fubieélo déclarât. Addit enim:Quia ab initio diabolus peceät. Initio quidem bene conditus erat,vt minifter eftet diuinç maicftatis,ad falutem eorum,quieleftifunt. Sed in veritatc non ftetit.Ioan.S.Et vbi femel excidit,non contentus peccauifie,Deo 8c volunta-ti ipfius obftinato animo fefe pertinaciter oppofuit. Mox enim primos parentes mendacijs fedu-élos in haflam perditionis illexit.Nec ceflat etiamnum hodie,fed femper ceu leo rugiens obambu lat,quærens quem deuoret.i. Petr.5. Tales vero non funt boni angeli.Tales nonfunt fanfti amp;nbsp;fideles Dei cultores. Sed vt primum illi per carnis infirmitatem Sc mundi blanditias fuperatipeccant,mox admoniti peccatum agnofcunt,fatentur, dolent,pœnitcnt,8c à lapfu per Dei gratiä re-furgunt.Nota funt Dauidis,Ezechiæ, Petri Apoftoli, peccatricis. Sc multorumalioru exempla, quæ omnes pij feduló imitantur. Quis ergo non ab horum moribus 8c ingenio alienos,Sc diaboli potius quàm Dei filios dicat,qui non conteti peccafteAoti fefe peccatis cófecrant, admonitiones oinn«$

HOMItIA XVII.

tones conteinnunt,amp; peccau pcccatis pœniterc nefcij accumulant,imo alijs quoquenunquam nonpeccatorum authores funtC Vcrè ergo argumentatur Ioannes:Quicunquediaboli mores amp;nbsp;ingenium imitantur.cx diabolo.non Deo,nati effe cenfcri debent;At diaboli mores amp;nbsp;ingenium imitantur,quipeccatisaddifti,inijs deuoto animo pergunt.Diàboli ergo,non Dei filij exiftiman difunt.Argumento hoe tam libère amp;nbsp;audafter loannes vtitur, quia èodem Chriftüs quóq; vfus erat.Nam cum phahfæis,patris Abrahatni titulo gloriantibus, difputans ait:Si filij Abrahâmi ef-fetis,opera Abraham! faceretis.Nunc au tem quseritis me interficere,hominèni,qui veritàtem vo bislocutus fum,quam audiui à DeO.Hoc Abraham tion fecit.Vos facitis opéra patris veftri.Vos «xpatre diabolo eftis, amp;nbsp;defyderijs patris Veftri vultis obfequii Ille homlcidâ erat ab initiö, 8e in veritate non ftetit, See.Ioan.8.Finis ergo amp;nbsp;fcopus huius collationis eft,Vt intelligàmus,Chriftia tgt;08 Scfilios Dei elFe.qui fide in Chriftum viuaanimati,iuftiti« ftudium feftantur:rurfus,diabo-lifilioseflc Sccenferi debere,qui deuoto animo Scpœnitere nefcij peccatis indulgent.Duraqui-X dem fententia,amp; quam molles filiorum huius feculi aures difficulter admittut: vera tarnen amp;nbsp;in-uiolabilis.quia Dei verbo nititur,Sc didlante Ipiritu fandto feriptaeft. Applicemus hanc noftri fe tulihominibus, 8cfacilepatebit, quosprodomefticisfideiagnofeere, 8cquos publicanorum Sc ethnicorum loco habere debeamus.Patebit inquam,quorum mores imitari cóueniat. Sc quorum commercia cane peius 8c angue odifle oporteat.

Admonct item hic locus,vt in ecclefia doftrins antiftites de palam fceleratis 8c pœniterè hé nbsp;nbsp;in tccle/ia(t^

fcijs.tum iudicare tum loqui debeant.Hic enim fi mundi iudiciu audiamus,modeftije nos admo- rifi debeantfia^ nebit 8c charitatis,cum interim ipfe nulla velmodeftiævelcharitatis cura tangi foleat.Qnâfi Ve* romodeftiæ lex fit,immodeftam quiduis patrâdi licentiam plantare,8c charitas præcipiat.nccui peccandi modum 8c limites præfcnbamus. Longe aliter fpiritum fanélû,qui Sc modeftiæ Sc charitatis fpiritus eft,iudicare 8c loqui videmus.Nam in lege,cum Voluntatis fuæ capitaexpofuilTet Deus, contra illorum tranfgrefl'ores fententiâ proferens, maledi élos Sc execrabiles pronunciat: necalicuimortalium copiam facit aliter de his iudicandi. Malcdiélus (inquit) quifecerit fculpti kopus manuum artificis:Sc refpondebit omnis populus,Amen.Malediétus,qui maledicit paren tibus fuis:8c omnis populus refpondebit. Amen, Scc, Deut.iy.Publico totius ccclefiæ teftimonio fuas fententias dominus probari vult.Qaz ergo temeritas fuerit, eafdem fub modeftiæ 8c charitatis prætextu inuertere, Deumqs quafirigidior 8c crudclior sequo fuerit.infimulareC’Iftter propbetas certè neminem tam confidentem fuifle legimus,qui vel iubentibus regibus 8c toto populo,aliter loqui aüfus fuerit,quàm dominû loqui audiuiflct.Legâtur fermones illorû,Ifaiæ impri-®is,Ieremiæ ScEzcchielis, 8c quam docendi rationé fecuti fuerint,facilè conftabit.Nec eft quôd tos audiamus,qui noui Teftamenti mitioré fpiritû fingût.Vnus 8c idc ta veteris quàm noui tefta menti fpiritus eft. Nam fpiritus fandi impuln locuti funt prophétæ.l. Pet.I.Vna igitur amp;nbsp;cadem ^uoqseft vtrobiqj de peccatis Scflagitijsloquédi ratio. Primus certè noui teftamétiminifter,Ba ptifta,pharifæos Sc feribas progèniem viperarû vocare, 8c eofdem filios Abrahami eire,negare au , dct.Matt.J.Chriftus Iefus,quo cû nemo opinormodeftiæ Semanfuetudinis certamé facilè fufee perit,eofdem nô modo rapaces !upos,cæcos cæcorû duccs,deuoratores viduarum fepulchra dc-albata8chypocritas, feddiaboli filios,fures Sclatrones vocare côfueuit.Ioah.S.Scio. Matth.ii.

Quid ergo dicemusC Num vel Chriftum lefum immodeftiæ accufabimus,vel illoS hiS titulis dignes fuifle fatebimurC’Similis Apoftolorûdoclrinaeft.Petrus, cum prima Hietofolythis èorteio-tgt;crahaberet,depopuli peccatis non adulatorio more loquitur,fedâit;DeuS patrum hoftforum, glorificauit filium fuû Iefum,qué vos tradidiftis, 8c negâftis in confpeétu Pilati,cum ille iüdlcaC-fetefleabfoluendum. Vos autéfanélum Sciuftum negâftis,8cpoftulaftis,\'tvirumhôihicidain donaret vobis,authoré veto vitç interfeciftls,8cc.Aft.}.Qiiæ verba fiprobèeXaminéntur.nefcio «juid grauius,immanius,atrocius 8c horribilius dici pofsit.At digni erât(inquis) quibus hxc ob-ijcerentur,ob immane illud proditi 8c occifi filij Dei facinüS. Sedheus tu,annon eadem feuerita-tedignoscenfebis,qui effreni peccandi licentiafanguinéfilij Dei prophanant,8ceundem(quantum in ipfis eft) denuo crucifiguntt'Hcb.ô.Cur ergo tales à loannc diaboli filij dicuntur.quo nul lum fingi 8c excogitari poteft conuitiû grauius^Cur eofdem à regno cœlorum Paulus excludit^ t Cor.6. Aut ergo veterem corripiendi 8c increpandi libertatemretincre oportet,aut demóftran dumcrit,noftro fcculo earn effe morum fandimonia,eam vitæ integritatem,tam ardens fyncef® religionis ftudium, vthac opus nonfit.Id vero fi quisaffirmare aufit, eum Chriftüs mendacij ar guit,qui nouifsimo feculo iniquitatem abundatura, fidem vero 8c charitätem quafi intermoritu-tas pr^dixit.Matt.24.Luc.i8.8cc.Contradicet eidem totus müdus,fi nó verbis, faélis certè,quod teftimoniu eftlongè loeupletius. Friget vbique fidei Sc religionis amor. Exiinéla iacet charitati

G j

C A P V T I I !♦

ïam olim terras Aftræa reliquit.Expulfa/apud .Garamâtas fortalTe^vagatur vitæ innocentia.Exa lant puiior,temperantia,honeftas,cum toto aliarum virtutum choro. Subiere inhorumlocnim-pictas, inconftantia, leuitas,odia, inuidia,æmulationes,vfur3e,rapinæ,furta,dolbimpofturs,ini-quitas.iudiciorum corruptela.impuritas, libido ,fcortatio,adulteria, inceftus,impudcntiâjuxus, cbrietaSjOmnis denique vitiorum caterua, quam olim ex imo Acherontc profu fam poetæ finxe-runt.Et adhuc in miniftris modeftiam requirimus,dum ifta accufantc' Inges profeélô periculum eft,ne plures hic eo nomine accufari pofsint, quod in hominû gratiam canes muti fiunt,amp;ftulti fpeculatores venientem gladium prædicere nolunt. Imitandi potius prophetæ, amp;nbsp;interhos Ionas cumprimis,qui intra quadragefimum dicm orbi tot fcelerum farcinis onufto interitum mini tetur.Imitandus Chriftus, 8c cum hoc loannes noftcr, vt libéré diaboli filios dicamus, qiücunqs pœnitere nolunt.Eæ enim funt fcelerum blanditiç.vt nifi illis fiicum dctrahas,neniinem illorum pœniterepofsit. Vidithoc Cato.homo ethnicus, qui apud Saluftium omnis corruptelæcaufam dicit,quôd rerum nomina vera Sc propria iamdudum amififlent.At indigné fertmuntlus,quifa-élafuanon vultargui.Ioan.j.Quid tumpofteaC’Verbum Dei intonare vcl inuitis oportet,etiam-fi fraftus illabatur orbis.Hunc qui audire nolunt,tandem hoftium clamores,armoruro ftrepitus, cornuum bombos exteri militis horribiles 8c non intelledas minas, bombardarum tonitrua, 5c ruentium turriumfragores, 8c fi quid aliud belli aléa parturit,audirc,cogétur.Sedlongius quam inftitueram, progrelfus fum. Redeamus ad loannem, qui hinc occafione fumpta, firmifsimis ar-gumentis.quod dixit,dcnuo confirmat,fic tarnen vtijfdem ad innocétiæ 8c integritatis ftudiura Chriftianos homines adhortetur.

(^rtßitntnS fee nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I I I, In hoc apparuit filiu6 quot;Dei, ut opera diaboU diJJoluat.Omnis (Juinatm eßcxDeo,peccatiimnonfi

cit: quia feinen ciM in ipfo manet:cr non potefl peccarc,quia ex Deo natui eft. Pertinent hçc ad prius an tithcfis membrum,quod duobus argumentis probat vel confirmât. Habent tarnen 8c exhortatio nem, vt qui fideles fiue Chriftiani haberi volunt, innocentiae 8c fanftimoniæ ftudeant, ed quod impuritas 8c peccandi libido cum natura 8c ingenio Chriftianifmi plané pugncnt. Prirouraargumentum à fine incarnationis Chrifti fumitur.Filius Dei ideo apparuit amp;nbsp;homo faéluseft, vt dia boli opera diflbluat. Nam in paradyfo ferpenti diftum fueratrPonam inimicitias inter fernen rau lieris 8c inter tc. Ipfum conculcabit tibi caput, 8c tu infidiaberis calcaneo ipfius. Gene.j. At inter opera diaboli primas obtinet peccatum.Per hoc primi parentes feduéti funt.Per idemhodieinfi lijs inobedientiîE diabolus regnat. Per illud quoque Ictiferum illud mortis venenum in oranem Adami pofteritaté transfufum eft.Vnde fequitur principalem incarnationis Chrifti caufara fuif-fe,vt peccatum diirolueretur,ne per illud in nobis ad intcritum noftraru animarum fatan regna-re poflet.xAtqui id,cuius gratia Chriftus vencrat,perfccit.Nam 8c ipfeprincipem huius raudi foras eieiftum 8c iudicatum effe teftatur.Ioan.i2.8c 16. Adhæc,cum mortem, quae peccati pœnaeft, gloriofa fua refurreftione dcuiccrit, peccati vires diftolutas 8c encruatas efte oportet.i. Corinth. 15.Ex his autem euiden’ti demonftratione colligitur, quod loannes probare inftituit. Fideles ni-mirum 8cveré Chriftianos iuftitiam facerc,8c peccatis abftinerc.Sic enim argumentabimur.'Qut Chrifto per fidem in fit i funt,ea fedlari non po{runt,quæ Chriftus fuo in carnem aduentu dilTol-uit. At Chriftusvenit, vtdiflolueretpeccatum,quodpraecipuumdiaboliopus,8cdiabolicjety-rannidis quafi caput eft.Indignum ergo 8c plané abfurdum fuerit,fi huius ftudium feftari velint qui Chriftumprofitentur.

Alterum argumentum à fidelium perfona fumit,adeoqi à caufa efficienti,per quaifticrcan-tur.Omnisquinatuseftex Deo,peccatu non facit. Probat hoc: Quia fernen eius inipforaanet. Deinde hoc ipfum explicat per amplificationé: Non potcft peccarc,quia ex Deo natus eft.Priuf-• tuenßliorum quam verô argument! forma infpiciamus, de quo femine loquatur,videndum erit.Docet id Pe-trus Apoftolus, qui de Chriftianis loquens ait:Renati no ex femine mortali,fed ex immortal! per verbum Dei viuum 8c manens inæternum.i.Pet.i.Immortale hoc fernen elfe dicit Petrus.Quia fi mortale effet,immortales create non polfet.Idem verô, quafi digito demonftrans, verbum Dei effe dicit, quod apud prephetam in æternum manere legimus. Ifa.40.Et fané non aliud regene-rationis,per quam filij Dei nafc!mur,femen conftitui poteft,cum ipfe Chriftus feminis parabola eius naturam exponere voluerit. Matth.Ij.Luc.8.Per hoc enim intclleélus homlnis,qui non ca-pit ea quæfunt fpiritus Dei,illuminatur, 8c quafi abus efficitur,vt regnicœlorû myfteriavidere Sc intell igere pofsit.Per illud ipfum,vb! animis noftris côceptum Sc fpiritu viuificatû fuerit, voluntas noftra reformatur,vt diuinæ voluntati obtemperare cupiat. Hoc ipfo animatus homo Vires nouas côcipit,quibus ea faciat Sc exequatur,quæ dominus praecipit,quibus ité à lapfu per gra tiam Dei refurgat: vt meritô regeneratus vel nouus homo faétus die! pofs!t,Ad hjc igitur alludes Apofto-

H o M I L t A X V I r* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4«

ApûftoluSjfit argumcntatur ; Quicunquç ex Deo natus efl:,feininis fui naturam Se ingeniutn re-ftrt.At Chriftianiex Deonati funt. (Nifienimhocdemus, Chriftianinequaquamdicipoterût. NamChriftus inquit: Nifiquis natus fuerit èfupernis, nonpoteft videre regnum Dei. loan.j.) Chriftiani ergo fui fGminis,quod eft verbum Dei,naturam referrc debent.Quç autem verbi Dei natura eft;quot; quod ingeniumC’ Idem baud dubiè.quod Sc ipfius Dei eft. Si enim in homineanimi in dcx fermo eft,multô magis in Deo hoc dicendum erit,qui cum ipfa Veritas fit^ab omni fimulatio neamp;doloalienifsimus eft.Vt ergo Deus puruseft amp;fanlt;ftus,ita verbum eius purum fanftumqj lit oportet.Vnde Dauid exclamat:Eloquia domini,eloquia munda:vt argentum excoólum in ca tinoterrco,defecatum fepties.Pfal.i2.Deinde vt Deus non ipfe modo purus Scfanftus eft,fed amp;nbsp;nlios fanftificat.Ezech.2o.amp; jy.ita verbum Dei fanftificare folet omnes,qui illud riteamplexan-fir.Confumit enim quæcunque in nobis terrenam originem fapiunt,8i acutior quouis gladio an tipiti,pénétrât ad compages ofsium amp;nbsp;medullas intimas.Heb.4.Quomodo efgo impuritate pec-^atorum polluetur,qui ex hoc renatus fueritt' Imo peccare deuoto animo non poteft,quicunque per hoc fernen ex Deo natus eft. Si enim comunis fenfus Sc quotidiana experientia diéîatjmpof-fhile elfe vt vrticæ aut cardui fernen rofam generet,aut è contra,ex rofæ femine vrtica nafcatur: ^ua ratione fieri poterit,vt ex purogt; fanfto amp;nbsp;immortali femine verbi Dei homo nafcatur impu-nos.jpphanuSjpeccatis deditus,8c ,pinde mortis æternæ reust’ Fortes creator fortibus, inquit poe ta.Et nos è Deo natos p verbu ipfius çternu,nô Dei, fed diaboli potius ingeniu referre dicemust?

Sunt hæc magno ftudio nobis meditanda ô fratres. Vt enim de ingenio filiorum Dei nos e-™iliunt:itaquàm atroxflagitium fit docent,fi, qui filij Dei nati fumus, peccatorum luto temere •ienuo inuoluimur.Sunt qui hoc leuiculum amp;nbsp;venia dignum exiftiment, quod fibijpfis peccent* fibijpfis duntaxat noceant.Sed hæc Ioannis verba expendenti longé aliud videbitur.Sic enim peccamus in ipfum Dcum,qui nos ex fe renafei voluit.Pcccamus in verbum Dei,cuius feme ani inis noftris fuerat infitum.Peccamus in ipfum Chriftum,cuius incarnationem Sc pafsioné, quan tum in nobis eft, irritam facimus. Viros bonos filiorum pudat, quos præter officium multa ini—

8c impudenter defignare vident,Sc il los abdicare confueuerunt. An ergo Deum tarn facilem putabimus,vtfiliosferre pofsittamingratos,Setotmodisin fe,in verbumfuum8cinfiliumle-fum Chriftum iniquost* Sed audiamus tandem huius loci epilogufn.

Inhocmanifeflifuntfilij Deicer filij diaboli. Finem 8c fcopum eorum, quæ dixit hucufque,indigt; Scy/uu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li»

cit.Eft is,vt inter filios Dei 8c filios diaboli difeernere difcamus,ne vel ipfi nobis falfi tituli gloria tióe imponamus,vel cormpto filioru diaboli exéplo feducamur. Notas veto manifeftas effe dicit* tx quib.vtriq; agnofei pofsint.Quis.n.non dignofcat iuftitiç ftudiû à deuota Sc effreni peccâdi li-bidine^Quifqs ergo fallitur,fciés volêfq; fallitur,nec habet quo ignorantiâ vel erroré fuû exeufet^

Obferuemus autem locutionem,qua loannes vti voluit. Poterat dicere : In hoc vel per hoc fumus fill] Dei, 8c filij diaboli. Sed fic operibus iuftitiæ tribuere videri poterat, quafi per ilia filij tfficiis. fed ßgmt Deiefficeremur.Cauere ergo volens periculofum illud propriæ fiduciæ præcipitium,In hoc ma- [ant filitrXOen nifefti funt (inquit) filij Dei,8c filij diaboli:vt intelligamus operahæc nequaquam nos iuftificare coram Deo,fed fidei iuftificantis elfe figna 8c indicia. Signa veto hæc certa funt Sc infallihilia.Fie-riergonequit,vtfides,quæ fpiritum fanftum fibiperpetuo coniunélû habet,otiofaquiefcat. Qua obrem, vt noftrorum operum meritis falutis gloriam tribuere non debemus, ita vicifsim cauen-lt;lumerit,nefide gloriemurfalfó,dumpeccandi ftudio nos totosaddiximus. Necenim mendaces fui nominis profefifores fert,qui ipfifsimaeft veritas. Sufpefta ergo nobis fint, quæcunq; fuis blan ditijsperfuadere caro ftudet. In timoré Sc tremore operemur faluté noftram. Denique in hoc v-num incumbamus vt purum illud fanclumq; fernen, quo renati fumus, in vniuerfa vitæ noftræ conuerfatione confpici pofsit, vt germani Dei filij, cum Chrifto lefu viuamus,cui debetur bene-diftio,Iionor,gloria8cpoteftasinæternum. Amen.

H O M I L I A , X V I I h

Omni's qui non fadt iuftidam,non eft ex Deo,amp;qui non diK* git fratrem fuum.Quoniam h^c eft annunciatio,quam audiftis ab initio,ut diligamus nosinuicem^Non ficut Cainexillomaloerat, ' 8c occidit fratrem fuum.Et propter quid oecidit eum f Quia ope^ . radus mala erâqfratris autem eius iufta. Me miremini fratres mei, .......- ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 4

C A 1? V T III.

fi odit uos mundus» Nos fdmus,quod tranfîuimus ex mortein w tam,quia diligj'mus fratres^

MVltæ Se graues funt regni lefu Chrifti in hoc mundo remorse, multaquoque com®“*quot;* falutis noftræ hoftis fatan quotidie comminifcitur,quibus illud turbet,noftp ab eiu^tom munione abftrâhat. At nullahic tam noxia funt obftacülâ, quàm quæab ijs ftruuntur,qui Cnn-fti nomen Scfidcmfàlfô iaftant.Ex illorum enim numéro fedüftores 8eantichrifti(vtprçtt ti capite vidimus) emergunt, qui 8c Chrifti regnum 8c omnem falutis noftrç rationem human^ rum traditionumtenebris obfcurare ftudent.Ex illis ctiam funt,qui Chriftum priuaticommo 1 gratia profitentur,facris Chriftianorum communicant, interim verô Chriftû Se fidem fems (vt Paulus inquit Tit.i.) negant.Eft hoc hominum genus cumprimis noxium Scdeteftabile-QS® infirmiores fuo exemplo offendunt. Se apertis Chrifti hoftibus occafionem præbcnt, quiuoem Sedodrinam Chrifti câlumnientur,quafih3Eclibidims Selicentiæpeccandi vnicacaufaljt. Non temerc ergo fit, quôd de vita Chriftiana Se eius conuerfatione tam diligenter loannes dilputat. Noncontentus enim purificationcm noftri nobis commendauifle, Se ad hanc tam ipfms^oipa-tris quàm Chrifti exemplo inftigauilTe, elegant! antithefi filios Dci Se filios diaboli intef lecom-mittit,Se firmis argumentis probat,non Dei,fed diaboli filios elfe Se cenferi debere, quicunqip®* rificationis ftudio abicfto,peccandi licentiam fequuntur.Scopus vero omnium hic eft, vt qui lij Dei cenferi cupiunt,puritatis ftudiumamare,Sc deuotam peccandi confuetudinemabominan difcant.Eodem nbsp;hic locus referri debet, qui fimul alteram quoq; Chriftianæ conucrfatioms p«

tcm,fiue notam,proponit. Primo enim repetit quæ ante dixerat dediferimine filiorum Degt; amp;ƒlt;-liorum diaboli.Deinde,quia charitatis fraternæ meminerat,docet, hanc quoque germanam nhO-rum Deinotam efle.Tertio loco confolationem fubijcit,qua illis medetur,qui dumcharitati lii^ dcnt,omnium inimicitijs Se odijs fubiacent.Et de his quidem, pro gratia à pâtre luminum concel fa,ordine difleremus.

I. Gmnii qui nonßdt iujliti4m,non eil ex Deo, qui non diligit fratremfutvm. Dependent h« exprxcedentibus.Dixerat eos,qui ex Deo nati funt,nonpeccare,imôpeccarenonpofle:quiqc-men Dci,verbum fcilicet regenerationis,in illis fit.Ex illis ergo contrarium infertiÔmnis qui no facit iuftitiam,id eft,omnis qui peccat,ex Deo non eft.Eft hæc vera confequentia,quant nemo ne gare poterit.fi ad hune modum proponatur. Omnis qui ex Deo natus eft,non peccat,eô quod fe men Dei in ipfo manet.Omnis autem,qui non facit iuftitiâ,peccat.Ergo omniS qui non facit iufti tiam,non cftex Deo.Minorfiicilèprobatur.Pcccatû enim eft,quicquid contra officium fecimus, quod à Deo iuftis 8c æquis legibus nobis præfcriptum eft.Cæterum, quia de hac Chriftianifmi nota prius fatis copioft difputauit, in præfenti alteram quoque, charitatemfraternamnimirum, âdijcit. Poflumus ergo ex hac Ioannis fententia duas notas conftituere.ex quibus tam filios Dei quàm filios diaboli dignofcamus.Quicunqj enim iuftitiâ faciunt 8c fratres fuos diligunt,exDeo funt,Se Deifilij cenferi debent.Rurfus,qui nonfaciunt iuftitiam, Se fratres non diligunt, exDeo non funt.Diaboli ergo filij fint,necefre eft. De vtraque nota fufius paulô diflerendum efttam vt àlios homines internofcere,quàm vt noftri officij magis memores efle pofsimus.

Prima filiorum Dei nota eft,ex qua fides illorum 8c fpiritus adoptionis agnofcitur.facereitt ftitiam.Iuftitiæ vocabulû latius hic extendimus,quàm vulgô foleat.Comprehendit enimomnium præceptorum Dei obferuationem . Nam iuftitiâ (vt à philofophisSciurifperitisdefinitur)

mines nobis confyderandi veniunt,vt quid fingulis debeatur.videamus.

Inter ea quæ Deo debentur,primatum fides obtinet : vt nimirum talem agnofcamus.qualis reuera eftjomnemqs fiduciam 8c fpem in ipfo folo babcamus repofitam. Exigit hoe ipfe fuo iure, dum inquit;Ego fum Dominus Deus tuus ; Ne fint tibi Dij alieni co ram me.Ex0d.20. Debetur eidem amor, amp;nbsp;tantus quidem,vt à nobis diligatur fuper omnia,ex toto corde,ex tota anima ci to tisviribus.Deuter.6.Matth.22.Cohærethis cul tus,tam internus quàm extemus,cuius iuftitiain hoc eritjVt fecundum ipfiuâ præfcriptum inftitutus fit. Quifquis igitur ex Deo natus eft, iuftiti-am hanc facit,vt Deo nihil neget eorum,quse ille fuo amp;nbsp;optimo iure à nobis exigit, cum pater fit amp;benefaélorliberalifsimus.Regnabit in illo homine certa Se fyncerain vnum Dcumfidu£ia,ncc animum fuum poft Creaturas fornicari patietur. Non opes, non voluptates’, nonmundiûu-dia.non coniugem, non liberos,non corpus fuum, non ipfam vitam pluris faciet quim Deum, fedhwaa

fedhunc amabit fuper omnia,quæ in mundo amari folent. Idem animum totum Deo confecra-ilium colat in fpiritu amp;nbsp;veritate.Ioan,4.Qiiæcunque vero in externa religione diuinitus in-ftituta funt, fanftè obferuabit, vt ab i 1 lis ne latum vnguem difcedat. Et hæc quidem iuftitia eft, Huam in ijs quæ Deo debentur,prçftant Dei filij.His fi contrarium opponas,qui nam Dei filij no fint,mox patebit.Quifquis enim fiduciam amp;nbsp;fpem fuam in Creaturis aut etiam proprijs operibus fiumhabetiquifquis mundi huius ftudiapræ Deo diligit,amp;propter ilia obedientiam,quç Deo de t)etur,negligit:quifquis labijs ad Dcum appropinquat,fpintualem vero cultum, quo is vnicè dele ftatur,omittit;quifquis in extcrno cultu tantum fibi pernlittit, vtpro fuo arbitrio quicquam adij-tgt;at,auferat,mutet vel inuertat,iuftitiam non facit,Scproinde esc Deo non eft,quantumuis fplcn-dido titulo glorietur.

Sedad homines quoq; tranfeamus, inter quos varia funtvocationum Scconditionum difcri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t)i»

mina,quæ fingulaeum infpicere oportet,qui iuftitiam facere voluerit.Habent hic primum locum quot;‘quot;'rr.

parentes amp;nbsp;liberi,amp; quicunque parentum locö funf,vtpote doélores,pçdagogi Sc magiftratus.De tcntparentes liberis cducationem honeftam,religionis amp;nbsp;morum inftitutionem,eruditioné,cor-mptionem,omnia denique,quæ corporum Sc animarum faluti itlferuire poflunt.Ephef.ó.Debent vicifsim his liberi obedientiam fpontaneam, dileftionem, rcuerentiam, alimenta quoque Sc quæ-uinq; funt vitæ fubfidia.fi hos egere confpexerint.Præftabunt hæc vtrinq;,qui iuftitiam facere Sc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Dci filij cenferi volucrint.Similitermagiftratus eftpopulum Deo adducere,ius dicere ex iuftitia amp;iEquitate,vindicare afriiclos,feruare paupcres, iniuftitiâ Sc vim prohibere,vfuris obftare,pacem publicam defendere,plantare denique,quxcunque Dei gratiam populo conciliate pofluntjcxcin dtreautem 8c è medio auferre,quxcunque eiufdem iram 8c méritas pœnas prouocât.Pfal.ya.Pro ■ftisautemofficijsfubditi obedientiamdebentvoluntariam,amorem,reuerentiara,timorem,cen-fc,tributa,veftigal,8c fi quæ alia funteiüs generis. Hæcquivtrinq; præftant,iuftitiamfaciunt 8c rerè filij Dei funt.Eodem modo mutua coniugum officia recenferi poffent, 8c quæ heri ferais de bcnt.pæq; ab his vicifsim iure exiguntur,fed breuitatis ftudio ilia omittimus.Poflunt enim quæ diftalunt fufficere,vt erga omnes ea exequi ftudeamus, quæ diuina Sc natural! lege nos illis debe rcintelligimus.Et vt ad omnes hominum ordines hæc iuftitia extenditurfitain omnibus vitç no ftræ aftionibus locum habet,ex quibus nullæ fanélæ erunt,nullæ Deo placcre, nullæ etiam filios pci decere poterunt, nifi iuxtahuiuS iuftitiæ regulam adminiftrentur. Ob oculos ergo verfetur m iudicijs,in foro,in contraftibus, in coniugijs, in âgricultura,in artibus difcendis Sc exercendis, m bello,in pace,in re domeftica,omnibus denique negotijsiSc fie nihil tam leuiculum erit, in quo ’'onDeifiliumàfilio diabolidignofeerepofsis.

AlterafiliorumDei notaeft,fraternadileélio.Fratres qui fint.oftauofermonediximus.Com î.Fi-itteritacbtu prebenduntur eo nomine omnes omnium locorum homihes,imprimis tamert,qui per fidé Sc fpi- ritM. mumadoptionis nobis in Chrifto fratres faéli funt.Omnibus ergo dileftionem debemus,necali lt;lueni excludere licebit, nifi eundem 8c hominem efle, negarc pofsimus. Si quis enim homo eft, frater fit oportet, cum ex vno patre omnes fimusprogcniti. Quod fi idem Sc Chriftianus fuCrit, duplicifraternitatis vinculo nobis obftriftus,magis diligi debet. At in dileftionis vocabulo mul- autma tiimàmultis erratur. Sunt enim, qui philautia Sccarnisiudicio excecati,tunc fe fratres diligere ar Jaarn/iWft. lgt;itrantur,fi neminem lædant vel difto vel fafto.Sed hæc nó magis dileftio dici poterit,quàm lux dicetur.cuifulgor Sc fplendor omnis abeft,aut ignis,qui calore omni careat.Dileftio enim is in ho •»me affeftus eft, qui animum totum in rem amatam inclinât Sc propenfum reddit,vt ei bene ve-p,8c proinde bene de ill a loquâtur, benefaciat eidem, nee quicquam omittat eoram, quæ ad cius mcolumitatem faciunt. Quia enim amoris ea vis eft (quod vülgó cernitur) vt animum totum ab tipiat,8c quafi auferat defyderlo,quo cum re vel perfona amata coniungi cupimus,ab eodem bene »olentia Scbeneficentiæ ftudium abeffe non poterit.Teftanturhoc Chrifti verba, qui in dileftio »eDei Seproximi totam legem confiftere dicit.Matth.22.Et Paulus de eodem loquens ait: Nemi ••■quicquam debeatis,nifihoc vt inuicem diligatis.Nam qui diligit alteram,legem impleuit. Ro-•»an.q.At ridiculum foret,dileftionem legis implctionem dicere,fi ilia in frigido carriis affeftuac quiefeeret, nec voluntate 8c benefieijs fuam vim teftaretur. Vehementer ergo eos falli dicimus, ^ui cum abs fe neminem vnquam læfum efle,vel adhuc lædi dicere poflunt, eo nomine fic fibi pla t5nt,vtvlterius progrediendum efle nonarbitrcntur.Chriftus certè Deum pattern nobis imitart dum proponit. Matth.5. Is veró non ita diligit,.vt ab iniuriatantummodo 8c malefaftis abftineat, •edCmul benefacit. Sc quæcunque in fe habet bona, hominibus communicate ftudet. Quod ftudium quicunque negligunt, nçgleftæ charitatis ab ipfo Chrifto accufantur. Docet hoc parabola, quæ Luce decimo capite defcribitur. Licet enim miferam ilium Sc faueiuro, nec Leuita nec fa«

\

C A P V T III.

cerdos fpoliauHTentjproximum tarnen dilcxifTe negantur,quód opem egenti non tulerunt.Sami ritanum vero imitari iubemur,qui ad faucij afpeftum mifericordia motu!,vulnera eius abluit.iu mento impofitum deduxit,liofpiti commendauit.Adde hls,quöd in nouifsimo die no deijscon-queretur doniinus,qui veftem eius abftulerint,qui viftuni rapuerint,corpus pulfarint,fenianilç ïerintjocciderint deniquc:fed famelico cibum,fitienti potum,nudo veftem non præbuifle, k ca-ptiuum vel ægrotum non vifitauifle, ad æternæ damnationis indicium fufficiet. Matth.25. Satis enimnocet,qui egenti opem.quam ferre poftet, denegat. Annon perte frater moritur,dum fame périt,nee abs te viélum vllis precibus impetratc’ Annon veftem negando conficis eum, qui frigo-re vel mox deficit,vel in morbum incidit incurabilem At quomodo fratrem diligit,quiiftafieri patiturCquot; Definamus ergo nobifipfis adulari ô fratres,amp; operibus teftemur charitatem, quæ gcr. mana filiorü Dei nota eft.Per banc enim fides operari dicitur. Galat.5.Nee fieri poteft,quin pro ximum diligat,qui Deum verè nouit,8e in illo omnem falutis fpem repofitam habet. Qui prineb pis aut opulenti alicuius fauorem demereri ftudent, eius filios amp;nbsp;domefticos diligere amp;colcreco fucuerunt. Et tu Deo te gratum fore putas,fi homines diligere reeufes, quos ille ex gratia con. didit,quos pro filijs agnofcit,quos filij vnigeniti fanguine redemitt’ Redèergo Ioannes,Deifili. os efte negat,quiconque fratres non dilexerint. Sed vtinam in his confyderandis ingenij vires amp;nbsp;totos animos magis intendercmus,amp; mox infanum illud iniuriarum pelagus, amp;nbsp;horribiles priua tæ vindiftæ furias,procul eedere videres.Fugerent quoque,imó euanefcerent,doli,impofturæ,i-niquitas 8c quiequid tandem malorum infatiabile priuati commodi ftudium peperit. Si enimnc-gleélx charitatisrei funt,amp;æternæ damnationis fententix fubiacent,qui opem nonferuntegen ti,quid de illis futurum putabimus,qui hac animorum duritia non contenti, infuper nocentt' Da mnatur qui nudum non veftit, Sc tu impune te laturum fperas, qui veftes aufers alienapecunia emptast' Damnatur qui viélum egenti negauit. Quid ergo de te fiet,quidomum vi diripis,quife-getes proculcas, nee contentus præfentia abftuliflc, fpem anni in herba extinguis C’ Accufaturà Chrifto,quiperegrinum in domum propriam non fufcipit.Tune ergoaccufari nondebcs,qui do mum alienam, mercenarius miles,incendist’ qui vfura, fraudulentis contraftibus,impofturis Sc omni iniuriarum genere tuæ opis indigos auitis Sc paternis fedibus extrudis Cquot; Qui captiuû,cuin poteft,non confolatur,damnationi fubieftus eft. Qux igitur in te ftatuetur poena, quicalumnijs amp;nbsp;falfo teftimonio circumuentos vincula ferre cogis qui vfurarijs artibus illeftos çre alieno gra uas,amp; grauatos cum foluendonon funt, carceribus mancipas t* Hæc hæcpeccata ilia funt fratres, quçincœlum clamare legimus.Hic ille Abeli fanguis eft,quivindiélampoftulans à Deo auditor. Ad banc regulam ft eos examines,qui hodie Chriftiani dici volunt, quam exilis fit illorumnumc rus,videbis. Regnant enim pafsim, quxeunque charitate pugnant,vitia. Et eo peruentumeft, vt bonus haberi pofsit, qui à notorijsiniurijs, violentia Sc dolo malo abftinet, licetcharitatisofficia Omnibus deneget.Quid ergo Dei nos punientis iram miramurC’ Mendacium non fert qui ipfaeft veritas . At quod nam mendacium tam deteftabile, qnàm in Dei confpeétu filium Dei te dicerc, cum omnis vita Sc adliones vniuerfae diaboli filium loquantur Si Dei filij cenferi, amp;nbsp;imminens nobis excidium vitare volumus,iuftitiam facere Sc fratres diligere conueniet, Nobifipfis blandi ri 8c bominumjudicia fallcre pofifumus ; Deumveró, qui corda fcrutatur Serenes, fellcrenon pofifumus.

I I. Qupniam hæceRannuncMo, quant audiftis ab initio, ut diligamut nos inuicem.^on ficutCain ex iüo malo erat,Gr occidit fratrem fuum. Et propter quid oecidit eumf C^uia opera eius mala erant, fratris autem eius iufla. Eft hxc fecunda huius loei pars,qux demonftrationem habet, qua fraternam di le(ftionem,filiorum Dei germanam Sepropriam notam efteprobatur. Quia enim naturaphilauti fumus,8c priuato commodo ftudemus,difficultcr nobis perfuaderi patimur,quod noftrisaffefti bus aduerfatur. Vtitur autem duobus argumentis, quorum alterum à pronunciatis defumptum Chrifti teftimonio nititur,alterum exemplo conftat.

A pronunciatis fic argumentaturiVerç Chriftianorum vel filiorü Dei notx funt,quas Chri ftus ab illis exigit. At fraternam diledionem à fuis vbique Chriftus requirit.Eadem ergo vera Sc germana filiorum Dei nota eft.Nec nouum eft,quod nunc dicimus.Ab initio enim prædicationis euangelicx hæc audiuiftis.Etenim Chriftus inimicos diligere iufsit,8c idem,vt nobis exemple ef fet,pro ijs orat,à quibus crucifigebatur. Matth .5. Luc.25. Quomodo igitur vel nouum velabfur-dum videbitur, fi fratres diligere iubeamur^ Addam Sc aliud teftimonium multo luculentius. In vltima cœna Chriftum difeipulis dixifte legimus : Præceptum nouum do vobis, vt diligatis vos mutuô,ficut dilexi vos.In hoc cognofeent omnes,quod àifeipuli mei fitis,fi charitatem habueri-tis inter vos mutuam.loan.ij.Si ex mutua charitate difeipuli Chrifti efte agnofciinur,charitas eo rundem

lî o M I iz I A X VI i r.

rundtih nota fir,oportet.Sed idem poftea hoc ipfum repetcns,inquit:Hoc èft prçceptum me«m, vt diligatis vos inuicem,ficut dilexi vos.Et rurfumiHæc præcipio vobis, vt diligatis vos mutuô. Ioannis 15, At quid teftimonijs hifce recenfendis immoramur, cum ilia fçripturas legend, pafsira occurrantC

Alterum argumentum exemplo conftat,quod ex prima ferè mundi origine producit. Vide- Sxemfîi C4Siik tur enim à contrarijs vel oppofitis argumentari, hoc modo: Filiorum diaboli perpétua nota,ab i-pldftatim mundi exordio,fuit odium contra fratres. Ergo perpétua filiorû Dei nota Temper fuit fraternadileédo. Antecedens exemplo Caini probat. Fuit is exillo malo, id eft,diabolo:non qui-

generatione (nam ex Adam amp;nbsp;Eua nó minus quam Abel natus fuit) fed imitatione,adeoqi diaboliprimogenitus dici poteft,cum primus fit ex vniuerfo mortalium gcncre, qui fe huic per oinniaregendum fubiecerit.Quæ vero eius fuerunt ftudiac'Vno fafto ea declarantur,quödnimi rumfratrem fuum occidit.Pefsima ergo illius ftudia Sc plena odij fuiffe conftat. Nec enim alia e-lusparncidij caufaallegaripoteft.quem Caini improbitas,Sc Abelis fimplicitas,8cfyncerûiuftitiç ftudium.Patct hoc,fi hiftoriâ,quç Gen.4.habetur,diligenterperlegeris.Qua ratione enim Cainü odiofraterno laborauilTe negabimus, »um diuinum fauorem Sc felicesrcrum fucceflus ilium frä triinuidifTe conftetC' Quia enim ad Abelis facrificium refpexerat dominus,iratus eft Cain (inquit triptura) vehementer. Sc cöcidit vultus eius. Vtigiturin Caino peruerfianimi Sc plané diaboli 'inotafuit fraternum odium :ita ex eadem nota,quales fint,dignofcipoterunt, quicunq; odio fra tniin ringuntur. Ad huius probationé multum facit temporis circumftantia. Quia enim in exor dio mundi in primis Adami filijs ifta indicia fefe protulerunt, non dubiu eft, quin eadem apud o-■Oncm pofteritatcm duratura fint. Caini enim,qui diaboli primogenitus eft,ingenium fequentur ^uicunqi ex diabolo nati funt: Abelis autem, qui primus ex Adamo Dei filius natus eft,mores re fcrent,quicunq; Dei fpiritu Sc verbo regenerantur.Porrd mcmorabile cumprimis eft exemplum lioc,propter multa quæ inde edoccri pofrumus,quæ obiter infpiciendafunt.

Primô enim admoncmur,non fufficere extcrnam fidei gloriationem Sc religionis cxternç jp Nenßi^cit ßiti lefsionem,nifi animus vera fide Sc fyncero religionis ftudio imbutus fit. Nam fi Cainum Sc Abe-!«mconferas,quoadprofefsionem fidei Sc externum cultum,nihil difcriminis inuenies. Vnum Sc tundem Deum,mundi Creatorem vtcrq; agnouit.Vni Deo Sc eidem vterq; facrificauit.PromiC-fionemquoq; feminisillius falutiferi tarn Caino quàm Abeli notam fuiflc, verifimile eft.Necpro pter facrificij materiam Deum Caino iniquiorem fuifle dicere pofTumus, cum nec pecudum fan-guine nec frugum manipulis ipfe opus habeat.Quid igitur in Abele fuüTe dicemus^quod ipfius fa waDeocommendauitC’ Apoftolum refpondentemaudi,qui inquitiPer fidem Deovberioré ho-ftiamobtulit Abel,quàm Cain,per quam teftimonium meruit,quöd eflet iuftus,teftimoniü per-Kibente dé donarijs illius Deo,Sc per häc mortuus adhuc loquitur.Heb.ii.Fide faftu audis,quód Abel Deo placuit.Quia enim hac fuit præditus,non agnû modô,fed feipfum obtuht,Sc in hoc fuit, vtinnocentiæ Sc charitatis ftudio fefe Deo patri approbaret.Eadem quia caruit Cain, dum fa-rrificat.non Dei gloria,fed priuatum commodum quærit,cuius ftudio inuidia in fratré,inde odium, 8c tandé immane parricidij fcelus procreatur.Mifere ergo falluntur,qui ptopter externos cul tus fe Deo placere exiftimant.Is eniin quia fpiritus eft,fpiritu Sc veritate coli vult.Ioan.4. A vert tateaûtalienifsimi funt,qui dum Deo cultû præftare videri volunt,fuapotius quçrunt.quàm ea quæ Dei funt; Sc in illos dicitur,quodapudprophetam dominus pronûciatiPopulus ifte orc fuo itiihiappropinquat,8c labijs fuis me honorificèprædicaticoraût eiuslongèabeftàme.Ifa.cji.Sccj

Secundo,caufaobTeruanda venir,ob qua impij pios perpetuo odio profequuntur.Qijare (in Cuf imp!jfltt quit) fratrem fuû Abelem occidit Cain lt;nbsp;Num ea fuit Abelis morofitas Sc contumacia,vt cû illo tonuenire non potueritt' Vel num ab iniurijs Sc apeita vi fcfc hoe modo tueri coaélus eft Cquot; Nihil Honjtn dicit loannes.Sed quia opera Caini mala erant,fratris aut iufta,ideo ipfis non potuit con-uenire inter fefe.Quç enim natura difsident,in vnü cóuenirc nequeunt. At quid magis difsidet Deus 8c Belial,Dei filij Sc filij diaboli,opera deniq; filiorû Dei Sc filiorû diaboli opera? Hçc enim prauafunt Sc verbo Deiprorfus contraria.lllorumaüt opera Dei fpiritü Scverbüper omniare-ferunt.Quàm ergo difficile eft,aquâ igni mifeere auttenebris lucéconiungere,tâ difficile erit pio rum Scimpiorû ftudia inter fe cociliare.Accedit his aliacaufa,cuius faluator noftpr loan.j.ca.me niinit.Qjjia mundi huius opera mala funt,lucé ferre nôpoteft,quaillorû turpitude arguitur. Nâ licet corruptus fit mundus.nec aliud quàm peccare pofsit,idc tarne ambitiofus eft. Sc fandimoniç fimulator egregius. At quia apud Dei fihos veritatis lux fulgct, quje res omnes arguit,Sc peccata deterfo fucoquafi nudainhominumcönfpeélumprotrahit, nonpoflunt non Dei filij mundo »xofieffe. Atquihinc origincmfuam,àprimo mundi exordio, habuerunt acres ill« 8« ind«

I

CAP

finentes pugnæ impiorum cum pijs 8c fidelibus. Vt enim Abeli cum Caino non conuenit;ita nef Noç cum Nephilim ante diluuij tempus conuenire potuit. Exofus eft apud Sodomitas Lot,pigt; us Dei cultor.Ifaacum Ifmael ridet Sc perfequitur.Iacobum Efau à pueris oppreflum voluit-Fra tres fuos ob iuftitiæ ftudium hoftes habet lofeph. Quidmultis f Non prophetis cumimpijsteg* bus,non Baptiftx cum Herode incefto,non Chrifto cum fcribis Sc facerdotibus, neccumijWem Chrifti Apoftolis vnquamconuenirepotuit. Stultifsimiergo mortaliummeritódicuntur,qui-cunque Sc Dei cultureshaberi,Sc mundi huiusamici efle cupiunt. Verè enim Apoftolusdicit,a-micitiam mundi huius efle inimicitiam cum Deo. Iac.4. Et Chriftus de eodem admonet, dicens: Si de mundo efletis,mundus quod fuunl eft diligeret.Quia veto de mundo non eftis/ed eeo fele gi VOS de mundo,proptcreaoditvos mundus.Ioan.15.Cuius diéli Paulus memor.demundiaiW' citia aded parum folicitus fuit,vt fiepotius argumentari voluerit:Si hominibusplacercm,Dei kt uus non eflem.Galat.i.

Cæterum cum hzc traduntur, varias fecum rationes init caro noftra. Quia enim pacis tij natura appetentes fumus, multi longé confultifsimum efle exiftimant, fl fidem in Chriftum difsimulent, fi de religionc cum neminc mortalium contendant, fi denique omnium monbus Sc ftudijs fefe accommodent,ne hominum odia morofitate fua in fe cócitauifle videantur. Alios rur fum eft videre,quos perpétua Crux Sc afsiduæ piorum perfecutiones aded offendut, vt propter has de fidci veritate dubitare incipiant.Iftis ergo mederi ftudens Apoftolus.inftitutætraftatiom de fraterna charitate breuem confolationepi intcrfcrit,quæ vltima huius loci pars eft.

[ III. îie mirem'mijratresmcijßodit MS mundut .Has feimuf, quod tranßuimui exmorte in wttaii, quia diligimusßatres. Ex prsecedentibus ifta concludit.Sic enim vult dicere:Cum eafiliorum Dei fors fit, vt perpetuis in mundo hoc tribulationibus fubiaceant, quae fors in Abele initio fumpto adomnempiorum pofteritatem deriuataeft : non mirumautnouum vobis videridebet,fitale quid Sc vobis contingat.Num enim tot Dei cultoribus,qui à mundi exordio in hçc vfque tempo ravixerunt,vos meliores Sc lætiori fortuna dignos putabitis Cquot; Num melius vos,quiferuiScdifci puli eftiSjtraftari vultis,quàm dominum Sc magiftrum veftrum,Iefum Chriftum,traftatum fuif felegimus^Quin ipfum loquente audite:Non eft feruus maior domino fuo.Si meperfecutifimt. Sc VOS perfequentur.I0an.15. Sed Sc Paulus fcribit : Omnes qui volunt piè viuere in Chrifto Ie-fu,pcrfecutionem fuftinebunt.a.Tim.j. Simili ratione Petrus fideles monet, ne mirenturdu per ignem explorantur, quafi nouum aliquod ipfis obtingat : fic nimirum innuens,perpetuamhanc piorum in mundo conditionem forc.i.Pet.4.

At loannes in præfenti confolationcm infignem,à fine vel praemio defumptam,fubijcit.Noî feimus (inquit) qudd tranfiuimus ex morte in vitam,quia diligimus fratres. Sciendi verbo huius fiduciæ Sc fpei certitudinem dénotât. Confiftit haecpartim in nota fidelium, charitate fcilicet.de quamodd diélum eft:partim verd in Chrifti promifsionibus. Ipfeenim inquit; Pater volo,vtvbi ego fum,ibi etiam fint quos dedifti mihi.Ioan.17.Similia Sc eadem habentur Ioan.12. Sc 14- At qui charitati fraternæ ftudent (vtmoddaudimus) ex Deofunt,8cproindc Chrifto dati funt. Cura Chriftoigitur erunt,8c de morte in vitam tranfierunt (prçterito pro futuro fiue præfenti vtitur, vt certitudo prçmij magis elucefcat) ficuti Chriftum ex morte in vitam Sc gloriam patris tranfi-uifle conftat.Phil.2.Habet hæc fententia infigne charitatis elogium,quo vix aliud extat præftanti us.Nam per hanc nos defalute noftra certos fieri dicit.Quod tarnen non ita accipiendumeft,qua fi per hanc vel iuftificemur vel faluemur.De figno enim,nd de caufa efficiente falutis.Ioannes lo-quitur,8c charitatem infallibile fignum efle docet,quo deprehendere pofliimus, fidem in nobis ef fe veram,nofq5 in filiorum Dei numero cenferi deberc. Vt enim ignem adefle deprehendimus ex calore Sc lumine:itafideiprxfentis argumentum eft charitas.

Prçcipuum verd huius fententiae caput eft,vt Crucis Sc affliélionum,quç propter Chrifti no men accidunt,dignitatem agnofeere difeamus. Confiftit hæc in duobus argumentis, quæmerito maximi apud nos ponderis efle debent. Primum eft, qudd inde conftat, nos non exmundo hoc, fed Deifilios efle.Alterum eft,quddamplifsimipræmij fpem nobis habemus propofitam.Namfl commorimur,8c conuiuemus.fi fufferimus,Scconregnabimus.2.Tim.2.

Docemur hie etiam,quam vani Sc irriti fint huius mudi conatus, quibus filijs Deinocere ftu det.Occifos hos cupit Sc deletos. Sed illi tranfeunt de morte in vitam, Chrifto dicente: Amen amen dico vobiSjqui fermonem meum audit,amp; credit ei qui mißt me, habet vitam æternam, 8i in condemnatione non veniet,fed tranfiuit à morte in vitam.Ioan.Ç.Quid ergo turbamur ofratres^ Num in vita tranfire graue eft^ Num Chrifto in coelis cohabitare detreftamusfAt fcio quid mul ti rcfpondeant,qui non de mortis accrbitate,fcd calumnijs queruntur.quibus mudus hie piorum memoriaia

MoMlIzlAXïX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41

ïttcmoriain apud pofteros infamem facefe ftudet.Sed cogitandum erat,dominum efle, qui impiö rummemoriam excindit.ofla autem iuftorum Conferuat.Pfal. 34. Prophetas Si Apoftolos vidé* qui amp;nbsp;ipfi calumnijs circumüentigt;hamp;tfcfeos Si feditionis accufati funt. Regnat tarnen hodie amp;nbsp;flö ret Celebris corundem in ecclcfià Dei themorisk.

In hoc igitur totis viribüs incumbamus, vt viuain nobis fides fit, quæ iuftitiæ amp;nbsp;dileftionis ftudio fefc prodat. Hac animati non cutetnüs qusecunque contra nosmundi princepsmolitur, qui dum nocere ftudct.vt plurimùm prodeft. Nam ê valle lachrymarum libcrat,facitq; vt à morte in vitam tranflati cum lefu Chriflo viuamus,cui debetur benediftio, honor, gloria amp;nbsp;potcftàii in sternum. Amen.

noMiLiA

Qui non diligit fratrem, manet in morte « Omnis qui odit fra:^ trcm fuum, homidda eft. Et fans, quod omnis homidda non ha«« betuitamæternamin femanentem.In hoccognouimus charitate, quod ille animam fuam pro nobis pofuit: nos debcmus pro h a tribus animas ponere. Qyi ucro habuerit fubftantiam mundi, èC uiderit fratrem fuum cgentem, Ô^clauferit uifcera fua ab co, quo^ modo charitas Dei manet in illo.'’

QVemadmodum tant« in nosbonitatis eft Deus,pater clemcns Sc mifericors, vt non boni tantnmmodo fua nobis fruenda offcrat, fed fimul fe totum, qualis Sc quantus eft, nobis U9net,quos filiorum loco habere dignatunita vicifsim optimo iurc à nobis earn vit« conuerfatio nem exigit,quæ ipfius beneficijs rcipondeat,amp; quæ tanti patris filios decere pofsit. Huius ratio-nem Semodum loannes Apoftolus tribus capitibus fiuc articulis comprchendit. Primo purifica tionem pr!Ecepit,qua peccati fordes deponimus,affeélus prauos Sc cogitationes prophanas excu timus.amp;fanftiatqueirreprehenfibiles fieriftudemus. Qijiaeniminpeccatisconcept! amp;nbsp;gcniti nonpoffumus non quotidie inquinari amp;nbsp;pollui,quotidiana quoqi purificatione nobis opus eft,fi eum Deo fanfto Sc immaculate communionem habere velimus.Secundo iuftitiam præfcribit,e-’ninimirum.qua Sc Deo Sc hominibus fingulis, quod ipfis debctur,præftamus. Comprehendit liæcfidem, 8c quæcunqi ad cultum Dei pertinent, fimulqj per omnem vitam noftram ad omnes »ftiones 8c vniuerfos hominum ordines extenditur. Tertium locum fratern« charitati tribuit, quam totius Chriftianifmi ratió exigit.Sumus enim eiufdem patris filij,quem in fpiritu adoptio-Uisinuocamus. Vnaamp;eadem omnium hæreditas in cœlis eft. Decet igitur vt fraternoamore coniunfti,per hunc probemus nos Dei vnius filios efle. Cæterum, quia cum charitatecorrupta Urnis noftræ natura ex diametro pugnat, qu« philautiæ malo cxcæcata fubinde quærit Sc inue-nit quod charitatis legibus ogganniat:magno ftudio Sc fcruore hanc caufam loannes traélat. Pri mo enim ijs,qui odia, contentiones, pugnas Sc cædes diutina confuetudine excufari polTe exifti-ïuantjCaini exemplum,ex ipfis mundi primordijs defumptum,opponit: quo fatetur quidem ve-fum efle quod ifti dicunt, fed hæc ipfa certa Sc infallibilia argumenta efic dicit, fatanæ filios efle, qui hls ftudent. Deinde, quiaingratitudinc mundi plures abfterrentur à charitatis officijs, illis quoquemedetur.Pluris enim facere docet charitatis fruélum,quæ filiorum Dei Sc hæredum vite fignum eft.quàm infelicis mundi amicitiam Vel inimicitiam, Sunt tarnen infinitaalia, quibus «ro nos obturbat, quæ fingula in fequentibus diluuntur. Et in præfenti quidem loco hæc agit Âfguinentü Apoftolus.Principiô contra illos difputationem inftituit, qui charitatis ftudium adiaphoron efle putant.quod vel fequi vel negligere,falua hominis falute,liceat.Docet enim hoc neceflarium efle, to quod fine illo nec mortem effugere, nec vitam confequi pofsimus. Mox limitibus certis cha-teatem circumfcribit, vt intelligamus quoufquc ilia extendi debeat. Tandem illos arguit,qui Sc Chriftiani haberi volunt Sc charitate gloriantur, cû interim vel infima charitatis officia plané ne-gligant.Vtinam Deus,qui lux eft,animis noftris fuo fpiritu affulgeat, vt hæc non fine fruélu tra-«affe 8c audiuifle videamur.

ƒ• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non diligit jratrem,manet in morte.Omnn t^ui odit fratrem fuum, hlt;nttilt;^ida eft. Ef fritis,quôd cf^arîtatif fiudiS

vm/HS homiçida non habet nitam ^ternam infe ntanentcm. Docet quàm neceflariû fit fraternæ dilectio-

I i r.

nis ftndium. Argumentum fumit à contrario,indicans,qux eius conditio fit,qui charitate vacuus eft. Ait enim:Qui non diligit fratrera^manet in morte.Êrgo nift in morte manere velimus,fratres diligamus oportet.Eft autero hxc fententia grauis adeoqs horribilis, fi quàm exiguus fiteoru nu merus confyderes,qui fratres fyncerèdiligunt.Non contentus enim vita negauifle,eum in morte manere dicif.quo diéto etiam fpes vitæ negatur ei,qui fratrem non diligit. Sed non curat eiut modi minascaronoftra,imô,pro fomnijs Scpfaffbrum deliramentis habet. Diclum itaq; fuûbre-ui demonftratione côfirmat,cuius propofitioneS fi inuertas, fyllogifmum habebis integrum, hoc modo:Nullus homicida habet vitam æternaminfe manentem. Omnis quioditfratrem,efthemi cida.Ergo nullus qui odit fi'atrem,vitam xternam in fe manentem habet,fed manet inmorte.Vh des hic loannem pro vno amp;nbsp;eodem ducere, fi quis fratrem non diligat, amp;nbsp;fi eundem odioprofc' quatur.Satis enim odit,qui non diligit,ncc iuuat cum poteft.Rurfum.quod dixit:Manet in mor-terexponit per id quod eft, vitam xternam nô habere in fe manentem.Hanc enim fi auferas, quid obfecro in homine fupereft.quàro mors^ Sed ad argumentum Ioannis reuertamur,cuius verita-HomidJa nô ht tem nifiprobèalîeramuSjdifliculter nobis hic mundus confentiet. Nullum homicidatn infeha-bet 'vitt^terni. bere vitam æternaih,omnis fcripturateftatur.Pfal.5.Dominus virum fanguinarium autrfari dici tur.Quomodo autem vitæ confers erit,quem dominus auerfatur,in quo folo vita eftf Apud pro phetam item Deus preces fe exaudire negat,qui manus fanguine plenas ad ilium extendant.Ifa.i, Nec ignoramus per fangtiines ibi quæuis atrociora flagitia defignari. Sed cum hæc fanguinis nomine notàre velit fpiritus fanéluSjVtiq; inter hæc longé atrocifsimum eft fanguinis effufio. Paulus quoq; inter ea fcelera, quæ à regni cœlorum hæreditate excludunt, homicidium non poftre-mo loco nominal.Gal.5.Sed Sclefus Chriftus in reuelatione fiia,homicidas cumcanibu5,fcortaigt; toribus,veneficis,amp;alijs id genus hominibus, per portas cœleftis ilHus Hierufaléingreflurosne-gat.Apo.22.Sed quid hæcadducere opus eft,quandonecpræfentihac vitadignosiudicatDeus, qui fanguine eftufo fefe pollueruntC Notæ enim funt de his ipfius Dei fententiæ,quas qui volet, légat Gene.9.Numer.^5.Abunde ergo probata eft maior Syllogifmi huius propofitio, vtutdiuer fum ferè huius feculi filijs videatur.Minorem itaq; videamus, cuius veritatem multô minus car-nis noftræ excæcatum indicium perfpicit.

OKtfratrem edit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qü' fratrem fuum homicida eft. Si ex feipfo hoc dixifiet Ioannes,nimium audaculus Se

bemtcidatit. nbsp;nbsp;confidens videri poterat.Sed habet qui ipfum omnicnlpa libérât, Chriftum lefum, patris fapicn-

tiam Sc verum diuinæ legis interpretem.Is enim Matth.5.ait:Audiftis quod diétum fit vetehbus: Non occides.Qjjifquis autem occiderit,obnoxius erit iudicio. At ego dico vobis, quôd quifquis irafcitur fratrifuo temere,obnoxius erit iudicio. Igitur Chrifto tefte in Deiconfpeftuhomicidij reus ducitur,quicunq; in fratrem irafcitur. At multô grauior odij quàm iræ eulpa eft, fiquidem odium (vt reuera eft) iræ inueteratxaffe6tum,adeoq; iram pertinacem dicercvelimus.Quisergo loannem accufet,quôd homicidam eum vocat,qui fratrem odit, cum Chriftus iræ hancipfam culpam inuratC’ Dei filium ergo in ius vocet, cui hæc durius diéla videntur. Sed nec Chrifti fententia difplicebit,fi ré ipfam ad viuum refecemus.Confiât equidem.Deum qui fpiritus eft, fpiri-tu coli velle.Ioan.4.Animumergo requjrit,quem fuo ingenio conformem vult, vnàcumafiioni bus,quæ animo propriæ funt,quale9 funt,affeélus Sc voluntas.Quomodo enim animû Deocon-fecratum dicemus,qui affeftibus amp;nbsp;voluntatibus,à Dei natura Sc voluntate alienifsimis,diftra-hitur^ Quia ergo voluntates noftræ totufq; animus Deo debetur,Deus deftinatâ hominis volu tatem meritô punit. Adhæc,cum deftinata voluntas aélionum quafi parens fit, hæ fi noli fequan-tur,aliunde obfiaculum accedat oportet. Alioqui,quoad nos, quicquid voluntas noftra femel de creu)t,ad finé perduftum cupimus.Impofsibile ergo, vt non ipfius faéli culpa corâ Deo impute-turijs,qui eius voluntatem deftinatâ animo conceperunt. Quis autem ab odionocendivolunta-tem abefle dicat Cquot; Qui odit, perdituni vult quem odit. Quôd à perdendo abftinet,inde fit, quôd vel timoré diuinitus immi{ro,vel publicis legibus, vel alijs rebus impeditur. An verô ipfiuspro-bitati imputandumquôd non nocet, cum non propria voluntate Sc ratione, fed aliéna vi,no-cereprohibeaturC’ Imôpotius culpa, quæ in ipfohæret,faéli pœnam meretuGcumabipfofafio, nifiprohibitus,nonabftineret. Quôdfiadhanc regulam nofmetipfos examinemus,moxvi-debimus quo loco fimus apudDeum. Ouem enim dare poteris. qui non legis tranfgrclTor 8c mortis reus iudicari debeatc' Omnes ergo ad Dei gratiam confugere oportet, necpofsibileeft,vt proprijs meritis confifi coram Deo appareamus. Sedhæceftalterius Iocitraôlatio,dequafuo tempore agetur.

infelixedte labo Obferuemus hic,fratres, q mifera fit eorû conditio,qui à charitatis ftudio alieni funt.Quid.n. rantixm leditie. jg hoHiine grauius dici poterat,quàm illû in morte manere, Sc non habcrejn le manentem vitam

H O I L I A XIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44*

Ktefnamc* Subiacentauteinhuicfententiæ,vtmodô demonftrauimus, quicunq; animos charità tis vacuos habent.Non eft ergo,quod aliunde periculum metuant.Ipfi enim fibi maxime miferiç amp;calamitatis,qua non alia maior eft.authores funt. Quid enim de opum,bonorum adeoq; ipfius vitæiaélura conquer! opus eft,cum ipfe tecoelefti vita,quae fola vitae nomen meretur, Scæternis regni cœlorum thefauris ac honOribus fpoliesC' Vtirtam horum memores eflent, qui odio pertina cicontabefcunt.Gloriofuna illis videtur amp;nbsp;magni animi indicium,fi quis in irä remittenda aduer-farium non præaeniat,nêc ab illo Veniam roget,fed rogari potius Velit. At magno conftat hçc gio ria.o fratres. Nam intetea temporis, dum inimico nocere ftudes, tibijpfi maximum damnum infers.Cor enim tuu,quo nihil babes excellentius, pertinaci vindiftæ defyderio cxcrucias amp;nbsp;confi-cis:vtnon temerè à maioribus noftris diélû fit, neminem hominum cibis delicatioribüs,vel pre-ciofioribus vefci,quàm eum qui odio laborat irreconciliabili. Cor quippe exedit propriu,amp; quan turn in fe eft,vitæ fuæ dies abbreuiat.Sed tolerabilis eflet hæc iaClura,nifi maior, de qua modo di ximus,illi accederet.Qua enim ratione probabimus, eu vita æterna fe nequaqua fpoliare,qui odi umpertinax amp;nbsp;inuetcratum animo fuo occulit,cum proprijs precibus diuinæ iuftitix vindiclam infefeprouocetc’ Chrifto iubertte oramus: Remitte nobis débita noftra,ficuti nos remittimus de bitoribus noftris. At penes tc remifsio debitorum proximi locum non habet,fed in ilium immitis durus amp;nbsp;odij tenax es.Quid ergo aliud à Deo poftulas, quàm vt in te quoq; talis efle velit,Sc in-iurijs,quibus ilium oftendifti,minus ignofeeref O duram condttioneni. Aut non dicenda diuina illaamp;confolationis fpeiq; plena oratio,qua Deum fub dulci patris nomine inuocamus: aut fiedi cenda,vt in damnationis iuftæ te ftimoniû dicenti cédât.Pertinet enim hue parabola,qua: à Chri fto Matth.i8.proponitur,quam in præfenti breuitatis ftudio omittimus. Sequamur itaque Pauli confiliuni,qui monet,ne Solcm luper iram noftram occidere patiamur.Eph.4.Id enim fi fiat,ferè eius diuturnitas in odium degenerate confueuit.

Nemo tarnen putet,eos duntaxat à charitate alienos efre,qui odio proximi laborant.Vt enim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in chitriti

charitas, quæ legis impletioeft, omnesferè virtutesin fefe compleftitur : ita contra banc va- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

rièpeccarifolet.Hucenim amp;nbsp;auari pertinent, qui à charitatis affeclu tarn procul abfunt, vt ilium i^nari. cumauaritiaconiungere impofsibile fit.Huie enim debemus dolos,impofturas,furra,rapinas,vfu rariomm mille artes,Sc eas quidem inextricabiles,quibus omnibus in charitatem palàm peccatur, quare amp;nbsp;omnia hæc diuinis legibus prohibita funt. Imprimis veto hie aures artigere velim immi-lesvfurarios Scmonopolas, qui aliéna egeftate amp;nbsp;publica viftualiuminopiagaudentSc exultant, co quod inde quæftus ad ipfos redit vberior. Tunc enim venenatos morfus ijs inferunt,quos opi bus fuis iuuare debebant;dum artibus fuis irretitos eo adducunt, vt tandem auitis fedibus amp;nbsp;agris cedcre cogantur.Hi funt,qui onus frumenti accipiunt à paupere. Amos.5, funt, quorum iniu-ftis exaftionibus terra grauatur,vt cultores fuos nee alere nee fufferre pofsit.Gemit Sc clamat con trahos afilicta pauperum turba,cuius voces non poteft negligere Deus, qui fe patronum horum pafsim in fcripturis profitetur. Audiant illi quæfo non mea vel alterius hominis, fed Dei domini verba,quiapudprophetam Babylonicæ captiuitatisSchorrendiilliusfux gentisexcidij caufas commemorans, inter ait : Fœnus Sc exceflum accepifti, Sc emolumentum tuum promoui-fticum iniuria proximi tui,atquemei es oblita,dicit dominus Deus. Etecce ego percufsi manum meam fuper auaritia tua,quam exercuifti,Sc fuper fanguines tuos, qui fuerunt in medio tui. Eze-chiclis 22. Quod fi in terra ta vbera, quæ ob felicifsimam fertilitatem lafte Sc melle fluere dicitur, intolerabilis vifa eft Deo vfura,non dubium eft, quin ilia eidem multo intolerabilior videatur in noftraterra,quæ Sc maiori moleftiaatque fumptu colitur,8c agricolarum laboribus minus libera-liter refpondet.Intolerabilius ergo,quàni priores illi, in charitatem peccant auari vfurarij, quia Sc fe vita æterna fpoliant, Sc publicarum calamitatum authores funt : quamobrem ceu publicas pe-ftes communibus omnium fuffragijs illos exibilarioportebat.

Obferuent hæc etiam Cares noftri,venalis mercenariorum militum turba, qui prqcipuam vi Militet MtfteM rilaudem in effufione fanguinis collocant,8c numo condudli ad bellum, cuius caufas fæpius igno ’’’J' rant.tanquam ad lætum conuiuium concurrunt.Habent illi rationes varias,quibus hoc fuum ftu dium tueantur.Belli omnem culpam,fi illud iniuftum fit,in eius authore recidere dicunt,fe enim hoc tantum facere,ad quod data mercede conducantur. Quafi veto idem fit,ad iugulandos homi nes Semaftandas pecudcs conduci.Sed Sc publicam vtilitatem allegant,dum neceflarium elfe di-cunt,vt refpub.viros babeat rei militaris peritos,quorum opera in propulfandis hoftibus, fi quan do opus fit,vtiqueat.Sunt qui egeftate Sc inopia fe tuentur,Sc honeftiuscenfent,hanc militia mer cenariafubleuare, quàm furtis aut alijs inhoneftioribus artibus. Illorum enim iudicio honeftius eft, hominem vbi ilium fpoliaueris domumque eius exulTeris, infuper madare in coniugis Sc li-

H i

C A PVT I ïh.

berorum confpeélu,quàm fimplici furto rem alienam eripcre. Sed mirum eft,eô deuenilTehoiftj-neSjVt nullam fefuolq; alendi rationem fuperefle norint, quàmfurta amp;c bellum, quod omnium tnCnrffericiiJS. fceieiym Sgt;c fcholam palaeftram efle conftat. Apud ethnicos olim vulgariprouerbionotaban-tur Cares,quod ad quçuis bella fefe conduci paterentur.Hodie inter Chriftianos,qui hocfaciunt ■feqi fponte offcrunt,primam laudem fibi vendicant. At rationes illorum non multum moramuf, cum vnus bic Ioannis locus ipfis confutandis fufficiat. Aut enim probent, fanguinis effufionem Sc alia quæ militia comitantur facinora, charitatis opera efle: aut fc à charitate alienifsimos efle fa teri cogétur,8c proinde vitam çternâ in fe manenté non habere. At prius illud nunquâprobabût. Pofterius ergo illud in ipfis hæreat oportet,iuxta Dei fententiam, dicentis: Malediélus,qui acci-pit munus,vt percutiat animam fanguinis Innocentis:amp; dieet vniuerfus populus,Amen. Deute. zy.Difcant itaqueomnes,nonmoueri cæcæ carnis rationibus,quæodij,auaritiæ,ambitionisamp;fu perbiæ afFcélibus fuperata in charitatem peccare docet.Firma edim amp;nbsp;in æternum rata manet fpi htus fanéli fententia:Omnis,qui non diligit fratremfuum,manet in morte.

Porto hic multos audire eft,qui fibijpfis mirificè placent,amp; charitatis officiaabs fenequaquâ negligi exiftimant.Dicunt enim:Nemo eftmortalium, quem odio profequamur,autquemaliai ob caufas vellemus perditum.Scientes amp;nbsp;volontés nemini iniuriam facimus.Fratrumconcordiâ non turbarmis, quin potius difsidentes fibi inuicem reconciliari cupimus. Nullius bonis vel per vfuram vel alias artes illicitas inhiamus,fed noftris content! viuimus. Linguam ita frenainus,ne alicuius fama 8c honor laedatur.Manus quoqs abftinemus, ne cuiquam mortalium iniuriam facia mus.Quis ergo nos charitatis vacuos dicet^ Annon hæc fecundum charitatis leges fiuntt’ SedaU teram duntaxat charitatis partem ifti homines confyderant,que monet ne quem lædaraus.At ne mini nocuiffe non fufficit,fed vt omnibus prodeffe ftudeamus,exigitur.Quam obrem loannes fs quentifententia charitatis limites defcribit,vtquoufq; illaextendatur,intelligamus. Sicenimait: ChitritAtis iimt-- I I. inhoccognouift!Ufcharitatem,quàtitricamnai:2fuamfgt;roîtcbisf;ofMt:ctitoscli’l)eniU(pnfr‘itri buf aniir.iif potière. Chriftiexemplutn commendat,amp;hune nobis imitandumproponit.Qljiaonitn priuati commodi ftudiumomnibus charitatislegibus plurimv.maduerfatur,nunquaroeaabsfe impetrari pateretur caro quæ hic exiguntur,nifi aliquem fuo excmplo præiuiflTe videat, que fper nere non pofsit.Atquised audaciae Sc impudentiac procedat, vt Chriftiexemplumcontemnere velitt' Sic ergo loannes argume'ntatur:Chnftianæ charitatis termini funt,quos Chriftusfuoexe plo præfixit. Chriflus veto nos amando eou fq; procefsit,vt animam quoq; pro nobis pofuerit.Er go quicunque verè diligunt fratres,pro ijfdem animas ponere parati funt.Ne quistsmen Apofto li fententiam humani ingenij figmentum putet,obferuandum efl:,hoc ipfum Chrifti verbis aften. Nam in cuangelio inquit:Hoc eft præceptum meum,vt diligatis vos inuicé.ficut dilesi vos. Ma-ioremhac dileélionem nemo habet,vt quis anima fuam ponatproamicis fuis. lean. 15. Dicitbac Chrifl-us pro vulgari honiinum confuetudine. Inter hos enim quida inuenti funt, qui pro amicis morte obire dignati funt. At Chriftusproinimicis mori fuftinuit,cuius exemple nemo vnquam eorum imitatus eft,qui extra huius cognitione funt verfati. Docemuritaq; hocloco,cbaritatem t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;totum hominem requirere,nec fatis efie,finemininoceas, fed omnibus proviriliprofis oportet.

Imo non fufficit,öpes,ingenium,vires,eloqucntiam Sc quæcunq; babes bona,ad proximi falutem amp;nbsp;emolumentum contuliire,nifi Sc vitae tuae iaélura illius incolumitate redimere paratus fls. Mo j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;net hoc Chrifti exéplû,qui vt no fibi fed nobis. Sc propter nos homo natus eft: ita propter nos in

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terris vixit, propter nos docuit,propter nos miraculis claruir,propter nos capi,danari,cófpui, fla

gellari Sc tandem crucifigi voluit, cû ipfe omnibus iftis minimè opus haberet. Imitati funt bunc, quotquot ipfius fpiritu verè animati fuerunt. Inter alios enim Mofem vide, qui enormi Ifraelita-rum ingratitudine Sc atrocifsimis iniurijs fuperari non potuit,quin in extreme ipforu periculo fit am vitam apud Deum interponeret,ne illi,vt merit! erant,delerétur.Nam ait: Nuncremitte pec catum hoc eorum:aut fi non vis,expunge me quçfo ex libro tuo,qué fcripfifti.Exod.p.Eodéani mo Dauidépraeditum legimus : qui cum angelû in Ifraele funefta lue graflarivideret,exclamat: Ego peccaui,ego iniquè egi:oues au té iftae quid feceruntt' Sit quaefo manus tua contra me, amp;nbsp;co tra domum patris mei.2.Sam.24.Quid de Paulo dicemustquot; Is certe poft graues cótumelias Sciniu rias iniquifsimas,à ludaeis fibi illatas,non veretur dicere:Optarim ego iple anathema eflfeà Chri-fto pro fratribus meis,pro cognatis meis fecundu carnem,qui funt Ifraelitæ,8cc. Rom.9. Et alibi, quauis fibi conducibile videat„diflblui Sc efle cû Chrifto, mauult tarnen diutius vitæ huius æru-mnis Sc calamitatibus exerceri,q fuo auxilioecclefias deftituere.Phil.i.Noneftergo,vtconfiliu, non præceptum,efle putemus quod hie traditur:cum certo conftet, fidelifsinios quofq; Dei cul-tores iuxta hoc Chrifti exemplum Sc viuere Sc mori voluifle,vi multorum falwticonfulerent,

Cæteruilt

HOM ILIA XIX»

Cxterum nemo hçc ita accipiat,quafi Chriftus velit nos pro quouis fure aut latrone mortis fupplicium fubire,amp; illorum vitam noftra morte redimere. Nee enim noftrje mortis idem meri-tumeft,quod mortis Chrifti fuit. Is vt æternam vitam miferis hominibus impetraret,morte fub ijt.Atnemo noftrum,vcl millies moriédo, alicui mortaliu falutis cœleftisauthor fuerit.Soli quip pe Chrifto hxc debetur gloria,qui torcular calcauit folus,nec aliquem in huius laudis cófortiura alt;lmittit.Ifa.42.65.Adhçc,idem illepoliticas leges,quibus manifefta fcclerapuniuntur,nequaqua fsftulit.Nam amp;latronem,qui ex eleélorum numero erat,cruciflgi, non altcrius innocentis morte àfupplicio liberari voluit.Et Paulus magiftratui glàdium datum elTe docet, vt hoe boni defen dantur,punianturautem iniufti Seimprobi.Rom.15.Sed 3e Deus lege cauit,ne propter patres iilij occidantur,aut filiorum eulpam parentes luant.Deut.24. An ergo Deum veile putabimus,vt alio rum culpa Sc pœna grauentur, qui illis nullo neeefsitudinis vineulo eoniunéli funtC' Sanoigitur fenfu charitatis termini intelligcndi funt, vt quoties fratrum falus perielitatur, omnia noftra,vi-tam quoque, pro ijs impendere parati fimus, faluis tarnen legibus diuinitus latis, fine quibus pu-blicam falutem Sc paeem eonfiftere, eft impofsibile. Reftat vltima huius loei pars, quam paucis ibfoluemus.

I I I. Ciuiueróhabueritf'ubjlMtiammundi,zX^ilt;^critfratrcm(utimcgcntetn,^cl4uferitui(cerit fiMtibeo,ijuomoclo chäriteif Dft nianet in eof Qijoniam doeendi ratio in his potifsimum eófiftit,vt ho mines Sc quid fit officij ipforum intelligant,Sevideant quantü ab ipfis peeeatum fit,turn qua in re cmendatione opus habeantropportunè Ioannes,poftquam eharitatis modum Sc limites conftitu it,eos iam apertius arguit,quorum fupra quoq; mentio facia eft,qui charitatis nomine gloriantur eo quódnemini vim Sc iniuriam inferunt,cum interim vel infima charitatis officia negligant. Sic enimvult dicere: Audio quidem fermones veftros,quibus veftram innocentiam prçdicatis:quafi fatis fit neminem fuis pofiefsionibus eiecilTe, neminé dolis Sc vfurarijs artibus circumucniflc,nc-minem per vim fpoliatTc,Sc pulfauifle neminem. Sed toto coelo erratis,fi hoeputatis . Charitas e-nim vt ab iniurijs abftiner,ita benefacit quoties poteft:8c cum vires benefaciendi défunt,faite to-tis vifceribus commouetur ad alienaecalamitatis confpeftum, nee alium dolorem grauiorem fen tit.quam quód periclitanti Sc laborant! fubuenire non poteft,cum non fortunas modo, fed Sc vitam (vtmodo diximus ) pro fratribus deponere parata fit. Quid ergo charitate gloriari iuuat ô bomo,qui habes fubftantiam mundi,qui opibus affluis Sc abundas, ijs autem fecurus frueris, tibi foli viuis, nee aliéna tangeris miferia Vides famelicum, nee cibas. Vides fitientem, neepotum prxbes. Vides nudum amp;nbsp;algentem, nee veftis . Vides incertis va^ari fedibus fratrem, nee in do-mum colligis. Vides morbis afificlum,nec vlla ope fubleuas . Imo poftulantes opem furdis auri-busprætcris. Cur veró hæc omnia abs te officia negligunturC' Nonne quod vifceraclaufa habes amp;nbsp;indurata, in quæ nullus alienæ miferiæ fenfus penetrate poteft Qua enim caufa alia te impe» diridices^ Inopiam Sepriuatam necefsitatem allegare nequis, quia opibus abundas. Non igitur facultas, fed voluntas deeft. At quia hæc animi motus eft, animum tibi à charitatis affeélu alie-numeifeconftat.Define igitur falfotitulo gloriari.Define tibijpfi imponere. Define Dcoillude-re, quinullo titulorum Sc verborum fplendore fafeinatur, nulla fimulatione fallitur, fed cordis ïffeélum videt,8c opera charitatis,non falfam gloriationem,requirit.Hic mihi verborum Ioannis fenfus videtur.in quibus duo non indiligenter obferuanda veniunt.

Primum eft,quôd charitati vifeera tribuit.Facit hoc Hebraicaphrafi.Hebræis enim vifeera di cuntur naturales amoris affe6liones,quas Græci ttnit vocant, qual es funt parentum erga liberos, Seborum vicifsim ergaparentes,fratrum item Sc cófanguineorum infemutuo. Docet igitur hac voce,charitatem non opera modo Sc officia habere externa, fed illorum originem in animo horai riis effe ex compafsione Sc condolentia, qua homo ob alienam miferiam afficitur. Arguit hoc hy-pocritas,qui charitatem exercere fe putant, quando eleemofy nas largiuntur Sc varié fubueniunt «genis,cum interim hæc faciédo,vel priuatam gloriam quærant, vel maiora beneficia inde à Deo fe accepturos fperent.Faciunt hi quidem ilia ipfa,quæ charitas facere folet, fed quia non ex chari— tatis affeélu promanant,non charitatis,fed ambitionis potius aut etiam auaritiæ opera dici meren tur.Contrahos Chriftusloquitur:Attendite,ne eleemofynamveftrampræftetiscoràm homini-Dus quo fpeélemini ab illis. Alioqui præmium non habetis apud pattern veftrum, qui eft in cœ-lis.Sed cum eleemofynam præftas,nefciat finiftra tua quod facit dextra tua, Scc.Matth.6.P er dex leram enim fyncerum ilium charitatis affeftum intelligit, à quo omnis finiftra cupiditas procul abelTe debet. Hue quoque Paulus refpicit,dum feribit : Si infumam in alimoniam omnes faculta-tes meas, 8c fi tradam corpus meum vt comburar, charitatem autem non habeam, nihil vtili tat is wpio.i.Cor.ij.Præterea feruit hoc nobis in ilium finem, vt nofipfos dijudicare Sc probate difea-

H 5

C A P rV T II?«

mus,num verè in nobis locumhabeat cbaritas. Si enitti vifcera tua commoueriiid eft aliens mife-riæ fenfuteafficiScftudium iuuandi inteacccndi fcntias, germanus bic veræ charitatisaffeftuf cft,qüi quó magis exercetur beneficentia,eó maior fit amp;nbsp;ardentior. Quod fi vero talém te elTe de-prehendis, quem nulla tangit fratrum miferia, amp;nbsp;qui ficcis oculis ac fine gemitu aliorum labore» s amp;nbsp;anguftias cernere potes,lcias te à charitatis fenfuadhuc alienifsimum efle.

Deinde quis verus opum huius feculi vfus fit,hifce verbis docet Ioannes,quem vel hoc nomi ne diligenter expendifleprodeft,quôd circa bas àplerifqi in cbaritatem peccari côftet. A charita-te Deijid eft,ea quam Deus in fuis operatur,Sc quæ ad Dei exemplum formata eft, alienum dicit, qui cum opes pofsidet.egentis fratris miferia nô afficitur.Opum ergo legitimus vfus eft, aliorum egeftatem fubleuare ac laborantibus fuccurrere. Patebit hoc,fi omnem barum rationem penitius infpicias.Dei enim donura efle opes,fcriptura docet. Quôd fi bas cum tua perfonaconféras, nom’ alijs vfibus tibi ferairc poterunt,quàm vt tuæ necefsitati inferuiant,dum viélum,amiftum,holpi tium Scalia ad corporis curam pertinentialargiuntur.Præterbæc ex opibus,etiam aniplifsiniis,ni bil ad te redire poteft. Nam vt Paulus inquit: Nibil inferimus in mundum,nec quicquamefferre poflumusifed babentes alimenta 8c quibus tegamur,contentifimus.i. Tim.6. Cum ergo ad te ex opibus non abud redeat,quàm quod necefsitas exigit,qui fit,vtmultis tantas opesconcedividea-mus,quantæ multis alijs alendis fufficerent,interim verb multis ea quoque defint, quibus natura carere non poteft Cquot; An Deum tam imprudentem bonorum fuorum difpenfatorédicemus, velaf-feélibus bumanisregi,quialiorumquidé fortunisgaudeat,aliorum verb infortunijsdeleftttur. Nequaquam.Sedinæqualitate hac,ceu arâifsimo necefsitatis vinculo,cbaritatcm nobis commet! dare voluit. Siquidem fi omnes quibufeunque indigent in fe haberent,charitas locum inter homi nés non inueniret.Quis enim alterius opem non indigus expeteretc' Quis eam non indigenti,nec etiam pofeenti,vitro deferret^ Charitatis loco,quæ humilcs,modeftos,faciles 8c beneficos reddit, mox infolentiam, proteruiam, morum afperitatem 8c intolerabile priuati commodi ftudium re-gnarevideremus. Quare vt omnibus iftis malis vno pharmaco mederetur, inæqualitatemhancin uexit Deusyvt pauperiores quidem opulentioribus,quorum ope indigent, honorem Scobfequù um iuftum deterrentdii verb ipla opum affluentia fui officij admonerentur, 8c intelligcrcnt,eatn aliorum inopiæ Sc egeftati fubuenire debere. Admonet de his pulchre Paulus apoftolus,dumTi motheo in priori epiftola cap.ô.fcribit : His qui diuites funt in præfenti feculo, pr!Ecipe,neelato fintanimo,neq; fpem ponant in diuitijs incertis,fedin Deo viuente, qui prxbet nobisomniaafFa tim ad fruendum,vt benefaciant,vt diuites fint operibus bonis,vt faciles fint ad impartiendum: !i benter comraunicantes,recondentes fibijpfis fundamentum bonum in pofterû,vt appréhendant vitam çternam.Et Chriftus dominus iubet nos nobifipfis amicos facere ex mammone iniufto,vt cum defecerimus,recipiant nos in xternatabernacula.Luc.i6.Nec omittendum illud lacobiapo-ftoli,qui auri 8c argent! repofiticruginem diuitibus iuftx damnationisteftimoniumforedicit.Ia cob.5. Sic enim patet,benefaciendi facultatem ipfis non defuifle,fed voluntatem. Sed quantum, proh dolor,in lus peccatur hodie.Si omnes quotquot Chrifti nomen profitentur infpicias.aut 0-pibus per fas 8c nefas accumulandis inhiant,aut eafdem luxu Sc libidine turpiter dilapidant. Qu® fit,vtàprioribus illis pauperes opprimantur Sc expilentur miferè ; ab alteris verb non fine turpi nominis Chriftiani ignominia ncgligantur,qui opes in feorta potius,aleam,comeflationes,veftes libidinis inftrumenta, fumptuofas domus, quàm in pauperes Chrifti, viua fpiritus fanftitempla Sc membra Chrifti impendere volunt.Hxc igitur cum fiant pafsim, nû charitas Dei in nobis eft^ Vos appelle ô diuites,num vnquam de bis cogitetis ferib^Si id facitis,necemendatis,corda vos fa xis duriora haberc dicam. Vos appelle ômagiftratus,an vnquam tantis malis Scmaculisecclefi» rçmedium adhibere ftudeatistquot; Peccant hic,8c diu peccarunt omnes hominum ordines,nec dubi-um eft,Deum cbaritatem negleélam atroci iudiciopuniturum, nifi maturè Sc breui emendemur. Hxc animis imis recondamus ô fratres,Sc abiedis odij,fuperbiæ Sc philautix affeélibus.côfultori bus prauifsimis, cbaritatem fedemur, vt Chrifti exemplum imitati cum codemincœlis viua-musjcui debetur benedidio,honor,gloria Sc poteftas in æternum. Amen.

HOMILIA XX.

Filioli mei,ne diligamus fermone,necp h'ngua.fcd opère ritate. Et per hoc cognofcimus, quod ex ueritate fumus:amp; coram ipfo perfuadebimus cordibus noftris. C^od fî condênet nos cor, maiot

tt o M r t t A X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;46

tnaiorcft Deus corde noftrOjS^nouit omnia. Gharifsi'mi,fî cor hoftrümnon condemnetnos,fiduciam habemus ergaDeunj: amp;nbsp;quicquid petierimus,accipimus ab eo : quoniam praecepta eius eu ftodimus,amp;ea quæfunt placita coram eo /admus«

QVamuis infelix hominum genus in huius vit« curriculo nihil vel falutarius vel magis necefiarium habeat,fraternâ charitate, qux pacettl, concordiam,amp; quæcunque hanc fe-quuntur,ex fefe gignit : ea tarnen eft noftri ingenij corruptie, vt propter innatam carni fhilautiatn amp;nbsp;priuati commodi ftudium,nihil perinde atque hanc auerfemur. His enim excæca-^bodijs amp;nbsp;inimicitijs potius fcindi,quàm noftra forte contenti pacificè viuere volumus. Qn^ eau ^'lêftjqudd lóannes Apoftolus.vbiincharitatismentionetnincidit.non obiter modo de eaadmo net,fedomnem mouet lapidemjVt eius ftudium nobis perfuadeat.Et multa quidem in prçeeden •'bus dixit,quæ longum foret repetere. Omnibus tarnen illis non contentus, praefentem locum ^rgumntMfrit fubijcit.in quo 8c defcribit veræ charitatis ingenium,8c fruftuum eiufdem enumeratione ad eius fentiilod, ftudium nos excitât^ Orandus Deus, vt meam linguam fic moderetur fpiritu fuo, vt hoc ipfum ^nimis veftris perfuadere,8c cun ftantes impellerepofsim.

I. Fih'oft mei,ne diligamM fermone neque lnigua,fcd opere cr ueritatci Sententiam hanc ijs op-ponit.qui de charitate mul tis Sc fplendidè loquuntur,amicis item verbis quofuis compellant.ofi ftda veto eius plané negligunt. Regnauit hoc hominum gertus omnibus feculis i 3c hodie fic re-gnat.vttotiusorbis dominium longé lateque obtinere diei pofsit. Verboruautem Ioannis fen-fus eft-.Cum charitate exigo,ô filioli.nemo me blandos fermones,promifsiones beneficas Sc qu« tlia funt eius generis humanitatis officia,exigere putet.Eft equidem aliquid, animi beneuolentia Verbis conteftari, anxium Scaffiidum confolari, 8c indigo opem polliceri. Sednó in his germana «^perfeélacharitas fubfiftit. A verbis enim vlterius ad opera quoqueprogreditur, 8c beneficia UQn modo pollicetur,fed re ipfa præftat.Eô igitur Sc vos anniti velim,vt charitatis afifeélum nori Verborum duntaxat blanditijs, fed ipfis operibus 8c animi fynceritate palam demonftretis. Ha-benthsc verba non inelegante veræ charitatis defcriptionem. DoCent enim hanc in duobus po-fifsimum confiftere,ipfis nimirum operibus Scveritaterde quibus figillatim dicendum crit.

In charitate opera requiri ex præcedentibus patet. Illie enim vifeera commiferationis illitri buit.Eft autem commiferatio motus animi, quo aliéna miferia fic afficimur, vt eius dolor ad no- of tn. ftrum quoque animum pertingat. At cui aliéna dolet miferia, earn ope aliqua fubleuatam vellet^ uec in ea voluntate fubfiftit,fed opem fuam pro virili cófertrquodclarius eft, quàm vt multa de-•uonftrationeopus habeat.Quiaergo in charitatecommiferatio eft, abeadem operafubuétionis Uullo modo abeffe pofrunt,fiquidem aliqua fit fubucniendi facultas. Exemplum huius in Sama-htano,quern fraternç dileclionis typum facit, Chriftus proponit,Luc.io.Is cu faucium 8c fpolia-tumiacere videret,hominem fibi alias ignotum,mox mifericordiamotus eft.Vides igitur charita ^'nî,quæmifericordiæ affeftufefeprodit, necrigidis oculisalienam calamitätemintuetur. Sed num in commiferatione ilia Samaritanus fubfiftit Num contentus eft verba protuliffe codolen *gt;s animi indicia:' Num confolatione, vel confilio quoque nonnihil recreatum deferit^ Minimé. Imó quia non verbis,non querelis,non confolationibus, nequeconfilijs, fed auxilio huncindi-gtre videbat,fefe totum ad hoc ferendum,difponit. Defcendit enim ex iumento,quo vehebatur. Humi iacentem fubleuat.Vulnera vino Sc oleo,quç ad manum erant,abluit.Iumento impofitum 'nhofpitium vehit,pro illo fatisfacit hofpiti,fimul Sc in pofterum pro illo fidem fuam interponiti Knnc qui imitantur,non verbis Sc lingua, fed reipfafratres diligunt. Arguuntur igitur hoc loco* 'inicum prçfenti ope proximus indiget, ad confilia vertuntur, quidqj agendum cenfeant multis txponunt.vel eundem ad alios ablegant, 8c de aliorum beneficentia fplendidè illi pollicentur,c5 'pforum effet opem,quam ferre poterant,non negate. Nemo tarnen hæc ita accipiat,quafi fana 8c Waconfilia, quse amicis dantur, improbemus. Hæc enim in loco Sc tempore adhibita fiepe plus P’'ofunt,quàm fplendidifsima alioqui opera.imo inter amicitiæ officia prima collocari debét. Sed Icrgiuerfatores taxamus, qui cum opem prsefentem necefsitas poftulat, charitatis officium vernis c.vequi ftudent.

Alterum in charitate veritas eft.Refertuf hæC ad animu 8c ab operibus charitatis omnem pri charîtatre^Kirii n«um affeftu excludit. Sunt enim qui Sc verbis Sc operibus egentes iuuant, fed animo fiéfo,qui utritatem. longé alioquàm'charitatisaffeélu mouetur. Namautfamae luaemetuunt, fi opempoftulatam *'on fcrantiaut popularis gloria: auram venantur,vtde pharifæis Chriftus loquitur. Sed 8d

H 4

C A P V T III.

alij funt,quos priuati comtnodi ftudium excitât.Qiiia enim Deum remuneratorem efTeaudiunt corum, qui pauperes ope fua fubleuant,paucula quædam conferunt,vt cû fœnore à Deoillare-cipiant.Habent horutn opera charitatis fpcciem, fed non ea cbaritas in illis régnât, quant Paulus ex puro corde manarc teftatur.i.Timoth.i.Hanc igitur loannes commendat, dum veritatemexi git,vt verbis amp;nbsp;operibus ipfa quoque hominis mens Se fyncerus affeftus refpondeant. Necemm patitur Deus, officia quælt;nobis poftulat,aliquo fiico fimulationispollui,cum ipfe çterna Sepu ra fit veritas.

Hase fi cum noftri feculi moribus confcrantur,facilè patebit,quàm rarum hodiefitfratern» charitatis ftudium. Vt enim de illis modo nihil dicamus, qui odijs ringuntur, Sc apertas inimici. tias exercent,cos faltem infpice, qui charitatis ftudiofi videri poterant. Quotus quifquc illoruni eft,qui non verbis potius quàm reipfaamorem tefteturt’Audiunturpafsim blandæ voces Sepro-mifsiones magnificæ, quàm rara verô beneficia has fcquantur, non fine dolore fentiunt qui opis aliense funt indigi.Quid,quod prouerbio dicitur,nobilium efle multapolliceri,eadem verapræ.

uenies, qui illis veritatem coniunélam habcant. Paucifsimi fiquidem funt, qui non alio potius quàm charitatis affeftu,ad bencfaciendû permoueantur.Et fi fpé maioris lucri auferas,frulha ad beneficentiam hortaberis eos,qui hodie illam exercere vidétur. Quid ergo aliud dicemus,quani ea elfe tempora,de quibus Chriftum prophetauilfe legimus,cùm charitatem extinélum iri,amp;fi-dem penes homines, aut nullam autperquam exiguam,foredicit '! Admonet ergo nos locus hic quanto emendationis ftudio 8e quàm afsiduis precibus opus fit, vt huic malo gratia fui fpiritus Deus fubuenirc velit.Cîcterum,vt mentes hominum philautise fafeino excçcatas Sc priuati corn modi ftudio indormientes, excitet, charitatis fynceræ fruélus amplifsimos loannes enumerat, quæ altera huius loci pars eft.

11. Per hoc cognofcimui,quod ex ueritate fumuf,cr cor a ipfoperfuadebimiK cordibut no/irif.Q£olt;^ Ji condemnet nos cor,maior efi Deus corde nojtro,cr nouit omnia,ç^c. Fruftus charitatis tres principales proponit,quorum fpe huius ftudium nobis perfuadere nititur. Primus eft,cuius fupra quoqt mentionem fecit obiter. Ait enim • Per hoc cognofcimus,quôd fumus e.x veritate,id eft,ex Deo, qui ipfa eft veritas. Charitatem ergo fignum eiredicit,ex quo tam alij quàm nos ipfi deprehendi mus nos Dei filios Sc hçredes elfe. Eft hic fruélus amplior quàm verbis exponi pofsit. Vt enim homini nullamaiorcalamitasacciderepoteft,quàmfide falute fuadubiusfit:itah«chominis confolatio Se lætitiafumma eft, fi falutis fuse certitudiné fibi verè perfuafam habeat. Eft autem huius argumentû infallibile,fi nos Dei filios elfe agnofcamus.Quis enim pater filios fuos, quan-do iuuare poteft,negligatC’At fyncerus charitatis affeélus,no3 verè Dei filios elfe probat. Idéigi-turde falute certos reddit, 8c folus efficere poteft,quod nulla eloquentia,nullæprincipumpolli-citationes, nulla rerum huius mundi excellentiaelficere polfet. Sedvtclarius cernatiirfruftus hicjtotum Ioannis argumentum nobis confyderâdum proponamus, quod tale videtur.Qui Dei ingenium referunt,reucra Deifilij funt.Qui verè Scfynceramentefratresdiligunt,Deiingcniu referunt. Ergo qui verè diligunt,vcri funt Deifilij.Maior ex fefatis clara eft.Quiaenim Deinlij ex fpiritu Sc verbo Dei generamur,non alio quàm Dei ingeniopræditi elfepoflumus. Demino ri nemo dubitat,quicunque beneficia Dei in nos collata obferuauerit.Dcus enim nô verbis modo Opern pollicetur, fed candem reipfa prseftat. Salutem non modo promifit,fed promilfatn (eu alia ratione conferri non polfetj in filio fuo lefu Chrifto contulit. Affliélos Sc anxios non fucatis verbis fallit,non alio ablegat, fed efficacibus fpiritus fui diélatis confolatur Sc ad fevnicumboni fontem inuitat. Deus item non aliâ ob caufam nobis benefacit,quàm quôd nos fuç opis amp;nbsp;gra tiæ indigos videtinec ipfe noftri indiget,vt qui Deus ab çterno fit, 8c cui nihil vnquamdeellc po tuit.Quis ergo Dci filios negabit,quoshsec,fuperato philautæ carnis ingenio,facere vident. An tu ipfe te ex Deo natum elfe dubitabis,qui tam euidentia diuinç naturæ 8c indolis ligna inteiplo vides 8c obferuas Certè Chriftus dominus in nouifsimoiudicij die non alio fignofefuosagni-turum dicit,quàm fyncerte dileélionis operibus.Vide locum Matth.25. 8c huius argumenti con-firmationem habebis certifsimam.

Admonet autem præfentis fententise confideratio,vt eiufdem oppofitum vel contranu eX' pendamus. Si enim fynceracharitas infallibile filiorum Dci fignum eft,quid deillis dicemu^qui charitatem fallacibus verbis fimulantc'Qui (vt veteri adagio vtamur)alteramanu panetn o^ en» tant,altera vero lapidem in fratris interitum librâtfAnnon illos ex veritate elfe negabimus. certè filios nemo dicet,nifi qui ex Deo Se Del fpiritu filios dégénérés nafeipoffe afTeral. Sed a^

H o M it TA XX.

fcrdum fuerit ei calamitati amp;c infortunio Deum fubijcere,quo non aliud magis doletpijs amp;nbsp;promis parentibus.Diaboli igitur filij funt.quotquot amicitiam ore profefsi,animis fuis odij amp;nbsp;inimi citiæ vel fimultatis venenum infidiofè cælant.Hoc enim diaboli ingeniû effe, primum illius ftra-tagema.quo Euam oppugnauit,perfpicuè probat.Huic enim æternitaté amp;nbsp;diuinos honores pol-licitus,eidem mortem amp;nbsp;interitum fempiternum ftruit.Idem fecerunt,quotquot eius filij in fcri pturis proponuntur,ex quibus folum ludam, infelicem ilium perditionis filium,produxifle fuffi cht.Is enim Chriftum dominum amice exofculans amp;nbsp;præceptoris nomine falutans, eundem ho ftibusprodit.ludæ ergo ofculum efl:,fubdolaamicitiæ fimulatio.Iudæ falutatioeft, blanda amp;fal la-x officij promifsio, amp;nbsp;eundem cum luda exitum meretur. Deus enim virum fraudulentum Sc iinguammendaccm cdit.Pfalmo 5.Prouerbiorum 6. In horum meditatione vtinam maiori cura '^crfarentur.qui hodie linguas fuas fie afiuefecerunt, vt nihil nifi fimulatum Sc fiétum loquipof-fint-.quo fit vt minus concordiæ, plurimum veto difcordiæ Sc fimultatis inter omnes hominum ordinespafsim regnet.

Secundum fraternæ dilectionis fruftumhis verbis comprehendit: Coram ipfo perfuadebi-cordibus noftris.Eft hic prioris confequens. Significat enim pacatæ Sc tranquillæ confeien tiæ ftatum,quo de falute noftra côtra otnnes tentationes certi fumus. Nam cordibus noftris per-fuadere.quid aliud eft, quàm animos noftros,qui peccatorû confeientia fluéluant,certos Sc qua-fifccuros facere, vt de falute amplius non dubitent Poterat autem hoc idem cum priori videri. Siquidem quife Dei filium,8cex veritatc genitum eftenouit,fe Sc Dcihæredemfore fperat.Sed Wanent in nobis,etiam regeneratis:humanæ infirmitatis reliquiæ,quæ tentationibus crebris exa gitantur,8c interdum cogunt,vt cum Dauide Sc Chrifto clamemus ; Domine quoufqs mei obli— quot;ifeeris^Quare me dereliquiftic’Atqui verus quidem Sc fidelifsimus in ifta animorû flucluatione tonfolatoreft,fpiritus Chrifti,quem is ideoparacletum vocat.Quia tarnen carnis ingeniû eft ex-ternis potius inhærere quàm internis niti,confolationes aliquas extrinfecus accedere non inutile eft, Eas exfraterna dileélione efficacifsimas manarejoannes hoc loco docet.Primo enim hanc infallibilemfiliorum Dei notant efteaudiuimus. Habet igitur ex eafpiritusfan6lus,quode ado-ptione Sc regeneratione certos faciat. Deinde, cum propter ea plerunq; tumultuemur animis no ftris.quæ ab hominibus impijs Sc verbi Dei oforibus,ingratis item Sc improbis,immittuntur,ma gnaindeconfeientiæ fiducia fumi poteft,fi nos de hoftibus noftris melioracommeritos effe feia-nius.Inde enim certo colligere licet, Deum qui innocentium aflertor Sc ingratitudinis acerrimus vindex eft,nobis nequaquam defuturum.cum è contra,qui fibi malè confeij funt,Sc odijs,fimul-tatibus.càlumnijs aut etiam manifeftis iniurijs fe hominum inimicitias prouocauiftenorunt, nihil aliud fperare pofsint,quàm quod eadé mala iufto Dei iudicio in ipfos quoq; décréta fint.Nû-quamnon enim Chriftifententia animis illorum occurrit; Quamenfurametimini,eadémetien-turvobisalij.Matth.7. Adhçc quafi in oculis pofitos vident, quofcunque contra charitatis legeS iniquis Sc iniuftis modis læl'erunt. Obuerfantur illorum cogitationibus per vimopprefsior-pbani,proculcatæ viduje, afflicli peregrini, dolis, fycophantijs Scvfuriscircumuenti fratres,qui «mnes vnavoce Dei iuftitiâ contraltos implorare videntur.Sentiunt in confeientijs fuis daman tem contra fe pro vindiclaeffufum fanélorum fanguiné. Cogitant de pauperum clamoribus Sc querelis,quas furda aure aliquando neglexerût. Nec quicquam hic proficiunt vel confolationes velpromifsiones quoruntuis hominum.Nant propriæ côfcientiæteftimonium mille teftium lo coeft,vtprouerbio dicitur.Et hæc quidëgrauifsintahominis miferiaeft, quanullaaliaatrocior excogitaripoteft. Quid enim infelicius, quàm hoftem Sc aceufatorem habere, tam familiärem, vt inaitimipenetralibusrefideat,tamqj importunû,vt Sc vigilantibus Sc dormientibus, Scquocûqj tandem negotio occupatis,ea ogganniat, quae omnem lætitiæ fenfum auferunt Vtriufq, exemplum in eximio Rege Sepropheta Dauide cernitur, fi eiusanimum quandofub Sauleperfecutio nés fuftinebat conféras cû eo,quem in Abfolonica feditione habuit.Licet enim Sc grauior Sc diu-turniorc{retcalamitas,quje à Saule inferebatur (nâ patrio folo cedere, infenfifsimis hoftibus fefe coniungere,Sc mille mortis pericula,ceu publicus patriæ Sc regni hoftis,fubire coadus fuit) ani-tnum tarnen eius infraélum Sc lætum cernimus.cfuippe fibi bene cófcius, vt qui nullum fidei Sc charitatis officium erga Sattlern Sc patriamintermififlet, caufam fuâ intrepidus Dei iudicio corn mendareaudet.Hinc voces illæ confolationis plenæiDomine Deus meus,in te confiftis fum; fer name ab omnibus qui me perfequuntur.Item: Domine Deus meus,fi iftuc commifi,fi eft peruer fitas innianibus meis.Si ei qwi pacis fœdere mihi iundus fuit, malum rependi,imó fi deftitui infe ftantemme fine caufa; Perfequatur hoftis animam meâ,Scc.Etpaulô poft:Dominus iudicet po-pulos,nie quoqi ludica ô Domine,fecundum iuftitiâ meam,Sc fccundum integritafem meâ,quaî

C A P V' T Tin

’ nbsp;nbsp;Sed longum foret omnes huius generis fententias recenfere. At fi eundem Dauidem in Abfolo-

nicaperfecutione confyderes, quam propter violatas charitatis leges,adnlteriû fcilicet Seesdem Vrix iniuftam,fibi immitti agno(ccbat,longè alium videbis.Tunc enim non Dei iuftitiamappellate audet,fed anxius multitudinem miferationum Dei implorât.Pfal.51. Nec recentismodofaci noris memoria excruciatur, fed occurrunt cum hoc, quxcunque à pueris perperam fafta erant. Qnare alibi aitiPeccatorum adolefcentix mex ac fcelerum meoru ne fis memor. Memorautein me! fis iuxta benignitatem tuam,amp;c.Pfal.25.Hxc fi ipfe tecum conféras, 8c in proprix confeieu-tix penetralia defeendas.o homo,facilè videbis, quam ampins 8c excellenshic fraternx diledio-nis fruftus fit.

ßK^antiim bonum Sed ut hxc magis commendaret, breui demonftratione docet, quanta eorum fit infelicitas, ßt (ofiittitt[ax. quos mens fibi malè confeia exagitat; vicifsim veto quam felices fint, quos nulla confeientix in-feftatio exercet.Sic enim fubijcit.-Quod fi codemnet nos cor, maior eft Deus corde noftro,amp; no uit omnia-Charifsimi, fi cor noftrum non condemnet nos, fiduciam habemus erga Deum. Prius membrum comparationem habet minoris 8c maioris. Sic enim dicere videtur;Si ea eft pecc^ti a-trocitas, vt corda noftra, qux alioqui cçca funt 8c fibijpfis in fceleribus blandiri folent, eiuscon-

fcientia infcftare pofeit, quid de illo Deus iudicabit, qui amp;nbsp;maior eft corde noftro,amp; onmiano-uit;^ A corde quidem noftro non multum timendum eft, quia poteftatem vel in nos vel in alios nullam habet. Deus veto iseft,qui vnomomento damnare amp;nbsp;ad inferos detrudere poteft. Ad-hçc corda noftra fæpe multa latcnt,quæ à nobis contra Dei leges faéla funt, dû ad carnis amp;nbsp;man di indicium potius quam ad Dei tribunal refpicimus. At Deus fua fapicntia omnem créa tu ram penetratjomnia videt,omniaaudit,eftdenique fcrutator renum Sccordium. Pfal.7. Ier.ii.i7-^°‘ amp;c.Quid ergo coram hoc indicé poterimus Quam afferemus excufationem^ Quo prxtextuil-lius feueritatem eludemus,quine proprij cordis accufationempoffumus effugereC’Annon hsrc-bit animus 8c trepidabitquoties de Deo cogitate’ Quod fi veto res noftras ficinftituerimus, yt nullius deftinatæ malitiæ nobis fimus confcij,intrepida nobis efle poterit per lefum Chriftu di-uinx gratix fiducia.Nam licet multas labes peccatorum noftra nobis afpergat infirmitas amp;nbsp;natu ralis corruptiojcas tarnen Chrifti meritoablui certo norunt amp;nbsp;credunt, qui deuotopeccandiftu dio non tenentur.

Docet hie locus,quàm référât confeientix fenfum non cxtingucre,vel reprimereviolenter. Nam quofdam inuenire licet, qui vt liberius amp;nbsp;maiori cum voluptate peccare pofsint.toti in hoc funtjVt contra proprij animidicfatafecurum Dei 8c iudiciorum ipfius contemptum fihi perfua-deantdjs fimiles.qui apud Pfalmiftam dicebant: Dominus non videt, neque Deus lacobintelli-git.Sed quid ijfdemprophetarefpondett'Intclligite ftupidi in populo,Scftulti quandodemumfa pietise'Is qui aurem condidit,(^uomodo non audiretc'qui oculum finxit, quo paflo non vidcret^ Qui totas gentes corripit,quique homines feientiam docet, vos non argueret Nouit dominus cogitationes hominum vanas cfre,amp;c.Pfal.94.Ncmo igitur falfaperfuafione fibijpfi illudat.Infe lix enim finis eft eorum,qui Deum nihil viderc 8c nihil indicate perfuafi, in omnempeccandi li-centiam efferuntur.Non dormitat Deus,qui confeientiç ftimulos fuo tempore in animis eorum excitât,vt qui cum Camo Deo impudenter obloqui audebant,tandem dicant ; Maior eft iniqui-tas noftra,quàm vt remitti pofsit.Cogitemus potius,nos in Dei confpeftu ambulare,qui tarn bo ni quam mali remunerator eft,coram cuius tribunal! omnes quoque nos fifti oportet, vt reporter vnufquifque in corpore fuo iuxta id quod fecit, fine bonum fine malum, 2. Corinth.S.Sedad loannem redeamus,qui tertium fraternx dileclionis fruftum his verbis exprimit.

Et guicquidpetierimm, accipimuf ab eo: guoniam præcepta eius cuftodimus,cr eaijult;e funtplacitacos rameo,ß.cimM. Infignebonum eft,quodpollicetur, 8c quovix aliud hominibus magisnecefla-rium.Vt enim vita hçc noftra miferiarum plena amp;nbsp;quafi lachrymaru vallis eftdta in miferijs vni-cafalutisanchoraamp;afylum eft Deus, ad que per pias amp;nbsp;fideles preces confugitur,iuxtaidquod ipfe prxeipit: In tempore tribulationis inuoca me,amp; eripiam te,tu veto glorificabis me.Pfal.50. At quia multa occurrerepon'unt,qux precantes remorantur,neccrta fiducia Deum innocent, il los confirmari omni no necefle eft,cum non exaudiatur,qui fine fide orat.Et hie quidem primum locum merito obtinere debent promifsiones ab ipfo Deo nobis exhibitx,quibus opem luam in-uocantibus fe pollicetur, quales in fcripturis pafsim obuias habemus. Sedquia in homine eft quod fidem eins oppugnat, prodeft in illo ipfo monftrare quo eadem confirmetur.Facit hoc ad-optionis fpiritus,in quo clamamus, Abba pater.Ne veto ita clamâtes illud audiamus,quod apud prophetamifraeli obijcitur;Si ego pater vefter fum;vbi honor eft quemmihi impcnditis^Mal.i.

alia

ÉOMlttAxXt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4ä

»liorurFumfulcro animos noftrosconfirmari oportet, quod in charitate nobis monftrat Apofko lus.Si(inquit) hac inftruéli fuerimus,accipiemus à Deo,quicquid petierimus.Simul auté huius difti caufam fubijcit: Qijoniam præcepta eius cuftodimus, amp;nbsp;ea quæ placita funt coram eo, faci-mus.Argumentum tale eft:Quicunq; Dei præcepta cuftodiunt Scipfi pläcere ftudent,exaudiun turàDeo infuisprecibus.Scribitur enim:Oculi domini intéti funt fuper iuftos, amp;nbsp;aures eius ad preces eorum.Pfal.54.Quicünque verd charitatem fraternam exercent^ Dei præcepta faciunt amp;nbsp;i!liplacent.(Nam Sccharitas legis impletio eft.Rom.ij.Sc Chriftus hoc fUum prçceptum primu, Sc cjuafi vnicum,eire dicit,quo reliqua omnia comprehendantur,vt nos inuicem diligamus, ficut ipfedilexitnos.Ioan.i5.amp; 15.) Quid ergo hinc aliud colligemus,quam illorum preces certo exau diri.quianimos charitate inftrutlos habent^ Eft hic locus diligent! confyderationc propter duo, quæ Eine difei poterunt.

Primo enimadmonemur, qui fiat quod interdum preces nôftræ minus exaudiuntüf.Eam nimirum ob caufamjquod à charitate fraternaalieni,aliörummiferijs née fcommouemur.ntc illo rumprecibus quiequam à nobis impetrari patimur.Quid enim tarn iuftu eftj quam vt irritos cläi mores ipfi quoque fundant,quos nulli egentium fratrum clamores commouere poflunt^ Quare fpiritu fanfto diftante Solomon pronunciauit: Oui obturât autem fuamad clamorempauperis; tlamabit amp;nbsp;ipfe,amp; non exaudietur.Prou.21. Quo amp;nbsp;illud lacobi referri poteft, qüi contrapriuati commodi ftudiofos Sc æmulatores inuidos feribens ait: Concupifeitis, Sc non habetis : inuidetis amp;æmulamini.Sc non poteftis adipifci:pugnatis Sc bellatis, nec habetis, propterea quod non po-ftulatis.Petitis,8c nonaccipitis,cö quodmale petatis,vt in voluptatibus veftris infumatis. Iac.4. Qaæ tarnen omnia non in eum fenfum rapi debent, quafi charitatis operibus meritum aferiba-mus,8cEæc faciamus falutis noftræ caufam.Ex ijs enim,quæ hucufque dicta funt,fatis patet, cha dtatemfidei fruétum. Sc filiorum Dei externam elfe tcfleram.Quicquid ergo charitati tribuitur; propterfidem fit,quæ eius quafi parens Sc fons eft.

Secundo docet locus hic, qui homines Deo placere pofsint. Ait enim Apoftolus : Præcepta peoflaceri dus cuftodimus,Sc ea quæ funt placita coramipfo facimus. Deo igitur placent,quæ iuxta præce ptaipfiusfiunt:eidemverô difplicent,lt;|uæcunquepræceptis ipfius funt contraria. Nec enim ex noftro arbitrio Sc zelo cultus Dei dependet,fed ex ipfius voluntate,quam verbo fuo nobis reue-lauit.Et vt is feruus nobis placere folet, qui noftris præceptis obtempérât, non fui animi diétata fequitur:ita Deo placebimus nos,fi quæ ipfe præcepit,exequi ftudeamus. lugulantur hic huma-nætraditiones,de quibus iam olim pronunciauit Dominus:Fruftrame colunt; docentes doétri-nashominum.Ifa.29.

Quod fi duo hçc probè expendamus ô fratres.nô mirabimur pertinaces 8c diutinàs noftri fc tuli calamitates,de quibus multi querûtur, qui tarnen in caufis illarû expendendis toti cçcutiunt. Num enim melior 8c lætior illorû fors efle poteft, qui nec in precibus fuis exaudiri merétur, nec Deoplacerepolfunt in fuis aétionibusC’At noftro feculo charitatis fcintillæ omnes in animis ho-luinum ita extinctæ funt, vt nulla fratrum noftrorum calamitas tam atrox elfepofsit, quæ animos noftros aliquo commiferationis afteéhi commoueat. Et qui reliquis fanélioreS haberivo-lunt,illorum fanélitas in nuda Sc frigida fimulatione confiftit, quæ 8c ipfa tarnen non iuxta diui-nælegis præcepta, fed fecundumhominumtraditionesinftituitur. Nifi ergo hæc emendemus, melioris ftatus Sc fortunæ fpes elfe non poterit.Quare quç loannes monet,animis noftris fie re-condamus,vt invitaSemoribus noftris fynceræcharitatis affectus, 8c ardens præceptorum Dei ftudium,eluceat. Hinc enim fiet,vt in hoc feculo pro germanis Dei filijs certô agnofci,8c cum le fu Chrifto iuxta ipfius promifsionem æterno regno frui pofsimus* cui debetur beneélio, gloria; Honor amp;nbsp;poteftas in æternum. Amen.

H O M r L t A X X i.

Et hoc eft præceptum eius, ut eredam us nomini fili) eius, lefu Chrifti,amp; diligamus nos mutuô,fîcut dédit præceptum. Et qui fer uatpræcepta eius,in illo manet, 8^ipfeineo. Et per hoc feimus^ quod manet in nobis,éfpiritu,quenl dédit nobis,

MVltahucufqj defraternadilcftionc dixit Apoftolus, Scilliusftudiummultis.ijsquefo-lidis Scfirmisjraïionibus cômendauit.Fuit inter has nouifsima,quôd nos à DeoprççibôS

C A P V T 1 J I.

noftris impetraturos dixit quæcunque petierimus, fi nos mutuô diligamus. Eft hæc infignis amp;nbsp;cumprimis magnifica promifsio,eoque maiore authoritatc digna,quôd argumento euidenti con firmatur. Additur enim, nos ideo âccepturos quæ petimus, quia præcMta Dei obferuanius quæ illi placent facimus.Poflunt hæc breui ratiocinatione comprehenfa facilè intelligi. Con at enim oculos domini intentos elfe fuper iuftos,amp; domini aures illorû precibus patere, qui legetn eius audiunt Sc obferuant.Pfal.54. At vicifsim conftat, Icgis diuinæ obferuationem maxima parte ex dileftione dependere. Nam Chriftus de Lege interrogatus refpondet : Diliges dominum Deum tuum ex corde tuo,dc in tota anima tua,amp; in tota mente tua.Hoc eft primum 8c magnum mandatum.Secundum autem eft fimile huic : Diliges proximum tuum, perinde atque teipfum. In hi» duobus mandatis tota lex amp;nbsp;prophetæ pendent. Matth.22. Et Paulus ait ; Qü’ diligit alte-rum,legem expleuit.Rom.ij.Quid ergo hinc aliud fequetur, quàm à Deo pâtre benigniterexiu ..^rgumentü frt Jijj eorum preccs,qui dileftionis ftudio flagrantt'Cæterû,quia Apoftolus hac occafioneinmen-fetnifltd. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lionem præceptorum Dei amp;nbsp;obferuationis eorundeminciderat,commodèabfolutioreraeiuslo

ci tradationem fubijcit,quam non ofeitanter infpexifle multû proderit. Primo autem omniale-gis diuinæ præcepta,quæ in infinitas fpecies diduci poterât,duobus capitibus principalibus corn prehendit.Mox ad eorum obferuationem lncitat,dum infignes fruftus,qui hanc fequuntur,pro-ponit.Tandem omnia ifta irrefragabili fpiritus fanfti teftimonio confirmât. Oremus huc,vt ani

iati,tam infignis præmij fruftum alfequamur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .

I, Et hoc eß praceptum eiui,ut credamiK nomini filij ipfiutjcfit Chrifli,Qr diligdmui nos ntutuo,)!' eut dédit prteceptum. Vnum præceptum Dei proponit,non multa:quia vna duntaxat falus,amp; vni ca eius origo eft. Qiiia autem nos circa multa occupamur, vnicum hoc præceptum varijs rebus accommodatum,multiplex fit 8c in fpecies varias feinditur. Sed has omnes duobus capitibus lo-

fationem ac morum inftitutionem faciunt comprehenditrilla verô religionem amp;cultûDei vnu uerfumcontineri docet.Noftrum eft.quid de vtraquedicatur,totis animis confyderare.

Præceptum fidei eft,vt credamus nomini filij Deijefu Chrifti. Confentiunt huicfententiç, quæ ipfe Dei filius alibi dicit:H«c eft voluntas cius qui mifit me,vt omnis qui videt filiu» crédit in eum,babeat vitam xternam.Item hoc eft opus Dei,vt credatis in eum,queni ills mifit- loa. 6.Eft hoc ipfifsimum falutis præceptum.Quia enim per Chriftum ad patrem peruenitur.ÇIoan. 14.) qui vna amp;nbsp;vcra falus eft, non poteft non faluari,quiconque huic per fidcm infitus fiierit.

Prodeft verô obferuafle Ioannis verba,quibus hoc præceptum enunciat. Cum enimfimplt citer dicere potuiflet,præceptum Dei efle,vt credamus infilium Dei,Iefum Chriftû:dicerema-Sÿtd fit tredert luit:Hoc eft præceptum Dei,vt credamus nomini filij eius, amp;c.Efthæc prions dcfinitio.Docrt iafiliumDei. enim quid fit credere in filium Dei: hoc ipfum fcilicet,quod credere ipfius nomini,ideft,ea

lio Dei credere quæ nomine eius fignificantur. Exemple res clarior fieri poterit.Exhibcturtiw ab hortulano vel aliquo medicinæ ftudiofo herba vel planta aliqua, quam ille SerpiUum elledi-cet.Credes tu illius nomini,fi ferpillum efle aflentiaris, caque illi tribuas, quæ hiftoriæ naturalis fcriptoresferpillotribuere confueuenint.Eadem erit gemmarum, arborum,aniinalium, return denique aliarum omnium ratio. Sic nomini filij Dei credere dicuntur,qui talem efleagnofeunt, qualisfuo nomine deferibitur. Sunt enim nominarerumnotæ, ex quibusillarum natura,pro-prietas amp;nbsp;conditio dignofei folet. Hic ergo nomen filij Dei inquirendum erit : vbi nec circa lu-dæorum Sehern ham phoras nos occupari oportet,nec ea figillatim cxcutere, quæ pafsimàpro-phetis amp;nbsp;Apoftolis illi tribuuntur.Sed generalifsimum illud, quo ceu proprio inferipturisappel lari folet,amp; ex quo nos quoque appellationem traximus,debet infpici.quod eft, IE S VS CHRI

S T V S. Hoc enim illud fanéîum 8c verè falutare nomen eft, in quo omne genufleftitur, in quo falus omnis datur,in quo miracula fiunt,in quo denique totius humani generis conferuatio fub-fiftit. Sed quia de hoc quædam in fecundo capite difta funt, breuius in præfenti fingula perftrin-gi poterunt.

IBS y S, lESV nomep filio Dei incarnato proprium fuifle conftat. Nam ab angelo illud inditum fuit.priufquam in vtero conciperetur,amp; poftea in Circumcifione,folenni vfu confirmatû.Matt. ï.Luc.i.Hebræis verô à falute dicitur, vt 8c lehofua: cuius rei locupletifsimus teftis eft angelus, qui lofepho in fomnis ait:Vocabis nomé eius Iefum:Is enim faluû faciet populum fuû à peccatis fuis.Iefu ergo faluatoré fignificat,quod nomen filio Dei propriè côuenit,cû non aliud nomé fub cœlo hominibus datû fit,in quo falui fiât. Aft.4.Et nomini filij Dei verè credét,quicûq; hûc fal-watorc elfe agnofcunt,cttius bcneficio èpeccatorû luto aflerti, 8i eorundé pœnis liberati fumus.

H o M I L I A XXI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49

C H RIS T V S filij Dci cognomert elhquod ex officio jmpofitû,vi4ni amp;nbsp;rationé otnnem,i|uà CHRIST ptr ipfum faluati fumus, comprehendit. Græcis enim Chriftus dicitur, quem Hebræi Rïefsiam •'ominant.Nobis vtrumque Vn^fum fonat. Quiaautem antiquttus Reges amp;nbsp;Sacerdotes oleo fa cro inungi folebant.ijdem etiam vnéli domini dicebantur. Nulli tarnen illorum notnen iftud ma gis conuenire potuit,quàm filio Dei pro nobis incarnato, qui amp;nbsp;Rex populi Dei vnicus amp;c eiuf-dem Sacerdos æternus faftus eft.Illi enim ab æterno diftû legimus:Ego conftitui regem meum ««per Zion montem meum fanélum.Pfal.i.Et rurfus;Tu es facerdos seternus iuxtâ ordiné Mel-tmzsdsch. Pfal.iio. Et fané diligenter in eius confyderatione verfanti, nullum in illo, vel regis Vel facerdotis officium,dce{re patcbit.Nam regis boni inftar leges fert amp;nbsp;iura verè fanfta confti-

Idem omne iudicium à pâtre fibi commifium habet, amp;nbsp;olim in tremendo illo die iudicij ex-Ircnum fententiamferet fuper omnem carnem,Ioan.5.Matt.t5. Adhsec pro füis iamolim pugna 'i't.cum commun! noftro bofte fatana cógredus, peccatum aboleuit,mortem deuicit,inferorum portas confregit.Sc omnem aduerfaria poteftatem pedibus fuis gloriofuS viélor contriuit. Adcft quoquefuisindefinenter, eofdem defendit,necabquemexfuis fibi eripi patitur. Etcumtalis Untus^ue rex fit, fuis tarnen minimè onerofus eft,cumipfefibi fuffieiat, 8cbeneficia potius oonferre quàm exigere norit. Neminem ergo exaäionibus grauat, neminem tributis exhaurit, oemini veftigalium poftulatione moleftus cft,nullius terreno regno inhiat, non opes aliénas affe fiat,fed regni cçlorum thefauros continua 8c inexhaufta liberalitate profiindit,propter nos olim mterris pauper faftus,vt nos «ternis opibus ditaret. Quod fi eundem Sc facerdotem videre cu-pis.quæ facerdotum fuerunt olim confydera. Verfabatur illorum munus in docendo, orando 8c facrificando. At quia mor tales erant, crebris fuccefibribus erat opus. Adh«c,quia non ver« ex-piationis,fed vmbrarum duntaxat miniftri erant, illorum facraomnia crebro iterari oportebat. At Chriftus,verus ecclefis facerdos,quia «ternus eft,fuccefrores vel vicarios nullos agnofcit,8c perfeftx redemptionis antiftes,facrificij fui repetitione non habet opus.Nam facrificio corporis amp;fanguinis fui,femel in ara Crucis oblato, perfeda expiatione pro peccatis totius mundi fatis-hcit,8t«ternaredcmptione impetrata, carnem 8c fangulnem,quæ ex nobis a(rumpferat,in cœ-los fubuexit,vt certi redderemur 8c noftra corpora codé fubuchendaeffe. Idem 8c interns ages magna cumauthoritatedocuit, 8chodieperminifterium ecclefis,absfcinftitutum,docet,fi-mulque hominum animis fpiritum fuum inferit, qui eos illuminât 8c veritatis capaces reddit. Eodem modo Sc olim,cum in mundo verfaretur, pro nobis orauit, 8e hodie in coelis intcrceflbr 8c mediator nofter coram Deo patre apparet.Hunc ergo Sacerdotem effe negabit nemo,nifi qui lucem tenebras dicere audeat. His vero in vnum collatis, patet eos nomini ipfius crcdcre, qui hunc regem eccle fis vnicum 8c sternum agnofcunt,qui vt iudicem obferuant,qui vt redempto tifidunt, qui vt munificum largitorcm amant : adhsc qui facerdotem agnofeentes,docente au-diunt.intercefsionc eius firmiter nituntur, 8e in vnica facrificij per ipfum oblati fatisfadione ac quiefeunt. Comprehendunt hsc quscunque de Chrifto lefu in fcriptuns pafsim habentur,qus omnia ad duos hofee Regis 8t Sacerdotis titulos referri debent. Qijotquotitaque hçc in Chrifto Vel omnino non agnofeunt, vel alios in horum participatum intrudunt, dum qus Chrifti regis 8cfacerdotis funt,alijs tribuunt,nomini filij Dei noncredunt,Scproindcprimum hoc Sc furamu Deipræccptum impiatemeritate tranfgrediuntur.

Alterum magni illius Sc principalis prscepti caput eft: Vt diligamus nos mutuo,ficut dedit Pf^teftniu prxceptum.Poterat fimpliciter diledionem mutua requirere,fed eius modum 8c regulam quo-quemonftrat,quç eft prçceptum Chrlfti.Qijiaenim hie caput noftru,rcx 8c facerdos ecclefiçeft vnicus,omnes noftras adiones iuxta ipfius prsferiptum inftitui oportet. Excludit hoc omnem fimulationem 8c fucum,quo in diledione plerique vtuntur. Nam multos inuenire eft,qui proxi mum diligere videntur, amp;nbsp;diledionis officia cumulatim cóferunt, dû bene de illo loquuntur,fa-mam eius defendût,profunt etiâ vbicunq; datur occafio. Sed quia hçc omnia non nifi priuati cô-modi gratia faciunt,dum maiora beneficia ab ill is, quos amare vidétur,vcl recipiunt,vel falte fpe tant,certè non proximû,fed feipfos diligere dici debent. Aufer enim illis omnem comodi fpem, 8c quicquam ad illos ex proximi commodis vtil itat is peruenire nega, mox tepidos Sc languentes Videbis, qui in amore toti feruere videbantur. Rurfum alij funt,qui verbis quidem amant,opera autem diledionis omnino nulla exercent, quos tinnienti cymbalo non ineleganter confert Paulus apoftolus.i.Cor.i}. At fi Chriftum audias,illius prscepto omnem hunc fucum procularccri fenties. Is enim quiahöftes diligere Sc ijsbenefacereiubet, qui Sc verbis 8c fadisjnnos iniurij funt,nullum priuato affedui in diledione locum relinquit.Matt.ç. Adh«c,dum fuo exemple ani mas pro fratribus deponere prjecipit,diledione nullo modo in verbis cófiftere, fed fadis eoufqi

C A /p

extendi vult, vt nec fanguini proprio parcamus,fi hunc proximi falus exigat.I0an.15.Vidwerg* non temere fa€lum, quod dileélionis regulam, Chrifti prçceptum,Apoftolus proponit.Sed quia de hac in præcedentibus multa dida funt, plura etiam fequenti Capite fubijcienur,hscinoao pauca fufficiant.

Cur flies ef cha- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Priufquam tarnen ab hoc loco difcedamus, rationem infpicere oportet, propter quam fidei

nuj cSiun^itur. nbsp;nbsp;dileclionis præceptum coniungantur. Hane dum aliqui minus obferuant, inter fidem amp;nbsp;dile-

dione ita diftinguunt,quafi vna abfq^ altera homini adefle pofsit, amp;nbsp;fidem diledioneperfici^fin' gunt.Quo errore decepti eo delabuntur, vt contra Apoftolica dodrinam fidei iuftificationene-gent, Sc omnem iuftificationis gloria in opera transférant. Obferuâdum ergo duo hæc naturalj-ter coniungi,nec alterû fine altero pofle fubfiftere. Nec enim fieri poteft,vt Chriftofidat,quiu* lum non diligit.At quomodo Chriftum diliget,qui ilium fide nondu apprehendit Senouit^Ruf fus qui Chriftum diligit.eiufdem membra diligat oportet,à quibus ille feparari no poteft. QiJO' tics ergo fidei diledio coniugitur,vel fides per diledioné operari dicitur(vt Gal.5.1eginius)non co fenlu id accipi debet quafi fides abfq; diledione fubfiftere pofsit, ca auté vbi libetceu inftru-mento vtatur:fed diledioné naturalem Sc ingenitâfidei vim efleintelligamus,quafeftop^'‘ibus declarat.Quæ caufa eft,quód opera quæ fiunt,ad fidem potius quam diledioné referri debent.fi propriè loqui velimus. Nâ quæ per fe diledionis opera videri poterantgt;fi abfqs fide fiant,peccati potius quam bonorum operu nomen merentur. Rom.14. Et Chriftus phan'fæorû eleeniolyoas co nomine damnat,quód ambitione fafcinati, præmiû cx hominibus fperarent, nó auteinfin^^ Deum remuneratorem refpicerent.Matth.6. Extmpla funt Sc fimilia in rerum natura, qu® ipfum pulchre illuftrant.Ignis Sc calor inter fe diftinda videri poll'unt,Sc nominibus verè du m-guuntur.Sed quia natura fie coniunda funt^vt nec ignis fine calore,nec hic fine illo eflè queat.ca loris effedus ad ipfum igné,qui hunc naturaliter gignit,referuntur.Quoties ergo fopbiu® bdein fine operibus nobis obijciunt,Sc opera diledionis ita extollunt, quafi per ea fides abfoluatur,ini-pio Sc fcelerato dolo fimpliciû animis laqueos tendunt.Fides enim.quæ diledione caret,non ma gis fides eft,quàm cadauer mortuum homo dici poterat.Et Apoftoli dum fide nos iuftifi^^''' °' cent,non de mortua Sc inani fidei gloriatione loquuntur,fed viuu ilium Sc certum afrenfumanu mi intelligunt,qui operatione fpiritus fandi generatus, Chriftum totum ampleditur,hominem totum in Chrifti communionem rapit,vt iam non homo ex fe, fed in homine Chriftus amp;nbsp;homo in Chrifto viuat,Gal.2. Sed téporis anguftia monet, vt ad fecudam huius loci parte tranfeamus. frudmoleiieti- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II. Etquife}uatprieceptaeiuf,iniüomanet,cripfeineo. Breuis inéft verbishiftead qbferua-

chrifiün^. tionem præceptorum Dei exhortatiuncula. Explicant enim Sc pollicentur amplifsimu fruftum ijs, qui ifta obleruauerint.Qui Dei præcepta feruat,in illo manet. Sc Deus manet in eo.Deui*^* fic communionem,quç eft inter Deum Sc præceptorum eius obferuatores,de qua Cap.l.difttim cft.Meminit eiufdem ipfe Chriftus,ex cuius ore loanes omnia fua defumit. Ait enimiHe: Si quis diligit me,fermonem meii feruabit,Sc pater meus diliget eum,8c ad eum veniemus,amp; mafionem apud eum faciemus. Ioan.14. Comprehendit promifsio hæc omnem hominis felicitatem,tam tugt; turi quam præfentis feculi:quia fieri nequit,vt ei quicquam defit, qui cum Deo omnis boni ton-te,communione tam familiari fruitur.Non patiuntur parentes liberis fuis ea deefle, quç ipforum faluti feruiunt. At longé fidelior eft cceleftis pater, qui nec immorigeris Sc palam impijs Sohs lu-cem Sc pluuiam negat,eo argumento declarans,quàm prompto animo,quam benefice in eos eue velit, qui in præceptis fuis ambulare ftudent.

Katio/tlicisatis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eft ergo memorabilis omnino hæc fentcntia.Tradit enim abfolutifsima veræ felicitatis cort

enttfetiutndt, fgquendæ rationem,quæ in obferuatione prçceptorum Dei verfatur.Confentiunthuic in fcripturis de hac traduntur.Deus certè cû Abrahamo foedus pangens,Sc omnem in feiplo lutn cientia pollicens, hanc vicifsim ab illo poftulat,dices: Ambula cora me. Sc efto integer.Gen.i7-m lege nihil tam fréquens Sc vulgare eft,quam quod prçceptorû Dei obferuatoribus omtiis generis bonapromittuntur,eorundem veto tranfgrefibres minis horrendis territantur. Lege Leuit.26. Deut.zS.Scc.Prophetarumfcripta hoc ipfum nufpianoninculcant.Nec exempla défunt,quibus ifta confirmentur. Vnicus profedo ludicum liber hie nobis prolixi Commétarij loco elfe poteft, qui Ifraelitarum graues Sc intolerabiles calamitates narrat, quibus implicit! fuerunt,quotielcuqi à De’i præceptis difeedere aufi funt. Vt primum veto in viam obedientiæ reuerfi, præceptis Dei paruerutjlibertatis vindices Scaffertores Deus excitauit, qui hoftium tyrannidem infringerent. Debebat horu cofyderatio hodie effe frequentior,quado multi pertinaces noftri feculi calamitates admirantur, famem nimiru Sc penuriam rcrum diuturna, incognita ante Sc noua morborum genera,feditiones,bella inteftina, exteros hoftes,ciuitatu excidia,rcrumpublicarw opprefsiones,

H o M I L r A X X r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ0

Sc quæcunque alia infelicem terrarum orbem hodie miferè diuexant. At iuftç admirationis locus nullus eft, fi quæ publicè amp;nbsp;impunè apud omnes fiunt.confyderes. Qjiem cnim populum dabisj quatn rempub.quæ in magni huius amp;nbsp;verè falutaris præcepti obferuatione fcrid verfetur, vel il-lud faltem ad fe pertinereputet^Fides in vnigenitum Dei filium,Iefum Chriftum,non à Turcis modo amp;nbsp;ludæiSjVerumetiam ab ijs maxime,nó negligitur,fedproculcatur,qui Chriftianifsimi vi deri voluut.Licet enim hunc amp;nbsp;lefum Sc Chriftum eflc fateantur, negant tarnen quæcunqj hifce nominibus comprehenfa funt.Nam Sc falutis gloriam in Creaturas transferunt, Sc nouafingunt ccclefiæ capita, amp;nbsp;quafi Chriftus ea deferta apud Aethiopes cum loue Homerico conuiuetur,vL cariosprofuo arbitrio conftituunralios item doélores fequuntur, in quorum nomina,contem-pto Scnegleélo Chrifti nomine, iurare ipfis graue non videtur: mediatores Sc interceflbres alios quærunt, fatisfactiones pro peccatis nouas indies excogitant, facrificium Chrifti iterate audent, quafi vel non perfedlum fuerit,có ipfe fe in ara Crucis offerret,vel illius virtus, vt plantç alicuius cmortuæ,confumpta fit Sc abolira. Et hæc non modó faciunt ftulti homines, fed Sc alios eadem facerecogunt,Sc regum potentia ad fux impietatis defenfiionem abutuntur. Taceo nunc infinites abufus,quos iftorum hominum audacia,contra fidei præceptum,in ecclefiam inuexit.Taceo falfadogmata,facrorum nundinationes Scquæcunq; alia funteius generis, quibus cómemoran-dis totus hie dies non fufficeret.Quod fi veto nos videas,qui euangelij notitia gloriamur, nihilo Ms meliores inuenies. Auditor quidem in ecclefijs noftris vera Chrifti faluatoris dodrina. Ven-dicatur illi conftanter omnis noftrx ialutis gloria. Prædicatur lefus, id eft, faluator efte vnicus. Frædicatur Chriftus,id eft,rex Sc facerdos.Sed quotus quifque eft,qui huic prædicationi credat^ Si enim faluatorem credimus, cur non amamus. Sc pro illo fortunas noftras deponimust' Cur ab illo nos patimur abftrahi^ Cur mundi amicitiam Sc voluptates carnales illi praeferimust’Si regem 3gnofcimus,cur non obedimus^Cur non indicium eius expauefeimust’ Cur non pro illo pugna-mus^Curipfum pro nobis pugnantem no ftrenui fequimur^Curipfiusproteftioni diffidimus^ Sifacerdos Sc doctor veritatis nobis eft: vnicus,cur no credimus doSlrinx, quxab ipfodocetur^ Cuqvirtutes comendantem no audimus t’ Cur vitia difluadenté negligimus,ridemus,imô conui tijs profeindimusC’An veto hçc omnia à nobis fieri negabimusT’ Neminem certè hoc vel pofle vel veile arbitror. Clamat enim Sc teftatur contra nos vita noftra. Accufant nos fidei hoftes, qui nos ipfis nihilo fanélîores efie verè dicunt. Sc propter noftræ vitæ cófcelcrationem euâgelij doélrini «xofam habent.Cóftat ergo fidei prxceptum pafsim negligi ab ilhs ipfis, qui Chrifti nomine glo riantur.De dileftione quid attinet dicere, cu pafsim regnent quæ cû huius legibus ex diametro pugnât^Iamne ergo amplius calamitates,tä graues Sc diuturnas.noftri feculi mirabimur, aut illa rumcaufas vanis fpeculationibus inquiremus Cû hçc vbiq, fiant,cû Deo cómunionemhabere nó poffumus,8c proinde à fpe melioris códitionis fumus exclufi.Vna falutis via eft, ad Dei prçce ptareuerti Sc illoru obferuationi ftudere.Peccatis ceftantibuSjCeflabut Sc horum pœnæ. Reuer-timini ad mefclamat apud prophetam dominus) Sc ego reuertar ad vos.Zach.i.Ier.j.Sc ji.Scc.

Sed dicat aliquisiMagna amp;nbsp;fplendida quidem hæc promifsio,quód Deu in fe manentem ha-hiturusfit,8cipfequoq; in Deomanfurus fit,quiipfiuspræceptaobferuat. Quoautem teftede re tanta certiorreddi poterit homo:'QljManimum fluétuantem cófirmabitt’ Nee enim hicaliqua «(Te potefthumani teftimonij authoritas. Nifi propria hominis mens huic promifsioni cófentiat, fruftra vniuerfus orbishancauribusingeret. Ne quid ergodubij fupereiret,teftemproducitlo-tupletifsimum Ioannes,quo nemo Sc maior Sc fide dignior produci potcrat. Sic enim ait;

111. Et per hoc fcimuijCluodmanet innobiSyè f^iritu,(iuemdcdit nobii. Senfus verboru eft:Ma- Salm noflra/jti gna funt Sc præclara quæ promifimus ô honTo,Sc feimus dubitationes de his non exiguas in ani- teflimoma mishominumoboriripoffe.Sednoneft,quodadnoftramvelquorumuisaliorumauthoritatem refpicias.Intra tcipfum huius rei teftem irrefragabilem fenties, vt primum præcepto huic Dei te totum addixeris.Chriftus lefus enim ijs,qui in fe credunt,fpiritum fuum pollicitus eft,quem no polfunt non habere quiconque Chrifti funt.Ioan.i4.i6.Rom.8.Is inter alias funftiones Sc hac ha het,quodarrhabo Sepignus eft falutis noftræ,quemadmodum Apoftolus prædicat.2.Cor.i.Sc5.

Eph.i.Sicut enim Chriftus carné è nobis aflumpfit, eamq; in ccelos fubuexit,vt pignus noftrum ■ncœlis effet, quocóftaret Scnoftram carnem eodem iuxta illiuspromifsionem fubuehi debere: gt;ta vicifsim de fpiritu fuo nobis dedit,vt eiufdem rei pignus in animis noftris haberemus. In hoc fpiritu clamamus, Abbapater,eô quod adoptionis Sc filioru Dei fpiritus eft.Rom.8.Gal.4.Hunc fpiritum fentiunt,quicunq; fidem habet in fe veram,cuius teftimonium tarn eft effieax, vt folum contra totius mundi clamores fufficiat. Licet enim omnes philofophorum fcholç,omnes patres, omnia Concilia,omnes reges Sc principes,omnes deniqi omniû ordinû homines vni ex fidelibus

1 2

c A p‘ V r r I 11.

contradicant, 8c vno ore hæreticum 8c damnatum efle pronuntient, irrita tarnen erit omniu hó* rum authoritaSjSc in animo fidelis murus aheneus erit fpiritus hic.quo ita confinnatur,vt fi fra-dus illabatur orbis, impauidum feriant ruinæ. Exemplahuius rei in Apoftolis funt Scmartyri-bus,qui nee tantç contradicentium authoritati refiftere,nec tot minis tamqs atrocibusfupplicijs fufficere potuiflentjUifi maiori cœleftis fpiritus virtute fuiflent confirmati.

F/Jm' Chrißiatne Batet in hiscxcellens noftræ fidei dignitas Sc gloria, quæ Sc tantis promifsionibusnitinir,amp; tanti teftis autboritate ftabilitur. laftitent alij fuorum placitorum authores,glorientur patribus, Concilijs,pontificibus, Imperatorum maieftate, regum Scprincipum fplendore: nobis hic teftis fufficit,qui nullius contradidione confunditur, nee aliorum clamoribus eedere nouit. Hicam« mos noftros de veritate eognita tam eertos reddit, vt dubitare nó pofsint.Illorum aut animi non poflunt nó fluduare,quoties prineipu ruinas 8c inftabilem mundi huius eonditioné intuentur.

Admonet nosoffieij locus hic. Si enim fpiritum fuum animisnoftris Chriftus inferuit,no5 fpiritus fandi templa Sc hofpitia efle conftat. Decet ergo, vt puritati Sc fandimoniæ ftudeamus, ne contriftetur in membris noftris fpiritus Chrifti, qui cum impuris habitare nefcit. Refer hue quæ à Paulo dicunturi.Corinth.ó.cap.

Vidimus hucufque,fratres, breue eorum quæ faluti noftræ feruiunt compendium. Docuit loannes quæ præceptomm Dei fumma fit, quæ fidei ratio, Sc totius vitæ noftræ conuerfatio ef-fe debeat.Promifit ftudij tam fandi frudus vberrimos, 8c promifsionis fuæ tefté adduxit, quem contemnere nemo poteft,nifi qui animo proprio credere nolit. Agnofcamus ergo Dei bonitate, qui nee præceptis nimijs nos grauare,nec falutis incertos efle voluit.Seruemus precepta eius,vt in huius vitæ curriculo communionem cum illo habeamus,çternum regnaturi cum filio I« fu Chrifto,cui debetur benedidio,gloria,honor Sc poteftas in æternum. Amen.

C A P V T I I I L

H o M I L I A XXI r.

T~\l L E C TI » cui'uis fpiritui credatis: fed probate fpiritus, JLx an ex Deo iïnt.Quoniam mulei pfeudoprophet^ exieruntin mundum»Per hoe cognofcite fpiritü Dei, Omnis fpiritus,qui con fitetur lefum Chriftum in carne uemffé,ex Deo eft. Et omnisfpiri tus,qui non confitetur kfum Chriftum in carne uenifte, ex Deo non eft. Ethic eft file fpiritus A ntichrifti, de quo audiftis,quod uenturus (ït,amp;iam nuncin mundo eft»

Idimus nüpcr circa finem capitis tertij omnem fidei 8c falutis noftræ rationem breui quidem,fedperfpicuè,ab Apoftolo comprehenfam. Docuit enim oinniaDeiprç-ceptaimplerifide infiliuln Dei lefum Chriftu,Sc mutua diledione.SimulveröexpO ' ' Jj' fuit amplifsimos frudus, quos confequi folet,quicunque hæc Dei prxcepta obferua uent. NamiscumDeocommunione fruitur, quæomnisbonicaufaScorigoeft. Netamende . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;promifsione tam liberal! Sc magnifica aliquid dubitaret noftræ carnis infirmitas,eiufdem teftem

producit irreffagâbilem, fpiritum Chrifti,quem is animis noftris immittit,vt falutis noftrçarrha bo fit, Sc nutantes in fide animos quotidie luflfulciat Sc confirmer. Eft hæc dodfina fimplex Sc fa cilis, quam quiuis Sc intelligere Sc fequi poteft, cuius animus à religione Sc veritatis ftudio minus abhorret. Sed ea femper fuit hoftis fatanæ improbitas, vt fimplicem veritatis doftrinam fuco errorum Sc fuperftitionis obfcürare conatus fit : nee eorum modó opera ad eam rem vtitur, qui manifefti nominis Chrifti hoftes funt,fed illorum quoque,qui Chrifti nomine gloriantur, Sc fpiritu Chrifti fe duci Sc impellifimulant. Quam ob rem né illorum infidijs noftrapateretfim-y軫»» leci, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plicitas,nos Contra illos hoe loco prçmunit Apoftolus. Na primo,à fidelibus prudentia requirit,

quaufi nófacilèampledatur quoduis dodrinæ genus,fcd fingulaprobê examinata ad iudicium Veritatis reuocent.D einde vt hoe fieri pofsit,breuiter docet. Vtrobiq; autem rationes interferit, quæ id neceflàrium fadu efle,demóftrent. Faxit Deus,vt inter ta graues Sc pcrniciofas noftri fe-culi de dodrina controuerfias, de re omniu vtilifsima dianè Sc cu multorum frudu difleramuJ.

I. Dileüi

H o M I Iz I A X X i I.

I. DileHi, ne cuiuis Jpiritui crectatK,fed probatej^iritus,dn exDeoßnt. Quoniam multipfeudopro~ phetie exierunt in mundum. Proponit his verbis fummam fuæ admonitionis. Spiritus vero vocat vel doftrinas vel doftorcs,qui fpiritu fe prçditos éfle gloriantur:quo fenfu amp;nbsp;illud Pauli dicitur: Sjgt;!r!tut fro dto, Spiritusprophetarumprophetisfubijciuntur.iiCor,i4iSdnfus ergövèrborum Apoftoli_eft,uori ^rinùitel dgllg-^ temere omnibus credendum eflej qui doftrinæ füæ fpiritus fanéli aüthóritatem prætexunt. Re-((uiri enim examen,quo doélrinæ örtlnes ad veritatis regulaih probétur,ne falfa pro veris,amp; pro falutaribus Dei præceptis perniciofas amp;nbsp;noxias hömirium traditiónes recipiamus. Subijcit vero rationem.qua hoe amp;nbsp;vtile 8c neceflârium efl*e probet,cü inquit; Qijohiarh multi pfeudöprophe-læ exierunt in mundum. Sic enim vult dicere:Si non alij quàm fytteeri Veritatis doftotes eflent, nee alia dogmata quàm quæ cum fimplici veritate faciunt, in mundö fpafgerentur, fuperuaca-neum videri poterat quod moneo,meaque hæc cura plané effet inutilis. Sed oberrant hinc inde falfi doftorfes veris intermixti,qui virus fuum pârtim clàm infpirant fimplicioribus, partini aper to Marte fidem veram oppugnant. Facilè igitur fieri potéft,vt in taies incidamus, 8c mendacio-rumtendiculis capiamur,fi temere cuiuis docéti fidem adhiberelibeat.Necefiariû ergo eft quod inoneo,nec ni fi ab illis contemni poteft, qui fuæ falutis rationem habent nullam. Sunt hæc nobis diligenter meditanda ô fratres,noftro feculo,quando vbique terrarû noua quotidie dogmata fparguntur,eaqi tam inter fe pugnantia, vt fimul fubfiftere nullo modo pofsint. Excutiamus itaq; fingulà,quæ hic dicuntur,paulô diligentius.

Priufquam vero reliqua attingamus, generalem illam curam fpiritus fanéli obferuare con- Sfiirituf J. curà uenit,qua fidifsimi patris inftar cauet, ne fides noftra impoftorû falfis dogmatibus fubuertatur. amp;fidlt;s trga net» Adhibuit hanc omnibus fecnlis tanto ftudio,vt nullum vel veteris vel noui Teftamenti librum inuenias,qui non hac in re nos probè inftruat. Extant enim in Lege nó contemnendi Canones, quitus pfeudoprophetas à veris dignofcamus,quos viderc eft tu alibi,tum Dente.ij.cap.In pro-phetarum feriptis pafsim obuia funt,quæ ad hanc caufam faciunt.Nec enim tantum côtra fui fe-culi feduftores pugnant,fed etiam de venturis vaticinantur,8c eofdem agnofeere docent.Legan turquæ hue pertinent, Ezech .^4.Dan.7.8cii.Zachar.5. 8cii.8cc.Innoui Teftamenti libris vt o-lnniaalia,ita 8c hæc euidentius multo tradûtur.Chriftus clamat: Cauete vobis àpfeudoprophe tis.qui veniût ad vos veftiti pellibus ouium,intus autem funt lupi rapaces. Ex fruélibus illorum ignofcetis eos.Matt.y.Idem monet, vt cæcoS cæcorum duces deuitemus,qüi négleélis Dei prç-«ptis hominum traditiones prædicant.Matth.15. Alibi fures 8c lafrones effe pronunciat,qtticun que per aliud oftiurn,quàm ipfe eft,ingredi conantur, Sc extra Chriftum aliam falutis viam mon fttare audent.Ioan.io.Nec contentus eos impugnauifie, qui illo tempore populum feducebant, tos quoque depingit,quos nouifsimo feculo venturos eflè nouerat. Matth.24. Ait enim : Si quis vobis dixerit: Eccehic Chriftus,aut illic, nolite credere. Surgentenimpfeudochrifti Sepfeudo-prophetæ, 8c dabunt figna magna, 8c prodigia,ita vt in errorem inducantur,fi fieri pofsit, etiâ ele fti.Ecccprædixi vobis.Si ergo dixerint vobis:Ecce in deferto èftmolite exire.Ecce in penetrali-bus'.nolite credere,Scc.Exemplum Chrifti imitati Apoftoli,eadem magno ferio vrgent 8c incul-cantFacit id Paulus Aélo.2o.i.Tim.4.2.Tim.5.8c 4.2.Thefr.2.Scc.Nec cirCa hoc négligens eft Pe trus,qui 2,cap.epiftolæ fuç pofterioris omnia,quç de pfeudoprophetis noftri feculi dici poffunt, fatis copiofè exponit. Idem in loanne fupra cap.2.vidimus, qui tarnen eadem (né quid omittat) bicrepetit,plura Sc in fecunda epiftola poft diélurus. At magnas 8c graues effe oportet huius dili gentiæfpiritus fanéli caufas, vt reuera funt. Sicuti enim vera doéirina in hominum animis fi-demplantât Scalit,Chriftoinferit 8cinviamfalutisdeducit ;itafalfisdoélrinisfides fubuerti,à Chriftohominesabftrahi,8cinviamvelbarathrumperditionisabripiconfueuerunt. Nonigitur fupcruacanea videri debet eorum diligentia, qui hodie in hoc incumbunt, vt falfis doftori-bus negotium faciant. Si enim olim hæc prædici oportuit, quid nunc fa élu opus eft, quàndo ïu— piilli ingrege Chriftiano graflantur, quando Chriftus monftratur hinc inde, 8c totus quantus tft vnà cum anima 8c diuinitate in facramento altaris, vel etiam ædicula facramenti fiue Cibo-rio effe dicitur^Quando item falfis doclrinis ecclefiam Chrifti in varias feclas fci{ram,8c ftupen-dis fuperftitionibus pollutam, cernimus Hic certè totis viribus inflari debet verbi diuini tuba, ue quis noftra focordiapereatmec audiendi funt,qui vt omnibus commodi videâtur, omnesre-i ligiones probant, Sc omnibus doélrinis affentiri 8c blandiri folent. Vt enim de hoc periculo ta-teamus dicere,alij quoque non pœnitendi huius ftudij fruftus funt.

Docentenimtam fidæ Chrifti 8c Apoftolorum de feduéloribus admonitiones,ne offenda- FalfitdoXrinit tour fl quando fàlfa dogmata feminari,8c feftas peftilentes excitari cernimus.Nihil enim hic no- fgt;ff»dlt;tmiirt tium fit, fed quod futurum fpiritus fanftus prædixit. Et eft hæc perpétua euangelij conditio, vt

I î

C A P V T I I I I.

huic in animos noftros feminato per fua organa infelix lolium fuperfeminet impfobusgenens humani hoftis,dû homines dormiût,8c in falutis negotio fecuriores fùnt,quàm par erat.Matt.i^. Permittit aût eaiufto iudicio DeuSjpartim vt probentur elefti(i.Cor.ii.)partimvt impij digfio fupplicio pereant.Qilid enim tam iuftum eft^quàm vt mendacijs ad perditionem interitû lern piternum leducantucqui veritatem diuinitus oblatam ampleéli amp;nbsp;fequi nolunt Videhac dere, Paulum fcribentem 2.Their.2.amp; impoftorum noftri feculi Felices fucceflus minus miraberis.

frrorw uetufla- Admonemur præterea,errores nulla vetuftate amp;nbsp;confuetudine aut longi teroporispræûri-tenondebe»tde~ ptione defendi podcjCum Se olim errores multi fuerint, amp;nbsp;quihodie funt,prophetarum oraculis ftndi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prædiélifint, vtrofqueautemiam olimfpiritus fanélus damnauiprit. Quôd fi aliquotfeculaad

doélrinæ 8c religionis alicuius,per homines introduftæ, defenfionem fufficere putamus, eadem ratione amp;nbsp;gentilifmum totumque illud gentilitiæ idololatriæ chaos probabimus.quodmultis feculis omnes noftri feculi errores præcefsit.Sed vanum eft in religionis caufa vetuftatis nomine commendare, quod aliquando non fuit, amp;nbsp;tandem hominum ingenio 8c opera excogitatum ^d Potnfeiü con eft.Nec confuctudo,quæ apud quofdam obrepfit ( vt D.Cypriani verbis vtamur) impedire de-traefijlolnmSte bet,quo minus veritas præualeat amp;nbsp;vincat. Nam confuetudo fine veritate,vetufta5erroriseft.

Propter quod,reliclo errore.fequamur veritatem: 8c ad primum vetuftatis omnis termlnum vel initium refpiciamus, 8c quid tune à Deoinftitutum 8c traditum fit,confyderemus. Inueniemus verôillic Chriftum lefumtradi 8c fidem,qua huic nitimur. NecvnquammutataefthæcfideiSc falutis ratio,vtvt pro temporum varietateceremoniæ Sc ritus facri variarint. Quicquidigiturab haediferepat, vtnouumSccommentitium fugiamus. Ouæ enimobftinatio (vtidemCypró-nusait) quæùe præfumptio eft,humanam traditionem diuinæ difpofitioni anteponere,nec animaduertere indignari Scirafei Deum, quoties diuinapræceptafoluit 8cpræteritHumanatra ditio,Scc.Sed de hoc in ijs,quæ modo fequuntur,plura dicemus.

Doflrine dijudi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Præceptum Apoftoli eft : Ne credatis cuiuis fpiritui, fed probate fpiritus, an ex Deo fint.

faridtbent. Planafunt verba, 8cquorfum tendant, fupra diélum eft. ArguunturautemScconuincunturil lis duo hominum genera, quæ hodie pafsim obuia funt. Primum eorum eft,qui quxcunque vel ajgt;. ipfis vel ab alijs, quorum authoritate nituntur, decretum ac conftitu turn fuerit, ab omnibus fine examinatione aliqua recipi volunt. Eft illis iuftæ 8c fufficientis rationis loco propria voluntas,velpaucorumquorumdamauthoritas. Adimunt autem tam ecclefijs quàmfingulis fidelibus, quod à Deo non datum modo,fed fingulari etiam præcepto iniunélumeft,libertatem nfmitum iudicandi de doélrinis. Probant fie, quo fpiritu agantur. Deantichrifto le§imus,quod ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regnum fuumhumana authoritate Seprudentia ftabiliturus fit. AtChriftus ouibus fuis hoc

proprium efredicit,vt int erve ri 8c falfipaftorisvocem difeernere, 8c hanc quidem fugere,il-lamverô fequi pofsint. loan.10. Vult ergo vt de voce, quæ in ecclefiafonat, eues iudicent. Et Paulus prophetarum fpiritus prophetis fubijci, 8c indicium penes fedentes elfe dicit.i. Corinth.14. Idem fe ipfum, imô 8c angelos, huic cenfuræ fubijcit, 8c anathema haberi vult omnes, quicunquenouum euangelium docere audent. Gai. i. Quæ ergo væfania eft,hodiepoftularevt quiduis temere oblatum,reclamante etiam confeientia Sc deferto Dei verbo, homines ample-étantur Eft hæc plufquam gyganteaaudacia, quam Deus, ad quem ecclefiæ gubernaculapertinent , inultam non dimittet. Secundum genus eorum eft,qui quamuis doélrinam temere vel probant vel improbant, priufquam prout dignum erat, examinata fuerit. Differunthianimis 8c 8c voluntatibus. Priores enim ea facilitate morum præditi funt, vt indignum putent,propter do gmatafideicum quoquam altercari. Simpliciter ergo credunt, id eft,temerarij Sc leues omne id recipiunt quod docetur, perfuafi nimirum, omnem erroris culpam in docente folo hærere. Al-teri verô morofi Sc fuarum opinionum pertinaces affertores, illico clamant, quicquid cum his pugnare vident, ne velipfi velmaiores ipforum errauiffe videantur. Sed ad vtrofquepertinet quod loannes dicit: Probate fpiritus.Et vt leuitatis eft,cuiuis dodlrinæ credere: itainexeufabilis eft morofitas 8c pertinacia, quamuis dodlrinam damnare 8c reijeere, non adhibito prius fidei 8c fpiritus iudicio, qui in feripturis loquitur. Medium ergo teneamus ô fratres, Sc priores fibi di-étumpurentillud Apoftoli : Nonamplius fimuspueri, quiftuéluemus,8ccircumferamurquo-uis vento doélrinæ, Scc. Ephef 4. Alteri verô ad fe pertinere cogitent, quod idem Apoftolus i. Thefr.5.ait: Spiritum neextinguatis,prophetias ne afpernemini. Omniaprobate,quodbo-numefttenete.

ßMntiiidd'fdodri- Quid verô fpeébandû in probatione vel dijudicatione doélrinarûc’Oportet enim certialiquid «« dijudicauda habere,quod in doélrinis deprehéfum,illas vel recipiendas vel damnandas efle,doceat. Oftendit ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc vnoverbo apoftolus;Probate(inquit)fpiritus,an ex Deo fint.Breuis fentétiaproQÛciatu,amp;

iwelle-

HOMiLtA X XI r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P

ifttelledu facilis,fed vtinâ tantæ grauitatis eflet,vt omnibu3,quod hie iubemur,perfuaderet, Hie wim fcopulus latet,ad quem plerique impingunt, qui per immenfum illud opinionum amp;nbsp;fefta-rumnoftrifeculipelagus nauigant. Cumenim ad Dei iudicium omnia dogmata referrCj Sc num ex Deo fint,probare debeat,ad hominum potius authoritatem refpiciunt.Et alius quidem, num Imperatori vel pnncipibus doeïrina aliqua placet,inquirit. Alius num Conciliorum fuffragijs co firmata fit.Sunt qui feéhatores dogmatum infpiciunt, âc ex illoru fortunis vel fucceflu de doftrU na,fide Sc religione iudicant. At non poflunt non falli omnes ifti,cum omnis homo mendax fit,Se exemplis conftet,elecl:os quoque Dei cultores nonnunquam in religionis caufahallucinates fuif fc.Prodeat ex horum numero vnus atq; alter, vt quam vana fit in fidei Sc religionis doftrina ho-* minum authoritas,videamus.Et primus quidem Aaron fefe offert,Mofis frater natu maior,popu li Dei facerdos e x diuina ordinatione,eruditione,prudétia et fortitudine clarus,8c quod omnium eftpræftantifsimum,typus domini Sc faluatoris noftri lefu Chrifti.Quishuius authoritatem cort temnat,fiquidem alicuius hominis authoritas valere debet^ Sed vanam et nullam hanc fuiflCjVni turnillud facinus cumprimis atrox Schorribile declarat, quo contra Dei præceptum,poftulante totaecclefia (cuius authoritas non minus hie quoque nullius momenti eile debebat) vitulum au reum coiiflare,8c religionis ergo proftituere aufus eft. Infpiciant quæfo faélum hoc,qui ad homi numauthoritatem itaobftupefeunt, vt fummospontifices Sc Rom.ecclefiam errare pofte negét. Habemus hie pontificem fummum,cuius primatus,non priuata ambitionc occupatus, nee prin-tipumliuius mundi tyrannide confirmatus,fed ab ipfo Deo inftitutus fuit,vt facerdotij,quod o-limfilius Dei obire debebat,typus effet.Habemus hie ecclefiam, qua ipfe Deus fuum peculium, fuuni filium,fuum regale facerdotium,8c facerdotale regnum appellat. Videmus tarnen cum ec-clefia ipfum errare pontificenv.nec leuitererrare,fed in ijs,circaqux fides, religio Sc vniuerfa hogt; minum falus verfatur.Eant ergo,et pontificatum humana authoritate inftitutum,et ecclefiam,in (juamaximahominum pars aliorum potius quam Chrifti nomine infigniricupit, nobis obijeiat, «juihuinanis traditionibus potius quam Dei verbo credere volunt. Ne tarnen veteris teftamenti exempla nihil ad le pertinere putent, aliud producamus, quod contemnere nullo modo poftunt, Petrinimirum,fub cuius prætextu ad tantum dominationis faftigium Romana fedes afcendit.Is enim ludæorum metu fiue reuerentia eô adduélus fiiifte legitur, vt parum fyncera fimulatione* amp;Iudæos in errore confirmaret,Sc gentes ludaifarecogeret.Quare à Paulo accufatur,qui illi cri-menlonge grauifsimum impingit,ncmpe quod non recto pede incederet ad euangelij veritatem. Quid hie refpondebunt humanae authoritatis admiratores Petru ne defendent. Sc Paulum im* probæproteruitatis accufabunt,qui tantum Apoftolum, Scprimum (vt illi volunt) Romanæ ec defiæ antiftitem.tam inciuilitertraftare aufus fit^ Non opinor.Eateantur ergo,omnes homines, fifuæ rationis fuggeftiones Sc affectus fequi velint, errare poffejimo errare frequenter, Seproin-de doftrina^ omnes hoc gnomone probare difcant,an ex Deo fint. Deprehenditur hoc,non ex hominum dVcretis,fed ex Dei verbo,quod æternummanet Sc impermutabile. Ifa. 40. Matth.5. Fruftraergo nobis hodie patres,Concilia,reges,Imperatores, multorumfeculorumconfuetudi,. nemobijciunt.Nos cum Apoftolo,nume.x Deo fit ipforumdoélrina,quçrimus.Id fi demonftra re velint, Dei verbum proférant oportet : quo fi deftituuntur,vanaerit omnium,quorum tefti-monijs nituntur,authoritas.Fruftra enim qui ratione vincuntur,cQnfuetudiné nobis opponunt o. Cyprlattui ai quafi confuetudo maior fit veritate. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lubafanum.

At dicat aliquis: Audio quid abs me fieri velitloannes.Video item neceftarium omninoefte, vt probentur dogmata,quæ hodie pafsim Sc noua,8c multu inter fe pugnantia traduntur.Agno-fcoetiamficeaprobari debere,vt num ex Deo fint,videamus.Nec aliud eft quod magis expetam ijuàm earn mihi facultatem dari,vt fingula probare,Sc in illis veru à falfo difeernere pofsim.Quid lutem faciamL,cum rudis rerum fim Sc illiteratus:’ Pugnatur vndiqs ab ijs, qui Sc eruditione Sc re rum experientia præftant,Sc ego qui nec prima elementa noui,me illis iudicem Sc cenforem inter ponam^ Vel fi idfacere inftituam,quo medio, qua regula,aut inftrumento examen illud adhibe-bof Hæc Sc multaalia huius generis hodie à multis dici audimus,Sc ab ijs quidem,quorum animi à religione non abhorrent. Sed fi ifti loannem audiant, omni dubitatione fe mox liberates, Sc ad examen doftrinarum inftruftifsimos videbunt. Sic enim fcribit:

I I. Per hoc cogmfeite fpiritum Det. Omnisßfiritus,lt;jui confitetur iefum Chriflum 'm carne uenijje, Can/»i proianii tx Deo eft.Et omnisßgt;irittis,lt;jui non confitetur Jefiim Chrifium 'm carne uenific,ex Deo non eft,erc.Memo rabllis omnino,8c diligent! confyderatione dignifsimus locus.His enim Canon fiue amufsis, aut etiara Lydius lapis,ad quern docîrinæ omnes probentur,an aurum diuinæ veritatis referant,aut humanarum traditionum fcoria adulterata fint,non monftratur modo, verumetiâ in manus da-

Ï 4

c A P V T I r I r,

tur,amp; fie quidenijVt non doftiores modô,fed quotquot in toto orbe terrarnm funtChriftiani,no biles,opuléti,obfcuri,pauperes,opifices,agricol3e,vinitores,nautæ,virbfœminæ/enes amp;iuuenes, de quacunque doftrina dexteritate fummaiudicare,amp;nû ex Deo fit,videre pofsint, Omnisfpi-ßKtdßtchriftS ritus (inquit) quicOnfiteturlefumChriftumincarnem venifle,exDeoeft. Videamusitaque fateri ■vtni/le tri quid fit fateri Chriftum in carnem venifle,8£ vniuèrfaprobàtionis huius vel cenfuræ ratio nobis tarnem. conftabit .Voluit autem paucis verbis vniuerfa Chrifti myfteria comprehendere loannes. Cum enim lefum Ckriftum in carnem venifle dicit,vtriufque naturæ,diuinæ nimirum amp;nbsp;humanæ,ve ritatemfatetur.Veniendi verbo ilium priufquam veniret^fuifleoftcndit.Qüôd fifuitpriufquam in vtero Virginis carnem alTumeretjDeus fit necefleeft.Eodem argunlento amp;ipfeClififtusfuain diuinitatetn aflerit.dicensiPriufquam Abraham efletjCgo fum.Ioan.8i At carnis vocabulöhuma' nam haturam intelligi manifeftius eft,quàm vt explicari debeat. Quifquis ergo lefum Chriftum in carnem venifle docet,illum amp;nbsp;Deüm amp;nbsp;hominem efleprædicat. Atnonduminhistotaconfi-ftit doétrinæ Chriftianæ ratio,fed aliud quoq; in hac Apoftoli fententia confyderandû erit,caufa videlicetjproptcr quam Dei filius in carnem venerit.Quia enim ipfaeftpàtris fapientia,nihil vti-que ab illo fruflrra factum putabimus,Sc in carnem venifle non proderit,nifi quare venefit.eftpce amur.Exponit caufam hanc ipfe Apoftolus alibi,cum inquitiln fua venit,amp; fui eum nonrecepe-runt.Quotquot autem receperunt eum^dedit eis vtliceret filios Dei fieri, videlicet his,quicredi diflentin nomé ipfius.Ioan.i.In carnem ergo Chriftus venir,vt homines,quos peccati culpa Dm hoftes fecerat,Dei filios redderet achæredes.Idem ipfe teftatur cum inquit : Venir filius hominis feruare quod perierat.Matth.iS.Perierat humanum genus. Quare,vt illud faluaret, in carnem ve nirc Voluit.Gnomon ergo amp;nbsp;canon,ad quem doétrinæ omnes probari debent,Chriftus lefus eft, qui talis tradi ac doceri debet,qualis in feripturaproponitur.’qui nimirum verus Deus absterno fitjpræfinito autem tempore in mundum àpatre mifrus,carnem veram induerit,vt ilia pro nobis in Cruce immolata peccatum omne expiaret, nofque fuo merito fanftificatos amp;nbsp;iuftificatos cum D eo pâtre reduceret in gratiam, vt huius fil ij faéti, æterna cœleftis regn i hæreditate perfruamur. Manant ex doéthna hacquæcunquedefidei amp;vitæ Chriftianæ officijsdicipoflunt. Cum enim docetür, Chriftum nos eiufdem patris filios, adeoque eiufdem corporis membra fecilfe.mutu» chàhtatis admonemur,quam quiuis pater inter fuos liberos vigere vult.Cum Chrifti fanguinem pro nobis fufum audimus,vtillius merito pro peccatis noftris fatisfieret, non poflumus non cogitate, quàm vigilant! innocentiæ ftudio opus fit,ne tantum Chrifti beneficium imputa viuendi confuetudine prophanemus.Quifquis ergo ex verbo Dei,quod feripturis côtinetur, lefum Chri ftum verum Deum amp;nbsp;hominem effe docet,amp; in illo monftrat,quæcunque ad humanigeneris te demptionem faciunt,ac ex eifdem Chriftianæ vitæ officia inftituit, eius doélrinam ex Deoelfe, certô credamus.Quifquis verô,vel Chriftum aliû fingit,quàm feripturis traditur,vel quçin Chri fti officio conrinentur,amp; ad noftram redemptionem faciunt,in Creaturas transfert,amp;alibi quàm invno Chrifto quærere iubet,eius doétrinaex Deonôn eft,quacunque tandemhorninumâü-thoritate commendetur.Damantur itaque hoc Canone omnes veterum hærefes,quæ in Chrifti naturis impegcrunt,dum vel diuinitatem negate, vel humanitati detrahere, vel eafdem confun-dere aufæ fuht. Damnantur item noftri feculi errorês amp;nbsp;traditiones falfæ, quibus quæ Chriftus fui corporis amp;nbsp;fanguirtis merito acquifiuit,vel nobifipfis vendicare, vel apud Creaturas quærere docemur.Et tanta eft huius Canonis perfpicuitas,vt de hoc dubitare non pofsit,nifi qui feiens vo lenfcji in errorumlaqueos incidere cupit.

Exempla exami Examinemus ergoad huncquæhodie in controuerfia funt fidei Screligionis Jogmataali-nis dodrinarum. quot,vt fimpliciohbus non Canoné modo dijudicandi præfcripfifle videamur,fed exemplis quo que monftremus,vt illo vti debeant.Contenditur pafsim de facramento altaris,qüâ domini Cœgt; Ce»a dominica. rianî,vel Euchariftiam fiue Synaxin dicimus. Sunt qui illic verum Chrifti corpus amp;nbsp;fanguinem pro peccatis viuentium amp;nbsp;mortuorum efferri doceant, id quod nos conftàntifsimè pernegamus. Applica igitur Canonem,ipfum feilicet Chriftum,qualis in feriptura rraditur. Videbis autem illi cocum Chrifti naturis pugnare corporalem eius in Sacraméto præfentiam.Nec enim inpanem» fed in carnem hune venifle,hec panis.fed carnis fubftantiam ab illo aflumptam efle, feripturado-cet. Adhæc verum corpus eidem tribuit,quod amp;nbsp;loco certo contineatur,quem incœlis efle,amp; an-gcli prædicant,amp;. Symboli apoftolici articulis omnes confitemur.Séd amp;nbsp;Chrifti officium applica, amp;res erit multô abfurdior.Chriftum enim in ara Crucispro nobis immolatum efle confiât, non in Cœna,quam ipfe non facrificium,fed mortis fuæ commemorationem vocauit. Simili rationes Chriftum à nemine mortalium,fed à feipfo' immolatum fuifle docemur : vanum ergo,quod illi e-üm à facerdote immolari poflTe contendunt.Præterea Chriftus in Cruce clamat: Confuttimatum efi,Ioan,

H o M r L r A X X I Î;

fcft,Iöan.i9.(iocens nimirum abfolutam amp;nbsp;perfeftam iam efle omnerrt noftræ falutis rationé, plenum itaq; amp;nbsp;omnibus partibus integrum efle fui facrificij meritum. Annon igitur huic detrahut, qui illiid iterari oportere docent,amp; facrificuli alicuius opera perficiendum eflTe cöntendunt,quod ipfe Chriftus in Cruce moriens non plenè præftiterit Quod fi ad officia vitæ Cbriftianæ refpici as.videbis à dileélione Chriftiana alienum efle, vt Sacràmento toti ecclefiæ tradito vnus tantum communicetjà commutiione autem tota ecclefia arceatur.Cum dileélione pugnat, quod alteram fpecicm in vniuerfum auferunt. Dileftionis fpiritu caret,quód non nifi conducb pro mortuorum peccatis facrificant. Quid veró ad ædificationem, Sc vitæ inftitutionem conférant non intellefta verba,Stpræcipites eonindem demurmurationes,quiuis cordatus facile intelligit. Quia ergo fa-crificium Minæ,amp;; naturis in Chrifto,amp; eiufdem merito detrahit,adhçc nee dileélioni mutuç,nec VitK puritati feruit,ex Deo non funt.quicunq; illud in ecclefiaprædicant.

Idem in Purgatorij caufa patebit,pro quo multi tanquam pro focis et aris depugnant,nec im Pui-^nttriiink Ineritd vt ipfis videtur,cum bæc Alchymia ipfis quæftuoCfsima fuerit. Fingunt autem animas de brnftorum in ilium ignem recipi,vt illius flammis excoélæ Sepurgatç in cœlos tandem fubuolét. Interea Mifsis Sc alijs eius generis operibus iliarum liberationé procurari pofle,doc€t. Sed quam îlieuumhoc à Chrifti officio,cuius fanguine nos àpeccatis ablui Sc purgari audiuimusc' i.Ioan. i. Nonne huic figmento ipfe Chriftus contradixit.latroni illo ipfo die,quo moriebatur, paradifi co-•nunionem pollicensc’ Luc.25. Nec eft quod ex fingulari exemplo vrtiuerfale dogma cocltidi pof le.negent.Nam quod latroni contigit, omnibus in fe credentibus Chriftus pollicetur, dicenS: A-ïnenamen dico vobis,qui fermonem meum audit,Sc credit ei qui hiifit me,habet vitam æternam, Sciniudicium non veniet,fed tranfiuit à morte in vitam.Ioan.5.Non poteft igitur ex Deo cenfe-ficadoftrina,quæ fanguinis Chrifti merito noftræ fanélificationis gloriam detrahit.

Eadem ratio eft doélrinæ,quæ homines fuis operibus iuftificari tradit. Quid enim ex hac all udconcludi poteft,quam Chriftum non ex parte modo, fed in vniuerfum omni noftræ iuftifica-tionis laude fpoliaric' Chriftus enim otiofusfit ijs, quicunque per legem iuftificari volunt. Gal.5. Sed amp;nbsp;Petro contradicunt, qui magna authoritate negat, vllum nomen fub cœlo hominibus datura efle,per quod faluentur,præter nomen Iefu.Afto.4.Ponent hie plures alij articuliproduci et dijudicari,fedhos exempli loco allegafle fufficiat.Difcant ex hiS fideles, quo pafto fingulos exa-rainaredebeant.Temporis anguftiamonet,vt reliqua quoq; huiusloci verba excutiamus.

Hl. Et bic eft ille ßjirittis Anticbrifti,de quo audißis, ^uód iienturm fit, çr Mm nunc in mundo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inUfftrft

Videtur loannes hæc illis opponere, qui licet doftrinam aliquam cum Chrifti ihyfterijs non per omnia conuenire videant,eam tarnen,non vt par erat,abohiinari folent:fedómniaproindifferen tibushabent,vt omnibus commodos fefe præbeât.Dicit ergo omnes eos, quiincarnationis Chri ftirayfterijs aliqua ex parte detrahunt,Antichrifti fpiritu duel Sc impelli. Et Antichriftum ita op ponit Chrifto,vt nihil inter hos medium collocét. Quire neceffario nos aut Chrifti doftrinam fe qui,aut Antichrifti traditionibus feduci oportet.Dicit aut hoc non ex feipfo Ioannes,fed ex Chri fti fcntentia defumit,qui ait;Qui non eft mecum,aduerfum me eft:qui non Congregat mccu,fpar git.Matth. 12. Refellunt hæc omnes eos, qui hodie nos de indifterentibus dUntaxat altercari cla-niat,amp;onines religiones tolerabiles fingunt. At miferi reuera funt, qui illorum blanditijs deceptilt; de abominandis Antichrifti erroribus nimis leuiteriudicare difcUlit.

Obferuandum præterea,quôd Antichriftumvel fpiritUitt huius läni turn, quando hæc fcribe bat,inmundo fuifl'e dicit.Caula huius difti eft,quód (vt Paulus habet) iamtumoperabaturmy-fterium iniquitatis.2. Theflal. 2. Licet enim magnus ille Antichriftus, de quo prophetæ Sc Chriftus vaticinati funt,præfinito'demum tempore exurgere debuerit, fatan tarnen iam olim in primi tiuaecclefia illius aduentui præludere Sc viam fternere cœpit, dum varijs Sc Infinitis hçrefibus ho minum mentes fie turbauit, vt omne Chrifti negotium in dubium vocare iheiperent, Seproinde Antichrifti mendaeijs ac conatibus facilius cederent. Quæ caufa eft, quod Apoftoli toties de magno illo Antichrifto vaticinati funt.Sicenim non nobis modd confulere, fedetiam fui feculi hominibus hærefes,quç turn ferebantur,exofAs Scabominabiles facere voluerunt,fieasad Aritichri ftiregnumpræparationem fatanicam efle intelligerent.Admonemurautem, quam necefle fit, ho die de Antichrifti regno fæpius verba facere,quando Sc ilium improbè graflTari, Sc oues Chrifti a-deo ftupidas efle videmus, vt illius tyrannidi propter temporaria commoda fe fponte fubijeiant. Noftrum itaque erit ô fratres,fidelem Apoftoli admonitioncm iniis animis recondere, eandé verb reipfa fequi,Sc doélrinis,quas proponi audimus, Canonem hunc apoftolicum non ofeitatibus animisapplicare.vtconftctnobis, quæ nam ex Deo fint,Se quæ Antichrifti fpiritum référant. Non timen notitiam horum confequi fatiseft. Antichriftiana enim dogmata totis vinbuS vU

CAP VT III I.

tare amp;nbsp;fugere,Chrifti vero conftanti fide Scampleéli Sc fequiconuenit.Sicenimfict.vtêtenebrÎJ aflerti in luce anibulemus,æternum aliquando vifturi cum Chrifto,cui debetur benediftio, glo-ria,honor Scpoteftas inæternum. Amen.

H O M I L I A XXIII,

Vos ex Deo eftis fîlioh',ô^uiciftis eostquoniam mai'oreftqui in uobi's eft, quam qui in mundo Jpfi è mûdo funt: ideo è mundo loquuntur, ÔC mundus eos audit. Nos ex Deo fumus. Qui nouit Deum,audit nos: qui non eft ex Deo, non audit nos ♦ Per hocco^ gnofcimus fpiritum uentatis,ôd fpiritum erroris.

VT Deus pro fingulari fuo in nos amore falutarem æternæ veritatis doélrinam abipfamun di origine reuelare dignatus eft,amp;: in ea falutis viam omnibus monftrari voluitàtabumani generis hoftis fatan banc ipfàmfalfis hominû traditionibus fempcr inficere ftuduit.amp;iuxtaChri fti ac Apoftolorum ipfius oracula, quo propius mundi finis inftat, eô maiori conatu mendacem doélrinam contra diuini verbi veritatem 8c prodigijs 8c aperta vi ftabilire ftudebit. Neceflârius ergo eft omnibus pijs difcretionis 8c iudicij fpiritus, quo doétrinas quafuisprobare, falfas à vera difcernere,amp; allas quidemvitare,hâcautem ceu veri paftoris vocem,fequipofsint. Cœpitdehoc circa principium huius capitis agere Apoftolus,docés potifsimum in doélrinis,nuin ex Deo fint, ^rgumentü fra fpeélari debere, fimul eius reiinfallibilemnotam nobis indicans. Cæterum obijciuntur nobis in ftntii laà. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caufa remoræ 8c offèndicula aliquot,qu£ cumpijs multum negotij afférant,firnris rationibus

tolli 8c declinari oportet.Primo etenim, cum Chrifti amp;nbsp;Apoftolorum de falfis doéloribus, de An tichrifto Je felicifsimis illius fuccefsibus oraculaproponuntur,multi timoré graui côcepto de fa-lute fua dubitare incipiunt,nec fieri poffe exiftimant, vt ipfi rudes amp;nbsp;imperiti rerum,tot laqueos amp;nbsp;tendiculas impoftorum euitare pofsint. Quæ animi confternatio faluti plurimùmobeft. enim alacriter pugnat miles,qui viéloriæ Ipem amifit. Deinde plerofq; videmus indoftrinarum dijudicatione Humana authoritate duci,eamq; doélrinam pro vera amp;nbsp;diuina ampleéli,cuius leéla tores 8c multos 8c in mundo præftantesyiderintxam verô damnare amp;nbsp;ceu falfam reijcere,cuius ftudiofi,vel pauci,vel etiam in hoc feculo miferi ac infelices funt. Vtrique malo inprtefenti Joannes medetur,amp; fie locum de fpirituum dijudicatione concludit.

rijfalfdtn dodri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J- Vosex Dfo c/lis jî/io/t,©” uidflis cos.-quonùm maior nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in uobif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ui in mundo. Ex

»am ctnere f of- hortationem habent verbahæc, qua fideles ad conftantem contraimpoftoresac pfeudoprophe-tas pugnam excitât. Animantur autem certa 8c indubitata viéloria fpe, quæ femel animis conce-pta,facit vt nullas Anticbriftianorumtechnas fubtimefcamus,nec vllis eorundem conatibusper-terreri pofsimus.Quis enim hoftem,quern fe certo viélurum effe nouit, metuatt’ Porro fpem vi-éloriæ tribus rationibus confirmat,quas figillatim infpexiffe non parum iuuabit.

Prima eft,quôd eos ex Deo effe dicit,id eft, ex eorum numero, qui cœlefti amp;nbsp;immortal) (vt Petrus ait) femine verbi Dei regenerati,Dei filijfaéli funt. Nam Paulus ait: OmnesvosfibjDei eftis,eo quod credidiftis Chrifto lefu.Galat.j.Atpatriseftjtueriamp;feruarefiliosfuos.Patrisergo officium fidel is Deus præftabir,nec patietur.vt pîeudoprophetarum dolis circumueniantur, qui cunque ex verbo fuo renati,ipfum pattern fuum agnofeunt. Nec putandum eft, Deum deterio-rem fine negligentiorem patré effe,quàm nos fimus,quibus liberorum falus cómendatifsimaeft.

Altera ratio,quq viéloriam pollicetur,eft:Et viciftis eos. Ab anteaélis argumentatur,quafi di cat : Si cum eo bofte vobis res effet, qui femper vincere, nunquam veto vinei affueuilTet, merito • VOS pugnq huius euetum formidare deberetis. Sed iam olim ifti omnes per vos ipfos deuiéti funt. Primo enim Chriftus Iefus,qui caput veftrum eft,cum illorum principe fatana congreffus, infe-lix illud tenebrarum regnum euertit,errorum laqueos contriuit Sefuos inlibertatemafferuit.De inde cum vos,fuperftitione pofita, Chrifto nomen dediftis 8c illius doélrinam eftis amplexi,quid aliud feciftis, quàm quod deuiélis pfeudoprophetis 8c Chrifti aduerfarijs, animarumlibertatem 8c falutem inueniftis'/ Eaergo fide,qua antea impietatis caftra deferuiftis,eofq; feduélores,quitu Vos captiuos tenebant,viciftis,eadem Sc nunc pugnate,Sc eodem fucceftu vincetis.Fides enim vi éloria veftra eft,quæ totum mundum fuperat.i.Ioan.5.

Additur his tertia ratio; Quoniam maior eft, qui in vobis eft, quàm qui in mundo. Oppo”''

H O M r Ir I

inttf fe quæ vtrinque habéntur præfidia.In ilfis agit mundi huius princeps,ncc alijs quàm muni dipræfidijsnituntur,humananimirumprudentia,ingenij folertia,dolis,confilijsaftutifsimis,ad-l'çcprincipum fauore,populDrum applaufu,vulgi ignorantia,armis deniqj et aperta vi.Sed quan fit omnium horum vanitas, facile patet, fi cum eo conferantur, qui vobis adeft, qui fuo fauore Vos profequitur,qui fuo fpiritu regit,Sc fuo vos patrocinio protegiti Eft is vnigenitus Dei filiusi lefus GhriftuSjqui ferpentis caput iam olim contriuit,cui omnis poteftas data incœlo 8c in terra, fiib cuius pedibuspuluerem lingunt inimici omnes, 8c pedum ipfiusfcabellumfaéli funt. Matthi îS.Pfal.yi.Scno.Isconfiliagentiumdifsipat.Pfal.jj.Is in ira 8cfurore fuo regesarguit. Pfal.2. Is tcclefiæ fuæ indiuulfus dux 8c proteélor adeft vfque in confummâtionem feculi.Matth.28.Idem fortis ille 8c inuiélus paftor eft,qui ouem aliquam fuis manibus eripi minime patitur.Ioan.io.Hic faos,vt quiduis pofsint,confortat. Philip. 4. Modo igitur velitis vinccreimpoftoresjSc veritatis lucem inuiolatam retinere,fucce(rus deelfe non poteft. Qiiamobrem pofito timoré inuiélos vos præbete Chrifti milites,nec vllis Antichrifti dolis Sc conatibus fuccumbétis.

Habenthæc non vulgarem confolationem,quæ generalius quoque acétpi,8c ad omnia exten didebet,quæ fidelibus negotium facere folent.Nam præter falfam doéirinamtria ferè funt, qui-l^usnos fatan oppugnat. Vel enim argutis Sc fpinofis difputationibus nos adoritur,quibus venta temobfcurare,5c animos noftros in eiuscognitioneperplexos reddere ftudetivel tyrannorumar •vais vtitur Sc apertam vim nobis inferre conatur. Quod fi neutrum ex his fuccedat, inteftinas pu gnas intra animos noftros mouet,quos varijs modis tentât,fi quo modo velconfidentem fecuri-

Utem,vel extremam defperationem nobis infinuare pofsit.Sed in omnibus iftis inuiéli ftant, qui perChriftumfilij Dei faéli funt,amp;huius verbum ac fpiritum in fe regnantem habent.Si enim co ram iudicibus/apientibus mundi,Goncilijs vel fcbolis,fidei ratio reddéda fit,nullas ftrophas me tuunt,necvllisfallacijscapiuntur.Neeenimillorum,fed Deicaufaagitur,amp;proindenonipfi,felt;l patris cœleftis fpiritus in ipfis loquitur.Matth.io.Mar.rj.Rurfum, fi tyrannos ad vim conuerfos* amp;ob oculos mortem verlari videant, ne fic quidemanimo deijci polTunt. Norunt enimfe Ghri-fto niti,contra quem ne ports quidem inferorum prsualent.Matth.ió.Norunt mundum iàm o-liiftcumprincipe fuo à Gbrifto deuiélumelTe.Ioan.ió.Norunt tyrannos innuda corpora (nó ramen fine Dei permilTu)ius habereianimasvero extra omnepericulumpofitasifub vmbra alarum dominitUtèlatereiMattb.10.Intrepid! ergo expeftant, quid de ipfis Dei prouidentia iaolimfta-lueritExempla vtriufque pugns fiue certaminis multa extant. Agunt Chrifti caufamcoraHie-rofolymitano Senatu, coram fcribis 8t facerdotibus Apoftöli, 8c ita agunt, vt qui modopifeato-resfuerantjinfolubilibus argumentis omnem illorum folertiam capiant 8c deuincant.Paulus vbi coram rege Agrippa Sc Proconfulibus Romanis fidei Sc doctrins fus rationem reddidit, tandem Komam deduftus Csfari fiftitur,ibi quoque intrepidum fe præbens tam fanélç caufçpatronum; Legimus impubères iuuenes 8c puellas,indoélos èc piebeios homines, fæpius cum eruditifsimisi Mongo vfu exercitatis philofophis commiftbs palmam obtinuifle. Inueniuntur etiam infinita martyrurn exempla,quorum fidem non promifsiones regum, non mins, non ante oculos pofita fuppliciorum inftrumcnta,non ipfi pdenärum gràuifsimi cruciatus Sc diutini dolores vincere po-tueruntiimó plures extiterunt,qui quantumuis inhumanos cariïifices ante fatigauere, quam ipfi fatigati fint,Scdeftiterunt interdum ab inferendis fupplicijs tortores,cum ipfi à Chrifti Sc fidei có lefsioneminimè defifterent. One res multis pudorem oft'udit regibus, 8c tyrânis ignominiofum vifum fuit à teneris puellis, ab jmbelli puerorum state,à mulierculis, 8c decrepitis fenibus vinei. Polfunt noftra tempora exemplis multis teftari,vera elfe quæ dicimus. Cæterum,vt in hifee cer-taminibus fuo fpiritu fuos fuffulcit fidelis dominustita nec in vltimo illo ijs deeft, quando intra fe fetentationibus varijs oppugnantur.Permittit quidem vt vaciller interdum fides,quö noftræ in-firmitatis admoniti minus confidentes reddamur. Sed tentari non finit vitra quam ferrepoflu-inus,imö facit cum tentatione euentu,quö pofsimus fufferre.i.Cor.lo. Quid ergo hinc aliud colgt; ligi debet, quàm verè ftabilem Sc felicem elle piorum conditionem, quos (vt in fecunda epiftola loannes verè loquitur) veritas non deferit,fed cum illis maner irt æternumi quiqi foh,tammundi quàm omnium qux in mundo funt,viftores gloriofifsimi habentun

Cæterum non ofeitanter prætereundum eft, quàm cautè de noftræ fidei viéloria loannes lo ^uatur.Nec enim fimpliciter nos viftores effe dicit,fed eius facit métionem,qui in nobis agit,qui-que maior 8c fortior mundi principe,nobis ad hæc certaminà vires fuppeditat. Reprimit hoc info lentem noftrarû virium fiduciam, qua vix aliud in falutis negotio perniciofius eft, cùm ex nobis idonei non fimus ad cogitandum quod bonum eft,fed omnia noftra ex Deo fint.2. Cor.j. Pugne tous ergo (vt Dauid cum Golia congreflurus) in nomine domini, memores, nos thefaurû hune

C A P V T IH E

habere in teftaceis vafculis.vt virtutis eminentia fit Dci,amp; non ex nobis.ï.Cor.4.Vilt;ieamu9 nuC vt alteri nialo,quod de doftrinis minus dextrè iudicare facit, Apoftolus medcatur.

DeHn'Mtt'Sfrtt I I* Ipfièmundoft(nt,ideoèmundoloquuntur,etmi(ndiKeosaudit.No{exDeofiimin.QtiinoiMDe iattJie f rtf ter um,audit uos.Çiui noti nbsp;nbsp;ex Deo,non audit noî. Illis refpondet, qui ex fcftatorum numero Sctonpo-

multitudtnem et raj-ja felicitate doélrinas iudicant.quod à multis olim faéfum legimus, amp;nbsp;hodie àplerifq; fieri cou fucuit. Nec enimfieripofle exiftimant, vt tot ac tampræftanteseruditione Scprudentiavirifi-mul errcntjvel vt commun! errore tot fimul nationes amp;nbsp;régna implicentur.Mouentur ctiam re. gum maieftate,quos religionis,quam profitentur,tutores Sc propugnatores eße vident. Nec pa-rum apud illos moment! habet log! temporis præfcriptio.quæ vel fola multis animum addit.quo minus fuperftitiones.quibus aflueuerunt, déférant. E contra abfurdum Sc ridiculum illis videtur pauculos aliquot homines,ignoti antea nominis amp;nbsp;nulla authoritate infignes,id hodie demum vi lt;liflc,quod tot feculis nemo videre potuerit.Hinc illæ voces,quibus fuarum partium fautoresamp; propugnatores fuperbè iaftant,nos verô cû execrabil! vulgo prçcipiti iudicio damnant. Sed quid de his aliud dici poteft,quàm quôd fides ipforum humanç authoritatis fundamento nitatur,non Chrifto,quem Deus fuæecclefise petram amp;nbsp;pretiofumlapidem fundament!pofuitC’Sieniraadd! uinam authoritatem rcfpiciunt,qu!d opus eft patres,reges,principes,fcholas, fecula, confuctudu nes,fuccefrus,v!dorias,amp; alia élus generis nobis obijccreî' Damnantur hæc omnia,fi cû Dei ver., bo pugnent,initio Capitis huius,quando fpiritus probate iubemur,an ex Deo fint. Hoc ergo quç rimus, 8c an à Deo tradita fint, quæ ill! mordicus retinere 8c nobis conftanter obtrudere ftudent. Fruftra igitur patres,reges 8c feculorum multorum confuetudinem obijcitis.Imô Ccpropno lu-dicio vt forices vofipfos proditis,quôd nimirum diuina authoritate,qua veftraprobetis,deftitua mini. Sunt tarnen fimpliciores aliquot, qui ad multitudinem falfie dodrinæ 8c fuperftitionis le-ftatorum obftupefcunt.Sc caufas mirantur, qux tot homines in errorumlaqueospertranerepol fint. Hos in præfcnti omni dubitatione libérât loannes. Confert enim inter fe falfos doftores Sc veritatis miniftros, fimulq; qui nam 8c quai es vel hos vel illos audiant,docet. Primo autem loco de falfis vel Antichriftianisdoftoribus agithis verbis: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . i n.

falfirum dtHa- jpß mundo funt,!dco è mundo loquuntur,8c mundus eos audit.E mundo eflê nô aliud eft, r«w as itia. mundo addiébam efrc,8e mundi ftudijs occupari, quod omnibus qui vcrbo Chriftinôdum régénérât! funt,cont!ngit. At qui talcs funt,è mundo etiâ loquuntur,!d eft,fermonibus fuis mun-danam fapientiam fpirant.deqi rebus facris fimul 8c prophanis ita diirerunt,vt mundo placere.Se huius applaufum referre pofsint.Sic ergo argumentari vult ApoftoIus.Quicunquc mundi ftudijs addifti mundana docent,à mundo rccipiuntur. (Nam fimiles facilè inter fe conueniunt.) At falfi doélores tôt! mundum fapiunt,8c mundana loquûtur. Quid ergo mirum eft,fi mundus hos audiat,ijs deledetur,8c eos omni ftudio fequatur^ Confentiunt his Chrifti verba,cùm Apoftolis dicit: Si de mundo eiretis,mundus quod fuum eft,diligeret.Quia verô de mundo non eftis, fed e-go feleg! vos de mundo,propterca odit vos mundus.Ioan.i5.Eô igitur omnia hxc tendunt,vt do ceat Ioannes,falfam doftrinam fcélatorum multitudine adeô non probari pofre,vt ea potius argu mento fit,falfam 8c mundanam efle,cum mundus hic non nifi falfam ampleftipofsit. At quomo-do è mundo, id eft, mundanæ fapientiæ thefauro loquantur falfi dodores, fecilè cernitur, fi qu« de Deo 8e religione tradunt,audias.Fatentur quidem vnanimi confenfu omnes homines, vnum quoddam fummum 8c ætcrnum numen efle,quod toti huius mundi machin« pr«fit.At quo mo do vnus Deus vbiqs locorum præfens cfre,omnia penetrare,omnia folus videre, tueri 8c vno eo-demq; tempore multas,eafqi diuerfifsimas,adiones obire pofsit,id human« rationis captumlon-gè fuperat.Vt ergo huic fatisfiat,Deum talem nobis fingunt, quales in mundo Reges amp;nbsp;Imper^ tores videmus,qui vni quidem 8c fummi regnorum fuorum domini dicuntur,quia verononvbi-uis locorum præfentes efle,nec omnibus officijs foli fufficere pofl'unt.vicarijs opus habent,quo-rum adminiftratione cunda guberncntur.Talem inquam Deum proponunt, quicunquc è mundo loquuntur,8e human« fapientiæ rationes audiunt. Huic debemus gentilitium Deorum multi tudinem,in quorum locum apud Chriftianos Diui fucceflcrunt,quorum alius quidem aquispr« cft,alius ignem gubernat,bic morbos immittit 8c propulfat, 8c quia morborum feges eft innume-ra,fingulis finguli diui prsfedi funt,imô 8c fingulis human! corporis partibus 8c vrbibus fingulis peculiares quofdam diuos 8e Deos tutelares fuilTe vidimus. Et quamuis h«c cum Dei «terni ma-ieftate pugnent, Deumqj nobis otiofum (qualem olim Epicurus fingebat) conftituant,quia tarnen human« fapientiæ commentum eft, audiunt illud amp;nbsp;magno cum applaufu recipiunt quot» quot huic feculo addidi funt. Dodrinam vero de Deo falfam mox 8c fides 8e religio falfa confe-quuntur. Qu! enim ad vnum Deum confugere, 8c in vnum Dcum crcdere debebantper fih’um

HO M. ilia XXII r.

tius lefum Chriftum,alia via ingrefsi,vel Deum plané negligunt, vel faltem per Diuos illos RiöS adeum fe peruenire poffe exiftimant.Hinc fit,vt qui ventris torminibus vexatur, vel ab Eralmo opem petantjvel diuinitushanc perErafmum fibiconferripoftulent.Eadem inalijs eft ratio. Et eoufqsprogrelTumefthumançprudentiçdeliriû, vt Deo patri Sefilio eius lefu Chrifto nihil prç ter nudü diuinitatis nomé reliquerit,adminiftrationé veró reru huius mudi in vniuerfü ademerit.

Obferuandahic venit infignis mundi corruptio, qui à prima origine fua falfos potius dofto- corfnpttoniMiïi res quàm veros audire voluit,amp; mendacia potius magno pretio redimere,quàm falutarem verita tis doélrinam gratis oblatam ampleéli. Exempla eius generis multa extant prophetarum tempo-nbus.In nouo Teftamento res clarior eft,quam vt demonftratione opus habeat.Clamat Dei fili— us altavoce, 8c quafi expanfis brachijs ad fefe inuitat omrtes oneratos Sc laborantes * ac venienti-bus ad fe requiem gratis pollicetur. In fe monftrat famelicis panem vitæ, Sc fitibundis fontem a-quæ viuentis offert. Sed quàm pauciinuenti funt, qui ilium ex animo ampleéli Scfequi volue-runtf Plerique caecos cæcorum duces,imo fures Sc latrones potius fequi maluerunt,quorum tra ditionibuSjScopes ipforumminuebantur,8c opprimebantur plus fatis aftliclæ confcientiæ. Nee meliorem conditionem Apoftoli expert! funt, licet omnibus omnia fièrent, quo plures Chrifto poffentlucrifacere,Vulgare enim Sc apudomnesferè vfitatum fuit, quod Corinthijs Paulus exprobrat, dicens:SufFertis,fi quis vos in feruitutem adigit,fi quis exedit,fi quis accipit, fi quis attol lit fefe,fi quis vos in facie cædit,8cc.a. Cor.ii.Quid vero denoftro feculo,adeoqi nouifsimis tem-poribusin vniuerfum, fperari debeat, idem Apoftolus non obfcurè docet. Erit tempus (inquit) turn fanam doctrinam non fuftinebunt, fed iuxta concupifccntias fuas coaceruabunt fibi dodo-res ij quibus pruriunt aures, Sc à veritate quidem aures auertent, ad fabulas vero conuertentur. J.Tim.q. Coaceruandi verbo vti voluit Paulus ,vt infatiabile in mundo falfx dodrinæ ftudium euidentius exprimeret.Poterat vnus aliquis impoftor multis feducendis fufficere, quod in hære-fiarchis olim vidimus.Sed paucis non contenti nouifsimi feculi homines, multos Sc infinitos habere cupient,in quos fortunas fuas omnes profundant. Confer cum Pauli vaticinio qux aliquot feculis in Papatufafta funt,Sc rem banc omnem luceclanus videbis. Siquidem non contenti homines,in templis publicis fine parochijs facrificulum vnum Sc alterum habere,Sacellanos quoti-die nouos inftituerunt,nec aliquis tarn mediocris fortunx fuit,quin moriens aliquid legaret, quo fuperftitioniscultus Sc otioforum facrificulorum numerus augeri poftet. Acceflerunt hismona-cborumordinesScmonafteria,quximpoftorumeiufmodi plenamagnis fumptibus alebantur.

In bos ferè omnes tarn publicx quàm priuatx opes collatx funt,nec quifquam fe grauari queftus eft.Athodie cum in opulentaaliqua Sc amplaciuitate,odo vel decem veritatis miniftri fufficiunt qui nonpriuatorum hominum opes appetunt,nihil ex xrario fibi numerari poftulant, non hortos,non agros,non vineta Sc villas aliorum fibi vendicant,fed ecclefiarum redditibus, qui olim à principibuspijs Sc viris religiofis in hunc vfum collati funt,contenti viditant, nemini non nimi-um videtur,quicquid in illos conferri vident, grauiufq; multis putatur decem verbi miniftris vitç neceffarialargirbquàm olim trecentis facrificulis,monachis Sc monialibus omnia qux luxui Sc li-bidiniinferuiunt, cumulatim fuppeditare. O ingratitudinem non leui fupplicio dignam . O dignes homines,qui mendaeijs Sc dolis ininteritumabducanrar, quibusadeo fordet gratisoblatâ Veritas.Cxterum videamus, quid ex oppofito de veritatis miniftris Sc horum fedatoribus dicat Ioannes,de quibus in propria perfona loquens,fic pronunciat.

Nor exDeo fumM.Qjii nouit Deum,audit nos. Qui non eft ex Deo,non audit nos. Videripoteratar-rogantius de feipfo loqui,nifi communem omnium Apoftolorumperfonam fuftineret. Refpicit tutit conditie. autem partim aduocationem minifterij,quam ab ipfo Chrifto habebant:partim ad dodrinx certi tudinem. Quia enim omnium qux docebant, oculati teftes fuerant,de eorundem veritate nullo modopoterant dubitare.Dicitergo: Quemadmodum illi mundani funt. Sc proinde mundanx fa pientix verbaloquunturdtanos per Chriftum ex Dec regeniti coeleftia loquimur. Sc qux filius ipfe nobis reuelauit,inter homines prxdicamus.Rurfus,vt illorum figmenta, quia humanx fapi-entix foetus funt,apud homines mundo deditos facile locum inueniuntdta quicunq; ex Deo funt amp;renati fpiritu,vocempatris,quç per noftrum minifterium fonat,agnofcunt Sc fequuntur.Quot quotautem exDeononfunt,il!ius vocemnecagnofcerenec ferre poflunt. Sc proinde nos quoq; audire dedignantur. Sunt autem hxc non Ioannis,fed ipfius Chrifti verba. Is enim in euangelio inquit: Oues mexvocem meant audiunt. Sc ego cognofcoeas, 8cfequunturme,Scc.Ioan. lo. Et rurfuraiQui ex Deo eft,verba Dei audit.Ioan.8.De mundo autem,id eft, non renatis Sc rebeHi— bus,ldem teftatur,quôd fpiritum veritatis non pofsint recipere.Ioan.14. Omnium ergo, qux lo-annes dlcit,hic fcopus Sc finis eft:in dodrinis dijudicandis no hominum authoritatem refpici de-

C A P V T I I I b

refpici debere/ed Dei verbum,nec hominum multitudini credendum efîe, nec credentium pau^ citate quenquam offendi deberc,cum ea fit mundi conditio, vt mendacij quàm veritatis aman tier fit,amp; Chriftus eleélorum fuorum numerum paucum amp;nbsp;exiguum eflè pafsim doceat.Nam ait: Multi fiant vocati,pauci eledi.Matth.az-tt alibi:Introite per arélam portam.Quoniâ lataeftporta Sc fpaciofa via,quæ abducit in exitium,multiq; fiant qui ingrediunturperillam.Rurfumangu fta eft porta amp;nbsp;ftriéta via,quæ abducit ad vitam,amp; pauci fiant,qui inueniunt illam.Matth.y. Hæc a expenderent qui nobis hodie aduerfantur,certè laec noftrorum paucitatem nobis exprobrarét nectanto faftuReges,Imperatores,principes feculares 8c. fpirituales(vtvocant) fcholas,Concilia, patres,gentium multarum confenfioncm,multorum fcculorum confiaetudinem,amp;aliahuiu5 farinæ obijeerent.

oirditHtu fidei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Expendcnda verô eft non ofeitanter Apoftoli fententia:Qui nouit Deum,auditnos.Docet

filiorS Dtt nuta, enim obedientiam fidei verum 8c proprium fignum efle flliorum Dei.Vt enim gemaanipathsfi-lij dicxantur,qui præcepta paths audiunt, nec illis improbè reludantur:ita Dei filij agnofeentur, qui Dei vocem in feripturis amp;nbsp;ecclefia fonantem agnofcunt,ampleéluntur,3c eidé obediunt. Ar-guit hoc illorum infolentiam,qui pleno ore Chrifti nomen 8c fidem in Deum tenant, cummte-hmàfidei obedientiafintalicnifsimi.Refpondebit illis olim Chriftus ; Nonomnis quidihtmilii. Domine domine,introibit in regnum meum, fed qui fecerit voluntatem paths mei, qui in eft.Matth.y. Sed pergamus ad reliqua, quibus locum hune de doélrinarû dijudicatione côcludih III. PerhoccognofcimufJ})iritugt;nueritatii,^Jjgt;irit{tmerrom. Concluiione caput huiusloci principale repetit.Debent enim verbahæc ad id referri, quod fupra dixit : Probate fpiritus an ex Deo fint.Quafi dicat:Non eft fratrcs,quôdvcl credentium paucitas vos offendat,vel eorummul titudo trahat 8c alliciat,quiimpoftores fcqui folent.Nec enim hicdehominum,fedfoliusDeiau thorltate agitur.Hoc ergo videte potius,an doélrinæ ex Deo fint,vel ex hominibus funt,errone-as falfas,hçreticas,amp; iam olim damnatas efle feitote.Dominus enim inquit:Fruftramecolunt do centes doftrinas hominum.Et omnis plantatio,quam non plantauit pater meus cœleftis,£tadica bitur.Ifa.25gt;.Matth.i4.Quód fi ex Deofuerit,eam toto peftore recipite. Falfum enim Scniendax efle non poteft.quod ex æternæ veritatis fonte promanat.

Hæc diligenter meditemur ô fratrcs,amp; Dei in nos benignitatem agnofcamus,qui doftnnam falutis non modo proponit,fed eandem à falfa difeernere docet.Intendamus in hoc ftudianoftra, ne feducamur. Nec enim poft tot tamqi fidas âdmonitiones aliqua fupererit feduftis exeufatio. Fugiamus quæcunque hominum commenta fapiunt.Sequamurautem Dei vocem, illi credamus iuxta hanc inftituamus noftra omnia,ne audiflè tantùm, fed Setotis animis earn imbibiflevidea-mur.Sic enim fiet,vt in cœlis olim regnemus cum eo,cui debetur benediélio, gloria, honor Stpo-teftas in Sternum. Amen.

n O M I L I A XXIII I.

Charifsimijdiligamus nos mutuó:quia chantas ex Deo eft« Et omnis qui diligit, exDeo natus eft, amp;nbsp;cognofeitDeum« Quinon diligit,non nouit Deum: quoniam Deus charitas eft. In hocappa ruit charitas Dei erga nos, quod filium fuum unigenitS miiitDe^ US in mundum,ut uiuamus per cum« In hoc eft charitas, non quod nos dilexerimus Deum,fed quod ipfe dilcxerit nos,amp; mifit filium fuum,propitiationem pro peccatis noftris ♦ Charifsimi,fi fic Deus dilexitnos,amp; nos debemus nos mutuo diiigere«

P Aulus Apoftolus i.Cohnth.4.ait:Non infermone eft regnum Dei,fed in virtute. Confenti unt his,qus à Chrifto dicuntur:Non omnis,qui dicit mihi. Domine domine,introibit in regnum meum,fed qui fecerit voluntatem patris mei,amp;c, Matth.y.Docet autem vtraque fententia non fufficere,fi in fidei 8c falutis noftrs myfterijs probè inftituamur,nifi vitam viuamus,qus fidei in Chriftü 8c doftrins euangelicç refpondcat.Quç caufa eft,quôd Apoftoli pafsim in Icriptis fuis,nö fidei modo myftcriatradunt,verumetiä fedulo hortantur,vt carné mortificemus Scabne gâta omni impietate,innoccntiam vits 8c fanftimoms ftudium feélemur. Obferual idem loan-ne$,tutn

H o M I 1/ I A XXIII I* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ6

»es,tum vbîque aUàs,tum inpræfcnti capite.Poftquam enitn de doélrina veritatis Sc dijudiCatio nedoftrinarum diligenter difleruit.ne huius cognitioncm nobis fufficere putaremus,redit ad di lcftionem,de qua capite tertio agere cœpcrat.De bac autem præcipuè âgitgt; quia in eà vitæ Chri-ftiinçcardo potifsimum verfatunChriftus lefus cnim in dilecbione Dei amp;nbsp;proxiini totain legem Scprophetaspendere teftatur.Matth.22.Et Paulus ; Nemini quicquam dcbeatis (inquit) nifi vt vos inuicem diligatis.Nam qui diligit alterum, legem expleuit. Rom. ij. Cæterum de dileétione loannes inpræfenti fie agit,vt primo dileftioitis præceptum proponat^ad cuius obferuationéfirj/^”'^'^ misamp;folidisrationibus nosexhortatur. Qiiiàverô inter alia Dei e.xemplum allegauit,illud ita il luftratpoftea,vt fimul omnem falutis noftrx rationem comprehédat. Poftremo,Dei exémplum nobis applicanSjlocum hune concludit.Nos fingulaordine infpiciamus.

I. cbarißimi,diligamus nos mutuà:quia charité ex Deo eâ.Et omnis quidiligit,ex ïgt;eo natas efi,c^ eognofcitDeum. Qjii non diligit,non nouit DeuM.-quoniani Deus charitas e^i. Videtur loannes fatis abru Cohjtrentia citnt pto faltu adalterius loci traétationem tranfire. Sed non ineptè hæc præcedehtibus connefti fupfrigribm, funt.Demonftrauit enim,vcram doclrinam eflcjquæ filium Dei lefum Chriftum vnicum mun-difaluatorem tradit,amp;huic acceptam fert omnem noftræ redemptionis 8c falutis gloriam. Quia wtem in Chrifto in vnum corpus coniungimur, cuius ille caput eft, 8c eiufdem patris filij effici-niurper vnum Sc eundem adoptionis fpiritum,fieri nequit,vt charitatis officia non doceat,quif-quis in Chrifti prædicatione légitimé verfari volucrit.Præmittit verô paucis verbis comprehen-fum dileftionis præceptum, cuius obferuationê nobis duabus rationibus grauifsimis cômendat.

Primam à caufa efficiente,vel etiam natura 8c ingenio charitatis fumit, dicens: Quiacharitas ckarittu ex Dtt tx Deo eft. Decet enim, vt qui Dei cultorcs 8c filij haberi volunt, ea ftudiofè feétentur,quæ ex Deo originem trahunt, 8c diuina funt. At quid magis diuinum quàm charitas,8c quæ ex bac na-feiturbeneficentiaC' Cbaritatem certè Scbeneficentiamverbo fuo pafsim præfcribit, eandempro prio exemplocommendat,Sc illius ftudium fpiritus fui operatione in animis hominup» accendit: vtnoninepté ab ethnicis olim diftum fit, hominesbenefaciendo proximè ad Dei naturamaccc-«terc.Magna ergo debet elfe apud Chriftianos homines huius argument! authoritas,ne charitatis lei vere diuinæ,ftudium intermittant.

Altera ratio ipfius Dei exemplum habet, quo probatur charïtati deditos elfe oportere quîcu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eßeharitM

que Dei filij dici voluerint.Figuratur autem pulchra antithefi cum ait: Omnis qui diligit,ex Deo natus eft,Sc cognofeit Dcum.Qui non diligit,non nouit Deum; quoniam Deus charitaseft. Sic »utem colligit Apoftolus. Quifquis Dei ingenium refert, Deum nouit, 8c ex Deo natus eft.Oui diligit.Dei ingenium refert.Ergo qui diligit,Deum nouit,Sc ex Deo natus eft. Maior certa Sc in-dubitata cft.Cum enim natura corrupt! fimus,ex Deo genitum neminem cenfere polfumusjuifi quemDeiingenio videamusrefpondere.Mihoremprobatadieélafententia; Deus charitaseft. Equa abfolutè fequitur, Dei ingeniû illis ineire,quicunqj charitatis ftudiofi funt.Deû verô chart tatem vocateo fenfu,quo 8c veritas ipfa,Scfapientiaatq; iuftitiadicitur.Quia enim Deus æterna amp;nbsp;per fe fubfiftens eft e(rentia,nullis accidentibus grauatur,quç vel abfint interdû, vel adfint. Sed quicquid Deus eft,idipfum reuera Sc elfentialiter eft,fuapte natura, non propter aliunde ill! con iunéium accidens. Quare quia veritatem elfentialiter in fe habet, non verax modo, fed ipfa veritas dicitur.EaJem fapientix Sciuftitix atque charitatis ratio eft. Quiaenim hx virtutesDeona-turaliter Sc elfentialiter infunt,merito ipfa fapientia,ipfa iuftitia 8c charitas dicitur. Quód fi Deli imitarioportebat,fi vel noftro more charitati ftudcret,quantô magis nunc cbaritatem ipfius noS smulari decet,qux elfentix diuinæ ita ineft,vt ex ilia auferri nullo modo pofsit.Firma ergo Sc fo Iida flat Ioannis argumentatio,qux Sc penes nos tanti moment! elfe debet, vt charitatis ftudium nunquam in animis noftris reftingui patiamur.Cxterum priufquam videamus,quo padto Apoftolus probet,Deum cbaritatem elfc,duo nobis in rationibus iftis infpicieda funt,quorum obfer-Uatio inftitutioni noftrx plurimum feruire poterit.

Primo dicit:Charitas ex Deo eft.Qux verbaprxter quàm charitatis ftudium nobis comme dant.limuletiamdocét,vnde Scquarationeilludalfequipofsimus .Efthoccognitunecelfarium tas aecendiftf^ valde.Multos enim eft videre,qui non leuiter de eo conqueruntur,quod animos fuos à cbaritate A. nimiumalienos elfe fentiunt, 8c viam quærunt,qua ad hanc peruenire liceat.Falluntur autem m! ferrimi homines,quôd humanis rationibus hie aliquid profici polfe putant,Sc no nifi homines do dores audiut. Atqui nihil hie vel videt vel agit noftra ratio. Et quo diutius noftræ carnis diftata audimus,eó maiorem in nobifipfis philautiam deprebendemus, quæ maxima fraternx charitatis peftis eft.Præterea, fi omnes omnium philofopborum libros euoluas, fratribus quidem benefa-ciendum elfe audies,fed ita,vt tu tibi proximus fis femper.Vlterius ergo nos afcendere,Sc ad euiiJ

CAP

igitur magiftro difcetur, amp;nbsp;eodem folo authore in nobis accendi poterit. Huius vcrbo docemur, nos non nobis/ed alijs natos efle.Si cnim fibijpfis nati efTent finguli hotnines,fniftraànobis exi-gerentur officia,lt;iuse parentibus,liberis,inagi{h-atibus,populo,feruis,dominis,coniugibus,fingU' lis denique hominibus debemus.Rurfum, eodem verbo doceniur,ita nos proximo obftriâosef-fcjVt non modo fortunse bona,fed vitam quoqjjfi ita nccefsitas poftulet, pro illius falute depone« rc debeamus.Nec défunt exempla cultorum Dei,qui ad hue fupremum charitatisgradumafeen-derunt.Hac enim vrgente Mofes clamat; Aut remitte huic populo ô Deus,aut expunge me de li-bro tuo, quern fcripfifti. Exod.p.Eiufdé affeftus verba funt, quibus Dauides peftem in populo graflanté deprecatur,dicens:Ego peccaui,ego iniquè egi:oues autem iftæ quid feceruntC Sit quç« io manus tua contra me,Sc contra domum patris mei 2.Sam.24.Grauiüs adhuc eft,quod charita-te fuadente Paulus loquitur:Optarim ipfe ego anathema efle à Chrifto pro fratribus meis,amp;c.Ad Romanos nono. Hæc Sc plura alia tarn præcepta quàm exempla charitatis in Dei fcholanobis adi munt. Simul autem Sc hoc docemur, quodfolius Dei fit cor nouum create, fpirituprincipalifiil-cire, Sc tales fingere homines, qui præcepta hæc faluberrima obire pofsint. In horum igitur me-ditatione nos frequenter verfari oportet, nec carnem priuati commodi ftudiofam ,nec human» fapientiæ traditiones audirc. Accédant ardentes preces. Sc quotidianos profeftus inhoc tamfan-ébo exercitio fentiemus.

Deinde obferuandum quod ait:Qui dillgit,ex Deo nätus cft, Sc nouit Deum. Qui non dili« git,nonnouit Deum.Docemur,quid de illis iudicari debcat, qui ab omnicharitatis ftudioaliem funt. Deum non nouerût,nec ex Deo nati funt.Impofsibile enim eft,vt Deum non diligatfuper omnia,quifqui3 illius bonitatem immenfam,quâ ofnniamoderatur Sc temperat,cognitam habet. At Deum diligere nemopoteft,nifi qui fimul omnia quæ ille in fe compleftitur, diligit,inqui« bus vniuerfis homine nihil præftantius Sc excellentius eft. Quifquis ergo dileftionemin fehabet nullam,Deumnecnouit,necexillonatuscft.Decacnim Dei notitialoquimur,quje ani-nium totum hominis in Dei confyderationem rapit. Sc inde in omnem vitæ noftræ conuerfatio-nem diffunditur. Grauior omnino hæc fententiaeft, quàm multis prima fronte appareat. Quid cnim aliud manet eos,qui ex Deo non nati funt,nifi quod ab hærcditate regni coeloru cxcludan-turtquot; Siquidemillaadfolos Deifiliospertinet. Atquileuiculumvidcripoterathoc,filoannem folum hæc dicentem audiremus, quamuis ne fic quidem tantiApoftoli fententia contemn! debe ret. Sed eiufdem fententiæ author Chriftus lefus eft, qui in nouifsimo vniuerfalis iudicij die ex charitatis operibuseosagnofeet, quiregni fui hærcditatepoflefluri funtrSc rurfum impiosæter-nainfernalisignispœnadignosiudicabit,quodcharitatis officianeglexerint. Matth.25. Quddfi negleftum charitatis officium pœnas tam horribilcs mcrctur,quld de illis dicemus,qui non content! neglexiffe fratres, fimul etiam malefaciunt.qui vfuris Sc mails artibus inopes circuueniunt, qui aliéna furantur, qui viélum aliorum violenter rapiunt, qui famam proximi lædunt,qui de-nique ncccorpori nec vitæ fratrum parcunt^Scio quidem improbam hominum huius feculifecu ritatem,qui in omnibus iftis fibi placent. Sed fentient olim, quàm longé alia Chrifti iudicis fit de iftis facinoribus fententia. At omifsis his ad Ioannis verba redeamus : qui quoniam Dei exern-plo nos ad charitatem adhortatus eft,illud pluribus verbis illuftratum proponit, vtin huius imi tationem feruentiori zelo rapiamur.

II. In hoc apparuit charitiu Dei erga nos, (Juodfiliumfumn unigenitam mißt Deiti in munJum,ut ui lumus per cum.In hoc eft chdritM,!ion nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nos dilexerimus Drum,fed quod ipfedilexeritnos, ormifitfli*

tim fui(m,propiiitionem pro peccatis nojlris. Ex operibus Dei argumentum fumit, quo probet ilium charitatem efle, id eft, omnia fuaex mera charitate facere Sc inftituere ad hominum falutem.At-quiInfinitapropemodum funt, quæ producipoterant. Quocunque enim oculosvertas,diu!nx charitatis argumenta nobis occurrunt,cùmmundi huius machina, quata quanta eft,proptcr hominem condita fit. Sed Sc ipfe homo non aliam ob caufam conditus legitur, quàm quod Deus aliquos efle voluit,quos bonorum fuorum participes redderct. Nec alia crcati hominis caufaad-duci poterit,cum Deus, qui ab æterno eft,etiam pnufquam homo eflet, nullius rei indigus fuerit vnquam.Similiter diuinæ in nos charitatis argumenta funt,quód creaturas omnes hominis impe rio fubiecit, quod angelos minifterio eleftorum fuorum deftinauit, quod omniaelementaproi pter hominis conferuationem occupari vult, quod Solem oriri finit fuper bonos Sc malos, quod fuper iuftos Sc iniuftos depluit,quód alit,veftit, protegit. Sc fingulis momentis ex periculis,quorum hie mundusplenus eft,etiam ignares. Sc fæpe inuitos afferit. At loannes, ne ea tantummo*

accepta

X X n I r.

tcceptaferre confuèuerunt,eius beneficij meminit, cuius exccllentiam nee mens noftra fatis æfti mare, nee lingua pro dignitate explicarö poteft. In hoe (inquit) apparuit charitas Dei erga nos, quod filium fuum vnigenitum mifit DêuS irt mundum.Dilcftionem fatis teftari videtur,qui pe-riclitanti manum porrigit,qui fortunæ bonis iuüat,qui pafcit,veftit Sc alijs eiufmodi officijs pro-fequitur.Sedcum hæc omnia faciat Deus,quafi nihil adhucfeciflet, quod fibi charifsimum habe-bat, amp;nbsp;quo nihil eft in tota rerum vniuerfitate nobilius, ad nos tranfmittere voluit, videlicet fili-una fuum,nee filium modó,fed vnigenitum filium.Hunc (inquam) iti mundum mifit,iri vallem lachrymarumjn palæftram omnis generis calamitatum.in dolores amp;nbsp;aduerfa, quæ necefiario fa-ftincnt.quicunque in hoe mundo viüunt.Nec ideo mifit, vt per hunc diuinæ maieftati aliquid ac «deret, quo ilia hucufque caruiflet (defeélus enim hæc nullos fentit, amp;nbsp;vt nihil ipfi decedit, ita l'on aliquid eidem àddi poteft) fed vt per ipfius meritum viüamus,qul propter peccata mortis ç-ternæ fententiam fuftinebamus.Annon ergo fufficiens hoe fynceræ charitatis argumentfic*Ouis obfecrOjdum hæc ëxpendit, Deum charitatem efie dubitabitï'

; Attamcnj quia obijci poterant fanebifsimorum patrum meritä,quafi illi fuo erga diuinam ma ■eftatem ftüdio tantum beneficium meruifientjclarius fefe éxplicat Ioannes,vt gratuitum amp;nbsp;me-fum diuinæ bonitatis opus hoe efie dcmonftret.Nam expofitionis loco fubijcit: In hoe eft chari-t«,nonquodnos dilexerimus Deum/ed quód ipfe dilexerit nos,amp;mifitfilium fuum.propitia-t'onem pro peccatis noftris.Agnofcimus quidem fanftorü ftudia,quibus illos Deo placuifle con ftat.Eadem tarnen tanti fieri non debent,vt illis Dei filium meruifle dicantur. Hunc enim primo parenti tune temporis promifit Deus, quando nil riifi peccatüm Sc peccati pœnam ob oculos fibi Vcrfarifentiebat.Trepidantcm enim Sefugientem à facie Dei vocauit ex gratia,amp; cum damnatio bis fententiam fubire debcret,lætam 5c falutiferam feminis faluifici promifsionem audiuit. Facef fint ergo procul,qui gratuitum diuinq bonitatis beneficium cxtenuant,dum vel fua ipforum,vel iliorum hominum mérita iaftare audent.Chriftus lefus enim, vt peccatorum noftrorum expia-tiofieret,mifius eft.Peccatores ergo nos fuilTeoportet, nifi Chriftum fruftramiflum efle,dicerc velimus.Quid vero pcccatores coram illo merebunturjquiab omni macula Sc labe alienus,pecca-tores öditjSc füo confpeélu arcetCquot;

Comprehendit ergo paucis hifee verbis loanneä vniuerfaiii tioAræ faiutis rationem, amp;nbsp;éan- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;humtnafl

dem expeditam Sc facilem efle docet,licet multi cam fuperbis de humanæ naturæ viribus Sc me- ^**^*** ritisdifputationibus intricatifsimam reddant. Fateamurnos peccatores efie,amp;peccati lapfu ita corruptOs.vt ex nobifipfis ne cogitate quidem pöfsimus quod bonum eft.a'.Corinth.j.Agnofca-mus item faluatorem nobis ccelitus datum eflejlefum Chriftum, qüi peccata noftrain fe tranftu lit,fui corporis St fariguihis beneficio in ara Crücis expiauit,vitäm falutemq; nobis acquirens cer tifsihiam.Dedit hunc ex mera gratia Clemens Sc mifericors Deus, nullis noftris meritis prouoca tiis.Namipfo Chrifto tefte,itadilexit Deus triundumiVt filium fuümvriigenitum daret,Scc. lo-în.j.Chrifti vero Sc bonorum, quæ in hoc nobis parta funt, participes Sc confortes reddimur fo-lafide.quæ Sc ipfa donum Dei eft.Ephef.à. Curri enim faiutis rioftræ negotio peraélö in cœlos a-fcenderit,nec vllis corporeis fenfibus apprehend! queat,fola mente perfidem apprehéditur, quæ nos ita illi inferit,vt ipfe in nobis maneat. Sc nos vicifsim in illo viuamus.Hinc cum Paulo apofto lo fitemur,fola fide iuftificari hominem abfqueoperibus legis,eö quod folafide nos Chrifto, qui luftitia Sc fanftificatio à nobis à pâtre faólus eft (i. Cor. i.) communicamus,quô per opera legis pcrueniri nullo modo poteft.Ncc eos audimus,qui de Ceremonialibus ifta intelligi debere clami tant.cum lex non Ceremonias modô,fed vitæ officia, charitatem, innocentiam, iuftitiam Sc alias virtutes præfcribat.quæ folæ opera verè bona in nobis générant. Quod fi veto operâ, qüæ iuxta diuinæ legis præfcriptum fiunt,non iuftificât,quæ obfecro audacia eft,humanarumtraditionum operibus id tribuere gt;nbsp;quod legis operibus rtegatum elfe videmus Num fententiæ olim per pro-phetam diftæ.Sc à Chrifto repetitæ,adeô exigua eft penes nos authoritas^Fruftrame colunt do-tentes doélrinas hominum. Sed qüia Apóftolus faiutis noftræ caufam hoc loco non ex profeflo traftare inftituit,paucula hæc de illâ inferuifle contentus, nobis quoq; hæc difta fufficiant, Sc ad loci præfentis cOnclufionem tranfeamus.

I I I. Chdrißimi,fißc Der« dilexit ttos, er nos debemus nos mutuo diligerc. Nobis applicat Dei Dei exetnplSt^ patris exemplum, vt illud ad nos pertinerc intelligamus, de quo Sc ipfe Chriftus admonet,dum not fertmet. ebaritaus noftræ affeélum non ad exemplum publicanorum,led patris fui formari debere often-dit.Matth.5.Et fané multos inuenire licet, qui de Dei in nos amore multa fplendidê dicunt,in eo «ntpm _________' i /• rr___ . nbsp;nbsp;. , i __ . * ________.____ ir . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;______TA . • i _

c A P V T I I r r,

relligant.Subeft tarnen amp;nbsp;altior quædam huius præcepti caufa,quod nos iuxta Dei exemplûpro ximos diligere iubet. Hoc enim omnes prætextus eripit, quibus omifla charitatis officiicxcufa-muSjdum in fingulis hominibus caro noftra inuida amp;nbsp;malignaaliquid animaduertit, cuius gratia amore noftro 8c bencficijs indignos cenfet. Nam quos abs fe prorfus alienos 8c nullo propinquu tatis gradu fibi coniunétos efle videt eos impunè negligi pofTe credit. In alijs peccata amp;nbsp;vitiafuffi cientem caufam efle exiftimat,propter quam charitas illis denegetur. Qjiôd fi rurfus in eos inci-derit,quialiquando nobis hoftes Sciniurij fuerunt,mox fibi permifTumputatjVtipfos non déférât modo in anguftijs conftitutos, verumetiam ius fuum fummo rigore perfequatur. Alios rur-fum tam fordidos eft videre, qui nemini benefaciendum efle credant, nifi à quo maius 8c vberius beneficium fperarepofsint.His fatis magna caufa eft negandi poftulatam opem,fi qui petit,grati-am vel parem vel maiorem referre nequeat. Sunt etiam, qui rebus fuis metuunt, ne beneficia in alios conferendo illas minuant,Sc quia illis vix quicquam fatis eft,accumulandis potius quàm légitimé difpéfandis opibus inuigilant. At omnibus i ft is medetur vnum hoc Dei exemplum, quod in dileftione imitari debent,quicunque Dei filij cenferi volunt.Deus ctenim nosdile.xit,qui ab i-pfius natura Scconiunftione eramus alienifsimi,imo iniquifsimiapoftatæ.Quid enimpoftpecca turn ingreflum reliqui habet homo,quod ipfum de coniunftione cum Deo aliquid fperare doce-atCquot; Qua ratione ergo tualienum cenfebis eum,qui licet fanguine iunftus non fit,homo tamé eft, eodemparente Adamo tecum progenitus, Sceiufdem cum alijs hominibus conditionis focius^ vt interim de arélifsimo Chriftianæ fraternitatis vinculo nihil dicamus.Deus item peccatores di lexit.nos inquam, qui inpeccatis concept! amp;nbsp;genitifigmenta cordis noftri abineunte statepra-uaamp;corrupta habemus.Pfal.51. Gen.8. Tu ergo cum tails fis Deo iudice,curfratrisvitiatamma ligne notas,vt tuo amore,tua ope, tuopatrocinio indignum putescquot; An veto maiorem iuftitis ze-lum tibi inefle dices,quam Deo,cuius indicia omnia funt iuftitia amp;nbsp;Veritas cquot; Deus hoftes dilige-rcdignatus eft, amp;nbsp;eos quidcm hoftes, qui diuinæ maieftatis federn affeclareaufifuerant, qui fuis viribus cœlos confcendere conabantur,qui crudelifsimæ mortis filio eius authores fuerunt.Qus ergo tanta in te efle poteft fratris iniuria,quq ilium odio dignum efle probetC' Deus inopes 8c ege nos dilexit,à quibus nihil vel petere vel accipere poteft,quo opus habeat.Quid enim fontibonorum inexhaufto daret omnis boni expers, 8c damnationis reus homuncio Cquot; Qus ergo dementia eft fratrem inopem 8c opis indigum negligere,qui fi omniafallant, prcces habet, quibus pro te a-pud Deum intercédât, imô Deum habet liberalifsimum beneficiorum, qus in ilium conferun-tur,remuneratorem.Denique,ea in nos fuit Deipatris liberalitas,vt nó quid ipfe habeat,fed quid nobis defit,magna folicitudine infpexifle videatur.Vidit viftus indigos: 8c mox terram, aerem,a-quas 8c animalia omnia nobis ad viélum inferuire voluit. Vidit veftitu opus eflemcc mora,ex ter ra 8c animalibus ilium petere iufsit.Vidit propter infinita pericula tutores efle oportere, qui nos defendant:8c ne nobis diutius ifti deeflent, angelos dedit,qui circa nos caftrametentur 8cab infi-dijs hoftilibus liberent.Et quafi parum feciflet,cum filij fui morte nos opus habere videret,illum cœlitus demiflum carne miferabili 8c mortali veftiri, omne genus malorum fubire, efuriem 8c fi-tim perpeti.opprobrijs peti,8c tandem in ara Crucis poft acerbifsimos dolores expirare voluit,e-iufq; rci fpeftatorem fefe prsbuit,quam nec Sol hie videre,nec petrç 8c rudis tellus fine motu,do loris tefte,fuftinere potucrunt.Tu vero homo auarifsime,rem grauem duels,fi pecunijs,fi frugi-bus,fi veftitu fratris necefsitati fubuenire iubearis,quem Deus filij fui corpore cibare, amp;eiufdem iuftitia veftire dignatus eft^ I nunc 8c Dei filium te eflfe iafia,qui tanta liberalitate regni coelorum thefauros in filio fuo nobis profudit,cum tu nummos contempleris in area, quibus fratri inopia pereunti fubuenire poteras, 8c thefaurum tibi in cœlis immortalem acquirere.

Hsc 8c multa alia fuo exemplo docet coeleftis pater, cuius charitas erga nos immenfa 8c infinita eft. Hane nos imitari decet, 8c licet ad eius perfeftionem afeendere non pofsimus,vltiraa tamé fefiemur veftigia,vt ex huius ftudio ceu infallibili nota, pro veris 8c germanis Dei filijs agnq fei,8c tandem cum lefu Chrifto,domino 8c faluatorenoftro,in cocleftipatria viuerepofsimustcui debetur benediftio,gloria,honor,8cpoteftasinæternum. Amen,

HOM ILIA XXV.

Deum nemo ui'di'tunquam ♦ Si diligamus nos I'nufcem ,Deus in nobis manet,amp; charitas ci'us perfeda eft in nobis« Exhocco^ gnofcimus,quód in eo maneraus, amp;nbsp;ipfe in nobis, quonia defpijJ rim fuo

K o M r i I A X 3t v.

tîtu fuo deditnobi's« Etnos uidimus amp;nbsp;tcftamur,quod pater mißt filium fuum, feruatorem mundi. Qyifqm's confeflus fuerit, quod kfus eft fili'us DeijDeus in eo manet,amp; ipfe in Deo*

INnatumefthominiexoriginis peccato philautiæ vitiutn, quod pfîuati comntodi perquàm ftudiofos,à fratcrna autem dileôlione alienifsimos reddit.Nonproderit ergo charitatis præcè ptumleuiter propofuifle/edad eius obferuationem crebrô 8c firmis argunièntis exhortari opor tct.ne quid relinquatur,quod caro,fuijpfius amans,polsit obijcere.Vidit hoc fihgulari ftudio Joannes Apoftolus,qui inter alia Dci patris exemplum adduxit,cuiusdiligens confyderatio vanos tfle docet omnes prætextus, quibus omifla fraternæ dileftionis officia multi excufare folent.eô quod Deus à fe alienifsimos, peccatores indignos, boft es denique amp;nbsp;læfæ maieftatis reos ûc dilc xit.vt filium fuum vnigenitum pro illis traderet. At dum hxc proponuntur, alia remora incidit, quæ in charitate prxftandatardiores reddit.Sunt enim, qui putant Deo minimè feruiri, etiamfi opes fuas omnes in proximos diftribuant,cum nulla fit inter diuinâ maieftatem amp;nbsp;homines peccatores communio amp;nbsp;focletas. Satius ergo fore arbitrantut, fi fortunas fuas fibijpfis feruent, vcl incultum Dei externum conférant. Sic enim illas in ipfum Deum certius impendiiCæterû huic opinioni, quæ charitati fraternæ prorfus inimica, fuperftitionüm verô fœcundifsimaparens eft, loannesin præfenti occurrens, docet, nos per beneficentiam amp;nbsp;fràtérnam dileftionem cum ipfo Deoconiungi,amp; quæ in fratres conferuntur,Deum fibi collata putare.Deinde,ne quis hinc opé tumiuftitiam ftabiliri putaret, Chrifti Sefidei Chriftianæmyfteria attingit, vt conftet, de quâ charitate nobis loquatur.

I. Drum nemo uidit unqudtn.Sidiligamut nos muicemyDeus in nobis manct,cr charitds dus perfrda charitia praxL rjl in nobis.Ex hoc cognofeimus, quod in co manemus^or ipfè i» nobis,quontam de Jpiritufuo dédit nobis.mi coniîi^it ût». hæc prima huius loci pars, quæ docet, nos per beneficentiam amp;nbsp;fraternam charitatem cum ipfo Deo coniungi.Probat hoc argumento ex Dei natura fumpto.Deum nemo viditvnquam. Natu ta enim inuifibilis eft Sclucem habitat inacceflam. i. Tim.ô.Nemoigitur illi corporaliter appropinquate poteft,vt fortunas fuas illi olïerat,aut externis officijs ipfum demcrcri pofsit. Vt enim iliumnec coràm videre, nec accedere pofiumus, quoad in carne hac niortali agiihus : ita noftris bonis amp;nbsp;quæcunq; in hoc mundo habentur,minimè.indiget,cum fpiritus æternUs fit,8c ab omni corruptionealienifsimus, fibiq; ipfi Sc omnibus creaturis fufficiat.Falleris igitut quifquis es, qui epibus tuis Deo ita feruire inftituis, quafi is eis vel opus habeat, vel illas de manibus tüis requi-tat.Necenim domum fibi ædificari petit, cui thronus eft cœlum 8c terra fcabellum pedum fuo-rum.lfa.óó.Non cibos poftulat, qui non cfuritmec potum, qui fitim non vllam patitur. Ffal. $o.

Veftitu quoq; non indiget, qui nec erubefeere opus habet propter peccati confcientiam,nec fri— gori 8c tempeftatum iniquitati fubiacet. Qijid ergo de meis opibus faciam, quæris Cquot; Annon me-ipfum 8c omnia mea Deo debeoC’ Debes omnino,8c verè hoc fateris.Sed Deo da,quod ille poftu lat.opes veto 8cfortunæ bonaillis diftribue, quos ille tuæfideicommifToseflé voluit. loaiinera itaque audi : Sidiligamusnos inuicem, Deusin nobismanet, Sc eiuscharitasperfeélaeft in no-bis. Nonnoftris indiget Dcus,fed indigent hl,quos illamp;pro fuis agnofcit.Eos fi diligamus,8c ora ni profequamur charitatis officio,Deus in nobis manebit. Sic enim ipfius charitas in nobis perfi-cietur,ideft,eafaciemus,quçnos Dei amantes efle teftabuntur,adeoq; ipfe Deus-in fe collata pu labit,quæcunq; iuxta ipfius mandatum fuis conferuntur. Confentiunt hæc ijs quæ filius Dei in cuangelio docet, qui in nouifsimo die fuis difturus eft : Quæcunque fcciftis vni de fratribus his tneis minimis,mihi fecift1s.Matth.25. Erant hæc diligenter examinanda ijs,qui hodie mirum Dei ScChrifti amorem fimulant. Sc ludæorumingratitudinem deteftantur, qui totmodis in Chri-ftum iniurij fuerunt, in cuius honorem 8c gloriam omnes fuas fortunas vnà cum corporibus Sc animabus fuis impendere debebat.Pollicentur autem de fe mira, quafi fi nunc in terris Chriftus ageret,omnia fua in ilium effent collaturi. Interim veto ilium efurire vident in membris fuis,nec pafeunt. Vident fitientem,nec potum præbent.Nudum algere vident,nec veftiuntxum ipfi interim non neceffaria modo habeant, verumetiam ijs quæ luxui feruiunt, abundent.Petegrinum bine inde oberrare confpicantur, nec in domum fuam colligunt.Aegrotum,captum Sc varié affli ftum non confolantur.nec vlla tangutur membroru Chrifti miferia,fed omnem illam fusq; deqi ferunt, modo illis bene fit.Quid de his aliud dicemus, quam quod ex his Apoftoli verbis légitimé colligitur.in illis nec Deum manerc,nec Dei dileélionem in ip fis habere locum C' Nec habent quo fe excufent.cû idem Chriftus dicat; Quod non feciftis vni de minimis his, nec mihi feciftis*

K 4

C A P V T I I I I.

Cæterum, ne quid dubij in animis noftris relinquatur, ipfius fpiritus Chnfti,quem is fuis fidcîi-bus largitur, teftimonium adducit,fic nimirum monens^vt vcl fuos ipforum animos interroger, in quibus fpiritum de bac communiOne,quje beneficis cum Deo eft.teftâtem fint audituri. Cum enim Cbrifti fpiritus fit,nonpoteft diueffumab eo teftâri,quod ipfe Ghriftuspromifit.Plurade fpiritus teftimonio fupradiximus.quàre in præfenti paucahæcfufficiant. Quia tamé verbis Apo ftoli alia quoqj infuht, quæ noftræ inftitutiohi fcruire poffunt, eà priufquam ab bis difcedamus, infpici bjjortet.

Pe «erj Dtitub nbsp;nbsp;Primùm de vero Dei cultu locus hic nos inftruit. Si enim Deus inuifibilis amp;nbsp;inccrporeus eft,

t». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non corporeis Scexternis rebus coli poterit.Inter homines enim fie comparatum videnlus,vt fer

ui dominorum ingeniO fefe accommodate ftudeant,quiâ non aliter illis placere poterunt.Similiter qui Deo plàcere volent,ijs ftudeant oportet, quæ diuinæ natUræ amp;nbsp;ingenio conformia funt, At Deus Ipiritus eft. Spiritu ergo adorari 8c coli vult.Cuius fententixteftem 8c authorembab* mus ipfum Chriftum, qui ab æterno in finu patris eft.loannis 4. Nifi ergo animó§ noftros Deo confecremuSjfruftra illi aurum 8c argentum, fruftra veftes 8c cibos dabirnus,fruftraetiam illido mus 8c palatia vel templa xdificabimus.Facit hue, qüod apud propheta dicitur: Populus bic ore mihi appropinquat,8c labijs honorât me, cor autem eius procul à me abeft. Ifa.29. Quodfilabijs 8c fermone, qui ab hemine procedit, fruftra Deo appropinquatur,multö minus per ea Deus coli poterit,quæ extra hominem pofita funt.Nee obftat,quód ab ipfo Deo externos ritus olim tradi tos fciifle,8c tabernaculum cum tempload Dei prxfcriptum ædificatum legimus.Fueruntenim omnia ilia rerum facrarum figna 8c facramenta falutis, non in hunc finem tradita, quod Deus ex ;his aliquid vtilitatis aut voluptatis capere poffét, fed vt noftrx carnis infirmitas haberet.quo fu-ftehtaretur.Siquidem ea eft humani ingenij conditio,vt non nifi externis inhçrés fpiritualiaminus capiat.Quod fi externa,quibus occupetur,nulla occurrant,mox ex feipfo fingit,quibus Deu coll pofTe arbitratur.Et hxc humani ingenij, fiue curiofitas fiueaudacia, immenfumilludfuper-ftitionum 8c humanarum traditionum pelagus peperit, cuius fluébibus fyncerior religiornultis feculis obruta 8c demerfa friit.Ne qua ergo daretur aliquid fimile auderidi occafio,nec deelfet car ni quod in religione ageret,xternæ Deifapientix confilioeiufmodi Ceremonix iiiftitutófunt, quæ 8c ohlnem falutis noftrx rationem nobis adumb tarent, Sc noftti nos admonerent officij,fi-mulqi animos noftros incœleftium return conlÿderationem fubueherent, Nee vnquafii ea Dei mens fuit,vt externis homiries inhærerent,quafi ijs Deus reuera coh pofsit.Imö quoties fpiritua ii cültü negledtojcirca exterhas ceremonias occupât! fuerunt,toties pet fanélos Dei miniftros ac eufati 8c grauiter cofrepti funt. Exempla eius rei ex Veteri teftamento infinita adduci poterant, fedlegantur qux Pfal.5o.Ifa.i.8c58.Mich.ó.Hofe;.6. Amos 5.Ierem.4. 8c y.fcripta funt,amp; verum deprebehdès efle,quod modó diximus. Nee alia eft nOui teftamenti ratio. Vt enim pauciscere* monijs nos grauare decreuit dominus, ne ipfius iugum Mofaico durius videretur: ita nee inillis quidem falutem quxri voluit. Inftituit verbi minifterium, Sc verbum audiri vult. Sednon placent auditores,qui auribus illudpercipiunt, nifi animis recondant Sc fruftus ferant per fidem Si patientiam.Luc.8. Adhçcfatuisarchiteftiseosconfert,qui inaudiendoverbo occupantur,fed vt jllud faétis exprimant, minus foliciti funt, Matth.7.Ita ad preccs quidem adhortatur,amp; peccandi formulam prxfcribit.Pharifaicam verd tautologiam 8c inanem precâdi ftrepitum feueritatc magna damnat.Matth.6.Sed 8c facramenta dedit, fidei Sc falutis noftrx fignacula,Baptifmû8cCœ nam.At de baptifmo Apoftolus teftatur, quod non externus is faluet,quo carnis fordes abluun-tur, féd certa cohfcientix fiducia, qua Deo per Chriftum nitimur.i. Pet.j, Et Paulus eos, qui ad domini menfam accedunt indigné, iudicium fibi mandücare docet : qux fententiainféliciludx proditóris exitu,Sc pefte Corinthiacam ecclefiam infeftante,non obfcurè confirmatur.Ioan.ipi. Corinth.il.Quódfi vero Ceremonix diuinitusinftitutx,Deo non placent, nee hisillifèruiri po teft,quid obfecro de eo cultu dicemus, qui totus in Ceremoniarum obferuatione confiftif, qux nee fcripturarum,nec veteris ecclefix confuetudine approbantür^ Nonne hos màgis defipere di cemusC’Certè humanas traditiones Dei fententia iam olim iügulatas effe.fxpe diftum eft. Quo« ties ergo vel facellaxdificare,vel veftes Deo confecrarc, vel opes in eius cultu conferre,velcba-meunijs 8c inutilibus ieiunijs Deum demereri iuberis,femper hx fententiç animo tuo obuerfen tur: Deumnemo vidit vnquam. Deus fpiritus eft,8c veri adoratoresfpiritu 8c veritateadorant, Quibus 8c hanc Pauli adde: Corporalis exercitàtio paululum habet vtilitatistat pietas (verus illc 8c fpiritualis cultus) ad omnia vtilis èft,vt qux promifsiones habeat vitx prxfentis Scfuturx.l. Tim.4.Noli Deo obtrudere.qux non petit,Sc quibus hon indiget.Noli faxis 8c truncis fub reli-gionis pr^textu offcrre,quod viuis Dei imaginibus 8c egentibus Chrifti niembris debetur.

ftOMItrA XXV,

Secundo fpîtitus teftimonium adducit Apoftolus, quem amp;nbsp;Paulus noftræ falutis arrKabo- re ffinitH fititt, hemvocat.Ephef.i. Obferuandumautem diligenter hocfpiritus Chrifti officium, quodnon in tis ^rrhabofit, nobis modo, verumetiam in alijs,qui nos vident gt;nbsp;locû habet. Vt enim animaj quæ amp;nbsp;ipfafpiritus tft,nó modo nos viuere facit,fed amp;nbsp;vitæ aftiones operatUTy ex quibus alij quoq» nos viuere agno fcant: ita Chrifti fpiritus facit quidem,vt ipfi viuamus per fidem in conljîeélu Dei,fimul vero il-lorum operum in nobis caufa efficiens amp;nbsp;author cft,quç nos vitæ filios amp;nbsp;hæredes efle palàm de tlarant.Siquidem otiofus efle non poteft fpiritus,quin ea operetur iridefinenter,quæ naturæ ip-lius conformiafunt. Quamobrem Paulus vtcarni,ita 8c fpiritui opera fua propria tribuit. Galat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

5'Seruit hoc in eum finem, vt e.x hominum operibus de fptritu, quo intrinfecus aguntur,iudica-'^sdifeamus. Vbi enim operacarnis Scimpuri mundiregnant,Dei fpiritus efle nequit.Vbiverô ®perafidei,charitatis,innoccntiæ,Sc quæ eius generis funt,primatum obtinent, Ghrifti fpiritum *de(re,dubium non eft. Docet hæc ipfe Chriftus, qui pharifæos ex diabolo progenitos efle,8c il-lius fpiritu régi probat, quia mendaces Sc homicidæ fint. loan.S.Et alibi,è fructu arborem agno-ffldicit.Matth.it.ArguithocillorumvanamSc fuperbam gloriationem, quicû Chriftumprofi-tcantur,ita viuunt, vt fpiritum Chrifti ab illisalienifsimum e(re,nemo non videat.Quôdfi quis fpiritum Chrifti non habet,hic non eft eius.Rom.8.

ftabiliri putant, cuinon fine Chrifti ignominianoftræredemptionis Sc falutis gloriam trigt; buunt.Nequam ergo occafionem haberentifti homines,Apoftolus Ghrifti Sefidei in Chriftum myfteria fubiungit,vt fie oftendat, quæ nam ilia charitas fit,quæ nos in Deicommunionem per-ducit,amp;vthæcmerito Chrifti nihil omnino detrahat.

II. Et ms uidimus CT tcjlamur, ^uod pater mifitfilium ßium,jeruatorcm mundi.Quißquis conßffus (karitM no tiiH^ fiterit,quod Icfus c/lfiliiis Dci,Dcus in co maiiet,^^ ipfc in Deo. Finis Sc fcopus horum cft,de eachari- iifjiifitatiint lateloquiApoftolum,quæ ex fide in Chriftum promanat. Sc proindecharitatemcommunionis cumDeoeatenuscaufam efle, quatenus fidem fibiconiunélamhabet,imö quatenus fideieffe-ftuSjfiue opus eft.Patet id ex eo, quod fidei tribuit hoc ipfum, quod paulo ante charitati dede-rat.Di.xitenim:Si diligamus nos inuicem,Deus in nobis manet.Hicverö:Quifquis (inquit) con fe(rusfuerit,quöd lefus eft filius Dei,Deus in eo manet,Scc.Aut ergo duas,easque inter fe diuer fas,vias ftatuere oportet,quibus cum Deoconiungamur (quod cum omni feripturarum verita-te amp;nbsp;Chrifti doftrina pugnat ) aut fatendum erit, loannem de ea charitate loqui, quam fides in igt;obisoperatur,8ccommunionemcum Deo chäritati propter fidem tribui, non propter opera, qus ipfi facimus. Et fané multum refert obferuafle diligenter coniunélionem fidei in Chriftum fidei amp;ffaternædileftionis,quæ tarnarélaeft,vtfepararinullomodopofsint. Quia enimfidesDeo ^(baritattSi vni folidènititur, per lefum Chriftum, fieri non poteft, quin fingularem Dei bonitatem agno* fcat.quamisinfiliofuonobispræftitit. At quarationehancagnofcet,vtnoneundem dihgatV Quinpotiusfidei proprium eft, quod animü hominis totum cum omnibus, tarn internis quam externisfacultätibus,in Dei amorem rapiat.Quis enim non ex animo amet,in quo omnem fuam fpem repofitam efle nouit Atqui amoris confequens eft obedientia, quam voluntariam ijs præ-ftamus,quos amore fyncero profequimur.Sed Sc ea amoris vis eft.vt in omnes fefe extedat,quos perfonæ adamatæ coniunftos efle nouimus.Quare cü Deus in filio fuo omnes homines fibi con iunxerit, Sceuidentiaexiftant in omnibus illisdiuini amorisargumenta, quopaélonon diligét Homines is.qui Deo fidit,Deû amat,8c à Dei præceptis totus pendet, maximè cùm dileftionem banc abs fe requiri audiat^ Vides ergo naturali coniunélione cohærere inter fe fidem Sc charita-tem.Et propriè loquendo,iuftificationem Sc falutem fidei tribui debere, quia per hâc folam Chri ftum,qulnoftraiuftitia eft (i.Cor.i.) apprehendimus. Eadem tarnen abufiuèturn propter con-iunftionem illam aref ifsimâ interdum charitati tnbuitur, turn vt intelligamus, feripturas quan-dode fideloquuntur,non nudamaliquam opinioncm commendare.fed viuificum noftri animi »Ifenfum, quemDeo ficpræbemus, vt eidemobtemperareftudeamusinomnibus.Vidithoc Se Paulus,quando inquit : In Chrifto lefu nihil quicquam valct,nifi fides per dileélionem operans. Galat.5.Turpifsimè ergo falluntur Sc fallunt, qui per charitatis opera operum iuftitiam ftabiliri docent,cum hæc ipfa non aliter Deo grata fint,nifi quatenus ex fide émanant. Sine fide enim ali quem Deoplacere,impofsibile eft.Heb.ii.Et quicquid fine fide fit,peccatum eft.Româ.14. Qua de caufa Sc pharifæorum eleemofynæ damnantur, quôd abfqj fide, Sc non propter diuini nomi-

P's gloriam,fed priuaticommodi gratia fiebant.Matth.6. Sunt autem fingula.quæ hic dicuntur, diligenter excutienda,cùm non paruafidei Sc falutis noftrçmyfteria contineant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;, J/tri

Primo ait;Vidimws Se teftamur, quôd pater mifit filium.Côprehcndit his officiû Apoftolô* uaceriituda a*

C A P y T I I I ï.

rum, certitudinem quoque, vfum amp;nbsp;fincm cuangclîcae prædicationis. Eft Eic,vt homines agno^ fcant Si. intelligant fingularem Dci bonitatem, quam in filio fuo lefu Chrifto nobis exhibait, 5c proinde ipfi vt fidelifsimo parti confidant. Sunt autcm huius certi Scfidi telles Apoftoli.adhoc muneris ab ipfo Chrifto deftinati, qui non de dubijs 8c ignotis rebus teftimonium ferunt,fed de ijs,quarum fpeélatores præfentes fuerunt,eô quôd ab initio cum Dei filio,in terris agenti,conuer fati funt.Ioan.i5.Afl:.i.

ChriflM Dem tt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deinde: Pater (inquit) mifit filium, feruatorem mundi. Cum filium à patre miflum dicit,

hamo. omnia Chrifti myfteria compleftitur. Qui mittitur,priufquammittatur, fit oportet. Quisenim eum,qui nufpiam eft,mittere poteritC’Quod fi Chriftus,priufquam incarnaretur,fuit,8c quidem filius fuit eius,à quo mittebatur,non poteft non Deus eire,patri coæternus 8c confubilatialis.Et miflus dicitur in mundum,vt eum qui Dei filiusante fecula à patre genitus eft(vt Athanafius fa tetur) verum hominem in feculo,id eft præfinito tempore,ex matre virgine natum efle intelliga mus. Ideo autem milTum dicit,ut feruator mundi eflet. Voluit mundi vocabulo vti,vt Chriftum adomnes hominespertinere. Scvniuerfalemtotiushumani generis faluatorem efleagnofeere-

Chrißtt! uniuer- mus.Eft eacognitio 8c vtilis 8c neceflariaadmodu.Nec enim ipfefatan negatepoteft, Deifilium falif faluAtor. nbsp;jn mundum veniflre,8c ea fecilTe quae hominum redemption! feruiebant.Eo autem multos addu-

cit, vt Chriftum non ad omnes homines ex æquo pertinere putent. Sc proinde fe quoque ex illo-rum numero elfe fufpicantur, quos Chrifti meritum faluare non pofsit.Eft hic proximus ad de-fperationé gradus,qué non alia ratione vitare licet, quàm vt Chriftum vniuerfalem totiusmundi faluatorem elfe intelligas.Conftat equidem no omnes homines falutem confequi;fed idhominum improbitati, diffidentise Sc pertinaeix afcribi debet, qua fibijpfisinteritumafciftunt,non Chrifto, quern pater vitx,non mortis, miniftrum 8c authorem eflTe voluit. Docet hoc vnanimis feripturæ faerse confenfus.Quxcunq; enim in hac de Chrifto habentur, vniuerfaliafunt. Primo omnium parent! Adamo promitt!tur,vt eum ad omneni Adami pofteritatem pertinere feiremus. Gene.j.Abrahamo dicitur;In femine tuobenedicentur omnes genres. Gene.az. Sed Scipfe Chri-ftus omnes ad fe inuitat,nec quenquam morofè aut importune reijeit. Venite ad me (!nquit)om ncs,quilaboratis8coneratieftis, Scegorefocillabovos.Matth.il. Siquis fitit,veniatad me8cbi-bat.Ioan. 7. Sic Deus dilexit mundum, vt filium fuum vnigenitum daret: vt omnis qu! credit in eum,non pereat, fed habeat vitam æternam.Ioan.j.Præterea à fuis difceirurus,cuangeliû in om-nem orbem terrarum prædicari vult, vniuerfalem promifsionem adiungens:Qijifquis crediderit 8c baptizatus fuerit, faluabitur.Mar.ió. Viderunt hoc ipfum non obfcurè Apoftoli, qui amp;nbsp;Chri-, ftum faluatorem omnibus promifeuè prædicauerunt, Sc difertè teftati funt, perfonarum refpe-élum coram Deo plané nullum elfe. Aft. lo.Rom.z.Et alibi Paulus difertè inquit:Deusvultom-nes homines faluos fieri,8c ad agnitionem veritatis peruenire.i.Tim.2. Et fupra Apoftolus dixit: Chriftus dedit femetipfum pro peccatis noftris,non pro noftris autem tantum,fed8cpro totius mundi. i.Ioan.2, Nemo igitur perditionem fuam, vel immiti Dei patris rigori,vel meriti Chrifti imperfeftioni afcribat: fed inexhauftam Dei patris bonitatem agnofcamus, veramqi eflefirmi-ter credamus Dei fententiam,quæ apud prophetam extat: Perditio ex te eft 3 Ifrael,falus autem tua ego fum.Hofe.ij.Quód fi cui volupe eftæternæ prædeftinationis myfteriacuriofius rimari, 8c in Dei abfcondita penetrate altius,quàm feripturæ docent,id quidem ei per me licet.Sed haud dubiè magno fuo malo experietur, quod fapientifsimus regum Solomon dixit : Qj^i fcrutator eft maieftatis,opprimetur à gloria.Prouerb.25.

TAaiui njafa- Poftremo modum 8c viam indicat Apoftolus,quæ nos tam Chrifti quàm falutis in ipfo con-iutif. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fortes facit.Quifquis confeflfus fuerit,quód lefus eft filius Dei, Deus in eo manet, Scipfein Deo.

Confefsionis meminit,non quod Chriftum ore profiter!, ad falutem fufficiatfmulti cn!m,quem oreprofitentur,v!taabnegat.T!t.i.Et !pfea!t:Multid!ccntmih!!nillo d!e:Dom!nedom!ne:qui-Confeßiafideine bus refpondebo : Non nou! vos. Difcedite à me operarij iniquitatis, Matth.7.)fed qualem à no-teffaria, bis fidem Chriftus requirat, docere vult:folidam nimirum 8c conftantem, cuius nos nonpudeat coram mundo hoc prauo 8c adultero.Mar, 8. Quare Sc Paulus fidei confefsionem iungit,dicens: Si confeflfus fueris ore tuo dominum lefum, Sccredideris in corde tuo,quôd Deus ilium excita-uit à mortuis, faluus eris. Corde enim creditor ad iuftitiam,ore autem confefsio fit ad falutem. Rom.io.Habent hic quod obferuent delicatuli, qui noftro feculo fidei confefsionem inter indifferentia ponunt:fidemque in Chriftum,fi quando illorum commodis feruire poteft,magno ver-borum fplendore profitentur : vbi vero infidei hoftes incidunt, egrcgiè quiduis fimulare Sc dif-fimulare norunt. Sed funt illi nee frigidi,nec tepidi, Sc proinde ex ore domini cuomentur in exte riores tenebras. Apoc.j.

H Ô M r L I A xxv. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6i

Qai^ autem cOnfiteri iubet Apoftolus^Qnod lefus fit filius Dei.Hoc ipfum Petrus in cuart nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deeftrifl*

^elio confefTus efle legitur.Ioan.ó.Matt.ió.Continet confefsio hæc quzcunq; de filio Dei in fcri ttnfittninmt pturis habentur.De hoc data promifsio,quód conterere debeat caput ferpentis. Gen.j.Idem rex Sionis,id eft ecclefiæ Dei, conftitutus eft ab æterno. Pfal.a.Eundem populi fui facerdotem xter num pater declarauit;Pfal.iio. De eodem prædiétum, quódinfirtnitates noftras perfcrre,difcipli nam quam nos merueramus fuftinere, propter noftras iniquitates vulncrari,amp; fui notitia nos fal nare debeat.Ifa.55.Denique in filio Dei gratiam amp;nbsp;veritatem omnesque falutis thefauros exhibr tos effe,Apoftoliomnes docent.Ioan.I.C0I.1.amp;2.Aifto.4.amp;c.(lijifquis ergo Iefum,qui ex Maria nirgine homo natus eft, Dei filium efle credit amp;nbsp;confiterur,idcm hunc vnicfi 8c folum totius or.* fcis faluatorem agnofcit,amp; ex eorum numero eft.quibus propter fidem in Chriftum aeternæ vitç proraifsio fada eft.Poflcnt hic fufius explicari filij Dei myfteria.Sed quia de his alibi diximus, amp;nbsp;hufpiam non occurrit plura dicendi locus,paucula hæc modo fufficiant.

Habuimus in præfentis loci explicatione duopræcipua Chriftianæ religionls capitâ,in quû bus eos exercer! op ortet,qui Chri ftum profiteri 8c in eo faluari volunt, fidem nimirum amp;nbsp;chari-» tatemfraternam. Noftrum efthæc duo ficconiungere, vt neccharitatem fimulemus abfquefide, nec fide mortua, id eft, vana Sc inani opinione glorieniur.Sicenim fiet, vt inpræfentis vitae curriculo fub vmbra alarum Dei tuto degcre,8c olim in coelis cutn Chrifto regnarcliceat,cui de-beturbcncdiftio,gloria,honor Scpoteftasinæternum. Amen.

HOM IL IA XXVI.

Ëcnos cognouimus S^credidiïnus charitatê,qua habet Deus in nobis.Deus chantas eft, amp;nbsp;qui manet in charitate,in DeO ttlanec, amp;deus in eo.ln hocperfeclacft charitas nobifeu, utfidudahabea mus in die iudicij.quod ficut illeeft,amp;S nos fumus in mudo hoc

DIuus Apoftolus loannes de Chriftiana charitate earatione diflerit, vt fimul fidei in Chrt ftum Sc falutis noftra myfteria fuæ dodrinæ interférât. Vidimus hoc in ijs quæ proximô præceflerunt.quibus breuiter amp;nbsp;fummatim complectitur quæcunqué de noftra redemptione di tipoflunt.Oftendit enim,nobis à Deo patre filium datum efle, faluatoremmundi.Et mundi uo-cabulo ideo vfus eft,vt uniuerfalem faluatorem efle intelligercmus, ac falutem in hoc partam ad omnes homines pertinere.Deinde docuit,vt Sc Chrifti Sc lalutis confortes fieri pofsimus,fide fei licet,quam confefsionis nomine comprehend it, earn fidem requiri indicans, quæ animisnoftris itainfideat.ac eo zelo eofdem incendat, vt nos coram mundo hoc, ueritatis inimico,cius pudere nonpofsit.Omnium vero fcopus hiceft,nedum charitate tantispræconijs extolli uidemus,opc rum iuftitiamhinc credamus ftabilirixum de ea charitate loquatur fpiritus fan élus, quæ ex fide oritur, fidem fibi coniunélam habet, Sc propter fidem Deo tarn accepta eft, non placitura nimirum Deo, ni fi ex fide manaret. Cæterum clarius ifta inpræfentipatebunt.Primo enim Apofto- ^rgurnttitSfr» lus charitatis originem flue caufam efficientem nobis in fide monftrat. Deinde cius notas Sc fru- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/««'•

ÔUS excellentifsimos proponit,quó ardentius eius ftudium nobis excitetur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ctmritatù cauf»

I. Et nos cognouimus er credidimus churitatem^quam habetT:cus in nobis.Deus charitds e/l, Vnam efficientßdet eßt folamque fidem proponit,quæ charitatem in nobis operetur.Probat autem,quod dicit,argumen to à Dei natura defumpto.Vera Sc eflentialis charitas ipfe Deus eft. Charitatem igitur non habc-bunt,nifi qui diuinæ illius charitatis guftum perceperint. At nos cognouimus Sc credidimus, id eft,fide percipimus charitatem, qua nos Deus profequltur, nec aliud medium eftpræter fidem, quo diuinæ charitatis confortes fieri pofsimus. Eadem ergo fola charitatis fraternæ ignem in no bis accendit. Pertinet hue quod infra dieet: Nos diligimus eum, quia ipfe prior dilexit nos. Pof. funt autem omniahæc in breuem argument! formam red!g!,hoc paélo: Quicunqj charitatis Dei, quanos ille profequitur,confortes faéli fuerint,charitatem in fe excitari fentient. At diuinæ charitatis confortes facit folafides.Sola igitur fides charitatis noftæcaufaeft.

Sunt hçc no ofeitanter nobis excutienda fratres, eo quod amplifsimarum virtutu fontes, 8c Font uirtntHM vniuerfam falutis noftræ caufam coprehendunt. Deum fiquidé, in quo vno beatitudinis fons Sc «mninm. fcaturigo eft,!nuifibilem efle Sc corporels fenfibus percip! non poflie,fupra audiuimus.Sola fides animum in coelos Sc in luce illam inacceflam fubuehit. Sc çternû illud ac ineffabile bonum appre henderenouit.Deeaautéfideloquimur,quæ Chrifto lefu nititur.Inhocenitn Deusexpreflani

C A P y r ijii.

t

fviæ eflentix èc diuinîtatis imaginem nobis propofuit, vt in incarnato verbo Debceu infpeculo, videremus,quæ noftri captus infirmitas alioqui percipere nequit. At quia Deus fine Ipiritu fuo non eftjper quem omnia feruat amp;nbsp;végétât, vbicunque eft,quiefcere nequit,fecl indefinenter ope^ tari côfueuit.Quid veto aliud opcretur fuo fpiritu Deus, quàm quç ipfius ingenio amp;nbsp;naturs ton fentaneafuntc’Inter quæ,cum primatum teneat charitas, non poteft non charitatem in illis ope-rari Deus,quibuspcr fidem vnitus fuerit. Habent enim illi fpiritum Dei, in quo clamant, Abba pater. Ob oculos fibi pofitum vident exemplum Dei patris,quod non poflunt non imitari, fiqugt;-dem genuini Dei filij haberi yelint.Diligit is omnes homines,amp; Solem fuum oriri finit fuper bonos amp;nbsp;malos,pluuiam mittit iuftis 8c iniuftis,deniquc totum mundum fie dilexit,vcfiliumfuuni ynigenitum pro illo in mortem traderet.Mattb.5.Ioan.5. Quid igitur in tam illuftri amp;nbsp;eximio di-uinæ charitatis exemplo aliud quàm charitatem fraternam difeant fideles ;ƒ Vident præterea ar-élifsimam vnionem, quæ nobis in Chrifto lefu obtigit, quivt vnumnobis fpiritum dédit, ita vnius patris filios,vnius amp;nbsp;eiufdem corporis membra,vnius denique regni Sc patrise hæredes fe-cit. Quorum confyderatio fpiritus operatione excitata,non poteft non charitatis fomites inex-tinguibiles animis fidelium ingerere.Tenédum veto eft in omnibus iftis, quod fupra attigimus, charitatis fcilicet doftrinaoperum noftrorumiuftitiamminimè ftabiliri. Nifi enim fide Deum apprehendamuSjcharitas in nobis erit nulla. At fides elfe nequit fine Chrifto, qui Icgis Si peccati maceriadifrupta,nos Deo coniunxit.Chrifto igitur debeturvniuerfa charitatis laus,qui Schanc amp;nbsp;quæcunque ex bac promanant laude digna in nobis operatur. Nec hic mihi quifpiamvel Decios,vel Curtios,vel Pylades, Oreftes 8c alios eius farinæ obijciat, quos partim poetæ (quorum authoritas non immérité fufpeéta eft) partim gentiliumhiftorici celebrauerunt.Nam vt il-los mérita laude nemo fraudare debet : ita à Chriftianæ charitatis genio alienifsimos fuilfecon-ftat,cum quæcunque fecerunt, non tam propter alios quàm priuatæ vtilitatis caufa fecerint. Alij enim patriam quidem feruatam voluerunt, amp;nbsp;fuo intérim huius falutem redimere. Sed quia vel coniu'gum,velliberorum, vel pauculorum aliquot amicorumrationem habuerunt, Chriftianæ charitatis laude digni non funt,quæ omnium falutem ex aequo quærit,amp; ab hoftibus quoque ma lumpropulfare ftudet. Plures tarnen ex illis fuerunt, quos honorum Scpopularis auræ cupidi-tas.vel nominis amp;nbsp;famss apud pofteros ftudium fie dementauit, vt periculis vitæ fefe obijeerent; qui licet pro aliorum falute aliquid pafsi videantur, reuera tarnen hoc præconium miniroè me-rentur,cum fuam potius,quàm aliorum vtilitatem, quæfierint. Laude ergo digna funt facinora quæ fecundum Chriftianæ charitatis regulam fiunt.Hæc autem quia ex fide eftjOihilhuicaduer fum agit,amp; propter fidem Deo placere confueuit.