-ocr page 1-

-ocr page 2-

Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell

Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op:

http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

This book is part of the Van Buchell Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

-ocr page 3-

-ocr page 4-

-ocr page 5-

-ocr page 6-

-ocr page 7-

-ocr page 8-

o

5-'

uu

»^evfCG.imiä J'S*

oo

'Ali^AAöün^^^^rT VU^iw ^aée pulc^Atûwaetîwl

u^'öfvnA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|ê tvtwuc^^ lt;vc

AbbAt^J'et’iHiaue fw44 xgt;(h'lt;WH«6 lt;^iivud5tv0 rtwiôÆ’ àeKjcîft»^ fWr cu^tfe tccît lt;X5veff^ n? Bicnt ^TierjSrct fxn 020e piècnu-\\CK dnwà CAb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiU***

dlçd A^MÙ? lt;ï«lt;)^^4® lt;tt Qï ^cfÛcwuM wu pûnF wd aouwST fhlt;w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de fu^ c5iî|lt;vhà?^gt;tf

Ls

’ii^'h^VUitrtrc ipAbjôîî^fy

-ocr page 9-

-ocr page 10-

-ocr page 11-

-ocr page 12-

-ocr page 13-

.t-

DE DVABVS gravissimis qvae-n I o N1B V S : CONIVNCTIONB videlicet Sacramentali,amp;vera communione corporis fanguinifque Chrifti, aduerfus no-uum Synufiaftarum figmentum, 8c futileni CONSENSVS ORTHODOXI refu-tationem: fiue , præcipuos refutationis eius paralogifmos , duo Logici, breues amp;nbsp;perfpicui traélatus,Marei Beumleri Tigurini.

ACCESSERVNT IN FINE LVd culentit, nbsp;nbsp;nbsp;graues a/itjuot qute ft tones Ste-

jthaniT-z^gedini 1/'ngari,de quot;Vero /en~ fu yerborum Cesnie,de yfu zsr abufueiufdem.

■ /

TiGVKi APVD C. FROSCHO.

VERVM. M. D, bXXXIUi.

-ocr page 14-

-ocr page 15-

ÀMPLISSIMiS j VIRIS. NOBILITA-! Te, PRVDENTIA, PIETATE-! ^^tiepraßantißimi^fDominis Confulibtts Jquot;e-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natonbtM înclytti yrbisfAndt G alli,pluris

mùmfibi in Chnfto obf«ruAni.tt

. i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S. P. D,

, ^7lt;^^^VOTIESCVNQVE VI-! j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;fieras Lnernii

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^uarnm me T)eu^ ßngulari fuâ

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bonitate fludio/um ejße yoluif^,

t inmanife fumo,me^in ijs exerceo : tones mß 1 in mensem yenis commemoriibilss 'S.Cyril * lia^lexändrinifensentiaiqüee extat 'Thtjauri ' lib.^.Ante omniadn^nit,quando locum Scri^ I ptura aîiquem redè intelligere yolumtfs, trià

diligenter conßderanda fi(nt:'T'empu4,quan^

* do feriptu eß,quod dicitur: Terfonaiqua dicit helper quam aut de qua dicitur : ß.t res,pro-

i pterquam autdequafcribitur.Sicenim abfq^ j errorefenfum poterimus yerum inueßigare^ Trxclaraprofedb amp;nbsp;tanto Eceleßx doSfei

et Z

-ocr page 16-

E P I s T o L A

rt dipna fenteritia.Quam cum plurimif^ui o»' lïm facras literas trti£lare interörtiitn^ conn li luntiamp;etiamnum hodie conancar, non pro hè ob/erttarintiDArijs fe errorum falfArum^j opinionum laquetr irreiiiruni, csquot; alios irre^ titoscenugruni. ’Ham m infïnitaspropèa-liasharefts,quas C^rillu^ cieteuq^orthodoxi patresfolicitè fîrenuiq^ oppugnarunc, tacitun prieteream,yniM illitts jentjntia y tl ignoran na Del incuriamerito quot;vituperanda pertinn^ cem illam amp;nbsp;diuturnam de yerb/is Cients con trouerßam, ex qua Eccleßif reformatagra' ues calamitates accideritnt,concepit, ptpet it, aluic,atqßndies magts magisq^propagatidif' feminat,auger, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;haciea ft habere ex ac-

curation ßngulorum huins fententits mem^ brorum conßderatioaefacileperfficietur.

’Principio tgicur cum aduerfarij nollri 'non fatts dibgenier atcenderent circumfian^ tiam tempons,quo Chrißusjuam Cœnam in-ßttuit,nobtsqj perpetuo ritu celtbrandam com mendautt, afcopo yera^fententia quàm lon^ gißime aberrarunt Gr adhuc aberrant. Chri-Jitin itaque facrofanElam fuam Cœnam inßi' tuit

-ocr page 17-

dedi CATORI A.

n«f /anduit ea noBe, ijua à Iu^a, difcipu^ lo [uoprodel)a[ur,al^a ludad in yincnla dtt cebatur: quo tempore profeBo tale corpm, quod yideri contredart poteratfquodfini-tum ernt amp;nbsp;loco cirtumfcribebafur,habebat: quo tempore in jumma humilitateyobfcurica-te,paupertate,amp; contempt«degebat. Hxce. ntm duOf^t paulb pod^ mortem ceeteres^ cru ciatuó noftra falutd caufa fubirc amp;nbsp;fujlinere po/?it,omnino requirebantur. Hoc Derb cor-pui b^ibv, rt^2?a.7Îfov,j{j cutd-mov, hoc corpm fannd amp;nbsp;ludibrijs ludneorum expo-nendum cruciq^ affigendum, nobu manducan dum commendauit T^omintn. Corpue enim Chrißi non aliter niß qua crucifixum ed^^co-mediturjCt ßangud eiua non niß qudfuftot efl^ hauritur.ßloc cum quidam hadentos non pro be obferuarint, autdeindußria neglexerint amp;nbsp;dißimularint,nefcio quodcorpuf do^aTov, dTnpi^ci7tfoViàÔQjLÇ-ov,ci7rtÇÿt,VTOV,iteti uTn-ç/^dipiiTov, hoe e^^,corpu4 non corpin nobtf in S.Ceena manducandum ßnxerintymagna^ tmportunitate contenderint amp;nbsp;adhuc conten dant.(^apropter eorumßententiam cum Der

3

-ocr page 18-

E P I s T o L A

Chrifti quafi è diametro pugnare, peni-j fifiï animo in rem intuenti facile apparebir, Chrifltti enim iubet manducare corpus oq^^ Tov, illicorpttï Chrifiue iubet man-ducare corpus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, finitum amp;nbsp;loca-

h} illi corptu alt;z^^BL’^av, infinitum nul-ïo loco comprehenfum, fed per omnia locorum fpacia dfffufum : Chrißui iubet mandu-care corpui cult;amp;htov, qualefcilicet capi,con-treUari, duci i yapulare , cruciafffipote-rati illi 'verb corpua dvcuS-tinv, hoe ei^^o-tnnibttf fuK proprietatibui ffoliatum: Chri-ßua denique iubet manducare corpus , qua-tenus traditur , quatenus crucifigitur, illi quatenw ei^ quot;vbiquitarium , maiefluofum, proprietatibus Deitatts effentialibus indu-rum.

Et hi funt ifli doBoreStqui omnium Eccle fiarum ^ri/larehi e/feyolunt: hi funt ißi^ quibui quot;verba Chrifiifemperin ore funt, at^ que fe ijs ßmplici fide acquit feere, nihil ad-dsre , nihil detraheregloriantur : hidenique funt ifii, qui nos tanquam hareticos non to-ßrandos yociferaritur, öquot; dirofunefióquea^ natbematt

-ocr page 19-

D E D I C A T o R ï A.' nathtmateferiunt. Et hec nbsp;nbsp;prima caufa

trroriir.

Deinde cum ij dem perfonam,qua dixit amp;nbsp;de qua dititur^Hoc ei^ corpus meum, haUe^-nui non re^è perpenderint,aiffurda dogma.^ ta in eccleßam Dei inuexerunt,atque quot;veteres hxrefes,iam dudum explofas etfepultaStqua--fi ah orco rtuocarunt. Ham cumperfona il» la fit ôïavôg^Tr©', hoc eïl^, in itna eadém» que indiuidua perfona yertts amp;nbsp;perfe^lin Detti jDerin amp;nbsp;ptrfeBtPS homo quot;let Syno“ dui Chalcedonenfiîre^lè determinauitj amp;nbsp;S» liter a paßim inculcant,necefje omnino fuit ’v» triq^ natura fuas proprietates èa-tud^aç, hoc

gt; tfftritiam confiituentes attrihutre^ Cu^ iufmodifunt Deitatii td ai'ap;^ov carereprin ciplo, 10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;àmQîçâdefly mutatio»

ntt amp;nbsp;paßionif expers effe , io

•^ov loco non circumfcrihi, io etoe.tÇ'ov infinitum effe , 10 dooßlsv inuifihile effe , io mvióJ[ujua.ixov omnipotentem effet^t alia innumera pratermittam.

Hacauteita Deitatts funtpropria,quot;Vt S, literapaßim docent,et catholicaorthodoxa^

CL

-ocr page 20-

EPISTOLA eccleßa ßmper pie (rediilir,'Vl nemink/jui na turn non fit quot;Deitfyreipfa amp;nbsp;quot;Vere communica rt,tribui,st competsre queant. Idam propria ideb ditunturpropria,quiaytti,foli, er fsm^ per fitbis^o infiunt, qtiia curn fiubisHo recipro cantur: quia aKottcevr-m^t^^^nai^ idetum nulloalio fubisbio communicantur.

Humanität is ysro pt^opria funt, yr pait^ ea tantum amp;nbsp;ad prtsfens negotium apprime psrtinsntia attingam, to yJiçrov creatum efie, TO oiojtTO'v ^ifibileeffSfib éW£amp;)itov fenfibnsfitb iebium eße, 70 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loco circumficrihi

! amp;nbsp;coniineri. AtqjhxCi'Vtalia multa itapropria funt humanitdtijGtperpetub cum ea con iunbla, quot;yit ciera ipfiusperniciem Cr interitum ab ea tolli feparari^ ne cogitatione qtiidem pof?inr. Tollens enim proprietaies, tollic naturas.

He itaq^ due nature,ita fuis proprietati-bus diftinamp;a,in ynam perfonacoeunt amp;cen-fociantur, yt ytri^fue proprietates falue amp;nbsp;incoltimes retineanturStaltera in alteration tnucetun'vt altera alten non exequetunyt in ter fie non confittndantur aut permifieeantur.

Et

-ocr page 21-

dedicators.

Et hoceß t]uod yeteres dolores (quorum fsr. , Monn pentif purum yerho 7)61 tonfenttenj pijs mentihm magmg 'voiuptati efje debet ) di xerunt,duasnatumsdn ynaindiuiddqueper fonaChrtflt f arpiTTraç , à.'rvy^vtiMQ d~ J\,tcupiTeec,.,hoc eßßne conuerßone, fine con-fußone,ßne diuißone coniungi copulari. ‘

Htst tum aduerfarij quot;riel non accurate ob ßeruarenttyelnon riteponderarent, 'velbene non intelligerent, yel de indußria obßcura^ renfgt;ytßc 'ilicetfuam tonßubfianüationem ßa mirentßn Chriflo imaginatißunt humanita-tem 'vbiqjlocorum prajentem, hoc e^if, in o~ tnnibtn cantharn ceruißarijs amp;nbsp;yinarijs, in omnibtn arborum folijs,in omnibin aprorum graminibin, in omnibinlocn tetrii amp;nbsp;ob/cœ^ nn, atque adeo (horrendum diBu ) in infer -no er diaboltf conßitutam. Q^od ceri'e nihil aliude^Ç, quam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jeu confujtonem

Eutychianam^ quot;Deo amp;nbsp;omnibw pijs odiofam, in Eccleßam reducere : corpuf Chrifli, quod etiam inßtmma gloria, teße facra Scriptura, noßrif corporibm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;o-J|U|Uoplt;pov

Manet, in monßrum Eurychianum, ybiq^ lo-

5

-ocr page 22-

EPISTOLA

gorum diffafum comtnutare , imo cor^rtrii Chriftt natur am fenitits deflruere. 7)ei}ido for^M ^uoijue]inxtrunt,eiuod nec yideri,nec gangi,nec omnino fenfibtn percipi poßit.Quod riihilaliudpra fefert amp;nbsp;redolet ijuàm phan-tafma amp;nbsp;Jpeärum 'Martioniricum : tiuod tnulttfab hint annts ab orthodoxiipatribiti debtllatum, cQnuiSum,ex Eccleßa exturba-tum e^^ : nunc ”fiero, nifi mature reßßaturf reuiui/cere amp;nbsp;ca^uc rurfw ertgere conabi-tur. Denit^ue humanitatem futf cerebrufa^ bricarunt infinitam fotentia amp;nbsp;feientia, realiter in fe fua^ue effentia emnes froprie^ tatet tS Aoyaeffentiales habentem : ^ua ra» tione etiatn ytiionemperfonalem, tanejuam forma ffvça'Tiin defniunt amp;nbsp;metiuntur^ fioc yerb ^uam longe abfit à confufione Eu~ tychiana Jluçvyëè, norunt omnes ij, quibu^ Eutycht^ infaufti delirium notum eß^ : cir ^uàm longe dißideat ab exaquatione honortf amp;nbsp;authoritatt! J^efloriana, in i^ua hareti-(Um illud portentum nunc paulatim reuiuif~ ^ntfUniojiemitefie Cyrillo, ponebatfiudiceno

o,mneft

-ocr page 23-

DÈDicaTORIA»

emnes, tjuifine affeUu amp;nbsp;praSudicio tudic^^ ^n’Verohec doÜrina fit ortho~ doxaiiudicium efio penes eos, qui exijiima-re poffunt, quanti noflra interfit Chrifiumt qua homo ei^t nobth efifie'ititssiio'iov amp;nbsp;per o^ mnia ,excepta peccato,fiimilem: Chrifium^ qua homo efifi^ypoffenofirM infirmitatibus af-fici:Chriflum, qua homo tF(^^ redderemortd~ lianoftra corpora avfajoiffptjta conformia,gîo-riofofito corpori.^a omnia, hoceF^.,firmifi~ fima fideinoftrx, quibus nititftr amp;fujîenta-tur, fundamenta amp;nbsp;fulcra, doBrina ifla fiut JEutychianafiue ‘Marcionitica ,fiue ^efto-riana, fiue quot;Brentiana ( nam ynamnorüo-mnes noris) non folùm labefaUatffied etiant funditus conuellit.lgt;los igirur aduerfusfalfas ißas opiniones erroref^ turbulentosar£lète^ nearnus acurate^j defendamui,Chrifiurn, qui dixit,Hoc efl corpus meu, quot;veru corpus affum pfiffe amp;nbsp;retinereperpetuo:yerum autFcorpus loco definiri amp;nbsp;terminari:ocul^ 'vidéri:mani lus contre^ari, amp;in fenfiis noßros cadere^ f^uod ipfe Chriflusàmortuif exciratits,omni infirmitate depofifa,teßat^ efiLu.z^^ndeti

-ocr page 24-

EPIST OLA

tnanof nteas çÿ peJes mtos : nam tgo ipfe fumt conire£iate me ac yi/iete : nam jpiritut carnem amp;nbsp;ojja non habet, pro yc conlbicitu me habere.

Tettto (um aebuerßtrij mintu accurate confiderarent rem,ele/juain facra Cana fcri-bitur,ingrautßimos errores rapti funt, in qui bin adhuc pertinatißime yerfantur, quot;plam primo,cum infacra Cœna agatur de Satra^z mento, omnino de ea gt;nbsp;yr de Sacramento lo~ quendum, fcribendum,fentiendum}amp; doien-dum fuit,Omniumßquidem Sacramentorum yna eadem^ elf ratio, y na eadem^ forma feu differentia fyßatica,ynuf idem fffnü,off fcium amp;nbsp;yfua. ,^h hacigitur analogicain-terpretatione cum ifi,intemperie quadam a~ nimi tranfuerfum aCii, defleQerent,plurimn fe amp;nbsp;grauifimn erroribua implicarunt, quot tand^em ytinam fibi eripi patiantuf. Inter ctsteros autem ( qun enim omnet confeCte,-tur ) duoi potiftmùm libet hoc locoattin-

Tnore^de Sacrament ali,quam yocant, ynione, hoc eff deftgni ztr reiJignata ( qui^ bin

-ocr page 25-

DEDJCATOKJÂÏ

iuf omnt Sacramtntum confiât) coniunSiio^ ne. T^ostjuidem nAturam omnium Sacramen torum oh/eruantet, dicirntcs amp;nbsp;({ocemtn,'vnio nem iftam tfje fiu rtlattuam -, hoc confifiere in analogiafi^ni amp;nbsp;reifigna^ ta^ amp;nbsp;qua ex ilia conftquitur,in ytriu^j^ per ceptione,in 'nero legitimo^ ^[u.Sacramento-rum enim totum effe conjifiit amp;nbsp;perj^iacur in mutüa relatione,qua fignum adlipjtatum, ez Jignatum ad fignttm refertur. Signum quandoquidem non effet, nifi adfignaeum re-, ferretur, hoc ei^,nifi rem aliquam yt ram fi-gnificaret ohfignaret: ytnec contrafignlt;t-tum effet,nifi etiam effet, quofignaretur amp;nbsp;oh fignaretur. Hac y era ita eße tn priore nofiro tra^atuplurihits argumenttf expofuimiti amp;nbsp;demonfirauimits.

.Adufrjarij yero contra Sacramentorum omnium naturam amp;nbsp;propriecatem,contra a-nalogiam fidei,contra omnem fiacra Scriptu-ra authoritdtem ,comunSionem tßam défi-munt noua plane amp;nbsp;tnaudita ratione: yen yi deb.i et,reali4 fubfiatitialts rorports fangui nuq. Curifii ]n pane ç? ytno,fuhpane yi-

-ocr page 26-

É P I S T Ö £ A

^ö,cum ^ane amp;nbsp;yino inclafiontitxifttntUi^ cccultatwne:non quieiem,yt brt^ feftrttn{tamp; 'TDociftranturinaturalifftdfupernaturali, non loc/ili f«i incircumfcripca non effabili fed ineffabilt non intelligenda fed mente (rede ncia^

^otui 'Verb ^uif^ adeb mente (natter ijumoninttUigac hacpartim à natura amp;nbsp;definitione Sacramentorum abborrere,par tim dißtdere d feipfii inter^fe difcordare^ Jgt;lamprimo circumcifio externa non dicitur facramentum,^Uod tantpuam latibulum in fe eirfub je contineat internam cordis circumci ftonemfed quia fgillumfuit circum (iftonts cordia cSquot; animorumt ^t Taulus 7^-man.4,.interpreratur.

Deinde agnuspafchalis dicitur tranfttufi non quodtranßtus in agnopafcbali^tanquam pecunia in loculo aut infant tn cunis , con^. rincatUr amp;nbsp;recondatur; fed quia fuit fgil-lum , fignum,memoriale, tamprateriti quant futur! tranfituf. Sicpetra dicitur Chrißtts^ non quod Chriflut certo tempore incarnan-dua in tÿ fub petra latuerit : fed quia fuh

tJpM

-ocr page 27-

DEDICATORIÀJ

J fignitm , amp;nbsp;figiltum Chrißi exhU hendi.

Sic baptifinui efl fanguü Chrißi^ eS^ ablti tto feccatorttm,eïl^ latiacrum regenerationifi non t^iiod in amp;nbsp;fub a^ua baptifmi fanguu Chrißi,ablutio peccatorum,lauacrum regent rationM abfcondatur amp;nbsp;inclu/um tcneatur^

\iirari ergo quif poßir,quid ißif Thtoló gt! in mentem y (mat, quibta rationibw ad-ducan(ur,qua ofinione frahantitr, ytnouam figni amp;nbsp;reifignatx in S.cœna comminifcan-tur amp;nbsp;fomnient (oniun^Honem^eamq^ non mo do diuerfam dcaterir Sacrament^ ,jedpeni-tits Oibhorrentem, nouam, amp;nbsp;antehuncdiem iaauditam.Quafiyero cœna Dominica, licet caters facramenttt aliquo modo augußior fit, inJua forma non^lanè eademfit cum relique facramentK omnibuiz namformamu-tata rem quoque ipfam mutari amp;nbsp;de fitoßa-tu moueri,nomenque arftittere neceße efÇo-mninoti quodconcedunt amp;nbsp;intelligunt omnei, in quorum anirnti aliquafcintilla y era fapiea tia refidua e^i[.

At yerb occiti rieur nobètab illtf,yettrts fit

-ocr page 28-

Ë P I S T O L À

fuli Sacramenrii ywbras rantùm rei ygt;ero nihilhahuiße.'Plaußhiln fané Grßeaofa ob^ ie^io , fed ßrmamenti nihil habens , atque pro rei yeritate ymbras fallâtes yendilans. 2lam frimo Sacramenta yeterum plane e~ nerua(,ex[etiuat,at^ue omnino toUit : quippe cuM nullum Sacramenium effepofit, quod foll^ ymbrh confiée. Sacramentum omne^yt yeteres reB'e monueruni,confiat dn ah tu,non ymbrtó ,{edrebtti,terrtna ytdelicet amp;nbsp;ccele^ fii. Itaque aiit fatendum e^^yeteres nulla omnino Sacramenta habuijje, aut conceden-ditm illorum Sacramenta aliquidampliuf amp;nbsp;augufinis magnificentiu^q^pme fe tultjje Gr ob fignaffequam nudasymbras.’Deindeheecea-dem obtedlio qua fe trtumphare poffe ßerant aduerfarij, yetenbus faluiem amp;nbsp;yitam ater nam plané negat amp;nbsp;aufert. quot;Mam ymbrês manditcandts nemo yicam confeqtiitur. quot;Solus Chrijluse^^tibuSiquimanducatur ad yi tam aternam. Hunc igitur qui non mandu-caCfyitam infenullam habet.

Sed yrgeni lUi ampHiis,Gr airius fuas ba fias in HOS yibrare lonaniur.ChriJlnSiaiunr,

turn

-ocr page 29-

DEDICATORIÄ.

rum temp-irtf non dum fuit in rerum natura, ^uamo/io ergo manducaripotuief

e y^dhocparata (^rpromptatSl^re^nnfiOf Caro Chrißi ailu ^uidem primo non fuir^fi. (ut nec tiunctFf in htfceterrtfyji credimin facruliter^, memo credimuf: at fuit promißtone diutna ,fuit etiam fidey^na duo reseas, quafferanturcoramfiflunt, ^nde f. des'csrôça.atç « Paulo diiKur y amp;nbsp;eas , qua non ’Tpidenturyluculentißime demonßraty yna de ah eodem nuncupatur, Itaqut nequelotorum neque temporum interuallum, ^ellongißimumi gratia diuinddißenfatio-nemremoratur aut impedit.

' Tdeque yeto hocpa3o elahuntur Uli, qua minuó logantur dare y quot;vnam O' eandem in Sacramentth yeteris amp;nbsp;noui Tejlamenti fi^ gni lt;!:lt;!■ rei fignata ejfe coniun^lionem : quippt cum yeterum Sacramenta non foliim rerum futurarum figna fuerint, fed etiam prateri-tarurn amp;nbsp;reipftpraßitarum figilla :fic enim ■P^aulin (irtumcifionem iu/iitia u^hrahamo iam collata amp;nbsp;imputata aep^yitfii figillum appellat. Ita quoqueagni pajchalte folenni» ß

-ocr page 30-

t P I s T o L À

tai amp;nbsp;certmonia non folùm futuri tranßttii amp;nbsp;ytnturi agni.feeietiam tranftrwÆ^y» ^tiaci y ider^, bentfiâj (ximij, iam praßtet attepiJtgUlumamp;memorialf, Eant nunc igirur atutt ißi rerun teßi» tnutórtt amp;nbsp;contendani in, fttb Cfcumcir» cundßone prx^utij, tjuaßuit ßgtllum amp;nbsp;Ji» gnum feedtrtf itimi£{iamp; jandti, itemiu/ii^ ttx iam exhtbitis, ytettam amp;yinun^ (orpord fanguin^que Chrißi iam exhibiit amp;nbsp;noutfaderniamfaBi latui/Je tp/um faduf amp;nbsp;ip/am iußitiam fidei, non fecitf ac fubpane amp;nbsp;yino lattat corpus ac fanguü Chrifli. Earn deinde amp;nbsp;ad rauim yfque yociferen* tur,rranßtum,qHem in Ægypto accidiße per^ hibent, fed poßea HierofolymK in amp;ßb a* gno pafchali,q»i eiut /uu/yifji^a'vvov erat,yt pants amp;nbsp;yinum corportà idr fanguints Chrißig etbfconditum latuiße.

quot;Ke yer'o fux cauße deeffe yideantuta nunquam non obijciunc caducum ilium amp;pgt;t trtdum arietem, quo nos fe proßernere amp;nbsp;aß» ^^^fidunt} yidtlicet facramentA txinaniri, figna yacua fieri, nil niß fignA

nudA

-ocr page 31-

b E rj T C A T o R I X.'

relinaui. niß conceJatur in amp;ßib ftani for^Hi Chrißi latere,ac in orn fuminiium in^ feri,

SeJ^ua hac ^ttxfo infaniaf^uod^erüerßi iujiciuf’ eut^ mtnin animortim^j llu^or!^ circumcifto fr^eputij, ^utt füit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßgil^

Ium iußiüte » i^eo fuit exinànita amp;nbsp;nu^ elum fignum , ^uia iufiitia fidei fub externe (ircumcifione, tan^uam fuï integumtnto ©• iuuolucro , non delituiif' An agnw fthalüiiiuifuit memoriale ^-infigne benefit à] commemorabilis,quo TitwtJuum poiiuluta in Ægypto afifiecemt, quia ilïud btneficiuin fub carne agnt ‘Pafchalis non abfcondituni fuit, ideo inane amp;nbsp;yacuurn fignum, nudum^ ffeSaculitm fuitfiKemOiOpinoritam ineOCM erit,qut hoc affeuerauerit. lgt;los igittir jacra menta no exinanimitfiqui ta foliate docemu^ tam conflanter crtdirAtu d quot;Deo fer ffiiri-turn amp;fidem rcjiffaj, qUasfacramenta frit fe ferunt,quas follicentur,quat refrafentant Cz obfignantitam yerè tamq, certo nobiis cont fftunicarii affHeart, if»fertiri,quàm certà ß »

-ocr page 32-

E P I s T o L A •

Ö* yerè txttrnaß^na externe communicant tur^ applfcantur, imperriuntur, er perct-fiuntur.

£x htf italic non difficile eï^ iudicare, ad uerfariorum do^lrinam naturtf Saeramento-rutriinfenfifitmè dduerfiari:o?np

lam quot;^ero hanc eandem à/ei(gt;fa diffenart tiullo negotio^robaiur.Si enim faientur ad-uerfarij Chrifium habere yet um (orpin,car.* ne oßibu^ confiant, /fuomodo ^Uitfo in loco ent non laeaUter:ijuornodo altcubi erit modo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deinde fl modui tïi^ inef-

fabiln,fl fenfit er cogitatione non perapiturt cur eum totparticulit modum definientibuf exponunt amp;nbsp;dedarare conantur : cuiufmodi funttrealicer effentialiterfiubfiantialiter, cor foraliter finutfibiliter,in,fub,CH pane amp;yino, Tudeat igitur tande iftos Theolo^os ex yno C2r eodem orefrigidum amp;nbsp;caltdufn effiare,hoc aperta amp;nbsp;manifefia contradidoria implicare, Fateantur tandem Chriflum quot;ve-rum corpus non habere, aut concédant id quot;V-bicun^ue locorum fuerit, loco circumferibit itemfateantur modum effe eßabilem, aut ab

-ocr page 33-

DEDICATOR I A.

yiis particule , toiiet recoSl^., abfiintttnt, Âtifut hx( dtprimo erroi t 'dixiffefuffiàant.

enio adalterum, ijui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dtperceptiont

rti ß^natie, hoc t^^^ carport amp;nbsp;fanguinu Chrilii.'hlosigicur analogiam fidei, quot;»tinea ttri4 omnibtu, ita ifuo^tte hoc loco fartam tt-^ Uum tonjeruates lt;amp;nbsp;magna ttligionifecfuen* tet, doctmm corpttf [anguine Chrifli quot;»ere ^uidem,acnonore3[ed[dttnondtnttfedmtn-te,non corpore/edßgt;iritu percipi, applicari, retineri, Quandoquidem htc non agitur de efculentü amp;nbsp;poculenttf or^ ,/ed de alimenia [[uitits: non adornatur htc amp;nbsp;agitatur con-uiuium dentiu amp;nbsp;quot;»entris,[ed animts amp;nbsp;mentit ßdelif : non pafeitur amp;nbsp;faginatur htc cor-pui,fed[[irituf. Hane Jero analogiam fidei noßra conuenientem aduerfarij fuf^ dtj^ fe-rentes,docent amp;nbsp;contendunt, corput amp;nbsp;fan-guinem C hrißi non minut ore,dentihfji,pala-to eorporeo amp;nbsp;externa, tjuam externa amp;nbsp;ter-rena /ÿmhola,tàm à pij» quàm impijs,tam ad tondemnationem lt;juàm adquot;»itam d^etcTicSç percipi, manducari, c2r in^entrem traijci, Horrendum profe^oçsr intolerahile dogma: ß 3

-ocr page 34-

E P I s T o L A

^owKW inauditum commentutn’.cruJvle «ÿi omni non dico pif täte fid humanitaie alia num /omnium : /iagitium inexpiabile , in quo catera omnia fcelera complexa e/fi yi^ dentur,iubens/igmentum. Ad cuiuf mentto-nem pia , religtofitt facrKqfinitiatamentet merito exhorre/cunt. 'Maint fiquidemflagi^ tium tfliCarntm hominif ere deglutire, quàm fam manu occidere : grauins amp;grauioripana yinditandum fcelu^ , bumanum fiangui-nem orebaurirOi quam manufundere: ytpia yetufias amp;nbsp;inprimù Augufiinut pie réséqué docuit, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Itaque hominet ifii, qui ßbi cen/oriam, quot;virgulam in omnei Ecclefias infilenter/u-munt, amp;nbsp;nulle txemplo y fir pant, traßnamp;. frudu de carnif Cbrifii manducationi cogi-tationibuf non filùm /uperant, fid etiam, quod grauhu e^, contra mentem amp;nbsp;fenten-tiam Chrifli, qui, yt Capernaitas à carnali-im iflts cogitationibita ad //iritualem rerum diuinarum contemplationem traduceret,car-nem fiam ore corporeo manducatum nou frodefie pronunciauit, magna importuniea-

teamp;

-ocr page 35-

DEDICATORI A» ft firintolerabili audacia conienduithtarntm Chrifliorecor^or^ comedendamefft. Et hie alter error, quo fe amp;nbsp;alios in errorem in-ducuntaduerfarij.

Ex ha autem quiuâ facile intelli?it,quo ad yierha ceena, hacduo in controuerß^am di-fceptaiionem^'Vocari, videlicetquomodo fignum amp;nbsp;resfignatXi hoc eil^i corpus amp;fan-gua Chrifii coniungantur : ïgt;einde,quemodo res fignata percipiatur, hoc e^^, qua fit yera ilia KMvaviat corpora Chrifii, Ve hà igitur, etfi à noflra hominihus, fuperioribas anna, tnulta grauirerfcripta dt/^utata^ fitnt, tame amp;ego de conßlio piorum do^orumj^ yirorum, quorum attthoritate afiernari non audeham^ foluntatem autem negligere non debtbam, duos logicoSthocefiibreuesperf^icuofij, traSla tus ex S.liter à méditât ut fum, amp;nbsp;in hue libel lum conpfii: quoru prior efi De coniun^ione facramecali:pofierior De yera comunione cor porâfanguinü^ Chrifii.Hanc auteferè mihi Tfiam ingredienda duxi : ytprimo nofira, boe ei^y S. literarum fententiam Syllogi» fiieè exponerem,inttrpretarer,confirmarem:

ß

-ocr page 36-

E P I s T o L A deinde ytro,iduerfariorum Jnphifmatum E-; Itnchum injiituerem aitlj tnorei ad[tios fon^ tes,Dijdepromananr, reuocarem , hvejjim/dn torri^ere amp;nbsp;ex nienltbtif honiitium eripere ßuderem. l^lam hancopamam amp;nbsp;expeditif^ ßmam res controuerjas explicandi dijudiiari dißte raiionem eße iomnes, opinor, mesunt fatebuntur.

Eobis au(em,Diri ampli/?imt, haße meat ^uaßßunti^ medttationes oßerendas, Crgt; DC tea dicam,conjetraridas praceptores met,De~ ßri nominds amant 'tßimi, nnaximQgrauißi^ mojj iuddio cenßuerutir.

EL um primo ea e^famee nomina^ Deß i eelebri(as,Dtpene rotum terrarum orbem pe ragrauerir,atefue ijfdem ^utbuf cœlum ,qHod tn(uemur,ßnibiie terminecur. Eeteres equia dem Ulas laudes,quibui T^etores in fuis qua exornare nbsp;dilaeare Dolunt,argumentes ad^

hibere confueuerunt, cuiufmodt funt Drbds an tiquitas,commercia toto orbeeelebrata, opes auitadndu/lriaciuium admirabilds, /olertia extm ia,alacritasßngular IS,pretermit to. E, num tgitur illud dico,quod el^ maximum or magni.

-ocr page 37-

DEDICATORI A.

fnlt;i^ni/icencj/^imum,ijU9dqj ft^utntibits omnium yoce meinorta celebraht^ tur, quot;VOJ nimirum tam exijuifica frudentia, tarn admirnbtiiammorum a^uicate Z!X mo-derationf,tamftngulartfide fam incredibili fonJianiiayCam /alutanbuf legibtigt;s,tam acctt rato iuditto ref tarn T^oliticas, i^uam Eccle-fia/iicas fitfiras inflituere,diffgt;otiere amp;nbsp;guber nare iff titter alias yrbes àutoxç^Tif/ujéicrÇf omnium fanortfm iudtcto ,primam fapientiai laudem habeatis : yt j^ia grata^ pojieritati fxemplo fitfs futuri, ytomnes jequens tetas {ermonibuf O' littrtifyeflras yirtutes fit^ra dicatura.

Jta^j non dubito, ^uin illuflrts ilia yeflra yirtifs, huic mea commentationi dignitatem alitjuam exillimationemjjftt conciliatura a^ pud bonos yiros: omnibnt contra maleuolfft quorum hodie omnia plena funtttnagnum ter-rorem incuffura tatq^eorum Theoninos dentes,quibus nihilnon arrodunt,repref ura.f^ir tutfs enim ea y is ei^, ytnon folum plurimos in fut admirationtm rapiat : fed etiam ahjs,a quibits colitur,omnium bonorum fauore con-

5

-ocr page 38-

■ B P î S T O L fifietifOi^aiininrij/ yioletttorum hotnitt»M quàm o^iimè Jefendat.

Hue dtinde étcceJit/tJmirabiltf ilia,tu-atnda,perpétua Gquot; confiant in rebut ad reli-^lonem attinentibtn confenfio,^ua tanta cog hatione affinitate^ inter fe continentur amp;nbsp;iunguntur yeßra g nofirayrbs, ytmator nulla effepofiit, yt omnibui pactf amantibua “tevluptati fummufif.'vt omnibitf ytritatif i-nimicii fummum dolorem affer at t ytcaufîu noflra bonitatem amp;nbsp;ytritatem luculentifii-tnè demonfirer.

üam nihil eii^, quad tam alUciat amp;nbsp;at-trahat adimptnfi amandum, quam idem re-Hgiontf fiudium:nihiltii^,quod bonot maiori ^oluptate afficiat, quàm concordia fyneera, perpétua G minimefimulata : nihil, ex quo impij maiorem dolorem hauriant, quàm êx bono bonorum (onfenfinnihil eïi^,quod rei '»tritatemmagitcommender, quàmfia bann pijique hominibtti confianter G contif nenter defendatur,propugnecur^afftratur.

Âtque huitn laudatifiimi G fru^uofif-fimi cort/enfinthalct meat meditationet publicum

-ocr page 39-

dbdicatoria^

Hicuin ttßimonium fxcare yoluerunt priect^ f fores mei.

Tlanè ftutern mihi ferfuadeo amp;nbsp;confidot ’^tomniaeiuaa yefira'vrbein no/iram proß tifcunturinoflrts hominihus acciduntgratify ßma t ita quo^ hatte meam ‘tsfocrjiavtffnv täf iitfiiruturn quot;Vobii non ingratum fore. Id^^ eb magM^tiuod me nonfugit nbsp;nbsp;nbsp;ft yeflra er ga

Erbern Ti^urinam beneuolentia.Taruum e-^uidem fateoriamp; exiguum muntts efl:at cotn fle^itur res longe maximas,maxima jue cott ftderationedigni/?imas.Jgt;^am in eo yerisfoa lidis^rationibits yera amp;genuina Chriflutn cibum warn afferent9m,am^leHendi, nobts ad yitam aternam afplicandt in coafortittin tnembrorum eitts perueniendi ratio amp;nbsp;fgt;iaex fonitur,afferiiur,demonflratur. Hat qui re-Bè ingredittntur,aierno teuo cum Veo amp;nbsp;om^: mbits eleSlisfruentur: ab hat qui yelaberrat infeij, y el deftBunt prudentes, aternis ma-£labun(urfupplicijs,nif forte in ytrum hunt tramitem reducantur.

Treterea plurima grauifimaqjmaledu ^a,quibsi4 nonnulli yetera(ores,ne quidgra-^^

-ocr page 40-

EPISTOLA

ftitti Jicam,tioi noßras^ eccleßat immerentef incolembililibidt»e tnfe^iancur, decltnantur, er refeHuniur. Exhtienim hrfUibta quiuij facilt iudicabit, noßraseccleßas neiij omnifio fentiam diuinam in dubium 'vocarent^ Cbri ßum mendacij arguere-.netfj Teßamentum Cbrtßi 'Tüiolare'.ne^^noßrbs cogitationibtts ni tnium indulgtre, nec^j T)» conjdia er myße--na rationibiis humanbs meriri aßimare^ tnulcbminitf TdeßorianamiTurcicam, 'Ma humencam doUrinam in ijs doceri.

Qalt;s tarnen crimina hodie nonnulli theolo ^i in nos tonßngere, atq^ miferis fuis auditors buiperfuadere non erubefeunt. Ita^ nos tan quam nocentißimos hareticos fugitndos efft in fuispulpicts perpetuo yociferantunTrinci pibiti er magiflratibua quot;nt nobis nuUum in ec cleftjs locum relinquant,magno cum ecclefia-rum damno fierfuadent.Qua omnia praßan^-tißimus yir Ti.Eufebiiu CleberuSt quihodie in Deßris ecclefijs magna cum laude,dexteri täte er ytilitate Euangtlium Chrißidocet, expertuiei^,atq^ idcirco optime teßart pote-rit.Quernadmodum itaq,gemmarum praßan

tidi»

-ocr page 41-

^DEDrCATORlX. tiam non ex magnitu^ine aut grauitate eleramuftfetlyirtute amp;nbsp;tfficaaa mttifftunlic

illa,eiux Laconita brtuitact rtt aräuas amp;nbsp;difjialti^erjtquuntur, aßimanda ludicandajjCenfenceruditi omnes. Idem quo que quot;^os yiri ampltßtmi, qui quot;ve/ier cau^ dor,rerum ad reli^ionem pertinentium peri-tta,pietai,fidts, faEluros fjje in certißimain flgt;em adduconqua finie non fefelleric, maximum mi ex hot qualicunq, labore,fruBum ae (epiffe arhitrahor. 7)eus pater luminum y)os caterosqj piot niagißratua, quibm yera religio cura eordi^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agnitione quotidieatt

geat,magtfmagtf^ illuminet amp;nbsp;conf ortet,ad nominiffuifacrojan^ipropagatiQnem,ad af fiiSla ecclefia confolationem,ad yeßram Jalu tem:quodcontinenter pijsj^ yótü metum exo pant omnesboni,T)atigt;! ^afileapridie Huum iSextilfi,anni falutiferi parties 1584.

V.l).addiélifsimus Marcus Beumlerus Tigurinus.

-ocr page 42-

-ocr page 43-

-ocr page 44-

-ocr page 45-

DE VN TONE,' QVAM VOCANT, sacraAÏEN-TALl, HOC BST DB SIGNO# rum e?quot;reifigmficata in S.Euthariflu contun-(liQni,a,âuerfHsmonflrofum ffifviiaia4 com^ mentum breui^, ^erf]gt;iCHit, e^ logics iommentatio M^rci Beumleri Trgttrini,

tiiftis contre-Diutuwf uerfix, de Euchariftia, taufa non minima effe vidctur, quod magna U pars eorum, qui de ea difceptant, vel ignorant vel difsimulant veram figni cum refignata coniunClionenl, Sc nollram cum Chrifto vnionem. Nam his duobus myfterijs Ratto, rcftè intclleftis Sc dextrè explicatis, vel toti controuerfiam tolli, vclalterius difceptan-tium partis abfurdam Sc impiam opiniohem omnibus confpicuamfieri.neceflecft. Fcrt propofliia. igituranimusbrcuiter, perfpicuè, Sclogitè, pro eo.qucm Dominus concclTcrit modulo, quxabalijs copiöfè amp;nbsp;cxpanfis vclis difpu-latafunt.invnum fafciculiicolligcre, ?c tan-quant in tabeHa lectori veritatis cognofeen-d® cupido intuenda Sc confidcranda propo-

A

-ocr page 46-

t) B VNIONÉ SACRAAîE^^♦

Vom«, here. Deum autcm patrem luminum arden« pcftore rogamus, vt fulgorc fui fpiritus acic mentis noftræ illuftrct: vt vcritatcm inuefti.^ gare^ inueftigata reilc cxponere cxpofitam, omni pofthabito præiudicio, depofito metu periculorum,incommodoram,irifänii3e, »m-plcdi amp;nbsp;fcftari valeamus.

BroitRjti» Principio igitur coram tota 8c vhiuerfa piaäcnc« Chrifti ecclefiateftamur tef^atuihquc volugt; MfläiMi. mus.neque nos nequc pfæccptores noftros^ quorum veftigijs infiftimus, locutionem hiOnisSacramchtalis, primo velfinxiflc vfurpaiTejVél approbafle,vcl ctiam huic con-Hon t»jna trouerfiz accómodaflc. Non enim fumus ?}, famMuîr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fumamus, vt nouas phrafcs,hoc

phrafibaa. eft, à S.Scriptura aliénas , à veteris Ecclefiæ

Confuctudineabhorrcntcs, à natura rerumgt; quibus tribuuntur, remotas fingamus 8c Ec.» Non* 8c clefiæ obtrudanius. Talern auté hanc eflc in-intcUigüt, qui ex verbo Dei didicerunt arftiori vinculo, 8c firmiori nexn corpus Chrifti cum fidelibus iungi 8c copulari,qüàrn cum pane 8c vinöhts corpus Chrifti non pani 8c vino.fcd fidelibus dcftinari,promitti,amp; offerri.

Ädttettan'l Verum cum aduerfarij hanc locutionem, «dénoua** qua tanquâ noua Sc fubtilipenulanouam fut phrafi, amp;nbsp;craflam cuvKO-forahoc ett.cófubftantiatio'-ncm

-ocr page 47-

COMMfeNTÄtfÖ» i

Sèhcörporis Scfanguinis Chrifti cum pine Scvinötegcrc amp;nbsp;cxornare conantur, in fuiS fcriptis ad tædium vfque répétant, nölentes volcntes cam vfurpamus: vt nöuu illud fnon ftrum amp;nbsp;idölum eo facilius amp;nbsp;cómodiüs nOn folùm viuis colöribus dêpingerc,fed conturi dere pöfsimuS. Notabunt autem leélörcs.vt nbsp;««ü«»’,'

homen , quöd rcifymbdlumefTe debet, ica“ouum”e quoquc rem. riouam.iniuditam.S.Scripture

iz* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßtCUflUO»,

«vctcrl Ectlefiæ penitus incognitam elTc. Äcproihde mcrito anöbis oppugnari 8c ex hoftris Ecclcfijs fummöueri.

Deinde, difputaturi de vnionc.qüim votant’, fäcrarnentali, baud abs re faéluri vide-bimuf,fi de vöce,Sacramenti,pauca quçdàni præmiferimus.

AeprimÔ quidem nothéSàcraméntinac-Sicrxmeirf^ taphöricumeft, ex politiaRomana defum-„euphorji !gt;turri,dtque in Ecclefiam introduélum. Nam àcramcntû apud Romanos pofteriorc figni-ficatiöne dicebatur iuramentü amp;nbsp;ccrcmôniâ illa, qua milites fuis ducibus amp;nbsp;impcratorib. fefe obligabantrid quod nörunt ij, qui in Romana hiftoriä vel mcdiocritèr verfati funt.

A fcriptoribüs vèro Ecclefiafticis dupli- EcçitflâlfU citer, quantum nos quidem, faluo aliorum r«^s»cr*a°* ïudicio, exiftimamus, vfurpatur,proprie ni- m«'”« “lt;«!* tnirum amp;nbsp;fynecdochicà.

-ocr page 48-

DE VNIONE.SACRAMEN.

FroftiS- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Proprie accipitur pro figno, pro ritu. ce-

remonia,amp; aélione extcrna.quæ ad internam amp;fpiritualcm refertur. Hocfcnlu diciturab AuguB.B- Auguft. Epift.ç. ad Marcellin. Longum eflet Ru/cci** difputarc de varietatc iignorum,quæ cum ad' res diuinas pertinent, Sacramentaappcllan-

AdBoniC, tur.Itemadßonifac.Epift.2}. Sicutergopa-Itpiii.j}. pis fccundum quendam modum facramen» turn corporis Chrifti,corpus Clirifti cft; Sa-cramentum fanguiiais Chritti, languis Chri-Cypr.Ser. fti cft. Cyprianus in Serm. deChrifm. SedSê dcchrifina nos ipfi corpus eius effeéti, facramento r« **’ facramenti capiti noftro conneftimur. lyaMyina Huic fignificationi fynonyma funt amp;: rc-fpondent vocabula, quæ crebro apud Patres occurrunt, Signum, Similitudo, Exemplar, memoria, memoriale, fignificatio, myfteriû, typus.antitypus, fymbolum,8c fimiliamulta. Quæ idcirco moneo, vt æqui amp;nbsp;iniqui intel-ligant, Zuinglio Sc eius difcipulis grauifsi-mam fieri iniuriam ab aduerfarijs.infuis pulpitis ad raucedinem vfque clamitantibus, Zuingliû X eius difcipulos nouitatis amp;nbsp;con-tentionis ftudio bæc vocabula excogitalTc, atque ad panem amp;nbsp;vinum Euchariftiæ tra-duxilTc.

Syn,cdo- Synecdochice autem accipitur , quand» lt;huôt. Sacramenti vocabuluin de figno amp;nbsp;rc fignata dicitur.

-ocr page 49-

C o M M E N TAT TO. J

. dîcitur. Fit enim propter arftam 8c neceffa-

I riam vtriufque connexionem.vt ex parte to-

» tumfignificctur. Hoc fenfudicitur , Sacra- Iren«« C mentumconftare duabus rebus, terrenaSc I' eoelefti: cum tarnen facramentum propriè lo • nbsp;nbsp;nbsp;«juendo terrenam tantum rem fignificet.

. .Ex hac pofteriore fignificatione grauifsi- OHgocon« • ma cxiftit inter nos 8c aducrfarios quæftio 8c • contcntio deconiunftione figni 8c rci figna-• tx , 8c nominatim de coniundiotte panis 8c { corporis,vini 8c fanguinis Cbrifti.

J Nam nos.verbum Dei fecuti, vntoncm fa- N^drafcn» cramentalcm, hoc eft figni cum re fignata

? nbsp;nbsp;nbsp;coniunclionem mctimur 8c definimus dua-

f nbsp;nbsp;nbsp;bus rebus, analogia videlicet figni 8c rei figna

, nbsp;nbsp;nbsp;tx,atque vtriufque perccptione in vfu à Deo

, nbsp;nbsp;nbsp;inflituto.Atq; idco nullam aliam coniunftio

. nbsp;nbsp;nbsp;nem hie quærendam,ftatucndam,imaginan-

' nbsp;nbsp;nbsp;dam elFe.quam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc

' nbsp;nbsp;nbsp;eft, rclatiuam 8c facramentalem conten-

* nbsp;nbsp;nbsp;dimus.

» Aduerfarij vero , quamuis verbo negent, AJuethH» * tarnen reipfa ftatuunt 8c aftruuntphyficam'““”*’*quot;'® • 8clocalcm figni cum refignata coniunftio-

• vino.

-ocr page 50-

DE VNIONE SACRAMEN;

amp;nlt;r«Ber nbsp;nbsp;Quçriturigitur amp;nbsp;controucrtitur, Vtruni

coniunftip figni cun|

■ •*’ rcfignata,idefl:panisamp;vini,amp;corporis 8« fanguinis Ghrifti fie analogica amp;nbsp;iq Icgitimo tantum vfu;quamfentchtiânos de-fendimus. Anverpfitexiftentia fcuinclufio Si abfcpnfio corporis in pane,quod fibi craf-fo cerebro imaginantur aduerfarij.

Vnfenftfl'a Nos prius npftræ fententiæ membrum, ^i^Tixluî quod ftatuit.çpniunftipneni figni amp;nbsp;rci figna incntîtquot;t^ rclatiiian^.tribus argumentis dempn-mSftiatur ftramus : ac totidem aduerfariorum idolum amp;nbsp;monftruni, hoc eft, exiftentiam corporis fanguinisqj in pane amp;nbsp;vino refutamus.

Primumju Primum argumentum duciturà proprip çimr il pro rclatorum adiunfto , atque hoc fyllogifmo prioadiun* t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9

2%oreUto* expneatur, J“quot;* Cuicompetitdefinitio Se natura relatorû, PiopoGiio.

’ eidemquoqi compcut propriu adiunclum. Aflumpiio. Sed Sacramento cœnç cPmpetitdefinitip Si natura relatorum.

pSpUxlo. Ergo ijfdem quoque competit proprium adiunélumjd eft.vnio feu coniunélio

Si

PROPOSIT^ONIS dtçUfdtio.

fropofitiomanifeftaeftluce natur«,Si id ineriç

-ocr page 51-

commentatio. 4

loerit.quod minus viHeturincfTe: idcjuoque

inent, quod magis videtur iticfle. Nam fi fa- tur axioma cramentaadcategoriam relatoru pertinent, atque adeo relata funt, quis fana mente pre-ditus negauerit,inter ea quoque efle coniunlt; ^ionem^STDtZu/ Scrclatiuam.

ASSVMPTIONIS TRACTA.« tio {ir“ eonßr/ttatio.

AfTumpöo veto , in quo eft Kfiié/u^ov Sc cardo qusftionis,nobis plcnius examinanda duobus ^cdemonftranda venit, idq; dqpbus profyl-Iftgifmis,

Prior ducitur à definition« relatorum, amp;nbsp;PqorideR • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;/* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IlittOQC avC

bac modo iormttur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tatorum.

Vbiçunque du« res çonftant 4 mutua afFp PrapoS«!* ftione, feu^fO'ei Sc habitudine.ijs competit definitio Sc natura rclatorum.

Sed in Euchariftia fignum amp;nbsp;res fignata Affuatpria«. confiant è mutua affeftione, ^îcr« habita. dine amp;nbsp;refpedu.

Ergo Eucharifti« competit definitio Sc Cßplc3do, natura rclatorum.

PROPO5ITIOHI3

ipyao’ia.

Propofitio nititur trito Sein fcholis ere-

« nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• /* 1’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;COHnT.*

proviurpan lolito axioraatc; Cui competit mado aJ»

A 4

-ocr page 52-

DB VNTOME 5 ACRAMCH. ,»»««15« definitio, eidem quoqjcompetit definiturt Icjisc. contra. Nam dcfinióonis maxima amp;nbsp;cipua vircus e(l, pode nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;du«

tonuerti.

ASSVMPTIONIS declarati«.

AfFumptum vero, quanquam luce men-diana clarius fit, amp;nbsp;inftar bafis adamaniinjc, tarnen in gratiam Gmpliciorum , qui facile à reprehenforibus veræPliilofophiæ ir crro-rem inducuntur,bóc modo afl'erimus, amp;nbsp;ex-SignielTc planamus. In S.EucIiariftiafigni,quod eft pa înhtquot;in vinum.totuni efle confiftitin relatione iiiiientaii Sc rcfpeftu ad fignatum, quod eft corpus amp;nbsp;»um.**quot;?quot;* dinguis Chrifti, atque vtriufq» eflFccla ùcom Ratio. moda. Nam panis dcvinum facramenta feu figna non funt.nec cogitari aliterpoflunr.nid refcrantur adfignatum ; contra fignatum efTehó poteft.nid rcfpedu ad fignum. Quo» modo cnim quxfo fignum cfle aut cogitari poteft,nifi fignificct : Sc fignatum nifi fighum CoHcblfo. nabeat ? Ex quo cernunt omnes.quibus fana mens eft. amp;nbsp;qui veritati cederc piu bonumqs ducunt.inter hæc duo coniunélionem

feu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cfie,nullum vero aliam,

quæcunque tandem fit.fingi fomaiariue pof. feScdcbcre.

PORIS*

-ocr page 53-

Ç OMWENT A Tl o. J

PORISMA SUV CON SB* ßjrtum bului Afgnmenti.

Hoc fundameqto ita pofito, facile eft vi. Tr»»«'«’»* dere , fZîTHcnav. id eft, Tranl'ubftantiatoné

F Fapifticatn,amp; mvnaJa;t..id «ft, Confubftaniii ^quot;quot;diuw tioncm,feualligationem reiad fignum Lu-‘ theranam,feu inclufionem phyfi cam 8e Bren tianam nouutn plane Scinauditu dogmaive-ris Si immotis tarn Theologi®, quam eius pe difsequ^ philofophi« principijs contrarium: ànatura Si proprietate Sacramentorum alic num Sc abhorrcns:omnibus quibus fua falus cordi eftjCanc peiv.s Sc anguc vitandum.

Nam primo^^Thcna fiueTranfubftantia-

*io Papiftica plané monftrofa, facramenta, Sacr«.ncn quxad Categoriam Kclatorum pcrtinere in panerp«. confeftoeft.excafunditustollit, atq;altera ***‘quot; parte.hoceftfigno.fiue fundamcnto fpoliat.

Nafi panis fubftantiaaboletur.atq; in fub-ftantiam corporis Chrifti mutatur, quilibet, nifi omni fenfu careat, intelligit, facramenti huius e{rc,quod in relatione totum conftare antea dcmonftrauimus,funditus euerti Sc ab oleri.Vno cnim relatorum fublato, alterum quoq; tolli ncccffe eft. Sic cnim coniugium elfe non potcft , fi alter coniugum defit aut pereat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A 5

-ocr page 54-

Dß VNIOHE SACR./MEN, riid^ob-* Deinde quo ad infcliccm C7vr«cnav,hoc cft fcuratac Confubftaritiationcm attinet, cuius nomine hodie multi nobis lite intcndunt,ac pro ver-crameiito» bis Chrifti, paleas fcilicet pro tritieo, vendis tare audent jlla nihil aliud eft.quam facrame torumpernitiofaperuerfio 8c obfeuratio. Si enim inter fignum fignatum.hpç eft,inter panem Sc vinum,8c corpus Scf^nguiné Chrifti,coniunélio eft facramcntalis.hoc eft,«V4^ feu ^S7JZ«,quod iam antea probaui-mus.Sc aduerfarjj negare non poflunt, quo-modo quxfo omnes pios, cum eaconfiftcre poteft.phyfica feu lacalis(hi duo cnim modi rumpantur vt ilia vbiquitarijs,nulla ratione à ovvuff}» differunt^fiue vnio, fiue mixtio,fiue alligatio.fiuc inclufioc’Probent Scamplectan tur hæc, quj contradiftoria conciliate. Sc fi-inul vera facere pofrunt:quod haftenus vbif quitatis patroni.fed fruftratentarunt,

Condufio Atq; hxc de primo profyllogifmo difta ceffw'î'ito ^^’^ïoiquæfi philofophiæ veræ inimicis ridi-l«pficontra culaautfophifîica,aut àfundamentis tlieolo phiioir'phij aliéna videantur : cos maiorer.i in modu conti.igt;.pto O fct, rogamus,v'tpro fuo,quo omnes exceilunt,a-Guminc, Senouo difputandi gcncrc(nanA vbi quitas nouitatum valde ferax efÇeorum fal-fitatem 8c fophifticam firmis ratiombus Sc eK verbi

«

-ocr page 55-

e e H M E N T AT I o. «

vlt;rbi Dei pcnetralibus depromptis comonArent amp;nbsp;euincant.Hoc cnim nifi prçftiterint, tainç ilta philofophica,fophifl:ica,amp; ncfcio quatn Humana fapientiam redolentia clama-ucrinrnos eos in caftra Sophiftarum.quibus hoc vitiu valdc familiare eft, amandabimus; eoru brutos amp;nbsp;ftentoreos clamqres, vcritatc vidclicet.immoto fundaméto nixi,fusq; deq; feremus:eorura vero calumniandi cacoetbcs Deo iufto vindicandum committcmus. Scd progredior ad alterum profillogifmum.

Aker profyllogifmus.quo analogiam figni

amp; (ignati aftraimu$.rumitur ex fufficienti par mui ib («a tium cnumeratione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;»««T

Datis amp;nbsp;concefsis partibus omnibus.totu Propofiiio quoqgt; dari amp;nbsp;concedi necelTe eft.

Sedinfaeramçntocœnx partes relatoru ASSnapderf emnes dantur, conceduntur, monArantur, numerantur.

Ergoipfumquoqjtotum,hoceft.rclatio-nem dari amp;nbsp;cqncedi neceflc eft:ac propterea nulla inter illas quam coniundio quç renda amp;nbsp;imaginànda eft.

PR O P O S I TI ON 1 t iüuflnitio.

Propoßtio fulta eft amp;nbsp;nititur communi amp;nbsp;PrepeßU« naturali regula:Pofitis amp;c conccfsis omnibus partibus.earumq; légitima difpofitipne.totu

-ocr page 56-

DE VMIONE SACRÄMEN.

Ririoeon* datur amp;conccditur.Nam partium fci» «tmaMonw mcmbrorum 8c totius feu integri ca cft ô/za-amp; cognatio.vt non minus quàm definitie cum definito commcarc Sc rcciprocari pofsit ; quod nemo, nifi qui radium omnem diuini Sc naturalis luminis penitus ex animo amifit.inficiasibit;qnicquidnoui contra excipiant.

ASSVMPTVM RXPUCAa tttr cy detffonflratHr

AfTumptio.in qua quxftio præfcntis ar-, gumenti latct,propter veritatis ftudiofos ex '' plicanda .propter oppugnatorcs verô eiuJ confirmandaerit,

RtUtîoîn» Rclatio.vtloquunturin fcholisSc verèl» Kcduo. quuntur.verfatur inter duo, quæalij duo re lata.aüj Fundamentû 8c terminum appellant.

I Ipfa vc'o relatio eftmediû feu terminus,ad quii que»^ duo relata referuntur.nontanquâcon tinens ad contentum.aut adiunétum ad fub-ieélum.Sic paternitas cftrelatio fiuctermi-XlluHtatto. nus.non continens,non contentum.nonad-iunélum.non fubicclum,quo aîterum relata adfilium refertur : filiatio verô eftmedium, quo filius ad pattern refertur.

Applieirio omnia in S.Euchariftia côcurrût,atqj ijeô redè obfcruantur àperitis thcologis.

Funda-

-ocr page 57-

COMMENTAT! o. . 7

Fundamentum feu p ri mum rchtum.feu genus materia denotuns,eft actio amp;nbsp;cercmo- n^umr^iaiS nia externa,vifibilis, in feafus incurrens, fo- “ S.c«»oi. lenni amp;nbsp;àChrifto fancito ritu pcrafta? qux proprièloquendo facramentû leu fignû ap* pellatur:c]uia eius officiii eft fignare.fignifica rc.Atqjhoc refpeétufacramentû refte defini tut,faCr« rei fignum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aiterum

Altcrum vero rclatum, quod vulgo termi nusappellatur.eftatlio interna, aopa'J’©' .inuifibilis amp;nbsp;mete intelligenda,ac pro inde fpiritualis : qux rcéle figriatum, feu res facramenti nominatur : quia figno fignifica- , tur,confirmatur,amp; obfignatur.

Relatio deniq; inter haccduo/eu medium Rtiaiio u ad quod referuntur.non tanqua ad contentu Sc fubieftum,fed ad terminum, eft ipfa figna-tio.feu facramentatio, vt quidam, minus politè,tamen rei conuenienter loquuntur,

Hæcautem idcirco tam diligenter à me an Finis hnlu« notantur,vt toti mundo patefaciâ,quàm pu-tida, quàm à vero aliéna fit adiierlariorum mn’ijjobui’ calumnia:qua ad raucedinem vfq; in fuis tri- *“**’quot;• bunitijs dcclamationibus vociferantur,nos faeramentum cœnæ exinanire; nibil praeter nuda figna conftituerexorpus Chrifti è cœ-na furripere.

iuditent igitur ex modo didis, quotquot

-ocr page 58-

b£ VlilONE sacramen.

iïoii éxlna himusfipni (Otpil* Chrift« é lécna lolli' ÜlDi.

iudicare pofTunt, vtrum fignafacramentórd exinaniamus:vtruin ea nuda amp;nbsp;vacua ftatua-* musivcrum corpus Chrifti è cœnatoUainus: qui tam acüratè.tâ perlpicuè.tam vcrbo Dei, naturæ facramentorû,analogix fidci conuc-nientér docemus amp;nbsp;afTeucramuSjpanê amp;nbsp;vi-num in S.cœnafigna eite non pofie fiùc re fi-gnata:vtncc vicifsim fignatafîùelîgno.Itcni fignitotumciTc pcndefeàrè fignatä, toturat eius eite in co confiftere.vt ad corpus Chrifti

Sefanguinem referatur.

Éxiremx ^ed oüipóv (pap^xov èft 8c Sop'Eiftärö cx-Sophirtarü tremö tönfugiü,quodfirmis rationibusrefiï pofsis.id calumniando pcrucrtcre.ai pud impcritu vulgus iri odiu adduceretquod vbiquitarij hodiè ftrcnuè amp;nbsp;impudénterfai ciuntjid qUod norunt ij.qui eorum concioni bus Sc dïTputatiönibus aliquandiu interfile-runt,eas audiueruntySc ponderârunt.

Öb' ai Neqjveró hoc loco tacitus præteriré pof iiitfutiHs fum arundiné iftoru fópbiftica,qua fuamca-rtfuiitto. lumniamfnlciunt,8cnos confödiunt.

0biea)o* Synufiafta runt.

RcCntatio.

Nègatis,aiüt,corporis Chrifti in pane exi ftentia;Ergo vnioné facramentalé dilToluitis, facram éta euacuatis.ac nuda figna cóftituitis.

Vt antcccdensfquia videlicet verbis Chri fti.naturç facramentorû.articulis fidei.orthö doxç antiquitati rcpugnat)reftè amp;nbsp;eóftanter

negamuï

-ocr page 59-

COMMENTAT! o. lî hegamusûta «juoq; vcftrû confequens,id cft, fallaciâ à nô caufajgnorationê Elenchi,para-logifmû confequcntis iiegafnus Stpernega-mus.Nâ nimis cralTèfubtiles Vbiquitarij(ni craflain vbiquitafé fe dotcre inficiantur)fibi imaginantur, nihil vniri, nihil coniungi.niû quod phyfica Selocali copulâtione(quodta mén «lÏTOTrov fènteotientes,fe docerc mira cô tradiélione difsimularc Itudent) conglutinc tur,8c in fe lïlutuo ihclùdatuf.Pcridé aût fcri bunt amp;nbsp;lolt;^üuntur,àc fi quis omni nô dico c-ruditione.lcd fcnfu cômuni deftitutus affir-hïarétjnter patré amp;nbsp;filiû,intcr maritü Si. con iugera nullâ cflc vniônê, riullâ côtiiunftioné nifi imaginaria amp;nbsp;verbjflé; qüiavidcat filiunt non effe in pâtre,ncc patrem in filio ; maritü non in côniugé.nec coniu^eminmarito.Ld torum,â theölogi.iätcrualla vnionê feu cort îunclioncnl^î'nÂMV,qualisfacrâméntâlis cftgt; ncqs conftituunt lt;nbsp;néqs difloluunt : fiquîdcnî toniugium femel cóntfaélum teque firmum, fcque arftè canftriflum Sc côpulstum cft, fi maritus à coriitsge mille milliaribus aut am-flius locorùm întérualloi feiunétus degat.ac fi dlam manu ducat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_• j

Paraiostf musmulri^ plexinar-gamcoto.

Quapropfçrcommilerandapotius quam tiotu«aii» exagitanda eft a/msen^’y'ia Synufiaftarumt qui vnioncm facraraentalennloco mcticntcs, ucuts.

-ocr page 60-

DE VNTONE S A CR A MEN.

verba Chrifti hifce bellis flofculis amp;nbsp;ad ré ap prime tacientibus fi logicis placet, illuftrant amp;nbsp;cxplicatrCuna: funt infans: Loculus eft pe cunia:Saccus eft auena : Cantharus cft vinu.. Gcntridl- • Quibus lócutionibus boni ifti viri in duo «inntmim abfuvdorüprxcipitia abripiuntur.Niprimo piican«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dodrin» contradicunt : negando

fedocere locale corporis Chritti in pane exi ftencia ,amp; cóparando ca cü exemplis.quæ ni hilnifi localé duarum reru coniundioné fi-Rjtioeon, gnificant Sc præ fe ferut.Nó minus igitur fibi àpaiu'^quot; * contradicunt hoeefFugio,Corpus Chrifti eft in pane, fub pane, cû pane.fed non localitcr, hoe cftnó eo modo,vtloco circufcribaturraC fitjuis infanus diceret.Iniantê efte incunis,pe cunia in loculo,vinü in cantharo,auena in fac

co,fed nó localiter.Hoc auté ita fe habere ,8c nuliafophifticadiftinèbone cludi poffe, vel DeRmiiu ’pl® tiaturç lux nos doccrepoteft,qu^animis busidtm hoftris inltillauit:Dé firnilib. idé cHe iüdiciu. ThXu» Deinde cómittunt his fuis phrafibus Sc in tcrprctationibusfallaciâuîTOjâoéffïwceJç aA Riiio ciiK Xo ^étoc^quia inter vinû ac cantharû,intcr eu ^Tita inm „ r ■ i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

c.inshaium nas Sc infante , inter loculu Sc pecunia,inter faccü Sc auena nulla eft relatio , qualis eft in-tarcteii«. ter pane Sc corpus Chrifti in b. Euchanftia neqi ilia àrelatione Semutuo refpeéiu,vt fa-craméta,id cft.figna Sc res fignatç accipiunt:

Vuiunt

-ocr page 61-

co M M E NT AT I o.’ nbsp;nbsp;nbsp;5

Vinum engt;m effe poffet.etiamfi cantharus nul lus vnquam fuilTet ; amp;nbsp;cantharus elTe poflet.c-tiamfi vinum nullum eßet. Idem de Cætens, qu« totieä memorare pi get * exemplis iudici-um efto. At verd fignum in Sacramentis non eßet, nifi res quoq, fignata effet. Sc contra. At-que hæc fophiftica eft.quatrt hodie houi Ponti ficij pro verbis Oh rift » Écclefise obtrvdarc co-nantur.Hoc iiaqi primum eftnoftruargumeii ConcUfia» tum.quo vnio Sacramentalis Sc analogica eui« dentifsimèdemonftràtufzfft^vacnà verd Seeon fubftantiatio fifnùlsitAè oppugrtatur.

ALTËRVM ARdÿRÎBNTVM.

Alterumargumentû.quovnionçm jvîtjxmv AVetomM dcmonttrartius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;retutatnus, pc* abanaUgU

timusexloco parium, fimilium, feuànalogia omnium omnino Sacramentorum Sc Sacra* tun. tnentalium locutionum,

Nihil dubium eft.quineadem fitvnio Seco iunftiö panis cum corpore Chrifti, quæ eft o-tnnium Sacramentorum tam veteris quàm no - -uiTeftamenti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yf

Sed omnium eorum Cigna 8c fes Cignatse ARunpriai. siuntufSc coniunguntur Sacramentali vnio* ne, qux taniùm cft 8« analogica : non ■utern localis 8c phyfica, feu quodeôd(tn reci» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

B

-ocr page 62-

CSpUxie.

Propofilio ccfiimaiur in.i ptogt; piio.

Hiuu.U*

PCllM.».

MaUch.

liC.»«

Con^IuGo.

ObUflJo lopluftaiii

DE VNIONE SACRAWEN. lt;}it,vcriufque in codetn loco exiüentia.öc alte« riui in altero incluGo.

Ergo in facra Enchariftia (igni amp;nbsp;f gnati nio tantum e(l facramentalis.id eft. analogica : qnalis cft duorum rclatorum; non qualis eil continentis Sr. contenti, ^KOPO 5JT1ONIS tfiyttaitt,

Propofiriodeclaratur 8c confirmatur à pro-prietatc Dei, eiusCp verbi. Nam præpotentis* Dei, atq; verbi eits ea eftImmotaconllantia, ßi perpétua «p/xow«,vt nunquam moueri.flc-fti.Sc mutari pofsit.vt nunquam fibi non con-ftet.multo minus fibi coniradicat.Ciuod aper-tè teftantur locafcripiuræ.Nuneft Deus qua-fi homo vt meniiatuf, nee vt films hominis vt mutctur.Dixit ergo,Sc non faciet^ locutus eß^ amp;nbsp;non impIebitC’Num.zj. Confilium Domini in æternum flat. cogitationcs eins in genera-tionem 8lt; gencrationem.Pfalm.55. Muitæ co-gitationes funt in corde viri, conliiium autem Domini ftabile cft.Ego Dominus non mutor. Malach. 5. Apud quem non eft tranfmutatio, autconuerfionis adumbratio.Iac.i.

Ex quo liquido apparet.vt Dcum,fic quoq; eins verbum 8c facramentorum naturam non mutari.fed in omne æuum firmam mancrc,

Ac (fecurntur nobis 8c quidem ab acutis pt riter

-ocr page 63-

COMMENTAT! o. «• nter î—oj^i 15 Si peritis Theologis, büiufiïiodi ^uacUm Stropha fophiftica.

Extert SE fpecies ieu h^aræ St Ggna facramé torurn funi mutata.

Ergo ipfarn quoqî vnionem facramentalem \ mutan âc diuerfam in nouo Teftamento à vetert elfe necelTe eft.

Bella fané obieft o.Si tâlisTheologisdigna: fucata entm eft paralogilmo Âccidàtis:egteg'o jcnu», fcilieet colure.K'ô enim (equitur acctdentibuî» qualia (untin facratnentisritüS.iftionef.cere-tnonis.figna.muiatis.ftatim ipfam quoqirei eSreniialem formam.coius in lacrarnent'S e(l(i gni cû re lîgnata coniunélio,mutari.Hçc enim Gmutareturaut abafieret.ré quoqiipfamma-tari,atqi adeo ceflari necelTum furet.

Periode autem colbgunt ift'Logtci, Ktiirtu aef, qnis in hune modura argnmentaretur.Re li 1 gt;nis Si cultus diuini, quo Deus in veteri Teftatnento coli volu.t.externa facie^.hoc cft» folenniiaies Si ceretnonlæfunt mutatç 8c abro gatîe.Ergo ipfa quoq» religio St cultus diutnuS partim tnutatus, pamm hbrogatus eft.Vel etia fie ex l.ad Heb.Deus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'ztoAuTpô» ^*'’'**

•jmç,, id eft,tnultis vicib’ multisq» modis obm locutus eft patribus per propberas.'vliimis die bus hifcc nobis locui’ eft per fibû; Ergo Deul aliud verbû m v«tcri,ahud .a nouoT eftainéto anoanciauiu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B gt;

-ocr page 64-

D E VNIONB SACRAMEN»

Eant ergo nunc veritatis oppugnatores,amp; fubftiintiai óifcant inter fubftantias amp;nbsp;accidentia difcerne re.neque qaod accidentium eft.fubftantijs tri-buant, nifipueris quoqueferidendospropi-nare vclint.

rcrumdi-AinguenUü

AuguH. ad Quanto reélius autem.quâtô verbo Dei 86 ^ograu veritati diuinæ conuenientius diuinus ille Lo gicusAuguftinushis de rebus fenfit.dilTeruit, Sc docuit Epift.49.ad Deograt.fcribens. Pro-inde alijs tum nominibus 8c figni$,alijs autem nunc; 8c prius occultius, poftea autem mani.. feftius : prius à paucioribus,poftea autem à pluribus: vnatameneademqi religioverafig-gnificatur Scobfcruatur.

Jtagult. Item fuper lohan.TraóIatuzó. Sacrament» 'llafuerunt in fignis diuerfa.fed in re.qux fig-* nificatur.paria funt.Auguftinus fcilicet maio-ri religione,accuratiori ludicio.ardentiori ftu-dio facram fcripturam indagauit.Sc inter fc eó-tulit.quam aduerfarij noftruqui paucis abhinc annis feripferuntSe clamauerüt.veteres in fuis Sacramentis nil nifi vmbras 8c vanas rcrum i-magines habuiffe 8c manducaflerparum folici-ti.quid facra fcriptura ca de rc prçcipiat.PatreS noftri omnes hibebant ex fpirituali petra fc-i.Cor, le. quentc ; Petra verd crat Chriftus. i.Cor.10.4. lefus Chriftus idem heri, 8c hodie:id«m etiatn cft in fccula.Heb.i}.8.‘ Agnus maäatus à iaélii niundi,

-ocr page 65-

. C o H W E N T A T r o* Il

miinói fundatnctis.Apoc j^.S.Et hocomnino Apoe.i,. ita neccfic fun : fiquidem ccrtutn eft,patres nó tnanducado vmbras amp;nbsp;imagines.fed percipien do carncni Chrifti viuificam vita adeptos efle.

Mirum autem eft adaerfarios tantum conti R«o»qolt;«

turargugt; mentum.

dere huic fuo Accidentis paralogifmoTquo apo diéticé, fi logicis placet, colligunt mutatis Sagt; cramentorum çeremonijSjVtpotc accidétibus, formant quoq»eorum eftentialem motarixum tarne ipfi fallaciapctitiprincipij magnairopor tunitatc, totimando perfuadere conentur, in pane, fub pane euro pane manere verum, fub-ftantiale, natum, crucifixuro, refufeitatum, ad tœlos eueéfuni corpus Chrifti, non modo fine accidentibus, fed etiam proprijs effeniialibus, cuiufmodi eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’deft,circumferi-ptio,amp; alla fimilia.Sed licet iftis nouis vel Pon titicijs,vel Logicis,vel Theologicis non folutn décréta logica.fed etiamTheologica pro fuo af bitrio in contrarias quoqi fententiasdiftrahere

Petitioptia «'P'i*

Verum enimueroaliaquoqsnoftrxfenten- Riia»gt;»lo , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 compara*

tiseprobatio pctipoteltcx comparanone phra nonciocu-fium Sacramentaliummuæesedemfuniinve- ‘’onumSa*

ten ScnouoTcftamento. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hum.

Si esedem phrafes 8c loquendi formulçinSa ConotxS. cramentis veteris 8c noui Teftamenti retincn

turaum vero fequitur «andé quoq-, elfe (îgnogt; B J

-ocr page 66-

DE VNIONB SACRA MEnJ rum amp;nbsp;rerum fignatarum coniunftionero:

AffliiiiptS. antecedens verum eft:

Cowpiwî ^*'8® neceftario fecjuitur.tonfequens qaolt;ÿ verutn elTc.

PROPOSITIONIS DB« cl-tratio.

Connex'iiB Connexutn b^^potbet.cum ßrmnm eft exvi prebaiur. jomparationisinam vbi funt exdem amp;nbsp;fimiles locutiones, ibi quoqj res Gmiles amp;nbsp;eafdem etîc dubitari non poteft: locutiones fiquidem pro* prièaceept» amp;nbsp;vnieidéqj futHefto, equate font facramenta accommodât» idem dénotant. Na que verô putandum eft aliud fibi veile locatio «es veteris,aliud nom Teftamenti- cum vtro-biqj facramenta Gnt figtlla amp;nbsp;tetTcraêgratiæ di-uinæ, ac vtrobiq; ad vnum cundcmqj Chriftâ eiusq; effeda referantur,

ASSVMPTt PROBATIO.

AflîimpH» Affumptum probatur coUatiqne pbrafîniB procatur veteris amp;nbsp;noui Teftamenti. Vt panis in nouo ptiult» ue Teftamento dicitur corpus Çhnftiific quoquc u7Tdli°' cifcuncifio dicitur fœdus.Genef.iy.JO. AgnpJ menti pafchalis tranGtus.Exod.12 it.Petra Cbriftys. BxodVi J Corinr.io.5.Bapttfrnus ablutio peccatorum. a.Cor 10 Ad 22.16. l^auacrum regenerationi», Tit.5.5.

Purgatio Ecclefiæ.Ephef5.26. Etvtpoculunt Bfhciy. dicitur nouum Teftameotuin: fiequoque c«r-cuncifio

-ocr page 67-

C o A! M E N T A T I o. Il cnncifioTeftamcntum dicitur Äft.y.S.Dein-dc.vtcircunciGodicicurfingnum fœderis. Ge Ge».17.' nef.17.Agnus (ignum 8t memoria tranfitus.E-xod. 12.15.14. Circuncifio trtp^yiç fiue figil-lutn.Roni.4.11. S’c quoque paris in facra Cœ- Rom.4. nadicitur /biigt;tifj,óavvoi ctvJ/u*na'tç Chri-fti.fen fieri in recordationem amp;. annunciation nem mortis eius, Luc.22.i. Corrinth.ij. Item xoivcóvlot. feu communio amp;nbsp;focietas corporis Chrifti.i.Cor.io t6. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Cor.i»a

Hominü ergocft psrùm confident^ loquen ProitfG», lium amp;nbsp;in magnis rebus errantiu.dicere: Cbri fium amp;Apoftolos peculiaribus phrafibus 8c ab slijs Sacranjétisdiuerfis vfos ede in inftitutio» ne amp;nbsp;deicriptione cosnæ Dominicæ. Contra« riutn enim ejamat tota S,fcriptara,atqi eos de-ploralsE (lue ignorâtiæ fiue impudentiçarguit. ludicet ergo nûc totus roûdus Sefineomni affe ôu prseiudiciocji iudicet, vtra pars in doftrina Eucbanftica à verbi Dei fimplicitate defleélat: vtra fuis affeftibus humanisindulgeatrvtra fu* fomnia pro verbis Chrifti Ecclefise obtrudar, atq; pro oraculis adorari velit.Nos quidé.Cbri fti prsECepto morem gerentes , verbum Dei «piytc?yM^,boc eft.indagamus.rimamur amp;per pend;fnus:atqj inter fe.D, Virginis veftigijs in Cftentes.cóferimus, Alijs v«ó Hupidam fuatn

B 4

-ocr page 68-

DE VMIONE SACRAHEN.

fc fucatam fimplicitatem minimè inuidemus: fiquidem aliterdoceri notinc.Ethecdcprupo-fitionc dicere voluimus.

ASSVMPTVM DBCbARATVR (gt;rob4tur,

AiT'jniptio AfTumpti fcntcnii^m J}cupilt;re4 àfJLiTCù immediatadiuifione.velpotius

*i*t*». claramusSc demonftramosrargumcntumqjin hune modum formamus.

Propofid“ nbsp;nbsp;nbsp;Ynio amp;nbsp;coniunétio fignorum 8c rerum fi-

gnatarum auteft pbyfica 8c localis^ fiue, quod perinde eft.confubûantialis, aut facraniccalis, hoc eft.analogica amp;nbsp;relatiua,

Affumptio. Sed phyfica non eft.localis non eft.eonfub-ftantialis noneft;

CSpicxio. £rgo Sacramentalis, hoc eft, analogicafea relatiua eft.

PROPO SITIONlS DI81VNCTAB explattatio.

PrepoRtio Propolîtionem nemo.quantum ego quidetn niï dcciara exiftimare pofTum.inficiabitur. Nâ tcrtius ino dus vnionis feu côiunftionis facramétalis nec dari nec reperiri poteft. Aut enitn phyficê.feo quod idé valet, localiter.hoc eft.]ocali lïtu vel local) incluGone aiterius in altcro ßgna amp;nbsp;res (I gnatx copulantur; feu analogicè ad Ce tnutuôf vt fert natura relatorutn.referuntur.

Qt^o^

-ocr page 69-

COM ME N TAT 10» nbsp;nbsp;lt;5

Qgodenim quidam fagaces fcilicet logici, ProitpB« obijciunt modum elïe quendâ intermedium ® nbsp;nbsp;æ'-

jnter localem 8e analogicum.quem lupernatu ralem 8c ineffabilem appellant, partim pctunt principiurn, partim fœdam contradiftionem neftunt, hoc eft dubia dubijs confirmare nl-tuntur, atqj falfa, fuo ipforum indicio 8c tefti-monio docent.

fs’am primo in dubium vocari poteft.Sc qui Ptriiionh dem reftè vocatur, vtrum facramentalis con- pnnÇ'PMd« iundip talis fit^qualetn aducrfarij, argumcnto rum momeniis deftituti confinxerunt, Sc fu-pernaturalem acineffabilé nominàrunt. Nos quidem , cum intelligamus S.literas eius nullam faccrc mentioné.eam tanquam hominutn otioforum figmentum 8c fomnium repudia-mus 8c ncgam us, Illi vero fatis efle putant, fi profua, quam fibi nulloexemplonulloqi iurc infolenter fumunt, autoritate fiue præioria,fine pontificia,tanquam ex aureo tripode.taletn elfe pronuncient.Neq; vcrè attendant fua re-fponfa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a(W(Plt;^7ct,ijs, qui non quo-

uis vento doftrinx circumagitantur, neqs autoritate, quam pauci quidam magna fui conta melia Gbi vfurpant, moucntur, fed omnia ad trutinam verbi Dei reuocant, non minus fu-fpefta eße, quam olim Apollinisoraculaæni-gniatum 8c ftropharum inuolucris obfcurats.

ß J

-ocr page 70-

DE VNIONE ÎACRAMEN. ?

Cogitent igiturboniifti vcri modum.qaem . Temper in ore habent, fupernaturalem, ccple-ftem, ineffabilem fibi ex verbo Dei demon/

ftrandum amp;nbsp;roborandum cfTe :fecusenim eâ' dem facilitate,quaafFenur.rcijcitur, cxplo-ditur. Piaculum fit.vt aTtp aliquid in Tbcologiaaffirmare, (icctiam crcdere: fide» fiqùidem tantum exprclToDei verbo nititur» fouetur.confcruatur.

Deinde fœdifsimaquoqs contradiélione î* «neiKbauo pfosfeirretire,boceftfuofe gladioiugularene ino, cui rationis lumen non plané extinélum

eft.non animaduertit. Quomodoenim quæfo nobis infolenres ifti logici bæc conciliabunt? Sub pane.in pane.cem pane eft corpus Chri* fti,vt vinum in cantharo,infans in cunis,pcctt nia in loculo ; (lue in pane latet, Gue ad panem alligatur corpus Chhfti : amp;nbsp;vnio Sacramenta-lis non eftiocalis, fed fupernaturalis amp;ineffagt; bilis^ An non modus eft naturalis amp;nbsp;localis, fi

corpus Cbrifti eft in pane.vt vinum in cantha ro^ AnnonmodusefFabiliseft.dum clama-tur corpus vt pecuniam in loculo.autftramen in facco.in pane amp;nbsp;fub pane eftentialiter, rca* liter.fubftantialitertum latum,longum .craf* fum.quàm in cruce pependit,latere,porrigi,8e Jentibus deuorari. Pudeat igitur Thcologos, 501 cenforiatn virgulam in omnei eccleGas taote

-ocr page 71-

COWMEN T AT T O» 14 tantofuperci'iio libi «rrogant.tale tantutnqi e myfterium tam avj7i?bjç ^ipaï traftare , tot tamcjifœdisannlog'jscontaminate Cogitent qüa.fü tandem iftam contumeliam in S-cr«., mentorum autorem . iuftum pariter ac feue- • rum fnçglorçamp; veritatis vindué.rcdundarç.

Eiufdem penè moment! eft,quod nupcr qui prjedioKa dam modum Sacramemalis vnionis.ßc Sacra. Saciamtn-mentalium pbtaf.um inufttalû nominarunt: i^uUw«,' quo.tanquan', fimite, prxceptorls fui Philippi Klelanchthonis ( quern ahoquin ex omnium memoria deletum vellent ingrati difcipuh^do ÖTinam de prxdicationis generibus imitando corrumpnnt, aique in ahenum fenfum detor-quent. Nam quod ille ad perfonalcm vn'O-nem duarum in Chrifto naturarum accom^ modauit:hoe 0ifti ad fuam, quam fom* niant, vnionem Sacramentalem referre co» nantur.

Et funt boni viri, quibus Vbiquitariorum Nota »*»«• ingratitudo cognita 8c per fpefta eft, qui aliter animum inducere non podunt.quàm eosnon tarn fuse opmionis palliandç gratia.quàm opti mofuo 8c de fcholisecclefisque Chrifti fupra modum benémeriio prseceptori labis afpcr* gendse inuidiseque confiandse canfa, hsec tam abfurda Scinfulfa in medium proferre. Q£« tnim, obtcftor omnes, maior infamie noit

-ocr page 72-

DE VNIONE SACRAMEN. t

clarifsimo ifti viro inuri pofsit, quàm fi diffa* metur.quod vnioncm perfonalem cum vnio^ ne facramentali (quæ toto gcncre Si 7racrâivdifFerunt)confuderit:quod illi nec per fotnnium neeperfebrim in menté venit. Sud de his fuo loco plura.

fllTnniptâ ptohanir in «lBi3ioneamp; cempsr,,« tior e Omni im fiera, neniotum.

ASSVMPTI PROBATIO,

Ad aflumptum quod attîryt.vidclicet vnio nem facramentalem non cfle localem, hoc eft. corpus Chrifti non efle localiter in pane, nee fanguinem localiterin vino:fcn,quod perinde eft.vnionem illam non efleexiftentiam ant oe

cnltationem corporis in pane Sefanguinisin vino.probatur induélione Sccomparatione re liquorum facramentorum omnium.

In omnibus Nam paulô antè fatis fuperq; oftenfum eft, racramen- eandem cfTe in csEteris facramentis ficnoi utn ti« radem lî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r* • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zv

ghiamp;rci fi 8c rerum fignatarum coninnctionem, quæ en fuX!‘’quot;'^f«'‘*Cœna.

Viftimxut Itaque in veteri Teftamento cum viftimiS amp;*™™olationibus facramentaliter vniebatof fcanturcum Chriltus cum (lia viélima pou aliquot cente* Chtin*. annos pro nobis immolanda: neminem ta men vel efîe.vel fuiffc.vei futurum efle arbitra

mur tam dementem 8c infanum.qui aufit dice re vidimam Chrifti com illis local! fitu, feo fob illis latuifle.

Sic

-ocr page 73-

• commentatio. 1$*

Siccircumcifio amp;fcedus,feu circumcifio Circumsi. cordis.quæ pars fœderis cftpræcipua (non fruftus non cffeélus fœderis.vt nupcr quidam na facnmi pertinaciter affirmauit) Sacramentaliter vnie “j“quot;, bantur.non tamcn in externa carnis clrcumci donc, tanquam contentum in continente, interna cordis circumeiGo latuit aut abfccndita fuit.Sic agnus pafchalis Sc tranfitus feu Chri- Agn« pa-ftns agnus Dci , ab origine mundi tnada- hitur^cuàt tus, 8c tollens mundi peccata, Sacramentali- Chtißo. ter vniebantur ; non tarnen in Sc fub agno pa-fchali tranfitus aut Chriftus côtinebatur, mul to minus manducabatur. Eodem modo in ba- Baptifmu» ptifmo ( vtad Sacramentum noui quoq; Te-ünguinc , ftamenti tranfeamus) aqua Sefanguis Cbrifti.Chnûi. feuregeneratio 8cremifsiopeccatorum Sacra mentalitcr vniuntur ; nullum tamcn baéle-nus vidimus, cui vel per fomnium vel per fe-brim in mentem veniret, fanguinem Chrifti, regenerationem 8c remifsionem peccatorum In 8c fub aqua baptifmi abfcondi 8c latere;

Ex quibus omnibus manifeftutn eft vnio- . Dem Sacramentalem, quam nuperaduerfarij comment! funt,8c quam totiecclefiæ ad fuum -errorem tuendum obtrudere conantur.nil ni- , fi monftrum idolum borrendum efle, omni S. Scripturæ,analogic fidei,natura: 8c veritati Sacramentorum è diametro repugnare; atque

-ocr page 74-

DE vnioke sacra men.

îdcircoomnes, qui ei facra taciunf, aut genn* fltclunt , vera corporis Sc (atiguinis Ch(‘ifti Koivcflÿza,fammo videlicet bono, priuari : fi* quidcm nemo duobuî dontinis feriiircpoteftj nec qudquam tiieiife doniitii, Si meulæjsî. thon'orum particeps fieri potcfi,telle lacf* Scriptura,

Ergo refile Si logicè, hoc eft vcrbo Dci cort fcntaileè inferimus Si concluJirhus.vnionerrt Sâcramentalerhaliam nullam e(îe, quàm 'T/««!’ Si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft.qusc confiftat Si

cernatiirin mutua relatione figni ad dgnatû»

■ Si contra,

VHloreUii Atque ne quid noui hoc loco , aut à menti tuXnl’mô- Chrifti a’ieni affirmare Sc in ecclefiam inuebe eiisUc « re videamur , nollram fententiam exprefiis Svriiiiut«. £)^|yçfg|g confirmabimus. Ueus namq; ipiï in vcieri Tellamenro vnionem analogicam a-pertè Si totidem verbis fanciuit amp;i confirma-uit.dum vnionemSicramentalem populo fiiO rudi Si rcnim diuinarum ignaro in hune mo-dum explicauit.Si relationis terminos nume* fault. Circumcifio eft hedus, circumcifio eit G«nt(. »7. fignum fœderis. Genef, 17. Agnus efltranfi-(xoJ.ia. fyj,Agnus eft fignum tranfitus.jîxod.ii; Vbi Deus apertèduorum relatoruni rneminit, fi-gai Videlicet, quodeft externa circumeifioni» de agoi

-ocr page 75-

C o M M E N TAT I O.' nbsp;nbsp;|6

8f flgniceremonia: Scfignati. quodeftfœduï aciranfitus tam prsEtsntusquàmfuturus. Ex quofçquiturneceirànô vn:oncm àDeocon» i' ßitui rclâtiuam.

If nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nî quis V erô nobis obijciat.feçus fe rem ha Fraltpte

!■* nbsp;nbsp;nbsp;here in nouoTeftaroento.hoc eft.abam ibi v-

* nbsp;nbsp;nbsp;P’onem Sacramcntalem credendam efle . li-

bet Gmdes ex eodem terminos , ac per tonfe-

tl nbsp;nbsp;nbsp;quens eandein vnionecn obferuare âc conbr»

[1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mare.

« Pauîus itaqj panem amp;nbsp;poculum cocnç Do* Pa»*«* minirte )t0ivû)i7cu',hoccft,focietatemfeucom

I, tnunionem corporis Scfanguinis Chnfti no-{ninauir. î.Corinth.io.Kotvwvta autem quid itw«»;» âliud eft quàm trîpgjf^iÇjid eft, figillum 8c ob-f (ignatio vnionis cura fidelium inter fe, tùm $ cumChrifto capiicfuo^ Cbrjftus veto fuo-Chiiaas,' * Tum vetborumoptimus Sc àvuTüd^viQ' in, ' nbsp;nbsp;nbsp;terpres,panem 8c vinum cœnîe Dominicçcor

pofis 8{ fanguinisfui/cvnAî/iTttAiajideft.Ggna ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;memottalia corporis pro nobis traditi, amp;c

fanguinis pro nobis in ara crucis effufi appel* t lauic . dum ilia in fui àvd/M/nirty feu com-memorationem celcbrari iufsit. Nam facra si^an* J Scriptura pro iifdem vtitur, f enum elfe ali- gt;n*‘gn“®rt * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;» n- r c ■ r ° o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lamcmori»

cuius rci, 8e eue leu nen in lignum Se mejno. pro eodcsi

1 riant ahcuius r«i. Sic Gcnef. 9. cap. lllud

-ocr page 76-

DE VNIONE SACRAHEN.

•rit fignû fœdcris met ,quod ego do inter me» Si inter vos.verf12.Et verfu ij.pro eodem po-» nitur. Eritq; in fignum fœderis inter me St in* Bxod.i». ter vos. Sic Exod. 12. Et erit fanguis ille vobi« infignû. Et erit dies iftc vobis in memoriam. Chryfolt in Hoc idem obferuäuit Si dûcuit Chryfofto* in Matth» 28, Homil. 85. Et quemadmo* dum MofeSjHocseternuin vobis erit memo* riale.dicebat :fîc Seipfe, in meam air comme* G«bcIuS9. morationcm facite.donec veniam. Qtj’d qnç* , fo firmius, quid planius, quid verbo üei ma* giscongruum de vnione Sacramentalt à no* bis d ilïe ri difputariue pofsit C* Vnio itaque, te* - ftetotafacra Scriptura, alia nulla eft.quàtô quæ ßgni Se rei fîgnatæ: ilia autem non e(l nilt 8c analogica, hoc eft, quse confiftit in relatione. Et h^c de noftro fccundo argumen* to diccnda nobis fuerunc.

TERTIVH ARGVMENTVM,

Tertiurair Progrediorad tertium argumentum,idquc rcommuni communi teftimonio perpetuoq; ve* «onftnfuue teris ecclefiæ confenfu , eiusque dodorum (S»?**'* conftantiSe vnanimi fententia. Summa ciu» hæcelh

FtopoCüo. Gratum nimirum, iucundum, ac magne conlôlationi eft pijs mentibus, eandem doce* ri, aniplcdi Sc credeie dodrinam de.Sacra* men tali

-ocr page 77-

COMMENTATtO; I7

Dientali vhioneiquam pHmæua ilia ecciefîa a(» Apoftolis prxclarè Fahdàtà.amp; cbruih fucCefl» »ibus.qnos patres appellànt.aufta 8c pröpaga-M,4ofta,amplexa fuit.Sc credidit;

Àt verb crëdidit amp;i doâa fait non alia'm Àfhifài, ntonem.quàtn Sacramentàlem.quçedmutui refpeftus k relatiónis ßgni ad fignatuni.Sc vi-cifsimfighiti adfignum. ...

Ergo eandem vnionê ampledi, dóccri.cfe- CSpUad». dere pijs mentibas futhm^ Sc volapcati.Sc ton tolatlöni Sc confirmatiohi elfe debet.

PROÏgt;ÓSiTiÓNIS

Q^anquam autem nobis propofitum hon p^opoMà âft.nodram dodrinam Sc noftram fidem ,au- n« ... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Ho Si Ämi;

tontate hominum.quamuis maximorurrt.con Firtnäre Sc commendare:tamen non abs re eos facerearbitramuGqui, podqùam fuath.quarh konfitèntür ßdent verbo Dei n.iti fulciriqi dei inónftrarant.etianl veteris illius Sc nobilis ecgt; «léfijeiqusftatim poft ApoHolorum tempo- » rifelicifsimèfloruit.earidem perpetuarnqiferi tetMiani faifle demonftrant.Nöuitas (iquidferh NonftniuC kaal in omnibus rebus, turn ia döótrini ecclé (lafticafufpeAaeft ScefTe debet .* idqi nöftfls prxcipuètemporibus, quibusqubtidieinultt .. innouantür, k inaüdit« opihiones finguntur

-ocr page 78-

Ti-E. VNIONÏ SAGRAMEN.

de verbis cans Dominic«. Pijs itaq} amp;nbsp;verî* tatis amätibus certo perfuafum cfle debet eatn verborum eœos Dominicç interpretationet» (verbafiquidem interpretanda, genuinusqu« eorum fenfusindagandus cft) omnibus alijs anteponendam effc, quse non folum analogi« fidei rcfpondeat; fed eiiam toti ecclefisc Chri-fti,qu^antenoftra temporaflorcntifsimafuit, conienciat. Atquebinc, vcnoftrapropofnio habet, maxima adomnes bonos redit volu.» ptas amp;nbsp;conftansgaudium; quandoquidem tu-tius éft patrum fententiæ, quam ex verbo Dei hauferunt,acquiefcere;quàm nOuâm Synufia ftarum intra fexaginta an nos ortorum opinio-nem, quæ à verbo Dei amp;nbsp;proprictate Sacra-meniorum abhorrer (non enim cft, vt talfô gloriantur,verbum Dei) feétari.

ASSVMPTI DEMONSTRATIO,

jfflrniHS Afiumptum, in quo quæftionis cardo vert» dtmonflri, tur, probabimus. mwlcis amp;nbsp;pcrfpicuis patrum »ur »yliogif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liquidocuiqs conftare

poterit, quæ conftans 8c perpétua fucrit patrum bac de re fentcntia. Maioris autem eui-dentiæ gratia talem fyllogtfmum , ne latcbras qu«rerc videamur.præmittemus.

PrepoBtio. Si patrci in fuis fcriptis de ccena Dominica figni

-ocr page 79-

lt; o M M Ë N T A T r o, l8 figni Si fignâti exprefTam fecerunc mentioné, atqi ea necelïanô conGurrerc docuerunt, tuni eriimueró coniundionis ^iT/xfîç feurelatiuç Oicntionem qüoqjfeterunt, eamqueagnoue-ront amp;nbsp;approbarunt:

Sedfigni amp;nbsp;fignatimentio illis perpetuoin AtTumpiS. Cfefuit.acqueeaadconftitnenduni Sacramen tum necclïariô eoncurrere vna voce docue-runt.

Ergo vnionis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;relatiuç mecninc- CÔpIlt;xtoi

funt, eamqî tanquam Sacramenci fortnam do cuerunt,agnouerunt,Se confirmarunt.

PRÖPOSITIOMlS BXPLICATIÔ.

Eropofitionis fententia firma eft ex com* PropoSti® muni amp;nbsp;vfu recepta fcntentia:Pofitisc(îentia.. libus partibusjtotum quoque poni necelTe eft. loguo. Signa verd 8c l'es fignificatas duo relata elfe Sc ad vnuüi terminum referri.nemo, puto, infi-ciaturaatdubitat.nifiqui nihil intelligit.Sco-mm iudicio deftituitur. Ergo rc^è à nobis col ligiturex figno 8c fignato coniunftionem fieri relatiuam ; amp;nbsp;ponentam duo iftarelata, rcéta quoque dici ponere vnioncm e^êT/XMr.Scd de hifce in primo argumento copiolè 8c luculen» tcrdiflieraimai.

C A

-ocr page 80-

DE VNIOHE SAÇFLAMEN, ÄSäVMPTl CÖNFIKMATIO. '

AfTunÿtS Aflurriptumno difficile eft dëmonftrare ijs,-fcripuvél pertraofcnnam «xifpe-xerunn

iaftiiMin luftinus Martyr in fuo cum Tryphone col-câtt^îp Ilt;^4uio,Pane(nEucharifti^ tnemoriâ pafsionis

Chrifti nominauicôbferuato videlicet Chrifti Diandato, Hoc facite in meatn dva/Mitiaivi itcoxuiU. Irénsu$,quod lippisâctonfonbusnotuni eft,lib.4.C8p.j4.Eucbariftiam è duabus rebaJ conftituit,terrena 3e caleftitquarutn prior fîgt; gnum eft externutn^non continens vt faccus: pofteriorrcs (îgnara (piritaalis Sc interna,non contentuin vt auena.

Tctni.lik Tertul.lib.4. Contra Marcioneni panem ap îtlusian figurant corporis Chrifti: non quæ cor^ pus Ghrifti in fe inclufum contineat fed quse fignificet Cbriftum verum habuifie corpus, quod pro nobis traditumeft, Se nobis per fi« dem Sc fpiritumtanquam caput membrisv» nitur.

Sertii.de cœna.àpertë facit duas «anx Eocharifti^partes,Sacramentuin,id eft.figni vifibile.Se rem fignatum.Item Sertn.de Chrif-matc.ugnificantis Scfignificati apertam facit mentioneiD.’ continens gutem St eontehtum plané non agnofeit.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bafiliul

-ocr page 81-

COMME N TAT I o»

Bafilias in Liturg, in fiera Cana panem amp;nbsp;Bact. iaM yinum antitypa.non autemconiinentiacor-‘“''8**‘ poris Cbrifti npminauit ; cui fuffragantur

Theodoretus amp;nbsp;Gregorius Nazianzenus.

Ambroßus figna memoriam redemptionis Ambrefit in i.Cor.ii. Similitudinem fanguinis de Sacr. Iib,4.cap.5. notninauit. Resautem mcnioriæ, I'.Cot.fi, amp;nbsp;fimilitudinis non eft iti memoria amp;nbsp;fimilita dipetanquam pecunia in loculo.

Aueuftinus figna externa fieuratn corporis Aug «*«»« • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ irgt;fi Adimc«!»«

«languinis contra Adiipant.cap.iz. In Plalpi« {.Memoriam Dominics pafsionis de Trinit. iib.5. cap. 4. Gratiarum adionem amp;nbsp;comtne-niorationem corporis Äc fanguinis Chnfti.De fide ad Petrum cap.1p.nominauit.Q31 omnia exiftentiam feu inclufionena corporis in pane manifeftè impugnant.

Chryfoftomus in Pfal. 12. Panem amp;nbsp;vinum Cfcryf. ia eœn», fimilitudinem, fymbolum, k fignupa PW-**« corporis fanguinisqj Cbrifti. In qpere imper» fefto Hom. 11. Myftcrium corporis amp;nbsp;Tangui» ^^’Jquot;*** nis.In cpift.adHebr.Homil. 17. Exemplar cor Ad (kli. poris amp;nbsp;fanguinis Chrifti.Nullum vero occul **®quot;‘*^’ ' tationem corporis amp;nbsp;fanguinis in pane men» tionem Tacit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Gélifias imaginem amp;fimilitadinemcorpolt;^'jJ^‘^ ris 3i Tanguinis Cbrifti in adione myfterij cele brari ait cont. Eutychen. Vbi notandu patres

C 3

-ocr page 82-

DE VNIONE SACRAMEN.

Curpafr«» corporis Sifanguinis Chnfti itnaginem amp;nbsp;fi-rnilitudinem.aut fimilç qniddato externa lyiii imagiiits bola nominafle vt cqntra Eutythen , Marcio-Chrîftrno- nem 8c cætero! liireticos probarent Cliriftû verum,naturale,amp; nobis ouaatr/or corpus e-

Slmi'budo . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;. , , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nr I 1

ciuxfît,3e tiani in gloria habere: nam noneiciimilituno unüe. cuius non aliqua fit veriias: non eft typus cu-Patres qua ius non fit verus archiiypus. Patribus autem »iou°doeut- per fonmium nee perfebrim in mentem tint. venir, vt hifce locutionibus corpus aliquod V« biquitariutn,illocale, incircumfcriptum.inui-fibile, id eft corpus non corpus fub amp;nbsp;in pane abfeondi. Nam bacratione contra iftahxreti-corum portenta nibil promouiftent: fiquidem corpus quod nec videri.nec tangi, nec omni-no fenfibus percipi poteft : quod nec loco ca-pitu^ nec circumfcribitur, corpus dici non me RfiSnt retur.Proprietatibus enim eflcntialibus nega-b«drrn5 l*s,ipfamquoqiieremnegarineccfle eft. Ca-poteft. ueantigiturfibi,nenimisapcrtècum iftisb«-■otribquot; reticis, quos Ecclefia iam pridem tanquam pe hxreticit ftem eiecit,colludere vtdeantur, qui bodie e-coundaat. iufmodi corpus fine proprietatibus imaginan

Nos vero certo feiamus figna facrx CoensB corporis vcri.boceft.corporis loco circumferi pti, corporis ftniti. corporis carne Sc ofsibus conftautis figna cfTe: corpus autem iilud fa-

peraa*

-ocr page 83-

COMME N TATI O. !•

pernatura!e,illocale.c47ïî/3i;î^a7ir7bF, a.oçy.tovi hoc eft, corpus Euiycbianum 8c Marcioniti-cum . quod in facra Scriptura nondocctur, quodhærefes dudum fepultas quad ab orco ra uocat,quod ab orthodoxes oppugnatur,nobis obtrudi minimè patiamur,

Bertramuspancm Scvinum corporis fan-B*tua»«». guinisque Chridi appellauit.Et addidit ratio-nem.quia myfterium.

Ltccretplura patrutn congerere fîiniliadi- CMciafi»; âa ; fed ex bis paucis facit liqucre exidima-ttius, qualem vnipnetn fignorum Scrcrum fi-gnaturû cotus 8c perpetuus Ecclefte Dei con. fenfus credideritjdocuerit. ad nos propagârit.

Videlicet taletn.qualis ed inter memoriani,figt; guram.fimilitudinem, fytnbolum, ttnaginem, »lümint« typutn, fignum : 8c inter res, ad qqas ilia refe-runtur.Sc àquibusfouin eflc accipiunt. Ou« nlcoeni a-eertè alia non ed, quajn c^êT/xji,rclati«a, ôc a. r«iiduSamp;: nalogtca;non localis, phyfica, 8c confubdantia »«»logeci. lis:qualem vêtus ecclefia penitus ignorauii: in bac vero ecclefîæ feneéla quidam inquicti homines tanquam Eridis potnum excogitarunt coronîdî» amp;nbsp;ecclcfiæoblfcerunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uicertfuta«

Opcræ pretium faôuri videmur,fi Coroni Jum^qf/ôd dis loco dramincum Achillem 8c arictéfophi-fiicum aducrfariorum, caducucn ilium qui^iogTzopj)»

C 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«K«.

-ocr page 84-

DEVNIONEÿAC RAM H N.

«nlotii rcb dem Schebetem , attamen multqrum oculoi: î^Tx^PPo pf’■ànngentcm.profternamus : cuius arma fiç Bitur. ' cornua hxç func;

PiapoWo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sacramcntalis tantum confiait in

analogia bgni 8c Ggnati, feu in relatione, necef fe eft $açràmeQta euacuari, k nihil niû nud» Cgnarehnqui.

Airumptio. At hoc eft abfurdum k impium.

ÇSpkxto, Ergo 8c illud abfurduna crit.

Dapicx pa Refpond. Straroineus hic Achilles 8c carie ■ 'exefusaries IsthaliterScquidem doplicicar-çinqmate laborat: quod inftruméto verbi Dei Errer i nô fananduin Sc tolteodunt eft. Prius eft error •’“*** 7m^T0/u»cuT/0V/e»çaiT/0if,rtaei noncaugt; tneaUs fi, fa vt caufa. Nam vt rei (ignatç cum fignq in v-T 'nvr U11 *^0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f®’ (ignatsB

«'u^i4iun?n in figno tanquam in latibulo incluGo non fju fjckSîrt«« ç’j coniunélionem feu vnionem Sacramenta-R.'gin c5 Icm.qqia vtantea probautmus a natura oacra ïui.riiont!o mentorum plurimùm difsidct:itaquoquec* c«lgt;,oonn’ . , r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

xxur Cl- tdblata non dilioluit vnionem Sacramenta-lent verâ.ncc f gna nuda 8c inania facit. Nam «rrHci.'a; hacrationc veteresnuda tantum ligna Scina-pjj fpcftacula in circumcinonc 8c agno pa-fchali liabuifTent : quia fœdus fiuecircumeifio cordis non fuit localiterfub externaceremo-nia , nectranfitus Angeli fub carne agni pa»

' fchalislatuitautineodetn loco fitus fuit. Ac ver»

-ocr page 85-

ÇOflfWENTXTlO. 1!

L*eeerua». amp;trnipetf intcraallS nen tollit dlfpcnfatfa nein Eratiw diula«.

verè dicere ilia figna fuifTe tantùm înanîa fpe-ftaçula amp;nbsp;inanes ludos . nemo ni(î mente çalt; ptui^ dixcrit aut cogicauerit.Itaque iftis Theo« ingis, qui omnia fupernaturaliter in hoc facra« mentp fapere volunt.in mentcm venire debe« re^neque interualla temporum, neque inter, capedines locorum communionem amp;nbsp;difpen. fationem benediâionis Sc promifsionis diainç impedire aot tollere pofle.

Alterqmcft error TWgjè T«» to

ro/ap. Non enitn fequitur;Signa non fûbfe amp;nbsp;Bleacfci.

in fe localitercompleâunturrcsfignatas. Er. sîgnaqu«« go plané nudaamp;inania figna funt.Nam hacra »odono» tioneminimè Inaniafont,quiaobfignantrem promifiam minimè inanem aut fallacem, fed veram.fed certam, fed à Deo fut* fidelibui col

Âcquemadmoduinfigilla.qocremeertam Deetantiîr Se.explorata(n Ineens cqmprehenfam obfignit, '«’ i •»‘U* neutic^uam Ggilla feu figna nuda amp;nbsp;inania di. cuntur, etiamfi à rebus literis exprefsis quam longifsimo locorum interuallq feiunfla funt : itaquoque figilla prqmifsionibos diuinistam , nobis reipfa prxftitis annexa minimè va. cua dicenda funt, etfi promifias res non in fe localiter contineant, vt faccus auenam.qnip. pc eum rem certiftimam , minimè verô in. anetn aut fallacem obfignent. amp;nbsp;reprxfen»

C î

-ocr page 86-

DE VNIONE SACRAMEN.quot;

MOTA. tent.Sedbæcamp;fimiliafophifmata intcquent* traftatu plenius difcutientur, Mirum autefi' eft/iftos Theologos non quoq; atfirmare auJe re (ignum nudum fuifle 6t mane , quod Deuî Ifaiæ7.Achazorégi ludse dédit: quo Chriftuï •non præfcns fub figno.fed multis poft demuifl TrïnCrio annis exbibendus fuit. Sed latn côlequ ens eft» adjiitrutn yj alterum quoui definitionis mcnibrû cxcuti* tnus:qaod ita le habct.Et in vtriulqi pcrceptio ne in legitimo vfu.

Vmo fiera nbsp;nbsp;Pius Leélorin bispiucis verbis duo obfer-

Calamnii adaabtia rum.

Diloitnr ca Kaaii.

ïftTünfi«* Pritnô^d vnionem facramentalem per-nia'rci^ tinere figni amp;nbsp;rei fignatç perceptionem:vt b»î eaturcalumniæ aduerfariprû, qaam fçmpcr in ore habent; Nos videlicet do-cere in facraCœna nibilpercipi prêter nuda» 8c inania ligna : cutn tarnen tam apertè docea-mas.nin fignumdcres (îgnata percipiatur.vnio ncm facramentalem ftare non pofte.

OriMixia^ Sed hic oritur grauis quxftio.dc modo.quo de”?««-* vtrumqj in facramento, hoc eft, (ignum amp;nbsp;reJ prionit. (îgnata percipiatur.

Nottrifta Nos quidem ex natura coniugatorum Stpef petua rcrura veritate dicimus res corporeas 8c terrenasore modoqicorporeo Seterreno; re$ verô fpjrituales 84 cœleftes ore roodoiîii fpiri-, taali amp;c cœlefti.hoc eft,(ide amp;nbsp;fpiritu percipi. . Aduerfariorij vfto reram propriciates con fundetei

-ocr page 87-

COHHENTATIO. 11

fundentes affit marc non erubefcunt res ester

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r lt;- • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 rtorumftW

I nas Iiueterrenas Sc internas Ilue ipintuaiesv-ttniU. no eoderriquc modo St inftromento videlicet modo amp;nbsp;ore corporeo percipi, Seddehocfig» memo in fecundo Traftatu pluribus agetur,

’ i ab har perceptionc imÿurt Sc infidcles bomt-

' nes remouendi funt, vtpote, qui facramenti» nonvtuntur, fed abutuntur, vfumà Chrifto prifcriptumr.óobferuant.fed profanant. De hoc veto etiaru plura difterentur in fecundo

' T ra^atu.Hsc vero pauca de vnione facrameniah fufamp;ciant.

gt;

f

r c s

-ocr page 88-

BE VERA COMMVIJ.

DE VERA KOINo* Nia sev coMwvNiopi? torporis Chrijli, aAuerfm Synufmßarum notttiiK V itiMditnm commentum, Theologie* fy' LH' git A tr*£iatio Marei ßeurn-leri T/gurini,

Tntittlo.

^repeRtio Pfimunio corporitft finguinit Chrifti.

S^^^VPERIORI Traftatudc coniut* ^g^^élione Sacramentali, de qua bodi? fi^ôÆgrauiter epntrouertitur , ex verbP Dei difleruimus ; hoe vero pr«fenti animuseft.tnJy 0{^,de vera jco/p«wafea com» nione corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti,hoc eft, de vnione noftriitsiquam membrorum çum çapi* tCifponfse cum fponfp, palmitiim cum vite,dilt; fputare. Qeus.pMer luminum, nobis face foi

verbi ita præeat, vt à verittcis tratnite nulla mododefleftamus.

‘ri

çnod eft,

loan ir. Propondo ■treeatieafs vhHfti eon Riquot;« irt.

cftfolario* pis pknif' fina. ____

Neminem vero ambigere trbitramur, inter ftdeles amp;e Ghriftum veram amp;nbsp;arftifsimam efle vnionem ; qua ipfi inter fe amp;nbsp;cum Chriftov» num myfticum Se fpirituale corpus fiant: quip pecum Chriftus.Ioin.iy.v.ao.zi.za.zj.eamno bi$ proppnat finem Sc fcopum cum fu^ media fipnisjtùm prædieationis Euangelij amp;nbsp;fidei.

Non pro eis autem rogo tantum : fed Sc pro ijs. qui credituri funt per fermonem eorum in me; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vt

-ocr page 89-

CORPORIS CHRISTL îjf

i r

t» ie 'O ti a

!e

li

•t 'e

gt; p o »

Vt omnes vnnm finf.Gnt.'ficuttapaterin R»rioJ iiie amp;nbsp;ego in te,vt Sc ipfi in nobis vnum fintivt 'lt;*quot; credal mundus.quoó tu me miferis; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Ët ego glonam, quam dedifti mihi.dedi eis, r* vt fint vnum:ficut Sc nos vnum fumus^ pttnur.^ Ego in eis.Sc tu in me:vtfint vtium,fient amp;nbsp;nos vnumfumuSi

Ego in eis amp;nbsp;tu in rne.vt fint perfeéti in vnû: 8c vtcognofcât mundùs.quôd tu me mififti,Se niinoiiti , dilexifti eos.ficut me dilcxifti^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ ‘^*’quot;“**

AI0PI2MO2 TOT ZHTOTMENOt, Zf di/putatjo»M ordoi

Verum enimuéro de vnionishuiusfubiefto p, feu materia, de caufis tam internis quàmex. tcbus,amp;ià ternis, de effeélis, grauifsima controuerfiain- ‘,JÓu£tutuT ter reformatas Ècclefias exiftit 8c agitator i Nosenim ex verbo Deifentimus ,credimus,Neftrahw 8c docemus Chrifti 8lt; hominüm nullam ef- ««“*• fe aliam vnioncrti i qoàm internam 8c fpiri-tualem.boc eft, qu« fide 8c fpiritu cOnftet, fo- gt;nbsp;lisqi fidelibus 8c àd vitam a:tcTnam defiinatis obtingat.atq; vitam teternam opcrctur.

Aduerfarij verô fummo conatu euincere 8e Adueth-ébtinere nitüntnr,prêter banc efle quoqi vnio nem imaginandam externam 8c corpoream, hoc eft.cre corporis percipiendam.fidebbus et infidelibus communem , tam mortis 8c con. lt;

-ocr page 90-

DB V É R A tOMMVf?* demnationis quàm vitæ æternæ effeélricenii Cdnfrou« Qijlt;eritur igitur Sc controuertit ur inter noi aûutuu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtrumcöii^unio corporis amp;nbsp;fangainiï

Chrirti.hsc vnio* ]ua cumChrifto vnum corgt; pus,amp; inter nos rc Jclimur.fiifpiricualis tantôt an vernetiam corporea- Priorem fentenriam , nos defendimus:poftcriorem tuendam fibi fu* muntadufrlarij.

Oifpnfariô Propofitum igitdr eft hune prsefentem tra-lt; •itipareiitó ilatum.qucm gloriçDeijproximi inftitutioni^ kuDcrabtis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pjçj jgjy, exoptat« feruire eupi»

mtis.iri duo câpita tribücre.

Mcmbrt In pno^e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftramfenten

fumma.; fianti breuiter amp;nbsp;dilucidè ex verbo Dei propö» nemus.eXplicabitnus.demonftrabimuJ. Vttji qui à rixi« amp;nbsp;contentionibos abhorrent,amp; (itri plici direftaqj fententiarutti cxplicatione dele élantur.habeant.vnde documenta, fine labor® longioris inquifitionis,fumant, Jtrgameri- In pofteriori «vseertivaÿïïty; fophifmatutn îljOKMbri àduerfariorum,quibuspartim noftram fentet» tiam labefaétare,partim fuam opinionem ton* firmare conantur,elenchum inilituemus, atqj quantum à verbo Dei difsideant, paucis mdt* cabimus. Vt videlicet eorum debna toti mun-

Fiol«. do patefiant,atq; ipfos audores tandem fui fij Clcnti pudtat* Deccl enim nos non folum tr»

-ocr page 91-

CORPORIS CHRISTI» 14

T«v v^z/oivaoa» fcdetiâm tkç araAe^vTo« iÄty^etv 'ë^-0jW/^«y,fi D.Paulocredimus.

VNIONIS SEV KOINUNIAS


gt;«4tfz#4 feufitbieduni.


1

i

1

« i

6

1

%

i

S ÿ

jiphoripnnsi. Vnionis fpiritualis materiæ prias ôt nobilius mcmbruin eft Chriftus cum matcnïo-omnibus fuis bencficijs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fxo'nUr^^

Demonßratio, Vbicunq, du« res indinblu- Qa«»«» bil» perpctooqiie vinculo ncxæSi iugatæ font, cas Icparalim amp;i feiundè percipere non polTu- p’''»««-tnus. At Chriftu« amp;eius beneficiaeiufmodi

vinculo nexa lugaiaqî funt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chnfti^

Ergo fcparatim pcrcipi,aut percipiendo fe-parari feiungiuè non poflunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;logicua» c*

PROPOSITIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SyllegîM

Propofitio manifelta eft:nâltî fïCC Cü^l* amp;nbsp;deinen« tatione ncc re ipfa feparari fine piaculopotTunt autdebent; ea quoqs ieparatim manducariaut nia percipicitrafuiihteritutn non poflunt. Sed ne na^anift-cefTe efl Vnû 8r eund'em vtriufqj fiinul partiel pem fieri.àut vtroqspriuari.Vnde patet putidâ aJuttb-amp; impudentetn càlutnniatn efle aduerfariorû diceniium . nos docere jtQivuvlav banc iolo luU, Cbrifii fpiriiu condare.

1

-ocr page 92-

DB T B R A COMM VN.

ASSVMPTIO.

Atcorpu* Chhfti Aceiuseft'eflaindiflblubi leatè^ritni Sc pcrpecuo ncxu cópulantur; id quod docet »ituramp;fui» priticipiurn fcaxiomaTheoIogicutn.cKfacr* mai* thco' fcriptura dcduâuffi.atqi calculó oitinium pid' a'fit* approbatum , Viuificam virtutcdi fed Smofamii. fripyètof A came Chrifti fëparàfi hdn polTé. Rom°i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hine Paulus Rora.S.isquidem,qui propfid

filio non pepercit, quomodo no etiäm bum eo ScdtcntU omnia nobis donaret^Argumentum Pauli eft Ï’Miinr'* nlinórüm , cuius fententia hue redit:.

Abfurdutn eftdicere,D:dm patretn pro nobis tradidiOe filium fdum vnigenicum, ac'ndn fl' mut ddnafleomnia, quæad vitam neceIlaria funrquippe cum à fllio Dei donato de accepta vita non pofsit feparari.

Kom.9lt; nbsp;nbsp;nbsp;£t hoc efl quod eodem capite Apoflolus ait:

«u»,ibirpi. Porro fl ChriftuS in nobis eft, Corpus quidem tilts uiuL. mortuum eft propter peccatum. Spiritus au^ «.ant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propter iuftificationem. Sed fl

Vbifpfn» Ipiritus eius. qui bxcitauit lefum à mortuis.ba ii1gt;cut9*»d vobis;is qui exci taait Chriftû«t mor. ätMn.* ' tuis, viuifleabit À; tnortaliàcorpora veftra.pef inhabitantem eins fpifitüm in nobis.

MuiiPaat Sententiaèft, In quibus Cbriftus eft.in ijf. dem fpiritus, vital.iuftifleatid,derefurredioi Bortuis ad vitam eft.

Hec idem dacetChriftus ipfe.baiiis vnioois falcrutn

-ocr page 93-

corporis CHRISTI, fulcrum amp;nbsp;bâtis loan.6. Oxy edit carnem me. ani.R; bibitlartguinemmeum.mme manet,Sc ego inipfo, keiB.Qjit editcarnenx mcam.Scbi bitfanguinem meum.habetvitamsternani.

SentîntiaelV. Nemo manducat carnem mC Seattntia.' am.niGlimul omnium beneficiorum meorutn parciceps fiat.

Idem poftea à Cbriftoiteratxxrloannis iç. ioati.iy. b, qui manct in me , f vt videlicet palmes in Vite) Sc in quo ego, hie fert fruftum multum. Hue facie, quod Chriftui ipfe facram Cœna.m iefu.ncs inftituens, nos inbet non fimpliciter fnum cor »indiuare pus tnanducare . rec fimpliciter luanguinem fuumbibere.fed fubijeit; Quod pro vobis tra-ditur: qui pro vobis effundicar. Quafi dice- fu,,,. ret, Non aliter volo vos corpus meum edere, J'’,“!'quot;/ . / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chnfti.

ctlanguinem meumbiberc, quam quatenus in faluiem 8c vitam veflram traditur Sc eftun..

ditur,

C O MPLBXI O.

Vnde reftè Sc verbo Dei confentaneè con^L cludimus, Chriftum cum omnibus fuis bene-fieijseoniunftum 8c confideratum vnionis i-ftius fpiritualis fubiecti primum tnembru efie j è-TTip îc/l,«

D

-ocr page 94-

DE VEXA COMM VN»

A V T £ R V H V N I O N I S fnernbrutn.

Soli tidcles fiunt participes co» inunionis Cbrifti. •

Viemonftrat.to. .Q^i vnum funtcum Chri-fto., ij reélè dicuntur amp;nbsp;reuera funt fubit’ftun* feu materia vnionis cum Chrifto;

Scd füh fidele» vnum fur.t euro Chrifto:

Ergo fob fideles font fubieélutn feu materit vnioniscum Cbrifio.

PROPOSITI O.

Propofitionis fententia itaclara ita aperta eft, vt neminem tam vecordem cfTc exiftims, qui earn negate aut de ca dubitare animum to ducat. Dequoenim affirmatur materiatum» feu res ex materia fafta, de codem âffirtratur materia ; Sc contra de quo negatur tnateria.ds «odem reâè negatur res ex materiailia faâa.

ASSVMPTVM,

AHumptum nedrum pluribus facrarum li» teratiarn teftimonijs confirmatur, quam vtà quoquam in dubium vocari, nedum infiroiari eut frangi pofsit.'nos pauca tantum.ea^ue illU'» ftriâafFeremu».

Non pro eis autem rogo tantùm, fed amp;nbsp;pro ijsqo' credituri (unt per fermonem eorum in Ole. Vt omnes vnum (int.ficut tu pster in me.

amp;cgo

-ocr page 95-

Corporis christt. atf

amp; f go in te, vt Sc ipfi in nobis vnum fintvt crcdat mundüs , lt;juod tumemtferis, loan* nis 17.

Ex his verbis tale argumentum elieitur*

Ij font vnurti inter fe, 3i vnum cum Chri* ftofpro quibus Chrifius patrem rogauit, Fixe propofitio proponitur à Chrifto vcrfuZI.Scclk fiois petitiunis Chrifti.

Sed Chriftus orauit pro fol is cfedentibus* ■ Ergo foil fideles lune vnum inter le,Sc vnutn

lt;üm ehr I Iio.

Et v.22,feq«itnr. Ei gloriam, quam dedifti , dedi CIS : vt fint vnum, ficut Sc nos vgt; Bum amus.

Sa nntaeft: Qijibus ChriftuSgloriam àptU tre datam dedit.ij font vnum cum Chnftu;

Sed gloriam ilUm fo'is fidel.bus dedit: Ergo lob fideles funt vnum cum Chnfto. hem V.25.SC 2Ó. Pater iufte.mundus tc nofl «ognouit, ego autem te cognoui.Sc ij cognou« runt,quod tu me mifcris.

Et notum feci eis nomen tunm,^notuia faciam: vt ch«ritas,qua dilexifti nie,in iplis fit« amp;nbsp;ego tn ipfis.

SeHtentia eß: Ij funt vnumChrifto.qui De» *tn patrem 8e filium eius lefutn Cbnllum co* (nouerant Patet tx

-ocr page 96-

, DETERA COMMVN.

Scd folicredentes cognorunt Deum.eiusq». filium in hunc mundum ad nos liberandum tnidum. Patet ex v.25. amp;nbsp;maximè ex aniithcfi. qua mundus amp;nbsp;fideles opponuntur.

Ergo foil credences fuut vnum comChri-fto.Idem docct Paulus z.Corinth.ó. Ouod c-nim confortium iuftitiæ cum iniuftitia^amp; quç communio luci cum tenebris'' quae concordia Chrifti cum Behalf aut quæ pars fidcli cum in fideli amp;nbsp;quæ confenfio templo Deicum fi- , mulachris^ nam vos templum cilis Uei vi-uencis.

Sententia : Quicûqjfunttempkm Dei.fei', quod eôdem recidit.vnum cum Chnfto.fuge-re debent idololatriam 8c idololatras.

Amplificatur amp;nbsp;demonftratur quintuplici antithtfi. Scd foli fideles vnû font cû Cbrifto.

Ergo fideles fugere debent idololatriam Sc idololatras.

Similis locus eft i.Corintb.io. QuapropteC dilefti meifugiteab idololatria. Vtperitislo-quor, indicate vos quod aio. Poculum bcne-diclionis, cui benedicimus, nonne communio fanguinis Chnftieft ^Panis.quem frangimUS, nonne communio cotporis Chrifti cft t' Quo-niam vnus panis, vnum corpus multi fumusj nam omnes vnius panis fumus participes.No potcftis poculum Domini bibercSc poculutn dænio-

-ocr page 97-

CORPORIS CHRISTI» 17 dafmonioriim; nó potcftis tnenfæ Domini par licipcselTe 8c inenfe Jæmornorum., In bis verbis triplex latet Pauli argumentij, quo vnio fidelium cum Chrifto aftruitur.

I. Quos Paulus dileélos vocat.ij funt parti eipes xo/vft)v/ae corporis amp;nbsp;fanguinin Chhfti.

At Paulus folos fideles dileftos vocar. Natu Paulus proculdubio reprobos hominesnun-quam pro dileélis habuit. Ergo foil fideles fiunt participes zo/vav/etf Chrifti.

1. Oui inter fe vnum corpus funt, ij partie! pes funt j£.o/vü)i'tizc Ch*rifti.

At fob fideles inter fe vnum corpus funt;

Ergo foil fideles participes funt xo/rtav/a« Chrifti,

3. Qu,i participes funt menfæ Domini.ij funt vnum cum Domino.

• At foli fideles participes funt menfæ Doml-ni;quod patet ex Antitbefi Paulina.

Ergo foil fideles vnum funt cum Chrifto.

Ex his igiturreftè cóeludimus partim Chri ftum viuificum. partim fideles materiam efle huius, de qua agimus, vnionis ; id quod nobis demôftrandû erat.Vnde duo hçc reélècolligimus.

I. Neminem Chriftuperciperc.neminemqi D 3

-ocr page 98-

Dn VERA COMJUVN.

«i’m eo vnum fieri,nifi qoi fimul particeps fiat omnium cius beneficiqram.quç funt.vi num* rôdicam,vitaætcrna,

2. Neminem nifi^fidevera prscdirnm ear,, rcni Chr;fti manducare,ac vi tonfcqucnuz, vpum cum eo fiert,

CAVSA ETFICIENS pyittfipalis.

Vnionis caufa princeps amp;nbsp;prL Riaorigololadji.viCyrilliverbis vtar eft Ucus. Dcmanßrtüe. Oui omnia ea facit amp;nbsp;opera-tur, quzad vnionem noftram necefiaria funt: quique cxteros omnes’à focietate operationia eins excludit : is reâè dicicur caufa eius prima amp;nbsp;fola.

Sed De»» omnia operator, qu« ad illa vnio pem pertinenraiqr cseterps omnes ab ifta opc-ratione excludit.

Ergo Deus reflè caufa principalis amp;nbsp;fola no firæ vnionis dicitur.

PROPOJITIO,

Propofitio ita firma amp;nbsp;ftabilis eft, vt nullius imperum extimefcat, atqueà nemineoppu-gnerur.nifi ab ço.quiOeo gloriatn fuam.quani alteri fedaturnm eflenegat . eripere audear. Hine valdc deleftor régula diumi cpiu»‘datn

Logic f

-ocr page 99-

J

CORPORIS CHMSTT. *8

Lfgjci.Omnis boni efFeßvis gloria «Jebetur foil Deo,quandoifola ipfiusbencdiftionefluit quicquid cfl boni: neque fas eft euni vel tnini-niapirteglori«fpoliari. Cumcnim abipfo.iti ipfü. Si ad jpfum fint omnia, tnerito fubiungit Apoftolus ad Rom.ii.Ipfi fit gloria.

asjvmptvm.

Afluniptionis vtrumqi membrutn plannjn faciemas induftione teftimoniorum facrç fera pture amp;nbsp;cx fingulis firmifsima noftrse aflertio nis argumenta extruetnus.

1. Cumconuerfus fucris ad Dominum De nm tunm : Circumcidet Dominus cor tuum, Sc corfeminis tui:vt diligas Dominum Deu«n tuum ex toto cordc^Se ex tota anima,vt pofsia viuere.

Triafuntinb’S verbis,quçad vnionçfpiri-tualemfaciunt.obferuanda. i. Subieftum v',. nionis, qood cft cor credentium, non inflde-lium. 2. Caufavnionis,Dominus Deus.5 Finis feu efFeAus.qui cfl.diledio Sc viia.Senten-tia igiturefl,

Qi}i homines connertit, conuerforum cor-^a circumcidit.hoc eft.purgat ab omni pecca-lorum epeno, régénérât, fanftificat, Sc i11 umi-rat : it emmuero cft prima Sc vnica cauf» no-ftræ vnionis. Sed Deus conuertit homines, ponuerloruïn corda circumcidit. Conftai a« coQtextu,

-ocr page 100-

DE VERA COMM VN.

ConeluRo. E^rgo Deus prima amp;nbsp;fola caufa eft noftr® nionis. qua videlu ct vnum corpus cu Chrifto inter nos elficimur.

lohanff Ioan. 6. Nemo poteft venire ad me,nifi pa* ter traxerit cum; ego vero fulciiabo eum in vl* timo die.

Scriptum eft in Prophetis; Et erunt omnes doftiàDto. Quifquisergo audiuit à Paire 5« ' didicit venu ad me.

Tria notan nbsp;nbsp;Tria paucis, quæ doftrinx prx.ftnri lucent

addun.notentur: primofubieiftumvnionis, Subteflum quod partim eft Chnftus viuificuf partim bo-unionis. ni’nes fidcles.feu à Deo tracti Sc doäi. Deinde Caufa effi- caufa efficiens principialis amp;nbsp;fola, Deus pater eicns. Domini noftri Icfu Chrifti. Tertio efFeftus.re EtFeftûî, fufeitatio videlicet ad vitam.Sententia eft.-Ca jus folius traélu,impulfu,amp; doélrina feu infti-tutione venimus.id eft.concorporesfimus.in-ferimur .Sc vnimur Chrifto.vt vitam xternant confequamur, is reftè principalis amp;nbsp;folacauf* noftrx vnioniscum eodicitur.

AiTumptv.

At folius Dçi duclu.do6lrina,8c illuminatio ne ad Chriftum

venimus, Apparet ex cótextu»

item çx teftirnonijs Ifa.54,Ierem.jt.

Coplcxio,

Ergo fol us Deus eft caufa principalis noftrç vnioois,

Coaeiufio. Ex his di£liï,nam plura addere fuperuaca* neum foret,fatis liquct.Deum principem cau* fam» ■

-ocr page 101-

CORPORIS CHRISTI.

fam.vtfalutis.ita quocj; noftrç vnionis,ex qua illaconfenuitur, elfe. Nunc confequens eft.vt Teflimo-

r • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuquibu»

eaquoqs loca confiaeremus, quibus hommes iiomme^ejc ab illo Obere excluduntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cludumr»!»

XI I m 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T' -1 nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opert uniO

Alatth.^.Marc.i. Luc.3. Ego quidem baptu m»

Zo VOS aqua in refipiicentiam : ille vero qui poftme venit, valiJior me eft, cuius non fum buc.i.

dignus.qui foleas pertem : ipfe vosbaptizabit Spiritu fanfto amp;nbsp;igni.

Duofunt in hoc diflo.vtpote indilsimili amp;nbsp;Duoahfer-plcnacomparatione obferuanda, i. ProtaGs, £.5 qua Ioannis officium,atqueadeo omnium mi pie^û«« oJ niftrorum verbi Scfacramentorum.ritè defen bitur : quod eft facramcnta.id eft, ligua externa bominibus offerre amp;nbsp;fubmmiftrare in red-pifeentiam , in fignum amp;nbsp;figillum fuse cum Chrifto vnionis, in memoriam beneficiorutn Chrifti. 2.Antapodofis,qua Chrifti.vtpotc na ^quot;»apod» turalisDci it ipyetaSc efficacia exprimitur, Ch’tiflio-quæ eft baptizare Spiritu lanfto Si igni.quo fo 51quot;«**”* lo vnum cum eo 8c inter nos cfficimur.. Sen-tentiaigirureft.

Quibaptizat Spiritu 8c igne , boceft, qui Piopofiu» Spititiifanfto,eiusqj donis 8lt; cpenbus cor,da noftra renouat.vcr?. fide iJ'.uminat, Sc tempU Del efjicit : is proculdubio eft caufa noftra; v-nionis.

Sed lila omnia facit Deus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Afüimpiix

D y

-ocr page 102-

I

DE VERA COMMVfî.

CJplfx». Ergo Deus eftver»caufaamp; principalis no* ftræ V nionis cum Chrifto.

Ioan. 6. V. 52. Amen Amen dico vobis non ' dedtt vobis Mofes panem ilium ceeleftem; led pater meus dat vobis pane ilium verè ccvicllé, 1 ywM.ifc Rurfus duo occurrunt: i, Protafis.qua Mo fis ofHcium defcribitur: Is in deferto manda* to diuino populo Ifraelitico dedit Manna. qui Xra.n. panis coelcftis.Num.li.Panis angelorum Plal. 77.0b dignitatem amp;nbsp;prseftannain nominator, nonautcm fimul dedit panem verè cœlçftem, id eft Chriftuni. cuius panis ille Sacramento, fignum ac Ggillum erat; atquc idcircometo* »ymicè panis coeleftisappellatur.

i. Antapodofis, in qua Deus Mofi opponi* tur.qui dat panem verè cœleftem.id eft filium fuum lefum Cbnftum.qui nos fibi vnitos pa* ÇentomX fcitad vitam sctcrnam. Scntentia igitureft: fnpeSue. Qmi nobis dat panem coeleftem,id eft.Chri ftum manducandum, is iolus facit nos vnum €um Chrifto.

Aflunptlo. Sed Deu8,amp; nullus alius, dat nobis panent cocicftem,

C6pi(xio. Ergo folus Deus eft caufa noftrse vniopis. B.Co».j. i.Cor.j Jtaqj neqj is qui plantat.eft aliquid, nep qui rigat:fed Deus, qui datincremcntuffl. Etetiim Dei fumut adramiftri, Dei aruu, Pd s^dificatioeftis.

Quod

-ocr page 103-

COKPORTS CHRTSTT;

Quod fit in Sicrimentis . idem eti«m fit in ïxMxmtJ* verho ; nam Deus vtrobiQi fimilirer opcraiur.

Vt'giuir ibi minifter porngit amp;nbsp;öftere exter-Rum fignum; Deus autem miniftvat res inter» RJS.Cixleftcs.Se fpirituales : Ita in verbo mini» fterconcionatur voce amp;nbsp;fono.Deusautem in» trinfecus fuo fpiritu operatur: quod Paulu« hoc iocoeleganti fimili declarat.Sentcntiaeft.

Qiji dar incrementum. hoc eft, qui fernen PropaW«« verbi Dci à miniftns iaftum excirat, touet, amp;nbsp;ad maturitatem perducit; is vera amp;nbsp;fola caufa eft noftrse vnionis. Aperta eft amp;nbsp;firtr.a : nifi c» nim Deus fpiritu fuo corda noftra prçparct Ss fœcundet fuo fpiritu, externus verbi fonus.Sc externa Sacraroentoruni figna ne tantillum quidetn iuuantSc faciuntadvnionénoftratn «um Chrifto.

Sedfolus Deusdatincrementum. Confir- AfTuinpiloi Ipatur difsitnili comparationc Cbrifti amp;nbsp;Apo» ftolorum.

Ergofolus Deus vnü nos facit cû Chrifto. CSpUxiw bis omnibus conclud'tur, noftram cum

Chrifto vnioné neinini.nifi foh Deo tanquam prim^Sf foil caufç.fme inexpiabdi facrileg'jSe idololatritccrirnine tribui poife Vude Chrift* ipfe Mofem,Paulus vero St Ican.feipfos.cætc» tosqj Auofto'.ad huios illuftris aétionis S: gl« F'S fulius dei propriè äc ad uullü hounné

-ocr page 104-

DEVERACOMHVN.'

quamuis fanélifsimûtraducendæ, focietate«* .. cladünc, atque (olius Dei totam amp;nbsp;propriaH* NcfiR fy. r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n j ■ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•* (!„£ '

elleratentur. rudeat igitur arrogantes ntos mat^ologos, qui inllar Agyrtarum impudeO' tium gloriantur fe in facra Ccena non minus ' jpfum viuificum corpus Chriftilua manu ifl os liominum infcrere.quam panem amp;nbsp;vinutn! quo nihil aliud tentant. quàrn vt tandem pro I)ijs adorentur : fiquidem opera Deipropri* fibi tam audafterfumunt.Deusautem.fuçglo riae acei rimus vindex, fpiritum illum Lucifer* amp;nbsp;Antichrifti fuo tempore coercebit.

VIMCVLVM VNIONIS.

SpfritmS; A^horifniuó. Vnionis.qua primo inrer noï» ”Öih»unio deinde cum Chriftovnum corpus cfficimur» nil. eft Spiritus fanftus.

Dtmonfira nbsp;nbsp;T)emanflraüo. Demonftrationem noftratn

6cnptura\ deducemus ex induélione teftimoniorumft' cræ Scripturæ.

Rnoi.8.u.9 I, Vos autcm non eftis in carne, fed in fp*' Ei'uiin no ritu.’fiquidem Spiritus Dei habitat in vobis. Er'oSp*’ PorrofiChriftusinvobiseft, corpusqu*' v'nculiim. dem mortuum eft propter pcccatum.SpirituS Spin(ui«ffautem Vitacftpropteriuftificationcm, Sedf* Erecuitio-Spirituseius,quiexcitauit lefum àmortuis» niinoflra habitat in vobis,viuificabit amp;nbsp;morralia corpO' Bcusper «'S veftra per tnbabitantera ciusSpiritum in vobiS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quot*

-ocr page 105-

CORPORIS CHRISTI. J|

Quotquotenim SpirituDci ducuntur, ij fp{ti,a I funt fibi Dei.Rom.K.v.o 11.14. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poran o«^

■' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11.1 ad im-j

iKcrialiiat ttadi'.cib Pft SptrU tum (nmnf Khi Cgt;lt;i. PfOpOhtlO.


e* Ill ' 0* tigt;

in i»: m

■i»

:rgt;

ScntenttaeB. Per quod Deus in nobis babitat: fine quo Chrifti, id eft membra Cbrifti tanquam capitis non fumus : per quod vitam atcipimus : per quod corpora noftra mortalia cum corpore Chrifti ad vitam rcuocanturper quod filij Dei fumus: id rede diciiur vinculu, quo cum capitc noftro Chrifto copuiamur, 5e ’ in vnum corpus coalefcimus.

Sedper Spiritum fanftumDeus in nobis Affumpii». babitat-.ftnc Spiritu fantlo Chrifti membra no funiusià Spiritu fanélo vita noftra eft: per Spi

i) t,

il»

i* i»

ritum fanftum corpora noftra cum Chrifto à mortuisexcitantur: per Spiritum fanftum ft- * bj Dei fumus:quod hoc loco docet Paulus. * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;('

Ergo Spiritus fanélus eft vinculum. quo CSptexl®. tiosjinter nos.Sc cum Chrifto capite.in vnum corpus myfticum copuiamur. Nam ilia ante-cedcntia veram vnionem conftituunt.

i'

Idem cuidentius perlpicitur ex i. Cor. 12. »-Cor.i».

Per vnum Spiritum nos omnes invnucor PerSpiniB, pusbaptizatifumus.fiueludæi.fiueGræci.fi.

ue ferui.fiue liberi : amp;nbsp;omnes vnam potionem Pquot;Spinta . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c ■ • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;unusfpiijio

potauimus in vnum Spiritum.

Sententta eSl. Per quern in vnum corpus ba PropoCiio^ ptizati fumus omnes,amp; in quern vnam potio-.

Bem potauimus omnes : is rede dicitur vin.

11

-ocr page 106-

D E VERA GOM HVN.

Xffiimprïe.

Cöplexi*.

cutatn.quo inter nos,amp; cnm Civifto yn!.TJ«lt;’lt; Ac pcrSpiritutn fanitam in vnumcorpm

baptiZiti (umas.in vnuni fpintaineandcin tioneni potauimiis omnes:

Ergo Spiritus Enctas reel* äicitur vincil' luni.q io ïi in vnuni corpus amp;nbsp;in vnuul fpif'' tum nobifcum.îk cum Chrifto tam im baptif*' ino.qnàm in cœna Domini coalelcimus.

At obijciuntaliqui : Paulus ibi loquitUfJ^ ccc'efia.quæ vnum corpu* fit.idquc median:« it donain eam conferente Spiritu fanfto. Ef' go Paulus ibi nihil agit de xon'Cüiija ftu cotngt; munione noftri cum Chrirto,

8»r*» «»n RrCpotid. Error eft,Trag;«

kquemit. arq, idcirco negandum confequeiis Nam non 'fequitur.Paulus dilputat de ecclefia.quatenut Spiritus do n is auéla.Sc Sacrament is vfa vnum

Chriftigt;s ht fi» noflrsü sniOiiü.

corpus euadit.Ergo Paulus non difputatdei^“ nione noftri cum Chriftocapice. Imô contra-rium potius fequitur, Paulus difputat de cor--pore myftico : Ergo diTputat de noftra vnione cum capite Chrifto.Nam Chriftaseftbafîsjid cru m, corn pieman tum, 8c quafi forma noftr* unionist aliter fiquidem fideles vnum corpuJ eiîe non polsint.nifi in Chrifto capitc, plXftn- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perpétua D. Pauli doftrinacuni

«ntia. hoc ipioloco lumalijstauUisinculcat*. Q3id eniot

-ocr page 107-

COKPORiS CHRISTL 51

tn'rft nianifcftius eft eo, quod fcribit verfu 12. VMfii.it.

‘ Sit.it snim corpus vnumeft 8c membrahabet

’ n'Uiti, oiTittia vero tnetr.bra corporis vnius, niuHacuir. fmt.vnum funrtorjjus; ita amp;nbsp;Cbri ftus. Vnde iocc tneridgt;aria clarius eft,Paulum Ceadafi®« loqui de vno ecclcfiæ corpore , quatenus v-nufticdrpus eft non infe.taniùm.fedin Chri-f** fto tapiic iuo,vtgt;de corpus hoc fuum vigoreitt

bccipit.

Acne longhts reccdirnui, quid euldcntia« cfTe poteft hoc ipfo.quem ciiauimusloco; vbi luoco. Paulus mentioncui facitbaptifmi : in quo non ^**“^“®* H lolum vnum corpus efficimur; fed Chri|kuta induimus.Cbnftoinfcritnur,cam Chriftofe-

* pus enmultis membriscompoùtûfimus.plt- Kom.»».

' nifsimè exponit ad Rom.i2,v,4.8c 5. Q3«’T'alt;i Ïquot;om

* Biodum enim in vno corpore membra multa

* nbsp;nbsp;nbsp;habemus,membra veróorhnlaeandé non ha- vjri£»ai»

bent aftioné.fic multi vnum corpus fumus in

' Chnfto'j Cgillatim ^nitS alij aliorum membra, puChij 1 »•.

t

-ocr page 108-

D E VERA COM MVN.

CenduCio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i’aulus fenfit Sc docuit, nos non aliteV

vnufn corpus elfeponc. nifi in Chrifto cspi* te , ball Scfulcro noftræ vnioniszac perconfc' quens vbi deea loquitor j-non aliter loquiturlt; i qùàin quatenus in Chrifto confifcit amp;nbsp;ablob | uitur.

Epticfi. Ephef.2. Inquo ?cvos vnlædiflcamini, Vt . Gtii habicatio Dei per Spiritum S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}

ntuni. ArgumsntMtn cH. Per qaod fumus habita* PropoiKio. jJq idrtfte dicitur vinculum noftræ V* nionis:

Aflnmptio, j pg,. Spiritum S.fumus habitatio Dei. ( Cópicxio. Ergo Spiritus fanftus ell vinculum noftrS vnionis.

«10304. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I. Ioan.4. Perhoc cognofcimus ineonoS

Dculinno, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I 1 c . •

h’sdtiiós habitare, öciptuminnobis.quod de Spiritil iotpioper dédit nobis. Hoc quoque loco SpirituS *1”quot;*'“'quot; ra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;■

jippvdixu lanctus vinculum vnionis proponitur, bed nolo plura teftimonia proferre, ne in re mani* fcfta comprobanda operam fumere inaneni vi dear. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

VJNCVLVM SECVNDÄR1VM.

Seru^dari- A^horifmus. Secundarium vinculum eft î eil'coaii^àt chantas De» erga nos gratuita •. amp;nbsp;noftra erga 1 Deuin amp;nbsp;proximum âSpiritu fancio in cor* t’ciftris accenfa.

Scripiut» Demonfiratio, Demonftratio pctitur

P“*“- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loci«

-ocr page 109-

CORP Ö RI s CHRISTI. JJ locis S. Scriptaræ, quæ paucis proponemus.

•f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.loan.ij.verf. i6. Ecnotum feci cisnomtn

■p 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kuum.8cnotumtac'iam:vtcharitaSiquadilexi uetfiü.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftime.irtipfisfn.Sc egoinipfis.

Ssntentia. Id reftè dicitar vinculum vniù PicpoGtio.

' bis per quod Deus amp;nbsp;Chriftusin nobiscft.

Scd Deus Sc Chriftus per charitatem in no ÀITumptiô.

,{ bisefti

Ergo cbaritas reftè dicitur vinculû vnionis. Copuxio. Ï.Charitas enim ilia Chrifti conftringit nos, Vtquihocftatucrimusjquodfi vnusproomni bus mortuus fail, nenipe omnes hiortui fuci

rant,i.Cor.u.vcr.i4;

SententiA eil. Qüod nos conftfingit, id mé- PropeGdçi tito dicitur vinculum vnionis;

At charitas Chrifti nos conftringit; * Aflumptio.

Ergo chantas Chrifti eft vinculum noftrse CSpUxi«. vnionis.

^.Cum otnni modeftla ac manfuetudine.cû EphtC .i«. ànitbi lenitatc , tolerantes alij alios percharii Chatitai.

I tatem. Studentes feruare vnitatem Spiritus

per vinculum pacis.Ephef.4.ver.z.8c

4. Si diligimus alij alios. Deus in nobis hà- t.ioan.4.

bitat i 8c charitas eius explcta eft in nobis. E,t ’b?«'Verquot;ha k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nos cognouimus Sc credidimus charitatem, ««um.

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quatn habet Deus in nobis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inciurUw

, Deus charitas eft ; 8e lt;^ai manet in charita» «lt; m»nlt;h» teinDeomanet,8e Deus in ipfo.i.Ioan.4.

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E

-ocr page 110-

DE VERA COMM VN.

Ccnclul«. Ergo vctbo Dei congruenter ancHfnoseht ritatêalterum noftrs vnionis vinculum ciTe.

GAV5A JNSTRVMBNTAblS.

CïnC» Jn* jiphorifmui. Inftrnmcntum autem.qoo vä ttrufrgt;lt;ntalt; iitcftßdci. ram xü/rc£)v;ai'fcu communioncm apprehend dimuSi«ft(olii fides.

PiepoCti«. PewöW^rrtno.Quo inftrumento Chrifti bö nefici3,hoceft.iu£btiam.fanäificationem,f«lä tem.Sc vitatn äEternam apprehendimus.’eod« Chrifti Spiritom amp;nbsp;corpus apprehendimus» nobisQî applicamus, amp;nbsp;vnü cum co cfficimu^ Aflamptio. Scd fola fide Chrifti merira amp;nbsp;beneficia ap« prehendimus,amp; nobis apphcamüs.

CCplcxio. Ergo foliüs fidei inftrumento ipfius Chrifti Spiritum $i corpus apprehendimus,amp;vnu(A cunn eo Conftitmmur.

PROPOSITÏO.

Prepolîtio Fropofitio noftra dnabus rationibus.ijsquC piriKirdua.neccfpjrqs addicitur. Prior eft prineipiumSC fcui axioma 1 heoiogicum.Viuinea virtusa carnc Axiomaamp; Chrifti,fcparari nonpoteft,fed perpetuoindtf principicm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ’ r r

’Thcoiasi'ioiubiliqi nexucum ea copulaiur: ac pereon.

feqüens duobusdiftintlis amp;nbsp;à fe rcmotis if' ftrumentis.cuiufmodi funt os amp;nbsp;fides, pcrcipi nonpoteft.

StBit*. Nam quemadmodu corporis cibns fine fu« tnterku, non poteft feparan à fua nutriendi vlt;

-ocr page 111-

, CORPORIS CHRISTI*

6lt; efficatu.n r contranutriendi virtus feiungi Apodofij.

tor ab ipr j cibe -.fic c^toq; caro Cbrifti.citra fui interituin.non poteft fep arari à fua viu'.Sca vif tute.quemadtr.udum nc( *b vniont verbhneö Viivficaeius virtusfeorfiinexifltrcioteftàcEt ne.Itcm,quetnadmoduni cibus corporis eiufqt Siitiilà virtus non duobus diuerns,fed vno fai'.ern ore pefcipitur: Gc quoqr caro Cbrifti 3z viuifica Ci ApodoCi« ' ius virtusno duobus diftinftis.fvdvno lake iti ’ ftrumento mandncaturividcbcet Ede ; niG for ' fan adueirfarij velint etlatn beneficia Cbrifti o* ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re percipi: quod tarnen ab omni piciatcpeni»

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tusabborfeti

Videant veto aduerfarii.ne.óuantüm in fc Notait 8f

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n • ^1 -n - r 1 n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuluiB««

' eft, carnis Chrifti fubftantu pcnitus euertant

fcc toUant.non minus quam fua vbiquitaic.dû docerèaudent.reptobtos homines iftrprobo fuO 6{ itnpuro orc manducâre càrnetn Cbrifti,

5 fed fine vittute viuifica.Quod certè nibilaliud J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft.quam carnem Chrifti fatnma ignominiaaf

5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficere, acdenuo tanquatn tuortuamfeJieUre«

( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ohorrendainblafphetniami

, Akera propofutonis ratio, qua fuperîor aä* AhHa

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hue magis confirmatnr,petita eft ex facra Sen «*«•*•

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptura, omni derhonftrationc certiorl ik fide di

. T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i * Ctiriftuid*

, Chriftus itaq» Ioan. 6. apettiè vetbis docet, „t camna i viuifieain vim à came fua percepta nequa-

-ocr page 112-

DE VERA COMMVH. ’

■frniK non (•panri, Sc sontt».

quam auclli polTe : ita vt carncm accipienS fimul quoqj accipiat vitam amp;nbsp;communionetn Chnfti.hoc eft eius beneficia;cam vero refpu* ens-, fimul quoque priuetur omnibus eius belt; neficijs.

Prius doCet vei‘.54. Oui editcarncm meam amp;bibitfangainem meum, habet vitam set er* nam : Sc ego fufcitabo eum in vltimo illo die.

Audis Se intelligis,pieleftor,omne’n ,om* nem,inquam, qui man Jucai carnem Chrifti« amp;nbsp;bibit fanguinem eius, eum vno codemque modofimul Sc femel participcm fieri vita: îe* ternæ Sc fàlutaris refurreétionisin excremoia

dicio.

Chiîflus ta ygr3 Je fenfu verborum Chriftij aut de nomm ad- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n •

diifuxaffîr vtfitatecorumoubitare pofsis , en Chnltusi* mattonià pjg rationem fubiicit à propria 8c perpétua vi oitfusiiit- ethcaciaq; fuç carnis.Caro mea vereett cibus* *“*• S( fanguis meus verè cft potus.Sententia eft. Stattotia. Qgemadmodum cum externo corporis cilt;* bo.quem ore fumitis.fimul quoq» hauritis vint amp;nbsp;virtutem corpus vCgetandi.conferuandi, amp;nbsp;augendi: ira quoque caro mèa 8c fanguis meus percepeus non poteft non vim fuam exerere, 8e vitam äeternam opetari ; quippe cum h«e duo feparàfi nullo modo pofsint.

Ckilftiu Vc verô de fetitentia Chrifti melius erudiri. fiwaUo^i Ü* ^nfiot^opia aftentiri pofsi».

pre

-ocr page 113-

CORPORIS CHRISTI.

pro Gngulari fuo crga tc amote.candem rem re pe:ere,ac fullus expiicare non grauatar:tu mo rtp«it amp;nbsp;do earn, qaapar eft animi pietatc, cxofculare ampleéiere. Qtii edit meam carnem,amp; bi bit ineuin fangainem.tn memanet.amp;egoin ipfo.

S'cut miGt me viuens ille pater.Sc cgo viuo per patrcm ; Ita ctiam qui edcrit me,viyct ipfe quoque per me.

Hic eil panis ilie.qui de coelo defccndit.’non proqt comederunt patres veftri manna,amp; mor tui funt; qui ederint hune pané viuet in zter« num.

Intelligis ergo vitam zternam caetera. Coneluf«; quç à Chnfto in nos proficifcuntur.bencficia, vnaenmearne Sceodamomnino inftrumen,.

to percipi.

lam vero vitam estera Chrifti beneficia fine carne eins percipi non pofle, verfu 55. ex-prefsis verbis docet. Amen,Amendico vobis, nifiederitiscarnem filij hominis,Sebiberitia dus fangainem,non habetis vitam in vobis.

Ac ne quls obijciat.Chriftum hoc loco non ProUpt» de manducatione feu perceptione fus carnis, proba-fed tantum de fide in eam.verbafecifieieandé g» ex ucr-fententiam Chrifius in ipfa cœnx inftitutione repet'ijt.fanciuit confirmauit. Accipite,co-médite,hoc cfl corpus meum, quod pro vobis iraditur.Bibite ex hoc omnes .* hoc efi fanguis

E 3

-ocr page 114-

BE VERA COM HVN, meus noui Teftamenti, qui pro multls effun-ditur.

Ergo vnoeodctn^imoJo.vpoeQdem^iin-‘ ftrumcntOjVno eodemqitempore.vna eadein «^ue opera corpus Chrilti manducatur, amp;nbsp;fan-guis cius bibitur, quo effefta, fruâus.Sc virtus carnts Sc fanguinis Chrifti .* quia Cliriftus nqs iubct non njfi carnen; cruçif.xarp. amp;nbsp;non nifi fang^inem effufum manducarc 3f bibere.

A5SVMPTVM,

Aflumptunj ncmo,vt mea fert opinio,ex ad uerfarijs negabitinifi qui ftudio à Zuinglianis, quos vocant, difTentiendi. malit difcedere in । Fontißciorum de iuftificatiqne impiam oplt;-nione[n:quod ramen bodie nonnulli. deteiia-bill odio in traqfurrfam aâi,po6u$ fafluros fe efle.quàm Zuingiianoruni fententiç.quam ex - verbo Dei defendunt,fubfcripturps no obfeu-rè præ fc fcrunt.Libct tarnen id quoqac, vt no ftrum propofitum perfcquamur ajiquot locis facræ Scriptors munire 8e copfirmare.

: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qui credit in cum (filium Dei)non condp-

mnatur. Qiji credit in filium habet vitam ?e-ternam.Ioan.j.

Amen ^pien dico vobis.qui fermonept men audit.Sc credit ci qui mifitme, habet vitam «-jernam.Se in eondemnationem np yeniepfçd tranfiuit à morte in vitam.Ioan.5.

Amen

-ocr page 115-

C ORPORÏÎ CHRISTr.

Amen Amen dicovobis :quicreditin me, k.bet VI tam sEtcrnam.Ioan.ó.

luftificati cxfidepacé habemus erga Deu, perD.N.lefum Cbnftum.Perquem ctiam fi-debabuimusaditum in gratiam hanc.perquâ ftamus amp;nbsp;glpnamurfiibipeglprisc Dei, Ro.$.

Gratia eftis feruati per fidem: idque non ex

*obis.Ephef.J. Similibus fententijs refirta eft facrt Scriptura.

Vndccondudimo» Cbriftutn Cbriftiqibe- Catóaltfi Reflcia vnofidei inftrumentQ, nulloautcm lio.percipi Si nobis applicari.

INSTR VMKNTVM FIDBI,

I. Caufa Edei inftrumentalis VeifeS Drf eft verbum Dei,veteris amp;nbsp;nouiTeftatneaci.

Demmßrtüi). Qanartifex vnturadeffici- nu», eiulyin ^iqiud. Sc per quod ajiquid offert ; id rcAediciiurcffedi inftrumentum.

Sed Spiritus fendus per verbum Dei Hdeip uruipn«; h nqbis exciitt.acccndit.8e fouet:nec non of-amp;n Se exbibet falutem:

Ergo verbom Oei rede dicicor fidei indra CSpkxie; nentpin.

PROPO8ITIO.

Propofitio firma Seaperta eftlncenaturjer Cui enim ronipecit defimtio, eidcm quoque compctit definitum. AtverboDei competit

4

-ocr page 116-

DE VERA COMM VN» ^efinitio inftrumenti.refpeélu Spiritus fanfti per illud fidctn in anirnis hotninum cxritan-tis SedonafuaofFerentis.Ergodubium nóeft, definitum quoque.id eft.y t fit öi appelletur in firumcntutn.çoinpetere,

assymptvm,

Afliimpti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AfTumptutn nititur 3i fulciturlocis S.Scri«

Non pudetme Euangelij Ghrifti ; potentii fiquidenn cft Dci ad falutem omni crcdenti. lulbtia enim Dei per illud exhibeturexfids infidem.Rom.i.

Fides ÇX auditu eft : auditas autem per vergt; Kon to, bum Dei.Rom.IO.

CoBclufio, Ergo nofter aphorifmus firmus verusqj eft, Verbum Dei fidci noftr«, qua Chriftomcum fuisbeneficijsapprehenditnus.caufammftro-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mentalem efle, qua Spiritus fanftus fids in no

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bis accendit.confcruat, äuget.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Apharifmus ï. Verbum autem Dei fidei no

’ flu'n ciruci’ ft’'æ offert Chriftum crucifixum cum omni-fixum. bus eins bencficij«.

_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Demonflratio. Cui omnes Prophet« tefti-

■ monium perhibent; quod vnum Apoftoli fci-unf.dcquo S. Scripturæteftantur: qui verbi Dei fumma eft amp;nbsp;fundamentum : in quofolo falus eft; quod omnis fpiritus, qui ex Deo eft, conß*

-ocr page 117-

corporis CHRISTI» JT confitetur; id rede amp;nbsp;verè dicitur fidei noftrx pbiçduni.

At Chrifto foli ißa otnnia tribuuntur. AlTumptS. ^.rgofplps Chriftus cft Pdci noftijeobie-

?toin,

PRO PO 5ITIO»

Propofitio non obfcoracflç poteft ijs.qui co PrepoR«!« gitant id redè obieftnm dici.quod obijcitur a-Jicai rei,vt in ea fe exerceac, atque manere fuo dcfinitione fungatur.Sicobiedum auditus eftfonus.vilus coloriquia iniftisfenfilibushi fenfus exercen- äGmiiu tur. Ita quoque verbi Dei obiedum cft Chriftus , in quem folum intuetor Sc fenur fides neftra, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

assvmptvm,

AfTumpti mçmbra fçx.ex facrafcripturadq^ AflompH inceps plana faciemus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«°Mra*

ScrutaminiCcripturas.Namvideminivo Ia».f« bis in illis vitam æternam habere : amp;nbsp;ill« funt» quæ teftifteantur de mc(Chrifto)Ioan.5.

B S

-ocr page 118-

DE VEÄ.1 C0MM7N.

Ergo tota facraferiptura noftrç fidei.tanqu» obieftum proponit intaendum ti ampleften* dnm.Chriftum eumqt crucifixum, id eft.cun» oipnibus bçneficijs, quae ex i^fius morte ad ho mines promanant.proponh.

VBRBI DBÏ, QVIBVS nOBS NO«

flrA e»njirmMHr,figiUa.

VctW Bei BsÜtr rum Citvaipita.

Prepofliie.

Aphorifmni i. Verbo Deiadditafuntfacr* menca tanqnam figilla.quibas fides nofira co» firmerur amp;nbsp;fuftentetur.

Demonflratio.Sï facramenta nobis obfignat 8c confirmant.ea quse verbo promittûtur.turn nroculdubio reflè dicuntur 8e habentur fiedU i(, teiïers extern«.

BAmptip'

At antecedens verum eft:

Ergo

-ocr page 119-

CORPORIS CHRISTI» jS

Ergo 8cconfequens verum cflcneccfTc eft. CSpU^l«,

CONNEXVM HYPO* thcticitm.

Gui tribuitur definitie, amp;nbsp;proprium adiun- Cennertm» ftum amp;nbsp;officium: ridem quoquedefinitum Sc fubieClum tribuitur : nam hæc duo perpetuo-”» â‘’'«M çobxrenc inter u çonuertunturjam veroji nci# fi|4-facramentis.qu« Deus vcrboaddidlt.cahabet loo»»« • vim,id officium amp;: ecm fcop jm.quem babent figna 8c Ggtlla licerts appenfa. vt videlicet pro-mifia Dei in verbo. tanquam fyngrammate.ex preffa obftgnent.atqueanimos noftroiomni promifsis Dei acquiefcant, fuffulciani, quis quxfo tarn rcrum rudis eft, qui velit illis negate nomen figillorutn, theffc-rarum.fymbolorum,

ASSVMPTVM,

Aflutnptum noftrumeuidentius non do A (Tump«« monftratur, quàm medio verbi Dei, id eft,in-duHione omnium facramentorum veteris amp;nbsp;boPck nouiTçftamentiîdublum quandoqvtidem non eft.quin omnium facramcptorum,vt eadc for- clt;a*cmi ■ ma fyftatica,fic quoqae idem vfus.idem offici-Um, Sc idem finis temper fueril Sc temper (utu. p«». cooae ta fit, dum à Chrifto militans bjCc Ëcclefu t-

-ocr page 120-

DE TERA CO MM VH.

*^**11**^'% nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pofteaquam fœdus cum Abrahamo

* fecit, atqucipfifpoponditfe Deum ipfius fenii nisque futurum effc in æternum ; huic ftcderi adiunxit feuappcndit non vehiculum, quoad ipfum fœdus aducheret, non latibulum, quo fœdus occultaret.non inftrumentum, quo foe-.dus fubminiftrarec, fed figilluin externu, quo fœdus fancirctur amp;nbsp;confirmarctur,

Hine ilia verba Gen.17. Circumcifio erit fignum paéli inter me amp;nbsp;inter vos,Item ilia Pao Rom 4. Ji ad Rom, 4. Et fignum accepit circumcifio-nis.quod obfignaret iuftitiam fidci,quæ fuerat in prxputio : vteflet pater omnium creden-tium in prxputio , vt imputetur ctiam ipfii iuffitia.

Concinfle • E'‘go beneficia Dei promifla non accipiuntur per facramenta, tanquam inftrumenta, fed antca percepta , aut fuo tempore percipienda confirmantur amp;nbsp;obfignantur. Et hue appriraè facit.quod Paulus eodem loco fubiungit:

Roib.4.Sgt; Non enim per legcm.id eft,per circumcifio Γ’ 2^*** nem.promifsio fcilicet cefsit Abrahæ, aut femi cMmenti, ni cius.vt hxrss efiet mundi, fed per iuftitiant w.ftdp«* fidei, Hoefi reélè ponderarentaduerfarij, amp;nbsp;lt;Wnn. fimplicitate verbi Dei, quam nunquam non iaftitant,content! eflcnt.iam dudum omnis lit dirempta effet.

Cum Deus populo fuo promififlet fe«' det

-ocr page 121-

Corporis Christi.

des ipfius ca nocle qua angelus omne primoge P*' nitum Aegyptiorum pcrcutcret, tranfiturum itimttau. efTe.atqi fimul typare futuri tranfitas per Cbn ftum propofuiG'et, huic fux protnifsioni non inftrumentum , non vebicalum, nonlatibu-lum ( vt quidam impuri homines loquuntur) fed lacramentum, fed fignum, fed figillum ad-iunxif, agnum palcbalem videlicet fingulis an nis celebrandum.Hinc ilia Exodi ii. Ec eril fan

guis illevobisin fignum,non ininftrumen-tum.non in latibulum;hæc enim facra fcriptu-ra plane ignorât.

Saedfleü fuetuni ii-Cillaamp; leCf fcticjhti-ßi (icnlî-candi.

Exod.is.

Item ; Et erit dies ifte vobis in memorism. Item cap. ij. El erit tib? in fignum fupcrma-num tuam.Sc in memoriale fupcr oculos tuos,

Deus quoque cum populo fuo promifif, fetfefno tempore in hunc mundum miffurum elfe filium fuum.qui, carne humana affumpta, no! fua morte 8e pafsioneàpcccatis liberaret, atque inlibertatem filiorum Bei vindicaret: buiefux promifsioni addidit varias ceremo-nias, varia facrificia; non quidem inftrumenta remifsionis peccatorum : fed figna, fed figilla, fediefieras.Vnde adHebr.ç.àpaulo vTro^eîy feu exemplaria amp;nbsp;a)ir/Tt/7m ntè nomiliantur,

4. Ita in nouo Teftamento Deus fuis pro-»ifsiombtts, annexait duofacramenta,btptif

-ocr page 122-

DE VERA COMMVN.

ftium Sc Cœnam : quorum idem cft officium, eadem virtus.eadem finis,Sc plané eadem fufi* ftaniia, qua. fuit facramentorum veteris Teftâ CiiitPauiuï menti. Hinc Paulus vetvribus patr;bu$ noftrM -ramenta tribuit i.Cor.to, Nobis quoq, vete tmousno. rnmfacramcnraaccommodat.Ccl.2. O ui bul ancfiia\óquot;a lucis proculdubiononrefpexit aj externa fyoi •i'uniafa- boia/cu tencna clementajquse in Icnfus incuf runt, fedinvfumamp;finem, inqutminfiitui» funt : nee non in rém ipfam, qusin vtraqi eangt; dem obfignant amp;nbsp;confirmant.

•imilM«- y\c vtomnisdubitandioccafiotollatur.fimi «Scbamp;quot; fines, firn ilia offieiaiSc fimilia nomina in fa* Teftamenti, acnominaiimio Bdüi tlt;ä4 facra Cœna,obferüemos amp;iudicemus,

Chri'üus Cbriftus igitur.optimus àvv7r(udytgt;©' fu® C«iia)Ttfiii inftitutioriisinterpres,Cœnam fuâ, quam no* ^’isperpetuoritucclebrandalneommendaui^ non dubitauit nominate nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feu me

moriale fui,id cftjfuKpafsionis Sc mortis falu* Ooibtio tafis i non fecus ac agnus pafcbalis rnemoriallt;! •bicruanJa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prætcriti Si futuri à Mofe Exod.

jj.nominatun

Paaiiit 0« nbsp;nbsp;Idem plane docuit Paulus i. Corinth.ii.vH

»am«',*, finem SevfumaChrifto breuius contraftuffl /«»•tfi.Oo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fufius explicauit.boc modo.Hoc facite

lulllj UCIllU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;« a

(tuomiuai. quoticfcuq: biberttis, elç Tnv ayafjii‘nffjvgt; ad mei

-ocr page 123-

CCRPOR’iS CHRISTI. 4*

«3 Riei recordationert), Oxiotiefeunque eniift cderitis panem hunc, amp;nbsp;poculum hoc b be ri* tis,mortem Domini annunciabitis, vfq» quo venenn

Sedidem Pauk« tandem rem nlenius illo- Pa*gt;«C« itrauit t Cor.io, Poculum benediciioniscui bcnedic'mus, nonne cómuniyfaneuinisChri «*pon* _______________f________ mo corponsChnfti eft^

Ergo ex fententia Ckrifti amp;nbsp;Pauli facra Coe na non eft inftromentum, quo corpus Chnfti nobiscommumcatur.panisSivinum nonfunt “ lavbola feu véhicula corporis amp;nbsp;fanguinil Chnfti, fed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fed ànct/Uftimç, led lt;•

*7ra‘)y'5Ä''a.fed xotvœvia corporis Stfanguints Chnfti pro nobis occili amp;nbsp;eftufi.non in pane W tentis.fed fuo tempore ad iuditium venturi.

lam fl veteris Ecclcf aeeiusquc doftoruth feritentiam.iudiciuin.confcnfumquerequiris, ((»{■«. r.’hil frequentius.nihil vfitatius.riihil crebrius tpud ipfos eft, quam facramenta figna, figlUa, teffef as j figuras, f.militudincs.fignificasiones, typos,antitypa.fymbola corporis 8c fanguinis Chnfti pro nobis traditi amp;nbsp;effuG.ac per con* fequens viuifici appellare. Commemeratioue autem tcftimoniorûm fuperfedeo •. quia de ijs (uperiote tra£latu, com de vojone facramêtaï

-ocr page 124-

Vera commvm»

«geremus.fatis copiofè difTeruimus: vnde pio^ Leóior, fi volet,repétcre poterit, amp;cum facr'U i hcerisconferrci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Sicramétj Icaque ex his omnibus reflè, bóc eft, facr^' ïquot;’!'’''?™ nicntofum naturæamp; fact® fcripturæ conuï-figiii» nienterconcludimus amp;nbsp;ftàtulmus facramcnt» nibiHÖei* abudefle cjuâfigillapromifsiOnib’inve^ anacxj. bo Dei cXptcfsis maioris confirmationis cauf»

addita : quia vtium Se folum eorum ofbciû

(îgnarô,amp; obfîgnare,Sc confirmare, non autcUl

• res fub fe amp;nbsp;in fe coBcinere.

Badem re» Afhorifttmil. Eadetn res in vcrbo 8e facrà* raetainîib mentis vno eodemquc inftrumcnto manduc» amp;nbsp;codera tur 8c percipitur.

ac'dpùur.* quot;DemonfirAtio. Si eadem reS în verbo amp;nbsp;f»' Ptopolùio cramento promittituramp;ofFerturztùm certèft quitur vnam eandem q? rem vno eodemqj mo do Si inftrumento vtrobiq, manduearj amp;c pef'

AfluinptS. cipi. Sedvna eademqueres inverboamp;facrä* mentopromittieuf.

Côpicxio, Ergo vna eademq» res vno eodemqj inftrü* mento 8c modo accipitur 8c manducaturlt;

CONNEXVM HYPO« theticunt.

Connntuin Connexum fualuce lucet, 8c ab orttniba» tiypothcti* pro veto tirmoque iudicatur.nifi ab ijs,qui nè nulle funt iudicio. Nam confiteri 8c cones' dert

-ocr page 125-

COKPORTS CHRISTI.

jfcr« vnum eandemquc reminvcrbo Stfacr*-hientöpromitii Scofferri, Öciamcn contendere aliquid ämpUus amp;nbsp;augufttus in facratnentÓ pêrcipi, quàm in verbo, nibil aliud eft ; quàtn ftudio litigandi aquam ex putnice elicerc; Oe^ inde dubitare, vna eademqs rcni vno codc’.n^i inodo Scinftrumctö pcrcipi.bominis eft in m* ^nis rebus errâtis.Sc in tne.did lüce cstuticiis.

ft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ASSVMPTVMi

tti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SedihafTumpto nobiamp;maj^is laborandoni AlTumptSi

le vebemcntius enitendum vi ieo : quia cardo

à* i difputationis in eo voluitur.Ne auiem diuiius

c» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itireclära illuftranda opcram perderc ac^tó lurtyuo-

jhXiwtpSçquôdamroodo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vidcar.plà

y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eetnötbram démonftrationemiyllogifmocón

tluderc 8c proponcrc.

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si facramenta funt figilla promifsionis gra- p,opèStld

tie, feu G fc babe nt ad promifsioncs vt Ggilia äd litèras:tum nimtrum non alia re«, feU com-tnunia cumCbrifto Sc aliavnio promiuiiuri offertur.Sc obtingitlnfacramcniis,quam qu» in b.teris .boc eft , in Euangelica pröinifsibnê fancitur.coniinetur.Scexprimiior. NarriGgit. , lanonidcirco appcnduntorbteris, viàVquid atnpliut t auguftius, malto minus aliquid di-uerGab ijs.que m literis nuncupantur.confe-

jj, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rant 8c obfi jucnt ; fed ijtdem finibus cum litc-

-ocr page 126-

DE VERA C O M M V H.

ris terminantur. arque ijfdem fpacijs otnnin» iniiudantur : id quud norant oinnes, quibut mens fana efl.

. Atfacramentafuntfieilla.acfeliabentoa»-nino ad promilsionero grançÇquç IpiniaaleBi tantum vnionem amp;nbsp;communionem corpori» amp;nbsp;fanguinis Chrifti promittit) vt figUla ad lire ras.Côfirmamrcx fjcrafcriptura.Circumcifio rrtppa^îç.boc cft, figillum aJditum promif rctipnxa. fioni iuftitiæ. Rom.4. verf. n. Panis amp;nbsp;vinuna feu pocüîum îniacra Cœnafunt poris amp;nbsp;fanguinis Chrifti. 1. Corinth. 10. verf» 16. Item funt ^tjf«^zócryt'(X, funt araytt»«^'«? corporis Se fanguinis Chrifti. Lucæ 12. Corinth.ii.

CCpIcxl« î nbsp;nbsp;Ergo vna cademqs res in facramento amp;nbsp;vef

bo promittitiir, ofiertur. Si percipitur, cor^pu* videlicctChrifti pro nobis traditura.Se fanguit eius pro nobis fufus.hoc cft.Chriftus cum fut virtote faluifica.cum omnibus benefictjs.cun* vita xterni.Nam Chrifti fubftantia amp;nbsp;hsee beneficia arctiori vinculo inter fe continentur, qoavtfeparatitn proniitiiautpercipi pofsint.

tarnluSa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cócludimus.fidelcsfnait»

’ ab vtroq; reprobos, tanquam porcos indignol tantis beneficijsex fentcntia Chrifti cxcludi-tnus)in verbo Sc facramento, vnius ciufden''^» rei, videlicet Chrifti eiusQi bencficiorem.vfO codeffi^ 1

-ocr page 127-

CORPOKIS CHRISTT. 4*

eoóemqi modo Si inftrumcr.to, fide nimirû Sc lpiriiu( nam abler promilsio gran« faluificati-tis non petcipiiur^pariicipes fieri.

Verum opereptetiuni fa£lunvilemur/ipo Poft-n’M fteriusmembram concluGonisaliocjuocifyl memNutu logifmofuftulciamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auoiyno-

Si tam in facramentis.quàm in vcrbo offers m^ftra'ur lurpjomifsiogratiaCjtumfequ'turcatn,vtad Pto^whu» folos fideles pertmet.fic i^tobsfidehbus.ac per cófet^uens (olafide fpiritu^imanducari. Nam ptomifsio grati« diutn« ad cos tantum perlt* net.qui verafidefunt praditi.atqiSptTitufan* öoinftrudtSi ornati ,atqt ab ijs fola fide (nlo fpiritoapprebéditur Sc afieruatur.'idquodpaf* firn facra fcriptura inculcat, vt ex fequentibut Intelbgetur.

Quem Deus propofuitnobis placamentuia per fidem in fanguinc ipfius.Rotn.^.v.t^,

Fide punficans corda iplorum.Act.i$.v t.

Refurrexifiis cum Cbrifto per fidemDei ef* ficaciier agentis.Col.x.v.ix.

Vt Cbrifius habitée in cordibus vefiris per fidem.Epbef.j.v.ij.

Et nominatim de facratnentit Paulus ait;E-lenimper vnumfpirltum nosomnesin vnum L corputbaptizati fumut-.Si otnnes vnapotion«

Ï**’*’**'®’’’ vnum fpirilum.i.Cor.u.v.if.

W laioipfuChiifiusfat cooiniun'onemSia»

-ocr page 128-

DE VERA COMM VN. bifcuoi yniooem Adei.tanquatn vni.foli.amp; pfo prix caafæ inftrumentah tribuit Ioan. ó. Ego fum panis ille vitsezqui venit axl me.nequatjoi cfuriet.Sc qui credit in me, non ßtiet vnquatn«

J5- CLsgt; edit carnetn meam ( non videlicet ore, fed fide amp;nbsp;fpiritu ) amp;nbsp;bib it tneum fangui. nem, habet vitam sternam^ verf.54. Qi^i edgt;( tneam carnetn, amp;nbsp;bibit meuni fangumem.ma. net in tne.Sc ego in ipfo. Ergo fide fimus parti'* cipescùm beneficiorutnChriftiomnium.tùra veto ver^S(faIatarigt;(oam tnortiferam nullam tradit facra fcriptura) cómunionis corporis fanguiniteioszquam hie tnanfionem fui in no« bisamp;noftriin leelegantiâc etnpbaticafo.'mi loquendi appellat.Et b^c eft noftra propoßeio*

Sed vtrobiqi eft promifsiogratix; ibi verbi* * expreffa; hie vero fignis tanquam verbis vifibi libus obfignata Si confirmata.

De verbo nulla eft cotrouerfia: de facrameo ' to vero quidam nobis litem intendant contra expreflum Dei verbu:qui exprefTo quoqr vlt;r. bo Dei confutandi amp;nbsp;conuincendi funt.

Qigotquot in Chriftutn baptizati cûis.Chri ftuna induiftis.Gal.j.

Jentf»#;*» eil: Vbi Chriftos induendus pro* ^■uii lyno tnittitur.ibi eft promifsio gratiç. At in faeram* baptifmi Chriftus induendus promittitun in baptifmo eft promifsio gratix.

Qli

G

-ocr page 129-

CÖKPOKIS CHRISTI. 45

O ni creóiderit.Si baptizitus fucrit.feruibi-Summa eft.

Vbi falus promittitur amp;nbsp;vite xterna/ibi pro coldubiocftpromifsio graiisE. Sed fidei amp;nbsp;legi timz (acrameniorum communicationi falu» prominitur^vita xterna.Ergo ‘tbi eft promiC. fiogratiæ. Accipite.cotncdite.boc eft corpus Vt,^, c« tneum, quod pro vobis traditur : Hoe eft fan- 0,. guis meus,quod pro vobis effunditur. Sen-tentiaeft,

Vbi corpus ebrifti cruciftxuro , Sefanguis Scn(bsa«tlt; eiusfufus nobis promittitur.ibinimirum pro- k®”quot;-mittitur gratia.Sed in facracocna Cbriftus era cifixus, St fanguis fufus promittitur. Ergo in corna nibil nlfi protnifsio gratix eft.

Nonne poeulum benedifbionis.cui benedi- s-Cai.»«. eimus communio fanguinis Cbrifti eftlt;Panis, quern frangimus, nonne commanio corporia

, Cbrifti eft?

Je«te«tM.Vbl cótnunio Cbrifti.Sc vnio no- Sutntia ftri ,boc eft, fidelium promittitur 8c fancitar: ibi proculdubio eft promifsio gratix. Sed in fa era Coma noivaviet dia 8c vnio promittitur fe

* nbsp;nbsp;nbsp;fancitur.Ergo in S.ccena eft promifsio gratix.

Vnde reftè inferimus.nosin vetbo 8c facra esplcda. mentis vnius eiuCdem^irei.vno eodemq; mo-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;do 8c inftrumento, videlicet fide 8c fpiritu p«

ticipes fteri'.id quod nobis detnonftrandft erait.

0

-ocr page 130-

DB VERA COMMVN^

FORMA VNIONJS.

PflvMtM«« j1fgt;harifni)tt.'Noion\nei vnumfumushabi» quot;hopro^* tud*»«ï'f«!? affedu: vnum pictatisconfenfu:v-fMiiur. num S.Chrifti carnis communione: vnum v» nius fpiritus participaiione. CyriIJn loan.lib. Ii.cap j6 fub finem.

pjopoBii» Jifino'iflraüo. Per quod res id eft,quod eft, 8c quo à ceteris rebus dkftinguiturrid refledi-citur forma rci.

AfluMpiiq nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deo amp;nbsp;Chrifto babitudi'«

ne 8i afFeftureftc vnu inter nos amp;nbsp;cum Chrifto pietatis confenfu'ene vnum fanâç carnis Chri tti participatione.facit vnionem feu fpiritualem, id quod cft.eamq, ceteris f(,w9 vieuf difeernit.

Cfptuie, £''go ift forma eft noftre vnionis. PROPOSITI O.

PropoRiiô Propofitio vtfirma.ittquoqs omnibus,q®* cSfirmjtut aliqua literatura tinfti funt. nota amp;nbsp;perfpicu* ”gu*^** Namcuitriboiturdofiniiio, cuicompet’f proprium alicuiusrei adiunftuiU 8c officio'®' eidem quoq; dtfinitum, arque adee ipfam requot;* tribui Sc competere quiuis intelligit. Namr* cum re, cut tribuutur amp;nbsp;cui infant conoerto® turiquia eifoii amp;nbsp;femper adherent. Sedno’.» io re ipfa luce ciariore illuftranda operant p«'quot; 4cre;tie nXitj) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;videif'

-ocr page 131-

CORPORIS CHRISTI. 44

A S S VMPT VM,

Csterum prxftat fingub afTumpti eapira de ƒ *^'****'j t'ncepsexamin»re:exip{o Cynllodeclararcztc. braquera» ftimonijs deniq, S. C. comprobare: ne aliqaid quod impium Ärtemerariu efle fitAMda.

ducimus, affirmare 3e mundo obtrudere vHie videair.uratq; vtadocrfarij^onincm Sc caluia nigndiâk cnniradicendiaRlam præcidatnas.

,I FORMAS MBMBRVM.

Primum membrum eft.Vncmbabitudine.at- xemM queafie^lu.His verbis docetCvrillus.quoiîjo-nocutn Deo, hoc eit, cum Deo patre. Ftlio,Sc Spiritu fanfto vnü Samus; babitudine.inquit, atqüffèdu.id ctt,imitationeamp; fimilitudine,nó autem identitate fubftantix. Atqj banc CyrdH Cytiilurex tnentemefleex prçcedcniibuscolligitur.QHis ®[*j'^** igitur.ait.eftiftepecitionis modus Vtvnum Snt (videlicet Rdcles ) ficut tu Pater in me, k «gointe.vlamp;ipfivnurainnobisSnt. Cbari- Vrin«i« tausergo.pacis. amp;nbsp;concorduc vinculum petit; niswtuaal quod credéies ad tantam fpiritalcm vnionera, *t naturalis confubftantialisq, in Patrt. Vslio»

Spintu fanfto.vnionisfimilitudinem imite» tur.Nec tarnen buius charitatis virtus atq« con vaionf«nexut vnquam efficere poterit, vt in comma- flr»»o«u» tabilitcrin identitatc fublbantis vniamur^vt (Qadara vuiutis diaiox alTccutt yideamur. U»

-ocr page 132-

DE VERA COMM V N, kenim cum naturali» 8i vera (îi infubßanti^ unonç infpicitur : hæc veró vnicacis habituin *^****' imitatur. Qijomodo cnim veritati primitiu« perimitationcm npsadçquabimurÇ'Nonenitn idem eA v.eritas ac veritatis imitatio: fed quam uis proportipne atque fimilitudine zqualita« teni habere videantur, diftant tarnen ingeott' buïdifferentijs.

S'.mmaniï Mens igitur Sc fententia hsEC eft.Similc noO b.oiumCy cftidcm. Nos autcm fimilitudine quadam, imitatione, babitüue dicimur vnum fieri cum Deo, Ergo non eflentije feu fubftantic identi« tatc:fed tantum rcfpeélu cbaritatis.qua noi in* QÏcem Si Deu compleélimur, Sc qua vicifsim Deus nos profcquitur.vnum futnus.

Ergo ex bis liquet ynionem de qua nos lo* quimur cfk merè fpiritualem, hoe eft,Spiritus fanfli vinculo,quod (unt varia cius donii copukri.

Atque hsec de fenfu verborum Cyrilli fuffi' ciant.Iam.quod antearecepimu$,hoc primui» Rimuia meiVtbrum facris litcris niti Sc confirmari «* t'oitHinn* ftendemus.

«iirfcrafcti loan. 14.. v.2^. Si quis diligit me.fcrmoneo» meum feruat : Sc Pater meus diliget eum,8e«i turn veniemus t Sc manfionem apudeumf** ciemus.

loan.i^.v.p.tc lo.Sieut dilexit me Pater.tu

Sce^o

-ocr page 133-

CORPORIS Christi. 4$

fgo diltxi vosrmanece in charitate illa mea.

Si mandata tnea feruaucritit.manebitis in (ha ritate meatficut 6i ego patris tneimandata fergt; uaui.Sc maneo in eins (haritate.

lüan.17. ver.zj.Ego in cis amp;nbsp;to in me, vt Ant perftdi in vnü,amp; vt cognofcat mundus.qood tikififti me, 8e dilexifti eos,(icut me dilexifti,

Irem verf. 26. Et notum feci eis nomen tu-om,8e notum faciam; vt charitas, qua dilexifti tne.in ipfis ftt,8t ego in ipfis.

Ergo vides 8e intelbgis,pie1eftor,vnioneR) c«aelal»t Tioftri cum Deo non conftare corporum qut-daro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mixtione,aut utwct»

Çfttf gt;fed mutna charitate, qua Dens nos, Sc ^nos vicilsim Denm proximnmqueprofequi-tnur amp;nbsp;compleAimur.

altrrvm mbmbrvm.

Alterum form« membrum eft: Vnnm pie- jiKcrias tatis confenfu. Alterum membrum ad homi. ««mb»» net fideles attinet. Nam illi neque cnm Deo. Rad«, neqi cam corpore Chrifti vnum fieri poftant, niG fimul ipfi quoque in membra vntnt corpo ris coalcfcant. Nam quemadmodum membra gimafc cumcapiteconinngi nonpoflunt, nifi légitimé inter fe difponantur amp;nbsp;coagmententonita . quoque fideles, myftici corporis membra mol ta, capiti Chrifto nó pofiunt aggregari, nifi fi«

Fs

-ocr page 134-

' 'd B VERA COM M VN.

mul inter fc mutua dileâtooc Sc fide copo lentur.

Vni«(Mt- Doeetaoté Cyrilluslaculenter,in quoift* NamnSrft c«niunftio fcn vuio confiftat Sc cernatur.noO MrpMaJu. yijçijçgt inijejjjjfjtg abfotutacorporom no-ftrorum Sc animarum.nec alcerius in akeruni connerfîone, ncc aliqua corporali mixtionci nec externo contafta, nec vn'us rorporis in al «ofiRrthfn teroexiftentia.'fcd inmutuo aßeäuchariu-aaimorum tis ,animaruoi4'^c St corpofum ad feruinda mandata Dei confenfu atque confpiratione* Frehatur Et hoc edquod Cyrillus eodcm capite fcribit-

’ CumChriflasper fabftantialem, quamcuDt patre habet,vnitateni,quam ad imaginem con cordis confenfusqi animorum in fe gent:nio-do fimili voluit nos quoque inter nos confub-a ftantiali* virtute trinitatis (quantumnollr* aaturs licet) vniri;vt duoram populoruin«! vnum perfedtum in Chriftu populutn copcut fuatquc coDuentu vaunt totiut ecclefiae cor-VfM'.si pus intelligatur. Ipfe nam^ipaxnoftraelhtt ait Paulas, qui feeit vtraque vnum, amp;nbsp;medium parieten) maceri^ foluens inimicos in car-. ne faa,lege(n mandatorum fuorum decretise-oacuans, duos conuertat in fcmetipfe, in r-ntmn nouum hominéfaciens pacem.vtrecoo-eilietambos in vnocorporc Deeper crucert iateramp;ciens inûnicitias in femetipfo .*

ia«

-ocr page 135-

CORPOKIS CHRISTh 46

iam confummatum eft.

CiciJentcï cmm in Chriftum vnom ini.

(num.cunfenfupiciatia fc crcdendi vbedicn« kii,pof?ilt;lent.

Hadenus Cyrtllus.Exquibus rederolligi. SeneMttia mus noßrarn inter nos vnionem fobs animas fideles earurr.éjj Deo leruiendi, ciu'Ciimanda-tis parendi conferfum concernerc. Valeat igi-turhie omnis itnaginatio corporalis, phyfica, amp;nbsp;localis.

Quod verô boe loco Cyrillus,id quoqgt; paf- Aiierwi fim docent Sc inculcantfacrx liter«;quod pau cis teßiniomis in medium produótis planum lt;xfi«nN« faciemus.

Epbe{.4.v.i.».^.Precor itaqoe vos.vt amba lefts ita vt dignum eß vocatione.qua vocati e- ‘ ftis. Cu omni modeßia ac manfuetudinc cum aninit lenicate,tolerantes aÜj alios per cbarita* tem. Studentesferuarc Spiritus vniiatemper vinculum pacis.

i.Corinr.i verf lo.Precor autem vos fratret pernomé Dominir.oßri lefu Chrißi, vt idem loquamini omnes ,amp; non fint inter vos diff 1-dia.led fuis coagtnentati, eâdem mente 8c fen-tent ia. Paclum autem hic loqui de vera fidc- P*«l«f8a liutn interfe vnione Sfcommunione . quam inChrißohabent.patet ex v.i .'. in quo Paulus ia banc vehementem loierrogationé eroonpit»

-ocr page 136-

PE VERA COMMVN.

NutndifpcrtituscftChriftusf num Paulus crucifixus eft pro vobis, aut in nomen Pauli baptizati eftis. Senfus eft. Qijemadmodunl Chriftus, qui pro vobis crucifixus eft.cui nomina veftra in facrolauacro dcdiftis, nonpo-teft diuidi : ita quoque vos vnum eflcoportet.' no quidem contaAu aut mixtione corporurn: fed cadem mente 8c fententia, vt loquitur Pau lus.fea pietatisconfcnfu, vt inquit Cyrillus.

TERTIVM MBMBRVM.

Tfrrfun Tertium membrum eft: Vnum faniftx car-eonrfn«quot;- Cbrifti communione. Hoc membrum alts l•runlm(m rum fubiedum noftrs vnioniscompleftituti fcrSfubitââyjjjjjççjçgfncmChrifti : Scdilucidèoftendif» quomodo cum eatanquamcum capiteamp;iti' ter nos quoque membra vnius corporis fia-mus.

Duïhu» alt; Notandum itaque ante omnia nos Cbrifto. cumeVd- ** Cyrilli fententia, duobus modis cum Chri-Redicimurfti corpore vnum dici. t.Qijia noftramcaro* hRaiiooc in vtero Virginis affumpfit.vt nos à Deo difsi* dentes cum co in gratiamreconciliaret. HmS 2^* nbsp;nbsp;illud Cyrilli,Ex Dei patris fubftantia vnigeni'

tus prodiens. amp;nbsp;totum in fua natura genitore pofsidens, caro faftus fecandum fcripturieft. ic^Jpfum noftre nature iaeftabiliterconiuo xit.atqi vniuit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Atqi

-ocr page 137-

e

’r .

•f

I i

9

c

»

CORPORIS CHRISTI. 4^

Atquehxc CyrillifententieexS.Scriptura CyriiHftH-conhrmatur, atqj idcirco tanquam pia amp;nbsp;or- gquot;,*;*,”®' thoóoxa recipitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coiifirma-

Ioaß.l.verfii4. Et fermo caro faftus eft, amp;nbsp;*“■ commoratus eft intec nos»

Rom.i, verf.;. De ftlio fuo,fa3ó ex fetnitie Dauid fecundum carnemi

Rom S.v.S.QLuorü funt patres, amp;nbsp;ij ex quitus Chriftus, qood adcarnem attinet, qui eft fapra omnes, Deus laudandus io fccuUi

Philip.i.v. I. Sed ipfe fe exinatiiuit forma feruiatfampta fhoceft naturahuinana) fimi. lisbominibus fafitus.

i.Ioan,4.v.2,8e Qalcunqt Spiritus conG« tetur lefum Chriftum in carne veni(re,exDeo eft. At quicunque Spiritus non confitetur Ie- *« fumChrtftuin in carne venilTe t ex Deo non

Sed nolo plura teftinronia atfcrre : ne extra Afadio»i« oleas euigari videar ; quippe cum nobis pro-pofitutn non ftt,de bac vnione.quam aliter Cy rillus naturalê vocat.boC löcodifputare. Hxe autetn idcirco attuliinus,vtoftcnderctnus Cy rillutp nihil diuerftautalieni àverboDeido-

Deinde itaque ( vt eo fe referatoratio vndc “So/chd digreffacft) vnuro dicimurcotn Chrifto St in »ocatnwui ter nos:quia viuific® eius carnis participes fi-

-ocr page 138-

DS VER A CO M M VW. nius;qa«part!cipjiio efhcij vi on voum ni» rurale, fed fpintuale internos öccumcapir« ehr fto reddamur ïdequavaione maxima eft inter nos 3«: aduerfarios controuerfia : modul jgitur eius St forniadiligenteratierdatur.

Vnfonbfwb Cyfillus igitur,quamuis obkelum.quoJr* «•I'iMm loi- nitur, corporeum fir,corpora videlicet noftr* Sujfpirhua corpus Chrifti.iatren tnodum vmoni» totû fpiritualcm facit, itq* corporeum nullû agno» fettnd quod ex fcquétibus eiu» tcftitr.onijs faö le ludicabiturzmodo ç quû ludiciû adhibeatur.

Vt igitur.inquit Cyrillus, inter nos amp;nbsp;Dei fingulos vnirct.quamuis corpore fimul âc ani« ma diltemus.modum tarnen adinuenit, con* filio partis Sc fapientix fuæ congruentem, NOTA. Hoc loco fige pedem, pie leftor, amp;nbsp;perpen* de,nos 9c animis 8lt; torporibus dtflantes, holt; eft, locorum Sc temporum interuallis feiun* ôos vnâ cum capite Ghrifto, 8c inter nos vnû corpus fieri. Neque enim temporum, ncqu« locorum inter capedmes hanc vnionem impt dire.aut diloluere polfunt,

I J 1

I

J lt;nbsp;t s

_ nbsp;nbsp;nbsp;,, Nam üuemadmodum ii, qui remotifsimis

locorum et terni ànonis habitant,St ij.qm ante multos a* »tmporum nos piè in Dominodicm fuutn oÈierunt, noo eonfciuui . ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..-.I l

«MOflcn. minus nubneum vnum corpus in Chnito.ci' pire noftro funt,quàm ij qui eafdein regionei, quas nos incolimui,qui nobifeum coniunâiC* làmi vittunthi quoiiquamuispcrcgri aDoe

-ocr page 139-

CORPORIS CHRTSTI. 4S

rftmo abumus.z. Cor. S.q'iatnai» Chriftu» cof pore fuo profeAus fit gt;0 cœlum.i. P ct.j. ve.tz.

quitnu's oporicatChnfiom

»0» J^^ac^jhoc eft.u7r’»esiv2 lt;A j^Owvcq.intct prete Nazian. vfqi »3 tempora rcftnuiionis o-mnmuamc omncs credetes.curo co verè 8t fpi vkttaVncr vnhi iunt, lïó fecus ac G corpore fu« pobis adboc in terns pfto cflet ipfo adu primo. Pr^ierea vereres, lt;|ui indc ab initio miidi in Cbriftu credideront, non minu» vnu cii e» (uerunr,(|ui Apoftoli.v^üiipfumocoliï corpo-j reis videront, Scmambus contreftàrunt, it nos omnes.St qoi poft nos foturi funt. Nam a-lioc^uiofaiatamp;adipifci nuUo modo potuifient. Extra Chrifti quandoquidem communionem ncmini (alas St vita xternaobtigit.

PiriTiiier igitor 8c conftanter credatnus.Pa-tresinveteriTeftamento eandcm efcamfpiri

J toalera manducalTe.St cundé potum fpiritna-', km bibiffe: lt;^ai eft Chriftos ill*« incarnandu«, nobis incarnaius.i.Cor.to.lcfum Cbriftû enn dcberi,bodie,8c infecula.Heb.i^ v.8. Ajnum ',j nbsp;nbsp;Dei,qui aftleiusChriftos ôïtt»ôp«7roç,maft*

tóefTeab origine mondi. Apocal.i^.v.8.Fidem ,0 effe 'ùjBÇ-aieriv,id eft.qox Gftat nobis fubfiften V tiasrcrnm.qoefperantur; 8c «Ä*gt;XO» 1 id aft. qnx demonftret 8c qUafi ocuUs (ubijciat (zfl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I res, qua nsQ Videa-

-ocr page 140-

b B VBRÄ COM HVN.

tur. Ergo ad vnionem nodram noftrofuni * ' corporis Chriili in Codeni loco (itum.leu exi' ftantianl noo requiri, manifeftum eil^

Sed ràdeo ad Cynllam^ qui fuperioribus dit:

Suôenim corporecredeôtes,per ConiiDà' bionem myfticam benedtceris. amp;fecüm ter nos.vnum no» Corpus efficit.

Verba Cyrilli videriturdeduda elfe ex li Corinth, cep. to. Poculum, cui benedicimu* nonne xoivd^vietfanguinis Chrifti eft 1 ïn vcf' bisautem tara Pauli quàm Cynlli aliquot cgt;r pita.quK nobis noftram vnionem grapbicè de fcribunt.obferuabiinuit.

Vmo St i- nbsp;nbsp;nbsp;Cluolt;^ igitur aie Paulus * Cui benedicimuti

4c (ou. jjQç quod ritu à Chrifto tradito,amp; vers de.vnde benedi^io amp;nbsp;gratiàrdtn aétio profit* feitur, in facra cœna Mccipimus 8e vfurpamor. hoc Cyril], vno vocabulo.credentiû exprimit' Ex quacollatione taie arguments extruimtfi' FcopaGiio. nbsp;nbsp;Si foli credentes in facra cœna fiant vnu®

corpus cum ChrifloSt inter fe;tum

fequituri fola fide percipi corpus Chri* fti.Nam alioquin non minus fide carences,qui ca inftrudi acçiperent.

AffuaqitC. ^ed foll credeotes vnum cum Chrifto amp;nbsp;gt;* ' ur fa corpus fiuut. Patat sK teftimonio Cyril' li.q“*

-ocr page 141-

'COKFORIS CHRISTIÏ . 4^

it ,qai ait.Chnftum credenics fecum 8i inter le mtn corpus e€ficcre;paict ex feriientia PauU avTO^iM 4'^» ait gt;nbsp;benedicerii

Us effe participes dlids xoj»ûJigt;!*;;ex totifacri I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scriptura, cpisimpios àcommuntone Cnri-

fti excludit.ac eam folis crcdenilbus propnaffi ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diCIt;

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ergó corpus Cbrifti foiafide iccipitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C5pit«i«.

i. QijodPauias appellat.xojswviavcorpo-

tisCkrilU ; id Cyrillus communionem myAi. ftio inyltU fcanaiDominoberiediaâmentiPaafinæcon-./»^'*““* grùentér appellat. Vode tale argumentum ad

•*' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;form Ith vnionis déclarandam conficlnius.

Si xotvtDVwe feu coinmunió eft thyftica 8c i pjspoati«

Dothlnobencdiéla, iatnadfolos,c|ul myfte-initiati funt.Sc à Oóminobénedifti, perti-.1 hctjàc^ercûnféquchs ab ijs tantû percipitur. ’, At commumo ifta non eft externa 3c corpó **' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rea.fedtnyftica5einterna,eftbenadifta,ideft, AffumptW

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vitam 8é beriediélionem operans, non male-

diftijd aftexitiumafferens.

Ergoadlolôsmyfterijsinitiatôsadfoiosbê cSpUxi«.

*f, neàiAos feu fideles pertinet, 8c ab ijs tantum percipitur. Otai verd ftramincl 8c lutéi Àcbil r leibifee adamaniimsarmis opponantur inÇ. partédicctur.

îgt; Qu^d inuuitPaulus: Vnus panis.vnunt h'', nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q

-ocr page 142-

DE VERA COM MVN,

Vi tS ChH corpus multi fumus: nam omnes vnius pani* participcszid Cyrillus hiûe verbis uw® unu« funi. ciat,Et inter nos vnum nos corpus efficit. Hine taie argumentum cxiftir.

PropoGiio. Q^emadmodum fe habent fideles interf*» quoad vnionis modum : codcnïmedofeb*' bent ad Chriftum caput fuum.

AITuaiptlo. nbsp;nbsp;5ç J fidehs inter fe non funt.nifi corpus

rituale.

CSpUxlo.

Ergo cutn Chrifto non nifiSptritaaliter^ niuntur*

Cytiii. con- Non abs re quoque faccre videbimur, fi dumnoStt perfcquamur.quç Cyrillus denoftraxo/F«nÿ imioni». jJ cft.de vnione, qua in Chrifto amp;nbsp;per Chri-fturti in vnufn corpus euadimus.copiofiusflif férit : nam ex ea clarifsimè quoque forma nO' ftrç vnioniscum Chrifto perfpicitur Se cogn® {citur.

Qßis enirti eos.qui vnius fanéli corporis v-nionc in Chrifto vno vniti funt.ab hac vnioM

riatürali alienos putabitt’Nam fi omnes vnai® panem manducamus.vnum omnes corpus ef' ficimur: diuidi enim atque feiungi Chriftult; non pacitun

Seatearia His verbis probat Cyrillus, nos vnun octbonim. effe, Sc nititür ratione Pauli : quia oui' nés vnum panem manducamus. Ac ne quiJ obijciat : Sspe tarnen fieri, vl multi vnum pS' nciD

-ocr page 143-

CORPORIS CHRïSTï* p

nefl» minducent, vnom verô corpus non fie*

fi,feddiuif»corpora roancre .fubijcii Cyril-

(I lus : Chriftus enun, qui panis ifte eft, quSin

manducaraus , non patitur fe diuidi t ac vl

confequenlix non niCi ab vno corpore man-

!, ducari t amp;vnum corpuspafccrc potcft. Hst« / eademratio eft apud Paulum i.CorintbioT. I* (ujjui£*ç«*9;^iÇ‘cÇ;ideft, Numdiuifus eft

’* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftus^ quafidvceref. nbsp;nbsp;y gt;nbsp;abfu.mi-

tiim«.

' Er^oexbacVauliSeCyrilli fefttentiAOraVit 8c impiorum manducatlo ruit *. Gquidem el * Chriftus d'.uidituT.

Infeqoentibus Cyrillus döcet.cü’uï nart» Cufuien-corpus«fficiamur, Idcifrcoetiamecclefiacoi* P“*'*®“*’

'* pus Chrifti tafta eft , 8e nos fiftouli metnbra Chrifti fecutidüm Paulum. Vnienim Cbriftô per corpus (oum coniunfti * quoniaro in nO-bist ilium I qui eft Indiuiftbùis accepimus ,ipCi potius quàm nobis metnbra noftra accotnmo dantur, Poftea ofteftdit, quid Chriftus ihillo corpO Tt f«,quid verd ecclefia ,fiue homines fideles» tucmbi*. Quodautemecclefia corpus àfingulishomi-nibustanquimembris compofitum, faluatot veto caput fit,Paulus oftendit .dicens: V t lam ^^***^^ nonfimusparuuliftuftuantes ,ncc circumfe- ** tataur Omni vente doflrinss, in nequittaho'»

U

(gt;

V i«

V

Q a

-ocr page 144-

DE-VERA COMMVN. nainum, in aftutia ad circumuentionem errö-ris zveritatetn autem fequentes, in charhate crefcainuscum itlo, per omnia , qui eft caput Chrtftustcx quo totum corpus com paft urn flcconnexum peromnem lunfturam I'ubuti' niftrationis fecundum opcrationem in menugt; ram vniufcuiusquc membri , argumentum corporis facit in rcdiHcationem fui in charita^ tern.

Elegans profefto Si iuCunda-Cyrilli, feu p» tins Pauli, que Cyrillus imi(atar,noftræcum CaufatRo. Chrifto vnionis dcfcriptio ex cautis , quibuS C^iOo^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;membra Chrifto capita agglù!''

DioBü. namur,Numerantur autem potilsimùm hffC' Conftans amp;nbsp;im motus verx doftrinx alTcnfuii qui nihil aliud eft,quàm Rdestvcteratorum^ deceptorum fuga. quæ ex üde ilia feqnhurtvt ritatisftudiumzcharitasgeminaerga Deuinî* crga proximum : Clirifti capitis operatio * qua membra vegetantur amp;nbsp;conlef' uantnr. His, inquam, vinculis Cbrifto cafi'* noftroiungimur, nonautem lîuecra(ra.,lt;m‘ fubtili, Rue fupcrnaturali , (lue Capernaiigt;‘* ons corporel manducatione : nequecorpe^'* Chrifti in noftris corpqnbus vbiquitariaci^'' ftentia : quam facra Scriptura ignorât, qu**” fidei refpuit.quam catbolica EccleCa datnngt;''

Poftremo Cyrillus rurfus difputat de fquot;*’' * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ied*

-ocr page 145-

y

fd

(»l

10

5« (d

0*

d'

COKPOKIS CHRISTI.

ieftofeutoäteria vnionis.qux cftpariim Chri (ti,partim noftra caro. Quod autem, ait, corporalis bïc vntoad Chnftum participatione carnis eius act|üiritur ip(e rurfus Paulus de ^J**^^* myfterio pietans differens oftendit.

Qijod alljs, inquit, statibus non tft agnl-tum blijs hominutn.ficut nunc rcuelatum eft Apoftoliseius amp;nbsp;propbeiis in Spiritu.ctTe gen tes cohçredes 8e concorporcs.Se confortes pro mifsionis in Cbrifto. Si autem omnes inter nos in Cbrifto vnum fumus corpus» ncc inter nosfolùm. verumeiiam cum co. qui per car-nem luam ad nos tranfiuit ; quomodo vnt-ucrfi 8e inter nos 8t in Cbrifto vnum non eri-musï

Cyrillus paulo ante vnionam noftra carnis CT»in««ii-8ccumcarneCbriftinaturale appellauit ,boc ftrquot;^7nm* veroloco corporale m nominat. ab obieöo cui Chnftowiu vnimur.quod eft corpus Cbrifti, verum fcili. cet corpus 8t nobis naturale,feunobitcum v- app««*‘afc ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abtcAo.

num natura, non autem a modo vnioms.qut totus fpiritualis eft, qui totus in fide conGftit: id quod patel «xloco Pauli.qno Cyrillus vnio nein,quam non modo fpiritualem.id eft, Spi-ritu Cbrifti 8t noftro conftantcm, fed etiam


ÿ

,ÿ

il

Ü» (i'

»(»

tur.

Kam primo Paulas ab eaexdoêh Beretjeit G i

-ocr page 146-

if

D E VERA COMHVN.

ineredulos amp;nbsp;filios hominum. Deinde eam J» finit promifsione Euangelij, reuelationc Spi* ritus,fide in Chriftum.confirmalione interior ris hominis per Spiritum, habitatione Chrifti perfidem irt cordibus noftris.charitate.cognb tione rerum diuinarum.

Ergo vniobaec reftè dicitur corporalis amp;nbsp;carnalis ab altera parte obiedi cui vnimur; fpi ritcalis veto ab inftrumento.quo percipitur.i vinculis, quibui coil, amp;nbsp;confcruaiur, ab effc' élu.qui eam confcquitur: id quod ex Paulo Ih quel. Ethoc eft quartum formx membranif

QJZINTVM MBMBRVM.

mmbïXi. Qa’nium membrum ita habet; Vnum*-nius S.Spiritus participationc. Hoc prccip»' urn 8e confideratione digniflimum membru® forms vnionis.. Ex vfu autem omnium piO' rum fore arbitramur , fi Cyrilti aurca verbs« quibus id enucleat fcilluftrat, hue apports* mus.

ttnio?quot;*'** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnione.inquit.corporali facts ;dç fp*

rituali autem eandc viam fequentes dicimus: quia Spiritu fando recepto, k inter nos quo damtnodo amp;nbsp;cum Deo vnimur.

HÎC Cyrillus, quod fedulo attendat pius It* ftor^ynionemfpiritualemvocat, nors in'*’' do.qoo

-ocr page 147-

COKPOKÎS CHRTSTI. fi

ï»

/

I*

ü

»

»

!/ t

'f

»

4

i

ilo, lt;|ao vnimur, fed ab obiefto cui vnitnur: mm bic non oftendlt modum , fed «bie-âaxn explïcat : id (|aod ex fcqaentibas colb-

Namqmtpoisvnicniqi noftram Patrts 8c Hoc loco fuwn Spiritam Cbriftus diftribuit.indiuiûbir lis tarnen Spiritus eft, 8c diftributus ungulis abobUft«, Spiritus infeipfovnit.Sc otnnes quibusdiftri-butiofafta eft. Et üc virtus fanélifsimse Cbri-fti carnis vnutn corpus facit participantesieo-dem arbitrer paôo,in quibus indiuifibdis Del Spiritusbabitauit eos oranes ad vaitatem Spi ritualem conducit.

Hancautem vnionem Spiritualem Cyril- vnlonl» lusuxiorefuo.luculenter luculento Pauli tedi Spirit«»Ha monio confirmât nobisq; commendat.

Ideo rurfum Paulus nobis fcripfif.Suppor. tantes inuicem in ebaritate , fpliciti feruare

Spiritus unitatem in vinculo pacis.Vnum cor pus |c vnus fpiritus : ficut 8c vocati edis in v-nafpe vocationis vedr«. Vnus Dominus,v» na fides, vnutn baptifma, vous Deus 8e pater omnium, qui fuptr omnes , 8e per omnia 8e in omnibus nobis. Cum enim vnus in no«

!'• bis habitat Spiritus, vous verus 8c pater om-* nium per filium fuum in nobis habitat, ad inuicem 8c fecum fui participes Spiritus

'■* «ien».

I* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q 4

«

-ocr page 148-

DE ERA ÇpW M VN.

Atia confirm inano ex COUIU^A^S.

Addii Cyrillus aliam quoquc rationejnex coningatis eleganter amp;nbsp;granitçr extruéiati).

ConiTderi* 1*0 duirum (imthtudi. ' rum,qui« bus uniO noPra ex/ primtcur tn i. Sc. gt;11«-Atatcius fotjn:;««

Namfianipialem vitam contenipfiinus,amp; legi nos fpirituali fuhiecitnus, noftn Dciuinû in pmnit-us Spititnm facieptes.perlpicuü cftgt; ad aliam quafinaturam nostransformarixum ÿiuendi animalitatis neftiæ modum fugicn« tes.confirmationem babitaniis in nobis Spirit tus mirabilem fufceperimus.non folùm Eonib pes.vf rùm etiam Dei filij cœlcftesq; homines participationcdiuineratuiK vnum effefti. Ex his igitur planum efTe arbitranjur,vnio» ris npftræ fotmam in his quinquemembris ü Çyrillo exfacr^ Scripture fontibus deriuatis confillcre ; atque idcirco earn mere fpiritui' lem eOe.nullamque hiç phyGcam vnionetn It cum hahçrç.

Yerùmcnimpero cum tanti npftrum inter- j fit.vt de hac vnionis forma quim optitd%eru* diamurznon inanem operam lumprurividebi mur pio ßc prudenti leâori, fi confidtretnoS duas fimilitudines.quibus S. Scr’ptvra augU' ftam illam amp;nbsp;omnibus modis admirabilem v-nipnem adumbrar, {«zcontemplandam propo t nit. Nam in ijs omnia proponiintv.r,quæ nobis haflenus difputata lunt, amp;quædeprK' fenti quaftionc piè grauitcrque dici amp;' cogita-npoflunt.

Priof

-ocr page 149-

ÇOllTORîS CHRISTL

Prior ieitui fitniivdo ducituràvite Si pgt;l-jntnbus.atque in Euangelip loan.c»p.l5.accu- tlt;amp;pai. rs.tè 8lt; eleganter defcribitur; id quodnoftraa-ralyf) dtp cnßrabipnus.Altigitut Cbriftus, , I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Égo fum vitis ilia vcra, Si Pater pneus agri-

» Vertus buiusmepibra duo funt,qn«ipbae Vnfa»»™-' 1 r 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 r „ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• lus duo me

' i nbsp;nbsp;vnipneprobe conlideranda lont. Fnus contl. b,,.

' appellat vitem.necCpnpliciter vitem, fed addi-toegregio conuenientiadiurflofeuepitbe-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ip o|z7r; Aov oZiiÔJt»iv,ldeft.vitern verapn.boe

' nbsp;nbsp;nbsp;eft.vitem ftugiferam.fucciplenam.viuifican-

’ nbsp;nbsp;nbsp;tem palpites (tbi infnos. î.ft enlm qoafi mater

' lolib.it.cap.tj.

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hoc idem inbupc ipfum locum probe ob- Augu*.

' fctuauit AuguRinus; Sed cum dicit.t-go fum 1 vêtis vera.ab ilia (evtique difcernit.cui dicitur;

' nbsp;nbsp;nbsp;Quott' odo conuerfa es in emaritudinem vitiç

’ alien«. î^am quo paöo eft vitisvera,qu«ex-' peftataeft.vtfaceret vuam.fccitautem pines.

• nbsp;nbsp;Etboc eft primum membrum , de quo prim®

• nbsp;nbsp;nbsp;buius difputationis capite multa difla font.

‘ Alterumcompleftiiur caufam buius vnlo-

G 5

-ocr page 150-

DE VERA COMMVN»

Riïpnncipem.qux eft Deus pater. Nam isefe qo* nobis vitem illatn , videlicet Chtiftum •****• Ó»ai)6pü)7ro»donauit,no$qi tanquam folcrsîî prudens agricela.vt palmites viti införit,8c fitoï colic.putat. atque frugiFcros reddit. Hin“' Cytflo*. ptKclarè Cyrillus in hunc locum; Radicem originem.fuprcmam naturam omnium bonorum oftendés, charitatis vilïtationem, qua no) vt agriccla vifîtat.ei actribuit.

Omnem palmitem in me non ferentem ff® ftum tollittamp;omnem.qui fert fruftum purg»'« vt Frufliani coptoßorem afferat,

•crerlptir Defcribitnrcaufa principalis efHciensabt* Maan» H • 9°°*^®’*'P^‘^caturamp; illuftraturegregi* «caia a«, ancitbsß Feu difsimili ex Tubieélis 8c adiunFÜ^

Prius igitur antitbefeos membrum excl* Membran ditiRjpiosamp; inftdeles homines ab ilia falut*/’ y*“***' -a 8c augufta communione vitis; nam ifti funti” ftar palmitum aridoruih fcfterilium:atquegt;‘*'( circo nullus illis locus in vite viua 8c feracir^ j linquitur. Q^id igitur quxfo aliud eft, quài* gt;nbsp;gigantum more cuna Deo bellare, conteod«^’ 8c pertinaciter defendere in facra Cœna tem, id eft, corpus Chrifti viuificum ingefi^ es impurorum hominum, 8e ab ijs dégluti^' vt ita condemnentor. Non enim.quia Chrift* inferuntur , 8c camera eius intra fe reçipiuquot;*' Cîd quia fraftunj non feront, quia à vitc^''* refe«»*

-ocr page 151-

tt»

5t

1' '

5t-

3'

9*

CORPORIS CHRISTL ' $4 ’^efecaniur, quiaeam fua incradnlitate repu, dient, lolluniur, 8c «terno lupplicio affici-untur.

Alterum metnbrntn compleftitnraheram ». artithefeos pattem,atq, vnà alterâvnionis no-fttæ fubieôi partem ; qute funt fideles hotni.idw» nes {quos Deus pater purgat. fanftiftcat. Sc ad otnne opus bonum TtAsiaç feu idoneos 8c pet fedosefficit. Hoe enim eft vnicum 8cperp«. luum illius vnionis effeftum.

Manete in roe, 8c ego in vobis : Geut pal. mes non poteft ferre frudutn à femetipfo ; ni. G tnanfetit in vite ; ita nee vos niG ta me man.

(eruis.

Kxponit vntonis (ormam.quc eftChrifti 'm Vatnia nobis Sc noftri in Cbrifto mantio. Conftat e. nim ifta vnio perpétua reiatloncrquod docent etiam alia tacr« feriptur« loca. Ioan. 6.vcr.56. Cui edit meam carnem, 8e bibit meum fangul nero,in tne manet:8c cgo inipfo. loan.iy.verf. i6. Et notum feci eis notnen tautn, 8c notât* fici»m-.vt cbaritaSi^uadilexiài tne.Gtio eis.Se •go in cis.

Hine prxclarè Anguftinns in loan.Trachat, Äaiuit

î#

Vibere poca\a(n,m Chdfto tnanere îc iUam 'm (c mwacauox habere.

-ocr page 152-

DE VERA C O M M VN.

Fotina delt; claratur ab cftcAu.

Additautem Euangelißaadformamillat** declarandam rationem ab efftftu, qurm illf. ftrat fîmilitudine ; oftendcns vnionis huius xoitaviojç effèftum efTe frudum fpiritus amp;

dei:quem palmites vit! infiti proferunt. Etliûlt; BytiU«». » quod Cyrillus in hune locum comment»' tur : Çhriftus eft, qui nos per gritiam fpiriiuSi quafi per aquam irrigat amp;nbsp;nutrit, vt pofsintu^ facile pietatis edere frudus,

Auguâ. Hanc formam optimèomnium ex facrislit* ris obferuauit amp;c exprefsitAuguftinus in lon^' TradatuSi. Non eo modo illi in ipfo.ficutiH* in ipfis.Vtrumque autem prodeft non ipfi/e^ illis.'ita quippe in vite funt palmites, vt viti n® . conférant, fed inde accipiant,vndeviuant:it* vero vitis eft in palmitibus.vt vitale aliment» fubminiftrçt eis,nonaccipiatabeis.

Ego fum vitis.vos palmitcs.'is qui manet i» me.së in quo ego.hic fert fruftum multutnai»

Vetfui Biï* bra tria.

abfqi me nihil poteftis facere.

Tria funt i.n hoc verfu.de quitus Cbrift“* antea quoq; egit.Sc hoc loco illudrandi 8c plificandi caufaio vnumfafciculum colligit.^ denuo nobis confideranda proponit.

Monii,

I. Eli diailîo materis.ex qua vnio i(la coC' Hcitur : vbi vtrique parti fuum proprium m»' nus amp;nbsp;officium afsignatur. Çhriftus igiturr^ vitis à qua fuccus amp;nbsp;humor vital is io paltnit(lt; deriot'

-ocr page 153-

(^ÖRPORIS CHRtStt.


5'5’

i^enuaturStdimanat. Vnde CyriUas.HinC ea Cpfllu*. dccaafa viiern appellalTe mamfeftè oftendit, vtqi'çocuVuhoc exemple cerneremus.mar.en tes m ro vt palmires ex vite humore traélo fpi gt;nbsp;t'toalem poiïefruftumafFerre, Fideles deinde homines font palir.ites, qui ex vite vigorem fu •

oS'

»^'

0’'

»lt;*

Oin amp;nbsp;'otatr. acciniutit.

a.

Kepciititf (ormx.

i. Eft repeiiuoformæ, qu« VI dixi.cortftat fe intelligitue mutuo refpedu mstifionis Chri fti in tideiihns, St vicilsim matifionis ftdelmna in Chrifto;hoc tame difcrimine/ïetuato, quod Auguftmus in fuperioribui obkinandum ac« turaiè docnit.

5. Eft repetitto effeftus-.qui eft fruflus c6lt; nbsp;nbsp;nbsp;».

pioios tp'ntus videlicet, fidch St vitae xtetn«. Hnnc verocommendat anttthefi.qnailliusfra ÔO5 veram caulam exponit.

t Nifiqnisin memanferit.eieftuaextTa.fta-tim VI palmes arefeet : deinde coguntur ifti.Sc in ignem abijciuntur.Se ardent.

Si manferitis in me, Sc verba mea in vo-bis manferini, qnicquid volneriiis petita. 8e bet vobis.

Gbriftus Dominus moitiés eft in expUcan. Vormatc. da forma St effeftn bnius vnionis'.vl nimirum M«»“-

!«gt;


nos, quorumfaluii opiimè confultum vult. Sc X quorum languovem St tarditatem res diuinas •' eognoftcndi St aroplcftendinon ignorât, ad If*

I*

-ocr page 154-

Î)E VERA COMMVH.

Ïnduftnam .Sc afsidaam cogitacionem de gt;Alt; vnione vcpute in qua omnis nodra lalus f)t* pMaiaam. «d.exuUitct ÄcinHammet. AroplificatautenJ ^üthta’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;déclarât lormam amp;nbsp;cffcctum eiJ*

Pcimum graai amp;nbsp;illaftri antithefi : in cuius priore paf* «K^biHaii cc exponit nobis condiiionem $c fortem, qu* manetomneseos.quiin vite ifta non manent,

qui fua impietate eam répudiant. Nam ij extra vineam exturbantur.trefGunt.atque aeterno '* gni tradantur: tantum abed , vtimpurofoo ii foetido ore putifsimatn banc amp;nbsp;flagrantifsi' mam vitem deglutianr.

AKtnim In altera antithcfeos parte defcribit ftatoB* ■tcMbtum. Jaconditionem eorum.qui in vite ilU manent» ij enim omnium iftorum, qux à Deo patreöi gitabunt, compotes fient, fiquidem ad eorui* falutem faciat.

, Notandum prseterea in hoe membro vinca ■aioDif. eaium, quo Lhriltus nobis.oc nos Chrittoan» V neftimur, videlicet verbû Dei.cius^ cuftod'*

amp; obicruatio. Placet nobis amp;nbsp;merito placetil' Cfritlo«« IqJ Cyrilli; Radiccm fupernæ bcncuolcti3e,i* , firmamentum eiïe ait, ft fpirituale depofitû uangelicae difciplinae dogmata obferuarint, In hoc glorificStus eft Pater.vt f: uftum mul Vlrfmiac alïeratistSc fietis mei difcipuli. «aprcmui Vltimus 6c fupremus finis noftrs vnionit» •nionisM- guieft gloria Dei patrjs# ad quant omnia, qu* * *“■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incœli»

-ocr page 155-

CORPORIS CHRIST*!* 0

in c«lis ti in lerris fum amp;nbsp;fiunt.rcfcreda funt, I* tanquatn ad vnum amp;nbsp;proprium fcopum. Qu^ I» auwtn haec,fit gloria exponit CyrilluszClarifi« CjtW0j 10 catum autetnPatretn fuum eiïe dicit,qùoniaDi )lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incifabilis cius bonitas, atqs mifeticordia not*

(' omnibus coronam quaft glorix illi attulil. Ite* 0 Clariticatus igitur Pater eft.proprio Filio.pro t« nbsp;nbsp;rcdemptionehominumdato.quem voluhho-

t* nbsp;nbsp;minem fieri.non vt quicquam boni Gbi acquits nbsp;nbsp;nbsp;rat,qui femper pcrfcftifsimus eft: fed vt hoinU

(0 nes plurimum fcrant fruftum,8t Chrifti efficU V nbsp;nbsp;nbsp;antur difcipuli.Huc pertinet locos Mattbxi 5.

v.16. Ita fplendeat lux veftra cora hominibu*.

0 vt videant Veftra bona opera, glonEcentq» P» K trem veftrumjquieftincotlisi

!• Sicutdilexitme Pater* ita 8e ego dilexi vos:

0 inanete in^aritate ilia tnea.

Alterum noftrx vnionis vinculum eft dile* xiunnii «• 0 ftio mutual primo Chrifti 8c Dei erga nos;

V quodinuuitChriftushis verbis,Sicut dilcxit

0 tncPater.itaScegodilexivos. Deinde noftr*

V erga Deom 8c erga proxiroum 1 quod monct

0 Chnftus«cominquitl Maneteincharitateill* gt;nbsp;tnea. In charitateautem eins turn demum m*lt; nemos,fl 8c ipfumSc proximum diligamust qdod docet loannes in fua Canonica.

Exhis,qu«ordine io verbis Chrifti no-

'01 Uttimos , talcm quandatu noftr» vnionis Mtoai*. 0

-ocr page 156-

OS YBRA COHMVr^.

Sc defcriptiüncm extrucre pof» i fumus. Vaiofeu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corporis Cariftiefti I

qua dhhftus viuificus, inftar vitis vers Se racis.ioûdelibusà Deopatrepei* Spiritumfaii J ^atnfandiScatis Bc pargatis, vincaio verba diuini Sccharitatis, manet, Sc AJelesin Chri* ftoivt fruétas ad vitam sternanl Se ad glonaid

Àiitrum G Alteram {îmileduflani eft à corpore î*ôrVât «a« no ^capite etas, arque delcribicur à Paulo cJlt; put. 4.ad Ephefiois ; in quo Paulus Epheflos Sc na$

Oinnesad mataamdiieélioneni Seconcordiin^ cohortatar, argumenro duels ab vnione, qu* Duo Pauli ftdelibus obtingicin Chrifto'qua Paulus acctf

'■»1^ defcribit.Sc viuis.quodaiunccoloribu’d’ pingit.Anteqaam veroad Pauli verba conud* rarida me accingam, duo manebo, qu« vobif ad Pauli fencenciam reélècognofcendani qua* fifacenl qUandain prxferenc. i, Reddam lt;*gt;* tionem huiaS rimilttudinis, 8e oftendatn qub bus de caufis vnio noftracum Ghriftocorpef* A- humano comparetur^ i. Qi^ bus de caull*

Chnftas caput:nos verogt; membra in ifta cao’' paratione nominemun

«ufi*^cur primum quod atcinet, tres potifsimu''’' ■Iliocorps faluo tarnen aliorum iudicio, cauftc video(i)'

Prunadaciturdconlàdoratiene

-ocr page 157-

CORPORIS CHRISTI;

feu facultatis viuificæ. Nam quemadmodum incapite formantur fpiritns vitales ; quifuot coniiaera-|)roximamotusfenfusqncorgana, item inca-pite fedemfuatnSc doraiciliumhabentfenfns fn*.

tV

,1«

«‘I

9*1

exteriores amp;nbsp;interiórcs, vnde vin in ómnia tincmbradiTnanit.eacyie végétât Siconferoat; Itaex vno Cbtifto vita fpintuaVis in fingulos fideles, quæ funt eins nacmbra.deriuatur: qui conferuantnr ad vitam seternatn.

Altera ducitur à confideratione officij i inuneris, 8c virtuiis propriae fingalorum mem broriinii

A conCdè»-ratione of-ficiotü Gn-gsloró mei btoiuin.

c4 i‘ li’ b'*

i»»

41'

»lt;*

it»-

»0'

Vt enimin corpore bominis varia confpi-ciuhtur munia.varie virtutes 8c aftiones mem btorum,qu« tarnen ab vna faltem vita cientur Scmouentürzüc incorpore myftico Cbrifti va tia funt officia 8c rriuncra, vari» virtutes 8c a-ftioncs-.quas tarnen omnes vnus 5c idem fpiri-tuslargitur.difpenfat.mcuet 8c gubernat.

Tertia ducitur à conftdetatione dignita-

tis ,qUa capui amp;c membra vtriufquc diftingu- Taiione lt;iig

cc corporis coV.ocatur: atque idcircö omnia iiiembrafua dignitate infinitis gradibas fupe-ratjfontemque vitxinfe continet ; Itaincor-J?öre myftico Cbriftus fummüm 8i primü gra dana optimö iurc fibi vendicati Nam Pater oi

-ocr page 158-

DE VERA COMMVN.

fnnia fubiecit pcdibus eius.cumqueconftiturf , «putfupcromniaipficcclefiae, ad Eph.i.v.Z*'

Atq; ideo in co eft fons vitç.Nâ ex pleniiudin® eins omnes accepimus. i.Ioanaó.ln ipfo babi' latomnisplenitudoDeitatistorporahtcr.Col' ï.v.p. In eofunt omnes thefauriabfconditifa' picntiae amp;nbsp;cognitionis.Colof.z.v.j.Qu,! omni* implet in omnibus.Epb.i.v.2}.

Ttri eiuft Ad alterü quod attinct.quomodo Cbrift«’ flus « 'ut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftrum t nos vero membra fimus, ir**

nosutró ’ vtrinqjcxfacrisliteriscaufç videntur.faluis»' «lembta di Horum iudiciisaflfcrri pofle.

ctmur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n • • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* rt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

nitis gradibusfuperat omnes cçterascreaturaS» que in cœlisSc in terris funt.In ipfo habitat o® nis plcnitudo Deitatis corporaliter, amp;nbsp;eftis CO côpleti,Col.2.v.9. Plenus gratia ac veritJl* Ioan.t.v.t4,Ex plenitudine ipfius omnes baH' fîmus. loan.i, verf.i6.Hic eft qui baptizatSf' ritu fanfto.Phil.isV.p.Tanto prseftâtiorfaél''* angelis,quanto prçftantius prç illis fortitus nomen,I,Heb.v.4. Vnxit te Dcus.DcustuU* oleo exultationis,vitra confortes tuos,

füSi*

-ocr page 159-

CORPORIS CHRISTL ^8

1.

8 i'

1.

1» !»

)' ('

lii I» t»

il

1«*

»gt;*

filam in cœli*^longé fupra omne imperium ac poteftatem.amp;fiotentiam amp;nbsp;dominium non fo lùm in hoc feculo.verumetiam in futuro. Eph* I.V.2O.2I. Cum inducitprimogenituminor-bem terrarom.dicit. Et adorent örhnes angeli Dei.Heb.i.v.6; At Chriftus vt filius pr«eft do muifux.cuius domu» fumus nos.Heb.j.V,6.

j. Confiderationeofficij; quo regit,guber- j-nat. yiuificat, vegetat j amp;nbsp;confirmât membra R«ion»ol# infe manentia amp;nbsp;cum reliquis membris co. pulata. Ego fum via,veritas Sc vita; nemo ve. nit ad Patrem nifi per mc.Iohan.i4.verf.6.Hic erat lux illa vera , quæ illuminât omnem ho.

minem venientem in mundum. Ioannis i.

verf. 4.


Fideles porro membra funr. i. Refpeftu -i. coniunftionisfeucopulationis;quafide8c Spi '*'* ritu fanfto ipG copulamur, atque charitate in» ÄuVopnia»

ter nos quoqj ficuti membra corporis,cohærc»

mus. Vt habiterChriftus perfidem in corpo» ribus vcftris.Ephef,4,verf.i7,Si fpiritus illius» qui lefum excitauir ex mortuis.babitet in no»

bis.is qui excitauit Chriftum ex mortuis.viui. ßcabit amp;nbsp;mortalia corpora veftra,propter inha bitantem ipfiusfpiritumin vobis.Rom.S.v.iu Vnuspanis.vnuH^corpus multi fumus. Sicut enim corpus vnû eft 8c mébra habet multa, o. mniavero mébra corporis vnius multa cü fint»

H »

-ocr page 160-

DE VERA COM MV Pt.

vnutu funtcorpiis:iti amp;nbsp;Chriftus. i.Cor.iî^^' 12, Donet euadamus omncs in Vnttatem fiJcl» äc. agnitionis filij Dei, in virum perfecium. Ë* phel,4.v.i5.

*• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2. Gonfiderationebencficiorum.’naro abeo

regimarSc vitam accipimus.atquc extrailluia vitim nullam habemus, ficuii nee membraa» uuÜaà capite.

is cfi.qui dat falutem corpori.EpKef.5 JÇJ.

j, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ConGderationcmuncrum amp;nbsp;facultatum»

Ratione earümqs vfu amp;nbsp;fine. Nam vt in corpore hum«' muixrum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.*

eorum^ no varia lunt membrorum otncia Se virtuugt;' quibus totumcorpuseóferuatur: Ita quoqsi'' hoe corpore myftico, quodeftecclcfia, varia font dona variaq; officia 8c virtuies,quarüfin' gul» ad conferuationem totius aliquid confr' runt.Dedit igituripfc abos Apoftolos;aliosve ro Propbetas t abos autem Euangeliftas; alio* porrd Paftores Se doctores; Ad coagmentatio' nero fanélorum.ad opus minifterij.ad aedific*' tionem corporis Chrifti.Epbc.4.v.n.i2. Vt n* Cc difsidium in corpore, fed membra idem cU' rent alia pro alijs.i. Cor.il. v.25.

'TraqCna, His ita præmifsis amp;nbsp;obicruatis expeditiorC' rir via ad confiderandam.explicandam amp;nbsp;intel ligendam Pauli fimibiudinemr qu»fic habet.

Precor itaqj vos, ego captious in Domino, vtambuletisiu vtdignum eft vocation«,qu* vocattellis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cut»

-ocr page 161-

•f

CORPORIS CHRISTI.

Com omni moóeftia ac manfuetudine.cum

anirot lenitate,tolerates aLj ajios per cbaritaié.

Studentes feruare vnitatem fpiritus per vin culutn pacis.

Hæc eft propofttio cobortationis ad mutua C9hor«tio concordiam amp;nbsp;dileftionerir.qnam Paulus pri- nuPauU. mo ampbficat à fine noftrte vocationis, qui eft vtfimus fanfti 8i perfeûl, Geut Deus tanftus amp;nbsp;perfeftus eft. Deinde veto eum illuftrat ex-pbcando vincula mutuæ dileftionis.Sc mutux concordix.'qux funt TaTrtivoippoo’ûvM modc-ftia,anitnibumilitas'.lt;5jp^ó'ni;manfuetudo.bu manitas;/.(5tjc£9.^jytgt;t'iaanitni Icnitas-.ac in pri-fais TTvsvjqjs fpiritus fanftus ■. qui fupcriora o-mnia in nobis operatur. Sententiaigltureft, Amate vos inuicem.

Vnum eft corpus 8c vnu.s fpiritus.Gcut 8c vo cati eftis in vnam fpetn vocationis vcftræ.

Ratiocobortationis ab vnionc noftra.quam Rartoee-babemus inter nos.Sc cum Cbrifto capite.Pau ,buîîo«e lus igitur primo de ifta vnionc, qua nos mulia noftta.

mebra vnû corpus fum’.difputat: atqj aliquot capita conGderatione dig,nifsima perfequitur.

1. Eft (ubiedum feu materia vnionis.quam s„bI«Auw boclocoamplificationis caufa eft^TOfzéï ,feuu»ioniv in duo mebra difttibuit, in corpus videlicet 8c fpirituna, V nû,inquit,corpus 8c vnus fpiritus.

-ocr page 162-

DE VERA COMMVN.

Et hoc probat à formaamp;finevocationis noftrç» Sicut amp;nbsp;vocati gftis invnamfpem vocationif veftrjE.

Simile«

Itaq; quemadtnodum in homineanimus amp;nbsp;corpus confpirant, atqj vnum fiunt.fibiqi mU' tuas operas tradunt; item fit in hoc viro feu ho mine myfticoaiam corpore amp;nbsp;anima vnus eft: non multa corpora, fed vnum corpus ex mub tis membris coflatum : non multi fpiritus, feft vnus fpiritus multis varijsq; officijs amp;nbsp;facultj tibus.qux fi mutuo iuuant, auftus AcornatuS.

Hoc idem docuit Paulus i. Corinth.cap.U' y.iz.Etenim per vnum fpiritum nos omnes in vnum corpus baptizati fumus, 8c omnes vna potionem potauimus in vnum fpiritu. Et hoe eftprimum caput.

Vnus Dominus.vna fidcs, vnum baptifnn.

Cani* Sr ■lOnu.

t.

Bificiens.

Vnus Deus 8c pater omnium, quieftfupef pmnia.âc per omnia,8e in omnibus vobis.

Alterum caput eft probatio fuperioris.jitiji compleftitur caufas noftrse vnionis tres,

1. Eft cfficiens principalis : Vnus.videlictt Dominus Scvnus DeusSc pater omniu.Cuius maieftatcm.potentia, ac bonitatem egregièd« j fcribit.Quieftfuperomnia,amp;peromniajamp;in ! omnibus nobis. Haneeandccaufam nominal ; Paulus I.Cor. 12.V.5.amp; 6. Difcrimina minifte-riorum funt.fed idem Dominus.Et difcrimina

facuh

-ocr page 163-

CORPORIS CHRISTI. 60 ficaltatum funt, fed idem eft Deus, cfficiens eas omnes in quibufuis.

Î. Caufa efficicns inftrumentaVis eft fides, , qua Chriftum eiasqi beneficia ample£timur,ftj“,^„.' îi retinemus, ac nobis applicant us ; at que hoc modo vnum corpus fimus.

Caufaobfingnans, qu« Vt du« fuperio- c,ufVob-res.vna quoq; eft,eft baptifmus ; fub cuius no- Ugna»». mine etiatn cœna Dominica Synecdoabikos intelligiiur : quod colligitur ex 1. Cor.12. v.12, Omnes per vnum fpiriiunt in vnum corpus baptizatifumus.Sc omnes vnam potionem po tauimus in vnum fpiritum.

Vbi notandum per (piritum,cuius Paulus V. NOTAJ 4.mentionemfecit,cum dixit. Vnus fpiritus, etiam IntcUigi Spiritura fanftum, vinculu no-ftr« vnionisprçcipuuTO.quo Sein vnû corpus amp;nbsp;in vnumfpiritûcoalefcimus omnes; vt Pau ' lushociploloco.quécxepiftolaadCor.i.pro lulimus.manifeftè docet.Eiboc eft fecundii.

Sed vnicuiquenoftrum data eft gratia pro menfura doni Cbrifti.

Dedit igitur ipfe alios quidem Apoftolos:a-lios veto Propbctas'.alios autem Euangeliftast alios autem paftorcs Sc doftores.

Tertium caput eft forma illius corporis;qvgt;a , Paulus conftituit in varijs donis Cbrifti. 8c fin Gitttuani* gulis fingulorutn membrovutn muneribusS^'**'“’*

-ocr page 164-

DE VERA COMHVN, funftionibus.Vndc apta amp;concjnnamembrçgt; SimUe. rum inter fedilpofitiocolligitur, Natnquetn» admodum corporis hamani forma colligicut amp;perfpicitur cxaptamembrorum coagmen* tatione amp;nbsp;locatione. atq; ex Gngulorum certil detcrminatisqs virtutibus amp;nbsp;officijs.Idem pla* nè yfuuenit amp;nbsp;obferuatur inhpccorporc tny^ ftico.vt modomonuimus.

Notandum autem Paulum tantum quatult; prgenerafunélionum, amp;que ad Ecclefiz se» dificationcm potifsimùm pprtinent.percenfec re:atque idcirco per Synecdochen cxtcra om- , nia fub bis quatuor intelligi, amp;c comprebendi* quæcum alijsloçjs.tùm verô i.Gorint.n.con» memorantur.Et alios quidem conftituit Dca! in Ecclefia,primumApoftplp5,deinde Propb® tas,tertio dodores : deinde poteftates, deindç

• dona fanationum, opitulationes.gubernatiO' nés,genera linguarum. Et Esc de forma coP porismyftici.

Ad coagmentationem fanélorum, ad opo* miniftcri'i, ad ædificationem corporis Chnfti' Donee cuadamus omnes in vnitatem fidei. agnitionis filij Dei.in virû perfcftum.ad rotn' furam ftaturæ adulti Chrifti.

Vt ne fimus amplius pueri.qui fluduetnus Sc circumfcramur, quouis vento doclrinsjo hominualea veteratoria ad infidiofè fallcduH* verfutia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H $

-ocr page 165-

ÇOKPORlS ÇHRÏSTI. él

Q^artum membrum eft finis,propter quem forma modo explicata agit,Sein querofunftio

' nem fuam perueniat.

? ' AmpllficatautemPaulusbuncfinem.eum-Tinitimplj que comrnendat fuo more aniitbefv.qua Epbc

lt; fijs inmemoriam reuocatftatum Scconditio-' nem mifeta, in qua verfatifuerant, antequam r Chnfti membra efficerentur. Hæcitaque an-' ’ tiîbefispaulo planier eft Epbef.i.verCn.iï.t^. ' Vrsptereamementote VOS quondam gentes in , ' carne,qui dicebamini prteputium, ab ea, qu« * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vocatur circumcifio in carne, 8c qux manibu»

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit. Vos illo tempore fuifle abfque Cbrifto,alic

? nos à Repub.Uraelis.8c extraneos à paftis pro * tnifsionisfpem nonbabentes, 8c Dei experte« lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in mundo. At nunc in Chrifto lefu.vos, qui o-

lim eratis procul, propinqui fa€U eftis per fan-

* guinem Chrifti.

’’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et boc eft primum, quo P aulus de vnione,

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam fideles inter fc babent 8c qua ynuro cor-

■ pus fiunt.difputauit.Pergitigitur Paulus.

SedveritatemCeftantcs cum cbaritate,pror fus adolefcamus in tum per omnia,qui eft ca-put.ncmpc Cbriftus.

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H 5

-ocr page 166-

D E VERA COM MVfî.

Hoc verfu repetit Apoftolus duas noftr«'^* flt;, nioniscaulas , ndcm nimirum amp;cnantaten»i tcfimultranfit ad alteram materiæ noftr« nionis partem, videlicet capot,qiiodeft ChtP ftos.Cur autem amp;nbsp;qua ratione caput noftrurtt fit amp;nbsp;nominetur , ïam antea explicatum Quamobrem prxftat hoc loco confidcrare fof mam, qua nos membra capiti Chrifto iungi' mur.Eam autem hoc modo explicat Paulus.

Ex quo totum corpus congruenter coag' mentatum amp;nbsp;compaélum per omnes fupp«!*' tatas commifluras ex vi intus agente pro tntquot; fura vnius cuiufqi membri, incrementutn calt; pit corpori conueniens, ad fui ipfiua extruélio nempercharitatam.

Capita for- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Capita forme, quam Paulus hoc loco dt'

Chriflou. aiaur.

fcribit, breuiter annotabimus. i. Ex capita Chrifto corpus myfticum congruenter amp;nbsp;apt* membrorû difpofttionecoagmentatur fccotquot; pingitnr : non fecus ac in corpore humanquot; quoduis membrum conuenientern amp;nbsp;fuotnquot;' neri accommodum locum fortitur. 2. Corpquot;* jtacapiti adaptatum incrementum exeo HaU* rit fibi nutriendo amp;nbsp;conferuando fufficiensal' que conueniens : quemadmodum corpus hu' manum ex capite vitam vits^ue conferuatio' nem attrahit. g. Caufa efGciens 8c conferuani apte illius çoagmentationis 8i nutricionis. S*

-ocr page 167-

COKPOKIS CHRISTt'.


él


MUgmentationis à Paulo explicatar .’qaæ eft vis intus, non loris , in corde non in ore, non 0* corporaliter fed fpiritualiter agens. 4. Finis prseccdentiutn exponitur •• qui eft non dcftru-i' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ftio.fed extruftio corporis ; non mors, fed vi-

(ï* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ta:noniudicium,fedfalus seterna. 5. Caufa

tl' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inftrutnentalisàPaulo notatur, quxcftnon

0^ Sacratnentum fed Spiritus fanfti virtus : non 'f' os corporis, fed fides : non externus efus, fed , interna charitasergaDeum amp;nbsp;proximuin.lta-queinhac vnione. Sein hoc corporemyftico I’* Gtnnis corporalis ffiuiatpfttt Sc contaftus me-rito reijeitur ; quippe cum facra Scripjura no» ** bis de co nihil tradat.

io

iC' 11« it» iK*

!gt;'

1O»

1»'

»V

,0' iO' »0*

ÿ'

ÏINI S VNIONIS.

• Aphorifmui, i. Finis noftrç 8c cum Chrifto finitfum» vnionis, feu xoivcMViaç corporis 8c fanguinis quot;*** P‘* Chrifti fummus eft gloria Dei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* °'**quot;

Dtmonßraüo. Siomnia.qusin coclis 8c in p,opoBti«i terris funt. Sc fiunt, G minima quæq; primo 8c præcipuèadgloriamDei præpotentis referun lur, 8c merité referri debent ; turn enimucro fequitur ,hanc quoque vnlonem, eodem mo» do, feu potius multo magis ad earn tanquam ad fcopum dirigendam accommodandam «(fe.

-ocr page 168-

PE VERA COMMVN.

Sed ad glonam Dei patris omnia ilia ref«' runtur Sc referri debent.

Ergo hzc quoq; vnioeodem modojSc qui* dem muhó magisad gloriam Dei primoprif' cipueq; referri debet:quia hoe myflerium Ion« ge «uguftifsimum eft. amp;nbsp;cztera omnia infini' lis gradibus fuperat Sc anteccllit.

CONNEXVM HYPOTHETICVM.

CowtKxum Connexum hypotbeticum nititurduob«! r-Hundà'?* firmifsimis fundamentis. Primum eft; Qult;’‘‘ «Bcntit. de vniuerfo généré affirmatur Sc conceâitigt;lt;'’ Axiomttt quoque de quabbet eius fpecie affirroari S' Logico. concedi ncceffe eft.

Iiiudratio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod vniuerfe virtoticompetit

ab cxcplo. . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r t

Z. buitur;id quoque luftiti® competere amp;nbsp;need'

Vo'îw ** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«’■il’“'»'’eroo fanus eft.qui ambigat. Alt«'

.• nbsp;nbsp;nbsp;’ rum verôeft; Si id inerit,quod minus inelfü

videtur.multô magis id inerit,qi|od magisiß' eCTc videtur.

Pcdaraite. Nam fi Deus vult minima amp;nbsp;abicftifsii”* quaequenon altcrius, fedfuae gloriæ feruird quancô magis augufta^illa amp;nbsp;magnifica myft‘ ria.quæomncm fenfum humanum fuperanti non aliô quàm ad nominis fui gloriam confe' ri voleté Firmifeima igîtureft noftrt conne-??»o.

assvm*

-ocr page 169-

COîlPORîâ CHklSth

ASSVMPTVM, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

O''

■i'

0gt;'

Ad gloriam verôDei tanquam ad fummum ÔcpropriumHvminumomniaqüxfuni, fue* ptobaiar runijuturt funt.quxùc cogharipofl'unt.rafc-Tcnda ede, cutn ration«, tùm lacra Scriptur* S.Saip. probatur.

tl' ei' t«'

Ratio ducitur à confideraiione crcationis et R„ic c««-conferuationisrcrum omnium', nam Deus eft caulaeatum fob procreans 8c confcruans.Gci amp;nbsp;tonf«,, nef.i.Sci. Verbo Domini cœïiftrmatifunt, 8c fpiritu oris eiusomnisvirtus corum. IpfcdU xit,8c fadla funt.lpfe mandauit, 8c créait funt. rfalm.^.lpfe facit angelos fuos Spiritus : Ipfe fandauittcrram.Pfal.104, Vbi nameras.quan dofundabam terram.lob.^S.Ipfe dat omnibus vium.Scbalttum,Sc omnia.

Per ipfum viulmus, monemur St fumus. A£fo 17. Non eft Deus quad homo vt mentia-tur.ncc vtfiliusbominum.vtmuteiur, Dixit

10‘

(lb fe'

ergo Scnonfacictï locutus eft amp;c non imple-blt^Formanslucem Sc crcans tenebras faci-cnspacem, 8ccrcans malum ( videlicet pœ-Bæ.) Egolebouafaciensomnia,lfa.45.

Manus quoq^ mea fundauit terratn '. Sc de-xtra mea palmo menfacftcœlos : voco ego cos,Sc aftant fimul.Cmli Sc terrx nomine pro-pheta fynecdochicos etiam ea,qu» in ijs fuat«

-ocr page 170-

igt;E VERA COMMVH4 tomprehendit. Ergo ad Dei effeéloris amp;nbsp;c«ngt; fcruatoris gloriam omnia ifta merité referuO' tur,

T-ocï s. Loca autem facrç Scripturç ex muhis h?« SïriptHtx. pauca vilum eft breuitatis ftudio afferrc; Cet' lienarrant gloriam Dci, amp;nbsp;opera mariuumt' ius annunciatfirmamentum. Pfal.19 lehoa* Domine nofter, quàm grande cft nomé tuufl in vniuerfa terra; qui pofuifti gloriam tu am per cœlos.Pfalm.8.Propter nomen meum lo” gumfaciam furorem meum; amp;nbsp;propter UU' dem meam prolongabo iram meam tibi.vtn® fuccidam te. Et purificaui te,amp; non tanqua”! argentum : clegi te in fornaceafflic’tionis.PrO' pter me,propter me faciam :nam quomodocft pollutum nomen meum : gloriam quoq; mc^ am altcri nondabo.Ila.48. Omnia propterfc' metipfum condidit Dominus.Prouerbior.i^' Bénédicité Dominoomniaopera eius.Pfal«’' 105. Immola Deo laudem , 8c redde altifsimö vota tua.Et inuoca me in die anguftie: eruad* te,8c honorificabis me. Pfal.50.

Hucfaciunt innumera facr« Scripturselo' ca.Sc plurimi Pfalmi. quibus partim Dei gio-“ riamirificè extollitur, partim nos ad eatneC' lebrandam excitamur.

COMPLHXIO.

ÇSpitxle. nbsp;nbsp;Ergo, v( tandem eoncludamus, augaftiftii'

{num

-ocr page 171-

CORPORïS CHRlSTti 64

mum boe 8c. fumma admirationedignum tny-i* fterium pre exteris omnibus glorix Dei Ier* V uire debet. Ac ne vUus dubitandi locus telin.

qualur nominatimbic ciusfinis in facris lue, ’gt; , ris exprimitunNam primo Paulus Epbef.yv* t' bi tnyfterium.quo gentes cum ludæis in Chrl {' fto faóx funt CTv^ÂÀïipôvofZOï cobæredcs,CT{J(r ** otä/JLOi concorpores, rv^/MTO^oi confortes ptotnifsionisbunc finem femel atque itcrüm ' nominat.Primc) verf.10. Vt nota nunc fiat pet ecclefiam im p«ri js ac poteftatibas.qux in eoe-lisfunt.in TroAvTroixjA©* multiformis fapien-lia Dei.Deinde verf.20.8c ii.Ei veto,qui cum infinitàredundahliapotcftomniafacerefupet

Ç ea, quæ petimus, aut mente concipimus, pro vi ilia ag«nte in nobis, fit gloria tn ccclefia pet Cbtiftumlefuminomnesxtates feculi fecu-lorum , Amen. Cbriftus qoö^uceündem fi-nem proponitloan.t5,verfu S.lnboc, inquit, J glorificatus eft pater meus, vtfruftum mul-tumadferatisiSceritismeidifcipuVi. DeniqUe Chtiftas: Cbriftus ipfé, cum.cœnam fuam buius vnio. nis figillum Sc tefferam inftitueret, ei bunc fi-nemfubiunxit , vt ex Euangeliftis 8c Paulo colligitur. Ptoc facile in meirecordationèm. Annunciabis mortem Domini vfque quo ve* niât.

iV l».

-ocr page 172-

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÖÉ VERA COMMVJt.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Afhorifmusz. Finis fccundus feu fubordu

natus eft hominutn luftificaiio, Sandißcatioi Bmorerga proximum.

I Propafiii»: 2gt;p»»o«y?rlt;»Wo. Sinoftraluftificatio.Sanâi'’ j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficatio.amp;mutüusamorferuitgloriæ Dei;tun’

rcélèdicitur finis fubordinatu« feu fecunduJ

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftræ vnionis cum Chriftó Si intar nos:

! Affumpiia. nbsp;nbsp;Sed antecedens eft verum:

Cöpkxio. Ergo confequens quoqj verum efle nécef-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' feeft.

C ON NB X VM.

ConiiexiiHi nbsp;nbsp;Connexum hypotlieiieum demonftratuf

ddiiwione nbsp;nbsp;nbsp;definitione finis fubordinati. Nam is ell

finis fubor» qucm efficiens non propter ipfummet.fedpt® dinsn. pjgf aliumfuperiorcm cxpellit amp;nbsp;fibi in agen* do proponit. Sic aatem Deus nos inter nos cum Chrifto capite vnu facit, vt iuftificcrauri vtfanélificcmur, vt ad dileftioncm incends' mur : fed hunc finem fpeélat propter alium f' minentiorem,videlicet fuatn gloriam:id quo» tiobisdemonftrandum erit.

ASSVMPTVM.

Affumpts AfTamptum probatuf teftimoniis S. Seri' demondra* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

turS.Scr. pturx,

luiiifieaiio. Qjjoad iuftificdtionem attinet manifeftut eft locus Pauli ad Rom.3.v.25.2ó. Qgem pro^ pofuilTd

-ocr page 173-

tOKTORlS CHRISTI.

; Çofuilfet Deus vt effet placamentum per fi-' deminfanguineipfias.addetidrandamiufti.

I nbsp;nbsp;tiam fuam per remilsionem pr^cedenttum pee

: nbsp;nbsp;nbsp;Catorum.Ex Oct tolerantta ad declarandam iti

I ftitiarnfùampræfenti tempore , vt fitiple tu* ftusamp;tuftificanseû.c^ui eft ex fidetefu.i.Coa

0 \ rinth.6.verf.2O.Natn emptt pretio eftis : Qlo-

I ftro.qusE font Det. Ad E-pEef. t. Vtnosftmus

I Vaudi glôriæ tpfius, t^ut priores fperautmus irt

I Chrifturrt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' •« a

I Quo ad tanàificationcm attihet locus ma. S «amew ' ïiiféftuseftadRom.capió.Vbt Paulus mult is ( hôsbortàtùr i nepeccatofed Deo viuâmuSi

i?rècörigit»r vos (ratres pet mifctaüunesDei, viGUatiscörpöraveftra hoftiam viuam , fan. èf am.acceptam DcoitaüonalemUlatn cultuin veftrutn. Et ne confi^ütemini leculo ifti ,(cA tràtisfortnémini per renouattonem mentis ve ffraadVioc vtprobetis jt^uxfit voluntas Deu bona iVa.acccpta.ac pcrfcda. DeniqucEuc po Üfsimutn refertur admonitio Cbrifti.Matt.

ver.ió.ltafpiendeat lux vefttacoramEomin,-bus.vtvióeaniveftrabona opera,gjloriticenic^ï

V pattern veftrum.^ut eft inccelis.

Quo ad dileft'ionem attinet * patet ex cap. Diitftlai.''' ji nbsp;nbsp;4'*^ Epbef.Ybi P aulus cobotiatur fnos Epbe

3' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

ei


-ocr page 174-

DE VERA COMMVN«

flos ad charitatem mutuam argumento duäo ab vnione eorum inChrifto.Ac tandc huiusdi ledionis finem facit gloriam Dei. Sed noloi» rc manifefta diutius laborare. Ergo rcâècon' cludimus iuftißcationem, fanft:ficationem,Jlt; dileff ionem fines fubordinatos nofirx vniO'* nis cfle.

Abera Je- Altera deinde demonfiratio ducitur ex f«» monSrado

exS litcris. ntcris.

luüificaiio. luftificatio nominaturad Epbcf.ç.verfuî/' Vt fifteret eam fibi gloriofam ccclefiam no® habentem tnaculatn,aut rugam,aat quiequx” eiufmodi.

Sanftiflev ti».

CiltAto.

Sandificatioexprimiturad Ephef.i.Inqo« totum xdificium congruenter coagmentaM crefeit, vtfittemplum fanftum Domino: I® quo k VOS vnà xdificamini, vt fltis habicacO-Ium Dei per Spiritum.

Dileflio notator i.Corinth.12, Vt ne fît fidium in corporejed membra idem curent®' liaproalijs.

EFFECTVS VNIONIÏ.

BffeAu» A^horifwuf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem corpori*

nionis eft ' Chnfti feu vnionisnoftri cum Chriftoeff^

dum, vnum, folum, 8e proprium eft, falus S’ vita K cerna.

Dtmw

-ocr page 175-

CORPORIS CHRISTI. 66

Detaonftratio. Contraria contrariorum Demonftta

gt;* font confequentia: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Propofitio

At Chriftus omncs eos.quibus communi Affumpti«.

i” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;catur,cumquibusvnitur,àc|uibuspercipitur,

inquibuseft,quiinipfotunt,co3omnesj in-

1^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam.non nifi vioificat.

O' Ergo Chriftus non nifi repudiatus , non CôpiwRî*; nifiàquibus non manducatur, non nifi in qui t»* bus non eft, non nifi qui in ipfo non funt, damnat 8c tnortiftcat.

,» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tRÓPOSitïO.

d'

gt;gt;'

O'

A*

Propofitio firma eft 8c ciara luce natur«, Conneimni quse animis nofttis inftillauiv.Contraria contrariorum funt confequcntia, Atquchæc regu QuomMoi lanunquamfallit.fi videlicet argamenii ante- nonbu«.* cedens.feu prior pars conftet duobus terminis rçciprocis : qualcs hoc loco funt corpus Chri-ftiperceptum St viuificatio. Item fi oppofitio duorum contrariorum légitimé Rat, fecun-dura videlicet formas feu differentias, quibus

pugnant St àfc diffentiunt.T alis autem eft op

pofitio viaiRcationis 8c moriificationis vnius ciufdtmq; Ghrifti percepti. H«c idcirc» tarn (I* nbsp;nbsp;nbsp;diligenter moneoiquia me non latetplures ef-

fe« fe Theologos huiufmodi fundamenta , quia ( ÿ nbsp;nbsp;nbsp;Ethnicis quoqgt; cognita fucrunt, tanquam fo-

phiftica elude re Screijcerc.

-ocr page 176-

DE VERA C O M M V S. A S S V M P T V Al.

Jflumptfi AfTumptum noftrum probaturteßimoni« toutS.'sc. Cbrifti loan.ô. Ego (uni panis-viuificus.qui^ cœlo dcfcendi:h quis ederit ex hoc pane vmd in «ternum.v.51. Et ver.50. Hic ctl panisillf« qui ècœlo defcendit, vt qui eo vefcitur no» moriatur. Et paulô poft,verf.54.Qui editcJP nem meam amp;nbsp;bibit meutn langumcm, habd vitam seternatn : amp;nbsp;ego excitabo eum in vlti' mo illo die. Item fequentibus tribus verfibu!-Caro enim mca verè eft cibus, amp;nbsp;fanguis mC' üs verè eft potus. Qui edit meam carnemS bibit meum fanguinem.in me manet amp;nbsp;ego'quot; eo.Sicut mifitmc viuensille pater,amp; egoviO per patremnta ctiam.qui cdent me, viuet ipf® quoque per me. Atquchæceftnoftra.velpO' lius facrç Scripturç fententia de veraato/itf« na corporis Chriftitqoam ex animo ara pUélimur Se bona confcien» tia tuemur.

-ocr page 177-

altervm dtspv*

TATIOSIS CAPVT, QV O D 61 Elenchns fo^hifmAtum AdnerfAnoriun.

.0

lt;» t'

5-V Ü il'

it

O'

façris Viteris vnionis no Tunfiti»;

S^^^ftTsecumChrifto.fenxo^Mviaçcor internas amp;nbsp;ex-

Sc efFefta.apenè.perfpicuè, amp;nbsp;xttTapwdGaçuô'Ç cxpofuimus amp;compto-Vauimus.

Sec^uitur igitur vt hoc fccundocapite ava-CTtiCaçixiiç aduerfariorom fententiam per-pendarnus.eorumqi fophiintata, quitus veri-tati vtm inferre conaniur.ioixiè, 8c perfpicuè, adhibito inftrumento Logico , refutetnus.

Haudabsrevero fafturi videmur, fieandein viam, qiiam nobis in fuperiori capite propo-fuimusfequamur; 8c ita in fingubs capmbu* quibus in rebus à nobia difsideant aduerfarij, oAendatnus.

DU SVBIBCTO VNtONïS.

Contra primum Apborifmutn.quo xoivca- Obkftî* »ittcfen vnionis fubifftom fïcitnus Cbriftutn „quot;mViba cutnluisbeneficijsconiunélutn 3c confidefsu liimwu». tuoi/u argumcnianiur quidam.

lt; I î

-ocr page 178-

ELENCHVS SOPHljJ

Aatectdts,

Impij manducant corpus Chriftiinp»« Cœna:,(cii non manducantvim amp;vircutt®

filuificam corporis Chrifti, Confequïs. Ergo corpus Chrifti potcft feparari à vif' tute viuifïca.

Rcfutatorcs Orthodox! confcnfus argu» mentum hoc in ifta fua confircinatione

fim inculcant.

Dupicxf»!» Ad antecedens verô ein» duplex eft f*' ««^10«quot;' Q’onfio, atque idco duplex quoquc in eo fd' lacia.

AmphibO' logia. Corpus Chrifti •jUiaiLjuat diAum.

Prior eft «lUip/^oAoj'ia invertis corporis Chrifti : quæ aliquando apud Patres fi' gnum vel Sacraraentum corporis Chrifti pW nobis crucifix!, idque metonymia in Sacr^ anentalibus locutionibus trita, Scvfita»®' gnificant: qua videlicet fignaaccipiunt no®'' na rerun fignatarum.

Qjjod teftatur Auguftinus, Tradatu in loannem : Sicut ergo folet loqui facraSdJ' ptura, res fignificantes, tanquam ill as qur i*' gnificantur appellans , ita loquutus eft 0«' minus.

Hoc igitur fenfu fxpô legimus corpquot;' Chrifti in S. Cœnatam ab infidelibus quàf infidelibus lacerari, confringi.attcri, Sepre®' dentibus. Item,Labia noftra fanguine Chfiif rubefeere Sc colorari.

Aiiq«»”^*

-ocr page 179-

ADVEKS ARï «RVM^ 68

AViquando vero corpus Chrifti propriè Cwpw tccrpitur pro eflentia fiuc fubftautia corporis Chrifti.

Priori fignificatione ft dicant aduerfarij, Impiiqaoâ corpus Chrifti oreimpiorum manducari, mi-nimè repugnabimus : quia illud corpus non nift orcjSctam ab impijs quampijs manduca-tur. Deindeverô,fi contendant impios ip. Quodcet-fam corporis Chrifti fubftantiam percipcrc in ^“’nâwcentj pane 8c fub pane, nihilo plus ageirt, quàm Ptiitom vt incurrant in errorem pctiti Principij ,idque tripiici ratione.

Nam primo non fine caufa queriyir inter nos 8tip(o$,vtrum Cbriftus dixerit, 8c fen-ferit in pane , fub pane , Se cum pane tnaru ducandum cflc corpus fuum ; quippe cum Chriftus non dixerit in pane, Se fub pane eft corpus tneum ; fed bic panis eft corpus meum.

Deinde controuertitur quoquc, an impij *• [V accipiant ore ipfum fubftantiale feu cffeniia-(v nbsp;nbsp;nbsp;le corpus Chrifti; quippe cum facra Scriptura

(O' folatn fidemjqua Chriftum apprehendimus 8c tetinemus.commonftret.

,lt;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Teriio in eo quoque non conuenit, quod

caro Chrifti feparatim à fua virtute viuifica

,((i pofsit manducari ; quippe cum Chriftus lo» annis 6, pronunciet omncm qui fuam car»

-ocr page 180-

ELENÇHVS S O PHIS»

nem tnandqcet, habere vitam scternam, Ädttcrfario Has igitur tres fententias, qua; in coniro* »andüHio* ucrfiapolitæ funt, aduerfiinj pro argumemç)

(jrripiunc, arque inde adamantinatn conclu-fionem deducunt. fci|icct. Prpbent igitur pri*, us aduerfarij ex facra Scriptura, in pane amp;nbsp;fub pane abtcondi corpus ChrilL ; probent Chnftum fine fiJe apprehendi: probent de-nique Chriftum manducari, amp;nbsp;percipi finç virtute viuifica. Quod vbi fecerint, rint.

Abrurdum. Sed deducamus argumentum ad abfüf-dum. O

PtopoGiio. Si corpus Chrifti accipiturab impijs (in* effeèlu.fine virtute^ineefficacia viuifica.euiO fequitur corpus Chrifti denuo mori.

Ratio. ( Nam corpus fpoliatumfua virtute

cacia non corpus viuum, fed ftipes Si cadautf dici meretur.

AffumptS. Sedhoceftabfurdum, impium, Scblaf^ phemum.

CSplexlo Ergo illud quoque abfurdum.impium blafphemum fit neceiTe cft.

B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Retorquaamus argumentum.

Rfs-ertur . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

fgdmenit. Si irnpj accipiunt corpus fine virtute,fine efFeélu , fine viuifica vi, tùm fequitur impioS non verom corpus, quod tamé aduerfarj nun Ratio. quam noninculcant, accipere. Nam corps«

Chrifti

-ocr page 181-

AP VER s ARIORYM, 6lt;)

CVgt;riClifine prcpria virtute amp;nbsp;cfFeélu, vcrum corpus'niiilo modo dicipoteft.

' Ai çorpus Chrifti ab impijs accipttur Gne Affinnjtï», 9 virtute.Gjne efteftu.atque adco fmc vita, Nam ' i authores centonis rtfutationis Ortbodoxi có- NOTia. '' • fenlus ld vebçmetiter vt gent infidèles accipe»

’ re ('!2oom amp;. rem fistnatam in (acramento Coe-nx.fine virtute Sacramentt.

' ï-fgo impij in Cœna corpus Cbrifti verum C3pttxl«s ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nequalt;^uam accipiunt exHypoibefi aduerfa-

*. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riorum.

1 ltac|ueconcludamusbunclocum, amp;nbsp;dica-

*■ I musimpiosnecmanducare in pane verfiCbri cnoii». fti corpus.nec virtutem viuifita à Cbrifto per-

* I ceptam poffe feparari ; atqj idcirco Cbriftum,

* cum fua viuifica vi cófideratum (ubicCtum ïea

matcriam effe noftrx vnionis.

lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CONTRA SECVNDVM

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j4l)h9ri/mugt;».

1 Contrafecundum Apborifmum.quo fo\o»

ï ! fe afùrtnauimus , afferunt 'ocum Pauli prior«

'i nbsp;nbsp;nbsp;ad Corintb. lo.cap. Poculum bencdiftionis,

cuibenedicimus.nónnecommuniolanguinis

Obieftio prima in folidafarraginerefutaiio thoaoxuS

lt;*1 »isOribodox.iconfentus,paginai56.b«c«ft.

i‘ I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I 5

|j

-ocr page 182-

ELtNCHVS SOPHIE,

Paulos ait.'Omnes ex vno pane psrncipamu?,' Ergo Paulus loqoitur de xwramp;î'Px qusm fideles non folutn inter fe, fed cum infîdebbus habent.

_ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Expono antecedens: Paulus ait, de ijsom-

wuecJiu» nibus, qui poculobenedicunt. boceft,quibe-nedtftione.ideft.vcra pietateamp;ibde.exquaib'i confequuntur.cœnam Dominicamaccipiunr. gt;nbsp;Item de ijs qui psnem fran§unt,boc cft.qui le-gitimum vfumàChriûo fancitum amp;inftitu-tum in Cœnaadmini(lrandaobrcruaut,atqiie ei nihil addunt, nihil dctrahunt ; ac per confe* quens Idololatras it impies fugiunt.

Brror j h8 ^’’5° oegsodum cft confequens; Qaiaer* «ifcqutnte foreft Tnxgÿè TO nbsp;nbsp;nbsp;iTTOyM^'Jor j amp;nbsp;plus ponitut

in cóeluGone quàm in præmiffis. Paulas enim gt;n prçmifGs.de Gdelibus tantum, quos fuis pro prijs notis deferibit amp;nbsp;ab inHdelibus difeeroiG loquitor.

Conclufio vero loqoitur de ijs qooqoe qui iftis notis deftituuntur ac.propterea fupC' rioribus iftis aggregati nullo modo debent. Itaque vt argumenti falGtas eo facilius perfpi' ciatur.deducamusad hocabfurdum.

Abriu-eam. nbsp;nbsp;nbsp;Si Paulus loquutus efl; de xo;ragt;9i'a gt;nbsp;quigt;o*

Ê^epoOtio pijeumimpijshabent,tumvero fequituriiH' pios non minus quàm pios poculo benedice-re.ho«

-ocr page 183-

AD VERS A RIOK VM* 7® re,Hoc eft, pia amp;nbsp;fideli gratiarum aftionc pocu lum illudbibcre,qoàm pios;amp; panem nonminus frangerejioc eft, Chriftl inftitututn obier uare,quàin pios.

Sed hoc eft abfurdum amp;nbsp;aJ^uvetTOV- Nam ’nfideles homines fcldololatre fignisiftisnon Ratio, benedicunt.fed malcdicut; Chrifti Inftitutum non obferuanr, neqtie rcucrentur.fed pedibu» conculcanr, prophanant,8£ penitus, quantum infeeft,abrogant.

Ergocorrigamos hone errorem, 8c ifta ab-furda vitemus,ftaiuendo Paulum de ca tatum JtoiVMVia loqu i, quam fideles inter fe 8c com Chrifto caplte,in cœna Dominica teftantur 8c obfignant,

Obieftiofecunda, pagina 156. refutationis oweaioi;

Orthodox! confenfus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paur«.

Paulus non facit mentionem fidei aut infi-delitatis.fedGmpliciterait.omncs qui defacr* to pane communicant, Gue GdelesGue inftde» les fint.fteri vnum corpus.

Ergo Paulus loquitur non de xonwvjix qui foil fideles cum fidelibus , fed quam omnes, qui ad Domini Cœnam acccdunt , inter fe habent.

Âd antecedens quod attinct.rcfpondctur.

-ocr page 184-

^LENCHVM SOPHIS.

Etfi Paulus prxcifè non ponat nomen fijeli» etf|lt;nî^cpi, utn amp;infidelium: tarnen,quosintell'gatefle «Oionr Si vnum corpas.colligitur ex notis, ccu ptoprijs quætribuitijs,qu)luntvnumcor-pus.'quæ.vtanteaprobauimusnonniüfidcli-bus coaipetunt amp;nbsp;tribui poffiinf, pjtaingif- Ergo confequens negatur:quia laboratprb rcunJura^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quid addi-

•inij. ftum fimpbciter,feu Ignorationis EIcnchi.NÔ enim fequitur: Paulus præcifè non ponitno* menfidcljum. Ergo Paulus ompinp nonwC' rninitbdelium.

Minih, Nam codcm modo polTem argumentari S{ colligere ex primo Ioannis, vbi prodrotnos Chrifti.Chrifti tantum adiunftapropria, vide licet quod baptizet Spiritufanélo.quodfitf« fortior.quod fit fe prior,quod fit agnus Dei toi lens peccata mundi.exprimit.nomen aiiéChr* Ibi non ponit,quod loannesde Çbrifto Icfuno loquatur.

Dupkxra» Vbi notandum tam in facris quàm propb»* tiot«» no- jjjj litgris duplicem effe rationé, res nominan» minjndi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I * I * 1 rt /• I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/R

s mpiexS; di amp;explicandi.Aliaelc(implcx8cdirecta,qu* diridâ. fîmpliciter Sc dircftè (inc verborum atnbag« rem aliquam fuo nomine proprio infignimuî amp;exprimimus.

Jmpiiciw Aliaverôeftimplicitaamp;peripbraftica.qu* ïï'aiorisemphafeos, autamplificalioniscaufa. rein

-ocr page 185-

advers ariöry M. 71

rem vel luis proprijs notis.vel proprijs officijs, vel proprio tiue amp;nbsp;eiredo innuimus ii. defcri. bimus.

Itaque Paulus prior» modo non facit men-lioncm fidclium.hoc eft.non prxcilè ponit no meneorum , qui la facra Cœnain vnû corpus coaletcunt; fed pofleriori tantum eos nobis de notâtA'ndc iecundo loco non incómodè quo- ErroriS-que.boc fophilma.quo aduerfarij amp;nbsp;fibi Si altjs iS«» jmponunt ad errorcm Tmçÿ. ti, tjÏç As-^jcuçretuleris.

Præterea Paulini argument! nerui plané in AbfurJuoij cid«rentur,atque Paulus valde aKcyaq amp;nbsp;ab» furdè colligere argueretur, fi vera eflet aducr-fanorum interpretatio.Nam pennde effet ac fi Ratio, diccref. Dilefti mei fugite Idolotbyta Si auer» famini facnhciainfidelium. Ratio eft;Qjjia in farra Cœna vnum corpus enafiftis cum Infide 1 b »s;itavt non necefie fit in eorum dcmu facri ficqs vnum cum ijs corpus fieri. Seu vt rcftiuS intelbgatur , Fug teldola Sc Idolotbyta; quia dcbetiscum infidehbus vnum corpus fieri.nó quidem in eorum facrificijs.quse Djs facinnt, led in lacra Ccena, in qua vnà nobitcum pias preees concipiunt, Si Deum ex animo laudtt. Quodquàm abfurdum.quàm impium.quàm à mente Paulina ahenumfil, quàmabumni

-ocr page 186-

ELENGHVS SOPHIS'. pietate Sc tola facra fcriptura diffidaat, non dif* ficileeftindicarc ijs, qui vel àprimoliminefii* eras liceras falutarunc.

CorreAio

• Ergo hunc errorem corrigainus amp;llatua-iThus Paulum fuos dileftos debortari ab Idolo* thytis Sc lacris qusr. ab infidslibus Dijs gef' tium imtnolantur, qma fcilicetipG nó quidem cum infiriclibus, fed'inter fe Sc cum Ghrifto fint vnum corpus :atq; ideireoeos monere.n® committant.vt participes fiant dæmonioruni aut aliquid commcrcij babeantcum infiJelb bus. Atque profefto horrendum eft auditu.^^ in ipfutn Deutn fupra modum blafpbemuro dicere Scdocere , impios propbanosque bo' mines in facra Gœna nonfoluns oreimpio^^ impuro facratifsimum corpus Domini intraf® rccipere : fed etiam vnuro corpus cum infidt' libns euaderc ; quippc cum tota facra feriptor* maquot;no ftudio Sc erauiffimis comminatiom* bus ab ijs omnibus auocet, quibus videri pol' fumus aliquid commercij cum inßdelibus hv bere. Contra vero omnibus modis ad caeX' ufeitet. qux non folum nos ab ijs difeernunt, fed etiam longiffimè difiungunt Sc diftrahunt. Inter quse Sacramentaà Deo nobis conuneO' data.non poftremum locum occupant : f qui-dem fint o-^paj/ZtAtiuftitisc, Sc tefler« quibuS Chrifli membra elfe ccgnofcimar,8c ab ornns-

-ocr page 187-

ADVERSARIO RVM. 7gt;

Vuiinipijsdiftinguirnor. Tantum abeft vt fa-cra méte nos cum impijs amp;nbsp;infidelibus vnum corpus fcfficiant.

Obieftio tertia.Pagina i57,refutationisOr- Obitftioj. tbodoxiconfcnfus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P’g‘J7-

I^aulus per menfam damonioram non in-telÜgit fpiritualem notiuvicm cmn d«moni-buï.fed externam focictatera in extcrnis Ido-lotbytisvefcendis.

Ergo Paulus per menfam Domini externû ilium vfum panis facrati, qui in menfa Domi-. i ni difpcnfabatur.intelligit.

Ad antecedens quod attinet.rcftè refpon- Pftirioptta detur, id laborare Carcinomatc petiti princi- «'P'I« P'j. Ojiis emm iftii Theologis concclfit aut concedet, menfam drmoniorum fignificare tantum eswrnam illam focictatem, quam ipfi interprttanturii’ An ignorantifti Ortbodoxos vnanirr.i vocc ipfis refragari Ergo fumptum iU'Kum.niii Ermo aliquo argument© fufful-c'atur, nihil aliud eft, quàm fundamentum in aquam poficum.

Deinde in eo eft error nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-m Ttiç

Xï^=.œç‘.Nam xonwvjaSc menla dçmoniorum rxdiäw-non tam ftgnlficat externam focietatem, qux quot;**' in extcrnis Idolothytis vefccndiscoit, quam iniernam Sc fpiritualem animorum cum dsc.

-ocr page 188-

ELEMCH VAl SOPHIS* tnonj^communi-jnern Srcomund o iamp;m' quod Paulus apercé docec. Nam vc vehement tins vrgeret Corihthios amp;nbsp;ipforu an;mos gia» uiusferiret. Negai iHos quodfortafsisfibi irai-ginabantur, tàm externè cum Idolis Sc infide* libus, quàm interné cum dæmonijs focictatis participes fieriiduin ait ; Idolurb amp;nbsp;Idoloih/' tum nihil eflc.fed dæmoncs quorum xo/iWûi Sc focij fiunt.qui IdolothytisVelcunturi

Ccntfntil Fluit •

Sententta igitur Pauli eft: Exigua ianè reJ amp;nbsp;IcuiS momenti effet, neqiie magno cum pt-riculoconiunéla, fi tantum fierens focij Idol® rum.Idolothytorum Sc Idololatrarum.' IJvC' fo longé grauifsimuTO eft, 8c præfentif5inHingt; exitium affert * xo/rcavot/ç focios fieri diabulo' rum^

trretJi' HllioiUS.

Ex quitus tcrtîus error t^ç , cxiftif.quia Bac faa irüerpretarione.diui' derc amp;nbsp;feparare conantuj aduerfarij ea, qui^ perpetuo nc.cu copulata'funf.quæ perpetuoO comitantur, quæ diffoluere magis eft quàm Gordium nodum.Nam externuseJ tus Idoloruin , 8c ^Ktern^ (ocieias cuni liJolJ' latns .JemperperpetuoqueconiunCtaeftcuifl animorum'^iOT jTXïJrt, feu defcctione internai I gt;eo , 5lt; cum iocietate fpirituali cum diabolO' El hoc ita effcplunma lacrarum hterarum eü'

-ocr page 189-

ADVEKS ARI ORY M. 75 cmpla amp;teQcinionù comprobant * quaeotnnifc V.otloco perccnfere longumforet ; ncqucrc» aperta pröbatione indgt;get. Etgo quöd Chri-ftus de diuttijs fea Mammone pronunciauit Maitaxi 6. verfuzi. id reftèomnibus Idolo. lattis accömmodari potcft : Vbi thcfaütos.ibi tot veftrum;

Sed hxc qudque obicÀio reducatüt ad ab« ^bfMda«»» {urdum.cum mbil niGabfutdüfpiret. S« men» (a dxmdniorüm amp;nbsp;mcnfa Domin» Ggnificat tantum cxternàm rocictatëm.non autem ill am animotum internam 3t fpintuàlem; tüm veto (cquuntur bxc duo abfurdà.

Primo pofTe hominem IdoVisatque dx« tnonibus facta facerc , ij^que cuhum externum prxftare Gne interna anim» coniaroina-tione, aiquc adco Gne faluiis difcriminc atque animiiaftura. Nam cuius animus ihanetin. _ teger, 8c cu»uslp»ntusnoncontam»natur»n-tefnadiaboli communione.eum quoquehul» (j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ium falutis detnmentum*accipere neceffe eft.

Sëdhoceftabfurdum , 8t è diametro pugnat, cum difto Chrifti, Nemo poteft feruire duo» busdominis. Etgo id quoque abfurdum Sc impium Gt neceffano confequitur.

Deinde. Si mcnfa dæmoniorum tantum * GgniGcat. externam cum inGdehbus fooeta.

tem, tam falfo Deus pafGm per Frophetas po»

-ocr page 190-

elêMchvs

pulo Ifraelicico, amp;nbsp;omnibus omnino Idolobgt; tril obijcit.quod animi eo’’um , tanquam pudentes mcteti'ices à fuo coniuge.turpifsini^ dcfecerint.atque idcirco seternum fappliciuin promeruerint.

Scdhocnandiftij,fcdcogitaturnaximèingt; pium Seomnisimpietatis cumulus cft.

Ergo «duerfariorum doótnna tal is quoqu* iudicetur ncccfle eft.

Retorqueamus quoque srgumenturt).

lutargU' fnentum. Propoûtio

Ratio«

Si menfa Domini figniücar tantum extef' -flam,amp; qu» in oculos hominum incurritafti’ nemamp; ceremoniam , tum fequitur tara pi“® quàm impios nihil niG externa in fcnfusin' currêntia Ggna in facra cœna accipere. Niqu® modo id poflct accipi, quod res externa non fcrt.neqs denotata Sed hoc abfurdumefft

Zniiniptio. juJ^ej-farij libcnter concédant.

CSplcxiOt

Ergo concédant quoq; neceffe eft fuam«' i pinionemde menfa Domini 8c menfadsw»' niorum ahfurdam lt;^e.

CotteÄio arroris«

Quapropter nccentifsim« huic pefti cinam adhibeamus.Sc certo ftatuamus méGn* dsernoniorum non folum externam inldolo' thytis vcfcendis.focietatemcum infidelibusfi' gnificare.fed eriam multo magis iQternami Deo defcclionem Sc fpiritualcni cum diabolii, fcortationem notari.Ac per confequens tnen-

-ocr page 191-

AD VERS ARIORVH. 47

UmDoraiTii inrernavn Sc fpiritüaletn.quam (o

V Vifiiie'icsinter li St cara Ghnfta capiiehabent tgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eotnmunionemf.gniamp;care.

Obiètïiö (^uirta,pag.i6i. ex Othodoxt con ObîeSîo ’ # nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fenfü«; refatatione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* 4pa5tsti

SiPa'iluslo(\u turdefp'rituiVicommunlo- PtopoEde. ne corporis ChnlVi, c{'3a fideles vnum corpus cum Chrifto.tanquam capite,fiant. Sec|ùttur

'• omnes qui accédant Sc pcrcipiant facram Coe nam vnum fieri cum Cfirifto.

Sedboc abfardam.Ergo Sc illud. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CSpux^'.

' Refpondetur. ConnexuHypotbetieumfab Ptmur

* fum eft, falfo fundamento nitens Sc petiti prin

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cipijtrrorelaborans. NamadaerfarijexfaUa •lt;

** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hypotbefi Scfalfo pöftulaio.quod nos nondum

Concefsimus, ipfi vcro nondum ex facra fcri-'* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptura probaruni.ncque in tetérnum probatuti

fant, afguraétantur.V ro conceffo cnim 8c coh fefTo fumunt.impios idem manducare in cisn*

V Ï-fgo ftolida illarefutatio ftramineam arun dinem fibi fupponit gt;nbsp;qua neejpfa nee alij tut» Icfinepericuloinaitipoifunt.

'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K »

11'

-ocr page 192-

BLENCH VS SOPHIS.

Ahfuidua* Deinde cum refutatio valJè infolenter fcri* bat, impios fieri membra corporiîmyPûci.fcii membra putrida,amp; alcero demum feculorele* canda: quomodo quxfu fc ipfam in idem abfuf di prsecipitium præcipiti curia non abnpit« quo alios rapiclamrtat.Namcum impij fmtin corporemyftico Chrifti.unquam membrapo trida.neceflariofequitur/mpios vnu fiericuH* capite Chrifto; quemadmodu membra in cof' poreawda Sc corrupta, non minus cum capitC vniuntur antequam ampucentur.quàm mtni' braviridiaSciana.

CMittadi. Prseterea cum refutatio concedat,amp; vrgeat Paulum verbafacerede xo/vcörïa,qua fidele» » vnum corpus inter fe.amp; cu fidcbbus fiant,nofl • aurem de «o/rwvf« qua fideles cû Chrifto tsn-qui CÛ capite,vnû corpus conftituant aJlaAfl contradidione feipfam implicat. Nam cofl cedere Sc vrgere fideles inter fe. Sc cum infide* libus fieri vnum corpus, nihil aliud eft quifl) concederc Sc vrgere , fideles Sc infidèles cuifl Chrifto capite vnum fieri corpus.Fideles fiqut * dem nulla alia raiione inter fevnum corpus funt Sc dicuntur.qua inChrifto capuetid quod paffim in fuis Epiftolisdocet Paulas. Itaque concedere fideles vnum fieri corpus cum in-fidelibus, Sc negate vtrolque fieri vnum corpus

-ocr page 193-

AD V ERS ARI O KV M.

pas cam Chrifto.idero eft ac G «pats negaret amp;-

|/ deles inter fe amp;nbsp;cum tnGdeV.bus vnum corpus euadere,corpus üc|uidem non eft, quod capiie „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuocateat,

jf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deniqs ab omni non modo veritäte.fed ebi AW«d#«ö

deminGdelesinftdeliorc non corpora Gdeliü, p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cx fententia refutationis.fed corpusChrifti in.

digna^fua 8c abominabili ingluuie manducit.

y Itaq-, ex eorum fententia reftè concludimus in

hunc modum.Si impij in cccna Cum Gdelibui, ItetwepM« quiade vnoeodemqiçxternopine.externoo-

corpus Gem. Hacconnexum patetex vicom.

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;parationls.

dim US*.

Ergo confequens multö magis verum effe C5pi«daa oportet.

Ex bis omnibus apparet, refutationem aii jt abfurda 0bi)cicdo.inGnitis feipfam irretire, ita ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt expediri nullo modo pofsit:niG fortè tot tan

tosq; errores,in quibus iam muitos annos vet fatur.reuocct 8c emendet.

-ocr page 194-

ELEN CH VS SOPHîS*

ObieÂÎO y pag. leu

Aatccedcs.

Céfcqvcni,

Erpelîtio «ntcccdéti*

Gbieftio quinta pagina lói.refutaticnis O? thodoxi confenfus.

1’aulus in defcriprionc illius xotrwvzaç nó fa cit mentionem Chriftijed fimplicitcrdicit, 'i' num corpus multi fumus.

Ergo Paulus loquitur tantum de externa co mumcnc Scfocietatc, quam fideles cum infid* libushabent. ।

Exponp antecedens.Paulo Apoftolo.vt Co rinthios fuos ab idolplatrarû confortip,8c ido-lorum facrifieijs auocaret.propofitum fuit duP officia Sc fines cœnx Dominicç defcribcre. Pf' ino,quia fitxotvcuviaj’d eft.comunipnis noftrç cum Chrifto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3c certifsimû figillutn.

Érror i lt;ih âofecun-lt;lum quid.

Deinde quod etiam fit certifsimum tcftitnoi’''' cm Jcfymbplumcommunionis fidelium intef fe,qu« non perfpicitur amp;nbsp;confidcratur, nifi i® ebrifio capite : qui iHius vnionis fulcrum complementum eft.

Itaqi ncgamusconfeqnens; quia in ep eftet ror à didp fecundum quid ad didupi fimplici 1er, feu potius ab Ignora’ione clenchi : quo il* colligitur: Paulus non faejt mentiopem Cbrb fti,dum inquit.Vnum corpus multi fumus.

Ratio.

At Paulus in præcedenre verfu apcrtèfigP* ficauit, cuius corporis infacra CœnafitmP* participes, Sc in quo nos quoqj vnum corpu* fiatnu^r

-ocr page 195-

ADVERS AKI ORVM* 76 fiamus.dacn ait, Poculum.cui benedicimus, nónne xonaria fanguinis Cbrifti eft Panis, quçfrang,mas,nônnc noivatia,corporis Chri

Hue acccdit.quod idem Paulus alijs in loeis decUrauit.in quovnum corpns fiatnus.Sc cuius corpus fimus , videlicet Ghrifti capitis noftri. Ad Rom.i2.v.4. amp;nbsp;5. Qyiemadtnodum in vno corpore inulta metnbra habemusrinem braotnnia non eandem habent aamp;ionem : it* rauki vnum corpus fumus in Chrifto ; figilia— tim autem alij aliorum membra. i.Cor.i?.v.xi. Sicut enim corpus vnum eft, 8c membra habet inulta, omnia vero membra corporis vni-usmultacum£unt, vnum funtcorpus : 8cits Chriftus.

Item verf.27. Vos autem eftis corpus Chri-fti;8c membra ex parte. Item ad Ephef.2.v.i4. amp;nbsp;15. Ipfe enim eft pax noftra, qui vtraqj fecit vnum,Sc parietisintcrgcrinifeptumfoluit.lni mieitijs lege mandatorum in ritibus pcrcar-nem fuam abolitis: vt ex duobus Ulis condcret infemetipfo vnum nonumhominem(acient pacem.Et vtrofqj in vno corpore reconciliaret Deo per crucc, peremptis inimicitijs per earn.

It3qi fideles non «litervnum corpus effe fcri ptura docet.qua inChrifto rapite luo'.ita vt no neceffe fit femper Sc in omnibus locis.vbi vnlo

-ocr page 196-

ELENCHVS SOPHIJ.

pis huius mentio fit, meminifle Chrifti eapÏ' tis.’quippe cum i4 relatione quadam perpetuQ IlinUrahir jntelligatur. Deinde aoicm hoe locoarguroen rtfuiaiio- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ . , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

nisargu- tatorrefotatio.vt nuper quidam eiusfociQSjii wtntuniß- Jnftitutione circumcifiQnis prrputij non fit (nentiocircumcifionis cordis.

Ergo circun)cificgt; cordis non eft res circonJ (ionis præpnt,j fignificata.

Item, In Inftitucioneagni pafchalis non fit mentio fpcciaüs gratiac Çhnfti.

Ergo Chriftus nó eft res fignificata,agni p* fchalis: ac per confequen$ agnus pafchalis non fuit facramentum propriè diftum. Qjjafi vefO baptifmi res fignificata, non fit fanguis Chnfti amp;nbsp;Spiritusfanftus.Ät baptifmusnonfitfacra* mentum propriè didum : quia in eius inftitU' tione nee fanguinis Chrifti.nec Spiritus fanfii mentio fiat. Rede igitur hxc amp;nbsp;fimilia fophif-mata reuocanturad Ignorationéelenchi.qoi» in eis deeft particula ad idem amp;nbsp;fecundü idem,* Notandû prseterea aduerfariorû confequéSi pruiupj). nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;putiJunjpetiti principij fumum eße.

Kaiio. Nam merito dubitari poteft, amp;nbsp;dubitaturl multis , vtrum fidelium aliqua’fit vnio.prsctef earn quse eft in Chrifto : Item vtrum aliqua fit comundio amp;vnio fideiiom cum infidclibuJi qu'ppecum facra fcriptura.quoad fideles.nuU latn aliam vnionem, praeter cam que inChri«

ftocapb

-ocr page 197-

ADVERS AKTOKVM. 77

(kocap'te eft.commonftret : ïd c^uodanteain»

duft'one ex Paulo comprobam'nius, Q^oad

verp infidèles,nó tnodo nulliu%’filt;ftlium curtï

ipfis vnionis amp;nbsp;communionis menuonem fa-punt facræ liter® : fed etiam grauifslmi* com-rninationibus nos ab ea deterrent ; id quod cx facris bteris pafsim intelbgitur: Ac ne longé abeamus, quid Paulo aliud propofitum eft in bac prxfepii ddpoiatione quàm fuos Corin-ib OS ab iftaeommomone abfterrcrc Quid Ï quod idem Paulus a.Co'inib.ó.accuratilsima antithefi.S* firmifsima detnonftratione often-dit .nullam omninonec elTc, neceffedeberc,

I nec effe polTe fidebuin Seinfidelium commu-I nionem. Neimpari iugotopuletnini cum in-gt; fidebbus.Quodenim confortium iuftiii^cum ' iniuftiriai Eiqu® communioluciscumtene-l bris lt;nbsp;Et qu® concordia Cbrifto cum Beliallt; AHMlitc gt;nbsp;F.i qu® confenfio Dei cum Gmulacbris Eant »tfauio»«« 4 • ergo nunc aducrfarij , amp;nbsp;Paulo tefpondcant ■' corpus Cbrifti luftiti® 8c iniuftiti®, tcnebnt I 8t luci, fideli cum infideli, templo Dei 8c fu lt;nbsp;mulacbris commune effe, 8c ex vtrifq-, vnum I corpus fien.Hoc fi fecerint cum D«o amp;nbsp;Spiri-t • tufanftobellarereftèdicentur. Sin vcro mi-I Bus.errorem fuum reuocent neceffatium eft.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sedteducamus argumentum ad abfurda 8c Abrtirdma

' nbsp;nbsp;»lt;r uóaw, I. Si loquitut Paulos tantum de

K 5

-ocr page 198-

ELEN CH VS SOP'HIS.

vnione corporis.quod fideles corr- inßdelibuS «xtra Chriftum Sc fine c»pite Chnfto conflit tuant: tum fe^uiturpurtentofumdogma,8^ audita horrendum:vidclicei î’aulum docuifl« JBccredidifie, fideles inter fc Sc infidèles noH corpus led putidam S; mortuum cadaucreffe?

Kùm corpus capite truncaturei, non corpus integrum,non viuura.non vegetam,fcd trungt; cus.lcd cadaaer.fed nionftrom emortuum.f® tidum Sc abominabilecft.

Mumpdo. ggJ confequens de Paulo cogitare non fo* lutn longé aoiurdifsimum cil.fed etiam extrc' mæ dementi« Sc déplorai» impiçtatiscertifs* mum indicium eft.

Cfipiczia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;antecedens de Paulo cogitare noH

minoris dementi» amp;nbsp;impietatis eft.

Aiunmab j,Si fidcles.qui font membra Chrifti.vnu’’’ , corpus fuot cum infidclibus extra Chriftunii turn fequitur vnura idemque membrum dus' rum corporum feiunftorum membrum efie.

Sed hoc eft abfardum amp;nbsp;a J'tzx;aT0V.amp; to” contradiftioncm implicans. Nam hæc daoli' mol confiftcre non poflunt.docct Paulus i.Co rint.ó. his verbis, An ignoratis corpora veftf* membra efie Chrifti^ num igitur tollens men) bra Chrifti/aciamfeorti membrat' abfit, sn'' gnoratis eum' qui agglutinatur fcorto vnu^ afle corpus cum fcorto^ fiçnc enim inquit, qogt;

-ocr page 199-

•i

V

K

AD VERS ARTORVM'. 78 duoerant caro vna.quî rero agglutinatur Domino vnns fpiritus eft.Senteniia efl, aut critis SententU membra Chrifti fpirituaba,aut membra fcortit pjuii,quot;*quot;* nam nullum cft lertium, i8c vtriufquc fimul tnembta elTe non ppieftis. Sed nolo vos elTc membra fcorti. Ergo volo vos elTp membra Chnfti. Ergo illud quoque abfurdum fit, 8c «o^uzjstTOvnecelTc eft.

S'fideles com infidelibus in Sacra cœna ’’^**“quot;* vnutn corpus fiunt, tum enimuero Sacra cœ- Piopoßtio, na omnibus pijs.cjuibus fua falus curæ eß:. cane peius 8c anguc 8c tanquam ptrfeniifsima peftisfugiendacrit. Nam omnia ea , quibus Rail», cuminfidclibus coniungimur,nobis,mfi in îs-ternum exitium incurrere videntes fcientes, prudcnlcfq; velimus fugienda efle.ncmo Chri ftianorutn eft qui non concédât.

Atconfequensmanifeftèfaifumjttâiov, Rflowpi#. «Jl,itpaToycft.

. Ergo antecedens quoq^ tale efie oportçt.

0« Ergo teirum hupe 8c periculofum errorero Contai» (1/ corrigamusamp;dicamus.Paulum ager« de com tnunionc.quam non folum inter fe.fedinCKri fto capitebabent fideles ; minimè verp de et, ((d qua cum fidelibus vnum corpus fiunt infide-jU nbsp;nbsp;les.fed qua fideles ab infidel »bus longifsimo in

teruallo feiunguntur 8c aperftfslmt nou di-

J (cernuntur.

-ocr page 200-

BLENCHVJ SO PHIS.

OW««» « Ob'X£liofexta,paginai5ö.Refutationil0( pag !ƒ«. thodoxiconfenfus.

AMcced^s. Paulus inquit : non poteftis menfe Dçt”®' ConfequU niorum participes fieri Sc roenfz Domini.

go Paulus non loquitur de jco/voiw« fpiritu^' li, quàm foli fideles cum fidehbus habentiquot; Chrifto.

AduerfariJ, itaillos Sc me Deus bencam«'' banc obicdioncm non protuliirent, nifiiuft’ Dei iudicio.in trafuerfum afli.fuo fe.telo iu^'^ lare dcbercnl. Nam fi quicquam eft in S.Sen-ptura quod eorum dogma de manducatio'” impiorum magis impugnet Sc euertat.hccif' fo loco eft. Quod nos apertifsimè demonftf*' bimus.

Vorba rtfa Argumentum autem refutttionis de vert'’, ad verbum fic Habet. Idem quoqj confirma'’’ feqnentia verba D. Pauli vbi dexo/vaiml‘i‘’'| lolatrici cultus loqnitur, nonpoteftisnieffel

Domini participes efte Sc menfae Dsemon'O; rum. Hie enim prorfui nulla mentio fit fid'* vel incredulitatis in menfae participatione Öl’ * mini,Sc menfae Daemoniorum.fed tantum c“' tus externi, feu rerum quae in vtraque men*^*. difpenfantur, videlicet panis facrati in mequot;'*] Domini 8e Idolotbytorû quç in menfa Idolo'’ ' trarom apponebantur vefcenda.Vt qui ex Ida lotbyi'*

-ocr page 201-

ADVERSAKIORVM. 79

lO'

1»'

el'

ft’

f'

t»-

loiV^^üsvefcïbantur, vnum corpus cum ilVis «rant cjuibutcum vefcebantur.

SenrenüaaduciGrioram.quantum ego qui uttb«7u« deincxiftimar«, amp;aVj, qui me iudicio excel, lont.diuinare poflunr.bxc cft.Vaulus aii,non potcftisYariicipes effe menfæ Domini 8c men fæ DæmomoVum* Ergo omnes.qui de mer^fa Domini participant, ûue fint pij fiuc impij.fi-uni vnum corpus:8c qui de menfaDzmonio. rutnparticipant.fiunt corpus vnum cum dits, quitus cum vefcuniur,

Sed quis eft tam tenui iudicio, tam rerum Error tùdis 8e cxpcrs,qui in bac argumentaiione né attendaiSc'animaduertat manifcftifsimum cr rorem ts juiri tTrojij^ov : in quo confe-

quens cum antécédente ita cobæret.vt lutum

•V nbsp;nbsp;cum ferro.'Nam infericonclufioncm àinente

jC' nbsp;nbsp;nbsp;8c Inftituto Pauli penitusabborrcniem.atquo

Jÿ nbsp;nbsp;pro concinna 8c aptaargumenti connexion«

,0 feopasdiffolutas obtrudit. Verum in prtecc-jO' dentibus verbis aduerfari'j feipfos erroris con-it' nbsp;nbsp;uincuni.atqi abfurdum quod boc loco aftruc-

0« re conantur, opiimè réfutant. Quotquot de tii boepaneedimus, fumus vnum corpus.vnus (ift panis. Ergo non auellere vos debetis ab dlo ,(ift nbsp;nbsp;corpore 8t coniungere corpori Idololatrarutn.

\oft Hic aperiis vutbis aduerfari'j affirmant 8c do-ji’ cent, eos qui ment» Demin'i participes Euut

O

-ocr page 202-

el'enchVs o Eh 1^4 fieri vnani corpus,ab iHo vero corpore atieliö amp;c coniungi cum corpore Idololstrarum, quot quoreorum'facriflcij3inccrfint.Qtio'’’O‘ibfrlt; go hoc loco affirinare audent.Fauluni docere. itnpioscumpijitam in menfa Domini, quam in menfa Dæmoniorum vnum corpus fieri

Abrurdom. nbsp;nbsp;nbsp;Sed dcdncamus argumentum ad abfaf'

htpclÎM, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qnoJ ex eo confcquitvr.

Si Paulus docuit hoc loco eoS.qui partlci* Jjes fiunt menfe Dominijcofdem etiam parri' cipes fieri menfæ Dæmoniorum; amp;nbsp;qui parti' Cipes fiünt menfæ Dæmoniorum , fieri ctiain participes menfæ Domini;amp; vtrofque fieri num corpus vtrobiq; : tumfequitur Paulani Contradifioria de vna eademque re affirmalTe. Nam non poffe calicem Domini biberc amp;nbsp;licem Dæmoniorum: amp;nbsp;non pofie menfæ Dfl mini participate amp;nbsp;menfæ Dxmoniorum : poffe calicem Domini bibere 8e calicem D»* fnoniorumiSe poffe participate menfæ Donii' ni 8c menfæ Dæmoniorum, perpetuo contra» dicunr. •

Deinde hæc quoque pugnant vnun* eundem hominem membrum Chriftietfe. ® hiembrnm Dæmoniorum.

AITu'mptit. Sed Paulurocontradiftoriade vnaeadetii» que fc àffirmaffe impinm eftdiélu.

Çdpicxio. Ergo 8c illud ex quo hoc confequitur impi» □lU fit oDortci. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5tagt;

-ocr page 203-

Ai3 VERS AMORVM. Sö

Slat iglturfirtna fixaque an tithe fis Pauli-ha tvnumeundemqi hominem numero non poffe, non pofTe inquam , Gmul 8c femel cali-cetn Domini bibere óc calicem Dçmonioruro, tnenfa: Domini pariicipcm fieri St Dçmonio-, hiorutn.Vnum corpus cum fidelibus atque a-1 dco Chrifti fieri, 8c vnum cum infidelibus at-que adco cum Diabolo. Nam eaiamfunt dJ\i vaLTct.vt przclarè 84 przclara c ollatione docet Atnbrofius in hunclocum ,quam ilia Chrifti Ambtefllft Mattb.7.vcr.24.

Vnum eundemq; hominem pofic duobus , nbsp;nbsp;nbsp;Dominiscontrarijs feruitetpoße vtrunqiama

(I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;retpoftc vtriqi adhzrert. ItBo Itm àS'wia.T»

gt;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt.quitn i’llj, que Paulus tahqutmaenrov-

V «Tte y^cf})ç 'Tra.o’iîv J^çspovTO opponit » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2.Corin.6.ver.i4.t5.i6.Vi aliquid confortij fi«

iuftitie cura iniuftiùæ: aliquid communionie 5* luei cura lenebris t aliquid concordie Chrifto V nbsp;nbsp;nbsp;cumBelial •.aliquiparsfideli cuminfidelrali-

v nbsp;nbsp;nbsp;quaconfenfio lempliDei, cura fimulachris;

bec qui conciliare ftudent 8t fimul ftarc pofte contendunt, ij reftè hoc loco à Paulo dicun* ÿ tur cura Corinthijs Dominum

ad emulationem prooocarcatqs veile validio-

■ü* res ipfo effe, vipote qui contradiâoTia conci» liare.Deum cum diabolo ct^ni.ungere, coilum iv nbsp;nbsp;nbsp;inferno mifeere tentant.,

lÿ

-ocr page 204-

Elenchvs sophis*

J^wEirii Dofiruia ro fponfuB (gt; ludercco-

Cxtcrum refutatió hanc noftran» lefpon fionem amp;nbsp;explicationem.tot S, litcrarum teft* monijs munitam amp;nbsp;vallatam cxpugnarc ton»

BJBturpjr» tur.atnngendo ei Paralo'^ifmum, a difto Ic-

diao fecun 4uai quid.

-• - cundum i^uid ad dictum IJ npliciter, hi9 bis. Argumenianturauté Coi.,pilatoresZuiO

gliani amp;nbsp;Caluiniani ( ell cnijn ifta refutatio infinitis huiufmodi falibas infulfis condiuj

, Sophifticè à diélo fecundum quid ad diÓuiquot; fimplicitcr.ad hunc modü ; Sine ofFenl'a Chfi' fti non poieft homo profefsione Chnftiano» fimul particcps eiTe menfæ Domini Dijmoniorum.Ergo omnino non potelKimi*' Vtnufque partice^jç efle.

XdiinArlf ‘At verooptimi viri, neque nos itaarg“' Moplugni mentamur.ncque Pauli ea fententia eftiquai® vos ei aflïngitisratqueidcircocum vmbnspü' gnaiis Jc acrcm flagellatis.

les ïcrriii Atgcllaoï.

Ratia.

Nam primoilla veftra diftinftio , feupi’' tiusadditio.fineoffenfa Chnfti, non noft’* fed veftra eft, non ex Pauli mente defump”' pcHti prin fed veftro cerebro excogitata. Paulus (iqud^ ctpium. nunquam dixit.Se S.Scriptura nufquad'l’' bet, quare o Lumina mundi petendo print’' pium obfcurü per obfcurum , dubium per du* bium, imofalfutn perfalfum probatis. Pauligt;* enim fimpliciterfine vlla adiedione.finelin”' tauone.Gne veftra oftenfa, calicem Domini^ «glit«!quot;

-ocr page 205-

ADVER^ARIokvM. 8Î

calicem Datmoniorum, mcnfam Domini 8c


C'


.d'

(V

«*

«


eundemq-, hominem vtrmfqjparücipcm fieri nullo modo poffe pronanciat, Atq; idcirco iri Corinihios ifta duo cóirarla conciVtare volen-tes,hacgrauifsithainterrogaüone infeftatur, qua eorum ànimos tinquam fulmine prófter-nit amp;nbsp;percellit : Num prouocamus ad «mula-tioncm Dominum^nuni vaVtdiores eo fumus^ fenfus eft.ij qui docent Sc fentiunt vnum eun-demqihominS tnenfæ Domini amp;nbsp;raenfaî D«» moniorum participcm fieri poffe


4*


ff

tl*

1*


id eft,cum Deo bellum gerere conanturivtpo-tc qui duo contradiäoria contra decrctum 8c veritatemdiuinam conciliare s'olunt. .

Àiqi profefto fumme miferandum eft tan. Nota qnos tosTbeologosDefitum Diabolo corpus Do ^onnad^àà ttiinicum corporc Dxroonioru .culiuOei 8c riacumuU» cuitutn Dxmoniorum contungerc 8c cómifcc VïtfaîiiS.” re:cum totaS.Scriptura ifta d uo quirn longif-fimè dtfiugat,atqi nullo inodofimul ftare pof-


V*

iv

«i'


fe doceat.ybi corpus Domini, ibi corpus,Dia-boli löcu hon habet ; in quo hominc Deus ex eoDiabolus expellitur-, in quo diabolus.ineo Deus fua gratia non eft; vbiverus Dei cultus, ibifdpcrftitio 8c religio folia exulaf.vbi Coper-ftitioibi vera rel'.gio non ftoret.Hssc it a aperta amp;nbsp;firma Cunt, vr nulla fophifticaeludi ,r#ulli

Vi


-ocr page 206-

•ELENC H Vs S O PHIS* ^iftinftione obfcurari, ncdû cxpugnari pot fint. Sed pergit noftra rcfutatio:Pagina 15 S-lùlfumetiam eft in cofnpilatoribus,quoddi-cunnD.Paulum negate cos,qui EtbnictttuO facris amp;menfæ Dæmoniorum cómunicant» pofTe participes cflc menfæ Domini. cnim nó modo facere potuerint,fed etiihd® preftiterintjid D.Paulus in illis reprch'enditgt; Nuiiïfroni nbsp;nbsp;Cófidera piè leétor, amp;nbsp;ob oculos propoflj

SnKfuwiio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iftiThcologio'’

Blt;. modo omnem frontem,fed ctiam pictatéC^ animis amiferint ; quippccum expreffum^' luce ipfa meridiana clarius Dei verbû negif* amp;nbsp;falfum proclamare nó crubefcantrvt fuui* crroré tueri pofsint.Non poteftis.inquitP»'* lus,poculum Domini bibcre, Sc poculuD^quot; moniorum: non poteftis menfæ Domini ticipes ciTe,ôc menfæ Dæmoniorû. lamq'^'® quçfo tam audax,tam infanus.tam rcruni’'“' dii qui bine côciudat.Ergo falfum dicit,qU“' quis dicitPaulu negare,nospofremenamp;f^’ mini, 8c menfæ Dæmoniorû participes fiffj' Abr«tduBi. Nam perinde elfet ac fi quis fpiritu vertigin'* abreptus ex Chrifti dicloMattb.y.collige’'®'’ Nemo poteftferuire duobus DominisiEfJ® falfum dicit, quicunq; d'.cit Chriftum neg^^ polie aliquê duobus Dominis contrarijs'^ uire:vel ex Paulo 2.Corinth.6. nulla concû^'

-ocr page 207-

ÂDVÊRSARiOkVM.

àiaChrifto cûDiabolo,nullapars fideli cutn InfideVv.Ergo falfum dicit.quicunq; dicit,Paü. lum negate effe concordiâ Chrifto cumBei liai,aut partetti fideli cum infidcli. Hæchzc înquam,füntilla portcntaThomifticæhic eft ille fpiritus vertiginis : hxc eft ilia deplorata impieus ; hæc ilia infignis impùdcntia ; hæc mala ilia conftientia à furijs infernalibus agitata; hoc crimen falfi; quodrefutatio noftris hbminibus toties obijcit Scfalfô attribuit.

ib

it-

o'»

»

Cæterum hanc fuâ meretriaulam falfo co- , lorefucare 8c cômendare conantur; at Corin iQ^iucVifî thij.inquiunt.vtrunq; ipfo faftd præftitcrûti àc jpptereaàPaulo reprehcnfi fuht.Itaqi pró habile cftPaulû nO negate pofle eofdc partiel

■t'

pcsfierimêfæDomini ScmenfçDçmoniorû.

0»^ :e‘'

Hic vero eft ôTheologi jfcopulus iHe in RcfponJW; c^ué impingitis : hic eft gladius illc vcrhi Dci. quo impiorûora obftruuntur Sciugulantur, ne pofsint edcre fanguiné C.hrifti.etiâfi quo-tidie Sacramcntu tantæ rei fibi ad iudiciû fumant i vt præclarè eft apud Auguftinû. Nanl quiaPaulusnegat, Coriuthiospoffê poculû Ünibibcre 8c poculnmD^moniorû, Sc pofte mêfæDrii participes fieri ScmenfçUemonioi ,

0lt;' i'»'

tû-.Sctaméintelligam’ Corinth, vtrinqi exteù’ ftafymbolaaccepiftc.rcftè côcluditur.Pauln impijs nô externafignafed corp’ 8c fanguinç b ï

-ocr page 208-

ILENCHV5 S O PHlj»

A/nrrfarif Chrifti omnino negaife.Itaq; luditis Sc Deotî titUx iiiu. (iqi mundoilluditis

«ionr.

*'u7phrafium.Nam menfa Se poculum l)o «quiuoca^ mini hoc locoFaulo non fignificat external!' gna.fcd res interna$,videlicet corpus amp;nbsp;fangul

nem Chrifti:Illa fiquidcra pijs amp;nbsp;impijsconi' munia : hæ verô piorum Se fideliû pecnüareJ funt.Item poculum amp;nbsp;menfa Dçmonnrû hof loco non fignificat externa Idolothyta.iedin' ternâ animorû cuài diaboÜs KOiVt^v'ictf: quolt;l colligiturex illis verbis Pauli, lilud tiieoqu« immolant gentes.immolare Dæmonibosrno' litn autem vos participes effe Dsmonioruni.

Corrtflio mon*.

Sed vt tandem vela contrahamus, côgitct qu*foomnispius quàra borrendûquàmini'

pium, quam ab omni S.Scriptura alienûdog' ' ma fit, polîe vnû amp;nbsp;eundem hominc »o/Wf®'

feu naturae Diabolnin vno Se eodem ore.angii ftifsimam carncm Chrifti Sc impurifsiniiful’' ftantiam diabolorû clfe.'in vno amp;nbsp;codenvani' mocarnéChrifti Se ipfumDiabolum habitar^' An non hoc eft, non dico cœlum inferno/f^ Chriftutn amp;dtabolû mifccreC’an nonhoc {ft templum Deifanftifiimum non dico proph*' narc, fed diaboli quoqj templum conllituef'; A qua impietate merite abhorrent omnes p'}

-ocr page 209-

it« b'*

S^'.

(K' t«*

1O‘

11” ,0^

10' 11' lt‘ (H'

ADVIKS AKIORVM. 15

DBVNIONIS NO» yZx« CAufA.

Aduerfari) quoo; cótra id, qnod ex S.literis OSi«*i» demonftrammns folü Dcnm caufam efficien, tem noftrse vnionis eflc.boc ett.in verbo amp;nbsp;Sa isj. ttfu«a mentis res ipfas, quæ promittuntur, nobis of- Vhodojriés ferre 8c dare : non autem mana Sc orc mini. fcntuB. ftri porrigi i in refatatione orthodoxi confen-fus pagins lóp.fic argumentantur.

Paulus ait, à Domino accepi quod tradidi Anweedtt. y obis. Ergo Paulus manu fua non tantum etc. Coiitelt;i«ia. lernafignajfedetiam corpus Sc fanguiné Çbri di manu fua dédit Çorintbijs.Nam Paulus nó Ratio con-tantum panem 8c vinum, fed etiarn corpus Sc f««!»«««*

mini,contrainftitutionc Chrifti 8c àoftrinam u^'^*'***’

‘J.

nationes prophanas conaerterant *. in c^uibas diuites fua fercuia in cccleGi comportabant atlt;ii ibi comefCabantaT 8ç vino itnpicbaniur, non (cens acin propbanis «palis 8c çonuiuijï fieri confueuit. Hnnc »gitur abafatn 8c banc propbanationé intollcrabilctn corrigera volent,Panins negat fe id iDotnino accepiffe vcl ipfos Corinibios docniffe : atq-, idcirco veranx Cbrifti inftitntipnena 8c fnam doftrinam ipGs inmemoriirenocataciotidem verbis repetit.

-ocr page 210-

EL EN CH VS S O PHI S»'

Itfrer ifl- Itaqj ncgandûcfl: confelt;|uens aduerfariorâi Süƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in eo eft error Trogje' to rfiç

Acçiptrt Naaccipcre àDomino amp;nbsp;tradcre Corinthijs ^*’‘*f*‘ Iioc loco no Cgnificat rem aliqua de manu in manu accipcre, amp;nbsp;de manu in manu traderc« fed difcerc amp;doGerc.Vt fit fenfus;Eum rituW amp;nbsp;ceremQnia,quam Domino in Cœna DOquot; minica adniiniftranda amp;nbsp;celcbrada pbferuan Sentenria dam didici,candçm vqs qnoq;. Et hanc ipfi^-bMconfir» fimant cfle mentis Pauli fentcptiam duabuS piatutraoQ rationibus confirmabo.

Paulus Corinth, externu rin* externam fplcnnitaté CœnæDominic«* Dornino Apoftolis prçfcriptâ, deprauâtesî^ prophanantes rcprchcndit:atq; idco eâ quafi poftlimiriio jn çcçlefiâ reuocare amp;nbsp;in integru reftitucrc çonatur, Dcipdc Paulus Corintb confufioni Scprophanationi opponit veram eercmoniam 8c legitimû ritum, quem ipfe verboDci didiçeratatq;Corintli.prçccperat. ^furdum* Dcducamus igitur argumentû ad abfurdu. Si Paulus omnia qusc à Dno accepit, tradidit Corinthijs, cp modo quo volunt aduerfanj, tum fcquiturPaulû tradidific ipfisApoftoh turn, fidcm,fpiritum fanélum, charitaté adeo vitam îcternam : fed hoc cft abfurduro. Ergo amp;nbsp;illud abfurdum crit.

C«rre«ia ^aproptcr ftupidus Sccrafius ille errorin bun(

-ocr page 211-

ÀD VER.5 ARIOR VM. 84

l«snc modum corrigatur.Paulus omnia qu® à Domino accepit,id eft, didicit Sc cognouit, ea omnia tradidit,id c(t,de ijs omnibus crudi uit Corinthios.Atq; idcirco præfés hic locus aducrfarios non modo non iuuat, fed etiâ op pugnat, amp;firmu efle oftendit, quod diximus foliusDei propriu Sc'peculiare efle virtute fpiritus fui nobis ca,quac in verbo promittun turScSacramentis obfignantur.conferrc: A-poftolorum autemamp; miniftrorum ccclcfi® munusefle de modo Sc ratione proraifladL diuina accipiendi edocere.

CAVSA JNSTRVME.NTAblS.

Contra caufam inftrumentalc, qua nos fo-lam fide fecimus, ita argumentatur refutatio orthodox! confenfus pag.617.Ex Auguft.pa- ObieAio tettampios quàmimpios.tâfideles quimin» fideles acciperc integrum Sacrameniu. Ergo A««cedî«. tam in fideles quàm fideles accipiunt corpus Confequig, ChriftirSc per çonfequens nó tantu fide man ducatur corp’ Chrjfti.Ratio côfeqùentiç efl:: Ratio con-quia intçgrû Sacramentu non tantum eft pa nis Sf vinû.fed corpus etiâ Sc fanguis Chrifti,

Expono antecedés.Verba Auguft.habctur ExpoM» li.j.de Baptif.cap.14. Vbi Auguft.difputat de^quot;''“ *quot; integritate ScpfeclioneBaptif.quoad impios Scinfideleshoçs qui eo afperguntur.Nihilau cap.14. temAuguft.aliud ibi propofitû eft quâ^pbare

L 4

-ocr page 212-

ELENCHVS SOPHIS» veriutera Sacramentorum non infirmari ufu , Sc incredulitatebomii iim , quarcsïQ Sacramentis oblatas refpunr^t , Se rcpult;ii; ant : fed roanere integra, Sc vcra refpeclu Dcj ea ordinantis. £thanc ipfifsimam DiuiAu^ XuguRînus guftini mentem,fente'ntiamqi pcrpetnam effet toexfhcai P’tctex collatione , qua Sacrameniumcum [ «ur. ’ verboDei comparât,atque fuamfen'teniian* j illuftrat.Nam hoe eodem capitefubiung'it.Si' cot fieri p'oteft vt integra terieat verba Symbo ii,amp; »amen non reftè credat, fiue de ipfa'trini* । tatc.fiuedè rcfurreélione,velaliquid aliud.Et I cap.15. Sacramentataïnenfi eadem funt,vbilt;ii : intégra funt.etiarnfi prauè intelliguntur ( fcordiofè traftantur : ficui Scriptura ipfiusE-uangelij.fi eadem ipfaeft.vbiqucintegracæ ' ctiamfi innumerabiii falfarum opinionuro va* rietatc afieratur, '

PropoCiio. ' Itaque Auguftinus dotet impios amp;nbsp;infide Jes non alio modo Sc ratione integrum habere Sacramentum, vt integrum habent verbuW.

AflumpiJo. At vero impij Sc fide carentes praeter externu fonum Sc præterliteram n»hil pcrcipiunt;quip , pe cum res verbo Dei promifiae non nifi vera Se faluifica fide percipiantur.

CSpt(»e. ItaqjinSacrameniisquoque.GmodoAu-gufiini comparatio confiât, in Sacramenrii quoqu« nil nifi externa figna percipiunt : nam vtin «

-ocr page 213-

AD V ERS AKI o UV M. 85?

I yt in verbo res promiff» h* quoque in Sa-1 cramentis(nam vtrobiqj etjdetn fnnt')non nifi I nbsp;nbsp;fide vera amp;faluifica pcrcipiuniur. Manent er-

i k go integra Sacratnenta. vt etiam verba rcfpe-I ftu Deiordin'antis.offerentis Sc promittentis, I etiafi fideles res protniflas fua ctTrtsios repudL o ! nbsp;nbsp;ent amp;nbsp;reijciat.Huc igitur facit illud Augnftini

9I Traüatu26.inIobannetn;Sicarnalit«raccipis t 1 fpirituale non cfle definu, fed tibi non eft. îta

g , nbsp;nbsp;quoque reftè amp;nbsp;verè dicimus, Çacratncnta c-

, tiatnfieorutnresnonpercipiantur.Saeratnen-

J l nbsp;nbsp;ta tarnen effe non define«, fed impijs non eftc.

I Ergo negamusconfequensîqniaioeo error

; l eft to (jlïi iTrô/u^ov- Natn non fequitur, , ' impij habent. amp;nbsp;impijs Dtus offert integrum 4 Sacramentum.Ergo impij orcmanducantSa*

1 eratneniû integrumiid eft,corpus 8cCanguiné

• ■ Chrifti.Natn codem modo 8c pari raiionecori J cluderem; Impij habentintegrum fymbolum J nbsp;nbsp;8c impijs affertur integrum verbum.Ergo im-

I i pij 8cfonum externum 8t pfomifsionem ver-«j ' boexpreffamaccipiuntacfibiapplicat. Q^od , quàm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abfurdum fit intelligunt om-

I nbsp;nbsp;nbsp;nes.qui non plané nihil intelligerçyolunt.

Deinde in argumcnto.vtex modo diftis pa Br,otjjK,. tet, efterror çf^ÿvvfjûatj; feu æquiuocationis, «UJXÎAC.

I quem aduerfarij admittuntfub vocabuloSa-

1 ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5

-ocr page 214-

ELEMCHVÄ SOPHIA*

wmÄr tu cramenti. Nam id tliquando proprièaccipituf ecma pro- pro ligno amp;nbsp;ceremonia externa atquereutiud opponiturreiquam fignatamp;obfignat. Atqu« hoc modo impij accipiunt integró Sacrament tum: quemadmodum externam quoque verbi Dciliteram, quærelatiuè opponitur fpirù

Aiilifftie« tui. Aliquando vero Synechdocbicos acci-ddUrice

pitur um pro figno quàmrefignata ; qu«

proXî^no - nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;— nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

amp;re ligna rationc vetcrcs dixerunt , Sacramentum *'• conftare duabus rebus terrena Sc cœlefti PoTUfioti poftrema fignificatione impij nequa* Cgnificatio quam dicendi funt integrum acçiperc S»lt; renoiimi-

rfucantim* cramcntum : heut neç integrum Ver* Pn- bum, quando pro Litera ac Spiritu accilt; ■

Atque hanc perpetuam doebrinam fui»« Augurtini amp;nbsp;fententiam ex hifee teftimonijs apertèliquet.Traélatu vigefimo fextoinIolt; annem, Huius rei , inquit, SacramentuWi id eft , vnitatis corporis amp;nbsp;fanguinisChri-fti , alieuhi quotidic , alicubi certis iigt; teruallis dicrum in Dominica menfa prï^ paratttr Sc de menfa Dominica fumituti quibufdam ad vitam , quibufdam ad exi« tium. Res vero ipfa cuius Sacratnentu» eft , omni liomini ad vitam , nuHiidc' ^çitium , quicunque çius particaps fuerit Erg«

-ocr page 215-

apversäriorvm; 96

Ergo Auguftinus apertè diftinguit pro-prie loquendo inter facramentum amp;nbsp;rem gu« in««* jpfamrapertè docet impios 8c infidèles non S*c«men-pin öacramcntumaaccipere ; aperte do-Sactaméti. cet Sacramentumàquibufdam ad exitiupi, rem veroipfam perccptamàneminead cxi-tium fumi,

Item in fententijs Profperi j ; 8,Nam PtoJpt». qui’ difcordat à Chrifto.'nec panem eius(id eft corpus pane fignificatum) edit.nec fan-guinem eius bibit : etfi tantz rei Sacramen-tmn quotidie ad indicium fux prxfumptio pis indifFerenter accipiat.

Itaque Auguftinus apertè diftinguit in- xoguWnoi ter Sacramentum 8c rem Sacramenti : re- r«i»tioè latiuè opponit Sacramentum corpori amp;nbsp;crémèmuSl fanguini Cbhfti : Sacramentum amp;nbsp;qui- Sceorpu« Clem integrum Qocct ab impijs luipi ad lu-dicium, rem vero ipfam ncquaquam.Qua-propter ex bis quxiamallata funt luce me-ridlana clarijis eft, auguftifsimum ilium Pattern pro aduerfarijs non modo npn face-re.fed etiam eorum monftrofam opinionem quafi exprofefib oppugnarç.

Obieftio feçunda pagina488. refutatia OWnSîet nis Orthodox! confçnîus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

-ocr page 216-

JBLENCH VS SOPMIJ»

ti qu® figno Se re ßgnata confiât non requlrû Cffrequen« turfites. Ergo tam fine fide.quàm fide.accipi-R«io eon turtamfignatumquàmfignùm. Confequen» Zcqucnii*. probat hoc modo. Sicut enim baptifmutiqo*’

Simon Magus baptizatus eft, non minus tiiij baptifmus, quàm quo Petrus eft baptizata5,vlt; delicet lauacrum regenerationis, vt roajcingt;^ Simon Magus cius fruAum non percepefit-Sic Sacramenti cœnæ integritas Se fubftanti»« non à fide fumentis pendet.fcd confiftit in bo inftituentis;quod femel dixit Chriftus.H»*^ eft corpus meum. Cuius verbi virtus durat/gt;' ue quis credit, fiue non credat, fed vt bQW’®' fit falutaris cibus .necefiario fidcs rcquiriW'

Ad antecedens refpondemus aduerfar*®* d?ndquot;aduer o%/«/x$e^ê?vSc aflumagere ; quippeço®*’' fcni ffKiÄ- noftrisnemo vnquidixcrit.fcripferitautf*'’'

Sacrafflc® tumjautfidem cfie dcfubftantia facramsnt'' Nam quemadmodum verbi Dei integrit»’ confiftere 8i. falua efte poteft fint fide hoWj' num;ita quoq; de Sacramentis, qu« funt’'!' fibilia verba Sc figilia vcrbo Dei appenfaoi”' nino iudicandum amp;nbsp;exiftimandum ceof®' mus.Non enim nos latet, neqj à nobis impf® batur illud Auguftini: Accédât verbum aJ*' ‘ lementumScfitfacramentum.

Ad coftfequens vero refpondetur vitan“® ev®

-ocr page 217-

ÂDVBKS äMORVH, - nbsp;87

li'

»lt;gt;

v‘gt;

gt;lt;

’ƒ

l'

iîTeParilogifmumTroe^'K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;\yio

fiue fallût fine falluntur aduerCarij. Nam nul f*‘quot;** la eîlomnino confet^uutionis illius vcl ratio vel nccefsitas:

AâfacramcQti integntatem non rcquiri-luramp;dcs:.

Ergo Sacramentaintegra, id eft, fignum cura re fignata fine fide c^uoqj pcrci^itur.

ld c(uödalilt;{uot exemplis c^u® aroTrav 8c

ào’vçu'iDV illius fopEifmatis manibus palpan gt;iiqiiotcxgt; dumproponunt.dcclarabo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tmpiij-

Nàm pcfindè irgumcntantur aduerfarij

acfi«^uisdicat; .. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Ad fubftjintiam panis Sc vini quæ alimcn- *•

10corporis fcruiuntnonrequiritur oscor.

»

).

V

v

V

•/

o

poris. .

Ergo panis Scvinum fine ore corporis co meduntur. Vel ctiamfic;

Ad Cbrifti pcrfcamp;ionem Sc fubftantiam à non rcquirifur fides;

. Ergo fine fide Gbriftus cognofcitur.

Veletiarafic; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , ,

AdintegritaietnverbiDci conËlituéndam b noil rélt;^ùiritur fides hominum.

Ergo verbum De! intcgrum.boc eft.litcra 8t Spiritus fine fide cognofcitur ,percipitur tc feruatur.

\4

-ocr page 218-

5 ÉLElî CHVS SÓPHI^.

Quæ omnia yr imçzfmZc aîOTrafuntJM huius quoq; argurncnti corifcquentiam fab fam amp;nbsp;infirmam elfe luculenter démôfttant. Co«cludS« Abfurdaporrôamp;falfacft:quiaLogici ifti vd tieicxpu- conclttdunt ex puris particularibus, vel îàdbîs'ue“ n’a’O‘‘c propofitionc apcrtèfalfa, quähaB« txpropefi cfTeoportctjVt forma argurncnti conftet. finZfaîfa?* Quicquid non facit ad intégritatem rci,ü-Ratio- ne coresp0teftpercipi.ini bac propofitionc 1 manîfeftum eft Jctfffgmçwnv 8c nulla ratio co Ptotaßr. fequcntiæ.Nam fi fubfumant,ad coloris inW ' gritatem non facit vifuSiad odoris nihilolf»' ' I ihrs:adfaporis nihil gu£tus:ad foni nihila“^ ditus:ad duri amp;nbsp;mollis nihil taélus.

Ergo color fine vifu, odor fine olfaâu ,fa-porfine guftu, fonusfineauditu, durum5^ molle fine ta élu percipnurrmanifvftè falfuW» manifefte ttovçwimf, tnanifeftè concludi, nemo eft,qùi non intélIigat, Eadem plané eft ratio Sacramenfiamp;fi' A^odofii. Jgijaj Sacramenti integritaternScfubftaH' , tiam conftituendam nihil omnino confertS

des, fîcut nec ad cæteras Dei promifsiones: At verô ad rem facramenti, quæ eft promit-1 fiôgratiæ,inbaptifmo fpiritus Sanélus eu® Omnibus eius bcneficijs : in cœna Don'.i'’J corpus Chrifti amp;fanguis ci»s cum viftutev' uiÉ^*

-ocr page 219-

ADVtRS AMORVM. ^8

tiiftca non nlfi fide Scfpiritu percipitur.nd-

bisq; applicatur.ltaque jeducrfahj ex hac fua

înaiori non plus proficicnt.quam cum ad Sa

cramenti integntatem nihil conférât fides,

fidem non effe caufam Sacraincnti-.Sacrmcn

ti autem rem,fine fide, hoc cft,fine proprio

Scfolo fuo inftrumcnto pcrcipi poffc aduer-

farijs nunquam dabunt^t^ui modum promif-fiones diuinas percipiertdi exSacris literis tcftèpcrpendunt. 'Nampromifsiones diuinas ore pcrcipi non minus abfurdura cft quàm dicerc fonum orc,fine auditu per-cipi.

Sed animüsfert, paücis quoqirationerrt, quafcopas illas fuas coUigcreinfeliciter co- cximin*.-nantur aduerfarij, cxaminare. Nara inca tot ‘w« funtferè vitià.quot, pace omnium bonorum dicam , funtfentcntix ; Id quod exnoftra

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

comparatione cognolcetur.

Confiât iiaqi ipforum ratio cSparatione fimiliurniCuiusTrçpTttuiçhxc cfi;

Sicutenimbäptifmus quo SimonNîagui baptizatus èfi.nó minus fuit baptifmus, qua quoPctrusbaptizatus fuit,videlicetlauacru '.fl tegenerationiSjVtmaximè SimO Magus eius

Si refpicias ipfumDeum, qui Simoni Ma- Simc-mP.’a ,■1 go obtulu bapnfmum,reftè dicitur .Baptif- bavt^'liu«.

-ocr page 220-

*. ELENCHVS SOPHIS»

mum non minus fuifTelauacrum regenerip tionis quàm baptifmus, quo Petrus tinftu! • fuit.Si vérô rcfpicias ipfumSimonem.quitJ I pus eft Sc exemplar omnium hypocritaruni, I baptilmusipfi reuera non fuit lauacrum rC' C6f!rmau0 gcncrationis iuxta illud Pauli : Circumci' fid quidem prodeft, fi legem fenies:fi autem tranfgreftdr es legis,circumcifio tua faétaeft præputium. Idem de ijs qui fine fidebapti' zanturmam ijs baptifmus reuera non eft b» ^tifmus, hoc eft, regeneratidnis lauacruni, etiamfi millies centies externa aqua ablut/ rcntur.Hinic reftè Petrus Simoni Mago iatn àPhilippobaptizatodixit: Nonefttibi neq; fors in hoc ncgotio.'Cor enim tuum nou cftrecftumin Dci confpedu, Item.yideoU in felle amaritudinis Se nexu iniuftitiæ po^' tum, Intelligisigitur Simoni Magobaptif mum non fuifle haptifm'um , ficutincevef' bum Dei ipfi fuit verbum Dei,vtpotc quiy que partem neque fortem vllam tam in bap' tifmo quàm verbo habù'èrit, vtpôté quiàrti tarrf Sacramento baptifmi, quàrh verbo promiftajfueritalienifsimus.Huc etiamfau'' quod Paulus i. Corinth ji. aperte negate®' nam infidelium ScàChrifti inftitutione r«' ccdentium,non efle cœnam Domini/edf*’

p’nanum quiddam.

Hue

-ocr page 221-

ÄDVEKS ARIORV M. 89

Hue aceedit quod Deus idem de veteri- Sictifida

*. \)us factamentis 8clacriEcij=; inùdeliam quæ lu.nft ' Sacra'.nenta étant futuri ChrilVi niadandi, «ificVi.fti j\ petlfaiam'propiaetamhoc idem pronunciat * ji nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;capite.dô.verq.Qui immolai bouetti cft qua

c fi interEclatvirumiqui mactat pecus quafi iù çi» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;guletcatnem ; qui offert oblationem.quafl

{(fr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îanguinemfuillum offeraf. qui recordatur

{ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tburis.quafiqulbenedicatidolo. Exquibus

omnibus fcquitur seque abfurdum amp;c im-

V» piumeife, dlcere 8c credcrc Simon!Ma^o {Oi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afperfionem aquxcxtcrnx fuiffe tam laua^

vtz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crumrejcnerationls, quàm Petro.ac dicere

8ccredero,tranfgrcffores le^is tam fuiffe cir jd nbsp;nbsp;nbsp;cumçifos.qnam illl qui tide vera legem Cbr!

flC nbsp;nbsp;nbsp;ftlimplcùcrunf.tampropbanatofibus cœnx

V nbsp;nbsp;nbsp;Domini, cccnamDominieffe , quàmijs.qui

fc'eundum rltumGbtrfti earn àdmimftrant;

■)(' nbsp;nbsp;nbsp;êlfummaveuetentiapietateque ttaamp;ànv.Sa-

ti* Sclnfldebbusfacriticia.quampiis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b tot

i^', Qùapropter in bac aduerfariof urn after- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“*

d' ilotie Paralogifmus éft; manifeffùs à diEfo y' fecundum quid àd ditbum fmâpliciter.

C'^ Deinde id quoquenön minus à veró alle-

lt;y nbsp;nbsp;nbsp;num éff, quàm fuperius , quod aiUntiSimo- mont Mitt' nbsp;nbsp;nbsp;nem Nfagum accépiffe regencrationislaua- * tjV-

M


-ocr page 222-

ÉLENCHVS SOPHIS.;

non tarnen vim eius accepiflc.Nam hifce pij cis verbis in duo periculofifsima abfurdor»^ præcipitiaabripiuntur.Nam primo fi SimOquot; ' ' acecpitrcgenerationéjnecefîe eftipfumlt;]'gt;lt;’ f que accepiflcSpiritumfanélum;pofito enuj* effeftu , ponitur quoque caiifa antegrei* XRuaiptio. fa.Atvero Spiritus fanéluseftlolacaufaregf nerationis,amp; quidem talis caufa,quæ tb efff' ftu fuo feparari nee cogitatione quideni p*’' teft.Hinc potifsimum Spiritus fanftus ,Sp'' ' ritus fanél:ificator,amp; fanétificationisJtemSp' ( ritus viuificans appcllatun AdRom.i.CaP' ' vcrf'4.i.Pet.Cap.i.vcrf.2.Rom.5,vcrC5.2.alt;f 1 Cor.Cap.j.vcrf.6.

Äflimpt« Sed hoe cft abfurdum : Nam alioqui’ M»«o. fcqueretur Spiritum fanólumetiamimpuri*

amp; reprobris,atque adeo ijs,quibus neqj pa^* cftneque fors in falutis negotio dari.

tarnen falfifsimum Se eetTiwetivy efle Ghf'' ftus4oannis i4.teftatur.MundüS non poteft f Spiritum ilium veritatis recipere, quia no® AE» ratio, videtcumnequc nouit. Qualis^ertè Sim«quot; j

Magus fuit. Item Schoc Simonem Maguiquot; ; fuiHAdeptum vitam æternam: cui enimda' tur Spiritus fanélus, hoe cft Spiritusgratift. veritatis, fanélificationis,ei quoque viram«' | lt;nbsp;ternam dari nccefle cft, quod pafsim docciK lt;nbsp;facrx liters.

Ergo

-ocr page 223-

ÀtiVERSAKïORVM. Ço

fergo iUud quoquelaifum cft quöd Simon CSpltüö, ' Mag'is acceperitrcgcnci ationerti.

0» fl’

ei'

oV

Deinde hóe quo a-, extremè abfurdfim eft^, jtffirmare S monêMigum accepiffe lauacrû regeneratiônià.atqi adeo ipfam regencratio-nem,non minus quant ctrus ; attameri vim «ius 8e cftcaùrn non accepiffe. An non hoc ConttadU cft vnumid«mqinegarelt; an nonvitamanu ahquid pOrrigerc »altera dctrahere^ An non hocefcDeo iktoti ecclefi^illuderef Simon

I'

WàgüS acccpitregcnetationem; Simon Ma-gus non accepit vim regcncrationis: quod idem cft, ac fi quis dicaf.Simon Magus accepit regencrationcm,Simon Magus ndn acce pit regenerationé.Q nid verö.o Tfieologi in-ttreft inter regeneration^ Jeregénerationis Vim^vbiqu^foinS.Scripturacftregeneratiô

t’’

t'i'

fine vt'^aut quid cfi rcgeneratio fine vi^ Cum ilia non fit afiquacîufâvndc cfFe£tus profici-fcatur.fcdfrutlus 8c efFectus Spiritus lanfti. Verurrt concedainus aduerfarijs regenevatio ftis aliquetn efie effeftuin, fed rcducamus at-

■.t»

Si regeneratio, quæ cil fruftus 8c effeaus jÿ; Spiritus fanai,accipi potcftfincviSccftica- PtopoKud. cia.tum fcquitur, etiamamp;demfine vi 8e cffica ’ eiapoffe accipi.

Sedfioc poiletius S. Scriptura , tanquanà ;

M i

-ocr page 224-

ELBNcavs sopnis^

impium, blafphemum Si. à/ vvarov condelB CSpiexio. Ergo Seilludimpium blafphemum^

Correâio «not is.

Iraq» vt hie error ex animishominumeri' j piatur,in hurfc modum cum corrigamuS, i Simon Magus no fpiritu fed'aqua, non in tusfedfeJris .non ragcnerationc.fedciusfi' cramento fine figr.o,non anima fed corpoi'Ci à Philippe baptizatus fuic.In aternainvc*quot;® ' mortispœnam incurrit non rccipiendofp'' ritum fanftum, fed fua ncquitia euni c.vpcl' lendo. non rccipiendo regcncrationcmj«“ earn fua maluia repudiando Scconfpurcäquot;' do.Atqjidcirco omnes fimili ratione nonat' cipiendo intra fe amp;nbsp;fua corpora res facrame» tornm internas.fed eas refpuendo amp;nbsp;prophi nando.falutisfuæ iacluram faccre. Atqs hs‘ eft TrpoTttffiç aduerfariorum.

Apodofit ■dtrutinâ teuocaiur.

Nunc confequens eft vt de «ttoJloJW camus.Sic aiunt, Sacramenti cœnae Domini integritas amp;nbsp;fubftantia nona fidefumer.ti’ depcndet.fed confiftit in verbo inftituentiS« quod femel dixit Chriftus , hoc eft corpquot;! meum.

Concert io.

Reclè quidemmemo fiquidem priterD' nm ius habet ac facultatem inftituendi menta. Ät vero indc non conficitur.qn“ vol

-ocr page 225-

ABVERS AKIO RVM. $| yos Gontcndiiis.virumquc videlicctin facra. roentOjUmabfqae fi.de,quam cum fide pcrci pi;id cjuod afitea tnulüs 8c firmis rationibus planuiiifccimus.

At insurant Cbr'iftus dixitjHoc eft corpus mcuni.Bcnè fanè; SedCbriftus ijs demum xetithoc boe dixit,pro quitus traditur 3c crucifigitur boe eftfidclibus.Italoannes Baptifta femel Simüe. dixit,Hiceftagnus Dei , quitollitpeccata mundufed de ijs demum dixit.qui agnum ilium vera fide amplcftuntur.

Nam vtfmqj eadem plané eft promlfsio» videlicet Cbriftusfua morte 8c pafsione tollens fidelium peccata;Eadem quoque plané ratio promifsionem earn tarn in verbo quant Sacramento pcrcipiendi , videlicet fides 8c ' fpiritus.Addunt prxttrca; Cuius yerbiyir-* nbsp;nbsp;nbsp;tus durat,fiue quis credat*fiue quis non

' nbsp;nbsp;nbsp;dat.Ita omninp.Nam non minus incrcdulita^

tateborainum bxc verbi virtus infirmatur, Ay nbsp;nbsp;quamillaloan.i.cap. Hie eft agnusDei qui

iû’ nbsp;nbsp;nbsp;tollit peccata mundi, contumacia 8c impicta

■V* nbsp;nbsp;tcïudxorumlabefaftaripotuit.Quin 8cboc

ti*quot; nbsp;nbsp;nbsp;addo vt tbeologis iftls aliquid amplius largi-

ar; Cbrifti veritatem 8c yirtutem multo mi-n«spericlitariautin dubium vocari.fiucbo-9* mines ere corporeo manducent, fiuenon iC^ nbsp;nbsp;manduccnl.Nam promifsioncs Dei non ore

‘ nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M i

■,0« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

-ocr page 226-

ELENCHVS SOPHIS.

externo,fed ore interno.hóc eft.fide ScfpirM tuccrtas ficimmotas cfic tcftamur. Non ere dendo autem Deo,mendacé cum facimus.vt tcftaturIoan.i.Epift.5.c.Ergü fi incredulitJS virtuti amp;nbsp;veritati promifsjonó Dei nihil dero ent aut detrahit: quanto minus aliquid detrj netur, fi homo cas ore impuro S. mdigno oo dcglutiat.ac proinde in ventrem nó traijciat^

^«neluG*. Deniq; huic fuacVcTOcTdT« extremam

num in hune modum ^ddunt. Sed aiunt,vt homini fit falutaris cibuSjOCGcfiario fides re* quiritur.Imd vero vt omnino percipiaturfi' des rcqwiritur.Nam prpmifsio diuinaiolali' dp perçipitpr:perçcpta vero non nifi ad vit» Kternarp pafcit:ac non nifi fpreta amp;nbsp;conteW-pta damnum amp;nbsp;exitium afFcrt.Hæc paucab» oui, qu!2 ad Carneadeum illu J argumentum Sefæpius ab aduerfarijs recoélu tompararé.

OMf4io}. nbsp;nbsp;Obicclio tertia,pagina 46ô.Veiba.Accil’i j

^rcpoßiio. tcamp;manducai-cdecprporaliaduScmandU' ( cationelpquuntur.

Z/Tumpiie.' nbsp;nbsp;Chl iftus autem de co dixit,hoc eft corpui

/ meum quod acciperc amp;nbsp;manducarc iufsit.

pSpkxio. Ergo corpus Chrifti corpprali aftu perch pitur amp;manducatur.

pui'çipij, prppofitioncm quod attinpt, fimplich ter rcfpondcri poftet quidem reciè, earn jiiihil akud p(rc,nihilq; aliud tontinere, quin*

-ocr page 227-

ADVERSAR.1OR.VM.

flUicùm pctiti principij.Nam inter nos St i- R*Hoj pfos qujeritur non c^uidé vtrum verba Chri-

iC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftivera 8c firma fint (de boe cnimnefis effet

dubitarc) fcdvtrnincx ibis vcrbis.Accipitc, comcditc.boceftcorpusmeutnreftè cobi-

(â nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gatur, aftu corporco, orc externo inSc fnb

t» pane corpus Cbrifti, tàm à pijs qnàm impijs lO tnanducari : epuippe eu Cbriftus iufferit man ducarc corpus,nó fimpbciier confideratum y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fedmortuumSccrucifixura, epuod certè.vt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

)t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;docetS.Scriptura.nonore çxicrnofedcor.r

j- d« Sc mente fidçb, non corporab aftu fed fpi V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ritu Sefide percipitur^bUncigitur qu^ftioné

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aduerfarij pro argumento fumunt, atep; ci to

li nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tummunduacquicfccre volunt.Vtvero pio

y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lc£lori çtiâaVio niodo fatis faciamus bbet ar^

t. Prime» itaq/mpropofnione maiori cft er-À nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ror àDicko fecundum epuid ad diftufiinpbci i».

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcr,Nam iba verba fi rçfpicias ad pane epuem AumfîmpU

Cbrift\isaccepit,qucmfrcgit,cuibçncdixit,

1gt; «puem difeipubs dcdit,àç epuo dixit, Accipitc, comeditc.boc cft corpus mcû. rcçkè dicutur M dccorpurabaftulocpui Scintebigédaeffe. At vero fi rçfpitias corpusCbrifti.cpuodiit ccet\a b cft ^pmifsio grati^.epuod ^p nobis crucingitur lt;p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Setnoritur, verba iba de corpQiab aéluagçrc

♦ - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W. 4

-ocr page 228-

^LEFTCHVÄ S O P H I S. dici minime poflunt:quippe cum promifsi^ nem gratjæ amp;nbsp;corpus Chrifti crucifixum nq nifi fpiriru amp;nbsp;fide.manducari amp;nbsp;nobis appü'' cari ex S.literis confier. Hue igitur pertinet ■ trita ilia in feholis amp;nbsp;obfcruatione dignifsi* Taliafunt prædicata.qualiaelle ......permittuncur à fubieélis.Panis amp;nbsp;vinumnó nifi ^re corporis manducantur.Corpus Chi'* fti fton nifi fide nobis applicatur. .

Deinde in argumento eft error Trapa TO Brror figtt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

tjtdiftio- TUÇAêÇstôçquaconfundunt nomony f*'*’ ma cum fynonymisiManducare pané.Sc vinu Ratie. bibere proprie dicitur : at mariducare lof' * pus Chrifti amp;nbsp;bibere fanguinc Chriftijmpro prié amp;nbsp;homonymos dicitur: nepe Metapho-ricèSe per fimilitudiné.Nam quemadmodä ProtaHt. panis amp;nbsp;vinum ore corporis ad corporis fu-_ ftentationé manducantur: fic corpus amp;nbsp;fan-Jipedoßs. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pl • nbsp;nbsp;1* .

guis Chrifti ore aniîpæ et fidei.ad animaruî' limcntû,ad fidci confirmationé manducan-tur,hoc eft apprehenduntur , applicantur amp;nbsp;retinentur. Hue igitur facit illud Auguftin* in lohan.Traél.xó.Hoc eft manducarc ilia (' Team amp;illtl bibere potu, in Chrifto maner« amp;nbsp;ilium in fc manértté habere. At per hoc,qui non manet in Chrifto , amp;nbsp;in quo non manet Chriftus.proculdubip non manducat fpiri-tualitcr eius corpus, nec bibit eius fanguiné: licet

-ocr page 229-

^pVETLSARIORVM*

licet earnaliter 8c vifibiliter premat dentibus Sacramcntum corporis 8c languinis Chrifti: fed magistantæ rei facramentûad iudicium fibi manducat Sc bibit : quia inmundus præ-fumpfitad Cbriftl acccdereSacramentum.

Reducamus igitur argumentum ad abfur- AbfurJ* da.Primo.fi Chrifti corpus aftu corporco.Sc ore externo non minus quàm panis mandu- Ptopofitiq, tatur;amp; fi verba Chrifti : Accipitc, comedite fine vllo tropoScfimpljciter de corporeChri fti intcUigenda funt ; turn fequetur Chriftuni flagitium praeccpifle. Nam ore corporeo Sc actu corporeo carnem humanammanduca-re Sc fanguinem humanum bibere ai ^MTUTOÇ cftgrauifsimum flagitium,diuinis Schumanis legibus prohibitum.

Sed hoc deChrifto cogitare piaculum eft. AlTnmrtS.

ErgoScilludpiaculumcrit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CöpUx’o.

Ïtaqueinhifce Sc fimilibusloquutiontbus

I exphcandis Sc Intelligendis nobis Temper ^”^00. proponenda erit Regula ilia aurea Auguftu n?wna nilib.j.dedoftrinaChriftianaCap.ió.tradi-'^’’^' ‘ ' ta.Sip''^‘^epti'i^locutio eft.autflagitiumaut facings veians, aut vtilitatem autbeneficen-tiaml'ibcns ,non eft figurata; Si autem flagt-

I tiumautfacinusvidcturiubere, autbencfi-1 ccnü^'^ vetarc.figurata eft.Nifi manducaue-

i . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M 5

-ocr page 230-

el:çnc«vs sophk»

«tis carnem Filij hominis Sc fanguinem bilt; beritis , non habcbitis vicam in vobis , facilt; nusvcl tlagitium videtur iubcre. Figura eft ergo, præcipiens pafsioni Domini cfic com^ municandum ScfuauitcrScvtilitarrcconden. ' dum in memoria, quod pro nobis carociuS cruciHxa amp;c vulnerata fit.

It, Deinde fi propter hxc verba, accipite.co-PrepoQio. mcditc, codcm modo manducatur corpus

Chrifti, quo panis, turn etiam fequitur relit qua, qua de pane dicuntur, corpori tribui, Nam de fimilibus idem cftindicium.

AiTnaptB. At hoc cftabfurdumSc à/'uMO.-wv, NaU» I corpus Chrifti non fuit in manu Chrifti:cort , pus Chrifti non frangitur Sclaccratur dentit ; busrcorpus Chrifti non confringiturinftU* ' ftarcorpus Chrifti no faginat corpus: corpus Chrifti non traijcitur in ftomachum; corpus ' Chrifti nec concoquitur.nec in fanguinchot | minis naturaliter conucrptur.quæ tarnen ot ’ rnniapani Sc vino cœnæDominicærcipfa^^ j

CSpUxio. verètribuuntur.Itaq: illud quoqj acTudaSf 3c abfurdum eftividelicet corpus Chrifti cof porco acbu,vt pancm manducari,

J 3. Si corpus Sc fanguis Chrifti eodemiut Piopoiitio. ftrumento,hoc eft, corporeo aélu Sc externo orc percipitur quo panis, turn ccrtcfcqi?itvf | laniena Sc aa/izotfia^ia Sc £«7lt;^7TO(n'fit Caper'

-ocr page 231-

ÀDVERSARIORVM. 94

4

t

1

/ I

(l-

5 ' f i

1

4

il

1

• i

i*

X I i 5

K « il if

o ' iM

I i'

ptitica: quæ nihil aliud eft lt;^uàm imaginatio efus corporeiamp;oralis,q.fiat line fideamp;fpiritu.

At iftatn Capernaitica lanienani nobifcû damnare amp;nbsp;auerfari prse fc ferunt aduerfarij.

Ergo hoc quoquefuuin dogma damnent CÇpUxio^ amp;nbsp;répudient necede eft.

Ncq; verô fe exeufare pefTunt vociferido, PtoUptta. alium fe modûftatuere manducandx çarnis Chrifti.diuerfum à Capernaitico.modum videlicet fupernaturaleth 8c ineffabilem. NatnR»d®j cumidemfubicftum 8c idem inftrumcntum cum infanis Capernaitis ftatuant, videlicet ipfam corporis Chrifti lubftantiam amp;nbsp;os cor poris, quomodo qqæfp modus diuerfus efl« poteftfldpdtts fiquidem à fubiefto Sc inftru-méto denominatur; ita vt qux in his duobus conueniantdn modo agendi conueniant, ne-çeflum Ht.

Yeru e-Kcipiût .Modus nofter eftfupernapg** turalis.Ergo.ô Theolpgi.nô oralis;Ergo non corporalis. Nam os çxternû manducare rçm R**?®®®®* externam 8ccorpoream,res fupernaturalis non eft;tota, tota inquam naturalis eft, os fi-quidem res corporeas naturalitcredit. SedCorpM^^^ fortafsis venus 8c rci conuenientius modus î^inJucir« hic , qucmfibi falfo imaginantur aduerfarij, non fupernaturalis tantum appellabitur, fedquot;”“’*quot;^ «tiam prseter èc contranaturam, npn dlco

-ocr page 232-

BLENCHVS SOPHIS.

^nnis humanititis.fcd totius Scripturæ.Si;

cramentorum, atquc adeo omnis pietatis.fin rquot; gi dicctur.Nam ore amp;nbsp;corporeo aélu carnem humanam manducarc grauius cft flagitiutn» quam hominem occidere : amp;fanguinemhu-manum haurire maius pcccatumcft, quàm fundere : vt alicubi prsedarè amp;nbsp;verbo Dei confentrfneè fcriblt Auguftinus.

Contradi» Deinde addunt,mqdus inefFabilis eft. In

. hocquoquenobis.ôTheologi.contradicitis.

Si enim mqti'-is eft inefFabilis , quid igituf çffantur Scenunciant veftra ifta qualitatisad' uerbia,niodum defignantia,realitcr, corpo-talitc-.oraÜrerJn.rub.curp pane ScvinoCquot; Pto^o'.iic. Cii’n'’fogt;Si verba Chrifti.accipite.comedi;’

te de corporeo ai^u fefpeélu corporis Chrb fti intelügeada funt, turn etiam illaloan.6' edçre 5c {ïibere, de corporeo aélu intelligen-

Nam ibinonn)inus corporisamp;fan-guinis mentio ht, quàm in verbis cœnæ: nec ibi minus corpus Chrifti manducari amp;nbsp;fan-guis eius bibi iubetur, quàm ininftftutione cœnæmecibi aliud cqrpus promittitur amp;of' fertur manducandum,quàm in

JtlTumptie. ■ At hoe eftabfurdum: quod etiam ipfi ad-* uerfarij cum verbo Capernaitaru opinione Cópiïxio.'damncnt,conccdunt, Ergo falfum hocfuuni doemaeire.conccdantnecefl'c cft.

COUTB.^

-ocr page 233-

w

ÀDVER.SAR.IOR.VJÏ.

'CONTRA SIGILLA ynioni«.

Contra id, quod Sacramenta figiliapró-tnifsionis gratiæ, amp;nbsp;noftrse cum Chrifto vnio nisefTe diximus Scprobauimus, itavidetur inferre orthodoxi confcnfus refutatio , pa- ObUÄrd ginaiiS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pïp-iiï.

Si Sacramenta funt tantum figilla promif-fionis gratiæ, tumfequiturSacramenta elTc nuda fiona.

At hoc eftahfurdum. Ergo illudquoque Af-f u. • ablurdum erit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ .-u -i. .

Ad connexum Hypotheticum facilis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o,

prompta ctl re'ponfio : videlicet in co ne;

• necefsiratem, ncc connexionis vl’ani elle : a-tioncâv.atqiidcirco negXri Conicquens, quia in eo error elt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ùîil7rô/yamp;fjovi Nam

e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tonU-qu«.«;

quamuis Sacramenta noniunt véhicula, in Ratio, quibus Si fub quibus Chriftus cum luis bene

' ficijs apportatur : neq; latibula in Sc fub qui-

! busChnftus cum fuis beneficijs côrporaliter amp;tocaliter,vt anena in facco latet; neque ih-ftrumenta , in 8c fub quibus Chriftus iri ôrà

i noftraingeriturmonfequitur tarnen elTeinâ-

I nia 8c nuda figilla; quippe cum id quod figni-ficant, quod obfignant, quod i eprefentant, tam certo à f)c« nobis perfidem 8c fpiritum

-ocr page 234-

.4


ÉLENGHVS SOPrtlSi fruendapofsidenJaque dantur,quamcxtef^ naillafigilla accipimus amp;nbsp;nobis applicamuS-Sic circumcifio.quamuis nonpeream,nec in ea tanquaminltrumento cor cii cumciJ«' batur,tarnt non erat nudum frgnum : quipp® cum Abraham amp;nbsp;omnes eiuspofteri ; quoi quot vera fide prsditi crant, tarn certo intu« , amp;nbsp;in cordrbus fuis circumcidebanturquàm certo cius figillo 8c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt à Paulo

Aliud fi. «nile.

nuncupatur.extrinfccus notabantur.Atq; Vt figlllalitcrisappenfanon ideo figna nudaamp; inania funt, ctfi tantum obfignant, hoc efti rata, firma, fixaqj effe teftantur, quæ literiä comprehenfafunt; itaquoque deSacrameo ! tis,quaa figillafuntproinifsionumgratiK,0' mnino iudicandum 8c ftatuendum cft.

Brror InS cauia.

Xatio.

Deinde in argumento aduerfarioru quoqr eftfallacia Txagjt to iMW oznor aç cutiov. Nam nequaquä ideo verbo Dei amp;nbsp;promifsioniDd adduntur, vt promifsonem tanquam inftru* mentaconfcrant,fed vt eamacceptam confif ment 8c obfignent, fidemq; noftri infirmant fuftentent 8c augeant. Hic vnus,hic folus,hic proprtus cft,fiiit,amp; erit femper Sacramentoruin finis amp;vfus. Spiritus vero Sanfti proprium Opus cft,nobis conferre res verbo pro miflas, fidei verd oblatas apprehendere atqr ftobis ad vitam æternam applicarcîamp; in hunc

«noduiii

-ocr page 235-

A D VERS ARIORVM. nbsp;nbsp;0

- imodumPaulus de circumcifione,atcjs adeô de omnibus Sacramentis Ç nam omriium v* nus idemque finis vfus 8c officium eft) fenfire nos docuit ad Roman.4. Vbi Paulus^ tanquam ex profeflo conira aduerfariorum ffUuOvaiat' difputans,probat Abrabamû pro-

I tnifsioncm gratis 8c iuftitis, qus erat res cir

1 cumcifionisi ante circurhcifionemacccpifre, folius fidei nimirum.à fpirltu fanft0 accenfj,

® inftrumento. QnOmodo ergô.inquit.impu-tataeft (intellige iuftitiaquot;) nonin circumcii

j fioncjfed in prçputio.lntelligis trgo Paulum

' Sacramentanô conftituereinftrumenta, per

* ; quæ. Sein quibus, 8c fub quibus DeuS fuas

1 promifsiones confert 8c diftribuit ; quippe

' nbsp;nbsp;nbsp;cum doceat,res ante Sacramentàreipfacon-

ferri 8c (^nari. Hue quoq-.rcfpexit Augufti-

¥ nbsp;nbsp;nbsp;nuslib.ai.De CiuitateDei cap.25.Dicendum cap.iÿ.

ti nbsp;nbsp;nbsp;non cft.eurn comederc corpus Chrifti qui in

;gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corpore Gbrifti non eft.

Ÿ Atquem finemPaulus Sacramentisattri-ï buit, cum Deus folo fidei inftruméto vtatur, (i nbsp;nbsp;nbsp;ad res nobis conferendas^Etfignurn,inquit,

C nbsp;nbsp;nbsp;accepit circumcifionis.quo'd obfignaret iuftt

i-quot; nbsp;nbsp;nbsp;tiamfidei,quæ fueratin præputio.

bgt;rgo cant nunc aduerfarij 8c Htê intendant

£) Paulo, quod nuda 8c inania Sacramenta doi cuerit.eumnegauit per catanquâ perinftra c

li

-ocr page 236-

eIenchv^ sophis.

mcnta promifsionem verbo exprelîàm coö* ferrri Be difpenfari.

Abfntdiim. nbsp;nbsp;Seddeducamus argumenta ad abfurdoW' gt;

PicpoGtio ' Si per Sacramcnta.tanquaminftrumenMi Deus nobis promifsionem gratiæ confef'' tum fequitur omnes eosperirc , quiSacrO'

Ratio. menta non accipiunt. Nam fine collatione perceptione Chrifti ciufque beneficiorumi neminem falutem confequi, extra controu^^ ‘

Aflumptie. f]jjrn omnem efl: pofitum.Sed confequens èft abfurdum.impium amp;nbsp;blafpHemum.

CSplewo. Ergo antecedens talc eirericceflccft.

Coiteaij . QuaproptercorrigamushuncerroreW^ enotis. cjrtq ftatuamus Sacramentä non inftrumcquot; ta conferendæ gratiæ diuinæ, fed figilla pr®' i milsionibus Dei addita, vt fidei nuftræii”'-becillitati fuccürrant. lila autemnl^iimèn«'! da.minimèiallacia, minime inaniaftatuiaquot;’* affirmari debencquandoquidé id obllgnanÜ amp;tettantur,quodDeus fuis fidelibus iamre'( ipfacontulit.quotidiéauget amp;nbsp;perficit., , •

Contrjfe- Deinde contra leCundum aphorifmiii''| pborUmum capitis, quo alÏeusrarnus vnu Seide'«' tiiamdifpu obieélum'in verbo amp;nbsp;Sacramentis promit'* amp;obfignari;atque vtrobique codcminffr* mento percipi:nonnulla etiam obijciunt of' tbodoxi cófenlus refutatores, quæ vtcitef’ omnia breuiter amp;nbsp;pcrfpicuè perfequemur.

1. Ob'

-ocr page 237-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÂDVERS ARIoiVM. ^7

' î. Obieftio,pagina54. refutationis Ortho OhîtSioi;

VI äoxi Cont'enfus; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P'‘P’

1 OrthoJoxavctuftas exveibiie.GhrifttTe- Antcctdci.

9' 1 fiamenti docuit.fub 1'pécié Symbolorum cor

»II pus Chrifti verum amp;nbsp;eins fangainera ore fu-

*1 mi. Ergo orthodóxa vctuttas dotuir corpus Conftquïi.

t' Chrilli aliter in v€rbo,videlicet fide, aliter in

8^ nbsp;nbsp;nbsp;Sacramento,videlicet ore corporis mandu-'

111

ill' y' fl'

t*ri; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Expono antecedchs : Nori inficianiur Pa- Expcfiii*, tres in fuis Scriptis huiulmodi phrafes poi côac‘tuî^ fuiffe,videlicet orc corporis 8c dentibuS car-nem Chrifti fumi 8c fanguinem cius bibi. ,

A t vcro ibi Patres moré fuo locutos cfTc ***''ƒ, Sacramentaliter,hoc eft accipiendb Cigna feu «quot;mwntt externa Sacramenta pró rebus internis Sc fi-gnatis. Atquehoc iiaeffc, pió Sc lt;p*ActÄ«G»i mbii« ptd-leftori tribus rationibus (|uäfi ad Oculum de monftrabo;

”'1

oil

1. Teftimonio Aùguftini.quoS. Scripitu- i; ræiveteris ecclcfiæ,omnium orthodoxofum ^-*1'quot;^’^ Patrum confuetudinem perpétua Sc verani deSacramentis loquendi, exponit. Sacra«

I mentum, iriquit ; rei, eiufdem rci vocabuld

I nuncupatur,Epiftola25.adBónifaGiUm.

I 1. Similibus pbrafibus veteri ecclcfiæ Sc , zl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ r • n r 'f • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;öinuUtl^

I eius doctonbus vlitatis Sctamiliaribus, qui- èutiont» *'l bus diciîur ; corpus Chrifti vidcri, in merifi

I

iM


-ocr page 238-

ÈLENCHVS SOPHIA.

îacererin tcfram cadcrc: minibus Contrcftj' h,amp; circumgcftari, in partieu’as ti angi,deHgt; tibus conterjp, tlcntcs in cam infigi, in cor* poris nutrimentum conuerti, in tctramxagt; dcrc, inmcnfaiacere; partes ex eo refrduaS mancrc : fanguinem ex latere Chrifti in cali-cem accipi} lingwis amp;nbsp;or« fumentium to humedariamp; rnbefeeré. Quod fi igiturills Jocutionespatrum quibus orc Chrifti corpus manducari dicitur.prcpriè amp;non facri-mcntalittfr , videlicet de l’gnis actipienda interpretanda fant : necefTe eft etiam modo commemoratas propriè 8c de ipi'a fubftafi' tia corporis Chrifti intelligenda elîe. Ratio eft :■ quia vtrobique funt limiles loquutio-iies , finiili môdù refôlucndæ amp;nbsp;inielligen-dæ. At vero pofteriores de corporis Chrifti fubftantia realiter intelligere , abfurdunii rmpium amp;nbsp;plané a^ov eft. Igitur idem iudb cium efto de prioribus. Nam non minus ab-fonumvideri debetjScimpium.eoi pus Chri-fti ore externo manducari, quàm corpu* Chrifti in particulas fecari,dentibus conteri» amp;nbsp;fimilia; quippe cum carnem humanam ede TC maius fiagitium fit, quàm hofnmem bcci-dere; vtnon minus piè quàmprudcnterl). Auguftinus mouuit.

J. Ratio '

-ocr page 239-

ÀbVERS AkiORVJW. ^8

i j. Ratioluniituràdeclarationibus amp;ex-pofnionibus patrum, quibus apertè amp;nbsp;ex-Decurittó prefsè docent, quomodo corpus Chrifti Scquot;*’*** quot;nbsp;fanguis eius ore accipiatur,videlicet vifibili-terun Sacramentonn myfterio; Sacramento-tenus:in ipfaautemreiveritatcfpiritualiter, : Itaque ex bis negatur aduerfariorum cori; Nce»tor iequenSjquia concluditfentcntiam àPatrum'“'' tnente 8c doftrina alicnifsilnam : de quo ex fequentibus erroribus^ quos deinceps annó-tabimus.facilè indicium faciet pius leftor.

I. Error eft aDiÄo fccundùm quid ad ‘ diftumfimpliciter. Nam quodPatres dixe-®quot;” runt corpus Gbrifti ore manducari;videbcet Raûo; rcfpcélu fignorum , quæ accipiunt ex con-fuetudineS. Scnpturx nomen rerùm figna-tarum ; boc aducrfarij fimpliciter intelligunt Scinterpretantur tàm de fignis quam rebus fignatis. Quod quam falfum fit ex modo di-ftisapparet.

i. Error cftbomonymias fed sequiuoca-tionis in yocabulo corporis. Nam corpus Gbriftibis 8c fimibbus lOciSiPatribus non fi-ni», gnificat ipfam fubftantiam corporis Gbrifti propriè acceptam.fed corpus Sacramentale, ' boc eft,pancm;quod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fed facramen

taliter corpus Gbrifti dicitur.

' J. Error cft TRXgjt 70 jw« î7r(^^x5/jov. Noü

N t

-ocr page 240-

ELENCHVS SOPHISè enim valet confequentia mutato genere pt» dicationis. Corpus Chrifti in Patruni locuti® nibus, quodiam exfuper.ioribus liquet, ingt; propriè accipitur, pro figno feu facramente corporis Chrifti Jn aducrfariorum auté con* fequcnte propriè, videlicet pro ipfafubftao* ftantia corporis Chrifti vfurpatur.Qjjæ ditf« rcntiaprædicationis facit etiam vtfintqua*' tuor termini in argumentât

4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4. Error eft Tnxg;« w'Tiit;

V' In verbis fub fpecie Symbolorum.Qiiod noo cura dtnio . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-n- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;1

Jii. fignincatcorpus Chrifti, tanquam fub latibu lo auf vchiculo corporaliter exifterc amp;nbsp;man-« ducari,fed tariquam in 8cfub Sacramento amp;nbsp;In Sacra- myfterio. In Sacramento autcm Scrnyftfrio jnyftCTio corpusChrifti manducari, Auguftinoamp;cst' mandacarl teris Patribus.nihil aliud eft quàm'vifibilitef fumi,carnaliter fumi,oraliter fumi.ore ac den tibus accipi ac teri,fcu Sacràmétotenus mart Augufl.d« ducari, Atqs hæc ira fe habere ex Auguftino peft 's«« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nam de verbis Apoftoli Sermone

2.in huncmodumfcribit:Tunc vitavrtiCuiqi erit corpus amp;nbsp;fanguis Chrifti, ft quod in Sagt; cramento vifibiliier fumitur, in ipfaveritate fpiritualitermanducetur, amp;nbsp;fpiritualitcrbi-batur.Ex hoc Auguftini loco co 11 igitur Patri bus fub 8c in fpecie (ymboloru accipcrecof' pus Chrifti, nihil aliud eife, quam in Sacra-ment»

-ocr page 241-

ADVIRSARIQRVM.

fnento accipere : In Sacramento autcm acci-pere,nihil aliud cftquim vifibillteraccipcrc» amp;nó in verhüte corpus Chrihi manducare: Quod certè neu nifi de figno intelligi poteft.

’ Iia^i in Sacramento vifibiliter mandueare, Auguftino nihil aliud cft,vt ctiam colligitur exTraélatu iy.in loannem, cjuàm Sacramen turn, hoc eft, fignum externum manducare: ejuod opponitur non orali, fed fpirltuali 8c intçrnæ corporis Chrifti manducationi, qux

i folafidc fit. Et hoc eft quod idé Auguftinus

I inPfal.çS.fcribit: Non hoc corpus quodvi-

I .detis manducaturi eftis, 8e bibituri ilium fan-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;guinem,qucmvifurifuntquicrucifigentme.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sacrarnentum aliquod vobis commendaui:

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpiritualitcr intcUeélum viuificabit vos ; Se fi

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ncceffeeftilludvifibiliter cclebrari,oportet

( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarnen fphitualitçrintelligi. Itaqi exhis ma-

j ’ nifeftum eft Vatrunadiamp;a.nonnifi Sacramen 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;taliter intclligenda efic.

5 ObicftiofccundaPagina 131. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OWeftioa.

e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AuguftinusTraftatu in loan.27. monet vt Anwetde».

, nbsp;nbsp;nonedamus carnemSefanguincmChriftlin

/ 1 nbsp;nbsp;nbsp;Sacramento’.fed vfqueadfpiritus participa-

.« i tionem manducemus 8c bibamus. Ergo Au- CSftqjitBt.' V I guftinus apertè docet duplicem corporis (' Chrifti mandueationem in vfu Sacramenti: '' i quarura altera fit, «jux fiat.vfque ad fpiriius ‘'1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'N î

9

-ocr page 242-

ILENCHVS S O PHISt participationem, altera fine fpiritus partkk patióne in Sacramento tantum.

Expono antecedens. Auguftinus in eo loco nihil aliud fibi proponit, qnàm vt doceat, qui namaccipiant corpus Cnrifti : Sc quieX manducatione Sacramenti vitam , qui vero mortem percipiant. Docet autem eos de-mum manducare corpus Chrifti, qui in Chri fto funt Sc manent. Nam ab initio TraélatuJ huius exprefsè fcribit:Signum,quia mandu-cauit Sc bibitfintelligc carnem Sc faiiguineffl Chrifti) hoceft.fi manet Sc manetur: fi inhabitat Sc habitatur : fi hæret Sc non deferitur. Deinde apertè indicat eos tantu vitam man-ducare.qui carncm Chrifti manducant:mof-temveró, qui Sacramentum tantum corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti.

■rror ffgu» Itaque negandum eft confequens ; qui* aâ. * '°' in co error eftfigurædidionis. Nam in Sacramento manducare corpus Chrifti Scbi-here fanguincm cius, non figpificat orc corporis manducare ipfam fubftantiam corporis Chrifti fine fpiritu fine virtute viuifica. । Sed tantum fignificat externum fignum,feU externum Sacramentumcorporis Scfanguinis Chrifti manducare Sc bibere.Quod coHi-gitur ex hoc ipfo loco Auguftini, in quo i« Sacramento manducare Sc biberc carnem

fangui-

-ocr page 243-

AD VERSAR.rOR.VJH.' loo Tanguinem Chrifti,amp; Jacramentum carnis Sc ünguinis Chrifti maoducarc Sc biberc fyno-nymafuntamp;proijfdemaccipiuntur. Quod çx integro Auguftini loco quem hucaddu-camjnrelligctur. Hoc ergo,inquit.totum no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A«

bis ad hoc valeat dileélifsimi.vt carnem Chri 8“^ fti 8f fanguinem Chrifti non ’edamus tantum in Sacramcto(quod Sc multi mali)fed vfq; ad fpirifus participationc manducemus Sc biba mus.vt in Domini corpore, tanqua membra maneamus, vt eins fpirituvegetemur Sinon feandahzemur, etiamfi multi modo nobifeti «nanducant Sc bibüt temporaliterSacramcn ta,qui habebunt in fine tormenta. Hine ergo CeacIuBo« luce meridiana ciarius eft,in Saeraméco man ducarc Scfacramcnta manduc»rc Auguftino idem fignificare. lam vero ft quxras ex Auguftino , qoid fit Sacramentum , Sc quid in S.Gocna manducctur ad cxitium ? refpon-debitTraélatu in Ioan.26. his verbis; Huius rei Sacramentum , hoc eft, vnitatis corporis Sc fanguinis Chrifti alicubi quotidie, a-hcubi certis dicrum intcrualÜs in Dominica menfa prxparatur Sc de menfa Dominica fumitur, quibufdam ad vitam, quibuf-damad exitium: rcsvcroipla, cuivs Sacramentum eft, omni homini ad vitam, nulli-ad «xijium, quiconque dus particeps fucrit,

N A

-ocr page 244-

^LENCHV^ SOP HI S.

quitus rectè confludimus /»ugviftinvn) î^ubftantiæ corporis Chrifti vnam tantum Sç eandcni manducationem ciocuifTe^quE vide-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;licet fit fifie amp;, fpiritu ad vitam æternam.

Obieflioj. Obiectio tertia Pagina iji. refutationis or.

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;thpdoxiconfenfus.

Aquot;iecedc». Chriftus Ipan.ô.vcrbum Dare fecundore i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;petit» ?cnon contentas eftfemçl pofita bse

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verba: Panis, inquit, que ego dabo caro me»

eft:fcd addit.quatn ego d^bo pro mundi vita.

ConfequO. Ergo Chriftus duplicem cai nis manduca j tioncni alTeruit.

Expoiîtio Expono antecedens. Chriftus Ioan. d. anieçtden- pobis p adidit amp;nbsp;pionftrauit verum modum amp;nbsp;vfum pianducandæ^carnis fuæ, quem lotû

quot;Ttii agit Chriftut hoc loto.

»• Ptfci'ihit paiiéàcro» prioadiiin»

fpiritualem amp;nbsp;viaificum fecit. Ibi autcmde prali manducatippc carnis fujc, tantum abeft ytqliquid pra;ceperit, vtpotius earn omni contenfione oppugnauerit, Scpapernaita-rum animos ab ea traducere fumma ope ni-xus fuerit. In hpc autemipfo vcrfu 51. quein citant aduerfarij, tria nobis à Chrifto propo-nuntur, quae fplam fpirituale manducatione cpmend^nt amp;nbsp;aftruunt.Nam primo Chriftus defcribit nobis cibum ilium à proprio adiun dto amp;nbsp;effedlu.dum feinfum apuellat nancVl-

Âoamp;eff«- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;- J -f - nbsp;nbsp;-,

uincum:qui certe panis no ore corporis, lea folafidepercipitur ; vtetiani corpus Chrifti crucifi-

-ocr page 245-

Ç o M M ENT ATI o* |p|

çrucifixum amp;nbsp;fan guis eius cfFufus.Nam quic quid V’tam ætcrnam afFert, id ore corporco nullo modo percipititur.fed folafide appli-

Ptur.

DeindeChriftus CKponit nobis efFeclum Bxpcn’eef illiusmanducationis.quicftvitaætcrna,qua ctiam non aliter quam fpirituali manducano nealTcquimur.Regnum eniim Dei feu vita ae-terna.vt cibus amp;nbsp;potus corporis noneft, fic quoqj'orc corporis non impetratur. Ap,ritcau Tertio Cbriftus nobis aperitcaufamviui- üm uiuifl^ ficæ carnis fuse amp;nbsp;vitæ æternæ, quæ eft mors amp;pafsio Chrifti.Ex quibus colligimus Cbri ftum non nifi de fpirituah manducatione fuç^^ .

Carnis locutum elTc.

Itaqi neeamus confequens.amp;noftræne- Negau® 1 ° nbsp;nbsp;,1’ nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tout»que«

gationis nas reddimus rationes.

J. Quia in CO eft error diuifionis.Namvo cabulumdabo minime à pofterioribus.qui Uon^s. ego dabo pro mundi vita feparandum, 8c ad K»«®’ oralem manducationcm iransferendu fuit; _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

.-,1 n- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cito Chri

quippecum Cnrifti carnemnon alia ranonc amonnaî

1 mauducare.quam pro mundi vita dacam,pof

1 fumus. Et hoc eft, quod Chriftus ininftitu-tione cœnx difcipulis dédit panem,qucm ap

'[ peilauit corpus fuum, 8c corpus tradendunt

I feucrucifigendum. Itaquc Chriftus hoc di-

I cere voluit.carnern meam pro mundi vita da

Ummanducabitis.

-ocr page 246-

ELEMCHVS S O P HI S»

Ffgurâdi- Deinde error eft TO T«? As^J* :

4.uni«. nbsp;nbsp;öCr qui^ verbum dare, vt eriam verba ede« |

amp;bibcrcloan.6. de orali manducatione nC'

Earn agunt.fed folam fpiritualcm man^ *jiuur»ii(» onem nobis commendant.Id quod eS yerf.p.colligitur.Amerjtmçn dico voiii»®® Mofes dedit vobis panem ilium cœlefté .’ftil pater meus dat vobis panem ilium vcrèc«' leftem.Qyæ certeverba nianduc^ionemO' râlé nullo modo aftruunt. Idé igtturiudid® , efto de hifee, quæ pro fe citant aduerfarij.

J Tertius error TT»^'TO f-iii cuTtaveiçeutif)'^' Fali.Kiil Nam Chriftus no idcirco illud pofuitbis.E' •on ci»£j. dabo , vtoftenderet dupliccm efiefu*

Oiifftratio.

Rebtqtie tUf arg’j-Cuaiuai«

carnis manducationemrfed vt,quod ctiamat' tea lecit, dcclararct.quis nam çfTct ille paniS foelcftiSjviuus amp;viuificus ,dc quo concion* batur, videlicet non alius quam fuacaro.c? quæ non ore corporis nianducanda,fed ini' racrucis pro mundi vit!imaclanda.Etboclt;!' tnnino fib; vciic verba Chridi, f^cilç conll:’' bitpenitius ea infpicienti, Panij,inqyit,q“® ego d?bo,caro area eft, quam ego dabp pf® mardi vita. laïquecarq Çhrifti eftiT!andJlt; cenda eo rrjodo quern Chrdtns loan.d.exP; ciuit,amp; CÎ caro manducaqda eft.quam Cbrk ftus traeiJit pro mundi vita.Scd içtorquçi« rausargu.qientum.

-ocr page 247-

I ■ AD V ERS AM o RV M.’ lel

• Si Chriftus loan. 6. nobis eum modum

** I quo in cœna fuam carnem manducandanx traditbis verbis cxpofuit, tum fequitur car-• ncm Chrifti in cœna non aliter quàm fide Sc ' fpiritu ad vitam «ternam manducari. Ratio

i conncxionis cft.quia Chriftus ibi non nifi de fpirituali manducatione dilputat.

Scd antecedens ex Hypothefi aduerfario rum verum eft.

Ergo Scconfequensvcrum cflc oportet. Deducamus ad abfurdum.

CSpIexia^ Deducitur

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, adabfurdJ

Si Chriftus loan.ó docuit oralem mandu PtopoQu«


quot;1

(ft is

;lt;i

gt;)lt;

I'i

cationem,tum fequitur, Chriftum immerito reprehendiffeCapernaitas.eafibiimaginan- , tes. Sed hoc eft abfurdum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cipiTxicv’

Ergo Scillud.

Item ; Si Chriftus ibi oralem docuit man- , , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fropoflrt«

ducationem, tumlcquitur,omnes impios, quotquot ad cœnam Dominicam aoccdunt vitamxternam habituros.Nam Chriftus hoc R»docoa^

eodcm vcrfu expreflc teftatur eum, qui de hoc pane ederit.vitam xicrnam habere. De inde nemini dubium eft , quin data orali manducatione impij non minus manducent corpus Chrifti quimpij.

Scd impios vitam xternam habituros di Affumptua» cere impium eft , amp;nbsp;ab omni Scriptor* ab, i horrct.


-ocr page 248-

de vniomb sacramek,

Ergo amp;nbsp;oralis manducatio impiacftamp;^i ScrIpturaalicna.‘vtpoteexquatantuniabW | I . dum aeceflariô coiifequatur. Quaproptcf' vt hæc portentaabfurdorum vitcmus.nob'® ' perfuadeamus Chrillum SçIoan.ô.Stii’*^®' na nûllara aliam manducationem quàtn I nis fuæ crucifixx camque fpiritualem cuiir«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. I

çgt;bkAio4 Obieélio quarta,pagina 23$,refutat'O®'*. orthodexi confenfus.

Antcccdci. Manducarc carnem Chriftiloan.ô.eft*:^* ■ dere in Chriftum.In Euchariftia mandu«f* ;

CSIcqucBs eft ore manducare.Ergo eft alia manducat'“ j Ioan. 6. aliaincœna; Ibifpiritualis,hievet’ 1 gt;■ oralis.

ti Ad antecedentis prius membrû refplt;”' 6*oBk.'*** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;committcre ^duerfarios errors”

7ir»€^i Î0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TMÇ AîÇawç.Nam manducatt

carnennChrifti, ibi non tantum fignificat'quot; ebriftum crcdere,fed Chriftucum fua motte amp;nbsp;pafsione verafid«complcdi.fibi adV-tam æternam applicare,Chrifto inferi^me®' brum Chrift; fieri, adqi adco in Chnftoma' nerc amp;nbsp;Chriftum in fe manentem habere.

Piriiogtf- altcrum vero membrum refpondetut quot;nbsp;ttommitti paralogifmum fecundum quid. K^io^ '♦ S^externa fymbola,quæ in cœnaadhibcn-;

tur refpicias, reélè dicimur ea manducattj

-ocr page 249-

ÀDVEkS ARIORVM. io^

«Te’.Siveró rem ipfam,vt non alia eftloan.6. amp;in cœna,ita vtrobiq; vna amp;nbsp;eadein eft man

ducatio.

Itaquenegandum eftconfequensiquiala- N«gatwf borat paralogifmoaccidentis. Non enimfc-quitur.alia funt ih Euchariftià fizna externa niognmu« * T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0-11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 attUcn«»».

qujeIoannis 6.nonlunt : Scilla oue mandn-

I caiitur;

Ergo rés quóqi cuius facramcnta feu G-gnafunt eodem modo, videlicet orc corpo- . , ' ris manducantur, Pcrinde autem argumen- “ ! tanturaduerfarij.ac G quis diceret.ExternuS JI forms verbi auditu pcrcipitur,Ergö res ver-bo promiffa cxternis auribus pcrcipitur 8c nobis applicatur. Itaquc firmum fixum-que manet, vnam candcmquc cffe mandu-

,(♦ cationcm carnis Chrifti, extra coenam Sc iti

Coena.

Obieaio quinta.Paginasyu

Manducatio in ccena poteft fieri ad iudici um.loan.ó.non poteft.

Ergo alia eft manducatio carnis Chrifti in C5rcq«e»t tœna.alialoan.d.

Refpondctur.Adpriusanteccdentismem brutti,Ipfum Chrifti corpus omnibus man- uitrabtum. ducantibus vitam æternara aftert. Sacram cn

■A

tuna autem feu fignum externum ab alijsad vitam, ab alijs ad exitium manducatur. Et

-ocr page 250-

ÈLÊïCcMvs sopais/

ftrror fe-cuBdum tjuid.

hoe cft quod Auguftinus Traftatu in lo' annem 26 docetrSacrementum de nienfaDlt;gt; | mini alijs ad vitani,alijs ad iudiciu fumi : re® vero ipfam omni homini ad vitam. Itaejsn«' gandum cft conf equens : quia in.co cfterret fcGundum quid.

In cœnafit manducatioad mortem, n®quot; 1 corporis, fed fignifeu Sacramenti corporiS'! Sicut amp;in verbo.auditus fit ad mortem no” ijs qui rem verbi percipiunt, fed ijs qui eX’ ternam tantum litcram percipiunt. Itaqno corpus Chrifti vbique perceptum viuifio**'

DE FORMA;

©bitflJo.

Contra vnionis noftræ cum Chriflo fo® mam,quam totam fpiritualem facimus, ref”' tatio orthodoxi confenfus Pagina 92. ad modumfcribit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Deinde petulantcr Scmalitiofè inalienu® ; amp;nbsp;peruerfum fenfum detorquent verbafoH ' ptorum eccicfiafticorum , de inhabitation*, 1 Chrifti in nobis Sccomunicationecarnis ’ ius,dumfcribunt:Chriftum carninoftroecó' 1 municare,coq; modo in nobis per carnisjl' i fumptionem cfte , nofquc in feipfo b' fccre, quoniam naturam noftram alfumpfi”

-ocr page 251-

'ADVERS ARIORVM. 164


fetpaulopoft. Quod enim compilatoresin-ÿ I habitationctn Chrifti in nobis non aliani do-)(î| cent, quam quod Cbnftus carnem noP;rana ilH affumpfitjboc non eft fcripturamtacram exil' plicarc.fed deprauare : quia de longe alia ra-■j* tionecoinmunicationiscarnis ChnftiScin-

i babitatione illius in fanftis.facrse Ltcrx or


)lgt;i


«P


thodoxi patres loquufitur.Hse illi.

Quibus fimpliciter 8c rolundè refpon-dcttiriNeq-. fallacia à ditto fecundum quid ad diftum fimpliciter/itcm paralogifmo diuifio «iiuiUo-nisnoftradottrina ingenuè à vobis réfuta-tur , fed malitiofè Sclopbifticè deprauatur.

Deinde nösqwoqi Irtultô aliter, quamvos i boclococonfuctis Y.e.ftris paralogifmis refer 1 tis,loquimur.fentimus,8c ctedinius. /itquc AduerFane' ! boe ita ' e baberc Integra de bac re ortbodo- ’


ifl*

‘'i îÔ'l


by


xiconfenfus icntentix cômetnorationc pla- irj’.nt üo« humfaciam,stquebacvna deptauaiione om nibuspijs vcPaum tcnc difta calumniandi, pcrueriendi,muiilandi caccetbes confpici-endumproponam.Ortbodoxus igitur con- ® fenfus paginai O. facie a. vnde vos paucaifta yerbacôpilaftis, Scveftra quadâ inuifibili 8c lupernaiuraii fide fœdifsimè truncàftis, de bacfeitaloquitur.

Neq» vero lolum cum ipfo incarnationis feu peifona'.is vnionis,vcruinctiam tonus bu


-ocr page 252-

ÈLÉNCHVS SOPHIS.

, fhanæ redemptionis, noftræqîCumChrifl'^ incorporationis myfterio, qiiod in S.cœn* Domaiicäfitamp;pcragitur,pugnäch^c recens in Ecclefiani inueéla horrenda errorisopi' nio. Eiufmodi namq; veri corporis Chrift fancita eft in inftitutione amp;nbsp;vfu S.cœnîtconi niunicatió , quod propter nos Sc à nobis furripturri in noftræ fubftantia Sc veritateni' turæircderriit Chriftus, Scglorificatumkuii'

- uitiri (iöelum.Scaddexcrartipatrrscolidcaü't primkias noltras. Hviius corporis vt capit'® noftri membra fumus , os de ofsibus ipfiuSi / cuiconformes efficiemur Î “cumreformabit corpus humilitatis noftræ.Hoc certumfiJ'' noftræ pi gnus,hsc (pes eft Sc confolatio nO' ftra:vt ficut Chriftus caVHi noftræ communi cauit.eoq; modo in nobis per carnis aflump- a tionem elfe dicitur:ita nos vicifsfm commU' i mcemus carnt ipfius,fic^; fratres Seconeof' pores eius fiamus.Et hinc confuetum eft,ve I teris Sc purioris Ecclefiæ pan ibus ab effed» facramentorum.vniratem corpöris,quoclH' deles in capite Chrifto font, eiufque natura' Jem vnioném cum membris fuis , tanquain jjalmicum cum vite , toniunélionetn prO'

SfnMnth’. bare. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i l

criiiadoxi Ex hifce intelligif pius leclor, órthóc.o.\'0 «on.tülua. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nihil ahud propofiturn ciïc iquaW |

VtpfO'

-ocr page 253-

ÂDVER5ARI0RVM» ioj vt probet nos in facra cœna corpori non in-uifibili fed vifibili,nó infinito, fed finito, non Jfupcrnaturali fed natural! ,non vbiquitario fedlüco circumfcripto coinmunicarc ; quia nona’iuscorporis , quameius.quodChri-ftus de nobis aflumpfit, 8c in quo nos redemit fimus participes.Hoc cum cgrcgij ifti riftarcbirefellerc autnegarçnon audercnt, Sctamcn abfurdum.quod vbiquitas parit,ani tnaduerterent.vtuntur huiufmodi bella'iiî75» TT^iitvra'ei atque fopbiftico artiftcio folidç rc jj, futationi.quam pollicentur, putidam calum ,il niam fubftituunt , qua arbitrarttur fe poflc {i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incauto Icftori imponcrc.atqua fviis mulier-

0/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cults noftram doftrinani fufpeftam 8c exo-

01 nbsp;nbsp;nbsp;famreddere. VtvcrôbæaitaefTc intcUigat

« I pius leftor.confidcret etiam ea,qux Ortho-0; 1 doxus confenfus eadem pag.fac.b.babet;

Hxc 8c alia Hilarius , qui ficut 8c Cyrillus, 0t i incarnationis Sc S. Eucbariftlx myfterium noftræ cum Cbrifto.n on voluntatis confen-ji/. futantum .fedperfeftæfecundum naturani ,j( 1 vnionis facramentum elTe.idcoq; de veritate jdiI nbsp;nbsp;nbsp;corporis 8c fanguinis Cbrifti.ab hoc indubi-

gt;(»' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o

-ocr page 254-

ÊLENCHVS SOPIÎIJ*

tioftra verècaro amp;nbsp;fanguisfir,quae futnpr* amp;nbsp;haufta efficiâtjVt amp;nbsp;nos in Chrifto amp;nbsp;Chri ftus in nobis fitjfentirc amp;nbsp;oftendcrc voluit.

Item paulo poft.Eandcm itaque amp;nbsp;veti-tatem Sc rationem ver« carnis, ex hoc veteris Ecclcfiæ confenlu concedi eft necclTelt; quamper incarnationis myftcrium alFump-fit Chriftus, amp;nbsp;quam fiib myftcrio comunio-nis participamus. Alioqui ilia corporalis amp;nbsp;naturalis vnitas’noftri cum Chrifto ab ha« carnis ipfiusfub myftcho communication« probari,

Vmrre« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft vcitra ilia preteft«'

ttflaiio ad tio pagina 9}.

«Mbriort. Quis veroadeo ftupiduseft,qutnonviH« at Scmanibus palpet,commcmoratos patres inbisquoqi abipfis compilatoribus récita» tis teftimonijs non de incarnatione filijO«’ loqui, eoqi modo tantum, quo per incarna» tionemvnum cum omnibus hominibusfa»

élus eiRNon hæc non noftra docirina, vt modo citatis patet, fed veftracalumnia, W veftrafophiftica.fed veftraimpudentiaJ q“’ bené diéla in alienum fenfum rapitis, 8e refutare non modo non potcftis, fed ne ten-tatis quidcm,mutila Sc manca proponitiS Medusa, ita fine capite amp;nbsp;pedibus pio Icàtoridefor.-uttfatiM«. mia Sc monftrofa videantur.Atqs hæ funtfo-1« ve

-ocr page 255-

AdVers ariörvM.

tsveftr« artis.folaarma.quibus orthódoxü fconfenfum »ion folidè.vt gldriarrtiniiconfiiti

d fupnifticè fub Jolè deformans, atqj vos omnibus re£lè fenttêtibus ridendos vel potius commiferandos prófiinatis, '

CK'.crum Ksc veftra perfidia amp;nbsp;impuded tiaprcpediemà noftriï hominibuS planiuS detegetur.

lam vëro contra fpiritualem vnionem,qui ^u,X,d libsdoccmus.Scexvcrbo D«i fuperiori tra- aijjiw ftatu aßeruimus.quomodo hoc loco,fed val “*“•*“*■ dè obliqué argumécentur aduerfarij, paucis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Vidèamus.

(

4

/

|i i'

i

1» !

y

U y

Cyril.Si quîs fcèrx liqnefaftx aliam ceram cfriilait infudcrit, alteram cum altera totam permiU cev.Sic neccffe eft fi quis carnem Sc languinS Domini recipit,cù Chrifto ita coniungaiur^ VtChriftus in ipfó amp;nbsp;ipfe in Chrifto maneat.

Chryfoftomus.Singulis fidelibus per hoc „ nbsp;nbsp;.

tnyfteriumlefe coniungitChriftus, 5c admi-randamyfteria nobis datafunt * vtfiihusv-hum corpus, Sc membra ex came 8c ofsibus eins, coque movo in vnatn cum to maf-faro rtdagimur , vt cdrpuS cum capitc v-liiatur,

Nyflenus. Rationc participationitmyj. fttfrij imius tiens corpus fuuro.quod eftEc-clefui

-ocr page 256-

ELENCHVS SOPHIE.

HiUrta». Hilarius.Nos verèfub myfterio carnsiri Corporis fui futnimus , amp;pcr hocvnume*' hmus.

ÄBgiift. Auguftin. Vnufquifqifideliumcorporil cxfanguine Chrifti particcpsed, quandoin baptifmate mcmbrum cfficitur Chrifti in vni täte corporis eins conftitutus.

Lco.Hocagitparticipatio corporis amp;fao guinis Chrifti,vt in id,quod fumirnus,hoceft in earn c ipfius,qui caro noftra faüus eft,traa fcamus.

C6fequ«i« Ergo patres talemmodum comunicatio* nis in cœna docuerunt , qui fit non fpiritut tantum,fed etiam carnis illius communie.

Expsfitio Exponamus antecedens,quod conftatiH' AnicMden Judione teftimoniorum.

Patres quotquot hoc loco amp;nbsp;à noftrisS ah aduerfarijs citantur , loquuntur nond« modo feu forma xo/y6e)v/aç Chrifti Senoftr* ( €um eo vnionis,fed de obiedocui vniniuramp; ' cui coniungimur non in facranientis tantum j fed etiam extra eoru vfum. Obiedurnenim ( non lolum fpiritus Ghrifti,fed etiam corpus i Ätfangnis eius cft;modus vero non nifi fpirh tualiseft. Atq; hancefic ipfifsimam patrum mentem amp;nbsp;fententiam confiderationc fingu lorum teftimoniorum qushicproducuntuf planum fiet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

i.Aa

-ocr page 257-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSARIO IIVM. loy

î ' nbsp;nbsp;1. Ad Cvrilli tcftimonium quodattinet, T''Sïbio-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. mum Gf»

, I primo notandum cum timilitudine ceræ no rilli. ' 1 jconfufionemautmixtionemphyficam , f'^d

! arctifsimam npftri cum Chn'fto coniunftio- nc «t«. nem innuerc. Deinde cum non de modo v-

i nioniscorporaliautphyfico/cddefpiritua-■ 1 li.quifolafidcfitloqui.colligiturexco.quod quattw.

I nbsp;nbsp;cxloan.ó.cap.vfum Scfruélumjquieft man-

j ' nbsp;nbsp;nbsp;fioChriftiinnobisamp;noftriinChrifti.man-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ducationis fpiritualis óc fidei repetit.

' Si autem aduerfarij ex hoc locovrgeant corpoream feu oralem carnis Chrifti percc-ptionem, tumad'hocabfurdum reélededu-

j cuntur.Si Cyrillus non de fpirituaU.fed ora- PtapoBti» li manducationeloquitur, turn fequitur ctii impios manerc in Chrifto, 8c Chriftum in i-pfis.Nam apertè inquit Cyrillus, neccfTc cft

, fi quis carnem SefanguinemDomini recipit

’ cum Chrifto ita coniungatur.vt Chriftus in ipfo maneat.Scipfe inCbrifto.

* Sedhoc poftremumeftabfurdum, etiam AfliimptC

I confitentibus aduerfarijs.

i Ergo 8c illud abfurdum «rit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GópUxi».

‘ 1 Retorqueamus argumentum; Si Cyrillus

i loauitur de manducatione Chrifti , quæ in R^orque*

I nbsp;nbsp;cœnafit.tumfcquiturvnameandemqiloan, tum.

'1 nbsp;nbsp;nbsp;6.8cin cœnamanducationem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R^tiaeón»

* I nexi eft; quia Cyrillus citât verba exloan.ó. ntxi.

O î

-ocr page 258-

ELENCH SOPHIJ,

amp; madi:catioiii,de qua!oquitjr,accomodat, #iTump»io Sed antecedens non foium concedunc/ed etia*« vrgcnt aduerfarij.

CtfpUxi». Ergo amp;CQnfequens concédât neceflecft.

Ergo vt tanden condudaniqs, Cyrillus obieéium vnionisfecitcorpuï Chrifti, mo-diim autem llue formam tantum fpiritualem fidçi propriarn viuificamqj docuit.

Chryfoftomi eadcm plané eft ra ftoiaiexpli tio.eademqi analyfis.Nam amp;is modum fpid 'S« tualerntacit.eumqjfolifidei tribuit,vtmaxi-|i3/i b4» me obieftum cui vnimur,nQn iolum fpiritus fgj ctiani corpus Chnftind. quod quatüof rationibuscuincitur.i. Facit mentionemfi-(jçliurn:atque idep infidèles à communione i

gt;( corporis Chrifti cxcludit.2. Inquit, Vniim corpus fumus ; vbi cflFeélum ccenæ attingif, quiccrtèopn corporcus fed fpiritualis eft-Ê'am fideles fpiriçuaîi tantum modo,non au- , j tem corporeo vnum corpus funt.5. Addit, Et membra ex carne 5c ofsibus eius: quæ ver ba.vt ex Paulo 5.ad Epb.patct, de fpirituali

4 modo intclliguntur.4.Vt corpus cum capi-tc vniûtur;quæ fimilitudo fpiritualem tantu vnionis modumnobis commendat.vtcolli-

Mrlt;4em nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eph- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,

ft jpplifio lüeducatur Sc hoe argumentum ad abiur-dum. Si Chryfoftemus loquitur de orali fc co^-gt;Q'

-ocr page 259-

Xdvers AMORVM. Io8

««rpoream»nduc»tione,tum fequitur etitm iinpios Scfidecarentcscaniangi cum Chri-üoxfTe vnurncum eo corpus : membra eX carne Sc ofsibus eius.-cum Chrifto capite vniri,

Sedhoc eft abfurdum.ac menti Chryfofto jiffumptte; mi contrarium.Ergo 8c illud. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çôpiexw.

Retorquetur argumentum. Si Chryfofto- R tier que-musloquitur dexoiuwvi« »q«« fitincoena, turn fequitur Chriftum in ca fe tantum fide- Prop«“«» libus communicare.Connexum probatura- Ratitcon-xtomateillo; Contraria contrariorum funt Confequentia.At Chriftus, vt inquit Chryfo-ftomus, fe fingulis fidcbbus communicat.

Ergo nuUi infidebum.

Sed antecedens eft verum, ex aducrfario-' rum fentcntia.

Ergo Scconfcqucns verum fit neceftc eft, C5piegt;ia.

Si Chrifoftomi locus veruscft, tumfe- Rnotqu« quitur locum Pauli in priori Epift. ad Corin t i IS IO.Cap. agere de communioncfpiritua R»««««» b.Nam Cbryfoftonaus eum accomodat fpiri-tuali vnioni.

Sed locus Chryfoftomi aduerfariorum cal *®'‘*“P***-culo probatur.

Ergo 8c confequens probent neceffe eft.

III. Eodem reciditteftimoniumNyfTcni: «.uNjitiai qui vnioné noftram cumCbrifto.cuius in S.

O 7

-ocr page 260-

KtENCHVS SOPHIE.

çœna fimus participes, definit alimento mygt; ftici'corporis Chrifti.quod clï Ecclefia:quod non fit orali manducatione corporis cius, fed vi amp;nbsp;virtute fpiritus fan cti,qua nobis per NOTA, fidem applicatur.Et hoc eft, quod fubiungit

Ny{renus(quæ verba refutatio certo confiüo fibi omittenda putauit) Etconueniente qua damratione membra fibi per fidem adnai* cefcentia communi corpori agglutinans.il-lud ipfum décorum reddit.

Ptepoft^* Deducantur eîç acTvraTov;Si Nyflenus lo - . quitur de orali manducatione,turn fequicur, Chriftum incœnafuo corpore etiam alere jmpios,amp; infidèles elfe ccdcfiam.

AtTumprfo. Athoc cftabfurdum ScatTuraTOV;

. Ergo amp;illud taie erit.

CSplexiO. T, ®

Rerorquï« Ketorqueamus argumentum. Si NyficnuJ dcparticipatione quæfitincœna»

Prppoßiie tum fequitur, neminem fide deftitutum ali corporeChrifti,acpcr confequensnec man ducarcid. Si Nyflenus loquitur de eapar,. ticipatione.

CSplcxio. Érgo nemo fide carés alitur corpore Chri fti,ac per confequens,nec manducat illud.

4. Idem plané docet Hilariusmam duo di fiimeniinn. «a ex ioan.6. ad liane quam vocat vnionem naturalem,probandam amp;illuftrandâ refert: quæ refutatio familiari fuo diuifionis para-logifmo

-ocr page 261-

»

ADVERS AMORVH. io^

(pgifmo tacita præterijt. Sic autem haBent.

De naturaliipfius in nobis vcritate ipfe ait: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Caromea verè eftcfca. amp;fanguismeus verè eftpotus.Et paulo poft,Quod autem natura lis hate vnitas nobis cum Chrjfto fit, ipfe te-ftatus eftdicens : Qiii edit meam carnem 8c bibit meum fanguincm, manet in me, Sc ego ineo.

ItaqueHilarius vnionemnoftri cum Cbri, fto naturalem vocat, non quod vnio ifta fit phyfica, qualis eft membrorum Sc capitis in corpore humano, fed quia duæ naturæ ciuf-demeflentix vniuntur,non ore corporeo, non contaftu corporeo, fed fpiritu Sc fide tantum,

V. Cumfuperioribus confentit Augufti- Tedimo-nus:quia docet.nos non modo in cœna, fed etiam in baptifmo, qui cœnamDominicam præccdit.fanguinis carnifqi Chrifti participes fieri ,atquc eius membra euadere. Vnde Duo nota» duo aduerfus aduerfariorum doftrinam no-tare poflumus.

I. Nosantequam ad cœnamDominicam t. accedamus carnem Chrifti manducalTc , Sc membraChrifti elfe : atque idcirco non nc-cefle effe vtin pane Sefub pane corpus Chrifti ore corporis intranoftra corpora corpo-

I ralitcr recipiamus : quippe cum corpus iam

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O 5

-ocr page 262-

ELENCHVS SOPHTf*

manducatum non manduccturafnplius :

is quimcmbrumChriÏieft.nonncccflelH'' beat, nee pofsit denuó membrum eius fieri. Icaque panis cœnx Domini non continet m fc corpus Cbnfti vt infantem cunae, fcdcoi' j pus Chrifti iam nobis communicatum obfi- ' gnat.fidemqi confirmât.

II. Deinde ad noftram cum ebrifto V» ïuonem non reqairi oralem amp;nbsp;corporeal manducationérvtpotc fine qua amp;nbsp;anta quam vnum iam cum eo corpus fiamus.

^iratla VI. Denique idem plané vultfententi* Leonis.hoc eft.nullum ilium vnionis amp;nbsp;com munionis modum ftatuit, quàm fptritualcm: quippe cum non nifi fideles amp;nbsp;non nifi fid* fpirituque in corpus Cbrifti tranfeunt, eft, ipfi in Chrifto, 8(. Chriftus in ipfis nW' neat.

Ex bis viderceft multoreclius in aduef-farios congruere Bella ifta claufula, quamm nos vib.'arenon erubcfcunt.Suo ergo gladm ingulantur compilatores . dum profevetu* ftatis teftimonia producunt.quç illorum ino-pietatem apertè confutant.

NfgaKocS Itaque negandum eftaduerfariorum con fequeniii fgquens.idque duabus potifsimum decaufis. Auphibo- Primo quia laborat vitio ambiguiiatis, qu* *'** nunquamnun luduptScpiolectori tenebras olbn. ■

-ocr page 263-

'advers ariorvm. no

offundunt refutatores ifti. Si enimintcllu gunt per communionem fpiritus amp;nbsp;carni^ obieftutn, cuivnimur, Sc cui participamus, ipiis plané affentiemur , vthaélenus aflenfi tumus, Nunquamenim docuimusvnionem

1 noftram cum Chrifto effe tantum communionem Spiritus: fed femperconfefsi 8c pro»

, fcfs» fumus nos etiam cum corpore Çhriftl Verè coninngi.

Si vero per c^rnis communionem intclli- Fig«»» lt;gt;i^ guntor^tlem manducationcm.Sc corporeum

I fuumaélum , aut corporeum communionis modum, dicimus eos Scfibi Sc alijsimponc-re errore figuræ didionis; quæ altera eft no»

I ftrænegaiioniscaufa. Nam patres, quando affirmant nos carni Chrifti participate , aut carnem Cfirifti manducare , non loquuntur de modo vnionis noftræ, fed tantum de ob» iefto. Obieélum patribus non modôfpiri» tusChrifti eft, fed etiam caro cius. Modus

' Vero patribus non nifi fpiritualis eft Sefida ' confiât : id quod ex modo didis aperté col« ' i ligitur.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE ETÏECTV

yuionit.

Contrj^ effedum corporis Chrifti, queno * fslutem 8c vitam æternam elfe diximus, hiea

e

-ocr page 264-

ELENCHVS SPPHIS» pMcAiob fcqucntia potifsimum obijcit Rcfutatio thodoxi confcnfus. i.Pag. $70.

Ansïccdc». Indigni manducant fibi in coena iudiciquot;' quia non dijudicant corpus Domini.

Conftquïi, Ergo corpus Domini ctiam vcrè ra»^ ducant.

Scopaedif- ' Argumenti.vtvides, pic lcélor.nullid^ *“*“'*• connexio , nulla apta amp;nbsp;légitima difpofitio» nihil nifi feopæ perturbât« amp;nbsp;diflblut«, bus oculi amp;nbsp;animi fimplicis Icftoris tanquain Errorn.«f»' præftigijs quibufdam perftringuntur. Qj!*lt; ». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p[.Qp|.gj. ß hunc tetru nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n /ut)

errorem inJegitimam argumentationisfof' mam redigamus, fuafpantc corruet, itqu' fe aduerfarios non iuuarc vitro teftabituf. Nam fyllogifmus perfeélus hie erit.

PropoCtic. Qyicunq; non dijudicant corpus Dom'iquot; manducant übi indicium.

AfTump«!». indigné manducantes non dijudicai’' corpus Domini,

Gopiexio. Ergo indigni manducant fibi indicium.

E.x his quiuis facile intclligit praeter erro-ânôciuü. rem à non confcqncnti, amp;nbsp;praeter yiçicai in argumento aduerfariorum etia” errorem effe apertifsimum Trampa.'n Ratio. T/ov (WÇOZTJor. Namiudicij caufa non poni-tur à Paulo vera manducatio carnis Chn-

o

-ocr page 265-

ÀDVERSARIORVM. lÜ

ff

#;

i

8i t

fti,fcd eius contempius 8i negleftus: fine ca-ro Chrifti manducaia non eft caufa iudicij, fedcaronon dijudicata, hoc eft contempta, 8cindigné traólata.Id quod vel exillo Chrifti diftoloan.ó.apparct. Amen amen dico vo-bis niG ederitis carncm filij hominis.8c bihc-ritis cius fanguinem.non habctis vitam in vo bis. Qyi edit carnem meam, 8c bibit fangui-

li' nbsp;nbsp;Hcmmcam.habet vitam setcrnam.

19 Deinde in argumento eft error figùrœ di- Tigwraàu I ûionis. Nam corpus Chrifti luri (TiaKp'ireiv non Ggniftcat corpus indigne mandneare

(' ore corporeo.fed corpus Chrifti indigne traftare.atquc fuanegligentia profanum dv~

if' cere.IdquodexPaulilocoadHebr.io.coUi-gitur. Ov^i violaritlegcmMofis abfque mife-

II' ricordia ex duorum aut trium teftimonio tnörituf.Qiiantö putatis acerbiori fupplicio s' dignus cenfebitur ,■ qui filiumDei conculca-tit.Scfanguineni fœderis per quem fucrat fan fancliftcatus profanum duxerit, 8c fpiritunï

~ Prsetereaincoileftioneaducrfariorum eftPuiti® quoque error 8c quidem crudifsimus taUto-*”““'“^'’*

^4^ logiseScpetiti principij, Namfi.Nondifeer-nerc,idemGgniftcat.quodvcrè manducare, Vtvolunt aduerfarij, turn in hunc modum

J loUigent. Indigni manducant Gbi indicium:

-ocr page 266-

feLÉNCHVS PHI?, i^uiamanducant corpus Domini. Ergoindi» gni manducant corpus DominuSyllogifmuS ( pcrfeftus hic crit.

Qiji manducant corpus Domini« ij »»O' ducaut corpus Domini.

Sed indigni manducant corpus DJ' mini.

Ergo indigni manducant corpus Do^ ’ mini.

Anne,incptum,ridicülum.Sed exabfur* । do nil nifi abfürdumi

M#rörDcniqj cft crros 70 gjj

^Jon enim fequitur, Qui rem non dijudicJt« J hoe sft, non mâgni facit, amp;nbsp;in pretio habet, • earn manducat orc corporis, Namquxp»^' ui dueimus amp;nbsp;conteiûjiimus, caauerfamuf ’ porius, 8e refpuimus, quàm in os ingeraniuS- ’ Deinde quoque id multo minus confequenJ ' eft, Oyiraanducataliquidjidnon dijudiciti * hoc eft afpernatur, aueriatur ,■ Si pedibuS ’ conculcat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

éorreAfo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Icaque vt multiplices hofcc crroreS COP

hrvtam. figamus.dicamus amp;nbsp;fentiamus corpus Chri, ' ' fti noa mahducatum , fed contemptum nee * digna reucrentia tradatum caufam iudb ' cÿ cflc4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

CWtAioj. Obieclio i.eadem pagina.

Olli ♦

-ocr page 267-

AÙ VÈRSARIORVM. Ill

, nbsp;nbsp;nbsp;' Qui manducat panem Cœnæ Domini, Ai»t««4hJ

** nbsp;nbsp;non dijudicans corpus Domini.eft reus cor.

poris amp;fanguinis Domini.

Ergo non panem tantum ; fed ctiam ve- Conitqul«;

rum Chrifti corpus in Saamp;ramento man.

ducat.

Antecedens, vtpote ex Pauli mente de. CSctdliu# duclum, fit noÛram qOoqaefententiamlu-culenter conamp;rmans , libenter concedimus*

»

i

I.

»

'i I

amp; noftroprseconio vetum effeteftamur. At Vero aduerfariorum confequens minus ex eocolligi Stfequi, quàm lanam ab Afino ex. peâari àfArmamus atque fequtntibus ratio, nibus euincimus.

NamL in eo eft error penti pnncipik *• 1 f J f J Ptths prW c^nam tones vt cramben , ejux quidem non cip,um. nobis fed ipGs mors eft.reponunt^Nam non. R*û». dum ex verbo Dei, cjuod tarnen audacler fibi fumunt, panem 8c corpus Cbrifti vno eo-demque modo, vno eodemquc ore mandu. cari probàuerint. Quin imô nosinfuperio-ribus contrarium ex verbo Dei demonftra.

j ■ uimus; quippe cum promifsio gratix, t^ualis

i eftcorpus Cbrifti ctucifixum, non mû fid« J vera Scfpiritu pertipiatur.

lt;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11. Efttal’iAciaànoncaufa;quiaPaulüS a,

1 iftius rcatus caulam non facit corpus Cbrifti _ perceptuni,fed corpus non dijudicaium. »’“'r*’

-ocr page 268-

ÊLENCHVS SOPHIA«

jßrrorä n5

Katia.

III. Rurfiiseftfallacia ànoncaufavtwtt fa. Nam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non difcernerf»

non eft caufa manducationis, multo minus ipfa manducatio, fed caufa eft criminis W* maieftatis diuinæ Sc corporis Chrifti: quoJ admitcunt omnes, (juotquot non dijudiunt f corpus Chrifti, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;'

-

Error

1111. Error eft à Non cofcquente.Non t'

nirn fequitur, qui reus eft rei alicuius eamn« nuV nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manducare. Nam ludsCi, qui Chrh

ftum iriiuftè accufarunt,cruci affixcrunt,con ' tumelijs affeccrunt, ludibrio habuerunt,r«i fuerunt corporis,non tarnen inde fequittif quod ore corporis corpus Chrifti manduO nnt. Itaque hæc argumentatio aduerfario

rum,Indigne manducantes pancm cœnsrt' liunt corporis Chrifti: Ergo corpus Chrifti manducant,nihil alind eft quam fundamcB'f turn in aqua pofitum;

Obn-aisf.- Obieétioj.pag.sSy.

Propofiiio. Vt habet fol ad ceram Sc lutum:ficfe hibf’

JtfTunipUO.

Cöplexio.

Propoßiio fâlfi.

corpus Chrifti ad fideles Scinfidelcs, Sedfol ceram liqucfacit,lutumindurat. Ergo corpus Chrifti à fidelibus manduci tuin viuificat,ab infidelibus perccptumniO'' tificat.

Refpon. Propofitio infirma Sc omninoft' fa eft,idq; propter difsimilitudinem : qua«* comparât*

-ocr page 269-

t*

ilgt;‘

ADVKRS ARIÖKVM. VJ

compa’‘atnr cTti'c^i^ ’rm.tfùii diflentiiint : id quod pauc's demonfuabitnus.

e* !

0«'

o“ I t«*

lCgt; i«', t**, ih

Nara primo fl duospndres comparatio- , histertninos, hoc eft,fo'erti Sc torpus Chri- jJ/'” fticóuderes ,fummadlfsiit(ilitudoóccurret.

Solis epimproprià nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feu natura non

eft vclliquefacerc velindufarc , fed fiiis radijs res omhes coUuftrare Sc calorc fuo fouc-rc; quarum deinde alixliquefiunt. iliOe mol-lefcurit, all® indurantur, alix àlib modo afn-ciuntur. Aevero cdrporis Chriftipcrcepti Sc comunicati proprium Scfolutn effeéUim eft, viuificarc. Qui edit éùrnetn theîfn Sc hihiC tneum fanguincm; habet vitâm æternam, lo-han.ó.ver.54. Atque idcirco vluificatio cutri corpore Chrlfti perceptb cÖnUèrtitur: vbi enimxorpus Chrifti;ibi vita, vbi vita.ibi core pusChrifti. Atliquefaélio 8c induratio iub-ftantiarurri cum lole nequiquirh ccimcat.

Deinde fi rcfpicîas duds poftcriöres ter-minos lutum cum cerä,Sc fideles cum infidc- j«,.

t

■,c»i

0^’

libus/ibi a^uoque hon mindrem difsitnilitudi hem dep l ebendes. Narrtcera 8c liltumnon hifi difparatè opponuntur : fideles autem èc ihtidels nanniii priuatiuè.Itaque tarn luwm quàm ceriäffecXä eft Slt; comparata adfob.slu tnen S;ardorem pcrcipiêdemiquia nöuirunt fatuhattt Scinilruixienta cum pcrttpiendi Sc

-ocr page 270-

ELENCHVS SOPHIE»

in ferecipicndi priuatur. At quo ad fideles Ä infideles,resfe longé aliter habet.Natnij pf’* uatiuè opponuntur, atque idco non vtrique pariratione efFefti Seidoncifunt ad corpus Chrifti pcrcipiendum: quippe cum infidcleS inftiumento.quo folo corpus Chrifti accip'quot; tur,deftituaniur: qua ratione infidèles dicun tur. Itaqucnon fimilitudo fed difsimilitudo eft difparata cum priuantibus confcrre.

J. Dcniquein tertio quoque,in quo iftaduo Djfsirailitu comparar^tur,maximaditfenfiocft. Namid^ calorcfuo non magis prodeft ccrae quàmlU' to.nec magis officit luto quàm ceræ, nee nH' gis calefacit amp;nbsp;colluftrat ceram quàm lutui»! nee magis deftruit lutum quàm ceram : ntc magis largitur integritatem cerae quàmlutO' At vero corpus Chrifti abillis monftrofêJ^ smpiè fingitur infidèles, à quibus manducagt; , tur , occiderc Scaeternis fupplicijs maélf^' Ek quibus omnibus apparet, quàm aZÿ}'®' quàm minimè conueniens fit hæc aduerfi' riorum fimilitudo. Quacertè nihilo plusa^ gunt, quàm vtfuamartislogicç imperitiini) Sc caufæ.quam tueri conantur, infirmitateiquot; prt dant.

Obûfi!04 nbsp;nbsp;nbsp;Obieftio 4. cadem pagina.

Anitccdb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftus non folcm habet poteftatt®

viuificandi.fed etiam iudicandi.

Ergo

-ocr page 271-

ÂGVEKSÂRIORVM, 114.

jä Èrgo quoque poteft manducari ad ludi- Confcttüiii rv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diciumSc mortem.

Exponamus antecedens.Chriftus cqui- Exponit«* (i! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dem vt habet pOteftatem iudtcandi,ita plena aweetdîfc

‘■amp;perfeftapoteftate inftruftus eftalijs.vt-

,iy pote ftdelibuSi vitam elargiendi,alijs vcrô, vt jp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pote inftdehbus,exit'ium æternum àfFerendi.

jo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Diligenter autem anttendendum eft, qoo.»

modo Chriftus hæc duo diuerfaetfeéla edat*

jO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scriptura omnis docet eos vitam æternatn

■pi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confequhqui Ghriftum verafideampleétun*

p/ tur-.qui carnem Ghrift’i manducant; qui Ghri }z fto capiti adhærent 8c inferuntur.qui in Ghri p'. fto tanquam palmitcs in vite manent.

(C At contraÇnâni contraria contrariorurti p, perpetuo font conrequcntiaquot;) nullam aliarn ÿ caufamnobis oftcndit,cur alij ab vno 8c co-y I dem Ghrifto æternis fupplicijs afficiarftur* ■{. quàm quod Ghriftum fua incredulitatè rc-pudiant ; quod carnem Ghrifti nonmandu-tantiquod à capite Ghrifto, vnde vita in om-j, nia membra dimanat, quamlongifsimè feiurt p, guntur; quod in Ghrifto tanquam vitefuc-,pi cum vitalem in palmitcs deriuantcnon ma-tient.Hscc autem irafe habere cum alijslocis à noftris docetur,' turn ex his paucis teftimö-,((i hijs colligitur. Ouj non credit iam iudicatus «ft; quia non eredidlt in nomine vftigeaiÖ

J’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î* *

-ocr page 272-

ELENCHVS ÎOPHIS.

FiÜjDèi.ïoan.j.ver.18. Nifimanducaueriti* ca’^nen Filij höminis,3c fanguinem cius bib« ritis.non habctis vitam in vobis. loan.ó.vJJ* * Nifi quis in me manferit * eièAus extra, fta' tim vt palmes arcfcctiJeindc cogunturifti Ä ïn ignem abijciuntur,amp; ardcnt.I0an.15.ver.if Krrot inS luquc negatur aduerfanorü confequens: quia in ed eft error mtpti TOf^ri az-nor «C lt;u* Ttov. Nam non mandiicatus, fed répudiatuJ amp;nbsp;abieftus Chriftus dimnat: qnod ex mot!« CiïmtfaiG. diAisfacilè coiligitur. ^tque iJcirco vaide , aÂi-ytuÇii. infolentcr ac faifc nobis bac ei' ' dem pag. refutatores impingunt crimen etvcuTia atque impictatis y quafi ChriRvm ab officio iudicandi remoucamus,atqiie diuina fuamaieftate fpoliemus. Nam alijsftroph»’ fopjiifticasaffingendo.non attendût fe in eas Fgt;lb«iadii incitato amp;nbsp;imprudeati curfu prolabi. Inhac cnimcorumcalumniaamp;fallacia ■meet ivtiil tUT/ov, Sc paralogiimus à diAo fecunduW quid addicium fimpliricer occurit. Non t* mm fequitur : Zuingliani negant Chriltuin inandutatnm Sc perceptum iudicare. Erg® ZuingI’ani Chrilfjm ab officio iudicandi 1 remouent, amp;nbsp;fua maieftate diuina exuODt Abfutduin. Nam perinde faciunt,ac fi quis boe modoco^ ligerct.Chriftus non nifi manducatus amp;pcf' cept®*

-ocr page 273-

ADVKKS ARI OKVM. I17 ^eptus viuificat, Ergo Chriftus omnino non viuificat. Sed hxc cft perpétua aducrlano. rum confuetudo Seinueteraia illacalumnia.

qua nobis.cum ad obiefta :^rgumenta refpon dere aut fu^ fopbifmata excufarc non valent, continuo fucato quo dam pictatis, quam præ fe krunt. ftudio apud itnperilutn vulgus vo-ciferantur, nosnegarcDeiomnipotentiam, Üeum arguçrc mendacij, Cbrlfto fuam glo-riatn detraherc Se inuidcre.Chriftum de dex

tra Dei deturbare, A quibus blafpbemijs no-ftrifemper tam longé abfuerunt, quàmlon-gè aduerfarij à veritatis ftudio Sc pietatis a» more abfunt, dum haec falfa crimina in nos

comminifçuqtur , Sc in vulgus fpargcre non crubeftunt. Oyx omnia vt tandem agno-fcant ac feriam pœnit«»tiam pro ijs ftgant, faxit Dominus.©

Obieftio 5,Pag.588. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ofcieftioj;

Qui docent Çbriftum non nifi contem-Piopsamp;tt«« ptum Sc repudi^tum damnare , ij commit- * tunt errorem àdifto fecundum quid ad di-ftumfimpliciter.

At compilatores dicunt Cbriftum non ni- Affumpti». fi contemptum Sc repudiatum damnare.

Ergo committunt paralogifmum à difto CSpUxio. fecundum quid ad diébumfimpliciter.

Propofitionis rationem hanc afferunt:

-ocr page 274-

ELEHCH V S S OPHT S*

IRatlopro- Non cnim proptcrca abfentem habent Chi'** pofitiooia. {Pmrn, qui cum contemnunt amp;nbsp;répudiant. Répudiant quidem faluatorem , fed cogun* tur iudicem admittere.

Rtfpopßo, Refponfio. Ad propofitionem eiufqipro-, bationem expedita amp;nbsp;parata eft refponfio, cam tot ferè fcaterc vlceribus, quod confiât verbis. Nospræcipuatantùm dçinceps an-notabimus.

I- I, Eft error Ttttgÿt TO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Non 1

cnim fcquitur,Infidèles 8c impij habent Chri ftum præfentem.Ergo Chriftum manducani * amp;nbsp;intra fe recipiunt. Atque hoc tarn non fc' quitur, quàmillud, Cæci habent lumen fobs præfens.Ergo cæci lumen folis recipiunt.

». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2. Eft fallacia à non caufa. Nam Chri-

Faiianaä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præfens non eft caufa manducationis,

(lOfl cauiA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* .

fed obieftum : quod ij dewium percipiunt, 1 qui caufa inftrumcntali apta amp;nbsp;idonea in-

ftrufti funt ; caautem eft non os corporis, fed fides ; qua cum deftituantur infidèles amp;nbsp;impij, videantaduerfarij, quibus rationibuS probcnt.eos Chrifti corpus manducarc.

J-Petitie fIfilKipij,

3. Eftpetitio principij. Nam inter noS 8c illos quæritur, vtrum Chriftus manduca- . tus fit iudex, nee ne : bane igitur quæftio-nein , orationis fclicmate nonnihil immuta-

to.pra

-ocr page 275-

ADVERS AMORVH. 116

to , pro argumcnto arripiunt aducrfarij , amp;nbsp;aiunt; Impij manducantiudicium; quia non podunt repudiare iudiccm, feu vclint nolint coguntur manducare iudicem. At vero v-trumque æquè dnbium eft gt;nbsp;vtrumque in quæftione verfatur : amp;c. vtrumque firma ali-qua probationc indiget : quam adhuc nullam attulerunt fuper naturales illi amp;nbsp;inuifi-bilcs logici,

-ocr page 276-

ELPNGMVÿ J OP HI S»

pos qui poft Ghriftum nati funt, amp;nbsp;quotidic S.cœnæ interfunt,iudicabit,atque omnesin} pips eqdem modo amp;nbsp;ijfdem de caufis damn; bit: quæ non funtaüæ, G credimus S.liteds, quam incredulitas, quaChnftum non man' ducant.fed refpuunt,?c quantum iii fe eft,ps dibus concuUn.nt.

pHeâioô Obieftio6.p4g.5S’8.

PtopoSiio Qiicmadmod'jm fe habet Euangeliupr?-dicatum ad infidèles ; fie fe habent ad eût dem S^cramenta.

AHuniHio, 5cd Euangelium praedicatutn tam propi adeftimpœnitcntihus qui^m pcenitentibu’. quorum res impjet.cordaconu'ncit imp'* tatis.vt à propria confcientiaflagcllétur.n«* tarnen refipdcant.

ÇSpUxio. Itaque in pane amp;nbsp;vino corpus Scfanguii Chriftiinosindignorumin myfterjp d»t«rgt; j quod cum verafide non rccipiant, iudicaquot;' tur amp;nbsp;non foluantur,fcd moriuntur,n}fi plt;^' nitentiam agant.

Çonctftio. Propofitidnem fÿllogifmi.vtpote analog'! fidei amp;nbsp;S.Scripturç confentancamjOoftran^' qoe fehtentiam lucuicnter confirmaptertili' benter ampledimur.

îsnoraflç ‘ AdaGumpturpverô quodattinet.fimpl'*'j Blcnchi. ter réfpondetur in eo committi abaduerfa'j rijs errorem ïZez/ ayvotev

Nalquot;

-ocr page 277-

AD VER5 ARIORVM. Jf?

ï^am vagantur extra canccllos qusftionis, Nonquæriturinternos, vtrum Euangelium pr^dicatumadfit etiamimpijs.vtrum eorant aures imp’.eat.vtrum eos impietatis conuin-cat : quod nemo noftrumnegauit vnquam. Sed hoc quçritur,vtrum tarn in verbo quàm in Sacramento res promilTç ab mûdelibus pa riter vt àfidelibus percipiantur:quodhoclo co aduerfarij apertè affirmare non audent.

Dum vcro id timide Sc obliqué innuunyn alios quqque errores incurrunt. Inter quos præçipuus eft errpr Traget to ?7roM»''Ogt;'« Rrrorcon* Nam non fequitur ; Infidelibus propè adeft rlt;iiult;ntis. Euangelium pr^dicatum; E-rgo infidèles per cipiunt vim vtriutem feu promiffa Euan-gelij.Tam enim hoc inconfequens eft, quàm fl quis imperitus affirmaret. Cæcum idcirco percipere lumen amp;nbsp;fplcndorem folis ; quia radij folares tarn propè pertingant ad corpus cæci.quam vif« præditÜ

• Prætçreaexfuperiorialia oritur fallaciaà Error cau-noncaufavtcaufa. Namres.quamEuange- folium przdicatum offert amp;nbsp;promittit, non eft caufa perceptionis fui ipfius.fed pbictlum.

Eides verofola caufa eftquaapprehcndi-. tur Sc retinetur, Itaque qui fide carent, rem

-ocr page 278-

ELENCHVS SOPHIS.

Bnereaw Dcniq; hic quoq; obfcruadus cft crrorali usànoncaufa. Euangelij fiquidem promifquot; fio nó pcrcepta.fcd repudiata.fed contcmp' ta,fedpcdibus conculcata. confciencias ve-xatac flagellat.-accepta vcró cas folatur amp;f« renat. Itaqjimpijin euangelij prædicatione nihilpercipiuntquani literam, quæoccidit: fpirituniautcm, qui viuificat.rcpudiant fu» incredulitate.

Cöftqïtns Ex bis facile colligiturnegandum eflead-uerfariorum confequens, idq; ob fcquentes errores.

Difsimiii- Quia difsimilitudo cftin corumcom-«uJo- paratione. Nam vc in amp;fub litera verbi Dei, autfub fono cius.qui à miniftro editur, non peculiar! ratione later fpiricus, fed intus ope raturin corde hominum.at fernen verbi diui ni fruftuofumreddit.Itaque nequein amp;fulj fignis facramenti latebit corpus Chrifti.

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2: Deinde quamadmodumminifter verbi

Error. in fub verbo non porrigit aut largitur fpir,-turnfanctum; ita quoque corpus Chrißiin dc fiib fignis dare non confentaneu eft:quanlt; do qaidem res in verbo facramento ab eo deiTifubniiniftrantur,

j V Quemadmodum res verbi non codera Errer. inftrumento, quo externus fonvs percipu tur;iic quoque infacra cœna exiibman'dura

-ocr page 279-

XdVERS AR.ro RVM. 113 non eft fignum amp;nbsp;remfignicodcm inftru-*nento,vidclicet ore corporis accipi. Sed no Upluraadderc.

brevis et perspicva

tnalyßs loci Pttuli 1. ad Corinth.M. in quo agit de indigné manduca» ttbus fumentibtis

iuittium.

Vm vtrinq; de loco Pauli.qui efti.Co Pt^poGti« rinth. 11. multum grauiterq; difcepte-tur.atq; ex eo folo infideliumamp;impiorum manducatioftabiliri Scafferi poflc vidcatur;

1 duoineo, quod ctiama quibufdam magni „indainio notninistbeologisfuperioribusannisfaftita coPiuii.

' lum intelligo,faluo aliorum iudicio, 8c omni ( um bonorum pace.obferviabimus.

Primum eft , quid Sc quos Paulus per ,, ài'a^i'wçècamp;fOVTOçfeu indigné manducantes intelligat. Deinde quod pœnse genus per *• Vocabulum x.pif/.ec exprimât. Hæc enim duo fl refitè explicentur Sc intelligantur, omnis plané controuerfia de manducatione indi g-

I norum,quam yocant.Sc de manducatione ad indicium fopita fuerit.

I nbsp;nbsp;Qüoaul primum nonloquitur Paulus de in ^»«'«”gt;*0

dignis eqenaDomini.aut de indignis commu

-ocr page 280-

ELÇrTCHVS SOPHIÎ, ^rmignit nîonc corporis 3cfanguinis Cbrifti. tiî3^f3iictiisimi homines, vtpotc in quibul ktnreraliquainùn'nitas amp;peccacilahes re-li»|ua âc rcfidua manet.ea, tanquam relong® maxima Jcaaguftifsimaindigni funr. igiturBaptifta,quo nemofanâior, Chrilb teîtc , èinulicribus natus eft, de f? tcftatufi j quodvidclicetnondignusfoluerc Chrdti corrigiam : ident quoque amp;c quideni ' mutiô magis nos omnes denobi* fentiimu* amp;nbsp;teftemur neccfTc cft.

autemloquiturApoftolui ptobi». de impuris porcis amp;nbsp;immundis caqibus.bot cft.hominibus reprobis amp;nbsp;apertè fçeleratis» omniq;fidecarentibus. Nam hosadeoçsa® admitterc, nihil alfud eft quam canibuspro tionfsimas margaritas conculcandas proip cere :quod ne fiat, Chriftus peculiari raaH' dato cauit.

tzoqMftur Pequibus igiturloquiturPaulus^Loqu' dc uiStmii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;elçfti, fed tamtf j

lecuritate aliqua amp;nbsp;focordia laborant. Nart . etiam renatorum amp;clcétorum ea eft imbe-j ciili'tas.vt nifi afsiduè olficij admoneantur,S fedulo fibi caueant,facillimèlab»ntur,rerurt diuinarum fecuri fiant, nee eas tanta cupide tare,tanta reuerentiaac religione.quantaA' gnæ crant,traitent Sc obeant. Atque Paulu« dchifcf

-ocr page 281-

/DVERS ARIORVM. 119

il

«ie liifc 8 Ivc^ui alilt;^uot ricionitus ex ipfo con textu deJuct'-S demonftrabo.

te ■

(0

SiPàülaslo^uitur dt ijs,qui feipfos pro Wepoflont, Sc qui corpus Doni'ni difcer-nendi facultate prædici lunt, tum enimuero fequiwf 1'auluin non loqut dé infidehbus Sc non renatis homihibuslt;fcd tantum de ijs.qui ofcnantef tnyftcfia Dei traclant i ncc ca.qua pareft,reuerentiaaCcipiunt.

)•

3^

lt;0

Gbntiexi ratio ducitur à proprio renato- Connexiti rumadiunfto'.namijsfóli» datuf ft yvamp;'.cu tavrùçQipfos nofle Sc probate i Cbriftique corpus fitè difcerncre. Atrcprobi Sc infidèles höminèsrclpfos ighórit.ncc corpus Chri

O'

0'

‘’l I*quot; i

I

1(0 '

AtPaul.’.oquitur deijsqui leipfosproba- ÂffumptS. re,8c qui corpus Gbrifti difcirnerc polTunt.

Affutnptum hoc probatur partirh ratio-ne,paftim teftimonio Pauli. Ratio hæc éft. no Contraria contririotumfunt conlequcntia. At Paulus vult eós démuni acccdère ad cœ-natUf quîfcipfos prcbàrunt, Scqui corpus Domini dijudicarunt. Ergo Paulus vult eos àcœnairceri Scekcludi,quiluperioranec fa ciunt ncc facerc pofTunt ; cuiuimO Ji lunth’O mines rcprobi Slt; infidèles. Vi igitur cOnfe-queniia: Paulus loquitur de electis , fed illis

ll’

-ocr page 282-

ELENCHVS SOPMlîJ

«liqua focordia 8c ignauia lab«rantibus,quogt; bic ad vigilantium excitare vult.

t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TeftimoniumPauIi eft vcrfuji. Etenim

Tcit.moni ß ^los ipfos dijudicaremus,non punireniBf' **quot;*^’****' Quo certè fignificat Paulus feloqui de ijs* quibus æqult; durum fuit feipfos explorafC» acfibijpfi.

CóFitxio. ^'‘8° Paulus non loquitur dc reprobis infidelibus,

AHera ra- 2, Altera ratio 8c quidem omnium firmÜ-ihd'tPiu’iu fimaplaneq; inuiétaducitur exantithefiP«^ lina,qua àvet^'iaç de pane edentes 8c de pod* lo bibentes opponitmundo incrédule^®' terno exitio deftinato.

Propofiiio Vbicunq; 8c quicunq» opponuntur inS' fcriptura mundo, ij non funtreprobi Sein- ( fideles. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

CSRrmatio nbsp;nbsp;Confirmatur lumine natural!, id eft^naW’'

Pƒƒpollüo nbsp;nbsp;Sedefinitione contrarié oppofitorum.Iquot;

teftimonijs facræ feripturæ, omni demonftf^ tione maioribus.Ioan.i4,ver.i9. Adhuc pa“' lulum,8c mundus me nó amplius confpicic'^ ' vosautcm confpicictis me,quiaegoviuoamp; vos viuetis.I0an.15.ver.19. Si ex mundo fuif-' | fetis,mundus quod fuum eft amaret; quiav« ro ex mundo non eftis , fed ego elegi vos egt;^ mundo, propterea odit vos mundus. loau-ly.vcr.p. Ego pro eis rogo,non pro mundo rogO(

-ocr page 283-

AD VE RS A RTO R V M*


110


fogo, fed pro ijs quos dedllti mihi, quia tui fuut. Item verfu 14. Ego tradidi eis fermo-uem tuum;Se mundus eos odio habuit, quia nonfunt ex mundo,prout Sc ego non fum ex mundo.ltem ver.ió. Ex mundo non funt, fi-€ut Sc ego non fnm ex mundo.

At hoc loco ava^iftîç feu indigné fumen Affump-a

MS panem Sc vinum cœnæ Dominics oppo ïiuntur,Probaturteftimonio Pauli verfu 52. Sèd cum'ipunimur à Domino erudimur, ne cummuado condemnemur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C5pilt;xialt;

ErgoPaulusnon lequitur de reprobis Sc , infidclibus.'Nâ ij nihil aliud funt,quam mundus,qui à Deo iufto iudicio condemnatur. T«ttia

5. Tertia ratio ducitur àformaloquendi, qua nititur Paulus, Sc epithcto fcu adiunfto, uuoCorinthiosinfisnit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;«•

Quibulcuqi Paulus fe annumcrat. Sc quoi

i cunqifratres appellat, eos nequaquam pro j tepiobis Scinhdclibus habet.fed pro elcctis \ Scfidelibus.

1 VndePaulus in omnibus fuis farè cpiTo- Confitmï-lisantequam cos,ad quos fcribic, fratres ap-

1 pclat, piæmittitea quæ certó demonftrant gt;nbsp;cos eleftos elTe.cuiulmodi hint dilecho Dei, « vocatio, fanftificalio , Edes, gratia Dei data. )£ Rom.i.i.Cor.i.z.Cor.i.Eph.i.Phil.i. Colof.i, v i.Tefl.i..2.TctT.i.Paulumvcroalicui reprobo 0

-ocr page 284-

ÈLENCttr^ îOPHîî, àut infidcli fc annumcraße in fuis epiftol!lt; tantum abeft, \'ti.Corinth.6. pronunciaue* ric,Hdcli cum infideli nullam partem cffe.

At Paulus hoc loco fcfc aka^iiiiç fumenth bus annumei at.eosqj fratres appellat.

CSpiexio. Ergo Paulus hoc non Idquitur derepro-bis 8c mfidelib.fed de clecfis.aiiquo ramen vi tio cui’ anteä fecimus métioné iaborâcibus.

Ceneiufiai. ' Ex hifce igitur paucis Àpparet.quàm per-peram faciantaduerfarij.qui ex hoc locoPaU 11 oralem indignora.hoc eil in fideliu.reprO' boruni, immuridorum porcorumcorpo» ris Chnfti manducationèin proBarc amp;obti' nere conantur;

Prr,lefi:s. At vero contrahanc firmam amp;nbsp;luculentä huius löCi explicationcm tria nobis ab aduef farijs obijciuntur fophifmata,qüx paucis eï» ObtrAip. mir.abimus.Primv.m ex loco coniueatorui» led valdcfophifticcSc incptè ducitur;

Anttult;iti Paulus inquit, Qflifquis edcrii paneni hunic autbibcrithoc poculum Domini indi' gnè,rcus crit,8cc.

Cöfequens Ergo Paulus loquitur de indignis,hoc infidchhus amp;: reprobis.

Exponamus antecedens.Ind'gnè manJu^ Arnecidcn t’ai e amp;nbsp;biberc non fignificat fine omni fm' lt;1*. omni fide manducare, vt exantecedentibus ) patet.Si cx fequentibus colligetur, (cd niaii' ducanil® 1

-ocr page 285-

ADVERS ARTORVM. lii

dutando fcipium non probarc , Sc corpus Domini non diftcrncrc. Hæc autcm duo c-tiamabijs , qui fide non omnino dèftituun-tur,cómirri poffunt.Sc quidem à Corinthijs, qui mundo incrcdu’.odc condemnando op-ponuntur. Sc quosPaulus fratres appellat, coramifTafueruntjquos lamen pro reprobis hemo fanus babuerit.

Itacimcsandum eft confequens.Nam pri- B-rroi-ant« . R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , / r 1 ■ nbsp;nbsp;• bigwwn».

mo in eo eft error amphibolias leu ambigui-tatis.Indigné manducarc figniftcat actione, indignus cffefignificatbabitum.ltaq;hoclo to notanda eft régula ilia trita ScnccelTaria Dialecticorum-.ln coniugatis demum valere confequcntiam,ft abfit ambiguitas;

Deinde error cft'^£gt; to eaiioy. Vni

tà etiim attio, qualis eft indigna ilia manda- cauf»,** catio nonfufficiens caufaeft , ex qua enaica-tur Sc concludatUr habitus. Sic Dauidnon

ideotyrannus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vxd

femtyrannicèegit,.

IJ' i p‘ '

1)* '

P' I

Itaque exvno aViquo errore.qao quis aJ tempus labörat j autvno aliquo cr^iiaAuaTi fiuelapfu,quo quis corripitur,non ftatim cof ligendaeft incrediilttasaut deplorata impie taâjouxæternum exitiumme'reatur.Nam s-t eleftùicum , dumm hoc mundo vevtancur^

-ocr page 286-

ELEtï CK V$ SOPHIE.

Vâtdelubrica eft fors amp;nbsp;magna imbecillitâ^! {ic quoq; magna eft Dei mifericordia amp;nbsp;admi rabilis clcmentia,qua eos non folum patiengt; ter fert.fed etiam fuft«ntat,confortat amp;nbsp;ad vi tam æternam conferuat.

Akerum fophifmaefthoc; Qui editamp; bibitindignè,rcus erit corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti.

Ergo Paulus loqüitur de reprobis.

AiwtetJc». Anteccdens.quiaPauli cft, concedimuä Sc exofculamur, Confequens vero quod eft Jduerfariorum.ncgamus.Nam in co commit titur error jU« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nonenim

omnis reus maieftatis Dei amp;nbsp;corporis Chrb ftilîefæ, reprobus eft. Namalioquinetiart Paulus eleétum Dei organum,rcprobusom nino fuiffet : quia reus fuit corporis Chrifti, quod colligitur e.vbifce ; Saul Saul quid me perfequerisc’Itemex biicc : EgofumIefuS quem tuperfequeris. Imô hacrationeoni nés bomineSjlicetfanélifsimi fint,dâmnsretlt; tur:quia nemo adeofanétus eft, qui nonvel quotidie corporis Chrifti vel diélis velfaß” Vel cogitationibus reus fiat.

eft.Paulus etiam lu» dços reprobos, amp;nbsp;pro quib’ optât anathema efle,fratres appellat.Roraan.p. Ergo paulut non

-ocr page 287-

ÀDVEtVS ARIORVM« lii

hon folos eleélos fratres appellat.

Rclpondco vitandus nouïs eft paralógif

*. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* p ® tien I «t*

musæquiuocàiionis, Fratris nomehahquan tw. âo trl/tüivbii/fö; vfurpatur.pro co, quinatus cftexijfdcm parentibus, aut ortinn ducit ex eadem gante; Aliquando vCro oudx u^aç accipiturpro fratrefpirituali,hoc cft,pro eo, qui cundem Deum patremagnofcit,colit,cö lebrat Scvératideampleélitur.Priori modo Paulusiudæos appellat fratres, quiä ftc ipfe exludçis oriundus erat.Et hoc eft quod Paii lus non ftnapliciter fratres eos nommât, led. ad vitandamæquiuotationem addif.TOv avy •^vuv (AH ifs/LTo. aupi(gi, id eft, cognatis meis fecundum carnem.

P.ofteriori modo Corintlrios fratres appellat,id quod ex inlcriptione vtriufque Epi ftolse apparet. Quapropcer nihil obftatj quo minus credamus Paulum nonloquidc infidelibus autæterno cxitio deftinatis, fed de ijs tantura,qui nreuo aliquo Sc vitio labo- ' rant; quod quale fit ex antecederitibus colli gltur.

fam confequens cft.vtadalterum capiat veniamus Sc pœnæ genus , quod Paulus hoc loco nominat, confyderemus Sc excu-tiamuSi

Q*.

-ocr page 288-

eLênchvs SOPHIÎ.

Pœna itaq;. quam Deus facramenta indi'' , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I '

quigt; gneiumentibusirrogat,amp; quæarauloxe/' Wa appcllatur , non eft,quod pace omnium bonorum dixerim,condeinnaiio ,fed caftig» tio Sccorrcptio quædam temporanea, qui Deus fuos elciftos erudit,ànegligentiaamp;lo-cordfa ad diligentiam Sc vigüautiam, maio-remque rcrum diuinarum confiderationem traducere conatur,ne videlicet cum munii® incredulo Sc fecuro in exitium æternumingt; curant.Atqj banc noftram fententiam menti Pauli confentaneam efle aliquot rationibuS comprobabo.

Ratioiecn Primä ratio ducitur à connexis. Si PaU' pTopofiiio nbsp;nbsp;nbsp;loqui tur de pana ijs intligenda, qui feip'

fos pofTuntprobarejSe corpus Chrifti diftef nere,fed negligentia quadam id omittunt.'fi i loquitur de ijs qui inundo incredulo amp;nbsp;con-demnado opponuntur;fi loquitur de fratrib, fuis in Chriftojtum àavTippiireûç ,Psmlû pef vocabuluin zg,lt;'^a7cç non codernnationem Sc luppliciuin icternum,fed paternam aliqui Matiocon- temporaneam caftigationem inteiligereamp; exprimcre.Ratio connexi petitur e.x ilia Dia Jerticorum régula.Talia funtpracdicata,qua-lia elfe permittantur àfubiecîis. Noncnini vero conlentaneum eft,Eleótum ad vitamIn bire

-ocr page 289-

AD VERi ARI OR VM. fXJ ïsirc pccnamcondcmnationis æternx.

At antçcedcns eft verum: idquodantea AHumptS. probauimus.

Ergo Sc confequcns verum fit oportet. Cópicx/a.

2. Altera ratio à teftimonio Pauli. Non aliud pmiiE genus hoc loco imaginandum, ftimom» ftatuendumamp;aflerendum eft, quam quod Paulus exprimit amp;nbsp;recenfet.

Sed Paulus morbos,infirmitates, Sc mor^ tem præmaturam e-xprimit Sc reccnlet ver-fujo.

Ergo non aliud pœnæ genus imaginandû, ftaiüendum amp;nbsp;aflerendum eft.

j.Tertiaraiio àdefcriptioneôvouaTtucT« 3. pœnæ r * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcnpitorie.

Si vocabulum Jtg//zaTOç Sc x.£^yi^ctt pau

^o idem fignificat quodTrcueTîuoiç Sc Tram^^ ïvj«9‘cu hoc eft inftitutio Sc eruditio, Sc in-ftitui feu erudiri, tumxeiua xg^vetamp;aa non fignificat condemnationem æternâ, aut in æternum condemnari. Nam ij qui à Deo Ratio, erudiuntur.non condcmnantur,neqi eruditio eft condemnatio.

At antecedens eft verum,

inquit Paulus, vzro kvqJh ttou/'«vó(W4Öa,id eftjSed cum punimur, à Dominp erudimur,

Q- J

-ocr page 290-

ELENCHVS SOPHTS.

CÇpifxip.’ Ergo KçJ.uagt;(^) li^vuS-au fignificat condemnationem condetnoari.

4. Quarta ratio à fine,quemücusinp® Ratioig. naiftairrogandafpeélat.

Pra ofi • Qs^lis finis,taic id (juoquc quod ad fine« deftinatur.

AlTuuiptio Scd pœnæ huius finis eft CQrum.qui puni untur laïus.Sed cuqi punimur ,à Dominp e-rudimur.ne cum mundo condcmncmur.

Ergopœna ipfa non nifi Talus cft.

Ex h is igitur faaile ludicatur.quàtn infif }na fitaducrfajiorum ratio, quam çx |ioc loco ducunt,ad çôfirmandam çorporis Chrifti raanduca-

(ioné exiUolatn.

5 TEP H A«

-ocr page 291-

114

STEPHANI TZE‘

e E D I N I QJV A E S TI O» «ff de quot;verbis Cœnx Domini.

C A.P V T ï.

â O C capite ij.quæftiones atque a- S'lm«« 8c deo 15. argumenta proponuntur, *’ quibus apodifticè demonftratur verba cœnæ D.interprctanda.co-

rûqjfenfum potius ScfT/avo/av, quaTO pmvv fiucfcnptû.obferuandû amp;c actcndcndü eflc: nifi nos in omnis generis abfurda ingurgita-revelimus. i.Quießio.

An non in facramemis verhorn fenfus iuxta fcripturç moré, vt de facrarnentis loqui folet.eft difcutiendusC' De facramontis eninr nobis loquendum eft facramentaliter.

1 Argumentum ex analogic S.Sc.^r natura co^ iugitorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Anbæc propofitio,Accipite,cóedite, hoc eft corpus meû.beneficentiâ vetare Sc flagin urn iubere(intellige,fi,vt verba Conant acci-piatur)vid5atur^Quod fi boCjteftç. Aug.li de Doft.Cbrift.ca.i6.tum figurataerit locu-tio;ac per conCequens figuratc quoq; expo-aenda. EX teflimonio CT régula Augu/iuu, 0^4

-ocr page 292-

QVAEST, DE VERBIS

3-

An recipienda fit interpretatie a]iqua coq tra articules Adel Semanifeftos Saerx ferip-. turx-locos.

Cum primo ferè idem cü-.aeaduerfariorum j) nechdochicam interprétâtionem impu^mt.

A-

An benedicere apud Marcu idem fit.quod vi verberum panem conucrtcre in carnem, aut pingere gelbu fignum crucis aut carnem de coclo deportare.ac non potius gratias age re:ficutamp;alij Euâgeliftæ amp;Paulus,imoMar eus etiam de poculo cxplicant;quot;

l^rgumcntum contra Papiflas, corumciÿ triin^ fubjlantiationcm,continet duo tncmbrarpriutiiM gat verbi Benedicere notattonem veram ,eam^Uf confirmât tefitmonijs eiet er or um apofiolorum.

Ac benedicere feu gratias agerenon ad J)anem,fed ad Deum patrem refertur.Et hæc verba.Hoc eft corpus meum, non ad panem fed ad apoftolos loquitur: ficutMarcusex-preftede poculo innuit.Neq; cniin panemal loquitur Chriftus.yt corpus fuum fiat, fed di fcipulos iubet mandueare.Quan; amp;promif-fiones non ad e'.ementa ipxCa.fed ad cos, quire cipiunt deftinantur.

A herum membrum agit de vero obieilo verb» rum Chrtfli,

An non

-ocr page 293-

ÇOENAE DOMINI, jjjr

5-

Annonnatura Scingenium fignorueft, Jigniùcare,admonerc,repræfentare,ad quod gccótnodarc oportebit intcrprctationem.vt quiuisr,orit,quid figni fiî,amp; quid rei fignate^

A tiatura.ofßcio, çr fine/ignorum.

6.

An non fignatæ rei nomen ad fignum jnetonymicè transferri loleat amp;nbsp;dcbeatï

A dcfinitione ^ïetonymix.

An non difcedendum cft à fcripto in do-gmatibus ecclefiafticis , cum abfurditas im-pingat in aliquem fidei articulum, amp;nbsp;manlfe-ftos S.Scriptura lotos.

A6abfiurdo, çy caufa,cur difcedcndü fcripto.

An literæ inbærerc 8e figna pro rebus fi-gnatis accipere debeamus^Hoc enim feruilis infirmitatis efle teftatur Auguftinus.

Argumentum ex natura rclatorum ,abfurdo, V teflimonio Augußini.

9-

Cur Auguftinus acalij vetuftiorcs inter prêtes banc locutionem , HOC eft corpus meum, faepius figuratam efle contendunt, fi figuratè amp;nbsp;tropicè exponi non debet:*

A commuitt çy perpétua veter um patrum coni’ fenfu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ci, f

-ocr page 294-

(^VAEST. DE VERBIS

An vçrbum.EST, pro tranfubftwtij' ri amp;fub fe amp;infe continerc.accipi pofsitvO' quamC’Hoc cnim omnibus linguisinauditum eft, vtfubftantiale verbum in hunc fenfui» accipiacur.

Argumentum täm tranfubflantionis, cogn it^ confubjluntiationis figmentun ftgnificatione verbi eA,

An verbaDomini fint creantia autdo' centiaC'Verbo enim Creandi,Dominus qu®' cunq; voluit.fecit; ita vt ab omnibus creanlt;*‘ opcribus olim fit ceflatum, nec nouarunilp* cierum creatione opus fit.Sed nec difcipuli* di ctum eft,Ite,create:fed ite amp;nbsp;docete oronts homines,quxcunque præcepi vobis.

A proprio oj-ßeio er efftilu verborum tjui CÜ docerc.quod duobuf teßimonijs S.Script'''^ probjtur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;12.

An Chriftus fuam Cœnam ita inftituef'^’ Scan velit aliquid proferre, vtnos ignora'* velit^Quemadmodum dicitur ab aduerfinjs corpus Chrifti in pane efle Miraculofè.Inu'“ biliterJnelTabilicer.Supernaturaliter. Atq*' pemo alios id docere poteft; concraid quoJ Dominus de agno pa*'chali prxeeperat I“'( disjs, vtçtiâfilios de bac reedocerent. Nuquot;’!

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lucequot;”

-ocr page 295-

COENAE DOMlîîT, 116

lucerna ideô accenditur.Sc abfcondatur^

' Contra lt;ru»snttT»« modwin inejfïibilem zx wiräa citlo(ttm:ciuo ccrte nihd plm agunt^quijnt vt petant princtpinin.

An ilia Domini.fi iniraculofa fuerut, ver ba Apoftoli intellcxerunt.qui longe etiâ pla* ( niora de rebus fpiritualibuscaperenequiue-runt^ Si intellexerunt 8c crediderunt, vbi me'tninerunt^Si vero non.an indigne pancm

J Domini accepcruntï

C A P V T IT, J'

‘j quot;T^Ræcedentis capitis argumentamagh ge Summa ae ')« X fuerunt.id eft generabbusindi-(j cï)S 8c regulls oftenderunt tropum in verbis Cbrifti-.quse vero boe capite explicantur.fpe

«i cialia tnagis (unt.Nam fingula ex fingulis ver jj borum inftitutionis particulis dcfuipuntur:

' quibus velutad oculümonfti atur, in verbis it, ebrifti tropum neceffario agnofci 8c admit« ;6 ' »b omnibus ijs , c^uibus cordi ftt intricatifsi-iji mos errorum labyrintbps viiare. Duo frtorA argumenta ducuntur ex (»articula HOC.

jl 1. Siparticula boe nibil aliud déclarât,

■,)lt; quam,Hic panis.quomodo panis fubiefto at, j(ii , tribuetur corporis Gbrifti prxdicatum.fin^ ,(i» vllo iropolt;

-ocr page 296-

Q.V'AEST» DE VERBIS

Talia Cunt pr^dieata qualia ejfepcrinittunttff 4 fubicilii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

t. Si dicas, Hie panis ett corpus Chrifti, Haec propofitio quomodo vera efTepotelli nifi vel tranfubrtantiatio Papiftica verbO' ; rum pronunciationem ejdem temporis ffl® mento fubfequatur; vel metonymicè iftain-telligantur, vel Synechdochicè accipiantur. Ergo vel tranfubftantiatio ponenda eft, vd iropus admittendus.

Argumentum ex cnumcratione partium ; vtxtt dilemma extruitur.

Terttum argumentum ex Terlgt;is,Acch piteiComedite.

An hæc verba, Accipite, çomedite.pro' prtè in cœna Domini accipiantur de Symbo-lis-'lijuracc vero de rebus ip fis. Nam coniC' dere non eft propriè carnem liumanamvO' rare : hoc enim beftijs magis quàmhomini' I bus conuenit.

Verbum, comedere propriè aeeipitur re/pedu . fymbolorum.-ßgurate rejjteèlu rerum figitataruitgt;

Q^atuarfequentia argumenta ex Terbù, Hoc elî corpui meum.

I. An indiuiduum de indiuiduo propriè , prædicari pofsit; vtloanucs eftHeli*s,Pangt;s cftcorpus^

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fzjdtHJto»

-ocr page 297-

I Cor N RE DOl’TWt;

inJiiuduuin de tndiuiduo non niji tropieé pri£^ ' i Guntur,

2. Si proprièpanis eft corpus Chrîftî.ari nonfequitunpfumChnftumnon wiinus pa ' nbsp;nbsp;nbsp;nem efle.quàm hominem,

' ' SipanncRcorpMChrtfliproprièdiââ,Cbrit ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fii tampropriè crtcpanK,lt;]ujin homo.

' i 5. Sinoneftfiguratahaeclocutio.curad-Uerfarij contendunt, idem corpus fub pane, 8c cum pane effe : cum id fine tropo dici non pofsitC

Aduerf4rij ipfi tropum faciuntfua interpréta^ done.

4. An non horrendumac nefarium eft,; , Chriftianos came Humana, 8c quidem came ’ Domini fuivcfci.fi id fine iropo intelligaiur^

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O^anutn argumentum ex~»crbal

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frangitur,

i 1 Frangi propriè pani 8c no corpori tribui J tur.Paulus autem corpori tribuit,non aliani i ob caufam.quàm quod inter fijnum Sefigna-} turn fimilitudo quæàamfit, ac proptereafigt; * gnum.fignati nomine exprimitur

rrungi pani,noncorporitribuitur: cif quomo* lt;ia PuuJici corpori trifcMcrit.

Ionian ex’vncabiiHsiCaltciite^ Setngutmt. '

-ocr page 298-

etVÄEST» DE VERBIS

Calix non poteft fanguis dici fine trop®^ ftec vinu fine figurata locutione fimul vinui^ eft amp;nbsp;fanguisiid quod omnes, qui non fenf®“ amp;nbsp;mentis ftuporc omnino laborant gt;nbsp;intclligunt.

Decimum ex quot;verbisi Culix eÜ nouttm Teflamentum.

Quomodo calix eft nouu TeftamentuW fine vllo trope ƒ cum ne fanguis quideiridid ipofsit fœdus feu nouum Teftamentump''®'' prié : fed illud potius per cuius effufionép*' pigitnobifeumDomirius fœdus ipfum.qu®“ in nobis per cum fanguincm fideperceptui” fancitur.

Sanguis quontodo diedtur Nouit Teßanientuiil'

Vndecimum ex eifdon.

Quomodo fine tropo hæc duo enundJ' tajcquipollerepofl'unt: Hoc vinu eftfangu'* Domini;3c,Sanguis meus cft,Cum,veHn)''^' Sub hoc vino:*

Duadecimum ex iferbitß^o» bibam am-pUtts defruÜM quot;»itts.

Hxc verba furit periphrafis vini : Scruator nofter lefus Chriftus non folùmü-gnificatvinû cfiè, quodipfein craterebibit» amp;fuispræbet:fcd fimul oftendit non eflefi® Juinem , fed id quod ex vite generatur»

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;néB

-ocr page 299-

COENAE DOMlUb 118

ftOntx corpore profluit. Vnde facile colligi.* tur, Chnftum tropicè hoc quo(|u« loco lo.* Cutum elle.

'Decimtim tertium ai inftrumentOjideH, Wann, qua Chrtflusfacramentum

difci[gt;uln porrexit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;•

An manu porrcxitChriftus panem vcl Corpus difcipuiis fuis-.Si manu-.cuius^ fuanei ànaltcrius^ Sifua ; anfeparatâfuitàreliquot corpore, c^uod in pane cflc nonnulli dicunt^ Si non fuitfeparata.nccefle eft fateri,manurrt lt;jua diftribuit non fuam.fed alterius fuiflic. Ahudenim eft id quoddcditi Sc aliud id,quoi dedit.Si vero vrgeas fuam fuiffc.fequitur nC-teffario in pane non fuiffe, Sc ftc neque relu quum Corpus.

Hoc dilcmmttjO Synufiaft£ attëdite, er vel td«

I 4cni iitfUigitC, nmi»t, qudm Jb)tini«tis

I rontrudiflionc Utortire ; ac per consequent 4 ij»fa cuerti.

Colophon /itperiorum argumentorutn.

Cur fcriptores Illi vetuftilsiml,vtTeriul ' lianus, Auguftinus, Ch’-yfoftomusj Ambro^. ' nbsp;nbsp;nbsp;fluSjFulgcntius.Scalij plures corpus.ftgnum,

i nbsp;nbsp;nbsp;Symbolum,figura,repVçfentaiionem, a UTTOV

' nbsp;nbsp;nbsp;wiiTOTróv corporis, vno ore 8c perpeiuo

-ocr page 300-

qjzaest» de verbis fconfenfu appellant, fi in his verbis , Hoc erf ' corpus meum.Tropus non cftcquot;

TotiM orthodoxorum çr vftuftorum patrult ç^oruf trepum in vcrbu Chrifli agnouit.

i^otandi 'QnóJ veró de hoc' tropo Apoftoli nOquot; ptuupCs. rogarint.dujE à Chryl'oftomo ponunturesU' fæ. Prima quod antea cxconcioneillainCa' pernaum habita fatis fuerant edofti fpiritua-lia hæc efie,amp; fpiritualiter intelligenda. Dein

f4OTA. de quod non multùm turbari amp;obftupclcC' repotuerint, quum Dominum ipfumvid«' ■ rintantealiosomnes cdere amp;bibéreeund5 i cibum Sepotum. Itaquenon potueruntnOi’ ■ intelligerc myfteriu etfe, cum nemo feipfuquot;' corporaliter edatac bibat.

Ergo verbj Joannii ó. rcilè ad cxplicMdui^ Säeramentum Came accommodantur. L

c A p V r 11

SummiÄ; T Ibet hoc capitc tertio plura eiufeodj finuuapiiiJ j[^argumeta, quibus tropus in verbis Chd

Ih propugnatur, aduerfariorum veró ififann Sc ä/\{)'ypv tropi odium Omnibus confpicieH' ; dumproponitur.ex autoris Schedis collig«gt; rerquo fpcramus.nos pio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!edo

ri rem vtnon ingratam, itanoninutiîéfaflU' I ros efle. Nam bonæ nôftfæ caufje,quæ trirti- I bai

-ocr page 301-

iCCËNAÊ DOMINI.

bus præiudici’!« 2’’auatur,cxpedit quàm piu-rimis arg;urnentis muniri amp;nbsp;robo'quot;ari; àduer-fariorum veto ftjpida 8c pértinacia lopbif-mati, (^uibus fimplicibus nomine fimpUcita-tis iroponunt.oppugnari.

(Z i De (puo dixerunt EuangeUftæ, Accepif, y i nbsp;nbsp;bregitjdeeodcm dixerunt,Dédit eis:

ill I ArgumeRtKin 4 péri, rx verbii Accepit, ïrc« f, i gtf,Dédit.

De pane veto dixit, Accepit.Eregit;

ij ’ Ergo de eu dem dixerunt. Dédit eis: ac d per confequens.panem dédit non corpusgt;

nec corpus Utens aut inclùfum pani.

I Comedere corpus Cbrifli eft dentibus i premere, tnorfibus conCutnere, in ventrem l demittere.acibiconcoquere; .

ArgHincatum ex notdtione vcrfgt;i,con;cdrjUi.

Sed corpori Chrifti.fine piacuio Jebor-retidabUfpbemia ifta tribui non pbfiunf.

li i

î.rgü corpus Chrifti ore non comedii diturinautfub pane.

Ill.

Hæc particula, Hoc, de pane intelligitur, non de corporeàd quoddiciû de altera fpe-cieapudLucam euidentifsimè demonftvati Hocpoculum cft nouumTeftamentum, in

R

-ocr page 302-

‘ qjtaèst. de verbis

hl«) fanguinc. Falfum igitur eft, quod quidï dcTranfubftantiatione , hoe cft.monftrofa quadam panis in verum amp;nbsp;fubftantiale corpus Chriftimetamorphofi fomniant:amp;quod nudius tertius nafutuli quidam de inclufio-ne corporis in pane,aut alligationeadpanem fibiimaginari cœperunt.

Argumentum ex particula, Hoc,^uam de punt did,probat argumenta partum.

In omnibus omnino fàcramentis verba Eft,pro Significat,ponitur amp;nbsp;accipitur.

Argumentum « verbo nbsp;nbsp;, eiuf ^ poteßate iit

Ênundatiombut Sacramentalibut.

Ergo nöuum eft amp;nbsp;à comftiuni lóquendi confuetudine plané abhorrer, quod hodie honnullînouatores id vel per Tranfubftan-tiari, aüt pani inclùdi, amp;nbsp;cótineri exponunt. |

V.

Corpus Chrifti amp;ante amp;nbsp;poftrefur/e-ftioncm vifibile Sctangibile eft: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ '

Arguments ex verbii,Corpus meum,formaturi proprijs amp;nbsp;æternis corporis Chrifti qualitatibui-

In pane auté nec vifibile nec tangibile eß: Ergo in pane non eft corpus Chrifti.

'•

Agnus, de quo fupra Euangelifta comme niorauit,non eft propriè Fafcha, id eft.tranfi tus, neque enim agnus tranfijt; fed memoria

° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tranfitui' |

-ocr page 303-

CöENAÉ boM'lNÎ. ‘ trfttifnus. Eödem modo panis nó eft proprï^ corpusChrifti.Id.eo cnim Pafcha cosnç adiftn xit Dominus,vt oftendéret vetcru 8c noftro-

1 rum fignorum perpetuam effe analogiam, V-

1 nameandemc[irationem;

Qualis eft relatiui dc cofrèlatiuö.talis eft ; lignati de figno indiuiduli de ihdiuiduo præi dicatio.Nam extra controuerfiam cfTe debet, facramentum effe in categoria relatorum.

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;At illa: vera effe nOn potcft , nift impro-

i prié accipiatur.

tonfiftere potèft,‘nifi imprO]^riè Scfiguratè ' ' accipiatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V 11 I-

{ Corpus Chrifti datur pro' nobls îù truce

I tur corporaliter, ore corporis manducandii ( nbsp;nbsp;fub 8t in pane. Valet argumentum «x riatura

, difparatórürpöfitaenim 8c receptavna parte eorumneceffe eft altera tolliScreijci.Sicutiè contra reftè colligas boe modo; Panis nobis datur mâducandùs in cœna. Ergo pró nobis 1 fton datur; quod quam abfurdum 8c auditu l horrendumfit, iudicentij, quibusfuafalus ‘ 1 Curx eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1X.

l ebriftus non dicitboc eft corpus mcum/

-ocr page 304-

âQVAEST. DE VEÉBIS quod vobis datur, fed quod pro vobis datuf vcl frangitur:

At corpus Chrifti nondentibus Apofto*'' lorum,fed manibus hoftiumChrirtieltfra* ftum feu confofTum : Ergo diicipuli non ore amp;dentibus corpus Chrilli arrofcrnnt .fsd memoriam Sc fignum corporis Chrilli cruci figendi perceperunt.

Chriftus corpus amp;nbsp;fanguinem à fe inu!gt; cem difcrcuit,qua: tarnen naturanonfemn-gutur.Neqjenimviuit corpus fine (anguine, aur fanguis fine corpore.Manifcftè ergo pro teftatuseft in geminis fignis efie exenipi'ari’ rerum, non res ipfe : cum viuus 8c viuificus ' cibus nobis in cœna fubminiftreiur.

Teftamcnti bonis fruuntur hæredesC' 1 ne præfentia teftatoris:

Cœna Domini Teftamentum eft:

Ergo bonis iftius fruimur,fine carnab autcorporaliprçfentia teftatorisjd eftjChn-ûi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XII.

Euangeliftæfignu à.'ignato difeernVquot;^! de pane enim dicunt,Dcdir,de corpore, iur:de pane.Fregit,de corpore,Frangitur;d( pane,Illis,de corpore,Provobis;de vino.De* dit,defanguine, EfFunditur: de vino.Illis.dfl fanguioer

-ocr page 305-

COE'ïAK DOMTNT. Ijl fanguine. Pro vobis.aut.Pro multisrde poca lo,ln mei memoriâ,dc fangaine. In remiisio-nem peccaioruin. Cura igitur Euangelillæ tam diligenter dilcernit fignaà rebus.id eft, panem à corpore,vinum à fanguine.Sc vtriqj fua propria adiunéta tribuant, panis certà propriè corpus Cnrifti, necvinùm propriè îanguinis Chrifti dici èut effe poteft. '

XIII.

Memoria eftabfentiu, non prxfentlum;

AtCœnaDominl aeftmemoriacorporis Cbrifti pro nobis traditi, amp;nbsp;fanguinis pro nobis effufi : id quod probalur teftimonio Chrifti 8cPauli. '

Ergo corpus 8c fanguis Chrifti corpora-li prxfentia non adfunt in pane 8c vino; alio-quin cnimh^c aftio definerct cflc àvcijLiiniienç»

X I 1 1 I.

Paulus verba Chrifti, de quibus nunc fumma controuerfia cft,dcclaraturus , nun-quam amplius in declaratione vel corporit vel fanguinis vocabulum tnanducandi 8cbi-bendi verbis adiungil; fed quoties de mandu Cando Scbibendo diflierit, no aliud addit qui panem 8c vinum.Sic 8t Lucas in aftis hoc fa-' nbsp;nbsp;nbsp;crura cpulumfraftionem panis nominal. Ex

quo conftat panera 8c vinum non propriè ' corpus Scfanguiné appcllari ,fed impropriè: ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R Î

-ocr page 306-

QVAEST. de verbis quantum videlicet attinet ad vnionçinlacf'*î mentalem amp;nbsp;myfteriuni.

C A P V T Ilir.

TranCiio. T^Ribus faperioribus capitibus aliquot

I argumentisfirmis 8c ex ipfis Saluatoris. verbispetitis probauit auftor noftertropu» amp;nbsp;quidem metonymia in verbis Ch ri fti efle-' ac per confçquens pané nee propriè corpus, nee vinumpropriè fanguinem Chrifti nomi' nari, multo minus fub pane corpus 8c fub vb no fanguinero,quQd à mente Chrifti alienifs* mum eft, naturæq; omnium facramentorun* repugnat.latere, 8c ore corporis manducari. Summa Sc Nunc fequçntibus aliquot capitibus quaeftio Mput cipi JJÇ5 pqnnullas.ad hanc controuerfiam apptb mè facientes, fubiungcmus.quas authorftv- ' diqfèCQUcleauit. Aeprimqquidçm médita^ tipnes eius de præfentia corporis Chrifti ifl Cœna, ac de manducatipnis cum modo tùffl ' inftrumento explicarcfert animus.

I.

An carqalis fine corporalis fub panepfS fentiçmodus exverbis,Hoc efteprpusmei Ratuaturc’ an naturae facramentorum conue-piat^ An çum reliquis teftimonijs de veritate carnis Çhrifti,8c maximè de afeé^pne eins reditu

-ocr page 307-

COEHAE DOMINI * 154 reditu ad iudiciû confcntiat^ Quod cum ad-uerfarij nondu probarint, nec in ætcrnû pro baturi fint, veniam nobis dabunt omnes pij, quod eoru opinioni fidem non adiungimus, Carnalis,quamaduerfarif commenti funt,prte^ fentia fub pane pugnat cum mente Chrifli, cum vca ritdtecorporif eiut,cumarticulisfidei: atcj; tdcirco meritàà pijs repudiatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' -'f

■ i.

An ecclcGaChrifti carnall prxfentia o2 pus babeat rcdemptionis negotio peraélo, cuipfeChriftus dicat: Expedit vobis.vt ego vadamÆiPaulus grauifsime : Si effet in terris,nec facerdos quidcm effctf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Prodfft Chriflumconfeiloredemptionif nego» tio corpore inobif abejje,cr terram deferere,

An.Auguftiitus, cum tcftatur credcntes fieri per Baptifmum corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti participes , de corporali prxfenti® modo intelligat.Et Hieronymus adEdibiam, cum tradit nos inBaptifmo corpore amp;fan-guine Chrifti vefci:item,cum in j.cap.Ecclc-, fiaftismonetjVtilenobiç effe,fi corpore Chri fti faturemur, amp;nbsp;cruorem eius potemus non folùm in facratnentis, fed amp;nbsp;in fcripturx fan-ftx cognitione.an.inqua, corporalem 8c car-nalem Chrifti prxfentiam intelhgat.

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ra

-ocr page 308-

•-I QVAEST/ DE VERBIS K lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

- Qjiif e/l corporis Chrifti in Baptifino ç^verh perccptio,edquoq;cslin Cand: vtpaircs tc/lm* tur.Scdtü.!cfiJ^irituaUs, Ergohdc quoque iudlisjîtoportec. J * ...... ■ ■' ■■■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4-

An qui Chrifti corpus in pane vel fub pane modo (ubftantiali amp;nbsp;corporah cfle con tendit, non idem etiam ih pane tanquâinlo-CO corpus Chrifti conftiîùat nee ne^ Ouodfi locus non eft.hcc locatum erit.Si verô locuS eft, corpus Chrifti illocalitcrnô eritinpane, ac percôfequens nec inertàbiliter.necfuper* naturalüer, ncc miraculofè, nec maieftuofè, necBergicè.

Aduerftriorumßgmentuf» de ittocitlicorpori! Chrifli inpdneprtejcntid,turpißimo ccatrddiüic* nif vitio Uborafer euertuur.

T

An corpus Chrifti fuis dimenfionibus iti fit circumfcriptû, vtnum reipfaamp; quodad fitum attinet, non pofsit efle in pluribus aut omnib. locis.fed fit duntaxat in cœlo tanqua in certo locn;vnde non prius defcendet,qiii veniat ad iucTicandu viuos amp;nbsp;mortuos: iuxta vocem Angelorum.Afto.i.amp;Fet.Aft.}.

Corpus Chrifli cum /itfinitû cr circumfcriptû, iton pbtc^/îmul cr femel in plurtbus 'dut omnibuf locis ejje,fne contradOlione. Item mdnere in ctrlo dttjf dd dient iudic^, cT ([uotidie redire in pdnein, contrddieunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;An

-ocr page 309-

C OE N AE D o M 1 N I. îJJ

6

Anabtre.rcdire.trxnfire.afcendere.de-fcendere,qua: de fe Cbriftus prxdicat, de vc 10corpotehutnano abfcjue loei mütatione dieantur? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Abii’K,rediti!^,dflt;:enf'uf,de[ccn[tu de tcrofcr f ore, fit, loei mHtdtione nonpquot;lt;cd:clt;in:Mr.

Cur CbriPrus fpvritu fuo r.on corpore di-catur nur.c ectlefia. iuaiaregere gt;nbsp;f ctia cor pore vbic; prælens adeft. . •»)

Cbrijldi nunc eo nofcii ddcf[e credendme^f ^uoregicecilißamjuam.

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8.

Si Cbriftus nobis corporaliter adeft fob

1 pane Sevino.Sefiorecorporisà nobis man-I ducatur, non ctrtè pcregrinamur à Domi-1 no, Nam ab eo qui nobis adeft corporaliter, I 8c quern deglutimus , ab eo peregrinari diet I nonpoflumus.

1 nbsp;nbsp;nbsp;Atperegrinamur àDominojî. Corintb.5.

I nbsp;nbsp;nbsp;î-rgo corporaliter non eftfub fignisfacra-

l tnenti.ncc ore corporis percipitur.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A«t non pfregrirdmur d Powiinc,lt;«Mt non ad“

' I fft corpordliicr Jub/igfiK Sa Tdn’ep^ivorpordli* .

I manducanduimàblt;fc dao vndeßt nonpoßwuc»

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

1 Anpræfentiacorporls Cbrifti fubpane R 5

-ocr page 310-

CtVAES T* DE VERBIS

fit articulas fidei.Aducrfarij enim dicuntfci rinon ppfle, quomodo panis corpusfitau^ quoraodo corpus.fubpanelateat, crédita^ men dcberc.In quo certè fumunt tc tvctpx^’ Cur enim nô cft in articulis fidei,Credo fcntiâcorporalcm veri corporis Chrifti fub amp;inpane.

nicerefimpliciter credendum, cornus ejjefn^ pane,efiÄafzßdveiv tb

An ftdes patiatur corpus Chrifti verufflâ^: naturale corporaliter edi, cum fides nonf' res CQrporalis^fed fpiritualis, amp;nbsp;non appetat carnalem Chrifti pfaefentiamŒides eninnb fentïa loco.prsefentia videt intelleélu.

rides cUm fit resfi)iritualis,non appétit necpt^ cipit carnalent Chrifli pruefetftiam.

Corpus Chrifti aut ante cófecrationis vff ba,yt vocant.fuit in panc,aut aliquo mutatio nis'generc eftmutatum. Scdantc confecra^ tionis verba non fuit in pane, ex fententia ad iierfariorum. '

Ergo aliquo mutationis genere eftmutJ' . tumddquodnonin glorificatutn, fed mort* Ic Scalterabile corpus cadit.

Si corpus Chrifii cA in pane, e/lmutabilel^ mortale corpus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î

-ocr page 311-

GOEN'ÀE D OMÎMl »54

j 1 An hic datur fub pane corpus mortuutn t aut viuû^Refpondent aduerfarij.viuum.Cur gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur viuum non finitis cffc viuumC’cur mot

I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fu.fraftione, attritione, amp;c cqnfumptione te-

ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;merario aufu.quantum in vobis eft, intcrfici

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tis. AduerprijfuuoralimtîndMCfttioNccor«

pK{Domtm,^«lt;lt;nt»ni tn fe eil,occidunt, gt;nbsp;’?•

An illud corpus, quod Chf'ft'V® pane Tïianibus tcnuit, verum illud corpus fuu ex Maria virginenatûî’Si dicas illud ipfum cor J nbsp;nbsp;nbsp;pus efle.plurimaabli^afequcntur.Quomo

, nbsp;nbsp;do enim illud corpujfeflcpóteft, quod poft

i nbsp;nbsp;verba confecrationisdemumcœpitefle cor

pus,Scantea nonfuitt’Annunciterum ex vir ginc natû.paffum, mortuû 8c refufcitatû eft^

Not4 cunuium abfurdorum, quemfiarit car^ I rwlw præfentiiifub nbsp;nbsp;in pane^

14-

Tot Chrifti aduentus funt ftatuendi.quot ftatuit ex S.S.fymbolum apoftoliçum.

Sedfymbolum duos tantum çonftituit : al terum in car.nem,alterum ad indicium.

Ergo duo tantum funtftatuendimcc terti us illc in panem eftfomniandus.

I5,-

Finit! ad infinituin nulla çft proportio:

lu

Sed corpus Chrifti.quod contendunt|d-uerfarij.cft infinitum:

-ocr page 312-

jEtV AB S T* D E V ERBIS

Ergo pant, qui eft eflentia finita,includi nonpoteft.

C A P V T V,

CApite hoc probat author itiduft:one teftimonioruin vecerum patrum.p’-nem amp;nbsp;vinumfymbola.Ggna.typos.amp;c.reélè nominari,amp; verbum fignificandi fiuefigu-randi amp;nbsp;fimilia reélè vfurpari. Libctautem hæc referre,non vtprobem noftram doftfi' nam niti Scfulciri authoritate tantum pitf“ (nam antea fatis fuperque demonftrauini“^» noftram de euchariftia doétrinam S.ftriptu» riscouenireSc confentire per omnia) fedyt oftendam noftram quam profitemur doftf' nam.Sc phrafes,quibus in verbis cœnxintef' ptetandis veroqicorum fenfu eruendo vti* mnr.non nuper cerebro Zuinglij 8c Calum' excogitatas.fed ex veteri amp;nbsp;orthodoxaE^' défia obferuatatas 8i deriuatas efTe.Namaû' xierfarij ,idquod norunt omnes quieoru® fcriptalegunt .animaducrtentes fc validis r* tionibus.quibus noftram doârinam, id eft verbum Dti refutent.hoc ffotpov fcilicet?''!’ p-tturiv excogitarunt, vt id nomine ZuinghJ amp;nbsp;Caluini cxofum amp;nbsp;fulpeàlumreddant.0'

I

-ocr page 313-

COBNAE DOMINI.

pers pretium igitur eft putidis corum calu-mnijs patrum teftimonia opponerc.

lAugußinut Je quot;verlis D, in Etung. -Luclt;e Serm, zS.

Èrgótuaudis.quod qiïotiefcunque fa-tr'ificium offcrtur,mors Dor»ini,Refureétio Domini, Eleuatio Domini fignificetur amp;: remifeiopcccatorum. .

Qttnie Domini fucrificiitmai Augttß dieitur impropnê,vtpanii corpcti Cbrijiiyide ÀUgnJiH» lo.dectuit.cap f.

Idem contra Fattfl Uh.pi cap.J^.

Si MacHabeos cum ingenti admiratione proferimus : quia efcas, quibusnuncliciîè Chriftiani vtuntur,attingerc noluerut: quia tunc pro tempore prophetico non licebat: Quanto magis nunc pro baptifmo Chrifti, pro Eucbariftia Chrifti,pro figno Chrifti pa ratior debet efte Chriftianus^

ßaptijmuf^Eucharijlia ßgnum Chrifti Au iuft ßnonyma Junt.

Idem contra Adimantnm

cap.ii.

-ocr page 314-

QŸAEST. DE VERöfS

PofTum intcrpretari præceptum ^gno efTepofitum.Non enim dubitauitDj' tninus dicerc,Hoc eft corpus meum,cuin lt;1* fetfirignum corporis fui.

y^érba Chrifii interpretanda perßgM.

IileMin^atth.eap..z6. zsr 'm Itbi ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sent.Proß/erii

Dum frangitur hoftia,dutn fanguîs de ei' iicein orafidèliû funditur.quid aliud Dominici corporis immolatio in cruce,eiiil' demqj fanguinis efFufio de latere defignaw'

Verbum defignandi etiam vfurpat A»ƒ

idem in libro de Tri- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

nitate.

(Juia morte Domini liberati fumus.huio’ feimemoresin edendo Sjpotando,carné fanguinem.quæ pro nobis oblata funt,figa'' ficamus.

Brgo ßgnificandi verbum Augußiniefi, ini' Oeeolampadij.

Idem in Joannem Tra- ' i Batu 26,

iîon enim filius participationc patrisfit ; melis' (

-ocr page 315-

C OE N AE b O M IN U 136 tneVior.qui eft hatus æqualis,ficut participa-tione filij per vnitatem corporis eiusamp;fan-guinis.(|uod illamanducatio potatioqjfigai fîcat,nos efficimur mcliores:

ïdew contra Faù(î.l{b.

20,cap. £1.

Huius facriftcij caro amp;nbsp;fanguis ante adnen tum Chrifti per viftimas fimilitudinc pro-ïnittcbaturùn pafsionc peripfainveritatem rcddebatur-.pollafcenfum Chrifti per facra-inentum memoria celebratur.

Aurcum did«in,^«o vcl folo, tanijuam Adamati tino («riete cruvatna cxpugndtHr.

Tertullianus lib.if. aduerfus Martionem^

Ita 8e ùùnt fànguinem fuùm in vino cori- vttbuM 8 fecrauit,c^ui tum vinû infanguine figurauit. b«»'“*-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chryfojlomus Homil.^M

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ia Mattbi

‘1 Si mortüuslefus non eft.cuius fymbolum ac fignumhoc facrificium eft'^

Coen4 Domini eft ßmtolum ac ßgnum lef»(

WortM».

-ocr page 316-

^VAES Tt.DE VERBIS liier onym.in 26. cap» Matthai.

Vetbsmte Poftquam myfticum Pafchafuerat ingt; plètum,amp;3gni carnes cum ApoftolisconiS'' Üerat.aiïumpfitpanem qui confortât cor ho minij,à:ad vcrüm pafchæ tranfgrediturfa' cramentû/zt quomoBo in prxfiguratioiiee-ius Uelchizedecjuinmi Dci tacei dos.vinum amp;nbsp;panent profercns fscerat, ipfe quoquevc* ritatcm corporis Sclanguinis r'epraefeiiurel.

B edit in 22. cap» Luc«»

FinitisPafchæ veteris folennijs,qus ni co memorationem antique de Ægypto liber»' • tionis agebantur,tranfitad nouum quodio fuœ redemptionis memoriam Ecclelîatrc' , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quentarc defi’derat: vtfcilicetprocarneagoi

vel fanguine ,fuæ carnis fanguinisc; lacranieo turn in panis amp;nbsp;vini figura lubftituerat.

Jnpanc er vino eß: figura corpora . tlis Cbrifii^non ipfum c orpm cr fanguis, » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etpiulp poil.

Quia ergo panis carnem confirmât,vino V’-cj fanguiné operatur in: carne: hicad coÇ' y, .is (3hrifti myfticè,illud refertar ad fang“'' nein. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fulgc”

-ocr page 317-

COlNfiE DOMlNi. ij7

Fulgentiitf.

i^ic eft Cïlix nouum teftamentum'.ïd ed nie Cilixquem vöbistridó.nouuin Teftagt; inentum figniftcat;

GcliftM eomra Eutychen if'Nefiorium.

tertè fâcràmcntà/quæfumimus.corpô»

fis Sefanguinis Chrifti.dïuina: res fünf, pro» m Aa.

Ïter quod 8c per eadédiuînæ efficimurcon 0j‘„7ra*quot;

ones naturx,8c tarnen nó'n dcfiftunf effe fub pjT.tùiè ftantiapänis 8c virti:8c certè imago córpórisi , Sefanguinis Chriftiin aftione myftcriorum, *'''“*‘*^* celébrantur;

Cy^riantit AeynÜionè ChnfniAiis.

Dedititaqj Domihns nofter in mtnfii Ïnlt;jua vltimumcum Apoftolis pardcipauit tonuiuiu, proprijs manibus panem 8c vinu; tn cruce vero manibüs militum corpus tradi dit vulrierandum.vt in Apoftoiis feCretius vd rius fyncera 8c vera fynceritas exponerct ' nbsp;nbsp;gentibus , quomodo vinum 8e panis caro cf

’ \ let 8efanguis'.Sc lt;|uibus raiionibus caufæ effé ■' I ftibus conucnirent, Sc diuerfa nOmina vel gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S

1

-ocr page 318-

QŸAEST. DE VERBIS fpecies ad vnam reducerentur effentiam,^ fignificantia amp;nbsp;fignificata cifdem vocabuH» cenfercntur.

1 .Domintis ipfe fuam catutm. fumpßt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

i.Dominui non dédit corpiM fine mânm inpdt ne,led mantbtts vinum nbsp;nbsp;pttnem.

3. Panif eatenut eA corpui nbsp;nbsp;nbsp;vinunt fin*

guif,qUittenM in cruce vulncrutur.

Notate aAffyoi ffiivuaiaç-aà metonytttitnnf heationem.

Origines in Lenitic, tap, io.Homil.j.

Agnofcite,qüfa figura funt,8c îlt;Ieô tanquî fpirituales,amp; nontanquam carnales exaffl'-«ate.Si enimquafi carnalesiftafufç^pitis,!«' dunt vos,amp; non alunt,

Spiritualiter examinanda zr fumendafacM' menta,

Ambrof.ie ijsqu. initiantar fatria cap.^.

Ipfe clamat Dominus, Hoc eft corpus me üm. Ante benedidionem cœleftium yerbo-rumalia /pccies nominatuH, poftconfecra-tioaem corpus Chrifti fignificatur.

Vcrbumfignificandi trtbnitur pani, id^ prf' pterconfecrationem,

ÇAPVr

-ocr page 319-

COENAE DOMIfi h 138

C A P V T VI*

HO c caput continet aliam quçftionem

veræ amp;nbsp;gènuinæ explicationi verborû tum amp;nbsp;fco» Chnili apprimè feruientem.ç^ua exfan élis 8c Ortbodoxis veteris Scortbocloxx ecclefiæ patribus docetur.quomodo 8c quand ob Cau fam panis dlcatur corpus 8c vinum fanguis Cbrifti-.nitnirum non (U^TKcna ,boc eft, mon ftrofa T ranfubftantiatiéne, nec fabulofa av»

eft alligatiotïé corporis 8c fangui-nis Cbrifti âd extertïa figna.fe'd vnione facra incntali,' 8cquiafacraméntafunt,boc eft externa figna 8c fymbolà corporis 8cfanguirïis Cbrifti fpiritualiter pereipicndi.-

TertttUidnuf lih.^.éontré

Martiotienu

Cbridùs acceptum pahcrti 8c tïiftr'ibùjf tum difcipulis.corpus fuum illud fecit, Hoc eft corpus meum dicendo/id eft, figura corporis mei.

Plt;lt;f»w dicitur corpui Chrißi, quheüfigu^ ru eil«.

/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AtigHß-adBonifaciHmEfi-

ßol^ 2}.

f , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s *

-ocr page 320-

QVAEST. de VEXÉlS

Sicut ergo fccundum quendam moduiO facramentum corporis Chrifti.corpus Chri« ftieft, Sacramefttuin fanguinis Chrifti, fan» £uis Chrifti eft : inSacramentum fidei f» «les e(^.

S4cr amentum córporit cr fanguiiiif Chri/rt tfi forpi» ÇJ- fanguif Cbrtfii fecundum quaUa» tltodum.

Mointnautem ilium explicit iyuA'amp;onifa'e.TraäiC'i, ttihoA.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

SacramentUfrt reî, èiufiâem réi vocabii* lo nuncupatur. hafolctfcripturaloqui, ’’t resßgniamp;cantcs tanquamillaSitjuseßgni^ cantur.appcllct.

Signum pro reßgnata. Idem de Triuit.lik

3.calgt;.^.

Illud corpus amp;nbsp;fanguinem Chrifti diel' mus^quod ex fruélibus terras accepió amp;prf' ce myfticè confccratum, ritefumimusin n» inoriam Dominicas pafsionis.

Signa dicuntur corpus Chrifii,(iuu fumuntd in memoriam paßionif eint.

/dem in in Uh.Sentent, ^‘■o/^fri,

$!()lt;

-ocr page 321-

ÇOEHAB DO MI NT.

S(icutçrgo cœleftis panis fuomodovo-catur corpus Chrifti, cum reuera fit facra-mcntum corporis Chrifti, illius videlicet, quod vifibile.quod palpabile.mortale in cri» çe pofitum eft: vocaturq; ipfa immolatio ci^r nts, qus facçrdotis manibus fit, Chrifti paf« Co,mors,çrucifixio,non rei veritate, fed ßg» X^ificante myftcrio.

Panii 'tof^tur corpM Chrifii.tfuia eiut [acrat wrntumeft. Cou^duiturtntmolttfoMrnAcbrl ! ßiperm^ßerium.

IlieronymusaiH^bif^it^

Nos audiamus panem à Domino fraHuin efle corpus Dominiinimirum, quia nobis in memoriam pafsionis eius inculcatur, qua ad) gratiarum aftionem 8c nouitaiem vitx affût giinusicupientes iam non nobis.fed Chriftq yiuere.

Pdnts corpM Domini, quM memoru paj^toni^ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rinif ere ffeUmcoenf Dominiert,

BertTMtM Pretlyter,»

** Claret quia panis ille vinumq; ftguratèi . Chrifti corpus 8c fanguis exiftit. Item .nihil abfurdius quam panem carnem accipçrc prat prié 8c vinumfanguinem dicere.

SigfW^gMrtftèfuntrfî cr impropriê.

-ocr page 322-

Q^VAE ST* D E VE RBÏ S »

Chryfoflomus in Matth.

• Homtl.ïy

Cœna eft mortis Chrifti fymbolum a« {ignum.

ad Heb. Ho. 17, Exemplar. Hoc facrificium cft exemplar illius quod in cruce fadum eft.

Idemin,Yfalm.tt.

Panis amp;nbsp;vinum Gmilitudo fu»t corporis Siwilitudo' amp;fanguinis Chrifti.

e A p V T VI r*

HVCvfqnc mulfls Scapertis veterum ; patrum teftimonijs probauit author, primo pancm 8c vinum in facra cœna reftèamp; piè, hoc eft.facræfcripturæ, naturæ Sacralt; mentorum, amp;nbsp;veteri orthodoxæque Eccle- ' fiae confeptaneè 8c congrucnter,figna,fymbo i Ja , typos , antitypos corporis 8c fanguinis ! Chrifti nominari. Deinde quoque ex ijfdeni declaratum eft , quomodó panis amp;nbsp;vinum j Gnt 8c dicantur corpus amp;nbsp;fanguis Ghrifti.ni-: i mirurnnon objUfTamp;ffiav feu confubftantia-tionem nudius tertius in ccclefiaminuetó pon ob alligatioPem panis ad vinum craflâm, naque ob inclufionem rerum fignataruni in • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ligna

-ocr page 323-

C Oï N A E D CM INI 140 fignaauditu horrendam.fed tantum propter vnionem facramentalcm feu relati-uam.Nequa vcro dubium nobis eft, quin pi-us amp;nbsp;æquus leûor huic fimplici 8c perpétuas orthodox« ecclefiæ fcntentix non fit contra difturus.

C A P V T VIII.

SEd præftat conftantem Sc’perpctua cû *„amp;**„« S. Ltterarum, turn veterum de loco, in macapi«», quem Ghriftus, hoc mundo relifto, fe rece-pit fuo corpore, 8c in quo manebit vfqu« ad diem iudicij,fententiam,cum ex facris literis, turn exipfis patribus demonftrare 8cpio le-ftori ob oculos proponcrc:vt aduerfarioru vanitas toti mundo patefiat.

Symbolum Apojlolicuin.

Afcendit adcœlos: vbifedetad dextram Dei. Inde venturus eft ad iudicandum viuos Scmortuos.

Corp!« Chrißi nunc eH in coclo, non in pane: redibit ad iudiciHm.non in pancm.

A^lorum t.

Hiclefus qui furlumreceptus eft à vobis in cœlum,ita vcniet quemadmodum fpeda-ftis eum proficifcentcm in cœlum.

Corp!« ChrtfticRfurfum^e^4nobis,eilincce lo^nonrcdibit nijt vifibilitcr,

S 4

-ocr page 324-

lt;VVAEST. PE VERBIS

Tune fi quis vobis dixerifEcce htc Ghfl ftus,authic.ne credatis. Sargent enim PfeUf jdochrifti 8c Pfeudoprophetæ, amp;nbsp;edentfigm Piagna Se prpdigiaùta vtfcduc^nt eüam el«'» é^os.fi fieri pofsit. Ecce praedixi vobis,Si er* go dixerint vobis.Ecce indeferto cft.ne egre diamini:Ecce in conclauibus eft:ne credatis.

Citti corpui Chrifti alibi monfli-ant aeelOffurU Pfeudochrifti zx Pfeudoprophet^ : ([ui* /mettra artimarutndetrimentitmßdef haberinoif fotcü. Attendue Vbiquitarij.

Joan.t^, ' *

Exiai i patrç, 8e veni io mundutn-iterun? ^elinquo mundum Sc proficiiTcor ad patrem.

relinquere ZT w mundo effe funt ffl/i tradiâorû.Notate mvuaiaç-ai-

Ibident,

Sed ego veritatem diet) vobis : confert robis,vt ego abcam.Nam nifi abiero.Confo» lator il|e non veniet ad vojtfin autemabiero mittam eum ad vos.

Si Chirifiiu corpore pto adhuc effet in mundo, Spiritmjanäui non fçniffct.At venit.Ergo.

Coloß,

-ocr page 325-

COEN IE Dp MINI» 14I

Colojf.i,

Si refurrexiftis cu Chrifto/uperna qu«-^jte, vbi Ghriftus eft ad dextr^m Dei fedens. Superna curate,non terreftria.

Chriftut fnf) corpore eft in ßtpernif: non in ter rrßribiu etementu, twn infolijt arbor urn, non nt foi^tharif ceruifiarijs.

Philip.^

Noftra copuerfatio in coelis; vnde etiain feruatorem expeOamus, Dominum Icfum phriftum.

Qurm olicundr exjpcilamuf, eum fcimia non fubifcum ejje,

riorum

Quem (intcllige Chriftum’) oportet cœ Jocapi'vfqi ad tempora rcftitutionis omniu: flujc prxdixit Deus per os omniu fandorum fuorumàïeculo prophetarum. Inhunc lo-cumprxclare contra vbiquitariorum corru-ptelam commentatur Nazianzenus, orat.z. de Filip Dei. A« nbsp;nbsp;èujTov

nJi, nbsp;nbsp;nbsp;utt’ iîçftvS J^t^QUrof

''^xa.'mçô.ffiaiti^Xà eft.Oportet cum regna-rc vfque hue 8c à cœlo capi vfque ad tempora rcftitutionis.

Ergo noncapitur pane,non reflicarnißcis,non «re impuro infidclium, non fotidh cantharis vina* fiperfcruifur^s.

S 5

-ocr page 326-

QVAEST.' DE VERBIS

Teßtmottuyeterum Doliorum,

Cum locis fcripturæmodô allatis.egre-gîèconfentit totus orthodoxorum Patrum chorustquorum pauca tantùm.breuitatis ftu lt;iio,exempla producam.

Augußinui EpiSl. Dirâdnum,

Noli dubitare, ibi nunc effe bomineml« fumChriftum.vndcvcnturus eft.

Ergo neq; Aug.de hac fua fententii dubitduit.

Mcmoriterq; recole 8c fideliter tene Chri ftianam confefsioncm, quoniam rcfurrexità mortuis: afcendit in cœlû : fedet ad dçxtram patris: nee aliunde quàm inde venturuseft ad viuos mortuofq; iudicandos,

Chriflidnd confeßio contra Vbiguitarios.

Ergo nee alicubi cA.

Et fic vçnturus eftilla Angelica voce te-liante, quemadmodû ire vifus eft in caelum» id eft in cadem carnis forma atq; fubftantii: cui profefto immortalitatem dedi t, natura» non abftulit. Secundum banc formanoneil putandus vbique diftufus.

Ergo nec forma vbiqaUaria, nec inuifibili,gt;v( fupcrndturdli.

Vdleat ergo monflrum ybiquitatii.

Cauendum cnimeft, ncita diuinitate» aftruamquot;’

-ocr page 327-

COENAE DOMINI. 14t

lt;ftru4mus hominis, vt vcritatem corporis »luferamus,

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toüit veritatem corporif,

* IdemdeEffèntiaDiuinitatû.

Filium Dei fecundum fubftantianj diuL t)itatis fuæ inuifibilem.incorporeum.immor talem amp;nbsp;incircumfcriptü, nos crcdcrc 8c con fiteri oportet ; luxta hnmanitatem vero vifu bilem,corporeum, localem,atqjOinnia mem brahumana veraciter habcntcm credere con uenit gççonfiteri. Plurain banc fentcntiam c[ui ex Auguft.deftdçrat.lcgatTraftat.inloa; }o.5o.Itemcont,Fclici.cap.9.io.n.u,lt«mdç Agone Cbrift.cap.i4.xç.26,

Cbrtfiut non nifi diuinitutis ratione inuißbilis er incircumferiptui.

Ergo c4dtt Vbi^uitdrioritm ^gmentwm de in* liißbiiicr iüocaliprtefentiit.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CyriUui w hin. tip.ti.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nihil ergo ihali pobis acciderc poteft.ait,

fi carne abfnero.cumDeitatis mex poteftas,

1 (|uæ VOS hucufc|i fcruauit,in poftcrum ctiain feruatura fit.

1 ChrijliM arne dbÇens,feruit nos diwinitrftç,

Zdewî bb.^.in loan.tip.zi.

-ocr page 328-

QVAEJT. DE TBKBIS

Qjjcniadmodum.quando vt homo rcr-* fabatur in terra, tune etiamcœlos implebgt;t( amp;nbsp;angelorum conforcianon rcliaquebatxQlt; AbtRut. demnuncmodocumntincoelis cum carne« terram tarnen impUt.Secum eis eft.quiillun5 diligunt.quod fecundam carnenx tantum abi AdtftOci. tu'’us eratzadeftautem Temper virtutediuilt; quot;’^^'^«''^^’’^••Modicatamé tempore fecum modo difcipulis futurum dicebat ; apertè feiplun» nvudiaidi- nominans, ne quis in duos nlios diuidert Chhftum auderet.

Ider^lih.j.inloan.

Deniq; cum de fe dixit, Mc autçm nftO feiïiper habebitis , loqucbatur Dominus d* prxfentia corporis fuimam fecundum maie» ftatem fuam,fecunduni prouidentiam, fecuH dum ineffabilem amp;nbsp;inuifibilem diuinitati^ gratiam impletur,quodab co diftueft, E«e ego vobifcum fum omnibus diebus, vfque ad confummationem feculi.

Er^jnjit dcftjtu tantum pauperi Cf hUKfiHt Vt Quidam ntag'fir aliter interpretatur.

Idem lib,to.cap.3,

Nullus ambigitjcum ad cœlos afcerident. quamuis virtute Temper adfuerit.prsafenti« tarnen carni« ipTum abfuiiTc.

Imo, Cyrille, hodie multi aoa modd fed pertinaciter oppugnant.

yigM '

-ocr page 329-

to Min T. 145 contr«

Si verbi Sc carnis vnanatura, quomodo èum verbum vbiq^ lit » non irtueniatur vbi«|j amp;nbsp;caro Nam lt;^uando in terra fuit; non crat vtiqiincœlo'.Scnunc quia in cœVo eft;non cft vtiqi in terra: 8lt; in tantum no cft; vt fecundû ipfam expeftemus Chriftum de ccelb vencu-rum,quem fecundum verbum nobifeum efle tredimus. îgitUr fecundum nos.aut verbum tum carne fualoco continetur,aut caro cum Verbo vbiq; cfttquôniam vna naturà contra-fium quidaut diuerfum non recipit in feipfa. Diuerfum eft auté 8c longé difsimilc, circum fcribi,8cvbiquc cfTe. Quia verbum vbiqj cft; taro auiem cius vbiq; non eft;apparct,vnum eundcmqi Cbriftum non ciufdc cfTe naturae: Sc elfe quidcmvbiqj fecundumnaturâDiui» ' nitatis füse.Scloco contineri fecundum natu ram humanitatis fuae:crcatum elfe, 8c initium

I non babere.morti fubiacere, 8c mori non pof \ fe. Hxc Sefides 8c confefsio catbolica, quam i Apoftoli tradiderunt, Martyres roboraue-! runt.fidcles nunc vfque euftodiunt.-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Atb mî V igili.fMnt bodic.qui vtr^inq; nlt;lt;mrlt;jnl

*b«]ur roAjlitu4nt.'4( te boc modo drgumrnCitntrnl Dormiliumvoccnt.

1 SfdTbfologinoftrrxtdtM ijlrfcontrddidorû, \ fHodtMHmlt;(MmrnfHgû,po)jKn{(ÔctlMre,fctlicek.

-ocr page 330-

dVAEST« DE VERBIS

No«i ver à Eutychiarti, ignorantes natur priorum, eontendunt vtram^ naturam ejfevbi^ut fy tarnen diuerfM efjei

At hodie eam ZuingUo amp;nbsp;CalUino tribuiuit 'Vbiquitarij.zrbtereticam proclamanti

Jdemlib.x.eont.Euythi

Dei Filius fecundufn humanitate fuaW reeefsità nobis.feeundumdiuinitatem luam ait nobis.Ecce ego vobifcu fum, vfq;ad con-fummationcmfeculi. Quiaquos reliquitamp;ä quibus difcefsit humanitate fua, non reliq“'' nec deferuit diuinitate fua.Per formam eniW ferui, qua abftulit à nobis, in coelö abferts eit à nobis:per formam Dei, qua non difcefsit^ ' nobis,in terris praefens eft nobis ; tarnen8t praefens 8c abfens vnus idemqj eft nobis.

Ergo non tantum dijparuitjed verè abift. Putabam eum formam ferui abieciffe.

Hodie vbiquitarijs fecus videtur pro fuo tnine logico.

C A P V T Ï Xa

PRaeccdentibus capitibus fübijcieiftnsali quotthefcsautoris,quas ex vefbisinft)' | tutionis cœnac Dominicas accuratè 8c exq»'' ïîtè dcduxit. Agitur autem inijsdevero8t genuin®,

-ocr page 331-

COEHAE DOMINI.' 144 genuino fenfu verborü Chrifti, qui nonuiu tùm dilucidè explicatur, fed firmis quoq; ra-gt; tionibus amp;locisS.Scriptur^tlabilitur Sccon 1 firmatur.Sed quia iftæ longiorcs funt.opcr« pretiumfaéluri vidcmuV.fi in gratiacoruiQ,* qui documenta Eine fuincre cupiunt, easia certaaliquot membra tribuarnus. Ac primô quidem exponitur vera ratio manducanêi carnem 8c bibendi fanguinem CErifti, quant ' nos ampleftimur, 8c probamus.

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

î Euangelij doftrirta de CErifto rege 8c fa. i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cerdote noftro toncionatur ; qui faftus cft

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobis fapientia à Ueo,iuftitiaj8c fanftificatio»

I nbsp;nbsp;nbsp;Scredemptio.

4 Doftrin«« EH4rtgcliclt;e f»m»nrf,obiedMM,er fi» nkeftCbrijliM.

Quifquis igituf bine vel minimum defle

** ftet, nunquam deveritatis doétrina ritèSe i appofitèdifferercpoterit.

I Ergo irt elt;« doärinlt;t Cbrijlt« Unejurfm feopM intuendui.

ni.

Ac,cura facramenta Euangelij fint figna-Cula.isdehorumquoq; vi»natura, 8cofficio aptè difierct,quiàCErifio ordietur.

-ocr page 332-

QVAÈST. DE VERBli

iacramenta Eidtngflij ßgiitcula^

' ’ ’ ' ■ . . -

Cum autcm Chrifti caro verus tibus m , Èc fanguis verus potus, hoe lolum.HierÓny' Éno teile, habemui in hoe feculo bonum, fi Vefcamur carne eius, fanguirie(j.ue potemuG hon folùmin myfterijs.fed ctiam inknpturï rum ledione ac prædicatione.

Caro Chrifti erfanguK eins non folumitiSi* tramentis, fed etiamin leâione er pradicatlùif terbi manducatur O’ bibitur.

V.

Nam verbo Dei predicantis traditd,^ in vtcru mentis traieclo, fidélis Chrifti ni»n-ducare dicitur atque fanguinem cius bibere.' Quidfu edcre cafnetn Chrifti, o fan^uin^nf bibere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

!

Sed quis tam ftuj^idus eft.vt in labijsfé« * fono prædicantis.vcl in chartis carnem Chri fti amp;i fanguinem latere putetaut dicat, nifi impropriè^

Quomodo Chriftmftt in fonopriedicdijtif amp;nbsp;ehartii.

V I r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I*

Nam 5c Paulüs Chriftum apud GdïM’ i crucifixum elfe dixitrnullus tarnen ita litcf* 1 afftxus eft,vt contendat naturaliter 5c carna' 1

litef I

-ocr page 333-

COPNAE domitît; Hf liter Chriftum apudGalatas crucifixü-.quiuis éti'm intelligit verbis fubefle tropum, Apud Galatas ergo crucifixus cftChriftus.quodex verbi prxdicationè crederent eumcffecru-cifixum. Fides enim multo certius res ipfas Fidd« apprebendit,quàmfcrifus: ati^ueabfenlialo-co videtintelicélu.

luxtabunclóquendl modû conEtcmur in cœna mànducari corpus Chrifti àftdeli» bus non tarnen corporaliter aut naturaliter. Sicut enim Cbriftus non eft in fêrmonc aut librisprôprièac corporaliterdtanecin paneJ

Atque bac ratiône non folum Papifta-rum de Tranfubftantiationc comm.cntumi fîd ornnès futiles àrgutiæ , qux vel ccéleM , gloria: Chrifti detrabuht, vel vcritati humâi ' ns nature non conueniuht.

1 ÀtTBKVM MEMÉRVM OSTEN* l ditfontcmacoriginfmcotttrotttrfiaEucbAru

f l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yerbo^Eii.

' i

J l nbsp;nbsp;nbsp;TotaveTödefenfuverborum.Chrifti coh'

I 1 irùuerûa ex verbi fabftautiui diuerta acclt;-

V i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• . / . r

11 ■

-ocr page 334-

GLVÀÊST. DE VÈRBI5

Jjtione nafcitur verbûcnitn Subftantiuuffl» Eft,propriè VTmpKTiKüiç feu fubftantiuè, inv proprièverô fignificatiuè amp;nbsp;fimilituilinan^ vfurpaturin litcrisfacFis^amp; prophanis.

Gontrotterfid ortd rx côpulj cA, VctH eA du£ figniftcationci.

At cum hæ fignificationcs expolifion* «duerfariorum minus côueniant, coaéti nouam quandam Grammaticam cominifei« Alij cnim pro continct,alij pro Tranfubft«’-' tiatur pofitum putant: cum tarnen panisnec àcontinendo, necàTranfubftantiation«,(5lt;l âfignificatione nomen corporis Dominifo'’ liatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Dute/dlpe er Äfignißcdtionc terU EA dbiof , rentes cxpoßtioncs.

XII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Si enim exponas, Panis eft.id eft,ruf’'' , Sc in fecontinet corpusChrifti,tanquamfält;* Cusauenam aut cantharusvinum,. vide qu» abfurda indenpnconlequantur, i. Panislo' i cus erit: 8c vnum corpus in multislocis:^ । multacorporain vno loco, Sccorpus incof' pore, amp;in atomo amp;nbsp;punélo. 2. Panis cun’ , Chrifto crUciAxus,fepultus, amortuisreiU' fsitatusrfiquidem duraflet ille panis pofte®' ' nam , Sc quodcorporiconueniret, vtefle'“ !

cœlûi

-ocr page 335-

t OE Ü ÄB ß Ó M T H Î. lt;4’^ «ttlo.pani lt;|aoqtconuenirer. j. Itemftinpi neeftcorpusChrifti , Schæcfur.t copulara, oportet tres In Chrifto natures alVcrcre, diui n4m,humänäm.8i patiiceam; cuni tarnen ver burn non aliam induerit fubftautiam c^uaiTl Hominis.

i:

Corpua honelfe inpätte o/fi^nditur dcJttilione abfurduthi /Unlt; ex vet o nihil nifi 'Oerü j'equitur.

X n I.

Pro'fcrint àducrfarij fimiles löcutiones ' facramcntales. eafcjaieboc modo rel'oluant;

tum demum enim videbunt imo manibuS palpabuntquot montbra illa fynechdocbe ilat.quàm à commùni l'acrärtientorum lo-quendi contuetudine aliéna fit, quam natu-I rafnlacrimentorumeuertat.

I HÎc Sgt;hodin,hic faltjte Sytinfiafl^.

xnli.

l’O'ntifici) ,’S tarn abfurdis abborrentcs, \ iHalunt dïcére panis fubftantiamin nihilurn verti.contradiaérite fenfu cxtcrno, reclamau te naturafacraméntórurn, ûc obftante S.Scri ptura.quàrtiuaridïculè loqui.Efcigitu'r ver- Quid fle, bum , pro' Tränfubftantiari vfurpant ; hoc X'ntVr,?’ hon fieri aiunt.cónuerfione lubftantix vnius

, inaltcram.fed qu»d in locu panis, quemipfi

' «aanefcerefomnia'nt, fubeat corpus Cbiifti,

T z

-ocr page 336-

dVAËST. DE VËRBIJ

X V.

Hoc autem omnibus linguis, omnib#! ^entibus.omnibus facramentis nOuum âcici» auditum cftivt vcrbuni fubftantialchocnid* do vfurpetur.

X vr.

Tranfubftantiationcm ferô tandem cofl £nxit,definiuitamp;in ccclefîam inuexitTuro* nicum,Vucrcellcnfc,ac Romanû concilium. Pontifice autcm Innocentio tertio nocentil* Cmo decretum quoque faélurri eft de Tran* fubftantiatione, quod confîrmauit horribi* lem idolomaniam.

Trofijubßantiationis e,itamp; Procréantes. Caufa ( onjernans. nbsp;nbsp;nbsp;ijfeiÎM.

■XV

Tarn vcrô fi vel Trànfubflantiuè vel fjb* Âantialiter corpiis.quod traditurjcflatpartis iile,etiâ i.panis ciîet corpus: 2.idem de feiplo prædicarerur: j.idé exemplar fui ipfius eflet: 4.imago fine imâginato,relariunm fine corrê latiuo , accident'a fine fubiedo exifterentJ 5.Sc vna natura ex duabus non alteratis ciTet, amp;numerarcnttirduo indiuidua in vno indi* uidao; 6.Item bærerct corpus illud impana* turn aut in corpore aut in anima.At caroChri fti noftræ carni carnaliter njn vnitur.Ineptü autera eit opiuari : quod caro Cbnfti inani*,

main

-ocr page 337-

CôKNAE no MINT. 147

tnimingrcdiatur, cum tarnen cam fatiaredi.

catur. Quomodo cnim anima capax eft car-|ris,^u«non eft corporea.neclocum prxbst corpori^ Caro ante non eftniftincertoloco.

Trun(tttJl4fihJttr’WJ ‘f bjurd t-.vna c.-ùm dato tir toncrljoab^uräoymultafnjuuntur.

No/travr.ir, cum Chrifta non caritJ^it.

Atuma öWrtJ«. Caro non mfi in loco.

1 bis omnibus luce rneridiana clarius CeactuGo.

fft.panemneqifynecbdochicè.neqiTranfub ûaniiuè, neqipropriè corpus Cbrifti eflç 8e appcllari: neqi aliter intelligi pofte 8e debere ^uifytnbolicè.figniamp;catiuè, 8c metouyrniçè.

TERTIVM MEMBRVM AU»

exentflû,

fiÿs frobat in yerbit Chiißi effe tropuni, • ‘

XIX.

Qjiod ad verba Cbrifti coruméi» fenfutn Veram 8t attinet.nos quidem eafummareuerentiaex* ofcularaur, verifsimaqi efte ex animo credi-iftus-.fed fubefle tropum 1 Jiomatis certp alTis rimus.Plana quoqi efte libenter concédimus 8e confitemur, fed tarnen ita pl*t'* » wopo „«n wp«» idiomatis conftent,k plana fmt initiati» non «wat«i. ludibns.

T î

-ocr page 338-

QVAZSr, DE VERBfJ

X X.

Non enimrarumSc infrequcns eft,vtßf guræ feu fymbola rerum fignatarum fortiaiif tur nomina,tropo videlicet mctonymias.

Regula. Sacruincntii vßcata çrfreguens.

XX 1.

DecUratio Hinc in S.Literis cxiftunt ift« loquend» àbtxîpiù. formulæ:Circumcifio eftfœdus: Zignus trait fitus;Petra Chriftus: ArcaDomini Dominus» Sacrificia expiationes Scpeccatum : Baptif-pius lauacrum regencrationis amp;nbsp;ablutio p«* catorum;Panis corpus Ghrifti; Poculumü# uum Tcftamcntumfc Sanguis Chrifti.

X XI r.

htdaeitaj In his Jocutionibus.fi litcrîç adhære.’.S.Slt; àbamp;udum. fîgna pro rebus ipfis interpreteris,carnalitei’ Auguitinj fapis. Si enim (inquit Auguftinus) figuratà

• ^*?“**» dictum fie accipitur, tanquapropriè diêîuW i fi^jCarnaliter fapitur,

XXIII.

Incómuni qnoqiyita Sc rcbqs bumanif fimiles occurrunt locutiones; incontraâu matrimpniali, anulus, fidcs amp;nbsp;huinanitas ; in adminiAratioac domus, clauis potetlasjn çlcétionp rçgis.corona Sc fcçptrum.rcgnum: jn ediftis principurn,figillamandata;in retegt; llamcntaria, literæ hærcditau ( S( qui? pmquot;'* ' ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confe-

-ocr page 339-

ÇOENAE DOMINA 14S confeélctur ) nomiaantur.

rent exrmplif ex commuiù ytt4 lt;(e« prompt«.

XXïlH. quot;

Solct etum S.Scripturi.cum de Chrifto Sccorporeeius myfticojd cft.ecclcfialof^uu tur.vtpluriraùm tropicè 8c figuratè loqui.

Tropide CbrijlocT Ecclf)Î4frfq4*cnt«inS.L.

Chrtftusenimvirga,flos,ouis,altarc,thro* nus, graû», gcrmen.fol, petra, oriens,fons, imago, caput, fignum, rxdixIcfle,Paftor,pa-nis, via, vitis,lux,lapis nominatur. Eodem modo ecclcfia appcllatur vinca , columba, Hierofolyma, ciuitasDcl, mons Santlitatis, viuilapides, regnumDei, fponfa, templum, matcr.amica, rcgina, Siondcfcm, ûlianun-cupatur.

Exf mpU de Chri/l» t4W «» no«o, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vctcri

Trjlionent». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e

QlVARTVM membrvm con-h«ft ftroleffjîn refntationcm obielïiants 4d naufeamyfi^nerepetita, omni a 'ViAeliceS yerba in Saeramentit propriê aecipienda.

-ocr page 340-

ÇtV/EST. rKV

X X V.

Siqnîf dicar aliain Saciampntorum e'Tf rstionem, vbi oninia verba propriè accipt béant,111 omnino falfum e(Tç aflerinius.

X X V I,' ‘

Nufquam cnini adeô Jîguris abufldato» ^at;o vtin Sicramentis. ficut amp;nbsp;in contçxtu yerborum CQtnæ multic figurx occurrunt. Nampafchapro agho figura eft: frangiapud Paulumfiguratè de corpore Chrifti dicitur; Uefruftu vins periphrafis eft vini ; Üatur, EfFunditur enallage eft, narn præfcntia prp moxfuturis ponuntur. Nemo in hiftelocis iropus effe negare audet. Trppum ergo amp;nbsp;in bis Verbis,Hoc eft corpus meum omnes con cedantneccfieeft.

Rrfutatio obîc^fionk.ai! iniuiîione fione hcuttofium SacramentaÙuftf. ....... XX Vl/

ÂrfuMtOT • Quare amp;nbsp;Paulus hæc verba Chrifti deck «Faida. rjturus hunquam ampliùs in declaration« vel corporis' vel fanguinis vocabulum man« öucandi amp;bibcndiquot; verbis adiungit.Sed quo« tiescunquedemanducando 8i bibcndodif« ferit, nonaliudaddii quàmpanemamp;pocu« |um , non fine cjarifsima ^rticulorumamp;de« ' inonftratiui figni appofitione . Hæc vero pirticaiA Óonic innuit, iipc ücrum fqr« ' ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pçrpe«

-ocr page 341-

DOMINI. I4«)

perp«;iuum 8t fpiritualc.non carnile. Spin» tu enim verè adeft Dominus.corporc tamçq in coclis refidet.

XXV 111.

SedStCHriftus nqn mediocre argumen» l^mfuppeditat.Qwia enim corpus 8t 'angui-nem commendauit Ghriftus, 8t à fe inuiccngt; difcréuit.qu» natura non fcparantur-.neque enim viuit corpus abfcp, fanguinc. Manifeft^ ! ergo proteftatus eft in gemmis fignis cffe e« I etnplaria rerum.non res ipfas.

\ CbrijliM lt;j«i4 gn«t«4)jgrt4 inßituit, docuit t(|

I fe’*’quot;'*™«

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXIX.

j Nuftjuam autcm in ipfis cœnæ verbis pa-»

1 nem alioquitur Cbriftus, vt corpus fuurh ft

1 »t.fed difcipulos iubel manducare-.ae promlf

1 tiones.quibus confecratio fit.non ad elemer»

l Uipfa,fedadcosquirccipiunt,deftinantur. , l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXX.

1 nbsp;nbsp;nbsp;Et Euan geb (ta: difeernunt Cigna à rebus;

l de pane enim dicunt dedit, de corpore da-

I tur.de panefregit.de corpore frangitur ; De

I pineiliis,de corpore provobis; de vino de-

1 dit.defanguine effunditur ; de vino iUis.de ' fanguinc pro mukis 8cpro vobisidepoculo 1 in mei memoriam gt;nbsp;fed de fanguinc in remit.

I üonempeccatorum.

-ocr page 342-

QVAE.ST. DE VERßlJ

XXXI.

Ad quofcunquc autein folidos diuertec ris authores .nullum non inuenics cprpu^ Chrifti cxponcre facramcntum velfacruni fignum corporis Chrifti. Item fanguincm« licem myfticum.vel myfterinm vplfacramW tutnfanguinis.

XXXII,

Ifta verities Çuangcliftar^ cojlatione man! fefta cft. Nagt;P quod Marcus ait benedixit» hoc Mattbæus.Lucas 3c Pgulus gratiarunia' ßipnis verbo explicant. Vocjibulutn igituf bcnediccndi non fignificat vi verborum par nem in carnem conucrterc.aut carnem èc® lo depprtare.fed gratias agerç.

X X X lu,

QuodMatthæus Sc Marcus fimpiiciwf dicunt'.Hoc eft corpus meum quod pro’ O-his darur.difcernunt fignum à fignato. Aliu*l enim eft, quod datur nobis,amp;auud,quodlt;la turpro nobis.

XXKI II I.

Quod Lucas fimplicitcr dicit, Hoc til corpus meum,non pi'æmifTo præcepto.hot alij per prseceptum Chrifti exponunt, cipitc, come dite, quxpropriè depone,dc porpore Chriftiimpropriè accipiend^W ;

-ocr page 343-

COÏNAE DOMINI. If*

XXXV. ’

Q]jodMarcus cum Matthæoait. Hic (tft fanguis meus Noui T cftamenti, id Matthaeus per Chhfti przccptum exponit,Bibite exhocomnesiidquod ad fanguiuemim-propriè.ad poculum propriè refertur. Et . Marcus feipfum exponit per prçcedcntia.Et biberuntexeoomnes. Lucas 8tPaulus per haec verba.Hoc poculumnouumTcftamca turn,eft idem fignificarunt.Nam nouumTe-ûimentum impropriè dicitur.

X X X V I.

Quod Matthaeus 8e Marcus breuiuseffr-tunt.id Lucas ScPaulus per haec verba expli cant; Hoc facite in mci mcmoriam. Paulus hanc Chrifti vocem vtrique fpeciei addit yt exponas luomodo ptnis amp;nbsp;viaum corpus 8c fanguis Chrifti fmt.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXXVII.

1 QuodPaulus dicitreus crit çorporis 8c fanguinis Domini , id feipfum exponenS tffertçlarius.Iudicium fibijpfi edit 8c bibit. Etquoddicit, bïqndijudicans corpusDo-i I mini, id fupraclariusextulit, Quifquis e-1 derit panehuqc.Scbiberitdepoculo hoc in e dignèlndignè enim cdcre pané, 8c no dijudj care corpus D.Scnó probarc feipfu idefunt:

-ocr page 344-

QJVAEÎ T‘ D B VBRBIS {îçutdignè edcrepanem, probate fcipf«®’ ■ elijudicare corpus Domini , idem funt. quod I.Corinth,10.dicit,Panis quctn ; piu5,nonnecommunicatia corporis Chrilv , çiKtd ftatim clarins elFert.Qiioniam vous P* pis.vqum corpus multi fumus.Hic cniæ qui depanecœnæparticipainus, Scp^o«'” ( Vnum vel corpus vnumChrifti appellat:P** I pem vnum.quod de vno pane participais“’' ( (icutipfcfefeçxponit,item vtfignifieetvni’I pem çcclcGsErvnum corpus, quod fide çÂ’ic** ptur corpus vn^m fpirituale fcilicet corp“’ vel membra Chrifti.

CtVlNTVM MBAï’bRVM CO^' j ti»a prolep/in et rcfutaiiontm obteÜieiiiiif^ ' • fcrimine SicrAmtntornm Neurit * N oui Tefl^menti.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXXVIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

Qjjod fi quis obijciat nihil hoc modo d“ * fcriminisrelinqui inter facramenta veten* amp;nouiTefta(nenti,fipanis eorpoitis d’d® figura cft,non veritas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Ptolepfit obieAionif.

RefpondeoillicumAuguftino, Qsoflt;' quauit fides , non reddunt inferiores fe** J r menta.Tantuia obfcuriora illis, manifeftquot;’” );

-ocr page 345-

C OE N AE D O M Î N T;

hob« funtfacramenta. Sacramentis vetena ToftamcntiChriftas præamp;UQCUtUS eft, no» ftris annunciatur.

». RcfponßoexAu^ußino.

X X X t X.

ProindePaulusco®iï aflcrere eunden fpiritualera cibum fuilTe patnbus ,qui amp;nbsp;no-ui» eft.Imd vt veicrum facramenti circumti fionem amp;nbsp;pafcha nobis, ita noftra veterl'out

I auribuit.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;». R.r)ponft9 ex Pattló.

XX XX.

0gt; tl

♦w

o'

)V j’'


JSicar«Chrifti in pane cfiet,lt;ius in manna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Vïlagno elTtnOnpoteiat,nonfolum religio- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

his modus 8e externa facies, fed etiam ipfare i'gio väriata effet, 8e plurimnm patribus dei hegatum.

j.RrjportJtd deduCl^one 4(14lgt;fMr(li(m.

XX X X I.

AtPaulus in Epiftola ad Hebr.tanderh pi Affumpti* irum Se noftram religioncnl affcrit : lelus Cbriftus heri óe hodie.idem eft etiam in fccu la.Fadcmenimeft vis facrificij Sefaccrdotij Cbrifti.eadé ortlnibus fcculis virtus Cbrifti;

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X X X X 1 I.

Vetercsigiturfpirituales nobis paupcrió cSpiexio. ■ . resnófuerünt.Sepanisadfteragnoillorunt 0' prstiofiornoneft,

* . . '

-ocr page 346-

(X.VÀÊS’E DE VÉREIJ

Xblil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;.

■ Propterea amp;nbsp;Chriftus cœnam agni/Œ” t?omini coniangit,vtoftcndatveterum noftra figna fcrè fVaria eire.

Coplexionn proiatto 4 faâô Chrißi ftamenti eandern rationem cfTe.ipfa quoqu* Ÿerbo'rum conucnientia Sc imitatio id ded* rat.Natn veterum Sacramcnta cadem fcrèhgt; bent vcrba,quæ 8c. nodra, vt ftudio quodaW ex vcteri Tcftaméntoin nouum defumpWy fevidcanrur.Vtcnim decircumcifionedicij I tur.Hoc êftfœdus rheumritadepane.Hocdt , éorpusmeum. Vtdcagnodiciturhocef*' vôbis inmemoriam: Iiaincœna hocfacit* in mci memoriam. Et vtcircumcifio menturn dicitur:ita poculum nouumTeft’' mentum appellatur. Vt deniq; defanguiquot;* tiircorum,Hiceftfanguis Teftamentiritad* poculOjHoc eftfanguis noui Teftamenti.

xixiiir.

At vt conftètfàcramentôrum vtriufq;


4. Re/}gt;on/io À colljtione phraßum tkentalium vtriujt^ Tefiamctiti.

C A P V T X.

fmttma ea ÿiui.

PErtexitauthor aliquot generales c««' nés feu régulas ad facramcntorum ratio ne«

-ocr page 347-

C OEN AB DO WINK 10 hem,pi'oprietatero,formam,fincm k cffeftu explicaûdum k cognofcendutn vtilesac ne «effarias.

ï.

it ï'

5

ii','

Sacraméntum eft diainç in hos grati« D**’quot;**'*Ä tefiimonium.exïcrno figho confirmatum,***■“•*• cutn mutuanoftræ «rgaipfuin obferuantix teftificaüone.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NoMtfct

Qiiod véro ad nomen iplum attinet.bacra m mmUf

t« y r

Bien turn pro Græca voce f/vçvpiov ab inter-pretibusîatris pofiiurn eft,id eft.ptoarcano ritu rei facrxln qua fignificatione apud Ec-clefiafticos aulbores iubinde occurritivnde faftum eft.vt ad figna i'da.qu« auguftam fub-litnium 8c fpiritualium rerum reprxfentatio tiembabcrent deducerentur. AuguftEp.$. Xagn-Bp» àd Matcei.Loogum inquitjeflet diiputare de î.ad M»»'* varicrate f.gnordm, qux cum ad res diuinas pcrtineutfacramemaappeUantur. Própriè

i Sacramentum etiam iuramentum eft militis, tü propnè.

i l quo fefuo Imperator! vouet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

I Hane babet vim vbi facris noftris fignis co

Ucnit.Vtenim mibres mibtari iHo facramen-

1 tofidemfuam obftringuniimperatori, 8c mi 1 iitiam luambcïïacuri proficentur,itanos no-

j, I ftrisfignis Chriftum Impsratorcm profite-BiurA fub eius fignis nos miliiare aiicfta-n^ur.

-ocr page 348-

Q.V AB T. DE verbiß

À nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sacrament! nomen generaliter (igna eónï

I»nemen pleaitur.quJC vnquäm hommibus Deusde-gtncieic. ji{ yj certidres fccurösq; de fuarum promit fiönu veritatc redderet. tia verd in rebusiW , turalibus nonnuriquam extare voluit ; non« Sïeramrn» nunquam in mirâculis exbibuit. Priorisex« «ainrerum cmplafunt.vt curfi Adæamp; EusEarborefnvi' tæ in arrhabonem immortahtatis dedit, vt earn fibi fecurè prómitterent, quam diu ede-rentexilliusfruftu. Iteincum cœleftemir-Cum Noah Sceius póftcritati in monumenW ftatuit.fepofthac diluuio nón difsipaturufl terram.IIæc Adam amp;nbsp;Noah pro facramentis habuerunt

Sacramen- Pofterioris ceneris exépla funt, cü velluS lainiracu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, r

GeJeonisiiTigaultrorentcaterrtrrurlustei , ram irriganit incaito vellere ad pollicenduni ( Gedeoni viftoriam. kem Cuni vrnbrafn Hó-rolügij retrorfum decein Imcis retraxit ad promittendum Ezechiæ incolumitaté. Hïf quando fiebant ad fubleuandam fidei eOruiB ünbecillitatemjacramenta etiam eraùt.

I I 11.

Ffdfmp- Fedemptionis ctiam myftcrium natiid iioiiisiny' fua incomprehenfibile eft.figuram ergo eiüS imaginé infignis vifibilibus exhibit Chri- ■ Itus. Imd datiS arrhis amp;nbsp;tefl'eris rara certuni

nobif i

-ocr page 349-

tiobistacit.quam fi oculis ccrneretur.Proin-dc neque li terse adhærere.nequc iuxtal’erui-lern infirmitaicin fignapro rebus ipfisatcipc re debemus.

TaliaautetnteftimoniaÏeufigna paucifsi- Sjcnm««-maapudnosfunt.duonimirun»; Baptilmus amp;cœnaDomini.Vncle Auguftin'ad inquifu tones lanuarij lib.2.cap.i9.i juamuls inquit, neq; boe iure pofsit^ quoniodo contra {idem fitjipfam tarnen religionem, quam paucifsi* tnis celebrationum lacramcntis mifericordia

Dei liberam elTe voluit, feruilibus oneribus premunf.vttolcrabiliorfit conditio ludæo-

rum,qui etiamfi tempus libertatis non agno-üerint,legalibus tarnen farcinis, nonhuma-nis ptæfumptionibus fubijciurttur.Sed eccle fia Üei inter multas paleas multaquc zizania * conftitutamulta tolérât, Si tarnen quæ funt

contrafidem vèlbeatâm vitam, non appro-bat.néô tacct.nêc facit.Idem lib.î. de doebrt- ij,raii j. naCbriftiana cap.9, Pauc.t qusedam.inquit,' prbmultiSjCadcmqîfaélu facillima.Scintelle '** ctu augüftits.Si obleruatione caftifsima.ipfe Dominus Se apoftobea tradidit difciplinâ;fi-

eut cft Baptifmi facramentum, Slt; celebratio corporis Sefànguinis Cbrifti.tiuç vnufquifqgt; cum participât,quo referantur, luabutus ag-

-ocr page 350-

Q^VAESn DE VE RB I J

nofcitjVt ea non feruitute carnali,fed fpiritu* It potius libertate veneretur.

fJem Ep. Idem Epill.S.ad Ianuarium:Chriftns facfï e.adUn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;numero paucifsimis.obferuationefi

cillim;s,fignificatione præftantifsimis.fociC' tacem noui popul*colligauit;ficut eftbaptif mustrinitatis nomine confecratus , amp;coin-lt; municatio corporis Sefanguinis ipfnis.

c5 Nicenum concilium vt duo agnofeitfaer* àtLcr2ini nientayita duos conftitaitdefacrainentiscagt; ns tancne* nones.quoTum alter de fanéto baptifmo , algt; fraidit. jç jjiuina menfa,feu myfterio corporis amp;nbsp;Prior de Janguinis Chrifti conferiptus eft. Prior hie baptifmo. eftjBaptifmanoftrumnonvifibilibusoculis

fed mentalibus confiderand-um eft.- Atpiaw videsrconfidcrain aquis velnt in »rcanoab-fconfam efle diuinam vim. Nos en-im fpiritu fanéto 3c ignebaptizari tradiitfacracloquia. Pofleriot Poftcriorhiceft. Iterumetiamkic in diuina de ca.u. nienfa,ne bumiliter intenti fimus ad propoiu turn panem Sc poculum,fed exakatamente,fi deconfideremus fitum efle infanéla illamen faagnum Egt;ei toUentem peccataniundi,qiit non viftmiarum more à facerdotibus k-crificatur : 8c prctiofumillius corpus Sefan-guinem verè funientes nos credere hœcefli noftræ rcfurreclionis fymbola.Nam propter hoc ncq; multum accipimus.fcd paruuin: vt fcianios

-ocr page 351-

COKNAEDOMÏNb 1^4 fciamus quoâ hæç non fatietati.fèd fanftimo niæ fermant. Duo facramenta etiam agnouit T ertul.Lïgç Dift.u.ca. Omnia.To.tidem ag-lioü't amp;nbsp;Qreg.de quo cauf.i.Quaft.i.cà.Mul tifecularium.

» Infacramentis duo fuutfpeftanda: fignû Infactamt, terrenum.Se res cœleftis. Signum amp;nbsp;res cor-poreaeftipfumelcmentum, 8cactioleu elc- Signum. Tnentotumadminiftratio.Res cœleftis eftip-faoperatio feu virtus Dei, promifsio ac omnium bonorum communio. Vtinbaptifmo Baptifmo» vifibile 8c lerrenum eft aqua: inuifibilc 8c rés Cœleftis eft ipfa regeneratio 8c adoptio in coe , tumfiliorumDei.InEuchariftiavifibile fig- ** * Iwm eft 8c terrenum panis 8« vinum-.lnuifibi le 8c res Cœleftis vera corporis Cbrifti 8c fân-guinis communio. 8c per banc paTtafalus Sc peccatorum condonatio. nbsp;nbsp;nbsp;'

vn. nbsp;nbsp;\

1 Res ipfe in fua manent fubftantia,8c fig-tianon tranfeunt in illasànterim taïUcn propter rationem Sacramentorum, rerumfig-natarum fortiuntur nomina ; à fimilitudine

1 videlicet feu reprxfentatione rcrû, quarum fiint facramenta feu facra fymbola. Tutif-fimum igitur eft docere fignum 8c figna-tumita cônefti.vt difcrctas naturas partiunk

V »

-ocr page 352-

Q_V AKST. DE VERBIS

quælibet retineat inftitvtione 8c fignificatio ne.Cohærcnt.non autem naturarum confu*

fione permixta funt.

V11 r.

Sactamen- Sacramenta iri vfu tantum funt Sacramen

toufu*quot;quot; ta. Exemp’anaenim taradiu fuum officium faciunt, quamdiu rationem habcnt exempla* rium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IX,

Sacramentorum vifibilis fanftificatio,lt;]U# uiGbiU. fit per verbum amp;vfum Sacramentalem .fine inuifibili quidem adefie qu'idem poreft , feJ Augufl.in non prodeft, téfte Auguftino in Leuit.lib.j. QuæfLij.Idcirco Simoni Mago n’in.' “»rofuic vifibilis bajptifmus.cui .'anctificaiio inu übiüs defuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xquot;.

ïnuifibili» Inuifibilis fanftificatio qnibufdarrt adfuit bafjam'ad Sc profuit fine vifibiiibus Sacramtntis. Neq; Juitamp;pro» enim Mofes.qui vifibiliter facerdotes fantb* full (.ne ex» , rr ■ r ■ r r ■r' nbsp;■ i

««naPgiio ncabat.vlusrueratipleiplis lacr.ficijs.vel o* leo ianftificatus ofienditur.Inuifibiliier verè fanélificatum negate quis audeat eum, cuiuS lanta gratia praceminebat.

^:i€r'*gt;nen^ (lirr uihbi le non con tcniiuHüû.

Nee tarnen Sacramcntum vifibile conteffl nendiim c!f. Nam contemptor eius inuifibi* liter fanftificari non poteft. Quare 5i Eunu-chus in aèlis fpontc polcit baptiftnum, lenti* ens lioc initiari Sc conglutinari fideles in vnû corpus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sacra*

-ocr page 353-

y'

ÇOENAE DOMINI* 15:$

Sacrament!fidelibusprofunttantum; in fideli'ous Uihil plané. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiieiibu».

X I l I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E 1 Gani

Ecclefia,nac formaiii ncc matcriam facra-menti notedmutarc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poteftinfa

■■ nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xnn.

Vt circumciEoniaquam baptifmi.haagno Pafcbali panem fubftiiuit Çbnftus ; vt dilcas ’ veterum amp;nbsp;noftra lacramenta paria efTe. Dif p„,,.

I nbsp;nbsp;nbsp;fercntia tantum hæc eft.quod veteris Tefta- O S'su.n ia

1 menti facramenta obfcuriora, nobis funt ma \ nifcftiora.magis arnica 8c parabilia;ac nô ven

1 turi.fed manifeftati Cbrifti indicia.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XV.'

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Defacramentisloc|uendumcftfacramen- n««.

1 taliter .ideft , medo 8crationc facramentis ,

1 propria.

I Prxftantius multô cftverbum Dei ,quam facramentum.QuareCKriftusnonlegiturba «ameaii«. ptizaffe vaciuam.vt eft loan.4.Et Paulus pau cosadmodumbaptizauitl.Cor.i.Nibil etiatn

l nbsp;nbsp;tam diligenter commifit Dominus concio-

l nbsp;nbsp;natoribus quam prædicationem Euangelij:

' nbsp;nbsp;cendi funftio. Ideo ScPaulus.non miftt me,

in(^uit,Dominus,vt baptizarem.fcd vt cuan»

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V Î

-ocr page 354-

OyAEST. DE VERB|5 gelizarcm.Quæ fcntentia per Comparation« enunciataçft. Habent interim fuum locum in ecclefia Dei Sc facramenta, eujnq; honora bilcm.minimeverq vilerp Sc abieftum.

XVII.

fam idem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fingulorum eu Euangelium.ita k facri

ncjjtrinet mentum.Sacramentumenim eft fignum feu confirmatio Euangelij:de quo diftum eftdf« prxdicate Euangelium omni cre^tur^.

*

p A p y T XI*

PRAEFATip AVTHORIJ.

Vârisedh (buntiones de uerki^

Coni Po pon loagê »b Äpofto lorum :ria

MAgna hoe tempore quæftio eft, «l« modo prxfentiæ corporis Sefangub nis Ghrifti in cœn Dominica. Difputantalij contra fignorum naturam, de tranlubftantia pone,de mirifica,inqv.am,panis 8c vini in naturale Sc fubftantialecorpus, inqueverum amp;nbsp;naturalem fiuc corporeum fanguinera, co uerfionc;dcaccidentibus finefubi’e^o fubfi ftentibuSjde corpora!! corporis Ghrifti pr«' fcntia.CœnacertèDomini non Iongèab?cta te Apoftolorum rubigine teéia cft,quoniam Sc viuo Paulo Gorinthij profanationemali-jecorrupia quam induxerant. Sed concertatio detraO' fubftantiatione orta eft,pri|num Rabani tctl» por«

-ocr page 355-

r OH N AE D O MINI l$6

yore An. 0.840. Eodcan. vixitBertratnus I’resbyter ScMonacHus quilibrum dc Sacra do orta^” rnento fcripfn. Carolus ergo GaUiarum rex, Wagni Caroli nepos BertramoPresbytero diias propofuii quaeftiones ; Prior ul'S erat: An quod in ecclefiaftdeliû ore fumitar corpus 5c fanguis Chrifti, in myftcrio fiat,an in Yeritate.Poîlerior-.Vtrum corpus quodnatu tft ex virgine Scfedit ad dextraiti patris, Gt, quod ore fideliutn.per Sacramentorun'. my-fteria,fumitur in ecclefia.Ad priorcm ergo 1-nitio refponfuin fuit.quod figura 8c quod ve ritas fit.Noftri vero naox atque confefsi funt, pané eflefubftantiale, efTentialeD. corpus, vinumfanguinemnaturalcm.adijciunt, fed inuifibiVner/ed ineffabiliter, fed non vt in lo cojnon qualitatiue.non quanntatiuc. Quafi vero verueffentiale 8cnaturale Dont'ni cor pus fine qualitate 8c quantitate Sc loco elle pofsit.nifi forte nunc in ploriaomnern veri-tatemcoropris exuerit, Alij Synecdocbicôs cs'ubRaa 'bæcverbaaCcipiunt.quod corpus 8cfanguis ûuiOquot; Cbriftiadfint eflentialiter,fubftantialiter,na-turaliter,corporaliter,ntirabiliter,inuiribili-terjineffabiliter.verè, in pane, cuna pane, 8c fub fpeciebus panis Sivini.Etvnonftrofas di fpntatione§ contexunt dc Omnipotentia Del , de tniraculofa Gbrifti in pane prx.

fenù*. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V 4

-ocr page 356-

QV AE sr. DE VERBIS

N-gt;(lr4 fen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chriftum cof

UBU4. ’ poraliterin cœlis effêad dextram Patris,agt; '■ ' deoq; in vno cæli loco: Propter veri corpogt; rismodum.amp;Chriftum vtrum Deumamp;ho minem-.nihilominus ecclefiae fux præfentem efre,pafccre,fatiare.amp; viuificare fideles fuos, facram cœnam in terris célébrantes,nó pr2gt; ïentia corporali.fed diuina gratia.rederriptio ne efficaci amp;nbsp;virtutc viuificatrice non fecuS atque in Baptifmi myfterio fieri credimus. Qitanquam enim corpore in cœlis nianear, Dominus tarnen purgat.idem illc in ecclelia virtute poteati.cos qui in nomine eius bapti Cauûtani zantur.Cum igitur videam quantas nebulas tun. verbis Dominicis fparferit Saran ,ac miniftri huius regionis quantopere de fenlu verbot rum Domini interfe dilîentiant, piumefle putdui , G qualicunqi opera, pios ac fideles Chrilb fniniftros iuuarem.præfertim cumamp; • jpfi nonnihil me rogarint, vt id ipfum prçfta rem.Vifiim mihi eft.poftquam veras régulas de cœna Domini expofui, breuiter perfirin-gere cius prolânatioties. ’ Tu igitur quicuo - que hçclegis opellam banc nollrain lequi bonique confulas, ac

benè vale. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

PROfA* I

-ocr page 357-

ÇOBNAE DOMINT.

PROPHANATIO I.

QVod ablatacft altéra Species Lateis;

vt in Epbefina Sc ConÙanticnfi Syno diâ.téporibus UilicetTheodofij Impcratoris lunioris, Celeftini Pontificis,8cSigifrnundt Imperatoris.Ioants ij. Pontificis (circa annû Domini I4:6.diei5.1anij,vt vidcrc eftin con cilijs) 8c poft ætatem Lombardi. Itaquc tarnen omnes concilijs paruerunt. E’tcmplo font Grseci.Rutheni. loan, Vuikleffjoanncsi Huls.Rockkenzan.

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V

RefeUitur Aetrttum tx Scri^tura,

Marei 15. Quxvobis dico omnibus dico, I.Corintb.io. Omnes eandem efeam fpiritua lem edebant, omnes eundem potü bibebant. EtCbriftus dicir.Bibitecxhoc omnes.

.............. ‘ • ■ ' / '

. Ex Dolioribui.

Ignatius adPbiladelpbienfcs; Vmas eft calix totiusEcclefiæ,

Cyprianus deCœnaDomini ; Vniuerfa, inquit.eccleCia ad bas epulas inuitatur, æ(|ua portio omnibus datur,

Ambrofius in Explicatione Cœnæ Domi-nicæ’.Non poteft effe deuotus qui aliter præ-fumit, quam datum eft ab authore. Idem ia

V 5

-ocr page 358-

QVÀEST. DE VERBiy

Epiftolam ad Corinthios. Idco enim in duîu ' bus Speciebus ccIcbratur;Valet enimad tui-tioncm corporis amp;nbsp;aninrç.quod percipimu«.

Thomas Aquinas in Match,z6.Corporalis refeûiofitpercibum Sc potum : itafpiriiua* lis rcfcélio fub fpecie cibi 8c potus.

Ex Decretis. De Conf.Diftin.z.Cap.Cow ; pcrimus.Item quotiefcunqj, dum frangitor, cum omne.perada, H» qui,Cauia.i. Queft *- • Cap.Saoerdotes.Diftin.çj. Cap.Vitirna.

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ex Concilijs.Bafilicnfe Concilium fub Eu

genio 4. Anno 1424. ftatuic Bohcmis licere vtramquefpcciemfumcre. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Ex Breuiario.In Fefto corporis Chrifti le* ûione 3.8.9.10 Fefto Ladiftai leclione $.

Ex Poftilla Guillermi. In Fefto cprppris Chrifti. Epiftola Pauli. Conuenientibus vo* bis.Scc. Ec Dominica 17. Cum intraret, amp;c. Vide in locis communibus de hac temeritate Pontificia pluribus:Sc fuperius in oratione de vtraqi fpecie.Loge Se Nauclcruip fpl.205'

PRPPHANATIO II»

Public» ia Vod ex publica feu communi cœnâ, i -V / priuatamdecreto fuo feceruntPon*

Auihop tificcs, id quod maxime Gregorio debemus. gt;nbsp;M-Tijnu. gjß eninj communis adhuc fub Gregorio j durabal )

-ocr page 359-

COENAE DOMÎNb 10 darabat, ipfc tarnen certes inftipiit dies, quibus in templo folenni ritu fine eimunio-ne facrificarctur, amp;nbsp;propofuit deliftorum ve nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Hiam.ad jdfplenne accedctibus.PriuaiamiC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

fa prorfus ignot’a fuit vetcri Ecclcfi«. Imo ne fuit quidem vfqs ad tempora Gregorij, Miffa fine cömunione pluriü, led babebatuf ft^tis d'ebus vna commuais cœna,vbi multi quot-quet volebant fumebant facrofanftu ß'mbo-lum.Quemadmodu nebodiequidemin Grç cisEcclefijsfiunt priuatx minis fingulorunx factrdotum,fed vnica miffa cómunis.Ac fi di cas vnufntpiius Ecclefiæ nomine id facere. Q|io quçfo maridato^annonhoc apertèillu-derç Deo eft, cum vnus adfe rapit,quod non nifi inter plurcs fieri debuerat?

Reftllhur iterttum ie PriutU ta Mtffd.

I i.Gorintb. ii. dicitPaulus'.Cum conueni-tis in vnum locum,non licet Domintcamcoe nam edere,quod vnufquifque propriam cœ-nam occupât in Ecclefia. Hue refer Scfiipr» citataScripturxpeftimonia.Hie certè in di-ftione,propria.occulta quxdamineft anti-

I tbefis,nacómunicationi opponitur. Quenv. admodum enim ex multi« granis vnus çonfi situr panis; ita per panemBuebariftiae tnultj

-ocr page 360-

OyAEST. DE V ER.BIS ynum Côrpus cfficimur. Proinde vt hsf cœna P^ophana non eft, fed faeranta propriJ non eft.ied communis opponitur amp;ei quod djcié póminicamcoenam edere.quodenim Dominicum eft, priuatum efle non poteft.

‘Anacletus cius nomihis I. Rom. Ponti, füB Tratano:Omnes qui in Sacris aderant.vl aut communicarent, aut templo.fi nollent communicare pcllercntur, iufsit. Anno iH. Nauclerus. Vide amp;Calixti decretum Cap, Peraéta.

Albertus deMilîæmyfterio, primum ifl-quit,in vfu fuit, vt omnes inEcclefia conue» nientes omni die communicarent. Cumau-tem hoe crefcente multitudine, non fatis ido neèferuari poflet, conftitutum eftvt coni' municar^ntdiebus Dominicis. Cum autem amp;hoc rité feruari non poffet, conftitutuW el, vt comnwnicarent tribus in anno vici* gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•• bus, pafchae, pentecoftes, ScNatalibusDo-

mini.t-cllis.

Sed amp;Zepherinus inftituit.vt omnes Chri ftiani.qui annos pubcriatisattingerent.fingu lis annis ia folenni die pafehæ publicè coni' municarent. (VideFabianum) quod inftitu* tum Innocentius etiain ad confefsionent deliciorum traduxit.

19

-ocr page 361-

COENAE DOMINI.

InVetuftis illis Canonibus quosApcfto-iorumvocant Habetur; Qui non pcrleuefant adûnemScfacram commumonem non reci-

Ipiunt.tancj^uam inquietudincm ccclefiîe nio-uentes.corrigendos.Dift.t.Can.OmneS,

In Antiocheno etiatn Concilio tempove Marnni Papa» decrctum eft,vt cjui ecdefiant intrant.Scnpturam audiunt amp;nbsp;à cornmunio-heabftinent.ab ecdefia remoueantur.doncc vitiumhoc correxcrint.Id quod in Concilie»

’ I Tholetano mitigatum fuit. Lege de Conf.

Did.z.Can.Si quis.lnCœna, Hi qui.Legc ex Concilio AgatHen.Ca.Scculares,Et fi nc,amp;c.

Meliofi illo feculo ab Apoftolisad m ile NCTA.’ ) vfquëannos poftea,omnes fine èxceptione

fichant vtriùi'qifymbôli participes. Non ccr-j ' lè Vêtus ilia ecdefia ignorabat, qv.osCH.i-J , lixs conuiuas ad cœnanl fuam adniililfct.

i Extant Eccleftafticæ Hiftoriæ : extant Vete-

' rumHbri,qulapertàHuius reiteftimonia'fug igerunt. In G rxcis Ëcdefijs ne Hodie quidem fiuntpriuatx Miffiè , fed vna publica, idque tantum Dominicis Se feftis diebus.

ScdSc in Canonc dicitur. QuOtquot eX Hac altaris participatione facrolandum lui filij corpus Sc fanguinem fumpferlmus.omni ■ i benedidione ccdclbi Sc grava repleamur.

1 Itcmfiat con.taixvo St confseratio corporis

-ocr page 362-

ÓVAÉST. DE VERBfS

écfanguinis Domini noftri lefu Chrifti aàti'« picntibusnobis in vitam æternam. Itemin tniffali præcationc.poftcômmunionem dici' tanrcpleti cibo potuQi cœlefti. ItcmDoW'' nus vobifcum.Item Millà cft, Orarnus.rogS' mus.quæfumuSjprecamur, ofFerimus, com-municanteSjMcmento'circumftantium.Hoc

nomine plurium præfentium diftæ voces aN guuntjMiflam olimpublicam fuifTe.aétionen* totius cœtus,8c non vnius facrificuli in angu* Jo mifTantis. Itempromifcuam eccJefix com-jnunionem fub vtraque fpccie fuifle. Item in vctuftis Agendis manufcriptis, clarè fcriptu cft ; Dctur ægrotis fanguis amp;nbsp;corpus Chrifti. S.Francifcus voluit huic errori profpicere,amp; conftituit vt fingula collegia, quotidie vniU commun! MiHa contenta effent. Hocpoftei mutatum cft, ftuepcr fupcrftitionent, quæftus caufa.

t t

I

t

Epiphanius ; fcribit in Afia Synaxint'(lt;ju* ficipfavox communionem defignat, ficutfc ^yaTTH.id ett.tharitis Sc ÄeiTSpyiafid eft,of ficium) tercélebratam effc fingulis feptiml' his.n'ec quotidianas fuiffe Miflas. Etquideni aiit,hunc rtiorem ab Apoftolis traditum efte. Dies quibus celebrabatur,Tê^a£/t/lt;ÿ!/-®Cgt;' ffetßßctru xvgxaxîijid eft, feria quarta

11 f.

-ocr page 363-

€öBNAE DOtólNT.' léor

11

i

t i e

IcDominica, vt ipfe nominat AwTatz vocan.« tur publica bona,inde ÄstTisßytCi) euro, tra^ fto publica bona,non fignificat facrifico.Reuera enim Miflaetl imago facrificij vnius.nó facrificium. NomenMiffseextatDeut i6.8c fignificatcollationes feu muncrapopuli, nó oblationem fïccrdotis.' Debebant cnimfin-guli,venientes ad celebrasionem pafebae,ali-quodmunus quafi fymbolum afrerre. Hunc morem initio retinuerunt 8c Cbriftiani, qui cóuenientes afFerebant panes, vinum 8c alia, Vt teftantur Canones Apoftolorum.lndefu-mebatur pars qux confecraretur pauperi-bus. Cum hoc more retinuerunt 8c nomen coll«ionum,vidclicet Miflse. NufquamVeteres fcriptores ante Gregorió nientionem faciunt,priuatarum Miffarum.

Nec défunt nobis rationes cert« 8c p'r«-Cmbo«flt; clar«,ob quas, non all am quam panis 8c vini ereaturamjad banc remrcpraeCentandam dej adhibucdtl-legerit Dominus.

(I

I. Pane enim pafcimur. Vino lætiamp;can-tur corda.Sic carnc Chrifti fpiiitualiter man ducata pafcimur,8cc.

a, Conftat prçterea fangninc Cbrifti abo-l«a effe omniaV eterû facriftcia, Addita igitur funtfignano vtiq; fang«in’olcta,fedarnica,vt cófumanonis effent facraraéta.ScteiViraonia,'

-ocr page 364-

Q,VAEST. de VERB’S quodomnis fanguispro peccato ceflaret S in Chrifto omnis fit plenitudo.

Inftituta deniq; figna htec funt.ad pef' cellendos etiam fenlus exteriorcs, fenfucff' leftium donorum.Cern t enim vifus in SyiS' bolis Dominum fid ei reprcfenratione,cernit frafiionemamp; mortem eius , cernit cffufun* fanguinem m vino. Audituslætaturpromil* fonibus amp;nbsp;verbis cœnæ tam amicis.

Ncqj veto amp;nbsp;guftus Sctaétus inhocfac® gaudij prorfus expertes funt. IndeAugull-in Ioan.Hom.X.iib.19.contra Fauftum.SacM mentum,verbuvifibile nuncupat, quoclD^‘ promifsiones.velut in tabula depictas tépr* fentat. Sacramentapolîentvôcari fidei nO' ftræcolumnæ. Quo enim modoædifitiu'”’ fuo quidem fundamento ftat 8c incumbib fubicélis tarnen columnis cæteris ftabili£tflt; Ita fides in verbo Def, no fccus ic fiindanicu to refidetjfed cum accediit Sacramenta.ipfi* f.dhuc ccu columnis lolidius innititur. Pul' lunt 8cfpeculadici, quibusgratiæ Deidiui* tias.qnas nobis elargitur,contemplari liceat.

Chryloftomus Pacbones nuncupat. HiS enim in vitae fancbmoniam Si puritatem obgt; rtringimnr. Vocatur Tcftamentuiu.xtaprO' priet'atcm. Recordatio pafsionis Chriftim-'''' luxta vlum. Syna.Kis luxta truiftum. Item

-ocr page 365-

COENAE DOMINI» »6»

amp;c ayctTrn, id eft. Charitas.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turn altaris,more Papiftis vfitato, de ^uo

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bege Martinum inPoftillade

. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Zachæo.

-ocr page 366-

Q.VAESt. DE VEREIS

PROPHANATIO 111.

Cotmrrutï tioin opus «cittoriü.

QVod ex cœna facrificium fecerunt» feu opus meritorium.quïc tarnen nigt; hil aliud eft, quamTeftamentum ScSacra* mentum,id eft, Promifsio de remifsioncpec catorum cum figno facro panis amp;nbsp;vini. Vi^i® ' Rhegium de Miffa.

SacrificiS . Muplex.

Sacrificiurn porro in duo genera diftti' buitur: Alterum vocari poteftAge^lt;i67lK0i' amp;nbsp;Gtßdo'ifÄOV} quoniâ vetieratione culfuqsDe' Conftat, quern fidelcsamp; debent amp;rcddunt. Vel fi mauis àC^aQA7ix,ovquo publicitus maximèDeo gratias agimus.

Alterum /?\5i7»e/oi',id cft,propitiatorium fiueexpiationis. Eft autem hoc facrifîciüm, cuipropofitum eft iram DeipIacarc,ipliu9 iudicio fatisfacere,eoq; peccataabluere,quo peccator eorura fordibus repurgatus amp;nbsp;in iuftitiæ puritatem reftitutus in gratiamcum Deo ipfo redeat. Sic vocabantur in lege vi-ciimæ,quæ pro peccatis expiandis offereban tur, non qtiod dclcndæiniquitati pare'sfo-rent, fed quod verum facrificium adümbta-rent, quôd tandem ah vno Chrifto reipü peraclum fait.

Gregorius i.huius author fuiffeperhibe-tur,circa annum óoo. Hic enim certosinfti-tuit

-ocr page 367-

‘ COEkAE i) OMINL iß*

tuk dies,quibus in templofolenniritufacri-{icaretur,amp;propofuit delicborum veniani ad id folenneacce^estibus. MiffamfacTificiuni vocant amp;nbsp;concilia qu^dam.vt Antiocbenum; Carthaginitifey.Synodus ó.Gónftanii.itcni Arelatenfis.Scc.

Alexander quoq-,primus docuitfàcriRcioi boc deleri.idquodab Etbnicis fumprum eft; Nam 5c Plato lib.2. de Repub. vbi devetcri-bus piaculis differit.ftultam improborum ac fceleftorum bominum conbdentiam ridct; qui putarent bis quafi vmbris obtegi fua fla-gitia.neàDijâccrnérentur, Sctanquàm faâa cumDijs paébone fecUrius fibi indulgêrent.

Plinius.Vulgata, prifcïs teporïbus, opinio obtinuit februa elfe omnia facrlbcia, quibus malefaftorum cùnfcientix purgarentur, de-Icrenturq-.psccata.âut Manes animab'us de-\ funélorntnplacidiredderentur.

Horatius.Tcq; pia'culanullarefoluent,id eîl: nullis boltljs te expiabis.

Vergilius.Ét prima piacula funto, id eft,fa trificia pro fatisfättione peccati.

KcfcUitar decretum ex SchfJtwa.

Çbriftus non iufsit corpus 8cfanguiué fuu Ucfutatio. offerri in cœna.fed inquit, Hoc facite in mei gi rtan In* Wiemoriam.non ait in mei facrificiurn. ‘° Ci«uri.

-ocr page 368-

Et Paulus Hcb.io'.Vnica oblatione perfé* ft O s ettecit eos in perpetuum, qui fanftifi«» tur.ldem. Vbi eftpeccatorum remifsio.no.i eilaniplius oblatiopro peccato. Item. HiC vna obiata pro peccatis viftim^in perpetuum fedet ad dextram Dei. Item, Si volontés peccauerimus poft acccptam cognitio-nem ventatis, non pro peccatis reiiquaeft hotlia.

1.Ioannis i, Sanguislefu Cbrifti, emundtt nos ab omni peccato. Item. Eccc agnus Dei qui tollir.amp;c.

EtHebr.p. Abfqj fanguinis cfifuGonenon ficremifsio. Sed âcCbrillus decœna, accipi-te.dixit, non date quemadmodum ipfiChri* ftum dant,patri fcilicet in hoftiam.

Lucas certe Aftorum 2. amp;2O. maluithoC facrum.fraftionem panis nominate quàmfâ-crificium corporis Cbrifti. Noluit cnimer-rons anfam præbcre fpiritus Sanftus. Com-memoratio enim eft lacrificij femel perafti» non ipfum facriflcium. Commemoratiocorporis vei l,non ipfum corpus , nifi quantum attinet ad vnionem facramentalem amp;myftc-rium fiue fignificationem. Sic enim rcclà nominamus panem corpus Domini.

Philippus in Apologia, Effeftus, inquit, cœnæ facriticiû eft, ipfa ceremonia non efti* crifi-

-ocr page 369-

COENAE DOMINE


«65


çnamp;ciû,cômunicans enim debet Deo gritias agere.pro beneficio amp;nbsp;pafsione Cbnfti,amp; vti ipfaceremoniaad laudemDei , vtbacobe-dientia gratiiudinem oftendat Sc teftetur fc tnagnifacere dona Dei, ita fit cerçtnouiafacri

I ûciumlaadis.

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£x DoHoribfif.

I *

’ AuguftinusinlibroSentcntiarum adPro fperum. Dumfrangiturboftia, dutnfanguis de caiice in ora Edcïium funditur.Quid aliud «{uiDominici corporis in cruce imrnolatio tmfqi fanguis de latere efFafw.fignificatur.

Cyprianus, de ratione Circusncifionis in •• fine inquif.Tantx dignitatis ilia vnica redem ptorisnoftri fuitoblatio, vtvnaad tpllenda inundi peccatafuffecerit. Ibidem.Vbi yenit Cbriftus Dominus.cefTarunt facrificia.

Auguftinuslib.io.de CiuitateDcijÇap.îî.' 9» Qjlibominé affutnpfit cgitqs fine pcccato.vt ipfo facerdotc 8c facriftcio fier et rcmifsio peccatorum.

ExUecreto. De Conf,Dift.2.cap. Sacrifi- nbsp;nbsp;’®*

ciutninterdum frangitur.v^uia morte,8cc.

Qi\odverô a^uibufdamDoftonbusCoe ftaDominifacrificium appellatur.i torrgt;mr » ^tihciô»p« tii populi more fmnptum eft. Ac cjuon.odo facriftciutti vocent.explicant ipfi.icilicet im, jropriè.Hinc AuguftinusVib.io.Dc Ciuiut»

J

-ocr page 370-

.QVAEST» de verbiß PeiCap.Ç.Quodab hominibus appellatuf^? crificiuin.fignum eft vcri facrificij Chrifti.

Lombardus iç Sententijs Dift.12. QuarH» Illud inquit, quod confecratur à facerdotfi vocaturfacrificium amp;oblatio , quia eftn’”r moria amp;nbsp;reprefentatio veri facrificij amp;fand? immolationis faélae in ara crucis.Vocaturh' crificiura propter communicantes,qui fur munt Chrifti corpus amp;nbsp;feipfos Deo offeruquot;? per ebriftum hoftiam viuentcm.Rom.nS‘^ enim, amp;c.

Auguftinus lib. 22. Gap. 10. de Giuitatc. Ipfum Sacrificium corpus Chrifti eft, qu®** non ofiTcrtur ipfis martyribus, quia hoc font k ipfi. Vocant facrificium amp;nbsp;propter preceS amp;nbsp;gratiarum aóliones,vt Tertullianus ad Sc* pulam. Sacrificamus pro falute Imperatons. led quomodo præcepit Deus , prece pura- । Hue facit amp;nbsp;Philippi dilt;ftum,dc quo fupra.

PROPHANATIO Illi.

QVodmartyruni nomine

brari volant. Id quqd Fœlixinftitu'^ circa Annum 276. defumptum ab EthnK^o ritu. Macrobius enim amp;nbsp;Cato tradut Laure” tiam annuo parentationis honore dignataff'

• - nbsp;nbsp;nbsp;■ * — nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CicÇf’

-ocr page 371-

COENAE DOMINI. 164

Cicero ad Atticum; cuius Laurentiç, vos Pontifices ad aram facriamp;cium facerc foletis. Idem in oratione pro Flacco; Litemus igitur Lentulo, parentemus Cethcgo. EtVirgilius lib.5. AtqucFæc meafacraquotannis, vrbc vclit pofita templis fibi ferre dicatis.

RefelliturDecretum. Chriftus enim non njartyrious.qui cxbac vita difccfferunt, fed viucntibus cœnaminftituit.quemadmodum alibi de vtraque fpçcie diftumeft. Lege 8c quot;Veftbemerumfol. 290. Item deSanftorum bpnore.Videamp;.fuperi.Corlnilt.i5.promor. tuis baptizari doctores prxcipuos.

PROPHANATIO V.

QVodmifTapro defunStis celebratur, cuius inftituti Gregorius 5. author ututp*«-tuifle perbibetur,circa annum 725. Hic enim fcripfit ad Bonifacium Legatione apud Germanos fungentem, Chriftianos pro fuis mof tuis verè Cbriftianis poffe offerte, facerdo-tcfque mortuórum deberc faccre memo-riam.prsecipit.

Mortuorum commemorationcm Pela-giüs iuffituit. Concilium Cabinenfc vt eft dc

-ocr page 372-

qvaest. de verbis

Conf.Dift.i.Ca.Vifum. Statuit in Miflarunj folennibus pro defunclis orandum efTe.Ide^ tiam cxEthnico ritu defumptum cft.apud illoscnim eratfacrificiu pro mortuis, «juod Nouendialc dicebatur, nono cnim die, quo quis fepultus fuiflct celebrabatur,

Horatius in Epodo : Nouendiales difsi* paté puluercs.Hinc igitur apud Sacrificulos bodie folennla dcfunclorum, feptimodieà funerc dcmptis ex Vcteri inftituto illis duo-bus diebus pcraguntur.De quo lege Cauf.ij, Qnæft.a.Cap.Qnia alij.Itcm deConf. Dift.5. Cauf. Nullus presbyterorum. Et Dift. 4. Cauf.Nulluï,Scc. Erant amp;nbsp;Februa apud Eth-nicos,quæ peril,dies Februari] celcbraban-tur,hifi^ue diebus, pro impetranda mortuo-rum animabus quictc, piaculis facrificijsque omnis populus circa fepulchra accenfis faci-bu?,cercifq; intentus orat.Virgilius 5.Ænci. Diuinique oflaparentis Condidimus terris, moeftafq; facrauimus aras.

Saluftius in lugurrha.More regio iuftara» gnificèfecerint.

Cicero 2. De Legibus. Non folum vita cruciati atque dedecore, verum Scfepultura ie iultis excquiarü caruerüt. Ouid.in Faftis.

Hane,qtiid tufla ferant,dixere feralia,Lucent lgt;ldcaHdii manibief tßd dtes.

Rcfellitur

-ocr page 373-

' ÇOINAE DOMINI. «6jr

Refellitur Decretum vel vno Concilij ^'f“*?*** parthajirienf.inftituto cap.iS.Inftituit cnim defunftis Sacramentum diftribui non debc-re. QuiaChriftus iubeateders id q^uod dc-‘ funftis non conuenit.Quare iniuftè damna-ti funt Arriani.qui ofFcrrc facrifïciû pro mor tuis fpernebant.de quibus lege Cauf.24.amp;j. Cau.Quidam.Sicut autcm quidam fupcrfti-tioG.baptizabantur pro mortuis,8c baptifmu pro mortuis valere putabant, vt i.Corinth. iS-lta Pontiamp;cij in cœna Do mini pro mortuis facrificarunt. ;

Martinus quoq; Pontifex vt eft de Conf. dift.i. Can. Non oportet : vetat facrificari mortuis.

Cyprianus ad',Corneliumin Epift.t.De cœna Domini non morientibus fed viuenti-bus communicatio à nobis danda eft. Lege Vefthemerum fol.jió. amp;nbsp;alibi de purgatono UC quod MiffanoBfitfacriftcium.

PROPHANATIO VI.

aVod in Miffa facris veftlbui faeerdo- TcKlim (» tem ornarunt.necefsitatis opinionc is.Authores buius inftituti funt Cle- AathotM.:

mens primus.circa annû 99. Stepbanus primus x6o. Vigilius,Sylucfter i.Zacbariasi.

-ocr page 374-

lt;iy AE ST. DE VER BIJ

Martinus. Requirunt autem in vcfte ftg' iu quædam, vtimaginem Chrifti, amp;c. Sixtus Papa inftituit.vt nounifià facratishomi ci bus facrata vcftimenca tangantur,vteftdlt;î

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Conf.Diftin.nCau.In fanâa appftoiica.ItenJ

vcftimenta:amp; diftin,2j,cap.Sacratas.

Clemens ftatuitmortuum Laicumnon obuoluçndym elïi veftimentis altarisDift, I. Cap. Nemo. Idem ftatuit veftimenta fiera amp;nbsp;valâ vetuftate confumptaincend*amp;lt;:' neres in loca occulta proijci, vteft de ConC Dift.i:Can.altaris.

ld quoqj ex ethnico ritu mutuatu eft.quo rumfacerdotes facratis vtebantur veftibi’S, dû facrificarent. Alij abHcbrçis fumptieife putant.apudquos iux^a jegem Mofi vefti-inentafaccrdotibus.alijsqjinitiatis dabantnf qui ea induerent, cum faç^is edent opcram daturi.

' ^eamp;eatio. Refcllitur decretum. Nam Leuitici 19t præcipitDominus,ne gentium veftibusv-tantur.

Et Sophoniæ i.Vlfitabo omnss eo-S qui vçfciti funt veRe peregrina j incommuniSç hominum confuetudine . ne duin in facris. Fit rnim vt dum externos ritus gentium inn tantur Chriftiani letiamimpietatem amp;ç idoio l^triamfcdlcntuf.

-ocr page 375-

COB N AB DOMîNIf lé6

In exordio furgentis religionis.facerdo-tes rem diuinam faÖuri.nihil fupcriudui con fucrunt.cû potius fefe intrinfecus animi vir-tutibus veftiri.ac vitijs corporis exuere ftu-derent.quàm noaos fumere apparatus, qui apud ipfos Hebrxos magnæ habebantur ve-herationis, Hortulus animæhoc idem probaten officio miflæ, Apoftoli, inquit 8c coru fucceffores.in quotidianis vcftibus 8c ligneis calicibus miPTam cclebrauerunt. (Quz in vfu eftfupeliex, àludaico Sacerdotio pctitam effe author cftRabanuslib.i. inftitutionum Gap.14.8c fequentibus. Vide ScPolidorum lib.ô.Cap.tz.

PROPHANATIO Vil.

QVod non nifi fuper altare imaginibv» ^.cercis Scalijs rebus ornato, miflam * ce'ebrarivolunt. Autboreshuius inftituti Autho»«», funt Sixtus x.circaannû xôo.Vigilius. Gregorius 7. F œiijc 1. Uormifda. Faciunt autenx duplex, Altare ftabile fcilicet 8e portabile feu viaticum.

Décréta de al tari ftabili. Concilium Hip-poneum ftatuit Gbrifmate non vngenda alta ria, nififuerint lapidea, quod Chriftuspetra dicaiur,vt eft de Gonf.Dift.î.Can.altaria.

-ocr page 376-

ItVAEST. DE VERB IS

Concilinm Agathcum ftatuit.vndion» kfacerdotali bcnediftionc confecrari alt»* ria.lbidem.' Defumptutnid videturexExo* do29.amp; Leuit.S.

Concilium Aphricanum iubet cuertialt^ ria.qusE fine fanilorum reliquijs cnguntuf, lbidem;cap .Plaçait.

Orig*.

Dccretam de Altari.partim ex ceremo* nijs Leaiticis partim exEthnico ritu defuin ptum cft.Fuerunt cnim duo prdinaria amp;nbsp;le? gitima altaria in Republica Ifracli t’c a diuini* tas inlhtuta. Alterum sreum ad holpcauft» amp;nbsp;id genus alia facrificia deputatum äcina* trio collocatum, Alterum aurcum Tbyniia-mati feu incenfo dcpuucum amp;nbsp;in fanfto collocatum. Quod vcro tot altaria in tempi» cpllocata amp;nbsp;conftruóla funt.id certe ex Eth. nicis defumptumcft. Virgilius enim deVt nereait;

Èb't templum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sitbao

Thure fttlent tirtr.

Herodotus lib.2.amp; Strabolib.i. fcribunt Ægyptios primum Dijs amp;nbsp;aras amp;nbsp;fimalachrg amp;nbsp;delubra ftatuifie/acrifici^qi curalîe.

Homerus Iliad.I. itiSh

Munerafûlueb^nt tentuwtiuri'.it Phcebt» Circum m ignificM inflru 'iai cu'tibut Ardf.

Eadam habes Iüad.2.5c OdylEi. lege amp;nbsp;Vir-gilium

-ocr page 377-

COEN AB DOMINI. 167

g’.Uum in X. Ub.Æneid.

Ac quod aharia verfus Oricntemvertunl id etiam ex Ethnicis fumpferunl.Nam multi Kthaicorum colcbant Solem pro Deo, vn» deSiin publicis Sacris fuis feruabantbunc morem.vi vertcrent fc verfus Solem, Mane ao Orientem.Meridie ad Meridicm.V efperi adOccidéntém. Adminiltrabant etiam alia negotiafuaiudicio fjlis.Nam.vt fcribit Hero tus.Perfarum Principes patVi inter (e funt.vt d'e ftatuto omnes equos ante regiam primo mane perducerent. Et cuius equus ante Solis ortum binniium primus edidiffet, is roX elTet.Credebant cnimPerfse Solem Dcum 8c, equos Soli facratos effe.

luftinus lib.iS. fcribit, quod cuminTy ro fcrui confpiralTent in dominos fuos.eofqi' (jot .lt;4. trutidafTent.dclibetantcs de ftatuReipubli-

' c® dectrnuni cum potifsimum quafi Dijs ac teptifsimum Regem fore,qui Solem Oricn-tem primus vidiffct. Propterea inftituit in Ic

' ge Üominus.vt fanftum Sanftorum ,in quo ' pofitumerat propitiatorium, vertcrctur no adOrientem.fedOccidentem. In eundem vfum etiam inftituit,vt bolocaufta maft area tur,nonad n?eridicin,fed ad Septentrioné.

Apuleiusin x.TuncinOrientem obuev i fus.vclincremeuta foils Augufti taciius im-l precatus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z

-ocr page 378-

QVAÉst. DE VERBÎS

De altari portatili,Altare porta tilc,dicurft fieri quatuor modis. Aliquando extabulaamp; Iapide,ita quod lapis fit figiHum,amp; fepu'chrâ fitinlignô. Aliquando vero fit ex lapidefo-lum ,ita quod in ipfo lapide fit fcpulchruiH' Aliquando cam ligno Sc'apide, itaquodin lapide fitfepulchrum Scfigillum 8c ponatur lignum pro augenda eius latitudine. Aliquando fit in lapide folo, fine reliquijs Stfe-pulchro.

^cfutuio.

Rcfellitur décretum de altari' Efais i7' In tempore illô refpiciet homo ad fadorcm fuum , 8c oculi eius ad fanftum Ifraelrs con-fuebuntur.amp;nô refpicietad altaria,opusniï nuumcius , amp;caquæ fecerunt digiti eiuS non intuebitur,amp;c. Et Lucas 22.amp;Paulus i.ad Corinthios lo. non altare.fed menfart nominat. Et Diftin. i. de Conf.Gan.Nemolt; Clemens menfæ Domini bis meminit.

Et Concilium Aphricanum Cap.i. iubet euerti altari a,quæ hominum comtuento eri-guntur.vtfunl omnia Pontificiorum altaria. Lege de Conf.dift.i.Cap.Placuit.

Templaquidemereéla fiint propterfi-nes, conuentus necefîarios, vnde ea nequa-quam damnantur,fed altaria tanquamidolo rtîaniae inftrumenta, merito à bonis quibufqi ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;repudiantuf

-ocr page 379-

C OE N AE D o M I N l;

fêpudiantur.ceflantibus enim facrificijs.quo rum erat altarium vfus amp;nbsp;ipfa cefient ncccffis eftapud Chriftianos.

Vadianusin Epitome fuaficfcribit. Ad-mirari mefateor quorundam inaducrtcntu am,qui parum expenfis temporibus, primis jllis ecclefisE Roman« Epifcopis,tcmploruni exti uftiones.poffifsiones agrorum amp;nbsp;nefcio quæ munera.per verbum velut fuum, diftri-buta Cbriftianis offerunt.Quafi veró crede-re opus hab camus hoc cis permiflum, tanta indignitäte traftatis.Sc communi totius ciui tatis Eihnicorum odio cótemptis, vt ne pro dire quidem plerunquc auderent , 8c be* nignclecum agi tum crederent,cuminter-mifsis pcrfequutionibus tolerarentur.

Tertullianus quoqi palam innuit.nefuo quidem tempore,aliatempla Cbriftianis fuif Ic.quam fimplices domos.in quitus ftatis die buSjfideles congregabantur, conuiuia etiam' 8c cœnam ilïam facram, pro veteri more célébrantes,

Eufebius quoque Ecclefiafticæ biftorisé' lib.ç.Cap.24. iradit Euchariftiamin sedibus-i priuatim celebratam effe.

Et Hieronymus in Apologia aduerfus fouinianum.

-ocr page 380-

QJ/AEST« DE VÈRÂîS

Et Paulus non in ternplo.fed in çœnaculû Aao.io.Ergoneq-.fupcraltare.

Hue facit, quod in edido Maximiatii * Conftantini Cæfan's pro Chriftianiseditfli fcriptum Icgimus.Erga hos clcmentiamn®' ftrâ credimus porrigendâ;vt rurfû fint Chn ftiani,amp; cóuentic»la in quitus orarc confu« ucrunt extruant « reædificent.ita tarnen,vt nihil contra difciplinam publica gerant, En» conjuenticula vocant, non templrgnonpal*' tia.Chriftiano'um oratoria ,Cæfares. teg® Vefthemerum fol.51}.

Valerius Maximus in Epiftola fua pf® Chriftiänis fed amp;nbsp;orationum domos ScOo-minicamavt inftaurent pro voluntate fu» perrnittimus.Hic Imperator Oratoria appel lat amp;nbsp;Oomiaica.quæ alij conuenticula nun-cupanr.Dominicaquodin his feruirentDo-mino. Grxcis Bafilica eadem ratione diêl», quôJhic régi Chi iftoferuiretu .Secôneiore gis Chrifti in ipfis cogeretur.Legc de his E-didis Eulebium lib.S.cap.iç.Sc 9.cap.9,

Hincigiturconfiât, qualiafucrintant« Confiantini imperium ChriftianorumOratoria, non excella quidem,fed cafxhumiles, adeoq; cryptic quædam , cuius quidemrel ( monumentum extare volentes, quiàCon-ftantino Bafilicas amplas pro Oratorijsex-truxe. '

-ocr page 381-

CoÉnAEDÓmiN!

truxerunt, fubterraneum quoddam fpecus» in prima templorum parte collocarût, quod ipfum cryptum appellarunt.Çryjjtis crgô.id lt;ft,lubtcrraneis illis in prima parte templi,ca tiernis,EvcleGamadmonere voluerunt, coa ditionisprimsecclefix , quxfub Romanis Principibus nufpiam prorepere, fed latere perpetuo,füaqi myniltcria facra, in abfcondi to exercere cdgebatur.Poftea Conftantinus iufsitaedificari templa,poft multos demum innosà Conftanitini tempore, cœperunt 8c Martyria,id eft ,facellain honorem Martyru éxtruiTheodofij Magni tempore.vt eft in ec clefiaftica hiftorialib. ii.Cap.ÿ. 8c 28. Hine tolligercliceitempla,nonïdólolatrarumjfed Chriftianorum fuifle primutn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .

Martinus Tomo 2. Vbi iam liccntiaficbat iddendi,miutandi,éŒpcruntaîtàriailla,8lt;in-figniaBaal.Sc omnium Deorum.poni in tern plutn Domini per impios Epifcopos,8cc. I Qfii approbat altaria, approbet Sc alias fuperftitiones circaaltare,vt vnftionem, vt facerdotalem benediftionem, vtfanftorum reliquias,figillu.m Scfepulchrum,fitum ver-fus oricntem,8cc. quot;Nos equidem cum yeftes, altaria,Scc.damnamus, non fimplicitcr om^ hiareijeimus , fed ea tantum quæ naturam teen« impediunt.Dicitcnim Chriftiis ‘.Hoe

-ocr page 382-

Q^V AE S T. DE VERBIS fâcite.Quicqujd ergo fubuertitillud, hocto tum reijcimus amp;nbsp;damnamus, Necbcnèad' uerfarij ex nomine al taris fuam miflam facri* ficium elTe colliguntjdicentes.fit mentio al ta ris in Nouo Tcftamento. Ergo neceflario re quiritur facrificium. Eft enim argumentum à natura rclationis.fccundum cfle. Neigitur mifla facrificium vocctur, altare tollendum# menfa adornanda

PROFHANATIO Y Ilh

^Tpanis feponatur feu includaturfta* Author. V tuit Quarmatien.Concilium,circaangt; num 1220. vt eft Confecra.Dift.2.Cap.Presby ter.Et apud Grcgorium lib.5.Tit.4i.Cap.S»* nè cum.

Rrfotatio. Rcfellitur Decretum. NamChriftus non

' iufsit feponi.fed diftribui.Et in filentio nedu moChrifii. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' n r i e

abufus eft,fed amp;nbsp;vitium.

rijwi», Refellituramp; figuris quibufdam. Nam de agno Pafchali dicitur.ne referuetis ex eo quic quam Exo.i2,Et de manna inquitMofes. Ne u mo quicquam refiduum faciat ex eo,vfqj ma ne Exod.ió.cap.

Et Dift.de Conf.2.ca. Tribus gradibusin* quit Clemens Papa.Tantain altari certèho-locaufta ofFerantur.quanta populo fufficere debcant: , •

-ocr page 383-

lt; OË N AE b o M 1 N K debeant ; Qjjod fi rcmanferit in craftinutri ncrefèructur.

PROPH ANATIÖ IXi

VTpanisamp;vinumclcuéntur. Author p»n;iS£ui Honorius rcircaan.uao.vteft in De- quot;* , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ K , , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Author.

cret.Greg,U.5.Tit.4KCan.2gt;ane cum. ürigo.

Hicritus cleuationiSkimpia quadam imita tioneeKLeuit.cap.y.defumptus eft. Armus ^nim animalis debuit'in facrificio Icuari à fa-terdotc, peftufculumvcró debuit moueri, feu ventilari coraht Domino. At quis rtefciat ritus Leuiticos pérrcuelationem Euangelij Chrifti abrogates cffeC Cum enim Chriftus 5c facriftcium fuum p'erègit, necefic fuitj vmbras cedere veritati.Quare ritus eleuatió nis in ccenaDominica eft inutilis cultus Dcij

PRO Pit A f4 At lO Xi

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VetVv m*

QVod verba confolantifsima.qux manire «tio.

^ifsima effe debebant.a Laicis abfcondc runt. ld quod poft Qregórium maxime fa-ftum eft. Aft.20.Cum cóueniffent ad frangen dumpancrn.Paulus dWfçrebat cis.Differen-dum ergo eft 8c prædicandum Euàngeliü de Chrifto lefu.Nam 8c ipe Chriftus id mandat, I Aicens; Hoe facitc in mei cómcnvsrauoncm,

-ocr page 384-

CLVAE ST. DE VERBIS

hoc cft,intérpretcPaulo;Qiiotiefcunqied6k ri ci s panetn hune amp;nbsp;de poculo biberitis.mof tem Domini annuciecis donee veniat. Ergtf ibinoneft redus vfus cœnæ Dominic« vbi inangulo quodam Miflaà pnuaiolâcrificu« lo dcmnrmuratur,vt qui aftant nihil nifi ge» fticulationes,elcuatidncs Sc expànftones mi nuum videant, non aütem audiant vllam E« uangelij de lefu Cbrifto vocem : vt nihil inte rim di cam, dcfalfaöpinione qua MiiTatah^ quam opus fatisfadorium pro peecatis ce. Icbratur. CyprianUs libro fecundo Epiftn laj. ad Cecilium Chrifti verba amp;nbsp;fadacor. rumpcrc eft furtum agere;Vide in locii com munibus Rhcgij,

PROPHANATIO Xfi

Vod Saeramentum adoran volue. racramcail f 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;■ n.-

Zuihvr* V / runt.ldquodHonorius tertiusiniti tuit,circa annum nao.vt eft in Decretalibus

Gregorij libr.j. Titul.41. Can.Sane cum. Et naturn videtur ex Decreto Innocenti) tertij de Tranfubftantiationc.vt vocant, quod de. finitum â Thuronicó .Vuercellenfi amp;nbsp;Roma no Concilio, hotribilcmidolomaniam con*

firmauir, Adorationemperuerfatemcritate, quidam in Sacramento erexerunt, quod fe.

cum

-ocr page 385-

Ç PENAE DOMIN r.

it a fubduccrcnt.Si corpus eft amp;nbsp;antma,igi tur Sc diuiniias funt vnà in eorporc.quæ iam diuelli non pofTunt. Igitur illic adorandus Chriftus. Ae primum concomitantibusillis, negandum eft Sc verbumDei opponendum quod acçipi non adorari iubet Sacramentu. Deihqe exemplum Apoftolorum, quos non legimus proftratos adoraftc, fed vt erani diC. cumbenies accepilTc Scmanducafle. Habe-mus Scapoftolicæ ccçlefi« vfum, vbi Edele» non in adoratione/ed in Fra£bone par.is com municaffe à Lucanarrantur.

Huicmalo proculdubiovoluit o^uiare NicenaSynodus ,cum vçtuit noshumiliter intentes efle ad propofita fymbola. Nec alia caufa inftitutum fuit olim, vt ante confecra» tionem populus alta voce admoncrctur.ba-bere furfum corda.Idolqlatria ergo eft,facra mentum adorare,ac dona pro datqre colere. Vbidupliciter peccatum eft,nani amp;nbsp;honor Deo raptus ad creaturam traduftus eft, Sc U pfe etiamin pollute ac prophanato fuo bene * Ecio inhonqratus, dumex Sanäq cius Sacramento faftum eftidolura.

-ocr page 386-

Qjr AE s T. D E VE R B U PROPHASATIO XII»

Baerimtn- nbsp;nbsp;nbsp;VqJ facr^mentu cirçumfçrtuf, ficut ar«

geftatio. ’ 'quot;^^afœderis.AuchoresfuntVrbanus^.cir 4“«lioref. ca Ù6o.Mgrtinus5. Vrbanuseniminftituit fplennitatem de corpprç Çhnfti,amp;iadulgen lias ccrtas prp fef^o dediç Quas indulgenti-as Martinus5. duplic^uit, addiditq; induU gentias ieiunantibus, vigiliam fcfti huius, amp;nbsp;' çpmmunicantibus in feftp .cuilibct centum dies indulgentiarum,amp;; tptidem cpncefsitfe quentibus facramentum ipfo die, 8c quando ad infiTmps defertur.Suftulit etiam en die in terdiclioné Eugenius q..Indulgentias à Martino 5.concç{ras dupliçando,

Rtfuuuo. Facile hoc decretum refutari poteftexi-pfa allegoria arcç fœderis. Area enim nen cœ nam,fedecclefiamChrifti fignificat.

PRPPHAKATIQ XIU.

F^tMtlenS adiei^O.

Author.

QVpd fequçntias amp;nbsp;pratipnes malè cpnfn ^s, in quibus npll^ iufta prccatipnfi ratio adeft,adiecerût.Sequpntias prirhus Noth gerus fçcit Abbas Sandi Galli, qui omnes fe rè antiquas fequentias facilTe diçitur , circa óoQ.Orationcs vero illas Gregprio quidam aferibunt amp;nbsp;Gelafip.

PRO-

/

-ocr page 387-

COENAE DOMINI. 17*

ï^ROPH ANATIO XIIII.

Vod lingua non intcllefta cantatur. Au- c»ntlon« '''gt;lt;hor Aeatho Siculus circa annum 678.

. 1 rT • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;é Amhot.

vel 705.HUIUS cnim tempore congregata Sy-noduseftaConftantino contra Monotheli-tas, cjui in Chrifto vnam tantum voluntatem 8c opcrationem elTe aflcrcbant.Pontifex Romanus legatos Conftantinopolim mifitjoan nem Portnenfem Epifcopum , 8c loannem Diaconum.difsidiumque.quod inter Eccle-ftasOricntis ScOccidcntis fuitjmperatoris opera fublatum cft. Cxterum loannes Por tuenfis in ca Synodo priuatam Mifl'am Lati-nam celcbrauit,8c illa MifTa.ordo.ac vfus à to taSynodo tunc approbatus eft. Lege Plati-namin vitis Pontificum. Atqi is ritus facrifi-candi.quS Romana(vt ait Sibellicus) fanxif fet ecclefia,approbatus eft à Græcis.

NolucruntccrtèPontificij facrificuli, vt mendacij argucrentur. Nam fi linguanatiua •coram Laicisaportè dixilTent.Accipite.come dite, nulli autem dedifl'ent, quis non eos fta-tim mendaccs dixiffet, cum promitTa non ap pareanKf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Defumptum eft ab Etbnico riiu.Sic enim Sap.14.de illorumfacriticio dicitur-.Oblcura facrificiafacientes.

Y 4

-ocr page 388-

Cty AB s T, DE y B R B I S Et Virgilius de Sybill» vaticinio ait: TiLibufex aâytQ diUit Cumta Sybi/la Horrendos cattit ambages, antro^j, remn^itt ObfcHrisyeraimmifcens.

Bcfuixti«» RcfclliturDccrctum Icremiae 50. Præ-»'E'xCiirip djcatc,nolitc cclarc. Et Apoftolus:Hoceft verbum fidci , quod prxdicamus non cela-mus. Aclorum.20. Cap. Diflerebàteis. Item mohem Domini annunciabitis,id quod per exhortationem fit. Roman. 15. Cap.Qil®-' cunquc fcripta funt, tnnoflramdoftrinam fcripta funt. Atnulla inftitutio eft exnon intelleéla lingua.EtEphcf.5.Cap.Impleami-ni fpiritUjloquentes hobismetîpfis perPfab mos amp;nbsp;Hymnos.Sc cantiones fpirituales,amp;Ci Ad Golofienf. j.Cap. Docete amp;nbsp;admonete vos iriùicem caritionibus Sc laudibu5 Sc can-tilenisfpiritualibus. Et prima Epift.ad Co nnth.i4.Çap.Quoties conucnitis ynuFquiC. que veftrumcanticum habet, rcuelationem habetjiinguam habet.doftrinam babet.intcf ’ pretationeni habet.omnia ad «dificationem fiant, ibidem. In Ecclefia malo quinque verba m'ente mca loqui vt amp;nbsp;alios inftituam. quam decem millia verborum lingua non in tellcfta. Et Chriftus : Quod vöbis dico, I omnibus dico:Marci decimo tertio Capite. gt;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ExDodo i

-ocr page 389-

COEHAE DOMINI.

ExDodoribus. AmbrofiQSi.Corinth.14. Imperitus audiens, quod non intcUigit, noti refpondet Amen.vt tonamp;rmetur bcnediftio. Idem vtilius dier t Paulus paucis verbis aper-tolermone loqui, quem omnes intclligant, i^uim prolixam orationem habere in obfcu« rofermone.

Auguftinns in lO.Cap.Ioannis.Nihil aliud funt verba quàm figna.fignificando enim ver ba funt, ïolle fignificationem verbo, ftrepi-tus inanis eft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Cypriahus Sermone6. de OrationeUo-ninica.Saccrdos ante orationem.prçfatione præmifla.parat fratrum metîtes , dicendo fur fum corda,vt durit rcfpôdet plebs, Habemus ad Dominum, Admoncatur, nihil fe aliud quant Dominum cogitate debere. Lege do Conf.dilLi.Can, Quando,EtBedamad Phu hp.j.Et Auguft.Pfal.7j. '

Refellitur exDecreto. Marei Pontificis, quiinftituit vtSymbolum à populo 8c clerc» canerctur; Et Six« 1. Qui vtfanftusàtoto populo,cantarctur,præcepit ; Et Dominica oratio apud Græcos ab orifrii populo dieu tur.ficut 8c xvftt» tÄenffOv. Tcftis cft Grego -riuslib.y.Cap.ój.in regiftro; Et fàcicrdos to-ties dicit, Oremus, Dominus vobifcum,fur-fum corda,gralias agamùs.iic miffa eft,8cc.

...... '■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Y 5 ■■

-ocr page 390-

QVAEST* DE V E R BIS

PROPHANATIO XV»

X4U« ad. Z^Vodaquam vino admifcent. Author Al« '^Xander i.(i2O.)dlt;fumptumàrituveteri, quem Staphilus Sithcni filius, vt traditPH-nius in 7. inftituit. Cuius rei Diodorus in quinto rationem reddit,dicens, Puri vini po tusadinfaniam rçdigit, aqua veró iuxtavo. luptatem lætitiamq; affcrt.Sc prohiber infa.

Vidt 1.M* niam. Vnde cum in conuiuijs communibus, «hab.uit. aqujj vino admifeeri folitum fit:faftum eft,vt in hoc fpirituali conuiuio aqua vino admifee retur.contra tarnen Chrifti inftitutionem.

Drigo. Pontificij ex co defumptum putant, quoi de latere Chrifti cxiuit fanguis amp;nbsp;aqua.vt col ligitur cx concilio Martini Papæ dift.x. d« Conf.Cau.Non oportet.

Réfuta,io. nbsp;nbsp;Nec valet hic aquæ Allsgoria,quam vehe

menter vrget Cyprianus'ad Cecilium lib.3. Epift.j. Et Martinus loco citato. Et ibidem, Cauf.Iulius.Itcm, Cum omne. Cum enim ex latere Chrifti fanguis exiuit amp;aqua,Chriftu5 tumcœnam non inftituit, fed ante, amp;aqu» non populum(vtCyprianus exApocal.iy. colligit) fed cœleftem doftrinam,amp; fanguis redemptionem fignificat. Quonimirumfi. gnificatur Chriftum doclorem Sc redempto-remvenifte. Vidc I.loh4n.5. Chriftus venit per

-ocr page 391-

'c ÓEN AB d'oMINI. 174 per aquam amp;fanguinem,amp;c. Vinutn mifcere aqua.Efaiæ i.Eft facra prophanis violari.Hiç ,cum ipfa ceremonia, amp;fignificationemPx-piftæ retincnt. V'de alibi de modis loquen.« di ) vnde merito damnati funt aquarij, co quod aquam porrigerçnt in calice Sacra-menti.De quibus lege Cauf.24.Q3xft.;.Cau, Quidam.Lege 8c de hoe Auguftinum de Ec, clcfiafticis dogmatibus Capite 75.8c de Conf. Diftin.2.Cau.ucut,8c fequentibus.

PROPHANATIO XVl.

QVod Sacerdos fxpius in altari.dum miC- SaeriSeata ^fam celebrat,nunc hue nunc illuc verti- *“quot;^t**‘* lur;id quod ab Ethnico ritu defumptum eft. Hoe enim, tefte Apuleio, Ethnicorum facer, dotes circa sirasfaélitabant, cum prsfertim refponfa daturi,diuinq,vti credebant.fpiritu afflati.agitarentur, Vnde procul dubio apud nos fpnt huiusmodi in altari.vertigines.

PROPHANATIO XVII,

QVod femel in anno Laicos communi taicM«a cauerunt.Quód inftitutumZepheri.

no alcribunt. Olim in vfu fuit,vt omnes in

-ocr page 392-

QJ-ABST» PB VBRBIf pcclefia conuenientes, omni die communif carcnt, vt cft, de Conf. Óifia.Cauf. Penft*. item hi qui.ltcm quotidie. Poftea conftiW; tumcft, vtcomunicarcnt diebus dominicis« vt eft,dc Confc.Dift.z.Cau. Quotidie. Dein» de vt tribus vicibus in anno communicarent ex Cuncilio Agathenfi lege de Conf, Dift.i« Cau.Seculares.ItemXtfi non.Omnis homo. Poftea in cohcilio Lateranenfi.(circa annum • I22o.)ftatuiturvt femel in anno communia tarent Laici/

io. Refellitur Decretuex ChriftiDifto, Ho« facite in mci commemorationem : quemad.« modiunamp;Paulus docet. lam memoria corporis Chrifti, traditi, non femel in anno in memoriä reuocanda eft.fed fspius. Et Ââo.

2. legitur. Continué autempcrfeucrabant in doclrina Apoftolorum, in communication« amp;nbsp;fraélione panis. Vide amp;nbsp;Chryfortomu» Tomo }.amp; varia Conciüorum décréta.

PROPHANATIO XVIH.

Confrir.Yl X non nifi confefsi faeramentum fume i^nuaici. rent. Id quod ex Zephorini inttituW ‘ ‘ promanafle videturl Nam cumZephorinu» inftitui(fct,vt omnes phriftiani qui annos pu bertatis attigilfent, (Ingulis annis in folenni ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jie

-ocr page 393-

COENAE DOM 1 Nr.

die pafchz,publicè cotnmunicarent.Id infti« tutum Innocentius }. ad anniculirem con-fefsionem traduxit, vtomnisChriftianusin imno omnia pecCàta, fimul cum circumfcan-tijs facerdoti confiteatur, vt eft in Decrctali-bus.Grego.h1j.5.Tit.}8.Cau.u.Omnis.

nc RtfuTaiio

quot; Refellitur decretum.Prouerb.25.Altcri reüeles fecrctum ne forte infultet tibi ci audieht, Scexprobrarcnoncefrct. Ecclcf.K. Ne aperias cor tdum homini, ne tibi referai falfam grâtiârb,faciàtquc conuiciunKPfal.iS. Deliftaqüisintelligii^ EtPfal.ij5. Confite-mitii Dotnino Dominorum.

ExDofroribus.HierbnymusEpift.s.Non eninî confcicntiie latebras hoihinibus fcir?, autnudaTepcrmiflumjdiccnte fcfiptura.Ho tr.oinfacievidet;Deusautcmin corde.

Chryfoftomus fupcrn.CapJad Hébræos. Noh vult vt prOdamus nos apud dlios, fed in bet Domino viara noftram reuclarc. Lege Vuefthcmitru fol.iij. 251. Lege ScRhcgium, tbi Petrus LombarduSi Lege dcPœnitcntia t)ift,l;Gauf. Qj^idem.Porro.facilius.lScindi-te, Cónucrtcmini,8cc. Lege ScCyprianum Sermone 5ide lapfis.

Gratianus de Pœnitentia Dift.1. adducit Veterum fententias quarum bona pars fentit dec onfcfsionc loUnni.Etreliquit velu tin

-ocr page 394-

QVAEST* DE VERBIS

ncm, quitus authoribus, aut quibas ratio nnmfirmamentis, vtraque fentcntiainnita* tur in medium, breuiter expofuimus,cuiao tem horum potiusadhsercndumfit, leftorts iudicio referuetur, Vtraque enim fautores h» j bet fapientes amp;■ religiofos viros.

GloflatorDift.5.primi Huius libripronuO dat nos tantum ex inRitutione hominum obligari ad confitendum. Et ob id GrscöS nunquam fuifle obligatos, quod ea cönftitu* tio nunquam fit recepta jb illis. Item in Ca-pitulo , Omnis vtriufque fexus lib.-5. Gregorium Titulo.jS. Panormitanus fentit confelsioné cfie iuris humani,8cc. Vide alibi vöcem,Oftendite. Hue refer SéiUudPaulii Probate. Probate enim eftfideli mente éx-pendere, quid Dominus inftituern, amp;qua necefsitate inftituerit . quantum fit redem- 1 ptionisprecium,quantum prçfens myfterii Sc. in quod coeant, cum fidelibus omnibus fpirituale corpus, quam fanéla cum vita,taW fide opus fit, ne ob perfidiatn Sc fcelerurali-tentiam, vel corpus Domini prodamus, vel exeoabfcindamur. Contra aurium confef-phan.in DomeRica PoRilla.Brentium Hom-

S.dc

-ocr page 395-

zi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;COENAE DOMINI« 1^6

î, de præparationcad cœnamDominicain. Rhegium in locis communibus : vbi plcràfqj obiaétioncs ex Cyprian, refellit. Etfi eninà nonnulli fruétus ex bac confcfsione proue* • nire videantur, fufpeélum tarnen merito efle ' nbsp;nbsp;nbsp;debuit Epifcopis.quicquid.qüântutncunquc

' nbsp;nbsp;nbsp;vtilé amp;nbsp;bonum fine Scripturarum Teftimo*

t hijs videbatut, iiï re præfertirti tanta. Natn confcientiæ negotium agitur, cüi fi bac con*

I j fefsioné tam egregiè confulitur , inirum eft, i 1 nec Chriftum confuluifTe vnicum magiftra* ’ tum.nec Apoftolos Chriftian« doftrinçab* ' folutifsimos doftores, quicquam de bac cob ‘ , fefsioneprodidifleScripturiSi t

propmanaTio Xix*

VT ôihftia vâfa altaris, non nifi aurea amp;nbsp;argentea cultus opinionc effent.Cuius rum aafo. author V rbänus i.eft. Antea enim ligneis va- nbsp;nbsp;“f“*»

fculis vtebahtur tefte Bonifac. martyre*vt eft deConf.dift.i.Cau.Vafa. EtapudGbryfoft« Bomilia 60.de furtientibus indigné diuina 8e fancta myßeria. Pöftea Zepborin. ftatuit vt Calix vitreus,riö ligfteus effet,circaannÜ225.

I Deinde Vrbarius primus fecit omnia vafa argentcaDift.i.Cau.Vafa.VideConciliu Re-inenfe Cap.6. EtThburienf. Cap.p.vt eft de

-ocr page 396-

CLVAEST. DE VERBIS

Conf, Dift.i.isS.Cauf.vt Calix. Præ calice îrt * Græco nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cft, à potando diélum fîcut

poculum.Apudnos poculum cft,vnde,bibi« tur, fiue cyàthus fitfiuc calix , fiuc vrceus. Hæc Erafmus in Paulum ad CorinthioS.

apud Græcos generale nomen eft, li' cetpropriè aliud fignificet. De yafis vetufta' te confumptis , quid décernant Pontifice* lege de Confe.dift.i.Cauf, Al taris. De munJi tia vaforum amp;Iveftimentorum, Lege GregO' rium lib.j. Tit.44. De euftodia Eucharifti« Cau. Relinqui. De vafts 8c eccleßx aüjs bo' nisjlege Ambrofiumlib. de Offic. Cbrÿfofto mura Horn. 81. 8c 60. DeSacerdotio lib.j. 1 Cau.u.Quæft.i.Cau. Expedit. ItéresEclef Item ex bis Epiftopus.Cauf la.Qiiçft.l.CaU. Mos cft, Conceflb , quatuor de redditibus-

, Item aurum gloria.

Ambrofius in Officijs. Qui fine auro mißt Apoftölos,' amp;Ecclefias fine auro congregî' uitj'iuxta illüd Petri,Non auro, neque argen* tó.fed preciofo fanguine Chrifti.amp;c.'Iteraau rum facramenta non quærunt, neque auro placèht, quæ non auro emuntur. EtHicro* j nymus laudat Exuperium Tololanum Epi* feopû, qui corpus Chrifti caniftro vimitieo, fanguinem portabat in vitro,quiqi auaritiani eieccrat c templo.

PerCul

-ocr page 397-

écEMAE DO MINT. 177

VerSus cUmat.Dlcit«Pontifices,in facro quid tacit aurum^ Lege inTcipartitahiftoria . lib.u;Cap.l6. de Acatio Epifcopo dirente. Deus nofter nee difcis , nec calicibus opu# habet,nam neqicomcdit, neq; bibit.

. Laurentius Deciö,c!Ecos,claudo5,amp;c. pre

feritins;dixit* Ecce ifti funtThefauriæterni qutnunquam minuuntur/ed crcfcunf. Qü' infingulis difpcrguntur.Sc in omnibus inue-niuntur.

PROPHAN ATIO XX,

QVodconfcrturad bona corporis im» Main« Sui» petranda adviftoriarit, foclicitatem, «cmad morbum.grandinem , tempeftatem dcpellendam Çpoft Grcgoriuni) Item quis * huic fuffuratus fit pecuniatri, an vxor diligat

imicum.an arnica procum.

PkOPHANATtO XXI.

QVod ad quæftum contulerunt, cuius author Gregorius 7. fuifie perhibe-tur, circa annum 1074, Hie enim ftatuit ad miffarum folenniafcmper aliquid offerri de-bere.vt eft.de Confe.Dift.i.Cau.Omnis.Le-ge 8c Cauf.n.Quæft.î.Cau.QuiaSacerdotes.^ Cauf.iô.Q^œft.i.Cauf. Statuimus. Nonne-

Z

-ocr page 398-

lt;tVAEST. DE VERBIS

cefTc habemus in Ecclefia Chrifti externaJ oblationes ofFerre, more Ifraelitaru, neceHe tarnen habcm|is miniftros Ecclefise alcre amp;nbsp;pauperibus benefaccre. NecclÏe item habemus in Eccleßa Spirituales oblationes oflFer-re.quæ funt oratio,gratiarum aftio,obedien-tia, cor contritum amp;humiliatum, Sc ßmilia generaoblationunifpiritualium.

P^OPHAUATIO XXII.

QVodmilTam in honorem fanótorum célébrât unt. ld quod ex Numse infti-tuto dclumptum cft,circa annum óio.Hicc-nim Flamines inftituit, qui louiyMarti, Qiii-fino facra peragcrcnt.

Rafutaiie.

Facilè hoe refutari poteft, ex vero vfu Sa-cramcnii. Exod.ia. dieitur; Sacrificans dijJ eradicabitur.

Auguftinus de Ciuitate Dei,lib.8.Cap.vIt. Martyribus noftris neq; facerdotes inftitui' mus,neq; ofFerimus facrificia,quia incógruu, »ndcbitum,illicirum, atqj vni tantum debitü. Idem Plàl.94. TemplajSacrificiajinftitutira' cerdotes, hsçc omnia non nifi vni magno ele^ bentur. Idem lib.19. de Ciuitate Qei aj.Cap-Cœleftibusfanctis angelis, kvirtutibuspopulo fuo Hebræo minanter facrificari vetat» dicens Exod.axSachhcâsDijs eradicabitur,

De

-ocr page 399-

töENAE ßOMlNi.’ 17^

De Conf.Dift.i.Cau.Non oportet: Nó liceat inquit Martinus,Chriftiants prâdia.ad defun ^forumfepulchradeferre Scfacrificare lïior-tuis.

ïröphanatio xxnu

QVod ab vno facrificulö.vnatn tantum miflam vno die rcquirunt. Author Alexander i. circa Annu 120. vt eft deConf-Dift.i;Cauf.S-afficit; Et Gregorius hb.j.Tit. 41. Gauf. Confuluifti; Dietamert natiuitatis tres miflàs celebrant ; id quod Thelefphorut inttituit, Vndeverfus:' . NoRefnor,fub luce fequens in luce fupremn.

Sub Noe,fub DaMfd,fub cruCefacra nota.

Vt eft de Gonf.Dift.i.Cauf. Nofte, Et è loco' Gregorij præfato.Alij quoq; verfus.vna cant miffarum trium fignificatibne reccrtfentur.

Tresfunt innatali debent mijja: celebrart (fuarunt fgt;rima facrSChftfli fignat genituraM Altera 'Venturi deßgnatgaudta Chriflt Tertia iamfallii,quod lex,fore ,/acraßgurat.

Porro in alijs diebus vnam tantum, nift cum diucrfaDei beneficia cornmemoranda funt, velimpetrandapro viuis 8c mortuis. tune e.i nimlicerepluries cclebrare.fi adfiffacultas. ■ Lege Cau.Sufficit.

-ocr page 400-

QyAEST. DE VERBIS

Refutatur voce Pauli. Quotiescunque-E* de Leone Papa Icgitur quod fæpè fepties,ali* quando nuoies, tninam celcbrauit vno die.

. PROPHANATIO XXini.

i

Cerwm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vod tcmpus certurri mifTæ præfcri*

V Z bunt.yt horam tcrtiam.fcxtam amp;no* nam.Id quodTheicfphorus inftituit.circaan num 150. vt eft de Conf.dift.i.Cau.NoéleTef tiam veto indè maximè vfurpafle videntur, quod inea hora Dominus crucifixus fit, fuper Apoftolos fpiritus defeendit.

Refelli facilè poteft, quod vt verbum, ita ordinatio Dei loco aut tempori alligaM non eft, Paulus ctiam Aélo.ao. Fraélionem panis noéle fecit,quod nos die folcmus. Et Paulus hac voce, QuOtiefcunqi.libcrum Ecclefijs re liquit,quando amp;nbsp;quoties facra celebrarent.

PROPHANATIO XXV.

Coma flf Vod à comato amp;nbsp;barbato miflam ce-X*’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jr lebrari nolunt.Huius inftituti Autho

.f CS funt Anicetus circa annû 160. vt eftDift. 2j. Cau. Prohibete. Item Martinus, vt eftin eadé diftmélionc.Cau.Nonliceat. Item Gre» gonus,yteftin Cauf.Siquis. Item Concilia Agathenfe,

-ocr page 401-

COENAE DOMINI, 179

Agïthenfe.vt eft Dift.ij.Çan.Clerici. D e Al-legorta attonfi Capitis lege.Cauf.t2.Ou«ft.i. Cauf.Duo funt. Lege amp;nbsp;Auguftinutn in fcr-monibus ad Heremitas.Scrmontfio.

Id ccrte ab Ethnicis defumptumeft.Nam, Oria*-vt fcribitHerodotus.Ægyptij tondent in fa ncre barbam ; Aliæ gentcs tondent etiam capita. Ac Perfæ.tcfte codé.cum Ingèrent Maf-fiftiuna ab Atbenienfibus interfeélum.toton derunt non feipfos tantum, fed etiam equos Sciumenta. Idemfcribit facerdotesapuda-lias genres comatos inÆgypto derafos effe. Et quidem tradit eos tertio quoque die to-tum corpus eraderc;Et Barucb.ô.De Etbni cisfacerdotibus dicitur ; Sedentfacerdotes in templis Deorum fuorpm bal’et'tcs tunicas fciffas.Sc capita 8c barbam rafam, 8c capi-tanuda,rugientcs 8c clamantes coram Dijs fuisRcutincœnamortui. LegcCic.libro Tbufcul.Quxft.

RefclliturPecretumLcuit.t9.Ne rotun- RdtttttU. dum attondebitis caput.nec viticsanguluni barbstus.Leuit. 2t. Ne caluitïum inducant facerdotescapitibusfuis,angulumbarbx ne attondeant.E2ccb.14. N on radent etiam caput fuum.ncqua comam nutrient, fed accu-ratèfubinde comam fuam tondebant. Hue facit 8c illudBarucb.d.Cyprianus libro 6. ad

-ocr page 402-

qjtaest. de verbis )Q«irinum,circulum in capite non Eabendä» ncc vitiandam effigiem barbae.Grcgorius m» gnus.tonfuram arrogantiæ tribuit. Alibi afle-rit in-dudlam valetudinis gratia, fed quid ad illos qui frigidum cœlum inhabitant Cquot; Quid qui raraCæfaricî’ Samlon tonfus viribus de-fhtutus amp;nbsp;effœminatus cfficitur,fortafsis ea* dem eft mollium facrificulorum figura.Lcge OeçplampadiuniinEzech.44,

PROPHANATIO XXVH

Cinonij adieAio.

QVodimpiumcanoné adiecerunt.qui velut cento à diuerfis homuncioni' bus non ab Apoftolis.non ab vllo conciüo compofitus, temerè abufa quodam irrepfit, inchoatus amplius quam jSo.annis poftChri ftum.tcmporc Siricij.Adillud vfque tempus incómunione recitata tantum verba cœnK» cum illo nô malo initio Alcxandri.id eft-Q«* pridie quàmpateretur,amp;c. Abfolutus vero eft Ó00. poft Chriftum annis,tempore Gregorij,idq; vtipfcfcribitàquodé Scholaftico, cuius nec eruditionec fanélitas prædicatur.

Authores canonis Alexander i. Syricius, Ge!afius,Gregorius, Scholafticus,âcc. Poly-doruslib.ç.Cap.ii.Ex quo apparec ipfumCa ponem ncquc ab vno integrum neqi in eani forniain.d.'geftum,qua modo conftat.

BullingeruS

-ocr page 403-

COENAE DOMINI. l8o

Ballingerus in i.Timoth.2. Canonis cuius ïnitium eft: Tuigitur clemcntifsimè pater.’ Haétenus nullam fcci mcntioncm , eo quod certumfit, hunc fero tandem receptum efle âquibufiîâecclefijs, amp;procul dubio melius haberet cœtus Ecclefiaft. fi Canon nunquam füiflet rcceptus. De Canonclege Martinum amp;Phiiippumplerifque in locis. Caluinum, Matthiam. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

PROPHANATIO XXVII.

Q' Vod materiam Sacramcnti cœnæ mu Mikriae tarunt, nimirum autaqui folam pro vino.vt aquarij.aut vinum vna cum aqua pro ferendo. De qua re lege Cauf,24.Quæft.j.Ca non. Qiiidâ: 8c Conf.Dift.2. Lege Sarçerium in contrarijs cœnse circa fincm.

Manichçi cœnam confperfam cum femine humano fumebant, de quibus lege Epiphan.

Cataphryges extorquebant fanguinem ex infantibus anniculis, quern de toto cius corpore viuentis punftionum vulneribus elide bant, 8c inefcautes cum farina, pancm indc conficicbant.quo vterentur in cœna.

PROPHANATIO XXVIII.

QVod naturam fignorum falfo tranfub-j^antiationis miraculo permutent.Quo- “

-ocr page 404-

QVAEST, DE VERBIS piam circa annum præcipue I2io. decretoni faélum eft 4e translubftantiatione.vociamp;ve ritati Scfermoni rcgulari abfona. Tranfub-ftantiatio'nem tandem definijtconciliumTu ronicüm.Vuercellenfe.circa annum iO5i.fub Leone 9, Item Fiorcntinum fub Viftorez. y\c Romanumconcilium Anno 1058. EtLa-teranenfeiiiç.fub Innocentioj.contra tranf-fubftat^iationcm, ( quae'pluribüs aliâs refii« tata eftj'legitur.

Gelafius cótra Eqtycben amp;nbsp;Neftorium. Certo, inquit.Sacramenta qux fumimuscor poris fc fanguinis Chrifti, diuinse res funt, propter quod Scpereadé Diuinæ cfficimur confortes naturæ , 8c tarnen non cfTe définit fubftantia» vel natura panis 8c vini. Ibidem: Permanet tarnen in fua proprietate natur«. Item ex quiUus cônftat propriè permantu bus.Lege Sein decretis. Item Auguft.Tertul lianum 8c alios, qui panemfignum corporis clfe.vnanimi confenfu tradunt.

PROPHANATIO XXlX.

Vnborun Cormpiela.

/^Vod, prauo tranfubftantiationis fenfu, ^'^^^erba ipfacœnseDomini intotumcor^ ruperunt.Q^od fané effugere nullatcnus po tuerunt, vbi in re Sacramentaria figna cum

rebüS

-ocr page 405-

ÇOENAE DOMINI. }8}

rebus fignatis apudeos confufafunt.Proin-de oniifsis ni^c a'ijs vocabulis, quae miferè £lt;. itnpiètorqaentjCéu fuo loco ditluni àno bis eft, Particulatn,Eft,pro tranfubftantiari pofuam pmant, atqj illam fieri non conucr-fionefubftantix vnius in altcram.fçd quia in locum panis,qucm euanefcere ipfi fopinians Chrifti corpus fubcat. Hoc veró omnibus gentibus amp;nbsp;linguis inauditurri eft,vt fubftan tialc verbum inhunc fenfum vfurpetur. Atqs ita myfterium tollitur , quod in cocna repre-fentare Dominus voluit.Panis enim vifibilis fymbolum fit oportet, quo fpiritualis ille ft-guratur.

Friuolaeft ilia cauillatio de virgseconucr fione infcrpentem Exod. 7. qui tarnen virga appellatur, qux in priftinam virgæ formant moxreditura erat,

PROPHANATIO XXX.

QVod hoftias fuasvendunt Saccrdotcs, HoHbrom ,narum enim effc putabuni commune ex utndiuo.

sequofieri facrificium pro tota ccclefia, nift addcrcnt,fui arbitrij effe.buic aut illi.cui vcb lent,peculiariterapplicare,vclpotiuscuicun que.quitalemfibi mcrcem.numerato precio eracre vellet.Porro quoniam ad ludætaxa-

-ocr page 406-

Q^VAE ST» DE VERBIS tionem accedcre non poterant(quamuis vel hifcc triginta additamcntoruiirprophanatio nibus.Cnriftumperfide quafi trigintaargeO teis prodidifle.manifeftom reliqucrint)vt te men vel aliqua nota fui authoris cxpmplui” referrent, taxationis ludæ parten) dçcimanî retinuerunt.fed ille femel,hi quoties empto? occurrit,vendunt, Legimus facramentumi Paulo Pomerano facrilego venditumanno I5ip.nouem grpffis.id qupd pofteaPapils imitati funt.Lege Baruch.6.

Porro ad euidentiam horum.'primo iatn generalem omnium inftitutorum Confuta-tionem ex Doétorihus afferemus. Deinde quisverusSc fimplicifsimus cœnæDomiil* vfus in primitiuaecclefiafuerit, fuoloco amp;nbsp;ordine proponemus.

CONFVTATIO GENERALIS 0* ( mnium mflitutorum/cM additamentoriM, i ^ute à nbsp;nbsp;et lam faniiishomi-

nibtts adic^ltfunt.

Ex DoHoribni.

IOnatius Epift.i. Obturate aures veftffiSj quando vobis quisfine lefu Chriftofilio I Dcilof^uitur.Idcm Epift.p.Oainis qui dixe^ rit

-ocr page 407-

eOENAE DOMINI |81

tit ptæter ilia quæ à Chrifto tradita funt, ta-metfifidedignus fit.tametfi ieiunet.tameifl^ virginitaté feruet.tametG fi gnafaciat, tarnet-fi prophetet,lupus tibi apparcat, irt grcgcpti ouium corruptioncm pperans.

Auguftinus de vnitatc ccclefiæ.Npn audia mus hæc dico.hæc diGit,fed audiamus bæc dj cit Dominus. Idem, cumChriftus tacucrit, quis noftrum dicat, vt ilia, vel ilia fint,aut fi diccreaudeatjvnde probat^

Ambrofius.Decimo deParadyfo ca.l.Nt-bil inquit quod velibpnû videtur addédû ett.

leronymus fupcr Maitbæum ca.25. Quod de fcripturis non habet autboritatcm.cadcr^ facilitate contemnitur.qua probatur.

Auguftinus Pfal.57. Loquuutur fua lo-quuntur,inaniaille tradidit, fed quid ad mef nec tu mihi quos nominas ex Euangelio legis,nec ego quos nomino exEuangelio lego, , Aufcrantur igitur de medio chart« noftrx. procedat in medium codexDei. Ibid. Quod Dominus dicit,non quod homo dicit.poteft fieri,vthomo mentiatuf,non poteft fieri, vt veritas mentiatur. IdemPfalmo 56. Si ego nolo 8c Deus vult,agitc.Siautem Deus non vult.etiamfi ego vellem.malo fuo ageret qui

1 ageret. Item Pfalmo 85. Quantum con-ceditur deSamp;ripturisSanéfis, tantumaudio»

-ocr page 408-

CtVAEST. DE VERBIS fiicerc nihil ex me. Idem de Nuptÿs amp;Con« eupifccn.hb.î.Cap.jj. Ifta inquit controucN fia iudicem quærit.iudicet ergo Chrjftus.

Hieronymus in epiftolam ad TituW. ISineauthoritate Scripturarum , garruli»? non hauet fidem.

Cyprianus lib.x.Epiftolarum Epift.j.Sifo lus Chriftus audiendus eft,non debemusat' tendere,quidaliquisante nos faciendumpu taucrit, fed quid primus qui ante omneseft« Chriftus prior fecerit.Neque enim homini* j • confuctudinem fequi oportet, fed Deiveri-tatem.Legeamp;Qift.S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| ‘

ÄuguftinusadCaftulanum.Sana quip^ ' । pe ratio etiamexemplis anteponenda tH' ' Dift.p.Idcm.lib.x. contra Qaudentij epifto-lam Cap.25.N0n debemus quiequid in ferip« turisetiam Dei teftimonio laudatos homines feciftclegerimus.confentiendoapproba * re.fed confidcrando difccrnerc, adhibentes indicium,nonfanænoftræauthoritatis.W feripturarum diuinarum.quænosnec illoru hominum.quibusillic bonurnacprjcclarum teftimnoiumperhibetur, omnia vel imitari vcllaudare facta permittit.

MartinusTomoi.Miflamamp;communio nempanis Sevini ritum efle àChriftoinftitu j tum negate hon pofTumus.quifubipfo ehr» j ftopri-

-ocr page 409-

COENAE DOMINI.

ftopntnum.deinde ab Âpoftolis fimplicifsigt; mè,abfqiyllis additamentis obfervatus fuir, fedfucceflu temporum.tothominuin inuen tisauftus eft ,vt præter nomen, nihil ad no» ftrttempora peruèncrit.ac primorum paren wm additioncs laudabiles fuere,amp;c. Ac pau-^ lopoft:At vbi iam Itcentia (iebat,addëdi,ma tandhprout cuiuis libebat, accedentc etiam quÉftus amp;nbsp;ambitionis facerdotalis tyrannic dé,tune eoeperunt altaria jlla,vcftes,amp; alia in figtiiaBaal,8c omnium Deorum poni in tent pIütitDotnini per impios reges noftros.boc

1 eftlt;ejjifcóposamp;paftores.IdemTomo2. N’-I hilfubccelo périculofius geftis fanftorum, tettirhbnioferiptutärum nonroboratis. Cu enimcóftetiuftum feptics caderé.Scfandos varié peccare,quis nos certos faciet non effe peccatumjquod ilH fine teftimonio fcriptura rumfecerunt^ Laüdoin hac parte Sanftunt Anthonium, qui hoe maxime inculcaüit amp;nbsp;cófuluit,ne quis aliquid opcris tétaret.quod non haberet authöritatem ex Scriptura.Imó rutiusefthoc interfanftorum pcccatanume ' rare,qüod fine authoritatç fcripturæfecerut, quàm pro bono exemplo imitari. Sanftos c-nimnonmultumlæferis,fi incertum eorum faèlum peccati damnaueris, agnofcunt enim fefe peccatores efte. At vehementer oftendes

-ocr page 410-

QVAEST. DE VERBIS lî excmplö eorum teadpræcipitiumimpuié fis.Proinde Chriftus vult nos non hominum çeftis.fed certis Scfidclibus verbis niti. LutheruS.Vide fimilia plura in legibus difpn tationis.Vide amp;nbsp;Caluinum in Inftitutione d« Wifla.

Puritas ritus milTje in primitiua Eccleli« fine vliis hominum additamentis traétata. Initio ipfum corpus huius rei fuit commU' nio Scprædicatio pafsionis Domini. Addiw autem liùic corporifuntaliqua piaaccidentia cantilcnarum Scorationü. Poftea fequu-tum cft ipfum corpus.Deinde earn adionent Papæ exornare volentes,fubinde addi tarnen tisaliquibus oncrarunt.

Hieronymus lib.contra Pelagianos dt eitDominumdocuilTe Apoftolos vtoratio-nem Dominicam diccrent in coena Domini.

Guilhelmus Durandus li.4.Ceremoniaru difcrtè,yixit:Domiauminftituiflc quidécœ-nam,nec alijs verbis vfum effe, quam confe-crationis, quibus Apoftoli adicccrintorati» nem Dominicam. Atque hoe modo idemau thor traditDiuu Petrum primam in Oriente Miflam celebrafle. Similia tradit Sclnno-óentius lib.i.de Altaris myfterio.Et Anthoni aus in hiftoria.Titu.5.Ca.2,Et Gabriel ledi« AeinGanonemaj;.

Grego-

-ocr page 411-

eoENÄE DOMING 184 Gregorius in Regiftro aflFirmatfe addidifle

ÎDominicam orationem, nififortè intermif-fam reftaurauit.Nara dicitlib.y.Cap.ój.In giftro.Mos inqait Apoftolorum fuitvtadu pfam fol am orationem Dominicam oblatio-nishoftiaiu confecrarcnt. Ex eodem Capite jiquet,multos fuiffe, qui Gregorio de MifT« conlarcinätione contra dicerent. Affirmant Papiftæ lacobum amp;nbsp;Bafilium hæc myfteria àuxiiïe,verum ipfimct fe mendacij arguunt, cum inPatribus milTaenihilhabent,quodu ftiïtribuant.

Platina in vita Sixti.Nudainquit.hsec pri- gt;nbsp;mo erant, amp;nbsp;omnia fimplicitcr traftabantur. Petrus enim vbi confecrauerat,oratione,Pater nofter.non vfus eft.

Polydorus li.5.Ca.i9.Nuda ab initio amp;nbsp;fini pliciter myfteria à Chrifto tradttaapud Ap® ftolos erant.Nuda omnis ccrcmoniarum ra-tio,plus pietatis Habens quàm apparatus.Na fatiS conftatPeirum , qui vel primus omniu Apoftolorü princeps.vel vnà cum alijs Apo-ftolis rem diuinam, eo ritu quê à CHrifto ac-cepiffetjidentidem fecerat.poft confecratio-nem continuo inferre foïitum Dominicam precem , Sec.Liquetigitur circiter loo.poft CHrifti pafsionem annis.tantum ipfa verbaà Domino inftituta.in communione récitai* fuiffe.

-ocr page 412-

àSAEST. DE VERBlj

De Conf. Dift.i.Cau. licobus in gfofTi, poftalij alia addiderunt.ad decorem amp;nbsp;foies nitatem MilTæ.

Vil de inprimitiuaecclefiahic ritus ferJ apud omnés feruabatur.

I Prodibat in cœrum miniftér, ioftrudut paneSc vino'Aabat inconfpe^lupopuli æ« fa mydicaV

i. Hinc iJIcafiftens populo , bcoedi«' bat.diccns. Dominus vobifeum. Is verère-fpondebat.amp;cumfpiritu tuo.

J. Deiridc hune ad res maximas excitanS clamabatJürfumcorda.Kclpondebatpopi^ lus,Habemus ad Dominum.

4. Hinc vero ad gratiarufn adionem inui tans,dicebat: Gratias agimus Dômino De» noftro. Rcfpondcbat populus , Dignum iuftum,

Po'ftiftafubijcicbât miniftér verba clt;t' n se Domini.

ó.His magnai cum religione peraftis tü«-batur oratio Dominica.

7. Poftorationem facra myfteriapercipi« bac populus.ac his rité peraélis, dimitteba-tur cœtus.De hoc ritu lege Cyprianum Scr- j mo.ô.de oratione Dominica.AuguftinumIi | bro De perfeuerantiæ bono.Cap.ij. Hieran, lib.j.contra Pclagianos.Lcge Concilium T»

letanuin 1

-ocr page 413-

COENAE DOMINI.

letanum quartum. Quod in certam quan-dam Miflx formam iurauit. Lege Bulling-l.Tlmóth.2.

Succeffu vero temporis rurfus addita funt ^uædam pia accidentia.Cantilenarum 8c O-ratiocumihabitaeftpia concio de pœnitcn-tiaaut rcmifsione peccatorum. Vnde tan dé tempore Cypriani(^circaannum.26o^ aut c-tiamante;

I. Communes preces cffundebantur i.

Timoth.2.

X. LegebanturPropbetae Scinterpretatio nes babebant .vtapparctcx i.Corinih.i4. Capke.

Habitx funt admonitjones de cura pau-pcrum.Sc colligebantur colledæ, vt cft Aét. 4.Vndcprimæ Scvltimæ preces in miffavo-cantur colledæ.

1 memoriampafsionisCbrilli.tcclefiaprimi-

1 ùuà obferuauit bunc ritum vf^i ad Arcbadlj I nbsp;nbsp;nbsp;ScHonorijlmperatorum tempeftatem circa

I nbsp;nbsp;annum 420. Uebocritu videCyptianurali.

1 nbsp;nbsp;nbsp;2.Kpi{tola5.Eralmum in Annotationibus in

I nbsp;nbsp;NouuTeft.Vide Sc Vbilippuminlocis com-

mumbus de cœnaDômim,vbi,retine-.tur,in «^uit.ille mosapoftöbcus ^uiannos circitcr

A a \

-ocr page 414-

ClV AÈ s T. DE VERBIS frecentos in Ecclefia inde vfqs ab ApoftoKf manfit. Recjtentur piæ leftiones,erudian»f populus falutari concione.fiant precationes. Deinde recitentur verba Chrifti de cœna. Sc Sacramentum diftnbuatur pijs exploratis. Deinde dicatur gratiaru aftio.Martinus To* moa.miflafnamp;conmunionem panisamp;vini ritumefTeàChrifto inftitutum, negate non poirumus.Qu,ifubipro Chrifto primumiDc inde ab^Apoftolis fimplicifsime.fincvllisad ditamentis obferuatus fuit.Sed fucceflu tem porum tot hominum inuentis auftus eft, vt præter nomen nihil ad nos peruenerit. Hxc ille.De adminiftratione cans lege Caluinu, fol.615.Idem fol.467.In cana Domini admi* niftranda fuitfub Apoftolis magnafimplid* tas.Proximi lucccflbresad ornandam myft* rij dignitatem aliquid addiderunt quod non eftet improbandum.Sed poftea fuperuene-nerunt ftulti illi imitatores.tandem varia fru ftula fubinde eonfuen 'o.hunc quern in mifta videmus facerdotis veftitum.hæc al taris or* namenta , has gefticulationes amp;nbsp;tota rernin inutilium fupelleélilem nobis compofuerut. I Vide fpeeulum Pontificum de inuentis eoni Deadditamentis lege Dccretales Gregorij lib.j.Titul.4hCau.Cum Marthæ.de célébra* donc Miflarum.Sc de CoQf.diftin.2.Cau.Iaco bus

\

-ocr page 415-

t OE N AE D O M 1 tï î* ^uSiGreger.in Regiftro lib.7. Cap.ôj.Plaù-tinamin VitaStxü.

Bullingcrus in prinia Epifto'a àn Ti-moth.z.Cœius Ecclcf. anté annos thillc fuc-runthuiufmodî.Conftuebatin çdtm facram Cultus diuini gratia populüs. Dutn autem ingrederctut Eccleûâ ,àb bis cjui iatn conué nerantPfalmî alîc^uot.in alijs quidem Rcclc-fijs canebàntur.ih alijs récitabântur tantum, donee vriiuerfus plenè côijflctcœtus. Hoc Vero Sacrorum initium ab introétindó appel laruntintröitum.

lam vbi conuettiffet ccclefia.accla'mabatur ab omnibus Kyrie cleifon « boc cft Domine mifcrerc.

Addebatur à quibufdabymnus qui dicitur Angeiicus.Gloriain cxcelfis Deo.

Hocfinitocolleélirecitabac minifter. Eamp; 4. érat 01 ationis fpecies.qua totius ecclcfiK và ta amp;nbsp;ncceisita.is collet« reCitabantur.

l Deinde perlegcbatur à Diaconis éruditio l tibus locus aliquis.Cme ex libris propheticis l {iueapoftobcis.pro tempotis, lociamp;popuU-1 ratio ne dcleclus.

l Hisabloluüs ineditioretn locumoper gra

1 dus afcendebatipfeEuangcliumCbrifti prç d'.raturus •, plebs intérim carminé concepto

l S. piritusgratiâimplorabat.quodàgradibuf H G aduilcappellaricœpit ■ Ax t

-ocr page 416-

Q^VAEST. DE VERBIS

Hicverô Evangelium cum authontate j magna perlegebat cpifcopus. Deinde inter» I pretabatur.Ad fine concionis recitabat fyra* bolum.Prxterca totam ecclefiam admiferi-cordiam inuitabat,vt quilibetpro fuis Facul» tatibus.aliquid in serarium cdnferret paup«-rumjd quod ofiiertorium vocabanr. ।

Et Pontius Paulinus docet, menfamiû Ecclefia poni fdlitam pro pauperibus.quani amp;nbsp;Domini menfam vocarcnt/i Domino poû tam.Hic autem ritus non per omniacrat oW» nibuc gratus.Quidam enim Sacrum cœtuni «tiam à Pfalmis aufpicabantur,feu abaeda» matione Kyrie eicyfon.idem, non habebant in vfu.vel hymnum angelicum, vel collegia*» vel carmen graduale. Hine alij fuccinebant Hallcluia.vt indicat Hieronymus. Alicubie^ pifcopus ipfefine ilKs omnibus,facra condo ne « adieclis publicis pi ccibus, conuentun» Sc incipiebat 8c dimittcbat.

Nulla vero ecclefia cogebatur in alteriut ritus amp;inftitutaiurare,dum modo preces Jt conciones falux elTent.Et optimx perpétué quam pa'ucifsimis contentas, potifsimas ira» penderunt doclrinæ Sc precibus.

Cœnamyftica Veterum. In coenaverô myfiica hic ritus apud omnet propriè Eccla fias feruabatur.

Predi»

-ocr page 417-

COEN AB DOMÎNr. »87

Prodibatin cœtum facerdos inftruftus pane Se vino.ftabat in confpeélu populi mes fxtnyfticâ prout fuperiori folio ad vngueni habemus.

Ritm titna dfui Heluetws,ex Bul~ ling, I» 10. Htbrtt,

I. Ante omnia fadis ad Deum commun! busvotis 8e precibus concio publica habe-turjn qua docetur Chriftum pro nobis mor tuum 8e oblatum . camoblationem vnicam folamad omnia peecata expianda fatis elTe. Prouocatur populus ad fui 8c pcccatorum agnitionem.idfidcndum Deo, ad laudandü Deum,gratias agendum. Additur 8e hoc Sacra Symbola hoc nomine à Chrifto e(fc inflâ tuta,eanó efle profana figna.fedfacrofanéta. Explicaturmortis 8efacriAcij Chriftivirt*, quomodo pro nobis fraft’ fit.Se fanguincfu derit:quomodo ité prsefentibus exprimitur fymbolis.Poftremo quomodo Chriftus fefe nobis totumimpenderit. Monetur populus vtaccedat Ade purgatus Secharitate orna-tus, vt condonct quifque proximo fuo de-lidum.

t. Pofteaaccedit paftor diaconis conco-«litatui, honefta, fed vulgari vette ad men-

Aa )

-ocr page 418-

Q_V AB ST. D B VERB ï s fam.quæ mundifsimo lineo teéla caniftris pa ne infermentato amp;poculis vino plenis.in. ftrudaaftat.

j.Pofteaquam communicaturi omnesfe-fc in fua propè Domini menfam rcccperint Joca.mox præmifla oratione ad Deum, fub-jungit Diaconus Caput Ioan, fextum, quo4 clara voce perlegitÊcclefiæ, vt ex ipfis Domini verbjs difcant, quid fit carnemChrifti cdere,

xj.Deindeinteriefta communi laude perle git alius Diaconus Caput II. ad Corjntn. Vt ex ipfa Domini inftitutiope intelli^atpopu-lus cjuidàDomino inftitutum fitinccnaSt quarc inftitutum.

Tandem fidei artiçuli rccitantur.Confef £o peccatorum editur.additur oratio,in qua orat D aconus.vt Deus noftri mifertus, nos, noftiasque preces fufcipiat.fibi vniat, fidern augeat,mnocentiam tribuat amp;nbsp;in vit® fanfti monia conferuet.

ô.Dcinde paftor monet,vt quifq; hoc nego tij apud fe expendat,nihil ex nypocrifi faciat.

y.Hic omnes procurabunt ïn genua amp;nbsp;ora tioncm Dominica quifqgt; apud fé tacitè.prx-eunte paftorc maxima dcuotionc dieufit.

S'.Accipitpaftor pané azymûin manus amp;nbsp;(pesante epramq; audiente ecclefia maxima ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;grauitate

-ocr page 419-

COEMAE DOMINI. l8« grauitate amp;nbsp;voce clarifslma récitât verba Co? næ Domini. Deinde vcrô panem his qui cir-cummenfamaftantminiftris diftribuit. qui fumma cum reucrcntia fufcipiunt. Etmox in caJathis pe*r totam circumfcrut ecclcfiani fubfequeniibus alijs cum poculis, quç fimili, Vtpanem, modo, tradit paftor diaconis. Ai •pfcpopulus cibumpotumq; facrofanélum expeélans , ipfeinmanusrumit.quodtradi-tur àminiftris,editq;,Slt;ÿroximè afsidenii of fertquifquepartem eius quodaccepit. Itaq» omncs de vno pane Sc dp vno poculo participant.

Tritt hic quitfitii AifcutienAa quot;Veniunt.

I, Quibus nominibus coena appclletur, Sicutcelebratio pafehatis varia in facris nomina habuit,vt,vi£liæa,oblatiQ,cultus,feriæ,

Âa 4

-ocr page 420-

CtVAEST. DE VERBIS conuentio,folennitas,tranfitus. Ita ScCœn^ Dominicaquæ inpafchatis locumfubijtvaria habet nomina.

lÿ. Communie codem capite m Paulo. Nani fi vera fide celebretur amp;nbsp;charirate, com munioncm feu focietatem habemus cum Chrifto capite amp;nbsp;cum omnibus membris Chrifti.Ideo amp;nbsp;Syrtaxis appeUatur quod con

ciliatio-

-ocr page 421-

rÇOBNAE QOM-JNî* 1^9 eiliationem fignificat, quod hoc myfterio figuratur 8c conûrmatur ardifsima con-iunclio.

Fax, quia cpulas facras vfurpant ad conciliationcra Scconfiderationcm fanfti.

7' Viaticum appcllarunt, qaodEucha-riftiaprluatim exhibita fueritîegrotantibus, id quod tandemferio rcceptum eOe conftat, Prius enim priuatim non ni(i lapfis 8c excom juunicatis,moi ti vicinis, aut ob fidem denuo periclitantibus, inquibus^f. figna pœniten-tiæreluccbat.exhibebantur.vt eft, apudEu^ febiumEcclcfi.Hift.lib.6. Cap.54.8capud Cy prianumlib.i.Epiftola z. Apoftolorum tempore publico celcbratum cfle.certû eft. Hieronymus in Apologia quara pro libris fuis aduerfus louianum Pammachio infcripfit Romæ fua ætate in domibus communicate quofdamfolitostradit.fed carpit moremin Ecclcfia.vt communiccnt.hortatur, ;

S. Cœtus fanftorum amp;nbsp;conucntus.item collefta,vt 8c Paulus i.Corinth.n, nuncupaf-fevidetur, quia publicè ab antiquo celcbra-ta eft.

9. SacramcntûEuchariftiæ, vt T ertull. in lib. de corona militis. Alij Sacramentuna corporis 8c fanguinis Chrtfti.Alij fymbolum, i Alij fancliftcatura in corpore Sc fanguine I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S

-ocr page 422-

lt;XyAEST»-DS V ERBIS

Chrifti.panem amp;vinum. Alij myfteriumcor po ris amp;nbsp;fanguinis Domini nuncuparunt, Atqui rayfteria appcllarunt, Grseci arcani quxdam facra.Latini Secreta/eciufavocant. Namfoli fidcles,quali$ (it coena intelligunt, lo. Euchariftia abatïeélu.

I}. Liturgia, quod publicum fit facrum, folennis celebratio amp;c charitatis mifericot# diæque Symbolum.

Anjymbota in minus Laico-rum dandi.

Qliro

-ocr page 423-

COÏNAE DOMINI»

OHm cenè Euchariftia Laicis in minus /labatur vt tettatur Hift.Ecclcfuft.Ub.6.Cap.

JtemHiftoriaTripartita lib.9. Cap.jo. Ambrofiüs ad TheodoGum Imperatorcm. Qaotnodo buiufmodi minibus fufcipies fan ftumDomini corpus Item lib,6. Eufcbij Cap,^. Paruum Kucbarifti« pucro datur, ad patrem xgrotantem ^cfçrcndum. Vide amp;nbsp;Cyprianum lib.5.de LapGs. Obfcruabatuc bæcNouati tempore Romæ , vt apparetes Eufebio , id quod poftea Romana Eccleii^ niutauit. Lege 8cVucftbemerumfol.j15.317, J19. Et Balling, in Cap.io.ad Hebroos. Porto de illo Luc® , accipite 8c diuidne inter Vos.lege contextum ScTbeopb.inLucam.

Ckluinus folio. 614. In manum acci-piant fideles , ncc ne , inter fe diuidant, an Gnguli quod Gbi datum fucrit pdant, cali-i cem in Diaconi manu reppnant, an proxi-\ mo tradant, panis Gt fermentatus an azy-mus.vinum rubrum an album ,nibil refert. Hæc indifferçntia funt 8c inEccleGs liber-late poGta. lamJi figuram cum figuraio conféras , perfpicuum crit magis conueni-rcaftioni, vtàminiftro dentur, panis 8c vi-num , quam vt quifquc fua manu quod Gbi 1 datum fucrit.edat. Mam de corporç diciçur;

-ocr page 424-

Ct^ÄEST. DE VERBIS

4e fanguine eiFanditar fcilicetpef iium\ Sacramenn autem.tcftc Augulhno/' iniïitudinem quandam rerumhabent »qui-ram funt Sacramenta. Porro accipite, dixit» ad di^crentiam facriûcij, ia quo atiquid dar lur Deô.

' ■ 'quot;3/' 'AnminiHtr çum aüjs nicm t foßit.

' Paulus Aélo.io. diftribuit SacrofanftuOl iÿmbolum , ipfequc fumpfit cum Sic'enim dicit Lucas cum fregiflctpaoeni»* * d eg a leaflet, amp;c. Et Chriftus dicit: noO;

• edam,non bibam, vt qui fe cdere ;s?r..! cum difcipulis , fi-

.-jcniu.,- gnificaret.

-ocr page 425-

-ocr page 426-

-ocr page 427-

-ocr page 428-