F. elchiorem FlAtiiuwmino^ ritam Theologum Euayi-gelicitmconcionAtorem, f^onipleElttur htc libfr,Epttigt;me uninmm myfifnaruJ» chriïii, nbsp;nbsp;nbsp;pirnwatntetius ptCTitßriprurx

Le Eyy «lt; perntii à Pierre F H tuilier, Lihntire ( ayMt tmnjfort de Kficoloi cheßieau außi Libraire ) de faire imprimer Le hure De Kegtio Domini noftri Itfu Chnfti. per Fr . Melchiprco) Flauium Mt-notitam. vijîte' par trois DoÜeurs P^^s en la Faculté de Theologie,comme il appert par leurs fignets, attache'^ aupriuilege du contrefeel diMill feigneur. Et defend à tous autres ^uelsconques de l'imprimer lufques à neuf ans,finis nbsp;nbsp;accomplis, 4 commencer du lourde l’ache-

uementde bimprefiion, fur peine de confifiation de ce ^uif en trauueroit imprimé, CT d’amende arbitraires tomme plus à plein efi contenu és lettres de primle^f fignépar le l^oy enfin Confeil, de fiabres, crfielledû grandfiel, enfimple queue, de ciréiaune.

CHRTSTM NISSIMO ac potctiflïmo gallorum Regi,Cai'olo Valefio,nominis liuius nono,Fr.Mcl-chior flauius,theologus,ac facri Euan-gclij ecclefiaftes.

N tibi de regno cbriili libel-lum Cdrole regu chrißtanij^ ßme,ßgt;es (^quot;yntcumdectis or' bis Chrißiani, ^uem annisßs~ ^ertortbui cum primùm adfa era Francoruldiadiuino nu~ mine adueniffes ,pußl.loijuodaofiußulo ßcr£ tu£ maießaü d‘Cdto,fueramgodicittsi, de tllo inquam regno cjuo chrißus ipß à mortuisßi-fcitdtusfComuni mundi hoßepeccdtoßmul morte déniais , a pâtre donatus eß, qui diebui i^Uddragintd nobißum agens, coram dpoQolis de eo regno conctbnatus êji,patris cunElipoten-tis yates yerdXygloriam pi^dicans.j^ipriai pœnitentiam dgenda.m ,menßbus ^uadraotntd edocuerat, (jua mortales iUim regni participes eß'icianrur . ^t^ui pluribus duéias ego ratio-fitbus. Tibi Rex Chrißianißime librum hune dicandum ditxi, Maxime aürem cum fnb foie Rex ynns ßs Chrißtanißimits çÿ,

E P I s T o L A.

fiiKtiHus, Etenim-cuide chri-Jlire^^nb libermeltui dicaripojjet ^uatibi re^i Clrn^li^mßiino, ^uem yißa eil Deus IpaeU-y is re^ibuifnfficère^ nbsp;nbsp;Jittitlißimißintus fui

ch'dŸ^fier,omnibus orticir.e\ itccepto ipßu Deo opt. mdx, perfe opérante^eeo^rosßtnos reddisßla rnantittpcuti ttp^oflolt^imboßittonet Licet '^bittis ^enitiiin(iuxtd,^itodßintli yati^ cindti funt^ßne mundi huius immiaentemird-itttd ccßent,^ db eccleßd reuocentur, tda in~ (judm çhdraâîeris Jßrttus Limite, lon^eplu-rei celeb) lorei trtumpboi^^düireo-es ißrae-duxerut. idi ndejuefolußis bedii exhdtißts PdleßiniX reÿoum lon^itudinis ^ddm ad Êevfdbe miliariumßxao^intdßttpra, centum: Latttudtnis yeroßx (juadra^intct ßl’i-.aciluißerunt certe maiores ttti (jm Tpciptam in ^düia fidem catholicam in Jolto ouo tu nunc, aßtderunt de Cretcia, Syria

C^^i^^Hpto triumpharut,de ipfa ctia.Acthto-piapn qua reßituerut illitdpotentißimum imperium cuiprxfßadmodu chriilianus Dauid Imperaior quem noilratespreeto Gyan. i.potentem yoccint jqtii noilristemportbus oecume-nico cbrtsli 'Ticario Itomanopontfßcißipßm cum tütoßo imperjoßubiecit. Qms enimpree-idülolatriam çp;!'Jerinoi mores

ex^ermMiaexc^tt, nifi re^esgalît^Q^ietia-‘ num ex Hiijfcmitt deturbarunt regei Alauros^ ^aptiudtis fioilmodttm lybicts re^fbus, Enim-'^lero ob tot mßo^nei ytclortM trtumphos fà btm nomen Eritcorum apud orientales célébra-^nr ^fuEpicitur, (juo nomme omnes Euml^eos 'yocttant,reges Perfarnm mißts legatis da-Tfiis ampltßimis cttm Carola ma^no amicitia i^foedereinn^i conatifunt. Elandßcwfio-tentißtmus tile Tartaroru imperator dim Lu-doinci cuiusßaß lauacro re^enerationis chri-ßo credent ttn£lns eß. ^t cultores macho-mctt ingenue fatentur opera ynins Regß ^aili tllorum le^em brem rmtura. Magna ßane admiranda fnnt^HA prjemifmMs fed Imum efi tjuod 4iS ifn msaiv antecellit tfiaomnta,fides 'yidelicet confiant tnmolata omnium re-giimgalTorum.Sacru enim literis proditum efi, ^num Datiid ißaelitarüRegem, eu E:i;echia

lofia regibut integrit pucficet religionis extitijfie. Ex G allia autem regtbttt, nullus yn-^uam deficimt a fide catholica,ff^fidelii eccle-Jia dogmatibus.lUi fiijmdem ecclefia,iubet nos dominus obedire baudfecus fuàmfibiipfi. (]ua habitat, lo(juitur operatur. ^i tangtt tllum tangttpupillam oculifii. Ex omnibus tilts quûs dixt Gallta regibus nullus fuit ynqM

CUI fèfijfiôn dtcäm prebuertt,fed oppofitmt oC‘ caßo pottorä ßyncera l/era relt^^tone exci-dendi (juÀm tibi regi tbriüiantßimo,in ^uo re-lucer,ReligKgt; inter nt cercopum cuecus iltlt;t-dei bäireticoru jejuibus fcatent nujirec'/alptm partes, babent Jicjuidem lutheranarum feCl/u

O'ßcramentartoru im/»^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0^0 ^piererTurluptnus vpalden/es, libertinos

cymbalißtu recuttcos ,fub nomine cbrtfltit^ noiudatfmum fetlantei.Quorum bireßs baile nuf obdu^tu retexit. Verpti^ ide Michdel fer~ uetu^, Serpunt (^paßim fuuen/^.feldinnt antinomt nbsp;nbsp;noui manicbei. Inter autem iai»

di6lM/edl,t«,altiui (jue radices in^allia egerit, fuit nuHa (luam tpfa (jux nunc ^iget Caluinica ex Idcunti Beren^arij Zuinglij . cuiui cultoribnf infandum adeo (JJ^'triJie tale.O ReX gaÜta acceptt exitium, (juate obm yel à ^ottis O Tvandabs y el cttam.Suuti tpßs nbsp;nbsp;macho~

metanis infitdlumfuit niicjuam. .Ad rauim ta-, men bodie yßjue yeritatem crepitant yebut poßbminto reuerfam ab eis redubiam , guu . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non yeritatemßdpotnis bareßs rancidos All-

yatdenßum reduxertnt,ex ym-brainßlem -, ^uas tut proxenitures Ludoutcies 8. O eiwfliu* diuui Ltidoutcui , baud ita dudum re^no extrnßrunt cum yitore ^ladio

fJnu^artt.mfaca!£ Beli^ionu nornine concin'^ natorei cjui cum laruts luEiantei armu liu-gnis ^non Huang^eho ^elciMfantlißimis pre~ ceptu , oblcciantur, i^ut non Euan^elium cjU£‘ runt fed fe t n Euan^eho , tjuoi fatiui eß oßen-dißc ijuam demeruije. Tu yefo Eex Cbrtïlta^ nißime inter fentei yna.cum noßiCißimufra-tribus ^ureli£ ^ndtganenf.ducibus ßo’-ruifli.. Et dum in ße tantum cum eis fax fuit nibil/e authore 4 'l'ertf antiijua Religtone, detraflum eü.facaOi tandem, duce communi fatre omnium deo , Re^numßix tum yndi^ue obturbatum prope exanimatum , plurima committens deo, cjui yindifiam fumpturtts eß de bis ^ui patrum tuorum ^dem prorp'ies era-dnaremoltttßnt, De^uibus cum Re^^iopfal-miQa dicerepotes. Scpeexpu^naueruntmeà tuuentute mea etenim nonpotuerunt miht, fides (jutppe. Regnum nbsp;nbsp;rexßabut, Tu tnquàm

^ui ab ipfo Deo deleéius es ht opprimas eos qui diuints Icgtbus ç^tuts obntxe non partierunt, Repurgefqut ceu augie flabulum ab htsporten-tojîi erroribus no tantum^alltam quinimo to-tam Eurupam , qui ynus habes trtumphare de omnibus regibus zir-imperatoribus hierofolj-

S;»^«Z4i* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(è 'y aticinatus efl Te-

•fjtticiniiun lejjgt;hortts eremita yates qui manu proprtd quot;hi^enHU^de ydtictmoru fuoru depiTixtt te, Carolu gai gt;fontifn,futuru in ruina ç^exitium tottus falfd reli^tonù Mach omet Ma^ncruum altarum hd-

reßtm, Htu qui ytdun fimt quado iilaper te faaet Domtnm. Tuaequidem pietas,fctnili~ monta luiittta quid nobis aliudportendunt ^poüicentur niß quod de te olim yaticinatt fùnt,Sybilla,Methodius,Cyrillus ^Teleßho 'rus. ^dßruet te diutißime chriHus opt.max. fua afflt£ia ecclefia ,Tuifquef7er(^cis coeptis dextra ißirentnumind. Et yße foelicißime Tholoßa 6.ldus Ó^iobr./inno 'Domini i j(î

•v.i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ■ '^■'•1 ' Al 1 '

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- A-quot;: . ..

TRACTATVS DE RE-

N T E R encomia, qux diuinus fermo tribuit fummo Deo , eft regia dignitas,Pfalm.ii. Do- P/4Z.p4. mini eft rcgnum : Ipiè enim cft rcx magnus fu peromncsDcos, qui dicit rex magnus ego fum, per quem exteri reges regnant. Prouerb. 8. ccu miwiftrihuius régis re-gü. Rom. 15. amp;nbsp;I. Pet.i. Ea enim dignitas M-/.:. regia in Dco'promit nobis ilium omniû authorcm, qui fuo nutu omnia creauit,

Gen.i. loa.i. Hcb.i. amp;: }.A(ft.i7. amp;nbsp;Apoc. Qtnt/.î, ^.Siâïo. Hanc omnium creationem faffi I»«».!. funt omncs,quicunque habiti funt fapie-tiores. Inter Êthnicos quicquid obgan- Afn. niant fuis futilibus argumetis Arift. ciùf-que Alex. Aphrod. cum grege Epiçurû diuini poëtx hoc decatant, mundum videlicet , ab vno principio fuumaccepifle initium, quod eft tXyamp;L agt;i de quo fufiflimc HefioduSjOrphçus,Plato,Hermes in luo Pymadro, Pythagoras cum ftio interpre-

1 tehiicroi01e,irh.'ycs,AlcinpusPJarónicuï, ■ aliiquc innuroeri, quos cirant ^ofcphus, Arirtobolcs, Tçrtulianus, Éufebius,amp;:c.

*Miraculafiquïcîéfn Moyfi cÔHrmanc e-ius doétónara de crcationc môdi,amp;: aliis rccondiiis,quæ nobis cxpofuit.Enimuc-ro vfutrdslignis pro ai'gumentis, por^ ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ v têtis.pro'ratîbnibus/de quibus plurimi

Gptiliû icripicrtuitj vt Berofus Caldxus, .Klainctus Ægyptius, Hieronymus, Fe-aiix. Vadciniactiaannum prbhant hanc Moyfr dcnârin.am ■: Nam ex-PfolomÆO

4 5. /; foionundnc.diuin«jiflfHari'qiE±dicütpar-!-xiouiarîiu;Gum.der£citürisôècmtingétibu?

' ftA piuamp;Machomcrirs.cumfuisrlnbfcriplèrut ■•.x'wiiA dojâdiKfMoylLCernimusperl'pituè qui PjW.iigpî OmBiiîirtjagnjolcaT Deum rcgem, cique Vjal. loj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(llTnnia^inaiiir.Plqbn fctiiiiinr dbii'PFöbiiS. IdcmPfalm.îoyamp;:i;47; Ad inuocaiioncm liquide nomirris-Dei obe dit?roà'Ii4'.'iG.'amp; 4.Rcg. ao .îrcmiGxii, p Reg; 18; hem marc Exod. 14'. amp;: Pial. 114-lt;,^d cû,inquit,mare quod ftigifti, èc tu

übcdianc Óipnia,inquir,Pfa}m.iêniiunr

e-147. iejueio.

4 Rr^-io.

j.R/g-J»-

lordànis quia conuerfus es rctrorfnm?IrÈ ignis,5.Rcg.i8.amp; 4.R'eg.iiDefecerit mihi tempus fi rfcceniûero mortem, vitain,]’!-firmitates, cælum, terram, inferos, auès, pifees amp;C.id genus creatViràrum,quæ aip dito Dei nomine nedu obediût Deo,fed etiam firmulis Dei : Cum dicimus etïam

amp;.modcrafii vc ^o'ttpöx^Tü)/:« Kba/MTzopti omnium haberè prouidetiam, quart fa-tetur Chrillieolç,primp articulo fili-Sym bob'quart fufifiime alfcrör âdu«rf»sEp(- p eufû Dauid PfaI.io3.i44.'S2 i4lt;j.Et Chri-finis doctor noftcf;Math.-6^amp; ro. Luc. 6.

ix-Siquidem Guram habet ■amp; capilloriim^’® noiiroru, quoSdirturtt^aUit', vtitcC'mi--nimuscadatintcrpâm,firït'patrcil0^ftr-o. , Tu, inquit SapiénS'^'piir-er'omnia ^bef-nasprouidériaiqülrtï-hôh'ât^nü apudhæ- . i brtcos amp;nbsp;àpud^Grjeco'sfperqttertflrt-telligûî vnum fiipremurt numen, cuius imperio Sepoteftate omnia admiriifiran tur: amp;nbsp;cui nihil deefti-D'etrs cnim dat rébus cfl'entiam,easprodü-Ges5fed pèÉprb-^ uidêtiamordinäreasinfinem. Vrtdëeft . gt;• ordinis bonum: faifO' enim ordiriàns'fet ■ ■t -quot; finem, eft prouidentia in mente diuinà,

amp; ratio in fummo omnium principe,quç cunda difponit: habet cnim rationcm cognitioncm agendorum,amp;: prçcipit ilia dirigi in fincm.Idco eft opcratio, amp;nbsp;intel Icdus, amp;c voluntatis diuinæ. Atqui cxe-cutio ordinis dicitur gubernatio, quç tc-porariaclt. Sed prouidetia difpofitio eft Row- n- aeterna. Sap. 8. Attingens à fine vfque in • ßncmdifponensomnia.Rom. ij. Quxa Deo hint, ordinata funt amp;c. Finis rerum eft bonitas Dei, poft quam prxeipuum bonum rcrum eft perfedio vniuerli.Vti-tiir interim Dominus in ipfa orbis guber natione, opera fuarum fecundanim cau-farmn, Angelis prçcipuê,à quibus mouc-tur orbes, difponuntur elementa, dc-}• mand^ntur exceutioniDci iudicia.Gcn.

j.amp;ri^.Percoscxtrufus Adxm,Subucrfa Sodoma, pcrcufli Ægyptij. Exo.ia. amp;nbsp;ra-’ demfubmerfi amp;obruti. Exod. 14.Fufus 4. Sennacherib, 4.Reg.io.amp;: ahas fepe per angelos, liquide ftationarios ac ftatiuos dirigit homines amp;: tuetur.Omncs, inquit Heir. I. Paul. Hebr. I. funt adminiftratorij fpiri-'MmiI, s ndnifterium milli, propter eos qui P/o/m.ßi Irærcditatcm capiunt falutis. Non fccus

ctiamnum redores amp;nbsp;prouinciarum amp;nbsp;rcgnorum.Dan.io.amp;: ii.Vnde Dominus vt oftcdar fc rcgcm rcgum Dominum dominantium, transfert régna de genre in gentcm. Eccl. lo. amp;nbsp;Dan, a. Expende nbsp;nbsp;’ƒ *

4uçfo quç régna dedcrit régi Babylo nis. Hieremiæ xy. amp;Ezech. lô. zy. x8. xp. Et i-j. Cyro régi Pcrûnim.Efa. 44. Hatc dicit Dominus Chrifto meo Cyro, cuius ap- e/m. prchendi dexteram vt fubijciam ante fa-cicm eius gères, Se dorfum rcgum verra. Ego ( inquit) ante te ibo,amp; gloriofos tcr-rx humiliabo . Ego Dominus amp;nbsp;non cft amplius, extra me non eft Deus. Vnde idem Cyrus, i. Efd.i.Omnia régna terrx i.r/Vr.i. dédit mihi Dominus Deus cæli. Ex Au’ gulE enim y. Ciuit. Deus fubieccrat Im- ùitâtè. quot;nbsp;perium orbis Romanis ob iuftitiam qua colcbant, aliâfquc virtutes morales,quas teporalibus voluit remunerate vt Abraham, dédit Ifmacli,amp; Aliis concubina-rummunera,fcdfolilfaac hæreditatcm, Gen.xy.amp; Galat. 4. Enimuero régna hu-ius fæculi largitur.Dc’ piis amp;impiis Mat. reddite C.xlari qux funt Cxiaris, amp;c.

Dédit Conftantino Imperium Romanû Se idem dédit Iuliano, fed cxlcftc regnu A iij

fôlis impartitur piis ex Auguftj. Ciuitat. ^^eiititatt cap. XI. amp;nbsp;4, cap. 55, Conftiuiit aliquan-iib^'.‘cTzi. «io reges, amp;largiturTegna ad puniendos OKft. i;, populos.Ozea; 1.3. Dabo eis regem in fu-H' j-oj-e rneo. ôc lob 34.Reghare facit bypo-critafn,propter peccata populi,fed maxi-mc vtpercosaaimaduertat intyrannos, • y vnde dédit Alexandre Monarchiain \ ’ orbiSjVt eflet Dei Oagellumaduerfus régules,quos ob illorum tyrannidem deie-cit. Siquidem cum adhuc eilet in Macedonia apparens, illi Dominus in vilîone promifit de O riete vid:oriam, vnde cum fummus facerdos Hebræorum ladus, ,. obuiall'et ei extra Hiçrufalem : in habitu , faccrdotali: defeendens de equo Alcxan der, adorauit eum, dicens: Deum in tali forma appariiilTc ci, cum polliccretur vi-doriam', de Perfide amp;nbsp;Oriéte. Vnde pro eo diuifit mare Hylficum, vt olim mare rubrum. Ad prcces ciusconiunxit mon-lofefbut. tes Cafpios.Cum 34. milibus peditum ’ y. milibus equitum 80, nauibus, pene-.. trauit viôlor vfque ad regionem Syna-

rum, amp;: arbore folisj à mari Illirico, fuba-fta toca'Alia, parte Europæ, pro qua victoria kabuit, robur corporis animo-

ficatém ;■ lùtsitarcm, amp;nbsp;armönim indu-ftriam, ingenio amp;: longo vfu , feptcm annis naâus eft fuum imperium. Vi-»ftoriam eins dc Dariö Perfarum rcgc longe ante prardixerat Dan.8. quam cqn fecurus eft ad fluuiü granicum. Dcmum fubuerfis Thcbis, liluit terra Cöram co. ï.Macha, i. Vndc cum rcdiiftet Babylo-ncm,viótor ex Oriente, cóceftcrut ad cu legati ex toto Oriente,Cartagine,amp; tota Africa, ex Hyfpania,Gallia CiGilia,amp;:aliis infulis. Tarnen quia dono dei abufus cft, permiflt dominus,vt Antipater fuborna-ret filhim fuuin Cairandrum,qui cum fra tribus fuis Philippoamp;: lollaminiftrabât ei,qui propinauitillijCXvngue equijtoxi--cunrj, cofcio fuo medico Thcftalo^vnde M«« A/f-fexta die conceiTit ftitis, anno fuse artatis j^.amp;vno menfe: monarchise j. amp;nbsp;mace-donum regni ii. Diuifa monarchia ii. aulicis fuis,inter quos ortainnUmcra dif-fidia,hoc late patetex Kb.Mach. Augufti no,Eufeb.amp; Orofio.Liect cnim Deus,in omnibus regnis , manifeftauit fuam amp;• potetiam amp;nbsp;prouidentiam, præcipuê tarnen in 4. monarchiis, dequibus.Dan.a.' 'Daüti.i. Monarchx liquide confecerunt rcgulos

amp; Tyrannos ad intemecionem vfque cxciti à Deo, quos Gentiles vocant hæ-roas, quafi femideos.Demü vna monar-chia cofecit aliam, amp;c pené extinxit.PfaI. 74.hunchumiliât, amp;hunc exalcac:quia calix in manu domini amp;c. Iniquitas eo-rum quos vicerunt, fecic cos vidores, quemadmodum hoe tempore peccata Chriftianorum Turcas. Prima Aflyrioru monarchia fuit Dan. z. aurea, diucs, in qua primus rcx Nem-roth.gygas decem cubitorü , qui vi eoepit regnare in Baby-lone, primus hærcticus à diluuio, afle^ rens hominum fœlicitatcm non eflc à deo,fed virtutis proprir,fic euocans homines à timoré dei,vt Epicurus, negans Dei prouidentiam, Pelagius tribuens virtuti propriç amp;nbsp;bona opera,amp; falutem. is Nemroth. extruxit turrim Ba-bel,vt refifterct domino. Demum cœpit fubiicere populos,edodus tyrannidem à ionicoquartofilioNoe, qui primus in-uafcrat terram Aetam,Primus tarnen qui nadus eft monarchiam iuftam. Aflyrio-rum fiiit Ninus,quç terminata eft in Bal-thafare, in qua 36. numerantur reges vA que Sardanapalum:amp; durât hoc regnum

ii4o.annis ex Au gu ft. 4. Ciuit. amp;Trogo Pompeio, amp;:Iuftinoquod regnû cœpit à latrocinio vt Romanorum, Secunda 7quot;« ‘ ttionarchia fuit Mcdorum amp;nbsp;Perfarum fl0ri.iib.i. fub Cyro amp;nbsp;Dario, amp;nbsp;extéditur vfquc ad Darium Hlium Arfam,qucni çonfecit A-lexander , amp;:occidit de fuis quindecies centum mille.habuit 14. reges in ip.an-nis, amp;nbsp;dicitur regnum argentæum. Dan. X. ob eloquentiam fapientiam. Ter- D-fW.i. tiamonarchia .xnea Græcorum fuit ob eloquêtiam, quæ cœpit in AIexandro,amp; in CO extinfta cft,quæ y.annis extendi-tur.Quarta Romanorumferrea, qui omnia domantes, vicenmt per fapientiam exercitum armorum,amp; bonum regimen coluerûtmempeiuftitiam , per quam reges regnant, honorarunt omnes inali-qua arte edolt;ftos,amp; aluerût. Ideo omnes potentes armis doâ;iamp; artifices acccdc-bant ad cos. Omnes hæ monarcliiæ per-fecutç funt populum dei,Romana maxime, follicitantibus fpiritibus malis.Dan. _ .. y.qui impiis ob eorum dementa prçiunt: D4»,w/io. quemadmodû boni angeli regnis. Dan. o lo.ôc Eccle.17. Michael enim præcft dei -V-populo. Dan.io.amp;: ix. Infidelium autem

regha habent fpiritus nèquam,vn'de dé principe Babylonis. Ifa. 14. de principe ivtÄ.xs. autcm Tyri, Ezcch. aS.amp;r ilt;). de principe

Ægypti,qui dicitur draco, Pfalm. 75. amp;• Amesÿ. Amos nbsp;Omnia autem régna in hoc co-

ucniebanr, vt coleret principcm mundi, per idololatriam. Vndc Romani an dien tes quód Nabucod . dcftrucndo deos get:iam,quas fubcgit, incurrit eorum in-dignationem,amp; popalorum defeótionê, vt omnibus dominarentur, omncs deos gentium colebant ideo conftrudum ■nüvlt;3ici,r. tcmplum Patheon , prartermiflo tantum dco Ifrael. Nam ex Socrate vnufquifque deus colendus erat iis,quibus obleâaba-tur.Deus autem Ifrael iolus volebat coli. rpix 41. Dominum (inquit Moyfcs ) deum tuum pd,««/ X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijji foij feruies.Gloriam enim

fua nemini datums eft. Efa.42.. Attamcn in his 4. monarchiis,cognitus fuitDcus Ifrael. de prima. Dan. i. à Nabucod.In qua etiam prophetatii de Chrifto in z. co . gnouit Cyrus Efa.40. Tertius monarcha

Alex, cognouit deum Ifrael,amp; adorauir. Sed longe amplius in quarta monarchia noms, amp;nbsp;Deus amp;nbsp;tcmplu cultiifque Dei, L«« x. adcóquc ipfe Chriftusffub qua nams.LiH

2..amp; y.Lu.i. Efa. Tunc licuit ob pa-cem, amp;nbsp;principis vnitatem,vbicunquc ambuiare ad Euangelium predicandum. ’ lilud regnum honorât Cliriftus Lu. x.

Hoc regnum partis vniueriale elt xter-num, quo omnia funt eius potentiæ fub-ieólain cælojtcrra,mari,amp;: omnibus abii- joi o- 144 fis. Pfal. 46. IOX.amp; 144. Regnü tuû regnû ‘9-omnium fçculorum Apoc.iÿ.Rex Rcgu^, dominus dominantium: in cuius ditio-ne omnia funt pofita, amp;; non cft qui pof-ßt cius reßrtere volutati. Hefter ij. Nam quæcunque voluit fecit in cacio in ter- z^c/niaj. ra Scc.Pfalm.ijq. Licet hoc regnum igno ret Epicureijfed per Chriftum faólum eft hoc regnum notius.Zach.15. 14. Hac-tenus devniuerfali regno patris. NunC pttiticulan expcndere oportet regnum Dei particu-gt;^J^^^ lare fuper populum fuum, vnde dicitur p«/««, ju. rex Ifrael.Pfalm.115. Facia eft iudaea fan-(ftißcatio ciusjfraelpoteftasems. Dcut. 5x.Parsautemdomini,populuscius.Idco quæritur dominus.i,Rcg.D. cu ix. L^ocl n.

Ifraclitac non contend Deo rege qui cos periudices populi, ceu Dei vicarios mo-derabatur: cfriagitarunt reges more gen-tiura,qui licet fint à deo,Sapient.i.amp; Ro.

Facile tarnen labuntur in tyrannidem ob magnam poteftatem, detradant fub-Nam ex lo. Eth. Bonas Fortunas non poflunt ferre nifi valde boni : Reges L»»f ti. legibus FolutijVt Ethnici, Luc.x2.amp;: Mat. «/ '.i8. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deo,liquidem abfolu-

taeapoteftas tyrannis nuncupatur. Iura regum Gentilium,quæ magis debent di-ci tyrannonim, expofuit Samuel ludæis, more gëtium petentibus rege, i.Reg.ix. exponens futura tyranidem regu fiioru, qui demum ex bebræis prophetauit de fieculo venturo,de Gogamp; Magog,amp; bei lis eorum,de premiis iuffcorü,amp; pœnis im proborc. Q^lis autem debcat eße rex, populi Dei,exprimit Dominus.Deut.17. Super omnia autem, vt no teneat popu-lum captiuum vt feruum. Nam ex 5. Polit . principatus temperatus eß,ad commune bonum confcrcns,amp; fccundum voluntatem fubditorü:fed vitiatus quan-do deficit in vno vcl vtroque. Vidc illud regnum Hebrarorum,quanta Dei proui-

I E s V CHRISTI. 7 dcntia conftitutum,defcnfum amp;nbsp;auclum cft, quandiu Deum coluerunt,4. de Ci-uit. cap. 54. At cum defciuerunt à Deo, eorum iniquitas dedit robur hoftib’ eo- oè cMerf».. rum, amp;nbsp;vidoria aduerfus eos. vnde à le-conia nullum habuerunt regem ob ido-lolatriam amp;nbsp;nccem prophetarum lerem. 11. Ideo à captiuitate Babylonis, vfq; ad hæc tempora, nullum habuerunt regem de luda, fed nomine ducum rexerunt po pulumAZorobabeljVfque ad vltimum lanum, qui fuerüt ly.duces, poftmodum Machabçi.qui erant ex Leui,arrogarunt feeptrum vfque adHerodem, tuedemu amiferunt amp;nbsp;feeptrum,adueniente nouo regno fpirituali Chrifti. Nam primu eft animale,demum fpirituale. Amifcrfit mi-racula rempli,vnétiones regum amp;nbsp;facer-dotum. Ignem iugem, arcam, pçophe-tiam,amp; Sachina ceu vrim amp;Thümim,de ^*’^-**-quibus, Exod. 18. ex 5. antiquitatum Io-fephi, amp;nbsp;lib. Sancdrim,vnde per annos i/tj,,» d,; 500. fueruntßne prophetis vfque Ioan-W'p/wj«»-nem Bapt. poft quem vltimus propheta, ‘ milfus à Deo fiiit Chriftus. Hebr. i. No- Heir.i. uilftme locutus eft, in ßlio fuo, Matth. II. Nouiflimc miftt filium fuura, quo re-

DE REGNO r/aZ.74. icóto,ablata eft omnino prophctia Pfal. 74. Item lccptmm,faccrdotium,miracu-la, tcmplum, deficrunt ciî'c rcgnum Dei. Aiiferetur,inquic Chhftus,à vobis regnîî Dci, non vitra fuper vos rcgnabit pater ^quot;•’9- meus,fed princeps huius mundi,Liicç n, Spreuerunt enim lùum regem Chriftum dicentesmon habemus regem nifi Cçfa-rcm. Scdqni fpernit fili'um,fpcrnit amp;nbsp;pa-c AP. 5. trcmquicum mißt. Tamctft poftrcmis diebws, quçrcnt Dominum Deum fuum

Dauid regem fuum.Ozeæ^. PvCgnum ci,ir,sh. ülud vniucrialc nattus eft Ghriftüs Heb.

i.amp;a. loanei^'. Omnia dédit er pater in î.b.w.13. manus 17. Omnia mca tua font, Matt.* mihi-tradita ftint .à pâtre meo, Drf'gt;.7. ' amp;nbsp;ill-li^ttra eft mihi omnis poreïlasdn car Apüc.iy. lo interra. Idem Dam77ApO’c.rp;Epli.

I. ad Corinth. ly. Chrßlus enini I. c*'. ii'. Deus quemadmodum eft vnus cum pa-l»^». *«► nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ioan.1o.14. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loMi.j.lra cum pâtre

eft vnus æternusrcx, fedpôftqua faclus eft horaojconftiturus cft.hçres omnium, lîrfr.i. • Hcb.i.Sicut:cnim Adam^nonhabensa-lié patrem, a D.co.dicitureius felius. Lu-Tjaî.-S- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3- Hæit samp; priheeps raundi, Gen.iuîc

I E s V G H R I s T I. 8 trê Garnis, quàm Deü, dicitür filius Dei, etiamprçter diüinitatcra, Sc omnium hæ rcs ÖG rcx: Namquemadmodum de Deo dicitur Efa. 45. Mdii flelt;^etur omne ge-nu, amp;nbsp;confitebituromnis lingua. Ro. 14. Rem. 14. Sic de Chrifto ad Phil. -t. In nomine le-fu fledatur omne genu, cæledium tcrred:rium,amp;: infernorum, amp;: omnis lingua confitcatur, quia dominus eft Icfus Chrift’,idq; in gloria dei patris. Accede-rc-cnimadpedcsaJicuius^-genuafleéte ... rcdÿmbolum eft reucrentÎG,amp;: fubicélio-ni5ï(3crt.i8.amp;;:i'9.amp; ijVQ^déft Deopc- .1 .uvî culiarc. lcd.Efâ.42,;Glcxriammcam aliiài •' nomdabo.Chriftus ergo deus eft. Illud nbsp;nbsp;nbsp;.lt;-.v

Chrifti fuprenium imperium paruit,cùm omnia nutui élns-iabcdicrinc , agRóuó-rintque d o mi nu nr fuum caelum, rernài mare., venei, inorsj vira-,'aegritudines, Sc quiequid ftiit -crcdturam cum ille appa- rj ruit nobis in came dcus,irfGunis folo nomine. Euftafuncmiracula à fua acceflione in hunc. munefcum: in noinine enim fuo emninfuis ceiltöribus obe'dinnt. Math, ipiamp;Marci 16. Einom-tantum dono gó- Maic.16.' fccutuseft.Illudlmnicriumfuper omnia) qninimo eCiaiaiuomicmo^Epncl.i.HGb^ijj/,;

VhiUf.t. Z. amp;Phil. Z. Fadusobediens vfquead mortem,, propter quod deus cxaltauit ilium, amp;nbsp;dédit ci nomen quod eft fuper onme nomen, amp;nbsp;Lu. 14. oportuit Chri-ftu pad, amp;fic in trare in gloriam regni fui.

CoKf.^y. VndeGen.49.EifcilicetMeflîæ, aggre-gabuntur populi gio. Hæb. rabbi Moflx Hadarfan vfqueadMefliam reges. Dei cultores,regnarunttantùmapudludços, fed Meflix aggregabuntur omnes popu-li.Pfal. 71. Dominabituramari vfquead mare,amp;: .à flumine vfque ad terminos or-'

Vfai. z. bis terraru.Idem. Pfal.x.amp; Dan. z, Q^d Dd«,4.x. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Talmudittx de Melfia intcUexc-

runt.Vndein Bereftitrabba, Gen.4x.I0-fepb. ipfc potens faèius' éft fuper terram Tradiderunt wn»n , Id eft dodoresno-ftri quod decern dominât! funt roti or bi deus primus qui dixit,amp; creatus eft 44 mundus. Pfalm.. 44. Dominus vniuerfo-rum tu es.Secudus Nem-roth. poft mul-tiplicationem generis humani...Nam in principio Adam crat rexmundi. Gen. n TcrdusIofepJh,quartus Salomon, quin-tusNabucod. fextus Darius, feptimus

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 E s V C H R 1 8 t î. 9

Oótauianus decimus Mefllas, per quem redibit regnum ad dominum amp;nbsp;regem primum. Efa.44. fie dixit deus rex Ifrael, E/rt/lt;.444

' Ego primus amp;nouiflimus.Chriftus ergo Deus cftîvtcunque reclament amp;nbsp;ludçi Arrianijde regno Chrifti in BereflitRab-ba. Gencf. 28. Egreflus Iacob, nbsp;nbsp;nbsp;. Glo.

Q^s tu mons magne’Zach.4. Mons ma gnus eft Meftias. Quare mons magnus? quia maior quàm patres, ficut feriptum cft Efa-p. Ecce eleuabitur plus qua Abra ham.de quo.Gen.14. Leuo manus meas, Gf»e/14, amp;c.Exaltabitur plus qua Moyfes. de quo

•. Num.ii. Exalta eum in finumtuum.amp;c. N««fr,n Sublimis erit,plus quàm angeli minifterij

I diuinidcquibus.Zacha..i.Sublimitaseo- ZMb.t. rum,Arc. De regno eius. Alt;ft.X. Dominû eumamp; Chriftum fecit Deus,cuius regnû amp;r poteftatê omnes creaturæ cognoue-rût angeli. loa.i.amp;r Mat.4.Lu.22.Dæmo- i»««».!,

éta mortis Chrifti: quæ adduxit famem, Ad.y.amp;r 11.amp;: Luc.2i.Peftilentiara,terrç- Ka.-j.amp;ii. motum. Vnde quæ figna præcellcrint il- nbsp;nbsp;nbsp;u.

lud exitium hierofolymitanû,in foie, lu-na,ôe ftellis aciebus cçleftibus.MaE.24. M4t(5.x4.

L«f.xi. Luêii.Dèquibus fulißimc lofcphus ic Egciipp’, terra,mare, pifces,pancs, mors, vita, infernus, dæmones nedü vni Chri-fto obtemperant,prçtermifl'o vfu nature: «Qumimo dedit fuis earn facilitate, vt in nomine Chrifti fubijciant omne quod riori eft Deus, Match. lo. Luc.9.

L»c 9.C'’io Mar. i6.amp;;nedumiuftisfcdetiamimpiis mZiV;; hl nomine Chrifti. Matthæi j. In nomine tuo prophctauimus,amp; virtutes multas fccimus y quibus dicct, Non noui vos amp;nbsp;brf.j. Luc.9. Pracceptorvidimus quendam, in nomine tuo eijeientem dçmonia,amp;: pro-hibuimuscum, quia non lequitur nobi-feum feu nos,ideo iuflit luum euagclium Mjit.ió. c mni crcaturx proponi. Mar.i6. Quan-doquidem omnes (enferunt aduetum fi-li)Dei in mundumamp;virtutcm nominis cius. Vndc Satvrus coram diuo Antonio 'ufrZihe- fatcturChriftiiamp;rogatvt cum orct pro re»,.«, ic fociis fuis, quern cognoucrunt de-fccndüïc -, fulcepillc humanam carne. Nullus vnquamnadus cftMonarchiam i totius vniuorli prçtcr Chriftum,cuius rc-gnum oriturum crat tempore quartæ mo narchiç.Dan.i.Licet nuc occulte regnet donee ponat inimicos fuos fub pedibus

lESV CHRISTI. 10 fed vcniet qùando patebit toti mundo, quando manifcftabiturin nubc. Ad.i.amp; A(î7lt;,.i; Dan.?, tunc ci omnia fubiicientur tunc Daniei.'j.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T- Ï /

plena manifeftatio rcgni Clirifti. Heb.i. j i.ad Corint.iy. Matth.iy. i. Timoth.6. Tunc videbunt lilium hominis in maie-ftate fua, cum’omnibus angclis fanótis.

Matth. X4.amp;: Luc.xi.qui omnibus deccr-net vt prudes agonotcta fccundu vniui-cuiufquc mérita.Apo.vlti.Ecce vcnio ci-tö,amp;:mcrccs mca mecum eft,dare vnicui que iuxta opera fua. Tunc non dieet Pilatus ergo rex cs tu. Nam videbit cu om-nis oculus Sc qui cum pupugcrunt in rha-ieftate fua. Equidem in primo fuo aduc-tUjdellruxit prçcipuum omnium regno- Afoca.i. rum,cui fidebant idololatriam videlicet.

Nam religio cftpræeipuum in omni re-gno,amp;: illud eft maximu miraculu,quod in nullus propheta potuit Rirpitiis dclcre omne idololatriam. Sed in fecuudo cua-cuabit omnem principatum amp;nbsp;potefta-tcm.i.Corin.iy. Tue ci omnia ci unt fub-1- Cerin.if. iefta, prçtcr cum qui fubiecit fibi omnia. Enimucro vniucrfalc imperium obtinuit pro feChriftus, fed pofleffionempro nobis. Mat.iy. Poiridctcparatumvobis re-

guum:tuc nobis omnia fubieâa, cca co-CIirifti.Rom.i4.amp;: Gal.4.runc quot;*■ non crimus fub tutoribus, ad Gal.4 Ha-élcnus de regno Chrifti vniucrfali, quod dono acccpit.

per ecclefiam eft, Sc populu ffuum, in quo régnât per fide ^verbum fuum, amp;nbsp;fpiritu fan-dtuiTijVnde præcipuè dicitur P/4Z.77. rex Ifrael pfal.yy.amp;s i.Rcg.y.amp;y.Ideft y, popujj fiJciis, qui dicitut ccclefia Dei N«mlt;-r.io. Num.io. Dcut.xj.Iudicum.io.i.Reg.iy. Sc Iudic.7. Ecclcfiafamäorum. Pfal.i4p. luif,cum 10. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j-gjç gß. cœleftiSjamp;adminiftra-

tio fpiritualis, dicitur regnû cœlorû:con-trariû regno carnali de quo Ioan.18. Regnum meum non cfl de hoc mundo. II-

MifA.y. lud præbitum eft Chrifto. Mich.y. Ex te enim exiet dux, qui regat populû meum Ifi’AcI. Quqd regnum ludæi cum fanati-cis anabaptiftis, fomniant teporale. Nos enim credimus illud Ipirituale habcs pro

I E s V C H R I s T I. II fceptro crucem quæ eft illis fcandalum, cum præftolcntur fuum Chriftum vido-rem orbis,qui debet eos ditarc feculentis iftis diuitiis, amp;nbsp;profternere hoftes éorurti quemadmodum faâaim tempore Hefter in Aft'eri imperio. vnde apoftoli nodum induti virtute ex alto quærunt primatus fuos in illo rcgno.Matth.xi.Dic vt fedeat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

duo filij mei vnus ad dcxtcram ôCillius ad ' ûniftra tua in regno tuo, amp;nbsp;Aél.i. Domi-ne fi in tepore hoc reftitucs rcgnû Ifraeî. Sed vosc5ucnio,ôIudæi,Qmdprodeft . illud regnu fi eft teporale iis qui deftindi nbsp;nbsp;‘

funt vita ante natiuitatë Meffiçî quid iis, qui futur! funt à morte Meflîæ ? Regnum enim Melfiç debet efle æternu. Dàn.i,amp; 7.Efa.9.amp; Pfal. 71. Sed cû mûduS debe-at Epi ' accipcrc finë.Dan.ii.Matth.24.amp;: LiuiÉ Quqmodo efl'et æternû ? Tota eiiim dtgt;-drina euangelica hue fpedat, vt probet Lue.ij. » regnum Ghrifti fpiritualc. loan: 1-7. Si-eut ci dedifti poteftatem omnis càfniS vt omne quod dedifti ei,det éis vitâçterna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

Hæccftautê vita æternavt cognofcantpn.Zor^ tefolum Deum,amp;quem mififti lefum Chriftum vnde.Rom.8.qui eft in déxte-ta Dci, qui etiam interpellât pro nobis.

En regnum Chrifti amp;nbsp;facerdotium in-terpcllare vidclicct.Hæbr.y.Scnipitcrnû habet facerdotium femper viuens,adin-terpcllandum pro nobis. Sedet id eft rc-gnat cum pâtre. Ephef. i. Super omnem principatum, virtutem, dominatio-nem,amp;c. dat fpiritum fanftum nbsp;nbsp;remif-

honcm peccatorum,nos famftiftcat. de-mu glorificat fecu. loan.n?. ly.rcfufci-taturus.fuos in nouiftimo die. Lex regni RoX’s' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpiritualis eft. Ioan. 4. Rom. 8. amp;

T-phcj-.ó'. bella.Ephc.6.amp;: i. Pct.y. amp;nbsp;arma ipiritua-j.Peiri Jia. Item feeptrum regni fpirituaic eft videlicet verbum, Edes, amp;nbsp;ipiritus fanftus. Ww. 18 Regnum igicur fpirituaic cft.Ioan.i8.Rc-gnum meura non eft de hoc mundo. ioban.^. Chriftus Deus fpiritus eft. loa. 4. tjui venir vt nos fpifituales cfticiat,amp;: det bona ; quç mundus non poteft,neque dare,ne-i.Cor.i. que intelligerc ,a. ad Cor. ex Ela. (^4. PJm. 64^ ■ Oculus non vidit,aurisnori au/liuitamp;in cor hominis nqn afeendit, quacprcpara-uit Deusiiis qui diiigunt eum , deditS«: ‘ pacem Spiritualem æternam.,Efa.5gt;, Qua gt;nbsp;mundus non poteft ncque dare nCquc IoIm,114. auferre. Ioan. iq.Q^modo deprimeret corda noftra ad ifta terrena quæ ipreuit.’

Math. 8. Vulpes fotieas habeut, voîii- g cres cæli nidos,filius autcm horniilis non * habet vbi caput fuum rcclinct, Zach. _ 5gt;.Ecce rex tuusvcnit tibi iuftuSjfaJuator^,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Voluit præterca fuos tcrrena rclinquerc vnde Rom. 8. Coha:rcdcs Chnib (i ramen compatimur vt amp;c limul congloriH-ccmur : Spe cnim falui füéli fumus, con- ' '~ tcmplantibus nobis non quæ videntur, i.4t/Coj',4. fedquænonvidentur, namqux videtiir • nbsp;nbsp;nbsp;*

temporal,a hint, qua: autcm non videntur æterna funt:vnde regnum pacis Salo- R'.? / moni promillum, Reg. ôc Phil. 88.

Haudquaqua potcfl intelligi nih eje re- . ; ' gno Cluifti, quod eh regnum pacisper- ' ■ ' pctuæ.Aug.uh.i7.Ciuit.cap.i7.amp;2.o,Qap.

5).quod hie eft ftib crucc. Ioan.iy.amp; i.adTimoth.3.Donee in confummario-/'«.lo. nc fæculi angelus canat receptui, quicfcant à laboribus fuis, quemadmo- 16. durn corpus Chrifti paflionibus hubie-lt;ftum fuit,-donee acclamatum confum- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• -

matum cft.Nunc.i'.Ioan.3.hlh dci,ftinius-,_^^f,,„, ■ amp;nbsp;nondum appapujtquid crimusamp;: Clt;il; -■ 5. vitayePcraabfcoaiditacftcuin, Chrifto-

vita veftra, tunc amp;: vos apparebitis cum j.Pein X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in gloria, fumus interim reges, i. Per.

/ifocaiif,^. 2. Sgt;c Apoc. y. fed nunc regnum noftrum abfconfum eft. Sumus enim fub tutori-Lmc.iS. vfque dum manifeftetur regnü Chri fti de quOjLuc.ó.adueniat regnum tuum id eft, manifeftetur quod erit in nouiflï-mo die.Q^madmodum enim,Euänge-lium eft adminiftratio fpiritus, x.adCor, 3. üc regnum Chrifti fpiriniale eft, vt ex-’ ponunt Apoftoli. Aft. ly. Diiftaprophetarum loquentium de regno Dauid,dando Meftia, quod hic incipit fide, amp;: con-j J, fummatione gloriæ terminatur amp;nbsp;vifio-j.Io/m«’’. nis Dei. r.ad CorinEh.i3.amp;:i.Ioä.3. Quqd Vaniei.i. dicituT rcgnum cccli. Dan.x. regnum in-quam iperkualcm dans iufticiam : amp;nbsp;vi-tam çternam afterens, potentia Euaii-gelj regens fidelés. Vnde prædicatio rc~ gni,complé(ftitur poenitêtiam, fidem ér-ga Chriftum,amp; Euangelium rcmiflio-peccatorum, ceu gratiam. De quo

1.0-6. MaEhi3. 4.Ï0. Mar.i.amp;6.Lucæ9.amp;10.amp;: .24.A(ft.x.3.amp;xo.Chriftus enim regnar in

Ac7?Z/.quot; per ipiritum fuum. Ioan. 14. amp;nbsp;lé. amp;nbsp;per fidem Euangehj,per quamfuosiufti-

IE SV CHRISTI. IJ ficat amp;nbsp;faluat. Lucx 17. Regnum Dei in-tra VOS eft. Illud regnu,olim promiß'um in veteri inftrumcto,pcr omnes prophe-tas: Sedin nouoteftamcnto,reuclatum 8c manifeftatum eft per loannem Bapt. Chriftum 8c Apoftolos. Idco dicitur ve-nifte. Hierem. 31. Ezcch. 34.8c Q^d vocatur rcgnum Dauid. Oze.3, Luc.i. 8c Efa, S)- Nam Dauid fuit rex totius populi Dei, qui vocatur Ifrael,fic Chriftus nunc rex totius populi Dei,qui vocatur domus Iacob. Luc. I. flue liraël. Nam veri- Lw.i. Ifraclitx funt ij, qui colunt, 8c Deum, 8c Chriftum. Dicitur tarnen hoc regnum, nouum. Regnum fiquidetri Dauid con-ftabat vno populo hæbraico,fed iftud ex ludæis clcdis. Rom. 9.8c 10.8c gentibus. R“”quot;««-?. Joan.io. amp;nbsp;u. 8c Ephef 1. Non enim eft ’ diftiniftio ludæi 8c Græci.Rom.10. Gen-, o n. tiles conuerfi funt ludæi fpirituales. Efa. 44. Rom. 1.3.4.8c 11. Carnales enim lu-dæi, qui Chriftum negarut regem fuum, illis promiflum.Zach.^.Dicite filiç fyon, Zachany. Ecce rex tuns venir tibi in commodum amp;:decus tuum,binon amplius cenfen-tur populus Dei. Daniel.«). Non erit eius j, populus,qui eum negaturus eft. Vnde

£ƒ«gt; 6i‘ Ez3.,6^. vocabir feruos ftios nomine alio, id cftjChriftianos amp;: nomen veftrum erit iniuramentum. Siinrenim nunc ludxi fynagoga Satanæ.Apoc.2. èc 5. Nunepa-ter per Hlium regit fuum, Ecclcfix regnii quód in iudicio tradetpatri, i. Cor. ly. Qui regat pet fe, nonper Chriftum hominem ecu vicarium. Enimueró non vi-demus pattern qui, i. adTimoth. G . lu-cem inhabitat,inacccflibilcm, nee poflu mus audire vocem cius. Exod. xo. Lo-querc tu nobis amp;nbsp;non loquaturDorni-nus.Idco Apoftoli cum audijfent vocem patris, ceciderunt in terram. Matth. 17. Chriftum autem hominem poßumus vidcré óóaudire.Tunc autem yidebimus

1 ór IJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iicuti clE r. ad Cor.ij. quando ex

• gt;nbsp;.iigïiiisrcgiishoncftabantut, purpura vi-. ' deheer,corona,icu diademate,fibula au-.« ■ r.ca amp;nbsp;fceptro. Sed prxcipuum quod cos.

. faciebat reges,crat diadema apud Ro-/-«mmanos. Apud Iuda:os, autem vnélio, •ideo Chtiftus noftcr vnélus rexamp; fa-ccrdos,vt Melehifedec. Olim primogC'

I E s V ■ CHRISTI. 14 niti crant reges amp;nbsp;facerdotes vfque ad Ruben. Propter cuius fcelus rcgnuin datum eft Iudç,5c facerdotium tribiii Lcui, Sed Cbriftus qui ex vtraque tribu omis cftjvndus.rex amp;facerdos vnftionefpi-ritus,de qua. Pfal.i.yi.amp;r 109. Efa.5».amp; 61. P.ex ipiritalis cæleftis. qui venir vt re-gnet in nobis, noftro amp;nbsp;commodojCC ho nore,Ioco Satané, vt Deus loco Pharao-nis regnabat fuper Iftael. V ndc tota admi niftratio.iftius regni fpiritualis eft, amp;nbsp;cæ-leftis.Ioan.i8.Regnum mcuni non eft de bWig. hoc mundo. Rex huius.icgni rex^iuftitia, pax,bcl!a, arma) viiftoritc præmium, omnia fpiritualia funt, hoc regnu non lubij-citur more ethnicorum, neque loco, ne-quetemppri,nequc)nflucntiis coeli ftcuE. , nec olim hcbræi. Deutero.4. amp;nbsp;8. Vnde. Hicrc.io. Afighis cœii nolire metuerç. 0 .8. Nam qui funt de hoc regno,vndi funt in teges. Ideo didi Chriftiani, id eft vndi,: quibus omnia funt iubie(fta,Rom.8..Ha;’-. Ran^.s. redes quidcm Dei, cohrcredcs autem Chrifti.i.ad Corin.3. Omnia veftrafunv;, VOS autem Chrifti, Chriftus autem Çei,

EgnumMefliæ diciturregnû r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cœlorum. Daniel.i.

quod oriturum erat fub quar-

T«Wf TZjÆr-

Jiut te têporali regno Dauid. Gene.49.quod /aJciÿfBie adfibrabat regnû fpirituale Chrilli poft ■onL iTJite.cuius maufteftationc ceftàuit vndio ilia «». AUf», externa ludæorum.Dan.9. Q^d primo loan. Luc.3. Matth.3. Mar.i. tn ^.monar Demum Chriftus amp;c Apoftoli : vox ante prædicationem euangeli), fignificans aliquod regnû glo-j^iuttur. riofum,iocûdum, fixum, perpetuum,fta-J bile, incorruptibile. Illius pax,tranquilli-

XJantci.^^

Mrtr.i.

I.Cm/ntfc.

JJ.Cr 15.

49' taSjfecuritas perpétua,quç in haevita im-perfe(fta,fed mutabûtur in melius. i.Cor. 13.amp; ij.Oppofita funt autem in regnis bu ins mundi reges, régna, pax, diuitix, amp;c. Inftabilia funt. BaruC 3.Sap.y.amp; Eccle.io. Vide de 4. monarchiis, amp;nbsp;aliis regnis. ....... Nota intérim, quod regnum cœlorum di- aliquado accipitur pro gaudio,quo fruû-ufißmode nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidem ex hac vita micran-

accijiitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Il ï ~

amp; Luc.ij. Rctributio videlicet iuftorum pro fui iuftitia. Matth.6. Vide Chrifoft. M«»/?.«. Grego. Cypr. fuper oratione dominica. Aliquando pro malorû retributione, pro fua culpa ,amp; bonorum quæ contingent in iudicio , vbi manifeftabitur regnum Chrift:i.Matth.iy.amp; Luc.ii.De quo dici- Matth.tf, mus adueniat regnum tuum, expeélates nbsp;nbsp;.«•

bcatam fpem, amp;nbsp;aduentum gloriç magni Dei,amp; faluatoris noftri lefu Cbrifti. Aliquando autem regnum cœlorû locus eft beatorum.Luc.i4.amp;: Matt.ij. Aliquando autem eft cogregatio credentiû. In terra regnû ecclefiæ, comunitas hominû cœ-Icftium, mente ciuium cœli quam Deus inuifibiliter regit Scinbabitat. Matth.ij.Md/f.ij.©-amp; xy. Simile eft regnum cœlorum amp;!.c. qui fadi funt cœleftes à fpiritu Defrenu-ciantes mundo, amp;nbsp;veteri bomini in ba-ptifmate, qui non coatfti fpiritu feruitu-tis, fed volûtaric fpiritu amoris obediût: qui régnant amp;nbsp;imperant fuper boftes fpi-rituales,pcccatum,Satanam, mortem, in-fernum,amp;c.ciim omni iucunditate.Apo, y. Fecifti nos Deos, reges, amp;c. Regnum Cbrifti amp;nbsp;eccicfia, idem funt : fed voca-bulum regni anguftius eft, coftans ex iu-

ftis qui credunt Chrido , amp;nbsp;fanôlifican-N(1m «ƒ * jm- pui- fpivituni fan dû, cuius notæ lu ne purum verbum, amp;nbsp;légitima lacramenro-rum adminiftratio: in quibus non domi-natur pcccatum vcl concupifccnria: fed T.vch.'ij. Chriftus rex pacis regit cos. Ezcch.37. amp;: Mk/aj. Mich.y. Et régnât in cordibus corum, fide, fpc,amp; charitate. Spiritu fanâo ver-r/rf/.ijo. bo ccu feeptro. Pfal. 109. Sceptrumvir-tutis tuæ emitter Dominus ex Syon. Na Efa.a.Dc Syon exibir lex, amp;: verbum Do mini de Hicrufaiem : régnât cnim in do mo Iacob, id ell ludantium amp;nbsp;miliran-tium Dco. Ifracl enim Hebræis eft prin-ceps cumDeo: «àfar, ideftprinceps, cl id eft Deus, miles vincens hoftes. Imo fide amp;: orationc vincens Deum. Gcnc-fis jx. Nomine ctiam regni fignatur ver-NUtkp bum Dei, quo vr feeptro regit nos. Mar-thæi Minimus vocabirur in regno cœ-lorum. Chrifoftom. Inopere imperfe-étocapit. XJ.Regnum Dei feripturaeft M^tih.zi. Se vz'eas amp;nbsp;germanus cius fenfus. Mat-diæi xr. Aufcrctur vobis regnum Dei.

I E s V C H P. I S T I. 16 notitia, fcripturarum deduces ad vitam, cftregnum cæloruiTi,quæ Matthaj, Co-paratur grano fynapis,amp; fcnnento.Dici-turctiamnum regnum cælorum £dcsamp; gratia, per quas vt leges,régnât Chriftus in nobis. Luc. 17. Rom. 14. amp;nbsp;i. ad Cor. 4.amp;: etiam verba iuftitiæ. Aliquando ctia i.oc.tj. dicitur regnum cælorum rex, vel domi-natuseius ,amp;potcftas Euangelij prædi-catio, virtus, operatio,amp;: protedio Chri-fti. Nam in regno funt plurima, quæ td- h men vno regni nomine fignificantur.quot;*quot;'* . Hoc duplex regnû paths videlicet,amp; vni ucrlàle regnum orbis datum eft vnico fi-lio Dei à pâtre. loan. 13. Omnia dédit ei pater in manus. Quçd tarnen etiam iure belli voluit aflequi. lus enim erat in no-uaculæ cufpidæ,quôd aiunt.Ideo loqttc-dum de bellis Chrifti,qui apparuit vt difi-foluat opera diaboli.i. Ioan. 3. amp;: Pfal.71. Siquidemexecclefiatriupbante defeen-dit ad militantem, vt dimicet amp;nbsp;det fuis An^ßi. Je viâoriam ,amp; pacem, quæ eft finis belli. Ij)- Ciuit. Dei.

De beHù triumphu regk Chri^i, cAufa, belli, c?« quomodo diabolus campent hoc bellum.

^quatur de creatione primi ^hominis,nobisexponitdo-^minium Chrifti, amp;: rcgnum: }-^æ^.ç5 vniucrforum,

Hf Ir.i, Cobß'.i. i|0. ^Kfch.ig.

angeli Sä Heb.i. Cum introduxit primo-gcnitum in orbem terrarum, dixit, adorent eum omnes angeli, qui ex Auguft.y. Gen. Sc Bernardo cognouerüt fiiiü Dei incarnandum, cui bomini kibijcerentur omnia.Detradauit autem patris angelus obedire Clirifto, patrlfque legibus : qui tarnen omnia creauit per filium. Ioan. x. Sc Hebt. I. Sc Colof. i. etiam diabolum.

Cdo/f.i.

P-flief.i.

lob 40, fibi complacens,amp; quafi non cf-fetfaäus à Deo. Ezecb. 2.9. Ego feci mc ipfum, Deus ego fum : licet eilet à Deo conftitutus fuper alios angelos, vt Adam fuper omnes homines, Sc Cliriftus fuper omncs angelos amp;nbsp;homines. Colof. i. Sc Ephef. I. Ipfum dedit caput fuper omne ccclcfianx.

eccleftam. Vndcfibiderelidus is angelus ex fuo libero arbitrio,peccauit nemi-ne tentante, fpreuit Deum, amp;nbsp;alios angelos. Efa.i4.amp; Lu.io.Faiftus hoftis Dei, ’4» amp;nbsp;eius iuftitiæ punientis, tunc in cœlo orta funt duo régna, fcilicet bonoru an- j» caio Ju» gelorum,quod eft regnum Chrifti, qui ’■'5»“ eft caput omnis ecclefîæ,etiam angelicç.

Colof.i. ad Phil.x. In nomine lefu omne ■ genuflelt;3:atur,cœleftium,amp;c. Aliud re- viMf.i. gnum fuit malonim,quorum caput diabolus , ficut poftmodum in hoc mundo.

Gene. J. Coepenint duo régna : Ecclefiç, videlicet ab Abel, amp;nbsp;munui, à Cayn. Vo-luitenim diabolus angelos eum habere

Sed boni angeli vircutibus cotrariis pec-catis diaboli, armati, virtute Chrifti amp;nbsp;clypco fidei eins vicerunt. Apo.ii.amp; eie-ccrunt cumdeccelocum iiiis confeóta-neis.Lu.ro. amp;i. Pet.i.Sicutin iudicio fe-parabut malos de medio iuftoru.Matt.ij. M«ttZ,.ij* Tunc Michael fufcipiens caufam Chri-M»^cZ fti fuorum, naólus eft fuum nomen: Michael enim quis licut Deus interpre-tatur,cum fpiritus nequam dixiflet: fimi-lisero altiflimo. Vnde aflecutus vitfto-

riam, fa cl us cft princeps illius ccclefiac angelicç,qui nunc cft viftor, princeps DrtwifZ JO ccclelîaç militantis. Dan.io.amp;r li.Apo.ii.

' Vîétus tune Satan à Clirifto per fuam Afocai. ïz. angeloruni inilitiam, fecundo viel us eft Mtfttb.n, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominc.Matt.i2.Luc.li.

^^dc,Luc,io.Videbam,inquit Chriftus, Satanam vt fulgur de cœlo cadêtcm, id-A^oea/. io. que ante hominis creationem. Tunc ergo erat Chriftus : ergo Deus erat, qui vi-debat cadentem antequam caderet,cum •V - nondum eftent angeli cadêtem in abyf-fum, amp;nbsp;çaliginem tenebrarum : amp;nbsp;calios illud informe. Nôdum enim erat fol ne-que lüna, nec aliud lumen : amp;nbsp;tune fient Michael naâms cftfuum nomen ob vi-

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,lt;ftoriâ.de'illo qui dicebat:croficut Deus,

Pfai.iiB. plahipS. Id cft calumniator Dei:quodei i Feccrit iniuftitiam : amp;nbsp;fuum crimen rc- '

Afiocai. Il ' Dcum,accufat etiam amp;nbsp;calumnia-loi.i. tur pios. Apoca.12. Proieiftus eftealum- | niator fratrû, didus eft etiâ Satan. lob i. Id eft aduerfarius,amp;: demon , id eft fcics, fed in malum,tunc fuo modo dolucrunc angeli, ruinam fuorum vt olim hxbrei

cxitium tribus Bciamin. Iudic.ii.amp; Hie- luJic.u. rem. 51. Vox in rama audita eft, tunc to- H«»»»», s’« to nixu, defidcrariit falutem noftram, ad reparandam ruinam eorum, tue fèfc ad-dixerunt hominum obfequiis, maxime propterfilium Dei,quidebuit deri homo, non angelus. Hebr.x. Et quia ho-mines futuri funt in gloria, fimilesange-lis. Matth. 21. poft earn inftgnem viólo-riam, ecclefia angelorum militans faóla eft triumphans, lient ecclefia noftra militans poft vltimam viótoriam fiet triumphans.

diaholui/xperit beünm in terra/ontra Chrt^lum in/ùis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7'

^videns fe non pofte auferre J^Chrifto regnum cœleftium, «^^^molitus eft habere regnum terreftrium, amp;nbsp;demum infernorum. Vn-deadortus eft Adam qui erat rex mun-di. Gen.i. amp;nbsp;Pfal. 8. in figura Chriftire- pyTZg? gis. Rom J. qui eft forma fiituri,amp; Zach. R«»«. y. ' 15. Adam exemplum meum,quo vitfto fa lt;ftus eft Dominus eius. 1. Petri x. à quo

quis fuperatus cft, eius amp;nbsp;feruus eft. Ar-fogauit etiam fibi regnum eius, mundi videlicet, id eft filionim Adam carnaliû. liM. II. loan. 11.14.0016. Diciturprinceps mun-di, qui à nullo potuit pelli. lob. 41. amp;nbsp;Lu.

I06.41. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n J •

u.Cumrortis armatus cultodit atrium fuum, in pace funt omnia quæ poflîdet. Nam ipiritus ex Diony. eft fortior omni recorporali . Homo creatùs liberiarbi-trij,poterat confentire vel non confenti-re. Vnde non inuito liomine, vel coado neque nolcnte Deo, fed permittente,vi-duscft,cùm efl'etDominus quafî dor-i^^æns. Pfal. 43. S)^ yy. non excitatus gra-ppz 43.77. tiarum adione nec inuocatione,ficut c6 iAatth. 16. tigitApoftoIis.Matth.ié.Cumenim homo eilet imago Dei, quia creatura ratio-nalisjitem ad eius fimilitudinem creatus, I ilt;,4» ilium imitaretur, imitando proficc-PpZm.il retadgloriam vilionis. i. loan. 5.Tunc lîmiles illi erimus. amp;nbsp;Pfal. 16. Satiabor cû apparuerit fimilitudo tua. Conat’ eft dia bolus eum fibi alfimilare, Sâ imprimere illi charaderem fuum. Vnde fi homo co-1.1044.3. luilfct Deum fide amp;nbsp;charitate, amp;nbsp;fpe ma-1O44.I0, ioriim,iis quç promittebat tiiabolus,fuif-fet nedum fimilis DcOji.Ioan.j.Imo par-

lESV CHRISTI.

cftis.Idcirco enim conftitutus cft primus homohuius orhis monarcha, vt omnibus reb’ bene vteretur, amp;nbsp;ordinärer eas. Vndc cft origo omnium Icgum ciuiliu, qu2E proprer mandarum fibi darum, ap-probanrur.-imo eccleßahabcr ipfum pri-mum mandarum, in quo rimorcm fi-dem erga Deum cxcrcear: exindc diabo lus ,qui voluirrapere gloria regniChri-fti, ficur Adam rhefauros fapicnriæ amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

fcicnriae Chriftiregis, de quaEfa.y. amp;:ad ,, ' Colof. 2. ad circumueniendum primum hominem, vfus eft fophifmare æquiuo-carionis,quod vocanr diale£tici:Pollicc- quhiocum barur enim fimilirudinem Dei, quam amp;nbsp;nos cxpciftamus, fed per Chriftum, qui faiftus eft fimilis nobis,per omnia abfquie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

peccaro, non per Saranam, non per fru-lt;ftus rcrræ, vel aliam crcaruracfolus Chri-ftus imago parris, reparar illam ßmiliru-dinem per fpirirum fuum, hic amp;nbsp;in cœ -j «.»î lo. Eft eriam pollicirus quod nequaqua morcrerur, quod inrcllcxir de morre cor porali. Na fi ftarim mortui fuift'ent, quo-modo humanum genus multiplicafl'cnt, vtpræcepcrat Dominus? Gen. i. Attame

Ex.fffc.i8. per pcccatû in anima mortui funt.Ezcc. 18. Anima quæ peccaucrit,ipfa morietur. Addit quod aperientur oculi corum, no advidendum omnia, fedfuam nudita-tcm:fcienres non omnia, præfentia, prç-terita-amp;: futura: fedbonü amp;nbsp;malum. Ipia expcrientia, vnde tandem vidus amore fui vfque ad cöntemptum Dei,cccidit in infidelitatem dc vcrbo Dei.Na non crc-didit fç moriturû,ncc peccatum fuum di gnum morte.Vnde Gen. 5. Dixit Domi.

Hironico Ironicäs : Adam faótuseft ßcut vnusex nobis. Videte ne fumat de ligno vîtæ, «Só viuat in a:ternum. En infidelitatem cha-raólcrem diaböli, per quam conilituun-tur filij diaboli, habentes eius fimilitudi-nem,qui dicunturfernen eius,id eftfi-lij. Gene.3. amp;L loan.S.vos ex patre diabo-1«4»8. Ioeftis. Aufert liquidem fimilitudinem Dei per quam filij Dei fumus. Vnde da-tur aChriflo nobis fides, per quam iteru ItMï- nbsp;nbsp;nbsp;fumus filij Dei. loan.i. rclicha infidelita-

tc, amp;nbsp;charaderc, amp;nbsp;femine diaboli. Dominus qui videbatur hadenus dormi-rc,apparet ad auram mcridianam,qui patefaóla potentia Satanæ,demum pate-fecit ootra illä Euägelium de Chrifto fe-

1 î s V CHRIS Tl. lO minc.Fuit enim amicitia inter mulicrcm fcrpêtc cû ilia peccaret, fed ego inqiüc Dominus, diflbluam earn amicitiam, Ô£.. ponam inimicitias inter te muliercm, quæ eft ecclelîa. Ephe.y.fîgnans etia Ma-riam matrem Chrifti. Nam fernen pro-miirum,eft tatùm ex muliere. Quam dc-mum dcnunciat virginem futura. Efa.y. IJm. Non enim loquitur Euæ,quæ no foit immediate mater illius feminis, fed Maria: fed conuertit icrmonem fuum ad feupen tem,amp;r comminando amp;nbsp;denuncians bellum Chrifti contra diabolum, amp;nbsp;viifto-1 riam.Gen. j-Semen diaboli, funt mali ex peccato nati. Genc.j. Multiplicabo con- quot;nbsp;ceptus tuos. Nam fi non peccaïTent, foli *gt;« eledi fuiftent nati : fed in pœnam pêcca- /et. ti diétum eft : multiplicabo conceptus' tuos : Gehuit enim amp;: electos amp;nbsp;repro-boSjVnde fuit Cayn primus filius diaboli, initium cccleficc Satanæ,amp;!: rcgnimun'di: primum ferpentis fernen, ex maligno na-tum. r.Ion.y. Imitator inuidiæipfius dia- * boli, agricola feôtator mundi. Vnde pri- i mus ædificat in terra ciuitatem Enoch,amp;: filij eius inucncrunt omnis generis opifi-cia,amp;: artes, pro viiftu corporis amp;: Garnis. gt;nbsp;C iiii

Fuit cnim Cayn infidelis,vnde in targum hierofolymitan. dicitur quod Cayn di-xerit Abel, non eft iudicium, neque iudex,neque fteculum aliud,neque merces bona dabitur iuftis, neque vltio fumetur de impiis, nec ex mifericordia Dei creams eft mundus, nec ex mifericordia eius gubernatur, eo quod accepta eft oblatio tua cum beneplacito : à me vero non eft fufeepta, Abel autem aflemit plane oppo fttum omnium iftorum. Qmre occifus eft à Cayn pro confeftione fidci, quæ eft fundamentum ecclefix Dei,quç eft afle-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rens cotraria his quæ confeflus eft Cayn,

Icilicet quod lit vnus Deus, omniu creator amp;: moderator,quód fit aliud fçculum, quod Deus iudex iuftus redder vnicui-que iuxta opera fua, quod fit vita æterna nobis parata in alio fçculo per Cliriftum. Vnde infidclitas Cayn, eft fundamentu ccclefix Satanæ, amp;nbsp;regni mundij per qua infideliratem vt feeptrum regnat diabo-CoZojj:». his in fuis, ad Colof i.qui nunc opcratur in filios incrcdulitatis:amp; dicitur princeps tcnebrannn,id eft infidelium,ficut Chri-ftus lucis, id eft fidclium, habentium lu-ƒ• nicn fidci.Ephc.y.Eratis cnim aliquando

tenebræ, nunc autem lux in Domino, fi enim Abel tantum inuidia fratris fuiflet occifus, quomodo efiet martyr Dei ? qui tarnen. Matth.xj. Pronunciatur primus manyrum ? Ifte error Cayn præualuit apud Gêtiles,Epicurum,Lucianum, De-mocritum,Saduceos;amp; fæpius impetit nos,tétatio Indus infidelitatis Cayn,qua: prçualebit in nouiflimis têporibus.x.Pet. X.amp; j.Et ludæ cap.vni. nx. his qui in viam s. w. Cayn abierunt. Abel fernen mulieris be-ncdiótum,fimplex paftor ouium,vbi con tcmplabatur Chriftum futurum paftorê, qui pro ouibus immolatus eft,in cuius fide amp;nbsp;ipfe obtulit. Heb.ii.Fide plurimam hoftiam Abel quàm Cayn obtulit Deo, per quam teftimonium cofecutus eft elle iuftus, teftimonium prohibente munc--ribus eius Deo, amp;nbsp;per illam defunôtus adhuc loquitur. Non coluit terram,non ædificauit in hoc mundo, oftendensfe ciucm cœli. Expeétabat enim fundamê-ta habentem ciuitatem, cuius artifex amp;nbsp;conditor Dcus, de qua Hebr.13.N0n ha-bcmus hîc manentem ciuitatem, fed fu-turam inquirimus.

minem deiedo animo amp;nbsp;dc-fperato , cuius mifcrationes fuper omnia opera eius, ceu Deus ex improuifo apparcs, vt crigat animum primi hominis,denun-ciat euangelium promiflionem fcminis quod diffipet regnum Satanæ, de pec-cato amp;nbsp;morre alFcret nos in libertärem Sâ

l.ex in rc~ tlrßx infuß ß^^ensf^ne

Clx'fii.

Txod.If,

gratiæamp;vita;. Illa prædicacio euangclij dédit initium ecclcfiæ, amp;: rcgno Chrifti. Nam in ecclefia non fufficit lex fine euâ-gelio Chrifti,cuius gratia eft remiflîo pec catorum, reconciliatio ciim Deo,amp;: pcr-fiftentia in tentationibus amp;nbsp;morte, fide promifllonis eius faluati Adam amp;nbsp;Eua.Ec fufccpenmt confolationc in morte amp;: vita, plena laboribus afreétionibus,pofi:-quam expulfi funt de paradifo in terra ilia Paleftine, quæ dcmum data eft Ifracli--tis : in qua plantata eft primum fynago-' ga.Exo.iy. Plantabis cos in monte hærc- ' ditatis tuæ. Illic demum fundata eft Si Chrifti cccIefia.Efa.x.Dc Sion cxibit lex,

I E s V CHRISTI. XI amp;nbsp;verbum Domini de Hicn.ifaJcm,amp; Ioan. 4. SaJus ex ludæis eft. Item LU.X4. Oportebat Chriftum p.ati, amp;: rcfufgerc à Uiortuis, ita i ntrarc in gîoriani fuam,amp; prçdicari in nomine cius pœnitentiam, reminionem peccatorû in omnes gen tes, incipientibus ab hierofolyma. Quæ cccîefiaafuanafccntiafubdita cft pcrle-ciitionibus afliduis. Pfal.ix8. Sæpe expu- P/i/. ug. gnauerûtmeàiuuctutemca.x.adTim.t. Heb.6.ii.ix. Idque ob verum Dei cuitu^ 1, que no poteft ferre Satan,qui tunc cœpit per Ida membra perfequi Chriftu in fuis. Apocal. 15. Agnus occifus eft ab origine mundi. Idcirco fufeitatus Cayn contra Abel vt cxtingucrctur verbii Dei, amp;: fyn-ccra doctrina.Tune patuit ftiror diaboli, amp;nbsp;quid agat per fuos quos agit. x. ad Ti- , m.oth.x. Captiui tenentur ad eius volun- ' tatcm,quemadmodu fpiritus Cbrifti .agit filios Dei. Rom. 8. qui fpiritu Dei agun- g tur,bi funt filij Dei. Potentiam fiquidem Satançinfuos perfpicuè cernimusin lu-da.Ioan.i J. Mar. 14. Luc. xx. Cavn refert L«c« n. fimilitudinemdiaboli, amp;nbsp;Abel Dei, qui fuit figura Chrifti : ôcCayn ludæorum homicidanim, quibus datum fignû que-

admodum amp;nbsp;Cayn. Terra fufcepit fân-4. guinem Abel, qui adhuc clamat. Gen,4. Hf6r.11. amp;nbsp;Hebr.ii. terra ceu agcr ccclcfiaî fu-Tcor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fanguincm Chrifti ad bibendum,

Hlt;6gt;-.ii, Matth.iô.ôô i.ad Corin.ii.qui clamat mi recociliationcm. Heb.ix. n*m Sacra, acceflîftis ad fanguincm melius claman-menti i.u. tcm, quam Abel non vidctur Abel homi Saf,'ftttl\, nibus viuus, niliilo feciusviuit Dco, amp;nbsp;mortuus loquitur. Hcbr.ii.amp; 12.amp; Sap.5, V ifi funt oculis iniîpientium mori,illi au-tem funt in pace, no cnim cft Deus mor-yiauh.ii. tuorum. Matth.22. Deus qui primû præ-dicauerat euangelium poft occifîonem Cayn, denunciat demû iram fuam. Nam Roma.i.primùm nunciatur in cuangelio Dci iuftitia, qua gratis iuftificat nos feu gratia, demum reuelatur etiamineuan-

Rflw4.T. gclio ira Dei de cœlo . Quaproptcr Do-minus nunciat venturum indicium lior-iuflitia attu j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Zfià Ada redum,amp;pocnamhomicidi),aliorumque Abeiismori. pcccatorum.Dcflet Adam centum annis peccatum fuum , ccrncns mortem Abel. Tune cnim cognouit damnum quod in-N»wef II, currit ex peccato. In bis duobus fîliis in-cœperunt bella Dei,de quibus Nume.ir. ficut dicitur in libro bellorû Dei. Enim-

I E s V CHRISTI. 15 ucro ante Moyfen non erat fcriptura. Vndepcntatenchus dicitur liber bello- cbamot rum Dei, maxime Gene.3. de inimicitia fcrpentis amp;nbsp;mulicris, amp;nbsp;filiornm Adam Abel amp;nbsp;Cayn, nbsp;filiornm Cayn contra

i. Reg.i. qucmadmodnm euagelium eft liber belloru Chrifti, ApocaJypfis bel-lorum ecclefiæ. Cayn ciuis mundi amp;nbsp;feinen ferpentis, cuius generatio multipli-cata eft, amp;nbsp;conftituit ciuitates, amp;nbsp;régna, citius quam generatio Dei.Nam poft ce-tum annos à morte Abel eftnatus Seth.

Generatio Cayn corrupit fidem, amp;nbsp;mores in populoDei filiis,videlicet Seth,qui filij Dei dicuntur.Genc.6.In quorum vl-tionem mifltis w(U)s Abel filius fuit benediftionis quando. Genc.i. Benedi- */«w. xit Dominus primis parentibus : crefeite Gewe/.i.

amp; multiplicamini, amp;c. Cayn autemma-ledidionis.Gene.j.in pœnam amp;nbsp;maledi-ftionem. Multiplicabo conceptus tuos Vij/ml’/«-Nam fine peccato illorum non hiiilct na tus Cayn, fed foli ele óti, operatus diabo-lus primum per Cayn contra Chriftum,. in fuis demu per mulieres in generatio-ncm Seth, qux crat Dei. Gen.é.ficut co-

tra Saiom.3.Reg.ii.Ecclc,47.per Madia-LdX47. nitasmulicrcs, Numc.iy. crga ludscosamp;: 'tC'ftMr. ly. Cananæos, Neem.15. fie hærefes primo à vifis, vt Cayn primus hxreticorum, fed demum per mulieres, Conftanciam,Eu-doxiam,Iuftinam, amp;: alias. Vide Hicron. lib.x.contra Pelag.ad Ctefiphontem,Sy-iiLr.-L.cü,i.mon.mag.per Helenameretricem,Mar-

aÜam quam præmifit Romam , j pelles philomenem, Monranus prifeam amp;nbsp;Maximillam,Donatus,Lucillam,EIpi-dius, Agapem,PrifciIlianus gallam,amp;: no-ftro fçculo idipfiimpericlitacifumus.Vi-de in Cayn exemplum peccati originalis infidclit’atera,diffidcntiam cimorem, de-fperationern,amorem fui.Nam folus voluit eße hæres mundi. Eua arbitrata pro-miifionem de femine, Gene.j.complen-Cquot;quot;/' iquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cayn, ideo dicit poß'edi hominé

per Deum: Cayn enim pofl'elfionem fi-gnificat. Secundus filius diâus eft Abel, idemfupcrfluus vel fpretus abEua,qui tarnen erat clcclus:ficut amp;: Chriftus fpretus eft à mundo cùm fuis : bi duo filij prima vafa funt reproborum amp;rcleôtorum: quia autem Cbriftus defeenfums crat ex Setb,qui dicitur pofitus pro Abelfcili-

IE SV CHRISTI. 14 cet, amp;nbsp;dicitur hindamcnrum. Prouer.io. lulhis quafi fundamcntum, fic Chriftus per eum figuratus, dicitur fundamcntü. nbsp;nbsp;,

Matth. 16.1. ad Cor. 3. amp;nbsp;Efa.8. Per Seth enim reftitiitus eil venis Dci cultus amp;nbsp;per Enofch.Gen.4.Siquidem cultus Dei prophanatus erat per idololatriam à filiis Cayn,vnde vocatus enofch quafi homo. Namprius vtbruta viucbant fine Deo, demptis pauciflimis. Poft diluuium au~ tem renouata eft promiflio de Chrifto: non deftitit interim diabolus,quin moli-tus fucrit delere fidem promiflionis dc Chrifto, idque in cofufione linguarum: Attamen remanfit apud eos qui retinue-rant linguam hæbraicam, qua fola locu-tus eft totus orbis, vfque ad cofufionem illam linguarum. Et ncomnino interi-rct memoria promilTionis faétæ. Adæ de Chrifto ( fine cuius fide nullus vnquam faluatus eft)inucntæ funt literæ Hebraicç . à Mofe,demum græcæ à Cadmo tempo- qjmbjL lite rc othonicl, deinde Latinæ à Carmenti-de tempore lait ludicis, perquas literasf’quot;'*!^^.,,^ rcnata eft ,itcrum cognitio promiflionis de Chrifto venturo, vt pater in Bibliis^*^'^’“’* Hcbr.Item in tranllatione CaJdaicaamp;r

Nûfrft» Ji giKt ßmt.

grçca feptuaçintaincerprctum,quam Vi-dit Plato , aliique plurimi philofophorû in Ægypto.Vnde in fepulchro cuiufdam . philofoplii apud Conftantinopolim, in-ucnta eft lamina aurea, in qua fcriptum erat Chriftus nafcetur ex Maria virginc: amp;nbsp;credo in eum , ô Sol irerum me vide-bis. Helenæ amp;nbsp;Conftantini temporibus. lté anno 12,42.. Imperante Frædcricofc-cûdo, tépore honorij Papæ régnante In Caftella, Ferdinando,à quodam ludæo.

Miifcentt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nequaquam fatliifcéte, repertus

’ eft liber in tribus linguis,liæbraica græca ôc Latina, cuius folia erant lignea,in quo fcriptum erat quod in tertio fæculo. )Na diuidit tempus totum durationis mundi in tria fr cul a) Chriftus filius Dei nafcc-tur ex Maria virgine, amp;: pro falute homi-num patietur. Et erat ibi etiamnum fcriptum , quod illo anno debebat inueniri, régnante Ferdinando. Vndeludæusille cum omnibus fuis credidit in Chriftum. Qualem autem notitiam habuerint de Chrifto venture Sybillæ, eamque inuul-garint apud fuos Gentiles, notius eft ex Auguftino amp;nbsp;Laéfâtio, quàm vt opus ht cor um adducere vaticinia fufîus. Non ociabatut

I E s V .CHRISTI? 2y ociabatur interim Satanas, quin circui-rec tcrrim. lob. i. vt cuftodiret atrium fuum,ciens graues pcrfecutiones in eos qui profitebantur fidem Cbrifti, patriar-chasjlofephum, lobum qui ortus erat ex iisprimogenitoNacbor fratris Abrahæ, is cnim hiis(cx Philone ) duxerat in vxo-rem dinam filiam lacob. Promiflioncm de Cbrifto nunciat lacob moriens.Gen. 49.qux eft tertia.Nam de prima promût fione Gen, 5. de fecunda vero, Gen. 22. Gfne/.j,^ Has promilhones cognofeens 3ióii«ycs lile Satan,redintegrat bcilumamp; quidem folito grauius vt draco amp;nbsp;Leo , in ecclc-ftam Dei, cuius caput Chriftus, qui in ca patiebatur. Apoc.12. Vide pcrfecutiones nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k.

qtias fufeitat contra lofeph per fratres,!!-lecebras vxoris Domini fui, amp;nbsp;carceres: demum mortuo lofepb, Exod. 2. Sæuit in totum genus Ifraclis in inuidiam Cbri fti, amp;: palam occidit animas per idolola-triam amp;nbsp;diftidcntia de promiflione Chri fti. Corpora au tern per regem Pharaonc. Vnde adigitur populus Dei vt ad Ra-uimvfque, clamet ad Dominum deftde-ids libcratorem Chriftum. Exod.4. Mit-tc quem mift'urus cs, quem pollicitus eft

Gfw/. 45. Iacob. Geil.49. Salutarctuum expeda-bo Domine, à quo folo debellandus erat illc facuinmius hoftis. Luc. ii. cum fortis

Tri'/.JZ. T-Vch.zS, ü- 31. P/a/.ÿO.

armatus cuflodic atrium fuum, in pace funt omnia qua.’ poflîdct;fi autem fortior illo fupcrucncrit,amp; viccrit cum,vniuerfa arma ciu.s auferet, in quibus conßdebar, amp;nbsp;ipolia eins dillribuet. Idem, Mattb.12. amp;nbsp;i.Ioan.^. lile apparuit vt difl'oluat opera diaboli in cuius fignum immolatus eft agn’,Exo.ii. qui erat figura Chrifti agni, loan.r.ficut Pharao figura draconis, Eze. 2S.amp; ji. amp;nbsp;Iconis PfaJ. 90. conculca-bis leoncm,amp;:c.Vnde volebat tollere om nem cxpeétationcm illius feminis Chri-ili,amp;: abolcrc Dci nomen,amp;:perdere pro-miflionis fidem, deurlutire futuri recni fpem, led vide quomodo Chriftus con-triuit Pharaoncm,amp;; totregna Ægypti. Exod.i4.Sapien. 18. Dum medium lilen-tiuln omnipotes fermo tuns, amp;:c. qui fuit duras bcllator, amp;nbsp;gladius acutus in Pha-raoncm,amp;: regnum cius’fed agnus populo Dci. Nam Ægyptij volcbant occidere primogenitum Dci,Exo.4.rcfpedu gen-tiliuni, amp;nbsp;in illo Chriftum primogenitu: Colof.i. Vnde merito primogenita eoru

omnia occifa, Exo.iy.dixitinimicuspcr- EsroJ.iy, fequaijamp;c. Gcne.iy.gentemcuifcruimri

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tfc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D4W.4.

1ère genus, ex quo Chriftus, Rom.i.amp;: 3. Rom.i .j. amp;9. Vndcex ilia vidoria contra Ægv-ptu glonncatus Deus elt, ractus notus Fxc.p.iy. mundo. Exo.p.iy. Deur.4. Rom.^.ôc po- B««»». 4. pulus Dei exaltatus. Exo.j. Rom.3. Sed vide quomodo 40. annis pugnat cu po-pulo Dei in deferto, que pertrahit ad ido lolatriamvituloru. Exo.ji.ficutpoftmo-dum tempore Hicroboan,amp; aliorum re-gu Ifrael.^.Rcg.ii.tunc aperte cœpit per- ?• Rf^-n. léqni prophetas Domini. Poft cxitum de

mortem Moy(i,Aaron,Iofue, amp;c.Iudic.2. Duxit ad idololatria per mu- luJic.^. lieres alienigenas. Interim mifli indices ii.ad fugandam idololatriam, amp;: tuendu populum Dei qui didti ftmt faluatorcs: Nam vicarij veri falnatoris Chrifti,quern optât Moyres,Exo.4.amp; 31.de quo, Dcu-tero.i8.Poft ii.indices crctftum eft regnu Dauid, qnod eft regnnm Chrifti, Luc.i. Dabit ci Dominus federn Dauid paths eius,Ela.‘?.amp;Hicrc.i3. Qnare Chriftus ibô-.ij. elcgit alios duodecimindices, Matth.ilt;gt;. M/tztfc.ij.

Scdcbitis fviper Icdes ii. iudicantes, Eli X4.lLtd’Ccs quos feniores vocat. loan.

.sgt;7- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y .Illi li. pofteriorc's, videlicet

apüRoli, lion funt vllgladio vc priores, Luc.22. Sinitevfque hue: id eiiini temporis, venerat qui naicituruscrarcxillo Icminc, quod non oportuit tunc defen-derc materiali gladio,Luc,2i.Ego dilpo-no vob s,ficuc difpofuit mihi pater meus regnu non arniis, led paflionihus.Matth. rG. Mitte gladium in locum fuuni.Ha-ftenus placuit Deo priorum gladius ma-tcrialis : Nunc autem fpiritualis de quo 1^4’ Ephc.6. amp;:Hebr,4. ViuuseftlcrnioDci, ■Sc efHcax, Sc penetrabilior omni gl.idio ancipiti. Pugnauerunt quondam in nia-ximis pcriculis amp;nbsp;dilcriminibus cum pau

• cisjiudic.y. Sc Deute.28. Sc ji, Nnus per-D(K(f.i8. f(.qycbatur mille. Plus tarnen fide Sc ora-tioiie cualcnmt vidtores, quamarmis. II-las victorias tccit Chriftus per luos,Ela.7. y oca nomen eins, accéléra, fpolia, See. Priufqua eiiim nafcercrur de matve Chri RuSjVicit ill Dauidcui fatfta proniißio: idquc line auditione quç per nullum pec catuni Dauid,'vcl pofteriorum, potuit . , impediri quo minus Itaret Dominus lux

r E s V CHRIST I. 2.7 pollicitationi, Pfatyoi luftißccris in Ccr~ monibus tuis amp;nbsp;vincas cum iudicai is.Sic prominioncs Abiahç,Ifaac,amp;;Iacob quas vrgct Moyfcs, Exo.31. Oftcnditur cnim Deus iuilus,Ilt;om.i.cx Iide proinittcntis, in /idem cius qui promittenti credidit. '' Propter bane pro miflion.cm cuni lusrediutegrairetbellumcœptû,E?to.31. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*•

Inadorationc vitulorum, idque tempo' re Hieroboan-.Chriftus qui tune per iuos certabat contra Satanam donee in propria conliceret illu, amandauit fuos pro-phctasgladio verbi Dei armatos,3.I\c.ii, ii.i6.i.Paral.i4.amp; 36,dequibusÇhrilhiS Matili.it. Q^omodo mifli lipraj prima, ,5/^^ tcrti.a,fcxta,vndecima,amp;c.Vnde leUu pri Mxnô.n. mus occifus eft pro verbo iX’i, i.Paral.Deinde mi(îiHelias,ô(:He3ili:us, amp;: ali) prophctç.'3.amp; 4.Reg; pcnc innu me ri. Paticbatur;Cidm turtc.grauiftd'riy.bei7 -p lum ecclelia Dci,bb.Acliiab,amp;dd^evlt;abpl, q U i ferme obi iterarant cultmn D etqua-do miftus Helias J cuius gencalogia-.npn . . nbsp;nbsp;.•lt;

legitur, ficutnec MelcbifcdcclijHcbr.Ti Venit cum potentia verbi, mivaCulo-rum , quæ faut duo præcipùa : qui poft- ''' modû ccu triûpbans per currum igneum

p/J.88.

4.Rfi.io-

’(•RT’9-Sialth.z^.

raptus cft in cœlum, 4. Rcg.x. Cui fuffe-élus cft Elifæus, cum illo auplici fpiritu prophctiæ videlicet,amp; miraculorum.Ita-qucciim Elias operatus fuiftct oótomi-racula, ifte vfquc ad 16. dcucnit. Vix nafta crat ccclefia Dei minimum pacis,amp; ccce tibi dc repente fufcitat diabolus Atlialiam,4. Rcg.n. ad extingucndü to-tum genus Dauid, à quo Chriftus oritu-rus crat. Aio. tribubus deuenit cultus Baal, in domum Dauid. Quo faftum cft, vtfatuicrit ira Dei amp;nbsp;in Athallam,amp;in domum Dauid,iuxtaverbum Domini. Pfal.88. Si autem dcrcliqucrint filij eius Icffcm meam , amp;nbsp;in iudiciis meis non ambulauerint, vifitabo invirgainiquita-teseorum,amp;in verberibus pcccataeo-rumt mifericordiam meam nondifper-dam. Ab co idcirco fcruat Dominus domum Dauid, 4.Reg.io'. Q^ia autem II-racl noluit audire prophetas Domini,fed occidit,3.Rcg.i9.Prophet*s tuos occidc-rut, amp;nbsp;altaria tua fuft'oderüt,amp;c.Matt.i5. Hierufalcm qua» occidis Prophetas , amp;nbsp;lapidas cos qui ad tc mifli funt : Exindc fubfccutacft captiuitas illa Babylonica, 70. annorumin qua tarnen ob promil-

1 K s V CHRISTI. 18 fionê illam de CHriRo, mi/Ti lunt ad cos Prophetæ ad confolandum populû, pro-mittentes rcduélionem, amp;nbsp;propinquum aduentum filij Dei, Dan.9. Agge. t. amp;nbsp;Klalach.3. Omnia enim beneficia illi po-pulo prçilita à Dco,angclis,aliifquc crea-turis propter Chriftum nafciturû ex cis praeftita lunt. Bella etiam Satanac contra ilium populum fuenint ob cultum Deij fed præcipuè prbpter MelTixm ne in co bcncdicerentur omnes genres, amp;nbsp;perirct fides promiflîonis faôtæ a Deo,Gene.}.amp;; Abrahæ, ii. Non potuit tarnen im- ’i-ö pediri propofitum Dci,Rom.8.quos prç-fciuit, amp;nbsp;prædcftinauit vocauit, amp;nbsp;nifti-ficauît y amp;LC. Idquc per vnum Chriftum. Non deftitit interim Satanas nouafiifci-tarc bclla. Exciuit contra populum Dei quatuor monarchias: cÔtramêbra Cbri-lîi (inquàm ) amp;nbsp;in quibusille patiebatur: at non potucrunt eum delete quinimo in omnibus bis quatuor moriarebiis fuit cognitus Deus. Pater ex Nobucodon. Cyro,Alcxan,Oâ:auiano,qui etiam con-tulerunt illi populo plurima beneficia. Meditaturiteru diabolus nouum genus belli:procurât enim cobullionemtem-D iiij

pli, legis, ciuiratis, item grauiflîma Bella tempore Machabæorfi. Demum, vt alic-naretur populus à vero cultu Dei,{iiafit duo fieri tempia, vnum in Ægypto, ab Onia,fauore Ptolomçi amp;nbsp;Cieopatrç,am-bitioae Oniæ, qui pro fe adducebat feri-pturamj Elà.i lt;?. quod altare Domini dc-bebat elle in Ægypto. Id videre cil fecû-^ do Mftcliab. amp;nbsp;iib.ii. cap.6. antiquitatiî lofeplu . Confluxerc innumeri ludæi ad eumin Ægyptum, quemadmodum no-ftri Leuiculi Chriiliani ad ecclelias hx-reticorum, amp;nbsp;fcilinaticorum: amp;nbsp;durât il-lud tcmplû adV cfpafianum vfque.Haud ita muJtopôft.5tempore AIexandri,ad oblitçrandum verum Dei cultum,cxtru-élum eft aliud templum in monte Gari-b/ffi II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fauorem generi fin Manaiî'ç

fratris laddi fummi facerdotis, ædificat ti.'j. amp;nbsp;li. Senaballa .Satrapa Ethuicus, fiib Dario, Alexandre gübcrnaror Samarie,amp; rc-gionis vitra lordanem quam Bataneain vocantide qüo templo Ioan.4.Patres no iEri in monte hoc adorauerunt : pro fe enim citabant Icripturam, quod patres illoiû illîc adorauerant. Vnde varix có-tentiones in populo Dei: quemadmodu

I F. s V e H K I s T I. 2.9 obtigit cliebus no firns iicphaftis magno ccGlciiæ difpcixiio, inter catholicos amp;nbsp;harrcliarchas, qui pro fe adducunt ctiam Içnpruram, quéadmodum Samarita*, amp;nbsp;alîcclæ Oniæ,de quo fuprà.De bis cô*-tentionibus hoc tcpocis cxortis 5 Dan.iii D4m.ii. Verumcnimuero tcmplum Hicrofoîy-micanuin tantum Dco,probatû,vbi conK-plctæ promifùonc.s de CJirifloyEfa.z. Agr gc.i.Malach.p Ecce ego mitto angclutn meum,qui prçparauic viam,amp;c.Et ftatica vcnict adtçrnpium lanftum fuura domî-nator,qucm vos.quæritis. M illuccfccntc EuangeliojQaDn.4. Venir hora quand© neque in monte hoc, neque HicrofqlY'-nii.s adorabiti.s.Poftrcma autcmibella Santana;,quç prçecircciuit aduentum Salua*-loris Chriftijcontra quem fulccpcratbcl lum Satan, in mçmbris Chrifti,amp;: corpo*-re Rio myfticö , fuerunt longe grauiora prioribus: queiaaadmodtun amp;nbsp;certamina EcclcRa: ante redit.ura Chrilli in hune mundü ; Suggerit entm antiquus illc hor ftis populo Dei, yt ineat fucduscuïn Ro- ‘ ' manis. i.Mach.7. diffidens de Dci auxi-xilio,qui demum cita morte RtbJati Rmn Vide Uan.y.Vndc pariun durât regnum Dmij.

D4M.7,

I/«.«.

Lwf.iR.

lV)4f(fc. 10 O z6.

eonim, fed capitur à Romanis tcmporc Pompcij : fub qua captiuitatc adhuc dc-gunt fub quarta ilia Monarchia Roma-norû,quæ illaell beftia ternbilis, de qua Daniel. 7. fub ea intérim repleta funt o-* mnia myfteria de Chrifto, tune ablatum fceptrum,Genc.49, Efi.ii. Libanus cum cxccliis cadet, id eft (ccptnim per Hero-dem ob dilTidia. loan. amp;: Ariftoboli fra-trum,qui nachis regnum,quatumpotuit, deleuit domû Dauid regiam, imo facer-dotalem, quat erant iun«3:x. Audierat fi-quidem nouum regem venturum de domo Dauid, qui reftitucret amp;nbsp;domum, regnum Dauid. Efa.9,amp;: Am.cf.Trucida-uit cnim ille tyrannus vxorem fuam Ma-■riamnem, ex tribu Lcui,cum Alexan. amp;nbsp;Ariftobolo,quos genucratex ca, timens regno fuo. Deinde fruit in Chriftum, amp;nbsp;proprer cum in pucros.Idquc Cæfaris authoritatc, qui non eft expers tam im-manis fcclcris. Matth. 1. Tandem Chri-ftus fub Rom.palfus eft, Luc.i8.Matt.ao. amp;nbsp;aé.Hsecautcm bclla à principe Satana intentata funt, nedum in mébra Chrifti, Qiunimoin ipftim Ghriftum. Isautem Hcrodes vt Icnirct confeientiam fuam,

lESV CHRISTI. }O tot poft cardes, amp;nbsp;vt xquaretur in gloria Dauidamp;; Salomoni,lumpcuofdsiinè ardi-ficat tcmplCi ex rapinis,qux fuit vna cau-la ruinæ rempli. Matt.i4. Non rclinque- M4«z».j4. tur lapis fuperlapidem. Demum timens fuo rcgno Diabolus, fufcitat contra Chri ftum Cæfarem,Herodem,Pliarifços,Scri bas, Saducæos amp;: Senatum quern vocant Hebræi Sanedrin, demum rotum imperium Romanum, amp;: dccem impcratores. ïnuaditetiamnum Chrillü Matt.4. De-mum Luc.il. Vndc dicit Chriftus : hare l«k. xi. eft hora veftra, Sgt;c poteftas tenebrarum: -fed volens Dei confilium impedirc, pro-^ mouitfuo inuento fibi malum,accerliuit vfque antehac de bellis diaboli tam in ' Ecclcfia cœlefti cîim eilet militas, in qua pcrfccutus eft Chriftum angclorû caput* ad C0I.1.amp; Eph.ii. Demû de bellis con- Coicjf.i.. tra Eccîefiam Chrifti adhuc peregrinan- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**•

tern, amp;: certatem in terra,in quibus etiam perfequebatur Chriftum.Apoc.12.Nunc nbsp;nbsp;nbsp;u.

exponendum eft de regno Satana?,quod ftiis bellis natlus eft, a quo pulfus per Chriftiim.

autem Michael

tS:a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r • J r' c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

fcipiens catifani Chrifti, en adhiic ilia angelica ccclciia eßet viatrix amp;: militans,donatus cft prin-tipatu fiiper reliquos angelos. Vnde di-j.Tfef.4. citnr archangclus. i. ad Thcl; 4. amp;nbsp;ludx T»lf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P’^æcipuc vccfi fuper angelos-

Tgt;aniei. 10. princeps amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dan.. 10, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. pro

qua alliduè certat eu ni illa militia cœlefti W .ƒ «M-- qua: excrcitns Dei voeattir. Ideo dicitur Ef?rc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deus Sabaoth. Eüui. amp;nbsp;pHie-i

iiim.ti. icîn.ii. ôiL lacobi y.Hosangelos Michael, régit, non luis legibus, fed Dei legibu.s ('inquam) charitatis, epsc docent diiigcrc ,, Deû éctotis conatibus promoucre eins gloriam, vt illc 6e cognofeatur amp;nbsp;adore-

GdZjt.’. Idcircdpcrcosdatalex. adGalat. 3* fadtir reuclationcs, amp;: miracula pev quoS ctiamnuin proteguntur, prx’cipuc prædi catorcs verbi Dei, vrpatet in prophetis,

I E « V c H R I s T I. 31 apoftolis, aliiique euangclizantibus ver-* bti Dei. Prætcreà lege charitatis ad pro- 4.Rc7w(S. ximum, vt per cos deducantur homines ad falutcm illorum proteclione, illumi-

narionc,amp; victoria de hoftibus malignis. hinc Luc. ly. gaudium eft angelisiuper vno pcccatorc pœnirentiam agente, Êx-pcndecum quanta Lxcitia deducuntla-zarum ad ßnum amp;nbsp;quictis amp;nbsp;confolatio-nis.Luc. i6. Omnes etiamqui vicerunt cum Michaele y dorainantur fpiritibus ncquam, ccu captiuis corum. x. Petri 1: A quo quis fuperatus eft, eins amp;; feruus eft. Vndc minimus angelus beams, plus poteft quamomnesangeli nequam. At qucmadmodum Michael factus eft prin ceps angelorum bonoru, he primus angelus nequam amp;nbsp;Satan, princeps corum qui fibi adh.rferunt.Vndc Lu. ii. In Bel- nbsp;nbsp;nbsp;”*

zebub principe dxmoniorum eijeit dx-monia de cuius principatu Eph.x.ßc 6.in- £ƒ’'ƒ• »• de dicitur Pluto,amp;princeps infcrni.Non fuit ei fatis angelis dominari , quinimo molitus eft dominari mundo. Vndc di-citur princeps mundi. Ioan. ix. 14. Sé 16.

deus huius fxculi. x.ad Corint. 4. non 1. ç«r.4; Grcationc,vt foraniatManicheuSjfcd pcigt;

mittcntc Deo, captiuaiis enim primum Gfne.i. nbsp;nbsp;hominem, qui erat rex amp;nbsp;princeps.huius

mundi. Gcnc.i. fubiieite, ten-am amp;do-minamini, amp;c Pi'al.S. gloria «Sç honore co-ronarti cum,amp; coftituifti eum Riper opéra manuum tiiarum. Vndc per camviôlo-riam fadtus cil princeps amp;nbsp;Adæ, amp;nbsp;fuorû.

' feruus cil. Idem Rom.y. amp;nbsp;6. vitra autem illaminfigncmvióloriam cótra primum hominem conatus eil tribus cxercitibus torum iùbiiccre mundum de quibus pri-i.iMw.i. Ioannis a. Omne quod cil in mûdo, aut cil coneupifeentia carnis, aut oculo-nim, aut fuperbia vitar. Primus exercitus Le»/i^ïö' ‘^æhurmanmon,idcllauaritia. Matth.6.

fccûdus Azazcl, de quo Lcuit.i6.vbi nos ' habemus caper emiifarius, per quem no-tatur i'upcrbia.Tertius Afmodçus de quo RomV Tob.^. perquemluxuria, deduxeratetiä mundum, ad idololatriam, Rom.i.amp; Sa-Sxp»gt;«M4. pient.t4. per quam honorem fibi arroga-rat diuinum,cogcbat homines ad immo-lidum ci filios iùos, ex Eufebio PEioy.

Ezcch.nS. Plurimæctiamciuitatesim-molabant homines idolis, vt Rhodij. Itc apud Salaminam amp;nbsp;Kcliopolim : ex Eu-

1 E s V CHRISTI. JX fchio amp;nbsp;Maincto Ægyptio hiltorico. leide Hebat in innumeris locis, ex Dionyiio halicarnarteo Sc Diodoro Siculo. Quod -DioJomi. etiam. fiebat innouahifpania ante rcce-ptum euangelium ab bine 40. annos. fed cuniomnis princeps dcbcat fuas habere leges, quibus cotineat populum fibi fub-ditum, habet diabolus legem carnis , de qua Rom.y.Só ad Galat.y.Nam vt lex quç R.w.7. eft gratia, agit filiosDei,Ro.8. ßcillcim-petus fenfus carnis filios diaboli. Idque ex iuftitia Dei, vt fint fimiles iumentis. Pfal. 48, qui voluerunt cfTc fimiles Deo, Gcne.j. Illalcxpugnat cum lege fpiritus Ge»e.j. Rom.7. ad Gal. quæ dicitur lex carnis, lex mëbrorum ,lex peccaticotrariaDco roto.ó. ciiifquc legi, cuius ftipendiü mors. Ro.6. Deus enim per fuam legem quçrit fidem, Scobedientiamfed lex diaboli diffiden-tiam amp;nbsp;rebcllioncm fub ea lege concipi-niur, nafeimur, viuimus, donee regene-remur, Rom.7. Qms me liberabit à cor-pore mortis huius ? gratia Dei per Domi- s-num noftrum Icfiim Chrifttim. amp;8. Lex Ipiritus vitæ liberauit me à lege peccati. hrotoparentes donoiuftitiæ poteratco-gnofccrc Dcum Sc feruarclegem,crant

Pço obedientrs, Sc iUi$ omnia fubieóla Ltf.j. YtnJiisDei.Nam,Luc.5.de Adamdiciüur qui fuir Dei, Iciliccr faims fed rclido Dei mandeto, diabolus princeps tcncbrarüin cihidic tenebras oblcurifllma: notieix Dci,quod paruit in Cayn negante proui-dentiam Dei. ludicium aliud iaculunij amp;CC. vt paruit fuprà. En perculfio in intel-ledu. In voluntatc aurem loco charitatis Dei percuifus cR amore fui, amp;nbsp;return müdi à lege Dei pertradus eft ad Icgent concupifecntix vnde fecuta rcbellioin fenfu camis contra volunnaicni Sc inobc oinniü creaturarü. Sap. y.Atma-uit otnne creaturam in vltionë inimico-rîi.Vire immortali fuccclîîtinors.Ro.y.amp;:

J. Or. .f. ó.i.^id Cer.iy.araori fucceflit timor no fa-lialis fçd feruilis quodam odio coniun-dus, vice fidei dubitatio de Dco eius prouidentiamifericordiaSc iuftitia.Illud regnum diaboli latilfimè parer mimicuiu porentia. Imperatorum regum, »S^c. fa-pientia pEilolbphorû poetatum, otato-rmn longe plures habens quant rcgnuin lifj. 10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ Marrit, lo..Multi funt voeari, pauci

1' font elecci. Sc 7. lara eil via qua: ducit ad perditioneÂ: multi funt qui ingtediun-rut per

turpcrillam. Vide tempore Ifraelispro-plictarum Apoftolorum, amp;c. Vnde Au-guftinus de vero cultu,Credo tres partes rnundi fore damnandas. Illud tarnen re-gnum no confiât bominibus liberis, fed extremæ fcruitutis : de qua fußlbmc fc-qucnti capitulo.

Antum efl bonum libcrtatis amp;nbsp;inçftimabile,vt multi prç-f'^^^’'j^^''^bxpropria:. Vnde ex Orofio lib.4. regina Car-tbaginis cum præcipuis fp5-

j te proßliit in igncm,ne fieret captiua Ro manorû. Hx’c fuit prxcipuè caufa quod ftrenuè amp;nbsp;indefelle ccrtauerint Romani non parcentcs neque laboribus, neq;

Yitæ ex Augufl. de Ciuit. amp;c. Cicero amp;nbsp;Augnfl. it lurifconiulti arbitratur poftremum om-

, P . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cie. 1. fhi^

niummalorumleruitutcm, quamcom- upfie.amp;ig parant morti. Ilia fugiunt animalia,aucs, N«. Dw. amp;nbsp;quicquid habet vitam. Vide Gen. ly. quâdo rcuclaia feniitus Ægyptiaca Abra ƒ• dtrtp hæ qualis cum horror inuaferit.quot cia-mores illius populi in ilia dura captiuita-

Ers«?.}, te Pharaonis, Exod.3. De captiuitatc au-Vfri.\y6. Babylonis Pfal. 1^6. Super flumina

BabyJonis illic fleuimus,amp;; fedimus in fa-licibusnn medio eius fuipendimus organa nollra. Quam ctiam compicrant vira Uierem.y. defunôli, lècûdum Hcbræos Hiercm. 31.

Vox in rama audita eft, Rachel plorans Elios fuos tranfeuntes iuxta fepulchrum eius clim adducerentur in Babylonem. Ea tarnen captiuitas tantum corporum erat. At per dif. dia.paßon longe grauior cil captiuitas fpiritualis, quanto perfo-na e ft magis libera,dominans cæteris, tato grauior eft feruitus. Homo autemex ipfo fuo primordio, liber erat à peccato, omni miferia,imô omni feruitute quæ ex Gf».9.amp;' peccato primiim orra eft, Gen. ly. ipJeC/BU dc Giuit.Eratprætereamundi fex,hærcs omnium, ccu hlius Dci, cui omnes crea-’ turæ'obcdicbant,cui feruiebant angeli, Hsir. U I. Omnes funt adminiftratores fpi PX90. ritus amp;:c. amp;c Pfal.90, Angelis fuis m«nda-uit de te, fed per pcccatum, redadus eft R'W’.f.o 6 in extremam feruitutem Rom. 3. amp;: 6. amp;nbsp;i l’«i. 2. 2,. Petri Et nos ex tali pâtre femo nati Exolt;J.21. ferui Exod. ii.Filij fentorum erant ferui: !ƒ/«ƒ. 1. Prxtcrea 'eramus filij iræ ad Eph. z. Ptx-

IE ST CHRIST L ^4 ter ilkm autem'feruitiitem paternam,ve-dideramus nofinet ipfos diabolo, Efa.yo. t/a. in iniquitatibus veftris venditi eftis, Ambro dus de vita beata, Voluntariumfer-uum fibi diabolus audionatur : neminê iugo feruitutis aftriótu poflidct, nili ipfe feprius ei, peccatorum ærc, vendiderin Illud autem æs eft delcólacio peccati. De ilia feruitute x.ad Timoth. i. Captiui tenentur ad eius voluntatem. Enimuero feruusnoneft dominus fuæ voluntatis, fed eius dominus. Ideo faciurit quod fug gerit diabolus, ex Auguft. captiui funt extra patriamfuam ad exequendavolun . tatem eius. Permaxime autem doniina--tur iis, qui funt in erroribus Ephef. i. amp;nbsp;ColoiE z. Öperatur iri Elios inctedulita- ° tis.Idcirco diciturprinCeps tencbrarum, Eph. !.. 4. y. 6. Luc. 21. id eft inddeliu -amp; hæreticorum. Et cum ille fit omnibus Lac n. hominibusfortior,Iob. 41.amp;LUC.11.N0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

eft quifquam qui poftit eripere liætctîcû de manu eius nifi interceflerit maena Deipotentiai.Pct.4.amp;:2.Pet.2. Vndede L . defertoribus fidci Luc.ii. aflumit fcptem L«gt;f. ». fpiritus nequiores fe, id eft multos, amp;nbsp;in-gtcfli habitant ibi, amp;nbsp;fiunt nouiftima pc-

■' ioraprioribuSjHeb.ó.Impofsibilecftcos ’ nbsp;nbsp;; qui femel illuminatifunt,amp;c.amp;prolapli

funt rurfum ad pœnitentiam reuocan. Acquiqucadmodum Chriftus fide vnic fibi fuum corpus myfticum, cius mem bra, fic diabolus infidelitate amp;nbsp;corpus amp;nbsp;membra fua vt fit communicatio idio-matum. Quare dicicur diabolus homo. Matthji5.Pfal.5i.amp;;homonequamdi-' citur diabolus Ioan.6.vnus ex vobis diabolus cft, fcilicct ludas.Illa enim femitus durifsima cft primum quia tyrannus for-11' dfsimus cft Iob.4i.amp; Luc.ii.Efa.49.Nü-quidtöllctur à forti, praeda? folusenim Chriftus potens cft,ad vindicandum à 9, T tali fcruitutc, Efa. 9. Matt.ii, amp;nbsp;Colollh.

II. i.Siquidcm ad hoe quod cmergamus ’■ tali fcruitutc, opus cft pœnitentia, quac à »-Twwf.'i, Deo cft a. ad T^imoth, z. Si forfan det il-lis Deus, pœnitentiam amp;nbsp;refipifcant à la-gt; queis diaboU : opus cft ctiam fide dono Dei qua.vincitur,!.Pet. y.cuirefiftite fortes in fidc.Idco ei fupramodum aduerfa-tur,amp; molitur multifariàm fubuertere. VndeLuc. aa. Satanasexpetiuit vos, vt cribrarct ficut triticum; ego autem roga-ui pro tc vt non dcficiat fides tua.Sccun-

dó immanis eft ilia fcruitus.Quandoqun dem ille tyrannus eft inimicus noftcr, ^uacaiäfoTrof nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, hominum irre^

cociliabilis hoftis, qui (ex Gregorio)nul-lo placatur obfcquio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nullam

dans fuis requiem, Trenor. 3. Lafsis non dabaturrequics Hicre. 16. Seruictis diis Hwfw.r alienis qui non dabunt vobis requie die neque node. Primo afiliguntur fuibîc inopia Pfal. 35. Diuites eguerunt, efu-rierunt Luc. 13. Is qui profedus fuerat in regionem longinquam cœpit egere.Ta-metli inopia liuius fccnli minima eft prout eft sdia veturi fæculi Luc.i6. Efa. L«lt;-. i«./ Serui mei comedent, amp;nbsp;vos efurietis.

Adhxc funt ligatis manibus amp;:pedibus in carcere.Matth.i8. amp;nbsp;11. Adde quod is tyrannus non eft proximus nofter. Nam Luc. I o. dicitur proximus qui poteft præ- jo. ftare mifericordiam vel cui poteft præ-ftari: quorum neutrum pertinet diabolo Vnde Grego rius,Stultu eft oftenfo Deo, feruirc diabolo, qui nullo placatur obfe-quio : cui quanto plus homo femierir, tanto amplius cum torquebit. Is fæuifsi-mus tyrannus non contentus patribus, iubebat filios immolari Deu.32.Pfal. io6.

Ezech.ié. Eze.ii. Agamenon immolauit filium proprium, vt habercK ventos fecü-dos.Pyrfhus immolauit Aftyanaótem fï-liumHeótoris , ad fepulchrum Achillis, Sufcitabat bella,vtimplereturinfcrnus, Oenomanus pbilofopbus orator grx-cus, libro de falfitate oraculorum, cura Atbenienfes premercntur fame ob ne-cem Androgæi, confulunt Apollinem, qui iulTit vt fingulis annis mitterent feptë mares amp;nbsp;tot fœminas in Crçtam, facrifi-candas. Expendc quæ turpia eo ciente committebantur in fclbs V encns,Priap-pijBacchi ; quæ in ludis fcænicis inuexe-rüt etiam peccata innaturalia,de quibus, Rom.i.amp; cófulunt. Illud autem rcgnum fuper genus bumanum, non eft naólus diabolus dio merito, fed quoniam homo illi cotra legem Dei confenferat, Dei iu-fto iudicio faétus eft captiuus fub eius ty-ranide : quemadmodumNabuchodon, fua malavoluntatc fubiecitpopuluDei, qui tarnen ex Dei iuftitia merebatur efl'e fubieétus amp;nbsp;Dominus volebat illi folui tributumi qucmadmodum amp;nbsp;latro foluit liéfori. Qiiaproptcrnon erat ficiendum fatis illi tortori vt eximcremur ilia fcrui-

tute fed Deo, qui donee pendamus pec-cati debitu nos fubieceraC illi,quod nunc perfolutum eft à Chrifto.

Q^modo ChriftuidebeUauit Sata- ckv lï expulit d regno fito, Mperatores poft inftgnes fuas viólorias amp;nbsp;triuphos, curarunt habere qui fcri-berent eorum prælia amp;vi-(ftorias HcrodotCi,Home-rum, luftinum, Titum Liuium Sueto-nium, Valeriu, Entropium : fcriptura au-tem tarn veteris quam noui inftrumenti, tanquam vnum ex præcipuis myfteriis Meiriæ,cxponit amp;nbsp;bella amp;c vieftorias Mef-næ,dc quibus full dime Ezech.38.59.Zac. Evf.38.59. vltimo, Soph.4. amp;nbsp;Dauid, Pfal.71.Vn-de bella veteris teftamenti, de quibus in o lib.Moyh. ludicum amp;nbsp;regum, adumbra-bant bella amp;nbsp;triumphos Chrifti, per quæ liberati fumus maxime à peccato,Pfal.7i.

iip.Siquidem anima potior eft corpo-rc bonis, quæ mudus poteft fibi fubij-ccre tyrannidc. Attamenlibcratio’àfer-uitutciftorûcorporaliumplurimùm'eon - i I fcrtadlibcrtatcmanimæ;Quomodo(in-

quit) cantabimus canticum Domini in ' terra aliéna? 136.amp; Pfal.ioy.Salua nos domine Deus nofter, amp;nbsp;congrega nos de nationibus, vt eonfiteamur nomini fan-äo tuo amp;nbsp;gloriemur in laude tua. Vnde Rabbi Moyfes ben Maimon in fuo Deutero, tit.de pœnit.c.^.dicit,quod ctiam li-beratio corporalis, facit ad fpiritualem à peccato, de qua numeri 13. Liberabit fi-lios Seth,id eft,omnes filios Noe,qui fuit ex Seth, Propter hoc (inquit) defiderarut Ifrael amp;nbsp;Prophetæ amp;nbsp;fapientes eorii, dies Mefllç,vt quiefcant à fubiedione regno-rum nequam, quæ dimittant Ifrael, vt laborer in lege amp;nbsp;prxceptis inueniatur in eis requics amp;nbsp;multiplicet iuftitiam per quam mereatur vitam futuri feculi.Idem ferme dicit titulo de reçibus amp;nbsp;bellis co-rum cap.vit. tempore(inquit)Meflîæ non erit bellum, fames, zelus, amp;c. fed omnia in abundantia vt nullam habeant curam nifi cognofccndi Deum.Idcirco Mcflias debet vincere omnes nationes gentium, amp;nbsp;educerc Ifrael ab earum fubieófione.

Dominus enimdiciturvirpugnç.Exo.iy* t.R»X.i7. In cuius nomine, I.Reg.iy.Dauid deui-cit Goliath:quod quidem nomem com-

I E s V CHRISTI. 57 municauit Mcflia: ex lib.Sanedr.cap. Zach.i. vir çquitans, amp;c. Atramen oppo fitum eius quod dick ifte Rabbi, patct in rcrum natura. Diuitiæ enim amp;:pax temporalis potius dant occailonem peccati, Deuteron.8.amp; 5i.impinguatus, dilatatus Dewfe.g.o incraflatus recalcitrauit ide proucrbio- P-rum to. Quod autem Mefl'ias non'fit ve- '‘'“'’■•’'°* lurus vi armorum corporalium,Efa.4X.amp; r/d. 41. amp;nbsp;Matth.ii.Non contender,neque clama-bit, amp;c. Zach.9. Ecce rex tuns venir tibi iullus faluator, amp;: ipfe pauper in fecundo quidem aduetu liberabit ab omnimoda feruitutc amp;nbsp;peccati amp;nbsp;miferiæ. Tue enim adimplebitur quod tantoperê poftula-mus, Matth.6. Libera nos à malo, ludæi enim confundunt formam primi aduen-tus amp;efFcâum illius de quibus Efa.4i. Zac.^.amp;rDan.^. cû forma fecûdi aduen-tusgloriofadequa,Ezec.39.Dan.9. Zac. 9.Sophon.4.Matt.i6.i4. amp;nbsp;t^. Luc.ii.amp;r D4».9. i.adTheiral.4. Cuius effeóbus eftiudica-re amp;: animadiiertcre in rebelles ta ex ho- Zacba.^. minibus quam angelis. In primo autem aduentu quoniam apparuit vt dilToluat i4.o xy. opera diaboli, prouocauit eiim ad fingu-Jare certamenjMatth.4.qui habuit legiti- 1’,'^^

mam caufam pugnandi contra immanif-finium hoftê Dci, qui arrogabat fibi cul-turnamp; adorationcmDeo propria Deut. 32.Pfal.^y.amp;: iolt;î.vt vellet ctiamfe adora-ri à Chrillo Matth, 4.Itcm erat hoftis hu-mani generis quod fraude captiuaflet. Priufquam autem côngrcdcrentur,Chri-ftus, tanquam per feciales, ore prophe-tarum denunciauerat ei bellum, Gene.}. P/4/.7i. Pfal.71. Et is ipfe Chriftus Ioannis t3,.qué diabolus adortus eft in deferto,Mat.

4. tribus certaminibus voluptate fcilicet, fuperbia amp;: auaritia, primùm deuicit ver-Mrtif.io. bo damnans omnem voluptate,Matt.io.

16.Luc.iô.prædicatquc cruccm,Lu. Lwf.ii. II. Superbiam autemhumilitate deuicit etiam prædicat, Luc.i.i8.amp; Matt-i^« M4J.6.O8 auaritiam conteptu diuitiarum,Matth.ô«

8. Certatû in morte iufl'u patris.Ioâ.14« ficut mandatum dédit mihi pater, fie fa-cio,ad hoc mifi'us vt fuis vulneribus con-fequerctur vidoriam nouo pugnandi gc ncre: nam nobile vincendi genus eft pa-tientia, Efa-yj-propter feelus populi mci, amp;c. Vicitnullo fpirituali vulnere rccc-pto Ioan.14. venit cnim princeps, amp;c. in me, non habet quicquam. Siftitur an-

I E s V CHRISTI, 38 te tribunal partis in horto, cru ce : item coram Pilato, Hcrode, ludæis ab omnibus declaratyr innocês à Pilato, Hæro-de, vxore Pilati, luda centurione, latro-nc,à flentibus cum,denique à pçrcutien-tibus pedora fua declaratur iuftus,Ad.i. î' amp;3.Dicunc Apoftolis quid faciernus fra-tres ? Vnde victoria Chrifti, diciour Dei, Efa.p.Sceptrum eius fuperafti fîcut in die nbsp;nbsp;nbsp;9-

Madian, ludic.y. At dices cum vidoria Me/* (ex Auguft.) fitrepugnatiuni fubiugatio, quomodo fua morte vicit Chrillus, nam bellatores diflentiunt amp;C Chriftus vo-Icbat fuam mortem item pater amp;: diabolus amp;nbsp;ludæi: refpondetur quod is bel-latamp; militât qui fuis laboribus, fudori-bus, fatigationibus amp;nbsp;exteris id genus, Opus alterius conatur deftruere amp;nbsp;cum extra polTefsione exigcrc, quod plcrun-que contingit prudentia, arte, flratege-inate, bonoque dolo contra hoftem qui meretur illudi falli, qui fæpius proprio gladio iugulatur, amp;nbsp;capitur laquco , que aliis parauerat,vt Aman Heft. 7.amp;: licet iidem volucrint, non tarnen eadem in-tentionc. Vndequæ Chriftus amp;nbsp;pafl’us elbn vita amp;nbsp;morte, eo fpcctabant,vt dif-

(blucrct opera diaboli amp;nbsp;fatisfaccrct iu-ftitiæ diuinæ. Qua farisfattione deleuit amp;: vicit peccatum,delens chyrographum decreti ad Colofl' 2. omnia quæ con-fequuntur pcccatum, diabolum videlicet, mortem, infcrnnm mundum dia-boli reg;num,Ioan.i6.Confiditc,ego vici mundum. Prætercà tanquam mediator Dei amp;nbsp;hominum, i.adTimoth.i. conci-liauit nobis patris amicitiam, vnde dici-tur princeps pacis,Efa.9. Triumphauit cnim Chriftus non violentia,amp; domina-tu,lcd lege iuftitix, vóritatis amp;i: fapientix, vt iam nÓ valeat poteftas Satanç in honii nê reum mortis,co quód interfecerit hominem iuftu Chriftum videlicet. In quo nulla caufa mortis,vt patuit cÓfcóto pro-ccflu. Vnde iuftifsima lege tenctur di-mittere crcdentes in Chriftu hominem qucm iniuftè occidit detinebat enim ho minem captiuum tan turn,vt executor di uinæ iuftitiæ ob peccatû, quod erat cau-la propter quam dominabatur homini, amp;nbsp;trahcbat ad morte: quare dicitur princeps mortis, Hebr.2.amp; Sapient.i.Inuidia enim diaboli mors intrauit in orbem ter-rarum. Quia tarnen abufus eft fua mortis

1 E s Y CHRISTI. 39 poteftate in filium Dei innocetcm di-lcâ:ifsimuni, Matth.j. i-j. amifit fuam M4ttrj,5.o* poteftate fupcr eos qui funt Chrifti mem ’7« bra, corpus eius. In quibus olim re-gnabat per peccatum amp;nbsp;infidelitatem, præcipuè fuper Ethnicos. z. ad Cor.4. ôc Ephcf 4. à quibus pellendus erat per Chriftü j qui debebat regnare fuper eos. Gen. 49. Efa. ii. 41.49. Ozcæ i. amp;nbsp;i. amp;nbsp;Ge». 45,, Gen.zi. In fcmine tuo benedicêtur om- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'***

nes genres. Vndc Ioan. 10.Habeo alias o/e.i.o»; oues qux non funt ex hoc ouili, amp;nbsp;cas oportet me adducerc,amp; net vnum ouile, amp;vnuspaftor. Nam ex ludaeisamp;genti-bus conftituit vnam ecclefiam.ad Eph.i. MrA*«? turn dominium diaboli fuper Ifrael abla-tum erat poft legem. Ideo ferpes fufpcn-fus eft. Num. xi. amp;nbsp;Deus voluit dici Do- N«»». tr.' minus Ifrael. De vidoria ante, amp;nbsp;trium-

tota dcnique natura Humana aifumpta, 1 omniâquc membra ipfius quibus tanqua inrtrumêtis diuinitati vnitis, vicit amp;nbsp;cie- 1 cit diabolum, ab his qui volunt elle mi- i lires fub Chrifto.Pofl'umus etiam inteHi- ( gère arma quibus vfus eft în carne mor- nbsp;nbsp;nbsp;«

, ■- tali, inftrumentapalfionis,crucem,cia- c nos, lanccam, amp;c. quibus vfus exercens i opus noftræredemptionis contra diabo j lum, quem dcuicit, vt mereretur regnü ç fuper ecclciiam. Efa. 9. Faftus eft princi- nbsp;nbsp;nbsp;f

parus fuper humerum eius, appréhendés arma amp;: fcutum,clauos,lanceam, corona

lESVCHKISTI. 40 quibus meruit apud patrcmamp; manubias diaboli diftribuit. Luc. n. Si autem f'or~ «• tior illo fupcrueniens vicerit ilium, vni-uerfa vafa eius cripict, amp;nbsp;fpolia eius diffcri buet. Abacuc 3. Comua in manibus eius Abgt;te. j. Hieronymus, Cornua in manibus funt vcxilla cru cis,amp; trophæa. Ibi eft abfcon-dita forritudo quando dixit : Deus Deus meus vt quid dereliquilli me ? Ecce no-uum regnandi modum. Alia funt arma, quibus amp;: nos vtimur fub Chrifto, militantes videlicet, obedientia, humilitas, paupertas, patientia, amp;c. Zach. p. amp;nbsp;ad Zlt;»f. 9.' Philip. X. quibus armatus ccrtauit,pro iu-ftitia ad vfquc mortem.Hxc funt quibus vulnerauit fuperbu Pharaonem. Pfal. 88. nbsp;nbsp;nbsp;88.

V ide ibi amp;nbsp;vióloriam,amp; gratiarum aótio-nem. Lucac i. Fecit robur per brachium ’• fuum. De his armis Pfal. 44. Sap. j. Pfil. 90. Rom. I}. Fides, fpes,charitas, patien-tia, humilitas, cæteræque virtutes arma ‘P funt noftri Imperatoris Chrifti, quibus inelFabili modo mutât corda hominum deftruens arma diaboli in omnibus qui fub rege Chrifto militate ftatuerüt Pfal. p/lt;/. 4V. Venite amp;nbsp;videtc oper.a Domini, amp;:c. auferens bclla : arcum conteret, amp;nbsp;con-

fringet arma, amp;nbsp;fcuca comburct igni. De quo Luc. 12.. ILlo igni liqucfcit omnis ar-marura diaboliamp; confumitur tumor,ar-roganria, prxfumptio de fuis viribus, a-mor fui amp;nbsp;buius fæculi. Ioan. 4. Qm bi-bcrit ex aqua quam ego dedero ei, non fitiet inætcrnum. Illa aqua eft charitas,amp;5 amor : qui etiam dicitur ignis qui con-fumplît in Magdalena voluptatem, amp;c. Item ficut membra Chrifli fuerunt eius arma, fic noflra,quibus dcbemus pugna-re aduerfus diabolum. Rom.6. Exhibetc membra veftra feruirc iuftitiæ. Cbriftus abflulit arma noftra, quibus certabamus contra Deum, amp;nbsp;fecit paccm cum Deo. Attamcn reliquit nobis bellum alliduuin cotra diabolum,amp; regnum eius. Docuit tarnen nos pugnarc contra ilium tyran-num iam viótum amp;nbsp;dédit fua arma quibus cum opprcfl'it.Siquidcmin omnibus Chrifto regcncratis, victus eft diabolus vt non dominctur adinteritum fempi-tcrnum.Viólus cft,inquam,in bis qui fpi-ritum fidei fufceperunt, non tarnen liga-tus omnino,ncquc cxadlus extra fines cc clefiæ . Vndc perdius amp;nbsp;pernox impu-gnat amp;nbsp;infidiatur,quia nondum eft com-

ÎÏSV C ß Ä U T I. 41 piëta victoria, ficut lud. y. feliâîi 'Chana-nçi ia exercitiö Ifraclicarutti. Acqui qua* diu erimus in hac militante e'GcIefia jamp; campo certaminis, opus eft affiduè ptl-gnare.i. Pct.y. amp;nbsp;orafe ne nos indueas in tcntationem,fed libera nos à malo. Data eft enim poteftâs tentandi nos, at in bo’ numnoftrum. i.a4Timoth.a. Nonöö* »•Ti«.*-ronabitur nifi qui legitime eertauerit.Im ceflit nos fiquidem per carne j vt Adam per Euam. Genef. 3, qiiatenus auettatur ö/i }• mens à Deo per fenlus internos exter-* nôfque,à quibus dependent Operatio-nes,intellelt;^S)amp; volttntatis5 quibUs cO-litur Deus fpiritu voluntatê fide amp;£. a-^ more : interim per Chriftum eftra^nm eftroburcius. Apoc. ao. PugnauitOjim Afdc.zo^. in derer to Chriftus 4a.4icbös Mar. i. ar- M«»-. i. raatuseOilóqUiOjdiüino-vetbojófat'ioné percnni,amp; iciunio : vt Mo^fesifi monté Synai. Matth, 17.H0C genus daemonioru non eijeitur nifi in oratiOne amp;nbsp;ieiunioiin paifione verb 40. boris pro quo certant pater,angeli, amp;nbsp;omnes item creaturæ. At in fccüdó aduontti dehcîlatüfus Orbern, amp;nbsp;euacmaturti'S omnefn prifeeipatum poteftMein^jintrfefitfus.detmohemt ëû fins

in ignitum carcercin armabit totam coc-L«f. Î1' leftem nxilitiani.Luc. zi.V irtutcs cœlorû comouebuntur, adcóquc omncm crca-turam in vkipncm iniinicoruin. En bel-ia, vióloriam, anna noftrifegis Meflix, non carnalia,vt prçftolantur infuo Mef- ' j fra ludxi, fed fpiricualia,qualia etiam co-- - gnouerûi; Cabaliftç corum, alnquc preliions ingcnij.Nunc velamen politum eil fuper cor co rum cum legitur fcriptura.

Cor. Sc Efa. 19. Sed veniet quando corda ftliorum conuertentur ad corda patrum,vtfentiant cognofcantque diffe-* rentiam primi Sc fecundi aduentus ChrE fti., quorum primus eft in liumilitate, Sc dcieiftionc, altcrum verb in potential « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gloria. Matth.24. Tunc videbunt filium

.■ hominis venietem innubibus cœli cum yirtute multa,,^^ maieftatc: Sc tunc plangent omnes tribus terrx.

CAP.iJ- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifii^

CHriftus occulte pugnauit,primu ad-uerfus Satanaamp;regnu eius per fuos Adam, Eua, Abel,Seth,Enoch,Noe, pa-

I E s V CHRISTI. 4i triarchay, amp;nbsp;prophetas : qui fide Ghrilèi bcllaroris futuri amp;nbsp;vicloris adepti funt vi ftorias infignes. Hebr. ii. Sanûi per fide »• vicerunt régna, amp;:c.i.Ioan.y. Hæc cft vi-ôoria qua; vincit mundum fides noftra. Ira vt demum fuper eos diabolus neque regnaret, neqj dominarctur illis, ad per-ditioneni amp;nbsp;mortem fempitemam. Ta^ metfi nondum cfl'ct contritum caput fer-pentis, regnum peccati fcilicet, amp;nbsp;mortis ; quod erat vni Chrifto referuatum, qui illud caput contriuit, Sc portas inferi referauit,liberans iuftos-.imo quofdam ex inferiori inferno ex Auguft. in epift. adtuodium lanuascœh aperuit cisqui j/«„.

concra ferpentem ilium fui triumphi ve-xilla protenderent Chrtftus liquidem po fuit hamum fub came fua vndc diabolus mordens carnem captus eft id eft procu-curans mortem Chrifti per quamputa-bat eum deuorare ficuc alios uraliere ad regnum fuum amp;c delete nomen amp;nbsp;regnu Chrifti quod tarnen promouit per mortem eins Philip . z. Deus exaltauit ilium, téc. liquidem accepit Chriftus regiam omnium poteftatem amp;nbsp;iudiciariam fa-cultatcmque fundandi ecclellam fuam, F ij.

ex genxtbus,amp; cam regendi. Nam igno-sabac Satan fc vincediun morte Chrifti, eiicicnduiii^gctefque in Chriffco mor-tuo bcnediicctrdas.i^Cor. 2.Si cogno-iiitK*nr,nunlt;5uam glorix Dominum cru-cihxilk’nr. y icic Chriftus humilitarc, pa-tictra,amp; obedictiarquç tria in morte præ-cipuècius cminucrunr. CololT.i. Eripuit nosdepoGcftarc tencbrarum, amp;C4 Data cft pQCcftas, ex ferais diaboli facerc filios Dci. Vnde quandopoft fuam mortem Chriftus rcccptus eft à gentibus(Ioan-lo. Alias eues habeo, amp;cxt. Et n. paf-furus craLvt ftlios Dci per gratiam clc-cHoiîis fciiicct congregaret. ) tune cœpit deftrui idoJoIatria ficutprædiéhum fue-rat,Ela,ir. ZacLij. amp;nbsp;la.Hiere.ió. regnu Dei amp;nbsp;cccleftæ olim ex folis luda’is con-ftabat, ntinc ex illis amp;nbsp;gentibus. Ideo di-citur nouum. Cotra quod armauir fe Sa-tliajias vtlco, fuicitauîrquc fortifsimum impcriiun Romanwm, quod fermé 300. annis laccfciuit illud nouum regnû Chri ftf Quod imperium licet eftet munitifli-inû amp;nbsp;ferme incxpugnabilc, Dan.i.amp; 7. Attamcn fubiugatum eft à Chrifto fine gladio, vt prxdictum, Eià. z6. Ciuitas

IES V C“H RIS T I. 45 fuhlimîs'humilia'bitur, id eft Roma. Itide Vaticinate fiint amp;nbsp;Sybille, delt;juibusi8. Ciuit. Lad.libr.i. amp;nbsp;4. Inter quas cry- Lä^an. nb. threa fic loquitur: In vltirtia etatc humi- ’• 4gt; liabitur proles diuina vnictur diiiinitati humanitas,iaccbitinfocnoagn^,'amp;pucl-lari officio çdticàbitur Dens homo, ftgna • precedent apud ludeos mulier vetuftif-fima, fciliccc Eli^abeth, pticrum. conci»-pietjftdla orb is mirabitur,amp; ducatu pre-ftabit, fcilicet Magis. Hie Habens 50.an-tios, cliget fibi de pifeatoribus abicdif- . que hominibus numcru duodenarium, •' vnumquè diàbolum , ludam viftelieet^ No in gladio- bellóvc Æncadem vrbcm, * id eft Romani, regéique fubijciet : fed in hamo pifcatoris, feilicet Petri. Nam ex Auguft.per pifcatorem lucratus eft impe-ratorem. Huic quatuor animalia furgent in teftimonium, id eft quatuor eüangeli-fte.Huic côtradîcettir à beftia,id eft Ma- nbsp;nbsp;'■ chometo.Erit autem beftia liorribilis,cu-ius rugims vfquc ad genres Punicasau-19. dicturdc vîuloria Chrifti contra diabo- y*-9-15^ lum,Pfal.r5gt;.ii.alt;).68.E(a.9.y5. Zach.sgt;.ii.

amp;:i3.Abâc.3. Vndc tanquamviftus liga-tus cft Sathan. Luce ii. amp;nbsp;Apoc.io. non y“quot;''“'

in pcrfona, fed in potcntia, quæ omnino amiiit fuas vires poft viâoriam Ghrilti, quiprimum viccrat illurti, Match.4. In cuius fignum Demum foioverbo expcl-Mxttfc.8.9, lebat fpiritus nequam,Matth,8.9.rx.amp; ly.

DUC.4.amp; Mar.i. Nam qucmadmodu de-Mxn. I. belJato Adam, in eo etiam dcbcllaci funt filij eius:fic opprefi'o Sathana, oppreifi ftint’amp; omncs filij eius f quotquot atti-nent ad regnii eius,tarn ex Augçlis quàm hominibus ideo fide Chrifli vincimus

1. loxu.j. quitus confiât ccçlcfia Sathanæ.Indc poreftas expcllendi' dæmoncs fide Chri-Mxttfj.io. fli data eft Apoftolis,MatLio.amp; LUC.9.amp; lo.àdeôque aliis credctibus» Mar.i6. At-qui in fccundaviéloriaquamnaétus cfl Chriflus in morte patuit exitium totius OZcjf. t. regni Sathanici. Colof x.cxpolians phn-cipatus amp;potcftates traduxit côfidentcr I»lt;». li. pala triöphans illos in femctipfo,Ioan.ii.

Nunc princeps huius mundi cijcietur foras amp;nbsp;16.princeps huius müdi iam iudica-Zxffc.ij. tus efl.Ceifauit ftatim idololatria.Zac.15.

Tuncdifperdara nomina idolorum,amp;c. Ceifarunt oracula Dclphicû,Py thium, aligne oracula. In Bœtia olim multiuo-

Cidiâra. Vnde Porphyr, libr. dc oracuî. ccßantibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ablata efl Pith^f yox handyeuoc4btlisyllti Temp/ifibus lon^is etiant tarn vefflat Apollo . Clduibtts occlufitsfllet : cr^^o rttèperaéiii Dtfcedüpatr.a nbsp;nbsp;tede^i^diimind fäcris.

Et in libre qucin edidit contra religion^ Chriftianam : ex quo cnina lefus colitur nihil vtilitatis à düs confeqni poilumus.-Qiünctiä auguftus hoc excepit oraculü: F «if tC7W. [iJi 3iCtS l(ÿi;(gc^^r’tr Ä^'UCMail' TO!' 3 (Pr/W? Tt^OÄt Klfnv xvâs ÎKS^oa •AoIttcv .'(Tn'Ot mydiv QCiUJtav

Puer hebfiiUi dus beati$ tmperäm lubct me . tide domu ll»(]uere^çi^ rurjus m orcu reuerù ^^^d/ùperefl,db( tdçttui ex dru neflrts.

Ipfo enim die Chrifti mortis ex infulis Echinadibus fada eft voxà dxmonibus magnum Deum Pan mortuum.vidc Plut tarchum amp;s Eufeb. quod poteft intelljgi de ÇhriftQ Dco vcl de ipfo principe dx-moniörum,cuius poteftas co Hie interiit, Hebr.i, Perniqrtcm deftruxit eum qui mortishabehatimperium. Interrogatus aliquando Apollo dcvcra rcligione ,amp; qux eilet omnibus fuperftcs, ftc rcfpon-dit : Neme vtinam fupremum fcifciteris F iiij

je fan£to ac diuino gcnitorc fobole chara rebus magni induperantis èc flatu, qui mundum aftriôlum côtinec omneiu, mores,tcJlurem,fluuios mare, tartara amp;nbsp;ignem, aëraqucîheu remplis is me diibe-dere ab iftis eoget, linquetur quo edeba oracula limcn.Vide in Àne,i.li.de peren-ni philofopbiai Poft incoparabilê Chrifti viâoriam deftrui cœperunt templa dco-Fum, akaria, refponfa, maxime præfcnci-bus fidelibus, àquibus dæmones dicebât fe vexari: veftes, corpora, fepulchra fan-lt;ftonim,ftigant dæmones. Qmdcrgono poterimt fides amp;nbsp;orationes fanârorû ad-uerfus dæmones, quq^ eriam olim iudi-I. Coi\6. caturi fumus?i.ad Corinth.6.Egt;e eonuel-l^vch.^o. lendailiaidololatria, Ezedh.50. ôâ Mal.i.

pottiit Moyfes necquotquot fue rût prôpîîctç fuis miractilis amp;nbsp;portetis,ne patriarchy quidem, Hoe vni Clirifto rc-t Lw/'mo, feruatum çrat.Idcifeo,Leui.io.Nadâb amp;nbsp;Abiu volentes adolcrc eumignialleno, puniti fiint de præfumptioné, quèd vel-lent la era oft'erre pro extrancis. Sequitur cnim, Sanélificaborin ptopinquis id eft Chrifto amp;nbsp;Apoftolis quibus præordi-nata fuçrqt cxtrancorû conuerfio. Gene,

I E s V Ç H JS. I :S T I. 4y 49. amp;:Efa,n. Leuabit Dominus ôgnum, Eft.,,. ô^.ço»gçegftbiç difperfos Ifrael, loan.io. èc ii.i quattior vccisrdc quibus, Mat£.i4. VfidCjDeuter.jQ.Si ad car dm es coeli fucr üewr. jo,. ris diflîpatusd.nde congregabit te Dominus Deustuus. Eapropter mifsifunt A-poftoli per vniuçrfum orbem. Matt.18. Mar.é. Rom.io.amp;: Coîof.i. idpra:cinnc-rat hla.X7.49.66.adhoemunusdatæom Cniof.i. Ilium lingtise Apollolis. Eri quqmodo Chriftus lua vidoria na£kus çft dominiu An.i.

S^tes, in quibus maxime regnabat diabolus. EpheEi. amp;e 4. AHud v/xtççev vi^ ftoriæ Chrilh eftquodad pçrtraxçrit omnemvirtutemnuminumj foan.ii. Si ican.iz. exâltatusfuero atçrra, çmnia traham ad me ipfum.Enimucrb prineipatus qui erat fuper multomm bumeros,nunc fuper fo-lius Chrifti humerû impohtus eft.Efa.^. i/a Currebatuc ojim pro diuerfitate rerum ad diuerfa numina,pro fruge,vinQ,viôlo-tia, fecundo vento, in mari ad Gererem, Bacfhum,Martem,Neptununi,amp;:ç. Nûc ad vnum Chn/lum,in quo pater collo-cauit Qmnia, loan. i3,Omnia dédit çi pa- ican.^. ter in manus ty.omnia tua mea font amp;nbsp;Matth.«.omnia mihi tradita font à pâtre

Kico, vlt;*nîrc ad me omnes, 8cc. Illc diucs cfl afFatîm in omnes qui inuocant ilium, Xofi'TO« Rom,io.amp;f i.ad Corint.i.prætcrea pro fe z-CaKi. obtinuit Chriftusfuæ refurredionis ac-cclerationcm, fuique nominis tnanife-î»â».8.o' ftarione, vt fucrit cognitus Dcus.Ioan.8.

amp; li. Cüm exalcaueritis filium hominis, tue cognofeetis quia ego fum, amp;nbsp;ly.Cla-rifica me pater claritatcqua habui prius quàmmundus hcret apudte, Nadus eft omnium dominium. Matth.i8.

Philip.2. vfque antehac de his quæ cefl'e-runt in gloriam Chrifti vidoris.Sed quia nobis vieil ßcut amp;pro nobis mortuus cfh opei'ç pretium cft, quid nobis ex eius vi-doria contigerit, expcnderc. Nam vitra Mar.eî. poreftatem lùper dæmonfes de qua, Mar. ï.c«».6. 6.amp; facultatem îudicadi eos. r.ad Cor.6.

Angelos iudicabimus, àgraui feruitutc all'cruit nos in libertatem nliôrum Dci^amp; 1»an 8. quidê folus,Ioan.8. Si hlius vosliberauc-rit vcteliberi critis. Qûaproptcr in morte noluit neque apoftolos focios y hcque hW.iff. angelos libcratorcs. Matdi.x^.vt-beneficium cumereationis turn redemptionis vni verbo Bei per que omnia fada funt amp;nbsp;rertaurata deleatur. Plus cnim fumas

obnoxij Deo; rcdempuonis^ bcncficio -lt;luamcrcationis.'Ideo,Efa.64.Excrtavo-cc ciamat,torcuiar calcaui foins, qui vo^ luit fieri homo pro reparâtione ipfius Adæ qui voluit elfe Deus. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

cónfequuti fum’jViéfricc iliaChrifti nior te, elt gratia, quam benedi-ûionê vocatfermo-Hebrçus

de qua Gcn.12.In feminc tuo bcnc- Gf/x.**« dicêtur omnes genres,id eft donabuntur gratiaamp;:rccociliationc cû pâtre^Rom.y. R»OT.f. î-.ad Gorint.y. amp;: ad Eplien. per illam de-uenimusadgratiamillamcôfummatam, A/“ regnum cœlcftc,quod iurc belli nobis acquilniic,nonfibi. NameeufiliusDei hçrcs craLvniucrforû, Heb.i.i.amp;^. Ideo h*6.i.*.j. proficifccs ad mortem dicit,Luc.22. Ego difpono vobis morte mca regnum, fi eut difpofuit mihi pater,amp; Ioan.14.vado vo-bis parare locum. Alterù beneficium eft liberatio .à captiuitate pcccati,amp; quidem grauifsima, de qua Ioan.8. Rom.6. amp;nbsp;-j.

uior eft quo viliorprimum quia peccatu nihil ell ex Augu.Ioaa.Sine ipfo fadu eft nihil, id eft peccatum, quod eft dunra-xat priuacio boni. Quadoquidem ens bonum conuertuntur primo Eth. Vnde quia peccatu nihil habet entis, ncc ideo bonitatis ; ex Auguft. de natura boni amp;nbsp;Anfcl.de conceptu virginali. Omnia Ih quidemftuftaaDco funt bonaGencfi. Atqui peccatum non eft à Deo. Non eft igitur neque bonum, neque ens. Qv^rc melius eft eftc feruu diaboli, qui eft fub-ftantia,quàm peccatL Aliud quod nos re uocarc debet a fcruitute peccati eft tyran nis eins in cos qui fubfunt eius imperio. Nam primum eos cxca:cat 3.Eth. omnis ~ maJus ignoran$:amp; Sapient. i. Excaicauic eos malitia corum Roman.i. amp;nbsp;Ephef 4. Item ferui eius nunquam fatiantur. Luc. ly. de ftlio cxitij, qui nunquam potuit fa-tiari in rcgion.c peccati. Item ab ilia fer-uitutc nullus poteft femetipfum afl'ercrc viribus luis, non redire ad iuftitiam, non vtique habere illam voluntatis reditudi-nem Sc libcrtatem,quapoirit efteamp;vi-uere abfq; pcccato. Adha:c liber eft can-fa fui. At Icruus alterius gratia pro quo la-

I E s V CHRISTI. 47 borat illi obedit. amp;nbsp;Match. Nemo po-teft duobus dominis feruirc. yndc non ■ promcrctur neque gratiam ncque glo-riam,quandiu viuit fnb peccati tyranide. . Matth.y.nonpoteft arbor mala bonos ft'iiclusfaccrCjamp;Luc.ii.quinon colligit L«f. n. •♦riecum difpergit, Pertocam noótemla-borates (inquit) nihil cepimus. AmilTum enim cft tempus nobis quo fumus in pec Cato, Cæterum verberat pugit aiTidue Efa. 6J.66.amp; Mar. 9. Vermis corum non inoricturvnde Auguft.i.Confeflîonum, lufsifti Domine amp;fîceftvt pœnaluafit fibi omnis inordinatus alFcéhis : peccatu cnimadducit mœrorem quemadmodû amp;nbsp;opus bonum, lætitiam 9. amp;nbsp;10. Eth. Et Erouerb. 16. fccura mens quai! iuge con- Pmcit.KSi uiuium : item feruus peccati omni mo-nicnto eft in timoré. Leuit. 16. amp;nbsp;Deut.

Prouerb* 18. Fugit impius nemine perfe- boocrî.ig. quente. Adde etiam qubd pcccatum de-tinetafsidué lêruos fuos funibus vindos ' de quibus Pfal ri8. Funcs pcccatorû cir- Pp^-n8. cuinplexi huit me. amp;nbsp;Proucrb.y.Funibus Priwerky, peccatoTum quifquc conftringitur : de quibus Efa.yi. amp;nbsp;y8. Ilia vincula funt pri-

niiim voIuptas.i.adTimoth. 5. VoluptP tum magis amatorcs quam Dei Hicron. Fcrrcas mentes libido domat : fecundo preiumptio de Dei mifcricoTdia : Item dciperatio de venia: led quarto aliorum exempla. Ecce quæ detinent hominem inpcccato. Aliud quod nobis oftendit illius feruicutis immanitatem fub pecca-to, ell quod vnius peccati leruus, ftatim htrcruusmultorum.Nampeccatumvnu eft poena alterius peccati.Rom.i.Malum ftquidcm malum trudit, vt eft in prouer-bio. Peccatum enim quod per poeniten-tiamnon diluitur mox fuo pondéré ad aliud trahit. Quanto plus homo manct inpcccato tantoplusle inuoluit vt aïiis invifeo. Nam cum lit extra gratiamÄ:^ protedioncm Dei, non poteft à pec-cato abftincre cum lex carnis continuo operetur opus fuum.Rom.7.amp; Gal. y.ni-ft adlit lex Ipiritus. Illa equidem lex carnis rationis iudicium peruertit ,amp; facit vt voluntas trahatur ad appetitum fenli-tiuum,amp; ex rationali lacit animalem,dc-ftruit ctiamnum corpus, amp;nbsp;animam cum potcntiis.Itcm peccatum diu obdudum deducit ad publicum fcclus, vt puniatur

a Deo. De vtroque vt coftat ex parœmia pcccatum antiquum noua coufufio. Vide qui DauidjPetrus, ludas, c'a. vno pec-cato lapfidr* «dia alioqui grauiora.cx diu-tiirnitatc etiam peccati Icquitur indura-tio incurabilis.Hiercm.y.amp;: lob 41. Opus h; »»».p eft enim à Dco trahi Ioâ.6.amp;: donari gra-tia à Dco per Chrirtum. Demum fequi-tur longe grauius reatus fcilicetamp;: obligatio ad pœnam æternam quç à Deo of-fenfo iudicc remittitur quando iufti-ficamur gratia Dei quam fide Chrifti co-fequimur. Et vt paucis abfoluamus, pec-, catum aufert gratiam, qua iuftificamur, qua in baptifmo donati fumus : addu-cit culpam per quam pcccator eft in ira Dei,amp;: debitor pœnæ æternæ.Et demum tertio nulla eins opera funt grata Deo di-gna vita æterna.i.ad Cor.15. Si tradidcro. i-O.ij. corpus mcum ita vt ardcam,fi impartitus fuero omnes facultates mcas,charitatcm autem non habucro, nihil mihi prodelE Captiuatur volütas à cócupifcetia. R0.7. Rew.7* vt non pofiimus preftate quod volumus. Cum enim dominatur concupifcentia, non parcit mater filio.-quod pater de Se-miramide cócubence cum filio proprio,.

l-RfÂ-?-Gwlt;/-3Î-C^49. !

qui tandem cam trucidanit. Amon cunt iôrorCjZ.Rc.ij.Rubé cû noucrca,Gen.5P amp;C 49. Abfalon cum concuLunis patris, a.Reg.16, Patet etiam de irafcibili viin Saule Contra faccrdotcs Domini, primi Rcg.ii. Captiuaturetiam fcnfus obpcc-catum,vt ccrnerc cft in Nabucod.qui tà-dusvt bos, Dan.4. Per pcccatum etiam Gxrcgibus Huntferui. Patet de Icconia, Éaltkaf. «3c regibus PaleAinæ, quos fubc-git lofuciScinrcrGidit.Paffîones fîquidc pcccatotura fnidificant mortr. Rom.y. Animaduertc quxfo qtiàm loge grauior fit ilia pdccati captiuitas feruitus Ægy-ptiaca amp;: Babylonica,. à qua non Moyies» non CyruSjHon Efdras, qui SiC Malachias {ecundum Hebræos-, ncc alius quifquam hberat/ed folus Chriftus,qui dicitjIoa.S. Si filius vos hberauerit verêliberi eritis.

Plt;^lt;caEo, id cft de fe ipfo, faâo hoftia,pFô pcccato damnaint peccatmn, ApudHebræos ênimeodem nomin^

IE SV CHRISTI. 49 nomine vocatiir peccatum amp;nbsp;hoftia pro peccato chata «oß Vnde Ifai. yj. Si po-lùerit pro peccato animam fuam videbit fernen longxuum, fecûdæ ad Corin.y. ^-Cor.y. eum qui non nouerat peccatum, pro nobis fecit peccatum,id eft hoftiam pro pec cato,vt nos officer emu r iuftitia Dei in ip-fo qui ad hoc venit vt tollerer peccata mundi.Ioan.i.vnde,Matt.i. Vocabisno- Imw.i. men eius lefum, id eft, faluatorcm. Ipfe enim faluum faciet populum fuum à pec catis eorum, quemadmodum præciiinit Dauid.Pfal.1x9. Et ipfe redimet Ifrael ex omnibus iniquitatibus eius.Lex enim no liberabat à feruitute pcccati.-quinimo lex erat virtus peccati, i.ad Corint.iy.augcns i.Cw.jyJ peccatum,Rom.7. per aftèótum peccan-di. Qt^rc qui fub lege militabant, caue-bant à peccatis externe, vel timoré pœ-næ,vel affcólione commodi. Idque vi legis carnis non opprcfl'a pcrlcgem fpiri-tus, Rom.y. condeleéfor cnimlegi Dei Rom.7. fecundum interiorem hominem : video autem aliam legem in membris meis re-pugnantem Icgi mentis mcæ, amp;nbsp;capti-uantem me in lege peccati: quis me libe-rabit? gratia Dei per lefum Chriftum,per

Chrifto dominatur,in cuius morteba-ptizati fumuSjVt omnino moriamur pee-cato.Per lcgem equidem carnis diabolus dominabatur mundo. Ac cum régénéra- r™ g. mur, in Chrifto liberamur ab liuius legis •f'’’' vi, arq; dominatu, a peccati originis rca-tu amp;nbsp;dânatione. Tamctfî remaneat adu mo. ilia concupifeentia, quam Paulus vocac peccatum,id eft pœnam peccati, ficut amp;nbsp;Petrus, I. Petr.x. Pertulit in corpore fuo i.Pf».x. peccata, hoc eft pœnas peccatorum no-ftrorum per quas dclcuit amp;nbsp;pœnas amp;nbsp;culpas fuorum. Ea tarnen concupifeentia inefficax eft in regeneratis, nili relinquac legem fpiritus, fintque defertores militiç amp;: vcxillorum Chrifti, vt iterum feruiant carniamp;fcmetipfos fubdant legibus dia-boli ex ftliis ftdei fiant filij difiidcntiæ:in quibus eft cfiicax fpiritus crroris\Ephc.x. V-fh/.t. ç^.

Colof X. Atqui baptifmus tollit pecca-turn, dacurque in co Ipiritus famfti gratia contra concupifccntiam, vt virtute fpiritus iuftificatio Icgis in nobis impleatur, qui non fccundura carnem fcdfecundû fpiritum ambulamus. Idco fi quis fpiritû Rom.g. Chrifti non habet non eft eius,qui eft ar-rabo hæreditatis noftræ, qui reddit tefti-

monium fpiritu noftro quod fumus dlij Dci,quâdo fentimus nos haudquaquam acccpiilc fpiriru fcruitutis in timorc, fed fpiriru amoris amp;nbsp;adoptionis : in quo cla-G4Z.4 mamus Abba pater, liquide no timemus eum vr fcrui qui plus metuut poena qu.àm dominum,fed amamus vt filij patrem,fer uimus ci amp;nbsp;obferuamus cius iulla amorc.

Rom 8 o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^æ’^edes quidem

DciicoliArrcdes autem Chrifti. Ipîîus au-tem baptifmi vis rota vita excrccndAa eft, i.dJCor.î dla concupifccntia radix omnis pecca R»»). 6.0- ti fcnfim cradicetur, donee abforbeatur quod mortale eft, idquc mortificationc ’ôuabnegationefui.

V^om. 8.

Isi 14*

X fcruitute culpx ( de qua fii-pra) fufiflimc fcquitur durilTi-niArilla captiuitasinnumeraru calamitatum de quibus Rom.

8.amp;: Iob.i4.Fames,fitis,frigus,calor,cgri' tudincs, quas Phvlici dicunt efle trccen-tas, quibus fubijeitur miferii corpus hii-manum. Vndc Salomon cum mcmoral-

fee bonam partem calamitatum huius vi-tæ, Laudaui (inquit) magis mortuosqua viuentes , amp;nbsp;fœliciorcm vtroque iudica-uiqui nccdum natuseft neevidit mala quç fub cœlo fiunt.Vndc Thraccs ex So-lino lib. 1. Lugebant natales filiorum amp;nbsp;gaudebant in comm morte. Puer incipit vitam .1 fletu, nee ante 40. diem oftendit lignum lætitiæ. Aiunt quendam Pliilo-fophum cxiftimallc prxeipuum bonum hominis non nafei : fecundum autem ii

Præcipua mifçriaquæ confequitur pec- Gfnf.j. catum eft ipfa mors,ex pcccato illata ho-mini cuius captiuitas omnibus cft communis , nullus expers eft illius. Quis cft qui viuct amp;nbsp;non videbit mortem ? Siqui-dem omnes morimur, amp;nbsp;quali aqux di-

labimur in terram quæ non reuertuntur. Qt^madmodum enim feruus timet Dominum fie amp;nbsp;homines mortem, Chrifo-ftom. Qm mortem formidat feruus eft, omnia fuftinet ne moriatur, de quo lltbr.i- Hebr. a. Liberaret eos qui per totam vi-tam, timoré mortis,obnoxij crat feruitu-ti. Id quod plus facit mortem formida-bile eft mortis aculeus qui percellit nos amp;nbsp;ducit ad mortem xternam, in qua de-KUrt.ij-o tinentur captiui ligatis manibusamp;pcdi-bus : vnde nulla eft alfertio lob. 7. Qui defeendit ad inferos non afeendet nec reuertetur vitra in domum fuam. Adde ctiam quod fine Chrifto authore vitæ amp;nbsp;qui primitiæ eft dormientium, perpetuo cóclufiftet homines mors, vt nullus fuif-fet vnquam fufcitaius. Idcirco getes qux virtutê Chrifti ignorarunt, inficiatæ hint A/î.iy. refurredionem mortuoru Aéb. 17. amp;

Ex Hebræis etiamSaduca:iquicumEpi-curo, Dicæarco, Leucippo, Democrito, Plinio negabant æternitatem animo-rumMatth.ax. Haflenus de tyrannide mortis quam confecit fua morte Chri-ftus, vt poftimus nunc illi infultare. Vbi Cor.ij. ef} mors Victoria tu a, vbi eft mors aculeus

Ulus ? Sec. Deo autem gracias qui dédit nobis victoriamperleiuni Chriltii Dominum noftrum, qui deflruxit mortem, dluminauit autem vitam amp;nbsp;incorruptio-ncm per euangelium,i.adTimocli.i.

Vlti arbitrate funt mortem, ex conditionc naturæ ho-minibus cotingere, tamctli natura ipfa meditetur pcr-petuitatemGillam dedde-ret. At longe aliud nobis promit diuinus fermo Rom, j. per vnum hominem,pec- Row.j- . catum intrauit in hunc mun dum, nbsp;per

pcccatum mors. Idem i. ad Corinth. ly. Clt;»-. Initiu liquidem peccati à mulicre, Se per illam omnes morimur. Chridus autem Rom.g.o-g fua morte nachus eft vióloria contra pec-catum.i.ad Cor.y. quod eft mors animx '-‘•J gt;nbsp;»r. 5. Ezec.18. Anima quæ peccaucritipfamo-rictur,amp;: caufa mortis corporis amp;nbsp;inlerni qui ex peccato ardet. Debeilator peccati dcbcllauit amp;; morte fœtum pcccati.Ozc. Ov.ij. I?- Ö mors ero mors tua,dc qua i.Petri 3. ’• nbsp;nbsp;5.

, redes cfficeremur profeótus in cœlû fiib-ieótis fibi angelis poteftatibus vir-tutibus. Qi^reverfa cftmors noftrain fQjjjnu loan. ii. poftquam ademptus eft Ciir.ir jjcuiçus,pcccatuitt videlicet.i.ad Cor. ly. Vndenuncnon intoxicac non occi-dit fed deducit nos à morte ad vcram vitara . Nam temporalis vita æternæ vitæ coparata,mors eft potius dicenda, quàm vitazChriftus enim qui eft vita veftiuit fc morte vita, duello certauit cum morte, quæ tandem viifta eft à vita longe fortiori morte. Prius enim mors uia erat ad mortem a:ternam:nuncautcm eft via ad Io4». y. æternam vitam.Ioan.y. cap. Qui verbum meum audit,amp; credit ci qui me mifit,habet yitam æternam, amp;nbsp;in indicium non veniet fed tranfiet à morte ad vitam. Stipendia fiquidem pcccati morszgratia au-Row. (î. tem Dei vira æterma.Rom.6.Rex nofter Chriftus per mortem defeendit ad inferos, amp;nbsp;red lit inde vief or profectus ad vitam æternam ac coeleftcm. Et hoc nobis obtinuit vtper mortem non defeenda-mus ad inferos fed confeedamus ad ve-ram vitam, çtcrnamque.Enimuero in re-fmreiftione deftruxit mortem corporum

IE SV CHRISTI. 5-5 primùm in fcmetipfo, amp;nbsp;demùm in fuis. Eius cnim rcfurrcdio caufa eft noftræ, i. ad Cor. ly. Chriftus rcfurrexic à mortuis primitiæ dormientium : quandoquidcni per hominem mors amp;nbsp;per hominem rc-iurredio mortuorum: ßcut in Adam om nes moriuntur ira in Chrifto omncs vi-uißcabuntur. Effecitnos immortalesamp; impaflibilcSjVt ante peccatum:amp; licet non poihdeamus adu, interim poflide-mus mcrito paflionis Chrifti, amp;nbsp;habitu (quod aiunt) Ephcf.i. nos cum refufcita- Ephef.i. uit. ColoiT. 3. vita veftra abfconditaeft Chrifto. Hoc tantillo temporis cumma-ncbimus in morte, videbitur mors do-dominari: attarne quia incorporât! mor-ti Chrifti Rom. 6: amp;nbsp;vitæ eius, in illo vi-uimus. Interim expedamus beatam fpe amp;nbsp;aduentum gloriæ magni Dei amp;nbsp;faiua-toris noftri leih Chrifti, in quo triumpha bimus de morte per Chriftum amp;nbsp;fpiritu fuum,Rom.8. qui fumus membra eius fi- R«».«. deamp;baptifmo illi coniundi . Nuncre-fufcitauit nos à morte animarû illud verbum Dei,quod eft vita:fed tunc dcmum à morte corporum.Ioan.y.Sicut pater fu-P fcitatmortuoSjita amp;ftlius tunc lelcgabi-

i.4lt;i Of.if fempiternum amp;nbsp;i. ad Corinth. iy..No-uiflïmè inimica mors deftructur , tune erit plena reftitutio rcgni Clirifti de qua Aótuum I. Domine ii in tempore hoc reftitucs rcgnum Ifrael reftimam (in-quit)fcd dies amp;:hora illius reflitutionis crunt vobis ignora, quæ pater repofuit . in fua poteftate. Tue adimplebitur quod tantoperc poftulamus quotidie, libéra nos a malo tam peccati quam miferiæ ÔC mortis, quas adducit peccatum.Rcfurrc-âio Chrifti caufa eft bonorum reiurre-ârionis cum immutatione : malorum vc-ro fine immutatione, i.ad Corinth.ly.

O Wir 6. Hebr.6.Non rurfum iacientes fundamé-tum pcenitétiæ ab operibus mortuis, amp;:c. ac rcfurrectionis mortuorum amp;nbsp;iudicij æterni. Chriflo enim data eft omnis po-teftas in cœlo amp;nbsp;in terra cœleitium, ter-reftrium, amp;: infernorum: igicur mortis amp;nbsp;inferni habet : iiquidem claues mortis

A/w.i. inferni, Apoc.i. qui fecunda fua manife-ftationc renouabit macrocofmum amp;nbsp;mi-'« PM.j. crocofmum.InrerimadPhilip.j.faluato-rcm expeétamus Dominum noflrum Ic-fum Chriftum qui reformabit corpus hu

tnilc noftrum mortale corpori glorix ftiæ cofigLiratum. Pro argumento autcm üitLiræ refurrcftionis iuflit auFcrri lapi-Hcm fub quo conclufî tencbamur à morte, loan.II.amp; Matth.x8.Pcr angelos abla- laj». n.o tus lapis fcpulchri : Nam illi erunt mini-ftri rckirredionis noftræ, i.ad Corint.i).

morte aperta fcpulchra fanélorum qui in die refurredionis cum Chrifto (ufeita-ti funt, Matth.xy. Olim mors cedebat in nialum noilrum : Nunc autcm in c5mo-dum. Siquidem diligentibus Deum omnia cooperantur in bonum, Roma.8.amp; Rojw.s.o i.ad Cor.3. Omnia veftra funt,fiue mors ’•'“^^«•5. fiue vita. Mihi autcm. viuerc,inquir Paulus,Chriftus cftamp;morilucrum,ad Phi.i. aiphu.t. Si enim viuimus. Domino viuimushi autcm morimur Domino morimur liuc viuimus fiue morimur Domini fumus,Ro. Kow.i^. 14. Chriftiautem refurredio nedum eft caufa efficiens refurredionis nofiri, qui-nimo amp;nbsp;cxemplaris. Vnde primo voluit conformari nos fuæ paifioni, quàm glo-riærua: refurredionis,Roma.8. Si tarnen p compatimur vtamp; fimul cogîorificcmur

virtutem refurrciStionis eius, focietate paflionis illius coixfigurati morti eius, fi quomodo occurram ad refurreiäionem quæ eft ex mortuis: vita noftra iiquidcm àfolo Deo fonte vitç eft in quo viuimus, Aót.iy. Et qui vitam largitur folus, refti-tuit ainiiTarn Deus fcilicet. Sed humani-tas Clirifti inflmmetum deitatis eft. Vn-de patet Cliriflum elfe Deuna, Roma.i. Manifeftatus eft filius Dei in potentia ex refurredtione mortuorum. Ideo illi con-iundi fide amp;: baptifmo, primuni abfolui-niur debito mortis, qux cedit nobis in meritum,non autem in non regeneratis. Abluitur anima à peccato, cofertur etiä-num vitæ æternæ liçreditas,quam fpe te-nemus,ad Titum j.vt iuftificari ipfius gra tia, fimus barredes fccundum fpem vitr arterna: in corpore videlicet amp;nbsp;anima, natura integra. Ite crucifigitur amp;minui-tur concupifeentia carnis, quse ctiam no imputaturrenatis Cbriflo.Rom.8, Nihil damnationis eft iis, qui funt in Chri-ito Icfu, qui non lecundum carnem ambulant.

Rapietur quifquam in admi rationcm cur Chriftus venions no repa-raucrit omnia, quæ per peccatum nobis eontigcrunt, amp;nbsp;reftituta fit humana na-j tura ad fuam iuftam integritatem,finc Ini i ius vitæ pœnis amp;nbsp;morte, hoc affatim cx-' ponit, Auguft.ii. Ciuit. amp;nbsp;de baptif.par- Augufi.Je Uulorum. At primum ne amitteretur co-rona amp;nbsp;triumphus martyrum, virginum, aliorùmquc piorum.Ea enim quæ prçpc-diunt viam falutis,fublatafunt: at non eâ qux muniunt viam, vt puta tribulatio-nis, tcntationcs, perfecutiones, amp;nbsp;mors. Siquidem non eft feruus maior domino i fuo: Oportuit Criftumpati, amp;ita intrarc in gloriam fuam. Qui palï'us eft nobis re- l»c 14. linquit exemplum vt fcquamur veftigia cius.i.Pet.i.Quamobrem per multas tri- ** bulationes oportet nos intrarc in regnu cœlorum, Ad .14. Si cnim comniortui Art.14.

DE REGNO fumus amp;nbsp;conuiucmus ,fi fuftinebimus amp;nbsp;conrcgnabimus, Ci negauerimus, nbsp;nbsp;ille

negabic nos. Cbaradcr cnim amp;nbsp;tcilera miliruni Chrifti crux eft ideo inquit rex noftcramp;: triumphator Chriftus cómili-tonibus fuis:vos eftis qui permafiftis me-cumin tcntationibus meis; ego aurein difpono vobis deur difpoluit mihi pater meus, rcgnum,amp;c. Non cnim corona-biturnifiqui legitime certauerit. modo enim ccrtaremus, quomodo pa-tercmurexemplo capitis noftri amp;:ducis, ft eßemus impaflibiles, immortalcs. Præterea ft exemiffet noslaboribus, morte,amitteremusamp; fidem nbsp;fpem fu

ture vitæ.Nam quod videt quis,quid fpe rat? Coccdcrent infuper omnes ad Chri-fti baptifmum non propter Deum vel vitam futuramzfed afteôlu commodi hunts vitæ amp;nbsp;ad fugiendam mortem, amo-re fui pertracti. Cæterum,oportet ex ho-minibus rciarciri angelorum numerum qui lapft funt diuerforum ordinû : amp;nbsp;dif-ferentis gloria.’,Nam in domo patris met manftoncs multæ funt;fccundum diucr-fitatem gratiarum,amp; opcrum.NuIIus ibit inficias quin Séraphin, anteuortat Che-

I E s V CHRISTI. ^6 rubin,amp; iftæ inferiores ordines,quorum ifti funt principes quos amp;nbsp;illuminant, amandant Zach.i. amp;nbsp;z. Si autem non el- . ICC mors,neque paflio, ncq; labores, om-nes in illo regno pij elfent æqualcs gloria. Nihil eßet plus martyribus qua pucl-lo vnius diei : quod Paulus exerta voce diffitetur, i.ad Corint. 1^. alia claritas So- i.Ccr. ip lis,alia claritas Lunæ,alia ftellarum:ftella cnim a ftclla dilfert claritate : fic amp;nbsp;refur-rcótio mortuorum, illa fcelicitas æter-na:alioquin quomodo polliccrecur Chri ftusfc daturum vnicuique reddituru iuxtaopcrafua.Matth.i6.Sc Apocal.vlt. nuiZm«. Sc I. Cor.^.vnufquifquc mcrcedcm reci-pictfecüdum fuunilaboremamp;i. Cor, y. Quod clarilTimè patet.Matt.zy. Alia eau-fa clt vt contineamur in humilitate fub iugo miferia: huius vitæ, Sc recognofea-mus beneficia Chrifti, cùmque in paflio-nibusimitemurin bonu nollrumamp;co-ronam. Patientia cnim tantum bonum cft,vt dicat Grcgorius,Maioris gloriç effet mala pari cum patientia quam bene operari. Vndepoft donum fidei,maxi-mum donueftpKo Chrifto patiPhilip.i. vhmp.t. In nuUo terreamini ab aduerfariis : qua:

eft iJlis caufa perditionis, vobis autem fä-lutis hoc à Deo. Q^a à vobis donatu eft pro ChriftojVt non folum in cum ere-datis, fed etiam pro illo patiamini. fuper quo Chrifoft. cruftat verba digna fe, id eft aurca.Chriftus ennn in primo fuo ad-uencu tatum purgauit perfonas in fe credences: fed in fecudo reftituet tocum hu-manum genus, ideo quandiu viuimus in hac narura amp;nbsp;maft'a corrupta, fubijeimur concupifccntix fonti omnis peccati, pœnis,^ morti tantum ablatum eft re-gnum dominium horum.Rom.6.Hçc cnim nobis continguntex corruptionc naturæ,ongina!i iuftitia deftitutæ,amp; plus vni quam aiteri ex diueriitate difpofitio-nis corpori. Enimueto Chriftus abftulit ea quæ impediunt falutcm noftra,quem-admodum eft pcccatum; no ea quæ pro-mouenr,vt iftæ neceflitates vitæ amp;nbsp;mors quæ adigut ftquidem nos ad cognofeen-dam infirmitatem noftram. Efa. z6. Ve-xatio dabit intclleótum. Item humiliant nos. Oze.ó.Humiliatio tua in medio tui: adeoque à culpa deterrent : cuius graui-tatem conicäramus ex pccnis. Sccfidum cnim quatitatem delicti eft amp;nbsp;plagarum modus.

lESV CHRISTI. y7 modus.Iob.ö.Terrores Domini miKtant M.«?. contra me : excitant etiam nos ad quæ-rendam vitam cœleftcm in qua crimus liberi bis ma lis Mich. i. Surgite, ite quia^ MiVA.». no babctis hic requiem. Mala enim quæ nos hic premunt ad Deum nos ire éom- Grts.^^ d pellût.Chriûus in primo quidem fuo ad-uentu abftulit peccatum.Ioan.;i.In fecun do autem abfoluct nos omnibus pœnis quas inuexit pcccatum. Apoc.aii.

Onimmcrito Domimispolli-citus eft nobis bencdidiqnem per Chriftum. Gcn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GaJ. ç'”‘***

Icdiârotranfgrcflionis Icgis conlbtuti:cû or r liquidé clTemus omnes pcccatorcs, eramus amp;nbsp;tranfgrcflbres vd, legis naturæ, -Rom.!., vel fcriptx Roml5. prieuaricato- Rigt;w.i. res côim reputaui omnes peocatotes ter--ræ.Pialm.ii8. Oranernim peccatumeft iniquitas 4 Rt'o,uJfif,'fcd maledidi(inquic pf.) qui dcdinantà mandatis tuis, amp;nbsp;de lege naturxquam omnes tranfgrefsi funt. De nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ j

- ( ,i T D E R £)G H O I .CKwiniifajeiclcgêloan.' f.amp;:Peu’Alt;3:.iy. .onWquamp;Àmcque nos ricq; patres, noftri ïpotuoriaoppQrtarc, kxi per gratiam r?o-.ijbilrl jïwinqftri^olu Chrifli crédimus falua-bftenderp in vho faäus eft -oroAnmireus Iacobti. Atqmquadiulcx tarötó eamp;jia upbis qufcpcr ahimam con-! Gupdat. adiierfus fpiriturn ad GaJ. ^.naa ; diHgiajüttó ücura ,cx toto 'Górd«aamp; ex tö-ta animaîCxAugiiiKdeperfcaâuftitiæ èc

• quæinnrnïaDaturfcciindumcaifnem per Icgcm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Déus ffliaim tiinii mittens

-dé'.ppncaiixajiLcft denfe ipfóXiRöJedato, pnrpdxâtnidamnavEiG pcccatdm»Vt id-inBbdbiKirtlpidticunPiv'ptèrca -dicitüii€ZiaLTfâais'iinisiîegisi^lad5tfftîtiam R««i. 10. ituiuïijchKicnti.RoinndrA!ddG etüqüod fuam iwï» j®picniGS dludipra’ceptutn nbn co-(lioncnt nbsp;nbsp;(Onpilca s at 4 lt;E äi f. Ai o rhn p p c c e at Ù ra rcr

noâlcjaxtupiï'dcy. RxasKruz^ Cjàùt.^. üa.’edua,iaqt|ic AugnânôdigerJdonii-R9*ip»a7i murn^ex tooq cordetoroti aîiitaa’amp;: iron ' (.’^cupdcahdmplenÊ-ôbferuàûRtsi'niiac iuß'coiitra quot;v’ira.'Qiaarp opusjcft wquatidiedidamus ïuuh 6 'ßiiadc« Dûàis nobisjdßbnaiiai^Idcir-CO 'opuj tüdäkii ChrilKqii«^ dicicacHcbr«

I E s V CHRISTI. 58 bcnedi€Ho nona Id eft donum quam iu-fticiam fide confequimur, Rom. 8. amp;nbsp;10. Rw.s.o Quia lex fpiritualis eft amp;nbsp;nos carnales'^ ■ Rom.7. ad earn feruanda opcræpræcium Roœ.y. eftàfpirim famfto nobisinfundî gratia, amp;nbsp;cbaritatem. Is autem fpirims per fidcni v Chrifti nobis præftatur: fine quo fpiritu cbaritatis feruamus tantum externe lege: non gratis, propter Deum duntaxat fed intus eft arbor commodi, vel timor pœ-næ qui non eft cum charitate, i. Ioan.4. Vna enim cupiditas carnalis qua pccca-tu augetur non fanat alium.Vndc hi finit

O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'ll

filijancillæ,Gal.4.quiexcupiditatcmerT ‘ cedis feruant legem.Nos igiturconuidi; amp;confeflipra’uaricatores legis, lùbijcie-» -bamur duplici malcdido;: culpæ videlicet amp;nbsp;pœnæ.-Quare Chriftus fufccpit ma lcdidum : poenæ opprobrium faélus, amp;nbsp;„ , _ Gal.3-amp; Roma,ij.cumimquis rcpütatusin ibforte,Efa.y3. Nos rcpùtauH Ep-n-museum quafipcreulîiimàDeb : fufcc- t . ' pit vtiqueinialediiSum legis amp;extüratio-ncm,l5cuttrd4i-Maiedilt;iIus'qui pendet Df’wf.zi. i in ligno-, ^iputdicitur peccatum,Rom.8. R'’”»'’-». a.Gwibt^-jNi-dlus cnimnoftrum'habet î;e«.5.quot; completam- legis iuftiyam qtuEj tarnen

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H ij

Jjyîj- perfcâtiirimam,Mat.y. Non prxtcri-. ; bit vnum iota, vcl vnus apex à lcge,quin oniuia fîant,amp;adimplcâtur,à me fcilicer. loM -J. Quæ enim placica funt patri, fâcio fem-pcr. Ilia autem iuftitia legis,qua Chriftus præditus ell per fidem’, efficitur nollra, Rom.S.i'.Corint.y.Finis enim legis Chri-llus efljad iuftitiam omni crcdentizqui fa Row.io. £lus ell nobis iuftitia, fanólificatio, amp;nbsp;rc-i.Coi'.i. dcptio. Siquidêrcputatur fides dcChri-rlt;iw.4. Ito ad iuftitiam, Rom.4. pcrinde atque fi Sjjçgj fatisfccerimus.Ideo in Cbrifto,amp;pcr r.indij,fxà. Chriftunijdatur nobis cum iuftitia fidei, intner- fQryi ctiam legis, per quam alfcrimur à legis maleditfto : cui obnoxij funt quot-quotadamufimnon feruant cam vlquc , ad vnum iöta,amp; apiccm.Eni'âm'prscrnô-ftratu quomodo liberati à maledidro legis. Nunc exponendum eft quomod o li-A‘i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;berati à dominio Icgis. Chriftus cnim fa-*

élus cftfub lege, vt eos qui fub lege eraht RoOT.d. rcdimeirt. Non cnim imjitit Paul, Ro.^?.

■ ■ ' c'ftis fiib Icgc, nequc iufti's eft Icy pofita. i.aJT/OT^cNón ijMöd fimus exlcges; 'Sumus cnim in lege cum cam adinaplcmus^ amp;nbsp;feiua-

mus non pcrtraéhi vcl timorc fcruilî, vcl mercenaria cupiditate, fed agimus fpiri-tu Dei, fpiritu inquam charitatis qui tc-ftiinoniû perhibet quod fumus filij Dei. Enimucro cadem cft lex Dci amp;nbsp;noftra charitas : videlicet, i.Ioan.4.vt quemad-modum illc eft, ßc amp;nbsp;nos in hoc fnundo Emus, vt Ecut illc per cliarîtatcm opéra-tur, fie amp;nbsp;nos ceu filij, imiteniur pattern. Is enim qtu eft in lege amicus eft iuftitiç;

amp;c ex amorc cauet à peccato.Is ante dici-tLir elle fub lege, fpiritu feruitutis, qui folo timorc pœnæ an ocatur à malountc-riminimicus eft iuftitia:: odioprofeques legem, cius latorcm. Cum enim pec-catum omne ex ipfa cocupifccntia oria- Uf.i. tur. Illa autem irritata per legem, tantum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Opus eft ergo vt per fpiritum faniftum Ei nctur voluntas, qui loco malx concupi-feentiæ infundat bonam concupifccn-tiam : id eft charitatcm,amp; turn non indi-gebit legis impcrio, i.adTimoth.i. luftis i.aJTim.i, non eft lex pofita. Nam vitro opcrantur adatti amore, amp;nbsp;charitatis lege illam iu-ftitiam Chrifti.Lcx oftendit non exhi- ,.. bet, Roma.}. 4. amp;: Galata.}. fed ad Chri- ‘

ftum nos remiitic vt fidc eius iuftifice-mur. Nam lex per Moyfcn data eft: gratia autem-, veritas per Icfum Ghri-ftumi De ilia iuftitia teftati funt lex prophctXj Roma. j. De qua Bernardus, Brtorfrrf.îi. Non tâquam inuitis impolîta eillexfcd voluntariis:eo libcraliter data,quoruaui-Mdtf.n. terinfpiratä-MattlT-ii. lugumenim meû fuaue cil, Bona lex charitas qux facit vt fuauirer portentur leges Dei. Item tertio vindicatîfumuspcr Chriftum àiugo le-Grt/af.j. O gis cæremoniarum. Galata.y.amp;: Atl.iy.amp;r iudicialium.Matth,5.amp;: Ioannis 8.dc qui-loM. s. bus infra^Ariimaduerte autèm quod nul lus vnquam per legem co'nfecutus eft vi-tam æternamfed per /îdem Icfu Chrifti. gL7 nbsp;nbsp;nbsp;Rom.4.amp; Galat.3.amp;: 4. Merces ßquidem

o4.' fidcicftviiioDei. Opera verb legisha-bent fuam mercedem,amp;: augent Iræredi-tatem,quam fide confequimunquemad-modum Iacob dédit lofepb partem cx-fratres foos Gen. x8. amp;nbsp;Ioan. 4. Lex GdUj' tantum pedagógus eft inCbrifto Gal.j.

feruans a malo amp;nbsp;præparans ad fide : qua rcuelata in aduentu Chrifti,Sumus extra pedagogiun amp;nbsp;tutOrcs Galat. 4. Apti ad haireditatem capelfcndam quam no dat

IE S V C H R I »J;I. 6o ipfc pedagogus/edfiliatio quçnohjs co- - nbsp;nbsp;nbsp;*

tingit Äde.Ioan.i. ëc Gal. j.Vnde in Chri Zo-^k-i-ö-fto confcqüiniUr iuftitiain legij:pcf jufti-P'““’’' tiam fidei. Chriftus igicur nos alleruita nialcdióho legis doininio, amp;nbsp;iugo, àlcg€ pcccati, amp;i: mortis in qua nafciniwj;:^ in Chrifto exliib.etur nobis re;niiuo trani-1 grcflionumlegis.Ephef.i. Hehr,^.

amp; IO. amp;nbsp;15. Per Chriftum vo.bLs.rcihifsio peccatorü annunciatur ab omnibufi qui- »o-o- b* bus non potuiftisdnlege Moyfi iuftihea-ri in hoc oranis qui credit iuftifjeatur.

Xpoluimus iä qui in Chrifto benedidionem adepti funt:omnes genres in Ada malediâiæ; erîm illcfactus eft fub malcdido, amp;nbsp;in-uetus ftcutreus inter duos inaleficos crucihxus ; factns eft fub lege tanquam feruUs legis, vt nos vindicaret ah einsfcruitute.,Gal.4.Ipfe demum cum eftet filius Dei liherrimus.Matth.17.F0r- Kbtt.iy. , . mam ferui accepit fubditus morbis no-ftris, Hcb.5.amp;:4.Itcm morti quam timuit Het.y amp;. 4

D E R B G N o yj. Matth. fubmittcns fc etiani hofti itt mébris (ùis, Hærodi, Pilato,amp;c. Luc. 11. Hxc efthora vcftra amp;nbsp;poteftas tcncbrarum,quæ nûc naihi dominari vi-dcrur tanquam reliôlo à pâtre luminuin, angelislucisamp;apoftolisqui crant lumi-naria mundi. Omnia nunc extingui vi-dentur amp;: folæ tenebrx fefc obtrudunt. Siquidem eramus peccati ferui in continuo timo're feruorum.Prôuerb.18. Fugit impius neminc perfequente .Vide quid timeant Adam amp;nbsp;Cayn fe abfcondentcs Gf«.j.O4 àfacieDomini.Gen.}.amp; 4. Degebamus miferrimè fub dura feruitutc diaboli li-gatis manibus amp;nbsp;pedibus. At rex nofter Ghriftus fua feruitutc nos ingloriofam afleruit libertatem. Luc. i. amp;nbsp;Gal. 4. lac. I.amp;: 1. fi hlius inquit vos liberaucrit vere libcri critis.Hæc autem libertas latius pa-tctamp;inhgnius, quàm libertas huius no-ftri fçculi vidcatur.Vndc magnopcre no tandum quod iplis criam Apoftolorum temporibus plurimi abufi funt Cliriftia-na libcrtate ex Auguft.14. de hde amp;nbsp;opc-ribus amp;nbsp;i.Per.i.quafi libcri non quad velamen habentes maJitiæ libertatem amp;nbsp;a«/4/.p Gal.y. nclibcrtatem detis in occaßonem

carnis. Illamlibertacena quaercbant Ga-latx:illam expeótant ludæi : illam fom-niant Anabaptiftæ èe libertini. fuadebat enimfe non tenen ad legcm vel opera bona quod fuffiecrct fola fides « Q^m fentétiam ctiam fiio tempore tutati lunt multi hebræorum di(3:i carraim quorum ' antimachi faóli fimt Rabbanim :amp; quorum fententiæ fubfcribit potior parsfy-nagoga: huius noftri temporis, aficrens prxter fidem necelfiariam charitatem cu opcribus bonis: Chriftus enim vitrafidc » vrget amp;nbsp;bona opera. Matt.y.amp; -j. Omnis Mxt.yo arbor quæ non fecerit frudum bonum cxcidctur,amp;inignemmittetur,amp;:Matt.

XI. Maledicit arbori fterili de qua Lu. xj. In arido quid fiet? Contra hanc bærcfim certat Paul. Rom.x.6.7. 8. amp;nbsp;i3.vfque ad finem ad Ephefi x. Atqui in epiftolis fuis Paulus primiim de fide concionatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '

dcmiim de operibus. Contra eos (inquit Auguftinus) qui docucrunt fufficere fidc fine openbus, ftrinxerunt fuas cpiftolas Petrus,loannesjlacobus, amp;nbsp;ludas. Vnde in iudicio Chriftus non iudicabit de fidc (qui enim non credit, iam iudicatus eft),M‘««/M^. led de operibus Matt.i(î.x4. xy. Rom.i4..^^^’‘^'^

t.Ccr.f. i..Cor; J.amp; Apocal.vltimo.Prasterca hi li-bgfjini fatebanturfe non tcneri ad obc-dientiam principum maxime Ethnico-iMu.a. nim.Ioan. 8. Ncmini vnqiiä fcruiuimus.

Ea anfa fufcitauit plurima diflidia ludas Theodas Symon Gaulanitis zclotx, amp;c. Aél.y. Chriftus tarnen, quem iufTit pater audirum iri, obediuit Cæfari gentili amp;nbsp;alios obedire. Matt.ii.Reddite quae ftmt Cæ-R'”’’-!?. Taris,Cæfari. Itidem Paulus Ro'rfii 15. amp;nbsp;i. *■ Pctr.i. yndc amp;c fi feruitùs hominum or-Gto.j.cr ta eft ex peccato Gen.pA: 19.Ciuit.Atta-’9- men docct PäuLobedite dominis.i.Cor.

7'Eph. Colofl^j. etiam difcolis.Idco maximopcrc expendendum cft,qubd in fine mundi,in quo nunc fumus, hæretici promittât libertatem carnis z.Pet.x. qux cftviliflima feruitus vt viuant homines ‘•■R'X.xo. bclial,id eft, fine iugo vt fiba, i.Rcg. 20.

De talibus filiis Belial, quos nos liberti-nos nuncupamus. Deut. 15. amp;: Iudic.19. i-Rcg.2.3.Rcg.2i.amp;r i.Corinth.ô.conue-î'R'S-ii. tio Chrifhi ad Belial: quo nomine voca-rus eft amp;: diabolus fine iugoifilius membra fiint, qui fequunturhâccarms libertatem qua: efl omnium pefiima fcruhus.

Qiiani fccutiXun't Epicuri, quorum feda numerofiorfuit aliis tribus fcélis philo-fcpiiorum, item MacKomcrani, Vualde-ies, Albicenfes amp;: hxrerici huius noftrx «tatis infx’liciirimç, qui euocarût 36. hæ-rcticorum icólas olim ccclcfiæ iudicio amp;: fcailigladio profligatas, huius impiæ li-tiertatis primus alfcrtor fuit,Mart.Luthc-rus monachus exiritius,votifragus, a qua lcrna orti anabaptillæ Zuingliani,amp; Ru-fticiin Germania qui dccraélabant obe-dire dominis fuis.Ex quibus diueriîs prç-liis contra dominos fuos tam prophanos quam cccleliafticos pcrierunt trccenta lUilHa: Anabaptiftæ enim llatucrunt gla-dio delete omnes dominos,quos vocanc i iiupios :amp; damnant omnes magiftratus. De illo prothoconcionatore libertaris carnis Luthero prædixit Petrus, x. Petr. 2. éludas inepiftola,.Nam Arrius dcbuic prarcederc Machometum,quorum vtcr-quc negat Chriili diuinitatem amp;nbsp;Mart. Lutherus antichriftum quorum vter-que erit ailèrtorlibertatis carnis ad inefcandos homines, more Epicuri.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tas eccleftæ nomen fine re : Attamc nuf-

quam eftlibertasnili in ccclefia, no mo- 1 , re Stoicorumqui dicunt folosfapientes '

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liberos. AtquialiaeftChriftilibertas de :

Imb.8. qualoan.8. Si filius vos liberaueric verè । liberi critis, nonvmbralibertatis fedve- |

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ra,dclcto peccato cum incommodis quç ,

ad fe trahit, vt cæcias nubes pacata ira Dci, abolira morte, fublatis humanis ca-lamitatibus, donata xterna iuftitia, lucc, j vira, gloria, Illam confequuti furaus per Chriftum,quae in bac vita inchoatur dû-taxat: Nam nonfumus omnino liberi à pcccato amp;nbsp;pœna.Q^apropter oramus,li-bera nos à malo.Hic dclibamus,fcd in rc-^^rredione crir integra, Ro.8. amp;nbsp;Apo.ii.

I E s V CHRISTI, quando fublatis omnibus malis fnicmur vita ætcrna familiaritatc Dei amp;nbsp;Chrifti cius Ioan.17. Sicut ego amp;nbsp;tu pater vnum ftimus, ita ipfi vnum fint in nobis qua-do erimus coniundi amp;intelleä:u Ôc^vo-liintate per vifîonemamp;ainorem. Liber-tatcm bac Chriftianam nancifcimurpcr gratiam cbaritatem amp;c fpiritunj fanftum i. ad Cor.3. vbi fpiritus Domini ibi amp;nbsp;If-bertas: qui fpiritus rcddit mentes libéras, alTiftit in tribidationibus vt mitiget amp;nbsp;facial , vt coopercntur in bonum, Rom.8. Rom.g. ad gloriam Dei primum, Phili.i. Magni-ficabitur Chriftus in carne mea flue per ’ mortem Hue per vitam.Item ad commo-dum proprium amp;ecclefix. Idcirco gau-dent in tribidationibus, Rom.y. certi de gloria aeterna ad quam pcruenitur per tribulationcs, Rom.8.i.Cor.i.amp; i.adTi- R»w.8.o mot.i. A0t.14.In ilia vita erit confumma-ta libcrtas. Spiritualem hanc amp;nbsp;veram li- A17.14. bertatem ignorantes Ethnîci in tribula-tionibus amp;nbsp;calamitatibus fraóti funt im-patientia, defperatione, amp;c. nullam lia-betes confolationcm. Vndeplurimifibi cofeiuerunt morte,vt Hannibal,Cleópa-tra, Cato, Polycrates, Ncro,amp;G. Scruitus

pcccati alFcrr mala innumera fed libcrtas a peccàro innumera bona,quç per fokuu Chriftû nobis côtingit cuius fîdeiuftiü-cati ex ferais peccaci,Hm’ ßlij libcri.(,^ua-propter no poteft diabolus accufare nos A/w.ii. Apotc.ii. proiedus eft accufater fratrum g non lex Rom.S.Quis accufabit aduerfus filios DeV Deus elt qui iuftificht, quis ell qui condemncc ? Nedum autem fumus liberi ab omni accufatione, quinimo ab ipfius legis maledido per .Chriftum, in quo dcViuata tota ira paths aduerfus pce catum.Eia. y;. Dominus ppliiit iniquita-tes omnium noilrum. Idco diciturma-lediclum facriricium vidima pro pec-; cato.En primum gradum libertatis Ghri

•e quot;nbsp;ßianx qui oftcndit Dcü nos habere pro-teâoÿcm, defcnforern, iamicvim-,,vt non «.K .«»M timêamus quiequid nobi^ obhgeritaffli ” ' nbsp;nbsp;nbsp;' * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;calamitatis. Alia pars libertatis

eil quia.per Chriftum datas eil nobi$.fpi) ritus fancbus qui illuminât mentes «otli*’ luce, Sé tu gat tc.ncbras peccgti, focitquc, nouQs fÇiotus in voluntate, aufcrt hçp.Q-! rcm,amp; alFert amotcm. i. loan.4. nos^gtt^; Row-s. nbsp;nbsp;bçrnat amp;nbsp;agit,Roman.8. dat auxiliumiïfe

I E S'V ' C H R I S'T I. lt;f4 miflio peccatoram imputeturque nobis àiiftiti'a Chfifti. Roman.S. amp;:ió.{slt;tradus «.»»gt;.8.0^ rcddit nos-çertos quod à fpiritu fando’“' adiutemut gubcrnemur. Hxcconfo-Jatio folalyatur patres vcriufque têllamê^ ri, pacriarchas;propheGas,’Apoftolos,Ste‘ phanum,Lactrentfurpî.’qi!iani confolarioî ncm non fcnfcruftt inTdis calamitaribus • à Gcnrileslt;y Pon^peiliSyThemiftoclcs, Ci7 cero,hanftibal^rAnrba,^aEiöülo fpp ritu Lucax; Cater dabit ipiricuiàjbtjndni petentibus fe.dn rnagnis‘peria|}ij xxianct iUalibercaKÿin.quibospiienumur vramp;rui Tub iugo^IüâmÛboftdtE non poceP::hiun dusineque danr,hfcqût aufcrrcdïlamha^ buitlofephincarcère,Daniel.'intctlpcH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Irbercatis gradus eft efl'e libenim a Icgôt pro qua libcrcace-cmïnùi amp;; continus cor tat Caul.ad Rora. Gadat.Chilip.CZo'lo/Evii eximat-nos candnionialibus jamp;iüdiciaib . bus; Nanicx^^ab'JMo'yfeBcnMaitBO'K iex babebac ér^ipristepta aiS. affirmatb* uaâ^ 5^^negarâùat. Quorum poitioDpars pertânebat adcçremoniasj-adtenïpttsAm pofita adiprobarudam obedicnriaht9':vt prxccptuni Adaci ioitn yt.abiidololatria

auocarennir. Hicrcni. y. Non fum locu* tus de verbo köloeauftiDaatum amp;nbsp;vidi*-raarum cum patribus vcftris,amp; non prx-cepi eis jn .die qua eduxi eos de terra Æ-gypti. Non enim dederat Moyfi nifî decern verba quibus explicatur lex naturx: fed videns corumi-propcnfum animuna IxeJ.ji. ad idülolatriam. Exod. ja. Addidit 105. præcepta cxremonialia^quae continebat eos in Ebei ,culçn:cTaÀt jS^ræ amp;nbsp;vmbrx Gbrifti'A: reniai Eccleliac.cultûfqucfpi* rituaitS4:qiicmilli non attendentes folis cxattnâsiiiiixTebanrdquos culcusintcr-nosEiipc cxptofuiC’Gfariûiusamp; Paul. Ro-* Root.i. BaaniA.Coloir.a. fiCLGoTi 10. Erantilla imparcabilià Ad. ly.. quæ confummata kti. fuÆU m Cbriflâ paf$ioac,amp; rcfurredionc.

Yndequando poftmortem Cbrifti intt^ rütRefp(ui).Iudæorû,ceflàrunt illaman-daxa c«ài cærenuaniaJia tumliudicialia, GM.49. ficut tabidx SolonisAthenis^amp;decem-* Hffr.7.08. aiiraiesRjO!mç.Iudi)ûiàLiâ:fiqaid(em dcfic-* runtablato feeptro amp;nbsp;cçrptnonialia abla-to'iâcerdwvio amp;nbsp;dc^feruido tcmplo Hebn 7.amp;: â.Nanrà Chriftonoujum regnum amp;nbsp;fàcçrdoôum.ortafiuitxideo ludæi non paâuntdexuarclcgalàa non bibentes ne-que

1 E S V CHRISTI. 6y tjue facerdotium, neque regnii quæ vti-que haberenc û Deus vellet ilia feruari. Item nec moralia poffunt feruare Une fpi ’ . titu charitatis qui nulli datur fine Chri-fto ad Gal,3. Vnde quae nuncfeniant lu-dxifunt iufia Pliarifieorum3 eorumque dofäorum fine verbo Dei, lex autem mo ralis; quæ eft a lege Dei æterna immuta-bili amp;c cxplicatio legis naturæ remanet perpetuo : Lex fiquidem naturæ docet quod creatura debet fubijci créâtori, eu fuper omnia diligere ciq; obedire in iis, quæ iuflît : itemdocet quod contra pcc-catum irafeatur amp;nbsp;quod iuftitia eius rc-quirit pœnam peccatorum, quae tota ce-cidit fiiper Chriftû propter nos. lUamo-ralislex eft onus amp;nbsp;iugum importabilc viribus noftris.Efa. 9. amp;C Aóluuj^y.Primö quia fine fpiritu cliaritaris allcuiante fed eft cum fpiritu timoris, Rom.8. ôc Hebr. u»».«. lo.Irritam quis faciens legem Moyfi fine quot;nbsp;vllamiferationeduobusvcl tribus tefti-bus moritur vndc illo fpiritu timoris a-lt;ftus vellet non cfte neque legem, neque legiflatorem : feruat tantum exterius timoré non intcmc:cum tarnen Deus qui eft mens requirat mentem. loann. 4. ï'’“quot;-*'

Vcri adoratores adorabunt in fpirituÄ veritate. Atqui per fidem Chrifti datur nobis.fpirirus ianebus charicatis. Galat. 3. Accepiitis ipiritum ex auditu fidei, Sc no ex auditulcgis: per quern efficimur fpiri-tualcs ficut^à: lex fpiritualis eft. Rom. 7. Et ex charitate qua: eft plenirudo legis, implcmus lege. Rom. 8. Qui fpiritu Dei aguntur hifunt filij Dei: tue enira eft vexa iibertas cum ex amore operamur amp;nbsp;Iç-titia.Vnde gratia fircharitas faciuntnos liberos, quando non timoré fed amore agimur. Metils liquidem legis ademptus lt;ft nobis per Chriftum.Rom. 8.Non ac-cepiftis fpiritum feruitutis in timoré que exhiber lex, fed fpiritum adoptionis qui fide nobis praeftatur, per que clamamus Sc inucrcamus Deum vt pattern : amp;nbsp;hoc eft nomen Dei quod nobis pra:dicauit ChriPeus. Ioan. 17. Manifeftaui nomen tuum omnibus quos dedifti mihi, quod feilicet fis pater corum reconciliatus bc-ncuolus, Sc illorum amantiflimus.Pater, iiiquic,racus amat vos quia vos me ama-ftis. Moyfes autem prædicauit eum Dominum vindiccm,minacem : vnde dicut quot;Exo.ao . Nonloquatur nobis Dominus.

Ideo ilia lex cum maximis tcrroribus da-ta.Exod.i9.amp;:Hcbr.ii. Illicnimfublege funt, qui timoré obfcruant legem : fed in quot;nbsp;lege qui amore obfcruant ctiam fi non efletlexi.Timoth.i.luftisnon cftlexpo fita.Hi aute qui funt expertes fidei Chri-fti, ftant fub maledicto legis, habéntque legem eos accufantem tarn naturç quam Moyfi. At nihil damnationis eft iis, qui Rom.s. funt in Chrifto lefu per legem fpiritus vitar, per quern aflerimur à lege pccca-ti amp;: mortis in libertatem filiorum Dei vt iuftitia legis in nobis implcatur per Chriftum.Vndepoflümus infultare legi accufanci dicentes. Quid tu iudicas alje-Uum fenium?Nam ferui Chrifti funt maxime liberi.

Petrus amp;; ludas, aftruunt nos liberos à conftitutio-nibus humanis. Vnde di-cunt ritus amp;nbsp;conftitutiones Ecclcliæ in adiaphoris non mereri rcmiflionem pec-catorum, non efl'e iuftitiam euangelij

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I y

quod non aftringant ad peccatum.Qua-re extra cafum fcandali poflunt omitri line peccato. Item fecundum eos profcri-- buntur hsc conditutioncs, Ezccb. zo.

Matth.xy.Sinc caufa me coJunc docentes doctrinas «fc mandata hominu. Diciit prætcrea quod line verbo Dei no funt tingendi cultus diuini, qucmadmo-, dumiudæi commentilunt,Exod.}!.Et ' Hieroboam,3.Reg.ii.Itidem amp;nbsp;gentiles. Nam vera Dei cognitio inuocatio amp;nbsp;voluntas pctenda funt a verbo Dei. Qua-proptcr dicunt oblationem inmifla,in-uocationem fandorum, coelibatum perpetuum facerdotum elle contra verbum Dei. Ritus tarnen (inquiunt)ordirtati,pro bono regimine ordine fcruando, in ecclefia obferuandi funt. prætcr opinio-nem iuftitiæ ant necellitatis. Nam hoc pugnat contra dodrinam euangelij li-dei (qua fola iuftihcamur) li aftritamus il-las conftitutioncs placarc iram Dei, ad . promeredamgratiamamp;rcmillionc pcc-catorum. Hinefuftulerunt deledum ci-borum, aliafque conllitutiones Ian das à principio nafeentis Ecclcfiæ receptas: eo quod llatucremus abftinentiam aliafque

I E s V CHRIST r. 67 con/Mnitiones vciles ad promcrcndam gratiam : fccundo quia diuinis mandant præfcrebantur, ôz: tertio demû quod gra-Uarent confcicntias:Non cnim poterant onmes feruari, tarnen iudicabant eas efle cultus nccelfarios. Quamobrem da-nant omnia bona opera abftinctiam mo-nafticcm,vota,amp;c.En ruinain.amp;: exitium pietatis amp;: totius Reipublicæ Chriftia-nç,hoc noftro infœlicilïîmo aiuo.Pro rc-fponfioneautcm animaduertendum eft primum quod veri Dei cultus funt in fpi-ritu, Ioan.4. Veri adoratorcs adorabunt in Ipiritu amp;nbsp;veritate, amp;nbsp;pfal.49. Immola Deo facrifîcium laudis, amp;nbsp;redde altifsi-ino vota tua,inuoca me in die tribulatio-nis, crua te honorificabis me. De qui-bus affatim, Roma.x. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Philip.3. amp;:

Colof.2. Attamen quadiu fumus in car-ne opus cft cçrcmoniis extcrnis,fmc qui-bus labimur in athcifmum.Ifraelite cnim imo tota cccleha ab Abel habuit fuas cæ-rcmonias,quas referuarunt ctiam gentiles poll confufionem linguarû, Gcn.ii. Gen.u. Vndc quia audierant ex doftrina Adæ aliorumque iuftorum qui præccfl'erunt cataclifmum, èc item ab ipfo Noe qubd

olim immolâdus clTct homo pro rcflau-racione generis humani, immolabant ho mines feruabantquc rirus aliorum facri-ficiorum more populi Dei,qui per ilia fa-crificia proteftabantur fidemvnici facri-fieij expiatori Chrifti:cuius fide afleque-bantur remifsionem peccati turn origi-nis turn etiam aliorum,amp; incorporaban-tur Chrifto fide amore : Sc fiemandu-cabant fpiritu aliter Chriftum hominem, i.Cor.io. J. Corint.io. Patres noftri cadem efcam fpiritualem manducauerut. Habuit Noc fuas cacremonias. Abraham fine fcriptu-ra feruauit man data, indicia, amp;nbsp;cæremo-Gtit.z6. nias,Gene.x6.Ifi;æ cæremoniæ pertinent adalcndam focietatéin ecclefia adpie-tatem promoucnt,ordo amp;decor feruatur in ecclefia. Faciunt etiam ad myfterium: fic iciunia amp;nbsp;fefla ftatis temporibus,aliæ-que cærcmoniæ quæ licet cernantur cx-tcriùs, attamen interiùs fignant fpiritua-lia amp;nbsp;inducunt ad illa : vt lumen in tem-pJo adumbrat fidem, ignis charitatc, ve-ftimenta facerdotum virtutes quibus de-bent armari amp;nbsp;ornari. Pater ex Clemente, Dionifio, Policratc, Origene homi-lia quinta numeri. Difciplina enimfer-

uanda eft in ccclefia, amp;: harmon'ia, amp;£. or-do : qux fine easremoniis pereunt. Vndc Apoftoloru conftitutioneSjAcl.iy.aftrin- Alt;f7,ip gebat fideles,amp; alia quç docuit eos Chri-ftus 40. diebus quibuslocutus eft de regno Dei amp;nbsp;illius adxniniftracione, Aift.i. Atl. i. quæ ore tradiderunt Apoftoli ecclefiç fine fcriptura,Vidc Auguftinum ad lanua. In c.illa. II. diftind, Vndc Lutherus fub mortem fiiam conquercbatur de fuis,in-difciplinatis poft rclidas conftitutioncs amp;nbsp;cærcmonias ecclefiafticas amp;nbsp;quod loge mclior erat ille populus fub Papatu. vide nunc conftifioncm quæ intercefsit in hærcticis, quot ièôlæ, quot conuentitiæ cæremoniæ: Lupus fiquidem rapit amp;: di-fpergit oues poftquamdefcifeûtàcaulis amp;nbsp;vnico ouili Cbrifti paftoris. Cu dicunt refraclarij ifti, quod cultus fine verbo no plaçant iram Dei : diuerfum magnopcrc habet fcriptura : Nam iciuniis orationi-bus aliifque placarunt iram Niniuitç fine verbo mandante, lonæ x. Rex indicit ie-iunium, cui in ca re tenebantur obedire Niuitæ : quo iciunio placatus eft Deus. Item Dauid præcepit ieiunium, i.Rcg.i. ’• Saul,i.Reg-i4- fine verbo Deiiubcnteôé i

cui, tenebantur obedire fubditi. Vnde panim abfuit quin Saul animaducrterit in Jonathan morte. Vide de Elia, Elifeo, Rechabitis,Hicrem.5y.SamueIe,Ezechia amp;nbsp;aliis : in libr, Reg.i. Efd.Iud.Hcft. Da»-niele,Ioanne Baptifta, Anna prophctifla, Luc.x.Anachoretis,quorum iciunia aliç-que obferuationes placuerunt Deo, amp;C pacarunt iram Dei, aliaque plurima beneficia obtinucrunt pro fe aliis : tarnen nullum erat verbum fcriptum ifta iubcns.Scripturx autem quas adducunt, Ezech.xo,amp; Efa,x9. Damnant cultü ido-lolatrarü, non iciunia amp;nbsp;alia quibus ob-tinuerunt mifericordiam amp;nbsp;veniam. No eft recens hçc dodrina damnans amp;nbsp;con-ftitutiones amp;nbsp;cscremonias ecclefiae Chri-fti, Hoe enim primum fuaferut Chærin-tusjlouinianus, Vigilantius, contra quos Hieronymus: Itê Vualdefcs, Vuiclefuus, loan.Hus,Ioan.de Vuefl'alia,amp; cetera: id genus pertes hærcticomm. Videmus plu rimas legis trafgrcfsioncs no puniri morte : attamen inobedientia facerdotis dä-natur morte, Dcut.17. Ideo conrtitutio-ncs Aportolorum communes toti Ecclc-fia-,quas obferuat totus orbis Chrirtianus

ab oriente in occidentcm, vt de quadra-gefima vcrbo facramctorû, orationibus pro iis qui in fide decelïèrunt, non cen-îcntur humani fed diuini iuris,quas didi-cerunt ex ore Cbrifti ante fcripturam no ui teftaincnci, fine qua ftctit Ecclcfia logo temporcumô per looo.annorum fte-tit fine fcriptura,EccIefia. Quantum atti-net ad deleft um ciborum non eos dam-namus quafi immundos, vt pote qui fint à malo principio vt docebat Marchion, Manes, Tatiani,Eucratitæ,Prifeilliani, Albisenfes : fed eum dcledum obferua-mus pro maiori abftinentia, amp;nbsp;quia minus alunt venerem. Enimuerb ilia duo conftitutionû genera quæ ponit Auguft. ad lanua.in can. illa.ii.dift.aflringunt ad pcccatum, vt peruiumeft, Act.iy, i.Cor. • 11.amp;: 14. Si enim leges ciuilcs quæ fubfcr- ’ ConMt.u. «iunt corporibus fortunis, allringunt adpeccatum, Rom.ij.Subditi eftote, no R.m.jj, tantum propter iram, fed etiam propter côfcicntiam, multoplus præpofitorû Ec-clefiæ:quandoquidcm facerdotium longe præftatrcgiæ dignitati ex Ch ri folk de chi/oft. de facerdotio amp;nbsp;Ambrofio. Vndc, Hebr.ij. Obeditepræpofitis vcftris, maximè’qua-

I E s V C H K I S T I. 70 ftruiturvt fcclucat mulierculas oneratas pcccatis.2. ad Timor.5. Pfal.15.qui dcuo- i-T/wot.t.' rant plebem mea, amp;:c. Matt.i5, Coniedi-tis domos viduarum, Scc. Interim tarnen vt adimant mœftitiâ confcîcntiæ Sc con-tritionem peccatorum, cantant fuos pfal mos humano ingenio compofitos, vt illis ceu rubis exhortationis inflammenr corda fuorumific olim vli donatiftæ, ex Auguft.ad inquifit.Ianuar.ca. 85. Vbi fu-liirimè loquitur de conftitutionibushu-manis. Dodtrinam autem quddconfti-tutiones ccclcfiaftica: non ligent defum-pfit Mart, ex Gcof.in leôt.6.de vita fpirit. qui dicitquod leges humanæ nonobli-gantnili fundentur in iurc natural! vel iure pofitiuo.Vndc(inquit)poteftarcs fu-periores non aliud agunt quam magiftri Icgem Dei intimando,vcl doccdoicuius contrarium luperius probatum eft ; nam quemadmodum fpiritus Pauli cum adul ter excommunicaretur.i.Corinth.y.adc- i.Cor.y. rat, de fpiritus Chrifti in congregationi-bus conciliis catholicæ ccclcfiæ Matt. i8.Vbi funt duo vel tres cogregati in nomine meo in medio eorum fum loan. ïean.i^,-14. Non rclinquam vos orphanos : vado

L«.io.o-n amp;:vcnio ad.vos:quiloquiturperoseccle, MditA.io. ßç per eam obligat amp;nbsp;aftringit ad pec-O-IJ. catum.Chnltiana cnim libertas non exi-mit nos obcdientia parcntum. Matth, y.

Hetf.ij. ncque prælatoruniHebr.iy.vtvidcre cil: Ephel. 6. Colofl'. 3. Rom. 13. ad Tit. x. amp;nbsp;i.Pet.x. quando enim conllitutiones fpe

Ad Tlt;t.î. étant bonum animæ,conferuationcm fi-i.Pet.2. charitatis Chrillianæ,pacc amp;nbsp;tran-

tumaces amp;nbsp;rebelles, funt amp;nbsp;opfimæ obfcruandæ : ieiunia cnim compefeunt carnis concupifccntiam, fefti dies cxcict métem vt vacct Dco,faciâtque fpiritualc Sabbatum proficiat in fidc amp;nbsp;charitate alilfquc internis virtutibus. Paulus cnim fuper Chriftianos ctfi liberos fatetur fc habere poteftatem in ædificationem.Et i.Coi. II. Gum flatuifiet de cœna. i. ad Cor. ii. in-

quit fi quis vult contentiofus elle nos talent conlùctudincm non habemus. En confuctudinentfinel'cripto de qua non contendendum. Prætcrea promittit alia fc ordinaturum fine feripto . Chriltiana libertas non aufert ius gentium,non Icgé coniugalcm, contractus iuramenta, ob-

I E SV CHRISTI. 71 fcruantiam votoruni,amp; promifloru, non gradus affinitatis amp;cognationis inma-^ trimonio quos natura decet ex Auguft. 16. Ciuit.cap.iy. Malta cnim funt homi-num ftatuta de rebus Reipublicæ i-ucccf-fariis amp;nbsp;commodis line quibus locie-tas liuinana no poteft feruari, ex Auguft. Augu^.i-dt !.. de Doiftr. Chriftiana, de quibus Icri-ptura euagelij ne quicquam ftatuit. Sine pcccato liquidem eramus liberi .à culpa amp;: miferia omnique feruitute. Attamen fuilTet diuerfitas taletorum donorura amp;nbsp;aliqiii prsefuifl'ent aliis non tyrannicc nee pro fuo commodo: nulla fuifl'et coa-lt;fta feruitus, quæ eft ex peccato. Gen. itf. g«».!;,. ciuit.idquc poft diluuium fcilicet: vnius hominis fub alio feruus dicitur qui ca-ptus in bello potuit occidi, tarnen fertia-f turvtferuiat viótori : quod plus ceditin commodum vilt;fto,quam viótori femitus culpæ amp;nbsp;mil'eriæ communis toti generi humano.Secunda feruitus fub alio ho-raine eft particularis : nos eramus ferai peccati,mifcriæ,mortis: à qua non pote-ramus cximi,amp;: apprehedere vitam æter-nam. Verum Cliriftus qui nos occidere potcrat morte xterna refcruauit nosli-

C4Z4t.4*

».Cor.

K OIO'.8.0

J4-» Cûgt;-.7. t..Cer.^. j.Pff.4.

Cololf.J.

Rom. 8.

berans à fcruitute.Galat.4.Heb.9. amp;nbsp;manumißt nos vt ei feruiamus. Hæc ipfa fer uitus magna cenfetur libertas amp;nbsp;regnarc Quocirca iufti pro magno honore vo-cantur ferui Dci,qui feruiunt ei amorc amp;nbsp;charitate. i.. Cor. 5. Vbifpiritus Domini, ibi charitas Ram.8.amp;: 14. Domini fumus i.Cor.7. a.Cor.y. i.Pec.4.Prima amp;nbsp;maxima libertas eft in Deo, qui nuUi fubijci-tur:in fccundo gradu funt bead expertes omnis mali amp;nbsp;confirmati in bonodn ter do Ada expers omnis mali fed non con-hrmatus : in quarto nos ColoiTi. eripuit nos expeftantes perfcôtifsimam liberta-tem in gloria qua fpe tenemus. Rom.8.

SMnes prophetæ qui vatici-nati funt de rege Meflia, regno eius promittunt no-.‘zi bis paeem perennem à nul-ff,, „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo interturbandam , Éfa.2.

èc 9.11. amp;: Pfal.71. quam ludari fibi poll’-centur per lùum MeJham, fed tantûmo-do corpora!cm. Chriftus autem non at-tuîit cam fed potius bella,corum cenfura, Matth.10. Non veni pacemmittere, fed

lESV CHRISTI. 71 glâdium : amp;nbsp;fccundum Rabbi, Moyfcn, Ben, Maimon, fuit eau fa minx ludxorû. Ideo non recipiunt Chriftum noftrum pro Mcïïïa licet Rabbi heliezer dicat il-lam pacem Melîîx fpeélandam infxcu-lo venturo . Eapropter videndum cft de triplici pace temporali videlicet amp;; fpiri-tuali regni Chrifti in hoc fçculo,amp; de mu de pace xterna regni cxlorum.De prima attcdêdû eft quomodo Chriftus venerit tepore quart« monarchiæ,Dan,i.amp;: Gen.49. quo tempore fuit pax vniuerfa- Gf».47. lis, vilde, Luc.i. Exiit çdiôf um .a Cxlàre Augufto vt deferiberetur vniuerfus or-bis ; qux durauit iiy. annis vfque ad de-ftruôlioncm templi. Quam pacem infre-fregerût ludæi per fuum pfeudomefliam Ben cozba fub quo rebellarût Romanis. Tempore illius pacis floruemnt ingénia prçclariifima maxime tempore Oéfauia-ni Augufti Romx reperti funt viginti fe-ptem miliones ciuium. Fucrût tune per-inultæ diuiti«,vt patetin xdificiis amp;nbsp;Ro-mæ amp;nbsp;hierofolymis in têplo amp;nbsp;alns «di-ficiis per Haerodem. Nomine enim pacis Chriftus amp;nbsp;Hcbrxi vocant omnimodam feelicitatem. Sub ilia pace propagatueft

Col.i. Illa enim pax temporalis maxi-mopere nccelfaria eft regnis : fub ea co-luntur, horti, agri, vineæ, pafcuntür tute animalia, homines abundant omnibus bonis, ædificantur villæ, oppida reftau-rantur amp;nbsp;ornantur, crefcunt, opes, alun-tur vóluptates, vigent leges, ftudia,amp; artes,inftituuntur iuuenes, fenes quiefcunt in otio, virgin es fcruantur in fua purita-te,floret Reipublicç difciplina, feruet religio, pollet iuftitia amp;c humanitas. Ob il-lainpacem Dominus fufcitauit illos he-roas tnedios inter Deos amp;: homines phi-lofophorum iudicio, qui nutu Dciere-xcruncmonarchias quibus Dominus ex-hibuit fua miracula præcipuè Alexandro ex lofcpho. Enimuero quatuor monarchie Aiî’yriorum, Pcrfarum, Graeco rum, Romanoru fufcitate iunt Dei prouiden-ria vt cxtinélis regulis tyrannis qui fefe mutuo conficiebant magno populorum difpcndio,poteftas cflct penes vnum publics pacis iuris conferuandi gratia. T- Succiurrit nobis,Dan.7.In hac parte. Bona pacis aftatim oftcdit Caftiodorus epi. lib.i.Pacem docct natura : nain flmilitu-

lESV CHRISTI. 7^ do eau fa eft dilcctioiiis,Eccl.i^. Item ho- £«/, ij/ mo cft anima! manfuetum ab/que armis natiimquodnon contingit aliis anima-libus, quæ habet dentes,cornua, vngues, amp;c,id genus. Adde quod omnia quç func hominis pacem fuadent. Vnde finis belli hominum pax eft,Augu-ip.Ciuit.Veget, libnj.cap.y. Cicero lib. Officiorum amp;nbsp;xo. Eth. Arift. Bellamus , vt pace habeamus: ad hoc leges conftitutæ vt viuamus in pa Ce amp;nbsp;quidcm cum Deo, qui no eft Deus diftentionis fed pads,i.Corint.14. Opti-mum facrificium Deo gratum eft pax, Pfal.153. Ecce quam bonum amp;nbsp;quam io-Cudum habitare fratres in vnum: amp;nbsp;pau-lopoft, quoniam illicmadauit Dominus benedidionem amp;vitam vfqueixl fxcu-lum. Damon autem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft pero-

fus pacem amp;nbsp;fufeitat bella, quæ funt exi-tiumanimarum,bonorum,religionis,iUT ftitiæ ) legum, virtutum amp;nbsp;eftrænis tranf-greffio omnium mandatotum legisna-turæfcriptæ,amp;:euangelijimpunè; Vnum enimex quatuor peccatis de quibusvix (tcMiitmint homo poteft facere fatis eft cofulere bellum maxime iniuftum. Sicut cnim donu pacis eft maximum. 4.Rcg.io. amp;Efa.

-B É ’ R E Ö N Ö quot;nbsp;’ fic-betlum fell maxime’ßgnum iræDei; Narrt poft c-xeæcationerti mentium de xlt;lt;)r'4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E4à.6. î,.Cor.4.amp;: Ephef.4.qua nunc

pleé^’intur ludæi.Roma.ii. NuIIuni gra-^Rf quot;1 imirtm bello, quod refiigit Dauid.

* i. Rog. 24. Dâtailli optione plagarum DertSiq’ùîdem concordia rcs crefcunt difGÔtdlârtïàxîmè dilabuntur.Nam om-LxTin* l'fegnû irt fe diuifum defolabitur. Matthäi II. amp;: Luc.ii. fine fit monarchia fiuc imperium : bclla liquidem præftiterunt accrcmpntum imperio Turcarum hoc iiïaufpicato 2Cuo , auxerunr hæræticos. Vualdôrtfc^Hufitas, Lutheran. Zuing. amp;CC, Hüiufirtödi pcftes,mala difl'entionü, cDntra'tJüas Paul. Roma.i6.amp;: fchifmaru in ceclefiaimpcdiuemnt innumeras mi-riades ittfidefium à fide noftra fufcipien-dà:amp;; aiij qui recenter reccperant defci-uerunt à fide : quod patuit tempore Ma-eliom. dn Manfcli. Nefiorianisjàcobitis êcconfeaanteis Bei-ylli,qui in odium Ca “ tholicorû.pfodidcrunt Macliometô Sy-’ riam,Ægyptum aliâfque Orictis prouin-eias: amp;: Sergius Neftorianus Monachus cum aliis duodecim:ex his quatuor feiftis ” nbsp;nbsp;nbsp;' compofuerunt AlchoranumMachome-

lESV CHRISTI. 74' to. Inter quatuor cnim flagella Dei (id eft) famem, pcllilcntiam, bellum, amp;nbsp;ma-las beftias grauior eftplaga belli, quod eft: lcrnaamp;: marc omnium malorum. Ic-circo pœtæ dicunt bellum ab inferis im-mitti furiarumminifterio: Bellum liquide dicitur per antiphrafim quia non bellum , vel à belluis dicitur. De mails quæ attulerunt bella in Græcia, Pannonia, Germania,Sr Galliis,vide Hieron. cpifto lam ad Heliodorum Sr ad Geruntiam de monogamia. Dominus enim prohibuit fundcre fanguinem. Gen.9. Sr vefei fan- ^‘”-9-guine . Pytliag. nolebat animalia occidi. hæc eo fpeótabant vt auocarentur homines ab homicidio quod bellum intedit. Notandum autem plurimiim eft quod diabolus diftîdiorum amicus, quado fol-uetLir in fine mundi Apoc.io. Sufeitabit Afoc.io. grauiora bella cæteris præteritis,Mat.i4. Sr Luc.xi.quæ erunt figna propinqui iu-dicij, quod nunc noftro difpendio expe-rimur- ex bombardis, ftlopis, artificiali-bufque fulgctris, Sr cæteris id genus ar-mis:prifcis ignotis.Romani enim tametfi EthniciSrfine Deo parcebant mulieri-bus,Srpueris:Sr Gotthifugiétib’ ad çdes

ZrtÆ.Ç’

14.:;.

Ro)nlt;î'i4‘

'Ephe.4.

l.Tbef.'^.C j.Pft.i.

iHit/r.}.

Le»/.16. C De»M8.

I.Jihi.6,

O'16.

’ D E R E G N O facras.àt nûc nulli fexui parcitur,vcl xta-ti. Chriftus rcx pacis,venir ad nos tempo re pacis, Efa.x. Doenit paccm,Zach.9.amp;: reliquit in teftamento pacem,Ioan.i3.i4. 17. lint vnum lient ego amp;: tu vnû fumus. Hâc pace clamat Paul.R0m.14. i-Cor.ii. Ephcf.4. i.TlielTaLj, i.Petr.2. pro pace alenda iubet Chriflus:amp; confulitjMat.j’. vt anferenti veftem detur amp;nbsp;pallium, ci-tiusquàm interrumpatur pax. Pro pace foluit tributum,Matt.i7.ad hoc enim da-•tur tributum regibus,vtquiefcatpopu-lus in pace. ludæis quibns promiirum re-gnum tëporaîe temporalibus bellis opus crat:Iudic.5.amp;: pace quampromittit Dominus , Lenit. 26. amp;nbsp;Deutero.28. At nos quorum regnum ell fpirituale, opus eft habere bella fpiritualia de quibus Eph.^î. Item paeem Ipiritualem quam mundus, non poteft dare, ncc auferre, loan.14. amp;nbsp;16. Gaudium veftrû nemo tollet à vobis. V nde quanto bella funt immaniora pro Çhrifto contra nos, tanto maior cft pax.

C A P,i4

Vemadmodû omnia fuam appctunt foelicitatcm tan-qiiam fincm : ira amp;nbsp;pacem g tanqaam bonumvltimum; quæ eft coniundio aJiquo-rum:cxqua rcfultatquies, amp;tranquilli-tas, quando res eft in fuo ôrdiric nanira-li collocata. Illa vero eft multiplex quæ-dam corporis amp;nbsp;partium eins inter fc,alia corporis amp;nbsp;animæ, alia autem rationis Sc Z partis fenfitiusE, alia hominis ad Deum cuius legi obedit,alia verb hominum inter fefe amp;nbsp;Concordia fub eadem legc:alia hominis ad animalia,ali.afqueereaturas: poftrema æterna cum Deo, quando expertes omnis mali cum peccati; tu pœnç, cóiungemur vni Deo:a quo proceflimus vt ficut ille eft amp;nbsp;nos fimus, loan.iy.amp;s r, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o

IO. Etfr Ö* ïy. de ciuit.

Ioan.5. Hane autem multipliccm pacem ' amiil'am in Adam,recepimus in Chrifto, licet ærernam no poifideamus integram niii mcrito Chrifti nobis exhibito fpe. Sed primiiin expendendum eft de pace hominis cu Deo, quam amiferamus per pcccatum.Iniquitates(inquit)vcftrç diui-

r/j.yj». ferût inter vos amp;: Deum veilrum, Efa.y^. Qui armauit omnem creatura aduerfum Safieot.f. Sapient.y. certant contra iios inde-felî'è mala peccati feu culpç amp;nbsp;pœnç pec-catorum. Vndc clamamus, Libera nos à

lAitlth.tO,

Rom. IO. O

malo. Nofter autem Salomon rex pacis Chrillus, Efa.^.conciliata nobis patris a-micitia,attulit pacem quam promiferunt prophctæ,acclamarunt angeli. Illam voluit amp;nbsp;Apollolos amp;: nos prædicarc, Matt. io,Rom.io.amp; i.Corint.y. Tellis illius pacis cft pater,Mat.17.hic ell hlius meus di-IcduSjin quo mihi complacco,per quem alij mihi placent tanquam per çum rcco-cihati, Ephe.i. gratificauit nosin dilc«flo Elio fuo amp;nbsp;Rom.$.Cum inimicl efl'cmus, fecundû tempus réconciliât! fumus Deo per mortem filij eius. Itemreftis cllfpiri-tus fandus, Rom.8. Spirifus contcllatur fpiritui nollroquod fumusEli) Deidianc tellantur angeli, apolloli,amp; onincs crea-turæ ; illam pacem adepts fumus per vni-■cum Chrillum quem adhoc dédit no-bis pater, Efa.5. Ioan.3. idque ex bona voluntate amp;nbsp;gratia Dei, non ex opcribus iullitiæ quæ fecimus nos, fed fecundum Euam milcricordiam.Enimucro Chrillus

qui cft pax amp;nbsp;reconcilJatiô noftra,a«:ulit remiflîoncni peccatoruni /loan.i. E-ecC agnus Dei ccce qui toljit pcccara mudi, faluum fecit populum fuum À pfieci|tis eorum. ColoÆi. Pacificans pciçfangui- MufA-i. ne crucis eius,fiue quæ in clt;Elis,,amp;{«qua: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-2,

in terris funt façla : ßquidem rcmiilîonc peccatoruin quæ érat caufa, di/Tidij cum Deo lt;nbsp;Efa. Sap. 14. fuWatopeçcato data gracia reconçilianiur tgt;çç); quain

reconciliâcionein- demum, i'equimr pax, amp;nbsp;tranquilikas CBcncis, à mordente con-feientia,.Ronia.i. c0gitationibu4in^fir4è RowX' ' inuicem accuiantibus,amp;:c,:FideaVHcna c.Qnfequimur illam pacem. Rocn, li,iÂiT Feati ex fide, pacem liabemus ad per Dominum noftrum Icfciui .Cl^rj/lik Nam fide ingeritur menti noûræ -,qn-0d •'gt; ’'■quot;quot;•A Cbriftus pro pceçatis noftr-is dcpçudiç. quot;pquot;! yndc fi cor noflrui^ reprciicndeaif;Jftq.Si

Deus maior eft corde noftto ; iJoan.4^ • Hac autem pîfc.cm eft'ert Salornon fqper omnia quæ in hoc mundo poilj-inq/ipftr devari cum cnimicommcmopaftet dclir cias,honores, amp;nbsp;diuitias mundi,.. tandem jntulitEcclefiafti. j, bæc omnia varfitas, ^ctLi. -

Pwixrt. ip Ïugc cônuiiüum,quæ affert nobis indiei-Rlt;w.i4. biiemlætitiatn.Roma. 14. Regnum Dei non eft cfca,ncque potus/ed iuftitia,qua fide confequimur pax amp;nbsp;gaudium in in fpiritu fandto.Na frudlus fpiritus fidci, GaUt. y. eftiuftitia, pax, amp;gaudium in fpiritu fando. Huius pacis expertes funt quot-quot extra Chriftum degut. Non eft (in-quit)pax impiis. Efa, 48. Alia autem pax eft erga nos quæ ex priori proficifeitur quam largitur nobis fpiritus fanótusmor g tificans conCupifeenriam noftram ne do • ' ’ nbsp;nbsp;minetur in nobis.Roma.8. fi fpiritu faóla

carnis rriortificaueritis,viuetis. Is fpiritus •' concupifeit aduerfus carnem vt non liti-get totra Dei mandata,fed faciat ex amo féibæc pax arnica eft virtutum,difcordas de -âviciis.Fac (inquit Aurnft, ) iuftitiam, eentia, «abebis paccm . Oritur etiam ex pace

Chfifti paX cum proximo,quæ eft telfera . filiorumDei.Mattli.y.beati pacific!,quo-mam filij Dei vacabutur. Diligite inquit ihimicos've'ftros , benefacite iis qui o'deriint vos : vt fids filij patris veftri qui incæliseft. Illa eft teftamentaria quam amp;nbsp;Icgauit nobis Chriftus moricns. Icfan. ij.

I E s V CHRISTI. 77 infunditur ex Auguft. fuper loan.Chari-tas fcmper liabet pacem, quam facit.i.ad Corinth. 13.Illa eft quse facit duos popu- i.Or. 13, los vnum. Ephef t. Spiritus cnim qui eft nexus partis amp;: filij per charitatcm vtiit mcm|’)ra corporis Chrifti. Colofl'.j. Pri-ma pax cum Deo oritur à gratia, per qua cftpeccatorum reconciliatio cum Deo, Au^.ub.n-(Sc tranquillitas métis: qui habet earn,ha-bet pacem cum omnbus creaturis. Dili-gentibus enim Deum, omnia cooperan-tur in bonum.Rom.8. Iliapax conplcdi- Rcm.g. tur rcmiflïonem peccatorum ,adoptio-nem in hlios, pacem amp;nbsp;viiftoriam,in vita amp;nbsp;morte vitam amp;c æternam fœlicitatem, ad quam fit tranfttus per mortem. Ioan, }.S)C y.Illam no dat lex, ficut ncc gratiam: fccus non elfer gratia.Roma. ii.Si autem ex operibus,iam non eft gratia,fed datur per hdem Chrifti, per qua credimus pro-miß'ionibus Dei. Vnde ilia reddit nos fc-curos amp;nbsp;certos de remifllone peccatoru, amp;nbsp;benignitite diuina facit nos amicos Dei. loan.iy. amp;nbsp;16. fed amicorumomnia ’?• funt communia: idco parer cum Chrifto dedir nobis omnia. Roma.8.Non eft re- Rom.s. conciliatio ilia cum Deo,ficut eft mundi

•rcconciliatio: de qua dicitur ab inimico reconciliato, Libera nos amp;nbsp;maxime hoc proceribus contingit. Ac Deus longe fe-cus plus fe beneuolum exhiber reconci-liacis, quam iis qui line peccato vixcrût. Quod paruit de Petro, Paulo y Magdal. Math co, latrone publicanis, Luc.i amp;nbsp;19.Illam pacem nulluspotcft nobis ne-que dare,neque auferre nifi confentia-mus peccato.IIlam habemus inter paflio-nés amp;nbsp;tormenca huiusLæculi, Ioan.i6. In mundo prclliiram. habebitis ; in meautê pace. Nam ilia adert fœlicem fuccelî'um A: fœlicitatem, quam expeclamus.Nodû cnimeftilla pax abfoluta;quandiufumus vallàci pcccaris,poenis, mundo, malis ho-minib’, amp;nbsp;diabolo.idcirco oramus quo-tidic libéra no's à malo 1 quod erit cû per Chriilum deueniemus ad pacem trium-phantis ecclehæ : quado erimus line cul-pa,linc macula, fine ruga, fine pctnis : in iibertate filiorum Dcitqui non'eLurient neque litient amplius : quibus abfterget Deus omnem lachrymam ab oculis eo-rumamp;L mors vitra non erit neque hndus ncqùc clamor neque dolor. Tue erimus Icparatià diabolo memhris ruis,Mat.j.

I E s V CHRISTI, 78 amp;nbsp;z6. Illius pacis nullus erit finis. Sedebit inquit populus meus in pulchritudine pa eiSjin tabernaculis fiduciæ,in requic opu lcta,Efa. jx.Illa eft pax quæ exuperat om-nem fenfum : quam optabat Symeon, Luc.i. Nunc dirnirte feruum tuum Domine in pace. Vnde quemadmodü om-nis motuseft adquiecem,fic noftri co-natus ad illam quietem amp;nbsp;pacem:ad qua opus eft peruenirc per bella: ficut Chri-ftus, Luc.14. N5 coronabitur nifi qui légitimé certauerit ceu cataphradus miles IcfuChrifti. t

Hriftus nouus homo cœleftisy Dei faiftus eft filius ho-, minis,amp; hominû feruus : eriarn 5s. V, Uk,- impiorumftubmilfus pontifici-bus malis, Ethnicis hominibus, adeôquc i omnibus incomodis noftris dempto pcc cato, Hcbr.x.amp; 4. vt nos vindicaret in li-bertatem : lmb ex feruis pcccati, amp;nbsp;dia- Hfô.t.cÿ- 4 boli redderct filios Dei:qui ex amore ma gna animi libertate feruiamus illi.Non enim nobis impartitus eft libertate car-nis, quam meditantur Chiliaftæ amp;nbsp;Ana-

E/4.tfo. baptiftæ ; contra quos Hierony. Efa.^o. Mjtt/j.ip. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantum in fuo primo aduen-

tu liberauit nos maJis culpæ,alilfquc prç-' pcdicntibus ab ingrciîù paradifi occluli, Gen.j.non àmalis corporis quæpromo-M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»ient noftram falutem, V nde quandiu vi-

certaminiexpofîticrimus. Nam militia Rom.8. nbsp;nbsp;cil vita hominis fuper terrain. ChrilluS

triumphator, reliquit nobis pace fpi-ritualem cum Deo amp;nbsp;confeientianoftra: fed interim reliquit nos in campo certa-minis : vt per bcllum tandem ad paeem Mw.io. deueniamus. Vnde, Matth.io. Ecceego Rom.ij. mitto vos lient odes in medio luporum iCogt;-10. loan.iy.Si me perfecuti funt Sóvös per-r^T/K/'5’. lêquentur. De bello amp;c armis militû Chri l.arl Tint, g ftfRom.ij.i.Cor.io.Eph.ô.i.Thef.y.i.ad ^T/mo.z.j 'jpjjuoj; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4.Heb,ii. Gen.3.

Hctr.ii. amp;Ecc1c.3. Vndebellapatrumveteristc-lhamenri fuerunt hgura noftrorum fpiri-tualimn, Grego. 31. Moral,amp; 13. quazft.i.

C.X4. Quapropter in baptifmo vngimur vtmilites,vnde dicimur Cliriftiani vn-ôti : Ghrilhis tarnen qui in pace eft prre-l.Vonnt.i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

nufqu.Tm no adeft fuis militibus. Ego(in-quit)vobifcû fum omnibus diebus.Adeft amp;nbsp;fpiritus fanftuSjinduens nos virtute ex airo, cui non poterunt refiftere neque vires,neque verba,nequc fapicntia mundi; per quem ecclefîa terribüis eft vt caftro-! rum acies ordinata, inexpugnabilis: pri-inùm à Chrifto fundata,amp; doôlrina amp;nbsp;miraculis Apoftolorum .Ideo infunda-niento ponuntur nomina eorum. Apoc. Afoc.u. XI. Item rigata fanguine martyrum,con-firmata in Hdc per doftores ex fcripturis facris amp;nbsp;earum interpretationibus,à con feftbribus, orationibus, amp;nbsp;exemplis, At-tamen manebit in crucc vfque ad con-fummationem fæculi amp;nbsp;interitum mundi.Deus enim hoc ftatuit vt omnes ele-«fti fint coformes Clirifto in paftîonibus: i.Timot.u crux enim eft fignum regis Chrifti, amp;nbsp;mi litiæ eius amp;nbsp;tefl'era filiorum Dei, qui cor-

P/t/.jö. 17. Pfal.i6.amp; 17. vel flip er malis ccclefix amp;nbsp;proximorum, vt Hicremias, Daniel, Rto.9. Nehæmias.Paulus Roma.o. x.ad Cor.ii.

X.Cer. II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

fa- li. iz. vel pariutur externe pcrfecutiones propheræ Matth.y.amp; 15. Apofloli Aól.

An.4.y. 4- ï- “J- aliique fanóti èc iufti Hebr.n. ^7^ Sed nota primiim quöd caufa morris amp;nbsp;' malorumhuiusvirXjnoneftfortunanc-que fatum ncque influentiæ coslomm, fed Deus Efi. qy, Ego Dominus faciens

Tnn.j. pacem amp;nbsp;créas malum,amp;:c. Tren.j. Qui,s dicit vr ficret non iubente Domino

fecerit Dominus malû videlicet pœnx. Sed fcaturigo omnium malorum eft pri-Rom. J. nium hominis peccatum Roma. y. à quo corruptahumana natura quæ habet etiâ-num alia pcculiaria peccata quibus ac-cerlit iram Dei prauis cupiditaribus vt Cayn,Efau, fratres Iofcph,regnum Ifrael dccem tribuum:dcmum regnum Dauid in quo remanferat cultus Dei:fcd vide iu ftitiæ Dei animaduerlîonem. Adillafcc-lera incitât diabolus vt irriteturira Dei amp;: crefcant mala noftra quæ ex inuidia

I E s V c”h*r i s T I. 8o r.Pet.y. Apoc.ix.amp;: toto libro.Licet cninïi.Pff. mundus affiduè affligatur morbis,morti-bus, minis regnorum, regum,ciuîtatum, amp;:c.ecclcfia tarnen Dei multó grauiora patitur. Ioan. 16. Mundus gaudebit: vos autem contriftabimini. Sxuiunt impij in pios amp;nbsp;denique mundus torus Genefj, inimicinas ponam inter fernen tuum,id eft Elios tuos: fernen mulicris, id eft fi-lios ecclcfiæ:quod patet loan.iy. 16.17.amp; Hcbr. II, Lapidati funt, fefti funt, tentati funt,quibus dignus non erat mundus;pa titur Abel à fratre, à fratribus lofeph, Cic lacob à fratribus à nepote,Efay. Hieremias à regibus, potificibus, amp;nbsp;pro-pbctis,Chriftus à ponrificibus, Hærode, Pilato, luda, amp;:c. Deficeret me tempus ft recenfuero quid patres, quid prophctai, quid Apoftoli, quid denique omnes pij paift funt in hoc militanris eeelefîæ cam-po: qua: eft vnica Dei bæreditas propter quam creatur mundus Hiercm.^x. Si no H/’o- p. effet fœdusmcum cum ecclefia fcilicet, ftatuta cœliamp; terræ non poftiiflem propter quam omnia bona veniunt in mundo Auguft.Math.y. Solem fum oriri facit fuper bonos amp;nbsp;malos,fed propter bonos;

propter cam durât mûdus, vnde finis eG-clefiæ erit exitium mundi.Illa enim fem-DrfB.ÿ. per fuit in paucis Dan. 9. Imminuti fu-mus plufquam omnes genres : quæ dici-tur pufillus grex.Luc^ ia.amp; afliduis agitata procellis tarnen durât plufquàm om nes monarcliiæ imperia amp;nbsp;régna. In quo relucct Dei prouidentia,contra Epicurum.Illa enim exauditur,liberatur, fuftetatur in fuis tribulationibus per quas Deus vult oftendere iram fuam contra peccatum toti generi humano commune, atque alia particularia etiam minima quibus non caret ecclefia.i.loan z. Si di-xerimus quod peccatum non habemus^ nos ipfos feducimuSjamp;c.Oportet,inquit, vt indicium incipiata domo Dei:amp;: fi pri mum à nobis quid iis, qui non credunt euangclio Domini noftri lefu Chrifti?

i.Prt.4. I. Pet.4. amp;nbsp;Hierem. z^. inquit Dominus. Ecce in ciuitate in qua inuocatum eft no men meum, ego incipio affligere, amp;nbsp;vos quafi innocetes amp;nbsp;immunes eritis. Vnde Grego.quotics mortem faluatoris attende,Sópatientiam lob, amp;nbsp;mortem Ioannis Baptifla: confidero,dico tibi o pecca-tor. hie confidera quid pafl'uri funt illi quos

quos reprobat, fi tantum patiuntur quos amat fi (inquit) iri viridi Hgno liæc faciût, in arido quid fict ? Cum enim iudica-mur, à Domino, corripimur vt non cum hoc mudo damnemur. In morte Chrifti maxima patuit ira Dei contra peccatum. Alia caufa tribulationû Ecclcliæ amp;nbsp;exer-^ citus Chrifti cft. Deus enim plurima poh licetur bona fuis , quæ tarnen no largitur in hoc mundo : quin potius mali profpe-râtur,de quo côqueritur Dauid, Pfal. 72. Hiere.ii. lob xi. Abacuc i. oportet ergo eifefiECulum longe melius, amp;nbsp;aliam vita præftantiorem ifta, amp;nbsp;indicium futurum, in quo puniantur mali amp;nbsp;boni remune-rantur, in corpore amp;nbsp;anima. Alia etiam ratio eftvt cotineamur in humilitate,i.ad Corint.i. refponfum mortis accepimus, vt no fimus fidentes in nobis, fed in Deo quifufcitatmortuos,quide tatis pericu-* lis nos cripuit. Mihi(inquit) bonum quia humiliafti me vt dilcamus iuftificationes tuas. De hoc,z.Cor,ii. Efa.26. amp;nbsp;28.tan- x Cer.it. tummodo fola vexatio intclleótum da-bit. Item vt reluceat in ecclefia Deipo- ' tentia,bonitas„amp; prouidetiamam abfquc prxfidiis humanis ftât firma contta dia-

Mrtitb.Kî. bolüm amp;nbsp;totum mundum, Matt.ifi. Ad-de quod tribulationibus probatur fides, Ge/jc.ïL i.Pe-2-4ilt;od patuiü in zXbraham, Gen.ix. lot 11. lob ix.Deutcr.8. adduxit te Dominus Dc«ff.8. ^Q.^j^nis per dcfertum,vt affligeret rcjar-que tcnrarer,amp;: nota fièrent quæ in tuo animo veriabantur. Crux enim eft. quafi tortura, per quam cognofcimus nos amp;nbsp;ali) cognofcunt dona Dei in nobis. Item Rom.p augentfpem.Rom.y.Tribulatio, patien-tiam operatur,patientia autem probatio-nein ,probatio verb ipcm. Item eft fignû Kboiny. vitææternæ,Matth.y.bcati eftis cum ma-ledixerintvoSjamp;perfecuti fuerint, è^c. gaudete in illa die, amp;nbsp;exultate : quoniam mcrces veftra copiofa eft in cœlis. Beati Io4n iç nunc fletis quia ridcbitis,de hoc,Ioa. Ro*i.s/ iij.Rom.S. x.adTimot.x.Aift.iq.Iacob.i. èc i.Petr.i. Item demum dant occafione inuocandiDeüm,amp;gratias agendipro ’ P'-M. liberationc, Pfal. 49. Inuoca me in die tribuJationis, eruam te amp;c honorificabis me . Vide de Ifraelitis in omni captiuitâte, de tribus pueris, Daniele, Iofeph,Da-uid, lona, Sufanna, Ap oftolis, aliîfquc iuftis. Modus autem quo debeamus per-ferre tribulationcs eft patiêtia fine mur-

I E s V CHRISTL 81 muratióne,Luc.ii.Col.i.amp;Philip.I.Imó cuiTigaudio,Iacobii.amp; Rom.y.Illâmau- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

fit donum eins, Gal.y. Pfal.6i. ah ipfo pa- Row-i« tientia mea. Hoe enim ftatuendum eft quod omnia qux proficifcunturàDeo, • fiint bona. lilæ autem tribulationes funt à prouidentia Dei, fine qua no cadit paffer in terrain, nee minimus capillus capitis noftri.Matth.io.amp; Pfal.^i.QmintelIi- Mmm.io.' git omnia opera corum. Dominus enim lYo/.ji. mortificat Sê viuificat, pro confolatioixe autem noftra in omni anguftia, hoe nobis perfuafum efto , quód Deus eft pater noftcr noftriamantiflimus. Ioan.i6. Pa-ter amat vos,qui non permittit ifta nobis contingerc, nifi pro bono noftro : vt re-uocct «1 malo, amp;nbsp;inducat ad peenitentia. i.Corint.ii. amp;c virtutes, vt viuamus in ti- i.Cor.n. more Dei, amp;nbsp;fæpius oremus. Item confiât nos Deum habere præfentem, cum tribulamur ad auxilium, mitigationem tribulationum,vel liberationcm omni-modam,Pfal.}5.luxta efi Dominus iis, qui tribulato funt corde.amp;s PfaL^o. Cum ipfo fum in tribulationc, cripiam eum, glorificabo eum:amp; Pfal.iy.à dextris eft

niihi,nccommoueniur.'Vnde, Hebr.ij. Non te dcferam, ncque derelinquam : qucadmodu pollicebacur Paulo, Acl.iS. Noli timcre, propterca quod ego tecum fum. Icetn,intribulationibus datnouas i.öt'.io. vireSji.Gorint.io.vuItalioqui fidempro-mifl'ionis fuæ de exauditione cxerceri per orationem, Iacob.i.amp; Mar.ii.

ramus igitur primum remiflîoncm cul-par,amp; gratiam.Match.Demum miti-gationcm pœnæ. Iftud enim eft facrifi-M4tt 6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acceptiflimum, vt offeramus

luntas tua. amp;nbsp;16. Non mea voluntas fed tua fiat, exeraplo, lob x. hxc omnia ( in-quit Pfal.43.)venerut fuper nos,nec obli-ti fumus tui,amp;:c.hoc eft facrificium acce-ptabilc pro amouedis malis.Interim obc-diamus DeojPfal.^y. Subditus efto Deo, amp;nbsp;ora cum, amp;nbsp;cum filentio expédies fa-lutarc Dei.

ECclefiae veteris bclla fuerfit quidem ■ grauia, fed longe grauiora nouæ ec-clcfîæ,quam fundauit Dominus ex duo-

ï E squot;v C H R I s T I. 85 bus populis.Ioan.io.ii.amp; Eph.x. De qui- Wzj.io.n, bus tota,Apoc. Vnde elicit cap.ii'vx ter-ræ amp;nbsp;mari, quia defccndic diabolus ad. vos J Habens iram magnam, feiens quo-niam modicum tempus habet,amp; Domi-nus,Luc.2i. Satanas expetiuit vos vt cri- Lw.zî. 1 braret ficuttriticû,de quo bello. LPetrj. amp;:Ephc.6. cuiusimmanitaspatuitinlu-^^^’’-^'^' da,amp;Apoftolis:bellumequidemmilitû ‘ ' ■ Chrifti, qui dederunt ci nomen, amp;nbsp;acce-perunt donatiuum,eft ficut militum Ge-dæonis. Iudic.7. amp;:Efa.9.aduerfura dian, in quo trecenti funt præliati'contra centum viginti milia ,amp; vicerunt tubis ; prædicationis lagenis confraftis, id efl corporibus per mortem, lampadibus ac-ceniis, miraculorum quibus confirmarût fidem, amp;nbsp;oftenderunt mudum fpernen-dum. Nulli enim ex gentibus fie ftrcnuè amp;nbsp;læti mortui funt pro fua religione, ne-que ludæi à morte Chrifti, ncq; Macho. Ncque cius difeipuli, Haly, Hômar,Hu-bachar,Zeid, Abdalla, Motalif, Aft'erus, Heleanferus, Napheas, fed vigladij coe-gerunt ad fuam fidem. In bis præliis du-rilfimis amp;nbsp;plufquam Achadcmicis.Habe mus Chriftum præfcntem, belîatorem,

H/fr.20. foniflimum. Hierein, io. qui non fo-lùm voluit nos armarc fuo fpiritu, Luc. iq. Se fuis annis : quinimo dédit angelos fuam cœleftem militiam. Pfal. 33. caftra-metatur angelus in circuitu timentium Pfai.^o. cuin,amp;:cripiet eos.Pfal.^o. Hebr.i.vi-de in Apoc. amp;nbsp;Aôl.q.y.y. amp;nbsp;ii.Vndc bel-o fit lum ccclefiæ dicitur angelorum ex Au-Apf.tt. guft.ApQC.ii.ad adijciendum nobis ani-nium habemus amp;nbsp;orationes vtriufque ec clefiæ.Si enim tantum potuit fuis oratio-lt; • nibus ad viâioriam Mqyfes , lofue, Da-uid,quid putas .poterit oratio Chriftiin-Rom.8. terpeilantis alfiduè pro nobis? Roman.8.

fiæ miiitantis non poterunt A: triumpha-tis ? $ed exponamus de bellis eccleliæ, poftquam Chriftus rcceptus cft in cœlû, quandiu ille fuit in terris omne belli pon dus in eum rcüluit, vt 3. Reg.ü.quo ab-euntc Victore, lùper cxcrcitum fuum cc-M.i«b.io. çidit,id cil ecclefiam.Matth. 10. Ego vos 1nitto.VideMattb.i4.Luc.ii.Ioan.1y.16.

quando diabolus agifdraconemjaliqua-do Iconcm. primum bcllum Apoflolorû amp;; ecclclix accepit fuuminitiû àludæis,

IE,SV CHRISTI. 84 àquibus Chriftus etiain pallus eft. Mart, M4t.17.17. 17.amp;; 17. Hcb.io.amp; i.Thcft'.i. Inimici ft-quids hominis domcftici cius. Mich.7. mic;,.7. ' vndc Zach.ix.plagatus fumin domo co- ZMffc.w. rum qui me diiigebant. Poft Chriftum pcrfecuti func cius. Apoftolos, vt patet in. aftis. Vndc Matth.23. Eccc ego mitto ad vosprophctas ex cis occidetis, amp;:c. Tandem videntes fe non pofte reftfterc Apoftolisjamp;r fpiritui fanfto qui loqueba-tur per eos.Matcli.io. Luc.ii.Aéh.ó.Item miraculaeorumetiamaioraquam Cnri- Aa.6. fti. Ioann. 14. amp;nbsp;audiences eos profunda fcripturarum eruftates, cum cirent idio-ta; linelitcris. Acl.4. conaci ftint aftu de- 4’ moliri fidem, amp;nbsp;ecclcftam Chrifti. nam plurimi corum fiólè ftifccperunt baptif- ' mum, qui interim prxdicabant Cliriftu no cli'e Dcum,vt Ha;bion,amp; Chxrintus: contra quos fcripftt loannes, vocans cos. antichriftos. diccbant etiam legalia ob-fcruanda cum euangelio. Adhium ij, transferentes gloriam Chrifti, per quern folum eft gratia, iuftiftcatio, reconcilia-tio,amp; gloria ad legem : cum obferuatio, Icgis fiducia fit plena negatio Chri-fti.Illiplcudoapoftoli fcccrunt maximti

i.Corint.ii. Habuit fiquideinecclefia pfeudoapoft:olos,quemadmodum ve^ t.Vtt.i. tus Synagogapfeudoprophetas. i.Pet.i. tandem vicerunt Apoftoli, de quorum Victoria Hylarius i.Trinit.lequitur demii A^hit. nbsp;nbsp;ira Dei fuper ludæos primo fames. Aót.

JDerelinquutur ab Ap0ft0lis.Matt.i3. Aó'.ij, amp;nbsp;Aét. 15. Poftremum fequitur exitium regni facerdotij rempli amp;nbsp;totius Reipub. ludæofum fecundum vaticinium Dan, Dtf». 9. Ioan. Baptiftæ Matth. 3, lam fecuris adradicem arboris poftta eft Chrifti Maw.ij.o Matth.i3.amp; 14.amp;: Luc.isj.Quçdquidem L»f 19. exitium interceflit anno natiuitatis Chri fti 71. amp;nbsp;paflionis 40. à condito tempio yi^.a creatione muridi 4o3y. Vtide amif-fo regno,ciuitate, facerdotio, amp;nbsp;tempio, non potucrunt feruare neque cæremo-nialia, neque iudicialia. Nam ilia requi-rebant templum, ifta fceptmm quod G«.49. ablatum eft. Gcn.4ÿ. amp;nbsp;perfeuerabit de-Ov.p* ^e^^do yfquc in fine.Dan.9.Oze.3.Tunc patct vindiéta fanguinis Chrifti, quam ftbi acccrßerirtit lydæi accIamantes,fan-T guis eius fuper nos,amp; fuper filios noftro s.

Vnde occifo capite, vifi funt occidifle to tum corpus myfticum.Iccirco dicit Chri ftus, Matth.13.vt veniat fupervos omnis fanguis iuftus. Olim liquidem diabolus in inuidiam Chrifti ex ludæis nafcituri armauit contra Synagogam plurimos reges Ægypti, Babylonis, Aflyriæ,aliôfquc linitimos.Item quatuor monarchias, at no præualuerunt.Pfal. 46. Quoniamec-cc reges terræ congregati funt,conuene-runtin vnum fed conturbati funt, common funt,tremor apprehendit eos, con-triti funt ficut Naues Tharlis,id eft,maris Hæbraicè conteruntur à vehementi ven to, vt perlpicuu eft ex lib. lud. reg. Paral. amp;:6.doncc negarunt Chriftum Mefliam. corum tune defierunt efl'e populusDei Dan. 9. Non erit eius populus ; qui eum negaturus eft.Tunc exautorari funt,amp;: fa éti extra proteäsionem Dei. Matth . 13. hWcij. Ecce relinquetur , amp;nbsp;excatcati : quorum excidium præceflcrunt plurima ligna ire Dei ex lofepho EgefippoEufeb. amp;libr.

^Sanedrin alilfque lib. ludæorum ferme Emilia iis, qua: precedent cxitium vniuerli orbis.

Vm Dominus donaflet pace ccclcflam,opprcfla Sy~ nagoga armauit diabolus erium Romanum, amp;nbsp;to-^^'*^*tam ferme gcntem Ethnica, ad expugnandum regnumChrifti.Ty-herius cnim’incofulto Scnatu ftatuitre-ferre'CEriftum inter Deos,fa£tus ccrtior de eins incontaminata vita, amp;nbsp;miraculis: quod plurimùm exciuit animum Scna-tus Romani. Item quia cultus vnius Dei, quern prædicabat, eleuabat Deorii cul-tum : quos Romani colebant omncs, vt fauore eorum omnibus rcgnis potiren-rcntur. Item quia templa amp;: faccrdotium gentium ruebar, facerdotes amp;c pontifices templorum, quorum quæftui plurimum detrahebatur, exufeitabat immancs per-fecutiones. Catrerum Symon Magus Samarites., qui dicebat fe ialuatorem mun-di deftinatum, qui nihil no poterat apud Ncronem,cxc!cbat eumaduerfus Chri-flianos.His addendum eft, quod alij magi , difeipuli Syrnonis, Meander, Aroes,

Arphaxat, edebac figna cótra figna Apo-ftolorü. Item Bencozba pfcudomeflias, Iiidx’orum,ingeiitia polliccbatiir, Ixuic-batque immaniter aduerfus Chriffcianos. I'hilofophi adoriuiitur fuis radonibus, oppugnant vcritatem fidci . Scd omnia cuincunt Apoftoli,aliique corum difci-puli, i.adTimot.i. firmum fundamentu t.Tim.tt. Dei ftat,cx Hilario,proprium eft ccc’cfîç vt tunc vincat, cum læditur: tunc intelii-gat, cum arguitur : tune fccura ûl, cû de-Icritur: turn obtineat,cum fuperata vidc-tur, de perfecutionibus Ecclcliæ, Dan.7. maxime de illis quatuor animaliu, quorû primum cft lccna,id cft tyrarmi.Gentiles prateipuè duodecim,ex Auguft.iS.Ciuit. amp;nbsp;ürolio.prima Neronis,qui imperat 13. annos amp;nbsp;menfes fub quo pafsi Petrus, Paulus,Iacobus minor,Mar.amp;: bona pars difcipulorum Chrifti, amp;nbsp;difcipuîorû Petri amp;nbsp;Pauli ; Vltimo anno imperij ftii oc-cidit Petrum amp;nbsp;Paulum, amp;nbsp;illo anno dc-claratur hoftis Reipub. amp;: cû fugeret vi-dens fe capiendum, iugulat femetipfum anno ætatis fuæ 52. amp;nbsp;anno Chrifti 70. Petrus cnim venir Romam anno Chrifti 4j.amp;: fedit Romæ 2 y. V nde poft afeenfto-

nein Chrifti prædicauit jy.annis duobus menfibus amp;nbsp;14. diebus, amp;nbsp;Paulus 54. an-nis. Moritur vterque anno Chrifti 70. Nero illorum trucidator fuit vltiinus ex gcnerc Augufti, fub quo turbata eft pax Romanorum, quæ fteterat 70. annis. De ifta perfecutione, Eufeb. amp;nbsp;Orofius, Sc-cunda autem perfecutio fuit Domitia-ni fratris Titi, qui fuit ix. Cæfarum, anno Chrifti Sj.quiregnauit ly. annis. Ille exEutropio iubebat fevocari Deum Dominum, qui anno ætatis fux 45. de-claratus hoftis Reip.occifus eft à Stepha-no quodam domicillæ procuratore, de quo Suetonius lib.vlt,amp; Eufeb. lib.3.cap, z6. amp;nbsp;Eutrop.lib.6. Nerua fuccefl'or Do-mitiani retraäat quæcunque ftatuerat amp;nbsp;adoptât Traianum hifpanum. 2t. Orof.lib.7. amp;: Hicrony.in catalogo.Tcr-tia autem perfecutio fuit fub Traiano 14. Imperatore, anno Chrifti 100. qui tande oratione Plinij fccundi mitigauit perfc-cutionem Chriftianorum, obiit ventris profluuio apud Seleuciam Ifauriæ. Sub hoc Ioan. Euangelifta qui 60. annis pr.r-dicauerat, videratque ruinam hierofoly-meram, amp;nbsp;plurimas Chriftianorum per-

I B s V CHRIST E 87 /ccutiones:reuocatuseft ab Pathmo qua--do omnia Domitiani fuerut caflata. Regnat Traian’ annos zo.bc dies ly.ex Paulo Orofio nunquam Romani perfecuti funt Chriftianos abfque graui difpendio Sc quandiu eos honorarunt,fucccflic illis fœliciter.FocasMartyr,fub Traiano pra?-dixit mortem eins poft tres dies, Sc quod deducendus eflet adloca tormentorum. Sc fic eucnit.Q^rta petfecutio excita eft ab Antonino Vero, qui dicitur Marcus AntoniuSjfed non impune : Nam fecuta eft magna peftis per totamltaliam,amp;: bel la per omnes prouincias Romanoru,ter-ræ-motus, inundationes fluminum, ag-menlocuftarum,amp;cxercitus Romanus vbique fufus eft in bello: tarnen contra Marchomannos exercitus Rom. ferme opprefl'us crat,fed Chriftiani qui in exer-citu aderantjinuocarunt Chriftum,dice-tesChrifte adiuua nos. Vndeillicodc-feenderunt fulgura : quæ videntes Sc ti-mentes Barbari, fuga fibi confuluerunt. Qt^rc imperator tribuit Chrifto earn vi-(ftoriam,amp; fententia in Chriftianos reuo cauit. Quinta perfecutio fuit fub Seucro, qui in Britannia maiori obiit apud Ebo^

DE RECKO' racum. Sexta à Maximiano, non inipu- ’ ne : Nam licet ante viciß'et Germanos, poftquam cœpit pcrfequi Chriflianos, occifus eft ab excrcitu fuo, anno j.fui im perij. Scptima à Decio , qui occiderat duos Philippos,patrem amp;: filium Impera-torcs Chriftianos, amp;: inuafcrat imperiû: fed cito occifus eft cumfilio fuo. Odtaua à V alcr ian o, qui quandiu fauit Chriftia-nis, fuit victor : at cum cos perfcqui cœpit, Sapor rex Pcrfarum captiuauit cum; vbi in vilifTima feruitutc confcnuit.Nam quandiu vixit, habuit cum rex Pcrfarum pro fcabcllo aifcenfurus cquum.Eo tempore Romanum imperium geflit vbique bella,in quibus mortui innumeri, amp;nbsp;om-nes fautores confcntientes illi perfe-cutioni deleti, amifcruntque pcrpetuo Romani Daciam extra Danubium. Vn-dc Galienus filius V aleriani amp;nbsp;focius im-perij hoc videns tcrritus eft,dcditque pa-cemecclefia:. Nonaobtigitiufl'u Aure-lianijinqua innumeri trucidatifunt. Is Aurclianus hadtenus euafcrat viótor, qui triumphauit de Gottliis:fed poftquam. cccpit pcrfecLitionem, nunquam fuit vi-0tor,nec habuit vnu 1 ç t û dicm.Dominus

I E s Y CHRISTI. 88 illu terruit,amp;: monuit ad reuocanda fen-tentiâjinfucto fulmine de cœlod'igno irç Dci, qui tarnen no refîpuit, vndc datim occifus cft in Græcia. Eufeb. libr.6.8c Décima immanior omnibus extitic tan-qua vltima. Nam Dominus volebat fta-tim perfecutionibus eccleliæ finem im-ponere. Illainquâ àDiocletiano initium fumplit, viro prius obfcuro,ex Salonaci-uitate Dalmatiæ, 8c Maximiano imperij focio, vnus liorû pcrfequebatur in Oric-tcrea;num Clirifti, alter in Occidente, qui ftatuerat omnino delere nomé Cliri-fti, deftruebantur ccclefiæ feu templa, li-bri facri comburebantur, canebant pafgt; fim cantiones côtra Chriftum, Chriftia-nâmque religio nem. Aliquando vno die necabantur centum millia Chriftianorû. Vnde latebant fanófi inantris. Hebr.ii. f/eir.n: In folitudinibus errantes,in montibus,in fpeluncis 8c cauernis terræ, vt Syluefter, Paulus primus hærcmita,aliôfque myriades plurimæ, quæ profitebantur Chriftû. Marcellinus pontifex maximus coaftus ftiit adolere idolis, licet poftea pœnitue-tit publice,amp; dccollatus eft pro fide Chri fti. Decimo autem anno perfecutionis.

DE REGNO ob grauem mo rbum qui cos inua/it,ré-uocaruntfententiam : tandem cum de-pofuiflent imperium, Maximianus àge-nero fuo CÔftantio occifus cft Mafliliæ; Diocletianus verb apud Nicomediam fcipfum iugulauit, times à Licinio amp;: Co-ftâtio, quibus erat fufpcdus, eo qubdfa-uiflet Maxentio. Poft imperium iftorum fufcepit fceptrum imperij Côftantius pater Conftantini, in quo finita eft perfe-cucio Roma. Imperij aduerfus regnum Chrifti,quæ durarat i7o.annos,amp;: fub eo ceflauit idololatria, vt vaticinati fuerant, EfaiaSjHiere. Zach. Quæ idololatria durarat ijQo.annos, à tepore Nini filij BeJi Niniuæ regis. Tunc vinótus Satanas, Apoc.2,0. Soluendus poft mille annos,id cftanno 1170. Videquotmonftraluere-ticoru orta fint ab eo tempore,quot bclla inter Chriftianonos, quot inuetiones ar-morum ad trucidandos Chriftianos,vn-delucc clarius patet folutum elfe Satana principem tencbrarum,qui immenfis cr-ronbus oft'undit mentes infœliciû Chri-ftianorum idco.Lu.iS.Quando filius hominis veniet, putas inucniet fidem fiiper terram ? vfqu« antehac de pcrfecutione

I E s V CHRISTI. 8^ .Gentilium poft illam fynagog±. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: :

'N vada erat iam ccdc/îa Chrifti , nada pacem ex Gentilibus amp;nbsp;en fecundu animal vrfus, de quo Da- • niel. 7. erupit hærCticorû Daa.^.

perfecutio videlicet y licet enîin in vetcri fynagoga non defuerint hæretici Zadu-cæi, Pharifæi, amp;c. Se hodie apud ludæos iîntrecepta 17. genera hæreticorum.Tê-pus etiam Apoftolorum non fuit expers illarum peftium, quodhabuit Hcbionc, Cherintû Nicolaum, pfeudoapoftolos, hermogenem, Alexandru,Ærarium, id genus moftra hæreticorum. Attamen nulla bxrelis tantum inualuit, quantum ilia Arrij: de qua Hieronym. 24. quæft.5. Refecandæ: Arrius in Alexandria fcintil-la fuit,fed quoniam non ftatim opprefta cft, totum mundum eius flamma popu-lata eft.Is Arrius presbiter Alcxandris,ha bens fpeciemfanôtimoniæ ,amp; nonndiil cruditionis i cum ambiret epifeopatum Alexâdrinum,amp; alius fuiflet eledus epi-

fcopus Alexander, videlicet vir /anduJ amp;: eruditus, cœpit in inuidiam Eccle-fix amp;nbsp;Alexandri inuulgare hxrefim Hx-bionis amp;: Chcrinti, extinäram aduerius diuinitatem Chrifti;fed maiori aftu. Na diccbat ilium produótum ante omnia d-milis lùbdantiæ cû pâtre, fed non inilt;nor id eft vnius fubftantiç:amp;: erat (juando no erat,id eft quod pater præccfTit filium, amp;nbsp;fuit tempus quod non erat litis, qui ha-buit fecundum cum prius non efl'c, qua cfle : non igitur fuir æternus. erat ergo creatura, quia omne non çternû eft créa-tura.Cui refpondent Ambrofius Augu-ftinus,amp; Hylarius in lib. quos cdidcrunt •de Trinitate,aliique plurimi,tam ex Grx cis,quam Latinis. Ilie intercedente quo-dam facerdote difcipulofuo,circunuc-nit Conllantiam filiam Conftantini,cuius opera dcfciucrunt ad Arrianos tres fi-li) Conftantini, Conftantius, Conftans, Conftantinus iunior,Catholicorum cru-dcliJlimi perfccutorcs. Contra Arrium co adhuc fuperftitc, amp;nbsp;Conflantino primo , faótum eft concilium Nycænum in Bytinia, ^iS.epifcoporum, vbi damnatus Arrius cum fuo dogmatediçretici autem

I E s V CHRISTL contra îllud concilium congrcgarut füa conciliabula. Laodiceæamp;: Ariminicœ-perunt pcrfequi columnas catholicx ec-cleiîa’:Athanaiius Epifcopus Alexandrinas fugit, ôé latuit in piîteo 6.annos Treuen, in Gallia Belgica : omnes liquidem principes cum imperatorc coniurauerac in ilium, cui nufquâ patebat tutus locus. Exulat Eufebius Vercellenfis Epifcopus, Dionylius Mediolanenlis,Paulinus Trc-uerenfîs, Hylarius Piefan. Martinus Turon. Tunc erant Arriani liberius epifcopus Rom. Chyrillus Hierofolymitanus, Georgius Alexandrinus,Auxcntius Me-d:olanêlis:omnes hi epifeopi intruli manu hærcticorum explofis catholicis, reges Gotthorum Vuandalorum. Hane îeétâ fufeeperunt Theodoricus rex Gotthorum, fæuit in Italia qui occiditloan. Papam, Symmachum BœtiûGotthi. In Gallia amp;nbsp;Hifpania Vuandali, in Affrica maxime Gcnfcricus honoricus, in illa plures martyres quam fub Dioclctia-no.Vocabant catholicos Homoulianos. Ilhc magma miraculaamp; viri præcifislin-guis loquebatur.Theodoricus mala mor tc occifus elf à Deo, quivifus ch polt

Bœtio iaólaretur.In os Vulcani alij pef lima morte extindi funt, Bcllizarius ma-giller militiæ luftiniani expulit Vuanda-losex AlHica, in Hilpania fuafu fanâ:i Y lidori epifeopi Hifpal. Leandri, Ri-chardiis rex Gotthorum l'ulcepit fidem catliolicam. Ilia pçrfecutio Arrianonim prorogaturjrlque ad têpora Moricij Im-peratoiis; amp;nbsp;Greg. papæ. In illaperfecn-tionc multi de fedis amp;: diflentionibus Clirilbanorumfcandalizatijdcfciucrunt ad paganilinUjCum effent recenter Chri-IIiani:ali| faâi Machometani,lient ho-die multi ob diuerfa dogmata amp;nbsp;fchiß-mata Chriftianomm liunt Machom. alij funt fequentes doólrinam Platonicorum amp;nbsp;philofopliorum, alTeretes tantum vna prima caufam,negantes Cbriftum,Moy-Icn amp;nbsp;Machometum. Numeratur inter perfecutioncs eccleliæ vndecima a Con-llantio Hlio Conllantini in qua innumc-ritrucidati funt,etiam fuper altaria,vt prædixerat fandus Antonius, templa amp;: altaria profanata, multi exilio damnati. At non eualitmanum Dei Conftantius. Namllatim vbique infurrexerunt bella

conrra cum, amp;nbsp;nûquam pace pOtitüS eft: tandem inopinatamorteinfœ’icitcrco-ceffit fàtis. Contra ilium inueJfltilr Wyla* rius. In Tholofana (înquit) cccicdâ-cxcr-cuifti furoresmlefici fiirtibus carli,diacones plumbo elifi, amp;e in ipfunï (Vt fa’^diiîîf mi mecum intelligunt) Chfifcüm riîiâftus milTæ. Arrius viam müninit Macho -meto,cuius fuir præcurfori Duodcci-ma perfecutio fufeitata eft à lulkilio apo-ftata,iandudum Ghriftiano amp;:'diâcono nepote amp;nbsp;lîlio adoptiuo Conftanrif jCjiri adortus cfl Ecclcfia doôtrinafiïa,^Iibris à fe editis contra rcligionem Cht’îrtîanalt;, CLii rcfpondct Cyrillus. Itern füpHgt;Flme-bat fcholas Chriftianorumamp;iiîècdédàt libres /plus noeuit fuo aftu, qùàm atnii^: qui fanguincm Cliriftianorû dèiïouöriA ’lt; ïdofej proficifceils ad bellnm PcrfiirürA in quo óccifüs à^Si,Mercurio- martyre iarh vira dcfunóto. Cum regnaflet^a-fïÉÖ vn{i amp;nbsp;feptem menfes ; qui moricfiamp;Hmpleuk '.-v- ’t manum fuam fanguine fluentc à vulncrc '' ’'“quot;' f cius, quern iaCicns in cœlum clamauir: Vicifti tandem Galilæe. Vndc maîiiino-pcre aduertendum eft quomodo f)omi-nus virus eft deperfeCutoribus cecicfiæ.

Zxffc.x. Nam Zach.x. Qm tangit vos, tangit pupillam oculi mei, ex Orofîo libr.7. Sicut fucrunt 10. Imper. Romani Ethnici per-fequenres eçclefiam Dci, ira Dominus inHixlt deeem plagas cis ficut olim Ægy-ptiis:quot bclla amifla Romanis,quor fa-mes,pcftes,tcrræmocus,fulgura de cœlo, xgritudincsjhorrendæ mortes,^Tyraiio-rû in ilia immaniirima pcrfccutione z-jq. annorum, triumpliac ccclclîa fine armis, profiigatur Uololatriaquod nunqua po-tucrunt prophecæ : reportât fpolia. Nam pro ynorq.ui occidebatur,milleconuer-tebantur Tertuliano cnim languis Maftyrumfiuit feges ecclcfix,quç cft ter-ribilis.amp;fortisvt caftrorum acies érdinar ta,dominatur in medio ininjiçorum fuo-rum. Màtth.i6. Portæ inferi non præ.ua-Icbût aduerfus earn, extinguntur régna, monarçbiæ, amp;:ç. At mançt ccelcfiadnex-pugnabilis reportât cofo.nam triumpbi, MdiHi.f. Matt.5. i.ad Timôth.4. Apoc.}. Aceufa-bunt fam^i olim fuos perfccutores.Sap.y, iudicabunt, Matth,19. i.ad Corinth.ô.

Ma«/» 19, Sap.j. Iudicabunt nationcs, domina-i.Cor.6. buntur populis.Triumphat etiam de hæ-reticis: Arnushornbiumorteperut : Na

lESV CHRISTI. 91 cum ciîct ciifputaturus cum Alexandre cpifeopo Alexandria Conllantinopoli, cum ventrem purgaret, emifit omnia in-teftina,fic de aliiSjMatth.iy.Omnis plan-ratio, quam non plantaCierit pater mens, amp;:c. Dcu.32,. Vbinam fiint,ccfiarc faciam Drwt.jt. ex hominibus memoriam.

Vm ccclefia Chrifti efTct in pace En. 3. beftia de qua, Dan.7. fcilicet parduj varij coloris, id eft machometus, à quo ccepit quinta monar-.

chia, qua: plus nocuit Ecclefix, qua om-nes mouarchiæ,vel imperia orbis:dc qua Dan,i.amp; J. bona pars, Apoc.amp; fybilla Eritbraea de qua fupra item beams Methodius martyr fufifiîmè. Ifta Ieda com-plcditur omnes errores prifeorum hçrc-ticorum , fed prarcipue conftat ex quatuor fedis hxreticoru fcilicet Bcrilliepi-fcopi Boftranex ciuitatis Arabia:, qui di-cit Chriftum coCeptum ex fpiritu feu fla-tu Dei,amp;; elle tatum hominem,cum Hx-bionc, Chxrinto, Arriano, Photino , amp;

Paulo Samofetano : dicunt tarnen diui-nitatemliabitare in Cliriilo ßcuc in quo-uis iufto, licet excelletius in eo. Item cÓ-ftat hxrefis Machometi feéba lacobitaru, qui baptféàntur, amp;nbsp;circunciditntur,amp; po nunt vnam naturam in Chrifto, negânt-que Trinitatem, qui fuerunt olim excó-muniçati, amp;nbsp;proieóli ab Eccleßa Græco-rum,per Diofcorum epiß:opum Conßä-tinopolû. Item ex feóta Manichæorum, qui dicunt Chrißum no verc paßtim vel mortuufn, amp;nbsp;idc âftruit Apelles. Item ex hxreß'Neftorij qui dógmatizauit Chri-ftum habere amp;nbsp;duas naturas, amp;: du'as per-fonas, quôd deitas non ßt,vnira Chri-fto perfonaliter,fed habitât in eo tanqua in templo vt fölet in iuftis,i.adCorint.6. amp;nbsp;z.Cor.ô.amp;Ioan.i4, Et quodiieatii Virgo norieftS^d)’«®^ ', id eft inater Dei, fed 5(^'’x53T5K(’c, id eft, mater Chrifti, qtn dam-natus eft in 3. fynodo Epheßna xöo. epi-fcoporum vt patet diftinét.ry. Canones, DâinôàturctîâmlegôGçfar. C.deheret. l.Damnato vnde Sergius mo3;iachus Ne-ftorianus,pro ftiis-fceleribus excruftis ßio rnonaftefio, amp;nbsp;alij lï. hæredotæ iftarum quatuor fedaruni ante diótarum edide-

I E S V C H R I S T I. 95 runt A’koranum (id eil) collccloriü præ-ceptorü anno 620. Arabes Ipretrà Rom. folucntibus donatiuum cumconfcribc-rentur milites eótra regem Perfarum dc-deientes ab imperio Romano elegcrunt ßbi ducem Machometum, lùb quo oc-cuparunt cripliccm Arabiam, Æg^pruni in qua tune habitabant innumeræ een-turiæ monaehorum Anaelrorirarum, quos intcremerüt æquatis folo monaftc-his, item totam Syriam prodentibus bæ-fctfeis eo quod efl'cncexcommunicaxiamp; praxiliab ceciclia eatholica.Muita ligna iræ Dei prçeefl'erunt ortum Macliomcti, de quibus alibi fuper cuangelio,Erunt li-gnain fole^amp;e. Exin Machom.qucmad-modum Hicroban extruxit templa, amp;nbsp;lu dit vituios, quos illie repofuit ne deeem tribus adirent tcmplum hierofolymoru amp;nbsp;rcuoearentur ad îceptrum domus Da-uid' : fie ilie edidit nouani les cm amp;nbsp;ædifi-cauitprimum tcmplum leu Mefquitum Damafci, demû oceupauit Perfia, Mclb-pothamiâamp; Caldæam, quo mortuo Abdalla Motalifçü parte cr-tereitus Macho-meti venit ad partes Oceiduas, amp;nbsp;occupât A.ffricam amp;nbsp;Plifpaniam, deferuendo

rempli Chriftianorum, amp;nbsp;cogedo ad Ic-gcm Maehomcti. lomar gêner Macho-meti occupât omnes prouincias Orien-tis vfque Indum fluuiumJftc ædifîcat tc-plum Salomonis , quod nunc cernitur Mierofolymis ad honoré Dci amp;nbsp;Macho-meti. Poftmodum anno Domini i o 6 3. ex Scythia fuperucnerunt Turcx,qui rc-cepemnt legem Machometi,amp; occupa-runt Armeniam, Afiam minorcm, Grx-ciam,amp;nûc,traieâ:o Helefponto, totam Grxeiam Dalmatia vfque ad Vngaria,amp;: omaes ferme prouincias ah Hyftria vf-qucadTaurifium,quod cftlimcs regni Perfarum. Deinde anno Domini 11 ii, venerunt Tartari Machom. amp;nbsp;occupa-runt Scythiam, amp;nbsp;tres Indias, omnes prouincias vfque Boriftenem amp;: T anay n ôcPvufcia. Noflro xuoIfmaclSophifub prartextureligionis reformationis legis Maehomcti cum eflet concionator inuafit totam Perfidem, cum prouinciis circuadiacentibus, vtpoflît contendere cumTurca: non difi'imilibus artibus oc-cupauit Charif regnum Fes, Marochiu, Sr maiorcm partem AfFricx.Inter omnes autem qui preflerunt ccclcfiam eft mo-

harchia Turcarumqui ortifimtcx Scythia, didi Gog amp;nbsp;Magog, Ezech. 38.5$. Apoc, io . Magogcilhlius laphct a quo Scythæ : Gog tentorium dicitur lingua Scythica, Magog extra tentorium, Nam Scvthx in tentoriis habitant. Vide Gen. Grw.io. 10.amp;; i.Parahp.i. Turca dicitur miles vel populator, Diuus Methodius cos vocat vaibtatem orbis : Machomet dickturfu-f ror vciindignatio.Sccta Machometi edi taeit anno Domini ó^o.quamnuïiurpto-fitentur quatuor maiores Impccatorcs or bisvidclit'ct Tartarus, Pcrfa,TuLtca,amp; Cherif ïeu Caliph.Ruina Imperi j Turcr-ci erit fignum propinqui finis rtlfidi, Vni=“ de in expugnarione Damiatx regni Æ-gvptiafiuido Ludouico' repertus eft liber qui dicebat fignum certiftimum to-tins imperii Turcarum minx quandoïè-pulchrû Machometi ieftrucretur ; quod Fadûeftàpaucisannis per fulgur quod ceciditfupcr fepulchrumöc corpus. Machometi quod cxcidit in abyfium. Vnde Arabes ftatuciant relido îvlachomcto cóuolare ad baptifmum fi non intcrcef-fillet quidam facriftculus illius legis, qui fuggeftu expofuit illis Machomcrum

E REGNO fibi apparuifl'e fub nodem,dicente quod Dominus ftatucrar perdére totam illam Arabiam deferram,vbi eft ciuitas quç di-cirur Medina Aluabi vbi templum fepulclirum Machometi, fed quod Macho, à Domino obrinerat quód totaira cadcrct fuper corpus eius amp;C fic continuit fuos in illa brutali legc.IIIa autem ciuitas cft tantum 30a. domorum dillita à Media itinere vrfiùs diei. Dc Machometo vaticinatus anno 300.S.Methodius mar-ï tyr quem citât Hieronymus in libro illu-fhium vïrorum currcuciata Apoc. intel-ligcnnacum efl'etin cacere apud Calcc-dohiam.In nouiflimo, inquit, fextomil-Icnario^feculi exient filij lîmaelis dc Hç-rcmo, crit aduentus eorum caftigatio hne menfura amp;nbsp;mifcricordia, amp;tradeC Deus in manibus corn omnia régna gert tium propter pcccata, quæ opcrata fuiiE contra præcepta Dei . Ideo trader no^ Deus in mantis Barbatorum quia oblid fumus præcepta Domini, Facient enini Chriftiani multainicitaquia fnaculabut fcipfosadco quod turpiirimu eft didu: propterca trader cos Deus in mantis Sa-raccnorum. Perftda crit in captiuitatc

I E s V CHRISTI. 5)y in occißone Capadocia amp;nbsp;in captiuita-te amp;nbsp;occißone Cilicia, in tribulationc erit ter-ra Syriç amp;nbsp;folitudine,amp;: eius habi-tatorcs captiui diiccntur. Sicilia ßmiliter habitatorcs eins in gladio peribunt: Grsccia in captitiitate erit amp;nbsp;occißone, Affrica ßmiliter Ægyptij,amp;c.ibi nominat idem Meth.Afiam,bIifpaniam, Galliam, Gcrmaniamamp;: quomodo occidet facer-dotes Machometani illi proijeient item reliquias fanótorum, deflorabunt Virgines ctiam in templis,amp; ßiper altaria,liga-bunt ad fepulchra Ian do rum equos, in-cendet cccleßas,Illa,inquit, eft difcefflo, de qua Paul i. ad TheßT. z. id eft difcipli-na qua corripientur omnes habitatores terræ à Machometanis. De hoc Abbas Joachim in fpcculo vißonum lib. 8. cap. 41. ite hyldegardis qujc prophetauit an-no loyÿ. in lib.Reuelat.Dei,partc 3.C.14. S.Methodius in ßnc Reuelat.ßiarum co-cludit quomodo^oft caftigationcra Chriftianorum deftruetur tota monarchia Machometi

c A P JO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ygt;lÜ7ni antichrifli adttcrßts

Varta beftia quæinuadirre-gnum Chrifci quain Daniel non noniinat erit antichri-ftus, bcfl:ia,inquam, rerribi-lis atqne mirabilis forcis ni-

|i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;misjd^resfcrrcoshabésmignos, comc-

3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;des arque comminucns, reliqua pedibus

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuis concuicans quç alias deuorabicuunc

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finis belli cccleliæ. ideo erit bellum Ar-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clîidamicum grauifiimum quale non

j^pae.i.o. Tune erit folutus Satan, Apoc. lo. Et nos rclinqucmus arma nollra primùm feutû

rTlt;m%. lîdei,Luc.iS.i.adTimot.q.i.adTimo.J. n ».T/zno.j. amp;: i.Pct.j. vndc,Matt.iy.DicitChriftus fe venturum node media, partcobfcu-: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riori,quando mundus cririnprofundo

errorü. Itccharitas,Matt.24. x.adTim.j, x.Thb.j^ amp;i.Pet.j. Item gladius verbiDei de quo ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ephe. 6.amp;:Hcb.4.finc quo non eft fides,

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;venturaaliqua tribulatio grauifsima, an-

teccditcontcmptus verbi Dei,i. Paral, i.Pa«.-»*. vkimo, Hiere.j. 11.14. Matth. 10. Siquis no recepcrit vos, nee audicrit fermoncs veftroSjtolerabiliüs erit terra: Sodomorii S)C Gomorræorû in die iudicij, quam ci-uitati illi; Sine gladio cnini verbi Dei no eft viiftoria, nee fine fide,Hebr.ri.i.Ioa.y.

amp; i.Pet.y. Attamen eletfti non peribunt. Ioan.IO. Oues rncas no rapiet quifquam de manibus mcis, Sgt;c no peribunt in æte-num. Matth. 14. In errorcm ducentur (fi fieri poteft)etiamelelt;fti. Poft flagellum concufla amp;nbsp;contrita palsea, fub ea inue-nitur granum purifsimum:fic de piis poft flagellum Dei. Tunc defeendet pro nobis pugnaturus Chriftus, cum fua militia coelcfti angelorum. Luc.ix. Virtutes coe-lorum commouebuntur. Pugnabuntamp;: omnia elcmenta ficut certarfit pro Chri-fto in morte eius.Tuncinimici videntes triumphum amp;nbsp;coronas noftras, turbabu-tur timoré horribili.Hi funt quos aliqua-do habuimus in derifum,amp;c. Ecce quo- Safita.f. modo computati funt inter filios Dei. Tunc audiemus vocem inuitantis Chri-fti : venire benedifti paths mei.amp;^c.Eugc ferne bone amp;nbsp;fidelis, tunc catabimus ca-

ticuifî vidoriæ nadi pacem ærernam, ï.Cor.T?. j.Corin.iy. Apoc.y.7.15). Ifta omnia bclla 7-^9 cxufcitatafuntàSacana.Genc.î.Ininiici-tias ponam inter te amp;nbsp;mulierc, id eil cc-cîeiîamztn inndiabcris calcaneo eiuSjqui eil vcl mors vel finis ficinreritus mundi. Periditamur eciam noftris incommodis quam fine fortia arma Satanæ,quç ferme totum regnum Chrifti dcuicerût, quan-doquidem exuimus arma regis^no-ftri.

« QilP“- ^dacbomctati, Scbifmatici,hçrcri-■ ci : heu zizania fiiffocauit bonum fernen Uc«. agricol^e i Luc.8. nullo vigilante, neqiic . J nbsp;nbsp;nbsp;eradicante, fentes,fpinas, vepres,Hic-

Luc.9. vbi nunc peragrantes mundum vniuerfum, ad promendum euangelium M.îr.T/f. vt iubet Dominus,Mar. vit. amp;nbsp;Mat.ctiam vJtjj-no excmplo Pauli, Ro.vlt.amp; Aét.zo. Ail.io. Jmpi^cr extremoi curnt mercator ad indos

Qub currit pro lalute animarum ? ex-ponûcur ones lupis, amp;r. paftores dormiût: vcccfnum curant denarios amp;fiEculi nc-gotia : fumunt arma corporalia, non co-■ gitâtesquomodo Moyfèsplus vicitora-t.f}gt;ej.6. tione quàm lofue armis.Paul.Eph.6.Poil: deferiptam

tEsV CHRtSTt âefcriptani panopJiam militis Chriftiani, pro coronide, adiungit per omnem ora-tionem amp;obfecrationë : dæniones enim iciunio amp;: oratione pelluntur. Matth.17. plus crucc viua, quam moraia. lie vicit oratione Alexander Arrium. atqui im- E« »»ft«-pcrium fäcile iis armis retinetur quibus initio partum eft. Ij, quos Chriftus extu-litreliquerunt arma: Chrifti pcrfugæamp; defertores militiæ Chriftianæ, pugnan-tes ctiamnum contra Chriftum, amp;nbsp;in ma terna vifcera vires conuertütiQims quç-tet Chriftus amp;nbsp;ecclefta propugnatores à filiis deferta, qui confügerüt adhoftem, amp;nbsp;induerunt arma ®ius,ilt;fto fœdere cum co* Pro armis fiquidc de qUibus Ephe. 6. acceperät loricam iniuftitiæ, feutum pru dentiæ carnis, çâlæâm amoris mundani, gladium carnis, quod eft verbum men-dax diaboli.Olim contÉa^ tyrannorum ra biem crat cunftantia inaftyrum : contra vérfutiàm hærcticortnn iapientia dotfto-rum. Nficautcm queritut ëcclefia Pfal. ^7. Amici mei,amp; proximi méi aduerfum me fteteru nt,amp;;C.Prudcti£e carnis de tjua Chriftus Lue.ir. attendunt congerendis Lm.mgt; opilxrsifacerdotiis: amp;nbsp;ftudiis eorum quæ

faciunt ad lucruminon ad animaruni fa-* lutenidtem anibitionibus, non artcndc-tcs cxcmpla Dathan amp;c Abiron, ludæ, k “ Syinonis MagiyOzexregisz.fperantes tc-poraliaozt olim in lege: idquc principi-•x;...bus. Non aduertunt pcricukun in^præla-■ i rionibusifod lucrum. Arma diaboli func forrifltma.amp; acutahoc tempore,quæ cæ-nm amp;; punidimamp; cominus inferunt no-bis vulncra: mçmbra videlicet noftra:de R”quot; lt;î- quibus qua: exequuntur concu-piipentias,honorum,diuitiarum ic v.olii-ptatum, Hoftes igitur cccldîa: amp;: pritei-puc liæretici vjncendi,oratione Sôverbo pci amp;nbsp;nunquam deponenda arma Cliri .-^2 fb; maximè in rnorte: in qua diabolus fuadetnonefle gçhennam, non timen-dumyliçutdixitEuæmcquaquammorie-mipi. Aduertc inçcrimferio quod quem-admodum-Arrius præcelTit Maciiomeiû çuimunluil viam; iiç Lutherus antichri-llum.Is cnim amp;,gt;çonfcâ:anei fui, fubucr-tentes tçtam Reni.pub,_Çkriftianami-fft-cerdotiUm,ÛGramcta tei^pla, imagines; amp;nbsp;r^uqcanGcs qmnia quæ haôtenus ec-,, ..J clcHa tenmt: in dubiuni quid aliud præ-ftant nilî quqd.ftcrnut viam anticlirifto,

I E s V CHRISTI. 5)8 qui inueniet omnia parata ? At venict Cliriftus quarta vigilia nodis : omnibus defperatis; qui tunc clamabit ego adfum nolite timere, qui impcrabit ventis amp;: mari.

De initio regni Chrifii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap.31.'

Onfiderandum venit quando 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quibus aufpiciis cœperit re-

gnum Chrifti: qui enim memo rix produnt régna huius mun-di nituntur plurimum perquircre eorum initia. Regnum enim Babylonicum vnu ex primis orbis, accepit fuum intiuma Nemroth tyranno-.anno à creatione mu-di 2.^09. Regnum Ethan paulo ante à lo-nico quarto filio Noe. Scytharum autem regnum a Thanao:aquo Thanais flu-uius defumpflt nomen anno 2,645. Ally-riorum vero à Belo anno 2.950.Ægvpriorum autem à Sores fyj}. Hifpaniæ a Tubal quinto filio laphet anno 5109. Francorum anno Chrifti 4f2,.tempore Valc-tiniani. Imperitim Çcrmanorum ab Ot-thonc primo anno Chrifti 962,. tempore Leonis papç.Turcaru autem anno Chri-

Efhef.l.

CoiDß'.l.

Hfbr.t.

Ajgt;oc.n.

I.Ciniiit.i.

HrZ-r.i. t.Pft.I.

fti 1500. fub Othomano qui regnauit annis .Regnum PerfarumfubSophi, ab Ifmaelc Sophi, nouo Icgis Machomcti inrerprctc: iccundum doârrinam baJy ge neri Machometi anno 1400. Sed rcgnü Chrifti noftri abæterno: in præordina-tioneóó aclu:quando creara natura ange lica:cuius ipfc caput cft, Eph.i.amp; CololE i.vndc Hebr.i.cap. Adorent eüm ómneS angcli Dei ex Pfal. . lilum enim con-ftituic heredem vniucrforum : per quem fcck ßrcuia omnia: dédit ci pater in manus amp;nbsp;data eft illi poteftas in cœlo amp;■ ill terra vtmoderctur amp;: iudiccr.Hanc rc giam dignitatem iudiciariam ambiuit Satan traxittertiam partem ftcliarum. pro Cbrifto certat Michael princeps mk Iiti2e.cœieftisamp;: triumphauit eu fuis propter fanguincm agni Apoc.ii.à quo om-nis eft vidoria. Nam Chriftus eft virtus patris.i.CoTint.i.Sr Hebr.i. Vidus autem Satan incarccratur x.Petr.i. peccantibUs angelis non pepcrcit fed rudentibus in-ferni detrados in barathrum tradïdit cru ciandos.Vidcbaminquit Chriftus Sata-nam de cœlo cadentem. Mollitus eft autem,exadus regno cœli, regnarc in terra

ÎESV CHRISTI. pp dcbcllato Adam. Vnde prxmifit fuu vc- , xilliferum Bclicmot. lob. 4. in cuius vc-xillo fcriptum erat, comcdamus «Só biba-mus,amp;:c.i.Cor.iy.amp; Efa. ix. fub quo Ada 'i-rcliéio vexillo Se mandate Dei militât. Gen. 5. Sic Efau militans fub Behemot, ob cibum vcndiditprimogcnitura.Gcn. z^. amp;nbsp;Hebr.ix. Sic ICracUcx Exo.i6. amp;nbsp;31.

Pfal.70. Qm omnes in deferto mortui funt, quotquot exierant Ægyptum præ-ter duos. Moyfes dux populi Dei milîùs cft,qui agni fanguine, figura Chrifti loa. io.ï.9.0 p.amp;s profcripto Satana, crexit cxcrci-tum Dcijbaptizauit pauit.i.Corint.io. ’•C'” ’°' cuiadfuittotoillo itinerc Angelus Domini. Exod. 14.13.31. AdcratSr Sachina quam vocat Hebræi : id ell certa Dei ba- ’ bitatio cum eis : qui apparebat lóqucba-tur,præccd'cbat êc fubfequebatur. Bibc-bant (inquit)de fpirituali confequctc cos pctra:qui erat Chriftus.Nullum enim fa-xum naturale fequutum cll ilium excrci-tumDci. Quarc perperäm exponunt Zuiugliani, petra erat Cbrillus : id cll figura Chrilliumo ipliflimus erat qUi Ic-quebatur cos, qui eft fions vita:, protc-ólor amp;nbsp;conleruator populi Dci.Tandcm

'Luc.i, 'Dait.i.

miflus Chriftus praemilit fuum vcxillifc-rum Ioannem,per viam pœnitentiæ qua clamat amp;nbsp;verbo amp;nbsp;ipfo luo opere. Venk (inquit) loannes non manducans neque bibens,amp;c. Regnum enim Chrifti eft rc-gnu crucis amp;nbsp;fnortificationis carnis. Gal. 5. Qui Chrifti funt carnem fuam crucifi-xeruntïcum vitiis amp;nbsp;concupifcentiis.Rc-gnumigiturChrifti à cruce coepit. Nam oportuit illü pari amp;nbsp;ita pcnienirc ad glo-riam regni:quod eóftituit ex duobus po-pulis: pulfo Sacana qui prxcipuè domi-nabatur in gentibus. Cruce ctiam alitur amp;nbsp;rctinetur hoe Regnum Chrifti cuius non erit finis. Luc.i.amp; Dan.x. Sufeitabit Deus cceli Regnum quod in ætcrnû non diftipabitur. Comminuct autemamp; con-fumet Régna hæc;amp; ipfiim ftabit in ætçtr num.Chriftus fiquidê rcfiirgcns ex mor-tuis non moritur. Mors illi vitra non do-minabitur. Nonigicur cotingetinterrc-gnum;erit ipfe rex perpetuus cum fuo po pulo, in quo nunc regnat per gratiam

amp; olim in cœlo per gratiam.Ita-que Rex, Populus,Lex re-gnijamp;iuftitiacrunt xterna.

lESV CHRISTI.

Hriftus vcrc Deus amp;nbsp;homo, régnât amp;nbsp;impcrar pari gloria amp;: potenria cum pa-tre:quod nobis ingcrit fcri ptura dicens ilium federe ad dexteram patris. Nam federe regum cft amp;nbsp;iudicum. Dextera autem fignat po tentiam,Pfal.45.Brachium eorum nó ial- ^■f'^-45* uabit cos: fed dextera tua,id elt porentta, huic potentiæ omniafunt fubieóba.Mart. Mmi.iS. xS.'Ephcfi.amp;Hcbr.i. Ipfectim patre fpiritu ftnefo omnia fuftinet, Hebr.i.amp;s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t. (gt;• '

Col.i. Is noftcr fummus pontifex ôcrex Ctifif.i. verus Mechifedech obit munus pontifi-cis fidclis, omnes noftras caufas alfumit amp;rpertra£lat coram patre, cui immolar alfiduc noftra facrificia,dona,preces,amp;c. ld genus ifat aflïduè ante vultu Dei pro nobis, Hcb.^.cui offert fuam pailioncm, plagas,fanguiné : orat,intercedit pro nobis médius fequefter, nobis perpetuó bc-nedicir. lilius vietima perpétua, qua nos mudat amp;nbsp;fanétificat, Ioan.17.Ego pro cis I»'«» v-ianólifico me ipfum, ideft, imraolo vt

Sitfioi.io, Pra.jo. j.Car.ïz.

fAjtttb.jo. Jpait.iS,

fandi fint is nofter pontifex vniçus no-fter doctor eft qui per fpiritum fanófum, amp;nbsp;verbum fuum nos femper docetjlargi-tur doóloresverosjfidos amp;:fynceros,quos docetfeientiam dodoru, de qua,Sap.lo. amp;Prouerb.5o.accumulât eos fuis donis. i.Cor.i2.amp; Ephe.4.Tuetur ab omni ma-lo, Matth.lo. Nolite timere, capilli veftri capitis omnes numerati funt.De fuis prç-» dicatoribus dicit,Ioan.i8. Sinite eos abi-re. Pro eis rogat pattern ; no rogo vt tol-las eos de mundo, fed vt fcrues cos à ma-lo. Cerne ( quæfo) quomodo tutatus eft eos. Aét.4.y.ii.i8. Is cft qui baptizat, qui vngit, qui confecrat diuinifiimum facra-mentum,qui abfoluit à peccatis,qui iun-git matrimonia.Quod(inquit)Dcus con-iunxiCjhomo non leparer.Nos autem fu-mus duntaxat miniftri Chrifti,iSc fuorum

facramentorum. Agitamp;: munusregium afiiduè in rem noftram. Nam nullo indi-get, nullam vtilitatem accipit à fuis, nu-dos fufcipit,cfurictes. Luc.i. ca.amp;: Efa.6i. Ep.ót. Euangelizare pauperibusmifit me,non quæritfortitudincm,fanâ:itatem,fapicn-i.Car.î. £gt;'tiam,fed dat, i.Cor.i.Só 4.Qmd enim ac-4’ ciperent abs rege, fi rfta haberent ? Noq

I E s V CHRISTI. loi cnim(inquit)vcni vocare iuftos,fcd pec-catores. Rcs çft illi cû cæcis claudis,amp;:c. Mat.ii.Rcgnum liquidem eius amp;nbsp;gloria regni abfcondita funt.Iii hoc mundo fub ’ ignominia, diuitiæ fub paupertatc, gau-diû fub tribulationc, vita fub morte, idq; lîdô quæ nititur verbo Dei,quê rcx Chri iKis non gubernat, innumeris eft obno-xius tyranniSjduriflima necelTitatc an-guftia præilus à diabolo, pVccato, carne, inferno, malediclo legis, morte, mala confcicntia, in timoré mortis infcrni,iu-dicij.Dabit(in.quit)tibi Dominus cor pa-uidum. Lcuitici 2.6. Deutcr.2.8. At qui fide fufcipit Chriftum regem, gaudct. Romanorum i4.Gala.y. Nihil times, ßXf feiens regem fuum dominatorem mortis,vitç,peccati,infcrni,diaboli,gratiç cm ii,amp;:c. qui venir vt nos liberaret ab innumeris tyrannis, amp;nbsp;folus nos regcret,face-rérque fui limiles dlios Dci, loan.i.hære- i. des,Rom.8. puros à peccato liberos, po-tentes amp;nbsp;beatos.Nam cft rex gratiæ,vitç, fœlicitatis,qui nos fnauiffimè regit gratia , amp;nbsp;fpiriru qui non folum nos liberauit à tyrannis, mundo,pcccato, diabo. morte, irtferno, agit regem noftru, fed etiani

fc rotum cil ni omnibus fuis donauit no-bis, Ro.8. Vndc de eins bonis poflumus E/«.4o. gloriari plufquam de nofl:ris,E{a.4o.Cô-folamini populc meus, loquimini ad cor Hierufalem, dimilfa eft iniquitas cius,fu-feepit de manu Domini duplicia:fîde fpi rivum fandum amp;Chrifl:umcum omnibus bonis fuis. Taliscil nunc rex nollcr Chriflus,qualis cum ingrcdcreturHic-rulalcm, aufpicaturus regnum fuum, hu-milis, manluctus. Zach.9. amp;Marth.ii. Ecce enim rex tuus venir tibi manfuctus, iulluSjfaluatof, plenus compaflîonc,plo-rans. Videtur enim dolcre fe olim fuilfc terribilcm mundo. Olim non audieba-tur,nilî iuftitia,nunc nili gratia amp;nbsp;miferi-cordia. Ecce nunc(inquit)rempus accc-s.Or.tf. ptabilc, ecce nunc dies falutis.i.Corin.i?, Nue enim manifellata cil benignitas fal-uatoris nollriDei. Alia régna lunt mortis,pcccatorum, bellorum, fed in illo regno contraria omnibus bis. Sentimus cquidc morte, fed vincimus ablato acu-Ico eins, fub qua latct vira nollra. ad Colof 5. Vincimus hoftes quifumus de regno Chrilli,mortcm,pcccatum,infcrnû, ôtG.Porta:(inquit) inferinon prîcualcbûc.

I E s V CHRISTI. 101 fceptnim huius regni ell verbum Dei po tcntilîïmuni.Rom.i. Euangelium eniraR'”quot;-’* potentia Dei efl ad falurcm omni creden ti, quod nobis ailerr Cbriflum, omnia nobis neccflaria, commod a, cuius fide euadimus viclores omnium. AfeenJit in coclum rex nofler,vr regat Sc impîcat om nia, Ephe. 4. Illuminer, pro regar, confer-uet,profpiciat à longe, dec dona, præfcr-uetab hoflibns,interpeller, mittat fcruos amp;:opcrariosfecundum tempora,vt bonus rex refpicit omnes noflras moleflias, iuuat in tepore opportuno, protegit fub alis fuis,Pfal. 90.fine tædio vel laborc,au-dit nollras querelas, cui patet omnes no-flræ cogitationes. Subucnit in nccefsita-ribus, alit in fame, confolatur in tribula-tionc. x.Corin.i. Subleuatopprefi'os,ar- i.Cor.i. rogantes deprimit,Luc.i.prouidctdcbo nis regibus. HierCm.3. Dabo cis paflorcs fecundu cor meum, prout ncccfsitas Ec-clefiç cxigit:ab hoflibus vifibilibus amp;nbsp;in-uilibilib’ protegit, per fe amp;nbsp;angelos fuos: dat robur, amp;nbsp;mittit copias auxiliarcs fc-cundum grauitatem bcllorum impendc-tium. Ipfe regnat fiipcr nos per verbum, nos per cum fuper omnes holies fpiri’

tuales ? Mitcit fpiritum qui faciat nos fpi-rituales, doceat omnem vcritatê de Chri fto bcncficiis amp;nbsp;voluntarc eius,faciat nos orare, Rom.S.confolctur.Ioan.iy. Alium paracletum dabit vobis.Vnde fruétus fpi ritus eit, gaudium, pax. Patientia confirmât nos ne dcficiamus à rcgno Cbriiti ad rcgnum Satanæ, ôe fiant nouifsima peio-raprioribus. Dat remifsionem peccato-rum. Chriilus enirn quod orat,Impetrat.

Io4«.n. loan.îi. Ego fcio pater quiafemper au-dis me. Impetrat autem iuititiain, Se vi-tam æternam, amp;nbsp;ecclefiaî conferuatione. Pater fände fcruaillos. Luc.ix. Rogaui vt no deficiat fides tua. In omni igitur ne cefsitate oportet confugcre ad regem no ' itrum.Matt.il. Veniteadmeomnesqui Md».14. laboratisamp;oneraticftisamp;xq. Vbicûque fuerit corpus,ibi cogregabuntur amp;nbsp;aqui-Jæ: Nam non derelinquam vos orplia-

Wd»» ’ O- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deemnt in hoc regno bærctici

Scdcgo vobifcumfumvfquc ad cofum-mationem fa^culi : qui etiam mittam vo-bis fpiritum fanctum,vt meum vicarium, qui maneat vobifcum inætcrnum. Ilium regem vtduccm noltrû fequi debemus,

I E s V C H R I s T I. 105 amp;nbsp;vita amp;nbsp;moribus, cuius rcgnuni hîc in-choatur fidc, fpe, charirate amp;c fpiritu fan-fto : amp;nbsp;confunimatur in vita ætcrna: hoc enim régnum pater inftituit, 8c cofirma-uit luis promifsionibus, quod in Chrifto conftitutum cft, cui pater dédit, Pfal.2. Vfai.i. Pollula àmc,amp;: dabo tibi genres haeredi-tatein tuam,amp; Ioan.17.tui crant,amp;: tu eos mihi dedifli: qui autem eft autor huius rerni , etiam eft conferuator : Chriftus ' enim quia rcx tuetur fuos : Quia autc fa-cerdos interpellât pro fuis, fempirernum enim habet regnum,amp; facerdotium.

caeteraquæ folent tribui regibus huius mundi eft no— bilitas,quç in aliquibus à Deo ss^*2_k4^eft, vrilla Saulamp; Dauid qui prius erant paftorcs, aliaab hominibus ob virtutes nobilGS,feu notabilcs, eoruin qui virtute amp;prudentia rexerunt popu-lum, 8c fortirudine defenderunt.Alij fuis opibus releuarût inopiam populi, Ex his* eligebantur reges, quos prouidentia Dei voluit elle ad conferuationci» Remmp. ‘

quas Dominus debcbat vocarc per eu an ViJe 'D-m. gelium, præcipuè eledos , propter quos conferuatus eflmundus,amp;; Refpub.vndc reges, ex Platone de regno, decent alios præcedere prudentia amp;nbsp;iullicia, vt fint fi-milcs régi cœlcfti.per priinuin cognofei-turquodelt bonumad quod operatio-nes humanx debent dirigi : per iécundîi humana gubernare. Primum pcrtinct ad CQntempiatiuam, fecundum ad aôtiuam. Inreliquis autem debent elfe conclues focijfiibditorum,.amp; taies erga fubdi-

’ qualem erga fc optant Deurn o/wviz JV' ô nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rSc?,inquk Mcnan-

der. Ideô‘ vocahtur dij ,amp; vt quoddam diuinum nu men adorantur. Vnde Mar-dockx’us noluit adorare Aman,qui ta-^ men ado-fauit Aflùcrum, Optabat Plato tantumvnumres^em clFc in terra, fi-eut eflin qœlo. Idem Homer, x. Ilia amp;nbsp;Arifi.ii.Mctaph. Regibus parum confe-runt vires membrorüjèd i'cicntiaregen-di tacit hominem regium, intclligctia amp;: j robur animi regis finit quxReipub.con-fer.unt çx Plat. Cic. i.otfic. Oportet vt rcgçs- commodorum proprio:rum quæ-rant vülitatcm Rcipub.amp;: curcnt:alioqui

totum corpus Rcipub. non vnummcm-brum relidis aliis. Dominiu regale optimum elE 5. Poly t. Quare Dominus non detraélat aflumcrc nomen rcgium maxime amp;nbsp;prîecipuê populifidclis cum quo inijt fœdus, amp;nbsp;cui dedit fuas legcs.Regcs qui funt fidci cultores, debet habere pro tuitione regni fortes facerdotes,amp; prçdi-catores pro lege, prophetas qui orent pro illisrvt i.Reg.io. Chrifti regnu no eft i.Rcj iä more regnoru huius fæculi. Ioan-18. Re-1'quot;*quot;'*®' gnum meum non eft de hoc mundo:rc-ges enim mundi quærunt honorem amp;: comodunijChriftus autem honorât nos. 1 Quod rex cceli amp;nbsp;angelorum fit rex, ve-rifliinu.Item regnat in noftrum commo« dum, vt fua nobis impartiat. Mundus do^ minatur potentia carnali, amp;nbsp;mundi legi-.^ bus: Regnum vero Chrifti no armis car-nalibus acquiritur, fed verbi gladio amp;nbsp;e-uangclij, quod eft virtus Dei, amp;nbsp;pcrillud pegnatChriftus in cordibus credentium, qui largitur pro peccato iuftitia, pro crn-gt; ce gaudium^pro morte vitam, pro infer-t no coelum: Regnum mundi conftat ma-t nil mihtariifed regnum Chrifti in poten-eia carnali pafiionibus, afflidionihus,iu-

DE REGNO ftitiajæquirate, bonicacc,vita xtcrna.non defend leur exereitu arniato, fed fangui-ms elïrifione, qui eft fernen eccleiîæ. Na quanto plurcs oeciduntur tanto plures j,_„, fùnt Chriftiani.Ioan.ii.Si mortuum fue-rit, multum fruôtum affert. gladio enini fpirituali amp;: paifionibus paratum eft illud regnum amp;nbsp;illis protegitur. Régna mundi corruptibilia funt,Ecclef. lo. Omnis po-• tétatus vita breuis, hodie rex,amp; eras

-rietur. Baru.3. vbi funt principes getium, qui dominantur,amp;c.qui argentum fabri-cat amp;nbsp;aurum’mortui funt,amp; ad inféra de-Etci.10. feenderunt. Transferûtur regna.Eccl.io* D4».î. amp;Dan.i.Dc monarchiis vide aliifque rC-gnis ludæorû quidem, ctiamir eifent po-pulusDci, durât regnum 48y.annis,fub' ai.rcgibus. regnum Argiuorum 744,fub ij.rcgibus. Athenarum 487, fub i8,regi-bus. Latinorum fub ir.rcgibus, Me-dort1m1.j9.fub S.rcgibüs.Perlarum verb/ ifi. annis, ftib i4.regibusi Maccdonum lt;r44.fob 59.regibus, Aßyrioruin,ii4o.an-n-is,fub 36^, regibuSr Omnium liquide re-r«m vidîfsitudo,amp; nihil Habile Rib cœlo. Sed regnum Chriftitametfi minimü, in-' ter.tût bella, Si dæmonum óórcp-noriun' mundi,

I E s V CHRISTI.

mundijfine armis corporalibus, perfiftir, triumphatj manct inæcernum : qui enim dcbcllaretur à mundo rcgnum Cbrifti que Chriftus fudit.Ego(inquit}vici mun-dum,qui à Satana quern deiedum amp;nbsp;op-preflum nobis fubegit.Dcdi(inquit)potc ftatcm vobis cal candi fupcr ferpentes, fcorpiones, amp;nbsp;fupcr omnem virtutc ini-mici. Victoria autc ChrilH nobis eft Do-nata.i.Cor.iy. Vnde nihil minus Deo po- i-Cway. reft expugnare regnum Clirifti. Maior enim eft qui in vobis eft quàm qui in mu do.Regnum enim ecclefiæ eft column! vcritatis.atqui veritas femper manetamp; vincit fpiritüflanäxis. Illam cogregat per verbum, fanlt;ftificatin aghita veritatc,gu bernât, ornât, variis amp;nbsp;donis confolatur amp;nbsp;crigit in cruce. Facit earn producere frudus fpiritus. Galat, y, Deo gratos ha- Gö/rff.y. bet Chriftum amp;nbsp;fpiritum fandü manen-tes cüm ea inætcrnum. hoc addendum quod regnû Chrifti conftat præcipuè ex cledis.Rom.8.quos prscdéftinauit hos amp;nbsp;Ro«.«, vocauit ad ouile amp;: rcgnum Chrifti lie Paul.adTit.i. FidemccclcfîÆ vocat fîdeT/t.i. elcdorum, quos congregaüit Dominus per ApoftoloS fuos loan. ii. vtfilios Dei io4B,n.

qui crant difpcrfi congregaret in vnum congrcgandos poftmodü in iudicio per jjpjg(,iQ5 f4a£.a4.Mittet angelos fuos,có-gregabfiiKe'ccloseius àqtiatuorVentis, öée.prQptèr quosFaâus eü nitidus amp;r per-lillii:proptcreos (inquan’i)iinparEi£ Deus bonahuic mundo. Augtill.in j.cap.Mat, Solern lu fl qriri facit fuper bonos amp;: ma-jQs,phiir îupçr iuftos iniuftos: fed propter iuftoS;( inquit) propter eledos venit Iwn.io. ChrjftuS)ôc mortuus cil.loan. içgt;. Anima mcaip pono pro ouibus mois.propter ele dos breuiabuntur dies iræ Dci,impcden î4. te iudicio. Matt.24. Omnia,{inquit Pau-i.Cor.i. lus)fuftineo propter elcdos.x.Cor.a.Dc-ßeientibus elcdis,de£cictamp;:mundu^.llli lo-w.io. quidemnouppfl'unt pcrirc.Ioan.io. No peribmut ma;ternum,neq;rapiet quiiqua cos de manibus mcis, qui iam funt faJui

i.Tim.z. funt. x.adTiiia.î-. Cogriouit Domin’ qui i’unr ciusmosßdc cognofcimusvna fan-dam ccclefiam., amp;- vnum Chrifti regnu;

loan.g. ad qupd mittuntur omnes eledi.Ioan.6. Omnis qui audiiüt .1 pâtre, amp;: didicit, venir ad mciomne quod dar milii parer, ad me veniet ; Si ctun qui venir ad me, non

eijciam foras. Extra illud regnum no eft falus.Eftenimvnfi corpus cum Clirifto. Rorri.ii.amp; i.Cor.ii.amp; Ephe.4. vnclc qui no eft in hoc corporc,no manct in Chri-fto:fed il quis in me non manfcrit (inquit Cliriftus ) mittecur foras ficut palmes, amp;nbsp;I’“’’-’!* arefcet:amp; in igncm mittent eu, amp;e ardct. Hoc regnum eft templu Dei, amp;:ipiritus ïanóf i;n. quo faiuftiftcatur: idco dicitur rc gnùm fandum ecclclia famfta. eo modo pro prxdcftinatis accipit nomc ecclcGç: fæpius Aùguft.in Enchir. Pafchaf. lib. de Sacram, quamuis large accipiatur pro iis qui communicant in fide, dodrina,amp;: facramcntis ccclefia: : etiamfi fint in pec-cato. Mat(h45.amp; Auguft.dc fide ad Pctrum parte 2.cap.i5.amp;: cótralitcrasPc-tiliani.Igitur eleifti ex quibus proprié-co-ftat regnum Chrifti non pofiunt obrui, nec Chriftus qui eft omnipotens. Manet ergo regnum iftud inæternü. Characfer autemeoruquifunthuius regni elcdo-rum eft perfeuerantia in fide. Matt.io. Mati.w. Luc.ii. Vnde dicit Dominus in errorem ducentur (etiamfi fieri poteft) clc£ti:qua-fi diceret y non pöfl'unt faltem quod illic harreantamp;quiapauci hodie perfeuetat.

c A p. 34 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hetejjariuw \gt;tßmui de

Chrißi, «y ia Chriftus regnat in nobis per fidem ficut diabolus, per infidelitatc, Eph.a; amp;c Colof. 1. qui propterca dreitur princeps tenebra-ru,id eft infidclium.Eratis cnim aliquan-do tenebr«. Ephe. y. Igitur ad hoc quod fimus aferiptitij in regno Chrifti, nccefta ria eft fides in Chriftum,amp; facramentum fidci, id eft bapttfmus,quö inirianitfr,

Root 6 protcftamut fidem de Chrifto pro nobis mortuo,Róm.6.amp;: Heb.ii.Dcfcrimus rc-gnum Satanæ, carnis amp;nbsp;mundi.Vndc re-nunciamusdiabolo amp;pompis eius,ob-fiîruamufque in ipfo baptifmo cærcmo^ niaseorum qui addiccbantur militix. Illi enim dabant iha nomina : fie amp;nbsp;nos in

baptifnaatc : fignabantur punóhs amp;nbsp;nos cfuee in. fronte: conceptis verbis iurabat le ad omnia ducis iuifii prefto fiiturös:for mamiurameti expromit VegetiuS : item mori pro Rcp.dabatur donatiuum,vciu-tipignus autoramentum: non pugna-

I E s V CHRISTI. 107 bant nifi qui iuramcnto clVcnr aftriéti, ncc qui cxautorati : nos in ipfo baptifmo amp;nbsp;profe/Tione religionis Chriftianæ, ab-iuramus diabolum, damns nomen régi Chriftojaccipim’ pignus fpiritus, Eph.4. Expcârâres coronam gloriæ poft pugna: abnegamus nofmetipfos. Matt.io. amp;16. exuimus veterem hominem. Ephef.4.amp;: ColoCi. cui debemus efl'e mortui amp;nbsp;no- Coiof.^. ua creatura:re{urgere(inquam)in nouam vitam Chrifti fpiritualé.Ioan.j.i.Cor.y. Gal.j.Ephe.i.i.Pet.i. nihil de nobis fen- ' tire debemus prç rege noftroChrifto,fed in enm fidere. Ioan.3.t.ii.amp; Rom.io. Ad cum per orationcm conrugere quemad-modumillead parrem,Matt.ié^. Luc.xi. Heb.y. habere Chriftum regem noftrum nbsp;nbsp;j*quot;

pro armis,fcuto,amp;afylo,amare amp;nbsp;feruare eins verba.Ioä.i4.amp;iy.amp; leges regni:Hy-lari vultu ex amore, Rom.8. Nam perfe-éla charitas foras timoré mittit.i. Ioan.4. Prxterca opus eit non dehcere à rege no ftro ad Satanamamp;eiusregnum,Apoc.i. remind' cflo fidelis vfqne ad mortem, amp;nbsp;dabo ti- Afoc.i. bi coronam vita:. Nöenim oportet præ-ter^redi mcnfamamp; falem. Enimuero in iis qui redcunt.ad veterem homine, non

DE REG KO aboleturlegis fententia dominium, ty-rannis,maledidio, damnatie, cxecratio, ‘•Cor.j. i.Corint.j.Vclamcn pôûnun cil vbi non cft fpiritus, per que fadi iufti fumus iub lege,Ioan.8. Si filius vos liberauerit, verè liberi critis, fecus non : fed ferui. Item vt fimus de regno Chrifti, opcræpretium cft pro eo pati, cum profiteamur crucem 0^4?° Matt.io. i4.Luc.io.Ioan.i5-.amp;i6. x.ad Lwc.io. Timot.x.amp; j.Aél.i4.amp; Rom.8, Illalunt armaCbrifti amp;:inlîgnia,crux videlicet. O- J. Matt.i4. T une apparebit ftgnum filij ho minis,arma ilia non in vefte, fed corpo-Rom.8. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ Z^I n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;*

re : pro Chrilto, non pro mundo: non contra Chriffcum, vt milites mundi.opor tet fequi Chriftum regem,vita,moribus, amp;nbsp;doftrina, èi. nunquam expoliari armis

T.fhef.6. eius,Ephe.6. Qma cnim Chriftus rex re-gum dicitur. eo nomine explicatius ccr-nuntur eius beneficia, amp;: priuilegia popu li DeirRefpeûu autem Ecclefiæ dicitur j.Ctr.n. càput.i.Cor.ii.Ephefi.4.y. Colofi. amp;i.

Aâ:.4. Ad Ecclefia: autem vnitatê 5ôrc-gni Chrifti, non pertinet nÔ habens cha-i.Cff’.n. j-ifatem, i.Cor.ii. Auguft.côtra Crefeen. lib.i.cap.18. Nexus membrorum corporis Chrifti eft fpiritus charitacis. Quocir-

I E s V CHRISTI.' io8 ca mail vniti funr corpori Chrifti,nó Ipi'' rial,fed corpore vt pallca grano.

Vemadmodu princeps hu-ius mundi terrenorum videlicet hominum diabolus attexit fuos fibi,cuius eft C3.-put tato next!, vt illc fæpius dicatur homo amp;nbsp;mali homines diabolus dicantur: he Chriftus caput corum qui is.,^ hint de cius regno tanta vnionc hbi con-iungit, vt omnes dignitates cis commu-uicet. vt cnim illc hlius eft natura jhe illi hlij Dei adoptione.Ioan.i.amp;: i.Ioan.3.1«'*quot;-’« Rom.8.amp; Gal.3.amp;: 4.IIIC dileótus patri he amp;nbsp;illi per cumEphef x.gratihcauit nos in G-i/.vo dilefto hlio hio. amp;lt;: Ioann. 16. pater amat VOS,hcut illc cfl omnium hærcs. Hebr.i, rtaamp;: illi hærcdcs inquit Dei cohxredcs autem Chrifti.Rom.8.amp;t Gal.4.Illc code-his eft.i.Cor.iy. he fc illi,qui habent fufi amp;c municipatum incoclis,vbi nominaeorum fcriptafunt. Non cnim (inquit) habcmus ciuitatem permanentem , fed futuram inquirimus. Hcbr. 15. IWr.q.

Vnum quod maxime tribuit Chrifto, di-» uinus fermo eft: quod ik vnótus à pâtre per fpirirum,rex amp;nbsp;facerdos. Vnde om-A/gt;or 1 ©- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regni cademvnftione fpiritus fan

’ di dicuntur,amp; reges faccrdotcs. Apoc.i. y.Fecifti nos Deo noftro reges amp;nbsp;facer i.Prt.z. dotes amp;nbsp;i.Pct.i. VOS eftis genus eledum, regale facerdotium , Municipatus Ro-manus magno pretio emebatur. Ad. ix. At qui nadi crant cam ciuilitatem non donabantur regia,vel impcratoria digni-rate, vel Potificia:quemadmodum ij,qui funtjciues fandorum, amp;nbsp;domcftici Dei fub regeCbrifto. Notandu tarnen,quod duplex eft facerdotium, ficut regnum, quoddam internum, alterum autem externum publicum:Regnum internum commune eft- omnibus Chriftianis, qui Chrifti régis fadifunt membra in ipfo baptifmatCjillos regit,inhabirâtquc inui-ftbilitcr vt diflipet omne malum.Rex(in-quit Salomon) qui fedet in folio, diftipat omne malum.Illos inquam per fpiritum fuum,vngit cos reges ficut ipfe eft rex po tentiftimus fuper carnem,mundum, dia-bolum,pcccatum, mortem amp;nbsp;infernum: ficamp;: Cliriftianipcr Chriftum in eisrc-

I E s V CHRISTI. 109 gnarcmquos oportet vincere. diaboluHl cum omnibus eius tentationibus, amp;nbsp;car-ncm cum eius illccebris, ita pcccatuni amp;nbsp;mundumvtconfcquamur coronam re-giam. Id autem præftare non poteramus une Chrifto rege, Quinimo eramus ho-rum fcrui. At nunc per Chriftum non ta-ti'im allerti fumus a feruitute iftorum, fed faóli fupcriores, èâ reges iupcr omnes holies fpirituales,peccatum,mortcm,in-fernum,diaboIum.Lu.io.Dedi vobis po- L«f. 10. tcftatcm calcandi fuper ferpentes amp;nbsp;fcor piones, amp;nbsp;fuper omnem virtutem inimi-ci,amp;: nihil vobis nocebit. Omnia ( inquit Paulus)poiïumincó,quime confortât, pi,111^.4. Illi enim funt veri reges qui dominantur fuis malis affcclibus.Maior eftfinquit Salomon) qui dominantur animo fuo cxpu gnatore vrbium. De ilia autem vnârione Piwerb.ie. Ipiritus fanóli qua fumus reges amp;nbsp;facer-dotes, fulîffimèloquitur.Paul.Ephef r.amp; Ä.i.Thcf 4. i.adTim.i.amp; i.Ioan. x.Tan-diu cnim lumus reges, quandiu Chrillus j.Iom. i. rcgnat in nobis. Illud regnum fpirituale Gognoucrunt Seneca de clemetia,amp; cpi-llola amp;nbsp;37. ad Lucillum. Cicero in orat.pro Marcello Ouid. cpifl.4. nbsp;nbsp;nbsp;de

Triftibus amp;nbsp;Bœtius j.CÓfolar.Qm fc vo* let clFc potentem, animos dornet ille féroces,amp;c. Nulli tarnen cÓfecuti funt hoc regnum, nih per fîdcîm vnius Chrifti régis. Alterum eft autem regnum externû, non commune omnibus:aliâs polytia po puli Dei fuiiTet omnium peflîma. Tribui ïuda fiquidem datum cft regnum Ifrael. Gfn-49' Gcn.49. i. Reg.7. Quod regnum foluin * cratverumunftitutum à Deo.Cætera au

tem régna primum ortum habueruntà Tyrannide, vt patet de Nemroth, Nino, Romanis,amp;c.Hadcnus de regno corum qui fub Chrifto militant.

On défunt hæretici qui aflc-rant oinnes Chrirtianos ex ipfa vnâione baptifmi crtc facerdotes, nihili pendentes

PjdZ.io4.

M«-^ere chrifles it;ecs.

Vualdonc cætcris id genus peftibus. îgitur aduertendû eft quod olim in populo Dei primogenitus erat rcx amp;nbsp;faccr-dos amp;: illud erat ius primogeniture de

I E s V CHRISTI. no quo,Gen. 18. Nos veto qui nadi fumus Gene.ij. illaili primogeniiLiram per Chrilbim qui cftpriinogenituSjColof.i.Indepti fumus CtUf.t. vtrûquc videlicet Sgt;c regnum amp;: facerdo-tium. De regno paulo aniemfic de facci-dotio difleredum, quod dmiliter eft duplex,dcut de regno præfati fumus, internum videlicet, amp;nbsp;externum publicum. Interni enim intereft ofterre Deo facrifi-cium internum, loan.4.Vcri adoratorcs, adorabunt in fpirituamp; veritatc, cuius fa-crificij fignum eft facrificium vifibilc,ex-ternum lo. de Ciuita. Illudinternum facrificium eft, quo quis offert feamp;'fua in Dei obfequium, animam per contritio-nem amp;nbsp;humilitatcm,Pfal.yo. Sacrificium Deo fpiritus cotribulatus, cor contritum ÔC humiliatumDeus non defpicics. Item corpus,Rom.ix.Primo illud exponendo Rew-n. morti pro Chrifto, ad Phil.i. i.adTi-mot. 4. Ego enim iam immolor, tempus mex refoliitionis inftat:fccudo mor-tificatione,i.Corint. Caftigo corpus * mcum,amp;: in feruitutéredigo, amp;nbsp;x.Cor.4. x.Ccrr ^, Semper mortificationcm IcfuChrifti in corpore noftro, circunferentes vt vita lefu manifeftetur. In corporibus noftris.

Tertio démuni addiccndo illudad cxe-* quéda opera iuftitix,amp;: diuini cultus,bona externa per elcemofynä amp;nbsp;opera cha-ritatiSjHebr.ij. beneficentiæ amp;nbsp;commu-nionis nolite obliuifci: talib’ hoftiis pro,-nicretur Deus. Iliud facrificium intcrnu omnibus Cliriftianis commune cft cq-lere Deum in fpiritu, quod no poiTumus fine fpiritu Dei,per quem colimus ipfum Deum fide,fpe,cbaritate, timoré Dei ; amp;: obedientia. Extremum autem etiam omnibus Cliriftianis commune, eft oft'erre orationcni^Pfal.r4o. Eleuatio manuuni niearu facrificium vcfpertinü. Item lau-dare,gratias agcre pro beiicficiis reccptis per Cbriftum,gratia,remiirione pcccato-rUjVita æterna,amp;c.Pfal.49. Immola Deo facrificium laudis, amp;nbsp;Pfiil.iiy. Efa.6i. piantatio Domini funius ad glorifican-dumilium. Item confitcri,laudarcno-’ men Domini, inuocare, g-lorificarc, lio-norare, commcdarc publice gloria Dei, Vf-îj'CXîj vtâlij Deo fidant amp;nbsp;colanr, Pfal.jj. nia-gnificare Dominuniinecumamp;6y. veni-'» tc, audite, narrabo vobis quanta fecit p/4/.io. animx meæ,fic Pfal.io. Exaltarc Domi-minc in virture tua demuni cantabimus,

2.1,117. amp;nbsp;144. Magnitudinem tuam nar- M4 rabunt. Ifta pertinent ad 1. prarccptum, qucmadmodum 'amp; interna facrificia ad primum. Ad tertium autem præccptum pertinet ifta facrificia: audire vcrbu Dei, mcditari,admirari, docere alios, quiefce-rc in verbo Dei,Luc.io. Colerc Deum fa cramentis,baptifmo, Euchariftia,parien-tia,amp;c. Alia autem conliftunt in mortifi-catione fui,amp;operibus charitatis,pcr quç agimus Deo gratias pro bcneficiis eius, teftamur obedienfiam noftram,quç prç-ftat omnibus Cîiternis facrificiis.i.Reg.iy.

Ycluti amp;nbsp;mifericordia,Matt.p. Oz.6. Mi-fcricordiam volo, non facrificium.Per bona etiam opera, quæ finît externa fa-* crifida, cxercemus fide, inuitamus alios ad Deum laudandum, Matth, y. Videant opera veftra bona, 8c glorificent patrcm vcftrum qui in coclis eft,Cognitio autem Dei, quam natura habemus ,Rom,i, In-R«»»,!. ducit nos ad præftandum ei obfequium, teftandum de eins cognitionemon ta-rùm quod fit, quinimo quod omnia gu-bernet amp;c coferuet, Vnde ilium colimus, honoramus,gratias agimus : Sacrifieium

eniin cfl prxcipua pars cultus diuini.Vn-dc ex Anftorelc I. cœli.natura docct nos facrificare Dco,quc colim’,hymno,ado-)racioHC,'?lt;: facrificio/cu obiatione. Qiu-pbreni diabolus feiens facrificari eiîe cul . turn Dei, volcbac fibi facrificium non fp-D.Kt.31 luinaninialia, inio filjôsamp;nlias,Pfal.ioy.

cuItum-Dci vcrû amp;nbsp;Deo graturn, qui eft frcridciuna Eucbariftictudocct: nos ipiri-tuflândus qui per fidem in Cliriftiun da-tur^GaJ. jvàquo omne bonuni. Item fides prxcipuc quam habemus de vero fa-crifiçio cxjiiatorio Cbrifti, quodfpeda-Hitr.n. ' Egrt t om Ilia antiquorû facrificia, Hcb.ii.

Fide vberiorc boftiam obtulit Abel. Ilia fidefacrificij Cbrifti in remilfioncm pcc-.• ’catorurn expers fuit Cain.Idcitco facrifi-çiiwn fwurn externum baudquaqua fuit Deo gratum, ôé acceptû. Iftafidc caruç-runt Gentiles qui tantum naturae inftin-du facrifiearunt iquorum facrificia non probauit Dominus ftlifiquidem tantum externa ficrificia pati-nm imira^i fiint, no ç interna ncc fidem. Nam cum audilfent quod Abraham qui iufl» Dei .voluit im-

I ï J V CHUIS I I. Hi molarc-iilium fwu«i,placuit Deo ,.fine vei: bo Dei immoläiüt filios fuos. Patrum ß-. quidcm facrißciai'protcllabantur ßdem de facrißcio Chrifti.cltem per illæoften-debant fe gratps Deo pro eius beneficiis, yt Noe,Gen.9. Immolât Deo quod coa-^Gf-f.?; fcruall'et cuixi iu diluuio. code modo Iacob in reditu de'Mefopothamia,G£n.|i^G«gt;«.3i. Si cnim Adam no peccaflet, vtique foif^ fent facrifipia Eucliariftica * id eft Jaudisy ôû gratiarum aótionis Deo grata: ^cc _ fuifl'et opus facrificio cxpiatorio^lo pec-catis,quod foliis Chriftiis abfoliut,qui vna oblatione fandificauit in fcmpircr-nu fandificatos, Heb jo. At nunc poft ca fiebr.ioi fum generis iiumani nullum obfequium, nulla laus, nulla gratiarum adio eft Deo grata fine facrificio dlo expiatorioGbri-IH,' quod folum nos réconciliât Dco', lô-lumemundax confeientias noftras aPo-peribus mortuis,dat remiftionem pecca-torum,fatislàcit pro peCcatis, placat iram Dei ad æternâ iuftitiam.Ego inquk Do-minus,Ioâ.17. pro eis facrilico me ipfiim’ Iom.ij. per illud nos fumus grati Dco, Ephc.i.Sc lacrificia noftra grata,'tamctli imperfe--(ftx niius facrificij fuerut vmbraamp;: figura

omnia veteris legis lacriHcia ex Auguft. IO. de Ciuit.amp; de fide ad Petrum xo. lib. contra Fauftumamp;î. lib. contra aduerfà-rium legis amp;nbsp;proplietarû. Vnde nos quos creauerat Dominusrad facrificandum ei .lt; U. lîoftiam laudis, vt eum cognofccrcmus amaremus,nihil herum poUümus prç-llare ürïc Cluifto, amp;:oius (âcrificio. Ha-demis de facerdotio fpirituali, ic facrifî-çusexpiatorio amp;éuGhariftico.

c A P, 37 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;publico pteerdotio.

aOn cft receiîs hàcrefis aflerens omnes Chriftianos efle facer-* dotes. Hçc erüm in ipfo nafcc-tis ecclefiæ exordio, præcipuc à morte Apoftolorum, fuperfeminata cft à fàt'oîrc zizaniorum diabolo ex Tertu-liaiiQ^de |)ra:fcriptionibus hærcticorum^ Se Cypriitio cpiftola 9.5. lib. ad Rogatia-num epifeopum. Earn hærcfrm reduxic in medium Mart.Luth.lib.de capt.Baby-lonica.Vndc pro cognitionc huius nota-•dura venir quod à principio orbiscon-diti, ftiit difterêtiainter facerdotes,reges amp;nbsp;vulgus,Primus homo Adam conftitu-tus eft aDeo rex orbis.Gen.i.amp;: Pfalm.8.

qui poftmodum fafta promiflîohe de Chrifto vcnturo, qui fua morte eontcre-rct reenum peccati nbsp;mords, per fidem

Chrifti recepit fpiritum fandum. per cuius vndioncmfaôhiseftlâcerdos amp;rex, qui dcmum cœpit facrificare Domino, , vt per facrißcia ilia externa,proteftaretur fidem vnius facrificij Chrifti, per quo d faluatus cft, à quo fine fcriptura vfqùC 'i'.« a/Î Moyfcndidiceruntomnes pofteri eiüs, fâcdAcue Abel, Enoch, Noe, Abraham, Ifaac,Iacob,amp;:c.Hinc fadumcft, vt om-nés primogcniti populi Dei, exêpio Adç cfFcnc facerdotes amp;nbsp;reges, feu Domini gt;nbsp;1 aliorum. Mcichifedech enim, Gen. 14. g»».14«quot; quemdicuntHcbra:ifuifle Sera primo-genitum Noe,erat Rcx amp;nbsp;facerdosriîc Si Gethro. EX0.3.amp; 18. vfque àd Ruben pri mogcnitû Iacob, qui fuis fceleribus ami-fit primogenituram, vnde regnum c»atû eft tribui luda, iamp;C'facerdotium tribui Le-ui. Gen.49.Tanti enim eratapudGenti- Go».49.' les facerdotâlisilla digiîitas , vt multi té-' gcs fibi faccrdotium vendicarent : vt pa-, tct de Magis Matt.z.qui ex Chrifoftomo ■ état reges Perfici, qui ex hyftoria tripart. erant ctiara iàcerdotcs.Itaque erant Phi-

;.î D Et - R B.G NO -il lofophi reges Se faccrdotes, Dârdanus, Priamu«, r^gcs Troianprum cranit faccr-dotes.VndcPocta: ....

Âpud HçSrjços enim erat,fc regnum ve» ruir),04laeerdofiuni : non tarnen omnes étant regels.Dcut. 17. amp;nbsp;libdlt;^.ncc om-N7n(',4^ facprd.oces Exo, i8. Se Nnni.4. Vide guànï immaniier eift animadiierfum à Pco' in é,o^gt;qui;niE iunt /itgt;i munus facer Nmto.iä. dotaic,afrogare:vt patet Num.ifî.i,Rcg. »'plifig nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilia Pétri fententia qua

i.Pft.i. quot;nbsp;adduçft hæretieus. i. Petr. 1. vos cftis ge-nus clçifmn,regale l’acerdóti'um.dcfum-pta eft-ex Eko. 19. amp;nbsp;diiftaerat ludæis. li ergo onincs Chriftiani line faccrdotes, s -oj-x- ^xterni eiiuTt regesapnd ludæos omnes fuilîènt amp;nbsp;regespiccrdotescquod ftatim probauimus falfunv. Nam foli de tribu Leui cram ficerdotcs, Se de tribu •ç^.r.ïO lud-a fc^os; Vnde in nouo teftameto pri-nii facerdotes à Chrifto pontificc ordi-nati lunt fupercorpus cius Veru. Luc.21. • HarcquotiefcunquefcceritiSjinmeimc-moriam facietis: hoc facite in mcam co-mcmorationeni. Hoc, videlicetoft'erre

I E S V JC H'R X ST V 114.4 myftice,bfeiiediCerc rtïyftlei beticdiôHo-ne, id eft confecrare,recipc'ré7 diftribue^ re, ôrare, Si gtatiaS agcfc'.' Super corpus autem mylUcum Chrifti^ id eft ecclefiä, præbita eft Illis faccrdotali’s potcftas.Ioa. 20.Quorum rcmiferitis peccata, amp;: quorum rctinucritis, Sic. Demum fuccclTo-rcs Apoftolorum ordinati funt ab cis, amp;nbsp;coru fuccefl'oribus, adTit.i. amp;nbsp;i.ad Tim. T«v.i;

4. vndc i.ad Corint.14. Nunquid omnes Apoftoli ? ncc quidem omnes facerdo-tes.ncmo quippe fibi fumit honorem,ni-fi qui vocatus à Deo tanquam Aaron. Hebr.j. QualiselTetiraAiT«^ fiomnes effent rcgcs?Gontra dodrinam Pauli Rom. 15. amp;nbsp;i.Pctr.2. Item fi omnes efl’ent facer-dotcs?Nam fecundumhxreticos cpifeo-pus non diftert «à facerdote, omnes ergo elfcnt epifeopi, contra illud AóV. 20. Sc Aff. x»* ’ Hebr.15. Inter Gentiles enimfcmpcrcx^^*^’’’?'^ titit dirferctia:inter facerdotcsamp; vulgus, • quod perfpicuum eft ex Gcnef 47. Sc hi-ftoriis Ethnicorum. de quo Hieronym. j i ? contra louinianum.addeftruendaenim legem nihil magis conducit quamabo- , Icrc lacerdotium Hebr.7. vnde Cyprian.

Row.ij? i.Petr.t,'

Oé.8.

ifa. 8.

Koi*c9.

Hefcr.«..

Ra«,«'. •

Ia4w.11. Mwlth.ii, Ï»/». IO.

.J p E’ R E G N O’ T cnim aliundehxrcics ovtæ fünf, aut nata ,fcirnut3-.cjv|a-m indc quod fkcerdori Dci non obtctnpcratur, nec vnus in ecclcßa faccrdosad teinpus amp;nbsp;ad tempus iudex vice Ciirifti cositacur cui fecundum ma-gillcria diuina obtempérer fraternitas vniuerßt.Iteni Cypr. plané cpil’copi non dc voluntatc Dei Hunt, qui extra eccle-üanifiunt, fed contra difpolitioncm amp;: traditionern euangelij fiunc,ficut Dominus per Oze. 8. Ipii rcgnaiierunt, non ex me.Et Efa.8. vx üiij dcfercores,vt face rctis conElium, amp;nbsp;non cx me. Vt autem in fumraa concludam, qui funt dc regno ChriftijVocanturdij.Ioan.io. fimilcsan-gclis.Matt. ii. Reges omnium quod patebit in manifeftatione regni Ciirifti. Rc gnum amp;nbsp;ficerdotium crunt æterna, ficuc 6c Chrifti.foli illi voeätur lancti. Rom.8. Eph.i. amici Dei loan.ij. Fratres Chrifti Hebr.i. öc Matth, xy. cohxredcs Chrifti. Rom.S.öC Gal.4. hint ones ouilis Chrifti paftoris loan.xi.matres Chrifti. Matt.ix. quibus obeditad nutum.Iof 10. obedien tc Deo voci hominis funt veri 6c foJi no-bdes. Nä vera nobilitas eft virtus ex phi-loiophis, poetis, Hicronymo ad Celan-

I E s V lt;nbsp;H s^TÎ. rry tiam;fcd nulla cft vi'misfifiê fide. Rbma. R»»». -4, i4.Hebr:ir.Suntinquâe4'«4Scœ1iÈph,i. Heb.ij.Eh quanta dignités eftcfiè derc-gno Ghriftij dc quo Coli^fE t; Ti=dhftïilit nosînregnumfilijdilcétionisfuæ. ‘-

S'T^ N omnî rcgnô amp;r Rt^iWicà funt perncce^rariac leges’ ad rcligionis difcjplinamjamp; quç »it 4. lt;{'ß, conducanf ad fàlutèm vtî-

litatemhumanam^ Nam aliquifimv pro-•,, niad vîrtutêm ,cx difpofitionevcl coni fuetudine , aut pofius fnuftfcré diuino, quihus fatis eft dofttiba' amp;i àdmonirio*-ne. Alij verb pro ni funt ad vida,qui facile verbis mOÙeri non pofltint, quos opor tet vi amp;nbsp;metu cohiberî, ne âliis officiant amp;C ipfi afiiicfcant virtuel, vf tandem volù-taricpr3eftent:qùod ante vi5£ metu pvæ-ftabant.i.Polyt.amp; Cie.^ide îegib.Sinc legibus enim non poteft ftarc domus, non ciuitas, non komihum genus, hob deni-que mündus. Lex enim ( ex Ckryfippo) cft kümanarum diuinarâmqüc reruin co gnitio,rcâ:i iufiîo,praulque dcpullio: donum Dei, dogma kominum fapientum,

. cuiusàDcocftofigôoOrt^fio^ulçamcn-diuina.. Prüna autcm lex cft in Deo, à qua’omnes leges, Illam lege in Deo hos prouidentiam appellamus. LgX onim eft didamen rationis pradicx, in præ/îdcn-r te quo fiibditigubcrnantur. Et quia tota commurtitas vniucrlî rcgitur à prouidê-tia diuuU, Ipfa ratio return gubernanda-, rum à Dco habet rationein Icgis, quæ di-. gt;nbsp;cituricx,xtctna,queeR fvicnina ratio,vn-Içges. proficifcuntur. Àb ilia oCif.iJ» xterna lege Yt.ornnc^vcnnn à primo vc-r ^1' ro.Illalex^itvt omnia lint ordinatiifi-ma, Lexxtcrna nondidcrt àyoliintatc Dei, amp;proivndcntiaquà mûdumregit.ex Auguft..enim?dcm eft voluntas Dt‘i,,amp; lex æterna^folütas rcfpedu boni,.vteuni acceprans amp;nbsp;lex^y t ocdinat quod bonum cft.Ratib diuinx fapiendîç,vi; çft directif ua omnium aduum amp;: motiuuTijmoûens omnia ad debitum finem, feu. ratio gir-bernationis rerum in Dco amp;: d.iuina pro-uidétia, cui omnia obediunt. Habct^vim Icgis, cui fubduntur omnia. Tria autcm concurrunt ad legem, autoritas, quætri-r buitur patri:veritas,quæ filio : amp;nbsp;bonitas. (Nam ordinatur ad bonû)ipirituifandor

Illi fubijciuntur omnia amp;C:licGtlcges hu-’ manx non puniant omnia peccaxa, ramen fccundumiUam Icgcmxternanul-^' lum malum impunitumrDc hoc Auguft.; iViGuic. primo de libero arhitrioydcA'c-ra rcligione amp;: lib.cofefl; Leges qux participât de rationc reóta ^dmneshunt «à Jcm ge xterria, amp;: quia lex xtcrnaeftfumma' ratio inDco^rs diuina,fap.ieniria ordinas creaturam, Si. mo turn eiuî .Tunc fumus: redi qttando conformamur'hfgi ïCternx'; DeijVt vclimus qux illc vult nos vellc,ad;; illam afpiciendu vt illam impleamus. voJ, luntatem qux nobis pacet per legem re-; uelatam quam dicimus volutac-cm fignio Lex xterna imprimit in anima noAra legem naturalem, vt fuam imaginóm qux* cum natura nobis indita cft,qux eft regu, la liberi arbrtrij quod poteft airquid ap-^ petere/vcl no, vnde regulareum in ope^ mtioncmboni,ne fubijciatur inferioriÿ id eft peccato: vel fcnfui corponsTeges,' oftcnduncdebitum boni faciendi, amp;nbsp;mx' li vitandi gratia,Se virtutes pra^ant ad id facilitatem. Lex naturally ita imprelLi eft indclebilis per circntia,ficut imago Dei: fed dclcbilis quatum ad adumper tcnc-

bras peccati, ilia didat in gencrequid bonum vel malum. Non facias aliis, Macth.y. Tob.4.Eccle.r.7. Q^oad prima principia pradica omnibus communis, quantum attinet ad notitiam amp;: diiäamc, iicut prima principia fpcculatiua notis terminis, quod ilia docet vniuerfalitcr, lex moralis docet in partiçulari.Illa natu-ralis docet Deum colcndum vtfcruetur religio. Nam cognitio Dei omnibus eft imprelIa.Rom.i.amp; Damaf.docet prartcr-ca diligedum proximum, vc feructur pax amp;nbsp;cranquillitasJlla docet facerc aliis quç nobisoptamus fieri. Nonenimtantum ex lege naturae eft notus Deus, quinimö eins lempitcrna virtus amp;nbsp;diuinitas, Ro.i. Qubd fit xternus quod fua diuinitas créât,gubernat, Sc coferuat omnia, quod praemiet bonos, amp;nbsp;puniat malos. Ex pcc-cato tarnen primi hominis contraximus errorem in intellelt;ftu,amp; impictatem in voluntate, Rom.i.vt no polfimus in particular icognofeere Deq, neqae amare. Nam homo comparatus eft kimcntis, Pfal.48. Animalis autem homo non per-cipir ca qust Dei funt fcilicet cognofeere cum vcre,amp; vcrcdiligerc. Rom.7. Non

î E s V CHRISTI. II7 cnimquôd volo hoc facio. Non eniin crat ohlireratalcx naturae, fed ohfcurata, Rom.i.amp; A Cl. 17. amp;nbsp;Auguft.quxft 4.1ib. nbsp;nbsp;nbsp;*•

quæft.noui amp;nbsp;veteris teftamcnti:vndc o-pus erat fpiritu fanéto, Ioan.i6.qui docc-rct nos omnê vcricatcm, irifundcret no* bis fidcm amp;nbsp;charitatcm,vc pofllmus cum adorare infpiritu amp;vcritate. Dominus ergo per angelos dédit lege Moyii,Gal.j. Cdi.^.

Aci.y.quæ esponit nobis ih particula- ^‘^•7* ri lege natura: volunrate Dci, amp;nbsp;quomo-do potcrimus eile grati Deo, amp;nbsp;oftendit operaquæplacent Deo: quxprimû data eft ludæis, RQm.3. CO quod ex illis na- Row.j. feiturus efl'et Chriftus, propter quem data tot priuilegia illi populo non tant« data cft ad explicationcm legis natura:, fed etiani in fgnum diferetionis illius po puli, cledi à Deo, profeftionis ftdei v-nius Dei. Illa requirit perfedam obc-dicntiani , internain ex toto corde, Deut.6. amp;nbsp;10. Iof.ii.amp; i4.amp;;Matth.a2.amp; Dfw«-.«-. • damnat eos qui non pradlant. Dcut.27, èc Gal.j.Facit cognofeerc peccatum,'fed M«;.:;,.,, non remittit. Rom.3.44.7.Illa tarnen lex decalogi Moyft data ob legem camisß-ne fpiritu ( qui concupifeit aduenus car- ^■7-

ncm, amp;nbsp;facit nos fpinmalcs eft occaflo pcccadjRo.y. Idco rcmittit nos ad Chri-. ' Rum, per cuius fidcm datusTpiriculfan-élus, gratia. Lex enim pedagogus eft in Chrifto, ad Gal.3. cocrccns nos, accu-R»*-4. fms,tcrrcns,damTians, Rom.4.Lcx iram operatur. Ideo non quietat cóicientiam, fed fides promifsionis per ChriRum.Vn-.j/t-c. deiuftificati-fidc amp;:reccpto fpirieufantRo X ' percapræftamusqux Deus vult amorc.

Vt autem paucis exponamus leges regni Chrifti: Nota quód triplex cft lcx,qua iL lud regnu regitur,fcilicct naturx,qux eft .i-r- a?terna:fccundaeftlcxMoüfcripta,qu2e cft cxplicatiua legis naturx,amp; euâgelica, quxnoncftalia«àlegc Moy fi, filiteram attendas : fient nec illaà lege naturx: Na quemadmodum ab Abel vfque ad vlti-mum clefta non cft nifi vna Ecclcfia,cu-r^Sf.i.4.5’. ius caput cft Ghriftus, Ephef.1.4.amp;: 3. amp;nbsp;Coioj i. nbsp;nbsp;Golof I. à quo tota gratia membrorum.

Moan.ilamp;reftvnafidcs de Deaamp; Chrifto promiflb, fine qua nullus vnqua faluatus n.amp;r'i..Cor,'4.Habcccs cüdc fpiritum fidei.Itcm Atft. 4. Non cft aliud .y. nomen fiab cœlo,amp;c. Ira fuit femper vna ' Icx ab vnitatc fidei,qux quidcÈi fides eft

vna ab vnitatc obiedi, id cft Chrifli capitis noftri, ôc rcdcmptoris qucmcxpc-(ftabant ab Abel omnes iuftii in quo no-bifeum acceperunr rcpromißioncs.Hcb. UvDc quo. AuguiE iib.hypcnaih. rcfpon-ßone tertia. Itcria fecundo çonrra aducr-farium legis amp;nbsp;prcphctamni, amp;nbsp;libro de ■ , . j nuptiis.Pr^etprea vnus elt legitlator inlc' geamp;:euanj2;elio,fcilicct Dciis.: in v'ereri ..t tedamento per angelos amp;nbsp;p.copli£ÇiSi, in “ nouo teftamento per ChrifttmT Htdir.i. iWr.». , r Item cft vnitas fpiritus, qui locufas cft ' per propbetas amp;nbsp;Apoftolos.Eft vnitas fi-dei amp;: termini communis vtriufque reda

menti. At in ilia vna lege qurcdanifunt edentialialegis, quædam verb accidcn-talia,quæfueruncdiücrfa in legenaturæ ferip.ta,amp;: euangelio.Ed'cntialialcgis finir decalogiis.Exo.iÿ.in duabus tabulis. Ac-cidentaJia: aliaan’te Abraham ; alia tem-porc illius^alia pod eum. Nam ante non fuit circuhcido'Gen.iy.Iudit'ialiafucrût propolitiahüius populi.Nam viuebant Ijegibus regiun,fub quibiis dcgcbant,quç Cell'anint ablato feeptro . Caremonialia autem crantpro cultu Dei ne cclcrec idola, edent figuræ rcrumnoui teda-

mcnn,qux confummata funtinmortc Chrifti, Sc vclu fcifi'um.amp; quia per Chri-ftum abhra eft idololatria, amp;nbsp;per euni im plecæ figura: : qui feruarct ea farerctur Chriftum non venific,amp;:.Dcum efle mc-daccin , qui promifit Chriftum ventu-rum,ablato fccptro.Gcnef. 49. Item poft 70. hebdomadas annorum, Sc ftantc fc-' cundo templo.Malach.pamp;c Aggci z. Tarnen quiafcripturapromitrit nouam le-gcra,Hiere. 51. amp;nbsp;Hebr. 8. videtur quód' duagelium fit aiialex, vel quód Deus pater firmutabilis, vel quód filius aboleue-rit legcm paternam : cùm tarnen prote-ftatus fit fe non venilTe vt foluei'et Icgem' fed adimpleret. Quare maxime notandu nbsp;nbsp;i

venir,quód Apoftolusamp; alij cóferendö’ i lege ad eurngeliü,no coparatlegc Moyfi fcripram foris, ad lege euagelicam,etiam foris fcriptam: quia cadem eftmeque co-gnitionem vnius ad cognitione alteriusy ied ad id quod Moyfes tecit dado legê,amp; i Chriftus. Nam Moyfes nihil fecit dandcgt;' ( legcm foris,nifi quia exhibüit fcripturam^ dcaä:ibusvirtutum,amp; pratceptä operü' quç debent faccre vel vitare.Nam leXcïf' Giceronc dicicur quia in ea Icgimus quid

ftci'cndam. Ideo Rom.j.dicitur lexopc-•rum,fed Chriftus tradendo legem cuan-gelicam, opcratiis eft in nobis fpiritum •Hdei, chariratis, feu fpirirum fandum * per fidcm,qui infundit cliaritate.Rom.y. Rf^.^.g, S.Libcrans nos à dominio pcccati', vr ex amorc faciamus. Rom. 8. non accepiiHs fpiritum feruitutis, amp;ûc. qui fpiritu agun-tur;qui muac infirmitatcm noftram. V n-de dicitur lex fidei, iuftieix Dei, lex fpi-ritus vitx.Rom.^.8. vide z. Cor. j. amp;nbsp;Au- nbsp;nbsp;nbsp;-J-**

gud.de fpiritu amp;nbsp;litera. Decalogus occa-iionalitcr eft litera occides, nif adfit au-xilium gratiæ ad implcndum legem. Au-guft.contra Fauftum. in lege veteri funt prxeepta vitx agcndx„amp;: prxeepta vitx . fgnificande.Vnde moralia determinant vniuerfalia legis naturx, cxremonialia cultum Dei, quern docct lex naturx. lu-dicialia funt de iuftitia feruanda inter ho mines: lex ordinat nos quoad Deumamp;: proximum : Cxremonialia docent nos de cultu interno quem adumbrant. Pfal. 49.yo.Ioan.4. Rom. 2. Colofl. 2. Deut.j.

amp; IO. Ideo conqueritur Dominiis de lu-dxis, quod tantum externe eum colerét, !gt;««•}• ià. Efa. 25».Matth.iy.amp;alibi afîàtim:amp;

-r ftus Jocct fàbbatum fpiricnale ludxi.^ gt;nbsp;lt;iua(i impcrhïdis amp;: piieris promircc bantur terrena pro obfcruatione legis. -I^cuccmS. Lcuit.ió. Eia.i. fcdperfidein Ep.r. proïïiitrunrtir ætcrna . Ex Auguft. eaim iX’-præniium hdci eft vifio, de qua Ioan. 17, cnitnex lege eifer barreditas, abolira eft fides.Roin.4.Galar.3.amp; 4.Nam per E-dem lumus filij Dei,amp; non per legem. Si antem Elij, bærcdes. Opera aiirem legis augent il'am lia:rcdirare,in qua vnul-quifquc merccdcm accipiet fccundum i.C»r.3. ‘ fuum laborem. Martli. 16. i.Cor. 5. Sieur lacob dedir lofeph hærcditarcm cum ex tcris EliiSj.fcd proprer prxftica obfequia dicir,Gcncf.4S.Do ribi extra frarres tuos partem amp;:.prxdium, de quo Ioan. 4. Nouam aurem teftamentum propric ell gratia, qux eft prxeipuum in cuangelio, Nam ij.Eth. Vna quxquc res videtur il-ludelfe quod eft in eapotiEîmùm. Sed potiflîmùm amp;nbsp;in quo rota virtus noui te-

■' ’ ' ftamenti conEftit, eft gratia fpEituifan-(fti,qux daturper EdcmCbrilti. itaque dicittirlcx Edci. Koman. 3. fpiritus lex

8 AiTguft. de fpiritiiÄ: litera. Lex factofiun fcripra eft in j;abulis lapidcis.

fed fîtîvi incördibus fidclium, quæ non efl; aliud quàm præfentia fpiritufrandi amp;: , gratia eins. -Vnde cuangc'ium non conti net nifi ea quae pertinent ad gratiam fpi— ritudandi, vel Vt difpofitiua:qucmadmo duin eft fides in intclledu, quæ exponic credenda de diuinitate hunianitate Chrifti.Quantum ad aftedum docet co-tcinptuin lui amp;nbsp;mundi, per quern fit ca-pax Ipinruftandi, quern mundus non po teft capcrc. Ioan.14. qui arguit mundum de pcccato : vcl continet qua: pertinent ad vfum gratiae fpiritualis s opera virtu tu, ad ilia mouet.Igitur per fidem de Chri fto per quern gratia datuf, amp;: fpirituflan-dus, pertinet homo ad nouum teftame— turn. Align, contra Adamant. Breuis dif-fcrcntialegi$amp; euangclij,timoramp;amor. vetus teftametum eft fcriptifta legis,quæ often dit infirmitatem noftram,amp;: pccca-tum:fed non aufert.Idco oftendit ncccf^-litatem gratiæ Chrifti, ad quarrt'iios remittit. Vndclex eft occafio ad fide Chri-fti.Gal.p fine quo no dàtur gratia, remifi- , fio peccatorum,Spirituflan(ftus,iuftifica-tio.Nam iuftitia quç eft ex legc,non pöfi-' fiimus opponerc irx Dei gt;nbsp;cum perfede* «

P/4/. 119. non fatisfaciamus legi. vnde. P/al.îip. Si iniquitatcs obfcruauèris domine, amp;c.

intrcs in iudiciû ciim fei'uo tuo, quia non iuftificabitur in confpcdu tuo oranis viucns.J dem lob.ÿ.EccI.y. }.Rcg. 3. x.Paralip.^.Aiiguft.vç hominum vitæ, a.Vurj.6. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;laudabili, liremota mi-

fericordia iudicetur.V ndc cuangeliû co-ple£titur duo , fcilicct rcmifîioncm pcc-Ij(r.x4. catorum,amp; pcnitentiam,quæ cft via ad il î.i»4„.ï. lam Luc. 14. No lira iuftitia cft confcflîo noftrxiniuftitix.i. loan.x. Si côfiteamur pcccata noftra, amp;c.idé hicronymilib. r. contra Pelagianos. Quotidie enim defî-cimus a régula noftra, id eft a lege Dei. Ideo Ipcs noftra no cft in iufticia noftragt; vel opcribus:fed inmifericordia ignofcc-teiniquitates noftras per Chriftum.Pfal. 31.amp; rlt;om.4. Bcati quorum remifla:funt Ac/.ij. iniquitatcs Lu.ai.In rcmiflîonem pecca-torumeorum Alt;ft. 15. Per ilium datur rc-, Ctr. I. niiflîo amp;:c.Eft ergo confugiendum ad iu-R-w-î-s. ftitiam Çhrifti i. Cor.i. Rom.J.8.amp;; 10. i.

Cor. ir.z. Con 5. Oportet nos tcei Chri-x.Coi.p fto Pfal, 51. amp;induere ilium, èé iuftitiam Py-‘''-u. eius.R.om.i3.Gal.3. vt compärcamus co-G^thi tribuuali Dei,ßcut Iacob in vefte Elan

I E s Ÿ G-H'R 18 ft ta Efauprimogeniti. Nonigitwrfu^Bèitlex * faétorii ßneiaftitäi Chfifti i qüâefidé no*« Bis datu'r-,Xn nobisftimüs Adattiÿ'^in -i ' Chiifto iufti/Augüftinus ftiper âatu 5,cap^î. Lib. ji-camp;rra iunanurti-2;lt; rei rralt;5tiamp;'fefm^'5i-Plt;ttI.ii8. Hietöfly.’ ü amp;nbsp;3« tonen Pelag- Cypï«i.4e ittimb¥t;äriiÄ3Ä Ambrofius i. de fuga fScCttlÉÈft^nêeeflicat tc«i iegis gratiæ^ ad quä rtbfr reitti ffitF lcx| qux noniahat Vetliftatem ,vécGtéfûqüt hominem, qui nntiim fpfritii teAöuäturj qui dâtur perfidem. Non enim leit dici^ tur vetüs tèftânïentUiti à tempore ? Nam euacngeliu pricß'dft lege décalogij Geh.}, Vbi prortMii'a^eftgratidjremifliO petcato-rum, amp;r fcce^tä^tio per Ghriftumhllud «.utem cil eüahgölium. Vbi autem eft iu-hes Jiteray fioe lt;it Ih ferîptûtà legiS'Môy-fiyfîué eüaûgelij, ibi éft vêtus teftamen- . ' ■ ■tum,doechs quid requirat Deus â hob’is, quidfacetevel ômittere dcbôanius,ex«quot;' terne amp;nbsp;interné, quod ex aihore non ti^ more,vçdafFediônc bommbdi,fedvir-tutisamoïé tamp;tamcnnon exhiber vires nbsp;nbsp;.j - •

hcceflafias ob legem carnis, quæ obfiftit legi Dei. Rôm.7.8.amp;* Gai,5. Opus eft igi- R»».?-«, tur ipirltù fanlt;^ö qui ihnouet amp;fanet vo*

amortin fu^ÿ î dquc p,çt çharitat.c,qult;srfo* »•1*411.4. ris tin\ofera,t.Iôàn.4.amp;:adimit illii inordinatumiSineiUdfpini-tu Jc%-non 0{?e»acut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iram;.a«û

aufc« yjctiilîa.cc pecciio, SUgct^RdiTi amp;JJiiE.rinuxs iufti coram ho minibus, fed noft coraiR PÆOj^wi v.idctwEeïioïa.Ilhi çft iWputAQQ PauijïeÉïralndf^s s qtirai* ivKranturfaptdro fatiffaecfck'gr^ milt’ ^calt;i ßfte Chfift«?.^ eiy!§;grati.a.£uittgeT Ijurti pniin,quegt;d eft,boftagt;tntt^iutiû,nû* iÇiat Yemiflionem pecçÿiCQçiji ipiritmn innquapté: à qÜQsCiJiQWm'Pei'nifiio-pcc*

jium^onhi.virtus inM^cœsqyU affert a^irtutem 6£,faJurcm öftmixiiedenMïIUa Chrifti iullitia crat yiçlafainvççcri'tcftar -n^ento, B;Qm.3,Ggt;l.^.i?.,Çi9ij?;lt;Sod reue*-t.Cor.j. lata in npup adTittuîi lr.amp;,5.;amp;J«an.i.

ctiam quçoîtiîtfFett çtiangclium docet nos omni4 bonacopcEaltobuere J Dçoîilleçoncupiicitaducrfus Cafnein,amp;j mortifîcaf eam,Rpm..8.amp;: Çal.yJllo agû* tur fîlij Dci tanto impettt gratiæ, yt yix - agant.Lcxigituroftcnditpeccatuni,, 04 Euangclium tollit, Lex ducit ad pœnitê-

I î s V CHRISTI. Ill tîam,amp; Euagcüum afFcrt gradam, quam confcquimur per Chriftum. Ioan. i. Lex per Moyfen aaca eil : quæ e^iplicata eil per Clirillum.Mar.y.ó.y. ii. Ioan.4. fcy. Mala. vlc. Gonuertet corda filiorum ad patres, vt idem credant quodpatres codem modo intclligant legem, Cuius in ' telledum corruperant Pharifæi. Matth, j.amp;riy. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.i-j;-:.;

Eîi amp;: iuftitia regni Chrilli, arguit per fpiritum fandum 1,4,,., mundi iuftitiain.Ioan.i6.ar guctmundum de peccato, de iuftitia. Notandum ta irieneft ex dodrina Pauli, quod triplex eft iuftitia,oppolita triplici generi pccca-ti.Vnumdiciturcrimen.i.Timot.}.amp;ad ‘ Tit.i.quodpunitur à iuftitia ciuilijcui op Tgt;».i. ponitur iuftitia legalis, qua homo cauet crimina ne poffit accufari, amp;nbsp;euadat pœ-nas legis,confequaturquepromill*a tem-poralialegis.Efa.i. Rom.io. viuetinillis. Illa eft iuftitia regnorum huius læculi ci- R»»«.io. uilis,qux eft ex operibusxuius prçmium

cft honor,gloria, anftimatio. Illa fuum ins •’ vnicuiquctribuir.videCic.liba.amp;i.O^ fic.Â: i.dc Inucnt.amp;r 2. pollen'oris Rheto rîcæ,cuius Ipeçies funrrcîigio^ctus deo rum,cærCinohia, pietascrgabatrc amp;nbsp;parentes gratia id eft memoria bcneftcio^ rum, rcmunetacio amidtiaium, obfer-uanri4 erga poslqui pixemiE-cntdignita-k:' ' ’ tc, aerate, fapienria, vindicatio, veritas in promiiris,nulli nocens,nulli officicsrhicc conferuat fo'crplatps hoininvm.amp;^ firmac ' RefpubliCas. Cicero i.de lèg.Talis habet hîc ftiùm præmiutb, vrRomâffi ƒ. de' Cf* uit.quibus darum imperium, fie Cyrus amp;nbsp;Tambcriâncsviétôrrotius Afiz, Sc mCr lioris partis Europa?, cum dupdecies cetî tu millibus ânno 1405. cales ftinrqui‘pcc-nitent ob peftem, Galias plagas;Dei.Illi habenr hîc benediétiones Eiàüiwl cft tety licitatem rcrùm fæcuii,amp;: mitiùspunièn-i tur in alioErculojIlla(in.quaip)feruitTplui5 ftbi qu3m-De3o,amp;: eftlcruoriirn-nô ftlio^ rum timoré pœnae,vel amore commodi,' nô Dei obicruata. Illagignithypocri-Lw.i, • tas fuperbos mente cordis.fui. Luc. ï. fal-rfos èc, remerarios indicés aliorum, quales 1;w.7,o:8 étant Fhariiiei.Lue. y. amp;nbsp;18. lilamarguii

I E s V 'C'H R I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IIJ

fpiritus föftéhiS'5 vt infufficicntcm ad fa-lutcm cxtcrna^fine intcrioi'i: quam Dcus quifcrutatur corda rcquiricih fpirituà: vcricatc. Aiiud aiitem genus cft pcccati, originis,natale, alienum, de quo Roma- R»*-^ elfe bonam. non poteft arbof mala bonos frudusfaccre. Vnde Efaiæ 64. Fa-rp.Â4. lt;2:i fumus immundi omnes, amp;c omnes iu-fticise noftræ tanquam pannus men - f^rtaßlt;!r;tiit ftruata?. Omnium (inquit Auguft. ) infî- infiMitat». delium vita pcccatum cft. Vbienimdc-eft cognitio vera: fcmpiternxquc verita-tis, fallà virtus cft ctiam in optimis mori-bus. Iftud incurabilc eft viribus huma-nis, quod etiam poft baptifmum rcma-nct a du, donee àbforbcatur quod mortale eft; Rom, 7’. amp;nbsp;8. Pfal. 77. Reeorda- R'””-;^-tus cftquiacarofuntjfpirituS'VadenSjid ' eft anima, per quam concupifeit caro, donee erit vadens id cft vFque ad morte, fed non redicns, ideft anima cum redibit ad-corpus,no erit carnalis. imo ipfum corpus crit fpirituale. r. Cor.iy. Illud vo-cantHcbrari nn îj'm iuftitia hüic contra-riaclböriginalis , non ilia prima qua do-natus fuit homo ante pcccatum , quam

D4M.9.

R.om.)4.

Zteh.^.

amißtjfcd eft ab origine amp;nbsp;natiuitatc Ce-cunda, de qua loan. i. Dcdit eis potcfta-tem filios Dei fieri bis, qui crcdunt, amp;c. Et tertio nifi qui renatus .fuerit ex aqua amp;nbsp;fpiritu fanifto. Sec. lila cft aliéna, Ici licet Chrifti.Roin.y. Pervnius iuftitiamiu fti coftituuntur multi. Haec fit noftrà per fidcm qux nunciatur in cuagelio. Rom. i.IuftitiaDciin co reuelatur:lcquitur,iu-ftus autem ex fide viuct. Hxc eft iuftitia non Icgis, fed gratiæ fundamentum, Se tota fubftantiabominis Chriftiani, qua; facit nos Deo gratos, Se opera noftra:ta-metfi imperfcfta.Eph.i. gratificauit nos, amp;nbsp;Rom.8, Nihil damnationis eft iis, qui funt in Clirifto lefu, Sec. Facit Chriftum noftrum cum omnibus qux eins funt. Enimuero Adam primus, eft forma futu ri Adæ, id eft Chrifti. Roma. y. quemad-modum enim ille çommunicat omnia mala fua filiis, ita Cbriftus fua bona filiis fuis fidc.Illaeft gratia noui tcftamenti,iu ftitiaa:terna,ficut Chriftuseft æternus: de qua Dan.9. Se Roma.14. Se Mattb. 11. ex Zach. ÿ. Ecce rex tuusvenit tibi iu-ftuSjVt tciuftihcct,non vt puniat: lïó au-dis cquos,no arma, led afinum Se oliuas.

I E S'Y« C H/R KSfT 1. II4 1 iu ft iciam aucc ïW' vo cant Hcbrçrfanimaia morum relt;3;itudincm amp;: abfolutam bd-' nitatcm: ficiit apud nos iuftirfa cflr name commune omnium virtütum. luftitiam* verè pùniciuamvocat fcriptura iudiciu. Gen.ly.amp;ïjïîudex popuJorutn id eft vindex vt i.CorinthLiiîSimos ipfosjj ^sr. ». dii'udicarcmus,non vtiqueiiidicarcmurr hoc ecia tribuit fcriptura'Chriftb ;quod, ficiat indicium amp;nbsp;iuftitiam in. terra* Efa. Ep. 8. 8.amp; Hiercm. ii. xRcg. Sedilludiudiciui^quot;’^“' referuxuirin fccundo aducculoan. 3. vc-nitnonvtiudicet mundum. Tunc dies. irxamp; iudicij Rom.x. Marth..iy. i.Cor.4i.R»’”- *• x.Timoth.4, Ad.j.amp;t lo.Iuftiria regni eft ^c«m-bcncdi(ftio,mifericordia, gratia Dei no-bis collaca in Chrifto.i. Corint. i. de qua^^^ Efa. y6. luxtaeft faliismca vtvcniat,amp;iu ftitiameavtreueletur.Intcrna fpiritualis -t fidci cuangelij gratix quæ ex amore fra- ' “ nbsp;nbsp;nbsp;'

plet legem,habens Gliriftum, qui eft im-plctio legis.Rom.io. qui datfpiritumiân.j^^,, (ftumloan. . perquem eft iuftificatio Icgis ii5,qui fecundum ipirirum ambulatr qux iuftificatio no eft vt illorum qui fal-i fo per calumniam accufati declarantur infonteSjfcd eft rcmiftio comm qui con-() iiij

.1 .-D E- -K'E N O ' 'I uidi dc peccato, per legerai fiunt iufti j abfoluuntur per Chrtftum (cui amp;nbsp;iuftitix cius fumusinferti per fideiu ) perindc arque non peccaflèmus.Lcx arguit amp;nbsp;con-» uincit nos de peccato, amp;nbsp;adigitad cofcf^ • ' ''fionein criminéï, eonftHds-pronunciat peccatorcs,amp; damnat: damnati. rccurri»; mus fide ad Chriftum, quia fententia illa nos abfoluit jdàt pcocatontm rcmiflionc, iuftitiam, qua ex malia fimus boni pet' ‘ ' {piritumfan^tum,qucmdat,rcmittitpco ■■ ■' cata, amp;nbsp;renouât volnntaiem noftram, fi-^^ des impetrat hæc fine merito fuo , alias

* non çfletgratia. Primus qüidcm motus quo tendimus in Deum, éft per fidem. Hebji.amp;.Ephef.a.per quam Cbfiffus ha bitat in nobis. Ephef. 5. ejux non eft fine charitatcper quam ctiamnum dicitur I«4«.j4. Deus mancre in nobis. Ioan. 14. amp;nbsp;i.Ioä.

Nam fides nobis explicat mçritum Chrifti, amp;C certificat nos de remiifione , peccatorum.Hæc duo complcótitunpri-T mö habitum, quo abfque vlla hxfiratio-r ne dfl'entimus iis qux a Deo pro falutc noftra ccclefix rcuclata fiint, fcripto vel viux vocis oraculo, viuaq; Chrifti tradi-tionc,aut Apoltolorum, quos docuiç per

I E s îT’f C H R. I s T: I. Ity 4o.dics,ÀcbLeiquorù non erat câpaces Aff. lt;nbsp;ante morte Chrifti.Ioâ.i6. Secûclô copie ftitur vitrameti«! afccfum firmä fiduciä, qua fidejis Dei yçrho -, vcritatiq; itainni-titur, ita Hdit^ vr habeat illud ccrtu-quod verbo promittitur, pcrinde arque manu tencrct, non timet aggrçdi- quïceûquc peri euh:, fl Deus iubeat. Prima illa fides commuftiseftomnibus,amp;æqualis;.Nam ? fl errarer, in vno credendorum non-eflec vera fides i cûtora-fides infufia anjittatur per vnum folura errorem, vt amp;: tota gra^ tia per vnum mortale peccatnmjflc vt de aliis credendis non hab ear nifi opinio- nlt; ncm. Ideofacile errabitinaliisarticulis J, / ; fidci. Sed ifta fecunda,fcilicct fiducia,nÓ cft æqualis in omnibus. Matt.S.obiurgat Chriftus Apoftolos, vocans cos modicx, fidci, amp;nbsp;Petrum, Matth. 14. Modicefi-dei quare dubitafti ? efFerês.fidem Cana- nbsp;nbsp;' quot;quot;

ncæ quód eflbt magna, Matth Jj. amp;nbsp;een--turionis,Matth.8. illam rçquirebat Chri- Mattr,.s. flus ab lis quos fanabat, Matth.8.5^.15.17. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S-?«

Marei II. Crédité quia accipiptis,, amp;C fict MarÂi. vobis,ôc lacobi i.poftuict in fide,nihil hç firans. Hæc habet fua incrementa amp;nbsp;pro-fclt;fVus, haec flabilit noftram voluntarem

inftabirem;amp;anlmiini, qtiac maxitnère-quîrirur ad miracula. Eft amp;nbsp;alia fiducîa à chafitatc muuia, qux cft ex Dci amorei Vndc Dlt;um amantes, nóndubicamus nos amari à Deo, illique cHc curx quic-quid âccidat. Qmrc bonis Dei vtnoftriS vdmur.Nam amicoriim omnia commiH nia,amp;5 Cic p ij fæpius folo iuflù, impcriô,amp;: Io/m 10. non otatione operantür miracula. lofua: ro.ex feenndó aialö.Grcgorij.IHa iuftitia Tolius rcgni Chrifti cft : Ideirco diffiden-tes de verbo D'ci, reijciuntur à fuo rc-gnô:iûftitia aûtem punitiua vtunturlc-' geS)Rom.ij.amp;i. Pct.i^ VndePharao co-Giisr^?- nomen Regum Ægypti, ftgni/îcac vltioncm. Gcn.47. Nabucodonofor di-citurplânélus iudicij vèJ coanftans indicium. A t rex nofter Chriftns nôn eft Pba rao, non Nabücodonofôr,fed ïeius, qui vcnitvtfaluct.Zach.9. Ecce rex tuus venir tibi iuftus amp;nbsp;faluator,qui venir nobis, non contra nos, vt iuftifîcet nos,amp;: rccÔ-cilict païri. Matth.I. Saluum faciet po-pulum,amp;:c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

V oniam'autcm iuftitia fidei purgat mêtcm, amp;nbsp;lex amp;nbsp;iuftitia legis ornât earn, amp;:lo-cupletat operib’ bonis, per quam completur liomini^ . iuftilîcatio. lac.i. Abraham ex opcribus I-»*-«’ iuftificatus eft. Opcræpretium eft enucleate illamiuftitiam, qux cftftudiis iu-fticiæ fidci,quç opponitur pcccato aiftua-li, quod à pcccato onginali, promanat. Ifta iuftitia eft originalis, flucns à fide, amp;nbsp;iuftitia cflentiali, originali,cx fccuda na-tiuitate quæ præceditjPfal.Sy. Iuftitia an-tc eum ambulauit.lfta eft iuftitia operum procedentium afidc, de quibus Rom.6. Uom. 6.7.1 y.S.adTit.i.Ephc.i.Ipfiusfadurafumus creati in operibus bonis, qua? pra'parauit Deus, vt in ipfis ambulemus. Si afpicia- L«*.»;. raus ad opera noftra nuda, ferai inutiles fumus, Luc.17. amp;acclamandumcft.di- Cyfr.dtim^ mitte nobis débita noftra, Non intres in 7 . nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rfe Erm.

nidicium cum leruo tuo. prccandumne Ambr.Aef^ opera noftra fine Chrifto difcutiantur,amp; -attollcndi funtoculiadpropitiatorcno-

Ego curro, no quali in incertum. i.Pct.i. Satagitc vt per bona opéra certam voca-tionemfaciatis.Talia quæ Chrifto nitun-tur,habcnt ftiam mcrcedcm. Gen.ia.Ec-clef.ç.a. Paral/iy. Matth.iô.amp;ray.r. Cor.5. Mat.1(562^. Talcs enim qui operantur in Chrifto,ctft ï.Of.j. ceciderint, non collidentur: cùm maxi-mumli: fîgniun. cictftionis bene operari Gx fide vfque ad mortcmjamp;; exponere lu-cro taJeta Domini, quibus dieet ô bone icrucamp;.fidelis.,quiainpauca fuifti fide-îdatih.ij. Iis fupra multa te conftituam. Matth.iy.

Vnuîquifque cnim donum Dei habet, vt diuerfo quidem calle, ad vnum pcruc-* ï niamusftncm amp;quictem,quæcrit finis • omnis iaboris,vt requiefeant àlaboribus fuis. Apoc. 14. Periftamiuftitiammem-.V’-- • brorum Chrifti, qux eftex operibus hominis iuftificati-, confummatur iuftifica-' tio, quam habemus à capirc Chrifto per Matt.j. fidem. Matth.ji Sic oportet nos implore omnem iuftitiam,amp; Apoe.ai. Qui iuftus lafoi.z, gjß.,fuftißectur adhuc,amp;lacobi 1. Hæc iuftitia diciturnoftra, quia coopcramur

primæ iùftitiae quam perGhriftum nadi fumus, qux eft conuerfatio bona inxgt;pc-ribus bonis.Pt'imô in monificarione garnis amp;£. concupifcentÛE, GaLjjÇhri-fti funt, camcm fuam'Ctucifîxerunt/vt alfiduè imminuatür ille fomcs pcccati la-tens in carne i Ad hocfaciunt clcemofi’-ne, orationcsyamp;î îciüniafecunHô in chav ritatc adproxîmdm.-Terdô'ih Kumilit^e amp;: timorecrga-IDeu'm'jHæcihquam.ia-ftitiacft'frtfi^ùsluftftiae ddci. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gfl/.;/

dus ipirftüs id'cft rpiritualis^feomiilis^el-fîdemGhrifti;Iôftn.5.-Q^d nattoin cft ex i«quot;''’-}’ fpiritu, fpiritus eft t !id^^,fpiritLialej b Jcd perficit priorcfrt iuftitiam ylafeomcvbdc^ ftruâtur vefus Adaiü, amp;wrpus^peccati; odit fc, amp;nbsp;diligft proximùm ! nonqwærit quaî Ria furit; iôd qux altcrkis; i;Gôr,io} 6c ij.PrimiMTi eft crucifixiô,fecûlt;âufn 'lt;îhâ ritas -, 6c iïc -viniti fibi fôbrièi-iuftè proxî* mo, Sepiê 'Dcö: amp;nbsp;hoemodolttipi’et Del vbiu-rrtâtCttîîpamp;S'ÂtChnilo^ôformis: per iftittt quot;ftôS RttttUs Chriftiiamp;önöftra' ■ ficut ^cr primanhtdjdtup Ghriftws nofter^euni omnibus luftiplllä opcraiïömïftft haftlfiù cat( pcf^CJnilïiitt-ftkiarrtsfiint-arfns ad^ üeriüsrSatitnajnf.Roffi.J^ildeölafdtatqtÜ R«w.ij.

D E ? R. £ G N O auoccRtkóihines ab operibus bonis Iuris, cura ipfc fit princcps tencbrarum.Bi-fariam autcm tcntamur de boni^bperir bus : primiun de fuperbia amp;C gloria ope-Tum, quibus crcdimus mcrcri gratiam gloriara cxiois tantum, hoc modo al-lucinati fiuxcPharifæi,ignorantes Dei iu-’ ftitiara,;Roma.iC!. Per iuftitiam legist opemnt!,ttiam fine Chnfto arbitrantes fcîfaiuandosquorum fententiam con-«eUityfqûequaque PauU Nara fie gratis Ghriftuamp;eiîctràortuus^I-cx enim ferua-4 nbsp;nbsp;ta non fufficeret;/nec quifquam eorum

(próptcrlegéihcarnis fine gratia, quara ccbifteuti fiiruperfidem Ghrifti ) potuit filam reruareyaiÂc habete remiflionem tranigrelfionis Icgis. Hanc hærefim ceu •w «0.! pofihrrtinio refaicitarut Pelagius amp;!. Cc^ Icftius damnation concilio MUeuitano amp;nbsp;Cartagini. àai8. epifeopis. Hoc dogma PJiarfiàicumamp;PelagianiiOtmordir ctts retinent Judîci huius tempo ris. Segt;r çupdq.vqKgt; de bonis operibus tcntamur qubdnfhfiH aplid Deumpendanturyfed ficfâtH Âdiàiuttm çredctc.in Chnfium^ niti ejus iuftitiær Âî-operibus, q«æ pro pobis exhaufit id eft pro pratdeftinatis

I E S V-' X KK 1-S'4r K 1X8 ^Qïoucs Tuas appellat. Ioan,iff;amp;Mat. x^i. hie eft fanguis qui pro yobis Ar pro multisLcftundetur. Âtquipraîdcftinati fo lirDcofunc noti. x. TimothJ j, Gognouit i.tAb.j. l^ntitius qui funt eius. 8c loanikrj. Ego nbsp;nbsp;nbsp;*gt;•-

iitio quos elcgcrim ..Qp^c .nonoportet hocretjeos gloriari qu^ Clinftuscgcrit ^ocis bona opera,cumperfpicuumiit cxse non efle eleeios, qui dcfc/ucrint ab ouili Clirifti, extra quod omnes ftmt cx-i pofiti Lconibuamp;amp;: lupis.Ex nabis inqtdt Ioan.prodicrunt,fedexnobisnontarant,' ’-I***.*«, li ex nobis fuifient , pcrmâfiftcnt Vtfqueï Oues mcas (inquit Gliriftu5).lQamiD. mo rapiat quifquani de- manibus raefc Eade an tem' eft mahus amp;c. Gl-uâfti amp;nbsp;cccleiiar, ciim ftntynàcara.Epbe.5^ Qui cr^o funt tfhef. egeefii Äccleftafai'catnoli oanl V vinca, ex4 trh. charitateni qux eft vcftis'nuptialis, expclluntur àGhrifto.,.nullam'cum ca partem habcnccs. Dicuntçnimbiærctici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•.

quod operanoftranihilmcrctur j heqne ' gratix ncqueglorix: amp;c quod homo ca^ teat Kberp arbicrio.Idemfencientes cum Manicheo, quod fufficiat fola fides. he- lt;nbsp;‘ = refis fuit tempore propKetarum Mich. 5-principes «ius-.-VideibiHicronym. Dfc nbsp;nbsp;•- *

mütnTfenouata à.qüibufdamludæiSjdi--i.'.». • äkis Kabbini,contraquosfurrexitaliafc* tla, didta Cbaraün-Tcmpore etiam Au-^ Tgnft.orca cft hxrefis cxfcriptis'ciüsç.côH*’ .«'«i tra qtios idem Aüguft. intpift. ad Valéfi

öd .i4.De £de amp;r operihus. JEumdemjerrd* rem reaoeauit ab inferis Lticbcanßpdcni fentiens cum Eunomio ipinaicBf bonor^ dperum,qu2'^crn.ebatjdieals-quódqui tenererttfidem^quam iJle-dQ02bai:',cfleno ialuiiquantuncünquc pioccaca-GoinmitM ^crcraÆoncÉaiqaeni ïcripiêrüt amp;afibGrc-gor^Nriien^ 8£Grcgpj'.Na±iehrqîM etiani dffliraianis;In ictxmda SynodoGonftan-cusbopoücanauîHacaqubd;pcçcatqri, qui nondum fuitxcgeüeïacus Ghriib baptiiî. fjj, nbsp;nbsp;nbsp;mo amp;nbsp;ianguine^.neque panicepsioirpaf

Eonis Gbrifti yobtnidenda cftiuie3^;.pei? quam inicratiir.Glu-iftopfttd Birqui fiutlo ius,aliqiiando-'ciusphrtifcdps,ipiiicuirqn^ i-.Cmot.-j. tcmfpkini periuadendaieff fftenicen-} 8. ji. tia4i.Cprinr:7ii^îS£iai AdhocÆnimdanax fideswt^pcr bxra;bene operetaçynde tiq (ärinaPauli eft prirnum defide^fedandè» Row4 7. jg bonis operihus,De quibas;Rbm,7^8 ii-Galat.6jamp;:EpK. X. Fides çnim qua: per eharitacsï3köpcracur.,:fcparaE nos fideles

I E s y CH RI'S TI. â't ni X à Dæmonibus'. lacobi i. Viïdequi Deo credit,facerc debet quod prçcepiC'Dcus* liquidem per bona opera'gratias agimus Deo. Ephef. y. Item glorificaturper ilia, Matth, y. Propagamus eins gloriam, fu- Matth.f, mus excmplo bonorum proximisullis ali tur fidesnoftra, ficutoperibus malis ob-tenebratur . Priterea reddit nos certos elcâionisneftræ,amp;vocationîs. i.Petr.i. Ideo bona opera ligna funt quibus expri mimus fidem noftram,cognofcimus nos habere fpiritum fanärum per frudus fpi-ritus,amp; ita filios elfe Dei,amp;: hæredes. Dc-mum illa bona opera rémunérât primo tcmporaliter.a.Gof.v. i.Tim.4.amp;: Luc.ó^. j Date amp;nbsp;dabitur vobis Marei lo. Centn- L«f.6.

plum accipiet in hac vita,amp; in fiituro vi-tam ætcrnampolTidcbit.Vidc quomodo prouidit in temporalibus Paulo, Elia:,vi-dua:,amp;: liuidis parribus. Incremo item rémunérât augmento gratiç,cuiu5 in ba-ptifmo rcccpimus primitias : tumetiam auélionc gIoriæ.Mat.i6.amp; z6. ôc i.Cor.3. Tamctlîius gloria' per lolum Chrilhim ’’ c5fequamur,cuius fidegratiam adipifei-mur, amp;nbsp;per lacramenta fidei, per quam lùm’filij amp;:hçrcdcs vitæ xtcrnç,adTit.3. nbsp;nbsp;nbsp;î*

.1 Saluos nos fecit per lauacrum régénéra-tionis renouationis fpiriruflartóti, vt iu ftifican graria, haeredes fiinus fecundum fpcin vitæ æternæ per Icfum Chriftum, qui,eft princeps lucis: cuius arma fuhr operaiucis , line quibus non cognofeit cos qui glortantur fc efle milites Chrifti.

Matth.ij. Nefeio vos,fedeos tantum a.’ 'i ' qui fide per charitatem operan-' 4 ?tur j quam nobis concédât

I N D E X ,C A P I T V M H V-ius opcriSjde regno Domini nolhi Ic-fu Chrifti:a,primamfO’lij fàciem, b/e-cundam dénotât.

Chrtßt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;va“/.- j^tt

Qj^omodo re^numpdtris ddtttnt Chrißo, y.è De pecuhdri regno Chrißt ßper Etclefiant, ^uod dicitur regnum cœli, quot;nbsp;lo.b i^omodo nornen 'regni coèlorum mtdtjpbcHer acctpitur inJcripturts, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 14 b

De belbi triumphis regis Cbriüiy^me cdu-fd belli, ^uomodo dfdbolus ùeeperit hoc bellum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16,b

j^omodo didbolus cœperit belbtm in térrd co-truchtiilurft in fuis. ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18,4

Q^omodoprimùmpv^dicdtum Eudngeliuhi in pdrddtf) à Deo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ' ,j ƒ,

Deregno didboli cjuod fuîs'ytfîoriiï' enfeut us eÙ,dquopùtfHSperChrifiitigt;n''^

Demiferd homtnis feruitv.te ftb reftio ty* rdnnidediabôli. quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ,, a

Chrißutn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ 46.a

i^nmodo per chrißum liSeraü ßtmusapec-cdtijçdpriuirdfe. ; •’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.48.6

De libertdte chrßidnd,(pudm nacltßimusper . chrißum. ' nbsp;nbsp;nbsp;gt;gt;Ao'. ■' . .j. 60,«

6z.b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iïU'v-v,^'''

De libertdte d legibus humdnis! 6^,d Depdcere^nichrtili- ■lt;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- yi.b

Depdcefpiritttdliregnichvtßi^, .^-: n Depretliis mihtum rcgni Chrißii\ ' nbsp;nbsp;78.4

£elld Eccleßeepoß dditionem Chrißl^ncœlum primùmd Synd^ogd. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i.b

ßi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sç.rf

De hello Mächometi aduerßn Eccleßctm Chrir ßl- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Stz.d

i^omodo rex Chnßut moderetur nunc re^ntl fuum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. a gt;nbsp;,1 k J I. loo.rf

4 io6,h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'■ ■

£gt;uomodo omnei chrißtdnißntfacerdotes^ deduplicifacerdoüo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loÿ.h

j nbsp;nbsp;De le^ihus re^ni chrißt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jf^^a

De itßtttd reffti chrßi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n i .lt;

A N N E T V S BRIERE T Y P O-graphusjftipcndiis hon.viri Petri l’HuillicrBibliopolæ; Ann.

. » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' .-3 H.'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

	DE K E G N O do iufla illa feruiunt difciplinr, 8^ tcn-dunt ad pictatcm.Tametfi iuftificationê, rcmifsionem pcccatorum, amp;nbsp;vim falutis non tribuamus nequc ciuilibus, ncque Ecclefiafticis décret is feu conftitutioni-buSjfed vni Chrifto maxime remifsione culpæ : nee ipem noftram conftituamus in illis : fed in Chrifto amp;nbsp;eius gratia amp;nbsp;ea
GaZ4»,^.	caufa damnat Apoft.legalia. Galat. 5.C0-loÆx.Ipfe interim feruauit abftincntiam,
Af/.XI.	fanélificauit fabbatum. Aót.ai. Circun ciditTimoth.Atftiiü 16. tantum damnat quód tribuatur eis iuftiftcatio,amp; vis falutis,qux vni foli Chrifto tribuenda eft.Itc extema obferuatio iftoru eft inutilis co-ram Deo, nift accedat animus, vtens eis in finem pietatis,ad quam funt ordinatx.
Mott.ip	Hare arguit Chriftus. Matth.iy. tarnen modo reótè ordinentur vult ea obferua-
	ri.Matt. aj.IIla oportuit faccre, ea tarnen conditione, nc præcipualegisamp; grauio-rapoftponantur. Contra illos autcmli-bertinos carnis feu magis feruos huius temporis, vide Cyprianum fermonede iciunio amp;: tentatione Chriftidtê Hieron.
H'fr.M.j.	in comment Idierem.j.Nullainquithx-relïs ’nifi propter gulam amp;nbsp;ventrem con-

	bis ciftindeturin rcmiftioncm pcccato-rum. IdeOji.Ioaii.i.dicitur/anguis Chri-fti emundat nos ab omni pcccato,in quo habcmus redemptionem amp;rcmiflioneni pcccatorum.Virtus autcmamp;finguinisamp;î mortis Chrifti nobis applicatur, fide amp;nbsp;fa crlmcntis, per qua: haurimus gratiam ex illo fonce, vtiam pcccatum non regnet in nobis credentibus, fed gratia per iufti-
Kom.6.	tiam, Rom. 6, Nihil enim damnationis eft iis, qui fuiit in Chrifto Icfu, qui no fc-cundum carnem ambulant, fed fecundu legem fpiritus, qua: eft charitas, qux facit vt iam non timoré pœnæ, vel aft'ctftu proprij commodi, ex philautia, fed Dei amorc,per quern moritur in nobis om-nis aftetfus peccandi, vt iam no obedia-mus cocupifccntiis noftris nccdominc-tur in nobis pcccatum, ficut ncc mors in