OLYMPIODORI doctissima in ecclesiast. [cholia.noua latinis auribm infucta tralationein» Aquilte uidclicet,Theodotionis, cz E X X. Ztnobio Accidiolo llorentino interprété.

DIVI GREGORII NEOCAESARIENSIS ’ IN E V N' ^tmetaphrdfis, uel ut Suidce placet, tacw'vScua-

LXXII. LEGIS HEBRAICAe' ^erpretationc libellus,quifupra quod [ummoru Pon fißdt ueß{5,uafd,phial(ts, menftmq; dureä,tum ipfius ficerdotis ac templi ornatu omrü ftc reprafentdt,ac fi '■lt; omnia coràm oculis luftranda exponeret,addit etii fipientißimoru uiroru diiki rejpofaq; grauißima,tunt *111'4 quandä ac prorfus diidnä facroru obferuationet i^tthia Pdlmerio Vicentino interprété.

Anima an exilât ante corporis conürudiofteitt. 4? Anzmitd« propter peccatum commiißunt detrudittiit incorpuf.

^^Snitio duplex. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to4.C7-iof

FætKs abortiui dco relinqucndi. 79 ^ifijhominuniqui. tx nbsp;nbsp;nbsp;Fortititdinis finis.

(»40 201

207

206

iradainnofa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;irafceMuin

^onmfupra centum milliu in Aegypto ßxrunt ca ^oiiKtjtituitanJa. to?.er»04 (ptiuonan.ió^

^xconflituta ut intra quinq^ dies cotrouerfiie finiana lxxmonogamilt;e. ’^9 (tur.iSf ^x,nequisfupraio.diesdomoabfit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-t8j

ldlgt;eroi(rbitriodetrahit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;txt

^ê^xquidinferipturis. 140 Loqtàin corde, tf ^‘elocu5ca.ii.Sioculustuuslucidus,declaratur.8i

^gijlratibus qui prteficwndi. ^^chaorum error de animabus-^demus Eretrieus philofophus.

4lt;S xot

X7ÿ. 176.177

^najieria olimfclnl^ eratin qtüb.facrlt;e litera; pro» non in tempore. 97 (fitebantur.jT wa in ijs qute ad efuitt animalinpertinent. »?

fllt;^ntieilibera}itt(( erga L X X. interprtKs. »i* f^olemiei quteflio dc flabilitate regni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;199

^^tiorediadinpromptu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20^

^(ioanrfdo continua perquam utilis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 tf

^^fuimquidcoferuet. »14 Rfgndnfù'modMJ.zoj filius libcrorum palrum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t}f

nihil indignumagat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;204.20^

Sophi^laruHultitiii adulteri mulieri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”*

•*lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

OLYMPIODORI IN kCLBSlASTBN SALOMO Hisenarratio, zeno. Blo ACCIAIOLO FLO-’ RENTINO INTERPRETE, P R AE F A T I O.

i E R V M certam cognitionent cum à. Pfo Salomon accepijjèt, guißätßliut Dauid non folu cana nis progenic,fed imitatione tdrs tutis, triplici ipfaidiuifione par:» Si titiacftdn moralesfcilicet,acnaa

qnidcm tradidit in Proucrbijs: naturales autem in' ^defufta fcntétijs : inteüigibiles uero in C antico can ^corum. Efi tarnen inuenire er in Ecclefia/k moraliH quot;‘^erßierfam do{lrinam:er rerum naturalium tn Pro» cum tarnen fu£ac propria ßngulssdifcretlt;e f'^t-Canticum uerocanticorutotumprorßusubiq^de ittelleäialibus dißßerit, ßjeihtq- ad allcgoricum ßen» ft»i. Sed er in ipßo Eccleßiaße ac in Prouerbijs, eft ité inuenire qua inteücäualia flmt.Se uero ipßum Eccle» fntftenjhocefi-tconcionatoré Salomon nominauit,tan»

^uaitt cundes mortalesin ecclcßia catum uocanser *gt;gt;(oncordiamneäenS) acincomuniphyßicam rerutn

a OLYMP. IN ECCLESlAST.. j Jpcculatione trddcns. \Uud(}uoq; fdcnduinefl/itliic'^ tem hunc noftrum Ecclefuflen modo è fud perfotM,modo eiuiperfbnägerm, qui ca qiue in Wquot;’’ do funt attonitus admiretur. Afq; hicc quic^ut inpf^^ uioquodam pro/pcâu diâa 4 nobis ['int. nbsp;nbsp;Prions

uero caput htecfirme compkditur. Ecclefia/llt;( narrat cr dignitatem,turn uero ciuitatemipfii’''’quot;' qua regia illi confittuta erat Decernit aute atq ditqu£cunq; in hoc mundo funt, uanitatem cfie ■ quod omnia damnet atq-accufet, ucrum poliid hominu reprehendat,qui in hoc mundo fient fiant locafic uidentur. Docet autem Z2' defolis ipfut tnoiib primo quidem lcdionis occur fu, phyfice loquens, cngt;n tarnen ad thcologicam aliegoriam fua mens intenlio^i pertineat. Idem inquit de fiuminibus qua in incCff prorumpunt neq^ itlud complent .Hinc ucro ctiatn eet in rebui quM marit deus,nihil efiè recens ac noutu fed eas eum tueri locu,quem ab opifice Deo fctnelfif* tit£ funt. I^eq; uero oculu cxpleripofifc afiefht ; neif penitus fcire homines prima prateritoruin, neq;fiin^ rorum pofirema, laboriofamq^ occupationemßlfi tninum dcum dedifie.Agm autem homines quacunt^ agant nulla quidem necefiitate, eledioncautéfiifiti^^’ hoc efipropria libertatis- QjiodqiperuerfHin efi,do» necinfuaprauitateperfiftat,concinnaricogt;rigiqs''°'* poffc.vt autem fermont fuo fidcmautoritate)nq;(t»^

ht4t,tiocct /è fapientcm, cz regcin,diuitemlt;]i ßtciliui in Monos legentiu imp(it,uamt4[ë cun»

^ifpellans. Docetetiam mmultitudmcfapicnHie^ quot;‘‘/Ititndinë clJè cognitionis, ineminitcj; de tnitdi huiiii ^dtu.Çontenditq; ft fieri poßit,ui rationahsfubfiM» ^^Hte nobis ineft,fiiluam fieri curiiem.

5 ERBA EcdcGaftae filq Dauid regis Ifrael in Hierufalê : V a« ' nïtas iramtatû,onna uanitas.

Vcrtrf.] Cunóblfi:ilicethlt;ccuerb4 ^ieittis Ecclefijfite,erudientis nos afi;e)nuri iùt£ hu* ^^»ânitatenty auditoren couertunt atq^ hortanturad fidei,qute eji in Chrifium deum nofirunt.

Eeclefiaflte.j TanquÜinecclefiadei,uerbdfitpien ^^uflodianturfEcclefiaftenfc Salomon nominauit.

filij E)auid. ] Suwt genus ac dignitatë refirt Ec* utadperfiorue autoritatë animum conuerten ^^ipnmptiores reddantur ad dodrinä fufdpiendam.

Qtfod autem/fieëht ad latentem fienfurndta intel* ^S^-Dauid,interpretalur manu fiirtis. M.anu autë figt;r* oiMWd continens Deus. h k/«î ucro filius,domi* quot;«s ftofter lefus C hriftus, uerus eft Ecclefiafles, qui ex ^»tnibus gentibus populisq^ duobus,unam fibi ficit ec* ^^filt;on,quiq- régnât in uero ifiaël. 1 frdël nanq- inter* PWatur mens uidens deum,in uifione pacis regiam fè*

4 OLYMP. IN ECCLESIAST. locus dus. Uicrufdlanficiuidcm pro uifioticpMis itcct pitur. ïpjè igitur ntanififle nos docet uoluntaté hoini^ num,qult;£ circa mundana uerfatur,uamtdtë cßc:ijuäin ^di^iliusuaniiatuin uanitatein appcüat.

Omncsquidcm hontines fub codem foie uerfttntff' eoru uero qui laborant, alij quidc uires intenduntfudS, ob ea quie folem fupereininent,ut cxlejle regnu in ba» reditatein accipiant:alij uero ob ea laborant, quffuni f ib foie, ut inanem fcilicet gloria, uelpecunias, digd^ tatemûeacquirant. Ciuid tgitur,inquit,homine hotù» amplius habet in co labore quo laborat fub fole,quâ‘ligt; _ omnes reliiîaprcefenti uita comunem mortefubinuul

Eorum qute creata funt, alia quidem durant abf^i fucceßionc, cumprtefenti fcculo fimul extenta, ueluit cœlum,terra,afra,cr fol : alia uero corrumpuntur pereunt,fedgeneris fucceßionc feruantHr,uthogt;nin^ funt,ut aues,ut pifces ac plantte. Ciuid igitur hoininef laboratis circa terrena, quando ipfa terra fenfu caréné elementu in longinquum tempus perdurât, uos oiiteKf fecundum generationem peritist nbsp;nbsp;Aut ita inteUigi-

Terra quidem in teterniiflat,accufatrix ueßri ejß^f in qua nefrria opera perpetraflis. nbsp;nbsp;lAyßico autent

t^fetgt;u!fa. Generjtio ucro aduenit,eorum [cäicet qui ^Cbriftu crcdiderut. Sacra uero fcriptura, terra nucu

: injh,r enim terrie immobilis eß:, jruUui gignity patct,ac omnes accipit^ueteriq} ac nouo tefla fubnixamanetinfeculum,immobiles habcns et

(lertum folis curßum, dijßofitumq; oßendit, ut nos ^iHiuscontemplationëattollat, quißbricatus cß fo^ ^^^■fiouetur auté circulari motu,ut nonnuüi arguunt ^xiterbisEfdr£itadicentis:Magnaeßterra,zyexcel 3,Efd-4-fgt;it eß cxlum^Oquot; uelox curßt eß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uertitur in cir

^lo codi,er in una die ad locu ßuim rcuertitur.Qjiaß ^cif.hicetiamßol quamlibet ntagnus,ad folem iuflitùe ^l?aratus, uanitas eß. nbsp;nbsp;Myfltco autem fenßi ita in^

^f^ge. Oritur fol in cordibusfidclium, dirigens adhuc ptoficicntes,ad ea qua: agenda funtifed er in ipfis occi ^t,quando altitudines fententiarü inquirunt,atque ittt

lt;iit in nouißimis diebus, ad occafum uita huius, carne alfwnpta,fuamquodammodo diuinitatem occultans. ipfis quidem ßdelibus,dcus immutabiliter ßäus homo cognofccbatur,ab infidelibus autem fimplex ac merus eße homoputabatur.Oritur infuper ex deipara Maria fecundu eariKin :occiditautc ad inßrni ima defeendes.

6 OLYMPi IN ECCLESIAST» Scä Ct rurfus exoritur,à mortuis furgés. Quibufaiit^ autcmodishuncfolcm conlîdcrcs, omnesßdcles trahit JOM-IJ adrcgnu caloru, ucrtßimc tcflatmiCumautemexala tatus ßicro-,omma traham ad

Climata explicat qu£ fol pcrcuirit. Symbalice autem contemplando, potms Notum intelligm qui it calida mundi regioneJ}gt;irat,{)ro infita hominibus ratio tKtliprudcn;ia,qu£ nequaq torpet,fed quafi ignclt;tßra iKnséji eft. AquilonetKro pro ßrtituditte:efteniinueif tus hic acer ztr expeditus. Liben,pro temferätia,qit^ infrigeratuoluptates corporis (^exiccat. Apehotcil ttero feu fubfolanu,pro ipfa iu/htia,qu£ per omîtes co* meat cxtéditurq^uirtutes.Omnes igitur anima regioes illujlràs,inlcmojßicndore radiatfol iuftitia. Aliter. Deus uerbu came alfumpta,uittas cr cüdtatesad No* ƒ ttm co flit Utas ipfefuis pedibus circuiuit. Per apoftolos autë,boreales plagas. E gentibus itaq; ecclefiä congre* gans,omnia demu coüuftras,omnes ad falutë couertit.

Literali quidem fenfii,(firituuocatfolem,propter motus uelocitatcm.tionullitamenègcntiliuopinionc^ ita exponut: Ciiioniain ij putant folcm anima praditu tffe animal. nbsp;nbsp;Myfticoautemfcnfu,lfiritusfanëitH

pr^edicttre .Seder eoßem apoflolo! indu^ gt;nbsp;ut conuerfo itinere redcuntes, eos inuiferent quoi ff‘US in doUrina fidci erudierant, ut in Ailibus dpoflo ^“futn plané inuenies.

Hos cfl diuinx fmptur£,ut omncs,pro plerifq^ da ‘fiut,iuxtd illud ; Omnes declinduertit,fimul inutiles pfdl. tj ß^ifunt. Ncqsenimiufti,neq^^pphetd:declinduerut. ^liigitur admirari fdpientia credtoris, quondin paéh) ^feßutdstplerifijsfluuiis mare intratibusdpfum tdme lerminisfuts coßlktt. Myjtice dutë,flumind ßtnt ^fofioliduxtd qd’fcriptü efl:Et torrëte uoluptatis tu£ potibis eos. Mdre dutè intelligitur prüfens Hitd,iuxtd

Hoc mare mdgnü er Jjidcioßim. PuÀgelici itaq; pßd-ss upojloliciq^fermoneSiin dulcorë mutât huius uitie falfe 'bnëdKru t«.trc hoc nequdq impletur ; neq; enï omnitt ßfies eß, nbsp;Mordliter dutë, quaß propoßto exemplot

fubinnuitcos homines,qui snexplebilis audritix morbo fuboràt.lnfdtidbile nanq^ illoru deßderiu no expletur,

Amos prophetd inquit: C^ui uocdt aquas maris, et nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

eßwidit ea • Qtp flscië terrlt;e.Videtur itaqi hoe loco phy fleas adducerc rationes, qd’uidelicet aqua maris à nubi bus inde dttrdëhi,et in terrâ cffufa,frciat ipf )s torrëtes

8 OLVMP. IN ECCLESIAST. lttlt;juitigitur:E mari tomntcsfluuijq- exorti,rKrfui m illud reuertunlttr. nbsp;nbsp;nbsp;Myflico Mtem intellelt;!ïu:Alt;ilo*

cum unde apoßoli exierunt-,illuc ßcerut ut fidclcs uerterenti(r,dd deunt uidelicet, ut in luntinc dominipo fteuumbularent. Aliter. Quieuirtuteinuitiuiititc malüiam deeidunt, torrentu etc fluuiorü more ex eäto cjuodam loco in prieceps, concauutnq; ac terreflre degt; iabuntur. Poßitnt tarnen cr cum adipfum iam uitiun peruenerint refipifcere,ad poenitentiam redeuntes,O' per coucrfionem rcuerti iterum in uiam, qu£ perd«(il ad paradifum,undc homo primui eieélus ßiit.

Rationes qua; de certa rerücognitioneafßreitd^ funt, magnâ difficultatem habet, eo quod non poffunt homines quantumuis magna pollentes ingenij ui, reru omnium abfolutam confequi cognitionem. nbsp;nbsp;Aliter.

Omnes rationes, tam qiue adfecularem, quant qu£ ad diuinamfapientiapertinent,nonfine labore tradipof ' funt: fccularestarnen aemundana: fcientiie,plerunq} difcentibusdetrimentuadducunt. Scientiauerodeiac diuinus ferma, femper eß utilis : quem tarnen nonpote rit homo pro dignitate explicare,licet alioquinprudës ftt,niß qui accepit donum doélrina;,faptenti£q; fertno nem. nbsp;nbsp;Aliter. Semper firè diuini uerbi doctores labo

rant,atq; in angußia funt,acplerunq; ab ipfa dodrina retrahuntur, cumfrußra fe uideant operam infumere, aclaboreiti

^^ßdiam.Priedicationi'S itaq; officium detemt eos, cu negligentia audiuntur. Aliter.Oportet prius deinde alios docere. Labor eft itaq^ non uubi exiguusffied ualde periculofus,qucnquä alios '‘^^^cere,qu£ prius ip(è non ficerit. Ciuapropter ho» acprudensjcumfei magnitudiné content t^tur^ab ipjdprxdicatione refilit ac retrabitur.

y^bahtecfecundumphyficamrationem ita ex» (^’’fpoffiuntjuidelicet: üeq; oculus uniuerfam fenßbi» ^lt;^ituram, numdiq^ machinam poteft compleHi-, lt;^niufquä mens omnes capere rationes atq- fermo» ’’^h^nideillaoKpIicari poffient : quia uidelicet deeß qui de ijs loquatur ac doceat. nbsp;nbsp;Aliter. Oculi

^quot;linu cum ualde agiles ßnt,ac quodammodo lubrici, ‘^concupifcentiainpronifunt,neque cxpleri poffiunt. Sei qui pruritu aurium patiuntur, feinper quidem nouas difcere geßiunt nbsp;nbsp;affislîant, nunquà tameit

^it ad ueritatis notitiamperuenire. O^uapropter or eliuini uerbi pr^cones non parum labor ât,ut aures ocu ^^tq;difcentium modeßos teinperatosq; efficiant. ^iter. Audiendifenfus ac uidendi, principides regij^ f‘tnt,ac cieteroru fenffiu maxime rationales : proprias nanq; operationes, human£ uitce peruliles ac neccffit^ ^itffine idla fatietate efficiut. Gußus autem,odoratus

Quid eftquod fuitf Ipfumquod tu; turu eft. Quid eft quod fadü quod faciendum eft.

C redtaru reruitt dlilt;e quidem unigeM [unt, ü femel credtie/ucccßione non hdbitur£ : utfol,u( ut qutie per()etuà durdnt. Aliie uero perfuceeßione^'' ferudntur,quieuidelicetfuntßib fole : utdnimdtiitipfr ac pldntic, qu£ generdtionifubidcent ZT corruptioitigt; Dc huiußnodi ergo credturK,qudt fuceeßio feruät, lu beturhic ferma : homo fiquidem ndtuießolim,ßi^l^ di initio,quo defatih) dliusgenerdtur. Item nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

i.Cor.8 xtdillud:Noncomeddmcdrneminfeculum,ideß,i'f t-Rjeg.ij totduitdmcd.Etdîibi:Erittibiferuusinfeculii'Qÿ‘^'^ doqp dutetn perpétua tempordridm durdtionem mundi huius db initio credtionifufj;ddßnem. Dicitergotii* hit eße nouum in fucceßionibui homitiu, dnimdliu, dc plantdrü. Aliteretidm.Quiprobioffictofiqifùen»^ in hdc uitd, in ßitttro fcculo corona tur, puniunturau:t fcclcßi. Qjfidefiigiturquod fiat ipfum quodßturtt efl. Qudß dicdt,ofßciofe quifpiam uixit,prieinid uirtH tii dcciptet'.fceleflc alius uixitßuißdgitq panof dabit-

'quot;tillorit erunt qu£ in hac uita. fcculoq^ preccejjèrint. Nôeftp imis memorialed nec eorû g poftremo fururi funt erit recoe ’’f'OjCûijî qui futuri funt in nouiflîmo, ^‘O’ticuloYufmguloru hominugt;nfr(ki,qtu; in toU ''‘^?lt;‘ff'mt,f'nnt quodimodo infinita, ut eoru mcmi» ncquaq poßimuf. Sed ncq; ßcimtü ca qu£ poft cri ‘'^'lt;nturi /iaët,hoc eftji^noruinus qu£ figillitimcun ^‘Ijomines db initio mudiftcerint. Neq; enim cum ilUi ßdmus,ftd ncq; eoru qui poft nos ftituri funt cot habcmus .Vniuerftliu enim ßrtaffe quodam^ '''‘'‘^poftumus,particularia uero cunéki fcire no pof» f'onus.i^oit eft igiturprimorumemoru,ncqi in nauif» /‘’’litfiituroru. Aliter, C^ui officiofe uixerut in hoc ^lt;lt;gt;^o,mox cceleßs regni pricmiu confequuti,non ha in ftnfu memoriâ laborum, quos in prteftnti uita ptrtnlerutfed neq^ fenfu unimoq; percipiunt dumnato poeiuin: non erit itaq; ipfts memoria cum illis,qui ßiitriflint in nouißimis, hoc eft eoru qui tue punictur. ^wquod uÜa obliuio animas occupatura fit: fed quia fï ptiefenti uoluptate,doloru memoria ceffabit, iuxta fcriptu eft: 1« äc bonoru,obliuio eft maloru,

Quia nos adhortatur fenfibiliacunilhldeftjiccre, ftdiius Me conftlio iUius creditur, qui ca cotcmft^dit

« OLYMP. IN ECCLESIASr. propon4t,lt;lu£i[gt;fèpolfederîtcicexlgt;ertusj«crit,i^ fuam nobis expofuit dignitatë, ut cum Mentione iicf» bafuuMcipiitmus.

Et dedi cor meum ad quærendiîâ: fpcculandum infapientia de omnibus quæ funt fub foie.

Et CW« dei munm fapientittm dcccpilfcin, toM meammentemdedi inconfiderutionê fub foie. Aduerte autequod Ecclefiafles noncontéplà^ tur inMceßibilia qu£ funt fuper cxlu,fed funt. ïnquitigitur,non humunu intelligétit(Jjgt;(‘^‘‘^‘*^ fum,fcdfipientia utens,qu£ tnihi dono dei

Quoniam laboriofam diftcntionem dédit deus fîlqs homïnum, ut occupa* rentur in ea.

Filios hominum iiocdt,qui dd h£c terïcM^J'^ vfd-A- hunt dttoniti, iuxta lüud quod in pfdmo legitur : fi^'l hominuufquequogrduicorde^Vidiigiturinfp^^’’^'^ quod Idboriofdn occuputione dédit deus filifshomtnu. ad magnant eniin illoru utditatein ftâum ejl, comparandis diuitqs,O'in acquirenda inani glori^gt;^^ etiâ in qs qu£ uentri ac gul£ gratificäturjuinnv^ laborandufit. Sienimlaboreso-angujlioitantOisP^ mus ac patimur, ut pofideamus qu£ uana funt, flagiti) ac fceleris no progrederemur,fi h£Cipf‘°''‘'’{ fis nobis ultro aduenirentf vtilitcr igiturdata eji tubus h£c dilfcilis difentio uel occupatio. Si

fti

il)

iï fl

i Vuirtwcumlaborefgt;erfidtur,crhocitem botnim ^ile e/l. si enim quoquo te uertof O' circa bonunt circA)nalumlaborareoportet,cofequituruero ma« piittitio,bonum autëf^tio uoluptatq^ inejfabiliSf kuUa comparatione præoptandus eft labor O’ occu ^docircabonu.Priefertim uero officiofus uir qui uet uirtuti,àrca multa occupari non debet, iuxta

(uangcUj diilum : Martha Martha folicitaes,O' Luc.to ‘quot;tiiiris ergaplurima : paucis uero eft opus,ac unû eft quot;^^^lftriu. Çiuo loco intelligit de prlt;ecepti{,aut de cha ^^ipriecepta omnia cotinente.vtiliteritaqi data eft ^ntitibus laboriofa atq; dijftalis occupatio.

I lt;)ÿ£cunqi,inquit,ftciunt homine$,non qua ope^ i fiinfiff eorum bonoril gratia qult;efuntfuperfolem, at» ï«c ccelejhum,fcd eorum gratia qu£ funt fub fole,cor» ^ptibiliü ac terre ftriu, omnia uidi quod uanitas funt: Plt;^^tereminhoc,quodelabunturaceuanefcunt,etiant '^mnt homines ad fuppliciapoftpriefcntem uitant ^^gt;o^a,qHandoquidein nulla coadt neceftitatehtecfà» ^tifedprauiaeleflionecertoq^confilio. Spiritûue» co hoc loco anima intelligit rationalem, qult;e liberi ora ^iirij potcftate decorata eft.

Si « perfona ^cclefiafice ucrba bac accipisjtiiiii* tcÜigc.Ciuipraue obliquatia cfl,O' in uitium cecùlitf dum in peruerßtate ßid perdurait, uirtutërefunicroio poterit. Sinautem4uitioreceddt,tuncuirtutemrelii^ rfal.)6 tnit,it{xtdi[lud:Declin44mdlOjO'ßcbontt.Se(liKlt;^ is,cui deficit gratta dei,donee cfl in hoc defiéîu,po;n^ tentiam^i non fiubit, poteß inter pios annumerari. Aliter. ïueruntnonulliquidicerent.cdfiifiirtuitont^ dum fitéhim elfi,4c imperfiëlti e xi fiere : ad lt;^uo5 mon fie couertit dicens: Ç^uidnain dcprehëditiffin Ixx^ mundo quodimperfiëiu fin dtlt;j; peruerfiumyuditii^i tmendari iüud oporteatiCiuid ucro etià deficit in uni^ uerfio mundo,ut addenduannumerandumci; fiitiQS^ fi uerbd blt;ec dccipis ex iÜoru perfiona, qui perpendunt ndturèi hominu, cg qui dicunt quofidam effe itd ndWi peruerfiosuteinendârinonpofiintjinmultisrediir^iii^ mm eorum ftultam opinionein.üuüus enim ndturâtjl malui. Igitur ce Matthtem de teloneo ad Eujngelifi‘^ dignitatëuocatme/i. Sed O’plurimdin hocmuix do, qu£ igndrii uidentur noxid mold, ut fierpentes, ut leoncs,Qr hii fiimilid, bominibm conducut ddfiJnt^ rid phdrmdcd, zy ut couertantur prudentioresq;ji^i dnimdlium illorli exemplo or compirdtione,cuin diet T'roueti. s ßhi dudiunt ,Vdde ddformicam o piger: neenon ut uegt; recundid djficidntur,cum compdrdriiüisfiefientiut,ut: ^fi^- 48c ompdTdtm efi iumenth infiipientibm. N ihil cfi iU^i m hoc nuttuio mdlum ,fidomnid conimodd egutili^-

; ^'iJiteuimdem,inquitfcriptura,'omntitquiecung;ßs Gen.» I erantualdebona. t^eigiturdicatisoftulti, ^odprauumeßconcinnarinonpoteritjnequequod ^efitinnumerari,

Locutus fum in corde mrodicens: fccemagnus efFedus fum, 6C appofui fjpicntiâfuper omnes qui fuerunt ante •neinHicrufalê, cor meû uidir mul» ( tam fapientiâ QC cognitionê, parab olas ! 8^ feientiâ, Cognoui ego quod 8C hoc ! deâiofpirûus, quoniâ in multitudinc fapientiae multitudo cognitionis:SC qui îdditcognitionemjadditdolorem.

Loqui aliquis diciturin corde fuo, cum mentent ad [ ^^gitâdum upplicdns fecum diß^utat ratiocinatur. ^ollegiitaq; inquit-,crfubdu{la ratione appofuijjè me quot;idi flt;ipientiM,fupcr omnes qui mepriecejjèrut natu. Appofuiautefignißcat proßäu magnoaufhmineo f^lßßpientia. Sapiétia uero,cognitio diuinaru huma »mmq; rerii cr caußtru qu^ ad eaßlem respertinët, Cognido uero eflJpeculatio de natura rerit-.CT qui hae ^uidem pnediti funt cogniiione,ßßeipfos crudiSt,at^ «bignorationeuindjcàt Quiueroßrmonesfapientùe ibfatnt, alios quoqi homines ueritatëßubtnde edocent. Sapimtiâ uero cr cogniiioné,non iam uanitatë eße di ^tßdßirttus eIeéHonë,monës nos nequaq ßti beneß fioiußi^tßen hominesfapientesjed fapientia; défi

derio ac labore, petitamq; i domino deo fapientu‘lt;^ fcijuötes. Qttod ft quisctdhucfdentiieplushtiberc^r derat,addat,inquit,^ ftidiofos Uboref. nbsp;A

ftc inteüige. Ciui adeptusfcientiam cogmlioneniq;^^ linquit,longo am^ilius puniendus efl:ideo qui addit cof gnitionëaddit er dolore.Cum autem fapientM^i plior quimipfa cognitio ftue feientia, meritö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'''

Mundana,inquit, gaudia mecum reputäs, ittj^^ num quid haberet boni:cr uidi demum quod letari ud ob afjiuentiam diuitiaru, uel propter gloriain, autah^ quideorum qult;£ in mundo funt,mera efl uaniM-autem huiufmodi latitite, ( rifum enim hic Itetitid in^d ligit) dixiq; huiufmodi gaudiotCircuuagare à inc gius or abfifte. Quid ita hoc ß,cisf hoc cfl,qHid ntedh cisuthuiufmodirebusgaudeä^EtenluanittMineraeft ac nihilpenitus aliud,iftis de rebus llt;etitia er uoluptiii-

euanefdt.Coftdcriiuiitatj; num inpro^ ^itatibui mundanis uolufgt;tatibusqi humanu mens ef gt;^P°ßititauirilisdcßrtis,utäbfumereacdelcreuale((t epotum uinum concupifcentias carnis.

Etcor meum præceflitinfapicntia, pollens fn lænriajdonec uiderê qua« bons filtjs hominü, quod facient fub

£lt;^elefiafle5 nofler cum 4 deo fdpientii acccpißct^ '^jiprudentùe ficut arenam mdris,acutißima mentis ^^pr£ditus, poterat quidem diuinos tniktre fermo^ nugmt loqui mylleria,quod ipfum fanè cernitur P'^l^hre efficere. Poterat au té er ingenq acumine.,ad i‘gt;^cunq- libui/Jet comode uti. Sicut enim aliquis acu» ^opraditus uifu,eadem oculoru ui,modo ad hone/h et ^‘^e/faria utitur,modo er laßiue abutitur,nulla quidê ^uloru culpa caufa ,fed aßidu er intentione pccs ^“Ute : itd er is,cui deus mentem fapientia exomauit, 1‘iuidem ut decet dono dei utatur, res diuinas comode ^ontèplatur: ßn uero ad terrena dcprimatur,elanguef fdtac dégénérât in dei dono, optime tarnen acpcrjßi^ eticißime terrena quoq; pcrcipit,ac intellcilu coßequi» tiir:neq; uero mentis actes,ß:d animi intentio,prout uel bene uel male dei dono utatur, digna laude uel uitupes rationecenßetur. Dediigitur,inquit,cor meum hoeeß Kentern mcam, er reputaui quale nam bonum eßßet in bminibus, er quid nom operaripoßfunt, dum in hoc b

mundo funt,ex quo perpétuant in hac uita hetitMiO luptatemq;confequätur. Clualiaitaq;funthumani^' einora contëpiattii,Gr rationah quadamfapiëtiaujiiif dedit feiplitm ad ea peragenda qH£ fubinde enumofiit-

Magnificaui opus meum, ædificaui mihi domos,plantaui mihi uincas, fe« mihi hortos paradifos,amp;plantauiin cis lignum omne frudus.Feci mihi pi^ fcinas aquarß ut rigarem ab eis fyluani produccntem ligna,

Magnificaui, inquit,fiäuin meum, nonopusdei, fedmeumipfius:operibu!enimdci nuüiesquicquäpof tefi adijcere. nbsp;nbsp;Aedificaui mihi domos. Inhebrlt;iùigt;

fuo fermone comodä diélionë naóhis, proprie äc pf^ argute locutusefl,Domificaui mihi dornum. taui mihi uineas. Regia potefiate ufus, diuitiarumqi pia,circa omne poffcffionu genus effitfits eft. mihi IrortosQTpomaria. Hortus eft oleribuscottfM pomariu uero uarijsplantis atq; arboribits : ideo^äd* ditur: Et plantaui in ipfis lignum fiudUfiruin.

mihi pificinas aquaru, utexipfis irrigaron ßluant gfr minantetn ligna. Splendide ac fionptuofi pomariacoit cinnauit, procerasq- arbores, qua ffiontequodamodo fua in montibus enafi:untur,ut palma, falices,quercus, ac piceas in pomarijs fuis confeuit: ideoq; meminitfyh u£ ftitdio comparata, in qua irriganda magna aquar»

CÏicni uem£ minus fujficmt in ßmihari ac dome figt;cominiftcrio,uenalitios quoq-jibifcruos copurauit.

Sgt;'eÿbu5,uel in reliquis omnibus qua fuperius enua ^^ituit:potefl enim ad illa quoq; aceomodari.

Q«ii( multi flabilem quidem po]jcj]ïonem habere ß^t, repofitis tarnen caret pecunqs, addit zj harum itoqifibifiii/Jecopiam.

Sed or reges,inquit,habui fapendiarios,ac tributa quot;’i^ifoluentes'.crfrudifirM regiones, hoc efl agros: enim in facra lcriptura,flrtiles agri intelUgun ^^iiuxtaquodin Euangeliolegitur-.Leuateoculos ue ioan.^ O' uidete regiones, quoniä albæ funt ad incjflm.

Sed ne que poflhabui,inquit, ac neglexi demulcere f^tibusauresmeasideleikintur enim huiuflnodi ««« tibus,nonfilif quidem dei,fed fllij hominum.

Vfî Ut ex uario propitutntiu a/jgt;eâu, dc lt;dtentilti ntutationc, dppetitum ftbi ad pocula prouocdtet, wl tanquâ uaidc molh'i exißens,dc mulierofi hominii in^t niuinexprimens.

Et magnificatus fum, QC appofui fu« per omnes qui fuerût ante m e in HicfU ialem. Sapiêtia quo(^ Habilis mihifuit« Adeo,in(iuit, exdltdtm fum, ut in nuUo unlt;lud cou filio ï-dtioncq; abcrrduerim.

Et omne quod appetiuerunt ocul* mei,non abßuli iHiSjncqp prohibuicor meum ab omni lætitia.

I nquit igitur, O mnem oculorü concupifcentii (7 anintie appetitu circa uoîuptatcinÇquamz^ldtiùM uocat)dd exccutioïKin perduxi.

Cun£li5,inquit,ßudiodcekilionefulceptisldborif biM, hanc ccpiportioitem ac for tcm,quod iüorufuitio ncm confequutui fum,composq; uotoriifumfihiS.

Et infpexi ego oniia opera mea quac fecerât manus mex, ÔC laborem qucm I laboraui ut facerem, ÔC ecce omnia ua* nitaSjamp;eledio fpiritus.

Hac,inquit,omniaoperdtus,peraéîiud(fâMi^ ßcultates, inuetfi quod cuniîn humanafludid uanitu flint,

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itmplitit lucro itp(gt;onitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lahorant

ottini^ qn£ uideturfub [blc^ eo quod oinnes lt;€que ^’’tuncnt fidicant mortem, diuites ßmul acpduperes,

UborÄt ob ea qu£ ßmtßupcr ß)lem,fu[gt;plantdn omnia qu£ uidentur,habent aliquid ampliiüjiuxta

^Hatorisßententiädicentis:Egoueniutuitähabeät, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lO

f‘'^nrpromi/Jâ bcittitndine.i^otandu quoc^quod qui ^nt circa ca qu£ uana funt,cr feße uoluptatibus tra excufare tio pojßunt carentis ratione ßrtun£ mo

^gt;gt;Kq-ßtincccßitate:hugt;nan£fiquidca{liocsproß ^foütur ab cleéîconc,et ab inßta nobif liberapoteflutc.

Etinfpexi ego ut uiderem fapientiä circuits 8C ftultitiam.Quoniatn quis cft homo qui fequi pofTt confultationê ^Uïcuncp hæc operata eft;'

Qumnobiijßeibtndumpropofueritiuarihomims porfonam, circaq; terrenasfubfluntioi occupati, nunc nos conucrtit ad ßspicntiamscx comparationc propos f‘ti,pcriculumßcit quid inter fe diß^ant fapicntia zy iioIuptM,quamcrerrorem uocat, atq; circuitum : uel quod adomnem ucntum circußrantur bonaifla terres tM,qu£ matenäßi^gerunt l£titi£ac uoluptati,uel mit tata i literain a,non n^spogccp lcgemui,fed Çof «(/, hocefl,infanam cxtaßn mentisq; excejßum. Infanire cnim uidentur ac effe ßu obliti,qui in loco mis feria nbsp;nbsp;lachry)n~irH,l£tandu ßbi eße ßlso exiflimät.

Jnciiäf igitur : CijiicrdiiiUf dti poßit homo,^ui ckgent ftbißecundum hanc ftultitiä iduere, complcrcßiddefi^ dmd:hoc cnim ßi^nificdt,fe^ui poßit conßuItatiolK»’' Mox nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inuenit homines percjudm raro ßeri

derij ßdcompotes: capropter addidit,Qjiis eß hoinol ^ttaßt dicdt-,rart(s eß ualde. N c^; enim quicutj; dtteße^ re äppetit,penitushoc conßequitur ; nec qui glow eiigt; pidiis oft, uotiprorßus efßcitur compos : O' eetdeittn* tione in cicteris ßeße hahet. Qui uero ßapientii adiiiiittf ritydeo duce ßliciter duilus,ßeqtätur penitus conßltd^ tione, hocefl, inuenietquod ußränhat. Vf/p'iW* Attonitus erumpit in interrogutionö: Quifnum eß,iit^ quicns,homo,qui poßit reßicercacconucrti d deßtd(^ rijs fuis,O'inflpicere motus eleilionis ßu£ finem^pf'’^ poßitum,utdijudicetiterum,ßapienteruiudtMßill^‘

Aliter. Eleudtus,inquit,extra corpusoperßpi^^ tiam itidens, quod poß exitum huius uit£ nemo pottß redire in uitarnjO iterumßui eißdem rebus, qudS uiueret certo cbßdio exercebat(quis cnim,perß£po f*’ tturms dccipitur')pr£poßuißdpicntiam flultitie.

I3t uidi quod amplius eilet tix fuprn ftultihä, ficut amplius cß luC qua'm tenebris.

Tf ne br£ ipßic perpriudtione lucisfiunt, itd ut lu^ quidem reuera exiihit, tencbrec uero nihil penitus ßod-ltd, inquit, igitur eß ßapientiaadßultitiä : operdcM’^ ßultitiiCtranßeunt,perpgt;ctudpunitionein coiiciliditgt;‘^

i [‘»fcuttoribM: Opera uero fapientiie inperpetuudua fMt,ietcrnatj; cidtores fuos hetitia afficiunt.Quod au ^,m(lMt,dmpliui fapicntt£ fuper jlultitiam, non eß ^rcoinparationcdióiuin: qu£emmfefemutnà tollul; '“tleßruut/icut funt lux ipÇa et tenebr.e, inuicem non ^nparantur. Huius generis eß fapientia or ßultitu. ^oneflitaq; in genere ntalorum reponëda hetitia, fei oi ajfcëfioné eligentis. Addidit iüud Amplius,hoc eßf fiMuOacoinparatione niulio melius ßtcit quifapitnt iiitnt preponit ßidtithe.

Caputeminentia queda eß O'ßuprema totiuscon ßids pars, pedes uero inßmißtn t, terramq; contingen

• Qjiando itaqs pr^ßdens intelleâus purgatus ße^ fuperna fpeculatur, non qu e funt fuper terram, ac in capite oculos ucre habet. Q_uando uero mem ^lt;1 terrena conuertitur, tune in pedibus habere oculos quot;idetur, circa limum terr^ occupata. Aliter. C dpttt ‘^deßechrißuseß,ad quernß faptens,dum ambulatr oculos iittcndit,ßcut cr Chriflusperambulauit,octdos ^•^bet in capite. Stultus autc ambulat in tenebris, fem* oculos declinans in terram, tenebricoßjqi caligat btteUeëlu.

Eicognoui etiam ego, quod occur« fus unus occurret omibus ipGs.Et dixi «go in corde meo, ficut occurrit Rulio, t 4-

»4 OLYMP. IN ECCLESIAST’ occunct etiam mihf« Et ut quid fapielt;i® fadus fumf

Omnu fecuin mcditans fapicns nolkr Ecdf?‘'F’ ^UiC affrrre aducrfaij contra ip/um poßent,( ptoptii loq tiitur perfona -Cum igitur inueniat multa qt(£ communia omnibus funt, qult;e occurfus apptllst-^ qualia funt agrotare,bencualere,ditcfccrc,paup‘^gt;^‘‘ pati, er pracipue comunem omnibus mortei«-'^'*^^ farij fubiêsperfonä,inquit. Si hlt;ec coinuniafmitfiiiltti CZ fapiétibus,qult;£ Militas demu crit fufeepijjc laborci ojjiciofos,er fapientë ßeri? Kox aute hoc reßttatoft inone,oficdit qiule fit nobis à fapiëtia lucru. Ait ergp-

Tue abundäter locutusfumincor^ de meOjQuoniä ßultus ex abundantly loqiiitiir : quia 0^ hoc uanitas.

Adduëh ßidti illatione, tanquam ex iUiui perfoti^ eandë nunc iüationëperfeipfum dijfoluit. tnquit eniin-£t ego abundantius locutus fumin corde meo, quod K‘t na er fuperflua efl tabs cogitatio,er infanatneittiseß talia uerba effundere. Stultus enim fisrore eßrrues qtgt;^ temere cogitauit, per oS effundit : quoniam jbdtus eX abundä tia loqMtur,hoc efl, fkperfluente in ipfoßiilti^ tia. Kox er caufam docet,rcdarguens ibatioiKin ticumdicit:

(iuomodo, inquit, dicetis oßulti quod propter co quot;tiotem omnibus mortem, nihil fapiens ßdto plus hd^ qudndoquidem fapientis memorid perpetud fit

Etodio habui uitam,quoniS malum îduerfum me facinus, quod fadum eft fub foie: quoniam omnia uanitas ÔC e!c âiofpiritus.

Proptered, inqidt fapiens, odio habiti Idboriofmt utom,cr quern labordui Idbore meum, ob ed qu£ pint lùbfoleimalum enimfrcinus,ldboriofdm uitdm peccds lorum hominü intelligit. Hic dutem fapiens odit impu

ram er poüutam uitam,er menlitra inperpetuu rit^Etflultifubiens perfonü inquit : Quoniam «iisiiii'i aduerfum mefiicinus quod ßäum eß fub fole. Sapieni enim non teflsiturfe laborare obeaqu^funtfubfole-Qaanq cnim^ppter neeeßarios uita; ujits laboretetiM fapiens, non tarnen principale operam confuntitdret ho’c mundana atlt;j; prlt;efentia,fcd labor at quod fait eß ad neeeßaria uitæ:fummum uero fuum ßudium urrtud impendit, tranßuntia ha:cer temporaria contemptu ducenSjßudens autem ca ßbi coparare qua funtßttdi atcrna,quaq; ßtnt ab oculis noßris procid remota-

Et odio habui omne laborem tneu'** quem laboro fub fole, quoniam relin* quam ipfum homini poft me uentufO* Et quis feit fapiens he fit futurus anftul tusr ÔC fi dominabit in oihi laborc quem laboraui, SC in quo folicitus fub folerquot; SC hoc ctiam uanitas.

Prorfus fapiens noßer laboriofam colleiHionep^^'* niarum pojfefßonu,erhitic impenfum laboré,elt;fquot;' teßatione odij, prudens inquit di^iin. Primit quidell quad huiußnodi reruin pojfefßo perpétué no durai pud habentem, fed ipfe qtù^in uitam egreditur, mo ßcum portant : alter ueropoßidenda accipit,quaipr labore multo comparauit. Alter um etiam memorao^ ucrbiim inquit, quod uidelicet ignorât diues qua'il'*\ celßorfuusßiturus-ßtuitaiintcinperateneacluxiffi'^i'

'^Wium notatu dignü efl,quod licet deinus teinperatu quot;^f^’i^entë fiiccejjbremß{turu,ignoramus tarnen per t^^Mnefitfuturusreliëlte harcditatis pajjeljoricunt

ad alios atq- alios continué dcuoluatur,multis eafibus comutatie.tnquit igitur: Licet concéda

^‘gt;eipfuin quoq- efl uanitas.Qjiarc autë hoc dicaheo» ^^iuplandû nobis relinquit quonia uidelicet melius eß gt;‘oßpfos dum fumus in uita, diß)cnfare diuitias mßras mpauperu ac egenoru neeeßitates, ut ita theßauru ha» Nonius indeßeiente in coelis, quam alijs in hareditatc ^“fßmittcrefqualefcunq; demum illos ßre contingat.^

Et conuerfus fum ut renunciarein cordi meo in omnilaborc meo quem bboraui fub fole,

Tieteß^ns Eccleßaßes qua fuperius diëhlfunt,con Kertitur ad euangelicä uitam, quafi O' ipfe eum Petro opoßolo Saluatoridicat:Ecceomniareliquimus,etß» Matth-tf (Uli fumus te. Subinde autë pradiHâ indignationis can ßm refumit,quà contra tëporaria concepit. Ait ergo:

ipfius in fapientia SC feientia 8i. in forti* tudinCjô^ homo ei qui non laborauit in ipfo dabit partem ipfius, fiC hoc etiâ eft uanitas,amp; magnum malum.

28 OLYMP, IN ECCLESIAST« picntia O' (gt;rudcntitt o ßrtitudine laboranti, crtiU^ Vgneßgcrenti, hoceft,fujrurcrum partem ahp mit ponëti,fed femperampüus fuis bonis addentiiijiitii^^ guident altits ^ui nihä in ea fubjlintia laborarit,oinitts fuaidiuitiasaccipit. Eftauteoritaintettigere.Coit uerfus ego fum, ut renunciarem cordi meo in omiu tore meo que labor oui fub fole,cogitâs quod alius dem diuitiM meai accipiet, ego uero euros laborem^ ' ' fubiero.lnterpofitaueroillauerbauidclicetiQuoiùi j ejlhomo,quoniamlaboripfiusinfapicntia(y[lt;^ii^lt;ttu j ’ Crlortitudine'.hacfigtttficant.Contcmpfhinjttt^^^^ rare circa res uanos,rationibus co!ligens,quod ejl alter labor dignus laude, quiflabiles congregat uirtutuin lù uitios. Eßaute huiufnodi labor quern laborat homo, ut acqidrat fapientiâ,fcientiam,cr fortitudms. Hum igiturlaborein ego potiorem ducens, coniurfusfumut renunciarem cordi meo in omni labore quern laboraui fub foie,hoc eficircaresuanos.

Quoniam fit hominimomni labore fuo eledio cordis fui, pro co quod ipfe laborat fub fole.Quoniam omnes dies cius in doloribus 0^ in diftentione ani« mi fui, neeg in node dormit cor fuum: Sc hoc etiam uanitas eft.

Aduenit, inquit, homini labor,quern laborat, fuU bonus fit flue malus,ab eleilionc conftlij. C^od fi optf ram uirtutibus iinpendatjaudattdus hie labor: fin uero circa

E N A R R A T I o. a? ^^iuitwmoccupctur,omnesiTliu!dicstranfeutinp}e ^tuiitK dolornmjracundiit,occupationisfolicitlt;e, 4c Vioru.Hsecenim omnia confequuntureos,^uidrc4 fludiu uitte huius ucrfantur, qiMre (y hoc etiam

Et non eft hominibonum nifi quod ^onicdit S)C bib It, ôd oftcdit animæ fuae ’’onum in labore fuo,bt hoc ciiam uidi ^goquodcftdemanu dci. Qinsenina bibit Of. comcditf

Q«* media,incjuihfunt GT indi(}Trentia,nec mlt;da P^[t,ncc bona,ab ipfo deo homintbus tribuutur,lt;pMlt;‘ ^'‘‘fxntdiuiti4,bonaualetudo,autoritac. Sumptaiÿ^ ^fi’aduirfttrij perfona intuit Ecclefiaßes:Quodfi hiec ^nturab ipfo dco homintbuf, nihil ergo in hominibus ^'''‘^iiicturbofu prieter edendi bibendiq- uoluptatern» 1'nittuero folucns obieâioncm,inç[uit:

Quod homini bono in cofpeflu fuo dedit, fcieniiam, fapientiâ, QC lætitiam: peccatori autcm dedit occupacionê ad« dendi 2lt; congregandi, ut tradat ci qui f ft bonus in confpediu dei, Quoniam amp;hoc uanitas eft Si eledio fpiritus.

Nolite, intuit, dicerc o infani, quod tranfitoria CT torruptibilis htec cibarioru uoluptoi bona fit : homini fmm bono deusfeientiam ez fapicnUam dedit,ut in i/f

ÏO OLYMP. IN ECCLESIAST» Umw in conf^i^hi dei,hoc e/i,cu/loditusc^‘i/}'^^^ 4 diuind prouidctu .Homini autem pcccdtori deditcircit hiec fcnßbilu,utlj.boräso'con^re^MS ‘‘ß ßigMr. Ciuodß in hoc laborÄdi jiiidio perßflint,cr hoc fané ipßimeßuanit:m!rcMioßi'^ tui. Sciendum uero efi,dcum hanc dedijße homini canti ccongreganti occupatione,non utpeccetfi^^ ac congreget, ß:d magis ut cotemplatione ac tódio nitdtis mundanadn cognitionë uenidt laboriofe bàm tätce,deßderetq; immortalem ac iucundä uitain,^n£ili fiituro ß:culo fanilii in prlt;eminm danda eß.

efttêpus,amp;foccafo eft omni rei quæ fub foleeft» Rerum aîi£quidein tcporari^ßib alite uero a:tem£ : ac £fern£ quidem ingt; uißbilcsßint,ßtpraqjß)lem conßitut£. Hicdutemcß ferma de ijs qu£funtfub foie ac tempori fubijcinntnrt Cquandoquidcm temporaliter ejfe cccpcmnt)fiio(^ tempore,hoceßoportunofiunt. Et tempinqnidé/^^* eium illudßgnißcat, in quoßt aliquid : occafionë nerf dicimiK comodum tëpus ac oportunu altquid ßciendt. Poieß itaq; tempus er occaßo effe, fed occaßo tarnen tempus non eß,ßd lüa quam nancijeimur rebus pers» gendis temporis oportunitss.E.t cunibt quidem queß fit deus oportuno. proueniüt temporCfUt £ß4S,sutniii» ind,

^i^uidcm (lint ft fiant tëpore oportuno: fin uero an» fiant, aut prêter tempus, iure damnantur. ^/wtiino ^uts tempore fiuai comifeetur uxori,cum ap l^fitßliosprocreare : praeter tempus uero, cum uolu» f'^ti^ü-coneupifccntio' caufia hoc fiicit. Qjti nefiate ^inat,antc tempus feminat: qui etiâ hyeme ad mef» l^fefeaccin^it,prlt;etertempus hocipfiim aggredi»

E dijciplina autem horum uerboru docemiir, in re defidus ui fare atque excefi'us, co quod ret l^è omnes, hincatq^ hinc afififtentes aepropinquat ^tormitates habeant. N lt;tm qui deficit à medio ßrti» ‘'dinisftjtii, labiturin timiditaté : qui uero iüuin ex» aiidax e/ficitur. Potefi itai^ nbsp;nbsp;alia figni»

fisitione acapi tempus,pro ipjd mediocritatis norma: ^cafio eititem pro tempore oportuno. Namqui er ad «ormiin er fito tempore, ailiones omnes fiias mode» ^iurthicueluti régula er amiißi Utens, fiicile in omni »irtHte confiimmatus euadet.

Siepe contrariaru rerum diftinëhl fiint tëpora, cob ft'igù tarnen quandoq^ er codem tempore utraq; fieri. Corporalis itaq; natiuitas erg^neratio aliud habet tent pus,aliud corporalis interitus : Jfiiritualis uero nati» uitiiSjperlauacrii regcncrationis,unu er idem tempus ittlxt cunt morte, Nura renafiutur in diuinalaua»

cro, confepulti fnntchrijlo in baptifmate. Etcor^ poraliter quidem nafci ac mori in noftra potcjbtenoit ffl,fed arbitrio dei zy generumur inorimur. Spirin tualis Hcro natiuitiifQrintcrittis pcndet 4 nobis: opus tnim eft cum diuinu operatione et grati4, noflrä^uo^ eleäione,ut moriamur quidempeccdto, ndftdmuruui tem iuftitiie. Sapienter dutem dc notdnter Ecclefu/tes 4ndtiuitdtecapit, Zdf morte or tépordritehuiusuitu! nosddmonens.PropteredenimztrM.ofts,ut4iunt,pn tnum ^uidem fuum uolumen Geneftn inftripfit, Exo^ dum uero fecundum nominduit, ut in hiftorid figurdte ttobis hdnc tempordridm uitdm deftribcret.

Prteter liter £ fenfibilem dc mdniftftitm inteSeilut myfticeftcintclligc. Scepequidem uno eodem^t^»i* pore pidntdt dliquis eueÜit,uidelicet cum eueüitzi^ zanid, quicfeminduitmdlushomo: pldntdtdutnnliuc ferit legitimd uerbifemind, dmputdns uitium, inferens uirtutem. Siepe uero hiecftcit dlio dtque alio temporot ut cum Pdultis dbfcindit ßrnicdrium d comunione eo^ (lcftie,pldntdt uero eundem,pœnitentid emenddtu-

Occidendi quidem peccdtUyfdndndi uero dniniM euiq; ftid,pcenitetite medicind. Huiuftnodiuerodüiot fuo femper er oportuno fit tempore, pnefertim ucrlt;^ nuc dum fianus in prtefenti uit4,zir in tejkmëto grdti^^ Piulo

quiait:Eccenunctempusacceptalikf Jlt;Cor.Ä ^^^nutic dies falutis. nbsp;nbsp;C orporalibus autem ita my^

j l^^ffnfumaccSmodlt;Jgt;is. Prindpi uc domino tempm '^perdendi homicidlt;im, curandi uero ac fouendi eunt

' ^oibenedefe meritusßierit,minufg; etiam ac element ( *^ssorrigendieumquileiäusinfedeliquerit.

Ki'rfKfë.QKi' igitur ojßciofe operatur or ex uim ^^s-,moralem domumpradicamq; ledificat. Qjii uera ^ifittialia er inuifibilia contemplatur,ljgt;eculatiuâ (ibi ^nßruit domum : atlt;j; is quidem utcunq; cedißcat,doa quot;'K’n tto ntanu ß,{hm femper fdgt;i parat in coclis, Qui Plt;’^iiitentiamfiicit,demolitur ac deßruit anteaéia uitte fscctuu. Et bonumquidem nobis pu}chrumq;eß toUi ffoculäpeccato,fuperiedtßcari autëfuper fundament ^apojiolorumcr prophetarum.

Efl tempus quoddam non fecundum ]}gt;acium temt porismotusq^fumptUffed à rebus ipßs. Nam qui non i^profiatdo cordis, fed in fuperficie uultus fleuerit,aut ikc poterit iüud de fe dici, eßtod didu eft olim de Hiet Hiflem -.Vocefuaferólamëtatac/?,©-lachrymlt;eeius Thren.» in maxilhs eius.Qui uero decentcr lachrymas fiiderit, Vtitdus dolore cordis inlrinfeco poeniicntiä ßcerit, (Xtiudieturuti^ iuxta illud: Plandum planxtt Hierum

ptkm, clamorcm Ijichrymarum tuarum quando idtlit, ntifcrtut e/i tui.Et efl etiam in temporeß)Mumfigiiiß canteJugereinhtfcuitautinßiturarideamtM. er ob peccdta, ac rninjm difapuloru uel/ratrwn 0p‘ portunè lugemuf ; de projiäu uero iÜorum «leriti rb demiaerexultamtK. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

at uero faltant,qui pr^ecinüi funt temperantut, exçu!^ tij; prudentia,immoti ßrtitudine,per)iäi iufiitu. tauit itaq; Dauid in cof^ediu domini,fed non tmeregt; ldeocrprophetieß.äiuelutpueriinpltiteisiicßroub t£ huitif, propter immunitdtem ntdlicùe, inßntüemi^ ^atth.it ßmphcitatemdicebant Iudieis:Luximuiuobis(7»‘’^ planxißisihoc eß,tnßid uobis prædiximuf, tentiam non egißis. Apofloli quoq; ad eofdem dixeruK tue. -j Tibia uobis cecinimus er nonßdtaftis : hoc eft^regnu ccelorum annunciauimus, influr tibite fonoram uocent fùndentcs,neq; tarnen tripudium duxiflis,neq; pra titia doni hums ßaltaftis. Haie enim nos docet euaiig^*

Qjti mortaliter peccauit fine propofito cniendatt^ nis er poenitentiie,eiptur è ßgt;irituali domo: qtudts c/ lapis fcabioforum, de quo fymbolice erfigK’^‘t^^‘‘l’ ■ Leuit.i^ lAofenfcribitur. Quiueroitapeccatutcuraritn^-

ENARRATtO* « ^gifur perpxnitentiain in ledificationé apojhlorti ^prophetitrü. Omnis italt;j; qui fdxeo efl corde,duci^ ^ßgt;'lt;if,preciofi uero lapides coüiguntur. Lege ettam Letdt- io '^tutneratlaptdariadidtera. Et inagißerquidem la^ credit difcipulos peccantes,hoc eß,corrcäiiuis f'^itibus. Cum uerofatisiüoserudieritacreprchen ^t,cejjdt 4 correiiiuis (ermonibus, coUigltq^ quos ia

^iixtaliteram,tempusamplexandipropriamuxoa ^,quando tempus orationis non impediat, aliaue ha

»eeeßitat .Tempus efl inquam,licet^ id nobis fà we,uel propter filios procreandos, uel ut confulamus fi'ogilitati atq^incontinêtiie noflrte,ne uidelicet libidine fKscenfos,ci^idus hoflis nos ad adulteriii/uocet.Tent pus uero abfiflrndi 4 coplexibus,iKl propter orationes lt;ifofimiëlt;ûs,uel utgrauidie uxori parcamus. Alitert têpus ampleâendi erat inprincipio creati orbis,ut mul tiplicantesimpleremusterram-.nunc uero tempus ab fie findi 4 copkxibHS,quâdoquidê extrema hora diei nos s)c(upauit,(y ad fine flculoru mundus flflinat. Spirt tuiiter uero ac myftice ita inteHige. Honora fapientiâ ut te ampleélntur,atq^ hic quidê coplexus femp efl op* portunus.C « uero infacrisfcripturis,lex ip fa per leui iitanufigniflcetur,perdextra uero euagelica doârina^ ipfajinensnomine capitis innuatur, totius uero corpa

S«S OLYMP. IN ECCLESlASf* riiappeUätione inteUigitturecclefta:meriti C(intfainCantico canticoru : Lemeiusfubci(pitetneo, dextcräipfiitsdmplexabitur tne.hoceft,ipfilt;l‘lt;'^ lex ad fapicntioruquorundam tantümodoperuetidii^ tcüc(lü,ipfuing; perficit : euangelictt uero doi^iH‘^‘^^ uino quodam complexu totam ecclefiam ceprchetKli^' Ab hoc quidein complexu,nutlnm unqtMtn tempm v abft/lendi. C «w tarnen area iam jàbricata el[et,äc tef^ risdiluuiaimniinerèl,tempuseritt((bef[eproculii('gt;^ plexibus matrimonij'.ideoq; bine mafcididndftterofo^ min£feorßimdiftunil£intraruntinarcM’Poßi'*^ uero dqu£ diluuij iam re feder ont, Noë c«w uxorc /'m exiuifje area narratur: tepus enim tune erateoni«g‘il‘^ amplexus. Semper autè tempus efl clongaridwitio peccato,dgglutinariautëdco,illiqippetuàadb£reK-

si literalem fonum ordincmq;infl!icias,uidetiffb/c fentëtia ordine priepoflero efle aceipieda. üemo enim quierit,nifl quod prius perdidit. Myflico tarnen feil fu nihil immutando leilioncm,ita inteBiges. Qui efiin ignorätia conflitutus, tempus tune habet qult;erendi uet ritatem : qua tnuenta tempus aliudflbi aduenit,ut igiu) ranticeperdattenebrasorrelinquat. Aliter.Qua* rit aliquis animam fuam,qu£ perijf.ea uero inuenta ab errore reflpifcens,debet quanta ad prioremffeikitini quitatëyperireprorfusacmori.ïngruenteuerotnartyt

ftcuniiifntlapudfecuftodiat,uclcxpendat. Myfii ( ‘^^tem,tempus cß cufiodiendifacram doilrinam, ne ' nbsp;nbsp;nbsp;temerc quibufcunq; nuüo ^Icihi habita proßtnt

. Tempus ucro eßlindendi,cum dociles ßierint^ ^lgt;e»ediß)oßti auditores. Oportetenim,inquit,abifa orgentü meum trapezitis, non autem faniki dore ^'^us,nequeß(ibus margaritas. Aliter.Tempus ^fiferuandi euangelicaprieccpta : idem qaoq^ tempus libijciendi legales umbras.

Qii ecclefi£ hoßes aduerßariosq; conciliât, or ad '^flt;iteincatholicæfideiperducit,illeprociddubiocon iisre dicitur : qui uero ßrnicante cum uxore patris fui

I ^^edeßaeijcit,opportune hicfcindit. Aliter.Qui '“’■‘im rfointrto per contritionem acpœnitentiam cor i‘lt;Kin difcindit ,fefeipfum affuit in ecclef aprimogenia ^^^Knfidelium.

Tempus tacendi QC têpus loquendû Qÿi infikntio et fub monaßerij difdplina dodri^s facram ßterit pe^odus, cum autoritatem confias ^‘*‘lt;gt;‘15 fiierit loquendiacprædicandi, tune dominus illi Pgt;'a:bct opportuno tempore lingua eruditionis, ut co»

gnofcat uerbum proponi oporleat:iit^ ut temporefuo tune loquatur, Audituro emm popiùei^ Exo(i.i4 diciturinueterilege: Auditfraëlztrtdce. £(cle[.}i prudensitdud loquendum cxcitdtur:Lo^uerefeii(gt;‘gt; tibi cnim hoc conuenit.

Mtdier quæ erat inciuitdtepeccalriXfmdgM^i^ kSlionefdluatorii pedes ofculdttt,hoceft,femiMpitf‘‘ tisdcuertefideiingreffi(,magno[eprorfusodiolt;ibiiii* qui tute duertit,ut idtn utriufq^ rei utq; efjvéius nnu tent pus idemq; fiierit. Aliter. Semper quidem (tninu W amore uerferi debet,dtq^ in odio,ut amet quidemfeen» Cant, s dum opera j^onfutn fuu,ac dicattofculetur me idgt; o[en Us oris fui.oderit autem inimicu homincm,hoc eji bolum,qui zizetttia feminat.

Qui bellum gerit cotra ßtiritales nequitids, pncdH cum deo habet. Et in hac quide uita tempus ejl i^diie pugnandi coniraprincipatus er poteflates. Qui palmam confequetur, deinde in fitturo fecido in delitijs,Gr in multitudine pacis.

PojlquS eaperfeculus ejl qutC ad adlionu tempnt^ occafionesq; pertinet,iterum redit ad perfoni hotnintt eontemplandä, docet^ laborantem circa res hurttatt^

Hihiltkni^; pluf cistms hiibituru:qiMitdoquidé CTttd» O'proßtera omnibus ßmw comutua fint,[gt;riecb tgt;iie uero morttdis uiU interitus. Solus itaq; fapiens qui cogno(cit, (tmpltus nonihil cteteris hominibus aft ßjUHtus^'t.

Vidi jgitur öccupationê quam dédit deus filijs hominû, ut occupêtur in ea» oinia quæ fecit bona funt in têporc fuo. ( nbsp;nbsp;nbsp;lam fuperius di£lu ejl quod filijs quidë hominu,hoc

fß/ccundu p^ioné cccrnis uiuentibus, fapictibus uera «^qiuq,clcus occupatioesM difficultatcs dedit:ut dunt ^cupantur area ea qult;e media quadä ratione indijjè^ ' f enter fe habët, tam ad malum quàm ad bonu, penitus altera partem,hoc eji,ad iniquitatis luam non delà* lgt;antur. Qmnia igitur media e:tr indijjrrëtia bona funt^ tnodo fuo tempore exerceâtur, nbsp;nbsp;ad neceffarios ufus:

fieitti ejl agrlt colcre,opibuscoparandis ßudere,bibere Vquot; comedcre:atq-, ut femel dicatttr,operandi bonÏt tem pas eßfeinpcr,ficut cotrà,femper tëpus à flagitijs ab* /biiendi. Altter. Tempus htc appellat ufum ipfaru re fantyhoc eft cum quis rebus utitur quantii naturlt;e Icgei iaraq; permittunt. Ait italt;^ löeclefiaflts : C ontëplatus ego bominu mores, quopaëlo uidelicet occupentur cz couertantur ab ijs qu^ natura permittit,ad ea qu^funt prater naturâ-a£c,inquit,prudenter conftdcrans,ui* ; nbsp;nbsp;di quod tiatura quidem nihil eß malum,fed omnia qu£

40 OLYMP. IN ECCLESIASÎ* Oculi enim boni funt, ijui fine praMintentioneali^^ intuentur. Sed cum occupantur er conuertuntuf plici operatione nuturte ad curiofa/feóhcula,tton anplius boni funt. Omnia igitur bona in tempore hoc efl, fifecundufimplicem natur £ operadonentt iuxta quod decet ufurpentur er fidnt.

Et feculum tradidit deus in cordfbus eoröj ut no inuemat homo opus quo^ feck deus ab initio ufque in finem.

Permifit, inquit, deus folicitos effe er occupiffif^ pientes mundi huius, ne fi aßidue tranquiüo animo ai* tendiffent ad frbricam er fli'ucbirä mundi huius, per* figt;cikiercognitaiÜiuspulchritudine,uifibtliahlt;e(dei* ef]e,ucl deos orbitrarctur. In multiplici tarnen occupa tione non reliquit lUos fua prouidètia deflitutos,fed hn man£ natur£ comunem mortis cogitationé adiunxit, ut feientes quod hic perpetuo ßtturi non fumu5,£tem^ uit£curambabeamus. Aliter. Seculumfignificat temporaleffacium,compleâitur^omniaqu£inipfo fùcrit.inquitergo :Deus filqshominufeculiprifentis dédit cognitionë, uidelicet quod temporale initium ha buitcœlu er terrà,er qu£cunq- conjficimus,er quod h£c ipfa tempore immutantur. Eorum uero qu£ ante initium temporis fi{a-unt,qu£qi pofl hocfeculu fiitura funt,certain et mani/eftâ feientiâ non habemus, ideo^ Ecclef. 3 nobis dicitur ab alia feriptura : Altiora te ne quafieris, C^projùndioratcnefcrutator, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

E N A R R A T r o, 4,t Etcognoui quod non eft bonü in ip^ ßsjtiifi lætari QC facere bonS jn mia fua. Sapiens cognofcit quod natura bonum cfl. tiatura bonus folus e/i deus, qui omnia protulit ex fua in* bonitate. Ojsi tomen quantii in [e eß,quanta^ f‘'^ßcidtaspatitur,bonu opera fur ergo deum O' proa charitate feruata,hic ineffabiliouera Letatur ^fitia.Cognoui igitior4nquit,quod nihil eß boni in ui« Hifi boe ipß/m bonum operari, o in bona operation Hsletari.

Et omnts homo qui comedit bi« ^itjamp;uidetbonS in omni laborefuo, l’oc donum dci cft.

Sapiens quidem nouit quod uere bonum eß: omnit ^fbhomo, hoeeß, uulgaris, O in multitudine médiat fHiHptuSyqui oberrat à cognitione ueri boni,cum uolua P^Htefola bonum dißtniat o metiatur,comedere ae bi bonü eße exißimat. Et fané manifißum,quod fen, (Cilium rerum copia, dei munere hominibus data eßz tomen ut coneeßis rebus abutamur,fed uteascoma quot;Htnieemus in proximos liberales, deo gratias de accea P^nnuneribusexhibentes. Comifcuitautem hocloco P^fiottof Eeclefiaßes, eius fcilicet qui uere fapiés,quod f^oprie bonü eß cognofcit, o eius qui errore malo du ^sßüititr circa ipftus boni cognitionem.

4*_olymp» in ecclesiast. eft adderc, SC ab ipfis auferre non eft* ut timeant fadem eins.

Rerumdliic quidéuifui funt obnoxiat, idiieucrli»^ den non poßttnt. Hie Mtë ferma habetur de tttßbUH’Uf rebus: harü quidem alu femper codé modoperiii^ rant,ut terrlt;i,calu,fol, luna : aiùe uero per fteeeßioK fèruitur in/})ecie,ut homines,plantte,crfimiliit- No»i igitt(r,inquit,qMod no eß. apponere ad ea,qui ix «tw» di conßttuPone deus creauit,cum eiufmodi cotnpoßti^ pcrßihi fit et îndeficiës. Sed ne^ ab ea quicq utf«pn^ uacaneu eß außrre. (^i uero ad ßcculationc ntuidi animum adijciunt, rationes^ fingularu rerum q«lt;txtK in fe eß,confequutur,timore dei oecupantur,attoniii^ redduntur,autorisomniufapientiädemirätes.wxiid itaq; honünii mente infitus eß à natura dei timor,netl( gitima quedam ratio ,qu£ ab ordine ac pulchritudim tiniuerßfhominueordacoucrtitadcreatorisfapitxtii cotemplandam. Saendum uero cß,htee que uidemiH, ejfeuelutifymbolaquedamacfignaßiritualiurcriiXf-Qÿ.are fifinem ßieäes ob quemßila funt,ommprort fus carent deßCbt .N am ftue quid eorum principditer deus produxit,fiue quid in fecundas caufas reßreifdurt eß,non eß eis apponcre quiequam nec demere.Omnii igitur bonaz^ ptdehra ,perß^ omnia funt,ac neeeß faria dei Opera.

Quod eft fa(ftum,iam eft : SC quatfi* lt;ura funt, iam fuerunt : SC deus quaer^t

si ^uid o!im ßat,nutK etum ejl, Homo fiât, homo , fid t,arbor etiamefi.Sed pari ratione fix« ’’Wf.o- quxfittura funt. Homines fùtun funt pofl nos, iiOtt priores illis fùerunt alij. Deus autë qiueretper« . ffciitione affiâum, hoc efi, innocuu, lt;iui nbsp;nbsp;perfecist

Et etiam uidi fub foie locum tudicij, impius:amp; locû iuftijôi ibi pius.Dixi ®fgo in cordc meolSimul iuAum ÔC tm pium iudtcabit deus, quoniâ fuum tem pus eft Omni operû

Ab hisfenfibilibus adf^iritiidlia nos attoUcns,aitfè fto^noflice ac puro mentis intuitu contemplatum efiê ^(im iult;bcij,qui repofitus eft impijsfub fole,qudft di« ‘^(dnftrnum.Sed zir locum iufti fe uidiftè comemorat. AiididitMëcr ad locum iufti,particulam illam uide« l‘^t,fubfole.Cl»od fi fecudum literam ftmplidter ac« ^piatur, nuBi dubium quin in paradifo,cr in ccelis fii« turifmt iifti, sin auté ad utrunq; inftras dlud, fub foie, «d iuftum uidelicet alq; ad impium, contemplatu fidfti' ’ HtteBige eos qui nue ex hoc uita decedunt, qui nonduin ^dregnaperuenerunl ecelorum. Dignafanèinquifttu r« eft, tAinam fub foie iufti uita fùndi coUocentur. Confiât autem quod inparadifo,cum dixerit C hriftm l^ironitHodie mecum msinparadifo.Scicndum^ eft

44 OLYMP» IN ECCLEStASr. quod literatim traditio parädifum docet e/fe in üonulli uero dixerüt guod pitradifiu etUm eji in i»^ »0, id ejl fubterrMKQ loca : adquarn fuam opinioiüi^ tud accomodant eMngdicü, Diues LaZ‘truuidit, ipi‘ tarnen in inßriore loco dcmerfiu, cum Lazlt;ffnt ini* nentiore effet in loco,ubi effet Abraham. 'Verion quo* modocunq; hiec fe habeant, iBud procutdubio confüt tum ex pr^fcnti E.cclefiajlie noßri loco, tu ex omnifà era fcriptura, fùturos pios in profferitate ac pace, in» iußof uero in fupplicijs ac tormentii. A lijs autempla» cuit paradifum effe in caelis.Bonuf autem ac ingenuut BcclefiaftesJ}ifiorilt;e fcnfum potius cbfcdtibitlff-Tnin uero fecundum examinons ita inßrt:

Hiecfanèuerbadifquifitionematnbiguomhi^nt, • non abfolutam ajfrmatione. Semei enim docidl aliM effelocumiußi,atiumimpij ,fed poßea nosadmonet CT in me tum adducit cum deus ßt omnes homines in» dicaturuSinoßras^resomnesdiligetiexaminedifcnf» furus.ïnquitergo:

Hoc eß,erit uniuerfalis iudicif tempus. Myßico dutem intcÜechi ßcaccipe.yidifub iußitilt;efoledom» num noßrum lefum C hrißum, qui fcilicet uenturus eß iudicare uiuos er mortuos. Vidiinquä locumimp^ afinißrif uidelicetconßitutu, CTinßiitemuidilociat

ENARRATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45 qw eß À dextris dus : er dixi in corde meo, quod deut omnes ad iudicium conuocabit, pro dignitate unicuitp iliflribuens, illud tempus deßniens ac décernés, in quo tioßraomnisailio croperatiodi/biäo examineper» pndetur.

Ibi dixi ego in corde meo de fermo^ ne ftliorum hominis, quod dq'udicabit illos deus*

simile eß hoc iUi quod in euan^lijs legitur: Omne Matth.c» K(rbiim ociofum quod loquentur homines, reddent de forationemindieiudici/.intelligeautemcumhocloco ^dtfermonem,fubinteüigi Gr internum mentis uere ^n,occultamqi cogitationé ; nam GT de his quoq^ra* •w 4 nofcw diligens exigetur.

Et ut ül tender et quod ipG iumenta ûint,filt; ut oftenderet occurfus filiorum ^lominiSjôô occurfum iumenti : occur« fit enim æque his. V t mors huius,ita QC.

Ptopterea,inquit, uidi GT conftderaui rationes iue quod exercctur fub deo, ut oftendam hominibus, homines doceam nihil eos à iumentis diffzrre rsundit corporis rationé, uitamq; i[lâ,qult;e tota corpo n itacat Gr indulget. Eundemq; nanq; acrem atm bru» ^^unimàtibus homines reßnramus, eundemq^ interitS l'^lmus, Gr in his fané rebus jhomoiumentoampliuf

4Ö OLYMP* IN ECCLESIAST» nihil habet. Jnmentoruita^; brutale uita, indulget, uanitof meraeji, Monet autem nos Ecclefiafics,ne corpori indtJgeamuSjlèd anintam pr£ditaeflratione,uirtutibusexcolamus:haceniin[i^ miles angelis fumus, cum uis ipfa fentiendi, nobis cum iumentis brutisq; animalibiafitcomunis.

Omnia pergût in unû Iocö,Dc ten* fada funt,ô^ omnia in terra rcuertScur. Et quis nouit fpiritu filiorS hominis, Si fi ipfc afeendat fur fum, Si fi fpiritus iu* menti defeendat ipfe deorfum in lerraj*

Manichtei animas hue etiBuc transfirri a/ferenlts» immortales quideiUas efji aiunt,fed omnia fiibirccor* pora tarn hominu lt;}uàm brutorum, reptilium i]uo^lt;tc plantarii. NosChriftiani,quosdiidnlt;e fcripttsrte Wffo ra erudiunt,iumenta accipimus pro ijs hominibus,^m non utentes munere ratiomSfComparatur iumentis infi pientibus. Homines autë merité iüos effe cognofeimus, ^ui diftinëli à bc/îiali ntu uiuendi, fècundu rdtionemfe moderantur. Quis igitur feit, num if qui apud multos tiidentur prudëtiores, in ipfo iudicij tempore digm cen febuntur regno cocloru, an potius ad in/irni barath^ demitten turf Quis item contra illudfcit,an qui ctorre quodämodo ratione uidentur, occidto dei iudicio adfu perna toUëturfQuod enim rationalis anima fit immot talis,brutoru uero anima corpori nnoriatur:cuiuis(gt;lit fièmani/iflii efl,qui paulii modo rationis fit particeps-AlitCT'

filter Multis in locis Ecckfiaßts uoluptutffij homi '’iiperfonà fubtens,cÖuenientes fufceptieperfonlt;e (er«

\ *^iloquitttr.(iuafidicdt,qui5nouitqu£(ùtHrafunt^ Aliter btbamuSjcr.ssenim moriemur. Explicans gt;iitem Apofiolus qudliafint quæ ad prlt;tfentem uitam f^tinent,inquit: SiinhacuitainChri/btantujJicran t,Corgt;tf ^lïlt;mus,mi(èrdbilioresfumus omnibus hominibus.

^^‘lt;^iÿti(r Ecckßaßes per ^enigmata nos erudienSt ^litura; uitte cogitationem tranfmittit.

Et uidï quod non eft bonü, nifi cum l^tabitur homo in operibus fuis. Quis adducet illum,ut uideat quac poft '^futura funt;'

^ièperfonauoïuptuarijbomimsintelligMturhM '^^ii,itainteîlige.'Vidi,inquit,egouoluptatiaddiâui ^'«gt;lt;1 nihil fit boni in uita, praterquâ Itetari in (ids ope fihuf uoluptatibus, quod hiec portio eft homini ^^fditds^concejjà. Qute cum uerba uoluptutoiut '^ere effudent,docetfubinde Eccleftaftes undefitf. W huiufmodi cogitationes huic hominu genen' innit f‘lt;i'itur,quia uidelicct nemo ilUs poteft inteUeélum cie^

habëtibus oftendere, quttftitura fint eis poft Ulas, i'ibus nuneftuuntur, uoluptates, teterna fcilicet tor«-^'‘^»tafupplicia^ grauifttma. Sin out? uerba eadem i ' P^fona fapientis diiki inteJligantur, altior quidam ac quot;^I’ilior iHii ineritfenfus. No» eft,inquit, homini bo«

rx ijs operibus qu£ frcerit in hac uita. Ailio Mtti giMltetitiamhabm expeihittipfit fcilicet feaintho’^^ xirtutem, hteccrit portio fua er[ors. Eum ojjicioCe non uixerit, non continget uita pcrfrnilii rf* iiirehucamplius,utperpcxnitentiiemendetiju£f(^ (eramgeßit.

HjT couertiego mCjSC uidica# |lumnias quæ fiuntfub fole. Et ecce fletusjcalumnias pa^ !tientiüjamp; non eß qui cos con foletur, nec^ poteftas quae liberet cos a manu calumnianuû, ÔC non eft qui con foletur eos»

Ad alia me,inquit, examinanda conuerti : V templatus homines,uidi calumniatores iniußos,cr qui ctdumniâ patiebantur lugentes ex infirmttate,eo quoi nullus pro iüis contra calumniates umdide potentiam txercerct,atqiitaeosconfblaretur.Calumniatoresau^ tern funt,alq quide in pccunijs, alij uero in opinionibus fe!laru,ficut hteretici contra fideles.Quin et ipfipdtt ceps autorq; maloru dtabolus,cum apqlhticis potejli* tibus,alfidue calunios texunt,mendacia^ moltuntur.

■ EtJaudauimortuosqutiamdecefic^ runtj magis quam cos qui uiuunt uft^ hunc* Et felicior mihi utrift]p, qu* uon*

WoyfKos uiuK putat beatiores. Quid itai Uempi iufii idm laborum omnium dcltuerunt,pecc4toret ’Wwi funt in peccatismtilitcr itaq; utrifq; mors ^omunis aduenit. Myßico autem fenfu ita inteUige^ ^ipeccato mortui funt, uiuctes in C hrifio, longe me ^»funtiÜis qui uiuuntinpeccato.Tum fequitur.Et mihi fuper utrofq;,qui nondum natus eß,neq; noa 'lt;‘tliiboriofam hanc uitam, quü opus malum nominat. ^bijs autem uerbis Ecclefiaftte quidam adduóHfunt^

■ Quomodo enim,inquit, uocari poteft beatus ac l^lix,quinihilfeitiQuibusitareßiondemus. Siquenu» *iniodum ipfi didtis, anima in corpus hoc detruditur, W fiiNjKdm in carcerem conieila corripiatur GT eajli» iuur,ob ea delidn quie antequa fubiret corpus admi^ ßjijuomodo tunc fitix ejjë poterat,cum peccaret necj; 'ifgtKrcturiQuemenimdiligitdominusarguit,Grca ugf,, fiiSlt;ttomnëfiliumquemfufcipit.Siautemàdeodiligi Cyrillusitt igt;onttmeß,fi ctiambonumeß corripi, defeenditautem cap.i.loM tnima in corpus ut corripiatur, ergo bona erit corpof „j j ffd fcfc uita,Gr in corpore hocßlicior erit anima idis, ^ice antequam fubirent corpus peccabant, neq^ dignis habebantur correptione diuina. Facile eß itaq; euertea Killatamabillisrationcm. Neq^enimanima corporis (onßitutioncpriorexißit ; Salomonßliciorem uo^

so OLYMP* IN ECCLESIAST» cat utrifJ; qui nondum natut ßterit, hoc eß,qtii i» flentid nuÜam uencrit,nihilq;ßtmt ; utfermo Katth' i4 dominiuerbisprorfui coucnidt-.iaonumidierat,fi

tui nonßnU'ct homo ilk. Hac ante abfolutd qu^eßiontt alia nos or quidem grauior quicflio fufcipit. Si meliiii fit homini non natu ipfuin effc quiim ndtum-,ob inalutn igiturcontigerit homini natum cfji. Exit ergo tnalorit cdufd de us,qui hominëproduxit in uitam • QuoitioJo itaq; uidit deus cunéh qult;e ficit, nbsp;nbsp;c cce erant italde bo

ttdfC ui quicjiiont fic refipondcmus. Ciuod cu diui bof loco perfonds attulerit Ecclcfiaftes, alteram quidem d luinniam injirentis, alteram uero pdtientis,nonfimpb citer loquitur de calumnia patiente,fed lugentem lUurtt inducit pro ijsquie iniuße patitur. Va-ba igiturhic ex» preffd nonprodeuntà perfona fdpientis,autfidelis ho* minis, fed eins qui tn hoc mundo pacem habere perçu* piat. Philofophus enim nequcfiim'uflequidpatiatiti' lachrymas ßtndit, quin lietatur potius ej exultât,fad Hftr.to CrApoßolus fcribit: Rapinam bonorum uefbrorttnt cum gaudio fufcepißis.Cuin itaq; Ecclefiaßes dtushoc locoperfonas induxerit,adpkilofophia:normam tie* quaquam fe moder antes, quorum altera efl inflrentts, altera uero calumniam patientis, ac pro dolore ttintio Crignorantia rerum lachrymoselfundentis,fubittgt;i* xitquodincotnparatione horumduorumhominuciu rentium philofophia, bonum fit in natura rcruin «0# ejje: quam fanéfententiam frcile po/fet experientia ao cxcgt;iipl9

tümplo nobisumm oftendm. Si quisenim in ferro* , ^ffetfanóhs martyres, apoftolos, autprophetas, t:el iiinamp;)S hommes qui(ecundu uirtutesn uixerunt ; Agia nobis hoc dicite fandi uiri, propoßta uobis opticne, iiditlt;ifamdidutoredeo,uel no iußcendi,utrc(m inpara ^mpropenfioresfidßeasi N ónne ilico rejßonfuros pu iistGratiasagimus deo noßro, quißecundum bonitaa ttmlliam nosßcit, quiq^ nos in uirtutis gymnaßo uoa ^tiiecertarc,ut has nobis æterme giorite coronas plea (IwtyimponeretiSafis ifaque oflenßm efl,quod ^peccitoribus zy imperfldis hominibus loquitur E.C ^fiafles.

Etuidi ego omnem laborem om« icm fortirudinem opens, quod armu=» latio eft homi'ni, hoc uanitas QC eledio spiritus.

fortitudo Zff induflria digna uituperatione cenflea ^jcumquts uires ßios circa uanitates intendit,cr uoti ^^n compos efßcitur. Zelus autem uituperabi’is eft, ^gt;lt;1 (noxime uidnà habet inuidiâ. V idi igitur, inquit, liborem hominum circa res uanas, ZJ alios nidi homit ’’mUisinuidere .vt,exempli gratia, iniufte aliquisdi* ''‘iifßbicomparat, ecce (dij ftitim huicinuiderc incia P^nt'.uelipßßmiles cofequi diuitias affèéh ntes, ident lt;^ipßftudiumlt;emulantur.Huiußnodiigituroccupaa (lt;0 hominum uanitas eft, ztr ut fepciam diximus,elea

Mäflus homilii dat^e funt, ut iUis opportutM filgt;i C conuenientia opercti/r. Ocißfus itacj; ceffatoT, »titiKi! claufAf er coplicatiis tenens, cum fubinde pcetiitetiM tangitur, etc dolore dijktbefeit, dicitur merité cäUKt propridi deuorare. Myflico autemfenfihc^Hi operd* tioncs fuds non exercetinuirfutibus, curnes dcuomt fuds.cum ipfc fibi fit ftipplicioru mediator er torineli» toruproxeneta. Aliter. Complicare,compleäi ob dilc{lionc,e:^ftlutandoblandiri,stultu5itdcpcutnii* ligattt{rpesfuMoperationeserdmplcSbtur,propriii deuorat carnes,ipfefibi iußtim fuppliciuparans.

Bona eft plem'tudo pugilli cö requk, fiiper plenitudmê pugiilorû duoruffl cum laborc amp;nbsp;cledione fpin'tiis,

Melius e/i modicum iuflo,fupcr diuitias peccatom fnultas. Myßico autëfenfu, pugillus efl indfficieitS fides, qiue eft in domina lefumChri/lum, Duo autem pugilli intcüigcndifunt, cum quis duobtis domitiisfef^ uire ftudct,dco fcilicet er mammonte,eropprobriail^ j.Rfg.xB nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Propheta comemorat : vfquequo chtudn

cabis in utrunq; poplitem ƒ Melius eft ergo fme uSa colt trouerfia quod hic prias ponitur. Aiiter. PugiHnt unus,unitds ipfa qua; mateisa caret: pugSli duo, matt rialiaquædiuidi poffunt. Habetur prætereaipfadmta litof in fcripturisfacris immuda ata; impura,^lam im* tniituii

ti iu

c tl

I c c (

^ihUinimaliabindingredicbâturiniircà Noë. Mes Ü«! 0^0 cliu.(nitatê fèqtà, dc officiofain uitJm ducere quiete,hoc ejl [inc imnis gloria: ß(co,qudm occm f'O'l nrcd dujlitdtc, hoc cfl, res matcridles. Altier» (lontempljri pojjumus hominë fuijjcolim pugiUumt ^11111 uidelicet Deus puluerem de terra dcäpiens,ac ik^ ^lipugtHo concludens pldfhtduii hominem. Pugillus ßät muller ; 4 Idtere ndnej; Addin cofhm manu ^^iiSdpprehcndcns,Eudm pldfmduit. Kelior ergo efl ^^hbatus pugiUis duobus, hoc cft,dudlitdte er copulit sofiugili. Cittdinuis enim coniugHi ddinnundu non fit, tcdibitus eerie Iduddbilis er molefiid cdrens.

In circuitu,in!juit,mouens oculos mentis mc£,nihil lt;«111 eorum qult;e fublunaris huius mundi grdtia fiunt db lo»iinibus,lt;juod no udnitds mera fit. Per hcec dutc uer li ittttllige figmßcdri neqtuiids hominu erpeccdtd,

Eft uniis, amp;nbsp;non eil fecundus, nee fil lius nee fraterincc cft finis in omni labo •■eeius,neeoculuseins impletur diui« lijs cui ego laboro,amp; fraudo anima •neam bonis f hocetiam uanitas cft 8C Occupatio mala,

Amplius,inquit,res humdnis confiderâs tùcU qttofgt; ^,qui ne legitimos habet hieredes,infatiabili a^âu w« diuituf occupari, oculum hdbentes inexhaufhiitt

Jf4 OLYMP. IN ECCLESIAST» tr incxplebilein. Ojiodcumfatiicontépldtuflib^^^ trodudt incxplebilem haim hominis perfoni ex nti£ pxnitentid ita loqui: Etcui ego laboro (J dmmam meam bonis: iure ergo er huic lidgt;ori tem atlribuit. Aliter.Myfliceßcintellige.Eßffgt;^^‘ Vnum hoc loco dccipit, qui feipfum tMtutnodojèue^ Kcdiligit, quinehäbere quidem ttelitfilios tfc/rati^^' üam qui deßderio illoru tenetur,quamuis nduri nii^ los affines et conßanguineos habeat,quia tarnen feei»^ dum deiprxcepta charitatem ßedaturtomneshomiliei quamuis externos^effie fibißliorü loco putat erfritü“’ iuxta itludiEßo orphanis tanquam pater,crt^nqiutiil mari t US matri eorum. Hicitaqi ttnus acßjlus, qui hd bere non curatßliu neq; ffiatremjaborioßi quadam eie flione uiuendi acßolicitudine ßaudat animain ßiani !’lt;gt; nis,neq; ad fùtura bona attendens,neq; in uita quiequi boni efficient. Uuic ergo er uanitas attribuitur.

. Concordiam duoru in operibus bonis laudat, bae nanq; predum conß;quitur apud deum. itaqs Saluatof bene cocordes apoflolos binos mißt ante freiem ßuam. Eos uero qui turrim ßtperbix frbrtcätes in malo opere coucniebant, dißipauit deus atq^ diffierßit. Myfiiee autcßcacdpe. Laudabilisefl er apud deum preciofr duoru (hoc eß anim£ corporisq^) in bono concordia. Qiiomodo aute melioresßnt duo quàm ums, exemple nutie

propofttoplané inteîliges. Si corpuf quidem uot luptatibm abftineat, tèperate fe ger^ü, anima uera ipßinani gloria capiatur, irrita quodammodo uanaq-tiiditur corporis temperantia. Kurfusq; ß anima qub ' ^finbumilitatë colatjibidincturautem corpus,ammie i»ita eft humilités. vna enim parte compoßti hominis ^linquentc, aut anima uidelicet, aut corpore, neceffè

Bona itacp duorü copula amp;nbsp;concor* ! dia,ficöuemant ad prcciofam uirtutê, quoniâ fi cadant, unus eriget participé

Ex ro quad eorpori ßolet accidere,ßgt;iritualiter eru dimur.Qui enim ßmtd cubât O'dormiut,magis quàtn qnifolus iaccat,caleßunt: ita etiä qui/jgt;iritualiter con^i umiunt concordant. Vbi enimßierint duo aut tres Matth, » 8 eogregati in nomine meo,ibi et egoßtm in medio ipßos fum, dicit dominus, qui uidelicet /^ißgt;iritutignent «lorcm j fidelibiis ßw g^atißcatur.

I terum per ea qult;e fenfibiltterfolent ded(lere,)}’iri tudlcm nobis tradit doilrinii. Sicut enim duo concordt animo uel per/ôrum pldte^q- ciuitdtis dmbuldntes,ud pÉT defèrtds eremi /blitudines, tutius dc ßcilius lunt irruentis contra fe dlterius impetum, itd ct-ßturii intellige inßiiritudlipugnd. tidm cum Ecclefidfoeilo cm nosuelit, quie dd corpus dnimam^; pertineant (ji'' •TheU',g eut etidm Pdulus dpoflolusficit,guo loco nbsp;nbsp;ipfetrM

qutc homini ntfunt rerum mentioneßeit, cum dt ; W tfgcr ueflerjpiritus CT anima conßeruetur) tria nobis latenter contéplanda propofuit, uidelicet lt;juod fi unus ^mfpiam nobis infurgat, hoc eft,fuperbid carnis, tune animafßirituidiniceconiunSki, carnem compeßitäc frenat, ut j^iritualibus anima: motibus fubijciatur, (T parcat. Sciendum nanq^ eß(quod ad hunclocumperi tinet) hominë tribus ex rebus conflire, anima ßcilicct* corpore acjßiritu :non quod fecundum fubflantiaubn aliud /ît/piritus,aliud anima, (neq; enim duo rational^ infunt homini) fed quod ratione fold,ea[eorfum con[i» der antes,aliud e/ßejßiritum dicamus,dliud animä.Vo» camus enim fßiritum, aéium anintteipßius, dexteriori fiblimioremq; uim : quißiiritus efl idem, puto, qui (T intcllcäus,ßiueipßdmcn5,ßicutin Eßdra libris aceiß animaduertimus. Aut ita inteüige. Spiritus eß ipßia ebarißmaIßiritus, quad anitnam hct^cat CZ dlujlrat, ^uiM

^’^nobisinfitjjiatiogt;Ktrdnßni!Jum. Udq;ftimpolA ^‘^ßruemus quod nobis ine ft ad imagine dei ftâum, ‘quot;'‘'g)'« habemus chariftnaftiintuale. Sin uero adpcca declinemus, donum faniliftiritus uios (fl nobis. Hoc eft,puto,quod Apoftolus nos pres ’^nuinerc integrosftcut ab initio ftdmus, immacus habcntcs corpus cr animam,purumq; ftruantet ’^‘quot;^fmaftirituale. Aliter quoqfttapoteft intelligi.

‘°‘lt;(ifiant,iunc ftcundum reibim natura normam,irlt;t I '^‘‘indefcit contra malos aftèâionesac damonos: con ‘'‘^‘feentiaipfa uispotiora tantum deftderat:undecy uir concupiftentiaru uocabatur: rationalis aus ^P‘trs omnia iufte moderatur, irafcibilem uim cons ^pifcibilernq- compeftens. Sin autem contra cucniatt '‘^P’^iderlegem rationis, altera illarum uirium, uel irlt;t Idlieet, uel appetitus quod deleiht perfequatur, tunc

i reuquepartes concordijoederepuntatem jeruatt I nbsp;nbsp;nbsp;«t ratiomdis puta concupifcendiq; uis, iracundiant

^^Pnmunt,ac ftbi obedire cogunt : aut contrà,iracuns titioni adiunih, concupiftentiam ftdat. 1 ta ergo P‘‘^tconcordcsduo, tertium rebtibtntem redigant in r^tutein.

^fusEccleftaftes exempla triplicisfuniculi adfti ”***lt;1« noj etKhit contcplationes ; acprimuinq^idcn

j8 OLYMP. IN ECCLESIAST. chjritdtc nos docet, in concorditc nexum nos uocdiK. Inquit ergo: Si atumdtcorfous cr f^iritusin bonumM ueniant, non ficile diffoluuntur ab hoßis incurfu-Aliter. Cum rationalis animlt;e uis, irafcendi itc cottot* pi/cendipotentie umtatis puritatem cuflodiunt,iiiii^ mamferuantprorfus innoxiam. nbsp;nbsp;Aliter. Qift

duntinconfubfls^ntiakm trinitatem patremcrjilium ßiiritum fanélum,à reßflentibus hareticis

Bonus eft puer pauper QC fapæns, (uper regem fenem QC ftul c5, qui nefot prouidere in pofterum : quod amp;nbsp;è car# cere uinculis^ interdum qms ingredia lur ad rcgnum, quod^ in regno ipfius natus fit pauper.

Pko-/ßrme non eo dignißtnt honore quo fenes,iK^ queitapauperëueneramurutregem.Comparansiÿ* tur Eccleßaßts ßultitiam cum fapicntia,quantum bac ipßaprtcßet oßtndit. Inquit enim longepotiorem eßi puerum cr paupere, modo ßt ßapiens, eo quifitfènex er ornatus regia poteflite,ßed flultus, Amens enitn no inteüigitpofßeßipientiä è feruiliquandoqiconditione atq; in uincitla conieilum hominë adßißigium regiunt ewhere. Cuiusreiexcmplaßtmipoteruntexlofeph, ^uem dei munere inßta ßapientia,cr adoleß:entem, lt;3“ precio coemptu,er in carcere detrußtm,totius Aegy^ ptigubertMtorcconflituit.Iilt;ec ea^mfapietiaßrelf i/ißdcA

'''l‘‘^‘tt,inode/}ùm tucri docet ac ß-ugalitate,it4 ut rct , ^‘^^gtùtdte lt;jud poüct ncquaq extoüatur, dc lumedt.

IXdà grdtid O'ßti cogninone pdupcremße ejjè ticq; in rcgno, ncq; in diuitidrum copia pdu^ hulnilitdtc dt'poni{,t{t beatus oipfc fit quem» quot;‘^odum o pdupmsjßiritu. Aliter. Senefccns dc 1‘Kltiis, Hebrteorii populus diet potefl.C ui qui iunior l^'^^ßit,indei cognitionem populus ex gcntibus con» ^^^us, uere fdpiens,dc redemptus d didbolicd ferui* perfdemC hrißifdludtoris cofequutus eft regdle f^erdotiu: f^iritu quidem pdupcr,fed euangelicd bea* ^Ixilitie decordtus. iEjcemplar dutem dc dux huiufmo» '^pituperumipfe Chriftus cfl faludtornofter,,quifd» ßwid quidc pdtris eß dei, iuuenis dutem fi corpore^ ! ^tiffie tempus confideres. idem quoq^ rex dignitdte pdtipcr ßsdus propter noßrdm fdlutem, quan* ' ^KJWpcrfeditißimus. nbsp;nbsp;Eudßtidemcdtendsmortis,

Cf lußrni cdTceré ßegit dc foluit ,fuo nos erudiens ex^ niplomcdiocritdtemfcibiri,cumdicit:Difcitedme, Mdtth.it ^nid mitis fum o humilis corde.

Vidi cundos uiuentcs,qui ambu^ hnt fub fole, cum adolefcente fccundo qui exurget pro co, Non eft terminus omni populo, omnibus inquam qui fu erunt ante eos. Et poftremi non læta^: buntur in eo. Sed amp;nbsp;hoc uanitas dC eie ' äio fpiritus.

Totui hiclocut id iUegoricum intclleflunt eumq; pertincre putandas efl: quîdoquidem ituSm (ß qui corporili intuitucuniiospoßit uidere ambulant fubfole. Cumueromyßicüfcnfumilij^^'^ rcßrri contendant : nam adolefccntcin jccundum lt;i’i Chriftum dominum uoîuntinteüigitidij pcrditionii antichriftu ; nos utranq^profcqucnuircx^ f)ofitionem.Vidi,inquit,cunihs iuucmsqui dntbuhm^ fubhocuißbili[ole,hoceß,ipfospcccatores,cu)ndiio^ tefccntcfecundo, hoccß, anticbrißo,qui exurgetpro ipfo domino uidelicct noßro ïefu Cltriflo : crttonerit finis m ‘iltitudinis pcccatoru, eorit fdlicet qui ab iuitio feculi pracejjèrunt. Scd crpoflrcmi, qui temporibuS antichrißi fcilicct in eum credent, non Iietabutur in netp enim feruare poteß impie tos adhierentcs fdgt;i. V t aute doceathiinc crrorem inßdelitatis non ncceßitiite, neccaß(,ßed eledione liber£ uolutatis eße populisdd^ uenturu, adiunxit dicens: Sedç^trhoc uanitM eß ffe ilioßiritus. Aliter.Vidiß'eß-,inquit,ambulitesfub iußiti£ fole, omnes fcüicet qui uere uiuunt exfide mutt ' adolefcenteßecudo, quiproctddubio eß ßaluator naßer homo de caelo cocleßis, qui nobis natas eß ac furrcxit pro adoleß:ente primo Adam, qui ßdt homo de terra terrenus. Et infiniti erant, inqiat, fub hoc fole in anted riora progredietes,hoc cß,fecundum uiuentis fidei db fciplinä, pr£terit£ quidem uitlt;e obliti, tanquä mortui pecc^to, tendentes oute de uirtute in uirtutem, femper oaäoi

ntentis ad()ropoftt4 uitte peterna gtoriam diri» gt;nbsp;Sed quinam funt poflremi tpforu, qui non dea I ^^untur in adolc/ccntcJècundo domino noflro iefu i^intiru uel ludiei funt qui cum primi effent, ^^ifunt nouißimi : uel qui in fine feculi credent in anti ^fîümcl ^ncraliter omnes quipofprimos offeio/è l’'^j;Kiuentc!, ipfi cum fenfus nbsp;nbsp;uoluptatis iUccebrat

1“'» uocandi. Sed hos quoq^ nouißimos oflendit cle ^‘»’’epropriicuoluntatis non gauifurosejfeinadole» l^^tuefccundo, ideoq^ tritum iam flibi uerbum iüud ad» Sedzy- hoe uanitas Gr eteâio Jfiritus. Sdendunt ^ßäutem (quod ad priediéhra enarrationë pertinet) ^datn homiitcprimum adolcfcentem uocan,fub intel« eius téporis-,quo recens creatus erat adhuc in pa» ^difo uoluptatis,GT uigore iuuentutis flue flrenuus ^“t operàdo uirtutes. Vocatur adolefcens cr C hriflus f^uator,propter magnum roburdtuine uirtutis. Vo» ^‘‘f'ffZrantichriflus,qui iuuenilitemeritale firuidus in nialo,robuflusq; nequitüe innouator.

Cuftodi pedetn tuum cum ingrede* •■‘s in domum dei, Qi. propinquus efto utaudias,

Aequiuoca quadam rationc loquendi,exterioris ho ’’iiws membra er de interiore dicutur, ut oculusputa, quot;nmus,acpes, er membrareliqua. No» tarnen con» ^‘teontingit, ut interioris hominis partes de exteriore

utobedidt uerbo diuinie pr£ceptionii, proftciemb mandata legis exequatur. Qitodft de corporalipeJe diâum inteüigas, cuftodi, inquit, totum corpus tuu {Î 1 parte enim totum ftgnificauit) ne inftrumentis eifttut nbsp;nbsp;nbsp;|

/Î4m dci,debëtab impijslocis ^prophanisfepeiùtus, ut dco contrarijs, continere.

Super donu ftul tor Û facn'fi'ciu tuuni, quiaignorantquidfaciantmait. | Qkw ftidti quoq; nonnunqua munus oftrruntdeo, ut qui ex inanigloria eleemofynam ft.ciunt,ftcut Cain,quireflequidemoftftrebat,male autëdiuidebat: idco tuum,inquit,facrificium cumprudentia fiat Cfdt fetetione. Inftpientes enim non intetligunt,quoties»tlt;t le offrrunt, eo quod itlorum zelus careat dificrctiotiii iudicio. Ciuienimprudentacfeiensoperaturbonunu nbsp;nbsp;nbsp;,

ENARRATIO, 6i iSiulignorat,/àciie altcrum ignorabit, lUuditaq; ^uodait, Quia ignorât quidßciant mali,ita intdligc: i^orantia occupantur,o- tenebris obtegunturmen^ Inn. Proprie autem ac diflinäe locutu^ eß cum dicit^ iotm flultorü:facrißcium uero prudcntium tantum» nioilointellexit,

E feftines in ore tuo, nequc 1 properer cor tuQ ad offeren» ■ J dum fermonê in confpeäu dei : quoniä deus eft m ccelo fopcriuSjSc tu inferius es in terra,

Promptam ad loquendum linguam corripicndatn nionetitum ueroqidaètemerario ac prompte corde ipfi lingu£ßtult;e fentetU quoi effèrat,fuggerütur .V t jixitem quoqßpfumac caput obßruat inßpientiu uer» inquit : Neproperet cor tuum effrrre uerbu in ^oißieiliudei. Qudßdicat,Quiadeusubiqipr£fens, ^gt;n»iaperß!idt,etiamdeprehendens occultât animiO nirdisq; cogitationei, quanquam per fermonis indidii Hon emergant. Deus enim qui in altißima coelorußpe» ^“federn habet, quie in imoßunt conj}gt;icit uniuerfa.

Aliter. Netemeredediuinismyßerqs uerbapro» filt;nde,neq; utcunq; omnia quie in buccä ueniunt.Mor» iidts enim homo cum f s, ac graui corpore drciifep tus^ orbis inßmus habitator,nequaq potcf inu^ibilis dei •

ob omîtes citufasfu[gt;eriusdiikis,ftnttuifcnit(»’'^ tion folum pdua numero,fed etiam diligenti exaitii«^* tione perpenfi.

Quoniam in multitudinc tcntationis aduenit fomnium,ÖC uox ftuki in muk t/tudine fermonum.

si more prouerbij abfolute ac libéré hoc di^utn pit tes, ita intellige. Sicut qui per diem multis tentatiom» bus curisq; agitdntur,per quietem fubindefoinnijs colt titrblt;intur,ita eyflultus in multiloquiopcccitnSjjiis ipfiusuocearguitur. Aliter. Sicutifomniudormieit temquempiamueladauaritiam,ueladlibidinemtciti tins, euoUt mox or irritum euanefcit, ut nihil eorunt qttdißcere uidebatur certum effe contingdt,itdtJitoX hominis flulti nihil utile comodumq; concludens,foin‘ Koutdetureß'eperftmilis.quafidicat,fontni/scoinp raturjhtltihominisfermo. Sinautéuelis Ecclefidlb quaß ratione confirmantem qu£ fuperius attulit, h£C ucrbd pro/rrrc,uidehcet,quonictm aduenitfomniunt in multitudinc tentationis,Qruox ßultiin multitudinefer monunta dccipies,utquafi nosmoneatdicensiNenwl tiloquus efto ac nugax, ncq; flultitiam tibiinfitam tno profirfermone,quonia}nmultænugacibusadueniiint tentationes,quieipfos no interdiufolum uigilantescon turbcnt,fcdpcrquictemquoq^dormicntesextcrt^dntlt;

SicutuouißiuotumdeOj ne mores fis fllud reddere, quoniam non eft uo* I Juntas in ftultis ♦ Tu igitur quæcunquc I Uoueris redde,

Votem tji, cum qtùd dco poHicemur nos redditus ‘Vouemus autem deo (y poUicemur non pecunus ’'îofiti, fed abßinentiam uiéius, or caftitatem, o- qu£ ( (“quot;tgeneriseiufdem. QJiia ergo ßidtosperfepepob ^torumpanitentidfubitae dolor,nolentesuotapera ßluere, hortatur ut cito ac uelociter qute promifimui '^oredditwus.

Malum eflproculdubio ac deteft!i,bile p nihil unquâ '‘dis deo tribuerc :mtdto tarnen eft peitu ft poUicearis i^deoquiddaturum, neque perfoluas. Cuobus igitur ( (“'opofitis malls, bonum dixit, quod minus eft malum^ I Alio quoq; ftnfu ita intedige. C aue ne quid temere ^omittMinconftgt;eiludei,quiapmtdac reusuotißa ' ^sfiteris,multitudo te circumueniet tentationu, qiiie perfoluere promiftionem impediat, ita ut ne dormiens quidem fine molcftia fis ßturus.Vt,exempli grafia,pe cKftiäsatiarus quiftiam uouitdeo fe reddituru, mox ait ■Tf ni non interdiu folum torquetur cf auocatur, ratio» tiibushincindefidgt;duéhiS,egeftAtë fibi aepauperient '‘igt;tteoculosponens,fed(ut par eft) dormiens quoq; eif» i dem imaginibus curisq; conturbatur, ne uota deo pera

OLYMP, IN ^CCLESUSf’ fblu4t.ciutintoautemfuppliciotorquendiftntlt;iuico^ temnunt uota cotnplere,docent nos in Ailibitf apo^o* lorum Amniu er Suphira repentina mortefubliid-

Ljng«tt fi nugax jùerit, corpus totum coin^uiit^^^' prlt;efertim uero fi cum mulieribus incautus femto cofU mifcedtur,cdmem ftimulut ad peccandum.

Cum effrenajnquit,lingua peccaueris,ädpeeinttgt;^ tiam redi, neg^ confuetain prtctende cxcufatione,lt;poi imprudcnsnefciusq-peccaueris. Alitcr.Quigt;’f‘pf‘^ fice nequitio’uolutantur,ita prudentiam deinegantfj (^ernantur, ut dicant dedtgnari deum curare aefeirt qu£ hic ab hominibus fcelera commitfantur. At tune^ ^ua^uam htcc dixerismihil enim tatet octtlos dei.

üe,in(]uit,ore tuo ac Itngua peccatieris,ne er f«* äum bonoru operum tuoru amittas. Jratus enim deiit contra temerarios fermones, delet è libre uitlt;e,ft ^iiii eft quod uideamur nobis bene laudabiliterq;ièeiljc. Aliter. C aue dicas,dcus ignorât qult;e ab hominibus per petrantur, Ira/citur enim talia dicentibuS} ne^ app/ta bit

^pfrd illorü. Simplicesquoq; ac tardiores ingenif f^'^^tores, nihilominus c medio toüit, dUt pdupertate I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plefUtjiSoru ßrtutidf operaq; corrumpens.

Quoniam in mulutudtne fomniorff, I uanitatum, copia^ fermonum ♦ Tu '’fumtimc.

Triafunuludide limilid compdrduit, indiüd fcilicet l°'gt;’niorum phdntdfmdtd, udnos hominum Idborci,^^

funt nugdcis hominis uerhd'.neq; fdnè multnm 4 ^‘‘’’quot;'‘pdifjèruntitritdhominu/tudid.ln multitudine '^“‘O'fomniorumjhoc eflfomnidntium hominum fru^ I l^^qgt;ldbordntium, neenon uerbd plurimd eff undent ^‘quot;’idrafdtur deus.l^tdtitudinem dutem hoe loco non linpitcitcr nudtiloquium int eilige, fed ociofiloquium. , ^‘‘«litsenim loquens de regno deiyqudmuis dd medidtn

I “If^bdtfàftidio.Qjiidutcmuîtdquidemuerbdpro* l^fiidtyrem uero ipfum de qud dgitur minusfscile redt ^^Milfmnc uidetur loquutusfdlfe.Sed et qui ocio» fe oepneter rem loquitur, in uerbo quoque uno nugdx deprehenditur • Semel autem nobis cunikiru uira ^^lt;nobferuantidm fuggercns,Tu,inquit,deum time^ quot;^inor enim omnid excedit.

Si calumniam pauperis, SC rapinam ^udicq uideris in prouincia, nemircris hoc négocie,quoniâ excelfo excclg

€8 OLYMP. IN ECCLESIAST» fior eft ah'us qui cuftodiam habet, peripfos alqquoque excelfifunt,öi‘tJ perfluitas terræ.

Rdpinâ iudicij uocat, cumditioresinprouiitM^ ciuitate largitionibus corrumpunt iudices dicia- Aliter. Etiam rapinam iudiciwu exercet,lt;jiit taufanihiladfe pertinentem,uiolenterfibiue»dielt;ii(:^ extorquet. Ait ergo : Ciuotiefeunq; uiderim ealunint^ Cf Idrgitionibus inopes à potentioribus premi, IK tnireris ,hocefl:,itdob hdne ipfdmrem indigttcris, ul fluitdre mundumfine uUd pröuidentid fufigt;iceris.Dtui enim fuper omnes excelfus,on!nid^eaddns nbsp;obfer*

udnsquiedbipßspdtrdntur,quifibiuidentnrexcel[i,lo cupletes er glorioft,reddet unicuiq;pro fuoru operun dignitdte. Et fuper ipfos excelfi, hoc efi, qui fefeipßl indniter idihint er ntdgnißciut,nihil dliud frrmè cdi^ fendi funt qudtn fuperfluitdi terrie, hoc eß,inutitis ter^ r£ globus er mdffd,iuxtd illud: Quidfuperbis,iitqilt;itf terrdercinisf

‘ Generdli qudddm concluftone utens, Deus,inqMtgt; inflnr uiriddrij mundumfibi hunc excoluit er ortiduitr cr in eo domindtur ut dgri dominus,cuius er dfidudiu prouidentidm gerit. î^on ituq; decet opindri muudiun cdrcreguberndtioneregndntis,obedsqu£interho»iii nesfiunt iniquitdtestimó reuocare mentent oporteti

Qwd cKni mundus hic dger nuncupetur, iuxtd euan^ poTiibolM -, deus hotniné mundi huius regent lioininHmg; conflituit,ficutfcriptum efi : Omniafub» Pftl-S (kb pcdtbus cius. Admonet itaq; nos hoc loco Ec ^([ufks dignitatis noftratyUt débitant uenerationë deo ^bibëtcs,qui nos regia honejinuit corona,pie officio» ff^WKiOMMs, Aliter.Qttandoquidem deusuniuerft , l’WKs mundi uerus eß dominus nbsp;nbsp;poßeffbr,uelut agri

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impi(s dogmatis,autperntciofis do

. Qmnibus enim prcecß, omnia (peculatur dgri ^ninusztrpoßeßor elaborati. Aliter .Diuina ipßt

f^paradifusoptimisarboribus confttus,habens^ the fwKin occultu. Par efi autem ut qui hue habere qu£a

I delicifs renüciauerint, erfi neq^ ludaorü more f“!«»« lito-ic iacentisfenfum confe{latur,neq; è cunüis ^^(criptuTic uerbis aOegorias er myfteriaperfcru» ut tanquâ inutilem pofihabentes litera; ucri» plantas agri huius radicitus fubruat et euellant, potius deceatfideliter quie funt fcripta rimari,er

Qui pecuniam diligit pecunia nofl cxplebit,^ qui amauit frudus in mul» titudineipfius.öChocetiamuanitas» •

Huiiis fententt£ pofterior pjrticula itd coßrucli^ eß. Etc/Mamauitfi'uäui,hoceß-,quicun^;ttmMtfilgt;[ ipft, mn autem comttni'S utÜitatts gratta congercrej^ üut.quaß dicat.Qjii laborat auarititc morboßttc pc* nbsp;nbsp;j,,

quam dominus mereatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' i|

Mukitudine bonorum mukipb'cati i , funtquicomeduntea.Etquaeuirtusac forritudo poiTidcnti bonaf Principals enim eil illi ut uideatoculis fuis» | lt;

Symmachus intcrprcs poßeriorem particuhott iU । conuertit, Qwæ enim uirilitas incfl habéti ea bona, nift 1 uttantümodoeajßedctoctdisfuis? Senfusautëhiccfi- ।

IWKfnwj qui fumma animi ui, e:^ corporis contention^ flagitiu tdiquod aggrediatur, utauarusfolet,quilt;ii‘^ cunq;poteft ratione pecunias cogit,eftq; /ortitudobao firenuitascj; damnanda. Qjti uero fic impudenterauart funt, hoc ßbi tanquam bonum fummum proponunt,id inter pocula patinasq; uerfentur, ut ^eäaculojrn^ antur quas conge/Jere pccuniarü. in multitudtne er^ bonorum,hoc eft,in affluentia pecuniaruqu£tldis aßt* due multiplicatur, geftiunt non fecus ac ß bonis tlbs pt cunijsqi ueß:antur. Et qua: iUisäcmumreßiltatutilitat

'^fiuiufmodi ftrenuitate lùrtute^Solo nang^ intuit ^P^gt;'(ipitugentin()ecunijs,duarùiatlt;ilicorreptuf.

dicdt,nuüo dlio ufu dominus eß earum præterqui J'^°lt;i‘ilgt;pofitascontépldtur. Aliter^ Quibuslegitb hoitefldtts iure opes at^ diuitia dugefcunt,multipü ^^ittur etiam qui iRis utantur. Qjii enim uere cupiunt P^'obitate fibi augeri, multis hoc eß, pauperibusßcM ^P^iinpertiunt. Vt itaq; à tenacitate nos dehortetur, ^'»ifericordiamuero conuertat-,quidprodeß,inquit, ‘ ^podentiduaroactenacißMturpis huiufmodi uirilia I *'^amp;lwtitudo,qui€ oculorumfolo intuitupecutùjs uti ( '^ti/sq-permittitf

1 ôulcis eft fomnus ferui, fine parutn tottiedatjfiue mukûtpleno autem diuî« Oîrû non eft qui finat eum dormire»

Poßtd coparatione oßendit ßlicius euenire homini I^Ticoditionißibiedo, quàm ci qui liber cum ßt,aua fflbe tarnen eß jèruus. Famulus enim fecuram uitam du ^,quocunq; demum uiâualatur-,dulci ßimno reficb iHr.Atqui pecunijs feruit, hcru habet importunu,qui ^onttireeum ne finit,cura fcilicet augendi lucri anxiea httibusplenam. Myfliceautë: Quideoßmulantur * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;animo firuntur, atq; Itetantur de téporaria huius

fieculi uita in aternâ transfirri, qua uita prafentis tra^ btionem pulchre atq; appofite uocauit fomnu. Auaros Mtem no fomnusexcipitjfed horribilis mors, qua; non finit eos quiefcére,fed lt;eterno tradit fiipplicio,

ERinfirmitas quam uidi fub fole,di* uitlas côferuatas apud dominS in per* niciem fuam, amp;nbsp;pereuni diuitiæ iHæ occupatione mala*

Omnesiniquitiitisljiiecies,morbifuntipftuSiini»t^’ Adeo uero grauis eji O' intcnfus audriti£ morbus, ut rddix malorü omnium mmtô nominetur.induit ergo: Vidi alJèrudtds opes inpemiciepoßidentis ■ Aut emui peregreproßcifcens, perdit auarus diuitids, cum prof pter eui nonunq graffatoru infidius raptoruin^; putiâ^ tur : aut fi ceetera euadut incomodd,uitd demu excedes pecunijs tune priiMtur.Planeq- inteüigit fe pro incerU re atque injkibdi ldboralfe,ut quihus omnino cisriturus erat pecunids con^eglt;(ret:hoc enim [ignißcdt cum di^ dt,in occupatioe mdt. Qnia uero multi fubprietextu hieredum filioru diuitiM cumidlt;int,merità fubiungit:

Et genuit filium,0£^ nihil eft in manu eius.Sicut egreflus de uêtre matris fus nudus reuertet jUt pergat ficut uenit.

Ef/î ctuurusfub prietextu filioru fe excufet, tdmelt bunc monemus, ut nafeetis fibifilioli manum infigt;icidt-^t cum inuenerit ilium fine pecunijs de uentre mdtrii in hunc mundum uenijje, rurfus in^iciat morientis md num : etenim inueniet eum ficut nudus o inanis peciui niarum uenit è matris utero,itd o pauperem ftbirefn num tcüuris ex hdc uita commigruntem, Herito ergo fecjuituri

Et nihil accipict in labore fuo ut ucj* öiat in manum ipfiuSjSC hoe infirmitas •nala. Sicut enim aduenitjita abibiu I Quid ergo eft illi amplius lab orat cnï “luentunijSComnesdies in tenebris,' luâu amp;nbsp;trißitia multa, in infirmitatc óiira»

si iti«^ neq; ctuarus ipfe, neq^ iüiusfilius quem Iteit j ’^‘lemftbi inflituit, ne^ hominu prorfus alitjuispoteß moriens quid ejßrre fenfibiHü ßcidtatii, nónne I ‘^licis((nim£morbuscßttUfOritia^QMditutjiLibora '''iKntu,cum fint diuitilt;e prorfus inflAbiks,Qr aquatif I ^‘lt;bullecum^tumefdt,perfimiles^ Sedc^ipfaauuri ’‘‘tiin tenebris elunguefcit, hoc efl,in ignorantiu cr lu ^■Ajurusenimncquefuijpfiusmifcretur,cumpt(rcc lie nix congeflis utatur, fed etia trifli infupcr irucundiu fiigt;’inl4tur,crleui occafione in contentionem furgit (y ^xlt;^ntidefcit,anima graui ^egriludine occupatus - vide i^itur quot auarum incomoda circuueniant, pofl qu£ '^ndü uita etiä tencbrie inflrni fufeipient, repulfunt ‘^lt;»^edu dcifiuftui, illius ira feuerißime puniendum.

Ecce,uidi ego bonum,hoc eft ut co« •’’edatquis 00 bibat 8C uideat bonum in omni labore fuo quem lab orat fub folc, innumcro dicrum uitæ fuae quos dedit videos,Diuitias enim dedit,fubßantias

74 OLYMP, IN ECCLESlASr. ÔC poteftatê ut comedat ex eis, ÔC3cd^ piat partem fuam, amp;{. lætetur in labore fuo:hoc eft donü dei .Non enitn recor* dabi't multis diebus uitx fuæ, eo quod deus occupct iHum in lætitia cordis fab

AUiiri perfotum tnifcrut^ fupcrius ofiendit Eccle fu(jks.Cum^iuifusfttineumgrauiterimtilfe,nuncuigt; cißim älittm agggreditur curandi rations, ut non inuet hendo pertcrreat,fed ut blande ac fenfitn cotrcékinda, flfieripoßit,liberuinetu,fuj^icionibu5,cociliet- Quùl tnim auarusfic malis afjiüiontbu! occupatur, at fi»* plicetn uirtutis exade medicina firre non poßit,iniilu cum prudentia nafter Ecclefiafits qu£ iucunda homiio c3tinguntinuitaibreuiterpercumndo,prlt;eceptisliiif admifeet: dt(j; ita mox docet no oportere uentri CrguUluxurioftusindulgere, cumbreuis hocinfecu* to nobisfitturafUuita. Hortaturita^;,a}iudintendeti!t auarum,ut duin uiuitfids utatur bonift ita dißbnuläter appofiti5uoluptatibui,abducerc ilium ftudens ab aita» ; rituemorbo. Inquit ergo:Bonu eft tibi auarelocupktt I comeden,bibcreacl£tari,donee eameditarisqutefiiii^ nbsp;nbsp;!

fub foie. Sedpfich decct etiam te id cogitare, quodpaii cos ac numerabiles dies tibi ad uiuenduin dederit dei^-Tempus enim uit£ tibi coce/fe fecretu eft tibi in forte» terminis^ defcriptu. C urn itaip diuitias à deo acetpef ris,fiicultatemq;illisutendi,cogitanonfolumut colite* iiatamp;-bibas,fedutportioncmtuainfortem^accipi^’

lt;C(ff m gK4jn yît admirabdis Eccleßaßie noflri do» ‘quot;a. Poflquà enim blande pennidcendo metu auaro. ''Tt'i‘^ionemq; imminuit, edendi ßcilicetacbibendi uolu, ^^poci^entisci- pcrß'Udtur. Monet ergo ut partem (îbi ^ntius decretain accipiat, hoc eß, hsereditatë acfor acperpetuà duratura. Ea uero ^ltgt;‘l‘/}gt;crgerepauperibitiopesfu(ti,crdehuiufmodi i ' '^^nfatione (blidam betitiam capere. Hoc enim uere ^fidonum dei,in elecmofynis or charitatepauperu ui»

°peram^- confumere.Tunc uero ut magis iUipcr^ l’^^eatpartem hatte ßbi propria capcre ,hoc eft^bette -'difuisdiuitijs,ut ita jkbilesiUi fiant,reuocat iUi in me*. ^tiibreuitatë uitte huius cumdicit,quodnonmultos '^‘ordabiiur dies uite ßue. Kuiufmodi autem hominis '^^upatio in pauperibus ßtbleuandis, O' acceptifßma ^ßdeo,(^ mißericordis cor animamq; Utificat .Ethlt;ec ^“idë qutc docuiihus ab Ecclcßaßtc adduila, nue blan* dtiiutiros adhortando,nune confri feuerius increpan» ^’ßtis ßicrint ad ipßius liierte ordinem ßenßumq- expli ^^udum. Quiuerodiuiniusacßublimiusloquentetn poteßaudire Eccleßaflen, cum memineritadfcpertùi

ilbid euangclij diólum, Qjti habet aurcs audiendi Matth-«J ^itH'.idem proßdh nouit qui ßolusßit bonusiuniK eni ioflus efl deus. idem quoqs nouit, quodqui manducat Matth.ifi cttmetn ßlij hominis,o bibit eins fanguiné, ßiturtefiU titiilisparten hic aliquam,fritiliottemqs aceipit. Bene

OLVMP» IM ECCLESrASl’* igituropera}ninfumitfui(m,uirtutesq;excrcetdMttß ptb fole,hoc eßjin prtefenti uitii,fecü animo depidäiti, quod deus numerabilcs pofuerit diesfuos,ncgue deocid ne umtm ijaidem illorum pati uacuum acßtrilempr^^

terire. Labor enim quem uirtuti homo impendit, pro^ prie dicenda eft hominis effe pars, quefola nimtru e^ cietut pars noflra fit deus,iuxta iüud quod pater PfJ.nS fiaftenoflricanitinpfalmotPortiomeaesdomine-^^ nbsp;nbsp;P

fapientia. Nam qui h£c bonaßiritualia bibit mcdit^et in bis betitiäßuamponit,plane inteüigd h£c chiOrifmata deifunt, auetq^ peruenire ad teiertuitt tdtam.Temporanäuerohanc,utexiguißiicqdeß‘^( er contemnit. Acdditenim hoc omnibus qui dei »!gt;gt;* nere circaßiritualia occupätur, er ad ea contépl^ mentem attoUunt ut mundana h£c omnia paruipetv dont. Si qui uero putant diuitias iflis,fcnßbilesq;ßeigt;‘^ nasfuminließe hominis bonum, himihipaucisrogädt funt: Quid itafit quod lUas deus lt;eque cundis homtiu^ bus non impartial, cum tarnen idem perfonaru noitfit acceptor i Atqui cernitur que uerèfunt bona, cunltif £queltbcralitereffudiffe,hocefl,libcruarbitriu,d^ fitionemq; adexercendas obeundasq; uirtutes. QU‘^ propter licet adbenc officiofeq; uiucndumdiuitieud» miniculoeffepoßint,eruirtutesipfiuquädoqiutpe^* mia confequitur, non abfolute tarnen, neqifMpte»^*

I®''* «fî lon£ uel moite dicendlt;e funt Oquot; hobendæ. Sed ^‘quot;quot;iperfe medi^ funt, oc fufj; deq; âccipiantur,fiicûe I ^'’’’fnntcimmutanturinhabitutnbeneillis maléue

Â^malum quoduidifub quidcm frequcns eft « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homines. V ir cui dabit

deus diuitiasj fubftantiam ÔC S'Ofiâ^gt^ non cft quod défit animæ fuæ '’^omnibus quae concupifcet,nec trû ‘’net et poteftatem deus ut comedat ex ^'’•‘nam uir extraneus uorabit illud. ôô “Ocquoc^ uanitas ÔC infirmitas mala.

WfTiC bwKî inteHeâus redo firtur inauoros cr ni ’quot;'‘f porcitote aßridos .Quod ou té inquit, Nec tribuet ^‘pote/ktcm dem ut comedat ex eoifimile efl iiïiquod ^^^pofioImfcribensadRomanosiTradiditillosdeut Rom^ ^P‘ißioncsignominite. Non quod dem ipfequcnquÂ ^ninum cogat auaritiom intemperantiam ue feibiri:

itntlum. slt;epe acddit ut aliquts magnoi fibi diuitinu in ‘liK/tdi copia,a in fcientio fcripturaru copararit,alioit J rerum co^mtioncfcd quia deinde faditoi moru

uerbis fuis dißidct,lt;icdo(irinje, hincfit ut lt;}ui iH tUiiis truditionesqi incidunt, magtum i»deipfi‘jni^''^ utilitute capidttt, nihil ikto ipfe autor emolumentip^^ ccpcrit, eo quod comjfondentes uerbis mores non hlt;( buerit. De huiufinoditdris inteüexit falMtor,cu dixit'-Matth.ij Ciuiequiddixerintuobisfkeite,fecundumuerooper^ eorumnolitcßcere. Aliter.Diues olim fidtpopnhfi iud£orum,locupletatus lege,prophetis Z}quot; fscerdotio'. qui tarnen ex diuitifs fiuäum non cepit, morbo griini correptus, impietatis in faluatore fitum comijfie : pro* pterea uenerunt extremi, nbsp;nbsp;bona fua comederunt,po

E.phef.X feriptiiefi: Quialienatierantàgubematione ifrA er extemi 4 tejhmento promißionis.

Sigcnucriiquifpiam centS Itberos, QC uixerit multos annos, ÖC miilncudo magna fuerint dies annorü eius,amp; ani« ma ill tus non impicatur bonis fiibftan# !• tiæ fuæjfîC fepultura illi non fiierit, ego dixerim quod melior illo fit abortiuus-In uaniiate enim uenit, ôi pciglt;t ad telt; nebras, Si in tenebris occultabitur no* men eius, non uidit folcm nc^ cogno* uitircquies huic fuper hune.

Qt(od ait,fi genucrit quijfiiam centum,per hyper* holen d âu intellige. vtitur autem hoc loquendi modo feripturajcum 4paruo déclinât in immenfum aliquod. Hyperbole

Hyperbole enim eß ßermo ueritatem exceJens, ut alb expreßtm ante ocidos ponat ,ftcut or Apcflelui

«l:Adhuc per exceßum uiam tiobii oßendo. Si linguii ^-CoT. i} ^idoruloquar,cr fihabuero omnein feientiS, er co fiioKo-o myßeria,charitate uero non habeam^ nbil mihiprodeß.Atqui ßne charitate habere iHaquie gt;f(ettfuit,non eßpoßibile. Sed quo paéhfit accipiena 'hm quod dicit, ipße prieueniës nos edocuit,cum dixit: fer hyperbolen uiam uobisoßtndo.Cicit ergo Eccles [i^s-t^amuistamßxcundusinnumeroßlioruquifs pimt ßierit, quod eß impoßibile : ßi uero etiam ad ans lt;quot;gt;!itmuixeritßenium.flagitioßeautem,neq-fecundunt quot;iftutem duxerit uitam, atq[} ita perdite, ut deßnäus »efepultura quidem dignits cenßeatur (qtiandoqiddent (rhoeperßepeipfum contingityßciledixerimtaliho «tint longe meliorem eße abortiuum. Hic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homo

in uanitatem uenit,er in tenebras pergit,in ignos ’'mtiauiuens,ernomen ipßius in tenebris occultabitur, lt;«w delendus ßt è Itbro uiuentükneqi digniis habendus fitiuftitilt;eßok. Qjrare auté abortiui foetus aut mortui ^ßintur,aut unît uiuant diem alterum ue,explicare bx loco non eß conßliu, fed potius inferutdbili diuime prouidentite relinquendu puto. Myßice autem qult;e fittxnuf diëkifunt intcUige. Apoßolus quidem er ipfe eritt iudMtfcariothis,erdoärin{efu£uerbis multos ÿnuitflios: fed quia fubinde non impletus eß boms ut perfeueraret in ßnemjed couerfus eß ad ittiquitatem.

ruit, hocefl, nonimmortuusßät SaluatoriffiP'*^^'^,' { nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qui enim C hrijk cófepulti funt in baptijmo,niiixgt;‘^‘^

amp;i cuftodiuntin uirtuteuiucntcs, hi projióbiamp;'^''''^, Chriflo refurgunt. Talisitaquc magifter dcdo(iorqlt;i^^ multos quidë genuerit fud dodrina difcipulos (hoc eifi fignificdt centendrius iüe numerus) multu^ dtidtis ed» cendo cotriucrit, tdli dutem qudm modo diximusjcf'^ turd dignus non hdbcdtur, eo quod mortuus pcccdto d fepultus no ßierit,pergit dubioprocid dd tcnebrAf,»^^^ uidebit iuflitix folcm. Pdulus uero dpoftolus qui dc[^'' t.Coï‘ t‘dicit ; Nouißime dutcm omniu tdnquam abortiuo uißusefl er mihi: fepulturd dignus eßhdbitus, qui amp;nbsp;bonum certdmen ccrtduit,cupiensdiirolui,cr ejjccuui 'C hrifto.De iüo dutequi mdle uixit,er Hieremidsferi“ KifT- nbsp;nbsp;bit:Sepulturd dfinifepelietur,hoc eß,non hdbebiW^^

gnus quiete hominu rdtiondlium, cum pdßionescddtd fonfeëkitus in/hr pecorum uitdm finierit.

Et ü mille annorum uixeht curfuß’, bona non cognouit. Nonne ad locum unum omnia perguntc'

Etidm ßidd copidinfilioru,congcßAsq; diuitidshoe ruiqudm dei muncre dcceddt, ut mille annoruf^dtio ßt in uitd, non tenddtdutem dd ucrum bonum, hoceß,iu fecundumuirtutem Idudabiliteruiudt, quidfibideniq; ^mnid idd prodeuntf Etenim in eundem pariter pergit lacum,in.qucm dbortiuipergunt, er qui dcerbd mortt intcrcepti

Q«u fu[ieriusdeefculentisacpoculentis mention '''gt;gt;t}icit,tte quis ßrlefu/jiicari poßit ipfum uentris or i’^l^iHecebrofattuli/Jèjaptenucinquit ; Etfi homines j '“iiniinlgcnttduentrisplurimoslaboresinfumunt,nihil 1 ^lt;imeneoruquægullt;egratificantur,i{)fiu5dnimce parit f^turitatem : fed inanis penitus ac ieiuna perfijlit, cifitt , f‘lgt;ieomeniens atimentu, uerbifcüicet ac uirtutnm, ex ' i''^tiahominünonaccipiat. Aliter. Eiequitlaßm^ t^ßäu quid effe cenfetur. Anima ergo qua; huic an^ perdurât,femper aiiquid profert fiagitiof^contu '’ielittsfcilicet,iurgia,blaßgt;hemiaf,dolofauerba. Ueq-ffoptcrca tarnen expletur, eo quod nequitia,ficut dit xigt;imperß0h,incompletaq; fit.

Quid cnim eft amplius fapiéti quam ftultofQuoniam nouit pauper ambu* Ure in confpedu uitæ»

Quidhabet,inquit, amplius fapiens ab ipfoflultol ^ittßreßonderi deceat, Midtum fane habet,atq; omni bus modis. Stultus cnim ßß uoluptattbus more pecudu

I niatKipauit,fapiensueropauperJj)iritu,iuxtaeuâgcl^ lt;aâum,ambulat coram uita, hoc eß, per uirtutufemia tàs pergit, donee demum perueniat ad ultimu appétit bile.Dijfoluienimcupitore/fecum ChriflD,quiproa‘

fichcßuita^tcrtia. Aliter. Populusflultuscf iii[t , picns ludlt;eoru,in ligno uitam fujj:endit. Genlilis iiero populusolimpdUperGruacuusgrutiiirudci,((dcriici» | fixuaccurrit: itdprojiilusinconf^cilüuitiefdlutätis, in dominii tefum C hriftuni,fidc locuplctatus efl.

Melius eft pi olpicere oculis, affl^ n bulareiuxra uoluntatêanimæfuæ.Sed 9, ÔC hoc uanitas eft,amp;^ elecfiio fpintus.

qui in tenebris ambulat. E^eq^ enim aliud ifte homo ccit j fendus eft quàm uanitas o- eledlio ftgt;iritus, cum certa eledlioneconfilij animalis homo affiiliisßt,aduanitas tesq; comigrarit. Sed ex cuangely uerbis, qult;e nos ad huiuslocicomparationc attulimus,ftiboriri dubitatio poteft, cum Hlicuniusoculi tantum, hic uero duoriiitt mentio ft£biftt. Dicimus autem, ibi quidem intetledn uni US oculi appellationefignatu eftè, hic uero ftiritud^ nbsp;nbsp;nbsp;j

ktiudin, oculorü dualitdtc moflrari, qtiilu! (^uipie of» ßdofc^; utdtur, perjficdcem faite habebit oculoru in» tuitum. Efi prtetercd nbsp;nbsp;illud fcitu di^tiifimÏi.morcin

hunc eße diuiitie fcriptiir^, ut pro utta tantum poten» ba,totam animam nobis quandoq-, proponatiut â con» (upifcibili, cum dicit: Et comedet uuas donee impleat mn!ä,hoc efl appetitit. Ab irafcibili autem,cum dicit: Anima benediéh tota efl fl)nplex,homo autem iracun ifi« caret pudorc. Ero parte nanq; irafcibili ipfum to» te,!)oc efl,animaprotulit. Curn uero inciuit, animas t ,Pet, * ''oftrasfanóiiflcari ad obedientiâ ueritatis: quia ratio» »distantü potentiafamiiiflcationis efl capax,ad banc 'niam uim fenfum intendens, totum ipfum,hoc efl,ani» ^atn nominauit. Quandoq^ uero totum cum partibus f‘lt;‘taniin£appeUatioeuultinlclligt,utcudicit:Omnis Roitt.t^ ixima potejhtibus fuperioribus fubditaflt.Uoc etiam '•’lt;'0 ad rationalem aflneiens potentià, quam dualitate '‘^orum exprefit, longe melius cjfe ait homini/firia ‘“^quàm animait.

**us 3 amp;nbsp;eft cognitQ quod eft homo, 6«^ poterit tudicari cum eo, qui fit for«* fupereum’.quoniam mulra funt uev:*

^nltifunt^nquit,fermones uanitatem multiplican qui impudenterefliruntur contraprouidentià del.

hune deus pauper täte oppreßit hominë, htucueroeoH tra. magnox opes dijfudit^C ur hunc uenußu ejfe uoluit, hunc deßrmemff:^ qute ßunt huiufmodi curioße nKg4* tiones. C^nas ut è medio tollatnofte]-EeeIeftaßes,iiit omniu reru qutefrëltefunt rationes, curitaßalt;(ßiitf rcpofitas effèapud autorem deum, qui tantteeftfapi^» ti(e,ut non folum eas feiret effèßturas antequâ ßereid, fed earu quoq^ nomina recondita haberetinprafeitit* tiæ fu£ confilijs .Si quid cnim deus in generationspre^ duxit, huius or rationem nbsp;nbsp;nomen coprehenfum hit^

buit apudfeipfum .Cum itaq^ mtdto ante pr£fciretquie cuiq^ homini utilia effent ßtura, ita deniq; unuqiK»^ produxit in uitamteum inquam præfciret omnes bomi nis conditioncs, quod mutabilis, quod mortalis,quoi imbecilliseratßturus.Nullusitaqihominuaufitejjrri rc uerba contra ilium, qui nouit omnia antequäßant, couenienti loco ftngula flatuit iuxta fibi uni cogni^ tax rationes. N0« enimpoterit quifquam iudicari,hce^ eft,contendere in iudtcio cum ßrtißimo omnium : uin'' cet cnim proculdubio fortis, iuxta quod Dauid catid inpfalmo'.Vt iuftiftceris infernionibus tuis, er uinc^ 'cu'm iudicaris.

Bvid eft amph'us homini7 Quoniam quis nouit quid ft homini bonumj^quid futurS eft ftbi,^ Et in umbra ea fedtgt;

ÜonofficioftmhominisuitäffedMnamßidtam^i ^lt;ifpit,cum (ücit: Qjiid habet amplius homo qtà circa i^rperitura occupaturf Dices'ne hunc habere ues ^Shmcottiugemf Verum cut fatis confiât ob eandent Vfim coniugé doliturus nee ne fitt uel in adulterio des P’^hcnfam,aut alias afferentem doloris caufasfAnpea ^‘«tias habere hunc dicesl At^ui pecunia: tudamad la* ^umcbpulerunt.Anuero potiusuineainfC^uafi non tX'opteruincam fit Naboth infidias mortem^i perpefii f“!- Qÿis enim homini nunciabit, quid illi fit euenturu ‘^oiKc eftin hac làtalPralens uero htec autoritas nofiri ^defiafi^, omnem fiinditus euertit diuinandi fiuperfii Tonern, uanas^ afirologoru nugas de hominum genî*

Nullus enim mortaliii certam fitturoru feientiam ^onfequi potefi .Vt uero etiâ concedamus homini cun* ^aduotum in hac uita ceffùra effê,illo tarnen catculo ^uc urgcbimus,qui eum male urat et torqueat,numera ^ilesfciticet pofitos efiè fult;e uitæ dies, qui uelut umbra b^imfiurrunt. Ex qttop/rfuè comprobatur, uiuendum tjfe nobis fecundu uirtutem, mentis oculos erigentibus ^/ùturamuitam, mortis er umbrarum immunem,de qua nobis abunde per prophetas,apoflolos,cr redem* ptorem mundi efi traMtum. Qtt£enimuentura nobis hocinundo fint,penitus ignoramus. Ciua uero no* bis repofita fint in juturo feculo ,fide iam feimus, quod

«6 OLVMP. rn ECCLESIAST» tormcnta uidelicct pcccatorcs, teternaumgloritdii^ ßos (tccipict.

Symmuchuspro co quod Icginws,fuperolcutnbof num, tràflulit, fuper unguentü bene olcns. ïn unguento autem omnes hominü deliciM figmßcauit.Melius itdtj; eft,btquit,exofßciofis ailionibus laudabilisßmtefii* ûumpcrcipcrc, or exultare ob nomen fuum fcripM in cxlis, propter utuam bonoru operumfidem, ^uM ßui omnibus humunis delicijs .nonametùmdecemit effctranfitusuitichuius diein,fuperdiem nutiuitutis-t^utalitius cniin dies in turbulcntü uitte huius pelttgus nos induat,ubi draco latibulum fuum pofuit : tranfitus nero dies,èflndio noseducit.E.tfiquidëpeccatorfierit qui deccdit,peccare ultra iam définit : quiucro fiterit in ßus,uita perfi'uetur tcterna. nbsp;nbsp;Myflice autem,melius

cß habere nomen bonum, hoe eji, habere Chriftum in portioneacforte propterfidci chrißiantc facramentu, uocari dus cognomine chrißianii ,quàm fine iHius fide,in elcemofynas ßcultatcs fuas profiindere. Multi gentilium quia hoc carent nomine,fine uda utili» täte acfruäii anima: fu£ ßrtunas fuas erogät indigent tibus. Si tarnen hocficcrintaßvihi mifcricorditemoti, ipfi quoq; in cognomen hoc fandum aliquopadcpert uenient : ficut cy C ornclius ipfc ucnit C enturio. Bona cfl etià interitus dics,quia pcccato mortui,Chrißo con fepeliiwif

lipelimnr, fùpcr äiein uulgxris huius dc munddn£ biiitdti;,cjua nos Adampdtcr primus in uitaprogcnuit

* Melius eftire ad domû ludus quam I ad domû conuîutj, propterea quod hic , futurus eft finis omnium hominum.

lMxi(ri£ tndculds dcfidi£, quds dnima cotrdhit t nniùiüjs, etidm fdnâus ille lob cum fecum tdcite rca pMuret/dcrificidpro cxpidndisfili/sojjircbdt: qudn* ^lumitli non mdlo confilio ,fcd tucnd£ concordilt;e grd iiiconuiuid inter fequdfi cogndtorü chariftid celebrda fiitt.funcbris ucro luéius longe utilior ejl conuiuio.lit foiunq; comuncm jrdgilitdtis humdn£ conditionë rca putintes,cr orbdtis compdtimur,0' crrorcs proprios ^nddmus,dc in melius rcfipifeimus. Hoc cniin fignia ßcittquodßAtimfubfcquitur:

EtuiuêsafFertbonû in mente fuam» Super rifum,bonaeft ira. In triftitiaenî Uultus,corô^ animus cmendabitur.

Irdfci ftnepeccdto,bonum Iduddbileq; cenfetur: ut n quis uel contrd d£monds,uel contrd cdrnis pdßioa fesinßirgit or excdndefctf.cr huiufmodi irdm, hoc lo co bomm dppeUdt. CiU£ dutem non odio pcccdti,fcd dppetitu uindiildilldtdsulcifcituriniurids, h£cddm*

cß ird. Melius itdq; cfl hoc pdâo irdßci,qudm ria f« lento dißblui. Grduis enim uultus nec refolutus,cora feéiionis efl index, ej dd folidum uirtutis gdudiit dnia

1 iiMtBprfrjt. Aliter.Irdfciquoddinmodo did potefif ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ 4

SS OLYMP, IN ECCLESIAST, qui fcucra delinquentes corripit obiurgatione. Meliuf eß ergo uel pneceptori uel domina fubditos orationt grdui co'ércere, quim per rifum atq; blunditw p4ti ilf forum mentes langue feere. 1 « uultus enim aufleritäte, quam hoc loco trißitiam nominal, ztr ßbi melius coHf fulet,z:r fubditos in uiamprobitatiscönuertet.

Vir fapiens eßßnebri luclufecu animo députant, fefe natum de corruptibili carne, breui ex hac uita nii^ g^aturumtmortales ca;teros,qui eadem funt nati condi tione aßräu pio profequitur. Contemnit autemqiue» cunq; fuis oculis obuerfantur,ut cafui mortiq; fubieÜa^ S tultus autem cum mentis hebetudine,folida putetefi qua.’ funt in mundo, neq^ illoru mutationem inteßigat, proptereaqi fitturi exitus fit fecurus,delicijs effluit,iiogt; luptatibusq^ indidget. Animaduerte autem quod iiütio te admonui, ac fepe obiter repetiui, Ecclefiaßen not ßrum non ingenue quidem ex fententia fua loquétem, fed ex perfona uoluptarif quam nonnunq utfibi cont» modum eß affumit,ita depattnis,poculisq;dißererc, Ut uideri poßit ijs,quinon inteUigunt obliquum fermai nis duéhirn, uelut Epicureus quidam, bonum hominis uoluptate metiri. Sed animifui confdium compluribus in locis plané oßendit, tum proxime à nobis loco expo fito,ubifapicntisaitmentem uerfari in domo ludus, ßultiueroindomohetuite. . . . , ' - • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;netiuf

Melius cft audire corredionem fa« pientis,fuper uirum audientêcarmea ftultorutn.

Quia (teut uox fpinarü fub olla, fta fifusftultorum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

EbuUicns, inquit, rifits cochinnotiof^inis uide» ^io'effèperfimilis, qu£ fub oÜ£ fitndo ftrepitontes cott fl^gront. Primo qHid€m,quidficut iOefrogor ordentiu H'inorum plane percipitur auditu, quanqua oculis non ^natur, ito cr immodeftui cochinni fonus ftultoi ßt ^eproilit. TumuerOjinde à j^inarugloboßmusat^ ioHitur, hic quoq; caligo quxdam métis ex huiufmodi i^fucognofcitur.llgt;iollamfigt;ina;fuccendut,hiconimS fiiilti rifus peccati forde no corens, igni parot xterno. Sapiens enim uix tenui ac modefio rifu uultu refoluit. j

Sed amp;nbsp;hoe uanitas, quia calünia ue« Xatfapicntêjamp; perdit cor uigoris eiusi

A/mi» uanitatis fjieciem nohts ante oculosponit. (iuem uero bic fapientem uocati Si profiâo accipien lt;i«m putes, qui cum cecidcrit non coüidetur in tentatio nbuf,tunc ita intellige. infipientes corde,qui non funt deigratia confirmati,non folu in fcipfis,fcd in dei proe uidentia fcandalum patiuntur,ita ut calumnijs ac blaf» phemijsabßinere nopoßint,quod nel deurn intueri hu nana non putent, uel contemptu quodom humanaru

ÿo OLYMP, ÏN ECCLESIAST. rcrum,pxti ommx temerè iminutari,cum f^pe uidexnt impios hetis exultxre fucceßibui, contri Mtein iujlos grxiùter premi. A.i hoc pertinet illitd,quodin pfilmis Pfd.7^cecinitDxuid:Penèejfufifuntgrcff'usinei,quixz(l‘(iii fuperiniquospxcempcccatom uidcns. Scntis'ttequogt; modo attiinæ uires labeßdm ßt,ct ncfcto quidinsptire uidcaturf Sed quia perßiluf erat fapiens acßiritu jan do pl€nui,ß!i,titn fubdidit nouißinta, ad qn£ peccato^ res demum perueniant : Fadißint in defolationemß* biti deßcerunt, perierunt propter iniquitatem ßiiam-Si uerofapienteinpro eo accipias, qui nuperfacra ßt imbutus doflrina,plané [cito quod ncophyti huiusbe» reticorum contagia zy'calumni£ ordiabolicatenU^ tioncs,0'^ii'£tttolt;io retidi iuflisimp!isq;contingere, fiLcilepotertitanintieuigoresinßingere.Quodnißitti turc ad fe rediens conualefcat, huic quoq; uanitatisßif cinainßdebit.

Orationis, in qua agitur de türtute, melior eß finis principto : neq^ enim fiolum cœpi/Jè pulchruin efl ,fid multo magisrei coept£ finem impofuiße.

Superius eft à nobis didum, qu£ contraria fint, in comparatiofK proprie didrtm ucnire nonpofie.- i^on ita^ coparatiueadamußim accipicndafuntquannn( tradit

b(/(t Ecdefiaflcs, fed difcretis rcttionibtü itdut fe hd^ ^fitreputandd. ïnquitergo fapiétemaclongMÎritcin l’ontm ejfe ; illi dutctn,quiper ftperbidj^iritus lêuiter ^Sf^atiiTjdeum refiflere.

Ne fis ueiox in fpin'tu tuo irafcijquo *gt;1201 ira in finu ftultorû requiefcet,

Nf /îj uclox,id cjî,caucto ne malum iracundite co» ^piiu habitum, ita ut tranfeat in aj]èâum cordis : fed fi Dporteat frtajfe ex enata occafione nonnihil irafà, ^‘Uieinquamneinpaßionemacpeccatum fernere ca*

• lr4 e nim quiC culpabilis efl, habitat cr quiefcit in fiiltorum mente ac eapite, quad hoc loco finum uoca» gt;gt;ihtcaiquamir£fitreceptaculuquoddam,fcdesq;. Aliter quoq^: Infinu accipies,quafi dicat,ne ftultorum tmreacrationecarentiuhominuiraminfnuconßuet quot;fueilli blandiendo indulge atqiadulare,quod profôh officiant,quiprocliuiores fuut ad ulcifcendum-

Ne dicas,quidnam fàdum eft quod priores dies fuerunt præfennbus me* liorcsf Non enim fapienter de hac ipfa reinterrogafti.

Quotidie fie ßidti homines loqui folent. Dicunt ec t«m,Patrum no/lrorum temporibus illis prifeis,loqui lieuf hominibus modo per angelos, modo per prophea tas folebat: licebat antiquispatrtbus uxores multos act fipere,multos diuitios pofidere,qu(e tarnen nobis euan

Ft OLYMP. IN ECCLESlASr. gc/i« lex cocrcuit. Suntprtetcrea qui dictint, olim lt;ff«f duxilio fult;e gTiitiæ protegebut, nunc uero me pef nitus folum dereliquit,i^ocj; bond operari no po/fum-H^c dutent omnid funt infipicntiu uerbd ■ Eft C?' itd bldderdntes dudire:Tempe)lAte noftrd muniiuihic tnalis hoininibuf eft reftrtuf.dlij funt boni dies, dlij ro mdli.Cieteru quiduce uirtute fudnt moderdtur A de uitd in uitd trdnftt, dc de fide in ftdem proficit ope* ribus bonis,neq; apud ilium eft aliqud dierunt dijftren* tid : fed congruis rdtionibus nouit euertere, quMpeiulo ante ddduximuSfftultorit hominu quæftiones.

Bona eft fapiêiia cum hæreditate,ô^ amplius eft uidentibus folem : qtionia fapientia eft in umbra ipfius, (icut um* bra argent!. Muka quoc^ cognitio falt; pientiæ uiuificabk habentem ft. ,

iSe cui per dond ftdritus ddtur fermo fdpicntiie, hi betproculdubiofdpientidcumh^reditdtedcportione fdndi fcilicetftgt;iritus. Hie etidm copidm mdgni bdbet cognitionis in utdendo foie hoc,quern lumindre nug^ uocdmus. Heq; enimpulchritudine dttonitus iUu culm Idtriie ucnerdtur ut deum,ncq; in fold iUius ddmirutioi tie ftgeiklculo^ conftftit: fed db hdc foldri luce,propot tione qudddm ducitur dd dutorem folis conteinpldmui, atqt; diuind fuperioriluceperfitnditur. Pr£jbttenimft pientid,qu£cunq- argentu prieflnt,fiue pecunidt eripit d periculis,extruit ciuitdtes,protegit hdbentem • dcch

fiturenim umbra hoc loco pro ipfa proteäione. Kas ^tdutein adhuc amplius fapientia, uiuificantë fcilicet ^tionë fiue [cient{am,(ium perfuadet uifibüia cun« ^contemncre,folam uero fi^icereuitam tetemam.

Aliter. Sapicntia, inquit, cum hlt;ereditatedcforte, ^cel},ß(les cum operibut, amplius ^diquid preeflamp;t ha htibus fe, quam alijs qui mortua fine operibus fidem ^iiiednt.Çiuilt;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amplius praflit? N empf folem

^I’l'iiwiad folem nanq^ iuftitiæ contuendum perueniut, ^iiuiuafuntpraditifide. Argentum uero in fcripturis ’quot;yfticofenfu pro eloquioipfoaccipitur. Sicut igitur ^atiuus zy dilucidus fcrmo docct nos fapientia die fie er umbra fapientiie,hocefl,praëlieauire *“5) qua introduâio quadam efl ac ueîuti umbra, pere nos adperfiëkim fapietiam diuinarü fcilicet rerîi ^^ntemplationcm er inteüeihtm. Huiufmodi uero fàe P'^titepofcjfio,uitam nobis confèrtfempiternâ. Per '•wirdin'it(tç argenti, hoc efl,uerborü cnunciationem qiereru quaft umbra quapiam efl,ad res ipfas er /cta peruenimtis. Perfapientia uero umbrant, hoc ^ftypraâicam uitam, qua eft uelutiprauia introdudio tbeoricam, peruenimus ad contemplandÔ, diuinaru ’^^umfublimitate.ltaueroliteramcompones.Sapien in umbra ipftus, id eft,fublimiscontemplatio my l^^iorum,eft inpraâica uita ipftus poßidentis : aeper qui prius hanc habueritumbram,habebit cr mox '/‘‘pientiam: ficut umbra argenti fcilicet fe habet ad foe

lucre permulti, qui uidentes enortnitdlesrcru gn.-tf contingcrc in uita mortitliu,duK nolunt dutorcitt titdloriim zj iniuflitid: deuin dlJcrerc, egregie je rentilliuspartestucripojj'e,ßin aliudbld/phemii(glt;^* nus dcftultitialabcrcntur.Dicebdnt cnim nequeddeo mundum creutum ejjc, ncq; uUd deiprouidetid guben nori. Si emn cura gercret deus humandru rerum,cuff inquiunt,noomnesaqucdiuitcsfltituijj'etiCur'ucnon omnibus uegetam tribuijjet de proß^erdin corporis nitdtem^Hdnc ut rddicitustoîldt opittionc naßer BCf cicftdjfcs, mdnißßcdjjerit ejfe deummundidutorem, ncc pojje quenqud corrigere qua ßntprdue oßliqudtd, illo excepta : ut cldudos, putd,reuocdre inßtnitdte,t3‘ quaßunt generis eiußdem. Qjeodßuclisplane cognod feere omnid nobis dd utilitdtë nofirâ deutn dijpenßtre, ddijee dnimu dd ed qua protinus infequutur, uidelicet:

Viue in bono,öC intuere in die mali. Intucre((»^zwm)hocenimcongru,G,Huic fecit deus de difTertatione, ut non inue« niat homo poft eum quiequam.

E N A R R A T I o. j)| Ut to«o:cz olferua cu tili tentationes inßrtunM^^ aca ^lt;leritit,ut itidcM congrue ac opportune nee ne cunikt ' ^i^erit deus. Eanc uero humanorum cafuum rationent I Ptórf nclis deus occuluit, quant cr divertationis no ^'»efignificautt Ecclefiaßes, quod de huiußnodi reru ^^fisfoleant homines inter fe multiplices dißertatioa 'tl itjjirre.PulchrCjinquam,deus ißam nobis occuluitf eognoß:at homo quießbißint euentura. Congrue '«n deus atq; appoßte quod uidetur nobis malum ads ^it,poß id,quod uifum efl nobis bonii.Q ontraq; nSa ^iiitquam bona mailsßiperinducit, ut,cxanpligratia^ ^»equis ualet, nbsp;nbsp;hoefruitur bono uiuens fccundunt

quot;itlutemjpauloqi mox in aduerßim incidit ualetudinët '^tldeopulento pauper efßcitur. Et quid ita nobis hlt;ec tucntura nonprieuidemusf curue horum euentuu caua ignoramusi Ncmpe ad maiorem noßram comodi» tlt;item. si enim qua- uentura nobis eßent homines pra» [dremus, nullus dei nobis meßet metus, nulJa religio, ^ac autëperutili rerum ignoratione concluß, cum ad [‘»^ida ^endeamus,cr deum pio colimus metu,Gr co» ptofeimus ab eo, cr quidem folo,nobis malorU omniii fuem ßituru. I^uHus quippe poteß,illo excepto,quod peruerßimeflinhominibuscmendare. Confonum eß itaq;,quod eße uidetur dißdnit : cr aquale efl quod in» aqualc uidetur. Vnde omnes eodem paih communi^ ßturorum ignoratione commouetitur ad timoremdei. f minus uero fubfequituri

fS OLYMP, IN’ECCLESIAST» Omnia uidi in diebus uanitatis mex« Hifc, inquit, ut fdpiens conftderaui in diebuf uii^ tdtis. vocatitutë uanitatis dies pTtefenteuitam: primo quidem,quia uiuentes homines pleriq; quod (is piiM^} efi, minus fequuntur: turn ueroetiam, quiaßigitiK^if^ umbra,neq- confiftit. Eapropterfiiturce uitte äeßderio nos extimtdans, inquit:

Nok cfîc iuftus mnItS, neep nimiuffl fapias ne obftupefcas : nok' eflè muliö impius,neque fis durus, ne moriarisin tempore non tuo,

' Cum uirtus ipfa in mediocri quadam norma con[u fhit,uitia utrimq; aßidentper exuberantiä cj'deßHit-inquit ergo, IJefts multu iuftus,hoc eft,ne exuberoftti odio uitioru, omnemabijciasergadeiinquentesbeiK^ tiolcntiam,tanquam ri^dus qt inhumanus:(ed nec^fn himiufapies,autplura quam ßt opusquterito,neqifaii do obflupeß:as. Nimia funt acplura necelfarijs, qu£^ cunq; ßsnt extralimites faerte doólrin£. ïnquitergot Qttjecunqinoßram ad utilitatemdiuinusfermonoiii uoluitejje occulta,neß)licitißmus eainquirendo.W enim perßrutari,ßupor eß quidä ac phreneticie itiem tis uitium. Sed neq^ circa dogmata opinionesq;ßellira multumcomorandoßsimpiusacßiperflitioßus'.ßadef to autem quaritare quod uerum efl,curatoq- utfalubn panitentia tuadeleantur peccata. Noliq;elfe duriih hoc eß,qui cinoUiri neßciat,quiq;aducrfetur(firi^.

ENARRATIO. 97 te’ doâriftæ. Suhinde autem generali quadam com» f'^obationcconcludit: tjemoriaris tempore non tuo. ^’’’[»ortuno tempore ac nonfuo deceditèiüta,quicont ftinmatui non jùerit in uirtuttbut,[ed qui in peccatii ‘»oritur quibus conuixit. Çiu‘ ttcro eftuirtutü plenis ‘»üncm confequuttit, ficut granum frumenti quod md ‘‘irum efl, cadit in tempore fuo.

Bonum eft te hoc tibi afcifcere, hoc ’utem ne polluerfs manu tuamtquoniâ Huideum rimet egredietur omnia» ^umproxime de uitio pratceperit ac uirtutc,nune »Profite fibinßrt,quod bonum ejl hoc fibi,id efl,uirtu oopararc:bonum quoq; judf alliones,quM hoc los « manus uocauit,impoïluta6 uitij contagione feruare. l'ti’n uero zr de timoré dominifan(h,qui nos faniiis f'^ßtcit mentionem cum dicit : Deum timens omnia ^odietur.Cum enim fuM orationisadionesex uirtu» Ir moderetur, cr profiilibus aßiduis augeatur,euad(t ^fus omnia tentationum certamina,

Sapientia auxiliabttur fapiêtt fupcr ^ecem qui poteftatê habenc in ciuitate. Non eft hom o iuftus in terra, qui faciat fconum,ó^ qui non pcccet.

Domini« noßer lefus C hrißus,qui eß ipfa fapien» ci qui in fc crediderit, iam per ßdei lumen fapienti auxiliatur multo ualidius quam decem pneces f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qute in ciuitate ludieoru potentiam er autat

98 OLYMP, IN ECCLESIAST» ritdte tn magnain habent .Vt enim quis deccm JèrUtir(^ pricccpta legis, non tarnen erat quin ex jnortali fragi^ litate in peccatum aliquod laberetur.ïpfa pr^eietea kx nulluin iufli/icabat:noßer uero dominus lefus C hrifim fapiétia nobis (uit, iujiitia,fan{lificatio,(^ redeniplio-

Aliter. Ipfehomoparuuseflinundus,fedbocloco ciuitas nominatur, quinque fenfus habcns in coepotG quinq; in anima. Si itaq; putet homo,pojfl flbijpfiflt^ auxiiiariper decem fcnfluum, quißbifunt infliijfl^i^^ tatem, nifl retpublictefuie curam gefleritdeißapicuM C hriflus nofler,fruflra fe flciat omnem opérant dcfutn» pturum: homo enim cum ßt ex peccati carnc progciii^ tus, non peccarc non potcrit.

Cunóis fermonibus quos qucntur ne adhibeas cor tu5, ne etiant tu audias feruQ tuum imprecantc libj* Sæpe enim tibi iniquus erit, amp;nbsp;defccn^ fibus quamplunmisaffliget cor tuum, ficut ÖC tu alijs imprccatus es.

Hoc loco nos admonet Eccleßafles iniuriarupd»* tus obliuiß:i,nomine impiorHconuiciatores(jii^lK^‘^ peccatoresq;demumomnesßgnificans.Tumgcnertili quadà cbprobatione concludcns,nonoportere,inqitgt;lt aurem accomodari cotumelqs ac malediilis,neß M quidc feruus tibi mali quid imprccetur, ita ui pleru»lt;^ feruißciHt,ira ßiccenßcas'.credibilc efl enim uehenteaf ter iUii tibi acßepeinßdiitri. Hoc enim ßgnißcat quod dielt)

^idt,Etdcfcenfibusquamplurimi! äffligetcor tuum, Aut aliter ita intellige. Conuicium perficpc cum audi^ für, attimä turbat. Si igitur ^uijliam in quemlibctßbi lt;:oidciantem irafucccndaiur, in multos cadit Ubiturc^ ^fcenfuSjùfublimi federdtionis dctrailusin iracundia: pußionöjdtq; itd trijli turbulcntia implet cor fuum. C o ÿta auté quod or tufiequcnler alijs conuicidtus fiieris ^imprecatus, dtq^ideo in melius refipifccns,inducre »^dedicTvru omnium cz iniurtaru obliuionem.

Hæc omnia tcntaui in fapictia. Dixi ftpiens cfficiar, £lt; ipfa piocul elongata tft à me multomagis quam erai,Et aka profundifas,qais inueniec eamcquot;

C urn Jpiritudliu rerum cr fenßbilium cognitionem Ecclefidfles, nbsp;nbsp;ex parte dliqud fdpicntiie md

gfti tnyfterid projjrexijjet, contempldtus idius paten» dßimit peldgus, quod quanto ulterius quisprocejjeritt ^onto illi mdiord jpdcia relinquuntur,in ciufmodi uocet ^npit. (iuod cr multo pofl uidemus apofiolo Paulo fontigiffcjcum ex admirationeproclamât : O altitudo ’^'xitiarufeientiie O' fapientite dei, quam inferutabilia fxnt iudicia eius^o inueftigabiles uia; eius.

Circuiui ego Sgt;C cor meum,ut cogno fcerem amp;nbsp;confiderarê QC quærcrem fa^s pientiam, SC rationem ut cognofceiem ‘mpietatem ftulii, SC lurbulentiam, QC

too OLYMP. IN ECCLESIAST» crrorem: 6C inuenfo amariorcm mort^ (pfam mulievenijquæ I aqueus eft ucna tonus,amp;fagena cor ipftus. Bonum eft uincuiG ad manus ipftus.Qiii eft in con fpedu deijCduceiur ab ea, qui autêpec cator eftjCÓprehcndetur in ip fa.

V/r(apicns cum adinteUigendum ali^uid uires tendit, coUeéhi mente omnia in circuitu rationibuf In* jlrat,fefcip(umfuasci;ßcultatesjjgt;eculaturatq;perpen dit.Turn cr obieikim rem,materiam^ intelligendain optime confulit,neq;prauo animi iudicio à ucritateabf errat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;item reiht linea fortur ad fcnfibilia proßgt;e^

{hMdatfcd claußs fenfuum fineßrii,acrccedensinfii^ mentis penetralia dcambulat in circuitu:ibi arcano re* fiexu in (c rediens intelledut, fèfefßeculatur ip(um,O' quod intcüigendu obijcitur. Hoc itaq; paék coSigens tneipfum,inquit EcclefiaftcSjqua-ßuifcire quanam efgt; fet mundanarïi rcrum fapientia,Gr eiufdem ratio: fuie iüam inteÜigat rationem qu£ pofitis calatlis numérisé fubducitur, ut in arithmetica ßt fàcidtate : fiuepotiut numéros genethliacis obferuatioibusferuientesiautfiiit pliciter rationes omnes, qua: per numéros coUiguntur à ftudiofisfccularibus,gentilibusq^philofophis. Qi(£* fiui ergo fcire quienam ha:cfit midtoru fophiflarii ßii , titia nbsp;nbsp;turbatio, zy inconfktns error, mentis^ circu*

duHio,cr inueni demum banc ipforu fapientiam perfi milem efjè aduJter£ mulicri. Sicut enim tHa blondisfer monibit

Vottihut ae dolofis iuuenes Uikit,itc( ZT htcc ßultos ue imtitos fyüo^ifmorn Uqueis ZT fagenii. Ac fia molli cotreékuione uniinam ßMgit,frctchntji ^uincit, ita hicc mala eadem adducit titillanti oratio^ concentu. Pc cc4tor i ta ßneidla controucrßa at^ tfifßdio ßcile in iUins captiuitatcm protrahitur : piiü ^lt;^0 acßdclis auxilio dei ßiffidtui^ab iüiuf extrahitur ^ucis. Aßerit autë ucl morte peiorem eße huiußnodi ßpientiam,ßuepotiusßultitiamdicioportcat:tantoqi ^/Irie anima: damnoßore eße, quanto peiui eß morti ^mä tradere(quod h£c pr£fl3,tfapicntia)quàm elt;ma lt;1^ animä nexu corporis expedire,quod temporariiC »lortiseßmunus.

Ecce hoc j'nuenij dixitEccIefiaftes, Singillatim infpexi ut inuenirem ratio« nem,quam qugrebat ÔC expedabat ina ucnirc anima mea, necp tarnen inuenu Virum de milk unum inueni,00 mulic tem inhis omnibus non inueni, Verüa Urnen hoc inueni,quod fecerit deus ho minem prorfus redum, ipfi uero fibi homines quçftiones multiplices,ratio«

Totus hic locus fenßi myßico ac morali exponent dusefl, itauidelicet. Cum inßicerem, inquit, uniuera I fum genus muliebre, non fexu quidem corporeo, fei I tnend ac eßoeminato ingenio muliebre,in nuHa muliee K ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g }

rum rdtionem inuem-,qudm quicrebdt ditimd ined,jirt tem fcilicet uirilernq; rdtionc : huiufmodi ndtt^ ration ncm[d[gt;:ensexigitacireqtmt. Nequeuerofolumhoc mbidcciditinijsquimoüitie encrudti,d uiris ddfo^ ( ntinds defciucrunt ; fed quod grduius inulto efi,eum dd nbsp;nbsp;nbsp;’ j.

fEo; qmqi it^iciëdos me tran/hdijjan, qui putdbÀtiff mulieres noneffè, perqudm rdrum in his quoq; inueni, qui uiriliingenio de uirtute uerus e/fet uir, diciq; mere* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

retur. Ex ddmirdtione itdq^ cum mecum tdcitus re^u» tdrecoe{gt;ijfem,undendmhiecenormitdtortdefet,int uenideinüquoddeusomneshominesreóhsfiroMlerit, j Cdrente5q;prduitdte,ipfi uero fud eleéfione,in obliqudi nbsp;nbsp;nbsp;|

VI s nouit fapientcsf’amp;^quis nouü uerbi folutionemf Salt; illiiminabit R^J^^ïaciem ciuSjfiCimpudês uuU tu (uopumctur.

Clui uere fdpiens ipfe non fierit, neq; difcretionii donum fùerit dei benejicio confequutiK, non ßcile fd» pientein uerum difcemet db eo qui uidedtur fdpiens (y nonfit. lüediuëqueindeusdifcretionisdonodiÿidtui fit, nofeitpldnè quid inter uerum fdpientem,exiflimd* tunt^

^7; interfit : hic etiam potcfl foluerc ^Ujcjliones, de hnoitu uertices cxplicdre: hic projiih habet aniincc f’^fiidem lucc magitd con/picuâ, luhare fcilicct diui^ ’’^fipientiiC iüuftratctm. Qui ucro nequaquÀ fdpient l^it, ejp-eno tdmen uuitu impudentiâ pr£ fe tulerit, gu! contentiofiiferinonibus cdptiunculiséj; fo^

P^ißieis fcfe ejjirdt, reddrgutus impudëtilt;e pcxndf dd^i ^it,odioj; hdbebitur.

Os regts euftodt, amp;nbsp;de uerbo iura=s •’’enti dei ne ftiideas à facte eins ambu« lïrc»

Bon«)« quidein cettfelur hominijUt terreno régi de ^lt;^tctliparedt fubieólusq; fit .Bonum uero eidem efi,ft otregisomniiidciferudritcrcu/iodierityficHtcrfcri^ pturenobis cuftodtrc pr^cipiunt. Ejl dutë os regis dei ^iißodirc,diuind myftcridfilentio occultdre, ne(]i indh ^sdcprophdnisduditoribus explicare .Bonicçiuoi^t; ^ßboininipr^cepta legis, gua: fiio deus ore pronuncid tiit,fidelitcr obferudre.Bonum item eft cauere ne iurdft do per deum, /dcrofitnëlu iüius nomen temerè de Icui^ ter ufurpemus : neue etidm ftudedmus extraßciem dei «inbulare,fcd omnid nofira opéra ficperagamus,Ht deutn iiereamur tangua prdfentem iudieem ctrinjfiea ihrem. Aliter guoij; ita uerba hdcpuniîis difiinguet, uidelicef.Bt de uerbo iuraméti dei nequaq fludueris cr j fiflinaueris,hoc eft,iurdmentd ne frequenter ac temerè ' nbsp;nbsp;ufiirpatOjfed à fiicie ipfius fcilicct iurament! ambulato,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g 4

104 OLYMP» IN ECCLESIAST* , hoc cfl,abfiße longius ttc difcede, nelt;^ omninofifi^' ut iuramcntum in os tuum admittiix-

Nec cöfiftas tnfermonemalo,qi’*’ omne quoduolueritfaciet^TanquaiJ? rex poteftatê Habens loquKur, S)C quil* nam illi dicet,quid fecifti?

simpliciter ac dbfolute bonum eß^nullo rc animam occupare, neq; confißrre in ijs, modo male loquuti fumtis aut opinati:quia taittenßl'* fcquentia uerba de prteceptis, ut uidere mox poterift mentionem fàciunt,ita inteüiges qu£ modo expo»^'’^ da propofui,uidclicetycum iüe preceptoru legem tuk^ rit,qui eß omniu rex et dominui, autoritatem haben!) tteq^propterealiceatcuiquamintercedereacrelu^ ri.Nc qult;efo utperuicax contrariam tu legempreee^ ptis firM,rationem curioßufperßcrutando,quitrehoi potius quam iüud preccpcrit obferuädum- Qui fic loquutus ßierit,gt;nalignitatii crimine non carebit. Tu uero fl^tns in timoré ac fide, cura ut qu^fracepti tibifuntexequaris.

Qui cußodict prçcept6,ncfdet ucr* bum malum.Et tempus iudicij cogno* feit cor fapientis,quoniam omni negolt; cio eii opportunitas têporis iudiciS»

Qui eußodierit,inquit,dei prlt;eceptum,nefciet uer hum malum,hoc eß,opus malum nonßeiet. £ß enim duplex cognitio: altera quident generica,in pura men

gt;iii

'a« Jet

•ti

tgt;gt; in

W Hi II tt

i i

1 I

1 .

^finleHi^cntia et notitie: alteraucro in aüionent Mtat^. emergit,iuxtaquodfcriptu eji: Cognouit Gen. - nbsp;nbsp;nbsp;Euam uxorem fuam : non quod prius illam nea

iHàdicitur exteriore quada ailionis notitia cogno ergo fecundum hanc agendi cognitionem, ffecepta euflodit, ignorât proculdubio malum, quia

non operatur. C o ter urn fecundum priorem funa P^‘‘^iinaclatentem in inteüeihicognitionem, quinoa bonum,nouit protinus nbsp;quid fit malumxontra^

nouit,qui non ignariu ßterit mali(contrariorunt ^gt;n eadem ejl cognitio ) no ufu quidem,fed fciendi ui ficultate. inquit ergo : C«w fapiens uir omnia fuo ^f»iporeacdifcrcteßciat,iniudicioq;diffonat,nouit ^ffuturu uniuerfali'S iudicij tempus, in quo deus iudex ^fi^siufhtids iudicabit,unicuiqi reddés prodignitate.

Quoniâ fcientia hominis muita eft fupereum: quia non eftquifuturScos giofcat. Quo enim pado futurum fit, ^uisrenunciabitcif

immenfa cum fit ipfa fcientia,premit hominëatq^ olnruit. Si enim uoluerit omnia fcire,uafh. mole irruens ßper cum, angit eius mentem acfuffocat. Sunt tarnen i^tdam necefidria ad falutem, à quorum cognitione ionto nequaquam repcllitur:utputa hominem efic ani Hial rationale, mortale,cuius anima fit immortalis:ejjè

toff OLYMP, IN ECCLESIASr. eruditions ßdei ßie^kint. Pnetered um mdtum ßijß hominem dd imdginem dei, (ttig; officij cßepuräm (T iinmdaildtdmimdginemcoferudrc. Quedutempoß ipgt;fumßuturdßnt,folum ß:iredeum,ztreo5dunuxit quibu! idem deusuoluerit notdßccre. Quiduero clcßdßes hoc loco Ultimi iudicij potißimu mentiomut ßcit, itd h£c omnid dd intelleélu iudicij dccogt;nodd!gt;isgt; Multd efl flcientid O' immenfd de rdtionibus fcmoiii^ lusq; iudiciflneq; efl qui homini certdf unqudtn iudicif tdtionetrenuncidrit, hoc efl, quo tempore, dut ubilo^ corum iudicium ßitßturum, uel quo pd^h deus uniufl cuiuflji uitdm moresq;difquiret,dut quomodo quihord undecimd in uinedm ucnerunt,precium primt rétribua tionis dccipidnt, dut quo dei iudicio flbi dpprobdntiff boni,quos ipfl ßrtdfle mdlos efle cenjuimus-.contri iie^ ro ddmndbiles deo flunt,qui nobis eflè probi uidebdtur. ltdque propter htec omnid, noli eflè flolicitiis dc fltpere plus qudm oportedt, ne obflupeflds, ut ßiperius idem Eccleßdfles te monuit.

Non eft homo quipoteftatê habcat in fpin'tii, ut prohibere fpiritum pcni^ tus poffit: necß eft qui potcftatê habeat in die mortis.

Spiritus flgnißcdtio late pdtet. J^dm o ipß f^iritusnuncupdtur'.ipfequoque uentns O'd'erqn^’’^ rej^irdmus ; o donum fdnilijpiritus hdc dppellttiont ßgnißcdtur. ltdque fecundum prtcdi^ oinnidfl^'dfi’*

E N A R R A T I o, »07 'ilitjitiilltii fanè nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poteftatem habeat [itperj^iri»

^'m,f'olodeoexcepta. NegweenimanimarecorpuSt «t iinimrf caffunt reddere, neque uentum impellere,ut f^o.‘«ni puta uel Aquilonem, nelt;jue infondere chtiri^ k)}imtus,Mtreuocifre,negue item aërem uitare, ^perntum'ue efficere,alterius eß cuiufyiMm qiMHi kidei.

Non cft ita($ poteftatem Habens in ^pin'tu, ut ill um prohiberepoffît jHCCjp poteftatê Habens in die mortis.Non fftemiflio uel nauigatio in die belli.

Verba htcc literaliter inteUeSkt h^ec fanant. Bella etnitatcm ac proninciam accupante,non eft comadum tutuin claftes educere ac nauigare ad negacia exe

Myfticaautem inteUeihificaccipe, Quem k iujferit mari in bedo, nan eft qui extinébim emit» ^“ifeurcuocet in hanc uitam. Aliter. Ojiando in iit ^'eio quii incaeperit canfcientiie fcelcrum fuorum beU '“intire, nequaquam paten t huiufmadi preces eftun

; Mitte me damine in uitam ut panitentiam fub=s f®« peccatoru mearum. Sed ncq; qui tn articula mor ^^^‘iniinam agit, poteftprecari, Da mihi qiuefo damit quot;‘‘lipœnitentite eau fa modicum quidadhuc uiuam.

Cum iUiji non fit qui in die mortis potefidtem bd» beat, neq; ßtin die beüi tuta nduigdtio ucl cmißio gt;nbsp;pietdtemfummo fludio euitemus.

Hiecfi omnia uidiffe afßrmat Ecclefidftes ^nouijjë, ut tanquam confcio rcrum omnium dtq; perto,fidcm docües habcamus.

Et dedimentê meam in omnc opiis quod fads eft fub foie, ut uiderê qu»“’ cunque potenter operatus eft homo in hominem, utipfumdamno moleftia^ afficeret* Et tune uidi impios in fepuh chra indudos,etiam de loco fando.

Attente,inquit, applicui mentë tneam, utuiderent opera hominit, cr quàm multiplici ratione homo hot mini damnum infirat: quia uero perfepe homines fedn ddlizantur, cr iniqua rem putant cofdem effe itnpios, qui ctr potentes ßrtunatiq; fint,idco proßndius,inqiut fuper hacre contemplatusfum,e::ruididemum po^'' mam impiorum ruinam, cusn fcilicet non tantum cort pore,fed anima moriantur. Ciuod enim ait hoc loco,in fepulchraindu£}os,infuppliciaQrtormentaintelligit' Eis uero quiinfepulchrahæcinducantur, nibilpotent tiaproßät, nihil quod habiti olim iuflifanëliq; ^int, nihil quod in templo deifacra mittifleriamuneraq; obt iuerint. Docet itaq; nos Ecclefiafles nequaq ßandalit Zdri, proptcrea quod in hominü uita enormem ßituu dißidentiM

E N A R R A T I o» «oy ^identiam conditionum^ cernamut : cum contre po rli'^ihredebcamusud earn quæinftturofeculoejl ’’^Üutioncm-

Q«i uidebantur, inquit, e/Jè pij ac fanili, cum **lt;11« impietatc fua ambulurent atq; procédèrent,m* ^'»ninus laudem ab hominibui retulerut,uel ignora» illoru impictatcm,uel cifdem callide adulantibus. ^ihil uero illif proßdt aut fimulatlt;eß)edes pietatis,aut *^llt;iittiu laus.ln uanitatem nantj^ abijt hoc totum nea quandoquidem in f'pulchra miferi corruerut, ’^odautëait,Zir hocetiam uanitai,pojjètàfuperioa ^Kutiflingui fententijs,CT ad infequentes apte uerfus ^‘iiifmitti, ut ita uidelicet Icgatur:

Et hoc ctiam uanitas. Quia cnim nô ^fteontradidio faciêtibus malum cito, propterca impletum cftcor filioru ho* niinS in ipfis utfaciant malum.

Hoc efl,inquit,quod uanitatem auxiter confirma *it,^uia non funt qui contradicant ficientibus malunt diè,ncq; qui eos coarguant, ut citô hic ad contradice» ^refiratur,fignificet^ fèdulô ac uehementer contra» ^t,acriq; reprehenfione copefeant .Vet illud,citô, tioperantes malum refirto, quafi uelociter acfîudiofi: ficcantes. inquitergo : Qu^iamalinon arguuntur,fe4 foliitslaiidibus cr plaufu efiiruntur,idcirco impletta»

t»o OLYMP, IN ECCLESIAST. f/î^er in w^o hdbitu ftaiiUiUm corfiliorum bomi/Hh utftudcant opcrari mala. Appofitc autcm dixitßlior» bominu,filij enim dci ntuld non operantur.

Peccdtum dolo ac fraude mala diaboli inueäuin sß in orbem terrarum capropter orationem doniinù‘tiif concludimus orantes ,fed libera nos à malo, hoc eß, lt;lt;nbsp;diabolo. Qiti ergo peecat,diaboli iuffum cxequiturCJ' iiolnntatë.Diabolus autcm ex tune,et à iuueniutcfiüt hoc eft, ab initio, dux fiât autor pcccati. Alitorgt; N on cft,inquit,recens peccatum,fed peructuflu' Iti^ eft quod er Noë diccntem deum audiuit, cofedijftiM cr confirmatain Iwffe hominum mentcm, ut feduli tft fentinpeccatis,ac uehementer opcrarentur maba»» luuentutem autcm hoc loco intellige, non quo ad ata» tcm,fed ftmilitudine quadam, quo ad temerarios mo* res, er ritu iuucnum 4 rationis ftmita leuiter aberrant tcs:quos mores didpoffttnt habere diaboli,autoresp cati, er qui ueftigia illorum fedantur fcclefti,pterrrt^ toresqihomines. Aliter. Ç^uihabitumpcccatiifiti eontraxit, cr iam propofuit in mente fuapeccarc, ci tunc peccare iam incipit, ex quo uoluntatis afftnfiittt pr{ebuit,tametft dein^ rnulto poft propofituin tUud if acium producat,aut ctiam non producat quod cogita^ uit,rctardatus ßrtaffe non cledione immutati conftlip fed aliquo intercedente impedimento. Aliter. Q«i

E N A R R A T I o, »«« f^ccat malutnéj; opcratur, etfi nobisfolummodo inno^ cum flägitium patrat, tarnen apud latens pro::: l^i^ntiadiuina: iudiaum, iampridem multoq; anteipii '''‘l’is peccator apparcret,reus eU'e cognofccbatur.

Et hoe ego noui jquodcncbonutn •unentibus deum, quomodocunep tis: ••leant à facie eins : ÔC bonum non ent quot;•ipiOj 8C non prolongabit dies in um« ^•■a,qut non timeat a' facie dei.

Vojiquamfatiscoarguit uanitatem mundi htdus, [“i’^m dominitimomn ccclefiafiica; concioni conalt;i ^'0‘inferere. Cum enimpij uiuant inconl^eéhi dei,cda *^wj;fibiin omnifua aüione cr cogitatu, tanquam '^o indice cunih cernente,omnit(m bonorum opcrum O’conceptuu deus iüis caufa exißit : contra uero, ipft ^pio nullum efl bonum. Quod autem ait,non proion

Il uita, quonià uidelicet totum tempus uitlt;e flue quant luutuislongum flt, non reputauit effè umbram,fed flot hdtofludioflibicompararefluduit que fluxacf temt poraria flunt,tanquÜ enflent perpetuó duratura. Vel «liter itaintellige. C^uanqua peccator in preflenti uite perpatientiam deiprotegi quodammodo dcflndiq; ui» ieaturpotiusquàm puniri,paulo tarnen pbfl, eternis fupplicifs tranflmittetur.

tu OLYMP. IN ECCLESIASr. quam opus intuftorum, Sgt;C funt iniuW, quoniam peruem't ad eos tanquä opus luftorü. Hoc enä dixi quod cft uanitas»

'Nunc Zcclcftaftesperfonä eins inducit,qui efcäit^ dato labitur in morem,Mtqi -.vidi iußos in häc uiti ijs malis comptas, qu£ potius iinpijs dcbcbunüir, puta £gritudinc,pauper täte, uel alia dtfficili caßu uenicnte.Contraqi,inquit,uidiqu£pijsdeberentt(r, ad tmpios pcrueniße-.idcirco talis inftpiens tanquä coit temptorß^lusdiuinteprouidentiie:(:yhoc,inquit,uä^ nitaseft. Sapiens auteinuireuentusrerumproßiciedb Zg'qu^fingulis pro dignitateretribuätur, plané nouit atque inteÜigit deuin nequaq cafu hicc pennittere etie^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

diebus uitæ fuæ, ^s /ïbi dcdit deus fub foie. In quibus dedi cormeii,utcogno^ feerem /apientiam, ÔC uidetem occupy tionê qux fatfia eft fuper terram : quo* nlam die ac node non eft qui uïdeai fo* mnum oculisfuis,

Si ^dhuc uoïuptudrid perfonÂ loqui exilhmef, hlt;ec w itoluptiite de ufu fenßbiliü rerunt gdudium hominis ^pofituin ducit, atque metitur. Sin uero quis loqucn^ ^fibi propondt dudire Ecclefidflen,fldtim percipiet Î«« fit uerus cibns dc potus, cum fideles chriftidni idnt pïief'nti uitd atrdbonëfigt;iritiis dcceperimus, Quod ^^ein dit, Dedi cor meum ut cognofcerem fidpietidmt quot;ofier Ecclefidftes dcutifiimofuie mentis oculo content pistas, inteUexit dc uidit nuüum hominu udcuum efiè lt;gt;^(Updtione dtque folicitudine, nuüumq; demum efièf ^Kifomnum, hocefl, quietemuideattfedipfiorumdlif ^iidem officiofecircdres diuinds occupdti uerfimtUTt lt;^if nero inutiliter dc reprehenfione dignifiimi,circa pe dtUTdf res fludent. Et iuflus quidem hoe paéh non ddt femnum oculis fats, neq; pdlpcbris fuis dormitatione, fduigildt ; quonidm fibi nox proceßit,diesdutem dpa propinquduit. Vigilat ergo,neqi cddit in cdliginë igno riintiie,neq; per diem,hoc eft tempus profßeritdtis,nea ^ue per noëlem,hoc e/l tempus tentdtionis. ïniuftus tem in perpétua iniquitdte infequentë diet noëlem con« inngens, dulcem oculis fiomnum non capit, uel afiidue cogitans quonam pdëh confequatur qua: concupifcitt nel timens ne amittat qute pofiidet.

Et uidi omnia opera dei,quoniâ non poterit homo inuenire opus quod fa« diim eft fub fole, quantScunqj labora« ueht homo ut quærat,ô(^non inuenteu

114 OLYMP, IN ECCLESIASTe Etquæcunc^ dixent fapiens fe cogM^ feere,non poten t tarnen inuenire,

Rccondita itla dei cognitio,pcr quüfréh funt om^ tiiafili deo eft nota .i^os autem niortaks quiequid ud fcribimHS,ud loquitniir, ucl dc hisrebu^inteüigerenos ariilrdmur,ex: parte cognofcimM,participationc qui damfuatgratiteilluftrati. tgt;lulliKitaq;,nequefcctlt;hrii fcientiie,nccp diuinte fapienti£,ucl mediocriterconfuk lut, uel, quanta homini licet, perftüe erudittit, poterit ont nia rerum certam habere cognittonem. Nf55 eniitt feire poteritfubftantiat rerum, neque inenfuram cccli, terrlt;e, ac maris ; autquomodo ha:c ipfaconcreta coa^ luerint,qtiibut 'ue adminiculis innixa cofiflunt. Quod ft forte quifquam fapiens uideatur probabiles rationes affirre, ipfam tarnen intiinam ueritatem inuenirepror fus nonpoteritgt;

11M N f A hæc tranfmifi in cor j' meum, öC cor meum omnta hæc iiidir, quod Cint lufti arty iniuni , amp;nbsp;opera ipforumin manu det.

Dixitfuperius quarii rerum cognitio fit abflruflt;i,id nosauerteretabinutiliacuanaperquirëdifolicitudine» Uuncautéproponit,qua in rejatisßeerefibipoßitfiS* pientif intuitut er cogniliotqwd uidclicet iujb fapie^

homincSyUM cum operibm fius fub umbra dei Oquot; P^tcéîioc fu£ dextnc conquicfcât- Ncq^ eniin permit ^‘tdeusillos impetcnttu uiribus dcuajhri. Probi nanq; Amines officio fa opera proteguturàdeo:atuero

Ûiledionê ôi odium non eft homo quifeiat : omnia ante faciem eius,uanis hs in omnibus.

Synmachuspro eo quod not attulimut, uanitaa in ^gt;übus,ita expofuif.Omnia incerta funt in con/peân ^pforü: hoc eji, nefcit homo ft quern nuc maxime odit^ quot;tutatis uicibus amicum Cf beneficum fit experturus: ^^fttraq^an timendu fibi quandoq; fit ab eo, quern nunc ^oreprofequitur- Altioriauteminteüe^: C^ui ^buc faptt qu£ hominis funt, neque plané deo fc tra* ‘bdit, nefcit difereto indicia qua: diledione funt digna, odio. Ardua enim uirtus atque difjicilis, amore eß ili^na:odio autem profequenda uoluptas,qu£ de fenfi» bilibus prouemt. Homo autem qui peruerfe aberrat in Weüeâu rerum,ßcilc fibi omnia qua: uana funt, ante oculos ut bona proponit : deq; ijs iudicat non ut ueritai babetjfed ut uoluptas fubdola fubminifirat.

Euentus unus lufto amp;nbsp;impio, bono amp;nbsp;malOjmundo S( immûdOjfacrificans ti amp;nbsp;non facrificanti : fieut bonus, fic amp;nbsp;pcccatorjficutiuranSjficquiiufiurandu timet. Hoc malum eft inter omnia quae

-IKS OLYMP, IN ECCLESIASr. funt fub folcjquod uidelicct idem cun* dis fitcuentus.

Stepe fupcriui oßenfutn efl, quod qute media fufl^ deq- habenda,per fe nec bona nec mala, ut tudo,ut faiiitaf,ut dtuiti£,ut paupertas, nbsp;nbsp;qult;e gene*

rii funt eiufdem, iuflis acpeccatoribui communia funt atque lt;eque contingunt, quatenies fcilicet bi quoq; ani* tnalid funt morti fubieâa. QjiatentK autem rationalet funt, plurimii fané inter fefe diffrrunt : quandoquideni libera eleilione confdifalteri quidem quod piumfls^ efl operantur,alteri uero ad impietatem firuntur. Ad* uerte autem quod iurantem pofuerit inter peccatores-Quodautë malum uocarit comunioncm illain, lt;equa* iitatemcj; euentuu, ita inteUigendum eft, ut blt;ec ueria proftranture perfona prauè de rebmipfis iudicante: cum propter tequales comunesq^ cafui, nihil opinetuf ab iinpio iuftum diflrrre. Pariter enim utcrque laborei perpetitur,donee eft fub foie : cteterumpoji huita uiti curriculum,unicuiq; redditurpro dignitate.

fpium quo(^ cor filiorû hominis im* plcium eft malicia, SC circuiius in cordc ipforû,« poftei lora ipfius ad monuos. Quoniam quis communicat ad omnes uiuentesc’

Cor filiorum hominis impletum eft malicia,huccr iRuc in circuitit ambulant,ncque deftftunt unquam ho* mines fitigari, donee ipft quo^ ad mortuos deuem'ant: nulltfs

E N A R R A T I o* 117 quot;“Uw (ß enim qui perpctuÀ '(j indccidiM huiere pof» uiuentibiaßocietutein. ScdzT ipfum, quicunj-'^'^mumfitomnibuifiniiexcipict. Aliter,¥ilij ho quot;‘‘'fiiyhoceß^grcgurifjcuulgures, uidentes communi 11^2 forte iuflos iniußosqi iiexdri, implcntur iniqui» itqi mjliciUyCripforum mens in flugitiofis laboris circÜßrtur,donee prauii operibus tnortui-, merettn inter uitu iam ßinÜos adnumcruri, cum nuUum hu* ^^^ntfocietate cum ijsqui uixeruntfecundumuirtutc., I^inucproprie uc uere uiiKre dicendi funt, proptercit If^odiiirepofitumfibi iCtcrnum uitum peruenerunt.

Kendicus qui uiuitfecundum dcum meliorem ßiem,qu2m proterum or urroguns, qui in peccuto [‘lt;0 mortuui eß. Aliter. Popidus gentilii ueluti ctt^ intmundufycum per ßdcm in eccleftum ucnerit, iunt gt;^Seneri(tu5 in domino,meliorem jfcin hübet qudm ret sinsiUcpopulus lud^eorum.

Illi quoru intelleilus humore uiuido irrigutur, cum fecum repuunt temporuriu uitic huius curriculu, ofßt ciofe uiuunt, canfirmutißgt;e uit£ £ternlt;e. Qui uero in peccuto mortui fmt, ignorätLe nebula occupati, uiuut fine ratione pecorum more.

nilJe quidë dicitur deusftiouit enim dominus eos [olos, 'quif.ifunt. Hoc uero ud iuduicu populii refirenducft- j

Ç^i in pcccdtis mortui funt,qHoru eflpopidus in* d£orü,nccj; charitutcm ergudcum habcnt,nc^; odium 'ergj iniquitatcin : nccj- pojjunt dtccre iuxta illud Phl*

ludicoru populus terrampromißionis,iiu£liii[of* te obtigit,amiferunt. C iuitutem quoquc Hierufdlent lt;t( facerdotij dignitatem: ita ut neq^ inpr£fentiuitapdr* temfuamhabeantfuper terrain.

Vade ergo amp;nbsp;comede in lætitia pan^ tuum, S)C bibe in corde bono uinu tußgt; quoniä approbauit deus Opera tua.

citur bonis fibi à deo conceßis,cum modefle utiturC7 ad natur£ neceßitates : hiceßenim proprius ufusrdtio ndliscredtur£:e.rpropterinquit,pdncm tuu. Hdinqnt inexhdufld cupidine gul£ ucntriq^ deferuii{t,pecont»f Uttam potiusconßeihntur. Myflicoauteßenfu,/'^* nis er uinum rationalis creatur£ ßunt ipße uirtutes,ex qwbus animi^ nutriuntur. Aliter. V erbitm

E N A R R A T I o. nj fa homines cohort Jtur,aä my/licä(ui corporispdr^ ^^ipiitionc, cum propter noftram falutem carnem afi j f'^npferit-Approbat ergo hocfieri,congdudct myjka 1 tipiritibusj-ecclefiie.

i ^mmur, nectw tradita nobis indumcta per Uuacri re^ I ^imerationë -, quai proculdubio candida afferuaturper oinnetëpusquo à peccatoru fordtbus abflinemus.Cait ^da ijuoij; habere dicitur ucjlimenta,qui lauatper fin^ ÿilas noàes leâum fuii, er lachrymis fuis jhratu fuunt fi^at,ita fordes peccatoru per pœnitentiâ tergens.

Literali fenfu, mites ac perhumanos uult ejje eos^ ~ ^iiiuirtutes exercent,nefci[ic»t extenuent ac decolorët I jidcsfuasfiikl hypocrifs aufleritate. nbsp;nbsp;Myflico au^

tein intelleëiu,oleum duo kxe pr(elht,ut lumen fcilicet titeatur,erde/èlJd membra coßrmet .vtracp, uero hxc «f}rrt unëlio fanëii fpiritus, mentem nanq;fidelium ib luininat,erin folida tranquillitate cöflituit.Hanc uero tmâionëproculdubio habebimus, nifiipfifanëio /piri« tui mole/h,ingratiq; refifamus. Aliter. Noftrü cas put Chriftus nuncupatur in feripturis fanâis, qui fibi ipfi collat.is accepturus efl quafeunq; pauperibus deet tnofynas con/iremus. Ne itaq^defijkmus caput hoc no jkumperungere oleo nti[ericordiie,hoc eft,C hrißiptW b 4

Vitam cognofcc cum uxore quam dilexiHi omnibus diebus uûæuanita* (is tuæ,qui dati funt tibi fub fole,omnü bus diebus uanitatis tuæiquoniam hoc pars tua in uita tua SC in labore tuo,quo tu iaboras fub fole.

Verba hicc ft abfolute dccipuf, itd myßice itttelli‘ ge.Cum uxore dileikl, hoc efl, Ecclefid,qult;e jßonfa eß Chrifti : in hac ftquidein inuenitur uitaaterna. Quoi ft ad uxorem muriti cuiufque reßrof, tune literalifetfu nos adinonebitjUt iuxta monogamia: legem,uxore uM coutentifimus.C oniugalis nanq- caflitas er obferiMn* tia,ipfd quoq; nobis eft lt;etem£ uittecocilidtrix.VitM igitur cognofcc,er uide cum uxore qua dilexifti- quaß dicdt :Caue ne ab uxore tua decipiarisßcut eft Adaitt deceptus ab Eua uxore.Tu uero cotrà ftude,ut mutu£ focietatis debiliorem partem,hoc eft mulierem, in nte* lius ipfc conuertjis ,ad teteme uitlt;£ cognitione. tüy* ftico autem fcnfu,fapientia uxor noftra dicitur, cui fl fonuiuagt;ntis,etcrna prociddubio uita perftuimur.

Qiiaîcuncp inuenerit manus tua ut faciat, quantü paticur facultas tua ope^ rare : quoniä nec^ opus,necp ratio,necp cognitiOj ncque fapientia eft in inferno quo tu perredurus es.

Hortdtur nos ut omni contentione oc fludio praifli* i^ediamur uir tûtes, non tarnen fuprafrcidtatent ^‘'i’orantes- Quienimquodpoteflin hisexercet,fe* congruam cognitioné uiuit,cr di^nus inuenU ^laentio' dono ac fapientite, quanüi permit tat deus, '^'^idilliusutilitatëimpartiatur. ininjirno autëcutn operationes e/Jè non poßint, guas medijs fen» f'^5 exercemus, ^ui ibi propter patrata fiagitia funt f^'^Iti, non ualentes amplius pradicas obire uir tûtes, fapiëtes efficipojßunt, neq^aliter ojßciofiac prot âd id enim tantummodo delatifunt in in^num, ut **^5torqueantur fupplicijs.

Verti me ÔC uidi fub foie, qui'a non leuibus curfus, neq^ bellû potenti ^usjoecp fapiêtibus panis,nccp diuitiæ Pi'udentibus,necp fciêtibus gratiatquo têpus S)C cafus continget omnibus 'pfis,necç nouit homo tempus fuum,

'Verti me, inquit, boe efl,aliud contemplatus ßum, ^'^od uincere in curflu,brauiumqi accipere no flit cuiufls

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;tc expeditiad currendum:neq; omnium qui

* Po(fntesflunt,e^egiumfle ac inuidupreeflare in betto: ad prudentes flapientesq; uiros atq- induflrios diui deuolui : fled neq- eos qui multa nouerunt, gratiant ^^tfequi.Caflus enim omnibus communes contingunt, ^°eeft,incerti rerum euentus. tiihilq^efl hominibus ''’^uamflatis, nihil undiq; pcrfldu,nihil a-quale, onugt; b s

tiuq^facdißimili fine terminantur. Tranfeunt etutn omnia er immutanlur, inaceeßis dei iudicijs. Sed nelt;^ homo, inquit,nouit tempus proprij finis, idcim uigb tare oportet, operariq; uirtutes. t/iyftico autemfin fu, quicunqi ßunt uirtute agiles atq; expediti, qutuepo tentes, qm fapientes, qui diuites, fibqpfis nequaquaw debent cofidere: contra uero dicere id debet,quod nere fapictes tefiantur : Niß dominus £dificauerit domum, in uanum laborauerüt qui ædificant earn: debent^ deo utautori,omnia refirri. Vt enim ait Apofiolus,neque uolentis efi neq; currentis,fed miferentis dei,bratdunt, uiihriamqi re/èrre. Nam neq^ gratiâ habet qufpiM, quod milita cognoßcat,nifi ex deo gratiam accipiat. Neque feire poteft aduenientis fibi grati£ tempus, niß mente diuino lumine iüufiretur.

I i

(

I I

i I

Sicut pifees capiuntur in rete malo, 6lt; ficiK aues in laqueo, ita illaqueantur flip hominis in tempore malo, quando repente irruat fuper eos.

Kete malum efi è midtiplici uitio aciniquitate co»^^ textum. Efi ßquidem er bonum rete, fagenalcilicet c prxceptis infiitutisqi tumantiquis,tum recentioribiis faluatorisnofiri contexta. Homines ergo, quifiiiitans er infiabile uitce hmuspelagus fiilcant,uarias uolupti'' tum iUecebras confeélMtes, quafi carentes rationepi^ fciaili,malis retibus implicatur.lUi quoq; qui opinionc ttana fcicnti^ fuperbumt ej' efivruntur, cum fibi uide^

Oitwr excelfi ejjè atlt;]ue aèrambuli ucluti uolantcs dueSt hnonum laqueis ß.cilc cdpiuntiir,z^ incidunt in mdi» ^Kitt tempus in/èrnoruntfupplidorum, cum rcpentinta Meritusillisdducnidt.

Et hoe etiam uidi, fapientiâ fub fok: meo quidem iudicio magna eft ciuts gt;as paruajamp;^ in ip fa pauci uirijóó ueniet ^uper earn rex magnus, Qi. circundabit «amô^aedificabit munitiones magnas firca ipfam, Qi inueniet in ca uirG pan* perem fapientcm,8C feruabit ciuitatem 'n fapientia fua, 2lt; homo non recorda;® 'ns eft uiri illius pauperis, Et dixi ego: ßona eft fapientia fuper poten tiam. Et fâpiêtia pauperis nihili fada eft, amp;ueri» eius non funt audita»

locus hie ddper/bnain fcdndalum patientis perti^ ’’^bqui tanquum fecum loquens, uidiße fe dicit magni l’‘lt;fi^ntidm fub foie, ciuitatëquampiam exiguam pau^ ‘‘dnhabitatä hominibus: quant cum obfideretrex ma ^''^!gt;feruauitquidamciuis pauper quidem,uerutamen ßpif ns,cuius folerti cofilio uiiba ßterint arma obfiden« ^‘dngratos ueroßti/fe dues inpauperem ilium. Solent ^^niplfrunq- homines beneßdorum ejfe immemores, ^°’^ßlia^pußüorü hominum, quanquam fint peruti» ^»ptrui^ere, cum tomen opulentis aepotetibus adu.

lentur, corumq; femonef Idudibus in cœlutn /crditi-SeJ ego,injiät fdpiens,longe duulgdriopittione db homns, aliterdicdm: fapientidmlcilicdlongemelio^ rem eßepotentid. Atquc h£c quidem dd literdlem per» tinent intelleifium. Altiore dutem myßico fcnfu itd inteHiges. Pdrud ciMtdd,eß militdns deo in terrd Eccles fid : p^rud inqudm, compdrdtione eins qu£ triumpbdl in calis. Pduci in hdc ciuitdte funt uiri ,fdn{li ßilieet f:!r eMi dei. Mdgnus dutem rex, iniquitdtis cdput,eß didbolus.Hicaßiduehdnc circuit ciuitdtem,utiÙiusci^ ues redigdt in feruitutem. Pduper dutem Cdpiens in hdc ciuitdte, cuius confilio ipfd ferudtur JpfecA ChriAnS dominus deus noAer. Dicitenimcmibus ßuis fancis: lodn. nbsp;nbsp;Confidite,ego uici mundum. Ac huius quidempdupe^

ris uerbd, d ßidtis gentilibus er perßMs hebr£ts non audiuntur. SdpicnsueroEccleßdßesintettigensinßi* ritu, quad deus no per foldm diuinitdtis fu£potentidin er uirtutem ,fed (apienti£ focietdte Utens, uerbumq; cdrotü‘^m,tyrdnnumdidbolumdeiei^ruseß'et,n!ib Idm fibi perßigi excufdtionem relinqucns, ut [icut olint ipCe dntiquum uicerdt hominem Addm, itd demum fub homine frdilus corruerct nouo Addin. Proptered nunc aßldtusjßiritu,multo dntè hoc myfleriiim pdteßeit, in b£c uerbd prorumpens.

Sapientia melior eft quam potentia: uerba fapientium audiuntur in qmete, plufquä clamor potentium ia ttaldcü.

tocu! hic non eß accipiendus,quafi per compare« ^nem dicatur: ncgue cnim eß comparare fapientiatn ^Kinßultitia. ¥it enim coparatio interßmilia,non inter ^^ntraria. tnquit ergo‘.Verba fapientum audiuntur tn ^niete: hoe eß,eum auditores iucunde accipiunt quadi ^nntur, ßt requies quidem in mente ipforum. C lanvr ’i^ofiultoru dignus eß qui damnetur,licet illi potentiit

poUeant ; anima enim qu£ ßultitia repleta eß^ elamore er turbulentia fermones proßrt ßne qui» ^^(gt;ordine,äc conjkntia. nbsp;nbsp;Aliter. Apoßcli ßtpientia:

reddebant:inßpientium uero clamor iudteoru, ‘»wclamarent, Tolle tolle crucifige eum,cr il^ ^°iperdidit, er omnesqui buiußnodi acclamationibuf *lßnftisßciles prabueritnt.

Aelius eß conßitu ctiiuß:unc[; prudentis^^tàm om» quot;’^‘luxiliumquodabarmii expeiSktripoßit. Myßice *‘lt;temoßenditpotcttam ßaluatoris noßri lefu Chrißi, utique eß fapientia. Hutus enim uirtus,arma belli, eßjdiabolu tartareaxq^ phalanges euertit,omnes^

Adam peccauit, er in omnem generis humani po» Pfritatem, peccati labern mortemq; tranßnißt, ipfe^ ^liÿnê dei, ad quamßüus ßerat, uiolauit, er ttiola»

tores ßbifmiles guâplurimos propdgauit. Vnusiiui^ eunq; is demum ßt, dum ßeß pcccatiß)rde comaculät, t:y bona corrüpit, quic ßbiex acquißtis uirtutibus itt* fidcbant, multos et tam malo exemplo ad imitation iteminducit.

Hvscae mortificâtespaireà dunt apparats o!eifaauitatcgt; Apparatum oleum efl unguentum» ßcutctr Aquila interpretatus cß: initß^ ueroimpurumanimal,quodputrcdinescruleerain^ dendocxugit,appetitq;laccr:e cutis fciJJuras.Mortiß^ cat autcmcycorrumpit oleum ungucntarium mußa, cum in illudßeße temere proiß:it : nom crip fa imntorif tur, er oleiuim extinguit. iud^eiergopropriam uiM contemncntes,ammicq; filutem,ucrèfunt mufictnor^ iificantes, cum fuaue rcdolens uerbum faluatoris left ■Chriflifempcruitiareacfoedarefiuduerint,femper^ ttffè^rintdnfascalHmniaruarriperc,quibusiIluir.iif gercpojfent.Parumfapicntiieprcciofius efl,quant gif riamagna;flidtiti£.Multièfuaflultitiagloriamcrlgt;M dem retulerunt, utputa quidicendifiicultatepoücntes, iniuflumclientibuspatrociniumpra:flant:quiexopn* lentia clari ampliß- habcnturtuelquiflcularifapienM priediti,circa inutiles quatflionesuitamcofumunt.Sed longo interuaHoprccioflor efl habcndus,quiianutSS(T

fapientiæ,quæ eß fecuttdum deunt,ingreditttr-, Cr in ej eruditur, incipit^ cam libarc, omnemßultai! *gt;«« gfonù»?: paruipendens.

Cor hoc loco pro intcttcólu ac mente ctccipi decet. fiiiteriale enim cor er carneum, omnibus tn ea parte corporis ßtum efl,c]uam thoracis cratem appellat. Saa ('ientis ita^ intetteéhis femper in dextras uergit partes Wutis ac laudabiles, jtulti autem mens inßniflraßra iKr,cr in ea qutcßcile ctdparipoßint.

Sed Suf cum ftuUus in uia ambulaue cor ipfius rciardetur ac deft^ Pgt;«,otnnia funtftuldtia.

In feite uita qua ucrè uiam dixeris,flultusperamba ^iheumad finißra cor habeat,ßmper eeßat ac poflt» ’’w iniienitur : in uacuii enim pergit, nequaq fibi pro» P^ßto fupemte uocationis brauio. I n anterior a itaq^ fe» ß''°gt;textendit,necproperatadfinem:fedquamuisalt;i ^‘^cipfapergere uideatur,medio in curßu deficiet,om» ''^‘tnperfifte er f ne ratione cogitons er aggrediens. ^odß ipßm adeat uiam iuflißcationu, uel, ut ueriui ^^‘‘nt,adirefeßmHlet, hoceß,diuinoru obßeruantiant ^gt;tisndotoru,quia tarnen illius mens fleüituradßnißra, ^jßbit prorfus atq; deßeiet, ut neq^ quid prieceptS ßf ^(^tgat,neq- opereturiuxta legislatoris uoluntatem, öi^piniuspoteftatê habentis afeen«

w8 OLYMP. IN ECCLESIASn derit fuper te, locum tuum nedimife^» ris, qu/a curatio ceiTare fadetpeccata magna.

Spiritus potefiatem habcntis efl diabolus priuceps: gt;nundihuius,zr dominusfilioruinobcdientiie,cltiinub la coaäi neccßitatc, fèd elcüioncliberie uoluntatisfc/i ultro fubiecerunt illius domination! atque tyrannidi. Inquitergo : Si teadfupern£patrilt;ebeatitudineinco^ gttatione ac ßudiisercäum,it7uensexaduerßßgt;iritus potcflate habentis, deturbare conetur adinßrioresfea mitas mundt huius, omncsilliaditus prceclude, omnes nbsp;nbsp;:

ebflruefen/ùumoperationes,utnequeperoculos,neq} f per aurcs, neq; per linguam, ncq; altunde admittatur. nbsp;nbsp;/

Primis nanq^ afßdhonum fublatis principijs atque cau fismuUiprorfus orientur eßvdlus. Ciuodß quid ad ipfa mentis penetralia callidus hoflis ueneni transfuderit, tu tarnen in uefligio tuo confiflens, locum flationem^ ne déféras : itauttemperantia munitus,procullibidii nes,ßupra^repellas, odiumq; coërceascharitate,fla^ tionesq;fingulasuirtutumftrenuetuearis. Sienimeaf dos, ut negligentiusrefiftens permittas infidere tibiae requiefcerefuperteffiritumpoteftatcmhabentis,imd ta Grmagnapeccatafaper animant tuamßcileaggrea gabis. nbsp;nbsp;Aliter. Si animam tuatn curaueris adhibita

uirtutudiligentia,plurimafedabis. Talisefienimuira tutumcuratiojutcohiberepoßit/firitumhabentispof teßatcm,netefuperucmatQrconculcQt.. . I

Eft malum quod uidi fub foie, quaff non fpontaneS cgreffum fit à facie poai I icntis » Stultus traditus eft fublimitatf^ I^us magnis,amp;diuites in humilitate col locabuntur.

literati fetifu, aliam fe uidijje ait ini^uifafcm in hu ^ani; rebus,principes fcilicet uiros ac magiflratus,ina wïos quidem quafi metu coaóhs maioris alicuius potes fiitis,eos qui ftulti funt gloria honellare,ßrtunM uero ^cupletii ciuiu populari (eilioni addicere inuita pros F^iptione : fepe enim principes ciuitatis ac magiftras regifs edidis contra uoluntatem fuam obedire cos ÿintur. M.yßico autë inteUeihi,j^onte fua homines ^fq;eleâionefemel uoluptatis uia ingreßi, inuiti mox ^serc plurima compelluntur, urgente eos diabolo,qui Poteftatc habetfuperßlios inobcdientiie, ut tanquanz ’quot;iqitatn deteftentur ac accufcnt iuflißimam dei prouis '^tiam,i;a ftulte intcrrogantes : V t quid infipientes in ßblimes dignitatu gradus con/}!icui efjcrutur ƒ contri ''^oquihoncßo loco nati gentilitijs polleant opibus, ^xpaupertatem dcijciuntur f Cum itaq; cteci mortaies H’onteprimum noßra uolentes, haufto uoluptatis pos ^lt;doebrietatëcontraxerimus,tumfurrepitillccallidus Poteßatehabens,fubqcitq; nobisqueinuitißciamus, ^^netatis nebula occupati : cuius generis funt libidinis i ^'lt;spollui,rixari,pcrcutcre.Neq;enimquiebrijfiunt, ‘ ^iafefiëhtros cogitant,fed ebrij lain effiai,uel inuiti

copclluntur ad huiußnodiflagitiaperpetraiida : da (T uoluptatisftudiolraditiifcandalizafiiUffa^pedeinac^ ccßtsdciiadicijs, ac contra diuinäfapientiam lin^aaitt tcinere cxcrtainus.

V itlt;£ mutabilitatë connerfioncm nobis contcim planddniproponit,Htàmundanisrebusinccrtis,ad/ti bilan iHam coelcflem bcatitndinënos conucrfat.

Locus hic totusfoli uacat inyflico intellcâuùalittf rnimfcmperhoc non confinait, ut c/uißueamßditid earn cadit. Inquit ergo : Peccatorfuam animainpriiM excruciat:lt;^uicninidiligitiniquitate,oditanimäßtagt;it! ernnufyuif^i ob ea çiutepcccauerit,punictur. Ipfcetiä Moyfes legislator itaßaundumfanxit in homicidaiHf Uunt’Jf uidclicet : Pacite illieopaih quo is contraproximunt fuutn malignatus efi.

Sfp« aninticdex efl diuina,Gy tnetus,ucraq; kga« Hunt fenfuum cognitio. Qjti a go legem dei contemn nit, CP ditdna prauaricdtur mandata, qui jilfa ccgtiia tione decidit in peccatum, cuius opiftx eß ipje caüidus ferpcns,ißeincautus ac diuina caßusgratia,morfut ferpentisperpetietur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।

fibi 4oinum uirtutibus extriiit, lapides congre j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;benetedificat-.quiuerouclfecordia,ueluanaclet

lt;iuSirt,angitiir^ mifer,dolct acpericlitatur. Alis quot;lapides faniîiapudprophctà Zachariâ,fanili ho '»incsfnnt. Qtti ergo huiufmodi lapides eximit,hoc ejl P^rfcqniturlanéhs atquc interßcit, labore affligiturt

eßypo-niciem ßbi attrahit : ßcitt Herodcsßcit qui ^ownem ^aptiflaingladio percußit.

Ligna feindens periclitabitur in eis^ ^^exaderit ferrn,amp;ipfe faciem contur« ^^atus eft,5C fortitudines corroborabit, amp;^fuperfluarobufti fapientia.

Pfr fymbola cr ßenßbilia, ad ßgt;iritudlia nos per» ’^cit.iiKiuitergo:Ciuifuaßetusdoärina,uclutißrro ^nodam utens, ß:inderc ac cominuere aggreditur diui» XisßripturM,quaß ligna quedam bene olentia:ßßrti ^cidatQraberret ab intentionej^iritus ß(n{ii-,neq; ße» rundum legislatoris mentent rede acßdelitereas inter» pfctetur^fèd d rationeprocul exorbitet, in magno e^i periculoy ne in pernicioßis hiereß's impingat, ßcicmq} doólrineßtte conßndit, er animos auditoriim. Qjtod ^temait,erßrtitudincs corroborabit,ita inteüige: ^oc efl, aduerßantes ttalidiores e/ßeict : ex ijs enim er» roribus, quos interpres aliquis ac magißer in doitrina verbi lt;ldmiferit,ualidiores ajßtmut uires,qui ex adnert

tji OLYMP. IN ECCLESIAST» folocofccumdiscutantescontcndunt. Quiueroßtf^ cxtiterit in opcre O' fermone,ita ut cum fapientid elo^ c^uatur,habet oninino multum,atquc adco ali^uid ain^ pliusquàm c£teri,ut fcilicet in fcindendis lignts netiud* quampericlitetur. Hainquitantumodopotens in fermone,ac uolubili praditus lingua, fophiftids tein captiunculis abundct,uacuus diuina fapienti(i,ex* cidcnteßrro periclitabitur, in ciedcndis qua: fuperittf diximus lignis.

Qui clàtn peccat, nec einißa uocepalàmfuode p«! cato gloriatur,ßuc is agendo pcrperàm dclinquat,ßKf in corde fuo impium dogma h£reticumqi concipiat,ptgt; terit tarnen in melius emendari, cum nondum ad cffie^ nam peruenerit impudentiam. Neq;fanè nimium labo rabit in eo reuocando, quicunq; (alutari doärina ex^ cantare aggrediatur uirus inßrni ferpentis. Aut ita inteUige. Si peccatiferpens mordeat in filentio,hocejl, ita utpeccator admiffum fcelus confiteri nolit, nullM poterit falutc praftarc quifaniht excantatione cura/t» dum fufdpiat,fua peccata non confitentem.

V erba oris fapientis gratia, amp;nbsp;labi'a ftulti demergent ipfum. InitiQ uerborS oris fui'ftultitia, ultimus error eius malusjSC ftiiltus mukiplicabit uerba.

F‘lgt;ientese/fc,itiiadeosfcnbif.Scrmouejkrpenituifit Coloß.4, ^^ttiidßälccondUiif. Sermocnitn fdpicntisncq^ttu» ßcruf efl inhumanii! 'ne, neq; niolUs ZJ dijjolutui,fei Sfittia multd conduits, itd ut pdriter cohibedt, neq; fia auditores diffluere. Ldbid uero ßiilti,hoc efl uerbdî tiiortem illi perniciemq; concilidnt .Ndmz^ fl(£ ipflus lt;inim£ noxius eA flultiis, er dniinM quoq; duditorunt ^orrumpit. Demerflo enim de qnd hic loquitur Eccla [‘“fles, dd £ternd reflrendd efl fltpplicid, iuxtd illud: f)'£cipitd doinine,er diuidelingudi eoruin. Stultus ue Pfdl.f4-*■“ cum inflpienter loqui incipidt, circuflrtur er ernt in flultitid Cordts flii ,fincmq; fortitur ntdlum .Seder ncrbd,inquit,fluitus )nultiplicdt,hoc efl,incdfl:iin bld^ Geratet nugdtur,fluemultdloqudtur,flnepducd. fàul titudo enim hoc loco,pro nu^dcitdte ponitur. ijdm qtä nil boni loquitur, nihil utile etidin inpducis uerbis nu^ i“tur.Ziuodflquidtdmeninterdum uidedturboniloa ^‘tutusjcum deinde mores ordtioni non conlonët,et hic quo(^ nugdtur,cu plané ignoret quid loqudtur,quidiie bene dgendo comprobet er confirmet. Oportet enim cu qui bene dicdt,prins fleere, dc deinde dlios edocere. t^ultiplicdt ergo uerbd, hoc eil, flue multd fluepduca loqudtur,flto iUofermone importunas efl dc moleflus.

Nefeithomoquid facflum fuerit, öd quid futurü fit poft ipfum,quis renun« ciabit elf labor ftultorü affliger eos,ne« feit pergere inciuiiatem»

Etfi multd iäm nouerimus quæfrih funtdnte noh trdditd nobis dfandispatribusptrkgetcS) qudlidÇuifff inprincipio crcduit deus caelum er terrd,crp‘^gt;fgt;‘^^^‘^ (tlid -.licetetidmperfidemfeumus qu£funtfùturd,ut de iuflis puta,atq^ iniuflis,quod refurgcnt,hi quidem irt uitam,biuero in mortempaendmq;£ternd:titmen oiti» i.Cor.t? nidnequaqlcimus,fedqu£ddm: Ex parte enimcogno fcimus,inquitPdulus,lt;t:^expdrteprophetdmus.(}iii( dutë nobis ed qu£ pofl (unt renücidbitf hoc eft,fiiturd) utputd,numßliosgenituriftmus,dngenitosidmbberos dmiffuri,nobis nc in pdtrid,dn dpud exteros moriendu fit, exiguó neJßdcio dn contrd longinquoßiturifimut in uitd. 1 rfcirro qui folicitifunt htec refaire, uelper au» gurid,ucl per ndtdlis obferudtionë diei,uel per menddt ces dlids huiufmodi diuindtiones,^' qid cietei-d demum feire dffèëhnt, quorii habere certdm cognitionem non fgt;ojfumus,in uanuin ldbordnt,inutilcmq; fibi defumunt operam. Kiecdutemftrmècunikt fluids contingunt, propteredquodminimc norunt pergerein cimtatem, hoc efl, optim£ ciuitdtis normä flbi dd uiuendum pro* ponerc,neqiperfequi uolunt ecclefi£fimplicem fldem, pulchramq; pergereinciuitdte fupercaeleflem fcilicet liierufdlem,cuius opiflx dutor efl deus.

Vaetibiciuiias cuius rex iunfofjöi principes tut mane comedSt, Beata cs terra, cuius rex filius liberorS, Qi- prin« fipes tui uefeuntur tempore fuoin for# titi/dii»

Litercdis ijuidem (ènfus, miferain cenfet ciuiMenti titiitsrex inflahilcs habet mores iuuenum ritu,zy cuius principes dimißis publicis negocijs curisq^ ciuilibus,prt na irrumpente aurora poculis comelfationibusq; iitdul ^rnt. Nrfm g«i mero cr crapula fe/è mfitrciunt, quiq^ lenes funt cr parit ftbi conjh,ntes,neq} regno,neq- priit eipatibus alijsgerendis funt apti. Beatam uero iudicat fe^ionem, cuiusrexfitßliusliberorupatrum, hoce^, lt;inifit ofßciofe ac liber aliter educatus, qiàq^ prob£ edit eationis moresconferuet,ut nihilpenitus uelit,quoi feruile fit,quod iüiberale,quod turpe, cr cuius princU pesregionis omnifludia curant qua; ad comoda fubdi^ ioru pertineant : modefle pretere a,fuoq; tempore ue» fenntur,non ijs qu£ ad uentris gul£ gratia coparett tnr,fed qu£ uirile robur bonamej; ualatiulinem pariant ne tueantur,hoc eft,qu£neceßaria fint.Tales eni prin eipesinfitam pedloribus gerentes iußitiam,iuflumq^ iu tUcium indicates, nulla unquä ignominia coßindentur.

M.)iftico atttem fenfu ac morali,anima rationalis eji àiùtas,huiusq; ciuitatis rex intcUeólusiqui fi fuerit iuuc ifiliter leuis atq^ inconftäs,motusq; fuos quafi principes qnofdam habueritgul£ ac uoluptatibus indulge tes, ue prociddubio adiunHu habebit :fin uero rex intcUeóïus facris enutriatur difciplinis, uerè ßlius ejl liberoru, er motus habet rationu,qui congruo tempore omnia exea qnutur, tam qu£ ad corporis curà ffe^nt, quam qu« i

ad attiitM ßciunt mentii^i (blcrtiam.Qiiodfi ciiäM hæc etprouinda,quam anima nuncupamus, ita uiuat, ita fe regat,bonisq; proßdibui roboretur,m^ unqui turpi nota ignominiaq; fcedabitur.

In plenitiidi’nibus humiliabitur con tignatio, amp;nbsp;in delidia manuum ftillabit domusHn nfu faciunt panem,5Cuinum içtïfîcat uiuentes,ôi^ pecuniæobedïunt omm'a»

înparabola nos érudit, hortatts ne contcinnamus operari bonü,neßgt;iritualis noftrie domus,hoc efl,ani^ m£,contignatio,id eßßrmte ac conexlt;e rationes humi lientur corruant,ita ut domus ipfa per/hUet,deßuctt tibus undique uitijs conturbata, atque itaß quas habe» bamus prius uirtutes, ex deßdia ©■ inertia amittamtts-Oportet ergo aßidue inßicere noflram banc dotnum, neq; ßolum ea refl/eéhrequa bene hadenus geßiinus, fed oculos ad contignationc,hoc efl,ad fupremu finent erigere, Nam qui fegnius fefe habit ad capeflendos ttir tutes, adfolam uoluptati oculos animumq; couertunt, occupâturq; circa id quod bominu quamplurimi fuaue latumq; opinantur, palarnq^ iaikmt comparari pecut niis oportere,cum argento dicant omnia eße fubicib-

Aliter. Deßdes ociofiq; hominesßnuntflillare dm mum fuamiqui uero agunturfanilis eccleßa inflitutis, pane quodam myflico uinoq; alunturxuius uirtute con ßritiati}d£monis aduerfantts inßdias focile ridere pofl

E N A R R A T I o* 07 fmt,fcientes^uoä uniucrß mundi machinä drgeto fub if fit,hoc ejijdci ucrbo propter nos incarnato, quod «ÿfnti lippeüatione facrd uocut fcriptura. Sciendum eft quod nomine panis,omne ficcum dlimentu fo» hteddem fcripturd deftgnare : ficut uinu uocdt,aut quod infitdin humiditdtë hdbet.Hoc figniftcdre Voluit l'es, cum quddrdgintd diebus,quibus legem '^Kpit, neqi pdnem, inquit, comedi, neq^ bibi uinum, ^lt;gt;feft,neq; ficcum,neqi humidum quicqudguftaui.

In confciêtia tua régi ne impreceris, j in fecreto cubiculi lui ne impreceris diuiti. Volucris enim cceli afportabit uocem tuam, qui habet alas fermoi^ nemtuum renunciabit.

Volucrem coeli funt qui putent efifte dnimdm ipfdnt^ itdftiritum nobis infitunr.hdbentem uero dlds,dutjfiif mihim qui dppdruit in columbe ffiede, qui^ t‘nnid complet,omnid nouit,dut ipfos fdnóhs dngelos. ^ontrd uero nonnulli hdbentem dlds,pro didbolo dccbi piendum dicunt : uolucres uero cceli, purentes didbolo ^^tdspoteftdtes. Secundum uero utrdnq; expofitionc ^^‘iintellige,îieregi,néuediuitiimpreceris,dcneinpe »ftralibiisquidem. Tud ndnque mdlediikl excurrens fiotddeftretddilliusdures,cui tu ntdlum imprecdtus fteris.imprecdri uero quempidm dicimus,cum mdlum diquod uelfibi, uel proximo dduenire uotis expofcit.

doäor,cdiinentum uerbi quad tibigratia/piritusftn^i liberaliter dedit, fine uHa intermißione puuperibus egenis impurti,pr£mium miniflerij huius reldturus, id cum deo uerbo uiuM iunihis inßecidu.

Da partem ipds feptem^partequotf dato ÖC ipüs odo,quia ignoras quid rurum fit maU fuper terram.

Oui credit ueteriteflnmento,Portern dedit ipfisß* ptem,propterßdgt;baticultumquiinlcgeuetericontii^ tur,qui^ tuncIßiritiMlißinilificatione perficitur,cuiit àpeccdtisdefijhmusdcrequiefcimus. Q^iueronoiMUt recipitteftumentum,pi(rtemfu£m dedit er ipßsolhf propter dotninicàrcfurrciliotfëjquumoify/Uocelebrd

diejjoc eftjfabbatu infcguente, ut primo quodai» quot;'^tiorcfurreflioniffeculiq^liituriAnquitcrgo-.Recipe quot;ftusdcnouu teftamentu. nbsp;nbsp;V el aliter,t^oflrlt;ehuiu$

'^'t'^tempusfepteindicrumnumerodefignatur.lnquit ^quot;‘»tfcripiura: Requicuit deus die feptimo ab omni Of Gelt,» quod patrarat, imtiu ucroßtturi feculi,oikiua c(l cuius fymbolum nobis eA dominica refurreilio,

^odergo nosmonet Ecclcfiaßes, hocefi : Modeße, ''’quit, uiue in pricfcnti feculo, nbsp;nbsp;nbsp;theßaurizu tibi per

quot;pcruni bonorum exequutioné, qute ad ßitura uitte bo pertineant, atq^ ita partem ipßsfeptem dato, er

'Pf‘s oih. Aliter. Septë donaß)iritt(s numeral Eßa» ’^■Potefi igitur chrißianus populus appoßta quadant ^^utioneper ßeptenariu numerum deßgnari, cum feigt;

ßiritualibuf donis ditatus ßterit, Oëhnario au» ’’^numero deßgnabitur populus luda:oru,qui oikluo '^^circundfionis accepitßgnum.lnquit ergo : Conßr ^^cittofynam in omnes homines. Quod autem inquit, quia non cognofeis quid mali ßiturum ßt ßaper terram, *doinncspoteßaccomodariexpof tiones, quoi modo uttuli,it4 uidelicet. Recipe duo tejhmenta,ut ignorait ^’^pariter ac nequitite tenebras procul abs te repeUas.

modeße age qute ad huius pertinent uit£ officia, ffiidue ztr deffaturo feculo. Neque enim noßi qu^m grauia repofita fini tormenta qs, quineq^ fepte» quot;utijspartem fuam dederunt neque oëhnarqs. Vcl, fieemofyntun omnibus conffrin cordis tui fimplicitate;

»40 OLYMP* IN ECCLESIAST* tK!]i enim nojli, quis hominü um indigent, qws mülutapM^crtateperauaritumpetdt.

S( repletæ fuehnt nubes pluuiajin terram effundunt: ÔC. fi décidai lignuin : nbsp;nbsp;nbsp;ad auftrum fiue ad borcam, in loco ubi

Primd quidem pdrticuld huius Iod, literdlifoifu potcfl dd clecmof ti/td rcfitri : quidßcut mbes iujßu uino imbrem ßuperomncs hominesßjdrgunt, itd con^ uenitelccmofyndcundis hominibusimpdrtiri- W fiico dutem er fublimiori fenfu, nubes pro findis iiirif üeut.ji acdpiutur,quoruunusfuitM.oyfes,quididf.Expe^ie tUTutpluiädeloquiu meum. Sttndiergorcpletidiuiito Herbo,qudlc fcilicct ß,dum eft dd Ofee,fdndDsq; dlios, effundunt fxcundu imbrem,non fuperßoldjn ludeMt fed er in omnem terrdm in qudin exiuit fonus eorum' Et h£c quidem de primd pdrticuld Iod huius, qu£ äd pluitidin pertinct.Lignd uero in feripturis fdcrisftggt;iiit cdnt modo iuflosuiros,modo etidin peecdtores.Außet autem dcdpitur pro illuftri loco dc luddo, uel pro ue^ rißimdilldluce,qu£efi lefus Chrißus dominusdeiH ttofter.C ontrd uero Boreds pro cdliginofo dc tenebri* rum pleno dcdpitur loco,proq; ipfo didbolo, qui in nebris hdbitdt. in quocunq; igitur loco feu iüußri ß» tenebrofo, hoc eß, [tue in turpi fcelcru ßdtione,fiue in honefid uirtutum deprehenddtur homo cum moritur, m eo grddu dtque ordine permanet in £tcrni»

E N A R R A T I o, »4« quot;^^fec/uiefdt in luminc jilicitatis aternie cum iuflis cr domino, nol in tenebnscrndaturcum iniqtds, ^prindfic mundi huius diabolo.

Qu» obferuat iientum non fcminat, confiderat nubes non metet. Si* non eft qui fciat quæ uia fit fpin'tus, *’^4^ quomodo compingantur oflâ in 'centre prægnantis, ita non cognofces ^pera dei quotcunq? fadlurus cft»

Qji tientos obferuant ,fationi minus incumbunt. enim contingit^ut qui hodie perftat ucntus^ die fit quieturusiaut contrà bacchaturus fit die ^“fli/ta, qui hodie conquiefdt :hodie cum pluat, cros ‘1er ferenus, Non oporfef ergo uentosobferuare, ßlt;l]jgt;e bona fationem ßcere,deo confidentes autori ba omnium. Nlt;jni fi præ obferuatione nubium ac ''^torum difirramus fationis tempus, irritam deinde ^efièin experiemur. Sed etiamfi maxime uclimus,ob» hlt;are nS pojfumus aeris qualitates : neq; enim feimus quot;'“»tipftus/fiiritus. ^pienter nanq; ac uarie deus hu^ I nbsp;nbsp;nbsp;'’’‘Otisconfulit rebus, '^^eque aliter ignoramus deierga

pinguntur ergefiantur in uentre pragnantis. Qiiis ^gt;n nouit,mafculus 'ne ibi delitefcat an foeminai intet pumue gignatur,anpartealiqua corporis imperfit Ciuod fi ignoramus quale nam fit quod in utero ietùtrids compingitur,multo ignorabimus magis,qua

«rfw rätione offitla itltt,c}uÄ embryon tiocantyin cor(iin unimalis coalefcdt z^coformetur,quo etiain pd(h oßd componÄtur, quóuetotius corporis ftbicongwt här» monid. inquit ergo: Tu quoq^ ne tdntopere fis folicitM curiofe qutcrendo cuifis eleemofyndtn ddturus,cuinoit daturus, ut putd fidelis he fit itte dn infidelis, iufius Ite dn iniuftus, Etenimfi pendebis dnimo ifla difquircnSt amittes fixtionis tempus, neq; inuenies in tepore mefii quod metiis. Sine ulld itdq^ dildtione tcmporis,infiinp^^ citdte cordis tui eleemofyndm confir : neq^ enim fiis ffiiritus eum uiuificet,quem tu ßrtdffe putäs iniufttent, contrd^ iüum d fe repelldt,quem tu iufium exijhmdiS-^

Mane femina fernen tuG, SC uefperc neceflat manus tua, ga nefds magis'ne ^Lienturü fit hoc an illud:quod fi utracp in idem tendant, bonum hoc ent.

Quitenebrds ignorantie ab intettecbi fuo procii expeüit,cum fit in ipfo principio uirtutii, maneprinto fdtionem fiicit, iuxta iÜud : Donec dies eji operamitù-Qjiodfii hic ad fine permdneat,officiofe uiuensßcun^ dum uirtute operatus did potefi ufq; ad ueßerä, id ui manufiiam ab opere non remiferit neq; cejfarit .inqud ergo: Virtutem dggrejfi(S,perfeuerd ufq; infinenuneq; enim nouifti quena ex tuis bonis opribusplaciturd fint iudici, iUdne que iuxta carceres peregifit ,anedqiilt;i iamperduäusadmetam. Quodfiutraqueeodeinpu» nter modo deo approbentur, bonitatis qi-perfidious

^telbge. Ab ineunte pueritia operare uirtutem,neque ^xerisjtiunc adolefcentior ciim fim, fruar delicqs quM ^‘lt;lgt;et uita:pojlea uero cum ad fenediitem peruenero, *‘^f‘^tiitentiam me conuertam:nequaquam enim noßi tibt euenturu fit, aut quando tibi aderitfinis uitte, ^ß^q; opcra-predu operari fi:mperuirtutem,fums ’’’“‘ï; nntentione ad hancafiequendam canari.Opor» ^^diam fitpedeum precari,ut qua; ipfi operamur,fult;e l‘'‘tinaiefiati placita ty bonitati.

Dulce lumen, ÔC bonu eft oculi’s ^ffefoIê.Si'annïsmuItis uixcnthomo, '*1 omnibus his lætabitur ô(. recordabit ®pcra tenebrarâ:quoniâ multç tenebrç omne quod aduenit uanitas.

Egt;ocf t nos hoc loco Ecclefiaftes qualc fit iüud ma* quo nos hortatus efl fiationem ficere: hoc efl,fiuue t^‘»'fus ac dulce oculis ipfiius inteîleihis. Mane inquatn ’^d,qitodproducitiuftiti£fol,animasno/iras interna ff^^udorciUufirans. Sicutqui folem hucfcnfibüem ui* ^'’^^peripfius lumen uifibilia intuentur,atlt;p ita fenfiti ^!°!uarij!officijs intendunt:qui uero folem no uident W tfWfbris defident ociof,eo quod non uideât qute /blig ‘‘’’dneilluflrantur: ita pari rationeorqui intcHigibili ^’’'’t‘^tHrfolem,lumen in mente fua recipiut,per quod P'‘’Guident atq-cognofcuntqua:adciufdem folis uo» ^^utemfibi a^cndafunt,qult;e'ue etiam dimittenda. I4

Mtan qui ad diuini uerbi fententiä uiucndum fibi cotlt ftituut, tamctß multos annos ucirfetur in uita hdc, qu£ dijßcilis firme ab omnibus exiflimatur, anima tarnen fua uoluptate hetitiaq^ perjunditur, cum non filuin çomplcâbi tur animo er intclligat quie agenda fibißtnt in prailico uitte curfu, ucrumetiam mente pacatißima contempletur pulcherrimas iüas jßecies^que à materia feiun{lte,folo intelleóhipercipiuntur. Speculaturaute hecjucifißimis iuflitia; folis filgoribus iüuftratus-çHf uero tantu htec ipfit contuetur,ucrum reputat anif mo er tenebrarii dies, qui in fituro ficulo funt impios comprehenfiiri. Et cum meminerit dies illos perennes ßrc,peccatoresqi ipfos pofi rerum omnium uanitatent uenturos ad a:tcrna fupplicia, omni ftudio er contem tione déclinât à malo,bonumq; operator.

Lætare luuenis in adolefcentia tua, bonis fruatur cor tuQ in diebus ado# lefcentiæ tuæjô6 immaculatus deambu la in femitis cordis iui,SC in uifione ocu lorum tuorum»

C« dicat ainbula immaculatus in fimitis cordis itn, planéoftenditquod ad jßiritualc Letitiamhoclocoiua uenem cohortatur. ïuuenëucro intelligit,qui fit animo robuftus ac firtis^erqui tuto pofiitatq; intrépide cona ira diaboli coUu^tionesin campu defiendere, aptuni exuere antiquit hominem, nouumq; induere, qui fit ad imaginem deifiiäus. Hic autem qui ambulatimmacitgt;‘ latißiti

in [emit is cordis fui, hoc efi, animam in tuto toco (onftituens mentcmci; purificans,habet utig^c^ puros fi«corporis fenfus,redditurg; aptißimusädiniruhilei pnichritudines conteplandM,Utitiam fummam pcrcia picns in j^irituali adolefccntia, intcrnug; mentis perfjpi ^uifione. Ciuiauero mufculanoincclciturd perfepe ßfiptura utitur in his locis, in quibus fxininds .cque ac 'fifos ad idrtutc hortatur^ifciendum eß quod à principit parte ac fexu oratione aggrecUtur: mulierisnang-^«putefl uir : una uero utrig; animte eß fubjhntia, Oquot; fimius oinnes in domino, cum fxminei fexus uis diffvretia ad corpus folum pertincat. Qjtare ctft ^°clocoadolefcentemfolum uideas adhortattotKacci P^e, fub huius tarnen adhortationis legefacminas pu^

lequc ac uiros ipfos coprehendi. V erba quog; iUa P‘niliapoßoli,quibus inquit:Dcßgt;ondiuos uni uiro uir ê‘»em caflam exhibere Chrißo: tam ad uirospertinere

ad mulieres exiflunato. Et cognofee in his omnia ^‘*t,quod ducet te deus in ludicio.

T remoue iram à cordc tuo, amp;nbsp;abducno mahgnitatê à car netua,quomam luuentus S)C amentia uanitas.Et memen« tocreatoristui in diebus adolefcentiae tuæ,antequam ueniant dies afflidionis k

■«4^ OLYMP. IN ECCLESIAST. amp;nbsp;annijin quibus diccsjtton cft uolun* cas mca in eis.

Hoc loco in memoru nobis reuocat diutnu iudiciu, loquiturg; tanq autoritatè habcns: Rcmoue iwn d cor^ dc tuo. Potes cniin cum fisprccditus ratione, irdcuitdid frciurc. ^\alignitate uero ci}rnis,dccipitpro omni pec» cdto. Nä ctApoftolus Opern carnis uocat opa peccati. PrieciptM uero mnltgnitds carnis eft ipfa libido. Paßio» nes uero quas dicimus,ßint motus incofkmtis animi dc iuuenilis. Animo aute iuuenili amctia fèi-è pleruntp dn» nexd efl,qun nihil eft aliud quam merd uanitds. inquit ergoiSi uelisexucre huciuuenilem animu, petuldit tis ftuperbiec motumftrno copeftcereyindelebile dcitiie» moriam confcruato. Dies aute adoleftccnti£,prlt;eftntis uita: diesftgniftcät : uerè ftultitiic dies,ft adperftdlione coparentitt ft'tura:- uit£. Si cnim inprtcftentiuitd memo riam dei abieceris, tncumhit iam tibi tcpuspunitionis, qnoddicmuocataffli£iionis,cumpcccatorestuncpu* nicndiftnt,cr tune dices, non eft uoluntM mca in ipfts-PlidliAenimcutorquetur,tormëtiscdrerenollet.(idi ergoinhacuita non ftecutusdominipra:cepta,Çedfitdf lt;tupiditdtes,ex amentia et animi imperftfUonefticit ed qu£ uult,in tepore punitionis torque tur iti ut no uult.

Ante^obtenebrefeat fol fiClumêôi luna amp;C ftdlæ,ôô reuertant retro nubes à pluuiaj'n die in qua cömouebunt cu* ßodes domus, ôf in obliquQdcprauati fticrint

fucrint uiri fbrritudinis, 8C ccHàiiehnc •Holentes, quoniâ ad paucicatê rcdadæ fiierint^fiC obtenebrefcêr qu£ afpidunt per foramina,6C occliidêr laniias in pla» in infirmitate uocis molenris*

Andiui qucml^iant qui ucrba loei huius putaret ad Plt;^ticularèuniufcuiufq;intentumpertitKre:alium qui «d umuerfdé mundi confumptionc : aliutn item qui ad ^tiorcm fenfum reßmt:qu£ omnia paucis omnino uo ^itexplieabo. Orationem couertit Eccleftaftetadeunt »■ ^'^madmonendu fufeepit, ait^ : Rationé habeto tu£ f^lutiSjeamq; curato diJigëter,donee utipotes libero uo ^ntatis arbitrio, integruq; tibi eß ad uirtutë aecederei ^oß bane etenim uit à ttbi aeeidet non ßeuti uis, ßed tor queberisficuti non uis. Rationem itaq; tui habeto ante ^bitlis diem-, antequäßilieet tibi fol obtenebrefeat, i«Nlt;i cz ßeHe: huiufeemodi enim ténèbre unieuiq; eon üugunt in extremo uit£ obifu .Tu itaq; curato falutent tiMm,priufquà in aquà terramq;foluaris.Corpus enitn fcor lußrum quod ueluti nubes quidam uideturanim£ fitperineifinbere ac fuperpoßtü eße, deßnfiis nobis in fmilia element a re/blidtur, aquam feilicet atq^ acrem. In ip/o etiam mortis die domus, hoc eß,anima eußvdea eontouenturjO' in obliquum déclinant, ac remittuntur qult;e prius reâa ac intenßeßerant rationis uires, qu£ hoctoco uirißrtitudinis nuncupantur : dolent enim ae Knturbitur in ipfo formidabdi 4 corpore noßro exitu*

Poffunt or cußvdes domusintdUghcorporis tiofiri materiales oculi ac fenfibiles,qui in mortis articula con tuendi uires extingui fentiunt. Tune etiam mole» tes of cioß funt, hoc eft,dentes ipß ac molares,qui inditosori cibosmoluntatq;cominuunt:nonquodprorßis»uitteigt; ro pauci fiant, fed quia adpaucitatem uirtutis ojßcijq; dcueniant. Pupill£ quoq; oculorum,qu£ uelutiper ramina qutedam profi'iciunt,tcnebris obducutur,cuin meatus omnes nbsp;nbsp;operationü uia:, quibus uß fumui in

uitd,pcnitus occluduntur. incipit enim tue homo tenui ttocisfiloac infirma loqui, cuin extrano rejjgt;irat,uoce uix £greqi (2quot;per dentes rcfonàtc.Prius itaq^ quam te h£c mortis incömoda coprehendant, cura ut in ojßcio fis, opererisq^uirtutem. Aliter ad uniuerfalcmundi finem ita htcc aceSmodarepoteris. Sicutiperuerbum dei creatura mundi creata eft,ita er diuino iujfu quam doq; refoluetur. C um enim ad feculorufinem mundus peruencrit,fitpei-uacuuseritufusluminariu : tuneplu» uia Opus non erit qu£ irriget terra,[cd nubes quodama modo à pluuia retro couertcntu)-,hoc cfl,pluuiam nul^ lain dabunt : uel cum pluuia paritcrfalucntur er eua» ncfcent,eum neq; nubium neq^brium ufus aliquisßt fiiturus: ucl tune in aliud minqtcrium domino deo obe» dient,uehicidaßrtajjc geftnndisJanilis c/fiä£. Tune ereuftodesdomus comouebuntur, hoceflfan{li,fàrf titudinis uiri hoc loco nuncupati, qui tunc in obliquutif paulijferdeclinabut er fecedent, propter antichrifin: nonqiiod

’WN lt;}uodpenitus rcólitudinë iuflitilt;e rcmi/furifint aut lt;^'t['uri.if)ft em'm funt cufodesecckfheQrmundi huius, prtefidio conftftit ctr conferiMtur.Tunc er mo» redigentur ad paucitatë. Riolen tes pro ipfis lu^

'^is accipiendt funt, qui tanquÀ in piftrino molentes, ?■lt;«« legis iugit ldboriofumq;pertrahunt. Redigentur ’‘‘^i^niddpaucitatc, quia praterpaucos,cieteri omnes itdfidem Chrifli conuerfi erunt. Tunc enim faluus erit '^nttis lfraël,hoc efl,plurimi ex ißael. Tuncpauci ilU ^‘iiadfidem Chrifti non accejjerint,qui nunc didpofa ßxttnodicuquid perßraininalitertelegalis aßjicerCf ^lt;(eitate idtima caligab ut or tenebrefcent, cunt in ip fa ^orepenitus ßierintconfirmati,^' uiuentes in obllbgt; tiatione zr contumacia, ianuam falutis fibijpfis occlu:» f^int. Platieam uero fiuc forum pro pr^fenti uita intel ll^e-tlludautepatienturludtei quod fupcrius diiiu cfl^ t^oquodpermanferint contumaces in infirmitateuocis titolëtis,hoc e/t,legalis litene. Grauis enim lex efl,atq; ftiam debtlis or infirma,cum iußißcare nemincpoßit, fieutorApofhlusinquit: inßrmitM enim legis,in qua Ront-i iufirmata efl propter carnem-cr qua; fequuntur.

Etcôfùrgetad uocem paiïèrculi uel auiculae, di humiliabuntur omnes filiac cantici, amp;nbsp;ab altitudine uidebunt Sgt;C ßu pore in uia»

Hoc loco fapiens nofler Eccleflafles loquitur de ex« tremo indicij Me,quandomortui confurgent in iuffu

CZ uoce tubiC archMgcli.lujJu Mtem l)nlfcris,hoc e/f, ucrbi, guod curneu corpus ajjuinpftt, qui propter [oli* taridm fuam in cruce inanfone de feipfo dixit per prof yal.iQt phet^ rtauid: failusfumßcutpajjerfolitariusin teiio.

Tunc humilidbutur ßli^ cantici, hoc eft, aninue rdtiof njies mortdlium hominu,qud; in delicijs zy in uoce art ^dni cz cdntus fuduitdte,muftcisqi inftrumetis oble^ t£ nimiufterint. Autdnimdsinteüigeßlfddocentiu mdgiftroru dc menddcit! prophetdru, quæ fonord uoiit bilitate uerboriiqudfti duld quoddm cdntico,pemicioft uoluptdte occupdrint dures et dniinu duditora. Sei CZ ipfte }udd:oru dnimd, qiuc filite ftunt cunticiprophe tdrü,humilidbütur, quonid nondudierutcdnentespro phetdi zy uocdntes eds ddftdë Chriftùftcut cecinit Eft tfd.f ids: C dntdbo dikëb cdnticü diledi: zyqu£ftunt generii eiuftdem. Omnesitdq;pr£didd;peccdtorudnimie,ftei ßrtdfte et iuftoru diiintd: ddmirdbutur et obftupeftcent, qudndo ddducëtur in uidin iudicift nbsp;nbsp;uidebunt ex alto

C urn pr^ftentë uitdm dnimo Sdlomon reputdret,iit Cdntico cdnticoru inquit:Hyeins trdnfttft-.triftitiduitie Çdftt.Î huiusdcturbulentiddenotdns.Verdutënominduitft» turd in ftlendoregloriauitdm iuftoru. Sequiturenimt llores uifti ftunt in terra nodra. Idem ergo nunc fibi in tnentë uenit,dt^ nit, quod tunc in gloria refturredionii fiorebd

E N A R R A T I o» vt l^orcai; dmygdihi^,pingucfcct locußa, CTdperictur («pparis (itdcniinaliusinterpres expofuit.jhiec autè omnii Ven ipfo proueniunt. Ait ergo,fiiturdm uitam fierno tcmpori cffè maxime comparandam. Aliter. ^iagriculturiCfuut peritiydiunt ante cieterasarborei ffflorere amygdalu,QrreliqudrÏi poßremä ßlia exue« ut uideatur quodâmodo ßondibits uirere perpetuis. Meimus autë nuces amygdalas triplices cffe.Ham ex» ^lufecusuiridemcalicemlignea:teßa:,fiue duriori pu ^anini impoßtu babent,cta nucleus ineß, quem corne» dimus. Tails uero eß homo è corpore, anima, fpirituq; ^opofitus. inquit ergo: Tunc ßorebunt iußißcut amy» S^ali, babentes in uigore nbsp;nbsp;gloria, corpus, anima CZ

li’‘gt;'ùu. Aliter. Virga Aaron quam germinaffe ere» ‘liinus,n!(ccs protulit,gercns fignu (dluatoris domini Ie fu C hrtß,qui uirga ßit egrejfus è radice ieffe.Ait ergo quod 111 futuro feculo facer ßorebit ferma dignis audito ftbusypcrßihm tribuensdoilrinà. lußisigiturin hoc ^audio coßtutis,locußa pingucfcet,hoc eß peccatoru corpora depaf:etur inßrnus ,ita ut pmguef:cre uidea» tur.Locu/h enim hoe loco fupplieiü figurât O’ poena, quia olocußis deus Aegypttos deuajhuit. in hoc itaq; fitu rebus conßitutis,fiorenttbus inquam iufiis,pecca toribus autem traditis ad aiternufiippliciu, difiipatur capparis o euanefeit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oum amarore quendà O'

falfedinë babeat,anxietatë figurât folicitudinemqi pec (ati. ipfum uero peccdtu,priuatio qua;di cum ftt,neq^

fit OLYMP, IN ECCLESIAST, reuera fubfijht : in nihilüredigeturatc]; cel[abit,M homines exaih iudicio, amplius in hoc mundo[xcci» tuii non fini.

meus prolongatus efl:non perpetuam habitationè,feil incolatît uocans prie/cntcm uitam. Tune ergo,inqmtt comigrans homo è pra:fenti incolatu,in iCternam fuiUK domum,hoc eftjitturum feeulum perueniet.

T une cr quißteruntin hacuitapeccatores,ploralt;‘ hunt efe percutient. forum uero fiue platiea prafeits dicituruita,propter crebras rerit uices ac mutationcs,

OrjftoMoiz conuertit ad auditor? quemadmonem dum fufcepit,aitq;:Cura adolefccnsutpijs operibus tuaj; probitatefeuerum uenturum iudicem tibi plaça* bilem reddas attj; demulceas, antequam per fupremant iudicif flammà deleantur huius mundidiuitia; ,fùnieu* lustpauaritia fcindatur,quimateriam prtcbet omnibus pecca lis ad homines tmplicandos:radix cnim malorum omnium auaniiaperhibetur. Antequàigitur excédas ab hacuita,in qua uiget dolofd pecunia (3- auaritia flu dium,diilione omnes opaationes tuas,utfecurus iudicif /Ùturi egredipoßis.

E N A R R A T I o. i« Et antcquâ conteratur flos aurf, Flore in aim pulchritudinê inteBtge, ucl arcam re» pofltorium 'ue in ^uo aurum repofitu alJèruamut. Ait ^go : Antequam preciofa mimii huius fupettex accede ad uirtutem. nbsp;nbsp;Aliter. Argentaplurimii

Ixfcripturie locis pro diuino fermone accipitur,aurum •wo pro inteUeóiu ac mente. Thecam uero anri inteUi^ ÿmus noftrum cerebru, I frf igitwr uerba hac expones. Antequam tranfeat tibi doihinafacne fcriptUTie, qtae In/hr triplicis fùniciili ac ßagelli,malai noflroi aßväio ttft nitiaq- depelÙt, dum potes cerebru tuum purgarCf ionecq; es in uita,multam tui rationem habeto.

Hoc loco Ecclefiaßes nojkr philofophatur de maffa icglobo humani corporis. Hequis enimputaretcora pus hoc noflrum, quod in morte refoluitur in nihilum, pnpetuô abiturum cire,frmbolice nobis oßendit ßtam t^arabilem perennitaté. Sicut enim hydria iuxta ßna tem attrita^aqua non périt,nec euanefcit,fed inßntent fuum reuertitur,rurfusq; cum quis uoluerit aqua potea eit hauriredeßntc.ita O' corpus quodtn elemcnta rea foluitur, in ßntem ßuum, terram uidclicet ipßam redit, paratu iterum in membra componi, quando autoriUe uoluerit,qui ab initio iüudplafmaidt. nbsp;nbsp;Aliter. Aqua

V4 OLYMP. IN ECCLESIAST. gritdtem^i accedtt,in fönte ipfb exijlentem. igitur quad ex parte eft euacuatu jùerit,iuxta Apoflo* lum,tuncuenietquodperftâtim eft. Particularisitaq^ ha^cnoftra cognitio, quænunc nobis ineü, tuncperftlt;gt; iitonem fuain accipiens, erit uelutaqua hydrite, adple nitudinemßntis deuentcns,ßntiparte tunc addita,qult;i ßnspriiu carebat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

lt; Alijs eandent ßntentia uerbis expreftit. C onuolid enim rotam ftuper lacum,eft rota conuoluendo inßitgi ac dccidere in lacum fttue cifternam uni cum aqua ip fa, quam figuli fuo operifuperinßndut. Kotam enim hoc loco accipit ciftemie uel puteo appofita, qua ftguliß» lent aquam cxkaurire. Similiter autëhic quoq^ aquant intelligitin lacu deßrri,ftcutftuperius fuum in ßntem.

Aliter. Rota accipiturpro noüra hac iuta,ob ipfoi Pftal, 23 reuolutiones acmottis, iuxta iUud : Vox tonitrui tui in rota, inquit ergo: Anteq rota huins uitte nos fccuprieci pitesdeuoluatinlacu,propriäcuremusfalutem.Lacut. Pftal. 3^ ueropro inßrno accipitur,iuxta quodalibidicitur: Sal

C orpus nanqi noftru in affine ftbielementu terrant Gen.} folHitur,iuxtaillud:Terracs,cr in terra rcuerteris.

spiritus [i cum dnimiS uocabulo coiuitâus legdtun potiorc antina uim,hoc eflyintcUeUu mentcm^-(igniß at. sin ucro itu fimplicitcr ct ubfolutc poßtü inucniM, fine uHd mëtionc Mimte,ßcut hocloco {iottitur,pro am mdipfdpofitusintelligitur. inquit ergo : Cum interri arpusrefoiuitur,anima reuertiturad dcum,rcdditur4 ationereruquMgcßitinuitacreatorifuo. Neq^enim terraplafmata e fl anima nojira rationalis, fed talit exiftit,quale folus ille nouit,qui earn creauit. lioflroq} buic terreno corpori colligatur,ficut etia cr à corpore riiucitur,cu illi foil placuerit,qui ea corpori colligauit.

Vanitas uanitacQ dixie EcdefiaHes, omnia uanitas,âf amplius: quod fuerit ipfe Ecclefiaftes fapiens ,amp; docuerit ho minem feientiam, Et auris inueftigabit flcgantiam parabolarum.

Rfpf fit hoc loco quern fuperius perfepe ufurpauit fennonem,ajferitq;omniaqult;ecunquefunt in mundo tianititemelfe,feueroipfum nonnihilamplius quàm ceteros homines accepijfe, hoc eft,egregilt;e ac finguld risfapientitepropriam poffeffionem : fola nanque fa» pieniia folius eÂ fapientis poffeßio. Ait prieterea fe -hone fapieniitc pojjeßionem fineinuidia cceteris com» iiinnicj[fe hominügt;us,tam uidclicct erf tradentem quae

Vtf OLYMP. IN ECCLESIASr* tidfenfibiliu remm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cognitionë, quitn ea quie

intttterufciunih inteüechi folo perdpiuntur.Tttm fid)it^t,quod quipurgdtam habucrit aurem, qunlem mdclicet iÜe qui dicit: Appofuic mihi aurcm ut dtidirë: potent ßcikinuefligdreelegdtitidi fcientiaru,qu£in proucrbqscontinëtur. Aut aliter itdintellige. Qm habuerit elegantem aurem ornatam inauribits uerbi tiimm, qualem habiat Rebecca, qu£ accepit inauresi puero feu feruo Abraham, hic potent audire atq; per» ciperequteparabolicetraduntur.

Multum quæ/îui'tEcdefiaftes utin« uenirct fermones uolörans, 8gt;C fcnptos recfîûudinis fermones ueri tans. Verba fàpientû feut ftimuh boum, 8^ ficut cla ui igniti,ciijx ex cöftttunonibus tradia funta paftore uno,et fuperfluu exipfis.

Sermonesuoluntatisiniclligitconßrmesfermones tioluntati diuin£, quos quifquts fcquutus homo ßerit, percipiet gloriam uita;,acßlicitatis æterna:. Velfermo nes intelligitmyfleria continentes, de quibtts aitfatua^ tor inpfalmis Dauid : Vtßcerem uoluntatë tuam detu meusuolui .Voluntas autë fuit patris, ut umgenitiisfrgt; liusfuushumanamcarnemajfumeret.Voluntatis itaq; diuin£fermones, ipfiusq; fapientite, qu£ or reâitudo cr ucritas iure optimo nuncupatur,qu£fiui,tnquit not fier Eccleßafles, exijsinonumentis,qn£fcriptaprot phetx

pbetif nobis reliquerut. Neq; enim fxtis eß: tMtumoda gt;ioluiße,niß er inulto quoq^ ßudio perquiramui. Qtâ mm quant inuenit,Qrpulfanti aperictur. Hacigitur turn quaßßet Ecclefiafles, aognouit quod uerba pro* phetaru picq^ de deo fcntientiü patrum,ßmt perßmilu ßimidisboum. Sicutenimßimuli bouespungunt,«r* gf»tç; aratro ß/lcum proß:indere, ita nbsp;nbsp;theoîogorutit

«trba excitant nos, qui jßc bona aramtts, profdndere fblcumßtiritualcm: ut cumpurgatusßierit ager cordis ’'oßri,pulchros in eouirtuw furculosconßramus. Si* '’’tliaquoqißint clauis ignitis atq^ candentibus, quiÄ* lt;ii« acßcilius lignis inßguntur ; ita er fapientui ueris tbeologorum,in pemtißimos ßnus inteUeäus noflried* f'Ks figuntur • Hlt;f c autem uerba tradita funt nobii ex ^onfiitutionibus ; aliauero exemplariahabent,è com* pojitionibus.Conßitutionesautemßuecompoßtiones, 'iteOigc opera dei, qua admirabili ac ßtpremo ordine hannonia dißgt;oßtd et coßituta ßtnt.ex quibus pro* protione quadam acßmilttudine ducimurin aliqua dei opißciscognitione.Poteriscrconßitutioneshocloco «ccipere paiht utriiifque teßitmenti, ueteris fcilicet ac No«!.vnde autem cogmtio data efi nobis, ut er fenßbi liaßecularemur, er inteüigeremus quaintelleäualia funtt Ex ««0 nempe paßore. Q«o autem i qui ß:ilicet

in cœlis in terra rationalespaßeit creaturas : qui dixit ; Ego fum paßor bonus. Sequitur autem : Et 104». lo

fupcrßuum tx ipfis. Quodium fuperfluum ex hM fcihcetreruincognitionef Amplacnim z^perma^m^ fica cognofcimui, utputa quod hmditdf noßra uM •etcrnafiitura e^l: quod bonus iTlepaßordigtiMe^l noßer ßeri mdgißer:cr (quod deniq; in ßiprenid ßlicb täte locandum eß) quod qui digni habiti ßimuf imper^ ftikl häc cognitionc, qiu eß ex parte dum uiuimus,äd perfiilä deinde inßituroßeculo ueniemus, puriparittf d [anikl conßubflantiali trinitate illußrandi.

Fiii caue tibi à faciendis mukis hbns, quoniä non eft finis, amp;nbsp;meditatio mul^ ta carnts labor.

MzJrt' Itbri multiq; ßrgt;nones.,qui no tenduntadunii eundemq;propoßtufinem,conturbantanimdlegetiiis atq;conß(ndunt.Cittotiesuerocunq;deucrarcligione fermonc quis/àciat, tametß in longtim/ßacium tempo» ris ilium protrahat,ficut Apoßolusßcit, quiinfeholi trinodium de myfleri/s C hrifli perdocuit: is neq; tutu tnulta diel t, neq; mokftus eß qt importunas, into uero potiusauditoresfatiarenonpotefl.Taliaetiäßmtßlt» ält;efcripturtei(oIumina,qu£multiseoßriptauerßbuSi multa tarnen nequaquä dicuntur,fed lexdomininutKlt patur : quandoquidem unus in utroq; teflamento legis eß lator,libriq; omnesfandieferipturte in eundéfinert fcopumq; ßrStur: ficut et nos dominus docuit,quiuere »agnus eß Ecelefiafles,patrisq; fapientia,his maximt

proximä tuii ftcut teipfuindn bis enim dmbus man iitis,tota lex zy- prophetic pendent. Vides 'ne igitur ut ^fèrmoneuno CTuerbo abbrcuiato,muîtiloquilibri O' argumentoß coprehendantur, neq; ideo multifint? Qä'f ßunt itaq; uolttmina qua: nos dehortatur compo s ’’o'c Eccleßaßesf Nempe gentiliu uolumina monult;‘ Wf«t4, qui fcilicet alter alterius euertunt cx impugnät htêtias, ßempcrq; inter ßefe grauißimü bellum gerilt. Nffflo abßtrrct nos ab htereticoru libris inuicem dißi» ^’'du,recctibusq; lud^eoru uoluminibus ac fecudarqSt 1‘*^inßnitaprope ßint,ßbulisq; conferta. Dum cnitn l^pturas nouis quibußdä ßgurts interpretari fludenf, quot;’ddiculas ßbellas et gcnealogias conuerßi ßint,tradi» ^°’gt;^tq;edidcri{t àfententiaßo-iptorislongißime aber ’’antes. Multa itaq^ mcditatio,qua; in buiußnodi conß» ^’^ndis libris adhibctur,folu affèrt laborc carnis,Gr aß*

corpus ßne ulla utilita te aeßuäu .Meditatio uero inà intendimus circa diuinos libros, in qua nos uerßtri ^^no^hiq;ß(nihisDauidhortatur,cudicit:TS.tinlege pfal.t '’ns meditabitur die ac node ; non labor ed carnis,fed 'xnltatio ßiiritus. Ciuamuis enim in ßtdore er lachry* ^’^ßeminemusdaborätes circa honeßu,in exultatione 'ameninetemusinclytu uirtutisß-udu.Bonorußquide Sap.3 ^‘‘borü,glorioß(s eß fruéhis.Aducrtcndu eß aute quod

Curändu efl igitur nobis, ut omni ftiidio pitternÜ htUid digmitionemferuemus. Qitod profcdh fiaemusftp^'^ tcrnx mandata non tranfgrediamur. C^uod um ait, no efl flnis inteÜige, homines fine fine uerfari circa res uanas, uel quod res uan£ propofitumfincm fuâumq; iBum non habent, quan confequipofi.imtis Ulas perfea quentes: uel quod infinita laboru efl multitudo,quiper orbem terrarum circunfiruntur,

Audi fupremû finem fcrmonis:De3 timCjÔC mandata eius obferua : quonia hoccftomnishomo.Omneopusaddu cet deus in iudidS, in omni quod omif^ fum ruerit,fiae bonum fiue malum.

TEgo,inquit, tibi compendiofam (y bretiifibnam fi lutisuumoflendo : Deum time,z^ mandata eius obfer ua. Timorem uero inteUige, non qui efl ualde impcrfia âoru quafiq; feruilis, quo incipientes ac timidi introdu cunturinuirtutisacpietatisuiam : (,viicnana;propter imminentes minasßrmidata^ fupplida, periiirbatioa ne non caret)fld inteUige timorem dominifinóhm CT fandlificätem, quem debemus ex chart täte pio^ ajfca nbsp;nbsp;nbsp;i

äuergaiUumquilegestulit,mandataq;feruarifuäitifii tuit. Sienimcarnemàfornicatione compefcamusfup plicqmetu,nocharitateiubcntis,quisdubitetquinfuba lato iudicij pcenaruq; terrore, in fxdas libidines prolaa pfurifinws,cum ftupridefideriu in pedore habeainusl

E N A R R A T I o* iét Quod nbsp;nbsp;de cteterif flägitijs qult;c lege nobis [irohiben

^inteHigendumefl. Siuerononminarum metuatq; [‘i(gt;l)licii,fed odio tatiorum pecejre nolumus,tunc cha ^lateprofequentes latorem legis,mandata eiusferua» t C4«f)n«s feduli ne defluamus .Samtioenim timo h itdiuniki efl operatioificutet qui operatur,idcm etü ^gt;netnequodprieceptum contemnat atq-poflhabeat^ 1'iinorhicitaqsfanélus citab honeftateproficifcatur, ^flras ftnäi/ieat animos et choritati aquipollct. C^ui K^to timorein hunc habet,er mandata dei cuflDdit,hic 'ß fapiens omnis homo,hoc cß,intrgcr er undccunc^ t'er/iébis.H£citdque,inquit,fecurusoperare:ccrtus juod omne opus humonumoliberi arbitrij ßcultate [»quot;oftóium adducet deus in iudicium, rationem à nobü txigeseoru qux geßerimus in uita,qu£q; etiam ßicerC omiferimus, ßue iÜa bonaßintßue etiam mala. Ö mit» tKnturautem perf^pemulta feduloacuolentibusno» bis,multaq;rurßis nobis inuitis.Namß cum poßim be tgt;e quidficere,illud tarne ßsiens bonum eßße omitto att^ pofihabeo, htec uolütaria eft omißio. Si uero per igno ràtiam boni,omißi operari bonum qaod poteram,hlt;et; ipfa omißio pneter uoluntatem contingit. Accidit au» tem ut inuiti quodoq; bonum operemur,perßepc uero feientesatq; conßultoirttrßisqi contrariaratione,ma» lumperftepe aggredimur conßsijquid patremus, no» firamq; conßsientiam contcmnentesihoc ßmcipßm Uoluntarium eft peccatum. Qjtando q^ uero per tgno» l

tßt OLYMP, IN ECCLEflAST, rantiam palramus aliquidquod legediuitM prohiba iur ne ßat.,quod[dne peccatum prêter nofiram ttolutf*, tdtein contigijje putandum eft.De huiußnodi tienpelt;^ Tfd.tS cdtiscrbcdtusDatiidorabitt dtcens:Deliikiqutsm*, teüigit^Aboccultisineismundd me domine: hoe eélgt; qud-per ignorMtiam peccauiyCMn mala eße nefcirem^ Noî autein bene iain per Eccleßaflen edoóii, timeämui deum-iOrilltuf mandata cnflodiamus, omninoßracoit tentione acßudio : ßumma enimßalutis noflr£ in mile» ricordi/saiominiyac benignitate iudicis repofita efi:

ct{mquo,ctr'per quan,deo patri eßgloridi ' ' fancTo^ßaritui,crni/nc er in fetula fcculorum, Amen.

V M pennagni fentper ßcerii lt;^niulque m cogni» ra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tionem, miroq; difcendi amore

qiM nuper nobii contigit apud ^^lt;^iZlt;trum futnmum ludtcorum (dcerdotem. Vcrtmt ^»t quo haru rerum ßcilior tibißret cognitio, caußi pdntum ob quM eô mißifitmui, inde rem ipfam quam^ Kwßime explicare conubor,cum propter ipftut rei di» ÿfititem, turn propter earn (qice animo tuo infita e^) f^unt omnium nofcendi cupiditatem.tneß nanq; id ho prlt;eßnntißimü, utuel ab hißoriß, uel ab ipßs re» ^nsfemper aliquid difeat. Sic enim rudis adhuc animut ÏT' quafi inßns maxime exornatur, cum in initio pul» àmma qult;£q; nbsp;rerum dignißima copleilens, pie»

tittein lege inßlltbili, rationemq; fequitur. Igitur cum quot;t^udiuinaru notitiam magno ftudio perquirercmui.t G' diuina lex fine interprété cognofei non pofet, not fro eins translationelegationein uel ultro fufcepimutji ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ' I »

ad hue talent uirum ^ui bonitate er gloria, er â fut! cl Mbus,er alijs omnibus honoratißimus habeaturtt^ui^ magno decori at^; ufui ftt,nofolum ijs quibus cum uni uerfatur,fed cteteris etiâ ciuibus quocunq^ in loco fint: diuina fiquidem Icx apiid eos mentbranis cofcripta, li» teris htebraicis continetur. Bane uero rem nos cupide egimus,fumpta d regeproficifcendioccafioneà ludao rum colonijs,qua: primum àpatrehuius regis, qui ur* bem er prouincià obtinuit, in Aegyptu dedudafunt. Sed quando in harum rerum mentionë deuenimus, di* gnum duximus eadem tibiaperire,quo maior inde effet cognitio. Arbitramur te nanq^ uenerando cultui longe magis intendere, quàm hominum, etft ftnëhis, Icgunt conflitutiones inquirere : quod quidem defideriu tuunt uel maxime patet, quando ex infula ad nos ufquepro* ft£lus fis, ea folum gratia, ut quicquid ubiq; effet quod animum exomaret,coram cognofceres.Etenimprinio quæ memoratu digna uifa funt de tudlt;eoru genere,ad te fcripfi ,ficuti accepi ab eruditißimis Aegypti facer» dotibus, taris quidem prudentißimis, quo eruditionent hac tuam ft quo modo poffem iiiuarem. Oportet enint acceptas gratias omnibus quidem refirre, fed maxitne fimilibus : ueru multo magis tibi, cui cognita fit tàrtus: neq; folum exgenere ipfofratrismorem referas,fed CT ad decus quidem er pulchritudinë, eodem mecuni itn» petu ducaris. Heq; enim aurigratia,aut quituspreäo» inanem gloriam apparatus,eof no»

I N TE RPR E T I B VS» iis fru^his affirunt, (jiules ah eruditionis injh'fulionet fmmq; remm confidcrcüionc perdpimus .Stdnc Ion» ÿuspriifiiti,noscid oßcntationemexercere uideamur, i^tUKdeatundedifceßitoratio. Demetrius Phale» Narratio, tns cû regis bibliotheca;præpofitus ejjètydiligcnti cu^ M elaborabat, ut ex uniucrfo orbe, quoad fieri pojjèt, xolumina compararet, difiributis per opportuna loca ion»nibui,quilibros cremerent crtranficribercnt, Qfio fludio demum perficit, ut quantum in fie erat ad^ inpkretur regis propofiitu .Nam, prafientibus nobis, ^‘imabeopetereturquot libroru miüia congregafifiet, itquit : Rex fiupra ducenta miüia iam in bibliothecam ^da^h, fiunt, breui^ numerü adimplebo, qui ad quin* êWoru miÜiumfiummam aficendat. Nunciatur quoq; »lt;ihi ludeorü leges tranficnptione dig^ efifie, zj' qult;e itiibliotheeatua habeantur. Quid igiturobftudait: ^uid te hoc fiicere prohiber NÓnneomnia tibiin hune 'fiiin prompta,fiubieéhiq; fiunti C um refijondiJJèt De« ftdrius, interpre tatione opus elfie, quonia ita proprijs ^iaraderibus ficcundum eorum linguam luchei uteren^ ^»quemadmodum ztr Aegyptij fiuarum literarum di» /figt;/itionemadpropriàuocemficquantur.Nam longe früuntur qui Syria lingua iüos loquiputant, cum alius fit iÜoru dicendi modus. Intercipiens ea rex inquit,fieri pturüfiefi ad ludeorüpontificem, ut omniaperfician» ‘W- üieequidem tempus adejjèratus fium eos liber an* quoi ex ludea regis pater traduxerat, qua^ pro re

heg ARISTEAS DE LXXIt fepcrogaucrd Softbium Tareittinü,^ Andrea prlt;eß diim eorporif cuflvduin. lUe enim und cum Andrea cem cxercitu per Ccelefyria atcj; Pboenicia,omnia fibi ftibiecit. Nam hosquidemincoloniä,illosinprtedäab duxitycunfhi terrore proßernens,ddeö ut exludiea ho niinu centu miüia in Aegyptu deduceret.'Ex quoru «« tnero armatis eleihru triginta inillibiK, eos in prouin» äte cuftodiä dißio/uit. Antea quoij; er m«/« cu Perß5gt; aiq; inde alijs,cum focijs qui aduerßus Aethiopu regem cum Pfammitico mißi funt,ueneràt:fed non tanta mid titudine ajf'nerunt,quanta folui PtolemieuiLaguideii duxit. Namßicuti diximuf,iüe läros quofq; aitate at(p robore prlt;eßanteseligens,armaiiit: catera uero coHuf uionc iunioru,fenum,et faeminaru,in coloniä injhtuit, ea mente,ut [i quando milites fui ob bellorü neeeßitate infolefcerent,hiscortim laihntiam compefeeret. NoS igitur quiadhorum hoininunt libertatem, modum ali^ quem (quemadmodü diélum efl)pcrquirebdmuf,fum^ pta tune opportunitate,uerbis huiufmodi ad regem uß fumtis : No« abfurdum eft rex,fi aliquando accidat,ut quis ab ipfa re rcdarguatur.Nam cum omnibus ludieii una fit lex, quam nos non folum tranferibere cupimuft fed interpretaxi, qua ratione ad eos mittemus, quando in regno tuo detinetur magna eoru multitudo ? Verum cnim diues animus or prlt;elhns,folutis ijs qui in icrum», nis habentur, legem peteret : prlt;efertim quando Dfl« ifß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnum firtunet,qui Ulis cam legem dedit,pgt;v^

I N T E R PR E TI BVS, 1Ö7 pter tMtopm bboramni ; omnium enimfà^» fein nbsp;nbsp;crcdtorcm deum ifii colunt, quein or mortelles

cmncs.Sed nos rex aliter denominanies,iouem appel» I nbsp;nbsp;latnus, quemadmodum non infipienter maiores noßri

fignißcarunt:quoniamfingulaqueefunt,per eum ety I ßant zy uiuant, quern duihrem omnium cr domina» tore uolunt : qui etfi omnes mortalesfubieihs habeat, tamcnßilendoreanimi prtefiilgens,implorantiu uota »liniinc/àllitific cr nos animo deumprecari debemust ntmentem noßram erga omnium libertatem rede in» jtituat. î^am cum ßgmentum dei genus hominu ßt,cr rtuletur rurßis atq; uertatur ab eo,propter hoc fepius tnnltisq; modis precamur domtnatore cordium,eaper»

■] ficerequaiimploramuf.Hoccquidemfermonemagnâ l^ent conceperam rei patrancLe, cum preefertim réélu precantibus diuinum quoq^ numen adßt.Ciuecenim ad iufitiam atq; bonorum operum rationem tendunt,fi ea boinines fände agere enituntur ,dominator omnium deus,illoru adiones afßu^sq; dirigit. Rex tM«c paulu fini ß inclinans-^uultu exhilarato, Qjiot,inquit,millia eßcorbitraristJ^dreas qui aderatbreui reßiondit: Su» t nbsp;nbsp;nbsp;pgt;’lt;tcf«tKmmtÜM.T««crcx;Pttr««tn eß,inquit,quod

nos orat Arißeas. Soßbius autem ey aßantium qui» dam ; Dignu ed aiunt tua magnanimitate rex,ß horu libertatem pro gratiarii munere, maximo deo oßvras. IJam cum maxime honoratus es à dominatore omniu, CZ ßiblatusfuper maiorcs tnos, decent quoqi cß ut mit*

lores etiam tu grat ids refirds .Hic rex conuiuio in tid ejfufus,conquiri omnes fgt;rlt;ecefnt:,lt;(c fm^ulorucor» pord drdchmis uiginti redimi,proponiqifuper his edi^ éh,celeri hdc in repromptitudine ufus.Deusenim de* fidcrid noßrd perficiebdt, impeUebdtq; iüum ttofolunt eos liber tdti reddere, qui db exercitu pdtris trdnfduâi frerdnt, fed omnes qui or prius nbsp;poflea quocunque

modo in regnumperucni/Jent. Prcciumdutem redetn* ptorufuprdquddringentdtdIentddfcendit.Ediäiuero exempludd te trunfcribere, hdud dbfurdum duxi, quo cldrius dppdredt, cr rei mdgnitudo, ez régis ßcilitds. Ccusenim ilium inmultorum fdlutem im^tt.

OlAnes qui cumpdtre meo per Syriam dtq^ Phani* fidm militdntesjludiedm terrdm intrduerunt, dbduxe* runtqi I udicoru corpord quic in urbibus,in dgro,dlijs^i operibus relcgduerut, ed omnid foluere Memuscr H* berd eße, Prietered O'ludteos omnes qui uelprius uel pofled quocunq^ modo dbdufiifint Jibertdti refiituere: proquibusftdtim in corpus quodc]; drdchmds uigfitti dccipidnt,quds milites quidem in cibdriorudijlributio* ne,cieteriexregidmenfdfument. Arbitrdmurndnque j prteter pdtris mei confilid,prteterq} lt;equum o reâum hos cdptiuos deduâos, udjkttdmqi rcgionem, dtq; ho* minum huiufmodiinAegyptum deduilioné, militum temeritdte ßikim eße putdmus. Satis enim comodifibi fiterdt ex loci militibus} qudndoprouindd omnis did»

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pdrcreh I

I N T E R P R E T I B VS, tlt;f«gt; parère t. C um igitur iuflu uniuerfis hominibus reddere mtendamusyutque ijs maxime quibus per iniuriam do» nitMtur,perfcrutiintes ßngula qult;e dd reilum iuftum^) iucuntydcpietdtem ante ommaproponétes, quacump ïudaicorum corporum ubique,uel in colonijs, uel quo» eunq; modo in regnum deduih, capite feruiant, libera tße cenfemus. Ad hac ne quii damno afficiatur, iube» tnusait omncs, tribus diebus ex quo hoc edi^ium fixunt fait, extemplo libeüos porrigant,quibus certô conti» Mur,quoi quifq; capita libertati tradidcrit:hoc enim fie perfici,^^ nobis Gf regno conducere arbitranutr. iorum uero qui non paruerint,bonaptd:)licentur:quos ^uifquis de/ène uoluerit, cuiufcun^ fententiam ape» fiat imperamus.

ferjiôh edièh, cum id régi traderetur, ut cogna» faet an ita ex uoluntate fua confcriptum ejjèt,cr ca» tera omnia adejjênt, prater hoc tantum, Et qui antea poft^d itt regnu peruenijjènt: rex id ipfum ob nagnißcentia adiecit,moxq; accumulatam pecuniatn ^^promi, ac minißris numularijsq^ fuis diftribui iubet. diebus uero feptem perfe^ eß huiußnodi dißributiot perfolutaq; ßmt ßipra fexcentoru ßexaginta talentorü tntüia. Namingenspuerorü multitudocumipßsma» tribus libertati reddita eß, er in cuiufq^ capita pro re» gis iußu drachma uiginti appenße: hanc enim fummi rem uoluptate perßei mandauerat. Poß hac imperat rex Demetrio,ut ßmmam hebraicorum uoluminußbi

tyo. ARISTEAS DE LXXm Itbello pnebeit .Ulos nanque regibus hi5,cunikt edidii. proßrre, itaut mc minitnü qiiidem fine refcripto tur,propter mägnißccntiam, O' certam rerum fdent-Cluupropter quo res ipfM uel oculis cernere poßis,ro» gitionis o epiflolurum exempla traduxi. Licet enim ipfisintabuliscerni liberatorum multitudinem, quóite qiufque babitu O itrte dijjèrret. Rogationis uero De» tnetrij ad regem exemplum hoc eß.

'■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Demeh-q rogatio,

^Vm inßituijfes rex ut uolumina undique perquire» retttur,qu£ ad implendà bibliotheca tuam decenternqs ornatum ßicerent, id equidem omni diligentia cundü pcrfcrutans,tibifignifico lud^eoru legis libros, cos quofdam adhuc deeffe. lUa quidem hebraicis Uteris O' lingua conferipta eft, o propter hochailenusfuis tan. urn cognita,ad regiat manus adhuc minime perue» nit. Sed digna eß utipfa quoq^ inter tuos libros habea» tur, cum propter fapientiâ qu£ in ilia continetur, turn propter eins ftdgt;limitatem, utpote diuinam. Cuius rei gratia o upud poetas o hifloricos, horum uoluminu ß-equens eß mentio, quoniam perutilis fit o ad regen» dos mores,o rejpublicas inßitucnd.iiS,ob hominupr£» Pantiam,quiillic dtfcribuntur,O' rerum ueneratione, quemadmodu Hecatlt;eus Abderites inquit, igitui'fi tibi uideturrex,fcribatur Hierofolymam ad Pontißcem, ut mittat ad te ex omni tribu fex, tiiros quidem optimis tnoribus lußUHtoSiO tKnerandos,acipfiuslegis

1 N T E R P R E T I B V s, tyt Dtcdiutionc doäißmos:ut multis omni acuminc inters lgt;retantibus,confonüçiuoddà eligéte5,rem tanto opéré tU4cj; clcilione dignÂ conficiamiM. Perpetua Uide.

Hac rogdtione acceptu, rex literàf ad Eleazarum àe bis rebut decernit -, quibui ßignißcubatur captiuoru liberjtio.Addit prictcrea ad faccrdotu decus^crato-at, pbial(U,men[am,at(j- libamina,auri pondo taicta quin ix‘tÿnta,argeniifeptuaginta, cr precioforu. lapidutn ineens precium. Pr^ecepit ad h^ec lerarqsQrartißcibus ^unikiadopus ilico prxbeant,or pecunia ad facrißcia itq; alios ußus talentorü centum. Sed quo huius appard quieqi reilius intclligeis,rcgi£ epiflolai exëpla, qu^ lgt;iiiußnodi uerbisextat,affrremus.

^Vm ïud£orum plurimi noßram regionem incole» itent,qui 'Hieroß)lymisabdudißlt;tranteo tempore quo ferßererum potiebantur,quiq;patrc meum inAegy» ptum uindißequuti ßtnt, ex quibus plurcs in militu or«^ dinem adegit,ßdos quoßque in pr^ßidijs collocans,quo auxilio munitus infolefcentes Aegyptios compcßecret: poft ubi regni gubernacula cepimus,benignitate er 8^ om«f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maxime crga dues tuos affvdi,coru fu^

pra centu millia libertate donauimiis, in capita qu£lt;ji dignopreciodominis reddito. Studemusenim ea ra» tionecoponere,fi qua armorü impetus à bono re{h^ dcduxit: arbitrantes pie id agere,fi hoc munus pro

«‘7* ARISTEAS DE LXXIL tijsreftrantus migno deo,qui regnu nofirum ^oriiinßgniyperuniuerfum orbem concelebrMerit. Quxpropter dlios qtä in exercitu feruiebant, ut colttu bcrnjdes cUènt,elj{cimus:cdiosqtù ßdedigni habcren^ tUTyiudie noflr£pr£ßcimus. Sed cum bis ztr uniucrßf qui per orbe jßarß funt lud^ifgrutu edere cupidmus, inflituimus legem ueßra qu£ hebräcis Uteris contiitc* tur,in gr£cum transßrri linguum, ut or ipßi quo^ in bibUotheca apud nos y cum alqs regqs libris hubeittur. Rede igititr ßtcies er rem noßro ßudio dignam yß ex omni tribußexelegerisßenioreSy quiquärnoptimeedu^ catißniyCrin legis eruditione comprobati,quiqi ad in* terpretandum optimißnt. t^am qujndo ad earn inter* pretandam acutiori meditatione opus eR, ex pluriunt conßtderatione uerum elicietur. Arbitramur ßiquident tanto opere perß^hytnagnä inde nosgloriam ajpiquu* turos. Nlitiimus igitur harum rerum gratia, Andreant eußodum corporis noflri principëy er Arißeam, uiros quidem apud nos honoratos, qui munera ad ßaerißeia aliosq^ ußis o/ßranty argenti talenta centum. Tu uero ß ad nos reßndbaSy ß quid eAquod deßderes, rem gra^ tarn nobis er amicitia; dignam freies: flutim enimper* ficienius,qu£ te cupere intelligemus.

E-Leazarus pontißx regi Ptolemieo amico ßlendi* tUßimoßtlMem, Si mdes er regina Arßnoe,fororcr liberi,

Him,bene e/l,cgt;- ut uolumus.Ego guoq; ualeo. Liters tult;e magno nos gauclio affècerunt, cum propter confi» Hum tuum cr inßitutum, tum propter egregtam erg4 nosuoluntatê ; (juibusacceptis aduocato in eoncionent lgt;opulo,multd de benignitate tua ergd nosdifferuimus, uteognofeerent oblationescrpietatê tuam ergd deunt «oflrum, oflentantes aureds phiaHtf uiginti, cr argetie teas trigintd ^uds mififli,crdteres quinque, nbsp;nbsp;menfant '

propofitioniSjdtq- drgenti inde tdkntd centum in uidia ttwum appardtu,aliosq; ufus,quorum fdcrd indigent: qua: obtuterunt A ndreas pritfts^ntium unusdpud te,0-Ari/kaSyUiri quide pulchritudine or moribus inftgnes, dodrinaq; pneft^ntes, tud profi £h) inflrudione CT iu» ftitij rebus omnibus digni, qui nobis deßderium tuum, quemadmodum CT Uteris continebatur,plurimis expli eauerunt. Igiturcunikt qult;e tibi cordi ßtnt,qudnqudni difficilia,perficiemus : quod mdgnu dmicititc or dmo» tts argumentu eß ; maximo enim beneßeio er income parabili,ciues noßros djßcißi.Qudre extemplo fdcri* ficium taudis pro te, pro ßorore, pro liberis, ZX dmicis egt;itulimus:o- omnis multitude id orduit,ut bene fit tibi elirigdtq-uoluntdtan tuam tn omnibus, cr ßrtunetret pium tuum in pace or glorid domindtor omniu Deus. Vtq; facrlt;e legis trdnsldtio multd tibi trdnquillitdte ©• fomodo euenidt, perddis fitcris, nos ex omnibus (ndnt dderit omnes) elegimus uiros bonos cr uenerandos ex omni tribufix,quos und cum lege mittimus.Bene ita^

ßdesrexii(ftißime,fiperfiih librorum interprète* tione, uiros ed nos ditniferis. Vale.

ai funt uiri qui ex candis ïud^eorîi tnbubus proß^ élifunt. 'Ex prima tribu:ïofcphus,Ezechies,Ztici rias,ïoannes,Ezechias,lîeIifeus. Ex fccnda:ludaf, Simon,Somoelus,Adcus,Matthids,EfchcmidS. Ex tertia:UccmMS,lofcphus,Theodofius,Eafeas,Ornijis Dalis. Ex qua)'ta:ïonathas,Auxeus,}ielifcus,AM nias,Chabrias,$achus. Exquinta:lafacus,tdcobus icfus,Cabateus,Simon,Lcuis. Ex fexta:ludiis,lofe phus, Simon, 'Zacarias, Somelus, Selemias. Exfepti ma: Sabbateus,lafon,lefus,Theodorus,ïoannes,ïoM thas. Ex odbiua : Theodofius,iafon,]£jus,Theodo tus,loannes,tonathas. Exnona:Theophilus,Abra hamus, Arfamus, ïafon, Endemias, Danielas. Ex de cima : leremias,Eleazarus,Zacarias,'Baneas,ElifctiS, Daitheus, Ex xi. Samuel,tofcphus,iudas,]oathes, Cabel,Dcßthcus. Ex xiiAfa'élus,ioannes,Theodo fius,Arfamenus,Abictas,Ezecelus. Omnes LXXII.

H AE C quidem ad regiam epificlâ refßonfafunt. quot;Nunc ea ornamêta qu£ apud Eleazarü inuenimus,(Z 'qu£ mijjd ad eum funt, tibi perquambreui cxplicare co nabor.Vario enim opéré, (ingulariqi elegatia perß^b funt,rege non modo cunihi abundantißimeprabente, fed fie artificü quofque per fe circueunte,ut ne mintm» 'quidem iÜis pra:termittendi uagandiq^ locus daretiie.^ : Menfa quidem primo enarranda e^, quoniàftngtdM ßudio

lîiilt;/io expolùdfit.Rcx enitn in co opèrepricjhns (juid «tq- elegans reddere cupicns,ciusq; menfie quæ Eierot folymis uiiiimdf rcciperet, dimêfiiones ornatusq^ expo fdt.Ednl)iaccepit,maiornercàpipofiitroglt;tt.Qnoii fum fiacerdotu quidam ztr aliorü refi^ondifient nihil pnhibere,inquit rex,ueîlefiein qidncuplîi exceüere,ni xereretur ne incomoda fiacrificâtibus reddatur magnie fxdo. Ndm nonfiolit quid capiat locus cofiidcrandu eft^ fid multo magis gratamquandà habitudiné ad ea fdem ^xtfuprà praparàda fiuntdntendendu. üon enim auri inopia Çquâdo cunih iüis abundarët') breuioribusmen fxrisqute adfit, compofitâ arbitrandii ejj'e,fi:d rations lt;iuadam eiufinodi dimêfionibus perfidâ apparere aitt luapropterneq; fi longioraltior'uefiibricctur,reile fie habere putareAgiturcunikireuoluès,uteftingenio ad ftngula iudicâda bono,promptoq;,ittâ fiummis artifîcu itigenijs uariante opère expoliri tubet,ita ut quiecunq-celata el]cnt,adfi-ecicm pulchritudinêq^^plana uero ad nenfirâ refirrètur. Elus enim longitudinë duorît cubi torum,altitudinë uero cubtti unius cr fiemiffem per/èce runt,»on lenteficente in fiilid metaUo eius aream fiuperli niëte,fed auro purißimo tot à fiolidÛ elaborauerut. Huie menfie m circuitu incrat corona palmi unius:ple{læ in* dez^reticuUficulpturâ conncxàt,intcrfiefie reticularS l^eaëm opéré refaëtes: interrafiili expolittefiunt in tri* buslateribus.Eftenî méfia triangularis,cy perfitngulaa parteseandëadopusdijfiofiiionëhabës,itautadquod*

cunlt;j;telatusuertM,candcficicmfrontemq;cxiftim(S-Nam fl per adiacentem coronam ad ipfius menf^ plagt; »idem igt;iffexeris,mirlt;epulchritudini5 firma refilgeb Exterior uero traélus, propter excelkntemgeminorit laterum filgorem,qult;e proj^eäuifubijduntur, oculos perflringit.Nam triangularis menfafficutfupràdid^ mus, quocunq^modo uertatur, eandemfiontem, ean^ dernq^ opportunitatem pra!bet. Predofiru uero lapi^ dum ornatus iÜi incratper medias finium eSnexioites: ftc enim alius apud alium difionebatur, ut inimitabilis operis implicationë redderent,fufttntabantur^ oinKf extenuatis ex auro fibulis ob finnitudinëinfixi.Atimt ^ricangulisad conftringendum inuicem opus ficcott cludebàtur,ut inffeëkintes /allèrent. In latitudine aute circa coronidam in drcuitu ad fuperiorem afieihim, lapides qui quandamouiculorum fimilitudinem refirf rent,componebantur. lungebanturorcrafiioresinde utrgula:,fculpturapaululum extantes, cr denfainter fe pofitione fidgentes, qu£ menfam omnem ambireitb in/erius autëfub huiufmodi lapidum ouiculatione, co* ronulam omnifruëîu cotextam,artifidsmanus itacx* polierant,ut in ip fis corona; thons coHtgatas uuas,l/gt;i* cas,palmulas,mala,oleas,rofas,crfimiliupluraofitnlt;gt; derent : in quibusnexiauro lapidcs,quicolorefi)ecie^ fruéîus quofqucredderent,mira arte dligabantur,qilt;^ fingula in menfie drcuitu /rontem, latera^ ornatu ƒ * Jttiit andgt;iebant, Corona; ouulorum ornatus iungitiu'-

t N T E R P R E T I B V s* x-Ji AdJuntur O' reliqud uirguîatifculptiq; decoris, qutÉ «b utrdq; parte duream menfam fie complexd funt, ut qudcunq;uertdtur,edndem fculptur£unddntiumq; pli cdrumproljgt;e£iuni,cr corottie elegantià ufj; dd locunt pedum retincdnt .Etenim IdminÙ totius menfcc folidani «Ititudine digitorum qudtuor ficerdnt, quô in ed peda firmiui infercrentur.quos quidem dd ipfam coronÀ oba feurt^ cldu[urisfibullt;e flringebdut, itd ut fiqudndo men P uertdtur,utrdq; pdrte utilii,peropportund^ elfet,et fundemdjjiicientibuidecoremprieberet. Nienfeuera fùperficiemMedndercurudtisfinibufinfuereuideturt Wcuiufuerticibusdlueoq;preciofildpides,cdrbunculi, ffidrdgdijonichiniiO-cuiufcunq-generis plures,deco!t fi jigt;ecie fulgent. Pofl huiufnodi amnem, tried qu£dd btneüitur, uifit mirdbile, quie romborum projpeôîunt pfiebens, eryßnllo, eleilroq; figurdbdtur : in qud qui» dem terfo opéré,jfjeibintiu etiam forma; refirebdnturt At pedes in lilioru figuras expolierdnt drtifieis mdnus, répandis in ipfô uertiee filqs menfam fuftentarét, ereitii intrinfeeus ad dffieilumfrondulisùn pduimento pedeshuiufinodifirmabantur.Carbuneuli lapidisex» fnfio erat in eireuitu palmi unius,dbrupti euiufdà ffie» ^iem uifui prabens, producebaturq; in latitudinê digia forum oih,quam fupra fùleri huius onus omne reeum» bit. Ex boc autem lapide hedera affurgit, qu£ florido iehanto inncxd,uiti impliedtur,qud eum unà penden» fibus undiq^raeemiijddfummum ufq; eiréuambiunt.

Sed pcdibusiqui quatuor menpefuberantyßmili^ofx^ ris difjgt;oßtio,pro]ßeüusq;unuf erat.bntmuero fie cult é}ndüigcntiarte,pra'/hntiq; expertorum hominunt opcre perjiih funt,ut non uera modo ßUeret, fed leut quoq; aurafrondium crepitum exaudias, reßrentibus fingulis uerarum rerum imagines. Tecerant or menfe labia undiq- mobilia,quaiinexplicabilis clauusfic inter fefe per operis crafitudiné inneilebat, ut uifu, cogm* tu ue iunéhrie nufquam paterent, tnerat nanq^ menfe per totum non minus fcmicubiti craßitudoiex quo mnl torum talentoru fumptus expoßulauit. Nam ubifk~* tuit rex prions magnitudinem haudquaq fiiperandant effe, id omnez^ longe plura quod antea magititutUnt adijei concupicrat, ornatui abundantißime pra-buit: cunéhq;pro regts defiderio excellenter, eleganter^ expolita funt arte inimitabili, et pulchritudine decora. Crateriim nero duo àbafe ad medium ufque fquomeo ornaiu, opere cgregio uifumßüebät, relucenlibuf per fquamarum media lapidibus multa arte dijfofitis. Höf pprd Meander fiuuius unius cubiti altitudine ambit,le pidum uarietatecr/fecie inenairabili cundt, impli» cans. Poßbuncuirgultoriim ornatus,inderomboruni trica ad fummu labium fequens, retisJfeciem prabet: per quorum medium in clypeißrmam lapidesßiccom^ ponebantur, ut non minus digitoru quatuor jfacio in» terfedifliirent,quoß(lgoregratiorineratpulchriluiiO' Supralabium uerOfliliorum corona ßonbusracemit^ innediinri

INTERPRETIBVS, t7^ lwKc1itur,iju£ implicatoru inter fe funiumJpedem rc^ Ih'ens,omnia circ!iambitgt; Hi cnim cratera tali ex aura ornatu decori,ft(pra duM metre taf capiut. At argentei ^atere5prtejkntioridecoreexorm(bâtur,opereterfo. In co enim fic intrinfecus fingula relucent, cr clarius fdam ciuàm in/peculis apparere foleant. Ncc didufàâ Ic c)i,^M4»» ad ueri (ormof cunihi expolita ejjèntyadeo W ƒ! huiufmodi ua[a aliud apud aliud dij^nâtur,utpot ‘c ft primo argcnteuf crater, inde aureus, ac deinceps *rgcnteus,z^ item aureus eodem ordine jhtuantur,}-et prorfus mira i^edui effictetur,z:rlt;jua: intueri no po^li fit,oadoru aciemhebetanteßdgore.l^amßte ad aurei crateris ornaium uerteris, tanto fplendore uari/ operis Ofiilipercutiétur,ut pr£ admiratione,radioruméi' mul dtudine qui inde emittunlur,abßrahatur animus et de» ficiat. Et ntrfws fi ad argenteos te deßedere uolucriSt omnibus circumicantibus maior luminis effufio ita oc» cnplt;ttintuentem,ut omnino operis ftruiRuram ccrnere «oqueat. Phialof uero aureas ita per/èccrunt, ut fcrtit nitciseorum media exornarentur,orM cz labia hedene myrtus atq; ole£,in coroiue modum ambirèt:in quibut preciofi lapides,per comoda qu£q; loca inferebantur. iingulananq^artifices adexccUentiâ quandamreghe gloria; fic expolierant,ut neq^ in régis an-arijs,neq; ora namenti5,nec^ ufquam alibi quicquam inueniretur,aut ernatus out operis elegantioris. Rcx c«im gloria; auia iiS)in bis exornandis curam quamdiligcntißimä, man

iJo ARISTEAS DE LXXIh ^nificcntißimamq; habuit. Nam fiepius ueniens, oput per fefe inuifebat, atque opißcibus immixtus nonmll4 mutabdt: ßudio quoq; inftans fie loco moucàtur,donee fingulafxßntentiafuaperficiatur. Quaproptercun ita perquam eleganter, decenterq- expolita funt, tum propter régis ipfius preeftantiam, tum propter Ponti* ficis dignitatc, qui tanto loco praerat ad quem mitte* bantur. Etenimprecioforü lapidum ingens multitudo et ignota,fcd qui mira magnitudine prlt;efl3rëtad quin* que millium numerum ßierunt, artificio tarnen cunlbi fupcranteiita ut lapidum munus artificumq^ manus,in quincupluauri pondus elegantia,prccioqicxceücrcnt. Pitcc idcirco ad te feripft, quontam utilitatis pliirimum ad rerum cognitionem tibi aUaturaputarem. Ea nero qutc fcquentur, cunéh iter noftrum ad Eleazaru conti nebunt. QuodutclariusinteUigaSyprouineiäpriinum omnem pgurabo. Emmucroubiadiocauentumeß,t(r bemin monteßtßicimus totius tudaicæ regionis nie* diam, fublimem proßreHit praibentemiin cuius uertice Templum templum apparebat uißt piilcherrimü .Eioemuri tres Salomonis circumambiunt,altitudincßipra feptuaginta cubitos fublimesilatitudine ea qtue ad altitudinem deceref.lon* gitudine omnem templiapparatS magnißco opereer dccorccircueunt.Portarumueroaßeäus,crI‘‘p'^'’^ connexioncs,crfuperluminariu mirum decus, fumnut claritudincfijgent,ufpote qute nullafumptuuin parß* nonia ob magnificentiam cun£h abundantißime con*

I N T E R P R E T I B VS* iS» firu!h jîimnt. Erat et extrinfecus Helunt,^uo templti inârcuitudt(uditur,d[gt;pcnfum,fitnili portdr U irnigni^ jiccntid:(ltiod quidem uifu iucundißimumj^cSkiciiluin prdbebdt, turn mdxime eu motdperpduimentu dura uelum fubintrdtis, illud dd fummum ufque crij^antibus fmbus in undarum morcin motdt. Altdre illiepro loco cSuenientißiinc conßruäü,propter hoflias qult;e fuper^ incenduntur,fùmdriodmple£litur.Afcenfusdutëerdnt idilludpro loci mdgnißcetid perc^udm decentcr nbsp;nbsp;dd

decorem ßimul ddditi, or comodum ßdcrificdntii ßacer^ datum, qui tdldribus ex bißßo tunicis induuntur. Tein^ plum ipfum dd orientem ßolem uerßtm, occiduo tergd gt;iu)njirdt: cuius trddusqudddm dimenßionum interße ‘^ouementidjuenußi decoris ßrma prec ße ßrunt. Solunt omne ßrdto Idpide orndtur.Aqudru uero receptdculd, qu£ pluriin£ dd diliwndum iuguldtdrii hoßidrum ßdtis Ruinen ßtnduntur,contodis locis occuluntur. i^din ß* ßls diebus multd uidimdruin millid cceduntur. Etenint tuntuseßeduiikiru dqudrum aßiduusfluxusyutperen^ nein ßntem inunddre putes. Sed tnirdbilius eA er ßre ineitdrrdbile, ßubterrdneorum conceptdculoru nidgni^ tudo, qute dd quinq; ußque flidid per circuitum templi cunéhpenetrdt. Plumbea dd edfißJa qudcunq; per nuros er templi ßolum,quibus oinnid dbludntur mun^ denturq;,dcßcendunt .Sunt er dpud dr£ bdßim ßequeit tes dpertura, omnibus quidem, nißi ijs qui minißrunt, M(ognitte,qu((rum inßuxuz^impetu omnis ex boßia« m i

rum multitudmccruor purge tur. Rccept^mm dutetn aquarum multitudincperhunc modum coieéhuimuf. t^am cum nos ultra quatuor flndia extra urbem dedu* xi/Jènt ad quendam locum, iubent nos fubterßuentium undarutn fonitum exaudire,qui mihi quidem magnoru vaßorum conßuxus uißus eß .Verumenimuero miniße^ rium ßacerdotum robore, decore er filentio cunUtt fu* pcs-abat,omnibus ßuaßonte laboràtibus,quando quifgt; que inflitutum opus iniulfus curat : hi qui^m ligna, bi oleum,hi ßmilam,alij aromata, edij cames incendëtes, er roboris excellente quandam,dexteritatemqs oße/t tant. Sumptis enim duobus uitulorucruribus,qua;pon do ßupra duo talenta fint,mira in altum facilitateßc de» centerproiiciunt,ut nunqua à loco aberrent.Similitet ouium caprarumcj; pondera iaciunt. Sunt eniin hoßhe omnes abfque macula,er pingui prteftantes. Stertütur er ad quietem locus,ubi omnes cubant,unde nidlo ex* citante,celeres quiq; ad opus per uices exurgut. Silen* tium uero tantu ineft,ut cum feptingentifirè minißro* rum continuo adßnt,erofferentiu libamina multitudo ingens,ncc unum quidcin hominem loco uerfariputes: fumma nanq^ ueneratione euch, er magna deipielate perficiutur. Maxima uero omniu itta nos tenuit admi* ratio,ubi primum Eleazar u ad ßacra conß}icimus,fitillt;t ac ueßibus quibus utitur indutii, er fua gloria afl^nté, er precioßorulapidumßilgore nitentem. Aurea nanq; tintinabuia in circuitu ueftimenti eius appenfa,ßiauem

INTERPRETIBVS. tSî toncentum reddunt, intcr^ punica mala, miro colore Horijsqj ftoribui unumquodq- diftinguit. Cingulum fua pra pulcherrimis coloribus intextu perquam decenter ftringitur. Suprapeâui quod rationale dicunt pendett inquo duodecim lapides uarif generis auro lUigantuTt - quibus cuiufcunqi tribus principum nomina,qult;e in ini

Hofiiere,fcripta funt. Species natiui coloris inenarrabi lis. Caput cidari (ut appellant) ornatur : fupra quod witra decore incoparabili erigitur, regium decus pre» firens: ex qua dependet lamina aurea,frontê ad fuper» cilia operiens, ubi facris Utens dei nomen infcribitur. (lof^eéiuspro/èilb fumme gloria plenus,ac tanto mi fijkrio dignus.Tantusenim huiufmodi omatus ^gor rinanat,ut horrorem intucntibus,turbationemq; incu» tiat,rcfiratq- uenientis ad fe hominisJjgt;eciem. At fingti lorum conj^eélus adeà inenarrabilis decoris pulchri» ritdo mentem fußgt;endit,ut lüorum quaq; animum in fui confiderationërapiat.Hincadcontemplandamarcem ArxHie» conlcendimus,que altißimo loco frequëtibus turribus, rufalcnt queztripfemagnislapidibus conflruâe funt,iuxta templum co mum tur ; cr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;co nieéhira collige»

repoff'umus,ueluti ipfius templi propugnaculum,nc fi quandofcditio auttumultus,hoflium'ue impetus in» gruat,quijjgt;iam uiam ad temph clauftra penetranda inuenircpoßit,cum cradiacentibusßgt;cculis,arcis^ turribus,tum dijpofitis ubique machinis,atque praru» pti ipfius loci ubt muri afficrgunt dißicultate,tueantur.

«lorum iuuenum fidißimis cxcubijs, qui ob bene de fe «leritupatriicplurimu debcant. Hisareem egrediendf «uüa pote/tas datur,prlt;eterqu(im cum ßßus dies adßil feiit,idq; non nifi exporte quadom,lt;tc peruices conce* ditur.lntromittendi quenquÙ nemini cßßcultAs. Ndt» fummadihgctiaperj^icuitoteq^drcisprießäusßqutiit do aut rediens quis aut nouus admittatur, ita cun^kl ex plorat, ut ßÜiprorßus nequeat : quemadmodum nobis contigit,qui inermes ac multa rogado ßoliduo,uixtait dem ad inßiciendaßacra receptißumus. Cicebat enint er ßaciamento idem firmabant, omnes, qui quingenti adhuiusciißodiam femperaderant,ßacro iureiurando adaibs,ne ßupra quinq^ eodem tempore recipiät,quof ttiam omnis temph cuflodia ßlusq;,in ea arce confijlit, Çîrcuitus qnauidhnullumßuperelßettemplipropugnaculu.Vr» fiicrußaJe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magnitudo quantu coüigerepotuimus,

ad quadraginta ßadia in circuitu extendutur,muro er turriumdij^oßtionej^eäaculodigna.Eorum uiarutn firata qu£ rei^o tendant, multis er opportunis diuer* ticulis exornant : quippe ut ciuitas qu£ in monte con^ /lrUi.7n fit, multam ad aßcenfus deßcenßisq^ ßcilitatem habeat :ßcut er ad ipßos uiaru exitus tranfeenfusqui» dam,perquos pra:flantiores altiusincedant, cumalip depreßius eatur,er maxime ad primores uias,ne qui facraßrunt, immundorü contai inter eundum pol» iuantur. Qu are no iniuria banc urbem maiores talibus dimenfip»

I N TERPRE T IB VS. «8/ dimcn[iombus fituq^ condidcrc,fdpienter locti captan* t(5. Regio eniinlatactr pulchra, hinc adSamaritasßni timosq; idunttcos apertis campii extenditur, itlinc con fids collibus crcultu l£tititeqi comodit fe erigif.exquo cuenit ut cu prouincia omnisßrax ßtiZ^rfuntmo agri* ^olarumfludio excolatur,cuiuflt;j;generiifruóhi abun* ^t- Ciuitatcs nanlt;^ qu£cunq; magnitudineexceUunt, ^filicitof ajjcquitur, ocio torpefccre folent, CT agros ^Jgligerepropterfrequentesuoluptates,quibusille3!ti Stilus atijßuxuideditacffceminatur.ClHodquidem ^^cxandrtic maxime accidif, quando ztf magnitudine ßrtunis longe exceUit : fiquidem iuuentus ex agro inurbem confluens, ubi uoluptatii dulcedine diflrahi* t‘(r,atq-operumfuorumobiita,refidet. Quam obcau ßm rex inftituit, ne homines in ea diutius morarentur, quis fupra uiginti dies domo abejjè poßet: idq^ no ^ifi urgentiu ncgocioru gratia tribuit, in quibus ne Ion ^ias tempus tereretur,cotrouerfias omnes et Utes,intra qaintum diem deccrni ßniriq^ iußit, lege promulgata, ^tqdudicibusadeaminiflrisq; per regiones infiitutis, fteiudiciorum longitudine agricoheinurbeuerßtntes, ^alturam négligèrent, unde lerarium diminutis agroru tributis damno afßciatur. Ha;c idcirco perflrinximus, quoniatn fingula docente Eleazaro reéîe cognouimus. Magnum igiturillicag-tcolaru fludium, ingensq^ cuU turafolicitudo homines habet. Nlt;tm in tantapopulari UMltitudincjOrarboribus conßta regio efl,et frumento

nB«? ARISTEAS DE LXXIh dbundans, ubiq-uiret : uefliunturuineiscolks,päl»tlt;i* rum ttd htcc glandtfirarit arborum muUitndo in re^ gione numerari non poteü,pccoribus quie innunteri poßükntjubarima pafcuu tondcntur. C^uapropterre äe unimaduerterut loca huiufmodi multitudini oppof tuna, unde er urbis apparatum er pagorumßequen* tiam commodißitne di^oßuere. Eó pra:terea immenfd aromatu er precioforu lapidum aurij; copia ab Ara* bibus afj^tur. Prouincia enim negociationibus apta, feßngtdi! uelut emporium præ/ht, er urbis opißeum snultitudine abundat. Nam nelt;^ uüius reiqult;e man ad* uehiturindiget, quando opportuniiTliportus propiia adßunt : apud Aßcalonem, loppem er Gazam, atque item ab Ptolemaide, qu^e à rege condita eA ciuitas,pbt rima coportantur. Vrbs uero ipfaßc in medio horum, quos diximus locos,ßita eft,ut no longe à fingulis abfd, ex quibus cun^ßscili curfu accipiat ; cum pr^efertmt uniuerßa in circuitu regio, longe lateq; cidta, magnant præjkt fecuritatë.C ircüfluit prouincia ïordanis peren nis ßuuius,qui ab ortu ipßo decurrës, no minusßexagin ta miüiapajßuu ambit, in huiusßuminis uberiori ripa, poßerioribus tëporibus robußißimi luebeorit numero ad ßexcenta miüia. traieéh amne, agrum obtinuerunt. Ad h£c ßuuius ipße atßiuis menßbus plenior ßtilusro* dem modo quemadmodum er Nilus agri plurimü in* undat. Ingreditur inde er aliud per Ptoleinaidemßu* men,atque uni in more exit. Sunt er plures quoq; tor* rentes.

ï N T E R P R E T I B V S« ifr rmtc!,(}ui Gazdm uerfm atque Azotum erumpcntefj prouincùm omnvm irrigant. Securitatem ucro prouin ci£ riMra ipla pncflatjocorum a/peritate. Nam mon tibMundiqiarcunfcriptarcgiOjhincabfcißKrupibuSt flwnttumq; concurfu effoßis iMÜtbus clauditur, illinc implexis altisq; anßadibus fie ubiq; coartatur, ut uix tdaloribusper anguflos calles tranßtuspateat. îertur V in montibus Arabia: adiacentibus, terisfirriq; me» taHaeffodifolita: fed poflea dum Perße rerum potiron tur, huiußnodi ratione derelióhfunt-, ucluti inutilis er fimptuoßa eßet cffbßio. Hane enim contumeliam in» fola loci confinxerunt, ne er regioßß'oribus ßubtue» ttetw,niue ea occaßtone inuentis aperti5q;frucibus,ex» fernisindeaditusinregionem apenrentur. Sed de hu haäenus, qu£ ob cognitionisßcilitatem carptim ad te {gt;frflrinxi Philocrates ßater. Deincepsqune ad inter» ptetationein ßunt,apcriam. E.ligunturigitur uiri opti» fni er doärina pr^ßinteSjOmnes claris parëtibus orti: ftoniuddicarum tantum literarum eruditioneexcellen tesyfedquigracamquoqßinguam multa meditatione fxcoluennt : quapropter ad legationes commodißem» Perparatiq; aderant, munusq^ huiufnodi ßiquando ret poßulat ipßi obeunt. ConnoncJ efemm, er de lege in» ^rrogati reßonßa, mira facilitateperagunt, er ad di» tendum er ad ludicandum prompti,atq; qiä onrni iam *xplofabarbarie, ipßiiucundißimoru morum ßuauita» praditi, uiu atq^ ordinis mediocritatem quondam^

^uod quidcmpidchmimu eft,{'equutttur,hdc und in re ni ten tes cceteros fi(gt;erdre,ut ztr prudentid cy doilrind wncdnt : hoc enitn iSis eü fludium, hoc perquiruitt, in l}ocuiribusomndgt;uscnituntia-,fcilicetutconluetudine inter ^qudles, mites dudiendo rejj)ondendog; dlius alif prüftet. Cum quipjifuoru principdtu propter uirtutë dignus hdbedtur, openepreciu eh cognofeere qudntd pietdte Eledzdrum ob[crw:nt,qudntoq; illos dinore iir tpfe pro^equdtur. Ndtnut prtetermittdm eius dd ■,'egent literds pro corum reditu, multd infuper rogdndo, ho^ mines Andrelt;£ eSmendabdt, ut omni condtu in eorunt grdtid dgeremus. Cui cum rcjjiondifjcmus curie omnid nobis (bre,proptercd dnimo quiefeere ; ïmô,inquitfCit longe animo dngor. Houienimregcmuirum diligenté bonorum dmdtorcm,qudntdqi induftria priejhntes uiros inquirdt,dde() ut nihil patius ducdt,qudm dd om^ nid locd mitterc,ubi dcceperit egregium quempidm ho mincm, uel difciplina uel prudentid fingularem. Nlt;lt;»i quotji dicere folitu dudiui, cr rede quidc, in hoc magnu regni c/fe tutamen O' robur,circd fe quainpluf rimosuiros hiAcdtiuftos oprudentes, quiquocunqs cdßi in amicorum comodum confidant. Qjtod quident in his cxpcrior,qui ab co mittuntur. Uxin iureiurando ajfrmatfefehtdufmodihomines minimemiffurum,fi propria qu£dam ingrudt neceßitds: fed ob comune cit uium comodum,pro quo omnia pdti pofit, nihil nega* re dudcre, i^dm etfi rede uMcndi normd in mandatoru obferudtiont

1 N TE R PRE TI B VS» »8? olferuatione conßjht, id tarnen rerum cognitione mtd to rciliiu perficitur,quàm fimplicitate aßequatur. Uis igitur atque huiufmodi pluribus claruit, quo iUe animo erga talcs uiros afficeretur. Dicendum eft quoq^ breida ter de qs qult;e interrogattis d nobis Elcazarus diftèruit. Nrfin o/m magna in lege habeatur obfcruatio de cibis t::!'pocidis,crhis animalibus qua immunda putane tur ; idcirco interrogauimus, quando omnia una créa* tionefubfiftant,quarationeqult;edam ut immunda ad eftm taihtmq; reijciantur,quaplurima legii inftitutio habet,in hisproftih inftliciter. Ad ea Sle:Non cemis^ inquit,qua uim habeat confuetudo ad reâe muendum^ qualesq;rcrummutationesaftèrat,atque ut qui m^s conuerfantur ftcile corruptis moribus in procliue la* i’dntur,ftantq; per omnc uitam miferiiqui uero fapiett übuscrprudcntibusaftucfcunt,exinfcitiaqua tenen* tnr, in reclum bonumq^ mutati uita ftrtunantur? Ani* waduertcns igitur hac nofter legislator, cunókiq; ad pietatein ati^ iuftitiam intendens,fingula non fermo* nibus tantum docuit,fcd exemplis qu^eq; demonftrans, ntala probibuit, ante oculos ponens cuius quaq; gratia a deo errata ftnt. Demonftrat omnium primum, quo* niam folusftt deus, cuiuspotentia conftentfingula^r regantur,ipftq; locis omnibus adftt,fine quo ncc mini* num quiddam fubftftat ,nihüq; eum lateat eorum quas in terra ab hominibus uel clanctdum gerantur : fed fin* gulaquaautfecum agatquis, autcum alio contrahat.

iipertd iHi dt^ue ante oculos pofitd effe,ßiturd feupri» fcntia intueri. Htec igitur omniftudio peragens,id md^ xime ojknderc enititur,ut fi quando qtas in nidlum etd* ducitur, hauquaq fe latere intelligi^t: neq; aliudquic* qudtn per totam legeni animo intendit,nifi ut dei poten tiam oftendat. Hisigiturab ipfo initio intentas demon ftrat,cteterosmortaïesguipluresarbitranturej]edeos, quàmpotentioresfintipfisdijs,quosfÀtuitatequadagt;n colunt. Simtilacris enim aut ex lapide aut lignoßbre» ßäis, eoru illa ejje ßrmas dicunt, qui fuis inuentis uti* litatein aliquam ad comunem uiuendiufum attulerunf, hosgenibus (iduoluti,atq; extra fefe poftti,fublato ani* mo adorant .Qjtodfi quis quale eoritm fit inuentu ro^ get,ignariprorfus,quodddm natura produäum ueluti prteclarMn illorum c^npofitionein af)rrane,quam ipft non ficerint .Qua in re uani nanpe nbsp;ftolidi compro»

inuenicnduin promptiores elegantioresq^pluresinue» niuntur quam priores illißierint,neq; hos tarnen ueneigt; ranturutdeos,qudnquäharumrerumßdhresQrfcri» ptores gr^corumfapicntißimi honore dignos patent. Quid eniin Aegypnos,dtq; bis finitimos refiram,alifs longe ßidtiores,quorum all/ßras, alt/ reptilium infett» fttorumplurima fibi conftituerunt, qu£ colorent, qiue adorarent, quibu^ uiuis zd^ morluis uiéliinas cadea renti Sapiens itaq; legislator,atq^ à deo in cognitionent omnium inßilutusfingula reuoluens, nos uaUo infant.

INTERPRETIBVS, »5» ltbili,mtiris ßrreh circunfepßt, ut animo innoxij ZJ' corpore mundi, nuOa gentium prorfus imitaremur, ac Kami opinionibm abieilii ,folü deum quifupra omnes O’eaturiUpotefljColeremus.QjiamobremAegyptioru facerdotes, populi principes, qui etfi multis aberrent, tarnen in qutbufdam nobifcü conueniunt. ïjosquident Amines dei appellant, quoniâ non fic cteteris eueniat, Mfecundum ueritaté dei cultores exifkM:fed homines »lenfispoculisqi et umbrie dediti(quod omne HHS'cfl ßu lt;^)ucntri tantü indulgeât:quie quidem noftru curat t^tno, imoperomneuiaminfola diutnie uirtutis cogni tione uer[amur,ne uSa re pottuti,néue uanis cÓuerfan» tts in crimen labamur, undiq; nos puritate comuniuitf non ad efum potii,tum ad tailu, auditu atq^ uifum, Vniuerfa enim adphyftcâ rationem rejirens,qucmad« »todumcunéh una potentia fubfiflänt,ßc et in fingulit altofenfii inflituit quibus uteremur,cr quibus abßine» remus. vt exempli gratia unit aut alteru percurrà, ne fnnplicia tantu uerba miliciens, arbitreris murium aut tnuflehe er fimiliit caufa, fiofem tantopere in ßrendis legibus elaborajjc'/ed ad mundicié contêplandâ,emen dandosq; mores,ad bene rede^ uiuendu cunihi percle ganter inftituit.Volattliu nanq; quibus quotidic uefee« remur, üla tribuit, quæ manfueta er puritate à cteterit feiuniSki,ßumeto ac feminibus alerétur: utfunt colubie turtures,pauones,perdiccs,anferes,ac clt;etera huiufmo ^.Auesuero quarii ufumj)hibet,ßras e^e inuenies,^

ÄRISTEAS DE LXXIL gtM cttmc pafcdntur, lt;lu£q; fuperbientcs raptrices^ü fuis in alids uiribus iüdttc nufquÀ cibum qu£ntant, tiift dîiarum duium damno et iniurù, ac maxime man[ue^ tarum. Nec folum in dues inuehuntur,uerum agnos cr hoedos fdpiunt, homines uiuentes ddhuc,^' exani^ mes,contumelid afficiunt. igitur trdnslatione quddam ttb his er fimilitudine ufus legislator, ea immunda no^ minduit, quonidm ueUetftnguld ad confidcrationê, (y mentis puritatem reßrri: dtlt;^ ut quifq^ quotidianis exi emplis monitus intelligeret, iuftitia cr icquitate idem dum, neue fuperbiendo aut rapiendo quicquâ omnium lædendum elfe,qudnqudm uiribus plurimum udleds,ad refie uitam deducendamiutuendumq; effe quemadmot dum ill£,quas priediximus,dues,qu£fcminibus mitem uitdm degunt, nec noflri generis quenquam infequi, ra pere,turbare debere, ueluti ea ammdliaßciunt qu£ ad efum prohibet : nec ui uUa in re agendum, nec uiribus fidendum e/fe demonflrat,ijs qui fenfu omnino non caa rent. Tenetisigitur, inquit, caufam curnosab eorum^ qu£pr£diximus, ufu prohibuit, propter earn fcilicet inclinationem qu£ ftngula habent. Vt uero omnibus tn rebus quibusaffuefcimus ad emenddndos,ßrmdndosqs mores ab ipfis brutis intenderit, aduertite. Nam quad pr£cepit nos his quadrupedibus uefci, quibus duo funt labia,cg-ungidaffindunt,fignum eli,ut nosquoq; opet rationes noftrasad reflu bonumq; partiamur : fie ont* nia diflribuendo, hisfignis nos ad iuflitiam intendere co'ègit:

coegit: propter quod etiÔ. d cd-teris getibusdiuidimur^ he lüoru confuetudine cnminibus poüudmur.Gentium Hdnq;plerteq-pbifpftscÖmifcentes, mugna impietate facddtur. His prouinciiect-ciuitdtes omties deturpatte, non folu tnarium cocubitores fufttnuere,fed parturient tium etiâ fangui neinquinatd, d filiarü infuper incejiu nonabfiinenf.dquibusnoslongefeiungimur.vbiuero diuifionit locus fignatur,circa eundem çj- reminifcendi charadere ddmonemur. Nam quandocunq; fcribiturf qud ungulas findunf.additur,O' ruminanf.exquo ma nififià adinonemur,ed omnia ad earn rerum quas gerit tnus memoriâ refirenda. Nlt;()n quidpro/èdô aliudßbi uidt ilia ruminatio,nifi ut aßidue quadâ uitte et geflerii noßroru recordatione cunih animo recurfemus,uolua. inusq;tArbitramur enim cibo uità ea maxime de caufa fuftentari,quo eiiK ruminandi ßmilitudine ge flu noflra neditarcmur.Cuius rei gratia o perßrriptura inquit: i^emoria recordarc dei quiftcit in te magna o mird= Deut. 9 bilid.Clÿtc profldo fli conßderes,magna mirandaq^ ap parent.Primo quidem corporis copdgo,alimeti tranf* fiifio,acfinguloru membroru diflributio,o mira quat dam conexio. 'Verum maiorilonge admiratione digna lt;nbsp;uidebutur, ß ad untiquodqi ßenßiü compofitionë aduer tlt;u,fi qu£ fint mentis a{tiones,cr motus inuifibtles con ftderes,utq; quaq^ in re ingcnij acumen,perflicacitasq; rluceat,undc innumerabiliu pcnè artium inuentio prot dqt.Ciuapropterredeiuflitincminiflè,qucmadmodii

ARISTEAS DE LXXIb huiufmodi oinnia diuina potentid er frMcatione per* fiih fint,atq; ut fingula tempore cr loco circüfcripfit, memoriâ femper reuocans ad confiderationë dominait tis omnium,e^pcrfi^rii dei. Etenim,ut à men fis po* culisg; incipiamus, reâe iufit tune deum laudare, cunt tnenfe accubintusun qua quidem nee ahquid ad conß* tulandu conceßit,quod diuininuminis memoriâ abijce ret. Simili quoq^ rationefupraportas nbsp;nbsp;oßia ea eulo*

gia fgerc infituit, qu£ dei cogitationc mcntibtn inno uarent.Apertißimo enim idfigno oftrndit,omneßiidiii noßrii ad æquitatis puritatisqi memoriâ reßrri oporte re. A tq^ in omnibus dei timoré ante oculos uerfaripra* cepit, ettreumdifeubimusQf cuaßürgimusdeißbricä non folum uerbo,fed ueneratione laudareßllaru rcrunt pcrpetuumotummeditantesyutqidiuinafitettrincopre henfibilis baril rerum alternatio. Sicigitur breuiter de* monßrata eß partiendi,reminifcediq; ratio,uelutiprie pofuimus,eoruqult;eungulasdiuiduntetruminät.Neq; enimuanumquicqadanimureddidit:uci-uhacdicendi ufusfigura,^fingula ad ucritatcaccÔmodauit.îiucuero qult;eguftuauditûuepercipiuntur, reßramus. litamne quid agofy ne quid audios, aut dicendiflumine fifus ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

non modo dd efum pcrniciofi ,(cd ncc idlt prorfus ufui utiles /unt. Muflel^e dutem propriu cfl genus,cr fupm edqu£diximus,efidddeturpdndd omnia immundum. Auribus pri£tercd concipit,lt;jud^ ore parturiattcjui mos hominibus pcrnidoßßimus eft,utqu£ipfi aimbus acci plant, eadem tierbis cxaggerantes maioribus malis in^ uoluunt,injkditemß turpitudtncni,ommbus ipfi modis duihminiqueftxdant. Quapropterredefexueßer huiufmodt homines, ficuti accepimus, fupplicio tollit. Hie,equidem inquam emplanißas te diccre orbiiroriila losentmiudicqs,ßupplicio,ßxdaq; nece,aßidueinfea quitur.ine,hosipßosinquamreßro. NrfWeor« inertia pemiciofd,uiris perditio efl. iubet nartque lex noflra, iteefermone ttec operequenqua malo afliciAS .Sed de his ad te hiec paucis didet flnt, quo tiJteUgas noflra omnia,legcad iuflum, redumq- dirigi, neq; quicquam out decenter minus,aut ex animi impetu ßäum,ßacrii in Uteris admittiiuerum ut per omnem uitdm,ac uniuet fis operationibiis noflris erga omnes homines mites, in fte^conuerfemur,dominantis dci nufyuam obliti. De fibis igitur cr immundis reptüibus atq^ pecoribus,utqi dd iuftitiam atque redos hominum mores omnis inten» dat fermo, mihi quidem rede dixijße uifus efl. Addidit infuper cr de oblationibus uitulorum,arietum,0' hir» (orum,multadiflercns,quemadmodum ilia ex armen» tis gregibusq; afjumentes, manfseta animalia dco cai» dant,nibiljjfiruni madent,ne qui facris adolent,uidit

1^6 ARISTEAS DE LXXIh WAtcj^fààunt, eUtum quid ƒbijpßs {)roponëte5,dniinlt;f clcuëiur:ß'd uiiliniiiru manfuctudinc exemplo moniti, humiles Qr omni mente in deum intend,facrapeïeigüt. Uadenus hccc ud te feripßi Philocrates mcmoratu di* gna,propter earn qux tibi ine ft difcêdi cupiditatë: quo ex hiipaucis,totius legis maiejhtem, phyftcam^ eius tneditationë percipcres. Sed iatn redeumus unde digref ft fuinus. Eledzarus facris prius de moreperu^is,uiros quosadregëmittatjdeligif.præclaraindemunerâregi accumuUns, nos tuto itinere quietos dimittit. Poft ubi uero Alexandrie, tienimus, annuciatusq; eft régi aduen tus nofttr,extemplo Andréas crego in atrium admißi, regem comiterfdlutauimus, reddidimtisq^ ftmul Oquot; i^b Eleazuro epiftolas. iüe quod maximi fteeret rem ftbi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

fequundà in impetrandis hominibus cuenift'e,feq; uod copotemfàilum gauderet,cieterosqui multi negociorii caufa aderant excedere iubens, uiros aëlutum aduocat pneter omniu opinionë.Eft enim mos genti,ne legatœ rum quifquâ in regis conftjcëiu admittatur,etiâ ftiproa pter négocia mifti redierint. Regu uero O' excellentiu urbium legationes, uix trigeftma die in atriu recipiun» tur : ac deinceps habita ratione pro dignitate eoru qui miferint opra;jhntia.Rex itaq; emißis omnibus quoi minime necelJdr.iosduxit,relhtitdeambulàs,donecue* nientesfteftalutaftènt. Hipofteaqcummuneribusodt uerftspcllibus,in quibus diuina lex aureis Uteris hebrat co fermone conferipta erat, er membranaru tenuitate

interlèfequddcimUgaturx exceUctia conjîringc* fentt(r,exorn.ibdtur, rem uifu mirabilem, intromißi in fegif cof^edu ßeterunt. Rexfedulb in eos uerfus, ut priinum iiirotcircHß)exit,de libris interrogat. C uin dit tem iüd inuolucrd dperuiß'ent,explicuijj'entq; membre gt;fd(,dii(tius hd:fit rex,feptiescj; ddoràs : Grdtià,inquit, ttobis hjbemus uiri,mdiorem ei qui uos mißt : mdximâ W}-o deo,cuius eiußnodi uerbd ßint. Accldmdntibus d» tem uiris, or omnibus qui und. dderant noceßmili dp^ pldudentibiii, ipße pr£ gdudio lachrymis effußts eü. froßifd enim exhildrdtio,et honorisßublimitds,ldchrv W-ss etidm nolentibiis excutit. Hine ddmonens,ut libri in fuum ordinem rcdigerctur,uiros ßiliitäns dit: Acquit erdtuiri,ut quorii grdtid uos dduocdßcm,illos primunt uenerdrer,dtq; inde uobis dexterd pr^eberem : propter quodid primii egi:h£cuero dies per omne uitte tempus ntdgnd mihi femper in dnnos erit er Celebris,in qud er nos mihi ddßäßis, er euenit ut dduerßii Antigonu nd^ UdlipTtcliouiéhreudderë. Qudproptereruosquoq-hodieuitd mecum conuiuio Itctdri uolumus, Principes moxddeße,inter quos er me diß:umbercdigndtus eft, er omnein tedium dppdrdtu quo utitur depromi impeo fdt. lubet er uiris diuerßorid qudmorndtiftimd,er drei proxinid fterni mdnddt, er conuiuiu qudmopulentißi» mcdppdrdri. Hie Nicdnor medicoru princeps Doro» theum buiußmodi rerum pr,epoßtu dduocdns imperdt, utomniproptitudinequteußtsdeeusq;poftuldt,inßnt

•5»S ARÏSTEAS DE LXXIL gitlos exjpcdiat. Etetjim fic d rege infiitutü erdt,guentt admodum er nunc quoq; cernere licet, ut quotcunej; ei uitdtes ad prabetida cibarid, poculenta nbsp;nbsp;IcHijlernid

præpdrdtæ funt, totidê cdruin rerupræjiihs habeant, (jui regibui dßifldtit, homines nuttd in re morofi, quij; f. lt;]Udndo opus ßit, neccjjdrid exornent, nbsp;nbsp;multd cutn

inldritdteiujßdproßequdtur. Quodciuideminhisntd* xime ßiüuin eJl.Nam Dorotheus uirin huiußnodi re* lus dexterprofiifus^;, cumßbi tdliuin uiroru curd da mandat d eßetyuniuerfa qua: in fua poteftate cotinebatt tur, in tales ufus pridempraparata, magnifice depro* mit,perhumaniterq; cundh exornas, thoros cuiq; pro regio imperio diflnbuitAulßerat enim rexeoru partei» media coram ße, reliquos iuxta fuijpfius folium difcuin Icre, nihilpraitermittens quod ad hominum honorem Jfcchre arbitraretur.Poftea uero quam cuiq; fuus ßrd tus efl thorns, praiccpit rex Dorothea, ut omnibus qui à ludata uenerant, confuetas ex patrio more dopes,er quicqd concupifcdt prd;bcat,detq; cuniki abundanter ad oblationes er facra, atq; alia uota peragendd,ficuti genti mos cjt. His peradlis,primum omnium Eleazaru uirum grauem,ac omnibus qtd nobifeu uenerant fenio* rem,uotaficererogant.ille,uteratuenerandus,ßdn5 inquit: ïmpleat te rex bonis omnibus qua ficit omnipo tens deus,detq; tibi,uxori,et ltberis,eramicis ea omnia immota effe per omne uitie tempus. Eo adhuedicente, fequitur diuturnior cum clamorcp laufusjgaudq er fx

tiltdtionis plcnm: mox^ rebus iucunelitate multu pr^c» paratis, inbütilidtn uertuntur, mtniftrisquemudmodii in/btuerat Dorotheus ftfiiuißime cutiSbi pr,ebentibus, inter tjuos cr rcgif liberi, e:y honordtißmi quilt;j; mini^ firabant. Pôflubiuero tempusßcrmoniopportuun ui^ Qu^eflioeS fttm efl,rex per interuatta qutcdam (ut omnes ordine fe Ptolem^i, cundumtetdtcmctflflderdnt) cum qui primo loco dißcu» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inter»

bucrittjinterrogut:Qttonumpackrcgnuincolume,in pret.pro» fincnt ufqj confleruet. ille parumpcr cunikltus,inquit: pofltie, Hocmuxime modo regnu optime dißiones,ßi dei man» i fuctudinem in rebus omnibus imitdtus,patientia ac Ion ganimitite uteris:extollesq;dignos,elatosautcm affd» bilitatc,ex malo in pœnitudincm traduces. Eo coüau»

‘perflccrc poßit. Refl)ondit ille: Si in rebus omnibusßs ipfum obfcruct,omnia cum reHe aihirum: zj fl confia dcret omtic fenflum à deo eße, proponatq^ ante omnia dei tintorcin,nulla in re abcrrabit. Hunc maxime lau» datum dimittens, tertium dicere hortatur : Qjiomodo j amicosfuiflmilcshabeat.Qui ait:Si intelligent te mid

(i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id flcias,confldcraus quemadmodum ztr deus genus

lumanum bonis ajflciat,ualetudinem lUis, cr uit£ alle menta,atque alia cun^^ opportunis temporibiis præ» bens.AtteJhtus quoq; cr huic,ad aliiim qui HU ajjede» ratinquit: Ciuonammodoinncgocijsaciudtcijsper» 4 puniendis bonain ajßequaturflmant,

Tum iüe ; Si omnibus te aqiium rutione prlt;£bueris,iit» quit, or nthil fuperbè, nihilq; pro potentue tuæ uiribus contru deltnquëtes âges, id autem ajJèquêriSffi dei dip pofuionem in/jgt;icw, qui digms ßMUOtuperßcit, pea cantibus uero uel perinfonmitt, uel operedemot^at, quid iSis nocuu fitmeq^ fecundum eorumpecc(itlt;i,neip pro magnitudine uirium fuaru homines ctcdit,fed matt fuettidine ufus corrigit rede. Et hoc quoq- coUaudato, S deinceps poßulat: V t in rebus beüicis inuidus exiflat, Qjti re/pondit: Si non armis,fi nonpotentiießult;eßdat: fed deunt femper imploret, ut iufte agendifibi confilia dirigat. Huius didn recipiës,lt;(lium inde petens pofdt: (^uemadmodti inimicisfèrmidolofus fit. Qjiiait:Si ar mis ctr exercitu,multoq; uclutiad bellum apparatu im ftrudusßteris-.ea tarnen omnia diutiiii,ccu uana,priup qua hii uteris,detineas, Ham cr deus ipfeantea quant maiejhitis fu£ trcpidationê incutiat, inducias quafdant pricbet: cxinomniapparatumcntcsdeterret. Ethunc •7 itemcoüaudatudimi[tcns,tdiuminterrogat:Quidfibi optimu in uita fit.Atille: Si cognofcat,inquit,quoniam deus mortalibus dominetur, atq; ut ad optimasquafq; operationes non per noftpfos confilia dirigamus : deus enim quicundis dominatur,omnium opera pcrfidtcr deducit.Annuens et huic,aliü ordinc re/pondere iubet: g Quomodo rede omniafcruans O’ ilbefa,eundemßliji ftatum tradat. Turn iUc: Si deum,inquit,aßidue implo raueris,ut redos tibifenfus odea qua: in poflcrum per* agenda

funtttribtMt'.O'filijf imperdueris^ne glorid,dit '^^f^ifuperbiantyfeddrbitrëturdeumbenignitdtef'M cunëh iHii eldrgiri,neei; per fefe dlicuim rei fubfluntii poßiderc.Eidttejh.tufrex,abaliopetit:vtbondmcy ^dmfîmdm icquo dttimo jirat. Ad ed iüe : Si tibijpfi P^opofueriiyinciuittcunôhs mortdles fie d deo ejjè créa to!,ut mdximii mdlis iddbti, bonis rurfus dfficidntur: omnium fit,qui huiufmodi cdterndtionc ^Ifugere ualcdt:deus enim implordditi eß,qui trunquil ^tdtëtribudt.ApprobdSO'bunc,Re{le,inquit,omn£S gt;vßondcrunt. Sedqudndo unum deinceps, qui ddhuc fuperefl, intcrrogduero, hlt;ec dd prd;fens prtetcrmittd, M dd Idtitidm uerfi, reliquum buius diei iucundißiine ^dnligt(mus:dcindcfex qui fequentur dics,ed qult;e mo» daprdtermtttutur dddifeemus. His fimul di(iis,uirum interrogdt: Q«wßrtitudinisfitfinis. lUe.Si quÛdopéri t o tidofd imminent, dit, in rebus dggrediendis, reële quis conÇuluerit,cr confulendo propofitu dffequdtur. Tibi enim rede utiliterq; confulenti, deus cunîh perficiet, Üicdccldmdntibus omnibus, cr pldufu uirum colldUt ddniibus, rex in philofophos uerfus inquit ; (non enint pduci dderdnt) Arbitror equidem hos uiros uirtute ex» cellere,dcplurimü intelligcre,qui tdlibus rogdlionibus ex tempore tdm decenter re/fondcrîit, dicendi initiunt d deo omnes djfumentes. Ad ed ^Aenedemus Eretrieus philofophus-. Profiëk nx, dit, cum homo diuinum fit opus, quod quidem zr totius mundi {àbricd monflrdt,

reüe fequitur, utomnem uirtutii crf^rmotiisfui puU chritudinan principiumq; lt;i dco deducat. Hts ubi rex annuit,ittiiKunditatëcunüiuerfi,conuiuiumfummiiji /huitate in nodtm ufij; protrahunt. Po/b-idie eodem or dine menße parantur, conuiaiunt trahitur. Cum uero tcmpia ad roganddifententiM accomodum adßdtjrcx eos interrogat qui deinceps ordincm fcruabant, ab Hid quiluperioridierogatifententiMdixcrât.Cœpitenini abundecimorogarejquoniampridicdecemrej^ondif* y [ent. ConticuerMtidmomnes,0'rexpo[cit:Cimbu[f nam modis diuitiM con[eruet. lUe dum petita rcuoluit, paululum moratui: Si nihil,inquitdndignïiregno tuo, tteq‘flagitio[cages,neq; in uanis rebus crincommodii [umptusßcies,crergapopulu tuum tebeneficubeni* gnumq; prtebueris. Etenim deus bonoru omniu,quegt;it [equi oportet, largitorcfl. iioccotlaudato,fequentent ti edifferehortatur : Ojtandoueritatecolat. His iOe ret

/jiondit: Si cognoueris quant magnudedecusmendacia mortalibus omnibus a^ant, crmulto maiorë notant regibus inurant. Ham quando ea potentiafunt,ut que uolunt/ici!eperficiät,cuius rei gratia menticturiOpor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

tet etiâ te conßderare rex,ut deus amatorueritatis exb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

»J inquit: djieeft difciplina[apiëtiei Tum ille: admodum,inquit, teexpertiioptas,cromnibiisbonis dbundare,ftc hodpfum in fubteëhs tibi populos er de* tinquetes [crues,ft optimates preftuntcsq; uiros hunut*

ï N T E R P R E TI B VS» 3aj nimcomoncM. Etenim deus manfueludine cunéhs uet.Annucnshuic^dbaliopoßddt-.Qtionam modo de »4 inens,benignusq^ ßt.iUe: Si cofideres,ait,qudm logiori tëpore,quantiscj; quàm magnis calamitatibus oria^ tur genus hominu,alatur,nub-iatitrqi: unde neq^ in eos fernere animaduertendu,neq; accufandi funt : ß reuol» uens infupcr ut omnis hominu uita doloribus [emper et ßtpplicijs exagitetur,ßngula inteîligens, in mißcricor* diamproßdo ucrtêris-.nam nbsp;nbsp;deus mifericors eß.Suf

fcipienshuc,deincepsordincinterrogauif.Quidin. if f'fgno potißimü obßruandu ßit.C bßeruare,inquit,ß: à tnuneribus incorruptu, atq^ magna uitie partem inuigi btredußitiäq; ante omnia colere, zx huiußnodi amicos ßbi coparare .lußos enim deus amat. Annuens nbsp;huic,

db aho petit ut fe doceat: Qttid ßt pietatis robur. Tum i « ille:C ognofcere,ait,quia deus omniaßemper operatur, CT' uidet,neq; eum lateat quifquam iniufla. ßciens,neq^ perperä agens. Vt enim uniuerßem orbe deus bono affi cityita z^tußeii imitaberis,nußquä aberrabis. Applau densethuic,aliurogat:Eiuisßtregnädimodus.Adea ^7 die: A.ede,inquit,fetpfum regere, neq; copia,neq; glo^ ffd elatus,ß{perbÜ indecens'ue cocupieris: ß rede ratio ^igt;flt;itusßlt;£ris,ßcund!ltibidderutquaßnihilßnt.Deus enim manßietus eß,cr nullius egens. Qjwd tu pro hu* fnanis uiribus conßdera, neq^ multa ad regnu appetas. ^-dudanshunc,alijutdißeratfuadet:Queadmodu t( ^pdmaeligat. Reßonditille: Siiuftafempertibiproa

pofums,c(rbitrmsc[‘ iniqudtn uit^ priudtionem.'iJiint er deus femper iuftis elegütißintu bonu prxpdiriit. Hoe tp cottuudutOyÙfequentepoftulcit:Quomodoinfomnijs quietutßt. Hicille: Remdiéîudifficilempetis,injiàt. Num in ijs qu£ mentent per infomnia agitant, baud^ quaquam obfißerepojjïnnus : fed fenfu quodammodo irrationabiliter ducimur, ex hiüufmodi rebtts queaeci derc folent er uidemus. V idemitr enim quandoq; peiat gpßrri,nauibuitraifcere,nuncnegociari,nuncpennis fublati itolare, loca mutare, er cattera huiufntodi,quie minime fiant. Similiter er qux maxime expetimuf,t.t mentem in fomnis turbare folent. Cluare rex omni na gpcio quicqtäd dixeris, quicqtàd ficeris, ad pietatë inn tendendum cenfeo, ut teipfum feruans uirtute circuntn uaderis ; nec uoluptate irrationabiliter peüeHus, neue potentia fifus,quod luftum eft toÜas. Etenim in qutbm quifq; plurimum uerfatur uigtlans, er per quietein ean rundem rerum cura hominé recurfat. Sed quando omn nes rationes eroperationes tuas ad pulcherrima queeq; inftituis, er uigilans er dormiës, ob earn caufam opti* ma in te femper eft tranquilUtas. Hoc comprobato, ad alium dixit: Poftqua tu decimo loco lüchirus es,tdgt;i ren fßonderis,adconuiuium conuertemur. Hisfimuldiäis 20 petift-.Ciuemadmodumnihilindignuagainus.Cuitl* le : Si quid te deceat, inquit, qtdd ue poßis omni in re proftgt;exeris, ne tua dignitate indecorum quiequam din cendo agendóue excidatftnteüigcsomnesquibusiini perat

TNTERPRETIBVS» iof pens de te femper amp;nbsp;cogitare cr lolt;jui. Nelt;j; enim mi nimu hypocritisparces, lt;]ui ex uultiu uarietate men»i tem conieékint,ex cuius conßderatione indecenter cun peragunt. Tu uero nulla hypocriß deprauatus, a* perte imper as, pro'ßnnte tibi deo multa cum dignitate tnorum elegantiam. Hic rex multa cum lictitia diutiui ^pplaudens,hominesddguietem dimißit. Poß ubi ucro blt;ecad iTloslocutus,ßead ßequentis dieiconuiuiu prie* parauerüt.Çiuodcumeodeinordineferuatoflruilum flßet,ut interrogandi tempus rex ade(ße putduit,primu rorum qui nondum rogati ßierant, ßententia dicere iua lgt;et:(\uidßitinregnodißßciUimu.lUe,ßibijpßdomi9 ** »‘lt;ri,reß)ondit, neq- appetitibus eßrrri. ïnefl enim na^ iura mortalibus, ut mente ad aliquidßemper déclinent^ V pleriq; ad menßds, pocula, uoluptatesq; trahuntUTj inquibusmultitudo maxime ejfunditur.Atregesßubit ■ Sendoru populorü curaßolicitat, ob glorite magnitu* dincm. Sed pulchrum eßßeomni in re metiri, V Ç«*« ^eus dederit ßudio continere. Inconceßä uero atq; in* npetibilia,ne concupißcds .Hisdiüis aßßentiens,pro* ximuinterrogdt:Quonamodoneminiinuideat.Ha'c i» nie excipicns: Si animaduerteris primum,inquit,deum nbsp;nbsp;*

omnibus regibus impartiri gloriam,diuitids,zy magni tudinem,cr lUi imperare poßße neminem. Nam etß hu iußnodi glorite participemßequifquamcupidt,haud ta tnenpoteß : deienim donum eß. Virum pluribus lau* ddns,alii(petensinquit:Vtinimicosfpemat.Tum iUe: «»

Si pldcidus,Mt,erga omnes homines benignitdté exer^ cueris,nuUius dmtciti£ ratione habiid. Gratum nero fc omnibus pr£bere,id pulchro dci munere,quod optimu eft,conccditur. His annuens, alium deinde rejpondere «4 iubetiQuemddmodumgloriofusperduret.Ctdille:Si benignitiite.,inquit,Qf gratia exceüens,erga altos md* gnijicus extiteris, gloria te nufquam deferet-.qiM ut tb bi ddßt,deus ßemperimplorandus eft. Hoc collaiidato, 1 f proximum reftiondere precatur : Erga quos habendus fit honor. At tUe ait : Potiftimu omnes tribuendumpu» tant,quos amice diligamus: ego uero opinor ergd £mu los habendam eftè honoris munificentia quammaxime grata,quo iUos hocpraficrtim modo ad ea qu£ honefta fibifunt cr utilid inducamus. Oportet autem deum qui mentibusdominaturprecari, uthiccpcrficidt. Hisubi t6 affenfit, à fiexto exquirit : Q^ibus gratificandumfit.

Adea ille:Parentibus,inquit,ante omnes : eteniin dein in honorandisparentibus pr^ceptuin maximupbftdt, cenfens amicosficcundo loco habendos,quos animo pa* res nominauit.Tuuero reiie fids qui cundhs homines - ad te amandum allicis. Poft hunc a fiequente poftuldt:

• 7 Quidfit pulchritudine dignius. llle,pietdf,ait. Ham et ipfd pulchntudo quidam eft pr£cellens. Eius autépo^ lentia charitas, qua; quidem dei munus eft,quam cr M poftides,cun{ki in ip fit bona ampledlens. Huie mdgna t8 dftenfiu applaudens, aliuin interrogauit : Quemad* moduiil

Dtodum amijfa gloria inftauretur. lik autem ad bicc: Cluando,inqMt,ckmens omnibus gratusq- exijhs,quie fes beneuokntiam comparant,fieri nonpotefi ut exci» magni pri^terca armorum apparatus,maximi ficuritatem prtejknt. Si qui uero cadunt, ab ijs abfii^ tieant oportet, quorum gratia exciderunt, amicitiait fumqs inde cultores iujhagant. Dei nanq^ donum cÆ bonorii operatio. v bi tdibus fiatisfiiéhm efi, alius fien^ ientiamquarit: Ciuomodofinetriftitiauiueret. Turn ille : Si neminem,inquit,liefieris,omncsq; iuues, iufiitia qnofque profequens, ab ea huiufinodifiuihis lucundk tatis colligitur. Sed implorandus efi deus,ne ea nos llt;t» dant qult;e prater opinionem noftram accidunt : utfiunl »«gt;rtcs,morbi, ccgriiudines, zy catera huiufinodi. Tc lt;«ffm quando pius es, horum nihil infiequetur. Rede Cr hunc refiiondijfie afierens, decimu ad dicendum hor iattlt;r:Qjiidfitingloria potifiimum. Rejjiondit ille: Dcum uenerari, non facris inquam,ncque muneribus, »eriim animi puritate,dcfide candida,eius uoluntatem fiqui■ Ciuodquidemcr tuperficis,idfirmum animo gcrensyUt z:;- quiequid ficeris,ztr quafiiâurus ps,omgt;‘ t'ibus pateant.Bic rex cun£ks coüaudatos,maiori uoa (e faiutat, omnibus Gr prafiertim philofiophk approd bantibus. Nrfw opcre Gr fermone longe prajh.bant^ quippe qui à deo fiententiarum principium deduxerât. ixin rex conuiuio hetofiuitur. Sequenli uero die mctH fisfoliioapparatuinftrudiStdifeubuerunt. Tuin rex

fX opportunitäte eos deiitceps, qui ab if s qui pridie di^ i xerant fequebâtur,interrogans, à primo petit: Anpru dentia doceripoßit.Cui iUe: Animi,inquit,decusquodf dameflàdiuina potentia fluensad fufcipienda bona, renuendaq; contraria. C onfrjjus hoc, proximit inter» rogat:Quidpotißimüualitudiniconférât.lUc,pruden tia,reß)ondit:quie cotingitnemininifi deus mentcmdd

33 eaprieparauerit.EocoIlaudato,adaliuminquit:Qtii» bußnammodisgenitoribusdignasgratiaiSreßrat.Adea ille: Si nuUa in rc,ait,tllos triflitia ajßcias. Sed hocpo» tuit ncmo,nißi deus,cognitionis dux, mente adpulcher rima queq; diljgt;onat.Annuens htâc,fequentë poßidat:

J4 Q«o?no(fofit audiendi cupidus. îs,fi cxiflimaucris,rei‘ firt,fingu}arum rerum cognitionem tibiutilem ßre,ut aliquid ex ifs qua: audieris ad pnefens tempus compa» rans,ea eligas qu£ conuenientiora uidebuntur. Sedint plorandum efl ut diuinu adfit numen: ab eo nanq; ope» rationüomniumpcrßHioeß.liisapprobatis,adaiiunt dixit: V t nihil contra leges agat. Turn ille: Si cognoue» ris,inquit,quoniam deus legislator mentes inteüeiluslt;p dederit ad hominit uitam bene rcgendam, leges fequê»

3S ris. Approbanscrhunc,abaliorogat:Quodfitcogni tioniscbmodum.Sicille:Siaccidentia,inquit,rcputare uolumus, in aduerfis eorum rebus çy nos unà grauiter afficimur crpremimur, ucl pro cognatorît moefliM magnitudine ; ßrtunantibus autem illis,gloria inde Cf decore cxtoüimur. Siuero ncgocium interfe benigne fufceperint.

tühilq; adfequüdtis iüoru m defideratur.Verum oran dim eftjUt deui cunSkifcquudct. His item réceptif,ad aliumdixit: Quemadmodum intrepidufexiflut. iBe, fi men5,inquit,nulliuf fibi confcia mali deum fequatur, ^ui cSfilia omnia in bonum dirigit .Hoc collau^to,ab alio petit: Quomodo re£ta ratio in promptu fibi ejjet. 3 g Si hominu, inqidt iBe, inßrtunia femperconfideraue^ fis, reuoluens quales rerum uicißitudines deus ajßrat, aliosq; gloria fublatos honoribus prouehat, aliosq^ co« litmitatibus opertos ignominia deijciat.Hunc bene di»

lt;tjferens,alium reßiondere hortatur: Qjiibufnam j fiiodis neq^ focordia,ncqi uoluptatibus diflrahatur. ils lc,inpromptu hoc tibi efl,ait,cum zir magno regno int feres,c?- uaria negocioru multitudtne tenearis,ut non ad aliud quidpiam traducendi mentem quies detur. Ho fum igitur cura uerferis oportet,deumq; roga,ne quod te decet pratermitt.if. Laudans nbsp;nbsp;hunc,à decimo po»

pulat-.Q^emadmodum nofcat qui in eum dolo agant. 40 iBe ad ea répondit : Si obferuaueris qua quipj; erga tc libertatc utatur,aneofdemfempermores habueritin fdutando confultandoq;,ac reliqua uita couerfatione, ttec quicquä eorum qua amicitia poflulat pratermiße» fit ab affiélibuf Gr alijs uita rationibus.Dcus uero tibi fex ad optima quaq; inteBeâum inßruet .Hic rex no» fninequoßq;appellans,omnescollaudat, moxq; cundi w McutfditKK uertuntur. Poßera die rex conuiuij op»

4* lit-.Quselitmaximdncgligcntid.TumiÏle-.Siquisfilio rum,inquit,ncgligcnsfi{erit,cófquettulldinreeriididt. Deo enim feinper uotd non pro nobis tdutum concipi» mui,qudntum precdmur^ut Hbcris noftris bond cun éh ddfint,cruditionc prudentidtn impdrtidtur:ndm id dci uirtute euenit. Et hunc reélc dixtße obtejldtuf,

4* dbdliopetit:Ciuomodopdtridcultorexilieret. Sitibi perptdferis, ille inquit, doini uiiiae cr mori optimum eße, pcregrindtionë uero dgentibtts fhdtitid, diuitibttt ■ dedecus dffïrre,ceupdtrid fuis njdlis eieüifint, tgitur tu bonis quemddmodti O'ßeis cunéhs dfficiensy iddft fequeris : deus enim in omnibus grdtidm tibi prcefbsbit,

4î 1iocdudito,dliumrogdt:'Vtuxoribusdccbmoddnduni ' fit. llle,qudndoquidem,dit,famindrugenusfuiconfi* dens efljd/jterumjO fuorum ajftëiuum fequdx^dtq; in Idpfum prodine propter imprudentid, O' eius ndturi imbecillein, uerum dd udletudinem o coinodd nojlrd utendx funt, neq- Ulis contraria fententid dduerfandît. Efl enim dtngendd uitd dd certu aliquem f.ncm, dcuea luti nduiuni gubernatores fignudliquod intendere,quie pro/iéhi omnidO' ctctera lü ik, dei inftitutione regun‘ tur. Afenticns huic, proximu ad dijjerendu hortatuft

A-4- Qjfomodo no decipiatur. Ad ca illc: Sifinguld rdtione profecutus,dit,detrdikribusinfudfusperfiiteris:fedtil ipfc ut excellis,di£l:i quteq^ difeernens O'ß^’ß rationes tuas certo iudicio diredas perficeriS} tndecea puts

I N T E R P R E T I B V s. ti» plus rex,ut dicis,eris. Hoc uero iniclligere ähjue in hii uerfari eß diuin£ potentisc opcrtilio. His diéîii rex af» ßnfus,(tb lt;ilio pofcit : Que madmodum non fit iracun» dui. lllc, Si conftdcraueris, inquit, quoniam is in quo omniii uita pendet,fi quid per irain agat, mortem plu* rihuf afjvrt: quod quidem triße cr pei-nieiofum eA, multorum uitumrcgnicMfadelere. verumcum om» nes obfecundent orpareant, nee unus quidem aduer» fetur, qua de cditfa irdfeendum e^i Sed noffe oportet, ut deus omni indignatione Hucuus,uniuerfumguber» net,qucm te imituri neceßce^l. Rex bene cr hunc re» ßiondijfe dicens,fequentem interrogdt : Quid fit bene confulere, Reite cunikt, iUe dit, ex rdtionis difeurftt Agere, dd propofitum dliquem fnem, reqeereq; inuti» bd rdtioni contTdrid, ut mente per finguld difeur» faute, bene confulendo propofitum ddipifcdinur. Sed otitne confilium eü dei uirtute firmißimum, tibi pro;* • fertim pietdtem exercenti. Appldudens cr huiefdein» eepsoflendcreiubet: Quid fit philofophdri. Renezi^ 47 commode rdtiocindri,rejèrt,circd unumquodq; eorum.

emergunt, neque dppetitibus effrrri, negligereq; UM cunikt zy ßultd quie ex cupiditdtibus oriri fo» lent, ad per agenda opportuna menfura quaddm dedu» ei : quernßatum ut adipifeamur, deum implorare oa portet. Huieannuens, inquit ad fequentem : Qua; fit hoßntalitdtis remuncratio. Si omnibus, inquit, lt;cquus txiflcns,qu^ acceperis maiori etiam fœnore aecumu»^

Idtit reddtderii itd ut in ho/pitalitdte excellere uided» rif. cr deusplurimuin humiles erigit, fubicn

A-9 ihs hominesdiligit. Attefhns his,ab dlio petit ; Ciua fint diuturndoperd. ïllc^fi magna^inquit, quiscrue* nerandci abfoluat, adeo utffeéhintes propter operum pulcbritudinë er exceüentiä iüis abfineantyneq^ qtten quam prætermittat eorum qui talia expoliunt,neq; in^t donatos aliquos ad ea perficienda impeüat qua: ufus po feit. Etenim deus cunih cernens, genus hominüdonis accumulât, probens Ulis bonam uaîctudinë, er fenfus, er ahahtiiufmodi. Quare er tu fimilequid imitatiis, laborantibus calamitofisq; maloru uicißitudine, quie:gt; temq; tribuc. Ea nanq; perpétua,qua: ex iuftitia perfid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

50 rogat:Quisfitfapientia:f uiRus. îs,nonconfciumftbi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

ejjé mah,rclj)ondit,er uitam in ueritate tranfigere : ex his enim maxtmu gaudiit er animi uoluptas gignitur, pra:ßtintißime rex,erß:es in deo optimie tibi regnanti pic,aderunt. H is auditis,cunëii ea multo applaufu ap» probarunt. Pofl hæc rex mul ta llt;etitiaplenus,adprot pinandum uertilur. Poflridic ucro tibi ex confuetudine thons omnesdifcubucrc, rexfumpto tempore, eosqui

S » fupererant interrogat, à primo eorupetens: Ciuonam modoquisinfupcrbiamnoncxtollatur.Re/fondititle: si æqualitatë feruet, er fingulisin rebusfuqpfius me» minerit, rcuoluens animo, ut homo homimbuspriefit, t(tq;dcus(lclcatfupcrbos,manfuetoserhumilesextol» lat. '

lat.Horttttuihutic,fe^nctcinaiidicenätlt;monet: Quit êiw confultoribui utendumfit. E.is,dit,qui multis in rc^ ius uerfati/ummam erga te beneuolcntiä feruent,tttlt;^ tnoribuffint tui limilcs.Scd dei clairittis ojkndit,qui fint huiufmodi digni. Ldudansorhunc^dbaliopofluldt: Quidregißt maximenecejßarium. Subditorudnqiàt, umor et ^lcólio:per hoc nanq; infolubile beneuolenticc uinctilum texitur : dem enim eaperficit, qu£ rcilc elit ^untur. Huieannuens,ahumdifßnirehortatur: Quis s^. fit orationiifinis .Tum ihe, Propofito,ait,de quo dicen dum ßit, aduerfiario perfuadere, diluendo contraria,(^ inepta ofiedendo. Sic enim inoffinfo cumns pcdcfinc Multa laude ajJcquetur.Sed dei operc dirigiturperfiuat fio.Bcneethuncdicerete)b.tus,aliuintc)rogat:Quoi gf modo multis in regno populis fie accomodet. Si decent tercuiq; diftrtbueris,inquit,iuftitiamqi (quemadmodii ßcis) ducem fiequaris, pritbente dco tibi rcdkl dificert tKre.Congrattdatiis huic,adalium dixit : In quibus efi gs triflindum. Ad h£c ilk refifiondit: in amicoru aduerfits: quandoquidemdiuturna ea crineuitabilia cernimuSy qu£'ue calamitatibus opertos interimant: nam in bis inxflitiam nuUa ratio Icuat. Sed de ijs in quibus dejfie» ratnus, neq^ quicquam in bis utile inucnimus, mortales omnes contriflantur:malum uero omnino ejfiugere,dit uinxpotentix eft. Sic illi rejfiondendum fùififie tefiatus, adaliumtranfiijtpetens,Quarequisingloriusfiat.'R.et gy f^ondit die: Siquädofiuperbia quis duéius exafigt;cretur.

lt;14 ARISTEAS DE LXXfb uitupmtiones tune fubeunt crglorilt;e priu4tio, Nm deus totius glorice dóminator, earn quo uult déclinât. Hoc coUdudatOjiflium exinde oftendere uelit preedtur: f3 Qtiibusfeipfuin credere oporteat. Is qui tibibeneuolen lid itd dfficidntur,inquit,ut neq; timoré neq^ cupiditdte ulld lucróue tdngantur. Amoris uerofignum dijjiculter apparet,z^ temporis obferuationeindigct. Hdinqtd diuttijs intendit, ndtura proditor exiflit. 'A t tibi oinnes ' nbsp;nbsp;tui dmdtores ddfunt, deo tibi reikt confilid prtebentc.

Prudenter zs' bunc dixiße dicens, dlium rogdt : Quid regnii conferuet. lUe, curdc^meditdtio,rejjgt;ondit,ne quid d rerum pnepofitis male agdtur, comittdturqs in plebem:quemddmoduldcics,cumtibideusprie(hntein óo inteUciluprlt;cbedt. HoeIauddto,deincepspetit:Qttd re gratia honorq^ feruetur .Virtute,ille inquit:ed enint pulcherrimoru operum pcrfiilrix, malum conculcdt: quemadmodum O' tu quidem exccUentem ergaomnes bonitdtë ob fer Utts, quod diuino tibi munere prtefdtur. Gratia multa huius quoq; diiki recipicns, undecimum inde,quoniäduodLX.X.fupercrant,poftuldt:Quoa modo o in beUis quoque animo pdcipco fe habeat. Si propofueris animo, ait, nihil perper à a tuis ducibus co» mitti,ucrdm omnes de uirtutc inter fefe certare,quoniii earnfpem animo fixant habeant, te fuaru rerum curdin gefluru,fi illos uitte cedere contingat. Hon enim trifli» tid afiicicris, quandoquidë cuniki diuino munere reibt äijfonds,prd:bente deo tibi bona fapere. Hie omnes dp pidufu

I N T E R P RE T r B VS, tif plMfu fufcipiensjietitia effunditurjctc ciàq; propinas, '' fum iji diutius obleihtur. Septima ucro die^Icdidiori *ppiircttu,quodplures c ciidtatibus legationes ade/Jcnt conuiuio inftritóh) » rex per occaßone ad cos uerßts qui ^ndumß:ntcntü dixerant, eorum primum dicerc mo (^cinadmodum reiie ratiocinetur. llleiß tecum, éi igt;tquit,reputaucris zs- di^ ipßa, zyàquo dicantur,ac qua quifq^ de re loquatur, eandcmq; multo pofl tëpore uarißmodisperquißeris. Nam ingenij acumen ad di^ fccrnenda qu£qi (qucmadmodu cr te poßides rc x) dei puickerrimu efl donü. Ed plaußs approbans rex,alium poflulat ; Propter quid eß quodplertq; uirtutê non aß» fequàtur. HictllciQuoniam natura,ait,mortales om^ uesincontinëtcs nbsp;nbsp;ud uoluptates pronos finxit,ex qui

^usiniußitiagignitur,cr auaritia:cumulus : uirtutisue fo flatus alto loco fixus, cos maxime prohibet ey rdj^t lt;dt,quiuoluptatibusdeuincuntur. Portitudincm nanq; G'iaftiiiampotifiimu colendas iubet,quoru dufhrz^ largitordeuscA. Rcôlecrbuncrejflondijfiafierens, ib alto petit: Ciuid reges potißimu ßequi oportcat. Res 4 /pondit idc : Lcgcs,utiuflisoperattonibus mortaliu ui» tant regant : quemadmodu ZT tu peragens, pcrennein tui ntemoriâ ficifli,diuina pr^ceptafccutus. Hew cols laudato,fcqucntcmrogatinquicnsiQuimagiftratibus pr£flcicndifint. lüc, quiconque,ait,iniqua odio bas bent,ac tuos imitanturaffiëlus,ïaudumqidulcedine tra 3i, ittfla femper ad adipifeendam gloriam opçrantur,

Qjtod GT tu profiéh rex,qudndoquidem deus luftitî^ coronatn tribuit,alfequcris. Et hune uoce approb^ns,

66 adaliumuerfuspofcif.Çiuilintinduceseli^endi. Qm ßrtitudine nbsp;nbsp;iußtid excellant,inquit,quiq^ hominunt

filutc cruentte ui^riic anteponant.ïldm or deus bo* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i'

67 Qiiiuiradtnirationedignusfit.Adeaille-.Cluicunq;, reßrt,gloria,diuitijs lt;!:^potentia exuberans,tequdm tarnen erga omnes mentem habeat:quemadmodum O' tu talem te gerens, omnibus admirandus exijlis : deus enim in hanc curam te ducit. Annuens huic,ad alium di

^8 xif.Ciuibusinrebusrcgcsdiutiusuerfaridebeàt.Tuitt ille: lnrerumgellnrucognitionc,ait,inîegendis^in* ' cumbentiuoperumlibellis,temporisplurimualfumere oportet,eo' qu£cunqi ad conferuäda regna,emendan* dosq; hominum mores fcripta funt perquircre: quod tu cumftudio peragis, deus^ confilia tuafoccundet,excel lentern fupra alios gloria obtines. Geftiens huic, iubct

6^ Ut inde ordine alius dicat : Qjcidper ocium agendu fit, ne inertia torpeas, ïllcad hiec:Confiderandum efl,ait, multa cum diligentia qu^cunq^ in mentem ueniunt, or nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jl

ponendamitum qua quarq; id perfliki fint,confldcran* dum. Efl enim eo in his decus fuu(o eruditio quidam. Ham erfepe in minimis egregium quiddam elucet, quod eligas. Tu uero quando bonitate tibi deus fujflcit,

I N T E R P R E T I B VS* Uf omnem propter philofopbandi ftudium am* pleileris.Huc extoUens di{lis,Houum petens:'Dic,aiti ^uomodoin conuittifs tranfigendian fit. Is difcendi eu» pidos a/fumendos e/fe refert, cr qui regni négocia, me» ninißepoßit,cr principum uitas narrare : his nanque faauius nihil,neq^ iucundius inuenies : quoniam hi qui* dem ad eruditioné pulcherrima quteq; inflrufli, deunt fteneràtur : quod tu projiôloficis,cum prafertim cun* tibi deusfortunet. Cluo probato,rexab aliopetit: ^idpotiusfitpopulis,anpriuatuquempiamregem 7» fibi conflituât,an uero ex rege genitum regem fequan* tnr.Rejjiondit iHe: id quod natur£ decètius efi.Etenhn reges ex regibus orti infuaues O' aßgt;eri erga popu los habeàtur,longe magis o qui à priuato loco ad hâc »lagnitudinë uehuntur, quando o pauperië o duras labores experti funt,truculétioresimpijs tyrannis eua* dent,ui quadam fubiedisimperantes. Verum ut fupri diôhim eß, mos Optimus efl, o inflitutio comunis ua* lentißima ad regnandum, quemadmodu tu rex magnis intperM. Ndin gt;10« fd«(« gloria o imperia o diuitijs excellis, quantu manfuctudine o benignitate uniuer* fos dei munereallicis.Diutius et hoccoUaudato,uerfus ad ultimu: Et tu dic,inquit,quid fit in regno optimum. 7* TumiHe:lnpacc,inquit,fcmperpopuloscbtincre,atc^ in eaufis peragendis quantocyus reële dijudicare. H^ec perprincipem fiunt, quando malos exofus, bonos dili* git,plurimiqi exiflimat fi hominis animam faluam red*

dat : ftcuti O' tu, (fui homittii necem, fummu ducis fcèa c lits,cun{ki^iiuflitiamoderjns,percnnetnieftorutitoi rum gloriam exoriui,cum deus tibi liberam malis men tem,omniqi labe exemptain ittuflrauerit. His fimuldh (Usingens plaufusattoüitur,cunikillt;etitiaO'gMtdi9 diutius complentur. Sed ut ßtnt ßda fileniia te(lis,rex craterem mero flatuens propinat, o bis quifentenÜM dixerantjCr pr^fentibus omnibus, atepi ita orfus: lAdo xima, inlt;}uit,mibiueftrapr£fentia udßtlferuntbond.

ärinam ad regnanduattulißis. Hinc tria cuip; talenta argentiyO' puerum quiminijlrauit donariinßituit.Ea approbanttbus uniuerfis Oquot; applaudentibus,l£titia O' gaudio conuiuium cffunditur,rege ante omnesftfliuiß firne foluto. Plura equidem de bis dixi Pbilocrates,bo» miitum fapienti^ a^fiélus. M.irabaf nanq; uirosfic ex tempore ad propofitaqiuqs tarn accomodate, tamq; eleganter re/ßondere potuij]e,cum pr^fertim queflio» nes butufinodi diuturna meditatioc perquifiußierint, O'quiinterrogabat,multa priuscogitädo fingidapro* ponerct. Et illiexteporancts reßionfis ita inter fefe con uencrut,ac fi de bis diutius confultajjcnt. Qutpropter

omnibus, tum maximephilofophis. vemmenimiiero legcntum ha:c fidem excellere arbitror, o maiora ui* deri quam quifquam credere poßit.Scd qui ipfefilfunt ■ ’Odijcerc uolucrim, cum eadein O' bt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inomtmefis

ce rni licedt, in qiübm uel minimu pr/etennitti fummo fceleri ducaturi Vcra igitur atque ut fmgula geflzfunt, omniprorfus errore abieéÎD,refirimus. Qud in re quo venus finguld teneremus,ea diligentia ufi fumus, utaf» fump tis regijs ailis, in quibus gefla regis, diiht qunesp C re/jjonfdf conuiuiaq; rejiruntur, no/ira haec ex lUit ' nutuatif mus. Mos e^ etenim quotidie,quemadmodu nofli,ex ea diet hora qua primum rex reß)onfa reddert ceeperit, ufquediim in Ibnmo quiefcat,fingtda eiusdio (h,gefiit,ß. ih Uteris demandare: rem projiih utilem (3- reüe inflitutam,ut cum prioris diei reßgt;onfacra£h feleguntur,fi quid minus comode gefhm ßt, emendari poßit.Igitur cunéà (ßcutidiximus) regis monumenta diligentius perßrutdtus, hate ad te idcirco tranßripßt quonium inteüigerem quantoperebonarÜartiumdeßi derio tenearis. Poß tres uero dies quam ea gefia ßtnt, Demetrius uiros ad maris inßilam deduxityträßniffbq} ^^ereßeptemßadioru,pontem tranßgreditur : regio» vem inde qu£ ad boream uergit petens, ad prieparatu ^ofejßim uenit. Domus eratßtpra liltus, perquam de» center ornata, C3' qua: multo [ilentio quießseret, rebus omnibus ad uit£ ußm elegantißime dißgt;oßuis : tUic eos

peragendam interprctatione hortatur. V iri ßngula inter fe dijßerendo,conßonü quid edebant. Purßusq- ex ijs in quibus omniü conßenßts accelfcrdt,ilU Demetrio habenda ßeruabant, qult;e digniora, elegantioraq; uidc» bantur.Extcndebatur uero conßrjßts huiußnodi cr df»

fceptatiolidttonMufqucdicihorMr.folutohmufmodi cofilio ad curanda corpora dilceditur. Etcnim,ut pr£^ diximuSfCunih,fumptuofißimepr£bcbatur. Namcr qu£cunlt;j;pcrfingulo5diesrexprieparabat,eademcJ' his Dorotbcus,cui ea cura demandata erat,ßitdio affè^ quebatur. Ad hiec quotidie re^iain aulam inuifebant: ubi rege confalutato ad confueta loca diuertunt : atque ut mos eft ludieisomnibus,tnanibusprius in mari lotis, deo prcces ejfundunt,leilioni inde or rerum interpre* tationi operam dant. \nterrogaui equide et illud quoq;, cuius gratia cum uotaftcerent,manusprius lauarent, Ciuerenti talia, demonftrarut illud teftimonium eftè, ne qiàd perperàm agant,(ed pie cundh, famUeq; perft* ciant:quandoquidé uniuerfa opera manibus exercean* tur : re fie ftngula ad iuftitiam CT ueritatem,ficut prtC* diximus,reftrentes. igitur uiri 1;:^ lociftlentio o- quieti habiti, magnaq; ubiq; reru amœnitate ,ftgt;lendore tra* dufii,propofttuopuscxpoliunt.Euenitautcmutduo* bus cr feptuaginta diebies quafi id è copoftto interft ft ß,fhimfüiffet,perficeretur huiufmodifcripturie inten pretatio .Enimuero Demetrius rebus ritepcraflis,om* nein lud^orü multitudinéineundem locum ubi inter* pretatio perftfki efl aduocat, rem omnem à principio edocet à prlt;eftätibus interpretibus,qui ab uniuerfa tnul titudine maximisgratijs, e^laudibus proftquutifunt, quippe quipr£ftantium bonoru caufa extiterint. Exin Demftrium uenerantur,orantq;ut legem huiufmodi tranfcri*

I N T E R P R E T I B VS* «t hanfcriptam fuis principibui permittere ueîit, donee eiuf compofttionë confidmnt. Jgitur dum Icx cogna» feitur, aftantes interpretum feniores, wbiuniq; legatie ZJ'midtitudinisprincipes,unÀ omnes obteftàùff,re£le, fanéleq- unumquodq; interpretatum elfe,beneq;{è ha» bm fl fie permaneàt, neq^ in uno qui^m pmnutetur. Approbantibtisea omnibus O'rogationi applauden» tibus, iiibet Demetrius ut pro eorum confuetudine im» precentur,ßquisueladdere,uelmutare,transßrre,deigt; ieréue audeat quicquÙ ex ijs omnibus qute feripta funt. ^um uniiterfa hac rite expleuiffènt, ut perennisiüa fit femperq;ferueturadiurat. Eadê ubicriüilteto plaufit txoptarent,regi maxime gratificatus eft,quod deman datum fibi munus egregie obijffet, traderetq;perfi{iu. Hic rexpoß ubißudio cun£ki explorât difeitq;, legife latorisfenfus quofq^ longe admiratus, ad Danetrium ait:vt fieri potuit quâdo talia hac tamq; perßiki funt quod hijhricorü aut poctarum nanofibi affumpferiti Turn ide: Cum ob uenerandam legis inßitutionem,ree firt, tum quiadeusprohibuerit. Etam quidam tantum opusfibi ajfumcre auß, moxdiuina ultione pereußi, eonfdioabflitere.TejhturqßndcfcaudiffeTheopom» pum, quonià ex lege fecretiora qult;edam in hifloria au» dacius transftrre conaretur ,fupra triginta dies mentis turbationc correptum. Qiti cum per morbi interuada deum imploraffetyci manififlo per infmnium demon» ßratii eà, ca gratia idßbi contigijfe ,quod diuinaper»

ucrtcnsjn uulgusproijcere tentaffcf.quibiK uifis enteil daim,crmentireddittaeii. Etquidcmz^ipfecorn» periapudTheodeéhm tragocdurü fcriptoremfelu* minibus caption, dum quadam ex huiufmodi libris in fuumpo'éma träsßrreuellet .Verum ubieam aecitätis caufarn animaduertit, deum plures orajjc dies, atq; itd reßitutum ait. Tum rex obteßatus, ha-cà Demetrio perpulchre did, adiurat ,iubet^ ut in ßeruandis cußo^ diendisq; ab omni macula libris,ßonma exhibeatur cu ra. Exin interprètes perbenigne alloquens, ut cum in ludeeam uenerint, ßequentius ad fe commeare uelint, hortatur. Aequum enim eß,inquit,ut nunc pro digni» täte domum deducantur. Si uero rcdierint,amicos itlos ficutßs eA habiturum, magnis inßtper muneribtii ornaturu,pollicemur.Moxhominumreditusparctur, imperat,digna ßti mdgnißcentia erga eos ufus. Etenim ßngulos tribus inclytis ßolis donat, aitditq;pr£tcrett auritalenta duo, cratereinq; pr£ßantem,talenti pon» do unius : addit omnem diuerforq omatum. Mittit ad ha:c Eleazaro thoros decem argcnteis pedibus fu/fid» tos, cum bis omnibus rebus qu.e ad illoru dccus exqui» runtur. Alia inßtper talenta triginta,flolas decem,pur puram,coronamq; decentem : tunicas byßinasadccn* tum, er phialas er peines crateresq^ aureos ad libami» na duos. làteris deindeßuiseu exhortatus eA, ne homi nes prohiberet ,fi quando eorum quijßiam ad ße redire uellet. îqam cum doAvrü uirorum conßtetudinesplu»

INTERPRETIBVS. 223 ris ßcmt, inhis conßgucdis opes fuax, no guident utn nis in rebus, ut prodigi, fumptuofißime elargiebatur. Habes tu guident Phüocrates niunus,guodpoUicitifu-» mus,in guo legendo inaiorem teprofiôh uoluptatem (•ipturum arbitror,gudnt p in percurrendisßbuloptrü rertm libris obleéîerisxunt priefertim ntagnorutn gf« ßorum exercitatione,inguoguidem diutiusuerfaris, in^enium exerceas. Quapropterenitar digna guiec^

HN huncmodtidicit Salomoniïle,'Dd^' uid rcgii dtij; prophette filiuSjtam re^ gni gloria, quàm tMÜdnandi fapiëtia omnium clarißimus,ad uniuerßam ec» defiamdei. nbsp;nbsp;Quantindniafuntnulliusq;penfi,cun VanitoiUii

hominumßiidiafimulac negociamcq; enim ßcile nitatu crc, quis uelunam aliquant rccenfcbit utilitatemcocinna» tam ex omnibus, qu£ homines fuper terra replantes, tanto corporum, ani'morumq; molimineparturiut.Et licet in his temporalibus efficiüt nihil, fed magis ab eis uincAntur zj-ßtigentur,adcontcmplanda tarnenfu» percoeleflia gencrofores metis oculos attoUere nolut.

Atqui tranfigitur interim ipforum uita,pra:tcrit Generatio optimusquifq;dies,tranfcuntannitempora,tranfeunt pratterit, (y anni,fed or fol curfum fuum intra deßgnatos tcrmi nos perfcit, nbsp;nbsp;nunc tempora hiecßres pulfant,nunc

illafèfe latenter fubducunt. Rfs autcm ipfe rede com paranturfluxui torrcntiu,qui in immëfum maris pro» ßndumingentißrepiluincidunt. Sunttamcnqu£ Terrain a;» eadem manent fcmper, ipfa fcihcct qua propter homi ternum flut nes 4 deofunt condita,qualiafunt, nafci é teïlure,uerti interram,eandempcrpetuô confi/lere terram,folem cum totam terrlt;m circumeat,pcrßck circula ad eana

«« D. GREG. NEOCAESARIEN. dem recurrere exitus fui metââtem fare uentos,totq; dc tantos amnes fe in pontum effundercjuetosq; irruen tes neq; cogere iOum fuos egredt finus, neque ipfos fuis aberrare legibus. Et ea quidem uti coducibilia no^ra Cuâæres huicuitificßericongruebat. Atqult;eabhominibut difficiles elucubratafiue uerbafiue opera, menfuram modumq; CZc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nefciunt. Qu'am ffequens enim fcrmonum ffultaq; nu

gacitatisfarrago?citra omnem tarnen comoditatem. Veruntamen ita fe habet hominu genus,audiendo nor. randoq; ßbulas, O' rerum elabentium, quamuisincer Quidefi, tis,affgt;edibusexplerinequit. tamdeoperibusdic, quod fuit erit'ne aliquidpoünos,quod non fuperioribusqiioq; Oc. nbsp;nbsp;nbsp;feculis fit pcrffdlum?autquodnouumilludho}ninum

opus,quod no olim attcntatu, modo memoria dignum fit? Ego fané nihil uideo,quod quis uclreccnsuelnot uum, uclprifcis ignoratum iure dicat. Et omnes qui di hgcntcr rem pe)pendunt,mecu lcntient,cr inuenient quod quemadmodum priora obliuionefunt occulta^a, ita cr pr^efentia apudpo^eros tempore obfcurahun^ tur. nbsp;nbsp;Neq^ hiecnunccocionatorio munere fungens,

temere immeditatóue in medium af)rro:cquidem cum mihi regni Hebricoru in Hierofolymisadmini^alio fiierit crédita, fat is accurata ßudiocompcrta funt ont» nia.Sanèdiligëti indagationeanimo aduertimaxime uariam effe rerum qua in terris aguntur conditionem, didiciq- cumprimis hominem ad laborem natum,plu» rimisq; frußra occupari. Animum enim injiriora h^c, omnid

IN ECCLESlASr. COWMEN, iir omnilt;{,grdui,(tmaruknto,(^abominMojj’irltt(dtfkn dunt. Atijueadeô ad tantatn rerum deordinationé Peruerfidif periientumeâ,ne ueladintegru boni Jhtummundus fidle corri* reparari, uel quantis abCurduatibus humana négocia guturt^c. inuoluantur, po/iit cogitari. nbsp;nbsp;nbsp;M ihi uero (reputati

mecu,quod maiori præ omnibimegibtuquiante me Loquutus hießterunt,fapientia præditui elfem, caüeremq; paraquot; fum in cor bolarum m)ißeria,cr rerum intelligercm natttras)ue», de cj-c,. nitaliquandoinmentem,fiquaalia non uulgarispa^t teretuiaiUucdeducen5,fcilicet ut fapientiatbeneficijs fcientiamfcienticcq; adminiculis laborem commodiui iffequerer. llocitaq;cbjilio firmato,inaliouiuen Cap.tT. di genere uerfaturus, decreui uacare delicijs, uarioiq; Dixi ergo experiri uoluptates. Statim autëprobe inteUigens effc in corde.-etiam ea omnia uana,Gr rfuin qui temere admitti po^ terat coërcebam,e2' uoluptatem amara increpatione, temperanti£jhtdio,emendabä. nbsp;nbsp;Pojka uero quam Cogitauiin

eonf dcraui,quod animus pojfet naturam corporis,pa corde meo rentem iüam ebrietatis cz jiuidà, quafi uinum dilucre ac /iflere : appetitum enim fobrtetas in feriatuté dedu^ cit:mirum me ineeßit defidcrium ut uiderem quidnam nortalibus contingerepoffet, quad reuera bonum,lt;!:y in quo digne per hatte uitam occuparentur. duocirca nihil ommuqu£ admiratione digna cenfenturomifi, quodnontradarim. Extruchiftantinexcelfumpa M.dgniß=a latia, uine£ confit£funt, horti etiam ex omni genere caui opera ßudifrarMnarborum magna cura plantati. Pifcbue mea'orc.

quoq; in^lruâte ad cxcipicndM aqnaf,quie di^ibutte plantoilargitcrrigcnt.ïnfupcr numerofomittifirom mim^arumq;ßmulitio flipabar,quorum opera pars tim ßris,partim domi cr mecum uteb,ir.i^ec deerant atümalium quadrupcdum armenta, plura cnim ac pes corofiorainmeaquamuÜius ex prifcis iüisßcultate bubiliaouiliaq; erant. Addoquodauri argétiq;gazlt;s affluebant. Satellites crant, tributumq; pendebantos mniumreges. Plurimiitemadolefccntuloruadolefccit tularumq;chori fuauißima carmina, quibusmeoble« ibrcnt,mQdulabantur.}n eandem etiam delitiarü par tem inftitui couiuia, tamq; multos ex utroq; hominum gencrepocillatores delegi,ut ne ipfe quidem eosdinus merarepojfem.Tanta gloria omnes qui ante meres gnaueruntin Hierofolymisantecellebam, Verum

I quiddeindefttfubfecutu,accipe.Sapientiaimminues batur paulatim, cocupifcentiteq; paruin fanæ inuales fcebant crcbrius. Nam ubi me quibuslibet oculoruiües cebris, e^ycuiuisinßenipeihris impetui undecunque tile irrueret pcrmifi,nuCquam alio fpeélans quàm unde uoluptatufpesaliquaalfulgerct,tummcmifcruonmis ßrijsdelitijs, inquaßunque trahebat cupido,irretiui-Quin cr in earn me miferiam rcprobi iHi cogitatus in* trudebant, utperfuaderem mihi delitiasuelperfebos nos ejße, uel officium meum decere. Porro lit refipui,ut apertis oculisutdi qua- in manibiis haberem, manififle comperi, etiâ ilia ult;efaniffiiritus opera minusfiliciter fuccet

tit(j;iideó iam nihil in omnibus quie homines comme» morMt,approbittione dignu,rdtionis^; iudido ample dendumiadebatur. Coüatistameninterfefapien» Tranftuiad f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tia bonis,infipienti^e mails,merito admirabilë cum cotemplan

netipfum corripiens,inquam decet uiamreuertitur. Grande etenimfapientu inßpietiarq; inter^itium,dii‘ jcrimenq; tantum, qu^intu dieieAacnodis. JSIamqui idrtutë fe{latur,fimilis eft homini dare furjum es- un» dequaqi cernenti, uiam illius ßtlgidißimo inbare iüu» fhrante.Contrà qui uitijs erroribusq; implicitus,com» parandus e^ erranti in tenebris : ctecus enim eâ, e^-f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oculos itli tenebrofa opera fuaejfoderüt. nbsp;nbsp;Deuarie» Etdidici

täte etiamfinis utriufque in infipientia meacogitanti qd’unus mihi, ocatrrebat diuerfum nihil. Dicebâ autë, £quah utriufi^ forte fapientemfiultumq; mori. Sed hisego uerbis me es'c-ex ftul torum numero effe declaraui, dignus qui infipi» tntiarecipiam mercedem. Quidboniexhis argutijs tiafiituri uel qualis utilitas huius multiloquq,ubi nuga eitatisfluenta quafi ex fcatebris infipienti£ propeüun tnri î^ihil enim dignius fufceptu, quàm fapicnti in fi» pientiq; commune fire nihil,neque iuxta hominû me» noriam,neque iuxta dei retributionem.Etiam fi nunc Krum omnium, qua: tarnen adhuc ordiri uidentur,in» fi^wfnis, notameneundem cumfapientefiuemfor Etidcirco ttreturinfipicns. Proiitdemeritoexofamhabeoo» tieduites'f^

WHfin häncuitam,ciujm tcrre^lribtisnegocijs loint jntentus-tinciufmodiuMitatesinfimpfi. Nam utcom prehenßm dicdm-,omneslabores meosamaritudore^ jj’crfic-.omnid^; opera inconfidcrato concitdtioris ani Rurfum de mi tmpetn præapitatd funt. nbsp;nbsp;Mdferi dutelaborunt

tefldtusfain mcorum fruihis,dlteri(incerttmfdpiens ne lüe dn ii^i ^c, piensßiturusßt)obuenient. Cicterum ubi eosabiecet riinus,tuncper(jgt;icutan erituera hominis bona elfeßi fientiæ thefauros,Qr (ortitudinis peculium. Quodß h£c dlicui cune no ßierint^non tdmen ideo ßecurus eua det, idm cnim pro bonis mald^pro iucndisdßjera, pro ^uietis mokfln recepit. Sicjuidë diu noóïu^;ßemperur ^entibus er animi err corporis laboribus,cor ßiiipert petuis Cf euanidis curis ldncindt,fe^ moleßis nego» Könne me^ eßs er turbellis torquetdc diß.rucidt. Igiturperß lius eücos iiunt bonu non circd epui-cs potumq^ reßdet,lt;juamuis niedere erc nen dliunde nobis quam adeo alimëtd erogëtur. N iW e«im fdluti no fine ßruiës extra ipßus eß prouidentiü. Uominibo Etbonusquidëuirß^piëtid adeoajßequutMcoeleßi noerc. Itetitia potitur:improbu^autëßcublaßiigaturddeo,

Idborat habendi auiditate inßitiabili, opescj^ magis ac tnagis coaceruareßiidet. Eum etiam qui à deohonof , ratus eß,uel coram ipßo omniu domino ignominiaaffi cere dudet,poüicendo inutilia dona. Dolofa enim uan Cap. 111 ttaq; funt ißius mißera: animte ßiidia. nbsp;nbsp;Porro quantu

Omnid tem mihi uidere licet, per hoc tëpus omnia maximeq; con» pushabët. trariacontingunt.üataßintaliquatdeinemoriuntm: plantata

IN ECCLESIA ST. COWMEN, ijt plantdtafunt,deinfubuertuntur : qu£ nunc curabilidt dein letalia : extruuntur lt;edc!, pdido poft Jolo tequdn* tur:ldchrymdtur,pMlà poft ridetur:nuncluâus,dein ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tripudium. Nunc terrend quis congregdt,dein abijeit:

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er nunc infuno umore in ntultcrë exardefeit, eandent

deinaliquundo capritaliodioinftóbitur.Nuncquisde» dita opera quxritaliquid qualecunq^ id fit, dein iUud ipfum rurfuntdiftrerdit'.cy nucanxia feruatcuftodiOt quod dein ft ftidiens ftonteproftrt.N une quis occidit, dem occiditur : locutu^eftqui'S, idem poftea obticuit. Tgt;ilexit,nb multi) poft odiohabuit.Human£res bellow rum motibui nunc turbantur nunc uacant, nbsp;nbsp;ft quant

do borne ftlicesq; uidentur-, fubitii in aduerftu ct ex cot ftffbmahauergunt. Dicamuiigiturtaminfruóïuo vidiaftlie fisldboribuf aliquando longuualere,ftquidem omnia {lioneiJ-e hac mea fententia ad exagitandos homines aculets uet nenatis armata funt. Et malignus d£mon,qui ab initio mundiufq;adftnë nocendift:mpereAauidus,ringenti ore feculum hoc circuit, Ct immodicc cbtendit,ft qua Et cognotä occaftonenaëki creaturàdeiperdercpoftit. Pro» quodnoefa pterea perfuafum habeo maxima hominis bona effc, fet crc. iucunditatem mentis, ct bonorum operum ailionem. iiutotquamnoinftciasierim exdeoelfe,etiàft tempo ralibus fruamur, modo per ea, duce iuftitia, ducamur in coeleftia intermorituraq; nunqua opera, queecunq-deus adei) ftabiliter obferuanda prtefcripftt, ne cuiquä quantufeiiqi is fit,ex eis uel detrahere uel addere quiea

cjuamßs effet. Reucrctia enimcradmirationedignit Ottodßi ffnt. ïtaqffuxtiipriefcientidmdei^cdquiieolimfunt àüefi pert ßihi,nunccxiffitnt,crfidurdperindecertdffntidtq; nanetnunefmt ß^kt.Vnde indubitdtum fitcumquiiniuria dfficitur, etidinnii ufumddiiitoredeo. Ecceuidiinre* gionibiK infirnis bdrathrum dd fontes nbsp;nbsp;impios plc^

ilendos, zj delicatam dlteram regions pijs deputatä. Etdixiin cQttomodoergoegooltm infipientercenfui,dpitd (orde zs-c, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reputdri, indicariq; fimiliter, nihil difffrreiu/k

Ztr iniufltdgere,rdtioneprieditu uel brutum effet fed Ztr nihil di/hre dpud deum,hoininum ztr iuinentorttin generd,quid omnibus fine diferimine tempus diffen^ fdtur,ztrmors imgdturffed difcretd inter fe fold uocis articuldtione,cteterd autë firme eddé obuenire utrifqst neque effe iura mortis feueriord in dlid dnimatid quam in homines,quin ztrffiritum omnibus fimtlem,nihilqi amplius in homine,fed und rdtione uana qu£cunqi ex eddein terra confiituta in eandemfint rediturdfincer^ tumq; de dnimdbus humdnis dn in dltuinfubuolaturte, Ztr de retiquis brutorum an deorfum fint defiuxiiral Sicq; mihi uidebatur nihil aliud bonuia prie ter delitidS er fiucTum,qui ex priefintibus capitur-Non enim ho mincm ft femel mortem gu{hret,dd tlla fiuenda redire Cdp.IIlJ poffearbilrabar. Vbiautem ab huiufeemodicogi Vertime tatibus memeiipfum reduxi,confiderabdm ztrauera ad alia- fab ar pr-e nimio dolore tot calumniaru genera ab ho* mnibus fingi, propter quas pleriqs iniunjs affiâiplo» rant

fant O’Umentantur, quiain extrema inopiaperuiin Riorum deßituuntur non modo auxilio fuorum,fed o^: fnnietiam confolatione-.interim calumniatores toliun

^eßtnäi quàm ßuperßites. Et utriußj; conditione po» magisoc-tius eligereturßors eins qui ßiturus malus nondum na» tuseß,neq;human(ismoleßidsdttigit. Idmhocexem Rurßmca plomcocolliqucßit,ßquiinuiroscldroseudddt,quan templatut tu eos c proximts fequdtur inuidid, tdmetß is qui mdli» O'c • gui dtemonisßimulu ilium in priecordijsgerit,0‘ex ultena ßlicitate inconfoldbilem moerorem concipit,ni hil dliud inde confequdtur,qudm quod ßidm ipßus dni tnam und cum corpore dbßmesdifcrucietdceddt.vn sie fit,ut qui fdpiunt,fidtius putent alterdm manum im» pleße in ocioo trdnquillitdte, quam utrdnq; in Idbo» ribus,fubdoliqijfiiritusuerfutid. Eßouliudquod» Confideras daminconueniens,quod tdmenficio non raro cotinge» reperi ocre.Slt;epe uiro lblitario,cui nec ßater nec filiuseß,opes midtte dßiuunt,ipfe tdmen ob depraudtos infidtidbilis dtiiini mores, nulldm omnino ßbtjpfi quietem,recred» tionem ue concedit.Elande tllum rogarim,quandm de caufdlaboret,o lucro ßides udrijs pcrpetuisq; folici» tudinibus animu dilcruciet,cum tdmen ß quod bonum obMdin fidtfiugidt. O' quodampleüi quedt, repelldt.

Quantofilicioresitlo,quijimiliaritdfcmcumdli» Meliuseß quibus inierut, lt;• quafi'ui^s optimospercipiut, Elam ogo

2î4 D, GREG. NEOCAESARIEN. cum duo uiri in idem negocium incumbdt, accident^ üdiquid aduerfi uni, iinon longe requiret auxilium, ha betenimitdmanuquiiuuet.Contr4,hominiinjèlicite)' agëti cy refociÜdtionis indigo, cdlamitMfumma eßfo litudo .C ontuberniones (itnè, cr qui ineodê ccenaculo uiilität,ß qua oriatur tempefliM,ßatim earn fedàtmu tuis confolationibus, gemina nimirum ßlicitate, N4)S CZ per diem dicendi libertate fi^liui, or per noüé ho^ nejh hilaritate funt fecuri.Solitariam auté uitam ira» hens, horrédus ßbijpß uiuit, neq; credet ß quis perßta dereconetur, hominibusuel temereconglobatisbene Vlelioreß conß(ltu,ßiniculumq;triplice difficile rumpi. nbsp;nbsp;Ego

puerpaUf etiam magisprobarim adolefcentulu pauperem vßf per ç^c, pientem,quàmßolidu regem, licetfenem, cui nunqui uenitinanimu tantas fieripoße rerum nouationes,ut compeditorualiquis olim regno prtcficiatur,ejipfe ex iniußo principatu luße excidat. Nonunquam enint contingit eos qtd tyrannidé inßpientis antea tulerunt, ftb prudentioris iuuenis moderamtne rcffirare,cr hi^ lares agere ; licet cquales fuic^iuniores,Qrquipr£!gt; ter ilium no nouerun t alium,fiedu£li opinione po'uerßa Crimpetuffiritus co trarij,laudes ipfius prcdicare net Cuflodipef feiut. nbsp;Porro in ecclefic negoeijsprincipio uitc tu£

di tu!t crc. ratione habeto,ut or ipfie re^ts ambules,ztypro inßi^ pienubiis intercédas, quifôrtèinpofierumrecepto im Cap.V nbsp;teüeâu mala opera ui tare difi:ët. nbsp;nbsp;Tumctiàperpul

Hamlicet abfurdts (juibufdämotibmimpetaturaniti inus,dedecus ttunen foret^eos continuo effutirc, morie bus ue ejjc minus compofitos.Licet enim longe Ù each di/lcmus,^uod diligenter uduertendum eß,prtefenti ta tnenMßultantiq^dco loquimur. Grauiter itaq^ loqui utiliffmum : ut enim uariurum unimi curarum dßeclte funt multiformes fomniorum phantafi^, ita cr impru (lentiie perpétua comes eRloquacitiis. nbsp;nbsp;Verumtufi si quiduà

quid uouendo promiferis-,repr^efla. infipientium proi uifliQ^^ pria f A leuitiU, quare tu uerax efh, feiens quod longe melius eR nihil uouere,citraq; uotum aliquidfitcere, u quàmomittere,ubiuouerK. Qjiinetrocioforum uer* borumomniüabundàtiatanquà coram deoßtgienda.

Ciui id in animo fuo repofuerit,fentietresfuasà f^edederâ dfo cr pendere zj'corrumpi : ztrßcut ß)mniorum,itd os tuu uerboru maiorem parte eße euanidam, timoremq; dei inprimisfalutarcm,tametßualdeinßequensfit,Vnde tionellquodquis miretur ß uideatpauperescalunifs opprimi,iudicesq; fubdolis ßrophis circumueniri.

Cauehisauténe potentioribus tibiuidearemaior,efio Ç^uiaex^ enim nunc fis impunis, à ßturis tarnen imminctibusq- celßo z^c. terroribus no eximet te iertinofa haic fuperbia. Idw ficutbonaperrapinam parta poßideredamnofißimu AuarusnS ftmuleüac fceleßtßtmum,ita er uiro poßidendarum implebitur opumcupidonuüa exets obuenietuelfatietiiu,uelfyn eeraamicorum bcneuolentia,quantumuis plurimum sirgcntiquodpoß'efßurißuiftäbcoexpeilcnt.

Viimtdtie Quippebominifuanihocfùcrit. Atboni,utfea» opeszy-c. ccd£ntesl£tos O'^iddcjpiciëda omtüaeiufmodilörtei rcddat.Bt profiëh magmin lt;juiddam cenfcri debet tlt;i libitscuriirio eße agglutinatu. Ecce pauper,quamuis feruut ßt,nec habeat quo uentrem fuuin explcat,plit^ cido tarnen fomno refociüatur, cunt interim auaro, ui^ tßcr alia gili£,cruciatusq; animi quictem excludunt. Quid infirmitas aute ineptius agitur, quam dum repofitis theßauris ingt; (txc. cubatur, tantoq^ßueUo eufloditur infinitoru malorunt oecafiof Equidé neceffdrio corrüpentur or dißeribitt aliquando diuitiic iü(e,fute eo/sßlif poßideätßuenon, C?-diues ipfe uelit nolittalis iteru in terra abibit,qualis EtnihilaUi olim cum naße ere turcoparuit. Sedo'bochominii firet/ècum augcbitinißeriam,quod uacuis mantbufabituruseR, .ü’ï'* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N on enim cogitat foturtim uitæ ßnem, natiuitati ßu£

fimillimum,ncq; attédit cuiuis uentoru impetui potius quam ßbLper inutilia opera ßua conßultu, dum ßc uitâ fuä omnë in impijßimis deßderqs,(y uicßanis conatb buf, zytrißiti]s,e:y inßrmitatibus coßumif.c^ut ßm^ matim dicä, eiußmodi uiro diesßunt tenebrte, or uita Eocitaque in^ç_ Uonautëncgauerim etiâ opes bonoseßßc, uijumctc. nbsp;nbsp;nbsp;nonreprobatos.DaenimdonumeÄ,ßihomolate

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perßuatur laborib .ßuis,modo opes ilbe adeo ßnt con»

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ceßße,Gr non raptna acquißta. Talis emm ncque pra^f

uisdeßiderifsßeruit,ncquemoeroribustabejcit,bonoin omnes eä animo, in munere diuino exultât, üquot; o» mtk-m uitam fuam bonts operibus adornat,

Nunc alium mole^ium frecjucnte zj infiftù mort Cap. V l’ * talibtcsfmnoncperfequur.RcJjjodctnonnuncjuÀdeus Eftcrdliud' omnibus aliquoru hominu uotis, conceditq; eisftcultu malu z^c. tes,honores,or qu^ecunq; aiiudnimis cocipiunt.Etita. inuenies uirtt abundante omnibus,una tarnen hacplat

diuinitus immiftd, ne uel minima ftuatur,fed alfai potius reponat. Emigrat is ex hac uita,neq; ftbi neque proximisfrußumaftvrens. Egoetiahocmagnuar nocuanit gumentucertiftimumqi indiciuextremlt;e puto cerum* taser mit ttofitatis, quando qui plurimorumftliorum appellatur pater,incolumis longo tempore uixerit,animam fuam uirtutibus impinguare adeo negUgit, ne uel mortis qui dem memoriam deguftundam admittat. Eluius ego nec prolis nuniero/itaté, nec annofttatem mihi æmulanda optariiii, imo meliorë aio conditions intempeftiuifoc tusqiii abortientis matris utero elapftuseft,quàm iüius uiri.vt enim abortiuu uane aduenit,ita cr abftj; omni fatietate zyftuéht clanculo abit, neq^ mali quippiâ ftt le no aftech attingit. Eius fanèftors leuior, quàm lont glt;eui illius,cui de bonitatc coftnt nihil, tametfi ambot riqnidemftnisjitmors. ïnfipientipofttacftlex,ne Omnislat concupiftëtqs indulgeat, er propterea reprehëditur. bor homit Sapiens ab eis fua/ponte fibi tempérât, propter quod nisQrc. uitte re(litudo,homini ctiam inopia pre//o dux eft itb neris,Irritant quorundam oculos ftrculorumfteëhtcu la, fed cum inane ftt hocuidendi ftudium,perniciofte iücccbrieanimuminfttrilesoccupationes trahunt.

138 D. GREG. NEOCAES ARIES'*' Qttif fùtu» nbsp;nbsp;nbsp;-yt Mtëfittiinota fréla funt,itanon minus cr

pra fe,quamuis homines nugM excogitàt,crexcolutr qu£pofka ampledentiu eafdé infipientia, accipiunt incrementu. inde tarnen nihil aliud accedit commodif quam quod fciam defiderabilia quteda effèi quie homi ni in hacuita cotingerepojJent.Dißimularetur forfait hoc,fieo contenta effet immodica hominu folicitudo, uerii futura ettam poft mortem curiof w riinatur, fe^ Cap.VIj putatcognofeere. Enimueronotamcorporioleu, Melius esl quàm gratae fl anima: bona memoria : cr uita: exituf nomen bo melior quàm or tus : cr fatius fuerit lugcre q couiuarir num . cradeffe maerentibus quàm inebriatis. C^ui enimfine fuii reiie fecu cogitarit, no tanto ftudio,qu£ huius uia t£funt amplexabitur. Sed ztr rifu probatioreft tent Melioreft pefliua indignatio, qandoquidem affeueratione uida irarifucfc tuscorrigituranima.Eth£ccaufaeft,obquamfapien tum anim£ cotraa£ funt ac tetrica, infipientum uero elat£ cr effufie. nine etiä longe optabtlius eft,increa pationem zy caftigationefapientisunius ftrre, quint totiuf choriimproboru inftliciumq; hominum effe aua x ditorem. Equidemcrepituiffiinarum plurimarü,lato Sed CZ hoc igneardentiujinfipientiii rtfiu fcitècoparatur. Esl tunitasz^c Ziraliamiferiainhumanis,fummtiinquàhocmaluCa

lumnia,qH£fapicntumaximeanimabusinfidiatur,ge* 'jvsito-tp nero fam ac deiifam iüam uirtutu fylua extirpare moa «yttââp, litur. Sermonoinprincipio,fedcumadcalcëperue

IN ECCLESIAST. COWMEN. ii9 ft(ritlaiidanduseA.Moruprobctnrmodeüid,non/iif tJieliore^i ßuiautfupcrdliü. furor c^primtt^indigndtionisiin finisoratia petM cohibendus e^l,ttc pr£ccps in iram (cuiflultifer tiis crc. uiunty/irdtur. nbsp;nbsp;Errätautëquiafferutprifedntclio!: Nedicx*

ron tdtä conceffim,no intcUigëtes quantum à pojfefi quid fionibus opum,fapiëtia différât, qu£ illis faitto fttclaa rior,quanto umbra fuafplëdidius apparet argentum. Elonenim uitano^adiuitiaru fubftdio,fedfapientilt;i fub[i/lit.Dicprecor,quis tantä,tamq; fuauem deipru dentiä poterit cnarrarefaut quis poterit reparare qu£ iuffe à deo uidentur negleëh ? Et ego olim no reële am bulans eognoui quomodo iuftus in iuflitia fua perftuea rans ufque ad mortem no excidat, inftdiofusq^ cr tma plus cum malitia fua eomoriatur. Porroquiautiu fjolieffèni ffuse^aut fapiës,neuideatur ftbqpfi oppidàcrim» miumiuflia modice iuffiis uel fapiës,neforte admiffo peccato uno, ^c. confequenter pluribus implicetur. Noliejfeaudax uel temcrarius,ne te mors ante diem rapiat. Bonum maxi mum eft dei adiutorio niti,et fic omne cauere peccatit. Abomtnabile etia Immaculata poButis contingere ma nibus. Atqui obedienti cr timenti dominum, aduerfa omnialicebiteffugerc. I^ectantuualentinciuitate Sapientia potentifimoruuirorumpr£fidia,quantum fapientia: cofortauit eafolet nonnumjuam etiam omittentibus freerequæ zyc. oportebat,ignofccrc .Et quis eil,qui non impingat ali Sed ctr cun eubii nbsp;nbsp;impioru itemfermonibiis cauefispropies, ne £lis ferrno»

I ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gems,duré (ccurus accoinodducris, deinde ubi peÛM

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuumorfibiisfauciufiierit,incipidsO'tuinpleriflt;jsOi

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peribus cu nialediäionibus recdlcitrare,ficq; fubuerti •

I tauierc. eniinàdeoa}]ècutuieram:fedea)nhcui]uantoddnino I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/»co dbieci-.dd fimilem cniin illi pri^inte, amplius per^

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tingere non udleo. In tdntum fpaciuin tdinq^ iminen»

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fum dufitgitproßlt;ndum, nculla fitedndemreparandi

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßcultds. Denies in edin dedudus fum def/crationcm,

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/«• dinplius requirerem,neqs cogitarem quàm eudnidte

ßrent impiorum Mtia^, quàm friuola cofilid,qudm^ tegra uita. Cum^fic habere, letdlicocupifcentid irres Etinueni titus,inhocipfumuo}utdbruincidi. Expertmetidm amariorem fum muliavm effe mollem qudnddm terrain, uel aliud morte ere. tale quid. Cor enim ipfus quaft fagena praitereuntcs concludit. Ouodfimanufola contingdt,tenet:finams plcxetur,uinculis trahit. A quafoltisliberatur,quideu habitttpropitiu,^^ utinßiedore omnium obferuauit. Atpcccdtlsferuicns earn no effugiet. Eqiàdédiligenti perfcrutatione ßdsi in mulicribits omnibus, ncquein unainuenifapii.itid. Etinmultismillibus uirumquis .

Solumodo nofcetfapientë,mulieremnoitem. Hocautéeums hocinucni primis cognoui, fimpliceshominuanimas4dcocodis Cec. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tas, fedaccerfere fibijpfts malum, cogitatusuarios,cr

qu^flioncs nunquafinicdastz^cum adfapientia inda^ gandamfint nati, in uerbofitatibus tarnen cetatëomné

Cdp.Vllî deterüt, Sapiêtiaiudiciuexlucidëtohominisuultu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

«ppdret,ueluti cr /(«or impiidcnSyflutim ut uideturali Sdpietij h« quis,prodit dignum (juë ipfeinhabitet. nbsp;nbsp;Magna dili minis lucet.

gvntia rcgis uerba attëdenda fnnt,fediuramëtüper no Ego os re» men deimodisomnibusßigiendu.Sermonibusdomini gis orc. ficet moleflu quid imperätibus decet obedire,cauereq;

«b omni in eu blaflhemia. Nd quamuis inflrat tibi ali quid,no tamë tuu fuerit reprehcdere,neq; cotradicere dccretis monarchæ uel régis,Nihilominus tarnen in fa erisprieceptisperfeuerare,^' procul abeflfe àpefliîcn tibus diilisjcofultius ZT utilius. Equidëfapiens ante Omni nega oculosflmp habet iufluiudiciufuotëporefliturii,ZS“ ciozjc» pranoflit omnia humana; uit£ opera fuperne retribu tionëexpeëhre.Veruquod nunc mali parum animo aduertüt nimiu de hacuitafoliciti,id citracoirouerflä infltiirü ignorabut minime. Jgnoràtur fané fuperueit tura,è quibus nuüum pro dignitate fatispoteritannun ieiarimeq; uUustam flirtis,quiangelu anima fuafepa» raturum à corpore prohibere queatmeq^ulla omnino uia inuenitur, qua hora mortis uel quomolibetproro» getur:flcut er in mediopralio captis,omnia effugiuin ^^gàt,itazytücuniuerfahominisimpietasemicabit.

Obflupefco itaji quoties afl'icio,quot er quanta in Omnia h£e pyoximii damna homines cominifeutur. Licet feiä im confidaaui piosnonuUosexhacuitaantediemraptos,necateris Zirc. pr lepedimeto effentyco quod uanitati fefe expofuerât. Q^ia enim diuina prouidëtia no fubitô oëspleëiit, ob ioganimitaté qua malos tolérât,et no /ktim in deliâis

Di GREG. NEOCAESARIENi ulcilcitur:idcircouirimpius nihil rcßm putdt,fißcrt quenter zs- grduiterpeccet, cofidens fe cu innocëtibus eudfurü : fed no inteUigit,quod etiâpofi mdtü téporis mdlü no Idtebit impunitu. Bonit ergo mdxiinu eflpie colere deu. Impius ubi exciderit li pietdte,no diu dbu^ er dlid teturßidtitid fud, Peßimd dutë er emëtita opinio de Mttitdi ere iuRis eriniußisßepe homines depdfcitur,quandotiub dem de utrißplerunlt;j;ftniftreßufßicdtur. Slt;epe enim quisiufiuseß,ernodppdret efjeiußus-.cotwrnpius ßepeprudëshdbituseß. Ciuemegoerrorënimkumo Idudduiigi leßumßnterq^pnecipuospoßierim. Putdbddutëtdi tnrerc, qudndo bonum ßtrnmu in efculctis, poculëtisq; ßitum, eum^ dco grdtiorë, qui licentioßus per omnë uitdm ijs frueretur er reßigeruretur, Pamq; lectitid fold ddmi^ rdbdr,dtq^ ddeo nihil dliud cogitdbdm,ne uel noile uel die db uÜa re ad hominu delitids inuentd me dbducerë. Tdndë ex ijs unît hoc coperi,neminë huiusßrinje,ullo pdih,qudntuuisldboret,ddbonu,quoduerebonu cÆ Cdp. ï X peruenturum. Opiudbdr etia tune medßiidid,dignd SuntiuUi effèmortdlibus omnibus,erßfdpiësquis,iußltileejfet dcfdpiens dedicior,iniu^itid fubuerfor,nutti inimicus,tequus (,id ies ere. quod deo grdtißimu)omnibus, is mihi udnitdti ßiidere er defipere uidebdtur. Similiter exißimabd eundë ßne iufli er impij,boni er mdli,puri er inquindtt,deHpld cdntisernopldcdntis.Ueinquodiniußuserbonus,iu rdmëtifidë euflodiës er ßdngcs, in eundë tandë portii dppulfuri effent. Etcertus propèerdomnes pari fine con*

IN ECCLESIAST. COMMeN. '141 nttfummandos. Etilt;imnufdo,guodeiufceinodifunt vndet^ infipientiuin cogitatus,crrores,iy deceptiones. Niidttt nunc cort rnim diciit,nempe mortuos omnino perire,z^tnortuo Ju zjc, f}onoru(iorëuiuu,eti4mfuntenebrisf^ualefcdt,uelolgt; uilitdtc compdretur cdnis uitlt;e dd leonis cadduer capu fiitte. Viuëtes ucl hoc unit (cire fibi eße moriendu,mor tuosueropldnènihil.Retributione5nullirepofitdi:ubi ■ - ■ debiiùndturiefolutü fùeritypnëfiinul hdbiturdsinimi^ citidt O' dmicitids ergd de/ùnéhs. Eorum enim tdtn ^middtio defrcit,^uim uita dijparuit^et ut femel dicêi, nihil ex rebus noflris comune fùturu eis q hinc migrd* ' fint. Poßtdqucrohomotdliuerroruprdrfligißfue^ Vddeerg» tif incdntdtus, incipit cbfultdre in hunc nwdum: Hckj nbsp;nbsp;nbsp;come»

quid dgistcur no mdge delicifs udcusfcur «o eptdis exf Qfc. pleris omnibus, o uino obruerisfAn non uides omnia hæc à deo coceßd, ut citra prohibition^ cuiufiuam ijs frudmuri ueRibus induere nuper lotis, unguëto caput perungito, mulierë hdnc cotempldre,fed o iliâ,udnâ hancuitd inuanitdtibus irdnfmitte. Prêter hac eniin tibi reliqui nihtl erit tam hic q pof morte. Eruere ergo prafentibns,neqi ab inferno tibi timédu,in quë omnes proßcifci dicimur, expcrs enim eflfapienti£ jênfus^.

H£c quidë nugatur udni,ego autfatfcio,quod neq; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nte ad

quipemidfimihdbëtur,curfum hunc magnum pcrß aliud O'C. dut,neq; qui ualidi cr terribilcs hominibus exijlimati tam honido beUo uincët. Sed neq; in abunddntia edu» Üoriifapiëtiaprobatur, neq- fapiëtiic cu dittitqs comu

ne dliqd ejjè folet. üeq; alJcntior ijs qui omnibus eui^ cuenire putunt. Equidc mün luldc dormitare uidéturt qui taliu cogitâtes ito reputant fecum,qd’ueluti pifccs Zy auesretiuculo attruâi milèrè cotercdiiuflis punicn Uunc quof turfuppiicijs. loin ego fapientium tuntijèccrim, ut quefubf}» zyciuituttdâ âpuucis habitutâ, âq; mugni regis manu iczyc. nbsp;nbsp;nbsp;obicjjam,fimodouel unußipientc tametfi pauperë ha

bcat,frequëtem magnûq; pute. Poterit enim iÛe cr ab hoflib.cyà beîlicis machinis oppidu fuü ß,cere faluu-Et alij quidë fapientë ilium inopë no cognofcut.Verü fapienti£ uirtutë longe prlt;ejiro potentia; uulgari.

Sapiëtia eni iüiui inde cotemptibilis eft,quia pauptati cohabitat:fed no midtà poflaudicturpotëtes et tyran nos deftderioru feruos aUoquës firro ipfo potëtior ßia tura .Cotrà infipiëtia umus,etiâ fi à plerifq^ ut magnus Cap.m célébrétur,periculuaffrtmultis. Namcymufc^efi in unguentu cadant Çuffocatæ, tain undionë quàm un Precioßor guëtißcic reddut defirmë. Incoueniës etiÙ ejl eandë eßfapieui remfapiëtu inßpibtiteq^ßmid acceptäßrre.Sapiente tiazyc. femperaddexteräinuenies bonoruoperu,ßtdtuuero adßnißrädéclinante, nec unqua honejhtisducatuin operibus fuis utetur infipiëtia. C ogitatus enl eins uani Sijßirb funt,ßidtitiaqireßrti. nbsp;nbsp;Ç^uodfiamice,bellutibimo

tus eyc. ueatjfus aduerfarius, refiflas udlide,certitf,deumpro pitium etiä multitudini peccatoru ueniam poffe dare. Eß er ma Opera aut tyräni ey patris omnis malitite h£c funt: Ium erc. lnfipiëtëinexcclfumfublimari,diuitëhuiniliarifenfu, feruoi

fcruos peccatoru in c^uisjmiyOruiros fanélos humilia terobàbulitre,uidere(iicoràleiinpiosfupbictes. Af 5 Qgi/oJff/5 »ItcriinfidiMur, nefcitqd’fibijpfiprimu zyfbliparat ucamzyc^ infuÜM.Qjtifecuru altcrius deinoliturpr£ftdiu,infcr petismorfuspaßint incidet. Scdcrq lapides ex trabet fu^etlaborë no paruu. Similiter O'quilignafcindet in armis fuis pe)-iclitabitur, turbabitur autë fi ßrru ma tiubrio exilierit.liulli bene cedet, qui couehet opes,et per iniußitid adaugere quarit potëtiâ breui duraturâ. Qccultü autë ferpëtis morfum, incantatores no medb cabütur. Klali itaq^ uani funt, bonus uero bona operas tur,zy ßibi nbsp;nbsp;proximo coducibilia. S tulto itëfua gar

tidùiM pernicioßa efldieet aut interdu os aperiat,finite tomen orditur,ftitim finëfàâurus. Omnino ßuä ipßes

met déclarât jbdtitiä. JmpoßibileuerohominieA, Jgnoratbo f:irc,uel etiö ab homine dißcere, qu£ ab initio jùerint, mo ZJ'C, quaq;fiiperuëturafint. Quisenimillcquiannuncietf

Cateru homo qui in ciuitatë bona cocedere neficit, Labor fiuls V ocidorufiuoru,Qrfieiei ajfiiëlionë expeéklt.Ciuis torum ztrc-tati autë cuius rexpucr,crcuius principes crapulo; ua cant,malapradico. Scd beatam afifiero tcrram,in qua liberi filius impcrat,^!^ magifiratus bonis in tempore fiuuntur. Pigercrociofiusdomufiuâminorëficiiit, inpigris olios fiubfiannant,ingluuiefua abutuntur omnibus,ars tijs qtc-gento quouis trahuntur,uiliprecio nihil no humile uileßccreparati. Deniq; rcgi,principibus O' magi }n cogita^ ftrotibiis pareniÜi per omnia, ita ut ne diëh quidë ilkf tione

«4lt;î D. GREG. NEOCAESARIEN. ç[uis aduerfctur'aut ufrbuhm aliqtiod triftrobmurtnu quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ret. TinKndu,ne ß quid ctiä ß)lus dixeris,manifißrtur

■ - dliqucidoMiigno eut O'diuiticj'Utticorcgi,angelt uc locesz^alati,]ßualiß)itul(::rrdtionalißtngetestninißt Cap.'ll rio,deßrctOta. luflueß,panc^caterahuiusuitlt;£ lAittepa- neceßariacoicarehotninibui,täetßperituruuideattir fiem crc. beneßciu,acßquisinaquäproiidatpane.Apparebit aSt pwcedctc tépore no inutile tibißre ntißericordiä. Da auté liberaliter,crditiide pluribut,ßta tarne cuß;, tteßties ent qdßtpueniens dies allaitirusßt.Ecce nubes aliquanditt pltiuias ßtas cohtbct interdii,qu£ poflea lar gum imbreßtper terrain depluut. Neq; arbor uüa eß, quatßemp ßrt. Earn enï licet homines no fuccidant,uen Ciuioifer^ totameolimßtbuertetur. tJiultifuntqacaloßtura itat uentum uoluntprtenoßcere. At quis nubes reßiciens, er uentu erc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;expeâàs, uel meße uel uentilationê ob perßuaßunculä

ßiuolä intermtttered Sane opera deipinde nobisigno ta ßint,ut ß'u0hispra’gnantiu,quos ignoramus qualcs ßturt. Qjiiigitur in temporeßemente ßcerit,ßui}us etiä comedet,quando tempus fuît inflübit,quis inceitu quo'nä ex bis quteplätauimusmelioraerut, tametßin Dulce luf bonu cedant Ota. Si aut quisßecu ratiocinetur quam tuen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pulcherßtfol, q fuauis bate uita, q iucundt: m fumma

ßliatate longæuufieri,er q horrendu perpetuuq; nta lit fit mors, nihil omnino aßrrens comodi,undefcntiat nosfittideberc ommbuspriefentib. utcunq;uideantur fùauia.injup er adolefcentib.cöfulat,fuatetateabuti, permit*

IN ECCLESIAST. COMMEN.î47 permittvre itnimdbui fuisomite uotupt4të,indulgire dcfiderijs,uiuerc iit libet, jjie^hre oblcilcitia, Mcrfari Mtt qu£ no funtdufmodi.Ad qticita dixerim: Infipicn

dci iudiciti. Mala res efl intëperàtia,libido aut crflw cilia damnii cr iniurià corporib.noflris aflrrut. Ado» lefcëtilt;e comes eüinflpiêtia,inflpientia ueroducitad interitu. Opera;preciuigitur,utcumadhucflsadole Cap.'^lï fcës,deu timetes,priusq miferijs obijciare, ueniatq^ lUe Memento Magnus o-terribilisdies dominiyquando neq;flgt;l,nelt;j; creatoris luna,neq;fleÜ£alilt;eultra fllgebut,mouebuturautëfu tuic^c, pern£ uirtutes^angeli cuflvdes mudiyin tempe flute C!quot;

niciliorupenetralia,clauflsianiiis oibus,or fl qua mo lertdo occupata, prohibita flierit timoré niinio, gracili uocida ut auicida parua clamabtt. Omnes aut impur £ mulicres in terra cadet. Similiter zs- ciuitates, et illarti fanguinorqmagiflratus uindiiia flupne expeiklbunt, urgete acerbiflimo cruetiflimoq; illo tempore,qd’ erit utamygdalusflores.Tuncita flequetia aderutfuppli cia,flcut multitudo locuHarum aduolantium, cz ita è medio abijcicturpeccatores, ut nigra defliicatiflimaq; capparis. Et bonus quidë uir in dornit juä aternà gau densproficiflcitur.ïmprobi uero omnia fluo ludu copie bunt,neq- iUis repoflitu argëtu neq- probatu auriipro» Anieq runt derit, Magniis eni flns coprehendet omnia, quoufq^ paiur s^c.

«pud puteu jknt hydriet or uchictdü rotte,qu'm cotin quâdoq; clabi.Ç^nu igitur ceffabit curfia temporS pcrrotâ,^:^ uitiep aquâ,fignatU'S,ctprietcrientfectdH umâ gcrës,Qr ùcucrint homines ftip tcrrâjtü erit und falus ß agnouerint due coditoréßtü,crdd eu reuoldue VdtutdSttd rint. DicoigiturßcutcrprincipiodixijmirHeßcud nitdtti . nitaté qud occupdntur homines, tdmq; fupabunddntéj ne quis ea totâ dnimo quedt copIeéH. Cceteru cr bic Cumq; eßet meus quisfdpientcr cociondntis Idborßtperudcdneus, fdpientißiti apudpopulÜ ilîü iuflitiæ negligctë,do{irindq; eycnri tnustjc. nbsp;nbsp;reßgt;uentc. Ego quidëß:nior, logo idm i(itlt;e tpe tranf»

mißo,dmore myßeriorit ueritdtis no abfq^ Idbore inqtgt; ßHi,ut inuenirc que pldcitd eßent deo, Coperi düt dni mos nb minus ßdpientiu ddmonitionibus excitdriß)pi» riq;,qßdculei cldiiiq;corporib.inßgdttir.Vndeßero ßttiiros,q doHrinjs illux ßdpientid plends,ßbiq- d ßdeli-pdflorc c^preceptore creditds,poßeris endrrdturißnt multo ubcrius tüq; cbßondnter,ut q ex uno oredudiub Uis dtn* nbsp;nbsp;At qd pluribus,cum multiloquij nuüdßt utility fSed

plius oyc- ncc tibi 0 dmice coßiluerinhinutilid et que minus cbue-niunt deßribere, cu in eis prêter Idbore nihilßt reliq. Einem lo^ Poßremu,ex mc quoq; cu epilogo ßnepetierit dliqs, qucdioyc, eu ecce uobis Qy breuiter CT ntdnißßednnucidbo o ho minesiTimëdus dnte oid deus omniil dominus ßmuldc inßcbhr, Obßeruddd itë mÛddtd ipßus,zty perßsdfuin h^edt unußqßq;,omnid poßhdc iudicüdd, zy ßngulos iuxtd mérita opcru ßtorußue bond ßue mdld,retrib/f» tionentdcccpturos- UNIS-

'iir amp;4W« Î wttvdi 4j^e»lt; ’’'’ C MJHtfitHlß CBttr^ flï «»fli

ÀbUm

4)Ü|A 41» 4lt;w^*»ï flJaU'wl^i^ Acmtep 'IfàÙTJu ‘U*-'fïi^ À*

4^^U{~'M**(M t**^. eqgt;t4it4^'elt; ai^ai

INDEX Kuris ntJlä utilité.
Mufca impurum animal.	(ï^
Kufc£iudlt;ei comparantur.
Kuftelæ immundities.
Kyflcriadiuina non tenure projùndendd-	îl’
Negligentia maxima.
Oblatiouiâimarum.
Occafioquid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;	i
Oleumduopr^ftat.
Opera diuturnaqute.	21)
Crationis quisfitfinis.
Pacificum animum in bellis habere.	li*r
Panis in/criptura.	lt;18
Panis omne genus clccmofyn£.
Pane myüico nbsp;nbsp;uino ali.	Ir
Paradifusefl in tetra.	4
Parentibus quomodo dignx gratis refirOrttur.
Patrhe quomodo exiilamus cidtorcs.
Peccati autor diabolus.
Peccatis mortui fine ratione uiuunt.	tï7
Peccatorum initijs reßüendum.
Peccatorum uaria genera. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'	.ei
Pfr otium quidfit agendum.	Ïl*
Philofophariquid.
Pietas dignior pulchritudine.	A a1
Pietatis robur.
Prudentia an doccripoßit..	JO9 rtoldn^