Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell

Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden: • de rug van het boek • de kopsnede • de frontsnede • de staartsnede • het achterplat

This book is part of the Van Buchell Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

• • the spine

• • the head edge

• • the fore edge

• • the bottom edge

• • the back board

bn«'

Va; f* V-'

AD R O BE R T I BELLARMINI dispv-tatioN^^ Theo-logicas

De rebtti in tieligione Controuerßs

LAMBERT I DANÆI

onfio.

îoannem Le

Keverendo in chri-

S T O Patri, Amplissi-móque Domino , D. lohanni VVhitghifto,Archicpi(copo Can-tuarienfijTotius Angliæ Primati.

2 CCLESIAMChri-

® ftianam, Vir ampltßime (ß DfEßuerendct tripli* Ct hoÜtuin ammine Sathan cßEmergentcm enim^^Ç vttta di*

cam t ) adhuc herbeßentem oppri* tnere conaü fr nt aper to ^^arte ah co excitaü tjranni qui à Jßeronis Atate fufrue adCon^lantinii^ifCa* ÿi^i tempora , in imperio Romano fieptra tenuerunt. nosßquuttßunt

E P I s T o L A.

i^Aretici, hoff-ej minus ^au^ infe^i, in^ituto fine eodem, fid 'via difiari.Cuniculis enim rem

in'Ecclefia finu delitefi centes, ipfius Ecclefia ‘vifiera ah fis-“ Tnere, lethiferó(^ue errorum 'veneno inte^am iüusfianitatem lahefia^“ refi^uduerunt Sed tertia irruptioj'ut omnium pofirema,ita omnium per--niciofifitma exütit. ^nttchriEi,in-quamdamdiufiAuientiSjÇfi nouißi’“ mis htfie temporibusplufijuàm 'vn-ejuam antea furentis rabies , qua afiitü tyrannorum 'viribus, Çfi ha- • reticorum dolis ac fiaudibus adhi-bitis ,^ajfiaturiamdiu, vt Itberri-meficacerrime. Sed hocpotißimum ficulo, ita fus-deque domum Egt;ei 'vexo/t exagitat,utnifi Siufidem

cun^a

EPISTOLA.

cunéia moder antis dexter a, in tam AÜuolo errorum armorum contra imbellem hanc cymbtim confir^^^ gentiumfdlo^clauu regeretjampri-dem de merfa fiimmerfa ^i£tor diaboloouaret: QmdentmMa-ioumetanorum 'vsjaniaagat, nemo non 'Videt. IMam ut orbem terra-rum penè totum impio fuo dogmate infecerunt, fie infefl^a armorumj fiiorum mole eundem propè extin-xeruntyÇfi,quantum in tpfis efi,ex-ttnguere contendunt.

manenjes egennt agdnt-ue^teFian^ tur uulnera non tam corponbus quàm animis îllata. Nam ut codious ferro in corpora^incendiis Cÿ direptionibus in fortunas fituie-runt, it a idolomamis, erroribus

t î

EPISTOLA, portentoßs omnia fœdarvint, innu-mer ahdéfque animas nifiT^ew id ßua mtfincorda auertertt, orco tra-dtderunt. V^emm i)etera omittan-tur , quis ptorum tn Germania, Gallta,Belgto,Anglta,nonfinßttl-lorum furores 1 Qms non expertus eß impudentemßphiiltcen ? in ue-rttate oppu^anda prAfraiiam au-daciaml in mendacto propu^ando proteruitatem'^'TeB'es funt Eckij, Eißjti, Koßenfei, Çÿ reliqui j^nti-chrtßianA do chin a xa^ctapi^v.} : qui nihil non tentarunt, 'ut feliciter e-naße entern e tenebris Euangelq lu-cem obruerent. Sed nullt idclarius demonßrant,quam fquos ßiA actei lt;velut Triartos Sathan eße uolutt. Jeßiitas inteJligo, ah infelicißimo LaoUa

E P 1 s T o L A. * Laoüa «ç Ttóv Àaamp;F oAê3-ê^» progna--tosiOjM Hypocrifi dticCiComite effr^-ni oris petulanüa Ac[)eronta mo-uent, ut mgra uertant in candida^ lucemtenehroÂ, tenebraslî4gt;cemj uocantôs. inter uelttt cori-phAUf fè laciat exultât Roher-tus Bellarminu^. Sic enim in lefai-tica arenafe gerit, ut cAt eri eim[o-cij, tano^uam umbrA uolitent, tpfe filusyfibi nonnuüis aliisfopere^ uideatur. j4c fane, lüius hominis dotes ejjent alic^ua commeiidatione dignA , f opuantum diligenÜA fiientiA prAfefert,tantum confcien*-tiA adhiberet. Nec enim dubium eft, quin flatim dijcutcretur caligo, cpsa mens eins, uelut ElymA oculi, grauaturfcum rerum cognitione^ i 4

E P I s T o L A.

arte, ratiocinandt ^cram ratio» nem e^ Det timoré nbsp;nbsp;Veritatù a»

more poflhabttü omnthus homi» num prettudtctif ,contungeret. Sed çùm exfalßitü,truncatti,detortü à 'verofènfit facrü Itterû, Patrdm-efue tePimontü ferè ßmper agat, per^etuçfque elenchos 7» C4lt; TV pz» eyTii^, dißutando commit tnt, eruere 'uidetur, ne^ ßymera, do^rtna luhar contueatur. Sic fane 'uerita^ ho^e^ 'vlcifiitur ftos, ut qui earn non fduloqua-r runt jiUi tn mendacij manctpiaa» ternum euadant. Stfiautem multi prAH'antamp;t devina pietateutri tela iüius retuderint etiamnum retundant, tn Germania^ Britannia alita PoHumM tarnen hic

EPISTOLA.

fcetM clartßiwi pr^^antißimi 'L/iri I^owtni Lamberti Dan At ptima ratione ßait in lî4cememit-tendns I quo ßcirent omnes patroci--nium veritati nunquam defuiffe^i deeße^ije. Fecit authoris pramatu-^ ras interittu^ne ad umbtlicu extre^ mum perduceretur tota ‘Fellarmir nicarum dtßiuißttonum tela. Sed tarnen ex hü qua hoc tempore loco prodeunt, quam facileßt argu-ment or um ipßus ^anttatem futtli-tatemque arguere apparere poteß, ^reuiter enim ^filtdè tarnen a^ cute , velut aranearum telae per^ rumpit ueritatis hocltbro propoßta robur^Ç^ 4 Danao expoßta. ^Igiem quidemß Vîtali auradiuttus dona-^ te 'if olutßet Dotnimti t cum quoß

EPISTOLA.

ßiofque exerceret^Beüarminiu ha-beret. Sed qt4gt;ia peccatahominumj terris inuident eitspnodi

fqualis eüamin fiorenttßima ^Aca demia Canttsartefinuperßmt^nunc in cœlis degens prAßantißimus D-G. Witakeras ) eo quod adefino--bis utendum :orandùmque •vt’vi-’ ros do£trina ptetate excellentes emittat Domtnus^ qui 'uerbi dtuini gladio nodos ßphiflices impuden-ÜAq^ lefisittcA recidant. T'ibi'vero T^tr extmie Ketterende D. ^t~ ßtm efi nuncupare extremum bunc D.Dan Al laboremy'utfito parente^ orb at US, a te adoptaretur, pieta-tis doóirinAt^ tu a nomine munitus m bommum manus ‘veniret. Ad me quodpie^at, cùm nuper coranij beni^

E P I s T o L A.

beni^itatù hberaUtatißjue

Hum finßrtm alacriter arnpui hancûpportunitatem libri huius ex’-cndendi übt offerendi, cum ut teßißcarer ÿrati animi in te mei ßudium, tum ut cAteri intellige^ rent omna^te non tantum de popu-^ laribustuis ,fed etiam de ommbus ßtii, lonfftno^uù nbsp;nbsp;nbsp;exterù, Ç quA

charitas quo communion, eb maior laudabilior) optime merendtfi-nemfacere nuüum. Dominus lefiis tuü ( uir prsflanttßime ) ffnédü uotis conatibus adßiret per Spi-ritum San^um fuum, nbsp;nbsp;te Eccle-’

fiAuttlißimum multos annos con^ firuet. Dale. Geneua Idtb.fixtd.

Reuer. amplitudini addiôlifli-miiSjIoANNEs Le Prevx Typographus,

index LOCORVM SACRÆ ScripxvR jÆ , Q,V1 IN PR IO-re parte Rd'ponfionis cx-plicantiir.

Ex Veten’ Tcftameato.

EX NOVO TESTAMENTO.

INDEX

index rervm me-morabilivm in hac priore parte Refponfionis Danæi,ad Rob ertum Bellarminum.

INDEX.

INDEX.

Ectlefix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;130.131.135

Cardinalesan poffiatabro gare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3'5

Carolus à Pontificc Rom: corenarus

Carolus Magnus cuius ter-ritorij Imperator faftus $54.Imperator faftus fua-dente Epifcopo Romano 553-$$4

Caroli Magni libri 651 Catecliumeni an fint de Ec-clefia 6jo.an à fpe falutis extiudintur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.

Cathedra Petri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;774

Cathedrç Petri feftum 176.

ISO

Cathedra Petri d Roma ie-parari non poteft 449

Catholic« vox T^i

Catholica nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7$«'.758

Catifa peccati 769 Ccleftinus tertius Hætcti-cus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47$

CcleftiniPapçtechna 313 Charaftcris de Antichrifto cxpofitio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;381

Chriftus ab initio Viiionis quiFiliusDei 150

Chriftus à mctu exauditus 168

Chriftus an pro fcipfo me-ritus 101.101.103.108.10s

Chriftus uin'Stoc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ill

Chriftus homo faftus forma fcruiaccepit i5i.quo-modo homo perfeftus l$i. infirmitares noftras . fufcepit iji.impletus fpi-ntH

1 D D E X.

INDEX.

E X.

Conditiones Conciliorum ex Bcllarm. Cio Conditiones expoftulatçà

Luthero, in concilie 611

CöfclFio auricularis à quo introducla nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;477

Cófeflio auricularisan habet adiunftam rcmilTio-nem peccatorum 4x0 Conftilionarius Papx 3}gt; Coniilgiufti fccundû d quo damnatnm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;646

Goniunftio cum concubi-nanon eft facramentun* fed cum vxore lt;4?

Connubij amp;nbsp;cibornm prohibitie certiflima Anti-chriftinota

Com presbyter Petrus $ilt; Cófcctatioaltarium cuius inuentum

Cofenfio doarinsE7lt;S.767 Confenfus in do£lrina e-uangelicorum

Confilium à Rom.Epifcop.

petitum

Conftantia Sodoma 8. Ae-gyptus à Dei verbo vo-cata

Conftantienfo concilium 551-345

Conftantinus ab Augufti-noreprehenfus 618

Conftantini Pogonati pri-uilegium

Conftantini fucceffus 794 Conftantinopoliiani imagines fuas cremarunt

ContradiAio Bellar.40.64gt; Tt 5

INDEX.

I N D

Dei cognitie doûrinâ ar* cana

Dei cognitio.S8.adeiu5 glo riam referenda

Dei nomen fibi vfurpat Pontifex Rom.muï 39}

Deos facit Pontifex nempe dcfuniffos homines quos c.inonizat

. Diabolus pugnaturus contra pios fecundum Bel-larininum

Diaconorum eleftia iit *«' particula

Difcrimen adorationis

cultus fub lege amp;nbsp;fub E-uangelio

Difcrimen vocum amp;

»«Giru« ex Bellann. 394

Difcrimen inter Leuitas amp;

Epifcopos

Difpenfat de legib. Rom.

Pontifex

Difleniio Bell. àConciliis 798. àPatribns ibi. ifuis 799.àfe

Diftinftio membrorum ec-clefi.a Bellar. 701

Diuinum quid veteribus 17.18

üo£trinae diuinx à falfa difcernendi régula 67.49. TQ-yi.

Daftrinx confenlia cam

Apollolica nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;765

Dolores inferni Chrifti 168 Dorainatu'. inter paftores

prohibitut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;116

Donatio pciacipwmnulliin

INDEX.

nic u.s

I X.

Franèorum Reges fc impa-ratoribus non fubmittüt nifi exbencuolcntia 554

Fridericus Imp.ab Alexandre iij.rcieftiis 475 idem Fridericü Impcratorc defededeiccit 475

ÏHindamenta quomodo di-£li Apoftoli 138

Futurorum prædiftio 785 G

G Ama dux nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;701

Gangrenfe concilium pr ohibuit efum fanguinis 5^4

Gelalij errores aliquot 44*

Generate amp;nbsp;Generari in di-uiuis

Genitum Si Ingenitum in diuinis

ex Gentibus religionepro-fefli extra Dei verbum M

Gentilis

Gentili« Bern« cçftts

Getfonis diftum

Gogamp; Magog 40J. populi 404

Gothi locuftæ 413 Gracca Eccklîa li? Gixci lingua Scripturale-

ftaapndSyrot 54

Græcis Ecclefiis infultat

Bellarm.

Græcètaniùmenr Apoftoli fcripferint

Gratianus contrarmt Bellarmino

Gregorius pontifex Impe-raton fubicchti 334

Hermannus ' fit

Hieremias diuinis honori-bus cultus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;788

Hioremia: vox pro Zacha-ria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

Hieronymus Pragenfis 114.

amp; 615

Homo pro Humana natura*^ 119

Homo peccati, Antichri-*ftus

Homines pofle fuis manda tis animas ad atteruas pcc nas mitterc contendit

Bellarmin,

Honorius,

Honorius Imperator 367

Honorius pnmus hæreti-

cus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;446.483

Hora quomodo fumatur 577

Hofias Cordubenfis Epif-copuspra:fuit I.Concilio

Niceuo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;61$

Humanitas Chrifti nona-qualisDeo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;155'154

Ï

IAcobüs præefl: concilio

Hierofolymitano 6$,6i4 lacobum Petro præfuifl»

177.amp; 178

Idiotaquis

Idololatria quandonatait

Idoloiatrix antiquilTtma o» rigo

lephtKe

leiunium quadrâgefimç74 leiuniorum fanftio 501

Iciunioium detinitio ex

Patribus

index.

Patribusamp;conciliis 501 cbrifti ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3S4.amp; î«î

leiuniorumfuperftitio tji InfallibilitasP.Romani4$i Icfuitæ curPontificemca- Infallibilitas in Concilio piitEcclcfiæfaciunt 141 an dari paffit à Romano

Ignorantia Bellarmin. $6 nbsp;nbsp;Pontifies

Ignorantia in Chnfto. an Infcriqnid

peccatum qi.Vide Ani- Inferi Chrifti 16’4 ma Cbrifti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p.i^j inferorum nomine Cbrifti

Ignora libi exponit Bellar- cruciatus

minus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;381 Inferni figuras fub lege irj

lllyricus de Znticbnfto Infidèles occulti 7^7

361.395.40? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;membra Ecclefiae 708

Imago Dei in nobis amif- Infinitas rn diuinis atiribu-fa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;369 nbsp;nbsp;nbsp;tis

Imaginum cultus 77^ lanocentius iij. ludaifans linpenj Romani diuiiio nbsp;nbsp;47t.eiufdemerrores gra-

36$.euetfio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;366 nbsp;nbsp;nbsp;uilfimi

Impcrij vacantisguberna- Infulx occidentales amp;nbsp;0-tioadquem per linear 558 nbsp;nbsp;rientales

Imperator quomodo Eccle Interpretari ScripturSquid fiæ ouis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;333-$S’4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit interpretatio Scripturarum 41.49.53.681

Inuenta hommum in cultu diuino damnat Deus 507 lobanna , diéïa Iobannes7.

4S-8-757

lobannæ Papiflij ftatuaRo-mzcollocaca 430 lobannis vita loogxua prç-difta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;171

lobannis corpus deportatS

Confiant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18$

Iohannes Huflius 114.615. prçdicatio Hufllj ad quid refcrer.da nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;574

Iohannes xxn. animas mor

Inepta multa Bellarmini do patre, matre,pacria Anti

INDEX.

INDEX

INDEX.

758

INDEX.

index.

i X.

petrim 143.144,151.151

Petrum no eile petram 144 Fides Petri ex Bcllar. I47 Petro didum, rad« Satana

150.I51

Petrus ter à Chriftointer-pellatus i59,pafcereoucs iuflus

Petro Circuncifionis data cura nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;143.144

Petro non foli commifla:

Ecclefiae ’

Petro-ne autore elefti dia-

coni

Petrus feiuerit-ne Euange-liunt promifcuè prçdica-dum

Petro prærogatiua» quas affingit Bell. 144.147.14S. 149.170.171.173

Petrnj foluere tributum curiuflus

Pctro-ne primo Cbriftuti refur. apparuit ' 171

Petrus an à Chrifto baptiza tus i73.creatus Epifeopus »■74

Petri cum Simone Certamc

174

Petrum Roma: fuifie 175 Petri primatus nbsp;nbsp;nbsp;174.177

Petrus petra diftus,fidei re-fpeftii

Petro poteftatem quam a£-fingat Bellar.

inter Petrum 8c lacoburn

tomparatio

Petri peccata

Petri piftura

INDEX.

INDE X.

5?lt;

Pontifex Rom. nonpotcil principem extra fu£ diœ-ceiim excdmunicarc 541

Pontificis R. eflc conuoca-re Concilium $gt;5

Pontificis cft cogère Epif-copos

Pontifex Rom. quos eligat ad Synodum

Pontifex in temporalibus fubieftus fuit imperato-ribus

Pont. Rom. poteft autma-iorem, aut minorem fuf-fragiorfi parte fequi

Pontifex R. ante p’nocâ754 Pontifices Romani 3.depo-fiti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;331.34Î

l'ontifex an Petro fuccedat

Pontifices ab imperatori-kus iudicati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;334

Pontifices errate potiierunt ex Bellarmino colligerc eft , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44?

Pontifices ante Gregoriiun iij.non aufi funt impera-tores excómunicarc 54$ pótifices meri homines Su pontifex Rom. non poteft dare Conciliis infallibi-litatem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S31

pontificiæ tyrannidi quauis ætate adiierfati iiy pontificij volunt nosludzis magis oneratos 50S dotlrina rontificiorô ver*

Apoftafiaamp; meretnxcol»

ttt 5

INDEX.

INDEX.

PrÆrogatiuae Petri ex Bell. 167 i68.i«9.17O.x7I.i,71

Prxrogatiui Conciliorum ex Bellar. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6(4

Prxdicatio Euangclij per vniuerfum orbem îlt;4 Præfes ecclefia: quit xi8 Præfîdi] in Concilio triplex officium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;18

• Prædicâtio Bellar.;$i.amp; de-

inccps

Prcces pro aliquo fadas uô conferunt priiQatum

Presbyter amp;nbsp;Epifeopus i-dem

Presbyterorum duo genera

Presbyteri tempore Apo-ftolorum

Presbyteri funt paftores 605 Pninatus Ecclelix }O} Primatumdare cuius fit 315.

}i4.quo iurc fibi illud Pô tifices vendicentibid.ji/.

5i8.amp;dcinceps

primacus Petro false adferi ptus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$}i

Pr^matus Petro uunquain ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;collaiut

de Primitu Petri. Vide Petrus

Primatut Komanus }io.3ix.

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;517.8: deiiiceps

Pnmatus Pontificis vnde 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eæpit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;551

I de Primatu patruni feripta

( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aduerfus Ptimatutn tefli-

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;moaia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;554

INDEX.

index.

INDEX.

INDEX.

Succcffores Petri i9i.)o*

Summus pout, ludxorum an errauit ante Cbrifti aduentum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(So

Syluefter fecundus Magus

Syipbolû Nicenûab Hofio feriptum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(15

Synodus Gangrenfis ii6

Synodus Francofotd. con-trariaNicen® (84

Synodus 1. Nicena reieda

Non poteft conuocari fy-nodus fine Magiftratus fummi confenfu 525

Synodi poftunt indicate de pontince nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;61«

Syricius coniugium voca-uit pollutioncm nbsp;nbsp;nbsp;46a

T

littera Tau quid fignifieet

Telefphorus inftituit iciuy niumquinquagefimz 458

Telefphorus fupetftitiofus 457

Templum Dei quomodo intelligendum 587

Tenrpli Dei nomine quid intelligat Bellarmin. 58»

Templa non funt tigna vc-rx Ecclefix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;731

Tempus quovcrc manife-ftabitur Antichriftus 380

Tempora quib.eccUfia fmt ferè inuifibilis 733

Terrenus doininatut epife, non eft bon® fidci so

INDEX.

INDEX.

INDEX.

FINIS.

AO ROBERTI

z

•ƒ»£ r S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lig 10 É

controuerßs Lamberti Danaibreut^re-ßonßo (^examen.

KVi TOMVM PRIMVM.

j4dpriitfattonemfeu orattonem primo L omo pr^fixamt

y o D dc Hæreticis,amp; hære-fi odio habcnda,dc iis,qua: ex eadcin ccclefiæ proueniunt, incommodis.de rcmedio iif-dcm tollcndis quçrendo prç-fatur Bcllarminus, id totum cft ciufmodi,vt nos ipfi(quos iftc tarnen Hærcticos falsö efle putat, amp;nbsp;contu-inellosè nominat)illa vera eflc fateamiir, amp;nbsp;cóce-damus. Itno nos ipft in Papiftarum dogmatibiis conuellendis ( quæ amp;nbsp;enonea, amp;nbsp;hæretica effe ex Dei verbo fæpe antea demonftrauimus ) Si exftir-pandis propterea Iaboramus,amp; fatagimus.qiioniâ Papiftarum doclrina eft pura puta hasrefis,quem-«

«

K 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R F. S P O N SI O Dan Al I

admodumcx huiiisipfius confutationeapparcbit» Ergo amp;nbsp;nos quoqiic Hærcfm, Si Hæreticos toto cordc detcftamur: vt noHriim in his ecclefiæ ma-lisamp; vcncnis tollendis ftudiuin omncs lcdorcs çqui in nobis tani laiident, quàiïi in Bellarmino probabiint.

Ineotantû à Bellarmino diHetimus,quöd nos Arrianis,S3belliaiiis,Anabaptiftis,amp; hçreticis ac-cenfct magno animi crrorc, qiiû nos.nollramque Updrinâ ex Dei vcrbo fcripto aperte tucamur : 8t hos ipfos , quibiis calumniosè annumcramur à Bellarmino , hxretieoS plenius amp;nbsp;luculentius confutcmus,qu'im ipli papillæ. Id quod liquido ex noftris fcriptis apparct cuiiiis, qui vel ea à primo limine falutarit,amp; viderit; adeoque in præfa-tione fecundæ controuerfiæ fcribit amp;nbsp;fatetiir Bel larminus nollrorum opéra, non fuorum, amp;nbsp;Ser-uetuiTi,amp; Gentilem Arrianos S; Samofatenianos, eorûmquc hærefin eflc fublatam. Denique in fine cap.2. lib.î. controuerfiæ z. Caluinum noftrum fuo.G.Gcncbr3rdo finccircuitione prefert.Quod denique in eadem præfatione Bcllarminus qiiæ-dâexCaluino velut ex lib. primo Inllitutionum Chriftianarum , cap.T8.fed.4.1ib.2. cap. 16. citât, tanquâhærctica,ca ipfa amp;nbsp;perperâ ab hoc detorta locus ipie infpcétus oftendet: amp;nbsp;ab hoc eodem ne quaquà hiifie(proptcr ipfius in nos odium) intel-lecla poftca fuo loco in huius operls examine de-monlhabimus. Interca iudiciumdc his fuum quus ledor fufpcndjt,amp; ex modeftiæ 8i x-tqciitatis præceptis rctincatme ex præiudicio qiio-dam iniquo potius, quàm ex ipfius rei veritatd à quo-

Ad I. ControvkrsJ 3 à quoquam damnetur.Hsc benigne Leftor, quae poftulamusjæquiflîmaefle perte ipfc,quifquis es, intclligis,amp; animaduertis,amp; facile,vt opinor,nobis concedes.

jid dtifuratiofiem BeÜarmini de verbo Dei.

Ad Cap. I. amp;nbsp;11.

QVodhifccdunbus capitibus traditur prolixe , nimirinn Sacram Scripturam à Prophe-tis amp;nbsp;Aportolis traditain, elle Dei verbuna,cui l1t 1 nobis acquiefeendum: 8c quæ Sacra Scriptlira fit docenda in ecclcfia,hoc totuin amp;nbsp;ipfi verum efle fatemur, 8: primi etiam iftos docuimus, adco vt qiiicquid hie affert Bcllarmiiius, ex nofiris.i.Cal-uini fcriptis oinne tranlcriptum fit.ld quod ex lib. primi Inllitutionis Chrifiianæ cap. 1. z. j. 4. cum hoc vtroque capite collationc facile percipient amp;nbsp;animaduertent omnes, qui vtrumque fcriptura Icgcnt.

Ad Cap. 111.

QVo fenfu dicatur à Paulo Litter a occidere^ Spirtttts uMem vimficare 2, Corinth. J. ver,6, nc longa quidem acu, vel manu attingit ifte. Pu-tat Bellarminus litteræ nomine Legem ipfam a Deo Mofi datam fignificari, quoniam amp;nbsp;fcripta cft,amp; leges, id elf, præccpta de pie, fandeque vi-uendo continct,amp; habet col.io.L.A.quæ impleii non pofliint à nobis, col.7. L.C. Atqui amp;nbsp;Euan-, ^lium quoque Pauli tempore iam erat à Luca icriptum, quemadmodum idem Paulus docct z.

a %

4 Responsio Danaei

Corinth.8.verf.i8.Quarc fbquia qiiæpiam doóèri-na fcripta eft.occidit: occiJet quoque Euangeliü, quonianikk ipfi m quoqucfçriptis mandatum cx-^ tat.Qiiorum cnim par cll conditio,dc iis idem indicium fieri debet.Prçterca habet ctiam Eiiangc-lium-lcgesamp; præceptadepiè,fanôic,iullc,amp; tcni-pcianterviuendo.Tit.z.ver.n.Idquodidcm Bel-larmmus fatetur pag.55.L.C.D. quç impleri à nobis in hac vita nonpoflunt. Vnde amp;nbsp;Euangelium quoqiic lex Dei a Paulo nominatur Roman. 7. vcr!. 25. 3.vcr. 27. Sed neque crederc in Chnftura (quæpiæcipua Euangclij doärina eft) quantum fatis tlt,amp; pcrfeótc poflumus.Qualc igitur hoc e-11t diferimen Euangelij amp;nbsp;legis, in quo plane illa duo conucniunt ? Denique amp;nbsp;lex ipfa per Mofen data feriptaque, dicitur fanäa, iufta, amp;nbsp;bona.Imo ctiam diciturlcxilluminarcoculos,inftaurarc nos Pf.iÿ.Qtiomodo igitur ilia nos occidit.Sed amp;nbsp;fal-litur homo ifte,qui Teftamentum ipfum Nouum i. ipfam feripturam dc Chrifto édita nobis gratia afFcrrc feribit amp;nbsp;putat col. 8. L. D. Quid igitur? Mctonymica,Bellarmine, eft tot^ ifta locutio Paull, amp;nbsp;tropica ; quæ neque de feriptura ipfa,nc-que dc prçccptis legisintelligitunfed de Miniftc-rio ipfo externo, quo vtitur Deu.s in Lege, vel Equot; uangelio prædicando per homines. Qvijecunque enim fiue legis, fiue Euangclij doctrina prædice* tur, fi Chrilh Spiritus'in nobi.s agentis cfficaci-tate deflituitur, mortua, occidcnfq;litrcraamp; do-dtrinaeft. Sin autem à ''piritu Chrißi in nebisef-fic.ixfiat tune viuihea eft doélrina.Ergo ad Chri-fti beneficium commcndandum(quod per Euan •

Ad I. Controversé i» gelij prædicationem patefit) ilia Pauli fcntentii pcrtinet : ac proindcad Euangclici Miniftcrij (in quo virtus ilia amp;nbsp;potentia Chrifti cuiuis cre Jcn-ti ad falutcm manifeftatur Sideclaratur Koma. i.vcr.16. (laudcm;nô ad fcripturasiplas ätiibros) in quibiisvcl lex, Mofis, vel doctrina de Cln iRo, comprchcnfaeft) difcrimé.Sic idem Manna amp;nbsp;ei-bus mortuorum ïohan.ô.ver.ji.amp;cibus fpiiatualis appellatur itCorin.io.ver.^. quatenus Chrifti fpi-ritiiamp; efficacitatedellitucbaturjvcl vciticbatur in ijs,qui illud in deferto cdcbât.Eft ergo nô modo pcrplcxa hæc Bcllarminifolutioifcd etiam fal-fa, Nimirum Icgcm Mofis ( quæ eft altéra S. feri-pturæ prçcipna pars) aperte damnans,vti litterana occidentem. Prætereamei ns ert Paralogifinus ab Æquiuocatione, dumfiguratam hîc lociitionein pro fimplici fumit, litteram pro ipfii Icgis doctrina; quæ de Minifterio prædicante quidem doétri-namifed Chrifti Spiritn deftitnto intclligi debet, iuxta illud Hicremiæ, quod ipfe al légat, Jnferam leges measmentibuf T'rhrzà'.Hicrcmi.ji. verf 51. Jî. Hcbr.8.verf. lO. fed nonintellcxit. VcrumBel-larininus ex Calnini lib.i. Inftitution.C3p.9.fe(ft. 5. vel Bezæ item paruis inNouum Teftamentum annotationibus difeere hæc potuit, fi tam bonos præccptores fcqncrctur, amp;nbsp;patienter abfquc odio legeret. Eç-/ x./x^Sy., inquit Prouerbium, »f’

Ad Cap. 1111.amp;: v.

QVx in cap. 111 i.5t v.pluribns verbis de hr-reticis cômemorat, qui V eteris Teftamcnti a i

6 Responsio Danaïi s

libros vel omncs, vel ex parte ncgarunt, crambe cll toties rcpetita,vt verè mors fit. Præterea, qiiû fummo Dei Optimi Maximi bcncficio,fcpiiltæ fint hoe noftro feculo hæ peftes Sc extinclæ, quid cas ex Oreo reuocare attinebat î amp;nbsp;putidis iftis iam cadaiicribus bonas chai tas macuLirc? Hocc-nim cft 8c otio fuo,amp; Sanétæ l'heologiæ nomine amp;nbsp;laude abiiti : quæ in iis, quæ plane mortuafunt reuocandis, (tanquâ fquillis è fepulchro cuellcn-dis ) non vprfatur : fed iis quæ fpeélant oç aîiti oîmiS'ofjwv perfequendis immoratur.

Ad Cap. V I.

QVæ itidem hoc capite fexto longa, fuperna-cancaque narratione continentur, reiricant duntaxat vetcreshærcfes plane iam iiigulatas, vt ilia venena potins fiiggcrerc,quàm abolcrc cu-riofis vidcatur. Vcrùm quid hoc fieri ncccflc fuit, quum fua cnique diei malitia, amp;nbsp;fui cuique tem-pori næui fuflîciant : ad nos , noftiamque ætatcni ïam plus fatis aliis, amp;nbsp;prælèrtim Papiftarum erro-ribus coinquinatam, hos animi grauifTi.mos moiquot; bos tranfinittere amp;nbsp;traiicerc nihil erat neccfle. Nam, inquit Plato, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xo/lt;ropî!lt;req Ôsi^, aut

vias malcdicendi iamobtritasamp; obfolctas repc-tcre,ac rcnouare.Denique quid hifcetotparticu-lis i8.fuit opus,quum ncque propterea hærefcs in hoc argumento, iftc quantumuis curiofus omnes enumcrarit ? Nam Rhetorianos, Lampatianos, Nepotianos amp;nbsp;alios, quorum tarnen Augufti-ftinus, Ifidorus , 8c ali| mcmincrunt præterraifit: ncque piorum hominum ftudia ( quorum aurcs tot hæ'

Ad I. CONTROVERS. 7 tot hærefibus oftenduntur aut animi commonen-tur) adiuuant.

Quod dcnique Bcllarminus ccnfct Matth. 27, vcrLp.cx Aiiguftino retincndani voccmHiere-nüam pro Zacharia, fallitur procul dubio,quead-inodumoftcndit Hieronymus incpillola dcop-timo gcncrc interpretandi ; item Eufebiuslib. 20. Den onldrationc Euangclica, Syriacaquoquc verfio antiquilTima. Nam amp;nbsp;errorem amp;nbsp;mendum apertiffimum quod per fcribariim incuriam ob-rcpfit, tueri veile, eft, quemadmodum in tertia, fecundæ inquit Thomas Aquinas, SanClam Scri-pturam Atheis hominibus, amp;nbsp;è/x:Teq»Tiijç deriden-dam propinarc. Id quod hoc loco Bcllarminus manifeftc facit.

Ad Cap.v 11. V 111. amp;nbsp;I X.

QVæ à Bellarmino cap. 7. 8. amp;9. feribuntur, ca masîis ad inanem animi oftentationem lui compilauit.quàra ad vllam ccclcliæ,aut pij vl-lius hominis ædificationem. Vciùm fuum conci-liabulum Tridentinum,quoiuic,quavciniuria, tueri voluit, quia PapiftaeR, A Paparum aflccla feu aflentator Monachus Bcllarminus,inccetu Verb Tridentino fancitum luifle putat.vt 1 ihri illi Apocryphi pro Canonicis,provt nüt Romani ha-bcnt,toti reciperentur. In ornntbits fut pariibut, (j-provtin ecci'‘j.-a Catboltca legt cotifueiiertoit. Quid li refpondei ') ipfc perperam a Bellarmino coctus iftius mentem intelligi : amp;nbsp;verba hæc, ui omntbttf fit/’4ro^’«,fumcnda, de iis partibus quæ t’ifrcfint isiorumItbrornmpartes, non adiCvtitiæ, npn falfjç, a 4 '

«

8 Responsio Danaïi

non fuppofitæ ( quales ex ïïint, qiias Bcllarminus rctinenda? putat.)ltcra verba liæCjproî/r in Eccle-fta Catholica legt filent, efle interpretanda de Ec-clcfia vere Catholica, non talfo fic diéta,magnam huic homini crucem rixero ; amp;nbsp;breucm ad omnia illius argumenta folutionem attulero: imo magno cum amp;nbsp;omnes alios animi cruciatu libcra-iicro. Namvt fuum illud Tridentinum dccre-tum fartum teélum tencat.multa falfa,multa ine-pta,multa aliéna probare cogitur: velut quod coI.i^.L. D. lofephi fententiam aliisprefertlib. Ii.cap.6. Antiquitatum, quam ipfe cadem col. L. B. plane amp;nbsp;vere réfutât. Item qubd de libro Baruch agens, vt euro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;canonizet, tcmcrc

tribuit cum Hiercmiae Vrophetæ col.zó.L.A.At-quihoc ipfum perfpicuè refutatur ex ipfolfatim initio libri Baruch, qui hune librum amp;nbsp;à fe, non ab Hicremia,amp;Babylonc, non in Iudæa,vbi erat Hicremias, feriptum anteftatur. Denique quod col.aS.L.D. negat ea ipfa Daniclis capita quç défendit,elfe ven Daniclis amp;nbsp;Prophetæ , amp;; cius ip-lius,cuius facia eft ab Ezechiele mentio cap. 14. amp;nbsp;tarnen idem Bcllarminus col.tó. L.C. affirmât ea ipfa capita efte veri, Daniclis amp;nbsp;Prophetç, ac pro-ptcreacanonicafcripta. Quid quod Bcllarminus non animaduertit tjuum ifta fcriptaamp; capita à Pa-tribus citantur,non vt canonicaferipta. fed vt hi-ftoricaduntaxat proferri? Id quod ex M.Kcmni-tio difccrcpotuit, quemadmodum ex code tran-feripht magnam autoritatum exPatribus, quo.s citât, partemBcllarminus tacito nomine,quod eft hominis plagiarij. Verum ifte falfum tucri maliiit»

Ad I. ContRovers. 9 maluit, quam nihil diccre,aut nobis vcrafentïen* tibus non contradiccrc : alioquin fibi tutó Romac cfle liccrc non putauit.

Ad Cap. x.^

HOctoto capitequam longo contendit Bcl-larminus duos eße hos libri alicuius pro Ca-nonico admittcndi modos, i. Siquifpiam cx pa-tribuscum librum vel diuinum, vel Canonicum appellarit C0I.31.L.D. n.Si aliquod concilium generale librum ciufmodi ex aliquo bominumhdc dignorumteftimomo inter Canonicos annumc-rarit col.3a.L. A. Vtraque bæc libri pro Canoni-coagnofccfidi vi3,falfaeft, amp;Elcnchus, A non cauHapro caufla.Ncqueenim vnius alicuius Pa-trisamp; ccclcfiallici ' fcriptoris iudicium prinatum hoe cfficcrc poteft, aut vera eft cauHäiCur liber a-liquis fit canonicus : ncqiic ité totius generalis a-heuius concilij autoritas fuperhominum quoru-dam teftimonio iundata , amp;nbsp;ex eo pendens, poteft aliquod fcriptum cx non Cancnico laccre canonicum , neque caufla cflc tantx dignitatis. Alia enim eft canonici feripti à non canonico di-ftinguendi vcrißimanotaamp;ccrtiflimn, quant nos docuit Chriftus quoque ,amp; quant Bellarminum (qui câ ignorâtjfuo loco docebimus. Quis autenj nefeit priuatum alicuius hominis indicium etiant fcriptoris Ecclcfiaftici , ncquaqnam idoncam cfte libri alicuius in canonicorum gradura cuchendi cauflam : præfertim quum alioi um iti-dem feriptorum ccclefiafticorum indicia illi op-ponantur?Neque homines cant authoritatent ha-

ïo Résponsïo Danae 1 béant,ncque ipfa adeo cócilia folo hominu tefti-monio nixa? ld quod totidem verbis docet etiam etrus2. cpift. capa. verf.20. quaelunt Sacra fcri-pta,caneque pnuato aiiufquam iudicio,ncq; ho-niinum voluntate ftarc, niti.nec ex ca pcndcrc. PrsEterca non animaducrtit Bcllarminiis fepc amp;nbsp;Canonicos Sc Diuinos libres cos appellai i à Patribiis qui legcbantiir in ecclcfia, amp;nbsp;dc hifto-riisad Dei ccclcliam pertinentibus agebant, vt ab Ethnicis libris , amp;nbsp;iis qui in etclefia nun-quam legcbantur,diftingucrcntur,vti docuit crudité M.Kemnitius.

Ad Cap. XI. Sc XII.

VEriflïmum illud eft , fruftra fit per plura quod fieri poteft per pauciora. Quarc certa aliqua,eaque indubitata librorum Canonicorum diiudicandorum nota initio totius iftius difputa-tionis, amp;nbsp;ftatim poft caput primum tuit a Bellarmino proponenda, cx qua velut cx lydio lapide probumaurum, ficlibri Canonici à non Cano-nicisverê Sc facile difcerncrentur. Vcriimquo-modo ca Bcllarminus tradcrct:quâ amp;c ipfc,amp; om-ncs fcholafticiprorfus ignorât?ltaq;mifcro,amp; in-fclici laborc per fingula iam irc cogitur,vt often-datea eftc fcripta Canonica. In qua tarnen ipfa methodo Bcllarminus vbique paralogifmum, Non caufta pro caufta.vt dixigt; committit, ex lio-minum iudicio 8c nutu Canonicum quid defi“ niendum ctfc affirmais : 8c in ipfis ad obicétioncs firmiflimas aduerfus fe refponfionibus, folis con-iedfuris nitens, vcïut col. 35.L.A yix credibile e/b C0I.57.L.D. Vel dubiisomnino,fundamétis.Der nique

Ad I. C o N T R o V F. R s. II nique quo plus fefe fi dem hifee libris Apocryphis aftrucre putatïdctrabit, amp;nbsp;inccrtos,imo incertio-rcs Icéhorcs quàm antca, reddit amp;nbsp;dimittit. Præ-fertim qu« ipfe idé col.ôa.L.A.doceat ex Clcmc-te iftos libros efle apocryphos non Canonicos.

Ad Cap. XIII. amp;nbsp;xnii.

EOdein vitio laborant amp;nbsp;morbo duobæc capita,quo fuperiora, Niinirû vt ex priuato quo-rundam iudicio autoritatem Canonicam libro Sa-pientiæjJc libro,qui Ectlcfiafticus dicitur,tribuat Bcllarminus. Imo maius lue vitiumamp; infirmius argumentum eft Bcllannini, quàm fupià , pro-pterea quod ad hos libros duos canonizandos nullum concilium, quemadmodum in fuperiori-bus confirmandis amp;nbsp;commcndandls,citât amp;: pro-fert. Ergo eft Paralogifmus hîc quoque, A non caufta pro caufTazitem A non confequenti.Nec c-niin fcquitur,vt li nonnulliex Patribusad tuen-damfuam fententiam hos libres Canonicos ap-pellarintJifti libri propterca cuaferint Canonici. Denique amp;nbsp;hîc, amp;nbsp;vbique in tota difputationc de libris Canonicis cft Paralogifmus a Diédo fccun-dum quid ad diôlum fimpliciter, queminducit magna vcl ignorantia , vel malitia Bcllarminus. Patres enim nonnulli catenus duntaxat hos libros Canonicos vocant, quatenus quaf-dam fententias ex Canonicis libris dcfcriptas,aut cum illis confentientes habent : non autem cos Canonicos etTxS«jamp; abfolutc ex omni fui parte eflevolunt, qualcs agnofeunt libros Prophetarum, amp;nbsp;Apoftoloruni. Quo argumeto vtituripfe-

tl Responsio Danaei

metBellarminus col.57.L.A.quumagit de libro Enochi. Porró quod Sapientiam, amp;nbsp;Ecclcfialli-CÛ tribuit Salomoni Bcllarminus, omnino rciuta tur ex ipfalibrorü prima pagina. Quod pag.jp.L. A Caliiiniiarroderc conatur^ in eo apparctquam fîtcæcus. Nam cxipfis Caliiini verbisabeocita-tisjVt verè fenferit amp;nbsp;fcripferit Caluinus onines vident :falfùmquc eft omnino Belum, cuius pro-phani fcriptores amp;nbsp;hiftorici mcmincrunt, vixif-fe ante idola reperta. Scribit cnim Epiplianius i-dololatriam fub Tbarc Patre Abrahami natam circa annum mundi 1870, At Bclusifte, qui fuit Pater Nini illius,(cui nupfit Semiramis) vixit circa annum mundi 1940. Vcrùm fallitur iftc, quod quum plures Afsyriorum reges dicti lint Bcli, i-nao ctiam aliarum gentium,vti Phoenicum (vnde illud eft apud Virgilium Æncidos lib. i.

Genitor tunc Be Ites opimam

yaflabat Cyprum.') Bellarminus cos con-fundit,amp; cum,cui à Ninofilio viro Semiramidis, crefta fuit ftatua, putat ante Abraliamum vixilTe col.39. L.1C. quod eft tralatitium. Sed oport'iit cum vel mendacio confióto Caluino cótradiccrc.

Ad Cap. XV;

DEftituiturin libris Machabçoru canonizan-dis, præcipuofuo fundaractoBcllarminus, nempe Synodorum autoritäre. Itaque ad pauco-rum priuata indicia rccurrit,quibus aliorum, vc-lutHieronymijGelafijjMclitonis Sardicenfis : i-tem Synodorum ipfarum , velnt Carthagincnfis ftii ipfemet Anguftinus interfuit (à quo tarnen vult

Ad I. Controvers. jj vult ifte hos libros pro rcgula fidci ftatucnda ca-nonicos probari ) amp;nbsp;Laodiceni Concili) iudicia opponimus. Dcnique ctiam Solêipfum minime luccredixerit Bcliarniinus in ipfo mcridic,qui tam veras, ccrtafqiie obiectioncs eludere, amp;nbsp;fuis diuinationibus obfcurarc no foluere hïc, voluit. QmBauiiirn nonodit, amet rua carmina Nxui amp;nbsp;Bellarmine,tam es ineptus.

Ad Cap. X v I.

De his fcriptis,ea plané Canonica efle, nobis omnino cû Bellarmino conllat.Itaque valdc miramur hominem ilium (qui col.qy.L.B. Eraf-miim amp;nbsp;Caietanum fuos magiftros tain impc-riosèarguit,amp; damnat,quód quæftionem deepi-ftolaadHcbræos iam olim fopitam iterum in lu-cem rcuocarint') nonviderefc fuo iphus gladio iugulari,qui longiorc adhuc tempore fepultas, i-mo iam putidas quæftiones de Marei, Lucæ, Iohannis Euâgelicis aliquot capitibus, velut cram-ben toties appofitam , recoquat. Nam turpe eft doâori,quum culpa redarguit ipfum. Sed Acadc-micorummorc, homoiftcctiam ccrtilEma quæ-que quaterc,amp; in dubium vocare voluit, vt infir-nii homines de nulla S. Scripturæ parte ftatuerc a' liquid non poflTcnt. Atqui iftos Academicos, amp;nbsp;femper quatrentes damnant,amp; Paulus 2. Tiraoth. 2.amp; Auguftin.ædito in cos opere.

Ad Cap. xvii.

QVanquam nobis plane de authoritatc cpi-ftolæ ad Hebrseos, cam efle vere Canonicâ,

ï4 ResponsioDanaei

conuenit cum omnibiisnamen eæ,quas Bcllarnn-nus atFcrt hïc, rationes id nequaquam probant : i-nrofunt Paralogifmus illifolitus, A non caufTa pro cauira.Snmuntur cnim ab ift ',non à vcra Ca-nonicorum librorum nota, fed duntaxat à pi iua-to quoriindam patrum iudicio, cui alioriim opinio contradicit. Quód autem cfichanc Pauli A-poftoli tam litjuido iurat, amp;: tam pertinaciter af-brmat Bellarminus,bis peccat.Primum quód iis iplisauthoribusfidemdetrahit , quos antca pro fua de authoritate huius epiftolæ fcntcntia, con-fiimanda adduxit. Itaquc fccum pugnat col 48.L' A.amp; C.amp; D. Deinde quód folutio contrariorum argumcntorum ab hoe faóta longe incertior ell, atque obfcurior,quam obiectiones ipfæ, qiiæ funt gt;nbsp;perfpicuæ. Denique neque locum iftius epiftolæ, cap.6:ncquc cum,qui eft de virga Aaronis, amp;nbsp;Vr-naMannæ.vbi nimirum erat, intclligit ; fed v-trumque hoe à noftris, Caluino, Beza , lunio, Bellarminus difcat, ad quos cum remitto. Ncc c-nimiammihi vacat Bcllarminumifta docere.

Ergo cx Hieronymi confilio debuit irte priùs Ji-fcere,quam docere in Ecclcfia.

Ad Cap. xvni.

Et hïc quoque aduerfus Bellarminum militet nobis, quod fibi aduerfus Erafmum amp;Caieta-num col.47.L.B.voluit militarc, vt inanem eorû laborem oftendcret , iam olim fopitam , inquit Bellarminus, quæftionem rcuocant in liicem , amp;nbsp;* col.58. L.A.damnat Erafmum , quód anxiè quæ- ‘ rat rationes dubitandi in Apocalypfi.Quem eun-dcin

Ad 1. Co n t r o Ve R s. 15 dem laborcmin cpiftolis lacobi,pofteriorePetri, diiabus Iohannis poftcrioribusamp; Iiidæcanoni-zandis inutilitcr,anxiè tarnen ac puerilitcr fumit. Quis cnim de iis in cpiftolis hodie contentiose agit,prætcrhunc, vt ingcnij fui acumen oftenta-ret,amp; omnes S.Scripturæ partes in dubium reuo-caret, nc vlla ccrta amp;nbsp;indubitata cfTc crederetur: ficquc piorum præfertim infirmorum, fides nu-taret. Crtertim amp;nbsp;hîc qdoquc Paralogifmus eft. Anon cauffa , quia non veram Canonici libri a-gnpfcendi notam profert : fed priuata hominum duntaxat iudicia. Locum epiftolæ lacobi cap.i.dc ’ iuftificationccxopcribus no intelligit. Meritum , de congruo contra fuam difciplinam infuafolu-tione tollit col.55.L.A.amp; bona opera præparato-ria. DeniqucfuumCaictanum mifcrc amp;nbsp;duritcr fljgellat col.5^ L.A.p.ag.57.L.B.cumquc Calui-no, amp;quidem mcritopoftponit vi veritatismotus: amp;nbsp;Caluiniftas , (in quorum odium fudorem tantum amp;nbsp;laborcm exantlauit) tarnen laudarc amp;nbsp;I dcffcndere cogitur : tanta nimirum vis eft verita-tis,vt fuos hoftes etiam inuitos ad fc pertrahat,amp; domct.

Ad Cap. XI X.

HIc quoque vitium eft arguinentationis , amp;nbsp;Paralogifmus,A non caufsa pro cauffa. Nain etfi verum eft Apocalypfin Iohannis elfe librum i Canonicû,ex iis tame rationibusncutiqua idcflS-citur amp;nbsp;cuincitur, quas alfcrt hoc loco Bcllarmi-* n’:poti'’ré confcfsâ in dubiû ic ius vocat.Ergo eft

R E s P o N s I o D a N a E I

amp; hic ijuoque labor iftius hominis amp;nbsp;inanis,amp;: ta- ; mcnanxiuscft.

Ad Cap. XX.

NeBcllarminusvno telo Patres omnesiugii-lalîc videretiir, quorum nemo vnquam re-pertus cft, qui nô aliquos libros efl'c Apocryphos affirmer,(quos autem il li vocant Apocryphos.iftc Canonicos facit tarnen ) rima aliqua fuit excogi-tanda,qua claberetur Bcllarminus. Hæc autein cft, quod quifquilias ex illis amp;nbsp;particulas quafdaiti colligit, quas ifte folas libros Apocryphos appellat,amp; à Patribus ait fuifle appcllatos. Has igitur folas negat efle Canonicas. Jn quo tarnen ipfo amp;nbsp;à fuis confutatur, amp;nbsp;æftuat in contrariis obicétio-nibus foluendis. Si Paralogifmum ilium fuuin perpetuum, A non cauflaquoque admittir. Net enim libri non Canonici à Canonico difeernendi norma cft hominum autoritas : fed vera quædain ciusrcinota. Deinde futili fundamento vtitun Probable videtHr. pag.61. L.B. Rcrum veritatent negat in duobus pofterionbus Efdrç libns, pag. ôî.L.D. tuendis,dum ait Patres in his libris fecu-tos efle Hcbræos.

Totmi Itbriprimi examen nbsp;nbsp;cenßtra.

MVlta, caque grauiflima, in hoc primo libro vitia, finit à Bellarmino faóta. Primum eft Àp.i6igt;Petd. Nam primum omnium veram libro-rum Canonicorum à non Canonicis diftinguefl-dorum notam proponere debuit, ad quam, velu' ad Lydium lapident, fingulos, de quibus quæriti libre»

Ad I. Con T R o VE RS. ' nbsp;nbsp;nbsp;17

lîbros examinarct. Nam quod in fine liuius libri col.óz.L.A. eandê ait ecclefiam^^uapofi Apojroloï fKit, non altunde didiciffe, lt;jtii Ubrifint Canonict, nonfint^tjuam ex tradtüone ^pofiolorü, nbsp;nbsp;pro-

indchoininüjho c falfum clt. Eli cnim alia nota, eaqiie vcra: deinde commctitium» quum in niillo Apoftolico fcripto numerus librorü Canonicorfl dcfiiiiatur.'I raditio autem ifta, quæ nullo fcriptó Apoilolico nititur, mcrè commcntum eft homi-niim,amp; robufia fraus.

Secundum Beilarmini vitium cft falfum in ar-gnmentando. Omncsenim iftiuscöclufioncs ha-bcnt perpetuum Paralogifmum A‘ non caulTa pro caulîa,fie,Patres r.ûnulli, aut concilia ex liominû nonnulloriim priuatoiudicio.N, Librum Canonicum appellant,ergo efi vcix Canonicus.Nec e-nim hominiim autoritas, led vera nota facit librû aliquë Canonicum. Itaejue ipfcmct Bellarminus banc fiiam argumcntationcm cludit col. 60.L.A. dumfic fcribitjDe Itbris tflispauca dtcnmKt,e]ui. ta~ metfinontiKlUs Canonici vtßfimt:tamen ture,ac me-rito non Canonici, fed Apocr'phtnominantur. Eo-* dé modo ipfedocct Genebrardû fodalc fuû vitio-fe colligcrc de lib.4.Efd. col.61, L.B.lcgat locus.

Tcrtium Bcllarmini vitium in totahac difpu-tationc varié fparfum funt alij duo Paralcgifmi, quos admittit.amp; fcquiturpro veris fyllogifmis. Quorum primus elf ab Ampbibolia leu Æquiuo-. catione. Nonvidetenim Canonicum Dtutnum à Patribus appcllari primum amp;nbsp;generali figr ifica ' tione quicquid propbanoôe Ethnico fcnpto op-ponitur,Ergo Sapientiæ liber Canonicus üc diui-k

18 RESPONSIO Danaei

nus dicitur, quia pulcherrimas amp;nbsp;vriliffimas ,non autem profanas amp;nbsp;impias fcnccntias continet. Hanc generalem iftarum vocum notionem agnof cit tarnen etiam iniiitus ipfemetBcIlarminus col. 6o. L.A. Sed amp;nbsp;Canonicum ac Diuiniim quoque vocaturàPatribus peculiar! fignificato illuddii-taxat feriptum, qiiod habet veram Canonici no-tam: ac proinde ex quo fidei noftræ amp;nbsp;dodrinx confirmatio per fe tutó pctitur,amp; fumitur. Alter Bcllarmini Paralogifmus pcipetuiis quoquc eft, Quód à Dido fecundum quid ad dictum fim-pliciterargumcntatur.Patres enim cos,dc quibiis iftc tam prolixe difputat,libros canonicosagnof-cant cx parte tantum , nempe quatenus nonnullas fententias habent cü verè canonicis fcriptiscon' fentiétesxx aliis autem partibus,autttîrz«ç Si ab' folutc ncquaquam canonicos ede cenfent. Sic ipfe hic col.57. L. A B. Librii Enochi vocat cano nicum: amp;nbsp;col. 64. L. A.. Librum tertium Efdrx. Vide M.Kcmnitium in examine Tridentini con-eilij hoe ipfum luculentcr dcmonflrantcm.Quar-tum dcnique Bellarmini vitium in hoe eodem li' bro eft ( Nam ctfi plures hoeferiptum compila-rüt jfolus tarnen Bcllarminus,magnaanimiam' bitionc,totam iftiiis libri,amp; opcris inuidiam in fe dcriuauit)QLiöd, vel fe iudicc inanem prorfus la-borem ,amp; anxiura tarnen fufccpit.Nam,qucm3d-modum ait ipfe col. 47. L.B.amp; col. 58. L. A. ina-nis eft eorii labor, qui vel iam olim fopitam qux-ftionem in lueem rciiocant ; vel anxic rationes dubitandi de librisS. Scripturæquærunt. In quo vtroqueEellarminus plane totuseft. Imó vero

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ren’

Ad I. Controvers, rem eö tâdem adducit iftc fua curiofitatc j vt nulla fit S.Scripturæ pars, nullus Liber tam certus amp;nbsp;authenticus,queni ipfc in dubium non reuocct,amp; de cuius fide non reddat infirmos fideles prorfus dubios, Denique boe pafto totam fcripturam fa-cram Atheis amp;nbsp;profanis hominibus deridendara propinat. Verum omnia in ccclefia Dei ad ædifi-cationem facienda efle monet Paulus 1. Corinth. 14.vcrf.26. nihil autem adoftentationem , amp;va-nam gloriamPhilip. 2. ver.3. PrsEtermitto,quöd homo ifte vbique fuos , quos vocat Catholicos, flagellar,ne nimium ijs tribuere videatur, vcluc Ciietanum C0I.53.L.A.C0I.57. L.B. Sixtü Senen-fem, amp;nbsp;alios col ip.D.Caluinum autem,aut Cal-uiniftas (qui non magis iftius tcftimonium,quam Paulus mulieris Pythoniffæ à Diabolo aétæ lau-dem,admiferint Äctor i6.vcr.i8.)fcquitur,amp; lau-dat,amp; fuis præfert.Lt hçcquidcm breuitcr,8cfuc-cidanea (quid onines fciunt amevere dici, qui quibus amp;nbsp;quàm afliduis occupationibus aliis de-tincar norunt ) opera mea fuit in primo ifto Bel-larmïnilibro cxaminando. î-yMuf quia feipfum pcrfpicuè réfutât vbique Bcllarmi-nus.

cAd Libri Secundi, Cap. 1.

MF.ritó Bafilius iji libris contra Éunomium æditis cum Zogt;o7rwoy nugatorem appellat quem Plutarchus amp;nbsp;alij ipzuctpor vocant ,quód in-utilia, amp;vanaquædam ,aciam obfoleta fcripti-taret,amp; reuocaret.Eft enim in nonnullis quodda

o Responsio Danaei

fcribcndicacoethcs, qui manum de tabula non poflunt tollere ; qualis procul dubio bic fcriptor, præfertira in hoe libro, vbi nihil nifi craniben re' pctitam,apponit. Ecquis enim piushodie negat VetusTeliamentum Hebraicè Icriptum elleea ipfa lingua æditum, qua tum ab ipfo Mofe.tum à Prophecis Dciprimùm feriptum tuitîVcrùm ilia dilecptatio, ficut amp;nbsp;confequentes, pariunt infini-tas quæftiones potius, quam ædificationcm, qu« cftfceundumfidcm.Id quod fieri ,amp;inuchi aperte damnat Paulus i. Timoth.i.vcr.4.

AdCap.ii.

PLanè paradoxum Si re,amp; auditu efl,quod ifle pag.66.L.A. amp;nbsp;D. inculcatjHebraicum tex-tum,non efle puriffimum, ex quo fententia vctc' ris Teftamenti fit hauricnda,fontcm.Hoc, qui ne gat, folem ipfum lucidum eile, amp;nbsp;lucis nobis ad' nyniftrum negate potell.Vcrùm morueturBcllar minus quodiuHcbræo textu non femper inuc-niuntur eaipfa vocabula,quçcitant ij qui ad il-lud Hebræum feriptum , recurrendum voluut. Fallitur Bellarminus -, amp;Paralogifmuminducit, qui dicitur A figura DiClionis, quia non-jpfe voces litteralitcr lcriptæ à nobis defiderâtur in He-lîî'æü , quales eas afferunt Caluinus, Maior,Hic-ronymus , imo Paulus ipfc Roman, io.i8;fcd fen-tetia, mcSiS: rcs ipfa,de qua illis in difputationib. à Paulo, Caluino amp;aliis agitur , fpeélarida cil. G râmaticos cnim illi nô agunt, lcd Thcol.gt;gtgt;s.

Secunda pars hiiius capitis plane ineptis^argu-tiolis confiât,in quibusillc vehementer fudat amp;nbsp;ælluat, vt rimetur caullam,curqua:dam hodic in Hc-

Ad I. CONTROVBRS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2

in Hcbræo codicc noftro à V ctcri immiitata appa feant. Ifte nihil immutatum vult. fallumcft.SeJ caufa Iftius mutationis fuit hæc , quod fuE lifdc litteris confonantibus diucrlas motiones feu vocales Icgerunt illi : nos alias : quemadmodum in voczmdttloa M th h Hcbr.n.ver.ii .Genef.47. ver. Ji.Cquamalij Mathah. alijMithal lcgcrunt)appa-ret. Quod amp;nbsp;ifte probat, pag.71. L.A. Iftud verb quam eft niirum ,amp;abfurdum,quod Bellarniinus pag.70. T..C.fcribit;,in fua ecclcfia Romana, erro res,amp; additaméta manifcfta,(qualia funt illa,qux pf. quarto addititia vocat,amp; præfertim in Codice Anglicano)tolcrari,quonlam iam ibi longo tempore fuerunt , amp;nbsp;ficut crrorcs Typographorum efte patitur ecclcfia Romana.At verb illud potius cftobferuandum,Nc vetus error in negotiis fidci iusfaciat. Imo error qub diuturnior, inquit In-nocentius tertius, co pcior. Præterea T ypogra-phicos crrorcs amp;nbsp;ipfiTypograpbi,amp; coruni ope-ræ , fl qua polfunt, tollant ne totus liber diftbr-metur. Ergo hi crrorcs in S. Scriptura tolcrandi non fuerunt.

Ap Cap. in. amp;nbsp;UTT.

Nihil habent dubitationis hæc duo capita.

Nam neque Chaldaicam , neque Syriacam vcrfionem æqualis eftc authoritatis cum Giæca vclHcbrca rcsipfa damat, quum pidmi Biblio-rum authorcs,neque Chaldaicè(cxccpta l.fdræ amp;nbsp;Daniells quadam parte) neque Sy riacc feripferint; fedHcbraice, vcl Græcc. Itaque in hac difputa-j tionc confirraanda fruftratempus à Bellaimino teritur,amp; nos ab eo dctincmur.

B 5

Responsio Danaei

Ad Cap. V.

'K'I Ec hoe caput vllam noftram cum Papiftis controuerfiara habet. Varié enim coiiuer-fumà variis fuiflein linguam Græcam vetusTe-ftamentum concedimus.

Ad Cap. VI.

QVod ab initio huius capitis vfque ad quar- “ tam quæftioncm fcribitur à Bellarmino , iufmudi eft, vt citra vllum fidci Chriftianæ dam-' num concedi,vcl negari poftit. Eft enim prorfus incertum,amp; ab his tum patribus,tum feriptoribus negatum. Ab illis autem conceftiini, prout fuit in animo cuique. Imo ipfcmctBellarminus vbiqiic nutat,meris conieófuris nititur, his verbis , vt nos in fuafcntentiaconfirmct,ac rationibusyti-tuz^ProbßbtltorJententta eft pag. 75. crcdibilc eft co4.8o.L.C.L.A. 'P^oneß'vertßmile col./ó.L.B. ^yidhucfub tudice Its eß L D. quæ plané dubiani huius ipfiusfcriptoris mentemefte oftendunt. e-tiamde iis rebus, quas tarnen poftea amp;C0I.78.L. B.C0I.79.L. C. D.pro fiiæ fidei amp;nbsp;pictatis folis fundamentis habet,amp; collocat.Sic peccat Paralo-gifmo duplici,Vno,qui eft A non caufla pro cauf- ; fa.Ncc cnim fcquitur, vt fi quæ fententia proba-bilisfit,vcra quoquefit:A no confequçnte.Quoil in quarta quæftione feribit Ixx. interprètes nuf' quam à vera S.Scripturæ fententia aberrafte : pri-miim idipfumfalfum eft , hoc ipfo Bellarmino teftc,quum fateatur hos Ixx. ab Hieronymo fxpC rcprchcndicol,78.L.A. amp;abco ipfo Ixx. inter-pretatio

Ad I. Controvers. îj pretatio falfi,amp; vitij manifcftè damnet,C0I.80.L. A'B.Deinde nihil cum iuuat, quuin ipfc hoe lar-giaturobrcpfiflein hanc verGonê niulta vitia L. t.ncquc nos iliam lxx.fcniorum,fi quatamé hiit, interpretationem iam habere L.D. ied intcriili'c. Dcniqiie in pluribus locis vitiatam amp;nbsp;cori uptain eiTe,Beilarminus multis verbis amp;nbsp;probat amp;nbsp;agno-fcit col So.pcr totum.Qaod autemputat A* poftoloscaverfionc in citanda S.Scriptura vfos^ puciiliter fallitur.Nâ Apoftoli cos, quos ex Vetere Teftamento proferebant , locos ipfiGræcc Græcis feribentes conuerterunt! quos poflea nô-nulh homines aftuti in câ verfionc, quâ Ixx.appel larût,inferfcrût,inuexcrût,ôe inrruferunt,vt rcli-quas ciufdc vcrlionis, ctfi falfæ,partcs côfirmarct ad fui erroris dcfcnhonc.In fûma,toco hoc capite Beilarminus Ixx.intcrprctum verfionc potins tol-lit amp;nbsp;conucllit,quàm(quod tarnen vult) ftabilit amp;nbsp;commedat. Ineptum autc illud omnino eft, quod iftc'fcribit,amp; quidem falso C0I.79.L.B. Lingiiam Chaldaicam finifc tempore Philonis notiorc lingua Hcbræa.Scd fie ifte mcdaciû medacio tuctur.

Ad Cap. VIT.

î Mpuro amp;nbsp;blalphcmo ifto capite nihil eft impu-Irius. Vno cnim verbo totam diuinæamp; Veteris amp;NouiTeftamcntifcriptura; hdem femel abro-gV,dûcol.8i.L.C. cefet, inlibris VeterisTefta-menti Hchraicis; amp;nbsp;in Græcis Noui Teftamenti errorcs eos amp;nbsp;mendum i elfe , proptei jquod illi libri puriffimi fontes efle nobis nequeant, vt ab iis libère diffentire fit fas hominibus b iii)

24 R F. SPONSIO Danaei

Chriftianis. Qiiæ pars igitur,obfei;ro,S. fciiptui nubis rtftat, in qua tutó acquiefcamus, fi Sgt;c veteris amp;nbsp;noui Tcllanicnti libri funt diibix fidei?HüC verô nonne ell omnein S.Scripturæ fidemabio-garc?amp; nos ad Turcifmuin , aut potins Paganif-rnum reuocarc? Vcrùm non videt Bcllai minus fc veritati 8i Caluinillis contradicendi Jludio ab-reptumParalogifmos pr« Syllogifinis pucrilitcr ciîundere, dum fuam fcntciitiâ.i. Turcifiinim fie probat. Qnibufdam inlocis S.Scripturæ Latina verfio diHertab æditione Græca amp;nbsp;Apolbolica: ergoGræcaæditiocorruptacft, amp;nbsp;Apoilolica vi-Vüfa. Imo verb id potins de Latina vcrfionc colligendum erat.Eft cnim primùm l’aralogifmiis, A î'Jon confequenti, fie,locus Demofthenis aliquis ■ vitiosc amp;nbsp;perperam ab interprété Latino con-iierfus eft: ergo Græcus Demofthenis codex vitio fus eft. Deinde Paralogifmus tuni, à non canlla, turn ab Accidente,vt in febolis vocant.Nam qua: addita,immutata,amp; meiida Rellarminns in Giæ-cis codicibusrcperit.cafiint in accidente eo Ic-ui S.Scripturæ,i.dcfcriptionc quarundam litteia-nim; non autem in ipfa fcriptuiæ «c/a amp;nbsp;fidei do-étrina, velut quum Icgnur xve^^pio , Ro- ■ man. 12. verf. ii. littetarum autem Imiufniodi mutatio nn|lum præiudicium , aut mentis errorc çignit, aut dubitationein de vcritatedovârinæ a-nimis afFert,nec facit quominus A poftolica ilia amp;nbsp;Græca çditio fit fons purifiimus , ad quem nobis eft recurrendum , contra quàm tarnen ifie fentif, amp;nbsp;feribit. Hos cnim Icucs crrorcs cfic tolerandos ilt:cmetfupr»contcndit,amp; vultcol.yc.L.C.velut } vitii

Ad I. Controvers. z5 vitia Librariorum duntaxat, aut Typograpborfi. Denique idem Rcllarminus tertiumin argumen-to Paralcgifmû admittit A diélo fecundüQuid, fic,In nonnullis Græcis Codicibus qiiædâ immu-tata inucniuntur: ergo lila fuerant immutatain omnibus Codicibus; falfum. Nâ in pluribus vera lectio fempcr fuit retenta. Sed qua mente Bellar-minus bas minutias confcélatur, 8c obfoletas o-pinioncs rcuocat, nifi vel vt ingenium mifcrè in gloriæ Dei amp;nbsp;fidei noftræ dânû oftétet: vel omne S.Scripturæ parti, ctiam ei, quæ fundata optime cenfebatur, autoritärem detrabat, amp;c totn Cbri-ftianifmum conucllatî

Ad Cap.VIII.

Totû boe caput eft nibili, idcirco tantum infti tuci'i, vt fee lici noftrorii labori, que in S.Scri ptura amp;nbsp;ex vtraque amp;nbsp;Hcbratca amp;nbsp;Græca lingua Vere amp;nbsp;fidclitcr conuertenda in Latinu , 8c Vcr-naculum fermone fufccperû*, i.egrcgioilli dono br.guarum ( quod Dominus Deus ad miraculum vfquc noftris dedit) Btllarminus malcdiccrct, i. Deo ipfi conuitia diccret ,8c in ccelum fpueret.

Ad Cap. IX.

12J Cquis fit buius capitis amp;nbsp;quxftionis quæ in ^eo continctur.vfus, vix quifquam rimaii po-, teft; quanquammultabic verba babel amp;nbsp;fundit.

Sine cnim Hicronymifolius, fine ctiam veteris a-licuius amp;. Hicronymo antiquioris interpretis ca fit,perinde eft. Nccenimquumvcrfionibus tides babenda eft , quæri debet, A quoilla faCta fit; fed ( qua bcnc;verti in bafee fc anguftias cGiccit Bc’.lar 1 minus, vt fibiiimuniret via ad id,quod toto boc

Responsio Danaei

opcre fpeftat,Nempe cx hominii folo iiidicio.au-toritatc,amp; opinione pendere etiâ S.fcripturæ fidé totäjVt hoc ius decernêdi ad fuos,i.Papiftas tranf-fcrat, qiiia veram S. fcripturæ notam ignorât, qua protiilit ChrihusjDeiis autcm omnibus homini' bus infculpht. Cætcrumquàm inualidaiintBcl-larmini in hoc præfertim capitc fentcntiæ argumenta,imo nulla apparet, quum palhm has rationes afFeratfola.s,7’otei7^’en,co1.B4.L.B. Probabtle nobti C0I.85.L. A. Nju eÜ credtbtle, col.86, L. B. Ell ctiamhic perpetuus A diclo fecundü quid Paralogifmus,fic, Quædâ in vulgata amp;nbsp;communi Bibliorum verfionc(qu æ cum Hicronymi emcn-dationeconfentiunt) cótinétuncrgo totacaædi-tio ab Hicronymo correptaac probata cft:prçtcr-quam quod idem hic fatetur col.Só.L.C.multa in hac ipfa vulgari æditione ineirc perperam,amp; male conuerfa.Ita ipfe fefe fuo gladio iugulat.

Ad Cap. X.

QVoniam hoc caput totius huiuslibri ,amp; fu-perioris cardo eft, ac prora amp;nbsp;puppis videlicet, vt vulgatçBibliorû çditioni,ac verlioni.qua-lem Papiftæ retinct, amp;nbsp;Tridétini ncbulones pro-barunt, omnis omninofides habcaturiexquaiH* poftea infinitos crrorcs conhrmare ftudentifigil' latim hîc ad omnia Bellai mini argumêta rcfpon-debimus, eorûmquc vitia notabimus, ne quifqui plus illiverfioni abfque diligenti cum ipfis Hc' braicis amp;nbsp;Græcis codicibus ac puriflîmis fontibus collatione prius facia fiJem habcat. Sunt autem Bcllarmini argumenta hoc loco quatuor, id cft» quatuor grauiflimi, amp;nbsp;incptiflîmi Paralogifrai.

Primuifl

Ad I. C o N T R o V E R s. 27

Primuin argumentum cft,col.8 S.L.D.Tridcn- ' tinæ coitionis tlecrctü amp;. autoritas. Paralogifmus cft,A non caufTa. Ncc cnim idcirco quidpiä vcrû eft,quia fie in Tridttino côcilio definitû fuit.cùm ficut poftea apparebit , innumerabilcs errorcs ab code fuerinteôprobati. Jd quodM. Kcmnitij eruditûcxamclucc meridiana clarius demôftrat.

Nâ quod addit,Ecclcfia cft colûna vcritatis,ve nimeft, fcdconciliû Tridcntinûnô fuitecclefia.

Secundû Bell.argumctumcft,col.89.L.A. Au-guftinus, Ifidorus, Bernardus, Haymo,Ricardus, amp;vulgatain æditioné fequuntur,amp; probant;Ergo illa proba cft,vbiquc retineda, amp;nbsp;fequenda. Para-logifinus idc,qui fupra,A non caufl'a. Nulli enim horü vel Hebraice vcl Græcc notant, vt vtrû illa verfiobonaae fidcliscftet, dignofccrcnt. Quare horü hominum teftimonium proferre, cft cæconi decoloribus indicium orbi terrarum commen-darc.Q^iod eft incptilbmum.

Tertiü Bcllar.argumentû,col.89.L.C.Habuc-runt Hcbrçi, amp;nbsp;Græci fua lingua authcnticâ feri-pturam;ergo ÿc Romani. Paralogifmus cft, A non confequeti. Neç enim Hebræi, vcl Græci ea feri-pturam babuerunt propter dignitatc linguæ , aut ipfius idiomatis per fe ncccflitatê;fcd quia i^quos Deus ad fuum verbû in literas mittennû amp;nbsp;confi-gnandü cxcit arat,Hebraice, vcl Græcc fcripfcrût, quü fe ad earn linguam attépcrarét qui tune nota crat ccclefiæ Dci.Romana verb nondum ccclcfiæ popularis erat, quia ad occiduas orbis regiones (vbi Romana lingua vfumbabebat)nondû pcruc* nerat Euâgcliuin, quuni Apoftoli,amp;: Euangelift'æ fcripfcrunc.Ergo nullum tune cxeitauit Deus,qui

2? Responsio Danaej

verbum fuUm Romane feu latinè fcriberet;cx quo apparet hunc infigniter impudentem efle, menti' riqns dû col. 107.L.C. Diuinos Iibros ab autori-bus fuis initio Latina etiam lingua fuifle fcriptosj vti amp;nbsp;Heb rata, amp;nbsp;Græca aftirmat.

Quavtuin liellarmini aigumcntum col. 89. L- D. Pauci poft Apoftolos fciucrunt Hcbraicèÿc Grx-cc,etiam in ipfisconciliisgencralibus:crgoopor-tuit æditioncm vulgatâ Latinam effe authcticam. Eft amp;nbsp;hie qiioquc Paralogifinus A non confe-«juenti. Cur enim potiiisLa.tinim æditioncm clTe oportuit authcnticam,quàm Arabicam,Ægyptia* câ, Scythicam,PerGcam,ex quibuslocis regio-nibusplcrique ad gcncraliacócilia venicbant,in quibus crât ecclcfiç,amp; Dei verbn cuiqiicgcti ver-nacula lingua prædicabaturîQuid igitur?illis omnibus qui verbum Dei prædicabât lua lingua fuit ad ipfos Hebræos amp;nbsp;Græcos fontes rccurrcn-dum? Cæterum ■ viriftc inGgncm bonis illis Patribus iniuriam facit, quos Hcbraicæ, 8c Gre* cæ linguç facit ignaros:quo min.is curabo ilia mé datia quæ M. Kénitio, amp;nbsp;LCaluinohîcattribuit, vt ipfc fua tucatur.de quibiis poftca fuis locis.

Ad Cap.x I. X î I. X 11 I .X1111.

NEmo hoc totum caput,amp; fequentia tria mC' lins confutauerit quàm ex ipfomct Bellarmino. Hîc fundamentum iftud fternit, vt omnes, quæ aduerfus vulgatamS. Scripturæ æditioncm Papifticam fiunt ,vno flatudiflipctobiediones, Nempe vulgatam illam vcrfionê,amp; Hebraicis amp;nbsp;Græcis Codicibus veriorcm,ccrtiorem,amp; purio' le effe, poflquâ à Tridcntina Synodo côprobata fuit.

Ad I. C o N T R o V E R s.

fuit.PiimuParalogifmus ell, A no caufia.Nec .n. idcirco ilia pura clî, amp;nbsp;incorriipta,quia Tridenti-na Synodus fic ccnfuit. Nec enim veritas S. Scri-pturçhominum voliuitatcllat,aut rata eft.Deinde peccat, A non confequenti, Eâ cnim vcrfionc ptnbauit ifta Synodus provt antea in cän.wveterii Dift.9.dcfiuitii fucrat j i.quatcnus cfi ipfis lontib. confentit Si concordat. Tertiô hoc fundainetum omnino negandu cft.Conftituitcnim mcnfuratil certius cfl'camp; iuftins fua menfura. Id quod non niodo fallum eft: veru ctiam manifcftani contra-diclioncm implicat.Sed quid verbis opus eftPIpfe hic,quicol.92.L.B.appcllat Hebraicosamp; Græcos Prophctarüamp; Apoftolorum codices turbidos amp;nbsp;turbatos fontes,docct tame cade colûna, amp;nbsp;fcque tipcr totum ; imo per tota tria deinceps capita amp;nbsp;neceflario, amp;nbsp;tuto ad eos ipfos efle recurrendum. Sic fecum pugnat iftc, quia veritatem oppugnat, aftutè videlicet, vttotius certitudinis S.fcriptu-ræ amp;nbsp;autoritatis vim ex fola Romanx ecclcfia: dcfinitionc,fallb tarnen, oftcnderct,id eft,cótcn- ' deretpendcre. Verfl hoc Bcllarmini fundamcn-to amp;nbsp;ab ipfomet cuerfo, amp;nbsp;iis,quas hîc dixirnus,ra tionibus, facilè quam inepta, talfa,contcntiofa,amp; fibi cotraria fit tota triiim fcquentium capita di-fputatio quiuis pius videt.V ult cnim iftc conucl-lerc fidem codicû Hcbiçnrû amp;nbsp;Grçcorfi : ad quos tamcn,vclut fonrcs,recurrit. Cætcrum in cap.14. omnino prçnaiicatur Bcllarminus, amp;nbsp;in noftra ca ftratranfit. Nam fie omnes obiaftiones noftras dcmala vcrlioncNouiTcftamcnti vulgata cxci-pit,vt veras cas efte fateatur ; modô in verbis per-

JO Responsio Danae I perâ à fua ædicione retctis ex noftra mete cxpli-cadis laborat amp;: palmam viftoriaquc nobis cócc-dit.Eft enim veritas, quam in bis obiedionibus doccmus ttviKiiTOç inuicia,quemadmodum fcri-bit Hcfychiiis. Porro vidcat ilte, quid fuis Papiftis fit rcfponfurus(quamuis ad quamuis obieólioncin licet vcriiiima,cludcndam,vt fibi vidctur,fit inge niofiis)dii col.ioj.L.D. fatctur dogmata ecclcfis alligari ad verbi'i fcriptum.nontoleranda alia col. lOq..L.A.amp; B. ait Cliriltfi prædcftinatû filiü Dej, quod cit Arrianiticum.L.C.amp; D.vult ex Dei ver* bo pcius efle male agenti cSlcntirc, qua male a-gcrc:col.io5. L. B. Intclligcntiam amp;praxin ean-dem facit, vt elabatur col.ipó.L.C.Meritfiope-rum tollit.Merer! enim corä Deo ait efle dutaxat ré Deo gratam agerc.Et hæc pauca quidc ex mub tis abfurdiSjfuçque ipfius fcholç amp;nbsp;doctrinæ repu gnantibus, quæ habet Bcllarminus. Hîc enim ad luam fornacemobdormiuit mifer: non fuo Pontifici,amp; concilio Tridentino vigilans.

Ad Cap. X V.

QVemadmodü fupcrioribiis capitibus jBellaf minus omne S. Scripturæ tide abrogauit; fic ilto ab eins leélionis pios arcet, eamq^ intcrdicii-Quod erat omnio conlequcs.Qjjs enim fruftra ff fe in eins rei Icciione maccraret, amp;nbsp;ftudio quxS^ certa cft,amp; cuius puriorcs fontes, quemadmodum Bellarminiis impie blafphemat.sût tiirbidi,^(t tur bati,nimirü ipfi CodicesHcbraici Grxci.Ergo qua sûmâ habet ptj omnes amp;nbsp;Chriftiani in animi^ cofolationc, amp;. fue.i.veræ fidei fudamctiiex S. Seit pturç leâione,omné fi potcft,il|is cripit Bellarifl* nusjcui'-' funt rationes cxcutieda?,qu3s nó fumit

Ad I.Controvers. Jj noftris prjinu(efsct .n.primo loco in acie colloca-tæ prorfus inuiôtç)fed ex quibufda fuæ farinæ ho-minib.cü quib. dc indullria colludit in ipfi’verita tis pernicié. Scd tamé tâta vis cft vciitatis, vt etii noih'os aduerfarios coçgcritnobifcû fentire,amp; fç pc noftra verba loqui.Vcrû priùs iltc cótcndit S. fcriptiira pcrcgrina, amp;nbsp;exotica, amp;nbsp;ignota lingua fuifl'e leóta inter ludeos olim ; Apoftolorü tc-■ pore in publico ecclcfiæ Dei cœtu,amp; cóucntu.Id quod elle fallîHîmû vel vniis Pauli in priorc Co-rinth.cap.iq.locus probat. Bellarminus fuæ sété-tiæ huius cofirmationem orditur à mendacio col.

.V.C.LtbrtaHtorib.fuis initto Ht bnUt Grdica^ij- Lattna bngna.fcrtpti fiter ut.iAt\gt;rx3. vclGrçcaftriptosfuiflc. (N â vêtus HebraicèNo uûGiæcè æditûcll,)verûeft:Latina verb lingua, falfû, qucmadniodû hic idé poftca feipfum aperte mendaci) argués agnofcitac fatetur col. io8.L. C. Atquc etiâ fi hoc illi largiamur,non efticit vllo - tamé pado ecclefiam ignota fibi lingua vnquâ Ic-gifle in publico cœtu S.fcripturâ-.imô potius probat fua amp;nbsp;vernacula lîbi lingua, in cuius bcneficij f gratiam Deus Chriftus Apoftolis fuis mittendis / nbsp;nbsp;nbsp;dédit priùs donum linguarum Aélor.t.

. I Argumentû Bellar. col. loy.L.D.Scribçin-; terpr etabâtur earn S.fcnpturæ partcm,quæ in pu-{ blico Synagogæ ludaicæ cœtu recitata luerat.Er-I go S.Scriptura inter ludços Ignota ipfis lingua rc f citabatur, amp;nbsp;legcbatur.R. Ludit vocis interpréta ? di ambigua lignihcationc. Nâ interpretari primû: J figmftcat menté , non lingua amp;nbsp;idiomafcriptoris i cxponcre, quo séfu amp;nbsp;modo Chriilus eft interpre i 'atus locû Ifiiæ 6i.Luc 4.atquc Efdras.Sc Scribæ

jî Responsio Danaei

Legé inter ludæos interpretabantur in cœtu. ItC fignilicat linguam feu idioma alienum in ver-nacula verba transferre, quod prophctarc Paulus 'vocat Corinth. 14. quo modo Êfdras non eft locu Scripturæ à fc recitatum interpretatus, tefte ipfo-mctlibro,qni hiccitatur,nempe Nchemiæ cap. 8. verf.5.amp; ç.vbi quæex colibro de S.Scrij ra le-efa fucrant, dicunturtuilieabipfisadeotcei ..niSj amp;’ pucris.quod ad verba, intellccia.Sic Mofes ip-fc lege, quaHebraico amp;nbsp;vcrnaculo fermone Hc-bræis dcdcrat,interprctatus eft,i.illius mete expia nauit, amp;nbsp;ad câ ftriiâdam eft cohortatus populiini-Q^rc hic locus cft Paralogifmus abAmphiboIia*

X Arg.col.ioS.L.B.Q^iædâ S.Scripturæ partes» velut fcx ad plurimû paginç. amp;nbsp;quædâ vocabula £ùnt in S.Scriptura cxctica, vcl erotica lingua æ-ditæ, vt pars Èfdrç, pars Daniclis : ergo ludçis S. Scriptura ignora il lis lingua Icgebatur.R. Eft Paralogifmus A diélofecundurn quid addictûfina-plicitcr. J Arg. ludæi hodierno dicetiâin vi-riis orbis regionibus, amp;nbsp;populis verfantes S.Scri-ptiirâ Lingua Hebræa récitant. Ergo lingua fibi ignota. R.Paralogifmus cft à nô Confcquctc. Ipß cnim câ lingua norunt,quæ cft Hebræa; licet po-' puh,intcr quos habitant,eandem nô cognofeant.

4 Argum. L.C.Apoftoli tantum Giæcè feri-pfcrûntota S.Scriptura Hcbraicé dûtaxat,amp; Grsf ce ædita cft. Atqui illipcr vniuerfum tcrraruiu orbem Ä; populis omnibus (qui vcl Hebraicc, Vc' Græce ncicicbant ) prædicarunt; ergo ignora ilÜ* populis lingua S. Scripturam annuntiarunt, tra-‘âarunt,ac concionatifunt.R.Paralogifmus, vt

fup.A

Ad I. Controvers. . jî fup. A non confequcnte. Alias cnim lingüas norit cxDci dono Apoftoli, quàm folani HeErçam*

Græcam.Ciiiquc enim genti fuo,vernaculôquc ipfius gcntisfcrmone S. Scripturam legerunt, at-queprædicarunt:atque idcirco donum linguarum à Deo primum omnium acceperunt. Curautem Grçcè tantû feripferunt Apoftoli,ratio eft, Quôd ca lingua feripta fua ædi voluerunt, quç tune ec-clefiis Dei (que. ex gentibus colleftæ luerant ) effet notillima. Erat autem Græca, non Romana: fed tarnen cuique populo fua lingua loquebantur Aétor. 14.

5. xÀrgumcntum Bcllarmini, quod apud ipfum tertium eft C0I.109.L. A.cft ipfius iudicio firmiflî-mum , Sc omniü fortiffimum, amp;nbsp;quenaadmodum ipfe feribit, efficaciiCmû col.lit. L.D. noftro veto iudicio, leuifl'imum. Itaque facile repelletur; Eft autem huiufmodi,V niucrfa Dei ccclefia fem-perfub Euangelio peregrina ,amp; ignora fibi lingua Sanâam Scripturam Icgit in publico cœtu, amp;,rccitauit;crgoamp; in noftris cœtibus ccclefu’ fticis exotica lingua amp;nbsp;legenda, amp;nbsp;traftanda eft. R. Eft hæc argumentatio duplex Paralogifmus-, nbsp;Primus à petitione principij. Poftulat enim fibi

concedi, aut ftimit illud ipfum pro confeffo,quod incontrouerfiapofitum inter nos eft. Alter Para-logifmus eft, A non cauifa. Falfum enim pro veto fumitur. Nam,tefte Paulo i.Corint.i4.Luca, Aâor. 14. amp;nbsp;Acfor.cap.fccundo verfic. 11. Auât-mtu eos lo^ttentes nailris Itngtiis magnahit Dei., falfum eft vel Apoftolos ignora iis lingua, quibus concionabantur, euangelium tractaffe , legilfe,

c

j4 Responsio Danaei prædicaflc, quum eos docercntfvcl S« fcripturâ î'' Iio in ecclcfialticis coetibus,quàiTi ipfis noto idiO' mate recitatam fuifle ante conftitutara Papç Ro' mani tyrannidcm. Probatur ex Luc. ^.verf.ió.A' ftor.1j.verf.15.vbi in ccetu ccclcfiæ nota illis locJS lingua S. fcnptura legitur publice. Hoc idem lo' nocentius j. in Laterancnfi concilio conftituit: cxtatque in cs.i^.QMniarn tn plertßjue.,c-x.tAyz oft' cio iudicis ordinanj ipfius dccrctum ; 8c Synodo Bafilicnfi SelL 19. rcpcritum fuir. Iiiio vcro ctiani nunc obfcruatur aRuthenis, /î gypnis, Æthiopi' bus,Syris, Græcis, amp;nbsp;aliis, telle hoc col.ux.L. Primus Vitalianus Epifeopus Romanus magn* tyrânide id fieri vetuerat circa annû Domini 67I’ Nam quod multo amp;nbsp;inutili Icrmone ac induftio-iie ait Âfix minoris populos,Syros,amp; alios Græc’ lingua S.fcripturam in ccetibus fuis lcgifl'c,vcrun' eft, quoniam illis amp;nbsp;locis, amp;nbsp;populis propter diu-turnum Græcorum Imperium notilfiraa erat lingua Græca,tefte amp;.M.T.Ciceronc 8c hoc ipfo e-tiam inuito col.ua.L.A. quanquam fuo amp;nbsp;verna' culo fermone finguli nihilomiinis vterentur. Vt* in Gallia fingulæ prouinciæ vernaculum idiom* habent, amp;luum, omnestaméGalllcam feu Frail' cicam linguam comiiniter intclligut, etiam Ru' ftici ipfi. Idem de Latina lingua (quæ amp;nbsp;in Afric* telle Auguftino : amp;nbsp;in Occidentali Europa, propter diuturnum Romanorum imperium notidi' ma tunc hiit ) omnino fentiendum cfl. Atque Achillcum illius argumentum euerfum,amp; qui' dem facile, apparet.

Argumentfl col.ni.L.D.Sic meliffs vniuntiif inter

Ad I. ControvïRS. jç inter fe ecclefiæ, fi vna fit omniii popuioru lingua quædam communis,R. falfum.Deus enim,qui eft autor pacis amp;nbsp;confcntionis, i. Cor1nth.13.verf.1r*' hanclingiiarûdiuerfitatêè miido ôc orbeterrarû fuhuliflet, quum primum cœpit prçdicari EuanJ geliu.fi hac ratione fumma ilia ecclefiæ confcnfio Itabiliretur.lmo veto donu lin^uarum fuis Apo-ftolis dcJit, Aftor.a.vt quæuisnatio fuo,proprió-Quc idiomatc Deum laudaret, quemadmodum forehierata Prophetisprçdictum, Pfal. ny.vcrf* i.Roman.i5.vcrf.i i.Quarc eft hie quoque Paralo-g) fmus, A non caufta pro caufta.

J Argiimcntûcol.ili.L.A.apud Bell.Quintii, eftitide Paralogifmusjfed, A non confequente, Si lingua vulgar! æderetur amp;nbsp;IcgercturS. Icriptura, vulgus amp;nbsp;plebs câ non intelligés cade ad errores V arios abutei^tunergo peregnna amp;nbsp;ignota legiamp; recitari debct,R. Propter abufum artihcis non eft tolléda vcl damnada ars ipfa. Vndc vulgatû quoque illud eft, Allegarc incóueniés no eft tollere argumentû.Sic fegetes euellanrur, vinum amp;nbsp;vites' cradicctur , mercaturaprohibeatur, quoniam his omnibus abutuntur homines ad fuam libidinem.

8 amp;nbsp;9 Argumenta BcllarminijCol.ii^.L.A.vna litura dclentur. Nam ait amp;nbsp;mutandas fore fæpe verfiones, quum linguæ mutcnrnr;amp; verbi diuini maieftatéperitura, vel minutuiri.fiafmgulis po-pulisinfua lingua pic amp;nbsp;intelligatur , amp;nbsp;Icgatur R.Ad vtrûquc,Paralogifmuseft, A no caufla.Ncc cnim pcrit,fcdftabilitur S.fcrlpturæ maieftas, dû intclUgitur: amp;nbsp;quam ifte mutationcm linguæ timet infingulorum populorû linguls, ea maxima

c X

Responsio Danaei

in lingua Latina eucnit amp;nbsp;ccrnitur.Itaque Latini fçpius vertenda eflet eritve S. Scriptura:non vni-cahabenda,fed fæpius prolinguç Latinævaria* done mutanda ea verfio Latina. Nam quod iftc col. nj. L. A. B. ad maiorcm vencrationcm vult arcana diuinapios clTe celanda, fortafle putat homo hie impius arcana Chriftiana efle facia Eleu-finæ Cereris aut Ofiridis »quorurn fola totaque maieftas in filentio amp;nbsp;ignorantiacorundcra fuit. At vero Chriftiana arcana non cclari, fed palàm» amp;nbsp;omnibus prçdicari publicari in flit, iubctquc Chrirtus Matth.io.verf.27.28.vci f.i9. Aftor.i. Et ftc quidcin clara iamin luce rcfulgct ilia veritas, cuique geiiti amp;nbsp;populo S. Scriptura efle fua. i.ill* nota, amp;nbsp;vernacula lingua tradendam, ædendam, cxplicandam, amp;nbsp;in publico ccclcfiç ccetu Icgcn-dam, non aliéna amp;ignota,vt vult tenebrio iftc, recitandam, qui luceinodit, amp;nbsp;piis arcanorum fi-dei acpictatis intclligcntiam miferè inuidet. Eft vtiqueimpium,inquit lib.6. contra Fauftum cap« 9. Auguftiims ,vt non legamus nos,quod fcri-ptum eft propter nos.

Ad Cap. XVI.

INcredibilis Bellarmini amp;nbsp;ignorantia, amp;nbsp;flmul impudentiain hoccapitc manitefte ex vulgato prouerbio cernitur, A’fxaOiat ôpa'Sç. Ac quidem i' gnofantia, quod publica ilia aliquot Prophetarum de Dei vcrbo,quç in ccclehç ccetu fiebat,in-terprecatio,vnde fiebat,prorfus ignorât,quç ex i' pfoDei veibo imprimis Luc.4.vcr.i7. Ac'tor.iJ' verfi.i5.î4.vcrf.i. nempe ex vetuftiflimo ludçoru

morC)

Ad I. Controvers. jy move, qui, quoniam Prophctas fibi àDco dari fcic. bant, auditores, ( G quis quidpiavnaDeo reuela-tumhabcrct) iiiintabant,vt publiée proterrent ad totius coetiis ædificationem. Itlc morem hunc ex Monachorum collationibus inter fe repetit, que nullævnquam tucrunt:atquc etiam fi vllæ concc-dcrttur,dcmumpoft natos in orbe terrarum Mo-nachos cxtitilTcnt, poft annfl à nato Chrifto qua-dringentcfimutn, amp;nbsp;poft base à Paulo fcripta plus quam ^^o-VcnunBellarminus exS.Scripturanó fapit : fed ex Haymone, Sixto, Rabano, Ruperto, Lombardo, Aquinate, amp;nbsp;bis quifquiliis;quam,n5 nifi cxcontrariis fuæ dodrinx obieótionibus noi uit,amp;lcgit. Itaquequis illius fit vfusprorfus nc-fcit, vtpote qui neget col.iió.L.C.illius finem cf-fe populi Chriftiani inftruâionem, 8i cófolatio-nem, cótra ipfuTima Pauli verba. Roman.i5.vcrf. 4.Q^od idem repetit col.iiB.L.D.ne femel tantïi in eo peccet. itaque monaebis ipfc monaebus bïc gratificari voluit, impudentia Bellarmini appa-ret, quod contra ipfiffimaPauli i.Corint. 14 verba negat Paull locum de S. Scripturæ leétionc, amp;nbsp;recitationc agcrc,dc cuius poftca interpretatlonc Paulum loqui tarnen concedit: tam eft fibi contrarius. Loquiturenim Paulus de Prophetis,quos tunçliabebat ccclefia Chrlftiana, qui S, Scri^tu-ram in cœtu Icgebât vernacula ccclefiæ, notaque lingua: amp;nbsp;eandem eadem lingua interpretaban-tur vcrnaculo quoque fcrmonc. Idiota quis fit,de quoloquitur ibidemPaulus, exD.Tbcodori Be-zæ maioribus in 'bJouum Teftamentum corn-* me ntationibus difeat Bcllarminus.

* î

3? Responsio Danae I

Infolutionc fccûJæ obieâionis anttquu fuiini obtinct Belhr. vt Sole jpfuin hiccrencgct, ne ab jpla Dei veritatc viétusdifccdcre vidcatur. At-qui aperte Paulus i.Corint.i4.verf.i4. amp;nbsp;Roman, lo. verf. 14. negat Deumabfquc intelligentia,amp; fîde (nihil autcm ignotum creditur, addit ibidem Paulus)vtiliter orari. Et hic ipfcjCoI.iiS.L.A. col. li9.L.B.agnofcit antcponendam orationem, qux jntclligitunVerùmvtfuumerrorcni tueatur fpi-ritum affeôium elle interpretatur, qiicm tarnen à mente feparat vt diuerfum quidpiam, magna i-gnorantia. Sedtotam illius loci Paiilinimcntcrn ipfc ignorât. Ergo quid illic vox SpiritM fignifi-cat ex Bezadifeat.

Rcliquæ folutioncs , quas aftert Bcllarminiis toto hoc rcliquocapite ,funtnon modo inept«, fed falfe, Sc nihili. Quamobrem cas omitto, nc (contra quàm vetat Solomo Proucib. zô.vcrf.q.) cum ifto ftultoinfaniam.Stultus enim reculât di-fciplinam, Proucrb.t5.V erf.5. Verùm orc proprio confundeturcap.io.yerf.14.Id quodfequens cen-fura dcmonftrabif.

TotMf librt feeiMdi cefifitra examen,

TRiplcx cft imprimis in toto hoc libro fcc undo Bellarmini pcccatum,vt hominemclc- ' mcntilfimc atquc benigniHimè traétemus , ni' mirum , /i.nßeia., fi.vrt'Koyitt,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ImpjeMt

ContradMio NugacitM. Ac quidem Impictas i cft per totum libruin hune multiplex : Vcrùm duos

Ad I. Co N T R o VE R s. 39 lt;lnos tantùra inGgniores loeos, breuitatis gratiâ, nuncannotabimus. Vnuseft cap. ti. col. 93.L.B. vbifinccircuitione ipfos S. fcripturæ fontes,ac Codices tur.' Htbræos, tum Græcos, amp;nbsp;turbidos» Sctiirbaros ■■Gefcribit,amp; homoimpudens con-tendit, acpioindcncquaquam nobls iam ad eos rccuriendiim clTc vult. Quam impictatem quum initigare aliquando vclle vidcrctur, addito ifto temperament O, Vt ejuiÂam exiilmafit •. tarnen portea ÖC illud detraxit, amp;nbsp;plane perfpicüéque il-lam fuam de corruptis Hebraicis amp;nbsp;Grçcis S.fcri-ptuiæ Apoltolicis, amp;nbsp;Propbcticis fcriptis fenten.» tiam rctinuit. Imo etiam col.Sa.L. B. impuden-tiflimè , amp;nbsp;impientiiriinc fcriberc aufus eft, quæ-dam in omnibus Euangelicis Codicibus Græcis inueniri, qua: non font partes diuinç fcripturæ, quale eft illud, tMim eÜregnujn^potentia^ cz gloTM in fecu!agt; Sea homo ifte fefe réfutât lib. 3. cap.io. col. T51. L.D. Verbum cnim miniftratum per Apoftolosamp;r Propbetas agnofeit elfe fidei no ftiçfondamentum. Idem col. 152. L.C. Alter o-mnino impius huius libri locus eft cap. 15. Diui-nam feripturam vti Hcbraicc Sc Grxcè : fie etiam Latine à fuis autoribus initio fui fie feriptam, cülumna j.)7. L. C. Qupd omnes pij non modo falfum, fed etiamimpmm efl'e vident, Se fciunt* Fit cnim bac ratione incertum totius facræ fcripturæ fundamentum, incerta fidei Cbriflianæ rcquot; gula , fi üK quibus libris ac fontibus baurien-da atque ftabilienda fit , ignoramus : aut fi bi libri, qui font fidei Chriftianæ régula, amp;nbsp;Lydius lapis, nempe Latini libri à Prophétie,

40 Rssponsio Danae I

vel Apoftofis fcripti non extare fed periilfe di-cantur. Proférât igitur iftc quos S. Scripturæ Latin os Codices amp;nbsp;libros Apoftoli, vel Euangcli-ftæ ædiderint.Quod enim iftç fuæ fententiæ con-firmationem ex co petit, qiiod clogium Chrifti Hcbraicè,Grçcè,amp; Latine feriptum à Pilato fuit) lohan.iÿ.verf.îo, inane argumétnm eft, ac nihili' Ex eodem enim loco mcliiis collegerim ego neminem pofle agnofeere Icfum Nazarenum efle Regem ac Dominum noftrû, id eft, ecclefiç Dci) nifi qui tres hafee linguas fimul norit, ac proinde Patres pene omnes, quos ifte linguæ Hcbræç amp;nbsp;Græca: ignarosfuifte concedit col.S^.L.D.Chri-ftum Regem ignorafle exbuius fententia faten-dum eft : ex quorum tarnen fci iptis potiùs, quant ex Dei verbo fcriptOjfe, fuâmque doôlrinam tuc-tur.

Contradiûio quoque iftius hominis in hot toto libro multiplex eft , fed paucas avT/Xoj-jjef eX multis decerpfimusjvelut. i.Quod fontes ipfos Sgt; Scripturæ corruptos amp;nbsp;dubios efle vult, nihilo-minus tarnen cxtarc amp;nbsp;cnealiquam S.Scripturain authenticam col.92. L.B. amp;nbsp;col.84.L.A. 2. Item Latinam Bibliorum verfione vulgatameftccct-tiorcipfisHebræis,amp; Græcis codicibus, quifunt ipfiusfontes, idcft,regulatumeftc fua ipfiusrégula certius,fideln]s,amp; iuftius,col.88.L.D.amp; coL 8i. L.C. In quo fe-ipfe quoque réfutât. Nam toto cap. IT. ad Hcbræos Græcos codices rccurrlh item ca.t2.ij.amp; 11. j.Negat ecclcfiam Romanain pofte difpenfarc de fubftanrialibus facramento-rum col.91.L. A. amp;nbsp;tarnen alibi vult, pofte tollere è S.Cccnî

Ad I. Controvers. 41 c S.Cœna vfum calicis,qiii eft altera S.Cœnç pars eflcntialis,telle Cht.b'lo,Matth.r6.verf.27. Btbite ex eo omnes. 4. Interprètes Latinos Biblioruin labi potiiiffe, ceitiorem tamé efle æditionem La-tinam vulgatam ipfis Grecis amp;nbsp;Hebrçis codici-' bus colum.92.L.C.amp; D. 5.Cótradiélio eft, fincin ’ Canticorum in publico ecclefif coetu efle popu-11 totius inllructioncm ac confolationem, ea^ta-men lingua populo ignota cani.fcribique opone-re colum.nó. L.C. 6.Contradiélio,finemS.fcri-. pturç,eiufquc in ccclefia Icélionis non cflèpo-' nbsp;nbsp;nbsp;puli fcó ecclefiç confolationem,ac çdificationcin

(contra Paulum tarnen Roman. 15. verf. 4.) amp;nbsp;tarnen confolationcs, amp;nbsp;exhortationes ad popu-lum ex ca fumendas amp;nbsp;proponendas efle populo C0I.116.L.C.118.L.D. Denique dies me ipfadefi-ceretjfi omncsiilius inter fe répugnantes fenten-tias rccitave,amp; enumerare vcllcm.

Nugacitas pretcrca Bcllarrnini appaict.Nam modó quidpiam ad obiecla libi argumenta eftu-' j tiitifiue verum, flue falfumfllli pcrindc eft,atque ' 1 idipfum iuftam folutioncm argumcti efle credit ’ ! homo incptus, ergo cçtcros ex fuo ingenio meti-’ tur ac putat ftolidos, qui ipfius refponfiones totis capitibus n. n.13, amp;nbsp;i6.1cgerint,Fallitur,cachin-nabunt enim omnes, nonfolum ridcbunt,qui ifta capita lcgcnt,ac perpendent.

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ithn tertij. Cap. i.

H Vins capitis prlmifcopus eft doccrc,nonfo-lùra difticilem efle S.fcripturç interpretatio-

»

4» Responsio Danae I nem, acintelligétiam, fiqiiiuis cam explicate co-nctiir,id quod amp;nbsp;nos quoquc,amp; omnes in vnjiier-fumfacilc cocefTcrunnfedita obfciiram, implica-tam,abftrufara efle fcriptnrse facrç mcntcm,ac latere, vtfrnftrà quid cxea definirein negotio fidci abfquc Patrmn commetariis ab ecclcfia Romana probatis laboremus , amp;nbsp;ftudcamus, contra quàm tame amp;nbsp;Chrirtus ipfc docct Iohan.5.verf.39.yfr»-tarntntferipturof, y.ver.jS. cjui credit tn rue fient iit~ citJcriptHra.StL Paulus triditin pofteriorc epiftola ad Timot.3.vcrf.iy.amp; 16. roufiertptura vttlts efl ai floürtnarth vtperfèÜusfit homo Dei. Tua pueroflier ae liter as nout^ii, e^na te poffitntfaptMtem redder! tn flalnte'. Ergo pij ornncs ab I fata ad legem, amp;nbsp;te-ftimonia remittuntur ,non ad bominum in eani cômutationcs,If.8.vcrf.ïo.codcmq; modo à ^Ma-lacbia Prophetarum vltimo cap. 4. verf. 4. Me-mentote legts Aiofisflernt met. Imo ab Abrabamop-pfo apud Lucam cap. 16. vcrf.a9. Ilabent Aioflimy

Prophetas. Quamobre ad S.Scripturam,vt verè de Deo, de Chiifto,dc Fide, de Salute noftra.de omnibonoopcre crudiamur, omnino nobis re* currendum eft,ifque praecipuus liber eft,qui nun-quam eft de manibus noftrisdeponendus Contri tarnen pugnat hoc capite Bellarminus totis ftx n tionibus ,amp; Patrumautoritatibus vt putat,col' ÏZ3.I24.I25. 8i earn npbis per fefc nullius vfus efle vult abfquc commentatoru ab ecclcfia Romani eóprobatorü intcrpretationc. (Nâ co fpcótat hu* ius hominis mcns,quanqnâ hîc earn eclat,fed po-ftcaprodit col. 132. L.D. 154. pertotum caput 4* propter ipfius Scriptiiræ diHicultatcm, feu obfeu-ritateiB)

Ad I. CoN*r rovers. 4} «tatem, quæ cfficit, vt earn, eiufquc mcntem nemo affcqui poffit in iis, quæ præcipua falutis no-ftrç capita continent, cx-fola ipfius Icctione, quaiitumuis affidua , diligenti, ctiam inuocato Deiauxilio amp;nbsp;fpiritu , amp;nbsp;ab hominc quanturauis omnibus à linguis, aitibus inftruéto, nifi Epifco-porum Romanorum (hominum vt pluriroum return omnium, amp;nbsp;omnis littcraturæ impcritiffi-inoruin ) autoritas, fuftragium, approbatie accédât. Quæ fcntentia quo Ipeftet, facile vident O’ mnes, nimirum vt amp;nbsp;à cæcis de coloribus iutli* cium pctatur : amp;nbsp;ab hoftibus huius lcripturæ approbatie ipfius exfpcótetur: amp;nbsp;vt vni Romano Pontifici omnium de vcraReligionc controucr-fiarum decifio definitioque tanquam cuidamv-nico Apollini aut Papiniano deferatur. Qiiæo-mnia funt abfurdiflima, Si iniquifîima. Porto de difficultatc S.fcripturæ, quæ,qualilve ilia fit,amp; de noftrorum cum Patrum diCtis facili conciliatio-ne capitc fequenti Dco bene iuuante,dicî:url bre-uiter fumus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

Ad Cap.II.

VNa ilia de obfcuritatc , vel facilitate Sa-cræ feripturæ quæftio commode , veré-que explicata totum hune librum Bellarmi-ni tertium confutabit, Patres tum inter fei-pfos, tumnobifeum conciliabit, Si Bellarmini ad noftrorum de facilitate Sacræ feripturæ argumenta folutiones ineptas , amp;nbsp;extra cafum ac rem quæfitas oftendet ; denique totam earn confirmationem, quara liiæ fententiæ conatur

1)

44 Responsio Danae I

Ilic afterre conucllet, ac encruabit. ImprimisaU' tem fcopus queftionis amp;nbsp;controiierfiæ fpccb»' dus eft, amp;nbsp;primo loco proponendus, Quçritur S.fcripturç facilitate amp;nbsp;pcrfpicuitatc, non cwrAW» amp;nbsp;fiinplicitcr,vti Bellarininus putat,ac rc propû' nit,fed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod ad hoc,ncmpe vt facilis,di'

lucida,pcrfpicua,intelligibilis, plana,claraqiieo-mnibus effe intelligatiir, dicatur amp;nbsp;ûatuatur, qf* modo earn linguam capiiint ( in qua édita ilia efti amp;nbsp;ab ipfis legitur) quoad hoc,vt ex ca,ciufquc fo' la lettione ndci Chriftiane fundamcntaicapitat^ furamam illi percipiant, capiant, cognofcant, in' telligant, Quare non quçritur hoc loco, vtiuinS' fcriptura fic fit facilis, vt quiuis, qui cam Icgih^ euoluit lingua fibi nota, cxplicarc figillatim oiH' nes amp;nbsp;fingulos illius feripturç locos, amp;nbsp;verficuln* poflit, verborum fingulorum vim , themata amp;nbsp;fationem rcddcre.ordincm amp;nbsp;feriem orationis,äC vim amp;nbsp;pondus amp;nbsp;locos argumcntorum,quibus V-titur Spiritus fanö:us,obferu3rc, annotarc, explf care queat. In fumma quçritur, vtrum S.fcripturt lie pcrfpicuafit,amp; quod ad hoc, viamp; Dei verifati’ cognofeendi amp;nbsp;reâè colendi, amp;nbsp;fidei in cum pct Chriftum noftrç cognofccde,percipiendar,tcncn' dç rcgula,lux,luccrna fit clara cuiuis cam diligen-tcr,pia mente,amp;:inuocato Dei auxilio,aHiduéqii« legcnti.Hoc negat Bellarminus,vt nos ad Ronai' ni fui Pôtificis .i. ipfius feripturç fanâç hoftis au^ toritatem folam rcuocct : nos contra afleriinuS' Noftrç fentétiç rationes fint cç quas ante nos ah) pij amp;nbsp;doófi viri protulcrunt Deuter. jo.vcrf.n.amp;

Deiprope te elZjPf.i^.verf.S.p. Lt^

Dei octh'

Ad I. CONTROVERS. 45

^Deiocutûs iHfimifiat. lohan. 5. verf. 39. ScrHtamini fertptitrai.ï'f.ïi 9.verf.iG5.amp; 130. Ver/’iï tnwm lam-pMpeiib-Mmetó.Proucrb. 6. verf. 23. J^erhumfeu lexeïllux lucerna, Auguftinus libïx. cap. 6. Doctr.ChrilbChryfollo J4omil. 3.in 2 .Thcflalo-nicenf. Hieronymus in Ezcchielem, amp;nbsp;alij pene infiniti. Atviui Paulus euâgelium tcclum cfle nó-nullis fatctur.R.Vcrïi cftjiis ncrnpc,qui animales plane funt, amp;nbsp;qui pereunt 1. Corinth.2. verf. 14. 2.Corinth.4. vcrf.3.iilcft,iisqui non proficiendi, fed contradicendi Audio verbü illud Dei legunt: qui non piè, fed irridendi animo illud euoluui^t: qui fuæ Garnis indicium fcquuntur, vt nihil, nifl quod ilia dlélarit cife verum, credant, non autcili parati amp;nbsp;lubentes ad illud verbum audiédum fe-

quendumque acccdunt, amp;nbsp;vt fc totos doârinç ei, quàmin co verbo cótineri viderint, fummittant. Ecce quibus eft obfeura S.fcriptura, iis nepe, qui earn legendo nolunt exea quicquara difccrc, ex quodam animi fui in earn præiudicio amp;nbsp;contem-ptu.Namaliquid legcre,vt in co nihil intclligere vclisjcftnegligere.Si quis M.Ciccroncm,AriftQ-gt;’ telem,Platoncm,fic legerit,in co nihil intelliget. Ergo fui contemptoribus, non autcmculroribus dimcilis amp;nbsp;obfeura eft S.fcriptura; amp;nbsp;quidem fo-luin. Prætcrca ilia ipfa obfeuritas S.fcripturæ ctia iis lpfis,quibus tefta eft,quique ex ea nihil difeere cupiunt; fed illi potius tori cótradicerc, non in eo pofita eft, quod ea, quae in ilia fcriptura dicuntur, fcribunturquc non intelligant ; fed quod ca ipfa, quæ intelligunt, neque fcqui, neque crcdcrc voluut, quia Ilium indicium, quale à natura habent,

4lt;5 Responsio Danaei

Dei fapienti« prorfns prxfcrunt .i. tenebras fuU luci diuinæ.In fümma,có tota hæc noftra fcnteir tia redit, vt dicamus cuiuis homini, qui S.fcriptu-lam lingua fibi nota pie,id cft,bono amp;nbsp;proficicn-di alïeétu,amp; diligenter legcrit, perfpicuain,amp; la-cilcm cfTe ad ven Dei agnitioncm, cultum, Hi fi-dci in Chriftiun amp;nbsp;falutis fuæ régula, capita,fuffl-mam, doclrinam, amp;nbsp;fundamenta colligenda, lia-bcnda,difccnda,amp; quæ non funt crcdenda,agno-If tndum, amp;nbsp;difeernedum- Quod autem ad tidcio» huic ipfi doéfrinæ accoimnodan-dam,vt cam fequatur : quod item ad illius doetri-næ mandata amp;nbsp;piæcepta implenda, amp;nbsp;prçHanda» boe iam plane cxdono Dei nos fuo fpiritu rcgC' ncrantis eft:ex fola autc illius feripturæ leélionfi aut noibæ confeientiæi amp;lucis reliquç fcintilH’ neque manat,nequc cfficitur : fcd.vti dixi,cx folo regenerationis dono, côq;fupranaturali. VcriïiTi aliud eft S. feripturam, quoad fenfus fiimmam S.' verborum nicntem intclligerc ( quod ij omnes pofl'unt,qui earn lingua fibi nota legunt)amp; cidena affenfum fuum , fidéinquc veram accommodatCi caiTiquc,cæteris doélrinis rcpudi4tis,folam fcqii*' Id quod foil pij, amp;nbsp;Dei clccti poirunt,amp; faciunt.

Ergo fallitur Bellarminus duni piorum Deuin prcces, vt quæ de ipfius verbo in tel 1 fgont vera fide credant,vcl in ea ipfa,quam iam habcn'^’ fide proflciant,vel quæ Dei verbo inbetur facet^’ piçftcnt, rclert ad fulam corum,quç in Dei verba fcripto fc nota lingua ædito continentur, intclH' genriai-n,ac notitiam,quanquam amp;nbsp;ca quoque Dei donum eft, fed non regenerationis,fed pd' mæha'

Ad I.Controvers. 47 ' tnæ hominum illuminationis, vt ait Auguftinus, J qua omnis homo , qui venir in hune mundum à Deo illuminaturloh. i. vcrf.9.Eft igitur Paralo-. gifmusabignofationc Elcnchi, quoniamca, qusc / de vno quodâ rerû gcncrc dicutur, ad aliud genus Z transfert Bellarmin. Sic Pfal.119. Da miht tntelle-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Luc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobufidc. fie Colof.i.verf.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10. Crefient es in agmtionemDety amp;nbsp;alij fimiles in-

, telligendi loci,amp; prcces.

, Verùm vt ad omnes Bcllarmini folutiones fe-, . mcl refpondeamus gt;nbsp;quibus contraria fibi argu-z métapotius eludit, quàm réfutât,dum ait vbiqu© ■ S.fcripturam non poife abfquc commentariis do-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttorum inrelligi, etiamfi lingua ipfi legenti nota

; nbsp;nbsp;nbsp;legatur : atque quædam etiâ Patrum diCta in eam

) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rem citât. R.Paralogifmum elle huiufmodi folu-

J nbsp;nbsp;nbsp;tionem,eûmque varium,amp; multipliccm.Primùra

) ab ignoratione Elenchi, nam quod de credendo H amp;fidc doftrinç S.fcripturç dicitur transfert ifte 'i ad folam ipfnis doctrinæ intelligcntii, quafi veto 5. idé fit crederc,amp; intelligerc. Deinde ab accidete. (I Nam quod de fumma Hdci amp;nbsp;generali doedrina ex Del verbi lefliionc cognolceiida dicitur,tranf-i. fert amp;c fumit ad pcculiaré cuiufuis loci interpre-tationem , in qua quæritur quæ fit vis verborum, 1 quod ad Gramaticos pertinet ; quæ fcries amp;nbsp;con-t ncxio orationls,quod ad Rhctoresiquod denique !t robur amp;nbsp;pondus co in loco argumenti, quod ad !) nbsp;nbsp;nbsp;Dialecticos fpeófat.Ergo quod nos hie de ipla fcri

» pturæ doétrlna amp;nbsp;fubftantia docemus, amp;nbsp;agimus, *, Bellar.ad Ipfius doâimçSc ftripturç accidëtia,rc-V nbsp;nbsp;fert,qualis eft fignificatio declinatioq^Grimatica

48 Responsio Danae I vocum,orationîs amp;nbsp;loci propofiti artificium,tcx-tus fyllogifmorum, qui in co fcripturæ loco latent. Quod ell tergiucrfarijvcl præuancari inani-fcftc.Præterea Bcllarmini folutio hæc ipfa eftPa-ralogifmus, A non conlcqucntc. Ncc cnini fcqui-tur, vt fi lt;|ui Sacræ feripturç loci fint obfeuri, codem modo quoque omnes fint obfeuri. Quod ipfum.quoque eft Paralogifmus A diólo fccundû quid, amp;nbsp;his tot vitiis laborat Bcllarmini refpon-nofeu folutio adnoftradc facilitate S.fcripturX argumenta.

Q^od ipfum, vt melius intclligatur, aliquot ex hocipfo capite fccundo exempla aftcremus, hïC videlicet, qua? noftram fententiam illuftrabunt.

Adprimum noftrorum argumentum, col. L.B.re{pondct,Mandatum Dei,quod legem Dc-calogi continet, elle intelleótu facile, quia eft na-turale.Fallitur,fi de feric fententiarum Mofis,3Ut lcgis,dc fignificationc grammatica vocum,dc ro' bore argumentorum Decalogi Sc artificio intelli-git: fin autem de fumma doétrinæ, verum. At ea-dem. S. fcriptura in rcliquis partibus fuis, quod ad fummam doétrinç codem modo agit,amp; tacilis eft: quod ad pcculiarcm cxplanationcm,vbique difli-cilis. Quoniam ciufmodi peculiaris locorum cx-planatio eft certorum artificum, nempe Gram-maticorum,Rhetorum,Dialcclicorum:quas artes ^lcriquc Chriftiani non didiccrunt : imo nc Id quidem ipfi Patres magna ex partc,cx quorum tarnen fcriptis amp;nbsp;commentariis petendam S. fcripturæ interpretationcm efte contendit, quahs fuit l-laymo,Rupeitus,Rabanus,Abulcnfis, amp;nbsp;his fimiles

Ad I. C o n t r o V F. r s. 49 fimilcs alij.

Ad fccundiim noftrorum argumentum col. izó.L.D, refpondetjPræceptum Domini, quod cd in Decalogo , non eile lucidum amp;nbsp;facile ad intelligcndum ; fed elfe lucidum poftquam in-tellcdum fuerit.Fallitur. Nam eft lucidum ad il-luniinaiidos primum Icgcntium oculos, Si vt il-lisfapicntiam afferat, quam intelligantprimùin Iccèores, vt di fertè ibidem diciturpfal.ip.vcr.p. amp;Pfa.ii9.vcrf.i^o.Aditus ipfe veiborum tuorum iIluniinat.Ergo lolutio Bellarmini textum ipfum : prætcr quam quod ctiam hbi contia-diciuquiimcadcm columna feptem fupra lincis fcripfcrit.DccalogumLcgis efle tacilcm ad intcl-ligendum, quia illius doctrina eft naturalis. Sed Vera refponfio erat hæc, Dodfrinam Lege , feu vcrboDeifcripto contentam efle facilcm cuiuis ad fummam feu fubftantiam eins capiendam : fed diflicilcmadmethodum , artificium, amp;ca,quæ flint variarû artiûpropriæ traCtationes, tradenda.

Ad quintum, fcxtiim, amp;nbsp;oidauum noftrorum argumentum col.f27.L.B.D.amp; lîS.rcfpondet locos feripturæ, amp;nbsp;Patrum citatos non intclligide S.fcripturæ intelligentia facili.FalliturBcilarmi-nus. Sed diftinguendaerat ca feripturæ cognitio. Namvtcx ca fummam amp;nbsp;capita dodirinç colli-garaus facile eft,modo lingua nobis nota cam Ic-gamus, Dirticilc artificium cius nofcc. Sic Patres inter fe,amp;cum noftris conciliantur, Sc Bcllarmi-ni ad noftra argumenta folutionesconfutâcurfa-cil limé ac vcriliimè.Qiiid igirurîEruntncpiorum virorumlucubrationes iny. feripturam inutiles, d

JO Responsio Danae I

amp; fuperuacancarî Minime veró. Illç enim ea iff* quæ fummatim ex S. Scriptura intelligebamuS) confirmabunt, figillatimcxplicabunt ex vi ver-borum.ferieorationis j argumentorum robore vera efle probabflt, atqiic ex locorum fimiliuroj^ dillimiliumcollatione, interpretatione J Si ferio examine , eruditaque comparatione deffendent veram doélrinam, falfam refutabunt. Hoc eningt; eft boni inEcclefia Paftoris , vt ait Paulus,Tit.l' ver.^,

Ad Cap. III.

JN hoc capite nobis cum Bellarmino in cæteris (umma confenfio eft, aepenè fumus gcmclHi ait illc:in vno autem tantiim fumus diflimilcs,^ fumma eft difl'entio, ecquis in controucrfiis religioneiudcx amp;nbsp;difeeptator federe debcat. Pu' tat Bellarminus col. i ja.L.D.Pontificem cii con-cilio fuorum, id eft Pontificiorum duntaxat Epi' fcoporum efte folum iftarum controuerfiarnin iudicem amp;nbsp;arbitrum, ex cuius cum fuis illis aflef' foribus Epifeopis fententia omnes iftæ de rclb gionc controuerfiæ funt dcfinicnd«E,amp; femel lb' tuendæX^upd falfum elle vident omnes.Eft cnii” non modó ouem lupo committcrc, Chrifti ncni-pe cauftam Pótiftci Romano fummo ipfius aducf' fario5amp; vero Antichriftoiudicandam jdemanda-dare:vei'ùm etiameft contra totiusluftitixb' ges, aduerfarium fiiæ ipfius cauflæ, amp;nbsp;litis iudi' cem ferre. Atqui nemo iudex ferendus in pro-prix rationc cauft« , inquit illc etiam profanuS'

, Itaquf

Ad I. Con T ROVERS. 51 Itaque huic Bellarmini amp;nbsp;Pontificiorum fuæ contra nos litis vindicias pro fe fercntium, amp;nbsp;pronuntiâtium errori,amp;iniquitati omncs fcfe op-pofucrüt. Pcrinde eft enim atque fi Mahumetanis indicium dc Mahumctanæ religionis veritate ad-uerfus Chriftianos dcferas, 8i concédas : pcrinde, atque fi idololatris indicium de idololatriæ fuse fanétitatc tribuas contra pios : fi meretriccs de fornicum fuarum, amp;c mcrctricij quæftus Sc artis ratione fcntcntiam ferre velis.

Itaqucipfe Bellarminus,quaeft prudentia, vi « dit, fcnfitquc hoc fuum axioma ac pronuntiatum efle non,vt Mathematicorum, certum, amp;nbsp;indubi tatum:fed plane Jubium,incertum, audax, terne« rarium. V nde loto hoc reliquo libro, id eft, to -tis feptera capitibus fequentibus in ea fua fen-. tentia confirmanda, fummè laborat. In fumma, totahæc Bellarmini aifcrtio,propofitio, amp;nbsp;pro-nunciatum eft Paralogifmus, qui petitio prin-cipij in fcholis appellatur. jftem cnim plane con-trouerfam pro certa fumit.ld quod puerile eft.

Ecquisigitur, dieet quifpiam, erit noftrarum de religione controuerftarum legitimus, verus^ iuftus, Sc irreuocabilis iudex, arbiter , difeepta-tor amp;nbsp;finitor? Certc non Pontifex Romanus, non Epifeopi Pontifici) religionis hoftes, non Luthe-rus,non Caluinusifed ca régula, id eft vera, certa, propria, amp;irrefragibilisnota, per quam quic-tjuld eft verum Dei verbum ab eo , quod non eft verbum Dei, diftinguitur amp;nbsp;difeernitur manife-ftiflimè ac cettiffime, Ecquis erit , dieet aTiui,

5i Responsio Danaei fïngulorum S. Scripturælocorum controuerforû vcræ interpretationis quoque iudex Icgitimus.R-Eadcm nota amp;nbsp;régula, perquain omne Dei verbum verum à non vero dignofcitur. Nam quæliquot; bet pars verbi diiuni,amp; quiuis locus, illiufquc in-tcrpretatio amp;nbsp;fenfus , verus amp;nbsp;confentancus elle intelligetur, atque afalfa eiufdcm interpretatio-nc difcernetur , amp;nbsp;dignofcetur per eandem regu-lain ac notam , per quam vniuerfum Dei verbum verum à falfo fecernitur. Exempli gratia , Qÿ menfura, eaqiie iufta amp;nbsp;publica tota panni mok’^ amp;nbsp;larcina menfuratur,agnofciturque, cadem nié-furaquælibet iftiusmolis panni pars menfuratur-Quo lydio lapide tota moles auriprobatur, eo-dem fmgula eiuldem molis frufta examinantur' Infinitaeius rei exempla proferri pofliint, qu2i breuitatis gratia,prætcrmitto. Vcrùm quæ fit ilb vera verbi Dei verè agnofeendi, amp;nbsp;ab aliaquaui’ dodrina difeernendi nota,amp; régula, amp;nbsp;irrefragJ' bilis,propria, amp;nbsp;certa ratio, ignorât Bellarminus, Noscamilkim ,quum nobis placuerit, docebb mus. Nihil cnimnabet cum ca,quamBcllarini-nus hîcrtatuit,commune,quumliane diftindio' nem ex Romani Pôtificis cum fuis Epifeopis Af feflbribus fententia, id eft, ex ipfms Dei hoftium dccreto,pcndcrc vult Bcllarminus.

Interim ad ipfius argumenta hoc capite cxpli' catabreuirer refpondcamus. Ac quidem ficutaU' tea demonfirauimus, hæc Bcllarmini aflertio,^^’ fententia cft Paralogifmus A petitione prinO' pii.îtquemanifeftiis. Petiturenim id concedi rum elfe, quo J cft omninocontrouerfum. Deim

Ad I. Controvers. 55 de eft Panlogifmus Anoncauffa. Necenim ali-quididcirco eft Dei verbum, quia Romani P.n-tiftces, 3: epifeopi Pontificij foli fie ftatutrv.nr, quuniijdcmilb mulra cum Dei verbo meniteftè piignantia probarint amp;nbsp;probent.

I Bcllarminiargumentum C0I.133.L.A. Ne-gant Eiiangelici Spiritum Sanctum alligatum elfe Pontiftciis epifeopis; ergo vohint vnumquera-que ex priuato animi arb trio iudicem efle S.Scri-pturæ,amp; veræ ipfius interpretationis. R.eft Para-, logifmus A non confequenti. Eft cnim certa quædam nota iudex vtriufquc controuerfix , amp;nbsp;quæ 1 It diuina Scriptura, Sc quæ fit vera iftius in-, terpretatio, quam notam noftri præfupponvnt • agnofei, fcirique ab omnibus, qui de Sanétaferi-. ptura,amp; vera eins interpretatione indicant. Eo-) dem modo ad cætera Bcllarmini argumenta rc-t fpondendum eft, quia eodem Paralogifmo, Sc vi-5 tio laborant.

Ad Cap. I UI.

Vod col.134.L. A.B. C.Mofis exemplum affert Bcllarminus , vt probet ad Romani

. Pontificis indicium controuciftas ccelcfiæ refc-' rcndaSjVtab co dirimantur , non videt homo a-(I cutus quam talfb amp;nbsp;perperam argumentctur.Plu-rcscnim Paralog'fmos limul committit- Primiim ‘ faéloamp; re extraordinaria rem ordinariam colli-» git.Molis cnim adminiftratio, ins, autoritas, fuit { plane extraordinaria, ficnttftDcutor.34.vcrf,io. ' Itaque in ipfius perfona extindfa amp;nbsp;finit i ; .t. 0 Ergo primus Paralogifmus eft , Ab ignorationc

54- Responsio Danaei

Eléchi,qiiia fit migratio de gencre ad genus. I)«' indepeccatParalogifmojA non confequéte.NeC cnim eft par Pontificis Romani códitio, 8i MofiS' Mofesenim in omnibus, de quibus iudiciumfiquot; rcbat,ab ipfoDeo illi apparctc manifeftè inllruC' batur,Numcr.ii .verf. 7.8. Qnod idc dc RomanO Pótificcfiue pius, fiueimpius nemo dixerit. Tef' tiuï Paralogifmus,A nó caufl'a. Sic enim à populo ficbat, amp;nbsp;ad Mofen rcferebat omncscótroiief' fias fuas ccclcfia, quia Deus fic fieri iuifcrat. enira conftitutus à Deo Mofcs internuntius inter fc amp;nbsp;populü Exo.iç.Denique nó videt Bcllanni-nus dû hoe Mofis exéplo vtitur, cófeflumEpifcO' porum, quemfuo Pontifici Romano adiungit,e-ucrti,quia folus Mofcs iudicabat, Exo. cap.17.

a Argumentum Bcllarmini col. 134. L.D. Paralogiimus, A nó caulfa. Falfó enim citât amp;nbsp;iii-terpretatur locum Dcutcronomi) ca. i7.verf.8.amp; dcinccps.Additur enim ibidem vcr.ti.difcrtc ca-tenusfiimmi Sacerdotis, vel ludicis fcntcntiani veram elfe, quatenus illacfl confentiens ctiiâu legis Dei.Confirmatur ex MalacIi.i.veif.7.Zlt;î^^ picerdotis cufiodtentlegem i nbsp;nbsp;Chi ifti ipfius ditto

Matth.23.vcr.2.3.Itaquc DBi ctius rcéic fenferat-

Quodad reliqua tria Bcllarmini argumcot.i) quæ col.135. L. C.amp; D.pcrfcqiiitur, codcin vitio laborant,quo proximum, quia funt ParalogifniuS A non caufla, quum Dci verbum falfô, amp;nbsp;perpe-ram explicatum à fe pro fuar fententiæ confirma-tionccitct. Na quod ex Ecclef.12.verf 13.Agg.t-verf.i2. M'alach.2.ver.7.allcgatur,habet diferteiu tcxtuipfo,amp;manifefic,e.vpncfçnpto legis

Ad I. Controvers. $5 paHorii, non cx cuiufquam hominis arbitratu amp;nbsp;fentcntia valere,amp; ratum efle dcbcrc id quod di-citur, docetur, dcfinitur. Ergo ex ipfifmet tcx-tus verbis àfc citatis Bcllar.rcuitatur.

Ad Cap. V.

) ,

QVicquid hïc ex NouoTcftaniento profertur a Bellarmino , nihil eum iuuat, qiiia condi-- mentum, atque potius animam ipfain eorum lo-I eorum detrahit, dum nó ex Dei ipfms verbo fcri-( pto(amp;- ea duntaxat doótrina, quæ in co cótinetur) - EccIcGæ aut Paftorum iudtciahrma efle vult;fed ' nbsp;nbsp;nbsp;ex folo hominum, qui modo Pontifices Romani

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fint,aut illis aflideât,iudicio,amp; arbitratu. Loci e-

nimipfi,vbiagitur de cathedra Mofis Matth. 23. i de doârina verç in Chriftum fidei Matth. 16.18. - de vera pcccatorum rcmiiîîone lohan. 21. Aétor. ï 15. lohan.4o.hanc Bcllarmini fentcntiâ réfutant, - noftram confirmant. Ergo amp;nbsp;hic quoque Paralo-11 gifmuç cft, non caulfa.

0 Quqd aftertur de loco Iohan.2i.P(«/ff ones meitf^ t. èi l.üC.ii.Oranipro te,fiepdes tua tiefteeret, vetera 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt repotia ccntics appofita, centies confutata à

[1 noftris : amp;nbsp;manifcllus Paralogifmus, A dicfo fell cundum quid, quoniara quæ pcculiaritcr de Pe-0 tro , Si pro Petro diçuntur, perperam ad omnes iS Romanos Pontifices hic transfert, quorum pic— î' rofque tarnen hærcticos fuilfc, velutLiberium, i' nbsp;nbsp;nbsp;Honorium, Anaftafium, Sergiumprimum, Gre-

!■ ’ gorium vii.cmnes iftorum hiftoriæ docent.

fl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d 4

lt;i

56 Responsio Danaéi

Falfum autcra amp;nbsp;hoe capitc col. 13 8.L.B.amp; v-bique nobis affingit, vt in fua caufla vincat,ncin-pc Veile noSjVt penes priuatos homines fit deic' cta, S.fcripturæ interpretatione indicium, amp;nbsp;tan' quam penes irrefragabiles , Si ineciifahih^ indices. Nam eft penes notam amp;nbsp;regulam illain» amp;nbsp;ex ea pendet, quam nos afferemus, qur quuin cuiushomini non prorfusamenti,itinfanonota efte poffit, imó fit, ad lolos Pontiticios cpifeo-pos indicium de recto fenfu S. feripturæ minimi rcuocandiim,i'cftringcndum,amp; alligandum eft.

Ad Cap. VI.

IN toto hoc capite fruftra fc fatigat Bellarminus in colligcndatam lóga reruin hiftoria. Primuni cnim non negamus quin Concilia legitime con-gregatapoflint,('tamp;rcliqui, qnibuseft nota ilfi S.fcripturæ cügnofccndæ cognita) de veto fcii-turæ fenfu iudicarcifed reftringit ad (olos epilco-pos,quod eft pene omnium hominnm, certe onigt; nium piornm. liaque Paralogifmus eft. A dicto fimpliciter. Deinde eodem vitio laborat iftius hæc collelt;ftio,dum fie ai guit, Epifeopi Romani aflenfus , vti amp;nbsp;cæterorum cpifcoporum,apparct in iftis iudiciis.Ergo prçcipua fuit illius autorit3Sgt; imo comunis illi fuit en cçtcris,amp; A diâo cómU' nicolligcrc quid amp;nbsp;reftringerc peculiariter, eft Paralogifmus. Deinque amp;nbsp;feipfum amp;nbsp;alios failli Bellarm.Paralogifmo A non confequente. Nain quod rata funt quædâ Concilia.qnibus Romanus • Èpifcopusinterfuit, non propterca rata finit fue-runtve,

Ad I. C o n t r o Ve r s.

ïuntve,8eprobata,qnoniamiis alij epifcopi, imó tpifcopus ctiam Romanus intcrfuit-.fed i|macon fcnfcrunt cum Dei Verbo: alioqui plane reproba-da funt.Quarc cft quoque bic Paralogifmus Ab i-giiorationc Elencbi,quum diuerli rclpcctus con-i hinduntur,8equodcau(ranoncftpvo caufla,falló I ftatuitur, ac proponitur,quæ periculofidima óc ro I bultilbaiafraus cft.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad Cap. V 11.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V æ teftimonia Romanorum pótificum pro

Il V^fcipfis , fuâquc ipforumcauUatucndapro-'• I tert Bcllarminus col.i^-i.L. A.nullius funt momé ' I ti. Nemo cnim iudex fevendusinpropriæ rationc ’ 1 cauffæAlioquin idem efl'et Se pars,amp; mdex,tpiod ' I Hcri leges omnesvetant Deuter, \ er. 8.9.19, • I vcr.iy.ltaquc boc argumentum eft duplex Para-‘ 1 llt;)gifmus,nimiium A petitione Principij vnus-.Al ' I ter A non caufta.

' I Quæ verb Romanorum Imperatorum teftimo-'11 uiacitat idemBellarmmus col.i^a.B.C.D.babét ' I incolligcdo vitiumôe Varalogifmum Aditiofc-

I cundum quid Sec. Nam boc ius cpifeopis de con-I troucrfiis ecclcfiafticis dccernédi catenus tribuc-1 runtimperatores,quatenusepifcopicxDciverbo

' I fcripto ; non ex fuo, ant Romani Pontificis arbi-l tratualiquid décidant. Ergo banc poteftatem ne-

■ • que cpifeoporum, neque Romani Pontibcis elle ’ I agnofeunt, fed folius S.fcripturæxuiusveranota, * I quia non fobs iftisperfpecta eft; (cdS: cuiuis no ’ I infano bominiad lolos cpifeopos iftaiudicia mi-

58 Responsio Danaei nimc fnnt rcftringcda: aut ad Romanum Pontifi' cemiquod tarnen obftinatc iftc vult.

Ad Cap. vil».

QVx ex patribus citât Bellarminus toto hof

8. capite neque Epifcopis, nequeRoniaoO Pontifici arbitrariana illam dcfiniendi quç fitvcf^ S.fcriptura,amp; quis vcrus illius fcnfus, poteftate® tribuunt. (Nam clTet illudamp; tcmerarium, perbum,veile Dei verbum ex hominum arbitra'“ pendêre ) fed concedunt earn notæ illi,amp; rcgulîi quam Deus ccrtam conllituit,vt ipfius verbüvC' rum à falfo difcernatur.Ergo Bcllarmini hoe loc“ argumentatio eft Paralogifmus Ab ignorationc Elenchi, dum quód notæ à Deo conlntutæ pfO' prium eft , transfertur ad hominum arbitratuin' Prsefupponunt enim Patres notam eiufmodi pef' fpetftam iis cfl'e, qui indicant. Deinde Paralogif' mus eft,A diélo fecundum quid,{ic,Epifcopi na“' lius ex ea nota S.fcripturæ propria iudicant amp;nbsp;q® de duntaxat nonnulli,quâ reliqui homines Chri' ftiani in S.fcripturis tandiu non exercitaticergoSf foli Epifcopi, amp;nbsp;omnes de S.fcriptura, quæ ecquis vcrus illius fenfus,iudicare,ac ftatucre po' funt at debent.Quis non videt vitium iftius arg® mentationis.quod etiam ab ipfa rerum experiefl' tia proditur.Nam teftc etiam in CócilioBafiliól* Gerfone, tefte magno i 11 o ecclcfiç Romane patt“ no PanormitanOjVcl vnico amp;nbsp;foli laico cófcntic' ter Dei verbo fentienti potius credendumefc quam toti alicui Vniuerfali concilio à Dei verbo fclipto rcccdcnti,amp; diflcnticnti.

Alt;i

Ad I. C o n t r o V e r s.

Ad Cap. IX.

?

QVæ ratio ,qtia?ve collcctio hoc in capite à Bellarmino fit , atqiic affcrtur, dufta eft ab cnumerationepartium, amp;nbsp;earum poftca remo-tionc. Veriim in hac argumentationc duplici vitiojfeuParalogifmo laborat Bellarminus, quorum primus eft, A non Confequentc. Nam non omnes indices vcri Sacræ Scripturæ fcnfus enu-mcrat. Prætcrmifit enim notam illam , regu-lamque vcrifiimam , quam Deus iftius contro-uerfiæ iudicem ipfemet conftituit : quam ex ca caufiaifte prætcrmifit , quoniam, etfi efle Vult magiftcr in lftacl,amp; aliorum doftor , tarnen earn ignorauit.

Secundus totins huiusloci Paralogifmus eft,A non cauira,Falf;nTi enim fumit,veram omittit,aut potius reiicit. Verus enim veri S. Scripturæ fen-lus, amp;nbsp;interpretationis iudex eft i{4amet Scriptu-i d, ad quam folam nos Dei Spiritus rcmittit, non ad Prælatos Ecclcfiæ abfque S. Scriptura. Ait e-nim lfaias,;gt;id Leiiem, q- Tefttmnnia,, cap.8. Ait Dauidpf.i9.Præc^prMz«Duzz2»«t lucidum : amp;Pfal. H^.Lex tua lucerna pedthtu meis- Ait Chriftus, Scriaaminifiripturoi. Iohan.5. Ait Paulus, S.Scri-pturavtilii eß ad docendtim. 2..Timoth.6.i,Pet.i. ver.iç. H abêtis fermonern Prcpheticutn ßrmifiitnu: qui tarnen omnes neque ad falfum iudieem nos remittunt ; neque varium , incertum , amp;nbsp;nu-taprem iudieem ; ( alioquin nos incertiores, quàm antca,dimittcrcnc)nobis oftendunt : fed amp;

öo R E s P o N s I o D A N AF, I verum, amp;nbsp;certum,amp; pcrfpicuum, clarumquc.Iti' que ipfecol. 150. L.D,vult,vt Pontifices Roman' ex cathedra doceant.

Ecclcfia vero in côciliis collc(fta,amp; fuo P otifr ce omnibus ctiam Prelatis Pontiliciis confiant neque veraeft veri y. feripturæ fenfus amp;nbsp;infalH' bilis iudex,neque certa, neque fibi femper ipfa cû fiat. Cajaphas Pontifex cû fuis omnibus prælatis Chriftum ipfum,Chriftique doctrinam condeni' nat. Multaconcilia Vniucrfalia, velut Niccnui® fecundum.EphefinumfecHndum manifeftè erra' runt. Alia aliis contradixerût,velut Sardicum An mincnfi.Auguftinus ait,«(? dica-rnns, Ego dtco, dtcuifeâ dicamus., DicitDominHs-.neej\tii mihi Ait' minenfeConctluim ohieceris:neijue ego ttbi-NtcefUtXh Contra Maximinum Arrianum.Ergo hiegrauirtî' mus Bcllarmini Paralogilmus A noncaufla ap-parct, quia falfum iudicem pro veto fiibfiituita' perte, vt luo Pontifici Romano Romæ afi'cntctur'

Ad Cap. X.

IN lolutionibuscontrariorû fuefententiæ argu-mentorum, quæ à noftris afferuntur, turn igiiO' rantiam ftiam prodititum ineptiam. Ignorantiain dû Alatli.xj. vcr.io.ignorat quomodo vnus Chri-fius dicatur doctor,in folutione tertij argumenti. Iohan.5.vcr.5o.ncfcit,cur Chriftus dicat fe alieflo teftimonio non egerc.in folutione. 4. argumenti Roman, u.verfi, verba pro rattonefidei non in* tclligit, quia verbum Prophetemus non repetit in, folutione 8. argumenti.i.Corint. z.vcr. i5.vocein

’ Ad I. CoNTROVERS. * 6l

'■ omnia non capit, cuius lîgnificatlo ad propofitum

*. argumcntû reftringitur: in folutionc 5. argumcti. vocein owzzM non intclhgit. Rellringit enim ad folosEpifcopos in folutionexi.argumenti.Deni-que in folutionc 14. argumcnti. Q^d fibi vult

ƒ Bellarminus Jura ait Ecclefiam non lujicarc de S.fcripturæ vcritatc,fcJ de noftræ intelligétiæ fen

® fu,vtrum vcrus fit, an non. Nonne veto idem cft veræS.Scripturæ intcrprctationis,atquc vcritatis

'' ipfius indicium ScScripturæ finis? Inlolutione 16. argumcnti difiinguit iudicium Auguftini quatc-nus Doctor eft, ab eiufdcm fcntentia, quum crat

f in concilio,amp; fedebat,vt Index. Atqui ideo Au-

** guftinus fedct in Concilio, quoniam crat Doctor. Quorfum igitur ifta diftinétioî Inepties iftius bo-minis in folutionc reliquorum noltrorum argn-mentorum ipfi contrariorum raanifefte cernitur.

Totius hhri Tquot;ertij (^enfuroy examen.

MVltafunt, quæ in hoc tertio Bellarmini li-bro merito reprehendas^vti fuprà in fingulis capitibus docuimus; nunc autem quæ communi-ter, aut in commuai vitialin codera infint , expli-cabo,non orania (nam eftet infinitum') fed ex mul tis pauca,quoniä breuitati ftudeo. Sint igitur ilia vitia imprimis quatuor, quæ pius quiuis in hoc libro obfcruarc poteft. Ex quibus primum eft. Mala mcns,amp; Ÿcteratovia , feu Aftutia. Nam quum in omni difputatione S. Scripturæ Chri-tianum virum candide Scfinccrè agere oportet,

6z Responsio Danaei

non autem cuniculis amp;nbsp;dolo: tum vcro præfcrt''” in concercationibus TIieologicis,in quibiis vni^’ Dei gloria, amp;nbsp;piorum ædificatio quærcnda Bellarminus hoc in librofummaquadam tech'^^ amp;robufta fraude totä fidei Chriftianç certitud*' ncmcucrtitjVtfuo Pótifici Romano gratificetu^ ex cuius ore potiiis, quam cxipfius Dcioracul'® Propheticis,amp; Apoftolicis doôlvinæ iphus Dci,^'' fidei noftræ vcritatem , amp;nbsp;certitudincm pcquot;' dcrevult. Namquumlibro huius operis priii’*’ docuiflet incertum plane cfle, qui nam fint S.fc^ pturæ vcri, amp;nbsp;gcrmani libri: fecundolibro coH' tendit etiara cos ipfos libros,quos cóftarct efle^' fcripturam, in ipfis adco fuis purilfimis fontibuSi nimirum in Hcbrasis Sc GræcisCodicibus(qii^ funt primaamp; originalia totius S. fcripturæfundi' menfa ) efle turbidos gt;nbsp;turbatos, amp;. corruptos:hi$ fubftratis facile poftca illi fuit impiiflïmum illud fiium dogma condcre cap. huius libri tertio» col. 132. L. D. totam Sanótx feripturæ certitudi-ncin , veiitatem , Sc autoritatem ex Roman* Pontificis vel folius, vt ipfe poftea ait : vel cun' fuis Bpifcopis afleclisiudicantis decreto prorfquot;! pcndcrc.Quæ fumma,qucmadmodum omnes vident, hominis tcchna fuit. In quo ille ex homi-num volimtate amp;nbsp;aibitratu ,Dei ,diuiæque do-ôfrinæ autoritatem pendere vult , quod eft im' pium , nempe Vt Dei Optimi Maximi mnie-ftas hominum imperio ftct,cadat-vc, amp;nbsp;fubiicia' tur.Deinde inepta colleétio. Curenim fiexho-minuiquot;

AD I. CONTROVERS. 6j

minumdecretisillaccnitudojS. fcnpturæ pcn-

11 detjRomanorum potius quam Græcorutn Epif-iS coporum-.exOccidcntalium potius , quam O-,1 rientalium, Pontificum confeflu , Si iuftragio?

Quos enim ex Romanis Pontificibus 8c Impcra-

(/ toribus , ex S.fcriptura , ex Patribus , ex ra-(, tione locos citât , amp;nbsp;rationes affert , tam pro is Orientalibus , quam Occidentalibus Epifeopis y (ad quos tarnen folos iftam determinationem rcuocat Bcllarminus) faciunt,amp; militant;amp; for-0 tafle plus pro illis y quam pro his , quoniam 0 Orientalis Ecclcfia ex ipfius Chrifti, amp;nbsp;Apo-ftolorum ore, amp;nbsp;voce inlHtuta fuit in fide vera;

gt; fuitpriùsCatholicaquàmOccidcntalis :fuitde-

5, nique ilia Orientalis magiftra huius ecclcfiæ Oc-# cidentalis.Atquchocprimum eft huius libri ter-i' tij vitium ,nempe Dolus Malus.

is Secundum eft àfXiôoJ^i'ot.Quum cnim'priùs quç-lA nbsp;nbsp;rendum fuerit, vtrum aliqua fit, eaque vera,pro

oi pria,immutabilis nota,amp;rcgula,exquaS.fcri-V ptura vera agnofei poflit amp;nbsp;illius verus fen-1# nbsp;fus diiudicari , ( id quod effe, fummo Dei bene

id ficio, demonftrabo ) hac quæftione , quae totius 0* huius difputationis cardo amp;nbsp;fundamentum eft» i' practermilfa , ad inanes, incompotentes, amp;nbsp;ini' certosiudices nos reuocat amp;nbsp;relegat; nimirum ad. y nbsp;folosRomanos Epifcopos amp;nbsp;Pontifices,quos po

l' ftea fecundariqs tantum indices facit col.151.Scd •' dieet Bcllarminus,fatcor, fe eiufmodi, notam ne 1' per infomnium quidem v nquam vidiffe.V erum id y debuit meminiffe, quod fcribit Hieronymus diu

64 R E $ P o N s 1 o ü A N AE I inultüquc fibi difcendum fuiflc , qiiod alios dof« re voluit,ne,quod iecit,falfa docerer.Atque,que' admodum inquit vcl ipfomet teile col. 144. L-^' Tertullianus in primis quærcdum eft,quæ fit vtf’ dodrinaeaqueconftitueda, amp;nbsp;quxillius vera*’*’ ta fit priucs rt omnino definiendum, vt ex ea po' ftca, amp;nbsp;quæ fit vcrc S.fcriptura, amp;. quæ vera ilH'” intcrprctatio,ccrtó defîniamus.

Tertium Bellarmini in lioceodcin libio v*' tium eft Falftas feu Ac priinuin quidci” falfum eft col. iz6. L. B.Facilius à nobis prx’lbn Del lege.quam intclligi. Cótra Paulus Roma»quot;' vcr.i5.amp; ló.oftcndit Dei Legem notam fiiiflegf' tibus , ab lis tarnen minime preftitam fuiife, R“' inan.i.ver.î9.3O.Ephcf. 5.vcr.n.i2. SccûdumW' fum eft, col.ijZ.L. D.his verbis. Pafieoues Datam efle Petro amp;nbsp;illius fuccciforibus S.fcripti*' ræ interpretationem. Nam idem cætcris Apolb' iis prçcepit Chriftus bis verbis.Itc,prçdicate î8.vcr.i9. amp;nbsp;Petrus ipfc priore epiftola cap.5.vf'; 5.docet liocipfum omnibus ecclefiæ paftoribus* Chrifto çque fuilie prçccptû. Paulus Galat.i.vc^' B.contendit fibi Apoftolatum gentium à Chrift-commiftum,Petro autemludæorum. Ergotai” bono iure, amp;: æque ad omnes Paftorcs hæc pturæ interpretatio fpeétat, quàm ad Pontific«”' Ron'!3num:amp; æquè ad Paulum,quàm ad Petr»»'' 5. falfum eft col.154. L.C.quum negat Samucki” fuifte faccrdütem, amp;nbsp;facriticaffe ,cótraverö, i-S’ muel.y.v.ÿ.p.v.n.Fuit cnim Sacrificator,fedpb' ne extraordinarius: amp;nbsp;intcrcedebat, qucmaditii’' dum Mofes,inter Deum amp;nbsp;homines. At ifte ftt” tt

Ad I. Controvers,

tur Mofen fuilTe faccvdoté ex Pf.jj.vcr.ó.Quartu falfutncol.iJ9.L.B.Apoftolosipfos,amp; alios fide-les recurrlffc ad Petrü, eumque cócüio Hicrofo-lymitano prçfuifle,coLi37.L.D.i4®'L.B. tam ill* hoe commentum fuum placuit. Vtrumque falfif-»-fimum cft. Ac quidem concilio Hierofolymitano præfuit lacobus.ficut ex cap.15. Aótorum apparct. llJe enim totius deliberationis definitionem çdi-dit. ld quod eorum eft, qui alicui coetiti prçfunt* Apoftoli verb alij, quéadmodum Paulus, Petrutn errante cortexerunt,Galat.2'Verf.i4-amp; rcprchcn-derunt : abnegantem Chriftü obiurgarunt,vbi eu

j, viderunt, nedum vt ad cura rccurrercrtt. Qrântû falfum eft,col.i46.L. A.B.repetitum cxcol.iiS.L. A.Sola S. fciipturam non fufficere ad dirimf ndas controuerfias de religions. Cur igitui ad carafo-lam noï rcuocatChriftus, Ioh.5.6. Scipfeiacon-ftituitprimarium fidei noftræ fundamentum ex Caluini veriffima fententia col. 151. falfum col. 147. L.B. Principatus Politicus per accidens ad ecclcfiam pertinet ; fed Pontificatus per fc. Imo vtraqueres, pront dignitas quædam publica eft, æqnè accidentaria eft ecclebæ , quum fæpe Si fine Pontificatu, amp;nbsp;fine Politico magiftratu poflit cf-fe,amp; fubfiftere ccclcfia vera,vclut quum cft in bis terris inuifibilisrvel vifibilis quidc,lcd Paftore de-ftituitur fuo ad tepus, vcl omnino. Atque ex hoc ipfo quæro qualis nine fuit ccclcfiaRomanaquû in ea plures crant fimnl Antipapæ ; quod iam vi-gefies quinquies accidit: aut quum nulli omnino erantin eaPontifices creatû Natunc carebatex ifto effentiali fui parte. Et bstc quidem funt gc-

éif Responsio Danaei neralil falfa. Quæ cnim in fingulis capitibus ti'-' funt fparfa,iam annotauimus.

Quartum vitium eft Abfurditas feu ContraaP öio Bcllarmini fibi ipfi. Ac primum vbique gat S. fcripturam efle verym doctrinæ iudicetn:^ tarnen colum.i5i.L.D. vult S.feripturam effep^ï' marium noftræ U'içi tirmamentum. Vbique fcff bit, velut colum.jp.L. D.verum veri Sacratfo*' ptura? fenfus iudicein efle Romanum Pontifleen” vel folum,vel cum fuis aflcflbtibus:at col.^i.L-P' Pontiflei fcripturam cxplicanti credenduni eflf’ non vt primario, fed vt fecundario duntaxat fufl' damento. Quo teneam vultus mutantem Pr*’' thea nodo ? Modo ait S. fcripturam intellectu cilem efle, modo negat colum. 12 j.L.A.C. amp;nbsp;L.C.D. Item col.152. L.A. deS.fcripturæ intclH' gcntianon iudicat cccicfia ; fed tantum de intd' ligentiamca, aut tua, quafi diucrfa fit iudicijr^' tio. Vbique in fuisfolutionibus ad noftra arg”' menta dubius cft,varius,incertus,amp; contrarias bi ipfis folutioncs affert.êt probat colum.ixô.iî? 147. Bifariam, ait, tntelUgitur htc ltgt;cns, Alij hune locum intelligunt, alij aliter. Vna iftius ifl' terpretatio in eodem loco cxplicando vult eflr generalem illius loci fententiam, altera vero pf' culiarem: Vnacrit,dc vita æternaintelligi cum. altéra,de vita potius temporali colum. L.D. 148.L. A.vel die, inquit, vel die colui”' 148.L. A.item Dicipo[fet-,coï\im. 150. L. D.fr* quod, obfccro, genus folutionum iftud eft? Cef' tè nullum. Denique facit Auguftinum fibi ip'' repugnantem colum. 124. L. A. item Chryfofto' m»ni(

Ad I. Con T Rove RS. dj

; nbsp;nbsp;nbsp;mum : Hieronymum, quibus tartien maximè ve-

lut fux fentcntiæ autoribus, vtitur colutn» .ii}.

, nbsp;nbsp;nbsp;nS.L.C.D.iîÿ.L.B.Ethæcquideintotfunt ge-^

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neralia Bcllarminiin hoc libropiacula,amp; vitia

If nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manifeftiflima.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q^namßrvera, propria, certà^ne S .fcriptura t

raqae doEîrina à falfa •: veri tiUm

'* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fenfut afa!/i dijiernendi

régula,zlr nota.

ERgo quæ fit vcra ilia, ccrta, propria,imrauta-bilisdiuinæ doârinx à lalfudiiudicandæ re.

I, gula,amp; nota, iam vidcndum eft. Eadem cnim o-gt; ftendet ic qux fit S. fcriptura, amp;nbsp;quis illiiis verus fenfus. Nam vnus amp;nbsp;idem canon hxc omnia exa-/ minat, confirmât, difeernit, amp;nbsp;iudicat. Eft au-gt; tern hæc, vt quæ doótrina nos vnius Dei gloriain iz infolidum quærere docet, ca verè, certo, aflcuc-fi ranter diuina , amp;nbsp;eoelcftis doólrlna ftatuatur.

Quævcro dodrina nos, noftram, aut creatnra-iz rum cceleftium, vel terrenarum gloriam quærit, ftabilit, aut præfert Del gloriæ, ca dodrina nc-« que diuina, neque coeleftis cenfeatur. Vna verà amp;nbsp;eadem eft vttiufquc notæ amp;nbsp;regulæ probatro, i, quoniam vtraque eodem fpcdat,amp; idem conclu-di,^ Prima igitur ratio amp;nbsp;noftræ regulæ confir-- matio eft, A neceflario Confequeti, quod ex Dei ; notitiaomnino deriuatur amp;nbsp;cofcquitur.Eft cnim (1 prorfus ncceffe, vt quern efle Deû quifpiam verè Ÿ nbsp;nbsp;nbsp;agnofeit amp;nbsp;fatctur,ad eiufdé gloriiomnia referai*

lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e X

lt;8 Responsio Danaei

Sic arguit in epiftoh ad Romanos Paulus cap.pri-rto, Gentes elFc corara Deoprorfus incxcufabi-lcs,quód quum verum Deum cognouifient, tafflc cum, vt Öeum, non glorificartint. Eft enim il lu J omnium hominum non prorfus amentium men-tibus infculptum,amp; Deum aliquc efle:amp; cum,qui fit Deus, vbiquc colcndum, öi. ad cius gloriam o-mnia referenda. Exbocnaturæprincipio dieituf Pfàl.îa.vcrf.29.amp; probatnr Dei clTe in omnia re-gnum.i.Corinth. 10.vcrf.31. ad Dei gloriam omnia facicnda.Nam ctfi hæc Ù Paulo,amp; Dauide fin buntur, tarnen ex ipfius primæpæ lucis naturali-bus fiintillis, amp;nbsp;fontibus hauiiuntur, non ex pe* culiari quadam Dci rcuelationc his folis faäa« Eft enim hoc to yvuç-of ôe»,non f*t/ç-«p/ot',quem3lt;l-raodum Sc Tertullianus in libro de teftimonio confcicntiæ,Iuftinus de Monatchia, Aufelmus in Monologio docent ; Denique hoc ipfum teftatut cuique lua non aûwç prorfus, amp;nbsp;deprauata con' feientia.

Sccunda ratio ducitur itidem à neceflario con-fcquente, quod ex ipfa, rerum fatfarum, amp;nbsp;à Dco produftarum natura colligitur.Eft enim illud ve-rilfimum confequens,amp; omnino notum,videlicet opificium ad opificis fui laudem fpeâ;arc,amp; refit' ri oportcrc.Sic Paulus arguit Roman.i.capitc.Si^ Sapientiæ cap.13. Sic Plato lib.10. de legibus :ilt;l-que ex illis naturalis lucis rcliquiis, quæ nobis fi-perfunt. El go qui aliquem verè Deum effe agno-feit jidem hçc reliqua, quæ funt opificium illiu* elfe fateatur ncccflc cft ; aC proinde ad Dci ipforû opificis gloriam referenda omnino elfe. Sic Paulus AÖ

Ad I. Co N T R o V E R s. 69

lus Aftor.H.verf.i7.17. vcrf.z6.27. oftendit om-ncs homines incxcufabilcs,quôd quum noflcnt amp;nbsp;fefe ipfos,amp; omnia,qu« hîc eneniunt, funt, amp;nbsp;ex-tant,elfe Dei opéra, Deunt tarnen ex iis non glo-ïificarunt.

Tertia ratio cft àgcnerc fic,Omnis,quç de Dco coque colendo vera loquitur amp;nbsp;docet âodrina, eft diiiina ; que in eoJem colendo falfa docet,ilia falfa eft. Non cil cnim Deus lalfitatis autor, fed veritatis. Ergo quçdodrina veritatem de Dco, Deive cultu docet, à Deo proculdubio cft, ac proindediuina eft. Ilia verô doclrina verum de Dco,Dcive cultu tradit.quæ omnia ad ipfius glo-riam, velut opificis laudem rcuocat, amp;nbsp;reterenda iubet ergo dîuina ilia cft.

■ Quarta ratio A nccclfaria caufla fumitur, quod I bac ipfa nempe nota amp;nbsp;régula amp;nbsp;Cbriftus,amp; Vau-I ‘ lus vtuntur.vt fuam doélrinam diuinam.i.A Deo t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;elfe confirment, amp;cœlcftem. Nam Chriftus cap.

• 1 nbsp;nbsp;nbsp;5.vcrf,43.7.verf.i8.8.vcrf.5o. ficargumentatura-

pudlobanncm. Qm quærit gloriamDci,non fu5,V, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fs verax eft, amp;nbsp;vera feu diuinaipfius dodrina.At-

) qui ego quæro gloriam Dei Patris, non meam, ' Ergo amp;nbsp;veraxfum, amp;nbsp;dotftrina meadiuina. Con-t ' nbsp;nbsp;nbsp;tra vero lvban.u.verf.43.Qui quærît fuam gloria,

' nequeverax eft, neque vera eins doclrina. At qui I mini contradicunt, quçrunt fuam gloriana. Ergo . ' neque veracesfunt, neque corum doélrina vera gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft,autdunna.Paulus3utemGalat.i.vcrf.io Phi-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lipp. 5. Ycrf.9. ficarguit. Quictinque homines .t.

J honainum gloriam,non Dci,prædicant, aut fuam i jd eft, fuoruni operum gloriam, amp;nbsp;iuftitiam quæ-

c 5

l

fJQ Responsio Danaei

runt, falfim doctrinam amp;nbsp;diuinx contrariam an-nuntiant. Ergo diuina doóirina eft ea, quæfo-lius Dci,amp; quidcm infolidum gloriam quxrit. Alibi conqucritur ab iis Dei doCtrinam corrum-pi, quifc, fuamque gloriam quærunt. Ex quo Ïcquitur vcram cfle certamque noftram notam amp;regulam, perquamvcrc dodrinam eam,qua5 Dei eft, ab ca, quæ non cft Dci,tuto difcci nimus: Si verum quoque illius fenfum, amp;nbsp;interpretatio-nemafalfo diiudicamus. Eadcm enim régula V-trumque fit, amp;nbsp;dignofeitur : quæ ctiam in fcriptis Sc Propheticis, amp;nbsp;Apoftolicis diiudicandis locum Habet,amp; fequeda cft. Nequevero alia eft earégula amp;nbsp;nota,quam tradit Iohannes in prima epiftob ca.4.vcrf.2. J.ó vt falfi fpiritus à veris diftinguaU' tur. Nam qui amp;nbsp;Apottolicam doétrinam audit, amp;nbsp;çonfitetur Chriftum in carnem venifle cam do- ' ) drinam probat, quæ infolidû vnius Dci gloriani

quærit. Præterca non de generali nota S. feriptu-ræ dignofeendæ agit lohan. fed de mediis nofti^ falutis agnofeendis.

Nccobftat.quod obiici poteft.Ergo quçuis vei ritas feu Medica.fcu Philofophica crit diuina do-drina. Nos enim de ca duntaxat hîc agimus, quï ad pictatem .i.Deum 8c colendum, amp;nbsp;agnofceir duro fpedat,amp; pertinet. Omnis enim alia veritas, ctfi Dei donû cft, quia tamé aliud fubiedu, quàn» Deum, tradat, ncque cœleftis, neque diuina vc titas.aut dodrina dici propriè poteft.

Neque item obftat.quod lohâncs Caluinus li-bro primo Inftitutionis Chriftianæ ça.7.amp; S.alia« pows^i

Adi. C 6 N T R o V E R s. 71 notas amp;nbsp;régulas proponit diiiinæ doétrine agno-fcendæ.Imo nobifcû plane illc facit amp;nbsp;fentit. Sed idéfecundarias notas,quæex hac noftra(quæ pri-maria eft) dependent, allcgat, quæ ctiâ veræ non effent,nifi hec noftra prorius vera effet.PoÜquam igiturhocfumpfitCaluinus dodrinâ diuinam effe cara, quæ oinnia ad vnius Dei gloriam infolidum telèrt, ac proinde quæ vera elh ex ea multas alias notas omnino amp;nbsp;neceffariô dependentesex ilia noftra régula colligit,quç proprie doétrinç amp;nbsp;ve-iç,amp; diiiinæ competût: Népe quod eiufmodi do-örina,qiiü fit à Deo, à Dei qtioq; fpiritu in nobis obfignatur,amp; confirmatur.Qiiûcadein fit vera,vt poteàDco,feinper iinpleincntum fuum habuit, nullamdiferepantiâ habet,fibi feraper côformis eft, vnaeft,ab aliis doâtrinis diftlmillima cft: quç funt fecundariæ Sacræ feripturæ notæ.

Porto hæc nota amp;nbsp;régula quanquam iis no-tior cft, qui verè, piè, amp;nbsp;afliduè verbum Dei feriptum traciant : tarnen ncquç folis iis cogni-ta eft, fed amp;nbsp;aliis quoque : neque ex eorum dun-taxatdecretOfamp;iudicio pendet. Nam quemad-modum Deus vt redderet omnes homines in-excufabilcs iis omnibus rcliquit aliquas reliquas iuftitiæ agnofeendæ, Sc difeernendæ fcintillas : fie etiam dignofeendæ veræ pictatis , fieuf docet PaulusRoman.cap.r.vcrf.17,18.iq.alioquin in fua impietate cxcufabiles eft'ent. Nam quoddicitur Dei cognitio effe quæpiam arcana doétrina i. Corinth, cap. 1. verficu. 71. non omnibus nota pertinet adcognitioncmfalutis amp;nbsp;redemptionis hominum , in qua rairus illc falutis human»

c 4

7i Responsio D-ANAEI per Chriftiim tijodus declaratur.Eft enii» hçc cio* ärina nobis myfterium.Qi^od item eftapud Paæ lum 1gt; Corinth. 2.verf.i5. Verum ell : fed intcHi-gitur quoque de arcana ilJa,amp; falutis pcrChri-ftum impletç doéhrina : non autem de notailh^ régula generali, qua vera, amp;nbsp;diuina de Deo do' ärina à falfa dÜHngui, difcerm'quepotett, qua® ctiam animalis homo, qualcm il lie nominat PaU' lus capit amp;nbsp;intelligit, vel exfolisnaturalislucis rcliquiis. Et hçcquidemnos breuiter tradifflUSi quoniam piis, amp;nbsp;intelligentibus hominibus feribimus vt erudiantur melius : non autem xMo-nachis, qui pro hoc noftro in fe bcncficio no»

ÄXTfoi» honeftum, quod oportuit, perfoluent' fed fputa fua foetida, Si conuitia in me dcblate®' bunt.amp;conhcicnt.

Ex fuperioribus autemapparet nonmagisî' pifeoporum Póriheiorum (qui S. Dei verbum vd omnino ignorant,vcl dicis folùm caufla tradanC indicium,amp; concilium ad diftinguendum.quæfr vcrc doclrina diuina, que non fit, non magis io' quant requiri, quàm quorumuis hominum noO prorfus infanorum, ë£ amentium. Omnes eni® fani Si. attendentes eâ difeernent. Quinimo adhuc purior eflet ccclefia, tarnen ex Epifeoporo ciufmodi decretisres definlri non potuit. Ni® can. 8$. Apoftolicus, vtdicitur, tres MachabæO' rum libres habet,ccâfque facit Canonicos.Laocü-cçnum concilium Can.58. contra omnino eosre-licit, vti amp;nbsp;(Carthaginenfe Can. I4.1tem epiftoli Baruchi inter Canonica feripta habet Laodict' num,eam reiieit Carthaginenfe amp;nbsp;expungit.Infi-nitu®

Ad I. Contkovers. 7j

nitum effet fingulapcrfeqiii.

Pro coronixle verö illud addi Jcro,ex omni do-ftrinafcripta, quxdiuinaex noftra nota agnofei poteftjcam folam didam finffe Sacram fenptura, amp;nbsp;Canonicam, qua: immediate Dei iuffu fcribi præcepta eft. Id quod non raagis concilia Ponti-ficiadefinierint, quam quiuis plus ex Vgteri hi-ftoria.

cdâ^Uiirti libri R.Bellarmini.

Cap. I.

QVod hoccapite tradat Bcllarminus , mc-ram ingenij oftentationem fui, amp;nbsp;conuitiu impudentiffimum in Calninum (quern hxrcticum falfi) appellat) continet, itaque à nobis bîcfpcr-nendus omnino eft Bcllarminus , non curandus, aut itnitandus.

Ad Cap. 1 r.

Miferum eft hominem iftum in ipfo ftatim limine impingerc. Vim C|nim vocis huius, 7*raditio, notionem vocabuli prorfus ignorât, dum ad dodrinam non fcriptam reftringendam omnino docet;amp; tame de traditionibus iftis quas, quid fint,nefcit,fcripturum fc pollicetur.Difccrc debuit ex prçccpto A ntonini priufquam doceret. Porro Paralogifmus eft mamfeftus Petitioprinci-p^didus.amp;puerilistota iftius diftributio Tradi-tionum,in diuinas, Apoftolicas.ecclefiafticas. Af-fumit enim pro cóccffo 5c vero, quod eft in qux-ftionc pofitum, amp;nbsp;negatur à nobis videlicet effe

(#

74 Résfonsio Danaei

qiiafdam Diuinas amp;nbsp;Apoftolicas Traditiones ci' traS.fcripturam,amp; cas ipfas à nobis reiici: fal/uo* hoe. Defolis enim eccicftafticis Traditionibu’ Tcu humanis, quas vocant, queftio cft, quonb”' cas folas fiue icriptç fint, fiuc non, amp;nbsp;quidci« qualcs ifti inuchunt, oppugnainus. lila vetO quam fiint jnepta, quicqiiid ad eflentialcm S. Ccenæ inftitutionem pertinct, non efleab Euan-geliftis traditum, amp;nbsp;Apoftolis fcriptum,qiiunHlt;l cafola, quçab iis fcriptafiint, nos in hacqi’Ç' ftione reuocet Paulus i. Corinth, ii, Item ieiU' nium quadragefimç elfe Apollolicam traditio-nem,quum in libris Cônciliorum ipfimet fatéan-tur hoc primumà Pontifice Roman. Tclcfpho' ro inftitiitum fuifle, epift.i.Telefphom.Quatiiof itemtemporum iciumum efle Apoftolicamtri' ditionem cft ineptiftimum, ac falfillimum.

Calixtus II. ca inftituit circa annum Domin' 112$. Qiiid igitur hîc nugatur Bcllarminus? E' eft cxprcftiim in Can. Jetunium-,9i fexfeq. Di^' 76. inDccrcto Gratianis quod ifti probant, laudant.

Ad Cap. 111,

SZædam generalia, quædara fpecialia habe' loc caput.Specialia funt, quæ de xucKefn' Jib Apoftolicarum traditionum peculiari-ter attulit M. Kemnitius, amp;nbsp;quidem vcriftimu$' Iftc verb à pag. 158. vfque ad caput quartum mquot;' gno labore confutarc, fed fruftra, conatur. Natquot; cauillatur duntaxat Bellarminus, vt cuius ipü'quot; folutioncs icgcnti facile apparebit. itaque ilb pecU’

Ad I. CONTROVERS, 7

pcculiaria nihil habcnt difficultatis : amp;nbsp;à nobis ' proptereaprçtermittentur. Itaenim his,vcrif- ■ * lirais obiedionibus Doötoris Kemnitij percuflus gt;nbsp;nbsp;nbsp;eft Bellar.vt aperte in R,ad z Kemniti j argumen’-

1 til fateitur, magnam Canonis Mifle parte etiam 3 cc. annis poft Apoftolorum obitum inucntani i effc.In R. ad quartum Kemnitij argumentum, amp;nbsp;“ quod in S. Cœna Aqua vino miicctur: amp;nbsp;Aqua in ' Templis fale confpcrfa benedicitur, efte tantum 1 confuetudinis ecclefiç ; non autem inftitutionis ' Chrifti,a quo tarnen folo Sacramcnta inftituenda ‘ fuiffe fcribit idem coluiTi.i55.L.A.Secum confen-' tiat ipfe, quinoftris inter fc difcordiam obiicit. f In R, ad odauum Kemnitij exemplum fatc-■ tur Confccrationcm Altariura cfle. P. R. Syl”-lt; tieftri inuentum,Vti q^uarti temporis iciunium ■' inuentum Calixtiin refponfionc ad 6. In R.ad 3 nonurn exemplum eft Paralogifmus Ab Amphi^r i bolia.Extraordinariam enim amp;nbsp;miraculofam vn-

ftionem , de qua Marc. 6. amp;c lacob. cap. 5. agitu», b cum ordinaria quç nullum miraculum habet, Ï qualis in Papatu obferuatur, confundit Bellar-

minus, contra mentem Kemnitij. InR. adde-cimum exemplum Paralogifmum, A non confe-quente admittit, fic, Cyrillus meminit fadç fan-dorumin S. Liturgia commemorationis : ergo I' meminit Sanctorum inuocationis, Non fequi-iquot;, tur. Aliud enim eft, fuitque Temper comme-

moratio Sanctorum in S. Liturgia : aliud eo-1' rum Inuocatio. Hçc à Syricio inftituta, illave-lt; tuftiffima, de qua non agit Kemnitius. Ad 1* reliqua Kemnitij exempla amp;nbsp;argumenta non U

7lt;5 Responsio Danaei

rcfpondct,fedtcrgiuerfaturaperte Bcllarminn' In contradiélionibus Sc mendaciis noftroriii’'’ fingit, prorfus niigatur homo ifte, dum co» cedit noftris Dciim iulfifTe Apoftolis,vt NoUö^ Teftamentum fcribcrent col. 157.L.C. tarnenvi quinque poftea lincis negat hic ipfe Dciimp'^ cepifle Apoftolis, vt fcribcrent , fed vt dotf rent.Bc duntaxatprædicarcnt. Matth.cap.28.vc* ficu. lo. quafiquum abfentes ad ecclefias fcr*!’' rent, eas non doccrent. Imo tune maxime doc*** runt, vt apparet Philipp.^.vcrf. 1. z.Pctr.j ved'' Eftigitur Paralogifmus Ä figuradiélionis. lt;1*'* ^radicare pro fimplicitcr viua voce doccre mit ifte quum generaliter tarnen docere,Sc**® nuntiare fignificet Apocalypf. 14. verf. 15. Ni*'^ vt docet cap.t.lib. Herminias Ariftotetfe** ptura vocis loco fungitiir, vti in Zacharia L«C'' verf. 6^. muto apparet, qui vice vocis feriptursÇ atdidit in pugillaribus : generalia huius capitis*' éo, quodproximc fequitur, capitc,traâabiintigt;' nobis.

Ap Cap. till.

GEncralia igiturfunt, quæ nempe TradW nés à nobis damnentur. Apparet cùm es”*^ ftris feriptis, tum ex hoc ipfo capitc tertio fup” Quum enim, vel hoc tefte (tantum poteft'^ rita.s ) velimus ae contendamus totam fide, fine de moribus neceflariam doârin^*’ Sacra feriptura contineri, colum. 156. L.B. paret nos minime controuerfiam mouerc » ƒ iis, quæ in Dci verbo feripto exprefta funt,

Ad I. Controvkrs. 77

Traditiones, fiue dodrina vocentur, vti Aftor.

lil* cap.16. verf.4.1. Corinth.II. vcrfic.23.2. Theflal. ii’’ X. verf. 15. fiue adfalutem, fine ad politiam cede-» 31* fix fpcâent, i. Corinth. 4. verf. 17. ii.ver€34. x* Theflal.cap.x.vcrfic.x. Omnia enim,qux in Sacra Scriptura traduntiir eo fenfu, loco , modo ad-mittimus,amp; valere volumus, quo ipfum Dei ver-bumillapræfcribit obferuari.

Ex quo iam apparet de foils iis Traditionibus, Ilf qua in Dei verbo fcripto nequaquam continen-tur, controuerfiam efleifed neque etiam de omni-y bus. Nam qua extra Dei verbum fcriptum tradi-« (lit ccclcfia vtl vniuerfa,quern admodum concilia OecumenicaivclPeculiarisjVelut quidaEpifeopi: ea vel ad decorum amp;nbsp;Politiam ecclefiæ duntaxat conftituta funt ; Vel ad Dei cultum, amp;nbsp;fidei Arti-culos creditu neceffarios. Si vt effent pars veri V cultus Dei, amp;c fidci noftræ Articuli traduntur: has omnes Traditiones,quoniam à Deo ipfo mal’* nifeftè damnantur, plane, amp;nbsp;omnino reiicimus. gt;gt;' LociS.fcripturç funt Dcutcr.iî.ver.S.Iob.xx.vcr.

X2.1f.X9.ver.i3.Math.i5.vcr.9.T.Corinth.7. vcr.ix.

Colof.a.ver.xj.Et hç Traditiones vulgo per con-temptum Humanty id eft, ab hominibus inuentac nominantur. Sin autcmquædam conftituta funt ad folum ccclefiæ decorum, amp;nbsp;Politiam externa, cas Traditiones facile in iis locis probamiis, in quibus iarafunt rcceptæ amp;nbsp;côprobatæ, modo has tres condltiones habeant, nimirum,nc quid fa(ftu, vel in fpcciem puerile amp;nbsp;turpe iubcant : Ne quid fuperftitiofum, id eft,in quo meritû vllû operum aliquodftatuitur,amp; Dei gratis contraiiuin do—

7? Responsio D a li ae I çeant : Ne nimia fua multitudine ecclcfiain otii' rent.Nobifcum'planc confentit iftc col.iSy.L-'^ in medio. Hisitaconftitutis, inquibus efttotnj llatus controuerfia: cum co noftræ , quomodovt* pugnet, vel velitct Bcllar. aduerfum nos, vid«’quot; mus.

Primùm ab hoc capite quarto vfque ad mum fruftra amp;nbsp;cartas commaculat Bellarmin'** ^ctcmpüs terit. Ncc cnim vel ncgamus aliqquot;’’ traditioncs Sc régulas ab homnibus de Politiquot;’ decoro ecclcliae fcribi poifc, quæ, fi nullumy* tium habeant , lint fcruandæ tanquam cccld'^ decorum duntaxat, non vt Articuli fidei : eas efle fcruâdas, quse funt in facris amp;nbsp;Apo fcriptis, quandiu amp;nbsp;quatcnus ex obleruariquot;* bcntur,vclut Actor. 15. veldenique aliquas v'*quot; liter etiam à Conciliis, vcl nonnullis piis Ef fcopis præceptasad folum ecclefiæ tarnen rum : non ad Dei cultum, vel vt cflcnt fidei fl*’ fir« Articuli, Aliud probet Bellarminus, cerit.

Primumipfius argumentum eft col. 160. B.C. diu Deum coluit ccclefia abfquc Scriptquot;^ fed ex fola traditione. Ergo poftquam S. ftrip^ ra Dei iulfu ædita eft, ex traditione quoquc S.fcriptura colenduseft Deus. Hæc minime^' argumétatio.fed Paralogifmus,amp; isjcjuidemmquot;' tiplex. Vnusab ignoratione Elcnchi. Namt®**^ fundit tempora Bcllarminus. Nos cnim neqn* quam cxtraditionibus Deumcolendura elft“.., ccmus,pofteaquam Dcusfuunj ipfe vetbumin *

Ad I. Controversy 75gt; teras mitti iuflit. Sic cum Mofe Deuteronom.ix. vcvLS.fcntimus. Alter Paralogifmus ell Ab Ac-cidente, Vetbum enim Dei illud folum elfe gt;nbsp;Sc femper fuifle exiftimat, quod fcriptis mandatum eft, etfi Ycre conllat à Deo præceptum, amp;nbsp;reuela’ turn fuiffe.ïallitur.Perindc enim Patres Deo fer-uicrunt,qui Dei mandatum libi factum feruaruc (j, incorruptè amp;nbsp;memoriter, atque fi illud fcriptum ab iis fuilfet ; quum idem purum» non autem cor-pl ruptum cuftodirct. Sed nos Deo iana exfolo fcri-pto ipfius verbo feruiedum docemuSjamp;feruimus, quia nullum aliud verbum habcmus ab co reue-latum, quam quod fcriptum eft. Ergo illi Patres K Deo feruierunt non ex traditione amp;nbsp;hominum præccptione qualcm aduerfus iftos damnamus, jp fed ex ipfius verbo certo, amp;nbsp;raanifeftato id quod omninopugnat cum Dei cultu qui fit exhomw num Tradltione,de qua nunc agimus.V nde fium fententiam nbn confirmât hoc argumente Bcl-p larminus.

Tertius in hac eadem colleftionc Paralogif-mus eft, A petitionc principi j. Falfum enim lup-I ponit,amp; fibi concedi poftulat, dum ait, zAnte Mofen nullam Dtmnam Scripturam extittffe fct columna centefiraa fexagefima, L. A. Fuit e-j) nim faltcm liber Enoch!, cuius raeminit lu-das in Epittola verficulo quarto. Vidi etiam ipfe ƒ llbrum Âbrahami Patriarchæ cditum,amp; legi.

Secundum Bellarmini argumentum » colum-na centefima fexagefima prima, L. A. Videli-cet, Non effe Sacras Scripturas fufficientes ad doöïinam falutis»verse amp;nbsp;plenx Dei notiti«, 1»

So Responsio Danae I fidei in Chriftum noftræ, amp;nbsp;cultus diuini, quoni» multi librifacri funt arnifli» multi,non vnus dufi' taxatjfcfipti, amp;: acditi.R. Paralogidnus eft, A confequente. Nam qui plures facri libri fcrif“ funt, vnain amp;nbsp;eandem doClrinam continent, vel in vno duntaxat libro fuperftite, cæteris aniif' fis,reftat : ncquc propterca doârinæ falutaris cfquot; {cntia eflct imminuta autmanca,fcd difiiciW duntaxat illius interpretatio, fi alij libri prstd vnum ainitterentur. Ait Paulus fe ex totaEuan' gelica doârina didiciflc hocbrcuiffimum, Icfnfquot; Chriftum nempc crucitixum j.Corinth.2.vcrfgt; Reliquaigitur Euangelica fcriptafunt huiusft’’' tentiæ cxplicatio folum amp;c conftrmatio.Ergopl*'' res, amp;nbsp;fnb lcgc,amp; fub Euangelio libri fcripti fufl'i fed de iifdcm rebus qui non habcnt diucrfaxndo' clrinam : Si illi omncs 8i finguli libri funt trf'' monia vniusamp; eiufdcm doétrinæ, vt docet ifai’’ cap.8.vcrf.2o.^lt;/ legem.,3ÀZ-,çir teHmonta,(\\iX ûi”' Propheticafcripta. NamProphctæ fucruntdui’' taxat interprètes legis: ficut Apoftolica fcrip^ Euangclij:interprctationis aiitem commcntafi® pcreunte,non pcrit tarnenipfadoélrina.

In rcliquis huius capitis argumcntis falliW’ Bellar. Si fallit Paralogifmö Si A figura Diä'®' nis , amp;nbsp;A vocis Æquiuocatione feu Reftriâioquot;' qui piitct Chriftum, dum præcipit fuis Apofto^'* PrudtcarCf non iubere cifdem, vt feribant. quod cft prædicatio int er præfentcs, hoc eft Sef' ptura inter abfcntès , quos itidem, vt pra^ tes, doccrcfuntàChriftovocePrædicantc iu^ Matth.28.vcrf.xo

Dcni^''''

Ad I, Con t r o V F. r s. 8i

Deniquc col. ji6}. L.A. antiquum errorcmfuum, quem fupcriore libro in cêfura refutauimusjfctn-

per obtinet,videlicet minime intelligi ftatui pofte,amp; quæ fit S. Scriptura, amp;nbsp;qui fmt facri libri, nificxTraditionctergo vult plus tradition! ho-minum non feriptæ tribuendum clTe,quàm ipfi S. fcripturæ.Notamcnim contra certam, facémqvic illi monftrauimus, ex qua quæ effet S.fcriptura,8c qui facri hbri facile quiuisagnofcct,ac diftinguer, itemque veram S.Scriptuiç inteipretationem.di-gnolcet,ne ad iltas non feriptas, fcriptâfqucccclc iiæamp;liomiMumtraditiones vllo paclo rccurreic fit nobis neccffe, quemadmodum Bcllarminus putat.

Keliqua , qv.æ in boe capite reftant funt merx Bellarmini conieCturæ, quæ nihil veri, aut folidi habent.Itaque hæc funt prætcrmittenda*

Ad Cap. V.

Perpetuus eft in hoc capite Paralogifmus duplex,Vnus ab IgnorationcElenchi,quum Bel larminusnimirum transfert ea-quæ ordinis,amp; dc-cori tanttim gratia Paulus inftituit, Sc tradidit.ad fidei articulos,quafi non omnia,quæ ad fidem ne-ceflariaPaulus nouerat ,fcriptis tradidetit,provt locus pohulabît-.fed quædam tunc celaiit per tra-ditioncm poftea non fcriptam tradenda. trgo ■ quæ defæminis orantibus, i.Cor.H. i.Tinaot.

rutur,plané politica funt.Scd amp;nbsp;ea ipfa quoq*, Icrr lt;nbsp;pfitPaulus,dc quibus hie contcndit Bcllarminus,.

uonautemtraditione nonferipta ea vulgault,vt

8i Responsio Danaei ' irte piitat.Eodcm vitio laborat, col.ióó. L. C.P‘ dum quinque Patrum dicta,quæ ad Politiam tinent, deridei articulis interpretatur, ex quoff' quitur, amp;nbsp;fit, vt nullum pro Traditionibus noquot; fcriptisconfirmandisamp; inuchendis firmamétu'’’ Bellar. bine habcat, amp;nbsp;ducat, qua: hic nulla: led omnes feriptæ manitefic.

Alter Paralogifmus in toto hoc capite fparf*’ cft,pctitio principij, quiim ca fumât pro cóccih^ quæ negantur: atquc ex his,tanquam iuftoluJ' damento,filas conclufioncs elicit, falfótatnt”' Sunt eninj iftæ præfumptioncs ineptæ, non pf”' bitiones, velut colum.165. L.C. Chriftum de torma Sacramentorum Apoftolis tradidÜ^'^' quç non funt fcripta;amp; L.D.ltidem Paulum m“).' -ta de Paltorumordinationc amp;nbsp;vnctionc tradit^’*'. fc fine feriptis col. 167. L.A. Aiiguftinum ic P'*’ malium agnouiflcplura, quàm duo Sacramc^'* ab Apoltülis amp;nbsp;Chrilto inftituta. Dcnique tertius quafi ex abûdanti incft quoque Paralog^' mus ex æquiuocatione verbi tradteii, quod rint.ii. 2. Thclfii. c\' 2. rimoth.cap.i.amp; aliislo^ l'radirioncs non lcriptas fignificarc piitat contf ipfainet textes verba. Ad cam cnim dodrin^i* pcrrinct, quam amp;. ibi, amp;nbsp;alibi feriptis Paulustf’' dit,ÿc in literas mittit. Eft énim generalis,vti^“^ eui, huius verbifignificatio pro feripta modoji”* dó pro non feripta doétrina ex loci circunftanf’' Atque ctiam quæ de Antichrifto Thcfialoni«^^ fesantea viuavoce do£uerat,amp; Timotheum* fuo amp;nbsp;Paftorum muncrc Paulus, illic dit, quemadniodum omnes vident,ne

A D I. Contrövérs^

éffet iftis Traditionibus non lcrjptis. ld quod ' ibidem agnolcitBcllarminus ipfe col. 166. L. C.

Itaque col.167. L. C. D. in fuis ad noftrorum ar-

•' gumcntafolutionibus plane dubius cft,£x»7?»wo, ait, Htcfenfm mjigif placet nbsp;nbsp;patet, amp;c cxteraba-

iulmodi.

AdCap.vi.

'() INutileprorfus elt boe caput, amp;nbsp;dupliccmPa-0, Iralogifinum continet , vnum, A non caufl'a, népc fic, ccnferunt nonnulliPontihces quofdam ritus,quibus vtebantur,eife Apoftolicas ttadltio-0- nes ; ergo verum eft.Altcrum,ab ignoratione E-|i) lenchi.Nam qux Pontibces ifti Sc concilia ab hoc (ti citata dc Traditionibus, qux ad folam ccclefix 11 Pülitiam fpeiftant,fcribunt,iftc ad fidei Articulos ji'. traducit ; quafitam bono iure cultus Deiverus, (t aut fidei Articulus fundari poflit in traditione no tï nbsp;nbsp;nbsp;feripta, Sc ab hominibus reperta, quam ritus ali-

quis, Sc aclio qux ad ccclcbæ duntaxat decorum ƒ valet: ISlugerriraç Nu g je ftmt iftæ argumenta-'fl' tioncs.

Ad Cap. vit.

EOdern modo inutile, imo captiofum eft totfi hoc caput. Duobus enim amp;nbsp;quidem iifdem Paralogifmus , quibus caput fextum proximè fu-periustotum coraaculatur. Videlicet Paralogif-mo AbignorationeEléchi.Nam quxPatres di-cunt de 'Pvaditionibus fanttis minim^que fuper-ftitiofis,inquibus dc folaEcclefixPolitia,vt do-cet Gregorius Naziâzcnus Oratione prima cottà lullanûjjafiiius dcSpiritu fandto cap.i■■.Chtyfo-

84 Responsio Danaïi

ftomus Homil. 69. ad Populura,T ertulli. lib.D£ Corona niilitis,amp; alij:amp; dc difciplina agiturjträf-ducit Bellarminus ad Articulos fidci,quos extri-ditione non fcripta reétè inftitui, ac condi polïs ccnfct. Peflïmc. In ijs cnim S.fcripturæ protun-damcnto quærcndæ ftint, non autcm liominun’ ttaditiones non fcriptæ , aut cum verbo fcripw minimè confentientes, quas iftc pro noftræ fidf* fundamento coHocat tarnen. Alter Paralogifm“’ cfta non caufla.Sic fcnfcrunt amp;nbsp;fcripferunt Pï' tres, bas traditioncs Politicas nimirum cfle tri' ditioncs ApoftoIicas.Ergo hoc verum eft.Frußr’ he concluditur. Prætermitto Paralogifmum i'’ æquiuocatione verbi, quod ifte apud Patres ad traditioncs non feriptas,nullum in ^.Scri' pturafundamentum habentes refert : Patres aquot;' té, vtex ipfis corumlocis ctiam ab ipfo Belief' minocitatisapparct, de doéhrina, quæ vel in S-feriptura continctur exprefle , vel per analogiai” fidei cxeaefticitunCquemadmo luro Bcllarminu$ ipfe,col.i64.L.D.cxHilariohæc pariainterfe, quidem recte, facit, ac con(tituit) verbum Trad'’’ amp;nbsp;vocem Tradttionif perfpicue intdligunt. Sic voxDöffWJrf apud Bafilium cap. ij. elf intelH' genda, que ille citât locum, col.iyi.L.C.Sicip^c feellarminus ex Ambrofio Serm. j8. Symboluifl Apoftolorjm, quæ cif doef ri na fcripta, traditiO' nein appellat, vbi doctrina Dei verbo configiü' ta perfpicuc continetur. Nec aliud quiequan’' Quamobrem bi loci Bcllarminum iplum coO' liitant.

Ad Cap-

Ad I. Contkovers. 8$

AJ Cap. VIII.

QVæquattuor argumenta pro fuç hçrefiscô-firmationepolliccturhoc capite Bcllarmi-nusjita latent, Si obfcura funt, vt ne ipfc quidem caviderit.Verùm eum puJuit,amp; mcrito, illorum argumentorum. Itai^uc ea, quemadinodum alibi folctjfuis numeris non annotauit,quôd caamp; pcr-fp)cucfalfa,amp;ex ca conformitate » cjuam inter Ethnicorum amp;nbsp;Cbriftianorum rcligionem elTe vult, item inter Politicam rcrum adminiftra-tionê, Si noftrâ in Deü fidé ftatnit, duéta temerc cognofceret.T amé in ftudioforûSi piorû gratiam iltaquatuor argumenta annotabo,atq-, côlutabo.

Primùmcftcol.i78.L.C.D.Heretici plcriquc S.Scripturas folas vrgebant, Tradit iones reiicic-bant non fcriptas ; ergo quicunquc folam S. Scri-pturam vrgent,funt bæretici.K. Eftbæc argumé-tatio duplexParalogifmus, Vnus à non Confe-quentc. Ncque cnim propterea crant beretici, quoniamS. Scripturam ab aduerfariis cxigcbanf.

; lcd quia, quamuis vcrc aduerfus eos allegarctnr, ilia tarnen obftinatè ncgabint. quot;Neque etiâquic-

C quid cumbominc bçrctico, vcl infàdcli quifpiam . ' plus amp;nbsp;fidclis comunitcr facit,vfurpat illud ar-t guitpium ilium effe bæreticum.Nam edimus,bi-1 nbsp;nbsp;nbsp;bimus,loquimur cadem lingua,qua bæretici, nos

, nbsp;nbsp;nbsp;pij amp;nbsp;fideles ; ncc propterea tarnen fumus infidc-

/ nbsp;nbsp;nbsp;les,vclberetici. Quanto verius dixerim', Bcllar-

minus,amp; omnes Papæ afleclæ miferrimi, Cbvi-- ftianam fidem ex folis Traditionibus maiorum oppugnant , quemadmodum fcccrunt bomincs I, propbani amp;nbsp;Etbnici ; ergo Bcllarminus Sc omnes

Si RESPONSÏO D A N AE I

ifti afTccIiPapæ funt proplnni amp;nbsp;Ethnici. Alter Paralogifinus eft A figura Didionis. Hærctici C' niin iili præcisè cfïlagitabant amp;nbsp;exigebant ab Or-thodoxis tot fyllabas in S.Scriptlira, amp;nbsp;ca ipfavo-cabula, ijuibus pij vtebantur in his rcfutandis.I-taque fono ipfi litterarü vim S. Scripturæ alliga-bant. At nos contenti fumus, fiuc id,quod propo-nitunexprelTis amp;nbsp;præfcriptis verbis extet in S.fcri ptura: fnic per Analogia fidci ex regulis bonæcé-îequcntiæ ex S.fcriptura colligatur.Hoc enim to' turn pro Dei verbo agnofcimus.Sccundum argumentum huius capitis contincturcol.i79.L.B.C. Politica adminiftratio nititur, Sc fundaturfepr folis Traditionibus,amp; non fcripto iurc:ergo des, amp;nbsp;doétrina Chriftiana non fcriptis Traditio-nibus inniti dcbct.R. Eft hoe argumentum pror-fus £t’0toAogt;ov,amp; Paralogifmus Ab ignorationcE-Icnchi. Nam res diflimillimas, nempe Political” admmiftrationem, amp;nbsp;fidem in Chriftum, ac Dclt; cultum confundit pucrilitcr, ac manifcftc. Mofe’ inorJine iuiis dicundifccutus eft confilium Ie-thronis foccri fuhin lege danda, ex folius Dei ore locutus eft, amp;nbsp;ftetit,Exod.18.19.10. codem niodo refpondendum ad cxcmpLi Pythagoræ Sc Socri'' tis,qui nihil fcripfcrunt.Dcus enira fuum verbum fcribi contra voluit, quarc ex traditionc nonferi-pta minimè nobis fapiendum eft, aut Dei voluntas haurienda. Tci tium argumetum extaticadcm Ç0I.179.L.D. Eccicfiafola eftcolumna veritatisi pouitque omnia myftcria Dei ; ergo non cxfcri-pto Dei verbo,fed ex traditionc non fcripta ill* pouit,amp; firma cft.R.Paralogifmus eft, A non có-

fcqueiitei

Ad I. CONTROVERS. 87 fcqucte. Imö idcircó nouit fok Dei Ecclefia my-ftcria illa, amp;nbsp;firma cft, ac collina, quia fcriitatur S. ScripturaSjVt iubet Chriftus Ioh3n.5. ver.j9.Nam vnaillavia,amp; ratiocft,per quam ciufmodi eft Ecclcfia,teftc Paulo, i.Tiinotfi.j.vcr.ió.Vndc ad S.Scripturæ leélionemTimothcum reuocat Paulus,!. Timoth.4.vcr.i6.2.Timoth.3.vçr.i5.

Quartum Bcllarmini in hoe capitc argumcntfi

I cft, C01.180. L. A. Dignitas Sacramentorum in , nbsp;nbsp;nbsp;Ecclcfta, Myftci ioruin non eft toti mundo cx.^

gt; plicanda: ergo'Eraditiones non feriptæ funt nc-, ccùariæ amp;nbsp;rctincndæ.R.Paralogifmi pkircs, vnus, pctitioPrincipij.Nam falfumaflumit.lubctcnim { omnibus gentibus omnia, quae dixit, prædicari ab / Apoftolis Chriftus, non quædam cclari, vt in fa-/ crisElcufinæ Ccreris fiebat. Matt.a8.verf. ao./K-lt; âor.îo.vcr.27. ipfemet fc réfutât Bellarminus, gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;co1.i9?.L.A.

H Alter A non confcqucntc. Nee cnim fcquitur, :i quod ctiam ft omnia fcripta fint,omnes illa capc-i reproptevea poftint. Nam Acroamaticos libros / fcripfit Arblotelos,quos,vcl ipfo tefte , pauei in-C tclligunt.

0 Tertius Ab Æquiuocationc vocis Adyflerium.

Nee cnimdoefrina Chriftiana dieitur Myftcriii, I' 1.1 imoth.^.vcr.ió.quod reucl3ri,amp; cxplicari fin-gulis non dcbcat'.fcd quod fenfum, amp;nbsp;captum na-

1- turalcm amp;bumanum plane fuperct, i.Corintb-2.

1’ verf. ~j. Idcirco cnim mifii funt Apoftoli, vt earn, S' omnibus gétibusannûtiarent. Actor.i. 8.Et hæc i' quidc funt turfuracca monftra,amp; kruæ vanæ,quas nobis obiicitBcllav.vt nos terreaf. fed no potefta

? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f 4

Ct

88 Responsio Danaei

Ad Cap. lx.

LEiiis operæ amp;nbsp;plane fupcruacaneæ eft confu-tare quinque régulas, quas hîc tradit Bellaf' minus, vt ex iis agnofcantur quæ fint veras, cft veram doctrinam continentes Tradition^ amp;nbsp;Apoftolicæ , licèt non fcriptæ : quæ fel' fæ , ac fuppofititiæ. Sed in hominum pioiuiquot; gratia dicam,Duplex in his rcgulis ftatucndisftl' lum, amp;nbsp;Paralcgifmus committitur, Vnus, A. nci' caufla. Sicftatuitjfic tenet,hc fcntit de fideidû' lt;ftrina,amp; Dci cultu Ecclclia, i.hominuin quæda!” miiltitudo,amp; quidem fine Dei verbo fcripto, 'fl analogo; ergo ilia doctrina cft vera, cælcftis,^-' velutftdei Articulas adinittcnda. Nec enifflf’ hominum iudicio , fed ex folo D ci verbo fcripl® pendet fades Chriftiana» Alter Paralogifinus Pcquot; titio principij videlicet , Ecclefia errate nonpO' teft, Falfum hoc quoqne cft, imo faKîftimui”' qiialcm hîc quidem Ecclcfiam , nempeRoniaiii vel Vilîbilem intclligit. Hæ igitur rcgulæ qui»?' funt quinq; falfç prçfuigt;pofitioncs Bebvt appaiet»

Ad Cap. X.

QVod ad noftrorum argumenta nititnrrC' fpondere, non cft refponfio, fed niera tergi' verfatio, quemadmodii ex ipfis illius verbis pul' cre cuîuisapparcrepoteft. Ad primain igitur nO' ftrorum obiechonem refpondet,Traditioncs, quibus agit, efle cxplicationcs S.Scriptiiræ, amp;gt;’’ tadem contineri in generali feu vniuerfali, vt iftf loqui mauult,col.i8j.L.B.C.Rcplico, amp;nbsp;excipi^ cgo.Bcllarmini traditionesnon fcriptas,quuine^ Diametro cum S.Scripturapugncnt, ncquetellf ipfomctEellarmîno^col.iSy.L. C. in ca vllopâ'

Ad I. Controvers. 89 äo confineri, nequeillius cflc interpretationes pofle; fed eflTe manifeftas illius eucrfioncs amp;nbsp;cor-niptclas. Qnod ad Pauli locü,Galat.i.vcrf.8.amp; f^ntis,aut Angelits e coelo vobis eKangeltz.et tpr^ter tdifjucd-johis EHangelt\amtu,anAthemaefto. eü e~ luditdiintaxat,non explicat, non foluit. Itaquc in lua folutione prorfus anccps eft,ac dubius.Dcniq; Paralogifmus eft in folutione iftius, Petitio ncpc principij. Nafalfo fumit Paulu illic de alioEua-gelio,quam cuius doétrinâ, amp;nbsp;futnmâ complexus lucratin fcriptis ab fc Epiftolis,agcrc,illifq; com-médarcjquod amp;nbsp;voce Euangeliz^mtUy Sc a.Cor.ii. veif.^.Philip.j.vcrf.i.refutatur ( quod verbum ex feripto docerc quoque compleélitur) Sc i.Timot. i.ver.^.dum eos Paulus damnat, qui non tantùm contrarian!, fed dûtaxat diuerfam doótrinam tra-debant ab ca,quam in illaEpiftola ipfc fcribebat. Deiiiquc Auguft.lib.ii.cap 5. contra Fauftum de vnitatcEcclef.cap.j.lib. J.contralittcrasPetilia-ni.ca.ó.Epift.ip. amp;nbsp;ui.amp; li.de Bono Viduitatis.c. ufolam S. Scripturam noftræ fidei régula cfle do-cct.Bcda ciuoquc Vencrabilis in Can. Nec/ufft-cere 8. quçft. Item Cöltitutionc luftiniani 146. in Nouellis. Sed amp;nbsp;quum fit certum Cbrifti mandatum Apoftolis, amp;nbsp;Paftoribus fidis traditumtam nefarius cft,qui quam qui Contra illud Dci mandatum aliquid aggrcditur,aut inccptat,aut a-git,qucmadmodum docent l.V.C.lllud auté mä^ datum eft,ne vel quidem latum vnguem, à verbis ipfius( quæ iä feripta funt per Apoftolos ) receda-mus.Matth.^.vcr.iS.lf.^i.vcr.ió. Quod certe quidem ij non faciunt, quiTraditiones non feriptas, verboq; Dei feripto minime cofentietes nobis jp

JO Risponsio Danae I fidci régula obtrudunt, vclut hoc loco Rob. Beh larminiis. Ad fcciindum noftroru argiimcntura,*' bi S.^cripturç quod ad doftrinam fidci, amp;nbsp;cultuin Dci,«tu5tplt;£«« à noftris luce mcridiana clariusdc' monftratur col.iSq.L.D.jftc nihil omninorclpo det,fed loliim nngatur.Qiiod cniin de doétrinîj' J’fius caelcflis(quæ de Chrifto agi t)fiibRantia fcH' bit Iohannes, cam picne ctiam in fuo Euangehj’ traditam.iftead Chrifli miracularcfcrt.Impeiitf' Deinde ex co colligit, ergo rcHqua fcripta EiuH' gelicaeflc vult fiipcrflua,amp; fupcruacanca. Incptf^' Rcliqua cnim funt fcripti à lohannc Euagelij tim interpretatio, pai tun confinnatio : quenU*!quot; modum Euangclii'i lohanis eft itidctnalioruinB' uâgcliorû tcftificatioiErgo ncq; ilia funt inutih'» ncq; fuperftua Sed ctfi vnus duntaxat liber Cano* nicus cxtarct.fufficcret illc quod ad fubftantia do' lt;ânnçlalutaris,quâuis ad clara doélrinç ciufdé d-' plicationé,amp; intclligentiâ multis lortaft'c nonhquot; tis cftct.Hoc vnfi coniicllit omnes Bcllannini co-cl'ifiones,pcr quas nos ad abfurdfi cogère vidctiif'

Ad tcrtiuin noftrorum argumentum quod ipf^ citât col.tSy.L.B C. D.ifte plane cxcutit. Bclfio concedit de iistraditionibus à Chrifto, Arlfaia^' gi,cafquc damnari, quæ Legi Dei cotrari« erant' Sic amp;:nosquoquccxamincmuscas,qu isRcllar-iO' trodiicit.Nam fiamp; Dei T,cgipugnantcs,amp; inancSi amp;nbsp;perniciofç dcprchendentur.procul dubioexip' fiusfcntentia, amp;definitionc crunt amp;nbsp;damnand* iuxta præccptü Chrifti amp;nbsp;reiicicdæ.Ait cnini ipl^^ co1,I9i.L.C. traditioncs cû feriptura pugnâtes no dcfcndîmus.Quarc ad carû placidum examc accc-danio’

Ad I. c O N x R O V E Tt s. 91 damus.Talcs cnim oîo ocs rcperiétur,ne dubitet.

Ad Cap. XI.

KEfponfioncs Bcllarmini ad alia noftrorû ar-gumétaiam examinemus Primü eft col.188.

L.B.vbi difertc tradit Irenæus noftræ fidci funda-mentû amp;nbsp;columnâ in S.fcripturis contincri.Qiiid. ad hoc Bellarm. î fatetur,omnia, quæ omnes pios ftire oportet,in S.fcripturis inefl'e,rcliqua verô,q non eft ncceffe pios omnes feire, contincri in tra-ditionibusnonfcriptis.Ergoquisvfus,obfccro,ia. çrit iftarû traditio nû.cyuû neq; ca babeâtjn quib’ noftrafides verfatur,ncq; ca quæ pios omnes feire oportet.ca continet traditiones,boctefte,quæ nô ' funt ad falutem piorum nccclfaria.Ita fcipfum co-' fodit fuo gladio,3c iugulaf.vulnus noftrum n5 re-'» nbsp;nbsp;pellit,fcd rccipif. 8c inutiles efle fuasTraditioncs

non feriptas fie fatetur amp;nbsp;concedit.

In folutione fccundi noftrorû argument! P ara-

logifmûadmittit,ab ignoratione Elencbi cokiiS9. L.B. Confun(lkcnimfententiâOngcnis,qviû de PolinaEcclefiæ agit duntaxat, (.qua cxTraditio-nibus fumi pefle vv.lt Origcncs) cutn dogmatibus fidci, quæ exfolaS.fciiptura depromenda effe tc-ftatuv idem Origencs in cap.^.adKomanos.

Infolutione tertij argutnenti col.tSç.L.C.Cô-ftantinum Impcratorcm Cbriftiilaum fauftiflime fentientem irridetbomo ifte Guclpbus 8e Ponti-ficiï feruus. Atqui quod dixit Conftantinus, ex Cbrifto ip(o,fummo doftorc ,didiccrat,S ni feriptuvM loban.5'Vcrüc.59.

In (olutionc q. 5.8:6. noftrorû argtimenti,ipfa Patrü verba manifeftifl.Si fignificantiffima negat» ôc in peregrinû prorfus fensû. mutât ac dctoiqutt,

jS

J2 Responsio Danaei quafunt omncs animi malignitatc, qui vcritatfi* Ergohæ foIutioncsBclIarmini»“quot;’ Paralogifmus A non confequente , quia vef baipfancgat, quæ funt aperta,amp; cxprcflaaP'“^ Patres.

In (ólutionc reliquorum argumentorunijQ''’ ànoftrisproferuntur, eodcip xa)£0»6«aç äc mal*' gnitatis animi vitiolaborat.Ncgat enim, quit**' men funt cxipfis Patrudidisapertiflima; ficSo 1cm in ipfo meridic lucere negaticrit Belbiu’*' BuS'Sedquodcol.i92 L.A.amp; D.cócedit, tandt*** In vno dogmate fidei reâè fieri exfentêtiaTt^ tulliani, dum ad folam S.fcripturain recurriturp; pfumiugu’at, quoniam idem in omnibus fid*' Dogmatibus fieri quoquc debct.Vna enim amp;***' dem eft omnium fidei noftræ dogmatum proba**' dorum ratio, ius, amp;nbsp;fundamcntum : ergo fob^ fcriptura ex Bellarmini conccflione, amp;nbsp;tum Tt*' . tulliani, tum Auguftini, tum ctiam aliorumPä trum apertiflimo tcftimonio in iis admittcnd* cftaudienda,amp;retinenda. Atqueficetiamàfi*' pfo confoflus Bcllarminus viiäus iacet,qui taiut® fibijtanquam folusin arena relidtus, triumphti® vclut noftrorfi viélor, impudentilfime canit.H** pro fevindicias homofiigitiuuspronunciat.

Ad Cap. XII.

PRimiim obferuct pius ledlor hoc totum cap“* 12.nihil aliud cfle,quam inane eoru, quarfap c.io.fcripfit,repetitionem,verum alio vcrboriii** nitu. Quicquid fit,ipfius folutiones ad noftroruB* argumenta perpendamus.In folutionc prima: no-ftrorum rationis col. 19. L. D. Paralogifmus tl*' qu«

Ad 1. Co N T R o VE R s. 9$ quo plures interrogationcs invnam confundûsur.

[J Interrogatus, Vtrumeiufraodi Traditiones non fcriptç puræ putç,qualcs primùminftituta: ab ho-minibus earum autoribus fuerant, confcraatæ vl-libi gentium interhomines extct,Refpondct Dci Prouidcnf!a,amp; præter De) Prouidcntiam, feruari potuiflc. Vcrum magnum, chaos interccdit inter eiTc poifc, amp;nbsp;efle reipfa, 8c vt vulgo loquuntur in fcholis.à Pofle ad cflè, nulla fit confecutio.Eft i-gitur alter hic Paralogifmus A non confcquentc.

J, Fugit igitur præter cafara: quum nullam aliam rimam haberet, qua elaberetur BeJlarminus,

In folctionc fecundæ rationis noftrorû col. 195« j, L. C. D. dupliciter peccat, Primum quum contra 'ji cxpreflilîimi Dei verbum ncgat finem S.fcripturç J, elle, vt fitfidci nortræregula.ContraIoh.2o.vcr.

l'i.H AcfcrtftafiintyVt credatis.ff.Z. Ad, Le^ çÿ* tefli fttmonia Malach.4. verf.4. Memineritis legisMn-fiiferutmei. Deuter. 12. verfic.8. 2. Timoth. j.

J, ver. 16. Poftea peccat quoque Paralogifmo,peti-jjj tio principij.Nam S.Scripturam particulam quo-que folùm doclrinæ nobis fcitu amp;nbsp;creditu necef-fariæ continere,blafphcmat.Contrà Paulus z.Ti-mot.j.ver.fy.ait, eam reddcre hominemperfetlMm: jj[ ergo cui nihil dceft. In folutionetertiæ noftrorû rationis col.196.L.D.Paralogifmus eft duplex, v-nus A non confequcnte.Idem euenire poteft, ait, i.multa fupponi amp;nbsp;fingi queûtjfiue Scriptura S.fi-. UC traditiones non fcriptæ rccipiantur;crgo illud. L incommodum non euenict, vel non eft metucn-dumfalfum confequcns. Alter Paralogifmus eft, Ab ignoratione Elenchi. Differt enim plurimum * S.ScripturaàTraditionc nô fcripta,ctiam in hoc

ÿjf Responsio Danaei ipfo incommoJo , de quo nunc agitur. Nain^ lcriptura habet amp;nbsp;certos duntaxat libros, quil’*'' alij addi non pofTunt : item certain amp;nbsp;iminotiif notain qua à falfa fcriptura dignofcitur. traditiones iftæ nonfcriptæncque inodum ■gt; que nu»ncrum,ncque inetain vllam habcnt. crcfcunt in dies in inhnitum.Præterea quuni vbi que ncget iftc S. fcripturain elfe fidei rcguhn* fed tantum tribuat 'l'raditionibus non (cript'^J quantum ipfi diuinæ S'. fcripturæ,quæianicr'' ilLirum ,obfccio, traditionum diftinguendar^'* vcrarumà falfis régula , amp;nbsp;norma? Certè cuique libucrit , fingcnturin

nouæ traditiones, nouique fidei Articuli, admodumin fingulos annosnoui Monachorui' ordincs, amp;nbsp;noua fucorum examina formantu'' crcfcunt, amp;nbsp;inducuntur, vclut fratrum Ignora'’' tium, Theatinorum amp;nbsp;ipforiimmetHcfuitannquot;'

In folutione quarts rationis col. 197.L.B p'*' ne fefc induit in laqucos, amp;nbsp;fc, fuumque hoc t''' turn fcriptum réfutât. Oftédit cnim, tcftc Irc^^ amp;nbsp;Tertulliano, eflc hæreticorum, negarc onii”' quæ funt pi’s adfalutcm neccfl'ana,contii'£ri'’ S.fcripturis.Ergo quumidcm contcndat totoh*? libroBcllarminus , in quorum albo fe ipfe afc^ bat, omnes manifeftc vident. Prodit cnim iftc'*' vclut forex fuo indicio.

Cenfara^ examen Ltbri Q^rti.

OBferuet pius lector in hoc libro ex multis hÇ' tria præcipuc vitia, Niinirum aVvcwjA'iT’^'

Ad I. Controveks. 9^ feu ttv, amp;nbsp;4‘ult;f'«ç ÛTToSiiitaçjIgnoran' tiam,Nugacitatcin,^ falfas præfuppofitiones Bel iili latmini. De quibus fingulis priulquam breuiter dicam, monitum pium leôtüvcm vclim, initium. buius libri ex ipfius fine tefutari. Nam quum col. £' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;156. amp;nbsp;deinceps a.toto capitc tertio vclit,confti-

(ii tuendas eiTe præter S. feripturam Traditioncs nô feriptas, amp;nbsp;cpiidem æqu è ,atquc ipfummct D ei , verbumferiptum, pro iurto dogmatum ac fidei ÿi Chriftianæ fundamentis col. lya.L.B.tamcn cap, pcnultimo buius eiufdem libri col. 197.L. B. in-genue fatetur,Si agnofeit cxIrenæo,amp;Tertullla-!gt; nbsp;nbsp;no,banc fempcr fuiffe propriam bominum bxre-

'ló ticorura , de corum c|ui S. feripturam euertunt, (f tccbnam,vtcontcndcrcntamp;vellcntnon omnia» )(t tjuæ piisfunt (citu nccelïaria , tjuæque plenam fi-ÿb dei Cbriftianæ dodrinam contiiaent in Dei ver-bo feripto comprebenfa effe. Quæ fentetia à Bcl-(gt; larmino probataprorlustotum bunclibrum, amp;nbsp;V'. nbsp;nbsp;Pontificiorum dogma euertit, amp;nbsp;bærcticum effe

docet ipbimmct Bellarminum, Se S.fcripturæ bo-.ftem. Quid J quod idem Bellarminus eodem cap. pcnultimobuiuslibri,id cft,vndccimo C0I.188.L.

ï C.ea,ipuaE funt à piis omnibus crcdcnda,amp; fimpli-citer ad falutem neccffaria,fatctur,ex Ircnæi cap. primo lib. 5. in S. feriptura contincriî Præterea i-

(f’ dem cap. u. colum. 196. L. B. feribit S. feri-piuram effe regulam , ad cpiam exanainari de-bentetiara ipfa Patrum feripta,didave,vt c^ux feripturæ confona funt recipiantur ; quæ diffo-na, rciitiantur. Eethuis igitur iavn erit iftaruivs tradicionum nonfcriptarumvfus, aut dodrin^e.

gt;'■

1*»

Responsio Danami

in his fundatgîCcrtè ea,vcl incerta erit ,vcl iniiæ lis,nifi ad S. icripturâ reuocetiir,amp; cum ea cofoi' tiatjtcfte ipfomct Bellarmino.Vcrùm de finguli* iftius libri amp;nbsp;hominis vitiis , iuiiandæ ledorufl' memoriæ gratia,qucmadmodum polliciti fumiiS) dicamus.

Ac primiim de Ignorantia. Hæc in ifto libr® tanta apparct, quâta non fuperioribus libris anini aJuertcbatur. MuJta cnim falfiffima, amp;nbsp;ex putrili pene ignorantia profeéla, in hoclibrocontinc”' tur, quæ non omnia recitabo, ne fim longior: W manifeftiora, paginarum ordinem, (quantum pO' tui amp;nbsp;inhoc,amp; in aliis vitiis iftius libri notandis) fccutiis. Ignorantiapuerilis, Scfalfatarnen afTcf-tio, col.i54.L.B.eft, nomen tradttionis à Patribult; reftringi ad dodrinam tâtùm, non fcriptam.Ho^ falfum efle fexcentis cxcmplis docuit M.Kcinf»' tius in examine Côcilij Tridentini: docet Paul*'® qui eft Pater Patrum,vt ait irenæus i. Corinth.if' verf.aj. col. lôo.L.B.Fuiflc inter Gentes aliquos veram religionem profitentes extra Dei verbui® feriptum, i. eft ciimdoârinam verbo Dei fciipP ignorarent.Falfumhocquoque amp;pucrile:fed ift' । quiafortaflis illi non audiuerant Icgcm Dci,cre' didit non fuilFe inftructos ab aliis de doftrinaii’ Lege à Deo priustradit3,amp; de Dei verbo nwni' leftiftimè amp;nbsp;certiflime iam reuelatoSc patefa^to’ quafi in ipfa pictura charafterum,non in doôtrin* àDeo rcuclata, amp;nbsp;qusc incoimptc feruata, atqijc etiam iam fcripta,er3t verbum Dei,quod nos nuf feriptum appcllamus, fit comprchenfum.Nonnt, audit Belbrminus Paulum Roman 2.vcrf.i5*‘l'’' quX

Ad I. CûUtRovERs. 9/ qu3EfuntàDeomafiifeftata,amp; à nobis fcruantur incorrupta, dicit efCc fcripta in cordibus noftrisA

gt;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vndc diuinat pios illos,qui inter Gé-

i* tes vixerunt, caruifle libris, qui à Mofe, Si à Pro-i* phetis feripti fucrant, quum amp;nbsp;Plato libres Molîs

Icgifle cenfeatur in Graîcum côucrfos, amp;nbsp;alii pie« rique Ethnici Pliilofophi ; denique quum appa-reatexAcl.8. Eunuchum Rcginæ Candaces na-tione Gcntilcm ôc Æthiopem habuifle, Sc Icgifle

1’, iibros Ifaiæ:quod idem fccifle reliques Gentiles pios certum elh Quid quod Enoch! liber paflîin

’ hominum omnium manibus terebatur, telle lu-dainEpillola,verf.i4«amp;Tcrtullianoj Col.i6o*

’’ l Falfum eft, quod ait, veri ludæi potius vfi funt in Deo colendo non feriptis Traditionihus, quàm diuina feriptura. Refutatur cnim ex Deuter. nlt; verf.S.à Chri{lo,Matth.i5.vcrf. 9. Nam ctiam ilia, quæ Patres filiis fuis narrare iubebantur, non

’ ex iftis Traditionibus, fed ex verbo feripto hau-

'' : ricbant,Deuter.tj.vcr.5.6.amp; delnccps18.vcrf.144 i5.Pf.io5.verf.5.78.vcr.3.

Col. 17Î. L. A.Neceflarium elfe ad faluteni

* credere, qvôdvirapertocapiteorare debcat, Sc item credcrc reliques ritus, quibusvtiturEcclc-fiaRomana.Quidiftafententiapueriliuseft, quae àPaulo refutatur. De eo enim âges Paulus,i. Corinth. u.oftcndit fe de decoro tantû Ecclcfiæ lo-

’’ qui, non autem de dogmatibus fidel. Vcrtim ifté

’ pucriliter ex fumma Ignorantia hæc tam diuerfa confundit, col.iSo.L A. Dignitatem Sacramen-torum à Chrlfto inftitutorum non elfe toti po-■ pulo Chriftiano explicandam. Ealfum amp;nbsp;puerile

jgt;8 Responsio Danaei

Nam quæ ad omncs pertinent, ab omnibus Jc' bent fciri,dit Auguftinus. lib.6. Contra Fauftuitt cap.ÿ.AtquiNoiiiTcftamcnti Sacraméta omni' buspiis à Chrifto funt aJ vfum rcJiCta*

C0I.196.L. A.Sacram Scriptqram,ctiamfi con-cedatur cfl'c fidei noftrç régula, tarnen non clR totalem rcgulam,fed duntaxat partialcm.Falfu® amp;nbsp;fibi repugnans. Nam li cft régula , régulât 4' comprehendit omnia, quçad dnudicandam veP fidem Tunt ncceflaria. Et hçc quidem ex magno animi errore amp;nbsp;ignorantia fcnfit , fcripfitqucU’ hoc libro quarto Bcllarminus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Nugacitasautem eiufdcm exiftis, quçitidc” ex multis pauca,velut flofculos,decerplimus.

Statim petit principium. Nam col. 155. LΓ initio libri fingit elle qiiafdtim diuinas, quafilJ*” Apollolicas traditioncs nonfcriptas.Qms illir*'-uelauit?id piæfertim,quodnon cil?

C0I.156.L.B.D. duo tantiim inter nos coiPj trouei ti ait, tria nihilominus proponit, amp;nbsp;perf«'’ quitur.

Colum. 157.L.,C.D. ait omncs fuos faten Chriftum iulFillc vt Apoftoli fuam doârinai’i feriberent : at hîc vbique tarnen hoc pcrncgat'' Vultcnim Chriftum iispreccpilïc duntaxat,’’; orc prçfcntibus prçdicarcnt: nonautcinvtetiani ’ feriptis abfentcs docerent. Nugari hoc ipfumeft telle Petro,2.Pctr.2.verfj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

C0I.166.L.D. Negat locos Patrum, quiànO' biscitantur, efle ex libris Patrum , fed hcrctico-rum.At quum ex iifdcm libris alios locos citatdl «OS efle libros Patrum contendit » non autert h«r tiiO^

n. Controvert.' 99

Vircticorum5col.19o.191.19x. Quæjobfecro, eft i-fta nugacitas, amp;nbsp;vanitas, vt tam citô üdcm libri mutent autores ,peUcm fuam,amp; Ingenium: amp;nbsp;qua

* nbsp;nbsp;ab eo citantur 5 lint Patrum, quum à noftris, lint

hærcticorum libriî

Col.igq.L.A.S.Scripturæ, ditbic ,téftimonia

I, funt omnibus Conciliorum tcftimoniis antepo-ÿ nenJa-.at tarnen Traditiones non feriptas S.Scri-pturiscxæquat, co1.i7X.L.B.amp; prxfert cas ipfiS Scripturis.V erùm alibi bas Traditiones s amp;nbsp;Con-ÿ cilia prxfert S.Scripturi.'

Col. 190.L. C. Ex confuetudinibus contrariiSi

# nibil certi ftatui polfc ; atqui Traditiones non feriptç contrarias confuctudines inuebunt, velut î'' Romæ ieiunabatur die Sabbatbi: Mediolaninoiï

Itcm.Et idipfum docet Auguftin.in Epiftolapri-f nbsp;ma ad lanuariû. Ergo ex 'I raditionibus non feri-

ptis nibil certi definiri poteft. At tarnen cas ver-* . boferipto paies facit. Nonne boc ipfum nugad cfl? *

ƒ lij capita feribantur ; tarnen ea tam certa baberi pofle ex traditione non fcripta,quàtn ex S.fcriptu-ra. Qmd boC5 obfecro, aliud eft, quam mera alt;fto-

Verùm vt ait Tbeopbylaâms Xuuti^cpSr . œvîttTa vo«-«vï^' gt;nbsp;Tueri falfam doclrinam, 1 quodBellarminus facit,eft dcploratè infanire, 8c ' xgrotare. Hçc paucaBcllarmini nugacitatem ar-i guunt.

Præfuppofitiones eiufdem falfx,quæ,quemaà-/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S

too ResponsioDanaei

modum fcribit Hcfychius, magnam animi ill*® prsefupponentis cæcitatcm oftendunt hæ cxraul* tis paucæ.

Col. 165. L.C. Malta de facramentorum bus à Chrifto poft refurreétionem ipfms Apoft'’’ lis fuifle tradita, quse non funt littcris coniign»'* ab Apoftolis L.D.Paulum multa de confecrad'’' nc Altaris i Vnâione Paftorum docuifle nont^ men fcripta.

Col. 170. L. D. Hæreticos non pofte conu^ ex fola S. fcriptura, nifi accedat aliqua trai^'* non fcripta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Col.iSo.Totum caput Nonum,amp; quinquei^'f quæ in eo funt regulæ funt meræ, fed ineptifti^ prçfuppofitiones.

Col.19 5.L. A.T raditiones eas omnes,qu3S fcruat Romana Ecclefia, efte fcriptas in rnoi'^ mentis Vcterum,amp; in Libris Ecclefiafticis.F^^ eft hæc præfuppofitio Bcllarmini , vt in feqi*^ tibus libris apparebit.Et hoc quidem haâcn'*®'

V

jj, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TROVERSIAM,

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;esr DB

' Capite Bcclefixt’Breuù T^ceffaria Re-Ifonfioy Lamberti Danai»

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cAdprafauonem.

V L L A -vcriorjautmaiorlonannis Caluini laus extarc poteft , i.|uain Bellarmini ( cpii infelliflî-tarnen Caluini : ficut omnium / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bonorum virorum, boftis cft) Prae-

fationc fonoriflime decatatur amp;nbsp;prædicatur. Quic quid enim dç Senrcto,Blandrata, Gcntili,acerri-mis Cbriftiboftibus exftinftis,amp; corum bçrcfr pa tcfafta, refutata, vidaboc loco fcribit Bellarmi-nus pag. 105.104.a05-.b0c totum propria cft ciui-tatls illius beatiflimæ G encuæ, ü. Iohannis Caluini, propria inquam,laus eft, propriaque vivtus, amp;nbsp;conftantia. Qurim enim Ecclefia Romana, Pontifex , amp;nbsp;Pontificij homines , amp;nbsp;Pontifi* eil fcholae ifta hominum monftra in fuo ftnu, mediäque Italia ipfa , Hifpania amp;nbsp;Gallia aluif-

JOÏ Responsio Dakaei fent ac fouiffent, amp;nbsp;diutiffimc , amp;nbsp;tenerrimè: tifn atqne homines hi Gencuam aducncrunt, depreheiifi Sc vi(Si,amp; punitifiint:quaniiisiftc,vt'

G.Gencbrardus inlibris de . Sanda Trini»'^ aduerfus Geneiienfçs , amp;nbsp;Bernenfesftomachatu'’ quod hi Gentflem,illi Seruetum,id eft peftest^' elefiæ tetçrrimas ftjftulerunt iuftiftimis feiit*^'’' tiis:tara ftint homines ifti alicnx, id eft gt;nbsp;BcrnC; fium amp;nbsp;Geneucqfium lauduipinuidi, amp;nbsp;mift” Zoift.

In rcliqua verb præfationis ftiæ parte dubio ineptiffimiis calumniator apparct Luth^ ri.Nam quod fancte ille dixit, ifte homo perpcram maculat amp;nbsp;traducit. Dixit LuthciU*'* odilfe vocem ô/LX3lt;w'lt;rto(, Rcclè Sc pic. Nam Arr’ï' norum vox eft,ifte ifMnÎTfsv Sc ip-auaiov iinpcriti^’' me vocem candem efleputat. Patres Orthodû’’ filium Patri plane ón-mffior , id efteiufdem adn“' hacrumeflentiæ cd'edixerunt: Arrianiautcml’^' rctici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantum, id cft,fim(lis duntaxatd'

fentiat Bellarminus ifta diuerfa, Sc tarn diflimH)’' magno amp;folocalumniâdi Luthcri'iainmo,turp''' ftmc confundit.Nam idéifte,pag.2o8.öfx«m)nlt;’' ifAB^Îneii, Trinitatem efle agnofeit, de quo amp;nbsp;filius in Oratione,amp; Athana(ius,amp; NicenuCoquot;' cilium primum confuli debent. Manifcftifl’gt;’J''’ Melanchthonis,Caluini,Bullingeri,Bezæ,amp;21iquot; rum, (quoshiccommémorât) piorum virorii lumniator eft Bellarminus, vt ex fequenti difpquot; tationc apparebit. Eadcm enim hæc conuitia i' eosregcret ifte Monachus,quia femel conuitiquot;quot; bonis fecifle , non eft impudenti ifti Monaf^’ fai’

Ad II. Con t ROvk RS. ïoj

fatis.iuxta illud Æneæ Syluij.qui diäus cft poftea Papa Plus z.

'1^}} auietfiygi MI' luto te»tare, ejuod, audent^ bifamii Monachtts, plenayuefraudn anw. Nam quæcunque obiicit noftris, fiint pura men-daciaconfiéla, cxcogltataquc ad prægrauandara optimam noftrorum cauffam, «juçjnadmodûpo-ftcaomncs percipient.

hbri prirni,

Cap. 1. amp;nbsp;11.

QVid,obfccro,ncccfle fuit veteres iftas peftes ex orco reuocari, docevi, ac fpargi à Bellarmino,quid Scructus,quid Anianus, quid Gentilis,quid Valentinus,quid Marcellus fçnferint,quç omnia totlcsiam à noftris , non ab iftisPontifi-ciis fucrant confutatæ,cxftinâ:æ,fopitæ, quum ex totahac hiftoria nihil , nifiquod nolis , difccre qucasgt;amp; fcrefcniper aliqvid prxfertiininhomi-num infirmorum ingcniis,inhærerc folcat, vt natura ad falftim propcnfi fumus ex iftarum blaf-phemiarum rcpctitionc. Q^amobre ifta tarn ab-findarccoqucrc,amp; rcponerc,cft non modo cram-ben odiofnm centies rcpetcrc ( qua velbis foltint apponere mors cft)non eft tantum otio amp;nbsp;fuo, amp;nbsp;Icótorum abiiti; noncftfoliim ingenium fuum in Dei gloria; difpendium oftcntare,quod facit Bel-larmintis. Vcrim) etiam eft ( quod eft lon-gt; gc fcelcratius ) homines rudes ad blafpheman-dum Dcum inftrucrc , ac formate. Id quod eft p.rorfus impium , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» loquit Plato,

foçi'i» ofîircq Qic^ ; amp;nbsp;hçc faperc , infanire

§ 4

104 Resïonso Danaei

(cft. Satis cftjquumhæc, aftu Satanse, repullulant) prçfcinderc ea exDci vcrbo,qui'i filent, quéadmo' 4uni fummo Dei bcncficio, iâ inter nos obmutc-fcunt, bec omnia monftra milia funt à piis facicn' da,non jrritanda, non accerfenda, Hæc tarnen cft liocloco robufta Bellarminiamp; perpétua in toto hoc argumçnto traétandofraus, amp;c. inexpiabil'f noftros calumniandi malignitas,quüd,quumPo' Joni Arriani, amp;nbsp;ijs vicinialij fc quoque votent Miniftros, vti iis, qui ipfos refutarunt, amp;nbsp;appel' larunt,ifte(ad conflandam noftris inuidiam) iMin* ftros vtrofque,amp; Arrianos, amp;nbsp;orthodoxes,id eft noftros nomine eodem Miniftromm inherefp; fta declaranda malitiole inuoluit, amp;nbsp;perfide aeqt’* iiocatione yocis abutens damnat. Id quod vident omnes : qui tarnen funt alij ab alijs.longiffimci'' mo toto cœlo totâque terra amp;nbsp;mari difliti,difete’ pantes amp;nbsp;velut hoftes ab hoftibus, feparandi.

Ad Cap.i 11.

H Oc caput nos neque ferit, Deigratiâ , ne* que attingit. Verum cnim Deum clfenti) Vnum ,amp;quidcm numerica vnitatc tpcrfonisaU' tem trinum eflefatemur, agnofeimus, tueniufi profitemur, ^totopeftore liberaque oris con- ' fcftione confiante, defendimus ac docemus. Ve-rùm, quia Bellarminus in nofirorupa feriptis ad amuftim examinandis tam diligens efi, alïquid çijbencficjjloco, rcpendamus,amp; quodipfelco' titjcuin

Ad II. Co n t k o V e k s. 105

ut, cum fuorum fcriptis Magiftrorum confera-

'•) nbsp;nbsp;nbsp;mus,8c itidera cxaminemus, vt in pofterum pcr-

' nbsp;nbsp;nbsp;pendat, exHomeri præcepto, i^dibtts tn proprijs

praua , reÜa gerantur. Ergo quod hoe

' capite colum. 113. L.B.fcribit, amp;nbsp;probat, nempe Patres fapevucant De urn fingtilarern -, confe-0 rat cum fummo fuæ fcholæ Magiftro ,nempeP. * Lombardo libro primo Sententiarum.Diftinft. ' x^.cap.i.col 9 Ecce, ait Lombardus,ffxpo~ fienditur, ^uia nee fingularts, necdiHerfns, necTjni-

' cuiyvelfolttariM confitendtu efl Dff««.Quod eadem

i col.L.C. idem Bellarminus ait, Plt;ifrf j non femel ti. negMitDeum efe vnum Jpecie,amp;t quidem veridi-*. me,amp; fandlidime patres, ifte conférât tarnen cum i nbsp;nbsp;G. Genebrardi fuæ fcholæ principes 8ê Coriphæi

if fententia , c|ui in refpondone fua ad lacobum ‘ Skccckium pag. 1. fok 146. aperte profiteturTfet ' efentiam, cr dtuinae hypoflafes non differre à /]’e~

r ete infimuy cjquot; tndtutduis fitb ea contentis.Sà'pios iffi

1 cuertunt.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad Cap.iiii. amp;. V.

' 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobis eft de hoc argumento, (quodhi-

II i N fee duobus amp;nbsp;fcquétibus capitibus tradatur) cum Bellarmino controuerfia, lis, amp;nbsp;difeeptatio, ft I bJempe de Vera Chrifti Dcitate, quam toto pe-' gt;nbsp;nbsp;dore confitemur, amp;nbsp;agnofeimus. Hoc tantum in

' I CO reprchendimus,quôd,plagiariorum more.ee-1 ‘ lat ea quæ à noftris accepit, amp;nbsp;didicit. Eft autem i 'j inquit Cicero,ingenui hominis, à quibus accepe-' I ris, profiter!, amp;nbsp;fuam cuique laudem tribuerc. » ' Blc enim amp;nbsp;nos ipfi variæ ledionis, 8c diligen-

ïo6 Rbspqnsio Dan ABI tiæ honclUm laudcm Bellarmino finç »oui' dentia tribuimus , imó earn quoqiie prï' tiicamus.

Ad Cap. VI.

NEque hoe capnt fextum ad nos quicqi'^n' pertinet : qui Chrifti Deitatem conto Veteres, amp;nbsp;Nonos Arrianos ( quos ifte PoI®quot; nos , Sc Tranlfyluanos vocat ) ijfdem af?“' mentis, imo pluribiis tiiemur , amp;nbsp;propug'O' mus, quàm Bellarminus. Hoe modó qucriniut de Bellarmino , quod ca , quae à nolïris tutO Gallis , turn Geneucnfibns , tum ‘ctiam h»-lis,amp; Polonis veris verbi Dei, Chriftique dc^ tatis aperte coneionatoribus, amp;nbsp;Miniftrisditf'quot; cit , amp;nbsp;aperte fiimpfit ( quemadmodum cuiutJ noflrorum feripta legcnti facile apparebit ) if-grato animo eclat , vt in fe ca transférât' ac fibi tribuat : Sc vindicet. Etfi enim gtti' tiffimum cft , qnód Chrifti Domini noftn Vnici Patris Dei ftlij , Deitatem .i. Ycritatc® défendit : Vidcat tarnen ne , velut Horatianï Cornicula , furtiuis coloribus Si pennis nuda' tus , id cft alienis dcprchenfis , ipfc ,qui tanquot; ta animi fuperbia tiirgct , moucat rifinft aiit potius bonis viris , Â pÏjs , propter finin’ plagium , ftomachum. Hoc animi ingratitudini’ in noftros vicio in toto hoe libro Jaborat vehementer Bellarminus. Quod illi femel obie-ciftc fatis cft tarnen nobis, ne cemuitiari vidca-mnr

Ad il Controvers. 107

• j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad Cap. vil.amp;viii. amp;1X.

f' Lque nos fçrifit ifta Bellarmin! tela, qu« in eos hæreticos, torquet, amp;nbsp;vibrât, qui Chri-111 Domini noftri Deitatcm oppugnant. Imo jlla, quæ hic habet prsecipua, ex Caluini Inftitu-tioneChrilH.lib.i.cap.iJ.àScél.S. adfinem fum-

1’’ pfitifedaquo habcat celat ftrenue. Hoc modo iamobferuetur, nimirura à Bellarmino col. 145.

• l- .D-Deo velDeitati, velutproprium ipfiusat-

*' tributiim , ertc ftmul in ccelo , Sc in terra, amp;nbsp;in pluribus locis, vbi aliqui fucrint in ipfius nomi-

** nbsp;nbsp;nbsp;ne congiegati. Ex eo cnim cfticitur corpus Chri-

'quot;i fti,(quodifticontendunt fimulpluribusinlocis r nbsp;nbsp;effe , vbiS.Coenafit, amp;nbsp;homines in Chrifti no-

mine conueniunt)eire verum, ex hac fententia, ’ƒ, nbsp;nbsp;Dci)m,non iam corpus, aut creaturamifcd Deum

tarnen non natura, veiiim faftitlum. lllud au-

** tem côtradictionçm manifeftam impUcat, Dcnm venim effe , amp;nbsp;in tempore (quod in pane ifto r eft) tarnen cum effe cœpiflc Galat. 4. verfic. 8.

i.Timoth.i. vcrfic. \ Sed amp;nbsp;illud quoque in hac

'*'■ ' cademcolum.a45.L. C. vel falfo, vel obfcurc o-mninoa Bellarmino feriptum eft, Dcumipfum

’ nbsp;nbsp;nbsp;cflelocum Spiritualem Samäorum. Alij,amp;qui-

demineademfcholaMagifiri melius, (Namhoc

* nbsp;nbsp;nbsp;Bellarminifalfumcft)Doccnt locum Spiritualem

Sanftorumieffc velum,iuxta illud P auli,yêdere nos feat in coele^libttsl^Yhcf. i. verfi.^.x. verfi. 6, obie-äum autem noftr$ bcatitudiuis , effe Deum i-pfum, quemadmodumferibit Iohannes in prima çpiftolacap.3.ver.a.

io8 R B s P o N s 1 o Danaex

Ad Cap. X. XI. amp;nbsp;X11.

N Os in hoc amp;nbsp;fequentibus capitibusjquodjî“)

Chrifti veramDeitatcm, planècum BcHaf' xnino côfentimus. Verùm in hiftoriæ defcriptio' ne,(quum awç-oe««* ipfc aliis obiiciat,) confuiKÜ' ipfc tempora. Ambrofiiim enim toto fccnlosl’ Hyeronimi amp;nbsp;Auguftint ærate feparat, qui tamtquot; tres fuenint squales, 8i contemporanei licêtfc' nior effet Ambrofius,priôrquc decefferit.Greg»' rium Magnum ad feptimum feculum feu statei® transfert,quem cmnes hiftorici, amp;nbsp;ipfius Epiftoquot; Jæ probât vixiffe fexto feculo. Sed hæc /avo/zoVi«'* peccata Bellarmino homini in rebus iam giaiiio* ribus hîc occupato condonentur à nobis. veto pro vers de vera Chrifti Deitatc doârinï confirmationemiracula cômemorat, cap.n. Bd' larminus, ea neque nego, neque refuto. Hoc fo* lùm Icâorem pium, imo ipfummet Bellarminuiquot; monuerim, effe infirmû omnino ciufmodi Chri-ftianæ dodirinT firmamentum, ac fundamentuffli quod ex iftis miraculis,(nam amp;nbsp;Diabolus, queni-admoduradocet Paulus, t. Theffalonic.z.verf.?-fignaamp;prodigia facit) vifionibus , mortuonii” refponfis, amp;nbsp;huiufmodi aliis rebus ducitur, iuxtJ illud Ifaiæ Prophetæ,cap.8.vcrf.i9.2V«?B homo de Deo ex mortuü^jdd Legem nbsp;nbsp;Teflimonit^

fubiungit Propheta.Apiid Lucam.cap.ió.verf.x?' A3i.referenteChrifto, rcfpondit Abraham ipfc ei, qui ad fuos fuperftites mortuum, qui eos do-ccrer,mitti flagitabat. Habent Mofen, cfrProphe-Wi.Athanafius, Quæft.ii. LlolHttDeuttjuofdutrnfi mortui

Ad I I. CoNTROVERS, lOJ

mortuù ad nosredtre:lt;jKiaficmultt eroresnati,cfrpro~ iabtliter/parfifuflfentt à mortttis reuelati. Scd vtfuum Ingenium Bellarminus oftcntarct, 8c fc Suffenum quendam ,id eft, in quouis rcrum généré beneverfatum oftenderet,ifta qualiacunque miracula protulit, nimirum quafivelverbo Dei tam manifcfto.(quale amp;nbsp;à noftris, amp;nbsp;ex noftris ab ifto allegatur ) pi) viri content! minime fururi fint:vel certiffimæ(qualis eft de vera Chrifti Dei-tate) doârinæ conftrmatio ex iftis infirmis Mira-culorum amp;nbsp;Vifionum miraculis,amp; fubftdiis plane incertis petenda fit. Id quod Dialectici Pctere Principium vocant, dum incertior amp;nbsp;obfeurior eft probatio, quam ipfa quæftio. Quod vitium in hoc capiie duodecimo Bellarminus commit-tit.

Ad Cap. XIII.

NVlla nobis eft de vera Spiritus Sandi, qu« eft tertia Sanctç T rinitatis perfona, Dcitatc cum Bellarmino controucrfia. Earn enim, etiam ifto nondum nato, amp;nbsp;aliis fcholafticis magnum fomnumftertentibus , aduerfus noftri temporis Arrianos, amp;nbsp;Macedonianos noftri præceptores defenderunt: Aquibusiftefua fumpfit , quanuis magno aftu diffimulet.

' lllud modo notandum eft in hoc capitc de-I cimo tertio, col. 172.L.B. eum perpcram , Quid I fit peccatum inSpiritum Sandum, explicarc, amp;nbsp;k fuam ignorantiam fic prodcre. Quid autcmillud

II© Responsio Danae I

J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciufdem commentariis in HaP

moniarn Euangelicam , in Epiftolam ad Hc' bræos capite fexto , 'I hcod. Bczæ tum pariiisi turn magnis in Nouuni Teltamcntum annota-tionibus intclligct Bcllarminus. Ert eniin hJf vtilitas , quemadmodum docet præclaro libelio Plutarchus, etiam ex nollris inimicis, id eft, qiios odit Bcllarminus, à Bellarmino capiendj)*' lapitjVt ab his difcat,quæ nefeit.

Ap Cap. X 1111. XV. Si X Y I.

QVæin his capitibus traâat, amp;nbsp;refpoirdf'’'

Arrianis Bsllarminus, eoneedimus, qua”' quam eaamp; breuius, Sc clarius tradi potucruiitiäi' debuerunt ; ncque tanta, tam longa, tam multi' plici refponfionum ad eundem Sacræ fcriptui^ locum varictatc,amp; folutionum diuerfitatc,vt' ra, folida, amp;nbsp;breuis refponfio obrui dcbuit,queni-admodumeam obfcurauitBcllarminus. Seda”' tiquum obtinct. Ingenium nempe fuum ofte”' tare etiam in his voluit ex varia fua memorial amp;nbsp;Icctione Patrum : fed intempeftiuè, Sc impof' tune. Auditorum enim ac Leclorum ædificatiui noningenij aut eruditionis oftentatio bic, fiq”” alio in argumento, quærenda, Sc quidem fuit ex Pauli prarcepto ,Philipp, capite fecund” verficulo tertio. T^ihtlgeritcpercontentionemyi^^' Mt per tnanemglortam. Hic enim locus cftamp;ob-feurus, amp;nbsp;plané diuinus: ergo illuftrandus no” obfcrua”’

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad II. C o N T R o V E R s. Ill

abfcurandus : amp;nbsp;cum fumma animi reuerentia, fide,confcientia, amp;nbsp;candorc fuit non ambitiofè

, traâandus. Scd aliter Bellarmino vifum cft. Qiwd autem capitc deciraofexto columna duccn-teüiui feptuagelima feptima.L.D.ad locum Pau-t

jj li i.Corinth. capitc decimo quinto v erficulo vi-

i0 gefimooâauo. Tunci:^ipfefiliMfnhijcteturPatrif rclpondct, nequc locum, neque mcntem Pauli

li vellongi manu attingit. Ncc cnim Gcntilium fabulam de Saturno à loue expulfo fpeéfauit Paulus,vtifte putat columna ducentcfiraa fcptua-geûma oftaua, L. B. ncc ipfam humanam Chrifti naturam fignificat Paulus, quæ fempcr amp;nbsp;in terris, amp;nbsp;in cœlis Patri fubiccta fuit, ex loco lohan. capitc fexto vcrficulo trigcfimo octauo ( qucm locum hoc ipfo capitc citât Bellarminus.) V crtim huiusloci explicatio ïam obfcuri ex noftrorum» quos gratis odio babet amp;nbsp;immcrito,commentait riis petenda fuit. Hxc cnim Pauli verba pcrti-nent ad formam, amp;nbsp;modum regiminis,quo Cbri-ftusRcx omnium à Pâtre conftitutus,omnia gu-

H bernât ,*per quem Vicarius Patris cft, amp;

v' Tune autem modus regiminis iftius abolebitur.

Omnis cnim alia poteftas, præter quàm ilia, quæ 1 Deus eft, ceffabit. Ent enim , addit Paulus, Deut j)l «mwj« in omnibus. Ergo ad externum regi-01 men refpicit Paulus, quo Cbriftus , vt caput \}l Mundum gubernat , amp;nbsp;Eccleftanr fuarn , con-'01 ftitutis fub fe aliis miniftns. Omnis igitur i-tf. fta ratio regendi tune tolletur. Quare lo-v'i eus iftene multis quidem paraCangis Arriarros

na Responsio Danaei

Tranflyluanos, aut corum blafphemiam atting'*'-iuuat,fpeCtat,aut roborat: fed toto gcnerc ab hoc argumento amp;■ ab corum interpretation^' amp;nbsp;difputatione. Porro veram efle Joci illiuswtquot;' tem, quam diximus, apparct cx verfi. 24. i.C®' rinth. i5.vbi de poteftatibiis aliis, quibus vtW’ nuneChriftusregnans amp;nbsp;Dominus, abrogaf’'^'’ loquitur Paulus.Vide Augiift.lib.i. cap.8. Tdiquot;' tate.Serm.i6.de Verbis Apoftoli.

Ad Cap. X V1 i.x V111.amp; x i x.

QVanquam tuetur vera de vera Chrifti

täte doólrinam Bellarminus:tamen folnt*“^, nes fiias obfcurat tam multiplici refponfionuin^ j vnum,amp; eundem S.fcripturæ locum varictatC'^' 1 taqueamp;breuiusjamp;clarius hæc Arrianorumat?'’’ 1 menta cxftinguere debuit.Qiiodad cap. i 282.L.C.amp; D.laborat in loco Mathæi cap.ao.vf' aj.foluendo amp;nbsp;explicando.Itaque amp;nbsp;ad mérita currit,quç prorfus coram Deo nulla funt:amp; ad ftinólioncm inter Meritum cœli,amp; MeritumP^ , marum in hoc mundo fedium confugit:(ijüolt;i’ duntaxat xpamp; cfFugium)quafi qui ’ jpfummerentur primas in hoc Mundo fcdesin'' rcri nö poflint. Plane cnim de primis in his fedibus obtinendis poftulatio fafta fucratCbrnt* à matre duorum iftorum adolefcctum, qujcrtp”’ £ Chrifti non nifi terrenum Sc in his terrenis, tni* cogitabat.Ergo folutio cft,quam in meis inM^’' £ thaEum quæftionibus quæft.Sj.attuli, quod Cbquot;' ftus conditionem cam , in qua tune erat,diftquot; guère à futurapoftca fua gloria, amp;nbsp;ab arcanoi“

Ad II. CokTRovERS. n?

Dei decreto (à Quo plane illud donum dfepen— il' ' dèCdiftinguere voluit.ld quod ipfiusChrifti vcr-ba manifeftè declarant. Itaque locjusifte non ma-gis Arrianorum errorcm iuuat,quam quod Cbri-y Üusfe inter duos fratresdc bercifcunda familia O' contendentes difceptatorem interponere noluit,

Luc.u,vcrf.i4.aut Adulteram muliercm capitalis fupplici) damnare recufauit loban. 8. Sunt igitut t bæcab Arrianis allata argumenta prbrfus etTpo«--inepta.

Ad Cap. X X.

N Vila in re cum Bellarmino in buius capitis viccfimi docinna pugnamus ; imo amp;nbsp;dili-j gentiæ, amp;nbsp;memoriæ, amp;nbsp;afliduæ P atrum Icdionis j. nomine gratias illi agendas effe exiftimaraus, \ 'Nee buic libro cenfuram aliam addimus præter tnprà annotatx

lihri fecundi.

1. 11. amp;nbsp;ni.

'fi yv Cliqua liant, quæ bifee tribus capitibus tra-0 duntuf •• illud nutat, quod in capite fecundo

col.186. L. A. aitBellarminuSî'Nouavocabulain in dilputationibus Tbeologicis admittenda, turn vtCatbolici ab bæreticis diftinguantur, turn e-tiara quia differût,ait,vocum nouitates (quat funt ƒ fugiendx quot;) à nouis vocabulis quæ funt recipicn-

da. Prima ratio puerilis eft, amp;nbsp;àpofteriori, pol’' lierior falfa. V era igitur caulfa, propter quam nouavocabula in bis difputationibus àpiisviris finguntur,ôc probantur,eft,quoniam funtbæc

b

114 Responsio Dänaei

ipfa in Dei verbo fcripto, non quiJem »nrà amp;nbsp;fccunduni fonum fyllabariim : fed «a® Sc fccundü analogiam fidci cóprchcnfa, qumii qiiat’ bis vocabulis continetur, dodrina lit in verbp fcripto exprefle dcfcripta, cx qieo nobis piendumeft Chriftianis. Pcrindc veró eftalilt;]quot;!’ cxprclfe amp;c fyllabatim elfe in Deo verbo,vcl dei analogia illius nlcntc feu arquiualentiajqu^^'’ admodum docet Paulus Roman. 12.verf.6. nafius , Auguftinus,Cyrillus indifputationil’* contra Arrianos,Epiphanius hærefi yj.Necei”^ S.Theologia Sc veracll Aot-oiTaA/a,tju2cl3gt;?* fyllabarum fono, aut in literis, fed in fenfupo^'!' Scire leges, aiunt 1. G. eft non earum vcrbii^ mentem tenere.

AdCap.iiii. amp;v.

QVecunquehis duobus capitibus cotinc'’^'^ j amp;nbsp;'dode amp;nbsp;orthodoxe fcripta, à Bellas”''' agnofcimus. itaque probamus. Candorem ag”' . fcimus,quum Genebrardi'i damnat, Caluinul’’ I dat,c.5.in fine col.295.L.D.amp; equidem verÜ®’*' {

I Ad Cap. VI.

K A Erito gratias Bellarmino in hoc cap.ag'quot;’^ 1 ▼ Jquod tarn fcdulo Si methodice trii'i diwis**-perlonarû diftinétionem , tamque crudité Arrianosamp; Veteres, amp;nbsp;noftri temporis mauit, fed ex noftrorum feriptis quod tamét^’

Ad Cap. VII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

VEriflima Bcllarmini folutioeftad Gentilis impium argumcntû.Iohannisƒ' gandi folutio falfa. Nec enfin cifemia in di“'J

I S

Ad n. Co N T R o V E R s. 11$

næ,fedvnica numero cflentia-Deniq; in Diuinisi V vt cft in feholis tritû, nô eflentia cffcntiâ,fed périt^ fonaperfonâ gignit. Quæ diftinctio,folutioq; nô (j* àScholafticis primis muenta , feu Sententiariisj ÿ* inter quos fe accenfet Bellar.rcpeita:fed à fanclif.

Pâtre D.Aureho Auguttino,pœne ante Lombar-dû amp;nbsp;Sententiarios natos feptingentis annis,alla-

ta,qucadmodû ex illius lib.v.dcT rinitate c.$

amp; fcq. apparet, ne banc laudem Auguftino præri-piat Bellarminus ; in fuos autc pcrhdè transférât*

Ad Cap. vin.

f^Vicquid hoc loco Tranffyluânis refpondct V ^^-lt;.bcllur. admittimuS. Illud tantum miramur, cur coh299.L.D.B. Aretium Zuinglianum vocct pro Chriftiano. Quid iftudin virum pium,bonû, amp;iam in Domino mortuû conuitium adrhom-bumBellarmini pertinebaV Certènon erathuic cupreflio locus. Sed ifte fcfehoc conuitio, amp;nbsp;hac

'7 naaledicentia obleftare voluit. Verùm inepte.

Namamp; ipfc poftca col. 300.L. A. earn virgulam, ; quam pofuit Arctius poft verba Vnuni HcHm', 1 probat, 8: fæpc a pun^is amp;nbsp;numeris Gvammati-

cis præfidium petit col. igq.L. A. ipfemet Bcllar-\ minus 8c col.joÿ.L.C.invoce A D, lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K a

ttó Responsio Danaei

Ad Cap. I X.

QVse reliquain hoec3pitetFaduntur,amp;’”^^ concediinusquoquc,amp; verc aduerfusA'' rianos dici fatcmiir. Quod autc

L. A.fcribit Genitum, /?/^f«zr«Wjncquefubft^'^ tiam,ncquc accidens elfe, aut hgnißcarc,etiani'' diuinis,amp; obfeurum, ÿi falfum ell.Nam quiclt;]‘'!’ clhvel dicitur vere de alio, illud vcl fubftätia'*^^ vcl accidcns:nequcpotcftquicquam hanclt;f''«’^ p-iitv euitare. Nâ amp;nbsp;jpfe Bcllaiminiis hoc loco*’' lt;nbsp;tetur Geninan relationcm fignificarc, quæ pr®‘^ J dubio accidens eft in ea re, in qua incftjquate”^ } eft relatiojBafilius lib.i.Contra Eunomium-^f I guftinus Jib. V.Trinitatecap 5.6.7. Cyrillus*^' J que, fed imprimis lib. De Trinitate, LombJf‘1'' j lib.I.Sentent.Dift.î8.cap.B.amp; C feu nbsp;nbsp;nbsp;j.fattJ* \

tur omnia.que funt,elle lubftantiamivel Accilt;l^ f Ergo amp;nbsp;Ingcnitfiamp; Genitv.m ad altcrutrumjt'^ f tra fententiam tarnen Btllarmini, referantur^ z, nurumjadAccidens,amp; quidem ^ufi^ov feu fef^’’ bile, rationc eftentiæ diuinx ; aliequi quæuisj'’ Î quicquid eft eflentia diuina, effet genita (id»]'’'' p eft falhffimum.) Rationc autem perfonarumi^ a nitum eft Accidens perfonæ Filij; Inp S nitum, rationePatris. ingenitum autem nonf'*' t; relationiîf'nomen eft : fed ncgationisjperqidf* îi ter ab vllo alio elfe A cmanarc negatur. £gt;? p quauis: vrfuadetBafilius lib.i. ContraEunoi»* gt;•, prophinaPhilcfophia in his difputationibusi^ q uinisfobrie fit admittenda : tarnen reäcSc h concediturctiamin hoc argumento Genitun’’ ç| Irgcnitum,ficut diximus,eire accidens, quum' fit efleo’’

AdII, Contrivers. 117

fit effentia ; quia quicquid cfticflcntia eft,vcl Ac-cidens gt;nbsp;ne hoc Tranflyluanorura fophifmatc tcr-

j, leaturBcllarminus.

(1^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad Cap. X. amp;nbsp;X I.

T Vbcter amplector in hoc tarn fublimi au-

1» l_jgufto de S, Trinitate argumcto Si exofculor eorù modcftiam, qui ad ccclefiæ ædihcationé to-tarn hanc traCtationc referût,fupcrfluarefecatcs, abolita iam præmittentes, fopita no repetctcs. Id quod minime facit hoc loco Bcllarrainus. Naamp; inutilia reuocat, amp;nbsp;iam millics cofutata, velut rc-

ÿ potia,rcponit,amp; oblita cómcmorat.Cul,obfccro, bono^Nimiru vt fuum ingcniû oftentet etiâ in tâ pio, quod omnium hominû captum fupcrat,ar-gumento. Non igiturhîcluditluto Bellarminus

ÿ vt ait ille-.fcd in rc graui amp;nbsp;ferla. Acccdit,quôd ca pite decimo arguméti quartl folutio, quant affert, prorfus eft aut falfa,aut obfcura,dû 3Àt,FiltKm ettü tn àittiniigenerare po/fe: etß a^u noge»eratpropter-

jd «0«e,^Op^«. col. joi. L. 1).Ergo in fllio (p Deo potentiâ conftituit ■, quæ adactû reduci non

potcft; atque hcDeltas in Chrifto non crit merus aâus.Atqtannotauiipfcin mcis inP.Lobardili.i, Â Sentent. Diftinct.io.cap.i.amp; in Cenfura cômen-tariis, quàm varie fcfe torqueant in bac quæftio-p neSententiarip Kefponfioigitur vcraifintplcx,amp; piaexBafiVqlib. i.ContraEunomium eft, Gene-rare Si Generali m diuinis ( quod ad opera ad in-ttaquot;) non effe ehentiæjcd perfonæ incommunica-biles proprietatcs,quatenus pcrfona,bæc petfona cft,ià eft,Pater,Patev,Eilius,Tiiius.

Quod cap.iî.col. joa.L.C.quærit vtrum reftiuj

3

ii8 Responsio Danaej dicatur filius in diuinis Genitus feu natus, quagt;* gigni feu nafci,oinnino in eo nutat iftc L.D.Dis' in lib. primu Lombardi Dift.ÿ.c.io légat iftdæ fum. Opera Deitatis ad intra funt in pcrpctiio’’ ^u, quale cft,Generate,çtfi noftri rationctutii'* amp;nbsp;intcliigibilius dicitur, f ex Tatre nitt''' gnatnnafci.

Ad Cap. XII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

FAcilis folutio fuit, PerfeEUoylnfinitaiy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

effen tialia Deitatis attributa:ergo tribusf^’ fonis (quia funt vna numerica vnitate effentia“ uina) îçqualiter côpetere, amp;nbsp;ineffe, amp;nbsp;Generarifunt perfonalia attributa,quç vni Jquot;? taxat perfonæ tribui poffunt; fed hæc perfona’' uina ifta attributa, PerfeUionem, aliomodo habet, quàm aliapcrfona,qucmacli’'f duin diucrfo modo habet effentiam, qiiàiiaa^' Pater à fe nimirum ; filius à Pâtre.

Ad Cap. XI H. XIIII. amp;nbsp;XV.

XV ï. Sc iix ij.

N On contentusBcllarminu$,quæ nouan'l; refeon intempéries amp;nbsp;furor inucxcrat,amp;r, ftulabat, confutaffe, (Id quod ^dificationis iam ad fuorum.i.Scholafticorum hominû oti® rumeuriofas inatæologias amp;nbsp;quæftioncsff^’ perplcxasamp; inutiles accedit. Id quod nenao'’ ræ oftentationis gratia ab co fieri negabit-Q^^ ftionum autem earum, quæ his quinque caP'^’.^ proponuntur, ÿi ex Thoin^pf, parte à Quæft. jo.ad 4J. repctuntur , turn inane eft, amp;nbsp;ex pucrili deceprione: 1^ ^uod voces hac,quibus Emanatio perfonaruaj^

Ad 11. C o nt r o Ve k s.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;119

uinarum fignificatur in S. fcnptura,nó vident ifti ncque animaducrtunt ad noftrum captü prorfus à Dei fpiritu vfurpatas,amp; accómodatas.Itaque mc-tapboiicl feu tvanslatam cflc earü vocum figniti-j, cationem,non autem propriam,amp;natiuam.qua-liscft,quum iifdem vocibus in rebus naturalibus e .pllcandis vtimur. Ergo filij ex Patre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

i Genertino atiuita^ appellatur. Filius quoque I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verhum vocatur, amp;nbsp;per modü eum, quo

I? intclligendo aliquem conceptum producimus,ex f Patie procedere dicitur. Vernm hæ locutiones, amp;. voces omncs,quibus tantaMyftcviaexpbeatur, plané funttropicæ, figuratæ,tranflatæ.Eodc mo-ido quum de Spiritus fanfti exPatre,amp;Filio cma-nationc agimus, qua amp;nbsp;procclTionem vocant -, amp;nbsp;per TOodumSpirationis aut Amoris fieri volunr. Hæc omnis rcrü tam auguftarü expliçatio verbis tropicè, figuratè, Si traflatitic fumptis fit,quonia verba propria nobis ad res tâtas Aug. cxplanan-das défunt. Ifti tame amp;nbsp;Sentétiarij omnes quead-naodfi amp;nbsp;omnes bæretici Arriani, voces irtasfu-mût,8c audiût,quaft abfq, tropo in S.fcripturapo-ƒ fitas amp;pronûtiatasâDeifpiritu. fallacia eft ƒ turpiffima,nimirûab Æquiuocationevocis,quû ƒ tropicalocutioabfque tropo fumitur. Atqv.cetii propterea ex rerû Naturaliû lege amp;nbsp;códitionc in ƒ bis rebus diuinis.cœleftibus, 8c fupva naturalibus argumentantur.Quç eft altéra turpiflima fallacia» ƒ Eepe IgnoratioElcncbivbi diuerfarerû genera (if raiferè côfundûtur. Inde bas rot,8c tam multipli-(1^ ccs,multiplicitcrq-, inanes in boc ti augufto de S, 4 T rinitate queftioncs ifti inuebunt proponût.Sc fo ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

no Responsio Danaei fuofquc difcipulos inanitcrifti Magiftri fatigant' amp;nbsp;turbant,amp; tandem incertos reddunt.Qiiç pbfecro, quæftionum' iftarum omnium vtilitas^ fcopus eft? Legant pij, 8i videant. Certe nullah' tilitas. Imo quis cas intelligit, 5c earum foIutK’' nes? Certe nemo. Itaque recte Prouerbiumvct*'’ monuit, «a»«» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KetKet /ji.ctbip.a.'St : Si I’’''

pmnia erant prætermittcnda.

Ad Cap. XV111.

ET hçcquoquc crt,quemadmodum fuperior?^ plané curiofa quæftio:fed ne non omnia nofl' videretur Bellar.folus, amp;nbsp;vt hoc ipfius fcriptn®' fet cornu copiæ, Si Amalthea , omniaque cotin'' retjhanc addidit.In cuius folutionc tarnen obf^æ rus amp;nbsp;pcrplexus eft.Non videt tres iftas obicÄ^ nes habere fallaciâ Accidentis, quum illud, de eflentia diuina conceditur, transfertur ad p'' fonas diuinas, quç ab eflentia difterunt.Quods* tern col.jio.L.D. ait eflentiam fungi munercVi^ cis vniucrfalis, prope eft, vt feiplum refutct;’-quod fcripfit fupra col.113 .L. C. eflentiam die**' eflc,nequc fpecicm,quod veruni fl*'

Ad Cap. XIX. lib. x x.Contro-uerfisE. 11.

IN hoccapîte Bellarmini leuitas, amp;nbsp;maledkC^ tia apparct:Leuitas,quöd Caluini fcntentiin’^. veram efle, Si à Catholicis nequaquam dife**' pantem fateturcoL jii. L. C.312.L.A.D. tam'* earapauculis lineis interpofitis tanquam cam, amp;nbsp;cum Arrianis confentientem oppugi”'.' Colura.tK.L. A. Quoteneum vultttsmutantem^^

II. Controvers. m

teawo^io’Malcdicentia eft manifefta,quód vt amp;nbsp;fe, amp;nbsp;Dominii fuum Apoftolicü, amp;nbsp;fuos cœnobitas

• Romç oblcciaret, cótra proprlam confcientiam, viro piç inemoriæ lobanni ilb Caluino , à quo tam multa didicit,malcdicit. Sed timuit ifte, ne fi ita cadidc Caluinum, vt res poftulabat, laudaffct, in Rio Hcfuitico ccenobio RagcUaretur à Mife~ rere vßjite ad Vttnlos. Cætcrû nbsp;nbsp;fentétia Caluini

vcra cft,veï boe tefte ; Si modus loquendi pius, Sc orthodoxus, qucmadmodum in rcfponfione mea contra Gilbertü Genebrardü luculcnt'cr oÜcndi,

, ad quam,brcuitatis gratia,lcftorcs remitto. Bafi-bus cötraEunomium vbique vocat Chriftó (.qua TibuseftDeixtcrnus,amp; Deus vnâqicûPàtre cf-fentia) vocat, inquara «luto^umv , cujT0a.7-a.S0v oiito-ffijç-siToii. Quid bæ voces Sc modus loquendi a vo-cc (MjTo6tis,qua pic Caiuinusvfus eft, differtï Cer-

A tè nibil. Quid Epipban. quem bic quoque citât 'o Bebaiminus vocat FiliÛ!UJTÓÖ^ov ,bærcfi 6lt;). Er-4 go cur banc voccm,quaG ab ore Patrum alienam, Idamnat Bellarminus, amp;nbsp;rciicit velut exotieam Sc incómodam ? TS! am quæ quatuor argumenta pro-

\ fertbîc Bellarminus colum bia. 8c col.315. contra V non fententiam Caluini, quam piam agnofeit-.fed duntaxat contra modum loquendi, refutantur ex co,quod ifte transfert ad rationcm relationcm-que perfonæ ea quæ Caluinus feribit de Pilio, di-

'' fertè ratione diuinæ effentiœ. Q^d autc ad banc **,1 pbraRmTlejM de Deoverè fenbt, 5c fcripfit Cal-uinus,improprium,cffe,acbarbaricm rcdolerc, quemadmodum fl dixero, Adeahumarjttasfaitttat ntam humanttatem, pro co, falato fe.Eftcntiaenim

y. '

lîi R ESP o N SI o Danae I pro pcrfona ponitur, quod loquédi genus amp;nbsp;Grf-ds amp;Latinis hominibus inufitatum eft. QuiJi-gitur col.515.fophifticatur Bcllarminus amp;nbsp;CaTuini inortui ofla arrodit ? Rcfpondeat ipfe mcis in hoc arguinento, amp;: calumnia pari ad G. Gcncbrarduni rationibus,amp; me viuum non mortuii, virum non Monachum cxpcrictur. Et ipfciiict AuguftinuiHi qui fic loquitur ejfentia de ejfentia, reprehcdit, hoc cap.col.5f4.L. A.Sibi Igitur conftct, amp;nbsp;fee uni pri-mum cófcntiat Bcllarminus.

Ap Cap. xxamp;xx I.

QVæ hifee duobus capitibus tradunturniC' re vel ts^rxwaç-iKà funt,vci hiftorica.Qi!.^' re nihil nos fcriunt.

Ad Cap. xxu.

REliquaftant, quæ hoccapitccontîncntunil' lud verb nutat,amp; infirmum eft, quod tai» præfraâc Bcllarminus tarnen vrget col. 5i8.L-D' lt;^UHm dtcitur SptritMt fanilm rnttt^ non tantnm San£h Spiritus ere ata dart: fed etiatn cum tUisdotgt;^^ tpfam Spiritus SanElt perfonam:ç^ contxartum afer‘' re effie mantfefium errorern, Niinium didatofiCi amp;nbsp;prorfus arroganter ifta pronuntiat. Imo fe' pe verius de ipfis Spiritus Sanóli donis, qus'® de Spiritu ipfo Sanéto .i. illius perfona phrafes, 8c ciufmodi milTio intclligitur, velut I®' han. 14. ver. 17.16.ver.15. atquçadcoipfcmctül® ver.z6.in c.i5.1oh. de donis Spiritus SanéUintfj' ligiriir , que hoc in loco affert, amp;nbsp;vrget BcllaJ«’*' nus.Præfentia qiiidcm Spiritus Sancti per ciufiP® didonaamp;Symbola.perquæ tunc extraordinac® agit fcq; profert Spiritus,illuftrior apparct,amp;

riot)

rio^qucadmodû quû in rubo apparuit Mofi Dcus Exod.^.pçrfona autem ipfa Spiritus Sanóti piçcifc de cGçlo non fuperuenit aut dcfcendit, vti neque ïilijpcrfona quum in rubo fefe in flamma mani-feRaret. Quoddicimus deSpiritu Sanâoeonfir-matur ex Paulo i.Corint.ia.ver.y, Datur SptrttMf ï‘declaratio Sptntitsamp;c donûEphef. q.ver.j.Ncc longa aut alia recitationc rcs eget.

Ad Cap. X X 111. X X1111.

amp; XXV.

QVæ in bis tribus capitibus varie amp;nbsp;erudite difputantur à Bellarmino, admittimus, illi-que etiameo nomine gratias agimus. Magna e-nim diligentia fiue ab ait is quibufdam(.id cnim no bis perindc eftgt; quoniam hæc omnia fub ipfius no mine extant)adiutus,qucmadmodum plcriquc di-ûitantjbæccollcgit.

Ad Cap.xxiv.

SI q in bis totis qninq; de Cbrifto capite Ecclc-fie libris caput eft periculofûgt;perplexû,inutilc, amp;nbsp;curiofæ difputationis plcnû,boc vnû ccrtc qui-dem eft. Sed miferum eft, ne dicam impium in re tam difficili ( qualis eft Spiritus Sandi exPatre amp;Filioprocçffio, amp;diuinarumperfonarum inter fc didindio) amp;taraobfcura, maioresetiam tenebras animis hominum obiieere : miferum in tain augufto argumento ludere, amp;nbsp;ingenij fui va-riitatem,in ipfius Dcitatisdifpendium oftentarc, longe tutius illud,amp;Bellarmino attendedû quoi eft Prou.15.V. 17. Scrutator Maieftatis Dei ab e.a opprimct.It;iq‘:in tâtis arcanis nobis, qncadmodû

1X4 Re s P ON s IO Danae i

iiibet Paulus, fapicndum eft adfobrietatem veM-amp;Roman. IX. verf. 3. Habitat enim Deus luce® inacceflam, i.Timoth. é.vcrf.id. Infumma, rao' neo Bellarmine,nc fortiora tc, vt eft Eccl.3.vcrC xz.quçficris. Eft enim iftud emanationis perfona' rum diuinarum arcanum af'p’*’’''”'gt;amp;-'ptorfus humi' nse menti incoprchenfibilc, nefc quiftjuamineo eóprehendédo fruftra fatiget. Nemo enim id po-teft.Illuftratio qiiide tarn coelcftis rci quaefitac^ rebus,quæ funt nobis notç, amp;. verbis tranflatitÜS ad cam cxplicandam vtimur, quç nófunt nimiu® vexanda amp;nbsp;vrgeda. Ac ne ^riaffis cxiftimct Bd-larminus,nos,quafi mentem ipfiuscapcrc,amp;afl'c' qui minime poHimus, funufque tam rudes,amp;fa® ignari, vt hanim rationum momenta amp;nbsp;vim coir fcqui non poffimus, danarcamp; rcprelicnderc totu hoc caput,amp; ca, que hîc eft, rationé, en paucisid» quod ille multis verbis vult. Non poteft Spiritus famftusàFilio diftingui, nifiper relatione origi-nis oppofita. Ergo Spiritus fandus fit à Filionc-cefle eft: alioquin ab eo no diftingucrctur.Priæû videt ipfe, qua eft animi folertia, tota hanc argu-mentatione efle mcra tranftationc rcriquot;i diuinani meréque cœlcftiûad resterrenas ,qua!es hîccer-nimus, amp;nbsp;ad can't lege amp;nbsp;códitionem. Id quod eft Paralogifmus Ignoratio Elêcbi didus, in quo res diucrfi plane generis confundiitur, nêpe leges re-rum cœleftiû Sc terrenarû. Deinde vident omnes hocipfumprobationis fundamentum,ab aduerfa-riisGrçcis, qui hanc Spiritus fanâi ex Fillopro-ceflione negat, dici pofTc Fallaciam, quæ vocatur Pctitio principij. Neque miretur id à nobis dici, -quun,

ÂD IL C o N T R o V E R s. lî$ quumIohannes Scotus,Bellarmino ipfomet tefte col.jp.L.D.hoc firmamentu impugnct;faltem de eo dubitet. Prçterea ex hac ipla tä löga,amp; perple-xahuiiis rationis confirmatione quä aftert Bellar. in varia ipfe abfurda incidit ; fed imprimis hæc duo.Priraû nempe col.j^z.L.D.quod tacit Sptri.tti faniluinjptrattunetn merepajjinam. Pallio auté pc-riculofc omnino Deo, ac proindc Spiritui fanéto, tribuitur.Secundü abfurdumcft col.jjj.L.C. non repugnare vnt perfina vt Verbn[it çjquot; j4mor-iid efi, FtltM SptritMfAnüni.Y.n quo tandé iftæ difpu-tationes curiofæ homines iftos abripiûtîDenique tota ifta difpntatio amp;nbsp;Ratio cft Paralogifmus fiuc apud Thomâ, Ciue apud Bcllarminü, Ab Æquiuo-cattone,quiaquodamp; Patres amp;nbsp;S. feripturatropi-cè,amp;metaphoricè (illuftrandæ duntaxat huius rei cautfa) dicht,amp; côparant exIoh.io.vcrf.xi.Spiri-tusfanéli eraanationc fpirationi, fumût ifti,qua{r fine tropo enütietur,amp; ex eo iftas labYrintlms,col

I ligunt, amp;nbsp;quæftiones infinitas côgerunt amp;nbsp;fingût.

I Kt reétè docet Hieronymus ex fimilitudine, cô-l nbsp;nbsp;parationc,parabolisinS.Scripturisnihil prætcr

I nbsp;nbsp;præcipuum, amp;nbsp;(peclatum à feripturafeopum cfie

l colligcndû. Quid fi d'ixcro ipfe? amp;nbsp;hanc,aducrfus V eiufmodi rationem propofueroThoraæî 1 nbsp;nbsp;T am funt relationes originis oppofitæ Mat çxfee

1 nbsp;nbsp;nbsp;mina,quàm Spirator jpiraftts8c hoc modo

I Spiritus à Hlio diftinguatur neceffe eft. Quis igi-l tur iftarum curiofitatum, obfecro, finis tandé ef-l fet? Ergo 8c originis relatione has duas perfonas t diüinas differre certo certius eft : 8c ïili) ex Pâtre . emanationcm laominc Generationis ,Natiuita-

116 Responsio Danaeï

tis, Intelligentie, Sapientiç, Verbi à S. fcriptu''’ fefead noliri ingenij tenuitatem attéperante^f pellarijdeclararijoftédi, quia noftris verbis deW' to myftcrio loqucndum illi fuit. Spiritus fanclic^ Pâtre amp;FiIib velut vnico Principio emanation' vocabuloProcclIîonis,Amoris,Charitatis,Spir’' tionis fignificari conftat tranflatitia fignificatio' ne,non propria amp;nbsp;natural!. Quare ex bis vocibtó tanquam natural! fignificato fumptis, arguméti' rieftccelum terræ mifcere,præter cafamfugcf'' amp;. quodaiunt, nodum !n fcirpo quærcre prî''^ mcntem fcriptufæ.

Ad Cap. XXVII.

Væ hoc capite fcribuntur, admittimus on’'

Ad Cap. xxviii.amp;xxix. amp;nbsp;XXX.

ITidem quod his capitibus tradit Bellarm. ptO' barnus,præterquâ quod C0I.337.L.A. B. deRo* man! Pôtificis autoritäre addit,dc quo in fcqucn-ti controuerfiafuo locoagemus, Deo dante- Sclt;l cur in muftaceo corollam, nifi fortafle lemnifo' tam, quærit Bellarjninus dum in vnius huius vo-cü\x^Fadditæ explicanda càufla tories re-petita tandiu commoratur,fuûmque ingcniu® tantopcre oftentat. Nam crambe tories appofiti mors elf, amp;nbsp;femel dixilfc fatis moderatis ingeni’S çrat. Naufcamcnim mouct ifta repetitio vclpi' ticntiffimis hominibus. Quod autcm capite 50-huius libri mifcriæ, fcruituti, Sc calamitatibus Græcorum Chrilfianorum Bellarminus infultati inhumanum, imo crudcle eft. Quanquam cnim î Deo nô nifi propter fua peccata punira efl, puni-turque

Ad II. ControveRs. ü?

tkrque ctiam num hodie mifera captiuitatc Grç-i() corum eccleha, non pvoptcr fuam tamé à Roma -

na,qux vocatur, ecclclia ( quæ il mere idololatria y ett)difcc{rioné à Deo fie traólatun neque propter cl vnum de Spiritus fancti ex Filio proceflionc non jC admiifa errorem ; fed propter varias in Deû blaf-■j' phemias, quas omnes tarnen nune tuetur, amp;nbsp;reti-0' net Romana ecclefia,qualis eft idololatria amp;nbsp;cuU j}, tus mortuorû hominum, opinio de meritis fuotfi y operu apud Deû, de variis prêter vnû Chriftû in“ •c, tcrcefforibus apud Deû. DcTranlfubftâtiatione

feu Mstw»* reali Panis Sacramétalis in verü corpus Cbrifti, vi verborü inS.Cœna.De cultu Dei veri ex hominum arbitrio ftatuendo , de liberj, y quod vocant, Arbitrij viribus feu noftris ad redte

agendum^ amp;nbsp;Deû antcuertendû. Quidîeflet lôgû omnes eorum errores reeéferc : omnes tarnen cos y retinet Romana ccclefia,vtidéiudiciûDei,quod y Græcis euenit, merito fit cccltfiæ Romanæ me-y nbsp;nbsp;nbsp;tuendû,amp; quidé breui. Imminet enim illi T urca.

d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ubrt tertij. Caput frimum.

y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bærefes enumerat hoc capite Bellar.nos

y V^quoque dânamus, primique , iftis altû fom-y nû dormiétibus, côfutauimus,D.Caluinus,viué-(0 te adhuc M.Lutbcro,vbiq; in Matt- ló.verf. a6.amp; d nbsp;nbsp;nbsp;deinceps i-Cor-n.vbi de S.Cœnaagitur, côuellit

is nbsp;nbsp;nbsp;Vbiquitatem*. Henricus Bullingcrus doefiflimè;

V Theodorus Beza fmgulari lib.amp; côfutatione Brë gt;nbsp;fq; quæ omnia in lucé ànoftris æditafunt, antc-)S quâ Sclngolftadi) quicquâ exciidiffet amp;nbsp;peperiflet 1' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lefuita ifte,cuius thefes extit, amp;nbsp;à noftris probatæ

i (qui primus ex Sententiariis aduevfus Ybiquitaté ?

le

ilS Responsio Ùanaei

hifcere aufus eft) noftrorum argumentis .ï.Calui' ni,Bullingeri, Bezæ firmatus :amp; conftantiain-flammatus. Multis poft annis extiterunt cx milln millibus Scntentiariorü hi duntaxat duo G.GC' brardus,amp; Clau.Sanctius,qi!i ex noftris librisad-uerfus Vbiquitatem aliqiiid defcripferunt. Ante hunc Bellarnftjnum ego amp;nbsp;M.Kcmnitij libruna duabiis in Chrifto naturis, id eft,palliat3iinaKC' nitio Vbiquitatem detcxi,amp; refutaui: amp;nbsp;cótraN Selneccerum.quod omnes fciunt,pro veritatede' certaui.Zacharias VrfinusilIcGcrmaniç colninen fucceftit. VHino Antonius Sadecl vir eruditift' musafed vterq; iâin domino obiit. Sadecli FranÇ' luniiis, vir, que omnis pofteritas mérite, mirabi-tiir,amp; laudabit.brgo iftiusVbiquitatis amp;nbsp;monftf* iugulatioamp; viâorianoftra eft, nô Scntctiariomi aut Bcllannini, vtdeeo pro nobis Deo,amp;nobgt;\ ipfis,vti Miniftris Dci- gratias agat,nifi hominui® ingratiffiinus homo cfl'e velit Bcllarminus.

Ad Cap. 11. amp;nbsp;111. amp;nbsp;1111.

PLanèprobamus, amp;nbsp;agnofeimus ca omnia vera, quæ in hifee tribus capitibus contiiicæ tur. Nam amp;nbsp;hæc quoque ipfa ex noftrorum libns deferiptafunt, amp;nbsp;cum Dei veibo confentiunt.

Ad Cap. V.

REliqua concedimus.Hoc vnû negamuSsquo^ col.354.L.C.deCaluinofcribit. Nam Cal“*' nus voce F th', naturam duntaxat, non autem pf' fonam, amp;nbsp;Chrifti fuppofitum intelligit. In q““’ nulW

Ad 11. CoNTRovîRt ny

nuUofermonis vitio aut æquiuocationc laboraC I* Caluinioratio, niß iftc, ( qua eft animiin omnes I- maledicentia ) et jam Dei ipfius Spirïtumvitijâfc k fallaciæ argiiat. Sic cnim loquitur Iohannes Euâ-y gelifta amp;nbsp;Chrifti Apoftoliis pcne vbiquc : fed im-

primiscap.5.veff27.i4.verf.a8. Sicquoqnerecte, Se pie,amp; Latine dici fentit , fcribitque Aiiguftin«

I* amp;nbsp;ipfemct BellarminuSjCap.y.col.jói.L.D. Fate-y tur fæpé hominem, i. concrétum pro humana na-

tiira,id eft .pro abftracto etiamfumi,ab Auguftino

“ Enchi ca.jó.lib.Prxdeftinatè Sanctor.ca.i5.amp; col«

3?8.L. A.Concrcta ait, formaliter naturas fignifi-k cant.Sedifte Caluini mortui ofta arrodere vo-'«■ Imt(

j*

(j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad Cap. VI. amp;nbsp;V u.

k T aTVx in hoc capite fexto fcribuntur,ea luberi-* gt;*» r \tei ampleétimnr,quoniamfunt Dei verbo f confentinea,amp; noftri iampridem eadem tradide-

funt, ( ex quibus magnam partem fua haufit Bel--larminus) cumtotapiaSc erudita vetuftatc con-fentientes.Qi^ç itidem cap,7 .fcribit Bellarminus,

' verafunt. Vnummodo illud plus leélor obfer-

(c uct,Neftorij hæretici argumentum 5.6.7. amp;nbsp;8.ha-r here huncfallaciæfontem, qui dicitur à Difiun-)! tSis adConiunäa. Quæ cnim de Chrifti diftin-

dis naturis figillatim confideratis dicuntur, Ne-ftoriuscatransferebatvcl imperite, vel malitio-ß ad totam Chrifti perfonam. Item quæ de vna Chrifti natura per fe amp;nbsp;proprie enuntiantur, ilia, r ad alteram eiufdcm Chrifti naturam quoque pro-(' prie,non folùm per Ktimviar nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trujutiiJ'

|ö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

« ')

ljo Responsio DaRaéi ;^Ztu'referripcr ignorantiamElenchi volcbat » ’ j impie contendebat. Hæc pauca ipfos folutioniquot;* { Bellar minicar um fontes docent, amp;nbsp;monftrant' ]

Ad Cap. V 111.

VEriflînia eft totius capitis oefaui doârifl* Itaque facile à nobis conceditur, prorfulq“‘ admittitiir. Etli veró alias Vnionis etiam hyp^ ftaticæ, atquçadco pliircs fpccies enumcratD’' mafeenus in Dialedica: tameu commode liotl“’' co explicat BellarminHS, in quo pofita fit Vm'’ hypoftatica verbi Dei cum humana natura airumpta,niminim ineoj quod verbum trahie* fubfiilcntiæ fuæ participationem carnem afla'”' ptam, vt hæc non fubfiftat per (c , fed in pcrfoi’’ Verbi : non auteni vt Deltas Verbi cominiini^^ carni à fe alfumptæ , omnes amp;nbsp;fingulas fuaspt* prietates cflcntialcs fiue accidentalitet jfiue niW raliter.Idquod vcl fentire, nedumlciibcre,igt;'J' piufn eft. Itaque Brentius amp;nbsp;Smidelinus merit*’' tanquam Monotholitæ, amp;nbsp;Monophyfitæ Eu?' «hiani damnantur.

Ad Cap. IX.

t) Is pcccatum cft in hoe capite à Bellarmin*’' UPrimùra C0I.368.L.A. vbi Bezam reprchéditj qjod prædicationem cam(qua tllud quod i| prium amp;nbsp;eflentialc vnius Ghrifti naturæ, aW tribuitur) plane verbalem ,amp;Dialcclicam , nfj \ Phyficam appellat , vt errorem Brentij dcrcî® eflîifioneamp;conxmunicatione proprietatumDû’ fj

Ad II. CoNTROVERSi

, tatisCKriftiinhutnanam ciufdem naturam can-fl futaret in Refponfionc ad Brentij argumenta, Rcótè dixit Beza, malè itaque cum reprchcndii Bcllarminus. Nam intelligit Beza earn prædica-r tionem efle mcrè verbalem ratioije naturæ gt;nbsp;.dc qua iïc alterius 'proprium attributum enuntia-ijt tur: non autem rationc totius perfonæ amp;nbsp;fuppoli-r ti Chrifti,cui re ipfa competit, qiioniam vni illius ir parti re ipfa congriiit : fed alter! naturæ Chriftt O' tantum verbaliter, amp;nbsp;propter Vnionisiftius cum i« ilia altera aréfiffimum vinculum , amp;nbsp;coniuriläio-{( nem, Hæc Beza vbkjuc Contra Brentium de car-ji iiis Chrifti omniprsefentia, contra Selneccerum, in Q^ælHonibus Theologicis.Imó Beliarminum (ii miramur in hoc argumento aufum tarn immane (d fcelus, vtBezampræceptoremhîc fuum , à ejuo quicquid in Brentium amp;nbsp;Brentianos fcribit, fumi-ƒ pfit,amp; didicit , reprehenderet , amp;. quidem tc« (O' mere.

1« Denuo irt hoc CapîtC peccat Èellarminus^ tj' quum ait in hac locutione, Deus tfl natui ei V

! gme, eadem columna treccntefima fexagefima o-Î'îiaua.L.B. vocemDew proquouisfuppofita di-aino accipi, quafi ic de Patre , amp;nbsp;de Spiritu San-fto hæc eadem fententia intclligi poffit , Apagfc blafphcmiam. Deus cnim tunc abfque contro-uerfia pcrfonalitcr pro fola Flij peifona : non ef-fcntialiterfumitur, proquouis fuppofito diuino. Verùmhæcaddidit, vt fuæ fcholse erroribus in-jjPi feruiret,amp; cos aleret,in qua iftæ quæftiones amp;nbsp;cu-,ÿ- tiofç,amp; plane blafpheniç-agitâtuf acerriroè,amp;'pro

i Z

ïjt Responsio Danaei

magna fapientia liabcntur, vtrum Pater afliimcre potuerit.-itcmamp;Spiritus Sââus.ld lt;]'* potiiifle putant quum cauflam iftius incarnJt* nis non cogitent. Vtrum Chriftusforrnamamp;'* turam A fini aflumere j amp;nbsp;übi Vnire potuf' Quod ifti potuiflc putant. Hæ funt iftoru®'' litiç.

Ad Cap.x.

QVachoccapite decimo habet Bellarmii'’ concedimus.Sunt enim vera. Itaqueab«* guhinoScr.j. dcTrinitatcinSennonib.dcï*' pore ante mille amp;nbsp;centum annos confutaU' illa proprietatis Deitatis Chrifti inhuii’^quot;' lt;nbsp;ipfiiisnaturam cfFufio. Ipfequoquein mco'’ J mine Kemnitij,ad ipfius librum pag.79.antc^ J larminum hoe expofui,amp; traélaui copioß. nbsp;nbsp;'

'Ad Cap.x I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

OMnia fl-ant amp;nbsp;vera funt, prætcr quàm^ 1 col. jya.L.B.iftc fcribit Chiilti corpusf t fcelTeinS. Coenapluribusfimulinlocisji”®. t toto mundo. Refpondeo enim verum corpuSi^ t ex hoe ipfo Bellarmino hoe capite col.

bis.eodcm in loco fimul eflc non poteft : que (imul in pluribus locis efl’e poifc. Sed r in aliis controucrfiis amplius amp;nbsp;fufius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

a

Ad Cap. XII, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;€

QVod dc De fcenfu AnimæChrifti ad' ros (quoquidenjfenfu col.

ILc ON trovers. ijj

BeUarminus)poftca explicabitur,nunc autem ne-quaquam concedimus.Reliqua fatemur efle vera, qua: noc capite continentur.Verum a quibus hçc accepcrit celat ftrcnuè, fed malitiofe, amp;nbsp;maligne Bellarminus. Sumpfit cnim ex Th. Bczæ difputa-tionibus aduerfus Brentiura , Seleccerum 8c. alios Vbiquitarios, quemadmodum ex ipfius eius libris apparcbit.

Ad Cap. X111.

/^Væhoc capite decimotertio feribuntur, '/j v.^omniaconcedimus,eo modo excepto, quod

Caluinum tradit velveteratoriè,fi verè Calui-ni fententiam nouit ; vel imperite , fi eam i-

gnorat, veile, nos in S. Domini cœna nihil, nifi cnergiam 8c cfficaciam maiorem corporis amp;nbsp;mortis Chrifti percipere. Quod tam eft falfum quam quod falfvlllmum. Hoe tarnen i-ftc fcribit col. 577. L.D. amp;nbsp;repetit feq. col.ne fe-j mei fit fatis mentitum effe. Nos facramenta-ji rlos probrofe vocat, quia veram de Sacramen-tis doctrinam ex Dei verbo tuemur , vti Ar-

• lt; riani appellant nos Trinitarios , quia ve-

• *, ram de Sanófa Trinitate fidem contra cos def-

( fendimus. Sic audent amp;nbsp;norunt ifti omnes hx-retici impudentes propria return vocabulamu-tare ,amp; cri mina fua falfô nobis obiiccre,quemadmodum Pharifæi Chrlftum, amp;Dæmoniacum, amp;nbsp;Samar itanura impie vocabant lohan. 8. verf. 48.

154 Responsio Danae I

Ad Cap. XI III.

HOc caput admittimus , Sc nos ipfi iam Keinnitio in examine libri ipfius de Dualquot;’ in Chrifto naturis refpondcraraus. Sed Bellarininus.

Ad Caplt; XV.

I Ara verb Bellarmino illud , quod eft apu*! j Horatiijm grauem imprimis fcriptoremgt; ?c£*'' manifefle,

Dum vitantfi.ulti vitm in contraria curruff' Quod illi ex mcrito euenit, quia nenoftrai”*’ pljcationem de Sefstonc Chrijii ad dexteraffi^ (qùæ amp;nbsp;ex Dei verbo deprompta eft , amp;nbsp;piorum Patruraftriptis confirmata ) fcqiii retur, maluitin eoldcm ijlos ftopiilos eodem falo iaclari, quo Vbiquitarij , Sc quidfiin jure, damnat amp;nbsp;reprehendit, feiugulatgladiQ Bellarininus. Duplex igit^if ' tiumyamp;hærefjmdupliccm hoc capitefiriuati’ que habet Bcllarminu?. Primam col.

lt;tùm difertè fie feribit, Chrtflm fi det ad dexi^ ‘Dei Patrii^\A eft, partpotent/a honore dicatiC^rgahernatiimnia cam Pâtre., z/tdextrAji^ tur pro later/,ld lot/O iilt;jaalh Hæc Bcllarn’gt;‘’ j Rxquibus apparet Bcllarminum conftituer£\ vellehumanam Chrifti naturanijfccundpi’’ƒƒ ipfo tefte toto fuperiori capitemimirum ftus afeendit in caelos,fçdétquc àdextrisD^* tris, eftcparemamp;æqualcm potentiaDeol’ ïdquodSf merito ipfe in Vbiquitariis da^ Sç omnino cxccrandum cft. Itaque hoc ip*'’.';.

Ad ILContkovers^ 155 dcmBdlarminus col.fequenti, videlicet 581.L.C. çerfpicuè réfutât. Nam ait, HUmmnitM Q^rtfli nee

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eH^ne c ejfe poteïi it^ualü Deo.Hoc primum cft hoe

incapitcBcllarminivitium. Secundus error cft, y Quód columna trcccntefima oâuagefima prima, L. B. fic inquit , Non enim fattum efiy

, whumanitoi Chrijit in fiipßt /edeat addextevam y, Deiifedvtßthumanitas ilJtM per/inp ■, tjuit/èdet ad ('* dexteram Dei, Quare hanc feflionem fuppofito

Chrifti , nonhumanx ipftusnaturæ iftc tribuit, ralfiflimum quoque iftud cft. Nam vel toto illi Suppolito conuenit , quatenus eft talc fuppoft-, tum;vcl vni duntaxat illius parti, atque propterea totiSuppofitoper Synccdochen. Non primum, ideft,Non totiSuppoftto,quatcnus tale. Sediflet

1*^ enim Chriftus ad dcxtcratn Dei à momento fuæ conceptionis, amp;nbsp;quumincrucc pcndcrct : quo tamentemporc dicitur amp;nbsp;infirmus fuiftc Chri-f ftus,amp; minor Angelis, Hebr.i.vcr. 7. deniquefie dj vtrique parti amp;nbsp;naturæ huius Suppofiti propriè V conuenirct ad dexteram Dei ; quemadmodum v-trique Hominis, qua Suppofttuïu cft compofitu, 1*^ id cft,Animæ amp;nbsp;Corpori propriè co.mpctit, vt ftt Humana Anima, amp;nbsp;Humanum corpus. Si fccun-dum,id eft, ft congruit proprie vni dunt xat Sup-

' i p.oftti Chrifti naturæ amp;nbsp;parti , vt fedeat à dextris Dei, vclconucnit Diuinæ ipftus naturæ. Non

X Diuin»,Nam didtur Chriftus Dei viitute in cam i‘^ CUCÄUS dignitatem , Actor, a. verf. 3}. dicitur '•q faftus tails. Hcbræ. 7. verfu 16. dicitur data ilUhxcpotcftas,Matthxivigcftmo oö;auo,verfa decimo oèfauo. Philipp, z, verfu non,o , collate

i. 4

gt;5lt;5 R E s P o N s o D A N AE I EplîcGi.ver.jo. QuæChriftü,vtDeo, minime] conueniunt. Ergo propriæhumanæipfiusnaturï CompetitjSc ita habemus intentiiin , amp;nbsp;id obtinc-mus, quod Bcllarmini fententiam euertit omni-, no. Verùm faciliserat totius huius vbiquitario rum gryplii amp;i argumenti folutio, fi veræ noftro-^ rum fententiæ Bcllarminiis acqiiicuifTct, Nempf Chriftum5qiià homo, federe à dextris Dei, qi'ifi (quanuiscrcata,amp; ex tempore ) tarnen fummaS omnispotcftasilliàDeoPatrein cœluin amp;nbsp;tet-ram,amp; fupra omne nomen data eft, Ephcf.i-vcrf 2o,Marth.x8.ver.i8. Philip.2.vcr.9.Apocal.5'''ff'!^ I2. Sic ifte magna fua pcrtinacia hoc veræ intelli-, gentiæ de SeOionc Chrifti, dono priuauit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Ad Cap. XVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

PAruuscrrorin principio, magnus cftin inquitille. Nam quiim putctiftefe parun^'f berrafle quum Scflîonem Chrifti ad dcxtersiquot; Dei tribuit Humanæ natiiræ Chrifti per gratian’ tanrùm Vnionis,non autem per gratiam habt tualcm,in cas fe poftea coniicit anguftias , vtrf Jiquis Vbiquitariorum argumentis non refponderc.ln codem cnim herct feopulo, ex m^' gna animi perplcxitatefoliitionûmque varieW'*^ vacillât,modo locos S.Scripturæ fibi obicâosi»' terpretans de Diuina Filij ex Deo Pâtre genff^' tionetmodo de fuppofito Chrifti,modo deDgt;^*' naciusnatura:modô de humanapergratiâ Vni«’' nis: hcquid in horum argumentorum folutionf’. C0I.382.L.C. amp;col.3p^. L.C.D.co1.382)..L.C. f'''[ quendum fit,ncquc videt Bcllarminusjncquc^'’'

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A ö II. Con T ROV ERS. 137

I cct.Solutio igitur hæc vcra eft, ad locum Philip.

,lt; ; nbsp;nbsp;nbsp;2.veif.9.io.amp; Matth.ii.vcr.zV.Datam efte à Deo

i Poteftatem Horaini Chrifto creatam, non infini-;/ tarn; fecunduraDeum , non æqualcmDco : Vi-i.. nbsp;nbsp;nbsp;canammonPrimariam.i.Corint.i^.ver.iy. Qua-

K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re ex eo loco nihil concludituradomnipracfentia

I', Hominis amp;nbsp;Corporis Chrifti ftabiliendam. Et )lt;. fic pcccat Bcllarminus hoc capitc à col.sSi.vfque iJ?- adcol.jSj.L.A. Argumentum 4.amp; 5. Vbiquita-ÿ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riorum,col.383. L.C.D. codcm errore gcminatd),

? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imotriplicato infolutumrelinquit, amp;

Ï'. nbsp;nbsp;nbsp;Vcrumquidme macero , vt Bellarminum do-

ceam,quern ingratiflimum fore,amp; obftinaciorem

1'. ftio. Habet Vbiquitariosaduerfarios homines a-' lioquin eruditos , amp;nbsp;bcneinScripturis verfatos, qui iftius folutioncs , amp;nbsp;vcrc Sc luculenter exagi-

j tabunt, 8c difflabunt. vj. argumcnti folutioncm ftj admittimus.vi). Vbiquitariorum obieóHonis re-r; fponfio incerta eft, nut inepta potius apud Belial larminum. Sic nutat ifte vbique.

U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad Cap. XVII.

e'1 TI Vius capitis decimi feptimi doctrina, id eft, d’l Llfolutionem à Bellarmino prolatam omnino rl probamus 8c admittimus. Eft cnim vera, 8c verbo 1*1 Dei confenticns.

” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad Cap. X VI n.

it' Z^Væhoc capite continentur reliqua omnia, V V.^acile concedimus, quia vcra. Vnummodo I*' illud falfum eft,quod ifte, vt poftea fuam Tranf-fubftantiationem tueatur , fcribit hoc 1oco,cqI.

138 Responsio Dan aï I 55Ä.L. D. nonfequi, vt fi corpus Chrifti fimi’l ' pluribus in loeisfit, efle quoqiic poflitvbiquf-rioc cnim ex illo fcquitur neceflario, quia ficS: tam veri corporis natura ex fitu illius pluribus li-mul in locis eucrtitur , qu^m fi fit vbiqne.Sic fibi contradiçit Bellarminu«,

Ad Cap. XIX.

Et boe quoque caput, cxceptoeo , qiiödH^ Coippendio Theologiæ lib.i.cap.iy. col.jSS'

L. ß. affertur, Chrifti nempc corpus pluribus in locis fimul tlTe polTe ( quia Çnriftus Deus eit) boc,inquam, rcliquum caput çoncçdirous. Nam fcholaftici omnes procul dubio Vbiqui' tatem Brcntianam oppugiiant : fuam tarnen, qui vel in toto Mundo , amp;nbsp;fingulis eius domibus Chrifti corpus in Euchariftia fimul amp;nbsp;code® tempore çlîç reipfa p.oteft, ftatuunt , amp;nbsp;mordicus delFcndunt. Nam corporcitatem de corporf Chrifti tollunt, id quod eft,qucmadmodumBcl-larminus capitefequentbcolûnatrecentefimano' nagefima,L.B.affîrmat,prorfusEutychianifinunii cxorcQ reuocare , vel Chriftum , verum homi' nem negarc.SicjD.um yitant ftulti vitia,in cótri-ria currunt.

Ad Cap. 3ÇX.

HÆc omnia funtvera , quæhoc capite feri-pta funt. Illud modo merainerit , quod hic tam afleuerantcr affirmât Bcllarminus,qui de Chrifti corpore amp;nbsp;humanitate corporcunij terrenum , amp;nbsp;carncum tollit, eum plane pror- p fufquç

Ad II. Con t r OVE RS. 139 nbsp;nbsp;nbsp;,

fûfquc hæreticum,amp; Eutychianum efle.

Cenfuraidr examen Trtum Superiorum fecun-da Contronerßa Ltbrorwn,

IN tribus bifce fupcrioribus Bcllarmini libris, tria maxima vitia occurrunt penè vbiquc gt;nbsp;Rc-petitio , Oftcntatio , Animi ingratitudo. Ac quidem Repctitio ad naufeam vfquc ; præ-fertim crrorum, præter quàm qiiod aâum iam a-git,amp;,vt habetProuerbiumvetus, Penelopes in-tœliccm tclam rctexit. Quas enim hic hærefes proponit, amp;nbsp;exagitat , iam millics iifdem illis, quibusBellarminus vtitur , argumçntis funt amp;nbsp;à VetenbusPatribus, amp;à noftris, antequarn ifte de hoc feripto cogltarct,confutatæ.ltaque roiferc fi inutiliter otio amp;nbsp;{uo,amp; alicno abufus eft, dum in bis crrorum centonibus recoquendis amp;nbsp;con-farciendis tandiu, amp;nbsp;tam craflb voluminc immo-ratur.V erùm ftomacho fuo fatisfaccre ill e voluit. Quarc verc in hune quadrat ifta vanitas , quæ à Smoraonç reprehenditur , Ecclcfiaftes primo, verfu decimooéiauo,(yz(t additfiienttam, addit labor buinfmodi multiplicatio librorum, cftraultiplicatiolaborum, amp;nbsp;guidera inutilium. Repetit tamçn ipfe in bis ipfis fuis feriptis infini-i ta, non tantum multa odioft. Nam libio primo , hæc capita, ncmpcfextum,feptimum , oôanum, decimum tertium,decimum feptlmum,inanis rc-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum earundem repeti|io eft, amp;nbsp;eorundera traéfa-

, tio argumentorum-Apparct excolumna ducen-tefiraa trigefima fexta , L. C. ducentefima tri-gefima feptima , L. C. D. cum coluiùna 244.

i4o Resfonsio Danaei

L. D. collataatcm ex collatione col.i^j.L.B.cui» col. 24Î. L. B. item cx comparatione col. Ï17. L. D.cum col.245.L.D.Libro feciindo idem loqua-citatis vitiiim manifeftc fparfum eft. Nam tap-28.29. jo. de vocula , Tilioe^ttCy addita odiofidi' ina, repetitio inert,qua: vnico capitc , coque brc-uirtimo tradi potuit. Libro tertio cap.6.8 9.amp;10. toties eft recoifta amp;nbsp;rcpofita eiufdcm hçrefis craffl bc,toties aiitoritatcS,toties rei eiufdem argumcn* ta repetita, vt faftidium gignant etiam paticntif' lÏmo Icélori.Quód ft tot pagina:, amp;nbsp;tot horç in rebus iftis impenduntur, ecquod obfccro, tempu$ nobis fupcrerit, quod in rcs fcitu necefl'arias refe-cemus,amp; dcdicemus.

Cenßtra Ltb. I. II. ö“ 111. Secundi. contyouerfii.

QStcntatio ingenij cxilla inani amp;nbsp;pompa,amp; rtpetitione manifeftc apparet. Quorfum e-oim, nift in hunc vnuraftncin, illa congefl]t,amp; compilauit Bellarminus , Nimirum vt fe inter fuos tanquam magnum quondam Palæphatum, amp;nbsp;omnifcium ,amp;pulclirum iatäarct? Q^m often-tationis laudem vt facilius confequatur, pijs pene noftri temporis omnibus viris maledicit. Calui-num , etiam in eo, quod ipfcmctfequitur Bcllar-minus,tarnen flagellat,vclut col. Jix.L.D.Bezam, virum in omni literaturæ gencre przftanftifli-mum, nihili facit vbique. Arctium, qua poteft, arrodit mortuum, columna ducenteftma nona-gcfima

Ad II.C o n t ro V e R s. 141 \ gcfiraanona, L.D.Scd quid ni in noftros fæuirct, ' qui fuis non parcit ? Nam G. Gencbrardum ca-ftigat acerbiflimè. Imo nc illa quidem ipfa bona verba , bonamque doctrinam , quam habet Bellafminus , fequitur ftudio veritatis amplc-ttcndæ amp;nbsp;tucndæ ; fed duntaxat, vt aliis, Ni-mirum quot;Vbiquitarijs contradicat , amp;nbsp;fuo Romano Pontifici placeat omnis veritatis ho-fti-

Ingratitudo denique animi Bcllarmini in his tribus libris fumma cerni poteft , amp;nbsp;obfcr-uari, Qimd neminem corum, à quibus accepit quicquid in bis libris tribus traclat, honeftè appellat. NamàlohanncCaluino, 8c Polonisfra-tribus maximam partem habet; quçcunque contra Gentilem , Sc Scruetum feribit à Theodo-ro Beza, amp;. à nobis ipfis quicquid contra vbiqui-tarios amp;nbsp;Marcum Kemnitium profère tA Philip-poMelanchtone,amp; Vldrico Zuinglloquod aJ-uerfus MarlinumLutherum contorquet. Et quid non I Etiam bonas N oui T eftamenti interpreta-tiones ex Theodor! Bezæ commentarüs fumpfit quas ex fua Veteri verfione,quam delficat in prima controucrfia ,haurire non potuit.Velut ho-rumverborum cxplicationcm,‘Igt;e;« glunamp;‘. pro gloriofo col.îSi.L.C. t^nte mefa^us'çxQ præla-tus. TrimogeniMi omms creMarx., 'Uerhum carofa-ilum e^.i.Verbum carnem affumpfit col.}5lt;j.L.A.-fecttPontificem, id eft conftituit. tam multa quura à noftris,qucmadmodum ex eorum fcriptis

14^ Responsio Danae I apparctjdidiccrit: ex magna tarnen animiingriquot; titudine ne verbulo quidemvno illis gratias i' git. Quod eft fummum in homine Chriftiano» qualem fe vocat Bellarminiis.vitiû, Nolle agno^' cerCfSc fatcri à quibus didiceris.

Librmn Q^r-tum-

Ad Cap. f.

DVo quædam funt de quibus hoc libro à Bel' larmino grauiflime accufamiir, itnodainni' mur,fcdamp;falfiOime,amp;ineptidimèjquemadmo- , dum fcquens difputatio totamanilcftiflime com-' probable. Vnum cfl:»dc Perfeólione Animi Chd-Iti : Altcrum de eiufdem defeenfu ad inferos-Cui vtrique temcrari'æ accufationi vt facilius refpon' dcamus, hunclibrumin duas partes diuidemus: in quarum prima, primam. In fecunda, fecun-dum Bellarmini in nos caliimniam confutabi' mus. Ac primnm noftra fententia, et quæ fit» explicandum eft , vt conftet id , de quo dif* putatur. Sic auteni , amp;nbsp;ijuidem ex Dei verbo fentimus, Animam Domini noftri lefu Chri' fti vere humanam fuifl'e , noftræ omnino, । cxccpto pcccato, fimilcin : Itaque noftris quo-qnc inlirmitatibus , ac proinde JgnorantiiB ( in qua non infit vllo pacto peccatum ) obno-gt; xiani, vt eft apertè feriptum Hcbr. 4. verficulo 15. Habemus Pontiticem, quipoflit ienfuinfir-mitatum noftrarum äffici, amp;tcntatumin omnibus fimiliter abfque pcccato. Nam omnes pcccatis noftris débitas pœnas tum in corpore , tum

Ad II. Controvert. 145 return in animo Chriftus fufeepit. Quamob-rcm Anima Chrifti quædam rcipfa , non fo -liim hominum aliorum opinionc ; non quadam Chrifti diflimulationc tantum amp;nbsp;fictione, qua-ftnefeirct gt;nbsp;quæ tarnen feiebat : fed vete, quæ-dam inquam,ignoiauit,amp; nefeiuit.

Cuius rei amp;nbsp;fententix noftræ pene funt in-finitærationes; fed has paucas , breuitatis ftu-dio , perftringemus. Primùm ex Dei verbo. Nam eft locus Lucæ inEuangelio cap. a. verb 40. Puer Qhriflus crefiebat Iptntu , (jr trnple batur faptentia ver. 51. Txer proficicbat faptentta tipttd Dewn apnd Hor/unes. Quo modo e-tiam de Johanne Baptiftà eiufdem, Lucæ cap. 1. ver. S.fcriptum eft, crefccbat puer, amp;nbsp;corrobo-tabatur Spiritu ; item, Samuel a. verf, i6.de Sa-i muele adhuc puero crefiebat puer, lifdem enim I verbis res eadem , amp;nbsp;profectus fimilis procul dubio in S. fcrlptura figniftcatur ; ex quibus in illis fmgulis fapientia creuiffe; ac pro(ndc igno-rantia quædam præcefliffe intelligitur. 'Sed quid verbis opus felLChriftus ipfe,Marc.ij. ver.Ji. ingenue fatetur fe ignorafle diem iudici), quern Pater pofuit in fuivniuspotcftatc Attor. i.ver.

7. Matthæi vicefimo quarto, verficulo trigefimo fexto. Chriftus ignorât Iohannis vndccimover-ficulo trigefimo quarto vbi pofitum fuerat ca-dauer Lazari amici ft* vita funfti. Qui Sacræ Scripturx loci perfpicuè docent Chriftum hominem , id eft qua homo eft quxdam ignoraftc.

144 Responsio Danae I

lern nofirarum animarum,per na{uram.A.thani^'^^gt; amp;Epiphanius contra Bimceritas Hærcfi Tl-contra Ariomanitas hærcfi 69. Ambrofiuscap? lib. de Incarnat. Dominica: Sacramento. läeoi' tatem Lucoi commejnorauit, vtJecundum ait Ambrofius,crf Jfrcj dtclum.\^tai enim non uinitatüjed cotporis efi. Ergofi proficiebat atateli^' minü,profictehatjdpientia homtnu. Cyrillus lib.IO' Tlicfauri cap. j.Leo primus. zAnima Christ 1 excellttnon diuerfitate generis,, fedfublimitaie'^^ m«^.Bcda,feu Gregorius, vt eft apud MagiftfUi”» Scntentiarum lib.J.Dift.t^.cap.i.idem habet.

Denique ex ipfis Scholafticis noftram fentcB' tiam confirmamus.Lombardus ipfe lib.3.Scntentiarum. Dift. 14. Negat Animam Chrifti æquJfi in feientia Deofuocreatori.Durandus lib.j.Sen-tent. Dift. 13. Quæft.l. N. 10. docet gratiam pientiam,quam accepit Chriftiis efte finitam:n^ ad ea pertingere, qua; in fuivniuspoteftatePn^' pofuit,quale eft feire diem iudicij Aclor.i.vcrfi.?' Et qui ex fententiariis aliter fcntiunt,illi aut idio-I ma eflcntiale Deitatis in Creaturam. i. Animani Chrifti transfundunt, nimirum omni feientiam» atque fic Animam Chrifti Deum nouumtabri-cant:Autin vbiquitariorum errorem(queni tam' ipfi damnant) incidût,videlicet vt humana Chrifti natura habeat participatiueea, quæ diuina habet eflentialiter.Deniquead locos S.fcripturarn*' hil refpondcnt:fed incertos Icftorcs relinquunt. Ergo Chrifti Anima quaedam ignorauit, Cnrilti

Ad II. C o n trover Si 14$

vcró perfona nihil ignorauit, quoniam idem qui Homo cft,amp;Dcus quoque eil: fed has naturaS cófundere eft fallere à côiunélis ad difiütla. Qua re hoe veriffimum eft, Diuinam Chrifti naturara ( humançilli quam affumpfit pergradus,amp; tem-. pora difpenfalTe, quæ erant ad falutem hominum èc cognitu, amp;nbsp;faélu necefl’aria ; ficque fefe pro æ-tatis progreffu amp;nbsp;muncris fui ratione paulatini infinita illa Dcitatis vis in carne excruit : non autem fimul, amp;nbsp;femel ah ipfo conceptionis mo-

Î mentoomniapropter vnionishypoftaticsE vincu-lum aclu in cam inftidifle. HuiuS Scholaftico-rum ertoris, quem hic tuetur Bellarminus (Nani

jj) contra nos pugnaOcauffam amp;nbsp;anfam præbuit Au-guftinus, qui vno duntaxat in loco, ncmpclib.aj cap.iÿ. de Peccatorum meritis, in feruore contra Pelagianos difputationis, negat Chriftumpue-

((' nbsp;nbsp;riles infirmitates amp;nbsp;ignorantia tufccpifte.ld quod

falfumeffe,pacetanti viri diftum fit,fupra dcmoii

y ftrauimus.Dc hac igitur quæftionc vttum Anima Chrifti aliquid ignoraucrit , primum eft nobis

'j(l cum Bellarmino in hoc libro ccrtamcn.Nos cam ignoralfe quædam afhrmamushlle negat.quot;Negatisf fuamque fententiam coftfirmarc conantis honri-

' minis rationes iam audiamus.

Ad Cap. 11.

5^' T)^imaratiofumpta eft ex Ifaiæ cap.ii.verf.i.i-y, X Sic,DeusvnxitChriftûhominé fpiritu,ergo J, 1 Anima Chrifti nihil ignorauit à raomento conce-

» ptlonis Chrifti.K.ra’dacia eft, A non cofcquente; eique multiplex, qudraadmodum agnoult ipfe-i;.

1«

145 Respons IO Danaîi

met Bcllarminus;amp; propt créa in laqucis, in fcfeinduitjdiflblucdis vchemcter quidé, /èd tr'*' ftralaborat.Propofitû côccdimiis : at cônexûlt® côfeqiics ncgamus, Vnxit Dciis Chriftû homing ergo à mométo fuæ côccptionis : crgo ad runaß'“ ftatim gradiKVt crefcerc poftca nô potucritîcrg'' vt omnia ftatim fciucrit , amp;nbsp;norit Anima Ch't fti aétujtjuæ Deus vifiua notitia cognofcit.Neû®' quicquâ ciufmodi ex fupcriore propofitionec®' ceftafequitur.Aeptimû nôefficitur,tefteBelclt;’’ 395.L.B. quoniâ apud Ifaiam declaratur duntrf' perfona vngcnda, non autem tempus vnctiom^ Sic apud eûdem Ifaiam idem Chriftus diciturtf' fciturus CK Virgine, cap.7.ver.i4.amp; vcrf. fequO’^' ftatimadditur,comedetmelbutyrwn, nec ex eo fequitur Chriftum ipfo côccptionis, autc^' tiuitatis fuæ momcnto comcfurum mel amp;nbsp;butyrquot;^ fed progreftu ætatis. Nec cnim vcrficuloruni ncxio coniungit momenta temporum, vt nullu'® temporis fpatium intcrca intercédât. Exempiû’”' Luc.i.ver.i5.amp; ï6.de lohâne Baptifta, qui dicif? amp;nbsp;nafeiturus, amp;: conuerfurus multos ad DcumJl’ rael,non ab ipfo natiuitatis fuæ momcto.fcd multum ætatis progrelfum,Luc.i.vcr.8.amp;cap.J''’ j.Sedquid tergiucrfarurBcllarminus, quûamp;ft' ftoria Euangclica doccat quo ætatis anno ChU' •ftiis à Deo merit vntfus Spiritu, nempe dcinn'* triccfimo.Luc.j.verfic.ît. 23. amp;nbsp;ipfemet Cbriflquot;’ fd fibi cuenifte doceat , quum munerc fibià Patré delcgato fungi cœpit,Luc.4.ver. 1Ö. Tu”’ cnim in fe illam vnciioné fuam à Prophetis pr^' didamfuilTe impletam oftendit, qualis eftlfH’'’

6i.ver.i.ld qiiod ipfum feribit quoqucHif'

Ad il ContRömers» I47 ronymus in cap.61.If. Non fccundurafequkur eil propofitione Bëllarminiconceffa,nempe Clinftü ad fummumftatim gradum fapientiæ pcruenilfei obftat enimlocus,Luc.a.verf. 40.amp; 51. Crefeehat puer ChrtftMy non folum nitate ifed etiAm faftentta. Non tcrtifi deniq; ex propofno Bellarmitri Colli-giturjvidelicetV t omnia ea feinerit Anima Chri-lti,quæ fcit.N â teftatur Chriftus fc ignorare dient iudici],Marc.i5.ver.3a.etiam poft refurrcélioncmgt; Aâpr.i.ver.y. quem diem tarnen Deus vifiua no-titia cognofcit.Sic fallacia A non Confequéte co-gnofeitur, amp;nbsp;aquouis animaduertitur. Imoverä difcat à nobis Bellarminusid, quod ex fuo Senté-tiarura Magiftvo nunquam didicerit, li.^.Dift.i}, cap.i.fvt pote quihallucineturjÖC locum Augufti-ni ex Epiftola ad Dardanum 57 .fub ftnem aflequi

jj, non potuerit) Cbriftum hominem, exceptis duo-,, nbsp;nbsp;bus,codem modo,quo cæteri homines pij amp;nbsp;San-

fti,a Deo vniftum fuiffe Spiritu, queroadmodunt n docetB.lohanrtés in prima Epiftola, ca i vcr.ay.

i Naraamp;finguli verè pij vocantur'L’nflt amp;. chrtßi Dei,Pfal.io5.v.i5 -. amp;nbsp;quoslocos fibi etprophetis

11 verè applicat Chriftus,vtilf.ót.v.LSt alibi, iideni Y Prophetis competunt piis, amp;nbsp;omnes eodem, quo '? ïllefpiritu vncti dicimur, ideóque vnufquifque V plus Chriftus aPaulo nomlnatur, i.Coiinih.ia.v.

. nbsp;nbsp;11.15. Sedin duobus hifee magna eft differentia,

,. Piimiim , quod Chriftus abfque menfura, noftrV rationeSplritumaPatre acceplt,lohan.5.v.5q. Sz thefauros ipfos amp;nbsp;omnes, Coloff.i.v.5. Pf.qvv.S; Vnxitte Deus, Deus tuus, præ confortibus tuis; Nos autê eorû tantûparte, amp;nbsp;quidc ctlâ pro dor

' i no menfuræ, cuius à Dco capaces falt;fti fumus.

»4^ ResPqnsio Danaei

Ephcf. 4. ver, 7.1. Corintht.12.ver.II.Ergopf*' mum gradu,amp; fublimitate, amp;nbsp;qualitatc donors” Viichü Chrifti à Sanólorum vndlione difïert.SC' cundfi, quód Chriftus,qua homo,vnótus eftab^ Deitatc amp;nbsp;re,que intra le ipsû erat amp;nbsp;ipfius pcriO' nç Chrirti vnéti pars.Ergo ab intrinfeco principe’ in Anima Ghrifti ifta vnctio flucbat,Augu.in E“’' chir.c.4o:At nos à Deofeu eare vngimur,qua:c*' tra eft,ncq; noftri pars cft. Nec enim Dcitas,«]^^ fanâos vngit, eft pars perfonæ Sanétorum.In liquis conuenit confentitqiie noftra voétiocuiquot; Chrifti vnétione, vt nequc fimul,neqiie vno nKr mento nos , amp;nbsp;ille Dona Dei accipiamus : que fimul omnia ; neque ab ipfo noftrae concf' ptionisNatii’.itatis moniento, Jlle quideni fon’ cft, amp;nbsp;ex eius plcnitudinc accipimus omnes J®' han.i,ver.i6.Apocal.ver.6.Vcrùm ex eius detóC velut ex ipfo fonte: ex humanitate, tanquam nali,amp; prçcipuoDeitatis ad ca dona fua nobis ht' gienda organo, amp;nbsp;in fundibulojfi fie tarnen loq®t fas eft.

Reliquçfolutiones Bellar.qnçfunt col.jçpt'E D. amp;nbsp;«.ol. 394. L. A , qualis 2.$.4.amp; quod rcfpoæ ' detad fccundam difficultatcin,funt non moJ® conicefuræ duntaxat leues amp;nbsp;inanes, vt cxipl’’ illius verbis apparet : fed etiam fallacia , dicitur Petitio Principij. Sumit enim pro coH' ceflb,quod in controuerfia pofitum cft,Nimiruff Chriftum ab ipfo conceptionis fuar momentopE ne à Spiritu Sancto fuftfe vnôlum : quod prO' gfcfl'u tantum temporis, amp;pro ratione munen* Chrifti faâum cft. Ergo nihil valet quicquid hi«

Ap II. Con trovers; i4J fcribit pluribus verbis Bcllarminus.

Ad Cap. 11 I.

INeptaprimum cftbominum quorumuis auto-l.ritas,quum Dei vcrbo fcripto manifeftc conuel litur eorum fententia. Eft enim prçclara ilia Iohannis Gerfonis in Concilio Bafilienfi fcntcn-tiam, Plus potiufquc vcl V nico bomini fuam fen-tentiam in Del verbo fcripto fundati crcdcndum eft,quamtoti concilio Occumenico citraS.lcri-pturam aliquid definjenti.Maxinie emm Deo ipfi de feloqucnti credendumeft, ac promde ipfius S. fcripturæ. Sic fibi fuifque fcriptis demum cre-di vult Auguftinusft cumDti verbo fcripto con-fcntiatin cpift.48.adVincentium amp;nbsp;11 i,8i.i9.ad Hieronymumlib. z. cap. zi. debono perfeueran-i tiæ. Ergo nullæ funt iftç autoritates, nulliufque ipondcris,niftDci verbo confirmentur. Verum ncqueBellarmino fauent, Nam Athanafqdictft, ad ebriftum Dcura, non bomincm pertinere ip-

femct fcrîbit col.594.. L. D. Eufebi) fcviptum lib,

Retboricatio. Ambroftuslihro de incarnatlone Domini cap. 7.Bellarminum prorfus oppugnat, totamque banc fententiam Sententlariorû, vti ôê Bedaabboc citatus col, 595.L.B. vcl teftcipfo-

mctP.LombardoLib.5. Sentcn.Dif.ij.cap.xamp;.j. Cyrillus ctiam loco ab boc citato bunc refcllit, Rcftant Hieronymus, cuius dictum buic contra-rium ex eius commentariis in Ifaiara ca.6i.iam al-Icgauimus. Nazianzenus amp;nbsp;Bernardus , qui vel deperfonatota Cbrifti.nonde Anima loqui ccn-

^50 Responsio Dan ah I ritu in Dei verbo nicntitii,proh.'blafphcmias fi*’’ glit, qui tâ aperte Chriftûprofecincfapiétiapf'^ nuntiauif.vcl Chriftum ipfuni difliniulatorcffli^ quuni id ipfum non agerct,quod agere videbatûf’ nos fefellifl'e volunt, quæ fuit bærefis Marcio*’*' tarum,quafi in cruce vociféras , nihil tamen fetur.QuüE funt onines grauiffimæ blafphemiï*

Ad Cap. 1111.

H Oc caput nihil valet, (vt verbis BçUarn’*'*' vtar)per totü.Priniii nititur vcrilîmilituÜ**’,* falfa,quia verbo Dei cplutatur. Crefeebat Cbr*' fins lapientia.Luc. z.ver. 52. qui tamen puer die*' tur implerifpiritu : Nelciuit Chriftus vbi pof”**' rantLazarum, Iohan.11.ver.j4. nefciuit dicnii**' dicijjMarc.ij.ver.Jx.Prætcrea copfundit attrü”*' fum perfonæ,amp; fuppofiti, vt quum dicitur, A”*' jnaChrifti,Anima Dei ,cuinattributo natura*'' niusproprio,velutquum cadem Anima dici***' Sapientiç Animarquum tamen hîc agaturde Ad*' ma ChrittiquatenusHomo eft ; non de Ani”’’ Chrifti,qu$ Deus eft.

Secunda ratio facit Vnionem naturarum Hl' poftaticam in Chrifto effufionem proprictatü^’ Deitatis eftentialium,qualis cft omnifcicntiai’** humanani Chrifti naturam, quam ipfemctconf”' Jat Bellarminus fup.cap.9.1ib.J. amp;nbsp;cap io, IM*)*'* jn vitiü à fe prins notatii amp;nbsp;reprehenfum, incidi*'

Tertia ratio, confundit naturas in Chrifto. Si* enim arguit.Cœpit Chriftus in i'ncarnationcc^* fili’ Dei, ergo amp;nbsp;omnifci’. Chriftus fuit ah initio Vnionis filius Dei,qua Dcus,nó qua Honio:erg'’ qiiaDe^,non qua homo,fuit omnifci’.Hoc Bell' fonnalitol

A D II. G ON T R o VE KS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1$I

formaliter iam fumit ab vbiquitariis,quorum boe

1 bclliflînaumcftjfortiff. 8c Achilleum argumen-

■' turn. Atqui hoc ipfum lib.j.cap.15. fuprà idem rc-

Ï felUt.

à Quarta ratio eft fallaciamanifefta Anon coni' fequente ,Ncmpc A deftinationead rei cxiften-* tiam,NamChriftus ante iada Mundi fundamenta præordinatus eft amp;prædcftinatus Agnus Mun-

, di, caput ccclcfuE, amp;c.t.Petr. ver. xo. ergo reipfa iam erat homo, amp;nbsp;aftu tabs exiftebat. In men-tequidem Dei iam tabs propter predeftinationS, f vti dicitur ab initio Mundi tuiffe madatus Apo-*' nbsp;nbsp;cal.13. verhS.Reipfa tarnen,amp; in return natura feu

' formaliter Â;adu,,nondum ad Galat.quarto,ver-' fu quarto. Ephef. primo, verfu decimo gt;nbsp;Paulo teftc.

I' Quinta ratio eft fallacia ab ignorationc Elechi, amp;nbsp;pucrilis, Bcllarmini ignorantia. Comparât c-nim ftatum hominis quem aflumpfit Chriftus

*' curaftatuprimihominis adhuc puri, amp;nbsp;nondum, pcccatoris. Eft ineptus iftc thcologaftcr,qui pri-mum Chriftianitatis Alphabctu prorfus ignorât* 1' llludcxPaulo difcat,Phibp.a.vcr.y.cxepiftola adHcbræ. 4 .verf. 15. Chriftus quum homo pro nobis eftfadus, forraam ferui amp;nbsp;infirmum ftatum noftrum , quabs eft poft peccatum, aflmnpfitmon qualcm Adam ante peccatum habuitx ergo Sc i-gnorantiam,quæ eft ftnepcccato.

Ad Cap* v*

f'AVæ duo fuarum aduerfum nos folutionuna V,,Mundamenta ponit Bcllarminus Sc falfa lent, petitio principij,ac proiude fallacia.

■ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k' 4 ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ '

î$î R E s P Q N s I o D A N AS I Prinnim eft, Chriftum cam liiimanam naturaini^ fumplîflc, ^uæ codcm modo perfecta effet, rat, tjiio in pripo liomine Adamo. Sic cnimiii' âum Athanafi), quod proftrt,intelligit,Chriftu5 eft homo perfeéfùs.Fallitur çquiuoca. ionc vociS' Nampeifeôtio creatiiræ eftduplex, vel inefleH' fia, vel in adiunftjs cffentiæ,quæ funt Accidentia, Chriftiis affumpfit natiiram humanam ratio-ne elfentiæ pcrfccfè : ratione autem Adiunclo-fum talem, qiialcm poft peccatum Adami habt-mus, ac proinde carni peccato obnoxiæ fimilen’ Roman, 8. verfieu, tv ôiJLigt;iup.a.Tt àvâ-pi07rapamp; ferui formam , ait Paulus Philip. 2.vcr.7.exccpto duntaxat peccato Hebræ.4. vcr.i5,Ergo vteftj-pnd Matth.8. ver. 17.amp; Ifaiç 53. ver. 4.ipfe infif' mitâtes noftrasinfc tranftulitamp; portauir. Quî' re ratione harum dotium, amp;nbsp;iftorum adiuncfo' rum , qiiæ in Adamo primo fucrunt amp;nbsp;adhuC^ puro, imperfecte noftram naturam affump^'-Chriftus. Namamp; ex dolore atquc animi triilitb Scmoerorc lacrymatus eft Chriftus ,amp; infrtnid' fpiritu I ihan. 11.vcr.33.34. Hebræ. 5.vcr£y.amp;'^*1 Compaffionc ingemifeit Marc. 7. ver.}4. Quod' igitur de perfedione cfl'cntiæ intelligendiimeA transfert ifte ad pcrfeâtionem adiunâorum amp;nbsp;carentiam omnis infirmitatis,etiam In Aninii' Secundum Bellarmini fundamentum eft j f gnorantiam iftam effe peccatum, quôd Chn-ltus,quà homo,die iudicij ignorauit, R.Hocfalsu cft.NâcadcmAngclisbeatis,qui funt in cœlo,fint peccato tribuitur, Marc.i3.verf.3î. Math. Z4.verf-jô.id quod ctiam primus Adamus ignorauit : vc-lui

tut quod idê Chriftus vbi pofuiflent Lazaru loha. I5,vcr.54.ncfciuit.ld quod annotat in lohan.locu N.Lyranus. Fiierüt enim veri termini opo/ ifta om nia, quibus humana natura, qui afsûpfit Chriftus, verè Humana,amp; noftræ fimilis fuifle oftcditur, Sc intelligitunac proindc ad finé incarnationis Cirri fti iieceflaria iftafuerüf.nó auté fuerüt vitiofi de-feclusaut peccata,quemadmodü iftc putat.Ii quid noftris refpôdeatBe^.perpédam’col.jçô.L-D.Nc ^it voces \i-ü3,abfq\peccato primû rectè à nobis in tclligi,dcindeefre,naberiq;inipfo tcxtu. Sibicó-tradicitquific loquitur,amp; hoe ait,nó cflc, Sc nó re âè'jntelligi.Hoc .n.poftremû ponit ea verba effe jn textmprimii negat cfie-.Sed vtruque Bel.refpó-sûadlocûHebr.c.4.v.i5.falsû efleomnes perfpi-ciét, qui ipfum illu locü leget. Et fic primum no-ftrorura argumentum» tantum eludif. fed non réfutât.

Ad fecundum, quod eft cx Lucx cap.i.vcr. 40, Chriftus pucr implcbatur , nempe per momenta temporum, amp;nbsp;per progreffum ætatis , fpiritu amp;nbsp;fapientia: Ergo non ab ipfo conccptionisarticulo Anima Chrifti fuit omnifcia »amp; plena fapientiæ, ficut ifte errans exiftimat, Qiiid igitur refpondet Bellarminus ? Nutat primum in folutionc.Nam variât ipfe, amp;nbsp;in vno refponfo nequaquam ac-quiefcit , quamuis fuo, Deinde columna 395. Ê. B. Chriftum vult à fuo ipfius fpiritu, vt pote quiverus Deus fit,repletum fuifle, nonvi aliéna Sc afcititia. (ld quod eft nobifcü fentire, quemad-modum facit Athanafius ) vcrùm agnofcit nihil-opainus, amp;nbsp;fatetur Bellarminus hanc in Chrifto

I54 Responsio Dan API homilie fapieiitiä per cade temporû mométa er«quot; uiflc,per tjuæ corpus iplîus,velut Tcplum,crcfct' bat, quod ell iftain côfcicntiæ in Chrifti animai infufionein ab ipfo conceptionis niomcnto 11' élam aperte negate amp;nbsp;refcllere.

Ad tcrtiuni noftrum argumentûcx Liic.î.vcri' 51. Chrt^ui profictehitt fapientia,nù(i\ rcfpondci nifiSpirituni Dei mentitum tfle, quæ funimaeft blafplicniia, quiaquum Chriftus fapientia ap«lt;l Deum, id eft rationc rerû diuinarû (lie cniin ver ba hæc» apud 75c»?wintclliguntur, id quod ignO' rauit Bellavniinus col.397. L. D. ctfi doctor in if-rael ) ncquaquani proficcret, dicit tarnen diferte Spiritus fanctus cumprofcciire. Verbaliæc,apult;l lîeum, in fine fententiæ ex profclTo à LucaaJ' duntur, vt ad totuni contextum, amp;cius fingub^ partes rcferantiir.Nam ex lurifconfultori'i rcgnb) quæ in principio, autinfincadduntur.vbiqucrc-peti cenfentur. Quod tarnen ifte, vt eJabatur,ne'

Ad quartum nofteorum argumentum C0I.39O’ L.B.C.D.nihil habet, quod vllopaétorcfpodcat tantum in variisaliorum rcfponfionibus(quasta-men ipfç reiicit)recitandisimmoratur:ipfcvi vc-ritatis vièhis nihil alfcrt. Nam fine circuitione ait Alarc.13.verf.i4. AZcf fill U hnmtniificit diem tudieu, alibi,yô/«^ Paterfiit, KOlqva.'JcxL'J. Probit tandcip cam folutionc, per quâ Chriftû fibi con-trarium facit,Nempe qui dixcritjfcreuclaffc omnia Apoftolis, quæ à Pâtre audiuit loh. 15.verf.15gt; iftud tarnen de die iudicij rcuclarcnolit,Se nôrc-uclarit.quod tarnen ex pâtre didiccrat,amp; audiue-rat.At

A T) II. Controvers. 155 rat.At ille,qui omnia dicit,nihil excipit,Denique contra amp;nbsp;ipfius Marei textus verba, amp;nbsp;omniii Pal' trum,qups fe fcqui firaulat,hdc amp;nbsp;doclrinam, hac fententiam falfam efle ait, amp;nbsp;earn ad Chriftu,quà 1' Deus eft, non qua homo,re tert imperitiflimè. Sic ifte nihil penfi habet, medo tela, quibus premitur

*’ nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;vulneratur, cfftigiat.

* Ad vltimam fcripturam quod ifte C0I.599.L.C.

D. balbutit cótra nos, vbi Caluinus fcripfit ad il-j lasprccesChriftiMat.aó. \cr.^9. Pater,ßfieripo-' i teji,transfer à me calice-,n hue, Orationcm Chrifti ' I plenam efle illam quidc mcçroris amp;nbsp;triftitiae, 8c ' ! nbsp;nbsp;nbsp;iaftationis,tarnen abfque peccato fuifle, quid ha-

’ ! bet ifte quod reprehendat, quum Caluinus Dei 1 ; fpiritû in eo fequatur, quêadmodû manifeftc ap-■ i paret ex epiftola ad Hcbr. cap. 5.vcr.7. Ergo dixit i 1 Caluinus fpccias hominii de Chrifto ifta precâte ' J nbsp;nbsp;nbsp;judicium, Chriftft fefc caftigafte 8c reuocaflc.Fuit

ante ifta oratio tcftimoniû Chrifti hominis pro nobis fiimmc in anima {nedum cnim vllä in vlla. corporis fui parte plagam acceperat) verequeaf-Hicti, 8c propcccatis noftris expiandis, quorum totam pœnam pertulit ; atque in ea Chriftus ver • fans oftendit nullas efle tâtas vnius crcaturae tarn potentes vires,quç non fub Dei iudicio fatifeant. Ergo iftæ Chrifti preccs funt,fueruntuc hominis, ac proinde creaturæ, cum Dei fummo iudicio Iti-äantis, illudque velut rem acerbiffimam, amp;nbsp;plagam horribiliftimam fentietis; non autem hominis Deo relu(ftantls, aut aliud, quam Dei volun-tatem,{\cri expreflç cupientis, aut a Deo poftu-lantis.

R E s P o N SIO D A N AE I

CenfUra examen prima hutus

X breuiïTimè Bcllarmini,amp;Sententwrgt;^' r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rinn omnium fentcntiam de Animæ CBr*'

ftj pcrfeâioncCqLialem quidemipfi fingunOamp;s’ I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipib quidem çonceptionis Chrifti mométo, co®'

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;njtem,duo tantum demonftrabo, caque perccpw

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facillima. Primùm huius ipfius fcntentiæ inter'”

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'pfofmet Scntentiarios(qui eam probant) anxie»”

I' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcrn»etiamfi à nullo confutetur: amp;nbsp;varictatcffl)quot;^

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cnicein, quain fuorum autorum aut defenfor'quot;®

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ingeniis affert. P.Lombardus lib.3. Sentent.Dift;

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJ-(ex quo loco Bellarminus earn dcprópfit, vb'

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omncs eamtraclant)cap. i.fcribit Chriftum fee®”

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dom Hominem plenitudinem gratis ab ipfa cO'

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ceptionc recepifTe. Hoc quani falfum fit, oftend'^

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;animi perplexitas ,inquam fepropterca conüc''

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lombardus.Primum enini quærit,Vtrum Anim*

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti habuerit igitur fcientiam ab ipfo concC'

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptus articulo parem Deo , quia omnifeientiam

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iamtunc habuit.Ipfe Dift.t4.cap.2. refpondet a-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nimam Chnfti iamtunc feiuifleomnia , quxfd'

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deus, quia fine menfura dona Spiritus S. habu'®

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Atquehæc illius fcntetiacft.Exquofit, vtanim*

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti habuerit fcientiam parem amp;c æqualé DeO)

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoniam omnia fcit,qus Deus fcit.Vcriim hoch

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pfum eadem Dift.14.cap. i. idem Eombardus ne-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gat. Ait cnimjnnullo creatura aquattir creanrigt;

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod veriftimum cft.Hæc prima cftpcrplexitasa-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nirni,amp; laqucus,in quern fe induit Lornbardus,^^

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfiusdifeipuli. Altera,quodquærunt,VtrumC'

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiam anima Chrifti habeat omnipotentia, queni”

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;admodui®

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad 11. Con T R o V E R s. 157

udniodum habet omnifcietiam. Hîc Si Lotnbar-dus amp;nbsp;fequaceSjVelut in luto, hærcnt. V idcnt c(fc neceffc, vtfivnumaliquodcffcntialc Dcitatis i-r dioma Animæ Chrifti tiibuatur ab ipfo conce-i- ptionis momcnto, reliqua quæquc idiomata illi Il eidem conccdâtur.Nam corum vnaeft, amp;nbsp;cadem c nbsp;nbsp;ratio,amp; conditio. Verùm præfraâè ncgant om-

4 ; nipotentiam côpctcve Chrifto, vt homo eftgt;Dift-

‘ nbsp;nbsp;iq.cap.j.Sc 4. Si ibi Thomas, Artic. 5- Rationcm

f ' ncfcio quam ineptam illi, banc nempe coramini-( J nbsp;nbsp;fcuntur,qiioniam anima Chrifti,aiunt, non fie o-

D : mnipotentiæ, quemadmodum omnifeientiæ, ca-1 pax eft.At cütrà Chriftus.docet fe quedam igno-i rarc,Marc.iJ.verfi. ix fibiauté omnê in omnia po-. teftatem datam effe ait, Matth.i8.verf.i8. Quare ., omnipotentiæ potiùs, quàm omnifeientiæ capax l i, cft Anima Chrifti, contra quam ifti ftatuunt.N. t Lyranusin Mitth.17. vcr.2.1ohan.i.ver.i4.5.v.i5 I Thomas in tertia fecundæ. Quæft.7. Art.ç.t i.iz, . nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;ali) volunt animam Chrifti (ciuiffe omnia, qu«

11 nbsp;nbsp;Deus fcit,notitia V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,{ed no omnia,quç Deus

, . fcitjnotitiaZ^re/Zii^ehf.Hoc fane «roipè» eft çâffxaxo», I fed inutile, quoniam hæc diftinótio mera verba, , ' hon rem.habet.Eft enim eadem Dei notitia, non t diuerfa.'Nam notitia Vifionis Dei, ipfis teftibus, , ' nbsp;nbsp;velutThomas,Dift.iq.Artic.x. eftea,perquam

( nbsp;nbsp;nbsp;omniaquæ funt, fuerunt, amp;nbsp;erunt , habet Deus

, præfentia.Quid,quæfo.plus, notitia intclligcntix 1 fcirc poteft Deus i Nift ifti ftngant in Deo quan-dim notitiamamp; potentiam, quæ in aäum reduci nonpoflit, amp;nbsp;mera potentia fit, quod eft inDeo blafphemû, Atquchæ funt inimi cruces,quas fui»

158 Responsio DanaeI autoribiis pcperit hic error, Sapiétior Diirados^ eundé tertiü librüfentét.Dift.i^.Quçft.

locis docet Anima Chrifli babuiflc feientiafinit* qiiù fit ipfa finita, amp;nbsp;ciufde rationis cû Animäi’'^’ noftris,amp; finite capacitatismec eadc fcirc,quçô Deus,nee Dei efientia côpi‘chédere,quâ DeusW' men comprehendit.Denique quoddicitur Clu'i' fins Spirtmm acceptée non ad menfinram, fic cxpfi' cat, vt ratione aliorum fanótorum, dictum^diti quod verum eft.Hi enim amp;nbsp;diuifim donaDcii^* ex parte accipiunt : at Chriftus omnia vniuef* firn, neque tarnen ab ipfo conceptionis rnome»' to,neque omnia ilia femel amp;nbsp;fimul: vt alij Senten-tiarij putant.

Cxtefiim,vt proraifium præftcm,fccundo ioc’ hancSententiariorumhærcfim confuto breuW amp;nbsp;folidè his rationibus.

Prima,Anima Cbrifti,excepto peccato, fuitfi'' milis noftræ,Hebr.4.ver.i5.Vndc Durâdus,Dift'' iq..quæft.5.N.7. 7lt;[on■video, ait, quod tn ^niin^ Chrtfltfaerit aliapotentia naturalis, quam in csteti hojninibus perfetiis. Noftræ animæ quædâ abfqn^ peccato ignorant, ex terminis amp;nbsp;metisfuæ naW' ræ. Ergo amp;nbsp;Anima Chrifti. quot;

Sccunda,eflèntialc Deitatis attributum,qual** eft omnifeientia Apocal. 7. ver. ii.nullicreatuiî competere potefl:. Ergo nec animæ Chrifti,Nam ilia eftereatura.

Tertia ratio , Si Anima nem hypoftaticam cum Ve

capax omnifeientiæ Dci , ergo amp;nbsp;omnipo' tentiX)

Ad îi. Con t r oVe r s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15^

t^tiæ, omnipræfcntiæ, amp;nbsp;cçtcrarû èffentiàliiiDci proprietatum. Atqui ipfimct hærttici Scholaftici negant omnipotcntiam,amp; omiÿprçfcntiam com-petere poffe Animæ Chrifti, ergo nec omnifcien-tiæ. Omnium cnim cffcntialium Dei propricta-tum vna cft amp;nbsp;eadcm, quod adKoc, amp;nbsp;par natura, ratio,amp; conditio.

Quarta, Animà Clirifti cft fihita,amp; finitç capa-feitatis,non,inftnitæîAt quæOcusfcit ctiam noti tiavifionis funt infinita. Seit cnim omnia quae funt,fuerunt,aut futura ftmt.Ergo no eadcm omnia ilia feit Anima ChriftUquæ Deus infinitus.

Quinta,HæcSentcntiade omnifeientia Animæ Chrifti coineedit in hærefira Apollinarifta-rû,qui in Chrifto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omniftiû pro Anima Chri

fti effe VQlebant,ae fubftitucbât; item in bærefim

Monothelitaro, qui eandé xôt-w amp;nbsp;hominis Cbvi-fti voluntatcHa, feientiam ,amp; virtutem efte con-ttndèbant. Ergo ifta fèntcntia perfpicuc eftne-■ fanda hçrcfts duplex.

Sexta , qui idfcntiuntamp;fcribunt , aut effen-tialiter illam omnifeientiam Animæ Chrifti, qua homo eft,lcompctercvolunt,amp;fie Animam Chrifti Deuna,fetl noun amp;nbsp;recCnté conftituûf.ac

1 proinde sûtiàololatrçPf.8i.v.io.Ro.i.v.î.o.Gal.

4-'^er.8.Aut accidcntalitcr, nempe particlpatiuè,

l nbsp;nbsp;communicatiuèamp; per cffuftonê,ftcut Bcllarminus

loquiiur,amp; fie cuadunt Vbiquitari).

lt; nbsp;nbsp;nbsp;Septima denique.Qimd ad locos contrarios nô

y' iefpondent,ctft conantnr.Nam ad Luc. i. ver. 51.

Crefcehatpuer proficiebatjaptentia. Lombardus

Y- Dift.i5.tresfolutionesaffert,quaSamp;:Durandus,amp; Thomas rcfutant.ln fumma Spivitum S.mendacé

HSo Responsio Danaei

Ïmpiiffimè fingunt,qui quod re ipfa non eft,aamp;' marit prudcns.Et hæc haólenus.

Ad Cap. V r.

IAinad fecundam hiiius libri iiii. partem accc' diniuS, vbi ócDefcenßianimaChrtflt adififerHi quæritur. Acprimùmquidcm illudomne gt;nbsp;hoe eapite vi. fcribit Bellarrainus, conccdimiiS' Ad Cap. vil.

QVod de Caluino calumniandi animo, amp;nbsp;verbis eins manifellè contortis, detortifqu* blateratBellarminiis, id tam putidum eft,vtrC' futatione non egeat. Quis enim vnquam amp;nbsp;Chrt' ftiAnimæ, amp;nbsp;in vniuermm Anima: cuiufuis hH' mansE immortalitatem vberius,meliiis, aut acrius contra Atheos, amp;nbsp;Monaebos iftos porcos defo-dit,quam D.ille vir Dei, amp;nbsp;Chrifti feruus cxi‘ mius Iohannes Caluinus ƒ légat pins lector ipliu^ libros de Pfydiopannychia, lib. i. Inftitiitionis : Chriftianæ, cap. 15. commentarios in i. Timotk 6. verf.i^. Aótor.y.verf.jz. 13. verf.8. amp;nbsp;in alio® locos.

Atvcroquis manifeftius Animaruni imniof' talitatem ncgat, qiiam iftc qui hoc libro, col.4:l' L.D.Sc co1.4s6.L.A. negat Animas noftras poflc in loco extra fua corpora : itemque vult nimas noftras extra fua corpora nullam nifi c®' traordinariam aótionem habere,aut cedcre,amp;ni’ hil extra fuum corpus operari.Hocveró cft anim? immortalitatem detrahere.

Ad Cap. V 11 ï.

SI quo in capitc virus fuum caomuitMoW-chus iftc,vt fuo Pontifici, feu potius carnifici

Roman®

Anil. Co NT ROVERS. J6r

Romano giatiticavetur,ac blandiretur ,hoc ipfui-rt eftjvbi primum inlignitcr,nc dieam impudcnter, mentitur,tjuura col.4oj.L.B.ex Hievonymo Bol-■ feco amp;nbsp;ipfo tpioqqc Monacho(qui fe inedicuni po fteiprotcfluscü)Gçncua propter fuas impietates ciecto amp;nbsp;transfuga à nobis Icribit Caluinum in morte fcripta ftia reuocaflc, Sc. damnafle ; qv.ætarnen ctiam difcrtè Tcffaincnto fuo conbrmauit, ^aemadraodum ex eodcmædito apparet.Deinde Bcllarrainus mifcrrirac fallitur col. 401. infi.qui pntat ex Caluinot^Cbiiilnm à momento pafl'ionis ad diem vftpie fui refurrcôfionis,in Inlerno amp;nbsp;ijs doloribus animi pro nobis verfatum elle ; quum vbiquedoceat Labiinus inipfa Chriffi cxfpiratio ne dolores cos omnçs teßa{re,amp; Cbrifiû in infer-* no tune onainno elfe deliifle. Sed rcfutationc,qu5. illc fruftra molitnr, veriirinaæ Caluini fententiæ audiamus.

Prima eft col.4o5^.L.C.ciufinodi.Ncmpc Scri-pturatotamfalutcm noftrana fanguini, amp;nbsp;morti corporaliChriftitributf. ergo in Anima nihrl paf fusctt.R. Falfumcft antecedens. Nam nomine mortis crucis,quam pro nobis tbriffuspalTus elf»

I non tantum laceratio corporis : fed etiam crucia-

I nbsp;nbsp;tus Animi,Si maledicfio Dei, qux in Animo fen-

l titnr,intclliguntnr, interprète Paulo Gal. 4 ver.

I 15. tefte Mofc Deuter, ar. verfu aj. Sic locus

I Pauli Philipp, fecundo, verfu ocfauo , audien-' ' dus,amp; omnes qui de crucc Cbrifti loquutur in S.

i Scriptura. Eft ergo bæc fallacia A falfo funda-t, damento,ac proinde A non caufl'a pro caufia-Secunda Bellarraini ratio , Ifaiascap. 55. enu-

26z Responsio Danaéi tncratomncs dolores,qiios^p tgt;oftris peccatisC'’'' ftuspaflus cft. Atnufquameum in Anima efle,acproindc(quod idem eft)in InfernunK^^ -cendificnicininitlfaias.Ergo in Jnfernumnó^^ cendit.R.Hoc quoqiic manifcftè falfum modu ex ipfo Jfaiæ textu Hcbræo, amp;nbsp;verfionecf’’ viilgari Latina ab ifto deificata apparct.Na potius mcminit dolorum Animæ Chriftiquäiquot; corporis pro nobis toleratoriim in eo ipfocapH^’ qiiod iftc citât profc, fed côntra fc, nempc 55. Nam vcr. 10. eit, QmmpoßKritChrifliu Jquot;'' mu7n ßmmtn reatitm,'vtdebirßemen

eo t^uod laborautt zAnimd etHs.,videbit.,(^ßati(rdgt;lt;‘ tur '/cïAi. ForttHm dimdetßgt;oltapro eo, lt;^uod dit tn mortemrylnirnamßuam.N'xd^zs Bcllarmii'P qiioties doloris,qiiem paifusci} in Anima Doin' nus illc nofter amp;nbsp;Seruator Chriftus , meiTiigt;quot;‘ Ifaias hoccapitc:amp; tarnen mcminiflc negas.Q!'’ tc monachus impudetior alter? Ergo fallacia quoqi eft A non caulTa ab ifto pro cauftafumpt’’ Sed amp;hoc ipfiim ciiincit ratio IfaiiE eodem 55.ver.6.Deus Pater jn filium ftium Chriftumtt* duxit omnes noftras iniquitates, amp;nbsp;earura pœn^' crgoamp; fummos dolores Animæ,quoniam illaf' noftri pars,quæ fummè amp;nbsp;maxime,amp; propriepf^' cat.Denique quid tergiuerfatur BellarminusîAquot; diat Chriftum ipfurn vere (ncc enim , vt opino'' ftc Chriftii rhenticnte faciet in hac fui libri parte» oiicmadmodum finxit, amp;nbsp;facit Spiritum fancloöl Äientiti'iinfupcriorc) ,vere inquam,dcfe fiepr®' nuntiantcmamp; in Iiorto, Triflti eflAnim» mtiv/' gt;}ne ad mortem, Matth.26. verf. 58, amp;nbsp;antequam

hortü»'

I Ad II. Controvert léj

(amp;• Kortum iret, aliquot dicbuSjl'wrZ’^M eft, inquit, ƒ, Time zAmma mea lohan. n.vcr. 17. Quis igitur (' Chriftum pro nobis in Anima cflepalTum du-J biiarcpoteft 3 Theodoritus Dialogo tertio. Ini-(i patibilis, vt duplex noftra natura peccauit,Cor-i) pus amp;nbsp;Anima 1 Kc duplicem obtulit Chriftus )i Deo patri oblationem , corpus pro corpore no-(J‘ ftro,Aniraam fuapro Anima noftra. Ergoquam ft inepte Bellarminus nos confutare conctur,vi-dentomnespi).

f nbsp;nbsp;nbsp;Tertiaratio col. 404. L. A.SiChriftus paffus

i( effet in Anima pro nobis -, hoc debuit pingi in fi-gurisCbrifti crucilixi, vti eins Crux, Scllagella

y pingunturi R. inepeushomo éft Bellarminus, qui nos ad picturas amp;nbsp;pictores reuocet, quorum, nulla eftautoritasiuxtaillndjPitlorib.atqjPoetis,quid

.jS llbetaudendi femperfuit æquapoteftas, Deinde ÿ Kæc piâura quam requirit extat apud Lucam in (( Euägclio.C.'N am amp;cü eyuoque piétorem fingunt,) gt;nbsp;cap. at.vcr.4’,. 44. in Angelo Chriftum corro-borate,amp; in fudore Chrifti.amp;grumis fanguinis ex

tgt; eo deftuentibus. Hæc enim eft vera Chrifti piäu-ra; quomodo Paulus fe pinxiffe Chriftum coùam

I Galat.ocudis fcribit,nó in iftis Papiftarum næni'fs amp;picdoruGalat. ^.v.i.Na piäores iftos quis nef-cit, vt inquit ille,ab Ifide 8c falfts pifturis pafeit Excipit Bellar. At nullæ præcefferunt fub lege ft Kuius Infcrni feu doloru Chrifti figurçmcquc nüc. it vlla eorü extât facraméta R. V t rumqftalsû eft.N ä y viftimæ,omnesqinholocauftûDeo offerebätur t»tç crcmâdç,horû dolorü Chrifti,quos in animo

\(i quoq^paffur’crat pro nobis flgurç,8c typhamp;S.Dnï ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 a

Responsio DaNaeï cœna eft totius Clirifti mortis, ac proinde dolj’ omnium,tumin Anima ,tuin coipore à toleratorum facramcntum,amp; commcmoratift'-ante folùm vnius morns amp;nbsp;pœnæ à Chriftot* pefli partis fignum, i.Corinth.n.v.24-intciî'‘ ipfomet Chrilto, Marc.io. v.45 V w«-,ait, vt àaret anitnamfuam redempttonis pro mnltis: vti de fuofanguinc dixerat idemQ ftus,Mat.26.v.x8. Vtraque igiturrcjquecft''''*^ noftri redeptio rcprçfctat S.Domini Coma'^'^’ peftime beneficiu Chrifti intelligit Bellarffi''' fallitque Paralogifmo A. non confequete)^' \idtyMtmtmt Chnflus dolorum corporu ,ergo wi’'’ minit dolorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim Sjnccdochi^7

cutiojvbi ex parte totum intclligcndumeft-^j perSpiritû,amp;Spriritû fuii pro nobis obtulit^ Chriftus,Hebr.9.4.nó fold carné amp;nbsp;fanguii’f'^ Q^arta ratio Bellarmini nullius eft C0I.404.L.B. Eos enim Patres allcgat,qiii''^^ Ic hue Articulû intellexerut; vcl de eftcGtis* doloru.quos in anima fenfit Chriftus: nondt)! dolorib.i.de Inferno, in que dtfcédit,lociiti('* Quinta ratio eft nihili. Cofundit cniml’l** Chrifti.i.quos fuftinuit in hac vita, fed in fua mortegt;(non autem poft fuâ morte Chr'^

Hebr.5.v.7.)cû ftatu daranatorûæterno,qui loco illo fubterraneo, qui Inferi amp;nbsp;ft' citur.Differunt tame longe. Hiic internöqu“^ C( concedimusifed ( hriftus cum locum non A

AdILControvers. 16$

ad Atheifmum patefaccrc, vt iftc calumniatur 8c climitat. Hxccadcm folutio valet ,amp; refellit fextam Bellarmini contra nos rationcm.Eft eniin fallacia ab Äquiuocatione v traque illius ratio amp;nbsp;quinta amp;fcxta.

lamquomodo idé Bellarminus refpondcatad noftra argumêta,col.4ovpcr totü,vidcamus.Pri-

I miim refpódct ad locü If. 5 5.V.10. CbriRü pereuf-• fumàDeoPatrcfuiffepœnatantum téporali: amp;nbsp;1 nos boe quoque concedimus; fed ifte ftudio calu-4 niandi abreptus, nclcit quid dicat. 'N am dicere amp;nbsp;J fcribcrc voluit, vtapparet ex col.qij.L.C. amp;nbsp;col.

4o5.L.B.in fin. fola corporali afteâus eft poena.

A C^od eft falfiflimum.Nam poena quoque fpirita-1 liaDco pcrcuffus eft pro nobis Cbriftus,tefte eo a de lfaia,codé capite,v.io.amp; duobus fcq. Anlmam « enim fuam pro nobis tradidit amp;nbsp;cxpofuit.lte tefte H ipfo Cbrifto,toban.i5.v.i5.Marc.io.vcr.45.

Ä nbsp;nbsp;Ad locum Ifaiæ,cap. eodem55. vcrf.5. Correffto

W facts noflraßiper eMw.Bcllarminus refpondet, fora lam morte, quam in corporc paffus eft Cbriftus, ft fatisfcciffe Deo pro pcccatis noftris. Palfum 8c M boc quoque eft,vr'i fuperiora illius rcfponfa.'Nam M ftipcndiû peccat'i eft mors,inquit P aulus,Kom3n, ft 6.v.25.ex Gcncficap.i.v.i7.?.v.ie,Scdeaduplex W eft,prima,quae eft Animæ à Corpore feparatio t 8c M fecunda,quæ eft Dc'i ab \nima noftra,vt potc no-jl bis nati feiunftio. quot;Nam quemadmodum Anima ft corporis vita eft: ficDcus eft Animæ noftræ vita, ft Auguftino etiam tcfte.'Vtriufquc buius mortis,amp; pœnæ pcccatis noftris debitæ, meminit S. Scrir.

ft ptura, Apocalypf.t.verf.n.io.vcv{.6.amp; i4,ar.v.8, A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L 5

1(56 Responsio Danae I Auguftinns Ciuitate DeijHb.ij.cap.z.in Enchi*^ diOjCap.ÿz.Bernardus Semi, primo de NataliP mini,amp; in Sermone Ad Milites Templi. Hanf tranque^ac proinde Corporis amp;nbsp;Animi, mottet paflus eft,amp; qiiidc totam,pro nobis Chriftus:!’'’ autem folius Corporis. At cxcipit Bellarmin^' Nó eft paflus æternam mortem Chriftus:ergo'^ totä pœnâ noftrâ fiiftinuit, i.nobis débita.R-P' fçrût mors per fc,amp; mors çterna,fiue de Corfc'^^ ftue de Animo agas.Nâ mors fine prima, da, (qtiæ eft fumma afïliiftio corporis vel Aniquot;'' per le,ft: qua mors, debetur vt pœna peccatO'^' z.ver.iy. Mors autem ca æterna fit, amp;nbsp;euaditif mediatorem Sc fatisfadtorcm non habet, quii®' pœnam Sc mortem incidit.Quoniâ igitur lt;iquot;i^ apud Dcum debitum peccado côtraxit, dftori filo fatisfacerc non poteft, perpétué tor manet apud Dcum,in ea quoque poenapti' tnö manet,quia non fatislacit , velut qui prof' fuum debitum ex pacto in carceres conieitns^ donee fatisfeccrit ex carceribus no egreditur ' in iisfiepe moritur. Qui vero fatisfacit, noniquot; Sic pij,qui Chriftum Mediatorem, Sc pro faétorem apud Deum habet in iis pœnis no®quot;'quot; ncntjfedab iis Chrifti beneficiolibcrantur.^', gnftinuslib.ij. Ciuitate, cap.23. Ergo mors? pœna eft peccati, fit ex confequcntcætcrnaj folui hçc pœna à debitore,i.peccatore non p®'“^ Çhriftus autem tantam amp;nbsp;in Animo,amp; inCojP re pœnam paflTus eft, quanta ad fatisfaciciKf^f peccatis noftris erat neceflaria. Quarc cam nabuit necefle pati æternajn,vt ifteputat.

Ad II. CoN T ROVEKS. \amp;f flihilominus viiacum Auguftino in Enchiridio, ÏI2,cos damnamus, cjoi Damnatoriim hominum pœnas cxïftimant non fore perpétuas. Hæc enim cfthærcfis Origenis. Nam appcllatur eorum fup-plidum æternum. Matth. 15.vcrf.46.de fide ad Petrum, cap.5.quia non poffunttotatp -pcenam amp;nbsp;debitam Deo perfoluere pro fuis peccatis.

Ad 5.nofirÛ arg.ait Bcllarminus,idcirco Chri-ftûtimuiffe,quia voluit.Mira refpofio, quafi Chrl ftus reliquaegerit inuitus. Sed aut fruftra timuif. aut aliquid horribilc,5lt; metuendn patiebat Chri-ftus.Si fruftra, quanuis voluerit ,temcru timuit, quod no eft animi conftantis amp;nbsp;patientis, qualem. habuit Chriftus. Idcirco ouis didlus cft,Ifai.55. v. 7,Sin aliquid horrendumpaticbatur,quçritur eci quid illud fuerit. Nefcit Belfarminus. Difeatex I Èpift.ad Hebr 5.v.7.fuiffc mctii ingente, quod fc 1 creaturam toti Dei in homines iræ amp;nbsp;iudicio, n nbsp;nbsp;quod eft cre.ituræ intolcrabilc , fenticbat fubie-

étum, amp;nbsp;ca prefl'um, amp;nbsp;oppreffum, nifi à diuina ipfius natura in illam humanam amp;nbsp;crcatam (cui c-n rat hypoftatice vnita)vircs effunderetur,amp; ffimi-■3 niftraréturadtotâhâcDciirîpcvferenda. Eft c-’ 1 nim horrendü incidcrc in manus Dei viui Sc ira-ti, Hebr.10. ver. 51. Hie eft metus, que in Anima D fcnfit Chriftus , quo, vt creatura, pereulfus eft, n que fentiés fudauit fanguinê, amp;nbsp;propter quern ab U Angelo corroboratus eft, tefte Spiritu S.Luc. ii. n V.45.44. Sed ftnpidi homines Monachi ad tanta Hj Dei arcana no pénétrât', ncq-, tantüDci opus, aut 'ï, Chrifti beneficiû falutc noftra effc putat, qui fcri-\ hûtnosâ Chrifto, vel vnafanguinis guttaredimi

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.'14

jÄg Re s P ON V I V D A N A E I potiiifle propter pcrfonæ ipfius digiiitateni:amp;‘l‘'l etiamnosnoHris operibiis faluternætcrnammf' yçrj contendunt.

Ad tluartriargurn.çxpf.22.v.l.col.4o7.L.C.n’' hil rcfpondet. Dcrclirîqui à Dcoin poenisne^' cfle lîgnurn dte Dci Quod eft falfifliinutn. vcl‘‘ pfo Dauide terte alibi, nempe pf.H8.vcr.8.910.

Ad Quintiim argumentum balbutit, amp;nbsp;niig''' tur, Ait cnim Dolores' mortis, amp;nbsp;infci ni quoriii» jTieminit Petrus Actor 2. vcriic.24. elFe eosdob-pes, quQS non Chriltus, fed infernus 3pic Chriftum rctinerc cupiens. Nt^gæ nugen imæ. Et ramen homo irte miferrime has nugas rep^' tit amp;laudatcap. 56.col.428. L. A. B. Deindctt*' pum ipfiimScriptiira: exfua vulgari cditionccor-rigit, qiioniam eoopprimitur. Denique ad varie' ti)itçmfolutiônum,morcfuo decui rit, nulla tamf' ex his folutione probata aut prælata. (^am Varins in ea re Auguftinus amp;nbsp;incertus auiniirP' paret cum ex eins epiftola gçi, tum ex Serin. Tcmporcj fill feculi iamcrrorcabrcptus.

Ad Sextuin argumentum noftruin ex epiM ad Hcbræoscap.^. verfi.7.ExanduweflChriiJm^‘ fuo wzfr«,quid rcfpondet BellarminusîNihil prof fus,ctfi multa verba fundit, Sed prorhis ic lingquot;’^ 1 Græcæ imperitum oftendit gt;qui neget pro metibSf timiditatc, non inani, fed verarnoquot; tcrnerarla,fed circunfpeóta apud probatos fcripquot;’ pcs Græcos himi. Id quod quinque cruditorun’j fcriptorura cxemplis docct inco loco Bcza. rumifteGræce non didicit,fcd Latinegt;quiaLatr vçrfionevulgaré inepte'^Swr.Lcge T hcûuru

Ad II. C o n tk o V e r s. 169 linguç Græce ab HenneoStepbano Caluinifta,!.. pio homine fcriptumTomo fecudo C0I.584.L.H. £rgo bçc fobitio eft merus Paralogifmus amp;nbsp;falla-ciaabella 8c meraBcllarminiignorantia.

Ad Cap. t X.

QVidD. Buccrus de buius Articuli,Defcen-

_dit ad Inferos fcfu dixerit,nobis pcrindc eft, qiii noftrâ fententiâ cxpofiiimus,amp; verâ elle tum x«^irit6vttç-()c£c cxDeiverbo, tû ctvarKtvas-ix«? ex Bcllarmini folutionû confutatione copioft iâ do-cuimus. Annoter A: obftruet tantü pius leélor fal film effciquod irapoftor ifte col.4O9.L.D.tribuit Calumo amp;nbsp;Bezç, eos veile 8c fcriberc luftorü A-nimas ante morte Cbrifti neq; in ccelo Deii vidif fe,ncqije vifurasante dicm iudici) cfic.Hoc com-mentum eft Bcllarmini.

1 Am a-i Gvammaticam amp;nbsp;Latinam,amp;,vt ipfe pu-ltat,Græcam decurrit.Inferos videlicet elfe fub-terraneumlocum, quoniamlocum inferiorem,vt an Ifidorus, Inferi figniflcant ab aduerbio Infra* Quis negat Inferos effe locum inferioremîScd de eo qnæftio cftiVtrû fit is locus,in quo ante Cbri-fti Refurrectionera fuerint Piorumamp; luftorum defunftorum Animae, Hoc probet ex Dei verbo Bellarminusamp; coronabitur.ineptus autem eft bo moiftequi vocemHebracam School neget profe-pulchro furai fæpe.imo fçpiusiv elit autem femper pro loco danatisvel Angelis velHominibus defti nato accipi. Imo Sebeol dicitur quod cadauevum. vorax fit terra. Vide Gen.42.ver.58. Deutcr,52.v.

I i2.pf,6.v./3,t.Reg.2i v.6. Græcavox a'iT'«; profc-1 pulcbro eadaueris poni apparct, ex Aclorû ca.2. v

J79 Responsio Danae I 3t.Pf.I(î»ver.lo.Videat Belarminus IcxicóGrçÂ

Ad Cap. X I.

NVgas iam nugcrimas, vt ait ilJc,BeIlarminiis agit.Hoc eqiin çapiit,iftçquc rationesomncs nihil valent. Itaque ad quæftioncm peregrins,amp; aliam confugit, id eft, præter cafam fugit. Status qiiæftionis eft, vtrum piorum aniniæ fiierintant« Chrifti mortem in ccelo , Negat ille. Ytfuam fententiam probet, varias hominum difputatio-ncs refert inter fe pugnantes , de Samucbi qui'Pythoniftà:,apparuit, I. Samuel. i8, VtruiHl ille fiierit verus Samuel , an fietus, amp;nbsp;à SaW- ! na repræfentatus. Quod poftremum folumvc-; rum , prius falftim , contra quam tarnen id' hie fcribit.Vidc P. Martyri? commentarios iquot; hunc locum. Hoc fnle verum fit , fiue falfuWi «erèr t7rc;,St- nihil ad rhombumtuum Bclbt' minc.RcIiqiia huius capitis nihil colligunt.vtii'* cenfura huius partis fccundæ à nobis oftendetuf'

Ad Cap. X I I,

I Am ad rationes, quibiisfuûintentû.vt ifti barbgt; rè loquûntur, i. errorc Bellar. confirmare vult» accedamus,eafque pcrpendamusjcol. qiq.pcrtO' turn. Prima ex pf.107.ver.i5.nullius eft momenti ipfomet tefte.Ni addit,HiG locus nonconuincit;

Secunda ex Ecclefiaftici ca. 24.v.45.id cftjCttl* bro Apocrypho, amp;nbsp;nullius,quod ad fidci dogm^' ta firmâda,autoritatls fumitur.Dcindc locus de generali DeiProuidentia,qua res omnesiU® amp;. fingulas adminiftratmo autem de Chrifti mot' te,aut doloribus in morte perpeflis vllopactosot' gofallaciacft, Anon çonfçquentc. Eftçnimtit'

A D 11. C o N X R o V E RS. 171 tra propofitû,amp; intcntû quod à Bel. allcgatur.

Tertia ratio ex Mat.i i.v.qo.malè ab hoc expli-cato fiimitur.Cor enim terre interpretatur ifte lo-cûfubterraneû,in quo Animæiulîorü poft morte ante Chrifti aduëtû dctincbâtur.Falsû.Nam Sc lo eus ipfe fepulchrum Chrifti efle docet, Paulus, 1** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ephef.4.v.9.amp; Patres quos ipfe citât.

t* Quarta ratio ex Pf.i6.v.io.cft,qui procul dubio 1quot; explicaturab ipfo Dci Spiritu Actor.2. v.3i,amp; 13.

vc.38.de corporis,amp; carnisn. cadaucris Chrifti ex î' mortuis Je fepulcro excitationc,quéadmodû ipfa-I’' met Pétri verba habet «Je »lôp^ wjt ôJe Jiatpôopav,

• V. 3i.A(ftor. 2.vt qui aliter verba Pfalmi accipiëda

• quot; putat,non contra. D. Theodorura Bezam 1 hco-i logum fummum,fed contra ipfummet fpiritum S.

'' litiget ac rixetur , ficut hîc Bellarminus facit, ’’ quamtumuis proptere.a fibi argutulus,vcl potius

magnus Palæphatus videatur.

Quinta ratio quo iure, quave iniuria trahitur exRoraan.io.ver.4.allcgoricè,amp; extra S.fcriptu-ræ mentem ab hoc homine explicato. Oftendit ’’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paulus in vno Chrifto legis conditionis impie-

métum nobis quærendum, neque in cœlis.aut in-feris aliud nomen,vnde faluemur,laboriofc peté-dum, iuxta illud, non cft datum aliud nomen fub cœlo,per quod oporteat nos feruari Actor.q.vcr. iV.iftelocum intclligit dedefeenfu Chrifti adIn-fcros. Pruftra. Hie homo folcm in tenebras mii-

I tare queat , quo tarn aliéna fuggerat pro veris. Ergo tertia, quart a, amp;nbsp;quinta huius ratio mera eft fallacia ab Æquiuocationc,fcu falfa S feripturç in tcrprctationc,quæ etiam A non caufla dici poteft.

lyx R H s P o N s I o D A N AE I

Sexta ratio eft omnium ineptinima,col.4i6, !• C.ex Ephef.cap.^.v. 9.Eodémquc vitio, quo tres proxime ftipciiorcs,13borat,falfa verbi Dei in ter-prctatione.Docct Paulus in Chrifto, amp;nbsp;à Chrifto impletum,quod Deus promiferat, Pfa.68.v,i5?.clc donis luis erga Ecclefiam,quum illci per quem ci dona Jaturus erat,in cælûafcêdiftct.Eigo illcaO' tea deftenderit ncccfl’e cft,ait Paulus in bâctcrrâ) amp;• imas teiræ partes ac fcpulchrii. rgumentatur ex Lege Rclatoruna,)^')^ naTctri- Nee cnina quif-quâ afeendere propric eó,amp;’ redire dici potcft,qai non prius defcêderit de code loco, amp;nbsp;ex eo vepe* rit. Et fie eundê elfe colligit Paulus qui afcédit,amp; defccdit,amp; dona Üia «obis Iargitur,nfpe Domina noftrii lefum Cbriftû. De defeenfu Chrifti ad Inferos,i.de doloribus in Anima à Chrifto toJeratis ne y-fù quidé , ac nee per inforaniû illic agit Pau-lus.aut locus.

AdCap.xiii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

DVplicitcr.inquit Auguftinus,quidpiam falfô explicari poteft , nimirû, fi vel præter mente autoris verba fumâtur, ctfi id quod dicitur ab interprète vei û eft:vel fi falfiim quidpiâcrroneûbo næfcriptorisfentcntiæaffingat interpres. Vtroq! modo falfum admittit in interpretatione loci Petri priore epiftolac.5.v.i9.ao.BclIarm. Acquidcin primùm,prætcr D.Pétri,ac proindc Spiritus San' éti mentem verba accipit.Nam Spiritum, de qno ilIic Petrus, amp;nbsp;carnis infirmitati(per quam paflus eft Chriftus z.Cor.i^. ver.4.)opponitur,pro Anima Chrifti dûtaxat accipi ibi putat Bcllar. Abfur-de,quafi 8c in ipfa Chrifti Anima(quæ tot pro no-

Ad 11. CONTROVERS. 175 bis cruciatus pafla eft Matth.i6.ver.j8,) non ftie-rit etiinl inftrmitas , qnemadmodumctiam in i-pfius corporc Hcbræ. fecundo. verf. 9 5.verf.7. per quam mortiticatus fuit : amp;nbsp;quafi ftatus cxina-nitionis t.hrifti(in quo ferui tornia pro nobis ac-ccpit, amp;nbsp;fe humiliauit Chriftus, Vhilip.i. ver.7.) tantum in ipiiuscorporc, non etiam, in ciufdcin Anima fpccfandus fit. Quod vtrumque negate, quemadmodum ex Bellarmini fentcntia col. 417. t..B.neceflceft,eftomnino nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deinde par

ticipium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifte col. 418. L. A. interpreta-

tur profcctus;ad quod fignificatum Verbum «off vofAcq reftringi vult Bcllarminus y vt à nobis amp;nbsp;ab his terris, tanquam à loco, amp;nbsp;termino A quo, ad alios, amp;nbsp;in alium locum, velut ad terminum, ad quern,progreffum duntaxat declaret voxTopoa

Hoc 8c « 7pafZ(X6iTiK0v eft, quemadmodum ex Lcxicis Græcis,amp; præfcrtimThcfauro H. Stepha ni difeet Bellarminus;8c aStóXt^ov quoque.ficut ex Luc. 14. vcr.io.Marc. j.ver.ij.Sc alijsS.fcripturç locis ibidem luce meridiana clarius often-dit vir cruditiftimus Theodorus Beza. Nara contra venire , amp;nbsp;ab alio tanquam à loco, Sc termino A quo , atl nos amp;nbsp;in has terras, velut in locum Ad Quem acccdere proprie quoque fi-gnificat. Denique voces ^?ç w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k5? ’Truivixa.tn spi

ritibus in carcere Bcllarminus perperâ interpre-tatur. Beza facile , reélè , 8c quemadmodum communis loquendi ratio fert , 8c findet, ex-plicat , fpiritibus in carcere exiftentibus. Bel-larminus alieno , 8c peregrino genere dicendi

174 Responsio Dànaei

amp; contra quàm verba ipfa finant, intcrpretatiifi colum.4iS».L.C. Spirttw ^ui fuerant vel erant m car cere. Ergo in horum faltem trium cxpofitionc vehementer errat Bellarminus hoc loco, id eft,in Vera verborum ex mente Petri interpretation« l.Petr.j.verf.ip.zo.

Deinde amp;nbsp;fecun Jo loco idem Bcllarm. falfuni commitit,nam bonæ Petri doCirinæ falfum Sc et-roneiim dogma adferibit, amp;nbsp;affingit,non tantum attexit, amp;nbsp;alhiit. Fingitenim Petrum fomniai« nefeio quos limbos , Animam Chrifti collocate poft mortem, eamque deducere ad inferos dain-natorum (vnde nulla eft rcdemptio ) prædicate pœnitentiam mortuis, feruare plane damnatos (quia amp;nbsp;Gregorius Magnus per primam miffain, veram cantauit, vt iftorum fabulæ narrant, falua* uitexinferis anima Traiani Impcratoris Roind । contra Dei Patris ,fuumquc ipfius decrctuin» t denique fuifte in inferis damnatorû, quæamp; blaf-phema funt, amp;ab Auguftino,Hieronymo,amp;aliis Patribus cuerfa. Itaque Bellarminus, repudiata vera Auguftini, Si Bezæ interpretatione, incidit, iufto Dei iudicio,in reprobum fcnfum,amp; eamex-pofitioncm, quæ omnium peJîma eft, digit,prÇ' fert,amp; canonizatîVt diues Monachoriimærarium» quod eximmani ifto Limborum,Purgator!j,^' limilium monftrorum crrorc, amp;nbsp;fiftionc, coa-ceruatum eft, amplificet pro virili amp;nbsp;ipfcMona-chus, amp;cxeaculinæ fuligineotiolc viucnsamp;pa-ftus. Quod autem col.420. L. B. c» tS maledicendi animo ac cacoethe colligit Th. Bezî non elfe virum bonum, multo magis in ipfum cum

Art 11, t ON t R o VF. Äs »7$ fcuni Bcllarminù competit. Quia fi confeqüentia Belhrmini vcraeft, quum iUi Caluini fcntentia non placcat,non eft ipfc vir bonus.Conuerte igi-turargumentum Bellarmine,refte dixeris,aie-bat 111e Sophiftam derîdens Diogenes,

AdCap.xiilï.

Nlbll fuis, iîfquc inanibus rationibus,quas ca. n.perfecutus eft,efticcre potuit Bellarmi-nusmibil ex verbo Dei fcriptofquod varie côtor-frt,fùfque deque tulit cap«iî.amp; 13.idem hic) euin-ccre potuit. Ergomanct ad bue immola Veritas» quam dcfendlmûs, M empe Chriftum,dum bîc vi-ueret, Immenfos pro peccatis nortris cruciatus in anima toleraffè, dum patitur mortem pro nobis, atqaefte ad Inferos defeendifle , non autem poft mortem.Quare vtroque hoc præfidio dcieèlus amp;nbsp;txpulfusBellarminus, confugit ad tcrtlum infir-

; nbsp;nbsp;mum prorfus,irao ipfi inutile,Nimirum in præci-

puohdeiarticuloadhominum autoritatem contra Pauli præceptum Galat.i.ver.io.K trwrfDeiim an homines fiiadeo'i Sed nonne didicit hlcTheo-logus,eatenusPatrum quorumuis fcriptiscrcden-dum, quatenus Illa cum verbo Dei fcriptocon-fentiùnC Sic Athanafius , fic Auguftinus iubent, fic Hieronymus, he Cbryfoftomus, he Tertullianus. Quod cnim in difputationibus Theologicis abfque Dei verbo afhrmatur,tam iurc, cademque facilitate, ne dicam futllitate negatur, quam afle-ritur,inquit Hieronymus.

V erttm quam vel omnino nonprohnt, vel pa-tum Bellarmino militét bæ autoritäres, iam per-

i'jG Responsio Dan af ï pcndamus.

Ac primum col. 42z. L. B. C. quod ex^yi”' bolo Apoftolico, Sc duobiis conciliis affcrt, nobis facit , concilia enim ilia duo fequunt'''' mcnteni Syinboli Apoftolici, quæ hæc cftjVt cf*'' *ciatus,quos in anima pro nobis pcrtiilit moricP in bis terris Cbrillus',comprchcndantur iionii®‘ jnferorum. Idem declarat concilium Latcrancnl' fub lnnocétio3.Ait enim difertc DefccditinAiquot; ma.Idem fibi voluut verba Thaddæi, folû Chi' ftum defcentÜfle ad Inferos, iuxta illud larcalcaui folus c.63.vcr.3.amp; fecum abduxit Ö’’’ ftus afcendens in cœlum mortuorum multitud’' nem , qui in eius paflione excitati apparueim“'’ fanda ciüitatc Math.27.v.52.Eodcm etiarapcrU' net diâum Ignatij,

Quod adreliquos, quos bic citât Bclbf®' nu^, ex' fupcriorc fcgula confutantur , qnod Dei verbo nimirum non fapiunt , nc’j'* fuam feiitcntiam ex eo confirmant, fedexf'’'' duntaxatc,onieóluris, amp;nbsp;cx co potifTimum erroff' quod piorum amp;nbsp;iuftorum bojninum Aiiiw* ante Cbrifti incarnationcm , non in cœI*quot;* cuolare poft eorum mortem cenferent , feJ“' Jnferum detrudi , Id quod falfum elle in fura deinonftrauimus , Ergo corum fiindaffC’ to fubruto, reliqua ruant neccftceft. Vcrùm’)*' to vno abfurdo multa apud cos confeqiiunt“J iuxta illud Pfalmi, quadragefimi fecundi, vet* Abyffus Abyfsu attrabit. Vndc fit, vt Duiidi'S^' J.fent.dift.zt.qucft.J. buc Cbrifti dcfccnsi'incgA^

Prætci^''

Ad II. ControveRs. I77

Præterea omnes iftæ (ententix raanifcftè contra

ipfaChrifti verba pugnant, Hodtemecum eris tn Paradifiil^ac.i^. veil. 45. cui vni potius creden-dura eÜ, quam centum millibus Patrumtefte c-tiamlohanne Gcrfonc.Deniquc iyifcmet Bellar-minus col. 4x6.L.C. §. Deii}dey concedit Chriftit potpifl'c beatificare j amp;nbsp;liberate Animas piorurn ab Inferno abfque co,vt ipfe ad ln(eros defeende-ret. Itaquc iftum defeefum Animæ Chrifti ad Inferos fuilTe de decentia, non de neccflitateiSc ita

otiofa Chrifti aétio bæc fucrit,ncccflc eft.

Ad Cap. X v.

Nihil ad nos caput iftud pertinet; ad fuæ fcho* læ Sententiarios amp;nbsp;homines otiofos remitti debet,ft qtii intet eos erunt Durandl,virl alioquii quam ftnt cæteri, in multis doftrinæ Chriftianae articulis purioris amantes, amp;nbsp;honoris ipftns ftu-dioft, vtcunque ftt inter eos certamen amp;nbsp;rixahxc dc defeenfu Chrifti ad inferos,vtnim. fnetit quod ad locü, vcl quod ad efteein folnra, Nihil ad nos, Quod ft animo collibitum clTetmeo, verifti-mis rationibus oftenderem Durandi fententiam propius ad verum acccdere, quam iftum Bellar-mini hæretici erroremde adtuali Animæ Chrifti

poft ipftus mortem defeenfu ad loca quçdaiai fub-tcrranca.ld quod tftfalftlTimum.Thomas ipfe A-quin. iftius fcholæ facile princepsDurâdo fuffra-gatur in fccüda feendi queft.^x. Artie, fcciido co-tra Bellar. Dieis tarnen caulta, amp;nbsp;vt homini ifti Bellarmino Momo,amp; in omnes conuitiatori »ra-tiftçemur, proftmus etimque moneamus,quoin pofterum feribat prudentius, ac melius ipfe fibi

m

178 Responsio Danae I conftct, hæc pail ca ex Hoc capite collegimuS) dura Duradi fcntentiam retellcre vult, eaiflco'’' firmant:tam eft fibi contrarium racndaciiira.

Fatetur igitui Bellarminus col. 425.L.D.Aigt;'; mas non cflc in loco extra fuum corpus, quod«'® falfura eft, Confirmât tarnen Durandi in tationera de dcfcenfu Aniraæ Chrifti extraco*' pusdefcenfu, quod ad defcftum, non cjuotlaJl^ cura.IderaBellarrainus col.426.L.B.amp; C.coi'*:'' dit. Non fuifle ncceftc Ghriftum ad inferos amp;nbsp;in ca loca defcendere, vt piorum Animas«*^ loco liberaret. Nara abfque fuo defcenfiibeatit'' care eas potuit. Præterea col. eadera L.D.fat«^ Aniraara Chrifti poft morte fuifteduntaxatq“'* ad cffeCtum,non autem quod ad locum curaAi”' ma latronis : Cur igitur eadern Anima Chr“? cumaliorum piorum Animis eodem modoft**' fe negatur à Bellarmino. Hoc fcribere, quoJw' cis, Bellarmine, eft Durandum cótra te vidorci* ciarc pronuntiarc. Scd ipfe quoquc fateris debuifle bcatificari iuftorum Animas in eodc'quot; inftanti, quoplcnc proiis Chriftus fatisfccK)^' pcrfolutum fuit Deo redcmptionis eorum tium. Alioqui Deus cflet,aut fuiflet procul duH'’ incasiudcxiniquus, amp;iniuftus, qui poftp®”’* perfolntas amp;nbsp;redcmptionis pretium datum t’’ vel temporis momentum, quatumuis minim'quot;'” in inferis amp;nbsp;captiuitate rctinuiflet. Perfolquot; Ium autem earum redcmptionis pretium ßrum fuit in cxfpicatione,amp; morte Chrifti’^ ipfo tcftc. Dixit enim Confitmynatum efl■, lol’quot;quot;' ïÿ.ver.îo.Quid igitur vel ncccfle fuit,vel

’easiquot;'

Ad II. C O N T R O V E R s. 17^ éas iuftoruna Animas vel temporis tantillurn in inferis amp;pœnis dctincrlÆxcipit Be'lar. fliifle il-^ lud fpatium amp;nbsp;breuhTimum, Sc imperceptibile* Q^is hoc illi prêter Del verbum, imo contra Del verbum reuelauit? Cur id verum effe credit, quod

hufquam fcriptum extat? Nam illud tantiilum temporis fuit grauilhma iftarum, qux Chriftuna in inferis exfpeftabant, Animarum poena. Deus autem fuos in ipfo diei, imo horX amp;nbsp;momcntl q’aopromifrt,momcnto,articulo,amp; corporc libc* raf.non diffcrt vllo pacto Exod. ca.ia. ver.qi.Ncc enimDominus tardât Hebr.io.vcrf.jyiin fuccur-reudo fuis x.Petr.J.vcr.ô. Dcniquc nihil afferl hîc Bellirminus, contra Durandnin .quodDurandi fentcntiam plané non confivnaet. Scd ipli inter fc certent.

Ad Cap.XV I.

Nihil homine ifto Bellarmino miferius ,au€ mconftantius, qut quod fupra tot paginis amp;nbsp;verbis à cap.6, ad hoc cap.ió.probarc voluit,nunc plane refellat. Ea cnim abfurda ex fua ilia de de-feenfu Chriftiadloca inferorum fentcniia fcqui docet,tpaç prorfus cam eucrtunt.Et certe quidena ex vero nihil,nifi verum:cx falfo autem amp;nbsp;abfurda nihil nifi falfumS: abfurdum effici amp;nbsp;colligipo-

teft,t^uemadmodum lih.a. feribit Strabo peranti-i|uusautor. Suntautcnthxc abfurda inftnita ; fed. hîc contentusfuit ipfemet Bellarminus quatuor duntaxat recenfere •. quæ vttollat,amp; fuis,Nempc Thomæ vtrique, fcihcct Aquinati, amp;nbsp;CaietanOi Bouauenturx, fuæ fcholæ corypbæis,amp; aliis coti'-

tn Z

iSo Resèonsio Danàeî tradicerc cogitür;Imoamp; Auguftino ipfi: plus?ctiam facratiffinio Dei bcncdicii jerbo’^ pto. Et,quoii hominis cft prorfus inconftantiïij’ biqiioquc ipli, qui modo idem in hoc capite i*' modonegat.

Sunt igitur hçc q-abfurda Si plane blafphtquot;’* quæ ex Bellarmini fcntcntia confcqnuntiir,lt;j''^ que ipfe obftinate hic défendit, amp;nbsp;tuctur tafflt'’ Primum, Chriftum non adJimbum fohin’*.“ ftorum, Si ad Sinum Abrahæ ( quem iftc in int^ ris St in abyfl'o vnà cum Diabolis collocat col^ 426. L. D.) defcendiflc, fed ad omnia infernil®’ caj ctiam ad ea, in quibusfunt Sc Diaboliamp;l'^ minesdamnaticoluni. 427. L.A.B. Atcxeol® co nulla elf redemption amp;nbsp;exitus nullus Ii4.vcrhc. 17. Luc.16.vcrfic.25. Prætcrcaquæiquot;'' gXjobfccro, iftæ funt, Sc fatuitates, amp;nbsp;ineptif^

Secunda blafphcmia^atque immanis abfiirlt;l'*^ columna quadringentefima vigefima octaW*' A.amp;B. Chriftum in iftis locis infernis pan’'' tatem, id elt, pœnam in anima fua pcrtulillc'' non ratione Sc propier locum iplum : faltciup^ pterfuam feparationem à fiio corporc, cuic'’’ iungi volebat. Itaquc ait Bellarminus $. c/eo,L.B.fuifie beneficium in animam Chrifti^*;' latum,quod cclcriter cum fuo corporereuiD''|' fuit ; ficut malum ci fuit ab co feparari. Hac®' larminus totidem verbis. Atomnes Chriftip'^ næ in ipfius morte, Sc exfpiratione finitstW' Dixit cnim ipfc, Çon/'ur/imatum lohau.ij-''^^' ?o. quum exfpirare vellet.

Tertiurii abfurdum eft', animam Chriftif^r

Ad II. CoNTRovERS. i8i fuiun ad inferos dcfccnfum nihil animabus iu-:. ftoriim contiilifTc. Nam ipfc cojumna quadrin-geiitcfima vigcfima nona, ait Dcitatem Chrifti, quæ cas beatihcat, amp;nbsp;ibiamp; vbiquc fuifTc; érgo dcfcenfu animæ ipfius nihil fuit opus. At nulla ChrilU aólio fuit vana, amp;nbsp;inutilis nobis ; amp;nbsp;præ-fçrtimeæ adioncs, quæ in Symbolo Apoftolico contiucntur ( qualis hæc -, Defcendit aâ tnferos} nullo pafto frultra, otiose, ôc inutiliter .à Chrifto fufccptæ funt.

Qtuirtablafphcmiaeft, per dcfccnfum Chrifti ad loca ilia inferna, non omnes , etiam qui in eunifpcrabant, tuifle à pcenis fuorum pcccato-rum libcratos. Nullas cnimaitifte, Infantium, qui dccefl'erunt fine circuncifione feu in pcccata originali, animas cripuit ex pœnis Chriftus, amp;nbsp;ex inferis eduxit,columna quadringcntcGma trige-fimaL.A. Sed neque multas piorum,qui crant in Piirgatorio, needum purgationis fuæ tempus ab-foluerant,Animas ex pœnis, amp;nbsp;illis inferislibcra-uit Chriftus, columna quadringcntcfima triccfi-niaL.B.amp;C. Atqui Chriftus totius mundi fer-uator cft,amp; non hiodo præfentia, fed Se præterita omnia pcccata fide crçdcntibus omnibus condo-nauit,amp; condonat Roman. J. verf. 15. i.lohan. verf. I. Atquc hi lunt flores fœtidillimi, amp;: corol-læ tmpifljmæ,quas afferunt crrorcs ifti Bcllar-mini , Animas iuftorum ante Chrifti mortem

non fuifle in cœlum rcccptas; Chrifti AiTimam ƒ poft mortem ad loca quedâ inferioca dcfccndiflc, vt inde cas extraherct. Denique hæc funt infeli çiflimæ contra veritatem, (quam nos. côtra ifl.um

î8 f. R E s P O N s I O D A N AE I hxrcticiim dcfendimqs)pugn£ç triftiflima Jam ad cenfuram iftius partis libriquarti accedo.

CenfurA , çj* exdmcn Secnndt erroris,(jtittgt;^ J'ecHnà^ hutM tibn. parfe comigt;fetur.

MVlta funt, quæ in bac fecunda lîbri parte mcritô rcprchepdas : fçd impi'i®“ quatuor. Videlicet, huius bominis Bellarn'''«i ^iptinv,ipÂiinfila.v,dvTi^6-)^ia.v,gt;^ »«S'XaAj'av Hxtcfn'’ Nugacitateni,Çontradiccntiam,Malediccntix’'i vt breuifliniè amp;nbsp;Icuiflimè hune frat.taxera.

Ac cjuidcm Hærcfis BcHarmini in cxplicatii’' ne Defeenfus Cbrifti ad Interos cft multiple*' Prima, qubd vult amp;nbsp;fcribit colum.qaô.L. mam bumanam fcparatam à fuo corpore nihd*’' perari polie naturaliter, id cft, ex vi amp;nbsp;preprie'’' te fuænaturæ; fed tantum fupra naturaliter, etiam Dco figillatim iubentc, vt quum Ang'“ inouêc corpora aliqiia ex peculiar! Dei iulTu.H'’' amp;. Animas bumanas conftituit inortales,fin“''’ fit earum,poftquam ex fuis corporibus euolan”’' naturalis,propria,amp; ordinariaaclio:amp;: abipfifi“'’ Etbnicis Pbilofophis Platoncin Phcdro,amp;Af' (lotclc libris De Anima confutatum.

Seciinda, Animas piorum etiam poft iiiftum“ pfarumredemptionis pretium Deo pcrfolutui“’ Chrifto, non tuilTc tarnen ftatim à poenisfuoniiquot; pcccatorum, ÿç captiiiitate inferni liberajas/“'' qzô.L.B.C. Facit cnim Deum manifeftèiniuft“^ qui plus cxigat,quàm ipfi debcatur: qui contrat'' miftf'

Ad il Controversé ï8j

mifericordiffimus Exolt;1.34.vcrf.7.

Tertia, Chrifti Animam ad ipfa damnatorum hominum loca veniflc, ibiquc ad tempus aliquod fuiffc, amp;nbsp;poft fuam ctiam mortem aliquam pos-namtuliffc col.^zS. Facit enim mendaeem Chri-ftuna,qui moriens omnes pœnas fuas finiuit amp;nbsp;dixit Hodie mecitm eris in Paradifi.

■I nbsp;nbsp;nbsp;Quarta,Paradifum, 8c Sinum Abrahami collo-

cat in inferno, 8c loco fubterraneo col. 416.L.D.

''j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^.FortaJJè, ctiam in eo ipfo, in quo

; lunt Diaboli, loco, fed ab Abyffo magna diftâtia *** nbsp;nbsp;diftinéfo. At Paulus a, Corint.ix.verf.a.amp; i.Thcf-

I* fal.^.vcrf.iy. ait afeenfu, non defeenfuopus elfe, vt in Paradifum pcrueniarnus.

Quintam bærefm omitto : Nempe iuftorum Animas mortuorum ante Cbrifti mortem non fuiffe in cœlum receptas. Plures annotari, pof-funt'.fednosbrcuitatiftudcmus.

Nugacitas Bellarmini apparct, quód,quum er-roriftc de defeenfu Cbrifti ad loca fubterranea huicfundaméto innitatur, nimirum Animas pio-runa ante Cbrifti morte non fuiffc in coelo,quem-admodura ipfemet agnofeit col.419. ratio-l'*' tione(nonfutt opHStMydefcenfuChrt^liad tnferos,fi

AniiM tuiioruin non erant tn tnferieStamenboc fuç i*' fententiæ fundameMoprxtermiffo,vcllcuiffime confirmato, quoniam illud probarc non potuit, adcuriofas Ulas de infcris,amp; Animæ Cbriftiad I'* nbsp;nbsp;nbsp;cos difeeftu quæftiones auidè decucurrit.Hoc au.-

'''[ tem fundamentum filfum efl'e poftea demonftra-® nbsp;nbsp;nbsp;bimus. I am verb ab ifto Animas piorura in infe-

lis ante Cbrifti mortem poft exceflum piorum

nr 4

ft'

î84 h E 5 P o N 11 o D a N AE I firiße ncquaquam probari potiiit. Capite viideci' ino huius libri fuum errorem confiimare conat»’ iis rationibus,quæ plane funtniliili.Prim’ fumptaeft ex Gcnef.q^.verf.^S.perperam intclk' clo. Namqiipd lacôbus ait tic corpore amp;nbsp;corpà' tali morte, iftede animæ poft mortem defee®*“ àdloca fubterranea contra amp;nbsp;verba, amp;nbsp;mencc® S.fcripturæ accipitdcgatiir locus ipfe à piis.

■ Sccünda ratio ducitur ex duobus locis alleg®' licè à ^ellarmino nulla neceflitate, fed magnlt;’ animi Crrorc explicatis, NempeLuc. capite ded-► nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ino fckto, verbe, vigefimo Icxto, vbi dicituriW'

gnus fuifte hiatus inter animas damnatoriifi))^ amp;nbsp;locum,vbi crant animæ iuftorum. Ergo aitill* animæ horum crant in inferis. Imo verb idcirco non crant ininteris piorum animæ, quonianii’’ interis crant animæ damnatorum : Inter autel'' iftarum animarura reccptacula magnum éraf Itp ciintcrftitium,fpatium, amp;nbsp;ingens hiatus. Qi'’ autem maior hiatus efle vcl fingi poteft,quàmlt;]‘quot;. cft inter extimû cœlum, amp;nbsp;rcrrç centrum.quc®’' admodum docent Philofophi? Ex quo fit, vt i®' ftorum animæ ante Chrifti mortem in cffl®' Damnatorum aufCm in terræ centro amp;: infb® fint ex illius loci mente collocandæ. Alter lof* ab hoc allegoricc interpretatus eft ex Zachat* capite nono verfu vndecimo, vbi quod de capi*' liitatc Babylonica (quæ Z4c«r metaphoricè aqu® amp;nbsp;confolationc carens appellatur) à Prophetadi' cittir, ifte transfert ad loca fubterranea,in detrudit animas piorum. Fallaciç funt omnes iH’’ • ■ • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ration'^

Ad 11. CoNTROVERS. 185

ratioiibeSi à mala Sac'ræ fcripturæ interpretatione, 'ac proinde ab æquiuocationcjconficta.

Tertia ratio clt cxPatrum nonnullorum kuiter amp;nbsp;dubitanter bane fentcntiam proferentium autoritäre. Sedquod illi dubitanter,ifte afleue-ranter:quod illimodeftc,amp; deliberaturi dixe-rant, ifte quadam dictatoria poteftatc ratum amp;nbsp;firmum elfe vult, amp;nbsp;cdiâum Principis cenferi. Keevero vclDcus, velRex eft ifte Monaebus vt fua décréta probate quemquana cogéré poflrt. Ergo difeat modeftè fua profcrtc, amp;nbsp;Patrum feri-ptapiudcntcr legere. Et hæc quidem Bcllarminî fra.nugacitatem oftendunt.

ContradiClioncm autembæc, quæ feqtnïntur. Libro fupcriorc V biquitarios pevfccutus cft, hoc-fententiam corum vèl qui maxime probat, dürft omnifeientiavn animç Cbrifti tribuit ab ipforho-mento conceptionis. Vbique tuctur netefl'arium fuifl'c anime Cbrifti defcenfum ad inferos,vt pio-rum Animæ ex iis locis liberarentur; tarnen vi rationum, quas DurandUs affért, viótus colutnha’ quadriugentcGma vigeftmafoxta L. C. §.

fatetur nibil Cbrifti defcenfum ad earn rem efti-

• 1* ciendam fuifl'e ncceftarium.Item animam Cbrifti fimul in pluribus poft mortem locis clfc pofte alt columna quadringcntcfima vlgefima feptima L.

• 1' A. in eoAem boe libro tarnen animas extra fua y corpora nufquam in loco efl'e vult. Prxterca boe' ipfum pugnat cum alia buius fententia, q«a cenfet animam Cbrifti amp;nbsp;cura latrone in Paradlfo, amp;nbsp;in

inferno ftraul, vt in loco,cffe nó potuiffefed fuif-fein inferno quodadlocura ; fuiffe in Paradifo.

Responsio Dan ABI

^uod ad cfFeâum col. 4ï6.L.D. quoniam Aniffli limul pluribus in locis cfle non poteft.Item Sin“ Abrahami, amp;nbsp;Paradilumiftclocafubterraneactfs fcribit ex loco Luc. ló.vcrf.zó. At illic dicitur A-nima Lazari in Sinum Abrahami, ficiit in locuw non inferiorcm»fcd fuperiorem ab Angelisbcatis qui non funt ab inferis, afportata,verf.2x.amp; quuffl diues dicitur vidifleLazarum ,fcnbitur fuftuliflf in altum amp;nbsp;cœluin oculos, non auté cos in imiiw deiccifle verf.xj.qiiæ omnia cum doélnna Beilir-mini ex eo loco colleéta manitefte pugnant.ltcw Chriftum beatificaflc Animas omniumiuftoruWi quum dixit latroni, mecum eru tarnen necefle fuifle, non prius eas beafle, qui® defiïendiflct prçfentia corporali ad inferos, cótra Auguft, fupra ïohannem Per parttnpattonemD^* fit Anima, beata, ait, non anteparticipatione fiança. Quid ergo ifto Animæ Chrifti ad Ailin’*® piorum defcenfuvt bcatæ fièrent,fuit opusiJtc® Animas iuftorum plenum fuæ redemptionis pr*' tium in Chrifti morte amp;nbsp;exfpiratione perfolutf'® non taméliberatas ab inferis fuifie ftatim à Deo, fed demum poft aliquod tempu? col.qxó.L.D-

Maledicentia iftius hominis vel ex eo cerni-tur,quód amp;nbsp;Thoniam,amp; Durandum,amp; Banauen-turam fuos prçceptores conuitiis incclïït cap» i5' amp;nbsp;Auguftinum pene vbique, fed prælertim c*P‘ 16. Caluinum autem amp;nbsp;Bezam, qui proximevt* ad Durandum, cap.i6, vel ad Auguftinum cap-B' accelferunt,ferre non poteft ifte catulus, aquibu* tarnen amp;nbsp;ratiocinari,amp; venari,amp; cquitaredidic’®' Sic fe virum bonum fcilicet, Sc gratum oftenin

Ad II. CoHÏROvERS. 187

fie Vramp;textatos référant, inlt;|iût ille nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;.

Hefuitarum regulæ z«orej Sc probos. lam iftutn doceo. Animas vcrc amp;deliumamp; piorum bomi-num ante Chrifti mortem detunétorum ftatim ia cœlum fuifle rcceptas.

Quanquam quæabfurda ex contraria buic no--ftræfcntcntiafcquuntur (quorum quædamfolum annotauit fub capa6.ipfemct Bellarminus)often-dût perfpicuc errate eos «rauiter, qui aliud,quam nosdocent:quâquam quodhüc dçfcenfum Cbri^ Ri ad inferouaegauit Ourandusproptercàatquci fine circuitione lib. 5. Sentent. quot;Öift. il, Q^ft.3’ ptobat inter ipfofmct Sentêtiarios de bac dociri-nanequaquam certo conftare,amp; quod ipfemet Bellartninus ait Cluifti defeenfum ad inierna loca non fuiffe ncccflarium col. 416. L. C. bunc ipfum confutat : amp;nos verum dicerc 8c fentire confirmât ; tarnen vt promiffum noftruqa præfte-mus,5c fidem liberemus,boc docerc cxDci verbo feripto inftituimus.

Prima ratio noftraeftexLuc.ij.verf.qs-Hoi/ie

•meeam erts in P^radtfo. Déclarât enim (c co die (atcratpenè iaravcfperumdiei,quumboc dixit Cbriftus) fuifle futurum in cœlo, vbi eftParadi-fus, non in inferno, 8c Abyffo ( vbi funt Diaboli

*' Luc.8. verf.51. ) vbi nequaquam eft Paradifus •• 8c fimul cura eo Aniraam latronis in eodemloco.

' At verb latro tunc no aïiam à Cbrifto promiCfio-

• nera audiuit, 8c accepit ; quara ea eft, qux Patri-l‘ bus omnibus verè fidelibus faéfa fucrat à Deo,8c

Paulus appellat vitara æternara Rora. 6. verf. 13.

Apoftolus adHcbræos cap.ii.vcrf.tq. 11. verf. ai.

j8B Responsio Danaei

mcliorem patiiaiTi,amp; cçleftcm Hierufalem,(|uaifl adcpti flint perfidem poft mortem, quernadnio' dumamp;latro. Merces cnim fidei in Chiiftumeft faills aniiTariim Ephcf.r.v.S. i.Pctri.i.ver.9.

Sccunda ratio,pij morientcs ante incarnationt Chrifti expcctarunt meliorcm illam , id eft, celc' ftem patriam. At fuafpe friiftrati non fucrunt. Spcs enim in Deum Dciq; promifliones nûqiw® piosfallit,autpudcfacit Heb.n. vcr.io.i6. RoiiW' 5.verfi.5. Ergo Patresmoriétes in cceleftemilb® Patriam euolabant. Nee illa patria amp;nbsp;Hieriifaleni coelcftisin infernisamp; fubterraneis locis efle pO' tuitifcd manifefte amp;nbsp;aperte ftatiiitiir cflc in cceliS' Nam apiptllatur E7r«pai'/oç,amp; fedesbeatorum An-gcloriim qui non habitariint vnquam inlnfen* Hebr.ii.vcr.io. iz.Vcr.zi.ij.ver.iq.

T ertia ratio, Chriftiis ab initio Mundi pro fi' delibus maólatus fuifle dicitur Apocal. 15. ver ?' Ergo Chrifti mors ab initio Mundi in verefiJt' libusfuiimeffectiim protulit. Eft autem fahisA® marum,Roman. 3. ver. 24.25. Quarc feruati fu® per earn Chrifti mortem Patrçs, Salus auteiriA-nimariim alibi,quam in crelis amp;Paradifo no fuit. Ergo Animæ pioriim ctiam ante Chrifti mortem in ftnum Abrahami,amp; coelum receptç fuerut Luc i6.ver.22.

Quarta ratio , Patres ante Chrifti morte® manducarunt candem nobifeum efeara Spiritualem, cundem nobifeum Chrifti fanguinem bibc-runt, I. Corinth.cap.io.verfi.^.q.QÏare eandeni) quam nos hodie, falutem etiam tunc adept! W» amp;nbsp;in cceliim deduifti funt. 2. Petr.i. verfic.i Fide^ in omnibus