fequente pagina conünentur) rccexta, fó-lidis racionibus teftimoni'if^e iacrarum Scripturarum amp;nbsp;Doétorum veteris Eccle-fix confutata.

amp; modefta refponfio,Ad Profeflbrum Turnonioriim/æ , cietatisj vtaiunt, lefuaiTertiones, quas Théologiens amp;

Philofophicas appellant^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5°i'

;; j4bef,leSiorChrifiiAne,varios traEkitus âepra-cpnM doi,trinlt;i lefuitiCA cApttibu-s diuerßs lo-''-Vi 1^1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fditos, hÂcque edinone »w quot;vnii

coUeEtos-, tjuibui nonnulia alia eiufdem argiiwn.i dtmnafauenteclementiabreui accident. Dura quot;^ooalterum tomtcm tibtparamni , tuumeflt cjnam pcr^ fiiciaßßf Chnitiano gregi pßtidonymorutntsiorutn coUn-ntes ettam attire etiam conßderare , amp;nbsp;attenta ficrarnm Scriptararnm leElione ,adhtbitis etiam Patrum ßtfftagijS, fiphifinata lelüttica deiegere execrari. jinteannos ali-ijHor^^uwn nona li'ttw feiia conßltum nonßtts adhuc pa-teret nbsp;nbsp;nbsp;de fcholis occuppandrs tantitmmodo ßUiciti eßi

lefuita vtderentur , rnonach ßni refirmationern nefcia quam nonnttHißmniabant : 4t tn Incem prodeunitbta (^ate-chifmis,Cenißris,alijß^He Ießttrarnmfrrragintbcu, lt;}ua ai temples latnerat hypocrißs impietae, t4«tl«wj exerto ca-pne pijs ommboi apparuit.zJ^dihfveropaulo propiw t^o-'lnm dogmata confiderantt protinw occutrit verißimu Ter-tulltaoidtüurn ,hareticos ,ß de firipturis ßlis tjuafiiones CuKt fißat,lkire non poße. jlufrr entm leßttts paralogißnos^ amp;deiortM patrumßntewtas ; projèr nbsp;nbsp;obijceillis Prophe-

tic« öquot; j^pofloltca te^lîmoniaitunc ^re nonpoternnt.Ue-rumtamen ne veteris Eccleßalumtnaad tenebras veritati

juamimpudenter Ie[ùit£in patroctnium errorum dotlora Ecclefîjipertrahere coneritur. Eec/amahunt^ß fcioy nbsp;proJirent conßjjionem ^»gufttniand àfreTortt^

conßrctnatitrh, Opw item catechiSiicttm Camfit, totvtl^' rum teilimonijs refirtum,aliâ^He eiufinodf. detii^ue cü Patrtbuä comtttet.EPio fane,nec emm vete^esfibifernj^ conPïareuJferotfèdtunttjper dumfilidiidoPt/init eorum (!•' plicatto dtem videat, tllud refponßim hàbeant lefuitit^ episiola 19- e^uguflint ad Elteronymum : Ego-, tn^uitff^' tear charttact tui. flltó eisScrtpturarum bbrtc , t^uitarnb' nom Ct appebantur^didici hunc timorem honore'mcjue defl' rciUt nullum eorum authoremfcnbendo ahyutd errajflfl^ mtjjtrne eredam, tyiefl altcjutd tn els offendo Itterts wdeatur contrartum vertta!i,nthtl altud epuam 'velmend^' fum ejfle codtcempvei tnterpretem non affeyuutum eflep**^* ddlum eflpvelme mintme intellcxtfle non ambigam. (tutem italego m epuantabbet flnPlttate doPlnnapue pclleant,non tdeo uerum putem ^Uia tpfiita fenferunt,p tyuta miht v el per illos aumores canentcoSy quot;vel probabtltt*' tione ^Hod a vero non abhorreat^perfaadere pourunt-tCirntfrater./enttrealtcjuidaltter extibmo-.prorßcidttcjtttit^' non te arbtiror jte legi tuesltbros lt;00110 tanpuam Propl^t' tarum lt;001 jipoflolorum, de /juorum/cgt; tptis epuod omwd rare careanCtdubitare neflirtum efl. ^bflt hoc àpta Iitate veraetde lemetiflo rogtiattone'iipuani^eflapf^' dtttu , non 'Vtteptie diceresth'^iina mereremur coplexus tlid ft collatione mutuafel doceremuf abpuafel dtfeeret»^'. Et ha c eptade flpienter cflChnfltane flluguflinui, cut ft ctr fenttuiur fcfiita:regulam certa examinie omniu dolitin*'^ ru habent-fin autem fluo more,fànPlA Sertptura authoritdi 'Partttmiudicipsflibttcere pergunttinflmta fuafruatitiic-od ft ad teredeamyLeblor ^non tncommodum ertt,ipuiidati)t^ Kemnicip (fl Tiopuintpraflzttontbui htc attexere,'Vti)fld''^ eorü certtorfiiilus^ttbt Itbellos oblatoe tucUdtore ammo (d'

currM.Hamp;cfunt igUur verba epiflola Kemnicij ad ifluflrif-fimüprinctpern leachimü Marchione Brandendurgenßm.

M. K Tquot; I S ßne trtfltfnma dtjßcultattbi'H (ß tni~ /èrijs expofira funt postrema hac tempora , non tantum çropter langutdam ^ua/i effœtam mundi ßneüam , ßd ptitcipne i]uia Draco ille antnjutu, ejuoproptm vna cïi mu-dl fine itternumßbi tmmtnere exittîi intelligit i eo acobtori odio in Hierarchioi dtutnitm tnßttuttu-, Ecileßatnßcilicett Rempublicam nbsp;nbsp;Geconomiamgraßatur, Stent Ftliui Dei

dtfierte vaüctnatiti eß depericulis po^emt temporis. Eß tarnen de tjuo vera animtgratalatione Deo grattai aga-mM^^uodin hsc tpß tempora,atat noilrainctdeTtt,tn ^ui-htK-fiDeM aternM Pater Domini noflri lefa Chrtfli,pro ea ftia irnmenß mtßericordia, tjuavult omnes hummesßluos fitri,^ adagnitienemveritatis peruenire ,dete^lts varijs amp;horrend.is abominationib-M regnipontißeij veram cß ge~

, Eccleßstßta-itjuafi accenß in denßßimis tenebris clart/stma luce^reflttuit.HocfumrnHbeneßcttimdecetnos-, tjutmebra fumuivera Eccleßa,grata mente agnofeere cß celebrare.

Ef tjitide homo Ule peccati,ör ßtusperditionisttjue Pau las vereftanomtnatßntitttjuale in regno fuo exhac Euage ly lace plagd acceperit.Ne^ hoc dißßmulat.Ideo nu llü non mottet lapide.vt lace tlld dintnitus accenßrn,vel opprrmat

• ^'extinguat,,vel certenebalas cahgtni obijCtatj.Et vt derelttjais ^h£ à Pótific^s vel ex tnßdijt,vel aperto Marte ij) g^erittnr,id no die a • Bec en s ante nö maltos annos^a’B^manp

Potißce,creata efinoaa ßclaßefnititarä-hoc coßlio,^utare-t lti^utcondiiü:iiy Pontißcia turpttudtnts patrom, parttm ob , JiieWM «Kyc!i»4,t£j ad ijtiod conduitßane,praiiare non poß ' funtyparitm langnidtas agere videntar vt in nnti.im hane I ordwemwoprarentHi^^gMt a pr«mn an««, a reneris tjaaß vngtHculiSitalicem abominattoniiyz/ipoc.imts medulltt » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*-'n-

^vifcerihtts imbibèrent, ô'po^ealinguarum, pe/itiori! littérature prxßäiisglorioßM lt;juam verius, tnfbnPlt^ Cer-mantam potißwum inuaderent ß h^c fir fin noua Pontifi cis creatura^id^uod à reliejuie haüenus magno ^utdetn conatu, fid non partfitccejfu tentatum efl} pofiet ^erm»' nis velper Hypecrtfin ertpere vel violentta tlltm yuamfi bt infilenter arrogant erndttwnts, extoryuere veram agfi' tionemvoluntatió Dei infiriptis Propheticit j4pofiolicit patefiiSla. Et intrapaucos annos, in muLta exa ^ tna, noiii hac Ponttficiifœtura,txcreMt,yua nwltM tarn t/artes Gef manie oecuparunt. neme tgitur leßtmtarum cœptt iamvbi' yuefere notnmejfie ,yiieve'ioßt dollrtna ,ynamßtbnovi bgt;ypocrtßvtLitam,tidinfictendam pnrttatem finttum lße‘^ circumfirunt,z’ttlgo hallenw nonfiati fiue adeo noetim,nili yuodyuedarn ex mytlerijS tl/orum obfin -e in va/gus emi narunt.Occnpatt enim haEien'!' fiiernnt,co!locandts pr^ firendts fii^ nidts nbsp;nbsp;nbsp;ne ipfißio fiindicioßiex , priufii’tll^

niditm reÉle copofutfiet,tgt;roderet,finpttone magna ex te absltnuerant, velcerte ßymd/crtpfirnnt^ttainuohK' runt ambtguisgenera!tta:tbtu^ vtyuidfi^hecpre eettf^^ proprtf haberetynonfhctlepclfiet deprehendt.

z/inno z/ero GQ.aleßtuttts, yni nunc Cohinia tetattifi cultatem 'Theo'ogtcam reprafintant ( vt ipj'orutn vtd'^ vtar ) édita eß cenßtra ynadamyde ptiicipuM doHrtna cs'^' ßis capttibiif (jua ttafiuperbe gt;3'infilenterfiripta el^f-vtreh' yuos pontißctosfiriptores ßactle ornncs trnpudentta fupeHlp JUienim mitlta, yna viäem nmü efie MantfePki,diffirt)igt;‘^^’ multa mttigant,mnlta aliterinterprerantur.

De Iefnuttarum vero cenfitra,hoc poßurn vere re,nthilvtiy:iara tarn notarié fiilfim.,mhiltawfl.agtttigt;fi''^' pudenstn Pcnttficta Ecelefia ,vel perfimntum exeo^i^“' rum eße,yuod non aufiit cenfura t(ki nalam probaxi, tort impudentia deßndere. E 't yuafi non fitis haUeH‘^lt;

fnchi fitijfct from Thaidii 'S uh) lont cd, in fingulis articulis Cenfura tfa lefuuitdrHm nonnm addit impudentn cu-mnlum.

rttgiiurewijfarijisii Romani Pontfficis plenty inno-tefiant, noilri^ pracipue Eccleßü cjnibHi turhandu ah idoloßo mati fnnt^non de nomine tantum , verum praci-pie defl igiriofà impudentia doPlrina notifiantytifdtcaut me frUururn operapreciumß ex cenftra ifla colligerem praei-puacapita Theologia Iefuuitaruwiy Vt ilia quafitnbreui tt^ belladefcripta » nbsp;nbsp;publiceßeElandapropoßta, ab omnibut

agnofci,^ pro eo ac meretur celebrartpoffitSi enim prtmi-tiaprooymnafmatumtales funt y ^tiidporro (jermania ah bacßckiß /^uando pltu vtrium acceperityoxpe^ndumßt^ coriatM Lebtor ipßßatucf.ßlolui atttem tnbtituere iuilam 'Velexplicationem velreßtationem yßd tantum axiomata ßue propoßiiones illorum nuda recitatione anno laut, quot;Ryet enim tarn manifisla eßyvi ab tlLic ettamy tjuiprima tantum principia doUrtna Chritliana didtcerunt y poßu tntelligi (f“ dijudicari-St tarnen jperoßre , vt lefuuitairrttati, ipß his lineamentis addant colores y amp;ß ejuahabentaltamyßeria m lt;gisreconditanobis pateßictant y tune firßn non de-eritntyi^Mi plenius relfondeant. Hanc vero lt;^uaterncunque meamfiriptionem cum de amicorum conßlio conilttutßem edercyVolui Illustrißime Eleblor V.Cetf.dedicareyhanc po tifimum ob canjfam. Intereß enim ‘Erincipum Germaniat ,li' reblenoße^ualfsßtnona'tllaßbia,)uamquot;R,pmantM Ponti-.ƒ fex prificipa/iter in perntaem Eccleßarum Germania,crea-ß utt,(f ijUid ab ea expe^andumßt tUis y tjui earn in ßnufi-uent.Exislimabam autempropter tUubirißtrnumCelß V. norneiiyplures eo Ubentiiu insfebturos hunc ^uaß tabellamy preponentem nontjutdem vtuos colores yßd tantum Unea

sy menla turpititdtnis tsliiußbia.^rbitrabar etiam Celf.E', bancfiriptionem vel hoc nomine non fore ingratam y ^uia H' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiij.

^nnoprecedente,Celf.V, huita feEie hominem^ coram dtmt, craU'iffirnaf ^uafcjue pontificy regni abominattu^'^ impudenter de fin der e, e^r ^»idem cum manifiïla t/erif^ conuiElut eJJ'et,nthtl aliud potuijfe reß)ondere,lt;^uam fiigt;* ejfe integrum, propter Pontificü autoritatem aliter Bo^inM autem fie habet in fùa ad comttem Ludoudi^ à Sein epiïlola.

tationtbui adduclmfum, vt cogitattones quafitameoitdi^ «0 Monachor~iordine,que Italia altera tn ifiogénéré ea,nuperin ChrtHianum orbemtnuexit,inpublicum paterer. Ex quo enim audiut clr titulum quo fi ornaud i artem qua fie mundo tnfinuautt noua kac Satana phal^iquot;^' •tiotria animum meum fiubiere cogttattoncs, turn de ishtu implacabili tn Chriiîum odio, tum de eitu in gnanda Ecclefia aHu tfi viribuilUtenim in capiendù^'''^ filtqsfingularem fùam alîuttam prodit, itain hit exeq«i^ àit,^!!' qua vult perfictendie,mtram qua pradittu efi op, dit potentiam, quarum rerum fieriam medttationem adptetatem adfirre adiumentum extfitmo. Quam ob vtqua mihivenerant inmentem cornmunicarem cani*\gt; leHortbut ( nam cateros non moror ) mthi perjuaderi fitm pajfiut. Elue vfique JCemnitius clf Boqutnuf.jibtf*^ confilium, ex lAris quos tthi exhibemui, fitctlè perd' pia. E'ale Chrtfitane leltor, (fi humtliprudenti • que animo proba Sptritus an ex Deofinf.

i7‘ Axlomata lefuitarum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nj.

s V focietatem neceflarium,efie vitam Chn-fto dignam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;7i‘

H* Nullumcrucis iesv veftighim confpiciiii fodalitio quod ab eo nomen fibi finxit i8fi.

Ie s V iT A s cû Nazarçis hçreticis cruels Chri fti inimicis magna habere fimilitudiné 191. 15' Retinendum effe in Ecclelïa cum antiqua pie-tare veterem Chriftianorum titulum 103.

!gt;' O'

■'‘t: ü'

lH' )?■' 11'■ i- ' tï' I' o r

4' }'

(»

S-

T-

3S4-

39ögt;

407-419.411.428.

438.

449-4^0.467.

485-494-

De Inuocatione Sanftorum

De Cœna Domini

De Traditionibus Delmaginibus De Cœlibatu amp;nbsp;matrimonio DePutgatorio

DeEcclefia

‘^E s P o N s I o N I s C A-demi£ 7^eman/en. ad Xhe/ès lefti-tarum T wnoniorum partes practpuit.

De verbi amp;• Ecclelîx Dei autoritäre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5M’

Delmaginibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jcj'

De vera corporis Chrifti præfentia verâqueipfi® perceptionein facrofanéto Euchariftix facra-mento

Præfatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^41'

Vêtus amp;nbsp;Catholica doftrina cumnouis Srlei“'quot; ticis commentis collata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;649-^^^

lefuitas Turnonios Tranfliibftantiationematque adeo fynagogæPontificiæ fundanienta coniiel-lere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^S4'

De fundamento Ecclefiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

• OmniA Degmata fidei Chfi^ianx necejfariaad ßlutemin Sacrù Canonicisfiripturtó coa~ tinentur.loan.zo. H ebr.i.

2-. Ante mîidiconslituttonem EleUifuntin Chri~ flotVt ej^ent Sanili, ç/ues Pater adoptaret pe~ flea in lilies, per Christum in /efe,probeneMlo

4' Chriïttu 'vnica efl EleElorum omnium coram Pâtre cxleiït fipientia, iuShtia, finütcatio (ÿ redemptio.t.Çor.i.

5. Coüigintm cum ApoSlolo’Paulo , hominemiu-flifleari fideinChrifturnab/^ue operibw Le-gts.Rom.^.

6. Membra Chrisîi capitifuocarnalts «c natura-~ Us coniunk'iionis modo non quot;jntunrur.-Sed virtu-te Spiritui Sanlli ç^fide, Chrt^i:um ipfum, e0 eiui benefiaaparticipant.Joan.6.Ephef.'^.

. Disant eleÜt cum ^aulo^Kiait in me Chrtflus: credunt fe tranfituros etiarn à morte in vit am, JMXM Cbrifli promijflum : nec vllum aliud nomen fub camp;lo datum fibi fitifle exiflimant ner ' ^uodoporteat homines feruari, prater Chrtfii nomerrinecenim e(i tn alio quot^uam (alw.Gal.

OsT TR\NciscvM 8c Domînîcüj cum fxcuium effet fevaciffimum o-mnis generis Seft arum,qux nouas vi-I uendi tegulas(ficut vocant')ab homi-’ nibus excogitatas 8i prxfcriptas,\on-

geptxferebant Cbrifti mandatis •. mufti fuerunt, r^uizeiononmafo cenfueruut in cuftibus Aiuinis, St negotiis pietatis,elTe çotius tegufam lefu, cyuâ îtancifcivef Dominici veV afiotum c^norumcun-iciu. . c^ue fettandam. Platina enim annotanit circiter I annum tgt; osuu 11^16.ottos fuiffe in l.nlttania,m.ii *. (evofuetunt nominali milites lefu Et mox , anno lAiVue» i ijóó.lefnatotum deuotio Senis otta eft.. de quibus lel'a. 1 itafctibitSabellicus'.Colligebantut ab initio do-1 mefticatim,frmplici babitu amicii, multa innocë-1 tia amp;nbsp;pietate virijviélü fibilabore Sc o'peta qux-tirantes,Kpoftolici ab initio Clerici nûcuçati. Ht i Jteque'facris initiantut ,necpte celebrant Miifavum . 1 folennia,tantum orationi vacantAefuati ab co di-

I Cti,cpioAleVuregis fnmmiftetpuens fit nomen in AvCtu \ illotUm ote,amp;: c.Éecitar etiam V olaterrantts Ste-1 pbanum c\ucnd'a‘tiononienfem,anno Domini 1410. oido fci-I o»dinem fetnatotis mueniffe.ï.t conuentns cpnof- »at»'»». Y daleïuatoitiittl.ta\iaïuifle,Sabcllicus amp;. V olater-^°,'Yefùa I

ranus tellantur Sed fenfim amp;nbsp;quafi fua fponteco»' cideriint,cfi prae caeteris móhachorü feótisjadn^ lam poiï'éilt authqfitaté emergere. Publice ein® tune iriEcclefiis,ficiit extat apud Antonium,^'''■ tuJtus?“ t’ebatUrrSlib Pauli quidem imagine jperhùcd“'

ad Chnftumjfub Dominici vero imagine gt;nbsp;Sedfr ciljus per iftu. Et dignum eft obferuationeqiK’quot; Volaterranus annotauit,Iefiiatos iftos , cuni Ap’’ ftolici nuncuparentur,amp;Ie(u nomen frequensp!' lefuatotufgt in ipforfi ore,Pontifici Vrbano fufpeftos iù'f' fpl’du^' legt;qnafi cum fratricellis,lîue VValdenlîbus fel’'*' Pontihei. rent,hoc eft,qiiafi verbum Deijn feriptis l’rophf ticis amp;nbsp;Apoftolicis patefadum, præferrent Iw®*' num traditionibus.

Icfuuiti- lefuvvitarum vero de quibus hæctradatio rutu pouaftitiita efl:,noua plane efl: Religio,val de receSjäquot;'?

° paucos annos a Romano Pontince creat3iamp; Chriftiano obtrufa. Vtque de nouitate huius^ élr omnibus conftaret,lhidiofe vitariit vétetesquot; las,de quibus dixi,appeIlationes.NoIuerunte'’lt;J' aiTumere vocabulum militumiefu, neclefu''’f‘’f'’’ nec ordinis Seruatoris:fed nouo inuento,noU3’'; tribiita efl appcllatio lefuvvitarum fcilicet.

vt oflendcrent fe alienos effe à fufpicione ilU’^^ terum Iefuatorum,de qua diximus. PrirnaV^^® Pater le- origo fie le habetJoliannes Petrus Cataphaj'l'^’ fuuitarü. poj^ea Cardinalis, amp;: tandem Anno Dominii!!''

Pontifex faótiis,Paulus Quartus didus häc ptiufquamad fafligium illiid eucheretutj'^^ netiis primii infliruiife fcribitur,quä poftea dina!isamp; Pontifex faóhiSjita aiixit,illuftrauitgt;, tandé canonizai:it,vt toti orbi Chriftiano infi®“ do,vel fola fufficere iam iudicetur. Et de wp'; riis quidem illorum , ad qux folis forfan inidj''* CvrSedes aditus patetjnihil dicam;Sedhuius tantum vep ^abylo- leitore commonefadum, yt confideret quo

bus teçnnis,polt tot Monachorum examina, qui- acmein-busmundus obfeffiis tenetut, Thaidis Babyloni- xa fit. ex fedes nouas has creaturas, fiue excluferit fiue enixa fit.llla auté tantum recitabo,qux non ignora funt.Sétit homo Ule peccatiamp; filins perditio-n'iSjcœptum iam illud effe, quod Paulus pr’idixit^'^^'®^ (Queni Dominus çofitiet fpiritu ons fui,hoc eft, verbofuo)Et videt veliquorum ordinumquantu-uisprxpingues nbsp;nbsp;craffos ventres,non poftefulci-

re labalceiitemRomanam federn , hanc maxime it' oh cauffam,quia illam partem regulx Pracifci qiiç if fie habet (Nefeientes non curent difeere llteras) ul' omnes folicitç obferuät ,ficut Epigramraa quod-dam Aicif.Cauiftibenetune te vlla occidere pol-

fetLittera,nam nulla eft littera nota tibi. Itavt (itf oido fratrum ignorätix fadtus fit iam vniuerfalis.

(b’ Animaduertit igitur PotifexÇnec miru ,omnia e- gnotamiç (f nim iura habet in ferinio peftoris fui)opus effe re CathoU-jl* gno fuo nona creatura. Et quia,extra de träflatio- «us.

11^ immutare rerum naturas,amp; poffe aliquid denihi-ÿ' lo facere : aggreffus eft igitur magno animo 8c il** multo maiori fpe creationem huius noui ordinis, i'f amp;nbsp;in régula cauit non effe onerandos immodicis Aftus Tü-ceremoniisjfed adhibendos fumma diligentia ad nudus.

ÿ’ difeendas litetas , ad cognofeenda ftudia lingua-tum,ad euoluenda fetipta veterum , vt erroribus ji* amp;nbsp;abufibus, ex yerbo Dei toti iam mundo dete-(f nbsp;nbsp;ftisjplauftbilé aliquâ fpecié orationis lenocinio in

ƒ duete,8c. neruos tegniPotificij eöferuare difeerét ü nbsp;nbsp;Sc conaretur,vt frvfus periclitatis iä intâtaEuâge

•ÿ ïqluceregniPótiftcij, itaflagitaret,ex illo ordine je poffent taqua emiffatij in omné tetra fubmitti P o-1^ tificix turpitudinis pattoni. Hine in receti P ötifi-cis legaiionepetGetmaniâjprçeipuelefuitaium A.ij.

lefuuita-nomen auditum fiiit.Et quid ein in fcrïptoilloirt'* puTêtU ’’J® examen iam indicucmiiSigloriofè magis qiiat' folide amp;nbsp;vere oftentant cognitionem linguaru®! flofculos aliquos politioris literaturæ,amp; mulwlf étionem antiquitatis* deinde animaduerW^ eft amp;C. hoc in Germania præl'ertim, etiamillosq®' Pontifici iurati lunt,imo apoftatas etia,qui magquot;' meicede conduifticiam linguam Roman« carunt,quaEdamin manifeftis erroribus , amp;nbsp;ninii“ crafsis abufibHS improbare,qiiçdâ timidiusdeftquot;' dere , de quibufdam nimis modefte Sc mitiusq'® ftatiis regni Pontifici) ferat loquijpropterea qu'*; in Germania educati clarifsimam Euangelii etiam inuiti fentiät in teftimonium ipfis.InitaiSi'

Pueros tur in exordio huius religion is fuit hçc ratio,vti* quxrunt teneris annis piieri in quib’fpes aliqua videte'“! lefuuitac.qi^ggjjjj hunc ordincm cooptaretur, amp;nbsp;proctd' luce Euageli) quod Dei benignitate Germaniç*' fuIfit,Romam miffi,ibi in mediis abominationil’’’ educarentur,fingerentur amp;nbsp;formarentur/Notiquot;* eft enim iilud Vergili) : Adeo à teneris multum eft.Item illud Terenti) : Si quis magil’** ad earn ré cœperit improbum, ipfnm aniniuwj' grotu facile ad détérioré parte applicat.) Et poquot; qua viderétiir imis vifceribus imbibifte aboniiquot;^ tiones Sc fpurcities,quas meretrix Babylonica^' poc.i/.calice fuo propinat,amp; fatis efle charaftt'î

Germa- beftiæ confirmatitvt tunc per Germaniam tam)'^ Ota pri- Locuftarum examina difpergerentur,fihocfogt;'lt; Ie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Germania polfet rurfus fub iugum

fuita\um ficiû reducijamp;r Ecclcfiis lux ilia quæ ex verbo impetum aftulfit,eripi:aut certe obfcurari,fi no plane extiquot; guijficutfaepius locuftarum examina eripiunt®^ lis folem lucemque diemque. Tibi igitur,ô M ANI A amp;nbsp;faluti tuæ, lefuvvitarum feéta palitsr in exordio fux creationis oppofita fuit'

res nototia eft;occuparunt eniin iam examina illa Partes A Auftriam,obiederunt,Bau3ri3m,amp;: rçcens inuafe-®5J'^‘^

runt magno fttepitu VVeftphaliai-p, amp;nbsp;profpcèlat fùuUis ü'*' ü de alueariis luis lati’ profetédis,amp; in illis cjuos ptunuro . i'f occuparunt locis aperiüt ludos pro pueris, etiain‘^‘’^“l’“‘* in’*, illis qui prima literarum elementa dilcunt. Et vt, ,ƒ multos ad auditoria fua alliciatjprofitentur ibi po ƒ tantumTheologica,verum etiam ftudia politioris-i' J*;, literaturç-.ld quo cófilio fiat,leftor ex ill is qux di^, .

(O'* ximus,intelligit. vos r iiu m o,Vctus eft narratio superfti-tV detuftico quodam,qul cum in Hercynia lylua ma tio Pon-ƒ ioremætatis partem conl'umfiftetivenit aliquando * /, in\icinam vrbem, amp;nbsp;incepit fcifcitari à ciulbus, culibUata lit' quis effet ipforum Deus , illi relpondenf.Deus pa

;ƒ rem. Rufticus pergit per ciultatc 8c obuios quof-ilk que intertogat,cuius hoc eft templum,quis ibi co ’ƒ litur, quern homines illic inuocant ? wer tfidorth omnes vicos vrbis percontan-

do perreptaffetjfempet.rerponfum eft de Sanftis. d’, Ruftic’ igitur egreffus vrbe,cepit exclamare’.Qua. iV* hoc eft mirabiletVatetDomini noftti lefuChrifti, cftDeushuius ciuitatis,8c in tota ciuitate ne vnu quldemtemplum habet,fed omnia hint occupata pattoclniis,cultibus 8c inuocationlbus Sanftotu. Et inde forfan lathum eft,quod inter multa millia templotum,quçSanftis dedicata funt,alicubi vnu tffe audltur, quod appelletur Saluatoris. Eodem^“'?'^’.

M , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ‘ HP ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n tria Papv

. cui non peculiaris or do religionis conl'ecratus fit, y foins veto Dominus nofter ielus Chr iftus nullum, if intei ipfosordine habet. Quia igitur vldentVon-4 tificq tnffieos in hacEuangelij luce illud animad-y uertere,coeperunt cogitate,tandem etiä Domino

dan Jum inter tâ multos amp;nbsp;varios Pontificiat t^ gioni.s ordines5amp; fcélam illam nupernatamji^'^ runt vocari lefuvvitarûjvtipfa appellationeft'J”' icm illi apud Germanos cóciliarentjquafi qui’i'’' élrinam amp;nbsp;v itam lefti profiteantur amp;nbsp;fequant“''

PoR R o , ficut fieri folet, in re 8c appellatioquot;! ndua varix ortæ funt de Rtymologia vocabuH'*“' putationes. Et ego lane illam tantam Granim^'*’ corum litem nolim meafacere, fed varias opi»'®; nes recenfebo,8c deinde leótori liberum permit^* indicium. Quidam Romano more quaefiuer“'* Etymologiam,ficut enim olim Romanorum in^ ratoreS dicebatiir Aphricani,Germanici,Afiat*'^’ Scc.nó qUod amici amp;nbsp;foci) eflent illorumpopulj^ rum, ita didos putat lefuvvitas quafl^rofeflos' iuratos holies lefu.Alij ex hiftorifs veteris Teft’' nienting^voitaaia quxfiuen'it,didos elfe lefuit’* qualî Efiuitas , vel cette lebulitas, 8c hilloriïgt;^ non male fane quadrant ad fe'dâ lefuyvitarû.Stquot; funt,qui contra difputent,non elfe qiiæremü brqicam Etymologiam, cum Homæ nata coiifirmata lit ilia appellario.Cbntêduntigitut**' dos elfe lefuvvitasjquodfymbolüjregulaamp;ftquot;! ma profellîonis vitx ipforum hæc {it( Içfun’.*' ta)Ego veto vt meas etiam côieduras in re ’Pquot; pellatione noua,afferâ,arbirror ex Germanica!'® gua rationem appellationis polfe comrtiodi“®' mel.ius inireniri,nec im!Tierito,quia debétGer®’’ norum elfe Apoftoli.SUntaütem duo potilfi^®'” in Germanica lingua idiomata; fi itaq; iuxtai'l'®' ma Germaniæ inferioris vocabulum examine'®'’ etymologia erit, lefu! wijt, qualî qui 8c ipfelé?^ fit .à lefu 8c procul abducat à lefu.ln idiomate*®' roGermaniç fuperioris dicitur,ïefuvviter,quai' fuvvider.Elieniminter t 8c d fymbolifmu®

tat’,vtTumbetr amp;nbsp;dummer Herr.Et ficut nominal fçpe fiitfîtaliadta lefuvvitç ipCa appellationc prx feferût charaélerem beiliae Apocalypfeos, Voca-tur âutem homo ille peccati, à ?aiilo,ây77xc-iu5plt;ir,à lohanne Antlcbriftus ; Sicut igitur Germanice ad Verbû diceretur Gottsvvider vndChrifto wider, Itihïclecla vocatur lelu wider, oppugnat enim ’vi-prïcipue nomen lefu,quod ipfe laluum faciat po- ‘ puluinfuum à peccatis eorum.Matt.i.amp; Ac.4. Nó ell aliud nomen datû haminibii5,in quaoparceat Ipfosfaluari.Sunt prçterea Grammatici quidâ,qui per vfitatas in fckolis figuras çrpoâaoiv fciVicet amp;nbsp;àpoupén,' etymologiam quaerunt, amp;nbsp;difputant pr i-inamfyllabam fuperftue additam.Vero autem no-mine fine figura appellâdos elTe Suitas,quos Hora tins vocat Epicuri de gtegeporcos.Etdurior lane videti poffet hçc.deriuatio,l'ed ipfi oftédut taies e-

! tymologias in Potificix religionis ordinib. effe v-ji’, fitatas. Qul.n.vQcâtur Canonici reguläres, vita 8c J) faftis demóftrant fe prima fyllaba déptajeffe gula-

((T quæ veto doèltina Sc fides ipfoiu fit, vix pauçi fm tempus la ^r- fpicatipotuerunt.Et non dubiû ell bxc omnia at-iç-’. te quadam ita Inftrutta effe, vt nô pr.iusfputcities jC fuas euomât,8c venena palam diffundant, qua lô-ÿ gelateque nidos fuos fixetint.Ante annosVdll.in P' Auiltia Catecbefis quçAam àlefuvvitis confcripta Cateclie-eàebatur,fed ipfi nomen fuü non profttebâtur , 8c

■jj, deplerifque côttouerfis articulis,licet nô obture jl) indicabantjin quam fententiam inclinarenf.tamé

tinfide 8c quafi.tufpéfo gradurtctgifierfabatut ma- cenfura f, gis,quant aperte fe .explicabât Sed anno 60.C0I0- Colotu-|t 1 nix edidetunt cenfutam quanàâÇipfi,quia vlcinos

habont iniquiores, prædicant elfe valde doèheî' plicacioné ) de præcipuis locis dodrinæ ChriftU’ næjin qua manifefte,craire,amp;' impudenter feapC' riût.Et eu primû eain legerem, optabam aliquem exnoftris prodire , qui ex ilia cenfura Germanii proderet mvfteria lefuvvitariim,vt quinomineu efl'eiit noci,reipfa etiam innotefeerent,quidindlt;gt; - ôlrina nionftri alant.Tâdem hortatu amicorûjipl' Aathuris Jaboreiii nulle in nie rccepi.No autem inltituivei plenioreni explieationeui veræ fenteiitias veliU' ftain refutationem errorum. Hæe eniin in aliis nœ ftrorum feriptis tradita extant; fed tantum volai tiermania: monftrare,quæ fit forma doétrinç amp;nbsp;fi' dei Icfiivvitaribvtque illud breuiusSe ordineali-quo poifé prxftare,per propofitiones feu axioma-ta annotaui eapita Theologiæ lefuvvitarû,amp; verba ipforum fignatis etiam in eenfura Colonienit foliis defcripfîjvt linguam amp;r meuternlefuvvitata lettor quafi in tabella fpeélarepofletiquodliirfi' tati hoc fcriptOjiurfus in aeiem prodierinbamp;f pk' iiius ie declararintjdabitur oeeafio Geriiiaiiiæck' rius monftrandi,quid in medio ipfius finu feiitô amp;■ quærant l’ontifieiæ illæ ereaturæ, 8i nô difficile fuilfet addere pleniores explieationes-, fed iudica* ui leétori haue rationem gratiorem fore. Sedk-grediamur iam penetralia leftiwitarum. Si qualfi vox dovtrinac ib i fonet aufeultemiis.

B boe artieulo ideo fumemis exot-Hi dium.Solent enim in EcclefiaPoH' ÿ tifieia ordines omnium religionum » (quäs Anshelmus propriè amp;nbsp;venu--.quot;TTz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;appellat faftieias ) in illius a

quo nomen habent regulam iurare,i!lam àprXquot; fiantia amp;nbsp;vtilitate apud fe probare,

aliis etiam miris amp;nbsp;vereftupendis modis prx-dicaie:Ita verbi gratia,Francifcani regulam Fran-cifcijDominicani regulam Dominici,non tantum ad coelum vfquejfed vitra cœlos cœlorum, nô di CO iani emendicatis, fed impudéter ementitis en-comiis efterunt,vt faélicix fuæ religion! authori-Utem concilient. Cum igitur noua hæc faélio le-favvitarum nomen lefu (vere ne an in vanum po-ftea videbimus)fibi affumat,vt prç reliquis omnibus ordinibus ipfa appellatione populo Chriftia-no fe infînuet,operæprecium eft in principio ob-, fouarequid illius (àquo fe nomen habere fi-mulant) regulx tribuant, Se quam reuerenter de caloquantur.Vocatur autem Scriptura Sacra, Ca- Scnptwa uonica,ideo amp;■ inde , quia régula eft fidei Chri- * ftianx, amp;nbsp;doftrinam Apeftolorum, Pfal.i^.yocat voceiuf Canonem,amufsim feu regulam.Quod fi Françif- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

cani omnia præcepta generis demôfttatiuiin cô- , mcdandaFrâcifci régula abfumunT,qux encomia , lefuvvitis erunt conquirenda in celebtanda au-thoritateScripture Sactx,qux régula eft élus cuius fibi nomen,ficut lupus veftimenta ouium,cir-cundant.Audi igitur nuper creatx fadionis Pon-tificlx axiomata de Sacra ScrijÆura. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lefwita

1. Scriptura facra eft dodrina mutila , manca ■ 8f imperfeda,qua: non continet omnia qux ad fi- omata de dem morefqué pieviuendi pertinent; fed ille de- s stnptu-fedus farciendus eft,atrumento traditionum,qua-rumeertitudo amp;nbsp;veritas vfque adeo exnullo au-tentico feripto poteft probari, vt ab ipfis Ponti-ficiis ideo appelientur tacitx.Huius axiomatis fen

9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11. Sacra Scriptura in illis ipfis fine dogma-

pretationem fleóti poteft. Fol.nr- Hoc eft,fie® Albertus Pighiiis loqiiitur, fcriptura eft velüt' Lesbi« cuiiifdain edificatiotiis pliimbea regub^ Sicut enim hxc omni figiiræ,ita Scriptlira omni® rorifacile poteft accominodari,quia fleóti,il“®' in diuerfa etiâfententiâ trahi fe facile patitur H«c impurum illud es eiioniuit.

III. Omnia amp;nbsp;lingula quæ in fcripturacom-præhenfa fiint,tätis inuoluta funt obfcuritatibiiSi vt ne doéliflîmi quidé certam cognitionem iniie ; colligere polfint,nifi illam aliunde mutuentur,®t prattoriafcilicetprxlatorum Ecclefiæ interpréta- i tione.Et ideo qui faluam volunt efle rel-igianem, ’ ' omnino debent Laicis interd-icere in vniuerlnin , 1 eilion e Sacrarum literarum, Et inde ne quideni • hiftoriampaflionis excipiunt: Artic.L De Le- Ï111. Leftio facrx fcripturx non tantum non _eft vtilis, fed, multis modis perniciofa Ecdef® i s.iefuui' Hate enim Colanienluim lunt verba fol. n. vtau- j taruin Cëdentiu.s dicamus, nulla vnquam reperta eft hï' 3 refis,qu« non ex feripturis occafionem acceperit, ! 8ic. Ita in colloquio Vvormacienfi.Pontificiinô 3 potueruntaliam magis côtumeliofam vocem eit' | cogitare,quam fi palam profiterentur,facramfcri- j ptutamelfe materiam litis. O felicem ergo ! b.eatamEcclefiam, fi nulla vnquam facra.fcripW' g ra à Spiritu fanélo fuilfet infpâraEa,amp; Ecclefigtra-dita.O qiiam praEçlaruinergo Si falutareopusre- i cit Diocletianiis,qui facros libros in medio foto combuffit.Et quam rationem hifee cenforibii.','-pfe Deus redditurus eft?qui Ecclefiæ fus tam mab i confuluit,eo quodferipturamfontem Stcaulfam 5 omnis mali tradidit, fine qua tes Ecclefiæ mulw melius,re4liusjamp; tranquillius fe haberent: fubla- lt;nbsp;ta enim effet occafio hçtefeô amp;nbsp;materia Iitis,fic® ’ ipfi loqimntuf. Non inftituam autem iuftam reamp;-taiio'

tstionemhavumblafphemiarum;volui enim hxc ïefuvvitarum axiomata, nuda tantum fecitatione Ecclefiçproponere,vt quid noua ilia fadio móftti alatjvel àcxcutiçntibus palparl poffit. '

Si Francifcanus dePracifci Regula tarn inique BUfphe-fentiret, amp;nbsp;tarn fcabiofe ( vt pingui vocabulo v-tar)loqueretur, quam non bilem totus ifte otdommadu. conciperet? Et populo Chriftiano ne quævela: Sciipm-quidcm libers erunt,quando audiunt fœdifsimas iftas lefuvvitarum e'.uftationes, tarn contume-liole confpurcantes facrofanftam autboritatem Sctipturs. HOC V R o percommode ceci-dit, quod ipfe Sotex in primo ftatim articu-lö fuo fe indicio ptodat, qus fcilicet cauffa fit, quod de régula Chrifti/noc eft,de facta Scriptura ' tana contumeliofe loquantut,amp; omnes alios ita-velint fentire ; Hxc enim funt poft interdiftam leftionemfcripturs ipforum verba;PöpulusEc-clefiaften audiant, Euangelion 8c Epiftolam't-tus interpretatione difcat,-audita domi tat,8cc. Ö formidolofam religionem, qus tan-ca supct-to conatu etiam impio 8c nefario, cauet, ne do-ft’uio.fo«-dtina eius ad Regulam Scripturx facts cxigatur,”'' ° ° Ipfe filius Dei non tantum banc libertatem fuis

' auditoribus concedit, fed pgt;tscip-,t ■. Sctutami-li ni fcripturas.Et Âft.i7.Rcrtbœenfes lauAantur, gt;nbsp;J quod quotidie fcrutabatur Sctiptutas , an ilia qu^ ' ; à Vaulo 8c Silaaudierantjita fe babetent, lebufi-- txverb volunt fimplicitet à populo ctedi^ qiis ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ab ipfis proponuntur , nulla babita ratione , an

. gnent. Hac enim tatione vident religionem r ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuamfine magno negotio fe pofte probate , qux

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alias périclitât etut. Rt bsc eft via ilia com-

. pendiatia , quam Vlgbius quondam 'Paulo tertio Pontibcl raonfttauit, in afteitione Ecclefia-

llicæ HierarchiæzNon effe cû Lutheranis ex fern ptura difputâdum:ex hac enim ratioue plus dam-nijquam commodi haftenus accepiffe Pontificia ecclefianijfed fimpliciter ponédum elfe hoc prin-cipium:Quîcquid Pontifex Romanus cumfuacó-iurata caterua decernit,ftatuit,amp; proponit,ftatiin ampleótendum amp;c firmiterctedéduin elfe,fine vlh inquifitionejjan confentaneum lie feripturx facrï) an veto manifefte pugnet.

P 1 V r A R c H V s in vita Demetrij venulb J dicit : Sicut Geometræ.fua quædam habentalw-qiiæ non tam probant, quam poftulant cre- .

di, ita elfe xlwuiiTa regia eos , quos arbitraiitut । fuis ciipiditatibus obfiftere, è vita fine iudicio 1 tollere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;*

jmpium Eodem modo lefuvvitæ in principio hoc aïw-foltaïunV“^ ^^ëi^^Pt’Vt indicium quodexfacra feriptura de quauis dodrina formatur,è medio tollatiir, a-li^s (Çnirn vilt;len.t,fe id quod volunt, non polie in tanta luce^Euangelii pbtinere.Et vt poftulatu hoc fit vere,iu.xta Plutarchum,regium,ita fcribiint,fo. ijS-Si Lutherus anteannos4o.ferro aut igné fubla tus fuiffetjaut alii è medio fufl:ollerentur,non toc cTiffidiis orbis concuteretur.

An côtro P R æ r E N d v N r autem,ideo controuerfos «dix in ex fola feriptura diiudicari non pofle,quia lohan- ï fide/éx^ nçs dicitjChriftnm multa feciirejquçnôfuntfcri’ j fola Seti pta.Sedhxc obiedio ab ipfis veteribus foluta ell) Fudicar*^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verba tantum adicribam. Aug. inlobd!!-

nonp^of- /rlt;î^î.4*.Tohannesteftatur,mulcaDommuraChrb fmt. ftum fecilfejquæ feripta non funt,eleétaftint ante quæ fcriberentur,quæ faluti credentium futîicere | videbantur.Ita Cynllwin /olh4«.dicit,Nó oranb) j quæ fecit Dorninus,confcripta funt, fed quæ fo*' , bentes tam ad mores,quàm ad dogmata putarunt | fufficere.Sedjficut dixijnon inftitui nunc quidem iuftam

iuftam refiitationem, alias poffem multa illiiftri® teftimonia dedignitate amp;nbsp;authoritate S.Scriptu' tsc,ex ipfa etiam antiquitate,cuius prxtextu amp;nbsp;o~ ftentatione tantopere fe venditant ,hifce flagel-latoribus Scripturx oppoiiere.Hoc vnuvn tantum addam’.multis patrum teftimoniis probant,effe in Scriptura loca quxdam difiiciliaSc obfcurajSf inde infetunt : ergo omnia amp;nbsp;fingula in Scriptura. funt obfcura,8f ilia per partes ita énumérant, vt nebiftoriam quidem paflionis excipiant. fophifticum autem hoc argumentum fit,etiä puc-' nbsp;nbsp;ïinoftci intelligunt.Et inlaanc fententiam citant

I illam ditlinä:ionem,qux apud vtrunque extat,o-* mittunt. llxc enim perpétua eft Auguftini Ï tentia in libris de doftrina Chriftiana; licet mul- nifcnten . 5 ta fmt in fcriptura difficilia 8c obfcura, in illis ta- tia de s. I men qux manifeftè pofita funt, inueniri omnia,^'“?''*'^* , 1 nbsp;nbsp;quxad hdem moréfque videndi pertinent. Hxc

1 r enim funt ipfius verba ; Item, nihil ferme de ob-; fcuritatibus illis eruitur,quod non planiffime di-, ftum alibi reperiatur.Et epiftola tertia difptitans deprofunditate Chriftianarumliterarum,addit î; banc corretbionem’.Non quod ad ea , qux necef-1 faria funt faluti, tanta in fcripturis perueniatut Î difficultate,8cc. Irens.us in illo ipfo loco quern .i citant Colonienfes lib. i.cap.47.diftlnt'le loqui-' tur de illisjqux in fcripturis foil Deo fmt Com-mittenda. Hxc enim funt eins verba :Habentes ‘ itaque regulam ipfam veritatem , 8c in apertum pofttum de Deo teftimonium , non debemus pet i quxftionem déclinantes in alias atquc alias ab-I folutiones eiicere firmam 8c certam de d e o fententiam.Et mox'.Quxdam in fcripturis abfoV-. uamus fecundtimDei gtatiam , quxdam autem coramendemus d e o. Et intet hxc exempli gta-

tia numerat hanc quxftionem;Si quis interrogtti antequam mundum facerec Deus,quid agebat-B^ poftea inquit : Si ad hunc modum qiiædam qu^‘ ftionum Deo commilerimus, amp;■ fidem noftrtp feruabimiis. Si omnis fcriptura à Deo nobis data confonans inuenietur,amp; parabola: iis qua: man)-feftè funt dióla, confonabunt, Si manifeftè d® abfoluent parabolas,amp; c. Hoc modo veteresdi' ftinólè loquuntur,quâdo de obfcuritate (cripturÇ difputant,difertè enim affirmât, ea qui falutin«' ceflaria funt,apertè amp;nbsp;manifeftè in fcriptura po-1 fita elfe,qua: non alia dogmata,fed eadem habe« . in promptu, quae in reconditis, lient Augullinu’ r loquitur Epiftola j.Sc tradunt regulam,quomoiligt; ' loca obfeuriora interpretanda lint ex manifelb“’ ‘ Patalogifribus.Haec lefuvvitae veteratorie fupprimuntjin-, anus Ie- uoluunt,amp; deprauant, vt totam fcripturam infa- \ fyvitatä. reddant. Donum faneinterpretacionisnoo

eft commune omnibus. Paulus enim dicit i. Co- _ rint. II. Vni per Spiritum datur donum lingua- i rumjalii interpretatio linguarum.Et AóLs. Eui'U- |j chus dicit, quomodo polfum intelligerequæloquot; J go,nifi fit qui quafi viam pracmonftret? Philipp“® quot;nbsp;vero non ideo dicif.abiice fcripturam, deteftar® ÿ eius leóiionem, fed interrogando amp;nbsp;refponde“- J do monftrat fontes amp;nbsp;fundamenta interpretatio-1 nis,amp; yerac fententiaeiita vt Eunuchus ipfe,exi^ 1 maniiduftione Philippi cognofcat amp;nbsp;certo in-telligat,quae fit illius loci, quern legebat,fenten- if tia. 11 1 vD vERO artificium eft digniimt®' li feóta, quod pulcherrimas illas fententias PP)' mi iy.amp; nj-Cprxceptum Domini lucidum illu®'' nans oculos. ItemiLucerna pedibus meis vet-bum tuum, Sic.) ita ludificant : loquitur, aiunb defolo praecepto legis diuina:,non de fcriptu'“' Atqui Deus ipfe fwipfit Decalogumj amp;Moies

Dent.^i.rellqua legis prxceptafcripfit,amp;tradi-ditfctipturam illam Sacerdotibus amp;nbsp;Senipribus. Quxigitur eft illa qux fingitur differentia inter præcepta legis,amp; inter fcripturam? forfan obfcii-re alludunt ad Thalmudicas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ludaco-runi,non fcriptas, fed per manum traditas amp;nbsp;illis (quia lefiivvitarum düs ita placet ) tribuunt lutem illiiftrantem corda (traditionibus certe amp;nbsp;fcriptis Patrum manifefte hoc tribuunt ) praece-ptisvero ab ipfo Deo,amp; iuffu Dei per Mofen fcriptis tribuunt caliginem amp;nbsp;tenebras. qvod si Qv^icAS , quae cauffa fit,quod tanto ^ona-tu fideles deterrent à leftione facrac Scripturaeîtçnentfi-Refpondent , Pietas non attendit, quali agnitio- deles à le necredatur, fed magis quanta deuotione quod^*?quot;® creditur diligatur , hoc eft , fi ipforum verbis pbnius dicatur ; Volunt Ecclefiam rurfus in Ba-hylonicam feruitutem fidei implicitae coniicere, qiiænecfciat,nec cogitet,nec quxrat, num in certis 8c perfpicuis verbi Dei teftimoniis funda-ta fit, fed tantum feruet capitulum : Si Papa. Eft fides iin-enim fides implicita , fimpliciter feruilis opi-P'*?*“ nio, non ex vetbo Dei, fed ex humana perfuafio-'^'*^ * ne concepta. Atqui haec non eft vera illa fides quam fcriptura célébrât. Quid igitur ab Illis ex-peftes, qui talia fumunt profefsionis fus princi-pia,quod fcilicet facram Scripturamex ciuita-te Dei profcribunt, 8c veram fidem, quae ex ver-bo Dei Sc concipitur amp;nbsp;alitur, fepultam amp;nbsp;ex-tinftam volunt?Non autem addam pleniorem re-futationem,nunc en im tantum inftitui doärinam faétionis lefiivvitarum ex cenfura Colonienfium colligere,8£ quam fieri poterit breuiffime in certis atticulis,quafi in fy nopfi quadam,verç Ecclefiç fpeftandam proponere , vt quid monftri fub no-uitU illa Hypocüli lateatj ab onanibus deprae-

hendi poffit. Hoe igitur modo lefuvvitx j Lim ïefu,quem oidinis fui authorem mentiuntu'’ traólant.

eftex præcipuis doârinï^'’^ capitibus, vera agnitio pecôW fient Chriftus inquit; Spiritus fand“*! , arguet mundum de peceato : net Plt;*;l teft intelligi magnitudo benefequot;! Chrifti,fi ignoretur quid fit peccatumtficut vul?’’

dieitur ad fanitatem gradus eft,verc nouiflenio'' bumiSe fi admittatur hallueinatio in doihina *1'

peeeatOjfçquitur ruina in reliquis omnibus af*'quot; culis. Videamus igitur quomodo nouitium iH““ genus ereaturx Pontifieiæ philofophetur de cato.Et tantum axiomata illorum reeitabo/ig»’; tis foliis,ne querantur me aliquid ad prægrauâdn fadieiam illam religionem fingere.

. I. Diferte reiieiunt 8e explodunt illamdefiniquot; ^ccathæ tiorgt;em,Quiequid legi Del répugnât, eflè pecci^ tnm,fol.44,Atqui hanc definitionem ipfeSpin'“* fandus,amp; quidem totidem verbis tradidit,id^ han.^.peeeatû elt :u'0|U4:lt;.Et hoe voeabulo in w®' tis aliis feripturç loeis peeeatum deferibitur.Pa“quot; lus Roma.^jinqtiitrPer legem agnitio peccati-R*^ f nia.^.Vbi no eft lex,peeeatum non imputetur.Ræ ma. 7.Peeeatum non agnotiiflem, nifi per legen'^ nam eoncupifeentiam nefeiebam,ntfi lex diceret, non eoncupifces.Deum immortalem, quantai®quot; pudentia eft,has manifeftiffimas fententias,!®® ipfasvoees Spiritus fanéti in Eeelefia negate.Vf 1 re non iurarunt lefiivvitæ in verba Chriftid^

coniurarunt eontra fententiam,8e quidem contf jpia verba Spiritus fandi.Negant eniin,quilt;:il“^ Kj

îegi Dei répugnât,peccatum efle. Olim Sopbiftæ Icfuuha, vt ingénia oftentareiit, qiiærebant materiasà/é-^'’^*'^*^’’ ■tf*' ^WjquasGelliusvocatinfameSjita videntur lefu-

(Vvitç aucupari famam Efauiticç eruditionis,fi au-lînt contra manifeftiffima dpftrinæ cœ-leftis prin-Icipiadifpiitare.QualehoceftcQuicquid legiDei

répugnât elfe peccatum,Paulus enim Koma, y.le-ii’i J gein peccatiita definit,Repugnantem legi métis Jl’’ j, mex.Et quæ ilia lex fit declarat,cum inquit. Coni''’ ' deleélor legi Dei,leeundpm interiorem hominé; ƒ fed fifte câdide leâor.Nondû enim habes omnes j£«gt;

I«quot; ij'

iTs

If*

•ƒ

Ml 1 nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;• • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-11- Tx ! inipuden-

illud principium reiecerutjquicquid legi Dei re- tjæ pugnat,peccatû effcjdicunt edicunt, quicquid uiticr. pugnat cum tiaditionibus Pontificû,cum inuete-lataerrorû confuetudine,amp; cû receptis abufibus, tamhorrédum effe peccatum,vt quiciinque cotra legem amp;nbsp;authoritatemPôtificia: Ècclcfræ filij Dei inftitutionem 8c teftamentariiim mandatû fecu-tuSjVtranquefpeciem in communione fumferit, non fruótiim aliquem Gilutis,aut gloriam,fed per-dinonem scernam, 8c perpetuam reporter igno-miniam’.fol.jos Et hic allegant illud îacobi ; (i^ui offendit in vno j faétus cfbreus omnium , 8c hæc fcilicet fententia vera eft de traditionibus pugnâ-tibus ex diametro cum verbo Dei,non autem vera eftdelegeDei,quia ficut lefuvvitis placet, fal-fumeft,quicquid legi Dei répugnât effe peccatû. Quæ poteft profligatior efle impudentia,8c vel ex hocfolovngue potes cognofcere rugientem ilium Leonem de quo Petrus concionatur.

■. IL Quaefiuiigiturquam nam cenfores iftide-iefuuitica finitionem peccaticôftituât,8c inueni banc; Pec-catumeft nô quicquid legi Dei repugnat,fed hoc^''’'’’''**’ prqprie vocatur peccatù,quod libera volûtate,8c ùfcientecommittiturjfol.44.item peccatum nihil

efl.Peccatu eft priuatio 8f boni abfentia, voluM .tifque à lege âîiïinl/ âüèrfio,tâque eft volûtariû,’*; fi voluntas no foret, peccatû no eflet,fol.4«.Aliii* Telaeii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hac definitione dicâ , qua quod leélorei”

hxreii ■ à velim cómonefaÓtüjVt cogitet id, quod apud AO' leCuu’tis guftinum extat,Pelagium olim cû vellet euevteff lenouata. Joftrinâ depeccato originis,arcéquafi caiifeamp;î collocafle in hac définitione:Si enim illud tâtûv' re amp;nbsp;proprie eft peccatum,quod libera volûcate* feicte camp;mittitur,ergo vitiû originis,quâdo Daui“ • .in peccatis concipitur amp;nbsp;nafcitur, non eft

proprie ex fe,8cnatura fua peccatij,fed impropr'Oi Sr.'^bufiue ita vocatur.Notum eft etiâ,quantû nO' gocij fecer'it Augiiftino,in difputationibus depoj cato originis contra Pelagium, hæc fententia rationem peccati pertinere,vt fit voluntariiim.. De pecca qjj pe peccaro origi.nis nô manifefte fe aperi“' fentiatjSc taméquid velint,nó obfcmecolf gi poteft-.nâ fol.iX.monent,ne quis peccata hoio'', nû , aiit naturam nimium exaggeret,vt nihilin^’i boni infit.Et fatttur Gé.S.Hcbrçis ita haberi,quo niam figmentu cordis hominis malû ab adolefct' tia fua:fed quia kabbini Hebrçorû fecus interptO'

• tantiir,dicunt ïefuvvitx fenfum eiîe ;in cordehO' mano tantû efle pronitatem ad maliim, amp;nbsp;illârO' tioniSc arbitri^ libertati in nô renatis,fineSpitO* fanifto elfe fubieôlam,tali fubieiftione,qua vix 103' ior eft,ita vt nihil quicquam agere pofsit teipq nô annuéte,f.î^.Et meminerit leftor difputatioquot;^ cfle,non tantu de externa difciplina,fed in genei* de deprauatione hiimanæ naturae.Hçc quâtumS’' fint à Pelagianifmo xquus leôlor iudicçt. CeO* Pelagius ita locutus eft,ficut récitât de bono perfeuerâtiae,ca.n.ignorâtiâ amp;nbsp;difficult'' tem,finequib° nullus homo nafcitur,efle primat dia,nô fupplicia naturæ- Et de peccato original’’ bro i.ca.i3. omne boniim vel malunajquq velp

dabiles velvituperabiles fum’^nô nobifcû oritur, fed agitur à nobis; capaces enim vtriufque rei nó pleni nafcimur,St vt fine virtute, ira 8f fine vicio procreamur,atqi ante aftioné proprix voluntatis id folû in homine eft,quod Deus codidit.Prçclara veto eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fententia de natura amp;nbsp;gratia,c.

53,Quid tantum de naturae poffibilitate prxfumi-tur vulnetata ,fauciata,vexata, perdita eft. Vera confeffione nonfalfa defenfione opus habet.

1 lll.ïol.4o.affeuerant, poft fufceptumbaptif- Peccatl ma peccatum in renatis nuUü remanere ,vel quod a” quot;ö te-apettum fit, vel etiam quod tegatur vel operiatur. Bone Deus’, quata eft impudetia iftorum hominu, tispoftfn eumKoma.4.confenfus veteris amp;nbsp;nouiTeftaméti hic cóftituatutjBeati quorum tefta funt peccata. lcfiivvitx contra dicüt -.Beati qui nullum omnino habet peccatum fiue teélum fine apertum.Quod fi obiiciatut fententia.r.lohan.i. Si dixerimus quod peccatunonhabemusjipfinos leducimus,8e veritas in nobis non eft ; Excipient, fcripturâ elfe ob-fcuram,8£ quafi nafum caereum-.quid autem faciét ./4«^«y?t«o,quiinPfalm.p.inquif. Qui funt beati? non in quibus non inuenetit peccatü,na in omnibus inuenit, omnes enim peccauetunt, amp;nbsp;egent gloria Dei.Si ergo in omnibus peccata inueniun-tur,remanet,vt non fint beati nifi quorum remilfa

funt peccata.Eandem fententiam iÏlis ipfis ferme verbis repetit Ber/iardm ,Sermo ipfuper cantica. Et Augu^tnus debono perfeuétantix, lib.i.cap.ÿ inquit,EtianlhocPelagiani audent dicere, hominem iuftum in hac vita nullum habere omnino peccatum, Stc.Agnofcant igitur tandem fefuvvi-tx quorum fint difcipuli amp;nbsp;feélatores.

V.Magnas agitât tragœdias, cocupifcentiâ qux Ancâcu-reliqua eft inrenatis,licet repugnet legi Dei,

, nbsp;nbsp;men no elfe proprie,vexe,in fe,vel exfe,Sc fua na- non Ut

B.ij

titra peccatum.Hæc enim func ipforû verbafol'î’' Si fequétibiis.Hic mihi venir in mété quod/îtf flintM dicit contraIiilianum,lib.f,.cap.g. Ergop^ baptifmumdpfa côciipifcêtia fanôbificatiitjVt*!'** ante baptifmum erat in fe amp;nbsp;natura fua res difplicens Deo,amp; digna morte æterna,iâpoft^Z ptifmiim fit fanéla Deifilia,quæ in le naturel“ iâ nô fit amplius res mala amp;nbsp;difplicens Deo.® ta hxc eft abfurditas’Quare veto tâtopere ta®* tuentur in hac difputatione,ipfi explicantiub** nie^voces^’’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fulcra regni pontificij ftabiliat’bj_

lefuuita- miné renatum in hac vita perfeéla obediétiapo’quot; rum. legi Dei fatis facere. Item,bona opera renatot“®' polîe confiftere in iudicio Debamp;r opponiir^'^’*' næ.Item,hominem in hac vita polie elfe line p®® cato, vt hæc non fit perpétua beatitudo hornin'® in hac vita:Beati quorum teéta fmit peccata.

^^lefüuT AKGv M ENT A,quia non inllitui iufta®'® tæ ii/eo- futationem , hoc tantum dicam : Iulianum pb* dem erro-eodem modo argumentari apud AuguHinu®)*'* re verfâ- g cjp.g.sj reatus concupifcentiç in baptifniol®*' tus efi:,ergo poft baptifmû ampliùs no eft res ®* la.Auffniiinug vero itarefpondet ; Dicimus tô®* côcupifcenciç,nô quo ipfarea erat,neq; enitnp®® fona aliqua eft,fed quo reum hominê originalquot;? facicbat,remiflùm Si folutum elfe:ipfam veto* malâ, ira vt ab ea,poftea regenerati defiderent'' Paralogif-ft''“^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l'‘‘'^‘*ri. Hæc Auguftinus. Es t *’

niiiefu- TEM puerilis il!a fallacia,qua taiitopereglo'*’ uitici re- tur lefuvvitæ.In baptifmo fit per gratiam piequot;® lutatio. pgj.fg|q.j rej-nifsiQ omniû peccatorû, ergo inte^ ris nullû omnino maner peccatû. Aliud enime“ ‘ miffio peccari,qiiæ tollit reatû,aliud mortifieat'?' abolitio feu deftruétio peccatitquod fi dixerint® baptifmo per gratiam ipfum malien peccatin^ tantum mortificari,vtnoiius hquio de die in içnoiquot;'

renouetur,t.Corin.4.fedpenitns deleri,ext ingni, aboleri amp;: extirpati,ita vt nibil ampiius malihabi tetin carne renatornm-.Kepugnabunt non tantum riiidtx manifeftiffirnx fententix Scriptnrx ■gt; fed Sr omnium verepiotnm quotidiana experientia,

fed non debebant ignorare,qui tâtopere oftétant nus ad-leftionem antiquitatisfipfum Anguftinn fe decla- uetiatut ratfe; Nam libr.5.contra luiianum cap.3.extat ilia

non eft çeccatum,fed tantum pœnapeccati, fient de Côcu-Auguftmus fticit jCtgo nô eft tes malajfeu vitnçe-î^^'®''''^quot; ïâAaft'eàçoùusVaudâda.lbi Augiißinw tefpódef, Sicut excitas cordis amp;nbsp;peccatn eftjC^uo in Den nô creditnt,8c pœna peccati,cpia cor fnperbû digna aniraaductfione pnnitnr,amp;i cauffapeccatijcn ma-iiaiicgiid exci cordis errore cômittitur.lta cocu-pi(centia,aAnerfus c^na bonus cocupifeit Spiritus amp;nbsp;peccatn efticptia incft ei inobediétia contra do

minatum mentis,amp;rpœna peccatijcpiia teddita eft meritis inobediétix,Si cauffa peccati, defeftione cOnfentientis vei contagione naîcentis.ï.tb.icô-trafnbanüdexpeccati in baptiimo remittitur,nô finiturAnlobannemtraétatu 4i.Non regnet-pec-.

catu-.non ait non fit,fed no regnet,cpaamdiu enim vinis,necefte eft peccatfi effe in mébris tuis »faite iiii regnum auferatur-,non fiat cptod iuber.Sr banc

îententiam iifdem verbis repetit inPfaim.^o.vvb^ de perfeamp;ione iuftitie.Sed noio iâ finguia bçc pat îetpfi,tantum enim axiomata doftrinx lefuvvita-tücoWigo. Et fumma fententix ipfotum bxceftt

cocupifccntiâ in baptiimo per gratiâ credétibns rt on tantum remittijVt non imp ut etnr ad damna-tionemAedboc effici,vtipfa concnpii'cantia in (e Sefua natura nonfitampiinsmaia amp;nbsp;dbpiicens Deo,amp;c etiamfiDenscnm iWa-veWetiia indicium b.ïiy

intrare,remoto gratiæ vmbraculo,non tamé pof fet reum facere æternæ damnationisjfol.jS- W concupifcentiæ reliquat in renatis non opusCT'; vt poft baptifmu obcdientia Chrifti,amp;: gratia D'' tegatur Sc operiatur, quia in fe amp;nbsp;fua natuja no® fit amplius aliquid difplicens Deo, Fol.40.Del'’' fententia libéré iudicent omnes fani. ' , Sententia V j, Auguftini dogma eftiopera non renator®' ni^cFe^o-' ft^^ntuiiis videâtur fpeciofa,inter peccata rec^quot;' pcnbus fenda efle.ita enim inquit contra lulianujlib 4'^* ihfideliu. j.Si gentilis nudumoperuerit,periclitantélil’^’' ueritjægri vulnera fouerit,ad teftim’onium nec tormétis potuerit impelli,nûquidquia nó’’ ex fide,peccatum eft’prorfus inquanturanóeib' fidc,peccatiim eû.Sed lefuvvitç pronûtianttol’’ Diirii profefto eft taie aliquid docere; lté dog®* iftud n imis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft.Extat etiam apud Loquot;^

pugnaiît, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fjæc fentétia citata ex Auguftino devlt;

lcd opera . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . . 7 ,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„..iii

eft,amp; nihil bonum fine fummo bono. Dehaçl^ ftilJator quids Ambrofius Spiera dicitxrudelis’^ ilia fentétia.fed cofideret leôi:or,quid hiiicfe'!'*.’^ turû fit,ergo mala arbor poterit bonosfruftu'? cere.Et falfa eritChrifti fentétia,arborenieflél^

tiendam bonâjfi friiAus debent boni efle-Ali’I'“. igitur quod non eft ex fide , nihilominusnon® peccatunijcontra Panlû.Et notet leftorleiav**” fentétiam illam Pauli,plane codé modo le ficut Iulianus apiid Auguft lib.4.eam reftd»? ad lolos cibos legales.Sed qiiorfum fila ca tendiint?Refpondeo,vt meritum Côgrui^ï liatiir,fecunduni quod gratia decur.Imo vtTöjJ nus qui in infidelitate ex hac vita difceffit, per Monachorû fuffragia port morte faluari, impudenter mentiûtur.Quas vero afferâtratioquot;^ contra Auguftinum,audi.non fatiSjinquiûW^*

n E PEG c A.T p, , modü eft hoe dogma ,his quae dotlores haotépe-/ ftate affeuerant.ltem dogma illiid fuh anathema-^

9*' tüiieiendafitjSc Scriptitrï,-amp; antii^uitatisfenten- , lil® tia.Extat enim illa fententia etiam apud Ambro-h** fiiim de vocatione gentium,hbr.i.cap.j.fine Gultii

,(* eft.Et Auguftinusdeciuitate,Dei,lib._i9.cap.55.di-j cii; veriuseffevitia quamvircutes. Seu Qv^r-

ƒ fenferunt. Dicant igvtut fefuvv itx diferte , quid , (ii'ï fenferint quidam ex veterlbus de operlbus infi-

7 deliu.Tiuftinus in vtraqUe Apologia difputaf.Eth- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, j

/ fe ignotum.Clemens primo Stroniatum dicit ’.per fe quoque aliquando ürçcos iuftificabat Philofo-

'ƒ phia.Itéjficut lexludaeis fuit pçdagogus ad Chti-ƒ ftü-.ita philofophia Gtçcis.Epiphanins dicit quof-s’ difme lege Mofis 8c gratix , folalege naturx fal-ƒ uaros.Hsc lefuvvltx profetre non audent, iunt e-

'ƒ rotes,ftrepitu allegatlonum fucü.Eaciunf.yt,quod ÿ* Auguftinus ex Scriptuta tanta affeueratione afftr-, ((* nbsp;nbsp;mat,ipfi reliccre 8c negate auftnt,8ç.f amen de có-

Vlf. De venlalipeccato italoquuntur,foVn94.®®^''' leuialllapeeçata,in qux quotidlelabimur, non'“^., ÿ iunt tafia,quxnqs fordiilos amp;nbsp;Dqo.exofos reddat. ÿ ‘ité,Leuia illa nee impios,nee, palos nos efftciunt, ,jl' neqs opetu nofttotü obfunt effttaciae. Nota leéfor

bic Atftimftioné iuxta fetuv vitaf urn T;heologiam'.. Quxdi quse fqgi Dei tepugivapt,nrdli omnino ba-, f nbsp;nbsp;nbsp;bét tatl.pné'peccatbQu^da veto que peccata frpt,

x4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E P E C C A T O.

‘ contra legerri diiiinainsaJeo funt leiiia,vt nonfe' digna,quibus Deus irafcatur,fed in fe amp;: fuanat“' ra,funt digrta vèrtiàfolfacio enim in iftis v«!*’ lefuvvitarum foetoi'es Theologiç fcholafticç®’ Scholafti.veniali peccato perle non® corum er- necelTe pœnitercjfetl tantfl quia prxparat adp'' roresd ■ riculû.Idê dicit;AduIto debet difplicere origi’*' tarnen neceffe eft,vt proptereaC’’ teratur,quia no eft aftu noftrocómiiriim.Thom’* dicit;Venialia funt repaiabilia fine virtute amp;■ difputat qua facilibus remediis curetiir,vt opus fit cótritione n6 fide apprehendete Chriftquot;) fed tâtû afperfione aquæ benediélæ, benediéW' Epifcopali,amp; fimilibus'nugîs.ldé cótra Arishel®' fententiä ita concludit:Irrationabiliter dicit®?

primi motus cocupifcenti« etiä in infideJibusli®’ peccata.Ide lefuvvitne côfirmât,fol.æ. Nihil en”'' in toto Papatu tam impudenter didum eftiqquot;““ lefiivvitx non palä affirmareamp; defendereaufi®' Siciit quondam Francifcanus quidäColonid® no veritus eftdicere,concupifcentiä elfe remhf , '■ nä,fient lumen fobs.in quit enim : Si prxciperen^ tato ogia. carni^non conciipifces,perinde eft ac fi Deuspffquot; cipiat Soli Sr Lunæ ne lucerent, igni ne ardff® Hæc enim omnia agunt vi naturç impellenteS®” oppoNo breuem,fólidam amp;nbsp;immotärefutation'' Certii eft mOrtalia ideo vocari peccata,quiar£P Teccata gnant legi Dei. Extat autem perfpicua fenteno' oiniua tn Mofe,qux etiam à Paulo repetita eft:Ma^did

omnisjoui no permaferit in omnibus,quae fa'P'^ feconti- lunt in hbro legts. Ergo qiiicqnid répugnât I'b detau, Dei,in fcjSequot; natura fua , dignû eft aeterna rnaH ??°”''?,tHone.Hoc argumétum nulla cauillatione pot® »ternam. eludi.ïacobus loqiiens dë peccato-in le# nat“ fua cófidérato,dicit:Qui delinquirinvno,reiis” ftirs eft oinfiiu.Et Mat.j.Chriftus reprghéditpl”'

DH P H C CîA T O. tî fimilé diftindioné Pharifçoïû,qui fingebaiit quç-{l’'' nbsp;nbsp;nbsp;dam mandata legis effe magna,quædam veto mijt*^ nbsp;nbsp;nbsp;niraa,quorum tranfgreflîo per fe leurs fit,non ob-

noxia iudicio amp;nbsp;irx Dei, etiamfi Deus cum illis / lu iudicium intret. Quam grauiter vero Chriftus )!*' intonet de minimis etiam apicibus legis notum ƒ nbsp;nbsp;nbsp;eft.Sed inquit,tarnen Paulus cum fatetur Rom. 7.

ill*' peccatum in carne fua habitare, mox addif.Nulla cif nunc condemnatio eft in his, qui in Chrifto lefu funf.de alio vero peccatorum genere. dicit, Qui liO* talia agunc,regnum Dei non poflidebunt. Ergo icfinûtac vena eft diftinttio peccati mortalis be

(t» Refpondeo,non nego,nec improbo veram illam tails amp;nbsp;vc gt* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;neceffariam diftintlionem-.Sedhoc dico.lebu- aiaUs pec

1!gt;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fitica illapecöra,fundamentahuius diftinftionis^^^“^''^^'*

■ƒ lius erit, quam Capernaitis. Sed tamcn non hoc : nbsp;nbsp;nbsp;vult vera ilia diftintlio; peccatum quando. per fe,

ƒ amp;. in fe,iuxta legem confideratut,aliud elfe mot-tale,aliud veto veniale, hoc eft, per fe venia di-gnum.Stat enim fententia D eiimalediétus qui nó

lt;i' permanetin ’omnibus,qux fcripta fut inlibro Le-it gis.Neque hoe verum eft,in infidelibus aliud effe Nulhin }i' nbsp;nbsp;, peccatum mortale,aliud veniale, quia fcriptu

ƒ Qui non credit in¥iliunif,ira Dei manet Cuper il- pg^^^ta lji lum,ficut Anfhelmus rede dixit.llla etiam nö eft venialia. 4 fententia huius diftiniftionis , quafi fit quoddam () peccatum,quod fanguine Chrifti non poftit dele-

ti,vel quod pœnitentiam agentibus , amp;nbsp;in Chri-Ij- ftumcredentibus non remittatut. Véra eUim left Ambtofi) fentent ia,quam Thomasallegaf.Omne

•f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur facit difciiiaen illud,vt aliud fit peccatum v e- iiî^^

tall»«: ve ntale, aliud mortale? Refpondeo. Non fiibftantb nialis pec peccati,vt ita dicaiibfed perfona quæ vel retiiicf

*■ pœnitentiam amp;nbsp;fidem , vel excutit. Paulus enin’ habet peccatuiTi,Roina.7. lllud vero non damnat Paulum, fed eft vcniale, non quod per fe res tant leuisfit. Aliud enimteftaturtriftiffima ilia que-relajRom.7.Sed,quia retinet pœnitétiam, cuidil' plicet ilia deprauatio , répugnât ei,retinetetiâ Ädern,quæ in Chrifto quærit amp;nbsp;appvæheiiditfo' lutionem feuremiffionem peccati.. Et meritni” Chrifti in pœnitentibusamp; credétibus omtiia.pcit cata tegif, ne impvtentur. Illi vero peccatotaSi de quibus Paulus loquitur i. Corinth. 6. GaL (• Eph.^.Colofl'.j.delcótantur commiffione peccati, ' qiiæriint occafiones perpetrandi. Ibi certenulla eft poenitencia-Etl'criptum eft: Nifi pœnitentia® egeritisjomnesperibitis. Item quærunt vtcumulent peccata,pergunt 8i perfeuerant in fcele-ribus,ibi certe nulla vera eft fides, quia fidei p'o; prieras eft, quxrere, vt à peccatis foluatur. Vbi vero nulla eft pœnitentia , nuHa vera fides,il;‘ Spiritus fanchis non eft , ibi Chrift.us non, habitat , ibi nulla fit applicatio meriti Chrifti. Et extra Chriftum potentia peccati lex eft, i.Corinth-ij.iuxta diélum : Maledittus omhis, quijiScc.H^ alias plenius explicabuntur, nunc tantum volu' oftendere lefuvvitarum Theologiam nihil hJ-berefani de vera agnitione peccati. Et pofitaß^' prauatione huius articuli,non mirum eft, ipftitu ieuiterpoftea amp;nbsp;dcfundtorie de articulo luH'*’' cationis agere : quibus enim peccatum tarn quiddam habetnr,quid illi deredemptioneinh gitine Chrifti magnifice fentirent ? quidni opert' bus noftris omnia tribuerent?Sed volui tant*i^ proponere axiomata Iefuvvitarum,vt derer, quam çraflà fit fadionis iftius iinpudunl'^

i’ £( It’

y lt;

i) '1gt;

0 l'

)' )i

0 ir

i-I'

i ' 0 r r

0 i' 0 ?

N hoe articulo non multa nunc dif- lefuuita-putabojfed tatum inftituam coUatio- tumdo nem,amp;,Deo bene iuuante, manifefte ^oftendafnïèfuvvitarum doóhinam de eft LIBERO A R B I T R I O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Clt; plofel-

ter amp;nbsp;ex profeffo elTePelagianam. Oftendam etiâ ‘° quam malitiofe,’amp; falfo citet Auguftini quafdam fentèntias.Et exhoefolo articulo deprxhedi potent lefuvvitis refteconuenire illud Ciceronia-num-.Qui femel verecundix fines tranfiitjillum o-poitet gnauiter impudentem effe.

A R B I r K I I igiturlibertaSjde qua hie difpu- Aibfttii tatur,non intelligitur renouatio hominis per Spi-*‘'’“1®'gt; ntum lanctumded racultasjqux in hac deprauata accipieu-natiira ante renouatione amp;nbsp;fine renouatione Spi- da in hac ritus fanfti adhuc reliqua eft : vt quxftio fit, non quæft'uu® quid homo renatus per Spiritum fantlum velit, poflit,amp; faciat. Et vt diftinftius dicam , non eft quxftio:An in hominis arbitrio fit pofitum moue-te pedem dextrum vel finiftrum,ficut V alia difpu-tativelcuruare digitum , ficut Pelagianus apud Hieronymum dicit.Nec quxftio eft de difciplina moralirationis.lllud etiam Anguftinus extra co-. trouerfiamponif.Hominem in malo habere liberum arbitrium,8c quale hoc fit explicat. Sed qux- statiucS-ftio eft quid liberum arbitrium naturale,quale eft ttouerfix ex prima natiuitate,valeat 8c poffit in rebus Iphi-^t^iiiio^ tualibus,feu adfalutempertinentibus. Nam qua- ' ■ do mens 8c volutas renouari cœpit per Spiritum fanélum,dicimus cum Auguftino de gratia ôc libero arbitrio,cap.iC.Certum eft,nos velle,cumvo liimus-.fed ille facit,vt velimus,qui operatur veile,Sçejté de correptione 8c gratia c.i.lntelligant.

fi filii Dei funt,fe fpiritu Dei ,agi,vt quod eft agant,amp; cû egerint,illi à quo aguntur aganf.aguntur enim vt ^ant,non vt ipfi nihil gât.Hæc ideo dico,ne per acquiuocationes- ten”'quot; norum res ipfx turbeiitur.

Artifici'i I. Igitur dicunt lefuvvitæfol.îi.Sââiflinie*!'' leluuita- citur,abfque diuino auxilio, nihil nos quodboi»* pofle.Q^is hie aliquid fraudas fufp^' tuatum. tur?fed amp;nbsp;hoc artificium â Pelagic mutuati lunt' vt per vcrifimiles locutiones,inuidiam decline^:, Sc maiori cum fœnore fallant. Auguftinus ejquot;® contra duas epiftolas Pelagii lib.i.cap. 15. reW’ Pelagium cum videret,fe nimium crafsis amp;nbsp;p'quot;' guibuspropofitionibus pios ftatim offendereƒ abalienarejtandem cœpilfe ita loqui:In oini’i®' pere bono hominem femper adiuuari à gratb' lib.4.cap.5. récitât hanc Pelagij propoficione®' Gratiam adiuuare bonum cuiufque propofituiquot;' Et Auguftinus reéte inquit:Sine fcrupulo hicac* ciperentiir,fi no ab iftis,quorum fenfiis notasefe dicerentur.lta enim Pelagius hæc interpretaba-tur,Qtiando ex libero arbitrio procedit voluntas cupientis', tunc Dominus dat Spiriturn lanCtuni petentibus.Et Auguftinus inquit:Dicis honiine® in bono opere à gratia adiuuari, tanqiiampfitl^ aggrefliis in ipfo primiim opere adiiiuetur. H“)-erat Pelagij artificium.Videamus iam quam ibb citer lefuvvitæ Pelagii veftigia feqiiantur.

Tropofi- II' Fol.jpVendicantfibihancpropoiitioneut' tioamp; Opi non tantum in moralibus officiis Sc adioiiibtis uTica^*de l’ltaa'’’aau’ia habere inomenti arbitrium huinanuui vîübus verum etiam in rebus ad falutem pertinentibus. hunianis Hçc tam manifçfte funt Pelagiana, vt diferteiint Pelagia vefutata ab Auguftino amp;nbsp;Maxentio.Auguft.tni™ ibndenquot; 3- Hypoignoft. dicit: Efte fatemur liberum arbi-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tritt®

trium'omnibus hominibus,Habens qiiidem tudi-jili ciiim tationis,non per quod idoneiim fit in iis quç jjS ad Deû pertinent,fine Deo,aut inchoate,aut cer-3- te petagere,ted tâtum in operibus vitæ praefentis, ji- tam bonis quàm malis,amp;c.Maxenti) veto lenten-tia,quam repulliilanti fuotempore Pelagianifmo Maxentij

Ji- oppofuit,hæc eft : Liberum naturale arbitrium ad i)ii njliil aliud valere credimus,nifi ad difcernénda amp;nbsp;„o atbi-■C defiderâda carnalia, fine fecularia,quæ non apud«æ. ,(i Deum,fed apud homines poffint fortaflis gloriofa flt) videti-.Ad ea veto , quæ ad vitatn œternam perti-|.ii nent,nec cogitate,nec velle,nec defiderare , nec petftcere polie,nifi per infufionem amp;nbsp;inoperatio-

ÿ propofitio lefuvvitarum conferatur, amp;nbsp;manifeftû J, erit faélioraem illam in hoc coniutaffejVt quicun- Coniwa-^ {[ que etiam funt cralsifsimi errores in doftrina

Pontificia,etiamfimanifefiiffimepugnentcû ver-bo Dei,etiam fi diferte amp;nbsp;expreffe in puriori etia antiquitate fintrefutati, tarnen ab iftis creatutis j(, Pontificiis impudentifsime , Ecclefix rurfus ob-j. ttudantur,hoc folum nomine,quia creator! ipt'o-jj lû Pont ifici ita placet.Reliqui veto Pontificiç tut ,3 pitudinis patroni,illa,qux tam craffa funticonan-^1 tut qualicüque l'pecie vel occultare vel mitigate, |( fed metctticiam illam amp;nbsp;perftiûamlefuvvitatum frontem,nihil pudet.Habes igitut hic candidele-|j, dot fpecimen,quid ex lefuvvitatû teligione Get manix fit expedâdum.Nondû veto habes omnia. I,, Sed reliant de hoc articulo adhuc craffiora , qux ij iuxtainftitutumordinemannotabimus. ’ J, 111. Quidigitut amp;nbsp;quantum moment! habet Atbitrîl j, atbittium humanum in rebus ad falutem Fei’:*quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

nentibus î Refpondent fol33. Deum defiderio ^,^sau Ta-çewati amp;; conçupifcentiîe prsfeciffe tationem 8« lutem get

rtnctibus arbitrii libertaté, cuius imperiofubiiciaturp£lt;; t'icxfa-* cstumjtali fubieftione, qua vixmaior eft.vtni' elioiii efthil quicquam agerepoflit ,teipfo nonannuentï' credendu pjæc fm^j- ipforum verba. Sic fic pergite boni

treSjVt totus mundus eo facilius vos agnolcat. t I ratio amp;nbsp;arbitrii libertas , tantum habet mom«'’’' in rebus ad falutem pertinentibus, ficut injpiK''^' ter affeueratis, quorfum opus eft Spiritufanö® Paulus veto Rom.7. de renouatione per Spiri*“® fanftum non audct ita loqui.Eradantur ergo'f' tentiæ illæ exfcripturazNon fumus idoneiexno' bis ipfis cogitate aliquidjipfe operatur amp;nbsp;velU facere.Et Ephef. 4. Gentes ambulant in vanitatt fenfusfuijtenebris habentes obfcuratuni intellf ólum , alienati à vita Dei, per ignorantiam gt;nbsp;ineft in illis , propter cæcitatem cordis ipfotu® Colof. I. Et VOS cum elfetis alienati amp;nbsp;inimici i* Item auferam cor lapideum amp;nbsp;dabov«-. biscornouum amp;nbsp;Spiritum nouum, 8fc.

^cntentiam illam manifefte efit fclagianaPelagianam libr.i.de baptifmo. Sunt quidafl* ita præfumentes de libero arbitriojvt ad nonp^^ candum, nec adiuuandos nos diuinitus arbitre»' tHtjfemel ipfi naturae noftræ conceflb liberï’’’' luntatis arbittio, vnde fit confequensjVt nec«»' re debeamus,ne intremus in tentationem. Etiquot; Epiftola ad Innocentium opponit Pelagianis fc’ tentiam Pauli i-Corinth.ij.Oramus DeumjVt®'’ hil mali faciatis. Et lib. 1. de gratia Chrifti^' pite 18. récitât hxc verba Pelagii: cum tara®^' te amp;nbsp;tarn firmum ad non peccanduin liberum ® !• nobis habemus arbitrium, quod generaliter nJ' turae hunianac creator inferuit, rurfiis eins inn'“ mabili bonitate quotidiano ipfius munimiirainquot;' lio.Hacc Pelagii verba ideo afcripfijne arbitrent^

îefuvvitx fe polfe elabi,fi dixeiint fe non reuccre aiixilium diuinum, etiamfiita ptaedicent vires li-beri arbitrii, idem enim Pelagius faélitauit. Et meminerit leftorftatum difputationis efle, non de externa difciplina rationis, fed de rebus ad falutem pertinentibus, ficutipfilefuvvitaefupta dixeriint.

Iin. fol.jT-dicunt : Deus fua gratia fenaper prxfto vidétit animum ad eius fufceptio- ad tecigi neraparatum amp;promptum, linonre1uftantemc'’lt;ia.“‘ reperiat.Hx funt prxparationes illx libéri arbitrii adgratiam,exquibusexftruunt fcholaftici meri-ruvvititû tumCongrui, amp;nbsp;qùidcni fûntîpfa etiamPelagiiS^ Pelagi verbat itaenimrécitât Auguftinus contta duas“'“’'““* cpiftolas Pelagiilib. 4. cap. 6.8c lib.i.cap.^.Gra-tiamadiiuuare bonum cuiufque propofttum, nec tarnen reluftanti ftudium virtutis immitterejnec inuito infpirare boni cupiditatem.Et fine fcrupu-lojinquit AuguftinuSjhxc acciperentuf.fi non,ab iftis,quorum fenfus notus eft,dicerentur j fentie-bat enim Pelagius,hominem fineSpiritu fanéto» ex viribus liberi arbitrii, poffe fe reddere prom-ptum 8c paratum ad fufceptioncm gratis , pofie fteftere cor lapideum,vt non fit inimicitia aduer-fus Deum, 8c tune Deum dare Spiritum fanftum. Namlib.i.cap.ig.inquit ^ttgufl'.ïn bono opéré fie putat Pelagius adiiuuari hominé à gratia Dei, Vt in excitanda eius ad ipfum bonum opus volun-tate,nihil eam credat operari. Et libr. x.cap.8. Hominem fuis viribus poffe defiderare 8c expe-tere conuerfionem , 8c ita confequi gratiain Spiritus fanfti. De gratia Chrilii, lib. 1, cap.14. ponuntur hsc verba Pelagii ; Quando eJçiibe-Pelagu ïo arbitrio procedit voluntas cupientis , datuï Spiritus fanftus penitentibus. Gap. is-petfimi-Çjiando libetoaxbhiio açiDominumcmïinausjUs.

amp; ab ipfo nos régi cupimus, tunc demum Spiritus lanftus.Capi3i. adeo homines non ChW ftiani damnandi funt, inquit PelagiuSjqui’^'*'’ habeant liberum arbitrium ? per quodad venire poffeht gt;nbsp;Hi Dei gratiam promereri)i’'J** vtuntur libertate conccfTa.Contra diias epiftquot;“ Pelagii;Iib.4.cap.7. amp;Cio. dicitAuguft. Sptóquot;quot;' fanäum fatendumeft, etiam antiquis temp“'*’ bus,non folum mentes bonas adiuuifle: qu”“, ifti volunt, verum etiam bonas eas fecifle, q“* nolunt.Etlicut inquit lib.i.de prçdeft.fanêloru® Dei eft volfitas qui ex nolentibus volentes W'' Semper autem nos addimus hanc regulam; ƒ n IN E M elfe à verbo Dei, quod eft Minifterquot;quot;quot; Spiritus:amp; certum eft,quandiu homo ita relu^J' tur grariàe leu Spiritui fantlo, vt nulla plané Ü’J applicatio, nullam ibi elfe conuerfionem. quæftio eft, de caulfa efficiente, vndc hocho®® habeatjVt in conuerfione non reluüetur,fed2P’ plicet fe ad gratiâ.Cowcz/wwj AuraficannmS^^ ■ ó.reóle decernit,Si quis dixerit, VolentibuSjC®' nantibus,petentibuso quærentibus nobis miftf' . cordiam conferri,non autem diuinitus, per inf*' ftonem operationem Spiritus fanóliberiiVt*^' iimus,conemur,petamus,quæramus,amp;c.Anatlgt;^' ftt.Haec ex Auguftino recitaui, vt videantl^' fuvvitak fuvvitæ, non tam fimiles elfe liberos genitorib»* fuîsjquam ipfi funt Pelagio. Etvt manifeftu®'' • uadat,quam belle lefuvvitis conueniat cumt®’’ pofteritate Pelagianorum, aflcribam fententi’’ ' quafdam Caffiani,ad amuifim conuenientesrquot;quot;’ lefuvvitarum dogmate,quas Profper poftAu^' ftinum reôle damnauit vt Pelagianas.Sunt aute®' hat Cafliani fenxentiat: Deuscum in nobisort®'' bon« voluntatis viderit,qua vel ipfe planta®*’ vcl noftro conatu vidcrit emexflfle i confelh®')' lum®*

luminat, confortât,See. Item euidenter apparet, etiampernaturxbonum,quod beneficio creato-lisindultum eft,nonnu.nquambonarum volunta-tumprodire principia-.quia Paulus dicit,velle ad-iacetmihi.Vldeantury)lutes fimiles fententix in tvcollatione Caffiani.

Vtigitur nouabaec faftio lefuvvitarum mira-culo abquo canonifetur, fpargatur fane h«c fama pcrtotumorbemlefuvvitasa mortuis refulcitaf-fePelagium cumtotaipfius fcbola. Etquis iam lefuvvitis,proper tam illuftre fcilicet mitaculum.

V. NequidàpatrefuoPelagio degenetarent,,jgu,nen. planeiifdemvtütux teftïmoniis Sc. argumentis adti à leiu-probanda arbitrij llbertatem,quibus olim vfus eft ® Pelagius.Pol.^4.dicüf.Si eligere iubemutiDeut.^o. cft ergo libera in nobis volnntas.Et fol.T;^. cur có-cioniDus,adbottationibus,difputationibus, Sc id genus alils mediis mutanda vita confulitur , fi tn eoru facultate mutatio pofitanon eft^Sed inftitua-.^^ Aviga-tur collatio.^Mfu^.de gratia rô.Magnû aliquid fe mniAi-fcire putantPmgiani,quandodicunt,nön iube-f?“'«’quot;’*^ letDeusquod fciretabbomine nópofCeperfici.“^“^“ Cótra Auas epiftolas Pelagi) libi.cap.ro. Nib'il in fcripturisfantbisborrrini aóeo video iuberi,pro-

pter piobanAumVibeïum aïbï«'uim,lt;puo4noi\ ui-ueniatut veVdonaïiab eius bonitatc ,ve\ pofci, ptoptei aàiutotiû gïaùxAemonftïanàû.Aàem in-quit -.O bomo, in præceptione agnoibe qniA Äe-beas agerejin cotteptione agnofce tno te vicio nó babete,in otatiotie vnAe accipias qnoA vis babe-ieï.t ptoptei iWuA atgutnentu fctipbt ?tnquot;nït.pe-cuViatébbtn t\e cQtteptione Sc gtatia.Deptçàeft. Ïanö.Qïübbó.cap.tt.PeVagins àicebat,fa£ta catnis inottificaïe,nó effe àonüDei qnia Çciïicet aVs bo-‘ mine exigitut pt«mio vi»,bboc fecetimus,ob\a-

to:abfit,iriquit Augiift. vt hoe placeat participil^' amp;nbsp;defenforibus gratiç.Pélagianorum erroreftif damnabilis.Ideo autemharc amp;nbsp;nobis præcipii''' tiirjSe dona Dei efle monftrantur, vt intelligsi®' quod amp;nbsp;nós ita facimus, amp;nbsp;Deus facit vtiJb'' ciamus.Haec Auguftiniis.

Eöl.5$.dê teftimonio Syracide cap.ij.vöcife’quot;' fur:Quid dici poteR apertius pro liberoarbitr**^ Sed in eandem plane ficut lefuvvitae fen'tcnii’^^ Pelagiani diótum illiid Ecclefiaftici allêgàrûti', vera explicatio cótra Pelagianos tradita Auguftinii Hypognoft j.amp; de gfafia amp;

Non addä plenioremrefi!tationem:volui t’'!, tantii leétori oftenderé lefùvvitas,ficut decet'* ordinéjinxta votii paiïpertatis nihil haberep'^ prijjfed omnia habere communia cu Pelsg*’’’!' etiâ argumenta,pro defenfione liberi arbitrij'*. dieet ergo leótor,quid de lefuvvitis fentie'nJr* lefuuitæ y I.Quia vident fe Auguft.autoritatenimbP^ iüfeufuinpremi,dicût,fol.)«. Augullini“u depiauare libero arbitrio hanc elîcjq) vocati fiiinus,D«'“ conantur.num elferquod verb vocati adChriftû veneriij^ pofie nos nobis tribuere.lté neminêptflfécl^ ex. libero arbitrio,fi nulla fit filafio vel vocatK’'^ credatzDeuni veto operari veile, quâdo fuadet,amp; vocatrcôfentire auté vocationi j, propriç noftrç volûtatis.Quid iafaciemusld'''; fis,qui gloriantur fe Augultini côfenfum Et ne quis de fide allegationis dubitet,aflig*’^î ca in Auguftino.Video fane ipfos etiâ illuâ ronianû Symbolü fibi vendicarerAudacia pf’ ; piétia licet v'ti.Vt enim nihil dicâ,quod firmâtfquod vocati venerimuSjpolie nos nob' buere)filiû Dei arguüt médacij,qui inquibh^ venit ad me,nifi pater meus traxerit illû Ho*:

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AKBITRIÖ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;35

'ƒ nobispridicatuf.vtautempvœdicato Euangello f conCentiremus, noftvû proprium amp;■ ex nobis effe.

T vôcab'ülo appellâdû fit^quod lefuvvitï nihilomi-nus nô verentur, tanquam veram amp;nbsp;genuinâ Au-1', guftini lententiamEcclefiç proponere,quam ipfe, vt etroremreuocat Sc damnat, leftor ipfe confti-J* tuat.Vulgus indottum taie faftum appellat crime / falfi,vere ne an falfo lureconfidti dilputent, Eaftû. r Cane quale in fe fit manifeftum eft. An veto beftix ifii exiftimant nos adeo rudes efi'e antiquitatis,vt f fycophantica ilia attificia non pofsimus deprs’ne-dere’Scimus quam actitet Auguftinus Epift. 107.

* tepixbendat Vitalem eo quod dixerat,DeuSjquâ-turn in ipfo eft,opeiatur vt velimus, quando nota.

* nobis fiut ei’ eloquia,fed côfentire noftrû eft.E s t l’ fane omnino necelîe in vera côuerfione vt fiat af-fenfio feu applicatio. fed quxftio eft de caulfa ef-il* ficiétOjAn natura corrupta fuis viribus boc poffit?

An veto fit donum amp;nbsp;operatioSpiritus fantlb Si- 'oco ' nbsp;nbsp;mile eft amp;nbsp;illud,quod 16cîi quédamllieronymi ad '^‘5m»)'-

1** ■ Ego vetojvtlefuvvitis gratifie er ,ipfa verba afferi- fuwitis r bam’.Dedit D e v s liberum arbittium,dédit men- '

tis propi^lxlibettatem, vt viucret vnufquifque nô ex impetio Dei,fed obfequio fuo,id eft,nôn ex ne-ceffitate,fcd ex volûtate,vt virtus baberet locum, vtque à exteris animantibus diftaremUs,dü ad ex-emplüDeipermiffumeftnobisfacere quodveli-mus,vnàe St in peccatores æqUum iudicium amp;nbsp;in f ' fauftos iuftum ptsmium rettibuitur.Hxc Hieroy-

mus.Sed inquisjiœcfententia lefuvvitas plun®' iuuatjquare igitur tu verba aflcribis,cum ipfiw5 tum locum notarint?Refpondeo,vt oftedam Wf vvitas perpetuo amp;nbsp;vbiq; effe fui fimiles : llläei’i’ Hieronymi fententiam,iplePelagius procöfitw’ tione fu3E opinionis allegauitjficut coftat ex Au! / de natura amp;nbsp;gratia. Et Auguftin’ cogitur quxrei^ mitigationem illius fentétiæ jfatis longe petiw®' vt eäPelagio eripiat. lefuvvitæ veto ngiiificut“ lam fententiam ficut fonat fibi cumPeïagiopt'^ barijaut certe non difplicere. Notant etiam lot’ Irenaeus quæd.â exirençoamp;Tertulliano fcriptoribus vet* ftiffimis:fed fi quæris,quare verba non affignéw it fuuitis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Patres ifti nondum motis certaminib®’

cuni A u Pelagianis,cû tantû Valentinianos Sc MarcioniW’ guihno libipropofitos haberét^tain incommode delibut’ töinifsi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;locuti funt^yt ipfe Pelagius nó aufustuf

ritita loqui.Et Auguftinus coaótus fuerit inPel’' gio ex verboDei ilia refutare,quç multô duri e*' tât in vetuftiorib’.Irenamp;in enim 11.4.0.71.dicit:Vij à Deo non Ht,propter hoc côfilium quidem bo» datipofuit auté in hominepoteftaté eleélionis,»' eut in Angelis,Sec.Et nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Omne.s funt eiufleiquot;

naturae potétes retinere amp;nbsp;operari bonum,amp;'P‘’' tentes id amitterc amp;r nô facere. Item, non tantu»' in operibusjfed üc in fide liberorû amp;nbsp;fux potelbquot; tis arbitriû homini leruauitDeus.Et ca.s.Homo» ber in arbitrio,amp; fuæ poteftatis ipfe fibi caulbt^ vt aliquando quidé frumentû,aliquando palea lit' quapropter 8i iufte damnabitur. Tertulitonm^'^^ 2.contra Marcionem inquit: Nôponereturlexcu qui non haberet obfequiû debitfi legi in fuapote ftate.Eadé arbitrij libertas amp;nbsp;poteftasjqusfuid” Adam,etiam nûc efficit viélorem de eodem D’’quot; lefuuita bolo,amp;c.Similia extant apud luftinum StCleinf nun aftu'tem Alexandriiiumillla verbalefuvvitas aferibtt®

pon audent,quiafunt manifefte Pelagians. Loca .ƒ tarnen notant, vt fignificent in quam fententiam inclinatuti effent , nifi inuidiofum nomen Pela-gianoium amp;nbsp;Auguftini autoritas quomodocunq-, obftaient.Et hxc fit coUatio doólrinx lefuvvitaru

Pelagianorum de libero arbitrioffn qua fi quid, veheinentius diftum exciderit, rei indignitatià candido leélore hoctamp;ibuatur.

tf' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vantumreferatjvetbu Dei vette fe-KuangeUj

'(/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidemlegitimeproponatur,neter-

Legis 8c Euangelq,oftendunt certa-minailla, qux viuentibus adhuc Apoftolis , ab y . illis motafunt, qui legis zelum itaprx fe fere-bantjVtipfumEuägelium in legem träsformaret. jj'i Et quanta tuinam fixe metamorpbofis in Ecclefia Galatatum fecum traxeritjuotum eft.Atque vtinä j); pofteriora tempora non fuppeditarentmulto tri-’jf ftioraexempla.Videamusigitur quxfintmyfteria doftrinx lefuvvitarum de Lege'.qui enim emiffa-, rilfiintPontificisKomani,adtutbandam 8c con-a fpurcandi puritaté dotbrinx cœleftis in Germa-nia,mirum fi aliquid fani rellnqu'at in doftrina le-gis. Ordine autem ficut inftituti noftri ratio fert, J axiomata illorumfiguatislocisrecenfebimus.

L Dieüt nö omnia effevere 8c propric pecca-la.quxLegeDei arguutur -.pronuciant enim fallu ta lefuui-'■ nbsp;nbsp;effe axioma,Quicquid Legi Dei repugnat,pecca-taicüf ad-

’m', dicunt effe citra noxam peccati, quos tarne P au-, nbsp;nbsp;nbsp;lus Kom.7.dicit voce legis argui.tol.54.8c 89.

ful!Tiinat,adeo funt in fe amp;nbsp;per fe leuüjVt nee fordidos,nec maloSjnec impioSjnecDeo^* fos reddere poffint.tbl.1s14. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

III. Sunt vet o alia multa,qii3e voce legis•l® dem non argnuntur, Sc ’tarnen funt mukogtä“*^ ra amp;nbsp;damnabiliora peccata quam illa quï Dei repugnant,fcilicet qux committuntur conij traditiones humanas, contra receptos abuius inueteratos erroies.fol.309.

IIII, lila qux lex Goncionatur deperfeóbi’ tegritate ex toto cord,e,tota mente,tota animai omnibus viribus, ita vt nulla fit mala cócupifc^ t.ia, ad nos, qui in hac mortali vita verfamur,!’® pertinét. Ideo nó eft tirnendü,ne lexnos accul^ quod illam integritaté præftare no'poflumusd* illa rigida norma obligat fió nos in terra, fed®' tantum qui funt in altera vita,amp;c. Ideo affitfl^ legi plene amp;nbsp;abunde à nobis fatisfieri,ff qiian® in nobis eft pracftiterimus,fol.i94. Quid vet” 1) ifce principiis confectituru arbitraris optinid ftor ? qualis quasfo dodlrina eft vox legis dim’^ quae multa atrociffime accufat peccata,qiixta®; in fe vere amp;nbsp;proprie nó fût peccata’Multavet”* arguit leXjVt cœlû deftillet,nubes fulguret, w®’ Sina fumiget, terra contremifcat,lfraelitste® Si attoniti fugiant,qux tarnen nûc leftivvitï’f'' ei ad qv.àm à Pontifice creati funt autoritäre,fj nunGiant,tam effe leuia,quam qux leuitïïmaj multis vero lex plane nullam facit mentione,!. tarnen ,ficut ex lefuvvitis difcimus,funtattoct‘ ma peccata, ratemus,ni.. _______ —........ -------

illa eru£l;aret,fiue quis hoe malitieuomeret. ’ cuius, ^roblematis exiftimas efte hanc ficiit Geometræ loquûtur’Huius ßne dubio te®, fipné peccatorum, reconciliationé,redenipt'”’

SbC.non elTe rem vfque adeo operofamjarduam amp;nbsp;«s* difficilem,quin homo ipfe poffit fuis opetibus eä promereri,amp; quafilicitädo comparare.huc etiiin omnia ilia tendunt.Et qux nonElauitica inde có-(ÿ fequentur,fi ta facile legi fatisflt?multa igiturpo-i/ tetunt fupererogaïi,q.u'æ per Babylonicä nüdina-W tioné alüs poffunt comunicari.Chriftus faódus ell 1(1'^' lub lege,vt à maledifto legis nos tcdlmcrct.Quod li fi grauiora illa funt peccata,quæ legi Dei no repu, gnâtd'ed tantûtraditiojrpbuSjquis probibebit plu-j’1 ris fieri indulgentias Komani negociatoris, quam igt;r metitù mortis fili) Dei;Et bæc fcilicet eft ilia He-'tß lenajde qua creaturae iftxPôtificis partinr ex inii-ƒ diispattimapertoMarte dimicât.Sedhxc ptinci-pia forlan çômunia funt ciim r'eliquis faélitiae re-llgionisÇvtimur enim Anshelmi vocabulo ^ovdi-ÿ nibus. lefuvvitarû veto ordo nouus amp;nbsp;peculiaris cuius erit exiftimationis, fi tâturn'vqtera amp;nbsp;obfoleta illa repeterétîNouû amp;nbsp;peculiate aliquld

■0^ oportet eos afferrejquod^ficut dicitur)fit vitra o-mues.Sic fama paraturffic digito monftrâtut,iux-

/ tadiétfi;AudealiquidbreuibusGyarisamp; carcere 11!^ dignum,fi vis elfe àliquid.krrige igitur auresde-ƒ amp;ot, audies enim dogma,ad cuP tecitationc ana-(1# bç auïës tibl tinuient,li quid babes v erç pietatis. {ƒ V. Mifericordia Dei in Cbrlft_o,quamEuange- Mifericoi .ƒ nbsp;nbsp;liücélébrât,in quanoflra omniû vita amp;nbsp;filus con-

fiflii,bxc eft-.quod Deus addidit legi pïomiffioné,^^^-' î Qui fecerit bæCjviuet in eis.Vidè fól.ió. amp;: inrte- udesad-iK nies nebulones iftos fententiâ illâÇln fola Del mi- hrbend» fcricotdra côfrftit noftra omniu Valus ') Ita explica-' ' re-.Sùmx fuit Del nvifèricordræjVt reéle operanti-

ceEuigelif vixifCet,prx indigniffima indignitate, y (Icut alias de Côftâtirii donatione fecit,exclama-ƒ ret,lt;jVoetaquidäitareddidit,lloctame altoCbrs

‘ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C.üip '

fte vides cœlo,proh dolor amp;quot;nbsp;pateris?Ego hiladdam/edtantil hanc lefuvvitaru propofif’: nem relinquam pio leólori confiderandain.Et^^ tam prodigiola audent in tam clara luce Euan?quot; lij pro ferre. Sedforfaii,quod ego miror,miriiij eft;verus enim didiim eft:Non audet ftigias* to tentare, quod audet Effrenis MonachiiSiamp;^'

VL III præcepto legis Cuius plenitudo eft‘gt;1., (Sio,vita omnis noftra^totaque falus confiftiW** xt.Anathema ergo fit Paulus qui legem niftratione mortis amp;nbsp;dânationiSji.Cor.j.EiG J. affirmât non data elfe legem quæ poflit re. Immerito igitur Paulus reprehenditliK^’i^ Rom.9.8r lo.quod in lege etiam cum magno quæfierint iuftitiam vitam.Certe Gal.t-P’quot;^ diferte dicit:Ego per legem legimortuus viuam iam non ego^fed viuat in me Chriftn^ Ro.i.allegat confenfum veteris Teftamentid'*'^ ex fide viuit.Lex veto no eft ex fide^GaLs-E^^ Axioma- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magna cum afleueratione’^

IIS Euan- mac?Qui credit in me, habet vitam çternani'^ gelicis, tfa ]^2cc inanifeftiftima principia lefuvvitçponi*, ftia axiomata- Sicut enim inter Philofophosd® uitx oppo dam nominis gloriam aucupati funt inde, 4 ”mit. polfent contra wt'irwi'c/af difputareftdemj“. apparetjiefuvvitis propofitum eft,contra mïi!'' ftiffima doftrinae caeleftis principia. PorroO'^ quaeda dicenda de ilia fententia Ro./.InuenW mihi mandatum , quod erat ad vitam,hocei'^', . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. mortemfied non inftitui nunc iuftam refiitati'’quot;'.

Anrenati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i „nrial*

inhaevi- VII. Folio 4g.incipiunt magna venemeno ta poûint firmare,amp; longa oratione contendere, renat^ 1U13 ope- 1,2c vita pofte fuis operibus legis perfedion«^ gis^p^ii^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quxftione vtile eftet vera ftquot;•

rtioneui meta móftrare,fed illud hoc teporenoneftquot;quot;. confetjui. inftituti;fietveroDeo bene iuuatealias,left'll

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E L E G E. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4t

if pietatem in homineferat,vt ferio alicut imperet, W (^uod abfoluere non pofsit, amp;nbsp;tamé nifi praecepto obtempetetifupplicia interminetur.Ergo nifive-

tutis nofttx , quid fciiicet 8c quantum pofsimus guit nos ptxftare-.imo per legé,inquit Pauius,agnitio pee- luwftuix cati,quid fciiicet non poffimus prçftaretEt vtbre

ptxcipetet Deus,quod fciret ab bomine nó poffe impieti.Vtuntut 8t boe atgumento lefuvvitx foi.

/’ jpGentes qux iegem non babent, naturaiiter ea f qux iegis funt faciunt,quomodo ergo lex nó pof-

• fit à tenatis perfeda integritate impietb Item, fi lit tenati inbac vita non poffentfuis operibus iegis perfetiionem affequi,fequetetur Ädx inobedien-ÿ tiampius nobis ademiffe, quam ebrifti paffio 8c gratia teftituere poflet.Qui diiigit, iegem impie-

ƒ, uicitem prxccpta eius gr auiora non funt.EtEze-ƒ cbias, 4.Reg. lo. dicit, fe corde perfefto , ea qux [) Deo piacita funt,egi(fe.Lucx i.Zacbarias 8c Eiifa-'jf nbsp;nbsp;nbsp;betb incedunt in mandatis D ei fine quer eia.

Çitant etiam quafdam ex Patribus fententiast AgutStut Deumnibiiimpoffibiiebomini prxcepiffe , cum Scntétiis tarnen fciantiibeiium iftum,ex quo bxc fententia^

(jgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;citatut,effe .VwJ'4Tnx“gt;-î')v.Et Bernardus vn Cantica leQjuuæ,

ÿ do impofsibiiia , non prxuaricatores boraiues fecit,fedbumiies,vt omne os obfttuatur , 8c fub-diras fiat omnis mundus Deo.Hxe fete fiint argu-

41 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E L E G E. ■ .1

' menta ipfarum. Poffem vero ex fcriptiira fifquot;” 1 {ic folidas refutationes opponere:fed nunc,*'*’' tioneinlHtuti noßri feqnarjhoc tantfi aJdaniJ lagianos diótiim ilIudHicronymi,quod leluW citant, fol. 50. Anathema fit-fi qiiis dixeritDt“'* præcepifleimpofïï!îilia,obiecilt;re ipfi Hieronyiquot;^ lient patet lib.i.dialogorum.Hieiohymiisqu'“^ 1 Empliciter ita refpondet:Sunt impofiibili.t) ræjfedpoflïbilia gratiæ. Et gratiam iiitelligi^ aiixilioamp; renouationeSpi itus fanóH. Et Alt’“’ ftinus itainquit : Gratia fanatvoluntatem,vt''“ luntas fanata imp.^cat'legem.Et hoc illiid ipß“' quodlefuvvitæ contendiint, fed non debebant'’ gnorare.oculatiffimi ifti patrnm Ieólores,quiilp“' fecutiim fit.Cœleftius enitn Pelagii difcip“ hçtefcôs Jus, illud Hieronyini Auguftini axioma arti' patei- puit,amp; cœpit docerc, hominem in hac vitadi^“' non poffit naturalibns libqri arbitrii viribus,po''“ tarnen inßruttum gratia,hoc eft,doho renouatW' nisjlegen^perfeóla obedientia fuis opçribus in’’ plere,ita,vt fine peccato elfepoflitin hacvnj quia qui legem perfeCte impleuit,in nullo reust'' in lege,amp;r quando lex nihil poteft accufareiul'''' Ab Augiiinine, tune eft fine peccato. Ibi y4iigußi.W^^* ttino refu^^jj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teftimonia de hac qualhuj'

brum de perfedtione iiiflitiac, cuius argumeniB’'’ hoc eft : Renatos qui aguntur Spiritu fanóto,quot;' men in hac vita non pofte peruenire ad ilb* perfeótionem quam Iexrequirit,fed illamden'“'J' ftituram.in altera yita. Et idem affirmât de Ip'f tu amp;nbsp;litqr.a, capi 6. Item epiftolà 4$; ad Hieton;' MiCericormum. In ijlo libellojde perfeólione iuftitiaW“ dia uei tra Cæleftiîitn,gratiam interpretatilr non tantu® ïft^rneri- auxilio Spiritus fanóli,fed inquitigrätiaDe'/' tiamfi quid in prxceptis Dei miniis feruatubt''!^

fcit.Et alibûTunc totales impletur,quango quic-qiiid no fit ignofcitur.Et hoc modo prxcepta Del pon flint grauia. In illo libello recenfet amp;nbsp;réfutât Çjeleftii argumenta^qiix adduxerat pro confirma tione perfedionis iuftitix legalis in hac vita. Ec Ufa eadem plané hint, quæ à fçfiivvitis ptoferiin-tiir,ideo non iudicaui inftituendam elfe pecu-liarem refutationem. Recitaui autem hœc,vt can- tcfuuita-didus ledor videat qiiam infidiofe, veteratorîe™^.^“' amp;nbsp;maligne tradent lefuvvitæ , non tantum fa-cram Scripturam,verum etiam fcripta Sc teftimo-niaPatrum,ex quibus,quâdoScriptura deftituun-tur,petunt prætextum fuis erroribus. Et eft hoc i-pfotum artificium,quando inueniunt in veteribus quædam fecutius,(ficut Auguftinus loquitur ) in-commodius,minus explicate,amp; circumfpeéle di-fta,iHaQatimartipiüt,8c licet bene fciant ilia alibi àPattlbusredeexplicata,imo faepe retraftata: tarnen fottitet hoc diffimulant, vt imperitis fucû faciantjcomportatis multis allegatis. Hoc quale fit ledor iudicet.Sed illud ferme exciderat, quod®-'^'™'“ fol.^i.dicunf.Scripturx fententias,quæ loquuntur de difficultate amp;nbsp;impoffibilitate legis, quam gra- uUlum. UC onus fit,quod nec nos nec patres noftrj ferre potuerint,intelligendas elfe, nô de di.l.igédo Dco ex toto torde, amp;nbsp;de non concupifcendo, fed tantum de ceremoniis Mofaicis. Hoc igitur râtum c-rit fummum illud beneficium Dei mediatoris no-ftvi,quod nos à ceremoniis Mofaicis libctauif.re-11^ liqua enim legis,nos ipfi perfede po(l'umus,iuxta il? lefuvvitarum dogma,implére.Et hæc funt potifù-i* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ma lefuvvitarum axiomata de Lege,

(fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■■■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

VA Ltuinj longutn^latum amp;■ profiiniio’' filentiumde ipfo etiam vocabiil’ '^^Euahgelii in cenfura lefuvviwtu®' ' ttqiiidni? lefuvvitarum enimvi'’ omnisjtotâque faliis confiftit in kg*’ quam quia peifeôle poflunt in hac vita impiété’ qiiorfum opus effet iftis fanélulisjdoftrinaEn’æ gelii. Inueni tarnen poft longam inquifitiontquot;*' ipfos femel aut ad fummum bis mentionemtat^ re Euangelii, id quod interpretor ipfos honoU* (quod dicitur) gratia feciffe j aut forfan P« prudentiam (ficutErafmus de LongolioinW ., , ipfis vocahulum hoc excidiffe.Audi veto quii® Euangelio fentiant,fol.io4.De diftinftionelt?'® Euâgelio amp;nbsp;Euangelii ita loquuntur ; Leif impofuitopC^ IcVuiüquot;tæ præcepta, fed non largita eftgvatgt;a®f’ * ' implendi.Euangelium veto etiam opera iniungf'’ (Eft enim Euangelii doiftrinatSi vis ad vitanU”' gredi ferua mandata ) fed addit gratiam amp;nbsp;virt® implendi. Hie mihileótor paulifper confnlc'f impiidens illud Suitarum os. Paulus manifenii'' mis verbis dicit Rom.io.Mofes defcribit iulbn^îquot; quæ ex lege eft, qui fecerit haec homo,viuet*quot; eis.Quæ autem ex fide eft iuftitia fic dicit:Si fitearis in ore tuo Dominum lefum, amp;nbsp;in cor

tuo credideris quod Deus ilium fufcitaiiit à tuisjfaluus eris.Et Galat.j.Iuftus ex fide viuenP autem non eft ex fide, fed qui fecerit ea, viur^' eis.Rom. 4.Ei qui non operatur, credent! ante in eum qui iuftificat impium,amp;c.Contrahas^’ lefuuitis riifcftiffimas fententias audent lefuvvitJe cutn D. contrarium affirmare. Et nihil prxterea atltl’ ’ Päufo nifi quod rogatum volo pium leiftorera , vt fedus.'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conferatjconciliaie enimnu^^

Ö E 1 V s Tl Pl C A T. 45 modo potcrit.Vtautem leftot ftatum difputatio-nisreéte capiat ,Non eft controuerfia de benefi-ciotenouationis, de quo Euangelium conciona-, nbsp;nbsp;tut,fed hoc impugnamus, quod affirmant doftri-

) namEuangeUi proptiam banc effet Sivisvitam xtetnam ingtedi, ferua mandata. Paulus enim

■j) conttatium docet. rot. 89. Vbi difputant pri-'ij, mos motus concupifcentix non babererationem peccatijdicunt Chriftum ideo tradidiffe confilia /*v» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;••11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

lua tuangebca,vt etiam illx perturbationes ani- uca. mi,qux in fe amp;nbsp;per fe peccata non funt,paulatim eueUantur,extinguantur amp;nbsp;tollantur.Hui quanta

■A Pfalmi-.Beati quorum tefta funt peccata Choc e-nimmanifefte affeuerant fol.4o.') veru etiaralon-ge plus \ltra. Nouum igitur aliud amp;nbsp;peculiare lefuuUï-

' j cœlum exxdificandum erit nouo buicEuange-iù Euan-lio , nouo or dint 8c nuper creatx religioni le-5^^“™quot;

•j fuuvitarum ; Chriftus enim cœlum illis meruit, quorum beatitudinem Dauid defcribit ; Beati

f Euangelii fententla , in loco de luftificatione 8c fide audiemus.Äd illos igitur locos accingemut.

ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cbriftia-tionisat-

N nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proponitur doftrinaùculus,

Ifïtedes(ïmus,fecundum fpem \itae acternx, Tit. liÿonis. ■j.Ethanc arcem inuadunt quotquot falutemEc-

,4« D E I V S T I F I C A T; peótare ex lefuvvitarum doólrina , qui in dentibus locis ipfa principia doûriuæ cœW*’ conuellere amp;■ negate non funt veritijVtfibi^*^?.' præftruerent ad deprauandam doótrina de catione.Sed ficut infl:itiiimus,axiomata doamp;'“’ Tefuvvitarum de luftificatione annotabimiiS' luftifica- Aniiiiaduertiint Grannnaticamexplicsti®';' nonisvo . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n/- nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ -l

cabuluin,''^‘-'nbuhjultincationis j'ex vetis toiitibus qitomodo traditam, plurimum afFerre lucis huic doftnquot;!quot; enimin Hebraea lingiia eft verbum lefóitiscó (quod ipfi lefuvvitx negate nöh poffunt ) tots’ liderdtiii. quafi aftum iuftificationis pulchertiine ob ocul’ ponit.Quod confciétia lege Dei accufat3,amp; bf lil irae Dei propter peccata territa, quafi ad trib* . nal Dei fiftitur, amp;nbsp;quia ex rriilibiis nonpoteft’' vnum refpondere 5 omheos obturatut, amp;nbsp;to®’ mundiis reus fit Deo. 1’ronunciaturénim illab^ tentia Gal.^.Quotquot ex operibus legis fiintd*''! malediólo funt,quia fcriptum eft, Maledióluslt;lf non permanferit in omnibus,quç fcriptafunt®' bro legis.In hoe agone confeientiæ, doftrini^' iiangeiii monftrat Agnum Dei,qui tollit pÈCc”’ mundi,qui faélus efl nobis à Deo iiiftitid.Etfid^ cdoéta hoe ex Euâgelio,prouocat à throno W'’ rde iuftieiae ad thronu grati2:(ficut Gerfon puld^^ rimehune atlum deferibit)ibiinteruenienteamp;*' guine Chrifti,qué fides vera fiducia apprehends'-’’ Deus,peecatorem,qui iam palfus eft iuftam ltj tentiam legis, per amp;nbsp;propter Chriftü reftituit’ abfoluità reatu Sefententia damnationisjimP' tata ipfi per fide iuftitia filij fui mediatoris.ExI'S' Gtammatiea explicatione,qU3e vera eft,ficutnid' tis argumentis poffemus probate ,piilcherr^ poffunt intelligi fententiae feripturae de tioncjSc inde tóta doótiina plana amp;

D Ï. ï V S T 1 r I c A T. 47 leddinn.SeJ hxcexplicatio vocabuli Tefuvvita-ƒ ramlcenx non ieruit; quam leniter enim de pec-tato fentiant,fupra oftenfum eft. quam leuiter de jjf reconciliatione loquanturdam videbimus. Quid ÿ igitiiï lefuuvitx de vocabulo iuftiftcationis tra-dnnt?Audi ipforum verba, fol.157.ita dicunt, Mi-Ex Ati. ïumeftjcum Monhemius Gramtnaticen amp;c.

ftotelem proamp;teatut , non potuilTe ex. vtraque „ifmus fcientia iuftiftcationis etymon , aut vetam figni- etuitut i

i(il' ftcationem deprxhendere , vt ad Hebraifmum^*^““‘‘^* confugiendum fuèrit.Nota boe ieftor; de fignifi-

/T catione vocabuU iuftiftcationis in dofttina cx-ieftijMolunt conftiVnijUon ex phrafi, qux Scriptu-

■(f tï 1 in qua dofttinà iuftiftcationis patefafta eft, • piopriaSt pecubariseft; fed ex etbicis Ariftote-y bs,amp; ex vfu linguaruni vnfgarium. Cum certilfi-(i mum fit, Spititum fanftum v'oVuiffe, in articulo ■((gt;• iuftiftcationis,non tantum res ipfas amp;nbsp;fententias, ƒ1 vetum ipfas etiam appebationes, peculiari figni-ftcatiCne diftinftâs effe à vocabulis Pbilofopbi-ƒ cis.vt ipfx appebationcs aAmonerent,elfe difcri-1' men intet Aoftrinam Ecclefix de iuftiftcatione, quiim je ÿ amp;nbsp;inter opinionesPbilofopbicas de iuftitia-.ne ft luftnia qua intercederet cognatio inter appebationes,'^®“^quot;^’ ƒ fumetetur inde occafto confufionis in ipfts etiam jUtci- EUi fententiis. lefuvvitx veto palam Sc impudenter lofophi-

f edicunt,ptopriam Sc genuinam figniftcationem IJi' vocabubiuftiftcationis,petendam elfejuon ex vfu

5 le-.vt feibeet, ficut ibe docet, qua ratione acqüi-ratur babitus iuftitix, in qua potentia animx in-()' bsreat, ita amp;nbsp;nos de iuftiftcatione in Ecclefii fentiamus. Quanta bxc fit impudentia in tan-ÿ taEuangebi luce , leamp;ori relinquo confideran-,( dum.

De voca- Hebraifmo dcprehendendum elle etymon bulo lu- cationis, bene intelligo quid velint. Abutunt®' '° enim vulgiinfcitiajquod iuftificare,ratione con’’ pofîtionisjfignificare videatiit infundere qualité' tes iuftitix. Sed refpondéo lefuvvitas non pol'* oftendere in vllis probatis purioris ætatis lingquot;* Latinæ autoribus J verbum iuftificare in tali frf ma.Proferant fi quid habent.Auguftini fane«tt te, videtur in vfu communis linguæ fuifie, feil*’ qua fignificatione, ex illo exemplo poteft intell'' gi.De bono coniugali cap.i4.ita inquittSi quis«’ agro iniufte inuafo largas faciat eleemofyns’’ non ideorapinam iuftificat.InGræca lingua vquot;!' gari, duas Habet fignificationes ; vel fignificat'“ quod Scriptura dicit, in indicium cum aliquofr mere, ficutGermani dicunt Rechtfertigen.Ef empla, ne nimium excrefcat fcriptio , extant J Suida amp;nbsp;Varino.Ariftoteles pEthicorumdiciquot;quot;' lumcfixÆiï^cu, ciii id quod meretur tribuitun^ hac ratione lefuuvitae iuftificari voluerint cotaquot;' Deo,ipfi viderint: Dauid certe talem iiiftificat'f nem deprecatur^Non intres in indicium cunifr' iio tuo , quia non iuftificabitur in confpeftu tquot;' omnis viuens.Exlinguis igitur communibusnquot;’ poffunt probare iuftificare idem efle,quod infrquot;: dere iuftitiam inhærentem. Et video iuftumD*' indicium , quod ctiam quando in ftudiis lingquot;* rum aliquid profecerunf.tamen id ipfumturpquot;*

H matæo deprauant,ficut Thammerus difputat de voca^’. iogia. lo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod quia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aoj.'« deriuatur gt;nbsp;lt;gt;',*

iuftitiamfidei,talem efle debere, quam hoinoi^ ratione poffit intelligere amp;nbsp;compræhendet^' tem,qnia/(»pioi à Varino explicatur,quod fit ideo, quando Paulus dicit, Nos iuftificari , Thammerus contendit fenfuni^''[ operibiis noftris reddi debitam mei-cedem-^

’^einmodo lefuvvitae,cu oftendât le agnoftere fo-i* renfem fignificationem verbi luftificare,ramen id l'l' ipfum mox deprauanc.Sed excipient elTe vocabu-lgt;f lutnEcclefiafticnm. Hoe amp;nbsp;nos volnmus, Sc ideo tgt;' contédiinus de figniftcatione eins ftatuendü effe, nó exAriftotele,nec ex vulgarilinguaded exfcri-ijgt; ptuta.Sed video me inftitutx breuitatis rationein of excedere, alias adderem c^uxdam de excplis, lt;pix t» Wuvvitçadducût,amp; depattibusjin quaftgnifica-;)( tione illi fxpiiis vfurparint verbum iuftificare; Nó lit enim dePatriim loquela,ied de Spiritus fanfti lin {) gua infcriptura,boc loco difputamus.

’'1 L- . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;htleluuv

,9 veto dicuntjPbilofopbice loc^uédum effe, Et qui-demptxcipiunt,ex dotbrina de motionibus Pby-

jf ficisjfiue ex Ariftotele , de genetatione Sf corru-y ptione inueftigidam elfe naturam iuftifteationis. ludific,.

bab'eant igitur fibi iuftiftcationem Aviftotelicam, tio amp;nbsp;f»-culetiam falus Ariftotelica debebltur.Ibidem po

ƒ nuntbocpatadoxon.luftificatifunt quôdam cœ-fyunis leftesfpititus,priuspriuati,boc elbcarentes iufti-çioçda. tia,amp; à priuatione moti.Hoc cyuid fit non difputa-bo,ndn enim proprie ad noftrum inftitntum per-tinet •. Volui tarnen annotate vt fit fpecinten fapi-entislefiivvitarum-.

jÿ fVl. E.i58.Keconciliatio,c\uâiuftificationem-ßg fatetr cogimini,non nifi pet dileftioné,fit,c^ux eft cüiwione Spiritus ianébi donû diffufitm in cordibus noftris.

Étvetemagnaeftcbaritatisvitt’,atq-,vfcpie adeos'^^j^ty''}' JA vt etiasr.nos fiiios amp;nbsp;amicosDei cîficiat.Hxc ilïi. tuu««. A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îgt;-)-

Nihil aliud hîc dica,quaft verû eft,quod recocü“’ tio CÛ Deo amp;nbsp;adopcio,noftra diletbóe cópatatui' falluni elfe quicquid Icriptura concionatur del^' cociliationc adoptione per amp;: propter Chr“quot; lufto ergo dolore exclainabim’' cuPatilo, Gala^ noftra cnaritace^quae eft legis fumma Deo recóf' liamur ,8^ filij Dei efficimurft'ruftra ergo Chrifti^ mortuus eft.Sed quia Dei beneficio Pauli Theol’ gra nota eft,cótentus ero nuda recitationejquâv'* recóciliationis amp;nbsp;adoptionis lefuvvitçpropoi’'*'' Dciln Eu 1111, luftitiam Dei,qua: in Euangelio rcueU' anaciio, tur,ita deftniunt fol.i86.Eft virtus in Deo,quÇi“^ quid Ie- t’j vniufcuiufque dignitatem fingulis tribuit.lu“'^ luuitii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam Euangelica cofolatoria lit

De Dei' V. Mifericotdiam Dei in Chrifto, in qua nofr* iniierieor omniu falus confiftit,dicunt hanc efTciqiiod De“* fenna”n operantibus,hoc eft,legem implencibusgt;gt;' lefuuitæ. tam æternam promiferit, fol.16. Hajic feiitentn“' tertio iam repeto, quia eft fpccimen He probat*“’ quo fpiritu leliivvitarum faftio circunferatiir. D qua triftis amp;nbsp;horrenda deprauatio doélrinï |, J eft is de iuftiftcatione, ex prodigiofis illis print*' piis fequatur quiuis leólor poteft conliderare. I'*' co axiomata tantum iftorum recito.

.Xophifta- y 'Valde pr-olixa oratione cofirinant, deq**’ controuerfiâ, Quando cum Deo in Chi*' fto per fide reconciliamur, fimul dari Spiritû 1“**' étiim, qui mente illuminât,cor renouat,nou3if“' na amp;nbsp;nouas virtutes inchoat in. mente , voluntatt

, Sc corde renarorum. Nos veto non negamus h“** fieri in conuerfione,fed diferte profiteniur, S-'ii*; ftinôle tradimus,vtrûque effe beneficium filijDt* Mediatoris, vtrûque donari in vera côucrfione reconciliationem 8i rcnoua.tiQnçm feu fandific’quot;

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

tionem. Sed illam nouicatem vira leluvvitx cutn li* Kliquis Pontificiis contendunt effe iiiftificatio-ilquot; nera l'eu iuftitiam ftdei.

Nosdefendimus nouitaté vira effe renouàtio-’“^'^':®’ nemfeu fanCtidcationem; fed in eano confiftere,

-ƒ fidei. Ergo inquis tantum de vocabulis certamen eft.quod rem iftâ, qui in ten at is inchoari 8c

V ftete vttinque fateminijalius vuk voeari iuftifica- nis lufti-tionem J abus renouationem.Kefpondeo, non éft^'^'“*“

t cuitribu'itur appeUatio iuftificationis amp;i iuftitix y (ide’tcorâDeojiUi iuxta Sctipturâ fimift tribuatuv neceffe eft teconciliatio eu DeojRom. 5. Kemiffio

(ÿ tiâDeijfpesglotix Dei.Rom.5. Beatitudo 8c falus xtetnajKo.n.BenediäiojGal.j.bxreditas v'itx xtet

1' tione, Kom.8. Quando igitur fide apprehendimus r Chriftum cum omnibus fuis metitis, Ôc ftmul per # Spititum fanétû inckoatur inrenatis nouitas vi-oi tXjQuxftio eft ,qux fit iuftificatio 8c iuftitia Rdet y nbsp;nbsp;cotam Deojboc eft,Qux ilia res fit,propter quam

t P Deus nobis donet reconciliationem,remifftonem. i nbsp;nbsp;peccatorü, beatitudiné , hxreditaté vira xternx,

An veto propter alias virtutes,qux in nobis à Spill ï'itu fantto accenfx funt'Hxc cette non eft verba-V nbsp;nbsp;nbsp;lisjfedmaxime tealis 8c valde grauis quxftio.

r V l'I. Qux igitur eftlefuvvitatu de iuftifteatio- ficaUonc ï ne fententia^Kefpondeoff.i66.ita dicunt, Cbriftus lefuuiti-'« nbsp;nbsp;ignominiofi ac acerba fua morteboc àP atr e impe’“quot;'

( ttauitjVt quicûque fide mortem eius arnplefteté-« tutfmftitia veta imbuerentur,qtt^ eft fan£litas,vir i nbsp;nbsp;nbsp;tus,feu noua qualitas inbxrens in ipfo bomine. Et

étiojaccipimus reconciliationem 8c adoption® fol gt;58. Er bona opera J quæ ex charitate illapræ fltiiintjpromerentur tandé vitam stternâ, quam«’ peribus noftris in charitate fadiis^tanquam deb' turn prxmium amp;nbsp;iuftam remunerationem donac . nbsp;nbsp;. conftat.Hæc flint lefuvvitarum verba,fol.i4ji.

fto Medi- ri tribuat in fua ilia iuftificatione.Duplex inquiut eft iuftificatiojprior fecfida(recito enim ilbtquot; vocabula)fol.!48. Et Chriftus morte lua hoc mequot; ruitjVt credetes imbuâtiir 8i ornetiir charitate

ipfi in fuis terminis loquuntur. Acceptis veto nequot; uis illis qualitatib’ propter meritu Chrifti,tiiptquot; ro homo ipfe,inhxrente ilia iuftitia , promeretiquot; maiorem,pleniorem,amp;t ainftiorem iuftitia,fofMquot; reconciliationem amp;nbsp;adoptionem,fol.iç9.Ettanlt;gt;t vitam æternam,fol. 145. Hoc igitur tantum Fil'quot;* Dei, Mediator,nobis meruit,vtnolipfipofieinquot;’ promereri reconciliationem,aàoptioné amp;nbsp;vitS* ternam.Et dignum eft obferuatione,quod dicUDquot; fecundam iuftificationem,quain nos ipfiptonietquot; mur,elfe maiorem,pleniorem 8c auóï:iorem,q“quot;^ priorem,qu'æ gratis propter Chriftum donatut fecundam illam iuftificationem promereri vitquot; æternam,non priorem.Noter 8c hoc leftor, W vvitas tantum mutatis vocabulis reducere ran . dam illam diftindionc fcholafticoru, quodCn ftinftio. ftus prima tantum gratia nobis meruerit ,vi' iptî,concurrentelibero arbitrio,poffimU5 pto*” reri remiffionem peccatoium,falutem amp;nbsp;v’tquot;^ ternam.Idem volunt fua diftinftione de itmt*^ j tione prima amp;nbsp;fecunda,quam non diffitentur Scholafticis mutuo accepifle , fed mutatis pquot;“* per vocabulis,ne fraus tanvfacile agnofcatui' De ptxpa IX. Annotabo amp;nbsp;hoc,quod dicunt P

rem iuftificationem gratis,fine prxce Jentibns no-fttisoperibus, propter meritii Cbrifti,fide nobistioaeàso donarv.fed noftrum tarnen effe,vt animuni ad 'liniimilludmunusaccipiendunt accomodemus Difponimurenim fide,timoré,fpe,dilettione alb-HUä amp;nbsp;pœnitentia. Hæc funt ipforum verba, fol. U^-Et fol.iyi.dicunt.Eides fiquide hoc in nobis a-gitiVtpvçparentur at que accómodentur animiad iuflificationemprimam in fe recipiendam.Neque veto id Edes efficit fola,fed prxterea charitas, fed mifericordia amp;nbsp;eleemofynx , fed timor Domini, fed prenitentia,mnltaque id genus alia, qux Ion-gum foret enumerareHxc illi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.p

Colligat fe aute quxfo pius leftor amp;nbsp;confideret, fl hic omnia,qux lefuvvitç envimerat,noftra pro- çû dcte-ptia funt,qux oportet in nobis adeffe,priufqua do gnui-

' Quid igitur,8e quantum quæfo eft, quod merito Chtifti ,etia in primalefuvvitarum iuftificatione

,1)* tribuitur; Quid aliis aecidatnefcio,ego fane ex-f nbsp;nbsp;nbsp;hottefco hsc referens.T u lettor confidera.Si ante

(1’ ptimiiuftihcationem in homine adeft fides, chari tas,mifericotdia,fpes,amp; alia ilia multa , quxTefu-y vitx noliit enumerare,quid igitur prior illorii iu

I X. DifteSe hQcle£tot,quamflagitiofeEefuvvi-^'J^^^'‘^ ï nbsp;nbsp;nbsp;txludihcent v^rba amp;. fantétias Eauji de iuftifica- sc^taias

j tione,fol.i66.Sentétiam Eauli,quod fides Abrahx Pauh de ÿ teputata ipfi fit ad iuftitiam,ita eludunt. Erima il-1^ lam iuftitix inhxrentis infufionë nemo operibus ju, r fuis poteftprQmereti,fed ilia gratis à Deo propter diamp;caut.

meritum Chrifti donatur,fades vetp the ad iuftitia f teputaridicitur,quando earn inhominibus inué-.j tam Oeus admittit,dignaque dicit, cui iuftitiç in-J. hxrentis donum conferatur. Alii veto eft ratio fe-

DE 1 V S T I F I C A T. quoi Pclagius eodem plane modo de fide tus eft.Vide Auguftinum de praedeft.lanâoru®^ J. Nec difputabo quam flagitiofe deprauent*' cabulum imputationis,manifeftuiTi enimhoc* Sed hoc tantum dicam,ipfos impudentilfimc ■ƒ tiri,quod Roma.^.defcribatiir prima(ficiitip'*'^ quûtur)iuft!ficatio.Spii-itus fanétus enim per^' fen amp;nbsp;Paulum,monftratutiis exemplum vei^? llificationis in Abraham , ftudiofe non volait^ merd illud tempus cum Abraham primiimex', lolatria Chaldaica vocaretur amp;nbsp;coUerteretur'’'^ cum à çap.ii.Genef.vfque ad i^.per multos in vaviis exercitiis fidé Deo obediflet. Hebt'i' medio illocurfu , cum multis praelbantitlîinis ''f tutibus àSpiritu fanfto effet ornatus, lumitP^'^ lus Abrahamum,amp; dicit,Abrahsnô operâtit^^ denti autem in eum qui iuftificat iinpium,rep®* ri fidein eius ad iuftitiam,ita vt beatitudo eius^ quodDeus illi imputât iuftitiam fineoperil)“* luxta diébunuBeati quorum tefta funt peccatJ'

Summa Nec vllafophiftica eludt poffunf.amp; magnaii'^ lefuuita- pudentia eftlefuvvitaru,quod exirtimâtfenc^' demîZ'^^n'aibus prsfftigiis poffe Ecclefiæ eriperemaniP’ ftiifimas illas fentétias.Nô ert, no eft,bonito^ culi,tépus illud,quod fuit antecentu annosiap^ ruit enirn nobis Deus per verbûfuû oculoS.Pt®'', tis tantû talibus artificiis ùmpudentiâ veftrâ.S^ audiamus reliqua.fo.17o.Quod Paulus dicit* ficari hominem per fidem fine operibus,itaexp**, nunt'iquia f^des eft cauffa praeparatoria , amp;nbsp;via** iuftificationem,vt ali^repoflea iufti fimuscofa^' Deo,non fide apprehendente Chtfftum. Fol.i''' Hçc extant verba, Aduefte quam folidam caiill*' Catholici,tâveteres,quamrece-ntiôresaffer3t,£’^ tam mulrïis fuetit Apoftolus in fidei comendaW' ne.Expforatutn habebatjRomanos aliôfqi luilf’

(idem, tanquam aduentitium quiddam Sf extra-ncum,nou ita magnifacere.Vt igituï ad tidel am-plexum magis hortaretur,tidem pro dignitate lua commendaCjU'idi interim aUorum,qux amp;nbsp;ipia ad iuftiftcationem requiruntur excludens , amp;c. Nec expeftes lettor,vt hanc luam explicationem probent,fed ftatim poftquam îefuvvitç.hoc dixerint, eft tibihoc ctedendum,fine vlla inquifitione. Eft enimbuius ordinisautboritas omni exceptione maior.Atqui Germania (qtiod vobis dolet,amp; do-leat in xternum^Deibenebcio^oculos recepic,il-Inftrataluce verbi Dei.Paulus voces illas exclufi- ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

1*^ vero dicunt,Paulff non excludere opera à merito, caufla' amp;nbsp;forma iuftiffcatiorsis. Et tîinta impudetia ƒ nbsp;nbsp;nbsp;eft,quod fperat fe etiam eruditos bifce manifeftif-

ƒ' ftntismendaclis poffefafcinare.Eol.175. Dicunt ft-dei'tiibni iuftiticatione,nort ideo,quia appreheti-

y demonftrat quis vaam' fit author hr nobis bohotu. je nbsp;nbsp;nbsp;omnium,amp; quia dirigit attiones omnes in debitu

finem-.fiquidem Pbilofopborum v ulgatum axioma ƒ eft,fi finis bonus eft,vniuerfam quoque attionem. ƒ. bonatn effelbidem amp;nbsp;fbl.iyô.Éfeec eft ratio cur td-A topere äc difertis verbis fid'em- extulcrit Apofto-i? lus, non quod illam voluetit effe veram iuftifica-tionis cauffam,fed vt intelligeremus,ftdem omniu.

ƒ bonorumopxrû,qux nos Deo cómendant,ac gra-I* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tosfaciunt,effebafin atquefundamentù.Hçctüttt

«' II telinquo iudiciu.Illudvero.ub poffum prseterb-/ re , quod artificiülefuvvïta: ■oftenderint in Cata-j cbifmo fuó in Aufttla edito .In prima enim editio H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne f'o.54.blt;jc ctdt verba,Eide apprehëdimus mifcri-

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D-üi).

cordiatn amp;nbsp;bonitatem Dei in Chrifto pattam:“' verba expunxeriintjamp;' alia fiibftitueriint. hoc à Icótoie bene notari,Non poffe ferre hoc ƒ nus hominum vniuerfæ Scripturæperpetuaml^ tentiam , de fide apprehendente mifericordw®’ Dei in Chrillo mediatore.

d°iulîitfa Annotabo amp;c hoc quibus contumeliisc*î Chrifti gitet doétrina de iuftitia Chrifti,qux nobis pc'^’' nobis per dem impiitatur.Et tatum verba ipforû recenfil’l fidc im- poPjgf. Nunquam ne hanc argumentandiform’quot;' quibus in Ariftotele legifti’Iuft’ eft,igitur iuftitia eft P'! contumc- ditus.Doôlus eft aliquis,habet ergo doótrina. 1^'' lus a le- jg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap.i.Iib. Topicorum tum ipfed’'?

grege ex- Arabes J GraecbLatinique eius interprétés agitetur. çât.FoI.nsi.Sed dices externam elfe prédication^ Mira veto eft hæc externa attributio,amp; àfec^ nunquam,prxterquâab his prxftigiatof(ibusault;*'' ta,vt à qualitatibus quf inefte po(funt,extrioftlt;:''’ nome res aliqua fortiretur:vt fcilicet credétes iquot; fti cenfeantur corâ Deo,nô ex qualitatibus inh^' rentibusjfed ex aliéna iuftitiajÇhrifti fcilicet mÇ' diatoris,quæ fide nobis applicatur. De haepte“*' ca.tione,quam reuerentur lefuvvitç loquantub^quot;' ilor côfideret.F.igp Cui vnquara doôloperfuaiquot;' re p.oteris,iuftum quempiarn externa iuftitia po*',; appellari ? An tu fortalfe vidifti vnquam quemp'quot; externa viuere vita S Hæc tâ à ratione quameipquot;' rientia videbûtur alieniflima.F0l.169.Si quis die’quot; hominem fide efle iuftumfldem eft, acfiquilpi’® diceret afinum afinina forma elfe hominem,!’“; çnim fideles,iufti vero dicimur iuftitia. Fol.mt’^' iuftitia eft imputata , ergo amp;nbsp;falus erit non vô’ amp;nbsp;inhxrens,led abfens amp;nbsp;imputata. Nihil refpoj’ debo regulis Ariftotelis. Pifeatoribus enim,'*' eut j4mhroßtis inquit, credimus,non. Dialed’’’^*' Nihil dicam de .ratione Sf experientia. R’quot;'“ eni®

de IV s ï 1 F 1 C at. î7 enimcaptiuanda eft in obfcquium fidei. Sed Hoc ' tantum dicam,Contumelias illas omnes redüda-te in ipfum Filium Dei,amp; faciofanôtum eius me-ƒ ritum.Fides enim iuftificatj non quatenus virtus / eftded quia in verbo amp;nbsp;Sacramentis apptçhendit

Chriftum cumilla obedleniia,qualegi pro nobis fatisfecit.Quando igitut Chriftus per fidem inha-/ bitat in cordibus noftris,cum ilia iuftitia,quâ fan-[f' nbsp;nbsp;guine fuo nobispromeruit an dicemus, quando

1)4 pater illam nobis imputât, quando Cbtiftus ilia / tegit noftras fordes coram Deo,An inquam dice-,({ musidemeffe,acfiafinusafinina forma effet Ho-mo'Noftris virtutibus inbxrentibus tribuunt Te-

(4 fuvvitæ mcrcedem veram amp;nbsp;inhtcrentem, Cbrin llivevometito per fidem apprxHenfo St impu» tato diçunt deberi mercedem imputatam, quam

jV ipfi interprstantut imaginatiuam feu pbantafti-ÿ cam,Hoc eft,non veram.Paulus dicit,viuo iam nô

ego,fed viuitinme Cbriftus.Iefuvvitx veto cen-ÿ lent abfurdiffimum e(fe,fi fideles dicantur viuerc

vita externa,hoc eft,qux in Cbtifto eft. Sed defi-,f r\o,volui enim tantum axiomata doftrinx Fefuvv i Ji tatum de luftificatione infpicienda 8c confidera-If nbsp;nbsp;daproponere. Etduohxcleftorperfe animad-

ÿ • oftendimus.i.Eripit confeientiis v eram 8c firmam f confolationem,qux fundata eft in Cbtifto 8c im-ÿ putatione obedietix ipfius-.8c ablegat nos ad naît ftras nouas inhxrentes virtutes, vt non certlor fit It recôciliatio,adoptio,8c falus noftra, quâcerta eft ÿ perfetVionoftrarumvirtutum.

y deatticuloluftiftcationis,peculiates enim trafta-y tus inftituetût de fide 8c debonis operibns,8c ik

Ècclefiartim noftrarum dofttin’^ de fide,fed quid lefuvvitæ dee’j feiitiant 8c tradant, exfcriptoQ

'''»jzl loniéfi,in breiies propofitiones^f ligam: vt leftor qiiafi in tabula fpeâate po**' qualem fjdem lefuvvitæ próSteantur-Liidunt’’ tem in miilfis locis , generalibus fidei defcrip'^ nibus,vtquodfît virttiS' qiixdam cœlitus nobp Deoinfufa, cuius benefiçio certifsime iis om^ btisinhæreamus J quæ ditiino vçrbo accepimquot;^ Item generalem illam afTen.fidnem,que ingc'’^ *ftatnit : vera effe ilia quæ in verbo Deipatétf 'funt:éfre lipe etiam in iis,quibus m ilh-die®'. minus difturus eft,Difcédift ameiSrc. Item^

aîiam efle veram 8c viudiîf, quandâ effe mortiK’ 8c hypoiiritica,m.i. TiniôtTî.l.quot; Ha?c funt gei’t*’ lia,qua: nullam adrpiodurrr h'abent controuerW’ Pergâ ergo ad iltà’colfigértdaVquæ à leriptura fentiunt, amp;nbsp;lefüHitis funtpIarTim cümaliisp’f tificiæ turpltfifliKis' patroliis conTmiinia,p3t*^ propria.

nid fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidem efft firmifsimamJl^^

^'s le fionem,non tantum eorum,quæ in fcriptiiMp’'^ luuitis- fadba funt ,vetnmetiam illorum, qiixfinefaip' per manus tradita funt. Et bue pertinetdeciaf' tioj^Uärn îefuvvitç in primo articùlo tradüM®* fcillçet Scriptura eft impeffefta'i dubia amp;nbsp;o^f*^ râ:traditiones verb perfeClæjiiluftres amp;nbsp;eert?' deo fidem certius amp;nbsp;firmiûs inniti traditionib#^ quam Scripturæ.Et hoc eft primum fiindamentï^ lefuvvitarum, quod fidem à Sçriprtura abducui^' amp;nbsp;ideo non eft mirum quod illifuæ fidei nonK*! buant iuftificationem.

TL Videimusporrojquas côquirat prœftigias, vt ex profeffo contra Paulum probent fidem non iniuigunt iuftificnre.Fo/.gi.St m.contendunt fidem,cui {bru / -ptura tribuit iuftificationem', effetam in impiis

C‘ tiâin multis impiis fit, qui non iuftificantur ; led monyuna prater fidem effe aliud quiddam inhaerens in ho,- vocisiidci 1/lf nbsp;nbsp;nbsp;mine,charitatem fcilicet,qux fit formalis iuftitia

peccatotis coram Deo ad vitam xterna. Diximus autemantea,fidem hiftoricam,hypocritrcam feu

(if multa hint dlfta in hanc fententiam , Qui credit ineuinmonpetibit, ledhabebit vitam xternam.

/ Ttem.qui non credidetit,condenabitur. Ttem,qui / non credit iam iudicatus eft, quia non credit in nomine vnigcnitifilii Dei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Ä Hine contra omnes iiiferorum portas cófequb K^probi 1)4 tur illos qui pereunt Sc condénantur,non habere reia tide vetamfidem,cuifcriptura tribuit Iuftificationem

n tas aliud quxrete hac propofitione,quam quando « Paulus affirmât fidem iuftificare , non opera, ipfi M poffint qualicunque fpecie contrarium docere. 1-

f' impiis-.fallqm ergo eft Pauli dogma. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lefuuita-

jfl H«. s V u r lefuvvitarumprxftigix, quibus ƒ fimpliciorum oculos perfttingunt,quafi nos mor- ya at. call tu^ fidei,que fine preniren.ria,in fceleribus perfe- imnuix.

uerat,tribuamus iuftificationem. Nofttx vero V.c-Î clefix, exvetbo Dei diligenter monftrant Sc in-

fl mortuam fidem. Paulus enim manifefte dicit,fi-f nbsp;nbsp;nbsp;demquxinChriftolefuvalet,eft'eefficacem per

Edes efficax eft per charitatéihoc eft parit bon** pera ; ilia verofides , quæ nulla bona opera Ipd fecûdum carne aiTibuIat,nó eft vcra, tua fides,quae no iuftificat. Et qui dileftioiiéai’*' ciuntamp; ad vomitum reuertuntur,nequaquan’f tinenc fidem iuftificantem.Ita enim Apologia^’' feftionis Auguftanae loquitur.Si qiiis dileflio”^ abiecerit, etiamfi habuit magnain fideni gt;nbsp;taiquot;^ non retinet earn.Non enim recinet Spiritum b’ (Sum. Item,nec fidem nec iuftitiam retinént i» I qui fectindum carnem ambulant,amp;c. Quis •S'quot;' . eft ftatus controuerfiæ,fi vtrinque conceditur/ trouerfiïquot; fidem debere bona opera parere?Refponilt' de iufti- Quaeftio hxc eft, an fides iuftificet propter op^'' tu chri ilia, quae parit ? An vero propter Chriftuniiq^^ apprehendit, qui faótus eft nobis a Deo iuftit'quot; vel ficut Lutherus loquitur.An opera faciantp^' fonam iuftam? an vero iufta perfona facial'*' fta opera?

III. Fol. tj?. difpiitant obieftum fideiiiilî'*’ ÔO fidéT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;promiffionem mifericordiï '*'

lutUfican- Chrifto mediatore: fed verfari in omnibus tis. quæ àDeo Ecclefix in verbo reuelata funt. Îquot;* genere haec vera funt.ideo particula ilia in tis definitionibus additur,fides eft alTentirioia*' verbo Dei. Sed quando quaeritur, quod lit ü'* obieólö,quód fides refpiciat,appréhendât, innitatur vt iuftificationem,falutem amp;nbsp;vitäi'^' nam accipiat? Hic Paulus difertis verbis die''’ Lex non eft ex fide. luxta Paulum ergOjleXibo^ eft, praecepta amp;: prohibitiones legis, promiÜ'’' nes legales amp;nbsp;comminationes , non funt p'^ prium obiedum, in quo fides quxrat amp;nbsp;acf piat remiffionem peccatorum amp;nbsp;vitam ïtetna^ Quod vero fit proprium obiedum fidei iu'* ficaiiquot;’

Bcantis,peifpicue Paulus explicatjdefcribit amp;r re-ƒ citât R0.4.amp; lo.Gal.yPhilipp. j. Et in multis lacis ƒ Euangelii.Qui credit in me habet vitam aeternain.

NÛ igitur reliqua capita dodrinx cxleftis nullum |4' habét vfuin in conuerfione hominis ? habent o* ƒ mninojfed fuo loco.Nunc vero quxftio eft, quod (j' fit proprium obieétum fideijcuius apprehenfione i«ftilicet?lterû veto lettor cogitet,quare lefuvvt-tæ planiffimam doótrinam de fide iuftificante in-uoluant ifiis generalitatibus, vt fcilicet Pauli do-fttinam paulatim conuellant.Quando enim Pau-lus dich,fides iuftificat.lefuvvitæ opponunt, imo non iuftificatEt ratio eft, quia fides credit omni

Jj, vetbo DeijSc qui leno credit,veru effe illud quod fcriptum eft.Maledittus qui no permanferitj amp;c. ptofeifto, hoc ipfo , non iuftificatur : fedomneos

[jj obturatur, amp;nbsp;totus mundus reus fit Deo. Item, quia fides apptxhenditamp; hoc verbum DeijSi vis

jC in vitam ingredi,ferua mandata ; Ergo tides iufti-ficat, non quateniisChriftumapprehendit, fed quatenus eft genitrix bonorum operum,vt coram

igt; Deo ad vitam xternam iufti fimus noftris operl-ÿ bus, ad qiiam iuftltiam fides tantum fit pixpa-i* ratio. Huctendunt generalitates illx lefuvvi-[C ‘ tarum.

(i : apprxhendat Chriftum, qui eft iuftitia noftra,fed lidei Ur-folio u8. hæc habent verba, Tam funt neceffarix giuntur.

jb fuamvitam largiantur ltern fol. 91. 8c 114. dicunt adhibe-gl nbsp;nbsp;formam, hoc eft,vim iuftificandi, fidem mutuaritur.

J- amp;nbsp;acclpere à noftra charhate. Non mouebo hie f difputationem de philofophico illo axiomate: y An vna qualitas poffit elfe forma alterius quallig tatis: fed tantum infthui collationem. Paulus 11 quidé dichjQuod nuc viuo in carne, in fide viuo

filij Dcijviuo iam non ego , fed viuit in meChr BUrphe- {|^sJef^vvitæ contra dicunt, Quod iuftusexi^ jtiia’ le- • • -11 I 11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*,10'

fuuitua:. viuiMlIud non habet in Chriito,led ex opcrai*quot; nibus fuis,fol.iig.Item, quod fides iuftificat, iUr** formam feu vim non habet ex Chrifto quemap prehendit pofsidet,fed à charitate noftrad®*

Myfteria ' Haólenus vulgaria audiuifti Ieftor,ianii’' lefuuiti- cipientfe pandere myfteria Iebufitica,amp;ffl®' cadete- forfan dubitabunt, an tam craffa impudentb'*' acre polsit in animal rationale,nedum increai*^ ram Pontificis:fed ideo folia noto. Pagina igii^ ii.diciintjfides,fihæc noftra tempora conteinp'^ mur,verfatur in propófitionibus generalibusA qui crediderit, amp;nbsp;baptifatus fuerit, faluus Qui feruat mandata , ad vitam ingredietur. N vero eft iftorum.Ego,ad vitam ingrediar» autn** hi peccata remifla funt.

Fol.97.Hæc funt verba lefuvvitaruni) quam de fide ira difleruit jVt ad eam refereo’’^ putauerit certi cuiufdam priuati hominis falutem Fides eft rerum certifiimariimgt;quçn^'!^ falli poreft,nec fallere. Admodum vero priuata hominum itrftificatio,multoque terna ipforum falus. Quomodo igitur inaïf que adeo incertis certiffima fides verfabitut ‘ ibi.Et poftea fol.m.repetitur hæc lentétia'-eft generalium pronunciatorû,fi hæc noftra mur temporarfpes auté fpecialiû,amp;c.Habes lefuvvitarû dogma,de quo anteaforfannopaf fes fufpicari, fidem fcilicetmeamnon Chrifto hoc quærere,vt ego faluer,fed tentam efle generali aflenfione, certam . fente tiam,Qui crediderit faluus erit.An ver” qui credo faluus fimfiiturus, me nec debcr”

poflecredete.A lefuvvitis sgitur difcemus falfum tïïe quod Petrus dicit,fidei noftræ efle falutem a-

jff nimanim noftrarum. Et quis iam dieet, nullam jjf faille cauflam,cur meretrixBabylonica concipe-jj|f retamp; pareret nouum hunc ordinem? Eia age, tu jf pulchr.i creatura , quam probe refers faciem Sc jÿ lineaméta matris tux?quid ni tibi blandiatur pur-puratatua genitrix,quac in primis creationis tux jir annis fpem facis, te fuperaturam frontem illam plf perf icatiffimam, qux Apocap. cap. 17. deferibi-1)! tut. Sed fi obiiciatur , quod Paulus dicit, Et nos j,#- in Chritlum credidimus, vt iuftificemur. Item, Ego viuo in fide fil ij Dei, qui dilexit me, amp;nbsp;trar didit femetipfum pro me. kom. 4. fcriptum eft

(ji Item illud fipiffime in Euangelio repetitum, fides tiiate faluum fecit. Remiffa funt tibi pec-

f catatua, 8i'c. Miraberis forfan, quid refponfio-nis loco fingere poffint lefuvvitx ad hçc tam ma-

ff cautionis gratia paréthefm, Fides eft generalium sophifm» pronunciatorumffihæc noftra contemplemur amp;nbsp;lefuuiti

(|i metiarnur tempora.) Quid hoe fitjCgo nó intelli-*:““-gOjfed multa funt myfteriajnobisjqui fumus viles

f. pullijiiixta poètam , non obuia. Forfan hoe vo-liint tempore Chrifti amp;nbsp;Apoftolorum veras fuif-

|k fe has fententias,fides tua te faluum fecit, remiffa tibi funt peccata tua,noftro vero tépore detritam 8c obfoletameffe veritatemharumfenterttiatum.

VI. Qu^od fi quætas in quem vfum Içfuvvitæ Spem cui lil paradoxen illud prsftruxerint? quod fides fit ge-f netalium tantum pronunciatorum, fpes vero ge- ufuuit« j- ncralia accommoder adfpecies Sc ad indiuidua: j Audi iam fol. 95. ita dicunt,Sperat fiquidem qulf. i que pius, peccata fibi condonata effe,ac proinde,

de Dei boninte ac fuarum operationiirnremuquot;? ratione confidit,non tarnen ita firmiter crédit»' ilia alTecutum efie, vt errate non queat, inï®) qiiippe foret ilia confidentia ; fed fperat,amp; q»?* paulo maius eft^confidit etiam,non tarnen credgt;-Scilicet quia poëtæ dicunt, fallitur augurioW bona fæpe fuo. Et fol. io8. Æternam falutem “ donandam firmiter fperant. Sperant dicinw^* miter amp;nbsp;magno animo.non tarnen crediint, enim fallt nequit : fpes autem fubinde fillit®*’ ciimalioquifpes non foret. Deum immortak'' quanta eft impiidentia hariim beftiarum ! etquot;* Paulus difertc dicat Rom. 5. Spes non confanlt;li‘' Et gloriamur fpe gloriæ Dei.Heb.s.Spesanchft'' animæ tuta ac firma.Pfal.jo.ln te domine fpefsi! non confundat in æternum Fol.m. Et fane ceitquot; tudo fpei,non eft tanta, vt quis ea nixus non de-beat de falute fua hæfitare : quamdiu enim fpctæ mus, incerti fumus , quemadmodum vel nomio’ etymon nos perfpicuè edocet. Hæc veroplat* noua eft Grammatica fperare in Deum,confidc'’ Deo,iuxta ipfius verbum,idem elfe quod dubitt tte.Sit igitiir lefuvvitica glolfa , In dominocoolt ® nbsp;nbsp;'do,ideft,non credo,fed dubito.AccedamusCuH

fiducia,id eft,cum dubitatione. Sed inremanfr fta, non eft opus verbis, hoc igitur tantum dit®' Habes hic Germania quod à lefuvvitis praeCepW' ribus difeas, quod haólenus ne per febrim q®' demfomniare potuilTes. Scribantur hxc adptt' petuam rei memoriam,amp; ad æternam nouihui“* ordinis gloriam.Pertinet hue etiä illud quod 1’1' IOS- recitant hiftoriam de Gregoria quadara cif bicularia Auguftæ, quæ poftabfolutioné,verai'' Chriftumfide acceptam, à Gregorio Papafæpi“’ certi aliquid de remiffis fibi peccatis cognoi' cere defiderabat. Gregorius vero tandem refponi''»

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E P I D E. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«5

ilif Difficilera quidem,quia ego indignus fum,cui re-uelatio fieri debeat.lnutilemvero, quia (ecura de peccatis tuis fieri non debes, nifi cuni iain in die 1)^; vitituxvltimoplangereeadem peccata minime dfil' vaiebis.Hxc ilie.Poiro,quæ fit differentia inter ve ■pi* ram Muciam amp;nbsp;inter carnalem in peccatis fecu-ritatem.in noftris Ecclefiis rede Sc diligenter ex-plicatur.Etboc addo propterea,quialefuvvitxfy cophanticehæc commifcent. Porro propono amp;nbsp;riil'( hoc leftori confiderandu,quod inter ipfos P onti-ficios,quifuntvctecûdiores,agnofcunt quaflagi-ÿd tiofum fit dogma de incertitudine falutis amp;. dubi ÿl' tatione vere credentium.Editi funt canones Con- Canones j(l cilij ptouincialis Colonienfis, anno Domini i5}6.

lu tam impudens dogma effe in Papatu, quod non taiionc .(ÿ ipfi,amp; quidem proftigatiori impudentia defende- daiunant.

jr \iuis amp;: pro mortuis eo facilius retineatur. Nam laudatvenales qui vult exttuderemerces.

fr rät rationes academic« fux diibitationis.lta enim jugi. fcribüt.foljiovlr'certitudinis buius caufta ft expo- tatioms jff nbsp;nbsp;nenda fit,non eftilla in Detim referéda,fed nobis

eattibuendaeft.Deus enim vult gratiam Sextet-'^““' f nam falutem illis omnibus lirgiri,qui prxfcriptas ((ÿ conditiones feruauerint.lam nefcimus fxpe, an.

eum aSetamus dolorem, quem peccatoru deftde-tatremiffio,anfatisprxparaticu emendx propo-ÿ fttofacetdoté adeamus, an omnia proferamus,in. ÿ aftionibus veto noftris fçpç artogantia fe ingerit, Scc.bene igitux quidS foeraqius, non tarnen cetto

■«gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï-E

crcdimus nas habere remiffionein peccatorliin^ fpem gloriæ Dei, quia nefcimus an omnes coiKquot; tiones, quæ requiruntur,perfe6l:e iinpleiierim“-Hxc funt fundamehva tfaiiiticæ dubicationis.SjJ stulto Tc- '9''o ego ”“0 me vertarn mifer.Perfpeótis enim» Rundum lorum fundamentisjvideo agnofco mepecfll*' eius ftul in c.aggrauamus, reaggrauamus,eo qilodrepffl;' fponïe/' ‘^erim tantos viros in illo dogmate,quo dicünt^ nó certo’ credere,fed dubitaie de falute fiïa. 0#^

ro igitur me ad coiifeffionem oris amp;nbsp;fatisfafti'’'’ öperis.Et palam ad perpetuam rei memoriani no palinodiam,amp;' dico; Quia leluvvitxfundanif tüjcauffam amp;nbsp;meritü reconciliationis,adoptiogt;J^ Si falutis fuæ nó collocât fide in merito amp;nbsp;obeii^ tia Chrifti ; fed in fua charitate , operibus, amp;nbsp;pletis conditionibus : ideo eos non tantumre^ facere qtiod incerti dubitent de fua falute. do amplius aliquid, ipfos nec debere', nec po”' vel crcdere vel fperare vllam falutem,quiaPaul^ non dubitatiue, fed magna alfeuerationeinqu!'’ Quotquot ex operibus legis funt , fub maledi^' funt.Item,ex operibus legis non iuftificabitu'/ mnis caro.Iam certe poft talem palinodiani,E'’’ non poterit irafci lacobo,amp;c.

VII I.De teftimoniisScriptur3e,quxprocó^ manda fua dubitatione adducût,pofiem miiltsi j

Locorfij quotun damScri- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/* n ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lliiß

ptura: culenter dicercjSc fane geftit animus tocumiH^ falfa.id argumentum plenius tradare: fed inftitutinoH;

0000 quidem hoc non patitur.Hoc igitut'^ turn notabo,quod abututur falfatione textusElt;^^. 5.1ta enim allegat:De propiciatopeccJto noli^'' fine metinquafi fenfus fit,etiam quandopeccatU^ remilTum eft,nó tarnen debes credére certo,qW®^ fitremilfuinjCum fcianttcxtum Syracide hab^*' •atl , hoc redditum fuit( de propicbquot;*'! quodeum Monachis nihil fignjfieaie yideretuf’

5n margineaflcripferunt 3 de propiciato peccato-Et illafalfatio lefuvvitis eft autentica, quia feruit jplbrum propofito. Sententiam etiani Salomonis Ec.j. Nefcic homo vtrum amore vel odio dignus fitjfciunt nee à Septuaginta nee à Hieronymo ita effe redditä:fed abutütur vitio vulgatæ tranllatio-nis.Sed operç precium eft amp;nbsp;hoe notarejQuomo-do refpondeant ad locüPaulij Rom.8. Certus fum enim quod neque mors neque vitasamp;e.Primo di-cut Paulii non fide ex verbo Dei,fed peeuliari re-uelatione diuinitus certum elfe faèlum de fua fa-lutCjlicut amp;nbsp;Petr.i.Pet.i Sed quia Paulus i-Tim.4. dicitjScio cui eredidijSc Rom.8.non de fe tantum loquitur,fed dieit 3 Nos nemo feparabit, Sce.ideo quxrunt aliam rimam3Vt elabantur. Dieunt enim. f.uo.Certum efle3non indieat fidei eertitudinem» fed idem eft quod fperare feu eonfidere.Et fol.nx. quandiu fperamus incerti fumus,Fo.io8.Spes fub-jnde fallitur.Et addütiPaul.Ró.S. nó habebat fidc ea de re quam verbo diuino nufquam didicerat. Hxc eft,vete magiftralisffieut ipfi loquuntur ) fo-lutio. Et quid poffem ad hane flagitiofiffima ludl-ficationem textus iefpódere,leiftor ipfe videt.Sed Ooftris hominibus quibus fundamenta nota funt, tantum oftendo impudentiam horum nebulonü. Talis igitur eft lefuvvitarum fides,ficut hx propo fitiones ex ipforum eenfura colleólx oftendunt.

I quid forfan in prxcedentibus inpudf-• r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/v* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 tix nullus

minus alpere gt;nbsp;cralie , impudenter 8c flagitiofe de avticulo iuftifica-tionis diótum fuilfet , id voluc-runt lefuvvitx hoe loeo fareire,

, «s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E B o N I s 1

impletent : fed redderét confcrtam,concuffiigt;'‘^ exundantem.Colligemus itaqiieamp;r huiusloC' uitica axiomata.

Axioma Exordium fumunt à Sycophatica taiefuui- dicunt enim fol. 176.de nollra doamp;ina ;

ticade bo ad omnem iinpietatem fræna laxari,86 facultatf** fl’g'tiofis hominibus facere,qnaeuis etiam foW, ( quoplures in fuamfententiampeitrahant)c‘j mittendi.amp;’c.Ad iftamcalumniam,vt latinaphf'

Calum- refpôdeaiTijdicâ id quod Cicero pro Cluentio^'*, niiSophi cit,Magiiiim Sc impudens eft hoc mcndaciii. Qï Udo ** Eerio enim in noftris Ecclefiis proponanturiamp;''*' ‘ geatur exhortationes ad vere bona opera, tis ex Scriptura veris cauffis 8c finibus, nontani*quot;' libri noftri, fed amp;nbsp;quotidiana: cÓciones,cotât# mundo teftantur. Sonora enim voce reiicimus^.

damnamus flagitiofam illam Antinomorumptf pofitionem , novam obedientiam ■’ IV s r iFi c A r I s esse arbitrariam. f

Cur ne. iuxta formulam Auguftanæ confeffionis docem# ceflc lit QJTOD hecesse sit bona opera f* bonaow nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et, Qvod dieectio sit t*'’

la faceu-. cessaria : Non vt confidamus per e3 opt^j iuftificationem coraDeo mereri: fed cau(ras,lt;l#| bus iuftificatos ad ftudiifm bonorumoperumt*'* hortamiir, fumimus ex his Sc limilibus Icriptut* j

nia fai eft voluntas Dei,fanftificatio veftra,Ephe.i.Ctt^' ti in Chrifto lefu ad bona opera,Scc.Lucæi.Vt^' ‘ tc bono beratiferuiamus ipfi.Matth.g.Sic luceat lux ve®’ rum Ope coram hominibus, Scc.i.Ioan.4.In hoc cognofcj

m'us quod in eo manemus,8cc.Philip.i' ¥06)$# indicium falutis.i.Tim.1.Quidam repellentes 1*’’ nam confcientiam,etiam circa fidem nauftagW® fecerunt.i.Tini. $. qui domefticorum curamn«® habetjfide abnegauit.i.loa.i.Si dixerimus, quontf j ibcidf

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OPEKIBVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6»

focietatem h ab emus cum ipfo,8c in tenebris am-bulamus,mentimur.Kom.8. Sifecundumcarnem 'viKeiitisjmoriemini.'Iacobi i.Tidesfineoperlbus , eft mortua.i.Pe.i.Cui no prxfto fût haecjcqccus eft, ’'j amp;nbsp;obbtus purgationis prxeedentium peccato-mm.lAeo fatagite fitmam facere veftram vocatio-nem 8c eleftionemjamp; c.Sed nolo iam de ifta lefu-vvitarumcalumniapluta dicete.Getmanicu enim fy prouetbium eft,ad manifeftum amp;nbsp;notorium men-dacium non opus effe operofa refponfione.

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11. Polio. 178. multis difputant, Kenatos fuis ’'S®*

mC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• I' r ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^**0 Ci. * ■ ïiCïall ITIC

Vf lemiufti{lcatiQn,em,quam ilia pilot fit,c[uae gratis fuisope-propter metltti Cbrifti donatur credentibus. Imo

(i'* adpriorem illamiuftificationem dicunt noftta et- luftific»-0^ iam opera effe neceffaria,vel re ipfa,vel falte deft- tioncm.

derio exhlbita.Sedft obiecetis illud PaullRom.4. Çeatitudiné effe eius bominis , cui D eus imputât

I- iuftitia fine operlbus;Antea in loco iuftificationis dixetuntbocpettinere tantum ad primam iuftiff-cationem epuam ita vocant -.nunc veto difette di-cunt,ne ptimamipuidem iuftificationem fieri fine 1*' operlbus. QuodfivtgeasillamPauliexclufiuam (fine operibus)confugient ad locum commuuem Df de obfeuritate 8c incettitudine Setiptutx. Expun-, gantui Itaque Paull exclufiux,8c fubftltuatut bate lefuvvitaiu axiomata, Non luftificamur fine ope-ribus,necinptima,nec infecunda iuftificatione;

I petunt, Kenatotum bonis opetlbus,3etetna vitam 1,, doftd-C1 fempiteinacpie gaudia debeti,taquam iufta 8c de- «a de iu-i(j’ bltarameicedem.Hxc enim funt lllorum vetbajfo^^““®* jf ' Ijo, 1amp;18C176. Etfobiio. diçunt ; latemuinos,

Chrifti fideles operari reéle, Dei adiuuategrst^ poflejreieólis ornniü peccatorü fordibuSjatqd*; diorem cxli gloriam,cum denique vitam promereri,amp;c.Et vt agnofceremus.qua none’quot;' temneiidä lefiivvitç opera pofuerint in perdifc^

dis prxceptis Rhetorices,fententiam illamawr îlagitiofa ficant amp;nbsp;expoliunt.Audi -vero quâ Rhetorice)!quot; leiuuita- jg. gx Hicronymo Chriftû introducunt ita loq’^j pudentia. tem:Dicere,ait vobts quia vado amp;nbsp;prxparaßo' -bis locum,finon manfiones multx efient apU’^i trem,hoc eft, fi non vnufquifque maiifionenin non ex largicate Patris, fed ex propriisopet*’ prxparet,amp; ideonon eft fneû,inquitChriftiiSi^ rareifed veftrum.Bone Deus quâ flagitiofaen’i impudentia,Chrifto mediatori tribuerehsc vquot;quot;; ba,confideret quïfoæquus ledor.Fol.i86.Dequot;**, ftro eft beata ilia xternitas promerenda, prxft’J dumque eft aliquid ex proprio.f/’ir/ë.Ideo in commddatur iuftitia,quia iuxta vniufcuiufqgt;*^H gnitatem fingulis tribuit.Ecquid tibi leétor ,

turhçc lefuvvitarum prog^ la ipforum ita recito verbis,vt ledor iudicet. . Staphylus piBet hue affcribere Staphyli apoftatç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

R°oniaiu'qgt;iiritattir Papiftis falfo à noftris tribui, adulator ceant hominem pofle vitam çternampropriiSY leluuiti ' operibus amp;!: virtutibus fuis promereti' madejuc^e^elitjCatholici euinciint,quod neunfi liuf. ope- vnqiiam.Noui Staphylufemper fuilfe diibW ^tobat*'* vllius fidei,qui difcedés ex Pruffia,Seclue'quot;^|j

Polonico cöcionatori hçc verba dixitiEgopef, quot hic annos publice profeiTus fum TheolOt^^ fed hóe fcio,nemineni ex meis auditoribus p’., pro certo affirmape quæ fit mea in vno aliqu®quot;|.ÿ] culo fentétia.Et hic ta dubiæ fidei homo agn’, J tamé nimis impudens elfe dogma de inerito | atteriix. lefuvvitas vero nihil pudet.Fofi^’^ ,

hxcfententia.Deus ob immcfam fuam liberalica- ^‘tam i-P té,yt nos ad pias ^óliones vehementius accendat, vcnalcm ƒ non côtentus iuftitia diftributiua,voluit aliquam effe lefu-iniretationem,vt .quadarn etiamcômutatione no bifcumageretîVitâmque xternam venalê propo-;

ij lefiivvitç cçlum tanquam fub hafta vénale propq nûcîAffigatur itaque cxlo,ficut in auélionibus fo-

ƒ let charta,quæ fignificet, Deo cælum effe venait, Cœium rnodo emtores inueniat. Ego nihil aliud dicamj lefuuiti-quant quodB.Mantuanus cecinit. rerialianobisl^''^^^'

T empla,facerdotesyaltaria facrAyCgronA-, ignt],tl}ura,preces,Ci!i.lumefivent^e,Deufi^ue. -, 4 Et quod alius quidam venuftelufit:

dant fententix huiusrationem,fol.i8si. Opera ho- lefuuita-minûjli per fç cQnfiderentqr,non poffunt prome- mm de reti vgam xternamJSIam finiti ad infinitum nulla eft proportio.Sed Chriftus paffionis fux acerl?ita-.ni.

jl ie,noftrisaâ;ionibuS,hâc omuino.j^iï^uté çribtiit, vt facilitate effent ptxditaç promerendi vipxter-

ƒ nâ.ExChriftienimpaffione Se Spiritufanfto inha bhâtÇjinfinitis quxdâ operibus noftris tribuitur, amp;c.Paffus ergo eft,quantühic audio,Chriftus ,nô Blt;efuta-propter peccata noftra,fed propter Ipona noftra o-'^°‘

. pera;amp; iplç fga paffiofle. non eft promeritus vitarn ætetnï^feà ideo tantum paffus eft,vt noftris ope-

ji rib’tribueretur ilia facultas,virtus amp;nbsp;gloria,pro- ' metendifcilicet vitâxternâ,tanquâ iuftam amp;de-bita metcçdetp.Chriftus ergo ipfe nô eft iuftitia 8ç vha noftra,fed tâtutn hoc mcruit.vt nos operibus noftris,plenius,petfeötius,amp;' auftius iuftificati,hç redes efficetemur vitx xternx fecundum mérita

•( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;191. Deus bonis renatorum ope-

ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;È ïûj,

Aliud Ie-ribus vitam ætfernam,tâquam debitam merce^c® cauîuum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;padlum nobifcum iniitjSivisad*’

tarn ingredijferua mandata Atqui Paulus exprd-Réfuta- fis verbis dicit,iuftitiam legis efle,qui fecerit hï^ tio? viuet in eis,Galat.3.Et Galat.p.additjSiexlegeiii' ftificatio(hoc eft ex illo paôlo,qui fecerit hstc vt uet in eis)euacuati eftis a Çhriftojà gratia excidi’ ftis.Et Galat.i.Si perlegem(hoc eft ex illo paèto '' qui fecerit hæcjviuet'in eis)iuftitia : ergo frufti' Chriftus mortuus eft.

V. Audi veto amp;nbsp;hoc,quomodo ad argument fliunes contraria refpondeant,fol.193. Bona piorumop^' falf^dog- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfeéfa amp;nbsp;pura. Volent'

mata (lia eiiim ficere bonum,femper adhaeret malum.Ite® quomodofi quis dixerit,fe peccatum non habere, amp;c. Aquot; fuuils' ob’eéliohem tn'pliciter refpondent. L - • .,l. renatis poft baptifmum nullum omnino remanf'

peccatum, vel q'iiod apértum fit, vel etiam qquot;® tegatur aut opefiatur,'fol. 40. 11. Licet qiiida® funt in renatis,quæ repugnant legi Dçb nonta®' quicquidlegi Dei répugnât peccatum eft/oW III. Peccatà illajin quae quotidie labimur,ads^ sût leuia, vt n'ô pôflînt obefte huic operû noftr®'! efficaciæ qua promerétur vitâ atternâ tanqiiâ m amp;nbsp;'debitam mercedem.fol.194.Noter leôtor has

lutiones.dignum enim eft patella operciilütq“quot; enim eft propofitio,tales etiam funt folutiones Bernardi Ad illam Bernhardi fententiam(aeternam nullis potes operibus merer!, nifi gratis detut n'a^gVaUs tfiu)ita refpondent;Vita xterna datur gratis, data quo illam gratiam,per qua tales edimus aftioM’’*!. fophifma dignæiut vita çterna,nulluSmeretur.Sedipid

no admittitidiftinéfe^Jl'^ datur. ponit haec tria. 1. Necefreeftcrédete,qgt;reroi .

nein peccatoru habere non poffis 7 nifipfit gt;a getia Dei.i. Quod nihil prorfus habere queas _ niop^f

ni operis nifi amp;nbsp;dederit ipfe.j. Quod vitam ïtef-nam nullis potes operibits ( quæ l’cilicet per gra-tiam eduntur) promereri nifi gratis detur 8c ipfa. SedPaulusdicit,Siexoperibus, iamnon ex gta-tla.Itemj opérant! merces imputatur, non l'ecun- j (• . dum gratiam,fed fecundum debitum.Quid putas lefuvvitas refponfutos?quid veto? A.rrtte audinift! mune amp;nbsp;antea illud principlum ? Scripturanr ePfe obfcu-P^'Pquot;“^ ram.Efaias dicitj omnes luftitiæ nolhæ luntvelut^^^ panniis mulieris menftruatç.lefuvvitç refpondét, noc dicitur de operibus non renatorum , à qui-busChrifti gratia ptocul aberat.ErgoneEfaias ta lis eratèdicit enim,noftrç iuftitiç. Certe Berwfcar- Bernat-diMleim.6.de verbisEfaiçpulcherrime dicit;

(Irajfi qua eft humilis iuftitia , refta forfitan , fed nonpura.nifi forte meliores nos elfe credimus, monium quam patres noftros,qui non minus veraciter,»^““^-quot;^^ quant bumilitet aiebant,omnes iuftitix noftrx ta-quant pannus ntéftruatx mulieris. quomodo enim pura iuftitia,vbi adbuc non poteft culpa deeffe?

j ipfum etiam vocabulum meriti inSctiptura tra-ins.Scit-j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ditunt elfe,Quia fcriptum fitEcclef.iâ.Omnis mi-ptuiis

I feticordia faciet locum vniculque fecundum nae-quot;°” '1 ritum operumfuorum. Et hoc faciüutleluvvitx ’ l non ex infcitia,oftentant enim notitiâ Grxcx lin i*' guxjfed ex mera malitia.Sçiunt enimSj’racidé il-ludvocabulû plané non habere,Hçc enim font e-

1 i’ verba;Tivjjis'a Torniry^Tà.''ifya, 'i tturà wpiiffçi.Quâ ptope igitut vocabulh meriti pro-igt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bauerunt, \t fcilicet probationes vocabuli 8c rei

1 rerû dignitas poftulat hxc perfttingere gt;nbsp;fed quia 11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inftitui tantum propofttionesT heologix lefuv vi-

r I tarum colligere, iiidico me no debere nunc quill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dem metas illas tranfgtqdi.

aVAviïsiMAjSf vere confolationis plena eft fana dodrina de CœnaD« initii.Ec fæpe dulcifsima confolatio-ne aniiniim meum perfundit ilia in£' ditatio;quoi.lDaiîiafcenus in qitadam oratione perceptionem torporisamp; fanguinisDû-mini in Cœna vere £e eleganter voeat, arrhabo-naftiturævitæ amp;nbsp;falutis. I-’ide quidem adoptio-nem accipimusjÖe fumus vere Fili) Dei, l'edife adoptio,cruce,fcâdalis Si yarii^ tentationibusab oculis fenfus 8f carnis noftrae ita abfcondita db

vtnihft minus apparcat-Salift fpmus/edfpe. periencia-interim videtur dnierfuin clamitare)^ inter ho5 fl tidu5 æftus hiiiusjnuudijfidei in^' mitas fæpe turbaruramp; varie concutitur. Nû'fquot; lo plane concidat Se extinguatar , fed vt magifque capitt noftro vniamurs.firmius innï' reamus, vt ipfe fit in nobis amp;nbsp;nos reperiamMi’ ipfo.Inftitiiit mediatornofter.filius Dei facroW' étam hanc fuam Cœnam tanquam $zlt;^w,ficut IgriMiMNocit. .Quanflo enimtei«’' tiones conaijt.ux pobis e^tcu^ere amp;nbsp;eripere n‘ CœnæDoCiam falutis noftræjquam habemus in Chrifto* uiinicx fu Domino npftro in facrofanda Cœna

. dit nobis illiidfuum !corpus,quod traditu®^ V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niundi vità,Sf ilium fuum fanguinemqu'P^

nobis effufus eft in remifsioneiupeccatoruw-quqd pofsitcertiuspignus efleî ratamefle®^. lo noftri cum Deo recôciliationem,quâ flquot;® ■ jj ipfe fanguisjin quo ficut Paulus dicit,iiiftifi‘-®'’’-p mus jamp; habemus redemptionem 3 neniper^'” ; fionem peccatorûjmihi vcra fide inCœnaD ni potanti communicatur. Qux polTet cedl®^

iilt; ■ )«

0-r

V r. 1» ÿ

fe obfignatio’nos eflè hæredes vitx xternatj quam quodillud corpuSjquod plenu eft vitx viuifican-tisficut Cyrillusloquitur, in cœna nobis mandu candumdatur.Chtiftus fuo corpore amp;nbsp;fanguine ampliiis non moritur,fed viuit ex virtute Dei, amp;nbsp;qui} illud corpus,amp; iUum fa'nguinem edentibus amp;nbsp;bibentibus in Cœna communicat, quomodo non effet certiffima amp;nbsp;fuauïffima arrha? non frii-ftra,nec in incertum nos credere vitamæternam?

Quam fepe,ptob dolor,ex fœdere noui teftaméti excidimus, quam languide illud tenemus? Cbri-ftus tgitut in Cœna fua in quit ,'Bibite ex boe o-mnes, boe poculum nouum teftamentum eft in meo fanguine,qui pro vobis effunditur in remif-fioneip peccatotum. Et vt plenior effet fidei no-ftrx confirmatio , voluit filius Dei ad communi-ftuspané dationem corporis amp;nbsp;fanguinis fui fumere res ter vmunr renas amp;nbsp;vifibiles-.panem fcilicet 8c vinum , vt ft-n°eje\n' cut videmus nos accipere viftbilia illa elementa, cœnn-quibus corporis noftri fubftantia alitut Sc auge-tuf.ita fides noftra non dubitet, fe in illa aétione vete accipere corpus domini edendo, Sc fangui-nem eius bibendo,ad vitx cœleftis 8c xtetnx ali-tnoniam. Hanc neceffariam confolationem toto pettore ampleftamuTjUec eripi nobis patiamur.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lius,cuius nomen fibi aflumunt,teftamentaria bo- ftament«

na traftét.Et pro inftituti noftri ratione axiomata^®f'iyquot;f 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nattent.

V.Nec^uisiorianputet naice Romani vontiticiSQmbusat cieatutas Aegeneies effe, magno conatu repetunt f,«mentis PoaüRciam ConciVf) l.atevanenft's de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^nïïub-

ftandadone cant'denam,cpiomodo accidentia pa- ftanüatio ms amp;nbsp;vinijipux fenfibus percipiuntur, fupeinatu- «e«' fel-raiiviiftnefubieftojCobaeteant.Et vt dogma iUud“*“‘’ in foiiAura fit Vontificiùm j ne tentant quidem velvnico fciiptutac teftinjonio boe conftimare.

Dicunt tarnen f e/.iSi.Nô deeffent etiam ratio”^-! vel folidiffimæ ,qiiibushæc res , fedapiid dod ; potiflimum, probe admodum confirmari podd'l Nota hoc leélor.Habent rationes, fed tantum'æi ter dodos fui generis amp;nbsp;fpeciei; non dicam W. næ,ne G porcis hoc innotefceret, periculum■ quod crearetur illis Suitis.Nobis verojquüu'* bemur,iuxta poëtam,viles pulli, nati de putr'^V ouisjincumbit tantum credendi neceflîtas,etiâ'''’j nulla nobis conftet vel monftretur ex verbo J ratio.Illud verofingulare eft quod Ffl/.iSi.dit“?'; Quando Euchariftia appellatur Panis, cumiu*’’ cris literisjtum apud veteres Theologes, Jum Panis non fignificare elementuni illiid, qti®“ Augnftinus ita vocat,fed metaphoricam eife ■ pellationeinjficut loh. 6. Dicemus neergo,q“^’*| do Chriftus accepit panem Sebenedixittamp;oQ!quot;’’ non elementum acceperir,fed feipfum?Quia'''jJ ta lefuvvitas , appellatio panis in Euchatifti’*'^ metaphorica,ficutlo.s. Et quomodo igiturfi^’fi ficabit accidentia fine fubiedo? Sed iani i ludin mentem venit,lefuvvitas nouo tacin®'; veile inclarefcere,vt ficut Pontifex olimfubd’'( tiam panis ex Euchariftia fuftulitjrelidistaujj' J accidetibusdta nunc lefuvvitae ipfara etiam'P, ciem accidentium , quæ indulgentia Pontm haèlenus reliqua fuerunt, tollant. Si enim®^ ; taphorica eft appellatio panis in Eucharifth)” aliter atque lohan. 6. ficut lefuvvitx diipu®quot;' ergo nec fubftantiam elementi fignificabiti”^ accidentia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

Deeffe- JI. Sententiam illam,quodfiliusDeifumt' ftuinan- neEuchariftiæ,fingulis vera fide ea vtetibus, nis corpo giatur,apphcet obfignet ilia benencia, qu* lisChrifti ditione fui corporis J amp;nbsp;effufione fui ûiS“?/ proiiieruitaSf negant amp;nbsp;perneganb

lius Dei manifefte inquit jBibite 3 hocpoculum nouiimteftamentumeft,amp;c. Et Spiritus fandus, HierubHeb.8. interpretatur nouumteftamentum elïe temiffioncm peccatoïum. Et tarnen funt homines, quiaufintSf filioDei, amp;nbsp;Spiritui fando t-Moqui, amp;nbsp;palam hoe negare.Negant amp;nbsp;hoe fol, iSó.quod credentes pereeptioneEuehaliftiae eer-1' tireddantur dcpeecatorum fuorum remiffione:

amp; non diffimulant,quare hoe negent,quia(aiunt) de incertitudine luftifieationis atque falutis aeter

/ nx fupra difputauimus.Ergo vt faluus fit vnus ei-(f' totjcumulandi funt aliiplures amp;nbsp;infigniores.Op-ponenda hie effet dodrina de vero fine amp;vfu Sa- ' '■f ciamentovum, fed inftitutum noftrum nune qui-iiT dem hoc tatum eft, Aefuvvitaru dogmatica axio-

iir nbsp;nbsp;marium effedumnoneffe renaiffionenapeeeato- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

ji rum grauiotu,quibus mors affertur animo: quanti nbsp;nbsp;quam interimleuia atque minora peecata deleat,

Mirati fane aliquis poffet, quae cauffa fit,quod Cui man if rafa ilia St -vnda cohors , tarn furiofe contra ma- ducatio-(ÿ nifefta verba inftitutionis contendat, credentes chdftl (t fumtione Euchariftix non accipere remiffionem line eft’e-4 peccatorum-.fed nifiplane mucolx naris fim,arbi-lfgt; tror mecauffam fubodorari.Sacrificio miffxtri-j nbsp;nbsp;buunt remiffionem peccatorum pro viuis 8f pro

mortuis, amp;nbsp;notunt quam amplus fuerit prouen-tus nundinationis miffatum. Si itaque populo ex verbo Dei perfpicue ptoponatur hxc dodrina, illos,qm vera fide vtuntur Cœna Domini, acci-peie nouum teftamentumjquodHiet.^i.ïleb.s.ita

7» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C OE N A

defcribitunEgo cro eis in Denmjamp; ipfi eruntw' hi in populum , quia propicius ero iniquitatiquot; eorum,amp; peccacorumeorum ampliusnom”'' morabor.Facile polïiint, fubdufto cakulo rationem inire ( funt enim Italicæ pra^ticsƒ*’. ignari ) quantum damni acceptura fit négocia'*’ miirarum.Excogitauerunt igitur hoc artifici“^ ftrenue efle clamandum : In vfu Euchariftiï)”^ Chriftum communicate, nec fideles actipere miffionempeccatorû:fed in hac doftrinatinquot;*, efle concionandum de periculo iudicü, amp;

inMifla, venalem^y naDoini proponendam remiffionem peccatorum p'O''' iiiobtru-uis amp;nbsp;promortuis, ex opéré operato, finebo'’ fuiutæ*' vtentis, modo non ponant obicem.

nimratione Pontificiinon dubitant fore,vtl''^ mines abfterreantur ab vfu Cœnæ Dominici*

tnalint in mifla alieno periculo, data certa pc'* nia emereremiffionem peccatorû fine bonoiquot;^ tu vtentis. Et hæc etiam caufla eft, quoi! altequot; ^ficutvocant J fpeciem Laicis depeculati . amp;nbsp;illam folimiflae facrificio deputarunt,qii“‘J exprelfe annexa eft promiffio noui Teftame” Hancitalicam prafticam diligenter notetp^ leôlor,multas enim impofturas detegit.Qü''quot;’ homines funt alias valde liberales in articula raiflïonis peccatorum,quant etiam impoli*quot;*’ tjulgentiarum amp;nbsp;aliis næniis tribuere non vet® tur, ne videanturEuchariftiæ nihil plane re,dicunt fol.igy.Leuia atque minora peccata Jet façramentum Euchariftiæ .Non addani ea,!) animus iufto dolore commotus fuggerit' 1^ . De corn- da recitatione hæc propono pio ledori cou niunione randa amp;expendenda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . j,

f voluit vniuerfe fux Ecclefix effe communia,non bona fide adminiftrarint, fed vfum calicis fcele-täte interuerterint. Etinhac aélionelefuvvitx ÿ quicquid habent atmotum in toto fuo atmario, tanquam in aciem producunt. Sicut enim olim côduâitii Rbetores in materiis ficut an-

fP vltta amp;nbsp;prxtet iuuentionem priotum Sophifta-tum,femper noua quxdam 8f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;argumen-

,ir Pontiftcix , amp;nbsp;quidem fub finem mundi, fi nihil ü quod nouum amp;nbsp;fingulare fit, ab ea expeamp;andum 4 eifert Keliqui Babylonicx turpitudinis patronl

V ctecundius agunt in hac quxftione, cogitant e-nim illud AuguftinhAliquid ad feipfam proban-(lU dam valeat ipfa lei euidentia. Sed lefuvvitx ÿ oftentanttantumfibi elfe ingenii amp;nbsp;acuminis,vt iiP probate amp;nbsp;defendere non vereantut, fi quid in ÿ doCtrinaPontificiaeifet magis adhuc impudens, ctaffum8iimpium,quameftnototia illamutila-

■f tio CcenxDominicx.Vt igitut noftris cti»m ho-minibus,acumen illud lefuvvitarum innotefcat, volo bteuitet 8f ordine ptopofitiones Sc argu-f mentaiftotum annotate. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hifmi

IP Iff. Ptopofitionemitafotmant,fQl.i89.'blon^j j diuinifedhumaniiutiseife, Laieosfub vnaveftaiü ad-r nbsp;nbsp;nbsp;vtraque communicati fpeçie. Et hoc elf vnutn““'“’“.

notabile. Dicunt enim inftitutionem Cœnx^j'J,’'æta. DominicaMatth.L4.M.at.t4.Luc.it.pettinete noh que fge-

eft,Hoc facice,fol.501.lure igitur diuino, hoct'' ex inftitutione ChrillbLaicis ne vna quidem“^' betur fpecies.Quod aucem vna tarnen Laicis cies datur, hoe non fit iure diuino, fed ha™’”* hoe eft,ex gratia, munificentia amp;nbsp;liberalitatc*' niani Pontificis.O quam vere igitur ecci’ quondam dixit : Laici debent efle contenu' fpecie, quia fcilicet iuxta Germanicum proU^ bium,equi donati non funt infpiciendi denteS’

1111. Summam argumentorum ita ponuquot;'^ fol. 189. Confiât ante Confiantienfis amp;nbsp;Badh’’ fis conciliorum definitionem , femper rium fuille fub altera vel vtraque commun^

V. Temporibus Chrifii amp;nbsp;Apoftoloriim les Laicos alterius tantum fpeciei commun»quot; percepifle, probant tefiimoniis, Luc.i4-Ad® ' -~ .8c ty.Sed vide acumen lefuvvitarum.ln pL

fium in vltima Cœna inftituifle Eucharifth®L Sacerdotibus,pofi refurreélionem veto infiituifle pro Laicis vnam tantum jJ-tommenti huius vanitatem lefuvvits ani -uertunt,alias enim non eflet arbitrarium)« ftus vnam tantum fpeciempro Laicis iniWjjj,) 8c fieret duplex infiitutio Cœnæ, quarun'^ji^ differrèt ab altera3tempore,loco,fubftant» , ma verborum. Lucæ enim 14. non ponunt“ , verba, Hoc efi corpus meum. In coniecr igitur Eucharifiiæ Laicis dandx, non tanda verba vltimx Cœnæ,fed Luç.x4' ƒ hocjilla verba quae extent Luc.i4.(Accep‘ r ji fregit amp;nbsp;dédit illis)non'facerefacramentu,.J|p. Matth.14.de quinque panibus amp;nbsp;duobus P plane eadeni vfurpantur verba. Quod» præfumendumeffe exprima infiitutioa^^^^jp

maCœna-.etiamLuc. 14. addita fuiffe ilia verba. Hoc eft corpus meum , licet Lucas non exprimât.

1» Lucas non exprimai. Nolunt igitur ill am litem fuam facere, fed ex vetetibus quofdam nobis ob-

{!' tnanifefte falfum eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidem allegotia (■am tciU-

(t dat illam etiam ad myfticum corpus Chrifti, hoc ƒ eft,adLcclefiam. Nunquam autem Auguftino ne in mentem c^uidem venitdnde extruer-e hoc dog-If ma Contra inftitutione feu vfum calicis in Cœna Dominicajvel effe interdicendu Laicis,vel faltem

(,v effe arbittatiri .Epiftola ^«.dicitjllud veto facra-ÿr métieffectedojc^uodcpiiinviaambulantibus no ƒ fuerat agnitusdn fratdione panis teuelatus eft, id / ipfum tarnen tuo fenfu volo te teuere, non meo.

/i non vult effe dogma. EttrattatuiAn Canoni-cam Iohannis dicit Anguftinus , Apoftolieum f nonagnouerunt niff in fraftione panis. Et vere, 'Ji lt;\ui non fibi indicium mandncat amp;nbsp;bibit, in fra-ttione panisChtiftum agnofcit.Vides Vcttot Au-

ji) guftinumitaagt;X»)ii)ei^tiv ftatt.ionempanis,Luc.i4. p vt difette tarnen conteftetnt, vttamc\ue fpeciem (I inEuchatiftia. dicit enim duo ilia ffeti in Cœna.

(/ I.manducationem.IL.bibitionem.idçc lettor con-$ nbsp;nbsp;iet at ad Tefnvvitatnm verba fupta recitata,St ex-

jS’ tiam allegant teftimoniaChryfoftomi Sc Theo-Dommi-J. nbsp;nbsp;phylatti jcum toti mndo notiffimum ftt, Qrxcatn. « noa

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï.j.

probaitu Ecclefiam nunqusm probaffe,nedunirecepilT^^*/ ddia 'defeiidiffe tyrannicam illain miitilationemCtf'’' *' *’’ Doniinicæ.Et quid opus eft verbis?Nó pofliint fuvvitç vel vnica litera probare,vetercsillose’‘lt; co Luc.i4.extiuxiffe hoc dogma,In CœnaDoquot;’:; nica vfiiin calicis effe Laicis arbitrariuni. Iino^n illis interdicenduni.Proferantft quid habenbH* enim eft ftatus dilputationis.

lllud vero nouuin Sc fingulare eft, quod dien ipfum etiam Paulum vnicam tantum fpeciemE^j chariftix dediffe Laicis. Agnofeunt fe premi W authoritate, qiuerunt igitur rimas vt elabâtut.S^ audi probationem dignam Iel'uvvitis,Ado.i7'P’’ FalCnm te nuntur hxc verbatSumens pane,gratias egh ftinioriu amp;nbsp;cum fregiffet,cœpit manducare.Indeelic*'''’quot; icfuuita- Paulus communicaturus milites, celeb»“'' uer?'Dominicam tantum fub fpecie panis-S“' lum, quxfo candidum leótorum,vt tantum infpici“' ‘ cum, Aólor.17, Sc inueniet textum manitelW^'’? loqui de communi cibo ,propter tamem Sed dicunt,Chryfoftomum locum ilium interpi“ tari de Cœna Domini. Ego vero hoc tantum fpondebo,quod ipfi etiam bene noriint. .Op“® ' lud quod vocatur imperfelt;ftfi,non çffe ChryC®' | mi, Sc effe in illo plures alios infignes errof“^ quosErafmus annotauit. Quid enim’Annon®* nifefte fequetur?SiPaulus militibus ( quosfide fuiffe neceffe eft,fi ad comynionem admiffi I“®/ dedit Eiichariftiam tantiifub vna fpecie.erg“'^ ter amp;nbsp;cótratradidit quam ipfe à Domino accep nCor.n.Sed forfait excipiét lefuvvitfjMihee®!'*'^ runt.ergo debiierunt contéti effe vna tantuwlp^i

°“*^niim recitatjLiuoniéfes NobileSj^J biiiuiî)pS primum eo periieniffet Euagelij doûrina,noip; triiciaau- fg rufticis fiiis concedete ne vnam quidem fp“®/’’ tontas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luftici non effent digni.

Quia fciüt caulfam fiiä apu J homines cor-nacos valde prægrauari, quod in tota piirion an-probati tiquitate,pluiima amp;■ manifeftiffima qxtét exepla,pol'fii arde vtraque fpecie Laicis data-.conantur igitur Ie- f‘■ Çuvvitç ex vetuiliffiniis fcriptoribus probareji no caliX in interdidtiina , ramen arbitrariu fuill'e vlum calicis Ç“*;» 'n cœna Dominica.Sunt autem haec fundamenta, Tertullianus amp;nbsp;Clemens Alexandrinus fcribunt.

Morem fuilTem Euchariftiam manibus accipere, quam facpe domum portarunt, amp;nbsp;ante alium cibum funapferunt.ltem Eufebius fcribit, quomodo bofpitibus Euchariftia folenitet ttanfmilfa fuerit. Ergo illis teniporibus tantum vna fpecies facra-'’}enti fuit vßtata.Qualis quæfo eft hxc confequé-tuÆtvt resmanifeftior fit,annoto locum Tertul-i^’^eutm-liani de corona militis,vbi,cum recitalfet,quomo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ve

do Euchariftia etiam tempore vidus domi fuma- tetum-tutjMoxaddit,calicis aut panis etiä noftri aliquid decuti interram anxie patimur. Agnofcis leilor, quidTertullianus velit.Et addo locu magis adhue perfpicuum. zV azianzenw enim in funere fororis fux Gorgoniæ récitât illam intempefta.nodfeEuchariftiam ,quampro more illius temporis antea ncceptam fecum detulerat feruarat,fumfifle, amp;nbsp;exprefle, non panis tantum fed amp;nbsp;vini meminit.

Verba hxc funt ; cî 77 diTjT^'nngt;gt;i '^'Tifji.ïv aógt;-;i^ip nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Difiundiua parti

cula nihil me offendit.Nâm Sc Paulus i.Cor.n.vbi manifeftitfime dçvtraque fpecie, amp;nbsp;Domini amp;nbsp;fuis verbis præcipit, difiunftiue aliquando loqui-turmon quodvfum vtriufquefpeciei arbitrarium faciatjfed vt oftendat pari veneratione vtranque partem efte fufpiciendam ; quia reams incurri-tut indigna fumptione fine h^c fiat in pane,fine iu

calice Euchariftix.Nobis veio fatis eft lefiiVVJ^ ruiTi argumentum ex ipl'a hiftoria antiquitatist' futaffenta enim argumentantur; Veteres Euchsf ftiam fæpe domum fecum detuleruntjfedvindp'' ciem non potuerunt fecum deferre feruareï' go tantum vnam fpecié fumferunt.Nos veto nioij ' ftramus alteram propofitionem de vini fpeciçi^' fam elfe.Nam amp;nbsp;Hteronymus de Exuperio fcrib'' quod corpus Domini portark in caniftro amp;gt;ƒ' guinem in vitro.Et luflinus morem fiueSaniarit’ næ fiue Komanæ Ecclefiç defcribens,dicit:DW‘'æ nos vtramque fpeciem(vt cum Pontificiis lolt;l')’’ mur)folitosad abfentes ægrotos deferre.Iacetiÿ tur amp;nbsp;hoc lefuvvitarum argumentum. In ma, petimus hanc quxftionem ex illis iplisf^)' ptoribus diiudicari. quando enim de Eiichai'quot; ftia difpirtant, quid fit, quomodo fit adminifh’quot; da amp;nbsp;fumenda, difertè de vtraque fpecie loquu®' tur,amp; ne literam quidem habet dogmatice,dei“' terdiélo vel arbitrario vfu calicis in Cœna Doi”' nica, Imo ne velligium quidé vllû monftranp®’ teftjhac quæftionem difputatam fuilfeapudvet^ resjan arbitrarius fit, vel interdicendus vfus cis in Cœna Dominica.Etnotum ell axioma,n» E.xcraplis exemplis fed regulis iudicandum elfe. Sed hab« pugiiant exemplû Satyriîratris Ambrofii,qui Euchariftn'” aducrf. ligault in orario,amp; orariu inuoluit collo,« iw , régulas nauftagio enatauit-Hæc dicunt de fpecie vini ß polfe intelligi. Et hoc exemple putant veritate tuiçVe'ili- infiitutionisCœnæ ita côclulam, vt nihil hahea-moiiia. vera Ecclefia quod poffit refpondere.Sed opp®quot;j refponfionem folênein amp;nbsp;facrofanétam,quæ Conciliû nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lefuvvitas omni exceptione maior £

Conftan- debet.Nâ facrofanttû conciliû Conftantienfep'S tienfe Tri no ore amp;nbsp;expreffis verbis fetetur vtranquelp^^_

Euchariftix à Chrifto inftituiäph Apoftolb daiuiwt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ Jjjjfli)

I ditavn , amp;nbsp;à primniua Ecclefia vfurpatam. Er-t*', go concilium illud vel ignorauit, vel non credi-dit, inprimitiua Ecclefia arbitrâtium fuiffe vfuna calicis in CoenaDominica.Hoc enim fi certo pro-

bari potuillet, no opus fuifiet flagitiofa illaclau-fula (hoc non obftante') fed fimpliciter dixiffent, il’’ Semper arbitrarium fuit in primitiua Ecclefia, il', amp;c.Hoc argumentum oppono omnibus exemplis, i'll quælefuvvitxcumulat.Neque enim dicere aude-iH'l bunt,fe,vtptiuatos,plutavidere,inhiftoria anti-tCI quitatis,quam Concilium oecumenicum inSpiri-f I tn £intto(fi ctedete fas eft^congregatum. A.d Sa-

tytiveto exemplu refpondeo ipfiiis Ambrofi) ver-bis,quidicitfratremfuu,id quod oratio inuolue-

■ tat,orefumfiffe, amp;nbsp;fufum in vifcera haufilfe. Haec r enimfunt Ambrofijverba. Dicant ipfi iâ lefuvvi-■I'l tae,?m fuetit tantum fpecies panis.Neque enim ta I*'! indesfumus,quin intelligamus ad quam fpeciem li'l pettineant bxc verba,fufum invifcera baurite. nbsp;nbsp;Quomo-

1(1 VII.En noua leftot babes,quae apud nullupon du Sym-n tificiû fctiptoté facile inucnies,adeo funt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

«■I tarnmpropria quaeda.Difputant enim fo.195.Adeo (1 effeomniaarbittatiainCœnaDominica, vtetiafticivfa n liceatfolamvini fpeciem ptxbere communicati-^t^^^t?’

♦ I ri einsEucbatiftia. la quia infufio no pettinet ad • ! fpecie panis,concludut foldvini fpscie data fuif-• fe.Sed qualis ilia infufio,cuius aliquado in veteti-

gt; I lata fibi à facerdote Eucbariftia teiecerunt, quod ’ 1 nbsp;prstet dominie! calicis bauftu ttaditâ fibi no pof-

! 1 fentEuebatiftia deglutire.Et ex diftinftione fecu-”, 1 Côfect.c.cû omne.Et.ex glolfa in c. ptesby-’l Wt.manifeftü eft fuiffe aliquado ilia conftietudi-

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E.iij.

nem,quod data fuit Euchariftia intinfta, aîgrot* prxfertim.Et quod non fuerit intindain vino(i[ eut vocant)non confecrato,oft:endit Canôconct li) Toletanijamp; hxc \’fciba lulij c.cum omne.lU“', vero,qiiod pro compleméto communionis intif ètam tradiint Euchariftiam populis,ne hoc proU tu ex Euangelico teftimoniojreceperiitjvbiApf ftolis corpus fuum commendauit amp;nbsp;fanguineJj Seorfim enirq pan is 8r leorfim caijeis côniendâc' ' memoratut.Hajc ibi. Et hoc modo fenex ille pufebiurp U.s.c.34.fumit intinâam Euchariltó-f“' fum igitur eft quod lefuvvitæ diçunt,fiiifle inH'’'' étain vino non confecrato. Quod veto adducuiii exeiîtpla quædâ,vbi aridæ fauces fpongia hutnt ûandæ fuerût priufquam panem doininicuinref, perepo(rent,amp; addunt,fi tune fuiifet vfuscalif'l dominici^non opus fuiffet fpongia fauces hufflf étareifacilis eftrefponfio, (iam enim oftendim“: morçm intinftæ Euchariftiæ çertis de cauflisÊ'^ fe abrogatum.)Obferuaridus fuit O;rdp inftitut'“'' nis,vt non primo loco poculum Domini darettf' quia inftitutio ita habet, Similiter Çc pocub®^ poftquam cœnatum eft,amp;rc.

Nothos V 111. Quia ex probatis feriptoribus non po'j ^tic'ios'^^‘gt;nt fuifragiafniscei ta manifeftacolligere/ sciipto- cerfunt igitur nothos amp;nbsp;fuppofîticios,ipfifc®^ resaccet-Thaidis üabylonicæfpurij.Verba lefuvvitarûtgt;!‘ funtjfoI.ijj Refert Euiebius de diuo Hieipny®’’ quod alteram folum fpeciem hinc migratiiriis ceperit.verba ita funt pofita , vt leélot imper*'?’ fufpicari pofiît celebrem ilium hiftoricuinE***'’; bium Cæfarienfem hæc fcribereifed alius quid^'J' j eft Eufebius^qui ineptiffimas nugasde Hiero**) moconfinxit.Vnû veto hic feifeitari libetàldquot;' vvitis.Hieronymus fuit facerdos,amp; facerdoti’p*?' iuxta Pôtifiçiosjinftituta etl vtraque fpecies.Qïj modo igitur alteram tantum accepit? Scio?**“

non facrificant,dari tätiim vnä fpecie.Scd ad hoc ot’j velimrefpondeant.Apoftoli in prima Cœna j ipfi X’ nonfacrihcatiint,etiam iuxta Pontificios,8f tarne

Chriftiis ipfis dedit vtraque fpecie.Oftendite hic acuiné vefttû, vos Iefuvvitæ,8t date nobis refpó-funi.vt veftta cum inftitiitione Cbrifti cócilietis.

A fumtione calicis’Qmid hic poffem,honefta Sc vera Hm oratione refponderedeitor ipfe videt. Mandatum Refpon-OT nobis cftjinftitutionem Chrifti fimplici obedien- ‘°’ tia ftdei amplefti,non in earn inquirere,quafi paru prudenter amp;nbsp;rette fatla fit,cum corpus viuidu n, n nunquafitfmcfanguine.led fcruabo inftituti mei

,l tationem.Hoc tantum addam,lloc argumetum in lO*', negocio Cœnse hoc modo,intoca,vera 8e putiori

ƒ i dem banc quxftionem,Cum corpus Chrifti v iue- comitan if' nbsp;nbsp;tis non fit fine fanguine,cur inftituerit corpus ftib tiam im

lOi ‘ fpecie pams manducandum,8c fanguinem fub vi-Pgt;:obat. if nbsp;nbsp;ni fpeciehibendum. Non autem refpodet de mull^ nbsp;nbsp;nbsp;t'danda altera fpecie,hoc enim fpoliu feu facrlle-

vt oftederetur totamhunrananatura affumfiffejVt It I tot'atedinreretfpanis enim ad. carné refettur,vinri A adanim'a')ldeoergo.iuduab.fpecieb’ celebratutj Y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îAii).

vt anitnæ amp;nbsp;Garnis fufceptio in Chrifto il vBi®. Locus que liberatio in nobis fîgnificetur. Et quo“ j, ^du^ConA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dubio notum eft, allegat Longob^t •

comitfn Ambrofij multovetuftioris fententiam,quic’''j tiain. dem quæftionem mouet amp;nbsp;ita refpondet:Valct* tuitionem corporis amp;nbsp;animæ quodpercipi®quot;*' quia caro Chrifti pro faluce corporis,fanguis''''’ pro anima noftra ofîertur , ficut prefigurauitM®' l'es,amp;c.Item,fi in altera tantum fpecie fumeret“' ad alterius tantum,hoc eft,animx vel corporb/ vtriiifque pariter tuitionem valere figniftcat^^J Hæc ille. Non autem difputo mine quantum w Ambrofij ratio valeat, fed hoc tantum oftendO'i fundamtéa mutilationisPontifieix niilla elTc.N^ polTuntlefuvvitæ hæc teftimonia ad milhmft* detorquere, co quod Longobardiis celebrationis meminit.Nâ diferte difputat de fumtione,EtAni' brofius nominat perceptionem amp;nbsp;fumtionem.Vi'' des autem lelt;âor,quid Ambrofius refpofurus fini fetad Pontificiam Euchariftiæmutilationein,Né

pel; tantnm fub vna fpecie fumitur,erit ergo q»i' li tonfellîo, Chriftum tantum corpus non am-main fufeepilfe, amp;nbsp;redemilfe nô animam fed cM' pus tantum, de Euchariftiam valere ad tuitionem corporis tantum, non etiam animæ. Et miwt quid lefuvvitæ contra hæc tam manifefta velfin* gere poffint. Principalis igitur amp;nbsp;Achilleia iftj ^^Ponrificiorum ratio, fuit in hanc quidem feuten-eft ponti- vetuftati amp;nbsp;ipfi etiam Logobardo ignoiJ-ficiotuia Recctia itaque funt SophifmataiMemini melege-de conco apud Alexandrum de Aies, cfi priniû in Mona-eô'men-^ mutilptio hçc facraméti ir!troduceretur,Mo tuui. nachos quofdam indignatos le priuati vfu calicis, çui annexa fit dulciffima promiifio,de nouoTelia métoiEt tüc cœpiffe narrari multa miracula,qtiod ] ex holHa fanguis effluxilfet, vt ita perfuadetentut ' h ont!-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DOMINI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;89

ÿ' X. Annotabo 8e hoc, quod fophiftice recitant Inftanti» argumenta noftra,vt co facilius poffint elabi.

r lioisg.itafcribunt.Adducut exIohan.e.Nifiman- pturæ te ƒ ducaueritis carnem filii hominis, amp;nbsp;biberitis e- ftiinoniis_

ius fanguinem, non habebitis vitam in vobis.Sed abutciuiu |ir Chriftus non dicit ibi,Nifi manducaueritis carné i)i' fililhominis fub fpecie panis,amp; biberitis eins Ian

guinemfub fpecie vmi,amp;:c. Kefpodeo verum eft, Ji’ loban.s.de adhibenda externa elementorum fpe-

(I'i fivmlflimum argumentum foluant ; ita enim fcri-li' bunt,fol.i99.Impropria eft de efu 8c potu phrafis, )i 8c metaphotlca locutio.Ite, verba illafmanduca-f i te,bibite)figurate accipienda effcjnemo miretur, 3' 1 nbsp;nbsp;nbsp;vt manducareSc bibere,nihil fit aliud qua fumete-

VI ht ideo qui miducat corpus Chrifti fub fpecie pa (-1 nbsp;nbsp;nbsp;nisifimpl etla bibit eius fangulne , quia bibere no

311 acclpiturproprie,fed nihil aliud eft quam fume-i( I le.Meminerit leftor,difputationem efte , non de I-1 nbsp;nbsp;nbsp;verbis,lohan.«.fed de verbis inftitutlonls.Quam

J, multa autem abfurdiffima bine fequantut,letlorl 1- ' expendenda relinquo. Poterimus ergo In Cœna gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Donainifumere corpus Chrifti,ita vt ore nihil ac-

cipiamus,ficutverbûDeiaccipitur,Luc.8. Cogl-' tetfaltemleftor, quaefttenatafithominriillorum

0 malitia, qui atl retinendu craffrflimû Iftum errore 1 nbsp;nbsp;nbsp;nonvetétur oia Inuettete 8c deprauate, ita vt in-

51 tetmâducareScbibereincœnanullafitdiffetéûia 11 XI. SedadPaulum, quant artiftcrofe refpoU' '1

Fanli ver deant andi,foï.3o?.Apoftoliis i.Cor.n. NJhil qii't' ba amp;nbsp;fen- q,j3,n præcipit de cóinunione alteriu5,velvtriol' uértunt fpcciei,fed loliim Clirifti tatiû enarrat,qiii‘j lefBoi«. in cœjia ilia nunquam fatisftiipcnda egerit. S'“ expeda,nonduin habes totiiin acumen lefuvviW' rum. Tta enim fequitur ; Paiiltis qiiid^sni inquit) tradidi vobis fed tradidi , non cJi idem qiwil præcepi, fed potius docui : Sicut Euangelifti‘^*' cuntur nobis tradidilfe doftrinam amp;nbsp;raiiaculi Chrilli.Nihil hie refpondebo, res enim plana fifed tanrum leétori propono impudentiflima® ' Suitarum impudcntiairT confiderandana. Did'' tanthæc, nonfecns acfi cum truncis amp;nbsp;bus agerent.PauIus dicit,Sicut à Domino accepb ita amp;nbsp;tradidi vobis. lefuvvitœ hanc traditione” ita interpretantur,quod non obliger,fed fit arbi-traria.Et rationem reddut,quia tradere Apoftolo' rum,non eft præcipere.Notabis hoc leâor, quam faciant lefuvvitx differentiana, inter trailitisanes Apoftolorum fcriptas, amp;nbsp;inter eas ,quas ipfi fi*!! nomine Apoftolorum confthgunt.Scriptasdiciint elfe arbitrarias,confiétas dieunt obligate fiib pf; riculo,faiutis,fol.i3o.An veto putat nobis Donati régulas elfe ignoras, cuius modi fit,quandoPaulus dicit,Probet autem fe ipfum homo, amp;nbsp;ficde pane illo edarjSe de calice bibat? Sed forfan excipient,Laicos non elfe homines , fed pecora cam-pi , atque ideo etiam hanc Pauli fententiam aJ folos Sacerdotespertinere. Sedheusleói:or,ilelt; lefuuitæ etiam hoc fcire,Iefuvvitas efle Gracculos. Na Græctili i.Cor.io. Latinatranllario legit, Omnes quiilem ipfis Pauli y(,Q pjijgg^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caJice participamus. Ill*

bundere anitnaduerteruht lefuvvitæ , Græcos codices ita futaiitur. legetCjVnum corpus multi fumus,nam omnes eï vno pane participamus.Et quia ibi non fit mehtio calicis,dicunt ad vnitatena corporis fatis effe.vna ’ i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpecieiu-

I Ipeciem.Vbi autemboni fratres, manet lamTri-i dentinum decretum de vulgata tranflatione? Sed 1 lecipimus Grxcam leótionem.Paulus verb in eo-i dem loco dicit,Panis quem frangimus, calix cui ; benedicimus.Sed audi bellam elufionenijfrange-te amp;nbsp;benedicere pertinet ad iacerdotes, illis Pau

1 lus tribuit panem amp;nbsp;caliccm , participate vero Laicotum eftjSc illis panem tantum tribuit. Sed i' i heus,Iefuvvits,mendacem oportet memorem ef-14 Xfe.MoxenimPaulusfubiungit,Nonpoteftiscali-H cem Domini brbere, calicem dacmoniorum. ÿl Nurn veto difputatio illaPaulideldolothytis ad rl folps facevdotes pertineDquo nunc vosvertetis rl nbsp;nbsp;nbsp;lefuvvits?

ii’ Xll. Illud veto nullo modo praetereundum 0 eft,quodfcribunt,fol.}O4.Chriftum. iq i.nftitutio-i' l nbsp;nbsp;nbsp;ne,non difpofuiffe de modo vtendl , v el fumendi cumad co

r l hoc facramçntmï\,fed magis de eius fubftantia Sc Kl miniftro. Et fequitur ,Pacere igitur diftinguitur # 1 contrafacramenti vfum. Prirnaria autem inftitu- cie con Il 1 nbsp;nbsp;nbsp;tionis ratio eft, vt facriftcium baberemus, quodu'^^'‘^quot;dS.

,i l Deo patriofferatur. Cxterumvt edatur amp;nbsp;biba--1 tur,eft finis inftitutionis fequens altetum prima-) l nbsp;nbsp;rium.Et bxc omnia Cnriftus reliquit per S.Eccle

/ I fura difponenda.Et hxc ordinaturum fe pollice-{I tut Apoftolus,dum ait, cxteracum venero dil'po* . 1 nbsp;nbsp;nbsp;nam. Hxc illi.Vaidefortem oportet eilephanta-

. l ftamik perluafionemlefuvvitatum,qt^odta^^im-| s pudenter fine tefte mentiuntur , quaft^ nemo no-, fttumquicquam intelligetet. Semei fe.Cbriftus

i gt;nbsp;Qbtulit, Hebt. 9. Et lefuultx arbitrantur nos tam y gt;nbsp;ftupidos,vt ignoremus , an in cruce , an veto in 1 ; Çœnafaédafit ilia oblatio. Quid facer eût, Pau-, l lus diferte explicat, i. Cor. n. amp;. refert ad totam

crificare,qiiia fcilicet fcriptum eftjCum facb®’'! iiila pro fiiigibusjamp;c.

Autori- Post REMO, quia argumentis Sc folntiæ tasEccle nibus fatis follicite conquifitis, non fatis liai Ponti ita concliidiint,fol.3o8. Verba ChriftiSi

lorum nemo melius quam S.Ecclefia interpretsquot; cbrifti poteft.Et quia hæc optime intelligit, Laico^P'! verbo â nullum Scriptutæ locû ad communionenivtrW*' Icfuuitis quefpecieiobligari:per concilium Conftanfieæ, «rponitiit^^ Bafilienfe conftituit, nulli extra miamp;

ficiumvtriufque fpeciei communionemporrigej' dam efle.EtauthoritatiEcclefiænemo nifi cuniP lutis difpendio reluélari poteft,quia fcriptum dquot; Omnia qtiæcunque dixerint vobis, facite. Et itf rum,Omnis anima poteftatibus fublimioribus^ fubdita: nam qui poteftati refiftit, Dei ordinatio' ni refiftitjamp;t indicium fibi acquirit. Quicunqiie^' go fub vtraque fpecie communicant, non folu® non fruóium aliquem falutis,aut glo-riamd’ed pef dititionem æternam, ac perpetuam reportant e j gnominiam.Hæc fuutlefuvvitarum verba,inti*' ( bus foliis fequentibus.

^ta VValdenfes olim hxc verba fcripfit ! Nos V' fum*pro f‘”’’tum fpeciem fub obedientia Roman* lefuitica Eccleßx manducamus , certi quia ob hoc obft' teaîmo ‘1“’**’” viuemus in xternum. ludicet niuîw° qnus leftor de his,amp; de lefuvvitarum verbis pojquot; fem plura colligere,fed memor fum inftitiiti mequot; quae igitur communia funt reliquis etiani Pontifi' ciis in medio relinquo , quia lefuvvitarum thef logiam nunc colljgo.

Abet hoc vera ChriftiEcclefia, prx omnibus aliaium gentium religio-catione nibiis proprium amp;nbsp;peculiare, quoddodtin» d^Irinamde inuocatione ramamp; finceram tenet. Primo enimfoutus, ex verbo Dei nouit amp;nbsp;tradit, quis fit inuocandus, St ad quem orationes piorum fint dirigendx : Ad ilium fcilicet, qui eft folus verus amp;nbsp;viuus Deus, uocatiûis qui effentiam amp;nbsp;voluntatem fuam in vetbo nobis V«cipuj patefecit. Secvndo fola Ecclefia ex verbo Dei’^’”“' ceito nouit,qux fint ilia,qux à Deo in inuocatione funtpetenda,expeftanda,8f illi accepta feren-da,quo ordinefint petenda. Tert io fola vera DeiEcclefia,licet proprie indignitatis ita fibifit confeia, vt earn in ipfa inuocatione diferte profi-teatuf, tarnen ex verbo Dei certo nouit, quod. Sc cutexaudiatur,fcilicet propter mérita Sc intet-cefùonéîiliiDei domininofttilefu Chrifti. Hxc

S fumma eftEcclefix lapientia,fuauiffima confola-1 nbsp;nbsp;tio,amp; ptxcipuus etiam cultus Dei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inuocatio

I Multipliciter autem neceffaria hxc dofttina in 1 regno Pontificio turbata,imo deprauata fuit, crafVifUcitet fis fupetftitionibus Semanifefta idolomania in

J nocatione fantborum. Et pij grata tnenteagno-^^,^^,J^^ J, • fcunthoc fingulare beneficium Dei,quod vera Sc

fana doflrina de inuocatione ex verbo DeiEccle ' fix reftituta eft.Et ipfilefuvvitx agnofeiit inuoca-tioneminPapatulongius dilceffiffe àpuritatefô-tium Propheticorum Sc Apoftolicorum. Licet e-nimlinguam Pontificns erroribus ita elocarint, I vtctalfiffima Sc impudentiffima quxque defen-1 nbsp;nbsp;nbsp;dete non vereantur gt;nbsp;ficut oftendimus Ata hoc ta-

54 DE INVOCATIONE ' Veritatis ni«i loco verecundiores flint, multa enimfupf ficach' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in praxi (vt ita dicaiTi)Pontificgt;ï\^’

clefiæ manifefte polftiht oftendijlefuvviw dilîimiilant J partim negant. Et hoc primum®’ qiiodobferiiauijiefuvvitas aliquid in receptisP*' parus erroribus non fane corrigere, fed falte quæ modocunque mitigare.Sed iuxta inftitiitiinioi“*' ncm axiomata illorum breuiter annotabiinus.

Sophifina I. Dicuntfol.iiS.ln Papatu nunquam vclhquot;' laieiüui- jo auditumjfanftoselTe adorandoSj adotationc®' SaneUiû enim foli Deo deberi.Sed euoluât legendas^ ft”'! iiiuoca. ''Rofariaj,amp; id genus alia^Se inuenienr,imo W'' none, gtiam vocabulum adoratiqnis fancÉis cfle trib# • turn.Afcribam tantum locum Antónini partet” tia Tit.ix.cap.S.proponuntur à Papa per Canonfquot; fationem fanóli, vt exemplar fidei amp;nbsp;vitae omnibus adorandi in necefsitatibusin“’ plexqua candi.hcinpræcedentibus inqtiit, dicerequo^ . oftendi- huiufmodi Papa crrarct^elfe hæreticum. HatcA® ' ftos^non toninus.Dixi hune elfe priitium locum,in quo ' tantum fuvvitæ aliquanto verecundius de maniteftis’quot;’’! iiiuocatosloinaniis difputant.Sed videquæfojilla fua nio'! t'uni'” d 'gt;'’ci*trunt notam hxrefeos apud Puntifit'^’l oratos ei'- Difcite ergo boni fratres,fî à fulmineTarpeio'.^ । fc in te» tis tuti e/fe,craffîfîimas idolomanias regni PoU''

Omni verecundia amp;nbsp;diflîmiilationeiquot;'-püdenter proponere amp;nbsp;defédere. Ita démuni tis ynaffit amp;r dilefti filii matris veftræ felk Roiu’ nenfis. Sciunt præterea totum Pfalteriuni transformatumad inuocationem Marixjvbi hoc legitur, Venite adoremus earn- An ignor” illud’Ecce lignumcrucis,in quofalus mund)^. pendit ,venite adoremus. Item Gregorii iH“. Concede propicius , vt qui ad adorandam viu j cam crucem adueniunt,à peccatorumluoruni^ | xibus liberentur. Coguntur lefuvvitîîj Hcet^

impudentiffim'bagnofceve, hxc efle nimis enormia,amp;: tarnen manifefte non audent idololatrica i'ila reprehendete, fed diffimulant.Sed diifimu-landonon corriguntur , qux manifefta funt.Nos veto non de vocabulis fed de rejpfa,qnana adora-tio feu inuocatlo tompleditur dimicamus , amp;nbsp;iltam foli Deo .vendicamus.gt;4rb4M/K« eniin hoc vnicus atgumento probat Chriftum. elfe verum Deum, quia eius aux)li,um in necelntatibus inuocatuv. muocan Otatione fecunda contra Arrianos , Sanfti non dus. poftulant à creato aliqno vt fit auxiliator. Chri-ftus ergo cuius auxilium inuocant , eft verus Deus. Etoratione tertia, Creatura non adorat

I ctcaiutain. Ergo Chtiftus, rpuia adoratur , eil

I Deus.

Vfitatum eft Pontificüs fuperftitiones pingere diftintlione latrix amp;: dulix.Et de vocabulis nunc diftin Hon difputabo ne quid contra inftitutam breuita- lei isrationem peccem. AlTcribam tantum exx. fynodo Nicena vbiEpifcopus quidam con- fublata fitmat, fe cultumhonoris , qui viuificx trinitati oft» dabitiir iniaginibus exhibiturum , 8e quifquis idem facete tecufaueritjilli anathema dicit.

IE lüam inuocationem,vt bona nobis donen tur,vt à mails cuftodiamur amp;nbsp;liberemur ; item vt de inuo gratia in hac vita,amp;. gloria in futura accipiamus, catione iatentur foliDeo deberi,fol.ioS.8e ixs.SedDeum*““’^^^ immottalem,quid futurum eft, fi ad hac regulam mut Stc.

I libelli ptecationum,qui vfitati fuerunt in Papatu ad fulum • nbsp;nbsp;conferanturlManifeftiffimum eft,homines hxc o-

luniaafanilis,amp;: quidé prxfciiptis verbis petliife. tXtaOA i ( nbsp;nbsp;Res notoria eft.Et ne longius eamusfilla ipfa,quç

, i fefuvvitx colVrgiitjvideamus.Tu nosBafili ex altq J. 1 nbsp;nbsp;nbsp;iefplce,totamque vitam nobis in melius pçrtputa.

. 1 ü Athanafi populum fanélû dirige. O Cypriane, ;,1 pofttumfetmonem ac y itatn dirige, Qulaliqua

S« DE INVOCATIONE premitui anguftia, ad hos confugiat, qui îætatur, hos oret.Sanóta Maria, fucciirre mifo'-' iuua piifillanimesjrefice flebiles. Sentiant oinnî^ tuuin leuamen , qiiicunque celebrant tuamco®' memorationem.ltem vfitacum illud,Maria gratiæ, mater mifericordiæ, tu nos ab holle p'®' tegejnhora mortis fufcipe. Solue vincula tcfr affer lumen cæcis,Nos culpis fohitos,mites fac^ caftos.Et quod fine dubio legiftis lefuvvitï, Jl;! ferere mci domina, fecundü magna mifeticoii'| ' tuam, fecundum multitudinem miferationu* tuarum, dele iniquitates meas- Amplius laualt' ab iniquitate mea.Tibifolipeccaui,cormunlt;iii-* créa in me Domina.

Quale eft illud quod Suidas de Nicblao fcrib* quem locum obiter tantum recitant.Nicolausf-rationefufcepta in fomnis apparuit Conftantin®' amp;nbsp;milites adiudicatos mortisfpvoaTS amp;nbsp;multos^! lios MC ält;^v^'Ta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non definit vfque hod’f.

inuocantes ipfius interceffionem ex omninettl. iitate MTpèfjieycf. Pontanus narrat pro verahiü®'! ria,Michaëlem Aichangelum apparuilfeEpiltæj po cuidam in Gargano, amp;nbsp;dixifle, Michaelefj fum qui hoc excauato faxo, hoc antro, hochai’i'I taculo, his aflidue manantibus ftillis ablutur^ fum ac deleturus meam ad aram confugientit® mortalium peccata. InFormicariohaecextätvö ba:Publice canitur in Ecclefia de beata Catha^ na,cum iam eflet decollanda orauit, lefu Chtü' rexbone jfac mifericordiam omnibus agenti“quot; meam memoriam.Voxde cœlo infonuit, Venif leéla mea,veni,quæ poftulas impetrafti, vtquK® laudantjfalui fiant.Quam multa exfpeculoex^ plorumpoifemus recenfere,quæà manifefta'y*’^ iolatria defendi non poftiint. Et quamcraffal“®' qiiibus Damafcenus in fuis cajminibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Mariaminuoc'at.Et diflimulando hçc.vulnera non fananttir. Quanto latins effet illos tetroserrores düerte Fateri amp;nbsp;corrigere?

Ill. Sanélis volunt illamtantum inuocatio-nem tribuendatn effejquæ fit imploratio intercef-,ioneiii fionisjVt inuocentur tanquam lingularcs quidam Sancti? Deiamici, ac noftri patroni 5 vt pro nobKapudJl^^“'^*^.'' Deum intercédant,fo.119.Et rationem anneélunt, „[tx-quiapeccatotum noftrorum amp;nbsp;indignitatis pro-priæconfcij fumus,inuocamus fanótos,vt Dei gra-tiamac fauorein nobis , prccibus ac meritis fuis cócilient,amp; VI fua interceffion e Deum nobis pro-picium reddant,fol.io8.amp;r ii9 ltem,quia Deo gra-tiotesfunt,facile quod cupimus impetrabuntgt;fol.

loS.Hi funt colores quibus lefuvvitx ruinofum pa yieteminuocationisfandtorum qiiomodocunque inctuftant.Etdicuntjfol.iog. Orationem domini-Ludibtia cam fiindimusfan61is(hoc eft S.Gereon,Pater no-ftcr,qui es in cœlis,fanétiflcetur nomen tuum,di- „js, mitte nobis débita noftra,liber.a nos à malo,Quia tuum eftregnum tua potentia,8cc.') Sed banc debet habere fententianbquod cupimus Fanftorum , manibus orationem illam ad Deum deFerri, Hxc veic funt ludibria orationis.Et horredum eft fan-b'' •ftos iniiocare oratione dominica, quod diferte 'ii’i ■concedutSc probantlefuvvitx.Eucus veto ille de 1^ I inuocatlone interceffionis nec probat, nec tegit, [f' Deccorrigit iitimanba ilia vicia. Vtrumqueenim If inScriptura maniFefte expreffum eft. 1. Quicquid '’joveti P pctieritisPatrenijhoc eft,à folo Deo petenda effe

(f ; bis proponitjiion tantuna, vt mediatorem expia- tir-~ f 1 tmnis,verum etiam vt aduocatum, qui intercedit miftiinx

58 DE INVOCATIONE tiam ac fauorem nobis concilier. Adhiiiusint^i ceffionem 8i mérita fcriptura iubet nos confu^., re,quâdo in inuocatione fentimiis noftrâ indig'^,, taté.Nihil vero taie dicit de fanélis tnortuis,'®quot;' quis hoc confilio amp;nbsp;fine viuorum preces yt ipforum mérita libi fufiragentur ad conciM dum Dei Emorem 8e gratiâ^non reélè iniiocaw^, perniciofe errat.Hæc eninî gloria foli Chnfto diatori debetur.Quidam veftræ leâæ CynicuS)*! ftabiliendam fanôlotum inuocationem, cœpci»! docere,Chriftri cû in hac mortali vira verfaret®! oralîe pro fuis.Nunc, vero fedentem ad dextet’^ï Patris,nô amplius iutercedere pro nobis, fed W munus fanftis delegafle; fed hanc blafpheinia preffiftis quidé, obfcure tarnen ad illam cynici'; opinionem alluditis,f.iipContumeliofa igitur^’) in Chriftum mediatorem etiam ilia iuuoc.itioU'' tercefiîonis ad fanétos, ficutPapiftica tcplaoll^ duut,abominanda ilia pidura , Chriftum fciü'-^ ira tumentem, reôte inuocantibus lethifera iacl* minitari:Mariam vero oftentare vbera, oppontf pallium J reliquos fanôtos vulnera, 8c alia merit* Hæc ram funt manifefta quod non patiuntuti* incruftari huiufmodi fucatis coloribus.

Ill I.In argumentiscum Bulgato repetuntl^' gern illam-Rem non nouam aggredimur,folii* Soient qui Imperatori fupplic3t,per maxime ros fupplicationes porrigere. Sed hoc argiiW^æ turn,in ipfa forma refutatum eft ab AmbioiioiS'’' man.I.Et quis charior eft Patri,quam illedeq'i”' cœlo clamauit,Hic eft filius meus dileôtus?Itéi^ tos nos reddidit in dileôlo. Argumentantiire®’’ minori ad mains,quod vim flagitant mutiiasviquot;'' rum preces.Sed fimplexrefponfio eftiDeuSjC®^’ Ambrofius inquit,non noftris argumétationibii^ fed fuis æftimandus eft vocibiis. De niortuis eni“’

înuocanAis,nec mandatum nee promiffio nee exemplum in fetiptura extat. Et ficUt antea diftum eftjScripturanullo modo vel mandat vel permit-tit viuorumetiammutûaspteceshac tationeim-ploiandas effe , fient apudPôdtifteios fanétorum inuocatiohabet,delufftagationéfeilicMt metito-1 lû.Et Paulus viûens,licet non dubitabatfe in pre-f cibus Petti,dum viuetet,comptehendi,non tamé dixit,S.Pette,Pater noftet lt;^ni es in cœlis, nec vn-lt;|uamDeü inuocauit, vt propter preees amp;nbsp;mérita 'ji’ Petti fibi elfet ptopicius.Multis modis ergo diffi-'jjl miliraum eft hoc fimile Polio io8.hochabentar-x, gumétnvh.ÀdDeum eo propius quis accedit,c^ub 4 fe magiscóram eo humiliât confeientia peccato-lum Sc ptópriae indignitatis,8ee, Sed inde non fé-'jJ' tpiitùr [anftos effe inuocandos.Deus enim aliu nb '/k ptopofuit mediatorem, filium fuum dominuni ,4 hofttûlefumChriftum,hunc nôsiubet accedere, . 4 per hune vultnoftras preees ad fc deferri,ptopter '’4 huius intercefsionem amp;nbsp;mérita affirmât nos exau diti;8c hxc eft veta humilitas.pol.no.tanquam de i.

■pi re compettiffima difputât quod 8c quomodo fan-' 4 ftigemitusSc fufpiria Inuocantium audiât 8c in-

I telligât,plane,ficutPaul.Col.2..dlcit,in iis quæ no U videtunt suCaTtuwitr. Ego veto hoc. tantum re-4 fpondeo,quod veteribus hoc myfterium ignotum fuieOrigines enim in i.cap.ad Rom.inquit. Si et-ianiexttâ corpus pofiti,vel fanfti, qui cü Chrifto funt,agnntàliquid,8c laborant pro nobis,ad fimi-litudinem angelornm,lt;\ui falutis nofttç minilleria ptôcurat,habeatur hoc quoc^ue inter occulta Dei, née chartulç cômitteda myfteria. AugujiinM veto de cura promottrûs,inclinat ad fententiam nega-tiuam, 8c citât illuA ,Efaix 65. /Kbraham nefeiuit nos,8c yfia'él ignorauit nos. Quando igitur le-fuwitx eum Nlettippo è eoeiotedietunt t tyuoA G.u.

,OO DE INVOCATIONE tanta afleiieratione affirmant de ilia qusftiû** ipforum argumenta tâtum finit àpo®' fuuitarû ^d ineffe,quæ quantum valeant,pueris notum^ argumen- Celte Paulus Rom.8.dicit,gemitus inenarrab“* in iniiocatione ilium folû fcire, qui corda fctu” tur. Et præclara eft Auguftinifententiajvl’'“^^'' obfcuriffima difputatur no adiuuantibus diuii^ rum authoritatum certis claril'que documeW? cohibere fe debet htimana prælumptio, nihil t*

ciens in partem alteram declinando. , V. Poft longasargümentorumvelitationesil demconcludunt fol.i^o. Scripturam quidemn*' quam docere Sanélorû inuocationem5amp; tame hilominus eflecredendam, recipiendam amp;fer'*’ fàtèni^r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ingrediunturcommunem ilium P*’*’ lïlüui tk tificijs locû de traditionibus tacitis.Ego veto b’ tantum pro confeiro àTefuvvitisaccipiojDog'quot;' Pontificioriim de inuocatione fanélorii nitfq'”'’ habere in Scriptlira manifefta teftimonia. Tade^ igitur apparet aliqua iftorum hominum, fede'’!^ élitia ingenuitas.Conati funt multi,detortisq“'' bufdam Scripturæ fentcntiis,fpeciem aliquam*'^ diiere iniiocationi fanftoriimjfedlefuvvitXj'i'i!' videt rem per fe incertam hiiiufmodi teftimon'i’ reddi plane incertiffimam,ficut Ariftoteles M“* tur,malût palam profiteri, Scripturam niifqua'', cere inuocationemfamftorum- Et ego dico ipl'’? verbis, A fæculo non elfe auditam illani tyraoi^ dem,qiix Ecclefiam obliger ad dogma aliquodj quo ipfî authores palam profitentur , quod habeat in Scripturâ teftimonia. lu fine leniteil“ Scripturâ fiirrât veteres hoc vidilfe^iniiocationé lanftojU inuocaijo pofte exScripturâ elici.Et hoc nobis deberelu etiam fi nunc nec oftendi nec intelligi ei. quomodo iniiocationi fanttorum cuin fcript“’

Äone fanftorum contra VValdéfes,vt breui com-pédio fefociofque fuos Pontificios omni argumé tandimoleftia leuaret,citât fententiam Eiifebij de præpara.Euâg.li.ii.quæ fie habet. Cette defiinfto-l'um animï virtutem quandâ babent, qua vel poft mortem rebus huma nis auxiliatur, vera enim hæc opinio eft , fednifi prolixis rationibus probari non poteftjcredere autem oportet huiufmodi fer-inonibus, quonia aprifeis valde viristraditi funt. Infpexi aiitemEufebij ilium !ocuamp; ecce,inuenio Quibus hscefle Platonis verba,quae Eufebius ex li.i.Pla- teibbus lonis de legibus fc defcripfiffe ait.Et bene hoc no j tet leftqt, qualis amp;nbsp;vnde profeftafit traditio ilia deinuocatione fanftorum,qua Pontifici) craffiffi-masquafq-, fupetftitiones 8r idolomanias pingunt amp;nbsp;ftabiliunt.Euit igitut olim,8c nuc eft, 8c erit in pcrpetuu,opinio fine verbo Dei. Ad cumulu veto ilium fententiarum ex patribus hoc tantum refpó deOjDuod Epihb4?7««'VnuQcationem Marix,vocatY'“°.‘^'‘*^° ertore antiquum.Antiquitas ergo,une verbo inhac quxftione,idem valet ,quod Cyprianuf in- quus. quit, Cofuetudo fine veritate vetuftas ertoris eft. Et HieroztjTO! fententia eft, quod ex fcriptura au-thotitatem non habet,eadem facilitate cotemni-tur,qui ptobatur. Et quod apud veteres no fuerit habitiipto dognvate certo 8c immoto feu pro ar-ticulo hdehvn’ Naziazenus , qui Apofttophls fuis ftotidismagls 8c Kh et oriels qua folldls 8c Theo-py’ loglcis occafioné dedlt multls fuperftltlonlbus, oftendete poteft.ln oratlone enlm AeEafftlo ,hxc

il'' '1 extant v etba. Et nuc Eafftlus eft In cœlls nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nif T'iviata

in ûmçiiZ'ivf ôç(HpW.l')'’r^!)5çiveav nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KetStrfoAi

Inqult Mt ôïuài, vt ego quldem arblttor, \ leu nlfi fallor. Atqul de artlctftls ftdel non Ita \o- inwiçiç-ÿiX qultutEcclefia ,fedEocmoAo-. Certus eft fer mo,

XO4 DE ï N V O C A T I O N E I mus , quod niodis omnibus probate contend*! itius Firmiter crede,Se nullatenusdubites.EtJ*'^ gufl-inui pulcherrinie dicitjn rebus fideinon dt^ bet valere,hoe ego dico,hoc tu dicis, fed hicd* çit Dominus.Idem Nazianzenus in Epitaphiop* tris fui,inqiiit,Vt ego quidemihiperfuadeo,nui’* plus interceflione fiia prodeft,quam dum viuet^ doélrina:amp; mox addit,7ïX(btwpÓT5fO' tîto i.'Ttî’r. des leótor,qualia fint Nazianzeni fundamenta C Apoftrophis compellatoriis ad mortuos }

ipfius confeffione.Dicit enim , vt ego quidenia* bitror,vt ego mihi perfuadeo,nifi tarnen aiidail^ niniiii hoc dicitur.Mç claufulae oftenduntelfepti' uatas Nazianzeni cogitationes fine manifeftoV^^ boDei. Et manifelle monftrari poteft,licet tentquot; poribiis antiquis,apud quofdam priuatim coep**' fe feminaria quxdam huius fuperftitionis, fuÜ^ cam tame reprehéfam inferiis Si dogmaticisdi* putationibus contra ailuerfarios, amp;nbsp;oftenfamy^' ram rationem venera/idi fandos. lulianus ennquot; apud Cytilliim Lils.fi.^^ to. obiicit Chriftianis ci'l' tumamp; adorationem mortuorum;C)ral^alt;^v^f°f* fpondetjDe memoria amp;nbsp;honore martyrûjdead«' catione negat, de inuocatione interceffionis niod^^d? ^’dfragatione meritorum nihil i lane dicit.lnes”'

' dem plane fententiam extat 8e ludaeorum , ótio,amp;: Chriftianorum refponfio apud Eulebiö^

Epiftola de exuuiis Polycarpi lib.4,c.i$. Addani^^ hoc,quod Jefuvvitæ diçunt, in miffa Chryfofton'' in pub,lica de foleni oratione,quae exeplumdeW

ehcpriuataruin precü,exprelTe extare inuocatiit né fanftorum.Sed reuQ.cet in rnetnoriâ leflivvtó' Pelargusfcribitjiiu exéplar mirn iii inoduv^' rtaffe ab illo quod Erafmiis edidit. Et fepræKtf’ vidilÏe Romæaliiid exéplar,qiiod cü neutre rmn conweniat. Quanta igitur debet liuius nn®.

s A N C T o R V M. 105 efie aiitoritas ? Imo oppono manifeftiffimamfen-Augufti-tentiam AwufimMvii de ciuitate Dei lib. xx.cap. lo.aicitjNon erigimus alcana,in qiiibus lacnfice-adu.Xeiu-miis martyribusjfed vnfDeo amp;nbsp;mavtyrum amp;: no- uiticam ftro facrificiiim immolamus.Ad quod facrjficiiim, niuoca-ficuthomines Dei, qui mundum eius confeffione viccriinr,fuo loco amp;nbsp;ordine nominantur, non ta-, men ,à facerdote,qui facrificat,inuocantur. Quic-lt;|iiid igitur fit de priuatis quorundam veterfi co-gitationibus, fine vc ita appellem,deuotionibus, hoc manifellu eft ex Auguftini teftimonio, in pu-blicisamp; folennibiisEcclcfise orationibus inuoca-tionemfaniftoruiTi non fuifle vfitatam, idque propter häccauftiimjnehominibus Dei,id quod Deo , foli debetur,tribuatur.Extant Knavtitu GræcæEc-Qj.^quot;ææ 5 clefiæ , in quibus ne veftigium quidem vllum ap-memine-paret inuocationis fantftorum. Hæcde publicistunt inyo precibus reóle ov ponuntur quorundam veterum cogitationibus.SedjVt faepe iam dixi, non inftitui iuftam refutationem ; fed capita tantum doólrinx leluvvitarum annoto.

HVltum refert doélrinam de pœniten-.^“æma , cia extare putam amp;nbsp;fîncerâ in Eccle- cœletU æ ia,ex veris facræ Scripturæ fontibus explicatam.Summam enim totius do ftrinæ cæjeftis Filius Deicomplexus e.fthisverbis,pœnitentiam agite, appropinquat «nimregnum cælorum. Et Luc. 13. Nifi pœnitentiam egeritis,omnes peribitis. Item Aft.ii.Dédit gétlbus Deus pœnitenciâ ad vitâ. Et qualis ftierit^^^’^^'V^-, m Papatu cofciéciarû carnificina,cû homines per na. Ûiàsfatisfatftiones quçrerétrecqciliationécûDeQ

104 D E P.OE N I T E N T I A. faliitem amp;r rcgiium cælorum totius piun-Ai experientia intermoreretur,Iibri tarnen Ponti-ficij ad omnem pofteritatem teftabiintur. Eftaute ^crigtnii Scriptnræ doótrina de pœnitentia , plana amp;nbsp;pct' dotflrina fpiciia.Summa enim comprehenditur hifce «pi-de pœni- cibus- i. Pœnitentîam agite, x. Crédité Euan-Faeite fruétus dignos pœnitentia.

Ipicua. nionftrat Scriptura,reconciiiationem remiffio' nem peccatoriim in pœnitentia apprehendi, non contritione qux cft'ex lege,amp; eft ftni'us iræDo'’, nee fruólibus pœnitentixjilli enim feqiiunturte-conciliationé:fed apprehendi fideinpromifnont Euangelij,qua: affert amp;nbsp;applicat mifericordia Dc'

Gregorii propter meritum Chiifti mediatoris.Sicut amp;nbsp;egrcgiuin gori) quïdam fententia teilatur ; Non in fletibus de pueni- edjiion in contritione)nee in aétibusnoftt** ihraenil elljHon in fruétibus pœnitentiæ) fed in Ad', uocari noftri allegatione confidamus,quaeeftfidc^ . applicans Hbi in vera pœnitentia Chriftuminob ficioMediatoris.Qni^itaque haólenus lefuvvit^ doóirinam Seripturæ de iiiftificatione amp;nbsp;de fido fceierai;e depraiiarut,quid fani ab ipfis expeftabi-miis in loco de pœnitentia ? Sed paucis tarnen W expediunt.Noliint enim totam camarinam mouC' re.Eriinus igitur amp;nbsp;nos in annotationibus breuW' res,quia ad Hné propero,amp; principaliter,quïl^' fnvvitarinn propria funt çonftitui colligere. igitiir communia habent efl reliqnis beftiï ApO' calypfeos adoratoribusjbreuiter recenfebimus.

lefuuiu I- Recitant Sc probat vfitatam apud ipfos fen' rum com tentiam. Hominem qui poft Baptifmnm labitiir» Te^^i'œni längere arcam illius fœderis bonx confcienti^ ; «ntia. perrefurredbionemChriftijquod Deus nobilcünj Baptifmo iniitjita vt ad illud redire non poffitdo“ quærenda fit alia fecunda,tabula J qua ex diluu’® iræ Debamp; damnationis æterna; enatemus.Et hanc feciindaW

DE P OE N I T E N T I A. 1'05 ^eciindam tabulam effe pœnitentiæ facramétum, quo Deus rurfus reconciliatur peccatori. Sed ne ' nbsp;nbsp;nbsp;xqiiiuocatio fit in terminis,quomodo hoc intelli-

•' Diftinguunt pœnitentiam in interioretn amp;■ exte-'' liorem.Et interiorem pœnitentiam pet fe fufce- pœniten-

Îim,quæ dolet de peccatis,amp; fide refpicit ad a-um DeijVt à peccatis foluatur, qualis fuit illo-TiAâor t.an.teRaptifmum,dicuntnon effe fa-imentuni illud pœnitentiæ, de qno Pontificia clefia dimicat. Sed quæ iniunda eft per facer-•tes adcôfeffionem oris 8r fatisfattionem opè-!, hanc demum effe pontiftciam pœnitentiam.

0 s I V s legatus Pontificis ita fcribit : In lia- tentia de tifinocftgratuitaremiffiopeccatorum, qui ve- Baptifino 5 poftBaptifmum lapfi funt,illis non tam facilis, imliberalis Öcgratuita viapatet ad milericor-iam. lefuvvitæ ita concionanturffol-^io.Quem-dmodum fefe res habet in forenfi iudiciodn quo auiræprimumdifcutiuntur ,amp; fi quando iudex eum abfoluat, id fine mulfta , non femper fieri :onfueuit.Sic etiam in pœnitentiæ facramenio v-Qiu pœ-fu venire confpicimusnn eo enim fàcerdos, iudi-cis locum tenens,caufis peccatifque intelleélis, fi lefumtæ iullumfore exiftiraat, confitentem abfoluit, in-iunfta tarnen pœna aliquatéporali, qua pro-pec-catis fuis fatisfaciat,amp; pœnitentis eft iniunôtam fibiàhidice muldam æquo animofuftinere.Finis porto iftius iudicii hic ftatuitur,vt Deo reconcH liemur.Hæc lefuvvitæ.Obferuet leftor,quod mo- Detegi-dus teconciliationis cum Deo poft lapfum,doce- tut impi-tur amp;nbsp;monftratut,non exScripturæ fententiis,fed'^‘'‘’'.'^“8quot; n- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i-or mans le

expraftica Oldradi,ex Ipeculo Durandi, amp;nbsp;lum- fuuiticî ma exptoceffuiuris.ln tofo veto illo iuridico pro de pœni ceffu ,ne femel quidem mentio fit veræ fidei,quæ in Chrifto mediatore quætit amp;nbsp;apprehendlt mi-

leticordiam Dei,recôciliationem amp;nbsp;renajlfioi^quot;' peccatoi'uni.Hâc lefuvvitariEn pœnitétiain Bs'’*'

Fundamë «otet Icdoir. Intelligo fine quid fibi velintptæ; tiimtyrâ- celfu illo.iudiciario,vt fcilicet ftabilianturlatish'i quot;'”**116 dfiones amp;nbsp;illa carnificina confeientiarum, qu*’“! nxPonti. nuHu peccata in abibliitione remittantur, nifij*' eerdoti tanqiiam iudici per enumerationem tue rintpatefaila. Sedralém iudiciarium proceflunt necpurior antiquités agnofeit. ChrtfiUonii^^^'^ tentia eft.Cogitatione fiat delidorum exquif*t’P*t abfqiie telle fit hoc indicium,foins te Deus confr tentem videattTdem Homil.s de pœnitentia'.Mt' dicinæhic locuseft non iudicii, nonpœnaSjf’l peccatorum remiffionem tribuit.Et tentia etiara in decretis citatur ; Verbum Dei J*'

niittit peccata,Sacerdos exhiber officium, amp;nbsp;Uns poreftatis iura exercer, minifter enim alien* promiffi ac beneticii eft,nopi dominus.

IT. Pœairenriamaffirmanr elfe lacramentiinii। fetl quia vifibileelemérum,quod ad; i^efinition^' amp;nbsp;fubûantiam facramenri requiriçur,nonpoflum inuenire J dicunr adus hominis pœnirentis mareiiam facramenri vel quafi.Tres récitant tes pœnirentiç,cordis contritionem , orij confd-fionem,amp; operis fatisfadioneimfed de contrit*“' ne de confeffione non explicanr fe.Tr.âfcat ig*' ûur hoC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

icnccnua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*«* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;........ 1

lefuita- mum afliimaturjirä eu'm ab omni peccati mac*** penitus ablui,vt fatisßidione nulla fit opus,quaquot;’ pro cömmiffis peccatis exhibeat.Sed fi r.elapf*!quot;^ i lint vna cum abfolutione,pœna etiäimaliqpa ƒ' | que fatisfaólio,fecundum menfuram dclid* **’”quot;' gepda oft.Et addunt:Qi*antiimiüs eniiq ChtiW

DE POENITENTIA. 107 Ijiapaffione amp;nbsp;morte fiierit promerituSjVt pœni-teniiam agentibus,ftatim amp;nbsp;culpâ remittere pof-fit amp;nbsp;pœnam,non id tamé,quo meliiis politiaEc-çlefiaftica côfetuaretur,facere voluit,quin potius fatisfaftiones aliquas exigit,quas nos ipfifcelerü enormitati repéderemus,amp; ita poft culpam delc-tam, fatisfadionem adhuc aliqiiam exigit. Hœe funt ipforiim verba.Vide autem quomodo pîngât vetetes abufus foqi7,dicunr,nofttis fatisfatlioni-bus, quas pro pecccatis noftris fuftinemus , non deletur culpa nec reatus çternx damnationis,haec enim foliusChrifti merito tolluntur. S,ed virtute facramenti pœnitentiæ,propter Chriftum,æterna pœna commutatur in temporariâ, amp;nbsp;pro ilia no-bis etiana poft acceptam abfolutionem fatisfa-ciendum eft.Hoc modo recens didicerunt pingele fatisfaûiones. Sed extant libri ipforutn, infpi-ciantur tantum tituli in fummis vttum Deo quis poffit fatisfacere pro peccatoîEt refpondent quoi fic.explicant etiam, quomodo; fecundummenfu-lamfcilicet proportionis,licet offcnfio fit infinita, amp;fatisfaftio noftra finita. Difputant etiam an amp;nbsp;quomodo vnus homo poffit Deo pro alio fatista-cere.ltem,quantum fatisfaûio in peccato morta-lifaftavaleat.Hxcvidentlefnvvitæ manifefte ef-feblafphema iu.meritum Chrifti,amp;r tarnen aperte non audent repxehendere, ne creatorem fuum Pontiticem offendant.interim neruos tarnen reti-nentjue Chrifti latisfaélio fufficere credatur , fei affuendam efle etiam noftram.ldeo de commuta-tione nugantur.lllud etiam obferuâdum eft,quqd. infidiofe confundunt doéirinam de fruftibus pœ-nitentixjcum commentitiis fuis fatisfaftionlbijs. Vtenim leftorifucumfaciant, difputant caulfas peccatorum elfe excindédas, reliquiis peccati re-fiftendumjoccafiones peccatorum vitandas j fre-

num efTe iniiciédum veteri AdamOjSrc. Hæc quu vera funt,amp; adveratnpœnitentiam pertinent,8-' nos exverbo Deifedulo docenuis.Sedhoc necv» Hofius amp;nbsp;luntnec quærunt Pontificiidicet ad Eiciédiim ft-lefiiuiti ciim obiter italoquantur. h o s i v s ita inquit, supcttro tantum àpeccatis abftinendum eftjamp;vitaiquot; ÿitionis melius immutanda,fed indebita opera fiint facit-da,vtDeus placetur. Et lefuvvitæ fol. jij,. ex f«quot; ïnone,quifalfo Auguftino affcribitur,citant; Non fufricit mores in melius commutate,amp; a faftis mi Iis recedere, nifi etiam de his,quaeEaói:a finit Dco fatiftiat. Item ex Gregorio citant. Qü* iHinii’ meminit cojnifilfeja quibufdä ftudeat licitis amp;nbsp;c» ceflîs abftinere, quateniis per hoc conditori fto fatisfaciat.Notet candidus leélor ftatum difputa-tionis hune elTe. 1. SatisfaftionesPapifticascô-Jîftere non in operibusa Deo mandatis fed in in-debitisjhoc eft fupererogatoriis. II. Fineni elfcgt; non vt peccato refiftatur, nec vtEcclefiæ offenft exemple fatisfiatjfed vt Deo pro peccatis fatisfiat, illis indebitis operibus. Etftaturcâepofito,fa-cilis 8c illuftris eft refutatio ex verbo Dei. Pft*' net hue etiam doéfrina,quare Deus poft remilfum peccatum pœnam temporalem aliquando iinpO' nat. Item quomodo tota pœnitentia mitigentn' pœnæ temporales.Sede'go feruabo inftituti mC rationem. Tantum addam blafphemum decretun] Tridentinæ fynodi, quæ Canoné rt. fie habet, quis dixetitjfatisfadtionem pœnitentium non e»o aliam quam fidem , qua apprehendunt Cliriftu'” pro eis farisfecifle,anathema fit.Confideret qun^' fo pius ledlor,quam horrenda fithæc blafphernia-Ignis pur Ignem purgatorium,qui culinas ipfoni® Bàforius. fpeciofe ornât 8c illuftratjtotis neriiis incipiût de fendere,8c indignantur,à pueris etiam nue ilium vocari maculatorium.Sed admodum paueiï hanc tantamquxftionemabloluuntjamp; planem»

DE CONFIRMATIONE. lo, tj funt de fuffragiis amp;nbsp;indulgcntiis pro Jiberan-disaiiitnabiis ex piirgatorio.Verentiiiiînediibiô, fitotam camarinam antri Patriciani mouerint, fore vt impoliiiræ fuboleant etiam rudioribus.Et polfem in giati^ni iplorum hune locum illuftra-re/ed quia tantum axiomata theologiæ lefuvvi-tarmn colligere ftatui,reprimam nunc me.Et hoc tantum addam,quod ipfî fatentur,fine verbo Dei, ex folis humanæ cogitationis rtabellis ignem ilium exufflari.Imo humâna etiam authoritate de-ftitiiitutjueque enim ignotum eft quid Græca Ec-clelîa Temper de hoc commente fenferit.Fucum veroobferuet leôfor,quod dicunt f’ol.jji.De igné purgatorio Apoftolus ad Corinthios ipfeinquit, P““'* 1® laluus ent, ne tarnen quaii per ignem. Sed quia animaduertuntjveteres in illo loco Pauli, ne per febtim quidem aliquid de purgatoriofomniafTe, ädeo vt ne Gregorius quidêj qui quaii calefaéfor fuitpurgatorii,auiusfuerit certoftatuere Paulum ibi de purgatorio loqui: lefuvvitæ igitur caute a-gunt, amp;nbsp;addunt quemadmodum quidem Florentina fynodus verba ilia expofuit. Ergo ante Flo-rentinam fynodum yerba Pauli nihil habueruat de igné purgatorio.

Ane rationem amp;nbsp;hune vfum con-nnï rm firmationis improbant amp;nbsp;reiiciunt, finnatio vt pueti baptifati cum myfteriis fi- '’e*'“ im I dei rite inftituti fuerint, EpifcopoPppfy^j^ ■ examinandi præfententur , amp;nbsp;cum icùuit«. cotam ipfo fidei confeffionem ediderint, vt per manuurn impofttionem, adhibita folenni bene-^eüone, Deo commendçntut, vt ipfos in fide

confirmet. Talis, inquam, confirmatio lefuvvit'’ non fatisfacit. Sed qui in purgatorio ntiper etaH’ chtifCalefadoreSjiâ in confirmatione faélifunt

macopœi,docent enim compofitionem chrif®^ tis ex balfamo amp;nbsp;oleOjSc quæ fint fimplicium lorum qualitates difputant. In Scriptiira veco, apicemquidein de hoc clirifinate pofiiint oftcquot;' dere. Sed ex epiftolis quibufdam , quæ tam certæ^quam Luciani veræ narrationes . comfflii”'

fcûturjChriftum fcilicet in poftrema Cœna, aliud quod ageret nô haberet Apoftolis tradidiu’ difpenfatorium(ficut in officinis vocaaÇquow^ Chtifma-do fcilicet facienda fit compofitio chrilmatis^j MS viles huic chrifmatijquod etiam hiimana, qux aliqi*' ex doftti habeat ponderis deftituitur authbritate, hxc a ponti- tribui(verba ipforum aflcribam ) quoJvii)'

Jius vnftionis,quam plurima donaaniniis bap'!’ fatorû infundantur,quibus adiuti, perfeftiCbf ftiani fint,ac feptiformis fpiritus gratia perfuß)’'' que contra aftus ac diabolicos infultus conrni“quot; niti.Item, vnftione ilia chrifinatis hoc vt qui perBaptifmum étant quafi modo genitn” fantes,’amp; pueri fenfu,robuftiores fiant, nequ^iJ^ reantur Chrifti crucem publice etiarri cuni‘'''^^ difcrimine profiteri.Et poftea:Sine hoc chrift^ perfeftus Chfiftianus elfe non potcrit,nec ' habere inter perfeélos. Item, debent chrW’ vngi,vt plene Chriftiani inueniantur. Citant hoc:Qui fignaculo chrifinatis confummatus na fuerit,nûquam Spiritum fanôlum poterit pront^ reri.Quam contumeliofa hæc fint in lauacruwj? Chtifma-generationis amp;nbsp;renouationis per Spiritum P te ponti- iîum leélor in.telligit.Nulla venefica fuis u'tus nbsp;nbsp;nbsp;fihrîibus tantum audet tribùere,quantum iH* ƒ

chf ifrriati, fine omni verbo Dei tribùere non' rentur.Et quia mine ho difphtojfed tantum

DE EXTREMA VNCTIONE. m mata leluvvitatum colligo,aHcribam hue ex Pó-tilicali benediètiones chtiünatis. Baifamum inter citera fie benedicituriPlenltudiiiein lanctldcació Balfami nis infundaSjVt quicunejue Baptiunate facto reua-tl, iftu fuerint liquore petuntti, corpotum atque aiicia. animatum benedittioné pleniflinaam confequan-tui. Quando mifcetut baifamum cum oleo , haec verba adhibentUf.Hxc commixtio liquotum Rat omnibus ex ea perunttis,propiciatio Sc euftodia

I lalucatisiiifeculaficulorum.

__.,vetbo Dei confolari, Sc eo labotan-tiuni animos erigere,Sc vna cumEcclefid, pro fa-luteiplorum Sc corpotis Sc animi orare, Ipn ve-ro de oleo iacrato ita loquuntut ; Effettus vnélio-Effcftüs niseft alleuatio ,boe eft,gratia Spiritus fantti,''quot;^^^^^ qua iiifirmus releuatut ad moieftias animi cor-^“ potifque petferendas.l.tem,bac vnttione peccata remitti,temifsiotépœnam inftigi, Sc morti pro-

I pinquam animam liberariAtemiquia fub huius vi

WEtetminum gïauioresftïuit inlidias leo iUeru-ÿi'ens, inftituta eft illa 'vnttio 5 cpaa aUquid robo-lismoibo confettis adderetur ,vt facifius Sc va-bduis Dïnaonum tentationib'us refiftanc , atque buius moiboïuna ferant moVeftias. Hsc befu-wits. Omifeïunt autem Çciedo c^uodad dnem çioçevaïunt quot;) içfam fonnana vnttionis ,lt;^ux fic Egt^a

, babei •. Pet iftam vnttioneni Sc fiiam çiiffi- ^uaioni» k mam mifeticotdiana , indnlgeat tibi I)omi-?ötiftcia-1 «^üiccÿaid delitpiifti pei liiunc Sc bnnç fen-

In DE I M A G I N I B V S. i fum.Item illud,Sanent^ omnes AngelbArchâ’l gelîjomnes fanfti Patnarchæ , Prophets j J Apoftoli amp;nbsp;Euangelilte, Martyres, Coiifetïo'^'l ViigineSjVidiiXjamp;c.

ItantGregoriifententiam,. ideoPh fturam in Ecclefiis adhiberi, literas nefciiint, faltem in patgt;^ tibiis videndo legantjquæ in - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cibus legere non valent. Etfanelquot;^!^

lefh'on? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imagmum vfiis , fi intr.a fuos termiB^I

Laicis ad confiftat amp;nbsp;veras hiftorias proponat gt;nbsp;non en e* eiuerunt. mnandiis, fient extat pulcherrima oratio CVi' lib. 6. contra Iulianum de hiftorico vlu inwf

nwm.BaßliM de 40.Martyr.dicit, Rhetores toil'* faóta dicendo, piftores pingendo proponet£)j vsn°i'ma quot;aultos ad fortitudinem excitare, quodeniin''.'' tinü pro ftoria verbisjboc tacens imago piftura ptopo’*'' at- Et Cyrillifententia eft, parabolas tanqiianii”'^ gines nobis ob oculos ponere doélrinam- h“® vfiim imaginiim non damnamus. QuiavetoJ^ fuvvitæ addunt fol.56. homines etiaiii doftosr imaginibus quamlibris moiieri, necelfariof'quot;' per addenda eft hxc commonefaflio, ChnftJ

Minifte minifterium docendi in Ecclefia comment'' ■ iiû docen nonflatuis amp;nbsp;imaginibus, fed miniftris. clefiaquot;qui ’ ‘l“æ inftituit, per qux Spiritu fuo'?^ bus comefficax elfe ad excitandam in nobis vet.in’'', nicndatü agnitionem^ad inflammandiim, fine vt cum hef*quot; ptura loqiiar, adrenouadû eor Sec. funt s c ’* PTVRÆLECriOj AVDlrVSamp;*l® DITATIO V E R B I, amp;nbsp;VSVS » h N ,ï O R V M. Ad hûc »rdinéimagines

DE IMAGI NIB VS. 115 tui noil pertinent, ncqiic enini de illis habemus promiflîônes,Eeut de Scriptura, amp;nbsp;de auditu verbi i.Timot.;.Rom.io.amp; i$.Pfalm.ii8.Hiftoricus ici tur imaginum vfiis longe liiblidet infra vfnm Scri imagina pturæ Si verbi, Si grandis error eft, imagines vel »juoniödo iquiparare ,vel prxferte Scriptiirx Si verbo Dei, c • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„.tandus,

Iicut in Papatu,voxScripturæ,qiiæ quidem intelli gipoffitjconticefcit ,amp; interim omnes angiili re-plentur imaginibiis, quæ plus perhibentur homi^ nesmouere,quam verbum Dei.Hxc neceflarib fi-mul funttaxanda,quando dehiftorico imaginum vfu difpiitatur.

11. lefuvvitæ manifeftefe declarant, cur de De circuit imaginibiis dimicét,vt fcilicet in publicisfiippli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

Catioiiibus populiChriftiani deuotionecitcum- „atuiini-feranturcereis accenfis,flexis in terra poplitibus, ginum-1 ptecesaute eos fundâtur,vt auro,gemmis 8c al iis t| id genus clenodiis exornentur. Hxc funt lefuv v i-4 tarum verba,fol.55.Et fol. 6S. Circumferimusfta-4 tuas, exiftimantes, bine Sanftis nonnihil honoris 1^1 accedete,non.n.fumus nefcij,quantû honoris Ci' ,4 cetoni accreuerit ad louis puluinaria proceffiife. ƒI Teftaniur his ceremoniis nos inuocare Sandorû ijil ptifidia,vt nobis apud Deum fuis otationibus o-jfl pem ferant.Lumina illis accendimus, vt qui dum Lumina jÿl viuetent virtutibus fulferunt,nobis quoque apud nt lefuui Deumprecibus , verum ftdei lumen Si charitatis'“,),““’’ ijl(| ignemimpettent.Et adiûgunt exemplum ex An-accendât.

tonino ; Gregorium imaginem Mariæ fumma po-ƒ puli Romani veneratione ad fedanJam peftem citcumtuliffe,quando8c decœlis Angeli veluti jji' gratulabujidi hymnum ilium, Regina cœli Ixta-4 ie,cum multotum ftupore decantatat. Nihil addo ' j,l nbsp;nbsp;de meo,led tâtumlefuvvitatum veïha recito, Pol. icRnntx

1 palam adoro. îol.as. Concilium vult pari honore add'èu' If nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H,). nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tut.

Chrifti imaginenijcum facris Eiiangeliorum lib*; adotandam efle.Atqiii Gregorius etiamli.j.ep'® ÿ.itnaginum adorationem feuere prohibuit. ■, aîo^Pon Alfcribâ huc,vt leôtor lefuvvicas redlius intdl' tiiicia il gat,ex l’ontifîcali quxdam.Lignû crucis interO giii tracis fjjj yefbis benedicituriRogamus te fenipii^'

neDeuSjVt digneris benedicere hoclignûcruci^ Vf omnibus hic genu fleôtentibiis,ac tuf maieft^' Tupplicantibus, cordis compudlio amp;nbsp;admifibri#; côcedatur remiffio.Item, fandlifiçetur illud lig®' crucis,in nomine Parris amp;nbsp;Filij amp;nbsp;SpiritusfanÜ' vt crantes inclinantefque fe propter Deiim an‘' iftamcrucem,inueniant corporis amp;nbsp;aniniæfini’ tem.lté,digneris benedicere hoc lignfi crucis,*■ fit remedium falutaregeneri hiimano,fît folidit^ fidci, bonorum operum profedlus, amp;nbsp;redempt” animariim. tutela contra fæuaiacula inimicoriii’

3cr.ertlt;-Ü BeuediElto tmagmis beatitvirgiriti. SandtificaDc® bca formulam beatæ virginis, vt tuisfiJelibus® ts vir^? lutaris auxili, opem ferat, tonitrua aut fulniingt;* nu Maria- inualueriut nocctia celerius expellâtur ,pliiuii'’ qiioque iiiundatio,au,t ciuilium bellorucônioti» feu paganorum deuaftatio,ad prxfentiam eiusf imuginii lohannù

Benedi- gelishB^rx^ùt Vt omiies illam cum reuerentia iquot;' droima tugpfes precefque coram ilia fundentes, proqn’quot; ClhHio- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I „.T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• r UÀ

annis Eu- ciHique necelutate orauennt,e5^audtantur:wnp angeliiU. imago Demonuin fandla expuHîojAngeloruiui'’' uocatiojfidelifi protedtio,eiufqiie in hoc locopj^ tenter vigeat interceffio Hinc ledlorpoteftrefli*' finie iudicare de imaginibus Pontificioruni,^*' de illis tantoperedimiçent.

De imagi III. übfcrua quæfo,qua: lefu vvitx annottf’ g'ne feiî- engine imaginum , fol.59. citant Eufebijj ved'* tcnfiaie- de ftJtua,quam muliercula ilia Mucffoiaa tnr® fuuitarir. pofuit.Sed Eufebius narrationem illam ita çpnc* ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jit.v'-

DE IMAGINIBVS. Hç dit. Vidimus aiitiquas Apoftolorum amp;• Chrilli imagines a qiiibufdam conferuari ,quod mihi vi-detiir ex gentili confuetudine indifferérer obfer-uatuin.Infignia enim veterû referuari ad poftero-rum memoriam,illorum honoris, horû amoris indicium eft. Eufebij verba magis fuut fignificantia veteribus:'(if liicof nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;damp;TÏpsiijEthnic.a

confuetudine ad hunc modum Honorare confuc-tis. Audis leólor imaginum originem ex gejitili confuetudine in Ecclefiam fluxifl(e,fol..S5. Citant hæc verba Nicephori : Sicut quondam gentilium naties cettorum quorundani Deorum infignia ge-tebant,ltaChriftianor’umquoque naties patronö-nimfuórum imagines prïcferre contueuerunt.Aii-dis ne leitorpratclaramrationem? •

III I.Teftimonia de ciiltu ill'o fuo imaginü cor c^'Jbus te radunt ex Athanafij quadam hiftoria,de miraciilis**V‘^^ imaginis crucis,quant fuppofititiam effe,ipfiPóti- yf ^„,1. ficij fcriptöres agnofcunt Sc fatentur.Citant Simo um m.n-nem metaphraften,Michaelem Syngelum,Theo-phanem Sc alios,obfcuri, igiiott Sc incerti nomi-nisautores quia melioribus aii'orib.’ res illa forlâ digna non eft.Seft producunr concilium feciidum Nicçnum œciimenicum.Ego veto hoc tantum re-fpondeo,quod Albertus Pighius , acerrimus alias Pigblus Pontificiae turpitudinis patronus, offenfus nimis magna impudentia mendaciorum huius concilij/impiobat noluitagnofcere prö genuina editione,qux Colo niç édita eft.Et poftem multa palpabiliteffalfa inde citare,fi hocmei nunc propofiti effet.Nec vfq, adeo rudes fumus hiftoriarutn, vt ignoiemus,qux Concilia iifdem temporibus oppofita fuerut huic pfeudofynodo ( ita enim in annilibus vocatur) de qua tantopere gloriantur lefuvvitx.

V. Annotabo amp;nbsp;hoc quod fol.^S.recitant hanc obieftionemjDeus no eft homo qui humanis nio-ll.ij.

De Dei ribiis g.iudeat coli, fed Spiritus eft , amp;nbsp;qui cultii blaf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spirituamp;r veritate oportet adorate.AU'

icfti'uita di veto quoinodo refpondeant. Deus quide®quot; rum fen- Spiritus,IIOS vero honiine5:ldeo à nobis,vt abt'“'! tentia. minibus honore vult affici. vultitaque, vtcui”’ omnino modum in ipfo colendo feruemusiqu^i” apud nos homines arbitramur efte maximum^N*’' tabis hoc Icétor,Deum feciindum lefuvvitasn*’'' efte iuxta prxfcriptum verbi fui colendû: fed w*' ta eu omnino modö.qué apud nos homines arbi' tramur efte maximu. Expungatm iam ex vetenI exnouo Teftamento fentdtia illajt’ruftra colütH’' H’-ädatis hominû.Et quomodoPaulus qui ozri-aimanifefte dânat,àlefuvvitatum acumii® defendettPeto vt çquus leitor hoc bene obleru«*'

Ic tantum annotabo honeftas, amp;nbsp;pudicas phrafes, dignas virg'”quot;’, । te lefiivvitarum. Vnde colligi P®'? illos non malediuinaffe de ety®“ j -— '■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gi.a appellationis huius feèlïiq^lf,'

cas Epicuri de grege porcos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Norunt Paulum loqui fine exceptioneiQU'” continet,matrimonium in Domino cotrahanijl ' lius eft enim nubere, quam vri. Sciuntqti'd libr.i Epift. n. fcripferit,quid

etiam ( ficut citât Gratianus,dift.i7 )iudieaigt;^ denuptiis illorum, qui cœlibatum vouen®'! ' Bl.ifphe- continere non polfunt, Sedaudi pudicuw^ m'aru-nquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;os.Dicuut enim fol.7 i.hac doâri^

adticrfus pudicitiæ ianuam aperiri, ac animis libidi® comugi'. ces adminiftrari. Etfol.yrf. contendurit leg’^'^j, ftui cœlibatum voueruntj^^^jj bile.

tinere non polfunt, appellandas effe concitatam tornicationem,adulteriiim , inceftum , fnmmum nefasac facrilegium. Fol. 77. eos qui cœlibatuin Ivouerunt amp;: donuin continentix non habent, fi in Domino contratant,dicunt fœdis libidinibus opetam dafe.ltem,obfcœnis voluptatibus inhia-te amp;nbsp;inuolui Ne mireris leftov lefuvvitas ita lo- Euituri qui de Icgitimo matrimoniodoqumnur enim iux-lt;'gt;.- grege tamoremSuum inconftruétionc tranfitiua. Vo-P“'-'’ lunt enim probate fe elTe Suitas. Et potuiflent ea-dem opera adiieere flagitiofarn iUam vocem, qua ante annos aliquot Colonienfis quidam in publi-Vox flagi ' CO fetipto vfus eft.ToUcrabibus fcilicct amp;: melius ''Y n effe vnumSacerdotem,fi continere non poffit,ba-’^lJ^'j^jj°

' bete centum concubinas feu ptoftibula , fucceffi-i lie tarnen,quamvnamlegltimamvxotem. Vnum l tantum addam,quod lefuvvitx cum teliqutsPon-1 tifteiis clamitant ,ln Grxca Ecclefia coniugatum 1 quidem poffe Sacerdotem fieri, nunquam tarnen

O Sed oppononarrationemErafmi,qui in Apologia De cornu ''1 aduetfusParifienfesfcribitjfeVenetiis npnd

’’l cos vidiffe Sacerdotem , poft fufeeptum otdlnem gcicoiü. O ducete vxorem,fed vnicam acvitginem. VVolff-' 1 gangusMufculus récitât Anno itao-Grxcos quof-

1 daraadfuiffe Vuotmatix ik confirmaffe, Diacono '''1 inGtxcaEcclefialicere , etiam poftquam eleftus

eftjVt viïginem ducat vxorem. Êtiam eum,c^ui in Sacerdotem ordinatus eft,po(ïe vxotem ducere,fi idfaciat ■ni)’!'.' t ùwgt;u»-.fed fi poftc^uam factificaue-lithoc fecetit,àfacetdotio temouetur.Nattatunt iiacpiejSacetdotes ftatim poft otdinationé , ptiuÇ-ciuatnfacrificentjmatrimonium conttafteie. Con-fidetetieftor exemp\a,quae extant apudSoy.omen. Ebto.^.capiteu.Sc apudSoctatem \ibto. i. capite vltimo. Uïcideo tecito^ c^tùafcio Vontiftcios H.iij.

ferio triiimphare,quando aiïeuerant, ne in Grica qui Jem Ecelefia Saj-eiJotem poll fufceptum or-lt; Jinem polTe vxorem dticere.Et eo magis glorian-tur,quido aliquid ex Græca Ecclefia pofliintprï-tendere,quia vident vota cœlibatus in miniftnsj exemplo G æcæ Ecelefix iuguI.iri.Sed vt adfinem aliquando nollra hçc’decurrat annotatio,arbittor me lefuvvitis fuiSuEUm rem non ingratam, liea* dem raciüue,Jîcùt ipfi in exordio iudicium exfcti-ptura facta,proctil à fua religione Cemoueruntdti ego loco coijclulronis ponam ilia axiomata, qui- ) bus Içiuvviix conantur fuæ doólrinx conciliate autoricatcin prxcoriamjamp;r ca collocate extra examen regubç amp;nbsp;normx verbi Dei,vt extra omnem controuetfiam valeat,quia ipfi dixerunt. Ita eiiini lefuvvitaruin religio vndique amp;à fronte amp;nbsp;à tcr-gp bene erit munita contra gladium Spiritus, | c])tqd ell verbum Dei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

SVatuor autem fynt axiomata, quïin céfura iefuvvitarum fitnt hue illuc di-Iperfg. Ego veto ilia colligam hqclo' co, vt tanquam ttiarij claudant extrema exercitus ,:li forfan,quQd verendum eft, inte-flimouiis,aigi|mentis ôi rationibus, nonfatisd-fçt fublidij, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

I. D E TR A D IT I ON IB v s difputant folioi|o-Ea quae fub titulo Sc pratextu traditionum Eccle-obtiudiintur,licet ex Scriptuta probari nopol-fint, habere tarnen parçni autoritatçm, amp;nbsp;eadeui fide elfe credenda,lîcut ilia,quae manifella habe® in Scripuira tellimonia, lt;Juia veto ex nullofti'quot; pco CUIUS cçrta amp;nbsp;indubitata fit authopiças, pro-

lESVW IT AK V-M. n?, baripoteft,quætraditiones verefint Apoftolicæ,m?n ean-inuentum eft hoc artificiiim.Niincpöft tot Conci-'^quot;? lia,non eflTe difputädum de traditionibiis, fed iim- autóVita-pliciter credendüjfine vlla probatione , quod fint jem. vere Apoftolicæ,licet manifefte pugnét cum fcri-ptura.ln Concilio Tridentino, Clodiæ Folîæ F.pi-fcopus fignificauit fibi difplicere decretum illud, in quöfcriptum erat'.Traditiones pari pietatis af-feftu,amp;. reuerentia fufcipi,atque afi'eruari debere, quo fcr,iptu)nÉuangelium. Sed mox per legatos Fontificis è concilio pulfus fuit. Et Hofius ad tra-ditionés accommodât fententiâPlatonis i. de LC” gibus,vna hate prxclariffima lex erit, quæ iubeat, néquis iuniorum quxrere audeat, refte ne an fetus leges fe habeantzfed vno omnium ore,vnaque voce,tanquä à Düs pofitas concedi prscipiat,nec vllo modo,aliter pari qnicquä à iunióribu^ cogita lü.Sené auté,fi quid excogitarit,principibus amp;nbsp;x-qualibus,nemine iuuenû a’uçliçnte debere referre. Hoc eft vnum valde boiium axioma,vt primû tol-latur régula Paqli, Omnia probate,amp; eiusquod bonûfuerit tenaces eftote.Deinde quicquid eft er rorum amp;nbsp;fuperftitionum,quod ex feriptura nullo apicepoteftprôbari,fi obiieiatur etiam, quod cû feriptura pugnet,vt prxtorio hoc axiomate ratifi-eetuf(Ttaditio eft )Èt addatur Ariftotelis régula, Contra negantem principia,non eft difputâdum.

Secvnd V M axioma eft de Ecclefia , folio jxy.Ecdefiam ! Roinanorum Pontificum perpetuam fucce(fip-Plt;-'fle quç 1 nem apertum indicium eife Ecclefix Catholicç 8c I fidei Apoftolicx,fol.i40.Penes Ecclefiam eft,quç- ris «-I dam etiam in facrisliteris exprefta commutandiV'^'^''*'“; 1 autdtitas, nonnulla inftituendi par facultas. Ac'^“^”'’ 1 ptpidde,non minor illi,quam exprelfo Dçi, verbo nulia in- ’ 1 vindicitidj eft autoritas ; hæc lefuvvitx. Ètquid

‘ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H.iii).

Curamrc TpKTivM axioma eft gt;nbsp;Magiftratiis political rojmiH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debet curare, qiialis doótrina popul®

eius^afP’’opo'’^'^“’^:^^d hoc relegandu eft ad folos Sacer-fetiis ef dotes.Magiftratus vero officium , hoc tantum db fe cóinit / q.jQ ad relieionis negocium)vt in eos,quosPo' tjfices pœna percellendos putant, aniniaduertat Imo etiamfi magiftratus animaduertat quofda W' rores abufus in rebusEcclefiafticis irrepfiffejn® tarnen illi licet,nc legitime quidem per piosni*' niftros vera reformatione,iuxta canone verbiDcb inftituere.Sed Sacerdotes benigne admoneantur: quod ft admonitionibus nihil efficitur,amp; fummus eft aliquis in Ecclefia ptæful,ei deferendum eftd negocij.Ita illi in articula n:Hçc eft fortis munitw conti- gladium Spiritus, vt etiamfi totius mund iuftiffimae queielæteftentur amp;nbsp;videant,Papâ malta mill ia animarum adinfernum præcipitare ; nemo tarnen aufit dicere,quid faci.s,iuxta c.St

Pontificiç Po s r R K M o fi quis dodlrinam Pontificiamev aducÆæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regulam verbi Uei,^ vidensea diflequot;'

rios kuro tire,fi c0tradixerit,ferro aut igne è medio fuftol' autigne latur,ita enim pax amp;nbsp;tranquillitas poteritconfei-e medio uari.Et dicût folio i3S,Si Lutherus ante annos 40), gijj e niedio full® leretur,ita demum exoptata Ecclefiæpaxreftitue-re ur.Hec igitur eft topica lefuvvitarum, quïC»' pleólitur duas fortiffimas maximas.Prior eft,fett'*' tranfiens animam,Altera eft ignis confumés.Sed hjec epicheremata ( ficut Hieronymus loquitur) elt; Dialeólicorii fcholis,fed ex carnificumol-epi heic ficinis petita funt.Quam breui igitur compediOi juata. amp;nbsp;quam facili labore Pontificij poftiint doftrina fuam defendere,vt non minim fit,ociofQS iftosve tres nihil literaru difcere, verentur enim id quod fctiptum eft,Litera occidit. Et fruftra lefuvvits» ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quad

quafi poftliminio in PontificiamEcclefiamredu-eunt labotem legendi, fcribendi, dit^utandi. Tu-tior enim amp;nbsp;compendiolior cft b«c via , quan-do exfciiptura aliquid probate non polfuntiVt dicant;

I !gn! è medio tollantur- Adhas probationes non 1 eft opus multis tegulis confequentiarum. Et ipfi l lefuvv!tîe,poftlabot!ofas difputationes, tandem 1 tarnen coguntur ad baec axlomata confugere.

1 Hæc svnt pkæcipva c a p I r a ƒ 1 Theolog!xlefuvv!tarem,quae quidem !n cenfura I !lla Coloniêfi animaduerterc potui,quç ideo col-I leftain hune ordinemredeg!,vt quia fettx lefu 1 vvitarum nomen cœpit iam elfe célébré , lettor!

1 alia habet myfteria adbuc abfcöd!ta,ficut Arifto-1 teles qusdam habuit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quxdâ expcduani'J:,

I ilia dies teuelab!t,amp; non deerunt,qui appendice I nbsp;nbsp;vel fupplementumTheologiç leîuvvitarum con-

1 fctibant.Çilium Dei dominû noftrum lefum Chti-1 ftumoio,vtfanttiffimifui nominis gloriaaaftSe-l tisillius contumeliis vmdicct.Amen.

A s s E R T 1 Ü V E 1 E R iS AC VERI CHRIS T1ANIS-' ini aducrftis nouiim amp;nbsp;ticfumic.

in hocmufidoperf^rif/atnrcoiiitKi' nem fatum attente cortfideranh carfttn etMm att^ue progrefutn t-tM dtbgëter olt.ferudi,fdaleintf hgutt^ua 'Here amp;nbsp;apte nam tn medto comoti acvariü vfiis agitatXyTnultifi^^tepeïlattb’ altera ahe^ä exctptt,cericnjfit 'Vulgo coparetur'-df t^ua relie aplertf/^^ mibtas Eccltft nomini' tur. Efi enirnpertnde at^ue exercttm ejut feper lt;»-cafiris agit,afidnét^ue ab htfle ebfilt;ietur,tdentifiVl-, etid trnpctitur, ac noutsfiibinde jlratagematts (ƒ trifultibua exercetur, Alun'^ttain entm fruitntf^ rnapace,tmo ne tuas cjuideinducitsfedft 'videanturyetiahit tnfidiarnrn funtplerht. S« perents ille hoflts Chnft ^utefit nü^ud,nun^Ktifigt; fatfgatur,nHn^ud tllidignttate,gloriâ attjue rtù non inutdettptoru vero vtta at^ue falutt r.nn-ejuâ no tnfidt»tur:neepHe tpforum vn^uamfattAW fAngutne. Etfinonthtlde côtehonts tmpetu ahtjitA -do remtttere vtdeatur,tde tarne» perpétua mantt, nthtl vel de odto 'vel nocendt iîudio remitteS'

fii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nows arrnts wijue nouis dolis inflruquot;

amp;s emit‘tt. Et ^uod wagts mtrandurn , tdinde ab ifitM tfte hofiist^ mtriu arttfex,aliutepettun ex »-ffoEcclelis. nuquaßjue vtfctribus^ peri^uos te griHmChrtsityhicefl, ’pfam Eccleßd/itb veriratiSj ftetaitfcf^pret exiu twbaret,cicnterei,eueriereejne tentaret.ld cjuud antttjwtatis fludtofl, Ercie^aßi-caratft^ htfloriara perittnen tgnorant.Sed i^rto-jira £ias biculentis teflemonas exëplis flc abun'

I diir,vt nihil fit ejuod deflderanpoffit, niß vt ad i-' ßiiriireyum diltgenter/i conflderàrtonë antmos con ■ tieri/tmiis.N elt;j^ veto cwj/aam mirii vidert debet, ejuod tam fltpe tamci^fedalo opttmas dux Chrtflas fios ad continentcvtgt/antia adhortetnr:tn prtmis ' tieri) eos i^itorum eii excubias agert, eß de mnlti-1 tudimsfalwecuragerere.^dhoc fludtum acuere ' exntaretjue tpfos debet, ipflw ettarn ducts affldua \prs.fer)iietiamp; contiiwÛ pritfldtum.Vt.n.nwiejnd is «beftàtànunt^unmvel dormit-vei ceffat. Eft etiam tnttlio 0quot; prôpiior eß potentior adpr^ßandä in ip/ß ßiennbw promiffarn falatë e^ua hoflis tile adeam tnteruertendam. ^nare fl tjutd loac in parte deeÜ iù gwi fltb eins ßgnis militant , ta tpfls cutpa haret totii,ne^ue eil tjuodtjwctjuarn acciifent,ntfifnam ipflrum velperfidtam vel ignauta. T^ttdendurn fane eil (ß graut fnpplicio dignum , hac in re •Vinci, aduerpariórjuecedere. ^jfld entrn indigmus efle poteil,lt;^uam phs /ludij,dtltgetiiiQ!‘ labor ts impen -

I dim mendacto aflerendo,^uatn'veritate definde-i impietate ilabtlienda,'^uam tn pitrate ajfe-\ yEnia'inex-uio «s/tert procur7«4rn iwpropri.t l fltlute tuendal Dthgentis. at^ue fidei ^uäChrtilo tüatnparteprxslaredebentfcum omnes ^uiipfl

àedere nomëitum i^ut docentmm perfona fußinil, exemple haberntupluru/ta (y vetujta re:,e'iiù. Ktil/apleyi'^neiirraa/itfMtlecrido^i'jamp;cveroi- '

f fgnorare addua nÔpoff'urn vt cred.i, Adhin: eritm tn otnntiiprope nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ocults,

fM cuin ante annot ait pior p, tangehca I tx fi'git' lari D t beneficto orbi rejhtueretur -, flat appartreten efÿne radierproferie tlLa cepit,pn-alttjuot SatanA fyAnttch'ijit adt/ii' nijiros,lt;ftit notbuarnin (i/ velperitlttinïi tnflar affni-ti tenebns, ne ilia ïadios/pargsret (nosprohietrii amp;ftitcates ta fcinttllat txringutre r^tubusj rnodis ac 'vtrtbui conaros ßntj]e1 At. contra pluftnn | ptetate ac doblrinaprAllatitcs ztri zeloglortt Ch'i Jhaccenfi,veirttatis atnore tmpul/ty^ fludtofintt' lienii^nefaliititperinon , ne fandis tllommconAtr boi fe fortaer accifldter oppofuere'.fic^ue obittit tela Vf ac virtateperf egere fuay vt hofltbut tumittsmnltitypotentibns peertnacibas,tn»tigt;^’ atrjne reclarnantibns calejhs tUa lux emerfetUt longe ac late radios dijfudertt fnos'.vti htc dies ti' fitficatur.l lit ergo fideles ferm Chufii mMtirii“ dore a! J ne indufirtavereru Iadaoritm,ijuoskijlo' riaNehemia v/iiaerftpofitriiatt ad fmitatie»‘''‘ propofaityfic ipfisfe oppoaenti im impetunt reprejferunt mantty vt altera exxdificare tentpinquot;* hoc efiycolhgere ChrüloEcclefidyno ceffartnt. d*'

tndefelfis ipfi rïii labortbus inutbiaepuecUlnnl ßc adfmt y fauttybened’Xtt optimiis tlle pater,tH' bhtm eße de fuo trnpeno hollis credtdtße videnmf' J^uare epaod in fubttts cafibas (ÿ“ extremis pentquot;' lts fiert aßoletyßabtio nouwn insfruxii prafidi»’quot;-

primanam ßnregnt arcemelarninduxtt. Adeo ennn concu/fatadeoijue labefaltafa erat^vt ta rmnam mtnari tilt annnadaerteref.verum dum nos tjut tl fanilorum tllornm 'vmrum locum ac fedtm/ucce/jituM,inter ncs mtfere cötendimus^cal eiirontbus ejaibufd im ac mordacibui nouasfrhin-de fixas turbas cienttbus} noui ifiius pralidijt arie,otgilantta,opera,fuam tllam arcemßc paucû annis refiiiutt hoß.s^ vt apparsat totam j4nttchri~ shantßni caterttam in /nagnam ventjfe fpcmpri-fltna aubioritaus^dtgmtatis ac potentia breui re~ cuoti'andii.Tei'luafam auiem til mihi, tanti ißitts Kalt non rnodo aucioresyfauiores ac patfonos,ve~ fhm ettdornnes (juioccafionem pfabent, cjnocü^ue idfaciaitt tttulo aut pratextu-idaturos tandem ejfe pxnas iußiffimoludtci Deo -, atspue regnt Filtt fut aßertonacuindict acerrtfrio, Quiaveroperfua-futrnjuoc^Heloabeo, futurum Zit idem rationemre-pofiat iib omnibus sjuibus talenta creditfaa,'puan~ , titlacïijue eaßrityTne neijue à culpa necjue à pœna txtmptutri exiflmaut ß ipued fentto mihi eJfe com mfumyauantumlibet tenue ßt,per rnetu aut igna~ warn deirellare eonferre,ad depel’endumprobrUy cum certa lt;7 emdenii Eccteßa pernicie contunblüy [ ^uodChtißs pernouitiu tßtid Satana agme tnferri

video.Cü entrn oro noßrisfortbusfient tfii futrapa., propugnaculatp^ exadificentiiliatis fui ducts fignis tnvicinasfcholas at^-jtie eccleßas yfidintiu^ difii-mulamui,an no eaufam Chrifii atcjtie Eccleßa pru dates ac fctetes prodere,veritateinrjue 'Deßrpua in mtndacittm ab ißts comittati audtmus attjue vide-KHs)iniuIle dettnere rnerito indicabiwifl Caterit

nitnus infeleter,quâ nouefihtfinxit, prima online,hoc efl, geriutno einsp»rente,(^^*^ loco atque temporeprtrnu apparuertt, nuper fit nataiVarta tarnen tradtta effie videotvtti * in i/hs -vel penjuiredts, vel excnttëdit mthi minittX lahorandi ejfie extflimaut. Hominu e/fe tnuennt^ fans collâtÆt fi mea ifla de refentmnafetnelfl i dfcenda,erpediampaucts.StZ’eru efi Ada^mdbtt^ ' 'Bafilij iudiciM,ex fimthtudme tn fihts appareniit j P aretes dignofi:t,efi fi obferuantta erga paretes tt' ' cjue obedientia.,germant bben ab adulterms Hf cerni folettnon poteli nonahac proltx veros nttores habere altos, ejuàm Romanu jdnttcbtiilii

Babylonicufcortum.Id enirn pfi fimilituHolti^ inter ipfos efl,^ obferuantta efua iUt os colarf- d*' riffime confirmant.Cor'filmm in prafentta mer- ef huic monltro laruam,tnm ex appellatione,lt;]oii arroganter fumpfifytum ex re,r)!tafpecioftlt;s tüe tuluapra fefert,confiE!a.,detrahere. Dotiri)ia^''H nouitftt Magtllri t^entur attingâtantu,i^iiAtlt;'’'' fintt,aut etiamflagitat meii infltt»tu. Ea exp'^' feflo refetlere non fifctpto hoc tepore:ipuifiiaeti»' dem effecü PontifictaMpttit. tam fatis e/iprofl’-^^'^' Deinde hanc etiam nominattm ejuida ex neßff^’ non leuittr neptte infxltctter excujftrunt- ÂleHf' fi^tam promttto auaneam argurnentt ratio ferre tell. Errores reprehendere, vutâ -jae infechrt tX' ritatis atpne virtutts amo‘' cogtt. Cauillandt nedum calumniandt fludiü eputfipuis eUptelAttt^ mans, odtt,detel'tatttr,fagtt.Ftdem prelfabofi’’^ mam. /I lellortbus vtctffim peto,vt fecum । amorem acfludtum ventatts , cam pietate falmts defiderto conmn^lum.

'( ISIon Ituiter eos peccare t^ui nomina ßbi mi-( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ntme (onuenientta tnreligioms rebas fa-

On minus verbo Sc fermone^'”} -■’^quàm ïe amp;nbsp;fafto à nobis peccari facrX literx luculenter docent, amp;nbsp;terum ta experientia ipfa euidenter confit mat. Pïoindenon verborummi-nus quàm return rationé effehi-bendam, iispræfevtim tjuibiis religio eft curat iSr cotdi, lt;\ui fana funt mente facile fatebuntur. Id t^uod etiamfuadet quae eft inter voces amp;nbsp;res,quàs illxfignificant,aftrnitas atque coniunftiofvocum enim vfum in fignificando fitum elfe conftat)qux tanta eft vt in diiferendo pro rebus,vt ille ait,ea-tü nominibus vtamur , atcpte earn ob cauiam voces illx prudentiimiudicio , babentut optimx amp;nbsp;aptiffimx tprx res (puarp figniftcantiffime expri-munt,ea{lt;pue animo audientis reprxlentant,ficu-tifpeculum fibi obiedti vultus imaginem , intu-entis (ublicit oculis.lnde facile intelligltur can-, nbsp;nbsp;nbsp;didireligiofnpue animi effe , non modo fflrdum,

I puttem,feucorruptum fermonem, fed etiam am-i biguum, obfcurum, ineptum aut parientem of-l fenfronem , adeótpue non afferentem aùdiénti 1 gtadam, amp;nbsp;, vti locpritur Xpoftolus , xdificatio- Epb. 4 is i nemifedulovitarèi Kana cum nulla vitx nofttx

pars religione vacare debeat, fed in eam cofe®' j re mentem, manum amp;nbsp;lingiiam oporteat, ■ imbutiis efl: animus verboriini non minus qu^quot;’* rerum habebit deleftuidabitque operam vt qu«**j bene fentit,bonis ac fale conditis C vt ciim ApO' ftolo rurfum loqiiar)apertifque verbis exponat.vt breiie faciam , quia ita affedus animus,vtierratü auL' labijfic etiam qiianquamfallere tiirpe effepu-tat in primis videbit, vt qiiæciinqiie ad religione pertinent, verbis proponat dicatque religiofc Qnam ad rem eópendiofiffimam certilfimaniqu^ viam effe exillimo vti ipfius Spiritus fanóliiinguii (fie enim quibufdâ loqiii placet ;hoc ell, vti verbis quibus vTi funt Prophetx Apoftoli Spiritus fanóti organa. Quisenim dubitare poceftcïk-ftem hunc Magiftrum qui diuina myfteria ilHs fuggeffit , fimul etiam verba fuggeflifle tantis mylleriis explicandis apta, Sc ad auditorumhoc

eft hominum captum maxime accommodataïPni dentißime itaque Augußmus,meo iudicio,lib.io-de Ciuit.DeijCap.ipilla de re fic fcripfit. Liberis verbis loquuntur Philofophi, nee in rebus adin-telligendum difficillimis offenfionéreligiofarum aurium pertimefcunt.Nobis autem adeertamre-gulam loqiii fas ell, ne verborum licentia etiam de rebus quae his fignificantur impiam gignato-pinionem. Ex doéliffimi fandiflïmique virifen-tentia intelligimus pios minime decere proaibi-trioamp; fenfu carnis de rebus ad pietatem perti-nentibus loqui, fed quafi ex religione ac pietate verborum genere elfe vtendum. AnteAu-generis verborum licen-familia- ciam, in Valentinianis hæreticis, Irenæumopti-ó’- mum authorem legimtis merito repræhédilfe. Ita enim nos formatos elfe vult Spiritus fanâus,vt nihil nifi exipfius prxfcripto vel fentiamiis,vel

CONTRA lESVVITAS. ùj f*aciamus,vel loquamur,Anirrti autem fie ad pieta-tem coinpofiti amp;■ comparati vt nihil non religiofe inftitiiere velit, exempla quidem plnrima nobis

J exhiber hiftoria facra , fed ad noftrum inftitutum propius pertinet quod Mofes multis locis tradit j._ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

[ de fanélo piorum ftiidio Un nominibus iam inde brum Ge-ab initio ipfis hominibus imponédis. Videre iftic nefeos. licet præfertim ex rationibus qux fingulis prope ..

l nominibus attexuntur, nihil ipfo.s tentafle etiani ugH.nV' ineare, quænonadeo magni effemomenti vide-nomina

' ri potell,ex cariiis libidine,fed preçute metiiDei, ipfiufque fpiritu omnia veliit diótante peregilfetpoj^gjjm id quod attente conliderari velim, ne quis fiifque deque habeat, amp;nbsp;ad pietatem nihil id pertinere piitet.Sed amp;nbsp;Deum ipihm quibufdam quos adres neus no-delegerat magnas,nomina vel impofuilfe vel mu- æ*quot;a un faffeis ipfefcriptor , vti amp;nbsp;alij nonnulli tur.ldemetiamàChrifto faâum elfe Euangelica hiftoriadiligenter,amp; id quidem non abs re,com-

’ memotat. Certe aut nulla aut leuia elfe quæ ta fe-‘ diilo inculcantur àdiuinis iftis feriptoribus nun-’ quam in animum fuû induci patietur, qui diuino metu eftprxditus.Neque veto ëft quod quifquam ' dicat id foftum effe in paucis quibutdam homini-bus.ldem enim in omnibus hominum,feu ordini-bus, feu gradibus quos Deus fapienti luo confilio delegit amp;nbsp;inftituit,tû ad docendos,tum ad regen-doscæteros,arque ad ivra^l-M { qua nihil vel vti-iius,vel honeftius cogitari potelî) infua Ecclefia conftituendam ,obferuatumeffelegimus. Inde profeélo eft quod alios Apoftolos,vt de veteris pa^ph’ 4'1*» puli forma nihil dicam, Buangeliftas alios , alios Ptophetas, Epifcopos,Paftores, Doélores, Pres-byteros, Diaconos amp;nbsp;elfe amp;nbsp;dici voluit. Quos ti-tiilos neque inanes neque temere aut inuentos aut impofitos elfe confiât. Nain ipforumiaune-

rum fuoÛionum ratiónem,hiscontinerbquinlt;’^' vident digni flint qui nihil vidtant. Euiderit , enim adnionctur ij quibus crédita funt ea | ra,quid fui fit ófficij, quidve cxteris debeant.de nique quid alios ab his petere ac expedafe co” ueniat,amp;.' quo eos loco habere deceat. Vnain*^J ce omnia hart includi tarn eft darum , vt qiUlqUi quid voces illx notent,nouit; iftud etiamfacile Sacraraë nimaducitat. Neque meo iudicio fuerit alienü'® toruui VI-iflis titulis cognofeere quxdam fapientiïve“*' f*iî*bola nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apparent in faci'smentoriim vifibilil’”!

fymbolisiqux fapientiflime deleóla amp;nbsp;inftitutad fe,apud omnes qui fana funt mente, ell in cqnfd' fo. Norunt enim qui in iftis mylterijs luntrcd® inllituti Deum per ea lymbola velut verba vifbi-lia,vti yliigufltnM appellare folet, alloqui eos oculos habent cernétes,atque hac etiam ration® •eos docere,qui dociles funt. Sicuti ergo hilceSa-cramentori'ifignis fuxfingulis infunt aptatamp;co-uenientes diuinæ inftitutioni fignificationes ita amp;nbsp;titulis illis fuarum admonentur partium,qui cas funótiones deliguntur amp;nbsp;cooptantur. Qu®/® vti in Sacramentis, qui quidfymbolafibivel'U® non intelligunt,cum fua pernicie,velut faci'ilc§'’ ea fumunttfic quiiftorum ordinum titulosvl“®' pantjfeque illis prnant,nec tarnen qux his notan-tur prxlhant , vt diuinarum return iniulli vftt' patores, hand dubiè Deo tantx impietatisvltorb । Quod in fuo tempore dignas dabunt pœnas. Dicaa® ptlitia mihi quxfo belli illi homines, qui non minusuu' nonli-tet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aut etiam impudenrer quam audafle®

inEccle- r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . . nbsp;nbsp;nbsp;- r „ ri ■ r fi

fiar.ii to titulos pro arbitrio fuigunt Si hhi lumunt, ' lerandum quifpiam in Repub.bene cóflituta fupremi Mag*'

ftratusjvri Regium aut aliud eiufdem generis ali-quod fibi afeifeeret nomen aut ad aliatnaliquan* dignitatem pertinentem titujuin airumerec gt;nbsp;””

CONTRA lESVVITAS. i^i non is ( nifi forte ab omnibus pro fatuo iam babe retur inuafiffe Magiftratum diceretur lïfxque maieftatisreuspronunciaretur? Quodfi in ciuili focietate hac ratione peccatur,neque id licet im-piine facere, cur in Ecclefia Chtifti licebit ’Religio profeóto non minus ipfis etiamnominibus 8c verbis violatur. Atque vt hoc velut addam qui inter profanosPhilofophos fapietiffimi fuif-^'®^® focteduntur, foriptum reliciueruntjuon elfo qno-rumuis rebus nomina imponere -.Sc fapientiliimn eû fuiffe, qui principio nomina adinuenit, amp;nbsp;re-I bus impoiuif.quoru fententiam non obfoure con-i fitmatquodMofos Genef.ca.i.v.ip. narrat Adamu I ad imaginem Dei conditum,cuntlis animantibus 1 diuino iuRu nomina impoluiffe. Non défont^ui I quoque lctibant,nó parui referte,Reique publicx

eùam inteteffe, quale cuique nomen hnponatur. Hxcjquxftriétim indicate volui no explicatCj qui expendete voluetit jftatuet vti confido, neque te-ligiofi neque fapientis hominis effe, aut nomen aut cognomentum rei non conueniens, pro arbi-tiio fingetejSc publice vfutpate.

Itlio 'Dei in came rnanifi^ato nomen lefM , tituDm Christw mandata patris frtjTf lt;*t~

V cmadmodum ChriftuSjtefte autho epift.adHebt.cap.^.nequaqua fibi U afeiuit pontificium munus,ita ex Eu angelica hiftoria cognofcituc dpfout nomen lefos , neo^ue tltulum Cbrifti,fibi vfotpaffe.veru ^ternlPat.ïis decreto,8c expieffo mandato iis ornatu folffii. Ad name lefo l.ij.

iji nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A S S E R T I O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Cap.i.Sc quod attinet,amp; Matthaeus amp;nbsp;Lucas luculen^''/ fies funt,Angeli praefcripto ipfi fuifle attribut»'^^ amp;: ne id aut fortuitum aut alienum cuiquamy\ , ri poffet, difertis verbis à cxlefti illo mincit | ftilfima ratio adieéba fuit lple,inquit,feruabit V piilum fiiiim a peccatis eorü,hoc eft,nomin* lyj

res ipfa refpondebitme quis inane figmentuv^ fe arbitretur. De nominis feu origine feu er' -logia in prxfentia difceprare nolo. In ratiçr^^^_ . Angelus protulit quid nâ eft vel ambigu/^^ i puslefiu fcuri?(2jiid etiam iiicommodi habet fi

lum Mofis fucccfl'orem,populi duceni ,ideft) q’j ipfum in Paleftinamdeduxit,huius

non minus nomine,quam oflicio typum gei®'''' Quid vetat etiam quo minus idem amp;

Sgt;i: dicamus defacerdote illomagnolofei^J , °' Zach.3. Nam hôc nomen vetuftiffimis patribuP

ignotû fuiffe fcribit Eufebius, Quid nj/ihis oP® ÆterniPatris decretum per coeleftem nunci“® patefaftum Mariæ matri, amp;nbsp;patris /ocum diu*'’'’ confilio tenenti Iofepho,per quos illudimpi^™® fuiffe nomirwftim teft 'tur Lucas, ficuti etiadelo hane praccinfore,piis omnibus fufficere,fatisb^^i réque debet.Rem vero eo nomine notatamiW “ filio Dei propriam elfe vt in aliiini vllum

ti Sfferri poffît, poftea,vri fperOjjCuidentiflinic^^j inôftrabitur. Ad titulum auté chri s tvs qu®!

attinetjipfnm quoque eidem^aiiéloritate eadeiflj fuifie attribiiti'i vno conlenfu fcripta amp;Propheti £3 amp;nbsp;Apoftolica teftificantur.Quç enimdeMeuj' ili.aprædixerantamp; promiferant, Jiæc præftita ifto exhibito paffim docét. Hæc vero cum fint nf tiffima gt;'!uid attinet ea commemorare?Dicainf tu:n pai/ca' fi'iæ nd inftituti mei plenioré expli«? tionem faccK’ mihi videntur.Primum quiilôquo’

CONTRA lESVVITAS. 13^ nomen lefii eft fill) Dei in carne manifeftati,propria appellatio;vti voxiohânes proprium eft prç-curforis nomen.Nam ex Luca conftat vtrûque no- ‘‘ men mandatoDei amp;nbsp;Angeli monitibvtrique fuif-fe impofitum. At vocabulum Chriftus, titulus eft dignitatis,officiû notans ficuti vocabula Vropbe-ta,Prsc .irfor,Biptlfta,notant Tohanni impofitum àDeo munus.ld quod,vt obferuatione non indi-gnnm,eft ab eruditis püfque patribus perlxpe an-notatum.T ertulünntu vt cœteros prxtereâ, aduer-fusPraxeam fcribtivocem C u r.î s r v s appella-tionem potius effe quam nomen, rémque notare nomini accidentent. Deindefciendum etiam eftlt;^uamno-titulum iftum ante aduentum fililDeiin carnem'quot;^quot;’ aliis plerilque citra vllam dubitationem fuiffe at-tributumquâtenus ifti typum huius getebant, in aliqua offici) ipfius partc.Ea rationeMofes, Dauid.PtophetXjChrifti olim appellatl fuete,fin- ’ gulari tarnen ratione hic,vtpote omnium caput, fons,amp; fcopus,ifto titulo eft à Pâtre ornatus. De Tefti nomine nonnulli non indodi dubitant : 3c «ontendunt non modo rem nomine fignificatam huic natura filio Dei vnico effe prorfus ptopriam, verùmetiamipfumnomen.Et licet non adeo ma-gnimomenti effefixe controuerfia videri poffip. facit tarnen ad amplificandam impietatemeorum qui etiimpoft patefaélum hoc myfterium, 8c cia- uitkx riffimeteuelatumPatris confillum,non verentut, hoc nomen fibi ipfis cum filio Igt;ei commune face-le.Tettio multo magiseft obferuatione dignum inctedulosludxos nullam mouiffe Chrifto de nomine lefu controuerfiamàmo vitro et ttibuiffe,vt uxEnangeltcahiftoria conftat nominatim exlo-hann.cap.6.vetf.4^.at Chtifti titulum tantum ab-eftvt ipfi detuletint , vt cptottquot defetebant, a fua Çynagoga excïudeient t lt;qua dere ipfotum

décretum extat apiid Tohânem capita nono.Iniic etiam euenit quod de titulo cruci Chrifti affix» apud Pilatum quefti funt ab eoque petiuerunt ne ipfiim infcriberet Regem ludæorum , qua revti cum negarent aliumfe regem habere quàiiiCçfa-“ ‘ rem,bunc titulum Christo fe detrahere aper-tè fignificabantjVti diferte narrat lohann.cap.ij. Matth.16. Atque Lucas Aftor.i8.hoc nomine laudat Apollo ludxum in Prophetarum fcriptis probe verfatum,' ”■ quod ludæos redargueretgt; oftendens per fcriptn-

ras lefum efle Chriltum.Itaque Petrus amp;nbsp;Martha in confeffionibus quas ediderunt j diftantectfle' Iti Doftore,difertè profeffifunt ipfumefle Chn-■ fium filium Dei:a quibus ne diffenfit quideni Sa-Luc.4.4i.'tan ipfe, fi verba fpeftemus quae apud Lucamex-i.iohaiva. tant. Idtirco amp;nbsp;lohannes eum antichriftum elîe

pronunciatjqui lefum effe Chriftum negat. Qiæ omnia dum confidero attentius,8e' inter fele co”-féro qui hodie lefuvvitarum titulum vfurpanbeo-qUe nomine fibi placent plus affinitatis cumin' daifmojamp; Antichriftianifmo quam Satan ipfejhi' here videntur.

Crederttes Chfifio SptneuS. aurore tnttio colteiitu Ecclffiit, Chn^mnds appelhttt!^

Poftolos variis titulis ornaffe eos qui per Euangeli) praedicationem Chn-’ fto crediderantjipJitifque e{i,eccleßx fe adiunxeranGex iplorn monimentis ell notiffimiim. Ex his

Fratres. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ncmniinquä eos vocalic

CONTRA I E S V V I T A S. ijv vtivniiis caeleftis partis filios : noiiniinqiiam (an-Saucli. läoSjquafi dicas)(eparatos,piivilicatos,8c cófecta-tüs Deo per Spiiitum fanólum , quo etiam pâli tû pleriqiie tlonabantur. Niincuparos qtioque liiürep'l^T“* principio difcipulos, vr in fehola Chrifti inftirii-tos,amp; à Spiiiru fâéto edoétos ex Apoftolicx hiilo riævaviislociscognofciporeft Ex hac auré ipia „ ,5 eciâ cognofcirur rade ipfos quoq; dtdlos fiiiifepri-. iniim Antiochiae Chriftianosdiaud dubie qiiod le Chriftia-fum elfeChriftiim Filium Dei gt;nbsp;exemplo Pcxri ac Marthæ libéré proEreb^nrur. Erfi id accidiffe vi-deri poffit ad fimilirudinètn Philofophorum quos conftarefiâ ex hifto.Apoft.diuifos fuifle in varias ièâas,quae nomina acceperanr amp;nbsp;rerinebât à fuis, ïuâoribus èc fycophanra Terrullus Eiiangelicam Aa.a4.5. ptofefiionem ojiiole nominar hxrefim Nazareno-xym ; non eft ramen quod dubiremns id nominis profeétum effe à Spiiirufando , Ecclelix dodore amp;nbsp;redote.Nam ex. eo tempore quo hare egreffa E-nes ludaeæ,apud diuerfas nationes longe, lateque fparfa cœpit crefcere , hac appellatione vulgo fi- chriftip-gnificatam fuilfe multitudinem profitejitium no-norum men ChriEi euidenter cognofcirur rum ex altero . eiufdem. hiftoriae loco in quonarratur Agrippant tique legem vehementia orationis Pauli vtcunque com fpaniiin. motumeirefpondiffeaPropemodiniimihi perfua-''^'^ -'’'** des vt fiain Cbri/hanus ; th ex Petri verbis,quibus, pj,ti horratut pios ad.tolerandas patienter afflidiones, gt;«• Nequis veErum inquit affligatur,vthomicida,aut fur,aut maleficus,aut alienaru reru infpedor,fed fi ytCbrißtamiSyne pudefiat,imo gloriEcet Deum in hac parte.Satis aperte oEendit hiePetti locus ti-tuluin hunc iam viilgo fuilfe amp;nbsp;notu vfu rece-ptumfignificandis iis qui Euangelij dodrinafe-tempore qu.ebantur,ac palam proEtebantcir;fimulq«.e fuiffe cxolumquafiimpictatis ieum,imo damnatumfe-

çiimqne( vti Cœcias,quod dicitur,niibes) fe omne genus afHiâioniini. Confert enimc“® Apoftohis Giim graiiiflimis meritoque deteftand’* Hagitiis vti funt homicidium,furtum,malefic'quot;®' Quin amp;nbsp;poftea hiilfe longe odiofiffiraum intcH'quot; gere licet ex antiquifsimis optimifque fcripto'*' bus Athenagora,luftino Mariyre,TertullianoiEquot; febio,atque fimilibus.Sic enim turn temporisl'quot;'' nomen atierfabanturprofanl homines : ficqquot;quot;® Sola Chri ciiis odium clauiis oculis,vti feite fcrihitTertquot;*' ftianifnii impingebantjVt Iola eius profeffio effet capital® proteiup abnegationein veto abfolutio mox fequereti® ’ quafi nomen in fe crimen contineret, amp;nbsp;cum ipl‘’ etia vel fumcretur vcl deponeretur. Is fiiit imp®' rum quibus Sata,huius feculi Deus,exenier.itani'

mi oculosjcæcus furonqui non finebateos cetquot;quot;' re clariffimam lucein: amp;nbsp;confiderare qijod AthC' nagoras iuftiffimæ defenfionis loco adferebaquot; Nomina non effe odiodigna ,fedfcelus iplupcquot;' • nâ ac fnpplicium merer!, ôc quod luftinusfcrilgt;quot;

neque laudem neque fupplicium nomine comp'quot; rari. Atqipe vtinam horrendæ iftius cæcitatisa^ que infanisesttas haec noftra nulla proferret ac*'quot; derer exempla. Sic ergo illistemporibus qu'l”'’ maxime vigebatSe florebatEuangelicadoâripa fentiebant de Chriftiano nomine homines prof'quot;

Clitiftia- ni. At piortim fenfiis longe erat diuerfiis,vtqiquot;^ nifinti5_ bus iffo titulo nullus erat aut gratiolior aiitiucu-d'l's amp;nbsp;ho ^*0’' honoratior. Agnofeebant enim au-npratifif ólore Deo inuentum impofitumqiie ipfis elk' partim ad noiiiim populum ,hoc eftjEcclefia® ex gentibus colleftain,a veceri,ideft,liidaical'yn' agoga vt re,ita nomine difcetnendain : partim et-iam ad excitandain fouendamqu'e fidem in Chn-ftum identidem renouando tali titulo incmoriam ’P^® I’^'ieficiorum. Intelligers cema[^° enim quifque debet,le ideo Chriftianu nuncup’'^

quod fit Cbrifto infitus,vti ramus trunco , fine vt membrum fuo capiti;atque ita participem taftuin elfefucciîVitæqiie ipfius-.feu douatumelfeSpiritu Chvifti,ac fimul in communionem beneficiorum ipfuis effe admilfum. Nulla enim alia vox eft qux fignificantius exprimât aróliffimam illam coiiifi-ftionemquae per pulcherrima coniiigii allegoria pingitur;amp;: per quam nos carné ex carne amp;nbsp;os ’ offibus fieri dicimur,ac credimus. An nó,fimulat-queaudimus fuauiffimamhanc appellationem in memoriam redeunt qux Petrus amp;nbsp;Iohannes te-'^go.i.v^s ftificantur reges ac facerdotes etfe faites fine regale nos effefacerdotium ad offerédum fpiritales hoftias?Qnid?omnibus qui vtcunque imbuti funt Apoftolica doitrina hxc vox eft cuiufdam facra-menti inftar,vt quorum auribus ingerat quod fan-

I Pfal.ßi.oculis piorü olim fubiiciebat. Deus enim I bonus amp;nbsp;veraxnunquamfibiftdentes ludificatur. I IsVilium ilium fuum chariffimum Chrifti titulo I nbsp;nbsp;ornari voluit ; St eo quidem minime inani ac va-

1 no,led cui res ipla relponderef.vnxit enim ipfum 1 oleo exultationis, vtiteftis eft Dauid, vitra luos 1 confortes.Igitur amp;nbsp;hos vngit oleo eodem,nempe I nbsp;nbsp;Spititu faatto,licet infra ilium principem ac pri-

1 mogenitum.Appellationem igitur hanc non nu-1 dam au: inanem effe feutiunt quotquot ipfi veta fide adbxtent ; fed in reihoc eft Spiritus S. do-i notumvt in nominis communionem cum illo. I effe admiffos atque adeo in p.ofleffio.nern iam ve-\niffepetfuafum habent. Titulus cette eft Sc ho-norificus Sc vtilis quod Iciunt ac fentlunt qui di-uinorum rnyfferiotum non funt imperiti. Quanta quxfo eft non modo dignitatis fed etiam vtili-tatis Sc fuaultatis plena vox ilia Dei, Ne tangatis Chtiftos tneosi An non cuidentet fignificat Deus

tur amp;nbsp;ornac?certe Hieronymus exiilimat elic lud nomen , quo Deus perElaiam promittit Efa.«s.i4 fer(,05j eft,credentesnominandoS)Vt pro''*' riis illis titiilis Tacob, ludasjfrael, Ephraiiwi“' fep'n, a Chrifto Chriftianus appellecur popujquot;*' Quantûübet ergo vel a profanishominibus fuÇ' rit femper contemptus vel ipfis etiam exolush'* titulus,fuit tameamerito a piis contra fumin®'quot; honore habitus amp;nbsp;antelatus omnibus quantun’quot; uis fplendidis aut magnilicis huius mundi tituP^ Hieronymus ad Furiam fcribens, cum in patri'*' pfius mentionem incidi(ret,non dubitauit adJ«*^ I’e eum plus honorare eo nomine quod Chrift'*' nus effet, quam quod Confujaris aut Patritiu*' Meminilfe tarnen nos oportet verum id efl'e,qi*‘*' do idfumus qupd dicimur.. Vt autemvaldeli**)* inepti, ne quid aliud dicaroj qui fe ChriftianiU*' Chriftia- mos infcribunt,amp; ficappellari volunt,cum dedi ni inepti pietas nomiiii tantorefpódens:ita plurimiim 61' qniftnt.

ij qnos appellationis huins vel pudet velp® nitetjfi rei figniricatæ participes fe elfe credant.

Christum ignorare ab eo defitert altunt ejitam Chrtstmnum reltgtonts irulutxß' bl ajftimunt.

I Cor.i.næ’^^Æ^ Aulusin ipfo exordio prioris quam Corinth. fcripfit,EpiftoIae grauem fe^ï^'^dmodum inftituitquereJam,acriter-inuehitur ia illos qui haud mul-

’ to poft fuum ab ea Ecclefia üif«d' fiim qiiaedam feuerant diflenfionum ac fctiifma.-tum lemma,dum alii aliis fe addixerant dcâof*’ bus

CONTRA lESVVlTAS. 159 bus feque éorumprofitebantur difcipulos , quos prx cxteris adniirabantur , quos etiain in prim is amabant amp;nbsp;fequebantur , adeo etiam vt ipforum nomina lumerent,5f plenis,vt dicitur,buccis pro-fertent.Ex.hac tam acri 8c feria Apoftoli querela, vana 8c ea perutilia colligere difcereque licet. Primum quidem videmus iuratum Chriftiatque Ecclefi^ hoftem Satanam in id elfe intentiffimum, og, vtmoxatque colleftus eft aliquis cœtus lub no diiuat. ' mine Chrifti ac iignis,eum turbet, difiungat, dif-foluat, diffipet. Seite profefto 8c admodum vere dlcilolet,mo x atque hic aduetfarius animaduer-, tit j templum aliquod ereftum in illius nomine, huic proximefibi exxdiRcarefacellum,quo illius

I uiinam moliatur. Deinde difcimus quam tenera 1 res fit Ecdefix vnitas 8c confenfio in Chrifto •. 8c 1 quam facile lab efafteturac difl'oluatur. Si femel 1 fiffioaliqua Rat 8c velper rimulamfibi aditümpa 1 tefaciat iftehoftiSjderepentetotam diffoluit có. I pagem. Qniigltur EccleRï fuæque faluti bene^^ggig. 1 confultiimelfe cuplunt,in idinprimis incumbereüx faluti I debent,vt vnionis vinculurn tueantur 8c inuiola-I turn retineant ; quod ftudium omnium commune I elfe decetjVti dorum qui vna in naui vehuntur ne I innauim aqus aditusvllus pateat. Voftremo,vt a-1 liamulta prxtereâ,quæ vberrimus pulcberrimuf- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

' que Apoftoli locus fuggerit ; ex rationibus quas \ adfertlmagnaque vehementia profert, euidentif- . nbsp;nbsp;•

toti,ab ipfoQuevno non nrorfuspendent, fed a-norelpeiftant,8c mhominibus,vti Apoftolus ipte loquitur,gloriantur,ilium diuidere, Rdemtpue et datantviolare,atque adeo cum ipfo facere diuov-ti'ij fimul etiâ ex iis qux cü probro illis obiicit, ej. talia mollebatur,clate demófttat ipfos nelt;p-, plette nequetette noullïe Cbtiftü cruciRxti,quatüuis in

ipfius nomine baptizati eflentzfed pro vero ebn’ ftojVt aperte loquavjvmbram ipfius quandamjSi inane fimulachrum fine idoluinfibi finxilfe.Quo*! । non fob’s illis vfuueniffe facile incelliget qiiifquis 1 attente ilia initia cum progreffu ad nofira vfq^ | tempora confiderabit,amp; prima cum poftremis,tu iudicio vacuo ab omni præiudicio , contulerit. Apoftolum,dicet,iam tum prçfenfilfef quid aduet-^.'’‘'.‘^'’quot;■iarins Chrifti in illo praeludio moliretur, qiii w inki ƒamp;' viraque ad Tiinoth. Epiftola de futuris tempod-progref- bus prxfcripfit luculentiffime tellantur. Videbit fus. iaci ab eo fundamenta ingentisædificii in Ecclf' fix Chrifti ruinam,animaduertebat ipfum part»' rire monftra ac portenta,qux in multorum perni-ciem aliquädo editurus eilet.Hine ille ardor tWquot; i taque orationis vehementia aduerfus eos qui Oquot; peram peflimo ifti architeólo fuam locabant ac prxftabant. Quanta quxfo initia ilia leuilliw^ fecuta eft fchifmatum feceffionuin moks’ Quantam quxfo hodie videmus fegeteni tenui illa femente amp;nbsp;herba? Ifta enim intef fe comparare non folum eft parua cum magn'S componere , fed etiam minima cum maxiniiS' Breuiter eft mufcam cum Elephante conftÇ' re.Verum vt de re tota paulo melius omnes iudi' Satans care poffint,paulifper confideremus prxftigiiW' prsftigiar ris iftiusSatanae aftum amp;nbsp;artificiii, qux ipfius ftCquot; amp;nbsp;frau- rint initiasse qui ptogreffiiSjVelut per tranlennaifl infpiciamus. Cum hanc longam telam texerek' ftituilfecjhoc eft regnum Chrifti quod aflïduain' I çrementa recipere inuitus videbat, vel euerrerc | vel labefaftare femel conftituilTet 3 callide exot- I difi voluit a tenuiffimis initiis, ne fraus ftdk deprehendi poftet : prxterea fua lila aftucete*'^ çximix cuiuftlam pietatis fpecie ac fplendo- (

CONTRA lESVVVlTAS. 141 re. Norat enim hie impoftor non poffe acrius religionei* oppugnari, quam fub religionis lar-ua;tciebat fpecioium honiinuni oculis , honefti otii defiderium , odium mundifiue eorum quæ in miindo funt,vti Iohannes del'cribitjfeceflïis oporr. lohan. tunitatem elTc magnam ad 1'acrarum literarum le ftionem amp;nbsp;meditationcm , ad continuas preces, tusfund» bononimcpic operum omnis generis ftudiû : quae meuta. omnia praebent quendam quafi guftum aeternx cœleftifqiie vitae. Ifto religiofifecelTus prxtextii cœptum ell dileedere à fimplicitate iimulque pu-titateChriftianx religionis.Defert.i eft vi.i quani Chriftus ipfiufque Apoftoli amp;nbsp;verbo amp;nbsp;re demo-ftrarat.Atque Satanicis iftis prxftigiis multoruin lal'cinati oculi, animi admiratione nouitatis, quç eft humana vanitas atque curiofitas,perrnoti, paffi funt fe totos occupari amp;nbsp;pofftderi ab hofte vers pietatis.Nam patefafto ftbi femel fub fpe- [ ciofoiftovclo adituadres mutandas amp;nbsp;nouâdasritatis fic eft progrelfus in mutando,nouando, addendo'I“''’“«« vt tädem nihil veteris fornix reliquerit,nihil non noiium eft'ecerit.Res ipfa oftendit quam verum lit illud peruulgatum ; Paruus error in ptincipioj magnus euadit in fine.Quia itum non eft obuiam iftis principiis,neque adhibitum fuit reniedium quale Paulus adhibuerat in Corinthienfi eccle-fia,totam propeEcclefiam Chrifti peruafitpefti-lentiffimushie morbus. Suas enim tenebras,hoc eft,commentafic filatim inuexit 8c commendauit hoftis ille,vt lucem doftrinx Euangelicx non mo

I do obfeurarit, fed etiam tantum non extinxerit, I certe integrum nihil, nihil non corruptum ipfius Iî'dditamentis permanfit. ÀdChriftianas ceremo- chtiftii-niasquodattinet,quas filius Dei pauciffimas illas Cxic-quidem,fedfignificatu, vti Auguftinuseleganter quot;bJogætç ÎÇiiptûieliquitjauguftiffimas elfe volueratjquan-vtlveuj ’

daretui tis Sf qiialibus 3CCefhonib’,bone Deus, impolte | amp;*'rid'icV cumülarit,contaminarit,obruerit,quis(li- , lis hoini cerido confequi poifet? Euidentilfimuin l'aneeft ' num com neque nifi ab obftinate improbis negari putelljfo , gradatim auôtas ciimiilatâlque fuiffe, aliis partira a Iiidçis perz#xÆ^HZ/rta' partim a profanis gentibus i acceptisjvt veteruin ludæoriim, quam noiioi'ura Cultus Chriftianoruni ea in parte tolerabilior conditio Del ethni fuerit. Cultus autem verus quem Chriftus luo ote cuaût?' docueratjApoftoli vero amp;nbsp;voce ecclefiæ tradide-rant, amp;■ literis confignatum pofteritati relique-rant, duabus illis partibus,vt dixi, adulteratis,amp; degenerauit totus,vr ethnicus potius quam Chn-. ftianus fuerit dicendus.Demum Chriftiana refc

turn eft,vt plurimos eius pudere Se tædere rittquæfitiquefunt alii tituli ex nominibus hoini-num,partim quidem parum piorum,partim etiara obfcurorumjSe ne quid dicam acerbius,ineptMii. Suis itaqueartibus effecit mirific’ ille artifex Satan vt Chriftus ex fuo ipfius regno exularetjiu inEccleliapropria domo,vti ignotus hofpes verfaretiir: eo-V 'vedk ’■“'^’1'^^ 4*^* illius fignis fe m dit are dicebant, tus eft'. * oculis, auribus , animifque fubduôtus amp;nbsp;prorfis ereptus eflet.Nûquam enim qui in nomine Chrgt;-fti baptifati fuerant,eique fidem dederant,autipu fibi afciuifl’ent, autfibiimponipaffi fuiflent,cU'

■ gnomina quæfita vel ab hominibus vel ab Ange' lis , vel re alia vlla quantiuis precii, fi eum cuifie addixerant vere nouift'ent, Se fi quid ab ipfis d’' ' gitaret, elfetque ftipulatus, quidve illi fpopoquot;' dilfent, reéfe intellexiffent. Neque vero fiertpO' tuiflfet, vt alterrfe adiungerent, quin prius ab eo defeciffent. Id certè vel ex eo dare cognofeinft Tiberius quod ànonnnullis antiquiffimis fcriptoribustra' volt Chiiditur,TiberiumadRomanum Senatum deChC'

C O N T R A 1 E S V V I T A S. 14, fto in Deorùm numerum cooptando olim retulif- *quot; fe,cui Senatus aflentiri noliiit j earn ob caiifam,^,y°'“^ (juod Chriftus foltis coli vellet Facile enimintel-cooptati, ligebat ille Senatus dimittendos fibi elTe alios Deosomnes, quos receperat, fihunc adinitteret. Qnani ratione fi poftea Romana Ecclefia diligenter expendiflet , nunquam mediatorum iftam, qiiamhodiecolit,turbam recepilTet. Siquidem Chriftiim cum iftis retinere fe non poffe facile in-tellexilTet. Vtenim Deum vnicum,ita vnicum mediato em agnofcit 8c colit Chriftiana religio, omnefque ilium colentes vno Chriftiano cogno-mine otnat.

Nouiti^mfetfamexi^fo cn^nomine 4 nominele-fn dfrtim'o., reum noutiatis attune ftcrilegij.

_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vide cap.

U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tempora à npnuUis fue- editi.

fcripta , qux me rcpctere nihil eft. opiis.t^id mihi videatut fimplicifiime,Sc fine vl-liscauillisdicam,locari enim.nedum caulllari,in

retanaferia nonlibet. Facile inuentoribus con-cefferovt a nomine lefu deduxerint eade forma, qua olim qui ab Ifraele origine ducebât, Ifracli-tæ appellat! fuere;8c hodie Fohânitx atcplacobi-

fe dicijviderique volüt. Nâhac inre no eftfitus isnere, nô dequonücquxtiturnod’.Agim’ enî nbde,ppricdc veibis tare diftiôis,fed de veritate ac pietatilefuvxiticç''“^ a^itut Sfeffionis.Piincipio vt vehementer ptobo qji no-

ni ifti fociales(ne ipfos fiia defraiidcm lande) confiétam afe appellationem non obfcurefigw^' cant fe improbare atque adeo damnare anteçtquot; ; dentium feftarum anótores, qui his cogiiomii'’ ab hominum nominibus petita indideruntf qquot;’ re ipfos non ex igua fchifmatuin atque fiiperftif'l onum fparfiffe femina , conftat j Zi cos reuocä^t ad lefum Chriftum, vti vnicum veræ religio”'* fontem 8e caput (à quo illos defciuiffefibiqued-fodiffe cifternas quæ aquas non contineiitjVt præ pheticis verbis vtar, ilia cognomenta tellific’”' Crimini turjita non polTum non vehementer improb«^' iciuuita- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acriter reprehendere ipforum temer”’;

ua iiomi tern atque audaciam , quodrepudiatoomniu‘1“ nis vlur Chrifto nomen dedere communi titulo iam Ob'” patione. recepto,cuius auótorem effeSpiritum fanótuWi^ I. Sunt co quod apud pios maiores fummo in honore Ie”'quot; innmnp5pe^biabitum fuifleoftenfumeft, aliumhaften”' chtiftia inauditum , minimequeipfis conuenientem,i^ “n®- cum non parua Chrifti omnium piorum feruat®' ris contumelia coniunftum, confingere ftbiquf priuata auuloritate indere aufi fint. Monument uatoic^” quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I r Æ cognomentum,nemo eft quin”'

fciat.Nouitatem autemcû omnibus in rebus tui” maxime in religionis caufa omnes pii amp;nbsp;doftn” hementer fugiendam elfe reétc pr3Ccipiiint,qgt;'0” amp;nbsp;fuo exemplo Apoftoli confirmarunt. N’l” quumEuangelica doârina nouitatis nomine”’' famaretur initio ab hoftibus , ipfos amp;nbsp;in prim'' Paulum , fedulo dedifle operam vt iftameal,”' mniam depellerent, ex ipforum fcriptis manito fte cognofcimus. Et fane noua nomina cur n'” nouis rebus fignificandis inueniantur? Vocabm’ quidem noua fingere rebus nouis, non imp”’' bari doftis conftat.Id enim fUeron. incap.i ”' pift. ad Gal.adiierfus quofdam morofos atque»'

licatos défendit, fed turn id faciendum efle exifti-mat dum vel vtilitas vel neceffitas fuadet aiit po-tins vrgent. At cum fociales ifti ad hoc coiffe amp;nbsp;prodiilfe videri vèlint, vt antiquam pietatem re-ftituant,qii3e ipfos vel vtilitas induccrevel necef* litas cogere potuit ad hoc cogrtomentum confin-gendûîPtimû nouo nomine diuerfum ab eo quod inftitueriint,pvomittunt latque ita fit vt ipfi à fei-pfis diffideant.Deinde vetuftæ doftrinæ atque re-ligioniqut conuenit nona appellatio?nihilo certe magis quam veteri veftimento , iuxta fententiam Chrifti,particula rudis fiue impolitipanni. Quid enim aliud eft recens titulus,nifi nota quædâ fróti infculpta,quç omnes admonet clare prönuntiat nihil ab iftis nouitiisfiue nouatianis, nifi nouum ac nuper contftum expeólandum effe?Paulus non i. Tim.s. absrefuum difcipulum quem vnice vti germanü^“-filium amabat, monuit vt anerfaretut

etfifcia alios legere KstKipav/cts. Parnm enimrefert vtvo legamus modoxum inter res fignificatas fic-Utiamp; voces maxima fit cognatio.Süt profeóto noua perfspe etiam vana. Nouitatis fimul amp;nbsp;vanita-tisftudium, vt tes coniunétas Lucas in Athenien-fibus notauit.Et fane fapiens admodum confiliunr Art,17.«. eft eius qui amico fe noui aliquiA habere dicenti 12.

cenfuit efferefpondendum-.Malimaliquidvtile 8c coducibile.Prætctea nouiffima hxc fetfa aut Pro-pheticam atque Apoftolicam Ao£ltinam paritev ac religionemtradere inftitult,aut aliam ab ea di-uetfam. Si illam fe adferre profitetur, qua: ftulti-meft,remvtveriffimam ita ôc vetuftiffimam noua acfiétaappellatione fufpeftâ odiofamque red-dereîSm Aiuerfam adfert: non eftepUoA nobis inr Aignetut fi ipfam cumfuisfigmentis valerepto-cul îubeamus pronunciemufque effe anathemai eu® là eùaia aduedus cœleliem angelum facets

Gal.i.8. iubeat Chrifti Apoftolus.Vti enim Chriftus p'i’' re fuo aduentu omnia adeóque mundum innoualfe diciturdta ante eiufdem reditum inquot;'*' uationem ifta in parte niillam promittit aut

s.Sunt expeftare Apoftolica doftrina.Videamusetia®’* Sïhihua- recens fabricatahæc appellatio nouitiæ iftift^ fchifmatis notam manifefte iniirat. Deüs eriiwp' cis,concordia:3amp; vnitatis amantifsimus hdnclu^

Ephef.4. clavifsimc docet locus Pauli ad Ephelîos. Qï®* enim in charifsimo filio,ante iaóla mundifiinil’'

menta,elegerat,in vniuerfo orbe difsipatoSjC’”'' ftituto tempore colligereamp; ad ilium primog«’'' tumveliit omnium ducem amp;■ paftorem aggt^S*' re : atque vti vnius corporis membra fuo capi'J adiungere voluit.Nihil tam ftudiofe prxcepit^“’ vnitatcm, quam eandem inter eos reruni onm'quot;' quæ quidem ad pietatem pertinent,coinmunilt;’'’^ fanciuitjVt verbojfide,Sacramentis,fpiritu,at9'® lîmilibus inquibustefte Apollolo nullum elb®' Coloftj. rer ludacum ac Græcum, fapientem acrudewA minum amp;nbsp;feruum,marem amp;nbsp;fœmin.im difcrinif''

fed omnes funt vnum,id eil vnus Chriftus.Atq®® inde quis non vider, eiufdem Patris voliintaK^ coniîlio eife effeftumSvt omnes vno Chriftian®“ nomine didïi notatique fuerint iam inde ab in®’ illius per Euangelij prædicationem aggregatiO' nisrideoque hanc appellationem confiât elle Vp'quot; tatis illius veliit Sacramentum quoddâatqtieïi’^ culumtqiiodomnino diflbluit atqueviolat, qiquot;'' qdisaliam fibi afcifcitj quocunqueidfaciat pr’;' Apoftquot;a* t^’^'^utid quod etiam locus ille ante ex i. Cor.i'C' tæ, amp;i tatusmanifeftedocet.Ad hxc in communiifto®’ piofcflio gnomine præter fymbolum fr.lternitatis, Sc cp®' ftianifm- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;miituæ dileôlionis, elleetiam®'

CONTRA I E S V V I T A S. 147 fibifine vlla neceflïtate affingere an non eft qua-damabnegationis äc defeétionis fpecies?Extat in

ftiiio'jinlohan.tratl.i.citatus , quidocet eum qui fe Ghviftianuna efte negat,negati Chrifti conuiu-ci.Qüid’quodfociales iftivideti voluntfic coifle, vt dilfoluta difiedaqueEcclefiç membra colligàt* inter 1'e coniungant Sc coagmenrent. Qua veto tftinfania alios inviamreuocaVe , amp;nbsp;abea dilce-deteîalios coniungere conati,feipfum veto fepa-» tare? Sillludipfotumeft conftlium vtipraefefe-runt, curipfij in feptimumnon edunt vnionis fpecimen ,5c non fine auttore,fine caufa, ma-

lo petniciofoque exemplo diflblutionem dilfi-pationemque augent ? Cur quod auftote cxle-fti Magiftro eft conftitutum , 81 totius pix an-tiquitatis confenfu amp;nbsp;exemplo eftconfirmatum ditimendo labefaftant ? Memini Magiftros no-

. ftros Sotbonicos cum olim admodum foliciti amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

«1 onaues partes effent intenti, ne res, non pu- m»t».olo-blica aut Cbriftiana, led fui-ventris fuxque au-gotum ftotitatis aliquid caperet detrlmenti, fe articulos (, fic enim ifti Ptophetx fua fcilicct otacula, hoc eft, placita Sc décréta aduerfus eos quos Luthetanos vocant,édita inferibebant ) in quorum vno(penuliimo fi bene memini ) difette

I libetinfulfum,adeo feuere vrgebatur , vi eius rei cuio’’^»-I nbsp;nbsp;nbsp;caufa, defetentibus me Ptactfeanis ftatribus qua- f»m a idt,

tuotjÄftoreEpifcopo Claremontano lefuvvitatu'^^^'^^^ prlmatio pattono,ad tribunal egregi) illiusPtqfi-disP Lizeti paulo antequafieret exPrxfide Ab-ib apo-fiaSiCu mei capitis periculo caufa mibi fuetit dice daAttaméPetrûSc Matthä in fuis confeffionibu3,'Xjiv„ ,

fe in ilium articulum videmns.Miror itaqueeg{^' gios illos excubitores non potius fua in iftosio' ciales vibrate fulmina : qui contra Spiritus lanö’| oratulum ol decretumjEccleiiæque vetuftillinn'quot; confuetudinem ieswitas potius quaniChri'i ftianos fe nominant.Sed forte inter vtrunqueboquot;' norum iftorum virorum ordine in eo optimecoæ uenrt,quod vt molies ac delicati,verâChrifb'-^æ cein refugiiit:quam cum Chrilliani nominis p'quot;' feffione coniunótam olim tuilfe intellexiinus:n‘’' men veto lefu fecum talc quiddam iraxilfe nulb' bijquodfciamjlegimus.

Poftremo eifuuere non poflunt noui iftius^'f profauatog'^oniinis fabricatores vlurpatores crimen' res sacto-crilegij, amp;nbsp;profanati facrofanéli nominis If’*' fanfti no- gj,ju carne manifeftato, vti P*’ fy. prium ipli : amp;: mylterium longe maximum i ƒ. perlonçpeculiare,defignansjcœleftis Pattis ini'*’ 9 iiiditum fuifle eft demonftratum.Qua ergo ift'/? dacia , qua fronte,imo qua confeientia idiib'}** munt,amp; quod Deus.oblignatum voluit, relign''’ quod proprium,communicant,quod fanâllnlƒ^ taminant?At fortafle difturi funt, id fe finx® alfumfifTe cognominis,quo lignificarent,noni'n^ que ipfo profiterentur fe elfe lefii cultoresi eft,in eum credere,ipfi fidere,omnemqiiefiinn'' ciuiftia- Intern ab eo expeétarc.Egovero refpondeo; r nis cit eft non curiofitas aut vanitas tantum, fed et«'quot;, comibu quitas,id quod omnibus piis eft cómune,amp;

**c auótore tiibuunt. fpiritu figniftcatur,paucos fibi vindicate, eimf re'i caufi ptiuata audoritate nouumlibiconM re afcifceretitulum ? An non id inptofanjsf^ bus pro furto haberetur,in facris igitur, nni.'*’'.: facrilegia non cenfeatur ? Si quid veto priuufs' aut prxrogatiux obtendit iiouus hie ordo j d'p^^

■jj mana fed cœlefti curia profeélum : amp;nbsp;omnibus quorum intereft jntereft autem omnium )cxami-nandum iudicandumqueexhibeat. Quodfi nouii

jj, iftumtitulum ipfis interpretari placet nonpaffi-ue,fed aftiue,hoc eft,vt aperte loquar ,non ferua-

J, proftteantur ( vtilegimus Deum olim Ifraelitico ƒ populo a fuis hoftibus oppreffo fetuatores exci-j, taffe ac mififfe)eft de calcaria in carbonaria,vt dici folet,tranfire, Attamen ad earn interpretatione accedcre videtur huius cognominis nuper inuéta periphrafis;amp;: a quibufdam in ipforum fcriptis,al-

,, ruvfum ab ipffs reqüiro huius fuae eleèdionis.fir- , mum teftimonium , authenticumque inftrumen-

, tum,alioqui ipffs obiicietur , neque id immerito, , hunc ipfos fibi affuropfflfe hoiloremiquod ab ipfo

( fu,quam ipfi ffc propriam elfe Apoftolica teftatur muhipll-óoiftrina,vt focium nullum admittat. Solus enim

Iadfert amp;nbsp;confert falutem ; quotquot earn habent,'^“’ exipfius acceperintmanu oportetiSt quiindeac-cepit,ffbi,lion alter! accipit. Vicarios illehacin parte nullos recipit,nedum flagitat. Nâ fides vni-cumparand« faluti aptum amp;nbsp;idoneum inftrume-tum in ipfum folum fertur.Atque earn ob caufam «jxi a poftetiore ifta fefta merito damnatas effe pijotes, eo nomine quod in ’.uos patres fiue an«

Stores transferrentjquodfolius Chrifti eflevolu*' côeleftis Pater.At li id quod modo dixi, fétit n“''’ faftio longe gvaiiius ilHs omnibus peccat, lïngulis failiqtlis membris tribuit, quod illx*'’;! afcribunt fundatoribus (fioenim vocant fuos *’ lös patres ) qui vnum Si commune fundainentu“' ignorant. Verum ne videar vel nimis rigid^V^ maligne aliéna verba interpretari,fequar interpf® tationem qux 8^ midflima eft,amp; pauciojainco'J' moda fecum trabitmempe ipfos-hoc folum pt®quot;' teri quod cum I e s v fociec^em habeant,vt ab ialutem quam omnibus in ipfiim credentibuspf’’ mittunt facrx liter«, confequantor; Hoc aute® vere ne an faltb dicant,ac raerito fperent,nonp®quot; teil certius quam ex ipfa re cognofci. D® igitur nunc agamus, ipfamque vti digna efti çijtiamus.

AUteiin- ...ç» Liter inllituendam efle difpuW? tioné aduerfus eos,qui nominis Chti-

Uf^us U' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftianæquc religionis hofles ft i

fuuitas di____elTe aperte profitentur, quam cumàî Iputatio _ qui hums non modo alTertores ac defenfores, ftlt;l adiZaper^

tos Chri-volunt,illos ipfos quibus cum mihi ei negotium | flianæ te- nequaquam inßcias ituros confido. VnoitaqucaJ ' confirmandam Pauli exemplo multörum argumcntorum loco, ero in prxfentia contentas. Hunc profeóto fummum dilferendi Magiftrum lacione alia Caufam egiffç Chrifti apud ludios . ’ ,'iquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam i

CONTRA lESVVTTAS. ijt quamapud genres ex Apoftolica hiftoria clarifli-nie agnofcitur.Ego ergo optiini ifti’ doftoris pro mea tenuitatc infiftens velligiis , aduerfus iitos Chiiftianæ doélrinx repurgatores , veraeqae reli-gionis,(i Deo placet, vindices ex foils huiiis ipfius doftrinae comniunibus ab omnibus confeffis recept’.fqiie principiis amp;nbsp;dogmatibus agam.

Principio minime dubito quin noui iftius foda licij amp;nbsp;auftores amp;nbsp;patroni pro vero indubitatoq; * axiomatehabeant,quod fiipra cap.i. ex Euangeli-ftis Matthaco amp;nbsp;Luca de nominp lefij., amp;nbsp;eius fub-ieft i ab Angelo ratione recitatum fuit.Reliqvum igitur eft vt rem amp;nbsp;in nomine ipfo cóptebenfam, amp;infubie6la ratione explicatam non modo no-mini refpondere,fed etiamïiuic perfonx noh mi-, nusquani ipfam appellationem propriam efle do-ceam.Pdtrus fpiritu S.plenus,vti Lucas fcribit, fv aA. delilfinms teftis 8c optimus illorum verborum in-terpfesfpit ,cum flagitanteludaicorùmPontifi-cijm concilio rationem editi miraculi,collatique in hominem clau4um.beneficij non minus aperte expotuit,quâ conftanter faffus fuit per nomen le-fus,qiiepiilli quidem cruci affixerant,fed Deus eft a mortuts excitarat,id totum prxftitum effe;etiani addensfic per iftum hominem offerri cóferrique fajutem, vt per alium vllft fub cxlo dari pofTe nç;.

Qä'd difertius aut exprefsius dici potuit ? Ó-. rancm cauilladi ac tergiueifandi occafionem amputât vniuerfalis exclufiojgrauiffiros afleueratio-ni etiam cum geminatione addita.Confirmat hoc ipfuraPauluspaffimin fuisEpiftplis, atqueetiam aliquot locis.illuftrat elegantifftma'antithefi dupli cis Adami feu hominis. Hos parentes inter fç op-i fîor.is,. ppnit vti fontes duos conttarios,qui foetus progi-^o gnant prorfus diuerfos,nempè eft quern veteté ac^’^*' tlilitenu nominat,peccato infe£los,8c plane corru-■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ K.iiij.

pros ac proin Je iræ Dei amp;nbsp;æternç mort! addiflo’ ' akerum veto qiieni contra nouum amp;nbsp;cækftemâ?, pellatjiuftitia ornatos,atque ad ætérnam 8c b«'* vkam deftinatos.Vci enim filij fuorum quiqiiepâquot; rentum natiiram atquc ingeniiini retinent,itaq“5 parentum propria funt,fi!ij demum,vti pareftjCæ Rom.ß.^3 îequuntur.Vtautem peccati iiiftamerces,efte®' tiunj feu æterna morsjta faliis feu beata vitaeftiij gt;nbsp;ftitiæ diuina benignitateconiunéia. Quarefcut' quifquis ex priore illo homipe nafcitur, qufl afferat peccaturn fibi congerntum, æternædamnâ' tionis pœnâ effugere nô poteft (quo fit quod qui' dam feite aitjVtomnis homo ante fit damnatus quam natus ) ita quum nulli nifi qui in pollerior^ homine, hoc eftjChriftoja cœlêfti pâtre funtek Ôli,adoptati,regenerati iuftitia ornêturjhos quoi’ folos æternæfalutis fieri participes eft confenM' neum.Id quod ipfe Chriftus clarifïîme eft Ipan-j.i«. catus. Swuti, inquit,patervitam infeipp)

ita cp“ Ftlio dedi-tltabere vitam infeipfo Idque vti a' Ipan.3.15- in loco addiditjVt tjuiinippum credit,

fed haheatvttam z«f(?r«4»a,qulr)usverbis conlentiui qux Matthaeus amp;nbsp;Lucas feribunt de fuo in hunc niundü aduentu difta efle-L^ewk,inquit, lue 19 quot;o tninis vt epuodperierat iputereretatqueferuaret

tur extra hunc non nifi mors amp;nbsp;exitiumnn eo ve-rofolo vita eft arque falusjamp;huic infer! eftneC“' fe eos omnes qui ab ipfo vita accipere vojunl JP” fumque induant oportet,quotquot fuam igix””'' j.loan.j. niam tegi amp;nbsp;abftergi cupiunt. Id quod a Ioannas quoque dilertifsimeeftfignificatum. feflimo'''^, Similima inquit, lt;?ƒƒ)«,^nodvitamaternamnobts eft Ioan, hacvttain Ftlweim eß. ^uihahetFiltatn

□pj’ Chriftus etiam ipfe allegoria ilia perelegantiv*'^ amp;nbsp;palmituip lie depinxiCjficque exprefcvf”^^

CONTRA lESVVITAS- if, non facile intelligere pols it. Atque eo euidenter cap, fpeôlat quod Apoftoli eum locis aliquot appellat j.v.js-Sc »aTHjj! Tüûwu«. Titulus veto hicGrxcusvti He-’’’• braicoiiomini, dequo ante eft dlétum, optime °*quot;’’’’ relpddetjita eft adco magnus fi Ciceroni, idoneo tefti,creditur,vt vno Latino reddi exprimique no pofsitjnotat aute eum qui falutcra adfert. Neque ^11? obftac quod hie titulus etiam Patri nonnunquam tiibuatur: atque etiam deferatur hominibus vti tut amp;nbsp;eft veteris populi iudicibus diuinique verbi mini-fttu^tor. ftris,Rom.ii,amp; i.Tim.q. IdenimChrifti aut officio aut honor! nihil detrahif.imo magis quod ifta de re eft dióhim,confirmât. Siquidem pattern vti falutis primarium fontem à quo in filium deriua-uir quafique deponitur falus omnis, Seruatorem Optimo iure nominari conftat. Ad homines veto Qjjjrdu-quod«ttinet,non alia ipfis rationehic honos de-Jees if-' fertuijquam quod fint à feruatore Chrifto deledi raelmci^ atque defignati,vt quam in (e habet propriam ac Eccle-refidentemferuandivimpereos veluti fua orga-f,æ vocen nain alios diftribuat atque diffundat.ldquod ad-Setua inodumappofite notafleamp; diftinxilfe mihi vide-*“'®’’ tiir auiftor Epiftolac adhebracos, ipfum nominan-do Ttr vi; aaTKias. Quod vero fcriptor ifte vfus genere dicendi Hebracis familiar!, vno quafi i.io. t.'ocabulo figuificauit,Petrum , cum caufam iftam apudludaicospontifices defenderet, difereuifle legimus, TUfMtjO 0eor,rtó;yijxgt;i' gt;y u-^Ti,lkc-Ex iftis firmifsimis principiis (plura enim profer-re nihil eftopus)fatis conftare exiftimoqiiod do- Ejtra fo-cere inftirui,extra focietatem Chrifti nullam vlli cietyem homin! relidam etfe falutis fpemtvnde euidertter conficiturprorfushallucinariamp; plurimum aber-jus rare qui alibi ialutem quacrunt,aut aliunde expe-ftant. Quare nouum hunt Fraterculorum ordiné reprehendete neque debeo neque volo fi ferio

dicant atqiie credant in lefii fe ûlutem qtixref^ i lefuuiti- indeqiie velut ex ingi fonte haurire velle:fed eïj' j Peldens ftnno perabfiirdum efle quod oinninm ciiiufub , hypocii- ordinisSe conditionis hoiniinim coniiinineelbi*' 1 totiirrt ad fe vnuintrahere fibique vt proprium vindicate conari:atque etiani cos peffime iudic’-re fi extra genus vitf quod fibi noue cófinxeruuti illain parari non polfe arbitrantur.Oenique ipiu? pliirimum in eofalli iudico,quod ad faluteinale; fiïconfequendam,viam ingrediuntnr ali.iin,abe’ quain iple amp;nbsp;piaefcripfit Sc coimnonftrauit.

fandusa- . Ù“ ' ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.s ..

iiitnarum maximehcum rudiamp; medicçrenmpewtoteBp; fidelium elfe intelligat Siquidem hac in parte peccare medicus pfoeliuedta admodum periculofum elfe conftsp do verum quotidianaque confirmât experientia. Spiritus falutisre- gitur fanftus vt veri Doóloris fideliffimique '”7*'.'™ dici erga eleélos defungeretur munercj ipforu®' verum e- que faluti pleniffime confuleret, probe intellig^* riamquo- quanta fit humanæ mentis non mödo vanitasp^“ tibd°ra cæcitas , præfcrtim in, fua falpte quatrenuî menduni atqiie proçuranda, non exiftimauit fatis elfe applican-mediuni, verum ac certum adeoque neceW' rium defcribere ac defignare, fed etiam q““quot; terdocequot; modo iftud fuinendum àdlybenduinquefitjlt;:‘^'

re amp;nbsp;fufe exponendumfibi effe putauit. Quare o-fnnesquifux font falutis vere Ihidiofoapiid fe fta-tuere oportet,no modo remediuin aduetfos pec-catum,quod cxleftis Pater in Chrifto offert, effe fibi ampleôtendum, fed etiam earn quam ille tra-didit rationem ipfius fumendi gt;nbsp;fibi effe omnino fequendam. Vehementer enim fallutur, totoquc, ciuiftia quod aiuntjcxlo errant,qui alias comminifeuntur nichriftS vias ac rationes, aut ab aliis excogitatas,quâtum-qu«i'’» St uis fint plaufibiles,amp; planx videantur,ingrediiin- ’ tur. ïtuftra certe fe fatigant qui extra viam cur- jc ratione runt,8c vt ille dicebat,fatius effet in via claudi-qua queii care quam extra, earn currere. Tantum enim ab -eft vt ad veram metam vnquam perueniât, vt pro

l fuChtifti Domini noftri. Hine apparetnon nifi^*'“^’'quot;^ I vocante pattç adltum ad iftam communionem juiü per 1 cuiquam patere. Non eft autem conientaneum a- vocemK-1 lium.ijocati quam quieius audit vocem , atque \ fcquitur-.hoc eft qui audit ipfum loquentem , ip-l fiufque obtempérât confilio, 8c manuducentqm I fequitur. Quod Iohannes manlfefte oftendit in 1 fu« epiftolx proœmio, docens, fe quod vider at I ÿ audierat annunciateecclefisc, vtvna commu-1 nionem haberent non modo inter fe , vetume-l liam cum patre 8c cum nlio eins lefu Chrifto.V.-

illam pater inuit. t St vocat quos filio fuo ante iaéla mundi fundamentajamp;r velut gregew’quot; Vocis E-fuum paftorem eos addiicit amp;nbsp;aggregat.Vocis’quot;' uaiigelicç illius Eiiangelicæ fumnaam continet ilia volt; umma. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ecœlo fonans:Hic eft ille filius me“®

diledus in quo acquiefeo , ipfum audite. Vtïl’'® paucis ille quideni,fed admodum fignificantib^ ■Scoptis vi gr ægtain notât amp;■ viam ollendit. Meta enim Id âiriftus^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quem collimetur vtroque oculo elle Je'

bet filius ille patri charus,in quo folo fie acquiel' ■Via ad‘-’’- inJenfus fit omnibus qiios hic ipfi non co”' chriftuin ciliat.Via qua admetam perueniturî eft huiu5gt;' chiifti pfins vox atque fermo:cui omnino eft aufculta“'

dum. Ttaque hic vnus filius non alius vlliis eftj via, amp;nbsp;meta,amp; dux.Sic enimaccipiendxfiintJe' monftratiuæ voces,vt intelligamus hune ab alu’ omnibus fecernijaliofque omnes ab hoc ofhcio amp;: honore excludi.Quifquis ad meta alia via pet' uenire contendit,oleum perdit amp;nbsp;operam,vti J*' honiinü citur.ümne enimhumani ingénu acumenhac“' nos àchri parte aeque eft hebes,vt ait ille,atque pecus.Q“'“ ftoabllra- qQjj homines hac de re vel cogitant vel conW'

Junt,errores funt amp;nbsp;ambages,non feniitx,nonee‘ pendia,fed difpendia. An veto id non fatis euiJe ter eft fignificatum idm olim per prophetas, Ju® tam fæpe viashominum viis Dei,vt prorfus coH-Vizdiui trarias opponiint?vnus in praefentiaEfa. locus et nz huma- cap.55.v.8.fufficiet.Is Deum verbis iftis alloqueH' «atiVquot; Ifraelem inducit.Non finit cogitationes meat

cogitationes veftrae,nec viac veftræ viae raeæ.Na® quanto altiores funt cœli quam terta,tâtofuntal' tiores vix meæ, quam vix veftræ, amp;nbsp;cogitationes mex quam cogitationes veftrx.Quid claiius Jie* poftet? Et adhuc dubitamus an fol in meritlie If' teat ? Quorfum tam fxpe, tam ardent« 3 tam Jgt;'

fertc petit Dauid à Deo vt fuas vias atq; femitas fe docere, ipHqiie detnouftrare velit? Si eum quem fpiritu fanélo quam cumulatiffime illiilhatum elfe fcimus , ifta ierio dixilfe ex animoque petiuiflc cvtdimus, quid nobis faciendum elfe iudicabi-mus?Annoi illo fapientiovcselfeexiftimabimus? an acutius ipfo videmus? Imo quorfum cœleftijo^^æ Dot'tore ac duce opus erat,fi in tevra inueniri po- amp;nbsp;duce tetat?Memotabile eft quod Ausuft. lib.i.de Con- °' len.EuAU^e. cap. 18. colligit ex prxclara Socvatis^juj fjij,. Icntcntiaf cuius amp;nbsp;alibi meminit ; teprebendens ù in fei-Romanos qui ideo Deum Hebræorû amp;nbsp;Chriftum tolete tecufaifent quod folus coli veilet.Socratis, \\\e^\'i«.-,fenteritia.esi,vntmKjuc7ttt:jiie DeumficcoIio-forterc/juotnodo/e tpfè colendu effe praciptt-Proinde tfiisC.i.Roinanis ifumtna tieceffitas facia efl, tion co-lendt Deum Hebraorurn: (juia f alio modo eu colere velleat,i)uamfecolotduipfe dixijfet, novet^ueiUum

I talfet. Neque minus eft dignum obferuatione at-. I que memotia,neque minus etiam coniraviu ifto-. I rum bominucommentis , quod idé auCdot fcribit ■ I libti eiufdéjca.io.aduerfus cos qui diccbant Cbri.* 11 nbsp;nbsp;nbsp;ftum libros quofdam ad V etvu 8: P aulii fcr ip fiife;

I quem ertorem ipfos ex co conccpiffe exiftimat, I quodillos multis inlo.,is fimulpittos vidiflent,^^quot;”® I quamob caufamfubiicit.Stcomnmo crrare merue-qui chti. I runttjui Chrtflum , amp;nbsp;^poflolos eius^non tn fa'nctis itû £lt; a-l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cigt;tiicibut,fid tn ptilt! panetibus c^tiaflerunt. Pl ec

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fun fl à pmgentib as fingentes deceptt fünf. Audimus tt .s cudi-

à Deo tradita:qui foliis probe nouit quo mod*’“ ■ li velit,arque debeat.Omnis aliunde petitaf’quot;’' nó modo nobis fufpeda eiÏe debet,fed etiâpf’* fus deteftanda,abiicienda,fugiédaque eft qubd fperemus alia nos via adfocietateml^®^ peruenturos,quam ea quamfpfe oftendit.Etftquot;*! effet ab omni ratione prorfus alienum qnenqua*^ in alccrius vel amicitia venire vel focietateatq“' fœdiis admittbnifi iis legibus atque conditio’! bus quas ferret ae prxfcriberet is, qui in araio*'quot; aut focietate amp;nbsp;fœdus alterum afcifceret-Ana*quot; Autoris iniquiffimum eum qui beneficium accipit’ infequc-gem aut conditiones danti praefcribereiVt videant amp;nbsp;intelligant omnes qua rati”’ liliuiu. 2tque conditione homo cum lefu Chriftoloo'“ tatem inire poffit ac debeat, formam ei puw’*'. fpiritus fanfti tabulis, hoc eft, fcriptis Ptoplt^ cis amp;nbsp;Apoftolicis petitam, in fuas partesd»'' butam, ordine quantum indicate polfumjap^® j natutx return confentienti fubiiciam ocid'S'^' pari ordine opponam quam noui ifti confoc*’ ingreflifunt amp;etiamnum fequuntiir viam :‘I’j euidetius cognofcatur,amp; ipfos amp;eos omnes? Caecos iftos duces fequi volunt,pluriinumabet'’ -re,vehementerque falli.

Primumg^fadum ad tnenndam cum Ie(it tern necejfariur/t ,f(fe ftd em. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Oftrina de focietate lefujfeude*’'. tiw/çt hominis cum ChriftofiHoI^^ latiffime patere, fuóque ambitus® Propheticâamp; Apoftolicâ doflno’ cópleéli,vt quæ fitpraecipuusi'“^’

Tpeêtent leferrique debeant omnes facvarum h-teratum partes probe norunt. Nihil enim in bis traditur quod eo non tédat vt hominem addiicaC adDeü vnlcum fcelicitatis 8c falutis ipfius fonté arque au6torc:verum lingulas ta late patentis ar-» gumentipartes in prçlentia perfequi nequaquam inftitui: fed eas tantü qux ptoprie hominé ipfum. refpiciüf.hóc eft docere cogito qua ratione lefus, hominé infocietatem fua recipiatjfiue , vt adhvic quid velim dicam apettiu5,quibus notis ac tefti-moniis aut nos aut alios ad locietaté Chrifti pet-tinere,cognofcevc poffimus 8c debeamus gt;nbsp;ollen-dere meum in prxfentia eft confilium-

Paulus omnium 3c fufiffime 8c exaétiffime my-fietiü hoe focietatis fiue coniunftionis membro-rum cumcapite explicuiffe mihi videtur. Nâ eins paifim quidé meminit,fed in Epiftola ad Ephefios patüsE nominatim partes ipfius omnes gt;nbsp;öc caufas perle- piftolæ q'-iitur,explicàtque lingulas,initium ciu?,ptogrel'g^“J^^(^j_ lum,atone exitum difertiffime notans.Qui vtl vl-tlmum ipfius finem in patticipatione fiue com-ntunioneregni Chtifti in cœlis ftatuif.ita in cœ-Icftis patris iuefwis. jt) f ex qua nafeitur e-le£lio, iatlis mundi I’undamentis prior ) ptimam ponit originem. At duobiis illis extremis in prx-fentia omiffis,defolo agam medio feu progteffu; quern idem auétot Koman.H.fub v ocationis 8c iu ftificationis nominibus vtiapparet, compleéti-tut. inter vocationem autem öc iuftificationem^'lt;i's n'« 1 media eft fides, aux vti illam fequ'tut, ita banc .1 vtprxeedat ommnoncceile elt. Vt ergo primum nemamp;iu ’ I acceffionis piorum ad Cbriftum gr adum , fidem ftAratio *l ; conftituamus, tumbicloais turn alii intaumeri quot;l docent. Et inprimis Cbriftus ipfe id oftendif.'^cti'lo

\ quern Euangelica biftotia tradit ab iis quibus «is piot! '1 cum ipfi fuit negotium , fidem piincipio

ferantprope infinita,pauca de multis felig^®' maxime ex Iohannis Euangelio, quod efti“*’-fertiflimum.Proferam autemtätum quxeumP^. loan.112. quot;^'5 illuftria mihi elfe videntur: vt ab ipfoP^^j mocapire ordiar, illic diferte pronunciatut omnes , qui in Chriftum credunt jdonarioJ” ■, Gal 26 dignitate vt iilii fint Dei.

' PauluSjOmneSjinquit, lilii Dei eftis per Chrifto lefu,cuius adoptionis pignus amp;nbsp;oW'S,. tionem elfe Baptifmi facramentum ftatim citjVt per quoderedentes Chriftum induantj!* eftipfi adiungantur, adeoque agglutincntut)^. alio loco fcribit,atque lie os ex oflibus,amp;

Eph. $.30. carne ipfius fiant. Sic enim arèliffimam Üb® ■ cietaté deferibere voluit.Quam ob caufam C® ftus quoque, pofteaquam multis cum Nico^® Ph^rifæo dilferuilfet defecunda feu cxlelÜS^quot;; ratione,concionein attexuit pulcherrimani^'^j deiviSe effeólis longe maximis.ln ca.4.amp; S;®!i

ta funt amp;nbsp;illLiftria hue pertinentia teftimonU’*. ea prætereo properans ad cap. s.in quo res i#’ traólatur, adeo fufe exponitur, adeoqiie jj explicatur vt mirer adhuc effe in EcclefU) ‘l'*' e'a dubitent, nedum qui contendant ; fed not' etiam meridiana lux, tenebrofa eft : amp;: nunq'*’ funt defutiiri qui glandes frugibiis antefc'f De fidei Chriftus in hoc capite 6- non modo manifc“® s rai^iönem ineundas cum ipfo j ' elfe fitam in fidej eamque elfe omnino

docet, fed etiam ipfam fidem inftituit, atqu^J^ format:hoc eft qualis elfe,quomodoipfumai’'P. óti,quoue ordine apprehedere debeat; fiueq“’ viam in eoeognofeendotenere ipfam opott^ chdftoquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifto naturas elfe

Jieccato fimilimi eft. Sicufi auté ipfe fe nobls per cara adiunxit,itaper eandem nos ad èum accede-re oportet quo in alterius naturx j hoe eft, diuinæ qux ipfi eft naturaUs,focietatem veniamus. Qua de re Augujitnus diligenter diflerens lib.j.cap.^. de Ciuit.Dei,lftud demum addifJaftus particeps humanitatis noftrx compendium pribuit partici-pads diuinitatis fux. Quemadmodum ergo per ft- pe, pniü liumPatri coniungimur; ftc etiam Pilioper earn, Vairicon-quam à nobls accepit, naturam vnimur , ita vt hxc velutquoddam vinculum, aut, vti alibi fcri- pd natut» pfi,fertumen colligans alioqui intet fefe remotif- quam i fima arque diuerfiffima. 'Vr veto quifquis corner-ciumhabet cum ftlio , cu patre quoque habeat eft necelfe,alioqui diuellerctut à patte ftlius-.ita quifquis admittitur m focietatem catnis Chrifti (hac euimvocehocloco, vtialibivocabulo corporis, huraanâ fuä natura ipfe compleaitur) vt in diuinç etiâ naturx focietatem veniat oportef.nift duas il-las naturas arftifftmo vinculo coniunétas difttahi voluraus. Reliquum ergo eft vtfeiamus quanam tatione in humanx natutx feu carnis Chrifti fo-cietatem veniamus. Id ipfe nos aperte docet.Prin^ie ’m cipio earn Panis nomine figniftcault, occaftonehumanx fûptaàmiraculo quod prxccfterat, 8i iniefta mé-tioneNlaunx per ludços,demum increfcëte difee- cietatem ptatioue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;appellat ,eamque vetu cibum elfe «eniamus

prouüciaf.denique quo myfterium plenius expli-caret,iniecit mentionem /^;g«»»n,apte carni fan-guinem coniungens, vt in hominibus viuentibus coniunfta effe videmus, quorum feoaratio mortem adferf. cuius etiam obiter mentionem fecit, cutn dixit datum earn iti,pro mundi vita t vita,in-quam,non pro motte •. Nam mortuus eft vt morte aboleret, non vt earn cuiquam adfetret ; fed vt o-. mnibus qui cum ipfi eius catne focietatem effent

habiturîjvitam reftitiieret amiflam. Rationci”, té affequendæ huius focietatis, verbis lîgniquot; variis.Primum vfuseft verbof^/m^ipiuma’l’f', rnetaphorxpanis,amp; voci carnis^quâ etiam huit veriim cibum Hxc enim coiTimunic3i’‘'''jJ,| funiuntur edenJo.Vfiis etiam eft verbo^i'^f’^’cj fpiciés adfanguineni:queip potiim verum equot; xerat. Adhibuit etiam verbum 'venif.

vfus eft.Adiecit deminn verbüzrez^;/-: quo vtpy Tides ra P''*° atque fimplici exjpofuit, quod in tir- eftcô- illis liguratis latebat.Atque ita manifefte Ils'”’, fe pends (li-auit lationein confequendx diuinç huius ï:ipt'c“hn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lidem,perquam folam editur, bibit^j’i

•.O. ipfumque perueiiitur. Vti enim ipfe nobis £*' pattern via atque oftiumâta nos per fidemsu^ accedimus, ipfi coniungimur 8f ipfe nobis;i'f nos in ipfo ipfe in nobis maneat, hoc efti’’ Ephe.3.17 fet in cordibus noftris . Summa ergo hue o®®' !

reditjChriftum in fuam nos adiungere foci^'^', ' per fidem non alia vlla ratione aut via. Quate* uti fieri nequitjVt qui in Chriftum creditjCUffl

per euni cum Patrejfocietatem non ineat gt;Pj j inde atque eum qiiifolem intuetur ipfius lut' I lullrari eft necefle;ita quifquis inillumno 1 vt cum eo aliquid habeat focietatis ,tarn fieri1 poteft, quam illud non poceft,vt cxcusfoHslquot; impij nöadmittat. Ex quo non minus certo quam eui“'^' 1 cdui cor-ter conficitur omnesqui aliquam incredulis pnsChti- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-n- •? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rhflquot; :

ftj. came aut corpore Chriftitribuilntxi)/FW(t«')S-'' ftianae dodrinx fundamenta omnino conuellt’^' | eiufque harmoniam atque confenfionem »’ tantum labefadarq , fed etiam plane diflbluö^' Neque veto ex eofolum dogma hoc non tatnn manum quam Satanicum e(fe dicendumvid^^ • quod regulam, quam fidei veritatis pijn®, Maiores vocarûtjinfringitjfed etiam ea ipftt!“**’' ner

CONTRA 1 E S V V I T A S. ilt;î ne quadefendi ab iftis hominibusfolet. Nó enlni Theologicis fed tyrannicis armis vel alferitur vel pfcudo defenditur,hoc eftjnon teftimoniis_fcripturarum,thcologo-aut fitmis inde dutfis tationibuS fed cauillis , cji-ininationibus,çalumniis,exiliis,profctiptionibusB igne amp;nbsp;fetto.Hsc arma funt non veritatis aut pie tatisjfed mendacij nbsp;nbsp;impietatis,quorum pater eil

tantur qui funt eius,abutentesfpecie veritatis amp;. rebgionis, ad eas ipfas opprimendas,quo melius fuis cohfulant compendiis,qux fola fpeÛant.Cç-tcium cum ifta non fine dolore meditarer , ad me peruenit quxftio aM.P.Albino,pbilofophici Ma-gifterijivt ifti loquuntur,candidate,in VVittebetr genfifchola ptopofita,in qua de voce koivwvki ex loco Pauli,i.Cor.îo.nupet dilVeruit primum indqp fte amp;nbsp;contra quam decebat'eum qui talent ambibat gradum;deinde impie,contra Apoftoli amp;nbsp;ver-

. 1 do fouit auxitque malum,fcalpendo Sc fricando à j l me curatum iri cqnfido.Hoc cofilium facit vt boc

l tempore prxteream plurima quxin meuternve^ JI l niunt ad rem iftam pertinentia’. boc tantum adii-, cio ApoftolicamSctipturam,aliam ab ea qux fide , 1 fit xiivfayJtu' feu focietatem cumleVu non ttadere, j \ Nullam aliam nouiffe veteremEcclefiam,boç eft ftomi,»-

f Apoftolicam amp;nbsp;catbolicam.Eam autem quam ifti”quot; fingunt,oreftetifomniatüt(atT»ini« auflores,vna-^l,j(,'„.

1 \ fiamnonCbtiftianam,fedKomanam iuuexerunt,^^“'’'“b ' nbsp;nbsp;nbsp;quaium poftetiorem deinde ab illis,tanquam per le '

1 i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;L.J).

1^4 ' f A S S E R T I Ó manus acceptam, ij qui auj^vnuv excogitaruWi nouo fuo commento coniienientemjmorniee’. tinent : ac pertinacitereifdem quibus illinrm , defendunt. Sedqui animos à prxiudiciisvac“^. habent,facile intelligunt hominem in terns ^s. teni,neque pedibus corporis fequi, neque bus tangerejiieque oculis cernerejneque aun loquentem Chriftum audire pofte : quo fitAf”!- ) orcjdentibus,lingua, palato eum quifquam j fit vel edere vel guftare. Haec omnia ficuti col , feu animo tantum Hunt ita per folamfidempef^ | pofte fatendum eft. Vehementer ergo errant ft externo habitu,aut gellu aut vllis corporeis nbsp;nbsp;nbsp;,

nibus aliquam cumChrifto focietatem fe pofte confidit. Nunc videamus annoui ift’l“ fbcij redam viam ingreffi fint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Ropriam fidei fedein verumque lt;1’' miciliiim elFe animum feu corho®‘ r iz-’ —’ nemo eft qui non fateatur, etiam confici folius efleD^'P'^'’ prie ac vere de ea iudicare amp;nbsp;prongt;*®^ ciare quod amp;nbsp;ipfe agnofco,verum ramen eflee''^ polfejmo vero efle deberevnius hominis Je riusfide,ficuti de pietate tota,iudiciu al'Q^'’-minime aut incertum aut vanum facrœ liter?[ƒ . ftm teftificantur.Certum elfe debet fidem feu Chriftiana efte eam,quç eft in Chiiftu, hoe in ipfum vti proprium fcopum fertur amp;nbsp;eum verum obieftumapprehendit.Etfi enim verafiP vniueri«“* i

1 vniucriupScriptuUm-Propheticam amp;nbsp;Apoftoli-cam am^leaitur,vt diuln?mvocem J certiflîmarn

' I Deivpluntatem verecontinentem ; quia tarnen I omîtes eiusScripturac partes in Chrillum tendût, , I fides quoque ipfa in hune in primis refpicit.Et il-, 1 là fola fides pro veta eft habenda,quœ eunt verum fit. ’ ‘ U cognofeit atque apprehendit, hoc eft,talem qua-

I lis re vera eft,nimirum qualem pater ille cœleftis proponit amp;nbsp;offert in Scriptura ilia, quï eft inftar

.1 viuum reprefentantis. Neque enim humanum in-genium quantumvis perl'picax natura veram ac

' I fide ab homine intelligitur,ita fides nulla eft, nifi ' I quxexeofermone,per cœleftemfpiritum animo ' 1 ingeneratur. Quam ob caufam appellationibus ' l etiam variis,fiuetitulis petitis ab iis lt;^ux fide per-' l ceptusprxft?.t,ornari Volet. Dicitur enim fermo

V cosvitos,cu primaria capita doftrinx inferiptisfideist ■ I Ptophetieisamp;. Apoftolicis cöptehenfx ,

eûS.Scn-fidei nominarunt:amp; libros qiiibiis continetUti^!'. ptûra. bros vocàrunt C.ïwwfej'. Siciiti enim verbis“.

lîgnificabant in his libris comprehenfa veraiCf', ac (irma efle omnia : ira nihil efTe extra petendiim vel fequendum :fed debere fideni iquot;, tinibus ac metis efle contentam.vti no minus teqiiamverelcribit infiiotâ librorum ptoofi'’ Damafceniis aiiddor noftris etiam aduetfariis®''

nime fufpeatlus. Fides itaque Chriftiana eft gt;nbsp;Chriftum'qualem facræ literae exprimiint, quab® Paulus viua voce ante Galataruin oculos pinte®' amp;nbsp;crucifixerat3gnofcitjamatamp; eitofculatunq“^’ cunq; extra hos libros dicuiitur vel fetuntur,cbi'' flsoculis amp;nbsp;auribus vtivanû Chrifti flmulachtj' ptçterit.Iudicium ergo de nôui iftius fodalitij ex ipforû dotSrina faceremihi licere arbittoni®’ V ero à Deo mandatum mini efle exiftimo. Qï? auté doilrina ea fit,vnde cettilts cognofeere p”!' fum.quam ex publice editis fcriptis j inquibus^ de aliéna dodrina cenfuram agunt,amp; fuanlft®quot;'' In Schola atque defendunt?Hæc veto eiiidentiflîmedeu''’“', leroiratû flrantjVeræ in Chriftum fidei ne fcintillani qpi® nuJldclu

grumuli auri inter magnam flercoris copiamp®' lucentes. Apparet haec vel feriptoribus fomnia® tjbusjvt lit obuenilfejvcl vi veritatis elfe extorta) vel ipfîs accidifle quod,Balaamoamp; Caiphfjvel de' Satan eut jjjqiæ imitari voluilfe Satanam mendacijvete nounun- ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;lt;„„,1

quani ve^ paiente.intercuius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lu^Jïick hoc inp“ •

juiiilo- mis numeratur quod nonnunqua verû loquatuf) i quatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confilio;j vt fe inflnuet amp;• poflea confiden-

tius fua niendacia fpargat, ac facilius perfuadeat Vthoc pofterius mihi facile perfuadeam, fae® quod in ipfo Auftriacæ catechefeos limine deam cóUacatam e/fç Chriftiani delinitionenu

qijx puritatcm doftrinx fummam prç fe fert.Eum enim Chriftianum effe pronuntiat , qui uï Ciifißi domina M:ijuiefat,ó‘ ab ta dtuerfddaiiat ^«ere/wgxf.Subiicitpoftea fiJei defcripcionc , qiiæ nt^mcllc magnam gerit veræpietatis fpecié, eamq-, claudit nivta. pulcherriinaChryfoftomi fententia. Fidef eflant-mulumenyojiiumviu, fundarnentum falutts Atema. Hxc qui legit in fronte afctipta pietatis ac vevita-tis ftudiofus,an nô ingreditur fpei plenus , amp;nbsp;affl-citu fummacupiditate, qux fequuniur onrnia no modo legendi veru etiam cognofcédi 8ù diicédi^

1 At qui iudicio pratditus, fpirituq-, difcretionis in-ftrutlus eftjftatim ftandc lt;ieprehendet,referetque

1 cxprimi. Quid quæfo eft in fequétibu:^ libelli hu- j iduiZ 1 iuSjquem lùmmam doédrina; Chriftianx infcri-tuibicue 1 pferunt,partibus illi frpti finajle' inao quid no dif- exuneu. l fiinileîquid non corruptum 8c prorlu§ adultevatû?

l Aicant , vt eft fuperftitiofa ignorantia fœcun-da, nulla tarnen intet bosptptfas raemio litvel \fanguinisClatifti,vel.ftdciinipfum •. quitus foils ferenda eft accepta peccatorum temiffio. Hoctine eft Chtiftiamun effe. amp;. in Cbtifti ac-qureftere dQftrina?Tta folet à fcipfodiffidete mé-daciunaffeque ipfum conftccte. Sed ad alla petga-mus.Quld de factofantta fctiptuta In. gen et e fen-tlattotumhoc fodalltlûmanlfeftè cognofcltut Cplonlenft Cenfutagt;Tlaeftbus aliquot,Sc publlcis

aliis fcriptionibiis. Sandis iftis Magiftris lï cK*!,'' turjfacrse literæ funt obfcurxjarnbigiiacjlubricï)quot;' qiiamuisparteflexües, mutila? atque imperfeil^' Idlifentiûtvtifcribütjquod nos Chiiftiana ei’’' ritasiudicare iubet, quæ erit iftorumDoftorü“'

Videm certe à feriptura fuam lucem accipc'^ , cosqui multocertiusacveriuseftjquamLunaaSole.IJ'; । S.Scriptv.-tur horfi fidcm obfcurâ,ambiguâ,rubricam,flen'l' -

anibtg^iâ turam retinere, fequi,ac referre oportet,vtiptquot;'^ | amp;nbsp;imper- fui parétis,riuum fuifontis amp;nbsp;ramuni fuse radied' fertâ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qyæpQ apud hos habet Apoftolica!quot;'

TrorâDw 1^ 'TÂnpoifrieiti Tnçiaf^Qiiid porro Paulusquot;'quot; que lacobus de dubitaitte ac nutani;e fide pronu*' cient nô eftobfcurum.Vti fides veris ac certisnquot;quot;

debet principiisjita Chriftianus dodonperfual“®, ' efle debet fe certa atque vera dicere amp;nbsp;docerc.N' , bil nunc dico de Sophiftarum implicita atque; formi lide;quæ fomnia, vti alia omnia , hos Nb?'! | Iiros probate minime eft dubium. Tantiimij*'' , audire difcereqiie cupiojan non etiam in dubiu'^ vertat,fint ne ipfi vti catteri, amore an odio digquot;'' | NÓ credo ipfos in dubium vocare an filiusfitP’' tricharus. Omnem enim dubitationis ferupuiquot;quot;' eximit ilia cœleftis vox,quç teftifiéaturPatrew'J. Filium amare, ficque compledi, vt totus in T 1 conquielcat. Quod fi felefu focios efleferiofrquot; tiunt atque ftatuunt, qui dubitare poffunt feqquot;quot;' mà’de du- ‘l'æ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amari?Cui chariffimû eft caput,an

bitatio- bra nô diligere poterit?Cui curæ eft paftor,an? ne,amp; fide négliger ? Qii.os in ipfo ante iadta mûdi fundquot; impiiûta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuftificatos,fanótifieatp'

non diligeret?£um qui ifta de re dubitat,in ftu credere quis credat ? Deinde quis dicat fidequot; Chriftu habere eos, quibus eft Chriftus ignoçquot;® vera certe fides Chrifti,Chriftû excipit 2c cétin^.

ytfpeculum fibi obieitam faciem,S: annulus in-dufiunlapillumtatque tefte Ambrofio,ficut fenis Simeonis vln« amp;nbsp;brachia infantem complefte-bantut.Teftis quo que eftPaulus Chriftum per dem inpiorumhabitare cordibus. Arin Iftorunr cordibus non nifi Chriftl vmbram atque inane fi-muiachïum,fleuri in ipforum templis,effe doftri-na quam profttentur,meridiana luce clarius ofte-dit.Quæ enim de peccatorum remiffione,amp;: iufti-(icatione, (, id eft, religionis Chtlftianx prora amp;: puppi ) de humanis viribus ac meritis bonifque fuu taré

I etiam lacérant officium , fic denique exinaniunt inane fi.-_ 1 factificium , ac meritum ipfius, vt quod dicamus mulachtii l nihil fupeteffe videam,nifi illud Apoftoli ; Chri-

l bonoró atquepiorü fallût expeélationê, fed etiâ I quæ emédati cœperant, denuo côtaminant erro-l léfque erroribus accumulant •. atque etiam mor-l bos quibus fafta medicina erat,cum magna tecu-1 perands fanitatis fpe , vt infanabiles reddant o-l mnlbus attibus ac viribus conantur.C^i ante hos l pontificiorumerrorumpatrociniumfuVcepetant, l pudote aliquo tenebanturme ctaffiores,8c aperte niumçel I cutn doftrina Chrifti pugnantes pertinaciter de-l fendetent,neque inuitifatebantur multa irrepfif-1 fe dotmitantibus paftoribus qux emendatione e-l gebant,id qttod luculenter teftantut orationes a-

liquor inTridentina fynodo cum ipfius PontiHc'® rum aliquot catholicorum principum nomint palam habita: amp;quot;nbsp;recitatæ: quæ etiam typis traiütï hodie iu homiuû verfantur manibus.Àt nihilom ell craHunijtam putidumjtam impiuüjtaniinlul- , fum atque impium in pontificia lacuna aut clo^- | ca,quod nouis iftis repurgatoribus amp;nbsp;inftaiirato-ribus non bene oleat : omnia probant, afferunt, defendiint quantumlibet vel inepta vel ablur-da. ld editorum ab ipfis librorumleólio certilsi-Exêplum me docere poteft. Veruntamen exemplum vniiiquot; t'r*ieluu' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faciendam iis fidem, qiiibusveltan-

ticx^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eu'i’ laborem fubire pol'sin!)

• revelint in euoluendis iftis fordibus. Ümnihtó eft notifsiinum Anacletutn Pontificem Roni.h-fcinatum opinionefui pjiócipatus feu PontificHi vti vocant,primatusj ciiuj animaduerteretipfum parum firmis niti fundamentis, conatum fuiflc eius fundatorerii feu audlorem facere Chrilhim RidicuU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^^fn vti voluit metamorphofi non dilsi-

Aiwclfti mill ei qua conuertit panem in Chrifti corpus. Aletanior Nam ex petra carnem facere tentauit,hoc eftiVOquot; phoiis. Cephas interpretatus eft:,caput.Rifiisfuital’ iis omnibus quibus non placent hate hiftrionica, nec funt adeo creduli, vt qniduis recipiantnon Contius exploratum. Cum Ant. Contins interpolator antichri- Poiitificiorum Canonum,amp; inter aflentator« ih aflenta Rom.Antichrifti non poftremus incidiftet inDi-ftinól. 11. amp;nbsp;locus Epifto.Anacleti occurreretjV^ rjUis eft-, homo alioqui audax 8c impiidens,vti elfe folent Aportatæ,interpretationem illanipro-bare( quam infulfam efle confeientia fateri ipfunr cogebat.)fed adhibito artificio ex lubrico loco e-' labi eft. conatus, Principio ftdfus eft earn etyi#»'. logiaw

CONTRA I E S VV I T AS. 17.1' logiam a quibufdam rideri, mox tacite cam re-ptehendit, addufta vera Hieronymi interpreta-fione. Verumcontra metuens ne Deos, vti qui-dam dicere folent,offenderet, hoc eft,malam ini-ret gratiam apud eos, quibus gratiofus effe ona-t nibusmodis ftudet,flatim Anacletum oblique ex-cufat,8t prope abfoluit,ptolató non diflimilis cr-rotis exemplo in Optato Afro,homine alioqui amp;nbsp;pioamp; dodo. Intra iftasmetasfe continuitPon-tificiorum ercorum defenfor acerrimus. At Tur- pmji,. ♦anus inter focios lefu, niagnus , amp;nbsp;Cardinaiis nusiefuut illius Hofti affeftator gt;nbsp;aut certe affentator

1 'niî(nia,;vjjl(j*ptofilire,nâioimedubitauit. Anacle-'J^^j I turn non oblique excwfat,fed vt doélum,amp; indu-l ftriumjVt imitatorem Prophetarum amp;nbsp;Apoftolo-I hira,atque eruditorum antecefforummanifefte I laudat atque défendit. Tantum valent apud hos Quotum I fonftos homines aulx pótificix fumi,amp; ollx illius I offxjVt omnem facile excutiant ex confcientia i-l pforum Dei metumamp;ex facie omnem pellat pu-l dorem ac ruborem, dum atra in candida mutant.

1 Quicunque igitur in nouis iftis lefu fociis , qui 1 \ti funt Teduftijita quam polfunt operam dant vt I alios feducat,exiftimat aliquâ ineffe verx in Chri-l ftum fidei fcintillam feu micam.aut ipforum inge 1 nium atque mores minus perfpedtos habere , aut 1 nbsp;nbsp;hos ipfos parum fincerx fidei effe oportet.

I SecttntiMr«, ai retinendam CKm lefuficictatnri', 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neceJJ'arturngraium^eJfevitamChri/i’tatt« no-

SHriftiiin dupliciter in facris liquot;'*’ defcribi atque piis omnibus prof* ni a mnltis piis doâifqiie eariim terpietibus rede obl’eruatum abs re traditum efle legiinus.

’'““V dein euin in piimis remilîionis peccatorumji»'*’' ïi tx amp;nbsp;fa tiacj vnxj ialutilque in le credentibus elle auu'.

rem J amp;nbsp;largitorem elTe docent. Atque !(!(gt;lt;•'. pli proprium elfe teftificantur, vt nuUa eius'® particula inaliumvllum fine graui iplîus manifelloque facrilegio transferri queat. Dein ipfum defcribunt vt üm/e-iyiaa. ru-mi t id ? quifitilfimum exemplarpiæac fandx vit?’® _ uinæ legis exaôtilfimam regulam côpofitæ matçiquam vt voce docuit amp;nbsp;prçfcripfitJta expreffit ; ad omnium qui ipfius difcipui'^ non minus quain dici cupiunt, imitationem p^æ pofuitxuius rei illuftre extat apud lohan.te»' . loan. 13.4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eßiij, cœleftis hic Magiftcr plnnc

fimilis iis quos defcribit Paulus,qui a. Tim.a.s C:ia( gcrunt,led eius abnegantlt;Aui’«fuv.qUquot;®^

Si illijquos graphice pingit, Rom.i.Verani ƒ5 pieiatis formamjamp; verbo tradidit amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ jjjs

dis , vt intelligerent oinnesqui locum i”*? ; fchola ac familia fibi elTe volunt, ab eis vt eandem amp;nbsp;ore profiteantur,amp; opere pr*^* Hane enim fub vno diledionis nomine henfam,dixit propriam elfe fuç profelfionb nbsp;nbsp;nbsp;j

difeiplinæ notam ; qua germani eius dilcip® adulterinis difcernerentur.Sicuti etiam luP®^ Joan.13.3s Pleudoprophetas a fuis quoque frudibus

Iccndoselfe edixit.Breuiter confiât Chrifty.” ç liiat.7.16 le,vt fiduciae in ipfum coniund.a fit obediet'“'^ vniuerfi cultus quern fibi præfiari vult, fumma efi.SedSè ipfamfidem nomine ijs, Tit-’-i tiae comprehend! locis aliquot indicat Ap^;. j.

I Quinetiam fadis æque arque verbis Deumnega-M ri,idem eft teftis,ficuti amp;nbsp;dodrinam fanite vitæ

1 exemplo ornari docet. Optimi itaque mentis amp;nbsp;I verbotum Chrifti interprètes Apoftoli,ficuti,vt iti n ipfum iuftitiae ac falutis authorem credamus , feu

1 ipfi fidamus,nunqua non docent,ira eundé fandx I vitç Magiftrumamp;exqnifitfi exemplar,vt imitemur

f I Neq-, enim fuos,vti ait Paulus, ad immûdicié fine i.Thc.4.i M rurpitudinem vitae,fed ad fandihcatione vocauit. i.Cor.i-M Neque fadus eft tantum credentibus, fictiti idem''’’“

■' I tiam fandificatio amp;nbsp;redemptio.Nam fient fua fa-' I pientia amp;nbsp;iuftitia pellit innatas humanae menti 'I tenebras,accenditquelucem veraecognitionisfui ' M amp;nbsp;partis, atque remiffis peccatis donat amp;nbsp;ornat ’ I fua iuftitia, qua veftiti placemus Patri; ita donat ' I fpiritti fuo fado qui animos noftros regenerat refl nouatq„vt fanda defideria,8e affedus cocipiant ' I puros,qui demû fanda pariât opera.Et de iftis fpi-' I ritus S.in credécibus effedis ftudioque fände vi-' I uendi paflim dilferitur in Apoftolicis Epiftolis,iu ' I ptimis veto in ea quç ad Romanos eft fcripta,cap. ’1 «.y.î.non minus diligenter qiiam fuie agitur. Id ' I etiam ex profeflo docent lacobus amp;nbsp;Iohannes in

I fuisEpiftolls.Verç itaque in Chriftum fidei fie co- inui I iüdû eft fandae feu nous vits defideriû ac ftudiû, cem coh?

vt à fe inuice ea diuellere difficilius fit, aut xque i“quot;'-a/ivam, atquelucem à fole,aut ab igne calorem fecernere.Siquide Chriftus,eiufde Apoftoli tefti-monio,dedic femetipfum pro n«bis , vt nos ab o- Tit.i.«. mniiniqiiitateredimeret,amp;’ ptiriftcaret fibi ipfi populum peculiarem rbj) tta-Kav sp^wi'.Et fane, fiPhilofophide morlbus dilferunt prsceptaque tradunt non tarn vt fcîenres,quâ vt bonos reddant homines,quam effet alienumChriftianam Philo-

fophiä non longius progredi, quam vt fcientii’ uecognitione pietatis amp;: fanólitacis mentes'®'l bueretj nulla vitae pieac fände degendxhabquot; | ratione?Quifquis Vera fide eft praeditus,oporft-’i fentiat in fe Chriftum,per fuum fpiritum

uo egOj iam non ego,fed in me viuit Chriftus.V^ enim corpus anima præditum huius vira Sc adiæ nes recipit ac fentit,ita qui Chrifto inferieur que ipfius membrum , non poteft non fieri part'' ceps ipfius quoque fpiritus , virx ac fandlitat'^ Quam ob caufamEcclefiac corpus feu focietate® Sanftoru Apoftolica amp;’ catholica fides,fandoru vocat çe® cömunio. munionern,aperte fignificans eos folos ad eap®' tinere focietatem, qui fandam meciitâturvitanii eoque afpirant Sc contendunt, vt id fint ad qu»** i.The.5.23Paulus Theflalonicefes hortabatur,nepe toduquot; dificati,integri fpiritu,quique anima St corpof® inculpate in aduentum Domini noftri lefu Ch®-ftiferuentur. Qui fecus funt affedi, aliterque'’“' tarn inftituunt,amp; tame fe ad lefu focietatem p'^; tinere aiunt,à feipfis dilfentiunt, ac vita lingu®” mendacii manifefte arguit.

On dubito huius capitis titulumft“ ftatum multis prima fronte vifumU* ÿ non modo paradoxum,verumetu® 'quot;bii perabfurdum: neque minus quaw“ grauia furfum amp;nbsp;leuia deorfum demonftrare contenderem. Cum cniminnoy*' tio ifto monachorum genere defiderareniedico ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vit«

H plerifque facere videbor gt;nbsp;atque fi in lole lucem, ri aut inniue candorem defider^are me dicerem.Sic Ilt;1 fane perftringerefolet externa larua ac fpecies o-gt;4 nbsp;nbsp;culos eoium qui in ilia hxrent : neque ea fubdu*

n petojvt aliquantifper fufpendere velint iudicium 'lil iuumiomniàque exanimis fubmouere prçiudicia, it I amp;nbsp;attente auditis, quasproferam j rationibus,de 1'1 ré ipfa pronuntient,

#1 cationis grauiffima controuerfia, non definût nos f'l atroci ilia acrancida calumnia, de nuda ac bonis «1 opetibus vacuafide iniufte grauare , autpotius 4 ipfam veritatem gt;nbsp;quo earn non folum fufpeótam» HI fedetiam inuifamomnibus reddant. Nec tarnen lt;1 ifti nefcire non poffiint quae noftra fit mens atqiie i I fententia’.qux millies à noftris eft diferte expofita

atque perfcripta.Pacile intelligunt, nos earn pro- Onhodo baretidem) eiquefoli ilium iuftificanditribuere^ieotj.’ effeétum, qua Apoftolus definit per dileitionem tia hæc efticacemjbonoriimque operum etfe feracem;at-‘*^’J'‘'® que ita nos minime feparare frudus bonos ab ar-'ß'”, bore bona , licet in eo effedu hæc ab illis difcer-tieiTee£, natur.Cum de fole,igne,homine difieritur, an nô l’lt;•■acc^l. de foie lucentedgne calente, amp;nbsp;viuente hominc differitur,etft iftud diferte nô addatur,effeélis tarnen ea nemo inter fe non diftinguit.Definant er go calûniari ifti magiftri, fi nobisperfuadete v.q-Intjfe elfe amâtes veri,atque fanditatis ftudiofos. Cauillari enim,nedû mentir! amp;nbsp;calûniavijnon eft nifi pietatis atque veritatis hoftiû.Sed ifto omiffo adexamé reliquæ vitæ ttafeamus-Nolo hîc côme-

Atrocia morando omnibus exprobrare, quæ no femel i»; nônuîîo-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnium ore, oculis ac manibusvetfc'

lumiefu- intelligo, atrocia quædam facinora, à nonnull”’ uiticae fe-qui dc iftofunt fociorum ordine, non itapride® ftæ flagi» patrata.Excepturi fortafle eflent quorundamfe^' mittûæîu^ fera vniuerfo fodalitio fraudi efle non debere:Ê' । cuti ob ludæ perfidiam amp;nbsp;proditionem, nemo la-

nus Apoftolicum damnat ordinê. Non fumetu® ita çuriofus5amp; in alienam vitain inqnirendiatle’ ftudiofus, vt attingere cupiain , quæ iiittapriuâ’ tos parietes geruntur. Ea permitto primiim De®’ qui aliquando eft occulta tenebrarum illuftwH' rus Apoftolotefte , deinde tempori veritatisp’quot; rentijVti dicitur,denique iis qui illis fiueclaulî'*® lîue luftris gaudeiit, libenterque inter illos vc'quot; fantur:quifi vellent, fortaiîe etiam poffent ini'*' cein pertrahere, quæ vt lœda fadu, ita diflU)’“' ditiique turpiaeflentrde illis tantuni,quxfol'P videt,amp; in omnium verfantur oculis, pauca niæ nebo.Primum, odium mundi efle cum verop’*^ tatis amore coniunftum non minus eft certum» qiiam folem in meridie lucere. Sic eniniDeiis ou^Munt mundus aduerfis depugnant lludiis, vtnondjilquot;' tet lacobus pronunciare,y^w2^£•^ƒ/^î7»»2»«®eF'' Cap. 4'V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deo^omnim^ue ejui munamp;

micitiam-, Deï confiitui inimicum. Quifqu's igp mundo non eft aduerfarius,eique bellum non® dixit idque non tain verboquàm ipfa re defflO®) ftrat nequaquam pro Dei 3mico,nedum foo'o Matth.«. habendus.Nam amp;nbsp;Chriftusfatisfignificaiiit)” i minem vtrique addiólum elfe, atque vtriinqne | 2. Tim.4. ^ere pofle.Et vero Paulus non aliam adfert ra® ■ v.io. nem, cur Demas defeciflet ab eo, nifi qnoO | plexus elfet præfens feculum. Ingenium mundi,amp; quæ eins fint ftudia, graphice deplt;quot;)] loannesj in quo etiam piæcedenté lacobift^^i^

CONTRA ÏESVVITAS. 177 liamconftrmat. O^ictjidd, inz^nit,eftinmundo,cu-ptditas carnis,amp;ltStdo oculorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non e^t

ex Patre. lam conftderandum,inter quos Ifta vi-geant ftudia, illxque appareant not« : Si quis fit quiinheiati audeat illa inKomanenfifiPontifieü, Aalæ r5-Cardinalium , Epifcoporumque aulis in primisnucix, confpici,eum nullo confeientix fenfu tangi, nul-loque pudore, affitmare nequaquam dubitauero. tue Quis enim,nifi infigniter impudés,negauerit,ifto-puudinû. rum fiue palatia fiue domos plufquâ regias , fcho-[ las elTe omnis generis voluptatum? Quiis ignorât I ipfos vna cum fuis feélatoribusluxu prorfus dif-

ftueve,menfifque vtiplus quam S^’bariticis aut Sy Pótifica-lacufanis ? Vetus profefto VroueAiü illuA, cœna,in nullos vnqüa xque atq-, in iftos qua-drauk. Nihil de prodigiofis feeleribus qux dam committuntut dico-qux hunt palam abuude fufh-ciüt, amp;luculétaexhibétteft.lmonia.Si vete acme-

xito iam olim fuit didum'.Exeaf aula-tjni pMS effe Veli(.,({n2nzo quxCo venus atque iuftius de iftis ki-cetur,ciueat,fuglatïdcteftetuï hxc cófottia, quif-quiscumltsv cuRistofocietatem amp;nbsp;cüDeo amicitiam inire optatiNam qui ilia cum iftis con-iungere conatur,petlndefapit Sc aglt,atqi ftigucSinapbci-aqus conciliate ftudevet.Si noui locialestam funt“^^^’=^“‘ tempetantix,continentiï,ftugalitatifque Apofto-bcx amantes , atque habitu,geftu,verbis,(ctiptif-queprofttentur , quihtvttantoperecontendant

A effeïolet. Qui (erio odetunt fceleta, quxcunque adeainuitant fedulo fubmouent, occafionefque omnes diligenter amputat. Arno vix ipCa etiam minaillorumferunt aures. Ethane prxlertin ta- „oait.ffc tionemveterem peperlfte Monac'natum, plerique cipav

fuitis ex non abs re exiftimant.Nam fecefliis illi à turbiî» Diametro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;videntiir fpeôlalfe,vigt;*

oppohti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de re monimentamanifefte‘l'’‘'‘|'

At nouitij ifti,qui piam anciquitatem vehitfcP“, tam excitare veile dicuntiir , rationemprorlus ilia diuerfam ineunt. Vt mundiim fugiant,«!»'’ inedullam 3c: abdomen feôtantuisvt fordes

Oui mû cloacam præcipitannTiirrianusfcribit^’quot; ^omniate lufiiitifmi profeffionem infaeculofuiirej’^’ fœdant in jta conficete vtiltjfe extra fæculum nunc elfe muiiito tatus credo eos qui fe in ardentes prunasneS““ taut. rantur, coniicmnt ; aut qui plumas metu, j in llumen demergnnt,ne madefiant. Ad hïçl funt ex animo ftudiofi pietatis, 3c aliis ad tempræire , eofqiie exemplo prouocarefuo*' dent, etiain fecits de fe fulpicandi caiifas viW'; Quis autem non credat,nedum fufpicetiu'jCO^I'*’ culinarium feôlantur nidorem , voluptuariosf*’' tins efl'e,quam temperantes;amp; quâtumuis iimuIent,Bacchanalia tarnen viuere?Nó enifflquot; ' ftra eft didlurnjStr/ZAr/'i« claudum habitai,

^ji”jgyelt;Ä7?er.Atdi0turifuntiftifuum confiliiniiatlt;l“^ fuitæ vi-fcopum efltsmederi morbis Ecclefia? gt;nbsp;imitad*!“® derive- fe veile peritos atque prudentes Medicos,qu'^^ “’f' ólilfime iudicantjdandam elfe in primis opet^nb vt morborum toIlanturcaufeiPontifices auteni'; Epifcopos fontes efle malorum quibus EccW premitur,ac tantum nó opprimiturfe animadaÇj terend quod etiam fatentur omnes, quare iuft'*? mam fehabere caufam,hinc medendi initiuffld cere.Redle quide ifta dicuntur, fed oportebatv^^ bis fadia refpondere.lftis enirtv tacetibus inio'?' clamantibus,ilia vane iaftantur. Nam fapie^t'^ non eftjvt feite ait quidam,plus iis quf aiidisjq*'* quæ vides eredere-Neque veto cofiliorum aut luntatHin certipra lunt teftimonia, quanietf^^^ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;— nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Id«»

CONTRA IR SW IT AS. 179 ïdeo tUm demum morboium caufis faftam medi-cinam credimus ac tatemuï cum mitefcere atlt;iue mint'! morbos animaduertinius. Nunc vero qux-namfigHaaut indicia rcmilïionis iftiufmodi mot; borura nobis apparent,aut oftendere poffunt noui ifti Medici ? Quos nam ex tammultis perditis 8c improbis ad meUoremftugem,aut mentem etiantçeiot. fanioréaiduxetuntîErrores 5c mala nô modo non minuututjfed etiam magis attpue magis incteCcût. In iftorumEcdéfis gubernatorum tpuibufdam fu-l perftitio cumignoratione cœleftis doûrins ma-I iotes vires in dies acquirit,in aliis teligionis vers iht deplo 1 contemptus augetuï , in plerifipue vd atheifmus'anbimus ' 1 vel epicureifmus palam régnât. Mores funt longe

1 corruptiffimijDifciplina omnls,etiâ ilia cuius P ô-l tiRces funt inuentores amp;nbsp;architefti, plane conci-l dit. Re ipfa etiam vociférante t^uorfumteftes adr '1 ducerem? Quisnefcit grauilsima illamquerelam ' 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nllaejl -veritas jÔquot;

1 Peierare mentirhi:^ occideretf^rfiirart, (j- i^ulte-1 rarttnunâarunt. ^fanguisfangttinemtetigit,xivin-1 c^uam iuftius vel diftam vel auditam quant bodie 1 fuiffe'lfta enim bût impune, 8c vifuntur lise vul-I nera,cü paffim,tû apud eos quibus adfunt 8c allât l noui ifti ebirurgi. Sed rurium ipfos mibi audire An veii 1 videor, fe quidem remedia adbibere,fed experiri medi-1 tâtam effe morboru vim.vt nullis cédât remediis, l nbsp;nbsp;feextra omnem cul iam elle,qui probe offteiû fa- oei vccle

1 ciintfuumEgo veto qùodnâ fuum elfe dicant of- lia-l nbsp;nbsp;ftcium audire cupiq ,V bi eft primum fanitas v t A-

1 idem Apoftolus prscepit, in doçendo,bottando, „uu Spiiî 1 obiurgiiâo tempeftiue atque intempeftiue, liber- tualinm l tas,afftàuitas,7rapçiiintt 8c lanfta audada?vbi fetuot \ nbsp;nbsp;fpiiitus atquezelus domus Ueb vbi denique funt

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M.ï).

adiierfus pertimces, amp;nbsp;qui lciiiora remédia’”” admittunt morbos,ignis amp;nbsp;caureria’Quodâ'P^’ non licet illos ob nimiam,qiia præditi finit,po'^” tiam 3 fuis Ecclefiis excindere, cur ip/i feabili'* non excindut?hoc eft,eos,vti Medici refradar”’ amp;■ deploratos ægrotos,non deferunt? Sicolim^' communicaffe ludæos Paulus videtur , dumip” reliótis ad Gentes fe conuertirjuxta Dominiw? )

lt;latfi-Si ex efFeótisiudicarelicet,'qu3eregulafll” hoc genere cópédiofiiïima) ifli circimfovaneiab’l agitant confilia,alioque fpeèlant.Non defideriu” 1 ’ac fpes medendi malis, non veritatis aut pict’”” amor,non fanôtç vitæ ftud ium,ipfos ad Epilcop^ ; rum veftibula amp;■ pomœria attraxitifed idem q“’ canes atq; vultures, ad feólanda cadaiiera all””' Non enim impietatem,luxum,aut ignauiamP®'’ tificum corrigi,aut decrefeere iftoruin Dodor“'” i ftudio, fed alfentationibus foueri amp;nbsp;confirma’'’ Qmdis- jpPj teftatur.Tantum abefi vt veteriliixifi fefta prx- inianiæ trænum iniiciant,vt calcana cunen“ ftjtcrit. addant.Vt enim pro meretricia fronte ferream I duerentjfuis effeceriint cófiliis 8^ ftiniulis. QP' ’ priftinam tyrannidem fic augeri amp;nbsp;ftabilin^r rimur,vt app3reat,nouos iftos confiliariosar ■ tificibus fuilfe auditos amp;nbsp;exceptos haudalit^’.j J

“• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;]uxuin,tyrannidemqueexpreffit:itaca.iî-ieup^^

doprophetarum,fui cordis conlilia popid'i® centium, imagine nouas iftas vulpes jAj, i xiffe colorib’videtur,omnia profeéto intef .jj | pulcherrime.Sed quid multisopus’ nbsp;nbsp;I

tur.veri-plus quam Vatinianum quod gerunt, tati beJfi indifSum 8:^ fufeeptum aduerfus otnnesqiK nidicuiit pontificiam è-Ta^iAf lù difCmubr^'^.{। ix inic- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;----•-

lunr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

1 quenolunt, amp;nbsp;impiumiugumexcutereftudent, n manifeftiffime arguit amp;nbsp;demonftrat, «quid ammi 51 confiliique ifti habeat.Atqj approbent ne, an im-11 probent iUorurn ingenium, naores vitxque ratio-M nemdndecettoconftituipoteft. Panins Roman.i. ii I enumerationem fen cataiognm grauiflimorn atrij-I'l nbsp;nbsp;ciflimorumque fcelerum irta coronide ciaudit

ill jzóvot ttüTttTîtlOiWjà.WvOt.^O'Ui'^^dbZBOJTllIt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iTia

i' I nifefte figdificans eos qui fceiera adiuuant feu foil! nbsp;nbsp;uent,line approbando,flue affentando fine patro-

M cipando,iis quiiilapattantjpeccaregrauius ,fce-(11 leiatiorefque amp;nbsp;atrociore pœna dignos effe. Soil i nbsp;nbsp;io mo quoque Prou.iy.teftis eft-.Eum qui fontem

r I abfoiuit ,amp; qui infontena dänat, elfe ex «quo abo-ii minationileboux.Atiftosvtrlinqueeadem face-1'1 re opera , inimicitix quas exercent in eos qui do-i' I nbsp;nbsp;cenr,tant'am inEcciefia turn impietatenij turn iin-

lt;11 puritatem minime ferendam elfe, enidenter ofté-iil dunt.Quis quxfo non exiftimetPaftores , qui ca-n ties aiiatrantes iupos cohibent atque verberant, (11 cum ipfis confpiralfe iiipis aduerfus gregem? elfe-vl queiliosgregi,iftismuitoperniciofiores acpro-i’ I nbsp;nbsp;nbsp;inde mauis effe fuiiiendos'^V t feme! finiara, op or- Confcn-

r i ret effe aut occuitam aliquam vim , qiialem elle o,„njbus r I aiunt in Mt gnete,ad ferrum ad fe trabendum, aut modis cCi •; I fummam fimiiitudine ingeMornm,motum,confi-'1 1 iiorum qtis tarn fubito,tam faciie,tam arête lefu- ehjiftum ' 1 vvitas adiunxetitRoman. Pontificibus amp;nbsp;Epifco-amp; pietatc .1 pis. Cum devi occuita niiriiconftet, conftetau-®!“*quot;^ ' 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, P . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nngüant.

ri fxcniorum experientia , veriffimnm effeProuer-(.1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iffU-dóixcfea07lt; thç qxxoTH'ns'iztitüp 1 quidafiud

J1 ter ipfos fimifitudinem 8i confpirationem in op-pugnando regno Cbrifti,quantumiibet magna lit d 1 in externa fpecic diffiraiiitudo;Nam ipfos mutuas y 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M.ii). .

fibi in eo negotio conficiendo tradere operas, eft notum certiim arque niuemcandidaro'' fe.(^iaie pari jure,neqiie iiiftiore titulo iiouM®' fociales fibi afciueriint à lefu nomé,quaniRo»'’' nus Pontifex Chrifti apertiis hoftis, feeiusvocj' vicarium,8e Epifeopi Apoftolorum , aquibiiS’'^ in. Tncni-i diffidentjfucceftüics fe efle iaftant.

Similitu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ocietatum ftrmiffima vincula

niilitudinem æqualitarem ?ocieta: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jriidcntes fatenturdd quod etiaq“’'

tinnifii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ridiana experientia docet amp;

cuJa''quot;' ' quot;nbsp;mat.Nulliscnimrationibusaliis animi concilianturamp;r vinciuturjiiullo etiamwO' do alio xque ainicitia atqiie concordia focie'^l“ fundainenta paranturSc confeiuantur. Diffin’'quot;' tudo certe amp;nbsp;inxqualitas querelas acrixas, s)quot;* funt focictatum peftesdenainaria.que diflidiotn'J Sç feditioniim,facile pariunt,contra aequalitasd pacis arque concordiæ altrix.Sapientifiimusitil' Chrifticil ni vellet Ectlefiar, hoc eft,Chrifti amp;:elÇ' ciedorü étorum omnium focietatein elfe qiiâconiunftd^.' focictaa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^ quani firmiiîiinatTijVoliiic quoqueiiiead

fe amp;e finiilitudinem 5c æqualitatcm fummamjfquot;' cepta tarnen quadam diuer/îtate Ht difterentquot;*’ quam quoque ad conftituendrm conferiiadai» focietatem neceftariam elfe videmus. Vtiinl”'quot; mano corpore diueifttas mcmbrorû,lt;îc in Repute amp;■ f tmilia ditferentia ofïiciorum feugraduuronjî’^ ad iura^îwRc pertinet, vt omnino (it neceflarH' Cxtçra maxima æqualitas (imilitydo. Similiquot;!.’

■' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• 'din'S'

1 dinis potto quam in Ecclefiajhoc eft , inter caput similltu« il amp;nbsp;membra Deus effe voluit,amp; vt efl’et,conftituit3°““'i^

I meminit difertePaulus,de piorum dilferens affti-i I ftionibus.Qups prxfciuit,inquit,eofdé amp;nbsp;ptxde- Ectle Is-i'l ftinauit,vt conformes fiant imaginifilij fui ; vt is E-om.ä-M fit primogenitus inter multos fratres. Confilium’’®’ M Pattis docet Apoftolus effe , vt primogenitus ille

I donatat Deus,hoc eft', elefti eorûdem elfent par-' 1 ticipes’.vt ex vno omnes effent fratres quibus per

1 l.ip.yv st.prædicens atque promittens futurum, vt ’l Chriftus c cœlo rediens,träsformet bumilia fuo-. 1 rum corpora, quo ea reddat glotiofo fuo corpori ' I conformia.Ergonoigt;isfaftuseftfimills,vtnosfibi

I fimiles efficiat proefficacitate , inquit Apoftolus, ' I qua poteft omnia fibi fubiicere.f^a veto ratione®-^*'®* ' I Sc via efficere velit atque foleat in feipfo,boc eft, ' I came Sc fanguinc qux à nobis accepit, expreffit

1 gloriam introiret.Quam igiturinduerat carnem, I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quo fimilisfieret eletlis,id.eft fuis fratribus, cru-

l ce Sc afflidlionibus xtetnx glorix Sc cœlefti do. cgnditiq, 1 uaicibo apta idoneaqs teddidit.QiJod ft bxc ipftqs membto-l fuit códitio,quiprimogcnit’ ,qui caput, qui dux,

eoriiin,qiii afciti, adoptati.infiti fiinf,vt inpJf'''' pationem vcnireiit làliitis,efle debere exillirf nius?Neque veio id dilîimiilaiiit aiitobfciire^? ficauit ChrilhiSjCum difcipulos colligeretamp;’’l'^ Mnt.10.38 geiet ill fiiam f.imil!am,contuberniû,amp; fcholâjif®' tuc.i4.‘« aperce verbilqi conceptis velut ftipulationeijn/'

dam,amp; .iddica exprefl'c conditione ferédæ cruciS’ ipfos fibialligatos adiiinxiire,illi ipfi vt telles “P''! nai,non vno iüorum icriptoriini loco comniengt;®'! rant amp;nbsp;teftificâtur. Deinde ciim verfarentiir ipfo,non l'emel eos prxmonuit de fiittiris, amp;nbsp;. ipfos .1 fuis maxime domefticis manebantcalaroi'i tatibus arque affliètionibus poil iiium abiplis fl'quot; ; fcelfumjad quas patienter tolerâdas cosadhotti' batur,variifque excitabat ac confirmabat racioiquot;; bus, maxime veto duôlîs à fua iplîus perfona,vt' grauilïïmisjamp;' quib“ ipfos in primis impellidecc-bat. Na fe bac quoque in parte proponit amp;nbsp;omnibus haberi vult pro exéplari,cuius rei diW'

1. Pet z.in tiffime nos commonefacit Petrus:Si,inqiiit,quum ( Sc 21. benefacitisjtamê afflidi toleratis, hoc gratumd^ j

apiid Deum.Namad hoc vocati eftis, quoniamS^' Chriftus palfus eft pro vobis, relinqués vobiseSquot; eiTip!ar,vt infequeremini velligia ipfius. DeinJ® eos qui affligûtur veritaris iuftitiçquecaufajiubst gaudere,vt xc/rcjyKf'.id eft confortes acfocios affliquot; Cap. 4.U- ^Honum Chrifti, qui amp;nbsp;gloriæ focij quoqueftitut'

fint Se participes.De qua confequutioneamp; fpefu Rora.ç.iy diiferit Paulus. Nam poftquam nu'.ltis egit ib fanôlificatione , feu vita fanéle fbrmanda , duftiJ Ipiritus ad regulam tliuinitus traditam ( quosl dium iuflificationi, qiiæ per fidem fit, necelfario coniunélum elfe, ante docui)oftenfiu'usac finml-fimis aliquot argiimentis demonftratui'u.s,qua ad hæreditatis,hoc eft,fœlicitatis eu Chrifto pof-û’flîonetn omnibus filiisDjei fit peruenienduni,re

; fimul docens amp;nbsp;qua conditione admifsi fimus infocietatem Chtifti, amp;nbsp;qua via fit contendendum ad metam, id eft , xternam glo-

(tóv.ij roÿüPpit .el Ù7roué'.'cfz.ev3^ oufz^ttwAwotie». Socie-tatis iftx funt leges,vt fint communia omnia Sit Soóetatls finailitudo 8c pat conditio in laboribus 8c mils. Qiiana ob remPaulus petfxpe, vti apparet,”æ vniuetfalitet legem banc ptonunciauit. Omnes, inqint,qui volunt pie viuere in Cbtifto Iefu,per-1,. feciitionem patiuntut. Et in aliquot Ecclefiis in-culcauit, oportere pet multas opprefsiones nos Aft.i ix ingredi inregnum Dei. Ita çnim coniunftaeft ptoféfsioni ctuciscrux,vt ab ea diuelli nequeat.

i Demultiplici vfu ctucis , amp;nbsp;eut fuos affligi velit, 1 imo eos ipfe petfepe afftigat, nunc non eft di-l cendilocus.Ex his qux modo citaui, 8c alils,qux I prudens prxteteojinnumetis locis , aperte confi-‘I çitur,ad focietatem Chrifti pertinere neminem,Nemo ad I qui crucis ipfius fit expers; quando quidem ea eft

' I velut nota filiorura Dei qua qui omnium eft '1 cbatifsimus fuit in primis infignitus 8c ornatus. qui crucis ''1 Imo auftor Epiftolæ ad Hebrxos pronunciatc‘V^ms eft ■ 1 non dubitat, eos qui funt difciplinx feu caftiga-quot;^^”' j \ l tionis expertes,fputios,non germanos elfe filios. ' I Sicuti ergo, vt banc pattern concludam, qui fnn t

1 dium, focietatenr continuant , iufque filiorum I Deiconfetuant ; ita pet crucis tolerantiam, cum 1 omnibus teftatum faciunt, turn fuis ipforum ani-nrismagis atque magis perfuadent, atque adeo

in fuis obfignaiit confeientiis, fe membrt Chrifti, amp;nbsp;pertinere ad illam focietateni pfe eft caput : atque inde certiffirnam concipgt;“'l 1peni,fe fore hæredes regni Dei cum Chriftojl magna cum animi alacncate fpeótant.

ä veriflimis agnofcu'c, probate)J pledi : fed tatum abelfe vt adiien*'^ Ç; pugneutjVt pro fe maxime faciant. Sic in p'?' fque dodtrinx capitibus, verbis quidem coni^ timusjfed diferepamus plurimum lenfibus. QÏ' re adhibeiidus eft Lydius lapis , qui fenfum ab adulterinofecernat, Paulo igit^'^P'^ CriixChri ribus excuticiida eft de cruce Chrifti dodriiH' ftiah aliis crux jfta,ab omni alia eft difcernenda.Dift^'’quot;j ddicitü-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;primis ipfis caufis. Eft enint”“

tuf. minus veriim,quam cclebre illud Cypxian' •’P mi fcriptoris diélum;j4-/lt;îrr)Zfw nonpantt/i^^. Wartyre Jafacit. Quod a plerifque poftea piis fcriptoy*’ no poena fuit vfurpatum,noniinatim ab Aiiguftino aaquot;

Donatiftas,qui falfo nomen ac laudem rum Chriftifibi vindicabantjquibus etianire^\ ftmeobiicit Auguftinus Chriftum non fimpb''* ter pronuntiafle beatos efte eos qui perfecun'’' nem patiuntur , fed adiecifte propter me ptçr nomen meum, propter iuftitianijVeritatt“''’ Petrus clariflîraeqtiamfçcer'’*quot;J”

CONTKA lESVVITAS. 187 piodo infeiens caufamveram nempe profeffio-tiem nominis Chrifti,(ed etiam vet ans contra-riam, amp;nbsp;pet antithefim eam fummouens. Qux laus,fi,quumpeccantes colaphis cxdimini, tole” latis? Quo etiam pertinere viAetut,quoii Paulus fciibit deeoquichantate vacuus,fuum ad in-'’ cendiumtraderet corpus. Sed hoc in loco maxi- i^puu, mevetfatut nodus, quodadueifarii Auguftinilo- fupçt 1 cum ac pa' temfibi fumunt,nobis veto Donatifta- ftitio cuin 1 lum atque fimilium tvibuunt. Atqui non vident, I quantum Auguftiui dotlrina amp;nbsp;religio ab iftotum'^° 1 uouitiotum différât amp;nbsp;doamp;tina amp;nbsp;teligione’.qui-1 que,quam dllTimilis fit noftta caufa Donatiftarum cauCs,diiudicate non notunt,mirum fi carbonem 'quot;’1 àuiuedifcernerenoruntatquepoffunt. Vbi no-*’1 Uren eft Chriftl,lbieft Chtiftl crux , vbi veto te-^1 fte cognofciiur aut potius agnofcitur Chriftus, i-n bi nomen eiîc Chrifti credendum eft. Àt iftos ap-''‘1 patet Chtiftum ignorarejdiélum amp;nbsp;imaginarium 11'1 nbsp;nbsp;nbsp;■ 1 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11 O 1 ® nbsp;nbsp;,,, • vçri mai

l' l idohimpTo \lUQ acvetonabeye amp;nbsp;colere. fl d,e ü foli pro iuftitia afftigi poffunt, qui iuftitiam ’^l feélantut veram-ld autem foli faciunt illi,qui ve-M ritatemtenent,St,vt prxeuntem lucem,fequùtuï, l Penes quos autem fit veritas, puritas demonftrat i dofttinæ-.qux vti eft quafi Ecdéfis anima, ita lux

H eft ad diicernendas difcutiédafque tenebras, Ke-f l gula,qus refta ab obliquis feceruere docet -, Ly-f l dius etiam lapis, qui germana ab adult et inis,fep a-

1 nbsp;nbsp;rat,Potto quadotlriuam.noua ifta faé.lio,quâ coni' l nbsp;nbsp;tta nos amp;nbsp;ptofiteamut amp;nbsp;fequamut, partim ante

!■ 1 Neto id eft ignotü.Tantum enim ditferunt, quan^ ? 1 tumbumana cémenta a diuinis dectctis •. hoc eft, ' l quantum tenebtx a luce diftant. Haéleriu^ de di-' 1 fcetuendis afftiamp;ionü caufis,nüc agamus de ctu-), cis Chtifti V atio dufetfoque geuete, uç que iuiu-s

fte ex humanx carnis fenfu ab ea excludamiiS' Pe crucis Cyprianus verus Ecclefiæ Doólor ac paflorr । riogcnc-^fideliftïmus,conftantifftmufque Martyr Chriftj^ IC. ruditum atque pium, de duplici martyrio, ritati libcllum reliquit,cuiiis lcótionem omuibquot;® martjriu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliqlio' ilelibabojfed ordine,queni tenuit,mutato.Pïgt;*’î^ eniin loco confiderandum effe exidimo Martj'fi'' illud, quod occiiltum vocat ; amp;nbsp;cft omnium teW poruin commune. Nam eft etiam perfonaruni ƒ' iTinium , quæ ad ætatem vfque in qua viget i«’* cium,amp; boni atque mali difcriinen habetunpff' ueniunt.Neque locus vllus elTepoteft ilH rio, quod externum ac manifeftum noniinarsl’’ cebit,neque omnium eft aut perfonarum auttuquot; porum,nifi prius ilhid præeat. Non quit :11e, ftzurnnt N erones, Diocletiani, DM Magt;cimiam:nHnlt;^uam tarnen cejfat Diabolos cere Chriflimilittamprofejjos. Nuiiquam fine ina”'' CO funt, quiChriftum, pietatem, atqueiulün^® amant.Domefticum enim hoftem fectim geft’®’ qnocunque abeant,etiam fandifliini.Semper b«'quot; lum gerendum illud quod Paulus Roma.s.y.S^?' graphice depingit.Affidiia eft piigna cuius me®'' nit,Gal.pin qua non raro vulnera pii accipiiint,^ nonnunquam etiam fucciimbuntdta vt qgod

voluntjfaciant.Ad hæcquocunque venianttuequot;' pè°p«u'o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propaganda vfritatis ftudiofi, inciduquot;,' -

proiêqui- mundum quihanc audirefineindignatione«'’ , «u,- poteft.Quifquis illam defcrere,cum eaqiiediu®;

cum Chrifto fibi confortium elfe volant,cura«' lo certamen fufcipiat,eius odium,contumeliaSi’'' alTultus Temper expeólet,feratque oportet.In hquot; exercitiis facile cognofcuntur qui finc,vt ApoH“' licisvtar verbis, ç/AoSm/u

1 CONTRA lESVVTTAS. i8, I turn autem fint partiû noui confocialesgt; qux ipfi. ,1 fequiintut, caftra manifefte arguant. Vrxter ho-

1 ftes illos carneacfanguine conftantes,alfii.iue ob-'rit J fident oinnes eos qui cumlefu focictatem

J fe*poteftates,mundi inapetia,amp; fpiritales malitiç; perp««*» cumhiseftperpetuiomnibusfiliisDciluda.C^i^^quot;jyy*j_. jl elt; iftorum i'unt numero atque ordine,armis le in-I fti’.iunt,muni»iit Sc defendut qusE ApoftolusEpb.

I ftbiipfts cruce accerfunt,aut arma fuo fibi fabri-l cant Marte, non eft quod crucem fe ferre dicant JI Cbtifti. Ea enim tantum buius eft dicenda, quam

I ipfe bumeris imponitjSr qux nunquam deerit iis quipieviuete inftituet. Solusetiam afpeólusfce-Scelento 1 levata: imoiorum vitx,piis petfspe dutam fatis amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;quot;

'I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ,• ‘1.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O -, piavita

acerbamcrucem adtert;vtt ohm NoamO amp;nbsp;Loto, pjosmi-J Petro tcfte i.Epift. cap i.accidit.Ereuiter piibo- tomm

1 minis vita continuum eft in boc exilio certamen quot;'od“”' , 1 vt vcre tcftatur,qui in bac palçftta naultum ac diu .

1 exercitus fuit,ille lobus.Neque enim iUos,qui e-. 1 ius caftra fequuntUY,rude donat Cbriftusifed dum

I fpitant non modo fperare,fed etiamiufpirate eos I vult. Turn ergo demum ofbcio fuo, cum Sc vita, I plene erunt defunfti.Kefte quoque dicitur , pio- Vita pio I runabominum vitam etiameffe perpétuant pœ-'quot;nnpcipe 1 nbsp;nbsp;mtentiamiqux ft vera eft, nunquamcrucc Chrilti pondete

1 caret.Atcumnouifocii,quidverafit pœnitentiapcccitig« I feurefipifcentia,nefciant Ç vt ex ipforum Cctiptis quot;tiws, 1 nbsp;nbsp;nbsp;eftperfpicuum')neqac qua rationeveteris bomi-

l ftis rnortiftcatio atque fepultura,amp; noui viuiftca-I nbsp;nbsp;nbsp;tioftat,intelligant,nullambabent caufam, cut fe

1 Apertû Præter martyrii iftud genus, quod omnium'^ amp;nbsp;eorumpiorum,amp;r maxime intus in animi folius theat’ qui I'uo gericur,eft illud quod neque omnium eft te®P ( rum,neque omnium credentiiim , led eoriim

JJci VCtlquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,1, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

täte apudtum qui 111 tormentis vlque ad mortem p«““ incrçdu- runt in profefsione nominis lefu ChriftbSt'E“'. ' in(trumentum(fic enim loquitur CyP''* ■

” ' nus)fuo fanguine velut obfignarunt apud indN dulosiquorum dux eft fidei perfeétorChriftdSi'quot; audor Epift.ad Hebr.ca. ii.v.i.eiim omnibuspquot;’ i ad imitationem piilcherrime proponit. Sequu“' . turautem ipfum foli illi , quosadeam rem del'' git,atque vocat,hoc eft,quos ifto honore digquot;'; tur.Nam contumelia hoc nomine affici, madquot;'' I honoris amp;nbsp;beneficii loco ducendum efte,Apollquot;' Pauli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exemplo docuerunt,Ad.i,v 41. Docuetquot;quot;'

continua ctiam amp;■ verbis,in primis autem Paulus, cuiUS''^' mattytiü. tain apparet continuum fuifte martyrium. Chd' ftum enimcruciftxum is 8i animo circuntuliti^' voce expoiuit ac pinxit, amp;nbsp;vita fie exprelsiW'. eins etiam in fua carne circunferret ftigmata,noquot; pióta aut fióta,vti Francifcanum idolum, fedifo-mnibuscorporis fui partions imprelfa :vt qui^' num hoc meditatus eft'amp; egit,ex quoipfiun'quot; fuam focietate allegit lefus, vt expleret reliququot;' afflidionü in fua carne,pio corpore ipfius, id efti Pioiuiu Ecclefia.Non eft qiiidem pii aut prudentisvirb'quot; omnium rnete accerfere fibi mundi odium,aut nulla obft' J ® ’ ta iufta occafione adiré periculum, veritatisaiquot; | religionis prætextu : fed .1 Deo oblatam reiicere atque refugere,eft ignaui ac perfidi. Quareei» externa pafsione ac tolerantia , omnesEuangeÜ' cam profeffionem teftatam facere,nedum fuifiquot;' guinis profufione obfignare,nó fit nece(Te,amnes tarnen qui à cœlefti pâtre amp;nbsp;lefu Chrifto pro li-liis amp;nbsp;fratribus agnofci, èi non cuni perfidb

CONTRA ITSVVITAS. 191 que hypöCritis in externas tencbras,xtetnumque ignem proiici volunt, faltem anlmi, vti plerique loqi'.untur,pr3eparatione,vt ilia obfignent, oportet ; hoc eft, oportet fie comparatos feu compofi-tos animos habere , vt non modo pericula adiré, fed etiam morte obire fint patati,fi id gloria Chri- lefuuitæ fti,ecclefiæ falus, veritatisque caufa flagitet. An tales gerant animos noui ifti lefu focii,exhis quç (-„„f i h ;ôlenus geifere, amp;nbsp;ctiamnum gerunt, non eftchiifti I difficile diiudicatu. Quienim coniuratis hofti- m’ltyie,. I bus Chrifti perpetuo adfunt, cum hifque confilia 1 communicant, tyrannis frigidam fuffundunt,car-t nificibusfunt inftarflabellocum,adexcitanda in-I cendia aduerfus filiosDei,fefu Chrifti fratres at-■ 1 que membra-.denique qui eo omnia fua conferiit îl eonfdia, vt vere Chriftutri profitentibus crucenr ; 1 inferant,qui elfe polfunt animo ad earn ferendana ■ I patato ac promptó?

I lefiVi/itat cum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;htreticii , inimicis

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X Apoftollcu hiftotla dare cognofei-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur, ftatim atque Euangelica lux ra-fèffusE-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpargere fuos cc)epit,Satanam ex uangclicx

1 B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;citaffe aduerfus earn varia hoftium'''^“'^“’’

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;genera;qul etfi inter fe elfent diffimi-

I populo pletiqs qui perfepe a flabcllis illis cocita- toies. bitut.E'x gentibus veto eraut diuerforu generum

atqiie ordinum,vt ilia ferebant tempora : bus forte alias dicetiir,nunc dicere volo de re qiiodam,qiiod fingulari confilio fubornaiati^ peculiari artificio inftruxerat perentiis illeChU' Hi amp;nbsp;Ecclefiæ hoftis.Hoininum genus fuit vtvct' futiflîmum ita peftilentiffiirum ; quod , vt occulquot; tins aduerfus ecclefiam cuniculos agebat,ita pö' niciofius lædebat.Ad docendi munuscallidep''^'i mum irrepferat. Nam fub propagandi Eiiangdii| vmbra, vt apparet, fe infinuarat. Quia verono'j men Pauli erat in primis illuftre, ob mira in pt^- : dicando Euangelio dexteritatem , fœlicem® eo propagando,fucce(rum(qux res ipfi etiarnpb' rimorum odium conciliarat ) cum hypocritx®' fibi in primis oppugnandum cfle iudicarimtitt'*! id apprime fuis confiliis amp;nbsp;rationibus effeW'! ducibile. Namadgloriamamp; quatifiim, quxfda fpeófabant3amp; ad quç dodtrinam omnemin!leamp;' bant*, compeiidiofiffimam fibi cfl'e viam arbitrtquot; bantur.lnduta igitur perfona Apoftolotum,P’“' lum omni mendaciorum ac frauduin genere jfu® fummouere loco , deque fua deturbare fedegt; hoc cft,audloritatem ipfidetrahere conabantur;amp;t’ lumniis variis eum mire exercebant.Sicuti aute!^ hunc prx aliis impctendum infedandumque'®’ ceperant, ita hie fibi bene de fua vocationecoH' feius iftis non Chrilli,fed Satanat adminilhisl’’f ;

titer Sc conlfanter fe oppofuit -, probe intelligC’ Talfi do- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eos moliretur ifte hoftis.Vt ergo iftoriu*

flores amp;nbsp;impoftorum fraudes optime intellexit , itJ f’’ hxretici apud omnes ecclefias clariffime detexit ip*^ graphice quod dicitur pingens coloiibus : neqde depifti. id voce tantum, fed etiam fcripto : quoextai^', apud pofteritatem memoria , cum maxima vJJ-J Iitate coniunda. Habet enim Etclefia in gt;1’ Apolidi

CONTRA lESVVITAS. ij.} Apoftoli defcriptione omnium falfoium dofto-Tum Sc hçteticoïum viuam piduram;quam fi per-fpeétam haberent , obferuarentque omnes qui Chriftianum nomen profitentur, longe melius eu

plerifque agerOtur : minufque damni fentiret Ec- lefuin clefia Chrifti. In illa autem Apoftoli piftura , no-uum hoe de quo' nune agimus , impoftorum tictum genus , mihi omnium maxime expreftlim effe vi- petlonaTS detur.Eft enim tanta inter vtrbfquefimilitudo, vt adviuum ' 1111 iftorfinó módo imago Sc viua effigies, fed et-1 lam parentes merito videtiac did pofsint. Hoe I tantum difiimilitudinis effe anlmaduerto,quod fi-1 lljfuos patres malitia aeverfuna ,multis modis 1 vincunt. Sed id neque nouum eft neque mirum 'l vidcri debet. Nam eommunisvtrorumque pater

Satan loilgo vfu Sc multarumrerum experlentia, satan o-fit cpiotidie feipfo detetior Sc aftutlor. Quate mnium mirumnon eft,fi eiusÇvt did folet) Auirpju’çipo»-'ijAs'aoqjaTipau j fint,Sc pofteriuscorui iftius ouum, fit priore nocentius. In hoe pulchre primum con-fentiunt, quod vti illos fioftis ifte Chrifti ,vbi primum cœpiffet Euangelium promulgari apud gentes, fub Mofaicx legis Sc rellgionis vmora,

angelii lux fuos denuos radios fpargere amp;nbsp;velue poftliminioredire 5lefutitulos tetlos,amp; Ipecie pietatls conueftltos multlft^ue ad fallendum artl-ous loftruétos aftuteexcltault, amp;nbsp;luEcclefiam no modolnuexit , fed etlam mox euexit. Vtautem «yaluls faclllus Intelligetepofslt, «quanta fit Inter vwumcpie oidinem Sc fimllltudo Sc conlenfio

quos I dituminuertebant,Gal.i.

Hiero j Erant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.Tim.;. tuvao''^

nyin’ '^zatiuoaoj-o/^peya'wa-nOjTit.i.io. ti alijAttendentes fabulis,Sc' niandatisho’’'''

Rom 16.V.17. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j|

Sv M M A efl:, Pleudapoftolorum dodrina®^ aduerfariâ doélrinæ Chrifti,id eft,Apoftolic*’^. fabulofanbvanam,inutileni,gignentem nés amp;nbsp;ofïenfiones,fme(vt cenfores illi RoniJ'’^

dæ do| nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^ tii‘Jxûgt;i',Rom3,j6.Y-tl-

fuerCj ) Vt cperarij doloß, i.Corûith.ii.vui'^’\ i Phil-b Cauponari ac fallaciter trad^'quot; t fexinoneinJDei)S..Cor,ii7.amp;4.i.

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I qiieproDeo colere jRom.riS.verf.iS.

j|j)l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;! Quxfuafunt,non qui Chrifti, quxtc-

I ipfoïum J Dominari imperiofe,tyrannidem exer-d hnisac A cere in Ecclefia cum ipfuis contu-J fcopus, 1 melia,i.Cot.ii.v.io. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 Adigere alios in fetuitutem , Galat.i.

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yPeiifecutionem crucis Chrifti effugere,

'I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;amp;nbsp;in aliéna carne gloriari, Gal.ó.v.

■A fuamvidelicet ambitionem amp;nbsp;auaritiam, duasEc-' A clefiæ peftes,amp; omnium malorum fontes. Impé-n tandilibidine atdebant. In felciies, in alios cru-

I {Itinx, ita inPauló ipfrufque dotlrina , habemus \ ij eiam ac viuam effigiem, tü v erorum Miuiftrorft , I Chrifti,tvinr fincerx doftrin x'. coniungi enim hxc ’^1 debent ft retbe indicate volumus. Nequetam ■ 1 cxhngna jhoc eft oxatione cuiufquam xftimanda

enimipïîs impoftoribus fcribit Paulus. Profitétur fe Deum fcire,fed faills n^ant*' à Cypriano feite fcripcû;Efficacius elle vit^^ Ji linguæ teftimonium:habereque opera fus amp;nbsp;fuam facundiam etiam tacente linguajci ftméla vita elfe nequit, quæ non eft ad èlrinæ normam compofita,ita fercfitjVtqui’^ viuit ab hac régula diffentiétê,ipfam quoq^ de viuendi regulam violare cortûperequeii P|^i fit,etiam velit 3cconetur,vti omnis nas leges profligatas extindafque elfe cup‘t’|^j, eas nonnûquam fu.a oratione laudet-Creinte^’^^j nus eft vitç quam linguç fallaxteftimoniuffl'1 ■, confirmât fententia Chrifti, iubentis vt prophetasSc lupos ouilla vefte tedos abej frudibus dignofeamus. Quantumvis eniwquot; lent, ac principio nonnunquam etiam pr““^ ■j, fallant,tarnen tandem fe prodit lupinum Maxime autem ex fcopo,in quern quifque amp;nbsp;in quem refert fiia confilia acftudia,certa . dicatio peti poteft;vti non obfcure aliquot , lîgnilicat Paulus,hoc in primis notans in mI‘% i impoftoribus, Qquot;; ,

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I» 1 ZI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

in primis curç veris Dodoribus,vtfuasturnt‘’^._ tationes turn adiones accommodent doélrinÇ uinitus traditæ: vt qui nihil prius habeant, . quê melius ducant quam fuam voluntatero d* i næ fubiieere eique obedire. At falfis Doétot'“quot;! familiare eft,cq^leftem dodrinam adfcopufflf^ ipfi fibi præfixerunt infleótere : ita vt fuis eam 1^ uire cogant 8c confilüs 8c commodis,atque cupiditatibus. Id Paulus ad Corinthios Icribe*' acriter reprehendit maxime, i.Epiftol. capit^d^ de iis agens qui linguarum abutebantur d»quot;'’’

H quem Apoftoli locum enartans p'msEpifcopus,amp; Optimus Pauli interpres Chryfoftomusait ffxoTn/ ÿl quot;HW; mfj'i vi-ntZ 'ta. tI/jj ffwaptb/j 'nv x/-^» ctj-l Hom.js, n c/xzidopwv ^»TOv tÎÏ( s)ti(.A)i(n4t. Ad xdiflcatto-n nemitaqueEcclefix referenda elle omnia amp;nbsp;iftic igt;l amp;nbsp;alibi Apoftolus docef.quemfcopum qui intue-(irl buntur non facile aberrabunt ; at eum qui alio re-i|t| fpicitjfubinde iropingere eft neceffe.

(fl 1 a M veto ad qnem ordinem pettineat noui ifti Pfeuda-__ H Apoftoli, 8f quibus fint fimillores, Paulo ne an

perfonatis illis Apoftolis,confideremus.Qu^çPau- cum le-lil li fuerit dottrina teftantur ipllus Epiftolae ; qux fuiticis (11 veto aduerfariorum ipfius,partim ex Euca,Aft.i5.

9-I adGalat.partim ex HieronymOoprxfertim ex com ||1| ment.inEzech. i«.amp; aliis aliquot veteribus certo )-l cognofcerelicet.Summa autem eiuseft , Veteris (il legis obfetuantiam ( ipfiffima Elierony mi verba fuiit)Euangelicæ gratiæ aptare,amp; Mofem Chrifto

iii coniungereconabantur. Sedboc quaefoquantu-1-1 lum eft,fl conferatur cum lefuvviticae doûvinç tali 1 pfodiis, quibus vix pagina vUa eft,in qua non le-01 gat;ut aliqua in Chriftum multo atrocior contu-i 1 melia,qua ilia fuerittSi ob illud dogma Apoftolus 11 ÇOS etiam cum ftomacbo non dubitauit appellate . I ctucisChrifti inimicos quPinuerterentEuange-,1 burn , quodipfe auftore Chrifto praedicauerat, . I an pro coniutatiffimis Chrifti atque Euangelij , I iplius hoftibus,iftl habendi non funt ab omnibus, ,1 quiChrifto dedere nomeh , ipfum diligunt,glo-11 risque ipfius funtftudjofi ? Quern enim quaefo ha-, I bituri fumps Chriftum, ft nouos iftos audimus,8c 11 fequi volumusMagifttos? Qux enim in ipfum pa-j I ter contulit ovnamenta,exefta ereptaque ipfi funt 1 prope omniaiSc tradufta,non in îÀofem eximium, .1 VeiPtOphetam , fedin innumeros obfcuros 8i \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;N.ii).

agnotos fine fandos,vti ifti appellât,fiue per impiiros amp;nbsp;improbos homines fine fanlt;Sgt;^^ £os fine Deificatos.Ipfius gratia,morre, facriß*^ amp;nbsp;merito eins parta, per iftorû doólrinamdcl','' manis meritis,amp; operibus non bonis, fed nbsp;nbsp;nbsp;,

ûiperftitiofis, partim impiis non modo oblc®’'’' eft,fedetiam extindla amp;nbsp;fepnlta.Quidquçfof''^'^ liqinim facit,illa malorum lerna,impietatiso®^'J na,ac fcelerum nutrix miss a? QnxcunqUE^' iam ifti tradunt de purgatorio igné, mortuM'quot;” j inuocatione,ftatiiaiiim ciiltu,indulgentiis,p''ii’’ tu Rom. Pontificis ,ati(ftoritate EcclefisjS.'^. eius generis : quid aliud fiint,quam Humana mnia amp;nbsp;tigmenta aniljbus fabulis vaniora’Ai'’’ mera'x«'uiisÄv«eftjnaaxima pars eorum qnï' Apoftolicarum traditionum titulo ChriftiaH^P. bi,vt diuina oracula,ttaduntur amp;nbsp;credendaab luindaque obtruduntur ? Deceremnoiis nuß''*’ gere quid a'itinet ? Conft.it enimludaicas p’’*’?. qmnes,excepta ipf■ circunciïîonejquam ilH”^ _ imo Chrifti amp;nbsp;veritatis aduerfarij in pnmisvr?^ bant, excitatas amp;nbsp;reduólas elfe in Ecclqfiamr ' fe Chrifti efte dicit,admixtis etiam non paiK'*^-Ethnica fuperftitione 8c impietate. Et cum ta in his fobs religinnfm pofitam efte crederet ptum fuit,fic continuis additamentis excreuH rum aceriius vt prorftisfucrit intolerabilis:!* j ipfius mole coucidere coepeiit. Attamen q“ j qux qb antecélforibus inuenta inueótaque ’ I raqt, non fufftcerent, noui ifti architeih r^'- . jibfua fabricatas officina prioribus addere a tuntur.An id non eft 'i-nftMaaxMKÙy 3 die tenebras offundere, atque adeo parta lt;nbsp;1 fe,feruitucem reuocare ? Coniunóbas etiam j c^m Itfuvvitiça dodrina ^uxftjoncs inetu '

CONÏftA IESVVTTA.S. ts?, xkofas,inutiles,imo perniciofas,fatis conftat, vel èxeo,quod totum chaos Komanenfis Theologix ampleftuntur-.nequefe abhorrete à fplnofis feho-lafticorumnugisvlYlbi,quod fciam,fignificât. Vn-de euidentet conficitut, nouos iftos Pfeudapo-

ftoYos,quo i ad doftrinx nituram attinet, non dit-ferre à vereribu^nifi quo i iûorum qu*n iiiorum multo eft impuriot,8c corruptior doftrina , atque abEuangelica limpYicitate atquepuritate Yonge etiam temotior.Qimd veto attinet ad le infinu.ui- Artes di irrependiquerationem Sc addoétrinx t^fque ar cem,id eftjfuggeftumfiue cathedrampenetrandi,^ fumma inter vttofquefimilitudo confpicitur.Erât taium _ illi origine ludxi, ptofeffioneChriftiani, fed re

[ ipfa,ordinis,vti quidam Yoquuntur , neuttaYium, I hoc eft,qui neutram teiigionem. ferio. ampYeéYe-1 bantut. Vtraque tarnen ad fua compendia aftute 1 abutentes.Quamviamfincingrefftnouihypocri-

tï amp;nbsp;quo aitificio afcenderint ac peruenetint ad eum,quem nunc occupant,gtadum amp;nbsp;Yocum , eft pYerifque qui adhucfupetftitesfunt,nö ignotum. Laiua ad pietatem artificioie compofita conuefti-ti ptodicre mifetis afftiftifque temporibusmimi-luinrebus omnibus ivt reYigioue confufis atque contutbatis. Species vuYtus , vocis,geftus,totiuC-que corporis habitus fie ad tempus amp;nbsp;occafio-nesomnes compofitus Sc comparatusfuit,vt muY-torura animisiniiceretur fpes omiùa coYYapfq Sc

I iti.Puit autem'non minima parsSatanici artifici) '1 into, qùod puYchre fimuYarunt cum Monachis ' I (lt;Yaosignauia Sa Yunus in odium Sc contemptum ' 1 nbsp;nbsp;apuA omnes iamdudum adduxer ant ) niYiii fe ha-

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Nftiii.

infames eße notant,nullum fibi elfe ' data voce fignilicabant.At nunc re ipfa cOo citur , irtos vniim hoc agere vt ex vtrouin’1, fpoliis ditefcant, ipforum plumis fe ornent, que occupent fedes Si loca. Quod confiliu™*! confidero,venir mihi in mentem, quod de Samaritanorum aftu li-Antiq.Iud.n.c-8-'’'''^ . S^??w4rlt;/rfw,inquit,i« ludanru re^us fe effe cognatos-.'veritatemtHnc dtcendo • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L

fitlgere eu fortunam vtdermt ,confe^^lm infectet* ireuttne,amp;C'.\nlt;\c fatis apparet,non nouum, tus elfe ftrat3gema,familiare veri Deicultust ruptoribus,nimirû nulla ferio affiçireligioncl । iiis tarnen è re nata fîmulare atque pfoHteri: , animum infledlcre ac conuertere,quo lucri amp;nbsp;modi fpes aftulget.An non perfonati ifti Apo“”.’ vti illi veteres juvdcft^!,/

mis ftudent käs-poffauMju« v/ ’TatDcif Quid enim al'“ funt,qu3m impiorumPontiticum,ac imperitni Principum fuperftitiolique vulgi parafîti?An a, hoc ipfis eft familiare, ftudium, vt quos fubodot* tut apud iftos paru gratos elfe , ob libéra . pietatifque prQfeffîonem,magis reddant conhv calüniis inuifos?Ip viros pios atque doétosaiita ; fentes,aut etiam mortuos, quorfi alpeftüjfeftii’ çemque fuftinere non polfent, facundiâ exercf^ ( vt dicitur ) caninam , ac mortuos etiam theoa' no rçdût déte.Hieronymus de illis quos( vt ISazareos nominat,inter extern fcribitTwïiaWtH’ tnfuo loco alten Jenfut convruet-^teri ajjuere nii^' Id quod non modo Paun verbis confentit fedti iamea quodammodo explicat:prxfertimqult;’‘' a.Cor.diófü fu,it,ipfos verbu D.ei cauponari rumpere folitos fuilfe.Hac parte eos fcdiilo inn''', tur noui ifticaupones,vel dum ad gratiamfmy, tificibus de Scripturis loquunturtvel dumPru’i'''

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fUIH)

CONTRA. lESVVTTAS. loj çum,quos fuis prxftigiis fafcinarunt,ferulunt au-ribus'.vel dumfutentis vulgirabiemin nos , quos æque norunt atque antipodes,excitare,amp; accent dere conantur.Tuuacette demonftrant t^uam veie dicant fcripturam effe inftar cerei nafi. Eam e-nim quo voluut inftcèdunt, aut potius contor-quent.Nam Ipfis qpod voluut, fonant Scriptura-rum verba,in bis,quodfuggetit atfeifus , vident. Quod libet,ipfis factofanâum eft. Sed vehemen-tet falluntur,fi nos ex fuo iudicant ingenio. Nos didicimus ex Paulo,multo religio.fius traûare facta oracula.Certa Spiritus faufti in verbis agno-1 fciîuus effe fententiam,cui noftrum iudicinm,vo-l luntatem,a{feôfusfubiicere alîueuimus.

t R E L I Q_v v M eft,vtde fcopo quoque doftri-Scopus I ns videamus. Ç^o fpeftet nouocuna iftotum Ma- ' I gifttorum turpis amp;nbsp;fetuilis )wxoik1!(, ctudelifque ambitio’ I lt;UMip«,v'nx,vita 8i fafta velut effetla qpxdam date amp;nbsp;auati-^1 demonftrant.Ét veto plutinta confilia non nili ex“®-'1 eiientis cognofci quotldie experimut. Narvatur ' l quendam ex Francifcana familia , qux plutimos 'I crudeles lupos amp;nbsp;aftutasvulpes haétenus aluit,

I petuafiife adfummi illiusPontiftcatus dignitatê '1 jcfedemmitoartiftcio.Isfibiedéticutabat fem--

l pet expand! pifcatotium rete , quod plerique o-I lianes ad eximix fanéf itatis figniftcationem refe-1 nbsp;nbsp;rebant, ficque interpretabantut. Sed quid acci-

l dam effet confequutus , id eft , ad fummum ilium l apicem petueuiffet, turn demum defitum eft ex-1 pandi myfticum illud rete. Se quid animi confi-1 bique babuiffet ilia vulpes,intelleétnur fuit. Ita fi. I qu!sfit,qui vel uefciatjvel dubitet.quorfum fuerit I ab iftis coufoeiallbus confiélus amp;nbsp;vfurpatus,non, I minus in fpeciem religiofus,quam nouus lefuitx I titulus,8ç fumpta pietatis eiuditi^nifque fpecles

aiitpotius larua:confideret quid àlaruatisj»' . li^iofis fit paucis annis efFeélum, 8^ ex oblcuti mistenuifsimifqueprincipiisadeo bveui tenjP. re quo fit peruentum , facile intelliget, fi • fcintillam vlia habet/ua ne illi an quæ funt C fti quæfierint.Deine cultus,an fui ipforum cura,ad bancperfonam induédam ipfos rit,in riïudquèinduxeric thearrii. Ex infimis 'J' felliis ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfofne euexit

ûiæquean Chrifti gloriat ftudium?Expuluer^’ vt Propheta loquitur,fl:ercore,in amplifli™^. nios,Pontificiàliaque palatia,quibiis côiûébj“ non impares cenfus,ipfofne traduxit defider'U* lutisEcclefix Sc cômiferatio ruinç accalanu^ât ipfius,an priuatorum commodorumftudiiPC®’” pónantur parumper veteres ac veri Apoftolic'quot;'' illis nouis, quid inter ipfos fimîle? îmo quid U® diflîmile? Conferantur etiam veteres monâlt;^ curb iftis nouitiis,Quis credat banc prolem ö lis patribus ortam elfe^Si veto cum médis ït’', amp;nbsp;recentioribus conipararelibet, etfiomnes vno illorqeridacii pâtre ortum ducant,tarnen gt;nbsp;prx bfs'îgnaui, ftupidi, acmiferivideri polfin’î' Nâtn bos pauçiffimis annis haaiores opes conq“'' fiuifTeatquecbllegilfe, altius etiam confcehdil quam illos aliquot feculi$,res ipfa teftatiir. Mnu' cnim parafan^is pofteriores a nteiierterunt ptio res:euenitque quod nófaro inter viatores vfiiu-' nire videmus,vt qui fe’rius viâfunt ingrefliduquot;?® interùaifo poft le relinqûant eos qui antecelfer’^' Tantfivalent in conficiendisnegotiisjdiligentU) celêritas induftriaiquibiis iftos pr» aliisomn’' bus inftruxit communis pater Satan,Àtque ids'.'' re animpduertere 1 icet quod iriter homihes perif pc fit,vt fint inter multos liberos minimi natibp^' rentibiis inuItocAariores aliis.Videntur enim

CONTKAltSVVlTAS. toj teï'bpTX üs abdicati,ftquidem ilVi neglefti iacent, foli ifti in deliciishabentutjdiuitiis augétur, ho-noribnsque omantut In fumma hos legitimos ac geratanos Komanx fedis hVios,alios nuuc fputios ede direres. An tuipii lucta etiam ifti i'etdantut fatis teftantui captatx Vub pietatis ptxtextu hxte-ditatesdegitimishxvedib-us exclufts.Boui ifti fo- Matth.s.

' I curaEcclefis contumelia affedieut ifti fantVbii a- ■ ' 1 pudquos obtinue' unt amp;nbsp;etiamnum exercent,in-' I quifitetiafqux fidei vocant^iudiciajidonei teftes ' 1 cdepodunt. Certe ctucem Chtifti, quam multo 'I nbsp;nbsp;niagis,quampllmKomani milites,cótingete hot-

I ’‘^nt,piotum ceruicibuslonge ctudelius quam il-’ I lijSiraonis Cytençihumetis,, imponunt, Sc ferte ■ I cogüt.Ex his atque aliis qux figillatim notate ef-

I oitiues fani iuAicate poffunt anno iftos iuftius aJ-I 'nM«t Sc âcJn/p'içKt quam Ecfuvvitas aut Chtiftia-' 1 nos (, cuius nominls éos etiam pudet ) nominate

I d^beamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ob caiifam oninem de religione cogitationen'»quot;' dum curam abiicere plerofque non modo musjfed etiam fummo cum dolore cérnimus. nimis veram efTe fateor illam de diflenfionômquot;'' ,

Vnde in titudine ac diiierfitate querelam , qux res etifquot; ' inultis o- mihi vehementer doletjtajquod quos feqiianti*' liantut. fe videreUpgant, non exveroreligionis rio,fed ex odio,tædio arque naufea proficifci tiflimum eft. Nam fihuius ferio afficerenturfti^' dio, facile vidèrent, quinam fint fequendi. Mijl' î certe queriili ifti ac nimis delicati, non feciis H* Quibus cerevidentur,acfi in meridie accenfis miiltis 6; D^erulii-cibus multi contenderet,qu3cnam,vt lucidior,®' niikT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fequenda .quifpiam otfenfc

concertatione illa amp;nbsp;multitudine luminiim, fei® abderet in obfcuram fpecum , omnemque luctm fugeret.Quafi veto negleétis iftis omnibus Iumgt;-nibus folem potius afpicere , ipfiufque lucemfequot; qui nö poffit atqiie etiam debeat. Nos fonoravo* Ouid fc vocat Deus,quorfum ergo nos rauci ho-qucndum minum clamores remorantur’Nobis per fuum ü-nobis in lium,vt redWfimam viam,ac certiffimam ianuani, tanuopi- pg natefacit aditujcur nos excotritatæ ab homi nionuni i ' nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

varictate. nibus amwiges conturbant? Clara eft vox modo attenti fimus ac dociles, plana qtioque eft via,ne-miniquevel obfcura vel inuia , nifi iis quioculos aperirerecufant. Veritatis amantes fe efle omnes clamitant,eamqire fe quærere iadant ; at in mul-torum linguis hæc vox quidem fluftuat atque na-tat,animi vero alias cogitationes agitant,aliaque ineunt confilianieque cognofcends veritatis ma-iotc

iore affictuntin ftudio , quam Pilatus ille, audito loan.19.3« Chrifti de veritate fermone. A.tque hxc eft nó mi nima diffenfionu caufa vti aliquando me demon-ftraturuni efle cófido.Si veritate amamus 8f quae-rimus^cur homines potius quam Deum refpici-mus atque audimus?Cur non potins ad ipfum vf-que fontem recurtimns,quam riuis addidi h3ere-\ mus? Cur potius præientibus affixi confidemus, qu.im præterita in memoriam reuocamiis? Cur nó poiïus a pia doftaque antiquitate amp;nbsp;pietatis for-mam,amp; veritatisrepetimus regulam,qUam ad no uos impingimus fcopulos?Vt veto aliis omnibus inptïfentia omifsis,ad nouum Satanx prxfidium redeam-.Conibciales ifti nuper nati,adhuc pueri, cuin oinnia nouare ftudeant, antiquitatem tarnen iaftare , nobifque(fi Deo placet ) opponere non lefuuita-ceffantiverbis laudant,quod fadis damnant. Lin-guaconfirmarealTererequeconantur,quodmanu' demoliuntuv amp;nbsp;eitertunt. Antiqux pietatis,hoe eft, Apoftolicx j dodvinam amp;nbsp;religionis fotmam amamus,veneramut, reftitutamque cupimus, 8c quantum poffnmus reftituimus,attamen nonita-tis rtudium nobis exprobtare nouatores iftosnó

1 pudet. Vetufta quidem illa Mofaica inftituta, I quæ Deus vti fanxerat {emel,ita poftea abrogauit I fepulta excitare in lucemque teducere veile, ilos I fummam effe impietatem, Denmque velut ftul-1 nbsp;nbsp;nbsp;titiae damnare exiftimamus. Ifti contra, illa non

I fecus atque illi ludxoChriftiani retinenda effe I contendunt ; qux vero in eorum locum per fuos 1 Apoftolos fubrogauit Chriftus, abrogant ; vt du-I plici tatione fe Dei atque Chrifti ipfius hoftes êf-1 fe demonftrentivt qui non modo in vetita hitan-I tur,fedetiamcupiant negata,hoc eft,quodper I verbum Dei non licetjConftituant, quod vçvo li-I «ctjirao vero,quod eft conftitutum Sc ftabilitum.

deftruant atquetollaiit. Res itaqiie ipfaoftenJi'' ipfosàSatanafiibornatos 8c furrogatos eflcjn’'' t ad antiquam l'eu veram religionem reuocanda® I fedvt,quam in polhema ifta Ecclefiæ3erate,qW' fique fenelt;Sa,induxit çonfullonem,foueant,qiios ille iampridem fparfit errores partim confirmiquot;' do,partimaiigendo : atqueiam niiiltis inodisp^^ j fuos antecelTorcs deformatam religionisveriet' ligiem,magis atque magis corriimpendo, fiipct' ftitionem amp;nbsp;idololatriam ft.ibiliant ; idquept'’ prasftigiatoris huius more fub reformationis inftaurationisfpecie,fed bene habet quod de W' gendofubfidiario ifto milite pauloleiiiiscogiH' uit hollis.Sic eniiu Eu.igelica lux iam fuos radios longe atque late fparfit,vt non lit ipfis facileeam extinguere:tam altas in multoriim animisegitta' dices veritaSjVt earn euellere fit difficile. Dolen-dum tarnen elRinterea nonnullis incaiitis amp;nbsp;un-

J peritisjauc,vt difertius ciim Paulo loquar,/«®«'^ io. ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÀvciiTi/f 5 fie iftorum falcino 8c deliriis pffquot;

Gal.î.i. flringi oculos, vt illos terræ filios 5 non alitetat-qiie cœlitus demilTos angelos excipiant,audiani) mirentur, 8c fequantur. Seil ita funt compatati loap.a.ij). multorum ingénia,iuxta Chrifti fententiam,vta-ment tenebras prae luce, cxcos duces quam per-fpicaces feqiii malintzdenique crudeles liiposü' dis palloribus anteponant,atque exitiura magna redimere,quam falutem gratuito oblatam reciptquot; le potius velint.Mirandum fane amp;nbsp;fimul miferan-dum,circunforaneos illos fub Apollolicarumtri ditionum vel obtrudentes abfurdiffima amp;nbsp;à veri veterique pietatis forma alieniffîma audiriacre-cipi,amp; interea,velut claufis oculis atque aiiribuS) præteriri quæ Lucas in Apollolica hilloria,de«' tholicæ 8c yerx Apollolicx Ecclefix incunabulisj

CONTRA. lESVVITAS. xqz çrimâquc inftituüone amp;nbsp;conftitutione, pari fidc tradidit,atque hiftotiam Chrifti,hoc eft,Euanger licarafciipfit.Qiusdubitare poteft,nifi planq im-piuSjVt vnum fctiptotem Lucam,ita vnum audio-rem Spiritum fanftumvtnufquelibri effeJNeque Apoftoli dubium eft,quin bic Spiritus Ecclefix Cbrifti tu- Sæ * tor amp;nbsp;dutlor voluerit tradi at que pofteritati te-linqui earn formant Uteris confignatam,vt ba m». beret perpetuo atcbetypum,quern fenjper jntue-retur atque imitaretut-AptifTnite fane fimul amp;nbsp;ve ridime iudicauit ^xiimuSiComienire/vtmMoreflit ÂKChrilitamfuit.gentts incunabula, cognofceretiu-^ dcantytjua pofleatjuamcognifuxnhabucrint, iambus rebus udoleuertt,nfdem intelligant colla^fa?n rehgio-nemmliaurafidam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quantymuis breuis ea

1 tlain ecclefix conftitutionem pertineat.Hic enim 1 nbsp;nbsp;nbsp;vldere licet,qux do£lrina,qux ftdes,qux difcipU-

l na amp;nbsp;luTO^lot, Apoftolica fuetif.amp; qnx Cbriftiana I accatbolica elfe debeat. Et ex iftis initiis atquc I nbsp;nbsp;nbsp;fundamentisjcerto cognofcerelicet, quid poftea

1 apte ac tedle, amp;nbsp;quid fecus exxdiftcatum addi-I tumqt ftt.Ex bacrégula,quifquis prxditus eft me-

1 I diocri iudicio,facile intelliget, quid in teligione ' I admitti ferrique debeat,atque non magno nego-

I tio légitima Sc germana à fuppofititiis adulteri-l nifque difcernetet. Atque nominatim facilime I deprebendet fucum amp;nbsp;fraudent Satanici buius fo I dalitii,tunt in nomine,quod fibi noue finxit,tu in I re,quam fibi talfo atrogat. Qiiid enim conuenien I tins quam vt qui Gbrifto fidunt, quique. ex ipfius I fcbolà ac familia fe efte pro(ttetur,ab iplo cogno-1 mentum accipiant amp;nbsp;retineant, nominentdrque I CbtiftianbQuid etiâ iuftins,quam vt qui fe ipftus I difcipulos proftteturjeiufdem teneant ac fequatt..

tür dogmata? Atquevtifua appellatione »q«’® * cum iplb habent amp;nbsp;cognationem Si coniund'’^' nem,amp; focietatem teftificlntur: ita etiamomf® hæc vita atque fadis demonftrent ac velutio®“', gnent?Coniungenda ergo eft nomini res ipfic®® ' uenies,ne quod voxafterit,vita negetjamp; derou®’ ■ à focietateexclufijin exteriores tenebrascuffli’y' pocritis omnibus pellamur. Qiiod fi res,hoc«*’ Chriftiana pietas amp;nbsp;religio nobis eftcordi, n®® eft quod appellationis earn profitentis nos vdPj lefuuitsc dear vel pœniteat. Adnouosverofocialesqu®“ Gezitæ. attinetjCÙm idem fit Ies V s qui christysA

Chriftiani nominis fe pudere non obfciire fig”!' ficcnt,atque conftet ipibs deftitui re, quæ fioni nominis coniunfta efle debet; non eft q“®“ fe lefuvvitas appellent,amp; cum lefu focietatem ƒ habere dicant:fedfi verum dicere voluntthocÇ ’ rem quæ ipfis eft propria, fuo exprimere noni'^ cupiimt: pro lefuvvitis Gezitas fe amp;nbsp;veriffimc’ , aptiffime nuncupare poterunt.

AN T ITH E T O N SE^ COI^ iatio do^lrtna lefii cum do^bina Iefititarum pa-piiEcoritm : ex S.Uterii,Patrum firiptb amp;le-fiitarnm fitrragintbtu collegia.

3^ Aera Scriptura eft doétrina inr-perfsifta,mutila, manca.-quæ non omnia quæ ad falutem, fidem, amp;nbsp;mores pie viucndi pertinent. In lefkitarum Cen/ùra Colonienß , fil. zio. Inepere Catechiflico Canifiiifil. ii6.t6o.

SAcra Seripfurti,eït doElriMperßikufi’ »gt;»-merie ontmbtu nbfiluta : qux, continet e-O.}.

Data eft mihi omiiis poteftas in cœlo^u terra Euntes ergo docetc omnes genees,bapt^'j te- eos in nominePatris , 8! Filij, amp;nbsp;Spiritus'H •fti, docentes eos feruarc omnia, quatcunque'” dani vobis. nbsp;nbsp;Matth.2.8. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, J

Paracletus autem Spiritus fanólus,queffl nU'* I Pater in nomine mco., ille vos docebit omin^ fiiqgeret vobis omnia quaccmique Jixi vobis.

Hæc ftriptafüllt,vtciedatis,quodlefuseU lius Dei ; de vtcredentes vitainhabeatisiniiuquot;' ne eins, lohan.ro.

Vos fcitis( inquitPaulus ) qiiomodo traxerim vobis vtilium ; qua minus an nunciHL vobis,amp; doccrem v os publice,amp; per domos ƒ* J ficans ludxis atque Gentibus,in Deuinpœuii^ tiain,amp; Pi lem in Dominum noftrum leiiimCW । ftuni.Non enim lubterfugi, quo minus annunc*^ rem omne coniilium Dei vobis. hamp;.ia-

Qnccunqux ftripta funt, adnoftram doiibgt;i* fcripca luntivt per patientiam amp;nbsp;confolatiou fcripturarum fpemhabeamus. Rom.q. , . ÏU vero oermane in iis,quæ didicifti amp;■ funt tibhfcicns .i quodidiceris;amp;’ quiaabiuHquot; facias literas nof}i,qiiæ te polfüt inftruereaihquot; tem per fidem,quae eft in Chrifto lefu. Omuij^ nim Scriptura diuinitus infpirata,vtilis eft u“) * cenuii4i,ad arguendum,ad corripienduwi

it| nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;___________________________________

1^1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

1 duos babitos in comitatu,in difcipulatUjin condir ;'4 ftu'.qulbus obfcura quaeque differebat,illis dicens d datum elfe agnofceve arcana, quae populo intelli-

I gere non liceret? Latuit aliquid Petrumacdificaia-dxEcclefixPetram diétum , claues vegni cœlorû

4 confecutum 8c foluendi amp;nbsp;alligandi in coelis Sc-lil in terris poteftatem? Latuit amp;nbsp;lohannem aliquid

dileftiffimum Domino ,pedori eius incubantem, fl cuifoli Dominus ludam proditorem demonftra-). 1 uit,quem loco fuo filium Matiç demandauit'Qmd

1 eosignoraffe volmt ,quibus etiam glorlam 1'uam 11 exhibuit,8c Mofen Sc Heliam,8c infuper de cœlo }1 Patrisvocem? Dixerat, plane aliquando, Multa

1 habeo adhuc vobis loqui, fed non poteftis modo gt;nbsp;I ea fuftinfere'.tamen adiiciens,cum venerit die Spi »I ritus vetitatis ipfe vos deducet in omni yeritatc, il oftendit ,;illos nihil ignoralfe , quos ornnem v»-, I litatem confecuturos per Spiritum ventatis re-J ptomifeiat. Idem lib.de T^efurreä.cttrrtis,

Hæretîciexconfcientia infirmitatis nunqu’®^ ordinarie traétât. Item. Aufer hæreticis ■ cthnicis fapiiintm de Sciipturiis folisfiws ftiones fiftant,amp; ftare non poterunt.

Manifeftauit temporibiis fuis verbum fuui”!quot;' prædicatione,quæ crédita eft mihi Hæc eftp'’'“* catio.Omnia enim Euangelion continet, fentia futura,honorern,pietatem,fidem, i omnia praedicationis verbo concliifit.

Nam cum Dominus i e s v s niulta fecidet) omnia fcripta funt ,fîcut ipfe fanétus Euang^'' teftatiir. Multa Dominum Chriftum amp;nbsp;dixi»^ . feciffc:, quæ fcripta non funt. Elefta autenilt; i quæfcriberentur , quæ faluti credentiiim cere videbantur. De bonovtdnttatth

Quidamplius te doceam, quâ idquodapU“/, poftolum Jegimus ? Sanôla enim Scripturano”f doétrinæ régula figit,nc audeamus fapere oportet.Nô fie ergo mihi aliud te docerejuili*^ ba tibiDoólorisexponefe.'Z)« CtfttateD’hl*'^^' c.i. Hic priusper Prophetas,deinde per feip^f' })o{lea per Apoftolos,quârum fatis elle iudicau'^’ ocutus,etiam Scriptura condidit, quæCanongt;^’ nominatur,en3inentilîîmæauthoritatis ,ciiifidei’’, habemus de his rebus quas ignorare non expelt;i''’ ) nec per nos ipfos noife idonei fumus. Lib.ij-XŸ ig.Ciuitas Dei credit Scripturislànftis,veterit“* ' amp;nbsp;noiiis,quas Canonicas appellamus. VndeÂ“^ ipfa concepta eft,ex qua iuftus viuit,perquaffl“ I ne dubitatione ambulamus,quam diu peregti'’^' I mur à Domino. /» Epiflol.lohan. traitam 1' • * Maxime debetisanimaduertere amp;nbsp;memoriy''^ ftræ mandare,quod côtra infidiofos emies

CAPVT PRIMVNL zij voluit çonere firmamentum in Scripturis : contra quas nullus audet loqui jqui quoquomodo fe vult videri Chriftianum. Quum enimpalpandum fe prxbuiflet non illifufficit, nifi de Scripturis con-firmaret cor credentiuni ; profpiciebat enim nos futuros. In quo nos palpemns non habemus, amp;nbsp;quodlegamushabemus. /idKolnfiafnt/n, Epi-jiola 3. Scio enim Excellentiam tuam , quo-rundam petpeti obftinatiffimas contradiftiones, qui propterea putanf.vel putari volunt, Chriftia-nam doólrinam vtilitati non conuenire Reipub. quia nokint ftare Remp-firmitatevirtutum, fed impunitate vitiorum. Ad Inlianmn E.pgt;fl.^' Omnis fanélorum librorum feries ad noftram fa-lutem fcripta eft, 8r hoe maxime auribus noftris intonat,amp; iterum atque iterum replicat, quid fit Omni homini cauendum,vel quid fequendum. In quib’ libris tua dignitas optime excrefcere folet, quiaper illos nobis loquitur ipfe Deus amp;nbsp;Dominus nofter^S: piç voluntatis nobis demonftrat ef-feftum.Rçcognofcamus5amp; recogitemus quali ho note nobis illius legatio fit accipienda. Quid fi a^ rege legatio,aut in diluculo ad nos veniret, nunquid non mox aliis cutis pofthabitisjprompta vo-luntatejSc cum omni deuotioneliteras accipere-musjamp;legentes implcrefatageremus?Et ecce de cœlo cœlorum Rex regum amp;nbsp;Dominus domina«» tium imo Stredeptor nofter per Prophetas amp;nbsp;A-poftolos dignatus eft nobis dirigere literas fuas, non vt aliquod feruitiufibi nqceftariu nobis demander,fed qux ad falute amp;. gloria nobis prodeffe poffintjinnotefcat.T)? Do'tnnA Chnfltanatlt.Z.c. 9.Inhis qus aperte pofita funt in Scriptura inuc-

«4 D E- S C R I P T V R A. tr'/ts Petihant-, lth,^.c(fe.6- Siquisjfînc Chrifto, fine de eiu.sEcc!e/îaj/îiie de quacuoi)’ alia re quæ pertinet-adftdem vitamquenoftrj’’ non dicam,fî nos,fed (quod Paulus adiecit)» ® gelus de cœlo vobis annuntiauerit prxter q“Ciquot; quod in Scriptutis legalibus amp;' EuangelicisaccCquot; piftis, Anathema fit. Epiflola 2. 4^/

Hic(in S.Scriptura)Philofophia:quoniâonin^ oinnii'i naturarum caufx in Deo creatore Ethicarquoniam bona vita amp;nbsp;honefta non aliuquot;, formatUT,quâ cum ea,qiiae diligenda funt : admociû diligenda funt,diligûtiir:,hoc eftjDc“’ proximiis.Hîc Logica:quoniam vçritas,lunienlt;l“ animæ rationalis non nifi Deus eft.Hic etianil’ dabilis Reipublicæ falys :n,eque çnim ftoditiir Ciuitas,nififundamento Si vinculo firmxque conçofdiæ.-quum bonum commune“ ligitur, funyniim atque veriffimum Deuseft. ƒ'* *£)o£lrinii.Chrtfliana. T itubat fides, fi rum Scripturarum vacillât autlioritas. fide titubante , etiam ipfa charitas languclc^' i:tbro^ Z. De Bapt. C‘'':r.- Dtc

Non afteramus ftateras dolofas vbi appendanin’ quod volurnus,amp;' quomodo volumiis proarbin*’ noftro, drcentes, hoc graue eft, hoc leue ell,lc“ , affetarniis diuinam ftatetam de Scripturis 6tis tanquam de thefa.uris dominieis; : 3f ini“ quid fit grauius appendainus ; imo non appeui«' inusjfed à Domino appenfa recognofcamiis.

HierD.ftiper nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pr.-.pt». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

Si iuxta Apoftoîum Paulirm Chriftus Deivif' j rus eft,8c Dei fapientia;Qui neftit ScripturasHÇ' Içit Dei virtuteni eiufque lâpientiam. Ignorant^

Dei fermo,amp; verx,fapientix dofttina, qu^lo-lt;^uitut,8lt; perfefta,Sf abfoluca funt.

Sufliciunt fanftx ac diuinicus infpiratç Scripta-rs ad omnem infttuftionem veritatis.

DixitjfolafanftaScriptura opus nobis eCTe, at-lt;pic in ea dppium, expreffiffe cpixcunque ad falu.-tem nece.ffafiafuntbomini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Potiffinaaadreäiinuentionemvia eft medita-tio diuinarum Scripturarum. In iUis namque Sc [ agendorum pvxcepta inueniuntut,8c vita beatotû I viiorum dare depifta,inftar animatatum quatun-I dam imaginum,qux fecundum Deum eft conuet-1 fationisjad bonorum operum imitationem tradita I ptoponitur.Et quidem quacunque re indigerc fe ' I quiiquefenferitjftiUasverfauerit, quafi excom-lt;1 muniquadam rerum medicarum ofticina,commo ' I dum infirmitati fux pbarmacum inueniet.

51 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cyriliis lib.iz.in Ioxn.

1 fed quçfctibentes tarnadmoreSjquam ad dogma-11 ta putarunt fufiicete ; vt refta fide êc operibus ac il veritate rutilantes ad regnum coelorum perue-i \ niamus pet feium Gbriftum.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fpr ba- f«.' FF.i.fewo 1,

I Nibil nefciens(Deus'^Sc jquo dcuque coducibl-l le eft prouidens,quodcunqi conducit nobis ag.no-1 fcete,ipfe reuelauit nobis. Quorum autem podus I fetii non valemns,illafrlentio occulurt. Hxc 'é'quot; i tut nos ipft amemqsjtn hifque immoremurjn'i'd.'**^

limites ab xtema voluntate definitos tranfcc”''* tes J neque diuinam vlla ex patte traditio»^ tranfgredientes.

In facris literis nihil vitiofum, nihil intoquot;“'' niens , nihil impurtim, nihil falfunrnilifott^!,’ quod peruerfos quofque dixifleveî feciflefi”^ Scriptura commemoratjpenitus inuenitut. SandæScripturæ femper fuadent honefta briajfemper inftant humanæ faluti, femperhoi* tur ad cœleftia dona, fetnpcr pliras amp;nbsp;fixas re?“’ lastenent.

Teftatur,fandas Scripturas omnia qua: de , Ho tenenda funt,abunde cópleéti. Et ob idfo”’“ nes Chrifti efle.Lib.?. ca.i. Sola vera ac viud'*-. des illa eft, qiiam ab Apoftolis Ecclefia perceP''’ amp;nbsp;diftribuit filiis fgis. Etenim Dominusomni“quot;' ' dedit Apoftolis fuis poteftaté Euangelij,?«‘l“’* veritatem, hoe eft Dei Filij doóèrinam cog”? uimus, quibus amp;nbsp;dixit Domiqus. Qui vos a^ me audit,amp; qui vos contemnitjme contemnit) eum qui mifit me.Non enim per alios difpoamp;'“ nem falutis cognouimus gt;nbsp;quam per eos pet 1®’ Euangeliumperuenit ad nos. Quod quidam tuquot;*' prfconiauefunt,poftea vero,per Dei voluntate^ in Scripturis nobis tradiderunt fundamentuin çolumuam fidei noftræ futurum.

SET) defiEliu ille finEla, fcriptttrt, eflaffigt;ntent0 traritfiofium. H«c illi ibide™ gt;nbsp;:»o.In opere catechiftico Cäniß}}fo.i6i-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R I M V M ■_____

ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Teftes.

I'I Non facietisfinguU c^uodvobis reftum vi-1'1 detur ‘.fed quod ptscipio tibi ,boc tantum fa-•1 CKO Domino ; necaddas quicquamnec minues.

I No addeiis ad vetbum,quodvobisloquorjnec ') I auferetis ex eo.Cuftodite mâdataDomini Dei ve-,l ftii,quae ego pvxcipiov obis. Dent. 4.

I poctitXjbeneptophetauit de vobisEfaias,dicens, 1 Popuius bic labiis me bonorat, cot autem eorum I longe eft à me ■. In v anum autem colunt me, do-i tentes doftrinas St mandata bominum. Mattb.

l bit VOS. loban.«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

I Oues fequunturleium Paftoremjquiafciut vo-I cem eius-.alienum autem non fequuntur jfed fu-l giunt ab eo,quia non nouerut vocem alienorum. I lohan.io.

jrft DE S; C R 1 P T V R A bis,præterquâ qiiod ciiangelizaiiimus vobisjAn^ thema fie. Sicut prædlximus 8i nuiiciterumife’' fiqiiis vobis eiiangelizaiierit prxter id, qiioJ cepiftis,Anathema itt:. Gal.i.

Mali homines amp;nbsp;feduólores proficitit in pd“’’ errantes amp;nbsp;in errorem mittentes Tu veto pernU' ne in iis,q!iae di Jicifti 8^ crédita funt tibi: feie®'! qito didiceristSr quia ab infància facras lirerasn® fti, quæ te polFunt inftruere ad faluté per fiiic’quot;’ qua’ eftin Chriftolelu. i.Tim.p

State amp;■ tenete inftitutioncsjquas didiciftiS“’ per icrmonéjfiue per epiltolâ noftram. i-Th®;’

Paulus perambulabat Syriern 8d Cilicûm/^ firmis Ecclefias,pixcipiés cuftodiie pric^ép^ ' poftoloriim amp;nbsp;Seniorum. Aôl:.i$.

Si quis appofucritadhaecjapponet Deus Wf. ilium plagas feriptas in libro ifto.Et fi quisd»”^ luierit de verbis libri huiiis,aiifferet Deus piU'^ ciii^ de libro vitç. Apoc.ii.

Obfecro vos fratres,vt côfideretis coSjqu' fidia.amp; offendicula contra doétrinam, quant v. didiciftiSjfaciuntjSc declinetis ab illis. N.i» f citilinodi funt,Domino lefu Chrifto non feru'J*“ fed fuo ventri, amp;nbsp;per aflentationem amp;nbsp;blanu quentiam decipiunt corda fimpliciiun. |

Amen dicqvobiSjfi quis fermonem meuiu uauerit,mptteni npn videbit in atternunid®'' r

Si quis audierit verba mea,amp; non créaiae ego non iudico euiiijfed.fçrmo que locutus

Arreptis,Nadab amp;nbsp;Abiu filij Aaton,thuribulis, ijnpofuerunt ignem, amp;nbsp;incenium deCuper offerer tesjcoram Domino ignem alienüjquod eis prxce-ptü nó eratjegrelfufq’, ignis à Domino,deuoraiiit eos,amp; mortui funt cora Domino, dixieque Mofes ad Aaron-.Hoc eft quodlqcutus eft Dominus,fan^ äificabor in iis qui appropinquät mihi. Deut.io.

In hoc fcietis,quod Dominus mifevit me,vt fa-cetem vniuerfa quæ cernitis,amp; non ex proprio ea corde protulerit. Num.iÄ.

Cuftodite igiyir amp;nbsp;fache ea qux prxcepit Do minus vobis,Non declinabis nequead dexträ,ne-que ad fmiftram, fed per viam, qua prxcepit Dominus Deus vefter ambulabitis,vt vruatisjSc bene fitvobis. Deux.5.amp;.6.

Si difficile amp;nbsp;ambiguû apud te iudiciû effe per-fpexeris,inter fanguiné amp;nbsp;fanguiné,caula 8c cau-1 fam i lepra amp;nbsp;non lepram , amp;nbsp;iudicû intra portas tuas videris verba variari,furge Sc afeende ad lo-cum,quemetegerit Dominus Deustuus , veniel-‘ que ad facerdotes Leuitici generis , 8c ad indicé, qui fuetit illo tempore, quxrefque ab eis qui iu-dicabunt tibi iudicii veritatem, 8c faciès quod-cunque dixerint,qui prxfunt loco, quem elegerit Dominus,8c docuerlntte iuxta legé eins, leque-

Nùnquid non populus àDeo luo requiret, vifio-' némpro viuis a mortuis’Adlegcm magis , 8c ad ' teftinionium;quod fi non dixerint iuxta verbum hoc,non erit eis matutina lux. Ifa.8.

, Audite vocemmeam,8c ero vobis Deus, 8c volt;t eritis mihipopuluSjSc ambulate in omnivia, quà

Vt iam non fimus paruuli fliiduanteS) amp;lt;:'f' cnmferamur omni vento doétrinx in nequiw*'*’' jninum. Ephef.4.

Docete omnes genres,baptifantes eos,in now'quot; Be Patris,amp; Filii,amp;c.docétes eos feruare omDiJi quxcunque prxcepi vobis. Matth.x8.

Memores fit is eorum verborü, qux faiifli phetx prxdixerunt atqiie mandati Domini totis, quod à nobis Apoftolis accepiftis. i

Fiindanientum aliud non poteft poni, prîtes hoc quod pofitum eft, quod eft lefus Chriftus-, i.Cor.j.

Oues mex vocem meam audiût,amp; ego cognoquot; fco eas,amp;fequuntur mej amp;nbsp;ego vitamxternâlt;l’ eis. loan.io.

Siquis venit ad vos amp;nbsp;hanc doólrinam non ail' fert,ne recipiatis eum in domuin,nec Aûe ei di' xeritis. i.Iohan.

Sine autoritäre Scnpturarum,gariulitas no habet fidem. EtadGalatas. Spiritus S. doéîrinaeft quxCanonicis librisproditaeft:contraquarafi quid ftatuant Concilia nephas duco.

i.'^.cap.Matth. Quod de fcripturis autoritatem । non habet, eadem facilitate,contemnitur, qua probatur.

Sed nunc nec ego Nicenum, nec tu debes An-minenfeAanquam prxiudicatutus,proferre Concilium. Nec ego huius authoritate, nec tu illius detineris. Sctipturarunr autoritatibus, non quo-rumcunque propriis, fedvtriufque communibus teftibus, tes cum re , caufa cum cauia, ratio cum ratione concerter. In Pfabntim^^T. Auferan-tut de medio chart« noftr«-, procedat in medium Codex Dei. AudiChriftum dicentem; audive-titatemloqiientem. Depeccatorum meritts, Itb.

Vbi de re obfcuriffima difputatur,non adiuuantibusdiuinarumScripturarum certis cla-rifque documentis » cohibere fe debet humana i nbsp;nbsp;præfumptio, nihil faciens in alteram partem de-

1 dicit dominus. Sunt cette libri dominici quo-J tum autotitati vtrique confentimus , vtrique 1 ctedimus ■. ibi quxramus Ecclefiam, ibiditcu-J tiamus caufam nofttam. Item. Auferanturde l medio qux aduetfus nos inuicem, non ex diuinis , 1 canonicis librisjfed aliude recitamus.Quxrat for , I taife aliquis, Cur vis ifta aufetre de medio? Quia 1 nolohumanis documentis , fed diuinis otaculis l Ecclefiam fanélam demonftrari. Item. Quic-l quid attulerintjSt vndecunque recitauerint, au-1 diamus potius,fi oues eins fumusjvocem paftotis 1 noftii.Ergo in fcripturis Sanftis Canonicis Eccle ’ 1 ftamtequitamus. EfMp.fi. Legite hoc nobis de ’ 1 hege,de Vrophetis,dePfalmis,deEuangelio; de l Apoftolicis literis legite 8c ctedamus. Et cap. l 10. Nec Catholicis Epifcopis confentiendum 1 eft, ficuti forte falluntur , vt contra Canonicas 1 Deifcripturasaliquidfentiant. Etcap.iz. Qni

lu DÉ S C R IP T V R À } aliudEuangelizat J anathema fit: aut légat n)*!'', hoc in Scripturis fanétis , amp;nbsp;non fit anathe®’ ! Efeap.tS. Écclefiam fua fi poflunt; deraonftt®''' non in fermonibiisSc rumoribus Afrorumii’®''i in Conciliis epifcoporum fuorum , non inlitt^'*; qtlorumlibet difputatorum , non in fignis digiis fallacibns,quia etiam contra mini praepaiari amp;nbsp;caiiti redditi fumus;fed inP'^ fcripto LegiSjin prophetarû prædiâis,in,pamp;l®’’' rum cantibusjin ipfius paftoris vocibus, inEua® geliftarum prædicationibus laboribiis ; hoc® in omnibus canonicis fanélorum libroruma®’’ ritatibus. Item- Non dicatjdeo verum eft*!'*'* ilia amp;nbsp;ilia mirabilia fecit vel ifte vel ille,aiit q®’ ) homines ad memorias mortiiorum noftror“’'i orant exaudiuntur,aut quia ilia amp;nbsp;ilia ibie“” tingunt J aut quia ille vel ilia tale vifum vel vig' Ians viditjvel dórmiens fomniauit. Remouea® ifta velfigmentamendacium hominumjvelp'’^' tenta fallacium SpirituQm.Nam nec nos propt®' ea dicimus credi nobis oportere gt;nbsp;quod in Ee® ' fia Chrifti fumus , quod ipfum quant tene®“ commendarunt innumerabiles noftrae cóffl®** nionis Epifcopi, aut quia noflrorura Collegaquot;quot;* Conciliis praedicata eft , aut quia per toturo® bent in locis fanótis , quæ fréquentât nottraco® mnnio, tanta mirabilia vel exauditionuni V fanitatum fiunt,amp;c. Item. Ipfe Dominusft fus, cum poft refurreétionem difcipulorumotjj lis videndum , manibiifque tangenduin corp^^ fuum offerret, ne quid tarnen fallaciï fepatgt;t bitrarentutjcos teftimoniis Legis, Prophetar“ amp;nbsp;Pfalmorum confirmandos efieiudicauitjl* 1 Item.Hæ funt caufe noftrae documenta, hjel damenta, haec firmamenta. Et cap. lo.Exig^^ , iftis, Yt oftendantaliqua manifefta

libtis teftimonia. Mementote quod Domini di-ûû fiCjHabent Mófen amp;nbsp;Prophetas,audiant illos.

ii| Sifidelis eft Dominus in omnibus fermonibu# el fuis, 8l lidelia omnia mandata eius:maniftft3' eft {'I elapfioàfideS: fuperbiæ crimen, aut reprobare fl quid ex his qux fcriptafunt, aut fupctinduccre j'l quid ex non fcriptis, cum Chriftus dixerit, Oues fl mex vocera meam audiunt, alienum autem non II fequenturjed fugient, quia non nouerunt vocem fl eius. ldemmmorAlihus,fumma7z. ctip.u Pro- lt;nbsp;M nunciat quod oporteat auditores erudites in Seri H pturis probare ea qux à Doêtoribus dicuntur; 8û n qux quidem confonafunt Scripturis fulcipere, vl qux veto aliéna reiicere. Et ad illam regulam ac-i'l commodat fententiam Pauli, Galat.i.Si Angelus M è cœlo euangelizauerit vobis prxter id quod I'l prxdicauimus vobis,Anathema fit. Ibidem fum-ri rtuio.càp.iz. lt;iuid eft propriu credentis? Nihil gt;1 anders, aut infuper addere. Si enim omne quod il I nbsp;nbsp;non eft ex fide,peccatum eft,fides autem ex audi-

r I tu eft.auditus autem per verbumDehomne quod lt;nbsp;I eft extra Scripturam diuinitus infpiratam , quia ?l non exfide eft,peccatum eft. Et Epifiofaio-^on f I putamus iuftum effe obtinentem apud ipfos con-! I fuetudinem, legem , ac regulam facere redx do-' 1 ftrinx. Igitur fcriptura diuinitus infpirata arbi-f I ter à nobis conftituatur , amp;nbsp;apud quos inuen-ii I ta fuerint dogmata diuinis fermonibus toncor-r 1 dantia , his omnino etiam veiitatis fuffragium 11 acceüt t'l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ . • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alT '

n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ortgenestn lertmiarfi-

Necefle nobis eft fcripturas fanólas in moniiim vocare : fenfus quippe noftri amp;nbsp;enai^ tiones fine his teftibus non habent fidera. in Älatth. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad teftimonium oningt;“®|

verborum quæ indoólrina proferimus, mils fenfiini fcripturæ proferre , qiiafi c®”“'. mantem quern exponimus fenfum. Sicut nim omne aurum qiiodquod fuerit extra te® plum J non eft fanftificatum : fic omnis fe»'quot;!’ qui fuerit extra diuinam fcripturam gt;nbsp;admirabilis videatur quibufdam , non eft®quot; ftus, quia non continetur à fenfu fcriptura. N’’ ergo debemus ad confirmandam docfrinani ftros proprios intelleftus afliimerej nifiquis ®', derit eos fanftos efle,ex eo quod in fcripturis^^ tinetur diuinis quafi in templis quibufdam Idem tn 3. ^ißoLe ad Romanos. Paulus doribus Ecclefiae præbet exemplum gt;nbsp;vt loquuntur ad populum , non propriis pral*quot;?” pta fententiis , fed diuinis munita teftim®quot;' proférant. Sienim tantusac tantusApoft®’quot;. audoritatem didorum fuorum fufficerepoff®quot; credit, nifi doceatin Lege amp;nbsp;Prophetis fcr'P^ eflequx dicit: quanto magis nos minimi hoc® feruare debemus, vt non noftras, cum doceW’’ I fed fandi Spiritus proferamus fententias. I

Si quid diciturabfquefcnptura,auditoriiiiic^ gitatio claudicat.Veru vbi è fcriptura cl:uinaf* cis prodit teftimonium)amp; loquentis . audientis animum confirmât. In u-Mp-

tumeftinfcïiptutis. Sein z^.ca horni/.^^. CiV yidetitis hxrefim impiam,qux eft exetcitus Anti-thrifti,ftantem in locis 'Ecclefix fanftis; tue qui in ludxa funt conférant fe ai mótes-.hoc eft,qui funt in Chriftianitate,conférant fe ai fetipturas. V era enimfudxa, CVuiftianitas efttmontes autemfunt fetipturæ Prophetarum 8c ApoftoVorû. Quare au-, tem in hoc tempore omnes Chriftiani confetreie

A obtinuii hairefisEcclefias ,nuUaprobatio poteft A elfe verx Cbriftianitatis , neque afiud refugium A poteft eftChriftianorumfidei veritatem cogno-A feere vofentium nifi fetipturx iiuinç.Antea enim ' A muftis modis oftédebatur qux effetÈccfefia Cbri-A fti,8c quçGentifitas.Nunc autemnuffo modo co-,11 nbsp;nbsp;gnofeitur vofentibus cognofeere qux fit vera Ec-

’ l cfefra Chrifti , nifi tantummoio per feriptutas. A Quare^quià bxrefis omnia fimifitet habet- V ofens A ergo cognofeere qux frt vetaEeefefta Chrifti,vn-■A ie cognofeat in tanta côfuftone ftmifituiinis, nift A tantummodo per feriptutas? Sciens ergo Domi-A nbsp;nbsp;nus tantam confufronem return in nouifftmis iie-

A bus elfe futuram , ideo mandat,\t Chiiftiani qrrt A funt in Chriftianitate vofétes ftrmitatem accipere hàei,ad nuffamrem fugiât nift adfcripturas.Afio-\ qui,fi ad afia refpexerint, feandafizabuntur 8c pe-\ nbsp;nbsp;ïibunt, non inteffigentes qux ht v era Ec cfefra 8c

f per hoc incident in abominationem iefofationis quxftat infocisEccfefrxfanûis. In.i. Corn..

f bowiLr^. Non muftoruopinioneshabeamus,fed \ tes ipfasinquiram’.Abfuriucnim eft,de pecuniis A ■non credere afiis, fedipfasnumerate 8c fupputa-A nbsp;nbsp;nbsp;teufetebus autem mnfto ampfiotibus afiotu fen-

amp; rtgulam jdiuinarum legum aiFertionein. L orovos omnes , vt relinquatis, quod hiiic''®^ vikleatur,amp;'de hisfcripturis omnia inquiritf'

Conftantinus Magnus Imperator in NicenP;, nodo Epifcopos alloquens intulit ferinont'Jf'''’ cordia;indignumdicens,hoftibus Ecclefe Jo* tisjiain ipfos fc mutuo impetere,æ rifum prï^^' iniinicis,prffertim in difputationibiis rerumdiU’' n iruin.in qtiibus dodrinam Spiritus fandi rent ài'aj-pot.'WTOi', i.in fcripta, quafi in aéla feiii* relatam.Eiiangelici enim,inquif, Apoftolid''’ bri.amp;c antiquorum Prophetarum Oraciibipl^quot;*' inftruunt nos quid de rebus diuinis fentienJ“’' tic. Proinde hoftili poJita difcordia,ex didis ‘iquot;quot;' nirns infpiratisj fumamus quatftioniiin expli«’’

Sufficiuntlhnftae acdiuinitus inlpiracxl'cript“quot; rx ad omnein inftrudioncm veritatis.

Bene habet,vt iis tantum qux fcripta funt.c»’' • tennis (is. Etlib.7.Nonreliótiisert:hominiiind*’' quiis de Dei rebus alius prxterquamDei feraii’'

Cumille prxeeptorum legem tulerit,quidî'’' mnium Rex amp;nbsp;Domin us,auóloritatémliabés,ii^ que propterea liceat cuiquam'intercedereacf^'I luólarime quæfo vt peruicax contrariam tii legf® 1 prxceptis feras,rationem ciiriofius perfcruti^'1 quare hocpotius quam illiidpræceperit ob^l dum.Qiii enim fie locutus fuerit,nialignit3tis ƒ I mine non carebir.Tii veto Hans in timoréac£o^gt; I cura vt quæ praecepta tibi funt exequaxis. j

Dat^^t^Jcer^^n äfjide Orthodo.'ca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Cunfta quæ tiadita funt vobis amp;nbsp;per legem, 8lt; Prophetas amp;nbsp;Apoftolos amp;nbsp;Euangeliftas lufcipir mus,cognofcimus,veneramur,nihil vitra ilia per-c^uirentes. Nambonuscumfit Deus,omnis boni largitor eft-.non inuidix, aut perturbationi cuipia X)bnoxius. Procul enim a diuina natura ( qux 8c impaffibilis amp;nbsp;fola bona eft quot;) facefcit inuidia.

jiii.efr H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AdoroScriptutx plcni-

I S J C R uramtUu,^UAcotinet f^pro-lt;1 ponu, e^velntt nafn4 eurent non pr^tbens i trarn

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;irnmotani /enteti^m,led tpuH in rjuarn-

Fl Inlefuitarumcenfura Colonienfi fol. 117. In FI nbsp;nbsp;tgt;pere catechiftico Canifij fol.44.

rl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;III.

4 S J C R .X ScnptHra efi ßrwa immora re.-i'l fdei 0*rtiOrum, ejUA ànullo quantuntMu i’fl» 4 pto Itibefiilkin potejf.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ev fiKGiLisr ffi.

, I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pal

Iv s TI funt omtres fermones mei : nonel!-eis prauum quid.nequeperuerfum ; redifunti-'' telligehtibus fcientiam.Pioii.g.

Oinnis fermo Dei ignitus clypeus eft omnit® fperâtibus in fe. Ne addas quicquam verbis ill®' ne te redarguatjinueniarifque mendax. ProuJ-' Eloqnia Domini,eloquia cafta : argentum examinatum,probatnm terr3e,purgatumfeptiipl*'l PlaI.i2.Pfal.i8.

Lex Domini innnaculata ,mandata aa.PfaI.i,.PfaI.}}.

Viiius eft fermo Dei, Se efficax amp;nbsp;penetrant!'' qnouis gladio,vtrinque incidente, ac pertingt“-' vfque ad dinilîonem animae,limul ac fpiritusC’^ pagumque amp;nbsp;medullarum.Hebr.4.

Animalis homo non percipit ea,quï funt Spin tus Dei:Spiritiialis autem iudicat omnia ,amp; nemine iudicatur. Nos fenfum Chrifti habeiiH*

Si etiam opertum eftEuangeliumnoftrumin^ qui pereunt eft opertum : in quibus deus huius!^' culi excaecauit mentes infidelium, vtnonfulgt^ illuminatio Euangelij gloriæ Chrifti : quieftif^ go Dei.2.Cor.4.

Habeiniis firmiorem Propheticiim fermoné/®'j bene facitis attendentes,qualî Lucernæ lucent*/^ I caliginofo loco,donee dies illucefeat, amp;IuçiN oriaturin cordibus veftris:hoc primiimintelb/1 tes : qiiod omnis Prophetia feripturx propriain I terpretatione non lit.Non enim voluntatehum^'j na aJIata eftaliquando Prophetia; fed Spiritußf do inlpirata Jocutifut fanóii Dei hoinines.iP^''''

1 dicitur,vtlucerna fit, nifi verbum intelVigamus, J quodfaèbum eft adPropbetas,vel quodprçdicatû J eft per Apoftolos^Non verbum Cbriftus, fed ver-J bum Chrifti,de quo fcriptum eft’.Fides ex auditu, 'd auditus auteur per verbum Cbrifti.Nam amp;nbsp;verbu W nbsp;Ptopbeticumlucernæcôparans ApoftolusPetrus

I Habemusfinqurt')certiorem Vropbeticum fermo-nem cuibenefacitis intendentes velut Lucernç lu

ineis'.vetbum eft,quodScripturis fantbis omnibus continetur. Llt;b.\.de Peccatorum merttis ^re-

l Syncera enim 5c folida res eft,nec fucatis eloquiis N ambit ad animum nec vllo lingux tetborio inane H aliquid acpendiluminctepitat. Multum mouet, f I non verborum, fed return auidum,8c multum ter-

* I Mihi enim videtur cxitiofiffimé credi aliquod fl in libris fantbis effemendacium, id eft, eos ho-gt;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mines , per quos nobis ilia fcriptura miniftra-

ïjo DE S C R I P T V R A. J Ego enim fateor charitatituæ, folis eis fcriPj rarum libris,qiii iam Canonici appellantur,lt;lilt;quot; ' hue timoremhonoremque deferrcj vtnulli®^'^ riim autorem feribendo aliquid erraffe firmiff'quot;' eredam. Ac fi in cis offendero literis, quod tur contrarium veritatijuihil aliud quam vel i®' döfum effe codicem, vel Interpretern non affe^ tum effe quod diélum eft, vel me minime ititcu xiffe non ambigam.Alios autem ita lego,vt talibet fanftitatc doébrinaque praepqlleant, ideo verum puteni:quia ipfi ija fenleritnt: mihi vel per il 1 os autores Canonicos, vel prol’’ li ratione,quod à vero non abhorreat, perfuiJ^'* potuerut.Nec te mi frater aliquid aliud exifti®’®' prorfus inquam,non,te arbitrorficlegi tuoslibr®’ velle,tanquam Prophetarum vel Apoftoloru®’ ■ quorum fcriptis dubitare nephariu eft.

ctnttum T)onati(tam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Noli frater con®’

diuiha tarn muka,tam clara,tam indubitata tell*' monia colligere veile calumnias ex epifeopot***® fcriptis,fine noftrorum,fiue Hilarij fine antequa*® pars Donati feparatetur ipfiusvnitatis, ficutCy' priani amp;nbsp;Agrippini.Primo quia hoc genus lite*'’' rum ab autoritäre Canonis diftinguetidum d' Non enim fie leguntur , tanquam ita ex eis te®' monium proferatur,vt contra fentire non licean ficubi forte aliter fapuerint, quam veritas pod**' lat.ln eo quippe numero fumus, vt non dedigne-mur,etiam nobis diólum ab Apoftolo accipere®* fi quid aliter fapitis,id quoque Deus vobis reueb' uit.Veruntamen in id qiiod peruénimus,ineoain ibulemus,in ilia via fcilicet,quae eft Ghriftiis. D® qu.1 via ita Pfalmus loquitur.Deus'mifereaturnO' ftri,amp; benedicat nobis,illuminetvultumfuuniW per nos,vt çognofeamus iri terra vlam tuam, in O' * mnibus gentibus falutare tmim. [ortirti .

'1 fia.! (if Pgt; ^pflt;P^if',eap Quis autem nefciat fin-^ Ç| climScv’pturam Canonicam,tam veteris qua noui

J omnibus pofteris epifcoporum iiteris itaprxpo-ni) vt de ilia omnirro dubitari amp;i: difceptari non

3 poffif. Vtrum verum vel vtrum reftumiit ) quic-I quid in ea fcriptum elfeconftiterit Vide prxterea I quæ i demDoftor fcriplit.libro i.dc doé'trina Cliri 1 ftianjjta.ó.St li.3 cap.t^.ij.Sc iSi.amp; lib.ï.de pecca-j 1 to,meritis amp;nbsp;remi(T.cap.4.8i: epift.48.amp; li. de vni-, I täte Ecclefiæ cap.i6.amp; lib.n,de Ciuit.Dei,cap.y

Omnem fci entiam atque dqftrinam facta Scri-ptutatranfcendif.vt taceam, quod vera prxdicat, quod ad cœleftem pstriam muitat, quod à terre-iiis defidetiis çor legentis teuocat, quod diftis obfcurioribus fortes exercer , St paruulis humili fermone blâditur.Nec igitur claufa eft,vt pauefci debeat,nec fic patet,vt vilefcat-.fed vfu faftidium tollitjSf tanto plus diligitur, quanto amplius me-ditatur.

Nonçft fcriptuva diuinafibi ipfi contraria apud cos qui earn pie intelliguntifed illis videtur contraria,qui hstetic» decepti. fpiritu , non poffunt, quï vetafuntfapere.

Quid eft quod reliquum fit aut obfcurum ■? in vetbo Dei plena funt omnia amp;nbsp;perfetta , vt à pleno amp;nbsp;perfeélo.

EpiphantM contra N oeti(inos,hitreßlt;i'l‘ hb.Z.Eim.t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

6Q. hb.z.tomo.z. Omnia, funt clara amp;nbsp;lucidej. nihil contrarium,neque mortis complexusJ habens in diuina Scriptura.ltem,Num quod*:’’ i traria fibiipfi fit Scripturajqux omnia fempef*ƒ dicit ? abfit. Qmtra Auäianos hArefi 7° .?[ torn.I. Quçcunquc Deus dicit ea vera funtetjn fl fugerint noftram intelligentian; in paucist^’. , diftis.Num quid oppofitum in diuina Scriptura i biipfi’Abfic.Nihil difcors eft in diuina Script»*’’ neq; oppofita diétio aduerfus diétio né reped^'“^ Ccf -4 ÀncmAos,hArefi'j6..li,^.iom.\. Omnia* ra funt in diuina Scriptura his qui ratiocina*’’, fermonem diuinum adirévolunt,amp;nonecam operationem in feipfis conceperuntja i ipfos in barathrum mortis coniicere conantu*-

La^antiu4 lth,6.cap.z^, Num Deus amp;nbsp;mentis,amp;■ vocis,amp; lingua am diferte loqui non poteft? Imo veto fuinma p*“® dentia carere fuco voluit ea quçdiuinafunO'* mnes intelligerent quçipfe omnibus loqueba® ’ |

Chryßflornui ho-raUa tz.fn6o»cfi'^‘ i Scriptura feipfam exponit, amp;nbsp;auditorem et*® non finir. In'Efal.lt;)lt;lt;,. Neque oportet ' fine tcftibus dicere,folaque animi cogitatmne' fl quid dicitur abfque Scriptura, cogitatioƒ an cat,nunc annuens,nunc haçfitans,amp; internum uolum fermonem auerfans, interdum ytp*® lem recipiens.Veium vbi è Scriptura diuinjvn^ prodiit teftimonium , amp;nbsp;loquentis fermonem audientis animum confirmât.

I In fcripturis diuinis non facile reprehendimus 1 aliquid, quod intelligere non pofliimus. Sunt I enim plutima,qux non noftto ingenio metienda Sfunt.fed ex altitudine difpofitionis amp;nbsp;verbi funt aftimanda. 1'1

#1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Illi.

ij(| te«f Lateis tuterdteere tn vniuerfitm leStone fa üJl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;traiwn /(«mMwj.Hsec illi in Articu.i.Cenf.

------------ 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nil.

('1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IE SV %.

'■I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fartam teilam volunt religion e nbsp;nbsp;Le-

cunijueijfinr,leElionemfacraruTn Itterarumfe-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dulb cornmendare.

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Teftes

’ I PROPHET Æ, AP OST OLI ’1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Evangelist Æ.

I Habemus fitmioremPtopbeticum fermonem, I cuibene facitisCvos etiam ôLaid ) attendentes,

*! I quail I.ucernx lucenti in caliginofo loco , donee ’ I diesillucefcat, Lucifer oriatur in cordibus ve-quot; I fttis. i.Perr.i. ' I Nobiliotes Ç Laicorum ) qui erant Tbelfaloni-' I ex lufeeperunt verbum cum omni auiditate,quo-’1 tidie fcrutantes fcripturas, an bxc ita fe babe-

Verbum Chrifti habiter m vobis, ( LaicisCûquot; loHenfibiisyibundanter in omni fapientiajdtx^j’ tesSu conimonentes volmetipl'os in Plalinis» W mnis,amp; cânticis fpiritualibtis in gracia caiicant« in coriiibus vellris Deo. ColoiT, .

Nx vobis I.egis peritis^qui tiilillis clauéfc*^quot; tix:ipfi non introiflisjSe eos,qiii introibant,pt‘’ hibiiiftis. Luc.II.

Et ait DiuesiRogo ergo tePater,vt niittaseU’* Lazarum in domum patris meiihabeo eniniqu'” que fratres(Laicos)Vt teftetur illis,ne amp;nbsp;i niant in hune locum tormencorum. Et ait i»* j brahamehabent Mofen 8c Prophetas ,3iidia'’L los. At ille dixit, non Pater Abraham, led fi‘1“!^ mortuis ierit ad eos , pœnitentiam agenf', ■ autem illi, fi Mofen 8f Prophetas non audiSn*' tres tui Laici)neque fbquis ex mortuis refurtc*' jnt,credent. Lu. 16.

Ecce,vir Æ.thiops,Eunuchus,potens Canuâf Regina: Æthiopum, qui erat fiiper omnes cius ; venerat adorare in Hierufalem , amp;nbsp;reueftf^ batur fedens fuper currumfuum , legeniquet iamProphetam. Dixit autem Spiritus PhilipP ’ accede amp;nbsp;adiunge te ad currum iftum.Acciirr^ autem Ph'ilippult;, audiuit eum lêgentein ElaiJ Prophetam : amp;nbsp;dixit, Putas ne intelligis quï gis? Qui ait ; Et quomodo polfum, fi non ali^ oftéderit mihi.Rogaiiitque.Philippû,vtafc«b' iirfederet fecum.Locus autem feripturç 4“^^ bat,erat'hic:Tanquam ouis ad occifionem cRiSc ficut Agnus coram tondsixte ûc non aperuit os fuû,in humilitate iudiciunae* fijblatum eft.Generationem eins' quis enarra qiioniamtolletur de terra vita eius? R,efp?gt;’ autem Eunuchus Philippe dixit. O.bfecto te, quo Propheta dicit hoc gt;nbsp;de fe an dealio a H _

1 C A P V T P K 1 M V M- tîs I Apetiens aurem Philippus os Tuum, amp;nbsp;incipiens jfl àlctiptura ifta Euangeliiauit illilefum; amp;nbsp;dum ri itent per viam, venerunt ad.quandam aquam; Se CI aitEunuchusÆcce aqua,quis'ptohibet mé bapri-ÿ 1 lari'Dixit autem Philippus, fi ctedis ex toto cor-

-1 dientibus eis,8c in vnum omni populo congrega-. l to tam viris quam mulierib’, patuulis amp;nbsp;aduenis, , l qui füllt intra portas tuas-.vt audiétes difeât amp;nbsp;ti-. 1 meant Dominû Deum vefttum,8f cuftodiant.im-(1 pleantque omnesfetmoneslegishuius. Deut.31 11 Non recedat volume legis huius ab ore tuo;fed ■ 1 meditabetis in eo diebus ac nodib’, vt euftodias ■ l amp;nbsp;facias omnia quç feripta funt in eo.Tûc diriges

1 viam amp;nbsp;intelliges eam-Nô declines àvetbislegis ; 1 huius ad dexteram vel finiftram, vt intelligas cû-,l ftaquæagis. lofue.i.

1 phetet,8c det eis DominusSpiritûfuumiQux ego l teftificor vobis hodie,vt mandetis ea filiis veftris l euftodire amp;nbsp;facere 8t impiété vniuerfa, qux fctL-1 çtafuut in volumine Legis huius. Num.ii.

l Q^id eft côuertiiSi omnibus qux funt mudi 8c l tamis tetgavettamuSjSc ftudio,artib’,méte,folli’

DE S C R IP T V R A citudincjverbo Dei opera demusjSr in Lege^* die ac node mediteniiir,omiffis omnib’ De» cemus,exerceamur in teftimoniis ei’: hoc conuerfum adDominuai. Tu ergo fi volueris lium tuum fcire literas quas liberales vocanw' re Grammaticam , vel Rhetoricam difciphquot;^ nunquid non ab omnibus eum vacuum amp;nbsp;'‘O ‘ reddis?Nunquidnon omiffis cæterishuk vDgt;* dio dare operam facis? Fædagogos, magiftfy. bros,impéfas,nihil prorfus deefl'e facis,quos * que perfedû propofiti ftudij opus reporten noftrn ira fe ad diuinæ Legis ftudia côiiertihO. noftrum ira operâ deditgt;Qmis tanto ftudio bore diuina quxrit ftudia quanto quxfiuit ƒ“ na?Et quid conquerimur,fi quod non didici® ignoramus? aliqui veftrûm vt recitari qux legunturftatim difcedunt. Nulla ex his^ dida funt inquifitio adinuicem,nulla coU^L fquam memoria mandat! illius quo te commoner: Interroga patres tuos dicen' feniores tuos amp;nbsp;annuntiabunt tibi. Alüne*: jpfum quidem patienter expedant vCquel“^^, diones in Ecclefia recitentur,Alii veio,M^ citanturfciûf.fed in remotioribus Dominiez mus locisjfecularibus fabulis occupantur.D^V bus ego audeo dicere quod cum non velamen fuper cor eo rum,fed paries qü% murus eft pofitus.Si enim ille qui adeft,qugt;^ y amp;nbsp;intentus eft,amp; quæ audit retradat amp;nbsp;-jj amp;nbsp;quæ aflequi non poteft percontatur amp;nbsp;j||( vixpoteftad libeitatem feientiæ qui abfcondit aiires fuas ne audiat,amp; terg’ ciemlegentis obuertit,quomodo dicedus Ç bere velamen fuperpofitû cordi,adquéne 'Pi quidê velamen literæ quo feiifus velatutj

C A P V T P K I M V M. i$7 fonusvocis, acceffio InLeuiticumhomil.^- U-go fl poffem die acnofte inLege Domini me-ditarijôc onines fetipturas memotia retincte,me-moriale factificiimeiDomino obtuUffem. Certc fl non omnia potfumus, faltem ea qux nunc do-centur inEcclefia, vel qux tecitantur, memorix

comraendemus, Honul.ÿ. Chrlftus pro iUis exorat tantum tnuifunt furs Dominijqni eum pro fotibus expetfantjC^ui non recedunt àtemplo,ie-iuniis 8c orationibus vacantes. An tu putas qui vix diebus feftis adEcciefiam venis,nec intentus es ad audienda verba diuina, nec das opetamaA imolenda mandata , quod poflit fors Domini venire fuperte? Optamus tarnen vt velbis auditis operam detis,non fofum inEcclefia audite verbi

1 eft, 8c vbique adeft quxrentibus fe. Ptoptetei jl nanque mandatut in Lege vt meditemut eu cum (I imus in via,8c cumfedemus in domo,8c iacemus

in cub ill,amp; cum exurgimus. Hoc vete eft pro fo-libus expeftare pontificem moiantem intra fan-fta i'anamp;orum 8c efftciin forte Domini. /«

homtlta non multo foil, acerbe tn tllostnuehitui^^ui finptaras quum legt attdiur,net^Hat}iiatn, 'vti pare/b^ adHerttir.tTandéfn^He cohortatm ad domandâ car-■nem,amp; excttandant lpmtttm,tfia de audtttone amp;nbsp;Ic-bhone verbt rietfubticit- Si adEccfefiam frequenter venias,aurem autem Uteris diuinis admoueas, expianationemmadatorum cœfeftiu capias, freut cibis 8c deUciis caro, ita fpiritus verbis diuinis conuaiefeet, acfenfrbus-. 8c robuftior eifeftus cat neruftbi patere coget ac fuis legibus obfequi.Nu-l trimenta igitut fpiritus funt diuina leftio , ora-\ tionesaffrdux, fermo doiftinx. His ilitut cibis, I\ nbsp;nbsp;nbsp;his wuualefcit, his viélot efftcitur. t'inod quia

Ï38 DE SCRIPTVRA non facitis J nolite conquer! de infirmitate^**^ nis. Ini2..cap.epi^ollt;s.ad Homa/joi Statuit*^ rigenes non renouari fenfus noftros nifi'pere’n citia fapientiæjamp;r meditationem verbi DeijSf*quot; telligentiam eius fpiritualem. Et quantumq“’ qiiotidie ex fcripturarum proficit leèHonejq“’^' toque altius intelleiSus incedit,tanto femperi’''i gis ac magis renouari. Mox addit.Netcioaaf^ fit renouari fenfus qui piger eft erga ftripi''quot; diuinas intelligentixfpiritualis exercitiajQ’quot; bus poffit non folum intelligere quae fcripta verum etiam applicare 8c manifeftarediligtquot;“*^

Hane confuetudinem Chriftiani habere vt quotidie ad Ecclefiam veniant, quotidit gant ipfijvel ft hoc non valent, alios legentö’ diant.

pturxledionem diligenter aufcultetis:neclw“ quum hucvenitis, fedamp; domi Biblia fumite3amp; vtilitatem in illis pofitam magtio.^“ j, fiifcipite. Inde enim multum lucri nafcitur^' mum enim ledione lingua reformatur: anima pennas airumitamp;eleuatur,iubarelt;l“t lis iuftitiæ illuftratur:perque tempus illudab mundarum cogitationû illecebris liberatuhi^^j ta quiete ac trâquillitatefruens. Infuper qu® augedas vires corpori,fenfibilis ille cibus fat’’

animae leóiio praeliat. Spirituale enim fonem reddit anini3mjamp; conftantiot^^

C A P V T P R 1 M V M. ,39 magis philofophicam: non permittens vtabab-liivdis cogitationibus caplatur,iedleuem amp;nbsp;ala-tam faciens in cœlum ipfum,vt dicicur,tranffert. Tantum igitur lucruna , oro ne per negligentiam amltcamus, fed amp;nbsp;do mi vacemus diuinarum fcri-

pturarumleôtioni, amp;■ hicpræfentes non inniigis amp;nbsp;inutilibus colloquüs tempus decoquamus; fed propter quodconuenimus, attendamus qux le-gantutjVt maiori inde fruttu perfpefto difcedere liceat.Effo4«r/z«(lt;/fo poßaaätt, iios ftudiisfacris ita debere inuigilare,vthabeamus quxnô folum nobis fufficiant, fed Sc qux fuppeditare poffimus aliis,amp;: vxorern,inquit,corrigendo,amp;: famulos,8f vicinurnjSc arnicum,amp;r etiam inimicum. Taies e-

nim funt fpirituales doétrinae, vt comunes omnibus proponanturinullaquefit in eisdiuerfitasjnifi quai\doquis magisintentam affert mentem, amp;nbsp;fetuentiori defiderio alium tranfcendit. Idem tn 'Euangehttm lohamis, homil.iy Pudeat nos S: etubefcamus’.ijuinque virorum mulier , 8c Sama-ritana, tantam adhibet in difcendo diligentiam, vtneque dieitempore , neque aliis occupationi-busà lefu doftrina abduceretiir ; nos veto non modo nihil ad diuinarum return eruditionem in.-quirimuSjfed in omnibus fecure amp;nbsp;codemmodp af{icimut,propterea oannia negligihtus. (quot;i^is no-fttum, ^uxfo J repetita domo, aliquid Chriftiano [ dignum opus aggreditur? Quis fcripturarlim fen-l fus perfcriitaturîNemo fane.fed alueolos 8c talos I frequenter inuenimus , libros quam rariffimos; I quos fl qui habent,ac fi non haberent, claufos in I bcnniisferuantjvelomneftudiumin membrana-I rumtenuitate amp;nbsp;inliterarû charaéteribus quam gt;nbsp;1 pulchetrimis confumuntmon vt legant,non vt v-11 fuminde aliquê confequantur, fed vt diuitias, vt I ambitioné oftentent in his ftudüs.Tâta eft inanis

»40 DE S C R IP T V R A I gïôria.Nullurn ambitiofum audio qui telligat, fed aureas tâtum literas admiratutÆ | quæfo hoc lucri? Non propterea nobis fctip' datx funtjvt in libris duntaxat habeamusjft di infculpanius.Itaque hæc librorum daicx ainbitionis eft , lt;|uibus in literis data funcinobis non ita,fed in tabuliscor® neis.Non autem libros comparari prohibe’' admoneo , maiorem in modum rogoi ƒ. comparemus:ita tarnen vt amp;nbsp;literas amp;nbsp;fènlu quenter animo repetamus , amp;nbsp;hoc padoB’““^ animus efiiciatur. In Fpijhlam ad w/t/.ÿ.Audite, quotquot adelHsLaici,amp;vx»')j^ præeftis ac liberis,quomodo amp;nbsp;vobispotn« ■ prrcipiat Scripturas legere , idque non limf , ter neque obiter,fed magna diligentia.Que^ modum enim diues pecuniaium damnum» • xam ferre poteft: ita amp;’ diues dogmatiimpm*^ phicorum non folum paupertatem,fedamp; , calamitates facile feret, illo etiam facilius-Neque moreris aliiim dodtorem. Habesot’..|j Dei.Nemo te docebit quemadmodumilh’ j tibi multa fxpe fine per vanam gloriani gt;“U r inuidentiam inuidebit.Audite obfecro omnes.Comparate vobis Biblia, animxpbäl[)^|^ ca:fi nihil aliud vultis, vel nouumTelhnici'^^; acquirite , ApOftolorum adta, Euangelia/** . nuos ac fedulos dodtores. Hur/IttibidenhOdf^, familias- ^os oportebat duntaxat à nobis* tui, vxores veto 8c liberos a vobis.At omm^ bisobeunda relinquitis: quapropter fuftinemus moleftiam.Docete, inquit Apo amp;nbsp;admonete vos inuicem pfalmis 8c hymquot; . cantionibus fpiritualibus. Vbiamp; Cbryiouo ßjbiicitj parentiim elfe officium, docerópo.^

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAPVT PR1^4VM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î41

I fuos pfalmos amp;nbsp;cantiones fpititualcs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

4 plurimis ,etiam virginibus amp;nbsp;viduis ad quotidia-j!l nbsp;nam facrarum Scnptniarum ledionem gt;nbsp;vt liqvaet

jrt ex elusBpiftobs adDemetaiadem, Lxtam j Saiui-4 nam, ïutiam,GetuntiamjCelantiam,Euftochium (tl amp;c. Lucubtationes etiam aliquot, quibus enartat plerofque libros facros ,Paulx,Euftocbio amp;nbsp;Mat-Ifi cellx dedicat, cuius fafti fui tationem reddit in. n ptaefatione adSophoniamPropbetam. Jnefoœ-

A Modus ipfe dicedi quo facra Scriptura contexl-''^1 nbsp;nbsp;tur,quanuisomnibus acceffibllis , tarnen pauciffi-

A doftotum.Ea veto qux in myfteiiis occultât, nec jA ipfeeloquiofupetbo etigit,quo non audeatac-n cedete méstardiufcula St in eruditajquaft pauper '^1 addiuitem; fed inuitat omnes bumili fermone, (A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manifefta pafcat,fed etiam lecreta

A exetceatvetitate; boc inptomptis quod in reco-1 dltis babens.Sed ne apetta faftiditentur eadé rut-' I nbsp;nbsp;fus opetta deftderantuf. deftderata quodammodo

Ml DE S C R I P T V R A falubriter amp;nbsp;praua corriguntiir,amp; paruanutiiu'*' 8c magna deledahtur ingénia. Ille huicdoûr’^ inimicus eft animus,qui vel errando neicit eât*gt;'I faluberrimam,vel odit ægrotando medicinaal'

Lt^io S. Scripture non tun tum fed tnuhümoditperKtaopt Ëcclefta. In cenii*, Colonienfi fol.ii. Et in opéré Catechiftiço C*”' fijjfol.jOi.

Qui contemnit verbum,male habebit.ProW Nx vobis Légis peritis,qui tUliftis claueinW tiæ, ipfi non introiftis, üc eos qui introibantp j hibuiftis. Luc.ii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.jj

Tune non confundar, cum refpexero ad o . mandata tua. In quo niundam faciet ado» tiov viamfuam ? In euftodiendo foinoncs I

lufti funt omnes fermones meî, nô eft i.il uum quid,neque peruerfum,reóiifuntintc' » : tibusamp; æqui inucnientibus,fcientiam.

' l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si creftetetis Moyfi, ctedeietis forfitan amp;nbsp;mibi.

I Ettatis nefcientesfcriptutas ,nec|^uevirtuten\ _ Dei. Matt.xi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.j.

1 uinitus infpitata,vtilis eft ad dôcendum, ad argH-'bndum,ad corripiendum,ad er.udiendum in iufti-

I àrinx. Noli negligere gratiam,c[ux in te eft,qux l data efttibiper ptophetiam,cum impofitione ma-

'4 na Chrifti,hic 8e Pattern 8e¥iliu habet.Si quis v e-i nit advos,8e hanc dottrinam nô adfert, nolite re-r\

Quœcunque fcripta funt ad noftram doötii’’’^ fcripta flint : vtper patientiati confolatio”^ fcriptiirarum fpem habeamus.R0m.15.

Beatus qui legit amp;nbsp;audit verba Propheti^l”*”. ius;qui feruat ea,qux in ea Icripta funt. Apocquot;''

Chriftus reuincit Diabolum per fcriptw^'' Matth.4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Pei\fcr!ptiiras défendit Chriftus difcipol®’* contra Pharifxos. Matth.11.15.

Non eft autem fcriptum propter ilium tantu'®' impiitatiim ftiiffe illi, fed etiam propter nos,ÿ’' bus imputabitur credentibus.Rom.4.

Scripta hint hxc propter admoiiitionem 1”’' ftri,in quos termini ætatum inciderunt.i.Cor.'Ç’' Declaratio fermonum tuorum illuminât

(^omodo-defcendit imber S: nix de coclo» J illiic vitra non reuertirur, fed inebriat terram^ infundit eamjamp;r germinate earn facit amp;nbsp;dat ferenti amp;nbsp;panem comedenri.’fic erit verbum quod egreditiir de ore méo, non reuertitur aj^f' vacuum,fed fâcier,quæcunqiie voluit, amp;nbsp;proip^ ; rabitur in iis,ad qiiæ mifi illud.Ifai.55.

Ecce dies venient,dicit Dominus, amp;nbsp;mitM'’') £ime in terris, no famem panis neque/itiniæÇ“!’’ fed audiendi verbum Domini.Amos.8. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Dabo eos in vexationem,vniuer/lsgetibustlt;*^' rx in maledi(ftione,amp; in ûuporem,amp;inûbiluini^ opprobrium cunäis gentibus ad quas ego e^' CO quod no audierint verba njcajdicit Domi* I

C A P V T P R I M V M. î,4S quç mifî ad eos per feruos meos ProphetaSjde no-^ éteconfi!rgens,amp; mittens,amp; non audiftis vos.Ie-tem.’p.

NqlueruBt attendere,8c auerterunt fcapularcce dentes, amp;nbsp;auresfuas aggrauauerunt ne audirent, amp;nbsp;cor pofuetunt in adamantem,ne auditent legê amp;nbsp;verba quxmifit Dominus exercituum in fpiri-tu fuo fanfto ,permanumProphetarumpiorum;

amp; faédum eftficut Vocutus fum,amp; non audierunt: fie clamabunt, amp;nbsp;non exaudiam gt;nbsp;dicit Dominus exercitunm.Zach.y.

Qiiicunque non receperit vosmeque fermoncs veftros exeuntes foras de domo,vel ciuitate,excu tite puluerem de pedibus veftris. Amen dico vo-bisjtolerabiliusetitterrse Sodomorum in die iu-dicijiquam illi ciuit ’.ti.Matth.19.

Abiecerunt legem Domini exercitnum,8e elo-qaium fanfti Ifrael blafphemauerunt ; ideo iratus ell: furor Domini in populum fuum, amp;nbsp;extendit manum fuam fuper eumjSe pereuflit eum.lfai.$.

Populi conftuunt ad Ecclefias cafta celebritate, honefta vtriufque fexus diferetione, vbi audiunc quambene hîc ad tempus credere Sc viuere de-beant, vt poft hanc vitam beate femper viuere poffint.Vbi fanèfta Scriptuta iuftitiæque dofttina, defupetiore loco in confpeûu omnium perfonâ-qui faciunt,audiant ad premium: amp;nbsp;qui non ficiunt, audiât ad iudiciû. £pi/Ai66. In feri-pturis didicimus Chriftû,in Scripturis didicimus Ecclefiam.Has Scripturas communiter habemus: quare non in eis amp;nbsp;Chriftum 8f Eccleßam com-ijiuniter retinemus. In Jermwe

Ï4« PE s C R I P T V R A ; iia meditatione Legis Dei. Adhuc bemus folatium diuilurum leftionis Script“ j, guia facraruni left io Scripturarum diuinp ^ j, cognitio non parua beatitudinis.Tn his eni® H 1Î in quodam fpeculo , homo fe ipfümcon» æ potefl:,qualis fit,vel quo tendat Leftio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jn-

rificat omnia,timorem incutit gehennx i dia fuperna cor infligat legentes.Qui vult c“ ftiTiper eiFe frequenter debet orare amp;nbsp;leget^’ jj, ciim oramiis ipfi cum Deo loquimurxutnvetff^^ gimus Deus nobifcum loquitut.Geminum t“ donum leftio factarum. Scripturaru i liue telleèlum mentis erudif.feu quia a mundi vat tibus abflraftum' hominem adamorem deip , ducit.Labor honeftus eft leftionis, miiltu® einudationem animiproficit.Sicut eniniexcat libus efcis alitur caro;itaex diuinis eloquiis'“ rior homo nutritur amp;nbsp;pafcitur,ficutPfalmiita’ Quam dulcia faucibus meis elbquiatua fu aer mel amp;nbsp;fauum ori meo. Sed ille beatiffi®“’ eft qui diuinas Scriptutas vercit in opera.

Negligit famem corporis qui pabula leéW in;endit,nec vetris curam habere poterit,qHiaj'' mentii verbi coeleftis acquirit. Ipfa eftenimtdf ftip quqpl'aginat animam,quæ impinguat vifce®’ cum de diuinis Scriptufis cibum eloquij peren®’ àCcipimus.Ipfa eft efca quæ vitaaeternam t-ribuitj amp;c infidias à nobis diabolic® tentationisexcliniit' Quod autem facrarum. literarumleétiovitafit,D® minus teftatur dicens,Verba quç ego Ibcutusfu® vobisjfpiritus Sc vita funp • •

Chry/ißornits tn Enmgehum loAn.Him’L]-Si in quacunque'doftio vbi Euangelium eft illuc diabolus ingredinon audetiquantomipys anima ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eiafr

ci affiàuisleftionibus familiärem, neque daemon, neque peccatum attingefîSanamp;iftca igitur anima, fanftihca corpus.hoc continget,li euangeliü fem-per àe auimo habueris amp;nbsp;lingua. Quod fi Imgux obfcœnitas animam coinquinat, fi daemones.vo-caf.perl'picuum eft Spitituali leèlione earn lamtti-ficari, amp;nbsp;grariam Spiritus fand! affaiim infundi, Diuini cantus funt Sctipturx ; bine nobis amp;nbsp;ani-) l mæ nofttx aft'etlibus remedium petamus; cuius v-) I tilitatem fi intuetemur , incredibili ei attentions -1 vacaremus.Hxc ego frequenter dico ; an non pet-lt; l nbsp;nbsp;quant abfutdum eft,vt fori homines aurigarum amp;

'1 tes,nec qon equorum vitvitem, 8c quid finguli ” l poflint,memoritet teneanf.qui autem bue fe con-H nbsp;nbsp;feruntîOmniumpenitusignaridifcedant 5 imo amp;

îl 5.4e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Semper hortor amp;nbsp;bortari non de-

'1 finam,vt nonbic tantum attendatis iis qux dicun ’■•l nbsp;nbsp;tur,verum etiam quum dont! tueritis, aifidue diui

mrum Scripturarumlettioni vacetis. Quodqui-i dem 8c iis qui priuatim mecum iitgreffi funt non 1 nbsp;nbsp;deftiti inculcare.Ne quis enim mihi dixerit, funt

l frigida ilia vetba,multa mfunt qnæ contemni de-M béant. Ego forenfibus caufis affixus fum , publi-1 ca gero negotia,artificium exerceojvxorem alo 8c liberos, famili«cutam gero, mundanus homo

’ 1 fum,non eft meun\legere Scripturas, fed eotum. ‘1 qui vale dixerunt mundo,qui montiuvertices oc-’■■i cupatunt, quivitâeiufmodicontinenter agunt. •l Quid aishomoîNô eft tuinegotij Scripturas euol M quot;Me, quoniâinnumeris curis difttaheris?Imo tuû

I ntagis eft quqillorû.Neque enim illiproinde Scri. l pturatü egent prçfidiq atq, vos in mediis negotio, JI rû vndis iaébati^Ni qui in deferto fixere tuguviola, ,1 (antàforo forenfibufqs negotûs liberi,neque ctK . ' ' '

quoquam habent commercium, fed in ilia qui?'* ! träquillitate cum omni fecuritate philofopfó®'' ac veluti in portu fedcntes,rebus vehementer ^is fruuntur. Noscontravelut in medio mariJf Allâtes,innumerifque,velimus , nolimus peccJi'* obftriólijfemper opus habemus perpetuoiug^ Scripturarumfolatio.llli fedent procul à eoqiie nec accipiiit multa vulnera.Tibi vero,lt;i''*’ perpetuo ftas in acie,quia frequentes accipispl’' gaSjidcirco magis opus eft remediis vtquen’^ vxor prouocat, amp;nbsp;filius contriftat, atqueadir’® commouetjamp; infidiatur hoftis,amp; inuidet atnic''*’ Si vicinus infeólatur,amp; comilito fupplantatjK^ quenter amp;i iudex minatur, amp;nbsp;paupertas eftnid®' fta,amp; do«nefticorum amiftio luftum affert,amp; p''*’' fperitas inflat,amp; aduerfitascontrahit.BreuitetV“' ria curarum , perturbationis, moerorisjiaótanti^’ tumoris, turn occafio,tum necefhtas,nosvndiq“® circumuallat, innumeraque ex omni parte telav’ litanttvndenecefte eft indefineter à Scripturis at' maturam petere. Agnofce quod in medio laque»' rum incedis quodque in pinnaculis ciuitatisai”' bulas. Et mox Neque nunc fieri poteft,nóp“' teft, inquam, fieri, vt quifquain faluté affequatuf' ni perpetuo verfetur in ledfione fpirituali. InUquot;*’ præclare,reuera prçclare , inquam,nobifcuni agt' tur,etiam fi perpetuo huius medicamenti partiel-pes,aliquando falutem confequi pofliimus. Quu“ fi qtiotidie vulneremur,medelam veronullama pilcainur ,qux fuerit fpes faliitis? Quemadmotiuiu artifices omnia incommoda fuftinétpotius qiiarn vt ex inftrumentis artificum quippiam vendereve lint ; hoc lane animo nos quoque praeditos elieo portet. Sicut enim illis artis inftrumeiita lliujgt; m3!Ieus,incus,forceps,fic 8c nobis artisiufirum^^ tafunt Apoftolorum ac Prophetarumlihrijou”’^^

C AP V T P K 1 M V M. 149 que Scnpcuva diuinitus infpirata amp;nbsp;VtlVis. Ft qiiemadmodum illi per illa inftrumenta quic-qitid faciendum fufceperint petftciunf.ita fane 5t nos per hos fabricamu. animam noftram, de-ptauatamque corrigimus , 8c. inueteratam re-nouamus. Item. Ne negligamus nobis parare librosjue circa vitalia vulnus accipiamus. Nec aurum defodiamus , fed nobis ipfis recondamus Thefauroslibrorum fpiritualium. Aurum quidem cum maxime crefcit, tum maxime infidiatur pof-fidentibus’.Libri veto repofiti multam afferent ba bentibus vtilitatem. Quemadmodum enim arma ' nbsp;nbsp;regaliarepofita, etiâ ft nemo fuerit qui pofsideat,

tarnen bis qui habitant in xdibus , vbi repofita ‘ nbsp;lunt,multam prçbent cuftodiam ac tutamen,dum

neque latrones,neque parietum petfoffores , ne-que alius quifpiamfceletatorum audet earn aggre di domum-Sic vbiciique fuerunt libri fpirituales, ' nbsp;nbsp;illius expellitut omnis vis diabolica multaque in-

habitantibus accedit confolatio. Quandoquidem etiam per fe librotum afpeftiis, fegnioves nos red dit ad peccandum.Siue enim quippiam aufi fueri-‘ museorumqusptobibitafunt,nofque ipfos red-‘ diderimus pollutos, reuerfi domum,côfpe6tifque libtis acrius nos condemnat confcientia, reddi-murque cunftatiores ad eadem repetenda. Kur-fus,fi in fanftimonia perftiterimus , ex bbris red-‘ dimut tutiores firmiorefque. Nam fimulatque at-tigit aliquis Euangelium,mox compofuit fuam i-‘ pfrus mentem,8c à rebus mundànis abduxit,idquc ' exipfofolo afpeftu. Quod fi accefferit diligens ‘ lefbo, no aliter quam in facris adytis rebus diui-nisvacansanima, fic repurgatur , meliorque red-ditut,Deo cum ipfa pet illas Scripturas alloquen te.Q^id igitur, inquiunt,fi non intelligamus ea qux continentur libris? Maxime quidem,etiam ft

non inteTligas illic reconditaj tarnen ex ip^’ j élione multa nafcitiir faiKSimonia.Quanquäii’ non poteft vt omnia ex aequo ignores, propfq fiquidem Spiritus gratia difpenlauit, quo l’r ’ canij’ifcatores^tabernaculorum opfHces les,Se Apoftoli, idiotae, illiterati, p e r “ 1 I B R O s failli fierentme quis idiotatumad^* confugere pofiit excufationein, vt omnibus lia confpeélu elfent ea quae dicuntur:vtamp;opd'’^' Se famulus,amp; vidua mu1ier,amp; omnium honii'quot;'*' indoéHffimus,exaudita leftione aliquidlucn”'* litatifque reportaret. Iterum. Cui nS funt ui’“’ feftajquçcunque inEuâgeljofcriptafuntîQu'** diens beatos effe mitesjbeatos miferitoideSi ’J tos mödo corde, caeteraq; huiurmodiidefideti®'; praeeeptoré, vt aliquid eoru difcat quæ dicuntur_ Quinet iam figna,miracula,hiftoriac,nonne cW®' nota manifeftaq; funt? Prxtextus ifte eft S.' tio,pigritiçque velamentû.Non intelligis quad’ funtiquomodo poffis aliquando intelligerej'I'i ne leuiter quidem infpicere velis:Sume libriiin’ inanus, lege hiftoriam omnem, Se qiiænotaW memoria tenens, ea quae obfcura funt parumq'’quot; manifefta,frequenter perciirre. Quodfinonp'’ teris affiduitate leôtipnis inuenire quod dicituu accede ad fapientiorem , vade ad dodlorenijcuquot;’ ntunica cum his ea quae fcripta funt,declarave^ mens ftudium. Et fi viderit te Deus tantam anuquot;' promptitudinem adhibere, non defpiciet tiUJ' vigilâtiam ac follicitudinem.Verum etiamlin“ lus homo 'te dQCuerit quod qiiaeris, iple bio referàbit. ’ Memento Euniichi reginæ Æthio pum,amp;c. Etmqx. Ne neglexerinius nolhamƒ■ luté difedli.hxc omnia fcripta funt ad corteC ^em noftri, in quos fines feculorum incidet“^^

Magna aduerfiis peccatum munitio eft Scriptura-pum lediozmagnuna præcipitium,profundum barathrum, Scripturarum ignoratio ; magna falutis perditio nihil fcire ex diuinis legibus. Ea res 8c H s. K. E s E s peperit, ea vitam corruptam inue-xitjhoc furfum deorfum mifcuit omnia.Nam fieri nonpotert,nonpoteft, inquamfieri, vt quis fine tura-

Necelfarium nobis eft diuinas fequi Vireras, 8c innullo ab eorumprxfcriptodiCcedete.Cofrd ƒ«-bamtm ltb.7Mü\t3. damnofa in libtis græcarum di-fciplinarum inuenientes,tunc adhuc magis facros 8c diuinos fermones admiramut.De fcriptura lo-quor diuinitus infpirata Quid enim vtile non in-uenitur apud iUam?Omnibus aliis Scripturis cla-tior eft,in ilia diuinæ contemplationis fermones vete fulgurantes videnturScc.boneftaE vitx no-bis modos inducît, legibufque diuinis 8c facris inftruit ad iuftitiam,omnisque xquitatis euiden-tem nobis vitam conftituit.

Pinguiffimus fermo diuinus eft,omnes in fe ha bens delitias-.quicquid volueris ex fermone diul-nô nafcitur,ficuttradûtludçi:quoniâ mânaquan-do comedebant, fecundum voluntatem vniufcu-iufque fie fapiebat in ore. AA Demttr. virgin-Diuinas feriptutas fxpius lege, imo nunquam de manibus tuisfacra leélio deponatur, in fcriptii-ib diuinis, per quas folas potes plane Dei intel-ligere voluntatem : prohiberi quxdam , prxci-pi quxdam, çoncedi aliqua , fuaderi nonniilla.

lîi DE s CRIPT V RA 1 prohibenturmala,prçcipiiintur bona,conceal'’’', tur media,fiiadentuv perleAa.

Omnemfcientiam atquedodrinamfacraSct*j ptura tranfcendit:vttaceam,quod veraprææt* qtiod ad cœlellem Patriam inuitat, quod nis defideriis cor legentis reuocat, quod d®' obicurioribus fortes exercet,amp; paruulis hum'quot; li fermonc blanditiir. Nec igiturclaufa pauefci debeat.ncc fi patet, vt vilefcat;fed Itidium tollit,amp; tanto plus diligitur qiiantoa®' pliiis meditatur.

In fcripturis enim ignorans iniienit quiddf ffcat,contumax quid timeat, faborans ptçmiaiP“' ^llanimis mediocris iuftitiæ ciboSjqui etfipiquot;' guem non faciunt animam, mori tarnen non pf'i mittuflt. quot;Qui autem magni animi eftjinuenitd’j fpiritualesefcas, quæ perducant eum propel“ angelorufn naturam: qui vero eft vulneratusi Diabolo ,inuenit*ibi cibos médicinales amp;nbsp;falgt;*' tcin per pœnitentiam.

Geminumconfert douü leéfio fanélarum fa'quot; pturaruin,fiue quia mentis intelledum érudit,le“ quod a mundivanitatis abftraôlum hominunii“ amotem Dei perducft.

Sacra fcriptura ell:liber vitæjcuiusorigoïtet-na cuius incorporalis eflentia, cuius cognitioïi' ta,cuiusfcriptura indelebilisjcuiusinfpeftusde* fiderabilis,cuius doótrina facilis, cuiusfcientn dulcis,cuius profunditas infcrutabilis, cuius vet' ba innumerabilia, amp;nbsp;vnuintantumverbüommi'

IdfmLtb.de anima. Nihil inhac vita dulcius fentitur, nihil auidiusfumitur , nihil it a mentem ab amore mundi fepatat, nihil fie animum contra tentationes toborat,nihil ira hominem excitât 8c

IMare eftScriptura diuina, in quodplutima In-troietût flumina.Sunt amp;nbsp;fluuii dulces atque per-fpicui-.lunt 8c fontes niueijquifaliunt in vitamac-ternamifunt 8ù fermones boni,lient faui mellis:8c gratae fententis,quç animos audientinra fpiritua-11 tpiodam potu irrigent.

j 1 Scripturac diuinae,ob hoc editae funt, vtfecun-„ l nbsp;nbsp;dum illarum fenfum noftram (idem dirigamus.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Clemens tn Strom.ltb.6.

11 tis,8f veritatls fcopummec vtllem folam,vetum 11 etlara neceffariam effe eiusleftionem.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Beda hb.i.in Aiarcttm cap.'j.

1 Scïipturarum myfteriis humilium folent corda ' 1 Ttüci.Êt lib.i.in Lucam,cap.i4,Si quis non vefei-' l nbsp;nbsp;nbsp;^“'veiboDeijiftenonviuit.ldemlib.i. in Câtica

' l cófetente,prxdi£ta vbera dileélx Ecclefix Chriftt ' 1 Domini noftii manantia,de cuius pettore latteo

1Î4 D È S C Ä I P T V R A vitam xtérn3m,quâ Adam perdiderat, rem doftrinæ in Apoftolis infu!æ,qu.ifi * j, in credentibus fufcipit Ecclefia : fuisp®‘'^f| quafi ex lade biityrum effedum , per tionem fermonis quotidie porrigi.Quibus^ tis Apoftolica doétrina cû inuenerit magquot;, declaiatur intra fe contineri indiiiidiianiTjL tem. Quibus alirrientis nifî indefinencer vU rit animajrion poterit viuere in sternum-

Albinus in ^.cap. Ecchr- ■ [lt;-Letaridebemus in ledione fand3rum^*^''L rarum, vbi pafcamur amp;nbsp;potemur de lign” ' , quod plantatum eft fecus decuiïus aquarui”'

N on ait Paulus Apoftolus, Qnxcunqiis?'^, funt ad noflram dodrinâ pida funt, fed aM cunque fcripta funt ad noftram dodrinam W funt,vt per patientiam amp;( confolationem Scquot;P. rarum fpemhabeamus ad Deum. Nec ait,pni • pidura,fed omnis Scriptura diuinitus infpitquot;^ j tilis eft ad docendum, amp;c. Item- Apoft'’''quot;’ imagines, fed epiftolas ad diuerfas mundip^^ deftinalfe legunturmec per'piôluras genus ntim ab idoloriim cultibus ad vers fidei p“quot; tem reuocauere,fcd per Scriptiirasiquibusequot;’ redemptor fenfum aperuit,non vt intellig^^ piduras ,fed vt inteliigerent Scriptliras. 1quot;* Non piduras fed Scripturs ad noftrs fidei eru tionem funt concerts. In illis iniieniunturarquot;quot;' quibus côtra adueria côfligatur,quibus vitia’^*’* rigantur,quibus virtutes erigantur. In ilhsi^ niuntur inftrumenta 8i frudus iiiftitias-inilli'quot;^ uenitur medela calamitatum amp;nbsp;vitiorum, omn«“*

lis amp;nbsp;animæ perpetuus cibus,amp; prxfentis vitx do iSi| ärlna amp;nbsp;fapientia , amp;nbsp;vitx petpetux documenta (I'l continentur. Eft enim tbefaurus nuUo bono ca-(*l réus,omnibus bonis redundansiad quern quifquis lfi deiiotus accedit ,quicquidfidelitei'quxrit,felici-ƒ 1 ter fe adquifilTe gaudet.Eft plane diuina fcriptura lt;1 verax,eft fixa,eft cafta,eft cœleftis magifterii in-

** I nec odoratus,nec taftus eft; nos inftemus diuinx '1 Eegiqux eft inrepvenenfibilis, in quateftimoniu *1 îgt;qmini,iuftitix ftue prxcepta,timoi fiu® iudieia '1 «iasinueniuntuijScc.

Quifquis committit peccatum,legem tranfgt^' 'dituriNâ peccatû eft Legis tranfgreffio. i.loaiii'

Sicut per vnum hominem peccatum in hu’*-mundum intrauit,amp; per peccatum morsJta n)0’® in omnes homines pertranfit quia omnes pecd' uerunt. Ro.$.ä.

Vir Dei, comedens contra præceptump*»^quot;’ in loco vetito ipfi,deuoratur à Leone. i.Kegquot;' Saul tranfgrediens praeceptumexpelliturdeif gno. 2.Sam.i$.

Ionas abforptus eft à pifce, quia contra ptum fugerat à facie Domini. lon.i.i.

G AP VT SECVNDVM. iV feàpeccatum non cognoui, nifi pet legem. Nana concupifcentiam nefciebam,nifi Lex dicetet.Non concupifces.Occafione autem arvepta, peccatum per mandatHm operatum eft in me omnem cöcu-pifeentiam. Sine lege enim peccatum mortuum etat.Ego autem viuebam fine lege aliquando.Sed 1 cum veniffet mandatum'.(Lex) peccatum reuixit. l Et jiatimenim quod Lex Ipiritualis eft; 1 Lgo autem carnalis Cumivçnundatus fub peccato. l Ç^iod enim opetot non intclligo.Non enim c|uod l volo bonum, boc ago; fed quod odi malumjillud A îacio.Siautem quod nolo,illud facio, confentio le l gi,quiabona eft. Nunc autem iam no ego opetot ' I illud,feAquodbabitat in me,peccatu. Scio eu'm, . 1 quod nonbabitat in me,boc eft,in carne mea,bo-l num.Nam veile adiacet mibl,perficere autem bo-i num non inuenio. Non enim quod volo bonum, l boc facio'.fedquodnolo malum,boc ago Si autem 1 quod nolo , illudfacio; iam non ego opetor illud, l fed quod babitat in me,peccatum.Kom.7.

1 Anima qux peccauerit per ignorantia, feceritq-, 1 vnu exbis,qux Domini Lege probibétur. Leuit.v 1 Ipfivero orabunt pro peccatis fuis eo quod ab-’ l iecerint iudicia mea 8c leges meas defpexerint, n Leu it.16.

l loquere ad ftlios lftael,vir fine mulier cum fece-I tint ex omnibus peccatis , qux folent bominibus 1 accidere , amp;nbsp;per negligentiam tranfgreffi fuerint l mandatum Domini,atque deliquerint, confitebü-M nbsp;tur peccatum fuumNum.5.

' 1 Quia tranfgreffi funt leges,mutauerunt lus, dit-■ l fipauerunt fœdus lempiternum , propter boc naa-1 Icdiftiovorabittetram. Ifa.i4.

Audi terra,ecce ego addiicam mab lum iftumjfrudum cogitationum eius,qp'’’jj; mea non audierunt, 8c Legent meam pro' J, lere.6. Dixit DominusiQ^ia dereliquerunt meamquamdedi eis,amp; nôaudieruntvoc«® jj amp;nbsp;non ambulaueruntin ea; amp;nbsp;abierunt p”* ‘ ; uitatem cordis fui 8c poft Baalim,Src-Ierc®'^.

Innumera alia funt, Hier. 44. Ezech.»-!^^ -j Ofeæ.g. Amos.i. Sophon.j.Zach./.amp;c. euidentilfîme demonftrant peccatum id elfe* î quid Legi Dei répugnât.

j4ugu^lfgt;jM hb.contra Faufium cap.i7.tom.6.amp; citatur a Petro Lombardo)“’quot; Diftin.jï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Poll hæc videnduin eftjinquit Lombardus,?“' fit peccacum. Peccatum eft, vt ait AiiguftinuJ» mne diétum vel faólum, vel concupitmBjqu”’ contra Legem Dei.

Sciendum autem eftpeccatumjideftjd'a'ïf^’ efle delapfum a bono:iniquitatein vero(ideM'' y.lsui ') Legis pofitæ violationé, quafi illegafct^ dixerisratque originem vtriufque horum a bono excidimus,vel pofitamlegem violamuS'® idem vtrunqiieconiierterc : quippe cum peccatj natural! fine amp;nbsp;fcopo fruftretur, exratione vitam traducere: Sc qui inique contra legem in nacura datant inconcineaiei^^ tiendo faciat-

' Cynllw lib.9-caf‘^.in loha»- »gt; Peccatun» a contemptu mandatorutn originel» trahit, ■

{^1 debet, nunquampeccaret. Non êftitaque aliud M peccare,qùam Deo non reddere debitum.

M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11.

'Peccatttmeffït.iou.iti,, hoceß, ejuod Legi (buinanon u tjiconforme,Jed ei répugnât,fiae fttdefebtus ,fiue de-^auatto in natura rattonalt, ßue a^ repugnant 11 Ltgi Det.

•jl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Teftcs . '

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EV fiNGtLISTA..

Ä \num ex.his,qux Domini Lege prohibetur iSc pec 1 cati tea int.ellexeiit iniquitatem fuä, aifetet atie-

tem immaculatutn de gregibus, facerdotb '’jj menfuram ae.ftiiTincionemque peccati ; qui®'’;; pro eo,quia nelciens fecerit;amp;' dimittetut®'’'!*' per errorem deliqiiit in Domino.Leuic.p j h. Quod ii per ïgnorantiam præterieritisq“‘,''i:i ftorüinjqnæ locucus eft Dominus, offereib de armento.Quod fi anima vna nefcienspc®''’'*'i rit,offerer capramaniçulam'.Num.i^. J - Dêlida quis intelligittaboccultis meisin®quot;“' me.Pfal.19.

Ecce enim în iniquitatibus conceptus fu®A'’ peccatis meis concepit me mater mea.Pûl.f'

Pater dimitte illis : non enim fciuut ciunt.Luc.ij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Et nulle fratres fcio,qnia per ignorantiafflüquot;' ftis,ficut èc principes veûri.-Deus auteni,qiiip^; nuntiaujt per os omnium Prophetarum,patifquot;' ftum fuam,fic impleuit.Pœnitemini igieuf®'*’^ uertiminijvt deleançur peccata veftra.Aamp;J'

Lex fpiritualis eft,ego autem carnalisfunb'^ nundatus fub peccato.Quod enim operor,no”.‘''j télligo.Non enim quod volo bonunij/iocago'*’' quododi malum,illud facio. Si autem quodv® illud facio:confentio Jegi,quia bon.i eft.Nuat/* tem iam non ego operor illud ; led quodhabH in mepeccatum. Scioenim, quia non habioÇ I me,hoc eft,in carne mea,bonum.Nam velk nbsp;I

cet mihi ; perficere autem bonum, noninn^'j Non enim quod volo bonum,hoc facio volo malum hoc ago.Si autem quod volo,ill““ ,1 cioiiam non ego operor illud,fed quod habita^' j me,peccatum,Rom.7. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l

Omnes peccaueiunt,amp;: egent gloriaj - Conelufit enfin Deus omnes in incrédulita^'' 1 ------ ■ ■

Qnemadiuodum per vmim hominem peccatum in mundum introiit, acpropter peccatum mors, amp;nbsp;fie ino’mnes homines mors peruafitjÇ^uatenus omnes peccauim us.Kom.5,^

Sicut pet vnius deïiftum propagatum eft malu in omîtes homines a d condemnationem. Ità pér vnius iuftifiïàtioné ptôpagctur bonum in omîtes homines ad iuftificationem vitç.Quemadmodnm enim per inobêdientiàm vnius hominis peccato-res cohftituti fumus muhiiitâ per obedientiam v-., niusiufticonftituenturmudti.Kom.5. 1' nbsp;nbsp;'

Peccatütribus modis admittitur.Nam aut igno-ïantia,aut infitmitate, aut ftudio perpetratur. Et grauiuseft tyuidem infitmitate, ç^tiam ignoVantia,

'1 çatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

ifl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fententiis.

n ttus,mu\ier autem fedufta in prçuaricatione fuit, ^'1 ftla pet ignorantiam 1 ifte peccauit per infirmi-M tatem.

4 Ptecatotum aiiqua inuoiuntatia funt,aiiqua ve ri loexmenteprauaproueniunt, : nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

4 îer e enim prxter voiunt^tem meant ad malum 1 acpip.ioï,vt adeo totumpeccatu fit ex dxmonibu,s.

♦ l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K-»i-

Rupertus ti(gt;.i2..Com.tn j4pocal-calgt; , Tribus modis peccaturjignorantisjinfi'''''^ amp;nbsp;luperbia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

, OEcumeniw in Epifl-.adRmn-Cip-I' j Non , inqiiit,noui,quoinodo dectpiar ad peccatum:furtim,inquam,rapiot, dum melaceat,quidnapatiar. Etßiitvnf^‘ jÿ Poftquam vçiiditus fuerit homo j amp;nbsp;peccatum , ignorât quidnam opereturjCÔn*^ . ift tfirpitudinis in eum abfolute dominantei videic aut cognofeerequidem permittentcd,^ illud idem quod agâtjmalurn fit. Ea proptef^' quod odilFet, fiquidem non veniitqs/ed let, fifquod profeólo nulia ratiöne probiitet venditusiam eligit amp;nbsp;perpétrât.Quod fi nbsp;nbsp;nbsp;j

fern amp;■ non venditus, iuxta naturæ inft''’^(j, nuilo modo eligerem, quac mine opéré llimonium perhibeo legi,quQd bonafît. que mihi vipanda decernit,quâe ipfi quoquei libertate elFem naturali, iiidicaffern eum da,turn odio 'rofequenda.Nunc verojinquiti' ditus, ac fub peccato prolaplus, qiiafi ab autoritärem 8e dominationem preflusjièruie® lijita malum operor:quod nequaquatn opérât® in libertate elTem. Prôpterea mode» quodanif. e^o fum, qui illud operor : verum is, qui dominio premitur nbsp;nbsp;tenetur. £r/«fl.v. Aititaqj^

Non habitat in mebonumehon eft certum amp;® terminatum , neque necefiitate vlla fitumin nit: hoc nempe, vt bona perfequar,ita vt etiam me’' quadam ad mala pertrahat. Id enim edhabitat® j5crpetua manfiojaç veluti confelTw acrefide^

Etßatim, Voluntas c^uiAem eft mihi, non autem facio ob celeiem peccati corruptionem ac raptô. Corripit enim me amp;nbsp;itafutatur,vt non ea peragâ, qux à me laudantur,fïd quxpotius vituperantur. Ecftibiun^itex Paulo. Oftendit tantam elfe peccati deceptionemac fraudem, eiufqueperfuafio-nem,qiiod,inc[uit,ftudium mibi eft faciendi bonü amp;nbsp;nihil agendimaium-.nibilominus me conçupi-ftentia inuadit,captiuum me ducens , ac perfua-densjVt ipuxmibiplacuerunt poftbabeam, cona-tufcj^ue meos bonos intermittâ, Se C[ux ipfius funt

1 perpettem. Fereenimprxter voluntatem meam I ad malum rapior,vt totum peccatum ex dxmoni-I bus fuggetentibus fit. EtpaulopoH:. Dlfficllen) 1 elfe peradtu legem relinquitur,quado(puidem v o-' J lens etiâ facetebonum,nô poffunv.inuenio ipfam

huid facile polfe fetuari.Nam volenti mibi facere bonum,malum eft magis in procinfltu-.vebquia 8c legi,amp; voluntati mes niàlurn refiftit. Patrocinari italt;|ue bonisjlex inuenitur.

Diffett peccatum religiofi bominis 8c contem-ptoris.Nam religiofus,cum fit timens Dei,ac cer-, tet 8c lutbetur probeneplacito Del obtinendo,ca. fu fit 8c fete contraanimi fententiam,vt impingat 8c labatur.Contemptpr veto file , nullambabens

I nec fui ipfius,necDeitationem , nec tpuicquam I Aifeernens inter peccatum 8c rette fattum, fient 1 iftdicat ipfum nomen adiapboros primatiis ac ma ;

non credit elfe Deum. Nam ifta duo caufam dant animsad peexatum.

Greg.in Pfià.pKiùtmtiales, Tribus modis admittitnt peccatum. Aut ignorâ-tia incutrituï,aut infirmitate committitur,aut ftu»

R.üi)..

Qnando quidam funt,qui peccato vitioQ'** borant ex propofito:quidani autem prçterp'“'; litiim. Qiiid vçro lïbi vohint ifta?Ex propoftP^ tiofi flint lii, qui fiiam ipforum voluntateni tradideriint, deleólantiir ciim illo j amicit«'”! contrahiint. Huiufmodi cum Satana paceni ; nee in cogitationibiis bellum gerunt lo. Qui vero praeter propofitum, hi habentl^ dem apud fe pectatum , ex aduerfo membris eoriim,fecundum Apoftoluin.eftqi'' biilofa vis atque caligo prxter votum gt;nbsp;coiifentiunt in cogitationibus, nec condelei tur,aut obtemjserant,fed contradicunt j que,amp; ipfi fibi fuccenfent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

POSTfu/ceptum Baptifmum peccatufnM^^ tis ntiHum remanetfiuequod apertutn qu.iidtegdturiVeloperMtHr.\\^z illi in Cenl-C»'' 40.amp; !? •

POST fufieptumBaptißnHmpeccAtum^^ natu remanet : Sed non tmpataturpropter Crn'r

Beat 1 qiiorürcmiflæfunt iniquitateSjamp;.'lt;l“p^ teóla funt peccata.Beatus vir cuinó impuiau*' minus peccatüj neC eft in fpiritu eius dolus- -j.

(f, Nonintresin indicium cum fetuo tuo. Qui^ ifl non iuftificabitut iu confpeétu tuo omnis viuens.

' I dimitte nobis peccata noftta; fiquidem ipfi di-kl uutthtyus omni deberiti nobis. Luc.ii.

1 Hue pertinent exempla lonx detreftantis ma-I dqtum Dominl,vt Niniuitis concionatetut ; Item 'I indigne fetentis,quod Deus pœnitentibus itiife*

»eg DE PECCATO. I ncordiam exhibeat.Similiter amp;nbsp;zebeJeifilion»’ i de priiiiatu difceptantium.Matth.lo.Mar.io. P.ctrtis negat Chriftutn.Ioan.i8.3.Reg.n- Salom^ ljdololatra.Et:Daiiid adulter amp;nbsp;homicida. M’I'J

Aaron circa aquain contradidHonis non Domino. Num.io. Noha inebriatur amp;nbsp;ninquot;'

tut. Genefp. Loth concumbit cum filial’quot;®quot;' ebriatus. Genef ip. ludas amp;nbsp;filij eins,Sim” cum Leui occidunt Emor in Sichern amp;nbsp;Sic“^' mitas. Geneß3i Patriarchx machinanturi*’” cem Iofeph.Gene£37.

Omnes tune facerdot es necefle habebat geDei primitus propeccatis fiiis offerte cium:deindepro populo:ficut nuuc per oratio facrificium conuincimur noneffe fine quoniam iufli fuinus dicere, dimitte nobis “j bitanoflra. Ide/nibldim. Nobis fiifficiG nullus in Ecclefia Dei fidelium ■reperJtdr''’ l“’,' libetperfedus ea excellentia atque iuftitiaj^“ iîbi audeat dicere non necelfariam precatioos’! orationis dominicx,dimitte nobis débita noä^^' amp;nbsp;dicat fe non habere peccatum, ne feipfii® cipiat,amp; veritas in eo non fit, quamuis iaih K querela viuar. Idem ad Iliertm}mi(gt;n tp.Itaque amp;nbsp;non iuftificabitur in confpedu omnis viuensjamp;r tarnen iuflus ex fide viuit,^’quot;' duti flintfandi iuftitia, alius magis, alius minii^! nemo hic viuit fine peccato, amp;hoc alius magi^’ alius minus ; Optimus autemeftqui mjniniii®; Idemibidem. Et vtgenetalitei:b[euiterqu^lt;^^lt;

0e£tarjqiutn de vittute habeam notionem, quod ad tefte viuendum att inet.Vir tus eft cbatitas,(^ua id,(^uoddiligenàum eft, d'digitur. Hxc in aiüs ntaioïjin abis minorjin aiiis nuUa eft, pleniflima ■veto,(|ux iam non poflit augeti,quam diu bic vi-uit homo, eft in nemine -, tpiandiu autem augeri poteft,prófeifto iftud c^uo.minus eft , quam debet, exvitincft,exquovitio non eft iuftus in terra lt;^ui faciat bonum, amp;nbsp;non peccet, ex cpio vitio non iuftificabitut in confpeàu Dei omnis viuens. Propter quod vitium fi dixerimus,quia peccatum

il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»or,Py4(7n.5i.

„I Dixi, pronunciabo aduetfum me iniiiftitiam I ineam Domino,amp; tu dimififti impietatem cordis J1 nbsp;nbsp;mei.Pro bacÇimpietate ) orabit ad te omnis fan-

JI tateîSi iniquitatem habet, quomodo fanftus ap-jl pehatur'duiçta iftum videlicet modum, qui amp;nbsp;in ’ 1 alio loco fcribitur.Septies in die cadit iuftus , 8c ,| refiirget. Et ibidetnpaulo infra. Getto iuftus eft, ,l • quiin die iudiciivixfaluatur.Saluatut autem fall eile, fi nihil in fe haberetmaculx ; ergo iuftus eft j| in eo , quod floret multis vittutibus , 8c vix fal-,| uatut in eo , quod in quibufdam Dei.indiget mi-.1 ftticotdia.

'I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^4ugiifl.t:oniraduasEpi^,Pelag.

Baptifmiis igitur abluit quitté peccata prorfus omnia, faótoriim, didorum, fiue orig'quot;’ lia,fiue addita,quæ ignoranter , fiue qux fcient admiffa funtded non aufert infirmitatein gt;nbsp;cquot;' generatus refiftit,quando bonum agonem lu® tur.Confentit autem,quâdo ficut homo in uli'J’''® delido prxoccupatur. Idem de vera (S’

QuiPetrum lachrymitem fufcepit; miffionem non negtiuit Bapcizatis. lam enim ƒ“ dieraf.Tibi daboclaues regni cœlorum;quil'^'î pofteaDominu negauerit, amp;■ àfe amicos Chnl excommunicauerit,per pœnitenciam Si am^ lletus veniani recuperauit. Ibidem «/’•î-Suiu’“® aurem amp;nbsp;primes Patres:amp; in omni tepore EccRj fiam Deifemper vfque in feptuagies fepties,quo eft femper,peccata dimittere. Quam poteftatc^ ifti(Hæretici quidam ) ab Ecclefia Dei conantH' auferre.Oportet enim fie Ecclefiam credere,^quot;^ confitetur fe fæpe peccare. Negant enim vet®' tern infe efl'e,qui fe abfque peccato audet ùd’' r'e.In multis enim offendimus omnes, nee inW vnius diet abfque peccato fuper terra eflepot® Quapropter eliminandus eft ifte error abEcdt' fia,quac nunquam négat pœnitentibus indulge”' tiam.Non enim inquirit, quid Apoftolus fenfoU’ qui dixitjriihil mihi cofeius fum,fed in hoc no J“' ftificatus fum.Scimus enim amp;nbsp;iuftis peccata re contingere.Non fe confirmabat abfque pee^'! to 3 qui fe nouit indiflblubili vinculo charity* Chfifto coniundum. Nifi enim feitet fepeiuH®’ ad veniam venire:quomodo dubitaret fe peccatft qui fe feiebat fpirituDei habere,amp; intetioneWU difsima ei feruire’Cur enim DominusPetripe“’ lauifl’et,amp; Ecclefiam hoc idem docuiflet,nifi quotidiana eft offenfio, oportet, vt fit quotidi^

na etiam remiffio?Cur docuiflet ipfe Dominus o-j rantes (iicere:Dimitte débita nollra, nifi ipfe mi-( fericors perfeueraret, qui nos ab hac petitione A non vult deficere? Nullus itaque tantum vnquam r polletpeccare, quodpœnitens velit defperare. 1- Idemdefide ad Petrum. Firmiffime tene,Slt;; nul-lO bteniis dubitesjetiam iuftos atque fanftos homi-

nes.exceptis kis, qui Baptizati paruuli funt, fine » peccato hïc neminem viuere pofie. Idem in f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nemo fe dicat perfeftum hïc , decipic

4 fe,fallit fe,feducit fe, non poteft hic habere perlt fedionein.Multaquidemtranfiliui, fedfidixeri-,t musquia peccatum non habemus , nos ipfos feit ducimus amp;nbsp;veritas in nobis non eft.Multa tranfi-gt;. Hui,fed adhuc tundo peftus, amp;nbsp;dico-.Dimitte no-i bis débita noftra:ficut amp;nbsp;nos dimittimus debito-f ribusnoftris. IdemadSeleucianum Epifi-tot. A-( gunt etiam homines pœnitentiam, fi poft Bapti-f Imum ita peccauerint, vt excommunicari amp;nbsp;po-, ftea reconciliari,mereantur; ficut agunt in omni-, busEcclcfiisllli, qui proprie pœnitcntes appel-i lantur.De taii enim pœnitentia locutus eft Apo-j nbsp;nbsp;ftolusPaulus ,vbi ait; ne iterum cum venero,hu-

, miliet me Deus apud vos, 8e lugeam multos ex , his,qui antea peccauerunt,8e non egerunt pœni-, tentiarn, fuper iminundicia 8e luxuria 8e forni-j catione, quam egerunt. Neque enim fcribebat , nbsp;nbsp;ifta,nifi eis, qui iambaptizatifuerant. HabemuX

j îatum,cum pecunia vellet emere,vt ei per impo-j fitionem manus eius,daretur Spiritus fanétus,ad-j ®onitum àPetro,vt de hoc graui peccato ageret , peenitentiam.Eftenimpœnitentia bonorqmat-; que humilium fidelium pœna quotidiana, in qua I peäora tundimus,diccntes;Dimitte nobis débita

noftra; ficutamp; nosdimittimus debitoribusnO' ftris. Neque enim à nobis dimitti volumusj dimifla non dubitamus in Baptifmo, fed ilia Vf que,qux humanæ fragilitati, quamvis parua.W' men crebrafubrepuntj quæ fi colleda contrants fueïint J ita nos grauabunt amp;nbsp;oppriment jfeutv-num aliquod grande peccatum.

concup.ad l 'aler.lth.i.cap.i^. Refpondetuni' mitti concupifcentiam carnis in Baptifmo, uuquot; Vt non fit, æd vtin peccatum non iniputetut' Quamuis autem reatu fuo iam foluto, riianettarnen donee fanetur omnis infirmitas noftra. de Bapti/rnoparuulorurn legitur de conjecr^’^' ^.cap.per Bapttßnum. Per Baptifmiim id agit® Vt caro peccati euacuetur.non autem fie euaeuf tur,vt in carne concupifeentia innata non fit,»“ ne obfit.

Catterum iuftos amp;i fanélos non elfe immunes’ culpa , manifefte fcripttira pronuntiat. Et tame’ cum dicatur fepties cadere,nihilominus proniW' tiaturiuftus, nec iuftitiae eins pratiudicat lapf**’ fragilitatis humanac. Quia multum inteieftintf fanéti peccatoris hominis lapfiim.Aliudefl^' nim admittere mortale peccatum,amp; aliud efte”' gitatione, quat peccato non caret, pratueniriV'* ignorantiæ,vel obliuionis errore.

Viuente adhuc corpore, antequam moiiat® neceffe eft fimul viuere peccatum, intus in nobi* radices fuas abfcondens, etiam forinfecus pô caftig’-

C A P V T S E C V N D V M. vi caftigationum amp;■ admonitionum feéViones fueric teftænatum. Alioqui poft iUuminationem non contingétet nos iniufta facere, vtpote peccato penitus fynceritcr à nobis ablato. N une veto etii poftquam ctedimus amp;nbsp;ad aquam purifteationis deueiiimiis, fxpe in peccatis reprehendimur.Ne-mo eniin fie feipfum a peccato alienû effe ia£iet, vt neque omnino in animo de iniquitate cogitet. Quare conftat, contrabi quidem ac fopiti per ft-dem nunc peccatum.vt ne ftudus noxios produ-cat-.non tarnen radicitus toUi.

I Tuetunt amp;nbsp;ante Cbriftum viri infignès,amp; Pto-I pbetx amp;nbsp;Sacerdotes, fed in peccatis concepti 8c 1 natbnéc originali nec perfonali caruetunt deli-1 inuenta eft in omnibus vel ignotantia, vel 1 infiifticientia, in quibus ertonei peccatunt, amp;nbsp;e-1 guetût mifericordiaDeijper quam reftituti Deo, ,1 gracias egetunt,8£ ad plenitudinem iuftitix mul-

l Renatis nullis, ait, etiamfi ad fummum faâurh I nbsp;nbsp;veniant,tantum puritatis in corde euenlt,vt nun-

l quam aduerfe cogitationrs contagione Aaculen-I ^ur. ItemHorntliaio-wNnmeras. Sanitos,aic, 1 nôeffeftnepeccato.Sic Caßiodorus in cap.4.Can-l ticorultem inPfa.n8.EtGregor.in14.ca.lQb.li.11.

l etfi malum opus non agit, polluta tarnen cogàta-l tionefotdefcit. Etlib.pin ij. cap.i.Kegunr.lunu,-

merabiliafunt ( peccata ait ) qiiæ cogitando)!’ quendo,viuendo,guilando,amp; aiidieiido rando committimus.ltem in ,-.cap.lob.lib.8'rf 9.Et in lib.i.in cap.i.i.Regnm:Sine peccatO)’*' eleóti etiam viri elfe non poirunb Item libd’* cap.14.1. Regunifimilia docet. CaffariusHo®'' Nnlliis fine peccato efle poteft.^ez/dilib.i.inf''’ iierbia Salomon, cap. kî. Et in lt;zg.Pfal. NecS* dus,ait,quifquam in carne côftitiitus,peccaW^ intçgrnm cauere poteft.Idem inPfal.iiS.inb^'”” elem lib.i,cap.i.^/^?zKj in i.Pfa.pœnitentiîl‘

Quod li perfeueres dicere,per aduentiitn^ fti damnarum efle peccatum,nec poft Baptiii*' vitium habere, vbi pafcatur, aut colloquât^' corde : ignoras^quod ab aduentu Domini»d. vfqiie tempus baptizati funt, amp;nbsp;nihilominos terdum praua cogitauerunt. Nonne ex numero quidam conuerfi funt ad vanam gl®f‘ jj ftuprum,aut ingluuiem?porroan omnes feCLj qui verfantur in Ecc]efia,puro irrepreKe'® corde funt? An non reperimus poft BaptiW'^^ multa committi peccata , ac plerofque re?Poft Baptifmum igitur pabulum habet amp;nbsp;ingredi poteftjSe agere quod libuerit. ttm- Poteft ne labi vir, habens donum »jj Refponfio.Vtique labitur, (i negligat.NamKj, nunquam quiefcunt, nec mouere bellum tant. EtHomil.^. Quod fi quifpiam requ* in gratia, amp;nbsp;pertingit ad Myfteria Si ruu^' nés, ad multam denique dulcedinem gratis'' hilominus intus adhuc habet peccatum-

C A P V T S E C V N D V M. i7î Libro i.ex Ambrofio Auguftinus vocat vitia no « ftra qu« legi mentis ex lege peccati refiftunt.lllo-4 rum reatus quidem inliaptifmo periit, infirtnitas 4 yetomanfit. Ibidem Ambrofius dicit, quandam 4 deleéiatiouem elfe mandato diuino aduevfam, Se 4 de ilia Paulumloqni cum inquit. Video aliamle-4 gern in membris meis repugnantem legi mentis ri mex. Hilarius vocat corpora noftra omnium vi* ri tior um mate nam: Mala quœ in nobis funt, malitia iH pet conditioncm originis.Et vbi expteffe de rena-»1 tisqui concupifeentiæ repugnant loquitur , in-rl quitjMemores ilia ipfa corpora noftra omnium vi 1 tiorumeffe materiam ; pet quxpollutiôefordidi l nihil in nobis mundum,nihil innoeês obtinemus.

1 Et Cypriaijur apud eûdem Auguftinum mails mo-11 tibus de origine venlcntibus fortitor refiftcns, in-r l quit,Ne quifquam fibi de puto atque immaculato tl peéloreblandiatur vt innoccntiafuafretus,medi-4 cinam non putet adhibendam effe vulnerlbus, f I cum feriptum fit, Quis gloriabitut caftum fe hart bete cor? aut quis gloriabitutmundumfe effeà »I peccatis?Si autesn nemo fine peccatls effe poteft, 4 quifquisfe Inculpatum effe dixetit, aut fupetbus il aut ftultus eftjamp;c. Auguftinus etiamhanc HtLirij 4 nbsp;nbsp;lententiam citât,nos in hoc terreniSt motticini

'I cotpotishabitaculo mundoseffe nonpoffe, nifi il pet ablutionem cœleftis mifericotdix emunda^ ' l tionem confequamur, poft demutationem refur-’ l reftlonis terreni corporis noftri e ffefta gloriofio-4 tenatura. Item, Ipfis apoftolis,verbo licet iam ' 1 nbsp;nbsp;fidei emundatis atque fanélificatis ,non deeffe ta-

11 Kren malitiam per conditionem communis nobis ■ I nbsp;nbsp;otigiuis,docuit,dicens,Si vos cum malifitis, Sec.

l Bodem Ith.z. Lex peccati lepugnans legi men--l tis, qux in tant! quoque Apoftoli membris état, 1 icraittltuï inbaptifmate,no»amp;u«ui.

^74’ de PECC ATO. , Quia Auguftinus antea difputaue^ät, concupgt;l^‘‘_ tiam in renatis non elTe vere peCcatum, fe‘i nam peccati,lulianus haereticus hoc arripuit A xit,Non ergo vituperanda,fed potius laudaiidif gt;nbsp;îlla inobedientia carnis,fi pœna peccati eft. fpondet Auguftinus quidam fimul efte 8c ta amp;nbsp;pœnas peccatorum;quod illuftrat hoc plo:Sicut caecitas cordis peccatum eft quoniai” in Deum non creditur, pœna peccati fuperbum digna animaduerlîone punitur:amp;c’“‘ fa peccati, ciim mali aliquidcxci cordis error* committitur. Eandem dicit etiam efl'e ration'^ | concupifcentixcarnis. QiJ'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

concupifcentiaca#nis,aduerfus quam bonus d’quot;' cupifcit fpiritus?Pœna eft peccati quia reddit’quot; ■ meritis inobedientis. Eft amp;r caufa peceati I 'Öióne confentientisjvel contagione niicentfr Lib.i depeccatorum meritii rtrmfßone, Per Baptifmum Chrifti hoc agittir vt carópw^ ti euacuetur. Non autem fie euacijatur,vtinc«‘ ne concupifeentia innata non fit;fed ne obfit in“' tuo quæ inerat viuo. Nam neegradibushoep^' ftaturin Baptifmo , nifi forte miraculo iiietf’büi' Vt lur peccati repugnans legi mentis penjtuse*' tinguatur amp;nbsp;non fît. Traftatmi.inioannon.^ I berati font rènati à peccato,quia tarent crimiiquot;quot; bus 8c querela. Sed ilia eft inchoata non perfed’ liberras.mondum eft tota, nondum pura liberté' quia video aliam legeni in membris,amp;c. Qiiicquid à nobis peccatum eft anteajdeletuffl£’ in Baptifino.Sed nunquid quia deleta eft total”'' qiiitas,nulla femanfît infirmitas? Certeß non manßlfet fîne peccato hîc viueremus.Si ergoc”' ne feruis Legi peccati,fac quod ait Apoftolus,””” regnet peccatum in mortal! corporenoftro. Noquot; aic,nonû[;fedjnoa regnet. Quand«! yiuaspecci-

C A P V T S E c V tgt; V M. 17$ turn nefeffe eft effe in mébris tuis. Saltern illi ter gnum aufetatur : non fiat tyuod iubet. Et ibtdem traHans de dtfcnmvie peccaü regnantis non re-^anttsinquit .'.Nonetgo Deusquxdam peccata i damnatjqûxàatii iuftiftcat amp;nbsp;laudat.Nulla laudat, 1 fedodit omnia-.ficut medicus odit xgtitudinem, ' 1 amp;nbsp;id agit cutando vt acgritudo pellatut. Sic Deus \ gratia fua hoc agit in nobis gt;nbsp;vt peccatum confu-matur.Se4 lt;^uomodo confumitut? Minuitùt in vl-taprofiçièntiumjin vita confumetur perfeétorû.

Etvt breuibus comprehendâ reliç^uorum pattü .1 teftimonia, quibus confitmatur , quod in renatis »I pofthaptifm'im pecçatà xemaneantî Legantut 1 nbsp;nbsp;Baßlwi in Kegulis contraamp;is,lt;puxftione gi. ji)7na

U fupet ^.cap.lonac.Bc in libto i.in Apocal.çap.t.A4-l ba,nus lib.i.fn lerem-Et lib. j.in Eccle.cap.i.yin^e-' l lornusin 7.cap.iib.j.Kegum.Äe»M^?Mjin iS.Pfal, 8c l in 84.1tem in jS-Vbi ait ; Nullus eft ita fanftus gt;vt l omnino careat peceato.^nat/rfMJ libto s.capit.^, 4 inLeuitic. Et libto lo.cap.i. ./iwxbe/wiMi inEuan-‘A %A.tnitmiont.Rupertui lib.ii.commen.inloan. ' l a-’.i-Bernhardas infevmonedeTräfituS.Malach.

Cowcttpifce»f»4,^«ÄrfZ»iyKlt;»t/}w»renlt;irir licet re^u^ gnetlegi Det/nmennon en-proprievere,infe,vtl ex (e,(^7utinMuTa,pecc(ttum. Siclefuitxin Cenfura

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1111.

tl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 E S V S

Pecc.itiim non cognoubnifiper tegem. Nî*! concupifcentiani nefciebanijnifi Lex dicerct?nlt;'’ concupifces.Occafione autem âccepta^peccatu® per mandatum operatum eft in me omneinc’quot;'

cupil'centiam.Rom./.

EtftaftmScio enim quia nô habitatin eftjin carne mea,bonum.Nam veile adiacet nH*quot;'' perficere autem bonum^non inuenio. Non«quot;?', quod volo bonumjhoc facio;fed quod noioi«gt;‘‘‘’i hoc ago. Si autem quod'nolo,illudfacio:iani''® ego operor illud,fed quod habitat in

Inuenio igitiir legem volenti mihi facereboquot;“,® quoniam mihi malum adiacet. Condeleftortquot;' legi Dei fecundum interiorem hominem : autem aliam legem in membris m^is repugquot;^'’, legi mentis meat, 8t captiuantem meinlegep'^' catbquæeft in membris meis.Rom.p J

Ego autem dico vobis, quia omnls qui j mulierem ad concupifcendum earn, iammff® ( tus eft eani in corde fuo. Matt.y. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Et ali; funtjqui in fpinis feminanturhi fuutif verbû audiunt Se erumnæ fecuIhSe deceptio^'N tiarum. Se circs reliquum côcupilcentia;intrlt;’^j tes fufFocat verbum,Se {ine friiótu efficnur-M^^n

Spiriru ambulate,amp; defideria carnis nonpt^ l cietis. Caro enim concupiftit aduerfus fpit‘[‘‘,'''1 Ipiritusaucem aduerfus carnem.Hxc enimamp;''^ I uicem aduerfantunvtnonquiecunque Yuhisgt;‘‘ 1 faciatis. Gai. y.

I terram, fornicationem/immunditiamjlibidinem, 1 concupifcentiam malam amp;nbsp;auaritiam, quae eft fi-I mulachrorumferuitus, propter qux venit ira Dei

I Nemo cum tentatur, dicat,quoniam à Deo ten-(f| tatur.Deus enim intentator malorum eft. Ipfe au-4 tem neminem tentât.Vnufquiftjue veto tentatur à q concupifcentia fua abftraétusamp;: illedus.Deinde vl conpupilcentia cum conceperit, parit peccatum;

il Vnde bella amp;nbsp;lires in vobis? Nonne excôcupif-q cétiis veftris,quje militant in mébris veftris’lac.4. il Chatiffimi,obfeero vos tanquam aduenas amp;nbsp;pe ♦ l icgtinos,abftinete vos à carnalibus concupifcen-q tüsjcpix militant aduerfus animam.i.Petr.i.

q Si quis diligit mundum ; non eft charitas in eo q partis.Quoniam omne quod eft in mundo,concu-q pifcentia carnis eft, 8c concupifcentia oculorum, q amp;nbsp;fupetbia vit3e,quç non eft ex pâtre,fed ex mun-('I do eft ; Sc mundus rranfitj 8c concupifcentia eins.

I Sifecundum carnem vixeritis,moriemini.Si au q remSpiritufaéla carnis mortificauetitis; viuetis. q ^temtbidem Affeólus carnis mors eft.Rom,8.

q Senfus 8c cogitatio bumani cordis in malura q pronafùnt ab adolefcentia fua.Genef.s.

gt;'1 ViditautemDeus,quodmulta malitiabominû q effet in terra , 8c cundta cogitatio cordis intenta l efÇet ad raalum omnitempote.Genef.?.

f l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S.iij.

Si dixerîmus quoniam peccatum non habenquot;**' ipïî nos feducimus ,amp; veritas in nobis nonequot;' i.Ioan.i.

■ 'Qu is poteft dicere,miindum eft cor racuffliPquot;' rus film à peccato’Prou.to.

Ecce enim in irtiquitatibus conceptus fin»gt;* in peccatis concepit me mater mea.Pfa!.$gt;.

' Item, Decimumpraeceptum prohibçtconcquot;'* pifcentiamrergo eft vere peccatum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Hue pertinet antithetön i.huiu's cap.de peequot;*' ti definitione , quod cônfirmaturmultis teftimquot;' I niis:hoc efle proprie,vere in fe,ex fé fun nquot;'®* peccatum:quodlegiDei répugnât: confiât alite® ' iteftimoniis concupifcentiæ repugiiarelegi'.EeS’ l peccatum eft.

Non negamusadiutorium Dei tantum valere’ ■VtHodie nullas malas coCupifeentias haberepo*' fîmus,contra quas velinuiôiiflîme dimicemus. tarnen non fieri nec tu nçgas : cur autem non ni ’ quis cognouit fenfum Do/nini 5Non tarnenpi'quot; fciocum fcio,quæcunque ilia caufa fit,quod nec i iufti Deifitiniqiiitas,necomnipotentis infirm tas. Eft igitur aliquid in eins alto abditoque cOquot; filio ,'cur quandiu viuimiis inhac carne niortJ^ çft iq qobis contra quod mens dimicet noftra.e etiam propter quod diçam'us, Dimitte nobis bita noftra. Etpatilo infra, Ideo fa ft um efi 'ƒ* jnfirmitatis hur,ne fuperbè viuerem’,amp; tidfana peccatorum remiflîone viuâmus. Se i : ïfta caufa fit,fine alia qii« multoampliuquot; |

tarnen quoA dubitare non poffum 1 quantnmlibet ptoficiamus fub hoc onere cottuptibilis covporiSj dixcrimus qui a peccatum non babemus.nos ip-

fos decipimus,amp;c. Propter quod amp;nbsp;fanótaEccle-fia,etiarn in taVibusfuis membris , vbi maculacri-

I diceqte fuperbiaveftra non defüntDeo dicere, di l mitte nobis débita noftra. Etttb-i. Hilarius refc-,1 rente Auguftino dicit,nos in quot;hoc terteni amp;nbsp;mor-l ticini corporis habitaculo mundos cffe nonpoffe, i, I nifi per ablutioncm cœleftis mifericordix emun,

! I mi furrepentia incentiua reprimuntut,emüdamur j I àpeccatopet huius viftorii gloriam, Tandern co-

.1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inltb-deferfellionelulhtM-

. I Ingredi fine mjcula nó abfurde etiam ille dlcl-, 1 nbsp;nbsp;nbsp;tut,n5 quiiam perfeftus efttfed qui adipfam per-

I feftionë irteprehéfibiliter currit, catens crimini-1 bus dänabllibus,atque peccata venialia nó negli-1 ^ens mundaxceleçmofynis.lngteffum quippe hoe 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sàii}.

iSû D ç P E C C A T o. iter noftriim,qiio tendimiis adperfeétio’^^^Jii!! da mundat oratio, vbi veraciter dicitur j '' nobis, ficut amp;nbsp;nos diinittimus.Vt dumr^P^LjJ ditiir quod non impucntur, fine macula no' zj. perfeétioneni habcatur curfus ; in qua „i ne,cum ad earn peruenerimus, iam no quod ignofcendo, mundetur. De.ji' rantite.Itb.z.cap.^. Etiam hoc Pelagiani cere,homineni iuftum in hac vira nullum *gt;' ^j{ omnino peccatum : amp;nbsp;in talibus horninibu* lt;nbsp;iam in præfenti tempore, Ecçlefiam non .ji maciilam neque riigam ; tanquam fponfa jj, non fît, quæ per vniuer.fam terramquod abc** . dicitjdicit, Dimitte nobis débita noftra Zlt;‘'^, 7?»«^n««a.C4!p.7Dicnnt Pelagiani,baptiiro‘’rji feéle homines innouari ; atque adhoc Ap □dhibent teftimoniunijadEphefj. Sedfidhf' fe non habere peccatum, refpondeteisloan»'jj quod feipfos decipiant amp;nbsp;veritas in èisnon®'/ aiitem confiteanturpeccatafua,cumte velto® corporis Chiifti membra quomodo erit illml^’', pus, id eft , Ecclefîa in ifto adhuc tempotep^^ fta,fîcut ipfî fapiiint, fine macula amp;nbsp;ru«» c“'“ niembra non mendaciter confitentur fe habt^ peccata?QuaprQpter amp;nbsp;inBaptifmate cunfta®' mittuntur péccatasSc per ipfum lauactumaquï'quot; verbo exhibetur Chrifto É.cclefia fine macula* rùga.Quia nifî effet baptifiita,infruäuoß diceiet dimitte nobis peccata noftra : donee perducatui ad gloriam,vbieiperfedliusnnUainfit macula ruga. Itb-f,-contra lultanHm,cap.lt;i. Adillamperfequot; (ftionem quæ fperatur, eodem baptifmate quoa hîc percipitur.£'/A^.i,Sanat vitiatum,à reatufta-tim,ab infirmitate paulatim. Trabiatu^i-inlMi-»cm-Pod regenerationem baptifmi precemurmci dicumjifaucij portemur in ftabulun\ curandi.

Tiaélans quxftionem, quomodo peccatum quod parenti rcmiffum nifi renafcaturjobfit,re-ipondetiQuia tenouati parentes,non exprimitüs nouitatisjftAexreliquiisvetuftatis catnaliter générant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AUuA ptxcipue, propter qux-

ftiones qiis hac de temotae funt, vel mouerr ad-huc poffunt, attendete amp;nbsp;meminilFe debemns:, tantummodo peccatortirn omnium plenam per-feétamque tenriffionem baptifmo fieri^^minis veto ipfiusqiialitatem non totam continuo com-mutarijfed fpirituales primitias in bene proficien tibusjde die in diem, nouitate ctefcente,comma tare in Ce quod carnalitet vêtus eft ; donee totum irarenouetutjVt animalis etiam infirmitas cotpo-lis ad firmitatem fpititalem incorruptionenjquq

1 concupitum, quad ftt contralegem Dei. S«pcr l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nô regnet peccatum in veftto mottali cor

1 poremon dicit,non fit,fed non regnet. Ineft pec-I caium,cum dele£latis,tegnat cum confenferis.

1 Secundum, cogitationibus acquieuiffe peruetfis. I Tettium,quod eft deterius,opere côplelfe.Quar-l tum,poft peccatum no facere pœnitentiam, amp;nbsp;in. l iuo complacere fibi deliélo.

l Quatuor modis peccatum perpettatur in cor-1 de;quatuor confummatur in opete;in corde nam-1 fuggeftione, deleftatione, confenfu 6c de«

fenfionis audacia peipetratur. Fit enim fug?' ftio per Diabolum, deleftatio per carneni, c’” fetifus perfpiritum,defenfionis audaciaperd’ tionem. Quatuor modis peccatum confuwquot;’’” tur in opere. Prius namque latens culpa Poftinodum etiam anteo'culqs honpnumfinci^''.'' fufionereatus aperitur: deinde Si in coniuetU“'; neni ducitur. Ad extremum quoque vel falft^P'* feduftionibus, vel obftinatione mil’erxdelp^f fionis GHyritur. Id^ibtÂem iftiü mitibus^iiafi quibufdam gradibus coalel'cK’' mne peccatum.Cogitatip namque praua deledl tionem parit; deleftatio confenfionemjconfcol’'’ aftionem , aólio confuetudinem , conluetult;i‘’ rtecefsitatein, necefsitas mortem: iicqueinh'’ yinculis hqipo implicatus quadaiu catena V'' riorum tenetur adftriólus.

Peccata cogitationis eo ad intelligendumfin*^ difficilia,quo inuifibiliter perpetrantur: Sttanta latius cogitationes defluunt, quanto fe elfefecgt;*quot; rius aeftimant, quia foris à reprehenforibusno® vidcntur. '

Si Cui, non contingat facultas concumbendi cum vxore aliéna,planum tarnen /ît^aliquo modo cupere,amp; û poteüas deturjelTefu[urum:nóminff ; eft reus, quam ß in ipfo fado deprehenderetim )

I/em ibidem. Si propterea non facis’futtumgt;quia times ne videarisnntus in corde fecifti : furti reus teneri5,amp; fi nihil tulifti.

Nos geftamus laqueum noftrum nobifcunv.cir-cumferimus inimicum, carnena noftram, loquor depeccato natam, in peccato nutritam, corrupó nimis ipfa origine fed multo amplius praua con-fuetudine vitiatam.Hinc eft quod tam acsïter.ad-uetfus fpiritum concupifcit,quod affidue murnau-ïat,amp; impatiens eft difciplinae » quod illicite fug-gerit,quod nee ration! obtemperat,nec vllo timo teinhibetur. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ' '

Maximum plane, ait, debftum concuplfcen-tia;qujE intetiorem Se exteriorem hominem occupât vniuetfum. A planta pedis vfque adver-ticem non eft in me fanitas, totum inficit concu-pifcentia-.Lex peccati in omnibus membris inue-nitur.Vndique per feneftras rrvots intrare contçn-dif.amp; intus fomes totius nequitix periculofius fx Uif.ctudelius malignatur. Quid enim in homine putumab hac maculadmmune ab hoc contagio potetit inueniriïMêtem defidetiis afficif.membra rllecebris'inficit.lnde pruritus aurium: oculorum petulantia-.inde olfaciendi voluptas: inde in fau cihustam inordinata deleèiatio-.inde invniuerfo lt;;otpore mollicieifenfus,amp;: libido perniciofa tan-gendi.lnde intus in anima ebrietas illa defiderio-rum;8c fornax quaedam ambitionis,auaritix,inul-diï,cótumelix,amp;: omnium denique vitiorum af-feftibusacccfaveheméter.Huicergota multifa-

rix pefti per fingula quxqiie refiftere miiltipjj* tribiilatio. Vnde enim tribulatio iiifi duinrefl*'' tur’contaminationi concupifcentia: repugnstquot;' Quot enim corpus illecebras : quot obleâ^m^quot;' ta mundus vidctur habere: tot patitiir tribubu*’quot; nes.amp;c.

Ntillum peccatum perficitur fineconcupifo’'' tia vt qui facit homicidium, concupifcit ill“’’ occjdere.

Vbi fuut,qui dicunt,in cogitatfonibus non elfe peccatumjcum omnia vitia iuxta Euangeliö® veritatem de corde procédant»

Eç in peccatis concepit me mater niea,id efo» concupifcentia carnali : qux carnalis deledatioi expeccato primi parentis in carne noftra viget.

Modi autem peccatorum,varias in fcripturahi bent diftin(ftiones:in qua dicitur peccatum duo-bus modis committi/cilicet: cupiditateamp; dn”' re.Idem difl.^o. Ex his datur intelligijquid fit originale peccatum/cilicet vitium concupifcentifi quod in omnes concupifcentialiter natos,per A-dam intrauitjeofque vitiauit. Idem ibidem- Nomine autem concupifcentiae,non adliimconcupi-fcendijfed vitium primum fignificauitjcum cam dixit Legem carnis.

cap.y.ßiperhitc verbat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

C A P V T S E C V N D V M. X85 Sed çcccatum non noui, nifi pet Legem. Nam. concuçifcentiam non nouilTem» nifi Lex dixifiet, non concupifces. At nuncjinquitjetiamjquas non noueram concupifcentiaSj ex lege didic?:^ c^uas. didicipetpettaui.

Dico vobis, genus illud peccati,quod totiens contnrbat nos, ( concupifcentias loquor defi-dcria mala ) reprimi quidena debet Sc poteft per gratiam DeijVt non regnet in nobis.

Omne peccatumjaut fola cogitatione comnrit-titur,aut cogitatione fimul Sc opete perpetratur.. Idemltb. s.tniy cap.i.lib.Regum- Viua quidem peccata funt,qux aut in mente adbuc pet concu-pifcentiamregnant, autquxpet conuetfionem coniemptaded per poenilentiara adbuc non funt deleta.

Concupifcentia, peccati nomine âppe,llàtur. «puoniam ex ilia oriuntui omnia peccata. Quic-t^uid enim eft peccatorum, in dittis, in faftis,in cogitationibus non oriuntur,nifi ex mala cupidi-tatçjuon otiuntur juifi ex illicita deleftatione.

Anima qux peccauerit per ignorantiam, ritque vnum ex hisjqux Domini Lege prohibe»' tur. Leuit.$

Ipfi vero orabüt pro pcccatis fuis,eó qtf ahie»' rint indicia mea,amp;leges meäs defpexerint.Le»'“*

Beatbquorum remiiTx funt iniquitates'.amp; q»»' jiun teda fiuit pe^caw.Beatus horao^ çui non im-

Ecce in iniquitatibus conceptusfum'.amp; in pec-citis concepit me mater mea. Pfal,$i.

Omnis qui facit peccatnm, çtianj facit contra legem,peccatû eft quiddam contra lege.i.loan.j.

Lex peccatum eftîablit.Sed peccatum non co-i^noui,nifi per legem. NamSc concupifcentiani non nouiffemjuifi Ici dixiffet •• Mon concupifces.

Vide item in Ptopbetislvbifubinde repetitur» quodpopulUslftaelfaclCndo contra legem Dei pecCarit;

Catera teftimonia tam feriptutx, quam pa-trum babes fupra in capite i.dePeccato,A.ntitb.e-. to primo.

Diliges Domiiium f)eum tuum ex toto coi^’ tiio j amp;nbsp;ex tota anima tua , amp;nbsp;ex totafortitudi®' tua. Eruntque verba hæc, quæ ego praecipiot'lquot; hodie,in corde tuo. Deut.6.

Qui enim diligit proximum. Legem irtipl^“'*' Nam non occides^non furaberis,amp;c. R01114

Diliges Dominum Delimtuum totocordeW®' Si totaanimatua, amp;tota mentetua,hocdl'^ ximum 8i primum mandatum.Secundum fimile huic:Diligas proximütuum,ficutteipgt;“® Matth.ii.Mar.n.

Audiftis,quod didlum ftt antiquis,Nó ocO 3ui autem occiderit,reus erit iudicio.EgoaU ico vobis, quod omnis, qui irafciturftaW reus erit iudicio. Qui autem dixerit fratri m? cha, reus erit confilio. Qui autem dixerW® reus erit gehennæ ignis. Matth.j. ..«jj

Etftatim inquitde fexto prxcepto : A“ ' quod diilum eft antiquis,non tnoechaberis • 8 autem dico vobis,quoniam omnis qui lierem ad concupifcendam earn, iamadiyt^ cSmifit cum ea in corde fuo. Quod ß ocu dexter fcsndalizet tcjcrue eum

cxçédk enim nbi,vt çcreatvnummembroïum iuoïum,(yuam totum corpus tuum mittatut in gc bennam. Ktfi àcxtera manus rua töndalizette, abfcinde eam, amp;nbsp;proiice abs te; expedit enim tibi,vt pereat vnum membrotum tuorum, quam to turn corpus tuum eat in gebennam.

î.tde oftauo prscepto ait-Aterumaudiftis,quia diftum eft antiquis-.no peierabis,teddes ante Domino iuramenratua.Ego autem dico vobis,nó iu—

1 eftmeque per Hier ofoly mam , quia ciuitas eft ma-l gni regis’.neque per caput tuum iurabis,quia non 4 potes vnum cap ilium album facere ant nigrum;

1 Dico vobis , quod de omni verbo otiofo , quod A locuti fuerint homines , reddent rationem'in die

I Qux procedunt de ore, de corde exeunt,amp; ea ’ I coinquinant bominem.De corde enimexeuntco-a nbsp;nbsp;ÇftMiones mals,bomicidia,adultetia, fornicatio-

» nes,futta , falfa teftimonia, amp;nbsp;blafpbemix. Hxc 'l tunt,qux inquinant bominem,Mattb.i5.

\ rabis vxor em, no feruum,non ancillam,nó bouc, I nbsp;nbsp;non afi.nû,nec omnia,qux illius funt.Exo.io.Ko.y.

, y Mofesaccepit fermonemviuum,vt daret nobis, A tuinoluerunt obedirepatres noftri,fed repule-A rnnt,amp; aduerfi funt corde fuo.Duri cetuicCjSt in-A cirtuncift corde St auribus ,\osfemper Spiritui A tanamp;.orefiftitis.Aft.7. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;'

y He accommodetis vos priftinis concupifcen-j I tiis,quibus dum adbuc ignoxaretis Cbriftum,agc-, , bamiuu.Petr.1.

Abftïncte a carnalibus conciipifcentiis, qOâf’’*, litant aducrfus aHimam.i.Pet.i.

Qiii patftbatut in carne, deftitit a peccatot'’ hoc,vt iam nort côcupiftentiis hominumjlefl’’^ luntati Dei.qiiod fiiperelt in carne tempus, vi«’' fat enim eft nobis, quod ante afto temporevolf tatem gentium patrauerimus, cum verl'areniM'’ lalciuiis concupifcentiis,i.Petr.4.

Omne quod eft in miindo,ve!ut concupitó'* cârnis,amp; concupifcentia oculorum,amp; ialiusviii’, non eft ex Patre,fed ex mundo eft.i.Ioan.i,

Et ibidem : Cum eflemus in carne affeftuM^ catorum,amp;c. vigebant in membris noftrisa«!“'''; élificandum morti.

Et nos verfabamur aliquando in concupH'^^’ tiis carnis noftræ,facientes,qu« carniac mentiWquot; bebaut. Ephef.i.

Qui funt ChriftijCarnem criicifixerunt cu®quot; fediibusamp;r cbncupifcentiis.Gal.^.

Vnufquifqiietentatur , dum a prop fia pifeentia abftrahitur amp;nbsp;inefcatijr.Deinde pifeentia , pdfteaquam concepit, parit pet'' tum , peccatum vero perfeótum progigni^'”*’ tern.lac.r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Vnde bella amp;i lites in vobis? nonehinc?'’’®// ex voluptatibus veftris, qua? militantin inf” veftris?lacob.4,

titheto quarto,de Concupifcentia. Item: in anti-theto quarto fequenti.Vbibabes, amp;nbsp;ScvipturaejSc || Patrum teftimonla vberrima, quibus côbtmaturj quod moms primi concupifcentise fint peccata.

'U SttntalMmnltA^eccata, qua quidcm voce Leoit lïl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;taimen funt multograwora,^ da-

1 mnMtffrapeccMA.quamtUii,qua Legi Detrepu-n goant,quAhafunt ,qHa comrmttuntur ^qutu Eccltfa

OwzJwpecCiitMt'oce Legis tùuina arguuntur : nee vUafunt grauun'a daonnabtliam peccata tisqua

I LegiT)eirepugnant: Confcientiis Leges non tmpo?jit h Eccleßa ; fed vnici legiflatoric Dei mandata proponit '1 amp;nbsp;con/eruaf.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Teftes

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EV AttOSLISTS.

i Legiplene abunde a nobis fatifßt, f quatum in 1 wobis e^,Br«jbtar»m»«.ln Cenf.Col.fol.19-4-

194^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E L E G E. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

perfeilionem fozy?^«z.Cenl.fol.48.Et in opcrew'^J chifticoCanifij,fol.7 7o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

rthus legtsperfeShonem confelt;]ut : fed Deo Çola fide tn Chrifiitm, ^uifab:us efitlHs [t ttadufiitiafianEhficatto ifi redempt to-

ingum fuper ceruices difcipulorum,quodne^i'J nos,neque patres noftri portarepotiiimus ? ^^1 per gratiam Domini lefu Chrifli, credimus ’gt;‘^1 fdluos futuros quemadmodum St illi. Afl.rf. I

Barnabas amp;nbsp;Paulus inquiunt : Perbunc vobis temiffiopeccatorum annuntiatur,amp;: ab omnibus, à quibus non potuiftis,per legem Mofis iuftilicari, per bunc omnis qui credit,iufticatur.Aft.i^.

EtPaulusKom.i.i.^.probat,neque Gentes, ne-quc ludxos,Legi integtampræftare obedientiam. Ideoque vtrofque peccato obnoxios effe conclu-dit.Vbi etiamboc add)t,vt omne os obduretur 8i obnoxius fiattotus mundus Deo,propterea,quod ex operibus legis (boc eft,ob eam,quam nos legi prxftare poffumus obedientiam ) non iuftiftcabi-tur omnis caro in confpeiku elus.Pet legem enim

1 EtKom.j.io.DocetjIudços ignaros iuftitix Dei, 1 propriam iuftitiam ex operibiis legis conftituere 'I voluiffe,amp; fic non iuftiticari,l'ed potius damnari, I proptereaquod legem neque ipfi impleuerint,ne-(1 que impletionem Cbrifti pro tpfis pixftitam, ftde amplexi fint.

■ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r.Pett.^.Cbriftus peccata noftra ipfe pertulit In

laan.t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,!i

Etenimquod lex prxftave non poteratjWt qua imbecillis erat per carnem, hocDeU’K prto filio miflo fuo fpecie carnisjpeccatoobn^^i^ prxllitit, amp;nbsp;de peccato condenrnauit pecc* per carnena,vt iuftificacio legis inapleretur 1quot; bis,qui non fecundum carnem verfamur, cundum 1'piritum legis.Rom.8. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Chriftus nos redemit ab execratione legiS)''“ pro nobis faólus eft execratio Gal.j.

Chriftus nobis faitus eft otiofus, per legé iuftificamini,à gratia exciditis. Nosf Spiritu ex fide fpem iuftitiæ expeóhtnus GaMs . Chriftus faótus eft nobis fapientia à De») (ia amp;nbsp;fanólificatio amp;: redemptio.i.Cor.i. ।

Rom. 7. Paulus demonftxat fuo exempla renati non impleant legem Dei. Inquiteniffll'^ Scimus quod Lexfpititualis eft,at ego carnalis”'’ venditusfub peccatum ; quod enim ago nonp'j’' bo:Non enimquod volo,hoç facjojfeJqnoda® hoe ago.Si vero quod non volo.hoc facio,conl^'' tiolegj,quod bona fit.. Nuncautetn tam none{’ perpetro illud,fed inhabita.ns in mepeccatum.N^ UI eniin quod non habiter in me,hoe eft, incai»^ mca bonum Nam veile adeft mihi: atvc facial’®' niimjuon reperio Non enim quod vplo, faciobæ num:fed quod non volo inalum,ho.c ago.Porro,b quod non volo,ego hoe faciomon iain egopeif® tro illudjfed inhabitans in me peccatum. Repena igitur per legem,volenti mihifacere bonû,quod mihimalum adiunótumfit. DeleólatenimmeieS Deijfecundum internum homineradedvideoal« legem in membrisrrieis,rebellantemlegi nientis ^ucacjSc captiuum reddétem melegipecçati,qua;

' s, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eliis

eftinmembtis meis.Mifer ego homo,quis me eti-piet ex hoc corpore morti obooxio, Gratias ago Déo per Chriftum Dominum noftrum.Itaque idê ego mente quitlem feruioiegt Dei.Carne veto le-gipeccati.Kom.7.

KefpondetChriftusPatdo •. Cufficittibi gratia mei.Nam virtus mea per infirmitatem perftcitur, i.Cor.ii.

I tismundi refugerunt pec cognitionem Domini ; 1 nbsp;nbsp;amp;nbsp;veriiatem agnoueruntpolfe avia veritatis auer

I osnnis caro in confpetVu eius. Pec legem enim ' 1 agnitiopeccatl.'Rom V ' 1 Lexiïamopetapui.Kom.4.

11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T.iiih

Qui eft ad dextram Dei, Sr intercedit P'’ bis. Rom.8. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j,

Vnus eftDeiis, Sc vnns conciliatotD^'^ miniimjhomo nsvs cHRisTvs.i.Tini'ï' Hic cura idem maneat in xternum, habet facerdotium : vnde amp;nbsp;faljiosfacere^ num po:eft,qui per ipfum adefit Deum fc™pf uens ad hoc,vt interpellet pro illis.

Reliqua teftimonia habes in præcedeiKi ƒ theto fexto Sc quarto.Et in capite8.de bonis®quot; ribus.Et in c.i.dc peccatOjantitheco^.de poft Baptifmiim.E.x antitheto 4.de côcupilc®*

Si lex ait,potuiflet lumen prxbere gentibus^ fam recipientibus j quid opus fuiflet nouo Td’* mentojquod Deus fe mift'urum promifit?

Spiritualis cum lex effet, manifeftauit tint® modq peccatum,non autem interfetnit.

Sed quisvnqiiam perfeélum iliumgra.d“®’ fecutus eft,ac guftauit Sc expertus eftfeculûilW' Nondum enim quempiam vidi perfedum howi Chrifti.anum aut liberum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quifpb™^

quiefcit in gratiâ.Se pertingit ad myfteriaamp; fp latiqnes, ad multam denique dulcedinem nihilominus intus adhuc habet peccatum-SeM, ciufmodi funt,propter immêfamgratiam amp;iii®J quod funt adepti,liberos amp;nbsp;perfedlos fe fe.Qui quidélicct vim gratiatobtineanwametî luiitur.taquana non expert!. Ego veto nuliu®^ hue vidi immunem. Siquidem amp;nbsp;ego nus interdiim ad gradum illum pertigij difced®^

C A. P V T T E R T I V M. ijZ cognoui,quod nullus homo eft peifeftus. Idem Higt;mÜ.]i.^ZQ\v/ie ofteniit perfeftionis peifuafio-nem ftolidam effe,cum nullus Chriftianus fit, n\ c^uemcupiditaspeccatumnoncadat. Et horni-/la i^.Quxcuncpie alt,vldetur anima , per fe agq-te,elaborate atque exec^ui folis \ iribus fuis fréta, exiftimâsjfepoffeopuspetfeamp;umedereà fe ipfa, non coopérante fpiritu,ptocul abetrat.Neque e-1 nim eftapta locis cœleftibus, nee pertinet ad re-i gnum'.qux a fe,amp; pet fe lolum fine Spititu fanfto 1 exiftimat,perfeftam puïitatem,efïiceie.

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N tltMtn G nernis.

I Quanto magis in lege proficies, tanto plus ad 1 nbsp;nbsp;petfeftionem tibi deelfe intelliges.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;depeecatorum mentis, lih. z.cap.'J^

I Si «puxtatut, vttum in hac vita alic^uis fit fine f I peccato,effe non credo : magis enimetedo Scri-gt;'l ptutXjvbi Santborum vox eft,fi dixetimus c^uia

I vetitas in nobis non eft. Lih- 5. ad Bontfacinrn, 'A Mp.7. Gratia Dei tribuit in hac vita ftudiumptç-

!'I lib.i.capAS. Omnia mandata Dei faétadeputan-11 tut,quando quicquid non fit,ignafcitur, Ad V'a~ 'I Imumlwx.capi.^. A.d hoc lex dixit on concu-11 pifces,vtmedicinam gtatix quxtetemus, Sc in eo 51 ptscepto fcitemuSjSc quo debeamus in hac mor-

gt; I ur ilia immottalitate beatiffima petueniri. Nifi e-) I mm effet quandoque perftciendum,nunquanr iu-Î1 bendumfuiffet. Dénatura O'^’atta^cap.-^e. Si • I nbsp;nbsp;omnes fanftos 8c fanftas cum hie v iuetent, con-

' 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poffemus 8c interrogate, vttum effent fi-

ftitatis:fi hoc interrogari potuiflentjVna voc£‘ maffent ; Si dixerimus quia peccatum non musjnos ipfos feducimus,amp;’ veritas in nobisquot;’ eft. In Confifjionibni. hominuin vitï, i)quot;’'' tumvis laiidabili, fi remota mifèricordia iin^quot;:' tur. Etpriifat.in Pfàl.y.Si vis alieniiseireagrsquot;’’ iaóta menta'tiia. In episf.is.ttd Hteron-ilkid imperfedionis vitium , fi dixerimus, peccatum non habemus,nos ipfos fcducimiiS)7 Veritas in nobis non eft. Propter illud eùia®’'quot; tium, quahtumlibet profecerimiis, necelfar'quot;'* eft nobis diceré.Oimitte nobis débita noftra:quot;* qiio vitiononiuftificabiturin conipcdu Dci''' mnis viuens.

I nieritis,tra(ftatu 41.in Iohanneni,de fpiritu amp;nbsp;teri ca.36.ad Bonifaciuni Iib.3.cap;7.Ad Afellif®quot; epift. xoo. præcipue veto de perfeâione iuW vbi ftatû controuerfiæ dicit verfari in duabusiÜquot; quæftionibtis. i. Per quem homo poffit pfquot; uenire ad talem perfedtionem vt fit fine peccat*’-fcilicetnon per liberum arbitrimn , fcdpetg’'' tiamDei. 1. Qjiando ad talem perfedionejquot; homo peru.enturusfit:fcilicet non in hac/ed^ fucura vita,

Siomnis,qui natus eft ex Dee,nôpeccatjqquot;quot;' niam fernen eins manet in eo,amp; non poteft care,qiiia ex Deo natus eft:qua confequftiaides' in eodem loco loquitur.-Si dixerimusjquiapeccs-tum non habemus, ipfi nos feducimus, amp;nbsp;vents' in nobis non eftJIgnorasrationemèHæfitasatqquot;quot; tùrbaiis?Audi eundem Euangeliftain:Si conÄtet' nwrpeccata. noftra,fidelis 8lt; iuftu? eft.vt dim^ aobis peccata noftra,amp; mundet nosab omnüquot;'’ quirate-

C A P V T T E R T 1 V M. x99 quitate.Tunc ergo iuftifumus , quando' nos pec-catores fatemut,amp; iuftitia noftra non ex proprio inerito,fedexDei confiftit mifeticordia.

Sibi ipfi quidem fidete, non fider fed perfidix eft-.nec confidentixded diffidétix magis,in feipfo habere fidiicii fs vere fidetis eft, qui nec fibi credit,nec in fe fperat,tatius fibi vas perditumJ dent Ser.6'^.in Çanf. Sufïicit ad meritum fcire quod no fiifHciantmer'ita. EtSerm.y^. Si iniquitàtes ob-feruauerisjetiara eleftorum,quis fuftiiiebit? Aftri tionfunt mundain confpeftu eins, amp;nbsp;in Angefis fuis conaperitprauitatern. Audi demquefanftuin lt;

1 8c cleamp;um'quid dtcat.Deo ; Tu, inquit, temififti i împietatem peccati mei : pro bac orabit ad te o-l mnis fandus in tempore opportuno.Opus itaque l babent amp;nbsp;fanfti pro peccatis otare, vt Dei nrife-I xicofdia failli fiant, proprix luftitix non fidentçs. M nbsp;nbsp;Ibidem. Nequeenimtaliafuntbominummeri-

1 Nam vt taceam quod mérita omnia omnino Dei 1 dona funt, amp;nbsp;itabomo magis propter ipfa Deo ’ 1 debitor eft quam Deus bomini-.quidfunt inerita

I dum cor meutVeriintamen amp;nbsp;ipfe necelfe babnit ' I diceteDeo-.Nó intres in indicium cnm feruo tuo ’ I Domine.Idetn Serm.i.in j4munttat.Aiana-^ecef-M fe eft. ptimum omnium credere , quod temiflioné '■ I peccatotum babere non poffis,nifi per indulgent tiiDei.Deindequbdptorfus nihil babere queas

i operisboni,nifi amp;nbsp;hoe dederit ipfe. Voftremo, I quod yitam Xternaninullis potes ‘operibus pro-j metetl,nifi'gtatis detm Se lila.

Daiiid agnofcit iuiquitatein, tii non cog'quot;’' fcis?Dauid fatetur,amp; tn negas? Paulus fe nocC tem clainat, tu teinnocentem afleris? Non«

Igitur maximus erubsfcendi locus, quando cO® plurimis peccatis mixta confortia funt.Sequ^n’'quot; tarnen ftudium corrigendi. Neque rurfus paueJS ne culpæ confeflio teneatur ad pœnam. Bonusc-nim mifericors Deus non folum culpani ig'quot;’' /cere confitentibus, fed etiain præmia corrigequot;' tibus impertire confueuit, li tarnen vnufqudq“' /ibidonaripetatquodintelligat non latere.Dquot;' ergoiniquitates tuas, vtiuftificeris. DeivoX'1** çft,promittécis quod tuum delete velitpeccatuiquot;'

Proinde inexcufabilis eft omnis etiam infidelisgt; 1Î non diligit Doininum Deum fuum toto corde» tota anima,tota virtuce fua.Verum id difficilei®quot; impoftibile eft, fuis fcilicet quempiam, liberivquot; arbitrii viribus, fçmel accepta a Deo,ad Deielt; toto conuertere voluntatem, St nô niagisadptquot;' priam retorquere,eaque tibi tanquampropriere-tinere,lîcutfcriptum eft : Omnes fua quarunt item, Proni funtfenfus èr cogitationes homiquot;'’ in malum.Contra quod plane fideles norutjqi®quot;’ omnino neceftarium habentlefum, amp;nbsp;huneerquot;' I cifixum,dum admirantes amp;nbsp;amplexantes fuperquot;' I minentein Ccientix charitatem in ipCo,id vel oquot;' tillum quod funtjin tantae dileôtionis, amp;nbsp;digntti' tis vicem non rependere,confunduntur.

Non ergo vt is nos diligar, prius eius p«cejquot;quot; ièruamus ; fed nilî nos diligat,præcept3

I 'uare non polfumus. ^-Mujhnus deTem. Ser.6i-I Si homo quid fibi impoffibile aut arduû innian-1 nbsp;nbsp;datotum ttfedibus experitur jnon in fe remaneat,

I ris conferuabis mandata-In eodem libro aliquan-I do poft dicit,Quis dabit ori meo cuftodiami'Cer,-

I I turn eft,nos mandata fetuare,ft volumus; fed quia ' I prsparatur voluntas à Domino,ab illo petendum 'I eft,vttantum velimus, quantumfufficit, vtvo-■ I lendofaciamus,Certum eft nos veile, cum Volu-'■ I mus ; fed ille facit vt velimus bonum, de quo di-

1 Et neus eft,qui operatut in nqbis veile amp;nbsp;opera-1 ri. Certum eft nos facere,cum facimus •. Sedille I facit, vtfaciamuspracbendo vires efficaciffimas 1 Voluntati.Pfal.56.Phil, I.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C4p. 18.

I Cut diftum eft,D iligamus inuicemequia dilctlio I ex neo eft ; nifi quia ptxcepto admonitu eft lib e-l rumatbittium, vt quaeteret nei donu.?Quod qui-1 dé fine fuo ftuftu ptorfus admoneretur, nifi. prius I acciperet aliquid diletlionis, vt addi fibi quxte-l retvnde quod iubetetur impleretl Cum dicitutj I diligatnus inuicem, Lex eft-.cum dicitur,quia di-

Qiiomodo ergo iubenda fuit(loquiturdcP’* cepto charitatis)quæ implenda nullo modo Aut fi placet tibi magis de effeóluali datumW' tnandatuni,non inde contendo:dumnio(lo acqU]' efcas amp;nbsp;tu lilihi, quod minime in vita ifta abaH' quo hominum poffic vel potueritadimpleri.Qï'.’ enim id arrogari fibi audeat quod fe Paulusip*' fatetur nön apprehendilFe? Nee latuic prateep'®', rem prxcepti pondus hominum excipere vii?^ ! fediudicauit vtile, exhocipfofuæ illos inlu®quot; cientiæ admoneri, Se vtfeirent fane ad qtieiiH®' ftitiat finem niti pro viribus oporteret Ergoi””' dando impoffibilia, non prxuaricatoreshoniii'^ fecitjfedhumiles^vt omneos obftruatur, ditus fiat omnis mundus Deo. Accipiétes qtnpP' mandatum, amp;nbsp;fentiente.s defedlum, clamabraiH’ in cœlum,amp; miferebitur noflri Deus: Se IcK®'!! in illa die,quia non ex operibus iuftitix,qua:fe'' mus nos,fed fecûdü mifericordiafaJuosnóslt'^'f'

Anathema efto , qui dixit Deum impoffiWj'* præcepilTe.Idem fe eitponit in Dialogis adued“’ Pelagianos,pofiibilla elfe per gratiam, impo®^ lia viribus naturç.Sicutamp; Paulus aicOmniap’ film in eo, qui me confortât. Etalibi.Nonfura'd idonei ex nobis aliquid cogitarejamp;c.

bemus d’Asgete Dominum ex toto corde , 8c ex tota anima, amp;nbsp;ex tota mente, cni eft de ptoximo diligendo alterum con(equens,in ilia vita impie-bimus,vbi vidcbimus à facie ad faciem. Sed ideo nobis hoc etiam nunc prsceptum eft , vt admo-fl netemur, quid fide expofcete , ç^uo fpem prsmit-A tete,amp; obiiuifcendo t^ux tetto funt, in qus ante-H riora extendere nos debeamus. At per hoc quan-'tl tum mihi videtur,in ea,qux perftciehda eft iufti-i'l tia,mu\tum inhac vita die proflcit,c^ui quam lon-iSi geht aperfeftione iuftitix ,prohciendo cogno-M feit, Itb- u cap. 19- Omnia manti data Dei impientut , quando quicquid non fit, ( I ignofeitur.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jlibro i.i« 'y.cap. Leuitici.

i I Chtiftum ideo incatnatum,vt legem Impletet. , I Lrgo homo non poteft impiété.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fllt;rywo^«per6.64p.a£lSom.

Quis eft,qui omnia quæ Dominus prscepit^' ciat?Non eius beatitiidinis liimiis, nee eiuswtf' tbvtin.vniuerfisilli obtemperemus. Noneft^ nim homofuper terram^qui faciat bonum peccet. Nee iiiftihcabitur in confpeäu e® mnis viuens.

Summ^fuit Dei mt/ertcordiie, vt reSe tihusvttam aternam promttteret. InCfH^“'* fol.2(î.

efi Dei mtfirtcordu Chrtßüm ptorem mt/ens peccatQ^il/ui dure : propter tllnm ver a ßde apprehenfitm eleLios fiosern^' atemAfauahus hheratosyiuflificatos tos,gloria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtta eet erna fine vUts eoriir/i/ni^'''

CAPVT ÏERTIVM. 505 tum dederitjVt quifquis credit in eum nó pereat, fedhabeat vitamxternam.No enim mifit Deus fi-Vmfuü in mundum vt iudicet mundum,fed vt fal-uetur mundus per ipfum.Qui credit in eu non in-dicatut,c[ui autem non credit iä iudicatus eftiquia non credidit in nomen vni^eniti filij Dei. loan.^.

Et tupuer,Ptopbeta Altilfimi vocabetisiprxibis enim ante faciem Domini parare vias eiusiad dada fcientiamfalutisplebi eius,inremiffionem pec catorum eorum.Pet vÜ’ceta mifericordiae Dei no-l ftri in quibus vifitauit nos oriés ex aito-.vt illumi-l net eos qui in tenebris Se in vmbra mortis fedét. \ ad dirigendos pedes noftros in viampacis. Luc.i. \ Nó venivocareiuftosfedpeccatoresMat.ÿ.Cbri I ftus,quum adbuc infirmi effemus fuo tempore pro l nbsp;nbsp;impiis raottuus eft. 1 tem- Commendat fuam cba«

r l ritatem erga nosDeus quod quum adbuc etîemus 4 peccatoresjCbriftus pro nobis mortuus fit.luftib*

I cati igitur eius fanguine, feruabimur nunc multo /I magis per eum ab ira.Nam fi quum inimici eVfem’

\ que idfoVum,verum etiam gVoriamur in Deo per f \ dominum noftrum f efumCbriftum,p er quem nüc !( \ teconciliationem affequuti fumus.Romq.

V \ Hoc tempore referuatio fecundum eVeftionern f \ giatix fafta eft. Qu,od ft per graviam,non iam ex 4 opetibus’.aboquin gratia iam non eft gratia. Sin

\ ftiSx non ex operibus begisipropterea quod non \ iuftibcibitut tx operibus Legis vüa caro.itczn.Vi-n uo, non ampiius ego •. fed viuit in tne Cbriftusiamp;S.

vitam} quam nunc viuoin carne viuo perfid/’ filij Dei, qui dilexitme, amp;tradidit femctipf'*® pro me.Gal.i.

Deus qui diues eft mifericordia, propter mulw charitatem fuam qua dilexit nos, etiä quüp«“‘ fenfas mortui effem’jvna viuificauitnos perChfr ftüjcui’ gratia eftis feruati:vnaque excitauit,yiWquot; que collocauitin coelisin ChriftoIefu.Vtoftéite ret leculisfuccedétibus lumas op es fuæ gratis fc crga nosbenignitate inChrifto lefu. Gratiaeæm eftis feruati per fidem:idque non ex vobis;Dei'l’ numeftmon ex operibusjne qiiis glorietur. N’® ipfius fumus opus in Chrifto lefu ad opera bon»» quæ præparauit Deus vt in eis verfaremur. Epha'

Ideo niifericordiam confequutus fum,vt® me primo oftenderet lefus Chtiftus omnemd^ mentiamjvt effem exemple crediturisipliin'*' tam æternam.i.Tim.1.

Deus feruauitnos Si vocauit vocatione fantw nó ex operib’ noftris,fedexfuo propofito Sr tia quçdata eft nobis in Chrifto lefu ante tempo' ra feciilaria. Sed parefadta nunc eft per illuftreiquot; illu aduetum Seruatoris noftri lefu Chrifti,qniä* mortem aboleuit J amp;nbsp;vitam inlucemptoduxitä*-immortalitatem per Euangelium. ».Timt.

Poftquam bonitas amp;nbsp;erga homines amorapp*' ruit feruatoris noftri nebnon ex operibus iuftiuï quxfecimus nos j fed exfua mifericordia ïeruauit nos,per lauacrum regenerationis, amp;: renoiiatwnt Spiritus famfti,quern etfuditinnos copiofeperb fum Chriftum feruatorem noftruin: vtiuftiü**®' ipfius gratia haeredes efficeremur vitxarterns.f*' dus eft hie lermo,amp; haec volote affirmare,vtto' deant bona opera tueri qui crediderût oeo.Tit'l'

In hoc eft charitas, non quod nos dilexerim“* Deum,fed quod ipfe dilexerit nos j amp;nbsp;miferitfl® ■ fuu8

I Vos autem genus eledum, regale facerdotium, 4 nbsp;nbsp;nbsp;gensfanda,populus acquifitionis; vt virtutes an

(,l nuntietis eius, lt;pui detenebris vos vocauit in ad-■4 mirabile lumenfuum. Quialiquando non popu-4 lus D ei,nunc autem populus d ei-.tpui non confectl .,1 ti mlfericor Aiam,nunc autem mifericordiam con-A feciiti. i.Petr.i.

E/eflor«?» Dei vita dr falttt omnit confiait ingra-tnita Patrie cœle'stit mifenorâiait^ttapartictpesfath fitnt per dr propter Chriilum vera fide appreherif urn-

Ego inquit per legem legi mortuus Cum,vt vi-'aanviamnon ego,fedviuatinmeCbriftus. Gal.x.

RcprebéAitludçosPaulus,quod in lege etiacu aaaagnozelo quxfrerint iuftitia St vitamjRom.j.io, luftusexbdeviuet. Rom.i.

I Inuentura eft mibi mandatû,quod erat ad vita, \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VA).

Quod aiitem ex lege nullus iuftificetur,?’“® eft apud Deum:Siquidein luftus ex fiJe autem non ex fide,fed quifecerit ea homo, in ipfis. Chriftus nosredemit ab execration«*^ gisjdum pro nobis faólus eft execratio. Gal.J'

Lex pædagogus nofter fuit ad Chriftum, fide iurtificaremur. At poftquam venir Iides, n’’ ampliusfub pxdagogo funius. OmnesenimW Dei eftis, amp;nbsp;quotquot credidiftis lefu Chrili», Gal.,.

Chriftus vobis fadus eft otiofiis, quieuquef«* legem iuftificabiihini,à gratia excidiftis, ipiritum exfide,lpem iiiüitix expeétamus. bw

luftitia veto Dei, perfidem lefu Chrifti, in'’' nines amp;nbsp;fuper omnes,qui credunt. Rom.j-

Non eniin per legem contigit promifiîo hæ amp;quot;feinini eius,ilJum hæredem fbremundi,*«“ 1 per iuftitiam fidei.Etenim fi ij, qui ad legem 1 tinent,ha?redes iunr,in3nisf3éiaellHdes,iiri:3f‘- 1 (fta eftpromiffio.Nâ Lexiram operatur. Siquid^quot;' 1 vbi non eûlexjibi nec tranCgrenioeü,idcitcoi^ 1 fide datur hxreditas, fecundum gratiam : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

fitpromi/îio vniuerib femini, non ei quad 1 Jege tanrû, verum etiam ei,quod efiex fide, Ro,^' 1

Perfeilio legis Chrifiusad iudificationem O' 1 mni credenci. Rom.10. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Porentia peccari lex. r.Cor.rf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

C A. P V T ï E K T 1 V M. îo’ Deum,{eà c^uodipfe àilesierit nos , amp;nbsp;mifit RVium fuum çïopitiationem çïo çeccatts noftïis. i. loan.4.

luuen'as infolens per obleruantiam legis 8i fine legis,(\ui Cfiriftus eft,nefciens , Si iuftificatum le in operibus exiftlmans,amp;: non intelligens veniffe eum aiiouesperiitas domus lfrael,amp; impoffibile ellelegi pet fidem iuftificationis faluare cteden-tesjtanquam communium ptxceptotum, Sc in lege Ccriptotum, magifttum intertogat Dominuna legis 8e vnigenitum Deum.

luftura fides,nonLexfacif. tpuia non eft pet le-k gemiuftitia,{edpet fidem Ciïp.i.dd Qu' 1 deditfeipfumptopeccatisnofttis , aperte often-l dit,nlbilpïodelîe legem , cpuando Cbriftum dicit l nbsp;nbsp;nbsp;detulifie fe,vt pro nobis patetetur , vt nos iuftift-

1 ■■ caret,quos Lex teos tenebat,vt eruti à lege per ft-1 demCbtiftijlamnonpeccatores effemus , fed iu-’ I fti(icati,fecunda naûuitatefili) Del appellatl. ‘ I Lege item Àuguftinum de fpiritu amp;nbsp;litera ad.

* l tumcap.pquodnonlex,fed ftdes in Chrifto vitam ' I perpetuam conférât. Ltera tó.i. contra aduerfariû * l legisamp;Propbetatum,cap.7. quodlexnondatiu-' l ftitiam,fediubet.Et/îfc.4.contraEpift. Pelagiano-' 1 tuna cap.-;.quod non lex,fed ftdes in Cbriftum fa.

I Patres Neteris Teftamenti eadem ftde per Cbri-1 ftum,A(t nosjfalui fafti funt,amp;; non ex lege.

\ EtLoan.blaxentius in ptofefftone Catbolica de \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V.iii.

Chrifto:Credentes etiam,ait, omnes adChriftiim, fi qui laluati funt,ea gratia, nosjcfle faliiatoSjl'ecundiim vocem beatiAp“quot; li Petri dicentis:Quid rentatis Deum, iiigum fuper ceriiices difcipulorum ,quod nel“ ' patres veftri,neque nos portare potuimus,ielt;ip gratiam Domini iesv credimusfaluari jî''®® admodum Sc illi.

Lex non eft data,quæ poffit viuificare:feilp'^ uaricationis caufa pofita eft,vt conuiftos con''' derctfub \gt;eccAto.ldemibtdem. Non Lende''?, tia libérât per oominum noftrum lefum Chr» . Jtem i.caputadGalatas.Wpc tempore Lexnu‘b* iuftificatjfi nec antea profuit fine fide.

Si lex potuiflet nos iuflificare,non habuiffei”quot;* opus Chrifto. Ectnycap-adGalatas. Lextbiquot;“ . eflet fide amp;nbsp;benediceret,amp; iuftificaret boflin^JJ fi viuificare potuilfetjac feruare: iam veroocd potius^quatenusnon potefl: à peccatis liberare-Item in i.cap.ad Ephefrs- Non ex mandatis iw ' cati fumus, hxc amp;nbsp;hæc ficere præcipien'ib veruni iî credideris in corde amp;nbsp;confefliis lue fpiritujferuaberis in aeternum.

Sicut Chriftus nos à lef^e, Sc à legis præuarie'-tioneliberaqic : fie patres aut auos abinfense'

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plJJU

puit,ne quis put et eos per Vegem faluatos.I(ie»M «i S.Ciip.ad Rom. Impofltbileerat Vegtnaturali vei Çcïiptxliberate àlegepeccatbSt mortis, cptianoc peçcatum tollere 5 nec mortem vincere ptxuale-bat, nec fibi obedientem aut petfeftum lt;^uen-(^uamfacere poterat.

Charitas eft virtus,qua id quod diligendum eft diligitur.Hxc in aliis maior,in aliis minor,in aliis nulla eft.Pleniffima veto , qux iam non poteft ai*-geri,quamdlu hie homo viuit,eft in nemine.Qua-diu autem augeri poteft, profetlo illud quod minus eft quam debet,ex vitio eft.Exquo vitio non eft iuftus in terra,qui faciatbonum,amp; non peccet. bxquovitio non iuftificabitut inconfpeétu Dei omnisviuens.Propter quodvitium ,fi dixerimus, quia peccatum nonhabemus , nos ipCos fallimus, 1 nbsp;nbsp;amp;nbsp;veritts in nobis non eft. Propter quodetlam,

1 quantumlibet profecerimus,neceffarlum eft dice I re-.Dimitte nobis débita noftra,cum iam omnia in A Baptifmo ditia,fada,cogitata,dimiffaftint.

1 Lege prsterea cap. 7. de luftificatione,antithe-i toni.dechatitate.Sc y amp;nbsp;huius capitis anti theta 1 omnia.Ltem caput S.debonis operibus -.vbiplura I tefthnonia Scriptutx Sc P attum inuenies.

'Dotlrina Euangetijproprtatfi,Si viss^^^^ i»gredi,cre/{e in T)orMnum leßm Chrifiuf»'

Domini,quid me oportet fâcere vt faluus fis”’ At illi dixeruntjCrede in in Dominû lefumCht'quot; ftum,amp; falUlis eris,tuamp; domus tua. Aft.i«.

Mofes defcribit iuftitiam,qu3eex legeeftiqiii*^' cerit hxc hc«io,viuet in eisiqux aiitem ex fide t'* iuftitia,fic dicit,fi cófitearis in ore tuo Dominu”' lefum, amp;nbsp;in corde tuo credideris quo.d Deus illu fufcitauit a morte,faluus eris. Rom.io.

lurtus ex fideviuet : Lexautem non eftexfide» fed qui fecerit ea,viuet in eis. Galat.j

Ei qui non operatur, credent! auteni in e“'’'’ qui iuftificat impium. Rom.4.

I qd annunciandum manfuetis mifit me,vt munda-l rem conttitos corde , 8c prsdicaremcaptiuis in-,,1 dulgentiam,8c claufis apettionem,8c prxdicarein

I Annuncio vobis gaudium magnft, quod futu-; I rum eft toti populo,quia natus eft vobishodie fai *l Uatot,qui eft Chriftus, in ciuitateDauid. Luc.t.

1 didiftis-Tradidi enim vobis in primis quodamp;c ac-l ceperam,quod Chriftus mortuusfuerit pro pec-

I Qui gloriatutjin Domino glorietut. t.Cor.y I luxta copiofara fuam miteiicordiam legenuit

314' D E E V A N G E L 1 O. nos in fpemviuam. i.Petr.i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, jir

Gratia eftis feruati per fidem, idque gt;1 bisjDei donurn eft,non ex operibusj ne qUisS J rietiir. Eph.i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ji

Cum atitem benignitas amp;nbsp;hiimanitas apP , Saluatoris noftri Dei,nô ex. o tecimus nos, fed fecundiim luam milerie® ,, faliios nos fecit. Perlauacriim regeneratio'’'|^^ renouationis Spiritus fanóH, quem abunde per lefumChriftum faluatoremno*/ vt iuftificati gratia ipfius , haeredes fmius le dum fpem vitx æternæ, Tit.j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .j

In hoc eft charitas, non quod nos dilexerW Deum,fed quod ipfe dilexerit nos,amp; miftFii’ fuum propitiations pro peccatis noftris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

Donum autem Dei vita xternaper lefumC ftum dominum noftrum. Rom.é. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.j

Ogi mortem quidem aboleuit,vitarn aute® liicem produ)çit,ac immortalitatem per EuafiS lium. t.Tim.i.

Surrexerunt autem quidam de feóla Pnaril» rum,qui crediderant, dicentes:Quia oportetca cumcidi eos, praccipere quoque ieruare kgr Mofis. Conueneruntque Apoftoliamp;Senioresv' dere de verbo hoc. Cum autem magnacpnqU“ tio fieret furgens Petrus, dixit ad eos:ViriftmfiSi VOS fcitis,quoniam ab antiquis diebus Deus in no bis elegit,per os meu audire Gentes verbûEuan-gelij amp;nbsp;credere. Et qui nouit corda Deus, tei‘gt;' monium perhibuit, dans illis Spiritum Sandu® ficut nbsp;nbsp;nobis, amp;nbsp;nihil difcreuit inter nos amp;nbsp;iU®’

fide purificans corda eorum.Nunc ergo quid ten-tatis Deumimponere iuguin fuper ceruicesdi-fcipuloru«lt;

fcipulorunijquod neque patres noftri, neque nos portatepotuimus? Sedper gratiarn Donjini lefn Chtifti ctedimus noslaluari, quemadmodum amp;nbsp;iUi. Aêd.i^.

Sed cum vidiffem,quod non tefte ambulatent ad vetitatetnEuangeliijdlxi Cephae coram omni-bus,Situ cumIudxusfis gentiliter viuis amp;nbsp;non ludaice,quomodQ Gentes cogis ludaizave? Nos natura îudsi, amp;nbsp;non ex. Gentibus peccatores. Scicntes autem quod non iuftiamp;catut bonao ex , operibus legis , nifr per fidem lefu Chriftr.Sr nos [ inCbriftolefucredimusjVt iuftificemur ex fide 1 Cbrifti, amp;nbsp;non ex operibuslegis : Propter quod 1 ex operibus legis non iuftifrcabitur omnis caroj l amp;c. Itemftatim. Non abücio gratianiDei. Si l enim per legé iuftitia ; ergo gratis Chriftus mor-1 tuuseft, Gal.i.

1 In ilia (, Lege^ operum fundainenta iaçiunturt l Wc ÇinEuangelio ■) ftdei amp;nbsp;gratig culmen im-l ponitnr.

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PI Aymoßiper^CAp,Galat.

1 lex ergo non complebatur bde, fed opere t E-1 uangeliunr autem complebatur bde magis «quam \ opetibusjquia fola bdes faluat.

1 Puaugelium dicitutjco quoil nuntiet nobis res ptofperaSjSr bene febabetestboc eftjbona, nem-' nbsp;nbsp;pe leiniflionem peccatoiumjiuftitiamjreditum in

coelosja^optîonemin filiosDei. Nuntiat ä®®’’ quod facile amp;■ gratis hæc accepcrimirs,nequf'quot;' | ftro labore aflecuti fimiis hæc bona : neque^’ , noftrisacceperimiis bonis operibus, fedgtat'* ' mifericordia Dei talia bona confecuti fimus. 1

Quod porro mandata , hoc eft , lex feruari I impleri, neqiie vitam largiri poffit : habes tô nonia multa in cap. 3. de Lege, antitheto.4.r Item cap. 8. de bonis operib. Et cap.6-de“ cum antithetis. Ac cap. de iuftikcatione eW* antithetis.

Non tantum in moralihtu ofßciis ôquot; lgt;tis plurimum momenti habet arbitrtum h»’'»*' num : 'verum ettam in rebtu ad falutemfetliii^' tibtu tantum valet^vt nihilhomo agere ^uam ipfimet non annttente àquot; dinimff*' tiaßtfieptionemnonparata (^prompto. 33;34-35-36.57- Genf. Col.In opéré Catcclu' ft ico.Canifij; pagina 350.

In homine lapfo pofi peccatum, non regene-rato Itberurn «rbtirinme/Iaptitndo tantum ad malum eli^endum gt;nbsp;(ÿ* «w fèbuspfiiritualibus nil aliud tjuam grautter peccare potejl mfi à Det Spiritt* ïe^eneretur.At in hiimine rrgentrato ^utdem, fed nondum ^lorificato,^ ^uandiu tn hac vitadenity •volufitas fua libertate vtitur, non tantum ad ma-lum-,fed panim ad malum.,parnm «d bonumz quia mens (^'vo^^titastUwmnata à Spirit»« Sàncipiunt alujuomodo fle^liadbonum, ^inchoarenouam obedtentiamzadmalü-,ejuta fanüi in hacvtta multas habent infirmitates malas inclinatione^ pro-pterinh/trensquot;jel originale pecca'u.'Deinde etiam tjuia bona opera ^uafaciïittfunt imperfetla pec-catis inquinata. N o«« autern piprnrn obedientiet lawtota Deo tribuedaell-,acHtus/olofptritupro-

\ nullas vires ad lt;^uarendam,ac^ufrendd,poffiden-1 nbsp;nbsp;dam,aut conferuandam Ijäc gratiam habere inge-

1 Chri/lum, itain iulîifi''atione (jr fanlJificatione 1 necejfariamßngulismomentis fibi ejfe Spiritus S» \ (.aquototipendent^operamagnofcunt.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T eftes.

Nemo poteft venire ad me, nifi Pater me traxerit eum. Item- Propterea diïiM neminem pofle vniread me,nifi fueriteids'“'’; patremeo. loan.ij.

Nullus per Spiritum Dei loquens dicitiäquot;’' 'i ma lefum, nemo poteft dicere Domin'*quot;' fum,nifi perSpiritum? i.Cor.ii.

Habemus thefaurü iftfi in vafis fiftilibuS)'quot;*' tutis eminentia fit DeijSe non ex nobis, Senfusamp; cogitatio cordis hutnani adinn’' prona funt omni tempore. Genef.s. j Hominis eft præparare cor, Domini ante®

A Domino diriguntur grefliis viri.Quis a«® minum poteft intelligere viam fuam?

Sicut diuifionesaquaru, ita amp;nbsp;cor régis®®, nu Domini,quocunqiie voluerit,inclinabit™

Scio Domine,quia non eft in hominevia®“'' nec viri eft,vt dirigat grefliis fuos. lere.io.

Dabo leges meas in cordibus eoru. Iere»r' Conuerte nos Domine ad te, amp;nbsp;conuertew®'

Caro amp;nbsp;fanguis non reuelatiittibi. Matth'»' Chriftus aperuit difcipulisfcripturas,qiiasla*' pte ingenio intelligere non poterant. Luc.M' Non poteft homo accipere qiiicquam, nifidf natiim fuerit ei e cœlo. loan.j.

Spiritum veiitatis mundus non nouit. cap.T4. Nemo venit adPatrem,nifi pet me. Ibidem. Cumvenerit fpiritusille veritatis gt;nbsp;die ducet

Qu^id babes quod no accepiftbSi accep'ftijquid glotiaris,quafi non acceperisî i.Cor.4.

' I invi(cetibuseorum,8e auferam cor lapideum de \ tarne eorum,8i dabo els cor catneum, vt in prx-' \ ceptis meis ambulent,amp; iudicia mea euftodiant, ■ \ faciantque ea. Ezecb.u.

I quicquam,tanquam ex nobis ipfrs,fed omnls ido-1 neitasnoftraexDeoeft. i.Cot.-,.

i NamDeus is eft qui agit in nobis amp;nbsp;vt velitis, 8c vt efticiatisjprobono animi propoftto. Pbil.i,

310 DE LIBERO ARBITRlO' , Apud Dominum grefliis hominis dirigent“''^ viam eius volet. Pro.iß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,1

Scio quod non habitat in me^hoc efe ' mea bonum. Rom.7. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Dabo eis cor,vt fciant me,quia egofumD’®,! nus, amp;nbsp;erunt mihi in populum, 8^ ego Deum. Hier.14.

Hæcautem fibiinuicem aduerfantur, vt’** quxcunquevultisjillafaciatis. Gal.$. .1

Deus pacis , qui reduxità moituis ouium ilium magnum, per fanguinem tiæterni, Dominum noftrum lefiim, ablol»'*' VOS reddat ,in operebono, ad faciendum vol® tatem ipfiiis , efficiens , vt quod agitis, at®' ptum fit in confpeótii fuo, perlefuin Chrift“®' Hebr.ii.

Cum ipfi in nobis ipfisfententiam mortis at®' peramus, ne confideremus in nobis ipfis, Deo,qui ad vitam fiifcitat mortuos. i.Cor.i.

Qui manet in mCjSc ego in eo,hic fert fiud® mul tum:quia fine me nihil poteftis facere. Si q»’’ in me non manferit, mittetur foras ficut palra®^ Sc arefeet amp;nbsp;colligent eum, amp;nbsp;in ignem mitt®' amp;nbsp;ardet. Ioan.15.

V os vefttaiura animatum (alutem in vobis ipfis reponitisjfietic^uevos Deos , veftvo fiditis intefti-noque conatu. At veto nos nobis nibil de noftrx infttmitateptomittimus jnatutam intuentes no-fttam vitium effe nuliatum , amp;nbsp;a fuis affeftibus in omni return contentione fupetati.Vos cum primu. foiuti membtorum abieritis,cnodes alas vobis af-futuras putatis, cpuibus ad coelum pergere, atque 1 ad fydera volare poffitis ’ nos tantam reformida-l mus audaciam,nec in noftra ducimus effe pofitum I poteftate,tesfupetaspetete.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hilanusin Pfal-v.^.

A Quis reliftus eft nobis gloriandi locus,recorda-4 tibus omnia ex D eo effe?Si non in omnibus opus jl nbsp;nbsp;eft Dei mifericordla,etiam omnia nobisjtanc^^nam

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C4p.9.

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AuguUmiis in Enchiridto-

I bomini addifto amp;nbsp;vendito fub peccato ,nifi eum A redimat qui dicif.SiEilius voslibetauerit. Quod

I autequa fieri in bomine incipiat, quomodo quif-quamde libero arbittio gloriatur , qui nondura

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JHaxen.lib^contra Pehtg.

I Libetum autnaturale arbittium adnibil aliud Waleie credimus, nifi ad difceinenda tantum, Ö«

jii DE LIBERO ARBITRIO' ) defideranda carnalia,fiue fecularia, quæ Detnn,fed apud homines fortafïïs polTant gloriofa.Ad ea vero quæ ad vitamaecernam pc”' neut, nee cogicarej nee veile,nee defideratCii”' pcrficere poite, nifi per infufionem amp;nbsp;inopWgt;' tionem intrinfeeiis Spiritus fanóti ,qiiieftSp”‘ tus Chrifti.Spiritum enim Chrifti,qui nonhalx’' hie non ell eius.

AugußMM de verbis ApoßoLSerm. ij-, , Si Spiritu aóliones earni’s mortificaueritiS)'quot;” tis Rom.s.Dióturus eras,hoe poteft voluntasmc*; hoe poteft liberum arbitrium meûPQuç vol“”'*' quod liberû arbitriumPNift ille regat,cadis!ni^*' rigatjiaees.Quomodo ergo fpiritu tuo? Cuni’J dis Apoftolum:Quotquot Spiritu oei aguntW'j flint lilij uei ? Tu te vis agere a te ipfo ? Vis agi*‘ adiones earnis mortifieandas? Quid prodeft ■J'quot; Quia non eris Epicurus,fed eris Stoicus? Siue^P cutus eris,ftue Stoicus eris,inter filios neinóef^ Quotquot cnimSpiritu DeiaguntiirjhifuntWJ DCi.Non qui fecundum carnem viuunt fiiani)'”’, qui fecundum fpiritum viuunt fuiimjiionquiîJ* tur fpiritu fuotfedquotquot Spiritu nei agu^’ hi funtfili, Dci.Dicet mihi aliquis ? Ergo agi™“'' amp;nbsp;non agimus.Refpondeo,Imo,amp; agis Stage*' fed tunc bene a_gis, ü à bono Spiritu agaris-S* quitur : Prorfus ft defuerit Spiritus nei, nih« agere poteris.Agis,quidem illo non adiuuaitte beta voluntate,led male. Ad hoc idonead*’., luntas tua,quae vocatur libera, amp;nbsp;maleagen” damnabilis ancilla. Cum dico,fine adiutorio ” nihil agis,nihil boni dicotnâ ad male agendu bes,fineadiutorio Dei,Iibcram voluntatemH^^j quam ilia non eft libera. Sequitur : Sic tame” tote VOS agere bona^vt fit redor Spirit»

ijuiE àefûerii, nihil boni omninó agere valetis. I der« contTii j, EptSlol. Pelag. ad Ponri. nicunt Pelagianife contiteti gtatiam, adiuuati vninfcu-iuÇ(\ue propofitum bonum, nova tanaen ftudium vittutis iramittere teluftanti. Hoe lt;^uippe ita di-cuntjvelut bomo a fe ipfo,fine adiutotio oei gt;ba-beat propofitumbonnmjftudiumque vittutis'.quo tnerito ptxcedente,pignus fit adiuuati,D ei gratia fubfec^uente. Idem depradeflinationeSanEl.

Hsc itac^^ue gratia,cp.ix occulte bumanis cordibuS diuinalatgitate tribuitut, a nullo duro corde te-IpuitutAdeo c^uippe tribuitut ,vt cordis duritia pa nitus auferatur.Quando ergo Pater intus auditur, Sc docet \t veniatur ad 1-ilium,aufert cot lapideu, Sc dat cor catrieum.Sic quippe facit filios promif-fionis,8c vafa mi(ericordiaE,quç prçparauit in glo-riâ.Cur ergo non omnes docet,vt veniàt ad Cbri-ftfi mifiquia omnes quos docet, mifericotdia do-cet?Quos aute non docet,iudicio non docet.Idem contra Pel (frCœl.deÿraiia,c^.i4. Sic fenim f ficut veritas docet quot;) omnis qUi didicit venit; quifquis autemnonvenit,ptofefto non didicit. Q^is ante ho videat,8c venire quemqua, aut no venire arbi-trio voluntatis'fedboc poteft effe folum,fi non v e nif.nonautem poteft nifi adiutum effe fi venit •. 8c fic adiutum,vt no folum quidfacienduna fitfeiat, fedquodfcieritetiamfaclt. Ac perboc quando Deus docet,non per legis literam,fed per fpiritus gtatia,ita docet, vt quod quifque didicetit, no tâ-tücognoîcédo videat,Ved etiam volendo-appetat, agetrdoque perficiat.Idem de 'verhie j4^otl.ferm. i?. Ö maluliberu arbitrium fine Deo. Expert! furnus quidvaleat fine Deo,ideo mifeti faéfifumus-.quia fine Deo quid valeat expert! fumus. E tpoTipauco'. Etce bontts faftus eft homo per liberum arbitriut

feruare fe non potuit bonus boniim, eft fe malus bonumrCuni effet bonus, nonlcl^' uauit bonum;amp;' cum lit malus,dicit,f3ciam met’

num'd(ie»iin Enchiridcap.iÿ. Quid eniin boni«' ■ perari poteft perditus, ni/î quantum fueritàp^l' ditione liberatus ? Niinquid liberum voluntair arbitrium? Et hoc abfit. Nam libero arbitfio

male vtens homo, amp;nbsp;feperdidit , amp;nbsp;ipï'mn. '“if cutenim jiii (è occidit, vtique viuendofeoef'' det,fed fe occidendo non s'iuit, nec fe ipliimp'i' teft refufcitare,cum fe occiderit.Itaquecumlib^' ro peccarnus arbitrio,viôtore peccatOjamilTum» amp;nbsp;liberum arbitrium. A quo enim quis deuid“’ eft,huic ôe feruus addiélus eft.Petri certe Apolî®'

li efl ifta fenten^ia i.Petri i.Quç cuin vera foijp’' lis quaefo poteft elfe ferui addiéh llbertas,iiilîÇ“/quot; do eum peccare deieitit^IdemadKita/em^Efi^ da lo/.Quapropter vt in eum credamiis, amp;?ƒ *quot;’ uamus non volentis,neque merentis,fed mikrf' tis eft Deimon quia veile amp;nbsp;currere nô tlebeniu^’ fed quia ipfe in nobis Scvelle operatur.amp;rcurrtf^' Ide Itb. I. Retracl.cap. i.Nâquantûadhominis nij“' rammihil eft in eo melius,quam mens amp;nbsp;ratioP^quot; non fecundum ipfam debet viuere,qui beate vu*' viuere:alioquifecundum hominem viuitjcuml^ cundum Deuin viuendum fit,vt polîîtad beatitH' dinem peruenire : propter quam conlequendaUi non fe ipfi debet eife contenta,fed DeomensnO' ftia fubdenda eff.Contra Pelagianosad Itb.i.Cap.yi.En Dei potentia,vel in malum, vel*quot; bonum,nullus inuitus cogitur;fed Qeo deferent^ promeritis in malum it : amp;nbsp;Deo adiuuante meritis conuertitur ad bonum. Non enimeftbe’ mo bonus,fi nolit, fed gratia Dei etiam ad । adiuuatur vt velit,quoniam non inaniterfcripiuquot;* cft;Deus operatur in nobis,amp; veile amp;nbsp;operafb^' praeparatur voluntas à Domino:Philip.!. i

Qnidigiair V Hocetgototumliberi arbitrij o-pus?hoc folum eft eius metitum, quod confeutit? Eft prorlus, non quidem,quod vel ipLe confenlus, in quo oinne meritumconfiftit, ab ipfo Deo non fit eum nec cogitate ( quod minus eft quant con-fentite ') aiiquid à nobis quod ex. nobis fuÙic ieitA tes funtus.Vetba non faut méa.féd Apoftoli ; quia omnequodbonumeifepoteft,ideft amp;nbsp;cogitate, Stvelie, amp;nbsp;perficereptobona Voiuntate , attti-buit Deo non fuo atbitrio. T alia çtebro leguntut. in omnibus eius operibus •. quxlunt conttalibe-luin atbitrium. Item, lu eandem -imaginem

1 ttanftbtmemut jtanquam àfpiritu Domini, ikc.y l ErgofiàDominifpititu , iam noua libeto arbi-1 ttio.Nemo pioinde putet,ideo diftum liberum at 1 bitrium.quodxqua inter bonunt 8c malum potc-l ftate,aut focultate,vetfetuf. cadere pet fe quidem I poterit, non autem reCutget e nili per fpiritum 1 nbsp;Dei. Alioqui nec Deus nac Angeli fàn£li, cum ita

l fint boni,vt non poftinteffe mali-.necprxuaricato-1 tes item Angeli 4 cumItafint mali, vt non vel-1 lenteffeboni, libctiarbitrij effe dicuntur. Sed l Stnos illudpoft tefutteélionctn amifturi fumus, l qnando vtique feparabillter ali) bonis, alij malis l àdmixti fuetintus. Cxterum nec Deus caret li-I bero arbittio , nec diabolus, •. quoniam quodille i non effe poteft malus , non infirma facit necef-1 fitas, fed firma in bona voluntas, 8c voluntaria 1 fitmitas •, quelque diabolus non valet in bonum 1 reÇpirate , non aliqua facit violenta oppreffiot 1 fed Ina ipfius in malo obftinata voluntas, ac vo-1 luntatiaobftinatio. Nunc igitut exeo potius dl-i citut liberum arblttium,quod fiuc inbono fiue in \ malo jxqjielibérant facitvoluntatem : cumnec

bonus quifpiamgt;nec item malus dici debeat?*' eHe valeat,nifi volens. Tali iam ratione noninc’’ grue dicetur,ad bonum fe amp;r ad malum haberef' qualiter,quod vtrobique videlicet par fit ei, i’®’ quidem in eleótione facilitas,fed in voluntate b' bertas. Ide?n in Cah. Serm.ii. Solus homo à natuf vim non patitur,amp; ideo folus inter animantialj' ber,amp; tarnen interueniente peccato patitur«)®' dam vim amp;nbsp;ipfejfed a voluntate non à natiita,*' iieficquid.é ingétilibertate priuetur Quodem® voluntarium,amp; liberum.Et quidem peccatoûîb eft.vt corpus qiiod corrumpitur,aggrauetaniii’® fed amore non mole. Nam quod furgereani®’ per fe iam non poteft, quae pet fe cadere poW*t' voluntas in caufa eft;quæ corrupt! corporis,vu*’; to ac vitiofo amorc languefcens amp;nbsp;iacetis, ain»''’ pariter iuflitiæ non admittit.Ita nefcio quopt’“’ amp;nbsp;miro modojipfa fibi voluntas(peccatoqui(lf® in dcterius mutato)neceflitaten) facit, vt necoj' ceflitas(cum voluntaria fit ) excufare valeat »d» t.iteiTi,nec volunta3(cum fît illeôl:a)excluderei'^ ceffîtatem.Eft enim neceflîtas haec quodanin® voluntaria.Eft fauorabilis vis qiiædam,pra!ro^*’ blandiens,amp; blandiendo praemens.Vndefefetf’ voluntasjvbi femel peccato confenferit,neceK“j tere iam per fe , nec excufare tarnen illatenus ratione queat.Inde querula ilia vox,veluti tis fiib onere neceflitatis huius, Domine^nq® j vim patior, refpÔde prome.Sedrurfusfciés q“’ non iufte verfetur aduerfus Dominum, cumvo tas fua potius in ciufa foret atteiid^uid 1«^ . intulcrit. Quid dicam,aut quid re^ondebit hii cum ipfe fecerim ? Premebar iugOinoi^j^ tarnen,quam voluntariaccuiufdam feruitutis ■ erat pro feruitute quidein miferabilis, voluntate incxcufabüis. Voluntas enim eft gt;

n Vide lt;^uiddicas(ait aliciuis')mibi. Tu voluntair I rium dicis , quod iam neceffarium conftat effe? H Vetumquidem eft, quod voluntas feipfam addi-r 1 xeritjfed non ipfa (e retinet,magis tetinetur amp;nbsp;vo f 1 nbsp;nbsp;lens.Kcfponfio.'Bene hoc faltem das, quia retine-

I tifr,fed vigilanter retinetut,voluntatem effe ; qua H retineve fatetis, itaquevoluntatem nolcntem di-M nbsp;nbsp;cis.Non vtique voluntas tetinetur,non volens.Vo

H luntas enimvolentiseft,nonnolentii.Quodfivo-” I nbsp;nbsp;lens tetinetur,ipfa feretinet.Quid ergo dicet?fer-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Albinuiin^.cap.Ecclef.

1 rentis,quia fine gratia Dei nec voluntas bona erit \ nbsp;nbsp;nbsp;inbomine,neque cutins boni operis fineDeo fie-

1 tivalet. Et in prafattone Ppilnti. SineSpi-1 ritus fantbi gratia tcmiffionem accipete ne 1 mo potetit, ihiitin. botdidate me potui, \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X,,iii). ■■

J18 DE LIBERO ARBITRIO. , fed miindare neqpço , nifi tu Domine óli fanguinis tui afperfione mundHinmeft*'!^’’ ‘ in j.Pfalm. Nihil boni în nobis elfe poteftgt;ni' ƒ opérante gratia fiat^qui nos fecifti. Eti» ab ipfo Domino dirigantur viæ noftræ adc*quot;’ ftodiendasiuftificatiohes infirmi erimuSipr’’Pz fr^gilitatem carnis. Item lih-ó-inl0a»-c^'''ij Dei pergratiam effefti fumus, fine qua nih“” re poflumus: vt ipta veritas aitgt;Sine me ninuP teftisfacere.

Déus operatur binnia in omnibus-Quibils''^^ bis tollitur Humana arrogantia, cum fine Spi'* fanôlo net magna neqminiraabonaoperari noftra fragilitas.Ar Fï't.ö’önwr^.i^.fi^.Per arbitrium Paulus coopcratus eft gratisDei. If tarnen gratia præuenit epm^vt velletjamp; fubfo“ eftjvtpoflet implere,qiipd volebat- Idem/nf'^ P^al. Nullus bene agit, nifi'te Deo,non iplb’P^ rante. Item in uCorinr.^. Non folum non vakquot;'“^ bonum aliquod peffrtere ffne Dei mifericonü^l^ gratia prsCedente amp;r fiibfe4uente,fed nec re.Dei ehini gratia nos prsuenit vt veIiin’,amp;’P nos fubfequitur vt poflîmiis. Etfuperi.atiP^ penf. Onine bonum quod habemus,tam bona*®^ Juntas,qiiam bona operatio,non eftanobis,ielt;'‘ Deo.F.t vtreliquorum Patrum teftimonia breui' bus aIIegein:Legatur GtfelberttiS in li. Altereat.cî'

Et nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;libr.j.cap.i.in Leuitic. Stcap.l'b^

Jibr.s.cap.j.in Leuit.Et lib.u.cap.i.Etlib.i^cap;)' lüi.io.cip.i.TheophylaPlM in ipcap.Matthsi.Et’’' ii.cap.Lucæ.Et fup i.Cor.i.Et ini.ctfid GalataS' Noftra quidem,inquit,voluntas mortuaeftnW (Chrifti^autem viuit amp;c gubernat vitam noftrs™’ AnsheJinus in «.cap.ad Roman. Et lib.i.CurDen^ homo)

CA.PVT QVINTVM.- * ji» homOjCap.io.Nemovenit adme,nifiPatet traxe-tit eum,i(^ eftjimpulerit euna,iando voluntatem. Ptiialib. de Concord, gra. amp;nbsp;Ube. arbitr. Irena in 14. cap.ad Kom.Voluntare fua cadit, c^ui Cadit: fed voiuntate Dei ftat,qui ftaf.vei futgit,lt;^ui fur-git.Nà per Ce pqteft cadere , fed per Deuna refur-gete.Item in i.Cor.^.Et fuper 1. Cor.ij. Sine Deo nihil V aler humanx v oluntatis arb itr iuna. Hono-jius de Prsdeftin,amp;. libero atbicrio .Et in Pfal.17.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifio circcißnem.

I Quapropter Anathematizanaus,ait,ços,qui na ’ I rurale ant fubilantiam aliquaiaa dicnnt effe pecca-’ i tum. Abominantes etiam eos, qui contra vocena ' 1 nbsp;nbsp;Apoftoli audent dicete,noftruna eft veile,Dei ve-

' I ïo perficere , cum idem noûor amp;nbsp;veile amp;nbsp;petfi-' 1 cere donum teftetur elfe diuinum , ipfo dicenter ' I Peusenim eft c^uioperatut invobis 8c velic ôi I pethcete.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A Hgußinui de^atia amp;nbsp;ldgt;ero

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arbicap-\T

I Deus prxparat volû.tatem,8c cooperando per-i 1 heit quod opérande incep it. Quoniam ipfo vt ve-l nbsp;nbsp;limusoperatur incipiens,quivolentibus coope-

l laturicum auté volumus, 8c fie volumus vt facia-l naus,nobifcnm cooperaturrtamen fine illo vel o-1 perante vt velimus,vel cooperate cû volumus,ad 1 bona pietatis opera nihil valemus. F.t cap.16.

1 Certum eft nos veile cum volumus; fed alle fa-I cit vt velimus, de quo diftum eft,Deus eft qui o-l peratur in vobis velle.Certum eft nos facere cum 1 fâcimus-.Ced ille facit vt faciamus, præbendo vo-1 Inntativices efncaciCfimas, qui dixit, Eaciam vt

ficiatis.Quid hoe aliud eft, nifi, Auferamî''^j(, cor lapideum, vnde non faciebatis: amp;nbsp;dahn neum vnde faciatis, amp;c. Decomptu/if tia.cap- 1. Nonfeitaque'fallantq.ui quid nobis prædicatur præcipitur vt miisàinalo Sefacianiusl mus:fed id veile amp;nbsp;operari Deus operntnt gt;quot;nbsp;bis?Sed potius intelligantjSi filii Deifimtj’P. lu Dei fe agi: vt quod agendum eft egerunt illi à quo aguncur gratias agant-Ag'quot;' cnim vt agant,fion vt ipfi nihil agant. Si in tanta inftrmitate vitat hiiius,in qua tanic tutem perfici oportebat,renatisrelinquetettn luntas fua,vt in adiutorio d e i perfeueiarc^ vellent,nec o e v s in eis operaretur vt vdi inter tot 8f tantas tentationes,infirmitateina luntas ipfa fuccumbe-et. Subuentum eft erg‘’.|j, firmitati voluntatis humanæ.vt diuina gratis declinabiliter amp;■ infeparabiliteragereturamp;' quanuis infirma,non tarnen deficeret, nequn a uerfîtate aliqua vinceretur. DebonopcrftitC ttA.cap-6. Tutiorcs viuimus fîtotum Deodai” non autem nos illi ex parte,Sc nobis ex parts c mittimus. ÆfMp.ij Nos ergo volumùs,fedft^^j operaturin nobis veile. Nos ergo operamutt Deus in nobis operatur amp;nbsp;operari, pro bona voluntate Hoc nobis expedit amp;nbsp;credereamp;oi re.Hoc eft piuin,hoc verum,vt fit humtlisamp;''* mifta confeffio,amp; deturtotum Deo. Cogitaf'.^ credimus, cogitantes loquimur, cogitantes mus quicquid agimus:quod autera attinet adP’ tatis viam amp;nbsp;verum Dei cultum, non funins । nciex nobis ipfis cogitate aliquid,tanquan' nobis ipfis : fed fufficientia noftra ex Ds® s De dogmatibus Ecclefi^ilicis. cap-17. Sanda gitatio} bonum propofitum, pium cojifilaaa^d^^

1 pofiuraus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deus agit in nobis vt ve-

,1 limus amp;nbsp;agamus-.nec otiofa in nobis elle patitur, 1 qux exctcenda non negligenda dedit, vt amp;nbsp;nos '4 coopetatoresfimus gratix Dei,ac fi quid in nobis ex nofttaremiflione languefcere videtimus,ad il-4 ‘ lumfolliciterecuttamusquifanatomneslanguo-4 resnoftros. ^4(1 Bomfactumlib.T.cap-1?. Chri-j I nbsp;nbsp;ftus non dixit,Duxeri ,vt illie aliquo modo intel-

I cotdibùs operari’.non vt hominesÇquod fieri non 1 poteft ■) nolentes credant, fed vt volentes ex no-, I nbsp;nbsp;lentibus fiant. In Enchiridto,cM.^i. Nolentem

I gratiam adiuuarc bonum cuiufque ptopofitumt I hon tarnen reluftanti ftudium virtutis immittere. I Auguftinus refpondet,illud poffe bene intelligi, 1 fi non ab iftis, quotum fenfus notus eft, dicete^ 1 tut. Keluftanti enim ptius aditus diuinx voca-1 tionis ipfa Dei gratia procutatur; ac deinde in il-l nbsp;nbsp;nbsp;lo iam no teluftanteSpiritus virtutis accenditur.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;capite ÿ.

1 gratiam. Et lib. i.- cap. 9. Quod gratia a mul-1 nbsp;nbsp;nbsp;tis tefutatut, ipforum eft nequitix, quod autein

1 a multis fufcipitut, amp;nbsp;gtatix eft diuinx , Sc I voluntatis humans. Nulla enim fpecies cu-

5ji DE LIBERO ARBITRlO iufque virtutis occunet,qux vel fine done din®! gratixjvel fine confenfu noftrx voluntatishabt^'

expltcat. Ipfa enim gratia hoc on”' ; genere medendi auxiliandi agit,vt in eoqne« vocat optimam fibireceptricein amp;nbsp;famulódonO' rum fuorum prxparet voluntatem.

Magnum aliquid Pelagianifefcireputabqquot;''' lt;lodicunt:Non iuberetDeus, quodfciretab mine non polîe fieri. Quis hocnefciat? Sedid'J iubet aliqua quænô pofliimuSjVt nouerimusqquot;'“ ab ipfo pecere debeamus. Ex lege enim piente amp;nbsp;prohibente non eft agnitio virtutis * potentix noftrx:fed peccati agnitio. Ettamen”'’ fruftra iubetur.-promittitur enim gratia,qui op”' ratur vt velimus amp;nbsp;faciamus. Idemibim minerimiis ipfum dicere;Facite vobis cornouinquot; amp;nbsp;fpiricum nouum : qu ia dicit, Dabo vobis co” nouum, amp;nbsp;fpiritum nouum dabo vobis.QuofflO' do ergo quod dicit,Facite vobis, hoc dicit, dabo Vobis?Quare iubet,fi ipfë dafurus eft? Quare dati fl homo fadurus eft’nifi quia dat quod iubet, adiuuat vt faciatcuiiubet. Per gratiam enim vt lit homo bonx voluntatis, qui prius fuit VO' luntatis malx: per hanc etiam fit,vt ipfa bona voluntas , qux jam elfe cœpit, augeatur. Centra»• Epilt. Pelag-ltbro. i.cap. la- Nihil in Scripturis Tandis homini à Deo video iuberi, propter pro-bandum Jibçrum arbitriuin, quod non inuenU-tur vcffdari ab eius bonitate,Vel pofci propter adiutprium gratix demonftrandum. depridi-fflinatione (pquot;gratia,cap. u. Exeat nunc liberii । contra Dei gratiam defen for arbitrii, audiar dicentem Apoftolum, quum de bonis fuisb- I boribus loqueretur j non ego auteni,fed gn- j

C A P V T QJlt; 1 n T V M. ÎSÎ gtatia Dei mecum. Audiat Dei vocem inPfalmo de bis quos defeructat, dicentem i Et dimifi eos fecundum defydetia cotdis eorum ; ibunt in vo-luntatibus fuis. Audiat vnum cundénaque Apo-ftolum de vitx (ux variis tempoxibus fibi tantum mala, gratix autem Dei bona omnia tribuentem: lt;iuiprius fui blafpbemus amp;nbsp;pexfecutor.Et alias. Gratia Dei, fum id quod fum. Cum dicexet,Qui prius fui blafpbemus amp;nbsp;perfecutor , nulla gra-tix mentio iniquo opericopulabatur , quia fuffi-1 cit fibi, ficut diftum eft, ad nequitiam natuta li-1 bertatis humanx. Cum vero de prxfentis vïtx I bcatltudine loqueietur, Giatia, inquit.Dei fum l id quodfum,8ic.

Eidesefl ßrmijjima affinfîonon tanti jn eorum lt;}Ut. infctiptura patefiiiia fiint: veru etia tllormnt ^uifir.e firiproperr/iAnustradiia funt. In Ccnf. fol,9i.ln opéré Catcchiftico Canifii, folio 3.

tttur Chrißiantts omnthui ijXit tn •ue^lx' gt;nbsp;parefectt ftd etiam Mrta fiäuct^ a , per SHangeltum tn corde accenjAi/^ua f» quot;nbsp;jil ^HtefcityCertoHatuens no folumahihp^r ù' ^ue rerntfiionernpeccatornniy aternarniKr^ 1^/1 warn dortatam ejfe, tdrjuegratis eX cordtapropter vniMS ChrtShr/ieritumi

Per verbum Domini figebant tentoria. N“® Etligabis ea quafi fignum in manutua jJ' j que amp;nbsp;mouebuntur inter oculos tuos, fcriPf H ea in limine amp;nbsp;oftiis domus tux. Deut.S' ■.

Ponite hxc verba mea in cordibiis,amp; in’i” j, veftris. Sc fufpendite ea pro figno in manit»'*’ inter oculos veftros collocate. Cap.n. , Beatus vir qui meditatur in l^e domini nofte,amp;c- Pfal.i, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Lucerna pedibus meis verbum tuum, amp;nbsp;femitis meis. Mirabilia teftimonii tuajideolct“ tata eft ea anima mea. Et ns.

Solomon prolixe hortaturad cognitioneni*^* bijquae eft vera fapientia. Pro.i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ■

Quomodo credent ei, de quo non audierunt j Quomodo aute audient abfque prxdicanteîQD'’' , modo autem prædicabunt nifi milfi fuerint?Fid^ 1 ergo per verbum Dei. Si per verbum Dei, null* eft fides,quæ non fubfiftit in verbo Dei. Rom.ia ‘ Hie eft Filius meus dileéhis, in quo complaO' turn eft mihijhunc audite. Matth.17.

[ • Crediderunt difeipuli fcripturx amp;nbsp;fermon* lt;iuem dixit lESVS- loan.x.

Amen amen dico vobis'.qiii verbum meum au-crédit ei,qui mifit me, habet vitâ xtetnam» amp;nbsp;in indicium non veniet,fed tranfiet à morte in vitam. loan.5.

Et ftatim-.Nolite putare, quia ego accufaturus fum vos apudPâtrem-.ett qui acculat vos Moyfes, in quo vos fperaiis.Si enim crederetis Moyfi,cre-gt; detetis fotfitan amp;nbsp;mibi. De me enim ille (cripfit. Si autem iUius literis non creditls,quomodo ver-bis meis credetis?

ÜI Vtvos fpem ac fidem haberetis ergaDeum, gt;nbsp;I qui animas veftras purificaftis obediendo veritati

i Omnis qui recedit 8c non permanet ijr doélri-' l naChriftijDeum non habet.Qui permanet in do-

1 fttina,hic Pattern 8c Filium habet. Siquisvenit ■ l advos,8c hanc doftrinam non adfert: nolite eutn • i tecipere in domum,nec Av t ci dixetitis. i.loan. ' 1 Mitot quod fie tam cito transferimini ab eo,qui ' 1 nbsp;nbsp;nbsp;vosvocauit in gratia Chrifti,in aliud Euâgelium,

' quodnon eft aliud,nifi funt aliqui,quiv os côtur-I nbsp;nbsp;bantjSc voluntconuerteteEuangeliûChtifti.Sed

ma fit. Sicut prædiximus, amp;nbsp;nunc quis vobis eiiangelizaueritpræter id, piftis,Anathema fit- Gal.i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jff

Superftrufti fiiper fundamentum Apoft» ac Prophetarum. Ephef.x. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jof

Non addetis ad verbum, quod vobis'”'’j nec auferetis exeo; cuflodite mandata P” Dei veftri, quæ ego præcipio vobis.

Quod præcipio tibi, hoc tantum facito quot;nbsp;no,nec addes quicquam nec minuas. -jj, Omnis fermo Dei purgatus eft gt;nbsp;amp;clyp”quot; qui fidunt ei, Ne addas fermonibus eius,ne'^ iurget, tuque mendax deprehendaris. P'”

Si quis veftrum indiget fapientia,poftukts » qui dat omnibus affluenter,amp; non iniptop”'* dabiturei. lac.i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

Propterea ex fide ejt htereditaf, vt fit pet P vf firma fit promiffiototi femini: id ei quod eft ex Lege , verum etiam ei qu”^ fide Abraham,qui eft pater omnium nofttuif) Rom.4. _

luftificati ergo ex fide pace habemiisaot^ per Dominum noftrum lefum Chriftura._ R” j Caro amp;nbsp;fanguis non reuelauit tibi, meusquieftincœlis. Matth.is. _ j Nifi quis renatus fuerit ex aqua amp;nbsp;fpitt^quot;

poteft introire in regnum Dei. loan.;. _ . luftus ex fide viuet:at fi quis fefubduxetitj

Scientes non iuftiftcari hominem ex operlbus Legis,fed pct fidem lefu Chtifti, etia nos in Chri-ftnm lefnmctedidimuSjVtiuftiticaremut ex tide

I lefu Chtifti, 8c non ex opetibus Legist ptoptetea H quod non iuftihcabitut ex opetibus Legis vila ca-1^1 lo.Galat.i.

n Pluta teftimonia babes in cap.i.deS.fcriptuta 1 eiufque antithetis, 8c cap. de Ttaditionibus. ’’11 Item cap.9.deEcclefia,antitheto z.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iren^M ite.ycap.^.

n fceptatlo effet,nonneopottetetinantiquiffimas gt;nbsp;I tecuttete Ecclefias, in quibus Apoftoli conuetfa-f I tifunt,8c ab eis de ptxfenti quxftionefumete,

I Si nominus IÏSV s Chtiftus Apoftolos mifit 4 ad ptxdicandu, ali) tecipiendi non funt ptxdica-a totes,quam quos Chtiftus inftituit.Quia nec alius A Pattern nouit,niftPilius 8c cui Pilius teuelauit-.Sc ,1 necaliis videtut reuelaffePilius quam Apoftolis, 1 nbsp;nbsp;quos mifit ad ptxdicandum , vtique quod illis te-

A uelauit.Quidante pYxdlcauetint,id eft, quid illis , I nbsp;nbsp;Chtiftus teuelauetit,8c hie ptxictibam,non alitet

1 Apoftolicondidetunt,ipft els ptçdicando,tam vi-' A uaÇquodalunt') voce,quampet epiftolas poftea.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Stephani.

\ hacetdotesptxcepta diuina fetuantes , opottet 1 facete,Yt in aliquo ft nudauetit Sc v acillauerit v e-1 nbsp;nbsp;ïitas,ad oiiginem Û ominicantjbc Euigellcam,

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'f-b

35« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D É F I D E. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Apoftolica traditioné reuertamiir,amp;indeM5 aÂus nortri ratio,vnde amp;nbsp;ordo amp;■ origo furrep’'’,

Cætera teftimonia copiofe habes in c. ?• dep ' clefia,antitheto i.Item cap.i.de S.Scripturajöquot;* que antithetis.Et capitei3.de Traditionibus.

hen» lt;ji.odfides iudltficatitUamfirmam flon hübet ex Chrfio sjuem appréhendât è' f4‘. detifid a charitate Kofira,fil. 114,^ 91.

118. Ftdes non\ idea lufificat, lt;^uia appftbi»^^ Chtdlurn-t'^ui efi infiuta uofiratfid ram fartst operatsones ■, tantumque habentmomtnii^'^ fidet ßam vitam largiantur.

lufius ex fide viua. Ftuftautemnofiatnfi^ illeßd viuit in eo Chrifim , (ds“ iufiui 1/iutt In carne, vtutt per fidem fdy düextt eurn^^edl' tradtdttfimettpfiumpre eo.

Amenamendico vobis , qui audit fermonem meum,amp; credit ei,qui mifit me,babet vitam çter-nam.loau.^-

I l iufto non eftlex pofita.Emis prxcepti cbaritas, j 1 ex fide non fimuVata. i .T im. i.

luftitia tu a iuftificabit plurimos. Ela.lt;)' Et 57. Qui fiduciam habent mei,h«rediö“®

Qui credideritjamp;baptizatus ftierit/aluu^^^ ' Jtdar-vlt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

Quotquot accepetunt eum,dedit eis potcl» filios Dei fierijiis qiiicredüt in nomineeiuS'I“|‘’ 3' Qt'i credit,non iudicatur:qui non cK ’ iain iudicatus eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

Et $. Amen amen dico vobis,fi quis aiidio^ monem meum,amp; credit ei qui mifit me,habet''*'

Et 17. Hæc eft vita æterna, vt credant te Be“® veriim,amp;quem mififti iesvm chrisivm.

luftitia û eft ex operibus noftrisjiam gratia non eft,amp; Chriftus gratis mortuus eft. Roin.ii.

In fciétia fui iuftificabit ipfe luftus feruusnie“’ muItoSjSt iniquitates eorum ipfeportabit. ElMJ'

Quid faciemusjvt operemur opera DeiPrefpo“' dit IE s V s, Hoc eft opus d ei,vt credatis in euni) quem mifit il Je. Ioan.«.

luftitia Dei per fidé ies v cHRis riinonineSi amp;nbsp;fuper omnes,qui credût:Et,Arbitr3mur fidei“' ftificari Jiominem,abfque operibus legis- Ro®'!'

Gentes quae non 1'eótabanturiuftitiam, appt“' Jienderunt iuftitiam,iullitiam autem eam, ex fide;côtra,Ifrael,qui fedabatur legem iuftiuj» ad legem iuftitiae non peruenit. Propter quid-Quia non exfi.;e,fed tanquamex operibuslegis-Rom.s».

Quoniamfcimus, non iuftificari hominem operibus legis,ni/î perfidem its v christ'/^^ nosin chris i vm iesvm credimus,vt iuftt“' c.tremur ex fide Chriftijamp;non ex operibus '• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igt;[0;

■C A P V T S E X T V M. ui propterea,c^uod non luftihcabitur ex operibus legis omnis cato.Vino autem non amplius ego •. fed ♦ 1 viuit in me Chriftiis.?lt; vitam quam nunc viuo in

Gratiaeninaîeruatieftisperfidem, idtpue non ex vobis,Dei donum eftmonex operibus, ne cpiis glorietur. Epbefii.

Vobis donatum eft pro Cbrifto,non folnm vt in eutnctedatis;verumetiam,vt pro illo paciamini. Philip.!.

Non enim omnium eft fides ; fed fidelis eft Dominus , qui ft ab diet vos amp;nbsp;cuftodiet à malo.

Huic oranesPropbetx teftimonium ferunt, remifnonem peccatorum accepturus fit per nomen eius,quifquis crediderit in eum. Aft.io.

Nequecitcuracifio quidquam valet,neque ptx-putium,fed ftdesper dilettionem operans. Gai.5.

Ecce pono in zionlapidem in fummo ponendu. angulo,elettum,preciofum. Et qui crediderit in illo,non pudefiet. i.Petr.x.

Viïi ftatresjuotum fit vobis,quod per bunc v o-bis remiffio peccatorum annuntiatuï,8t ab omnibus,! quibus non potuiftis per legem Mofis iufti-ficiri,per bue omnis qui creditliuftificatur.Aft.^.

Si confeffus fueris ore tuo Dominum i n s v m , 8; tteiiàetisin corde tuo,quodDeus ilium exci-tsueri àmortuisjfaluus eris. Kom.?.

1 dieet mundum,fed vt faluetui mundus per ipfum. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X.üi.

Amen amen dico vobis. Qui fermonemfflf“ auditjöe credit ei,qui mifit me,habet vitamï'^ nam amp;nbsp;in condemnationem non veniet,fedt(i*' liet à morte in vitam:^ qui audierint voceniW Dei,viuent. Ioan.3.

Chriftus faólus nobis à neo , fapientia iuÄ®*, qiiejSf fanól:ificatio,amp; redemptio : vt oninislt;i“' gloriatiir,in Domino glorietur. i.Cor.i.

Per fanguinem Chrilli redemptionem, Kquot;’!*' fionéque omnium peccatorum habemus. Epw*''

Ex operibus legis non iuftificatiir omnis^’^ coram illo , nunc aurem fine lege iiiftitia Dei'quot;’ nifelEita eil. Rom.,.

Vt amp;nbsp;inueniar in illo,non Habens meamrfi^ qu« ex lege eil, fed illam quae ex fide eft ChC Iefu,quæ ell ex Deo,eft iiiftitia in fide. Phil'P ’

Chriftus nobis faéhis eft otiofus,quicunqu«P‘' legem iuftificamini,à gratia excidiftis. Noseo»” fpiritu ex lidefpem iuftitiat expeftamus. F

IhtAem. Conclufit fcriptura omniafub pcc*-’ to,vt promilfio ex fide darerur credentibus.

Nihil difcreuit inter nos amp;nbsp;illosjfide purifi^^®’ corda illorum. Adl.q.

Nam fi Abrah.im ex operibus fuit iiiflifieatiiS’ habet quod glorietur,at non apud Deiim. Ro'K

Credidit Abraham Deo,Si reputatum eft®* ] iuftitiam.Ei autem qui operatur, mercesnonjquot;!’ j piitaturlecundum gratiam,fed fecundunidebuquot;' , Ei vçro qui non operatur, credenti autem qui iuftificatimpium,reputatur fides eiusidiol'' tiamlecundumpropofituni gracix.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Origenes lib.y ad Romanos-

M Atbitramur, inquitj’mftificarihominem per ft-'l dem,fne opetihus legis. Dicitfufhcere folius fill dei iuft;ficationem,lta vt credens quis tâtummo--M do , iuttificetuï , etiamfi nihii ah eo operis fuerit

' I Si Abraham Deo conftdit 8c deputatum eft ei , I adiuftitiam-.vti(pue ipuiftpuisDco credit,amp; fide vi I utt,iuftus inuenitur.Gratis enim imputarinobis à I Deo iuftitiam docuerfit.Ef i»Expo/ifwKey5z«^o/«-’ I luftos cos dixerunt, quibus gratis propter ftdem '11 Chtiftumiuftitia imputata amp;nbsp;donata effet.

I El demum perfefta 8c omnimoda gloriatio eft ; I inDeo,quando neque propter iuam ipfius’ qifis iu

I ftitiam extollitur,fed agnofcit fe quidem vera de-, I ftitui iuftitia , verum fola in Chriftumfide iuftifi-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ambrofias ad Rom.cap.].

1 luftiticati gratis per gratia ipfius.yuftificati funt 1 gtatis,quri nihil opérantes, nequevicem redden-1 teSjfo^^fideiuftiftcatifuntjdonoDei. He ÆowJ-v ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X.iiip

Secundum propofitum gratiæ Dei.) Sic decree) dicit à Deo, vt ceflante lege fola fidem gratùD^ pofceret ad falutc. Hoe ipfum munit exepIoPf phetas.Beatitudiné hominis dicit, cui Deus acte ptam fert iuftitiam fine operibus. Beatosdicit, quibus hoe fanxit Deus j vt fine laboreStaliqu* obfieruatione,ldla fide iulHficenturapud Deum.

Remittuntur tibi peccata tua. ) Mouetfcriigt;” remififumab homine peccatum. Hominem enim tantum in Chrifto leiu contuebätur,amp; remiflu,® ab eo.quod lex laxare non poterat. Fides eninilO' la iullificat.

Conuenit enim,vt in folo nomine domtnic®®' ditoris confeqiiatur falutem creatura : Hoc fidem.Quia fublatis omnibus næomenijs,amp;ft'’®’ to,amp; circumcifione, lege efcarum, amp;oblat'lt;’' nibus pecorum,fola fides pofita eft ad falucéJ«^ ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quorü,amp;c.) Manifefte beati iW’'’

qiiibusfine labore, vel opete aliquo,reinittuntt)r iniquitates , Si peccata teguntur: nulla abhisr® quifita pœnitentiæ opera, nifi tantum vt cred®quot; ■

(i^ioniam in lege nemo iuftificatur. amp;c.)N'”J*' plane demonilrat,fidem ipfam,vel folam iuftife-’’ di in fe habere virtutem.Habacuc dicentem 'n® eit ; Qu.ia ex fide,non ex lege vidurus eftit®®' Lex namque non Iblum exigit fidem,fed operi ® éfe autem, apud Deum, dixittnam apud hom® iufti forte credentur,qui legi inhatferunt.

A’nbro/.i.Corinth-i- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

Super gratia Dei,quæ dat.i e(i vobis in Chn leüi.) Datam dicit grariam à Deo in ChriHoI^^' qux gratia fie data eft in Chrifto Iefu,quia hoc^

fionempeccatotum. IdemadGdl.i. Lex nobis r 1 peccantibus conuerfa eft, vt fieret inimicaiSc cœ r I pit occidere,non viuificare. Cbriftus autem con-n donans deiifta,non folum viuificauit nos, fed amp;r gt;nbsp;I fibi fociauitjVt filij Dei vocemur, fafti per fidem.

1 Idemad Rom \6. Valfi fratres hi erant, qui cre-l dentes in Chriftum, legem tarnen feruandam di-* * I cebant : no fufticere ad plenum falutis effeftum, gt;1 Chriftum,putantes. Ad Rom.’.. Mifericordia ' I Dei adhoc data eft,vtlex ceffaret, quodfspe iam * I dixi.Quia Deus coufulensinfirmitatlhumanç,fo-

I fto. rides pofita eft qux crederet perfeftionem 1 nbsp;nbsp;legis,vt omnibus ptxtermifsis , fides fatis facerec

1 pro tota lege amp;nbsp;Prophetis. Ad Rom.y luftifi-1 cans eum qui ex fide eft.) Kefte ait,vt quia fit iu-1 ftusjdedit quod promifit •. hoc autem ptomifit,iu-\ ftifitare fe credentes in Chrifto. luftus autem ex I fidevluit,vtdum Dei fidem habet, Se Chrifti, fit I iuftus. Ibidem. Qu^oniam quidem vnusDeus.) 1 Quia enimomnifivnus eftDeus,ideo vnaratione 1 omnes inftificauit. Quid ergo ptodeft carnis cir-\ nbsp;nbsp;cuncifio ? aut quid obeft prxputium ? quando di-

\ gnitatemvt meritiinon facit nifiPides, Ad Rom. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Credidit AbrahamDeo,')Manifeftauit,non.

I ideo êrbraham gloriam apudDeumhabere , quia I circuracifus eft, aut quia abftinuit a peccato •. fed

Credcnti autcm in eum.) Quomodoergol'*' dati per opera Legis iuftiticari feputaiicjurtiw^' tione Abrahæ,cum videant Abraham non ex’P* ribiis Legis fed fola Fide iuftificatiim? Nonet»’, opus eft lege,quando iinpius per folamFideini’quot; ftilicatur apud Deum.

His igitur coiiiideratis, pertraólatifque pW''’ nbus quasDotniuus donare dignatur,colligiit''*’’ non iiiftiritari hominem præceptis bonxvitfc'quot;' a per /idem Chrifti Iefu:hoc eft,nqn legeoperin'’ fed lege fidei : non litera , fed fpiritii : non fid’' rum mentis, fed gratuitagratia. Idem cap. ^6. Cum enim commemorat lacobus opf[^ bona Abrahæ,quæ citis fidem comitata funt,fi'*’ oftendit Paulum Apoftolum nonitaperAbralu''’ docere iuftiftcari hominem fine operibus per it' dem,vt li quis crediderit, non ad eum pertinent bene operari:fed ad hoc potius: vt nemo merino prioriiin bonorum operum,arbitretiif feperue”' read donum iuftificationis,quxeftinfide.lnh‘’’ enim fegentibiis in Chriftum credentibusl“quot;’^“ præferre cupiebant,quod diceh^ncfemeridsl’'’' norum,quæ in lege funt,ad EuangelicimgtKinquot;! pcrueniffejideoqae fe vnda Jitabantur multi,?“' ex cis credideranctquod in circumcifis Gentib“’ C H R I s T 1 gcacis [laderecin. VndeApoûob^^ Paulus dicit,potfe hominem fine opet'ibuspi'^^^ I dentibusiuflißcarijper Fidem.Nam iuflilicadp^^ 1 Fidem, quomodopoffuntnifiiiifieoperaret]^^^' uis ante nihil operatus efl iiifle,ad ßdeii“!''' I tiamperuenerit,nó mecito bonorum operumd^ I gratia Dei, qux in illo fam vacua effe non P^ I teil, cum iam ver dileitionem bene ope^ti-''

CAPVT SEXTVM. 347 Quodfi cum credideiit,mox dehac vita difcefle-rit, iuftificatio fidei manet cum illo,nec prxcedé-tibus bonis operibus? quia non merito ad illam, fed gratia peruenit. Nee confequentibus,quia in hacvita effenon finitur. Quamobrem non funt fibicontraris dux Apoftoloiumfententiæ , Pauli amp;nbsp;Iacobi,cum dicit vnus , iuftificari hominem per fidem fine operibus ; amp;nbsp;alius dicit, inanem elfe fidem fine operibus. Quia ille dicit de operibus qux fidem ptxcedunt,ifte de his quç fidem fe-quuntur.

Duplex namque eft fides noftrataltera iuftificâs vt illud, Çides tua te faluum fecittaltera fpeciale Deidonum eftjqua fiunt miranda,vt illud ; Si ha-buetis fidem,vtjamp;c,

luftus igitur aduocatus nofter,iuftos nos defen dit in iudicio; quia amp;nbsp;nos ipfos cognofeimus amp;nbsp;aceufamus iniuftos.Non ergo in fletibus, non in adibus noftris,[ed in aduocati noftri allegations confidamus.

Ea enim ipfa opera qux dicuntur ante fidem, quamuis videantur hominibus laudabilia, inania fiint.lta mini vidétur elfcîVt magnx vires, amp;nbsp;cur-fus celerrimus prxter viam. Nemo ergo compu-tetbona opéra fua ante fidem.Vbi fides non erat, botrum opus non erat. Bonum opus intentio fa-cit,intentioné fides dirigit. 1 demlib.Horn.17. Om eft plena St perfefta fides?quç credit ex Deo omnia bona noftra elfe,amp; ipfam fide.Iterum dicit Apoftolus,Miferlcordia coitfequutus fum. O con-feftio; Non aif.Mifeticordiam confequutus fum:

quia fidelis eram:fed,vtfidelis effem.VeniJH''';^ eius primordiajvideanms Saiilum fçuienterf «Scmus furentem , fpeólemus odia anheiant fangiiinemqiie fitientem. Hæc Pauli vita cuius via nondum erat Chriftus. Quid habf’’ in corde? quid? nifi malum ? Date mihi mérita^ ius 5 ft mérita quaeris, damnationis I'unt, no» berationis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Ego dileóto iTieo.)Cur ita ? neinpe vt tuncist^' gis gratia plenam fc probet, cum totum gratté dederitjSc primas fcilicet illi partes afcribenî)^ vltiinas. Alioqui quomodo gratix plena, ii ƒ habuerit quod non fit ex gratia? Non gratia intret turn vbi meritum occiipauit.Erg»’^ plena confeffio gratiæ,ipfius gratif plenitiifr® fignat in anima confitentis. Nam fi quid dept«' prio ineft,in quantum eft,gratiam illi cedere nc-ceße eft. Deeil gratiæ,quicquid meritisdepu»*' Nolo meritum , quod gratiam exchidat:hocrt^ quicquid de meo eft.vt fm meus: nifi quod ill““ magis forïîtan meum eft , quod me meumfic’'’ Gratia reddit me mihi iuftificatum gratis,amp;üc'*' beratum aferuitiite peccati

Etpoft pauca:De/{sóiaui te mihi in fide,delpa' faui te mihi in iiidicio amp;e iuftitia,deipóf3ui tenu-bi in mifericordia 8i miferationibus. Nectunii: eIegHH,fed ego elegi te.Nec vt teeligere, tua'H-ueni mérita, fed prçueni.Ita ergo in hdedefpóla^' te mibi,8e no in operibus LegistDefponfaui teil’ iii{Htia,qiix ex ßde,non ex lege. Reftar,vt indite’ f indicium reâtiim inter me amp;! te, iudiciiim in ijim j re deiponiaubvbi confiât inuenifie no tuaui n”' I rictii

C A P V T S E X T V M. ?4!» litum, fed meum çlacitum. Hoc eft antem iudi-cium,vt tua mérita non extoUas, non ptxferas o-peta legis, non iaétes pondus diet amp;nbsp;xftus , quac magis in tide amp;nbsp;in iuftitia,qux eft ex. fidc,nofcer is dcfponfata.Que vere fponfa eftjagnofcit ifta.

Surfum deotfumhoc vettabant illi,amp; vndique iaftabant gt;nbsp;dicentes, fidem non valere nifi iunfta lege-.Eaulus contra demonftratjadditisprsceptis, fidem iam nihil profuturam. T um enim valet fides,cum nihil accefferit ex Lege.

lanua amp;nbsp;via in vitam fides eft,amp; recurfus atque reduamp;ioa cortuptione in immortalitatcm. Et

1 Solafldeallata,peccatorum remlCfionem acce-l pimus, quoniamveluti quoddam tedemptionis 1 pretium Dommus Chriftus fuum corpus obtulic.

I Idemmt. cap.ad Ephef. bSonnoftrafpontecre-l dimusjfedvocati acceflimus-, amp;nbsp;cum acceflifle-I mus, non exegit vitx puritatem St innocentiam, I fed fola fide fufcepta condonauit peccata. Et 1 Ith-T.de Samfictis. Neque enim vllis operibus 1 noftris, fed per folam fidem myftica bona confe-1 cutifunus.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifÿchiuslib.^.mn.Eeuittâ.

1 Gratia veto ex mifeticordia atque compaflîone 1 ptobetur (falus'jSc tide çompiehcnditur fola, non

JÎO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E F I D E. jj

Primafiusini.aâ Romanos-Propofitum DeijVt fine operibus Legis ƒ ?|j(# bufciinqu* aliis meritisjperfidemfolamquot;* .j? ret impios : quæ fides non ex natura , jjr nu™ eft, fruÂus Spiritus ell inter caetera Itemin ^^-adRom. Oinnesquiex gentib^i^j dunt 5 fecundum fidem filii Amt AbrahïjJ illis fola fides ad iufiitiam reputatur,etiangt;^^^ circumeifi non carne, fed corde. latas. Si enim genres fides fola non faluao’t’ nosrquia ex operibus nemoiiiftiftcabitur. L, ibsdern- Etvobis fides fola fufficit ad iiw''*

Quod ergo pertinet ad religionein atqHfP^jj tatem, de qua loquitiir Apofiolus ; Si non W idonei cogitate aliquidquafi ex nobis tnet'P fedfufficierttia no (Ira exDeo ell: profeiilo n'’quot;, mus idonei credere aliquid quafi ex nobis‘P? quod fine cogitatione non po/fumiis : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

cientia noftra , qua credere incipiamiis, e^,’ 1 cil. Quocirca ûcuc nemo fibi fuflicitad ind^’ 1 dum vel perficiendum quodeunque opusboi”*!^ f quod iam iüi fracreSjCicut feripta vefiraindicj^ | verum elfe confentiant, vnde in omiii opefft no amp;nbsp;incipiendo 8c perdeiendo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

ilra ex Deo eil : ita nemofibi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

piendam,velad perdeiendam Üdem fed tianoilra ex Deo eil.Quoniam ddes, fi none‘’^^ tetur.muJla eil:8c non fumus idonei cogitis^,^ i quid ex nobis quad exnobidne[ipds,iedüiß^^^ I tia noilra ex Deo eil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

C A P V T S E X T V M. 355 Pev iuftitiam faftorum nullus faluabituv, fed per lolara iuftitiam fidei.

Multis modis probatum eft, non ex opcvibus legis,nec ex viribus liberi arbitrii, fed ex fide iu-ftiticari hominem.

Cum his , inquam me ant errate aut fapere fa-teor,credens ipfe fola fide hominem pofte fal-uati, cum defiderio percipiendi facramentum; fi tarnen pro adimplendo defiderio mors anticipas, feu alia quxcunque vis inuincibilis obuiarit.Vide etiam ne forte ob hoc faluator , cum diceret-.Qui crediderit amp;nbsp;baptizatus fuerit,faluus erit, caute amp;nbsp;vigilanter non repetierlt.Qui veto Baptizatus non fuetitjfed tantum,Qui vero,inquit, non cre-didetitjCondemnabitur.Nimirum innuens, folam interdum fidem fufficere ad falutem, amp;nbsp;fine ipfa fufticete nihil. Et ibidem. Sola fides amp;. mentis ad Deum conuerfio fine effufione fangiiinis amp;nbsp;fine perfufione aquae, falutem fine dubio operatur ' volenti , fed non valent! prohibente articulo - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;baptizati.

. Quxre plura in cap.S.de bonis operibus. amp;nbsp;cap, 7'de luftificatione,cum antithetis fuis.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in.

hominis propri a fains.. j^dmodum prtua/a hnminnm iuflificatio,multo jHt na tpfiru fains.^^^omodo igtturin incems certiffmafides vefabnur^Visc i” folio 97.

Cert a eft vnius cmufitjue Eklloru'»‘P‘^^\. UioyVocatioftnflificatio fins ; finmfii’fiH'“^ tufttficans fides eft eins gut fhrtfti firuatorn rttumfibi appbcat.

Ego viuo in fide filii Dei,qni dilexitme,Sfi''' didit fenietipfunipro me. Gal.i.

Scriptum eft propter nos j quibus impuwbitut credentibus. Rom.4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

Cuftos carceris dixit ad Paulum amp;nbsp;Syhm:!^'’: f mini, quid oportet facere, vcfaluusßam- Atiquot;' I dixeriint: Crede in Dominum Iesvm, I eris tu amp;nbsp;domus tua. AéLnf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Quoniam in me fperauitdibetabo eii ptoteg^''' I eum:quoniam cognouit nomen meum. Pi'd.iii' I

Qui crediderit 8e baptizatus fuctitfluust^'^ f qui veto non creilideritjcondemiiabitur. f Sicut Mofes exaltauit ferpentemin delen»,iH I cxaltari oportet blium hominis,vt omnisguinf I ditineum, non pereatfedhabeatvitanirtn' I nam. loan.p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

Et. Qui non credit,iam condemnatus eft; quia non credit in nemen vnigeniti fdij Dei.

Et tter«TO.Qm credit in fftiu,habet vitam xter-nam ; qui autem increduVus eft Elio , non videbit vitam,fed ira Dei manet fupet eum.

Huie omnes prophets teftimoniu ferunt, quod remifftonem peccatorum accepturus fit per nomé eius,quifquis crediderit in eum. Aft.io.

8: credideris in corde tuo,quod Deus ilium exci-tauit àmortuis,{aluus eris. Corde enim ere ditut ad iuftitiam,Confeffio oris fit ad Cdutem. Dixit e-nimfetiptura. Omuls, qui fidit iili,nonpudefiä^. amp;c. Quifquis enim inuocauerit nomen nomini, faiuus erit.Kom.io.

Quotquot receperunteum, dedit eis potefta-i tem filios Del fieti,his qui credunt in nomen eins. 1 loan.i.

Si conficeaniurpcccata noftra jfideJiseU’i“’ ftiiSjVt reinittat nobis peccata noftra. i.Ioan.'.

Hascfcripft vobis j qiii creditis in nominefi^ Dci j vtfeiatis gt;nbsp;quod vitani hab'etisiternsa' i.Ioan.j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Qiii non credit neo , mendacem eumfrM Ibidem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

* Iiiltiftcatiir autem gratis,perillinsI redemptionem, quæ eü in Chriüo I £ S V; 5«* 1 propoCiiit oens reconciliatorem perHdeiihi'^^^^ I uenienteipftnsfanguine. Rom.j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1

Ex tide datur hxreditas, vt teciindiim I tirma tit promiftio vniucrld tcinini. Ibiieiii /

Sc'm:i J non inHiticari hominem ex opttibod' I gis,!i:.i per tidem 1 f. s V CHii.isTi.GaI.i.

P.’iiliis dcie ipi'o air,i]iiodndeaiiipleLiatur' tia:n,Chri(li,ise :joii afperneriir eam.Gal.j. ,

VrChrillum,ait.lacrif’:ciam, vrlt;]iie reperh^'quot; jllo,::on ii.ibcns meam ..liiiriam ex

»I L)e gentibus thiicm aitPetrus-, Deus teftimoniu l pet'nibiiit i\Vis,dans iPis Spititum lanamp;um,lient Sc [ll nobis ,nibiicpie Aifcernit intet nos 8c ilVos,cuni ii ■

jj| De iifdeinPaulusKoman.ÿ.inquif, Gentes qiix ft non fettabantut iuftitiam appte'nendetunt iufti-

I piuta exempla Aébot.i.S.ii.iS.v.iS.Códtmant lt;puo-jI (piic ptiuatam fidem 8c apnlicationem,Sacramen-f| ta,CœnaDomini 8c'Baptifmiis.i.Cot.ii. i.Pett.gt; 1'1 Kom.C.Hebt.to.

l de in Deum- Aliicpie itemSan£ti,Gedeond’.aruch, H Samfon ,I.ephta , Dauid,Samuel,foeiiqueillotum

Nos,in(puit,lnhxremus ddei ad anlmx noftrx ac-(piidtionem-.cpionlaminhacndei militia teftimoniu confeeuti ftint teniotes noftiij Abraham Afaac: Z.ii.

Iacob,amp; inde haeredicatein fidei nobis Idem in z cap-ad Galatas.ÇimcMnlt;\üt iuftil“’'’j Ede iuftificati funt,ficut Abraham, cæteri fanâi./re?» de fœnitentiaJtb.i.caji-^°-^^ dem habet,habet vitam ær ernâ : qquot;i vita®''’j non eft exclufusàvenia.Omnis,inquit,qii'^ in eum,nonperibit.Cum omnisdicituqnuU''’ cluilitiir,nullus excipitur.

Hieronymus in z.cap.ad Galat-Sandi qui antiquitus fuerunt,ex hde ftificati funt.

Arnobint inPfal-iiÿ-Chriftianus eft,qui fe credit per fidem ricordiam peruenire eius,quirégnât inlet® culorum.

Gloriatur in eo Paulus,quodiuamipfius® contemnat, feóleturautemperChriftumea ftitiam,qu3e ex Deo eft in ride.

Chryfosiomus in i-ad Rom-Semoni i-Nulla prorfus re liberarnur,nifi per fideffl.^'^ qui ante nos fueruntjilliiftres faéli luntonint^'■ Abraham,fie Ifaac,fic l2cob-Ideminfetgt;ai»i‘ de lege «lt;îr«ræ.Fidelem autem abfqne ope polfum inonftrare amp;nbsp;vixifleôe regniim eoee^j, a'fecutum.Nullus enim fine ride vitam tro autem credidit duntaxat, amp;nbsp;mil'ericordiffimo Deo.Arque hîc ne mihi^* i defuifle tempus,quo iufteviueretjamp;honefta^^ 1 ret opera.Neque cniin de hoc contendere® Sed illud vnum afleuerauerimrquod lolafioe fe faluum fecerit.Namfi fuperuixiHet, fideH operum fuilfet negligens,àfalu£eexcidilieo

C \ P V T s E X T V M. ÎV Non alia gratia,aut alia fide quenquam fiominCn flue ante legem, fine legis tempore iuftificatum effe credendum eft., quantfiac eadem, pet quant Dominus nofter IES V s chrisavs fecunduin confilium voluntatis fux in fine feculotum venit quxrete amp;'faluare.

Impium per folam fidem iuftificari,non per ope-n,qux nonltabuit.Si enimfecundunt opera , pu-niendus eft,nonlibcrandus.

Non enim quifquam prxter eant fident, qux eft in c H RI s T o Ie s V ,fiue ante eius incarnationent fiuepoftea,fitrecOitcillatusDeo.Ef/ttq. contra z. eptfl^olat Pelagianorum cap. a- Huius generis fue-jfl runt antiqui omnes iufti, 8t ipfe Mofes T eftanten-

11 tionem,paffionent,refurredionentque Cbrifti eve dentes fututam,quam nos credimus faä.ani,vl'que

11 Qÿ vel ante tempora citcuntcifionis,vel etiant n poft datam circumcifionent de exteris gentibus ♦ 1 extitere amp;deles,vt exemplo patientix dob amp;nbsp;anti-n nbsp;nbsp;ci,liberique illius,fine vittimis boftiarum fe fuof^

Credentes etiam omnes ab AbelvlqUC^'^^ï ftuin,fiqui 1'aluati funt,ea gratia, qiiaSt'noS)^’ filuatos.

In Domino conrido,amp;c.Toca fides mea in ei'' fto eft,per illii folu credo ine iuftificariamp; I'al®’'*, 'TheonhyLtdltu in i-cap.Ioannis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Siue (eruijiiic liberj,fine pueri,fine leneSj Birbarijfiue Græci,quotquot recepertinretirn,/-' dit eis poteJhitem filios Dei fieri. Qui aurein*gt;’*| i!li?hi qiiicreJnntin nomine eins,hi fcilic^i'iji fiifecpto verbo luccni veram per fidem rece/ici^'l amp;: declararnnt.

Omne quod d.it inihi pater, Omnefiuetnquot;.'''''! IiLie in jliim,fiue iniindum , fine iiiiinundum, c:rcin.jciiio,ûue præputium,oinnis i'exus, onquot;quot;*' conditio ad me veniet , amp;: enm qui venitad®‘'J vndecnnque veniat,duinmodo veniat,ideüi^| datjiion eiiciam.

Videphira in hiiius capitis an[ithe[oi.amp;4‘ cap.7.deluftificatione,cnm antishecis i'uis. ‘

iÆ:ernam /alu-cm jibi dutwidam rantfrivn ramencredunt. Spn ahtcmf..bieett) tn'^,cuTnalto^;:rf:gt;ef noftret. in Ccnfiin/ol'i^^'

d’^rfjl.izz.Sa/ie cerrtrado sfgt;et non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

Elefloi'Mrn ffiesfirmifjim.tjVirtx enriim fiJei (i'fiducis, ira lüdbÄ/ft,-«! vitam f terharri ei’ [alitre ner Cbrîjî-.jtn indabiranter fps''ent 07 d.intfe cfi/(iieiî!^«ptoi O' tandemrripjA adeptitros^

Qui confidunt in Bomino,fient mons Zionmon commoueb itur in xternunajcgii habitat in 1er ni a-iem. Pi'ai.vi^.

1 netuo,meus extuxum tranfieris pet aquaSïtecum l ero,amp; ftumina non operient te -.cuna ambniaueris 1 in igne,non combnreris 1 8e flamma nonatdebit A inte'.c^uia ego Bominus Betis tnnsianftus Urael» I SccHoli timere,c^nia ego tecum Cum, ab oriente 1 adducam fernen tuum,8e ab occideute congrega-■ bo te'.dicam Ac^uiioni da,8e Auftro noli proliibe-

1 de extremis terrs.Et omnem, c^ui inuocat nomen l meum,/m gloriam meam creaui eum, formani i çumjamp;fecieum. Efa.4j. ,

Ifrael faluatus eft in Dominofaluteæterna,®®-'' confundemini amp;nbsp;non erubefcetis vfqueinlS“'i luin fee 111 i.E fa. 4^.

Spiritus teftatur vna cum fpiritu noftroj quoi fimus fill) r'ei.Rom.8. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Confide filj, ( feu confidenter, audaólebffnt’^ Ja dubitatione hoc teneto ) remittuntur tibiptC' cata tuajMatth.ÿ.

/fem-.Confide filia,f id eft,fis cerca, nullomodi’ dubita) fides tua te faluam fecit.

Eadem certa fiducia cordis amp;nbsp;Ipe Centurio Matthxi II.amp;: Hæinorrhoiffa Matth, p. accédant ad Chriftum.

Acxeisfidei certitudinem requirit, inqüief!' Creditis me hoc facere polTdMatch.y.

Obiurgantur grauiterApoftoli ßuünantesf^^ I in ebridum. O llulti, inquit, 8^ tardi cordegt;“ I credendum omnibus qux locuti funt Prophet' I LllC.l4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Hebete hdem Deo.Amen dico vobis,qui3lt;l'^' I ciinque dixerit hiiic monti , Tolle temircete^ I marejamp; non hxfitauerit in corde fuo,fedcredide' I rit,quia quodcunefue dixerit,ßat-.ßetei.Pcop^’ I dico vobisrOmnia quxcunqueorantespetidsi^^ j dite,quia accipictis 8c euenient vobis.Mar.n- I

Spefaliiati efiis-Rom-S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, I

I Vt habeamus fiduciam cum apparuerit, amp;nbsp;non J| ‘ pudefiamus in aduentu eins, i.ioan.i.

01 Hxc eft fiducia,quamhabemus apud eu, quod l fl quid petierimus ,fecundum voluntatem eius, ol audit nos. i.loan.5.

: 1 Vt radices habeatis in iUo fixas,8c in iUo fiiper-l fttuaminijconfirmeminique pet fidem. Col.i. ■ I Accedamus cum fiducia ad thronum gratis. 11 Heb.4.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chr)'fiß'omus in \.Cor.-i~

1 fide opus cft.Ptxtetea quod in Cruciftxum öc fe-1 pultiim credatur, neque dubitatio vlla relinqua-1 tur-.quoniam quod refurrexit 8c fuperne fedeat, I neque fapientia indiget,neque rationibus, fed fi-1 de. Idem Homil.i.in i.aen't)'noth.4- Ideo fide-l lesvocati lumus,vt his,qus dicuntut,fine vlla hç-

lïtationc credamus. Et in S.cap.ad Quid cft fpes ? De fitrtis fiduciam habere. Serm de Ftc(e,Spe ChM-ttate- Spes, pollicitarionis retigiofus alTenfus proniifli S • riæ deiiora intentio,fanâ:()rum dcftinatalublii”' tas, bonoriiin expedatio fiitiiroriim.

ad Rom-Sevnor.e 9. Spes huinana lubinde cidit, amp;r fperantem pudore afficit: Noflravero^ iiilinodi non elided firma amp;nbsp;iminobilis perduri'’ C'um enimis quipromifit, perpetiio vinat»n*’® autem qiti promiffis potitiiri fumiis ; cttanihni£gt;' riamiir,denuo tarnen rcl'ufcitandifiinus: niad®' mnino efl, qiiod nos in hac fpe, confiifionipo'''' reddere obnoxios , qnafi frtiftra amp;nbsp;vancinfp^quot;' debilem amp;nbsp;eniarcidam induóti fimus.

Spes,cft falutis noftiæ anchora,amp;vitïnolbl fundamentuni, duxitineris, quo ituradcœlu’quot;' Deniqiie Apoftoliis ait:Spe 1'alui fadi fumus.Sl’^’ ergo eft, in qua faliis noftra confiftit, amp;quï''^ terris animas velut quibul'dani catenis dependentibus innjxas, fibi euehit ad I'lperioj^’ amp;nbsp;rcuocat ad fedes cœleftes eos, qui fibiveb^' inentius inhacrent , celfioretque eos vitae buiii’ terrenorum malorum turbinibus redder. Siquis ergo inter hæc pofitus refoluatur,animis, amp;• id»' taris fpei anchoram dimittat e manibiis, decide' necefte eft in abylfum , atque in profundo md®' rum cnecetur.

Fides,eft voluntaria quxdam amp;c certa prïlibJ' tio, nec dum propal.atæ veritatis. Intelleftusjd rei cuiufçunque inuifibilis certa amp;nbsp;manifefc®®' titi^'

titia. Opinio , eft qnafiptovero habere aliquui, lt;^uoft faifum effe nelcias.Ergo,vt ftixi,fides arnbi-gnum non habet ■. aut fi habet, fides non eft , fed opinio.

Ttibuiatio noftra in ptxienti feculo,Spes vero noftra de futuro ft’culo ; amp;nbsp;nifi in ttibnlatione ptxfentis fectdi,cont'oietur nos fpes futuri feculi, perimus Gaudium ergo noftrum,iratres,nondum eft in teh’ed iam infpe.Spes autem noftta,tä certa cft,quafiiamresperfettafit. 'Necyue enimtbne-■ naus promittente vetitate •. veritas enim nee faUi poteft,necfallere.

Örilt;’er,es nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PIiereminm.

Quieunque penitus Chrifto non credunt,con-demnant ibum ; qui autem credunt amp;nbsp;adhuc am-bigunf.diiudicant ibum. Duo igitur apndhomines Chriftus perpetitur-.ab increduVis condemna-l tutjab ambigen'.ibus difcernitur.

l In fpe viuimus , ne deficiamusin tribuiatione 1 nbsp;nbsp;nbsp;prx(enti,quod in expeftatione fimus indefeamp;ibi-

I bum gaudiorum. Neque enim vana nobis expe-l ftatio, aut dubia fpes videtur innixa , nimirum I xternï promiftionibus veritatis. Et Sermone 9. l îtatres ,hoc fapere, exfideviuere eft. Sihxcfa-1 pimus-. \’t quid cunftamut abiicere omnino fpes \ miferasjvanas, inutiles , feduftorias , ix huic vni 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarnfobdx,tarnperfettx , tambeatx fpei tota de-

Quid facilius diélu?Si decreuerit fakiare noSiC®’ tiniio liberabimur.Si viiiificareplacuetitivio'“ voluntate eius eft. Si premia largiri æterna diet' ei,qiiod vult facere.Denique quando in fefpe'’? ti defit ilia maieftas:qux tam ftudiofemonetin^ fperari? Plane non derelinquet fperantes in fc' Adiuuabiteosamp;liberabiteos- Qiare? Quib»’ meritis? Quia fperauerunt in eo.DiilciscaulajJt* tarnen eflficax:attamen irrefragibilis.

lullificationihil aliud iuHitii^^' ^uißtio’.velßphilofophice lo:^uendumfit,niigt;ixgt;** iuilitiain. Cenf.fol.147lußttia CbriSlMMlt;^ declinart à malo ^facere bonum. In opere C^' techiftico Canif1j.fol.47r.

Setuus meus mftus, iuftificabit multos notitia fui.lpfe enim portât peccata ipforum. Efa.55 Hxc eft hæteditas feruorum Domini •. amp;nbsp;iufti-tiaeorumame. Efa,54.

Ecce Dies venient,lt;iicitDominus,8c fufcitabo Dauidgetmen iuftum,amp; regnabit rex; 8c fapiens erit,Sc faciet indicium 8c iuftitiam in terra. In diebusilbsfaluabitur luda,8c H'raal babitabit co fidenter. Etboceft nomen, cyuoMocabunteumj Dominus iuftitia noftra. Hier.i^.

Ecce diesvenient, dicitDominus 8c fufcitabo verbum bonum,(\uodlocutus fum ad domum If-iae\,8c addomum luda.In diebus illis 8c in tempore illo,germinate faciam Dauidgermen iufti-tix,8c faciet indicium Sc iuftitiam in terta.ln diebus illisfiduabitut luda, 8c Hietufalem babitabit confidentet.Etboc eftnomen cpno vocabftt eum, leboua iuftitia noftra. Hier.^'^.

Septuaginta bebdomades abbreuiatx funt fu-pet populum tuum,Sc fuper vrbem fä£tam tnam, vt confummetur prxuaricatio , 8c finem accipiat peccatum,8c deleatur inilt;puitas,8c adducatur in-ftbiafempiterna. Daniel.9.

Exulta fatis filiaSió,iubila filia Hietufalem .Ecce rex tuusvenit tibi iuftns 8c faluator. Zacba.9 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et otieiut vobis, timentlbus nomé meum, Sol

fanitas in pennis eins : egredieminiA^ falietis ficiu vit ali de armento. Mala.4.

Annantiabitiir Domino generatio venturt^-' annuntiabiint cœli iiiftitiam enis populo,quinJ' fcetiir,q'jein fecitDominiis. Pfahn.’.i.

Nifi abundauerit iuftitia veftra plus quamfoi-bariim amp;Pharilæ()inm,amp;c. Matth.?.

luftiria Dei per fidem Ir s v Chrifti,in omnes, Î (iiper omnes eos qui credunt. Rom.;. r luftificamurfola ride in Chriftum,exemplo''' I brahae,qui credidit Deo promittentifernenbenf' 1 dióhim,Chriftumfcilicet, de imputatumefieii'^ | iuftitiam. Rom.4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

Perfeélio Legis Chriliiis adiuftitiam omniet^ j denti, Rom.lo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Corde creditur ad iuftitiam. 'Kom.io , I Exeodem aiitem vos eftis in Chriftp Itsr, Çquot;' I ftuftus eft nobis fapientia a Deo, iuftitiaqueamp;fiquot; I éHticatio^S^ redemptio,i.Corin.i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Arque hxc eratis qi)idé:fed abluti eftis, fed ftquot; 1 éiidcici eilis, fed iuütiicaci eftis per nomen ftquot;' 1 mini Iesy,amp;^ Spiritiim Deinoilri.i.Coriiith if. I

Eum enim, qui nou nouit peccatum, prone; I bis peccatum fecic,vc nos efficcremiiriuliid^^^^‘ I in Ulo,vel per ilium.i.Corinrh.p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Deus ell qui iullificat.Rom.s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. I

Sicutpervniusdelióiumpropagitiim èlh”’'' I Juin in otnnes homines ad condemii3tionem:gt;^^ ƒ Si: per vniiis iiiilificationem propaginir bonii^ I in onines homines ad iuiliticacionein

QuematimoAum enimper inobedientiam vnius peccatotes coiïftituti fuimus multi, ita per obc-dientiam vuius,iu{li covtftituentur multi.Rom.5.

, libuslsgis.nifipeTfidem'l.t.sv Cbïiftl: amp;nbsp;nos in Chridum s v m credimus, vt iuftibcemui ex ft-

I Vt tepetlat in Chtifto non Habens meant iufti-Ï tiam ex Lege,fed earn, cyu« eft. Cbrifti» iuftitiam, I petamp;dcra,(yuseftexDeofupet fide.Pbilip.5.

I ftura, cittern Deus fufcitauit à mortuis, annuntia-s nbsp;nbsp;tut vobis remifsiopeccatornm t amp;nbsp;ab ■ omnibus,

1 a t^uibus nonpotuiftis per Legem Moy ft iufti-1 bcari ,pet bunc omnis cyui credit iuftiftcatttr, I A.âlo.11..

1 Simon Petrus feruttsSc ApoftobislEsv Cbrt-l fti,bis cyui xc^ux prectofam nobifcum fortiti funt

I Cbrifti. i.Petr.t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c‘....

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ugujh'inti in Pjal.'^i.

i tentiam Ambroftj, eum iuftiftcari a peccato , cut ’ nbsp;nbsp;nbsp;perbaptifmum peccata remittttntur omnia,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hilarius in. ÿ.cap.Matth- . ,

\ Mouetfcr'tbasabbomineremifium, peccatum, I nbsp;nbsp;nbsp;ftuodtexlaxare non poterat t fides entrn foladu-

luftitia Dei eft iiiftificatio ex Deo,abfolut''’’^ liberatio a peccatis j a quibus lex ipfa abfol“^' non potuit. Item : qiiomodo fit iuftifiMtio?f? remiffionem peccatorum quam in Chrifto I«*’ confeqiiimur.

Chriftus igitiir nos iiiftificat, quiefirex iufr tiæ,amp; ipfe pacificat omnia quæ in cœlis amp;nbsp;terris funt,qiii nafcendo amp;nbsp;moriendo,refuigt(quot;l’ atque afcendendo pacem attulit miindo. I

Iiiflificatiis homo, id eft, ex impiopiusfii^*' I tiullo prxcedente hono meritOjaccipit Jonüjamp;''-’ I

PheoÂulasin^.cap.ad Rom. I C^omodo iuiliticatur homo? per remißiontiquot; I peccatoru:quam in Çhriûo Ie s v conlequiiaiiri I id eß,per I e s v m Chrißum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

jinguRitnus in prima auin^uagenatx I prolcgo Pfalmiii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Si iußißcatur impius,eximpiofitiulius:ü^^ I impio iußus ßt, qux funt opera impioruni? i?' / £iet iam impius opera ßia 8edicar:dopauperil'^’ ƒ nihilalicui aufero, 8ec- Impiusergoesf Sennit 1 funt ißa opera tua.

In eo,quod nihil mihiconfcius fum, iuftiftcatii meabnego,quia ab eOjC^ui me iudicat, examinari me fubtilius fcia.

luftitiaDei,boc eft.,inftihcatio,qua iuftificat in fe ciedentes,inEuage\io manifeftatur, dum dici-tur.Qiii credidetit amp;nbsp;baptizatus fueiitifalu’ evit, id eft iuftus.Hxc eft iuftitia, lt;3ua omnes credenteS dono Pattis 8c Eilij amp;nbsp;Spititus fanfti iuftiftcatut.

Vide Antithetafetpuentia'.item caput 8. deBo-nis operibus.amp; cap.^-de Lege .item ca.ii. de fatis-i fadione.

i firù, St Vere mttgntt efl cha.'^itMts virtm^ af^ue 1 vfjue adeo , vi ertam nosfilns amtcos Det efli-1 tint. In CcnCtol.i^b. in Cattc'nifmo Canifij

Eleblinonreconcihuntur 'Deo nifl permeritum ehrten fll(tfide apprehen/i -.^thantas non pr^ce-dit reciiwci/t(i»4oi,/eelreconft/«4foi/e^Mit«r,«OK quot;vt tuuflyjedtit te/hrnonium reronctliationis.

PKOPHETÆ, APOST OLI, Ev nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K..

Si noftra charirate , qux ell Legis funima, ceo reconciliainur, Sc filij Deiefficiinurjfiuftraergo Chriftiis mortuiis cft.Gal.i.

In propria venit,amp; fui eu nô receperunt.Quot-quot auté receperût eCi dédie eis poteftatem tilios Dei fieri,his,qui crediint in nomine eius,quinon ex fanguinibus.ncque ex voluntate carnis, neque ex voluntate viri,fed ex neo nati funt.Ioan.i.

Commendat autem charitatem fuâ neus in no-bis;quoni3m'cû adhuc peccatores effemus,fecii(iû tempus,Chriftus pro nobis mortuus eft.MuIto igi tur magis nunc iuftificati in fanguine ipfius, failli erimus ab ira per ipfum.Si enim cum inimici efl’e-mus, reconciliati fumus Deo per morte Filij eins: multo magis recôciliati,falui erimus in vita iplî’ NÓ folum autem hoc,fed amp;nbsp;gloriamur in ueoper Dominum noftrum i p s v m Chrifhim, per queiii nunc reconciliatioiiem accepimus.Romq.

Omnia auterrr exDeq, qui vos reconciliauitfi.-bi per Chrirtumtamp;r dédit nobis miniftériuin recô-ciliationistquoniam quidem Dcîis erat in Chrifto miindum reconcilians fibi,non reputanS illfsdeli dla ipforum'’, amp;nbsp;pofuit in nobis verbum reconci-liationiî. Pro Chriftoerga legationefunginiut, tâquam Deo exhortante per nos, obfecramüs pro Chrifto, Reconciliamini Dco.Eum qui non noue- I rat peccatumjpro nobis peccatum fécitivt nosel- J ficeremur iuftitia Dei in ipfo.x.Corq. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

Ipfe eft enim pax noftra ,qui fecit vtraquevnü, I medium parietem maceviæ foluens, inimicitias in I carne fu i, legem in mandatorum decretis enim- I tians:vt duos codât in Icmetipfo in vnum nounni | hominem: faciens pacem,vt réconcilier ambosin | vno corpore Deo per crucem, interficiens ininii-citias in femetipfo.Et veniens euangelizauit pace vobis, qui longe fuiftisjamp;pacem us,qniprope:

Complacuit per eurri'teconciliari omnia in ipfo, pacificansper langiiinemcruciseius 5 fine quae in tetris,flue in tœlis funt.Et vos cum elfetis aliqni-do alienati amp;nbsp;inimici fenfu , in operibus malis: nunc autem reconciliauit in corpore carnis etus per mortem.Coloff. I.

1 Atmetet ab omni iniquitate, 8c mundaret fibi po-l Wmacceptabilem , feftatorem bonorum ope-I W.Tit.p

I ^*in.4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

1 ^^rnim quod lex praeftare non poretat,ea parte, ' h'tiimbecillis erat per carnem,hoc Deus ptoptro 1 'htgt; miffo fub fpecic carnis peccato obnoxiæ I Wnit,ac depeccato condemnauit peccatuna 1 ^’iWtnctn,vt iuftificatio legisimpleretut in no-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aa.ij.

Iesvs CHRISTYS faillis fuit nobis à Deo 6 pienti3,iuftitia,fanól:ificatio,redemptio. i.Cor.i' Aliud fundamentuiT» nemo poteftponere,prf^’^ hoc quod pofitiiin eft, quod ell Iesvs chkI' srvs. i.Cor.3.

Non eft in alio quoquam falus.Nec enim aliud nomen eft fub cœlo datum inter homines, in quo oporteat nos faluos fieri. Ad.4.

Et fa nguis IE s V c h r i s r i filij eius emiinht nos ab omni peccato. i.Ioan.i.

Si quis peccauerit,aduocatu habemiis apiid P^' | tréjiEsvM c H RI s T V M iulliim. Et ipfe eftpro- i piti; lio pro peccatis noftris , non pro noftrisau- | tern tantum,fed etiam pro totius mundi. i.Ioan :' j

Et fcitis, quod ille apparuit, vt peccata noftr-* tollerer,peccatum in eo non eft. i.Ioaii.p

In hoc apparuit charitas Dei in nobis, quodFi- J lium fuum vnigenitum mifi: Deus in hunc iniiii' duiibvt viiiamus per eum. i.Ioan.4.

Et hoc eft teftiraonium , quod vitam xrernani de lit nobis Deus,amp; haec vita in Filio eius eflQî* habet Filium,habetvitamiquinon habetFiliuWi vitam non habet. i.Ioan.$.

Venir Dominus Icfus,qui pafiiones noftrasöH ci fus affigerer,peccata donaret : in cuius mort^ iuftificati fumus,vt torus mundus eins miindarf' 1 tur fanguine- Et in cap.^-ad Gahttas. Chriftus

C A P V T S E P T I M V M. 37J gratis mortuus eft;mors e^iitn eius iuftificatio pec catonimeft. Etlibÿ.EptfloUfHm.Eptfi.7i. Nemo g orieturin opevibus : quia nemo factis fuis iulti-catunfedqui iuftiis eft,donatum habetjquia poft lüuacruin iuftificatus eft.

Vera iiiftitia eft Chriftus, qui nobis ex Deo faillis eft,amp; fapientia amp;nbsp;iuftitia, Si fanôh’ficatio Si redemptio.

■dn^tßmus lib.de gratta N oui T e^barnenti, cap-tg, Gratia eft,quæ gratis datutjnon meritis opérant tiSjfed ruiferatione donantis. \E)e natura ^rati ■ tßwra Pelagianos,cap.r\. Hæc igitiirChrifti giar’, line qua nequot;^c infantes,nec xtate grandes falui f j polfmit, non meritis redditur, fed gratis dat.' propter quod gratia nominatur.Iuftificati, inquii grätis perfanguinem ipfius. De Patientta,c.zo. S, ^oim vllis meritis datur, iam non gratis donatuij Wdébitaredditur; acper hoc non vero nomine gratia niincupatur, vbi merces ( ficut idem dicit ^poftolus)non imputatur fecundum gratiam ,fed ‘^rundum debitum.Si autem,vt vera fit gratia, id ^^gtatuita, nihil inuenit in homine cui merito ‘^^l’eaturj(quod bene intelligitur amp;nbsp;in eo , quod ^*ihim eft,Pro nihilo faluos facies illos'^profeifto 'pfadatmérita,non meritis datur.

Theodoretus in F.pifl.ad Rotn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Dominus Chriftus amp;nbsp;Deus eft', amp;nbsp;propitiato-’quot;itn,amp; pontifex,amp; Agnus,amp; in fuo fanguine no ‘‘tain lalutera procuraiiit,fôlam fidem exigens.

Ghriftus totius i Lift it iae eft fundarnentum. F^t f'^l’trcap.i.lachana. In paûione Domini dimifla

374 DE IVSTIFIC ATIONE eft iniquitasjamp; redçnata iuftitia in die per ^.cap-canrtct canticorum. Homo per paffione® Chrifti non lolmn à peccatis iuftiftcatur,fedeti3® diuinum confortium meretiir.Ifc»)/uferio lt;:lt;tp'^ 7?o.Chriftus per pafiîoné fiiain amp;nbsp;fidem iuftiü^:^'' in le credemes./temfiiper 9.cap.adHelgt;r. SangiH ne paffionis fuæ incroiuit Chriftus in cœleftemp* triam , quo fanguineomnes funtredemptipene' itteque iiiftificatij non temporali, fed æterna rç-demptione.

Anshelmus libre z.Cttr Deus homojcap-il-Remifftonem peccatorum nullus homohab®^ poteft,nifi per hominem, qui idem ipfe ft arque fua morte homines peccatoresDeo co^-Iciliet.

■ Quære plura teftimonia in Antithetq ç. huius |capitisjamp; in reliquis.Item in cap.g.de Bonis ope-hibusjcap./.de Fide,eiufqiieantithetis.cap.5-ft ge cum antithetis.cap.il.de Satisfadione. ft® ^cap.de peccato,antitheto j.

ïuliitta Dei^cjusi. in Suangelio reuelatur eli'^^^.' tus in Deo, eju^, iuxta vntufcutupjue

JufUtiu Dei,i]ua in Suungehe reuelaiur,eßtic-ceptuti') futisfaElianis nbsp;nbsp;obeattnttf Cbr^i

Neque enim in iuftificationibus noftris pro-E^erninius preces noftras ante faciem tuant, fed in ■niferationibus tuis multis- Daniel.9.

Néquepropter iuftitias Scxquitatem cordis tui ■ngredieris vtpoffideas terras eorum, fed iili ege-'uint impie,introeunte te deleti funt, fed vt com-pleret verbum fuum Dominus, quod liib iurame-t.opoilicirus eft patribus tuis Abraham^Ifaac , Ucpb. Deut.j.

Chriftus fastis nobis fuit fapientia à Dço ,iufti-tiaqiie Scfandtificatio amp;nbsp;redemptio. i.Cor.i.

Eum enim qui non nouit peccatum, pro nobis peccatum fecit, vt efficeremur iuftitia cei per ilium. i.Cor.5.

luftitia Dei per fidem if.sv christi ino-®iies amp;nbsp;luper eos,qui credunt. Rom.5.

NainfiAbraham exoperibus inftificatus fuit, habet quo glorieturtat non apud Dcum, credidit Abraham Deo,amp;.’' reputatiim eft illi ad iuftitiam.

Gratia enim feruati eftis per fidem idqne non, txvobis,Dei donum eft,non ex qperibiis, ne quis glorietur. Ephef.i.

Vobisdonatum eft pro Chrifto,non folum vt in turncredatis,verum etiam vt pro illo patiamini, Philip.,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

Reliquiæ fecundum eleftionem gratia? fue-hint. Quod fi per gratiam,non iam ex operibus.

Ne timcas Maria,nail:a es gratiam apudDomb num.Lucae i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Tunciufti lumus,qiiando nos peccatoreseffefa temur, amp;nbsp;îiilbtia non ex proprio merito, fed ex Deiconfillit mifericordia.

Quid autem erat plus?Primo quidem in parte, fed amp;nbsp;in filiuin eius iam manifeftatum,credeve. Hie eft enini,qui in communionemamp;vnitatem Deo hominem Domino diicit.

namqiie iuftitia Chriftiis eft, qui nobis eX Deo faóhis amp;nbsp;fapientia,amp; iuftitia,amp;; fanftificatio) amp;nbsp;redempt io.

Origines in quot;(.Homil.in Efaiam. _ Ait Prophètes efle Chriftiim viuentem iuftitia-amp;• putabamus abApoftolo folum diiftum efle,qiua Chriftiis fir iuftitia amp;nbsp;faniftifieatio, Sr redeptioäf fapientia.Forte aute amp;nbsp;Apoftolus inftruftusaPrp phetis,noiiit animatam effe iuftitiam, amp;nbsp;viuente. eft ifta iuftitia? vnigenitus Dei. Quia autem no folum ab Apoftolo ortiim eft,Chriftuni efleiu-ftitiam,amp;f viuentem amp;nbsp;fubfiftentem iuftitiam; fe‘ inuenies amp;nbsp;àpropheticis fermonibus hoc nobis myfterium exhibitum,amp;c.//;/ewJ .Æowz j.Videainus nunc quaeiuftitia finemoralilege manifeftetur. Idem Apoftolus Paulus dicit e Chrifto,quia faillis eft nobis fapientiaaoeo, iuftitia.Hæc ergo iuftitia Dei,quæeft Chriftus, ma nifeftatur,fine quidem lege natural!, non tame 1 ne lege ?4oyfi äc Prophetarû:dat eniro ei teftinquot;’^

CAPVT SEPTIMVM. j77 niiim lex. Idcirco iuftitia Dei per fidem I e s v Chrifti ad omnes peviieniens, qui credunt, fiue ludæijfiiie Græci,puigatos eos à prioribus fcele-ribiis iuftificatjamp; capaces facit gloriæ Dei:amp; hoc non ex meritis eorum,nec pro operibus facit,fed gratis gloriain prxftat.

Eiim qui non nouerat peccatum. ) Haec eft ilia iuftitia Dei,non qua ipfe indus ed:fed qua nos ab toiufti fafti,qua nos ex eins gratia iudi fumus,'vt gt;pfa iuftitia eins nos fimus,cum iiide viuimus,cre-dentesin eum,qui iudificat impium : non illa ^ua iple iuftus ed aterna fua amp;nbsp;incommutabili iuftitia.

Et illa ergo falusgratuitaedjde quaPfalmo 5. diciturtDoniini ed falus,amp; fuper populum bene-dittio tiia.Sicut ergo quod legiturtDomini ed fa- ' lusinon ea fahis intelligitur,qua Dominus faluus . cftded qua hi falui fi tint,quos ipfe faluos fecit.

Sic cum legitur iuditia Dei,non ed illa intelli-genda,qua Deus indus ed, fed qua iudi homines funt,quos gratia fua iudificat.Inde cnim falui,vn-deiuftitquoniam quod ait,non ed opus^anis medico,fed male habentibnstexpofuit confequéter dicenSjNon veni vocare iudos,fed peccatores.

Hæc iuftitia Dei,qua eins fideles iudi funt, interim viuentes ex fide,donee perfefta iuditia per-ducanrur ad fpeciem, dent falute perfeâa , etiam ’d ipdus corporis immortalitatem. Idem epttol. '^S.om.x.cap. Hate ed iuditia Dei, quae in teda-Wentoveteri velata,;n nouo reuela ur : quæideo tuditia Deidicitur,quod impertiendo earn iudos hcit;ficut Domini ed falus, qua faluos facit. Et igt;æc eft Iides,ex qua,amp; in quarn reuelatur, ex fide euntintiantium,in fide obedietiumtqua fide Ie s v Chrifti,id eft,quam nobis contulit Chridus, ere-

dimus ex Deo nobis efTe , pleniufque futuraro elfe ,jquod iufte viuimiis.Summa , iiiftificamiir in folo Chrillo,qui eft iuftitia vera per hdemdineoquot; peribus giatis.Eft enim dortum Dei, nos elîeiu-ftos:amp; noftra iuftificatio eft a foloChrifto, qui vtpoce verus homo amp;nbsp;Deus,iuftiScat impios.

lufticiam Dei vult earn eftc , qua nos Deus iii-ftiftcaf.qiiae iuftitia eius dicitur, quia promiffa fua hac præftat.HæcreuelaturEuangelio, diimdona-tur fides hominbper quam iuftificatur.

luftitiam Dei intelligit, quam Deus nobis do-nat,tum quia Deus hanc dorièt, amp;nbsp;donat ex grata ita beneuolentia, nullis ea confiât noftris labo-ribusjobtinetur fide.

Spiritus fanóhis arguit miindum, qui priitatus eftiuftitia , qui non credit in iufiumleluni) euni qui propter iufiitiam afliimptus efi in cœlis.

Deus efficit nos filiosfuos per I e s v m Chn-ftum, qui Chriftus(inquit)faiftus eft nobis a Deq i'apientia,iuftitia,fanftificatio , atque redemptio, id eft,qui fecit nos lapientesjiuftosjfanäos amp;nbsp;re-demptos.

Iuftitia Dei dicitur,non qua inftus eftDeus;fed qua dat homini Deus, vt iuftus fit homo per Deû. '■ Theophylaitus in cap.t.ad Rom-

Iuftitia Dei feruat nos , non fanenoftra. Qua-km enimiuftitiam rios habefemus exinatiino-jretibus amp;nbsp;corrupti?At vero Deus iuftilicaiiit noS) ndii exoperibus noftrisjfed ex fide, bb

Deiiuftitiam.) luftitiam Dei vocat Fidem in Chriftunijob id vel maxime, quod gratia Dei in-lt;iigeat;quam rélinquentes, amp;nbsp;propriam iiiftitiam (propriam iuftitiam earn quæ ex lege eft nuncu-P’t.yel quia nihil porro valeat,vel quia labpris amp;nbsp;liidoris Âtindiga ) quærentes conftituerp , con-tendentes propriam iuftitiam ftabilire, luftitiæ Dei non funt fubiefti ; id eft ne illam quidem lu-ftitiam adimplerunt,quæ ex lege eft.Reliqua lege incap.4. deEuangelio. cap. j. de lege , antitheto fexto.cap.8. de Bonis operibus. cap. 11. de fatisEi-^tione.cap.fi.de Fide cum antithetic. Item huius Pp.antith.i.amp; i-

Ä^ifericordia Dei in Chrisfo , in noSlra owmum ftlus conßütt,h£c sriy^uod Deus reEle o-‘ lgt;eraniibus,hoc e'ßlsg^em implentt{gt;us,vitam£ter~ »‘»npri)mi/irit.Ccn(.(o[.i6.

^difiricordia Det in ^ua (leElorum omnium Uins confiUityhsic efl, tjuod Dater cœleilts omni-^xstn Chrislum credenttbus grans promtfent (fl

remtfflonempeccatorum,iHjhttam, (fl vi-‘“»i £ternam,non propter eo urn obedtenttam ergrt ^‘^‘''n,feclpropter/olum dominum ,feruatorem (fl ^Itduftortra Chrtflum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

In capite oftaiio de bonis operibiis. Et capite tertio de lege,Antitheto fexto , qtiodlex non iu-ftificetjfed fides in Chriftiim. Item AntithetO4.5-•J. Et cap. 6. de fide Antitheto t. 3.4. Et cap. n. He fatisfaótione.

morte hoc apatre tem eiM ampleilerentur, tufitnavera imbneritoh esifanÏJitMyVirttu^eu noua e/ualitat ftibifH inipfi homine.Et propter iUam v.htrentem mui-tatetn,^Hamp; e^l dtletlioyaecepimtu reconeiltatiofitm a(ioptionem,Cen(Soi.i66.

Stfol.t'ÿi.Bona opera,inijuinntytpud ex charf-tare tlla proßuunt,promerentur tandem vita etcf rtam,ejuam operibm noElrts in charttatefaîtitit^quot;'^ ^uam debtrurnpra,Tnium,(p- tuilam remuneratiooe donari eonHat.ln Ccnf.fol.144.

CAPVT SEPTIMVM. X 3S1 obtinitttyVi cjutcttn^ite^de eum «mple^ereturt lufiitia verx (iam parttcipes, Christiana z/ero iu-jhtia eitremtffio peccatorum tmpHiatia iußitia Chrißi, accepraHa ad vita aternamgratuita., M propter vlht! virtuies ant opera nofirajed propter fitaoi Chnstarn mediatpreTndonatiat:^' fide tipprihenfii,

In capitede bonis opcfibus. Et capite 3. de lege,Aiititheto 6. quod lex non iuftificat, fed fides in Chriftiim.Item in capite 6.de fide,Antitheto j, 3.4 Et cap.12.de fatisfadione.

'Proindehoc erit primnm prxceptiim iuftitiafj quoiiibemiir diligere Deutn ex toto corde,exto-ta anima,amp; extota nientexui eft de proximo di-ligendo alterum confeques:quod in ilia vit.T com-plebimusjcuin videbimus facie ad facie: fed ideo nobis hoc etiam praeceptum eft,vt admoneremur, quid fide expofceret,quid promitteret, amp;nbsp;obliiii-fcendo qux retro funt,in quae anteriora nos exte-dete debcainus. Ac per hoc,quantum mihi vide-tnt,in ea, quae perficienda eft iuftitia , multuni in lue vita illeprpficit,qui quam longe fit a perfe-ftione iuftiti3e,proficiendo cognouit: fed dici po-teftquaedam iuftitia minor huic vitx competens, ft’U iufttis ex fide viuif.quamuis peregrinus à Do-

381 DE I VST IF I CA TIOIÇE inino,amp; ideo per fidem ambulans gt;nbsp;nondum pef (peciem,non abl'urde dicitur,etiain ad iftam pet-tinere,ne peccet. Idem ad Hteronymum Charitas eft virtiis, qua id quod diligendum eft» diligitur.Hæc in aliis maior^in aliis minor,in aliis nulla eft.Pleniftîma vero,quæ iam non poteft au-geri, quam diu hie homo viuit, eft in nemine. Quamdiu auteaugeri poteft profefto illud quod minus eft quam debet,ex vitio eft. Ex quo vicio non eft iuftus in terra, qui faciat bonum , non peccet. Ex quo vitio non inftificabitur in coU-Ipeiftu Dei omnis viuens. Propter quod vitiuni, ft dixerimus quia peccatii non habemus nos ipfos fal!imus,amp; veritas in nobis non eft.Propter qööd etiam quantumbbet profecerimus, neceflatinw eft nobis dicere,Dimitte nobis débita noftra,cuin iam omnia in Baptifmo dióta,faót:a, cogitata,di-mifla 1'unt. Etltb-z-cap.i^.adeundem. Quiio-tam Legem feruauerit,fi in vno otfenderit, fit o-mnium reus, quia contra charitatem facit, vnde tota lex pendet. Reus itaque fit omnium, faciedo contra earn in qua pendent omnia,amp;c.

Eft charitas in aólu,eft amp;nbsp;in atfedu. Et de ilia quidem quæ operis eft ,puto efle datam Legem hominibus,raandatumque formrftum. Naminaf-fedu quis ita habeat vt mandatur. Ergo ilia nian-datur ad meritum,ifta in premium datur. Cuius initium quidem profedumque vitam quoqueprç ftêntem experiridiuina pofte gratia nonnegamiis. Sed plane confummationem defendimus futurar fœlicitati. Quomodoergo iubendafuitqlixim-plenda nullo modo erat? Aut ft placet tibi rnagis de affeduali datum fuilfe mandatum : non indtf contendo-jdummodo acquiefcas Situinihi:quod' i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minime

C A P V T S E P T I M V M. 38? Biinîme in vita ifta ab aliqiio hominum poffît vef pntuerit adimpleti.Nec latuit prxceptoré, præce-pti pôJus hominum vires excedere; fed indkauit vtile ex hoc ipfo fuæ illos infiifficiétiæ admonerî: vt fcirent fane ad que iuilitiæ rtirem rriti jfro viribus oporteret. Ergo mandando impoffibiliamon præuaricatores homines fecit,fed humiles. Vt o-nineosobftruatur,amp; fubditusfiat amnis mundus Deo:quiaex operibus Legis non iuftificabitur o-mnis caro coram illo. Accipientes quippe mandatum, amp;lentientes defeótiim clamabimus in cœ-lum:amp; miferabitur noftri Deus. IdeminSermo-nein Rogattontbiu inctpit : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;veHrum,

Histribus egere me fâteor. Veritate , charitatCj forcitudine. Deficit quippe ratio mea prae igno-rantia vevicatisdaguet 8i voluntas prx inaedia af-fedionis'.infirmatur caro præ inopia fortitudinis. Nam amp;nbsp;ratio minus intelligit quæ agenda funtiSc voluntas minus diligit intelleôla.Et ad hxc etiam Corpus quod corrumpitur aggrauat animam,vt nonquæcuhque volumus ilia faciamiis.Neque e-nimprætérhunc defeôhim ,fi iiigiter exercitata tffetratio in inquifitione veritatis: volfitas in de-Merio charitatisicaro in operatione virtutis.

J)Hj)lex,igt;3i^uiunt,ePi hin-iß'cario,prior ijrficu-tia- Et(^hiïtnt morte fnA hoc rnernit, vt crede». Iff inhitAntur ornentur charitate (ß alijt ‘‘'quot;’tmitus. £e hiic eïî prior inïtificatio. lt;i/ie -

Repris vero nouis illb lt;jualit^.tthus propttf meri~ turn (^hriïltiiam porro hor/39 tpfê,tnh.ircnlt;e tllaia-ItlutHypromeretur matorem, plemoremy exaâtmm iuflitiam.reconctltationem adoptitnem, Rundem vitam lt;tternam. Hæc in Centfol. 148. £' ï49.Et 159.

Fquot; nica eß falutis aternit obtitiendi. ratio ta videlicet remtßio peccatorum ^impntationt-^tÜ£ Chrtflt non propter opera nojira gt;nbsp;foà prn' P ter Chrülum medtatorem donata tÿ fide prahen/d.

In cap. J. de Lege, Ancitheto 6. quod Lexn« iullilicatjfed fides in Chrilluni.amp; cap.8. de Bon^ operibus.Item cap. /.de fide^ Antitheto x. j. 4’ cap.ii.de fatiffaôlione.Item cap. «.de iullin«^’ nejantitheto i.i.5.4.3.

CAPVT OCTAVVM. jsf au^lierem ntfltficactone,juum illa prior propter mertrn?» Chrifii donatttr ere dcnitbM.l»io adpnorern tllam tn^ißcattonemt di-tunt Ieliiita.noflra ettam opera ejfe neceJJ'aria-fVel 8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exi^tbita. ^Cenf.

E‘ßl-n6.Eti^i. Dictie Renatorum bonis ope-'''^^tWamamp;terriamißinptternacjae ^audta debe' iujktm dehgt;tam mercedem.

Deus {ftribunt} bonis Renatorum ‘peuDtu, vitam aternam ^tamjuaw debiiam rtier-‘ ‘f» perfilutt, ^uia paSiuret nobtfettm inütfivis ingredi,ßrMa mandata.

Et Gala.5.addit;Si ex tege iuftificatiof hoc eß, ex illo palt;So,qui fecerit hæCjviiiet in ciï ) eüacua tî eftis’Chrifto,a gratia excidiftis.

Et Gala.2.. Si per legem ( hoc eft , ex illotaftffi qui fecerit haec,viuic in eis ) iuftitia, Ergofruftu Ghriftus mortuus eft.

Non intres in indicium cum feruo nio,quianó iuftificabitur in confpeólu tuo omnis viuens.

Faóti lumus immundi omncs, amp;r qualï panniiJ menftruatae, vniuerfa iufticia noftra,amp; cecidimus quili folium vniuèrfi.Efa.6'4.

Indicat parabola dè'v'inea:vb’i iis,quifetoadue- 1 neruntjid eft,fidelibus Chriïliaitïs jdaciinrqiii j inerces cuni ludiis amp;nbsp;patribus 3 quibiis faélsetl I promilïio.Mat.to. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Arbitramur enim iuftificari hominem per fi- I dem,nón ex'operibus legis.Nam ft ex gracia, iânô I cxoperibiis.AIioqai gratia non eflgratia. Kó.t.ii' I

Gratia Dei fum id, qupdfum ; amp;' gratia Dei in j me vacua non fuit. i. Cor. r.

Qui fa eft us elt nobis à Deo fapientia, amp;nbsp;iailieiii / fanifiißcatio. i.Con. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Cor mundum créa in meDeus’,amp; fpicicamno- / num innoiia’in vifccribusmeis. Pfalji. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

■ Caftigafti me Domine amp;nbsp;eruditus fiim,quafi iu-yenculus indomitus.Conueite me Domine amp;nbsp;có-uertar. Quia tu Deus meus:poftquam cóuertifii ihe egi pœnitentiam,amp; pollquam often Jifti mihi percuffifemur meîi,côfufus fum amp;nbsp;erubui.Hier.5u, . Nec enim propter iuftitias tuas amp;nbsp;æquitateni cordis tui ingredieris , vt poffideas terras eoruma fçd quia illæ egerunt impie ■; introeunte te dcletae lunt,amp; vtcopleret .verbum fimm Dominus, quod fub iuramento poUicitus eft patribus tuis Abraham, Uaacjik Iacob.Deut.p.

Reliquiae Ifrael fecundum eleótionem gvatix faluïfaftxfunt.Rom.ri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

. Si feceritis omnia,qux prxcepta funt vobis, di-tite, Serui inutiles fumus,quod debuimus facere, fecimus.Luc.i7.

Ego furq vitis vejra , amp;c pater meus agricola eft: timne palmité in me non ferentem fruó1:um,tol-lif.mancte in me,amp; ego in vobis;ficut palmes no

I poteft ferre ftuftum à femetipfo , nifi m mferit in I vite,fic necvos,nifi in me manferitiszEgofum vir;

I tis ,vos palmites, qui manferit in me,hie fert fvu-. ftum multum : fine me nihil poteftis facere.

I btatiaenimferuatieftisper fi'icm , idque non I sxAobis, Dei, donum, eftjuon ex, opetiVsus, ne quis I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îiiaàj.

jüS DE BONIS OPERIBVS. glcrietUGnam ipfius fumus figmentufiijconditiin CHRISTO lEsv ad opera bona jquæprxpariuit DeuSjVt in eis ambularemus. Ephef.z.

Tuftificati gratis ,per gratiain ipfius hxredes ef-ficimùrjuxtafpem vitæaeternæ. Tic.;.

Nifi quis renatus fuerit ex aqua amp;■ Spiritufan-élo,non intrabit in regnum d ei. loan.;.

Nequenos neque patres noftriportare potui-iTius(Iegein)fed per gratiâ iesv çHRisTicre-dimus lâluari,quernadmodum 8f'illi. Aft.q.

Confidens in hoc ipfutmquia qui cœpit in no-bis opus bonum,perficiet amp;nbsp;vlque ad diem Chn-fti. Philip.!.

Deus enini qui operaturin vobis amp;nbsp;veileper-ficerepro bona voluntate. Philip.i.

Perfice eam,quam plantauit dextera tua, amp;nbsp;fu-per Filium hominis,quem confirmafli tibi-Plal.i,?.

Propter quem omnia detrimenta feci, amp;nbsp;arbi-tror vt rtercora,vt Chriftum Incrifaciam, vt inue-niar in iflo non habens meam iuftitiam,quæeftex lege,fed illamquæ eft ex fide iesv christ i. Philip.J.

Qui faluos nos fecit,non fecundum opera no-ftra,fed fecundum propofitiimfuum, amp;nbsp;gratiam, quae data eft. i.Timoth.i.

Si per fe iudicium Dei fatis effet, ac feuere ex meritis noftris nobifcum ageret, quæ nobis fpes reliqua eiret?quis ex omnibus laluus effet?

C A P V T S E P T I M V M. 389 tbritatCjquanta potuit amp;nbsp;debuic.Quare qtiilibet 'niiiftiis remanfif.iniuftus autein nô poteft in ope-teiniuftononpeccare.^z:/Hxezo.Ey?/ Virtus cftcharitas,qiia id quod diligendum eft,diligitur. Kïc eft in illis maior,in aliis minor,inaliis nulla: pleniffima vero,quæ iam non pol'fit aiigeri,qtiain-^iuhic homo viuit,eft in nemine.qiramdiu autenj ’ugeii poteft,profeélo illud quod minus eft quam •isbet, ex vitio eft ; ex quo vitio , non eft iuftus in terra qui facit bonum,amp;'non peccet.

Non iuftificatur homo compofîtus Deo, amp;c.) Sanftus autem vir,quia omne meritum virtutFs no l^ntvitiumelTe confpicit,fi ab aeterno arbitrio di-fttifte iudicetur.Ideo reôle fubiungit : Si voluerit eontendere cum eo,non poterie vnum refponde-te pro milleJz^fwrw^zreji/or^/.Quis inter ifta re-manet falutis locus ? qiiando amp;r mala noftra, pura ■nalafunt ; nbsp;nbsp;bona noftra,quae non haberi credi-

mus,pura bona elfe nequaquam poIfunt.Wfwa//^. s.flt;y.t8.Notandumvero,quod virfanrtus non ait, fullerutit mundiffimae manus meæifed, velut mun 'liffiinç nnnus nieç.Qiiia quoufqiie corporea cor-fUptione aftringimur, quamlibet reétis operibus, ''eram mundiciem nequaquam apprehendimus, fed initiamurJz/e ibidem,cap-iy-Etn fimplex fuero, Stc.Pletunque fi feimus bona,quae agimus,adele-tionemducimur:fi nefeimus , minime fequimur. Quis enim aut de virtutis fuae confeientia non luantnlumcunque fuperbiat? Idem in Moralibus.

laudabili vitae hominum, fi remota pietate iu-^ieetiir. Quia diftritte difeufta inde ante ocu-t los Micis, vnde fe placare fufpicatur, obruitur, Bb.iij.

Quotqiiot enim perfeète hoe fapimus,amp;c.Qula ergo lapiniUj?imo quid fapere debemus, quip«'' feiti non fii.Tins?Imperfêélos nos eiie confiterij Sf hondum coiTiprehendiirejnec duin acccpiflc ihïC eft hominis véra fapi^tia,imperfeótuni efle fenof-fe.Atque (vr ita loqiiai)cüdorinn in carne iufto-runi impeifcóia perfeCiio eft.

Non illa iuftitii opera fiifiiciilt ad perfeâæ bca-tiriidinis meritum,nifi mifericordia Dei, etiamin hac iiirtitiæ voluntate hiimanaruin demutatio-num Sc motuum vitia non reputet.

Non habeo vndçgloriari in operibus meispo^' fiin.non habeo vnde 177e iaótemiamp;ideogloriabor in Chrirto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;■

Et Hieronymits It.i^-comment.in Ezech-Omnishomo, yniuerla créatiira, qiiamiiisaii perfeftionem ve'nerit,ramen indigec milèricordii 1 Dei ; Seple/ram perfedhqnem ex gratia, non £ƒ i inerito pof/tdet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

fjregoriKs in 4. ca^.Iob.Ith. •^.caa^-^ihil mihi conCciiis liim,amp;c.inquit Pàulusatfi diceret^Reóia egilTe me recolo, aitamen tienne- 1 ritis non præfumo; tjuia ad eins éxamen vita 110-ftra dncitur, fub quo nofltx ioriitudinis Scoifa turban rur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Cum Deus genus humanum ad im}tlendalegis opera infirmatum vidUTet, iam non ex operibiis faluarCjled per gratiam hominem voluit.

Quia non poïïunt, fecundum legem iiidiftcarL fed Deus gratis ex Rde iu(H(icat,non ex operibis legis,in qulbus illigloriabantur.

Pronihilo,inquit,faluos facies illos. (^ideft, pronihilofaluosfacies?Nihil ineisinuenis vnde falues,amp; tanien faliias. Gratis das,gratis faluas. Oninia mérita præcedis , vt dona tua confequan^ tur mérita tua. • Prorfus gratis das , gratis faluas, quia nihil inuenis vnde falues,amp; mulrum inuenis ïodedamnes,/«Vnde 8c ipfam vitamïternam ,quæ cert.i merces eftopcrum bonorum,gratiainDei appellat Apoftolus: ftipendiû enimpeccati,inquit,mors,grati3 autem Dei, vita iterna in c H RI s T O iesv Domino noftro, amp;c. Gratia veto uifi gratis Itt gratia non eft.Intelligé-diiinelljigituretiam ipfa hominis bona méri.a,ef-fe Dei mimera,quibiis curn vita æferna redditur,’ ([iiidnifi gratia pro grati.a redditiirr/^/ez« Pfal-So. Vniuerfxviæ Domini mifericordia amp;nbsp;veritas: nii-Icricordia dicitur,quia non mérita noftra attendit beusdédbonitarern fuam,vtpeccata nobis omnia diniittetetjik vitam aptcrnam promitteret.Veritas 3iïtem,qiiia non fallit, reddit quæ promifit. lde)n ^•1-S.etraEl.Qmniâ mandata implentur,quicquid non impletur,ignolcitur. Idem hb-confeJJîjntim 9.

DeOjVt qui credit in Chri i quot;uinjlalmis fit fine ppere. Sola (ide, gratis acci-P'^nsremiffionem peccatoruin.

‘' teputare quicquam fecilfe , cumfeceris, ^nilTnne ciinda fecifti. Efpaulo infra- Vis agno-quemadmodum verx Deo gratis refe-? Audi tres pueros in medio ignis lo-Bb.iiij.

qiientcs , Peccaiiimus, inique geflimus, iuftuse$ Domine in omnibus quæ fecifti nobis, quonia in vero iudicio omnia induxifti fuper nos. Hoc eft cnim referre gratias Deo,peccata ei propria con-làteri, vt amp;■ mille fe aliquis reum fateatur maloiU) iii tarnen nulla pro his indign.a fe srbittetur pati de?mltere ChananM, Homtlu

is.Mifererc meimon, inquit ,habeoconfcientiani bonorum openiiTijnec redx vitæ fiduciain, ad mi-iericordiam confugio,amp;c.

luftus igitiir aduocatus nofter, iuftos no defen-det in iuditio , quia amp;nbsp;nofmetipfos cognofeimus amp;nbsp;agnoftimus iniuftos.Non ergo in fletibus, non in adtibus noftrisjfed in aduocatinoftri allegatio-netonndamus.

Dicit autem Apoftolus,qiii gloriatur,in Domino glorietur.Hçc eft enim perfeCta amp;nbsp;integra gio-riatio in Deo,quando neque propter iuftitiam lua aliquis effertur,fedintelligit feindigereveraiufti tia.Fide autem fola in Chriftum iuftificari.

Spiritus ipfc perhibet teftimonium fpirituino-ftro,porro hoc teftimoniu in tribus confiftere ere do.Neccfle eft cnim primo omniû credere,quod remiffionem peccatorû habere non poffis,nifi per indulgentia Dei.Deinde quod nihil prorfiis habere queas operis bonijuifi amp;nbsp;hoc dederir ipfe. Po-ftremo, quod arternam vitam nullis potes opetib’. promereri,nifi gratis detur amp;nbsp;ilia amp;.'c. Neq; enim t.ilia flint hoininiimeritajvt propterea vitaæterna debeatur ex iure gt;nbsp;aut Deus iniuriam aliquamfa-ccret nifi cam àorïd^iet.IdemrtipercantwajSem^^

CAP VT OCTAVVM, 393 Si non eft quod iani qnæras,quiBiis meritis fpere-musbonajprçfertiin eum audi.isapud prophecam, Nonpropter VOS, fed propter me ego faciam, di-citDoininns. Sufficit ad merituin,fcire qiiod non Officiant mérita. amp;c.Merita habere cures,habita •iatanouerisjfrmftum fperaueris, Dei mifericor-diam amp;nbsp;omne periculum euafifti. Idffntn Pßil-habttaf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quoniam in me ipcrauit,

liberabu eum;Dulciffima liberalitas,in fe fperan-tibus non deefle.Hoc enim totum hominis meri-tum,fitotamfpemfuam ponat in eo ,qui totum hominemftduum facit. Et idemfvt habetur in c-’usvita) cum aSathana improbis pulfaretur ac-c(ifationibus,ait,Fateorjnonfuni dignus ego,nec propriis polfum meritis regnum obtinere cœlo-ruin.Cæterum dupliciiiirc illud obtinens,Dominus meiiSjhæreditate Icilicet Patris,Sc merito paf-fionis ; Akcro ipfe contentus , Alterum mihi douât, amp;rc. Cuius dono iure aliquid mihi vendicans Uon confundor,amp;.’c.

Non ex benefaótis,nec laboribus,nec penfatio-nc, fed ex fola gratia iuftificanit genus noft um. f.t mhomliadeloco F.fiiiit, Gaade Sion. Cuius fa-ftifumus filii,non pro obfcquiis noftris, aut me-ritistnonpro bona aftioncjquam non feciinus,fed pro eins mifericordia : amp;nbsp;libertärem accepimus, 6c in adoptionem hliorum annumerati lumus. Itemini.cap.adRom.Serw.i. Non fudonbus amp;nbsp;la-botibus illam comparabis , fed ex diuino gratiæ dono, quod ex fupernis eft,gratis vt accipias o-portet,vnum hoc folum afferens detuo, nimi um vt credas. Etin cap. Rorn. Senn. 8. E . lefil-uari eiim,qiii opera non habeat, nihil lortaf-fe fuerit infolentiæ. Eum vero qui redte fadtis confpicuumle fecetit,non exiplis, fed ex fide iu«

,,4 D E BONIS O P ER IB VS liuni fieri, hoc fcilicet adinirabile eft,à£ quodiM; ximefidci potentiam nianifeftat.

Q^iid eft gratis datur?G.iatis conftat. Nihil boni fccifti, Si datur tibi reinil'fio jreccatoruin. At-tendiintur opera tiia iniieuiuhiur omnia mala. Si.qiiod dcbetur iftisoperibiis, Dens redderer, ' ytique daninaret; Non tibi Deus reddit debicam poeiiain,fed donat iiidebitani ffratiam.

Cœli enarrantgloriam Dei,hone fcilicet,^uod non ex operibus iuüitix qux fecimus nos,fed fe- j ciindum fuam mifericordiain faluos nos fécit. I

Nemo debetide meritis fuis prxfumete, fed o- I tiwemfiliiationcmex Chriili meritis expeäare.

Reuera illi foli beati,ilH foli fajui fiint, quiper j pratiam iuRißcantur,Scnon ex meritis.

Nemo ex propriis dperibi/s iu(iißcatiic,fedalte rins ope indiget, nimirum Chriiii I e s r gratia.

Si homo mille annis feruiret Deo, etiam fer-tisnriÛimejnott metetetur ex cQadigno3dfgt;pi‘^i^''f

C A P V T O C T A V V M 35^ diemeffein Regno cœlorum. Ettn z. cap. ad Gai. Opera funt ex gratia , fed non ex operibus gratia;quia ipfa prima eft, ex qua interptetantiir cætera : ideo nullus aliquo modo iuftificari valet ex operibus nifî per fidem^quæ procedit ex ■gratia.

Saluuin me fac propter miferiçordiam tpam,nô propter mentum meum. Jtçm tn Dialogo depra-dell.iÿ-liberoarbttrto. Regnum cœlorum non fe-ciindum merita-.fed fecundum gratiâ datur. Quid enim meretur homo nifi malum?vel pro quo mc-lito expeftat quis à Deo prxmium?

Pet folam gratiain ad regnum cœlorum diici-mur,quod nullis operum nofttopuni meri'tis coni-pararepolTumus. • * • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Data eft gratia,id eft,fides,remifno peccatoru, amp;'redemptio,amp; quicquid boni habemus. Et haec omnia gratuite munere omnipotentis Dei laigita fiint nobis.

Omne datum optimum , amp;nbsp;omne donum peiv leftuiudelurlum eftjdefc'édens a Pâtre lurriinum. Necquifquam dicatmeritis operum fiiorum^vel metitis orationum fuarum , vel irteritis fidei fuæ, ^aditamDeigratiam,amp; putetur verum elfe quod illi Hrretici dicunt,giatiam tgt;ei fecüduin mérita noftra dari,quod omnino fdhiffimum eli.

ne,eiufque antithetis. Et cap.tf.de Fide,antitheto ï.j.Item cap.3. deLege,antitheto 4.iS.cap.s.deLibero arbitrio.cap.io.de Satisfaétione.

Non enim faluat hominem opus fuum: led qui facultatem operandi largitur. Item Homlhii'i' Qui in fua tatiim iuftitia atque redemptione per-lifHtjtemere Sc fruftra laborat.Nam omnis opinio iuftitiat ipfius in extrema die ficut pannus méftrus tæ apparebit,vt aitEfaias Propheta.Fafta eftvni-uerfa iuftitia noftra tanquam pannus menftruati.

Homo poteslfatisfacere pfo peccati^ cundum menJuvAmproporttotMS,heet finirait fatisfa^to noÛrafinita. in opéré Catechiftico Canifii fol.275’ yn

Et tbtdem.Chrtfltunoluitfiuapafifione amp;nbsp;pœnitenttam agentthm ^lat^m amp;nbsp;cu/pa»gt; Te çp- pœnamyfiedpotim extgit alttfuoi fitt^^^r ftes : i^Mos nos ipfificelerum enormitad

Hi)mo,etMm ’re^eneratusynullam poteff pro pec-efferre Deo fatiffaüionem accepta ßc, ftiterrneutum Chrifli, (/w matfts opedtentta fiti vinute reatum (t! pœnam peccaüs äebtram ''^fHflubttVt coram Deotuftt ßnt i]mcunlt;]nehe-quot;tiiaum tsïud viaa fide amplexifùnt.

Omnes fitientes venite ad aquas:amp; qui non ha-lgt;etis argentum properate, emite abfque auto.

Venite ad nie omnes qui laboratis, amp;nbsp;onerati elbs,8f ego refocillabo vos. Matth.n.

mißt Deus Filium fuum in mundum,vt iu-®æ«niundum,fedvtfaluetur mundus pet ipfum. Qï'credit in me,non iudicatur, fed habet vitam æternam. loan.j.

f^htiftus fadus nobis à Deo fapientia,iuftitia-fanétificatio amp;nbsp;redemptio : vt omnis, qui

Pctfanguinem Chrifti redemptionem, remifli-®''cnique omnium peccatorumhabcmus.Ephe.i.

Ait angelus, Annûtio vobis gaudium magiiiirai quia natus eft vobis hodie {àluator, quieftChri-ftus Dominus,in ciuitate Daiiid. Luc,?.

Ecce Agnus Dei, qui tollit peçcatuin miindi: Rom.3.$.Pet.4.Ioan.6.Coloir.i.loan.i.

Et lo.lïæc autem fcriptà funt,vt credatis in Nomine ipfius,amp; vitam habeatis æternam.

lurtificati gratis per illius gratiam, per reJem-ptionein, quæ eft in Chrifto 1 e s v, quem propo-ftiit Deus reconciliatorem perfidem , inte.ueni-enteipfius fanguine lt;nbsp;ad oilcndendam iiiititiam ftiam in prxfenti tempore,ad hoc , vt ipl'efitiu-ftus,amp; iuftificans euni,qui eft ex fide. Roni.$.

luftificati igitur ex fide , pacem habemus erga Deumjper Dominutn noftrUm Ies v m Chriftum, per quem amp;nbsp;contigit nobis , vtperducamuîia gratiam hanc,in qua ftamus amp;nbsp;gloriamur fabfpc gloriæ Dei.Chriftiis enim, cum adhuc infirmi el- • femus,pro impiis mortuiis eft,amp;(: pertotûc.iput

Omnia ex Deo , qui reconciliauit nos fibi per Tesvm Chriftum , deditquenobisniinift'erium reconciliationis. i.Corinth, j.

_ Gratia vobis amp;nbsp;pax à Deo pâtre, qui dédit le-metipfum pro peccatis noftris, vt’eriperetnosa præfenti feculi malo. Gala.i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• '

Eti.3.Etnos credimus in Chriftum,vt iulliiiee-mUr ex fide,amp;'c.per totam adeo Epiftolam.

Deus qui diues eft mifericordia, propterihul-tani charitatem fuam , qua dilexit nos etiam cum eftemus mortui per delióla , conu'iüificauit nos ciim Chrifto(per gratiam eftisfahiati) Éphel.x.

Arbitror omnia damnum eflepro Chrifto,vt Chriftum Iucrifaciam,reperiarque in illo, non ha bensmeamiuftitiamex lege, fed ea ra,qiiæ eft fidem Chrifti. Phili|gt;.j.-

Qui eripnit nos à poteftate tenebrarum, ac ’tanfti'ilit ih re^numïilii fui fibi ciile6li,perquetn ^sbemus redemptioiiem , per fanguineni ipfius, ■■fiuifftónem peccatorum. Colofl'.i.

ïtj.Et vos cum efletis mortui per deliéta, per Pîîpiitium Garnis veftræ, fimul cum illo viuificat, tondonans nobis omnia delidàjdeletOjamp;c.

Neque conftituitnos , vtiram nobis concite-®us, fedvtfalutem confequeremur per Domi-niimnoftrum Ir. s v m Chriftum, qui mortuus ell ptiî nobis. i.Theff.y.

Certus fermo dignus,qnemmodis omnibus tôpleftamur,quod Ie s v s Chriltus venir in hune u'undum, vt peccatores faluos faceret, quorum primus ego fum. i.Tim.i.

Apparuit gratia Dei falutifera omnibus homi-uibus,8fc.qui dédit femctipfum pro nobis, vt re-dimeret qos ab otimi iniquitate. Tit-a.

Et 4. Cum igitur Chriftus paffusfit pro .nobis Mine, VOS quoque iuxta eandem cogitationem ätinemini.

Liuore eius fanati fumus omnes; nos quad oues «ra«imtis,vnufquifque in viam fuam declinauit: Stpofuit Dominus in eo iniquitatem omnium nofttoriim. Propter fce'.us populi mei percuffi «um. Efa.ß.

Etpvxcipitabit in monte ifto facie vinculicol-bgatifuperomnespopulos,amp; telam,quam forti-tuseftjfupec omnes nationes , praccipitabit mortem infempiternumjStc. Et opprobrium populi fuiauteret de vniuerfa terra : quia Dominus lo-quutuseft,amp;' dicent in ilia die:EcceDeus noder, expedabimus eum,8e. liiuabit nos. Efa.i5.

Et VOS cum effetis mortui per delifta, amp;prx putium carnis veftræ, fimul cum illo viuificaiiit, condonans vobis omnia delida:deleto, quod ad uerfus VOS erat, Chirographo : quod erat contra rium vobis per décréta, amp;nbsp;illud fuftulit e medio, amp;c.ibidem plura. Coloftix.

Tradidi enim vobis in primis , qiiod amp;nbsp;acce-peram , quod Chriftus mortuusfueritpropecca-ris noftrisjfecundum fcripturas. i.Cor.if.

Nam a fanguis hircorum aut taurorum, amp;nbsp;ci-nis iuuencæ afpergens inquinatos, fanâificatad purificationem,quanto magisCanguis Chnfti,qui per Spiritumæternum feipftim obtulitimmacula-tum Deo, purgabit confcientiam veftramàmor-tuariis operibus,ad feruiendiimDeo viiié[i:amp;ob id noui Teftamenti reconciliator eil,vtmonein-tercedentead redemptionem eariim prxuarica-tionum , quxfuerant fiib priori Tedameiitohi, qui vocatiiunt, promidionem accipiant æteriix hxredicatis. Heb.y.

Omnia fere fecundum Legem fanguine puti-dcabantur, abique fanguinis eiftiiione nonSt remiftîo. Heb.^.

Plt;:ccata nodra ipfe pertulit in corpore i fuo /uper lignum,quo peccatis mortui,inditiitvi- I ueremus. t.Pet.z. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

In quo habemiis redemptionemper fanguineni eius in remiißonem peccatorum. Ephef.i.

Non auro vel argenfo redempti cilis, fedpre-tiofo fanguine quad agni incontaminati Scim-maculati Chridi,prxeogniti quidem antemundi cpndicih

, Homo Chriftiis I e s v s, qui dédit femetîpfiim quot;(Memptionem pro omnibus. Videplura in ca-P'ttS.de Bonis operibus.Et cap. j. de L ibero arbi-^'O-Etcap.7.de luftificationejciufque Antitheta. '•^mcap.s.de Fide,cum eius Antithetis.

ïtEphe.i.i.Thef.ï.Faéti eftis pr'ope in fanguine ^tóftijVt réconcilier ambos in vno corpore Deo. Siquispeccauerit, aduocatum habemus apud quot;îtrem,!Es v M,Chriftum iuftum,amp; ipfe eft propi quot;’tio pro peccatis noftris : non pro noftris autem '’»turn,fed etiampro tonus mundi.i.loan.i.

. Hon (icut per vnum peccatum^ita amp;nbsp;donum.Nä quot;'Hcium ex vno in condemnationem, gratia ante 'tinultisdeliélis in iuftificationem.Rom.j.

Ihiiiem: Si enim in vnius delifto mors regnauit ^tvnum,multo magis abundantiam gratiæ amp;nbsp;’''nationis amp;nbsp;iuftitix accipientesjinvitaregna-'quot;'tpervnum IEsVM champ;istvm.

Ab Adamdn quo omnes peccaulmusinó omni-'''',”°^’‘^peccata,fedtantum originale traduxi-an Chtifto veto,in quo omnes iuftificamur, no

Î bus tantum originalis,ledetiam ca:terorum,qu2 'pnaddidimus,peccatorum remilfionem cofequi-^ut.ldeo non ficutper vnum pec cat urn ,ita-tft vt donum. Nam ludicium quidem ex vno delifto ftgt;

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Çc.j.

non remittitur,id eft,originali,in condemnation« iä poteft ducere;gratia veto ex multi's deliftis re-miflis hoc eft,non folum illo originali,verum etiä omnibus caeteris ad iuftificationem perducit.

lO./^.io-Chrifti corpus folum morttium,amp;fine peccato:vt fulo fanguine fine culpa, omnium culparum chirographa delerentur,quibus debito-res,qui in eum credunt,à diabolo antea teneban-tur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hilar.contra Pelag.amp; Afanich-Epi/^.^}’

Quid e(l enim ex vno deliólo in condemnatio-nem, nifi illo deliéto , quo deliquit Adam ? Et quid eft ex multis delidis in iuftificationem.-nifi quia Chrifti gratia non folum illud deliiftiim fol-uit.quo obftringutur infantes,ex illo vno homine procreati,fed etiam mulca delifta,quæ cum creue-rinthomines,addut mails moribus dan-cap.ii.'Vbi eft mors vióloria tiia ? Vbi ell mors aculeus tuus ? Quid eft autem mortis aculeus, nifi peccatum’Propter quod nuc etiam renati ex aqua amp;Spiritu ,omnibufque peccatis fiueoriginisex Adam ,in quo omnes peccauerunt, Hue faftorum, di(ftorum,cogitationum noftrarum in illius h-uacri mundatione deletis:tamen quia manemus in hac vita Humana , quæ tentatio eft fuperter-ram, merito dicimus, Dimitte nobis débita no-ftra. De baptif.paruulorum- Régénérante mitem j came, tantummodo contrahitur peccatum origi- j naletregenerante autem Spiritu fan(fto,non folum I originaliura, fed etiam voluntariorum fitreniilfio । peccatorum. Contra luUan. hh.t. Nemo tollit peccata mundi, nifi folus Chriftus 3 qui ellagnu! tollenlt;! peccata mundi ; tollic autem dimiueJo quæ faóia funt,vbi 8c originale concinetur : amp;nbsp;ad-iuuande» 3 ne Sant 3 amp;nbsp;petducendo ad vitam, ybi

poffitnon mori fi nollet, Pyoculdubio quia voluit morcuus eft. Et ideo pria ^'patus amp;nbsp;poteftates explicauit, fiducialiter triü-P^’ns eas infemetipfo.Mortefua quippcjvno vè--facrirtcio pro nobis oblato, qiiicquid guI-P’tum eratjvnde nos principatus ac poteftates ad *“enda liipplicia iure detinebant,purgauit,aboie-'quot;Cjextinxitjamp;' fiiarefurreótione in nouamvitam J^sptædeftinatos vocauit,vocatos iuftificauit, iu-‘'ificatos glorificauit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nou-T e|^.

MötUs Dóminus iTiifericordia,mifit ’'gt;um finim,qui fe pro illis offerens, mortem de-'*niés,data omnibus remiflione peccatornm, Deö P’triillos iuftificatos offerret. In lib-art-falfo impofi. *'^•1. Chriftus liber à mortis debito, amp;nbsp;lolus abf-

peccato jpropeccatoribusjamp; debitoribus ’’'ottuus eft. Sanguis Chrifti ,redemptio totius quot;'Undi. Inlohan.trall.s.i. Nullius martyris fàn-

fllfi (Chriftus) vulneratus eft propteriniqui*-btes noftras, vt fuo vulnere noftra vulnera cu-ïatet : faèlufque pro nobis malediiftum , vc quot;os liberaret de malediéio. Malediétus enim otnnis homo , qui pendet in ligno. Vnde di-fdplina pacis noftræ luper eum eft. Qnod ooira nos pro noftris debebamus feeleribus fu-ftinercjille pro nobis pafliis-eft , pacifitans per «oguinemctuçis fuç,lîuç qu?ç in terra,fine quæ in

Nullus plane veram pacem cum Deo habere po terit J nifi per mediatorem Dominum Chriftujn, qui eft in duobus naturis verus Deus,verufqueno ^no,vnusChriftus:idemfacerdos amp;nbsp;facrificiumve niens ad nos,ofFerre pro nobis,quodfumfitexnp' bisjvt auferret ànobisjquodinuenitin nobis gt;nbsp;* cftjpeccata.

Et quid eft quod dicitur? Quod fcilîcet morteffl amp;nbsp;condemnationem peccatum quidem introHu-cere potuerit,gratia vero non illud vnicuin foluni abftulerit peccatum, fed ßc ea qux poftillu^^ iOquot; grcfla funt ? Ne enim illud.vt amp;■ quemadmoduni) quod pofuit, non videatur bonorum menfur«^ maiorum inferre, quam malorum intuliflent il» mala, peccatum videlicet Seniors: ne cum Adil' mum audis , vnicum illius tantum, quod iplf P*^'' mum commifit,auferri peccatum arbitreris, mul' torum deliótorum faóbm efte fublationemdit'f' Vnde hoc patet’ex eo videlicet quod poft iâmul* ta Se infinita peccata,fimul cum eo quod inPîquot;^^quot; difo commiflum eft, caufaeftgratiæ beneficio^u iuftitiam deuenit. Vbi veto iufticia eftneceflario fequitür omnino 8c vita fimul cum bonis innume-ris : quemaJmodum vbicunque peccatum fuent» morsquoquefubfequitur. Pluris enim eftiuftiw quam vita,quâdoquidem ipta radix eft vitæ.Qÿ®** ig;itur plura inuefta fint bona,Se non folumfubb' turn illud vnicum Adamipeccatum,fed 8crelique omnia,oftendit Apoftolus,dicens:Donum multis deliôHs in iuftitiam. VndeSe necelfirip«' mul comprobatum eft^mortçm quoque iadicif**s

C A P V T N O N V M. 405 '•julfani. Necefle vero fuerit, amp;: deinceps illud ’‘‘tuerejquandoquidem dixit alteriini illud prio-Wains effe. Et primum illud commemoraueratj “Wes.QnQfjijff, il vnius peccatum occidit omnes, magis vniiis etiarn gratia feruare poterit. ^f’nde oftenderat,quod non folum illud peccatu P^fgratiam efl:ablatum,fedvt reliqua omnia:ne-tantum peccata fint fublata,fed multo plus ^wagisj^;^;^^. Non enim folummodo tantum ’‘^ctpiinus ex gratia,quâtum ad fublationem pec-'•’tiopus habebamuSjfed multo pliis.Etenim vt à 1 P®naliberatifumus,amp; malitiam depofuimus o-’’’lenijregeneratique fumiis è fupernis,re(urrexi-vetere fepulto homine ,redempti fumus,fan-^wcatique amp;in adoptionem filiorumDei indu-®lumus : luftificati quoque, fratres faôlifu-^^jWhçredefque viiigeniti,imo Se eiufdem cum “w corporis, inque carnem illius cenfemur : amp;nbsp;î**5niadmodumcapiti corpus,ira illicoadiinati fu itaque omnia exuberantiam gratiævo-I '^uit Paulus,oftendens,quod non folum par vul-l'sti pharmacum acceperimustfed amp;nbsp;fanicatem,8c P’*lciiritudinem,honorem qiioque amp;nbsp;gloriam , âc I quot;’Puinma, dignitates natuvam noftram niultum j ''’nfcendentes.Erat autemvnumquodque iftorû I P«fe fufficiens ad diflbluendam mortem. Quum ' omnia fimul concurrere videantur, iâ deifi-*:^ps illius neque velligium aliquod,nequevmbta poterit apparere,eo qiiod omnino fit abolita /wi. ^^th.cap.io-Homtlta i4.1nterroga ipfum diabo-dicito : Vnde infanabile vulnus accepifti? Wde vires amififti?vndecaptus es? à quo detine-I tisü quo fugis? Nihil aliud refpondebit, quam,à I ^otpore(C;hrifti)crucifiKo.Per hoc,lHmulus ipfius wnftaélus eft:per hoc,caput contritum ; per hoc* principatus 2c poteftates eius coercitae funt.Spo-

'40S DE S A T ISF A C TI ONE lians enim,iiiqint Apoftolusjprincipatus amp;nbsp;potci liâtes traduxit, confidenter palam de illis trium-phans in femetipfo.lnterroga mortem, amp;nbsp;dicas: Vnde periit ftimulus tuus?vnde diflbluta eft vida lia tiiaJvnde incifi fiint nerui tui?amp; puer is amp;puel lis ridicula fada es,quç amp;i: tyrannis amp;iuftîs omnibus ante hac eras formidolofa;amp;r corpus hoc ho* xum omnium caufam cfle profuebitur.

Porto agnus Dei dicitur Chrifttis, fine quoi Deus acc.eperit mortem Chrifti pro noftra falute, line quod Deus tradiderit ilium pro nobis ad mor temjquemadmodum dicere folemus, facrificiuni hoc illius eftjhoc ell,ille facrificium hoc obtulit. Sic igitur amp;nbsp;Dominus dicitur agnus DeijCoquod Deus pater propter charitatem fuam erga nos, ilium dederit ad mortem. Non dixit autem, 03^ qbftulit peccatu:fed qui tollitdn prxfentbpecr^^^ noftra. Quotidie enim tollit peccata noftra, amp;nbsp;aliorum quiJem per baptifmum, alioruin autem per poenitentiam.Et agni quidem qui in veteri lege immolabantur,nullius peccatum omninoabo-lebant :hic auteni totius mundi peccatum tollit medio,amp; abolet.Quare autem non dixit peccata? fed peçcatumîforcaîîe quidem per hoc,quod dint peccatum,in genere dixit,0lt; de omnibus. Sicut çnim dicere folemus,defecit homo;hoc eft,omnii humarxitas a Deojita amp;nbsp;hoc loco dicens peccatum omnia peccata lignificauit.

Peccata tua maxima ftint amp;nbsp;nimium multa.Ne-^uaquam pro tot amp;nbsp;tancisjnec fi te excories,fuffi-lt;ies fatisfacere.

BonAHtrttnra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

imocandtßint^vt pro nobis apud Deum ol.ii^. Cenf./«wi: Orsttionem Do-^‘nicamfitndmMs fafElis,fol.zoi.^t in catechi-^tno Canif1j.F0l.81.82. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

EtfiiLi^o. Scriptura guident nußjHam docet ^‘»idcrum tnuo 'attonentiip-tarnen niMominus eJi ^gt;denda.,recipienda,amp;fernanda.

Dtusfilus inuocandus eit. *A[ec,,eiltttmme~ ^^tKirem aptid Matrem cœleilem habet Ecclf^ Cc.iilj.

Ego fuin, ego fum ipfe, qui deleo iniquitates tuas propter nie : amp;nbsp;peccatoruin tuorumnonre corda b O r.E fa. 43.

luftificati gratis per illius gratiani,per redemp-tionein,qua: eft in Chrifto i e s v, quem propofuk Dev s Reconciliatorem.Roma.y.

Vnus eft Mediator Dei He hominum homoChri flusl £ s V s . qui dédit femetipfum precium redemption is pro omnibusu.Timoth.î.

Si quis peccauerit, aduocatum habemus iesvm Cbriftuni iuftuni, propitiatorempropeccatisno-ftris,amp;non pro noftris tantum,fedetiamproto-« tins mundi.rîoan.i.

Ecce dedi te in lucem gentium. Ecce teftempo pulis dedi eum, ducem âé præceptorem in genti-bus.Efa.f^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Et eriintmihipopuIuSjSeegaeroeisDeuSiSe i ferunsmeus Dauid Rexfuper eos, Stpaftor vnus j érir omnium corum.Ezech.57. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

CAPVT DECIMVM. -'409 /^quemhabemus redemptionemper fangui-(P tills in remifsionem peccatoruni iuxta diui-’’.S'atiæ fux, gcc. Vt fummatim inftauraret o-(^'’per Chriftum5amp; qux in cœlo funt,amp; quæ in f/’peveundem j per qiiem amp;nbsp;in fortem afciti ’quot;‘s.Ephef.i.

igitur fratres habeamus libertatéadeun-p^lanéta per fanguinem Ie s v,eam viairijquam ’’itïiiii nobis recenteni acviuentem pervela-

, hoc eft, per carnem fiiam : cumque ha-lacerdotem magnum prxfeftum Domui /'■accedimus cum vero corde in certitudine Fi Heb.,0.

. enim pater nofter, amp;nbsp;Abrahâ nefciuit nos, ‘irael ignorauit nos. Til Domine pater nofter '‘■tniptor nofter,a feculo nomen tuum. Efa.65. ^onhabetiis Deos alienosin confpeftu meo: ‘quot;onfacies tibi fculptile, non fimilitudinemo-''quot;'tni, qux in cœlo funt fuper, amp;nbsp;quae in terra porfum, amp;nbsp;quae verfantur in aquis fub terra,non ’oorabis,ea Sc: no coles,Ego fum Dominus Deus quot;‘oSiDeusjemulator. Deut.j.

'^iil«e,quod ego fum folus,Sc no fit alius Deus P'ïtermeiego occidam, amp;nbsp;ego viuere facia,per-^'•tiam,amp; ego fanabo, amp;nbsp;no eft qui de manu mea pofsit eruere. Deut.ji.

Cui afsimilaftis me, aequaftis Sc: cóparaftis me, «feciftisfimilem, qui conuertitis aurum in fac-tulo.geargentum in ftatera ponderatis,códucen-^esartificem,vt faci at Deum,amp; procidunt Sc ado '■’■'t,portant ilium in humeris, geftantes amp;po-nentes in loco fuo,amp; ftabit ac de loco fuo no mo-•iebitur,amp;c.Efa.46.

Qnodfiduo exvobis confenferint fuper ter-M ,de omni re, quameumque petierint, fiet illis iipatremeo,quiincoelis eft. Matth.18. Luc.ii

Si non condemnat nos cor noftruin 3 fiduciam habemus erga Deum,amp; quicquid petietiniiis,ac-cipiemiis ab eo. i.loan.j.

At hic,quod idem maneat in atternum,perpetuum habet facerdotiumjvndeamp;faluosfaceread plenum poteft,qui per ipiùm adeuntDeunijieni-per villens ad hoc,vt interpeller pro ilIis.Hebr.7.

Non eft aliiid Nomen fiib cœlo datü inter ho-mines, in quo oporteat nos faluos fieri. Aâ-#-

In I E s V Domino noftrojîh quohabemus fi-duciam, amp;nbsp;acccfliim in confideutia per fideme-Jüs. Eph.j.

Adeamus ergo cum fiducia ad thronuragratiï eius,vt mifericordiam confequamur,amp; gratiâin-ueniamus in auxilio opportuno. Heb.4.

Per quem amp;nbsp;acceflum habemus perfidéin gra-tiam iftarn.in qua ftamus. Rom.y.

Quato melioris teftaméti mediator e.fljquod ii) nielioribusiàiicitum cil. Heb.g.o.

Ego Dominus Deus tuns ex terra Ægypti,^ Deum abfque me nefciesjSc faluator non eilpci^“ terme. Ofex.i;.

Scimus quod nulluni edfimiilachrum in man-tlo, éSc quod nullus Et Deus alius,niû vnus. i.Co-i-iji.8.

Scito ergohodicjSc cogitato in corde tua, quod-Dominus ipfeDeus eil in cœlo furfum,amp; I jn tem deoifuj22jamp;.nan.eü.a!ius. Deut.4. /

CAPVT DECIMVM. 411 .^dorabis Dominum Deum tuum,amp; illi foli fer '''s. Deut.iï.

Omnes gentes,quafcunque fecifti, venient, amp;nbsp;’’'gt;tabunttej8lt;: glorificabunt nomen tuü.Pfal.sj.

Adorate eum,qui cœlum amp;nbsp;terra,mare,amp; fon-*^ïquarum,amp;c. Apocal.14.

Oecidiyt atloiarem ante pedes Angeli,amp; dixic J'ihiiVidenefecer.isiConferuus tuus fum amp;c fra-tuorum habentium teftimoniuni 1 e s v; adora. Apoc.iji.amp;to.

Non diligamus vifibilia fpeólacula, ne ab ipfa J'quot;itateaberrando,amp; amando vmbras, in tene-f’sproiiciamur.Nonfit nobis religio fantafma-'“us noftris, melius eft enim qualecunque ve-^lïiiquam omne quod pro arbitrio fingi poteft.

fit nobis religio cultus hominû mortuorum, ^'*'’fipie vixerint,non fic habentur,vt tales quç-îj''’thonores,fad ilium a nobijs coli volunt, quo ''‘minante,laetantur merit! fui nos ejfe cóferuos. '’norandi.ergo funt, propter imitationem : non ’“tandi propter religionem. Set^uttur. Hoc e-j^’^ipfos optimos angeloi., amp;nbsp;excellentiffima 'iminifteria veile cred.amus, vt vnum cum i-

lt;:olamusDeum,cuius contemplationebea-' Jint.Neque enim amp;nbsp;nos videndo angelos bea-videndo veritatem, qua etiam i-Pdiligimus angelos,amp; his congratulamur.

Ncceis templa conftruimus. Nolunt enim fe fie honorari à nobiszquia nos ipfos,cum bonifiimiiS) templa fiimmi Dei nouerunt. Reèle itaqiie feribi-turjhominem ab angelo prohibitum,ne feadora-retzfed vnum Deum,fùb quo eircc,amp; illi coferuus. Apoc. 19. amp;nbsp;11. Inlohan-Tra^.i^cap-s- Hæcell religio ChriftianajVt colatur vnus Deus, amp;nbsp;non multi diizquia nô facit animam beatain, nifi vnus Detis.Participatione Dei fit beata,non participation e fandlæ animx fit beata infirma anima : nec participatione angeli fit beata fanéia animazfedfi quærit beata elfe infirma anima,quxrat vnde beata fit fanéta anima. Non enim beatus eflicieris ex angelo tu:fed vnde angelus beatus,indeamp;tu,Sec.

Magna eft fides tua.) Vides quomodo millier, quae indigna erat,ex aflidiiitate fafta eft dignaîvis difeere, quodetiam per nos ipfos orantes apud Deum plus efficimus,quam dû alii pro nobis orât? Clamauit hxc Se accefferunt difcipuli,dicunt: di‘ mitte earn,quia clamat poft nos. Et ad illos dixu, Non fum miflus, iiilî ad oues quae perierût doinus Ifrael.Quandoautem ipfamet acceffit, perfequot; uerauit,clamans,amp;: dicésiEtiam Domine, nam amp;nbsp;catelli edunt de menfa dominorum fuorum ; turn beneficium dédit,amp; ait, fiat tibi lîcut vis. Vides quomodo repulit,cum alii precarentur, vbivero ipfamet orans pro dono,clamauit,annuit.lllis quit,non fum milfus nilîad oues.Huic autem,Millier maf'na eft fides tua, fiat tibi licut vis.

Homil.eadem. Cæteru,non opus eft patronis apud Deum,neque multo difciirfu,vt blâdiare alii. Sed licetfoluslis,patronoquecareasSt per teipfuffl Deum preceris, omnino tarnen voti compos eris. Neque enim tam facile Deus annuit,cum alii pgt;y nofiis

CAP VT DECIM VM. 415 nobis orantjvt cum ipfimet oramusjetiamfi pluri-'quot;'smalis fimus pleni.

Solent pudorem tarnen paffi, iiegleóliDei mi-vti ex:ufatione, dicentes j per iftos polPe ire ’‘iDenm,ficutper comités peruenitur ad regem. ^gCjnunqiiid tarn demens eft al iqiiis, aut falutis *'®immemor,vt honorificentiam régis vendicet ^“mitiîcum de hac re ft qui etiam tradtare fuerint quot;'uenti,iure vt rei damnentur maieftatis.Et ifti fe quot;onputant reos,qui honorem nominis Dei defe-Wnt creaturæ,amp; relifto Domino conferiios ado-nnuquafifit aLquidplusjCiiiferuiaturDeoîNunc

•1 'liw ad regem per tribunos amp;nbsp;comités itiir, quia I ''onio eft vtique reXjamp; nelcit quibus debeat rem-P'''gt;licam credere. Ad Deum autem promeren-j ^quot;'quot;jquem vtique nihil latet(omhia enim mérita I quot;ouit ) luffragatore non eft opus, fed mente de-Idem,Mem- Mu.auerunt gloriam Dei . 'nfitnilitudinem hominum,vt forma corruptibi-quot;shominis Deus ab his vocetur : hoc eft iimula-'•quot;imhominiSjVt quos v'uos nomine donate non •quot;dentimortuorum imagines in gloriam Dei ra-Pbnt. (iuary:a hebetudo, quanta ftultitia, hos fe '’pientes appellate,adfuam damnationem, apud ^quot;osplus mortui poffunt quam viui,amp; mortui 'quot;ntpotiores viuis’Aviuo enim Deo recedenteSj quot;'ottuis fauent. IdemadColoß'.cap.i. Idcirco e-quot;'tnomnipotentia magnitudinis quanta fit Chri-quam infinita,ab initio declatauit, vt doce-'uinipfofolofpemponendam, quia ipfius func ’oiniaiSc quia nihil line ipfo poteft viuere,neque quot;'toeloneque in terra. Ante omnes enim eft; 8f

I ^quot;ntla in Ipfo conftant,quia in omnibus ipfe pri-1 ®^tUintenet.Vtfi quis alicui elemetorum,aut an-1 gdotuiruvel poteftatum deuotum fe debere effe 1 î’lW,euajçfofoiat. Se^njfK^-.ltaque hic vnus au-

îi; DE INVOCAt. SANCT. diendiis eft,amp; colendus, nec ad hune aeftimandus eft quifquam.Quia qui caput tenet,reliquam partem fubieèlam tenet. Nam qui fe fubieólis humiliât,totlis errat : quia non tenens capilt, truncus cil,ex quo totum corpus continetur ad vitam.

Mefitd illi in cœlellibus fedibus conllituti, îmmortales amp;nbsp;beati,qui creatoris fui participa-tione congaudent, /;uius æternitate firmi, ciiius veritate certi,cuius munere faniSi funt; quoniam nos mortales amp;nbsp;miferos, yt immortales beatique lïmus, mifericorditer diliguntmolunt nés fibi fa-crificarijfed ei,cuius amp;nbsp;ipfi nobircuinfacrificiiiirl fe nouerunt. Cumipfis enim fumusvna ciuitas Dei, cui inPfalmodicitur : Glorioladiélafunt de te ciuitas Dei.

Graüiter Inuehitur in eos,qui Mariam matrenl diuinis honoribus coluerunt, 8c ei Collyridem feu placentam obtulerunt,8f ih norrien eilis fieri celebrauerunt per mulieres,quod totiim impiun* elfe ac nefarium ait, alienum à prædicationeSpiritus fanéli ,8c addit : Totum hoc opus eft diabo-licum, 8c Spiritus immundi dodrina.Impleture-nim in his hoc,Deficient quidam a fana doftrina, attendentes fabulis 8c doClrinis Dxmoniotum.E-runt enim,inquit, Mortuis cultum diuinum praf-üantes, quemadmodum etiam inifrael coluerunt. Idem. Non conuenitcolere fanèlosvltn decorum , fed honorare iplorum Dominum.Cel-fetitaque error fedudorum. Neque enim DeuS eft Maria,neque de cœlo corpus habet. fequenti Citpite aduerfus Collyndtanos. Rniier virgo erat ipla virgo 8c honorata, fed non ad a ; orationem nobis data, fed ipfa adorazls eilm,qni

c A P V T D E c I M V M. ^i? •îx ipfa carne genitus eft,de cœlis vero ex finubiis paternis acceflît. Idem tbidem. Quæ vera fcri-ptura de hoc narrauit? Quis Prophetariim praece-pit hominem adorari,nediim mulierem? Sed ne-tlueHeliaSjiieque loannes^neque Thecla j neqiie i ^U'fquam fanétus adoratiir.Non enini dominabi-tw nobis antiqiiüs error, vt relinquamusviiien-teai, amp;nbsp;aJoremus ea quae ab ipfo faôta funt. Co-lueriintenim Se adorauerunt creaturam , prætçr ':reatorcm,8lt;: Ihiki faéti funt.Sir in honore Maria: Pater amp;nbsp;Filius amp;nbsp;Spiritus fanélus adoretur : Ma-! f*ain nemo adoret, non dico mulierem, imo nec ''Tum.Deo debe.ur hoc myfteriumjneque angeli '’P'unt talem glorificationcm.

. Nos non dicq ma'rtyrlim reliqiiias, fed nec fo-'■n quidem amp;nbsp;lunartijnon Angelos ,0011 Arch an-b'ksjnon Chériibimjnbn Seraphim,amp;■ omne no-quod nominatur in praefenti feculo amp;nbsp;in fu-

I ^'Ojcqlimus amp;nbsp;adoramus, ne feruiamus creatu-potiusquam creatorijqui eft benediétus in te-'a.Hotioramus autem reliquias Martyrum,vt '^'cuiusfunt martyres,adoremus.

^^^ama.Aduocatum habemus apud Pattern. Vi-teJ'?^^™^°^^'’^’’''^'^'’'^^''':^’^Numilitatem,cer-’'t^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magnus,qui de peélore Domi-

diuinitaté ruftauit.In prin iliet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erat apud Deum:

41« DE INVOCAT. SANCT. Patrem:fe4jSi quis peccaiierit, Aduocatuiujirt* quit,habemiis, non dixit,habetis, Nec mehabe-tis,dixit,nec ipljum Chriftum habetis dixir, fedamp; Chriftus pofuit,non fe,amp; Habemus dixit, non Hi betis.Maluif feponere in nu'.nero peccatorum,vt haberet aduocatum Chriftum, qiiam ponere fe-pro Chrifto aduocatum,amp;c. Idsm deltèeroarhi-trio.ltb-i Nonenim adcreaturam iubemurtende-ie}Vt efliciamurbeatijfed ad.ipl'um creatoietn.

Cum hxc omnia non ignoremus,pofthac licet peccatores fimus,amp;’ indigni in quos conferantur beneficia,licet foli fimus 8e interceflbribus carea mus,ne deficiamus orando, ne defpondeamusani mum,fcientes magnum apud Deuin patrociniuin efte per femetipfum magna alacritate ad Deum i-pfum contendere,8ec- [detn fierrul.iS.Demultere Chananlt;ta. Vide philofophicam muherisani-m3m,dicentis:Miferere mei. Non inquit, habeo confeientiam bonorii operum, necreilçvitïfi'Ju ciam,ad mifericordiam confugio.ad rranquillum portum peccantiû, ad mifericordiâ confugio, vbi ceflat indicium : ad mifericordiâ cófiigio, vbiin-effabilis falus eft. Die mihi mulier, quemadmo-dum aufa es,cumfis peccatrix 8e iniqua,accedere ad eum ? Ego,inquit,noui quid agam. Vide prüden tiam mulieris. Non rogat l3cobum,noii obfe-crat Ioh3nnem, neque pergit ad Petrum. neqiic intendit Apoftolorum Chorum, nô quaefiijit me-diatorem,fed pro omnibus illis pœnitentiam ac-cepit coniitem, quae aduocati locum i mpl eu it, ßc ad fummum fonte perrexit Proptere.i,inquit, defeendit, propterea carnem aflumpfit. Si homo faftus eftjvt amp;c ego audeam ei loqui.

Afliimptus eft in cœliim,fed vt Deus, Annutia-*'irprartate petitiones adorantium , ft in nomine ciusfecerint preces.Iam cui magis conuenitface-compotes votoriini fanótos,amp;: largiri quod pe-tunt, quam ei, qui folus natura amp;: vere eft neus?

Sanftss martyres neque Deos efte dictmus,ne« queadorare cófueuimusdaudamus autem eospo-tius fummis honoribus,quod pro veritate ftrenue cettauetint, amp;nbsp;fidei finceritatem leruauerint, ita

’ Vt8t fuam animamcontempferint, amp;nbsp;mortis ter-toribus valedicentes, praeualuerint in fummis pe-liculisitantaeque fuerint fortitudinis, quafi ftatuas fibi fus vitae excitaturi. Proinde non eft indignû, imoetLmneceffarium ,eos qui tam claris operi-tus gloriofi fupt perpetuis honorari laudibus.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R emtgiw in P^al.96.

1 Angelus adorandus eft. Quia legitur in Apocaly-Pfi'.cum quidam voluiifct adorare Angelum pro j quot;'iïaculis , quæ fecit, quod ipfe probibuilfet,ne 1 ’dotatetur, dicens , vide ne feceris, conferuus e-I quot;im tuus fum amp;nbsp;fratrum tuorum.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liba.cajf.'i:.

\ Nafi.effet mediator Paulus, elTent vtique amp;nbsp;ci-I ^ttitoapoftoli eius-.ac li multi mediatotes effent, I ’'ccipfil'aulo conftatet ratio, qua dixerat: vuns 1 *wnaOeus,vnus mediator Dei öc homiuum, ha* 1 'nocuatsiv s lusv s.

Quid eft dicereiSi fuerint in medio eius Noe,amp; Danieljäc Iäcob:id eft,fi tantæ fanôtitatis,tàntæ iu ftitiae, tantique meriti funt,quanti illi fueruntjiiö liberabunt Hlium , neque, amp;c Hxc idcitcojVtne-mo de merito vel incercefhone fanftorum cönfi-dat. Quia nifi eandem fidem, iuftitiam,veritateni teneat, quam illitenuerunt, per quam placiieriint Deojialuus effe non poterie.

Illi talibiis düs fuis amp;r templa xdificarunt,amp;to-tiiei'unt aras, amp;facerdotes inftituerunt,amp; üerifi-cia fecerunt. Nos autem martyribus noftris non templa ficut Düs , fed memorias,(îcuthominibiis morcuis,quorum apud Deum viuunt fpiricus, 6-bricamusmec ibi erigimusaltaria,in quibusfacn-ficemus martyribus, fed vni Deo amp;quot;inartyrumamp; noftro lacrificium immolamus,ad quodfacrificiu, ficut homines Déi,qui mundum in eiüSconfeffio-ne vicerunt, fuo loco amp;nbsp;ordine nominantur, nort tarnen 3facerdote,quifacrificat,inuocantur.

Etfi 8f ipfe nonnihil hæret in commiinierrore, tarnen perfpicue docet fanétorum mentionemia Ecclefia fieri,non vt inuocentur,fedpotius,vtnó inuocentur,nec Chrifto in honore æquentur.

Adorare alium prxter Pattern amp;nbsp;Filium amp;nbsp;Spi-ritumfandum,impietatis crimen eft.

fjantyuodfilitu Detfimptione Sucharifiia^ ^i'^lti veraßde eavtentthMy largiaturyappltcet\ ' *l^abenefietat lt;yutt traiit:,one[üt corpo-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ccnf.

^^7' *ayuiunf.SacramentiifliusprinM'^ effeilui non efl: remtffio peccacorurngrauto-more afiertur antmo.

i'”'St‘gt;iu tlli^ fimunttnxea infittMtonem ab Eni Paulo defirtptam. Tam certo ^'^ifliuifiuntpartictpafide nbsp;nbsp;efiicacia Spiriint

410 DE C OE N A DOMINI fanElii'^HATn i/tfe panem (jquot; vinum fumant, autem Chriflo vmiitury ceni/fmumremiffionitpic-(atoram ptgnui po^ident^^uantio^uicleM t ulla tjl eondernnutio tts lt;jutfunttn Chrtjh lefa.

Dicit Dominus iple,effeólum Sc vtilitatemEu-chariftixjelle remiliîonem peccatorum,quam do-nat cuilibet in (pecie , qui fide percipit cœnam. Accipite, inquk , amp;nbsp;coinedite : Hoceft corpus meum:quod pro vobis tradetur:Et, bibite exhoc omnes: Hic eft languis meus Noui Teftamenti, qui pro multis effundecur in remiffionem pecca-torum. Matth.1fi.Mar.i4.Luc.11.

Qui manducat carnem meam, amp;nbsp;bibit meum fanguinem,habet vitam æternam; 8c ego refufci-tabo eum in nouiffimo die. Caro mea vere eft ci-bus:amp; languis meus vere eft potus. Qui mandU' cat meam carnem,amp; bibit meum languiiiem ;in me manet Sc ego in illo. Ioan.fi.

Atnbrofius lib.^-de S acramenta,cap-s-Qui manducauerit hoc corpus, fiet ei remiflio peccatorum,6f non mouebitur in xternum.

Htero'nymus Itb n\.comrnent-in Ezechielem-Sanguis Chrifti eft preciofus,in quo redimimur in paflione Domini Saluatoris,cuius carnibus aliquot; mur,amp; cruore potamur.

Irerurn Ambrofim Ub-depœnitentia. capita j. iQuotîefcunque pçccsta donantur,corporis «us facfJiBÇû:

C A P V T V N D E c I M V M. 41»' fâctamentum fumimus,vt per fanguinem eius fiat peccatorum reiniffîo.

Chrjfo^omus in\-Corinth.cap.io-H omilia 14, Ipfa namqiie nienfa animae noftrx vis ell, nerui ’nentisjfiduciae vinculumjfiindamentuinjfpes, fa-'“s,liix, vita noftra.Si hinc hoc facrificio inuniti ■»igrabimusjmaximacum fiducia fanûum afcen-‘Içinus veftibulum,tanquam aureis qiiihufdam ve l^ibiisyndique conteéli. Et quid fiitura comme-'’''iro?Nam diim in'hac vita fumiis, vt terra nobis fit,facit hoc niyfterium.

■^ugufiifiHs Itb .i.cit peccatorum meritisicap.14, Præter Baptifmurn(ait) amp;c participationem Do-quot;quot;■licæ menfæ,non folum non ad regnum Dei,fed P^cadfalutena amp;nbsp;vitamæternam pofiequenquâ ’'ninum peruenire. £/ /lt;^.;.c4p.iî.Sanguis Chri-Mui ànobis in facramento fumitur, pro nobis “Ufas eft in remiffionem peccat«rum.

Nonfolnm Dominico corpore à vitiis munda-' '■bvirtutibusreplemurjfed etiam contra omne ™ecntionem fuftenta nmr.

Çûtpus amp;nbsp;fanguis Domini, funt noftrae recon-‘’«onisSacramenta, Sc vulnerum noftrorum ^'‘itamenta adedendum,bibendii,in fui cóme-_^^gt;onem faciendum difcipulis commendata.

Et fol.^oi.dicunt./wAtwftonf cœnt ‘Domtni-f£yAdatth,z6,Aday,A^.L»c, zz.peyttneye ntnai Laicoiifed ad Apciiolos nbsp;nbsp;eo^um fuccefforeSt kigt;(

tfi,ad jacerdotes. 1 llis nu/^uadttlu effexHocfattte, £tfol.z^lt;^.fcribHnt, adeo omnia nbsp;nbsp;nbsp;arbitrary

Etfol-z^^.'TemporibHj Chrifii é“ Apon:olo''i: fideleSy aiunt, laicot alteri u tantum fpeeietcem-mumcationem pereept/fie.

Etfol .z'è^.^oi.^o^.^^c. Q^uicunlt;pue fub vtnt’ ^uefitecte comrnuntcantfno»fitlum nonfiuélum a-ln^uem lalutis,autglortaf» ,fedpe^ditionem eter* Tiam,ac peepet nam reportant tgnommiem,

fioena Tiomtni ad omnes in Chrillum ce^eies, ^ut fe tpfosprobarepojfiunt,perttnet:dr diutminrit praceptt^ue e^ Laieoipanem t^v.num, fimbeU cerports fanguinit Chrilli,recipere debert.

Accipite,comedite,hoc eH corpus meum.Etac-cipiens calicem,gr3t:ias egitfSt dedic illisgt;dicens; Bibite ex boe omnes, bic eft fanguis meus noui Tellamenri qui pro muleis effunditiir inremiiSo-nem peccaroruui. Matrb.zC. Marc.i4- Lucai.

Ego enim accept à Domino,qiiod 8t rradidi vo bisjquod Dominas Iesv s,in qua noile cradeba- /

CAPVTVNDECIMVM. 4^ '^accepit paiiem,amp; gratias agens , fregit amp;nbsp;di-’‘■t;Accipite,amp; manducate,hoc eft corpus meum, Vpd pro vobistradetur.Similiter calice, poft-luamcœnauitjdicens.Hic calix nouum Teftamé-•'•nt eft in meo fanguine,hoc facite,quotiefcunqj l'il’itisjin meam commemorationem. i.Cor.ii.

Ibtdern. Quotiefcunque manducabitispanem ^Mc,amp; calicem bibetisjinortem.Domini annun-'’algt;itis,donec veniet.

Ihtdem. Itaqiie quicunque manducauerit pa-quot;snilninc, Scbiberit calicem Domini indigne, fsiiseritcorporis amp;nbsp;fanguinis d omini. Probet au '^leipfuin homo,amp; üc de pane edat, de calice °*bat.Nä qui edit amp;nbsp;bibit indigne, iudicium fibi •^’nducatamp;bibit. Paulus toti Ecclefiæ Corin, Wumjetiam Laicorum præcipit,vc digne pané “corpus Chrifti edant, Hi: vinum amp;nbsp;fanguinem «‘US bibant.

^bfqueconfufione amp;: dubio comede corpus» “bibe fanguinem , ßfaltem vitae defiderio te-, “ttis.

Sanguis Chrifti,qui à nobis iu, Sacramento fu-‘‘quot;‘ar, pro nobis effufus eft in remifftonem pec-I cstotum.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pd.Jiij.

Communionem fiib vtraque fpecie traditam ah Apoftolis, eciam Laicis fuo tempore exhibium fuitfe narrat.

Saneopertum panem 8t indiuiduumaperit(ve nerandus antiftes) in friifta concidens , St fin-giilarem calicem omnibus impartions, vnitatem fignanter mukiplicac, atque diftribuit, inque his confummat cœlefte myfterium.

Qnomodo docemus aut prouocamus eos in co-feffioiie nominis fanguinem 1'num fundere, fieb militaturisChrifti fanguine denegamus?Autquo-modo ad myfterij palmam idoneosfacimijs,finon eos ad bibendum prins in Ecclefia poculiim Do-minidnre commiinicaturos admittimus?

Sacerdotes qui Euchariftiæ feruiiint,amp; fanguinem Domini populis eius diuidunt, impieag“'’^ in legem Chrifti, putantes Euchariftiam impre-cantis facere verba,non vitam.

Valet ad tuitione corporis St animx,quod prx-cipimus ; quia caro Chrifti pro falute corporis,(à-guis vero pro anima noftra offertur,iicut præfigu-rauit Mofes.Caro,inquit,pro corpore veftroofier-tur,i'anguis pro anima. Sed tarnen fub vtraque fpecie fumitiir, quod ad vtrunque valet: quia fuh Vtraque fumitur ipfetotus Chriftus. Sedliin altera tantum fumeretur,ad alterius tantum, id eft,a-nimaevel corporis, non vtriufque pariter tuitio-nem valere ftgniftcaretur.

, ï'Jon ficut in vetere lege partem quidem facer-comedebat, partem vero populus : verum ^nibvs corpus vnum proponiturjamp; poculum ^'’ütn.Ea quæ funt Euchariftiæ communia funt o-inter facerdotem amp;nbsp;populum.

frangitur hoftia,dum fanguis de calice in ’’'’Weliumfunditunquid aliud quam Dominici 'orporis in cruce immolatio, eiufque fanguinis ' latere efFufio defignatur.

poft illa ieiunia^poft labores, poft humili-amp; contritionem t in nomine Chrifti iätan-3'*ani ad Chrifti calicem veniftis, amp;. ibi vos eftis *'!®enfa,Scin calice nobifcum vos eftis : fimul e-quot;'quot;’hocfumimus, fimul bibimus ,’quia fimul vi-''quot;aus.

^omperimus autem quod quidam fumpta tan-i’aaodo corporis facri portione, à calice facri ^'aotisabftineant : qui proculdubio (quoniä ne-'oqua fuperftitione docentur aftringi)aut inte-Samfacrum percipiät,aut ab integris arceantur. ^'adiiiifio vnius eiufdem myfterij fine grandi '■'•ægionon poteft prouenire.

liée fuperflue fumitur fub vtraque fpeciemam Pities panisadcarnem j amp;nbsp;fpecies viniadani-aaitefertur,cum vnum fit facramentum Ian-

DE COENA DOMINI, guinisjin quo eft fed es animx. lamqjfumiturfub vtraqiie fpecie , vt fignificetur, quod vtrunque Chriftus affumfitjcarnem amp;nbsp;animam;amp; quod tarn animaequam corporiparticipatio valeat. Vndefi fubvna tantum fpecie fumeretur,adtuitionem al-terius non valere fignificaretur.

Vbi veto folennibus adimpletis calicem Diai conus offerte prçfentibuscœpit,amp; accipientibus C'Xteris locus eius aduenit, faciem fuam inftinétu diuinae maieftatis auertere,os labiis obturantibus præmere , calicem recufare:prxftitit tame Diaconus,amp; reluólanti licet de facramento calicis in-fudit. IdemadCorneLumpap.epifi.i. Non iner-mes amp;nbsp;nudos relinquamus morientes, fedprote-étiope fanguinis amp;nbsp;corporis Chrifti muiiiamus.

Quid fit fanguis agni,non iam in audiendofed bibendo didiciftis:qui fanguis fupcr vtröquepo-ftem ponituv,quando non folum ore corporis,fed cp.iin ore cordis hauritur.

Dominica cœna omnibus debet effe comniu-n.is'.quia ille omnibus difcipulis qui aderât,æqua-l.iter tradidit lacramenta.

In concilio Toletano tertio conftitutum omncs Hifpaniarum,amp;’ Gallicx Ecclefiæ,omni fa-crificii tempore,ante cómunicationem corporis Chrifti amp;nbsp;fanguinis,ynanimiter data voce facra-tiffimum fidei recenfeant fymbolum, vt primiini populi,quamfidemteneaht,fateantur:amp;ficcord» fidepurificata,ad Chrifti corpus amp;nbsp;fanguineper-cipien-

O Imperator amp;nbsp;princeps conferuorum(inquit P'Anibrofius adTheodofinm ) vnus eft enim o-yinium Dominus,rex omnium amp;nbsp;creator.Quibus 'gitur oculis afpiciés communis Domini tem-plumïQuomodo manus extendes, de quibus ad-^Ucfanguis(nam feptem hominum mflia erat oc-^'läThefTalonicae iulTii Theodolii Imperatoris) “'Hat iniuftus?Quomodo huiufmodi minibus fu-quot;^•pies fanétum Dei corpus? temeritate ore ' ^opoculum Ihnguinis preciofi percipies? quado woreverborum tuorum tantus iniufte eft fan-S'ils effufusjamp;c.

Si qiiotiefcunque effunditur fanguis Chrifti,in ^^aiifsionem peçcatoriim effunditur : debeo me-l'iofemper accipere. Qui femperpecco ; debeo '?agt;per mediciriam accipere. Ibtdem, cap.in Cœ-

In CœnaDomini.à quibufdam perceptio E 1-wriftis negligitur, quæ in eadem die ab omni-911S fidel ibus ( exceptis his, quibus pro grauibus 'Hminibus inhibitum eft) percipienda fit. Eccle-iiifticus vfus demonftrat, cum etiam pœnitentes 'ademdie ad percipienda corporis amp;fanguinis bomini facramenta reconciljentur.

Adulteriniim eft , impium eft,facrilegqm eft, quodcunque humano furore inftituitur,vt difpo-itiodiiiina violetur.Procul ab huiufmodi hoini' ®gt;inicontagione difcedite, amp;nbsp;fermones eorû ve-iiticancer amp;nbsp;peftcm fugiendo vitate.

y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;III.

'Tlt;'imaria{infiutwit)inftttuttonù ratio eßiVtfir crifictum habcremus, t^hod Deo pain oßeraiai-F0l.504.Cenf.

nico Chrißi in morte ßtcrißcio pleut retott' ciliantu’' jide’es : pro reconcsbattone ptccato-rtim alttjutdpnterea ne^ueunt offerre.

Obfecro vos fratres permifericordiamDdi prxbeatis corda veftra hoftiam viuentemJan-élani,acceptam Deojtationalem cultum veftvuni. Rom.II.

' Veluti viui lapides ædificemini domus fpiri-tualis.facerdotium fanélum.ad offerendum fpiri-tuales hoftias,acceptabiles Deo per Ie s v mChrb ftiim. r.Petr.i

Chriftus pontifex futurorum bonorum, nô per fanguinem hircorumamp; vitulorum,fed perpro-prium fanguiné introiuit femel in famfta, sterna redemptione inuenta. Sanguis taurorum amp;nbsp;hircorum fanélificat ad carnis purificationem, quâto magis fanguis Chrifti, qui per Spiritum sternum obtulit feipfum immaculatum Deo, purgaWt confcieiquot;

CAPVT VNDECIMVM. 413 confcientiam veilrama mortuis operibus ad fer-iiiendiim Deo viuenti? Et ob id Noiii teftamenti conciliator eft,vt morte intercedente, ad redem-ptionem earuni pracuaricationum, qux fiierunc fub priori Teftamento,ii,qui vocati funt,promif-lionem accipiant hacreditatis aeternx. Non in ma-nifefta fanéta introiuit I e s v s , exemplaria vete-tum, led in ipfum coelum, vtappareat nunc in confpeftu Dei pro votis,non vt facpius offerat fe-iplum , quemadmodum pontifex ifigreditiir in bnéta fingulis annis per finguinem alienum. Nunc autem femel fub cofummationem feculo-tumad profligationem peccati, perimmolatio-nem fiii ipfius apparuit. Omnis facerdos affiftit (piotidie peragens,amp; eafdem faepius offercns ho-ftiasjquat nunquam polfunt auferre peccata. Hie Verovna pro peccatis viólima oblata , perpetuo fedetad dexteram Dei. Heb.y.

Quid dignum offeram Domino?Curuabo genii beo excelfo.Nunquid offeram ei holocauftoma-gt;a,amp;vitulosanniculos ? nunquid placari poteft dominus, aut in muleis millibus hircorumpin-1 ?uiiina?Nunquid dabo primogenitum meum pv» fcelcre meo, fruftum ventris mei pro peccato a-‘’'niçmeç?Indicabo tibi,c) homo,quidfit bonum, 1 quid Dominus requirat à te. Vtique tacere iu-I dicium, amp;nbsp;diligere mifericordiam , amp;nbsp;folicitum I ambulate cum Deo tuo. Mich.6.

1 Mifericordiam volo,amp; non facrificium. Mat.9. 1 Immola Deofacrificium laudis,redde altiffimo I Votatua. Etinuocame in die tribulationis , 8c I ciuanite,8c honotificabis me. Pfal.50.

QUjPniamfi voluilTes,facrificium dediffemivti-j que holocauftis non deletfaberis. Sqcrificiumi I beo,fpiiituscontribulatus,corcontritum,8c hu-I uuliatmu Dominus non defpiciet. Pfal.si.

Facere mifericordiam amp;nbsp;iiidiciuj magis placet Dominojqiiam viétimæ. Prou.ii.

Mifericordiam voluijSc non facrificiujSc fcien-tiain Dei plus quam haulocauftomata. Oles«.

Talis enim decebat,vt eflec nobis potifex^pius, innocensjimpollutus, fegregatus a peccatoribiis, Sc fublimior cœlis faélus-.cui non fit quotidie ne-ceflejquemadmodum illis pontificibus,priuspro fuis peccatis viôlimas offerte,deinde pro pecca-tis populi.Nam id fecit femel,cum feipfum obtu-lit. Lex enim homines conftituit facerdotes in-firmitatem habentes.Porro fermo iufiurandi, qui fupra Legem fiiit,filium conftituit in æternû ton-fummatum. Heb.7.

Sâétificati fumus per oblationem corporis 11-s V Chrifti femel peraólam:amp; omnis quidemfa-cerdos affiftit qnotidie facra peragens, amp;nbsp;eafdem fæpius offerens hoftias,quænunquam poffint au-ferrepeccata. Hic veto vna pro peccatis delata viÔl:ima,perpetuofeder ad dexteram Dei,id quod fupereft expeótansjdonec reddâtut inimici ipfiu^ fcabellum pedum eius;vnica enim oblationepef' feólos effecit in perpetuum eos,qui fenftificantur. Teftificatur autem nobis Sc ipfe Spiritus laucius: Nimirum cum praedixerit ; Hoe eft teftamenturn» quod condam erga illos poft dies illos,dicit Dominus , dans leges meas in corde illorumjamp;m mentibus illorum inferibam eas, Sc peccatorutn atque iniquitatum illorum non recordabor am-plius.Porro vbi horum remiffio, non eft amplius oblatto pro peccato. Hcbr.io.

Qnod irt onlni loco die it inceiifiim amp;nbsp;facrifi-^umofferri Deö j quid aliud fignificat,nifinon ^ierofolymis, nequedefinitó in hoc aut illo loco 'äiuturiim : fed in omni regione, amp;nbsp;in omnibus Scnn'bus,qiis quidem amp;nbsp;otationis incenfum, amp;: hctificium,qiiod mundum didü eft,non per cruo per pia? adiones fummo Deo effent obla-Iterneodemltbxap.iQ. Ab oriu lolis (dicit ‘^Ws)vfque ad occafum Nomen meum glorifica-quot;•meftin g'entibus,amp; in omni loco incenfum of-.'ttut noinini meo^Sc hoftia munda.Sacrificamus

I '§''gt;*r(additEufebius) Deo altifsimo facrificinm ’“«isdacriheamus Deo plenum amp;nbsp;odorem offe-' ''’'ffacrofandumfacrificium : facrificamus nouo quot;'“ft) fecundum Nouum T eftamentum, hoftiam

Et ß:atim. Igitur amp;■ facrificamus Sc ‘quot;ttndimiis,alias quidem memoriam magni illius quot;''f'ficij, fecundum ea , qux ab ipfa tradita funt, Meria celebrates,amp; gratiasDeo pro falute no-'äagentes,religiofofque hymnos amp;nbsp;orationes Masilliofferentesialias nos ipfostotos ei cou-'ftantes,eiufquepontifici,ipfi vtique Verbo,cor Ptteanimoque dicantes. Eadem amp;nbsp;plura lege eiufdem lib.j.de demonftratione Euangelica. '•quot;P-4-$-Iib.4.cap.ç.

öoniinum noftrum Ies v m Chriftum dedit pa-''nviftimamjpro falute nortra : quem vitülum propter hoftiam corporis immolati. Sa~ 8'aatuin autem vere dixit : quia pinguis amp;nbsp;opi-'n tantum eft, vt pro totius mundi falute fuf-^'ensfitadodore fuauitatis,amp; nitore immolatio ^5adDeummittere,amp; pro omnibus exorare, ƒ» -/^'f'y.Z'jF/mij.Noli igitur putare,Pantificem

eum audiens, quod femper pontificiali /ungatut officio. Semel quippe funftus eft pontificatii: deinde iam confidet. Ne putes eum furlumftare, amp;nbsp;miniftrum efle. Vndeoftendit, quia non dil-penfationis res faóla eft.Sicut enim feriiusfaiftus eft , ficSc pontifex amp;nbsp;minifter. Sed ftciit fer-uus faótus eft J non manfit feruus : fie amp;nbsp;minifter fadus,non manfit minifter.Non enim miniftrieft • federe, fedftare.Hoc ergo hicfignificat jmagni-tudinem facrificii,oftendens,quod fufficiat,quan-uis vnum efl’etjSc femel eftet oblatum: amp;nbsp;tantum præualuit, quantum omnia caetera non valebant. Ibidem. Non eft allud facrificium:vnum nospur-gauit: poft illud, ignis amp;■ gehenna. Etenim pro-ptereafurfum deorfum reuoluitjdicens: vnum facerdotem,vnum facrificiummequis piitansmul ta elfe, fiue timere delinquat. In Hehr- caf- lo-Homil.ii. Si Deus dimifit peccata per vnainho-ftiam , nec dum opus iam eftfecunda.

cap.’i-Serm.io. Multofiquidem plurajquamde-beamuSjChriftus pro nobis foluit ; tantoque plu' ra,quanto guttulam exiguam pelagus excellitim; menfum. InEphef cap.z.Serm.i. MorsChtilb inimicitiam interemit , vulnerauitac perdidir Non praecipit alii cuiqiiam hoc negotiimequefj' cere tantum,fed amp;nbsp;pari voluit.

Cum dicat Chriftus inEuangelio j Caromea cft,quam ego dabo pro mundi vita, dubitare pe-nitiis non debemus, quod pro toto mundofe ini-penderittqui plus dedit, quam totus mundiis va-Jebat.Sicut amp;nbsp;B.Ioannes Eiiangelifta teftaturtipf® eft enim propitiatio non folum pro peccatis nO; ftrisjfed amp;nbsp;pro totius mundi.

îratres vt à peccaco faiicniur, Chriftum cruci-nxutn intueamur. QnomoJo-qui intuebantur fer-pentemæneiim in defertojnon pcribant morïibus ferpentum:fic qui intuentur fide Chrifti mortem, bnantur morfibus peccatoriim.

Effufio pro iniuftis fanguinis iufii, tam potens fuit ad priuilegiumjta dmes ad pretium, vt fi vnU Ucrfitas captiuorum in redemptorem fuum credc-'«bnullum tyrannica vincula retinerent.

Vna nobis immolatio eft, non multæ , quando-lt;iuidemeft amp;nbsp;ille ( Chriftus ) femel oblatus.

Paffio tua Domine Ie s v vltimum eft refugiû, fingulareremedium.Deficiente fapientia, iuftitia quot;onfufficienteifanftitatis fiiccumbentibus meri-

j IdemSrrzw.ii,Quid tam efficax ad curandum con-' fcientiæ vulnera,nec non adpurgandam aciem mentis,quam Chrifti vulnerum fedula meditatio?

1 poftolus) quod femel oblatum tantum prçualuit, I lt;iuantum omnia facrificia legalia non valuerunt-1 Vnum enim fuit, amp;nbsp;femel oblatum : amp;nbsp;fufficit in I fempitetnum ad tollenda omnia peccata cre-1 ««ntium.

Hebräei autem in viólimis pecoriim.quas offer« ban: Deo,muleis amp;nbsp;variis modis,licut re tanta di-gnum erat, prophetiam celebrabaiit futurxvifti' ni«,qu3in Chriltus obtulit. Vnde iam Chriftïani peratti eiul'dem facrificij memoriam celebrant,la crofanófa oblationc amp;nbsp;participatione corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti. Idemittltb-de fide ad Petrum DtaconMn,cap.-ä.ln illis cavnalibus vióHmis, figu-ratio fuit corporis Chrifti,quam pro peccatis no-ftris ipl'e fine peccato fuerat oblaturus, Sc langui nis quem erat effufutus in remiffionem peccatoru noftrorum. In ipfo autem lacrificio,gratiaruni a-ótio ac commemoratio eft carnis Chrifti, qua pro nobis obtulit, amp;nbsp;fanguinis quem pro nobis ide® Deus etfudit. De quo beatus Paulus dicit in Aóf Apoll. Attendite vobis amp;nbsp;vniuerfo giegi, in quo vos Spiritus fandus pofuit Epifcopos,regere Ee-cleliam Dei,quani acquifiuit fanguine fuo. In ilbs ergo facriliciis quid nobis effet donâdum ,lîgura-te fignificabaturàn hoc autem facrilicio, quidno-bis iam donatumltt,euidenter ollenditur. In illis facrifteiis prænûtiabatur filius Dei pro iinpiis oc-cidendusuii hoc autem pro impiis annûtiatur oc-cifus,teftante Apoftolo.fJuiaChrillus,cum adtiuc inlirmi effemus fecundum tépus, pro impiis mot-tuus eft; amp;nbsp;quiacum inimicieffemiis,reconciliati fumus Deo per mortem Klij eius./^e»jcoz;wflt;r«-fihi/iytb-zQ.cap zi. Huiusfacrificij caro amp;fanguis ante aduentum Chrifti,per viôlimas fimilitudinû promittebacur:in pafiione Chrifti, per ipfain veri-tatem reddebatur : poft afcenlum Chriftb per l’a-cramentum memoriæ celebiatiir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

In Chrifto femel oblata eft hoftiaad faluteni fempiternam potens. Quid ergo nos?Nonnc per fingulos dies ofterimus ? Sed ad recordationem mortis eins.

Oblatio quæ tradica eftjvt offerretur promun-datis à lepra, Typus fuit panisEuchariftiæ, quern Dominus nofter iesvs christÿs facere iuflit mmemoriam , amp;nbsp;commemorationeni paflionis.

lU’mfubiit pro hominibus purgadis in anima ab omni vitio : vt fimul Euchariftômen,ld eft,gratias ’gïmus Deo jtum quod mundum condidit, cunt 'niuerfis qux inillo exiftunt, propter hominem: quot;*m quod libera Hit nos à vitio amp;: peccato ,in quo 'fsmus, amp;nbsp;perfeâa deftruétione deftruxit princi-poteftates, per eum qui palïîbilis faótus ^“lecundum iplîus confilium.

^iotgo amp;nbsp;ficerdotium,quod eft ex lege, finem ^‘:opit,amp; facerdos qui eft fecundum ordinem dchifedech,ob£ulit facrificium,amp; elfecit vt alia ’Ofificia non effent neceffaria:cur noui Teftamé-'hcetdos myfticamliturgiâ feufacrificiumper-Sunt? Sed darum eft iis qui funt in rebus diuinis f^diti, nos non aliud facrificium offerte,fed illi-'vniusamp;falutaris memoriâ peragere.Hoc enim ’“ispræcepit ipfe Dominus :Hoc facitein mea 'Kordationem : vt per figurarum contemplatio-earum quæ pro nobis fufceptæ funt perpef-j’oum recordemur,amp; in benefaétorem beneuo-“tiam co^feruemus , futurorum bonorum P’^otptioneni expeôlemus.

nanobis immolatio eft,non multx, quando-illg fçmçlQljljjyj. Eundem itaque Ee.ij.

DE COENA DOMINI femper offerimusjquin potius immolacionis illilis memoriam faciiTius,perinde ac fi effet hoc tempore inimolatiis. Quo circa confiât vtiqiie vnum éf-fe noftrum facrificiiim,legis vero multiplex jquo freqiientius offerebaturjVt plurimum amp;nbsp;multis prodeffecmoilrum vero vnicum efl gt;nbsp;amp;nbsp;1'emel ob-latum.

Semel immolatus efl in femetipfo Chrillus Sc tarnen quotidie immolaturinfacramento.Glofla: Immolatur,id efl, eius immolatio rcpræfentaturj 8c fit memoria paf'fionis Chrifli.

Q£ia quotidie labimur,quotidie Chrillus my-flice pro nobis immolatur;amp; paffio Chrifli in m,V flerio traditur.Gloffa:Chrifli immolatio fadla pro nobis in facramento corporis amp;nbsp;fiinguinis eius reprxfentatur.

Cœleflis panis, qui Chrifli caro efl,fiiomodo vocatur corpus Chrifli,cum res verafitfacramen-tum corporis Chrifli ; vocaturque ilia immolatio carnisquæfacerdotis manibusfit, Chriflipaflio, mors,crucifixio,non rei veritate, fed fignificance myflerio.

Optima quippe beneficiorum cuflosefl, ipfgt; memoria beneficiorum, amp;nbsp;perpétua gratiaruna confeffio.Propterea 8c reuerenda,ac falutaria ilia myfleria,quçin omni certe Ecclefip congregatio-ne ceIebramus,Euchariflia,id eP,gratiarum aóbf nominatur. Suntenim beneficiorum recordatio plurimorum,caputqueipfum diuæ ergi nos cha* ritat^oflendunt.

Dominus nofler Iesvs chri s tvs oflenditut rex nofler. Jpfe efl ctiaia ûcerdos nofler in ster-

CAPVT VNDECIMVM. 457 num fccûdum ordinem Melchil’edech, qui femet-■plum obtulit holocauftuni pro peccatis noftris: amp;nbsp;eins facrifïcij fiinilitudiiiem celebrandam , in fuæpaffionis memoriain cominendauit, vt illud quodMelchifedech obtulit Deo iam per totü or-lgt;tmterrarü Chriftiin Ecclefia videamus offerri.

Neqiie enim Chriftusjqui eft hoftia noftra, ite-niniimmolanduseft, pro peccatis noftris. Hoe fnim femel faófum eft , Sc 1’ecundo opus non eft; fedmagis quidem opus eft poft acceptam gratiain permanerein fide reóta, Scmundicia bonorunr operum.

Copiofe defcribit facriftcium NouiTertamétL Item, Rabanus lib.i.cap.31.de Inftitutionc Cle ’'‘Çorum.Remigius in 5$. Pial.amp;r innumeriPatres ’lij'.quorumteftimonia breuitatis caufa omitto.

Scribit,quod Deus per aduentum Chrifti fui o-®nem facrificioruin vfum fuftulerit, vno facrifi-cio omnia quæ anteafuerunt, complente ac perfi-i^itntejquod eft facriftcium Sc viótima Chrifti. Na 1’afchanoftrum immolatus eft Chriftus. Hæc Epi-phanius.

Mos, inquit, Apoftolorum fuitjVt ad Doniini-Umfolummodo orationem hoftiam confecrarét.

Sinautem gaudet neus honorari, cumnatura nullius indigeat^nonabs re nos oeum , precibus nonoramus, amp;nbsp;hoe lacriftcium optimum Sc fan-«iffimum cum iiiftitia emittimus , iuftifftmi ''uvbo eum honorantes , per quem accipimus uogmtionem, ea qua; didicimiis per eum glor.ft-«ntes. Eft ergo quod hic apud nos eft altare^ Ee.iij.

terreftris congregatio eorum , qui inciimbuM orationibusjqui veluti vnam vocem habenrcom-munem amp;■ viiam mentem.ff mox ait. Eft enim Ec clefiæfacrificiumjverbum quod à Tandis exhala-tur animiSjCum facrificium fimul aperiatur amp;nbsp;ton mes dco.Ec paulo polbait Arâ efle anima iiiftam-

£4 ijuifub titu^o prittexfu TraditisttutH clefiit(J{nntanit')obtrHdHt»r,lteet ex/îrtprura l»'0' bare non poffint,habefe tumen parem auUorMt’ amp;nbsp;eadem fide effie credenda,fient nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manifi'

fla habet tnficriptara tefi-tmonia.lAxc. illi Et in opcre Catrchiftico Cani(ij,fol.’î4''^^'

Item'.N»ncpofl tot conciliatnon efi dtfipt*'“’*' dum de tradtttontbus.fiedtmpUctter credendur»t^~ ne vllaprobatione,efuodfint vere eetmamfefie pugnent ctun fcriptara,.

CAPVT DVODECIMVM. 45'9 Itirij Canontcis veterts noiit teßtninentt cisntt-'gt;tniur:i!avtfur,diime»to ij/o ‘Praphetatum A-foßnloturnpror/its ntrarur ‘Dei Eccleßa»

Quare(ait Ies v s ad Pharifxos)amp; vos mandatum Dei tranfgredimini propter T raditionem ve-ftnm'Relinquentes enim mandatum Dei, tenetis ttaditiones hominum. Matth.15.Mar.7.

Ettltidem. Hypocritx(ait ad eofdc)bene pro-P^ttauitdevobisEl'aias dicens : populus hic la-’ih me honorât,corautem eoriim longe eft à me.

Obfecro vos fratres,vt côfideretis eos,qui dif-WiaSt offendicula contra doftrinam, quam vos “’(iiciftisfaciunt,amp;declinetisab illis. Nam qui ®'ufinodi funt,D omino lefii Chrifto non feruiiît, ‘'dluo ventri,amp;■ per aftentationem blandilo-Ittntiam decipiunt corda fimplicium. Romas'.

*^omino;nec addas quicquid,nec minuas.Deu. i. . Nequis vos iudicet aut in cibo,aut in potu,aut quot;t parte die! fefti,amp;c. Col.i.

ßonum eft gratia,ftabilire cor,non efcis , qux toiiprofuerunt iis,qui yerfati funt in illis. Heb.ij.

ïnEcclefiavolo quinque verba mente mea lo^ VtiVtSe alios inftituam potius,quam decern mi-'tiverborüinlingua.Si nefciero vim vocis, ero ei' lt;imloquitm barbar’,amp;qui loquitur apud me bar-

barus. Ergo quandoquidem feftatores fpirituum eftis, ad xdificationem Ecclefe quxritc vt excel-iatis.ï.Cor.i4-

Prctio empti eftis. Nolite fieri ferui honiinum, jd eft ferui doóirinarum humanariim. i. Corint.iiS»

Si quis diuerfam fequitur doftrinam,amp; non ac-tedit fanis ferinonibus Domini noftrilEs v Chri-ftijSfc.Cap.ii.

Appropinquaui't populusifteorefno» Sihbiis fuis gloridcatmCiCorautemeius longe eft à me, amp;nbsp;timuerunt me mandate fiominum,amp; doamp;inis, Ecce ego addam, vt admirationein faciain populo huic,miracuJo grandi 8c ftupêdo. Peribiteiifm fapientia a fapientibus eius, 8c inteJledusprude-tium eius abfcondetur.F.fi.z?.

Prophera qui habet fomnium,narrat fomnium, 8c qui habet fermonetn meum, loquatut fetmone meum vere ; quid paleis ad triticum, dicitDomi-nus?Nunquid non verba mea func quaJi ignis: di- 1 cit Doininus ï amp;c quafï malleus cnntereas Petram, 1 Hierçm.tt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

CAPVT DVODECIMVM. 441 VæfiliidefertoreSjVtfaceretis confilium,amp;■ nó ^’‘«iCjorcliremini telain,amp; non per Spirituin os nieum non interrogaftis. Propterea, cce ego ad Prophetas,ait Dominus , qui furan-'Uf verba nieajvnul'quilque a proximo fuo , amp;c. £13,30,

Omnis platitatio,quS non plantauit Pater meus ’•æleftisjeradicabitur. Matth.ij.

OniilTo præcepto Dei, tenetis conftitutiones quot;Oininiim, in vanum me colunt docentes doftri-’’äsamp;praeceptahoniinum: bene reiicitis prxce-Ptiini Deijvt conftitutionein veftram feruetis.

^tnonampliusfimus pueri,qui fluóluemus,amp;r '•'tciimferamur quouis vento dodrinx perverfu-'*5mbominum,per aftuti3m,qua vos adoriuntur, '’fimponant vobis. EpheC4.

Videte ne quis fit,qui vos depredetur per phi-‘''fophiam inanem,amp; deceptionem, iuxta confti-quot;itionemhominum,id eft iuxta elementa mundi, non iuxta Chriftum. Colof 1.

Qnam ob caufam redarguito illos feueriter, ''tlanifint in ftde,non attendentes fabulis ludai-’:gt;s,amp;prxceptishominum auerfantium verita* tem. Tit.i.

Qui vefcitur,Domino vefcitur,gratias enim a-gitDeoiSv qiii non vefcitur,Domino nó vefcitur, Ngiatias agit Deo. Rom n.

lW«H;Noiiifiquidem,8c perfuafum habeo,per bominumi e s v m, nihil efle commune per fe, nifieiquiexiftimat aliquid effe commune,illi comtiiune eft-.verum fi propter cibum frater tuus contriftatur, non iam fecundum charitatem am-bulas'.ne cibo tuo ilium perdas, pro quo Chriftus

niovtijiis eft. Ne vcftriim igitur boimm,hominuni maledicentix obnoxium fit. Non enim eft tegiiû Dei cibus amp;nbsp;potus:led iuflitia üc paXiamp;r gaiidium in Spiritu fanclo. Necibi caiifa deftriias opus Dei.Omnia quidem pura, fed malum eft homini. qui per offendiculum vefcitur. Bonum eft none dere carnem , neque bibere viniim,neqiie quic-quam , per quod frater tuus impingit, aut oticn-ditur, aut infirmâtur. Tu fidem habes,.apud temet iplum babe: Beatus qui non iudicat leipfunb, in eo,quod probat. At qui diiiidicat, li ederitjcon dcmnatus eft , quoniam non edit ex fide. Porto quicquid ex fide non eft,peccatum eft.

Atqui efca nos non commendat Deo ,-nequefi comedamus,aliquid nobis fupereft neque finon comedamus aliquid nobis deeft. Sed videte,ne quomodo facultas ifta veftra , offendiculo fit iis» qui’infirmati fiintjamp;c.Sic autem peccantes in fra-tres,amp; eorum confcientias vulnerantes infirmas» in Chriftum peccatis,quapropter fi efca offendit fratrem » baud quaquam vefcar carnibus in æter-num,ne fratri meofim offendicuIo.i.Cor.8.

Quod intrat in qs, non coinquinat homine;ftd hoc,quod procedit ex ore,coinquinat bonjioem. Matth.15.Mar.7.

Omne, quod in macello venditur, édité, nihil interrogantes propter confcientiam,amp;c. Domi-nifiquidem eft terra amp;nbsp;plenitudo eius. Quodfi vocat vos quis jnfidelium,8f vultis ire, quicquid apponitur yobis édité, nihil interrogates propter cojifcientiam,amp;c. Porro confcientiam dico non tuam,fed illius alterius. Curlibertasmeaiudica-tur ab alia confcientia, quod ego cum gratia pet-cipioîcurob id mihi male dicitur, pro quo ego ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gratias

CAPVT DVODECIMVM. 445 pstiasaga? Siue igitur editis , fiue bibitis.,fiue quid facitïsjin gloriam Dei facite.Tales eftotCjVt lullunapræbeatis offendiciilumjnequeludæisjne-

Hic autem iiidicat,diem ad diein conferens,il« Ifîutem idem iudicac, de quouis die ; vnicuiqiie mens fatisfaciatjqui curat diem,Domino cu-Ut. Rona.'4.

Surge Petre,occide amp;nbsp;mandiica.Ait aiitem Pe-Uus,abfit Domine; quia nunquam manducaui o-quot;wecomune. Quod Deus purificauit, tu ne com-I’lune dixetis. Aft.u.

, Omnia munda mundis.Coinquinatis autem amp;nbsp;quot;iMelibiis nihil eft mundum:fediniquinata més *onimamp; confcientia. Tit.i.

Confide primum librum Samuelis Prophetae, ^“eRegum,amp; vide infignem hiftoriam de Saulo ''gelfrael,addente ad verbum Dei.Quamobrem ''gno fuo,amp; diademate deftituebatur, amp;nbsp;Dauid ’Domin.0 ini regem vngebatur per Samuele Pro-Pl’^am. t.Reg.i$.

Cullodite igitur amp;nbsp;facite qux praecepit Domir quot;’IS Deus vobismon decl'mabitis ad dextera, ne-ad fmiftram,fed per viam quam prçcepit Do-

fperâtibus in fe-Ne addas qiiicquain verbis ilIiuS amp;nbsp;arguarisjiniieniarifqiie mendax. Prou.jo.

Hic eft Filins meus dileâusjn quo mihi bene complacituin eft,hune audite. Mat.j.

Audite vocem meam,amp;c. amp;nbsp;ambulate in v«, quain mandaui vobis,vt bene fit vobis. Hier.?-Ne fitis ficut patres veftri:ad nos clamabat Pro phetæ priores, dicentes,amp;c. Zach.r-

In præceptis patrum veftrorum nolite incede-re,nec iudici.a eoruni euftodiatis. i.Ezech.îo.

Ibidem. Nolite fieri ficut patres veüri St fti-(tes J qui receirerunt à Domino Deo patrum fiio-rnm.

Vfijue in prælentem diein moré feqiiuntur in-tiquiimjnon riment Dominum,neque cuïlodiunt caquot;remonias,3tque iiidici3,amp;t Iegem,amp;: mâdituirb quod prxceperat Dominus dliis Iacob,quemco- j 1 };nominaiiitirrael,amp;c.

Ibidem. Illi veto non aiidierunt,iediuxtaco-fuetudinem ûiampridinam perpetrabant. Fuerût jgitiir genres iHx timentes Dominum,fed nihilo^ minus Se idolis fuis ieruientes.

Doceatis filios Ifrael omnia légitima mea,qax locutus fum ad eos per manum Mod. Leu.io.

CAPVT DVODECIMVM. 447 Si mortui eftis ciim Chrifto ab elementis huius ®quot;indi,quid adhuc tanquam viuentes mundo dif-tttnitis ? ne tetigeritis, neque guftaiieritis, quae fiint omnia in interitu ipfo vfii, (ecundmn prxce-pta,amp; doélrinas hominiinbquæfunt rationéqui-^cmhabc^rjafapientizin fuperftitione 8c humi-non ad parcendum corpori in honore a-ad Gituritatem carnis. Col.i.

Alligant onera grauia,amp; importabilia 3 amp;■ im-ponunt in hunieros hominuin : digito autem fuo quot;olunt ea mouere. Matth.13.

Spiritus manifefte dicit , qiiodin nouiffimis temporibus difcedent quidam à fide,attendentes Ipiritibus erroris Sc doólrinis Dæmoniorum, in h'pocrifiloquentiummendacium 3 amp;nbsp;cauteria-'’ni habentium confcientiam fuam 3 prohiben-^gt;U!iiniibere,abftinere à cibis3 quos Deus creauit ’'ipsrcipienduin cum gratiarum aftione 3 fideli— bis,qui cognouerunt veritatem. Quia ’tnnis creatura Dei bona eft 3 amp;nbsp;nihil reiicien-3 quodcum gratiarum aélione percipitur, *'Timot.4.

Qnære plura in cap.i.de S.Scripturas antitheto '■’ie rraditionibus.ltem cap.d.antithet. i. amp;nbsp;cap. bantith.i.

ApoftoliEuangeliuni præconiauerun 13 poftcä '’Woper Dei voluntatem inScripturis nobis tra-®Werunt 3 fundamentum Sc columnam fidei no-‘hï futuruna. Itemüb-s- Oportet confugere ad bccltfiain amp;nbsp;eius finit educari 3 8c dominicis fcri-PtWis enutriri.Plantatus eft Ecclefiæ paradilus in w mundo. De omni ligno paradifi efcas man-

DE T R A D IT I o N IB V s. ducàbis,inquit fp ir it us Dei:hoc eftjde omni Scti-ptura dominica manducate.

Tryphodicit luftinum femper Scripcurishæ-rere,quo incedat tutior. 1 u^brmspaulopoÜ non fequot homines aUt doéhinas humanas, led Deum amp;nbsp;quæ ille docnit.Antea dixerat, optarim eandem mentem amp;nbsp;cæteris,ne a feruatoris verbis difcederent.

Necefie nobis ell Scripturas Sanilas in teftimo-* nitim vocaretfenfus quippe nollri amp;nbsp;enarrationes line his teftibus non habent fidem.

Aufer hœreticis quæ cum Ethnicis fapiunt, vt de fcripturis folis quaclliones fuas fillant amp;nbsp;llare nonpoterunt. Etdeprafcript. Nobis curiolitate opus non ell poil Chrillum Iefum_,nec inqiiifitio-ne poil Euangelium.Cum credimus nihil defide-ramus vitra credere:hoc enim primum cretlimus non efle quod vitra credere debeamiis. Etadu-Ef ermo^enem,doce3Z Hcrmogenes Scriptum efle: fi non ell Scriptum,timeat væ illud,adiicientibus aut detrahentibus deftinatum.

Sufficiunt fanitac amp;nbsp;diuinitus infpiratx Serb pturæ ad veritatis iudicationem.

Non omnia quae fecit Dominus fcriptafunt,fed quae fcribentes putauerunt fufficere tam admores quam ad dogmata.

CAPVT DVODECIMVM. 447. pturis ditcemuS'. I)è SanEl-ador.Spifitu- Si luiseorum, qili dicttntur habere fpiritiim fangum,dicat aliquid ex feipfo , non ex Eiiange-iiis,ne crédité.Manes dicit quod Sol amp;nbsp;Luna opi-fitcsfunt j vbilegifti haec? Exqiiónon legit hxc faipta,fcda feiplo loquitur^manifeftum eft quod non habet fpiritum fanótum. In Matth.hom.^9. Qni funt in Chriftianitate conférant fe ad Scri-ptiiras, quia nulla alia probatio poterit efle vere Chriftianitatis quam Scripturae diuinæ.

Manifcftiffimum infidelitatis argumentum, fi-gnumqiie fuperbix certiflimum , fi quis eorum lt;iua; fcripta funt aliquid velit reiicere, aut eorum Sna: non fcripta funt aliquid introducere, cum hominus nofter dicat ; Oues meat vocem meam ’nJinnt, alienum autem non fequuntur. Item. Apoftolusfumpto ab hominibus exempla(Galat. !•) vehementiflime interdicit ne quid eorum quae wdininis literis habentur,deleaturjautCquod ab-fe)addatnr.In moralib.reg.ys.

Qnidquid vel dicimus,vel facimus,id teftimo-nio ditiinarum literarum confirmari debet. Et ’■'^•80. Si omne quod ex fide non eft, peccatum eftjfides autem ex auditu , auditus autem per verbum Dei;fine dubio,cum quicquid extra diuinam Sctipturam fit,ex fide non fit, id peccatum eft. Ee IfiiQ' Stemus arbitratu infpiratæ à Deo Scripture,amp; apud quos inueniuntur dogmata diuinis oraculis confona , illis omnis veritatis adiudice-tur fententia. Etmresbreitior.tnterr.i. Eorum ^uxapudnosinvfu funt,tarn verborumquam re-tnm,alia dillinóte funt tradita in Scripturis, a-liapratermifla. Scripta nulio modo omittenda flint; de iis autem quæ prjEtermifla funt, regulam h.abemusàPaulotraditamtomnia mihi Ucent,fed noa omnia expediunt.

Ecclefia Chrifti in toco orbe Ecclelîas poffidesj fpiritus vnitate coniunóla eft, amp;nbsp;habet vrbes Legis,Prophetarum,Euâgelii Se Apoftolorum. Non eft egrefla de finibus fuis,id eft de Scripturis San-ftis. Etin Agg-cap.i. Quae ablque aiithoritate teftimoniis Scripturarum quafi traditioneA-poftolica fponte confugiunt , percutit gladius Dei. Etin Mat cap.-Ly. Quod de Scripturis au-thoritatem non habet, eadem facilitate conte-mnitur qua probatur.

Nec ego Nicaenum, nec tu debes Ariminenfe tanquam praeiudicatnrus proferre Concilium:nec egohuius authoritate,nec tu illius detineris Sen pturarum authoritatibus : res cum re, caufactim caufa, ratio cum ratione concerter. Et contra Cre[coniumjibr-z. Canon Ecclefiafticus conftitu-tus eft ad quern Prophetarum amp;nbsp;ApoftolorumIf bri pertinent, fecundum quosde exterislitens vel fidelium vel infidelium iudicemus. tra EaufliirnManich-lib.^.cap.^i. Dominus nihil credi voluit aduerfus confirmatam Scripturarum authoritatem. E.t de bap- contra Donarifi-Afferamus diuinam ftateram de Scripturis ßnwJS, amp;nbsp;in illis quid fit grauius appendamus.

Vt arbor plantata fecus äecurfus aquarum jUC anima irrigata diuina Scriptura maturuin ftu0tum,fidem orthodoxam. Ethb-'.-cap-^- ' óla quç tradita funt per legem,perProphetas,pw Euangeliftas amp;nbsp;Apoftolos,fufcipimus, cognoft'quot; mus,veneramur,nihil vitra ilia perquirentes.

Ctrcum^rimm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;68,) flanioi^

enim Ikrntu nefcij,rjuantum (\ceront Accrtne-»d lints fnluinari^ procejjijle. Teftumiir, his ^‘feojûmit nos inuoc/nre ßn^orum prajidta, vt no~

Leum(uis orationtbus opem ^ranc.LH~ I ’’“’’O tllis accendimW', vttjui du m vtu erentyvirtn-1 'di^i^ßrunttnobts cjuoijne apud ‘Zgt;enm prectbusy t fidtt lumen chartratis tgncm impetrent. 1 ^if)l,6‘^.Htfionas trnaginnm honoro,(^palam 1

^rfil.66. Concilium vult pari honore Chrißi 1 ’’»‘i^inem, tum ßcrts Euangeliorum libris ado~ I ''^^dam effe.Hac iUt.Wie etiam opus catcchi-* I ft'curnCanifij, fol.^-.Se ioi.iox.103,104.105. 1

fid viua pradtcarione/ùi rerbt vult erudiri.7lt;^^-Ia ratione eßn^i debat ampeteiltpfiw matejkis-CreAturat auternetfiexprtmere tputdem lKet,vc tat tAtnen ßcM eAiwm imAgtn^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;htthefit

Non facies tibi fculptile, neque omnem ßmili-tiidinem^qiix eft iub cœlo:non adorabis ea amp;nbsp;nó coles.Exod.îo.

Non eft idolum in Iacob J nee videtur Ämula-chfuin in Iftael,Dominus Deus cum eo eft. Nü.ij-

Cane ne quado obliuifcaris paifti DominiDei tui,amp; facias tibi fculptam fimilitudinem. Deut.^-

Non habebisDeos alienos in confpeftumeo. Non facies tibi fculptile, nec liniilicudinéni o-mnium,quæ in cœlo funt.Deut.j.

• Cap./. Aras eorum fubuercice 8e confringiK, lucofqiie fticcidite, amp;nbsp;fculptilia comburite populusftindus es oomino.

Cap.ii.Subuertite omnia locajin quitus colue-runt Gentes »eosfuos fuper montes excellos, St fuper omneligniim frondofiim. Diflipacearas eo-rum,8e confringite {lacuas,amp;: idola commiauite, difperdite nomina eorum de locis Ulis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Cap.z/.M iIediâias qui facit fculptile Scconßi-tile,abo,ninationem Domini, opus manuum ar(gt;-ficum,ponitque iJludin abfeondito, derefpoode-bitonjnispopulus^Amen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

Feck Afa reftum in confpeófu Domini, amp;nbsp;ab-ftulitoranes effœminatos de terra , vniuerfas forties idolorum purgauit. Egreifus eft fub Ezechi* omnis populus,amp; fregerut fimulachra. lofias poft pœnitentiam demolkus eft omnia idola, qiix fe-cerat.i.Pâr.15. 3-Reg'i5-Par.5i.

Contrinit quoqueomnia fimulachra , amp;nbsp;vni-« Uerfa Iculptilia in regno.i.Par.}4.

Cnifimilemfeciftis Deum,autquam imagine ponetis ei. Nunquid fculptile conttabit faber,auc stirifexaurofigurabit illud,amp;:c.Eta.40.

Et 41. Confundantur confufione,qui confidunc in fculptile. Ego Dominus, glóriam meam alteri 1 non ilabo,amp; laudem meam fculptilibus.

' Omnia fculptilia eius concidentUr, amp;nbsp;omnes metcedes eins comburentur igni, amp;: omnia idola ^ins peribunt in perditione.Mich.i.

C.^.ln die ilia petite faciam Iculptilia tua amp;nbsp;fta-^3s de medio tui,amp; non adorabis vitra opus ma-nuumtuatum.

Qu'sconfenfus templo Dei cum idolis?i.Cor.fi. Conuerlieftis ad Deumàfimulachris.i.Thef.i. Cuftodite VOS à fimulachris.i.loan.5.

( Indie ilia abiiciet vir idola argenti fui,amp; idola ^'itifui, qux fecerunt vobis manus veftrae in pec-'’^'im.Efa.,!.

Eion hoc fcitis,quod omnis fcortator , autim-n'H kclE fimulachrorum cultor, i ''m* - '^’treditatem in regno DekEph.s. Col.^. 1 tp funt opera carnis,qux funt ha:c,aduV-1 . ^^'quot;’ijfwitaûodmmuditiajlafciuia , fimulachro-îf-ij-

lum cultus,veneficiiitn,immûditiæ, æmulationeS) iræ,inuidix,fedæjcæâes , ebrietates, comelTatio-nes, amp;nbsp;his fiiTiilia,quod qui talia agunt,regni Del hæredes non erunt. Gal.ç.

Neque fimulachrorum fîti's cultores, fîcut quidam illorum,quemadiTioduiTi fcriptum eft : fedit populus,vt ederet amp;nbsp;biberet, amp;c lurrexerunt ad ludendum. i.Cor.io.

Si qiiis,cum frater appellctur, fiierit fcortatoo aut auarus,aut fimulachrorum culcor, aut conui-ciator,aur ebriofus,aut rapax,cum eiuTmodi ne ci bum quidem capiatis. i.Cor.f.

Non vidiftis aliquam fimilitudinem in die qua locutus eft vobis Dominus in Horcb de medio ignis,ne fortedecepti faciatis vobis fculptam fi-militudinem,aut imaginem mafciilivel fœminïi fimilitudinem omnium iumentorum qüat funt per terram vel auium fub cœlo volantium ,atque reptilium quç mouentur in terra,fiue pifcium que lui) terra moranturin aquis:ne forte leuatisocu-Jis ad cœlum,videas Solem amp;Lunâ, omnia cœli,amp; errore deceptusadoresea amp;nbsp;colas, qui creauir Dominus Deus tuns in minifterium cun-étis gentibus qux fub cœlo funt. Deut.a.

J few. Caue nequando obliuifcaris paéli Domi-ni Dei tui.quod pepigit tecum,amp; fadas tibi fculptam limilitudinem eorum qua? fieri Dominus I prohibuit;qiiia Dominus oeustuus ignisconfu- ƒ menseftjDeusæmulator. Sigenueritis ßliosac ƒ nepotes,amp;: morati fiieritis in tetra, deceptique fe / ceritis vohis aliquam /imilirudinem,patritesma- / Jum cotam Domino oeo veftrojvteuin ad itacun- / diamprouocetis, relies inuoco hodiecœlum amp;nbsp;I terram,ciro peritiiros vos elfe de tetra, quam tra- / Uto lordane poffelfuri efiis: non habitabitis inea / iongotempore^leddelebitvos Dominas, acque i dllpep ƒ

Cap. decimvmtertivm. 4» J'lpetget in omnes genres,amp; remanebitis pauci ‘’’quot;îtionibus ad quas vos duóluriis eft nominus, “'I'leferuietis diis quihoininum mannfabrica-ligno amp;nbsp;lapidi, qui non vident, nec au-’quot;int,nec comedunt,nec odorantur.

. diflipauit excelfa contriuit ftatuas , amp;nbsp;quot;'^’^idit lucos, confregitque ferpentem æneumj luem fecerat Mofes,fiquidem vfque ad illud tem-Pisfilij Ifrael adolebant ei incenfuni, vocauitque ’''quot;neneius Nohuftan.4.Regum i8.

. ^^dedittus hoi-no,qui facit fculptile amp;nbsp;conflati-^I’bominationem oomini, opus manuum artifi-'i*®)ponetque illud in abfcondito ; amp;refponde-'tomnis popidus,amp; dieet,Amen. Deut.x/. ^'tnulachra illorum funt argentum amp;nbsp;aurum, ®pera manuum hominum. Os habent,amp; non lo-Vuntutjoculos habentjfed non vident, aures ha-“^itjfed no audiunt.nares habent, fed non odo-’’’’bnianushabent,fed non palpant:pedes habet, 'dnon ambulant,non meditantur in gutture fuo^ ^'®iles hominum funt qui faciunt ea, amp;nbsp;omnes I'liconfidunt in eis. Plal.it$.

Plaftæ idoli omnes nihil funt, amp;nbsp;amantiffima non proderunt eis : ipfi funt teftes eorura» 11*15 non vident,neque intelligunt vt confundan-quot;inQuis formauit d eum,amp; fculptile conflauit ad vtile’Ecce omnes participes eius confunde-*i*t:fabri enim funt ex hominibus. Conueniunt 'Ulmomnes ftabunt pauebunt, amp;nbsp;confundetur *®uLFaber ferrarius lim.a operatus eft in priinis, *inmalleis formauit illud,amp; operatus eft in bra-'niofortitudinis fuç.Efuriet amp;nbsp;deficiet,non bibet ’1i*5m,amp; lalceflet. Artifex lignarius extendit nor ®3m,formauit illud in runcina , fecit illud in an-S“l3tibus,amp; incircino tornauit illud,amp; fecit ima fwemviri quafi fpeciofumhominem, habitâtem

in domo. Succidit cedras, tulic ilicem, quercun^ quæ fteterat inter ligna fakus. Plantauit pinuiii quam pluuianutriuit, amp;■ fafta eft hominibusin fociim.Sumpfit ex eis,amp;: calefaélus eft amp;nbsp;fuccen-dit amp;nbsp;coxit panes:De aliquo autem operatus eft D eiim,amp; adorauit ; fecit fculptile 8^ curiiatus eft ante illud.Medium eius combuffit igni,amp; de medio eius carnes coxit amp;■ comedit,coxit pulmentüj 8c fatiiratus eft amp;nbsp;calefadus eft,amp; dixit :Vah,ca-lefaftusfum,vidi focum. Reliquum autem eiuSj ceii fecit Sc fculptile fibi.Curuatur ante illud,amp; adorat illud,amp; obfecrat,dicens : libera me, quii neus meus es tu.Nefcierunt, neque intellexerüt. Obliti enim funt ne videant oculi eorum, nbsp;nbsp;nf

ïntelligant in corde fuo. Non recogitant in mente fua,neque cognofcunt,neque fentiunt,vt dicaq: Medietatem eius combuffi igni,amp; coxifuper car* bones eius panes,amp;coxi carnes amp;nbsp;comedi, amp;de . reliquo'eius idolum faciam, ante truncum lign,* procidam,pars eius cinis eft. Cor infpiciens ado-rabit illud,amp; non liberabit animam ftiam,neque dieet forte mendacium eft indextia mea. Efa.44'

Cui aflimilaftis me,amp; adacquaftismCj^coinpa raftis me,amp; feciftis fimilemï Qui confettis aiirum de facculo amp;• argentum in ftatera ponderatis,con-ducentes artificem vt faciat Deum, amp;procidunt amp;nbsp;adorant , portant ilium in humeris geftantesj amp;nbsp;portantes in loco fuo ftabit,amp; de loco fuo non rnouebitur.Sed amp;nbsp;cum clamauerint ad eum,, noji audiet,de tribulatione non laluabit eos.

Quia lignum de faltu prxeidit ppus manusar-tificis in afeiarargertto amp;nbsp;auro decorauit illu uis amp;nbsp;malleis compégit,vt non dlifoluatur. n 1 militudinem palinç fabricatalunt 8c nonloquen tur:portata tollcntur# quia jncedere non

CAP. DECIMVMTERTIVM. 45:^ Mite ergo timere ea,qiiia nee male poflunt face-‘‘^«necbene. Hier.io.

Doélrina vanitatis eoriim lignum eft, ’'Çentum inuolutum de Tharfis affertur, auriim Ophir,opus artificisjamp; manusxrarij, hyacin-purpura indumentum eorum. Ibidem item'. Confufus eft artifex omnis in fculptili, quoniatn «film eft quod conflauit, amp;e: non eft fpiritus in ^'s^VanafuntiSr opus lifu dignum In tempore vi dationis fuæ peribunt. Ibidem.

«fa-ti. Stultus fadtus eft omnis homo à feientia. ^ontufuseft omnis conflator in fculptili:quia mé j’^eftconflatio eius,nec eft fpiritus in e is ; vana '•at opera Ar rifu digna, in tempore vifitationis ''•æperibiinc.

Confundantur, qui gloriantur in fimulachri» ‘quot;isSfc.Quianonfunt adoranda fimulachra. Nec angelus adorandus eft.

Si opera manuumDei non funt adoranda amp;ca Mda,quanto magis opera manuu hominum ado-•anda 8e colenda non liint prorfus,nec in honore 'erum,quorum fimilitudines elTedieuntur.fryZ^-tneadem APologia.Ciwà te ad falfas imagines uumilias 8e inclinas’quid ad inepta fimulachra,amp;■ I’gmenta terrena captiua corpus incuruas?reótum •eûeusfecitjamp;rcumcseteraanimalia prona amp;nbsp;ad 'Warn litu vergente depreffa fint,tibi fublimis fta •••Samp; adcœlû atq; ad Dominu vultus ereftus eft, nUcintuere,iüuç oculostuoserige, in fupernis fieunvqu3Ete;vt carere inferis poffis.ad aka amp;nbsp;coe leftia fufpenfum p edlus atfolle, nbsp;nbsp;nbsp;E t mox air.

Sed dicunt ifti falfe religionis .itquefuperfti-tionis cultores ; nos ob retardationem Saluatoris noftri Crucem piilani atque in eins honorem ima ginatâ colimus,veneramur,atque adoramus, amp;c. Contra qnos refpondendum eft : quia fi omneli', gnum fchemate crncis faótnm volüt adorare, pro eo qiiod Chriftus in crnce pependit, amp;■ alia mul-ta illis coniieniuntjquae Chriftus egit percarnem, Vix eniin fex Loris in crnce pependit,Sctaméno-uem nienfibus Innaribns Si: fuper vndecim diebiis in vtero virginis fuit, qui fimul funt dies lunares ducenti feptuaginca fex,id eft, nouem menfes, ic fupra dies fex.Adorétur ergo pnellç virgines,quis virgopeperit Chriftnm. Adorentnramp;prxfepia: j qnia mox natus in præfepio eftreclinatus. Adoré-tur amp;nbsp;Veteres panni,qnia continuo cum natus el-fet,pannis veteribus eft inuolutus. Adorentur Ü nanes:qnia frequenter in nauibus nauigauit,amp; de nauicula tnrbas docnit,amp; in nani dorniiuit, amp;nbsp;ia dextra nauigij rete mittere iuftït,quando prfpeth’. cis illa magna captura faóta eft pifcium. Adoren- i tur afini:qnia afellum inftdendo aft Hierufalem vf- t qneperuenit. Legeplura in eodem Apolegetica ’ çontra imagines omnes,earumque cultus. '

Non enim nobis, inquit,Sanólorum corporales / 'ii vultns in tabulis coloribus efh'giare cnrf eft.QuO' I niam hts opus non habemus , fed politiæ illorum 1 vircucum memores elTe debeintis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Nos ad honorem iiiuißbilis Dei imagines vif- I biles adoramus.Qiiod certe falfum.Si enim veile- | tis Dei imaginem coißse, bomini benefacieines, l verâ in eo Dei imagine coleretis, Efniâx.Qais es' 1 go nie honor Dei eft, per lapideas 8i ligneasfoc- lif /nas difcurrcrCsSe inancs atqj cxanimesfiguras ta.» 1 qifaia ( fs

CAP DECIMVMTERTIVM. 4?? ^’ninuminivenerari;amp; hominem in quo ver.i '' 'quot;'’go eftjfpsrnere.

amp; Con(lantuiopolitanum. i^Jmnauerunt imagines, Saiiótorum reliquias, ’Clinique cultus.

Au3iui,inquit,quofdam murmurare cótra me: ’’‘'»quado fimul pergebamus ad fanótum locum. I**'vocatur Bethel,vt ibi colleótum tecû ex mo-‘■cclefiaftico facerem , amp;c veniflem ad villam, Jj^^dicitur Anablatha,vidiiremqueibi præteiié^ ^^niatn ardentem, amp;nbsp;interrogaflem quis locus '^'^tididiciflemque eireEcclefiam,amp; intraflem vt J’'tm,inueni ibi velum pendens in foribus eiu-

Ecclefiæ tinótum atque depifl:um,8c habens ’’‘’ginem quafi Chrifti,vel Sanóti cuiufdam,non latis memini cuius imago fuerit. Cum ergo ’’’^vidiflem iiiEcclefia Chrifti contra authori-fcripturarum, hominis pendere imaginem, .'diillud,amp; magis dediconlilium cuftodibus e-’'dem loci,vt pauperem mortuum eo obuolue-’tSt efferrent:illique contra murmurantes di-^'''int.Sifcindere voluerat, iuftum erat vt aliud ’'^tvelum atque mutaret.Q^od cum aijdidem, P^daturum ehe pollicitusfum amp;nbsp;illico me miß-Paulukim autem moratum fuit in medio, quot;^quxro optimum velum pro eo mittere. Arbi-’“’tenim de Cypro mihimittendum elfe. Nuc mitto quod reperire potui,St precor vt iu-prefbytero eiufdem loci fulçipere velum a ''”'e,qiiod a nobis milfum eft:Sc deinceps prçci-intcçlsfu Chrifti eiufmodi vela, qiix con-

traReligionem noftram veniunt,nqn appendi. Idem contra Encrat.tai- Eftote memores dileéli Filii,ne in Ecclefiam imagines inferatis,neque in Sandlorum cœmiteriis eas ftatiiatis:fed perpetiio circuinferte Deum in cordibus veftris- Quine-riam neque in domo communi tolerentur. Non enim fas eft J Chrifliantim per ociilos fufpenfuni tenerijfed per occupationein mentis.

Gregorius rnagnus lib.9.E^ißri,Eftßola 9’ttd Serenum M affilié Eptfcopttm,lt;]uiimiiginti e templisßtjtulU}(^ exufjit.

Frangi,ait,non debiiit,quod no/i sdorïdumio Eccletîis , fed ad docendiim tantum fuit colloc3-rum. Quin potius ita tuis dixiflès : /i hanc inlim-étionem ad quam imagines antiquitus faftxfuntj habere vultis in Eccleha, eas modis omnibus St fieri 8t haberi permitto. Etmox. Vnde fi quis i- nbsp;nbsp;ƒ

magines fscere voluerit,minime prohrbe.Ador^' ' xe verü imaginesjomnibus modis denies.

Iibus coloribas formari, minime décorum puca- i mus:horum aucem virruces^q.iix per feripta tradi- / tæ funtjveluti viuas quafdam imaginesreticere fa j binde oparcet.Ex bis enim ad fimiliam imitatio- I nem St zelum peraenire poifumns. Dicanrenim I : nobis,qui nias erigunt fiatuas ,quxnam vdlbas ƒ j ex illis ad. fe redit f an quod quaJifciinque recor- , i datio eas habet,ex tali fpeciali contemplation^ i Sed manifefium elEquod vana fît eiufmodicog'' i : tatîOjSt Dîabolîcæ deceptionis inuentum. / i

ConftitaitjVt facella amp;nbsp;arae fanftoriim,vbi non ^Hent eorum corporà,diruantur,fi periculiiin non 'ftîtumuitu popiili. Sin metuitur tiimultus ,vt f’lttmconcionatores dehortentur populum ilia 'quot;cafteqaentare.Sacella.qiioqiie amp;nbsp;aras diuorum ’'’föniafimilefque reuelationes fabricata, omni-quot;o reprobat.

Quz igitur amentia eft,aut ea fingere,qux ipfi î’ftmodum timeant, aut timere qux finxerint? ^ionipfa,inquiiint,timemus:fed eos , ad quorum ’quot;'aginem fida,amp; quorum nominibus confecrata ^quot;t-Nempe ideo timetis, quod eos efle in coelis ’''gt;htamini:neque enim fi diifunt aliter fieri po-'^ft'Cur igitur oculos incœlum non tollitis ? amp;nbsp;’iuocatis deotum nominibus in aperto lacrificia 0ebtatis?cur ad parietes amp;nbsp;ligna amp;nbsp;lapidas po-'®'''uni,quamillo fpeótatisjvbi illos effe credi-*®Quidfibitempla?quid arae volunt? quid deni-(H''eipfa(imulachra?quae aut mortuorum aut ab-^riummonimenta fiint? Nam omnium fingéda-quot;«nfimilitudinum ratio,idcirco ab hominibus in , quot;^quot;taeftjvt poffet eoru memoria retineti,qui vel

Wefubtraétijvel abfentia fuerut feparati.Deos i in quotum numero repon emus? fi in mor-(quot;otttniiquis tatp ftultus,vt colat?fi in abfentium, 1 wlendi ergo non fuuf.fi nec vident qux facimus, 1 riecaiidiunt quxprecamur.

Non eft dubium,quin religio nulla iîtjvbicu” que fimulacrum eft. Nam fi religio ex diuinisj^ bus eft 9 dinini aucem nihil eft, nifi in coeleft'*’’’^ rebusxarent ergo religione fimiilachra : qu'^ hil poteft efle cœlefte in ea re,qult;e fit ex terra.

AAatrimoni] doHrina impuMcitu ianuA tur,ac antmti Ithidiniifactf itdmtniflrantur. Fol-71. Genf.

Honorabtle inter omnes contuginm (b“ CHbih impollutum. Seertaiore-t auttm adulttros iuM’ cabttDeui.

Dixit quoque Dominus Deus, non eft bonum ’’’'linem efle folum , faciamus ei adiutoriumfi-Jjltfibi, Formatis igicur Dominus de humo cun p'Sanimatibus teriæ,amp;vniuerfis volacilibus cœ-'’ïdduxit ea ad Adam, vt videret quid vocaret ’’•Omae enim,quod vocauit Adam animx viuen 'I’lipfum eft nomen eius : Appcllauitque Adam quot;’niinibus fuis cunóta animantia,amp; vniuerfa vo-^iliacoeli,amp; omnes beftias terrx. Adx vero non “quot;•eniebatur adiutor fimilis eius. Immifitque Do ''quot;'usDeiis ioporem in Adam,cumque obdor-'’quot;fetjtiilitvnum de Coftis eius amp;nbsp;repleuit car-’'upto ea.Et acdificauit Dominus Deus coftam, tulevat de Adam, in mulierem ; amp;nbsp;adduxit Jbiad Adam,dixitque Adam;Hoc nunc os ex of-’usnicisjöf caro de carne mea.

Pt cap. 19. Domus amp;nbsp;diuitiae hæreditate ob-''tiuntàparentibus, a Domino autem prudcns ’tor.

Chriftus, Maria amp;nbsp;cxteti difcipuli interfunt quot;iiptiis.eafque miraculo ornat Chriftus. loan.z.

Etiam Chrïftus voluit in conlugio nafci.Nani Maria erat defponfata lofepho amp;nbsp;vocatureiiis coniux. Matth.i.

Ecclefiæ feu piorum congregationem, nuptias appellat.Item Écclefia ibidem vxor dicitur. A-pocal.s.

Ita viri debent diligere vxores fuas vt corpora ' fua.Qui fuam vxoré diligitjfeipfum diligit.Nemo enim vnqiiam carnem fuamodio habuit: fednu-trit amp;■ fouet eam,ficut amp;Chriftus Ecclefiam-.quia membra fumus corporis eius, de carne eius amp;nbsp;de oflibus eius.Propter hoc relinquet homo patreni amp;nbsp;matrem, amp;nbsp;adhaerebit vxori fuæ, amp;nbsp;erunt duo in carne vna, facramentum hoc magnum èftjegO autem dico in Chrifto amp;nbsp;in Ecclefia. Verunta-men amp;nbsp;vos finguli, vnufquifque vxorera fuam fient feipfum diligat : vxor autem timeat viruiri fuum. Eph.$.

Mulieres fubditx eftote viris, ficut oportet, in Domino.Viri diligite vxores veftras, 8c nolite a-mar! eife ad illas. Filii obedite parentibus pero-mnia.Hoc enim placidum eft in Domino. Col.?-

De quibus autem fcripfiftis mihi, bonum eft homini mulierem non tangere. Propter fornica-tionem autem vnufquifque fuam vxorem habeat, amp;nbsp;vnaquæque fuum virum habeat. Vxori vir de-bitum rcdtfat:fimiliter autem amp;nbsp;vxor viro.Mulier fui corporis poteftatem non habet, fed vir : finaî-litcr autem 8c vir , fui corporis poteftatem non habet,fed mulier. Nolitefraudareinuicem,nifî • forte ex confenfu ad tempus, vt vacetis orationé amp;nbsp;iterum reuertimini ip idipfum, ne tentet vo«

propter incontinentiam veftram.Hoc au-‘‘idico fecundum indulgentiam, non fecun--quot;quot;n’periüm. Volo autem omîtes vos homines «CUC meipfiimifed vnufquifqiie proprium do-habetex Deo, alius quidem fic, alius veto j, “'Co autem non nuptis amp;nbsp;viduis : bonum eft f permanferintjficut ego. (^od fi non ''Continent, nubant. Melius eft enim nubere, 1*’'''vri.Us autem, qui matrimonio iunóti funt, J'^dpionon ego, fed Dominus, vxorem à viro difcedere : quod ft difcefferit, manere innu-J’’'’'iautvirofuo reconciliari.Et vir vxorem non i.Cor.7.

niox ait : De virginibus autem pratceptura ^piini non habeoxonhlium autem do,tanquam ^'feicordiam confecutus à Deo, vt fim fidelis. ’‘’ftinro enim hoc bonum elfe propter inftantem ’^cflitatemiquoniam bonum eft homini fic efte. p'gatus es vxotimoli quaerere folutionem. So-, “uses ab vxoie? noli quaerere vxorem : fi autenx I '^uperis vxorem non peccafti.Etfi nupferit vir-j n nonpeccauit. Tribulationem tarnen carnis I Ahunt huiufmodi Ego autem vobis parco.

itaque dico fratres, tempus breue eft ; reli-J'*uineft,vt qui habent vxores,tanquam non ha-'Utcsfint : qui dent, tanquam non flentes,8c J'*‘g3udent,taquam non gaudetcs,amp; qui emunt, r^uänon poffidentesjS.' qui vtuntur hoc mun-■ ’t’nquam non vtanturipræterit enim figura hu ^^undi-Volo autem »os fine folicitudine efte. v'Snevxoreeft: (olicitus eft quae Domini funt, ÿuriiôdô placeat Deo.Qui autem cum vxore eft, ■uituseft ,quæfunt miindi quomodo placent diiiifuseft. Et mulier innupta amp;nbsp;virgo 5%'gt;tat qnx Domini funt ; vt fit fanfta corpore

4S4 DE COELIB. ET MATRIM. I amp;nbsp;fpiritu.Qux autem nupta eft,cogitât qux funt mundi’.quomodo placent viro.Porto hoc ad vtili-* f tatem veftram dico ; non vt laqueüm vobisinii- ,( ciam J fed ad id quod honeftum eft, Sc quod fa* g cultatem præbeat fine impediniento Dominum obfecrandi.Si quis autem turpem fe videri exifti- t inatjfupervirgine fua,quod (it fuperadulta,amp; itâ (j oportet fieri:quod vult taciatmó peccatj fi nubat. Nam qui ftatuit in corde fuo firmus, non Habens neceftitatem,poteftatem autem Habens fuæ volû- j. tatis,amp; hoc iudicauit in corde fuo, feruarevirgi- j, nem fuam, bene facit. Igitur amp;nbsp;qui matrimonio iungit virginem fuam,bene f3cit:amp; qui non iun-git melius facit Mulier alligata eft legi,qu3ntó temporevir eius viuit.Quodfi dormierit vireiusj liberata eft a legeicui autem vult nubat,tantum in Domino.Bcatior autem erit,fi fic pernianferit fe- |) cundum meum confilium. Puto autem quod amp;nbsp;ego Spiritum Dei habeam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t|

Spiritus autem manifefte dicitiquia in noiiifli* fnis temporibus difcedent quidam a fide.atten-dentes fpiritibus erroris amp;nbsp;doótrinis dxinonico-rum, in hypocrifi loquentium médaciuiii,amp;caii- , j teriatam habentium fuam confcientiam ,piohi- j bentiu nubere,abftinere à cibis, quos Deus créa-uitadpercipiendumcumgratiarumaófionefiJe' I || libus. i.Tim.4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

Honorabile eft inter omnes coniugium amp;nbsp;cii-bile impollutum.Scortatores autem amp;nbsp;adiilteros iudicabitDeus. Hebr.ij.

NaziMizetius watione defunere Secmi-Mens cö,qua: nuptiis amp;nbsp;virginitati reóle dom'-natuij

■’ltur,8i tanquam materiam rationi opificihxc a-’faptatS: advirtutena operatur. Caini cnim con-?lutinari , nequaquamfeparat à fpiritii, neqiiefi •lii caput habet viniin,ideo caput primum igno-Mtde j parumper Mundo miniftrat 8c naturae qua-lex exigit carnis : feu illi potius qui carni le-Sdn hanc tulir,Deo.£f orattone iti S- LauttcfumSi ^arni coUigatus eSjUe timeas fanélificationein,cc-'’mpoft nuptias purus eris.Non enim quia virgi-■quot;tas honorabilior eft, ideo nuptiae inter ignonil-''iofa.

Nuptias ego veto fuadeojóc eos dajnno,qui dif '“’iiere cenfuerunt : vtpote qui Sarac ac Rebecex ’tRachebexterarumque veterum coniugia fœmi ''’tuin,pro docutnentis fingularium virtutu'n re-^enfere loleam.Qui enim copulam damnat, dam-quot;’tamp;Hlios, 8c duitam perfucceliionem feriemj S'uerisfocietatem damnat humani.

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Epiphamtu lih.i..Totno-1.

Oinnis qui nuptias damnat,nó amator, fed inî-quot;quot;cuseft caftitatis , dum Sc continentibus laude '''llit,amp; inroncinencibus funlato nuptiarumre-'''cii9,fomicaiionis facit inire diferimen.

Primus gvadus caftitatis eft fyncera virginitas: ’cüdus au.é,fidele ■. oniugium Ergo fpecies fe-'quot;tuda virginitatis eft,Matrimonij cafta uileélio.

Taciani a Taciano quodarn , qui Encratitx ’Ppelbtiliin.,nuptias damnant„atnue omninopa KseasfüiuicatiQnib^j aUifque çorruptijuibus w

4«« DE COE LIB AT. ET MAT. ciunt, nec recipiiint in fuoriim numerumcôiugio Vtentem, fine maremjfiue fœminaminon vefcun-tur carnibus,eafque omnes abominantur. De Ec-clefiaElt.dngmatibmicapite.s ’.Malas dicere nuptias, vel fotnicationi comparandas aut ftupro, cibos quoquecredere malos vel malitîas caufare perci-pientibus,nô eft Chriftianorum fed proprieHie-rarchitarum amp;nbsp;Manichxorum.

Si quis coniugia humana daninat,amp;procreatio‘ nem nafcentiumperhorrefcit,fient ManichæuS)amp; Prifcillianus dixerunt,anathema fit.

Borta quidem liberoriim procreatio, quam nii-ptiae côftituunt,amp; bonæ nuptiac ob fornicationes, quas prxfcindunt : rabiem concupifcentiæpetl^' gitimam commixtionem non finentes adiniquos furereaôhis.Bonæ nuptiæ,quibus non adeft,cóti' nendi gratia:melior autem virginitas.

Clemens Alexandrii^HS Stromat-y-lam de iis,qui matrimonium abhorrent,dicitH-Pauhisîin nouilEmis diebiis deficient quidam a H' de,attendentes fpiritibus erroris amp;nbsp;dodrinis moniorû,prohibentium nubere ,abftinereàcibisgt;

Augif^linusin loannemiTracb-^i Quod Dominus inuitatus venerit adnuptias(et-iam excepta myftica fignificatione ) confirinare voluit,quod ipfe fecit nuptias. Futur!enimerant, de quibus dixit Apoftolus,prohibentesnubere,amp; dicentes,quod malum eflent nuptiæ,amp;c.£r^4fiW-Et qui bene eruditi funtin fide Catholica noue-runt quod Deus fecerit nuptias : amp;nbsp;fîcut coniiW âio( maris amp;nbsp;foeminæ ) .à Dço gt;nbsp;ita diuortiimil

Cap. decimvmqvartvm 4^7 'äbolo fit. Idem de dogmattbuS Ecclejitiß:ic. captte |i'Bonç flint nuptiæ,fcd caufa fiiioiuin,amp; compel fornicatioiiis obtentu.

Si quis hate quidem confiteciir j corruptionetn “ coinquinationem vocat legitimam commix-* ( inMatrimonio ) amp;nbsp;libetorum ptv^crea-'Jonenijaut aliquam elcam execrabilem putatgt; tai's inhabitantem habet Draconem Apoftatam. £f f^^idian^Muliezes vero,inquit,fubditæ eftote vi-quot;s Veltris in timoré Dei, virgines Chrifto in in-^ottuptioncjnon execrantes nuptias.

Condemnanffilio ~l6degtnmM nuptias iUorutiiy ^nicoeltbatum vouerunt conttuere non pojjunt^ ^f^ellundas eße conettarn ßrnicaHonem,adultertÜy ^ce/tum [ùmtnum nefds acfàcnlegiurn. Etßl.’)'].

cœlibatum vouezunt df donum conttnentta ^mh^entetß con(rahant,f(£dts bbidtrtihtu ©“ ob-fclt;tgt;iis ziolHptatibus eos ope*am d ire dr f»gt;»o!ui ftnhiinr. Vide etiain opuS catechifticum Ca-nifii,fol.^34.

Honorabile elf inter tjuoßis coniugium y df ^^gt;*npollutum:fcortatogt;es autem dr adulteres da-

Bonum eftbomini vxorem non tangere,tarnen propter ftupra vicanda,luam quifque vxorem ha-beatjfuum qiixque maritum. i.Cor.7.

Propterea relinquet homo pattern amp;nbsp;matrem, amp;nbsp;adhærebit vxoril'uîc. Genef.7. Matth.ij. E-phef.5. i.Cor.7.

An non habemiis poteftatem fororem mulie-rem circumducendi, quemadmodum 8f cxteri Apoftoli,amp; fratres Domini,amp; Cephas. i.Cotin.y.

Propter fornicationem autem vnufquifque fuâ vxorem habeat.Dico autem non nuptis,amp; vidais, bonum eft illis, ft fie permanferint, fient amp;nbsp;ego: Qiiod fl fe non continent,nubât : melius eft enim nubere quam vti. i.Cor.7.

« Huius rci gratia reliqui te Cretæ,vt ea qux défunt eorrigas,amp;’ eonftituas per eiuitates presby-teros fieut amp;nbsp;ego difpofui tibi.Si quis finecrimi-ne eftjvnius vxoris vir,filios habens fideles, non in aeeufatione luxuriæ, auc non fubditos. Tit.i.

Honorabile eonnubium in omnibus, Stthorus immaeulatus:fornicatores autem amp;nbsp;adiilteros ia-dieabitneus. Hebr-i,-

Spiritus autem manifefte dieit,quod in nouifli-mis remporibus dilceilent quidam 3fide,attendê-tçs fpiritibus erroris , A; doôtnnis dæmoniorum, in hypocrifi loquenciiim mendaeium,eauteriatam habentium eonfeientiam fuam,prohibentiiim nu bere,amp;e. i.T:moth.4.

Hæe eft voluntas oei famftifieatio veftra, vt ab-ftineatis vos à fornieatione, vtlciat vnufquifque veftru, vas fuumpoflîdereinfanftificationeamp;ho note. i.Thcff4.

■ ■■■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wore*

ÇA.p. DECIMVMQVARTVM. 4^9 vxote,nQn espedit nubere;qui dixit illis : Non o-mnes capiunt verbum iftudjfed quibus datum eft. Matth. 19.

Oportet ergo Epifcopum irreprehenfîbilem «fie vnius vxoris viruin/ne plures habeat,quem-âfimodum ludaeis permiflum erat)fobrium, pru-lt;létem,pudicumjornatum,hofpiralem,doôtorem, non vinolentum,non percuflbrerr.,fed inodeftum. Non litigiofum,non vupidum lticri,ftia: domui be nepræpolîtumjfilios habentem fubditos cû omni caftitate. Si quis autem fuæ domui nefcit praeefle, Quomodo Ecclefix oei curam habebit? i.Tim.3.

Et ftatim fubii5.«igit:3iaconifint vnius vxoris vi fuis fil iis bene pr^fint amp;nbsp;fuis domibus.

Qnoniam in Romanis ordine ratisnis efle co-gnouimus traditum,eos qui ordinati faut niaco-nivel presbyteri,confiteri quod non fuis iam corn pulentur vxoribustnos antiquum fequentes cano-neni Apoftolicr diligcntiae, amp;: conftitutiones factotum virorum,legales nuptias à modo valere-vo lnmus,nullo modo cum vxoribus fuis eorum .lon-nuf)iadilfoluentes,autpriuantes eas familiarita-Ccadinuicemjin tempore opportuno.Qiiicunque 'ISodiligeqj inuentus fuerit fubdiaconaliordina Clone,aut diaconali,aut facerdotali,ei nallo modo ptohibentur ad talem afcendere gradum,provxo-iisfuæcohabitationemec etiam tempore ordina-tionis fiiæ profiteri caftitatem cogantur , quod

470 DE COELIBAT. ET MÂT. abftinere debeant àlegalis vxoris familiaritate. Se^ttttur.Si quis igitur præfumpferit contra Apo' ftolicos canones,aliquos presbyterorum amp;nbsp;diaco ijorum priiiare àcontaéluSc commimione lega-lis vxoris fux^deponatur. Similiter amp;nbsp;presbyter ac diaconus , qui religionis caufa vxorem expel-lit,excommunicçtur.Si veto in hoc perraanfetitj deponatur.

NicenaSynodus volens corrigere hominû Vita in Ecclefiis commoraniium pofuit leges, qiiasca-nones vocamusnn quorum traétatu videbatiirali-quibus iatroducere legem vt epifcopi, presbyte* ri,diaconi,fubdiaconi,cum coniugibus,quasan*^ confecrationem duxeranf,non dormirent.Surges autem Paphnutius confelfor contradixit,honora-biles confcfTus nuptias , 8e caftitatem diçensefle cum prooria coniugeconcubitum. Sualît itaqult;: concilio,ne talem ponerent legem ; grauem elf? afferens caiifam,quç aut ip fis aut eoruin coniuga* libiis occafio fornicationis exifteret.Et hoc quide Paphnutius(licet nuptiatuin effet ineXpertus)ex-pofuit-Synodufque laudauitfententiam eius, amp;nbsp;nihil ex hac parte fanciuittfed hoc in vniufcuiuf-que voluntate,non neceffitate permifit.

ywf.Qiii fine cnmine vnius vxoris eft vit) tenet ad legem facerdottj fufcipiendi.Qui autem iterauerit coniugium j culpam quidetn non habet coinquinatijfed pracrogatitia exuitur facerdotis.

zfi.verbaAngufl. Quidam nubentes poft votum,afferunt adulteros effe;cgo autem dtcovo bis,quod grauiter peccant qui tales diuidunt.

Si qui nuptias in accufationem duxetit amp;: mu-lierem fidelem ac religiofam cum viro fuo dor-pienteinjabominandam crediderit,aiit etiamac. cufandam

'“landam tanquam non pofle coniiigatos in re-Sniim Dei ingredi,anathema lit. Canon j^poflolo-’■«w.Siqui docuerit facerdotenijfub obtentiire-*'gionis propriam vxorem contemnerejanathem.'i

Concil. Ganqren-dtßtntl.zZ. Si quis difcernit Pfcsbyterum coniugatiun , tanquam occalione . ’’'‘ptiarum offerte non debeat, amp;nbsp;ab eius ob-^•'one ideo abftinet , anathema fit. Concil.

cap.^'], placuit. Placuit , vt li liotiiincunquc clericorum vxores peccauerint, “^forte licentiam peccandi plus habeant, acci-, P'’nt mariti earum hanc poteftatem,praeter necé, J'gt;llodiendiamp; ligandi in domo fua ad ieiunia fa-'‘•’fia.amp;c.Loquitur de mulieribus adulceris. u. ^V^-Efgt;ifcopits. Epifcopus quifilios habet, de .“'’ISquç relinquit,ab hçredibus eius indennita-'^usEccIefiae confulatur. T)iß:in.\7.Legant-verb^i ^Wwjrz/i/.LegantEpifcopi Sc presbyter!, qui fi-fuosfecularibus erudiunt literis,3c faciunt il-

^tomoedias legere,rnimorumque turpia fcripta deEccIefiaftiçis fumptibus forfitah eru-

Ambnfii. Inte-P’tas corporis expete.nda à nobis eft, quam ego ^Jconfilio fuadeo , non pro imperio praecipio: benim virginitas eft,quae faaderipoteft,impe-.J'l’on poteft,rcs magis voti,qiiam praecepti eft. J ''fgt;))Glof. Magis liberae voluntatis eft, quam i’^ftionis. 6.Synodits,(^ eß diEltn-zZ. Presby-non Icplibus nuptiis detentum , cathe-b^quidem habere,fed ab officio abftinereprç-P'nius ; fufficitenim eiufmodi indulgentiaei. v’ibenedicere aliis,eum qui vulnera fua debet „,'^,confequens non eft.Benediiftio enim, fan-

’^’tionis traditio eft. Qui veto hanc no habet, j deliftum ignorantiac quomodo aliis tra-vl Nonenim publicègt;neque priuate benedicgtj.

472 DE COELIB. ET MATRIM. ’ nec corpus Domini difpenfet alijs.nec aliomodo miniftret.Sed ei fiifficiet,quod prae/idet,amp; implorer à Deo , vt dimittatiirei iniquitas ignorantiï fuæ. Dißinil-y .ca. Aliter. Quod autem in fexta Sy-iiodo,presbyter non legitimis nuptiis detentus, puniturjnon legales nuptiæ fed feciindx intelligé-dæi'unt:à qiiibiis audoritatc canonica facerdos quilibet debet elfe immunis.Syw//«/ Anontana, lt;î/?tz;.7g.Diaconi qui in ordinatione fua dicuntle veile habere vxoresjfi poftea ad nuptias venerintj non prohibentur à minifterio./^M^e?». Patet quod nec diaconi, nec fubdiaconi funt prohibendi à coniugio. Diflincl.ii-ca-deSyracufan. Pelagius ordinär Epifcopum in Syracufana vrbe, habentem Vxorem 8c liberos. Siue ergo prefbyter,lîue diaconus J fine fubdiaconiis fuerit , apparet quodin prxfâtis ordinibus conftituti, licite matiimoniQ yti poiTunt.

Poftulas,quid nobis videaturdevirginibusjqu? cmn iemel ftatum fuuin continenter 8c firmiter teuere decreuerint ,.deteôlæ fint poftea ineodeni leCtopariter manfiflecuin mafculis len quibusir num diaconum efle dicis. Quam graues niiiltoru ruinas hinc fieri videmus, 8c per huiufmodi iHi' ‘citas 8c periculofas coniunôliones corrumpi plu* rimas virginesjcum fummo animi dolore conipi-cimus’.Quod ü ex fide fe Chrifto dicauerintgt;pudi-

8c caft^ fine vlla fabula perfeuerét.ira fortes amp;nbsp;ftabiles præinium virginitatis expedient. Si aute perfeuerare noliint.vel non poflunt, melius eftvt nubant,quarn vt in ignem deliçiis fuis cadâtxertej nullum fratribus^aut fororibus fcandalum faciât

CAP. DECIMVMQVARTVM. 473 centnr eorum facultates,atque fubftantiæzOmni-!gt;iisclericis luiiulmodi praerogatiiia fiiccurrant, Vtamp; conuigia clericoiiim,ac liberi, eorum quo-^uemniifteiia , id eft, mares pariter amp;nbsp;fœminæ, foiumqueeciam amp;nbsp;filij amp;nbsp;filiæ, immunes femper ’bhuiulmodi muneribus perfeuerent.

In oriente cunéli Ipontanea voluntatCjSe non necefsitatejCtia Epifcopi abftineant. Plu-'quot;weniin eorum ctiam epifcopatus tempore, ex ‘^gitima vxore liberos habuerunt.

ûionyfius Corinthiorum Epifcopus fcribit ad ^pofios epiftolam.in qua deprecatur Epiftopum ’'■■tuinjne fratribusnecefsitateni compull'æ ca-.quot;«isindicet, in qua nonnullorum periclitetur *’f‘tinitas. lllius Icntentiam compleólitur Pini-

Ltb.^.cop.^o Clemens fane , cuius voces hie J’l'otauimusifcribens adueiliim eos, qui nuptias j'^tnunt,inter caetera hxc dicit: An ne amp;nbsp;Apofto-quot;^'mpiobantiPetrus enimac Philippus amp;. vxo-habuerunt,8r filias etiam nuptum dederunt. puitutjaiuntfinquit Clemes lib.7.eiufdem par-pheatum Petr urn cum vidiflet vxorem fua duel ’*fairionem,gauifum efle eledionis gratia,amp; re-Wionisadptopriam domum; amp;nbsp;exclamalfe ad , 'quot;icum duceretur,3c proprio nomine compel-|. ^sniidixifTeiO coniunx,memento Domini.Ta-îh^ilorum erant, tarn petfefta fuit ^l^«iobeator^m./^Zgt;.5.Ct^ƒ).14..Philippus Euange» I ^. ’’P'idHierapolimdormiuit : fed amp;nbsp;duae filiae I ?^''hgines fenuerut;amp; alia cius ftlia Spiritu fan 1 “^plcta,apudEphefum petmanfic- Ltbdo-cap-1 P'ndion CypriusEpifcopuSjvir virus ex otdi-

474 DE COELIB. ET MATRIM. neProphetariim, filiam habuitirenem nomine'-quae cum eibeneadminiftraret,virgo defunft^ eft. jAb.2,,ca-19' Nicolaus, vnus ex illis qui ot-dinatus erat cum Stephano, vxorem habuit amp;nbsp;li-beros,SyluernisPapafi!ius fuit HormifdçEpifco' pi, vixit circa annum Chrifti ^^(4. Papa Deusde-lt;lit,filiiis fuit Stephani fubdiaconhvixit circa annum 615. Papa.Theodorus filiusfuit TheodoriE-pifeopi Hierofolymitani:vixit circa annu Chrift* 6j4. Papa Adrianus 11. filius fuit Talari Epifeopb vixit circa annum Chrifti gip Papa Ioan. XV.E-lius fuit Leonis prefbyteriivixit circa annii Chrifti 984. Fœlix Papa 111.fuit filius Fœlicis ptelbf-teri Romani ; vixit anno 474. Hofius Papa,fuit Ä-lius Stephani fubdiaconi.Bonifaciiis Papa,fuit filius lucundi prefby teri. Agapitus papa,fuit filius Gordiani prelbyteriianno 534. Silueriuspapafiiit filius Silueri; Romani Epifcopiianno 544.Gelafius papa,f'uirfiIiusVaIerii Epifeopi : 3000484. loaUT nesX.papa,fuitfilius Sergii paparianno ^14. lili'p cap.z^. Sed ego omnium veftrilm minimusPo-lycrates,/ecundum traditionem parentum meo-rum obferuabo, eorum duntaxat quos ab initio [ fecutus film.Septem namque ex parentibus rads gt;nbsp;per ordinem fuerunt Epifeopi,ego oólauus:quio- I mnes ira obferuauerunt hiinc diein. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

Ante triennium omnium Ecclelîariim fubdi^- I coni Sicilix probibiti fuetsnc, vr more Romann ecclcHx fuis vxoribus niillatenus mifceatiir,quod I mihi durum arque incompetens videtur ; vt I vfuin coiitinentix non iauenit, iieque cadiate«' /

CAP. DECIMVMQVARTVM. 47f ”’inifit,compellatur a fua vxore feparari j atque ^'l'oc(quod abit) in deterius çadat.Inde vide-vt a præfenti die epifcapis omnibus di-vt nullum facere fubdiaconum præfumant, quot;'fiqui fe vidurum calle promiffcrif.quatenus l'hérita mala , qua; propofito mentis appetitu Hunt,violenter non eKigantur,amp; futuramala caueantur. Qui vero poll eandem prohibi-'’’quot;fnijqux ante triennium faóla tft,continenter fills vxoribus vixerintjlaudandi atqueremu-^”’lt;11 flint, amp;nbsp;vt in bono permaneant, exhor-autein,qui poll prohibitionem fatlam, '^^vxoribus continerc voluerint, adfacrum

Dolumus promoueri : quia nullus debet ’’Itaris minifterium actederejnifi cuius caftitas ''^'fufceptum minifterium fuerit approbata.

, ait, quidam presbiter duas filias in Vits'Propofito relinquetet, amp;c. Idemltba.ad-foutmanum. Quafi non hodie quoquc 1 ''niifacerdoteshabeant matrimonia: amp;C Epo-I Epifcopum defcribat, vnius vxorisvirum, ^''temfilios cum omiji caftitate.

Juliet quxdam cum periculo in cxilium per-quot;^otthodoxajdicit fe filiam effe quondam Zu-’quot;æciiùtatis Epifcopi.

Tempus amplexandi propriam vxorem, quad® tempus orationis no impediatjaliave hcnedane-ceffitas.Tempus eft,inquam,licetq'ae id nobis fa-cercjue videlicet libidine fuccenfos,callidus ho-ftis ad adulterium nos prouocet.Tempus vere liftendi a complexibus,vel propter orariones i-e® fundcndasjvel vt grauid.c vxori parcamas.

Adeo pretiofa res eft matrimonium,vtpoflitcgt;* coadfanótum thronum Epifeopalemque fedei® afcendere.Similia lege adTimot.cap.j.

An etiam reprobant Apoftolos? Petrus enn® Philippus filios procrearunt. Philippusautem filias quoque fuas viris tradidit.Et Paulus quids'® certe non veretur in quadam Epiftola fuamappdj lare coniugem,quam non circumferebatjquodii® magno ei eifet opus minifterio. Hac etiam bius recenfet.

Et Zacharias facerdos vir iuftus in feneftutefua Dei nutu genuit filium,quo nondum nato meruit prophetare. Qua ergo ratione accufatur Com®' gium quod minime obefle probatur? Et quis lieget bonum dici debere,quod neminemIxdit? Er A^t hoc loco aliquid de Apoftolis dicatur,quodan roburpertinet caufejCerte S.Ioan.caftimonijf®'^ «uftosxondifcipulus autem eius,id eftjS. Petr®’ vxorem habuifte cognofcitur:amp; primatum vta®‘ cipexet inter Apoftolos non ei obftitit generatio filiorum.

CAP. DECIMVMQVARTVM. 477 ^liorum. Quomodo ergo condemnandum puta-’st,quod non impedit meritum? Hiuc Apoftolus ‘'ni,qui vxorem habet j fi in cstteris feruet man-

, Sacerdotcm fieri pofleae de here often dit.' Quod fl illici urn eftetjiion poterat vtique pecca-^rem dicere debere facerdotem fieri. Et quid ’’uiapertumîEiufdem enimApoftoli vox eft di-tentis. Devirginibusauteni imperium Domini quot;onhabeo.

IQui diciint à propofito caftitatis ^rohibentium 'quot;’ptias non elfe nuptias gt;nbsp;fed potius adiilteria, ’'Winihi videntur fatis acute ac diligenter con-^iïetare quid dicant ; fallit eos quippe fimilitudo ‘«itatis.

Hon detraho reliquos Beatos, öfVti nuptiis -cod Wati fuere,horum mentionem faOio nunc.Opta '’quot;mdignus Deo inuentus ad veftigia eorum in-

in Regno.Siciit Abraham , Sc Ifaac, amp;nbsp;la-amp;lofeph, 8f Efaias amp;nbsp;alii Prophetx, ficut amp;Paulus, amp;nbsp;alii Apoftoli nuptiis'futrunt

Defendant ignem purgatorium. Fol. 5p. S in ppere Catechiftico Canifij j i85.288.289.,

.. Sanguù lefit (^hrilUpurgat cretiegt;ttes/tlgt;iigt;iigt; peccate.ita vfjè muntio difitdentes., m ’VMm tjutetem atemam recipiantur.

Qui crediderit amp;nbsp;baptizatus fueritjfalii»sentgt; qui non crediderit condemnabitur. Mar.vltima

Nihil damnationis habent qui Chrillo I ï s v funt infiti,qui non iuxta carnem veiïantur. Roni.8

Nolo VOS ignorare fratres , de iis qui obdor-miunt.ne doleatis quemadmoduni amp;c2terinon habentesfpem. i.TheL4.

Sic Deus dilexit miindum,vt Filium fuum vni-'fnitumdaret, vt omnis qui credit in eum , non Poteat,fed habeat vitam aeternam. Non enim milic (ilium fuum,vt iudicet mundum, fed vt fal-?fturinundus per ipfuin. Qui credit in me, non quot;■liicatiir. Qui autem non credit, iam iudicatus J^uia non credit in nomine vnigeniti filii Dei.

Amen,amen dico vobis,quod qui verbu meuin ’'•’litjSr credit ei,qui mifit me, habet vitam aeter-in indicium non venit,fed tranfit à morte loan.j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

Seati mortui,qui in Domino moriuntur, amp;c.o-Psia enim illorum fequuntur illos. Apoc.14.

P’ftaretur abangelisin finum Abrahae.Mortuus ‘lantern amp;nbsp;diues,amp; fepultus eft in inferno. Ele-*gt;ns autem oculos fuos cum effet intormentis, Abraham à longe, amp;nbsp;Lazarum in finu eius; p ipfe damans dixit : Pater Abraham miferere mitte Lazarum vt intingat extremum di-tWfui inaquam , vt refrigeret linguam meam, S'da ctucior in hac flamma. Et dixit illi Abra-^’»ijFilirecordare, quia recepifti bona invita Lazarus fimiliter mala : nunc autem hie î’nfolaturjtu veto criiciaris. Et in his omnibus, î^er nos amp;nbsp;vos chaos magnum firmatum eft : vt ™‘lt;iuivolunthinctranfire ad vos,nonpoffint,ne-^inde hue tranfmeare.

Volo vt vbi ego fum,ibi etiam illi fint.fnecum, '^videantgloria meam,qua dedifti mihi.l0an.t7. . In domo P A r R I s mei manfiones multæ

Vado paraturus vobis locum : amp;nbsp;ft abieco ’’ Päläudura vobis locum : iterum veniam 8c

4So D E P V K G A T O RI O. ƒ afTumam vos ad meipfum: vt bi fiun ego jamp;vos I iitis. Ioan. 14. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Ciipio diiTolui 8c eiTe cum Chrifto. Phiüp.i. I Confidiiniis autam, 81: mairis proBamns pecc- I gre abelPe a corpore , £v'pra:ientes .vJelCe apiid Deum. x.Corin.p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|jj^

Dum in prçfenri feculo rumm,(iuc ontionibiiS) IV /îuc candiliis, nos inuicem cojdiuusre pnlTiimiis. I (, C.iim 3iitem ante tribunal Chrifli vcnerimiiiinon 1 jj lob, non Daniel , nec Jgt;loe/rog.ire porerumpto t quaquamifed vnufquirqae onus I'uum portabit. Ilt;|

Chry/ofl'.in hom.de Cintre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I fil

Nee putemus nobis,cum illuc veneriiniisgt;iiigt;' 1 fericordiam elTe tribuendam , qui non agimiis rt • veniam mereamur accipereietd Ahrakani pro nobis roget,etß Noe,etïï Iob,et/ï Dante/. Dumigi- / tur e/l tempus in manibus, plurimam nohis apud 11, Deum ßduciam prxparemus. Idemtr H’Ih'MJ). / a■■Homtl.i^. Neque enim quiinprxl'entt ,'ifanon 1 abluericpeccata, po/lea coniblationem aliriuun j f inuenturus e/l.In inferno enim,air, quit conlits- 11 bitiirtibi? Et meriro. Uoc enim cuneOrnm tent- h pus eß,8c conHiéluumtillud vero coronarien, h tribiitionum ÿcprxmioiatn, ddefnffiGa/ar e,if^' h

Quemadmodum no femper eft in noftra pote-ftate facere feinentem,ita nec dare eleemolynani. Qilum enim hinc fuerimus abdii0li,etiaiTi ft milies Velimiis,nihil effecerimus. Teftes huiiis rei nobis feat 8r virgines illæ,quæ quamlibet prompcam ba lgt;erent voluntatem,ramen quoniani abieriint non fetentes feciim largam eleemofynam,exclulx lunt ’thalamo fponfi. Teftis eft Sc diues ille,qui Laza-fumdelpexerat: qui quoniam hoc deftitutus au-*1110amp; plorans,8c fupplicans vehementer , nec à ^«riarcha , nec ab alio quopiam mifericordiam 'mpetrauic , fed citr.a veniam omnem manfit in pfrpetuoflammæ cruciatu.

îatuæ autem virgines ideo,quod tunc requiret ''bum,cum non fit negotiadi tempus. Porro pru-'^«esdicuntiNe forte no fufiicia: nobis amp;nbsp;vobis. yirtus enimproximi mei vix fufbeiet illi ad defé-quot;’inemitantum abeft,vt amp;: mihi. Ex fuis enim qui-jle operibus'iuftificabuntur, non proxiinorum. ‘»fw»« Luc.cap.i6. Vel tarde fentiamus,quo fera-quot;•UKamp;quod cum dies ilia venerit,neque laborare Puterimus. Nonenim erittunc operanditempus, ’'^que tunc honeftumetit mendicare.Stults enim '''fgines dicuntur,qu3E mendicant.

Quando iftinc exceflum fuerit, nullus iam loc’ P^uitentiae eft,nullus fatisfaftionis effedtus. Hie '■'’autatnittitur, auc tenetur : hie faluti xternae quot;*ltuuei,amp; fruftu fidei prouideAir. Nec quifqua ’quot;'peccatis retardetur, aut annis, quominus ve-®”'adconfequendam falutem. In ifto adhuc mu-“nisnentipoenitentia nulla fera eft. Patet ad in-

4«! DE PVRGATORIO. I diilgentiam aditus : amp;nbsp;quxrentibus atque intelli'j gtribus veritatem,facilisacceirus eft. Tu fubipfolft| licet exitu,amp; vitæ temporalis óccalu,roges Deuni h,| qiii vnus amp;nbsp;verus eft, confèfiîonem amp;nbsp;(idem eins III;^ agnitionis implores:venia confitenti d.uur,amp;cre-1 denti indiilgentia falutaris de diuina pietatecon-1 : ceditiir,amp; ad immortclitatem iub ipfa morte tra- ISi, fitnr. Ideut ferm.de rnortalitate-Qü-Aeia te inuenit jbç Deus,cum vocat,talem pariter ôc iudicat. Mef/ihj Ad refrigerium iufti vocantur,ad fuppliciumra- jöj piuntur iniufti ; datur velocius tutela lidentibus, hç pcrfidis poena. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ift;

Angtifl-de def.Ecclef.dogmatnm ' j|gt;o Poft afcenfionem Domini ad cœlos, omniu® |i|( fanélorum animae cum Chrifto funt : exeuntes I de corpore ad Chriftum vadiint, expeftaiites re-1 furreótionem corporis fui, vt ad integram amp;nbsp;per- I tç petuam beatitudiiiem cum ipfo pariter immuten- lli| turtficut amp;nbsp;peccatorum animae in infernofubti-1 more pofitæ , expettant refiirreélionem corporis jtjj fuijVt cum ipfo ad pœnam detiudantur xternam. Ilj

Hef.chiitm.Eptß.So. In quo quenque iniiene-rit fuus nouiifimus dies , in hoc compreliendet hj miindi nouifftmus dies.Quoniamqualis indieili” k quifque moritur,talis in die illo iudicabitur./rirw j tnIohiirgt;-TriiEl^t.^9. Vnulquifque cum caiifi IW dormit,amp; cum caufa fua refurget.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î(

In fumto feculo iam non licet operari : fed qui. nunc operati funt,il!ic ad retributionem veniunt. (, Augu.inltb.^.EI-}pognoß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Primum enim fides catholica diuina autoritäre regnuiTi elfe credit coelorum ,vnde no baptizatus j, excipitur.Secundum,gçhennam:vbiomnisapoü'* ( ta,vel àChrifti fide alien us, fupplicia experiarur- { Tertium psnitus ignoramus, imo nec elfe in Set'- jj pturis- j

CAP. DECIMVMQVINT VM ?turis faiiiftis innenimls.Idem de ver. ^dpoß Semt. '*Dös quip e habitationes funt:vna in igne çter-^Ojûkera in regno seterno.

Para ad exitum opera ru.a,amp; appara te ad viam. liquid ciiirapuifti,redde,amp; dicito iuxta Zachæû; Doquadruplum, ft quidrapui. Si cui Fadtus es ini 'quot;icusjreconciliare priuiqua veniatur ad iudiciu. Omnia hie dilFotue , vc cirra moleftiam illud vi-•eas tribunal. Donee hie Fuerimus, fpes habemus Ptæclaras;fimulac veto difeefferimus ilia , non eft poftea in nobis fitum pœniterc, neque eomniilFa 'liliiere.

Dauidtanquam peregrinus adillam ftandorurti Wmnuinemomniii patriam Feftinabat,petens pro I'uius commorationis inquinamento , rein'tti fiDipeccata,priuFquam difeederet de vita. Qui e-iiimhîc no acceperit remifhonem peccatorum,»!-Henonerit, Non erit autem, quia ad vitam xterna

tionpotuetitperuenire , quia vitaXterna remiffio ( Ipeccatoruna eft.Ideoque dicit;R.ernitte mihi vt re I pigererjpriufquam eam,amp; artiplius non ero.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r J. Ti___L — J-.. Ï?.____- nbsp;nbsp;___

Venice enimhora,quando theatriim vitx huius ^»laetiirjJf niillus poftea ccrtabit.Non eft poft hu quot;isvitæfinem negotiatio. Diffoliitohoc theatro, ’^Oronas mereri non datur. Hoc tempus eft poeni-'satijejülud iudicij.Hoc agonum,iUud coronarfi. ^»claborisdlludrelaxationis.Hoc erumnæ, illud

‘ftibutionis.f/e/’A Ho7nt.4.cap.i. Die \ Wquid fibi voluut (in funere) lampades iftx ' feftiuï?nonne ficut athletas eos ( defundoS )

1 i*nicoionaviit diltedCtcm gt;nbsp;quod iam à laboribus ' I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Uh.i).

liberatum del’eruitute ducens , apud le habetf ( Nonne propter hoc pfalmi amp;nbsp;hyinni?Nonne pro- 1 pter hoc Pfalmodia?Omnia ilia gaudentiuni finit. I

Nobis quoque iplîs minimis amp;nbsp;externis quo- I ties reuelatum ell ? quam frequenter atque maiii- 1 feile de Dei dignatione prxceptum eil vt conte- j C Jlarer affidue,amp;publice prædicarem 3 fratresno- 1 \ Jlrosnon elfe lugendosauerlioneDominica, de (

feculo liberatos?cuni fciam non eos amittij fed prxmic[i?recedenzes præcedere, vt proficiïcentes Sc nauigantes defiderari eos deberi, non plangi: nee accipiendas eirehicatras vefies, quindoilli ibi indumenta albaiain fumferunt ; occifioneni dandam non ede Gentibusj vt nos meritoaciiirc reprehendant,qiiod quos viiiere apud Deiiin dici- 1 muSjVt exrinólos amp;: perdicos Iug£amus;8^tidem, 1 quamlermone voce depromimus,cordis I

Inhacvâca tantum pœnicenrixpatezliberzaS) poflmortem nulla cotreâionis eft licentia.

Cam humani cafus zempore fiae Sandus iîiie malignus fpjrizus egredienzem animant clauiîra carnis acceperiZjin xzernam fecuin/ine vllaper-niuzatione rezinebiz, vt nec exalzazaadfuppliciu proruaZjiiec merfa xzernis fuppliciis vizra adre- I medium erepzionisaicendaz. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

j4poloÿtaGritcorum contra ignern purgatorium ex- I htoita in Conetbo Ba^iltenßanno Dormm 14a- nbsp;nbsp;/

Defeitdiznullum elfe Purgatorium,nec vlla za- f tione probari poffe. Lege Apologeticum illud 1 ^1 feripzum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U

perpetuaßicceffio aper-'»dictum efi Ecdefiji Carholtct , fidei opcrc catcchiftico Ca-’quot;'J-foLiji.

J Siî)cfrlt;î verbi Dei praäicatiofideles ad Chri~ (»flut vnicum ScclefiA adducensilegtrtmus v-'^hramef)toritm,obedtegt;Jtta debtta »amfierio in '' ‘lit ad mtnfienum proprie pertinent,funt cer-haindteta ÉcclefiA Chrtlïtanæ vert Catho-’*(t)lidei ApufioltcAy^ua, certts locis nbsp;nbsp;nbsp;per fonts

.Minatavoluntate genuit nos in fermoneve-’•’tis.vt eflemus primitiæ quaedam fiiarum crea-lac. I.

Atteiidite vobis amp;nbsp;vniuer fo gregi j inquovss Spiritus fandus pofuit Epiicopos regere Eccle-fiam Dei,quani acqiiirtuit fanguineluo. Ail.io.

Fundamentü aliud nemo poteft ponere, praeter id quod pofîtû eft,quod eft lefus Chriftus.i.Cor.j.

Manete in me,amp; ego in vobis iftciit palmes nó poteft ferre fruólum àTémetipCo, ni{i manleritin vite,ftc nec vos,nifi in me manferitis. Ego fum vi tisjvos palmites,qui manferit in me,amp; ego in eo, hic ferc friiôbim multum,quia fine me nihilpote-ftis facere. loan.to-

Deus pater,dédit filium fuum iesvm chri-s T V M , caput fuper omnia ipfi Ecclefiæ, qusdf corpus illius.complementum eius, qui omnia in, omnibus adimplet. Ephef-i-

Chriftus dilexit Ecclefiam,amp; femetipfum expo fuit pro ea,vt illam fanâificarêt,mundatam lana-cro aqur, per verbum ,vt exhiberet earn fibi ipfi. gloriofim Ecclefiam,non babentem maciilain aut rugam aut quirquam eiufmodi,l'ed vt eftet fandU amp;: irreprelienfibilis. Ephef.ç.

Qjji prædcftinauit nos in adoptionem filioriiffl, per Ies V M Chriftum in ipfum,fecundumpropo-fitum voluntatis fuæ. Ephef.i.

/^«Æ'iQuemadmodumelegit nos in ipfo,ante-qu.i.'n iacetentur fundamenta mundi, vt eifemiis fanth irreprehenfibiles coram illo,percharita-tem qui prædeftinauit nos,vta Joptaret in filios, perl es VM Chriftum,in fefe,iuxta beneplacitum voltintatis fuæ,vt laudeturgloria gratiæ fuæ, qua. rharos reddidit nos per dileftum, per qiiem ha-bemiis redemptionem,perfanguinem,ipfius, re-miftîo-

’'“Tonern peccatoriim iuxca diuitias gratix fuæ. .’’•nigitur non eftis hofpites amp;nbsp;incolxjfed con 'quot;*«fwâorumjamp; domellici Dei, fuperftrudli fu Mundamenta Apoftolorum ac Prophetarum, “'I'Boangulari lapide ipfolEs v Chrifto in qua-'J^iueftruduracoagmentaturjea crefcit in tern '•’nhndtiiin in Domino., in quo amp;nbsp;vos coxdifi-’quot;'iniin habitaculum nei per Spiritum- Eph.i. ^ftolefcamus in ilium per omnia,qiii eft caput, j'^PsChriftuSjin quototum corpus ft co;^md-compingatur, per omnem commifturam ’quot;'»■niftrationis iuxtaailmnjin mefuram,viiiuf-?!'*'lt;iuepartis,incrementumcorporis facit,iil x-■quot;■’tionem fui ipftus per charitatem. Ephef.4. .^cfcribo tibi fperans fore,vt veniäm ad te ci-'H^odfitatdius venero ,vt noris , quomodo o-

in domo De i verfari, qux eft Ecclefta Dei Jfntiscolumna amp;nbsp;bafts veritatis. i.Tim.j. lentes in mundum vniuerfum prxdicateEuan-'‘'Pniotnni creaturx.Qiii crediderit amp;■ baptifa-, ,™Mit,faluus erit;qui veto non crediderit,con ^'quot;aabitur. Mar. 15.

I'monftrat loannes vrbem Rom am , o-^tclefiæ ledern, tandem in An r i c h ai s r i ^'Jj'OetetricisB.ibylonicx domicilium,Sc Dçmo-, ^cloacam amp;nbsp;colluuiem degeneraturam;q, pitiis fauftus non indicaret : ft fciret ad vrbem. alligatam efleEcclefiam. Confirmât do-‘quot;’ni hä : Sc Paulus,qui fxpc docet, Deum per-efte acceptorem.Apocal.17.

If nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matth.cap.7.

’im nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cognofcetis eos.)Fruftus 0-

cum fcripturisjvefus eft Chriftianus.Si aiitem non eft queinadmodiim Chriftiis mandauit, falfuseft. Indicium Chnftianitatis non ad nomen retulit, fed ad confeffionem:quia non folum nomen Chri fti Chriftianum facit, fed veritas : quia in nomine Chrifti multi ambulant, in veritateautem pauci-Idemin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Omnesenim fpeciesiu

ftitiatjquas habent ferui oei in veritatejpolTuntha here amp;: ferui diaboli in ftmilitudine. Habet enim diabolus mâfuetos amp;nbsp;humilesjhabet caftos elee mofynarios amp;nbsp;ieiunos , 8c omnem fpcciemboni» quam creauit oeus ad falutem hominum. Ipl’î fpecies amp;c diabolus introduxitad feduétionemjVt inter bonum amp;nbsp;bonum ftmulatum confiifio fianvt limplices homines, qui boni veri amp;■ bonifimulati differentiam intelligerecaute non poffint, dum. quærunt bonos Dei viros , incurrant in feduftJOquot; lies diaboli.Solam autem charitatemfanéü Spiritus non pote^ immundus fpiritus imitari. Omnis ergo fpecies iuftitiae in inipoftoribus inuenitunfo lam autem gratiam verae charitatisfibi foliferua-uit Spiritus faniftus : vt per nullius iiiftitiam 8c te-ftimoniiim fic agnofcatur vbi eft Spiritus fanótuSj quemadmodutn per gratiam charitatis.

Et portât infer! non pratualebuntjamp;c. A vera fide fcilicet fubuertendo.Ex quo patet,quod sccle-fia non confiftit in hominibus ratione poteftatis» vel dignitatis îcclefiafticæ,vel fecularisiquiamul ti principes 8c fumini pontifices,8c alij inferiores, inuenti flint apoftatafte a fide ! propter quodEc-clefia confiftit in illis perfonis in quibus eftnoti-tia vera. Sc confeffio fidei 8c veritatis.

Sanfta Ecclefia nos fumiis. Sed non fic dico nos, quafiEcce qui hic fumus,qui me modo auditisded quot-

t I

I ( i

( i I ( I t

I I

(

CAP. DECIMVMSEXTVM. 4S9 'lUotqnot hie fiimus Chriftiani fideles in hac Ec-?lefia,id eft,in hac ciuitate, quotqiiot func in ifta '^gione,quotquot funt trans mare,qiiotquot func ^’toorbeterrarii'.n. Quoniam a folis ortu vfque ’^occafum laudatur nomen Domini.Sic fe habet •^cclefia catholica,mater noftra.Magna eft fixanfi, ^fingularis dignatiomieretiicem inuenit,amp;^vir-pnemfecit.In fide virgo eft,in carne paucas bV '’’tvirgines fan6i:imo.niales;in fide omnes virgi-debet habere,amp; feeminas amp;nbsp;viros.

Quiinludæa funt,fugiant ad montes,id eft,qiii 'quot;nt ill Chriftianitate,conférant fe ad Scriptliras. ^'/«!f«r;Et qu ire iubet in tempore omnes Chri-Kînosconferre fe ad fcripturas.Quia in tempore

quo obtinuit hxrefis Ecclefias, nulla pro-I’atio poteft elfe vc^ae Chriftianitatisinequc refii-?gt;unipoteft efteChriftianorum aliud volenrium tognoicere,fidei veritatem,nifi fcripturac diuinae. Antea enim multis modis oftendebatur,quae elfet ^cclefiaChrifti,^ quæ gêtilitas.Nunc autênullo 'gt;iodocognofcitur,volentibus cognofcerc qiiç fit ''fra. Ecclefia Chrifti,nifi tantümodo per fcriptu-f’s.Quare? Quia omnia hæc quæ fût proprie Chri ^•jinveritate habet,amp; hærefes illæ in fehifmate, ^wiliterEcclefias,fimiliteramp;ipfas feript liras diui^ ’’îSifimiliter epii’,opos,cæterofque ordines cleri-^“tum : fimilicer baptifmum , fimiliter Euchari-

cætera omniajdenique ipfum Chriftum-^olensergo quis cognofeere, quæ fit ver.i Eccle-^Chrifti,vnde cognofeit in tanta confufione ü-isilitudinis, nifi tantummodo per feripturasHtem moribus ipfis prius intelligebatur Ecclefia ^^''ifti,quaiido conuerfio Chriftianorum , apt ’Wiiiuin,autinukorum, erat fanó'ta, quæ aptid impios

impios non erat.Niinc autem aut tales, aut peif' res faóli funt Chriftiani, quales funt hxretici ant gentiles.Adhuc aiitem amp;nbsp;maiore continentii apud iJlos inuenitur,quamiiis in fcliifmate,quagt;a apud Chriftianos. Qui ergo vult cognofcere quï lit veraEccIefia Chrifti vnde cognofcat, nifitaii-tummodo per fcripturas? Sciens ergo DominiiS tantam confufionem reriim in nouiffunis diebiis. effefiitnram : ideo mandat,vt chriftiani qui funt, in chriftianitate volentes firmitatem accipere li-dei verx, ad nullam rem confugiant,nifi ad icri-pturas, alioqui ft ad alias refpexerint ,fcandali-zabuntur, peribunt non intelligentes qusfe veraEccIefia.

Catholica materEcclefia per totum orbeniló-ge lateque diflfufa, in ipfo capite Chrifto I î s v edoóla,contumeHas crucis amp;nbsp;mortem didicitno, timerennagis magifque roborata eft non refiften-do,fed perferendo.

In vniuerfam terrain Euangelium prxdicatuin eft non baliftis amp;nbsp;armis,aut bellis aduerfarios de uinces,fed pauci,nudi,Sc paupcresjjlliterati,ver-berati,mortificatbfapientibuspraeualuerunt.

Primum miferari licet noftræ ætatis laborem. Sc præfentiiim temporum opiniones prxfentes congemifcere , quibus patrocinari Deo human! crcduntur,amp;ad tuedam Chrifti Ecclefiam ambi-tione feciilari laboratur. Oro vos Epifcopos ( qui hoc VOS eirecreditis)quibns nafuffragiis adpræ dicandmn Euangelium Apoftoli vfi funt, quibus adiuti

CAP. DECIMVMSEXTVM. 49t ’diuti poteftatibiis Chriftû prædicaiierunt? Gen-'flque fete omnes ex idolis ad Deum tranftulen W'An nealiqiiam fibi alfiinierent ex palatio di-Snitatetn; hymnum Deo in carcere intev catenas poft flagella cantantes? Ediétis ne regis Paulus, Oiini in theatro fpeitaculum ipfe elfetjChrifto Ec-defuni congregabat? Nerone fe,aut Vefpafiano, ^utDeciopatrocinantibus tuebatur,quorû in nos oJiisconfeflîo dinin p prædicationis effloriiit.Illi oianii arque opéré fe alentes, inter cœnacula fe-otetaque coeuntes,vicos, caftella,gentefqiie fere oiiines, terrain mari contra fenatus confulta 8c 'fgumediilaperagrantesj claues ( credo ) regni tælotum non habebant? aut no manifefta fe turn ^oivirtiis contra odia humana porrexit? Cum tâ-tomagis Chriftus prxdicaretur,quâto magis prç-dicariinhiberetur? Atnuncproh dolor diuinain Hdem fiiffragia comnicndant,inopfque virtutis fuïChriftus, dum ambitio nomini fuo, concilia-tntiarguitur. Terret exiliis amp;nbsp;carceribus Eccle-fiiicredique fibi cogit , qui exiliis amp;nbsp;carceribus oftcredita.Pendet ad dignatîonem communican-tiutn,quæ perfequentium eft confecrata terrore. fiigat f3cerdotes,quaE fugatis facerdotibus çftpro P’gataidiligiquefe gloriatur a mundo,quæ Chri-fti elfe non potuit,nifi earn nyindiis odillet. Ilæc de comparatione traditæ nobis olim Eccle(îæ,nü-. quam deperditx re ipfaïQuæ in ocubs omniu eft, âtqueoreclamabit.

Infcriptiiris didicimus Chriftum.in fcripturis, didicimusEcclefiam, bas fcripturas communitef bahemus.Quate non in eis amp;nbsp;ChriAum Ä: Eçcle-fem commuiuterretinemus? Et To/n-/. epiftol^ amtra epiß-olam PetiltMn Dofiatin:it y cap. }. 4,

Inter nos amp;nbsp;Donatiftas quæflio ert, vbi fitEccIe* fia. Quid ergo faèluri fumus ? in verbis noftris eam quæfituri,an in verbis capitis fui,Domini no ftri I F, s V Chrifti? Puto quod in illius potins ver bis qiiærere debemus , qui veritas optime noiiit corpus fuum.

I Corpus autem eius eft Ecclefia,non autem ifta, aut illa,fed toto orbe diffufa. Nec ea,quæ nunc eft in hominibus,qui praefentem vitam agunt,fed ad eam pertinentibus etiam iis, qui fuerut ante nos, amp;nbsp;iis qui futuri funt poft nos, vfque in finem fecu li. Iprum HuguPi.in epiflr.Ioan Trail. n. Vbi re ■ niiftio peccatorum,ibi Ecclefia eft.Quoinodo Ec défia? Illi enim didum eft : Tibi dabo claues re-gni cælorum,amp; quæ folueris in te r3,foluta erunr in cælis. Quà dilïunditur ifta reini/siopeccato-rum .? per omnes genres, incipientes ab Hierufa-leni.

Petrus à Petra nomen accepit, hoc eft, à Chri-fto.fuper quem fundata eft Ecclefia. Non enim a Petro Petra, ied Petrus a Petra nomé fortituseft:

Hcut non Chridus a CbrUiiano, fed Chriftianus a Chrifto vocatur.Ideoque ait Dominus: Tu es Petrus 8^ fuper hanc Petram xdißcabo Eccleßam meam: quia dixerat Petrus, Tu es Chridus Filius Dei viui.Deinde ei Dominus: Super häcPetram, quam confe/Tus.es, ardificabo Ecdefiam meam.

CAP. DECIM VMSE XTVM. 45Î ïetra enimerat Chriftus:fuper quod fundamen-Wm etiam ip le xdificatus eft Petrus.

Pettamjaitjopinor,per agnominationem aliud ”*1'11 quam inconcuffam amp;nbsp;firmiffimam difcipuli Wem vocauitjin qua Ecclefia Chrifti ita fundata ^fitmata ellet,vt cum laberetur, amp;nbsp;effet inexpu-Siabilis inferorum portis in perpetuum manens.

Super hanc confeftionis PetramEcclefiæædifi-'’tio eft:fcilicet,Tu es Chriftus Filius Dei viui.

Fides Ecclefiae eft fundamentum , per hanc Weminfirmç aduerfus earn funt portç inferorum.

Ibi Ecclefia , in qua apparet Deus amp;■ loquitur '■Um feraisfuis-.ibi eripiuntur 86 abfcondiinturfi-quot;quot;ilachra gentium. Fides enim Ecclefii omnem 1 quot;ufauantiam gentilitatis aboleuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

^Uper fundamentum enim Prophetarum amp;nbsp;Apo- i, Wlorum lanfti Doä;oresEcclefiamcollocant.£f

Præcepta diuinorumlibrorum funt fun-’mentum,amp; vniuerfalisEcclefiae, amp;nbsp;fingularum udefiarum,quibus ipfe roborantur amp;nbsp;fubften-'’■iturjvelut xdificiumà fundamento. Itetnin

Per Apoftolos expofita funt fcriptapro-fUttatuna quæ fundamentum Ecclefîæ fuerunt.

1 JuemfundatuT. Idem ia-i.cap.jMatth. Petram I ‘uiifundaineutüjfuper quod extrucla fit Ecclefia,

454 D E È C C L E S I À. confeflîoilem feü doftrinam Chrifti exponif. Itl enim ait; Qiiia enim côfcfluserat euiii Deifiliiim Petrus,dixitjqiiod hæc confeffio, qiiam confefliis eft, fùndamerttum erit futurum crcdentium, ica vt omnis homo extrufturus fidei domuin, hocia-ilurusfit fundameiitum.

Tu es Petrus , Simon quippe ante vocabatur-Hoc autem nomen ei , vtl*etrus appellaretürà Domino impofitum eft,amp; hoc vt ea figura fignifi-caret Ecclefiam- Quia enim Chriftus Petra, Petrus populus Chriftianus. Petra enim principale nomen eft, ideo Petrus a Petra, non Petra a Petro , quomodo non a Chriftiano Chriftus, fed Chriftianus a Chrifto vocatur.Tu es ergo,inquit, Petrus amp;nbsp;fuper hanc Petram , quam confeflüs es, fuper hanc Petram , quam cognouifti dicens,la es Chriftus filius Deiviui: ædilicabo Etcleliam meam,id eft,fuper meipfum FiliiimDei viiii,ælt;li-ficabo Ecclefiam meam. Super me ædilicabo te, non me fuper te;

Penes pccleßam eß^^Hsdain etiam in facrisH-teris expreßn commurandt t auEtonras mmnniiA injittuendt par facultas Ac protnde, non mnof illt,i^uam exprejfoDetverbo vindicandaesiau-Horftas.Hxc iJli folio 240. Et in opere Catc-chiftico Canilii,tol.i53.i56.amp;c.

Chi'iiliana i/ere Catholica Eccleßa nullam amhofitt^tem cogt;j'imutaridt in Sa-

^^'1! litcrts cxprejfa autfacultatem cendendt do-(id falutem necej]aria:fed ■vocem pa^leris

^krijh l]^,rn^|tler audit. Protnde folo Da erbt in ^'6i'h:tictt nbsp;nbsp;yipofivlicis fcripns ex:gt;rej[o vindt-

efi ad[almern credentmm au’horitaf. inshtuit Ecileftaad doilrinatn er difctplt~ cin!feruandarn.,aufgt;M)di ejfe debentfVt afin-tcm.ife dotlitna Lrgis ti) Euaugeltt mifiime rece-^^tu-Sifeciu acc'd:i,pailorej tune pjiudoprvpht-

Omnis qui audit verba rnea, amp;nbsp;facit eajaffimi-labitur viro ptudenti. Matth.7.

Qui in teram bonam feminatus eft, hic eft,qui audit verbum,amp; intelligit,amp; fruftû facit. Mat.13.

Eradicate Euangelium omni creaturx.Marc.ifi. Mater inea, amp;nbsp;frater , hi funt qui audiunt ver-uumDei,amp; faciunt. Luc.ii.

Hic ell Filius meus dileótus: in quo mihi bene complacui:Ipfum audite. Matth.17.

Et alias ones habeo,quæ non funt ex hoc ouili: amp;nbsp;illas oportet me adducere amp;nbsp;votem nieamau-dient. Ioan.10.

Item' Oues meæ vocem meam audiunt, amp;nbsp;ego cognofco eas,amp; fequuntur me. ■

Item. Si quis diligit me, fermonem meumfer-uabit,amp; pater meus diliget eum, amp;nbsp;ad eumve-niemus amp;nbsp;manfionem apud.eum faciemus.

Si manferitis in me,amp; verba mea in vobis man ferint,quodcunque volueritis petetis, amp;nbsp;tiet vobis. loan.i$.

/rm.Non pro eis rogo tantum, fed pro omnibus qui credituri funt per verbum eorum in me.

/ffz«.-Notum eis feci nomen tuum,amp; notum faciam,vtdileólioqua dilexifti me,in eis lit,See-go in iplis.

CAP. DECIMVMSEXTVM '497 Eritis mihiteßes Hietofolymis,amp;: in ludsa^Sa-iiiariaque,denique vfque ad finem orbis terrarum. Aa.i.

Habeoquodglorier,per christvm iesvm in his quae ad Deû pertinent.Nó enim aufim loqiii uicquam eorum,quç non effecit Chriftiis per nie inobedientiam gentium verbo amp;nbsp;faéto per poten iiam fignorum ac prodigiorum , per potentiain Spiritus DeijVt ab Hierufalem amp;nbsp;circiimiacenti-^üs regionibus vfque ad llliricum impleuerim ^Uangelium Chrilli. Rom.15.

Si quis loquiturjoquatur vt elqquia Dei.i.Pet.4. Qui animas veftras purificatis obediendo veri-’itiperSpiritum. iPet.i.

Per hoc cognofcite fpiritum n ei. Omnis fpiri-^’iSiqui confitetur Chriftum carne veniflcjcx Deo di. i,loan.4.

Etrurfut-.^ios ex Deo fumus ; qui nouit Drum eft ex Deo non audit nos ; per fpiritumveritatiSj amp;nbsp;fpiritum 'ttotis.

Etrurfm ; Qulfquis confeftiis fuerit quod leftis üllilius Dei,Deus in eo manet,Sf iple in Deo.

Siquis audierit vocem meam, Sc aperuerit ia-®'‘iam,inttoibo ad ilium. Apoc.?.

1 Nos accepitnus fpiritum qui ex neo eft,vt fcia-I uius, qus i chtifto donata fint nobis, quæ lo-1 Wuriamp;c. i.Cor.i.

458 D E E tî C L E S 1 A, Fundâmentum aliud nemo poteft ponerc,prï-ter hocqiiodpofîtum eft,quodell iesvs chri-srvs. i.Cor.3.

Notiimvobis ficiam Eiiangeliufn, quodeiian-gelizaui vobis,quod amp;nbsp;accepiftis,in quo amp;nbsp;ftatiS) per quod amp;■ falutemconfequimini. i.Corq.

t.Cor.5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r.

CAP. DECIMVMSEXTVM. ^9 Neque quorundam ( inquit ) difputatione?» *11130101$ catholicorum, amp;nbsp;laudatorum hominuin dutfcripturas Canonicas habere debenius,vt ta ibus non liccat,falua honorificentia,qiiæ ill is de-^ttur hominibus , aliquid in eorû fcriptis improve,atque refpuere,fi forte inuenirem, quod ali-'«fenfetint,quam veritas habet diuino adiutorio 'slabaliis intelleóla,vela nobis.Talis ego film in *'iptis aliprum , quales volo elfe intelleófores quot;l'orum.

Aliter habeo Apoftoles aliter reliquos fcriptu-'*lt;taftatotes.lllos fcio femper vera dicere : iftos '’'hominesinquibufdamerrare. Idem adTran-^’/inum.Ego ürigenem amp;nbsp;nonnullosEcclefiafti-'.'quot;IcriptoreSjGrxcos pariter amp;nbsp;Latinos fie legé-“’efleaibitror J vtbona eoriim eligamus , vite-’’‘Ique contraria,iuxta Apoftoli diétum , Omnia ^®bate,qiiod bonum eft tenete. Et in epifiolam ’?Galat.Spiritus faniSi doétrina eft,quç Canoni-'quot;prodita eft litetis : contra quam, fi quid fta-'^atConcilia,nefas duco.

Scriptiirarum autoritärem omnibus prxfe-'**”1301 fequivultis,earn fequamini, quaeab ipfius ■''fcntiæChriftitemporibus, per difpenfationes Moloriim,amp; cçteras ab eorum fedibus fuccef-1 Epifeoporum vfque ad haec tempora to|o ^arum orbi euftodita , commendata, amp;nbsp;clarifî-^Pti'Uenit.Ccw^aeHndem,ltb.T,t.capa9-Cvtï non ^'igelici authoritatijtam fundatx, tam ftabili-, ’tanta gloria diffamatæ,arque ab Apoftolorum 'quot;ipotibus vfque ad noftra tempora per fuccef-'’’’«ceitiffimas commendatac, te non fubdisvt 'ilasamp;viuas?/» Epiihla ui-adPaul^nam.Hsc^iie

enim mihi fic credis , qiiemadmodum Ambtofio, de cuius libris tanta illateftimoniapofui,autii Ambrofius nobis xqua lance putatefTe credemlii, nunquid vllo modo Euangelio nos comparabisi aut Icripta noftra fcripturis canonicis coxquabis? 1’rofeólo fl reéte in diiudicando fapis, longenos infra vides ab ilia autoritäre diftare. Et me quidé longius:fed vtrique noflram, quantumlibet cre-dasiVtrtimque illi excellentiç nequaquam comparas. Diuinis etenim fcripturis,etiam nondiim per-fpicuc intelleólis, credendum elfe nondiibitas. Item'. Nolo authoritatem meam fequaris,vt iilea tibi putes aliqiiid neceffe effe credere,quoniami me dicitunfed aut Scripturis Canonicis credas,!! quid nondum quod verum fit vides , aut verius demonftranti veritati.vt hoc plane videas. Etin Pfalmum 6S. Si ego dico,nemo audiatrfi Chrillus dicit, væ qui non audit. Eteiewütate Ecdefuy Non audianms hæc dico,hæc dicit: fed aiidiainus, hxc dicit Dominus.

Minifter Chrifti,amp; difpenfator myilenorim L' Deijtimens erit, ne pratter voluntatem Dei, vel ' præter quod in fcripturis fandis euidenterpraeci-pitur, vel diest aliquid , vel imperet,ne iniienia-turtanquam fjllus tedis Dei,autfacrilegus,velin-troducens alienam à Dei doürina,vel certefub- hj relinqiieiis He præteriens eorum ,quæ oeo plsciti 1'unt.

Pontifex iih docent,qiix ipte à oeo didicericK non ex proprio corde vel humano fenfu, fed qw fpiritiis docet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* *

CAP. DECIMVMSEXTVM. 50t ^quot;digéré,quod aliquis de arbitrio fuo induxerit. Molos Domini habemus autores, qui nec, ipfi ‘‘icqiiarn de tuo arbitrio,quod inducerent, ele-^untjied acceperunt à Chrifto doôtrinam, quâ d'ter nationibus affignarunt.

Chryfofl-omMs in Eptflolam ad /ublice prædicamus ea ratione, vt nihil adda-’yed ea tantum qux audiuimus. Et quippe vir-’Ptæconis eft, veracitet, qux fibi crédita funr, »laprofequi, non aliquid vel addere, aut im-J’t»gt;aut iui'eriejdem tn Altüt.^ÿ. Quia in Ec-

Chrifti frequenter exeunt feduftores, pro-nullis omnino credendum eft,nifi ea di-^''dfaciant,quæ conuenientia funt lcripturis? . Origenes m Epi^iolam ad Jiom. ca.^. ^»»lusde fcripturis affirmât, quod dixerat do-I''lgt;us Ecclefix prxbens exemplum, vt ea qux A»iinturadpopulum, non propriis prxfumpta ^'»ntif5»,fed diuinis munira teftimoniis profe-tinon fuasfed Spiritus fanóti fententias fonét.

'nent enim Ecclefiæ Apoftolico labore funda ^i^nKiuanta cura fibi prardiétum fit. Galat.i. Si 5prægt;:er quam quod in ; Pturis legalibus amp;.' Euangelicis accepiftisjana-(it.Perpetuo igitur,dodori aliorum5amp; ma-; ‘‘Higentia , cauendum eft , ne quod verbum 1^^'eilliexcidat, quodfidem aut confcientiam pspoffit , ne quid doceat alienum à doèlrina

1 ii/^^‘^''^^’'°^^^^^^'pturasfanôtasin teftimo-» t fenfus quippe noftri enarratio-'«nehis teftibus,non habent fidem.

Auguflintu de nup.^ concup.libn u capite »5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Ifta contrduerfia ludicenri quærit. ludicet c'y. Chriftiis , amp;nbsp;ciii rei mors eius profecerit, ipgt;c cat. Hic eft, inquit, fanguis meus- Idem Ataxi.Ananor.Eptfcop.ldt. ycap. 14. Sed nunc I’C ego Nicænum,nec tu debes Ariminenfe,tanqU^''‘ praeiudicaturus,proferre cocilium: nec egohuiquot; autoritate, nec tu illius detineris: rcripturarunj autoritatibus, non quorumcumque propriis I'C“ vtrifq; cSmunibus teftibus res cii re,caufa cii ca^ fa,ratio cu rationecertet. Inproœm.lth.^-de'Tf^' Noli meis literis , quafi Canonicis fcripturis 'quot;' feruirezfed in illis,amp; quod non credebas,cûingt;iC' neris,incundanter crede. In illis auté,quQilcern‘ habebas,nifi certum intellexeris noli firme tene* re. Et ad incemturndth-z. Negate non pofliim, nec debeo,ficut in ipfis maioribus , ita muka elk in tarn nniltis opufculis meis, qux pofl’uiit iufte iudicioSc nulla temeritate culpari. Etrurfu^'^ Eptil.ad Hieran. Alios ( praeter Canonicos Scti-ptores )'autem ita lego,vt quantalibet fandiitate, quantaue dodtrina polleant, non ideo veriimp“' tem.qifiaipfi ita fenferuntfcd quia mihi per alios autores , vel per Canonicas vel probabiles rationes , quae à vero non abhorreant, perluadere po-t\iQïVint,Etferrnone\i9.detempore. Siquisaliquas fcripturas præter eas, quas Catholica Ècclefia re-cepit, vel audoritatem habendas elfe credidetit, ve! fuerit veneratusjanathema fit.

BREVIS ET 'M O- Z besta Kesp o n s I o, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

'^dProfeßofum Turnoniorumfocietdt^iVt . iiunt, lefu ajfertiones, (juas ihtologicas 6quot; Philäfophicas appe/U nt.

^•c grauifsimæ quxftiones, De Ferbi Ö'Eccleß^e Dei autoritate’- De lm agi ft i-

•• De ver a Chrisli prafentia y (y'' ^^mmatticatiofte infacrofanßfo Euch art-^iafacramento, ex Verbo Dei amp;nbsp;Ca-iholicæ Ecclcfiæ confenfu breuiter ^perfpicuc traotantur.

$04 , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_____________ - r

Vperioribvs dicbus}Profeffores Turnoniiaveftræ quçdainThefes,quas îogicas amp;: philolo-vocatis, veftra, vt plane con-’•'-^’quot;'^^'rtatjopera arque induftria, ad Acade-miam nolham fuerunt delatae. Cuiufdam enini vcftrüm manii additus verficulus, easNemaufi promulgandas tlTe fignifieabat : amp;nbsp;is à quo nobis reddiræ funt,le hoc à Reélore veftro nnandati ha-buiffe affirmabat.Idà vobis compofito fuilTe ador natnm,oculati amp;{: prudentes viri continuo perlpe-xerunt.Prouocari nimiruni noftram à veftra Aca-demiam,id eftà Cardinalitia Regiam , pug’nœ fi-gno paucis ante deftinatum difputationi dieniho ris tantùni dato,vt prouocata qtiidem à vobis ilia, defertæ ramen ftationis rea elfe intelligeretur : ob eamque rem ram fœdo parui ptofiigatique aninii argUinento ( quippe quæ ne confpedlum lt;jui-dem veftrum fuftinere aufa elîet ) vos parta feili-cet vi(Soria,de ilia triumpharetis. At quum èpi-ôltiratis illis ftemmatis quç in alferrionumillarutn fronrifpiciojtanquam doéirinx veftrç demonftra-riones arque emblemata apparere voluiftis, ad rem ipfam ventum eft,id eft perlefta prxfatio veftra, perledae aftertiones illættum verb repens ille terror qui in fortiflîmorum quorumque aninios incognito hofte folet cadere, fie confeüimeua-® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuit,

R E s P o N s 1 o. îoj *'utt,vt in fummam admirationem fit coniierfus, lt;1111 fiatvt ex tantillis copiis tam facile huius eru-'litifïciilihominibus impotiatis. Hîc veto Pœni 'lânnibalis qui fallendo hofti, alligatis ad boum '^otnua facibus , intempeflx noôfis caligine abu-Romanum elufit, repetitamemoria eft: eiùf-lUe ludicri quod Maiorum noftrorum temporibus ^nenifTe refert CominæusjLodoico XI. Kege;quû. l'oftem prope in armis elfe nuntiaretur,pro haftis ’Wongiores carduos compertos fuilfe-Itaque illi ^tâdemiæ noftrxcuftodes , primùm in ea erant *5ntentia,vt exiftimarent meliorem mentem vo-“'sprecandohanc vnam vobis machinam oppo-quot;^ndain, patientiam atque filentium : qua vna h-'quot;fäfiituriiin effet vt famofi illi veftri libelli dele-'tntur,amp; fumi in auras euanefcerent. Hoc etiam ’^ßägitare optatilfimum hoc pacis tempus , quo •’iquampoft longam fitim nuncauidè ftuimun ^uidem ita vt ad omnem diffidii rumufculum wisanimis perhorrefcamus. Satis etiam fupér-'itefle nobis negotiorum domi, quibus bonas ’Was ad Patriae Ecclefixque vtilitatem,confecra-’'Wus.Re tarnen vitro citrôque agitata atque ex-Wa,non confentaneum modô,fed amp;c. plané ne-^sffatium ell vifum veritati nullo noftro merito 'ft noftra latera prouocatae vti ne deeffemus, liJntiiin quidem in nobis fitum effet ; quando-Wem vt illius palam docendædta eiul'dem à ca-''^Wniis conuitiifque afferendx atque vindicanda: Edidum tribuat nobis faciiltatem. Neque Jwôïquuin erat filentium noftruin Ventati effe '*quot;(11,amp; veftram illam Societatem quam per vni-quot;Wlilm terrarum orbem longé btéque viihicem '“'ptidicatisj.nullo fanguine, nec vifo quidem “ftedn’hac Occitania minifterio veftro trium-Wte. Qiiod fi bellum aduerfus Veritatem tan-

50Ä ACAD. N E M A V S E N S, topere vobis arridet,vt earn vitro laeelfere in^* riieritisjiufti certaminis occafio à vobis nalcatuj-acproinde Veritas aduerfus niendaciiini jW*' germanaque Eriiditio aduerfus cothurnatain ' gnorantiam, id eft vera Theologia veraque Phi' ilt;gt;l'ophi.a aduerfus Sophifticam,iufto Marte in pOquot; fterum congrediatur. Nobis autem, Piofeflnt^^^ Turnoniijin hac refpondendi quam nobis vitro linpofuiftis neceffitate, inftitutum plane eft its vobifcum agere, vt quid nain in vobis defidere-musjvere,candide,fimpliciter, perfpicue, mode-ftèjiiullo denique contradieendi ftudio,fed vnius veritatis illuftrandse gratia tantiïm exponamus: non calumnias calunanijs, nonnugasnugis,fed verx feriæque rationis mQmenta,folidum germa-numque Veritatisexainen,ac certum publicxv-tilitatis promouendx amorem vobis opponamiis. Neque enim in Ecclefia Dei ( quæ veritatis amp;nbsp;modeftiac fchola eft)didicimus aut calumniari autconuiciari. Hate à vobis prouocati refponde-inus. Tota autem hæc oratio noftra omnem aut importuné difputandi,aut contentiofe rixandi in-uidiam apud omnes æquos fobriólque indices (vt fperamus)à nobis 3molietur,eamque in famoforu, Ebellorum autores merité deriuabit. Hxc veftra funt verba.

Nos coatràjillas StTheologicas amp;nbsp;Philofophi-cas efle pernegamus : quantumuis veto hiima-iiiorum literarum elcgatiam commodumque dq-eendi ordinem propria quodam iure vobis ven, die«'

dicetis, ineruditas quoque efle atqiie infcitas elfe dicinmSjideftii3to\ó;iPt'fji?/AoaBq,9ult;', iTriu/timuc. 3tque adeo in rebus, in tota docendi ratione,ip-(oque feiendi modo,in verbis etiam ipfîs vos hîc peccare affirmamus. An reftè, index præftô eft. Hic vero l'criptionis iftius fuerit ftatus , hic finis, hic cardo. Pij, eruditi, fobrii leôtores iu-dicanto.

DE' R E B V S igitur ipfis primiim omnium (vti confentaneum eft ) dicamus, ex quarum de-monftratione in ipfo etiam orationis noftræ vefti-Hulo, conftec quaenam fit ilia veftra fiue Theolo-giafiuePhilofophia,quam tantopere venditatis. Quàinnecefte fit pacem concordiâmque in hoc duilibus diffidiis lacero diffipatôque Regno tandem aliqnando firmari,ecquis non animaduertat? ür omnibus verb vniuerfi Regni prouinciis hxc Occitania pace cum primis indiget. Omnium certè animos ita comparatos elfe videmus, vt patent trâquillitatémque publicam percupiant,Re-Siotiîmque Ediôlorum autoritärem , cuius fini-igt;us aique cancellis omnium ordinum homines officia ftia,priuatas publicafque aôbones circum-ictibant atque terminent,ciuili concordiç inftau-tîndæ atque retinendae certain efficacémque ra-gt;gt;onem elle arbitrentur.ln hoc commun! omnium *oto, quanta fit huius Ciuitati s voluntas, fides Se diligentia ad pacem conferuandam, ii norunt qui dlius ftatum norunt. Non réméré autem verbo-lim pugnas damnauir fanCtus Apoftolus, ran-'l'iamfomites diffidiorum. Nurn vero ferendi il-ii flint qui præpofteræ cupiditatis œftro perci-'ijRegiæ Maieftatis facratiftîmarumque legum (lt;iuantum in ipfis eftj autoritärem aufint vio-

rum loinitibusjinciuilis difcordiæ incendiiim mo lianniGnon feditiofarura tantum concionum fa-cibusjviroriim, fed in piiluere quoque fcholafti-co iiiiientiitis animos exquifitis probrorum con-tumeliariimque commentis inflammantes? Ne-que veto illud poteftis aut debetis ignorare, Turnonij Profeflbres, difertis Regiotiyn Edièlo-rum verbis cautum efle , nequis inuidiofafaâio-numvocabula inpriuatis etiam colloquiisvfur-paret. Vos igitur deteftanda probra pertamo-fos libellos typ is exprelfoSjSc in compitis Vr-bium affixospercalumniam iaótare aiidetis?Nos cnim in Theologicis illis thelibus ( qiiæ veflra eft chantas S{ modeftia ) Hæreticos, Sicarios, Perditos, Pietatis holles appellatis ; Theodorum Bezam , Antefignanum hæreticorum. Si quid ) in nollra doélrina quam Apollolicam amp;nbsp;Catho- । ücam elfe credimus amp;nbsp;affirmamus, defideratis,amp; j nos in errore verfari arbitramini,errorem,agè,do j cete,demonllrate: amp;nbsp;eo qiiidem fpiritu quiVe-ritateni decet J id ell ienitatis amp;nbsp;modeftiæ- Vtri | lîntHasreticijvôfnean nos,turn demumappare- j ret, ß inhituta coram æquis iudicibus légitima * modo difputatione,in aciem prodireinus,femotu , que fadtionum præiudiciis amp;nbsp;noininibus , nos Chriüanos elle mcmores, Chriftianae religiouis veritatem ex Chrilli verbo,cômunipromouend2 faJutis Iludio quatreremus. Nihil làcilius ell quàm , maledicere.-neqi Veritas aut maledidlis illuftratur nbsp;nbsp;J

id ell ß vos facro lefu nomine ad nouât faiSionis i nome abutéres.non Ieiuitas,fed lefumagillasjl^' | fuzuvvideros, id ell, Chrilli holles, Vomicas I ue carcinomata generis humani, Pfeudoprophe-tas,BaJamitas,vltimos Antichrilli crepitus,Bello-rum

R E s P o N s I o. $09 nim tubas amp;nbsp;faces,Sophiftas, Corruptores iiiuen-tutis, Circulatores,quâ plurimifque aliis nomint-lgt;us, quibus viilgô infignimini, appellaremus: his ne appellationibiis caufam noflram aut verio-temaut verifimiliorem apud æquos indices cffi-ceremiis? Veftrifne etiam coniiitiis amp;nbsp;maledi-tbsjlefuitat, vos aut nieliores eftis,aut vellra me-lioi amp;nbsp;vcrior doôlrina?nuni noftra deterior Sc in-certior, nos aiiteni détériorés’ E reipfa conftabit lt;1110 nomine vtriqiie noftrùm fimus digni : neqne fiverè,candide nbsp;nbsp;nbsp;libéré loquiinur, Sc fcaphani

Itapham appellamus, idcirco efiicietis vti con-uitia vobis regerainus. Neque verb Beza , quem Antefonanum hæreticorum appellatis, aut defi-net elle fidelis Dei feruus:aut, vt ex fe odium in-iiidiâmque horiim criminum in vos deriuet,Iam-bosaduerfus vos ftringet,aut nomina veftra , vt facillimè poflet, profcindet: ttiamfi nonnulli veftrum, obfcuri amp;nbsp;nullius no-minis homines, eadem quaerendi nominis ægri-tiidine qua Eratoflratus qui Dianæ Ephefinxtein-plum combuffit, laborarent : vt fummi cuiufdam viri ( qualem Bezam vniüerfus terrarû orbis, vel ipfatelle calumnia,agnofcit ) dirisamp;r deteflatio-nibus nomina fua illiillrari vellent. Neque Calu'-niioptimi Dei ferui manes,cæterorûmquc pietate amp;doélrinapræftantiflîmorum virorum,quos im-piidentiffima calumnia planéque indecorocon-uitio,Iefuitæ,ficarios appellatis,haudquaquam è mortuis excitabitis, vt noua in vos probra rege-tantmeque minus féliciter vigebit eorum in Ec-defia Dei memoria, laiîfque fempiterna. Beza certèveftri miferebîtur,Yobifque mentem fanio-Kmprecatus, in meliorem frugem vosreuocare conabitur.Qubd fi mentem non mutatis amp;r obdii-

VO ACAD. N E M A V S E N S. refcitis,non impinget tarnen notam malediéiiXed obftinato prsefraftóque conuitiatori dieet,Incre-pet te Dominus;Caluini autem laudatiffimorum-que virorum quorum memorias Beza luciilento elogio pofteritati commendauit j amp;nbsp;fcripta Sc fa-éta apud omnes 1'anos fobriófque indices ab ho-rum conuitiorum odio inuidiaque ipfos non modo liberabunt, fed omnes has infamias amends furorifque hand dubie condemnabunt. Nos quo-que veftris illis aduerfus nos conuitiis hoc vnum regerimuSjVt meliorem vobis raentem ex animo precemur. Vos autem, lefuitæ, quamlubenter hæc conuitiofa veftra verba in rem longe dirio-rem conuerteretis,cogimur hîc often dere. Vete-ra non repetimus, quæ inter belli intempéries perpetrauiftis, ne funeftiffimi temporis niemo-riam renouare videamur. Illudnefilebimiis,quo(l nuperin hac publics tranquillitatis ferenitare, quafi omnia vobis licerentjiuftini Scoti è fodali-bus veftris vnius opera amp;nbsp;minifterio egiftis An-dancis,Viuariaris vico ad Rhodani rippam fito? Iannis Balçi pifcaroris,eo vno qiiod Relijionem ref.dum viueretiprofefliis effet cadauer eflfodi iuf-liftisjSe vt immanitis eftet facinus, ipfius liberis, vt id ipfi facerent, quinqiiaginta aureoriim mul-éiç denûtiatione,edixiftis : effoffumq; cadauer in Rhodanfl proieciftis.Extant publica aiftatconque-runtur Balçi heredes,etiam Catholici: ipfa hone-ftas publica,ipfa Pax violata fe à vobis fuiftecon-qtieritur.Hçccine eft Theologia veftra,autPhilo-fophia,vt fepulchroru ius quod Natura oninium-que nationum confenfus facrofamftii elfe voluit, audalt;5tervioletis?Quód fi omnium earum return qiias VOS violenta audacia, inipunitatis lpe,iii Tlunonio illo veftro imperio fuperioribus annis per-

perpetrauiftis, commentariiis ederetiir : perfpi, fQiim elFetjVoSjfcilicet nouiim honiinum genus, ôiedendæ generis hiimani feneduti deilinatum, dégénéré hiimano optiniè meritos elfe. At hoc piofedo vernaciilû propriumqiie fadioni veftrç îft : haec veftræ illius exqiiifitioris doôtriiræ , qux Hon-fcripci illius Verbi quodtantopere prædica-tis,nioniimentis contineLur, myfteria efrtagiiant, vtnon argumentis, fed conuitiis , amp;( fi poteftis, jbdiis amp;nbsp;ignibus Veritatem oppugnetis.Hrc ve-lunt arma, hxc infignia , ira facruni lefu no-

•nen prætexitis, immenfam illius lenitatem hac fccaterèprtdfentatis, vt lucem viuis ( fi in veftra pofiturtî eiïet poteftate ) auferatis, quiiin terrain ^gt;ortuis,vtLadantius aitidenegetis. Veritatis amp;: •enitarisfpiritum,vt doólrinamjAportolisreliquj-Jisjillorum imagines cum enfibus Sc clauibus re-'eiuaftis vobisivt his fpedris fimplicimn oculos 'nimofqueteneretis, Veritatem his clamoribus ^oniiitiifque oppugnaretis. At iftamfallendief-’cacitatem certâs terminis finibûfque circumfcri-Ptam elfeintelligimusjneque machinas velhastâ ’i^mvaliturascredimuSjVt piorum animos cócu-’'intatque labefaólent.Veritaté quoque è vellra-

artiiini laqueis vidricé fore fperamus. Inter âsoellorû intempéries veftra ilia fadio vehemé-« excreuit,amp; in Veritatem nihil huiufmodi me-'sntembellorum caufam hadenus deriuauit. His «lorumfuroribus,quos ad Veritatiscuifum im-Wienduexcitauit mendax ille homicida Spi-'quot;us,tandem aliquando modû imponet I)ei op». IJ^x-prouidentia jEcclefiæ fuse Regnique huius l'iM quani plurimorum eledorum fuorum re-t V'is colligendis hofpitium elfe voluit) mifertk

pi ACAD. N E M A V S E N S. getjVt quae bello pene exularat Veritas, Pacis be-neficio , in celebribres conuentus poftliminio tandem reuertatur. Haudquoque paffuramexi-iHmamus Reg. Maieftatem , Reglfque fapientilT. Miniftros , vt illius inciuilis veftrae inanitatis.i. iM«7i4lt;oA!))iât{àreA/7ïu7»u,iniportuna audacia, noiia-rum curbarum occafionesferantur,feditiofifque aut concionibus aut libellis populorum animi ad nouos furores inflammentur. Nos quideni

, nonfwinA’/JopSvy^habebicis. DeVe-ritare ex Veritate,id eft purè,fimpliciter,cordatè) moderate denique agendum eft. Eos decent infa-niclamores quicaufefux bonitatUiffidiint.De-nique(vt haec fummatim compledannit) hoc pri-mùm in vobis,quantum ad remquidem ipfam at-tinetjlefuicae rcprehendimus.Quod probrofisvo-cabulis praeter aequum amp;nbsp;bonum difertainque Regiorum Edidtorum autoritatem, aducrius noftias Ecclefias vtamini: hifque initiis noua contentio-num incendia quae errorem ac furoremnouisma-loriim generibiis cumulent , eoetiam tempore quum maximè quiefcendiim effet, non ferenda audacia moliamini.Verùm his fuperatis falebris, ad rem ipfam propiùs accedamus.

MAGNAS elfe graiiéfque in Ecclefia Dei de religionis re cotrouerftas, iufto dolore piiomnes conqueruntur in hoc Regno maximè: in quo eo magis verendum eft ne quid hac in re peccetur, quod inde natus hominum furor impotentiiis eft debacchatus. Verùm ecquis fanus exiftimauerit, Veritatem iurgiis amp;nbsp;contumeliis illuftrari pofte? Omnes igitur pios oramus atque obteftainnr, per facriim Dei nomen, per amp;nbsp;Veritatis amp;nbsp;falutisa-morem fuæ, vt de tairtis rebus pacatè amp;nbsp;ferio a-gamus:non quaerendi nominis, fed Veritatis cau-fa,hanc difquifitionem inftituamus: non præiudi-ciis

opinionibûfque,fcd rationi,qii2E ratio efle cô-™«it, rerum iftarum maximarum augiiftiffima-J^mquefupremum indicium tribuamus. Norijauc “'’guarum aiit fcientiarum humanarumcognitio ’g'tur, fed falus hominum agitur : ac proinde res '’t omnibus hominibus communis, etiam huiuf-qua nihil,in vniuerfa hominum vita prius ’'’tiquiufque elle vllo modoaut poffitautdebeat. . Hocautem principib teftamur, nollri non efle ‘’’ftituti plenas hifce de rebus traélationes per-«ibere: (quum id plane eflet aélum agere. hæc ^æniànoftris hominibus fçpefuerunt explicata.) quot;’«ri tantùnfconfilij efle,ad eas quæftionum cir-^’mftantiàs refpondere, quas in veftris aflertio-'jpus notauiftis ; amp;nbsp;eo quidem quem vosperfcri-' ipfi J modo. Igitur de prima Quæftione li-'’»us ( quando ita voluiftis ) de cæteris, bre-^'•^rde omnibus autem quantum poterimus ( id II'rei dignitasnoftrâqueimbecillitas feret) amp;nbsp;'’uiflîniè Si perfpicuè diiferemus. Et quum Ve-'quot;’ds quacfliofit inftituta , ex Verbi Deiveterif-1“’ amp;nbsp;Catholicæ Ecclefiæ difertis teftimoniis, W præfcripta verborum formula , agemus : vt J’nnos quidem iplî, fed ipfa Veritas loqui omni» ““Perfpiciatur.

igitur aflertionum illarum quas Theo-’g'cas appellatiSjQuæftiones funt hx : De quot;verhi Ecclefiiautontatf.De IdolisâA e^imagini-^■Eevera Chrißiprtefitia,^^ comumcatione m fa,~ Enchartfi-(£fine CasnxSacrame»to.A.i has ^'marias quæftiones caetera omnia reuocantur. prima igitur Quaeftione, idque ex veftris ver-'^jptimum omnium videamus.

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kk.j.

Sin^ulari Dtt beneficto Chrifitanam £cclefiiigt; yerumßcrarum monumenta, pariim Itttrti conß' gnlt;ita,partit/,ßnefirtpio tradtta conßruaße crt^' ?nta: eorurntjue adplKtern cortßt^uendam nectfiquot; I irtam intelbgenttam omntbus enodare acpfoponfi'-1 'vtmirumßt noßritemporii hareticoißyipturtKj^ ( non ex £ccleßt. prafiripto ,ßdpro ßa bbt^' 1 ne tnterpretart honarncjne earum pattem {1 antitjuvas approbauit') ex ßcro CodtcttmnHtnc / _ ro tollere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

“ Q^*fidei reeomnet adßcrtptum Peivc'j butnreuocane^ tn eojß dtßcnltatum laijueii!tr-‘^^j 1 cunt^vtnnllutn plane exttar» tnuenirepoßnt- ( firtpiaratn tpß/n , ejtta tradtttonef non-firgt;ß‘^^ ( comrne»dat.,ajpernart, Ecclcßa autoritaitinelt»»' / re^fp“ nttllumßbiadcomprtmendarn altorum nbsp;nbsp;nbsp;1

lentiam^ fenpturii ornnibits fidetn plant dlf^' I gant ipraßdtutnrelicimß'e conutncnntur 1 plarapttefidet dogmata^ vt de perpétua DetM*' 1 tree P'^irginttate, ac tnfrntum bapttfmo} repn^»’^ I eoguntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

j Et tpuum ß nihtl nißßcriptur/u lo^ttiprß 1 teantur, pro fidei decretü hareßareharum errorä 1 tanto ßudto ampleduntur ,vt ßtiut ducantferf \ ptttrastpfiU negate, lt;fuàm,Horum i/teptiasrtpn- 1 dtare. Ouare (ß tJddachabaorum hbros ƒ eornm ex hac vtMexceJferHnltnpto^»”’^’' I

..... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnitttt’'^ I

DeKm^prectbni-,rnemorttt , purgatorij iniprimu flabtluurfides ) ex fimritm bbro-Canone tjfie delendos contendnnt .• ^ttatni'e fitampfodunt ejnnm alia multafcnptu-tejitmonia fuppetant, e^uamp; pnrgaiortujn ejfit 'ÿ^tn^non obfcur'e confirmant.

Qnandoquidem cum lefuitis ( id ejft cum eo Jominum genere qui in eo maxime artis fuæ prç-wntiam ponunt, vt fubtiliffimis difputationuiu '^Ueis vel prudentiflimorum folertiam circum-^eniant) nobis rem elFe intelligimus , vt noftra '■“iplicitas nobis merito 1'ufpefta efle debeat.-pro-’'■dendiim etiam atque etiam à nobis initio eft» ''treèlè conftituta quaeftioncjdifputatio deinceps genius vtiliufque progrediatur: ftquis ck hac qui-«tni difputatione fruótus poteft exiftere. Quor-‘•im tarnen eiiadat » non inutile de Veritate certa-, l’icn exiftirnandum eft, ( ait Tertullianus)ex quo '^etitatis aduerfarius obftinatior atque infolétior ^xcedit. Qiiofdâ etiâ veftrûm cognitx exploratx-Ve Veritati nolle repugnare, charitas iubet vc ^*iftimemus;cæteri,ne fine bofte 8c fanguine»fim plicibiis imponant, fpecie Veritatis, illud verb à nobiseft Omni ftudio Sc. opera elaborandum.Pro-lixæ igitur illæ amp;c infidiofæ propofitionum ve-feinim ambages » Logices legibus definiendae Innt, vt ex infidijs prodeant vernaculae illæ 8c ve-fttæ genti peculiares fallaciætréfque adeo nullis ■nnolucris 8e fticis,ipfajfimplex 8c vera perfpicia' ^nt.Cuius hxc eft plana 8c perfpieua AveiMms.

f:xy Æ s T T O eft , De Verbi Dei, 8: Eccle-fiæ autoritate. Huic quxftionide veftra (ententia explicandæ , adhibentur tres Aflertiones: fedita deiertæ aut indifertæ ( dum elegantiam qiiandam affeftantes, deferunc veras legeS' Logices illius quam profitemini J vt hoc vnum nollræ adiierfus veftrum tp «usSbZo' reprehenfionis ( de qua fuo loco dicemus ) exemplum fobrio amp;nbsp;eriidito le-élori abundè efle poflît. Vos igitur iuuabimus, amp;: vobis ipfis arma zo^yxdi'npovexpediemus. Sic nimirum veftram hac de re fcntentiam diftin-ôtiùsamp; magislogicè debebatis explicate-

Tta de veftra fententia,VerbumDei,eft8gt;jp«?i* oij-paçov.ficuti lus ciuile.Hxc nimirum è vefttis verbis plane eliciuntur.

Quam veftr am de verbi Sc Eccle/îæ Dei autori-tate fententiam ita explicatis, id eft inuolurefi-gnificatis his verbis:

ACAD. NEM. RE SPON, ji/ I Stngulart D(t bénéficia ChriFitana Etclefia montimentcty parrtm htefis cófignatcit fitfit/nfier Chrifltanorti hominn rnanwyfi'iejcctpro caferttajfieceedi-n’'“. Ita Ecclefiâ Veritatis '^“ftodetn agnofcitis. lllius autem eiufdem Veri-» f®isinterprecem,his verbis: Eoiuntcjne Adfià-'‘•‘^nconjecjuendaw necejfiartam tntelligentiarn '‘»Imbus enodaee ae prnponece.

Hæc bona fide afFerimus,qinbus primariam de Verbi amp;nbsp;Ecclefiae Dei autoritäre Quæftionem ex-Ponitis. Cætera qiix additis,funt 40^6 non ao-P’‘; id eft cauilli, non Theologo tantiim,fed ne ndofopho quidem digni ; à rei, perfonarumj ^^™porifque circunftantiis penitùs abhorrentes.

’’olTunt quidem libéré doólrinarum refutatio-quot;Mperfcribi pro arbitratu : fed quid iuuat rem ^nouitiis onerare ? Reprehenfiones poterant fine ^nnuitiis maiore cum perfpicuitate, hunc in mo-’’umàvobis exponi.

PrimaReprehenfio , ^eccatur ah tie quires quot;^nesfiiie, nd Equot;erbum fcriptum reuocant : Tra-“»iines z'ero non-Scripias negant.

Secanda,/» ^uacjne halluctnantuy , ^ui negant Det interpretaiiontm,falutart^^He ade'o do-quot;»li cogntitonem ab vniui £cclefia iudicio arbi-^'iixjiie pendere.

^itraditionesnon firtpta toUHtHr^ eifiue dene-[quot;turßdes, multnm dec edit de V erbt Det auto-‘''tute.

St Ecclefia Dei non efl cutios ifir interpret Equot;er ^1 Deif^ fx illifts automate) eorurn cmnium ^uA

îfs DE AVTO. VERB. ScECCL adfalutern nosiram nece^armfunt, cegntrioïKHt fendet.-homtnKm bbidtnt nbsp;nbsp;audacix, paret

I Sfitpfufd ipfttjßue Verbumfiriptum, ill^s traditwnes nofiriptas comendat.Ergo no funthuo conrcntßne rerbitUtusfiripttopt^rohrio-

Z Ecclefitt autoritai eleuatnr : tjuum Sccltß* illarum condendarum h^ibear pote^atem, nbsp;nbsp;Ùi

5 Impiorum hominum tjntfiüptufii ommbm ßdem plane derogantdnßlentta compi'imi nonpo-teSlfine aurorttate Tquot;fadnionum non firiptarungt;-^Hta videlicetJirtpn Verbi autoritär à nen-firr ptif tradittontbas commendatur.

4 ‘Plaratpuefidet dogmata ( z/tde petpi^i*^ Det JHatris vtrgtnitate,ac inf intnm hapufino}»-pudianttir. Quæ grauifffma funt abfurda:atque adeo falfiim illud principium, ex quo ilia confe-quuntur.

Hæc funt demonftrationis veftræ media,id eft •TO uîm eux : quæ vos non logicè quideiU) fedrhetoricc, præref veras dilFerendi leges ira propofuiftis:vt in ilia rhetorica occultatione,qua affeftatis , rerum veritatem penitus occulte-tis. Veriim num ilia ex Ecclelîarum noftra-rum doôlrina verè à vobis dicantur 5 fuis locis vi-derimus.Hæc certc afîirmamus nieras elfecalum-nias,quas nobis infligitis:

Z Ponant earumpartem, ipuam jinti^uitaf approbauitfifiacrornrn Cedicum nlt;itnen toHert,^

3 Pro fidet decretts h^rcjiarcharum etrores ti' to siudio ampltlli i vtfiatius dueammficriptntiS negeh

Jiæc vos.IefuitXjimponicis Ecclefiis noftrisiqua ^ficxipfis rebus pins amp;r prudens Leftor mox iu-

: nunc verb perfpicue animaduertet, qua ^Wtate,vos nullo modo à nobis prouocati, con non argumentis aduerfus nos agatis.Sed de jMuitiis iam fatis fuperque quorum non rtVTTAa-7)Jed hanc ài'TTw/C/ii' vobis rependimus, Verita-Jslalutlfque(fi po{rumns)veftr3e promouendae ftu ;quot;*ni.Conftituta igitur Quaeftione, ad rem ipfam 'tâaccedemusjfipriùsvtveftram, bonafide fen-^^ntiainrecenl’uimusj fic noftram fideliter fimpli-'•tetque referamus.

Î Vnicum Dei verbum quo falutaris do-örina dcfinitur, agnofcimus Prophetarum J-'Apoftolorum doclrinam, veteris amp;nbsp;noui ‘cuamenti libris comprehenfam.

IlloVerbo Dei fcripto omnia fidei dog ®ataadfalute ncccfiaria contincri credimus: »''que ab eo vel quicquara dcmcrc, vcl ad il-1^'dquidpiam adiungcrc,cuilibct creaturçfas 'ffeaffirmamus.

, J Credimus fanftam Ecclcftam Catho-l’Çâm amp;nbsp;Apoftolicam Verbo illo fcripto in-nixara,efre columnam amp;nbsp;firmamentum , id cftamp; cuftodem amp;interprctcmgt;Veritatis.

Hancnintirum noftrarum Ecclefiarum deVer-8f Ecclefiæ Dei autoritäre efle fententiam, te-illarum Confeffio poft annos complures

yw DE AVTO. VERB. amp;ECCL. édita, antequam vix ac nevixquidem aiidituni eflet in Gallia lefuitarum nomen: teftantur no-ftiorum hominum fcripta hac de reluculenter iä-pridem vniuerfo tevrarum Orbi cognita.Num verb grauiffima ilia abfurda quibus doólrinamno-ftram inuritis , vel quæ nobis per calumiiiam im-poni iam teftati fumus,ex ea contequantiir,ex ipfa re mox perfpicienms.

Illuftre eft amp;■ plane auguftum Verbi amp;nbsp;Eccle-fix Dei nomen, amp;nbsp;ab vtrifque noftrum petæquè acceptumzfed qnum no nomen aiit imago rei, fed ipfa res quxratiir, in tarn varijs difcrepantibiif-que fententijs, eorundem vocabuloriim indica-tione, periculum eft ne varix multiplicefque res intelligantur:ipfa Verbi fcripti,amp; non-fcriptij line Traditioniim vocabiila, funt priùs definienda, ne, Ambigui fine Æquiuoci inuolucro,id eft, O'fzaruuist fallant.^'er^i Chrifti appellatione, veteris amp;nbsp;notii Teftamenti fine fœderis libros,qui 1amp;T «Ço;(;ài' Biblia appellantur, nobifcum intelJi-gads,minime dubitamiis. Qnidnam autem non fcrtptiXiuQ Tradtttonnm nomine notecisjVQS ipfi edam explicatis,^fr«w ^crarurnmonnmentti per Chrijlianorum homi'iMn manw fine fcn^to r^adira. Genus eft igitur, Verbum : cuius ftint fpecies dux,^ quidem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Scriptum amp;

Non-fcriptum. De Ecclefit appellatione niaiar eft dubitatio : ex qua quoque altera de non-fcri« pto Verbo controuerfia nafcitur.: quum illius St autor amp;nbsp;cuftos Ecclefi a à vobis efle dicatur.

Quid ergo vocatis Ecclefiam ? Chnßia»a»tgt; xetyoadniSjEccleßam-tiondam fatis explicata e ft vocabuli controuerfi amp;nbsp;ambigui nodo. Nos enin»

Acad, n e m. r e s p o n. çn ’him ( qiios vobis libet Hæreticos appellare ) ad Chriftianam qiioqiie Ecclefiatn nos pertine-äffirmamus. Quin explicatius etiain loqiii-’’Jiirjqimm Ecclefiam illanijdc cui-tis agitur auco-*gt;tate, Catholicam amp;Apoftolicain appellamus: illiusnos efle amp;: viuere, finu credimus amp;nbsp;pfofitemur.Nondt'im ne eft vocis ambiguitas euo-adiuhgitis , tanquam definitionis ^“nftituendç forniam3amp; differentiam fpecificam, , amp;nbsp;Myo/ iaiii-.vt vocabulise Pcri-P'lto vobis bene cognitis vtamur. Hac verb ex-^^ptionelius limitatione quid nain dici poffic à ''^toautverifiinili magis alienum , id eft magis

VOS negabitis? Eum qui corporis partem totum corpus efle pronun-‘'’f«,non exploderetis? Hand quaqiiam hæc eft ƒ tri doiftrina (cuius fucceffionemEcclefiæ illi , quam Catholicam efle affirmatis, am-Pbflinio fuffragio attribuitis ) vt vni Ecclefiæ fas boon in carreras tantùmEccIefias imperium^fed ^Catholicæ nomen vfurpare : vt catterx ex ilia ^«holica-Romana , id eft vniuerfali-particulari '■’tholicæ-Romanæ appellentur j precaribatque igitur de veftra fèntentia,Ecclefia ’tholica vna, Romana videlicet, cuius caput fit ontifex Romanns.Illa,prxter Verbum fcriptuni, ItoJ Prophetarum amp;nbsp;Apoftolorum libris con'ti-J^tur,nó fcriptum quoddam Verbum depromet: ^/crbumfcriptumpro arbitrio fuo interpreta-.'tiir.Hanc Catholicæ-Romanac vultis elfe auto-f'tätem, quæ Ecclefiis per vniuerfum terraruin tt)ern varié diftributis longe lateqiie domine-quot;tt) cuius ininflii nullx vfpiam vfquam Ecclefiæ ÿgt;t:(juain de religionis doólrina fiue ritibus con-'tuant,cuius deniqiie décréta pro verbo Dei ’oeïntutjid eft Orbemin Krbe tnduditu Mlt;jnt

îit DE AVTO. VERB. amp;ECCL Ctrcttmfcrtbitts- Hxccine aucoritas ei Ecclelîxj Janôlam SrCatholicam effe credimus,conueniiitgt; mox videbimus:hoc certc pernegamusjCrfr/ioto Ecclefis, nomen Romanæ Ecclefiæ reftè conueni-re: RomanæEcclefîæ fatis futurum afferiraus,fi Catholicæ Eccle/îæ membrumcenferetur. rifaw-xgt;Wp/£«jid eft primacus dignitatem, quantiimli-bet omnibus donorum genevibus illuftrium Ec-clefiarum , Catholicç communioni repugnare, i-pfe docuit Petrus(cuius cathedram nullo iurele-gitimo Ecclefia Romana fibi vendicauit)dilPres-byterosalloquens feipfum illorum ffvyÆpejfÔTtf'-i’ atque collegam elfe profitetur; vnûinque funimii Paftorem.i. Ap;;(lt;7ro/w5i'Â Chriftum agnofcés, difet-tè vetat, ne quis in Catholicç Eccleiîç commii-nione aduerfus particulates Ecclefias dominatiim vfurpet.i./’ff.ç.i. Quidnamhodiè exeiufdein il-lius Veritatis reguIajiisediélurumPetriimcvedi-bile eft, qui Catholicç nomen proprio quodain iure fibi vendicarent? Mittimus ea quç à noftris hominibus opportunê in hoc arguméto afferrifo-Jent,Petrus ne fuerit Romç : Ibi ne do'cuerit, amp;nbsp;pafiiis fit:amp;,Si ita fit, idcircóne confequatur Romanæ Ecclefiæ primatum in esteras Ecclefias de-beri: quætarnen fiànobis reponerentur,veftia crambefæpiùsreyetita,idà nobis merito extorqueret. Hoc dicimus,etiamfi hodie Petrus Rom? doceret,Romanaque Ecclefia primæuis ill is augu ftifque dotibus quibus olim floruit, etiamnum floreret,ei tarnen in cæteras Ecclefias dominatiim nullo modo deberi : amp;nbsp;minus quidem Catholicæ Ecclefiæ nomé perfe amp;nbsp;primo ei conuenire,vtex ea poftea omnes Ecclefiæ nomé precarió fottiré-rur.Atqui amp;nbsp;Romanam Ecclefiam maxiinis næuis lâborare,ne ipfe quidem Gregorius Pontifex Romanus

Acad, n e m. r e s p o n. $15 y’änus negat : quippe qiiæ poft Bernardi tempus iîBi illius morbos Eugenio etiam Pontifici tam “culenter repr3efentauit)melior aut emendatior ’'•'Iquaquam euaferit- Quid igitur? Si Romana 'jdefîaàCatholicæ Ecclefiæ cqmmunione fefe quot;■'’’ferit, num Catholicæ Ecclefiæ nomen iure '^fgt;nebit?E latebris igitur exeat vefter ille Æqui-JJ’^tionisjid eft OiUAiruuit« anguisjefuitae, quem “PChriftianæ Ecclefix nomine amp;nbsp;velo obtege-

Hoc difertè profitemur, nos Ecclefiit nomi-J^CathoIicam-Romanam illam Ecclefiam qux ™veftra definitione intelligitur,haudquaquam quot;’'dligere. Ac prxter quidem Petri cxteroriim-^'•^Apoftolorum dodlrinam, veterifque adecrSc '-’tholicæ Ecclefiæ confenfum id dici, difertx o-’’’’'iiiin voces ceftantur. E quibus hxc paucula li-

Cyprianus i.lib.epift.8. Dem vnM Chri-‘^Vriui estyf^ £, c le Jin vria efl., cathedra vtia, petram 'Jûomtm voce fandata, Q^cjuii a-toHegertt, flargtt.Adulterinti efl, nnptum eft, l^tlegurn eft, ^aodcttm^ue farorehamano infii-’quot;'turzii dtfoflno dititna vtoletur,

Uem.traft.j.deiitapï.pï‘x.£celepavnaefl,ijUA ^nnltitudtne latt.is tncrtrnentofæcanditatis ex-’tniiitur. ^^rnodo multi radyfant, lume vnti vrarraarborts tnultt, rohar autem vnum, radice ‘ffiwfiindatit.-(fr ciaornodo de fonte vnoriutplu-f'w deflaunt, mtmerofiteu Itcet diffufa efle

eatitr, exundantts ccpta largttate, V mt as ta -'‘‘f» feraaturtn origine', flc Ecclefia Domini Itt-

Îi4 DE AVTO VERB. amp;nbsp;ECCL num tarnen e^i !^uodvtt^ue dtffanditur, ne^itt vmt.ts corj/dris fe^a -atur.

Hieron. epiR. adEiiagr. Si autoritat 'jumWi Orbts ?nawr eji l'rbe.ijuidrntht profers vn-M l^r-b‘sconfietadt).e‘h'i^utdpaucttarem.,de cpia onnm eit/upeiciliMriyin leges Ectleßsi -vtndtcasi Ebuu-^nefuertt Eptfiopm/iue RornÆ.fme Ettgnbiji fiit^ Conslanttnopolt ßue Rhegij,eiilt;fdf.m mertti eji, eiu/detn facerdotij.Potenfia diuttiarum, ^pati-fertatts humtliras,fuperiorem veltnßettorem Epi-fiepttm non fanr,

Gregorius Iib.i.epift.83. 'dS^llus vm^uamde-ceß'orarn meornm hoeproßmo vôcabalo vti vobut'. ^tiia videltcetfivnus PatetatcharniuerfahsPa-triarcharam notnen c£terüdeycgatur. Sed Aifit hocaChri^lianamente. In iUofielello vocAbtihi confennre, mhtl alhd eEi qudtn fidem per der e esl. f^liud eli ^Mod conferuandA zinitati ßdei, abud ^ttod debemw comprimenda. elattoni. Ege Ämtern ßdeter dicg,^uta/juis^ms ße vrtiiierßdein Sa~ eerdorern -vocatyVel vocar^ deßderar,tn elationefrA tyEntichriiium pneurrit eß alibi,Proptn^ua lAm effe jdnttchrtßi tempora deßgnantur. tifc.

Ecquidnam vero aliud in hifte commemoran-dis quam adum agereinuSjoifi nos veftra illa ex-cufarec saiAs^^^in'te, id eftjrancidarû nugarum ege ftio?qux nos fane cogit vt idem reponentibus i-dem quoque rependamus. Eccuinam autem de Ecclefia Romana potius credendum eft,quàmeî qui amp;nbsp;Romanæ Ecclefiæ fuit Epifcopus,amp; melio-ri etiam fæculo vixit ? Nefas igitur fit Catholics fiue Apoftolicae Ecclefix nomine, Romanam Ec-clefiam propriè intelligere; cæterarunique Ecck-fiarum autoritärem amp;nbsp;appellationem à Romana Écden2 æutuari. Quodfivtsquifsimumamp;ve-

ACAD. N E M. R E S P O N-'ffimum à vobis euincimus, lefuitæ, vófque ex Wiiifta hac rei votifque pofleffione vos deturba-■^■patiminijexplicatis Ambigni iiifidiisjad verain definitionem nullo fallaciæ metii inuefti-gaiidam ptogtediemur : hac lege vt pofthac vos veftrlque, dedifcatis falfain illatii profanamquc Eccleliæ Catholicx-Romanæ appellationem : x-lt;iuuinque elTe oftendacis , vt Ecclefia Romana, fi Ecclcfix Catholicx amp;nbsp;Apoftolicx membrum cen-fcnila efijfefe illius antoritati iuJieioque fnbniit-*w,lcqiie ab ca emendavi patiatur:ac proin de hoc phmuin erit inftitutx Qnxftionis caput,quo Chri ftianjEcclefix nomen explicetur excontrarii re-MionCjid eft itfcdpiojv 1v tycu/m. Quam pri-'’aamreèlè amp;nbsp;Iblidè aftruendx Veritatis viam ef-fejDemonftrationis leges docent.

tfclelia Rouuiu, non clt Ecclefia Catho-'■CÎamp; Apoftolica : atque adco de illius auto-fitatc niinime htc dilputatur,fed de Catholi-tæ Ecclt fix automate.

£ccleßit CutholtcA Jfo^ioUcxvçrA ex veris germanijeirie notts fuis definitie.

SI V o S viciflîubProfeflbres Turnonii, nos tlleEcclefiam Catholicam negatis , duo refpon-^ebimus.Vnuin,neque vnquam nobis in mentem venilfe fimile quicquam , vtvniuerfalisEçclefix »Omen nobis proprie arrogaremus ; licet firmiter »Kdamus nos Ecclefix Catholicx efle membra. Wtttum, Chriftum non fruftra efle mortuum , ac

Ptoinde nos non temere profiteri in Symbolis, »05 credere fanftam Ecclefiam Catholicam , quæ omnium Chrifti beneficiorum heres,propriis ve-f'ique notis agnofci poffit, amp;nbsp;à falfis adultetinlf-'luecœtibus difcriminari.Sempiternam fore Ec-d»uara,inraediis mundi pereuntis perturbatio-

5U DE AVTO. VERB. amp;nbsp;ECCL. nibus,neque orphanam reliitum iri, teftatur VC' ritas : vt plane intolerabilis fit à;a(,7aA))-|;a eorun* hominum, qui amp;nbsp;qiixnam fit Ecclefia ôt vbinam fitjintelligi non poflcjaudent affirmare.lllius ig*' tut notas amp;nbsp;quafi tefleras veftigemus, vt ilbruw commonftratione ad veram germanamque Ec-clefiæ naturam perueniamiis.Omnino Veritas nifi cx veritate intelligi poteft. Ecquis veto Prophetarum amp;■ Apoftoloram fcriptajVeritatis illiusefie aiitographum, ei'uditæ autem amp;nbsp;orthodoxe Et' cielïx confenfum, eiufdem illius Veritatis inter-pretem efle negauerit?Vobis igitur annuentibuSi notas illas in Verbo fcripto amp;nbsp;Ecclefiæ Catholi-cx monumentis inueftigabimus.Memineritisaa-tem quidnam agatuv, id eft non hoc efle iuftum certamen , fed velitationem;ac proinde depluri-mis paucula nos delibare. Nos certè Romani Ecclefiæ claues fine Cathedram (quemadmodum VOS earn defcribitis)Catholicæ illius, quamqiiï-rimus, veras elfe notas pernegamus, quas videlicet veras germanafq; àProphetisamp; abipfius Ec-clefiï capite,ipfaque vera etiamamp; Catholica Ec clefiaita didicimus.

Ela.jÿ. îi. //flffasdns meu cum ei.r,dicU D0~ mwus, SpiffCus mots wte eff, verbamai ijHiipofutinore tuo-.amp;non recedentab oreM^ nec ah ere femints tut,

loan.10.4. Oues rncit audiuncvocem j/ieaWi fetjuuntw mt : alienum antem ncijua^uitra^-’ ^uenturtfedf ivtentab eo;awano» notiefttittvi-cem alienorurnÀà eft,vt interpretatur

Auguftinus,contra Peti.epift.cap.io. fidrf} manifellifßmarn vocem pa/tu: ts nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ommen^JH'

ACAD. N EM. R ESP O N./ (^ffilt;tm,Mthnmputato,/iab etnsgre^e ^ui efltpß, ^ccleßa ^er verba homtnum fedncty at^jueaber-vohtero, rjuwn rne prefer am admontieiit di~ lt;^‘ns\Quiißtnt ones met vocern rneam andinnt, óquot; S’ijnnnturme. Ecce vox etm clara aperta ^^wdua.^^enimnon ßcjuitur y t^uoravdo ß o~ »im etus dtcere audebttiNemo mihi dtcat, ^uid

Donaius, aat ejtitd dtxtt Parmenianus aut Connus,aut t^mltbetiUorum ? e^uia nec Catheltcis ^nidern Epiftopis conßnaer.dnm eß, ßcutt firte fdluniur, vt contra Canonicas fcrtpturas altc[nid

efiyPbtßt Ecdefia. ^tßder^o faPlurißi-tn verhts noflris eatn tjuaßturi, an in Verbis ^“fittsfut, Domtnt noHri Ie^ Chnflt} Poti'us ^uod ^'‘tlitus verbis earn ^uarere debemus, tjuiveŸt’^

Idem cap j. vt dtcere incep eram.,non au-^'^rnusyHic dieofhac dicit ; fed audiamus, H ac

Domtnus.Suntcertè libri dommicit tfuorum *lt;*ioritaiivtrii^ue confemimns, vtmjue credtmusy ’’'ßtpie frutmus'. Ibitjaaramas Ecclefiam: tbi dftutiamus eaußrn noßram. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ôft

Idem. Tetus Chriflus caput corpus ePl : ca~ ffttvnigenitus Dei pltus,^ corpus tius Ecclefiaz fßoßs tffpfsnß,duo in carne vna, f^icuni^ue de ^fficapite à Scripturis ßnttis dtfenttunt yCttamfi '^o^ntbus locts inuentaniur y inepuibus Eecltßa ^fi?nata ellynon fitnt tn Eccleßa. (fc.

ƒ ^d quid pliira ex infinitapenè copia jpferamus? Wl^ibusillud Axioma verû eib Ecclefii notam

DE AVTO. VERB. amp;nbsp;ECCL primariam, amp;nbsp;qiiafi ivTtKÎ)(^-tdUf eflè, Verbum del! amp;nbsp;in eo amp;nbsp;per illud Ecclefiam quærédam.Oiiines autem mpo/z/ctffjgt.A/dj id eft qiiæcüqtie extra hoc Verbum amp;r fine hoc Verbo docentur, efle vocem peregrini,quä veluti adulteri,cafta Chriftifponfa auerfari ac fugere debcat.Non enim tantxtam-que augiiftæ res, quae adveram aeternamquefeli-citatem pertinent,hominum arbitrio erant relin-quendæ.Idcirco doólrinam illam Stoweizror amp;nbsp;la-lutarem,certis quibufdam literarum monumentis commendari, amp;nbsp;notariorum (quorum fides fito-mni exceptione maioi ) minifterioplacuitopti-mo fapientiflSmóque Deo confignari. Quocirca vt verum eft, Chriftum faniftificare Eccleha fiiam per Verbum, in eoque Verbo illam efleqiiæren-dam,itaquoque verum eft,illud Verbum efle fcri ,pta Prophetarum amp;nbsp;Apoftoloriim ; ficuti eadem Veritas difertè teftatur.

loan.5. Scrwamtni fcripturas, tjHtii 'vesi/i-demini vohis tn ipfis ■vitam AtanAtn habere,é' d' Ia f'int ejuA tefltficantur deme.

Ephcf.2.20. Superiïrnhlt fnper funiamen-tum Apoilolorum Prophetarum^cutus an^uhf rit lapts e/l,tpfe le/sts QhnPttts.in wiim Athfi-cium congrnenter coagrnencaturn,crefiit'vtßtfin-PlHtn templum T)omtne,

Galat.1.7. 'F^neslaltud Evangelium ,fii nonnuUt vos turbant,^^ voluntinuertere Euange-iftm Chrißi.

ACAD. NEM. RESPON. ji? yerum,quid pluribus opus cft^quafi hac de re à Piis dubitetuÿ? Eccleftæ tarnen Catholicæ confen-jiiinhuius veritatisfirmamentoftabilitum obiter '■'dicabirnusl

Tertiil.de præfcriptis hxret. A7 obis nihil licet tioilro arbttrto inducers, fed necjue eligere ^uod

de arbitrio fito induxertt. ^peîîolos hgt;minihifbemus autoree, ^ui necifgt;f i^uiclt;^uam de tc''bnr(e,^ttod inducer ent,elegerunttfcd accepta ^i^lerijiodtfciplindfideliter nattonibta afjignarZt. Wem Apolog.cap.44. ^uoplentus imprefl. I'intam iplùm ejudtr. dtfpoßttones eiui (fquot; volunta~.

‘iudiremtu,Dettf inßrtimentum adiunxttlitera-flaute Veilt de Deo inijuirere, er in^uißtum '^utnire inuento credere,ó‘ credtto deßruire.

Hilarius libr.i.deTrinit. tta^ue dere~ f ßeißrmo ejfconcedautus cognitionem ßit Deo, f^’ßuepiavenerattoneßtmulemur.idoneus entni ttiteilie efi,i^tti perß cognituf non efi.

Complûtes alios huius generis locos deindu-fia prætetniittimus. neque enim exiftimamus Piorumquenquam dubitare , Verbum Debquod ƒcltJîæ fmidai-nentum fubftrauimus ,Propheta-

Sc Apoftolorum feriptis contineri 3 quorum 'Jdelicet niaior eft omni exceptione autoritas.

tarnen demonftrationi noftrç ponimus Axio-'quot;ajvobisj ( nifi plane infanitis) minimèrepu-Snantibus , Verbum Dei non Prophetarum Sc apoftolorum feriptis tantum definiri ; fed nefas ^foque effe exiftimare quicquam ad falutem no-ftatn pertincre, quod non illorum monumentis Pjanè amp;perfeétè contineatur. Neque enim tan-^'ii'idiferta extaijt hac de reamp; Verbi ScEcclefix ^ftirtioniaj quæ certain indubitatâmque omnium

renim ad falutem neceirariarum cognitionem alTerant atque vendicentifedSt omnibus pereg“' narum doétrinarum geiieribiis iter obftniant.

i* Tinioth. 3. i6. yl puera JicfM liter AS no-ßt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te pnjßunt fiptentern redäere m (alute, tjai

perfidem in I efu ChnElo. Tot a Scriptura that-titim tnipirata vtilte,ttd dobirinam, ad redarp^uM' nenitadcorrePltonem 1 ad tniHttuionem tjuitlli» injliiia:'-jt perfi^iu fit homo DetfUd omne opm be-num fetfi^îtnfiruklut.

Heb.i. ‘^Dem multu -victhm multfiqiie mefts itlttn loqnutüi Patrtbiti per Prophetas, trltirnis bi' fie diebm Inquntvts efinobis per Fil,um.

loan.i^.Sjcc.^uum trenertt Spiritus lUeverita-tis-,de4ucervos m amntm t/eruatem. ^c.

Pfa\.\%Lex Dctperfiéki conuenens antrnatn,te' ^irn'fitum Ichoux fidele, Qj'C. Quid verb hæc | Dei fulmina?

Dcuter.i2.amp;c. ^uieqnid e^o prxcipio^ idob-/eruabitts,ad hoc nihti addetts, ab hocnthtldttra-hefts-non decltnabitis addextram ^'c-

Galat. I. g. Etiamfi nos aut Anp^elm 'ecceb eHangeliZ,et vobis •, prêter id quod vobis euanp^eti-z^auimm^anathema eslo.fSonue videtis nos Jein-

dudria complures Scripturæ locos prætermittere? Sed paucs audite de Eccledx Catholic^ confenfu.

Iteneus aduerfas Valent. Scnptnrit ejntiem perjèUa jitnc efhtppe à Kerbo Det tî) SptTHH enu chabla, Autern ^uum imioresßmitit (ß“ nouijjimi à f^erbo Det Sptritu etm ;

Acad. nem. respon. «i (OTum cjttdi tn communi homtnum vtta ^ua(i An-’tpttlesNof}w verfintitr, multa fint nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nofir um

f^'ioiiafù^tantTh.tc rfuoifne ipfiDeo commtttimm^ Auguft. de Genef. ad lit. AdAtor cfl: Scriptur£ , c/uam omnn humant ingenij CApActtat ‘»oprehenderepotefl'.Profiäo tnuiolabtlertt ficra-

Idem,fuper Ioan.trafl:.49.cap.II. Q^m Demi-lefiti rnultA jictlfot, non ornnta^ripta ß’^tblits EuAngehfki tejkttur , eJMulta '^'‘ninuMChri/fum amp;nbsp;dtxtjfie fiaffe ‘juafcri-f^ftn/ùnt. Elecia junt Autem Jcrtberentury ?•« ßluticredentmm fifiicerevidebAntur.

Eyprian.Höm.ad Tit.i.fMÀîweZ»«?» omnia con~ ’‘quot;otprtfintia (3-fitcura, honorem nbsp;nbsp;pietatem : o -

^’’‘’^firnulfidempradtCAttone y erbt conclufit fic-^^ ^fumpncoprafinitbiu omntbtu in theatro pra~ nos publtce pradtcamtts, ea rntione vt '^'quot;‘‘add4mus,fid ea tantum (jua audiaimtu, di ■■

Ea ^utppe vtrtui praconis efi, veraciter 1'gt;ifibi credtta fintgt;, omnta perfi^ut: non aliijuid ^^dere aut tmmurare autaufèrre.

Gregorius in paftoral.cäp. 44. Scriptura pro-fwi«firrnutw tn lenebrie vita praßntü fiiEkl efi quot;dns^ lucerna, (3- lumen tiinerù.^ç,

Hk quoque nos temperabimiis. è tanta enim topia,amp; in hoc quidcm inftituto noftro,vix aude-'’Kspaucula delibare. Ex his tarnen efficitur, IM ad argumentum maxime pevtinet,Omnes ftdei in fcripto illo verbo j cuius ijuæritur

îji DE AV T o. VERB. amp;nbsp;E CCI. aiitoritasjid ell ProphetariimSf Apoftolorum fai j ptis,planè amp;nbsp;perfpicuè contineri:vtneftsfa)Sl“ N quampiam doftrinam ad fuppicmentiim exquiri- I ç lam amp;nbsp;illiid, vt necefTarium huicconcluiîoiiiCT- I /] elt;irwot adiungendiim eft, Sacraméta Verbi ell'etef- ij feras atque/îgilla:ac proindein hisEccIefeno- K ris, quas inueftigamiis, de Verbo vniuocèdici, idémquereipfa plane elfe : modo tanrùm dillin- j gni amp;ratione.VerbiitTi enim auditunSacramenM 1 lt;1 videntunillud quidem,per aures.’hæc verojpero- I ( cülos docent.Vtriufque fubieôtum idem eftjlefa 1 c Chriftus.Vnde Apoftolus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

Rom.4. Stjignumaccepit CtrcticißoniSj^usi 1 cbji^rjaret tuilinam fidet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Ephef.j. Kt Eccleßarn/an(lificaref,purgAt^ K IdUÀcro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t)fr l''erbum : quemadniodum in- 1,

terpretarurAugudiniis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K

Traél.So. fuperloan. Legf ^peEolum, àquot; q vide i/Md adtungai,Kt earn fanüificaret -, in^uUt I tnundans earn lauacro ae/uAtnE erbt. Mundmn I rgttur nepua^^uarn fluxo labditribueretur ele- I mento^ntfi adderetu'.Inverbt. lt;igt;, Ili

Idem,de C.at3clys.c.ip.^. TPetraheve^buWy^ Jy ^Htd est ay Ma rnß ayna? aiccedit verbum ad ele- I mentum.eg- fitfacrai/.entitm,etiartnpfHmtttnyuam I if viß^'ile erbum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ Î,

Hoc tanrum voliimiiSj certas elTeEccleiiæno- I ta.^,ciux vt veræ felicitatis heres, its falubvis do- I ƒ(

næ ciiftos eft.lJlam autem Verboamp;:Sacramen- I tis co!jcineri,non tarn ex noÛris verbis, quàmex ipiîus Veritaris vijhaibenus oftendimus. I (1

Quid inde colligimus?Id nimiram, Profellbres I tj Tutnonij, quod adinûitutum iermonetn fpedst ^li, maxime,Q^aenam verx ûnt Eccleiixnotx ; vt^d irlj ilhus verain folidamquç deAiiitioiiejii tSdemdi- ji' quaadq j

ACAD. N EM. R ESP O N. îjj ^iiandoperueni,imus.Quum igitur Verbum amp;nbsp;Si «amenta veras effe Eccleîîæ Catholicx notas,non nosqiiidem demonRrauiinuSjfed ipfa demonftra-uicVericas : omnino Ecclefiæ Catholicx illaerit definitio.

Ecclefia Citholica, eft fanólorum commu ’quot;o.i.coetus viiibilis ainpleâcntium Verbum bei, amp;exilliusinftituto rcélè vtentium Sa-cramcntis.

Verbumamp;Sacramenta , Vifibilis illiiis quarr» ^uærinius,Ecclefi«,vifibiles effe notas fi negatis, piæ certè animæ agnofcent, quæ ad veram illam Ecclefiam in ipfa Vifibili variis hoiniiujm generi-l’us permixta , hominibus quidem inuifibilem, btoaiitem vni notam , fe pertinere intelligunt. Geininam enim vnius Ecclefiæ faciem diftinguc-dam elfe, non modo Verbi Dei eruditæque Vêtu-ftatis veritas , fed veftrorum quoque Doftorum tonfenfuSjdocet.De Vifibili agimus , quiim de il-lius notis agimus-.quas non incertas amp;nbsp;vagas ,fed Veris indubitatifque difcriminibus illuftres elfe ’ffirmamus. Vobis illam Æquiuocâ folo nomine fpeciolam,Ecclefia relinquimiis. Ne nobisEccle-fiæRomanæclanes, aut cômentitiâquandam Pe-vti Cathedram opporratis : Non aureas aut argen-Jtasclaues , aut eburneam cathedram didicimus mVerbo illo Dei, quo vno fides noftra innicitur: Nonpalatia ilia laqueata templorum,aut vifibilis cuiufdam Capitis diadema,quod quafi auiti impe v'imfigne àPetro repetitis. Regni cœlorum claies tantiimdidicimus. Verbum DeiiPetri Cathe-mam.ipfius doftrinam in Ecclefia Dei fonantem: TenaplunrDçi, Ecclefiam,Prophetavum amp;nbsp;Apo-

DE AVTO. VERB. amp;nbsp;ECCL ftolorum doélrinæ innixam credimusamp; prolite-mur. Huius autetn Heet facies propter hoininuin peccata fæpeniimero commuretur, nianet tarnen immobile fempiterniimque citas fundamentiini) Verbum Dei:quod inter illas varias variatumre-rum viciffitudines atque mutationes coiiftantet perdurat,amp; in illo Catholica il 1 a quam credimiiSj Ecclefia, in qua veritas eft amp;nbsp;falus,cóftanter con-feruatur.Hanc igitur dicimus Ecclefiam, lefuitij quç non humanarum opinionum fulcris,huinane-ve autoritatis prçfidiis,fed vnico vnius Deivetbö innititur.HanccolimuSjhanc ampleiftimur, hanc vtmatrem amp;dominam veneramur : Sefiiumde feipfa teftimonium lubenter audimiiS.

Hilaritft, in Pfalm.ixs. Domus hjic ledificmiii per Deurn eji.hftmiinis enim openbus extruütt nut perrnanety «ec doElrints fAcubtnsltttaa confiait, net^ue tnani Dboreßlicitndsnts no^rsi cuflodittni-Extrttendit abter eflycu^iodienda aliter eft-.nonfti-per terram,n0n faperfluxam qt dtlubentematena tnui(inda,fedfu’tdarnenitim etus fuper T^ropbeh»!

Idemjib.d.de Trinit. Hacfidesy EcdeßseSi fundamentum'.fnper hanc confejjionispetratn p,e' elefi£ itdißcatio eH.H te fides regni ceslei^its hahet claues.H etc fides eït, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tn terris fi'ueritautli-

Chryfoftomus, Homilia dePentecoft. Snptr hanc petram,/ion dixtr, S‘‘per Pelt um .■ nontwm fuperhonuneniyfed fidem P etri adtfuatat Eccleßa fuam.Quj.nam autem er at fides gt;nbsp;Pues chrilbu» fibus D iZ’iui.

ACAD. NEM. RE SPON. . Dî ■î’ ^^tfnrntis vocamurcjue Chnihtmi^non in Pe~ yjj iff (^itetn credtdtt Teirmi Petri ndtficatifirmowbits. Ide Peirti^tifjgi-in dDÏlrtna,lt;j^‘it ad uit am duett àter ’’“quot;’»r'ree'lA-iagti^ernnPier. t

V'lim ea doftrina quam ipfe docuit, pro qua '’‘‘Hs efi,qiiarn denique fcripto fideiitev-commér '*’1gt;tjimaginari| iiefcio cuius Cafhediæ fpecie.i't I’'?textu,lubuertitur;amp; Petri perfonaPetri doäri quot;æopponitur. /‘^z difertè prxdixeïat SpiritusSan-™SAntichriftum in templo Dei tanquam Deum ^quot;iirum. Quorfum igitur hæc tam alte tipetita? paon tam noftris quàm difertis Verbi Dei amp;nbsp;in-paiiatæ Ecclefix verbis oftenderemus, non mo-‘’a lt;)uidnam fit Ecclefia, led etiam quænam fit ve-’æniius amp;nbsp;CatholicçEcclefiæ autoritas atqqe di-Saitas.Quod erat in qnaeftione pofituinjveluti fir-’’’nientmn.

^t^,qHtiUs.,quAntAfit Catholic^ Ecclefiti dignitas amp;nbsp;autoritaSyCum Ferbi t-,

1 ■ ’ ' Subftrato igitur illo difputatiofiis fiindamento, liaidnam confequaturperfpiciium eil. Ecclefia æ-lt;11(1010 fepe comparatur.Quidnâpriuseft, ipfum-asfiindamentum,an tota xdificij molesii Ariftote-Itum ne ignoratis, Menfuram menfura'to ipfo prio i£nieire?.i,7a (tx«7ÿoy75iM7ÿ»Tô ? VerbumEcclefix fundamentum pofuimus. ïnde quaenam fit Verbi amp;nbsp;Ecclëfiæ autoritas conftabit : ficuti ex bis quæ à nobis explicata funt , Ecclefiæ natura ( quantum quidem ad loci iltius circum-ftantiam pertineret ) fuit reprelentata : vt

fronte audeatis nobis obijccre, cleuariatqiie deprimi à nobis Ecclefiat autoritärem ; eâdemni-mirum veritate qua nos Scripturas l’acras repudiate caufamini.Veftra quidem oinniade-^ÉU«^'*”'«-ementîta Ecclefia, deque Verbo non-fcripto myfteria penitus repudianius;at quidnam devers amp;nbsp;Catholicae Eccleiiæ autoritäre, quidnam de il-lius cum Verbo conlenfu fentiamusjexijfdeni au-, tographis proferemus : vt noftra de tam ferijsar-gumentis explicata fententia, ad veftrariim illarii Aflertionum capita fingulatim explicada actcda-mus. De Ecclefiæ auteni autoritäre hæc credimus ex luculentis Verbi Dei tcftimoniis.

i.Tim.3.ip F^cclefiam effe dornurn Deiviuentiii (olHmnam nbsp;ftabtltmentum Verttxtis,

Galat.4.itf. Sublimem cœleïlemc/He fUerttJile e/fe omnium noFlrum matrem j id eft, eorum o-mniutn matrem quorum Deus pater eft.

In Pfal.fa:pe,amp; in Prophetisj E Stone fdutem eff^eßue redemptionem populo: , Sa/utem foret» Ston .i.remiffionis pcccatorum faJutifque lt;ttergt; nx efle heredem.

Pfal.144. Beatum ejfepopulum, cut ßc ell:bett-tum oopulumtcuiiu lehoua efl Dent : id eft veram foJidamquc felicitatem eiproprie conftarej ea fola eife falutem.

Augufta ninairum terque maxima deEcclefo dignitate ■amp; autoritate prædicantur : quæ tantibi abeft vt verbis extenuemus, quiû Eccleiiæ digni-tas Verbi Dei obftruat iuminibus:vt planecre-damus in hac Eccleûæ dignitate omnem falutaris doSlrinx, noftrarque adco ielieitatis cardinein ac 1 /ummam verrati : vtqui contrà fapiat j peniti« ' dcUpiae. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I f

ACAD. NEM, RE SPON. 55^ Tertul.adiierfus Marcionem lib.4- In fumma^ß vertM ej/e tjuodprtm, tdpriw ^uod tjuodab i^poiîolis:pariter: vtiijtte con-^'^^dideJJ'e ab Apo^lolis traditum, lt;^uod aj)ud ^‘dfßtu ApoHolorumfaeyit ßacroßanRum.

Uem,de præfcript.aduerfus Hxret. Conn:at o~ ^frn doblrinam qui, c:tm Hits Eccleßis Epon’s -^’quot;hmatricibM orißnahbitißdei coußnetiVe-'^^‘itideputandam'.i^ ßne dnbto tenetes.qttod Ee-ab Apoflolis, Àpoflo!^ à Chrißo Cbrißm à ^‘’‘ßfceptt. Reli'jnarn verb doblrtnam de men-prutudicandarfiir/ux fapiai contra veriratem ^(clefiarum^fÿ Apoflolorum Chrtflt Dei.

Quandoquidem autem controuerfiae principa-l'Sjad quam paiilatim accpdimus, cardo in eo po-“'us eil j vt difquiratur pertineatne ad Eccle-aijtoritatem non modo fcriptiim illud Ver-^iifnpro arbitratii fuo interpretari, id eft (vt vos wquiinini)Mr?lt;w tjuit. ad falutem pertinent, necelßt ^wnintdltgenttam omntbtti enodare atijue propone-Kgt;fed amp;: Verbum aliquod non-fcriptiim habere: “laninopollulat inllitutae demonftrationis à?A»' atque fcries,vt quoniam oftendimus , Ver-I’lim Dei priinariam clTe atque principem Eccle-^æCatholicæ notam , Verbi quoque amp;nbsp;Ecclelt.r 'nterfegradiisintelligamus : quidnam præcedat, ^uidnamlubfeqiiatur : sit ne verum quod doce-tiS) Verbum Dei ab Ecclefix determinatione amp;nbsp;ludiciopcndereJUiulque diiudicandi poteftatem panes Ecclefiam efle,necne. Audite igiturquiJ-naindetoto hoc genere ftatuat Apoftolus j fum-Wiishuiiis coiitrouerfix arbiter,

«8 DE AVTO. VERB. amp;nbsp;ECCI-i.Cor.5.iogt;CZr SecHndurngratiam Deit^fudMtß mtht, vtpeiitHs jirchueElttifutidainoittipofM:aliiH auiel'uperadtficiir:peri 'o e]mÇc^»e vtdeat ^uotnodoßi-permdtjicet.rMrpfttndMnentii aliud nemo potefi pont-re prater td quodpoßturn eß^ quod eH'leßus CljfijhH' £gt;uodßquisßtpericdißcetßper futidamentumhoci auruin,argetuni,hiptdesprc[tofosdigitafommßtpH-lanr.cuvßjueopui mamfeßum ßet- dies entm dec/nrn bit.natf!per tgnem retegetnr,zßcutufqne oput qnnle ßtdgms probable.

Vniis ille locus pro multis erit.EccIefix fimda-mencum dilerce lubfttrnitur, lel'us ChvHlus: qui nonniii in Verbo fuo reäc cognofei poteft;ac pi'oinde Verbum iiludper le amp;nbsp;vniuocè , idefti

avril amp;e lt;!TJvavvfMgt;(,àiciziir fundamentum Ecete fiæ:vt 8i eiufdem fdiKeand^ ratio totaatquemo-litio , qusE architeftorum opera amp;nbsp;minifterio ab-Joluitur. Deus enim eft operis iilius TîAêsrap;./»«’.i.princeps amp;e efticics caufa,fuorumfer' iiorum laboribus dans incrcinentum. Ecclefiaat-chiteftos illos fuppeditat, duin ipfa sdificatur. Subrtrato conftitutóque fundamentojfuperftruun tur variorum generum materiç. Vtàîdiffçii illiu^ facri Sc verèaurei(ficutiàProphetis dclcribitur) molesSc avvafiioKoßa. e.xurgat,confentaiieumeftvt aureo fundamento aurea quoque materia, aurea proportione,ab aureis arcliitedis fuperinduca-tur. Qubd fi ligna,fœtium, ftipulae, 8e huiufmodi materiæ aureo ædificio minimè aptæ, ab iis qui fefe xdificii architeftos profitebantur, ingeratut: accedec operis indicium,quo materiarum illarum peregrinarum 8c mgTti'îui' difcriinina explorabû-tur atque patefient.Ignis autein examen,id eftre-éla amp;nbsp;confentanea variarû materiarû explorâdaru ratio,erit illeIgnis- Dies itaqiie per ignem,qU3l^ fit totû illud rerû fundamento fuperlhiiftarû gC‘ iius,

ACAD. N E M. RESPON. jjs, nusjverè amp;nbsp;dilucidè declarabit. Figuratæ aiitem orationis hæc eft nuda amp;nbsp;fimplex fententia ; Verx omnis doitrinæ hæc eft certa amp;nbsp;fempiterna lex in Ecclefia Dei, vt à fucata amp;nbsp;adulterina doólrina Vers faciem noménque ementiente, dijudicetur •■tqiie diftinguatur. Fundamentuni Ecclefix Catholics vnum fubfternitur, lefus Chriftus, fine i-plius Verbum;cui fundamenti appellatio idcirco Jttribuitiir,quod neque Chriftus à luo Verbo^ne-qne Verbum à Chrifto feiungi feparive vllo mo-hopoûît, Chriftianae igiturEcclefis hocfubfter-titurfund.imentumifine quo neque conftare^ne-queEcclefta dici vllo modo poteft. Huie tarnen feritati varij variorum generum Doiftores, qui in Ecclefia dociierunt 8c docent, varia fuperftruxe-tunt:verç doétrinç veram Si. confentaneo quidam ^odo doótrinam adiungentes, eandem plané 8c

lt;ÿ,7’ôp9o77!M/lt;M' verç illius formulç docédi, Àiiyyi'.i.Exéplar lanorum ■crmoniini vocat Apoftolus.r.T’rtw- i-i’- gr i-i^.ex ymtateexl^efitatedocendaeffe, id eft(vt ‘®quiturPetrus)£( tk Myia âîu.i. Pe/r.4.ii. Elerique contràEcclefiæ Doélores, fundamétum lltiidem illudretinentes, non fimplicem quidem hlam genuinâmque Veritatem fuperftruxerunt, ’cdfua commenta:veritatis quidem atqiie vtilita-ysfpecie commendatajde quibus tamé iudicium htfaciendum ex eiufdem illius Verbi analogia: Quæ perlpicuè patefaciet, quidnam à Doétoribus hindamentum illud in Ecclefia retinentibusj veri aut falfi dicatur.Denique veritatisjcxamendn Ec-treuæ Dodorum i'entétiis totum eft à Verbo Dei: ^ttod nimirum à feipfo, vt aurum ab auro, rede ^^plorari poteft.

Hïc animis igitiir adefte,Tefuitæ, hue ingenio-ruin veftrorum aciem oniné coniiertite. hiceniin vniiierfæ dilpiitationis cardo vcrfatiir:adiierfiis AfTertiones illas cominùs eft con(erendiiin.Piiamp; cruditi Icgant 5 intelliganr, iudicent. Quæritiir ^iixiiam tic Verbi Dei äe Ecclelix autoritas. Vos Icriptiim quidem Verbum agnofciris,ledilliiisjn-telligeiidi diiudic.îdique poceftatem Ecclefix at-tribiiiris, vt exilliuspendeat determinarioiie arque autoritate:amp; prærerlcnptum illud Verbum. OT£Tc-’OTi(2sifc/iTi»' quaildam doólrinam.per Chriftia-noriim manus ftnefcripro tradiram.ideft Verbum qiioddnin non-fcriptmn pari cum fcripto autori-tate.aftirmatis elTe in Ecclefix poredate: cuius lit I ctiam ius noua dodrinarum décréta condere.quf I (jiiidem ad fuam çdificationem exiftiniaueritper- I tinere. Ira Verbolcripto nondcriptiimadiiingi- I tis, Verbi fcripti Sr non-fcripti cognirionemto- I ram viilris ed'e in autoritate arque potedateEc- I cledx.Nos autetn hic à vobis,Iediirx,pl3nè dille- / timiis. Credimus vnicum iliud Dei Verbum, I quod I*lbpherarum ScApoftolorum fcriptis ded- I nirtirjfaris elEc ad ralurem. nbsp;nbsp;nbsp;Illo ddem nodram ƒ

terminamus arque circuml'cribimus. Credimus I quidem Carbolicx Eccledx magnam ede autori- I tarem,/ed huiuCmodi vt illam Verbo Dei vt fun- I damento inniri, ita totam eodem verbo xdidcari / afHrmemus. Quoddquid duhii aur conrrouerd j irtcideriT,non ex arbitra tu Vetbi illius nó-fcripri, I id edhumanarum tradirionumprxfcripto, fedex I eiufdem illius Verbi decr'etis^iyaMj^air.i.ex indu- I bitata I

^itatae doft tin« proportione , componi atque il-liillrari:Scripcuras denique ex Scripturis effe in-'dligédas aflirmamus.Prxter illiid Verbum,aliud '^srbum poni nefas elTe coiitendimusrfiquid Ver-^oiili fuperftruatur,huiul’modi examen inftitue-‘luni elTejVt turn demum probetur vt verum, fi cfi f^inpiterna Verbi illius Icripti régula , ex illius Analogic amufii confenferit ; eóque effe Sc dici Autum,id eft verum amp;nbsp;falutare;lin contra, ligna, fænum amp;nbsp;ftipulam, id eft veri imaginem fiue h-ilwi)i',non ipfum Verumzvt Igne illo æterno Verlui Dei exploretur,ac proinde explodaturjeo ipfo vnoqubd cum illo Dei Verbo minime confen-'gt;3t. Ecclefiam igitur a Verbo Dei pendere, non 'Verbum ab Ecclefia, etiam atque etiam affirma-W'Js:atqueadeb priorem effe Verbi quàm Eccle-feautoritatem: amp;nbsp;omnibus quidem illis modis pnorem, quibus aliquid Prius dicipoteft. Sine fnim tempus fpeftetur,Verb urn priiis extitiffe af-fitmadum eft quàm Ecclefia extiterit, quum Ver-l)! vi amp;nbsp;efficacitate fit congregataifiue eft'endi có-(equentia confideretur.i vt loquuntur , Ti mtj-

£^àx:Âoi!0«o7 '.neque enim idcirco Verbum eft, quia extat Ecclefia luculeter. In meelis enim Ecclefiæ pertiirbationibus idem perftat Dei Verbum , à quo Ecclefia inftauratur, vt pri-I niùm conftituitiir. Cœlum enim amp;nbsp;Terra tranfi-“ût,Verbum autem Dei manet in xternum. Prior fllquoque Verbi autoritas , fi vel generatio vel ordo return fpeftetur. Deus enim(vt dilertè ait la I cobus)nos progenuit fermone Veritatis,vt in Ec-I defia cenferemur. Itaque ex tpfo ordine mantfeÜa-I fw(gt;nquitTertullianus)ri/f^f'£/(?z/;zz/»c;/z« ve-I ^ttodfit priltf traditurn : acproinde anticjuitate I '!^ffierabtle)n ejfie Ecclefiam,^n'oa anticjuiffimo Det

Verùmvt haec noftra deVerbo amp;nbsp;tcclefïs con-fenfu fentencia è nobili illo Apoftoli loco con-forniata,pleniùs intelligatui-qtium cercum nobis fit bona fide vobifcuin agere gt;nbsp;certis quoqueeam capitibus definiemusj exemplorumqueappoficio-ne illullrabimus.

i HaUenw rettneri potestfundurnemumuiEc-clefla^vt varia doiirtnaramgenei a poijinc eifandit inento fuperftrui.

3 Dotlrtnarum illara examen ex verba Dei inßi tut debet. StUerbo tUtfirtpto àra.K'iyas fit (fl cox fientanea doürtnaii^ua abfiirchnecit^ tradttur,flii rum ertt'.i^uodtgne Verbt Det explorabtcur (fl tUtt firabiturfin minus,Itgnumfiœnunhp ale a'.(flab egt;-dem tUo igne comburetur.

4 Ecclefia,auri tlltus cHsios efl O'minisira :ac 1 proinde magna ipuide efl augufid^ue lilttu autori- J j tM,fed erbt ‘Det automate tota tnnttttur: ex quo I j ntmtriimell,cjuice]utdefl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I i

foltdamijue falutis nefira cogntttonern'.vt bumana- I ' rumtraditianum interpretationthtu ant adtumen- I I td opus haudcpuaipttam haheat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Vr ad exemph igitur ixüpielingulares 3ccedi- I ! miiSjidadhibebimus in quo tota eft ûtacôtrouer I ' lia. QuæritiirdeCatholicæ-Romanæjquanidiièr- y cè appellatiSjEccIdix aucoritatc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I '

Hane xquiuocè tantùm,vel podùs falfuiocè,id I eil o/Mivu^s amp;i s/iVfl)iirii/utiit,CachoIicani vocaci I airerimustvos auteni vere amp;: eifeöe vocari Eccle- 1 /tarn Cacholicam aihrmacis. Veri noilnim verii^^ 1' ioqiiancur , ecquis cricludex? Adhibeaciir Ignis 1 illefldeil, examen VetbiDci; cx cuiuslucepd; l '

AC Â D. NE M. R F. s P o N. ^4? ^■Jin animaduertatur, an fundamentum rctinea-’“f- Vtrique fané Chriftum appellamus, vtri-Jiue Verbum illud fcriptum ampledimur. Adeft ‘S’tiir fiindamentum i de quo iudicabit Verbum

) qnum de Ecclefia quæratur ; non autem Ec-. ^Itfia ilia Catholica-Romana, quæ accufatur, de f^luareftc iudicauerit, nonredditis caufiscur

autoritärem fibi propriè vendicet.Agnofci-’'quot;isfiindamentum , ex Ignis illms luce, Chrifti quot;'’Hen aiidimus,infacro Baptifmo illius infignia '''IcmuSjttlferam percipimus, BaptiZß te in no7ni~ ^^^atns,Ftlii ^Spirttns fanilt- Hoc eftaureum ''quot;iiiamentum quod Satan non potuit euertere,

Chriltiani nomen vbique fonat : nifi 'Mefuitæ, importunæ nouitatis prurituemen-'‘tælocietatis lefu nomen importalfetis. Itaque, ''.^Papatum qui in Romanæ Ecclefiæ finu prima-f'am federn occupauit, conftanter negamus elfe ^cdefiam Catholicamrita conftanter affirmamus ^aumEcclefiam fuam in Papatuconferuare,Yt in fquot;lt;leribus conferuatur laceri xdificii fundamen-'uni.Quidnam autem illi fundamento fuperftrua-'urjexplorator idem ille Ignis diiudicabit.Roma-'’aEcclefia,aitfe Catholicam eireEcclefiam5amp; E-P'ftopum Romanum effe caput CatholicæEccle-quia Petro qui Romanæ Ecclefiæ fuit E-P'fcopusjdidum eft,proprio quodam priuilegio, ^Romanæ Ecclefiæ hereditariojT« es Petrus, S'ftrbanc Petram adtßcalto eccleßam me am. Quid 'gnisille?Aurum efle negabitjquum Scriptiira di-f^ftè teftetur. Petram illam cui ædificatur Eccle-^’irife Chriftum,fanélamque illam amp;nbsp;firmam de Chtifto confeflionem, Tues Chrifliis,Filtus Dei

Petrus difertè profiteatur,vnicum efle 'Chtiftum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j 8c caput Ecclefiæ fuæ:

''iicam autem Ecclefiam ficuti vnus Deus eft, fides vna. Illud igitur erit foenum fine

V44 DE AVTO. VERB. amp;nbsp;ECCL fti;;ula architeótorum fuperftruentium : hæc verè Catliolicæ Ecclefiæ vox,Aurum erit: JSFoser^o^m fiimw öx vocamur Chrtlham,mn tn Petrtim miii-, /ed m cjHe7n credidtt Petrw,Petri de Chrifio x-dificatifermonibns. c^c. P-t, Non dixit fitfei' Petrnrn.no emrnfitper hominem fed fnperfidem Petri adificauitEcclef am faam. Gregorius quoque Romanx Ecclefix Epifcopus aureo funclamento aurum luperftruxit,t]iium vocem VniuerfalisEpi-fcopi dixic efle prxnuntiam Ancichrifti.Ignis,aurum explorabit : ftipulain amp;nbsp;fœnum comburet. Pretiofa eft mors fanétorum in confpedu Domini, ac proinde condiicit ad förrinidinis amp;nbsp;con- I

ftantix exemplum omnibus pijs,vt eorum quipiè in Ecclelia vixerunt amp;nbsp;mortui funt,memoria lan-èlè cuftodiatur,amp; certis monumentis recolatiir. Aurum illud eil Chriftianx dodtrinx fundamen-tum. At qiium ad colendam Sanèloruin memo-riam, imagines eis collocantur arque confecran- , tur,eorum oifa reliquixque adorärur, nomina in- , uocantur, Palea ell fine llipula, Veritatis funda- J mento liiperftrudarquam eiufdem illius Veritatis 1 ignis comburet. Aureiini eß illud ßdeinoütx I

ßrnjame!Hum,ppoe ef corpus meum'.cuius vera efßcaxprxfentia,illufîri exprelFoque dicenJi geliere ßgnißcatur : quum caro Chriili verè/icd-bus,8e languis verè ßr potus, arque adeo vera amp;nbsp;efficax carnis 8cianguinis communicatio,fideli-biis verè amp;nbsp;efßcacirer in Chrißum iiißtis. Ar i craßus nie 8c Capernaiticus communicandi mo- 1 dus,Yt panis in carnc, vinü in fanguinem traßub- l/i

lt;piæftionibus voluimus ortendere,qiiomodo fir de icclefix doótrinis arque inllitutis iudicandum:h.i ftenus videlicet vtprobentiir arque recipiantur tänquam vera ,fi cum Verbi fcripti veritate con-l«itiant,illudque adeo fit Veritatis examé,ex quo Çontrouerfæ doôlrinæ indicium conftitui pof/it: fi ‘dquodin Ecclefia docetur , Scripturarum Veri-täti relpondeat ; cuius cuftos eft arque interpres haftentis Ecclefiaj vt quanta quanta cóftare ei po-’cll autoritas , à Verbi autoritäre, vt principio ^uojtotapendeat. Vt^ique id eft 8e Verbo amp;nbsp;Ec-tribuenda quidem erat autoritas , led fuo ’'’odo,fua;qiii modus facile expediri diftinguique Poteft. ojaamobrem,lefuiræ, vt difquifitionis 'ftinsinitio ,dum in Ecclefix Chriftianac nomine, Æquiuoci cothurno ludebatis, veftrain fidem de-“derabamus:ita hic caufa maxima eft cur eandein “bm fidem defideremus. Vernacular enim vobis ^'I'le domefticae artis hic latent infidiae. quod certa qiiadam ratione dicitur , amp;nbsp;intelligi ’roet deEcclefia,id vniuerleamp;r abfolute inrer-pretamini. Quo gcnere machinar Cbriftum oppu-SnabatSatan,quumad prxcipitem 8:^ temerariam Wuciamhominum impellercttvt Clirifti tentati-“uradmoniti,inter has veftras fpinas folicite am-bilemus, noftrique etiam Ducis vidloria vinca-’’quot;■'s. Quafi verb hxc non reftè conftare pof-

gt; ^omodofrüa efi meretrix^ciuit.u fidelu} Eft quot;iniitum fallacia, quara dtiloJecundnm t^uid o^dicriifirnpliater •voât, id eft ? ar «r «t-wAivr ^fj-e/a^'n.Diftinguendum enim erat,amp; quxnam luatenusEcclefiae autoritas tribuarur.lnfinitu-ne pt iinperifi illud,nullifque legibus circumfcriptii, Pn certis terminis amp;nbsp;fin ib us regatur. De vera Io-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Min.j.

^4« DE AVTO. VEKB. amp;r ECCt qiiKnur Sc Catholica Ecclefia,nó de vcftra illa Æ-qii;uo;aamp; imaginariajCatholica-particulari.Nos attirmainiis , Ecclelia à Spófi fiii voce penderedn-tolerabüémque efle audaci3,exiftimare in arbitiio amp;poteftite Ecclefix effe, Verbi Dei fèntentiam ita inoderari, vt noua décréta condat , Apofto-lonunque nomina ipforum doótrinat opponat. Edprofedó hxc nou caftæamp; modcftï niatroni fi.ïiplicicas, fed meretricis Sc adultéra; proteniia. Dominus quidem pater , Ecclefiam matrem luo quodam modo dominam elfe voluit, vt cuftoticin amp;nbsp;qu ifi depofitariam Veritatis : neque eins pater agnofci vult, cuius non fit mater Ecclelia : Vetbi fui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tic accommodationem iulit efle in

Eccleiix fuæ manu Sc potellate : haftenus tarnen vt illa Verbi accommodatio , ex ciufdem illius Verbi principijs Sc regulis tota conforinetur. O-inne infinitum imperium Sc imperanti Srpaten-ti perniciofum elfe,in rebus etiam ciuilibus Ratio Sc Experientia euincunt : quibus KfnufWf nihil certiiis illuftriufve eft. Ecclefix igiturautoritas agnofcenda quidem eft,fed non-infinita.llla Veritatis cuftos Sc interpres efto, non fimpliciter quidem Sc abfolutèjfed fecundum quid, id eft»j; éiTASf , fed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neque enim ipfa de Veritate

ftatuit, vt ilkid plane fit verum Screólum, quod verum Sc reólum elfe ipla exfeconftitueritifed ipfa demum eftoveraxSc fiJelis Ecclelia, li exsw-Tnyifçai Sc indubitata veritate verum à falfo dijuJi-carit. Quas veritas nihil aliud eft quàmVerbum illud Dei Icriptum : ac proinde ille efto legitimus Dei cultus, id eft aoj z» M.Tiïta. { vt loquitur A-poft. ) qui ex A’JK 3 id eft Verbi legibus lit con-ftitutusiquum obedientia fine mandato eflenou poffit. Chriftus eft fponfus, Ecclelia eft fponfa, Aurea eft in matrimonio coniiigum concordia.

’gt;ihil enitn aut melius qiiidpiarn autpræclarius ih liominum vita effe poteft, quàm quum vir amp;nbsp;vxor tóinunibus animis amp;nbsp;fententijs familiam admini-ftrant-.ita tarnen vt ü ex legibus Naturacjvir fit domus dominus,vxor autem domina,viro tarnen imperium fuum in vxorem conftet : aduerfus quern vfurpare autoritatem ex eiufdem Naturae legibus, vxorivetat Apoftolus. Idcirco Euangelium , non eftiMatthaeifiue Ioannis,fed fecundum Matthæiirt»

loannem ; qui in domo Dei, quæ columna Si firmamentum veritatis eft, illuftres funt ipfi co-lumnxjficuti columnas lacobum, Petrum, amp;nbsp;lo-’unem Paulus vocat.lllud ergo tv tc'7ir\!vf ■d eft fimplicitêr amp;: indefinitè diflum, lefuitæ, eertis finibus diftinguite , ne amp;nbsp;Deo amp;nbsp;Ecclefix ■niuriam faciatis , quae falfos illos amp;nbsp;importunos priiiilegiorum titulos hauddubie afpernabitur,amp; Dei lui voci obtemperabit.Veftrç autem hac in re bllacit vnus fit hic,lefuit3e,Elenchus. ■'

Quoniam autem non vnum fimpléxque eft in ’eftris careétis infidiarum genus,his ita conftitu-tis, fingula deinceps All’ertionum capita excu-tienda funt. Duplex eft inter ryas in hac difpu-tJtione controuerfia,de Verbo,amp; de Ecclefia.Vos duplex VerbUm Dei ftatuitis:vnum,quodProphe-■îtum amp;nbsp;Apoftolorum literis fit confignatum: Alterum,quod fine fcripto per Chriftianorum ho. winum manus traditum,Ecclefi3c conftet.De Vcr-I’opvimi'im iplo videamus.

Quod de Verbo haélenus diximus, iterum irt-tulcamiis : Vnicum efte Dei verbum , ficuri vnus Beus eft , vna fides , vnus Baptifmus , vnici

$4? DE AVTO. VERB. amp;rECCL. illius Verbi figillum , quod latis fit ad faliitis no' ûrx cognitionem : ac proinde negamus aliudeffe Verbum 9êôçri'lt;iç-!!i', quàm id quod Prophetarum Apoftolorum fcripturis'contineiur. Atquiex-cipietis, Scriptura ipfa fine Verbum fcriptû ipfas illas Traditiones non-fcriptascommendat. Pro-ferte locos.Quæ aphoriftica Aflertionum illarum veftrarum breuicas non eft pafta dilerte à vobis notari,c.a nos 1'upplebimus, perinde ac fiin veftræ illius Turnonix Vniuerfitatis ampliffimo theatro, opportune à vobis citati^adfuiffemus.Sinhæclatis efl'e negatis,vos ipfi vberiora in medium depo-nite. Scripturx locos quibus Non-fcripti verbi Traditiones commendantur, pro more atquein-ftituto veftrorum hominum, hos fortaffe nobis opponeretis.

Ioan. 11.1$. Suntc^ aliamnlta, e/uafeàt e/ux fifcnbunturfifftllatirn, ne mnndurn tpfinrn opmor capturum eos ijut firiherettturdibros-

loan.16.11. Chrt^tur ^Holt;juedixitÂpoÜoliii [e milita habere dicenda, epat, nonpoterant portareÂ-postoh.

Paulus quoqiie fe Sacramentum CœnæliueEu-chariftiæ tradidifle Corinthiis teftatur,eôfquelau datquod amp;iua omni.! memiiiijrent,amp; fuas Traditiones retinerenttféqiie quiim ad eos venerit, re-liqua difpofiturum ait.Eodem capite amp;nbsp;amp;: ri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ht meminit r.Côr.ii.amp;t;-

Cr j -.Idemque Theflalonicenfes iubet teuere Tra ditiones, quas edoéti fuerantfiueper fermonem fine per epiftolam.i.T/n/’TQuid pluraîNon enim inftituti noftri eft fingula colligere, qux loletisai-ferre ad fententiæ veftrx defenfionem. Hæc attu-limus vtAftertionum veftrarum verba defenten-tia veftra illuftremustimo è veteris quoqueEcck' fix inoniimentis nonnulla paiicis indicabimuS) que

ChryfoftomuSjHoinilia 8i.in Matthæiim. Hine ^uodnon ommapsr Epiflolam tradidertnt', fed ctiartifine Itteris. Eadem vero fide dignafunc ^‘i*'‘'il‘iyijuaintfl^a.Itaejuetradittonem quoeiue Eccle i‘^pae dionarn patam.n. T raddio eft,nihil qturas

Epiplianiiisjn Pana.40. Oportetetiamtraditione 0 enim ommci a dtttina fcriptnra acctpipoßunt. ^proptercjuizdamtn Scriptimsiejumdamm 'Eradi ApOjlolitradiderunt. amp;cc.

. ^nde colligitis,non omnia in Verbo fcripto co-'‘nerijquæ ad falutem noftram pertinent : amp;nbsp;præ-Scriptum illud Verbum, Traditiones quoque Ecclefia,quæ parem cum Verbo fcripto ob-f'^aiit autoritärem. Cedo igitur,rem vna difpi-^'2nms. Eane qux ab Apoftolis perfcripta.flint, veritatem falutifqne via elfe exiftimatis , nec-'’^■EiTe,hauddubie refpondebitis.lllane igitur ad Plsnâ folidamque falutis noftræ cognitioné fatis ^alere’Non fatis,excipietisiidcirco pratter illâ do-^Wnä qua fcripto cómendarut Apoftoli ,multa a-quot;3Deum voluilfe extare,qiiæ ab Ecclefia per tra-“itioné conferuarétur.Efto,non omnia feripferint Apoftoli , eorû quæ Chriftus geffitiquéadmodum f^ftaturloannes.lllâne temere,ab eisprætermilfa, ^orumque literis caruiffe,exiftimabitis ? Caufam ‘pfe loannes reddit, Tot tantâque nimirum fuifle jChtillo gefta,vt ea mundus capere non poffet,fî icriberétur.Addit Augufl:inus,E*ï nbsp;nbsp;nbsp;fctipta funti

falutemfuiffefatisÈtiitne. igitur necelfe ilia co-gnolci,fi eorum Mundus capax non effet,ac proin fl non effent profutura?Deusnetemerè hoc voluit lEcclefiàmque fuam celare aliquid, qiiod ad 'pfiusüdutem pertineret ? Noluitillafcribifre-fpQndebitis)fedviuavocç per Apoftolos voluit Mm.iij.

5VO DE AVTO. VERB. amp;nbsp;ECCL. tlocei i. Hoccinç modo niagis capaxfuitmutidu$ faliitaris ill ins doftrinx,quàm Icripto? Qnafi veto Deus miiltis vicibus mukifqiie roodis olim loquu-tiiSjtcnierè voliierit doftrinam illam fcripto com-mendari, vt humanis commentis omnemanlain prçcideret;amp;' ill hac delira mundi feneita fapien-tior fit mundus,amp; diuini enim illitis coiifilij caii-fam loannes difertè reddit., Vel certèloannemar-giiite mendacij. Ecqüorumveró hominiira We' non fcriptx illius doftrinæ myfteria fueriint com-mendata ? Ecquinam funt auriti amp;nbsp;oculati telles fecundi illius Verbi ? Apoftoli ( refpondetis) vel Apoftolorum difcipuli. IgiturCanones illiApo-llolorum,qiios t.iiiti facitisjSe Clementis d/sTuiw-

qux appellantur,erunt non fcriptum Verbum. Atqui illa funt fcripta.Noiïdèntitis vos pugnantia loquiiquafi Verbum illud vellrum Non-fcriptumgt; fie fcriptum?Veriim ita fit. Num temerè monuit loannes non cuiiiis Spiritui efle credendum j Spiritus elfe probandos, an ex Deo fint ? llH igi' tur Apoftolorum difcipuli , aut quilibet primæ-ux Ecclefix Doólores , aliiidne quodpiam do-ótrinx genus docuerunt , qudm quod ab Apo-ftolis perfcriptum fuit ? id eft ( vt difertiùslo-quamiir , Sc ad rem ipfam tandem veniamus) llldne non-fçripti Verbi dod'ina, eadémne eft cum Verbo fcripto, analia?ideft vel multiplex, vel contraria?Cette,tam veruni eft illud principiii qudm veruni eft certam quandam elfe in falutis noftrx cognitione veritatem : Vcritatçm autein v-nam e(fe,ficuti vnus eft Deus; heqiie fibi illam ef-fe contrariam.ex peruulgat.a illa régula , Kmw

fct!iiiitur-,non efl Cathohea ‘verttas. Scripturx autern veritatem,effe indubitatam , amp;nbsp;eiufinodi quxper fe credatur,faliitaris dodlrinx veritatem, an dubitabitis ? Teftatur Filius Dei fe Pattis

quot;•’nien Aportolis fuis patefecifle,ideft(vt ipfe in, 'ffpretatur)verba Patris oinnia;amp; poillt;juain pro-’’''i'tiauit fe iTiiilta habere qiiç Apoftoiis diceret, liioniiii non effent eorum capaces, clique Spiritu ’’’iftiiTi promifit,qui eos ad omnein veritatem fit ’'^uftmtisx'jfponit quænam fint ilia, nimiriim ea ’fnnia qtiæ ipfe eis iâ dixifl’et. Eadem igitur funt; ^ciaiTi3t(vti diximus)Apoftolus, aduerfus^^/ç-o-

, qui Legem cum Chrifto coniungebant, ^oneßalmdEuangelittnr. fedettamfinos ant An-de cœlo euangehzetvobi^, prater id ^nod vobis ^'^‘^neeltzauimtts.anathetna ejh ; amp;nbsp;Timotheo edi-vtquibufdam denuntiet ne aliam dottrinam ‘^oceant.i.u.MmpochAtaxotA«/')'. Si igitur eadem eft plané nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, non-fcripta ilia Apoftolorum

‘^“ftrina cuiq fcripta, cur è Verbi illius non-fcri-pti adytis tot tantaqiie myfteria depromitis, Ver-llllcripti edidlis plané contraria? Cuiusniodi funt llornançEcclefiç décréta de Imaginibus,amp; Inuo-c«ione fanélorû, de Matrimonij Se Ciborû inter-iliftisjde Merit'iSjdePurgatorio, de Vniuerfali E-pifcopojde Trâftubftantiatione, Se estera côplu-'3dogmata;quorum tantum abeft vt extent difer*. tæteftificationes in Verbo Dei,vt difertæ etiam il-lâriim refutationes fint perferiptæ. Hsceine funt lus Apoftoli non feripferunt? Nam quod de Pauli Traditionibus Se dectetis profertur,planè répugnât non feripti illius Verbi decretis.perfpicuè «nim ait, fe id tradidiffe quod acceperit à Do-uiino , quum de facræ Cœnx inftitutione lo-quitur. J. Connth- lo. 17- Décréta autem il-11, fine Traditiones dEAfirginibus velandis in cœtibus Ecclefiarticis, Se Hierofolymitanæ Synod! in qua Apoftoli præfuerunt , décréta de fuffocato , haudquaquam obferuantur ho-

die in Ecclefia Rom.ina. C^nomocto .intern Chry-foftomi, Epiphanij cæterorumqiie veterisEccle-iiæ Pattum de Traditionibus fententia intelligi debeatjEulebins de illo doétrinægenere loquens, è Polycarpi Apoftoloruin difcipiili verbis notât) omnia niniirumcumScripturis præclarè confen-iifle.i.vt totidem verbis aitj na.i’-ntTf.îryixi^iiî'fnu-Neqiie verb aliter loquutosfuifle Patres,quàm vt Traditioniim nomine, Apoftolica décréta de ritibus difciplinx Ecclefiafticæ, no verb noui cuiufdam Verbi non-fcripti dogmata li-gnificarent.ex aliorum locorum comparatione ap paret, in quibus Scripturarum dignitatemtanto-perecommendant.Rede Tertullianus de praefcri-ptis hxreticorum,SoZewr inquit, non omiiM ^peSiolosfaJfeyta'iem agitnti dementia,rur-fiti conuertuntyOmnia, ijuidem j4poSiolotfitJ[e, ßä non omma omnibw tradtdtjfe. In utrotjne Chriilu reprehenßoni inijctenies, ijui aut rninuf inßrtiliot autparnm firnplices jipoilolos mtßrit.tjitiii entm integrit mentit credere potefl,alijuid eos ianoreißs, e)nos magtfiros ‘JDomtnuf dedityindiuiduos habttoP in comttatUyin comlhtt^utbm obfeura lt;^ti£i^^ßotßm edijßerebat illit dicens datïi effe ergnofeere arcana,

At ifta arcana falutisæternæfe mundo patefe-cijre,difertè teftantur. Ecquænamvorb funtilla quæ fi ignorarunt Apolloli longé pe-riculolàt infeitiæ effent arguendi, fi quum feirent docere noluerunt,haiid ferendæ malignitatis,qun ca omni.r quæ ad lalutis æternæ cognitionem fatis effent, ex officio deberent hominibuspatefaccre. Abfit autem vt de lànétis Euangelij prxconi-bus qmdpiam huiufmodi in mentem nobis veil iat. Quin potiùs credamus, Deum pro fin-gulari lira prouidentia certam lalutis noftræ

ACAD. N È M. RE SP O N. 555 'ognitionem nobis patefecilfe, nihllqiie ab Apo-l^olisrelidiiiTi efle, quod neceflariiim eflet ad fa-Iwem.Neqiie verb aut curiofîtati aut nimidni fo-indagatioiit indulgercjfed ea à notariis fuis bcum perfcribi voluifle conftituamus, quç ad ne-''fciam folidamque faliitis fcientiam oninino l^’fficerent. Miramur qui fad um fuerir curEuan-ne verbum quidem fecerint de iis rebus Ill’s Chriftus ab adolefcentiæ fuæ priinordioad ’''gefimiitn vfque xtatis fuæ annum egerit. cur in ^dis Apoftolicis filetio prçcermittatur quid nam ^''’thæusjAndreasjIoannes, Petrus ferè, amp;nbsp;maxi-!’”Apoftolorum pars geflerint. Multa alia funt in ‘Pf’doólrina qiiæ enucleatiùs explicari confeiita-efle videri pofsit. Sed meminerimus Deum .'’minibus longefapientiorem elTe, amp;i dodæ cu-quot;ifdam elfe ignorantiæ genus,Id videlicet nefci-’’’^uod Deus vult nos nelcire. Quod fl hæc ad-’quot;ititis jdodtrinamque illam Traditionum quani P^Chriftianorum hominum manus conferuari '^itis.Verbo fcripto ivAKtyv atque cófentaneam agnofcirisjcur hoc,Verbi Non-fcripti S^'fcri-P'ldifcrimen tantopere vi getis?Si autem aliquid

amp; peregrinum profitetur,qua fronce A-P'lftnloriim nomina ipforum doètrinæ opponitis? .I'lino baud eiiincecis, Traditiones illas non-cYPtas in Verbo Dei commendari : quin potiùs 'mina ilia auribus veftris obconabiint,/«

docentef /ecundum mundatti hommum. 8c, amp;nbsp;ad tefltmomutnfi non dixerint iuxta '^^bitm,nthilhabentlncis:amp;c. fempiterna erit o-'■quot;lonim iftoruni autoritas, nbsp;nbsp;nbsp;difiattsßtpra td,

umedî'jttonfapere.'S»: régula ‘OsAoôpxaxf-lttf ÿ'-’-'Voiuntaiii cultus, qui primarius eft fœtus ^'^I’iillius veftri non-fcripti : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;do^

ÎV4 Egt;E AVTO. VERB. amp;ECCL. tîrinas hominum ha.bere cjuidem speciem fapienti.t’ fednuUitu ejfepreti^- Col.;. xo.In fumma , non etl veruiiij lefuitae, non fcripti illius Verbi traditio-lies in Scriptura commendari, quales vosconlb-tiiitis. Eft enim elenchtis Sophifticus , qiieni vocant, è decipulis illis veftvis v-na. 'Tr^dtttonü enim vocabnlo,in .Apoftoloruin fcriptis intelligitnr , vel doftrinæ applicatie amp;nbsp;M5v7D{zlt;a,vel riruum amp;nbsp;difciplinae conllitutio: cuius quidem omnibus locis,cemporibus amp;nbsp;perfo-nisnonpoteft efle vn.a eadénique conforniatio, lieer hoe vnum fit amp;nbsp;vermn principium, Omit-t vtt fiantordinein Eccleßit Dei. i.Cor.14. Hastra-ditiones, Apoftoli ex. reétæ illius rationis,quatn in fcriptis fuis liiculenter exprefferunt, formula, in Ecclefïis eonftituertint, pro rerum,temporü,pcr-fonarumqiie circiimftantiis accóiTiodatis:amp;quuni Difciplina neruus fit Doótrinx, eas traditiones fartas teélafque effe voluerunt, atque definituni illariim vlum. At Roman.i profeftó Ecclefia ve-rarum illaru germanaruniqtie Traditionumquas Apoftoli reliquerunt, exprelfam effigiem nullam hodie tenet,vmbra amp;nbsp;imaginibus tantum vtitut, doftrina difeiplinaque in foeJas fuperftitiones pe nitus transformata:amp;- quo Verbi fcriptiautoritär tem impunè eludatjNon-fcripti cuitifdam Verbi, quod totumfit in fua poteftate,niyfieria nulle iure prætexit. Ita principium illud veftrum, quod firinamentum eft huius difputationis ,planèe-uertitur.

Iamverôquæamp;’ quatenus Traditiones recipi aut repudiari debeant, ex illius ipfius Ecclelîæ, cuius nomen amp;nbsp;autoritärem prætexitisjfçntentia perfpicuum eft.

Tertullianus,depræfcript.hæretic.£)^fl^»ifr4-musani^Tradnio r,ô/crtpta rectpfnodebeat.Plu ne

ACAD. NEM. RESPON. 555 recipif»iiam,finitll(i exempla praiu-nharuen obferitattonum -, fine t/lluu ^^iptura in^ettfnentOffolmi tfadittonts ti tulo ex ’quot;^evtniJicemus.

Cyprianus adDemetriadem- Con/ùetttdo fine tn Ute tVe^uilM erriirts eibejna tmpedtfe no äe~

Wem Stconfaetudtnem oppona^^aiuertendum '^litèd Dominut dtcit,E^oJam vta,Keiitas

Wem de Verbi illiusveftvi nó-fcripti traditio-'quot;lius Verbi Icripti autoritaticontrariis,j//lt;/«/-’‘'vn estyimptam efi, jaodcuncjue hnmano furore ‘''^ttutiur, z't difigt;ofiito diutna violetur.

Atqui excipietisjSi ad vnius Verbi fcripti aii-'’dtatem fides noftra reiiocatur, grauiffima inde ’’’fcuntur incommoda.Ecquis enim Verbum Dei, *'lutiLefbiam regulam,vitro citróque pro libi-'nenon diftorqueatmifi Ecclefiæ iudicium acce-’tjquo vera germanique Verbi fententia 3 com-quot;’^i'titiis ÔC adulterinis hominum phanaticorum i’otionibus diftinguaturî Multa lunt in fcripturis jMleftii amp;nbsp;explicacq difficilia.i.JVoîpmmkîvtoc vt °quitu r Paulps'.fiue JOevóintt. vt Petrusiquç indo- • ‘'■ pätümque Habiles detorqiient ad fuu ipforum '’“diim.Quilnani de dubia Verbi interpretacio-de controuerfo fidei capite reôtè iudicabit, ™CatholicæEcclefiæ accedat autoritas? Dein-5’WquænâeritEcclcfix autoritasfi hoc Tradi-J'®nû non fcriptarû priuilegio deftituaturîQuam ^f’veropatebit impiis amp;nbsp;profanis hominibusfc-iy«3)qiiû Verbi fcripti autoritäre éludent,omni. '‘4'ie Prophetarum Apoftolorum fcriptis fi

5$lt; DE AVTO VERB. amp;nbsp;ECCL. dem derogabût:nifi Ecclefix tiaditionumque iî-larnin non-fcriptarum autoricatem atque ceititii-dinem eis opponamus?Deniqiie,nifi doârinæ il-lius wuTÿ'-'TOwJ'sTTu collet aiitoritas, ecquibus ra-tioiiibiis ftabunt pleraquefidei dogmata, quïvt vera amp;nbsp;fana Chrilliani omnes amplediintiir:vtlt;le perpétua Dei Matris Virginitate, amp;nbsp;de infantum Baptifino'xAd hxc refpondemus:lllis incommodis omnibus paratum elle in Verbo Dei pr.«fentilli-mum remedium,amp;’ quidem huiufmodi vt Catholic« Ecclefiç(qualem ex fuis propriifquenotisre-prç'entauimus)fua hauddubiè conlletaiitoritas. IIoc enim ex fupeiioribiis repetiiniis ,Nos de ve-ra, non de çquiuoca ilia Ecclefia agcre ; ne circu-Jaris fiat principii repetitio. Refpondemusigitiir, Catholicam Ecclefiam de obicuris fine côtroiiet-fis Scripturç locis ex Scriptura iudicare,fecûdum fidei analogiamtid verius Be accomniodatitisfia-tuens,quod amp;nbsp;principiis fidei confentaneum fuc; rit,amp; locicircunaftâtiat magis proprium,fi deloci alicuiusJbiTïfuui'ed-nju fine Jixn'oxTtiü interpretatio-neagaturtvt Scriptura nimirum è Scriptura,loco-rum fada prudenter collatione,intelligatui'atque explicetur. Itaque fi phanaticorum homi-num Scripturis’ abutentium error depellendus fueritjcandem illam rationem fequetur , quam Chriftus amp;nbsp;apofloli in mendacii refutationibus obferuarunt. Chrillus Certè, Satanam Scriptura abutentem non aliunde qu.àm ex eadem Scriptura refutauit. Apofloli,ex Prophetarum fcriptisa-lienas dodlrinas folent refellere,fuamque doâri-nam confirmare Ira enim fl3tuimus,Iefuitx,in vera commodâque V erbi interpretatione,fiue hquot; dei doélrina agatur, fiue ex fidei analogia,!®' ci cuiufdam obfcuri explicatio depromenda fit,

ACAD. N E M. R E S P O N. $57 ftjfequendam efle earn regulam quam Spiritus ‘’nftiisperfcripfit,z:^rSjt»jrzf«lt;«Zilt;Trazyz us ^ihialia fuKt, 0“ rpirituahtcr i^ttidern cotnparentur. iCor.1,,13, Non vero ex Lesbia ilia hunianæ fine '«ionis fine intelligentiæ ( fiue magnificentius inoddatn aliud ell vocaculuiTi)regula, Veritas x-Ä'metur.Duo igitur dicimus , amp;nbsp;Rei qiix doce-

Ingenii difcentis , maximam habendäefle fätionem.De re autem hoccóftanter affiriiiainus, Esmefie lucem Verbi Dei, vt ficuti ex eo folo fa-Pere nos oportet,ita ex eo ipfo tota fui ipfius co-gnitio fit haurienda , non verb peregrinx cogni-t'onis cuiufdani facibus illuflranda. Vere enim Propheta, Lucem illam cp- lucermtrnpedtbuspusy 'Jellvniuerfx vitx ducem, atque aufpicem elfe ’■t ! Pfal. uÿ : vt immaculatam perfeólamque do-0rinam,amp; fcientiam falutis : qux vt veris feinpi-toniiqiieprincipiis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in-

quot;itatiitjita perpeiuain habeat conftanténique do-ßrinx fuæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Seferiem, certam quoque

^infallibilem dcmonftrationem , amp;nbsp;conllantcr verain ÇuwÀnS'ïi/Koîti' : vt nihil dilTentaneum aut sbfurdum vnquam vfpiam in tota Scriptura inue-“iri poflit. Qiiam Scripturx fantlx demonllra-t'onem magnus ille amp;nbsp;verus Demonftrator Pau-^Usluculenter defcribit, etiam locjuimnr non ftrmonibus ^uosdocethurnanafapientia, fed lt;^iios ^(etSpintusfdnbh.s^faPla illarerwn L^/irituahum ^umf^iritua/ibMs compamtione.i-Cor. 1.15. Sic enim (vtait Augufl. ) Scripturas temperauit Spiritus hnftusvtquod alicubi obfcurius diólum ell,cla-fius alibi explicetiir.Verbum Dei videlicet habet lua Axioniata qux non minus fimplicibus quàm ftuditis patet.Lac eft iltis, his verb folidus cibus. No alio eft cóftigiendfi vt falutis noftrx cognitio vtlingeneretur vel confirmetui : velvtcrroriiin

558 DE AVTO. VERB. amp;nbsp;ECCL nebulx ilifpellantur. Hoc vno Verbo quo cieHi- j inus,eo in fide crefcimus: idem illud Euangeliuni ell potentia Dei ad falutem cuiuis credeiiti : lidei nollrae Sc primordium amp;nbsp;incrementa giibernat, , donee ad conftantem illam adulti Chrilli perti;- j élâmque nienfurâ perueniamus.lllud ipfum quoif fidei nollrae firmamentuni ell, eiufdem ell experi-mentum , quemadmodiim de Beroenfibus refert Lucas, i6. ÿ-qui auditam ex Paulo doótrinanl cum Prophetarum Icriptis conttilerunt, vt vide-rent an hxc itafehaberent.Sicum veritatishofti-bus dimicandum elljUon efficacior machina ad-hiberi potell ad mendacium expugnanduin, tue-damque veritatem , qu.àm ipfum Verbum. Certe non alio telo Nicena Synodus Arium, Conftanti-nopolitana Macedonium, Ephefina Nelloriuni) p Chalcedonenfis Eutychen,Augullinus Donatum amp;: Pelagium iugulauit.Itaque ii exillimatis Seri-pturam fanólam,vel ad feipfam tuendamaduerlus impiorum furores, vel ad fidelifi animos fui 'P^ius cognitione imbuendos.non laris per fe valere, il-latâque aliunde luce indigcre,grauiffimè erratis: j| amp;■ Dei veritati,quantùm in vobis ell, æu’f’uiain facitis iniuriam:quum earn inconllantiæ Sc '7aA»4lt;4{ ignominia inuratis. Æterna manebit ï-terni illius Verbi fides amp;■ certitudo.Hoc vnicèau-tern nobis optandum ell vt animi nollri cœlellis illius leminis falutariter excipiendi fint capaees: amp;nbsp;quum veriffimum fit quod ait loannes, Homi- |_ nem non polfc recipere quicquam nifi datum ei fit è cœlo,agnofcendu!n quoque ell oinnem illain ilt;5t”ów7it,ficuti ait Paulus,;.

di facultatcm,tota elTe à Deo. Quod li in Icientiis humanis quæ à cœlelli hac doólriiia loge lateque i dillantjita comparatumell vt eins ingcniuin qiu t t,

debet eiiaderejCiim re ipfacognatum elfe •Itbeat, vt vi principia Sc media rermn ?olfit perfpicere, ac proinde fcieiicia X TnifuiuTif (vtaitPlato)rf!/ TmfuM-n innafcatiir: omninôcon-feuendum efl: in eo fcientiæ geiicre,quani homo ’nimalis percipere non poteft,amp;: qiiæ tota fpiri-'Xîliter diiudicatur,nos plané cæcos fore, nifi di-•iinobeneficio animi noftri illuftrentur. Neqiie temeraria amp;nbsp;profana aiidacia ad haec facra prouolandum ell::qusc fi quibijs fordent, iis fordct Viibus mundi htiius princeps oculos occçcauit, lieqinbus diétii eft, firdettjordeatmagis- Sor-^innitamen illarum ignominia ad fandtanaDei '^eritatein nequaquam redundabit.lngenii igitur ^ifcentis inagna ratio habenda eft, ne res nullo ^Mmerito accufctur. Conftabit hauddubie Dei '^etbo fua veritas;omnis homo erit mendax, qui-^iinque hanc Veritatem afpernabitur. Si igitur Veniin eft quod ait Filius Dei,ZVez/lt;Mw; adfe ve~ ^ve,mßi^iiem Pacerattraxerit, id eft volentem ex Mentereddiderit, hxc quoque côditio ad cœle-Utm hanc dodlrinain peicipiendain adiungenda ^ritjVti animos noftros ipfe inforinet,idoneófque fcddat verbo luo ad falutem noftram percipicn-do.Hocprimum fit huius fcientiæ Axioma, hæc optima fciendi azsui, quam amp;: ipfam fin-SulareDei donum eife tenendum eft. Appa-’’tum ilium bene fciendi rede defcripfit his ver-’’■sAuguftinus de dodrina Chriftiana, Optts eß quot;“ii/cerepietaie, ne jne co-, iraatcere dimn^ Sen-

fiHetn[ellek.i.i(fiahtjnando vi ta nujira per-^■'tßiue nótntelleüte,iitti;Jinos Mel;;tlt;J.tpereme-^‘nßue percipere igt;of(trnm : fed cogtrare pottus tf ^tietetdefe meltM nbsp;nbsp;nbsp;vert'-u 'juod tbißc'ipt'ü eft^

5S0 DE AVTO. VERB. amp;nbsp;ECCL pojjurnus. Non eft ilia ftupida amp;: crafla E^e«u5/iï) qualein vcftræ Scholæ præfcribunc, fed Chiiftii-na modeftia, bene iapiendi aufpex. Melius ell e-nim(inquit idem Augufliniis ) nefcirec^uamerr^-re'./edfcire melius efl:/juamnepcire : at bene (yvn-liter fciendielementum efl,fciendi sludium rent-rentia.Optimus nimirumlelloresi( Hilarius noller ait)^z/z diilorum intelligentiam expeilat ex diliispotins t^uamimponar, nbsp;nbsp;rettilerit magis cju 'ain atrulc-

rit-.neciue cogatidvideri dtHis contineri ■gt; tpuodantc leüionemprafumpflerittntelligendHm. Ecciir auteni cibo ciilpam crudi amp;nbsp;proieóli ftofnachi imput.i-bitis? Non eft igitiir Verbum Dei Lefbi.a regubj lefuitx : eft fempiterna veritatis amullis, femper cadem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; quantumitis ilbus no

mine impii amp;nbsp;profligati homines adliiamperni-ciem abutâtur : eft denique bona Chriftifragran-tia Deo in iis qui feruântur, amp;nbsp;in iis qui pcreunt (quemadmodiim ait Apoftolus'jhis quidemj odor mortis ad mortem: illis verb,odor vitæ ad vitam. Qui Prophet.amp; Apoft.autoritatein qux oinni ex-ceptione maior eft,afpernabitur,illercilicetnon-1'cripti cuiufdam Verbi humanariimque doftrina-rum autoritati acquiefcens, feria commoiiebitui' ad Deum ex animo colendum renerentia,quiDci Maieftatem in verbo fuo elucentem contemple-rit! Quidnam verb miferis confcientiis liet, foli-dam vitx xternx fecuritatem folicitè quxrenti-bus,ft quatcunque extant de eaproniifliones,folo hominum iudicio fultx fubfiftent ? Num hanc fponlionem idoneam iudicabunt,amp;r hocaccepto refponfo fluèluare 8e trepidare definent? Prxpo-fterum eft hoc pro Veritate patrocinrum, earn di-uinx Maieftatis reuerentia non fatis tutara exifti-niare,vt humanis prxfidiis tutior ilia firmiórquo reddatur.Itaque negamus, Iefiiitx,(vti hadenus dcmonftra-

1 lt;1

« I;

I I, t t

1gt; '! ti

«!

ü t|

’ll

tt Hl

^tnonftrauimus ) Verbi Dei certitudinem ab Ec-Catholicæ niitu arbitrióque pendere.Quód

Verbum illud ampleftitur fuffragióque quot;ü obfignatjhaudquaquam ex dubia aut alio-controuerfa, authenticam validamque rcd-quia veritatem effeagnofcitDeifuijCui ^ljfcribat , cui fe fubmittat arque adeó quam co-atque veneretur. Perfpicua eft amp;nbsp;firma quot;stitas in verbo Dei:Scripturæ è Scripturis lucu-'^nter emicanr, infirmis amp;nbsp;robuftisabundè fuffi-

Ex eo controuerfias omnes dirimi, Veri-’’tem à mendacio diftingui, germanam veram-tliteEcclefiam ab adulterina falfa dijudicari at-tlUe difcriminari,confcientiarum paci confuliüm-P'orum fannas comprimnomnibus denique rebus lai ad certam folidamque falutis noftrae cogni-tionem pertinent, veris praefentibüfque remedijs ptouideri tam certum eft,quam verum,latiffimum tlTe inter Veritatem amp;nbsp;mendacium difcrimen : amp;nbsp;luim falfum eft , Hominis ingenium elfe return ’innium menfuram ; ficuti dicebat furiofus Hera-ditus:in cuius puteo vt non quaerimus Verita-’tntjita neque in Verbi illius veftni Non-fcri-Pti laqueis : è quibus pix animx fefe extricate liebent, vt perennes aquas è Verbo Dei hauriant ex eo cibum comedant falutarem. Deni-jfidei noftrx non homines, fed Deum ip-“tin , qui in Verbo luofefe patefecit, fidei no-^tæ,illiufque Veritatis fux, cui illa innititur, au-twem vindicémque appellamus.

Quidigitur ? Nullaneerit Ecclefix autoritas? '■’n» permagna.neque enim exiftimandü eft,Vetbi ’Wotitatem cum Ecclefix autoritäre conuenire »onpoffeded fuo modo, vti iam diximus .Primate igitur Verbo Dei autoritas debetur, quam ab tcclefix autoritäre pendere tam alienum eft à ra-

tionc, qiiàm Veritatem B.óminum autoritatifub-îjci. Non vani funt profeótó tituli, auibiis Eccle-fia Dei honeftatiir:dequibusdiximiisftipra. Non tarnen ipfa pro fuo arbitrio , aiit nou.i doétrinï dogmata condere, autipecie quadam propagare poffic.E Verbotota pendere debet. Prætjariiso-mnino eft Ecclefiç cum Verbo conicnfas:efficacif-lima eft illiiis autoritas , ad liæreticoriim furores tonipefcendos: non vanx denique funtpromiffo-nes f)ci, quibus fe Eccleiix fuxaffuriirum polli-cetiir. Nos certè,fi quifqiiam, eru Jitx illius amp;ve-terisEcclefix autoritatem magnificimtis:Conci’ Jioruinj Patrumque ortbodoxorum fcripta fiimma cum reuerentia Jegimus : fed adhibitis iftiscau-tionibiis, vt primilm ( iicuti diximiis ) conftitiia-mus ecquam Ecclefiam , pro Catholica amp;: veteri, ecquos pro Patribus orthodoxis-habeamus. Non enim veterem amp;nbsp;orthodoxam Ecclefiam vocamus eam .qux pod aliquot fxcilla in medysPapitus tenebris extitit: : neque Magiftrum iententiarinm Gratianum , Thomam,Scotiim,BieJem,Bonauen-turam , Maioreirt, Dtirandum, totam deni(]iie iJ-Jam Angelicorum , SerapJiicorum , Cherubico-riiinque Magiftrorum aut Romanorum Pondß-cum cateruam proquot; orchodoxis Patribus habebi-tnus,non gubd ab illorum fcriptis penitiis abhor-reaiiiiis, Ted veluti è ftercoreEniiiano colligen-[esaiirum. At enim neque in aurex illius hue argenrex xtatis, qiix vcl proxima i'uic Apo/loJisi vci illoriim xtatem podinodùm conrequuta ed, Doitoribus orchodoxis-, quos eo numero habe-mus VC Patres vcneraiiiiir , omnia indi/irimi-natim ampleéiimur : fed adhibita Apodoli régula, Vt videamus aiircóne fundaniento auruml’u-perdriixeriut, an dipalam : iihidque examen ex Verba Dei i^ae inllhuimus.Nequc ca cè alia lege boai

ÀCAD. NEM. kESPON. 5,^) ^oni Patres fcvipta fua legi voluerunt, quâm vt ad Vetbi fcripti regulani exigerentur ; tum derhû Ptobarenturjfi cû illo confentirent. Noræ funt his •ierebus Cypriani j Auguftini,Hieronymi,Çhry-Homicumprirais voces,quibus fe fuâque omnia '^erbi iudicio fubmittere predicant ; quas non l'Æribimus vt peruulgatas. Quid î quôd Apo-IMorum etiam «tare incipiebant Satanse mini-1 feitefe inEcclefiam infinuarerSc vetuftiffimifunt I ^petniciofiffimi errores, quos illis etiam tempo-1 fibus futuros illi prsenuntiabant ? ExiftimemûC-l®« Patrum omnia nullo iudicio recipienda: ll’ium petfpicuum etiam fitiam tum iniquitatis pndamentum , nihil tale cogitantibus bonis patribus , Satanam luifle molitum ? Cut igi-P' amp;nbsp;ratione répugnante , amp;nbsp;ipfis illis relu-patitibus quorum maxime intereft,omniaipfo-l’^nilcripra nullo examine adhibito amplexemur? pondum natum erar dectetum , Ecclefia non po-ertare ; amp;r Papa Eue Romana Ecclefia hoc de-^euit. His igitur ita conftitutis, tum Patres non ''tveritatis indices atqiie arbitros/ vnicum enim ^Uilicem vcritatis agnofcimus, Deum ex illo fuo ''stbo lcripto , quod voluntatis fuse expreflam Marationem elfe voluit) fed vt iuiatosamp; vo-'’tostelles audiendos elfe affirmamus: amp;nbsp;quidem 1'0 more atque inftituto legitimorum iudicio-‘“mivt fui etiam teftimonij caufas reddant ;cau-’’sniniirum non aliunde quàm ex ipfo Verbo, ’0 cuius interpretatione agitur,depromptas.Re-enim Hieronymus de refta Scriptutæ inter-iP'etafione loquens , Propofitum mihi eft , in-h^’tinon ad meam voluntatem Scripturas trapte, fed id dicere quod Scripturas veile intelli-K Cette vbicumque Scripturas non interpvetoi i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nn.ij.

amp; de fenfu meo aliqutd loquor, arguat me cui li-bet;vt caetera exPatribus in hanc fententiam pe- Ji ne infinita praetermittamus.Quid igitur?Minusne i| fuaEcclefixjfi fua Verbo tribuatur, autoritas con- 5 ftabit’Imo ne fua quidem Ecclefiae j. fi non Verbo t; primaria. Confenfus Ecclefiæ Verbi autoritäre amp;nbsp;4 certitudine Hrmatus maximi erit momenti, queffl amp;nbsp;hxreticorum furoribus opponamus.Deniqiie, ira t habetote, lefuitac, vos necquicquam fatagerede illegitirno atque importuno Ecclefiae obfequio, cui fatis eft Sponfi vocem audirCjVt ei morem gc- 'I rat. Hunc maximum fibi efle honorem ipfa arbi- 4 tratur. Nulla fane eft Ecclefiae fine Verbo Dei an-toritasjfinequo nulla eft ipfaEcclefia.SublataVer i) bi luce, quam Ecclefiae Solem atque Animam eft i qui non videt,nihil plane videt, ecquidreftat Ec- p-clefix quam crafta amp;nbsp;infelix ignoratio , amp;nbsp;mifera omnium return intemperies?Itaque,nullus eft, amp;nbsp;? plane vefter hac in re metus, vt de autori- k, rate Ecclefiae aótum fit, nifi Verbi illiusnon-fcti- 1 pti,amp; fine Verbo fcripto,amp; contra eiufdem auto- j it| ritatem , myfteria in Ecclefiam importentur. Illo metucarete, amp;nbsp;veftrum errorem moniti cauete: V nifi perfpicuæ veritati vitro bellum indicerein- tj ftituiftis.

Eiufdem plané generis eft illud incommodiini J, quod vltimo loco affertis , Toremmimm lo rquot; erbo non-fmptoplAraijue fidei dogmata regw-^«r,ac proindeEcclefiae pereant. Plaeraqiie illajad (i duo reftringitis, InEmtium videlicet baptifmuna, ji amp;nbsp;perpetuam Dei Matris virginitatem. Siqua alia Ij fintjdocere : vtpro virilinoftravobis laboranti- ij. bus fuccurramus. De his duobus nihil quiaci” 4 caufae eft cur impenfius laboretis. praefens enim i] eft remedium. Certe,de Infantum baptifinoeff itj turn habemusteftimonimn in Verbo fcripto, ne U inaneni j

adhibeatis operamin euoluendis Verbi 'usnon-fcripti adiierfariis , fine commentariis, ’'•tteftibus exquirendis. Chrifti hac de re volun luculenter his verbis expreifa e(i,Simfepamn-Venire ad me^qaomam taltum eßregnum coelorïi'. ^®3gni Apoftoli de mandatis fuis difertaexpli-

quibus data res eft ? Expreftum extat Dei ^.^ndatum de infantibus oftauo die circunciden-J'S' QiiiimBaptifmum in Circumcifionis locum ’’‘cccffifle VOS quoque agnofcatisj(eft enim vtru-

Sacramentum remiffionis peccatorum , amp;nbsp;“^’nificationisTuftitiaeque noftræ figillu)amp; vbe-*^'oretn quàm fub legegratiam nobis datam efle Pradicetisxur minus erit bene noftris fub Euan-?dio,quam Patrum infantibus fub Lege ; quum tcclefiæ ius peræquè adnoftros ac ad illorumli-Pftospertineat 7 Totas familias Apoftoli baptiza-l'taf.an infantes prçtermiferunt?Verùm alia argu-!'»enta prætermittimus à noftris Ecclefiis Anaba-Ptiftarutnfuroribus oppofita,quos fine veftri illius '^erbi noti-fcripti myfteriis illæ potiierunt refuta-*5'At cur eodem iure miilieres à facræ Euchariftiç femmunione non exturbatis, amp;nbsp;ad Verbum illud »»n-fcriptum reuocatis, vt mulieres quoque vo-^gt;isobligetis ?Pudetfane pigetqUe veftrx Cat]oko--'/inî.millies enim repofita reponitis , vt toties re-feta iterum refutentur. Quod autem de perpétua fanftae Marix Virginis^quam inter omnes nm-feesfeliciffimam credimus,amp; eruditxvetiiftatis Me Dei-Matrem etiam appellamus, virginitate dicitis,perexiguum fane elhdummodo auguftum dludamp; plane diuinum de Virginis partu myfte-tium retineatur,jEccewwZa«rzef-Dequo myfterio dilucida extant in Propnetarum amp;nbsp;Apoftolorum

DE AV TO. VERB. SfECÇI-Icriptis teftimonia. Si nato Chrifto Mariam lofe-phiis cognouiflet.ecquid tandem eflet incommo-dijquum in fanôtæ Virginis matrimonio Chriftus matrimoninm'Tanólificaie voluerit 5 amp;: miraculo primùm à feedito ilJud honeftare? Veiiimdehis noli difpiitamus. Veteris enim Sr orthodoxs Ec-clefix de perpétua Dei Matris virginitate hac in te fententiain ainpledlimur : amp;nbsp;Hieronymi ftudiu adiierfus Heluidium probamiis : prudeiitiamdefi-deramiis,qiiöd in virum non alioqtii ( vt apparet) malum neque indodtum,tanto impetu inuehatiir-Sed ad perpetuam fanélæ 0iquot;Tvxii virginitatemjni-fiil opus erat ad Verbum itlud Non-fcriptuin con fugere , quum ex fcripto fatis perfpicuè poffit ilU colligi. Ait enim difertè Scriptura, lofephum non çognouiffe Miriam donee peperiffet filiinnluumi eodem plane genere dicendi quo dicitur Michol Dauidis vxor nullos liberos luftulifle vfque nd die obitus fui,id eft nunquamiSc Chriftus ipfe in cœ-lum afcendenSjEccevobifeum ero,inquir, vfque ad confummationem fæculi.Ex quibus verbis colligi non poteftjChriftum nobifeum non efféfuturum poft confummationem fæculi.Particula enim ^^«e.interdu.n ita refertur ad tempus prçcedens vt de fequenti non afflrmetur contrarium : queni-admodum magnus ille Theodorus Beza,qucm o.-mnium dodlorum confenfus Theologum appellat,vobis,Iefuitae, ilium necquicquam lacelfenti-busjin aureis illisfuis Annotafionibus dodifiim^ ftr'ipfît.Atquehæcquidem in veftrarum Aftertioi num breuiter difta funto.

RESTANT Cholx,qu.i,s Schota; ills ve-tIrxTurnonii imperij oppidoquàm infclices,im-portu*

portiinifsimis caliimniis in nos nihil tale mereces etfiideruiit. Sedfi arguinentis veftris argumenta noftra oppofuimus (etiam iuiiimus vt melius per-ciperentur) non idcircoconuitia conuitiis rege-^ femus.Parcat vobis Dominus , amp;nbsp;huic noftro de veritate fua illuftranda ftudio benedicat, neque faat irritiimeflr hunc laborem noftrum,Certe,vc Veritate vos vincimus , ita vincemus modeftia. Nosproltbtdme /itcrai Senpeuras interpretan, ca-lumiiiamede Dominus Deus nofter nouit : quern Srdentibus votis precamur vt nominis fui reueré-tiamaugeat in cordibus nollris,amp; fanftje fuæ Ve-ritatis cognitionem magis ac magis illuftret in. “obis.Certe,nobis etiam tacentibns J Sc verba amp;nbsp;Scripta noftra abundè teftabuntur,facras illas Seri Pturas,quas fidei noftrqe fundamentum pofuimus, liucesamp;aufpices elfe omnis fçientiæ eius, quam 'iefalute noftra retinemus : atque adeb à tarn publia calumnia nos apual om.nes acquos iudiççs omnino libeiabunt.

Nos^rofidei decretts htereßarcharü er^orestanto I‘‘tdio ample[li, vtfaftus ducamus ipfits Senpettras tlUrii ineptias repudiarejti falfum elfe 5113111 hoc fcomma illiberale, Sc fycophanticum, 'lieftplané lefuiticum , noftroHUm fcriptorum ßc lioertas Screuerentia demonftraf.illa quidem , in “Oaiinum noftrorum fententiis libéré expenden-atque excutiendis:hæc,in facrarum Script.ura-lummyfteriis religiofè excipiendis. Fideles qui-ilem Dei feruos in magno habemus pretio, vtau-, ?ufta Dei dona : in iis Dciim tantorum bonorum ’itorem,colimus atque veneramur : vobis.vt ido-! 'irurndta hominum væfanum cultUjidelfvtvcTiM-! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ärSpaTivMTfeitu/ plane relinquimus.

I Qiibd autem nos accufatis facrilcgij,amp; falfij amp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mn.iiii.

plagij, cjuaji bonam partem ß,crarum Scrtptur^-Antt^uttas apprcbanit, è ficroram (Modicum numero toHamrit : tam falfum eft quam vem ex noftra confeffione conftabit, Nos veteris amp;nbsp;noui Teftamenti libros omnes, quos vetus amp;nbsp;Ca-tholica Ecclefia agnouit,conftater amplefti.Quod tleMacchabxorum libris adiungitis , plane eft inane amp;nbsp;importunum. Ecquis veftrum nefcit Ca-nonicorum amp;nbsp;Apocryphorum librorum difcri-menjamp; in veteri Inftrumento iepoj-pijuf amp;nbsp;Cano-nicos Hebraicè haberi:eos qui Grçcè fcripti funb ad Apocryphos refcrri? Inter quos Apocryphos quin Macchabxorum libri cenfeantur, ecquisvn-quam dubitauit ? Nósne huius diftributionisfu-mus autores , an eruditae vetuftatis celeberrimi fcriptores amp;nbsp;Graeci Sc Latini ? Hos libros in expo-lit. Symbol. Ecclefia quidem recepit, fed co modo quern Cyprianus notât, vt inEcclefijs legan-tur,fed non quo fides noftra inde confirnietur. Hieróymus,dum hos Macchabæorum libros citât, folet de his cauere,addita exceptione : Si quis ve-lit credere aut recipere. Auguftinus receptos quidem efle ait, fed non vt pares Legi, Prophetis amp;nbsp;Pfalmis. Eufebius quoque ex Melitone Sardicenfi Epifcopojin cenfu librorum Canonicorumnon habctmeque Epiphanius,folertiffimus alioqui return Ecclefiafticarum indagator. Quid?quödamp; illorum librorum autor intelligi voluit quantum his fuis fcriptis tribuendum elfe exiftimaretîSi re-élè,inquit,fcripfi,eft quod volui;fin exiliter amp;nbsp;te-nuiter,eft quod potui.Haeccine Spiritus fanèh Ma-ieftas’ltane loquuntur Prophets 8c Apoftoli ? At-qui fi ex Apocrypho Inuocationem pro defunftis éc Purgatorium,contrafempiternam fcriptae Ve-xitatis Legem,!udas exeplo probare inftituitis: cur

ACAD. N E M. R E S P O N. 505, ion ex eodem libro Razix illuftris viri, qui ex re-gt;uspræclarè geftis ibidem commendatur ,exem-lt; ;lo fortifs. quemque horcamini vt feipfum inter-'ciat:quód ille.ne in manus hoftium veniretjma-liis violentas fibi intulerit? De Purgatorio,quan-'loqiiidem obiter egiftis 5 amp;nbsp;breuitati ftudemus, ’lbs, quii neruofiora quam ea quae è Macchabæo-^iimlibris protuliftis ad Purgatorij defenfionem ’’^gui'nenta edideritisj vobis refpondebimus. De Pdma igitur Qnxftione (quantum quidem ad in-iiituts icriptionis rationem videbatur ) hæc bre-quot;’ter difta funto. Proximum eft vt ad fecundam, luæeft de Idolis fiue ImaginibuSj QuxiUonem ’i^tedanius.

I Tantopræterea ptetatu hojies tnChnHiDa ^'’‘h^antloriern^ue tmagnubus confrtgendisßtrore i^natosfutJJ'e fctmiu , vtomnem exutffe huma-yottmTjtderentur.-juü tarnen nttUo Dei mandata Chriflianis ejj'e interdtblti docere peß-ßez.4 nmc eoru antefignanw-, ntiper Huf-r*’’*w,L«r^erijnorS, ex aliii feüüßcariortim rVw« typts Geneitet exettdendat curaeif.yua in in votishabereprifejfus eß, vt Do-lu Christ Dtfitpulorwn^nt ettti me-y'‘*ißrnpitema cbhutone deleretur ; perdttorum i^’'‘j3omtnu,lt;yui httrefeon portentit Eecleßa pertur \^hreci)rdatio perpetao vigerety atyue in ornnM r''ïOiio animifißid etiam ocnl» deßxa reßdefet,.

Diß'm^A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noutio^c lefuitit-

Principale criincn generis hiimani (vtTertuI-liani verbis vtamnr)defendenclum,Iefuitç,fufce-piftis.Periculofum l'anèpatrocinium,eôqueetiam magis , quodnon Verbo illoveftro nonfcripto, fed Vetitatis fcriptac luce,8cpeo quidem indice) non Roipano Pontilice,rota fit controueriia dirb menda.Iam amp;: quorfun». veftra hæc phalerata lo-quacitas?Ita enim omnia inuoluitis,vt non TheO’ logicç difpiitationesjfed tyronum veftrorum de-clamationes efle videantur. Mentem igitur vefira ita euoluemus,

Id autein his rationibiis probate conamini,vt doôlrinæ noftrç, qiiç Idola ex Verbo Dei abomi-natiir, odium inuiàiâmque côfletis. Veftraautem argnmétatio grauiffimorum incommodorumde-jnonftrationem compleftitur, crudelicatiS) impij fcelerâtçquç aduerfus Deum aiidaciæ;amp; ihvnyi-

ab aduerfarii exemplo petitam, vt ilium proprio telo iuguletis. quo genere argiimentatio-nis nihil efficacius aut vehementius excogita-ri poteft.

Argumenta igitur ilia veftra expendamiis, vt perfpicuum fit an ex mala caufa bonam facere poffitis, primaria Quxftione priùs hune in mo-dum conRituta;

iam audio confeftim excipietes, Aliiid ef-lei'-iólum,aliiid Imagineai. Sit-ne veruna hoc di-(crimen,mox videbimiismunc videlicet hoc agi-tut ) Sit-ne fas louis hue Apollinis, quorumlibet Ve alinruin Jiuorum, quos vana ilia Ethnicorum faperftitio comniinifcebatur , Se adorabat : fiue, Perfonarmn plané JiffimiliumjChriflijMariæ’.Pe-tti,Pauli cæterorLÎmque Sandoruin,quorum feli-cifiima in Ecclefia memoria eft, ftatuas imagines-ve euertere? Refpon 'emus, Publicas perfonasà priuatis efte diftinguedas.Ephefina Synodus eum, iubet ede anathema,qui priuata autoritäre ethni-cotumDeorum ftatuas feu imagines aut perfre-grr!t,aut prQfligarit.amp; reélè. Ad otium enim trä-lt;]uillitaçémque Reipubl.pertinet, nequis priuata ’uturitate quicquam in Republ. fufcipiat. hac e-nim ctTO^/xnihil perniciofius excogitari poteft. heMagiftratu longe aliud eft ; qui vt cuftos eft Hriigionis, eiufque in ea farta teélaque tuenda, ofiiciiim amp;i: dignitas maxime verfatur,ita etiam o-®ni fitle,ftudio,amp; diligentia elaborate debet, ne '0 fill imperii finibus, idolorum furores impunc ^çuacchentur.Laudantur itaque pii Reges inlu-•^ijqui fublimia loca Idolaque ftibuertilfent : amp;; dedeouis exemplum inconfidcrato priuatorum Uminum zelo haudquaquam fauet,quum id cer-’oDeimandato feci lie cómemoretur. Religionis ■{itiircoglGtutio autdeftitutio, id eft,antiquatio ‘tq; abrogatio(qu6d ad externos quidé ritus atti te)iuseft Migiftrat’.Priuato nihil licet in Repu, JliuffiiMagiftratus.Quid igitur? Magni illius Co-wtini pietaté amp;nbsp;côftâuâ veneramur,qui no modo

pl D E I D o L. fine I M A G I N. ethnicorum Deorum templa occludi iulfit,led cortimdem idoIaperfringirPriuati hominis ardo-rem improuidiini è quantumlibet pio confilio na-fcentetn improbaremiis,qiiiideni faceret-aut ag-grederetiir.Quamobrem(ne in reperfpicua diu-tn'is inimoremur)hoc dicimiis, lefuitae : Vtidola variis in locis confraéla effe non modo Ixtainun fed 2i in vniuerfo terrariim orbe id fieri peropta-remus ; ira intemperie in hoc Regno réméré per-iiagatam nunquam probauimus, etiamfi pio zelo ànonniillis idfaftum fuilfe arbitremur :Iehu ra-pidum aut fucatum zelum,neqiie probauimus vn-quä neqiie probabimiis. Ex animis Idola per Verbum potius effe decurbanda, vt è templis pet fej Dagonis inllar,concidant arbitramur.Singularem tarnen Dei prouidentiam,cuius fecreta quide funt amp;nbsp;incognita iuftatame femper indicia adorainus, qui idolorum vagum effraene in Gallia imperium fic interturbauit: quod baud dubie penitus turn concidiffetjVerbi machinis expugnatum,nifi verfipellis ille generis human! Hoftis, bellorum iriciuilium faces importaffetjvt his artibus homi-num animos à Veritate abduceret.Quodfizeliin-confiderati quaepiam poteft elfe excufatio, amp;nbsp;Patriae pietas veterum malorum cicatrices refricari pateretur , non obfcuraccaufae comperirentur, e quibus iuftus dolor ad has intempéries quaficoa-éfiis proruperit. At temporum fuerunt ha: period! quorum memoriam temporum renouare infauftu efle arbitramur.De vobis autem, Icfuitae, qui villos fempiternis odiis ita profequimin!,vt in mor-tuis odia non conquiefcant, quid ftatuendum fit, viderint boni amp;■ cordati viri,ex his quae huiusora tionisprimordio à nobis funt verè amp;nbsp;fimpUciter annotata.Veriim de his fatis fupeique.

ACAD, N EM. R ES P ON. j/j Magiftratus pertinere contendimus, vtldola,id eft imagines, Iouis,Iunonis,Mineriix,Chrifti, Ma-riæ,Pétri,Pauli ( eodem enim furore amp;nbsp;Chrifti Domini,amp; Sanéiorum nominibus abutimini)de-turbent,confringant,conterant: Ezechiæ SiC lofix laudatiffimoruni Regum exeniplo, Idolorum furores in fuis ditionibus obtinere ne patiantur. Priuatis nefas elfe, iniulfu Magiftratus, Idola lo-uis,Iunonis,Petri,Pauli, confringere affirmamus. Remdenique probamusdegitimum moduin in ea defideramus.

îeculiarisrejpônfio , adÇingulas ohie£tio-nesqua cnw alefuitis hk obiterno-tantur, tumactamp;teris idolorum

Veftras atitem rationes,Iefuitx, à rationc pror-fus aliénas elfe vos ipfi non animaduertitis?Haud certè tolerabile videtur, vos veftrx illius Loquen tiç,ciiiuslaudeni tatopere affeétatis, retia hîc ex-pandere, adfimplicium aninios illaqueandos.Af-firmatis nullo Dei mandato imaginû vfuni Chri-ftianis elfe interdiÔtû.Ecquem vobis credituruin exiftimatis, qiium vos ipfi id contra perfpicuaift Veritatem dici plané noritis ? Quafi vero vos ne-fciatis difertiffimis Dei mandatis,fiquid maxime, Wolorum cultum fiiifle interdjaum! Pudet nos fané veftrç impiidcntiç ; quo enim alio riptnine Veftram illam incredib^iliter prçfraéfam jn obru; snda Veritate audaciàm appellaremus ^jqv’ liesexpreflam in Verbo Dei idolorum deteftatio-quot;em negetis?

Atqui parata erit vobis refponfio, Nonilloiure Exnon-fcripti Verbi oraculis Imagine^ ’dorandas efle dicimus-Ecclelif enim Cathpli-

cx-Romanx autoritäre amp;nbsp;feiitentîa faflum eft Senatiis-confiiltum, vt hoc de Idolss intcrdiftiim è Legis Dei tabulis deleretur ? acproinde nouo hoc decreto vetus antiqiiatitm fiiit,8r in illius locum Miflx aiidiendx mandatum intioduttum eft: amp;nbsp;quoniam erubefcimus fine legeloqui, expræ-fcriptis verbis agemus.nam in Catholicx-Roma-nx decalogo ita diferce apud nos habetur:

Zer dimanches ej^cße orras El fisies de commandement. Et ton Créateur recevras tout le moins une fois [an.

Et vefter Catechifmus ex eodem illo Verbo non-fcripto,id eft Concil. Agath.amp; Latera.decre-Eïi,3acrinn Adtl[lt;e, officium aiebusfeÜis reuerenter audito.amp;c, Sacrofianäam Eucharifi^am ■vtmimmum femeltn anno,idque circa fissium Paficha fiumm-^^_ idolcM tim fiué' imaginum interdiéto raerlim ibi filentiuiri.

Si ita eft,vt eftjlefuitç,quid moramur’Non modo ad ndpetJb'çou J fed ad Falfi quoque raetam per-ueniftis.Sacrofanftam Dei Legem immiitare ec-quidnam ell aliud,nifi blafpheinixfcelus?Menda-cii indicatiô,veritatis viéboria eft , aiebat Tertullianus.Se^ aiidimus quid excipiatis. Ad veftras quidem illas de Jt|olorum fine Imaginum patro-ciniorationes flîtitioid eft','ra'tionemperuerte-re)inuiti accedimus,ne toties repofitam cramben reponamus: eft tarnen neceÏÏe vt eas obiter note-mus,ne ludificando amp;nbsp;cleuando, fine quouis modo prxuaricando,(vt vos fiepe foletis,quum ratio vobis deeft) veftra hçc de imaginibus fententiaà nobis refutata fuilfe videatur : quaniuis ex eo re-rum genère fit, in quibus vt valdè importiinis Si abfurdis, illud Apoftolicum aibfit vfurpandûfit.

Aliudefl,^\ic.^ùs,Idol^^, a!i,tâ Imago. Magnum inter duo ilia vocabulà dilcrinien.Si nobis rcs cum tenebricofi illius fçculi fcriptoribus, liiibus fas erat dicere Gra:'««eîtnon legititr, prçiu-^icatç opinion! veniam tribliendani effeexifti-'’’âtemus. At vos qui è mediis Arhenis profeôti, (âniexquifita linguæ Grxcæ cognitione pollctis, vt publicas etiam declamatiônes in Academia veftra habeatis,quo ad nouUm illud fpeétaculuni Omnes confluamuS J hanccine diftinélionem ad-ftiittétis?

Qiium de vocis notione, ex qua rei vis amp;nbsp;na-quot;ira intelligenda eftjagatur : liceat in quæftione ^’neologica paucis grammaticari.EïJamp;iAoi' grçcuin ''ncabulum , latine eft Imago fine Simulachrum f’lt;ieni plané ratione,eodémque vocis etymo : il-'uJ quidem,îgt;^ 70 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;veràjab imitando:

^hocàfimulando.appellatur enim quic-juid eft quo reprefentatur nobis forma rei alicu-'Hs vel fiélæ vel etiam veræ. Ezxôxof eadem ferè eft l'gnificatio,'»^^ ««wzx-quod eft,e(x.j!^iix, fimilem certè Hxàxapud Platonem idem planéeft vatiis in locis , in quibus Cicero Imagi-quot;tinSf finiidachrum verrit; amp;nbsp;Plutarchus vtriin-

cóililixit, Eixij-of /ttéx {pj/lt;u , Acj.« eft ttvîof ûxàv JnJijxôxoît. alibi d'efexox interprctatuVjuiutiua, verbis,slt;ttç»'Slt;/ç'ou f/i/MiuaTxifuffj

J^itgilius Imagines mortuorum.— Adrafli pal-p^tiimago- Sic nimirum ex vfitato illo cômunis ‘ J^monis morejEcclefiae feriptores Ethnicornm.-beorum fimulacra 8c ftatuas, k''ji.)xsL appellarunt. ‘wtumeft igitur inter Idolum Ôc Imaginem dif-l'timen , quantum inter 8c men'dacium,,

57« DE IDOL, fine IMAGIN. cxt/é'(tAovamp; quifquilias , xziwps/ ftercus : qilibuS etiam vocabiilis fœdisfan«âa' Hebræormn lingua fœdiffimas idolorum intempéries defignaiiit.Vo-cat enim Eliltm, id eft vanii^tes:amp; Tohu gt;nbsp;inane: (ÿ’ Gilultm,\i. eft ftercora Sc itnmunditias,amp;

triftitiamiSf 7lY»p/?/efa:ef,terrorem:lon-gèveriùsquàm infanus Græcorum furor » qni«i-quafi lçtitias,phantafticam illam de Deo imaginationem,qua fe cæco errore pafcit animus humanus, nominauit. lam vero,quod in his vo-cumdecipulis lufurum hominis ingeniû fapien-tiflimus Deuspræuidebat, in interdido deldolis cauere voluit propriis nominibus:zVo»j^WJflt;^lt; PeJJel, fculptile , tv §ó«ti'6v,quamlibet ftatuam ji« //pvun-adtugitj^Ve^ue quot;Temttna,id eft vllam ima-ginem : quo vocabulo hAj'aou fiue tSiurof nomina defignaret : ne humanum ingeniiim auderetvlla forma Deum fibi reprefentare. Eft enimnotiime Natura hoc principiu , Sempiternum ^uide Deum filamens videh ommumharurtt rernmpnnc^em parentem:\d eft,Seat' Tai' alûvi v rot)(op« utfof 'uo» •eTró.vTW àp^ctyov ye’/aTvpa.rovT-.av.Nt aureis verbis Timæi antiquilfimi fcriptoris vtamur.Et ne inge-nium humanum , vanorum commentorum ferax, aliquid haberet quod ad excufationem piœtexe-ret : Sc Cœlum, ex cuius contemplatione prima fuperftitionis origo promanauit, SeTerram amp;nbsp;Mare permeauit Dei fapientia ; nequis in verum Vniuerfo effet angulus,ad quern Interdictihuius vox non perfonaret.Nonne vos igiturpudet,Ie-fuitæ,his nugaciffimismendaciis Idolorumfurores in miferoriim populorum animis fotiere:8c ira abuti fimplicium imperitia,vt vocularum iftarum falfa diftindione portcntofiffimi erroris infaniam adaugeatis?

'I h V

(i It

S 1) r.

t ii V it Ii P

h S

I «

1 ti

; t

Idoia Ethnicoruw. ftatuæ videlicet Io; uisjiinonis, Palkidis,8c cxterorum Deorum , qu* plane func nihil. Nos autem amp;nbsp;Chvifti, fanétx Iplius matris Marix Virginis,Petri, Pauli amp;nbsp;cætc-torum Sanftoruin ,quorum memoriam feliciflima '''t'etejSc oculis noftris quotidie obuerfari inter-tft Pcclefiæjmagines habcmus. Quafi verb non eademprorfiisfit Idololatria? Commutata quids liint nomina, at res vna atque eadeni omnino nianfit. Imb grauius peccatis, qui Chrifti Domini noftri facro aiiguftóque nominCjSanétorum-Iuevirorum nominibus, ad fœdiflîmam fuper-itionem abutimini. Et mendacis verlipellifque Spiritus veteratorix font hx machinx. Super-Hites illos ad fxuiffimam vfque mortem eft per-Itquiitusiquorum nominibus impudenter abuta-fWjVt eafpecie fimplices circumueniat ,amp; ipfo-tum doétrinam fuis machinis expugnet. Non ■ta Suffit Apoftolus , vt vos, lefuitx , ( quibus id ynicè penfi eft , vt collapfa mendacij riidera inftauretis ') Chriftum depingi ,fed voce Euange-lijtnon piifturatis illis imaginibus,quas veftraruin præftigiarum infignia efte vultis. Gal.-i,A,

Qubd ïi refpondetis, Honorttm rehgioforum va-^^/lapudvos ejfegenera'. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deo: A«xelt;au',

SanCiis : Sc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fanôix Virgini Marix, 8^

Crucis ligno tribiiere : qux veftri illius puriilenti veteris carcinomacis fœda eft egeftio : iterum ptofitebimur,vos , verborum ftrophis miferas ho-■ninum confcientias impudenter circumuenire. Vt vt enim de Dco f ficuti amp;nbsp;/vnia ) di-catnr : eft tarnen verum, amp;nbsp;vobis vel ineAocritqr ■n lingua Grxcaverfatis cognitum, △ka.sucix plus quàm y^oCTfiutiv. De amico obfequio dixit Plato , Atticorum fcriptorum ÄTjiKaiaTJif , Pas tffe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'n'ïf , ^mvciv A’ dS, id eft

Obfequio colendos amicos non vero illis eifeaf-fentäduin.amp;Plutarchiis iplhav KaTftliif dixit .i. lucunduni amicorum elfe obfequium. Phocylidenm quoque nemo nefcit,

qnij vocabiilum. Ita vel Sandis plus quam Deo tribuitis , vel Sanftos xquatis Deo : vt fiquis Gallicc dicat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p/atjir à Dieu , (7

feniice mx SainFlf. Rediiis Apoftoliis, fe /«ä« Cfirifti vocat : amp;nbsp;bonus ille Angelus (non malus ille vefter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Genius, huiusdiftinftionis

antor)Ioanni ad ipfius pedes adorandi caufa pro-cidenti edixit, Kidenehocfeceris : ai/tƒ»Aoc emiH (umtuM. Apocalypl.il,9. Hxc de Deodi-fertc dicitur.At veftrç illius commentitii äexd« iugiim vt fugiamusjluculenter nionet Apoftolus, Gal-^.vNeconirario impltcarmni a«^o-Totum auteln illud veftrnm TafefHXtwf com-mentum,\^ÊXrtcip»/M)' efle intelligamus.Ex eo na-ta ftiht fiiauiftima illa carmina, ad fummam fcili-cet Diuae Virginis landein à vobis excantarifoh-t:i,Rogapatrern tiubenaium : Iure matris tmpertt-Gerte liimmam fibi fieri ininriam , ipfa teftatur-quippe qnac fe Domini fathulam , non Cæli Reggt;-nam vocat.Apagè igitnr tenebricofx Ignorantix impudentes has blafphemias.

Paratam tarnen vobis efle exceptionem audi-mus.r^OS nihtlminus cogitare i^uam vt Deum^uem incomprehenßbtlem infinitum Spiritum efii agm-fcitts,lt;^ Dtuos,'puosin Cxlo effefiempiternafielicv^ut gütetefruentes agnoficitis, in hts tmagtnibustnduda-‘h/rfedifta efle inuifibilis Dei ( nam vos fanftain Triadem in Catechifmo etiam veftro, vthoc ve-neno iuuentutem imbuatis , audetis inaniid' mo commento depingere ) aut Chrifti aut Sandoruna abfentium monumenta y quibus höininiim

^®minu animi efficacius permQüeâtuv, vt de ofij-^gt;0 luo vtiliùs cogitét.Difertû eft Verbi illi’veftri quot;on-fcripti EdiétûjF’ enerabiles imagines Chri^fiant

Deos a^pellaMequè feruiutetsvt Dijs, neejue if^r‘iiMisponuttniis,necjiieab ijS expectant fatarii ’quot;‘^Hmifedad memoriatn (^ recordattonemprirni--^'^'gt;^um,venerantur eas (S' adorant-.fed non fermant ’f^'^liadimno.neijae alicuicreatura. Sc Gregorius

nominatiffimus,.^«9zi legentibM Scriptura, hoc ^idiotispTifatptÜura ctrnentibus'.efuiatnipfa igna ''‘intes vident ejutd feqtti debeantdn ip fa legunt efta li-r ‘^‘tsne/ciunt. vnde pritcipaegennbiupro leüione \^amp;araelt. Has olim exeeptioncs Ethniei» Chrip ‘‘Unis vecordiani fuperftitionis illis obiieienti-‘’Usregerebant ; ficuti ex Porphyrij monumentis l’Pparet:8lt;: Plato,poftquam falTus eft nequc necef-I utiis neque probabilibus aigiimetis intelligi poC-pliires effe Deos , id tamen'Credenduin eife aie Pfopter Legum feueritatem.ldcircóne minus Ido blatras eos fuiffe arbitremur ? Verbiim ne illud ’fftrum non-fcriptum Verbo Dei fapientius eft* ^»ueteab /(^o/zjjinquic loannes.Non dixit ab Ido' b'atria , à qua omnes alienos fe efte prolitentUK; ‘«dabldolis, qux caftos alipquj animos foleuc ‘^orrumperei Hac de caufa Lex Dei non modo va-Utnequis idolæcolatjfed ne fe eis incuruet:vt ex 1 îfterno illo geftu animum ab impietate plané a-I leniim efte aliquis caufetur, quod certè fieri nul-‘0modo poteft.. Cafta matron^lupanar ingredie-lUr Î. Hoc enim genere dicendi Prppheex , Gre-§öno longe fapjenuores , Idolorum fœditatem Jcpræfentant. Si homines veftri in illis imagini-“us nihil diuini efte arbitrancur, cur eas nihil exr ’udituras inuocant ? cur inter Diuum amp;nbsp;Di-■lum differentia lUtimntxur Bona ilia Dea veftraj

( quam vocatis, id eit Bonne Dame) in Velail' nijs quam in Rhutenis maiorem allicit amatorum muIritudinem?Nulla eil légitima obedientia,nili mandatum fuerit antegrelTum? Quis enim hocre-quifiuit è manibus veftris? Imo cur fupra id quod fcriptum eft, vultisfapere,amp;dilt;èrtisDeiman-datis repugnatis ? Si Idiotx qui Tireras nefciunt, hoc indigent remedio ad memoriam leuan-dam , cur vos Magiftri in Ifraele , imaginum manipulos agglomeratiszAcademiam veftram pi-diuratis Catechifmis , imaginibus ,puppis,quas ^gnos Dei appellatis , omnibus imagunciilarum denique generibsis repletis ? Eas-ne cralTz cu-iiildam amp;'plumbexinfcitiasiprimitias efte vultis ei iuuentuti, qiiam docendam fufcepiftis: vt mu-tam amp;nbsp;vecordem , ficuti veftras mutas illas ima-

gines , efticiatis ?Et audebitis piae erudicionis bxc fi tyrocinia appellate ? Etiam ita vobis indulgetis, t( vt in veftro illo paruo, quê vocatis, Catechifmo, Paradifumf quern oculus non vidit , amis non âudiuit jimo ne cogitauit quidem animiis)de- Q pingere audeatis. Ecquid eft in re maximeferia Vj -non nugari modo, fed amp;nbsp;infanire, amp;nbsp;fafciiiis p«-■ftigiifque illudere,(i hoc non eft? Si imaginibus ij eft opus eloquentibus , quæ gloriam Dei annun- À, Priâtes, vel rerum imperitiffimos ad Dei cognitio-nem erigant,Coelum oftendite,immefatilliusMa-ieftatis thronum ; Terram verb paternæ ergafe ||| ■Jiberalitatis penu, emicantia filo minifterio mi- j), rac ula Agricolae Vobis fummonentibtis, contenl- p, plantor : feipfos , liberos ,vt pulcherrimasDei imagines fufpiciunto. Dilcant vobis docenti-bus pueri, vel ex fanioris Philofophi verbis Pa-rentes fuos domi efte-imagines Dei, vtillos ma-iore cum pietate amp;: reHei‘enti8aimentamp; colanX.I- jj magines autem iJlat veftrx quàm vtiles fintidiota- .

ACAD. NEM. RESPON. 58t 'unilibri,/; oinnem Dei Verbo,quod Verbum Dei agijofcjjjj , auroritatem non demitis ,faltcm illo Verbo accipitote. Claniat Hiereinias, Li-doEinnam '^/4w^lt;^fiƒ:HabacllCus, Cofifl.iu-doiloremmendacti, concionarur. Ecciiipo-'quot;is fides adhibéda eftjProphetis ne an Gregorio; ''f ex ipfius ore Lex perferatiir, Imagines e jje idto-libri oi-miibus palàin explicétur? At Vos moiiet inftituti huiiis Antiquitas, Nice-”æSynodi 5 Irenes iufl’u 8e aufpieijs anteannoso-quot;quot;igentos habitae aiitoritas , fexcentorum Epi-‘eoporum ex. omnibus Mundi partibus conuo-î’torum fumma prudentia , fummiil’que confen-Romans cumprimis Ecclefis ex cuius auto-''tateamp; fententia perlatum eft hoc Decretum, fu Pfemiim in esteras omnes Ecclefias ordinaria fuc '^ffione amp;!: clauium poteftate imperium. Qiiid Jon? Vniuerfi propemodum terrarum Orbis con-'nlus, longorum fsculorum prsferiptio , tot ^onciliorum repetita décréta , tot tantorumque '■toriim qui poft Carolum Magnum vixerunt, ex-^uifits confirmationes , quantum habeant mo-’lenti ad plenam fidem huic decreto faciendum? ^bgna funthsc,Iefuits,in fpeciem, amp;: vobis cum hhnicis ita communia vt illi vos amp;nbsp;multitudine ’f'Jiie confenfu populorum , amp;nbsp;pritcorum conti-quot;Uatoriimque fsculorum prsfcriptionibus,amp; Im-Periorum magnitudine potentia longiffimè fu-Pttarint.Magna quidem funt hso nifi maior amp;nbsp;ef-; quot;tacior effet Veritas. Quid nobis Antiquitatem, I ’pponitis?Vetus quidem error non facit ius, At-I lui ne Antiquitas quidem veftra eft-.ne hiftoria-^mficuti verborum haiftenus , falfa 8c ementita Micatione fijcfi imperitis faciatis.Id verius quod Phus : id prills quod amp;nbsp;ab initioiab initio quod i

Prophetis'amp;r Apoftolis eft.Poftannos fexcentosl redemptione Humana per Chriftum obita, vêtus' Ecclefia Verbo Dei contenta villos idiotaium H* bros ignorabat Nondiim emerferat contra verat Ecclefiac doélrinam cômmentüm illutideldolis.' qiiod nunquamHauddubièfuilfet recéptiim»nifi Deus ingrat! miindî inEiiangelij luce Airiosècó-temnenda vanitatem amp;: peruicaciara vlcifcensjef-ficacitatetn erroris iufto fiio iudicio ei inflixifiet. Atne cæcorum hoininum concordiamnobisop-ponitote, in ftabilièndo mertidacio non modo nullam , fed veHementer quoque deteftaiidam. Nulla enim eft concordia extra veritatem- ^e-que ad illud tempus huiufmodi fuit iiuaginum illarum reuerentia , quin à bonis F.pifcôpis illï confringerentur J fed ne piôfuràe quidemin remplis tolerarentur t quemadmôdum ex Sereni amp;nbsp;Epiphanij exemplis apparet. Neque verb huiufmodifiiit confenfus , quin amp;nbsp;Elibertina Sy-nodus, Sc bonorum Imperatorum Leonis, Ifauri, qui fix«'o.za;(;3r idcirco diftus eft, amp;nbsp;Conftantini Copronymi, filij, popullque Chriftiani piiisfe-l'us , impiorum protligatorumque Epifcoporiiin infaniam deteftaretur. Acceftït iilfto Deiiiidicio, inaior quardam vis per Irenefi Conftantini mat trem ; quæ vt ab homicida Diabolo ad filij perni-ciem armata eft,fic ab eodem mendaci impurôque Spiritu ad Idolornaniæ furores vehementiùs cu-mulandos inflanimata fuit. Quxnam ' aiitem amp;nbsp;quanta virorum illprum in eo de imagini-bus conftit'uendo Decteto fàpientia fuerit amp;nbsp;ia-dicium , ex jpforum fententijs apparet,quorum extare cortimentarium Dominus voluit, vtquiduâ fitjTradi ih fenfurn reprobum., intelligeret.ur: quae fané referre pudet pigétque. Q^id.enim illud eftjCre^ïÂfeDewt hormnemad imagmem/uam: Ergo habendxfunt Sanótorum imagines

i ‘‘H... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

1lt; 6 H 'F

II S

( d

d' d!

' d 1 d,

11 ' 1

gt;(

' fl d

f d d il d

tsi Dens inßinEltsfuis in terra. Sandi igitiir funt adorandi. erno accendtt lucernam, ponit ‘‘infnb modio.Sunt igitiir Sandorum ftatuæ in al-*îribus collocandæ. KtaudtunniiSjita ^'vidrmw. ûeus ergo non folo verbi auditu cognofcitiir, ltd etiain imaginum afpeétu? Hæc lune mvfteria, ]efuitæ,veftri illius Verbi noii-fcripti, qiiibus vel l*3ccKanalia aut Fefcenninæ lafciuiæ baud impii-fiorcsnugas iadare polFent. Requis verb colo-Phonpulcherrimo fermoni appofitus eft ? Theo-dofiiis Mirenfis Epifcopus,iiirauit Archidiaconum '“Umfoinniaffe 5 Imagines elEe adorandas. His

I quot;Uximis illuftriffimifque rationibiis frequens ^ynodus J referente Epifeopo Romano , cenl'uit, fereuit, Imagines Saniÿorum in templis Chri-^ianorum elTe collocandas atque adorandas ; re-tocata l'unt Vêrbi Dei aduerfus imagines décréta jElibertiniqueConcilij, quo imaginum anti-luata fuerât décréta,penitiis abrogata ; amp;nbsp;Anathe “late flint multati, qui vel id minime probaflent, *d Imperatoribus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;operas Inas con-

MllTent. Ecqnid aliud eft rabiole furere, fi hoc Ion eft ? Ite igitur , lefuitæjamp;r noua quædain aiiraculafenefcenti mundo exhibete , augete no-“is erroribus deliria , obfoletos vietos errores •euocate :amp; probate imperitæ inuentuti, NuUo , ^ei mddato imaginu ■vfurnChrisiianis effie interdit-( Aduerfus tam portentofas infanias Mofém ne ’tinabimusîAn Prophetas excitabimus.Iefaixcô-Pritnis fulmina torquebimus ; aut veteris Apo-^olicæ Ecclefiæ autoritärem atferemus ? Qu,in potius aduerfus ftupidam vécordémque hanc in-’’niam , aut infanam vecordiam , amentémque jluporem,Natura cancionetur. Verbum enirp Dei 'poet hæc nos difeere à mundi fundamentisiSe ita, ’)'!put^it Apoftolus aduerfus Atheniéfes.^d.r7.

Clamat Varro,primi Deorumfimulacraindu-xerunMos Qj-rnetum demfijfe errorem addidtß'-Si Jiidit poéta.

Olim trunciu era ficulnut, inutile li^tti^f ^uü fàber mcertu^ JcarnnufrceretnePnepth zJïl'Ialuit ejfe ‘Deum— -

Plato autein è bene morata Ciuitate eos exter- i, minât,qui hiscommentis Del immutabilis natii- ç ram peruerterent- Numa etiam ille vefter (è cuius panibusazymis quos in facrificio altaris offere- I bat,Mi(ræ veftræ panes rcpetitis, vt Ecclelîs RO' manæ antiquitatem à maioribus fuis deipon-ftretis) noluit imagines in Deorum templis col-locari: fieri non polfe ratus vt inconfpicabilis Dci natura, confpicabili imagine reprxfentaretur : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।

infini«, certis locorumcancellis finiretur atque contineretur : Si Lex prifca erat Aegyptiorum ( quæ ftatuas Deorû profiigabat ; quod ««tsj/xiW.s')' ait Laertius. Veftrós-ne etiam tacebi-fcimus ? Gerfon ille nominatif/iinus Parifinï AcademiæCancellarius,quemfoitairehxreticuni non appellabitis, in ipfo Concilio Conftantienfij vbi aderat, Concjone defîffiù rutna Ecclefiit defiHuofo Eccle/iafl:icorutnre^t7nine, incoism Cô~ ! Cilio habita , QP in Declaratwne defePluum vi-rorumEcclefiafl'icorum, ita difertè loquitur, Defc' du 77. Indicate ( inquit ) fi tanta Imafinum Pillurarum tn Ecclefiis 'varietai expédiât •. amp;nbsp;f plures fimplices nonnunt^uam ad Idolalatnampef' »ertantPcïüaitn, tempus amp;nbsp;Idololatria: nomen ' expendite. Quid igitiir ? Erimtis fcilicet pietatis hoÜes, qui monlîrofac impietatis abfu(-diffimos errorcs ex VerboDei demonftrauerimus, ÿc exEccle/ia Cathohcai’udulenmisfVos quitus hoc propriü Se pecultaxe cû^vt in Ecclefta

A C A D. N E M. R E S P O N. 58? pcræque fitis c(J!aAC7n/M7iu,ac in Academia veteres dliSophillç 3 Socrate dSiaKnanx-nù fuerunt nomi-®3ti,rem vellram agitis,quum in Idoloriim patto-dnio, Veritatis idolum Veritati ipfi opponatis. Qllidqiiid tarnen ex Verbo non-lcripto magniti-ce proferatisjinanebit fempiternum dec.retu Ver-^^^tt\lt;^ti,Caiietevobis ab Idolis-.i quibus piæ anima,quantiim 1’aluti fuæ confukum cupiunt, omni cuta amp;nbsp;lludio cauebunt.

Reftat ilia aduerfus Bezam grauifsima AVwd-veftra:quôd ex illiiis, irnaginum alioqni ve~ ftrarum infenfifsimi hollis, ore, earû patrocinium defenfionémque inftituatis.Magnæ profeélo indu ftriæ eft,ex ipfiiis adiierfarij verbis aduerfariû cou uincere. Quomodo vero id colligitis ? Illuftrium 'Virm l conas, td e^idmagines Bczafcrpfit, els' p^o-mulgauiMocci-ne ell imagines probate? At argu mentum amplificatis: lUejßcariorumdfperdtto-nm bomtnti imagmes conattu efl memoria commen-Jare,Sc ChrißiSanitorurnsjue fttorü memoria fempi-terna oblmiane delere.V^.^^'fonàtbit Beza quiim volet,id eil, quum grauiorum negotiorum occupa-tiones patientur. Nos interca, non tarn pro Beza quam pro veritate refpondebimus.Ellis vobis,le-fuitæ, temper fimiles,id eil, verfipelles amp;c Hellio-Oes. Nos vellrarum technarum imperitos arbi-trannni,eóque magis decipulis velltis peruios ef-fecenfetis. Is quippe impollor habetur, qui rem dicitalioquamdecetmodo, acproindeverifpe-cie fallit.Arilloteles,fallaciæ illius explicandae ra-tionem,Pr«^z'er«o«caufamvtcaufam appellauit, id ell,7c fs» ai-novüstuTiw, ilUufquc refellédç hapc

5SS DE I DOL. fine 1 MAGIN. viam demonftrauit, vt verfipellem Sophiftani aJ ipfius r'ei can fam adigamus. Ita igitur vobifciiin ageinus.

Quodvirotiim illuftrium imagines luculenter expreflit Beza,idcircóne imaginibiis veftris fiuet? Num eas in templis aut 1'cholis exhibiiit, num in larariis fepofuit, vt adorandasctiiquamexhibe-ret? Atqui veftrarum imaginum hie priraariusv-fus eft(fi corruptela vfus eft)vt proprio lococon-ftitutxadorentur. Ad has genibus flexis procidi-tisjad has precationes funditis, eafdémqueomni reuerentiae genere colitis. Hoc fi audetis negate, resipfa vos impudentiæ amp;nbsp;amentiæ coarguet.Sic exvettro illo non-Scripto Verbo mandatumha-betis. Pirtilram certè nemo noftriim condemna-uit vnqüam.eft enim fingulare Dei donum,quem-admodum cæteræ omnes artes étiam.meçhan/c3e: amp;nbsp;redè diiSum cft,Oùz ATciCKx-r«. -gt;6« DeBetfalele filio Vri, qui tabernaculum inde-ferto conftruxit,ait Scriptlira, Ex nomme inCiitHin fittjje à Deo,ià. eft è cæteris feleéttim,(ingularlque huius artis induftria ornatiim;amp; KepletumSftritif JDei, fapientM tntelltgenna, fcientiü epp'm onm lt;n'/i?,id eft gemmaria amp;nbsp;fabrilitvt vario emblçma-tis genere exquifitum Tabernaculi opus efforma-ret.Piéturam autem in eo genere cenl'erijquodad ornamentum voluptatémque honeftampertinet, quis neget?Eft enim iucfida Naturæ imitatio, quæ hominis' animurh potentiùs aliquando afficit, quàm ipfa Natura.ecquis enira.ApelljsVenerem, quàm palcherrimammulierem, ParhaSiautZeu-xidis vuas tâto artificio piétas vt non,modo aues, fedperitiflîmos etiam fallerent artilices,hon ma-iori ctim voluptate fpeétet quàm in ipfa vinèa? vt eiufdé generis infinita,quæ non eft inftituti nollri *■ ‘ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çomine-

ACAD. N F, M. RESPON. 587 ^ommemorare, prætermittamus. Dicimiis vero, 'fos nobifcum agere veteratoriè fycophanticc. Non enim idcirco negamus fas efle imagines,fine piftuia fine fculptura ïîue alio quouis modo re-prefentatas in templis aliif-ve locis haberi,vt pi-fturâ,fculptura,ftatuariâ, aliaf-ve artes voluptatis caiifainftitutas, côdemnemus; fed ideovetitas ef-felmagines,ne adorentur : qiiemadmodum difer-tècauec Lex Dei, Nonincuräabts te eis^e^ue coles (‘1’ Deus quoque è flioTémplo ornamenta quæ-dam concefsit piéturæ,fculpturæ,phrygionicæ.Eô înim referri debet ingens ille amp;nbsp;IplendidiiS co-turnn3rum,portarum,vaforum, amp;nbsp;in eis cælatura-rum apparatus.Boues,Leones,palmæ,malograna-ta,reticula vitium pampinis intertexta, incolum-’'isTenipli infculpebantur. Taberriaculi aiitem peripetafma byfsino , hyacintho , linteo cæte-fifqiie exquifitis operibus conformatum, omnia l'hrygiæ tapetia materia amp;■ arte fuperauit. De I Cherubinis idem ftatuendum eft , quos Taber-I 'laciiliornamentis Lex incermifeebat : quanquani amp;nbsp;puerilis Legalifque patdagogia: ea pars erat.-vt quemadmodum Angelorum commerciis Patres alTuetierant fub hominis forma, quæ Mef-fejvcri hominis aduentum fuo tempore affti-turi fignificaret, ita Cherubini in I'abernacu-loconfpicerentur : cum aliis quideni, vt præfens ■Horum fub Dei imperio miniflerium fignifica-returpiis effieax ; operto autem capite, vt omnis ûiperftitioni anfa præcideretur. Verùm de Cherubinis adorandis, ludæos ne per fomnium qui-dem cogitaffe vnquam, ex Prophetis apparet : à quibus tamfœdum in tarn fanóio loco fuperfti-tionis genus, nunqiiam fuilfet hauddubiè prætcr-■nilTunijquin grauifsimis reprehenfionibus tradu-«retur, fl in eo ludati peccauilfent. Exvulgari

5S8 D E I D o L- fine I M A G I N. quoque opinione,n5 Cherubinos,fed nubes(qiiï fummo Templi faftigio proftabant ) ludxos ado-raifcjex Satyrico apparet: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

Pióluram igitur minime damnamus, ficuti ne- J que Muficam, nequePoèfin : quæ nihil aliud eft quàm pidura loquens.revtim enim imitationes ft-uedefcriptiones vtrobique inftituuntur.Magnuin autem eft fiue piôluræ fiue poefeos opus, illuftriu virorum quorum virtutes imicari velis,res geftas cognofcere.Res geftç vultus quafi agnitione illu-ftriùselucent. moiiemurenim nefcio quo pado vultuum ipforum commonftratione,in quibus amp;nbsp;morum 8e ingenioriim, eorum quorum virtutem eruditioném ve admiramur, adfunt wftigia. j ijutdem ( inquit Plinius)««»filum ex a»ro arpenta-Veaatcerte ex aretnhtblmthecisdtcatHrtHitjf^'’- , rum immortales amrna. tn ijfdem locu ibi tttr:'jutmnto etiam ea tjua non funtfingnntur, ft- nbsp;nbsp;j'

ri Jintfue deßderia non tradirt -jnltnsßcut in Ho-rnero euentr, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;matns nuHum eH febcitatis {jgt;o-

ctTnen.)^aamßewper omnes fcb'e cuigt;ere,ffualfsße-r«rx/»7«iJ.Vultus autem illuftrium virorum ,?'■ 0tura:animos, elegantiffima poefi exprefftt Beza: cuius fi fingularem induftriam eruditionemqne * longe felicillimam ( quas vniuerfus terrarumor- i * bis in hoc etiam genere admlratur)in optimorum nbsp;/

chromato veftram reliquit loannes in fpiritu Pro-phetiacjvos Lecußarum nomine de/ignäs: vtpoft* quam nati educatique efletis,alxque vobis fuÇ' « creuilfent, pofterorum aliquis natiqis vos color'- /

ACAD. N E M. R E S P O N. ijusreprsel'entaret.Quanta autem poètæ amp;' piótori ’(Uplendidum carmen illulhém-ve tabiilam argumenta,veftri niores,ingenia veftra,veftra deni-que profeffio fuppeditaret! Hane enim Apocaly-pleos cap.nono Ptophetiam de Locnfttsejuaexvl-^maabyffoproiitertit, vobis propriè lefuitis cóiie-uire,(îne conuitio aftirmamus.Qiia de renos alias, Vere amp;nbsp;fimpliciter,nulla bile,quum volueri'tis,di-teniiis.Bezam certè fiiperftitiofariim veftrarum 1-uiaginum aftipulatorem autfauitorem nunquam habebitis. At ne in illo defendendo noftris verbis Vtamur,ex doótiir.illius fcriptis vnusè multis locus hie piis fatis erit ; eruditae quidem Vetuftatis lanftiirteftiinonio coinprobatus, vt non tantum BezamSe Ecclefias noftras,fedHieronymum,Epi-phanium omnéinque adeo veterem amp;nbsp;Catholi-cainEcclefiam,damnari apiid omnes conftet.Slt;?i!/, lt;ge,(inquit in ilia verba Ioannis epift.Cath.prio-tis cap.5.Filioli,cauete vobis ab idolis) quando i-flujemeidfcreiui» eit rei^çere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a lobts

itcuur,iiudiant fxltem Hteronymumycm fe tätum XnbttereglonAntur. Is entm Epiphan^ illtns acer-fimihmticorum hojjis eptfloLnn ad ïoannem epi-fnpuM HierofolymitanKmfertptam tantifeat t vt e Grtco ettam tn Latmum conuertertf. in epua hic fmptafant tondern verbts:Qunm ventffem advil-inn lt;jult;t li/inablutha dicttMr-,vtdiJj'érneiMe tbt pra-tfftensducernatn ardentem,interfognjfem cjms ioew efet.fdtdta(jem ue effe Etclefiam tnsraf-fmvt ofarem-.tnuent tbt velum pendens infirtbm

Ecclefuamctum atejue deDtthtm, habes ima-ginem tjuafi Chnßt fanEli cutufd'sm, non enim fitts memtnt emus trnagofuertt. ergo hoc fidijfem tn Eeclepa C^^rtjlhiontra automate Sert-

^90 D E I D O L. fine I M A G I N. . pturdYumhommis pendmimaginem -. fcidi magydedi conßlwmcu^odtbus eiufdemloChvtpA»-perein mortuä eo obuoluerent, nbsp;nbsp;efferrent. Et paulo

poft addit.Pwor'iyf««^e4JOrfj'^gt;refoj eiufdemlod détncepspriecipere,tn EcclejinChnßtt tHiußnodtve-la, ejHiR contra rehgtorie noflra veniunt.non appendi-Hacfcn^fit Epiphantw, tta comprobamt Hterony-mus.Citacur autontoi Scriptnrarum, proftrcur cort-fuetudo Eccleßia. ^jao ignur tare haretia lUtappel-lantar^cjut cum loannernonentcauendum ab Idollsl Beza igitur vobis erit,Iefuitæ,hçreticorum Anter fignanus, veftrariim imaginum patronus,pietatis lioftis? At VOS qua fronte non modo manifeftam impietate in Idololatria ftabilienda audctis der fcnderejridiculifqiie verborum tricis Veritateiii eonfpurcare,fed mendacia etiam rabiofis coniii-tiis cumulare ; Pietatis hoftes, ficarios, perditoSj eos appellandojquorum pietas,aeqiiitas, hiimanir tas inter ómnes optimos celebratur : vt inuentur tem fidei veftræ commiflam doceatis nugari, men tirbconuitiati?Omnino dubiu nobis non eft quiq eoruni complures,pii amp;c honefti viri, falntis fux amantesjqui Romanas etiam Ecclefiaeautoritateiji inoleta confuetudine adhnc reueretnrjfint eonomine VOS graniftimê reprehénfuri.-qiiód exoletum iam Veritatis fulgore Idoloruni furorem renoue-tisjcoriiiitia argnmentoriim loco impudcnter in-geratis : atqtie adeo non modo re ipfa, fed infelir cifümö quoqueexemplö.iuuentutem fuperftitio-nis 8c calumniae infania(quâtùm in vobis eft) im-buatis.Veriim de tarn fœdo arguméto aÓj-öx Reliquum ed vt Tertiana amp;vltimam Qiixftio-netn quç Alfertionum veftraruni Quinta notatuo paucis expcdiaHiiis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

CÖEPOEIS C H T^r^fentia,y erâijHe ipÇiiu perceptio-nt tn JacfofanPlo Eucharijbin fn-cramenio.

i N facrofanPle Euchartflia facrarnento tjerum corptu -, ijuod in cœlts feàet ad dexter am coniineri credimm amp;nbsp;proßtemur:ac Calni-

* hiirefin detefiamur , ejni m eas Omntpotentts ! MaiefiatemangHsiioi redigtf,vt eam fixübus in locts vnumpoß'e corpus confiruare ne-

Ac tjuarnuis multis verhorum inuolucris, i-rnodo aiens modo negas, incautos parum tn '^beeiogtcprfludiis verfatos ^allere conetur elabi ^»nennon poterie, ijuin pro Chrtfli corpore, :}uod ^»tholici/uh panis forma verè comedunt -, fepa~ portionem fePlatertbus fuu oberudere confi-^t^ttur.

Permagna quaeftio, amp;■ in qua explicanda plu tibus effet immorandiim, nifi frequentifsimx hac ot re difputationes à doiHfsimis viris accura-tifsimè pertrattatæ , leôlori vel auidifsimo {o-Itttifsimôque poffent effe fatis ; amp;nbsp;vos quo-

modiim nobis præfcripfiffetis.Si quando grandes I illas argumentorum veftrorum machinas expedi- I re libuerit, non refugiemiis pro Vericate certa-men. Qnod û ira necefle eft,tiinc vberiora.Hæc fi modo vobis pancula fatis non fecerint,vosipfos . accufare,qui dilferendi cancellos nobis pro arbi- . tratu veflro circnmfcripfiftis. In hoc autem vlti-mo Refponfionis noftræ loco inftitiitum eft de- , monfirare,Vos neqiie germanam Romana; Eccle-fiæ fentenciam ( è cuius autoritäre vos pendere ' profitemini)neque nollram quam oppugnatisjin f ilia veftra AlFertione verè amp;nbsp;candide retulifle; ac

proinde Vos faffi bifariam teneri, erga veftros, amp;nbsp;erga nos:quos lieer in hoflium numero habea-tis, meminiife ramen debetis fempiternaE illius Legisjquam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deexemt,ylduerßuhefiemfern h

J)uerna autorités : eriamfi contra illam ^aturæ a;- j ' quitateiTijVerbum illud veftriim non-fcriptûcon-ftitueritjA/wferuandam effefidemhmtias 1 ’

Iminenfum pelagus,at cuiusoramlegeniusta- Ij tùm,8c Cynofura nobis erit Verbum Dei. Vos ne I ƒ fcientes-volctes naufragium patiamini,duni por-turn tenere Veritatis dudtu Hi aufpicio licet, pro- • ƒ uidete,fi veftra vobis, fi proximorum Jahis cura: eft.Quicqtiid tarnen erir,pia: amp;: bonx mentes l'a-Iritis fuæ ftudiofae videant etiamatque eciam,vt animadueriis temerarii muhiplictsqiie metidacii If labyrinthis^vnicani amp;nbsp;certam Veritatis viamfe- r' quantiir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L

Dt/ert» Quxfiionts }iot.tt:o,ex lefiutarum ‘verbis. je/) lâ verc),duæ func in hac Afferdone quxiliones. If

Vna,de corporis Chrifti praefentia in CœJ)a,id cjt Ad/ît-ne Cbddus in facrofanéio Eiichadüix li-cramento:amp;r fi adlic^qnomodo adüc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e

Mtera.de Chrifti participatione in eodem illo fa-cramentD. In vtraque aiitem vos eandem fidein ptæftitilTe quam in liiperioribus illis , de qiiibus lîm egimiiSjid eft improbe amp;nbsp;lÿcophanticè {vel, ümauultis, impeticè ) verfatoseffe, nifi ex tenui hac indicatione conftet, veftrum eric contrarium oftendere, amp;nbsp;infinita Araça-ra quibus hsc veftra lt;iodrina inuoluitur, Logica alla vefti'a induftria Conciliate fiue expedire.

1 Romana Ecclefia, facrofanftæ Euchariftiæ fa-i’^tamenti firmamentum efle voluit, nobile illud l’uguftûmqueTranfliibftantiationis Decretum, fi« •lequo nequepræfentia ilia quam afferitis,neque pliis ille fiue potus fub fpeciebus panis amp;nbsp;vini, ex 'pfius fententia ftare nullo modo poffit. Quaenam ’Mem ilia, fit Tranfubftantiationis doétrina,ex '?eftrotum hominum verbis , breuiteramp; perfpi-indicabimus : non tantîim quoniam id plané pertinet ad noftrum inftttutum, fed quoniam plx-fûfque etiam quotidie videmus eorum qui Roma-'■æEcclefiæ aucoritatemampleiluntur,hoc deçà, pite doftrinæ dubitare.

Tranfubftantiationis myfterium ex illis Eccle-'ll decretis qux tanti apud vos funt, intelligendû tffe haudquaquam dubitatur. Quidnam igitur ljgt;ac de re Ecclefia Romana, id eft Papa amp;: Conci-Vittm conftituerit,ex Archetypis agnofcadum eft.

enim amp;nbsp;euidentibus agere æquum '11. Hoc facrofanftum fidei veftræ Decretum di-'^rtahac vetborum (vt noftis ) formulajexpreffit Nicolaus Papa frequent! Conciliojquod cxnn.

Epifcopis conftabatjidque Romç congiegato:qua Berengarium Andegauenfis Ecclefix Diaconuin ad puram piitâmque Ecclefiæ Romanæ fenten-tiani reiiocaret, amp;nbsp;ad contraria palinodiaiii adi-geret anno nimirnm humanæ Redemptionis cb-Lv III. Decret.'^.yart.de cottfe'critt.aiiiiHÏK Sercnijaynp.Yixc iunt ante ipfa, vt nemo veftrûm nefcit 5 Decreti verba ; SciUcetpancm tÿquot; mnM çM in ponuntur ,ptlt;ft conleirMoncm non fi’ l'nm ßcramtntwn,fed etta'n zierum cofpw fàn-gutnem 'Doinint noflà leju Chnn:t eJJ'r.: (ppfinjùa-lnor nonfilumfàcrAmentnmyJed in veritate mAnt-bm Sacerdetnrn trAckirt,ffanqt,(^ Ftde/tumdeii-hw afteri. Hâc vevam,catholicam amp;nbsp;apoftolicsm eflc fidem teftatur vniuerfalis ilia Synodus: amp;nbsp;cô-trariam huic fententiam n.vun'xjtvi.iJKSf his verbis expiicat: Anatbemattzj) ornnern hj^rejin, ptw/iuè tAtn de Cf na haEtenw infttmatta [um, ( ait Beren-gariiis ) fna afiruere conatur panern nbsp;nbsp;mnum

tu altartponuniur pof con/ccratiommfilnmmodD ßcramentnm, O' non verum corpm i;p-ßngmnem j domint no^irt left Chriilt ejfe., nbsp;nbsp;non pojfe ßnßa •

Itter, ntfi in ßlo fier amen to manibas ficerdititm tra^lari vel franst, autfideltum denabM atteri. Hæcfententiatamperfpicuè exprimitur, vtnullus dubitationi aut figurât reliótus fit Iocus:quemad-modum è Canoniftarum amp;nbsp;Sententiarioruni commentarijs abunde liquet. Lombardi poft longam difquifitionem vitro citroque agitarani hæc lumma eft: Pojlconfecrattonem tgitur non eft tbifibflanttapanü velvtniftcot ßecies rer/ianeä^-efi enm ibt Jfeciet panis nbsp;nbsp;vini,jtcut fipor vn-

de altudvtdetur, aliud intelligitur. Et ne quid ambigui aut obfeuri remaneret, fententix ad-iungit planam 8c accuratam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: Tfanfi

^‘noita fLibitatta:\c[ Inctpere ejfe lt;^uod no erat:8c, [ubflantia eouerntiir in^ü-bß^ättäiVthtcejf '•«/iffr^4r«i7lt;lt;,HuiiUniodi quädä conuerfioné exi-in facrofanóto Enchariftiæ facraniéto difetrè ’gnofcit magnus ille Scholafticorû Diftator, cui’ ’Utoritaté atque fentétiâ omnis Scholafticorû Se-I '’Hus fequutus e^'.SMbl(atia,in(i\i 'it,pafiiô.,i'r)odb /-fi ! ''‘l'j M Chrtfli.manes enimpants né ejïcorpui Chri-' jubibatiamutiitay tdfßid!juodßi{hi eftiCor^

CZïr^'.Ne.quis autem de corpore Chrifti ino-'*cretcótrouerlia,cauerat qiiidé Nicolaus Papa lu ^ulentis his verbis,//quot;erd Chrtjii corpm^m Z'critate ^’'»ntbnificerdotum tra^hirt^fi-angi, fidea». d'é-‘‘lgt;us atteri.Sci n r^-rd'niJ'a.f adiunxft idçm Lom I “ätdus, lUudvere ,illndfdnè ‘]hodjumptH/n efide ^'tr^inttetuod re(urrexir,quod in cœl'i ^fcedit. See. ^ïijsaliifque pluribiis conftat,Verû corpusChri-

amp; fanguinem in altari eire,imo ihte^rum Chri-^üïamp;fubftantiampanis in corpus,viniqiie fubftâ-'iim in fanguinem conuerti.Iain verb, illud Sen-!lt;t»!tfer, huiufmodi eft vt ,nihil,èf^'ptt'nxaTïpo)'aut 'itpreftius dici poffit’ficuti Doftores veftri intcr-ptetätur://4 zt/enjibw (orporn perctpipolJityCOf' fora/tier, fiue permodum corpoi'üylocattter c(rcd~ Idiptttte^occnpatiue (ÿT.Corporeus enim ille mo-•lus qui in corporis fenfus cadit,(acrametali modo ’pponitur, qui amp;nbsp;fuis dicendi generibus conftat, '■figuratis,amp; foli fidei cognit’ eft.Ecquis verb tro-pos amp;nbsp;facramétalé notioné in hac aperta explica-hq; oratione requirat ? Eft igitur nudu amp;nbsp;fimplex . exhac fététia m^cés,'Panti-,eircorpwChri ß'.r'arnentlibttrfled/ifipHiilitcr corporaU-'«t,ideft nonßg^nifie»ndirn-\lberio^/?d rei veritate.

1 Si ita eft,( vt exRomanaî Ecclefiæ doóirina rc-' Utraeft^nû veftræiUius AlfertioniS vetbaRoinanç Pp-'h

jfS DE CHRISTI PRÆSEN. amp;c. illius Ecclefiæ ciii vt optime de vobis meritaE nomina dediftisjhac de re fententiam vere amp;nbsp;fideli-ter repræfententjvidcamus:/« facrofanÜo Eucha-rtß'ia facramenta verum Chrtfti corpus gt;nbsp;^uodin cœlis fedet ad dexter am P atris,continencredtmas Q!“ fittmur- Expendainiis veftra illa verba,led non ea Iide,Iefuitæ,qua vos noftra foletis.eft enim fempi-terna bene dilferendi Lex, Où xjiKwjatT»-!' Ir^oya-Itaque vobifcum agemiis germane amp;nbsp;candide,no ftro more.Quid illud eft veftriimjCflWft^erz ? Quid 6c illud,In Sacramento ? De Chrilli corpore nulla-ne dubitatio eft,quum V er am adiungatis?Cfl«ri«lt;-re^contmeri funt in Relatis, in quibus duo ilH termini,ih fcholis peruulgati, Aejuo ^adptem, conftanterferiiari debent.Quid continetur’Chri-fti corpiis,refpondetis,in Sacramento. Quid igi-tur continet?Certè Sacramentum,ex lege Relato-runi. Quod continet amp;nbsp;continetur, ideinne funt? Id non pacirur illa Relationis amp;nbsp;ratio, qus nulla prorfus eft , nifi termini illi diftinguantur: quum tota Relatorum natura in mutua affeftione lit pofita,Vt id quod l’unt,aliorû efle, aut ad aliud quoquomodo dicâtur : alioqui neqj effent neqtie dicerentur Relata.Sunt igitur fimul,Verum Chri-fti corpus,amp; Sacramentum ; hoc continet, illud continetur : neque vnum idémque funt, fed duo funt fimuhac proinde atn^çaTv/ funt duac iftæenun-tiationes ex maximè difparato côtrariorum gene-re,vt quidem ex luce Naturae non poffint vnà elfe: Fquot; eni ChriPE corpus efl^tn Sacrameto.amp;c^Sacrurmntu, efiCliriPii corpus.-ficuti Romanam Ecclefiam decre uifte,omnéfque clafficos Interprètes docuiflejha-étenus demonftrauimiis. Neque enim exiftima-mus nobis in hoc genere dicen a, rebus ita con-ftitutisjtâmque diferta verborum diftinftione ad-hibita J Sacraments Euchanstsa nomen elfeæqui-

ACAD. NEM. RESPON. ^57 locuin.Panem enim amp;nbsp;vinum, (id eft vt loqui fo-letis)Species panis amp;nbsp;vini, Sacramenci vocabulo notarijperfpiciium eft. Eft igitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;c x-

quipollens ex veftris verbis Axioma conformatfl, ^‘icramenrttm,efl'Chrtîii corpus :amp; Panis eft corpus (ibriftt.la. quomodo illud,/y/jenuntiationis cardo amp;-’firmamétû,cû veftro illo Co««wr'«,ftare poteft? Sût enini(refpódetis)plures modi E(Tendi!amp; plir-'es ité modi Simul.Sit ita-Eftendi modos ex.peni-tiorib’ Phyfices Sc Meraphyfices arculis eruitote. Erie inutilis amp;nbsp;ridicula nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnes illosrepe

f^fejquûRomanæEcclefiæ deereto definit“ fit mo •^uSjVt fine modo amp;nbsp;ratione vos alios Effendi mo ^psquàm eum quern diftinifta Tranffiibftantia-tionis dodrina præfcribit, fitis inueftigaturi : nifi äd nouam quandam opinionem declinetis , ac pfoinde nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;transfugæ habeamini. Non

•juærimus reótiiil-ne qiiàm cæteri loquamini: hoc fffiimamus Veftrum illud Contineri, dofttinam Tranffubftantiationis non modo relinquere, fed euertere. Si enim panis non eft verè , corpora-liter,realiter,fenfiialiter corpus Chrifti, quorfum Tranffubftantiationis doftrinata certis decretis tonftituta atque ftabilita ? Si aliud continet, aliud continetur , non vnum atque idem eft ad-ïqiiatum fubieôtiim, fed duo funt fimul. Siva-rios illos fimul modos expenditis , ijfdem vos laqueis inuokietis atque intricabitis. Num Sa-ctamenti amp;nbsp;veri Chrifti corporis ortus fine ge-neratio in eodem erit tempore? Quemxueaamp;i'TaTit iaraxSemodum Simul effe aiunt. Atqui Myfterij itiiraculum ab ipfo firraamento ita peruerteretur, quod in eo videlicet fitum eft ( fi quod eft ) «i ^uod eratpanis amp;nbsp;'vinurn., velftubftantta ver a pa-'üs^vini, ijHAantencnfucrat corpus vel fanguis ^imftiiVtrbocsileïlipoftconfecrationetnfit corpus

^98 DE CHRISTI PR Æ SEN- amp;c. fanguis Cjtrifli.L/t-igitur fieri pO' fet vt fintSimtil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diftinèla neceflfario efic

debeât teporis inceriialla’Neq; verb fimul efle di-cetisjvt fpecies à)'n!/gt;n?»ctsvd{:quod crafli’ eft amp;nbsp;h« betius qua vt vobis lefuitis tribuatur.Arqui exci-pietiSjSec««i/Kw ßrnuleffendi tnodtt hîc proprièco uenire:quum videlicet res ita fint affedæ, vt efien «i quidem confequentia coniiertantur,fed neuti-quam altera ortuscaufa fit alteri, id eft ( vtipfis Peripati verbis apiid vos Atticos amp;nbsp;elegantiama-mantes vtamiir ) O''aaivj7cpi!fei uir xß diii iiMÄeväiiinif jfxiicftx.uài(lt;l\' lUTJav äaTipar ehcii Dominus amp;nbsp;Seruus funt fimni natura, exillofi-mul-exiftedi modo.na amp;nbsp;exiftedi eófecutio inter illos reciprocatur,amp; neuter alterius eft caufa. ne-celTarib enim feqiiitur, Si Dominus eft , leruum quoque efletöc contra,Si feruus eft, dominum ef-fe : neque ferui dominus , neque domini feruus caufa eft. Itane de vero Chrifti corpore amp;nbsp;pane Euchariftix colligetis? Atque cxlefte Chrifti verbum in confecrationeeffatum gt;nbsp;admirabilisillius 8c planeauguftx Conuerfionisffi qua eft)caufam efle efficientem,fi negatis,eftis hxretici : nequefi centurrrfimulEflendi modos haberetis, efficerc vnquam poiretis,duo qux fimul fine tempore fiue natura fint, idem atque vnum efle vere amp;c eflen-tialitertficuti doótrina Tranlfubftantiationîspané Euchariftix idem atque vnum efle ac Chrifti corpus conftanter affirmât, vt elabi nufpfam polfitis. An vetè,non eft inftituti noftri, neque huius loci demonftrare. Hoc verb apud omnes xquos indices euincimus, Vos in Ecclefix etiam Romans, Ç.ui omnia veftra , amp;• vos ipfos debetis, fenten-tia referenda , falfi manifeftè teneri. Si ad me-tamfalfi, noiiTheologo tantiim amp;nbsp;Philofopho

(^iulö^vosprxdicatis)fed homine quidem indi-S^Ailfimum crimen,non vosita coeginius, totum *quot;5 Canonicum , amp;nbsp;Scholafticorum fcripta tan-SUam adulterina amp;nbsp;fa I fa repudiada flint. Ecqiiidi-’’ärnadhanc luculentam veritacem refponfuri.fi-t'Sjtum norimus qiium refcribetisineque deerunt fobis rationes quibus oftendamusvos Silyphæu Cixuni voluere,neqiie in eo verfando proficeve hi lnrn.Vóf-ne elegantius quàm Scholafticorum vul gus loqui voll!life ? Miraremur profeólo in re tarn feria infolentem importunamque nouitatem, û boc exciperetis : idemque vobis obiiceremus, ^uod magnus ille Iulius Scaliger medico cuidam Ciccronis munditias amp;nbsp;elegantiam effufiiis vbi-ijue affeótanti obiecix,Devnmscjiioijne agttCice-'funtane ; 8{ à vobis quoque grauius peecaretur, liiippe qui rem vobis facram auguftamque, in qua fidei veftrx proram amp;nbsp;puppim collocatis, in-deganti plane elegantia,inuenuftaque venuftate, suderctis deturpare. QiiodfiConcilij Lateranen-fcjlnnocentio Pontifice, Romac anno cloccx v. habiti verba proferatis, Corpus fanguineih Chri facramenfo altarisfub/peciebus pants ei' '^ini veractter continmtrajfnbß'ätiatis pane tn cj)rpust amp;nbsp;vino infangutnern, potejbatedMuia : multahabe-mus qux excipiamus,aduerfus improuidam Innocenti) ambitionem,vel ambitiofam imprudentia: qiiidum nouo Decrcto, cuius ipfe autor circum-ferretiir,nomen gloriamque affedat, non vidit fe huiufinodi abfurdis implicari,qux explicari nullo modo poflintnion minis ac, Ejidr noneHyC\ pri-mæuæ Veritatis régula: nbsp;nbsp;Dux contradiihrix vnà

tiare tionpoffunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Summae teme-

ritatis infamiam Innocentius ille fibi na con-flwat, vt prouerbio etiam locum dediflet, Inno-(intiusUMtikdabati/idulgentMs} amp;jero reuoctdgt;aa Pp.iiij.

Soo DE CHRISTI PRÆSEN. amp;c. noiio hoc commento vernaculam temeritatea nocentiflinuc audaciæ impudentia cumulauit, v£ Nocentius merito appellaretur. Totam autem jllam fine lateritiam fine latrocinantem Latera-nenfis Concilij inolem antiquioribus Romanx-Ecclefiç Decretis detutbari profliganque debere, vel vnus teftis fuerit Pythagoras ille vefter, Thomas qui eo nomine perpetuum cum Innocentici bellum geffit, vc Romanæ Ecclefiae deTranlTub-ftantiatione fententiam fartam teftamque tuere-tur. Quum vobis ratio ( vt folet faepenumero) deeft, foletis veftrum ilium Antiquitatis clypeum Veritati opponerc: quafi is fit potior iure qui fiç prior tempore.Qurdni ergo Romani Concilij an-tiquitatem Lateritij illius Concilij nouitati op-ponamus : vt ex ea de vera germanique Romans Ëcclefiæ fententia ftatuimus ? bleque aufus eft ‘franfTubftantiationem aperto Marte expugnare Innocentius : fed Chimaeras commentus eftj hum opiriiones Àaw^âiiivf vult coriiungere ; vt ie egre-giê mentiri palam demonftraret. Verùm , vt vberiorem huius controuerfiæ fiue confiderationçin opportuniori loco relinqiia-mus , hoc à vobis quxrimus , lefuitae : Eccle-fixne Romans dogma de Tranflubftantiatione retinetis , nec-ne? Si repudiatis , quidmoratut Ecclefia Romana , quin vos à.7roni«a.y(Î2fVfècom-niunione fua exterminer ; amp;nbsp;vos tantum minuat» quantum auxit ? Sin retinetis,hoc dicitnusj hoc affirmamus, Vos non modo abfurda, fed penitus impoffibilia conferruminare , id eft alferinius quod fupra eft à nobis demonftratum, Difparatas plané elfe He àr-nlt;fia.vKài »atno! propofitiones has. Ponem Euchan^tu tranff'nhftantiori m corpus Chri' vinnm in fangwnem:^^ , ( vt vos dicitis )

Quod fi Scholafticos fic etiam loquutos efle ^icatis,eadem quoque valebit, quam Innocenti» oppofiiimusjtefponfio : Potioré efle Eçclefiæ Ro-■uanæ antiquitatem, quam noua Sel olarum com-i’lenta-Quarnquam amp;quomodo corpus Chrifti fit 'nlacrofanóto Euchariftiæ facramento , ex Magi-ftrorum veftrorum determinationibus, haudqua-Quam elicietis. Si enim ex illorum gloffariis Con-exponatis jideffe corpor^dtter, drewn fcnpti-^(dotaltter, vel(vt Thomas loquitur ) perrnodum occiipafMe,diutßiiefîue diwfîhtliter : vel vt j ^^^^permodurn ßtrttus (.Ntamp;c idem Thomas J defi-I ^^tiue,acproindeß/irttHaliter .• haElenm nimrum, vt ^fcttfit in loco-,non turne ibt fit locahter efiquot; circurnfiri-tbi non trnpleat aut occupet locumrvel non I ‘xtendatur inßatta locorumfied tbt fit vt ifitrtttts ' Pdanima tneorporeÂà eft,vt alii exponunt, fibtitter tarnen inhdtfiuè-. flue alios quofdamPrx-fentiæ modos noua veftra fubtilitate ex illorum '^oinmentariis eruatis,nullo modo poteritis elabi . adueri’us Ecclefiæ Romanae autoritärem gra-’'■flimè peccetis : qui fanftifsimum illius in re '“ugè omnium maxima auguftifsimâque Decre-turn labefaftetis atque violetis. Quid enim atti-. ‘'ttveftrorum Magiftrorum ytya.ynfMi.fitii fingu-latini commemorare,eâfqueRomanæ Ecclefiæ au-toritati opponere?Siue enim Durandi

?Mftonfw,quam vbique infeftatur Thomas, amp;nbsp;In-':onuenientem,impoffibilem St hæreticam vocat: f’lt;ie Irnpanatwnem vél potius Jnfiubfiantiationem, ’ inam ad Incarnationis inftar idé quoque Duran-

'lustuetur:fiue F erw/jZww,qualé quidemLombar-^usille vefter Didator non efle agnofeit, f^icies rernrn nbsp;nbsp;nbsp;ante fuerantirernanentt^'fiapor (fi“

iet DE CHRISTI PRÆSEN. amp;-C. Conciliu:fiueeâquçMagiftro illi veftro placuif, quâ omnes Scholaftici falfam amp;nbsp;impoffibilem effs afleruntjQuod videlicet ex panisßthflanM corjui! Chrifiifiat, riec tu alujuidaddaïur corporiCbri^ ne-tfue ait^eatttr.f\\iamp; eâ quâ ipfe notât Tevtiâ,quï do cet, Panis vinifubfianttampoficofiecrationem'vel anihilarhTjel inpraiacentern materiam refioluùiei illis accidentibusfub qiiibiiseratolimpanis lub-ftantia,efle poftea corpus Chrifti,ac proinde nu-da accidentia remanere , Se in toto Sacramento meruin efle Nihil:(quæ fuit lnnocentii,ac proinde Concilii Lateranenfis,cui ille prxfuit, fenten-tia) flue Scoti AddaHtuam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vocat,

Transfiubüantiationem, vel TranP^rafientatwneini fwitTranfitiuamiUam, aut deloco mottuamiOfit arrifitDurando,nonnullisque aliisque Scholafti-cis, amp;nbsp;Ex/ubHantiatio vocari debet, in mediuip proferatiszomninononefficietisvt in mendacio Concordia efle poffit.aiit vt in tâta difeordia Romany iUi us Ecclefiæ autoritärem fequutos efle,vù confentaneuin eratjVos efle conftet. Formas qui-dem vobis Formofis hominibus, nouisque generis human! delitiis placuifle , Innocentiique Sc Lateranenfls Concilii autoritatem Romani anti-qnioris Conciliijamp;Thomae illius termaximi au-toritati amp;nbsp;erudicioni antetulifle, non obfeurum eft. Nodum tarnen implicate , (vtloquunturve-ftri)non eft foluere:aut Lombardice praefari, Dif-finite nonfiufifiao'.mt dum modus quiiitur refpon-dizxe,Stverb ijusirts tnodurnifua id fiert^o/fiit,brc-uttet refpohdeo, Arlyfiertutn fideiciedifalubritef potesl, inuePli^ari falubriiernon potefl-. no eft cer-ti ^uidpiam docere, quod ad falutis qiiidemdo-drinam reélè conflituendam pertineat.

- ' Quid p!ura?Tempus,charta, ledtorum fiueau-ditorum patientia nos deficeretjCpractcrqua quod

ACAD. NEM. RESPON. ioi extra oleas eiiagareruur)fi veftrorum Interpretum feagiftrales fententias omnes velfemus comme-quot;wrare ; vt non minim fit vos in ania via nouam viam fuifie commentes. Veftram hac qiiidem in tt fide defideramiiSjopinionis tame per fê incertæ amp;inuolutae vitio inconftantiæ illius vitifi tribui-■tiusjvt veritatis vi coafti fueritisj Verbi illius no-fcriptiveftrijautoritate relinquere- Necidvobis contigit foils fine Cynofura euagari,in tarn pro-tellofo atque naufrage mari.Magnus ille loannes buns Scotusjquem in tanta fubtiliffimorum Ma-giftrorum turma Subtilem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;appellatis»

Poftquam vitro citróque euagatus omnes rationes inueftigaifet quibus propofitionem illa, Hoe meum,cK.^QQ\e.(ix illius veftrae fide vt vc-ïam defenderet, tempeftaté maiorem veritus vela 'egitdtaque fefe in portum cautim recipif. ^»iddieat logicw,ijHomodocunijut conetur Jdl»«' ^tamp;fn(}in:re tflam propoßtioneni, Hoe esl cor~ ßtt mewn,tanquam 'i/eram:diceret Theologm ißa ’gt;^0 eße propoßnenem Sacrarnentalem vt verarn'. «cprotnde SacerdottconßUum dat ne nmturneu-^‘o/ede t/htu ventate tntjtüratßt^ habeat inten-t'onem proferendi,modo quo Chriftus voluit amp;nbsp;nrdinauit illam proferri. Quid Gabriel ille. Biel Vefter,quem tanquam Gabrielern Angelum fufpi-titis?Eodem dubitationis Euripoagitatusj J^iiißt{inc[üit')de hac di/patattohe [ogted hoe te . »enduM eit, i^uod hic oratto non eflforma fact a-, quot;^entaltt vt verafed vt taleßgnum prace dens for., ‘empöre,vel ad nanus natura fuam veritatentf ‘^eHconuerßonemper ijuampropoßt'to e^ ver a'. ^neevtvera,,nec vtfalfa e^ conuprßua ’.fed ft tantjuam difpofjtio prauia a Ûeo infttu~ ‘d ad ef 'e£ium facramentalein , cut Dominus

expa£lo a/jifitt ad canfandum talem effecl'utn termino fue prolattonts, fiueji^raficet hoc,flue A-liudyßue vera fit fine falfa:acprotnde no vult Mi-nt^rum fine facerdotem inten dure ^uidnam verbti ei tantum attevdendnm zit verbii int e^ re proférât, veltti^ue hoc fiert ad verbaru à fi pro/atoru expreffione, auod Chrtsina inßitMt,amp;‘ £.cclefia credit. In hoc nocTo igitur expediédo ad Ecclefiæ, id eft Verbi illius non-fcripti autoritaté tanqiiam ad facrâ ancoram confugiendû effcMa-giftri veftri aiiint;amp; vos,Iel'uitæ,in re tamdubiaà »eftraeEcclefix autoritäre recedere audetis? Sed maior eft Maioris illius veftri folertiffimilnter-pretishac in re m'ffMojA quç neinPyrrhonicoqui-dem Philofopho toleranda eftetjn Theologove» 1Ó qui veritatem rerum fe quærere profitetur j to-lerabilem efle æquus leftor cenfebit? amp;c, Secundo arguiturCmquitfiontraformuJam, Hoc eiicorpm neurn.Omnts oratio confeeratiua drbet eficvere, JUa non eïl vera'.No est ergo oratio confecratM, Cnfecjues tenein Baraco. Probatur mtnor.HOC, nthtl demonfirat'ergo ilia affirmatiMa efifalfia.Aj-fumptü pat et quta fi demofirat fiecies,tam exirerni non fiupponntpro code. Si corpus ChriS'ii.arguo fit Velcorpus Chriftt in Euchartsîta:(fi hie non,!juiii tant non est in Fticha''tPtta, nbsp;nbsp;non demonAratur

Chrtfii corpus in cœlo,tantum dtfians ah hofiia,vel corpus Chrifti tn alia hoFha.lgitur.lfluiargumeti ePl commune in hac matena punfitiuum.tAm-rctn quoque ait negari pofte, niinirum Omnem propofitionem facrarrrentalem debere efte xe-ram : quant quum ipfe in hac propofitione, Hoc eft corpus meum^putet ftarc non pofte, de maiote

V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilia

ACAD . N EM. R ESP ON. tfoî i'läneganda cogitat;amp; cum Scoto amp;.’BieIe cenfet 'ftjmpropoficionem non efle veram : ac proinJe 53cerdores,quum facramentalia verba proferunt, l’on modo falfa proferre(id eftjVt Canonifta qui-^larnliberius etiam interpretatur,mentiri)led amp;c ’pfiim Chriftum,quum verba proferrebnon vera ’fiïiife.Solum veritatis remedium efle in Omni-Potentiæ illiuSjde qua mox dicemusjafylo, illam-V'eviiam efle certam folidamque interpretandi '’tionemjetiamfi id per fe non verum fit, tame ex '•laDei potentia,efle veram.Verba autem quibus I 'aamille fenteniiam expoluit funt plane lf‘‘’!U7ttvt VOS ipfi iudicetis quo euadat Humana li extra Verb; Dei cancellos. Verbi illius ve-'•fi non-lcripti arbitrio

'•iVt Apoftoli verbis vtamur.Poffƒ?(inquit Maior) ‘^^usfucerevtprolatahac, Hor/wefl aftnus,(uper pantSjtnctptattbi effe carpus Chrt t,amp;cz. In altbt Hæccine verba non agno-æ'tisjlefuitæmeque vos veftræ inconflàtiçpudet? ''CquosTragelaphoSjCentauroSiPegafos, écquas il^himæraSjGorgonas monftrofarumque aliarû na-'•itarum magis importuna amp;nbsp;ridicula commenta Potuit olim Socrates æquiùs amp;nbsp;veriùs Sophiftis quot;laijcerejquam veftris illis Magiftris,in hoc etiam quot;laximè ferio argumento, VeritatisIludiofus le* ftor amp;nbsp;poteft 8c debet?

Omnino ita oportuit ab illis peccari. Quanti fnim eftcertâ Veritatis viam relinquere! Menda-tiimultiplex eft diuortium.Hæc nimirum eft illa 'leaSc veteratoria hominum , quam prædixerac Spiritus fanétus. Huic aleæ,num certiorem fen-'ïntiam;Veteratoriæ,fimpliciorem fidem hîc vos ’ttuleritis, alterius eft loci atque inftituti de-’aonftrare.

Hoc modo dicimus atque affirmamus, ( vt lo-hictandesi aliquando à nobis concludatur)

iöfi DE Christi præsen. Src. . Vos aduerfus Romanæ Ecclefiæ décréta,veftro il-loiConfifieturin Sacrarnento, noua aiidacia præua-ricarizquum ad hanc verboriim formulam,folenni Senatus confiilto ilia vos adegcritjP/î«»/^ vinum facrofancla EHcharißi«, fnntverum corpnt verni fanguislefu Chrifli.

lte,clamate, perftrepite, omnes VertumniSo-phiftici 'pro more veftro facies aftiimite, E’^cuîr-fî quis alius eft ela bendi rnodiis: no Proteus ipfe elaberetur, quin ex rebus ipfîs perfpicudm fit, vos facrofanftüTranf-fubftatiâtionis myfteriû violafle : vos Pythagoraé illius vèftriRealé conuerfioné in imaginarias formas transformafte,ac proinde plufquàm Ariftote-licâ(vt ipfe ait)ratio£inationê repudiafte non e«j,Sophifticû fubieâû veftrç dodrinçfubie-étû efle; id eft merû Nihil. VnbeM rten entre deux plats. Si veftrâ vobis fententiam tueri certuna ell, difertè fignificate vos Tranftubftâriationis doftrP nam,quæ cum veftra hac Thefi toto cœlo aberrat, ingenue deteftari.Si malo animo id feciftis adiier fusRomanam Ecclefiam de vobis optime meri-tain, perfidiae amp;nbsp;præuaricationis pœnas, quantas vnquam vfpiam quifquam meritus eft,vos lefüi-t3e,meremini ; qui in retanti momenti Romanx Ecclefiæ,à cuius autoritate vos totos pendereæ-quum erat, authoritatem maximopere eleuatis arque diminuitis: fin imperitè,ad palinodiâ debetis reuocari,amp; imperitiæ pœnas ferre,id eft,in eo nu mero cenferi quos Scripta ipfa indignos elfe tc-ftantur qui doceant,antequàm didicerint. Qûic-quid fit, num meliorem in rebus noftris fide prs-ftiteritis,proximum eft vt videamus.

Eccles I. ARVM igitUr noftrarum de fa-ttofanfto Euchariftiæ Sacramento , fine de Dominica Cœnaf vtloquitur Paulus) fententiam ^uamfimpliciffimè fieri poterit, referemus : vt ex Juda ilia amp;nbsp;fimplici indicatione , tanquam rebus {pfis clamantibus, perfpicuum fit cuilibet, num I nona fide dicatis,2yoJ■ƒ7ro Chriftt corpore‘portio?}srn ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Omnipotetiitm JJei tn angttfliM

iXt^tLmredigere- Licet enim aduerfus Cafuini lUamvocatis hxrefin , oratio ilia veftra proptie ’itbaccheturznemini tarnen obfcuruna efi, Calui-mnomine,Ecclefias noftras inuidiofènotariiqiiæ ’unCaluini quidem doétrinam,fed veritateni ex Puro Verbo Dei fideliter à Caliiino expreffani 'unftanter ampledantur.Erat veftrû(vt accufato-'Um) notate locos in quibus J Ue modo aiensmodà

yportionernpanispro quot;uero Chrifiicorporeno-’‘ifeElatori^usfuis obtrudat ; 8c noftrum elTet, vbi lutos oftendifletisjtefpondere, vel culpam corifi-rnri.Quum igitur id vniuerfè profeffi fitis, neque ^ucum vllum proprie 8c peculiariter notaueritis mCaluini fcriptis;hoc vniim nobis reftat, lefui-•j, vt quod aduerfus delatores in iudiciis faólita-''foletjvobis apudæquos indices aéturis, cdica-musjVel probate,vel vos calumniae teneri reos fa-•'mini. Interea, quod nobis obiicitis, pernega-musrnoftrxque fententiæ telles,noftrorum honii-’’Um libros qui hac de re fcripti complures extat, ^utanl aequorum ludicum tribunal! laudamus: vt “Vadimonium deferueritis,hoc extetprobatç ad-Wus VOS calumniç publicû monumentü.Äccura mm-ne ergo cotexertius defcriptioné eorû onaniû lUæEcclefiæ nollræ.jid eft,vt vultis , Caluinùs,dc ’ugufto hoc Cœnï myfterio plenis comentariis P'ttradauit?In re non neceflaria hicnofter fane

isoS DE CHRISTI PRÆSEN.amp;c. , labor quafi negligens quaedam diligentia merito damnaretiir.Itaque amp;nbsp;breuiffimam , amp;nbsp;quantiint poteriiniis dilucidam, Ecclefiariim hac de re no-ftrarum fidei amp;nbsp;fententiae fummam referemus. Leftor rerum noftrarumperitus, hîéccumCon-fefsione Gallicarii Ecclefiartiin poft annos complures ChriftianilT.Regibus, Dominis noftris fo-lenniter exhibita,hæc cum Antefignani illius hj-reticorum,quern vocatis,Bezæ, cum omnium de-nique noftrorum hominum fcriptis non niodd confentire,fed plane cadem efte iudicabit.Leäor autem doélrinæ noftræ imperitus, elque folo hoc praeiudicio infenfus,hæc legat, intelligat,amp; ex Verbi Dei autoritäre J Ecclefixque CatholicaeSf Apoftolicæ monumentis piudenterexpendatdo-cos confulat, examinet,rationuni momenta truti-net:contrariae dodrinæ, quam modo vt alftietam, probat amp;nbsp;ampleólitur, rationes amp;nbsp;confecutiones ex illa Verbi régula explorer, vnius Veritatis fine propofito:amp; oret ne erret,indicatum errorem (vt Auguftini verbis vtamur)horreat : deniqiieagni-tam perfpeólamque veritatem omni pietate amp;nbsp;ftudio complediatur.Hxc igitur lit

güla tejjera.,propter fidei nofire tmbectlbtatem aTdeoinflitHtAyl^erhó^uefimpUci idctrco addita 'Vtpromiffiones vifibtbbus fignif obfignenrin ani-wis noßrts per aureSf id efiper verbi audttutn iam inforr/MttSi^eb^uidem efficAci'ns, /^HofacilMs,id

tfl'nftji nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à/ârimutÛTtfii' : Vtdixic

î igiturl^erbum docet, idip/urn exhi• l’tnt Sacramenra, ChriSÏnm videlicet ip/ùm cuni ^nnibiu fitù doute.

3gt; In Cbrilio gt;nbsp;vnico 'P^edemptere ^nJMe-Jiatore noflro,^Hatuor not tub et jpelkife 'Uetbttm I^ff-PerfànamyOfliciu7fgt;,'/)ona ejttt. ex eo per dpi-Adodum donorum illorurn con/èrjuendoru.

4 Peifona m dnabnt naturis conjktre'.vna di~ quot;intt,altéra humana'. vnam ejuidem illam filais proprietatibua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tj^nnrnvideli-

Chrtpiuin ventm Deuutz^ verumhominemy (utliv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OS dl/ofyatajvimf^OTae,

S' Officium veroeJfcyVt omnia conférât ad id-^temnece/fana Ecclefitytjtta vmut tpfitu bene-1^0 heref efl remiffionis peccaroru çfr vita attrna.

lt;S' Dona 4«Zirw» effe, ipfitm I efirn ChrtHumt lt;]tto tmprirnis neceffe efivt vnum flamtuytpuo in

’ cenflarnurfilij Dei. £x ^ita contanHione fitte ‘^alitione manat tn nos omnta ipfim Aonarlmputa-i videlicet Jinditatis fitfittia y obedtentta ipfiaSf '^'neoflmm Deituflaiaper remiflionempeccato-'quot;'ontum vita ipfi fitritualis, vt ipfim virtute re-fiflenternur tn vitam aternam.

‘ “^flificamur, fid ctrtis epHibufidamgradibiu re. [^^trainurin haemortab vitai donee fimm fitte rtt^

8. Fidei amemveri evidentem caufom cffti SptntumßnElum-, ejuiprom/ßionef Dit ohßgnat tn fordtbui noslrtijifficacés^^ue reddtt.

Ltcet autern eßenttalii ida ornfiipotins Del virtK-perßporentiffinlè 4^4/, adhibet tarnen externa infirumenta adfidem tn nobù gignendatru fiutriendti}n,augendam,corroborandaiii. H^c quot;veto ßnt l^ethuifi, SacramentaßcHti prime t/^xii)-mate tndtcatum eft: vt tx his princpijs plané amp;nbsp;per fe verisjid eft «w7ïwû/rgt;vera folidaQue Sa-cramentoru è fuis caufis carûmi^ue ferle con-formata,amp; ^wÂÀn-^OTuoœiConticipoffit huncin modum.

Finis v£us Sacramenterumprinceps martusyid eß àf;)(iTiii7Tirticti ^efifV't ChriEîm ctttn omntbwßd donisyin nobii magie ac magie eoalef-cat: cócjue eßcaci'us ipßttt vita cît rtlujuù emntbus (iiii benefiitje in nos deriuetur. Subordinati vero finesßntyVtfilenni illaprofifßone Chrißo nemen demus,^ à profdnü cœttboi homintbûfej^ hac tef-ßra dtilinguamur : mutua charitatis ef-ficijs^tte archùs vttUußue enm ß coninngamurycn qutbne ßcra ßinteadem nobißum communia-

Caula Efficiens,ey?S/?«'if«« ßnblwytxternis illis qutdemßgnis '9tes^ adßnfm animefiue noUros perrnouedosßd ita vt ßttpfevera cealitionis tditü elr nutritionts cum Chnfli. ir-nKÎ-^ilt;i„ fide m antmis noSlris nimirZingenerans gt;nbsp;per ‘^uam Chrifio inß' ramuryVnÜ cum tÜefiamtu, omniûn ijue ade'o tUim bonorttmfimw parttctpesy idefihamp;c myfleria, taraer peretpianwa.

. ACAD. NEM. iRESPON. î gn tpfi vtpbtlta: Interna vero -, Res tpfißgniß-ntmtrum cum omnibus fists eionis, ad

, ’3 Formalis denit^ue caufi eß, Ordinatio Dei '^tpfuss 'Derbocemprehenp, illaejue altio ipfci ex~ ^ttna legitime obferuatamonverb tpfàilla ‘verhoru î“« operatoria vocat,pronHtiatto:ne^ue vUa vis in ' 'ffuVerbislatetts.Coccptz enim verboru for-

‘’^'jU.i.70 pHW,religiose quidc eft obferuandfi,. I'dvtillius interpretatio exillo Verbopcta-’«Gcuius figilia funtSe tefferæ ipfa Sacraiucta. ,14 Caufisindicatisjipfarum quoquefc-

amp; proportio oftendenda eft,id eft «Wdiak-fine qua rerum dcmonftratio ‘■'Öècomponihaudquaqua.ra poteft. debent ’utena propria amp;nbsp;confentanea adhibcri, vc Conflans perpetuufque Veritatis tenor , amp;nbsp;confenfus feruetur.

’5- Coniunguntur res cu ßgnis'.^p'proponuntur ’’6« amp;ßgnainfàcramentis vtpercipiantur.Kirum-l^e autem^id efl nbsp;nbsp;copulatio tlla ßgnorumrerum-

fidebet, Proprius autem amp;nbsp;confentaneus Sa-tramentis mqdus, eft facramcntalis : ac pro-gt;nde ex ipforum facramentorutn natura amp;nbsp;^inedefinienHuSeft, qui cxX.Axiomate eft, externorumfignoris adminiculis animus nofler spiritus fiublivtrtuteiad Remipßm.i. Chriftu eu omnibus flsis bonis ujfitrgat. Sacramentalis igitur modus coiunblionis rei cufi^isf Spiritualis efi.i.no ’^»flusautterrenussne^j cotrayimaginartus ^fi-^ui,/ed verus effcaXfi^iso Stgni terreni çfl vifi~

bflu fttrnmonittone t ad Rei coeleriis inmßbili^ | lie ranifeltdarmjue contunHionem peraeniiimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

i6 Hutui egttur copuiatienisfigni cum rebm in facrametis prtma Itmitatto efi,Ne Sacramcc« o V er ho, tjuo ip/orü contmetur ordtnatio,/eplt;irent»f‘ Secitnd 4, ne tnanes rerun ah/inttumßnt ßgurt: altotjut nulla eßet coniunUio.T'ertia, Ne vUaß~ gnorum aut rerumßattranßmutatw.ijiiumhocpit-Elo deßneret eße Sacramentum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ç

t.-] rtautemconiunguntur,itapercipiuiHtSi-gna^ Res tnßacramentti. Signa nimirumcerpo-rea, corpons in^^rumeHtis■.Rem autem dtuinam amp;nbsp;tj tnuifibtlem,ChrtHum -Videlicet cum fMsdonts,^ii» nbsp;nbsp;n,

to perctphconfentaneum eflat^ue tgttur tota hjicperceptio omnibus modts Spiritus-its.Nfpiritttalis eflnaturaidijuodperciphur: gt;nbsp;hac^ue perceptio,fpiritHali inslrumento perfictiur: nbsp;nbsp;nbsp;'

18( Duo tant'um eße Seele fia Catholics, amp;nbsp;oTlpoifolica Sacramenradidtcimus ex jipoilolo-rumfiriptis, 'S-ipti/mum (ß C«nam Domini, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j|

De illo agere non eft inftitutinoftri:de hacau-tem ex principiis haftenus pofitis ica agemus, vt J Quçftionum à vobisjlefuitç,motarum circumftan ’ tiæ perfenpferunt : non tarn vt de re à noftris iam 1' copiolepertraftatafficuti præfati fumus ) diflera-miis, quam vtratamcertämqueEcclefiarum 110- i ftrarum fententiam à calumnijs veftris vendice-mus : mulcipliciumque hacde re opinionum ve-ftrarumabfurda amp;nbsp;Affüs-araexiifdem principiis oftendamuszquæ principia li negatisjoipTïOTsui'Ve- ' ritatis lucem pro/e^tà oegatis.

Duplex qiiaeftio eft:Vna quidem, Adfitne Chri-» Illis in facroianólo Euchariftiæ facramétOj amp;c quo-wodo adfit: Altera veto, Ecquænam fit in eodeni 'Ho facramento Chrifti perceptio fine communi-catio. Vos autem ptimam illam Quæftionem ex. veftra fententia ita definitis, vt Ecclefias nollras, Caluini nomine, putidiffima calumniagraiietis, contra,amp; vos hallucinari affirmainiis,Verbi' lt;1116 Dei expreflam autoritärem, amp;nbsp;Ecclefiæ vete-nique Catholicæ confenfiim noiiis veftris com-Hentis opponimus : vt fi hasretici fumus , Verbi ötiamp;Ecclefiae hacrefin nos fequi plane conllet. j Agemus etiam vobifcum liberaliter.Si vos pu-’IftàRomanæ Ecclefiæ autoritäre defciuifle , ^tanflubftatiationis caftra repetitis,per nos licet, ^manforum atque transfugarum nomina amp;nbsp;cri-Ulina vobis condonamus. VernaculamSc propria llominæ de vobis optime meritæ fententiam, fo-l^nnique Romani antiquioris Concilij decreto ’^nnfirmatam vt tueamini,liberum vobis eft. Vel ’ltetam,Iefuitæ , vel vtranque ampleftimini, vt v-ijzA^/Kfbellatores decet. In vtraque aduerfus isritatem Sacramenti grauiffime a vobis peccari ’foimus.Vt autem bona fide agamus, quum vos lUoque Verbi Dei Tv^inir prætexatisjdecuifiS fen 'cnria amp;nbsp;interpretatione quæritur , ipfam illam ''etbiformulam afferamus,amp; explicemuSjH O C ^ST CORP VS MEVM:amp;r,exnoftroqui-•leni inftituto,breuiffime.

Romanæ Ecclefiæ de Tranflubftantiationelèn-’fntia quomodó his verbis nitatur, è celeberri-norum Magiftrorum Scoti,Bielis,Maioris refpon» lis obiter quidem notatumeft. Verùm præter-illavum interpretationum præiudiciis, ea

qux in AcaJeniüs veftrisprobari laudanque fo-lent,age,in medium proferantur, poffint-ne cum veris Sacramentorum principiisreótè conuenire. Quidam veftrorum Magidrorum ita interpretan-tu.r:l-{ocjdlt;^noiiagt;itefuif, nimirum panis eftcorpus Chrirti:vel Panis fuit, erit aut poteft eflecor-pus Chrifti:fiue,Ex pane fit vel fiet, fiuepoffibile eft panem elfe corpus Chrifti. Alij, hoc modo, //oc,id eft corpus Chrifti,eft corpus Chrifti,qua-fi Chriftus corpus fuum difcipulisfuisdemonftra-ret. NonnuIU verb,quorum princeps eftmagnus ille Thomas,ita exponunt , vtneque corpusde-monftraretur , fed indiuiduum qiioddam vagum,

in genere quidpiam fignificaretur. Vos autenn ne in tanta doélorum turba nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efle videre-

minijfiue crafliorem illum amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Praefentiï

modum , pro fingulari veftra eruditione velletis emendate,edixilHs, In Sacramento Chrithccrpm conttnerr.nan quidem tranflubftantiatum , fedta-menvere contineri. Quam latus pateat longilfi-mat orationis cäpus, fatis animaduertitis.Non tarne eft vel inftituti vel penfi noftri il 1 û percurrere. Hoc 'intédimusjOmnes illas interpretationes ve-ftrasa Verbi Dei luculcta explicatione amp;nbsp;Sacta-mentofum natura amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;longiffimè abelfe:

noftram autem cum iltis optime confentire:vtbo ni jequique indices ftatuant , quam rede con-demnemur.

Quid enim cd,Idt^uod eratpanistcjlcorpus Chrgt; Utikn verbum Dei, ex quo germanam facramen-torum interpretationem petendam efie primum euîncitjtalem iWTSitzo'fipaim' vnquainpatie-tur, vtpanis.mortalisfiat viuificum Chrifti cot-puszPerfonx Chrifti quanta fiat iniuria, vos qKOquot; que animaduertiffe apparet, quum panem nuquot; quideni efle corpus Chrifti, féd^eru corpus Cl^

!gt; I

P P •0 4 ti D

h «( Hl Hl Hl

Hi ii th »t H;

th He th

ACAD. NEM. RESPON. èii ^ifnhpants..fonnA contineri edixiûis. Hac certe M«-’»wnihil monftrofius excogitari poteft. Eodein pj0o,quid nbsp;nbsp;nbsp;Panis erttautejfeporeft, fiez/elßcs,

^tlpof^tle eßsvtfiat ex pane,Corpus portentofae Chimeræ,quanta7îptt7oÀ3jôi' Tragela-phoriim importunitas’lam verb illud Indiwdtsani ‘’^sgumilndustdaum ïn genere, gener alias,in mtegro, 18: cætera id genus fZtfiaA»7niziiTOjquaincongrua Ve dtati J quàna confentanea funt Sacrameatoxuna natuvæ reprefentandx ! Verùmde hjs {axis fu-perque.

I Veftrum autem illud CONTINERI, nun» I Vsnus eft Sacramentifque accommodatius, ’Ijjjja-U)sçipoxzzvç-ct5«;^TEpov?Longa difputatio:at de mul 'ispaucula. Hocetiam atqueetiam affixmamus, l«faitæ,Quæcunque tandem noua Pontificum décréta afferatis , illam quoqiie interpretationem sodem qua fuperior illa,paóto peccare, id eft ad-Uetfus veritatem cainis Chiifti,amp; germana Sacra-Hentorum principia:vt à noftris Ecclefiis fçpe de-'»onftratum eftcertiflimis argumentis.

Nec veto quicquam facit veftfa ilja exceptio, corpus Chrtïlifedet ad dextsram Patrts. Licet enim Humana Chrifti natura ad fummum illu Glorificationis gradum eueóla fit, non tarnen id-circo immutata eft ipfius efleiitia.Hxc autem conditio qua omnia Humana corpop loco continen-‘utjVt fuis nimirum dimenfionibus finita fint ’tque circumfcripta , non eft infirmitatis, fed ''aturæ, Atqui vt Verbum Dei docet,Chriftum cfle verum hominem , amp;nbsp;verum Deum : fie cundem exhibere debent Sacramenta. Negatur 'gitur Veritas carnis Chrifti,fi in pane connnea-'ütjquum difertè teftetur Scriptura, Chrt^ium afi-ctiniijfe tn Coelu,'S)C,N ecefie ejfievt Caelu capiat fiue wineat tUuvfijue adtepora re^Ututtonts ornntura.

Stu veftro illo pane Conttneri opponimus. Itaqiie ficut corpus Chriftijdum verfaretur in terris, ab-erat à cœlo, fecunduni huinanx naturae proprie-tatem; ita nunc poft afcenfioneni abefle ateriisjamp; Cœlocontineri fiue ccmprehendi , ex illo Ver-bo credimus : cum fumma quidem illa amp;nbsp;infini-ta Maieftate quï ei data eft in cœlo amp;nbsp;in terra,ita tarnen vt carnis veritas inconfufa ei conftet. Nec verb Chriftus ita difcerpitur , nec minus pracfens eft in Cœna. Afiirmamus eniin nufquam elfeChrifti corpus,quin ibifitDiuina natura Jot-çanxârcum carne coniunóta,amp; itieoTotumCh'i-.fî«gt;»vbiqueeflefatemur,fed non Totum Chr/fth id eft non fecundum carnis proprietatem , led fe-cundum perfonz vnitatem. Neque hincconfe-quitur , I'^btcufu^ue eft , cjuatenw Deus eftiitdem ettamefte,^uatenus homo eft. Quod enim vbique eft, neceflarib Deus eft quum lit infinitum: Deus autem non eft in hominem immutatus, fed hotni-ni coniunébus, vt vna fit perfona Deus amp;nbsp;homo: ficuti ex eruditz Vetuftatis dodrina pofuimiis Axiomate iiii. Itaque vt verum eft quod in Ecclefijs noftris quotidie fonat, Chriftum adelfe in Cœna amp;nbsp;a Fidelibus verb amp;c efficaciter tecipi, itafalfumeft,Corpus Chrifti elicijs illis veftris verbis in pane contineri, amp;nbsp;in terra elTe : quum in cœlum afcenderit, amp;nbsp;cœlo contineatur , donee veniat iudicaturus vinos amp;nbsp;mortuos. Aliud enim eft Chriftus in concreto,amp;Chrifticorj)HSgt; vel humana Chrifti Natura, in abftrafto, vt loquun-tur. Qui perfonam enim cum diiabus Naturis è quibus perfona conftituitur, vel difeerpit cumNeftoriojVelconfunditcum Eutychete,illegt; aduerfusCatholicam VeritatemblafJjhemat. Ve-liraautem ilia interpretatio,lefuitæ,germanam

ACAD. N E M. R E S P O N. 6x7 lianc fimplicemque Veritatem de Chrifti came plané peruertitjquum iiibeat Chriflt carpus contt-neriinpane.^cc vero minus e!l praefens Chriftus in Sacramento ,amp; eo quidem modo qui Sacra-mentis proprie accommodatus eft : quemadmo-dum mox pleniùs dicemus fuo loco. Hoc vnum felinquitur,Neque ita elTe Chiiftum in facra Cœ-na,vtpanisin verum Chrifti corpus commute-iiir;neque incerto illo amp;nbsp;temerario modo Indiui-i

: neque vt ipfum illud corpus reahter, Nt ''iiltis,;«y74«f contineatur-là fieri nullo modo po-•sftjquura dilerto Verbo Dei carnis Chrifti Veri-fatem aftrucntiplane repugneGamp;T ipfi carnis Ve-iitati,quae non eft vera caro,fi fit infinita.

Hie ad Omnipotentta afylum confiigitis,n3 fine Snuilfiina noftri accufatione quafi infinitam li-“strimamque Dei Omnipotentia certis quibuf-(iani cancellis ita circumferibamus amp;nbsp;quafi cir-’^umuallemuSjVtplurtbmin lacis vnum carpus Deus it are nan ^aßit. Hæc eft veftra Crambe : ec-’i'lid etiam aliud quam eafdem Veritatis refpon-fiones ei opponemus? Agemus'tarnen breuifsi-jidque ex veftri Thomae principio, In agenti-per valuntatem , potentia [iquifur volunta-velut imperäeem. Reftè igituv Tertullia— J Temer 'e cb“ importune de Omnipotentia Dei ^^sflianem moueri, priuf^uam de etus voluntate co-

Probate igiturDeum veile corpus Chrifti dTe in pluribus locis,8c Deumpolfe confitebi-'quot;nv. quum quicquid velitjhauddubie pofsit. At jnuin Deus voluerit nos per Chriftum hominem yuari.verumque corpus illi in eum finem dede-gt;. f’tinihil certè aliud euinci poteft quàm corpus il-Jud proprietatibus vero corpori eifentialibus con ■wrefinter quas hauddubic numerantur eæ dimen

fcribitur. Voluit igitur Deus nos per verum hominem ferinri.Non eft fibi ipfi cotrarius: qui Naturae opifex,Naturçquidem legibus minime obli- ’ gatur, quaedam tarnen in rebus ipfis tarn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

creauir,amp;- ita in ill is infita , vt fi mutentur rerum ’ qsfarum interitus necellariö confequatut,quum nbsp;nbsp;nbsp;'

in iis fit 75 77 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natura ipfarum reru:acpro- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

indefaluis rebus Deus illainutare nec velitnec i 1 poffit;quoniani ipfe fibi hanc legem volens amp;nbsp;vl- ’ tro quafiindixit. Huiufmodi eft Necelfitas prin- J cipiorum,nuraerorum, ponderum, menfurarum, nbsp;nbsp;nbsp;'

non tarnen idcirco Omnipotetiam Deiinangu- ' ftias redigebat.Qiiid pkira?ldem qui principium huic refpofioni dedit,eidem finem imponat Tho- ’ mas,cuius haec funt diferta verba,1 /ecundum/etplatrrfpoßibilta Deusßicere non po- ' tell:'vt.,nonpo^eitfacere ejuodaffirrnano amp;nbsp;nega-tiofintßmtil -vtraineealtijutd eorumTn ijutbut hoc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।

ACAD. N EM. RE SPON. 6j» Quod de Chrislipercep [tone dicitisjperaeque eft ''TttuAoi/ amp;nbsp;morbidii, Ca'holicoiverutn Chrtih corpus fnb pantsferiTKi ver'e come Jere Obfecro , iu-^ndiffimi lefuitXjVt in tanta opinionum diuerfi-tate nos vobifcu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agere patiagiini.Ne-

V'eenim inftituti noftri eft hoc argumentum nfic ptrtraólare. Omncs-ne peræque Catholicos , id cfteos,qui funt in Ecclefiae Catholicæ finu,cenfe-tisverecomedere corpus Chrifti:quemadmodum.

AuguftinusJ-^ num deficietate comedijfe panem Domini,catewverbpanem Dommurn^ Hie enim tills fidelibus propriè quadrat. Quod.àvobis di-l^inguipriinùm omnium oportuit : ficuti difertè Romanutn illud Concilium Berengarianuna ca-tdelmm dentibui ^«frtn^c.Ecquid verb il-™d eft, Coz»lt;’^/ere?Eft-ne dentibus atterere, vt to-tidem VerbisNicolaum Papameum cxriii. E-P'lcopis Lateranenfi Concilio decreuifle oftendi-iiiis:amp; vt GloflTaria veftra loquuntur,/Mz/e«ri^«/ ‘‘fterere,vtvbt pnmum Jpeaes dentihus terantur,tam ^‘^0 in caelum rapiatur corpus Chrijh.amp;c,Nt Maibr il-*t vefteitloquitur,7y?-zlt;lt;^ non effe comedere,nifi ctbus ‘^ß'omachum 'vadat.?^,Comedêrc,non efifolum ma-fed oportet cibum in ventrem tratjci nbsp;nbsp;conco-

an corpus Chrifti in ventrem traijeiatur, quot;lagn^apud veftros diftenfio eft, quaquadruplici ftuaeftione tçrminari refpSdit Seraphicus ille veder doétor Bonauentura:.^^?74w enim,2it,dicunt hinmin ventremtraijChfedijuocwne^uefpecies defe-''*ntur,falua naturatllarum.fiuetnventrem mûris, ßue tn locum immundum- ^p^dam verb dicunt Ulas '’^ercitjuam dtufpectes funt cum aliipuo fenfu , vt ’’pfuyelguflui^'i'.'Ltb.^.ünt- Dift. ij. q-1. Pudet bile anilium nugarum n^^JietrejClte Sc portenta die coinmemorare. Quod aiitem iftæ fint Theo-“’giæ veftræ qiiaeftiones, prætermitti à vo-“b non debuerant, quum illarum grauitatein

Didatarille vefter Lombardus ingenue agnoue-inquit54c«y7zr was auttjuid comediti Deus noutf.amp;c Seraphici illius fiiblimitaSj.^»^D-teilCüt^capere,capiat.qui nogt;ipote/t,credat. Verùm extant infinita huiufmodiTheologiæ veftræ ray-lleria.Sed de his aliâs.Expurgando nimirum Au-giæ ft ab 111 o quondam opus fmt Hercule. Veftri quoque illius non-fcripti Verbi ftabulis expur-gandis Herculem vobis propediem oppooemiis; vtPalladium veftrum omnibus hoc tempore in-notefcatjquo antiquatos itlos obfoletófque erro-rcsita depingitis , vt tanquam augiifta quxdam myfteri.a fatuo Mundo ilia obtrudatis. Apage igi-»ur Canabalicos illos fiue Cyclopicos efus ve-ftrosjamp; infandum Idoli genus tandé agnofcatiir.

Reifte Auguftinus aureo Vetbo aurum fuper-ktuens,A/afiducaredefinit : ficuti amp;nbsp;De-cretum ctiam refert. De conÇecr.d^fi■^7■q■ V^tqutd-ii fpiritualem efte efum ilium tarn frequenter in-culcat, vt fuperuacaneum elfet locos paffini ob-uios notare.Vefter etiamThomas ex Verbi Icri-pti luce,iubet vt quum aliter alibi ipfeloquitur,à îeipfoad illam lucem prouocemus: Uetc efidiffe-rentiaÇinquiz^iuter altrnentum corporale amp;/pid-tuale:quodahmetum corporale couertatur tnfub-fiantia eius qui nutritur-.çp- ideo nonpoteflhomini valere ad vita coferuatione alimentum corporale, viß realiterßtmatur,fed alimentujpiritttale,couer eit hominem in fetpfutnfecundum illud quod i/i»-guflinus dicitinlibro Confefitnum,quodquafi au~ diuitvocem Chrißißbi dicentis,^cc tu me mu-tabis in te,ficut cibum carnis tuæ, fed tu mu-tabcris in mc. Totell autemaliquis in (^hrillHtgt;gt; muiari^nß' eiincorporarivoto mentis, etiäßneha-tus facramenti perceptiove.^.Part.àiù.jy^'^^'y

ACAD. N E M. R E S P O N. «n De Forzwæ quoque vocabulojqiiod vobis arrifir, liceat-ne anteftari?An Fonnam illam eflentialein quæ dat efle rei, an accidentalem intelligitis?Pa-némne videlicet in Euchariftia reuera efle? Quod Vefter Thomas fubinde afletit efle inconueniens, ‘nipoflibile, hxreticum : acproindc; Confubftan-tiatio hsc veftra vos aduerfus ilium cacterófque proceres veftros cómittet, qui Totum tn ttirnni^ I'oceft Matertam firmarn pants tn matertJtn fortnam corporis C^rißt mtitari aflerunt. Vcli-tifne corpus Chrifti duabus eflentialibus formis ' ''J^fliti aut informari?An veto Fomut nomine, ac-'^■‘lentalem formam intclligitis : 8c à Specie! vo-Cäbulo Ecclefiæ Romanæ domeftico, idcirco ab-^öfretisjquod teretes veitrx aures nihil nifi bene I’hnum pati poffint,vt vos fcilicet noui homines noiii aliquid afferre videamini; Aut certc, vt eru-i^itos decebat , Lateranenfes formas exprimerc Volentes, ad Horatianas ill as formas allufiftis, vi-licet Hwnano capiti cermcem ptètor tejitinam liinj^ere fi veltt^ (fi varias in duc ere formas : vt fe-citlnnocentius.Nos in veftris rebus inhibere af-lenfuin,amp;; infidias veftras reformidare, non mira-I’itur qui amp;nbsp;VOS nouerit, amp;nbsp;nobis vos perfpeólos ffle intelliget.Quid refponiuri fitis,vos videritis. Hoc affirmamus, lefuitæ, totam hanc veftram de Vera corporis Chrifti participationefententiam à veragermanaque Sacramentorum doótrina plane îbfcedete,

ßrarum de ver a carports Chrifliprct-fentiay(^ communicattone in fa -crofanflo Coen a Sacramento.

Quantam autem nobis pro more atque infti-riito veftio faciatis iniuriam,xquus ledtor in dicjt-

(iz DE CHRISTI PRÆSEN. amp;c. bît:qui àumnçoif illis principiis quæ de Sacramé-tis iam explicauimus, noftrarum Ecclefiarum de facrofanôlo Euchariftiac facramento hànc efle get manam fimplicémque fententiamIntelliget,ex îpfarum Confeffione iampridem édita, amp;fando-rum Martyrû fanguine oblîgnata : cuius hæc funt ipfiffima verba.

CredirnusJacrofanElam Cœnam T)omini{fec»n-dum Eccleßt. facramentumteßtmonium 'vnt-tatis eius'.qux, nobtfcH cum Qhrtßo tntercedtf.fjM-mam non ßmel tantum iüe pro nobis rnortnus est reßtrrexitfßed etiatn ejuod verè nos nutriat af ^ue(ußentet carne ßtafùô^ueß'^gutne, vt eu ipß 'vnnmfiamnsßpßüßjue nobtsßt vtta comunis.Lt-cet autim tn Cœlo ßt^donec veniat adtudicandnm viuos mortuostnthilomtnus tarnen mdtmus tliu nos nutrite cß vtutficare ßtb slant ta corp orts (ß ßn gutnisßißd^ue ßcreta (ß tncoptehenfibtb virtutt Spiritusßn^i.Credimus ijutde idßtrituaUter ff rttnon vt »« effeili lt;ß etitatis locü tmaotnaiione ^uandam aut cogmtione inanem ßbTluuamuS'ßd ^uoniä hoc myßertu ßnßs no^ri menßrß omnir»' e^ue Natura ordtnem altttudine ßa lonß exupt' rat. Denit}ue.,ejuum caeleile ßt hoc my}lertum,ßltl fide iUud apprehendi poße credimus.

Credimus tain Coena ijudmin Baptifmo,Dei nobis ea tpua ßgurat, realiter (ß ipß effe^o exhi-here'-ac proinde cum tpfisfignts vetam ßüddm^ut rerü ibißgnificatarüpoßeßionem vfunujuecoiun-gimus.Itaque credimus eos omnestjui purdßdm tantjuam inilrument» attulerint.,ea omnia recipett gua ßgna teßificantuf.id eFl Corpus ßßnguinem leß (ßrifliimm minus ctbum ß potum antmit, eßt ^uam poftem (ß vtnum corport-

ACAD. NEM. RESPON. lt;Sij Credtmus fgtturyAijHain ip fam tn 'Baptifino,li-C(t perß caducumßt elementum.^ non minitt vere teiltficari tn nobis inferiorem Anima noßra ablu-tionem tnßnguine lefù Chrriit vi or efiicacta Spi fitus finit!. Pnnem Autem nbsp;nbsp;vtnum, durn tn fiera

Cana nobtsexhtbetitTyAnimis nosins vere ejfeci-bum amp;nbsp;pofumyejttibus vere nurrtanruratefue jufien lt;tgt; tur.ipttnm ^uafi ocnlis neiirts repraßmeni car-titm !efi Chrißi eße cibum noßatm, (ß fingttinem fotum.Phi.natic s autem Sacramentarios deft fimur^ QUt hac figna hafiue eeßeras afiernan ' fttf.cjuum Chrtßus tpßdtferré pronuntiet. Hoc eft corpus meum:Hic calix fanguis mens.

IIlo nimiru p«T6~, quod in Verbo fuo perfcripfit Eilius Deijnniticur fides noftra, haneque Cœnx Verani 8c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inftitucionem elfe credit, eiiif-

qiie veram interpretationem exeode illo Verbo haurit, vndeauTOOTs-rtilla Sacramentorum princi-pia quae huic dodrinaefubftrauimus, deprompta funt.Horum igitur verboru haec noftra eft amp;nbsp;vera interpretatio: HOC EST CORPVS MEVM.

Hoc,id eft hie panis:amp; HoCyXei Hocjpocnlum, •i.hoc vinum;fy?,Sacramentalitervidelicet(nam deSacramentis agitur) Corpusmeum, illud nimi-tum verum amp;nbsp;viuificum corpus quod pro vobis traditur amp;nbsp;frangitur;amp; Sanguts meus,lt;\m pro vo-tis effundituv in remiffionem peccatoruin.

Verù.mecquônam modo£yf j facramentalitet? Ilium modum explicet ipfum illud Verbum , ex quo 7» film Sacramentorum habemus,vt ex régula à nobis hadenus all ata, Scripeurae ç Scripturis intelligantur.

«14 DE CHRISTI PRÆSEN. amp;c. ncdiétionis cui bencdicimus , nonne com-raunio fanguinis Clirifti cft? Hocfacitcin mei recordationcm , de vi«o : Hoc facite quotiefcunqtic bibcritis, ad nici rccordatio-ncxn.ltaijue de toto Sacramento.

Sacramentalem igitur modum ilium definimiis, quatcnus Dominus nofter lefus Chriftus verè(.i-WTWf non tiJoKnv } non nudum panemamp;vi-num, fedvera fymbola verâfque tefleras corporis amp;t fanguinis fui ; neque hæc tantum fymbola, fed etiam prxter ilia, corpus fuum amp;t fanguinem nobis offert fruendum ac poflîdendum in vitam aeternam; cuius hic habemus vera amp;nbsp;efficacia pi-gnora, donee plenam in patria felicitatem confe-quamur. Modus igitur ille eft fpiritiialis ; ncc mi-nùs verus,quia fpiritualis:fed ideirco verior,qiiia fpiritus eft qui viuificatrhaec autem verba,quibus fides noftra innititur,non funt Humana, fed ex fi-lii Dei inftitutione, Spiritus funt amp;c vita ; fide ni-mirum perfpiritum fanétum in animis noftfisin-generata, amp;ex illius virtute myfterium hoc effi-^caciter amp;nbsp;falutariter comprehendente.

Non inania igitur figna often tari, nec imagi-narium aliquod corpus , neefiétum fanguinem Chrifti in facramento exhiber! credimus : fed il-lud ipfiim corpus quod traditum eft pro nobis,amp; ilium fanguinem pro nobis fufum nobisverèin Sacramento demonftrari atque exhiber! : vt illo-rum verè fiamus per fidem participes, id eft Chri-ftum cum omnibus fuis donis verè poffideamus: Verè nimirum,quia per veram fide veris veri Dei promiffionibus innixam : ficuti vetu ilium Deum nobis alioqui inuifibilem amp;nbsp;incomprehenfibilem percipimus, id eft verè cognofeimus amp;nbsp;adora-mus;amp; vitam xternam non fruftra fperainus,amp; it-lius

Fides eniinnon eft imaginatio quœdam.aut ina-nis contemplatio, fed fcientia falutis ,efficiens vc ta quae Iperantur^reuera extent : amp;nbsp;ea veiè demô-ftrans quae non videntur,id eft fKTTr^''fttfay ÛTiirasif» ‘»(o-yiMTuy

Denique,vt in Sacramento duo diftinile ineflfi diximus, Signa ipfa amp;nbsp;Res fignificâtas: ex codera .lt;liioqueprincipio 8e Signorum amp;nbsp;Rerura Verita-té)Officia,efficaciamque agnofeimus , totamq; Sai tramétorû auj^Af^nu ex Verbo Deireueremur. Itaque vt vobis ad duarum illarum qnaeftionum, Depracfentia veri corporis Chriftiincœna , 8c tiiilaem in eadem vera amp;nbsp;rcali pcrceptione,capita diftinfte refpondeamus,

Profice/Tur nos haclenus crederc totuni Chriftum in facrofancto Euebariftiæ facra-mento vere adefle: amp;nbsp;à fidelibus totum, non portioncni panis C vtcaluinniamini ) fed to-turn amp;nbsp;integrum Chriftum, Vere pcrcipi ad hlutcmeac proindc nosveram Chriftiin Cœ napraefentiam y verâmque ciufdem in eadcra perceptionem amplccti: craftam vero Caper-

ft A N C autera noftram fidem,amp; Verbi Dei lu culenta perfpiciiaque veritate inniti,eandemquc Veteri 8e Catholicje Ecclefiae olim conftitifle, oj ais illuftribus teftimonijs, paucis quidem illis 8c tx magna copia delibatiSj xquus ledtor iudicabi^j

hanc Veritatem à multiplicibus mendacij com-meiitis diftinguet,eâmque à veftrisjlefuitæjcalum nijs alleret atqiie vindicabit.

' De côniunionis illius myfterio qua cum ÇJirir •fto capite Fideles vt illius membraco31efcunt,amp; vnum cum illo fiuntjhæc funt:

hpbtl. 5, ji. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hocTua^numeß-‘

loanal^t vnum ßnt^cuti nos vmim fùnius'. ep^o tn eis tu tn me amp;nbsp;, Et omnes vnum fitntßcuu Eater m me^ ci; in te^vt ci; ipfi in ro* h Si jitat.

loan.6.51. Sgofum pants viuißcus lt;juie cælo defcendt : fiyuis edertt ex hoc pane, vtnet tn sternum: ir pants auem ego d.ibo ■, c^ro rnea efl, ego dahn prn Mundivtta.

Viuificam illamfuam quidem vim exerit Filius Dei in Verbofuo,fidem in nobis efficacem inge-nerans : earn autem luculentiùs exhiber in Sacra-mentis amp;nbsp;in facra fua Cœna maxime, quam ad vitalem illam carnis fanguinis fuivimrepræ-fentandam propriè inftituit : cuius inftitutionis verba Matthaeus, Marcus,Lucas accuratiflïmè re-ferunt. Quae verba vt omnibus nota non eft opus exfcribere tiîcuti neque ea qux in eum plané fi-nem à Paulo commemorantur s.Corinth.n.i^.

Vfum Cœnç Domini demonftrat hi loci perillu-ftres:Luc.ii.i9. Hocfrette tn met recordatione-ï.Qox.io.tó.Porulu benediilionis cut benedict-T/ttssyKonne eft ccm'tnto frnguinisChriftiipanis tjtte frangtmtts,nónne comntunto eft corporis Chri/lii

Sptntus eït^M vtHificat.caro non prodefl ^jute-lt;j''t»m:verha ego lolt;^Mr vobù jptrituifuni,^ l^tta funt,

Matth.28.20. Ego vohtfcum fum vfque ad con^ fnmmar:onemfacub. Si., Ornnts poteiias mtht data ffi in ece/o (è) in terra. Si,

Ephcf.^.io. de/iendit, tpfe eß^ui etiam ofcendtt logeßtpra omnee CAlos^vt impleret omnta.

Hi loci, amp;nbsp;veram Fidelium cum Chriftocom-tnunionem in Cœna, Sc veram Chrifti in Cœna pttlentiam demóftrant:Capernaiticam amp;nbsp;Cyclo-picam manducationem , amp;nbsp;Idolum crafljeSc ima-ginariæ Praefentiacjquod carnis Chrifti Veritatem lt;leftruit,omnino excludunt.

Symbolaomnia hunc difertearticulum notant, ascendit in coelos : öf vetus Euchariftiac fotma hçc verba habet,qiiç vosetiamnûretinetis, dû ré negatisjs V RS V M corda, habemvs ad dominvm: dii VOS deorfum , in panem videlicet, in quo contineri corpus affirmatis, idem corpus Chrifti detruditis.

Auguftifiw». Hocf/? ^t*oddtcimM,qModmodfs emnibui approbare contendimus, Sacrißcium Ec-dtßamp; duoboi coufict, duobus conflare, V'tßbüiele-netorii jpeeie,é(r inatßbilt Domtni noßri Jefit Chri jlt carne fingntne,Sacramcto,(ß- Re Jdcramêti,i.

corpore Chrtïfhdr'c. Saccificium autem vocat Coe-naniDomini, non meritorium illiid veftruni ei

opere operato ( qiiod ne per infomnium quideni cognouit erudita Vetuftas ) fed plane lt;iC;^lt;«eiS7XcV, 8c u.v)i'MrÄjT7XiOgt;, verum amp;nbsp;vnicura facrificiiim cu

ins fempiterna vis eft,ac proinde nunquamiterä-duin:ficutiexponit Ambrofius, 8c Décréta notat:

ƒ» L hrtiioJitnul ehlata tji hostta ad falutemfem-pfternür» petenj.Qwd ergo nosgt; Könne per ^ngnles dies offenmus^Sed ad recordationem mortis ems,

Idem Auguftinus, ^Itud efi SacramentÜ» etliud vinw Sturamenti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ß-.

Idem. Vt ^uidparas dentem ventretn ? Crede manducaflt.credere enim t» eurn, heeeßi Panem vinummanducare. Qui credit in tut», manducateum. 6c•

Idem, T’auperesfemperhabtbitisvobifin’tif 'tj me autem non femperhabebitis. ^cciptant(ßbiic bont:fid non fint foUciti. lotjuebatur enim de ptt-fentia corporis fui.narn fecundum Matefiatem fia . P fecundumprouidentiam, fecundum inefi^abditn amp;nbsp;Z inutfibtlemgrattam ,gt; impletur tjuod ab ee d-dnm efitEcce^eg» vobtficumfumv/^ueadconfumm/HiO' u nemfecult.Secundumcarnemverb /^uarnKefbnm ajfumpfit.,fecundum id e/uod de irgine natttt efii j ficundum td ejuod à /udais cemprehenfiu tftgt;lt;]nod ligno confiXHs^^uod de cruce depofitw^tjuodlint»^ nbsp;f(

ACAD. NEM. KESPON. ’ 62.9 ff^Hendo afcendit : on efihic. ibt entm fidet ad lt;^!Xteram Patris, tarnen htc eHr^ijuta non rtccf-ß‘ff‘gt;fe»iiaf_^aieii1atis. Secnfrdnm prafenttam Maieslatisyfemperhabemus Chrtflutn : frcundum P''^fenttdcarnts relie dtclucjl^Me aute no fernper klt;ibrbitti.Habuti enim Scctefia fecundiipr^/inttd I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paucfs dreb. rnodb fide tenet ocnlts no vtder.

Idem, Sicut eundem Fili-nm redemptorcm , ^quot;Hrum-tfecundam dtuimtatem,inutfibtlem,incor-i fortutn tnctrcamfcriptum^ficatTatrern Spi-''^xtmfianllumnoncredere-, irnpium ejldta eundem ftliurn Dei in hominem afiumptum^utfibilem^cor-fo'eum çj' localem poft re/krrePtionem, non ere dere amp;nbsp;profit eri,profanum eft.

Auguftinus, Doneefieculumfiniatur,ftirfum lt;fl Dominwfied tarnen htc nohifeum eft verttas Do »itnt.eorpui enim in lt;puo refurrexitin -vno loco eft'e quot;portef.verttas ante eius 'vhfpue dtffufit eft. Item I ^'’»aperftna Dent (ft homo. Vbt^aeper td ^uod I^eui eft:in cœloper id ^uod homo eft, ^c,

Cyrillus autem, (redere oportetfideles,^ua-^u corpore fite ab fit Chriltus, virtute tarnen fua '^tt onnes noftjue maxime gubernare’.(^ adejfie fem por ipfum its omnibus ^ui eum dtligunt.Propterea ^‘cebat,y)rnen dtco vobis,vbtcHn^ue duo vel tres tongregati funtin nomine meo y tbifitmin medio 'pfirum.Stcutt emm t^uado in terra verfibaturiVt ^omojtunc etiaimplebat cœlos, (ft Angelorü con-firtiaminimè reltn^uebaf.eode nunc modo ^uu fit 'n Calis ett carncyterrd replet tft e« iis eil ^ui eum ^digunt.Obfiruandu efi aute,^uod licet ftcundum tarne tantum abtturus erat{adeft enim seper virtu lt;f ‘Deitatis^vt diximus'imodico tarnen tèpote fe cu

DE CHRISTI PRÆSEN. 8:0 d/cipulisfuiuru dtcebat,uperte feinfum ntminah । ne ifuts tn duosßbot Chrt^tum dtuidere änderet'-fed Tt vnit effe ejtt/ifèiHe credat.-non ^uod vna (it »a , tura^fidejuta tn utrA^ne natura e(iChri(}iK.

Verîim quid plura commetnoremus ? quumamp; boi um teftimoniorum plena fit veteris 8: Catho-licæ Ecclefiæ memoria, quæ veram Chrifti in fa-crofanóto Cœnæ facramento præfeiitiam amp;c parti-cipationem tam difertè aftruat, vt qui huic Ca-tholicae veritati répugner, vel orthodoxorum Partum feripta nùnquahi legiiTe, vel non intellexif* fe, vel ( quod diabolicum eft)intelleftæ veritati maligne aduerfari videatur.Plures locos exferibe-re elFet i.'mç^eS'iérvan-i Sc importunum : quum Se in harum Quaeftionum examine,inftitutæ feriptionis fines penc iam exceffifle videamur. Finis itaque huic fermoni tandem jliquando imponendus elb qumdoquidem exhac leui indicatione noftraæ» quis Ibbriifque Letloribus iam no obfcurûeffe .poteft,qüa fidc nobifcumagatis,amp; qua frontefa-crat Theologiæ nomen 8: profeflionem vfurpetis, id éftquàm reuera fitisvel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;velpla-

Ä Ü 1 O N i s HKirS-- ce Parsfecunda-iCOtnplccfeKS Examenƒ-ue pûriifs 'velttatioxem de vèradoce/idi Eafiû/se-,^ de Eerhts ; vt (juanamÇitle-fuitarum ‘TurMomorum eruditto, exfi~ moÇiciuocjue illorr.libelitpaii^eltit conjht. RELIQ^yy M eft vt defeiendi Modo quem vos vt benediflerendi architeôli vobis proprio quodamiurevendicatis : amp;defingulari illahti-manitatis cognitionc ( quam hoc crudito etiani ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feculo

ACAD. N EM. RE SP O N. -fæciilo rotam efTe veftram proficemini, vt Acade-miaruin non modo luminibiis abftruatis,fed vt il-^ laruin quoqiie culpa extilanteai Eruditiariem ad veftrasïedesjtanquam ad Veritatis afylufn,portli-minio reducem veftro beneficio conferuariccrtis 3rguiiientis deinonftretis ) iam aliqiüd {licamus. Hjec enim funt veftra encomiadiæprædiçationcs, hi communes hominum de fingujari veftra crudi-tione fermones , eorum etiam qui nec veftra fcri-' pta(quænonduin extant)lcgerunt, nec vos iplbs; 'l'ii'Iem audicrunt vnquam. Sit-ne verum hoc iu-, diciuin turn illud dcmum pleniùs cóftabit, q.iniin veftri illius ordinis Coryphxi éxquifita eruditip-‘ lis fuæ monumenta è Muleis fuis, in quibus etia-'lumlatent, inlucemoculôfque hominum edu-’ïârintjvt in hac délira Mundifcnefta, duin moli-tur Barbaries vêtus illud fuû imperium (à quo re-! quot;alçente^Euangelio exturbata fuefat ) inqadere, fie genere humano ôptjmè mereàminî. Verùm ex._ . hac pagina,quant epuditipnis veftrx fpecimeitita I ^hTevoluiftis, vt çélçberrimô hominumtheatro clucerec,fi côrdato'lpftori coriftiterit, vos in re-' fta docendi ratione,politioriimqliê literarum co-, gnitione non minus peccare , quàm in rebus ha-ftenus oftendimusiquid reftat aliud ipiam vt côn-^huamus, Vos in omni veritace elfe

nec minus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quàm.4o;!çê;'trro!’^tf‘?Certè,'vos

niprudentia elfe exiftimamus vt in hoc fcripto Hnod publico de.ftinabatis, Pindarici illiiis me-• ®ineritis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Ex illo igitur fcripto eruditionis ycftri iiidicm «tui debere,Prætor iudicabit. Nos prxlVripta verboriim formula agemus. SecttndtiM dUe^âta ; tVtaiiint ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;æquumludicem otamus

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rr.iiij.

DE SClENDI MODO, ^c, atquc obteftamur vt de veftra eruditione férat fen tentiam,ac proinde meritô-ne reétam dotèndita-îionem jftonarûmqoe liteiarum cognîtioncm W vobis defideremus. Opéré in magno fas eft obre-pere foinnum. In paucHfimis his autem famofi 11' belli verfibus vos dormitafle, quàni intolerandum effet,amp; vobispœnitcndum ! Deinde, rogamus vt hacc fit nobis vtilis exceptio. In omni bene nio-rataRepubl. ( cuius interefttanqiiampupillijVt fuæ vtilitatis omnes curam gerant ) fas cuilibet effe,eos omnes accufare ,qui in illius peccant có» moda. Teftamur igitur nos fungi'uicecotü^v^^' ftris illisexaminandis.nequeeloquentiac illius amp;nbsp;exquifttae epuditionis ' quant oftentatis , laiidem affeftare.

Candida fide ea depromimus, quae curta noftra ffipellex liippeditare poteft : eademque fide ea in vobis culpamus quae germanae érudition! publi-caeque vtilitati aducrfari exiftimamus. Candidum itaque leftorem oramus vt haec tarn patienter légat quàm nos patienter fcripfimus breuiter pcrftrinximus.

THESES illas philofophîcas fingulatim mine examiriare neque inftituti noftri eft, neque huius aut temporis aut loci.De feiendi Modo,quem Plî to amp;nbsp;AriftotelesTf3'0'ov'!7«/J)t/{tf,amp; Xeî^ vocant , breuiter agere propofitum eft. Hoc verb affirmamus.Si vel ex his pauculis, ( vt ex vn-guibus leonem ) vel ex ordirtarijs illis Âcadeniiae vefttæ feholis, iudicandumeft,quidnam in hac neceffana Philofophix parte polfitis; Aut Logl-caijj imperitè docuerunt Peripatus amp;nbsp;Academia , aut ilium feiendi, lefuitæ, modum vos i^noquot; taciî, Niiï ex ipfis rebus id verum effe conftet, er-rorein

A C'A D. N E M. RES PON. «ïj roreni vitro fatebimur ,veramquediflerécii ratio* nem paratifsimo animo à vobis difcemiis.

Debent autem eniintiationes ita componi vt rei fubieóte naturam commodè amp;nbsp;breuiter re-prjtfentent. Omnis autem oratio ita conftitui debet,vt veluti corpus animalis(quemadmodum ait ’pudPlatonemSocrates)itafuis principiis Hrma-ta,confequutionum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rota conformetur.

Vfus denique (qui Logicæ orationis primarius fi-; nis eft ) in his maximè Thefibus debet elucere, quiim id vnum habeant propofitum vt rem ipfara Ptopriis fuifque terminis breuiter compleélan-‘Ur.Inffitutum noftrum minime patitur vt hic Lo‘ I Sgt;ca tradiemus,Hæc obiter nbtamus, vt quàin Lo-g'c è loquaminijertiditus Leélor agnofcat. In pau-Idfsimfs verbis quàm loquaci prolixitate veftrç il-lïThefes fint cumul 'tæ, vt patientifsîmas aures ’^lfendànt,iu( ffoim/(,i7n^çivTBÂÔ^/ (qualesSophi-Jlarutn àit elfe Arift. ) écquis non vider? Peccant 'porro in primaria demonftrationis lege. Quod re (Hin genera commifceant.-(quod eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut

i‘^o jtiior.) Quod terminis abutantur, qui in vno-luoquç rerum genere debent elTeo/xh«/, id eft, Proprijamp; quafi vcrnaculi.Ecquis enim fanus non ''i(leat''ilefuitsegt;inhac pagellavosin Theologia •hetoricari, Sgt;i in rhethorica ilia veftra Præfatiô-quot;t(quarn vcflræ cloquentiæ monumentum defti-lj'Jbiris)ineptè philolophari voliiiffe. Ex quî-('’Hs veto principiis doétrinx veftrae feiam ex veftra hypothefi) ftabiliatur, quxnam H'nléquutionum ratio, è quibus principiis de-Ma atque conftituta eft; denique, écquis illius '^fraginis in vllo genere doilrinx vfus eft ? De

1 h ifibus philofophicis loquiiniir. Nonnulla qui-demèPlatonisamp; Ariftot. doóhina in illis ani- ! maduercimus , fed ita à vobis tradata vt àip/Àofftr-çryyêgçfSc infelicinsquicquâà qiioquam no pof-fit. Quod a Scholas illas veftras inuifere eruditis üceatamp;libeatjIllófneaAsj-ouf in veftro Gymna-fio clamores , Logices foetus effe arbitrabuniur? 1 lam,frigidæ quçdam terminorum notatio^esjquç ci.7}7af,lia.tnv vehemetiffimos ardores hifce ex-

clamationibusconcitent,habebuntur pro Peri- । paceticis amp;: Acad.emicis difqiiifitionib’?Atqiiàm inutiles fint veftrornm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;concer-

fenticetis commodain ditferendi rationem,vt ina-nifcientixopiaionetuinei)s,Thrafonicaaudacia , t ferox,nieram taiitùm fuperftitionem crepej^ : ofti- .j ciuin in rebus neceifaaiis praetermittat fuuin. Ta- nbsp;nbsp;nbsp;1

borum phaleris, bene ornatéque dicendi fpecie, fiue(vt VOS loquimini)forma,amp;:,vt nos,pew»mi- ' I feræ iuuentuti miferc illuderetis. Theologos amp;nbsp;f Philofophos xóyai' effe dwnpsTttf non decet;fed nbsp;nbsp;nbsp;f,

ACAD. N E M. R E S P' O N. 6jî ftraruderafuffulciatis?Inuiti hoc examen ingre-^itniir,fed ita voluiftis’.qiiippe qui eruditionis e-loquentiaeqiie opima fpolia, Atademiis omnibus ^’fealaiide deturbatis,proprie vobis vendicetis. ^eniam igitiir nobis det œquus I.eftor vt veftrx î'ræfationis verba breuiffime perlhingamus.

Scire ejuidemTheocrttus duri/Jtmisin rebus ^^em ; ^bijciendaM non ejfe tudtcahatr/^uod viri nomme di-isnon eßevtdearurcfuireruMafflicl'nrum lt;e^^u fifiiluative nu//o dato conßantia ßsecsmme confe-

(e deorfum firri prAcipttem non grauaie ferat-Ciir cjuidemfiententtt cohxrentes. Ucc.^

Scituni profeóto amp;c venuftum primordium , vt , eriiditus Palxinon hauddiibiè fit exclamaturus, Qtiam lepide lexeis compofta vt tefferula onmes'.ç^c, , Rlud tarnen,iV uUo dato con lantia fpectmine: amp;C. il-, ridebit vt affedatum, importune aflutum. At \\\\.\à,.Cut/juidemfenfenti£ ' toberentes,non ex CiceroniSjCaefaris aut Terentii, fedexThomæ,Scoti,fiue Bonaiienturj arculis de-promptum agnofcet.Iliadautem,r'^rgt;74«fælt;« rne-i dusvndarumperturbatnmibuSfiLumx linguae fini j plicitate abhorrere iudicabit.lam vqro ilia Pro-; feffioqis veftrae oftentatio, Tantus IcÜ:a tuuentti-’ tisfiiStus e/iadnos concurfiu vt,rnaiorem antea htc vijurneffenonmemtnenmMSo-phiftæ rhrafonicam gloriationem in memoriam reupcauit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( inquiebat Hippias )

Ta;' OT/camp;f iuytvi'tèçiiiyy.dr à^vnm tJgt;ót,yèis nar Ajjai» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ui'iiSpo/oa.Ncmóne veftrû a.óiix.aiTifor

loqueretur?Vtinam complures,Ecclefiæ Sc Patriae €9miiiodo,ad vos alliceretis! At quàm verè de to-

to hoc genere fitis gloriaturi, euehtus oftendet- ’ lamaureaftjnt illa luaiiiffimx veftrae eloquentie vcrba:^«4 de re no» rnedtocrtter cor»rnothamp; fertem ernattjjïmdi d/iudht quot;Turtioniie eiusejut Cvtnitu Rijjjillonis (^lartffimtjfiyTgulaii tn nos »»' üitd'toresiîudiû afijuebenestolenti^tsx^^'

Cardina/em illnfirißimitm huitee jicadetnittpore-tem optimum) Ponttpcia nbsp;nbsp;Re^ia autoritate ni-

qtiantam verborum leéliffimorum copiant, quam i. aptamSe venïiftam ftrufturam in toto illo oratio-nis flnmine! Placentnimiriim vobis ^t ilIuftremHeroinam Claudiam Tureniani,vocetis Orwlt;ïZ-^z»/ï7w;illuftrem verb Heroem, Comitem nbsp;nbsp;nbsp;1,

eft bene loquendi arbiter. Ciueni certè vel me- fi d\ocr\Poxtma)Ornatißim}tmclari[JimHm!]ueyoici- • j remuSjVt vernaciilo fermone. Honorable ou honefte perfonnelPtimotix nobilitatis familie,quales Ture nbsp;nbsp;nbsp;t;

re veßrothomsnes PciWcetimxrnwiTtmi, iuuentuté Cimlis decori honefta Se neceflaria cognitione^.^

ACAD. NEM. RESPON. 6^7 imbuetisjid eftdocebitis opportune quod nefci-tis.Iam fuauiffima funt ilia p'-uiaTl^a-nt Ingenuis ar-^tbuscnmvirtutum ornametiscopnlatts amp;cc, Omni-no vt ingenuos adolefcentesjefuitas efficiacisjSf lioneftas familias dilapidetis. quo gencre virtu-tiimvellrarumiiiuentutemfidei veftræ cômiflain Vosfafcinare,coinplures iam conquerûtur.Qu.àin vietum autem amp;nbsp;infullumeft illud, Proptervartoj fxllo/rujn tttrbinet dtftrtbui commode nonpotnertind Iniienuftas fane Veneres! At Prifcianus pururn putumque folœcifmum inProfelforibus Vniuer-fitatisTurnoniXjhaudquaquam feret: qui ainut Pgt;Ko, venufta fane »r7j^!w$«.Pontificem autem in hacMonarchia Regi anteponi, num Prancus fe-, gt;«? Qu'im opportuua autem hare eft Euallage? Qpilaneres non par nos til nbtlitmutos addttu-' %vfvbiper altqnot annosijs autortbw quos hit Cutalogm prifertinMgilaueriSii^/dem bonorum ti^ i'tbs ad magnos Patna quot;vfits evorneris. Uale. Ad quém-nam illud refertur?Quatnam verb ilia Äweft? Non poteft dici quicquam inuolutius. Atqui debebatis meminifle,illud in fcribendo 8e loquendo optimum elfe quod fit maxime perfpi-cuum amp;nbsp;luculentum. Pudet profeéló pigétqiie lingula expendere.Totum illud veftrum dicendi . genus vel dilutii eft vel ampullatumjcuiufmodi dlfciolorum 8c Sophiftarum, qui quiduis quolibet loco ambitiofa amp;nbsp;iaftabûda imperitia alTuunï amp;nbsp;conferruminant. Simplex contra eft Verhatis amp;nbsp;Eruditionis oratiojcxplicata, luculenta, açta, prudes. Pannofam amp;nbsp;vieta loquacitate mucolorS Sophiftarum effejeruditi intelligunt. In fumma, caftum purumque latini fermorris vfum in vobis tlefideramus:id-ne iure,exhoc quidem Sapienti«

«38 DE SCIENDI MODO, amp;c. vcftræ fpecimine fobrius Leétor iudicato. Num verb grxcè melius quàm latine fciatis , qui Grï-cas(ficuti veftro hoc publico fcripto deprædica- ; tis)declamationes habetis, turn conlliterit quum Græcè aliquid edideritis. Quqd fi Chœrileuin il- ! lud fine Mæuianura Catmen veftrum de D. D.Pe-tri amp;■ Pauli encomiis, (quod ad nos deferendum curauiftis , vt veftras quoque in eo genere gazas oftenraretis J exfcribi tempus amp;nbsp;charta pateren-tunnouo certè arguméto perfpicuum effet, quàm ] bene de ilia luuentute cuius ad vos concuri'um fieri gloriamini, fitis meriti. Verùm apage Sym- j phoniæ veftræ oppidoquàm difcordis nauleas, Neque vos Marfyæ fupplicium pertimefcitis?

Rem omnino alienam traélatis, lei’uit.ae, diim bonarum literarum inftitutionem profitemini: quippe qui caftitatem fermonis infeliciter cala-miftrato loquendi genere violetis,inept3sque ar-gutiolas pro vero fciendi modo inducatis, ipfâf-queadeo liberales difciplinas Sophiftico cothur-no turpificetis;^ fie enim Hippocrateam in eàdem querela vocemjTD nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» liceatex Cicerone

interpretari)ac proinde verè, neque per calumni-amffiberè 8e candide,neque per conuitium, affe-rimus quod initio huius Refponfionis propoije-bamuSjVos in verbis, in ipfâque docendi ratione graiiiflîmè peccare, id eft A’ip/Aa®ipouf 8e iwsuAu-vDurefle. ld verb ex eo libello quem eruditionis vefttxfingulare quoddam monuinentuni extare, quem in hac Ciuitate.ad Regiae huius Acaderaix jgnominiam proftare voluiftis, conftare fobrius amp;nbsp;eruditus Ledor iudicabit.

Qii'^ 'gitiir ? Omninó îta eft. Linguarum , ar-tium J amp;nbsp;totius philofophix folidam gcrmanam-que cognitionem , Euangelii renafcentis Auro-tam his temporibus efte voluit Deus;vt ill is qua-'• fiaufpiciis Veritas,difcuffis Sophifticestenebris, ) èfpelæo prodiret.Iuuentutem quæ ad ilia tempora in Syreneis Sophiftices tenebris quafi confe-nelcebat, felicior linguarum difciplinarumque cognitio mirum in modum excitabat, Sc ex his i dementis ad puriorem Euangelii cognitionem deducebat. Hac humaniorum literarimj luce itiendaciurn cœpit innotelcere,amp; negligi paffinr. contra, falutaris doitrinx cognitio magis ac ma-gis propagari in dies.Parlamenta,Academix, to-tæ Vrbes illo eruditionistyrocinio fanx doétrinx odore replebantur : imperitorum Monachoriim crafla amp;nbsp;ftupida Ignorantia paffim ridebatiir. Quid Sathan’Veritatis videlicet fimia , Eruditions cothurnum in theatrum eduxit, vófque exci-rauit,Iefuitx,qui Linguarum fcientianimque co-gnitionem non modo oftctaretis, led amp;nbsp;ordinem cum quern in Ecclefia fua his extremis tempori-busDeus inftaurauerat, fummx vtilitatis fpecie iinitaremini. His artibus iuuetutem inftituendam (ufcepiftis, quod earum rerum quibus ad huma-uitatem iuuentus ingenua informari debet,peri-tiffimi vulgo haberemini:Ludos literarios paflim 3peruiftis:Catechifmos etla more noftro habere toepiftis; denique ordinis noftrifimulachrufum-■nu accuratione iraitati eftis. Veritafem igitur

640 A C A D. N E M. 1 N H A C h is armis inftituiftis oppugn3re,amp; Mendacii paf-fim collabentis rudera inftaurare. At quibufcun» que tandem telis infiriidti fitisjà vobis tarnen non potcft opprimi Veritas, qiisc maioraquimveftra fint, Philofophiæ amp;nbsp;Eloquentiæ propugnacuUj per homines illiteratos olim cuertit. Hoceciam addimus, Vtvtmagnam eruditionisfamamp.if-fim vobis concilietis,nondurn tarnen aliud reuera conftitifie,qU3m vos non germanam Eruditio-nemj fed Eruditionis fimulachrum habuilfetan-tiimjgt; vt eadem erroris efficacitate hominibus im-poneretis, oftentationeEiuditionis qua in Veri-tatis dodtrina hominibus illuditis ; atque adeo non minus Eruditionis quam Veritatis fumos im-peritisvosvendere. Nonpofliimus aliterdevo-bis aeftimare , donee certiora eruditionis veftr« teftimonia nobis dederitis.

HÆC autem de multis pauca,ProfeflbresTur-nonii,nonveftri(ita nos Deus bene amet) infe-ftandi caufa , aiit contentionis , vanxque glonæ pruritu, fed Veritatis publicxque vtilitatisftu-dio, in his veftris quas ad nos mififtis, Thefibus annotauimus.De quo iudicio noftro, amp;nbsp;prouoca-tae avobis vltroVeritatis patrocinio,parati fumus coram legitimis iudicibus reddere rationem.Ne-que tarnen prouocati perfonas veftras laceffiiii-nius ; de rebus ipfis vere amp;nbsp;libéré refpondiraus, quidnam à vobis peccaretur, quod ad Ecclelis Patriatque vtilitatem pertinerct,fine fuco amp;nbsp;felle conati fumus demonftrare. Si peccata ilia velha nonvidetis, luuentus, cuius credulitate amp;nbsp;pa-tientia abutimini, oculos tandem aperiat, amp;nbsp;ve-ftra propiiis pcrfpiciat, verum à falfo difcriminet. Sin per aetatem amp;nbsp;clamores veftros ( quibiis non dubi^^nus quin hanc veram libertatem autli-beram veritatem noftram fitis grauiûimè infeda-turi)

tun ) haudquaquain ei licet, Parentes faltemaut ’lu* in parentuin funt loco ( quorum intereft ne fuiheredesjchariffima pignora, temporis nó mo-^ofaciant.iacluramjfedmaximo quoque accepto ■Ucommodq cariffimè emant pœnitere ) ne pa-tiantur ampliùs vos puppis amp;nbsp;cruftulis films fuos circutnuenire, nocentiffimique luçri geneie fuo-tUm filjorum merçaturam aélitare : eófque Gehé-Uifilios facerequi Ecclefiae amp;nbsp;Patriae cornmodis luntdeftinati. Intolerabile profeóló eratjuoftra filentio veftraque importuniffinia loquacitate op-himi Veritatem: vólque infelici quodamcothur-Uatae Eruditionis praeiudicio omnium Academia-tUm ordinem permifcere , amp;nbsp;miferae inuentuti tion modó impuuè j fed etiam cum laude amp;nbsp;prae-uiio illudere. Ecclefiae amp;nbsp;Patri« charitas hoe à tiobis quidem officium efflagicabat:ad Academias ’utem omnes in Regni huius latifundio varié di-ftributas, Parifinam cumprimis noftrüm omnium Veluti matrem pertinet videre, Nequid detrimen-UEcclefia amp;Patria à vobis patiatur.

DeRcligionis nonnullis capitibus difputaiii-mus. Oramus autem eos omnes quinobifcum, Hon ita fentiunt,vt in bonam partem interpre-tentur noftram libertatem,amp; explorent an temerè Verbi Dei amp;nbsp;Ecclefi« Catholic« autoritärem in hac doftrina ftabilienda afferamusmeque propte-teanou« diifidiorum faces inflammentur. Quum Veritatem altercando amitti amp;nbsp;vetus docuerit Prouerbtum , ßf fnneftiffima poft annos complûtes in hoc Regno experientia demonftrauerit, ([uaiito.reftius amp;nbsp;vtilius futurum elfer de Verita-teex veritate difputare, eovidelicet quem Veritatem màximè decet modo,id eft candidèjfimpli-citer,cordatè,piè:non vt Veritatem vincamus,fed H à Veritate vitti Veritatem confequamur, vt fi-

«41 ’ -ACAD. Nt Kl AV SENS.’ mul cum Vedtart? toronemuv.quod vittori^ præ' miique pritlantifnmum eft genus. Prijl'at ( vt inquit magnus ille Theologus ) vinct à 'vefo lt;jààm veru përfalfitmvt})cere,vt trifelictf/hna mdA-vi^onapereat Z’iEhrr.’'' Agiriir hominbm falus: quam vnicinquè chatani elle cnnl'ênti'neiim eft. Pacis , fummo Dei beneficio , hbbis tributse hie longe optatiflîmùs elfct frudus, fi ineundac con-cordix illuftrandxvc Veritatis ratio quxdain irtiri póflïl^^ito ordine Sc modo qui optimiis com-iriodifïîmùfque elTe videretur. • Sin minùs(ideft fi hpniiinim pedcata tantum beneficium impe-dlant) Hoc tamén conftituendiim eft gt;nbsp;Veritatem vinei nullp modo pofte cu-ius-teternam efte vi-ftoriSm omnium xtatum expetientia compröba-uit.-'' Non erit Veritas fuis-peregrina j qmi'u Deu^norit eos c^ui fui fint', '8f'illi voceniPaftö-ri's intellîgdntjp'eregrinfi aùerfentur. Verboruiii qiiidécotitentiAtiibus Veritatem defendi aiit illu-fttari minime putamiis, Se ab huiiifmodicertami-nibus penjtus abhorremus : qtliim tarnen nun-qtiam'fff defer eh da Veritas, illud quoque fingula-rt'Dei beneficio nobis fit tributtim vt Chriftianif-fimi Régis noftri Ediélo', Veritatis publicè do-cen'd^ faéultas nobis éOnftët : fts quoque nobis efle , Véritatem à calumnia'vindicare,écquis cum r.ltirthé'.'negauerit ? Nè in Veritate aflerenda. modeftia in nobis méritÔ dèfideietur , illud verb nobrt'prouiderrdum'ftiit. an verb in hac fcripti-* iinciiT.1 id prxftitèrimiis J piorum amp;■ cordatoruiu' iudici’ùVn'eft.

Dorm'nüs Dehis nofter, belli pacilque furaitiiis -’ ) arbiter p mii fe Pacis'Dënm proprio quodamA'J j verè ati^iïrtd homirté vigt;lf'appquot;ellàri, miferohuic* t Kegno, amp;nbsp;intér omnes' Regnl-'huiUs ptoiliticias' Ihuic rniferrimat Occiéanixpaccm cômodani diu-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turnam»

'uriiâmque tandem aliquando pro fua mifericor~ lt;•13 largiatur.Pacem illam publicamjqua tantope-teindigemus , non impediet bellum Veritatis cû 'quot;endacio l'empiternum : amp;nbsp;quicquid Sachan , amp;nbsp;^îthanæ miniftri molientur, nihil per ipforum fu-lores Veritatidecedet : fed tunc vincet Veritas, HUnm oppugnabitur, NEMAVSl,adxriO-ftobrisannovlûmçDeipatiétiç,cio la Ixxxii. 'Etiam V e n I, Domine I e s v.

■De le^uitArum Turnojtiorum bis co£ta {vtipßdiferte ain»t)CrAnibe. ƒ«■lt;»••

Qiiod non refponderint,fed iifdem plané inculca-ds, ad fuum,Tribunal Academiam quafi ream citarintfqiium folidis feriifque ipfîus arguments folidam feriâmque refponfionem opponere debiiilfent.

O c A TI à vobis.Tefuitæ, vobis ha-profefto (ficuti candide tviAati fumus) veritatis Wendendat illuftrandæquê ftudio. Hoc quoque ''Os Veritati, hoc piîs honcftifque quampliirimo-Whominumvotis fane debebatis, vt qiiafide? »os à vobis iacefficEpljfraque Thefibus veftris

'«44 ACAD. NEMAVSEK I oppofueramus,eôdem vos animo amp;nbsp;candorc» If noftra dilueretis amp;nbsp;veftra defendereris. Dum ta- । men eins eruditionis qiiam proprio quodam iure I vobis vendicatis, opinione dignum quidpiam o-mnes arreftis oculis,auribus,animis exfpedamus: ccce,poft menfes quatuor totos quibus parturitiSj nona à vobis tandem nafcitur Scytale : non nobis quidem quicqiam apporta«s noui, fed idem plane inculcans quod anno proximè elapfo edide-ratis , id eft bis coólam ( vt totidem verbis a-gnofcitis) Cramben obiiciens j nos verb ad Im-perij veftri tribunal reos citans , vobis videlicet ludicibus grauiffimarum controuerfiarum aleam fubituros. Sunt enim hate ipfa Crambes il-lius veftræ verba:quam non pigebit totam exfcri-bercjvt ad çam non modo refpondeamus, fed amp;nbsp;de veftra amp;nbsp;de noftra refponfione iudicare tutiùs prudens amp;nbsp;æquus Lcélor poflit.

R dinemnonram, anr.tproximi tlapfi Conctufiones quot;'TheologicM ttbilt;juaf etarnben bts co^um etiam hoc anno obiiciamus.Ai ^rofcilo defines mirariyV' ht catt/am etut ret bretttter acceperii. ^um entm ha Tropofittones tn Mintilrorum Nemanfenfnan mantu tnctdtjfent, earttm^tte tUis mtnus elegantia । pr6baretHr,ac nefeto ejuid ad repreheadendi Agt;i~ Marchi videlicet acuti,arripuijfent;lthello hanev-flam obcaufitrn edito non lentterexagtiarunt. Alette vt intelligeres ijnam meriib idfecertntt ea/dem omnino,ne verbe ^uidern immutato, tibifiatnimsis effe denub proponendas. Nec verb fattshabuerunt itnprobe calumniari, mfietiam libeUum ilium fuum ^uibufdSpropofittombiu omntno fa!fis à veritU' te plane altenis ref^ergerentiVt C9ram,fi modb hue ad nos

E X P o s T V L A T I o. ^4? noj ventre audeant.f^uente Tieo conuincemns. ^cnein folferumliceattpfii camjueri, ^uodali-tantumf vt tpfi lo'^unnrur) nnte dt/putatione horii ad d/os coclufiones tranfinutamits., en mature nu7ic mtfürnus^vt fi antmus eis non dee si-, in cd~ pum arenamt^ue defeendant : tjna re nthtl nobis ^rtuius facereprofebi'opofiunt. Hahes ratione con-jtlu nait^ri^oprime Lebfor.Hxc veftra funt verba, Ie fuitæ,ad veftrûexéplar compluriû dierû noélium-que fudoribus exantlatum, optima ftde collata at-que defcripta.Cætera, quum eadem fint planèjCX fiiperioris anni libello haiiriantur.

Periniquae igitur conditionis infolentiam no-uitatémque vos etiam,îefuitæ5perfpexillis,qiii mi taturum hac de reLeélorem præfati eftis. Veruiii eccuinam vos in animum induiluros arbitramini, vt definat mirari, nulla tä peregrin! Decreti caufa tedditandque no in Academia modb fed in Eccle fia Dei maxime, in qua nihil nifi cû ratione licet? Prirndm id à vobis poftulamus,Iefuit«jCur no re-fpondetis’eur non rationibus noftris nouas rationes opponitis, quibus euincatis nos hallucinari? Hóccine eft cum ratione refpondere, Vos eafdein Propofitiones veftras, ne verbo quide imnautato, Leftoriobtruderc ? Quomodo Leûor intelliget Vos à nobis non fuifle merito reprehenfos,fi nulla defenfionis veftrx ei conftet ratio, noftrae aute rC' prehefionis argumenta perfpiciantur?Non eft auc Theologi aut Philofophi,quum ratio quaeritur,pe tereprincipifntyrânis eft in libera Academiat Re-publ.obtrudere,Hoc diximusmeque eft veftra Py-thagorea autoritas. Ecquo tâdem iure imperiü il-Judvfurpatis?Vobif-necû hominibus ré elfe obli-ti eftis’Si adfunt vobis rationes quibus doftrinam vefttâ defendacisjcur cas eruditis de re tota fobiiè

iudicaturis non exhibetis ; fi défunt, eut nos im-probè calumniari affirniatis: fi calumniamur ,ciir non proditis calumniam;fî non calumniamur, éc-quis non videt vos in nobis immeritó culpandis calumniari ? Atenim iç hoc quoque proftitutipu-doris veftri monumento,vos fcientes-volentes fu cum facere ,qui nollram Refponfionem vel per tranfennam legerit, manifeftè iudiçabit : yt vos veftro indicio tanquam forices prodamini. Ec-quisenim non animaduertit nos bona fideipfifli-ma Propofitionum veftraruin verba exfcripfilfejVt ne apicem quidem vllum’imtnutauerimus ? Vbi-nam funt ergo propofitiones illæ falfæ quibus li-bellum noftrumrefperfimus gt;Falfum profite, vel Vos ex talionis legefalfi tenemii'i. Quod autem affirinatis, folam Propofitionum veftrarum elegâ-tiam nobis minus probari; eamque vnam ob cau-fam libello edito nos eas gratliter exagitafie, amp;nbsp;in eo caput elfe reprehenfionis noftræ: fi quid in vo-bis fupereft frontis,ipfe liber docebit continuo nû verè loquamini. Siccine reueremini veritatem, Vt in re ctiam quas omnium teflimonio probari autrefelli poteft.id non modo auditoribus veftris (quibus ne Refpôfionem noftram legerent, inter-dixiftis ) inculceti's quod plané aliter habere res ipfa clamat:fed amp;nbsp;publico feripro publicanomini veftro notant inuratis ignominie fempiternæ?Re-élé-ne née ne vos reprehenderimus, penes xquos Indicés arbitrium efto.Hoc profèéto côftat,nos ré îpfam,rem omnino ipfam in vobis libello illo no-ftro propriè damnauiflè : amp;nbsp;tribus quxftionibus, iifque grauiffimis, vniuerfam difputationé noftrâ fuifle occupatam. Humaniorum. quidem litera-rum cognitionein (amp; in ipfis verbis amp;nbsp;in ipfofci-endi modo maxime ) in vobis dcfiderauimus:fed vix vnam aut alteram pagina h nie examini tribui-mus. Ex quibus tarnen pauculis cordati viri dif-

cent fuis libeiis pr-ouidere,ne eins rei q^iiam igno-racis, of|entatione miferæ iuuentuti-pergatis im-ponere.Nos vçi'o rem interea ipfam amp;nbsp;damnaui-iniis amp;nbsp;damnabimus in vobis:3^ eani (.juidern rem lt;jiix amp;nbsp;aityuftiffima ÿc præftantiffima'eft in vniuer fi vivbquippe qiiç.ad aniinæ noftrç fafutera perti-net:vt quos laquéis'véftris irrefitos tenecis., ab illis tandem cognitæ veritatis efficacitate fe extri-cent,neqiie ifta Ita legarit tanquâ in puluére fcho-laftico (.i^uotlibeta pro Doótoratu propóiierentur: fednorincfalutem fiiani agi, ac proinde'fcriô in bis fîbi verfindum elfe’ intelligat Et licet veftrftin

pngnent aduerfus cognitam veritâtéjalij igno-tatione veritatis inoletum m.endacium 'tueàiitur, oninéfque certatim in eo elaboretis vt homines Vel in erröte detineatis,vel errorem in illisaugea-tis.perfuafum tarnen habemus hunc noftrum labo remfiliis Dei non inutilem futurum. Atque ex primordiis eins difputationis, cuius vos caufam dediftis,vberióres fruótus in pofteru præfagimus: quiim veftroruih etiam complûtes iabi incipiant oculos aperire, ex ipfiseffeftis perfpicere qui-n.amfi.tis, Catholicam veritatem nobifcum , per Pei gratiamjampleótente^. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Veriim quam temperata eft ill a Didatura veftra? Edicitisvtadt/w4«t/e.azz/z/j'î/ewre, ßantmiis non deeßin campnm arenamijue deßendere- Ecquis lo-brius non videt eo vrió ipfo rationes maxime vo-bis deefte? Fäfne cuiquam elfe fanus quifquam ar-bitrabitur,vt aduerfario fuo aduerfarius amp;nbsp;loci amp;nbsp;ludicum legem imponat: is etiam qui ad certame aduerfariu prouocarit,quum ciuiles leges edicant prouocäti,vt prouocato amp;nbsp;loci amp;nbsp;armorü optio-né relinquat.Vos igiturqui nos adcertàmen per-traxiftis, inTurnonio illo imperio veftro Indices fedebitis in propria caufa ; Sc vt de nobis inaudi-

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Sf.iiij.

ta caufa plane condemnacis clafficum modo canî-tis,ita trophaca debellatis,imaginarij viftores,ta-dem conftituetis. Nobis certe animum minime deefle ad tuen Jam veritatem,fcripta noftra abude teftantui;:qux quidem Academiarum omniii thea« tro comilnia effe voluimusj vt ludiccs omni exce-ptione maiores amp;nbsp;de nqbis amp;nbsp;de vobis iudicaret. Num veftri Gymnafij anguftias omnium Acade-miaru latifundijs vos anteponetisgt;A vobis igitur* Iefuitx,ad illarum indicia prouocamus.Si animus vobisnondeeft tuendx illuftrandxque Veritati, innobilem ilium campum defcendite, è Muleis cxquifitx illius eruditionis lefuiticx myfteria e-ruite. Quod fi commoda iniii ratio poflit collo-quij inter VOS nos conftituendi, votoriimno-fticrum fumma videremur plane confequuti. Hoc profedb votis omnibus peroptamuSjVt Regio be-neficiojliberx legitimxquedifputationis copia no bis tribuatur. Ad rem tam piam,tam honeftam,ta Vtilen\, tam denique necenariam promouendam, Vt VOS nobifcum coniungatis,vos etiam atque etiâ hortamurjrogamus, oblecramusjobteftamur. Nos certe quidem pro tam necelTario officio dcuoue-mus, noftrariimque Ecclefiarum nomine fanótè pollicemur, iltas pro hoc Veritatis examine nihil vnquam detreftaturas. Quodli has conditiones repudiatis,amp; promote veftro conatqsnoftros ve-teratorie eluditisj teftis nobis efto vniuerfus Mû-dus per nos haudquaquam aut ftetifle aut ftaregt; qqominus Veritas moderata difputatione illuftre-tur.Si quoque id quod in controuerfia eftj tanquâ firmiffimam rationem inculcatisfcriptisreponi-tis, écquis non videat vos iam manus dare, amp;nbsp;vi-élos expugnatófque elTe à veritate gt;nbsp;filentio illo veftro VOS confiçeri?

ytiliûfque poffit, 8c in Michaëlitiis illisdifputa-tioniBus veftris,pr3eter communia penfa,habeant Auditores veftri de quo difputent ,• Refponfionis ®oftrx fummam iuuerit fubiefto Diagrammate ’^eprefentare : quodquidem 8c doèlrinx noftræ 8c Veftræ comparationem in hoc argumento fimpli-tifsirnècomplevlatur. Adveftram quoqueillam ^lubitationem, cuius expediendæ rationem vos ■nuenire non potuiffe profitemini j brepicer 8c perfpicuè reipondebimus.

S FJïf M A M (ompleliensjtum veteris ^Cathalic^ dp ilriaiz qu£ in Rejponfione noitrA fttfiàs €xplicatnr,turff noua. peregrine /juAm lefuitATurnonijin fuis PropofitiontbuSy null A rAtione reddit a rAtAm fixÂmtfue (JJe itibent.

um EcdefiiS, nomen ei!‘fAciem Suthan fàpè emenùatur , primiim omnium coniiituen-(juidfit Ecclefiu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tjutbtu notis ver a

If^manâ^ue Ecclefiu ub AijuiuocA^ id efi^ Àfulfu *lt;iulitrtndjHe Ecclefiu dtfttnguatur^

r- I Ecclefia,eamp; cotnmunio Saniloriimj id eft ft' lioïuin Dei per vniuerfmn cerrarum orbem di' fperforum , in vno caplte lefii Chrifto coadtina' tio amp;nbsp;focietas.

z Vt vcantemvna illaficEcclefia Catholica, Chrifti fpönfajfidelium mater, gemina tarnen il-iiiis notio amp;nbsp;quafi facies diftingnenda eft. Inuifi-hilis quidem,vniDeo propriè cognitajeledloriiin cœcus : Vifibilis autem,ex.iis nimirum notis'qui veram Ecclefiam à falfa diftermiiiant, hominibiis confpicabilis-.in qua mali permixti funt cum bonis,hypocriræ cum fidelibLis,ad inftauratioiiis vl; que tempus. Multi quippelunt in Ecclefta, qui non flint de Ecclefta.

Vnicum illud Dei Verhn quo falutaris do-ftrina definitur,agnofcimus Prophetarii amp;nbsp;Apo-ftolorum doiSrinam , veteris amp;nbsp;noui Teftamenti libris comprehenfam.

D I A G R A M M A. 6^ dainento innixa,eft columna amp;nbsp;(irmamentuinVe-ritatisji 1 eft cuftos amp;nbsp;ititerpres falutaris doótri-nç:atque adeô magna eft auguftaqueEcclefiç,h.oc aufpicio Verbi Uei,atitoritas.

y Qn^emidmodüna Deus irouit eos qui fui funtd'olidûmque ftat fidelibus hoc Dei fundamé-tuin,quo firmata eorum fide-, non poffit excidere: ita propter hominum peccata,vifibilis illa Eccle-fiæ freies,varijs miitationibus Sc viciffitudinibus iiifto Dei iudiciofaepe percellitur.

II Ido'i)''ui» (iae Imaginum cultum,omnéfque voluntarios ipfis hominum commentis,cótra Dei Verbum aut fine Dei Verbo excogitatos Dei co-lendi ritus,toto peólore deteftamur.

Il Ex animis hominum exturbanda funt pri-mùin Idola fiue Imagines,vtex omnibus fiuepri-uatisfiue publicis loçis poftea eptturbencur. At quHm priuaio hoinini nihil liceat in Republ. in-iuiruMagiftratus,non po(funt,illa nifi publica autoritäre,publice exturbari.

i; SAcramentii- Catholicæ Ecclefix nota ( vt diximus)alter3jfunt Verbi figilla amp;nbsp;teflers.Quod eniin Verbum docet,idipfum exhibent Sacramé-ta, Chriftum videlicet ipfum cii omnibus luis do-nis;vt in eUm Ecclefia per fide infita,fit heres re-miflionis peccatorum Sc vitx xternx.

1$ Ita veri illius amp;nbsp;vnici Mediatoris Chrifti, Dei amp;■ hominis » carnem credentibus cibum efle verè viiiificiim,amp; fanguinem potiiin verè vitalem docet. Idipi'um de Chrifto Sacramenta teftaii-tiir, adhibitis fignis, ad rem eandem amp;nbsp;illuftriùs 8e efficaciùs fignificandam atque obfignandam.

iS Chrifti caro non eftet viuifica, neque fan-guis effufus in remiflîonem peccatoiû , nifi Chri-ftns effet amp;e Deus amp;nbsp;homo, non enim effet Re-demptcr, fi tantum aut Deus aut homo effef.fed Vtrunque amp;■ Deum amp;nbsp;hominem effe oportuit,vt totus amp;■ integer effet verè lefus, id eft feruator Ecclcfiac fuæ.

17 Cœna igitur Domini, quæ ad ipfius me-moriam teftificandam atque recolendam inftituta cft,nonimaginariumaut figuratum Chriftum in nudis fignis, fed verum Chriftum pro nobis cru-cifixum amp;nbsp;mortuum, atque adeo totum amp;nbsp;integrum fidelibus exhiber atque reprefentat.

j8 Itaque totus Sr integer Chriftus in Cœna verc adeft:amp; totus amp;nbsp;integer à fidelibus verè per-cipitur.'verè nimirumjuon Capernaitice fiue Cyclopice ( id eft vel Tranfubftantialiter vel Con-fubftantialiter) fed per fidem quae non eftaliquid imaginarium aut commentitium, fed ex promif-fione veracis amp;nbsp;omnipotentis Dei, efficaciflima eil credentibus.

£x vi tgttur neceffitate contrariorum neeef-farto confi^uitur td cjfefalfum quod Catholiett ve-ritati repugnaf.ac protnde fatfa efl

‘^oltcam EcclefiMn,iA eft particiilarein vnitis ciiii-tacisEcclefiam} effe vniuerfalem.id eniin eft Origem in Vrbe includere,vc ait Hieronymus.

10 Neque verum tü.,Pontificem Romnnum effe ^‘^pHtEcclefijt Catholtcdi : quum vnum (it Ecclelix i-’put j Chriftus: vt necefle fit eum elTe Antic/i ri-ftiim ( ficuti ait Gregorius Papa ) qui vniuerfalis ! Epifcopi vel fummi Paftoris fiue Pontificis no-; 'nen amp;nbsp;autoritärem in Ecclefia vfurpat.

I 11 Neque verum eft, rquot;Deiinterpretatio-'’^nab Ecclefiiantontatependere'. quumVerbo Öei vt fundamento, Ecclefia, quanta quanta eft, 'i'nitatur.-ficuti ait difertè Apoftolus.

tl Neque verum eft,£)«o effe Dei Verba:vnn7)t li^ipruM , alterum non-firtptum ßue Tradttionesz ^uuin vnus fit Deus,vna veritas,vna fides,vt idem 51t Apoftolus.

1} Neque verum eft,£fc/lt;y7lt;i?«w«^«j^«rlt;îre: ^uum Ecclefia vifibilis , quandiu in hoc mundo percgrinatur,non fit fine ruga amp;: maculaipermix-tisniniirum hypocritis cum fidelibus, ipfifque fi-ilelibus triftilfimas peccati reliquias in fe circun-ferentibus, vt eorum in eo fit perfedio ’quod fe imperfedos agnofeant. Hominibus autem con-ftareEcclefiam perfpicuum eft.

14 Neque denique verum eft, Eccleßamßie-, '^fffioniperfonarnmalligariyVthacnota ver'e Catho-agnofeatur. quum non perfonis, fed dodrinx ■ diiiinx Ecclefia innitatur.

verójNihil vocat. Hæc elïe imaginum Prototypaj hancillarum eirentialem formam fiue quiddita-tem quü affirmée Catholica veritas, omnino con-fequitur, Grauiffimam fieri iiiiuriam fanftis Dei feruis , quorum nominibus in hac délira Mundi feneóta,abutitur fuperftitio;qiiû Sc ipfi, dû viiie-rét, diuinos hos cultus totis animis fint execrati.

■L-t Vana etiam eftdiftinétio , Latri», Dulni Hyperdulhi-. quum his dicendi quoque generibiis minus Deo quàm Sanótis obfequiü tribueretiir.

Qiiapropter minime verum eft, Imagimim cultnmin Eccleßa Catholtca efferetinendunr. quiitn amp;nbsp;id feuerifïïmè veter Lex Dei, fempiterna bene viuendi régula, tanquam fiimmum adiierfus Dei Maieftatem fcelus : amp;Euangelium eademfeueri-tate interdicatjVt bb Idölis caiieamus.

Licet tarnen hx dux opiniones fint per fe falfej funt tarnen inter fe difparatx atque contradiClo-rix,vt vnà ftare nullo jno-do poffini. Quaraobrem yiderint etiam atque etiain lefuitx Tuxnonn quid

fsriim agant, quü aflerut veriim Chrifti corpus in l^icrofandoEuchariftix Sacramento contineri.af-fitmamus enim illud dogma efle prorfus inconue-quot;'es'Sc incomparibile (vt piiris putifqiie ipforiim Verbis vtamur)cüm doftiina Träfubftantiacionis, luam tarne Romanx Ecclefix principem efle car-lt;iinem nemo nefcit.Noftram aiitem inftatiam ita iiaipliciffime prbbamus,vt veritatis ftudiofiis Le-ftor de re tota fine fuco aut verborum inuolucris V’tplicatajopportuniiis certiufque indicate polfit.

Qui Tranfubftantlationis doilrinam euertitjis Romanx Ecclefiç autoritatem euertit.

Atquijefuitx Turnonii nouo illo fuo dogmate I HUoftatuunt verum corpus Chrifti in facrofando Eachariftix Sacramento continerijpenitus euer-tuntdodrinam Tranfubftantiationis.Ergo amp;nbsp;Ro-'nanxEcclefix autoritatem pelTumdant.

i Genuina Tranffubflantiationis dodrina ellgt; Panem 8f viniim Euchariftix tranlTubftantiarij id eft in verfi Cbrilti cörpuS'amp; fanguinemrealiterj fenfiialiter ellentialiter conuerti vt non am-plius ibi fit fubltantia panis vini, fed noua fub-ftiiïtia corporis Chrifti, quod in veritate mani-Sacerdotum traéletur,frangatur,fidelium dé-tibus atteratur, Sc in ventrem demittatur, amp;c. ac* ptoinde Panem Sacrameti äc verum Chrifti cor-Pusidem plane elfe vniuoce amp;nbsp;identice. iC j!-

Atqui dicere, Verum Chrifti corpus in fando Euchariftix faCramento concineri,huiufmpdi do-ftiinx ex diamietra amp;,gt;contradidorie répugnât. .

3 Relatorum ea natura eftvc idquod funsa-liorum elfe, aut ad aliud quoquoinodo, dicantun atque adeo in mutua affedione tota infintjdißin-äis nimiruni illis terminis A quo Ad quem cir-cumfcripta:vt vnum idémque efle no poflînt,,

Atqui Continere Contineri, funt rclaça. , Ergo vnum idémque eadem ratione efle hullo modo poflunt.

Continere amp;nbsp;Contineri,ex lege relatorum non funt neque polfunt efle idem.

Atqui in hac propofitione, Verum Chrifiicor-pus tn Sacramento continetter, manifellum eftquod Panis Sacramenti, continet verum Chrifti corpus: amp;nbsp;verum Chrilli corpus continetur in Sacramento:

Ergo, Panis Sacramenti amp;nbsp;verum Chrifti corpus in Sacramento non funt idem, id eft noneft verum quod dicit doärina Tranfliibftantiationis, Panem Sacramenti elfe verum Chrifti corpus, amp;nbsp;decorpore Chrifti vniuocè amp;nbsp;idéticè prædicati. - Ita veftrum dogma,Iefuitæ,cû doélrina TranC-fubftantiationis ftare nulloniodopoteft,acpro-inde earn plané euertit..^,o^ erat demonlhaaum-Neque enim exiftimamus vos refponfuros, Pon-tifieem Romanum facere pofle vt duæ contradi-ttoriæ fint fimul verx, id eft affirmatio amp;nbsp;negatio de eadem re iifdem plané circunftantiis verèe-nuntientur.

, Inde nouu Corollarium ex fupra pofitis necelfa-Ho confeqiiitiir, lefuitæ Turnonij, qui nouo illo amp;vernaciilo dogmate 3 Tranirubftantiationis ( vt demonftrauimus J doftrinam coniielliint gt;nbsp;id fa-* ciunt vel malo animo aduerfus Romanam Eccle-fijm Dominamfuam amp;nbsp;de ipfis optime meritam: Vel imperité.

Si malo animo id agant,rei funt ingratitiidinis, rebellionis,amp; feloniæ( vt loqui folent):ac idcirco grauiffimè puniendi. Si imperité id docent, cur docent rem incognitam?amp; per confequens impe-ritiae fuae pœnas ferre debent, id eft in eo numero cenferi,quos fcripta,eaque repetita,indignos efie teftantur qui doceant,antequàm didicerint.

Reftat noua vobis exceptio,!efuitæ, vt à criminum illoriim ignominiavofmet leuetis:Vos nimi-nim veritatis vi coaólos médacij abfurditatem in nouo illo Tranfiiibftantiationis commento ad-s : Uerlus veteren» amp;nbsp;Catholicam veritatem nato, amp;nbsp;peruidifTe amp;nbsp;repudiafle. Nos refpondemus , Si niendacium ibi peruidiftis ,cur illo repudiato, Veritatem inuoluiftis nouo mendacio ? Difeite igitur veritatem Catholicam in vera Ecclefia Ca-tholica, amp;nbsp;exploratæ veritati nc repugnetis.

\ Quod autcm in hoc Sacrament! argumento no j tis quaedam dubitabundi oppofuiftis , Articulo ! VI n I veftrarum propofitionum-.proximum eft vt i (quemadmodum initio fumus polliciti ) ad ea I I'reuiteramp;r candide relpondeamus.

: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tt.j.

Exceptionem lefuitarum TarnonïorHtnt aduerfuf conclußoftem noEtram, (jux (ß huiufinodi Refpons.fjoßrie .

Proßiemw nos haPlenm credere totum irficfeßinSto Euchiirtflt£ Sacramento -verè à fidelthm totum, nonpertionem panis (_ vt talummamtni )ßd totum (ß integrum Chnflt'tnt •uere perctpi ad ßlutem : acprotnde not •verarn Chrifltin Cœna pr£fintiam,veràmejue ctufdern eadem perceptionem ampleilitcrajfam -vero Capef-natttcam Cycloptcamy^jUalem voî it!ducit(t,l'’~ to pePlore deteßnri.

SiyVt profitetur i^ui beademt £ Tßemaußnß^'^O' mine tum Eheßbu« noflrü be'lurn jüßepit ■gt; ChrtHiu tn SacrofinElo Eucharijhit S^c^awento •vere adeß, qt fideltbue non portio ptm:t,ßti integer Chrtfla^ vere percgt;pitur , nullatr plane reperire poßurn'u caußrncur 4 Eranßubfianua-üonif voce aduerßrij noßriabhorreant ^tjuirem ipßrn Eranßubflanttationic vocabu/o comprehen' fim,publicofcriptoß confiteri^apud omnes tejbitfitn ejfie voluerunt.

ADEMl^ NEM A ESBEISIS ad illam leÇuitarum excepttonemßte-uis (fi luctdenta Reßanßo.

Miriim eft vos^magiftros in Ifraele, re^um tam diuerfarum diiierfam rationem perfpicere non po tui/Te.Quod autem vos prsetermiflb Dei Verbo,amp;-Catholicæ Ecclefîæ dodlrina ( licuti in Orthodo-xorum Patrum moniimentis explicatin’ ) longum

Vîlere iiiffa, toti in Scholafticotû tlifputationibus ^æveatis,iliaque adeô ThéologiajProphetarum amp;nbsp;Apoftolorum litwis exturbacis,in veftraAcademia 'xponatur; non iniraremur profeôlo liquid huiuf-Kiodi incidiflet quodà Verbo Dei amp;nbsp;Orthodol'æ Vetuftatis dodrina totum effet definiendum , fi id ’os ignoraretis. effet enim inciuile id à vobis ex-pofcere quod profitemini nefcire:exrégula,(i^ualn ^uil'que norit artem in hac fe exerceat. At quû hu-'Us dubij explicatio, è Magiftrorum veftrorum li-tris peti kiculéter poffit,quàm indecora eft in vo-bis rei ta confefl'ç ignoratio!Hli igitur Magiftri ve-fei difti.ultatein illam vobiseuoluent,fi modo du lgt;itandi r.itionein prias vobis éxpofucrimus.

Duo nobis obijciebatis.Vnum,i7«oi;/o7wz/ipoZ-f«-!)ei virncTCM af/^uFtins re/itvere^ ^‘tii,vtpluribwtnlocisvnimcorpM canferuate non ftjfet.pro ChriHi corpore,tjuodCatho-^cifub pams formn vere comedunt ,portionern pantt d'i.nuda 8c inania fatum ligna,Sîimaginariii qiiid-piâ !k fiélitiû, ) pro vero Christ corpore ionberermu.

Vtrumque npbis per calumniam affingi teftàti lutnusjvôfque in referenda Ecclefiarû noftratû dó Urina vehementer præuaricariîficuti exaétis ipfis 'tiiicimus , noftràmque doôfrinam ex luculenta ,Verbi Dei 8c eruditæ Vetuftatis autoritäre con-ïrmauimus. Ad primum autem illud aceufationis Veftræcaput ira refpôdimuSjVt quû nihil aduerfuS quot;oftram rel'ponfionem exceperitis, filentiû pro af-lenfu nobis fit.Ad fecundum ita refpondebamus.

Aflirmabamus in lacrofando Euchariftiæ fa-’rameto duo diftindè effe conliderâdarSigna ipfa, l'd eft Panem 8c vinum,amp; Rem lignilicatam, id eft l!hriftum cum omnibus fuis donis. De fignis au-gt;tni ira ftatuebamus, Nó effe nuda amp;nbsp;inania ligna ’blentis Chrifti j fed ilium panem 8c illud vinum

Eiichariftiæ fidelibus cfle communicationem cor- ] poris amp;nbsp;fanguinis Chrifti, eo nimirum modo qui facramétis conueniretj(ideft Sacramentali amp;nbsp;fpi i ( rituali)illamque adeó communicationem fide de- nbsp;nbsp;(

tiniendam efle. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

De re autem ipfa, ideft, Chrifto cuius caro amp;nbsp;t fanguisper illafigna repræfent^tur, ita profiteba- nbsp;nbsp;nbsp;t

miir: Totum 8e integrum Chriftum, id eft verum t Deum amp;nbsp;verum hominemjadefte in Sacramento: | j eundemque totum amp;nbsp;integrum à fidelibus verè j f percipi:8e cralTum carnalemque omnem commu- ; j nicandimodum iubebamusfaceflere. Qubdaute Sacramentali doftrina è fuis principiis demon- ( ftratajipfâque facræ Euchariftix formula explica- j] ta,8e rationibus teftimoniifquecomprobata, di- i) fputationi claufula eflet adhibéda, Profefsi fumus ç nos Hatlenw, f id eft,ficuti copiofiùs expofuera- ; |j mus) totum integrum Chriftum infucro- nbsp;nbsp;;

tionempants,vtcalïiniamint, '\A eft ex veftris verbis, non nudum panem pro veto Chrifti corpore : ac proinde ex legibus bene differédijCóplexio difpu ! f. tationis ad ipsa difputationé vos profeétó reuoca- j batjVt inde noftram fententiam perdifceretis.

Quid hïc vos,Iefuitæ?Academicè fatemini vos non pofte caufam reperire, cur àTranftiibftantia-tionis voce abhorreamus,quum remipfamTranf-fubftantiationis vocabulo comprehenfam ample-étamur.Vt vos abeo fcrupuloliberemus, agè,Trâf-fubftantiationis doótrinam huic noftrç modo à no f bis explicatæ opponamus:non vt ea quidemrepe- y tamus quæ funt à nobis inRefponfione noftra ac-curatius annDtata,fed vt illius fummam vobis etiä teftibus breuiter perftringamus.

TranfTubftantiationis dodrina affirmât,Panem amp;nbsp;vinum facrofanót» Euchariftix, his prolatis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

ACAD. N E M A V S E N. ^6i Hoc eft corpus meum^Hic cHfanguis meus, in verû Chiilii corpus amp;nbsp;fanguinem tranfTubftantiari, id 'ft Panem amp;nbsp;vinum qux in altari poniintiir , poft confecrationem non fobim Sacramentiim, fed e-tiam veriim corpus 8c verum fanguinem Domini noftri lefu Chrifti effe : non facramentaliter tan-j turn,fed fenfualiter,corporaliter,realiter,de faéto, 'nveritate manibus Sacerdotum traólari.frangi 8e fidelium dentibiis arteri.Ita fubrtantiam huius pains incipere efle quod non erar,id eft non ampliùs j 'Ife panem,fed in in nouam fubftantiam tranfmu-) tatiiin effentialiter elfe corpus Chrifti, illudvere, '‘Ihid fane quod fumpcum eft deVirgine, quod Wortuum eft , quod refurrexit, quod afcendit in 'œlosjidem defcendere amp;nbsp;efle in Coena corporaliter, localiter, circumfcriptiue, occupatiuè ; 8c' quamuis remaneant panis 8c vini accidentia, taaien non ibi efle ampliùs vel panem velvinfl.8cc.

Romanae Ecclefîæ doélrinâ Sc verba agnofcitis. Quid igitur?E noftræ 8c illius doftrinæ compa-tatione,vtriufque difcrimen animaduertite. No-ftra, in Sacramento figna 8c rem agnofcit diftin-ftè HæCjfigna cum re confondit. Noftra, verum torpus 8c fanguinem Chrifti quaerit in Cœlo;quo tamis 8c ipfius Afcefionis veritas,Verbi Dei aufpi ciisnos deducit.HaeCjVtrunq; de Cœlo elicit,bc in terris non modo locat, fed nouo etiam conuctfio-nis genere, panem 8c vinum in Chrifti corpus 8c fanguinem traufformat : ac proinde carnis Chrifti Vetitatem plané euertit.Noftra,docet,verum Chri fti corpus,fidelibus viuificum, per fldem quae fur-fum nos attolit,efl’e comedendum; Haec, orc ipfo 8c dentibus fenfualiter 8c corporaliter, id eft Ca-pernaïticè,animos hominumterræ defigit,ne cre-dant verbis Fili) Dei ; quaeomninofpiritualia efle ipfeconcionatpr.Complures alias comparationis

circumftantias deinduftria prætermittimusjquuin de veri corporis Chrifti in facrofando Euchariftiç Sacramento præfentia, eiuldémque communica-tione hîc tantum agatur.

Duabus ergo de caufis non à nouo tantumTraf-fubftantiationis vocabulo, fedàre ipfa maximè abhorremiis. Prima eft,quia deftruit veritaté corporis Chrifti,ideóqiie fidem noftram : que nulla eft nifi lefum Chriftum verumMediatorem com-pledatur. Noneftautem verus Mediator, finon ûc verus homo:Nec verus homo,fi verum non ha-beat corpus:Neque verum habet corpus, fi illius corpus fit infinipumJnfinitum autem erit, fi nullo certo loco cótineatur. Docet auté Tranflubftâtia-tio,vbi primùm fada eft confecratioà Sacerdote, ibi efte corpus Chrifti,ac per confequens vbicun-que celebratur Miifa , ibi Chrifti corpus adefte realiter.Altera ratio eft,quôd figna ipfa cû re con-fundat,id eft Sacramentum plané eyertat, quuni Sacramentumfigno amp;nbsp;re fignata definiatur. Sipa nis enim amp;nbsp;vinum non adfunt ampliùs, fed nuda tantiim remanent accidentia, vbi'nam funtfigna, ac proinde vbi amp;nbsp;quomodo Sacramentum? Saperions reÇpofiOKis accuratior explicatio. ;

Verùm,vr dubitandi ratio illuftriùs folidiiifque conftet,Exccptionis veftrç verba iuueritattentiùs ; expendere.non enim obliti fumus, Iefuitæ,vos j elfelefuitas , id eft decipularum nedendarum i architedos,Sc in verborum diftindinnciilarumq; infidiis totam artem veftram occupari.Eripræfcri-ptis igitur verbis ag-amus , quum apud vos is qui cadit à lÿ!Iaba,cadat à toto. Shvtproßteturts ; ^ui Academia Nemaafenfismtmne amp;c. Verba ve-ftra agnofcitis,quæ hadenus ànobis exfcripta légat Iudex,ne ide rèpetamus.lnuoluta quoque ilia amp;nbsp;dbfcura breiiitas veftra, quale ne Loxias qiiide

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ApoUo

Apollo vnquä inuenit, magnas tenebras otfundit hiiic dilputationi.Eäigitur explicem’ ,imo potiùs excribremuSjVt mente vefträ apertius intelligam’.

Idcirconejefuit«, exiftimatis nos rem Tranf-fubftanciationis vocabulo comprehenfam ample-lt;lt:i,vel qubd(vt quidem vobis videtur ) negemus Panem elTe in Cœna , vel qnód totum amp;nbsp;intégra Chrillum in Cœna verè percipi affirmemus?

De priori dubitationis parce primùm dicamus. Veftra funt verba, in propolitione illa veftra Sep-ptiina,ex qua nata efl difpntatio:C^«/z/«??/welabino quin pro Chrtflt corpore, quad Catholicifub pa-mlt;firma vere ccmedunr, fe portionem pants Jebturori-busfius obcrudereconfiteatur- Veteris acculationis lenfum percipimus,verba non agnofcimus.écqnis' cnim noftrum ita vnquam eft loqnutus , TV wportionem pa»isfitmeretnCœna,propane^ Hoftili igi-tiir inuidia nos grauatis contra leges differendi, quibiis canetur non efle malefice agendum cü ad-Uetl'ario. Afiirmamus quidem nos panem amp;: vinij ftunere in Cœna Domini 3 figna videlicet reila-cræ, A veftris iampridem nobis obijcitur. os nu-da (pr inaniafigna, tanquarn abfientis Chri/lifiguras tantum habere, remtpfam negare,quodtlla negemus tranffitbblantiari. Idem quoque vos nobis obijei-tis.RelpondemuSjVos plane calüniari,amp;: ex hypothec veftra,amp; ex veftris verbis negam’, JS!ospor-tiorie pams,(vtntmirucalumniaminiy in Cœna vel adelîejvel à fidelibus fumi. Non enim portionem pahis, fed pané; non nudum amp;nbsp;fimplicem panem pro veto Chrifti corpore,fed veram veri corporis Chrifti telferam percipimus , Chrifti quippeto-tiusfvt imaginariæ illi portion! veftrae Totum op-ponamus ) verum amp;nbsp;efficaxfignaculö,ex Deipro-miffione.Ecquis inde redè colligat nos negare pa né adelfe in Cœna Sc à fidelibus percipi, atqua

inde nos ampleóti Tranffubftantiationem ? Quum amp;nbsp;id in quaeftione fit pofitum,amp; de Signorum vfn amp;nbsp;officio fingulispenè difputationis noftræ pagi’ nis fuerimus loquuti. Neque id veftrorum cui-quam haélanus in mentem venit, vt nobis obij-cevet nos figna cum re confundere, quum illud i-pfum fit quod illis femperobiecerimus.

De pane amp;nbsp;vino oftendinius;de toto amp;nbsp;integto Chrifto iam videamus : aut potiùs vosaudiamus aduerfiis nos ita difputantes ; 'TranjJ'ubflantiatto-nis dalJrina tenet,':inodcettu integer Chrftm ejl tn Creaa.Atvos idem publico fcrtpco confuemitv: Ergo Trdjfubjktntianonem mt^fteitif.Deinde, Si tolM integer Chrt/hu adtltin Cœna, vere fercipttur afideltbici'iCur non tpßiu earo wre adeflcrpfrcipiturinCxna ? Quodß ita. eß, tc-t^nodnameß inter veflram (ßquot; Tranß'ubflantiatit-nis doSlrinam dtfcriment^ß' cttr re ipßm vocahulo cornprehtnßmprobanteinàvocabulo abhorretis^

Ad id nos ita refpondemus. Affirmamus Chri--(luin totû amp;nbsp;integrum efle in facrofanéto Eucha-riftiæ Sacramento:negamus côfequutioneinjErgo Chrifti corpus , vel Chrifti caro ell in Sacramento. Aliud enim eft Chriftus, aliud Chrifti caro: non quidem alius Chriftus , fed in vno Chrifto, aliud,id eft,vt veftri loqui folent,aliud eft, EoMS ChrtiitW.AiaA,EottimChriïli. Diftinguite igitut Pcrfonam à Naturis, qux in vna perfona duacin-commutabiles manet,8e caufam inuenietis curSc totum Chriftum in Cœna elfe dicamus,ad hoc vt ipfius caro fit nobis viuifica; amp;nbsp;ipfam illam Chrifti carnem in Cœna localiter efle pernegemus. Qu^od vt certiùs vberiufque intelligatur, fubftra-éla haftenus dubitadi ratione, proximum eft vt re altius repetita, Magiftri illi veftri rem à fuis prin-cipjis

ACAD. NEMAVSENS. fitfj cipijs demonftrent J quæ quidem per fe rata fixa-que, in ipfis ramen afliimptionibus fæpeniimero à Vobis euertuntur , vt falfae quoque conclufiones inde colligantur:quemadmodum in hoc argume-toluculeter apparet.Ipfos igitur rem à capite ar-ceflentes audiamus , vt ex ipforum verbis certa huius controuerfiæ nofïræ demóftratio cóficiatur, id eft vos veftris gladiis iiigulemini.

£ SchijlaßIvor urn doclrtna ptperior Refponflo,ve-Iwt cardo vriMerfa dtf^utattonii,cofirmatnr. eram nirrdrumhanceffepropoßtionern, Chriftiis totiis 8c integer eft in Cœna : nec tarnen conßetjut, Chrifti carnem ibidem elTe localiter 8c fenfualiter.

In Chrillo duo dißinSli apnofet debentPerfona j 0quot; N aturdm vna perßona vntta.

Lornbard.ltb.-i-Dtß. i. Dei ergo filius , hominis ! fathis eft filins,natus feciindum veritatem natu-ræ,ex Deo Dei filius : amp;nbsp;fecundum veritatem na-turæ,ex homine hominis filius, vt veritas geniti non adoprione,non appellatione , fed in vtraque ■ natiuitatefilij nomen nafeendo haberet : vt eftet verusDeus amp;nbsp;verus homo,verus filius. Non ergo duos Chrirtos,neque duos filios,fed Deum 8c ho-! niinem ynum (ilium,manentem in duabus fubfta-, fiis,ficuti naturae veritas contulit,non confufis na-tiir is neque immixtis,fed focietate vnitis,

Perfona naturam affurMft,non PP atnra perfln^ Idem eodemhb.DiH.'^.Cett'am eft amp;nbsp;fine ambi-guitate verum, quod non Natura perfonam, nec

Ibidem. Sic veritas incommutabilis manet Di-uinæ humanæqiie naturæ ,vt ficut verafemper eft eins Diuinitas, ira femper mcommutabilüeins fit Humanitas 3 qiiamfibi vnitain fumma Diuini-tas gerit.

A'inperfona fubßliunt inconfaftficom-tnunicabilesytncommutahilfs, ctim faispreprifta-tibiu effentialibn,:.-ac proinde,^rA^J'f(jr.lt; t a ipfr-rum proprieeates perjii)ue vniunturinptrfona.

Eiufdemlib.DiH.^.ex zyl't^alîino, Quumle-gitur Verbum caro faôtum eft,in Verbo intellig» veriim Dei filium,in carne agnofeo verum hominis filiunn,^fr««,y«f fimnlvnam perfinam,'Oamp;'S'‘ss Si hominem ineffabilis gratiæ largitate cóiunótu.

Ibidem ex Dicniafceno, Vnam hypoftafin filu Dei confitemur in duabus naturis perfeCtè le ha-bentibuSjDeitatis St Humanitatis;amp; has duas na-turas euftodiri amp;nbsp;manere in ipfo poftvnionem, non feorfiim Si fecundiim partes ponendo fmgu-las,fed vnitas inuicem in vnam compofitam hy-poftafin,fubftantialem, inquimus, vnionem, Ici-licet veram amp;nbsp;non feciindum phantafiam: fubfta-tialem auté,nô duabus naturis perficiétibus alte-ranijfcilicet vnam compofitam natura, fed vnitas inuicé in vnam hypoftafin compofitam Filij Dei, amp;nbsp;manere eandem fubftantialem differentiam. (zc/ efeffetiales proprietates N aturarurnfetitt dtfer t'e explicat.} Quod creabile manfit creabile,quod increabile increabile,amp; mortale mortale, amp;nbsp;im-mortale immortale : Si Ctrcnmfcnptibile Circum-fir^tihtle,Si incircûfcriptibile incircûfcriptibile,

ß^miter tenere, QüoA Deus hominem affiimpfit, homo in Deum tranfiuit. At /^uontarnferreum e-tUnd dtcendtgentt),(jHod velutittureumßtper~ ßnio fto^ea amplrx^ta eA, addtt tn’erpretattonë: Non naturæ veifibilitate, fed Dei dignatione : vt nee Deus mutaretur in humanam fubftantiam af-fumendo hominenijnec HemoGlorificatufdi-uinam:quia mutatio vel verfibilitaSjNaturç dimi-nutionem Sr abolitionem fubftantix facit.

Complûtes quoque alii exilant hac de re loei, quos confultó practeimittimus : quum hi duarum invna perfona Chrifti naturarum Vnionem fatis luculenter demonftrent, vt omnibus perfpicuum lit doólrinam T ranfubllantiationis haec principia funditus conuellcre.

AteSdemillam Vnionem perfonalem eiufque vim amp;nbsp;eflicaciam, Thomas ille vefter iam expli-cato,ex eadem parte Summa quam vos hoe anno continuadam in veftra Academia fulcepiftis: fub-ftratis priiis regulis pro more nollro.

Omne igitur quod inell alicui perfonæ, (lue pertineat ad natura eius,llue nó,vnitur ei in per-fona.Si ergo humana natura Verbo Dei non vni-tur in perfona,nullo modo ei vnitur: amp;nbsp;fic totaliter tollitur Incarnationis fides, quod efl fubriiere totam fidé Chriflianam.Quia ergo Verbum habet naturamfibi vftitam,non autemadfuam naturam diuinam pertinentem,confequens efl quodVnio fit faóla in Verbi perfona,non autem in natura.

F.tu/dernpartis ^uafi-iy.^rt-z-Qÿiii in Chrifto fût duæ naturæ 8t vna hypoftafisjnecefTe eft quôJ ea quæad naturam pertinent in Chrifto,fint duo: quæ autein pertinét ad hypoftafin in Chrifto, fine vnum tantùm. Ttj^autem pertinet 8f ad natu-ram amp;nbsp;ad hypoftafin quideni,ficut ad id quod habet elfe : ad naturam autem , ficut ad id quo ali-quid habet elfe,

In concreto verum esi.,quod non potent e[fe verum tn ahjiralla.illdawem ejfendi rationefic illu-Hrtus exponit ide etufcle Furt is Quitfl.^rt.'i.

Numerus diialitatis in Chrifto ponitur circa iplas naturas,amp; ideo fi ambae naturz in abftra-élo przdicarentur de Chrifto, lequeretur quod Chriftus effet duo. Sed quia duz naturz non prz-dicantur de Chrifto,nifi prout fignificatur in fup-pofito,oporteret fecudam rationem przdicari de Chrifto vnum vel Auo ldcirco aittbtdem, Naturam fecundum fe cófideratam,prout in abftrado figni-ficarur, non vert* pofte prçdicari defuppofito feu perfona:amp; ita adhibet vtilem amp;nbsp;neceftariam exce ptionem, ailtudelfepradtcari in concreto, aliudin Ahfltra£lo.amp;c.c..ne locum prolixum exfcribamus.

Fnde aiebat Lobardtes ex Datn^ceno,ltb.ydi^.7-Hoc nome fcilicet CAwf?«x,perfonz effe dicimus, no monotrópaSjid eft vno modo didû;fed duarum naturarum elfe fignificatiuum,fcilicet Deitatis amp;nbsp;Humanitatis. Ex deitate autem amp;t humanitate Deum perfeótum amp;nbsp;hominem perfeótum, eun-d«n

ACAD. NEMAVSENS. 669 dem amp;■ elfe amp;nbsp;dici ex duabus amp;nbsp;in duabus natu-liscóficemur Sic ergo dicitiir aliud elTe filiusDei, aliud tilius hominiszquia alterius eft fubftâtiæ vel naturXjinquantû eft filius Dei,amp; alterius inquantum eftfiliLishominis : non quod ipfe filius Dei amp;nbsp;hominis fit duo ilia diuerla,id eft,duæ diuertae na-turæ.

Vnione hypoftatica èMagiftris veftris ita bre-uiter explicata,deipfis fingulatim naturis,deque ipfa natura Humana proprie(quum ipfa fit difpii-tatio potilsimiim inftituta)aliquid dicamus.

ninin'tMPerfe infintta eßt ita humanitof fintta'.tdeó^jue tuavbi^uefimper efl ne-ttjjur 'a.h cnecefl'a' to nnnc'flin cœlo.

IdemThoniM Part.^.^uaß.\7.ylrt.i,.S\z igitur quum Humana natura coniungantur Filio Dei Hy poftatice vel perfonaliter , amp;nbsp;non accidentaliter: confequens eft quod fecundiim Humanam natura uonadueniat fibi nouû Elfe perfonale,fed folùm Uoua habitudo Elfe perfonalis præexiftentis ad na turain huminangt;,vt fcilicet perfona ilia iam dica-turfubfiftere,non folùm fecundiim diuinam natti-tamjfed etiam fecundum humanam nataram^^ eft, t^tveflYi mterprerantur-

Diuina natura ab Humana feparari non poteft poft vnione Hypoftaticam, in qua incœpit Perfo-n*duabus naturis reuera conftare:amp; quauis æter-na fit Diuinitas,8f Agnus occifus fueiit ab initio mundi,tunc tarnen incœpit Perfona exiftere realiter amp;nbsp;impletiiiè , quum Humanitatem ftato illo Incarnationis tempore Diuinitas airumpfit;amp; licet« y« Dmtmtoi flt tnfinna per fe, humanttai

Humanitas,qiiæ lùa natura circiinfcriptibilis, flirt loco continctur in Cœlo ; neque eft -in terris, quum eft in Cœlis.

Idem eiii/dempa.rt.Q^ß-.'^-j.Art.i. Locus debet effe proportionatus locato. Chriftus autein poft refurreótionem vitam immortalem incorrii-ptibilem inchoauit. Locus autem in quo nos ha-bitanius, eft locus generationis amp;nbsp;corruptionis, fed locus cœleftis eft locus incorruptionis. Et ideb non fuit conueniens qubd Chriftus poft re-furrettionemremaneret in terris,fed conueniens fuit quôd afcenderet in Cœlum.

Ibidem, Licet præfentia Corporalis Chrifti fiie-rit fubtraéla fidelibus per afcenfionem, præfentia tarnen Diuinitatis ipfius femper adeft fidelibus: fecundum quodipfe dicit , Ecce vobifcum fum vfque ad confummationem fæculi. Qui enim afcendit in cœlos non deferit adoptatos, vt Leo Papa dicit. Sed ipfa afcenfio Chrifti in cœlum, qua corporalem præfentiam nobis fubtraxit, ma-gis fuit vtilis nobis quàm præfentia corporalis fuüfet.amp;c.

Cr^rticuL-h. Afcenfio eft motus localis qui di-uinæ naturae non competit, qux eft immobilis amp;nbsp;inlocalis. Sed per hune inodum jlfcenflo compedt Chrißo fecundum humanam naturamiejitiit, contine-turloco,C/motuifubiiapoteft.Vnàc Chriftus afeen dit in Cœlum fecundum quod homo, hon fecundum quod Deus.

er firticul.yex Aiigußinoill'cd tanta obedientia corporis gloriofi ad animmam beatam vt vbi volet Ip irirus ,i b i protinus erit corpus,nec volet ali-quid Spiritus , quod nec fpiritum poffit decere, nec corpus. Decetautem corpusgloriofurn (p-im-mortale ejfe in loco cœlefh.t^c.

ACAD. NEMAVSENS. gyi 3it,ita Seffione.m ad dexteram , Diuinitati; vtex ■pfis locis confiât,qüos non eft hi'c necefle cxfcri-l’ere,quum inter nos hoc conftct axioma, Toturn Chnjtitm ejfe tnCana'.'noc quum controuertatur, ^'wijltne corpusßue euroßue humanitas ßt in Cœ-'na, hoc verô à nobis explicandum erat. At complûtes hac de re locos hic de induftria relinqiii-U’us,qimm hi quos modo protulimus, ad dubiiim ■llud veftrum expediendum ( fi ratio quidem vo-l^is eft ftitis ) fatis elTe videantur. Hane enim a-gnofcimiis efte Catholicam veritatem. Si quid i-gitur aliis in locis Lombardus 8c Thomas maio-fum gentium veftrarum proceres, doceant his Catholicæ veritatis principiis contrarium, reóla diftabit ratio vt ftatuamus, noua ilia commenta, efle veriratis Catholicæ idola 8c abortus:ob eam-que rem ab ip fis non-lanis ad eofdem fanos pro-Uocemus.

ynjuerß/t f^eßsonfionis CnnclttCio Summn. lam verb , vt hunc locum tandem aliquando concludamuSjduo in hoc argumento extrem.a ca-uenda efleafterimus:Ne vel minus vel plus quàm decet,Sacramentis tribuamus:Medium autem tenendum,quod in rebus omnibus optimum eft.llli minus Sacramento tribuunt,qui exiftimant nudas tantum figuras in Cœna offerri, quae abfentis in cœlo Chrifti memoriam in nobisreuocent.Con

tra, plus quàm par fit Saerpmento alii tribuunt, j qui fignum in ré ipfam tranfl’ubftantiari,amp; Chri-I fti ipfum corpus realiter amp;nbsp;localiter adelTe in 1 Cœna arbitrantur;quemadmodum tenet Ecclefia ' Romana. Inter duo ilia extrema nos Medium te-nemus,cert3e Cynofurx,id eft Verbi Dei aufpicio amp;nbsp;duftu.Nos enim Chriftu ita adeffe in Cœna af firmamus,vt amp;nbsp;ipfe docet,amp; ipfum decet.lpfe e-nim 3.it,Hoc efl corp” méUyHtc efl fanguis mens}8:,

Ego vobifcum fum vfèjtte ad confwnmationtm fica-It.Si Exptdit vobis vtego aheam-^ j4fcendo adpa-tremmeum, ^patre7nvejtrum. Et de Afcenfione illa difertè teftatiir idem illud Verbum, Chrijhtr» a^tctentthus j4pojhlts Jublatum fiiijfe in eœliim-amp;c, Oportere tltum Coelo capi i/ftpne ad tetnpora rejlttationis omrnumEioc iple luculcnter docetjVt ipfa fecum pugnare Veritas nullo modo poffit.

Hoc autem ipfum decet, vt verus agnofcatur RedemptorSc Mediator generis humani, id eft Verbum æternum Patri homoufion,quod carofa-élum eftpro nobis , Deus manifeftatus in carne, acproinde verus Deus amp;nbsp;verus homo : qui ait, Egofam pams tile vita qut e coeh defcendi- fi^uis e-dent exhocpane .Cuius communicationis cum Chrifto tenera fignaculum eft, facrofanétum Cœna? facramentum , adhunc vfum proprièà chrifto inftitutum, vt vitalis ille eius amp;■ potus in animis noftris obfignaretur.

Crcdimus igitur non inania figna corporis amp;nbsp;fanguinisfui,ideftPanemamp; Vinum factofanóte fiiæ Cœnæ tanquam vanas Sfludicras ipfiiisab-fentis figuras nobis ofFerri;fedcredimus ipfum ve rum Redemptorem noftrum,atqueadeö totum in Cœna,verè amp;e eflicacirer adeire,amp; .à nobis totum percipi per fidem, qua vnum cum ipfo fimus, amp;nbsp;ipfius vita viuamus. Signa hic habemus in terris: jpf'um verb viua fide quserimus in cœlis, amp;nbsp;eo afpiramus quod ex ipfius promiftione fperamus, ipfum interea præfentiffimum in hac peregrina-tione noftra fcntientes, non corporis quidem fui præfentia, fed diuinitatis : qux ita humanitärem • aftiimpfit, vt carnis veritatem minimè deftruxe-rit. Licet enim Chriftus vbiquefit ( quatenus Deus eft, amp;nbsp;quatenus Diuinitas ab Humanitate, aut à Diuinitate Humanitas,poft illam de qua lo-

quuti fumusjPerfonæ vnioneni feparari nullo mo do poteft)non tame confequitur, Chrifti camera Vel corpus efle vbique, vél in ipfo Coenat pane lo caliter adelTe: quadoquidem Perfonae veritas non impedit veritatem humanitatis, quae omnino ve • ra effe non poteft,fi fit vbique:nequc Naturae veritas Perfonae veritatem,quae viciifim non eft ve-ra,fi Chriftus Mediator nofter,Deus amp;nbsp;homo,non fit vbique, ex promiffione fua: Ego vobifoumfunt t/Jijue ad confummattonern ftcub.^^c-

Quamobrem, publico hoc folennique fciipto Omnibus iterum teftatum efle volumus, Nos non inania ligna («ei e/iporrionem panttpro vero Chrißi corpore■,ßctirtcalMmniamim')tic[»3m abfentis Chri-, fti figuras,in facrofandoEuchariftiac facramento • percipere-.fed panem amp;nbsp;vinmn in illo Sacramento ita ore fumere,t/ffof«?w^«z«re^r««« Chrip-Hmt Ifiuimtatts/uaprafenttai^ omntpotett Sptrttw fan-ill virtme xnirnù noß:ris prafenti]ßmum, perßdem Vereperctpiamtti'cpio fimus caro de same eius, 8f olTa de oflibuseius. lllius quoque Corpus credi-mus ita nunc elfe in Cœlo, vt in eo ipfo corpore tandem prodeat iudex Mundi amp;nbsp;vindex Ecclefiar ‘ fuæ:elecios in xternae hereditatis , quam illorura nomine cetnit,poflelîîonem recepturus,amp; repro-bos aeterno fupplicio muldaturus.

Hxc de rebus ipfis,pauca.Ad conuicia aute ve-ftra,ne vobis fimiles fimus,non refpondemus.Ne-inaufi,ad xnii, Scptemb. cia ra Lxxxni,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vyj., a

D. HIERONYMO T O R-RENS-i, lESVITAE, £ f c A~ demi® Dilinganæ Profeffori, Wilhelmus Bidembach D. cognitioncm Icfu Chri-ftiptecatur.

^uadam fedridiCHla diui-nariene pr^diih futffe perhtbetur ‘ AchtUivtElona de Heiiort. Nam vt H eHor nomen haheret,ijuod fl-labarum numero ab tAclotlle vtn-ceretnr-.(ic armts vinbus juo/^ue tpfum Heilo-rem Achille infertorëfore credtdit,i^na omnia prater cœlefiem veritatem credtdtt Ethnica/nperëti-tio . Non diffimthfiducia Confifionem Aagu^i-ntanam confcripfif^e tu videris Hieronyme.Nam vt Augnfitntana literarum notit numerofor ipfi voeufno plenior e/l^^uàm Auguflanafe re-rum ^uot^ue bonttate dodlrina prafiantia hane ab

iUafuÇtrari pojfe fomniafli. j4utoritattm certe hutus^matoternfutitrant effe^nec •pfidiffl/nolas,lt;^Htn jperauert^. Et ftrofeiloyfi t^nis 'tl A ‘gnfiiniana Confejjïone vel nnmerot fonos ljgt;e^et appellattonis:vel ctitffltie volutranis ,pa(mi obtinut/b abpjue controuerJia.Stnver» nonpropte-lea Chrtfl'o/ttpertor efl Augufimns^^ Taulo Pof-ÇiâontKS,c)MiafyUiihtsfnper^nt .• vtnec Pomptttti Ctfarem beiio vtctt^tjuem vincebatnomine:nec lu i«orum Thalmnd diuinis 'Btbltb ide» prttsiaty iMachartarum multitudineffnffiw eßfrußra Ter tenßs oflentalh ^ectofum tittflum, amp;nbsp;crajfum Co-dicem fuit fexJyllabanim,amp;fexcentamm fixagm Hpagmarum Confefßonts Angußintani, nbsp;nbsp;er 'um

Sit hoc partir» dtgniratie ruatvt cumßs ^îagi^er noller, fplendtdur» tais Itbrts pr,efigits veflibalitm: partir» tKi, obfcara dihgentiie.-vt i^ut ocio abandas, fapyram per das nbsp;nbsp;tempus,Ißud verb facrUegiurrt

^Mrnodo excufabts^i^uod cam omntno conjlttuiJfeSf non ex Scriptts Prophettcts (p- Apoßoltas^fed Au lu^tniams^tfonfeffionem Colltgere^angnftam {vt tu necas'}^ aureamtta tudtcto peruerjo^fde nobonay lx certts tncerttsyveris ßi,fis,lt;)ua vn^uam vfptam Augafttno adfc'tptafuntyrnonumenttSyRhapfidiU tonßißt. Quemadmodum enirn tn centone non ijntui color is,nec etufdem precij ac bonitatts panni-tuhton/arctuntw.fc tutntua FarragtnCy tritica faleasyhoc eß,Scriptisgertnanis notha, natur alia ^urits tUegitttne mfcwHi. In lege fits prohibitum f^fcyne ef^-^rtz-ertngredereturin Ecclefiam Do-inini:(Ir tu fpurtos Itbros EcclefixChrißt obtrudere non verens, y eßts ex lanaßmul zß hno t ontexta fiale audit t tuvariu diilis, filo (ß flylo difcre-

77^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PUAEFATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

feto lüttem tndtculum Pi.ßidonij exeußm, plera^ue * ^»it tu allegM,j4ugnfltno trtbuere:^ Erafmt ta-^uamtemerarij'BatiiUtittdtcium ex alto deffiteie-dam ejfe. Quem viruen tarn emunäa narie (ßex-juißttlßmt tudtey m'Lleterum fertptit recopnoßen- nbsp;nbsp;nbsp;‘

die ttti contepttm hiihet,vt tjut bonaa literae lin-guas amantyte velob hoc vnu amare nei^ueatie.Sed nbsp;nbsp;nbsp;*

peioris ßdn eßtlludßemus .• ejuedßntenttoituie ’ verbtf conceptatye^uoa tu Propoßiionet vel Pronu ' etata Catholica-itnterdü etta Tttulos nominat itn ßugulte captttbut ßlliontbmßles prumutere'.vt ejuodtu antecepta optritenefingüitd ttbt ^yiugallt- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

„ P.t ebt ^utfuam nosbu^tjut andeat dtcereJuEui t ytßmlPute entm hoc efi'eiluPbt^ fm^tjuodeflypecea- / „ tor non ßm.Staudes hoc diceretOCiUmt ttbi Ioan-•nna'.StdtxertinieitefHiapeciatumnon habemui, nos 4 M tpfos dectptmtfa.) veruat tn nobts non efl.hem tl- . lgt; jj lud'.Noll ergo mtrarc mecurn tn tudtcihm Domme h » 'Deus meus.Quatumhbet rebli'H mtht vtd'ar,pro-gt;j ducts tu df Theßure tuo requlam, coaptas rne ad *(

eam,(^prauui tnuentor. En tjuam apte tjuam 2' candide ■, td sjuodcontra ‘ponttfictos lußttartasdi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h

amp; ca. Trop ,^.foLw] .negM homtne /ola fde iuFii • cofirmaturui dtdts ^ugu^hhiilocH addtt-

(uapertiIJime tuoPronictatOifiDÿsplacei,C^ tho-^'COirepugnantem. S'-centm ^ugHsiinw : Cùm ■^po^olM dicit,nTbtirariß,iurHficart homtne per^^ ßdem fine operthm legù,non hoe agity vtpntcepta ‘ 00 profijfia fideoperaiuJhtiA contimnantur’. fid'ut'* lot«t i'e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pojfeperfidemtufhficart, etidfilegii

opera nonprdcefiertnt.Seejuunttirentmin^fieatHy •* ^onpraceduntiuïbficandum. Potutffétne adjia-*'^ l»liendHm tunm dogma de operum iuïiificatione lt;«-b^uid adpèrre imperrtnentttu Sites generis magna oongerere pefiem materiamyfi totarn tnam obficura ill' horrtdamfylttamfite adere bberet.Iam vbt dt£la

^usdam occurrunt,^ftlt;t velnobis co^ra vospatre^ oinari^vel non fitis firtiterprovobis contra nos mi-btare videntury hic tnrntrtficis JcholtjS nunc ad inargine allitis,nuncinmedtitcoKtextii tnfiirtist ea pfgis refingts,toreiiMesretor^Hesi ç^in omnes firmasy froteoverfiitiltor mwat.Sxepligratta,fulazy,vbi ^ttguflinu ficloe/uètë tndncistPJ e tntres intudictti ottm firno tuo. ^^gt;10^ l,ugemtu,nolo tecä habere can ' fim.vt ego ptopona ta^ttta meä,tH conuiveasini-‘jnttaten» meam. Ne tntres tn tudictie ciijiruo tuo Qaare hoc'?,Quaro times ? Q^niam non tuiîtfica~ ^nnreorateomnis viuens. Hictu egregim Scho-liasJes acHtu Scholten apponis, Chryfippo C^an-^oredignnm'.T^nlynjitis)att yiuguÜtntes vel'Da xtd: 7\^on tuiitficabirur tn cons^eeta tuo omne optu '^luenttstßd omnis vtuens;efi entm alt^uod optu vi nentü bonum.p^tuens ante coparatw ad Det mü-dtcie di! puritate, timet tn tudtciu cü De» intrare. ^diUu bene,plufi]udMagtslraliter N oHra-

ltter;belt^li tuas Tamphtle.Sed heus tu ineptt/fimf Çlajfator, pojfunt ne opera per fan a viuentts Dea ptaeere,vbi tpfaperfina viuens Deo non p/aceûs^ numtufltfieaiurperfina ex opertbus^an verb opera exper(ona,prout credu velnon credit, efttmanturi Kora-’*- ^^fcis ne,eiuod ex fide non efifpeccatum ejfiet Ob-btus ne es etus, epuod mo do ex yiugußtno (i'âras, opera fieifut iu^ificatum, nonpracedere luftifiean-dumffol i^^.adfifcrififium tJ^tfiaprobandum, „ tliud ex jduguflino allegas : In hoc corpore fumus, ,5 hutui corporis partietpes fitmtss,ciuod acrtptinuf,ao „ utnw, .Ibitu GInffema in fir’s pro fecreto tuo tfi ma

g’co murmure fianonis tuendo. ^(otaGnijuisfie-Dor, Auguihn.cum de Euchanflta loejuttur, fie-epn eier vtt humfinodi verbts'.Quod acaptmus, na-uimus.^^nd ncueruntfideles, nbsp;firnthbus : t/t in'

teUtgas, ipfitm dedtta opera nolnijfie ^utbu/uisho-nuntbus myfl'ermm /àcrv/anllurn prsfientis in ea Chrtfitpropalarp.0 lepidißirrd tapitis acHtijfimum acumen,(juo fi (fiabrtel Bielfutjfet pradtiui,non ex trtuto deduxtfier origtnem fec’eti Cononis, àPa-fio -th.ntmirum : lt;}ui cum in agro pane fupra lapide Jsofito Canonem dicerent,adprolatwnem verhorutn illorum panis conuerfin eD in carnem. Ipß autetn agne de coelo acemmo diuino ludtcio funtpercußi: propter tjuodfanDt T^atres slatuerunt, vt de catero Canon dtcere’urfib filentw. Hoc 'Btel. Torrenfis aute rnultb tngeniofior fondât eum tn ditlo jdugu-ftini.-^iÿid accipimus,neutmu». Rujlici ergo i^uid acciptant,nojfie no debent. Quodfiimus lotjuimur, aitHtcodemo Chrißus. F.rg'eficundt-.m Dtalelh-cam lefutticarn 'PQcodemus td fcire non debebat eum tarnen Chniius eumpropter inßci'iamredar-gttatiffi’ cùm deperfina tum de ofiiciofiuo luculen-

erudiat. Sed non videinugator nugatifflt^e id» ^uod apud Augu^tinü tbidejtaumfiqnitur'.^^od ocaptmusÇtnqutt)noutmi4S^ (fp qtti non n o-STis, N o V E R 1 T I s , c'ttm didictritiif 'vttnam non ad indtctum acctpiatis.^ut non no^iif {inquii)fn)aert(is.p''ndeaute nouerint,nt^i ex pub li amp;nbsp;cla^a annueiauonemortis Domtnty^^ cZme-tnoraitone inÜttuttonis Chrtfh?En^hnceflbonafide ac iludto fingulari^vt T or renfis ta£l(tat ) Con-feffionem jdugufl-inianam verè augUilam nbsp;nbsp;attrea

tolligere-.fcthcet tfiuppofittttafirtptaprg verte Stno-fH‘tfraude tn Ecclefiâ mfinuare fenfd autoris no ex autorepetere,fed ex tuo cerebro in autorem inge-fere gloffis textum ohfcurare (fi-fioriis argentum obducere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi excutere finguta veUe^if te paf-

firn crtmintsfalfi reumperage^ e atque conuincere'. tiafceretur mtht opus rnatus lliade.Sed nonrejpon^’^o'^' debo ^ulto iuxtafialtttiam eiuSy ne eflïciarei fimi-lts.nec fitfaptd repurgandu ^ugia flabulü ad quad »0 duo Herculesfufficeret.^ltudeftin/lstuiH meii, alta te aggredtar via,qua nabis fier a Ittera comon . firaf.f^ ad qua tu tpß me tn Eptflola tua pmltmi-nari quafi rnanu duxtfli. Cu entm in ea irifiiistfwiai lt;td Cardinale Albanefem (fiSptfcopu Augnfisnu {ignorât, n. far dinales^ermanta}permtfifies tibi,vt tne proltxe nbsp;nbsp;acerbe vttuperares^Cbrtfitanu lefiti-

ta,paflore lupustçf-obiectjfu multa,qua nocuro'.ac mtnatus ejfes,qu£ no rnetuo'.{cur,n.rneftmi Torre-fit Terredt,qui à caudis üttonüfunngattu no ejfe me luedu exEfa.dtdiCi'i')Cum,tnqua,magnd in couitia^^^i-T' dopetulâctd.matore meitendt libtdinedgt;np»dentia tn caluntddomaximavfisrpaffes: tadevnu aliquod tatohiatudtgntiprefersuemficufan'cyfiveru effet’, laletad quod (Xpallefcere poffet is, qui nefcret^

ad nuUsi veHrü nitndactïi erubefiere con/ue-Mtj/e. Dicu nulla effe aoud nos princfpta, niß Pro-tago^a-vt ijuod cuti^^ vtiieatur^verußt-reguldctï nt nulla,priiter plùbea 'Ua Q‘ Leßsia^'fUit ad omnt tnflflh. Hunc te honore habere facrit ItterÙ docuttinßbxStaphylw, çlr prephantts Ho-ßus-.ytiosne in^'tetter imttattM vtderêre, ßtperare volutilt blaffthetna voce. Kt ergo non ohfcurè videos, tjuaßnt noflraprtnctpta, ejua M-nfjA-m,, e/ui axtomata.yui dernonrirattones ; en ruu à^ôfsts, hoc e(l,nullofcrtpturote^tmonto ßtbnixis Poßtte-iubui (p- Pronunciatü Cocolycis oppoßta ficrarum Scrtpturarurn cœlellia oracula'.non tàm rnulta nu~ fnerot^uàm pondéré gr auto, ^pplicabo.n.noilra, juom tu Leßstam vocos, regulamad Propoßtiones tuas:lt;^ deßngarhoc labore, vt hormontant tofen~ - ‘ ßonen.!^ tuerü dogmatte,ac Scripturo dtutnttM in-ßttratOfdemonnrern.'T'« vide,nißcocttsßs, tjuam txamujßmßbt tnuttem rePf/ondeant. Sedhocfcias veltm,rntht non cu itydugufl.rem eßetlt;]ue,vt decet, ex anirno veneror;^ cuttesßejuo ßtnt pudenda, c» Semo q) lapheto honeiîè malo tegere,ejudm cu Cha mo tmpudenterpubltco ludtbrio exponere. Tecum eongredtar Tarrenßs,^ cu tuis Poßttontbiu,^uat yduguHtnt dttits affinxint,^ ijutbtcs totnrn Thto-logiäIeßetticdvoluiPHcornprehendere, Nö oppo~ nä alea teßimonia xiitgusltnttt^uod tnprocltui effet fitcere-.e^ ßcerunt dttdum Antontw ßarutrues,! oa-ttes Ptfiatoriw,Hermannw Bodiw,Erafinw Sar-*certw,e^ complurès altj,tudicto,ijuam tu matori, elp tnehorißde. Qui, vt tu aranea mPlar venenum, ßc ipß tant^uam apes , mel e flofculis Auguïitttt exuxerunt, N ec diffutabo de AuguSHnifiripf^

vel diJfentaneK ^germanii velnorhu'. fedpropim te vrgeba^f^ pfernam Vitltdiw,apertif. fitna SctiptHtan rn teïftmonta , ernnt exceptione tn.iitra^in es ac fhaem ttbtingeram. H tc ample-llar,hic commoraber, habnaboyharebo-.ljïc cot/ßi-gam y extra ha« met as nbsp;nbsp;has carceres non euaga-

lgt;igt;r,QMd t e idee ft tre vele, vt ß ejuando Terbon(tt~ tmes, cogttes, i^utdz^ adijult;ireffgt;ondrndum fit. Scriptnraram ( vc monet ipfi ^yiugashnus ) non lt;pMrumjne proprijs y fid vtrtßfue eornmuntbM te-Ilibas,r6s Cam reyCaufi cum eau ja,ratte cum ratio-tie concertet.f'^triune Sertpturas legimn* tvtrttjue tanti ponderis mohbus redamns. Stn tnaScrtpitt-rtSymoreveHroyad Patresyad ßonctlta, ad Tradi~ ttones,ad Decreta,ad Decretales,ad Clementinas, ad Extrauagantes euagaberistfitnper ttbi tUud oc~ cinam‘.Iam dtc tandem de tribus capellis. a^itjuino de ScrtplMta, {init ies} fid de tntelltgentta harefis tjl.fydge ergo degermana çjrgenutna fintenüa, m ttmore ‘Det (jrjtudto veritatis, diffutemns. Agey Jptrttualrafitrttuahbtu comparantes, loca cum loeü confirentes , ficundum analogiam fidet Scrip taras interpreremur. Hattrtamies atjuos non de ctßernis purtdts dt' rmarum plenis, hdc tUdcperfluenttbm fed de vtuis lympidts^ue fintibne Ifiraélts'.eruamw tJentatem ex Itnguarum ferments proprietate, txtet w cerports Scripturarum rempage cf it^-Tup-UffsSyex eontexruum firie (ß itinSiura , ex ditlorü fcrtptorûmae occafione nbsp;nbsp;eau fis. Cnr entm tempus

perdamus tn varijs vartomm Scfipternm txpofi-tiontbusconciltandis, velalijsprobandis, tmpro-^andis alijs ? Et ^wd tjunfi magnopere intereftEc^ ^^tfiity quidille veltUe fintiat} acvt yntdam ait'.

‘De cute quid ßtciat tile vel tile fitai modo, quid Ij/trifutin Scripturts velit.,intelltgatur.jid Itbrum Itgis nos ablegat Jidofes:aI legem teilimontum Efttas'.audire, quod os Domtm locutum elltitdset Propheca : Moßn (ß Prophetas audtre luhet braham:attendere leHtont monet E'auitti: attëden-tesfermont 'Prophettco luudat ’Petru* :firtberefi omntbui,filtolis,adotefcentibM,patrtbu*.,proptetur Joannesi Scrtpturam nthilinantter dicercyteilatur ^acobuiSDtnt'-jUe Scrtpturasfirutart pracipitts, quiTieus Pater andtrt de cœlo mâdauit.Cuipre-cepto obßquentes Berrlooenßs commendat Lucas, cuiui laut efltn Suangelto.Hts vePligijs injiflamus Hteronyme',^ finomen tuert noflrü volumus, quo liera, pagtna. ’DoHlores appellamur, age has pagi~ nos diutna noRurnaque verßmu* manu'. tn his e-nucleandis reHeque tntelhgendts ornne noilritftu-dtum operdmqueponamus'.has celebremiM,pradi-cemw,ornerntc,quantum pojfurnus. ^d autem non fiet,lidixerimu*,Scrtpturas ejjeincertas nbsp;nbsp;ambi-

guas,matertam liits,atramentumßttorium,lttitam martua,ltteräoectdentem,obfcura,dubid, cerium na^um, Sphyngis anigma, SpbtlU ßha, prtneipia Protagorst.,regula Lesbid (p plübea^qua ad omne figura tnfieSltfileat.plts entm omntbus embiematts ornare Scrtpturas vobts perladum nbsp;nbsp;iocu folenne

efl.Q/^as vefieas voces fi retro per tugulum adgat fiilrnen coel fiefiterradthificat (ß tartaru*,qutsmi retur^Certe,vt filoriPlo tn i race pendente, ad blaf-p hemt as tn tpfitrn indgniffime conie£tas,fiolobrene-hratu* eflfic fia voces ttbt ac tuis, nifirefiptficatis, aternas acce 1er abut tenebras. Sciitcet ludat fitts /area/lt;nos luerunvobts suttem,quta I epsttarum no~

cremamt ^uonda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ante hue Epi-

nanes veriia (juam Epiphanes iy4ntfofhus:neuter ftnpane.'Tu tmptit lingua flabello ignes iiT‘o}fMne~ fias re(uß)tareconar(i. Hue enim tUud de Protttgo ye.prtncipijt nonobfeure rendit : cuius lihros ab A-thentenßbus c) emates ejfe aiunt,efuoniaßc exorßts futßctiTHe DtjS non habeo cjuod dicaßßnt an non fint.j4cvos alto^u-n ettävtx vllos Dtospotentio-reseßße iudicatts,'juam Velia (ß Vulcanniijuodtot luculetts (ß prop'eperpeiuis igntbus,(^ ar denttbut famanttbusi^rogif Adartyrûteflârur Po'.ißcy car-ntfices.Sed raue Torreßs^ne dû 'Babylonien cami-nü euptde fuccendis,fldmma reciprocate cofumaris’. Vel filtern hoc metue,nefiiutUatibt in oculos refi-hentesyte excacent.Nam cßGalens Afianus £a-far^multorn Orthodoxorii vßulatorfi Cotthiscre^ rnatus mifer'e miens : Sedechias fiacrivolumi-nts incendiarius.oculos tlUus ne farta flams fiePla-toret amtflit. TrüT-ior autem horrtbihor ePitlla cacttas,lt;^ua‘Dens hnitis flecult excamp;cat fenßts in-credulorum,ne illucefcattllts lumen Euangelijgloria Chnßt.Qucrum è numero te eflfle doleoi cut tpfi lucernapedum noPïrerum obfcuraT^ luxmenttum callgin: fi , ejr reHtJßma femita citriia (flf dislorta eH, rerum ßc implert oportet,tjuod Hofeas aif. ‘RgPla Via, r)omtn!,çf iußt ambulabunt in ets’.pra-Hariraiores auiern coytuent in ets.'Dum autem in hts tuis renebris errortbus lumen ttbtprafero di ■ uinorum eloyuiorîi, etf; fortaflflls mala apud te tntbo gratid'-tamenfinihil inde ttbi lucis acceflferit, mihi eerte nihillucts decedei.Tfon inim ignotum ejltl-lud vêtus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diUum, tpuod ab Ennio poß-

Hoiino qui erranti coniiter monftrat viam, Quafi lumen de fuo lumineacccndat, facit.

T« ver'e iUud Htertmii, tihi ae tuit ajfeclts dtShmpututo ; Date Dotnine De» veilruglotta, anteijuam tenehrefcAf.^ antec^uam offendantpe^ des ve^n ad montes caltgtnofos»

Sed nunc £onfen/um lefuttarwn^ Chtißia-nortm,hoc eft^dtfcoedia vert, (p;- falft Reltgtor.ts, feu pugnam mendaett vtrttatts vtdeamus. /ft-^lituetur enwt lejûttfca''tim Toßtionum exasutn Chnfitanum, ijuod emfmodtfuturum eïi, vt lt;jui ptt vel tolerabtles funt ap ud Torrenfem fenttttt, ^uales ferefunttjuthus doEirinamde fanbki mdtutdua Trmttate comprehendtt,eaindif-putattoftem non trahantur : cjut, vero

»npta acfalft. funt^^fub examen Scrtpturarum reuo-catt, breutter ac perfptcu'e con

Scripturis facris , qui merito'“^“ debebat, Torrenfis antepo-luit,Se J itoe eo confilio fecit, vt non

Ecclefia à Scripturis,fed Scriptura ab Ecclefia fua autoritärem accipere videretur. Atqui Apoftolus Ephcfî. manifeftè Ecclefiam fuper fundamétum Prophetarum amp;nbsp;Apoftoloru fuperftruitmon contra Prophetarum amp;■ Aportolorû fcripta fuper Ecclefiam fundat.Pondera autem verborum in hac Pofitio-nc confidera.Torrenfis non membra Ecclefiae.fed Ecclefiam,amp;non quamlibet particularé, fedCatholicam,hoc eft.vniuerfalem, amp;nbsp;quidé vr ra m, qux non nominis tâtùm honoré, fed reipfa vcrif-fîinè Ecclefia Dei fit,vifibilem amp;nbsp;manifeltàm elfe ftatuit.Emédat ergo articulum Symbol! Apofto-lici,vt iam non dicendum fitzCredo fanéta Eccle-fiam Catholicam;fed,video,fortaffisetiampalpo, Ecclefiam'.cùm ramen fides earum rérum fit, quæ Hebr.ri, non videntur. Quid auté refpondet Helix diuinû oraculum?Reliqui mihi ipfi(inquit Dominus ,nó tuis oculis,nó exteruo vifui ) feptem millia viro-rum,qui non flexerunt genu coram Baal. Sub Ala rege,Azariasfilius Obedfic vaticinatur; Tranfi-j.pati.rj. bür multi dies in Ifrael,abfque Deo vero, amp;nbsp;abf-que Sacerdote, abfq; Dodore quoque amp;nbsp;abfque

Lege.Num tu hîc Ecclefîam Ifraeliticam periilTe dices,quia nec vifibilis nec manifefta fuit? At e-nim folidum fundamentum Dei flat, Habens î.Tim.z. gnaculumhoc;Nouit,Dominus,qui fint fui. Dominus nouitgt;etiamfi Torrenfis non videat. Prin-loati.io. paftorum nouit oues fuas gt;nbsp;etiamfi mercena-Hof.2. rio ignotæ fint.Sponfus fponfam nouit,quam fibi j.Pet.j. infidcjiudicioamp;iuftitia defponfauit. Quaequia digitis monftrari nequeunt, funt occiiltus Homo BÛL4Î. cordis.Itaque in Epithalamio Chrifti amp;nbsp;Ecclefix

Dauidcanit: omnem gloriam filiæ Regis effeab intus.Si oculis corporeis effet afpelt;3:abilis,extrin fecuseffe diceretur ornatus Ecclefiæ. Verùm,vt Rom.z. jjQjj is,qui in manifefto ludæus fitjludæiis eftmec ea qux in manifefto fit carnis circumcifio, circû-cifio eft:fed qui in occulto ludæquot; fuerit,is liidsus eftjSf circûcifio cordis,circûcifio eft,qu3e Spiritu cóftat,nó litera,cuius laus non ex hominibus eftj fed ex Deo.Sic non is Chriftianus eft,qui nudo ti tulo infignitur.-multô minus ea Ecclefia eft , quï tantùm externo fplendore confpicua nitet amp;nbsp;corufcat quac thiaratum Pontificem , galeratos Cardinales,mitratos Epifcopos, bicornes Abba-tes,cucullatosMonachos,rafbs amp;nbsp;vniSos Sacrifi-culos, atque alios fimiles Pilatos ( Praelatos in-quam)Doélores amp;nbsp;duftores habet, qui vel Epieu rxocontemptu omnisReligionis diffluuntvel acerbiffimo odio verum Chrifti Euangelion im-maniter perfequuntur. Sed ea demum vera, fan-fta, Orthodoxaamp; Catholica Ecclefia eft , quae Iph.i. gratuito fauoreDei ab aeterno elelt;fta,fubvnoca-Ejh.4. pire Chrifto, per Verbum amp;nbsp;Sacramenta in vni-tate fidei congregata, vnôque amp;nbsp;eodem Spiritu fanélificatajcoalefcit in corpus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;in

loani« *^'^tnp^um fanélum Domino. Apud loannem fie definitur,vt fit grex eariim ouium, quae à Chrifto cognits,

cognitæ, amp;nbsp;eum viciflim agnofcentes è manibus tius erui in aeternum nequeunt. Dicerem nô tàm «im Hunb,quàm cum Paulo , Ecclefîam verä efle Rom t ftumeriim prædeftinatorum : fi dignus elfetTor-tenfis,qui auream illam catenam Apoftoli intelli-geret, qua praedeftinatos, vocatos, iuftificatoSj glorificatos, pulcherrimo nexu copulat. Sed quia ^oncifici) Ecclefiam fepticolli Babyloni affingûr, quot;on mirum eftjfi de ca cùm erroneèfentiantjtum Confute loquantur.

1 de fua, hoc eft, Pontificia Ecclefia hoc affirmât Torrenfis,quæ Ecclefia malignan tiû dicitur: id tam verum eft, quàm illud, iluod olim Lacedaemonii folebant dicere; In tota lila Repub.non elfe adulterum : cùm tarnen pro-■quot;ifcuis nuptiis amp;■ vxoribus communibus vte-tentur. Etfi enim clamant Papiftas : Non peribit t-ex à SacerdotCjneque confilium à fapiente, nee ler. ij. fcrnio à Prophetaztamen audiunt à Ieremia:NoIi-ier.7. *5confidere in verbis mendacii: dicentes : Tem-pliim Domini, templum Domini, templum Do-•quot;ini eft.Hacc eft enim gens, quae non audiuitvo-Domini Dei fui,ncc recipit difciplinâ.Periit

^des amp;nbsp;ablata eft de ore eorum.Et rurfus : Quo-j^j , quot;iodo dicitis:fapientesnosfumus, amp;nbsp;LexDomi-quot;inobifcum eft ? Vere mendacium operatus eft quot;ylusmendaxfcribarum. Verbum enim Domini PtoieceruntjSf fapietia nulla eft in eis.A Prophe-■ävfque ad Sacerdotem cuntti the iuc médacium.

Sin veró id Torréfis de Ecclefia Chrifti in teil igitï cam nonerrare;vevumquidem eft,hanc,quatenus Ecclefia Chrifti eft , amp;nbsp;quatenus à Spiritii fando gubernatur, non penitus totam errate in articulis fidei.Sed quia carnem quoqiie geftat,quae nó tota mntatur in Spiritum, ea propter etiam errate po-tcft,amp; errar,vel minus reóiè intelligendo,vel minus firmiter ctedendo,qu3e à Deo praefcripta fuut: non tame ita errat,vt in etrote perfiftat amp;nbsp;pereat: fed admonita amp;nbsp;edoda melius, errores no défendit pertinaciter, fed culpam agnofcens confugit ad mifericordiam Dei in Chrifto promilfam ac præftitamjatque ira illufttatur amp;nbsp;faluatur. Affir-mare autem,quód omnino non erret,hoc demurn eft ex Ecclefia Deum faccre. Nâ ant neges Ectle-Tfalm.li«. fiam ex hominibus conftare , aut ill nd ex Pfalino Tialm.iis. ileleasrOmnis homo medax.Et rurfus:Erraui ficut ouis qu3c periit.Et alibiiOmne.s nos quafi oues er-rauimus.ÂpudEfaiâ Dominus ait:Quis eft cçtusi nifi fernus meus?amp; furdus,nifi nuncius meus,que mifi?Quis caecus nifi perfedus?amp; quis caecus, nifi Can.j. fejims Domini’Daniel de Ecclefia populi Dei lo-qiiens:OmnisIfrael(inquit) praeitaricati funt Legem tuam,amp; declinauerunt, ne audirent vocem tuam.Ergo vel in omni Ifraele Ecclefiani periilfe dicas, vel Ecclefiam ertare pofte concédas. Siad noui Teftamenri Ecclefiam prouoces, en tibi Ec-i.Coi i. clefiam Corinthiorum:quos Paulus vpcat Ecclefia Deijfandificatos per Chriftum lefum, vocatos fanólosjinuocantes nomen Domini,Fratres, dita-tos in omni iermone,amp; omni cognitione, confir-matos teftimoniolefu Chrifti,non deftitutos vllo dono, expedantes reuelationem Domini noftri Cor.io. Chrifti,vocatos in confortium filii Dei. Eta-i.Cot.z. appellat eos prudetes,perfedos.Et tame eof-».Cor.15. dem monet:Ne decipiamini.Uortatur eos:Exper-

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gifci-

ET CHRISTIANORVM. 6^9 gifcimini ne peccetis. Credit de iifdemji.Cor.n. ^uod inter ipfos fint fchifmata : Vitupérât eotum «la^/fiirMetuit de ipfis , ne qua fiat,vt quéadmodû^-Cot.u. lerpensEuain decepit verfutia fua, ita corrumpa-tiirfenfus eorum à fimplicicate erga Chrillum. Quorfum autein iftæ adinonitiones, exhortatio-nes , reprehenfiones ? quorfum ille folicitus me-tiis?fi Ecclefia errate non poteft,fi nec decipit nec (iecipitur?Iam de Galatarum Ecclefijs non metuit tantùin,ne fruftrà erga ipfos laborarit, fed infen-fatos etiam feu ftultos vocat, atque ita fafcinatos, Vt non crederent veritati.Concludimus ergó,Ec- pfal.jz. clefiain errate poife: vt verum maneat : Pro hac (temiffione peccatorum) orabit ad te omnis fan-ftusmeqiie eximatur ab orationis dominicæ par-ticula hac:Remitte nobis débita noftra;quam Ipfi «juoque Apoftolijlumina amp;nbsp;columnar Ecclefix, o-tare edodi funt ab eo, qui nouit quid fit in ho- loan.z. mine-.amp;' qui fe omnibus diebus adconfummatio-Matt.2«. iiem feculi Ecclefiæfuæ ad futurum effe promifit.

I c tibias infla Torrefis,vt Protagoræ prin-3fey e cipia ftatuas.Certe lux efle non poteft ve-•wfii lira doétrina,nifi Scripturaobfcurafit.Vet laris ergo hic in foro proprio, amp;nbsp;in eadem arena, in qua ante te fudarunt alii multi i« aMvni. Con-gredere igitur hic nobifcum,fi vir es,amp; excute o-•nnia.Nam fi hanc Propofitionem euiceris,omnia obtinueris. Etfi autem non ignoro, te illud Petri allaturumjde difticultate quorundam locorii Pau-hitamen interea dum tu ilium locum profetes, Sc

{^O CONSENSVS iÈSViTARVM ego eum in te retorquebo:Qiiid ad hæc fequentil Pfslin.nj refpondere velis,difpice:quód à Dauide VerbUm Domini Iticerna pedibus fiiis,amp;: lumé femitis fuis rfa!m. 19 ede dicitur;quód praeceptum Domini lücidiitn ap pellaturiSf illuminans oculos : quód à Dauidis ti-Trouer.«. lio affirmatiir:Mandatum lucerna eft j amp;nbsp;Lex lux: quod in Efaia Dominus proteftatur, fe non inab-loan.16. fcondito locutum effe : quód Chriftus fe non per prouerbia loqui nobis,fed palam de Patte fuo an-nunciare velle.promittit:quód in illa fua ardétif-precatione profitetur : Pater manifeftaui no men tuum hominibus:quód Paulus Timotheû fatras Literas à puero nouifle prædicat, quae ipfum eruditum reddefe ad falutem poffint. Aut fi te mul titudine obruere veile videor,Petri(quem tu fundamentum Ecclefiac appellate non dubitas)locum hunc vnicum refelIe;Habemus firmiorem fernio nem Propheticum : cui dum attenditis ceu lucer-hae apparent! in obfcuro loco,re61è facitis, donee dies illuGefcat,8e Lucifer exoriatur in co'rdib. ve-ftris.Ergo nifihac Propofitione, Scripturas facras obfeuras e(fe,retraftasamp; reiiocasjmox foie in me-ridie lucere negabis. Quaquam tibi eas turque li-milibusnon obfeuras tantum elfe libenter cócef-ferim,fed in excçcationemjcôpundtioné, laqueûj piài.6»- captionem Sc offendiculum, vobis non minus quàmludaeis cedercjcum Efaia, Dauide,amp; Paulo affirmauerim.Verùin non quia noótua adfplendo-rem folis caecutit, idcirco etiam aquilarOm obtu-tus radiis folaribus hebetaiur. Nec quia afin! ro-farum odore moriuntur,idcirco apibus etiam ille exitialis odor eft. Vobis igitur tenebræfintScri-a.Cor.». pturatmobis aiitem lux in Domino. Sint pereunti-bus odor mortis ad mprtem.faluandis autem odor vitae ad vitam. Certè his veftris de Scripturarum obfcuritate qucrclis nihil aliud efficitis, quàm quod

ET CHRISTIANORVM. lt;;,i quod proprio indicio veftram cum noótuls 8c fpertilionibus focietatem produis.

VerAm Scripturarum tnterpretAtionemy vt dtfficilium de fide ^religtone ftio»um decifioiaem.,Éx Ecclefix confenfionc amp;nbsp;TrAdiwne petendam ejj'et.

Os neque Ecclefiæ confenfionem fpernî-nequeTraditioneSjverè amp;cyvnlt;ii6i! K~ paftolicas, reiicimus : fed quia non ftatim Eccleliæ côfenfio eft,quod Papa vnusjduo Epifeo-pijtres Monachi, quatuor Sacrificuli, ftatuerunt; nec ftatim Apoftolica Traditio eft,quç hoc nomine venditatur;imó difértè monemur, videamus, ne quis nos decipiat iuxta Traditionem hominû: ideo in fcripturarum interpretatione amp;nbsp;difliciliû Col.i. de fide Quaeftionû decifione alias certiores régulas amp;nbsp;reftiores normas obferuamus;Ad legem ma gis(inquitEfaiasJ8c ad tcftimonium.Quodfi nonEfa-s. dixerint imita verbum hoc , non erit eis matuti-nalux. Et Paulus Prophetiam vult effe analogam fidei. Et alibi; Sermonibus loquimür, non quos E-om.u. docet humana fapientia , fed quös docetSpi- ' ritus fanólüs, fpiritualibus fpiritualia comparantes.Omnis enim Prophetia Scripturæ(inquit Pe- j trus)propria interpretatione non fit.Non enim vo luntate humana allata eft aliquando Prophetia, fed à Spiritu fanólo impulfi locuti funt fanóti Dei homines. Quo autem fpiritu diólatae fcriptaeque funt,eodé etia intelliguntur amp;nbsp;explanantur. Nam Eamp;ljn-fecretum Domini timeatibus eum, amp;nbsp;teftamentu

tft. CONSENSVS lESVITARVM Aâ.iy. fuum manifeftabit illis. V ndc amp;nbsp;Berrhœenfes,qui receperant fermonem cuin omnianimi prompti-tudincjquotidie fcriitabantiirScripturas, an hæc ita fe haberent. Et tam abeft, vt propterea repte-hendantur, vt vel in maxima eorum laude illud ponatur. lam quoties ad ipfum Chriftü Qiiæftio-nes deferuntur de Lege,de Diuortio,de Sabbato, de Meffia,de regeneratione, de refurreóHone, de vera adfalutem via :femper fcifcitantes remittit ad Scripturas.Quomodo(inquit)legis?An non le-giftis? Nunquam iie legiftis? Quomodo fcriptuni cft?Erratis,nefcientes Scripturas,amp;c. Similiter A-portoli omnes controuerfias, Scripcurarum accó-modatione ad id quod in Quæftione vertitur, di-riinunt.Hinc ilia eis fâmiliaris vox:Sicut fcriptum eft.Et:Scriptum eft enim:Dicit enim ScripturaJn Lege fcriptum elhDauid dicit:Ofee dicit: Efaias clarnat, amp;nbsp;fimilia. Haud aliter,qui Apollolos pro-ximè fecuti funt. Patres amp;nbsp;Concilia f'aôlitârunt. Nam ficubi in nodum incidebant, amp;nbsp;haerebant in falebra, femper ad Scripturam recurrebant. Hac erat illis dodrinaSe Teftimonium Domini, lux Dculorum , lumen pedum , lucerna grefluum. Si quæerat obfcuritas, eam vel enodatione verbo-rum, vel locorilm perfpicuorum collatione ilhl-ftrabant. Et quanquam veris interpretibus lione-ftum locum dabant,honeftiorem confenfioni mul-tarum Ecclefiarum : tarnen demonftrationes cer-tilîîmas ex bis diuinorum eloquiorum teftimoniis fumebant. Hæc erant illis tanquam Lydius lapis;

■ quo amp;nbsp;Satanam , quantumuis in Angelum lucis transformatum,arguebant:amp; fpiritus omn«s pro-babant,numex Deo e(ïent,an aliunde.In Scriptu-ris Ecclelîam quærebant,per Scripturas eam ofte-debant,ex Scripturis diffiniebant, quicquid fine Scripturis diceretur, cadem facilitate contemne-bant.

ET CHRISTIANORVM. «9, bant,qua erant dióla.Sine his teftibns nemini vo-lebant haberi fidem ,per has paftorumvocemab vlulatu luporum difcerni amp;nbsp;poffe amp;nbsp;debere iudi-cabant.Certe non alijs ajmis Nicæna Synodus A-rium,Confiantinopolitaha Macedonium,Ephefi-na Neflorium,Chalcedonenfis Eutychen debella-uit. Quapropter, qui nunc vocem iudicis in ma-teriam litis conuertiint, nouum introdiicunt mo-tem,in politia quidem intolcrabilein, inEcclefia verb etiam damnabilem ; digni,quos vt blajphe-mos pii omnes execrentur.

Lit er is exprej^efcripta »0» Ji nt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*• Parag.z.

CMulta ab f.^posiolts faStajinulta etiam pjrag.4. Christiano effe feruanda^ qua tarnen fcrtpta »0»funt.

Ides (inquit Apoflolus) ex auditu ell, au-r,om.io. y dims autem per verbum Dei.Quomodo i-

gitur verè credi poffunt,quç in verbo Dei ex'ireffa non funt’Hxc Icripta funt,vtcredatis,ait difcipulus Domino dileólus:quod ociofè diceret, loan.zo. fi etiam qux non fcripta funt,credi mandater. Ri-diculè ablegaret Abrahamus fratresEpulonis di- Luc.is. üitis ad Molen amp;nbsp;Prophetas,vt illos audiant,fi no omnia,qux credenda funt,in illis extarent. Vana Aft.zs-effet Apolloli gloriatio coram Agrippa rege;Au-xilium naftus Dei,vfque in hodiernum diem fto, tellificans turnparuo turn.magno , N I Hit a-1.1 V D dicens,quàm caqux Prophetxprxdixe-

694 consensvs iesvitarvm runt.Nihil aliud(inquit)dicens.Torrenfis autem, Agrippa rege amp;nbsp;Berenice regina impudentior, obftrepit:MuIta alia,Paule, etiam credenda funt, qtiæ à Prophetis non futU prædiûa. Sed amp;nbsp;Mileti nugatus effet Paulus, fi non nugaretur Torrenfis. T er enim repetit ibi,de perfeétione doftrinx, ni-mirum etiam Scripturae fuæ, loquens ad Ephefinx Art.20. Ecclefiæ presbyteros:Nihil luffugi eorum,qu3E effent in rem veftram,quin annunciarem vobis. Et iterum:Non enim fubterfugi,quó minus annücia-rem o m n e confitiam Dei vobis. Et tertio : o-M N I A oftendijUTn/H^Ä, clariffime demonftraiii vobis.Equidem hac in patte Paulum imitari Magi ftrum fuum,vt re,ac verbis voluiffe iudico : qu* lom.». ad difcipulos fuos ait : Vos dixi amicos, quia o-loan I M N I A , quae audiui à Patte meo, nota feci vo-oan.i4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fandus vos docebit o m n i a,

amp; fuggeret vobis omni a , quaecunque dixi oan.i«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rurfus ; Ciim autem venerit ÜUj

qui eft Spiritus veritatis , ducet vosinomnem veritatem. Haec qui de vocali praedicatione A-poftolorum, non autem de Scriptura eoruni) ve-ra effe dicit : is Spiritum fanétum no æquè adfuif-fe Apoftolis fcribentibus,ac loquentibus , abfur-i.Tim.3. diißnaedicatneceffe eft.Denique,quomodoiacrs literç poffunt eruditum reddere ad falutem,fi non omnia quae ad falutem funt credenda , in illis ex-preffa funt ? Quomodo omnis Scriptura diuinitus infpirata eft,fi non infpirat omnia , quae credi de-bent?Quomodo vtilis eft ad dodrinam, ad redar-gutionem, ad corredionem, ad inftitutionem in iuftitia,fi tarn multa ei défunt? Quomodo integrû faeiet Dei hominc,quae ipfa non eft integra? Quomodo ad omne opus bonum faeiet è^j)jgt;77ff(z^ox,quç ipfamet manca amp;nbsp;mutila,amp; luxata eft?Certè quod Efaiasde diuinis prxdiótionibus futurarum cala-mitatum

mitatum dicit,id nos ad vniuerfatn Scriptiiram re èdè applicare poffumus:Kequirite(inquit) diligé-ter in libro Domini,amp; legite;vnum ex eis non dç- Erai.34' fuit,alter alterum non quæfiuit. Quia quod ex ore meo pvocedit,ille mandauit, amp;nbsp;Spiritus eius ipfe congregauit ea.Si vnum non defuit ex iis, qiiæ ad maledidiones amp;pœnas fpeélabant, quomodo v-niim ex iis deerit,vel ( vt Torrenfis blafphemat) M V L T A deerunt, quæ ad perpetuam falutem confeqiiendam credenda funt?

Quemadmodum autem nihil tuto creditur,nifi quod fcriptum eft ; fie etiam nihil in Ecclefia ne-celfario feriiandurn eft,quod ab Apoftolis fadum efle in Scripturis non legitut. Scimus enim feue-riffimè prohibitum effe-.Non facietis finguli,quod Vobis reóbum videtur.Et rurfus:Quod præcipio tibi,hoc TANTVM façitopomino : nec addas quicquam,nec minuas. Nam quod in fine Apoca-lypfeos conteftatLir author, id non tàm pro illius libri,quàm totius facræ Scripturæ Epilogo grauif-fimo haberi debet.Conteftor(inquit)omni audié-ti verba Prophétisé libri huius : fi quis appofuerit ad hæc,apponet Deus fuper ilium plagas feriptas in libro illo: Sffi quis diminuerit de verbis libri Prophetiç huius,auferet Deus partem eius è libro vitae,amp; à ciuitate fanilajSc ex his,quæ feripta funt in libro ifto-

lorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S.Patag.i.

Ecriis ipfe, memor dióli Magiftri fui: Re-luc.21. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ges Gentium dominantur,VOS autem non

S-v?Ö ficzconfutat hanc pofitionerndtafcribcns: iPetj Neque ceu dominium exercentes aduerfus cle-ros, fed fie vt fitis exemplaria gregis. Et Paulus contra earn difertis veibis proteftatur:Qui efficax Cj j. fuit(inquiens)in Petro ad Apoftolatum circum-cifionis, efficax fuit amp;nbsp;in me erga Gentes. Cum-que cognouiflent gratiam mihi datam , lacobus, Sc CephaSjSc loannes,qui videbatur elfe colum-nxjdextras dederunt mihiac Barnabae, focietatisj yt nos in Gentes, ipfi veto in circumcifionem A-poftolatu fungeremur ,tantùmvt pauperum me-mores effemus.Tn quo 8c diliges fui, vt hoc ipfum facerem.Cum autem venifiet Petrus AntiochiaiHi palam illi reftiti,eo quod reprehenfus effet, amp;c. Vides,quot Argumenta vnus hic locus cótra Petri primatum nobis fuppeditet.Nam amp;nbsp;Paulus,licet aliquot poft Petri vocationem annis ad Apoftolatum vocatus, nihil Petro de fuo Minifterio concedit:amp; inter columnasEcclefiæ Cepham no primo fed fecundo loco numerat: amp;nbsp;fe ac Barna-bam no vt feruos:fed vt focios Petri habitos fuif-fe oftendit : feque Petro in faciem reftitiffe dicit: ac eundem iam antea quoque ab al ijs reprehen-( fum fuiffe commemorat. Quod quis facere prx-fumpfiffet,fi princeps amp;nbsp;caput Apoftolorumexci-Gal.i.amp;2.tiffet Petrus?Denique duobus fere capitibus Epi-ftolx ad Galatas , nihil aliud contendit Paulus, quàm fe honore Apoftolatus Petro effe pare.Hinc narrat,fe ad Petrum veniffe,non vt fubieftionein profiteretur, fed tantiim vt teftatam omnibus fa-çCret doôlrinæ confenfionem. Petrum quoque i-pfum nihil tale poftulaffe, fed dediffe fibi dextram

ET CHRISTIANORVM. 697 tram focietatis,vt communiter in Verbo labora-rent: fibi non minorem gratiam collatam elTe inter Gentes, qiiàm Petro inter ludæos. Denique, cum minus fideliter ageret PetruSjfuifle à fe cor-red.im, amp;nbsp;quidem non inuitum reprehefionipa-ruilTe. Quid multis opus eft’Percurre rota Aóto-rum Apoftolicorum hiftoriam,8f conquire, quic-quid vfquam de munere poteftatequePetri extat; nihil profeóló aliud reperies,quàm fuilTe vnum ex numero duodecim,parem reliquis,8f focium,non dominum. Etfi enim plaerunque Apoftolos vide-mus hoe Petro detuliffe,vel propter ætatem gran-diorem,vel propter rerum experientiam,vel propter animi magnitudinem amp;■ heroicum feruo-rem , vt in cœtu verba faceret, amp;nbsp;quodammo-do prxiret, referendo,hortâdo,monendo; de po-teftate tarnen, principatu ac dominio in qnos, nihil legimiis. Extollit quidé vocem fuam in die Pentecoftes,^ habet concionem grauiffi-mam:fedadftantei ad latus reliqui vndecim. Di-Aftor.4' citquidem caulam in Synedriolerololymitano: fed eandem vnd cum loanneperorat.Rcfponden-tes enim ( habet textus) Petrus amp;nbsp;loannes, dixe-runt ad eos : An iuftum fit in confpeélu Dei, vo^ potius audire,quàm Deum,iudicate.Non. n. pof-fnmus,qu3e vidimus amp;■ 3udiuimus,non loqui. fert quidem Petrus ad Concilium, fi quid faciendum eft;amp; quid fafto opus fit,admonet: fed alios » fimiil auditmec locum tantum concedit dicendae fententiae,fed arbitrium illis permittit; vbiftatue-i.Pet.j.

. runt, feqiiitur amp;nbsp;obtempérât. Cùm ad Paftores fcribit,non mandat ex imperio,qu3fi fiiperiorhed Aftor.ii.

, collegas fuos facit ,amp; comiter hortatur,vt in-1 ter aequales fieri folet. Cum accufatur, quod ad t j Gentes ingrefiiis fuei it, etiamfi id fit immerito, i tefpondet tarnen amp;nbsp;fefe purgat. lulTus à col-

Aftot.«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loanne in SamariaiTi,non detreélat:

fedmunus commilfe legationis fideliter exequi’ tur.Ex quibus omnibus palam fit^aut fuifle xqua-litatem amp;nbsp;'inTJi/atw inter Petrum amp;nbsp;reliques Apo-ftolos ;aut certè nihilo pluspoteftatis fuifle Petro inreliquos, quàm ipfi in ilium habuerint. Vnde illa memorabilis vox Bernhardi inEpiftola ad Eugenium : Verus fucceflbr Pauli dieet curn Pau-Jo : Non quöd dominemur fidei veftrae, fed adiu-tores fumus gaudii.Petri hæies audiet Petrum di-centem:Neque vt dominantes in clerumj fed forma faóti gregis.

SRaedicationem doèlrinaPetii de Chri-. ftojfuiidamentumEcclefiæ polfe d/ci,Paulus ad Ephefios teftatur. Petrum autem i-pfum,hoc eft,perfonam Petri, fundamentum Ec-cleflx non elfe , ex eo ipfo loco, quem Pontificii Mjtt. ló. pro fe allegantjeiiincitur.Vix enim propter Con-feflionem de Chrifto filio Dei viuentis, laudatus fuerat : cùm propter immaturam fapientiam ra-tionis , audit à Chrifto: Abipoft me Satana^ ob-ftaculó es inihi, quia non fapis ea quæ Dei funt, fed ea quæ funt hominum. Quis autem dieet, gt;l Satanam Ecclcfta? fundamentum efle , nifi ipfe Satanas? Vbi veroEcclefiaE fundamentum man-fit,quando eœpit Petrus execrari amp;nbsp;iurare, quod non noflet hominem?Vbi manfit,quando Paulus, videos.

I videns^quod multi non reélo pede incederent ad GiI.î. veritatem Euangelii,dixit Petto cotam omnibus;

Si tUj cùm fis ludaeus , gentiliter agis, ac non lu-daicèjcur Gentes cogis iudaizare?Denique, quanloan.ii. do Petrus ienuitjextenditque manus fuas,amp; alius eum cinxit, ac duxit quo non volebat, quodnam ' j tum fuit Ecclefiæ fundamentum? Num Petro fuf-i penfo J etiam Ecclefiæ fundamentum fufpenfum

fuit? Nullum certè aliudponipotuit,poteftjamp; poterit fundamentum J praeter hoc quodpofitum eft, quod eft lefus Chriftus : lapis ille fundatus in Zion,in liimmo pofitus angulo,ele6lus,preciofus: nPet-z-in quern qui credit,non pudefiet.

Ic ledorcm ad eruditilfimum librum Vl-richi Veleni Minhouienfis remitto: cuius pars prior decern amp;i oéfo comprehendit perfuafiones feu demonftrationes,ex facris literis amp;nbsp;indubitatae fidei hiftóriis colleótas,quódPetrus nunquam poft Chrifti paffionem Romae fuerit: amp;nbsp;quod Hierofolymis , amp;nbsp;non Komae pafliis fit. Altera pars feptem habet cauillos, quibus Romana Curia illis perfuafionibus occurrere confue-nit : quibus tarnen viciffim feptem opponuntuv refponfionesjcos non aliter atque rudera qiiçdam

700 CONSENSVS lESVITARVM tlifsipantes. Certè quod eft apuâ Eufebium,pr3E-fuilfe Petrum Romanæ fedi 15. annos,nullo nego-cio refellitur. Conftat enim ex primo Se fecundo capite ad Galatas^circiter viginti armos à Chrifti morte,fuifre Hierofolym!s:venifie deinde Antio^ chiam: vbi quamdiu fuerit,incertum eft.Grego-rius feptem^Eufebius aucem i5.annumerat. Atqui à morte Chrifti vfqiie ad finem imperii Neronis, fub quo ipfiim martyrio coronatûfuilfe referût, reperientur tantùm triginta feptem anni. Si nunc de triginta feptem annis, viginti annos décidas, quibiis habitafîe Petrum Hierofolymis teftis eft Paulus,reftabuntfeptemdecim ad fummun, quos iam inter duos Epifcopatus , Antiochenû amp;nbsp;Ro-manum,parciri oportet.Si diu Antiochiæ moratus eft,non potuit Romæ federe , nifi perexigiuim tempus.Quod ipfum clarius adhuc demonftrare licet.Scùpfit enim Paulus Epiftolam ad Romanos è Corintho,cùm iter fufcepiflet Hierofolymani verfus,vbi captus fuit amp;nbsp;Romam addudus. ludi-catur ergo Epiftola hæc triennio vel quadriennio ante fcripta fuiifefnempe anno conuerfionis fux vigefimo fecundo) quàm Romam venerit: qiiôd faólum eft anno conuerfionis fiiæ 25.anno imperij Neronis fecundo.ln ilia aurem Epiftola adRoma-nos nulla prorfus fit Petri mentio, quac minime omittenda erat,fi Ecclefiam illam rexiifet. Quin-etiam in fine,dum longum catologum piorum re citât quos falutari iubet,de Petro plané filet : qui certè minime debuiflet præteriri,!! Roms fuiflet. Adducitur deinde Paulus vindus Romam. Exce-ptum fuifle à fratribus narrat Lucas, de Petro ni-hil.Scribit ill in c ad multas Ecclefias, eo biennio, quo Roms in fuo conduélu manfit,ad Galatas,ad Ephefios,ad Philippenfes,ad Colofienfes, pofte-riorem ad Timotheum, ad Philemonem. Alicubi etiam

ET C H RIST I A N O R VM. 701 etiam quorundam nomine faliitationes adfcribit. Non tarnen vno verbo indicat, Petrum illic tune fuilfeTmo ad Philippenfesjvbi dixit, neminemie habere, qui ita fideliter curet opus Domini, vtPhil.a. Timotheus, conqueritur omnes quaerere qux fua funt. Et ad Timotheum ,cum iterum fiftereturi.Tim.4. Neroni, quando amp;nbsp;morte fidem fuam teftatus oc-cubuit,fcribens Lucam fecum efle folum, grauius conqueritur in prima defenfione neminem fibi ad fuiire,fe defertum ab omnibus.Vbi tue igitur Pe-trus?Nam fi Romx fuit,proditor fuit EuangelijzSi vtantea in Chriftumperiurus abnegator,fic nunc inPaiilü perfidus defertor amp;nbsp;turpiffimus extitit.Quod abfit vt de Petro fufpicemur,qui có-uerfus cöiirmauit Fratres fuos; nedü feipfc no con firmaflet. Quamdiu igitur quo tempore federn illaintenuit Petrus ? Quid? qubd inter illos ipfosfcriptores,qui Petrum vfque ad mortem Ec-clefiam Romanam gubernalTe tradunt, minime conuenit,quis fuerit eius fuccelfor , quia alii Linum, alii dementem fubrtituunt. Alii dementem non modo no fecundum, fed ne tertium qui-dem faciunt.Nam Petro,Lino,deto,demii quarto loco fubmittunt dementem.Hieronymus Sy 1-uiiis in fuisadlgnatüEpiftolas Scholiis, Antucr-pix non ita pridem çditis, dum hanc difcordiain feriptorum de fuccelfore Petri concordare voluit, rem intricatiorem reddidit,qu3merat antea. Ita-que etiamfi magnorum quorundam feriptorum authoritatem fecutus, Petrum omninb Romx niortuum elfe concederem ; tarnen Epifcopum i-bifuifle, prxfcrtimlongo tempore, nemo mihi perfuadebit. Tutiffimum enim erit.refpicere pa-ólum inter Petrum amp;nbsp;Paulum initum, ac muruis etiam dextris confirmatum:vt hic in genres, ille Verein circumcifionem Apoftolatu fungeretur.

yai. CONSENSVS lESVITARVM ProindcjVt focietas illa j qiiam inter fe paóti funo rata apud nos fit: imö vt Spiritus fanóli ordinatio firma apud noshabeatiir, in Pauli Apoftolatum magis qilam Petri refpicere nos coniienit : fiqui-dem ita inter eos prouincias diuifit Spiritus fan-óluSjVt Petrüm ludxis , nobis Paulum deftinaret. Sedem igitur Petri alibi quam Romæ quaerant Pa piftx ; nifi fortè Romat feditjcum fcripfit : Salutat i.Pet j. vos ea qüae in Babylone eft veftrat confors elefti-onis Ecclefia. Nam quid de hoe loco veteribus nonnullis,amp; inter recentiores Francifco Petrar-chat,ac Danti Aligheriovifum fuerit,lcfuitis igno turn elTe non arbitror.

SÆc pofitio , quia è fiiperioribus pendet fubuerfis illis vitro cOrriiit.Sed efto.Fue-rit Petrus Romat; fuerit ibi mortuusifue-rit ibi ante mortem Pontifex Romanus;fit Romana fedesjfedes Petti : quid turn poftea? Num pro-pterea primatum habebit? Atqui lacobusprius fedit Hierofolymis : qua de vrbe praedidum fuit: exibit lex,amp; Verbum Domini de lerufa-lem;amp; ille idem Petrus prius fedit Antiochiae, v-bi amp;nbsp;difcipuli primùm cognominati fiint Chri-ftiani;amp;r Paulus fedit Corinthijdiebus multis , in quaciuitate populus multus fuit Domino.Atqui inter Patriarchas vltimum locum habuit olim Hierofolyma : Antiochia tertium : Corinthus verb,EphefuSjPhilippbTheflalonica, amp;nbsp;aliatEccle-

ET CHRISTIANORVM. yoj fîæjtum quas fundauit Paulus, tum qiiibus alii A-poftoli præfuerunt : proifus funt præteritac. AuE. igitur præpofterum ilium ordinem fuifTe fateatur Torrenfis'.quod non faciet:auc nobis côcedatjnon efie hoc perpetuum , vt cuique Eccleliae debeatur is honoris gradus,quem quifque fundator habuit. Sed amp;nbsp;hoc nefcire non debet Torrenfis,Spiritum fanétum non affixum effe aiTeribus cathedrariim amp;■ pulpitorum,( vt à pueris affigi quandoquefo-leht vefpertiliones)vt inde difcedere nequeat nifi fortèjVt olim veteres Romani Vi6ioria:,fie ifti Ro manenfes Spiritui fanélo alas^quibus femel aduo-lauerat,refecuerint,ne poflit in pofterum auolare. Animo pio amp;■ fideli promilfa eft Spiritus fanóli gratia, non cathedris amp;nbsp;fucceflîonibus. Quod fi locus amp;nbsp;inauguratio fola ad fummam authorita-tem fatis eft:amp;r Zedechias fucceffit Dauidi:amp; Car iaphas Aaroni : amp;idolum faepèftetit in templo*'TheÉ». Dei:amp; ô«u'77)t«yVof intemplo Dei felfurus , ac fei-pfum tanquam Deum oftentatiirus eife praedici-tur. Age fuccelferit Pontifex Romanus pifcatori Petro in cathedra : num propterea etiam fucccflit in pietate amp;nbsp;officio ? Num prædicat Euangelion vniuerfae creaturx’num hominum pifcator eft, an veto pecuniæ? num eft fal terrœ ? num lux Mundi? num gregem pafcit.non feipfum? num in clerû amp;nbsp;popuTû Domini dominiû non exercet?num lucrû turpe non affeiftat?nû exéplar eft gregis?num aliis potins miniftrare quàm fibi miniftrariciipit? num omnes Epifcopos amp;nbsp;prefbyteros focios amp;nbsp;fym-presbyteros fuos elfe piitat? nû fubieéius eft Régi tanquâpræcellenti?nû principibus tanquaà Deo amp;nbsp;Rege miftis?num fraternitaté diligit, Deum ti-metjRegé honorat?an verb cûfta illis facit côtra-ria?audétq; non aliquid,fed multa,fed omnia,qu3t

^04 CONSENSVS lESVITARVM breuibus Gyaris amp;nbsp;carcere digna, imó verój qux pice,fulphure amp;nbsp;igni lempiterno dignifsima (ut: quæque ita iam fordent amp;: fœtenc.vt Deusjquan-tumuis longanimis, fœtoré iftius Vaticanac cloa-cz vix ferre diutius pofle videatur.

^^^Chrifto omnibus fuis difcipulis, etiam an-tequam Romanæ fedis nomen fando audi-Matih.y. .^J^ïwtum fuit,dicitur : Cauete àPfeudoprophe-Matth.ió.fjj pf alibi ; Cauete à fermento Pharifaeorum Sc

Sadducæorum. loannes omnibus Chriftianis fcri-i.Ioan-4. bit; charifsimi, ne cuiuis Spiritui credatis.fed probate Spiritus, an ex Deo fint : quoniam multi Pfeudoprophetæ C inter quos nunc etiam lefuitx funt)exierunt in Mundum. Idem eleftæ dominât ' Ioan. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcribens:Si quis(inquit) venir ad vos,

amp; banc doôlrinam non afFert,ne recipiatis eum in domum,nec Ault; ei dixeritis. Paulus veto fcri-bens CorinthiiSjin quibusplzriqiic Laici, merca tores amp;■ opifices erant,qui Romam non exPonti-ficia, fed ex Imperatoria fede notant, amp;nbsp;quibus non tam Pontifex Romanus, quàm Lucius Mum-mius Conful,deuartator quondam Corinthi, co-gnitus erar.-Vt prudentibus(inquit,loquor: iudi-cate vos quod dico.Theflalonicéfes autem (quorum Epifcopus Nilus, etiam multis poft Paulum annis,Romanæ fedis primatum dodo fcriptova-t. Theff.s.fidè concufsit) Hqs inquam omnes iubet, omnia probare,

ET CHRISTIANORVM, probarcjquod bonuin eft tenere.Quid?qubd idem Paulus ex profelTo ad Romanos fcribens, non ad folum Epifcopû Romæ,fedad omnes fratres,quorum longiffimum texit catalogum, hac admoni-tione vtitur:Obfecro autem vos fratreSjVt deretis eos, qui diffidia amp;nbsp;offendicula contra do-Ôlripamjquam vos didiciftis,gignuntjamp; decline-tis ab illis.Nam qui eiufmodi funt, Domino lefu Chrifto non feruiuntd'edfuo ventri: amp;nbsp;per blan-diloquentiam amp;nbsp;aifentationem decipiunt corda fimplicium.Nonne hîc Apoftolus omnibus Chri-ftianis de dodrina iudicium permifit, præfer-tim contra lefuitas iftos blandiloquos 8c verfutos fedudores fîmplicium, non Domino lefu, à quo denominari voîuntjfed ftio ventri feruientesjfide-liter prxmonuit?

Ecclefix Do£foribuspetendctm ejfe pturce tnterprciationem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n.Par.z.

Criptores Ecclefiafticos,quos propter re-uerentiam cano capiti exhibendam j Pa-tres,amp; vocabulo propemodum indulgé-tiori DoidoresEcclefixvocant,multis nomini-bus veneramur.Primiim,quia fuofuffragio 8c te-ftimonio tradunt nobis in manuSjfcripta Prophe-tica amp;nbsp;Apoftolica,de quorum certifiîmaac Satro-fanda veritate diligenter amp;bona fide teftantur. Deinde,quia in multislibris Biblicis explicandis non ignauam neque inutilem operam Ecclefi« præftiterunt: præfertimvbi fuis humanis cogita-tionib.vel aliorum opinionibus non nimiùm in-

7olt; CONSENSVS lESVTTARVM dulgentes, àtextu Scripturarum nó longè difcef-ferunt. Tum quia aduerfus haereticos multa pia dogmata folidis amp;nbsp;perfpicuis facrarum Scriptura» rumteftimonis ftrenuè amp;nbsp;conftanter defenderut, amp;nbsp;fcriptis luis propagarunt ad pofteros:non noua dogmata aut Sacramenta inftituentes, fed pro ve-teribus dogmatibus ac Sacramentis contra archi-teétos nouorum acerrimè propugnates.Pöftremöj qiibdhiftorias Ecclefiafticas laudabili diligentia fcriptis conlignatas ad pofteritatem tranfmiferut: € quibns multiplex ad nos redit vtilitas.Sed in his omnibus Patrum teftimoniis,interpretationibus, propugnationibnsjhiftoriiSjfiC demiïm eos fequi-mur,cïim nos ad fontem facrçScfipturæ fuo Mini-fterio amp;nbsp;iudicio deducuntmó cum nos riuulis fuis ab ipfa fontis fcaturigine abduCöt.Nam ipfe Deus Matt.j;. Pater filiumfuü dileólü audire praecepit;H V N C

(inquit)audite;Nó'Patres. Vbi autem vox filijDei loan.j. nunc auditur alibi,quàm inScripturis?Tiliuscertè

ipfe nos iubetfcrutari,non Patres, fed Scripturas: xPet I enim elfé, qiiæ de fe teftimoniurrt perhibeat.

EtProphetarum(nonPatrum) fermoni tanquam firmiffimo amp;nbsp;ceu lucernac apparenti in obfcuro lo co attendere iubemuninfuper Propheticam Scti-pturam non elfe priuatæ interpretationis( quoru-cunque Patrum)monemur,Qubdfi perpétua fen-gt; tentia Scripturx in rebus ad falutem necelfariis, (aduerte Torrenfts,quid dicam ) fi fententia s in-quam,Scripturæ,non fingulæ phrafes,quae interdû propter abftrufam difficultatem obfcuriores funt, in dogmatibus falutis noftrç,nô in iis reb’,qnibus ad falutem carere poifumus , firma amp;nbsp;Iwcida feu perfpicuaeftmon necelfe eftfemper , ab Ecclefiae Doótoribus(quos tu fie vocas)Scripturç interpre-tationé quaercre.Num enim, fi Patres nulla vnquä commentaria

ET CHRISTIANORVM. 7o7 côtnentaria fcripfîlTent.Scriptura à nemine intel-ligipolTet’quÇ in hoc fcriptaeftjVt intelligatur amp;: credatur,ac intelleda amp;nbsp;crédita, fit virtus Dei in faiutem omni credenti.Haec fcripta fiint, ( inquit loannes, antequam PatrumEcclefiafticorumno-Ioan-î®« mina audita, nedum voluminaperfcripta peile-ftâque fuiflent)vt credatis, quod lefus eft Chri-ftus ille filius Dei,amp; vt credentes vitam habaatis per nomen eius. Et tarnen id fcriptû Ioannis propter fuas quafdem ei peculiares phrafes difficiliuS eftmihilominus ita fcriptum effeait, vt credaturi j amp;nbsp;quidem nori à fenioribus tantiim,fed vt expref-fè in Epiftola lua dicit,etiain ab adolefcentibus Sc liliolis.Ergó turn fcripta Euangeliftarum 8c Apo-ftolorum abfquePatrum fcriptis intelligi potetats hódie autem,quando repleta eft terra fcieritia Do paini,ficut aqua maris operientis,nó poterunt’Sin Scriptura nó eft certa amp;nbsp;perfpicua,fed(vtlefuità nugâtur 8c bla phemât) ambigua 8c obfcura:quä-tó igitur incertiores 8c obfcuriores erunt Patrum interpretationes?Namfi lux tenebr3efunt,tenebrç ipfae quantæ erunt?Sic tandem ad Protagoræ prin-cipia redibit Torrenfis-.Sc Cufanus ad fuum muta-bilem ac variabilem intelleóhim : ScPerefiusHi-fpanus,ad Sibyllæ folia ; 8c Staphylus adBreuia-riü nefció cuius hominis :8c Sotus ad Prælatos:8c Hofius neqiie pius nèque fanótus Caligula, facef-fere iuflis ipfis Scriptiiris, cœleftes reuelationes expeftabit:ciim vanus fit labor(fi ài oarwHofiô cte dimus ) qui Scripturæ tanquam creaturx 8c egeno cuidam elemento tribuitur.Tandé lus ipfum Pon tificium nosablegabit adfcrinium Pontificijpe-äoris,in quo omnia iura latent, ficut in colo fter-cora:ex quo etiâ Conciliabulû Tridentinü fuû hau iit Spiritû'.qué manticç inclusû Veradarij celerîb*

708 consensvs iesvitakvm equis Roma lubinde Tridentum deportarunt. I-gnofce quæfo ledor his ludis vfurpatis contra il-los diicaxat,qui ex facris Scripturis ludos ludifica-biles petulantiffimc impijflïniéquefaciunt.

Lib.i.cap- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Patres incorrttptos ej^e iudices

prudentibus Joquor(inquit Apoftolus) Siudicate vos quod dico. Et iteriim : Pro* I. i^^^phetæ duo aut tres loquantur,caEteri diju-dicent.Iudicare igitur Se poteft Se debet, non minus prçfentis temporis Ecclefia,quànifuperioruin ftculorum. ludicii autem régula efle debet, non ea , qua contra leremiam vtebatur Clerus ludai-

Iereni.18. cus:Non peribit Lex à Sacerdote,neque confilium à fapienre,nec fermo à Propheta. Nam quia hi fæ-pèfcientiain repellunt,repellitamp; ipfos Dominus: nox illis fæpè eft pro vifione,amp; tenebræ pro diui-nationeifæpecæci fiunt fpeculatores ciuitatis:fe-pè infatuatiir fal,amp; ih fterquilinium abiicitur.Sed eavera amp;nbsp;reda Regula eft, de qua Pfdtes canit; In omnem terram exiuit Regula vel amuffis eo-rum,amp; in fines orbisterræ verba eorum.Nam mâ-data Domini reóta iunt;amp; viæ eius redlæ : Se fce-ptrum eius fceptruni reditudinis:iudicia Domini vera (unt,iuftificata fîmul.Et quid multis? So-Pfal.iip. lus Pfiilmus centefîmus decimus nonus, incorru-ptus iudex eft omnium controuerfiarumrqui vbi-que Domini indicia,non Patrum,prædicat:ac nue Jegem,nunc teftimonia,nunc vias,nunc mandata, nunc ftatuta nunc iuftificationes, nunc indicia, nunc

ET CHRISTI ANORVM. 709 nunc præcepta, nunc fermones, nunc eloquium, nunc Verbum DominijCgregia amp;nbsp;plané Rhetori-ca expolitione inculcat.Quodfi omnino Torrenfis nos ad antiquorum Patrum indicia reiicit, au-diat lobum,qui amicorum fuorum verba per Mi-iob.iz. mefin repetensHn antiquis eft fapietiajamp; in mul-to tempore prudentia ; ex fua fententia fubiicit; Apud Dominum eft fapientia amp;nbsp;fortitude:amp; ipfe habet confilium Sr in elligentiam. Ac fi Patres femper incorruptè iudicaffe arbitratur Torrenfis, cum Domino expoftulet, qui apud Efaiam con-Efa.43. queritur : Patres tui primi peccauerunt, amp;nbsp;interprètes ( vel Dodores) tui praeuaricati funt in me. Et apud leremiam fic dicit Dominus ; Quia dere- lerenj. y. liquerunt legem meam,quam dedi eis-.amp;non au-dieruntvocem meam,amp; nonambulaueruntinea: amp;■ abierut poft prauitatem cordis fui amp;nbsp;poft Baalim,quod didicerunt à p A T R I B V s fuis.Quo-ties ergo lefuitæ fuos antiques Patres crepabunt, toties nos vnum Pattern noftrum in cœlis, ilium antiquum dierum,opponemus: qui annûciat verbum fuum Iacob , iuftitias amp;nbsp;indicia fua manife- pf41.i47. ftat-Ifrael: quae iudicia vere funt incorrupta, quia lex Domini immaculata, teftimonium Domini fi- Pfabiy. dele,fapient.iam praeftans paruulis, mandata Domini reda, lactificantia cor, prxeeptum Domini lucidum, illuminans oculos. Et quia Verbum Dei perfonam hominis non refpicit, certe indicium iuftum iudicat : per quod etiam fpiritualis diju-dicat omnia, ipfe verb à nemine diindicatur. Ma-’ Com. netigitur manebitque Scriptura vox iudicis,e-tiamfi rumpantur omnes ii,qui earn materiam litis faciunt, amp;nbsp;cum Protagorac principiis comparant.

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 E S V I T A.

Via in pricedentiiim pofitionum exami-ncjhxc quoque difculTa eft. Torrenfis fal-teni adhxc nuda Scripturæ teftimoniare-fpondeat,quomodo cum ifta fua pofitione conue-i.Cor.3. niant : Ne quis glorietur in hominibus. Omnia namqqe veftra funt,fiue Paulus,fine Apollo, fiue Cephas,fine Mundus : omnia inquam veftra funt, VOS autem Chrifti,Chriftus autem Dei.Et iterum: Î Thefs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eftis,nolite fieri ferui honjinum. Et

aIibi:Omnia probate,quod bonum eft tenete. Et quia Torrenfis Temper ingeminat Patres, Patres, Parrum iudicia,Patrum autoritates'.cogitet etiam - femel,quid fit,quod Chriftus Pharifæis dixit : Pa-Matth.13. trem nolite vobis vocare iqterra: Vniis eftcnim Pater vefter,qui in cœlis eft. Cogitet etiam, quid Paulus de fe ipfe fateatur, cùm Patribus niniium Gal.i. nbsp;nbsp;fuilFet addidus : Perfequebar ( inquit)Ecclefiain,

ftudiolus paternakvm traditio-i.Pet.i. NV M. Et Petrus : Redempti eftis à vana veftra conuetfatione, quam ex p a r r v m acceperatis traditione. In hac igitur libertate, qua Chriftus nos liberauit,ftemus, amp;nbsp;ne riirfus iugo feruitutis implicemur:hoc eft,ne rurfus à DeoPatre ad Patres homines ,a Scripturis diuinis adTraditio-nes humanas , ab autoritäre cœleftium oraculo-rum ad phantafmata humaaorum fomnioriun de-ficiamus.

n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/Y* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,X*ib» Î«

Peccatum ortgtnile non ejje concupijcen i. Paragj. tiam.,vel habere concMpiÇcenttam, qu£J'unt pienæ diquot; eins peccali.

On te pudetTorrenfis,rancidum illudfo-phifinatanquani cramben apponere?quod Annoiî5o. àSophiftis illis opinatis con-futatoribus Anguftanx Confcflîonis fuit noftris

Theologis obieèhim : fed in Apologiæ articulo fecundo ita diluitur, vt non folùm iudicium, fed etiam cadorem iftis deftiifle(haec enirn verba funt Apologia:) appareat. An ignoras magne Doftor amp;nbsp;Profelfor, cùm concupifcentia nominatur,non tantum aétus feu fruôtus , fed perpétuant naturae inclinationem intelligi’de quaP.iulus ait:Pecca-tqm non cognoui.nifi per legem. Nam amp;nbsp;concu- Rom.7. pifcentiam non nouilfem , nifi lex dixiffet : Non çoncupifces. Quidaiitem veftro Thomæ refpon-^oh. pii debitis Iefuitç?Peccatum(inquit ille)originis,ha- ma fecun bet priuationem originalis iuftitiae, amp;nbsp;cum hoc inordinatam difpofitionem partium animaciviide non eft priuatio pura : fed quidam habitus cor-ruptus. QuidBonauenturæ? dicenti;Cùm quae-; Bonauen iiiur,quid lit originale peccatum,reôlè refpo.nde- turafupet tur , qubd fit concupifcentia immoderata. ^eótè etiam refpondetur,qubd fit débitât iuHitiac caren- xtt.z.q.i. tia.Et in vna iftarum refponfionum includitur al- num.io. tera. Qiiid Hugoniîcùm ait, originale peccatum effe ignorantiant in mente,amp; concupifcentiam in carne.Age Torrenfis,fi Chriftiani populi eft,San-doruni Patrum fequi autoritärem,cur non dofto-ribus Angelicisjôc Seraphicis,ab ipfo fanôtiffimo

7ii GONSENSVS lESVITARVM «domino Papa declaratis amp;nbsp;canonizatis fanótis,fi-dem adhibes,eorumque autoritatem taquam Ec-clefiæ dolt;florumjamp; incorruptorum iudicü,amp; fan-ótorum Patrum lequeris?

z.parag.i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fjof}peccatufff ejfe.

Tacag t. Co»citpilce»tiaf»,fjiiit Paulo dicitur Malum iffbabdaffs, lex memhrorum vel car-nis tlex peccati, velpeccatum, non proprie pcccatum ejjè, amp;nbsp;regeneratos reos non facer e.

Ic,ne lógum faciam,ablego te ad Apolo-giam Confeffionis VVirtenbergenfisjquç in capite de Baptifmo, hflc nodum ita ac

curate diflbluit,amp;’ plane expIicatjVt nihil planius dici pofle videatiir.Summa hæc eft.Peccatum du-plicem habet confiderationem.Vna eft:quod pu-gnetcum Spiritu fanóèo,amp;' cum lege Dei. Altera: quod faciat homines coram Deo reos , amp;nbsp;damnet eos. Nunc Pi peccatum definimus e/Te id , quod faciat homines coram Deo reos amp;nbsp;obnoxios x-ternx damnationi, certè concupifcentia, quae in renatis poft Baptifmiim remanet, amp;nbsp;non regnat in morrali noftro corpore;,vocatur quidem pecca-tum.Et hoe eft quod dicimus, hoe pcccatum non imputari credenti,fed condonari ex gratuita dementia propter Chriftum : amp;nbsp;quod ex Auguftino citarifoIet:Concupifcentiam carnis dimittiin Ba-ptifmojuon vt non fit,fed vt in peccatum non im-putetur. Sin autem peccatum definimus fd efle quod

ET CHRISTIANORVM. 7«} quod pugnat cum Spiritu fanólo amp;nbsp;cum lege Dei, certè concupifceiitia poft Baptifmum remanens, non folùm vocatur nomine,fed etiam eft verè,rei-pfa ac propriè peccatum. Pugnat enim cQ hac lege D E I:Non concupifces.-inimicitiaeft aduerfus DEV Mdegi DEI non fubditurxoncupifcit Uerfusfpiricum : aduerfatur fpiritui:rebellat legi ’’’ mentis,hoc eft ,-dilt;ftamini Spiritus fan di ex lege Dei ; captiuum reddit hominem baptizatum legi Dei : venundat hominem fiib peccatum : qux Omnia ft non flint peccata, qi id tandem erit peccatum? Certè Paulus vno capite feptimo ad Romanos hanc concupifcentiam quaterdecies vo-cat peccatum : idque in fe inhabitans omne malum perpetrate grauilhma orationeconqueritur. Per totum autem caput fextum, ne id peccatum I in nobis regnet,ne nobis dominetur,neferui eius ' fiamus, fignificantifiimis verbis amp;r prægnantibus rationibus cohortatur.Quid multaîAuguftinus i-pfe fuæ fententiae optimus eft interpres,in eo ipfo teftimonio.quod Torrenfis in prima acie colloca-tum cxteris omnibus praemifit:Tu autem qui pu-tas(inquit ad Iulianum)quódfi malum effet con- Tomo. 7-cupifcentia,caterer ea quibaptizaturjmultumer-f“'’“® f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, liatium

tas. Omni enim peccato caret, non omni malo. pdjg.ub. Quod planius ita dicitur:Omni r k a t v omniû6 cap.s. maloruin caret, no omnibus mails.Hadeniis verba Auguftini, quibus manifeftè déclarât, fe non intelligere nomine peccati vitium pugnans cum Lege Dei,amp; refiftes Spiritui fanóto(hoc enim vitium manifeftè afleuerat poft Baptifmum inrena-tis remanere)fed intelligere Reatiirii: Omni, in-quiens,peccato caret,hoc eft,vt mox addit, omni R E A T V. Q^od ergo Auguftinus tolerabiliter dicit,amp; non impiè intelligit,id lefuitam impiè amp;nbsp;damnabiliter interpretari profedb indigniflîmû

714 CONSENSVS lESVITARVM eft.Sed hîc habes fpecimen candoris amp;nbsp;integri-taris lefuiticç in allegandis ac interpretandis Au-guftini teftimonijsjvnde caetera,ceu ex yngue lep nem aeftimare poffis.

lib i.cï. Primos co»cupi(ce»h,£ motus^cjuibus ».Parag 3. bctur ajje/tfus,pecciitum non ejfe.

SOn fatis erat Torrenfi , ipfam concupi-fcentiam peccatum elïe negare : nifi pri-mos etiam motus concupilcentiae à pec-catd eximeret. qiiod uigumento eft,illum hominem Pharifaica iuftitia tumidum,parum abefleab t.loan I. gQ yj. jjejr; Peccatum non habemus; vt fic feipfos fallantlefuitç,amp;: veritas in ipfis non fit. Nam heus tu praedureftipes, amp;nbsp;tua ipfiusconfcientia adufte Mat th. s. Torris,cut Chritlus pronunciat, obnoxium elTe iudicto, quicunque temerè irafcatur fratri fuo, fi primus ille motus amp;nbsp;inconfukus feruor irac, qui nemini quàm ipfi irafcenti magis dolet,peccatum non ert? Non iblùm Racha concilio facit obno-xium: nontantiim fatui coniiitium Gehcnnx in-cendio adiudicat: lediram quoque amp;hanc fubi-tam , temerè amp;nbsp;quafi foruitb exardeicentem, iu-dicio fubiiçit. Nunquam nelegifti apud loannem definitionem peccati, vt breuilÏimam,fic difertif-r loan 3 ^tnam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h avo^a’Qubd (i deuiare à Le-

, ' ge,à norma Legis defleftere, pugnarecum Lege velcumdiuinavoluntate, eftpropria,amp; fecun-‘ dum Dialeôticos conftitutiua differentia peccati:

Lex autem expreffè prohiber motus concupifcé-Exod. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;primos,fiilefecûdos,cùin ait, Non concu-

ET CHRISTIANORVM. 715 pifces:neceffarió confequiturjhos motus verè ef-fe amp;nbsp;propriè dici peccata ; licet renatos, fi aflen-fum eis non præbeât,reatu non obftringant.Nulla^““*' en im nunc eft côdemnatio his qui in Chrifto le-fu funt,qui non iuxta carnem verfantur, fed iuxta Spiritum.

PeccAtoprimi hominis liberum Arbitriîi non ßtbUtum/eel infirmAtum-^AttenuA-tum deprAuAtum.

N rebus fpiritualibus, quæ ad veram pœ-O nitentiam,fidem, iuftitiam amp;nbsp;falutem æ-feïUïfâ ternam pertinent,!! fublatum negat Tor-renfis liberum hominis arbitrium,negat vera effe, quæ Paulus multis in locis conftanter aifeuerat; Ephef.z. Cùmenetis(inquit)M o r t v i delidis ac pecca-tis.Et mox:Cùm enemus m o r r v i per deliéta, conuiuificauit nos Deus vnà cum Chrifto. Et ali- Rom.«. bizVelutex m o r t v i s viuentes. Vbiautemvi ta fpiritualis ablata eft, nonne liberum etiam arbitrium fublatum eft?Cur fe idem Apoftolus fate- Rom.7-tur elfe véditum fub peccato?cur impios,nifi Deus illis det pœnitentiam ad agnofcedum veritatem, negat pofferefipifcereè Diaboli 13queo,cAPTos ab eo ad ipfius voluntatem?Cür Dauid orat? Cor Mundumcrea,c r e a,in me DeusîCur filius Dei loan.s. tum demum nos verè liberos fore pronunciat, fi nos ipfe filius liberauerit? Quia nimirum fciunt , hominem natur.î effe feruum,non Dominum pec-çati, captiuum, non liberum mancipium Satanæ, nonfilium Dei;denique fpiritualiter Hiortuû,non

CONSENSVS lESVTTARVM viuû aut femiuiuû:qui nó tantum adhortatione 8f quafi exhortatióe è fomno,fecl noua creatione,vi-uificatióeamp; regeneratióe opus habeat, nifi in çter nû petite velit.Cæteta ex Lutheti diuino libto de Setuo atbittio petatTottenfisjquæ fi vetècôfuta-uerit, ipfum nô modo Erafmi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fed etiâ

■v^)'(XHTZ/j'gt;appellabimusgt; amp;: libetatorécaptiuorû, redemptorem venditorum, tefufcitatorem mor-tuorumjhoc eft, Tet maximum Setuatoteni vene-rabimuf. Ah fupetbiffimam mifetiam amp;nbsp;miferri-mamiupetbiamlefuitatunr.qui petpetuam fetui-tutem fetuite maluntgt;quàm ab eo libctati,de quo in Vefperis fuis canunt;Cuius benigna gtatia ctu cis pet aima vulneta vittute foluit atdua primi parentis vincula.Ligatus es,vtfolueres Mundi ruen-tis complices , per ptobra tergens ctimina, quæ inundus auxit pliirima.

milita ptaeclarè geftaab Ethni-virtutes Philofophorum fuam ha-bentlaudem, ac fuam quoque mercedem Hebr n. jn miindoîtamen fi abfque fide impoffibile eft pla Rom. 14. Deo,ac proinde,quicquid nô ex fide eft,pec-catiim eft : falfa eft h sec lefuitarum pofitio , amp;nbsp;ad Stoicorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pertinens. Cur enim ad

G#nef. 4. munera illius non refpexit Deus,nifi quia perfo.na per fidem non placente, opera nequaquä

ET CHRÏ ST IA N O R VM. yvf Deo placent? Nam ad opus verè non tantilm coram Mundo , fed coram Deo boniim , requiritur, non tantiim vt à Deo bono mandatum fit : verum etiam vt ex bono amp;nbsp;puro corde, per fidem purifi-cato, proficifcatur atque hunc finem propofitum habeatjVt feruiatur Deo.Cùm ergo infidelium o-pera ab ipfa cordis impuritate,velut à fua fcaturi-gine,corrupta fint;8c fcopumjquem Dei fapientia præfcribit, non refpiciant : tametfi officio bortum videatur, quod agunt, tarnen amp;nbsp;origine praua amp;nbsp;fine peruerfo peccatum eft Præterea fi (quod lo-annes ait)extra filium Dei vita non eft, certe qui’ partem in Chrifto non habent,quales quales fint, quicquid aganr vel moliantur,iraDei manet fuper illos:ac toto fuo curfu in exitium pergunt.Poftre-mó,fi mala arbor bonos fruiftus proferre non po-teftjfi palmes à vite refeótus foras eiicitur, exaref-cit,amp; in ignem conieélus ardet:nemo piusFabri-ciiiuftitiam amp;nbsp;Scipionis continentiam, caftitati Iofephi,amp;f integritati Samuelisatquabit. Nam fi iurtus etiam in omni bono opéré peccat ; quia quantum perfeiftionis deeft, tâtum peccati adeft: «jiiomodo Echnicorum virtutes à peccato excufa-ri poflunt, qui cum iufti non fint, luftitiam facere nequeunt?Neque de fpinis vuæ.neque de tribulis Matth, /w ficus colligiintur:inquit agricola: filius, vitis vera*“*quot;’'^' isjfine quo nihil poflumus facere.

Hominem (uo libero arbitrio adpropriam^\'^^^i^^ iufltßcationem coram Deo cooper an.

quantum mortuus ad refnfeitatio-ï^^^nem fuam cooperari valet j tantum homo fuis naturalibus viribus ad iüftificationem fubhöc eft, remiflîorièm peccatorum amp;nbsp;adoptio-nem in gratiam cooperatur. Nam vt egregiam no ftram facultatem cooperandi ad iüftificationem noftram intelligas,non pigebit me adfcribere locum prolixum quidem,fed amp;nbsp;autoritatis pondéré amp;■ vtilitatis vbertate prxftantiffimum.Sic ergo ad Ephef.ï. Ephefios fcribii Paulus:Et vos cùm effetis mortui deliótis ac peccatis, in quibus aliquando ambu-laftis iuxta feculum Mundi hüius, iuxta Princi-pemjcui poteftas eft aerisj amp;nbsp;Spiritus nunc agen-tis in filiis côtumacibus, inter quos amp;nbsp;nos omnes conuerfabamur aliquando , in concupifcentiis carpis nôftrx, facientes quæ carni ac menti 1 ibe-bant:amp; eramus natura filii iræjquemadmodum cæteri. Sed Deus , qui diues eft in mifericordia, propter multam charitatem fuam,qua dilexit nos, etiam cùm eftemus mortui per deliâa, conuiuifi-cauit nos vna cum Chrifto : per gratiam eftis fer-uati, fimùlque cum eo refufcitauit, amp;nbsp;fimul cura eo federe fecit inter cœleftes , in Chrifto lefu, vt oftenderet in leculis fuperuenientibus eminentem opulentiam gratiæ fu3E,benignitate erga nos per Chriftum lefum.Gratia enim eftis feruati per fidem,idque non ex vobis:Dei donum eft,non ex operibus,ne quis glorietur. Necmulto aliter Ioannis Baptiftæ Pater Zacharias canit,de falute po-J puli Dei,quæ eft in remiffione peccatorum eius: per vifcera mifericordiæ Dei noftri,quibus vifita-uit nos oriens ex alto:vt illucefcerct his qui in te-nebris amp;nbsp;vmbra mortis fedebant, ad dirigendos i ret.2. pedes noftros in viam pacis. Similiter amp;nbsp;Petrus:

ET C HRIS TI A NO R V M. yijj Vosautem genus eleftum , régalé facerdotium, gens fanôla,populus qui in lucrum acceffit,vt vir-tutes praedicetis illiusjqubè tenebris vos vocatlit in admirabilem fuam lucem ; qui quondaiti eratiS HoC*. non populus Dei : qui quondam non confecuti mifericordiam,nunc eftis mifericordiam confecuti. Audis hîc refufcitari mortuosjin gratiamrecipi filios iraE,feruari perditos,vilitari defertos, illumi-nari cæcos,dirigi errantes, in lucem reuocari ob-tenebratos, adfcifci in peculium alienos, miferû corditer refpici amp;nbsp;recipi mifericordia indignos, fed tamed indigos. Vbi ergo nunc ell gloriatio coopèratióriis noflræad iuftificatiönem? Exclufa eft.per quam doilrinam?Libèri àrbitrii?Non: Sed per doétrinam gratiç.Nam fi per gratiam,non iam ex libero arbitrio:quandoquidem gratia iam non eft gratia.

pofitionem turn credemus elfe ve-U tam,cîim totum Chrillianifmum abiura-uerimus:fiquidem de vera in Chriftum fide feu fidiicia faluifica intelligitur.(Nâ fi Torréfis talem fidem intelligitjqualem infra alicubi fingit, quæ fine pœnitétia etiam in fceleratis fit, quæque ctiam in Dæmonibuseft,non habebit contradi-centem.)Nes,cùm sola fide hominem iuftificari dicimus,exipfiffima Pauli fententia îoquimur.Nû enim caput ad Romanos }.amp; 4.ad Galatas fecun-dum , ad Ephefios fecundum , ad Titum ter-tium,è tuoTeftamentoexecuifti Torrenfis,vtnon

7io CONSENSVS lESVITARVM cerneres id , quoddeÆqiiipollentibus Propofi* tionibus vel ipfe Ariftoteles te docere poterat’ Quid enim aliud eft : Arbitramur lade iiiftificari hominem abfque operibuslegis.Et deniio:Ei qui non operatur,fed credit in eum qui iuftificatini-pium, imputatur fides fua ad iuftitiam. Et alibi: Scimus non iuflificari hominem ex operibus legis , nifi per fidem lefu Chrilli. Et rurfus : Gratii eftis feruati per fidem,idque non ex vobisjDei do num eft,non ex operibus,ne quis glorietur. Et i-terum:Non ex operibus,quæ funt in iuftitia, qus faciebamusnos, fedfecunduni fuam mifericor-diam faluos nos fecit. Et mox : Vt iuftificati illius gratia haeredes efficeremur iuxta fpem, vitae aeter-nac.Quid,inquam,hçcaliud (ibi volunt,quàm so-L A fide hominem iuflificari? Inió fi quis rem eX-adius confideret, videbit qubd Paulinae locutio-nes opera noflra fortius negentöc excludantex iuflificatione,quàm noflraparticula sola. Hxc enim implicite ( vt in Scholis loquuntur) negat, nos operibus noflris iuflificari. Paulus autqm explicite negat,bona noflra opera quicquam ad iu-flificationem conferreiacque ita negat, vt à gratia excidifle affirmer, quicunque per legem iuflificari velint; 8c iifdem Chriflum ociofum elfe faóluin pronunciet.Quod fi,vt pauló ante dicebas, Chri-fliani populi efl, fandorum Patrum autoritatenl fequi,curobfecro hanc fententiam damnas,quam Veteres plærique omnes fcriptores amplexifunt? Nam ante annos decem, Hermanus Hamelman-nus, Marpurgi aedidit librum, in quo ex Patribus quadraginta collegit eriidita teflimonia , quac oflendunt praecipuos Ecclefix doétoresde sola fide iuflificante prorfus idem fenfifle ac docuilfe, quod nos ampledimur8c fonamus ; atque illos propè omnes,particula exclufiua, qiix vobis tarn aegr«

ET CHRISTIANORVM. 7« igrè facit, sol a, nominatim amp;nbsp;exprelfè in hoc riegocio luftificationis fidei vfos efle. Nó poflum teneri, quin adfcribam ex Luthero locum quen-dam plenum fide 8f Spiritu fanfto, in quo fingu-lari cum maieftate fuam amp;nbsp;totius fanftae Ecclefix fidem his verbis profitetur. Hæc funt igitur eins verba,ex Germanien idiomate conuerfa.

Hunc articuliim, Sola fides abfque omnibus Ex Tomo operibus iuftificat coram Deo , inconcuflum relinquent, nobisque in xternum non eripient,f^[.jjj^ Imperator Rom. Turcicus, Tartaricus, Perficus, Papa,Cardinales,Epifcopi,Sacrificuli,Monachiamp; Moniales,Principes,Domini,totus denique mun-dus cum omnibus Diabolismec aliam fibi pro ea re gratiam habeant, quàm gehennæ ignem per- “ petuum.Hxc mea,Martini Lutheri,efto fententia; hoc meum ex Spiritu S.inlpiratum oraculum, hoc verum Sefanétum efto Euangelion.Stat enim Ar- « ticulus Symbol!, quem pueri etiam recitare fo- « lent:Crcdo in lefum Chriftum, crucifixum, mor- « tuum, amp;c. Heus tu , nemo pro peccatis no- „ flris mortuus eft, nifi folus lefus Chriftus Dei „ filius, folus inquam lefus Dei filius. Iterum re-peto : Solus lefus Dei filius nos à peccatis rede-mit. Hoc certiflime verum eft, hoc tota facra“ Scriptura clamat : amp;nbsp;licet rumpantur omnes dia- “ boli,ac fraótus illabatur orbis, tarnen hoc verum “ manetjXternümque manebit. Quod fi folus lefus “ eft,qui peccata Mundi tollit,nos certe ij non fu- « mus,qui noftris operib.ea tollamus.Ia amp;nbsp;hoc fieri « non poteftjVt hue folum atqiie vnicu redeptorem « amp;nbsp;expiatore peccatorum,lefum Chriftü,alia qua- « da ratione,quam fide,apprehendamus amp;nbsp;accipia- „ mus.Operibus enim apprehedi nequaquä poteft. Cùm auté fides,priufquâ vlla fequantur op era,hue redeptorem apprehédatjncceflario verû eftjquod“

7^; CONSENSVS IESVITARVM « fola fides ante opera amp;nbsp;fine operibus hac redem* « ptionem accipiat : quod nihil aliud eft , quàm iu-» ftificari.Nam à peccatis rediini amp;nbsp;liberari, feu ha-* j, bere remiflionem peccatorü,nihil aliud eftjquàm „ iuftfi efTejfeu iuftificari.Porró poft hanc fidem amp;nbsp;accepta redeniptionem,feu remiffionem peccato-rum,feu iuftitiam,fequuntur deinceps bona opera, tanquam fruólus huius iuftificantis fidei. Hxc ” noftra eft doótrina. Et fic docet Spiritus faniftus, ” fic vniuerfa fanifta Ecclefia Catholica. Hanc do-* élrinam vfque ad extremum fpiritû retinebimus, ”in nomine Domini: Amé.Haftenus verba Lutheri.

Quid autem de iuftificatione fidei fimplicius,pla-niusjbreuius Sr rotundius dici poteft, pro ijs qui difcere cupiunt?Quid verb contra obftinatos có-temptores amp;nbsp;perfecutores iuftitiç fidei grauius amp;l horribilius pronunciari poteft’Torrenfem (i non mouent, inter iTrnKynnÖTOf MmKä'Ta.y.finui re-feratur.

Lib.i.ca. Hominem iußiti« inh^rente^non imputAti-HA^neqnefolaremiffiene peccatorum itt-ItificAri.

vid autem Scriptura dicit? Credidit A-braham Deo , imptitatum eft ei ad iu* ftitiam.Ei verb qui operatur, merces nou imputaturfecundum gratiam,fedfecmidum debi-tum.Porrb ei qui non operatur,fed credit in eum qui iuftificatimpium,imput3tur fides fua ad iufti-tiam. Audis Mofen apertè dicentem , Abraha-monon inhæfiflc fed iinputatam elfe iuftitiam.

ET CHRISTI ANORVM. 7^5 Audis Paulum generaliter inde concludentem, fidem credenti imputari ad iuftitiam. Non 1eri Rom. 4-ptum ert enim propter ilium tantîïm, imputatilfn fuifle illijfed etiam propter nos, quibus imputa-biturjcredentibus in euin,qui excitauit lefum Dominum nofttum 3mortuis,qui traditus fuit propter peceâta noftra,amp; excitatus eft propter iu ftificationem noftri.Sed amp;nbsp;Dauid ita explicat bea tificationem hominis,cui Deus imputât iuftitiam abfqueoperibus.Beati quorum remiftæ funt ini-qiiitates 5 amp;nbsp;quorum obteda funt peccata. Beatus vir, cui non imputauit Dominus peccatum. En tibi hicremifsionem , non inhxfionem:impu-tationem,non inftifionem.Mirum perteûô eft , a-deo alienum amp;r abominabile lefuitis effe vocabu Ium imputatiuæ iuftitiæxùm verbo imputädi vn-decies in hoc4.cap.ad Rom.vtatur Paulus: idque hon ipfe cófinxerit,fed ex Mofe SrDauide haufe-rir.Quid aute quæfo aliud eft iuftitia quae imputa-tür,quàm iuftitia imputata vel imputatiua?Itaque vel à Coniugatis argumetari prohibebut lefuitae, vel iuftitia imputatiuam concèdent. Vbi enim in Scripturis vocabulum inhaerentis iuftitiae nobis oftenlurifint,equidem ignoro.Itaque pofthac intet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, in quibus Torrenfis fuper cap s,

prioris ad Timotheum,iuftitiam inputatiuam re-cenfuitjfuam inhaerentem iuftitiam numeret. Im-putatiuaenim fuam antiquitatem à Paulo,Dank de amp;nbsp;Mofe repetit,amp;' per omnes vtriufque tefta-menti fideles,iurtos amp;nbsp;beatos, continua ferie de-ducit.

In tußißcationeprorßus auferyipeccatn motquot;-tAlia y nec itA manere -, vtqut iuflißcAtur^ p Artin/ iuflus fit ypArtim iniußus.

E non imputatione pcccatorum,amp; impu-tatione iuftitiæ hoc veriffimum eft. Perfe-ftiffima enim eft iuftitia Chrifti, quæ per

fidem homini ica imputatur , vt coram Deo non pro femiiufto , fed pro perfeétè iufto habeatur, ac ft omnia mandata Dei perfeólé impleftet, o-mnefque numéros iuftitiæ integeirimè abfoluif-fet.Itaque quafi nebula deleri omnia noftra pecca ta, amp;nbsp;poft tergum reiici, amp;nbsp;in profundum maris demergi dicunturmon quod non fint amplius,fed quod credenti non imputentur.De inhærente au-tem iuftitia,de qua modo Torrenfis dixit, falfiffi-mum 8d impiiffimum eft, quodinhac Pofitione Row.;, ftatuitur. Fatetur enim Paulus iam iuftificatus de feipfo,quód mente quidem feruiat Legi Dei, carne verb Legi peccati. Fatetur,perpetuam effe in Gal.j. iuftificatis luda carnis amp;nbsp;SpiritusCaro(inquit) concupifcit aduerfus Spiritum , Spiritus autem aduerfus carnem. Hæc autem inter fe mu-Apoe xx. tuà aduerfantur , vt non quæcunque volueri-tis, eadem faciatis. Et cur loannes iubet, eum Sui iuftus eft iuftificari adhuc , amp;nbsp;fandum fanfti-cari adhuc?fi non,quantum ad inhærentem iufti-tiam operum attinet,partim iiiftbpartim iniuftifu mus.Et G. in iuftificatione piorfus auferuntur pec-cata mortalia(voco autem mortalia,quç fua natura talia funt,non quæ per gratiam Chrifti venialia fiunt)vt ne infint quidem amplius in hominexur iuftificati etiam necefte habent quotidie orare;Di mitte nobis débita noftra?amp; quotidie profiter! \n Symbolo:Credoremiffionem pecca torum:nifi for taflis lefuitx fomnient tantum venialitim(quæ fie vulgo vocant)non mortalium peccatorum remif-fionem amp;nbsp;orari amp;nbsp;credidebere. Qubdfi ficinfa-nierintjcataloguin hïreticorum augebunt, amp;nbsp;in-

ET CHRISTIANORVM. 7»^ ter Catharos ac Nouatianos medium fortientur locum.Nefcio autem,quomodo Torrenfis hancde iuftificatione decimamquartam Pofitionem cum decimal'exta conciliate velit:qua clarè pronûciat, îuftificatis plenam amp;nbsp;abfolutam non dari iuftitiâ, fed vetuftatem Adæ relinquiad exercitiû amp;nbsp;pro-fedum iuftitiae fuæ : nifi è fuis caftris ad Luthera-nos profugiens J illam de imputatiua , hanc vç-ro fextamdecimam de reali feu inhxrcnte iuftitiâ intell igat.

Jitstipcntionis gratiam non x^ualetno ntntbits.fedaliis mtiiorem-,i»,liis minorem dA ritiuxtA dinerjam horum difpofitionem.

Vm Chriftus fadus fit nobis à Deo fapien’ ’-Cor.f. tia,iuftitiaque,amp;fandificatio , redem.-

*5=-=quot;’^ ptioafque Chriftus heri amp;nbsp;hodie amp;nbsp;in fe-Hebrij» cula idem fit perpetuo ; amp;nbsp;non alius Petro quàm Paulo,nó alius Centurion!,alius Regulo,vtriqi in Matth.8_ Capernaii; nó alius mulieri Cananex heroica fide ’oan.4. prxditx ; alius Patri Dxmoniaciillius apud Mar-^^^tth.w cumpueri, paruulam admodum fcintillam fidei^^®“*' habentitconfequitur, eandem amp;nbsp;xqualem iuftifi-cationem omnibus credentibus in Chriftum con-tingere.Nam etfi alius alio in fide firmior fit atque robuftiontamen quia Chriftus fide,fiue firma , fine infirma,modo fide apprehenfus,idetn amp;nbsp;xqua-lis eft omnibus'.a« fi fide apprehenfus noftra eft iu ftitia : nemo maiorem amp;nbsp;minorem iuftitiam fidei

CONSENSVS lESVITARVM facere poteft,nift Chriftpm maiorem amp;nbsp;minorein faciat:maiotem pro maiori fide, minorem pro mi-nori fide hominis. Quomodo auceni illud Pro-Malac 3- phecicum ftabit?Ego Deus,amp; non mutor.Et illiid ifal ios- Ipfiperibuntjtuaucempermanes. Tu idem ipfe es,amp;: anni tui non deficient ? Et quomodo lempi-terna evit iuftitiajficut Daniel appellat, G pro di-uerfa hominum ratione amp;nbsp;difpofitione(vt Torréfi loqui placuit)toties mutatur,vt aliis maior, aliis minor exiftat? Vnum corpus(inquit Apofl:olus)amp;: vnusSpiritus,quemadmodum amp;i vocati eftis in v-na fpevocationis veftrç.Vnus Dominus,vna fides, vnum Baptifma,vnus Deus amp;nbsp;Pater omnium, qui ell fuper omnia,amp; per omnia , Si in omnibus vo-bis.Ergo vna etiam iuftificatio,hoc eft,vna pecca-torum remii'iio,vna à peccatisabfolutio,vna vnius Chrilli iuftitia: imputatio.Et hoc fibi vult id quod z.Pet.i. de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidei Petrus fcribit: Simon Petrus,fer-

uus Apoftolus lefu Chrifti : iis quiitrabzf^oy , x-què preciofam nobifcum fortiti funt fidem per iu-ftitiam Dei noftri 8c Seruatoris lefu Chrifti.Puras ne aduenas fparfim incolentes Pontum , Gallatia, Cappadociam,A/îam amp;nbsp;Bythiniam,æqiialem,hoc efl, magnitudine 8c firmitate parem , vel inter (■eipfos,vel cum Fetro habuifle fidem ? Nequaquâ. I Cot.12- puerunt enim,funt,amp; erunt Temper diuifiones do norum,hoc efl:, non folùm varix form« amp;nbsp;fpecies variorum donorum Spiritus fanóti, fed vnius etiä ac eiufdein doni variç propQrciones,in£quales in-quam,non multitudine tantum,fed amp;nbsp;magnitudi'-i Cor.ij. ne,quemadmodum amp;nbsp;ftella à flella diftert inglo-2. Pet.i. ria feu claritate. Cur ergo Petrus illorum omniu ac fuam amp;nbsp;cundlorum Chriftianorum fidem vocat ? quia Icilicet,vt ibidem ait , vna eft iuftitia Dei noftri amp;nbsp;Seruatoris lefu Chrifti. Etvt pÄtJS

ET CHRISTIANORVM. 717 print dixeratjvna elleleólio amp;nbsp;prxfinitio Dei Pa-iTet.i. trisjvna fanftificatio Spiritus,vna obedietia fideigt; vna afperfio fanguinis lefu Chrifti,vna regeneratio iuxta copiol'am mifericordiani Dei^vna fpes vi ua,vna hæreditas immortalis, amp;nbsp;inconraminabi-lis, amp;nbsp;immarceffibilis, conferuata in cœlis erga eos,qiii virtute Dei cuftodiuntur perfidemadfa-lutem.Valeat ergo Torrenfis , qui ex cre-dencium amp;nbsp;iiiftificatorum nobis talemiy/oDTvuieu' fabricatur,qux Chriftiim ipfum inaequalem facit; eiufqueiuftitiam vnam amp;nbsp;fimpliciffimam in ma-iorem amp;nbsp;minorein fecat. Quod num fit èpôoTDfzwj etiam lippus coquus videat.Sed video rimam,per quam elabi Torrenfis conabitur.Dieet enim,fe no de ipfa iuftificatione, fed de iuftificationis gratia locutum elfe:hoc eft, Ç vt ego ipfe aduerfarij verba obfeuriora clarius explicem ) de donis per gratiam ; diftinguic enim Paulus inter gratiam amp;nbsp;donum per gratiam. Gratiam ergo ipfam forfitan dieet effe xqualem ; fed dona Spiritus fandi inac-qualia.Linguam igitur corrigat, fententiâ teneat. Sed huic correólioni obftabit Pofitio,qux iam fta tim fequitur, in qua iuftificationis gratiam aperte proremiftîone peccatorum accipit, amp;nbsp;illam per hanc quafi perepexegefin interpretatur. Sice-nim ait-

lu/liftcutiufiis gyjitiam occultant (jiienciuant certoIciye ac/l.ituece dehere ,re~ tni{]a jibi ejepecc!tla,/tiji Deo tdrendante.

Gnofcis Leólor obedientem filium Roma-Ecciefix, amp;nbsp;diligentem obferiiatovem

Canonum Coiicilii Tridentini.Hxc eniin Propofitio cx ipfis medullis duodecimi,amp; deciini jertii Canonis,Seffionis fexcXjCXprelTa Sc diftilla-ta eft. Quorum verba hxc funt:Si quis dixeritjfi-dem iiiftificaiitem nihil aliud effejquàm fiduciam diuinæ mifericordix peccataremittentis propter ChriftuiTijVcl earn fiduciam folam elfe,quaiuftifi-carfiur,Anathema fit.Si quis dixerit, omni homi-ni ad remiffionem peccatorum aflequendam ne-celTarium effe,vt credat certb amp;nbsp;abfque vlla hxfi-tatione proprix infirmitatis amp;nbsp;indifpofitionis,pec cata fibi efle remifla,Anathema fit.Nonne vt Han-nx amp;nbsp;Caiaphx Concilium perfonam Chvifti, fie Tridentinum fidem Chrifti,ac proinde totâ Chri-flianam Ecclefiam damnauit?Nam ideo inSym-bolo Apoftolico remiffionem peccatorum crede-re nos profitemur,ne hxfitemusudeo in oratione Dominica precamur rcmitti nobis débita noftra» ne hxfitemus ; ideo per Sacramenta Baptifmi Sc Cœnx Dominiex confirmatur amp;nbsp;obfignatur fides noftra,ne hxfitemus : ideo Euangelium prxdicari audimus : ideopublicam amp;nbsp;priuatam Abfolutio-nem accipimusjne hxfitemusndeo exemplum A-brahx nequaquam hxfitatis ad promiffioné DEL fed robufti faili fidcjtribuentis gloriam D E OjSf certam perfuafionem cùmdemifericordiatûde potentia D E I concipientis,tantoporc commen-datur, nobisque loties inculcaturj ne hxfitemus. Ergo Tridentino ifto anatheniate,tot3 fide? Chri-ftiana. Oratio Chriftiana, Sacramenta Chriftia-na, prxdicatio Chriftiana, Abfolutio Chriftiana, omnia exempla Chriftiana femel Sc fimul anathema*

ET CHRISTI ANORVM. 719 themate feriuntur:amp; côtrà in Chriftianarum vir-tutum choro ponûtiir ilia Ethnica, amp;nbsp;quæ à Chri-ftianis alieniffima elfe(lebét,vitia,quç in DE VM ipfuni amp;■ omnes eins promiflîones ac ordinatio-nes côrumeliofafunt:Dubitatio feu hxfitatio,dif-fidentiajmurmui'jfremitusiincredulitasj defpera-tio:denique damnato Chrifl:ianifmo,faluaturEth-nicifmus.Thalmudifmiis amp;nbsp;Mahumetifmus. Hæc KîifMiKiti. dûTorrenfis repetit amp;nbsp;exornat,n5ne per-turbatas feniu peccatorum confcientias amp;nbsp;terret amp;torret? Veruntamen modeftior videtur Torré-fisjdum correélionê adiicit; Nifi Deo id reuelâte. Vbifipeculiares cœleftes reuelationeSjextra Ver bum Dei in Scripturisreiielatû,nefcio vnde pro-latas , intelligit j ad Enthufiaftas Monetarienfes amp;nbsp;Monafterienfes reijciatur ; nifi inter fanaticos Schuuenckfeldianos hærere malit. Sin per reuela tioné Deijfacr äSctipturä intelligit,per quâ tâquâ perEpiftolam ad genus humanuin mifianijfuâ no-bis abundè voluntatem patefecit Deus ; reótè id quideiTijSf cum noftra doftiina confentaneè.Sed cur non difertius loquitur?Na amp;nbsp;nos abfque Scri-pturarum patefaótione fatemur neminem de fuo-rum peccatoru remiffione certum efle pofTe.Quis .n.métem Domini cognofceret, nifi earn ipfe nobis in Scripturis aperiret’Quis hanc effe voluntatem DeifciretjVt omnis qui credit in filiu,habeat vitam atternam, nifi ipfe hlius, qui eft in finu triSjUobisenarralfetJItaqiie omnes de Deocogi-tationes,fpeculationes,imaginationes,abfque ver bo fufceptas , tarn abeft vt foueamus amp;nbsp;homini-bus commendemuSjVt eas partim tanquam vanos 8c fruftraneos J'ia.KoyirfjiifÇ'ft Roman.1.cap. vocan-tur)partim tanquam Satanx phantafmata 8c ludi-bp^deteftemurjomnésque contra illos Enthufia-fmos 8c ptxftigias diligeterprxmoneamus. Fidu-

750 CONSENSVS lESVITARVM ciä igitur milericordiac Dei,peccata propter Chri ftiim remittentis,nó ex fpeciali quadä amp;■ extraor-dinaria reuelatione Dei,fed ex illa generali reuC’ latione Scripturarum, feu doólrina Euangelii ob-Egnata Sacramentis,concipiéndatn efle docemiis: amp;nbsp;pro le fingulos credere ac certo ftatuere iiibe-mus,abfque vlla hæfitatione propriæ infirmitatis amp;C. indilpo(îtionis,peccata fibi propter Chriftum condonari, feqiie in gratiam Dei amp;■ ins adoptio-nis ac cœleftis hxreditatis recipi. Häc enim bdu-iiatt 9- ciam Chriftiis ipfe nos docet;Confide , inquiens, Roni.4' fill,remittuntut tibi peccatatua. Hane Paulus in Abrahamo coinmendat. Hane feientiam non oc-cultam fed manifeftam effe vult Corinthiis: Hxc i.Cor.«. (inquit)eracis quidem,icilicet,tlagitiofi amp;nbsp;fcele-rati pecatoresifedabluti eftis,fedfanólificati eftis, fed iullificati eftis , per nomen Domini lefu, SefpirirumDei noftri. Hac ipfemet

Galï- 9««- gloriaciir : Vitam quam nunc viuo in carne, perfidem viuo filii Dei, qui dilexitme, amp;nbsp;Rom.s. tradidit femetipfum pro me. Et alibi non inipia fecuritate,fed piiflima fidiicia, omnibus hoftibus medium digitum oftendens: Quis intentabit(in-quit)crimina aduerfus eleótos Dei? Deus eft qui iuftificatiQuis ille qui condemnet? Et caetera qux fequuntur.Eandem fiduciam Epiftola ad Hebracos toties à nobis cxigit : Accedamus cum fiducia ad

Hebj«. threnum gratiaeiEtiterum'.Accedamus cum vero corde in certitudine fidei. Eandem lacobus prx-

I»c I. cipitiPoftulet cumfiducia,nihil haefitans.Eandem i.Pet.i. Petrus imperat : Perfeétè fperate in earn qux ad

VOS defertur gratiam. Damnare igitur hanc fidu ciam certiffimæ remiffionis pecatorum proprer Chriftum nemo poteft,quin fimul totum Apofto-lorum chorum condemnet.

'Neminem de (tuperÇeuerantia^ fine re- 4.Faia.i»' iieUttone diuinA, certi aliquidfibipolliceri debere.

ST in prxcedentipofitione Torrenfis dam-nauit articulumfidei: Credo remiffionem peccatoruin : fie nunc alterum articulum damnaCîCredo vitam æternanr. Nam fi istantùm, Matth.io. qui vfqiie ad fine perfeueraueritjfaluus erit: certè^^^ ' nemo failitem çternam credere poteft,nifi finalem eciam perfeuerantiam credat ; ac contrà,nemo fi-dem de perleuerantia damnare poteft, nifi etiam fidem de vita æterna damnet. Bis iam ergo faftus eft âOêof Torrenfis amp;■ a.Tnçü(. Sed quid faciat mifer? quid credat? cum Synodus Tridentina hoc tan-tùm iubeat eum credere,nihil efle credendum.Et certè fi patuiifent corda omnium Patrum Triden-tinorum,quantum fidei putas in placrifque inuen-tum fuiffet de refurredione mortuorû amp;nbsp;vira æ-terna? in Italis præfertim Epifeopis, quibusEpi-curxilmus meiiorem vultum facit, quam Chri-ftianifmus. Sextx Seffionis duo Canones, deci-mus quintus amp;nbsp;decimus fextus , idem ftatuunt, quodhasc torrida 8c horrida Torrenfis pofitio.Sic enim fonantiSi quis dixerit,hominem renatum 8; . iuftificatiim teneri ex fide ad credendum, fe certo elfe ex numero prædeftinatoriim,Anathema fit,Si quis magnum illud vfque in finem perfeuerantiæ donum le certo habiturum abfoluta 8e infallibili certitudine dixerit,nifi hoc ex fpeciali reuelatio-nedidicerit,Anathema fit.Sed quid ad hxcPlal-tes? Bouitas ( inquit ) Se mifericordia tua fub-fequentur me omnibus diebus vicae meæ ; He Pfaiœ.w.

75t CONSENSVS lESVITARVM inhabitabo in domo Domini perpetub.Quid Pau Rom ». lus?Perfuafum mihi habeo,qubd neque mors,ne-que vita, neque Angeli,amp;c. neque vlla creatura alia poterit nos feparare à dileólione Dei, qux eft in Chrifto lefu Domino noftro. Et alibi.Noui fe-rlulip.i. {-iir, Juni expeäationem Sc fpem meam,qubd nul la in re pudefiam.Itaque tarn certos vult efleChri ftianos de falute fua,vt non faluos fututos, fed fal-uos faélos efle dicere audeat. Spe inquit, faluati fumus.'Et hanc fpem afleuerat non pudefacere.Et Efai.28. ex Efaia non vno loco repetitur : Credentem in Rom-J». Chrifto no pudefieri.Ergo amp;nbsp;fides amp;nbsp;fpes de per-i.Pet.z. feuejantia jß gratia Dei vel de perpetuitate dile-ôlionis Dei erga nos in Chrifto,neminem pudefa-cient. Atque hanc ipfam propofitionem Paulus in fecunda parte Epiftoix ad Rom.à cap. ^.vfque ad cap.II. multis firmifsiniis rationibus probat.i. quia Deus nos propter Chriftum dilexerit, quum adhuc impii amp;nbsp;inimici efl'emus:quâtô magis iam conuerfos ad Chriftum amp;nbsp;amicos fados diliget amp;■ feruabit.gt; i.quia gratia Dei per Chriftum parta maior fit,quàm peccatû Adx.j. quia non amplius fimus fub Lege,fed fub gratia.4.quia nulla fit con demnatio his qui infiti funt Chrifto.5. quia acce-pimus Spiritumadoptionis.perquem clamamus, Abba Pater,tanquam filij amp;nbsp;hxredes Dei.iî. quia Deus vnà cû filio pro nobis tradito amp;nbsp;donato,o-mnia nobis donauerit.y.quia in Chrifto fimus ele-ôli,priufquâ iacerentur fundaméta Mundi. Quas omnes rationes ita firmat ac munit, vt credenti-bus in Chriftum nihil fit certius fperata propter Chriftum falute : quia hic nihil nobis tribuitur, fed Deo dmniamihil humanis viribus, operibus, meritis,voluntati,curfui,confiliis, fed omnia diui nx miferTcordix,veritati,conftantix,fapiétix,po-tentix. Quemadmodum Paulus ilium totum locum

ET CHRISTIANORVM. 75j cum piiffimaratione concludit:Quoniam ex illojRom.n. amp;nbsp;per illumjamp; in ilium omnia.Ipfi gloria in fecu-culapAmen.

ntnabile. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i-Parag-4

B Via per fidé omnia peccata propter Chri-ftum remittuntur, non impie vfurpata à qiiibiifdam Theologis eft hæc fententia, folam incrediilitatem damnare. Nam hæc fi abfit, adfit aiitem vera in Chriftiim fides , iuftificatur etiam Latro in cruce:contrà fi abfit fides, adfit au-tem incredulitas, tùm non tantum omnia Icelera, fed etiam omnes humanæ iuftitiæ damnantur.Ita-que Chriftus cùm Spiritum fanftum affirmât ar-loan.i«. guiturum elfe Mundum de peccato , hoc lolùm adfertzQuia non credunt in me Et alibi: Qui cre-loan.s-dit in eum,non condemnatur;qui autem non credit,iam condemnatus eft:quia non credidit in nomen vnigeniti filüDei. Et iterum : Qui credit fi-lio,habet vitam æternam.Qui verb’non credit fi-lio , non videbit vitam , fed ira Dei manet fuper eum. Et rurfus fummam totius doôtrinæ Apofto-lies compleftens ; Praedicate, inquit,Eiiangelion Omni creaturæ.Qui crediderit amp;nbsp;baptizatus fue-rit, f .luus erit. Qui verb non crediderit, conde-mnabitUr. Aut igitur Torrenfis officium Spiritus S.mundum arguentis arguatzScélus linguam, qui homini os amp;nbsp;linguam dedit,corrigat;aut propter folam incredulitatem homines damnari conce-

734 CONSENSVS lESVITARVM datrquia répudiât» per incredulitateiti filio, fimul ctiam omnis iullitia, vita amp;r falus refpuitur : nec alia ad falutem via, nifi per folam in Chriftum fi-dem^patet.

I de fidenudè hiflorica loquitiir Torrenfis, age credat cum fceleratis, amp;nbsp;conrre-mifeat cum Diabolis. Nobis enim cum

dxmonufide amp;nbsp;horrore nihil eft negocii.Sin earn fidem intelligit, quaiuftificari pacem habemus erga Deum , per Dominum noftrum lefum Chriftum : nihil in fidem Chriftianam dici poteft con-tumeliofius. Ciim enim is qui peccatû committit, ex Diabolo fit : amp;nbsp;omnis qui non facit inftitianl, non fit ex Deo: quomodofernen Dei in illo manebit,qui fe Diabolo proftituit?quomodo in con-fcelerata amp;nbsp;amp;nbsp;turpilicata fcelerum labe confeien-tia,amp; perturbato exturbatóque Spiritu fando, amp;nbsp;amifla Dei gratia,fides federn habebit,qiiam Diabolus oceupauit? Itâne mirificiis conciliator es Torrenfis,vt fidem cum impietate, hoc eft,lucem

cum infideli,Chriftum cum Belial, templum Dei cum cloaca Diaboli, in communionem, confor-

tium amp;nbsp;concordiam redigas’Paulus certe, fi quis 1. im-s. maxime domefticis,non prouideat,eum fidem abnegaffe,amp; eife infideli deteriorem, graiii-I Tims terpronunciat.Etquofdam,dumpecuniam aiiare appetuntjaberraffe à fide,amp; feipfos doloribus mul tis implicuifTe conqueritur. At verb Torrenfis ita eft

ET CHRIST IA NO R VM. 735 eft cùm auarisjtùni èniSpya^f ac fceleratis omnibus propitiuSjVt eos non à fide aberrare, fidem abne-gare,amp; infidelibus détériorés fieri,fed fidem reti-nerej,amp; belle Chriftianos efle dicat. Nam in quo fides Chriftiana manet, hunc etiam Chriftianum manere necelfe eft. Vfque adeó lefuitx Chriftia-nis infenfi funt, vt non modó nomen , fed fidem quoque Chriftianoriim fceleratiffimis hoininibus tribuant : nee fibi ipfis confcelerati fatis effe vi-deantur,nifi aliorum etiä fceleratorü patrocinium fufeipiant. Atque hïc iudicet piiis leèlor:Vtri fce-lera fbueant:Proteftantes ne,qui per haec fidem a-initti amp;nbsp;Spiritüfaniftum excuti dicüt:an verö Pó-tificiijqui fidé cum fceleratis ita copulat, quafi ab ijs nunqua poflfit recedere.Quoties ergo calüniam nobis ftruent aduerfarii,quod cùm fola fide iufti-ficari homines docemus, feneftram ad nequitiam aperiamus improbis,toties hæc contra ipfos tefti-monium dieet Pofitiojamp;t audaciffimx fcelerum li-centiæ autores,doÛores,patronos efle Pótificios, clamabit:qui fidemin fceleratis permanétem,hoc eftjfceleratam fidem, per fummam nequitiam amp;nbsp;impietatem fabricantur. Quod certiffimo argu-mentoeftjiftos homines,quid fit fides , nunquam cognouifleiqui tarnen Dodores amp;nbsp;defenfores fi-deiCatholicae amp;nbsp;haberi amp;nbsp;dici cupiunt.

Legis vocabulojHebræorum more, prö doólrina vtatur Torrenfis: amp;nbsp;Legislatoris, pro explicatore genuinæ fententiae Legis, quam interdum Chriftus,quafi alieno fungens officio , à corruptelis Pharifæoriim afierit.Nifi ergo fiediftinguatTorrenfis, nondumLegis amp;Euan-gelii, Mofisamp;■ Chrifti, Literae amp;nbsp;Spiritus difcri-loati.i. men nouit. Difcat igitur prius cum Catéchume-niszLegem perMofen datam efle,gratiam amp;nbsp;veri-tatem per Chriftum exortam efie : ac fermonem i.Tini.2. certum efle, digniimque quem modis omnibus ampleélamur,quod Chriftus lefus venit in mun-dum,non vt Leges ferret,fed vt peccatores faliios ioan.8. faceret;Ego enimCinquit ipfe Chriftus) non iudi-Efar^i” nbsp;nbsp;quenquam.Et alibi : lugum meum fuaue eft,amp;

onus meum leue.Et qui profitetur, fe ad Euange-lizandum pauperibus elTe miftiim, idem Apofto-Efai.40. los fuos iubet facere:Confolamini,ait,confolatni-ni populum meu.Loquimini ad cor lerufalem, amp;nbsp;aduocate ea, quoniam compléta eft militia eius, (fie enimlegendum promalitia ) dimifta eft ini-quitaseius : Sufcepitde manu Domini duplicia pro omnibus peccatis fuis. Hocenim eft, quod ï.Cor.3. Paulus ait: idoneos nosfecit miniftros nouiTe-ftamenti,non Liter3e,fed Spiritus. Litera enim oc-a.Cor.j. cîdit,Spiritus autem viuificat.EtiterunrDeditno bis minifteriiim reconciliationis: amp;r pofuitin nobis fermonem reconciliationis. Itaque nomine Chrifti legatione fungimur, tanquam Deo voS obfecranteper nos,rogamus pro Chrifto, reconciliemini Deo; eum enim qui non nouit pecca-peceatum, pro nobis peccatum fecit, vt nos effi-ceremur iuftitia Dei per ilium.

Fidem fine bonis operibus homini ad faint em effe fatis , Eunomianorum nbsp;nbsp;Aetia-

norum erroremfutf^e damnatum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’

g ÇA I extra difputationé gt;nbsp;vbi accurate liman-da eft veritasjhominibus fecuris audaccm

« amp;nbsp;tCmerariam quandam coufidentiam fine Omni pœnitentia fibi pro fide confingentibus, iftaPropofitioopponeretur, tolerari forfan poflet à pio doélore, amp;nbsp;feruido exhortatorcjcuius alio-quin fpedata effet fynceritas.Nunc cùm à lefuita contra Chriftianos in negotio luftificatiopis, ad obfcurandam Dei gratiam, ad extenuâdum Chri-fti meritum, labefaélandam fidem contritorum ' cordium , efiirientium amp;nbsp;fitientium iuftitiamv-furpetur,tolerari nequaquam poteft. Nec terrent nos per calumniam nobis imputatæ hçrefes nefcio quorum hominum.NamfiEunomianiamp; Actiani funt,qui fide abfque bonis operibus hominem iu-ftificari aflerunt : cerçè Torrenfi etiam Eunomia-nus amp;nbsp;Aetianus fuit Paulus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;firmi-

ter concludensjhominem ;uftificari,atque etiarn (ficut paulo poft loquitur)beatificari fide, abfque

' operibus legis. Aut igitur opera legis negabit T or ! renfis efle bona opera : aut concedet,fidem folam I abfque bonis operibus ad iuftificationem amp;nbsp;bea-J tificationem hominis fufficere. Nam qui opera i Legis à iuftificatione excludit , omnia bona I opera,quorum régula amp;nbsp;norma eft lex Dei, ex-I cludit.Non quod rides vnquam fola fit fine bonis

operibus-.fed quod folaChriftumf qui faólus eft,.cor.t nobis à Deo iuftitia ) apprehendat:atque fic fola

abfque vllo operum præcedentium, coniitätium, vllo lubfequentium refpeélu iuftificet ac faliiet. Qnemadmodum è Pontificiis quidam magni no-minisEpifcopuSjCornmodiiis,quàm lefuitæjdixit: Fide fœtâ bonis operibus iuilificare ante partum-

Lib 2 cap nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;char'ttatem operante^fiue forma-

Vid iuuat,quæfojreuocare rancidam iftam diftinéliunculam formatæ informis fi-dei,dudum explofam, ad quam omnes fa-ni homines iiaufeant? Scimus fidem per charitaté operariîfed informari per earn is dicat,qui caufani per eflfeólum informari dicat.Non enim fidei forma charitas eft,fed cùmformofus ille præ filiis ho minum,Chriftus,apprehenfus,eft,fatis formata amp;nbsp;formofa eft fides propter Chriftum: quae fides po-ftea etiam charitatem format,amp; omnia opera inde manantiafatis formofa ac Deo grata facit, vt pote iam non feruorufed filiorum opera,qui propter Chriftum faóti funtfilij D E1.Filii enim Dei fumus,non opérande per charitatem, fed nafeen-

do per fidem : Qui nonex fanguinibus, ( inquit) nequeex voluntate carnis,nequeex volfitate vi-ri,fed ex Deo natifunt. Non opera filios faciunt, fed filii opera efficiut:vt nec arborem fruftus, fed frufttim arbor.Et Paulus ad Galatas fide per charitatem operari,non charitatem per fidemoperari dicit.Ac longe aliud eft,fidem operari per charitatem,quàm fidem iuftificare per charitatemmon enim opérantes iuftificâtur,fed itiftificati operan-tur.

tur. Itaque tâquam à figno amp;nbsp;efFeftu verâ ac viuâ fidem Paulus defciibit;ac noti quomodo iufti fia-mus, fed quoinodo iufti faôH agamiis üc opéré« mur,eo in loco oftendir.vt nos per fidem iam an* tè iuftificatos elle, poil: ex operibus tanquam ex fruètibus elucefcat. Fides enfin non fiôta,non i-maginaria,non diabolica,fed vera,viua Sc diuina, polîquam homo per earn iuftificatus eft proprer Chrillum,iam non ftertit ociofa, fed eft per cha« ritatem operofa. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

nemo fit in hac vita fine peccato, non tib.» csp. tarnen idcircoiuïioi inomnieperepeccarèJ'^^^^^^’

omne imperfedlum,eo ipfo quo imperfe-eftjinalum eft,certe bona operajqiiia K^l^-'*nunquam perfeftè bonafunt, femper afi-quidpeccati admixtuin habebüt:amp; hoc ipfo pec-cat iuftuSjquia non tanti'im facit,quätum debebat. Pronunciat er,go Ecclefiaftes;Non eft homo iuftuS in terra,qui faciat bonum:Öc non peccet.Et Efaias vniuerfas iuftitias noftras (iuftitias, inquam, non Efa,«4. iniuftitias ) cum panno menftruatx comparât. Et Paulus:Reperio igitur per legem volenti mihi fa- Rona.y* ^,-facereB o nv M,qubdmihi m a l v m adiûélum fit.Nam lexmembrorum repugnanslegi mentis, amp;nbsp;rebellio carnis aduerfus fpiritum,omnia bona opera coinquinant, vt etiam fanéti necelfe ha-beant orare ; Dimitte nobis débita noftra.Et:Non

74° CONSEN^SVS lESVITARVM quia non iuftificabitur in confpeftu tuo oiniiis viuens.

iib.3.ca. Jpud hinreticos'uelfchtfmaticos Sacra,^-jfjgffia eße,non tarnenfanßifcare.

Anc Pofîtioné aliæ Pofitiones ipfius Tor-renfis fubuertunt-.dicit enim, Sacramenta noiiæ legis habere vim ad gratiam con-ferendam:amp; habere earn ex fanguine Chrifti. Fa-tecuretiam,Sacramenta per malos miniftros non inquinari.Cur ergo non fanftificabiint Sacraine-ta ab hçreticis amp;nbsp;fchifmaticis adminiftrata?fi modo quæin illis fubftantialiafunt,ritè iuxta inftitu-tionem Chrifti feruentur,amp; ab accipiente legitime fumantur.Nunquidenim hærefis vel fchifma fidem Dei faciet irritam? quam ne ipfa quidetn hominum incredulitas irrita poteft facere? Quôd ft hæreticorum Sacramenta non fanâ:ificarent,re-6lè fenfiflet Cyprianuscû fuis afleclis^qui ab ha:-reticis baptizatos rebaptizari volebant. Quis e-nim impediret eura, qui nondum effet fanôtifica-tusjadhuc fanôtificari?amp; lauari fordidum, amp;nbsp;mû-dari immundum? Cum autem baptizati ab hatre-ticis in nomine Patris, Filii, amp;nbsp;Spiritus fanéli iu-dicarentur à vera Ecclefia per ilium Baptifmum fanftificati,abluti amp;nbsp;mundati effe, damnatus fuit error Rebaptizantium.Vbi damnata ftmiil eft ifta Donatiftiea amp;nbsp;Anabaptiftica Torrenlis Pofitio.

Stcramefttafig/ZTicrucisperfici. nb j «-Aqmm Raptifmißg»o crucis coufccrari fol it am.

EKorcifmitm exMfflatiofîem baptisa-dis ex confenfu EccleÇist Apofiolica tradi-' ^Ofte adhiberi.

T pios noftros maiores,qui citra fuperfti-gt; aliciiius pædagogiæ gratia, illas 'f* Bapcifato vliirparunt j ne-quaquam damnauerimzfic qui opinionem neceffi-tatis affingunt, qiiafi fine his Sacramenta effent imperfeéla ( vt Torrenfis facit, qui Sacramenta figno crucis perfici affirmât, ) neutiquam in Ec-clefia audiendi funt. Sic enim illis intonat Apo-ftolus : Si mortui eftis cum Chrifto ab dementis Col.;, huiiis Mundi,quid adhuc tanquam viuétès Mundo his decretis tenemini’Etnotiffima eft régula; Fruftràcoli Deum doélrinis ac praeceptis homi-niim.Et illud-.Quod praecipio tibi, hoc tantùm fa- 513,(], cias Domino , nec addas quicquam nec minuas. Deut. u, Itaque quae iam dudum apud nos cum honore fe-pulta flint,fepulta per nos maneant, neque exfo-pitis çineribus etuantur.

Matth.3. Vmloannesdicitjfequidemaquabapti-zare: venturum autem Chriftum, qui ba-ptizaturus fit Spiritu fanótoamp;igni, non Baptifmum à Baptifmo dillinguit, fed perfonam fuatn cum Chrifti perfona confert : fe miniftium effe, ilium Dominum amp;nbsp;datoremSpiritusfanfti: amp;nbsp;haue virtucem vifibilimiraculo declaraturunij quo die Spiritum S. Apoftolis fub linguis igneis miffurus fit. Sic Sc Apoftoli qui hodie bapti-zant, funtminiftri ; Chriftus autor interioris gratis. Non autem diuerfum Baptifmum Ioannis amp;nbsp;Chriftifaciunt diuerfae manus,quibus adminiftra-tur: fed eundemefle eadem doftrina oftendit. In vnam enim dotlrinam loannes amp;nbsp;Apoftoli con-tuc.4. fenferunt.Vtrique in pœnitentiam, vtrique in re-Ad.2. mifiionero peccatorum, vtrique in nomen Chri-ftijà quo poenirentia Sgt;c remiffio peccatorum effet»

Joan.i. baptizarunt. loannes dixit, Agnum effe Dei tol-lentem peccata Mundt Quibus verbis eum ho-ftiam fecit Patri acceptamjpropitiatoremj Serua-

-, torem.Q^id ad hanc confeffionem adiicere vlte-rius potuerunt Apoftoli’Itaque Scripturis potius, quam veterum quorundain argutiis eredemus. Si quis autem omninö diuerfam rationem loannici amp;nbsp;Apoftolici Baptifmi è Dei Verbo quærat, non . aliam differentiam inueniçt, quant quod loannes baptizabat ip eum,qui venturus erat : Apoftoli ip çum,qui iam fe exhibuerat.

I horum quinque pfeudofacramentorum inftitutionem ex Euangelio Chrifti , fi mandatum ea vfurpandi, fi promiffionem remiffionis peccatorum ipfis affixam , fielemen-tum diuiuitus ad hæc deftinatum, figillatim com-memorabit Torrenfis;perfuadebit nobis id, quod multis nudis Pofitionibus nondum perfuafit:vt ea credamus propriè dici amp;: verè elfe Sacramenta. De Baptifmo amp;nbsp;Cœna Dominica,quin propriè amp;nbsp;verè Sacramenta fint, nunquam eft à nobis dubi- • tatuin : Quia à Chrifto ipfo inftituta certum verbum mandati amp;nbsp;promiflîonis,certa item elemen-ta defignaca habent:vt fides depromifta remiffio-liepeccatorumamp; vita xternain nobis excitetur, conferuetur, confirmetur amp;nbsp;augeatur. Cætera quinque falto nominata Sacramenta fuis autho-ribus,quosfortafle ne ipfi quidem lefuitæ nominate poterunt,relinquimus.

Lib 3 cap. InEuchArißUfubßantiampänts^ vi-'*■» nipoßcofjßcrationem non rémunéré.

Vr igitur Paulus etiam poft lt;£Kay'icugt; pane poculum nominat?Quotiefcunque, in-quitjcomederitis panem hunc, amp;nbsp;de po-culo hoc biberitis.Et mox;Quifquis ederit panem hunc aut biberit de poculo Domini indigne. Et iterum:Probet autem homo feipfunbamp; fic de pa-I. Cor IO. edatjSf de poculo illo bibat.Prxterea, qua * ratione Paulus colliget, nos omnes panem vnum ac corpus vnû efle, qui de pane vno fimiil partici pamiisjfi fpeólru panis ducaxat,ac non potius na-AcI.2. turalis veritas manet’Et cur récitât Lucas comuni caffe fideles in fraétione panisjfi qui frangi poffet panis,no adfuit?Deniq; quomodo Euchariftia ma nebit Sacramentum,fi,terrenum elementum eua-nuit?cùmad fubftantiam Sacrament! elementum neceffario requiratur.

Lib 3 cap. Snmptam ejfe a ^urb ’ßdam Eucharißiam 4,parag. ßub altera tätumfpecte, Augußinitemporej ex eiusverbttpofßecoUigt.

Go veto ex tuis verbis certius colligere poffum ,Torrenfis, te non effe bonum vi-rum,fcd impudentem calumniatorem, qui mille

mille apertiffimis teftimoniis Auguftinbquib’v-triufque fpeciei vfus afleriturjduos tantùm, eôf-qiie obfcuros locos opponis ; in quorum altero Auguftinus tantùm panis mentionem facit : vini expreffè nonmeminitùn altero corporis meminit fanguinîs non item. Tune hinc alterius tantùm fpeciei vfum euinces calumniator? quafi qui pané amp;nbsp;corpus nominat, ftatim vinum amp;nbsp;fanguinem excludat,ac non potius includat : cùm in talibus locutionibus puerietiam Synecdochen facilèa-gnofcant.Sed bene habet. Tuaipfius confcicntia te redàrguens, hanc tibi vocem expreflît. Sed fint quot;nbsp;ha:c(inquis)tanquam probabilia. Nos veto Tor-“ renfis,non probabilia,fed probata,certa , firma,amp; omnibus demonftrationibus folidiora volumus, vbi de articulo religionis agitur. Addis pofteà;Dû te modo confier,fiimptionem fub vtraque fpecie no „ efie Chrifiianis omnibus Augufiini fententia prç-ceptam.Sed quid refpondebis pr3Efiigiator,adhûc vnicum locum, qui efi in fermone ad Neophytos: Hoc accipite in pane,quod pependit in cruce ; amp;nbsp;hoc accipite in calice,qüod cffufum efi de Chrifii latere?Certè ex Donati rudimentis difeere potui-fii,hæc imperandi modo dida, hoc efi , praecepta elfe.Sed quia fupràpræfatusfum,me Augufiinum per Augufiinum confutare nolle,fed folis feriptu-rarum autoritatibus cumTorrenfi pugnare vel-le:en tibi prarceptû Chrifii:Bibite ex hoc omnes.

En tibi difcipulorumobedientiam;Et biberunt ex'*’’’’* eo omnes.dum fibi obfiare nô vult perfidum illud amp;■ Mçptxiv Concilium, quo minus altera fpecie Laicos defraudet, reétius Obfiantienfe qiÿm Confiantienfe dicitur : quod 8c Torrenfe pofles dicere quia loannem Hulfum amp;nbsp;Hieronymü Pra-genfem torruit-His armis pugnarùt ottop/ozastSi«, quibus 8c tu,opinor,pugnare malles, quàm facta-

74« CONSENSVS lESVITARVM rum literarum teftimoniis.Nam facesjignes,flam-mijCeleriter ora eorum obftruunt, qui veftra fa-crilegia, ex Dei verbo, vobis tam importune in-damant.

Ofteaqiiâ vmbris Teftamenti veteris cor-S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti eft , fucceffit, o~

Iliaque Leuicica facrilicia vno Chriftifa ■ crificio femel in cruce peraólo confummata abro y.ora.11 gataque funt:deincepsChriibani fpiritualia tantum facrificia Deo otferre iubentur. Obfecro(in-quit Paulus)vos fratres,per miferationes Dei, vt præbeatis corpora veftra hoftiam viuentem, fan-étam,acceptam Deo, rationalem cultum veftruni.

Heb.ij. Et autorEpiftolæ ad Hebraeos : Per ipfum offera-' mus hoftiam laudis femper Deo,hoc eft , fruftum labiorum confitentium nomini eius. Sed omnium r.Pet.2. clariffimè Petrus : Ipfi quoque veluti viui lapides xdificemini, domus fpiritualis,facerdotium fan-étum adofferendas spjrit vales hoftias, * °'* acceptabiles Oeoperlefum Chriftum.Sifpiritua-leSjergonon vifibiles.Nam quae videntur, tempo-raria funtiatquæ non.videntur,æterna.

Lib.i car- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euchurijlidm no»folum confici

Sin ci a fn EuchArifliam-) Augußini feuten y»»«g-V tiAyobUtionemfAcrißciumjvßfimamAtqtte hoßiatn ejfe.

Eteres fcriptores in negocio Euchariftix verbum offerendi amp;nbsp;facrificandi fçpè vfur-pafle , SeEuchariftiamnominafleoblatio. nem,facrificiumjviétimam arque hoftiamjnon ne-gamus, Caufæ autem huius appellationis longe alix funt,quàm Torrenfis fomniat. Non enim hoc volueruntnn Cœna D E O Patri offerri feu immo lari corpus amp;nbsp;fanguinem Chrifti ad expianda pec-cata viuorum amp;nbsp;mortuorum.Sed quia voce ex ve teri Teftamento petita omnes cultus Noui Tefta-menti vocantur facrificia, integramaôfionem amp;nbsp;celebrationem Cœnæ Dominicx , qux inter illos cultus non poftremum locum obtinet, hac appel-Iatione(quam Malachias etiam prxdicationiEua-gelij tribuit)infignire voluerunt : vtprxftantiam huius cultus J noto apud ludxos amp;nbsp;Gentes voca-biilo commendarent. Deinde ideo etiam appellâ-runt facrificium : quia Cœna Dominica eft Sacra-mentum amp;nbsp;commemoratio vnici facrificij Chrifti femel incruce peradi : Soient autem Sacramenta^yg^jj (ipfo Auguftino tefte)propter fimilitudinem,quâad Hon» çum rebus,quarum Sacramentafuntjhabentj ipfa-wtum E-rum rerum nomina accipere.Tertió;quia cum lebratione Cœnæ Dominicæ piæ preces fideliurnitemad coniunguntur,quæ in facris literis nomine facrifi- Bonifa- _ cij dignantur.Quartccquia in Cœna gratis agun-tur DeojCÙm pro omnibus beneficiis, turn pro il-Jo maximè,quôdfiliiim pro nobis in mortem tra-didit.Vnde non incommode Euchariftia facrificiû

74« CONSENSVS lESVlTARVNf dicitur)iv^lt;ta(«Z4V videlicet,n«n /a.äj-zxc»'.Quinto: quiapopuliis ad celebrationem Cœnæ affevebat primitias frugiim,panem,vinum,muneraque alia, qux ajó.’TTOf vocabant, proconieruationeminifte-rii Ecclefiaftici, amp;nbsp;fubleuatione pauperum. Talia munera, amp;: collationes, feu collcétæ, in facris literis vocantur facrificia Deo grata amp;nbsp;accepta: phil.4. qiiemadmodum Paulus Philippenfibus pro milfo fubfidio indigentiæ fuæ gratias agens: Expletus fum, inquit, polleaquam accepi ab Epaphrodito, quae à vobis miffa fuerant,odorem bonx ftagraii-tix, hoftiam acceptam gratamqueDeo.E^Heb.ij, Beneficentiae amp;■ communicationis ne obliuifca-mini:talibus eniin viólimis deleótatur Deus. Po-ftremb, quia fpiritualia facrificia,fides, fpes, cha-ritas , patientia , ac vniuerfa Chriftiani hominis pœnitentia,pervfum CœnæDominicx excitan-tur 8t exercentur.His de caufis nec impie nec importune Sacramentum Euchariftix facrificium di-ci potefi, 8t à veteribus diélum elf. Sin aliqiii re-centiores fuerunt,qiii eofenfu,quo Torrenfis,vo-cabulo facrificii oblationis vfi funt, ij quia ne-que ex Scripturis, neque cum Scripturis ita lo-quuntur, prxfcribere veritati non polfunt:prxfer-tim cùm non res verbis, fed verba rebus fcruire debeant.

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^rAdtcatuw ejfe.

pudet. Torrenfis, qui in tanta luce • cognitionis linguarum, nondum videas, quid apud Hebixos K’Xhn Hozhapud Grx-eoi

ET CHRISTIANOR VM. 749 cos ê^;/^'«j-w,apud Latinos protulit,fignificet.Nihil Mofes dicit de facrificio,fed de cômeatu, que Melchiiedech Abrahaino eiufqiie exercitui è fuo penuproculcrit amp;nbsp;appoiïierit. Cut autein Chri-ftus dicaturSacerdos fecundum ordinem Melchi- rfal. «i.o, fedech, Epiftola ad Hebræos cap./.copiosè expo-nit ; Miffatici autcm facrificii ne vna quidem ly 1-laba meminit. Porto quid Malachias intellexerit Maîac. i per oblationem mundam, quæ inter Gentes in o-ni loco ofFerenda fit nomini Dominijoemo nobis eleóto vafe melius expofuerit : Data eft mih i, in- ,j quit, gratia à Deo , in hoc , vt fim minifter lefu Chrifti inter Gentes, adminiftrans Euangelion DeijVt fiat oblano gentium acceptabilis, fanótifi-cata per Spiritum fanilum. Hic Pauli« fe vocat f^cmvfiy ov /êp«fgt;Si'7rt.Liturgiam autem amp;nbsp;Hierur-giam fuam ipfe interpretatur non de facrificio Miftx Pontificiæ, fed de minifterio prædicationis Euangelii-Vfitatum autcm eft Prophetis , cum de gentium vocatione verba faciunt, phrafibusamp;r typis æcati fuae congruentibus, de fpirituali cultu Dei per totum orbem propagado vaticinari. Nam pro conueifione ad Dominum, afeenfum in leru-falem-.pro Dei adoratione,munerum oblationem: pro ampliori eins cognitione, fomnia amp;nbsp;vifionos ponunt.Sic amp;' Malachias praedicationem Euangë-

frudas inde manantes, per externum Legis ritum,incenfum fcilicet amp;■ oblationem,defignare voluit, quo familiaribus feculi fui hominibus in-dicaret,Gentes in veram Religionisparticipatio-nem elfe vocandas. Quae fi Torrenfis non intelli-git, neque Grammaticus eft , neque Theologus. Sin quod intelligit,ftudio deprauat,amp; in aliemim fenfum detorquet, iam non tanriim boni Theolo-gi amp;nbsp;boni Grammatici,fed boni etiam viri nomi-he indignus eft; . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I E S V I T A.

Biquæfo,miTorrenfis?Num in Bucolicis Virgilii? Cum faciam vitula , pro frugi-busjipfe venito. Sedminim non eft, vos ex Chrifto Miffificem fingere,quem,ne per faltuin (quod aiunt)promoiieretur, etiam Oftiaiium,Le-élorem,Exorciftam, Acoluthum, Hypodiaconum amp;nbsp;Diaconum feciftis : fcilicetjuefineratione in-fanirevideremini. Atqui in verbis Cœnae Domi-nicæjHOC FACITE , folummodö de iis rebus dicitur,qiiæ præcedunt,fcilicet de accipiendo, e-dendojSê bibendo:amp; de iis qux fequûtur, videli-cet,de commemoratione Chrifti. Proinde de fa-crificio Miflæ intelligi non poteft.

penultimam Chrifti vocem in cruce £.• miflam, quaconfummatum efle pronun-ciat,mendacii arguis? Nam fi confumma-tum eft eius facrificiurujcur non offerrc definitis» Sandi*

ET CHRISTIANORVM. 7^1 Sanftificati fumus (ait Scriptura) per oblationem corporis lefu Chriih femel peraóiam. Et omnis quidem Sacerdos afïiftit quotidie facra peragens, amp;nbsp;eafdem fæpius offerenshoftias, quæ n,unqiiani pofliint auferre peccata.Hic vero vna pro peccatis oblata viólima,perpetuo fedetad dextram Dei.V-nica enimoblatione perfeólos effecit in perpetuum eosquifanólificatur. Porró vbi peccatorum eft remifliojnon eft amplius oblatio pro peccato. Nam id fecit femel,cùin fcmetipfum obtulit.Quid multis?Ipfe eft propitiatio pro peccatis noftris; I- ' pfe Chriftus^non Mifia.EtzSangiiis lefu Chrifti fi-lii Dei mundat nos ab omni peccato.Sanguis, in- i ioan.t., quam,non exangue amp;nbsp;incruentum facrificifi Mif- '• fæ. Nam abfque fanguinis etfufione non fit remif-fio.RidicuIum .'utem eft,pro morruis etiam facri-Hcbt ,. ficium Milfæ o(Ferri,qui nee audiunt, nee vident, nee olfaciunt,nec giiftant,nec tangunt, nee vllo modo fentiunt,intelligunt vel credunt hoe facri-ficium:quique eo vel nó egent,quia beati: vel iu-uari nequeüt,quia dänati funt.Itaque reélè Eccle-fiaftes : Quodcunque facere poteft, inquit,manus Ecclef». tua,inftater operare:quia nee opus,nec ratio, nee fapientia, nee lcientia erunt apud inferos, quo tu properas.

Hocfacrificio Dd:mo»esfugari, (juodpri-untim etiam celebrahatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpa«”»'

1 Atanas Satanam non elicit. Nam fi aduer- Luc.it. t fus feipfum diuifus eft,quomodo ftabitre-

7Î2. CONSENSVS lESVITARVM laris Satanx inuentum fit^quomodo dxmonesfu' gabit?nififorte, vr ad luliani Apoftatx manu for* matum crucis fignum,fic ad priuatam Miflam ali* quando Dxmon fugam fimulauit j vt fuperftitio-nemamp; impietatem hominumaugeret. Alioquin» fi verè fugit huius facrificii virtutem amp;nbsp;effica-ciam,mirum eft, cur fub regno Papiftico fpedrai lemures,vmbrx,amp; nefcio quæSatanx phantafma-ta J omnes fere omnium locorum angulos infeftâ-rint:qux iam.vbiMiftç facrificium abrogatum eftgt; vel euanueruntjVel rariffimè obuerfantur. Fugan-di enim dæmonis vera ratio noftris bominibus ex i.ret.5. Euangelio monftratur:Refiftite ei (inquit Petrus) fide.Et lacobus.Subditi eftote Deo,refiftite

'' autem diabolo,amp;fugiet à vobis.Et Paulus:Indui-tetotam armaturam Dei,vt polfitis ftare aduerfus affultus diaboli. Vbi totam Chriftianorum pano-pliam figillatim per omnia membra explicat: fed de Mifla ne gry quidem.

facite, dicit Chriftus Apoftolis: id ni-afeg J minim, quod me vidiftis facere, amp;nbsp;quod tiiÄli- ego vos facere iubeo. Accipite, gratiasa-gite,frangite,edite,bibite, mortem meam annunciate. Ciirn autem Apoftoli non viderint Chri-flum vino mifcere aquam, neque vt mifcerenta Chrifto iuffifuerintzquis hoc prxceptum obtru-dere audebit Ecclefix, in calice aquam vino mif-cendam efle?Quód fi neceftarium prxceptum eft. Cot-quot;- cur Paul us,quando aperte profitetur,fe id de Cœ-na tra-

ËT C URI S TI A N O tl V M. ƒ}) tla tradere,quod à Domino acceperit,tantum my-» fterium lubticuit ? neque enim eius cognitionem Ècclefiac inuidiflet, qui alibi dicit, fe omne confi-lium Dei annuncialfe , ac nihil fuffugifle qii3c in rem Ecclefix effent, quin annunciaret, o-^ mniaque clarè oftenderetjSc quafi oculis i'übieóla demonftraret. Miror autem, cur Torrenfis tanto-perè hanc mixturam aqux amp;nbsp;vini probet, ciim alioquin apud Propbecam malè audiat:ArgentumEfji-i. tuum verfum eft in fcoriam: vinum tuum mixtum ■ eft aqua.Et Paulus non vult nos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verbum t-Cot.l/

Dei. A quo criminePontificios non immunes elfe, hac commixtione aquae cum vino, tanquam malo omine amp;nbsp;infaufto ligno,pojtenditur.

Ordifiesfej/temeJJe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ub-j-eir

Aulus ad EphefioS cap.4.funfliortes Eccle-* liafticas , partim extraordinarias amp;nbsp;tempo-“ rarias, vt Apoftolos, Prophetas,Euangeli-ftas,partim ordinarias amp;nbsp;perpétuas, vt Paftores amp;nbsp;Doólores, commemorat:ExPapifticis verb Ordi-nibus ne vnlim quidem ponit.Alibi quidem men-« tionem facit Diaconorum 8c Presbyterorum. Sed horum nemo facrificabat pro viuis 8c mortuis; il-lorum lortge alia turn erat funótio,quam nunc efti vt in priori fcripto ad cap. j. prioris ad Timo-« theum oftendimijs.Adde quod Epifcopss à Pres-byteris Paulus non diftinguit, ipfius etiam Hie-Tlt-i« ronymi teftimonio : ac vult eos elfe didafticos* tenaces cius,qui fecundum dodrinam eft, fidelis l'ermonisjÇc potentes e;^ortari per dodrinam fä-

CONSENSVS lESVlTARVM nain,ac contradicentes conuincere. Qjix officia cùm in Papifticis Ordinibus non inucniatur, quis non in hoe ipio oidine Ordinem defideiet ? amp;nbsp;in Diaconis Diaconatum,inPresbyterisj7s' inEpifcopis Epiicepatum accenfain meridieluA eerna fcrutetur?

iib.3 cap.' 7» nßuo TeflAmen toÇaeerdotes ejfe^ejtti fio Baptifmo^AutfanSldatei^edele^tione or-' dinAtionefiint.

W^i^Piftola quidemad Hebræos multam facit métionem Sacerdotum ,fed Leuiticorumj 1* qiios confert ciim facet dotio Chrifti.Nam in Nouo Tcftamento nufquam tribiiitur miniftris Ecclefiac nomen facerdotum , nifi vbi omnes pios in Chrifto lenatos vocat Sacerdotes.Pettus de o-mnibus Chriftianis fanólificatis per fpiritum in o-bedientiam amp;nbsp;afperfionem fanguinis lefu Chrifti .Pet.2. loquitur : Domus fpiritualis, facerdotmm fan-ótunijad offerendum fpirituales hoftias , accepta-biles Deo per lefurn Chiiftum.Et paulö poft ;Vos autem genus elcótum, regale facerdotiuin , gens fanifta,populus qui in lucrum acceffit. Et in Apo* Apoc.1. calypfi;Q[ji dilexit nos,amp; lauit nos apeccatisno ftris in fanguinefuo , fecit nos regnum amp;nbsp;Sacer-dotes Deo amp;nbsp;Patri fuo.Sed age,vocentur fané mi niftri Ecclefiæ etiam facerdotes ( ne videamur à». j/î^;f£Îi')modô non eamob caufam, quodfacrifi-cium Miffç offerant: fed quod facrum Euangelion doceantjamp; Sacramenta difpenfent Ecclefiæ, lient

Paulus vocat feiepmp^i^i'Ta, hoc jrf: ,facrificantem Rom Ù. Euangelion Dei.Quo fenfii etiam Malachias prae-dixit:In omni loco facrificatü irinomini Domini. Mjl.n

aiunt:Ad impoffibile nerho oblige. tur.Conftat autem,enumerationemfingil lorum deliólorum, qualis in auriculari amp;nbsp;fufurratoria Confeffione requiritur , efle impoffi-bilem,amp; taleiugum j quod neque Patres noftri, nequenos portare potuimiis.Cùm enim nemo ho minum omnia deliéla tua intelligat,nunquam eer tö nouit is,qui facerdoti conficecuisan omnia pec catafua fufficienterexplorauerit5amp; cotam Sacer-* dote plenè ac citra defedum enumerauerit. Aperte enim Paulus fatetur,fe in Pharifiifmo peecatii non cognouiffe. Et Dauid-.Delida quis intelligii? Ab occultis meis Ùmnda me.Quibus verbis vter-que teftatut,occulta peccata,hoc eft, ea qux à nobis non reputanturpeccata,efle omnium maxima. Cum ergo conficentes nunquam de exploratione atque enumeratione peccatorum certiefle queat, quomodo auricularis Confefïio fiet ex fide? Porto quiequid ex fide non eft,peccatum eft. Qualis au- Rom-H' tem ratio fit Confitendi amp;nbsp;Abfokiendi, in noftris Ecclefijs,alibi dicitur,amp; expublicis ordinationi-bus cuiuis innotefcit.

A d’verampœnitentismfpecfare »onfr-quot;vitamijed CTpropeaatis pr^te-ritis fattsfalîionern.

Atisfadionem pro peccatis nullatn aliam jfjj jj_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex verbo Dei nouimus ,quàm folius Do-

mini noftri lefu Chrifti, de qua Efaias ait: Ipfe vulneratus eft propter iniquitates ncftrasjat-tritus eft propter fcelera noftra : difciplina pacis noftræ fuper eû,amp;liuore eius fanatifumus.Et loâ-I loan î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propitiatio pro peccatis noftris : non

pro noftris autem tantùm,fed amp;nbsp;pro totius Mundi, Atque hæc fatisfaétio Chrifti nullis noftris prç-cedentibus vel fequentibus operibusjfed fola fide Afloi.io. nobis accipitur. Huic enim omnes Prophets teftimoniiim ferunt, quod remiffionempeccato-rumaccipiat per nomen eius,quifquis crediderit in eum.

tisfadionéautépro prsteritis peccatis nôimpo-loan.î. nunt.Adulteræ mulierculæ dicit Chriftus:Nec ego condemnoj Vadejamp;r pofthâc ne peccaueris. Viro poft continuum triginta oôlo annorum languo-loan j. remfanato, iicit îEccefanus l'adlus es : iamnoli peccarc.

ET CH KI ST IA N O R V lÄ. 7,7 peccareîne deterius aliquid tibi contingat. In die Pcntecoftes Iiidæis compuntHs corde , Sequx-rentibus Quid faciemus viri fratres ? refpondet^^^^j. Petrus : Deliétorum pœnitentiam agite,amp; bapti-zetur vnufquifque veftrüm in nomine lefu Chri-fti,in remiffionem peccatorum, amp;nbsp;accipietis donum Spiritus fanfti. Vbihic lefuitica fatisfaftio praefcribitur ? Cuftos carceris Philippenfis Paulo amp;nbsp;Silæ dicit ; Domini, quid me oportet facere, vt Aftor. i«. faluus fiam ? En hominem ad fatisfaólionem, quae prxfcribatur,paratum. Quam igitur fatisfadio-nem ei præfcribunt?Sequitur.At illi dixerunt:Cre de in Dominum lefum, amp;nbsp;faluus eris tu amp;nbsp;domus tua. Apage fis igitur, Torrenfis , cum tua facer-dotali fatisfadione : qua num tibi ipfe fatisfacias, nefcio’.Deo quidem fatisfacies nunquam.

Vod Adam,Dauid,aIiique fandiDei homines etiam fuam crucem amp;nbsp;afdidiones fuftinent, id

non fit pœnx, vltionis autfatisfadionis nomine pro peccatis prxteritis:fed in caftigationem amp;■ di-fciplinamipforum.quam vkSésjâ'' vel nÿiTitaji/ Grç-civocant:amp; in exemplum aliorum ; vt maiori cura virent peccata , quæ tantoperè Deo difpli-cere intelligunt. Etenim fient afflidiones præ-fentis temporis non funt pares ad gloriam , quæ ' ' reuelabitur erga nos ; ita çtiam non funt pares

5 ad cotnmutandam aeternam pœnam in tempora--riam.Omnes enim pœnx peccatorum Chrifto in-r,Cor.ii. ciibueruntjvt nos pacemhabcremus. At cum iu-dicamur, à Domino corripimur, nç çum Mundo côdémnemur:hoc eftjdiiin nos filij Dei manu coE' leftis Patris affligimur,non haec poena eft,qua con fundamur:fed caftigatio diintaxat,qua erudiamuri neper mundanam amp;nbsp;carnalemfecuritatem per-eanius. Itaque reélè à veteribus diótum eft : qux ftntante remiflionem fupplicia peccatorum, ea poft remiffionem efte certamina exercitationes-« que iulloriim.

rib.j.Mp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ri ■

fîcagt.s. Sifeparemur coäiugesprüftet fornicatiO' new,neutri lieere -, qu«mditi alter jiijuper-fles,alten matrimonio iungi.

Hriftus autem amp;nbsp;Apojloli matpimoniiw 8®^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defertione

dtiFolui teftâtur,atque ita difl'olui, vt per-fonæ innocenti alterum coniugium inireliceat. Mitth nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti flint bis apud Matthæum repetita;

’’ Qiiicunque repudiauerit vxorçm fuam , NISI OB S T V P R V M, amp;nbsp;aliam duxeiit,adulterium committit. Ergo qui pb ftupium reput’iata vxore aliam ducit,adu!teriû non cómittit. Verba Apofto i Gor.p. Ji flint ; Quod ii incredulus difceditjdifcedatmon eftferuituri fubieólus frater autforor in huiufmo-di.Expreftepronunciat Paulus, perfonam iniiiftè defer-

ET CHRISTIANORVM. 7$(» defertani liberam elle,nee cogendam elfe, vt va-gabiindum defercorem feqiiatiir Si igitur accedat légitima cognitio ludicûlibertate iterum nuben-di iuftè vti poteft perfona iniuftè deferta.Et qui fa na mente præditus eft,ac iudicio non pvorfns ftu-pido facile colligit : quôd fient homo non debet feparare,quod Deus coniungit, ita homo non de-beat coniungere.quod Deus feparat. Deus autem feparat amp;■ libérât coniugem ab adultéra amp;nbsp;defer-trice coniuge,fine mare,fine muliere,exprelfo fno verbo.Quæ igitur duricies amp;nbsp;tyrannis eft , hominem à Deo libera tum,ab homlnibus ita conftrin-gi Sf prohiber!,ne fua libertatc diuinitus concelfa vti poflit?

Purgatorium ignemvel temporAriis pee raiag.4. nagt;s multispoPimortemfupereJJ'e.

In generali iudictoprxter eot, rjui dam-»andi^unt ad gehennam,^ eos tjui omnino purgatifiter'tnt.)futuros alios^qtit perignem Purgatorium faluifuturi ßnt.

^g^^^ Gnis Pnrgatorlus àMonachis St Sacrifi-Srfife^^culis in vlum culinaefua: olim accenfus amp;r fotus iamdudum viuis aquis fa-Bb.iiij.

,ÄO CONSENSVS lESVITARVM crarum fcripturarum ita extindus eft, vt vel pue-ri eum rideant,qui in Catechifmo fuo difcunt! Credentem fakiiim fieri , non credentem con” Mire 16- deq;jtiari : intermedium llatum poft mortem nuf-quam eflcjnifi in Virgilij campo Elyfio. Certe in glaciem necelFe eft iftum ignem concrefeere, ad hancfilijDei vocem : Qui credit in filium , non Jôan.3. iudicatur:qui autem non credit,iam iudicatus eft.

Et iterum : Amen amen dico vobis , qui verbum loan.j. meum audit,amp; credit ei qui mifit me,habet vitam aeternam ; amp;r in indicium non venit:fed tranfiuit à morte in vitam.Iam Paulus in tertium cœlum ra-ptus,amp; inenarrabilium myfteriorum confeius, Theff4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;profeffo ait de ftatu

^'defunélorum, etfiprxfatur,fe nolle nosignora-re : tarnen de Purgatorio prorfus tacet, ea autem loquitur, qux male purgatam de Purgatorio opi-nionem confutant. Nam exitum credentium vo-çat fomnum, quo vix aliquid eft fuauiusmon pœ-nam,non cruciatum,nó fnpplicium. Adhæc dicit, Deum eos,qq.i obdormierunt per lefum,adduétu-rum C V M XLLO,vt videlicet iuxta promif-fionem Chrifti, vbi ipfe eft, ibi fint amp;illi,quos îoan.14. p3tgf ei miniftros dedit.Præterea , quo medio aut qua via credentes iHue perueniant,docet : videli-cet,non per cruciatus amp;nbsp;tormenta ignis Purgato-rij, fed fi credant, quod lefus mortuiis eft amp;nbsp;re-furrexit. Denique in'Epilogo hortatur Paulus Theflalonicenfes, vtfefe mutuo his fermonibus confolentur.Quac autem eflet ifta confolatio , fi a-nima hominis piè defunóli, qui pro peccatis fuis in hac vita non fatisfeciffet, illic demùm in Pur-, gatorio pro peccatis fuis fatifpati cogeretur ?Lu-bens prætereo alia teftimonia. Nam amp;nbsp;multa funt , amp;nbsp;Papiftis toties obieéla , vt nifi erube-feere nefcirent,buccas ad fuffland um iftum ignem altc

ET CHRISTIANORVM. 7fii akè inflatas amp;nbsp;latè diduôlas iamdudum compri-niere atque contrahere debuerint.

Sacrificium altarisipreces-, eleemofynasy Lib- 4-ca. oblitiones vtuorMnt,defun£lis(qut/îuis^' non ornnibas^prodelfe.

DefunEtos meritis àquot; i^fercef/îone V3tis,i.u. Stnctorum iHuari,pr£firtim in quorum btt~ filicis fe^ulti funt.

Ero venerebubulci. Et nihil valet apud iApoftolica pbfecratio;qua amp;nbsp;a- Cor. «. adiuuantes diligenter obfecrant amp;nbsp;ex-hortantur, ne in vacuum gratiam Dei receperi-mus Ait enim:Tempore accepte exaudiui te;amp;:Efai.49. in die falutis fuccurri tibi.Ecce nunc tempus ac-ceptabile.Ecce nunc dies falutis. Nam quicquid feminaiierit homo, hoc amp;nbsp;metet. Itaquedum tempus habemus , operemur bonum- Omnes e- Oal.6. nim nos manifeftari oportet coram tribunal! ChriftijVt reporter vnufquifque ea quæ fiunt per corpus,iuxta id quod fecit,fiue bonum, fiue ma-lum.Et qiiamiiis fatuæ virgines, non in tempore de parando oleo folicitæ, prudentibus dicant; Date nobis de oleoveftro : tarnen repulfam runt, amp;nbsp;mor claiifa ianuaaudiunt à Domino;

Vm precesnon verbis fcmper, fed fxpc mente duntaxat concipiancur, quomodo Sanifti eas intelligét, nifi fint

Hoc auté Scriptura foli DeotribuitiTii nofti (in-’ quit)foliis cor omnium filioriim hominum.Et ille qui fcrutatur corda,nouitjquis fit fenfus fpiritusgt; ’ Quapropter cum Efaia no veremur dicere:Abra-ham nefciuit nos,amp; Ifrael ignorauit nos. Qubd fi Abraham,Ifaac amp;nbsp;lacob ignorât nos, qiiifanftif-fimi Patriarchç clariffimis teftimonijs in Scriptura ornâtur,quôd apud Deum viuant; quid de no-bis fcient fi(ititiifan(fti,Georgius, Chriftophorus, Catharina,amp; complures alii,dequibus partim in-certifumus,an vnquain in terris vixerint ; partim dubitamusjvtriim in cœlis beati fint, an veto a-pud inferos torqueantur? Neque enim eft articu-Itis fidei,vt credamus,eos omnes elfe beatos,quos Papa Canonizatos in nnmeriim ©iuorumretulit, amp;nbsp;rubrica in Calendarium infcribi voluit.

tos corpore;quos nos fanilos Mortuos vo camus Etfi enimDeoviuunt,nobis tarnen »nobis inquam,quibus eos patronos deftinat Torrenfis, nioatuifunt.Itaquepatroçiniis eorum fiderenon polfu-

ET CHRISTIANORVM. 7^3 pofl’iimus.Ioannes vniini nobis monftrat aduoca-' Ioan.z-tum feu patroniiin:Si quis peccauerit inquit, ad-iiocatum(non,aduocatos)habemus apud Pattern, lefum Chriftiim iuftum. Et Paulus : Vnus Deus,i.Tim,2. vnus eciam mediator Dei amp;nbsp;hominû,homo Chri-ftus Ielus,qui deditfemetipfum precium redem-ptionis pro omnibus.Et Chriftus vbique in nomine S V O(non fanólorfi)petere iubet; nee nifi per fe ad Pattern veniri pofle afleuerat-

SEriti nome,vt nimis ambitiofum,in Scti-pturis Canonicis non inuenitur.Quomo-do igitur,quod in Sanftis non eft,prodef-fe nobis poteft?Iuftus ex fide fua viiiit,non exSa-^*’*'^' élorum meritis,qui quantucunque boni fecerunt, feruos inutiles fe effe confefli funt ; qui quod de- Ciw.if. buerint fecerint.Etfi enim neceflarib funt facienda bona opera,quae Deus praecepit : tarnen nullus vnquâ fanédus tantam bonorû operum perfeétio-nem aflecutus eft , vt coram iudicio D EI operi-b’fuis inniti potuerit;fed omnes ex gratia per me ritum Chrifti faliiati funt.omnesque ciim Dauide orârût.-Ne intres in indicium cum fcruo tuo, cfuia nó iuftificabitur in confpeftu tuo omnis viues. Et quotidiana precatione indiguerät:Dimitte nobis débita noftra.Quare cùni lanftifltmi quique prae-ceptis diuinis propter infirmitaté carnis fuæ non fatisfecerintjfed adhucplurimû debeât;quomodo in iudicio Dei de fuis meritis gloriabûtiit? amp;nbsp;cùm vix fatis olei in lâpadib.fuis habeâtyquoniodo aliis

7lt;4 CONSENSVS lESVITARVM etiatn de oleo fuo dabunt?hoc eft, ciim ipfi luis «leritis non faluentur,qiiomodo alii meritis illo-ruin iuuabuntur?ldeóqiie Spiritus l'anótuSjoften-fiirus, omnem falutem fanélorum non in meritis eorum,fed in mera gratia Dei fitam elfe, quoties in Scripturis de mercede loquitur, qua Deus bo' na opera fandorum compenfare foleatjVtitur vo-cabulis dandi, rependendi, iudicandi amp;c. nun-quam vero merendi aut meritorum vllam men-tionem facit. Merces enim non femper venit ex merito,fed interdum ex gratuita bonitate amp;nbsp;cle-mentia:interdum ex paóto feu promilTo datur.ü-mne enim promilfum cadit in debitum.

Sa»closÇho etiam modo inttocari larag. i4- Sancios oj)em f'erre fuum patrocinmm

Onec igitur lefuitæ iftu svvm modvm inuocationis Sandorumj quemtacentjexplicentzSc ilium incer-rvM modum opitulationis certum faciant : noS Sanólos quidem honorandos,fcd ntillo modo pro patronis amp;nbsp;opitulatoribus vel adorandos vel in-Dcuf.6 uocandos eifedicemusjhisteftimoniis freti: Do- minum Deum tuum adorabis, amp;nbsp;ilium folum co-’ les. Afferte Domino gloriam amp;nbsp;honorem, afterte Domi-

et CHRISTIANORVM. 76^ Domino gloria nomini eius , adorate Dominum in atriofando eius.Inuoca m e in dietribulatio-pfj. nisjCruam te, amp;nbsp;honorificabis me. Venice ad MEMatth.n. omnes,qui laboratis amp;nbsp;onerati eftis,amp; ego refo-cillabo vos. Ac fi hiscontenti eirenoluerintle-fuitÇjaudiantSamuelemjnon tamlfraelicis,quàm lefuitis diccntem ; Vos hodie proieciftis Deum veftrunbqui solvs faluauit vos de vniiierfisma Iis Sc tribulationibus veftris. Audiant amp;nbsp;Sapien-temjde Idololacris,quales lefuitæ furie, pronnn-Sap.n. ciantem:Infelices funt, amp;nbsp;inter mortuosfpes il-lorum eft.Pro vita rogant mortuum.Si cxcipiant, de Ethnicis ifta dici,oftendant,qua in re, praeter-quam in nudis nominibus, Pontificia idoloma-nia ab Ethnica différât. Nam in lunonis Lucinx locuni,quam parturientes inuocare folebant,fnc-r ceflît Margaietharin Mineruæ Catharina; in Mer-curii, Erafmus : in Apollinis Æfculapii, Seba-ftianusSe Rochus: in louis fofpitatoris , Geor-, gius. Mirum fi non amp;■ fuos Vagitanos, amp;nbsp;Statili-nos,8cSterculiosamp;fuas Cuninas, 8i Edulias,amp;: Poticas,amp; Cubas, amp;nbsp;Floras , amp;nbsp;nefeio quæ alia , Idola habeant Pontificii. Nam tantoperè ipfis Erhnicifmusplacuits, vtbonam partem fuorum cultuum inde petierint:ac etiamnum hodie, qux ex Sevipturis defendere non poifuntjexEthnico-rum ritibus tueri fatagunt.

On fufficiebat Tortenfi , honorem foli Chrifto debitum in fanótos transferre,ni-fi ex ieiunio quoque Chriftö faceret.Nam

Deiim placare,folius Chrifti opus eft;de quo PâU lus italoquitur:Si cùm inimici eflemus, reconci-liati fuiinus Deo per mortem filli eiiis,multo ma-gisreconciliati feruabimur pervitam ipfius. Et loannes-.lpfe eft propitiatio pro peccatis noftris. Vfque adeó hypocritae non vident, quid fit pec-cacum, quanta ira Dei aduerfus peccatum , qusr peccati expiatio, quæ placatio iræ Dei : amp;nbsp;quod mireris.etiam dum ieiunant,ebrii funt : fpiricua-liter videlicet inebriati perfuafione propriae iu-fiitiae, qua fe Deum placare poffe confidcnter hnpiè præfumunt.

^uadragefimam 4 Chrifio cenfecratam prlt;tceptam ejje. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Erum quidem eftXhriftum quadraginra dies amp;nbsp;nobles ieiunafie;verum eft etiam* fua fame omnium in fe credentiû famem

amp; paupertatem vniuerfamconfecrafte. Sed quöd hoc fuo exemplo præceperitEcclefiac quadrage-fimale ieiunium,ac tertium tépus anni ad hoc ie-iunium confecrauerit ,commentum humanüeft. Nufquamenim docet,ieiunium fuum efle imitan duiwimö vcio contrà;Omne quod apponitur vo-bis.

ET CHRISTIANORVM. 767 tgt;is comeditCjinquit. Et;Regnum Dei non venir Lut.17. cum obfertlatione.Et:Regnum Dei non eft cibus ac potus , fed iuP itia , pax amp;nbsp;gaiidium in Spiritu fanéto.Ieiunia qiiidem commendat Chrift'4s:non 'i. autem ea, quae confiant ceitis diebns, certo die-rum numero,certo genere ciborum,idque adpla tandum Deum, amp;■ expiànda peccsta, Sc prome-tendam vitam xternam : Sobrii,inquit,eftotc.Vi-^J^’^J' gijate. Orate, Cauete ne corda veftra grauentur ctapula amp;nbsp;ebriecate.Quibus verbis amp;nbsp;fiipilibus, hon quadragefimale ieiunîum indicit,fed perpe-tuam totiiis vitæ temperantiam amp;nbsp;fobrietatem exigit.Quid autem de Pharifaeoriim ieiuniis fen- ’ ferit, non ex Euangelica tantùm hiftoria, fed ex Efa.jt. Efaiæ etiam cap.sS.notum ell. Quem locû fiTor-renfis infpicere dignatus eft, non ainplius dieet, per obferuationem quadragefimalis ieiunii bonos à malis difeerni : cum illic etiam impiiffimi hypocritæ amp;nbsp;iniuftiffimi vi’urarii per diemaffli-xiffe animam fuamjcontorfifle quafi circulum vel iuncum , caput fuum, faccum cineremque in-ftrauilfelegantur.

amp;/Î omnis creatura bo»a tAinen prÿ- L«b- 4-r»-pter obedientiam , uelaltorum tem^ciborum deleilum,^ a CArnibus Abfii-nentiAm recl'e objeruArt.

Ifi per obedietiam Traditiones Praelato-obferuantiam regularum Mona-«tÄÜ fticarum intelligeiet,tota hanc Pofitioni

7^3 CONSENSVS lESVÎTARVM acceptaremus.Nunquaoi enim nobis illud Pauli-j.Cot.»- mjfjj djfplicuit ; Si efca offendit fratrem meiimj haudquaquam vefcar carnibus in xternum, ne Koni.i4- fvatri meo firn offendiculo. Et illud: Omnia qui-dem purajfed malum eft hominbqui per offendi-culum vefcitur. Bonum eft non edere carnes ,au£ bibere vinum, neque quicquam, per quod fratet tuusimpingit,aut offenditur, autinfirmatur. Sed quódTorréfis adhuc vult nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;nos ne-

Icio quibus Traditiunculis humanis,fub pœna o-bedientiæ(vt vulgo loquuntur) addeleélum ci-borum obftringere,id approbate nequaquampof* Colï. ftimus. ImprobatenimPauluSjamp;rexprobratCo-loflenfibus:Si mortui eftis cum Chrifto ab elemé-tis mundijquid quafi viuentes in Mundo decretis tenemini?Ne t€tigeris,ne guftarisjneque contre-étâris : quæ omnia ipfo pereuntabufu, iuxta præ“ Cepta 8c doftrinas hominu:quae verbo tenus qui-dé habent fpeciem fapientiæ per fuperftitione ac humilitatem animi, læfionem corporis, no pet honorem aliquem,ad expletionem carnis.

«iHg’r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caflitxtem coniugum^ melio-

Gradatio. Sed quo fundament« Mattli. 13. Scriptutae nititur’Num parabola de femi-ne afferente frudum, alio quidem centu-plum,alio verb fexagecuplum , alio verb trigecu-plum? Sed quàm infulfè hue detorqueatur , du-vCui.7. dumàmultis oftenfum eft. Nos verbfentiraus.

ET CHRISTIANORVM. 769 vt circumci/îo nihil eft, præputium nihil eft, fed obferuatio mandatorum Dei:fic virginicatem, vi^ duitatem,coniugium nihil efle,fed inhisftatibus obferuationem mandatorum Dei aliquid efle, amp;nbsp;in lefu Chrifto nihil valere, nifi nouam creatu-ram. Non enim eft perfonarumtefpedus apudArtoriio* Deu:fed in quauis genre (ergo etiam inter coniu ges non minus quàm vifgines amp;nbsp;viduas) qui timet ipfum,amp; operatur iuftitiam, is acceptus eft il li. De NohafcribitMofes : Noha vir iuftus atque^^^^j. perfeftus fuit in generationibus fuis, amp;nbsp;cum Deo ambulauitjamp; genuit tres filios. Audis,coniugiuni generationem filiorum non obftitiffe Nohx, quo minus Deo placeret. Num tu igitur virgini-tatem Ioannis Baptiftæ^Sc viduitatem Annat filix PhanuelisjConiugioNohxjvel Abrahx, velfi-rnilium, prxferes atque id dices, quod in proxi-ma Pofitione ftatim fubfcquiturîvidelicet:

yirgiaitati Deopicritttt square nH^tiast herefiftfuijfe louiftiani. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

BOcpronunciatum ipfe Torrenfis clarius cxplicat fol.187. Vir^initasf inquit) pek« s E prxfertur coniugio.Et rurfus : Nuptias cc

amp; virgi^iftarem paris elfe meriti,hærefis eft.Si au- h tem hxc hxrelîs eft gt;nbsp;bis hxreticus fuit Paulus qui interdum pro ratione circumftantiarum non modoxquat, fed etiam prxfert coniugium cœ* libatuÊNam fi hxc genera vitx per fe confider.es* de à mentis fuis (fi fie nobis cumTorrenfi loqu)

770 CONSENSVS lESVlTARVM licet)coi’am Deo,ællimes,indifferentia funt,amp; co ram Deo aliud alio non eft tanólius.Si autem con-fideres ea fecundum conditronem perfonarum,amp; circumftantias temporü ac aliarum return,præfer-tur interdum cœlibàtus coniugio, aliquoties con iugiumcœlibatui.Nam cùm ea eftperfonæ condi tio, vt habeat donum continentiae,Slt;: ea funt tem-pora,vtvel nubendum fit Ethnico,vel fingulis ho ris expedanda fit perfecutio :ibi turn Paulus con-filio fuo,non præcepto Domini(vt dare praefatur) redè præfert cœlibatum coniugio; Arbitror,in-J'Cor.y. quitjhoc bonum efle,fciiicet,vt virgo non nubat.

Sed addit:Propter praefentem necelEtatein. Non inquit:quia per fe bonum eft ; vel,propter maius amp;nbsp;excellentius meritum:fed;propter p r æ s e n-TEM neceffitatem,fcilicet, perfecutiones Chri-ftianorum.Ac mox ; Qui non elocat vitginem fua, melius facit. Et iterum:Beatior eft,fi fic manear, iuxta meam fententiam.Sed ftatim rurfus fefe ipfe interpretatur,cùm dicit;Si nupferit virgo,no pec-cauitzattamen afflidionem in carne habituri funt eiufmodi.Melius ergo hic dicitur, quod commo-dius eft,amp; minoribus difficultatibus obnoxium:amp; virgo beatior coniuge,quia minus habet affliótio-nis,minus periculi in perfecutione ; non quia coram iudicio Dei fandior,aut,ficut Tor refis loqui-tur,maioris eft meriti.Sed cùm funt alias vel perfo narum vel temporum circumftantias, tunc Paulus j.Cor.?. prasfert coniugiu cOelibatui. Dicit enim:Pi'0-pter ftupra vitanda fuam quilque vxorem habeat, 8e fuum quasque virum Et iterum.-Si fe non contt-i)ent,nubant : melius enim eft nubere quàm vri. Denique ta abeft, vt coniugij fanditatem Paulus eXtenueCjYt alibi coniugibus fuminas amp;: Chri-ftianilfimas virtutes tribuat,fidem, diledionem, fandificatio-

ET CHRI St 1A N O R V M. 771 fanftificationem ) caftitatem,atque adeo ipfamæ-ternam falucem.MuIier,inquit,faluafietper gene-rationem liberorum, fi nûfeiit in fide ac dileôtio-ne amp;nbsp;fanétificatione cutn caftitace.Quapropter,fi non alia deterior fuit hxrefis louiniani, quàin quod coniugiiim virginitatiæquauit: çertè in ex-treino die cum piis coniiigibus (ivxcedet Cœlibes amp;impurosMonachosamp; Moniales, in Regnutij Dei.

8^1 Ontradiftoriam aperte ponit ChriftusiNó Matth.i». g omnes capiunt verbum hoc, fed ij quibus

datum eft. Quipoteft capere,capiat. Et Paulus ; Vnufquilque proprium donum habet ex Deo-.alius quidem fie, alius autem fie. Cùm ergb donum perpetux continentias non omnibus detur , fiduciam fpecialis amp;nbsp;extraordinaïij doni ca-pere,nortrum non eft,ac proinde illud ex fide pe-terenon poffumus.

Continentiam reife promitti ae voue ri Ifeo, iUùdque votum ßdeltter ßerunn-dum eße.

nihil rité voueatuf Deo,nifi quod ei’ midato præfcriptû amp;nbsp;quafidiflatü eft: 8c facultaté viritim noftrarum non exce-dit : amp;nbsp;cnm vocatione noftra non pugnat: Votum cœlibatus ( hunc eniin Torrenfis percontinen-tiam Se caftitatemj quæ alioquin omnibus præcc-pta funt j intelligit ) temerè nuncupatur ab iis, quos Deus ad coniugium aptos condidit. Nam amp;nbsp;mandato Dei præcepta, amp;nbsp;benediftione eius promilTa eft generis humani per coniugium pro-pagatio. Mafculum, inquit Mofes,amp; fœminam Genef.1. creauit eos:benedixitque illisDeus,amp; ait:Crefci-te Sc multiplicarainijSf replete terram. Etrurfus: Genefi. Non eft bonum hominem efte folum : faciamus ei Ecdef.4. adiutorium fimile fibi. Et Salomon ; Melius eft, duos efte fimul quàm vnum : habent enim emolu-mentum focietatis fuæ. Quid multis eft opus? Apoftolica, hoc eft, diuina voce citantur ad con-i,Cotinlt;7- inginni, quibus contînendi facultas non eft data.

Si non contiuentjinquit, nubant. Continentiam autem dicit, non qua corpus folum à fcortatione purum feruatur, fed qua mens etiam impollu-tam caftitatem feruat, ne illicitis tlammis ardeat. Neque enim externam tantum lafciuiam, fed ani-jni quoque vftionem caueri iubet. Quid tu igitur confilij Sc fupererogationis opera crêpas , vbi OEv s ipfe aliter confulit,imö aliter prjccipit ? Et quid

ET CHRISTIANORVM * f75 quid tu Domino fiipererogabis deeo, quod tibi *-^**^'*' ipfenonerogauit?autfitibi dédit, reddere certè plus non potes,quàm accepifti?Et quae erit præro-gatiua operis à Deo non mandati, cùm Deus fru-Efai-x». lira colatiir humanis placitis : cumque quod ex fi- Mitth.jj» de non eft,peccatum lit ? Quid erit meritum ope-^“”’ ristemerè fupra vires fulcepti, amp;nbsp;abftrahentis à vocatione Dei,qua ad coniugium à Deo vocantur omnes, qui non fpecialiter amp;nbsp;pratter vfîtatum naturx curfum à commun! conditione creationis eximunturjcum fui fimile procreate, non minus naturalefit,qaàm ederejbibere» vigilare, dormi-rejamp; huius generis reliqua?

rotocaßitatii obflri£Î0s,Çi nubanty wnAtionem mereri etiim ÂfoïMi Çen“ tentiti.

BOcusPaulii. Timothq.iampridem à no-bis aducrfus Pfcudotimotheanas Afier-tiones lefuitarum ita explicatus eft : vt clarè oi^enderimus, per primam fidem non intel-ligi votum perpetuæ continentiae, fed paftum in Baptifmo cum Deo initum , fidem datam de ducenda pia ac honelta vita , quae nomine amp;nbsp;vocatione Chriftianorum digna fit ; quam fidem Paulus dicit frangifeu irritam fieri, amp;nbsp;fide-fragas damnationem habere , non quando StXKn J fed quando nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc eft»

774 CONSÉNSVS lESVITARVM cùm excuffis habenis ( rpbjui^v enim quafi rep«)' iviuf dicitur ) amp;nbsp;amiffo piidore, omnem honefta-tis curam abijciiint, ad omnem lafciuiam amp;nbsp;pe-tulantiam fe proftituunt, amp;nbsp;licentiofa diflblutâ-que vita nihil minus, quam Chriftianas mulieres præ fe ferunt.Quemadmodum eo ipfo capite Paulus air:Si qua fuisjamp; maxime familiaribus,nô pro-i.Tim.j. uideatjfidem abnegafle,amp; efle infideli deterior.é.

Alioquin û ea effet fententia Paulijquam Torren-fis ei affingit jfecum ipfe pugnaret: quod de tan-to Apoftolo cogitate ncfas eft. Nam mox fubiun-fit:VoIo igitur juniores nubere, liberos gignercj omum adminiftrare.Et aliâs.Si non continet, nu-bantunelius enim eft nubere,quàm vri.Et iterum: Non vt laqueum vobis inijciam. Qui certè inijci-tiir, vbi votocaftitatis obftringuntur confcien-tiæ,amp; vbi femel obftridlæ fnnt, nullum eis effu-gium,nulla relaxatio,nullum incontinentiç remc» diumconceditur. Quanquam fi maximè perpetuum cœlibatum vouiffent viduaeillæ Diaconiflç, deqiiibus Paulus loquitur : tarnen quid cum ho-Hiernis votis Monafticis haberet fimile?lllic enim ad vouendam continentiam non admittebantur nifi fexagenariæ ; amp;nbsp;quidem viduæ:amp; taies vidua: , quæ vnico matrimonio contentæ, fpecimen continentiæ iam ante præbuerant , 8c iam pe-riculum amittendx pudicitiæ communiter euafc-rant ; 8c in hune finem vitro fe offerebant, vt feruirentEcclefi3c,eonfolandis amp;fouendis çgrotis pauperibus. Nunc autem intra Monalium lepta concluduntur miferæ virgines , vix pueritiam egreffæ, certè vix ingreflæ adolefcentiam ; virum non expertærquæperætatemfe noffe, vel vllum fui experimentum capere nondum potuerunt : 8c

ET CHRISTIANORVM. ' 775 his maledidislaqueisinduuntur, vel fraude pel-leftx,vel vi ac minis compulfx:ac in hiinc impiif-fimum finem , non vt Ecclefix feruiant , fed vt l'Ûofiio cœlibatu J amp;nbsp;cantionibus preculifque fine intelleófu demurmuratis ,peccata fua 8c alio-rmn expient,ac æternam falutemmereantur.Quç otnnia non minus impiè nec minus immanicer fiunt, quàm cùm Moabitae Sc Pfeudoifraelitæ Cha mo 8c Molocho liberos fuos per ignem immola-rent,quem culcum non veto Deo, fed daemonijs praeftitum fuifle Scriptura conqueritur.

K^pofiolorum co »fir mart. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f.raiag.i.

(jgt;^|Irabile eft auditu, Apoftolos fuilfe Mona- Matth.is. chos, cùn) in totum orbem exire, ac Eu-angelió vniuerfat creaturas praedicare, mu-neris ipforum fuerit proprium ; nifi fortaffis fuc' tint Francifcani, qui erinaceorum inftar totam tcrram perambulate dicuntur.Qubd fi ideo Mona chi fuerint, quia centum amp;nbsp;viginti habitarunc in vnum, 8c fimul fuerunt in vno loco poft refur-Aftor.i. reélionem amp;nbsp;afcenfionem Domini,donee eisfu-peruenit Spiritus S. turn poftPentecoften Mona-chi eft'e defierunt : poftquam in difperfione per totum orbem à fe inuicem fuerunt feparati. Ne-Cç.iii).

77lt;f CONSENSV5 lESVITARVM que aliæ rationes fatis militant pro Monachifmo« Nam quod deferiierunt omnia, amp;nbsp;paiiperes fue-runt,non Monachifmum feélati funt, fed coeleft* vocation! obedierunt. Quod aiitem in primitiua Ecclefia credentes vendideruntfuas facultates,8c habuerunt omnia communia , exemplum eft per-fonale, infticuti per fe indifferentis amp;nbsp;temporary , quod tantùm abeft, vt approbet votum pau-pertatis Monachorum, vt potius cum eo ex diametro pugnet. Hi enim vouent paupertatem perpetuamiilli autem nec vouerunt paupertatem, nec inftitutum eorum fuit perpetuum. Horum multi faculcates fuas itadeferunt ,vt mendici-tate quaerant viólum,vnde Mendicantes appellan-tur : illi autem fuas facultates ita contulerunt, vt nullus eftet inter illos egens aut mendicus. Deni-que hi vouent fuam paupertatem , vt fatisfaciant pro peccatis hominum, amp;nbsp;mereantur vitam æter-nam:illi autem antè habuerunt remiflionem pec-catorum, amp;nbsp;meritumæternæ vitae in Chrifto fillo Dei per fidem,priufquam fua in commune contulerunt.

VPax4?’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuiffe m^tonachum,amp; Mo-

Be hac pofitione verbum non faciam : cùm ex folis Scripturis confutandos errores Torrenfis fufcepcrim. Et quia Erafmi cen-furam floGcipendisjemitto te ad libellum lacobi VVimphelingi,antefexagintaannosæditum : in quo non contemnendis argiimentis probat,AugH ftinum neque Fratrem ( vtor enim ipfius verbis) nequeMonachum cucuHa indutum vnquam fuif-fe,amp; eneruat iacuIablaterantium,Monachû fuiffe Auguftinum:amp; oftendit, falfum efle hoc prouer-bium:Scientia latet in cucullis, excludendo fecu-lares;amp; demonllrat, maximos ac profijndiflimos Theologosfuilfe feculares t nulla vnquam cucul-, U indutos.

On facultates tantum, fed vitam etiam a- Marc «-mittere potius , quàm contra vocationem Dei pecces,prjtceptum eft, non confilium. Abiicere autem facultates feu vitam,abfque certa Dei vocatione,nec praeceptum nec confultum eft. Nam quod Chriftus ad diuitéjiaftatem, fe omnia prxcepta Dei à iuuentute obferualTejdicit : Si vis Matth. 17-

77« CONSENSVS lESVITARVM efle perfeftusjvadcjvende omnia qua; poflîdes, 8f da pauperibus : non dat ei arbitrarium confiliuingt; fed ferium præceptum : cui cùm non obfequiturj pronunciatur regno cœlorum indignus : nec Im-ponit ei aliquod maius amp;nbsp;prxftantius opus vera amp;nbsp;perfeila dileélione Dei He proximi faciendum ( nam pars huius dileélionis eft, omnia commoda gloriæ Dei amp;nbsp;faluti proximi poftponere) fed pro-ponit ei notam,qua manifeftè probetjfe, quod ia-ôtabatjDeum ex toto corde,amp; proximum ficut fe-ipfum diligere.Nô igitur eft prçceptum generale: fedtatùrn perfonale, actommodatum homini tur-gido amp;nbsp;inflatoperfuafionepropriæiuftitix, amp;: fîn-gularis cuiufdâ perfeôtionis, à qua eum longe ab' cife mox apparebatjCÙm triftis abiret,nudata quç antea latebat,infigni hypocrifi.Qux in noftris et-iam Monachis baud obfcurè deprehenditur. Nam facilitates fuas ita deferunt , vt collatis ijs , qux plxrumque exiguæ funt, in commune amp;■ opulen-tiim quodJam Monafterium, non paupertateir, feèlentur, fed de certiore amp;nbsp;copiofiore viftu fibi profpiciant. Qui qualis fit coram Deo cultus, ipfi fœneratores Sgt;ç vfurarij vident, fi non prorfus nihil vident.

I Apoftatas, vt foies,nominas,qui votum Deo nuncupatum in Baptifmate, maltint, »^requàm id quod homini incófultè impie prxfti-

ET CHRISTI ANORVM. 779 prxftiterunt, cum offenfione Dei Sf læfione con-fcientiæ,amp; iaóhira seternaE falutis,feruare: Apoftr» tæ quidein nominaripofliint, ab ijs qui Paulum ipfum Apoftatam amp;nbsp;hæreticum vocare non eru-befcunt: damnari autem fano iudicio verx Eccle-fix non pofliint. Ac tantô beatiores funt 3 quanto pluribus probris onerantur propter Chriftum à mentientibus.Sin Apoftatx funt ij, qui à fide Deo data deficiunt, qui vota fua Baptifmati xquant; qui Ordinarijs fuis, iuxta Chalcedonenfis Oecu-menici Concilij Canones , non fubfunt : qui non folitudines, fed populofiffimas quafque vrbes ha-bitant:qui non in fuis tuguriolis latent, fed fuper-biffima palatia incolunt: qui non manuum labore viótitantjfed omnes laboresadeo fugitant, vt et-iam in ocio falutem collocent : qui non parcè ac frugaliter viuunt, fed gulx 8c vino ita dediti funt, vt amphoras potius quàm homines referant;quo-rum zc/rof/anon virtutum 8c erudicionisiirz«7^eaet, fedfuperftitionis, ignorantix,inuidix,ebrietatis, amp;nbsp;fœdiffîmarum libidinum officinx 8c ganeonfi luftra funt: deniq; qui quafi alter! quida Kfmr a-d •[iûçru, SmeiA àfya.}, hoc Milefium pro Lege habent .• Nemo noflrum frugi efto. Si vn-quam hi Apoftatx funt, vt verè funt,fua fibi con-uitiareferuet Torrenfis,nec Apoftatas nominet eos,quos,nifi ab iftis fraterculis deficerent, à Deo deficere oporceret. Nec damnet eos,qui,nifi ab iftis difcederent, faliiari non polTcnt. Nota eniro ' funt leueriffima mandata : Fugite idola, Fugite è j-Babylone.Exite de ilia populus meus , ne parcici- Apoca.n pes fitis deliétorum eius 8c de plagis eins ne ac-cipiatis. Nam vt locum deMonachis,hoc eft,de gregs bipedum porcorum,tande cócludamus, le- Sopho.i. ueriffima comminatio extat apud Sophonia cotra

789 CONSENamp;VS lESVITARVM ïophoa.i,Monachos:Difper3ain de loco hoc reliquias Baab

amp; nomina Camarim(id eft,Monachorum)cu Sa-Matth.15. cerdotibus.Et apud Matthæum :Omnis plantatio, quam non plantauit Pater meus cœleftis, eradica bitur:Qui ergo noliintcum Monachis amp;Sacrifi-culis difperdi amp;nbsp;eradicari,remis velisque ab aris amp;• haris eorumfugiant, féque adEcclefiam filii Dei aggregcr,ne cûMonachis aliquâdo movoi' ajjjof fletumSc ftridorem dentium experiantur:fedcum Chriftofponfo verçEccIefiæadæterna gaiidia in-tromictantiir.

QVæinPofitionibus Torrenfis fequuntur de variis ceremoniis Eccicfiafticis amp;nbsp;confuetu-9ao.11. amp;nbsp;dinibiiSjlocorum,perfonarumjtemporum:ea par-tim in controuerfiam à nobis non vocâtur:partim funt chaos quoddam vel anilium delyriorumj vel puerilium gefticulationum, vel Monafticatum fu-perftitionum:in quibus diucommorari non libet, ne pupparû lu lu deleftari videamur. Qualià funt, defigno crucispingendo in frontibus, de bene-dicendis amp;nbsp;inungcdis altaribus, de peregrinatio-nibus ad loca fanéta, de Diaconorum Dalmatica amp;: Alba, de Sanftimonialium amp;nbsp;Viduarum con-fecratione feu profeffione, de Monachorum Monialium veftibus, de coma Clericovum amp;nbsp;Mo nachorum,de diebus lugubribus amp;nbsp;lattis in Ec-clefîa,de cantu amp;nbsp;filentio Allehiia,amp;fimilibus o-ciofisac ludicris ceremoniis fcenae Pontificiæ iu-feruiétibus.Nam quid de his diu multumque dif-ferere opus eft,quæ Paulus omnia refert inter ege-ColofC;, naelementamundi,inter hypocritarum Jiyutva-amp;r idtAsSjPW)«/« , inter pratcepta amp;nbsp;dodrinas hominum.qui nobis palmam interuertere cupiât, data opera, per humilitatem Sc fuperftitioné An-gelormn

acquifitæ libertatis, nequisnosiudicet in cibo • aut potu,aut in parte diei fefti, aut noüilunii, auc Sabbathorum,quae fiint vmbra rerû fututarû,cor-pusautéChriftimequepatiamur nos, poReaqua mortui fumuscum Chriftoab elementis mundi, adhuc quafi viuetes in mudo decretis iftis teneri.

In libertate igitur,qua Chriftus nos liberauit,fte- gjJ.j, muSjSf ne rurlus iugo feruitutis implicemiir.Do-étrinis variis ac peregrinis ne circuferamur : fed gratiaDei,ac verbogratiçamp; veritatis itaftabilia Heb.i}* mus cor,vt non modo verfipelliii lefuitarum So-phifmatibus fed iplis etiam Angelis, aliud Euan-gelion præter id quod prxdicatum nobis eft,prç-dicantibus,non credat vel cedat; fed aduerfus o-mnes alfultus diaboli,amp;: aduerfus fpirituales a- Ephef«. ftutias in cœleftibus ita confiftat, vt fortiter vin-camus amp;nbsp;triumphemus per lefum Chriftum Dominum noftrum,Amen.

HAbcs, Chriftiane Icdor, examen Chriftia-num amp;nbsp;Catholicum, impiarumSf hæretica-ttim Propofitionum,quas Torrenfis lefuita affinait 8r appinxit ad Confeffionem » nomine Augu-ftinianam,re lefuiticam. Quæ quanquam •nKt.u-Auguftanat quafi exaduerfo opponi-tut : tarnen ciim non ex Deo » vt Auguftana, fed

78i CONSENSVS lESVITARVM ex hominibus fit, facile diflbiuetur : præfertim. cùm mendacium » quod feipfum deftruere folec magnam eius partem occuper. Nam amp;nbsp;Augufti nusplæraque opufcula , quæhîc fub eius nomine exPoffîdonii indiculo amp;nbsp;æditione Parifienfi al-legantur,nunquam vidit,nedum fcripferit:amp; quæ fcripfitj animo fcripfit Chriftiano, non lefuitico, eàque ita vt feripta funt, intellfgi voluit amp;nbsp;ora-uit; neque fibi pronunciata Torrenfica, tanquam anteceptas amp;nbsp;conceflas hypothefesj feuMathe-maticorum tùtvua-m, praeferibi vnquam voluit: fed foils Scripturis Canonicis eum honorem de-tulit, vt earum autoritati cederet : abfque his ne Stridonienfem quidemjiiedum Torrenfrm,Hie-ronymum audire fuftinuit.Sed nec feoriis, feho-liis inquam Iefuiticis:argenrum fideiamp;Confef-iîonisfuæ obduci aequo animo tulilfet, fiqiiisfe viuo idtentalTetjquod in cineres fibi licenter fu-inunt lefuitæ. lurifconfultoium Celebris régula eft : Non dubium eft in legem committere eum, qui verba legis amplexus,contra legis nititur vo-luntatem : Id qua fide, qua perfidiacommiferit Torrenfis, iudicetleólor, non obcaecatus ftudio partium.Fatebitur certè,fi è mortuis ad nos redi-ret Auguftinus, iftam lefuiticam amp;nbsp;Torrenficam Confufionem nequaqua agnofceret pro fua Con-feffione : fed Torrenfem clamaret elfe calumnia-torem,Sycophâtam, 8^ colleóïorem Rhapfodum, iudicii coriuptijfidei nequaquam integræ. Quöd fi Torrenfis amp;nbsp;ego de difceptatore amp;nbsp;iudicecon trouerfiarum noftrarum quxreremus,refponfurns cflet nobis:Quis nefciat fandam Scripturam Ca-Auguft. nonicam tàm veteris quàm noui Teftamenti cer-Toin.y. . nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-a

contra tis fuis terminis contineri,eamque omniu poite-Donati- riorum libris Epifcoporum ita prxponi,vt de illa dV Bapt omnino difceptariöcdubitari non polïït,vtrum ‘ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verum

ET C H RI S TI A N O R V M. 783 verum vel vtrum reétum fit, quicquidineafcri-l‘l’ica.3. ptum efle confHterit? Ac nihil ferè deobfcurita-®^)^^^^^' tibus Scripturæ eruitur, quod non planiflîmè di-ub.i.cap. élum alibi reperiatiir.Tn libris his ( Sci-ipturæ)ti-«- Eodem mentes Deum amp;nbsp;pietate manfueti, qmtrunt luntatem Dei.Non igitur afferatis(diceret idem) contta Rateras dolofas,vbi appendatis, quod vultis, amp;nbsp;Uonat. quomodo vultis pro arbitrio veftro,dicentes,hoc ***’■ graue, hoc leue eft: fed afferatis diuinâftaterâ de Scripruris fanôhs,tanquâ de thefauris dominicis, amp;nbsp;in ilia quid fit grauius appendatis: imô non ap pédatisjfed à Domino appenfa recognofcatis.Sic Auguftinus inoneret amp;nbsp;iuberet, nifi à fe ipfe differ» tire vellet. Illam ergo Itateram ego in hoc li-bello meo pvotuli in medium,hic à Domino appenfa recognoui:hic Torrenfein cura fuis Pofiti-onibus append! ; Scinuentuseft minus habens. Ponderatus eft in trutina Verbi Dei, amp;nbsp;repertus eft leuior.Quod fi congredi pofthâc mecum vo-luerit,ad hanc ftateram,alt;fhas lances,ad hæc pon do,ad hoc momentum amp;nbsp;æquilibrium diligenter refpiciat: amp;nbsp;fi veritatemEuangelicam mendacio Papiftico prçponderate videbit,hanc faltem Ethnie« ingenuitatis micam habeat,vt dicat, vel a-nimo faltem fuo concipiac:Forte eft mendacium, fed fortior veritas.Ac nifi apertiffimas meas Scri pturas per Scripturas confutauerit’quod tùm fa-ciet, cùm Diabolus elfe probus inceperit) per fuum putidum os amp;■ impias fauces reforbeat fuum illiid quod euomuit Satanicum menda-cimn ; Nulla elfe apud nos principia : regulam cerni nullam,praeter plumbeam illam 8c Lesbian», quæ ad omnem figuram foleat infleéti. Heus tu Torrenfisjfi bonus vir es,fi pius Theologuses, fi de tua fide certu,es,in apertocampo Scriptura-rum mecum congreditor : ac fi ex Scripturis in-

corruptîs omnia tua Cacolyca Pronunciata pro-baueris, vera efto vniuerfa lefuitarum religio: fanfta efto tota eorum vita : certa efto corum fa* lus atqucbeatitudo. Sin id non potuerisj Orao vefter impius, fceleratus,nia« lediâus amp;: damnatusin omnem acternitatem habetor.

Vm fineiilaiis virij Sc propè diuini; Pauli Florenii tempus adeflet, qud ex peruerfa lefuitarum fodalitate, ad tommunem hominum focietate re-migraiet : nósque illo ipfo tempor® foli eflemiiSjtum ille-.Videtur mihi, inquit, Chri-ftiane, rem omnem fincerius Sr lubtilius contem-plantijuoftra hacc,iri qua verfamur,religio lefuiti-C3,töta exfuperftitione,hyçoctifi, amp;nbsp;lióta quadâ, piftâque fanólitate conflata,vltimâque hac mun-di feneétute à. diabolo eJccitata : quæ omnes erro-res,nugaS amp;nbsp;fuperftitiones-.qux, vno vt verbo di-tam,miuus honefto quidem, amp;nbsp;quo fané inuitus vtor,fedhuicrei aptiffimo, planéque neceflario, quæ inquam omnia turpifsima Papae ftercora, turn grauiter per fe olentia, turn veto hoc tempore, quo à curiofis plerifque amp;nbsp;eruditis viris crebro c5 mouentur,multb magis fœtentia, fanftitatis iam 3uadamfimulatione condita,temperatâve, mæan-rifque,nefcio quibus,inuoluta, orbi Chriftiano iterum véderet pro aromatis, atque adeb per vim fermé quandam ebtrudejef.-vt nihil tam turpe, ■ . ■ ' Dd.j.

fœdum falfum in Romana Ecclefia cernatuv, quod hæc nouo non artificio, vel mentis aciem præftringendoj vel omnemtuvpitudinem falfi-tatemcallidètegendo, pulchrum appareieface-ret, atque verum. Quaie confidevandum nobis etiam atque etiam, cenfeo ; in quanam religione verfemufjne hanc eiTe falfam ignorantes, amp;nbsp;ipfi à Deo ignoremur:Deinde veto,quod præclarus ille lerem. sï.vatesleKmias iubet, faciendum :Fugite, inquit, de medio BabyloniSjVt faluet vnufquifque anima fuam.Itane vero, inquam, Paule,omnium tu fan-ótifsimam amp;nbsp;doótifsimam religionem fiótam elfe putas,amp; falfam ? Atqui ego vel hanc elfe verâ exi-ftimo,proindéque in eadcm nobis, tanquam legi-i Cor.7. tima in vocatiorte noftra, iuxta Apoftoli doólrina, permanendum,nec latum ab eavngiiem difcedé-dum : vel Omnes, quæ vbiquefunt, falfas elfereli-giones ; quaproptervelis, vt aiunt,remisque fu-giendas.

Turn'Paulus, Idem mihi, inquit, Chriftiane, necdum hanc religionem ingrelTo videbatur ; ea-démque de caufa, è blandientis mundi huius, ex amplexiique me fuo dimittere nolentis,erupi tandem brachiis : quasique currens, ad Societatei« I E s V, tanquam ad omniumfanélifsimam, Deo gratifsimam, animas mcæ vtilifsimam religionem, veni:fed veram nunc in ea , amp;r fincevamfanftitaté qu3Erens,non nifi (heumihi) fucatam, amp;nbsp;fimula-tam inuenio.

Hoe autem non odio me,vel maleuolentia, iif-duélum confingere,fed ab ipfa conuiéf urn verita-te,amp; coacLum elfe dicere videbis, euidentifsimé-que palpabis, fi ad ipfa ftatim mecum Societatis fundamenta penetrans, relidâque omni vdunta-ria, vel, vt noftri vocant, fanfta fimplicitate, ani-mive cxcitate, purum rationis lumen te£um affe-ras:

I E s V I T 1 C V M. 787 ras : ßque claro amp;■ fincero, non aiitem praftigiis lefuiticis cæcato animo ea intuens,omnem fiicuin amp;nbsp;fallaciani cernere queas.

Qiiodfi,vti’perogt;facis:non dubito^quin iä nunc ex iis,qiiæ in quauis noftra probationis domo, ad erudiendos, amp;nbsp;iuxta normam Societatis inlHtue-dos nouitios iaciuntur, fpiritiialibus fundamentis intelligas : neminem prorfus huic elTe religioni aptum,nifi qui vel naturalem quandam, vel feiui-li educatipne acquifitam, vel ftupore quodam ani mi arreptam propenfionem habeat,ad hypocrifim amp;nbsp;fuperftitionem : nempe quimanifeftaquadam oris pietate, vulrufque totius benignitate deuo-tionem; quam vocant, fciat fuam prodere in pro-patulo,quam tarnen Chriftus abfcondere iufsit in cubiculocquive publice orans, non aliter ac Pha-rifeus ieiunans, faciem nouerit fuam extermina-' re : quat cum verifsima fit hypocrifis, à noftris tarnen ædificatio appellatur, deuotio Equidem hoc elfe Societatis noftrae fundam,entum, indies magis magisque perfpicio, atque valdeetiam de-ploromeque prius animus conquiefcet meus, qua ex his fordibus emerfero.Tu verb fi diuturna con-fuetudine quafi altera natura impeditus, illud for-tafsis necdum vides,efficiam profeólb, vtvellolo idtaólu, fenfuum omnium ftupidifsimo illo qui-dem, fed fincerifsimo , amp;nbsp;qui minime deprauari pofsitjcognofcas.

Fateor fane,inquam, Paule me ifta nondum vi-dére:quare fi tenebris me lefuiticis circumfufum arbitraris, fac,fi potes, tadufaltemcuiüfmodi ea fint, vtcognofcä.Atqucille accede igitur,'inquit, iam propius,memoriaque quafi manu tage omné, quam partim in teipfo, partim in aliis lefuitis es hadienusexpertus fanditatem:eamque diligenter çum fingulorum fimul nacuris,Italicis,Hifpanicisj

7» C o L L O oy I V M Gallicisgt;Germanicis:ingeniofisj vel ftolidis:inge-* nuisjvel feruilibus diligenter ponderans explora-to,fic tandéjfcio,rtatues:in Hifpanis 8c Italis mul-tó te femper plura amp;nbsp;maioia lefuiticx fanétitatis infignia notafle.atque obferua(re,quàm in Geima-nisjGallisjSf aliis nationibusnn ftolidis autem amp;: feruilibus hominibus multö adhuc plura amp;nbsp;maio-ra^quàm in ingenuis Sc ingeniofis.

Caufam autem huius rei, in Hifpanis quidemi nullam aliam reperies, nifi feruilem in Chriftiana religione educationem. Tanta enim in Hifpania» vtfcisj de fide Romana in fingulos fit inqiiifitio: tâmque ar(Sa,ne inde auolet, fepta tenetur cufto-' dia,vt nifi ipfi filij ad parentes fuos aiptireaf damna-s tos exurendos, allato propria ex domo lignorum I fafciculojcarnificem adiuuent, ipfique propemo-dum parentum carnifices exiftantjhaeretici terè ab omnibus iudicentur, eodémque digni fupplicio cenfeantur. Ex quo certè cognofcis, neceffe elfe Hifpanos fuperftitiofos euadere, aôtus religionist externes multiplicare, 8c vel mortuos fidem Ro-manam fpirareme fi minus multa religionis fuçfi-gna dederintjfufpeèh de fidereddantur, ôc in ter-tiam vfque 8c quartam generationem crudeliffi^* mèpuniantur. In hac igitur infinita animiferui-tute nata,educata,inftituta natio Hilpanica,per fc feruens , amp;nbsp;cholerica , qui poteft non fieri fua in religione feruentiffima, vel,fi mauis, fané^iffima? imo qui non ipfe diabolus fi Hifpanicç inquifitio-i- Coi.n.nis efiet capax, lemper fe in angelum lucis transfi-* gurare,aliqucmque acquirere Romanæ fanftitatis habitum cogeretur ? Hoc ex fonte profluxit Ignatius de Loyola , qui miles Gallorum virtute in ar-cePompeiopolitana vidus : ipfe verb fuperftitio-ne omnesvincensjfaólus eft pater lefuitarum,qui-bus viciffim Gallos, nec non totum orbem expu-gnaçet

gnaret terrarum.In Italis vero frequentes illos re-ligionis externes adlus oriri deprehendeSjex nam rali quadamad hypocrifimamp; fuperftitionem in-clinatione : quippequigt; vt ex omnibus ferè fuis ipforum monimentis conftabfemper fuerint, fint-queadDeorum multitudinem colendam, amp;rad omnem Idololatriam propenfiffimi:faciiè vt appa reatjcx hoe eos fornicationis poculo permulta in religionem Chriftianamtransfudiffe;eamque fer-'*^*’®' niè totam veneno mortifero infecifle. Qu,o vene-no adhuc maxima pars orbis Chriftiani, fuauita-te,dulcedine, antiquitate Si pulchritudine ipfius illeóla deceptaque inebriatur, dumquotidiede fua folicita falute ad multitudinem Romanorum confugitDe.orumjnimirum amp;nbsp;adinnumeros fan-élos à Pontificibus Romanis Deorum loco ethni-corum induftos, adinuocandiamquepropofitos, atque hos etiam eofdemjfi non reipfa, at nomini-bus multiplicatos : amp;nbsp;adplurimas Deas, feu fan-ftasj in quibus prociildubioloco Cereris , quam Ronianæ raulieres facibus accenfis religiofiffimè colebant,Virgo Maria turn eft conftituta, ciïm fcT ftum luminarium feu Purificationis eft inftitutum: cuinqueadaugendam idololatriam, hæcipfafo-lenitas in menfem potiffimum Februarium eft có-ieóla;quo tempore prifci Romani Februa celebra-bant fua,tot3mque vrbem februare,id eft,luftrare, feu purgare folebant. .Siquidem omnis tunepo-pulusjvt Romani fcriptores teftantur, pro impe-jY”'“^ tranda defundlorum animabus quiete,piaculis,fa-vita 'po^. crificiifque circa fepulchra, facibus accenfis, cae-B-omani. retfque intentus erat. Ad hac idololatriam facram^^“j°^^ deinde fcripturam per fe venire nolentem quafij.sgjm. ‘ per crines attraxerunt : amp;nbsp;fortaffis aliquem etiamnaliorum eiuftnodi librum inuentum , exquo hæc quoquo“P-.j’-modo deduchprobarique poffit, canonicum fece-gj'*^ jjâ.

izJo COLLO QV I V M runtjVt ex ea omnino articulus fieret fidél : in quQ defendendojVt in multis aliisjomnes Romanx Èc-clefiç Doóloresjvelfoniniatores potins mirandmn in modmngt;fed fruftrà defudanf.tandémqiie exco-gitandisj inquirendifqiiequotidie nouisrationi-buSjCi'im nihil 1'e proficeie videat, adtraditionent Ecclefiafticam,tanquam extremam ad anchorara, vnicumque portum falutis confugiunt. Cum tarnen illa ipfa traditio maxima ex parte, prxcipuo Idolo Romano,magnitudirte fuaad cœlumvfque percingente, imóad venerandam amp;nbsp;tremendam Trinitatem,triplici,quam geftat,corona ,triplici-que,qiianj omnes ad ipfum accedentes faciunt,ge nuflexionejfefe erigence,fulciatiir. Nee veróvlla ego alia de caufa Germanos amp;nbsp;Bohemos Inapte natnra ad omnem pietatem propendentes,tam facile à Romana defciuifle arbitror Ecclefia, quàm quod ipfi ob infitamfibi granitatem, moriimque honeftatem, ab omni idolornm amp;nbsp;ceremoniarutn multitndine, ab omniqne gefticulationnm amp;nbsp;fii-perfticionnmjeuitate , Italorum propria ,femper abhorrnerint, adhucqne abhorreant. qnanquam hac tarnen ldoIolatria,Sr leuitate non per pa ucos annos fefecontaminarnnt, induóliidoli Romani authoritate,niinquàmque fallente, quam femper le poffidere prxdicaretjveritate.Qnödfi nonnnlli fpeciofo Hieronymi,Ambrofij,Auguftini,Bernar-tli,Thomæ Aqninatis,amp;aJiornm nomine lanóto-rum per nofiros lefnitas commoti ad priftinam abominationemreuertanturzhi certè vel indodb amp;nbsp;inexpérti funt iuuenes,vel minus prudentes äc intelligentes viri:qui confufo quodam fanólitatis, amp;nbsp;doftrinx rumore ipfi quoque confufi, cernere non valent:qnód,qnoriiam ifti, quos dixi Patres, Romanum Pontificem Denm terrenum fecernnt, fnmmarn inter omnes homines potclhté, amp;nbsp;per-petuam

pctiiam doiSrinæ veritatem illi alligandojvici.ffiin eis Romanus hic Deus fanótitatis quoddam dona» tum 5 amp;nbsp;alligatum volucrit nomen : vt tanta ilia, tamque fuæ dignitati, ne dicä vanitati,feruiés do-drina,nó Humana,fed diuina voce fufa videretur, eaq; ipfe femper fretus quofuis nobis fidei poflec avticulos condere.Seruiles denique amp;: llolidos Hq mines, ( hi enim in noftra ilia diuifione nobis-re-ftant)quis non videt earn ipfam ob caufam , amp;: fa-cilimè arripere, amp;: pertinacifiîmè retinereftolida hanc,amp; feruilem,fibique naturaliterconuenienté religionem? Sed hoc tu optime intelligis,qui non ita multisjfi meminifli, abhinc diebus , dolorera mihituurn, exrufticis collegij huiusamp; ftolidis moribus acceptum,communicafti, cùm non fine tui aliqua commiferatione ex te audirem : te poft-ca quàm ex Italia in Germaniam cfles reuerfus, acerbiffimis exagitatum animi dolpribus, citiffi-mam tibi fxpe mortem exoptalfe, ne quid contra tuam facere vocationem cQgerêre,quam vehcmé» ter infringeret Si labefadlaretea cogitatio,amp; ex-perientiazquodin iftispartibus Societatemlçs v non ingrederetur, vel ccrtè non remaneret, nifi fæx hominum,quæ vix rationis fit capax, nedunt veræpietatis amp;nbsp;religioniszcui tarnen,quo.d multi-tudine vincat,te in omnibus conformare debeas, fi externa vel is pace, fimiîlque interna tranquilli-tate animi frui.Bene igitur habet, cognita lut no-firæ religionis fundarnenta:ad ipfum nunc corpus Societatis pergamus,quod cuiufmodi fit, non eft iam difficile ex fuis quafi prinçipiis,caufisque co-gnofcere.Nam cùm Societas nQftra,quç If. s v co-gnomentum impudentiffime fibi arrogatgt;ex eiuf, modi hypqcritarum, amp;; fuperftitiofonnn hominfi colluuie çonftet, pharifaica erit potius dicenda

COLLO Q_y I V M religio,qux tarnen Iesv,vt dixi, piilcherrimove-ftita fit nomine,vt miferi mortales iam non folùm Matth, y.fub veftimentis ouium, fedetiamfiib diuinitatis ornamento falutisfux latitantes infidiatores ha-Matt. 24. berent: vt etiam,fi fieri poffit,elefti, nihil in tanto veritatis nomine fubefle fufpicantesfalfi,‘in errq-rem indiicerentur.

Totum.autem corpus Societatis prxçet Gene-ralé,qui ordinis huius eft caput,amp; Coryphçus.fex omnino hominum genera compleótitur : quorum primi funt quatuor votorum profeffi:alteri, trium votorum profeffi ter tij, Coadiutores fpiricuales: quarti,Coadiutores temporales:quinti,Scholafti-ci:fexti,nonitij. Quatuor votorum Profeffi itaap-pellantur, quód prxter tria communia Pauperta-tisjcaftitatis amp;■ obedientix vota, peculiariter vo-iient:amp; Pontifici Romano obedientiam, in difle-minandis nimirum amp;nbsp;propagandis totumperor-bem terrarum,cùm ipfe iufi’erit,Romanæ Ecclefiæ erroribus amp;nbsp;fuperftitionibus, non petite viatico; amp;nbsp;Patri Generali abnegationem honorum,ne fei-licet fieri extra Societatem Cardinales velint, Si tarnen hoc ipfo nomine fiunt Cardinales in So-cietateiex quibus Generalis,ipforum Papa, eliga-tur:quibus tanquaip cardinibus tota Societas ver-tatur : quihabeant exiftimationem doélrinx , Si fanftitatiszficquevana amp;nbsp;ftulta Societas,dum am-bitionem fe fugere put3t,vel diffîmiilat, in ipfam' ambitionem încurrit. Non fecus ac vani illi, de In primoQuibus Ciceromeininit, Philofophi, qui iisipfis Tufeuh- libris,quos decontemnenda gloria feribebant, in narum iUjs nomina inferibentes fua,inanem gloriam au-quæftio- , num li cupabantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

bus à fîmplici facerdotio nô feparetiir gt;nbsp;fed iidem, qui facerdoteSjfiant quoqueProfeffiûn noftra tarnen religione ab eo feiungitur quo nimirum al-tiorjmaiôrque appareret j fi multis annis primum poft Sacerdotium -, ad Profeflîonem , tanquam ad Epifcopatum concederetur alcenfus.Quibusfanè gradibus fatis fupérque nobis demonftrant,fe turpem ambitionis fpeciem in pulcherrimum , fpe-ciofiffiniùmue inanis gloriæ fimulachrum cSmu-ta(re:quod pulchritudine fua omnes mortales cô-moueretj pluriinos etiam alliceret, amp;retineret apiid fefe.

Cùm fi acri mentis acie^externam banc forma, figurâmque penetrantes, interiora eius vidèrent, proculdubiô beftiam ibiillam fecundam,quæadoApoc. «• rari faciat primam,latitantem inuenirent.

Per primam beftiam Pontificem Romanum in-tcl]igo,qui ob fecularem,quam fibi vfurpat,pote-ftatem,veriffimus eft Antichriftus : quémque Societas noftra per vniuerfum iam ferè mundum adorari facit, fempérque vt faciat, fe quarto illo fiiOjSr peculiari voto obftrinxit.Illud autem quod Matt. 24. Seruator noftcr, amp;nbsp;diieiftus ipfius difcipulusio-hannes,amp; Propheta Daniel de breui dicunt Anti- nbsp;nbsp;‘

chrifti tempore, de vitima eft perfecutione intel-ligendnm ; quæ runc erit, cùm bellua illaGerma-niam , Bohemiam , atque alia imperia fibi nuper Crepta, perfecundam hanc beftiam, Societatem noftram, aliqua ex parte recuperauerit : multâquç alia régna per eandcm fibi adieifta viderit. Tunc^jnigi j. enim diüitiisaudamagnificabit cor fuum,amp; contra Principem Principnm confurget, amp;nbsp;fine manu conteretur.

Coadiutorcsfpirituales(quo nomine omnes Sa-cerdotes, Theologiæ ac PhilofophiæProfeffbres,

amp; artium inferiorum Præceptores non profeffi comprehenduntiir)nuncupatisprins paupertatis, caftitatis amp;nbsp;obedientix votis, beftiain hanc adiu-uant in peruertendis Sc traducendis ad primani belluam aniinabus : qn^ in re quo quifqiieaptior amp;nbsp;diligentior extiteritjcb cicius ad profeflionein admiflus membrum huius monftri efficitur.

Coadiutores verb temporales corpus huius be-ftix curant, viótum atque amidum ei præparan-tesjomniaque négocia domeftica traóbantes.

Scholaftici denique Sr nouitij in eum finem domi aluntur, ne monftrum hoc tandem deficiat

aliquando .-fed vtputrefcentibusvetetibus mem-bris in recentiorbus femper Sr nouis conferuetur.

Porro autem adperpetuö occulrandam » con-feruandam augendam ftiperftitionem Sc idolo-latriam beftia hæc caiulis fuis intelledum ( fi qu^ In cpift. habent ) ipfiimque fenfum ligat ; dum monet Sr

P*f‘ . mandat feriö,vt ea quae fuperior iubet, exca obe-dcquot;Lo^o perficiant:quxqiie ipfe facit, cæco iudicio pertranfcant,non confiderantes an bonum vel vti-le fit necne quodpraEcipitur:quädoquidem omnis eiufmodi cogitatio meritum tollir. Sc valore o.be-dientiæ. Quaquidemin re Societas Canoniftas imitaturjperniciofiffimos Summorum Ponttficuni adulatores , Sr mundi totius feduólores. Hi enim

^o.cap.siorbi Chriftiano quondam perfuaferut, Romanum Pontificem tantæ elfe dignitatis Sc authoritatis, vt 5 etiamfi totum ille mundum defirueret, nemo tarnen ex ipfo diabolici huius fadi vel poifet, vel quarrere deberet rationem.Siç prorfus, imb miilto, peius fiios Societas alumnos inftituit,ciim docet; quæque Superior iubet, quæque ipfe facit, non folùm iudicanda non effe ( multb verb minus re-prehendenda ) fed etiam tanquam bona 8f fan-

I E s V I T I C V M. 7Sÿ äa(vt Patris n oft ri Ignatij verbis vtar )præfuppo-nenda.Quo nimirum oinnis tandem ftultitia, ido-ft^jj, lolatria , amp;nbsp;fuperftitio Sanótitatis nomen ob-tineant, locóque reliquiarum Societatiscolan-Itur. /-Ac mjhi quidem videor fatis te ad co-gnofcendam amp;nbsp;palpandam religionem noftrain circurndiixilFemeque dubito,quin iam tandem in-telligasjqiiam grauiter in hoe vitx generc deligé-do decepti fimus:quamque facile nobis, fi ab eo-dem recelTerimusjfit ignolcendum.

Horrenda funtjinquamjifta Paule,amp; quide ipfe fæpe illiufmodi vifus fum in Italia monftra vide-re:fed intelleä:um,vt conftitutiones noftrae iubet, excæcans meum, illa à diabolo confifta imagina-bar, quicircuiretquxrens, quemadmodum mea me vocatione priuaret, pérque huius aipilfionem in miferiam protruderet fempiternam.Itaque abo minandis tu portentis potius, quam fortiffimis fretus argumentis, amp;c primam vocationem no-ftram,amp; Ecclefiam Romanam conuellere conaris; quod tibi vni fi concedam , non video , cur idem fingulis feófis omnium aliorum religionemcon-temnentibus non concedendum foret : cùm nihil non ex facra feriptura à quouis vt fibi placet intel leéta probari pplfe videatur. Sed tarnen quia val-de probabilia, qux de iftis monftris commémora-ftijfunt omnia : reliqua veto euidentiffima etiam, ipfumque fenfum conuincentia,in hifee tibi, ho- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ■

mini omnium , meo iudicio, lefuitarum doólif. fimo amp;nbsp;ingeniofiffimo, non repugnabo : quin etiam excitare excutere conabor,quam præfti-giis tu lefuiticis obfcuratam diceb3s,amp; depraua-tam intelligentiam meam, complicatâraque ani-mi mei deSocietate 1e s v notionem euolue-re J vt latius deinde explices , qusnam fit

COLLO QJT I fpeciesjforma atque notio veri lefuitx, quem or-bis Chriftianus tantopere admiratur ac fufpicit. Vt autem tuo more ad ipfa me ftatim Societatis fundamenta conuertam.quàm varia mihi hæc va-riis temporibus vifa fintjaccipe. Diuina prorfus, mihi crede,primis diebus effe iudicabam Societatis primordia:mihique non amplius in terris, fed verfari videbarin cœlis:quôd idem omnibusno-ftris nouitiis , vel certè plurimis vfu venire puto. Nam tanta quotidianarum de rebus diuinis no-ftrarum vis eft meditationumjVt homo veluti de-nuo natus, non quidem vt ante à naturalibus pa-rentibuSjfed à focietate Ie s v velut IniefuanatuSj non aliter ac Chriftus à Spiritu fanólo incarnatusj videatur. Teftaturhoc tota ferme hominis quafi deificata natura:quippe quæ ab eo tempore, quo huiufmodi fefe dédit meditationibus, à corporis obfequio, indulgentiaque quàm longiffime rece-ditrcarnis focietatem flagris, aliifque voluntariis corporis fuppliciis eiicitzvoluptatem ficut labenl aliquam dedecoris opprimit : imaginem Domini Dei noftrifvt decimaoftaua nolha iubet régula) inquouis fuofpiritualifratreagnofcit ; nec non defpiçit,contemnit, próque nihilo putat diuitias, honoresjatque omniajquæ vulgb ducutur amplif-lima.Ethçc primo anno mea fuit deSocietate Te-s V,firma fanèjSc conftans perfuafio.

1« com-.. 2\.ltero verb anno cumcafuin literas noftrasla-de reb. pónicas mcidiuem j ibique inter caetera non line Indicis admiratione legiffemiqubd apud laponios etiamj antipodas noftros,relieiofi quidamf oiios lamam-no IS74.buxas, hoc eft, milites conuallium vocant ) r^l’^' Coloniæ riàntur, qui ad famam fanftimoniæ colligendarri fol 241 êf’uiter fefe puniant,permultum vigilent, diutil-424. finie ieiuneiit,ae meditationibus quibufdani arbi-tiatu

î E s V IT I C V M. 7^7 tr.itu fuo compofitis vacent : quódque his rebus adeo pioficiancjvc non rato tanquam fpiritu affla-ti diuino fundere orâcula credantur gt;nbsp;perfeólïquc Sc fanfti viri ab omnibus habeantur, tum prxfer-tim, cùm propter idolum fuum mortem fibi vitro confcifcere non dubitant.' Hæc inquain, Sc multa huiufmodi alia cum ex liter is illis,à noftri ordinis hominibus, amp;fcriptis, Sc nunc etiam inlucem editis cognouilTem , obftupui fcilicet,tàmqueco-horrui, quàm fi ex ailris in terram relaplus fuif-fem. Occurrebat enim menti mex fubitô, nihil noftrx inueniri poffe religion! fîmilius : quare vehementer timendum elfe, ne omnis hacc noftra fpiritualis viuendi ratio non diuina fit, fed huma-na tantùm,amp; philofophica : quod earn vel Idolo-latræ,amp; ethnici homines, Euangelij luce carentes aifeqiiantur : amp;nbsp;quidem taies Ethnici, qui natura, moribus', ingenio, noftris Europæis ingeniofiori- fol. 44;^ bus ( Italis puta amp;nbsp;Hifpanis ) perfimiles dicun-tur, quiuis iam vt intelligat, à fimilibus naturis, amp;nbsp;ingcniis fimilimas inuent'as amp;nbsp;conftitutas elfe religiones;Quid,quod apud eofdem laponios non noftra tantùm religio, fed tota fermé Ecclefia Romana ethnico fpiritufundata, conftitutaque cer-natur? Nam in iifdem literis commemoratur, Prinf“'‘° cipem omnium inlaponiorum imperio locum tenere fupremum religionis antiftité : qui penè pro folio 4^^*' numine colitur,amp; vulgo facrófanClus putatur fie, vt prohibeatur humi veftigia ponere,latiffiméque imperat,amp;: cum profanis Regibüs fepe certat. Tundos etiam ( qui funt velutEpifcopi ) tametfi eorum nominatio,quæ dicitur,quibufdam in locis penes Regulos fit,confirmat tarnen, Sc cieat ipfe: qui deinde magno apud fummos, infimófque in Éonore funt, facerdotia confetunt, ieiunia indi-

7?8 COLLO Oy I V M cunt,carnis guftatus,cuni religiofis diebus ad idó lorum delubra vulgb peregrinantur, concedunt. Nafcentes prxterea Bontiorum ( qui laponijfunc monachi ) feâæ j nullam audoritatem, vel exifti-mationem obtinent, nifi eas idem fuo diplomate fol.4zi. teftimonio comprobauerit. Hi porro Bontij ampliflima incolere dicuntur noftrorum riturao-nachorumcœnobiajcœlibem vitam ducerejn phano medio aram excitarejin qua Amidç lignum ligneum, in rofa item lignea confidet, præclata ad afpeólumüngentes habere bibliothecasjcœna-tiones ad cibum vnà fumedum, ærumenta feu tintinnabula 3 quibus ad precationes horarias exci-tantur : vefperè Præfeôlum cei tum vnicuique argumentum ad meditandum proponere : àmedia nofte ante aram rempli alternantibus choris quafi matutinas recitare preces,è Xacæ libro nouijlîmo.-prima luce vnam horâ fingulos meditando cppfu-mere.'permagna çonllruere peryftilia,amp; in iis Fo toquiorum ( quo nomine laponij quidaqi fanfti appellantur ) facella:mento, capitéque elfe.rafo.quot; Itidem. dies per annum feftos celebrate multos. Nihilo-minus tarnen eofdem Bontios vita, moribiîfque elfe turpiflîmos , Si omnium mortalium auarilfi-mos, omnéfque nofle conficiendæ pecunia: vias: vendere populo multa chirographa,quorum prx-fidiofetutos fore à dæmonibus vulgus exiftimat: mutuari etiam nummosjquos in altera vitadu-plicatoreddantfœnore: daréque cautionis caufa creditor! fyngraphasjquas fecum è vita difeedens déférât ad inferos:claro denique eos vt plurima*’] elfe genere, eo qubd laponii proceres multiplia proie onerati, quibus filiis fatis amplum patrimonium relinquere fe polfe diffidunt,hosferèadBô-tiorum numerum aggregent. Chriftianos hofeé dice-^

ï E s V I T I C V M. 79^ iJiceres monachos, vel, fi mores fpeótes, Canoni-cos, amp;nbsp;Romanx Ecclefiæ prælatos, fi lux Euange-lüvel tenuiter eis ante noftrorum hominiim ad ipfos aduentu affulfilTet; vel vlltis otnnino ad illos Chriftiainis, ex quo hase audita imitarentUr, pene-tralFet-Sed neque animàrû cultuslaponiis deeft,irt quo tarnen päulo magis, quàm nos, funt fuperfti-tiofi. Nam Augufto menfe integrum ipfi biduum£^,| tribuere dicuntur colendis manibus mortuorum. Sub imminentem noftem in xdium foribiis lam-padas multas accendere, vario genere pifturae amp;' ornatu : Inde vrbem node tota partimreligionis, partim fpeftandi caufa perambulate : magnam 'etiam populi vim cùm aduefperafcit, ex vrbe,ad-uentantibus fuorum ( vt ipfi videlicet opinantur) manibus obuiam prodirerVbi quenda'm ad locum peruentum eft, quo loco eos fibi occurrere arbi-trântur,hümanisprimùm verbis excipere;Eelix di cèntes,fauftul*quefit vefter aduentus, iamdiu afpe dus veftri frudu caruimus ; confidete parumper, cibóque vos ex itineris defatigatione reficitc. Tumoryzam, arborum frudus , aliaque cibariä apponere ; ibique per horam moratos quafifi, nem epularum expeótent, eos precibus in domos . fuas inuitare, diceréque ,fe iam pratcedere vt do-muminftruant, paréntque conuiuium. Vt bi-duum illud efHuxit funalibus accenfis plebem oppidoegredi, lumina difcedentibus præferéterri (ne fcilicet intenebris offenc^nt,aut quopiam in-currant)Inde in vrbem reuerfos jedium teda fapi-dationibus diligenter excutere,ne qui fortè ex mà nibus( à quibus nimirum aliquod fibi incommo-dum metuunt ) occulté remanferint.Interrogato's à noftris laponios, cur illis epulüm praebeant, re'-Ipondifle, eos ad paradifum tendentesfuunj, qui

«00 COLLO QJZ I V M aLeftieucarum decies millies millena m illia,quotl ifer non minus, quàm triennio conficitur,recolli-gendaium virium cauCa hue diuertere-

Ibidem. In his autem omnibus regnare Bonrios, lapo-niorumfacrificulos, neminémqueelTe refamilia-ri,quamuis exigua,quin ad expiandos rité fuorum fob4Z9. manes,Bontiis munus aliquod aflferat. Miet o iarn breuitatis gratia aquam luftralem:vafcula vapora-fol444 fnffimertti caufaprunis impofita : multas amp;nbsp;magnas indulgentias, quas Boutii populo in con-fol.43z. cionibus perftueranti, amp;nbsp;cœnobia ipforum di-tanti proponunt.-globulos precatorios, quos per-multilaponii non folum priiiatos inter parietes, fed in publico , toraque vrbe ferè Temper roanU percurrunt,ab Amida,Xacaque diuitias, honores, profperam valetudinem, fempiterna gaudia fup-pliciter poftulantes.Qgx quidem vfque adeo vera funtjVt amp;nbsp;à noftri ordinis hominibus vifa,perfcri-Sae fint : Si pene ipfa etiam noftri Patris Petri ei, qui literas illas ex Italico idiomate in Latinum conuertit,verba vfurparini.Atquehæc altera mea fuit de Societate 1 e s v , totaque Romanä Ecclefia opinio, vel potius, vt Confelfirius dice-bat meus,tentatio;qiiam vixmultis diebus ex animo tandem meo exclufi,omnem eiufmodi vim rationum dies, nodéfque in mentem meam irrum-pentium,precibus iaculatoriis,vc vocant ; ieiuniis amp;aliis corporis affliftionibus conftanter repel-lendo. Hac autem vixdum deuida tentationç,ec-ce tibi repente alia, qux vitam mihi vix reliquam faceret.Nam paulo póft accidit, vt in prandio nobis pro fpirituali cibo praelegeretur i8. caput tertij libri Regum: vbi de SacerdotibttsBaal narratur, qubd ad fuum ipfi placandum Deum cultris fe, 8c lanceolis incidentes fanguinem emifepnt. Quo audita

I E s V I T 1 C V M. 8oi audito ( nondilm videlicet Theologus eram, ne-que tota adhuc facra biblia perlegeram ^equidenx toto corpore exhorrui, omnémque Comedendi fenfum amp;nbsp;appetitum amifi : nöftrorum nitnirum recordans flagelloriim, quibustanquam cultris amp;nbsp;lanceolis in noftra ipfi terga faeuienteSjnon parum aliquando fanguinis elicimus:atque baud fcio, an vt laponij illi Iefuitæ(quos lamambuxas vocarî dixi) mortem tandem vltrb nobis inferimus,fani-tatem qiiidem ccrtèeripimiis.Verùm ifti amp;: iftiuf-modi fexcenti alij fpi, itales fcrupuli à me in So-cietate except! ,vereor neleuioresfint, quam vt tibi, homini grauilfimo enumerentnr , amp;nbsp;ad co-gnofcendum proponantur. Quocirca reliquis o-mnibusomiffisjduo tantiimfanéta amp;nbsp;catholica, id eft 3 Italica monftra, amp;nbsp;idola quorum patroci-nium Societas noftra peculiariter fufcepit, 8f de quibus per decern iam annos laboro, ea vt mihi ex tholica etfeda,fanfta quoque facerem poflim,de-fetibere conabor : ex quo tuam, de Societate I e-Sv, amp;nbsp;Romana Ecclefia fententiam in omnem æternitatem confirmari amp;nbsp;corroborari fenties.

Alterum igitiir horum idolorum vidi Romx in phano D.Petri, quod idolum vulgo appellant Vi-carium Chrifti : ego veto illud vci ipfum Chii-ftumjvel quid maius etiam Chrifto propterca exi-ftimabam,quod omnis populus,qui religionis cau faeo confluxerat, fimul ac illud in fublimi folio . poficum manibus rilbrorum hominum, Seraphi-^^’'^”' norum inftar angelorum, ne fortè ad lapidem pe-dem fuum offenderet, afferri vidit, ftatim in genua procumberet, peèlus fuum tunderet, multa-queidgenusaliajquæ foliDeo ednueniunt , fa-ecret.

fneuSjquoufque,qu3Efo, tibi ferendum videbitur/ vt quantum ipfete verus Dcus humiliaueris in terrisjtantùm Vicarius tuns, homo diintaxat/uper omnes fefe efferat,amp; extollat cœlos? Vt cùm nul-Ioan.i8. lumtii hîc regnum habueris , imoRegnumtuum nô ede de hoc mundo dixeris,nullâque regia vfus maieftace fueris:Vicarius tarnen tuus omnium iura poffideat regnoriim, omnéfque Reges, téque etiam Regem Regum humana, diuinâque vincat pompa amp;nbsp;maieftate ? Vtcùm difcipulus tuusPe-Aclor.io-trus, qui primus Papa fuifle dicitur, Cornelium

Centurionem fibi ad pedes ne iacere quidem, ne-dum eos ofcularifit pafTuSjfedftatim ilium erexe-ritiSurgejinquienSj amp;nbsp;ego ipfe homo fum : Suc-ceflbr tarnen eius fe hominem oblitus, ficut DeuS iftic aliquis fedeat, cuius ipfi homines deofculen-tur pedes?Sed tarnen reuocaui me llatim, 3r redu-xiadnonnullam animi aequitatemhocquafîme-cum habito colloquiorEft certè,inquam, omnino Pontifici Romano eiufmodi pompa amp;nbsp;niaieftas neceffaria ad alliciendos, in officiôqueretinen-dos fuperbos Imperatores, Reges amp;nbsp;Principes hu ills mundirad perftringédo's oculos vulgi,vt quod humilitas efficere apud huiufmodi homines non poflîtjid faltem prœftaret vanitas : vt cùm proprio lànditatis amp;nbsp;virtutis fplendore, ficut Chriftus, Apoftoli,amp; alij fanfti viri, dignitatem tueri fuam non poffit.eamfulgorefaltem alieno defendatmc cum prifci Romani totâ quondam mundo domi-narentur, fi Pontificis Romani poteftas non ad cœlos eriam Sgt;c tartara, vel Purgatorium in hune vfum confidum extenderetur , Papa minor ilhs» autfaltemæqualisvideretur : vtquemadfflodum fiimmus Romanoru Deusjupiter Opt. Max.quof-dam fulminefingitur ad inferos decurbaffe •. fie

I E s V I T I C V M. 80} Romanus Pontifex fuum terrificum haberet excó-miinicationisfulmen , qiio omnes Chriflianorum animas attonitas redderetjcâfque contra ipfiiis po tentjam vel hifcere audentes,vltra inferos etiam, fi fieri pofîît,deiiceret:vt denique, ficut iidem illi lerum domini ampliffimnm fuum,piirpuraque ful gentem magiftratumhabebant, ex qno alij Principes erantciiiitatis,alij infiar Regum exteris im-perabant nationibiis ; fic Papa Romanus non fo-lùm Epifcopos tanquam Principes haberet, fed Cardinales etiamjPurpureófvePatres ; qui fum-mis Regibus æquarentur:ex quibus folis inftinftu Spiritus fandi Vicarius Chrifii eligeretur. Quafi veró vt Cathedra Petri vrbi Romæ, fic Spiritus fandus alligavi non poffit Cardinalibusjfœridifiî-mis certè ac turpiffimis libidinum amp;nbsp;ambitionii cloacis. Ipfeenimfua fponte tantiimin quietis/' feu modeftis amp;nbsp;humilitate præditis hominibus quiefcere fe veile dixit : inuitus autem amp;nbsp;alliga-tusjvbicunque Romana velit Ecclefia, permanere cogitur. quanquam hjc femper mens mea recla-mabat,quód non tam ardè Spiritum fanftum fibi amp;nbsp;fuac alligarint Ecclefia», quin vigefies amp;nbsp;fepties eiuspræfentia dellituti,viginti feptem illa,qna: in tabulis Pontificum vifuntur, excitarintfehifma-ta.-quæ certè perpetuum dicerent contra fpiritiim fanélum teftimonium,omnémqiie eins vim amp;nbsp;po-teftatem redarguerent. Quid enim’erroris amp;nbsp;dif-fenfionis author mimen poteR elfe diiiinum ? Hoc loco ci'im vrgentur , non difceffilfe tune dicunt à Romana Ecclefia Spiritum fanótiim:fed errore at-que ambitione hominum monfirofum Ecclafix caput,modó biceps,modó triceps extitilfeiex his autem omnibus femper vnum tantiim verum amp;nbsp;legitimum fuifie.O mólhofum Spiritum veftrum

Soi C O L L O Ct.V I V M fanéliimjmonftrosamqueEcclefiain j quæ errors, ac ainbitione veftra tories, torque fibi capita affi-ôa fuftinere,per tot annos circumferre, tot mor-talibus,aderrorenb abominationem amp;nbsp;defpera-tionemobtrudere cogatiir.næ ego iftud raonftrû, quod tories iam duo, aliquando etiam triafimul Apoc.ij- capita habuit, facile feptem fimul monftrofa ye-llra libidine, ambitionéque capita acquircre pof fe video.Sed de primo ifto môftro feu idolo fatis.

Alterum autem idolum vidi Laureti, quod Itali vocant, la Madonna di Loreto. Eft autem imago piôta,vt dicitur,à S.Luca Euangelifta , arque earn ob caufam mirabilium operum effeólrix prxdica-tur.Non queo verbis alfequi,quanta fit idoli huius teligio,quanta ipfius miraculorum per totam Ita-Ihm fama.Hoc vnum Italis eft cunàis.fiue repen-' tino aliquo mortis periculoperculfis,fiue xgritu-dine aliqua laborantibus, in ore. Hiiic omnes in taliftatu votafaciunt,munera promittunt, pere-grinationémque ad ipfius templum pollicentur. Quodfi accidat imminenti aliquos periculo,mor-|)ôve liberari, illico miraculum exclamant, pro-mifla foluéda ftatuunt,Lauretanâmque profeftio-nem fufcipiunt. Itaque concurritur ex omnibus Italiæ partibus Lauretû, quotidie dona innumera afferuntur,tabellæ piûx totam miraculorum férié «xprimentes in tempIofufpenduntur.Commoue-bat me fane primo afpedu tabellarû infinita mul;

• titudo, aliquidqueibiregnarediuinifufpicabar. Vfitùm vt propius accedeus eos infpexi, facile co gnouijftupentis ilia populi atque fenfu(quem fequot; rc folum habet)Deos fibi fenfibiles quxrentis eife. deliramenta. Nam hîc quempiampiélumcernebâ pendentem in equuleo, votifque Virgini Laure-tanx fadlis omnia ilia tormenta ferétc forticer: il-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lie

I E s V 1 T I C V M. soy licaliiim ex feroci corruentem equo,mortis tame fatum euadere : hic qiiofdam ægrotantes eiufdem inuocatione in priftinam fanitatem reftitui : il-lic alios, eófquc nauigantes fimili voto maritima proGellam,tempeftatémque e{Fugere,Quas ramen ineptias ipfe quondam Romanarum fuperftitionfi diligens obferuator Cicero explofiffe videtur, de natura traótans Deorum,déque Diagora Philofo-pho,Romanorum Deos ridente ita fcribens:Cùm in 3,dc Diagoras Samothraciam veniflet, atque eiqiiidänat.Dco amicus : Tu qui Deos putas Humana negligere,^“™)‘'i, nónne animaduertis ex tot tabellis piétis, quàmiongèâ multi votis vim tempeftatis effugerint,in portum-que falui peruenerint?Ita fit,inquit. Illi enim nuf-quam piéli funt,qui naufragium fecerunt, in ma-riqueperieriint.

Acutum fineac Philofopho hominedignum relponfum,quofatis aperte fignificauit, tales non louis, nonlunonis, non Neptuni,non aliorum, quibus vota fecerant, Deorum ope feruatos fuif-fetcum plures alij, lique multb fortaflis his , qui mortem euaferant,meliores,fimilibus faólis votis, fluótibus tarnen haufti periiffent : fed cum omnes ferè in periculo conftituti ad aliquem eiufcemodi confugere folerent Deorum : acciderçtque fæpif-^ f mè , vt caufæ naturales vehementius incitatæ, mortémque minitantes,in medio deinde curfu vel impeditæ, velperfefe attenuate repente falutis fpem afférant, fine vlla ratione effeftum hune fi-élis commentitiifque Diis adfcribi.Hoc idem no-ftris accidit Italis in colendo Idolo Lauretano,ta-bellifque piélis ei offerendistquia cùm.tota ferme Italia hiiic votafaciat, Sgt;{ neceffe fit quodammo-do in tanta hominum multitudine aliquos faltem, fiue fingul'ari ope diuina, fine viribus etiam natu-

rsEjVOti fui compotes fieri,amp; aliqua interdum na^^ turæ miracula exiftere,ftolidè hçc amp;nbsp;ftultè Virgir ni Lauretanæ attribuuntur ; nifi negare forte ve-lint,quod eodem modo, eadémque de caufa olim In« orat. apudEnnenfes etiam, in Sicilia ( vt idem Tullius în Veitë.teftatur)fimuIachrumCerens multis fæpe prodi-giis(^vt verbis eius vtar)vim luam,numénque de-clararit : amp;nbsp;multis faepe in difficilimis rebus præ-fens eius auxilium tulerit.Sed haec,vt dixi,ferè vul gus tantùm,vulgique fimiles feélantur. nam dofti corum PhilofophijMedici, necnon Theologi,di-gnitate aliqua Ècclefiaftica non deliniti, non modo hæc Lauretana miracula, fed ipfam etiam fid^ Romanam ( quod facile cùm Neapoli elfem, vbi nonnihil illis ab inquilitione papali refpirare Üquot; cet,intellexerim)tanquam fiôlam, 8f falfam an\-mp contemnunt : quin etiam aperte athei illi nomen Chriftiani ridebât meum, qubd Italico idio-mate per hominem Chriftianum,ftupidum amp;nbsp;fto-lidtim fignificare ac iirtelligere foleanthdque pro-pterea credo,quod nemo illis,nifi ftupidus amp;nbsp;fto-lidus ad Chimaera's papales credendas aptus amp;nbsp;idoneus videatur.

Hæ c mihi ferè in meutern veniebant,qu3e tuo cxcitatus,amp; nefeio quo modo illuminatus fermo-ne, dicendaputaremdeSoejetate Iesv , deque fuis,quæ ipfa prxcipuè colit amp;nbsp;veneratur, idolis. Turn Paulus fortibus meoculis sntuészNon quatrain, inquit,pofthac amplius tantæcæcitatis lefui-ticæ caufas,excufationes non recipiamifi in te ta turn potuit veritatis lumen inrtitutione lefuiti-cadeprauari, ac propemodum, nifi ipfe, credo, hue diuinitùs veniffem , extingui, quid ego in obfcuris amp;nbsp;tenebricofis alioriim animis non fieri exifti-

I E s V I T I C V M. 70S exiftimei^jQyæ cùm dixiffetjfinitx fignum noftrse recreationis dabatur , amp;nbsp;vterque no« ftrum comprelfojVt fit, fermo-ne in fuum fe cubic«« lum recepit.

lÜUVtWO^JpWÔ WW WIV ÔBJîQ .ôuniijy sitwlaa^yt 4îigt;t^ ’ttîàlr swhU'lt;vb»wwa»^5Q’àUô3ja wtu ttW^'H»b»tóadgt;|t»nb »Hib’Wamp;wuoianbttt«^

^W'üSâîâ vuÿii/ia*aa3 «M cQtî»ivlt;gt;BSuôwubi?lt;»lt;^n3j4n*

v^iwüUîdÂtuutmiijUâî ''.^_ u^ouuu^ttumamjuy -ÙU(XtUUlVDU3tdnUW4M^^ ■ “ài;ûj flötiJtoaiiïpu^U nbsp;nbsp;‘

quot;'ÿjô0uiîflt®^uuim0niMu [ 4UJ WUItlÂltUlUûUWXUi^ \ *^inuunbiBUUi45UUJûUia5 ■

tetafpecie	744-
De Sacfificio Euchariftis	74'5'
De Sacrificio Miflie	74«-
An aqua vino Euchariftico naifceti debeat
De otdinibùs Papifticis	75Î-
De confeflione auriculati	75S‘
De fatisfaftione	75s.
De remiffione peccatotum	757-
DeConiugio	758‘
De igne purgatorio	6$SI'
De interceffione Sanftorum