Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

lt;wuu^utlt;ôdi^4ti^dtâ:4'PÇinh'm4tu« gt;4a?t]4Ûttuu5jai etotntyoltàm utaji M UGUtlUb ttl^t3^öiyt|p54tWÖW oS tntyà aiutpiv^^« 4»gt;içgt;lt;gt;ij^4wwiault;uîw jt(«wltuà|ncuutjaoÂ)0 AJ» mtyoÄl Jià jtttyb'«hAid ftpo W vuat^jmbya iji0j»i3gt;4tmwM

Tomus Quartus, f4ONNVLLA SCRIPTA continens,in quibus tum ex fcripto Dei verbojtutn ex veteris Ecclefiæ fuffragiis, varia Chriftianæ Religionis Dogmata àfallaciis amp;nbsp;corruptelis lefuiticæfeftx vindicantur.

1,10. Serrani qvartvs anti-Iïsvita, fiue pro Verbo fcripto Sc verè Catholic» £ccletia,ad-Mcrfus Ioannis Hayi mooachi Icfuitæ commenta amp;nbsp;conuicia,Kcfponiionis pars prior.

cribendorvm ex-cudendorum Itbrorum nullunt finem Jperandum ejfe , /»ultif non immeritb fortajfe, contjue-funtur.G^um enim Dei beneficia tot 'uete-rum ^ neotericorum de omnihm difiifUnu fcripta noßro hoc feculo in lucent entiJJ'aßnt, fuperuacaneum inutile frorfta 'vtderi poßit^milheslcripta cfi editA edere ; ^uum nihil diet poßit quod non diSium fit priât. Prxeipue Autemfide dißutAtionibut TheQ^ logicü Agiturdd xgr^efierunt nonulli-, quod •veritas AltercAnde Aut inuoluitur, Aut tAndern Amittiturpenittts. ContrA t nofirorum tempor um eA ejl conditio, •vt non pAucos re-perias qui nouitAtis AmAnteSj-ueterum mo-numetA AutfAßidiuntyAutpenitus Abqciutf •vt dififientientium in •vArios de rebits fidei articulos firiptA perlegAnt. dlij Autem famo^ A. ij.

fis lïlocllis eonfcribendis vel euelttendù af faefalthnihil curatMtfi quodputrido pala-to fapit. Idjilli autem mugis tnfames libri in lucem prodeunt^quam quiDeiveritatcm fophifiicis cauillis in mendacium conuertcre, conantur ;gra,utf imâque fit temporis fa-lutis ÎAciurA, (i talium Icciione animus lege nt is it a detineatur,vt tandem mendacio addi^as aures commodet. Tgt;um hisco-gitationibus frequenter difirahor, etiamfi Theologorum ïtudiis tuuadis operam meam iamdudum confecrauerim, tarnenftpius tot contreuerfiis ^polemicùfcriptis finem légitima aliquarationeimponimens meaper-cupiit ituncenim alacrius in veter um fcriptis excudendis,quantumfacultates nofira ferre pofifent^totus incumberem. f^uando-quidem verb hoflium veritatis malus animus Chriflianarum Ecclefiarumpafiores^ doEtorcs noHis difiutationibus,tum inGallia tum in Germania, alibi edit is ■gt; fup erbe adorttur-, neceffie fit iflorumfuriofos cla-mores compefiere-, oblatasa ’Theologia flu-diofis viris lucubrationes^quib. veritas confer uaretur y typis nofiris excudi lubens paf-ftis fum. Etquumintertot feElasfa fpiritu mendacij in aciem edu^as, noua lefuitica, veluti

njelutî co h OY s equitutn leut s arm.tturtSyfo- * phiflicii lancets infiruÉta -, ex varus ßatio-

:,i »ihus (^uotidie erumpat ad oppngnandant Bei veritatem-.militum Chrijlianorum ad-

'i( tterÇus iflos decertantium pugnas defcribere non recußaui.Nttnc 'ver'o,tibi exibemu^ cer~ ta mm um ißorumßirituaUutn nouum exc~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, i

plar,quartutn videlicet tomumßeti examen ■. aliquot dogmatum lefuiticorÜ, in quo mul-ta continentur, qua te manu ducent ad veteris Eccleßaßenlum (Ir conlenßum de ple-rifqueßdei articulis percipiendum. ^od autem pars prior reßonfionis à Io. Serrano ad Hayumfcriptaßeparatim à nobis editttr^ id temporum iniuriafaótum ejßfeito. ^uït enim poßerior pars adprelum parata fit, ta-

I snen ex au£ioris manu ad noßras, propter 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;viarum obfeßarum pericula, peruenire ad-

huc nopotuit. hanc quamprimutn accepero, typis noßris editam tibi oßeremua. Porrb, quartus Antik fuit a reßofio hac Scrrani in ■ firtbitur, quoniamprtmo tomo noßroru col-lecianeorum, priores^duo AntileÇuiu, Çub nomine Academia Td^emaufenfis editifunt. frny Tertius vero gallica lingua edftus, refpon-ßonem comple^itur ad ScoticasHayi lefuita

f it A ejut^que continet de rehm grauiffimis, videlicet De verbo Deifiripto ; De ecclefiA-' fiicis fcriptoribu-s:Defrimatftin Eccleßa: Devocationtb. elelfionib.e^ ordinationib. Ecclefiafitcis-De Coen a Dom.Reli^i^ atttem videlicet de dtfiiflinA miniß^ru EccleÇ.de fœnitetiA^^c.in Aliud volume Au£tordigc[ ßty^uodneceßitafpoßulAt, valente Deo^ excudetur. Andre a Val Ani eruditus Uber quumAd nos peruenijjet, neefucile ßt exem fUriA in Polo ni a vltimis pArtibus edttA., CermAniSf Anglis^ GaIUsi TheologiA ßudio-ßs AdferrehuictomoAdiungere volui, vt ßudiiis tuis pro virili me a inßeruirem. Vti-nAm verb ex tot dißutationibtts veritAtem mAgis AcmAgis,eliciasamp; Agnoßas ,AgnitAm colas Ames donee Ad ilium qui viA, veri-tas,lt;^ vit A efl,colUgAmur-. cui cum pAtre Sptritu S. vnico vero Deo omnipotenti o-ftimoßtlAus ßj^gloriA in omnem oternitA-tem. {^men.

Coria difputationisjid eft,gencra-lis refponfio ad importunas Hayi re-prehenfiones Si conuitia.

Ad fycophanticam Hayi præfationem pc-culiaris refponfio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii.

Occafio, fumma, Sc ceconomia vniuerfæ difputationis,amp; prioris Si pofterioris. 28.

Prima pars quæftionis gt;nbsp;eaque eir«axiv«î7iuî. Quid non fit Ecclclia.xuius primaria comple-xio hæc cftjEcclefiam Romanam feu Papatu non eflc Ecclefiam Catholicam de cuius age-turautoritate. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50.

Prlmurn demonftrationis axioma.ad Ecclc fiæ dcfinitioncm conftituendam , Verbum Dei effe primaria Ecclefiæ Catliolicr notam. 186.

Tcftimoniornm turn ex Scriptura, turn ex orthodoxis Ecclefiç patribus defumptorum, quibus priori libro probatum cft , Verbum Dei efle Ecclefiæ notanijHayi oppugnatio,amp; Serrani dcfenfio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;193.

Ilkiftrcs Auguftini loei,in quibus tota hçc de Ecclefia quæftio inter nos amp;nbsp;Pótificios ho-dic controuerfa luculenter traólatur amp;nbsp;defini-tur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;204.

Secundum Axioma, Verbum Dei nullum aliud efle quàm Prophetarum amp;nbsp;Apoftolo-rum doélrina fcriptoab eis commendata,quæ fcriptura proprio vocabulo appellatur. 213.

Teftimoniorumtum c Scriptura, turn ex orthodoxis Ecclefiæ patribus defumptorum, quibus priori libello demonftratum cft, V er» bum Dei eflc Scripturam Saólam, id cft Pro-phetarum amp;nbsp;Apoftolorum dotftrinam , Hayi oppugnatio,amp; Serranidefenfio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;234.

Tertium Axioma,Omn ia fideinoftræ do-g mata ad falutem noftram neceflaria, in Seri-pto Dei verbo plane amp;nbsp;perfeélc cótineri.259.

Teftimoniorum tum è Scriptura, tum ex orthodoxis Ecclefiç patribus defumptorum, quibus priori libcllo probatum cft, omnia fi-dei dogmata ad falutem neceflaria inferipto Dei verbo contineri,Hayi oppugnatio,amp; Ser rani dcfenfio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;267.

Cóplexio vniuerfæ difputationis de Ecclc-lîa,c««.ff)tsuî£î7xSf colIeóla.'Papatiim non cfie Ec clcfiam Catholicani, fiCLit in priore difputationis parte demonftratum eftraeproinde dc ill ins autoritato hîc minime agi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;369.

Teftimonia orthodoxorum patrum ad fu-periorem definitionem allata, oppugnantur ab Hayo, à Serrano defenduntur, vtndcliter citata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57e.

Eiufdem perfpiciiitas amp;: autoritas omnium Patrum amp;nbsp;Dofliorum confenfui Si fcriptisi

Dc Apoftolorum inçquali potcftatc. 461. De verbis Cbrifti, Tu cs Petrus,amp;fuper banc petrâ çdificabo Ecclefiam meâ. 470. Connderatio teftimoniorum quç ex Patribus à lefuitis depromûtur vt Petri primatû in Ecclcfiaftabiliant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^11'

De Presbyterorumamp;Epifcoporum æqua-litate. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;51J,

An Epifeopi Romani amp;nbsp;aliorum Epifeo-porum fitæqualis poteftas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;529.

Cap.IIII. Devocationibus, eleftionibusamp; ordinationibuS Ecclefiafticis. Deordina-

54Î-

55®-

AlvmniarvM lefuiticarum re-futatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;747.

DemilTapapiftica. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;785.

De facramcn,to amp;nbsp;rc facramenti. 81S. Infidèles qiiomodo corpore Clirifti vefean-tur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;841.

Status controuerfiæ inter Papiflas amp;;Euange-1 icos, de Gœni Domini- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;855.

Argumenta lefuuitica pro Trâfubftantiatio-nc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;857.877.

Sacramentorum proprium quod fit. 897. Scholafticæ Theologiæ confideratio. 901. Auguftini fententia de Tranffubftantiatione. 913.

Qualis fit vnio fignorum amp;nbsp;fignatorum 1026. Scntentiæ vcterum de præfentia Cbrifti in

mè fieri participes, tametfi Sacramentis communicent. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1065.

lefuitica argumenta in gratiam impiorum, quos voluntcarnis Chrifti fieri participes. Ï066.

De fide, amp;nbsp;qualis fidcs impiistribuatur. 1069. Reproborum amp;nbsp;eledorum difcrimcn. 1074. Scripturæ amp;nbsp;Patrum tcftimoniaa lefuitis dc-tortavt impios probt nt fieri carnis Chrifti participes,explicantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io77-

De facrificio miflatico. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1097«

Antichriftianæ tyrannidis oppugnatio. 1101. Ecclefiæ Chrifti in Polonia flatus amp;nbsp;conditio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mo.

Hæreticus eft,vt mea rcfert opinio,c|uialicu-ius temporaliscommodi 5 amp;nbsp;maxime gloriæ principatufque fui gratia, falfas ac nouas opi-niones vel gignit,vel fequitur.

£x eiufdem hbro contre epiffolam funât-menti y lefuitas dif^utajttes admenitie.

E M O noftrüm dicat iam fc inue-niffe veritatemtfic cam quçramus quafi ab vtrifque nefciatur. Itacnim diligenter amp;nbsp;concorditer quæri poterit, fi nulla tcmeraria præfumptionc inucta amp;nbsp;eognita efle crçdatur. Aut fl amp;nbsp;hocàvobis impetrarcnô polfumus, faltem illud concedite, vt vos tanquam incognitos nuncprimùmaudiam, nunc primùm difcutiam.Iuftum puto cfie quod poftulo, bac fane lege feruata , vt vobifeura non orem, non conuenticula cclcbremjnon Manichxi {Iefuitlt;t,9j^0nachiy pafti/ht) nomen accipiam» fi nômihi de omnibus rebus ad falutem pcr~ tinentibus fine vlla caligine rationem perfpi-cuam dederitis.

CHRtamp;OSTOMI LOCK'S, ex frtefatioue in E^ifi.ad Romanosy aduerfui lefnuitarumcattil-lationes.

IDEM Eine infinita exorta ^^1 funt mabj ab ipfa videlicet facra-rum Scripturaru ignorationediinc mulca hærefewn kies pullulauic y Eine vitæin muleisncgleótus,Eine inutiles ac lucro carentes labores. Nam quemadmodum qui luminis huius vfurä funt priuati, ne-quaquam reélà ingredi polTunt : ita qui ad diuinarum Scripturarum radios ocu-los non intendunt, neceflarioinmulta frequentes errata incurrunt, perindeac fi in tenebris periculofiffimis ambula-rent.

QJARTVS ANTI-IESVITA, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiue,

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'J. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c'! o 'I K

VERF? C A T H O L l’c A , quot;b C O'l. fe S I A, aduerfiis Ioannis Hayi Monachi Icfuitæ tom-menta amp;nbsp;conuitia : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.-■.»v..-'..

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJ. -

A ï G VS T I NI in Donatiftarum caufa, dc IcfuitarumTurnoniorum difputationibus à loanne Hayo effufis, verum gcrmanumque indicium. In prafittione Operù ^renicuU colin-tionwn.

caufim tonamfinon ha^efe/ciebant, id tge-~ runtj primitm C ejHnntumpotne/nntj } gt;01 ne ipfi coUatio fier6t,(^vtprorfiu cnuß ipfl no» ageretnf. Sed ejttiahoc obcinere mintmèpo-tuerunti ideffecerunt, mnltiplicitate geflo-^nm,vt ‘jttod aSIum eß^nonfacile legeretnr.

ADVERSVS IOANNIS HAYI commcta,quibus puram limpliccm-que de verbi fcripti Sc EccleCix Ca-tholicæ autoritate veriratem eiier-tere, amp;nbsp;lefuiticam vanicatem ftabili-re conatur : R e s p o n s i o Ni s

O c igiturfa'uob'ts fuit^^extorpmui-, 'vt vos e diu- nis ca fc-tuYnijiltntij latebris in

—... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diCputationït theatruni(

poftulatio lucemcjtte eauceremusyittejue enouxiurijaj-ni appei-idionis,quA m nulle iure in nos aÿe(tabatis, „Tx^s?' [olio deturbaremui. Neque enim aqaurn Jjquot;'A„7i-rat vos vt in vefira cau[a.,ita ins^cademiartisiti iudices amp;nbsp;partes[edere ; tdque in huiupno-di rerumiudicioauaadcommunem

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pleftens

Jiaautoritatemvtilttatemque pertinerent.^à scoti-d)e rebusigitur[uisip[adei»ceps publicis'[^teno^ ‘^His Ecclefia iudicabit. Equidem vt eius ^unt reStûmque iudicium e[e arbitror‘,[ic et meaque tajnlibenterjubtnitto quàm de-

P R Aï F A T 1 o' center imperij 'veßritugum haElenm detre £iaui. Proximtim efl^vt ejuandoejaidem efi~ dalibfti vefiris vriunt mihiproprtè eppofui-fiif-, qui nbsp;nbsp;vefira tueretur nofira oppu-

gnurtt^ad iUiui’quoque exceptiones ego nue explicato nomine refpondeam.i^ntea enim communifocietatis yefiya nomine verita-temperlt;^cAdemice nofirct latus adorieba-mini : quumverb reßondendi partes mihi ipfa impoÇuiJJet^comuniqtioq^Aeadcmixnomine ^non meo proprie,debeba vobis refpon-dere. K^tqui nunc eum loanne Hayo fingu-latim mthi eongrediendum erit:cui-,nepoß-îsAC^nonymusfim,Dei beneßeioprouide-bo vtpiis veritattßjue ßudioßsmeu labo-rem aduerÇus mendaciam mendacitque pA-tronos probem. ispam qubd conflans perfert famacomplures Cyclopas,'ut hoc nouum o~ pus contra -veritatem excuderent^n vefiris officinisdies comptures certatim deßudafiße-, nihil mea refert. Certo homini quum banc aduerfius veritate dijputandiperÇonam tri-bueritis,hnius quoqueferipti autorem iüum tfie arbitrabor.

/NSTiTVTVM itaque mihi nés Hayi, veritatem certufiolidîfique ratio-Kîb. a^epere aduerfius cas exceptiones quas nuper

Pr aef ATI o.' fiupcyyejponjiofii meji oppofuißi. Hjic no~ ttit (OmmentA tuA quibus veritatem oppu-gnas, vtfalfa importuna eße^ Dei^cuius caußmagOy numïne atqueprafidtoi^etusy nte demonfiraturumcredo : itapiis leSterdoui^-y quorum oculosprolixo illo am-pullatóque fcripto tuo perßringere voluißit fit meproditurum confido, 'vtle-fiuiticam 'uanitatem C^tholica 'veritate norintpoßhac dißinguere :acproinde ne-que tuorum aut fiermonum autficriptorum ambagihtis decipults ampliui pcrmouea-tar.De re enim tpfA,quiit adveritaiis defen-fiionem pertinetfic agere conflitui-,ad Eccle-fiu, de cuius autoritate agitur, 'utilitatem: vt veritatîs Ecclcfia caufia , totum hune laboremmefiufiepijfie^ pits (fi cor dut is teßatumfaciam.

ßutationibin vjit Biale£iices ludi-ciuw,ex Ub.frinio aduerf. Crefconium^ caf.ii.^20.

Quod qui non pofTunt, Si ramen Dia leChci videri volunt,pcr infidiofas interroga-tiones captant incautorum aflenfioncs, vt cx corum rcfponfionibus concludant vnde illos vel in aperta falGtatè dcceptos rideant,vel oc-cultam falfitatem deceptis pcrfLiadeant,quam plerunquc etiam ipfi exiftimant veritatem. Qui autem verus difputator eft,id eft, verita-* tis à falfitate difcrctor ell, primo id apud fe-ipfum agit, ne non reólc difcernens ipfe fal-latur, qiiod nifi diuinitus adiutus pcragerc non poteft, deinde quum id quod apud ie e-git ad alios docendos profcrt,intuetur primi-tus quid iam certi nouerint, vt ex his cos ad-ducat ad ca quæ non noucrant,vel credere no-lebantjoftcndens de confequentia bis quç vel fcientia vel fide retinebant, vtpereaveradc quibus fcperfpiciunt confentirc, cogantur a-liaveraquæncgauerantapprobarc, fic verum quod falfiim antca putabatur difcernatur à falfo,cum innenitur confentaneum illi vero quod iam antea tenebatur falfum.

nihil aliud docet quam confcqult;?htia demon-ftrare,fcu vera veris vel falfa fal^s, nunquain doéirinaChiiftiana formidat , ficutcamin Stoiciï non tormidabat Apoftolus,quos fecû volcntesconferre non rclpuit. Etipfaenim fatetur amp;nbsp;verum eft, neminem à difputando ad conclufionemtalfam confequenter impel-li,nifi prins confenferit falfis in quitus eadem conclufio velit nolit efficitur : ac per hoe qui cauct nefeloqiiente confequantur falfa quæ non vult, volens falfa caueat quæ præcedunt. J Si autem præccdcntibiis verbis inhçfcrit,q^uç-cunque confequentia perfpexcrit quæ falfa ƒ cxiftimabat.vel de quibus dubitabat,admoni-tus amplcâ:atur,fi veritatis eft pacatiffimæ micior,quàra contentiofiffimævanitati.

’ EX OR AT 10 NE XXX 111. Njtzianzefti, (Jua diÇputationis ddu. Eunomianos eß veluti prAl udi»m.

Vn T quidam,quibus non aurcs dun-ijtaxatjfedctiam lingua, arque adeo ma-nus quoque ipfæ, vt video, ad fermones no-ftros pruriunt, quique prophanis vocum no-uitatibus amp;nbsp;contentionibus falso nominatæ

vtîlitatem afFerunt,obleâ:5tur. Vtî'nam vero» qiiemadmodum linguam vokibilcm habcnt, arque in nobilioribusamp; probatiöribus verbis infectandisacremamp; vehementem, fie ctiam in ?gendo nonnihil faltem, aut etiam æquè, operam collocarcnt. Id quod fi faccrent,mi-rtus vtique caaillatores effent, nfc tam ab-furdè atque infolenter inverbis,pefîhdc arque inalcçludo, verfàrentur. Liceafenim mihi ri diculè de rc ridicula loqni. Omni auterii pic-tatis via fiiblata amp;nbsp;deleta, hoc vnunrfibi pro-ponuntjVt quçlliones vel ftringant, vtlföhiät ( quemadmodum qui in theatris certainina peruulgant,amp; quidem ciufmodi cerraminum genera, que nô l’uxta paleftrç leges vîftof iam comparantjfed imperitorum duntaxàt oculos perftringunt, amp;nbsp;laudem à fpeCiatoribus captant CCS hue redit, vt horum difputatio' nibus forum omne circumff repat,amp; conuiuia omniahuiufmodi nugarum ob'undantur,ad-eôqueintolcranda cfl vis huius mali, vt peri-culumfitnc magnum fidei noftre myfterium cxiguaamp; leuicula quædam ars effe videatur.

quot;’'I’’ teniâ sequuS Leótor,yt antequàm de re ipfa di-reCpondearn quæ licet præterrem maximè dic antur, ita tarnen tradiâtur ab Hayö , quafi rei vniuerfæ cardo in iispenitus verfetur.Illis enifn initio fecrc-tis atque feniötis, amp;nbsp;meamp; Ledorerti exhaurien-daf ideritidem fentinx moleftia deinceps leuabo; itaque difputationi icctccrtius Ubetiûfque ex-pedienir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

Nomen tu quideni meum.HaÿjôfalTô dolo fuB Anonymi Miniftri perfona modo diffimiilans, idémque modo veteratoriè prodens, atque no-ùis fubinde conuitiismelaccflens,animi tlii im-potentiam niminm prodis. Mihi profefto pr« niinimo eft vt à re iudicer.-imo te, tuique fimilcs tnihi infenfos elfe , maximam laudem elle duco; quum Veritatis teftimonium adtierfiis tiios tuo-rumque latratus mihi lit fatis. Notx enim funt mihi gentiles veftræ technx. Perfonx enim meat ( vt veftro vocabulo vtar) atquecon-^ftmptu , tei ipfi prxiudicium molifis vt ex mea

s C ORI A perfona verîtatis lurninibiis obftruas. Quod fi conuitia tua nouis recriminationibus vellem di-luerc amp;’ fcriptû illud tuumj animi tui charafter. Si ingenii tui moriimque tuorum explorata no-titia ampliffimum argumentum,non conuitiandi qiiidem,fed vitia tua natiuis coloribüs depin-gendi.inihi profetlo 'iippedhatet. At,mihicre-de,vt à toto illo letibendi genere anirniis meus femper abhorruit, ita mihi certu eft.ip hac Re-fponfione mea fie nie temperate , vt quuhi de re ipfa dicam,tibi lefuitæ, id eft magno conuitiorä artifici, id quod tuum vernaculumque eft, men-

*• tiendi nimirum amp;nbsp;cóuitiandi vióloriam , hac Ic-., ge relinquam vt tecum aut cum alio quoquam in hoc certaminis gencre fim nunquam decena-turns. Ad hæc tarne in quibus prorain amp;nbsp;puppitn collocas , confentaneum eft me aliquid refpon-dere:ne filentio meo tibi fapiens efle videärc.

Prouocati fueramus à vobis ad necefTariam defenfionem dodrinae noftrx , quam nulla caufa infami libelle traduxeratis. Quanta iti refpon-dendo modeftia fuerim vfus , libellimei lettio docet. Certè , prudentilfimi viri perferiptis ad rneliteris teftantur, in ipfo etiam difputationis aeftii mihi nihil excidifte quod modeftiæ Chri-ftianæ limites excederet. non enim veritatis li-bertatem qua ego neceftariis in locis fum vfus, immodeftam importunamque efte exiftimarunt. ,Horum ego iudicia , H.iy, bili tu« fupeicilióquc tiio conftanter oppono :omnemque dabo poft-hac operam , dum in fpinis tuis verfabor, ne vel in defendenda veritate rcfellendóue mendacio candor modeftiaque in me defideretur. Noui e-nim neque hisartibiis veritatem dtfendi,(qui fufccpti laboris vnlcus eft finis) neque apudbonos laudabiléfque vivos(quibus ego placere ftu-deo)

DISPVT ATIONl s. 5 deo)tuis illis importunilïimis couitiis quîcquam deceniiruiTiaEftimationi mei.Quidnatri vero boni prudétéfquc viri de te fint iudicaturi, tum de-tnurri perfpicies quum fugatis imaginatiæ ilh'us gloriolæ fumis quos tibi inter tuos pollicerisjct?-gitaueris te doftiffimorum libetrimorumque vi-rorum indicia manere,quae ex rerüm ipfarum examine hauddubiè conftituentur. Vetùm ccqnx-nam illae fint tuae aduerfus me criminatiönes quas in dentatas cHartas efFudifti,fanè videamus.

Accufationis tuae caput in eo eft vt infcitix in-Uidiam mihi confies , tibi veto exquifitx cuiufdâ ernditionis triumphos adipifcâre. Hoc profedo crimen,Hay, tanti apud me eft, vt fi mihi tecum res efle vno, ne.vllum quidem, mihi crede, verbum hac de re faétUrus effem vnquam : tibique adeo lubentiffimè conceffurus vt tuo tu iudicio fruâretqnumtu ipfe qualis fis te tuo irtdicio ern-ditis prodas. Atquàm hifce praeftigiis imperito-fum oculis ànimiique illudas,cogor nonnulla ad hxc refponderejvt non modo omnem rationem, fed omnem quoque fènfnm.commùriém tibi ad-emiffe , caecum illud aduerfus verltàtefiJ odium perfpicud argutfiéto intelligatur. Vae gfandem ?-••• libri molem emendicatis teffellis affiitarrt atque conferruminatam fie mihi obtrud!s,vt quum rationum fententiarumque pondéré non pofles, verborû voeûmque numéro me fuperares;quum veritatisfimplicitasté maximopere vrerct, So-phifticen excitafti quae clamofa proteruia , ani-pullata loquacitate, Thrafonica eruditionis fpe-cie fucum imperitis faciens,me adobrnerct. Hoc quidem genti veftrae ( fie enim focietatis illiüs veftrx numerofa examina magnifico vocabulo, etiamte inuito, lubet appellate) vernaculum pvoptiiimqüe eftrverùm à te fie vfufpatum vt ve-»

terum fall.iciarum decipulas nouis nodis intri-» caueiis : ac proinde noui Elenchi veteribiis Aii-ftoceleis fint adiungendi, vc noux illx ftrophx diiudicari refutanque poffint. Typographicos enim errores vndiquaque collegifti » vt inde So-lœcifmos, indecoræ videlicet infcitiae probrum» mihi iinpingeres. Hxc machina,Hay,ante te ma-ioribus tuis olim fuit incognita, amp;nbsp;à te vno ho-die vfurpata. Quod fi id non putabas condonan-dumnoftræ Typographiolæ quod pfouediori-bus Typographiix indulgendum eft, at cogitate Altem debueras nefas elfe alienainculpam ad-uerfus immercnrem deriuare, téque poftmodum Ctiam in eodem lutohæfurum. Quid enim fi veilem talionis lege tecum agere, id eft tecum ine-ptire, Typographi mei lapfus tui erroribus non facile compenfarem? te etiam iudice, quum non modo mendorum aliquot tuorum cómentarium edideris, fed illorum quoque culpa duabus prx-fationibusfisdeprecatus. Verumenimuero totfi hoc peregrinac reprehenfionis genus non modo Vt puerile amp;nbsp;infcitum eruditi irrident, fed te à veritate viélum efle inde conftare aiunt, quod quum nihil haberes quod ei opponeres » in leui-culis obferuatiunculis lefuiticè fis immoratus. Nouam igitur infolentemque reprehenfionem tuam è Typographicorum errorum obleruatio-ne (quostu meosfolœcifmosvocas) natam dum cordati indices eXpendent, ego hæc tibi refpon-debo. Primùm, te fermonis mei folœcifinos fæ-piffimèfomniare,quum ruum cerebrum folœci-zet,quemadmodum ex ipfis locis conftabit.Dein de , Latini fermonisfolœcifmos me minime ve-rcri,quum aduerfiis vcritatem, nô aduerfus Prif-ciani régulas peccatum, mihi grauiffimus fit fo-lœcifm'S. Dcnique in xidicula obtreélatione nominis

«•minis mei omnium me hominum aduerfuste indicia appellave , vt eis perfuadeas me nefcire emendate loqui.Quod vtvt maxime eiiiceris,nS tarnen idckco veritarem vicei'is,qnæ tuam haud-4ubiè vanitatem vel latinè vel grxcè vel hebrai-cèloquentem,omniûmque exquifitiorum lirera-rum ampullis tnmentem, mendacii amp;nbsp;impuden-tiæ coarguet.

At me venuftè amp;nbsp;eleganter loqui negaszidque fingulis pene verfibusjtanqnam id vnum tibi effet penfi.vt magnum opprobrium mihi obieótas. Bona verba quæfo , mi homo. Ecquis te docuit cum laruis dimicare ? Egone eleganter venufté-que dicer,di laudem affeótaui vnquam?Idné etia agitur vtçr noftrûm elegantiùs loquatur? Se qui-dem tJ iJ'iÓTiii' f.itetur efle Apoftolus : AÓyw ÿoficU'Pfeudapoftolis tribuit. Ego verb illam di- i.com 17 cendi peritianiin vobis haólenus agnouerim , vt vos non tam folidam humaniorum literarum no-titiam quàm illips vmbram imaginémque habere afrirmem.Sed qniequid eft ift iufee generisjto-tum vobis lubenter condono , patiórque me ad feueriorum Mufarum ruditatem (implicitatétjir quereuocari.Orationis plialeras,ampullas,calar miftros, fucos, cothurnos, vobis fophiftis amp;nbsp;in verbis amp;nbsp;in rebus relinquo.Gratci item fermonis quifquilias à te leuiculo Attico patiar euerri, etiam hac lege vt illud tuum, eji, nonin-telltgttur'. mihi quoque opponi finam. Hxcenim fcilicet ad primarium difputationis finem maxime pertinebant.

plura?Logices quoque imperitiam Sco-tusffxoTHiiof amp;nbsp;èiMyr.f mihi exprobrat. Tuæ qui-dem Logices me imperitum effe, magne Demon ftrator, patàm ptofiteor ; quæ fi vera eft, Peripa-tus amp;: Academia faeue difterendi leges perpe-

rain nobis didarunt. Hoc quam vere dicant amp;nbsp;candidèj tux loquentix ambages paffim demon-ftrant, vt ex teipfo tuipfe poffis commode

Reliât grauiflimum crimen,eoque homine dignum qui ne nihil dicat, ca dicit maxime qux à fobrio fanóque nefas erat dici ; Me videlicet, dum eruditz orthodoxxque Ecclefiz autorita-tem,prolatis Patrum fententiis, in medium affe-ro, fandiflimos doóliffimófque Patres ne à limine quidem falutalTe vnquam.Cedo écquibus ar-gumentis?.^àr/ Al tnt/ter ^nonymui Patrumte-ftimonta ab aliiscitata citât, locornm iüorumnota-ttoiiem ab ahis mutuo acceçtt. ^uod lecoramnota~ tionespratermittthdum peruulgatifjïmai t^ert Pa~ trMnfententiof, librum eam , cuitu tarnen diferta •verba commernwat,nune]nam legitatttvidttrfid ex Rapfàdt CHuufdam centonibtu locos tUos defurnpfit. Obfecro te, mi Hay, quidnam eft nligari, fi hoc non eft? quid enim Sophifta dignius excogitari poteft quàm in his tricis immorari,quz vel ieiu-num infantémque tyronem plané dedecerent. Quzrebas nimirum craflam illam libri molem quam libelli mei breuitati opponeres, ideôquc vel leuilfima quxque vndique corrafifti vt librû tuum quôquo modo infarcires atquc expleres,amp; nomen inter Sophiftas etiam ipfos câfequerére. Res enim omittis in qui-bus amp;certaméamp; vidoriaeft; in notularum api-cibus vt in fenticetis quzris effugium. Hoccine eft de veritate ferio difputare,an ventofè de lana caprina digladiari ? Neque eruditorum emnnôtæ naris viroriim iudicia pertimefcis. Patrum tefti-monia à doôtiffimis viris in eodem argumenta olim citata nûc ego cito. Efto.ldcircóne in eiuf-dem ve-

DISPVT ATIONIS. 7 dem vcricaris defenfione fi eadem pvoferam te-ftinior)ia,minùs erit vetum qiiod dicoJHoc cnitn quaeritui.Verumne dicam ego an tu falfum ; non autem,egóne imperitns finijtu contra peritns fis Antiquitatis.Tuane agitur perfona an mea,ipfa-ne Vericas ? Nihil profeétó iam diftum eft quod non diótuin fit prins. Eadem Veritas eadem fuis tela fuppedicat.Qnum obiicis citari à me perpe-ram amp;nbsp;præter autoris fentcntiam, quendam locum , id tibi ccrtis argumentis eft demonfttan-dum : meæ contra furtt partes tuam reprehenfio-nem certioribus argurnentis refellere j auterro-rem eonfiteri. At dicere , Mintßref anonymm locum ilium citauità Calu 'tno cita,tum,Ergo imperi tuf eß-untii]uita.tii, hifque cuniculis fic elabi vt res ipfa primaria prætermittacur, quàm vecordis proteruæque infaniæ eft. Hoc qiiidem veftrum eft amp;nbsp;plané domefticum , id eft verè Icfiiiticum. Sicenimà veftris tiominibus difputatipncs his machinis circunifapiri folent: fed à te nunc ad-uerfus me ita adhibitum vt omnium vel audacif-fimorum Sophiftarum petulantiam fuperaueris. Veriimenimuero maleficis his artibus viftoria haudquaquam comparatur.Patriîmne ego libros legerim fi quæftio habenda elfet, Prxtor adito exploratóque Mufeolo mco cognofceretgt; ex ipfis codicibus mei manu varie exaratis, ( vt ocula-rem probationem afferain): an intellexerim, fo-lifue aliorumcommentariis fapiam.præfto iudex eft, ex illorum locorum,quos profero , examine. Equidem veram commodâmque rationem qua in fanótae Antiquitatis latifundiis tuto vtiliter-que verfari poffim me .1 doébffimis prxeeptori-bus mei^ did ic ilTe, pal à r* profiteor.Tu verb,Hay, fi fiperes.praeceptorem tibi einn optâtes qui tibi viam in tibi incognito lolt* commonftraret, in A. iiij.

quo dum tibi vni fapis, non modo incerrus va-garis J fed toto etiam cœlo aberras : quemadmo-dum ex ipfa difputatione perfpicietur. Si igitur in coinmuni argumento àdoôtifïiinis viris fæpe traótato itiuftriores locos feligo ab illis laudatos, jdeóne minus vere loquor ? Locos, fi poies,eos quos cito,Hay, oppugnato,aut nugari define té-que cralfæ maledicenri? tandem pudeat.

Nam quod ais me eiusPatris librum, cuni? notationem prætermifi,non legilfe, eft plane le-fhiticum,id eft amp;nbsp;importunu ridiculum.Chri-ftum amp;nbsp;Apoftolos, fi fanuses, rcprehende qui veter'isTeftaraenti libros ita citant, vteosvel nunquam vel rarb notent,quorum tarnen difert^ verba proferunt. quern morem eruditi Scripro-res amp;nbsp;veteres amp;nbsp;noui ita funt fequuti, vt in nobis difcipulis hæc confuetudo longo vfu inoleta jit merito condonanda. Locorum notatio qu» adfcribi folet,librariorum induftrix relinquitur. Siquid igitur minus commode in eo genereno-tatum fuerit, ratio amp;nbsp;xquitas poftulat vtUbrarii pon autoris culpa efte cenfeatur.

Itaque quid attinebat, Hay, te in iftarum trf-earum diuerticulis ita hærere , vt rei effugia ve-' ftigabundus quxr’t3ns,quum nihil dicercs, iftif-que laruis magni illius tui codicisopimam craf-^tudinem molireris, meo opprobrio inanes glo-yiolx film os Thrafo captures? Puderet me lane pigerétque in his nugaciffimis commentis , qutp vel tantum indicata per fe cóncidunt, refellenr dis immorariinifi hac fcoria in his primordiis femel excreta,amp; me amp;nbsp;ledorem rnaximo pofthac labore leuari fentirem. Quxrertdis enim rebus amp;nbsp;qtix ad I es probandas alt;fhibentur,argumentis quum in tua ilia multiloqua farragine lit opus lucernq, vt in tot verbqrum tinnitu aliquod w inuenia-

inueniatur:oiniiino continget vt femotisampu-tatifque his quifqtiiliis, inquibustu rei inopS niaxiniam,fermonis tui pattem occupafli, cer-tum ad veiitatis defenfi.onem iter mihi fterna-tur ; ac proinde breuicati perfpicuitatique con« fulatiir,quibus duabus machinis veritatem npnc defendere conftitui'.ficuti tu contrariisjd eft lo-quaci prolixitate amp;’ peregrinorum feimonum obfcuritate j eandcm veritatem oppugnas. Li-brum meum in tuum ira tranfuafafti vt dum meis Hayant exceptionem paras,non folidas rationes.fed me-method« ras idencidem negationps opponas : duin los vocum apices exagitas.veram germanamqtie rerum fententiam tuis obferuatiunculis éludas: dum importunis digreffionibus fubinde excur-ris, cbuitioruir. occaftonem vndiquaque captas« defcribendis « Pqtnbus paginis totis quae vel nihil ad rem vel contra te faciant,tui libii fpiffi-tudinem moliaris, qua fimpliciorumoculos per-ftringas. Hocqnidem lefuiticac bogices prxce-pta eftlagitabant : tuumque adeo haólenus erat, malam caufam tuendo, omnia vndique corrade-requxad mendacii patrocinium quoquo modo pertinere tibi videbantur.ïnter has tarnen caducs caufï operas,meminifte cumprimis debebas. Score attice,veteris illius dióti, O’wt c» utyÂ-Kuii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•£ liuLiytf.ac proinde cogitate,

Non quàm mulcum, fed quàm bene fcriberes. Meum contra erit in hac refponfione mea , nu-dam fimplicémque veritatem lie repræfentare vt amp;nbsp;breuitate amp;nbsp;perfpicuitatc tecum cettem. ' Itaque in ipfa quidem difputatione , dum in tebus ipfis verfabor,ne Leólor âme expeólet Ion gam refponfionem; ad haec autê tibi trita amp;nbsp;per-uulgatacr9uuiijiw7T{iyl/i«//?er»«^4r«r,i/eZigt;-,ïr,lt;«rr ^tif fcurra} bardithjhpidui eß::bArbare,tnfctte^-

congrue h^juitur: Grummiitice s. Logices ru/iimentA ignorât,GrAca nefcit: quot;TheologtAelfpenittu tmperi-tui , Patres nuncjuam iegit ,Jitine illorum ejttidem Itbros, t^uos citât, vttht vncjuam ; In Icholajhcorutn fc4ptis eft plane peregri iue , A Caluino Beza hac tUamutuatusefi:amp;e, cxtcfa id genusj pror-fus nullam.

Neque veto in Caluino,Beza,c3Btcrifque prac-ftantiflimis Dei feruis defendendis pofthac im-morabor. Ipforum liquidem doólrina luculencis icripris fuper(tes,à cuis.Monache, calumniis cos non tnodd vindicabit, fed co te nomine fummx vanitatisreum peraget, quod eos accufaueris. Mihi verb perhonorifidum duco , quod cum illis à te inuoluar.Cum illis volo elfe 8f haberi idio-ta amp;nbsp;return impetitus : quemadmodum tu homo fcilicec iTns-nuoniia-ntns illos audes appellate.

Atque hate quidem haikenus ad tua in me con-nitia vniuerfè diéka ftnto. Proximum eft vt ad ea quæPræfationi mex oppofuifti, nonnulla fingu-latim refpondeam, vt ex tuis verbis quale fit le-fuiticum ingeniutn ad mendacia amp;■ virulentau» maledicentiam tarn ferax quàm in rebus ipfis plane ficcum 8c nullum gt;nbsp;habito examine Leftor iatelligat.

I B E L 11 mei infcriptionem,quo(l Curpript earn Respons ionem appellaue--rim,ieprehendis, quàm rede ex his “ viderinc eruditi. Nobis quidem id-Cettiona ciicohic placuit titulus vt in ipfa libti fronte in-Kfut»“o-ftitutinoftri ratio perfpiceretur. A vobis enim'’'J^^^‘ contumeliofis verbis prouocati vobis refpondi-5(^-jpc»jt.’ mus, neque aduerfus vos,ad veftrarum perfona- appeHa-rum ignominiam , fed ad veftras Aflertiones fponfionem parauimus : eo confilio vt veritatem defenderemiis.At vos iam veftræ audaciæ pudet, qua noj; dormientes excitaftinon facilè in po-fteruin, mihi crede, obdormituros. Quid veró mihi raittendarû ad vicina loca Thefeôn morem excufas,Hay?quum palàm fit,tuos non modo hâc Ecclefiam , fed me propriè ipfum prouocaffe : eo confilio vt fi filuifleinuSjfilentio hoc nortro,afpc-dantibus nobis,hîc trophaeum molirentur.

Quod verb Arillotelem tuæ reprehenfionis patronum aduerfus me adoptas, tetibi ipfiad-uerfari non vides?Sic quidém ille Refpondentis partes definit , (Mfvij-^odyiiv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TopicorU

7Blt;»^/e^(ii',àx\àJgt;i,3t£;7t':id eft eum vult ita '‘h.s.ca-s-refpondere ne vi amp;nbsp;neceffitate confequutionis abfurdum quidpiam fateri cogatur ; fed in ipfum interrogatem retorqbere earn abfurditatem qua ipfum implicate moliebatur interrogâdo ; idquc docere ex fubiedæ rei natura.Hæc enim plana amp;nbsp;perfpicua cft(ue nefcias)vcrb9runi Ariftoteleo-

rum fententia.Ecquid vero aliud ego feci in mca Kefponfione? Thefes illas veftras ficadornaucra-tis vt pofitis doôtiinæ veftrœ fundamentis, no-ftram faiß amp;nbsp;abfurdi conuinceretis. Qiiidnam igitur hic nobis præftandum erac?Docendum ni-mirum Jia. -Stsirjid eft ex veftris aflettionibus,do-óh-inam veftrameffefalfam, noftram autem ve-ram : pro eo quod eo nos deducere conabamini Vt 1» •^Jià Tiiv Sioiii à.vaj'x.euiÿi’ noftram doÇlrinam efle falfam amp;nbsp;abfurdi fateremur. Froponentibus igitur arque laceffentib^is nos vobis quum re-fpondeamus , quidni librum in eutq finem fcri-ptum, Responsionem commodeappellamus? Certèiis thefibus refpondetur quae contrarianj veritati doólrinam aftruunc : illardmque refuta-tio proprio Sc modefto vocabulo, Retponfio vo-cacur. Modeftiam cum veritate docet nos Ecclc-fta Dei Quod ft modeftum VQcabulum vos offen» dit, Reftitatiûuem Thefeon veftrarum pofthac flue Antilefuitamappcljabo. Et fanèjfi verum eft Topicorü quod alibi ait Ariftoteles , ©wi/effclt;5nJA»4'gt;' hb.i.ca.9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illæ Affertiones eo nomine funt

belle dignae:quippe quæ noua fint commenta ad-iierfus eruditæ vetuftatis fidem nataiSc haftenus paradoxa, vt partim fupplicio fint digna ,quuni aduerfus Dei amp;nbsp;Ecclefîx autoritärem debacchen tur.'partim opus habeant fenfu,quale eft infœlix Idololatriæ,quod înftituifti,patrocinium.

Potrô, Galliam haftenus, quod fcias, Acadc-rniam Nemaufenfem minime agnouifle affirmas: lefuitiïi earn ramen Regia magnificcntia fuftentari fatc-ingenii. ris, denique Academiam effe petnegas. Scotus, Ha i*^er- Oalliæ Academias Sc inüi^uxa ignorare potuit: bis,•'era vir bonus amp;nbsp;fapiens, remfibi iucognitam auda-sefm’ éter negate non potuit. Extat Regium diploma Acadeinix Nemaufenfis inftitutione publicis ‘ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiani

etiam fumptibus Regü Magiftratiis aiitoricatc excufutn Si cditum;vt Chriftianiflîmi Regis tam luculenta vox te fit temeritatis amp;nbsp;impudenti® gtauiter accufatura,qui non modo rem omnibus cognitam cxploracâmque tam fecurè neges, fed etiam vanitatem tuam publicis tabulis aufus fis configaare. Vniversitatem artium Fran-^ c I s c V s Rex Chriftianiff. felicidima: auguftiffi-mæque memoriæPrinceps, bonarum literal iiiri in Gallia inftaurator j huic Ciuitati tribuitj Viii-Uerfitatis priuilegiis ornauit,e£mque eodem plané iure vti frui voluitjquo Parifina Academia cç-teræqueomnes Regni Vniuerfitates vtuntur fru-untur.Itaque amp;nbsp;temeritatis,de re fibi incomper-* ta loqiiendo, amp;nbsp;malignitatis, rem omnibus fo-lenniter notam impudenter negando, publicum monumentum reliquifti : vt haec prima lefuitici ingenii nota à tuis verbis defcribatiir.

Tum diriora moliris. Vt enim odium înuidi-àmque nobis confies apud generofum illuftrem-que Comitem D. Itiftum Turnonium , nos ipfius familiam amp;nbsp;Academia deridere criminaris.Hanc enim voccm bilis tua effutiit. Apage tam viru« lentara procacis Sophiftxiaixwöszcu'. Turnoniam familiam primariæ nobilitatis in hoc Regno fa-miliam, magnis virtutibus iam olim illuftrcmj omnes quidem noftri reuerentur, ego verb cum-ptimis,communis patriç charitate amp;nbsp;officio non modo ad debitam reuerentiam concitatior, fed acceptis etiam abea beneficiis proprièobliga-tus.Meorum enim ftudiorum qualccunque tyro« cinium Turnoniæ Academiæ me debere agno-fco , eique adeo opportuno quodam officio«iiti-peroptarem. Florebat nimirum Acade-miaTurnonia antequàm focietatis veftrælotu-ft® in earn çQuuolaÛeBt. cuius temporis mihi iu-

cundior co recordatio eft quod prxcèptoriirri quibus tunc vtebantur , fo“Iix mihi fit memoria, loannisPelilFonis, Quintini, MahotiJ, Medardi, fummorum inftituendxiuuentutis artificum:cae-terorumque dodiftimorum virorum,qui non pu-pis amp;nbsp;nugis iiiuentiitem fafcinabant. Cardinalis Turnonii in Academia conftituenda liberalita-tem fempirerna laude dignam commendamus: vt importuna fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilia t.ua extra prima-

riùm fermonem digreffio. Nobilitatis antem or-dinem in hac Monarchia quàm reuerenter ego colam : populäres quantopere fim non niodo deteftatus, fed quantulus fum, in iis com-primendis quàm amp;nbsp;fideliter amp;nbsp;féliciter, Dei be-neficio, elaborauerim, teftis eft mihi Patria, ad-iierfus tuam virulentam , Monache, audaciam. Num verb Gallica Nobilitastiiat mobilitatisjle-fuita,patrocinio indigebit,vt nobis nouis homi-nibtis auos atauófque tuos peregrinus re-cenfcasnobifque adeo perfuadeas te effe Regis Scotiæconfobrinum? Sic igitur,Hay,habeto,ne teludicra laétes irndginCjNon de nobiliffimis Turnoniae familix ftemmatis,fed.de ridiculis fo-cietatis vcftrx lartiis loquebamur:quarö myftica ilia quam adhibes explicatio ,■ muftaceófanè in-genio veftro digna eft., vt meliores interprétés non tequirant. Ulis igitur fine cl.suibiis fiue enfi-bus veftris hanc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;veftfam fitiis menda-

cii apprimè dignarri relinquimus : vt hie feciin-dus lefuitici ingenii charaftcr è tuis verbis dc-fignetur.

idemautem mendacii amp;nbsp;imp'udentixfpiritus te docuit nullo pudore id affirmare quod vel plane falfum elle nofti, vel quod aliéna fide réméré affitmas ; ratusnimirum fore vtapud eöi qui nee te nee nos bene norunt , fidem facias mendacii.

nrendacii. Mukiplicifne enim mendaciï oppro-bria,ex ipfis rebus conuiftus, Hay, tandem non confitebere, vt imprudentiæ faltem ciilpam de- \ preceris ? Dum focietatis tuï vidorias deprscdi-casjcomplures noftrüm nominatim appellas,qui fint in ipfa difputatione à veftris pluiimarum palmarum hominibus fuperati, méque fingula-tiin. Nunquid te tuae impudentiæ,lefuita,pudet? Quales quantique virifintSe pietate amp;nbsp;crudi-tionc prxftantes ii quos nominas, Combanus, Casbonus , Pifa, Mercerius, Galiardus, Cherrc-riuSjvniuerfa Patria nouit : vt vel præfcntiffimx frontislefuita publico teftimonio conuincatur. Equidem fanólè teftor me hïc lefuitam ne allo-quutum quidem fuifle vnquam,quod fciam.Vni-ueriam de me verb Ciuitatem id tefiaturam fcio, mecumquoquam lefuita in publicam difputa-fïonein nunquam veniircjUedum in difputatione octubueiim.

Eiufdem plané fideieft quodnos à vobisad certamen prouocatüis fuifle negas. Inceleberri-mo enim huius non modo Ciuitatis, fed Prouin-çiaequoquecœtibapud illuftriflimum Prouincise Præfidem Ducem Monmorencium , Èpifeopo ipfo Nemaufenfi clariffimóquc Magiftratu Con-fulibufque piaefeneibus , Ecclefias noftræ manda-to, conqueftus furn vos publico fcripto nos pro-liocaffe-.quo non doótrina tantùm noftra notare-lur, fed celeberrimae quoque peifonat in veftris Aflertionibus,nominatim traducerentur, contra diferta Regii Edióti verba. Refpondit illuftrifli-mus Pratfes, Non impedire quominiis vobis rc-fponderemus.Huius veritatisteftes adfunt omni exceptione maiores. Cur ergo impudenter affirmas , Hay, Notnophylacas Nemaufi nobis maxime itiftancibus vt dies vobis lt;?b id diceretiir, re-

fpondifTe nihil effecaufx.' quuni ne verbum qu5-dem apnd ülos viiquam fecerimus,amp; infamis ve flri libelli exemplar proftiterit, quod penes noss adhucextat.

Ciir quöque p’ræfraélè negas, ïh veftfis Thelï» kus nihil fcriptum repe iri quod devlliusfamit decrahat ? Bezani enim hoRium pietatis fine hx-reticorum Antefignanum, eos Hxreiicos appellate quos Caluini affeclas vocas , non eft detra-here de vllius fama. Nullurh aücem Verbum de Caiuinianis,quos vocasjvos in Thefibus illis fe-cillecuraudes aflïrm.are Sefcribere? Chriftiani quidemfumus,nonautCaluiniani aut Bezani.' Quin verb illorum minifterio Ecclefiaé noftrat fruduofè amp;nbsp;vfe fint amp;nbsp;vtantiïr.non te latfet. NoS igitur Caluini afTeclx, Theödöri Bezx milites fub illius fignis hxretici bï pietatis hoftes mili-tabimusmeque tameri de nobis, fi Diis Iefuiticis placet,lefuiticafimplicitas cogitatit vflquami hófque adeb fimils grauiffimè accufandi qui de accepta à vobis iniuria conrjueri audeamus': ne-que ficarios, petditos ipietatis hoftes à lefuitis publico fcripto appellat!efit eonuitiom. Vos igitur qui populi barb ara im hanc infanamqUe maledicentiam veftium iam paffim deteftantis odium verebimini, Dei aduerfus lupinâ veftram perfidiam infenfi iram non pcrtimefcetis, neqüé iam in manifefto mendacio dcprehenfi culpam confitebimini ‘ At hxc profeóto Logices lefuiti-cx funt argumenta, qux quoriis modo catifam fuamtueatur, amp;nbsp;in fimpliciuui oculos cinercS inlpetgat,nihil habet penfi

lam verb Thrafonica il(a iaóiatio qiïa nobis identidem fcholafticarum difputationUm pale-ftrarn minitaris , rurfus perftrepit, licet ad eaiiï iamcencies refponderimus. Age igitur, magné

Quinquertio , tandem in aren am defcendamus» idque exIegibus fobriædifputationis. Tiine nabis meritó fucccnfesj quum acquos iudices legi-tiinûmque difputandi modum quærimus. Nun-quid pocius iuftam amplâmque de te conqueren-di occafionem nobis prrbes, qui auditorum iu-dicio Atiftoteletfque legibus fummam de fidei Chriftianae rebus diiudicâdi poteftatem tribuis, iifque terminis veras dilputandi leges definis arque circumfcribis.Harc enim tua funt verba, Ttt duw iudices nbsp;nbsp;Itgttunum difputandt mo~ Qujs Ct

dumcjuaris, inertie, wnauix tue nonobfcuram ' mbis iniicisfnfpictonern.ludicent Auditores,feruen Theologi tur perfcrijju ab Arifl-otele in Chrijhanis Aca- carura dif dermis longo iam 11/0, approbate dsjputationum le-jger. Ergo erit inertia 8f ignauia, fi Hayo credi- i,j. mus , acquos iudices legitimumque difputandidex. modum poftulare. Auditorum multitudo de ve-ritate iudicabit,amp; quodeibonumfuefiùvifum» fümmo iudicio confiituet. ludicii illius lex 8c norma erit Arillotelis Organon. Satin’ fanus es, mi homo? Nosprofedb àtehisin rebus plané diffidemus. Nobis rcéli iudicii reda régula eft» Verbum Dei fctipturis folis definitum;veri iudices, ii qui exillo Dei Verbo iudicantzvt non Scri pturx tantüm à Scripturis intelligantur , fedEc-clefiae Doétoribus tum demum credaturfeu tc-ftibusjfi cum Verbo illo confenferint. Quo iure autem Ariftoteleum Organon retti iudicii legem normâmque ftatuis ? Ariftotelis quidem amp;nbsp;in bene diflerendo amp;nbsp;in bene differendi pracfcri-bendis legibus folcrtiam fubtilitatémque admi-ramur,amp; vnicè probamus. At Theologiae res A-xiftoteleis legibus terminate, Theologicâmque ‘demonftrationé illatum autoritäre ftabilire vei

le,eft plane amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;àpjAairsipoi'.quum enim

vnaquàequéfcientiafiuearsà fuis princîpijs tra* étari deheat, omnino aduerfus illam ipfam reétè demonftrâdi rationem quam AriRpteles ppfuiti gtauiffimè peccatur, quum genera reruni com-mifcentur.quod eft MiTußMu^r t/j- ■ÿjôoc. Phi-lofophia igicur fuis quideni amp;nbsp;ver-uaculis ,.id eft philofophicis piincipiis tiaóbri ihtelligiquedebet : Theologia , Theologicis. vtVt autcm reôla ilia diflertndi ratio omnium fcienciarumamp;ar-tiumfit$«v?pz.ï(g-amp; miniftra , non tarnen inua-dit. in illarum fines. Curigitur Philofophum Theolôgiæ tanquam antiftitem pr^ficis, vt exil-lius tegulis Theologica demonftratio firmetur atque concludatur.- fleuri in veftris Academiis faôtitari vidertiUs ? Litnpidi ptofeóió Theologix föntes vanx;philofophiæ luto haudquaquâfunt contaminandi ? Alii indicés,aiix iudicandi ieges àfanisSc Chriftianis hominibus func poftulan-dx. Verbum Dei amp;nbsp;onhodoxx.Rcclefix Patres dîne concrouetfia omnes probamus atque am-pleiftimilrj feruato tarnen illoordineSe decoro, vc Verbum Dei fummo locofedeat,Patrum tefti-monia accédant fecundo. His legibus non modp non reçufamus vobifeum conferre deveritate, fed vt id propediem fiat, eiiam atque etiam pq-ftulamus. Conuolabimus, mihi credc, tanta ala-critate.qpanto Audio rem optatiffimam nos tandem aliquandp confequi peroptamus. Quid ergo iiiU3t,Hay,millies repofitam cramben miferè difperdere ? Verba in rem conferamus. Alioqui memineris inanem hanc gloriationem tuam in tuum caput redundaturam, quafi nulloconuc-niendi difputandique Audio eminus aljatres.

Quod de effr'Ab à vobis Balxi cadauere,lefui-ta,non tantum confiteris fed prolixe etiam gloriaris, tanquam rc bene gefta : écquis non videt

DISP VT ATIQNIS. 15, te in mentemreprobam tradicunijVt omnem im-^omici-pudentiam fupcrares:eóque etiam qudd ciim ra-**' tione velis infanirc?Si ratio e(l,Verbo Dei jjbuti, legctque Antichvifti opponcre veritati, amp;nbsp;veri-nunisftc tatis nomen ad nefariain audaciam prxtcxere. 'f“® Quod de proiedo enitii cadauere negas, J ! ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• t i« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/-» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ‘iionuiriu

pudet arbitrati publicorum actorum ndem. ipi-tum hk pudetiaeludi polfe? Àc facinus veftrum aiSa ipfà ’S'’quot;*?’^ prodent.De iure videämus. Auguftüm enim fem^'’’'^'^** piternumque Naturae ius 5 vel potius illms iiiris* autor vindéxqueDeus , fepulchrorum afyla fd-sacrofain-crofanda effe voluerunt: mortem vt qüie’t:emgt;^'’reigt;n!-mortuorum quoque ofla quiefcere, neque cuiüf-quam libidini quouis modo efle obnoxia fandif-fimis decretis cauerunt: vt fi liuor aut ojidm inr ter viuos yixület, cUm mortuis quoque moreré-tur: ac pfoind® rhinus bene inter eos conüeni-. yct quorumdnaequalis conditio aequalis Natiir* legçs quafi peruerteret, vt homines fe efle ób'ii^ uifceren.tüximorS (altem quae in omnes fummunt per^què imperium habet jvariarlim coiiditionu tiiuortia non modo xquaret,hominumque diife^ lÎQijibiUS claiifulam imponeret, fed communetn etiaip omnium ordinum hominibus concordiam paçç((iiquc'imperarec. Reine omnibus cojifert’x quxrcqda funt argumenta ? Ömnes quantumlid bet barlw'cx nationeç id palàm teftantur:8ó fi'qu'l minus re^erienter de fepulchcis conftitüeririt gt;nbsp;il .aduqrfus^uuiölabil,es,Naturx leges pecç.airè,rcm pet funt judicati.piogenem Çyiiieum deceftaii' tur qmnes.j qpod yt vitam .velutj,canis ti^düxiî-Jet, pudoté po fubiato querh fapiens att^ra nàl-çcntibus horninibus infeuit, amp;nbsp;quem humanae .focietatis cdntjnendæ vin,çulum. elîe voluit.: iti m'uimanamSe: beluinam vitara, fœdae fepulturÿ-eonteraptu impudcnter claußfletj da ri fibibacîi-. tn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B. ij.

lum portulans ad canes abigendos,canem fc cflc nimirammemoT3amp; invita amp;nbsp;in morte.VndeCy nici nomen inuenit. Hortium quos in prilio in-tercmirtentcadauera hortes etiam vt ipfi defun-ftorum amicis redderent. Leges belli edixerunts amp;nbsp;ita ab omnibus populis port homines natos obferuatam fuifle,hirtorix teftanrur.Certè,Pho-cylides antiquiffimus fcriptor fempiterna illam Naturae legem aureis verbis defcripfit, firniis ar-gumentis docens ab omni ratione protfus eife a-lienumjfepulchra eruijDeiqueiramtantofcelcrc inflammari.

Mit Tiiu.ßov nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jf/.aJl’ à^iATo:

caeterorubiquc 19. amp;nbsp;49. illuftrium Patrum , non in fuorum modb fed in 13-Scc. hortium quoque fepulturis curam reuerentiam-Lex Dei de fepulturis difertè ca-ifcamp;c. uit, vt amp;: legis prxcepto, illurtrifïîmamque per-fonarum exemplis de ofHcio moneremur: Deque verb exirtimarcmiis efle ruperftitionemj in mor-tuorum cadaueribiis humo deponendis curam opcramque adhibere. Idcirco enim vetus Eccle-rta loca fepulchris deftinata commodiflimo vo-eabulo Cœmeteria nominauitjVt noftra corpora non morte extingui aut aboleri, fed ad vltimun» beatae refurredionis diem dormire intclligere-mus. Impiorum quoque corpora in mortem re-furreólura dormire etiam conrtitucndum eft. Quod Deus perNaturam gt;nbsp;quod per legem fcri-ptaedixitj omnii'imqueanimis infctilpfit : quód-queadeoab omnibus hominibus Sc in Ecclclia amp;nbsp;extra Ecclefiam poft humanum genus natuw fände obferuatum fuit, id Pontifex Romanus conuellet atque peruertet; eiufque Leges aduer-fus Dei amp;nbsp;Naiurx décréta pcrlatae pro canon icis habeb(»n.

bISPVT ATIONIS, It habebuntur? Hacreticos quidem maximis fuppli-ciis dignos effe arbitramilv , led amp;nbsp;quaqdiu amp;nbsp;quomodo nocere poffiint.Primiim omnium qui-nam fint haeretici conftitucndum eft.neque cnim Chciftus amp;nbsp;Apoftoli idcirco eruc hæretici, quod à primor^bus ludaicx Ecclefiæ amp;nbsp;hxretici habe-rentur amp;nbsp;canquam hxretici infamibus fuppliciis traóbrenciir, vc vix ipfis fepulturæ ius tribuere-tur.mortuis.Deinde,vtvt hac de re maxime con-ftaret.in ftatucndo tarnen fupplicio amp;nbsp;œquicas 8f honeftas debet adhiberi.Haeretici viui puniendi, etiamde medio tollendi, fiquidem è re Ecclefiac ita videacur. Omnia peftilentis doilrinx monu-menta fiue fcripto fine alio quouis modo prodi-ta , qiiantùm fieri poteritj omnibus quidem mo-dis abolenda;at ex animis ratione cumpritnis ex-tirpanda arque eradicanda funt. In mortuoriim cineres curfxuiatur? Quumfummus indexfum-mam mortis fupplicio fententiam tulerit, nefas eft inferiori ludici earn nouo decreto augerc. Iniufta eft amp;nbsp;infolcns feueritas,Dei iuftitiam fe-ueriorem poftulare. Deus quidem vt maximum fupplicium pracfraótis hoftibus fuis inflixit,quod infepulti iacerent. lezabelis impiam crudelita-* ®^*® *’ tem fic virus eft. Scdechiae obftinato hypocritx ji.ijj, minitatus eft futurum vt afini fepultura fepelire-tur. Hxc verb Dei fiierunt decreta,femper quide iijfta ,at huiufmodi vt hominibus non magis fit fas ea ad animorum ftiorum impotentiam prxte« xere, quàm fummi ludicis nomen autoriratem-que vfurpare. Veriun hxc fuit Pontificis Romani audacia vt fe tanquam Deum efferret. id eft vt fummi illius imperii quod vnius Dei eft, vfurpa-tionc,fe Antichriftum elfe profiteretur. Erat etia lege conftitutum ne eius qui fupplitio capitali

înum diemtotum remaneret. in ipforum enim fuppliciorumhorrore voluit Deus honltnes hu-inanitatis meminilTe , ne ferarum inftar alii in a-^iios fæuirenc. Homicidæ igiturDiaboli fpiritus hoS Canones diélauit Pontifici Romano 5 vtfub hÿrcticorum ementito nomine, fuos aduerfus viua Ecclefix membra lupina feri-tate armaretj in quos etiatp mortuos decerneret e(Te feuiendum-lta conqueruntur Fideles inPfaI mojfuorum çadauera feris fuifle proiefta. Apagc igitur immania Pfeudolynodorum veftrarum fta tuta,quæ immutabiles Dei Si Naturæ leges vio-ïare minime potuerunt;vt à te, Hay, illis opponi lîne fummo fcelere nequeant.

ï.Keg.23. Neque item lofîæ pii Regis exemplum quod prattexrs, fceleratæ aqdaciæ veftræ crudelitatî-' que vliô modo fauet.Hoc faélum lofiae fuit plané Xc«its.2.extraordinarhim extraordinario Dei mandato Num 19. jnnixum : ficuti difertis verbis dicitur in ipfa hi-Xeuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ItiXfa verbum Iehottaqued prxdicauerat

I. vtr Dei banc remfiituram pr^dixerat Jero-infignis 'hcamo'Regtimpto. Alioqui cadauerum contre-fuiffet contra legemDei, quxpollututn tioèiqiiçdicebat eiim qui cadauer tetigiffet. Neigitur id exempio temerè feciffç: lofias yideretur, teftatur facra hi-Ifotia peculiare Dei madatum interceffifle.quod JialtV* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ti« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;1 • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T'tv*’*

cum a LegiS violatione vindicaret. Factum quo-que illud fuifle exttaordinarium oft'eridit-ferics Vniuerfat hiftoriæj Qbbd in alierta ditione altaria non modo euerterit, fed Se cunélos Excelforum facerdptes fuper altaria maôlauerit. Fuit enim aùfltinl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qu.idetn Dei indicium aduer-

■fiis prôfàno's Idoîofum facerdotes, vt talionis pœna ipforum fcelera punirentur. Maftabant noftias ldolis,amp;ipfî niaftantut. Viuos homines igni cremabantj vt Moloeho feruirét. Ipfis fuper altars

DISPVT ATi aNIS. 23 altare màftàtis mortuovum ofla fuerunt combu-fta. Purum Dei cultiim fua idololatria perfœda-uerant,ldoloriim altaria ipforum oflïbus fuerunt polluca. Qu'd igitur?Quod Deus iubet ipfo iure iuftuna amp;nbsp;bonum eft. Diuinæ iuffionis rçgula eft lex Dei, omnibus vniuerfè perfcribens quid fU’-cere aut fugere debeamus. Si quid Deus püs vi-ris præter ilium fuæ legis ordinem mandauitj id quidem iuftum eft, non tarnen in exemplum eft trahendum. Exempli caufa. Teftatur facra hifto-ria, populum Dei paulo antequäm ex Ægypto egrederetur, vafa aurea amp;nbsp;argentea omnifque generis vertimenta ab Ægyptiis rrmtub accepif-fe, atque hoc pado Ægyptios fpoliafte. Id faneExoin.t Ifraelitarum faClumfuiflet hauddubie furtum ex Legis prxfcripto, in eo genere cenlendum quo mutui fiue depofiti interuerfiojnili peculiare Dei mandatum intercelfiifet. Ecquis vcro indecolli-gatjhofpitem mutuo fpobandum? nifi vos fortaf-le, lefuitæ, quibus id vnicc penfi eft.vt non modo eorum puerorum qui fidei veftrap concredun-tur, hereditates, fed iptbs etiam pueros, quan-tumlibet inuitis paretibusjinteruertatis. Siccinç etiam in allato à te,Hay, lofiæ exemplo concludes ? Probandum tibi anceà fuerat nos elfe hære-ticos. Licet autem nqs pro hsereticis millies ha-beatis, nihilomings tarnen ( pviufquàm fimile quidpiam de nobis etiam mortms ftatuere polfe-xis ) lofiæ exemplo , probandum vobis erat vos , peculiare Dei mandatum habere , quemadmor dum de lofia iam probauimus. Nu »rvobis ergo, lefuitæ,peculiariter mandatum eft à üeo,vt nos amp;nbsp;viuos maCletis,8e morcuorum tadauera eft'o-diatis? Hxc nimiru eft lefuiuçæ.Logiecs ifutivunt hæcconfequutio , H ^yo interpree^ vt Regium Ediétumquode fepulchroiuanture’nobis eau-

tum eftjftiroribiifque Icfuiticis prxclufus aditus, aducrfasDeiamp; Naturae fempiternam legem atmet. Regi noftro Chriftianiffimo vt optimam mentem, ita commodiores Editti fui interprètes quàm Içfuitas, largita eft Dei mifericordiaù qua ettanl houum hoc beneficium fperaniüSjVt quäle fit lefuitici erroris virus omnibus patefaciat-Cer tèjfi lefuitis fides adhiberetur.hac public« pacis tranquillitate haudquaquâ vtoremur,fed infuos 8f viuos amp;nbsp;mortuos Gallia faeuiret.Pacificus Re» gis noftri animus commun! Patrix iure vult nos vti,amp;dum viuimus amp;nbsp;dum morimur: vt idem quod ipfius Maieftati obfequium fuperftites prae-ftamus 8e prxftare eft animus, idem liberis no-ftris hereditJtium relinquamus.

Tu igitur, Scote,quó vis vtabeam?Mihiqui-dé Sr viuo Sc mortuo dulcifliraa Patria fit fedes. Quin tu potius cum hac infaufta tua Regii Edi-ói interpretatione in vitimam laponiam abito: bóeque fceleratx audacix publico monumento negat cuilibet fano eftc manifeftum, vos non mo dö Academix Turnonix, fed T urnoniorum He-róum nobiliffimx familix, ipfique cumprimis ik luftri herói lufto Turnonio(quem honoris cau-fa nomino)maximam fecifle iniuriamjquod cius nomen autoritatémque ad veftra fcelera prxte-xatis;vt non modó impunitatis illecebris ad noua flagitia paratiores (ïtis,fed cum ratione ctiam jpfa infanire vobis videamini. Quód autem noa modó priuatorum hominum fepulchra, fed Re-gum Manfolca fuiffe effolTa ais,fi quid huiufmodi accidit, ( quod tarnen ne fieret illuftriffimorum Principum prouidentia tune diligenter cauit) furor fuit bellorum ciuilium , quem cum exteris miferrimi temporis infaniis penitùs deteftamur. Tiine igitur Canonum Pontificiorum patroci-nium

niüm aduocabisjefuita, vt tuos doceas aduerfus nos impotentii'is furere ? Vófne Regutn amp;nbsp;Prin-cipum Manfolea non violatis? Ac Reges ipfos amp;nbsp;Principes maftatis, Qnid enim in Anglia moliti fueritis, quid in Belgio aduerfus illuftriffimum Principem Orengianum immani pei'fidia per emiffarium tandem perpetraucritis,qualis fuerit confiliorum veftrorum in Lufitania exitus, quis nefcit? vc his luculencis exemplis difcant Reges amp;nbsp;.Principes quantum fit lefuitis tribuendum» qui ScamicisSi inimicis lethale venenumpro-pinent.

lam verb,Hay,return Nemaufenfium maxime petite,écquos Nemaufif/.m/xsuf nofti qui pacem impediant ? Omnes quidem Ecclefiæ huius primores indigenas amp;nbsp;ciues nouimus. Ego amp;nbsp;collège mei non fumus peregrini neque ex quercu nati. Municipiiius patres noftri Nemaufî nobis reliquerunt: vt quemadmodum Paulus Philip-penfibus Prxfeôtis patriæ ius oppofuit, itanos tibi Patriæ ius charitatémque opponamus.Quan tùm veto pacis fimus amantes,in eâque retinen-da pro virili elaboremus,non modo aut condones noftrx aut priuatx publicæque aâiones, fed vniuerfaquoque indiferiminatim Ciuitas tefta-bitur, iis etiam quos tu tuos vocas, tibi idcirco indignantibus quod in referia tam inciuiliter nugeris. Egone etiâ dum de Regni pace loquor, de re aliéna loquor,vt me mea curare merito iu-beas.Res Ecclefiæ amp;nbsp;Patriæ pro quibus viuo, amp;nbsp;pro quibus mortem obire fum paratus, mea pro-fedo res eft.Bellum,Ecclefiæ fummum detrimen turn,Patriæ incendium, omnis officii peftem ar-bitror,totó^lue pedore deteftor. At ru,Monache, cui peregrino paratum eft bonum in Academia Turnoniapenu, quem Patriæ noftræ mala non

tangtintj cslamitatibus noftris fic infultas » quaß âîgrotanri morbo delcótari fuo exprobres.ApagC igitur ridicnlam obtreólationem tiiam, homU hum fapienciffimcj mendacii fpiritii plane in-dtgnam.

Hipnx Quantum veto fit argumentoriim ruorum acu-men'dicécne expauculis iudicare,vt estera àtuo crafTo Codice leèlor recognofcat ? Aftnift-er, ais, piElurata IeQtita’'tim [temmata obiter ^erftrinxit'. ET^otK'nen lefu Tuntottixifue famihtß ItemrnatA irriaet,N obihiatem exagttat, Ptebtsfa^bonibmfit' itet-3it,Afinifber afßr/Mtßbi tefrarem omnem tnA^. mtiße, a/fertwmbMmßrtsperleSlis- Atijui teTrore amucperceUitnriiiHKm fcnbat- ex lt;^tio confiât enm •n^ außim faijje nobifcum A/ßntare. Ergo calu-rnniatur. Exqiiire formam üt figuram in tuis cu-mulatis fyllogifmis. amp;c , Mtmflerin acienon cgn-fiigit-Ergo non efiarnAtorpAcisi^t castéra argumen pa prætermittam.quid enim attinet tot vocum amp;nbsp;vcrborir4^;z(z«»-?nj^5/rtpït cómemorare? quum hac indicatione Leéïor de cxteris moneatur: ego verb diuerticulis tuis in Regiam viam reducen-dis fi immotarer , tecum extra rem digrederer. Dnodecim enim folia ilia quid eompleduntur? Satis igitur Bsza, fatis Huffitæ fe tuentur, vt me patronq minime indigeat,quum in Hayano mul-tiloquio perrhulta peccari qui vel obiter librum cognoiierit,animadiiertat:vc illi me magnam fa-ôurum iniuriam ptitem, fi in nugis tuis refellen-dis longo fermone amp;nbsp;eum amp;nbsp;me fatigarem.

Quid verotantoperè indignaris qiiód verè 8c candide fuerimus loquiiti ? aliorum enim de vo-bis fententiam vete retulimus, noftram non in-terpnfuimus. In eo quod in vobis reprehendi-musjhaudqiiiquam peccauimiis. Quid igitur iu-uat tain impotenter in me excandelcere, cxcór que pu-.

qucpudore vobis iadulgere'?Sfuûorumineurara* fudor malus vlcera celât. Ab amicis veftris ea re-çognofcite quæà nobis quos pro hoftibus ha* betisjnon poteftis æquis animis audire. lam di-riora de vobis percrebrefcunt : quæ pudor meus non parieur me hîc commemorare.Verùm de his haélenus.

• Typographiolxauténoftrælapfum quid opus Inepta ty état rot diris in meum caput hîc expiare?

magas inuerfis literis feviptumeratpro Iefuma-^f.^it\\zn. ftigas. ateodem in loco eodem lapfu peccauitfio , ex 1ypographiafiia, literarum nimirum tranfpofi-^““ tione. nam in illis verbis tuis, tinousref. feriptum eft, emoueres, »pro euomeret. Hoc vnum exemplum pro multis quse paffim oc-currunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8c index eftoHayanæproui- '

dentiae. Quid fi, Hay,vt'TOiJ'/©^proOTx«r/'oi' dixe-rat AmmoniusSacerdosAlexandrumalloquens, ' (vnde orné âccepit Alexander, quafi ille aw ehit, quot;nbsp;faufto nomine fe compellaffet:) ira meus Typo-graphus corruptè lefuftimagaslcripferit, vt vos lefufiigmâtias, id eft à lefuÇcuius nomen cmen* timini ) familia fugitiuos fine tranfFugas elTe fi-gnificaret.

At de his quidem fatis fupérque, ne tecum ineptiam. Sic verb ad virulentam maledicâm-; que refponfiôneiq tuam refponfum efto.

OCCASION S r M M A , Et œconomia. vniutrÇa difliutationisy ^piorù foßeriorü,

E s V I T « Turnonii tresaflertio. lies ediderant. De autoritateEccIe* üx, Deimaginibus , De corporis Chrifti prarientU ciufdémque com-municatione inCœna Domiui; publicûmqiie fcriptum ad Academiam Nemaufenfem nihil

huiufmodi expeftantem miferant, vt cam vel ad difpucationem prouocarencjvel de ea prouocata, nifirefponderet.quafi per filentiuniviélores,fuo more triumpharent.

»• Quôd priuatx publicæquç pro religione au eau a. dgee^tj^jones Edifto Regio fint vetitæ, proui* dendum erat initio ne Academia violati Edidi

rea perageretur : neqtre tarnen necelTariam veri-tatis defenfionemprætermitteret. Quiim igitur refpondendi partes mihi clFent tributÇjpræfatio-neeratmihi opus qua fufceptæfcriptioniscau-fam fie demóftrarem, vt in rerum grauiffimarura explicatione, (qux ab aliis faepe eflent alias tra-éhtx, ) 8e breuitatem amp;nbsp;perfpicuitatem in ipfo libello meo adhiberem.

Difputa- 3. Vt autem difputatio ordine progredere-tionisor-tuv, primum omnium necefle fuit Àlfertionurt» **'’■ illarum Analyfin fubfterni, noftrâmquedoftri-namjquamveram effe contendimus, dodrinæ in Afiertionibus illis comprehenfx opponi: quo ex illacomparatione fine contentione eStrariarum fententiarum fine veritas fiue falfitas certiùs di-lucidiûfque diiudicaretur-

4. Prima quæûio eft De autoritäre Ecclefiat Prima Dei-.quam quod lefuitæ Verbi Dei autoritatian-î'“^*®-teponerent, geminam feci quæftionemjDe Verbi fcripti 8e Ectlefiae autoritate,vt vtriufqae na-turam diftindiùsreprxfcntarem autoritatémque inde compararem.

$. Ponebant lefuitXjEcclefiam Chriftianatn Q}î?lt;blt;»-confcruaffe Verbum Dei, vetâmque ilbus tentiam omnibus explicate: ac proinde Scri-fuitaium pturas facras ex Ecclefix arbitrio 8; autoritäre a^^crtioni. pcndere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus,8c

£. Deinde, Omnes res fidei ad fcriptum De» Verbum minime efte reuocapdas, fedTraditio-nû fine Verbi non-fcripti fupplemento indigete-

7. Grauiflîma autem abfurda, nifi ira crede-retur, confeqiiiaffirmabant, amp;nbsp;nonnulla in fuis illis Affertionibus notabant.

g. Nos contrà opponebamus,Eccléfîam qui- NoUra demChriftianam efte columnam amp;nbsp;firmamen-fententia turn , id eft cuftodem amp;nbsp;interpretem veritatis: hadenus ramen vt ipfa Verbo Dei fcripto rota innitatur.

Vnko autem Dei Verbo omnes res fidei contineri:vniciimquc Dei verbum, quo falutaris ilia doftrina definitur,veteris 8e: noui Teftamen-tilibriscomprehendi affirmabamus.

lo. Nulla verb effe ilia abfurda quç nobis op ponerentungrauiffima contrà ex nouis illis com mentis nafci afferebamus.

n. Difputationisautem ipfiushxcfuit œcigt;- P«lt;p«ra-nomia amp;nbsp;feries.Quod in Verbi amp;nbsp;Ecclefix Chri-itianae nominibus laterent infidi« t quum Verbi amp;nbsp;feiias-appellationc, Romani Pontificis traditiones:Ec-defiæ autem Chriftianx nomine, Romanam Ec-«lefiam cuius caput eft Pontifex Romanus,intel-Jigerent : rede demonflrandi leges poftulabant

)0 SVMMA ET ORDO vt vocabulorum homonymie in ipfo difputacio-nisprimordiotollerenturjacqueadeö quæftionis termini exponerentur.

Termino n. ipfa jgitur 8e Verbi amp;nbsp;Ecclefix nomina ftïon?s^ex c^nt cxplicanda.id eftdocendnmEcclefix Chri plicatio. ftianæ nomine non intelligi Romana Ecclefiamj qu3E in Catholicaib Ecclefiam imperium vfur-petmeque Verbi Dei appellationcjnon-fcriptas , illas Pontilicis fine Göiicilii Romani tradiriot nes : ac prornde Romanam Ecclefiam Catholics ' ■ nomen faciemque ementiri.

ij. Contra demonftrandum prat quotnam illi effet Ecclefiàa de cuius autoritäre agebatur gt;nbsp;at-» que adeó ex veris germanlfque notis fuis defi-niendaerat: quae quum Verbi Dei terminis cir-cumferiberentur gt;nbsp;Verbi ipfiusamp;E.cclefiæauto-ritas è fuis gradibus expendend? erafz.yt cuinani prior cuinâm fecundus deberefur gradus gt;nbsp;intel-ligeretur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

ïxpfica- 14. Hisitafubftratisjprimariaquaeftioexpli-tioquac- candacrat, Ecclefiam Dei.videlicet fundatam effe fuper dodrina Prophetarum atque Apofto-lorum;ac proinde non Verbumab Ecclefia, fed à Verbo Ecclefiam pendere. ri-,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• i-oo

Deinde» omnia ad fidem falutémque nO-ftram neceffaria Prophetarum 8c Apoftqlorum fcriptis'contineri : ac proinde Eeçlefiæ dodores illius veutatis telles atque interprètes effeha--ftenus idoneos , fi veritatis illius fundamentq veritatiilli cönfenEaneum.dodriqam fuperftru-■ xerint. I ..iv. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;;,n

. ts. -Quodailtem nonnulli Scriptiirae amp;nbsp;Pai-triim orthodoxorum loci foleanthuic dodtip« dlefuitis opponi : germana quqque illorum lör Corum fententiaoftendenda «rat. nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..J*

DISPVT ATIONIS. 51 doftrinæ cxplicatio adhibenda erat, quo iUius vfus cotnniodiùs perfpiceretur.

Denique, fingulis incpinmodis fiue abfurdis, ReJpôfo qiix Ecclefiarum noftrarum dodrinx oppone bantur, refpondendum erat « vt ab hiscalumnûs illx vindicarentur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,

18. Probationumautèm ratio, è^çriptura piimùm, è Patribus deinde inftituenda fuit ; vt quidem non tam me qvàm ipfam Veiitaictnlo« qui conftaret.

Iff. Hxc faitigiturprioris difputationiscon-r formacio amp;nbsp;feries:quam loannes Hayius lefuita «lagno volumine exagitauit: non quidem vtno-ftrant dodrinam folidis lationibus refutatet,no-uifque argumentis fuam confirmaret ; led vt tinnulis quibufdam repreheniîunculis fingula penè verba mca grammacicè carpens. in rÆus lie fe ieiunum demonftraretjVt femotis criinina-tionibqs amp;nbsp;conuitiis, nihil tota difputationc^ quantumlibet prolixa,penè eomperiatunquent-admoduni ex ipfa difputatione cuilibet erit per-fpicuum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

to. Itaque, qiiod tarnen maxime oprabam ad difputationis formam redè conftituendam, cfRcere non potui vt primaries quofdam fyllo-’ ‘gifinos vèliiti vniuerfx dilputationis fulcra, Re-fponfionis iftiiis meæ primordio collocarem; quum fint difieda diffipatâque Hayanæ ©ratio» nis frufta, nulla partium textura conformapq, vt in viium corpus contexi nullo modo queant.

Sic mihi igitur agendum cam Hayo eft , (quo folidi iudicii ratio conftare Ledori ex hac- diif-putacione poffit)vt fingulas eius obiediones lin-gulatim infequar atque refellamzipfiimque adeo tnecumfuis verbis difputantem ,méquemea de» ' fendentem introdueam. I4on,ficuti ille. mecunrt

fecit j vt opimum ipfius codicem in mcum deri-* uem : fed vt ex profufa lefiiiticx ä6vffarra-gine primarii fermonis, Et ex ipfius quidém di« fertis verbis fummam excerpamlt;Itaque difputa* tionis excrenientis initio femotis, in ipfius rei examine totus pofthac verfabor : catifam cum caufa,rem cum re,rationes cum rationibus,argumenta cum argumentisjteües cu teftibus,(quan* tùm Hayus patietur)tóteram.Qijum autem hoc vnum ille moliatur vt quod in meo libello iam docui.euertaf.id quoque in hac Refponfione mihi infticutum eft vt ollendam nullas elfe amp;nbsp;plane irritas illius exceptiones. Itaque meum libellum vt autographum amp;nbsp;firmamentum difputationis is habere debet qui de his controuerfiis reiSè vult iudicare.-eadcinque opera Hayi codice confer re. Sic enim fiet vt ex mutua contrariariim fen tentiarum collatione quid ab vtrifque noftrûi» dicatur,ccrtiùs vtiliufqucperfpiciatur, neque alienæ fidei credat.

HAYANÆ DISPVT A TIONIS f'efiibula, (juthM vire/pondéatn Lelior pa-tietur, (j tfia leget vtnecelfaria. S unt enim D E ästionis Terminis-

Proximum erat vt ad ipfam rem continuo ag-gfederer; fed tua me,Hay,veftibula decern pagi-nis effufa remorantur : quæ priùs funt à me per-currenda quàm ad ipfius difputationis penetralia acccdam.

VESTIBVLA, RESPONSIO. sj ttmnii ? Societatii no/irdt homina Chr^ianijjimi liegti patrocinto, tn Galltarum Regno dum üu Eccleßa rebus opilulantur, fubttlijjïmù dif-putattonum la^ueis, velprudenttlßmorum foler^' uutore,conatur ctrcumuentrtl c.pag.z^

Si lefuiticum ingenium prodere i eftet Regia vditatio Ediéla contemnere,quàin multi boni amp;nbsp;prüden- nesidui-tcs viri in vniuerfo hoc Regno j amp;nbsp;in ipfis dem Parlamentis 8c Acadcmiis elfent Maieftatiseffugi« rei. At certè Regis noftri Chriftianiffiini Edióluni quod docendæ veritatis facultatem nobis tribuit, idem conuincertdi mendacii poteftatctrt dedit.Neque enim Reg.Edrólorum Maieftas eon temnitur, dum mcndacium fub veftrac artisinfi-dus latensjà nobis conuincitur.

Sed die epuifo, ^ui Ariftottleos fonta exhau-' pffeprA tefirSy^ueenamfit hic arsycuiwpn/hm• ttam nobis Vendtcamui'i8cc.pâ^.t.

Dicam, Non ab Ariftotele fed a meliore prie-Ephef.4i ceptore didici, veftram artem elfe Aloam homi- gt;4 num,veteratoriam ad infidiofe fallendum verfu-^^“ tiam.-vt nimirum difeatis fallere, amp;nbsp;fcientés-vo-poftoio lentes fallamini, Temper difeentes 8c docent,és,4efciipta, neque ad veritatis agnitionem perueniétes ipfi, nequead earn alios adducentes. Veftrse illius^

erroris efficacitas hadenus quidem comkata eft, iufto Deiiudicio-.at mementote vobis eflie man-Apoc.5gt;.4 datum nc gramen terrae aut viride qiiicquamjuc-que vllam arborem lacderetis; fed tantùm homines qui nó habent fignum Dei in frontibus fuis: veftramque illam nocendi poteftatem menfium quinque fpatio fuifle circumfcriptam.Itaque fci-tote nihil efle caufac cur de difcipulorum veftro-rum numero triumphetis,quum Deus non modo fuos è veftris laqueis fit fuo tempore extraftu-rusjfed fallaciis etiam vefiris.ne vlterius euagen tunmodum propediem impofiturus. Arida quip-peligna Deus (cuius iufta femper funt iudicia,) penitus nouit,amp; fuo tempore comburet.

S« tuo iudicio nttütti ex hac, t]uam fufcepifii, dtj}gt;fttatienefinlïiti poffit exifleret^nid te adfcri-bendum impultüpn^.^-

Hoe nimiruiïijvt prxfraélis Sc obftinatis in hac veritatis necelfaria defenfione omnem excufa-tionis anfam pracciderem ; ac proinde vt quum veritati contra confeientiam reluftantur , ipfi «uTijHÄTrtKf/Ts/certoiudicio condemnentur. Ne-I Cór.a. que tarnen minus verkas triumphabit, quurn fit odor mortis in mortem iis qui pereunt, vt odor vitae in vitam iis qui feruantur : atque adeo ope-ram oleumque nóperdo. At percupio hanc pro-prie falutaiem doârinam tuae tuorumque faluti cedere.

efi ingenij met tarduoi -vt ^»id hü vtrbis ùbi velu netjueam. Redt in grattant cum tua Lugtca^t^uit te dum hac fcrtberef,videtuT de-*

Dixeram non inutile de veritate certamen ex!» ftimandum efle, ex quo veritatis aduerfarius ob^ ftinatior atque inlolentior excedat.-quorumVer-borumtam plana amp;nbsp;perfpicua eft fanis homink bus fententia vttu merito ingenii tui culpatn confiteare , quum in re ipfa obfcuritas haudqua. quam infit. Licet enim hæretici répugnent veri-tati, gigantiimque in morem petant cœlum pe* tulantiftultitia, nihilominus tarnen fuaveritati viftoria conftabit, quae vidricem Dei manum exeritjdum fua virga illa fevrea Filius Dei oblli-pfai t, natorum hoftium capita, ficUti vas figuli conte-tit.Exempli caufa.Concionatns erat Chriftus Cajojn^, pernaitis perfediffimè devera carnisfuæ man-so. ducatione.Eius tarnen fermonem ill i clamant ef-fe durum,complures etiam fecedunt.Eidem alids Verita» quifnam ipfe eitet perfpicue teftato infultant dæi,eûmqueConanturreprehendere. Ilium tan-hoftibu* dem apprehendt, damnant, fuppliciofacuiffimo (bis vi« multant.Idcircóne minus vicit Chriftus,etiamfi^^*^ Pharifaeorum plebifque infanæ audacia aduerfus ipfum ipfiufque dodiinam omnibus infolenti» , ac crudelitatis generibus fuerit debacchata;im6 eum videri^t quem punxerant,in Euangelio fuo per ApoftoTos fuos triumphantem, vt iudicem ' fummum in cxtremo tandem die experiantut»

Hane effeTertulIiani fentétiain in libro deprac-fcripcio. aduerfus hacret. ex ipfius loci ledlione confiât. Tibi vero,Hay,vtinam ne ifia fic conue-nianc vt duritiæ tux in apofiafia tua ( fi veritati pergas aduerfari ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pœnas grauiffimas

feras,ab eocuius modo patientiam iocabundus Kom.12. Quin potius turedi ad verè Adt-j. TfHÄt' Dei : neqiie idcirco exifiimato me à mea Logica defertum fiiiire quod tu puram religio-nem,in qua puer in Scotia innutritus fuifii, non inodo deferueris fed euomueris,amp; aurem ad Dei . vocem ficuti afpis furda,modó obtures. Verita-tis triumphos ne fomniato, etiamfi prxfraétiffi-mo animo bellum veritati lempiternum indixe-ris.Te tarnen in eorum numero effe petcupio qui cognitx veritati tandem cedant. Qudd autenj complures vefirûm naufragiiim fidei fecerintj exploratxque veritati bellum inférant, aliipec-, cent ignorantia,caufa fuit cur duplex vefirorum hominum genus confiituerim.

Virutn feprouidum ofiendis ^ui mtmor iüin^ Homeria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confitEium de haße

Illepidus eft amp;nbsp;importunus hie tuus iocuSi» Hay, te tarnen lefuita bellè dignus,ncque enim Heb. i2. iinpropriè loquebatur Apoftolus quum doófri'

Pfal.no. milittitfuie prxdicabat ; nequeProphera regnunt Chrifti defcribens, Vulnerabitin die fitroris fui Reges, cß replebftleca caebßuenfiM:^ zclum fide-

liutn in Verbi propagatione, Etgladim anceps in a.n ïic. manu eorurn ad faciendam vindiÜam degentibui'.

^iPedesfuos lauabitinßtnguineimpij,amp;cc.\t fex- Gladius, centa huiufmodi dicendi genera praetermittam, quibus fpirituale Chrifti regnum no gladio quF- gj’’, dem cemporali ( quern vt fibi proprium arripuit muntut Antichriftus)non corporum fanguine ( quern vt cffunditidem Antichriftus, ita purpureum colo-* dÓftnn* rem,magnat Meretricisinfigne, fui Senatus infi- certmii-§ne effe voluit:)fed veritatis viftoria, amp;nbsp;menda-cii ac Pfeudoprophetarum clade amp;nbsp;ignominia illuftre effe fignificatur.

Tuiquoque Attici dicunt b.veuyi.a'n fine avcu^ (daKTt de doftrinæ ipfius paleftra amp;c conatu-.quem-admodum amp;nbsp;Latini, fine fanguine Sc fudorepro eodem.Ita dicendi genus quo fum vfiis de incru-entis noftris difputationibus loquens, debebac à te commode intelligi, neque tuis auribus potuit effe peregrinum quin te à commun! loqiiendi vfu,ipfaque adeo ratione peregrinum effeoften-deres.

Aliena porró non euro, quum ab hoftibus veritatis prouocatus,veritatem defendo,armis illis fpiritualitnis quae neque Regni politiam neque Patriae tranquillicatem interturbabunt:dum ego tibithrafonicè viftoriam ante certanien polli-eenti arma paro amp;nbsp;fanguinem.

Sé animum admanfuetiora liJddufat anda-w,-xSr 9'iüy(iiv,Mintßer,adtectJJ'es,Ahtl cotra Logt -ces pracepta tnl'heßbfts nojifts peccaturninue-wjßei.V er um meo confilio Maihematicorum fcn-gt;

Inepta a- Nimium es tibi Suffenus,Monache. non enim tcprehen teneros illos tuos Vngues, lîquos habebas ßo. puer, in lefuitifmo obduruifle. Quifnam veto wwJ«« rpoTiw apud Mathematicos fitvfus fine te nouimus. Omnifeientiæ, non folis Mathema-ticis difciplinisjfuam Analyfin conftare, didice-ramus in Academia amp;nbsp;Peripato. Eft enim Ana-Jyßst^'piw'oç^'ntffenv/i’ wv -n avu.-* nbsp;nbsp;' -nipa^iyn. Methodum ergo illam fiue rationem

qua propofitiones ex quibus fit complexio, ad fua principia reuocantur, Analyfin , qua-fi retexionem complcxionis , propriè veteres appellarunt. Eft enim prima Analyfeôs opera, 'E’uTmp/a, ‘Bi^Taufiur, quæ deinde ipfae per fyllogif-mum fcienterexxdificantur. Quodfi vel fummo iudicio perfcriptaeThei'es analyfin poftulat, num tuæ meritb indignabuntur fi ad Analyfeôs leges reuocentur?Ex illis igitur propofitiones bona fide eduxi, vt Sc veftra fententia intelligeretur, Sc difputationi via opportunior fterneretur, earuH-dem connexionem confequutionémque fuo loco oftenfurus.

îœcifæf° quidem quàm rede præftiterim, îudicabSt indicatio, eruditi;te verô,pctfpicaciffime Ariûarche,folœ-lefuitic» cifmum in illis meis verbis imaginari, Rejoue ^mani »Mti tnuolucrû fncü ipfalßmfilex vern ex loco perfpiàatur : cuiw h^c e(lplana nbsp;nbsp;perjptctia ana-

confide- ^/,p(jeri ipfi pronuntiabûtiquum, nifi res alias egifles,illud cutuit ad Re't referri, perfpicuè ani-Rci pti- maduertiftes;nequecerebiumtuum, in quo pri-jnançex- maria erat folœcifmi caufa, magna exclamatio-continuo exenterafles. Gentem verb cur jiis ciu^ dtterinijfuprà oftçndi ; amp;nbsp;rem fimplicem veram-que me

que me appellate earn quæ à fallacüs veftris fit '*** verbo-cuolutajquis non videt? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î-“”’

--- -------- ■ nbsp;nbsp;________ culis.Res H A V V Ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pl^ècon

H A Y V b. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feflasini-

Somnure videfist Mtni/lerylnnoßr'u Theft-auîTp^o-’ hm nihil de K erbiT)ei ( fi Déi Uerbt nomtne nbsp;quot;ea affii-

Non famniojlcfuita ,• fed tu pergis tes alias a- Fœda geve. Tua verba recognofce,antequàm efferuef- «’X* ’™quot; cas. Hæcautemipfiffimafuntj Sacrarum rernm Ç'quot;‘J,’ mennmenta,literie confignata, Ecquid aliud eftnegantis. Verbum Dei, quàm rernmfacrarummonumenta'.

amp; TB nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quàm literie confignata? Ad caetera

autemhuius paginât verba hm refpondi. id eft conuitiofat loquacitatis quifquilias euerri,vt hie fcopa non fit opus.

Now potuifli fine calnmnia preclttra hec tim ettma expedite, memorem mendacem effie oportet. T'^bi in Thefibat noßris hec verba legtfii tJ^er-bum Dei partim ficriptiSf partim traditionibns eontinetitr.ôcc.

Hate ipfiflima funt primae aflertionis veftrae ver Aliud ha partim literis confignata, partim fine fcripto Hayi men tradita. Deinde, illoruin verborum identitatem,'^’““quot;'

propnij_ vt ita loquar, tuipfe hîcagnofcis, his verbis» verbis có Sgflfcfsttam 'verborum nonnevamus. Certè,ea funt

'rauia ÖC gujjai/u^M , wr •ra.u'nf eitf xfidf Â«J ) ac proin de verè eadem , etiamfî eædem non extent literae amp;nbsp;fyllabæ.ficuti quum Hominem dicimus, amp;nbsp;Animal rationis particeps, idem plané dicimus. At Liter is conßgnart, Scriptis contineri: finefiripto tradt, ep- tradttiomhus continert,tn ipfe fatetis efle aiujói'’\f^. Cur ergo negas totiden» verbis illud à vobis fcriptü fuilFcaqiium amp;nbsp;ipfum illud Partim gt;nbsp;in quo fita efl: controuerfia , fit in tuisthefibus, amp;nbsp;illoriim verborum fententiam fatearis ipfe. (^omodo igitur calumniam fine calumnia mihi potes infligere?Eft crafla Elenchi ignoratio : amp;nbsp;non modo memoriae lapfus , fed fumma vel impndentia vel vecordia, lefuitica quidem fronte bene digna,à bono amp;nbsp;fobrio viro penitusaliéna. Periode enim cftacfi dicas me calumniari,quum dicerem idem elfe » Petrus eft homo : amp;nbsp;» Petrus eft animal rationis particeps.

Cum tue commento miferabihm coniunxi^ dijferendiinfcttiam.perinde enim tibi efltrfßrma^ re » f'’erbum Dei eße velßcrtptum vel non-fcri-ptum^ ep- aßerere y Kerbum Dei partimßcrtptie parfimtradttiomb'U contineri.yli tunegare non audes » Kerbum Dei eße velßriptum vel non firiptum.Sic.pn^. 7.

Satis pro imperio,amp; in re quidem ea qux cla-mat mc à te perperam rcprehcndi.Equidem fcio non

non idem efic , Verbum Dei ejbvel fcriptum vd Kon-fmptum' 8f j Partim(cnptum^ partimnon l'criptum.ns^^t tu me,Hay, cótradicentium pro-pofitionum leges docebis:quarumhanc effc na« turam puer didici,vt nihil in illis medium com-peiiarur : cuiufmodi etiam li Aiz-tinr in verè ixT?-fpeciebus eodem genere comprehen-

lïs elucet;vt,Homo Rationis particeps,amp; E.atio-f“^jj.J'' nis expers,quarum quidem fpecierum communcneadrem genus ita inueftigandü eft, vt in genere illo ani-'P*®“«:“» raalis,id eft inter xorzKoi' amp;nbsp;ÓAofor, nihil fit tertiu. Huiufmodi nunc inter nos controuerfia agitatur; Nunc e-quam à te,Hay,(fi Aflertionum illarum autor es) “*“gt; P'f fic proponi animaduerti,vt(ficuti alias etia often dam ) à communi Romanx Ecclefix doétrina amp;nbsp;quod po fententia diffideres.Cui infidiofx fallacix in ipCo uea affic-difputationis primordio fenfim obrepenti ''olui “ Analyfeós opera prouidete.quorfum enim Ana-fct,ptma lyfis nifi ex principiis fuis veluti è Lydio lapide amp;nbsp;non veritas intelligeretur ? Idcirco difertis verbis fubdolam veftri lefuitifmi elegantiam volui e-bmnD«i. ruere amp;nbsp;explicate, vt vos ad receptam Romanx Ecclefix fententiam antoritatémque reuocarem: à qua noui fcilicet homines, diffentire pro arbi-triofoletis, vt aliquid exquifitius clegantiufque afferre videamini.

Affirmât Ecclcfia Romana hanc effe fuam Pon tificifque Romani autoritärem vt décréta de re-ligioneconfcientiis prxfcribat,amp; hadenus quidem vt illis perxgrè ac ipfius Dei fcripto Verbo fit obtemperandum. Ita Dei amp;nbsp;Ecclefix mandata accurate diftinxit Ecclefia Romana, vt qui hanC diftindionem fuftulerit, omnem ipfius autorita-tem plané fuftulerit-lllas leges à Verbo Dei fcripto diftindasjTraditiones Ecclefix fiue Verbum Del Non-fcriptum appellari qui negat, Roman«

Ecclefix doflrinam ex iplîs fundamentis con-uellit,quum hac ferendorutn dccretorum autori-late omnes cxterx leges inuicantur.

Et ne in te non dubia probanda adhibeam telles non-nece(fariosj8e rei peruulgatx probatio-nem aliunde quàm exvobis lefuitis petam, nam vcftri Catechifmi conceptam formulam tibili-cebitnegarexuiushæcfuntdiferta. Q_uidefl-ß-tech.*«r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(tclumen,(]uo illuflratus homo fir-

nobis per Eeclefiam eredendi» propofiiit .• SCRIPTA ilia ßnt, SIE'E NON SINT. Extant autem diftinfti tituli, De Decalogo liuc mandatis Dei, amp;: De præceptis Ecclefiæ fiue de Traditionibus. Traditionum autem xquam effe cumVerboDei autoritatem poteftatémque lu-culentis verbis Catechifmus docet.Sed quid ego in re per fe pcrfpicua irfimoror, amp;nbsp;aliunde tefti-moniaexquirojquumtuid ipfe tandem fatearis pag-io. _

Eft nimiru nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfo difputa-

tionis limine id negate quod caput eft contro-uerliz:amp; nimium cæca Elenchi ignoratio» omnibus modis peccansjdum id cuertit quod vniuer-fz difputationis eft firmamentum.Quid enim inter nos amp;nbsp;VOS controuertitur ? Nos, vnico Dei verbo fcripto omnem falutarem doélrinam con-tineri affirmamus.'vosjfcripto illi verbo Non-fcri ptum adiungitis.cuius autoritäre varia dogmata in Ecclefia conftituantur. An rcftèjfuo loco vi-derimus : hoc certè conftat, hac in re totam efie litam controuerfiam, Verbumne Dei fit duplex. Scriptum amp;nbsp;Non-fcriptum:an vnicum,Scriptum. Itaque tuo illo Partimt eas nobis infidias nefte-bas quz nos in totum à primario difputationis fine abduceret. Eogices nimirum illius tux,Hay,

xóf(^, ex quo nouum quoddam com-mentitii cuiufdam Verbi partim fcripti partim non-l’cripti Idolum introducatur. Si enim idem tft Verbum fcriptum amp;■ Non-fcriptum, cur dif-putamus ? Siexveftra doólrina duplex eft Dei verbum cur de re perfpicua nunc controuertisî Non enim hoc quaeritur vtrum veftrx Leges fine fcriptæjfed hoc quaeritur. An fit aliud quodpiam Dei Verbum praeter illud Verbum Dei, quod à Prophetis amp;nbsp;Apoftolis commendatum literisgt; Script HY a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;appellatur.

ratiocinationem logices didicifii con • ßringereinuU» e/ihtc pariturncopuhttio fe-ucYit, tUa (Hit logfces legu præ/erthunt. Arc.pag.y.

Non hîc difputamus, fed id tantum proponi-mus de quo futura eft difputatio. At tua Logica vt leges bene dilferendi ignorât, ita omne com-modae orationis kvAKo^iMi afpernatur. Hic fimpli-cem nudamque propofitionum, è quibus after- côfandit tjones illxveftrae conftabantjffujuaipe/ju» 8f connc-^’^^’y* xionem,nos(vtdebebamus)oftendiftc,iudicabit7«;ir^ bonus differendi artifex; 8c in hacT« an hidica-tjonc nihil opusfuifle fyllogifmo , culusinhaç difputatione vfus fuo loco perfpicietur. Verùm lefuitas omnia ûs-f^vpaTifxv, nó debet efte mitö: quippe qui vt veritatis,ita ordinis fuut hoftes.

Difce igitur.Eo nimirum fpeétat vt perfpicuo argumento conftet te coelum terra pertnifcerc dum verbum Dei in tua commenta tranfformas: 8f quem^dmodum lus ciuile conftat aut fcripto Scripts amp;nbsp;aut fine fcripto, ac proinde aliud nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Ver nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidem Non-fcriptum lus

bum Dcivelin more maiorum eft poficum , vel in rebus ïefuitis, iudicatisj vel in lurifconfultorum interpretatio-I feript^fc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecclefiam cximperiorum humanoruna

ji»n-fcri modulis terminantes, varias Verbi formas coni-pta lurif njinifcimini : vt quidem vnum fit Dei Vcrbumgt; pexitis. feruorum fuoruin literis confignatum : alterum verb totum fit in hominum arbitrio pofitum, 8ç fine fcripto à maioribus ad pofteritatem tranf-niittatur : ex quo deinde fie iudicato fiant in cæ-teris rebus noua præiudicia: denique,ve(lrorum Doftorum variis interpretationibus in varias fententias diftrahatur, vt tor fint fentçnti^e quot funt Doôlorum capita.Eo quoque accedit, quôd vt temporum, fie amp;nbsp;Maiorum amp;■ Doélorum , amp;nbsp;ludiciorum varias viciffitudines ac commutation nés exiftant.Non enim primos maiores omni ex-ceptione maiores,id eft Prophetas amp;nbsp;Apoftolosp non Doôtores, id eft primae amp;nbsp;verè aureae Eccle-fiae orthodoxos Patresmon denique vera ex illo-rum doftrina horum fententiis conftituta indicia agnofeitistfed nouos Maiores,noiios Dofto-res,nau3 iudicia ex Verbi illius veftri non-feripti arbitratu ftabilitis. Hoc nimirum eft, Hay,quod vplebam. Verùna haedere fuoloco agamco-piofiùs.

Trie« Adtuà autem ilia quæ hîc fnciuiliter effuM-Hayan*. flis,duna ciuilium legum cognitionem mihi ob-ieflas,

De facro minifterio exclamabat fanóhjs Apo-ftoluSjQijis idoncus ad hæc? fibi tamé neceffario eiiangelizandum cffe ftatuebat quod ca fibi effet à Deo impofita neceffitas.Ego verb mifer pccca-tor,omnium hominum minimus quid dicam?Me quidem legitime vocatum à Deo meo ad hoe fa-crum Verbi fui minifterium fcio : demeis infir-mitatibus ingemifc(»jamp; cum bona confeientia in co muncie pro modulo meo verfans, peto à Domino meo 'iK39ÓTfm. Hoe vnum tibi pro eonuitiiÿ fependo.

lam verb Ecclefia: auton’tatem amp;nbsp;re amp;r verbo agnofcimus. at Idumxo linguam Chenaan effé incognitam,nil eft mirum.

Cïteris verè tuis ineptulis rcprehenCunculis, virulenta tarnen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rcfertis^ quibus tres

•Df fimili pote^ft nihil in Thtfibm firiptum effefeio. htc tuambonam fidem rc^utro.amp;c.l pag.S.vfoue ad pag.io. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u*

Tune igitur illam potefiate'm Roman« Bccle-fix damnas,Hay.id eft negafne hanc traditionura eondendariim poteftatera effe pertes Ecelcfiam Romanam ? H«c nimirum mea fides eft vt quod Aliud ef-hic à vobis dicitur, verè amp;nbsp;candide exponam. fug»« de Roman« profedb Ecclefi« fcitum eft, Penes te rontinccmquc Romanum legum ularum con- poteftats.

4« DE QVÆSTIONIS dendarüm eflc poceftatem.Si hoc negasjcs tranf* fuga : quod diffimulanter hac de re loqueris gt;nbsp;vt meam fidé eleues, écquid de te iudicaturos probes amp;nbsp;prudentes viros arbitraris?

Eiufdera candoris eft, quod ais me fallacetn orationem meam tuis thefibus agglutinaïïe.Sunc enim hxc tua verba, N ata feripturam trAditwnesnon-fmptAicommenaat.?gt;^c. Ego verb (cïi^ietamiNon-fcrptarumtraditionumautorttAi Àfcrïpto f'quot;erbo comrnendaturSàcône igitur filla-cem orationem meam appellas,quia adiuam(vt grammatici loquuntur)vocem in paffiuam com-mutaui ? ficuti tibi mentirer G quum diceresje-fuitï Turnonii amant Serranum : ego diceremj Non credo Serranum amari à lefuitis Turnoniis.

Simile eft quod de hæreticis vos quidem lo-quutos efte fateris,amp; hæiefiarcharum errores no tafle:at nos,ft Diis tuis placet, à vobis non fuifle defignatos. Nos tarnen neque idcirco fumus hæ-retici,neque vos orthodoxi.

Quod enim me ad Logicos plebeios reuocas, quoniam dixerim Demonftrationis, eft plané tuum. Qiiafi verb vniuerfa: demonftrationis óx»(z;pê/(t non plures habeat fyllogifmos vt fingu-lares demonftrationes, quarum quidem vnicui-quefitfuum,u:-lt;nir: ac proinde vniuerfx Demonftrationis è variis fyllogifmis conftitutæ non lint haftenus plura iJLim.

Gedb autem qui ego fententiam cum ^uafiione confuderim, quod dicam qiiæftione conftituta, me Eccleliarum noftrarum fententia relaturum. Ex veftris enim verbis quæftionem cóftitueram, veftrafententiaexplicata,cui nottram opponere debebamvt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fententiae intelligerentur.

Ecquid igitur eft Kuyiivov nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oyT@^/M oxtQquot;

Omnino de veftra Babelc cogitabas, quutn me ad lacus Lcmani gigantes amandafti. At qua-les fint illi Chrifti fortiffimi athletx, Antichri-ftus vefter iampridcm nouit,vtnon fine maxima caufa vos illorum maniis nunc reformidetis.Ne-que enim vobis dubium efle debet quin poft has meas velitationes grauioris armaturï tnilitum cuneos qui vos plané adobtuant j tandem fitis, cxpertuti.

Eccleßas intelligas.,difßcile efivelcoa-ieUura aß'etjui.^e. Peculiars htc efi tua^ ntfier ,fentenna',^u(im in Gebenuenß fynagogtt non in Chrtßifcholadidicißi.Sic.^i^.xo.

Certis amp;nbsp;neçcffariis argumentis nouit Anti-chviftus quxnam fint iliac Ecclefix qux ex ipfius tyrannide fe extticarunt.vt Chrifti fponfi vocein audirent, peregrin! blafphemias auerfarentur-Peculiarem autem non elfe hanc meam fenten-tiam,primigcnix Veritatis autoritas, ex qua vna noftram hanc effe doftrinam conftabit, abundè doccbit id eft amp;nbsp;te hîc craffc diffimulare. Sc illic impudentet conuitiari.

Eccleßarumvißramm antiquitatem antiqutt lo^uendiformula explicare non potuißi. DocebUt te grammatici reEium vfum vocnm póft 8c ante. Tnum eratproferre tonfefßonem vel vnam^

poft ante annos i/los tuos edttam, aut ^nuiJi cette ex omntbta veïlrii/cripttJ.Sgt;cc,pi^ngt;

Ecclefiarurti noftrarum antiquitas non bic erat i me explicanda, quippe quæ è fuis matvicibusi 5d eft Apoftolorum procotypis fit iis omnibus nota qui oculos habent gt;nbsp;amp;nbsp;in veritatis luce ver-fantur.De vobis mihi erat cogitandum,non modo nouis fed nouiflimis hominibus qui ex vltimâ abyffo nuperrimè prodiiftis. Atqui non erat exi-f;ui laboris commodum exprefliimque vocabu-um comperire,quo veftra iila nouifltma nouitas Importa tepraefentaretur.Itaque dabunt mihi venia Gram hciiüunis æ’ quod in nouafenouum adhibuerim yo-iiuuliitji cabukini,è probatiffimi tamé autoris fonte parcè tei algt; depromptum, queffladmodum fcio illos nobis honore hoc vocabulum,fi volet Vfus,qiium tot hoftes aduerfus lefuitas hodie vndiquaque; confluent» quibus eft apparandus vocabulorum commea-tus.Nouèigitur dixi,Noftrarum Ecclefiarum con feflionem poft-annos complnres fuilTe editam «nte-Îuàm 'lïsi ac ne vix quidem auditum effet in Gal-ia Icfuitarum nomen, ficuti enim Cicero ( qiio vno teretes lefuitarum aures deleiftarl noram) quum antiquiffimae rei memoriam vult fignifica-re jhis dicendi formulis vtitur, Pofiotmemme-mvriam t Poft hommes natos, Poftnatum fine edi-tumgenw humanum'. fic ego volebam TSf-7 innuere.Editam olim fuiffe Ecclefiarum nó-ftrarum confeffionem compluréfque poft illam editam annos effluxiffe antequàm lefuitat in Gal liam noftram conuolaffent.vt veriffimum effe o-nines Gallicarutn rerum peiiti norunt.Quicquid fitjtan-*

fit, tontine fueric vnius voculæ mometltutn vc Hayo triumphus idcirco tlecernatur, æquûmque fit cantam viCtoriam quatuor in locis (ficuci fecit Hiyas)amp; latine amp;nbsp;gallicè notari; quafi vniuerf* dil'putationis cardo in CO vertfremr? fie amp;: Re~ cenfire fentenriam quum dicat Cicero amp;nbsp;probati quîque lacinx linguæ aurores, in Hayieerebro illud cwuporquod mihi obiieit, hauddubièçotn-perietur , quum ineptiarum fuarum phantafmata non poflit recenfere. Qubd verb tam auide ex* quitit Hayus rem vniuerfo Galtiç orbi cognitam,^ nouo quidem amp;nbsp;peregrino homini aliquid con-donandum effet,fi difeendi caufa remfibiinco* gnitam percontaretur ; at in malefico confilio» écquis non impudentis animi vecordiam detc* ftetur: inreinutili, ridiculam dementiam non rideat?Difce igitut,Hay,de rebus tibi incomper* tis aut filere aut modeftè loqui. iftis enim rt77t/(y-gt; tötus amp;• in feriptis amp;nbsp;in vita fea-tes. at nihil eft in homine turpius quàm menda* cium amp;nbsp;impudentia.

Quid igitur, Leétor ? Me quidem tot amp;nbsp;extra rem 8c fine re verborum pudet pigétqiie. Vertint quomodo aliter cum lefuita agam , cui obferua* tiuncularum iftarum ( in quibus caufx vniuerfx proram puppimque local,amp; ex quibus apudim* petitos triumphat ) filentiunrfumma difputatio* nis effet viftoria ? Sic igitur longa Hayanæ ora* tionis veftibula permeaucro» vtad ipfa tandem faniftiorum illius myfteviotum adyta accedam, De tc autem ipfa modo didurus, operxpretium eft vt ptioris huius partis lummam 8c œcono-miam initio fubfternam. Atque fic quidem D» QvAS'ubNis Terminis didumefto.

Huius partis hæc erac primaria cotn-plexio, Eccleßafn Rdmunam ßue Paptt-tum HO» eße Ecclefiam Catholic am de cuiui agitur autoritate. Complexio-nis aucerh iftius hoc erat priroarium argumentum.

BV o D Naturx amp;nbsp;Verbo Dei rcpu-gnat,planè eftrepudiandUrii. ' Catholicx-Romanx Ecclefix princi-patiis, id eit Papatus,N3turxamp; Vei‘ bo Dei répugnât-

Ergo plané eft repudiandus: amp;r ex vi confequen-tis,non cft Ecclefia Catholica, in qua fola cft fa-lus quam omnes ferio amplefti debent.

Catholicx-Romanx Ecclefix principatus,ideft Papatus, partem vt totumdefinit, Orbem in Vr-bc includit.

Catholicx-Romanx Ecclefix pnncipätus , fine Papatus vni corpori diio capita affingit.

Ecclefix Catholicæ-Romartt principatus Eue Pa patuSjvifibile caput) ipfum nimirum Pontificcm RomaniimtChrifto adiungit.

4. Omriis dóótrina quae îndebitùm honoréni hoiiiinibus affingit gt;nbsp;Filiuni Dei proprio honore fpoliat,amp; Antichr jftum in Ecèlefia ftabilit, plane répugnât Vetbo Dei.

Catholiex-Romani principatUs five Papatus, indebitum honorem nominibds affingit,Pilium-Dei proprio honore fpoliat, amp;nbsp;Antichriftum in Ecclefia ftabilit.

Verbo Dei igitur répugnât : atqueexvi confe-querltis vt CatHolici communioni plané aduer-farius amp;nbsp;ctrotis mortlfque vià,dcteftandus eft. Argument'i autm ülttti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fie breuiter

Catholicx-Romanx principatus fiuè Papatus duabus hypothefibdS innitebatur. Vna quidem» quod Petrus Rortianx fedisEpifeopus ptincipa-tum Ecclefix Catholicx fibi fuifque fuccefforl-bits hereditatium à Chrifto aCcepetit.Altera vc-ro, Quod Romana Ecclcfla illius principatds fit hetes : ac proinde ipfius Epifeopus fit caput fiuc fummus-PaftdrEcclefix Catholic«.

Hoc atgumentii plane effe nullum,ideb often-debamus quod falfx fint hypothefes quibiis in-nititur.YtVt cnim verum fit Petrum Roman® fe-dis Epifeopum amp;nbsp;docuiffe 8c mortuum fuilîe Rom« ; talfum tarnen eft,ilium à Chrifto princi-patum in Ecclefiam Catholicam fibi Sc fuis he!-reditarium acccpiffeiquum ncque illud ius Petro vlliue creatur® competerC vllo modo poffit, n«^

PRIMA QVÆST. PARS, que ad fueceffores fuos tranffundi queas , qiiati2 doquidein non perfonarum fed doôtrinæ luccel-fioagatur. Deinde, licet vêtus Ecclefia Romana do^lrinæ integritate maximifqüe aliis donis inter exteras Ecclefias olim illuftris, hoe iurc efiet vfa ; non tarnen confequitur bodiernam Roma-nam Ecclefiam hoe ius fibi arrogare poifejquum è cafta Chrifti fponfa fit faóla fpurca meretrix amp;nbsp;fœdum Antichrifti pioftibulum:ac proinde c Catholicx Ecclefix conimunione ab eo tempore fe feiunxerit,quo tyrannicun^Antichrifti iuguin accepit,amp; adultero tota adhxfit.

Hxc ferè eftanalyfis prioris mex aduerfus le-fuitarum Turnoniorum primam aflertionem Re-fponfionis, quam idcirco breuiter fum comple-xus quödamp; inftitutx fcriptionis ratio id poftu-laret, quum hac de re librorum plauftra iam ex-tent:JSe obiter de hocarguméto traétarem,quiim Ecclefix Chtiftianx vocabulum, neouai'twjtfal-leret,prius eftet explicandum quàm de illiusau-toritate ageremus.Hanc neceflariam breuitatetn meam Hayus incuriam amp;nbsp;infeitiam vocat:an re* ólè,ex ipfis rebus Lettor eruditus iudicabit.

Argument! autem mei probationem fic inftru-ere fum conatus, vt ipfis illis teftibus quibus ad-uerfarii contra nos vtuntiir, tota perficeretur. Petrum vnum iuris illius hereditarii parentejp amp;nbsp;ftipitem appellant : CatholicæEcclefiæ Patres iuris illius interprétés amp;nbsp;fideiuflbres nobis op-ponunt.Petrum igitur illius iuris vindicem, amp;nbsp;è Patribus quidem eos qui Ecclefix Romanx di-gnitati magis fauerunt, amp;nbsp;fauere debusrunt, pa-tronos in hac caufa adoptaui, vt b«na fi.de tes ipfa agcrétur.

E Petro quod affero teftimonium fingulas con-ttouerfix partes notât, vt fit .i. omnibus partibus

OyiD NON SIT ECCLESIA. îj partibus pcvfeéla abfolutâqiie probatio , ex vno eodémque Pétri locupletiffimi teftis loco. Tc-ftatiir enim Petrus fe effe ffw.-nrpitrSuTcpw, id eft cæterorum Presbyterorum colleg3m,ac proinde importunum ilium commentitiumque prima-tum à fe amolitur. Vnum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftum

difertè agnofcit, ne proinde alium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id

eft fummum Paftorem in terris, caput vifibile lîueminifteriale CatholicxEcclefiæ, futim fuc-ceftbrem deteftatur. Denique, vetansnequis î(St7«xufzsî!ii xxiipiai'jid eft Ecclefiis Dei dominc-tur,difertè vetat nequa Ecclefia omnibus omniû donorum generibus quantumlibet illuftrisjin caeter^s Ecclefias dominatum ftue principatum vfurpet.

E Patribus CyprianuSjantiquiffimus feriptor, amp;nbsp;Romanæ Ecclefix dignitati maxime fanens , è pVimigenia amp;nbsp;wrè antiqua Apoftolorum dodrb na,difertè doeet, Vnam effe Catholicam Eccle-fiamno vnius Vrbis mœnibus circumfcriptam, fed per totius Orbis fpatia perfufam : vnumque Ecclefiæ Catholicæ caput,lefum Chriftum.

Hieronymus,Romans Ecclefis presbyter, p3’ làtn edicit nefas elfe, Orbem in Vrbe includere, atque adeb Ecclefiam Romanam , particiilarem videlicet Ecclefiam, Catholics Ecclefiæ autoritärem fibi vendicare.

Gregorius verb, RomansEcclefisEpifcopus, Vniuerfalis Epifeopi principatum noménque di-fertis verbis deteftatur, amp;nbsp;illud vocabulum appellat fceleftumrnousque iftiusRomS, qus vifi-bile in terris Catholic« Eeelefis caput fibi hodie vendicat,amp; fummam in omnes Ecclefias autoritärem vfurpat, tyrannidem ram luculenter de-feribit, vtcum propinqua Antichrifti tempora fuilfeteftatur cùmhoc vniuerfalis Epifeopi no-

gt;4 Prima qvæst. pars, men ambiebatur : omnino decetnunc regnarc Antichriftum in Ecclefi3,quandoquidcm hoc no men his temporibus inualuit.atque adeo vos An tichiifti efTe mancipia qui hoc Ecclefix Catho-licæ-Romanx in esteras Ecclefias fub vno capite vifibili Pontifice imperium tueamini,non obfcu rè fignificet.

Hæc ego quidem,quanta potui amp;nbsp;breuitate amp;nbsp;perfpicuitatejexpofueram in libello meo. Quid-natn verb ad ilia refponderit Hayus, proximum eft vt videamus.

nominibtu namen facts, Cuf vei'i omnia ea ^confundis qua di^hngue»' daß^tjf Logica tua fort aßit nimis ____ nbsp;nbsp;nbsp;__inops te fubttà ivlt;nitt^vrUu créant, tibi fotefatemfactt notta rebut ettam antiquis int‘ ponendt nomma. Z^it ZJerbi amp;nbsp;Eccleßa Dei nomen ab vtnfqne no^rùm peraquè accipi. quod tuum de ndbit iudidum aquis animit acdpett nonpojfumut.çtt^.n. * nbsp;nbsp;nbsp;’

Hayi di- Andabatarum in morem, Hay, cum laruis di-verbotàquot;”’'^®^ ’ volens-fciens claræ veritati tenebraJ ftrophis/offundis.Nihil ego côfundo. Plan? eft verborura '' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meoruni

QVID NON SIT ECCLESIA. 57 meorum fententia : nequenoua rebus vocabula impono. Verbi Dei ScEccleiîaenomâianonfum commentus. Quin aute vos amp;nbsp;nos perxquè illas voces^iF'er^«»» Det amp;nbsp;Ecdefia^n ore habeamus, quis nefcit? Vosenim dicitis, erbumDe't ha~ bemtit : Nojtra efl'F.cdefia. Nos quoque idem di-ci.Tius.Commune ert igitur amp;nbsp;vobis amp;nbsp;nobis ide Verb i-DEi amp;nbsp;Eccles i.ï nomen. De re controuertitpus. Id ego difertis verbisfignifica-Eccleiix ueram, eóque confilio dixeram Verbi amp;nbsp;Ecclefixs(MWA'lt;quot;u vocabula elle diftingpenda, ne ófza/i^u/a fallercc, ‘oHcndä. Cur igitur tam inepte nugaris in re petfpicua? Didiceram in Peripato nullam vobis Sophiftis aut efKcaciorem aut peruulgatiorem efTc falla-ciani quam OutvutMos, in cpius latebris inlidias rebus ftruatis. Idcirco vocabula ipfa ipitio volui diflinguere,ne nos veftris laqueis in ipfa difpu-tatione inuolueretis.

Lubenter à te difierentycur in expiicandu Ec-tleßamm vedrarum fententtay Det Uerbum ejfe Trophetarum Aponolorurn dodrinam affe^ eteris nbsp;nbsp;noui Eefktmenti libris compre-

henßi/^nune vero tetpfum y vîfujpicari ^uispof-fit,^uaficorrigennin.lt;]uts:Ncï[)'\ Chrifti appel-latiopequin veteris amp;c noui Tellamentifiue fœderis lilaros » qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Biblia appel-

PRIMA QVÆST. PARS, rem meam oratienem à pnori mn differre.hxc cnini func nia verba, vt exore nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;damneris

in futili reprehenfîone. Sed ad rem Ecclefiarum noftrarum fententiam fuo loco pofui : hanc me difertis verbis explicaffe tu etiam fateris. lam ad îpfam difputationem aggredior : amp;nbsp;ne me cu.a-u-/zi£t{ fafcinis deludas, in ipfo primordio Verbt-Del amp;nbsp;Eccleßdt { quum de his fit totius difputa-tionis firmamentum) vocabula diftinguo. Dixe-xam quod res eft, Verbt-DeiappeWdzione, Pro-phetarum nbsp;Apoftolorum doétrinam,Veteris

Noui Teftamenti libris comprehenfam intelli-gi. Nunc eiufdem Verbt- Det appellatione vete-fit v'etbu jis pQui Teftamenti libres dico intelligi;Ma-’*■ nbsp;nbsp;nbsp;xima verb ratione permotus diccndi genus com-

mutaui, vt rem eandem diftinéliùs tutiûfque ex-plicarein. quum enim palàm fit Propheticæ Apoftolicæ dodrinæ aduerfarios Prophetarum amp;nbsp;/'poftolorum doélrinam in ore habere;amp; qu4 intelligerem mihi rem efle cum lefuitis qui to-tam in verborum aucupiis vidicoriam veftigant, mihi erat inprimis elaborandum vt omnibus im poRorum tendiculis aditum omnem obftruerera. Libres igitur illos facros,id eft ipfa Biblia dixi 3f dicoefle Verbum-Dei,quibus librisfalutaris do-étrina per Prophetas amp;nbsp;Apoftolos explicatacô-tinetur.-ne alibi doétrinam Propheticam amp;nbsp;Apo-ftolicam quifqua imaginetur, ac proinde onines vnf-./hSetrrâ.'Kttt;, id eft quicquid ex his libris non fapit, mendacium eftcconftituanius ; Veritarem ï.Titn.i.j. in illa Scriptura quæramus , neque in cœlum af-Rom. 10. cendamus, neque in abyflum defcendamus , vt yeftro aufpicio eamJefuitæjinuçniamus.Hoc ni-mirû TO Jê77, eft Verbiim-Dei. Hoc ipfum eft ve-i. Cor- 4. titas doétrinx fakitaris-.ficuti ait ApoftoIus,Haf *• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eßverbum tUndfidet modDrtdtMmiif-^^z{^^ adeo

QVID NON SIT ECCLESIA. î7 nó ville quenquam Supra id^uod feriptum eft-, fa~ pere. Doótrinani non ait , fed ipfos illos libros notât,qui eo ipfo fiint libri fiue Biblia, quia fcri-ptocuftodiuntur, vtfalfariis ementitx doftrinæ anfa omnis præcidatur. Hæc fuit caufa cur facra Biblia, id ell Prophetarum amp;nbsp;Apoftolorum libros diftinclè dixerim.vt Icfuitas ad notarioriim autographa reuocarem.

Tua igitur illius argumenti fubtilitas eft nulla , tuifque illisquas prædicas oratoriis lacertis viribiifque indigna. Aliud quidem eft id quod continet, aliud id quod continetur ; ac proinde quaecunque effugia fis quæfituius non poteriseo loco elabi quin aliud fit. Sacrament! panis qui continet, aliud Chrifti corpus quod in Sacrament! pane ais contineri. Nos facrorum Biblio-rum fyllabas amp;nbsp;literas non numeramus, neque amuleta amp;nbsp;Agnos-Dei ex Scripturæ teflellis con ficimusjficuti faciunt prxftigiatores amp;nbsp;ariolile-fiiitac. hoc tarnen affirmamus in his nouiffimis temporibus nullas alias reuelationes expeótan-das elfe quàm quae in facris Bibliis .i. Propheta-yum amp;nbsp;Apoftolorum libris (quantumlibet Hayo inuifis ) continentur. Ita nec alibi qiiaeri debere nec inueniri pofte veritatem. Libros igitur illos Verbum-Dei elfe affirmamus, figuratè quidem fed tarnen vere.

S« dixerii nullam ejfe in Ecclefiarum veÜra • flt;tm fententiaà tepropoß(a ohfeuritatem ^pofte-rweratjue tuam orattonem à priore non differre, jopbifta amp;nbsp;; ipuando non doSlrtna fed oftentationii caufi,, Verbt Eccleßa nomina diHtn^uenda

lt;8 PRIMA QVÆST. PARS, frfieperù. Poilertorem vero tuam. orattonemt^Ui Det y er bum vettru noui teßamenti bbrtti ftrtorf i^ua idem Dei Verbum Proph^arum lt;èf Apaiiotorum ejfe doürinam veteru amp;nbsp;nout Te-îtamenù Itbfù con^rehenßm ajferütobfcuriorem tjje , ß Grammatica praeepta cum Lo^icoruin ßtbttUtattbui coniunxiïiitnon tnßctaberis.pi^.Vi.»

Hocquidem diconeque vllam plané effein Ecclefiarum noftiarum(vt ipfe iis'jfetitenttadîne propofita obfcuritatem .• neejuepofiertorem meam rattonem àprtore diffèrre :tu2m tarnen confcquu-tioncm falfam elfe aio, Quum enim dodrinx (ficuti modo oftendebam ) non oftentationis caufa,Verbi amp;nbsp;Ecclefiæ nómin^ di{linxerim,noii fum fophifta:quum Spiritus fandi fermonamfe-quar. Chriftus, fuos ad Prophetarum dodrinam loan s.39 iubinde reuocat.ldem tarnen iubet yt fçripturas ï.pet.i.ii). fcrutentür. Petrus,xogt;-av quidem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eft

Prophetarum doólrinam commendat : eandenr i.Tim.4-tarnen continuo Scriptur^m vocat. Paulqs, Tt mothcum omnéfqueadeó ^delesvult xstKiaîmxMv. id eft dodrinx attendere ,idcmtagt; men ibidem eundcm ad ledionem,non Tajmu-Ephef i- dis fed Prophetarum reuocat. amp;nbsp;idem a it Eccle-»»’ flam fuper Prophetarum amp;nbsp;Apoftolorum fundamentum fuperftriktam elfe : duriori fane meta-phora J fi Hayq ctcderetur : quafi ipfls Prophetarum perfonis Ecclefi^ inniteretur-At nop eft ita. vt enim bene fenfit Spiritus fandus, fie redè lo-quutus eft. Verùm his vatiis dicendi generibus omnem aditum prxclqdere voluit omnium pha* iiaticorum audaeix, ne extra Prophetarum do-drinaui euagarentur, acpioinde ipforüm libris tanquam

Q.VID NON SIT ecclesia; 5, tanquatn certis cancellis atqiie terminis fidem noftram circiimfcripfit.Non eft igitur oftentatiq Sophiftica,Iefuitis quarto modo propria, fed eft nccelfaria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8c explicatio remedii ad-

Pofteriorem quoque orationcm meam priorc obfcuriorem elfe nego. licet enim fit figurata(li-brorum enim propheticorum appellatione pro-phetica doftrina u£Tai/v(z/K(jf accipitur ) non id-circo tarnen obfcurior cft,imö 8c vfitatior 8c ex-pteffior,(quemadmodum ex fupcrioribos Ledor animaduertet,) 8c huic etiam difputationi ac-commodatior eft.Quum enim fcriptum Verbum Dei pro folo Dei Verbo nos ampledendum do-ceamus ; vos contra negetls, defcribendi erant certi fines quibus fenteptia noftra contineretur. Libros veteris 8cnouiinftrumenti,id eftfacra BIB n A proprie dcfignauimus,vt hoc fcriptum omnibus cxtcris fcriptis, adquæ resfideireuo-carentur, ipfo iure opponeremus. Ecquis igitur non videt te nulla caufa tergiuerfari?

P«« te ßc argumentaridocuit.f^^tnißeriEx Chrifii traditionum à të conßcbi di-fit»nione cencludtsf^erbnmejfe genui, ejHum tn^ tnen eßteere d«bHißa,vt oratio tua eotjßaretyyer-hum-Dei aut Chrifiigenni.^c.^2^.xz.

Qyum Verbum-Det fiue Chrißi paulb antè dcfinierim,Monache,8c in orationis çomplexio-ne de eodem illo Verbo agam, quisnon videt Trica in non duro genere dicendi Dei fine Chrßi voces

go PRIMA QVÆST. PARS, i-TO xïjvî elfe repetendas? vtfit, Genus efltgiturj Kerbum-DeifiueChrs/is-. quoniam iam dixetam CO ipfo in loco, Verbum-Dei, ex veftra quidern fentétia, Verbum non-fcriptuin perxquè ac i'cri-ptum compledli. Iam veto quaenam dementia eft id cum excandefcentia probro dueere, quod laudi erat ducendum? In explicanda enim veftra fententia aequum erat ex veftris verbis bona fide lucem petere, vt vos ipfi veftræ fententix elFetis interprétés. Hoccine cftfraudulenter agere, an potiùs quod tu nunc fine caufa in me effundisjeft calumniari amp;nbsp;fophifticc tergiuerfari?

nesfue hoc tiht damns. Stttifne finus es pre^terea Kerbum T)ei fcripti amp;nbsp;non-firtpti genus e^e dicis, tjuodfug amplitudine vtrumtfue verbum compleHutur ? T^n^uid tuo iudicio E' i nangelium Chrtfli domini ante Det verbum fuit : ^uàm fenberetur, tgm fcriptum Dei verbum permanet^Si ergo ad tut, Logices prtferiptum af - Î gumtntandum eritt concludemus Euangelium fui j tpfiuseffegenus.ijHodà.mrû-ns-nv ab omni ra-ttone alienumtu ipfs antmaduertts. 8ic. pag. Ij. amp;nbsp;iq..

Nihil quoque àtepofeo. tutantùm videto ne vccitati feiens relurteris. Time verb fatis fanus teVr^nu- ft“' inutili labore excrucias Sc ledorem ria digrefdenfiffima return extra inftitutum quxftionis fco fionrs, va pu,y) ßfie vllo iudicio cumulatarum caligine in-phL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;On® ^“'“1 excurris , amp;nbsp;cur de re nullo

OyiD NON SIT ECCLESIA, «i jÿtur, vtriim vel verbum Dei no fuerit antequàm fcriberetur, vel Euangelium fit fui ipfius geuus, vel fides hominum fine verbo Dei poffit confi-fterCjVtrum mcmbranisfiuechartistutiusquàtn h»minum auribus verbum Dei committatur, 8c fiquideft quidpiam aliud quod hac de re cupias obiicere. Neque item opportunst funt tust iliac Apoftolorum,quos minime accufamus, à ttf pcr-peram inftitutsc excufationes, aut il|æ de tuenda Vetbi-Dei autoritäre quam nos aducrfuste tue-mur,proteftationes. Hoc vnuni quæritur. An his Quoino-_ nouiffimis temporibusmoll folennem Euange!ii*^°^'*’7? prjtdicationem, Patre per Filium loquuto,arque autoti«-adeo per Apoftolorum fcripta iis omnibus lucu- te quui-lenter explicatis quae ad falutem noftram petti-ncnt,aliquod fit Verbum Dei non-fcriptum prêter illud fcriptum, quod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scripturam

Itaque hîc àtemultipliciterpeccatur.Tgnora-VatîsE H» tioneElenchijquum inftitutæ quæftionis firma-'“ mentum euertas; Petitione pnncipiij quum id tirophx* quod in controuerfia pofitum eftjtanquam ratum oftentesîCompofitionis ftropha, quum res optime inter fe dillinftas confundas ; denique ,con-tradiélionis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infamia, quum 8i tu tibi

Verùm antcquàm tuae orationis vitia fingula-Ordîws tim oftendam j quacro à tecur non pateris difpu-tationem ordine progredi, 8^ mihi tarnen nulle pudore ordinis perturbationem obiieis? ludica- cuU to quæftionis ftatu , vocabula primùm hîc diftin-guebam his pofitis quæ abvtrifque noftrûm ad fuam fententiam tuendam vtrinque ponuntur. Quidnam à me hîc aduerfus Ordinis leges Elit peccatum'fT u verb hîc importuno locojquum ea à me ponuntur quæ tu maxime tueris, amp;nbsp;in qui-

et PRIMA QVÆST. PARS) bus totius controuerfix cardo verfatur, tanquam in ipfo difputationisxllu efferiiefcis.Perindc igi tur facis,Hay,ac vitiligatores folent,qui ne ad ré V prinaariam veniant, omnes rationes exquîrunt quibus in accelToriis, vc loquuntur, diutiùs im-morentur.

• Scd vide quidnam agas tuis illis longaru am-bagum inuolucris. Dicimus àvobis poniduas Verbum Vcrbi-Dei fpeicies , Scriptum Nonfcr^tum*

I fiii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;elfegenus.Tu id pcrne-

ti'scü- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur difputanausîcur veftra AlTer

jitnm amp;nbsp;tio prima ait, Return facrarum raonurnentapar-non-fcn- lueris conflgnataypartim per Chrijhanarurn ha-minum munut fine ficripto tradtta, ob Ecclefia con-fieruarf?cnx tu difertè àiSjTradttiones nm-fenptai J)ei yerbum effe? Cedôjdémne tibi eft Verbum fcriptum amp;■ non-fcriptum nécne. Si idem tibi eftjfalfa eft notatio fcripti amp;nbsp;non-fcripti, 8c pla-. nè ementita,quum hæc ex diametro repugnentj

Scriptum amp;nbsp;non-fcriptum. Si,quod difertis ver-bis fiiteris, yerbum Det fua amplitudine amp;nbsp;fcriptum amp;nbsp;non-fcriptum compleâitur, qiitdni erit ; vtriufque Genus ? Quid enim aliud eft Gemis quàm ilia amplitudo qux res fubiettaj complc' Ziitur?In re perfpicua 8c per fe çonfelfa ipßimne ilium quem difputationunl noftrarum Palxmo-nem initio adoptabas, Ariftotelem autorem ap-pellabo? Quidnam hac de re ftatuat Ecclefia Ro-mana,quidnam yeftri Catechifmi perfcripfcrint, haftenus oftendl. NunqUid igitur vana erit Ro-raanx Ecclefix autoritas, Verbum Scriptum * non-fcripto ita diftinguentis , vt traditionibus non-fcriptis quarum itis fibi proprie vendicat, parem xqualémque cum Verbp fcripto tribuat poteftatem : 8c dum vtrumqUe Verbum-Dei appellate vtriimque eadeoa eiufdem Generis com-munitate

QVID NON SIT ECCLESIA, q ftiunitatccircumfapiat?Sitne verUm,fub loco vi-derimus. Hoc tarnen confiât, Romanae Ecclefi« palmarihm in traditionum condendarum iure» quod'pàri fit cum Scripto Vetbopoteftatc, ca-démque reuerentia à Chtiftianis debeant obfer-uarijtotlini inefle.Qualemergo patronum,Hay, ColiegK tctui delegetUnt vt in Romana dodri^ na hofpes id neges quod ad caufam tuam maxime pcrtinet, etiam quum ab aducrfarió ponitut? Eft ergo craffa Elenchi ignoratió, qua vniuerfx 'difputationis firmamentum fubuertitur.

lam verb quàm fœda eft Principii petitio, tc nobis earum return abfurditatcm tribuere qux nullo modo aduerfus nos funt probatx, amp;nbsp;ita triumphum cancre nondum vel inito certami-ne ? Quod cnim ponis nos negate nullum aliud vnquam extitiffc Verbum-Dei quàm quod ^cri-ptum effet,quàm eft impudens'.Iii eo minime eflé amp;nbsp;^„^5. pofitam controuerfiam iam oftendimus, fed in quam foi hocvt intelligamus An poftquam Verbum-Dei^'quot;“; fcripto commcndatum fuit,fitne aliud quodpiam quam foi Dei verbum non-fcriptum pari cum fcripto au- ptum cit. toritate. Qua igitur fronte audet»Monache, rem nobis imponçre qux nobis ne in mente quidem venit vnquam j itaque tua nobis impudenter fo-mnia affingere ? Credimus quidem Deum poft natos homines Ecclefix fux nunquam defuiffe, camque fuo Verbo amp;nbsp;collegiffc amp;nbsp;conferuaffc;

ita tarnen vt in difpenfanda V eritate fua admita-bikm plane otdinem tcnuerit,quam pleni temporis iwvcfJauf vocat Apoftolus, quum videlicet ïplieiit. mxuutpSf amp;nbsp;mKvTpjTrue , id eft pluribus vicibus Hebt i t, 8f modis Ecclefiam fuam fit alloquutus. Suos e- laci.t»-nimfcmper Verbo vcritatis fux ptogcnuit atque educauit. Sed vt varia fuerunt tcmporum inter-■alla,vatixqucadeo Ecclcfix xtates,itavaries

lt;f4 PRIMA QVÆST. PARS, Ephef3quot; modos adhibuit multiplex Dei fapientia in Ver-lo- bofuofuispatefaciendo atquediipenfando. Incunabula fuerunt Ecclefiæ in ilia promiffione Adamo poft peccati lapfum fado de femine mu-Gen.2.iz. lieris caput ferpentis collifuro : quo nimirum Chriftus, fempiternum Verbi Dei fubiedum gnificabatur.Ad promiffionem accefterunt facri-ficiatanquam ligilla : reuclationibus amp;nbsp;vifioni-bus Deus fefe Patribus patefaciebat, ira tarnen vt illos femper alloqueretur, ac proinde Verbo fuo potentiam fuam in feruandis hominibus fa-lutarem conrtanter exereret : donee opportune tempore,id eft à fecóftituto. Verbum illud futim literarum monumentis Mofis primùm, deinde Prophetarum minifterio voluit coramendari:Vt quemadmodum in variis hominis ætatibus re-, gendis variæ adhibentur rationes fingulis aeta-tibus accommodatæ, ita quoque varias Ecclefi» fuasætates, prout commodius vtiliiifque eft vi- ' fum, fua fapientia Deus gubernaret. Suorumne beneficierum rationem lefuitis reddct?Hoc cette conftat, hominum impix curiofitati atque au-daeix prxclufum fie aditum fuilTe.Num indecon fequitur. Non extitilfc Verbum Dei antequàni * fcriberetur?Peræquè enim eft ac fiquisdicatcon tradum non extitilfe antequàm à notario fit lite-ris confîgnatum, quum tarnen bonæ fidei verbis contradus maxiihè confient. Ecquis igiturnon videt, Hayum Compofitionis firopha hîc ludifi* , cari veritatem. Ea ènim tempora confundit qu? vt maxime difiinda funt, ita difiindè funt confi-dcrâda. Idem igitur Dei Verbum erat antequàm feriberetur, fed varia amp;nbsp;menfura 8c vario modo difpéfatumfuit.Patribus 8c nobis vnusidcmque Chriftus,codem Verbo exhibitus, ad eâdem hx-reditatem nos deducens : variis quidem modis, hadenus

QVtD NON SIT ÈCCiESIA. sf haäenus tarnen vt impofito omnibits reuelatio-nibus fine j Verbi-fcripci terminis Apoftolorum fnoriim minifterio fidem nofträ terminauit.Quin igitur tu ipfe ddceto Hay, efle aliud quodpiaui pratter illud quod à Prophetis amp;nbsp;Apoftolis fcti-ptuin eft Verbuni, quo fides noftra contineatur. Nosquidem amp;fineVerbo Dei hominum fidem pofte confifterc negamus, Sc illud Verbum Pro-phecarumSt Apoftolorum fcriptis nunc définir! affitmamus: importunumque adeo efte quærere quomodo puerin vltima pueritiixtate fit regelt dus, quum ex ephebis excefferit. Diftingue igitur Ecclefiæ 3etates,amp; varios eiufdem Verbi modes diftinxeris, Reólè quidem prxeeptor meus chariffimusSr plurimùm obferuandus Theodorus Beza lofephum reprehendit ; tu verb præce-ptoris mei autoritärem verae doiftrinat,quam ipfq fideliter tuetur,malcficè opponis.

Porto,te rtiulta abfurda ex noftra doóïrina imi ginari,quæ nulle modo ex ea confequuntur,quis nonvidet? NemO entra fanus reite collegerit, Vnicum eft Dei verbum illud quod in facris Bi-bliis contirietur, Ergo nullum verbum Dei erat antequàm fetiberetur. Imô,nifi extitiftet anteàj tionfuiffetfcriptum. Argumentum enimfic ad-uerfuste retorquetur. Idcirco literismandatuni eft Verbum illUd Dei quod à Deo Patribus fue-rat'reuelatum, vt ab Ecclefiæ pofteritate certiùs Vtiliûfque perciperetur.

Idem quoque illud tuUm eft quod voças A’tb-, Vnicum eft Verbum Dei,nimirum fcri-ptum.ErgoEuangelium eftfuiipfiusgenus.Qaid.jquot;“quot;* , dicas,ipfe omnino ignoras:etiamfi iiJioyvfiicu/ fub Eqa™ge-Euângelii nomine infidiofe occultes.-quo no tan-lium Fatum lolennis ilia per Apoftolos de Chrifto exhi-‘.quot;|^“' . bito publicatie intel 1 igitur, fed de eodem ven- coniv«*»

SS PRIMA QVÆST. PARS, turo promifîîones fub Lege Prophetarum minifier io datac notantur. Efto igitur, niillumne erat Verbum fcriptum antequàm Euangelium Apo-ftolorum literis mandarctur ? Aut quum promif-Jlones iliac àProphetis prilcx Ecclefîæde Chri-flo venturo explicabantur, num literis caruerfit? Prophetarum quidem extant monumenta. Quo-modo igitur Euangelium erit fui ipfiusgenus,fi vnicum eft Dei Verbum Scriptura facra ? Certc rcfpondebit vobis Apoftolus Paulus ficuti olim iifdem hominibus refpondebat, quialiamdo-ftrinam afferebant ab ea quae fcripto Verbo con-GaUt.i.?. tineretur, Miror-vosttacuo transfirri in aliudE,-

Mangeltum (juod non eftaliud; fid nonnullt vos tar-bant,(fi volantmuertereEuangeliumChtiftt. Sed etiamfi nos aut Angelus e ceelo euangeltzjetpramp;tef id ^uod vobis euangelttiauimus,anathema r/?ö.Qua igitur fronte vos audecis duplex Dei verbum lla-tuere,amp; idem elfe aflirmare, nifi vt fpecies eiuf-dem generis communitatecótineatur? Scriptum Dei-Vetbum, nónne eft vobis Dei verbum ? amp;nbsp;Hayi ar- Non-fcriptum Dei-Vei bum nónne eft vobis De* noquot;con* Verbum peraequèrQuum hoe fit «utiots-oi' 8t pb' »radiftio- nè confefTum , quis non videt Verbum-Deificà aiibus im vobis Genus llatui, vt duas fpecies Script! S plicatui- Non-fcripti compleótatur : ac proinde à te nunc difparataingcri, qui neges Verbum

Dei efte Genus, Script! amp;■ Non-fcript! verbi ? Si confequens tibi abfurdum videtur, antecedens quoque abfurdum efte fatearis neceffe eft, id eft abfurdam efte illam veftram Script! amp;nbsp;Non-fcri-, pti Verbi-Dei diftinólionem : quum nihil poflit pratter idquod fcriptum eft in Ecclefia doceri, quin óxxo amp;nbsp;verè aliud Verbum inducatur.quod funlmum eft fcelus, quândoquidem ficuti vnus eft Deus amp;nbsp;vna fides, ita vnum eft Dei Verbum» quo

QVID NON SIT ECCLESIA. 67 qui) noftra fides irtnititur : qiiemadniodum fiio lococopiofiùs exponam.

^«4 Verbum Dei irnrpifu ^ecii/röcatity cum verbo fcrtpto non-fcrtpto, uc lutms put et lt;juam Verbum fcrtptum, vuVerbum Det ejje fcrtpti (^non-fcrtptt Verbt^WfW.pag.i^.

VolojeK tua quidem doélrinazamp;r fie ömnes rie-rtob«'ut ceffatio vident confequi. Quemaämödum dico Veibnm Animal effe genus Ratiönalis,quia ipfo latiùs pa-gYnu7fói tét J 2e ipfum Irracianale præterea coniplevl:itur;|ti amp;nbsp;nô-ac ptoinde duæ illæ fpecies cum eo reciprocan-ictipti tur.Si enim quxram quid fit homo, refpondebis' elle animal rationale:amp; quid fit leo,animal iira, tionale.Eodem plané modo,qu3Erâ à te,quidnanl fitVeebum à Prophetis 8e Apoftolis feriptum; tefpondebis, opinor, elfe Verbum Dei. Si veto quætamjQuænam funt Traditiones iHæ non-icri ptï quibus ampliffimè vticur Ecclefia Romana? -, gt;1 Hauddubiè refpondebis elfe Verbum Dei; Spe-cieriini codera generi fubieôlatum cdm fuo ge-nere iii77ffojp!/a) qui illic videt, hîc videbit 8e fi • 1 Genus id appcllatut quod de diuetfis fpeciebus coinmodè enuntiari poteft , quum quid, ex fint, quxritur ; cur Verbum-Dai non erit Genus Seri-pti 8e Non*fcripti Verbi quandoquidem fi qux-ritur quid fit Verbum Scriptum , commode re-

1 (pondebitur effe Verbum-Dei ; fi item quaeritul , ; quid fitTraditio non-fcripta, Hayus è fua do-1 fttina commode refpondebit effe Vetbum-Dei? ' '1 Qu.i'ini igitur Verbum-Dci, è Rothànx quidem ij-

Ecclefiæ dottrina, erit Genus ; Scriptum vero amp;! non-fcriptuin non erunt eiufdem generis fpe-cies, quum cadem commuuitate contineantur? Sic nimirum diminutiiis etiam loqueris quàm In opere Catechifmus vefter,qui duplex genus Verbi con Catech. fiituit, vt duo eaque difparata Verborum genera Canii. ca* • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11 •

Sicbtufit tUA dtfferendt jjiinA nospungerent, Hominmt albt non-albt hominis genm efft conficeres. nam victffim retro commeant, Homoy albus ç^non-albus.tpz^.i'^. /

Sic per tequidem Scriptum amp;nbsp;non-fcriptum peræquè accidét Verbo,ac album amp;nbsp;non-albiini homini. Vide ergo quidnam ex verbis tuis con-fequatur.Scriptiim amp;nbsp;non-fcriptum,Hayo Verbi fnnt accidentia. Atqui doftrina lefuitarum fcri-pto amp;nbsp;non-fttipto fidem amp;nbsp;Ecclefiam definit.Er-F.X Hayi go fidem amp;nbsp;Ecclefiam ftatuitaccidentariam. Si nullam- j clefia fta- Maior è verbis tuis patet. nam fcriptum ô: non- ' tuitur ac-fcriptum xquas albo amp;nbsp;non-albo. Minore duo- ' nui Catechifmis veftris probatur, qui definiuiK jj. fidem amp;nbsp;Ecclefiarh verbo Dei fiue fcriptum fit gt;nbsp;fine non-fcriptum. Sic tu amp;nbsp;tui argumentum to- ! tum probauiftis. Ecquis verb veftras'has de fide amp;nbsp;Ecclefia chimerica fiue phantaftica conclu-fiones è vitiofis principiis natas fanus non dete-ftetur.Omnino confentaneum erat vt ex vno ab* furdo dato plura confequerentur. Igitur erit vo-bis Verbtim-Dei fcriptuvelnon-ieriptum quod cxhor

QVIÖ non sit ecclesia, ex hominum arbitvio, modo exiftat modônon exiftat : ficuti Album amp;nbsp;Non-a Ibum in homine accidentia feparabilia, quæ modo adfint modo abfint fine fubieéli interitu : vobifque erit modo alba,modà non- alba Ecclefia. Qu.um enim Scri-pto amp;nbsp;Non-fcripto fidem Ecclefiâmquedefinia-tisjomnino accidentariam nullamque efle vtran-que neceffe eih

Latiffima quidem funt in rebus accidentium coramercia fiue diuortia, non tarnen huiufmodî vt rerum ipfarum fubftantiam vel conftituant vel euertaujt.Tibi igitur, acutiffimelogice, quomo-do hjEC retro commeant, Albus amp;nbsp;non-albus in homine?Hæc quidem retro commeant fiue reci-procantur, Animal rationale eft homo.-amp; Homo cft animal rationale, eft enim prædicatio eflen-tialis, amp;nbsp;verè inwaî y«©--)primique, vt loquun-turjprædicabilis. Atprædicatio ilia accidentalis, Homo eft albus, hominifne definitionem conftilt; tuit : amp;: ilia,Homo eft non-albus, eiufdémne hominis definitionem euertit ? Vbinain eft igitur illatuareciprocatio Albi amp;nbsp;Non Albi illius tui: aut potius Scripti aut Non-Scripti Verbi, quo fidem Ecclefiâmque veftrâ definis ? Definitionem autem genere amp;nbsp;differentiis fpecificis conftare Logica quoque veftra fortalTe admittet.Te igitur amp;nbsp;plané abfurda conferruminare non fentis? Aliquando enim fidem, amp;nbsp;Ecclefiam qux fide innitit,iis quæ Deus reuelauit, amp;nbsp;per Ecclc-fiamcredendahominibus propofuit, fiuefcripta fila fint, fine non fint,definitis: nunc verb Scriptum amp;nbsp;Non-fcriptum verbum quafi per iocum appellas accidétia, quibus videlicet fulcris fides Ecclefiaque veftra innitqtur. Quldnam eft illu-dere veritati, fi hoc non eft ; amp;nbsp;quqrfum tot tan-taque verbotum aqcupia , nifi vt in hoc ctiam

Ya PRÎMA QVÆST. PARS, primordiote nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oftendant ; qui in rebus

confeffis 8c perfpicuis tantopere digladiaris,ad res ipfas verô minime refpondeas?

fiunima Hæc igitur neceffiariae refponfionis eftofum-refponfio ma,Quum Eçclefia Romana Scripto amp;non-Scri-fidem Ecclefiamque conftareaffirmer;

Dei fta numenta partim fcripto commendara,partim pet manus fine fcripto tra-altcrum ’dita ab Ecclefia fuilfc conferuata: omnino per-non fcti-fpicuum eft duas Verbi-Dei fpeciesab illis in-Sciiptum 8c Non-fçriptiim, quarum genus Dti ver- fit Verbum-Dei: amp;nbsp;quidem haélenusvt prxtet bum fcri Verbum Dei quod Prophetarö amp;nbsp;Apoftolorura Ir^ he'^'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facris Ribliis continetur,ftacuatur ab

taruniSr ’His aliud Dei Verbum non-fcriptuni, pari cum gt;rpofto- Vorbo Dei fcripto autoritate amp;nbsp;potcfttate. id eft btis'con doceatur.Traditiones non-fcriptas efle DeiVer-tiactur. bum. Quod nos pernegamus, 8c afferimusVni-cum elfe Dei Verbum, illud nimirum quodPto-phetarum amp;nbsp;Apoftolorum monumentis ita eX-plicatur, vt nulla alia doftrina ad faluté noftram neceffariafit pofthac expeólanda. Vtri noftruna verius loquantur,ex ipfa difputatione conftabit-Hayi 8c importunitasloco non neceffa-rio iuffic me diutiùs hacrere. Atque hæc quidem deVERBi-OEt definitione diftafunto.

Quidnam Ecclesiæ definitioni (priùsenim ' eratà me definienda quàin de ipfius autoritäre agerem)opponat Hayüs,porro videamus.

tu lie Ecclefiie appellatione dubitoi^mn iniror‘,lt;juum tpfam Ecc/eßam de medio rtmo-uentpro fu ntuam ^aluiatfynu^ogum Sut i/wnt tiffeinr

QVÏD NON SIT ECCLESIA. 71 «opoiTTiz AtrafjiATiy, tjHam te docuitPlato, fttbßi’ tttere contendof.

Hoc non eft difputare, fed conuitiari 8e ludi-ficari.Vnamcvcdimus Ecclefiam Chrifti.fanéto-rum communionem. Non baptizati fumus in na-Triest lemen CaUûni , neque illius Verbo credimus Dei Ecclefiam hominibus è collunie generis hu mani fegregatis coftare affirmamus.T ibi tnifqne, Hay, vefttas Chimaeras 8e vellros Tragelaphns relinqnimus. Mc quidem quid fît Ecclefia non dbcnit P.latOjfed Verbum Dei.Pag. j4.

TMmfct/ eiufmodt in nofim Theßbiu legifli. CaltnM^afida.h.i»n,c tt nebu calummam nnpa-nere due ntt. Denm emm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;non-ß

verbteeutaremfAcimM.t^^^.t'ÿ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•.

Non eft calnnjniari dicere quod res eft. Notx funt lefuitarum technae qux à nobis çtai\t è fuis ptincipiis, id elle communi Romanac Ecclefiac EccIeGi doftrina patefacicndx. lurislslfe fui ait Ecclefîa J'»«'”’» Romana vt décernât quinam hbri lint pro cano-j,, verbû nicis 8e authenticis habendi, cuiufmodi paffîm Dei fibi extant plxtaquehac dé te illius decreta,è qui-bus Verbum Dei autoritatem vobis habet. Seri- tem.'***' pturaminterpretari.de contvouerfis doilriiiae 'a-q^dnûc ctx capitibus ftatueve,ius (uum elfe ait Ecclefi.a uegai, Romana; Noua dogmata noiióCqnc dr rcligione litus decernere, 8e quidem haftenus vtpar: hde

amp; reueientia ac Verbi fcripti décréta habeani tur, iuris effe fui affirmât Ecclefia Romana. Tu verb ipfe, Hay, non meminifti eorum quæ infra fcribis pag 47. Ecclefia Romana, eflipfa Ecclefia CatMica cp“ j4.pofiolica, cjua cum in decernendn M rebta, ejnaai fiekm morei Chrißtanorum pertinent, errare non pof fit, vefira emendatione o^»f nonhabet. Si hoc non verè eft autorem amp;nbsp;cufto-dem Verbi-Dei effe, Concilii Tridentini (cuiuS vt nouiffima décréta Romanae Ecclefiæ auguftif-fimi funt ) autoritatem elude, te ipfum reuoca, publicoque fcripio teftare Verbi Dei autorita.» tem ab Ecclefiae determinationibus fine decretis minime penderejSe iam profligata fuerit hxc de Ecclefiæ autoritäre inftituta quxftio.

Dc VcrboautemDei primo loco egi,quoniani primum ei locum tribuimus.Dubitationis autem ratio erat à nobis obiter notanda : hoc cnim maxime in quxftione pofitum eft, Ecclelîæne auto-ritas Verbi Dei autoritatem antecedat an fequa-tur. Maiorem autem dubitationem efle dixi de Eccjefia, quod vos videlicet altercationibus ve-ftris ( quibus vel amitti vel fairem obfcurari veritas i’olet)in dies magis ac magis earn augeatis, obieólaTraditiortumhumanarum Gorgone,ter-rificifque illis argumcntis yefttis quibus impeçi-torum oculos faicinatis.

Tfofne it a refiondemut'^td eft Ecdefiam, vt-tmiui. ChriftianamlEuolue Catholicoru omnium fcfipta,(ft neminem c)m fic refiondtüt gt;nbsp;inuentee, amp;c.p3g.i5.vfque ad 17.

Ita plane,hæc enim funt veftra priniæ aflertio- importu-nis verba , Singulari Dei beneficia Chrifiianam'^^ Hayi Ecclefiam-Omnes quoque veftrific loqui folent.pf, quid ergo de re per fe perfpicua digladiaris, amp;nbsp;fefGs incur U AxKwTK depromis Chriftiani nominis STV-quacit»»’ IMK'iylaJi/ 8e originem, quum hac de re nemo dii-bitaret,nifi vos fortaffe, lefuitx, qui facrofandl» auguftóque illo nomine minimè côtenti,nouum faétionis veftrx nomen nuper induxiftis. At nos Chriftiani veftra opera minimè indigemus vt de nominis noftri primordio amp;nbsp;inftituto admonea-mur.Neque verb nos idcirco erimus hxretici auc tu orthodoxusquod impudétibus conuitiis per-gis allatrare, ad quae iamfatisàme refpófumeft.

De re igitur ipfa : ne in nugis tuis refellendis tecum ineptiam, dum tu in re minimè dubia ex-plendispaginis adhibes telles non-neceffarios.

Légitima docédi ratio poftulabat vt antequàm ojjjnjs de Ecclefiæ autoritäre ageremus,ipfam priùs Ec- in difpu-clefiam definiremus:qiiod fieri non poterat quin tatione i vocabuli MwuMiu fcmoueremus. id eft prius ‘quot;ris Quid non fit Ecclefia,quam quid fit Ecclefia,do- tedditur. ceremus.Ecclefiae dcfinitionem à vobis ipfis cum quibiis mihi res feil, ßc inftituebam vt à comma-nibus differentiis ad maximè propriam germa-namque differentiam peruenirem, qua vera defi-nitio veftra fententia conftitueretur. Chriftiani nomen in his etiam de vera Ecclefia cöntrouer-fiis omnes perxquè vfurpamus. Ea igitur nota non fatis defignatur veftra Ecclefia. Catholici quoque amp;nbsp;Apoftolici voces nobis funt vobifcum communes: ac proinde ncque iliac differentix fatis eranr, yt veftram à noftra Ecclefiam difcrimi-

74 PRIMA QVÆST. PARS, narent. Noftras enim Ecclefias Catholicas quo-que amp;nbsp;Apoftolicas appellamus.Quafrenda igitur erat nota nraximè propria , vt vocis ambiguitas plané euoluerectir. Haec verb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: vt fit

plana veftrae Ecclefiae ex veftris verbis defcriptio, [ F.cclefia Chnjbitna, Apofloltca, Caïhqlica-Roxana. Hæc nimitum vox iiOTauiaj,ó)j,i(rnós vobis continuo redditjiaos à veftris cœtibus dif-criminat, eosànoftris Eeclefiis penitus difter-xninat : forma videlicet fiia eftentiali veraque amp;nbsp;fpecifica differentia infignitos ^tque circum-fcriptos.

AS'pifl' Mifiïif, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;amp;nbsp;formia tutt n«bit

ttanat. T^mo efl Cathalicorum e/ui Ätcat ‘Ro-eße dißerennam jpecificam Ecclefix C‘*~ tbahtx

SeCatko Pergis efle tui finiilis, Mpnache, id e(l vi«Ii' **** tïgator.,,rabul3,nugator.Reienim confeffçnegî' B»i«« Iqo*'** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘‘^bnlarum cft rei primari*

fttmamp;iaferiana traólationena effugiorum moris retarda-ältercapdo Veritasaiirittacur. Qi^odego vîx tribus pageUis nqtaueram vt prinrarix qux-A» quad ftioni via fterneretur, tu viginti feptem paginis tisVerbk eif^tdifti Vt qdod fit tuum in haç difputatione '’eonfilimn apertè oftendas, vt nimirum effufis Hïj-us, verborum multiplicitate tcnebris vçritatemad-plutibus obruas , ne à fimplicioribus perCpiciatur. Profe-SnwabU. délirât (vttuis verbis vtar) qui fie Ecclefiam definie, Ecdefia Chriliian4gt;«^l Ecclefia

QVID NON STT ECCLESIA. 7j ÓM RommA. Kt profedó hxc tua funt deliria, hæc fomnia,hæc abfurdajè quibus dum te vis expedite, in illis te magis ac magis impedis atque intricas.Verùm ad rem.

Hoc nimiruni agitiir vt fciamus quxnam illa fit Ecclelia de cuius autoritäre quæftio inftituta eft. Vos quidem earn peræquè ac nosChriftia-nam appellatis , fed quoniam minime nobis du-bium erat voslefuitasin homonymo VQcabulo nobis infidias ftruere,vt pro veçè-Catholica Ec-clefiaPapatum obtruderetis ; neceffarium plané fuit,ad hoc vt de re ipfa verè conftaret,omnibus fraudibus femotis , communia refecari donee perticniretur ad propriam fpecificamque diffe-fentiam qua veftra illa Ecclefia cui fummam au-toritaten» lîue principatum ttibuitis, ab omnibus cœtibusqui Eeelefix nomen fibi tribuunt, quibûfque adeb Eccleltx nomen vobifeum eft commun ej diftingueretur:ac proindc ipfa fuis amp;nbsp;verè propriis notis definiretur.

Huiufmodi notam in conftituenda rci defini-tione, Differentiam fpecificam vocari S^-ri-nb^ »5 Aôpjv «7»«,nemo nefcit.Exempli caufa.Si hominem dixero effe animal, bipes, implume, mu- Catholi-ficum, ereôload fyderavultu, communia qui-dem dixero, fed hominem nondum è fua amp;nbsp;pro- feientia pria nota definiero , nifi adiungam, Rationale: fpecifica qua nota ab omnibus animantibus qux animalis vt generis amplitudine amp;nbsp;communita-jijj^^jg. tecontinentur,hauddubiè diftinguetur, amp;nbsp;ipfe nicncUm' propria forma definietur. eft enim eadem illa nota nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, alias fpecies difpefcens : amp;■

tvrifniùi fine HcftTîii/àf , formam propriam con-ftituens. Siedixi , Ecclefiam cuius autorita-tem inueftigamus , à lefuitis definiri, yt in c-ius conftituenda definitione , R o m a n a

JS PRIMA QVÆST. PARS, fit difterétia fpecifica,amp; tdtj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;àoJ'©-

Id modo Hayus pernegat,vt abfurdiflîmum;pau-lo poft non inodô fatebiturjfed omnibus machi-nis tuebitur, tanqiiam vniuerfat controuerfix ca^ put Sf firmamentum. Nunc à me eft conuincen-dus vanitatis. Moleftæ mihi quidem funt hx pe« rcgrinorum fermonum ambages : at qui aliter a-gam cum eo adtierfario qui meum filentium in re etiamnon-neceflaria voluntarium, fibiviôlp« riam ducit?

Anxia Eftoigitur , Monache, rem vnà difpiciamus. le miniquot;- Ecclefîx definitione,Ro m a n a m ,efle vo-in'e dubia bis differentiam fpecificam. Vos enim quomodo éiicepta- Ecclefiam aliter definitis ? lubes medefiniendi leges repetere. Duplicem definiendi formam memini in Peripato me olim difcere. Vnamjow (MTuJ'n, quam Nominis vocant : alteram,ànsjtf», quam Rei appellant.Vtramlibet definitionis formam elegeris, aio , Ecclefiam Ro m a n æ nota à vobis definiri:idque è prxfcriptis verbis denaon-ftro. Sitigiturhxc TUOTtz/Är indicatio. Cedo enim,fiquis no modo lefuita fed de media etiani plebe quilibet à me quxrat, Nemaufine concio-naris ? ego relpondetem, Concionor. In qua Ec-elefia ? Chriftiana, dicerem. At dux funt ibi Ec-clefix, exciperet ille,qux fe Chriftianasperxquè vocant : In quânam illarum concionaris? Tn Ca-tholica equidem fi refponderem,nônne parata ei effet exceptio.Verùm tu aducrfus lefuitas difpu-tas?Dirputo profeâ:o,refpondercm,vt CatbolicX Ecclefîx autoritatem aduetfus illorum commenta defendam. Quidnamigitur vltimo locoille adiungeret vt veftram Ecclefiam à noftra difcti-minarec? A mecertè quxreret num Romanam jntelligerem , tumdemum coramunibus omnibus refecatisjhac proppa nota veftram quam vo-catis

QVID NON SIT ECCLESIA. 77 catis notatn definiens, ego me cum ilia nihil habere commune teftarer. Ita omnis ambiguæ vo-cis dubitatio fublata effet.

Coegit me importunus aduerfarius in re etiam per fe plana amp;nbsp;perfpicua de media plebe quatJBC-re argumenta, vt publica etiam vox fit veritatis noftrx teftis, 8e ipfius vanitatis index amp;nbsp;przco-nium.

Ad lutulentam illam rei àb omnibus cognitx imaginem accedat TiKiAitfia/ne demonftratio.Ce-do igitur,lefuita,quoraodo Ecclefiam definit ve* ftcr Catechifmus ? ne in lefuita refcllendo à le-fuita difcedam. Eccles jam nimimm CathoU-cam effe mam in vno Jpiritu Chri/h leßt gt;nbsp;in vnn fde,fideilt;jHe (acramentorH do^irina, invno ca-piteacreüore vniuerfalii ^ccleßit, vicario Chrißi fiilicet,ac D.Pttrifucceffore. Hæc ipfa funt parui Catechifmiveftri verba. Magni autem hzc, V~ nam iff'e Ecclefiam dr confientierittm in fide fidei^ne doiinna dr a^iniflratwne facrameMrumgt;(jttai]ue fnb mo capite, mitjae vtces eiui in terriigerente Pontifice Aiaximo regiturgt; ac in mitate cenferna-tur. Ecquis non videt has effe communes diffe-rentias j CatholicaiVnayin vnofinritu leju Chrtjht confientient tn vnafidefifidet^ue doihtna, dr adrni-niftraüonefacramentoritm? His enim nos quoque Verbis vtimut. Vltimailla êinow-iiame KomSni Pontificis vltimo loco collocata, vt veftram Ec-clefiam aovyydna amp;nbsp;propria nota definit, ita no-ftram à veftra penitus diftinguit atque difter-minat.

Vetùm cut ego Hay urn Hayo teftem non op-ponoVTua enim hzc funt, Hay, verba. Catholicivt Ecclefiam Catholtcam ab hateticorum connenti-‘ culit dtflinguant, ROJidANAM nttncMpant‘ llzceftvissheMptTïxndifferentiz; Sc ^aumnemi-

7« PRIMA QVÆST, PARS, we Catholica fiue Apoflolica Eccleßs, Romanatti Eccleßamappellamw i cam RomandmEccleßum intelUgtmus gt;nbsp;ejua nuüis terminis fepta tenetur ißeA per omnium gentium orae peruaaens, Romani Pon-tififisfe poteßatt fubtcllam e'fßi preßtetur-vis euca,riK«} ac proinde verè ««roTni/of differentia in Romanæ appellacionc.Qnorfiim igitur tot vet ba amp;nbsp;voces, nifi vt te fumme lefuitam demon-ftres,dum ipfum etiam controuerfiae ftatum cum leétoris tædio tuóq; opprobrio coneris eiiertere.

Ne mea igitur fomnia ampliùs vocatu, quod dicam Roman* appellationem in Ecclefix defi-nitione conftituenda effe differentiam fpecifi-cam : teque tuorum fomniorutn amp;nbsp;conuitiorum pudeatjVt nouæilIiCATHoncÆ-RoMANÆad-uerfusverèCatholicam Ecclefiam natæ renun-•ies,eâque differentia Ecclefiam Catholicam ve-lè definiri non poffe fignifices. Veriim quoJ de ChriftianîjCatholicæ, Apoftolicæ, Romanæ VO-cibus adiungisjlubet etiam expenderCi

Hoc toco pau/o altius rationé Chrifliuma Eccleßaab kareticorurnconttenticulü dtftingna-tur trnmams tua calumniandt »os bcentta^rne re-petere cogtt. Acprtmùm tn tpfis Eccltfia prtmor-dus Dtfapulos fiatres fuiffi nuncupates omnts lt;pui Chrtfto nomma dederantinemo ^ut ScripturttS legit, negare poterit. Poftea quot;jero Chrtftianipro-ptio nomme appellari Antiochia aeperunt gt;nbsp;quot;ct hac r4’

Quomodj autem ApoBolica vocctur Ec-clcfia,fic cxponit pag.20. Scclefiamdtci fialtcion ftvins, ftd appellAtionis reticniftt c«w ftwi. non enim te latere potefi, eat fêlas Ectlefat ApeflelicOs dici, qui. aut ab Tipojtubs fanaattt fnnt aut cuvi a4peflolorum Ecclefnitn fdei de^ Urina confentiunt. Longe itaijue faluintoM 'V9^ ces à ver a Seele fa j^pefolicit fide abfunt tjnttm Ecclefa doilrina ijua ab Apeftolis eorumfùc* cejferfbus ad banc dtem mortabbus tradita eflt plane aduer(entur,Hic Tcrtulliani tcftimoni* affcit quooue Hayus ; amp;nbsp;Catholicæ ac Apo-ftolicæ F.cclcfix titulum Romanæ EedefiaC' propriè conuenirefic probare inftituit,a4 finem pag.io.S: îi.tota.

Lomana potro Ecclefia nomen it a tibi aetms' eß inuidiofurnvt illud vnà cum Eccleßa Cat!»' bea fepultum vebs (ßc.

Hîc auté Pauli Âpoftolij Eufebii, îrenaî, Eypriani, Tertulliani, Caluini deniq;ipGus nonnulla profert tellimonia : quacLedor cx ipfius Codice petet,amp; noftram aduerfus ill* Vt pcrperatn citata refutationetn mox leget.

Non calumnior,quum idipfum dicatn quodtuModo»(« nó modó nunc affirmas, fed prolixe etiam cona-^''^’*' lis docere : at tu in hoc primordio temeritatis amp;nbsp;qaod’an. loquacitatis reus i'tr es , qui id affirmas tea amp;nbsp;doces quoiantea pegabas-Vetümad lem.

«û PRIMA QVÆST. PARS, Statuses- De îpfo igitur controuerlîæ ftatu fie inter nos tioueifi». conuenit.Veram Ecclefiam effe aiSjChrifiianam, Catholicam,Apoftolicam,Romanam : Roma-nae appellatione, ab hxreticorum conuenticulis difiingui. Nos quidem verx Ecclefiae has efle no-las affirmamus, quod fit Chriftiana,Catholica, Apoftolica.De Romana negamustatque in eo eft pofita noftra controuerfia. Vter noftrûmveiiùs loquatur,ex ipfis rebus Leftor iUdicatOi

Vult pro- Profiteor veriffîmum efle quod hîc è prxce-us^E^le^meorum libris deprompfifti,Omnes eos fiaîn Ro-4*^* Chrifto nomen dediflenc, in ipfis Ecclefix luanâ effeprimordiis Difcipulos amp;nbsp;Fratres fuilFe nuncupa-Cath^i- tosztum Chriftianos proprio nomine Antiochiaf cœpifle.Agnoico quoquead hxretico-idponensrum ptxftigias amoliendas, qui rete feindebant quod particulates extra Ecclefiæcômunionem coe-Catholicorum nomen fibi fumendum refto iudicîo cÔftituifle.Sed quid ad rem ? ideireóne reólè concludes, Romanam Ecclefiam amp;nbsp;verè efle amp;nbsp;verè dici Catholicanr amp;nbsp;Apoflolicam?Eft certè crafla Petitio principü-id enimtuo arbitratii ponis tanquam ratumamp; amp;nbsp;fixum quod eft maxime in controuerfia. Verum 'eftjChrirtianam Ecclefiain elfe Catholicam-Illânos credere,ideft reuera exiftere.in Symbu-lis profitemur. At de Romana id dici pofleper-negamus. Quod eft tibi priùs probandum,ante-quàm de his teftimoniis thrafonicè exultes.

Pattes ab Paciani verba nihil ad rem faciunr, Auguftini ^’y°^^^'^eftimonium aduerfus te difertè facit. SihuitH fus* Hayû Martyns,^n(\ü\t,teftimBme veflraefiÉcclefia C^-faciunt. thoUca, oflmdite illamper orhem totum radios porrigere, oflendttetüampervntuerfarnterramrit' mosfuos copia ybertatis extendere. Tu igitur,Hay) cxquifitioristilæ Cofmographiæ myfteria depro-mitojÿ

doceto Roman» per vniucrfum terrarum orbem extendi.Do etiam ampliùs.Romam in La-lio relinquamus,amp; Romanx Ecclcfix nomine li-ceat eas omnes nationes intelligerc qux Romani Pontificis nomini parent. DocetOjRomanx Ec-clefix imperium per vniuerfum terrarum orbem extendi : vel fatere Romanam Eeclefiam neque vete elle neque verè dici Eccleßam Catholicamj ac proinde te ex his teftimoniis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui

id ponis quod nullo modo eft. Hoc igitut de Ec-clelia Catholica veriffimum elTe aio : Romanam Eeclefiam efle Catholicam Eeclefiam pernegoi Te autem Auguftino amp;nbsp;Paciano teftibus euicif-fe affirmo, vt in his primordiis Sophifta agno-fcaris.

Catholicam autem Eeclefiam quid lem,iubesme ex mea recondita Logica depro-tquot;^ mere. loannes fruótum mortis quam Chriftusiia Catha proEcclefiafua obiit dcfcribjsns, ait ilium non Lea. modo pro ludxis motiturum, fedvtfilios Dei difpetlbs cogeret in vnum. funt cnim aurea farj-fti Euangeliftæ verba gt;nbsp;quot;nA 19 ■nxi'ct tï Âgt;tî «Aea-xop-loan. i*a, fir«. Exmea igitur Logica tibis».

recondita fie Ecclefix definitionem depromo, £ffe cœtum ßlwrum Det ex vnitterfo terrarum or-igt;e in vnum corptu congre^atorum, cuites caput ejl“ D/m Chri/ttu pre illie mortutes- V num eft ouile, loan toe vnusPaftor : Omnes oues per totum orbem dif-’*-perfe qux fuerunt,qux lunt, qux erunt omnibus temporibus,nationibus amp;nbsp;conditionibus adEc-clefiam Catholicam pertinent, amp;nbsp;ad illius com-munionem çoadunantur.

Redè igitur Caluinus ex luculentis Scripturx Cal.mftb verbis dixit, tdeo Catholicam Eccleßam ‘sppellart^^^^^^^' feuvniuerfalem .• ijuia non duos aut tres muentre lice at lt;jutn dtfeerpatttr Chfißus. Ita refiitatot à

8t PRIMA QVÆST. PARS, j hquot;'*o refutatisjingeniique tiii malignx amp;nbsp;fal- i mai'exe- laces tenebræ veritatis ipfius fulgore diffipan-prehen- tur.llle enim eodéin loco fe exponif.,^^«»», in- (

([ü\z,eleiTiomnesinChrißvfuntconnext,vt^uem-admodum ab vno taptte pendent gt;nbsp;ita tn vnum ve-Inti corpus coalefcant,ea enterfe cornpage cahxrentes I e]ua eiu/dem corporis mernbra:vere vnumfttli, ^naßde,/pe,charitate, eodern Dei fpmtußrnulvi- j uuntinonin eandem modo Sterns, vit a hareditatemr i fed invnius Dei ac Chrißt parttctpationem etiarn ' vocati. Hæc aiitem doftrina non eft Caluinijfed ' Verbi Dei.quid enim cRcif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gerte, In

vnum cogere fiue congregare non eft , Omnes filios Dei in vnius Roinæ mœnia includere, ne- I que in corpus quoddam vifibile cuiufdam vifibi-lis capitis vinculo coagmetare aut compingere. . Auguftinus quoquc(vt illius verbis vtar) contra ■ te loquitur,qui,ait per vniuerfam terram porrigi extendique Catholicam, gratco eius noniini ac definitioniconfentiens;amp;' quidem hadenus vt illius per vniuerfum orbe diffufxEccleßx vnum caput agnofeat, vnitate'totam conftareafürmet-Komana Si Auguftini teftimonio veftra eft Catholica ex Augu- Ecclefia,o/?e»«/jfe illamperorbemtotumradiosßuoi ftiiii ver-ƒ ampere : eßendtte dlarn p er vniuerfam terram ra-bis qux ci »jojJuqs copia vbcTtatis extendere'. nbsp;nbsp;in vno capitt

us“nonpo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conßeruoife. Hoc igitur Auguftini tellb

teiteife^ monium aduerfus tc dilertè facit. Catholica Ec-Catliolica clefia Auguftino efteaquae vnaefiin vno capat leßu Chrifio ; Veftra,aliud quoddam caput agno-feensjdum Chriftinomen retinet,varia eftSt biceps, duobus capitibus monftrofum corpus red-des:Catholica Ecclefia Auguftino eft ea,qux per vniuerfum orbe extenditur; Veftra,orbem in vr-be includitjvel certe à Chrifti cómuni,one maxi-mam terprumpartem fecludit.In Europa enim,

QVID NON SIT ECCLESIA, gj Afia, Africa complures func Chriftiani qui Pon-tificem veftrum Romanum deteftâtur. Idcircóns igitur Catholici non erunt?Itaque dû Catholic« Eccleftx nomen ad Romanam reftringitis quod varie à vobis peccecur, merito his verbis VOS in-crepat Auguilinus .• ^utd igitur os ipfisfaUt-tù) altos fellere mendaciisimfudttlnbnsvultis?

At quod dixerim nos Ecclefiæ Catholic« no- • -men, ficuti ab Ecclefia Romana vfurpatur, minime nobis ärrogare;quum ramen credamiis nos efle Ecclefiae Catholic« membra , quxrit à me 'i^^'füs,R0onde ^uit.fi,Minifler-,ßCalui7ii Eccle-fia non efi Catholtca cutus Ecclsfixefi mernbruml^^^^^^^fi Ego verb ab illo qu«ro, At tu rcfponde lefiiitajfi qui impiidenter inepte perfpicua verba per-uertit, Sophirta eft St nugator,quo tu nomine fis dignus? Particulari Ecclcfiæ cuiquam nefas eife Catholic« ficclefi« nomSn vfùrpare affirmaui, licet ad Catholic« Ecclefi« coramunionem per-tineat. Mea funt verba tarn diferta vr tibi pocius helleboroquam argumentisopus effcjomnesfo-brii animaduertant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;। .

ÇxT HoncÆ Ecclefi«nomen duobus modisÇàtiiolîc? apud orthodoxes Patres fumi, nemo nefeit mediocriter in iilorum fcriptis verCatus. Propria quomodlt;j enim amp;nbsp;primigenia fignificatione ilia eft Catho-accipia-licaEcclefia quamfupra etVerbo Dei defcripfi-'“' mus, Vna in vno capite per vniuerfuin terrarum orbe diffiifaiqu« qiium vera fit, faiftil eft vt Caiho hcaEcclefia St Catljolicadoilruia pro vera amp;nbsp;ger mana accipiatur. Partes enimtotius vt riatnrain, ita nomen aliquado accipiut, vulgata yaskwuio'.

Atpergit Hayus efle lefuita , a rebus ipfis Reprçtct quærens diuortia, Severitatem 1'uis ai tibus in-uoluens, vt nobis tacentibus.» Lettor maligni Sophift« ingeniura amp;nbsp;confiliijm peruideat, tuxHayu* E. ij.

S4 PRIMA QJÆST. PARS, iubeatque eum ad rem ipfam refponderc. Pro-baigitur, lefuita , Catholicam-Romanam earn reólè dici Ecclefiani quæ vnum Chriftum caput agnofcens, vnóque illiusverboinnixaAn-tichrifti vocem deteftatur. dum nos cum iis Ec-clcfiis quas Deus Lutheti opera Sc miniftcrio in Germania feliciffimè collegic, pacem concor-óiamque inftauramus, vtconiunólis animis amp;nbsp;viribus bicipitis illius Ecclefiaetuac monftrum, Sathanæ amp;nbsp;Antichrifti opus,certatim oppugne-lefuitjt, mus. Impuri illius fpiritus dolis effedum eft vt cui^Ger- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inter fratres fererctur.at idem futuram

roanicis concordiam pertimefcens per te clamat, Cur me Etdeiiis isperditum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod tarnen, hauddubiè

dÏan°Vr 3derit,prout à Deo conftitutum eft.Ecclefix Get tiœcicut. itianicx, non Lutheranam,quam impudenter amp;nbsp;falfö vocasjfuperftitionem ampleduntur,fed ve-ram ex Verbo Dei dodrinam, amp;nbsp;in hoe quidetn de verover« Ecelefiaecapite minimè internos cótrouerfam:ficuti fex Sadeolis noftri pro Lipfi* enfi Ecclefia adeóque pro omnibus Ecclefiis Get manicis aduerfus Turriani lefuita: furores feli-ciffima defenfione apparet.Eft quidem vetus Ec-Pfal.8o7' clefix querela, PofutfitnosHtem-viciniinoßristi^ vumtCL noßri fubfannauerunt nosßbi : amp;nbsp;inter Ec-clefiæludus nonpoteft quidquam eife luduo-fius quàm quum inter fratres huiufnjodi diffidia agitantur:(ed quicquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilia tua vira-

lentâque procacitas debacchetur, non tamé im-pediet diuinæ prouidentix eflicacitatem,qux Et clefix fux inftaurata côcordia bellum mendacio vobifque mendacii patronis primariis indicée* Certè Germanicarum Ecclefiarum qux Anaba-ptiftas, Suenckfeldianos, Trinitarios commiini ftudio nobifeum oppugnatunt,arma lefuitx iam (cnferuutjfpiritualia nimijutn iUa, qualiaetiam ànoftï.ij

QVID NON SIT ECCLESIA. 8ç ànoftrisEcclefiis pacis huiusaDeo nobis tri-butæ beneficio, adiierfus vos certatim apparan-tiinvt quid ab illis porrb fperandû fit,intelligas.

Qjiin tu igitur potius, Monache gt;nbsp;in Aericain autlaponiam confugito,vt ibi quxras Pfeudoca-tholicx Ecclcfix tuæ diffufionem. Nosquidem, quantumuis crêpante Antichrifto , veras verè Catholicæ Ecclefiæ notas in noftris Ecclefiis Gai licis fummo Dei beneficio, ad hune vfque diem dciiis habemus:falutaris nimirum doôlrinæ amp;nbsp;difcipli-^^*^“^*’ næ futnmumconfenfumjin rébus Ecclefiævnam ^™cor-animam,os vnum : vt vel præfraftiffimos holies dia-necelTe fit in hac nollra concordia Catholicæ Ec clefîæ notas intueri.

Quid contra dicam de vellrarum feélartim finita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quælicet in eoconueniant vt

Chrilium amp;nbsp;Ecclefiam vnà oppugnent, vefana/xa^/-.« amp;nbsp;tarnen eft Lapitharum inter eas intemperies,va-riis variarum faétionum familiis amp;nbsp;formis oppi-do quàm multiplex. Certè neque vlla eft extra veritatemconcordia. Catholicæ igitur nomen vera Ecclefia fibivendicat, Cacolycæ ap-pellationem veftræ Pfeudocatholicæ Ecclefiæ re-linquit.

De Apostolicæ aiïtem appellationc quod *P°'. aiihuiufmodi eft vt quuni nos àrauKf te tanto teloeffeélurumglorierisjtibi nihil oris fupereire linitionc perfpicuè demonftret. Tuo enim te telo confo- R*» dis^ Apoftolicas idcirco dici Ecclefias f^teris, quod in fidei doélrina cum Apoftolicis Ecclefiis confentiant.Hoc ipfumeft quod volumus, Apoftolicas Ecclefias ex Apoftolorum doftrina æfti-mandas efle. Cedo igitur quomodo illtid inter-pretarisjF'elab Afofloltsfundatiz’^.^o[\o\os fun-dafle Ecclefias intelligimusjquum eas vote Euan gelii collegerunt J id eft Icfuni Chriftum ira ho

PRIMA QVÆ ST. PARS, minibus annuntiarunt, vt ipfius doftrinam falu-tis fiiæ fundamétum collocarint. Tu verb in per-fonariim fuccedione Apoftolicarum Ecclcfiarum iustocum conftituis.Si omne^Ecclefix in quibus /poftoli Apoltolorum vox peifonuic,funt Apoftolicae: amp;nbsp;ex antiquiori tempore maior dignitas afftimatur, peribna Vt qui prior eft tempore potior fit iure : omnino rum , fed quamplurimæ Eccicfiæ in Oriente Romanam Ec ApoftolT eiefiaeo nomine fuperabunt.De vera igiturfuc-cæ I'uccefceffione primum omnium internos comieniat, lt;ionc,de turn de ipfa Apoftolicapum Ecclefiarum origine hiari-æ^^' eüfteremus. Certè,veritateip antiquiffimam elfe» amp;■ optimû veriffimumque quodque antiqiiitatc præftare idem Tertullianus dixit: ac proinde de veritate prius eft diftercndum quàm de antiqui-tare agamus. Omne enim genus fi ad originem«' fuam reuocati debeat 5 confentaneom plané eft vt veritatis autographum primùm reétè intclli-gatur. Licet verb Apoftolicum virû mihi quem-piam protuleriSjillud tarnen tibi erit probädum» ilium cum Apoftolis perfeueraffeffi tuoilloTet-Villianeo teftimonio vclis vti.Proba igituramp;' do ftrinx Apoftolicae fucceffionem eft'e penesEccle fiam Romanam, banc nimirum quam nunc nouo illo capite infignem vcditatis : amp;nbsp;fi Apoftolicu»' quendam viru proferre potes qui prioribus tem-poribus in ca vixerit amp;■ docucrir,proba illius fuc cefTorescum Apoftolis côfenfiffe.OmninoCaia* phas Aaroni, amp;nbsp;Hierofolymitanae Ecclefix fideli mcretrix fuccefteratmon tarnen vel Caiapha pro veto Paftore,neque corruptam illam ludacoriitn ßmagogam pro fideli Ecclefia habebis nifióuw-f/af-Cur igitutTertulliani fulme in Romanjme-rctricis caput non fentis,nifi quod illiqs pcrfidix Herôum vino inebriatus fis?Petrus Romae docuerit,amp;Ro-fiUi norç, doótritiam fuä prxclaro martyrio obfignarit, non

QVID NON SIT ecclesia. 87 non tarnen obftat quominus homo peccati nunc fedeat in Eccleftagt;t'e efferat aduerfus Den, fçquç eo nomine Ancichviftumpvofiteacut. Idcirconç igitut nunc Romana meretrix,er,it Ecclefia Apo-ftolica,quôd caftæ mationae locum oçcupauerit?

Nosautem» quantumuis te exxftuante atque NoftriEc ebulliente,magnifiée Thvafo,EccIefiam noftram Apôftolî-vetè ApoftolicâelTe tamccrto affirmamus.quàm ca. folidis inuiótifque atgumentis probabimuSjApo ftolicam doitvinam in ea conftanter proponi amp;nbsp;lecipi à fidelibus. AmpUifimus contra campus eft in quo te mendacii multifariam redarguamus. Certè,nunc(vtca:tera religionis capita inter nos *^^^’** controuerla in aliud tempus referamus)tam per-fpicuè demonftrabimus , vos à dotlrina Apollo- cxtemü-lica defciuiire; Quod nimirum vnius Ecclefix in cxteras Scclefias primatum llatuatis : Quod ca-put vifibile , viçavium Chrifti in Ecclefia conlli- Apoitati-tuatis ; Quod Idola inducatis ; Quod h umanam “ quot;°quot; Chrifti naturam ipfiiifque officium , quantum in vobis eft, improbe peruertatis. Vcriimnefit née- appellâda ne,ex veto germanóque ipfarum return examine appatebit.Me igitur Chriftians Ecclefiç alumnû, amp;nbsp;Chtiftianx dofttinx veracem prxeonem inde iudicato quod Romanam hac Ecclefiam veftram Efeudocatholieam,quum ab Apoftolica doftrina p defciueritjffio veróque nomine Apoftaticam ap-pellem, amp;nbsp;te omnes fobrii Ledores lefuitam ini pudentiffimum amp;nbsp;ineptiffimii feurram agnofeât. vetusRo

Perge verb eo quo coepifti pede, eadem ilia j „q. Sophifticaproteruiafic euagari vt primo.rdio amp;nbsp;gt;'.i Konu medio claufula refpodeat. Antiqux RornS digni-tatem commendas. Apoftoli de veteris illius Ec- ua clui. clelix fide amp;nbsp;conftantia prxclarum teftimonium fti lpo«fgt; adducis: Tertulliani,CyprianilQCUpletiffiraorii’ teftium luttiagia afters. At ego vere retpondeoce.

88 PRIMA QVÆST. pars, tfaix !■« è Prophet« verbis, ^ttontodofitüa eß meretrixt

CtuitM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lauäati patris commenda-

tio aduerfiis dégénérés liberos facit. Veterum Vetetis Romarrorum fides, conftantia, dignitas, impro-co^»ftquot;t^orum ftfccelToriimqui repudiata Apoftolorum Bou»Ro doitrina Apoftatarum commenta funtamplexi, mr oppro perfidiam, temeritaté, infamiam magis ac magis prodit atque coarguit : ac proinde h«c Apoftoli Patrumque orthodoxorum encomia aduerfus hanc degenerem perfidamque Romam , Anti* çhrifti meretricem,maxime facit.

Quod ex Caluinoaffers eiufdcm plane eftfen-tentiac. Caluinus enim veteris Rom« integrita-tem dignitatémqiie,vt debuit,agnofcit. Tu veto lefuitîcè, id eft impudentet, impudentiam ill* cxprobrasjvttuo morecalumnieris. Eft enim is calumniator qui verdemitjvel addit, vel diftura d^vetere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tres rationes Caluinus attulerat, tu

ÿc fideli ’P tertia duabus prætermiflîs, fycophanticè im-Roina en moraris. Fidei conftantiam hominum ingenio afcribit Caluinus.fed verè ait,Deum na-milü re- autorem illis donis naturalibus qua: Roma-ptehcfum nis'tribuerat, fapiénter fuifte vfum ad fidei con-loan,3.27. Rantiatn. Licet enim fides fit donum Dei plané fupernaturale Sc cœlefte,nequè quicqiiamhomo intelligat in rebus Dei nifi datum fit à Deo : eft cotporuni tarnen verum,homines non elTe ftipites aut trun» tempera- cos ( quemadmodum in alio argumento nobis tatutquot;ad ^ttiprobè obiicitis ) fed fic agere ex voluntatcvt fille»! in earn formet dirigatque Deus ; ac proinde ficuti honiini- Natur« vi ( id eft Del naturz opificis beneficie) bus in- _ homines volunt, ita eiufdemDei przter Natur« dam ix'có ordinem efficaciter agentis dono bene volunt. iéruandâ. Haftenus igitur verum eft,Mores fequi temperamentum corporis, illóque Dedm vti ad nouum in nobis regenerationis opus efficiendum, dans nirnirum

QVID NON SIT ECCLESIA. «, nimitum veile amp;nbsp;pérficete.Et it a reûè dixit Cal-uinus naturalem morum grauitatem in Romanis maximi momenti extitiffe ad fidei conflantiam» dum leues Afiatici amp;nbsp;Africani variis opinionum tempeftatibus hue illuc citcumfertentur.

Qua igitur fronte, lefuita, in ipfa prolixi fet-monis claufula conquercris nobis videri abfur-dumjquod Ecclefiam Catholicam appelletis RoJ manam gt;nbsp;Mihi certe perabfurdum. Cur enim idi-pfum modb obftinatè affirmas quod fupra obfti-natè negabas ? Haec nimirum eft tuac Logices vis vt tuo te gladio iugulcs. Quaccunque enim ha-ftenus dixifti in tuii ipfius caput fic retorquetur.

Chrtfin vnitatemfideifernans gt;nbsp;per vniuerßtm ter- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

rarum vrbem difperfiit Dei filtos in vnum coUtg^^Uci Lclc Âpofiûlica (tutem,t3UA Apofiolorum doLirmam am- fia dixit

Attiut Ecclefia Romana hodiema, nec vna efiin /at letot-vnoChnfio (i^uippe qua Pontificern Romanum ficv^ttat. caput a^fiofcttvtfine tUo definiri ipja nonpoffiejnec 'vnitatem fidei jeruat^quippectua aliud Detver^ bun pTditer Chrifti verbum habet t nbsp;nbsp;vocem pere-

grini aufcultat'^nec pervniuerfum terrarum orbem dtffufaefiÇqua invnaVrbe Orbtsterraruminclu-dt nonpojfit}nec Deifiliot coûtait (^quumtllos omni-modts dtffipare conetur) (fi- variis erroribw ho^

mtnZ mentes ^fiurbaresne vni Chrifio acquiefiont. Elec Apofiioltca, quum non mod^o Apofiolorum do-^Irinam repudtauerit, fed Antichrtfii décréta mordicus tueatur, çfi- Apo/folicam doSrinom juriose perfequatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Roman»

Itaque Ecclefia Romanahodiemagt; Pontificem^oa^eâ Romanum caput agnofeens, non eJbEcclefiaCa~fgt;‘VotioVi-tholica Apofiolica : amp;nbsp;ex vi confequentis vete-“ tis illius Romæ dignitatem amp;nbsp;laudes, qualesciE«iffii^

Minorflue airumptio huius argUmenti, in hac difputationc probabitur. licet enim tres tantum quxftiones in ea proponantur,funt tarnen huiul-modi vt certis argumentis demonftrent Romana Êcclcfiam Apoftolica dodrina planç fuiflêfpo-Iiatam,vt Antichrifti tyrannidi fubiiceretur- De Idolorum cuitu, amp;nbsp;Chimærica Chrifti præfentia i^ualem vos çSmenti eftis,fuo loco dicemus.HïC ecrtc quxftio in qua verfamur,fatis fupérqi often drt Antichriftû in Romana Ecclefia federe,quum profani imperii vfurpationeChriftû fuo honore ftaudare conetur.Sit igitur fuperioris argumenti fumma.Romanam Ecclcfiam Pontifici fubiedam no ofle Catholicam aut Apoftolicam Ecclefiam: quia ab Apoftolica dodrina defciuit.Prima pro-batio repudîatæ Apoftolorum dodrinæ,eft,qiiôd priinatum fiue principatum in Ecclefiam Catholicam vfurparit. De illo igitur primatu fiue prin-r cipatu modo videamus,

. I. Catholici, corporù portionem vnam ctM toto corpore no confttndunt^tjuun vt Ec clefiâ CA fholicä ab htreticorum conuenticulü Afltnguanh J?ö7«4ff4»««ca/gt;lt;J„r.amp;C.p3g-2l.amp;,cadcm pag-

nuncupamiu, nuHie certis terminis earn defcnbi' mM,neque(vt tttloijueris)Orbcm in l^rbe incl»quot; dimM,ne^ue circumficrtbrnnsfiedRojnani Ponti' ficis inomnem EtclefiampoteflaternttjuamdT)tt Acceptt^ profijemtiri Eccltfiam^ne 'Rernanai»

omnibui ijui Chfifliani haben volunt com-munttnem necejfanim libéré palam pradicaquot; mw.Scc.pa^.zi.Siif

J. Cypriani atate in morepoßtum fuiffe y vt iccleßa Romane, ijuipreßderet.Catholice Secte ftt Epifeoput appeUarttur, ex eiufdem Cypriani verbtiywßfumrna tua,^yplintßer, »w Chrtßt Sc-cteßam maleuolentia liuor tt impediret ,faciä eolltgera.8ec.lc.adempa^.8izy8c,

4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dißtitationis partem concla-

dam:ijuamuis EccleßaminVrbe inclufam Catholteam appeUa'emue,nibtl contra Verburn feri'^ ptumànobispeccatumconutrtceru. Sccleßaenim tüa tn cjua Romanut Pottfex précipité fedety cum cetens orbts terra Eccleßtt y in fidet commurtiont conßetatur.e/uare (f-eo modo Catholica appellari potefl y^uo Chrißianu ijuemuis propter fidei cum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

ceteris Chrtflianis communi'onem j Catholicum . ««»CM/^awKj.amp;c.vfque adpag.14.

Ad tua ergo argumenta tandem accedendtnrX cft. Quibus verbis quantifque ambagibus hid oratio tua fit inuoluta, ex ipfa leftione quis non vidct’ltaquefemotis peregrinisdifquifitionibus,Hayi ar-teftimoniorum ampullis,tul{que iUis vernaculisS“*“®'“’ cóuitiis,res ipfa ad analyfeos leges à nobis,velis^^j^^Qj^j, nolis reuocanda eft, vt quidnam ad ipfius defen-m ptinci fionem à te dicatur,perfpicuè poffit.Quatuor au-P'°* tem argumentis id probare inftituis quod !gt;ntea^quot;“j^j“^ negabas, Veram nimirumEcclefiam Catholicae-tut. Romanx appellatione defignari, eaq; ab hxreti-corû conuenticulis diftingui. Argumenta illa tua primii proponem’,deinde ad illa rcfpódebimus.

dam eiüfine integntatem ah hareticoram rahit incorruptamferuandam eonducunt^nlie thfef vari dehent.

Catholic a Romana appellatio efl dflinlliii maxime conducens ad veritatem tllufleandiim, eit^ijtte iniegritatem ah hareticerum rahie incof' ruptam feruandam. Eego Catholic a-Romana appellatio fattBe a Chriflianiiohferuari dthet, hi, hoc argumentum è tuis verbis à me bona fide conformatum ita refpondeo.

Maiorem, vt veram,amplcftor : Minoremi vt falfam repudio ; ac proinde id quod ex ca confe-* quitnr,pernego : Idque ita demonftro. Sanfti do E«Ie.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Patres qui exdoftrina Apoftolo-

■fia »oce-rum Symbolum collegerunt, fanélam amp;nbsp;fidelem CathoEcclcfiam reâè Catholicam appellarunt, yt earn *'** ab omnibus profanis cœtibus üfque maximèq“' eins amp;nbsp;nomen amp;nbsp;faciem ementirentur, proprio nomine diftinguerent. Catholiex autem appel' laiio optime quadrat fanftæ Ecclefix, qux ninii' ïûm per Chrifti fanguinem fandificata hxres eft remiffionis peccatorum, columna atque firmamentum veritatis, per quam regeneratur in vitae nouitatem Sc fanditatem^primarix illius fanflifi-cationis verum amp;nbsp;neceffariû effedum ; Sc omnes filios Dei per vniuerfum tenaru orbe difperfosgt; fuacommunione compleditur : atque adeo ve-, rum eft tarn late patere fandam quàm Catholi-cam Ecclefiam. Atqui Ecclefia Romana vtfanfli noq eft, ita neque Catholica hadenus dici po-trf.eft

teft. eft enim fœda meretrix, Chrifti ianguinemgt; quantum poteft, profanans,® fcottationum fua-rum fœditate veiitati illudens. Eft igitut petitio principiijvt Sophifticarum decipularum impor* tuniflima,ita Hayo plafiè vcrnacula.Idenim po« nit quod eft in controuerflaznimirum Rcligio-nis integritatem eflie penes Ecclefiam Romanam, quum omnium cirorum intempéries Antichri* Qo autore in ea dominentur, quibus non tnod^ Chrifti veritas obfcuratur , amp;nbsp;fanftx Ecclcfis communio impeditur,fed amp;nbsp;Chrifto amp;nbsp;Ecclefix* Antichriftus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti amp;nbsp;Ecclclix no-

minibus fe venditans,acexrimiim bellum indicit-ItaqueHayi argumentum ita iti Hayum ipfutn retorqueo.

Omnes dilfinEHones tju/i veritatem oh/iurant Retorqne menäactum inducttnhJtenttMifitnt toÜeni^ méntua' CaMc£-Roman£ a^ellatioi (ir vtritatem nbfat- i» nir mendaaum inaMcit- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hay«».

Er^o Catholicit-Romanit a^peüatio penitiis teilen-d» efi; amp;nbsp;ex vi confequentis non Apoftolis ( vt calumniatur Hayus ) fed Antichrifto amp;nbsp;magnz merettiai abominationum matri aduetfainur ; vc fanétam amp;nbsp;Catholicam Ecclefiam, caftam Chrifti fponfam ab impudentis adulterx petulantia calumniiftiue vendicemus.

Eft igitur falfum, Catholicx appellationem Romanx Ecclefix conuenire,nifi ttg.-mTt'.yt videlicet , Catholicx-Romanx appellatione ea fyna-goga intelligeretur qux Catholicorum errorutn amp;nbsp;Aagitiorum fit fedes amp;nbsp;epitome. Atque hoc quidem ad primum argumentum.

Ea Eccleßa qua in omnei Ecclep.at prineiptt-turn ebüntt^tt) cuim communie omnibut Chrifiia-

prima QVÆST. PARS/ nisnecejfaria efliCathobcanuncupurt debet. ^R^mana Ecclefia'in omnet Ecclefioi princip^-tum obtintt^etuf^ue commnnio ommbus CbrtlH»' nis neceffaria rfl.

Hoc argumentum apoplexia hborat. peccat eniin in materia amp;in forma. In forma quidem» quia nô valet argumenta à particuIariBu!i;quuni tarnen hoc argumentum alitef difpórii nô poflic, dtü Eccle qnemadmodum ex ipfis Hayi verbis apparetxui fiïin par- elaborandum eritvt vel nouum medium quacrat, ticularé yd nouas diflerendi leges excogitet. Siccinee-S^àepro- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;argumentaberis, Omnis Ecclelîa quX

inde ne- in omnes Ecclefias principatum obtipetïtu verô que vnius Roinanæ Ecclefiæ hoc ius tribuis.

in ornées P^ccat autem in materia, quia huîufmodiEc' Ecdefias clefîa 3 qiialem deferibis, nufpiam eil in reriiin quot;princija- Naturatacproindeimagliiârius illcPfeudocathô *“*'• licæ Ecclefîæ principatus à Diabolo amp;nbsp;Antichri-

fto Sophiftarum minifterio fabricatus, vt yi «ÿ inVtopiamrelegandils eft. fublata enim iiiia-ginariaEcclelîa imaginaiius quoque illius principatus j St imaginaria illius communie per ft conciditmilî communionem errorisifcelerisjiin-miJnditiaeamp; fœditatis,qualis Babylonicum feor-tum decetjintelligamus.

Quodlî in re Theologica Thcologicisprinci-piis agere côlentaneum eil,amp; Theologica priiv cipiainVerbo Dei peti debent : dùo necelfarià confequuntur. Vnumjhoctuumargumétum eße

contra expreflTutn Dei verbum vni Ecclefi« in omnesÉcclefîas principauim tribukiamp;rurfu» id ponic quod eft maxime in conirouerlîa. Aire* rumjqiium principacus huiufmodi qualem palatn Sc libéré Romanæ Ecclefiæ afcribis^à Verbo Ôçî defignatur vt Antichrifti nota in Ecclefia Dei ni-mitum fefluri tyrannidémque Dei nomine occtl- ' paturi t efficitiitj Romanam Ecclefiam quæ hune principatum fibi vendicat efle federn Antichri-fti:amp; ex vi con fequentis Catholicæ Ecclefiac ap-pellationem ipfi minime deberi:amp; argumentum R-etorqÂï ih ipfam fie elfe tetorquendum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;men«™

Scclefia in tnterM Scclefio^prin- Hayi , eipaium vegt;}dtcat,ab Ecctelîit Cathelica commu-nitne penitut eo ipfo defciutt,(^ vt mtretrixfan • Sa Cathobea, Ecclefia nemihe indigna efl, Remana Ecclefia fub vifibili fno capiie PorK^-te^in Citeras Ecetefiaeprincipatum vendicat, £rgo ab Ecclefia Catholica communione defeittit^ (âquot; augußc tlbui nomine indtgna eft.

Ootîjm prïuilegia ab orthedoxit Patribui olim Ecclefiii trtbuta,debent efte rata (fi firma, Pcclefia Romana ab orthodoxis Patribut oHtn hoc trtbutum eft priuilegium vt Catholifa ap-y pellaretur.

Ergo Ecclefia'Rnmana,debetappellari Catlielè' ta,^ exvi confetjuentiseft ip[a veraEtttefiA Cathobeai

Quum in priorihuius argumenti parte multi-plices lateant Sophifticarum decipularum infi* Viiii er-dix,omninoneceire eftilla diftingui.Primuser-“'ror cftj à diéto fecundum quid ad diélum fimpli' Sajani? citer. Alter, Ignoratio Elenchi, idquc

Quod igitur hîc vniuerfè ponitur, adhibita diftindione limitandum elfe refpondeo, vt no-rimus quid, quando, quomodoEcclefiæcom* /®ei benepetat. Summa eft, Priuilcgiafiue beneficia qu« , fleia pei-tutn à Verbo Dei turn ab orthodoxis Patribus aîiîgâturquot; Ecclefiae tribuuntur,hadenus effe rata,ne perfo* homi- *nisalligentur:quuminfuis beneficiis dandis li-nùmquc berrimusDeus caufam cur hominibus beneve-«uîprfed fi’ciat, infe comperiat : cur fuis beneficiis apn funt hominesfpoliet, in hominibus-.acproindeEccle Omni- fiæ ftatum non vniformem elfe amp;nbsp;eundem, fed ( «ICC tem*P'’° variorum temporum circumftantüs poribus varium amp;nbsp;multiplicem. Exempli caufa. ludxo-eadem. rum Ecclefiam ipfâmque cumprimis ciuitatein Hierofolymitanam maximis illuftriffimifque do-nis ornauerat Deus : quæ illi tandiu rata fuerunt quandiu Deus voluit,illiCque homines bene funt vfi : illis abufos iuftè fpoliauit. Neque minus ta-, menDeo conftitit veritatis fuæ firmitudo. Qub Tül. i». ßj. jeiiiè colligat, Perpetuam fibi fore Hie-rofolymis federn pronuntiauerat Deus.Ergo Ec-clcfia Hierol'olymitana eft Ecclefiarum Ghriftia* narum fedes noa modo primaria fed etiam pet' petua.Si excipias,ld non valere in flierofolyaio- j rum exemple, quum aduentu Chrifti amp;nbsp;finis ft legalibus ceremoniis impofitus, amp;nbsp;intergerino paricte

QVID NÖI4 sit ECCLESIA, s/ pariete fublato, Ecclefiain per vniuerfum terra« rum orbem fuerit lt;liiFufa,duorefpôdebo. Vnum» Hierofolyinicanæ Ecclefi» poft aduentum quo-que Ghrifti maxima faille tributa beneficia, quû in ea non modo Chriftus 8c Apoftoli docucrint, fed in qua poft Chrifti in cœlum afcenfionem Euangelii vox efficaoiffimè perfonuèrit, amp;nbsp;exeâ tanquam fcaturigine diuinae cognitionis fiuminà per vniuerfum terrarum orbem dimanarint:tan~ tique illi conftiterit autoritas vt primutn Chri-ftianæ Ecclefix Concilium in ea fuerit celebrà-tum. AkerUm,complûtes quoque alias opponiAcl. Û». polTe ptçter Hierolblymitanam Ecclefia$,in qui-bus hauddubiè Apoftoli docuerUnt : qüarum tarnen vixac nevixquidem tertuiffima hodie extent inter Machometis furores veftigia. Ecquis igicur non vidét minime alliganda elfe hacc pcr-lônis priuilegia,neque omnibus temporibus aux locis elfe eadem?

Nec minus tariién vetax cft aut Dei VerUum verbioeî auc fanétorüm Patrum tcftimoniüm. non enimSc HanU petl’onis veluci hereditarium quidpiam hæc do-naalligariint, fed àûeo hominibus tribui ficaruntjhadenus nimirum illisratajquatenusfctcUigcJai Deogiatos homines præbuiflent. Germana igi-tut Patrum fententia detorqüetur,quum id quod^^^j^g^ adhibita condirione intelligi voluetUnt, praecifç Roman» vrgetur. Atquc hocquidem de priori Svllo-inter c«-gifmitui parte. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Ad minorem autem hsec reipondco: Primum, deûas m* fingularibusquidem donis Romanam Ecclefiamxima di-pratter csEteràs Ecclelîas olim fuilfe ornatam;non 8quot;'quot;*' tamen naôtenus vc vllum in catteras imperium utis, fed principatùmque obtineret.Sicuti enim membro- illatum rum in corpore diftimftio ncque dignitatenajrie-“’'*î“’‘“ qiiedignitas diftinôtioncimpcdicjita in Ecclefîa/Jitquot;'^'®*

nihil obftat qiiominus vna alteri Ecçlefia Ëccle-Hx donorum multitudinc amp;nbsp;vtilicate antecedat, , non tarnen idcirco vnius Ecclefiæ in alias Eccle- ! fias principacus ftabilitur:quum vnus fit EcclefiS! fux princeps,Chriftus. .

Hayi im- Tu veto, Hay, non minus in Phyfica quàm in repcchèn Thcologia Sophifta es, licet iaftabundae illius forisTlura tU3C audaciæ ampullis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ventofistuisio-

fonica au exufflatum elTc arbitreris.- quum tua tamé daua. ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• • j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

in Grammaticis dcliria importuniimque repre-hendendi cacocthos qiiilibet,in Phyficis Naturç genius Ariftoteles irrideat : à quo minime nimi-rü euinces vt vel pars fit toto iiio maior, vel corporis pars fit totum corpuszquantumlibet vel in-eptè ioceris vel impudenter conuitieris. Itane- ; que vt Pontifex Romanus fit Ecclefix caput,nee Romana Romana Ecclefia fit Catholica Ecclefia,licet illu-ftriffimorum donorü quibus olim örnataeftdi-aPatnbus ■ nbsp;nbsp;nbsp;„ r i j • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;i

©lin» VQ-gnitas amp;■ iplendor in ea etiamnum maxime elu-cabatur ceret,3 Theologia extorquebis. Catholica enim ca^'veterem, Bines ve- Vt prxftantiffimum Ecclefix Catholicx menibru, rx Eccle-non quafi ipfius arbitrio amp;nbsp;nutu cxterxomncs । *ut Catho

Deniquerefpondeo,difiinguenda efic tempora, vt amp;nbsp;Scripturx Sc erudiix vetufiatis teftimo-nia reótè intelligatur.Reélè igitur in Syllogifmo VctiisRojjpiijjetm. Olim. Magna enim erat Romani

gt; Ambrofii, Auguftini amp;nbsp;Vi-Roniain- ótoris temporibus autoritas, quum veritas ineo fideli di- emicaret. In naufrago Romani Imperii man ftmgiiedavaria ingenia variis errorum tempeftati-bus fluiluarent ad earn omnes viri boni veliiti adPharon vnde ad portum tutus aditus pareren oculos mamilque intendebant, de ea magnifiée Se fentiebant Sc loqiiebantur. Primxilliusïe veiè

QVID NON SIT ECCLESIA. 55, vcrè aureæ conditionis mutationem pofteriora . fxcula viderüf.noftrum autem, Romam omnium Veteris crrorura,fcelerum, maloium fentinâamp; cloacam videt. SiigitUrCyprianüSjAmbrofiuSjAuguftj-ujtRomç nus, Viflor (lodiè reüiuifcerent, magnifica illa oppto-Romanac Eccléfiæ prxconia in has diras conucr-^quot;^^?-'®quot;* teienti^omo^o fa^a efl'meretrtXiCiuitMfideiu^ amp;nbsp;in Hayi caput fua tettimonia fie rétorquèrent.

O;«« bénéficias 4 Deo iriimù abnfia efl^dignn^ Retorque eßij.i,U.fpolieeur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XX'

£rgo Ecclefia 'R^màna his Dei beneficitJfibi Jibuti! merirofuo fuit/fioltata. 8c, ^»iid fibi a^rngae jtiod non eft fuum fins efl-Ptrfilini.

Ecclefia Romana dam in baieras Ëcckfias prin-cipatum'vfarpat, fibs arrogat ^nnd nonfutim efi, Efi ergofilCaria lt;:ß‘ perfiia: amp;nbsp;ex vi confequeritis cumveteri illa Ecclefia cuius dignitatem autöri* I tatémque erudita Vetuftas tantopere cbmtftert-ûauit,nihil habet commune.

Oww« Ecclefia in fidei communione inter fi confiiciata,debent appellart Catholtra.

Ecclefia Romana citrn cateris orbit terra Ecclefiii in fidei cornmanione confociatur.

Vetitatis vim non fentis, mi Elay , qui te^^^atu^' to deducit quo minime cogitabas ? In fi-mus, fuo dei communione confociatx inter fe Eccle-^' glidio fix oranino debent appellari Catholicx :

too PRIMA QVÆST. PARS, ira noftras Eccicfias vocari Catholicas fupra di-cebatnus, quod Catholicæ Ecclelîæ per vniucr-fum terrarum orbem dift'uli ütit membra. Si Ec-cleßam Romanam probares retinere puritatcm do£h'inxfalutaris,in hacHdci communionccum In pr»a,ï. cætcris Ecclefîis confociatam, probares eiïe Ci-fuo* ftatu tholicam,non verb auc principcni aut dominara, Koma fed fociam in Catholicæ Etclefiæ communitate fuitca:te-agnofceres. Teigitur id modo dcllrucrc quod dX'rum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vides ? Si enim Ecclcfia Ro-

iii fidc ib mana hadenus appeliatur Catholica, quod cutn cia non cxteris Eccleßis fidei vinculo confociecur, vbi-Domtna. a ii ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

namclt dleprincipatus in quo proram amp;nbsp;pup-pim Cacholicæ-Romanæ Ecclefix coHocatis?Cer , tè, û confociacur,lbcia t ft.ac proinde non domina aut princeps : ncque ad hoc vt Catholica £c-clefia diftindè inteJligatur, opus eft vt Roman« appellacioadhibcatur;quum potiiisEccleßa Romana per te haótenus Catholica vocctur quod in Catholicx Eccle/iï conaunione ftt,eiufque nicm brum cenfeatur.Hæc omnino plane funt difpara-ta atque rcpugnantia ; vt tu tandem vcritati des manus,téque tuo gladio iugules.Atquc hxc qui-

Fatrts ab cjcm ad tua arguméta.itaque maeniis ille ortho-tati ad- doxorum Patrum cuneus qucmadtier.'us mear-uetfuj mas,nihil vei pro te vel contra mefacit.nó eniffl äXuT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;titulis nouam Romam honeftant

/andi PatreSjfed de veteri Koma loqiiuntiir. Peris igitur principium,quimi tibi prius probäduoi fuiffet eandemlidci doilriham nonx Romçnunc conftarc qux veteri olim conftabat,quàm elogia aboptimis viris Romx veteri cributa pofßnt doux Romx conuenire. Quod nos pernegamus, amp;nbsp;in co vniuerix difputationis car^o verfarur. Imo aduerfustc facit argumentum, quum cnira illu-fthÛîmis Dei donis quibus vctus Roma olim floruit,h«

QVID NON SIT ECCLESIA. löi füitjhae auguftje appellationes tribuantur, omni-no confequitur vitiis quibus nunc noua haec Roma fœcet, notandis, contraria nomina efle quz-renda ac proinde te cum tuarum ineptiarum trick plané inlanire.qui exiftimes te fumis tuis cla-rilfimam veritatis lucem obfcurare polîe.

Verùm qualcm tuz illius Catholicx-RomanZEîurdenj principatum defcribas, 8c quomodo eum tuea-do^r*”*. ris,proximum eft vt videamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'’°.“’

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuitur

Ecclep»m Romanam grauiffimi fcelerü »ccu-ftu, qnum tam domtnarum tn cattraf Ec défi af fikt vfnrpajfe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcribts.Primatnm omntÜ

Rccleßarum Roma à Domino fatffe concejfum., Catholtti cftijfimis rationibui iampriJtmcom-proharutn-.Qutmfi imptrij nomine tnttlltgiSi rt-^tRomanarn E.ecltßam in omnet Sccltßof imperium haktet dtctf.Etßtllosrttjutrts.qui vßirpar rtiidem tß'e pntant ae peater ins vti, negamitf Ecdtßam ‘R^manam in abaf ßki imperium 'vßtr-^aße pag.î4.

De iinpcrio igitur 8c principatu tus illius Ca-tholicx Romanz Ecclefix modo vis copiofiùs agere? At pergisefle tui fimilis, id eft vitilitiga-tor8c tabula.antequàmenim de re ipfadicas, in Hayi ta-verbis prolixe tereiuerfaris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bulana m

Ego igitur tibi fum blafphemus quod dicam rjè ,ergi-Ecclefiam Romanam in czteras Ecclefias impe-uerfatut, rium vfurpare : 8c,Ecclefiis per vniuerfum terra-ruraorbem varié diftributis longé latéque do-a^c^V^*

lot PRIMA QVÆKT. PARS, minari, vt illius iniulFu nullx vfpiam vnquam Ecclefiæ de religionis doftrina ritibi'ifue confti-tuant ? Primatuin,principatum,imperium,fum-mam autoritärem poteftatémque Romanæ Ec-clefijc in omnes Ecclefias Hayus non modo agno fcit.fed acerrimè tuetur,in Domtnatui vocabulo ftaniit blafphemiam.^7«r^74«^/z quoqueyetbum expendit, ne prærer ins videatur imperium illud conftare Ecclefiæ Romanæ. De ipfo quidem iutc poftea viderimus : at ne in re dubia haereamub teftor me yßtrpandt vocem acciperefîmpliciter pro habere ■ id eft affirmare, Haudquaqualnhanc èfte Petri doftrinam vt vna Ecclefia in cæteras Ecclefias habeat imperium.Verum ad rem ipfam debebas folide, Hay , rçfpondere, non autem tf ptattermiira in vocularum aucupio ftolidchsre-re.Poftquam vero amp;nbsp;te amp;nbsp;leäorem inutililoqua citate fatigafti, non tepudec inftitutam breuita-tem practexere quat te fcilicet feftinare coegerit duabus paginis nequicquam euagatum; quuin fenfus communis rationifque breuitatem omnibus palàm prodas.

Hayi in« Si enim principatu , fi imperjo, fi primatu ,fi fuira di fumma autoritäre atque poteftate Romana Ec-caeteras omnes Ecclefias potitur, qUQ-Eccleiiain modo non dominatum habebit, vel, ficuti ego incçtcras joquQtujj non dominabitut? Imperii,ptin-iraptn'd' cip^tus, fummaf autoiitatis poteftatifque voca-quidcin bula , qui erunt Dominatus vocabulo molliora? principa- Imperium , principatus, fumma autoritas amp;nbsp;po-dominatu efte non poteft, Dominatus habere, fine illis efle poteft.quidnam verbeft delana ca-\ fédnódü prina digladiari, fi hoc non eft ? Certe,Eccle-Ecdefia Romanam in esteras Ecclefias dominati ttoniana certiflimis argumentis conftat.Concilia cogéré, quojnodo fidei décréta conftituere, confeientiis leges im-ponere,

ponere , quulnam pro Verbo Dei recipiendu fit, in c«te»s ûimma autoritäre decernere:Reees 8: Principes

r..., • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;° o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominc-

1110 imperio tubdere,eos autorare amp;nbsp;exautorare,mr. ditionibus fuis inaugurate, eófque iis fpoliare, crepidæ ofculum obedicnciæ tefferam ab illis ex-igere,colla ipforû fuis pedibus calcare, nunquid Hayo erit Dominati? Ego igitur ftaudulécer fue-ro loquutus, qiium dixi Romanam Ecclefiam in esteras Ecclefias dominari: vt lefuitæ inipuden-liam Leftor animaduertat?

Citer ai Eccleßoi à Romana non mfuvvfioit fed éiiejvitiw diet aferera.yld hac,cnr tecum pu-^gt;ias ? Eis vtcatere Eccleßa Çatholiat appellen-tur ^uurn tuo iudicto vna tantum fit Caiholico} T{ettoca tihi in memoriam,8ic.^3^.z^’

Te quidem vtget commenti tui abfutditas, neque te tarnen pudec tuæ impudentix. Eli certè longe abfuvdifltmum in C atholiex Ecclefix com lîiunione vnam Ecclefiam in esteras Ecclefias buiufmodi imperium obcinete,vt defuo eas nomine denominet. At quum hoc faciat Ecclcfia Romana quçcçteras omnes orbis Ecclefias fuo imperio fubiieit, amp;nbsp;de fuo nomine Catholicas-Romanas vocat; quidni maximo fe abfurdoin-uoluit? Qui hoc negat, non argumentis, fed vel fenlu commiini fibi opus elfe, vel apettç veritati ferepugnare confitetur. Auius igitur Hayus in viam à me eft rciiocandus,vt dum mihi obliuium obiicitjfeftellionéluo iudicio prodi intelligat.

Hoc igitur modo Hay elaborabas vt probares, Catholicam Eccleßam vr ab Haereticorumcon-nenticulis diftingueretur, Romanam iurc fuilfe appellacam : Romanae Ecclefiae in carrerasomnes Ecclefias principacii imperiiirnque tuebare. Qui igitur tuo ludicio Chriftianorum Eccle/ia: ab Hu genotorum(qqos vocas)cœcibus diftinguentur! Si nimirum Catholicae-Romanç appellentiir.Ca-tholicat-Romanx igitui àCatholica-Romanade« Jnepti nominantur.Ecquid eftrapMrJpuBfdicijfihocnon Tjreny' P-ironyma qiixnam fint iam olim ab Aiiftot moruni didiceramus, O*oa nimirû nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfcm t«

notione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tuu/otue «üo’tij-op/ïso'ijt*/1 acproindf

expropria Paronymqrum notione dixeram,cz^ peras Ecclefias à principe amp;nbsp;primaria, vt ais,Ec-cIcfia,Romana-Catholica videlicet.Catholicat-Ronianas denominari;ficuti q Gramatica Gram^ Çjtholirçmaticus denominatur.Neenim merito obiiceres fccle^i^x (qucmadmodu alibi facis)me praeuaricari, quod dicuptut in referenda fentcntia veftra Romanam Eccle-lefuitis fianj in exterarum ordinem redigerem, principi *»cTca prii’i’fi^que Ecclefiacprincipem primariumque thülica* locü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hypothefi agnoui, vt ipfa primùm

Romana amp;nbsp;per fc Catholica-Romana.tum ex ea precario Etdefia. Tiaf'uvijp.aif Catholicx-Romanx denominaren-tur. Ecclefia Romana ergo vobis eft denominas: exterx Ecclefixjfunt denominati. Cafu tantiim differunt.Communis eft nominis eiufdem appel-latio. Itaque nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propriè appellantur quutn

amp; voce amp;nbsp;fignificatione de eodé dicantur.Quid igitur bic à me peccatum eft?

Hoe tarnen do li b era li ter quod ais, Ecclefiam Romanam quum Catholica appellatur, óuavup-iK elTe Catholicam , quemadmodum 6«: eam foleo dicitur appellate : qiium in communi tritóque nomine d7E«le nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*=i fnà ycrc-Catholica Ecclefia,

Q.VID NON SIT ECCLESIA, abeâquetoto geneve diftet. SedhacHerc non ^* ^**’”’ modo agebam. Ecclefiæ veftrï Romanse in caete-tasomnes Ecclefias autoritatem de veftra fen- i tentia oftendere mihi tantùm erat animus.

Quod aurem Catholicam-Romanam interpre Haj-uslm trus fim rnmerfalem-particularem mirum tibi mirum videri.quî enim aliter exponi hoc di- tholicam cendi genus pote(l?Catholicaenim,vniuerfalem Romani Egnificat: Romam autem Vniuevfi efle particu-lam 11 demôftrare vellem.Cofmographi quid de particula-me ftatueréc, qui in re ram perfpicua adhiberem rem. probationes non-neceflarias ? Omnes igitur le-iuitas aduerfus impudentiam tuam telles excita-bo- Ecquis enim eas omnes Ecclefias quæ Ponti-ficio nomini parent, Catholicas-Romanas non appellarit: amp;nbsp;quis Romanam Ecclefiam itaCa-tholicam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vocauerit,quin ex ea omnes

cæterae Ecclefiæ Catholicarum-Jlomanarum nomen fortiantur? Itaque Prætor ex lege quam citas .calumnix amp;r llellionatus pœnas tibi importer, quum fciens-volens rem tibi cognitam arque exploratam neges.Si tarnen cerebri infirmi-tate rem per fe manifeflam viderc non potes, in eorumhominum numero tcrecenfebit, Sa/iKiy-Jclt;amp;'»/«M»f:atqucadelt;) veratro opus tibi clTcpro-nuntiabit vt ad melioiem mentem redire queas.

ndetur publier altijuis Gebennenfium fcri~ bit,hanc tua'm orationem ^uum tam Mi-genttrtibi cautM, venufla tllatuavocii Vfpiam amp;nbsp;Vnquam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ne ipuid tn te ad 'Ro~

rnane Eccleßa odmm apud emna confiandumt CatuinianMalt^uüdeßdtrarepoljit. amp;c.p«g-^5’

Cuniculos quæris vt fenfim à re primaria ela-Tricat baris.Quid igitur vis?Romanæ Curiæ f/vr/xaT^pr : Kayana quendam uijfbjj excitato qui Romanx Eccleiix i autoritärem nobis illuftriùs reprxfentet, fi eam [ pro merito nonduin explicaui.nam de Dominan-di voce iam dixi.

E Dei Vçrbo petitum hoc erat argumentum, amp;■ eo quidem fingtilatim notario, cuius nomen Verbum inaximèvenditatis.Petrusenimvnum in vnaEc-knti/.'e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ergoalium i

tri tefti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pontificem deteftatur. Idem Petrus

monio.v- vecat nequis in Ecclefia Catholica dominetur in lt;nbsp;Ergo Romani'Pontificis Ca-catcras tholicum principatum execratur, aut vnius Ec-piincrpa clefix,quxcunque tandem ilia fit, in exteras Ec-ftatut. quot;nbsp;eJefias Catholicatum- Petrum laudare teftem,cft profedo è Ver bo Dei petere argumenta. Tu v®' ro quidnam ad hoc refpoiides?

(jttü nrg'iret ad hariticornm furor em repri-m,eredam fideîejue ru tUuftrandof ^magnum habere mornentum Concdia Paflorümi^ue Sedefia ca-tM-,non tantumrerum veternm monurnentaigne-rare,fed tn Spiritnmfanilumgrawffimum cent fnitterefcelue facile conuincetetur,amp;c.

Sunt verba amp;nbsp;voces, quis enim hoc negat,aut quidnam huiufmoài eft in controuerfia? Conci-liotum

OyiD NON sir ECCLESIA. 107 liorum autoritatem tantum abeftvt contemna- Orthodo-mus, vt id maxime affirmemus, fi ex illovum toritate decidendx inter nos eflent componen-magnaeft dique controuerfix,nullum plane fore tuum Pa- nobis au-patum. Sed vera amp;nbsp;germana Concilia à falfis 8^ 'otitas. adulterinisConciIiis diftinguimus. Olimenim X»ç-e(xxf amp;nbsp;impias Synodos exitifl'e negare noa potcs.Verùm quorlum hjec de Conciliis?

Vt probfm magner» Pontificû Ti^mani in vntuerl'am Ecclefiamautortiatemy cutm inittjj'n ntlt;]ue ConMta cogere licet, neejue Conciltorum plucita pro ßdet deer et it ante reetpere lt;juàm tpftM ÿworttate fitmatafuerint. 8iC. à pag. 25. vique ad fincm 2.6.

Bifariam hic à tepeccatur.Primùmjpctis prin-^““’S’r“ cipium amp;■ 75 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro confeflb alTumis. Non

enini,fi magna fuit Ecclefix Romanx inter cæte- tita Contas Ecclefias olim (conftante nimirum in Eccle- c‘gt;'oruni fia Romana doétrinx intcgritate)autoritas, çon-fequitur nunc,(corrupta videlicet infinitis erro- notantut-ribus 8e fceleiibus Roma) eandem ei autoritatem deberi. quum enim ab Ecclefix Catholicae communione fcfç feiynxeritjcomniunionis quo-que Catholicae iqra oninino aiqifit.

Deinde,in teftimoniis illis qux citas, eft ma-nifeftus errorNon enim ex iis lo-cis quos citas redè concluferis , Primatuin lîuc principatum in cæteras Ecclefias vcl Epifeo-j’o Romano vel Eeelefix Romans antiquitùs

îot PRIMA QVÆST. PARS, conftitifle ; fed illud tantum,Magnam amp;: Epifeo-po Romano amp;nbsp;Ecclefîx Romanæ reuerentiam à cæteris Ecclefiis fuiffe exhibitam, illiiifque con-fenfnm in magno bonis amp;nbsp;orthodoxis Patnbus de teî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;extitilTe. Quum enim ita in Ectlefia

iMUfiaquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ciuitatum prouincia-

kut? 8c tribueretur. Primam igitur illam Romanx nuomodo Ecclefiz federn exteræ olim Ecclefiæ, non prin- !

cipatum agnofeebant ; ficuti amp;nbsp;Carthaginenfis ' Concilii decretum à Caluino appolîtè citatum,à |

tevero infeite fugillatum difertis verbis tefta- j CcticîJ. tu r : tprimi fedts Epifioptss ntn appelieturprirt-Carthag cepsfacerdotnm, autfnmmtufàcerdos, eiutalui»id primAfedü Epifctiptti. Vni-uerfalis autem Epifeopi appellatio, fummâque illa in Concilia aucoritas quam tu Romani prin-cipatus firmamétum ftatuis,ad illa tempora plané erat incognita-.quæ tum demum inualuit qui homo peccati federn in Ecclefia occupauit.

Atque vt ad fîngnla àtecitata eruditæVetu-parsHayif^jtisteftimonia refpondeam, fie habeto. Nice-m^otau^o Syhodum non Pontifex Romanus,fed Con-niseucr- ftantinus Imperatorcónocauit:ei Synodo Atha-ïiiccnî n^fius AlexandrinæEcclefiaeEpifcopus prxfuit: concilif Romanus Epifcopus per legatos in ea quarto exemple, tantiim loco fedit. Earn Imperator non Romanus Pontifex,confirmauitjilliûfque décréta publicis referiptis fanxit amp;nbsp;rata efle voluit. Prima igitur Hayanæ argumentationis, qubd ad Nicenum videlicet Concilium primum attinet, pars proHi-gata eft.

Locus etiam ille quem citas, Hayjtibi perfpi-cuè répugnât. Nonenim Romani Pontificisim-perio fummâque autoritatCjfcd taris caftfortioicon-firraari

QyiD non sit ecclesia, icj firmari décréta fua poftulct Niceni ConciliiPa-tres.Aliud eft Oris cofortium fiue affenfus, aliu J Imperium. Certv quuna vbicunquc eftenc Eccic-fit, Oecumenicotum Conciliorum décréta ob-feruati dcberent, ita atquum erat amp;nbsp;confentaneû vtab omnibus prias probarentur. Romanx inter Locos ab citeras magnam t’uifle autoritäre faepe diximus.

Ecquis igitur miretur, quumEpifcopus Roma- „ petip»-nus Concilio abfuiflet iplc gt;nbsp;amp;nbsp;legatos tantum cué repa-eî) mififtec, eum rogafle Concilii Patres vt à fc 8^*’ decretis affentiretur, eaque oris epnfortio con-firmarct.Nó fuit igitur hxcfumma autoritasPon tificis Romani aut poteftas/cd fraternus 8f Chri c^ferfùs ftianus cum exteris Ecclefiis affenfus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoiuod»

De Conftantinopolitana ide quoque refpon* deo. Theodofius amp;nbsp;Gfttianusimpp. Synodum cotiuocarunt : MenasEcclefix Conftantinopoli-tanz EpifeopusSynodo prxfuit. Patres Conci- seconda lii ex his verbis qux affers confenfum in recom-muni efflagitant, vt tuo tu gladio palam iugulc-tis.Sunt enim diferta verba, ObftcrumM tanç Syà-/anliaatemvt con/enttat. Omnesenim Ecclefias confentire zquuin eft,necidcirco vnius in exte-^quot;' ras imperium,vt dixijftabilitur. Secunda igitur îrgumentationis Hayanx pars nulla eft.

Ephefinam quoque Synodum ptimam Theo-dofius iunior amp;nbsp;Valentinianus Itnpp. conuoca-runt: eiCyrillus Alexandrinx Eccleftx Epifco- Sytxxii pus przfuit. Quxnam autem funt ilia confona quz àCxleftino Rornanx Ecclefix Epifeopo Pa- j/Èpiû^ tres Concilii confirmari poftulät,Cyrillus often- USynodx dit qui Cxleftinum conlàcerdotem Sc coëpifco- *' pum vocat, 8c de eadem re loques Leo Pontifex Jimi*™ RomanusCxleftini fuccefforhis verbis.-/».ywptpiit. 54. opère multnrn con/àcerdotis mei deuotiene gaftdeho'i Q-ftrnper ipfitn vnMimnatt UtAbor,^»tafraterrm Augau».

HO PRIMA QVÆST. PARS, pax non nißvna filmet confe/jîone feruatur- Qual® verö illud Romanat Ecclcfiæ in cæteras Ecckfias eflet imperium idem docet, (^ia Chfißtamiß' mut Imperator haben volutt Ep^pale Conalituttt vtplentore tudtcto ornmepo/Jit error abolert ,fratres „gß^dj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^cf^atum preibjtt'.

filtum nofh'um Hilarium dtaconem miß Synod-z- e^utvtce mea fanüo conuentui veflrit fratermtatù interßnt,(^ communi 'vobtfcum fententia Domino ßntplacitura conßituant.~Vexiii igitur Haya-nae argumeiitationis pars corruit.

Ar quod de Chalcedonenfi Synodo comni®' Châkédo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hay US, plané eft importunum. Éphefina

nenfis có Synodus fecundaj quae Aurpz«« nominatur ,Euty-ctlü eat-chetis crrorem Diofcori Alexandrinac Ecclefia: P*®’ Epifcopi qui ei Synodo praecrat,artibus confirma rat. Leo Romanac Ecclefiac Epifcopus hac dere ïpift.iî. apud Martianum Imperatorem conqueriturgra-uiffimis verbis , eamque vt generalem Synodum incraItalia haberi iubeat, fupplicibus verbisfuo 8e collegarH nomine,rogat ; PulcheridmqucAu-guftam VC apud Principe fua gratia fe iuuct, ini' orat.Imperator eius precibus annucns Syn-topus Ro odum generale indicit rion quide in Italia(ficuti manus poftulabat Leo)fcd Chalcedone, eique vult Ro-ConcUio n’anumEpifcopumpræeflejad Orientalium Epi-Chalccdo fcoporum qui Diofcoro amp;cçteris Eutychianis •’'quot;fi- fauebant, faóliones impediendas. Synodo incet-J.pift.ro. fuir Imperator , abfuit Romanus Epifcopus ni-miùm ardti temporis Si loci importunitatéprf-texensiei tamé Concilio per legatos prçfuit : fed quomodojipfe docet. nam ad Côcilii Chalcedo-ipiftay. nenfis Patres fcribens ait,Se quidem literis Prin-cipis fuiffe inuitatiim , vc Synodo fuâ prçfentiam prçberet.-quuni tarnen adelfe per tempus fibi no liccret,Pafchafianum amp;nbsp;Luculentium Èpifcopos, fipift.i». Bafilimrt 8c Bonifaciû presbyteros ad Synodum

(\VID HON SIT ECÇLESIA. nt mifiire,qui fuam in ea vicem fuppleret;rogatau-tem Sy nodi fraternicaccm vt çftimet ie per illos prçfidere,8e abfentem ade/Te Catholicç fidei con cordia amp;nbsp;prçdicatione;Quomodo autê Leo Chai cedonenfis Synodi dogmata confirmarir, qucm-admodûloquicür Hay us, difcat ipfe à Leone , nc Leonem Leoni opponat.amp;,^«z4(inquit Leo ad 1 rn peratore m) (2/ nbsp;nbsp;(ÿ' heatipatres noftrh^uorum

tù^rtna veneramur feejumiur,in vntw fidet Concordiafumns, JicutiproHinciarum omnium pro-teflantur antifliteSi agar Clementiet veflrei deuotif-ßmafidesvcejuam^tmiim ad nos Conflantinopoli-tamEptfcopiejualtadehentprobati nbsp;nbsp;Catholicijd-

cçràotisfcriptapertiemant.ç^c. Imperatorisauto-ritatem implorât Leo vt Cocilii decretis Epifco-piisConftantinopolitanus obtemperet. Vblnani eft fumma ilia Romani Pontificis in omnes Eccle ftas autoritas amp;■ poteftas? Idem verb quçnam ilia ^itfuaconfirmatio,teftatiir. Sedijuia, inquit ,pi9 ßudio humants negotùs dtutnapraponitis, nbsp;nbsp;ratio-

nabtliter religtofe Regni •vefin viribus credit is f^ofuturum,fi nulla fit in facerdotumfenfibus dtjfio-nantiaynulla fit in E uangetij prlt;edicattBne difeordta-, ego etiam veflris difpofittombus no renitor,optans vt ^rmium cordibus catholtca fides, ^ua nonpotefinifi quot;^^^effefirmetur. Cófenfum igitur fuum ad cçte-f3rum Ecclefiatum cScordiam accederc teftatur. At qualis fit fua in confirmadis Concilii decretis 3utoritas,apud eundem Imperatorem his verbis 'gnificat. Prior Synodus Ephefina,N eflorium cum ciogmatefuo damnauit-fe^ues verb in pradi^a ciui-^^eenopoffumvocare CiciltU7n,^ubdin euerfionem fidei fuijfe agttatu confiât,^uódtjue vefira Clemetia ^o)'f veritatis C atholicis affutura aliudfiatuendo ad n glortofifjime Imperator.Kn-eper J), nofirum Iefum Chn/bum, cpù regni vefirt efiaufor reiior, obteltor obfecro Clementiam

nt PRIMA QVÆST. PARS, Deflram vt in ^nfentißnodofidem ^ju^un btnti Pà-trejnoflri ab Apodoltsfibt tradttampriidKarufit,ngt; fatiamint ^uafidubiam retraStari- i^c. De Chal-cedonéfis Concilii Patribus Ioquicui:amp; fejjuo* que apud Imperatorem exeufae quod ci Synodogt; ficuti mandaucrac,minime interfueric. Pontifex Romanus ab Imperatore poftulac vtConciJium ConuocareCjillius décréta rata haberet,contraria cis Synodi Epheûnxfccundæ décréta Imperatorem abrogafTe teftatur, fuam abfchtiam exeufatj confenfum fuiim cum Patribus Concilii haâe-nus neceflariiim teftatur vt Ecclcfis? amp;nbsp;Imperii ijfift.i«. Concordia amp;r pax conftaret.Vbinam eft Romanx

Quarta igiturHayanx argumetitationispars Ac proin collapfa eft: ac proinde ex fufneienti partium detotaar nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jpfa atgumentatio , amp;nbsp;exvi

ti*°nulU confequentis totus ille Romanx Ecclefixpriii-cft. cipatus fumma illa Conciliorum cogendorura confirmandorumque autoritateinnixus penitus euanuit.

Nam quod de Carthaginenfibus Coficillisau-daderferibisjefuitiex eft impudentix,eui duni-Afticano modo aliquid dicat,latis eft. Hxc enim qiix nul-cüior^m'affers,planè tibi adtierfantur. Cartha-autotitas ginenfe illud quod atfers Concilium,non autoti-iduerfus tatis defedu.fed excelTu peccaüit.Böni enim Pa-Gypnani autoritati nimiùm tribuerant.Epi-autotiia^copi Romani autoritatem minime delidetabän tcni difer qux Vt in magno erat apud Afvicanas Ecclefias tc tacit, pretiojfic earn tandem oportuit cohibere vt leie intra fuos fines contineret, Quod enim ü qui uj Africanis Eccicfiis cenfura Ecclefiaft\ca notati fuerarit, vtpatronosnequitix coinperirent,ad Romanam Ecclcfiam aliquando prouocarentjfa-

OyiD NON sit ECCLESIA, tij ßnm eft in Mileuitano Concilio Decr«um, J^l-Coneilil adtranfrtMnna Concilia appella/lit} d rmlloin-fgt;^a Africarn in communione recipmtnr.Qwià de-' tretuin Garchaginenfe Concilium poftea confir-Wauit.His Conciliis interfuit Auguftinus, vt fui *ple interpres elTe debeat.Romanæ Ecclefiac con-tordiam magni quidem fecit, fummam ei auto-ntatem poteftatémque contra Mileuitani amp;nbsp;Car thaginenfis Conciliorum decretum haudquaquâ tribuit. Quid veto illius verba fignificant? DuoAugnfti-^ Africana Concilia ad Innocentium Romanae Ec-”^ ^Hayd clefiac antiftite de re tota copiofe fcripfilfe.Ipfum citnus es *tro ilium Innocentium eo modö ad omnia re-pl*lt;a*w« fpondiite quofasetat atque oportebat Apofto-licatfedis antiftitem : nimirum vt Apoftolicam orthodoxoium Parrum fententiam aduerfus Pe-lagiaiioru errorcm latum ampleóteret'ur, amp;nbsp;cum ipfis peftiferam de meritis doótrinam(qu3 ipfius fucceffores non Apoftolicat fed Apoftaticae fedis heredes nunc tuentut)deteftaretur. Hoccine eft ex Auguftiiii fententia fummam ailtoricatem tri-buerePontifici Romano?

Quin tu igitur difee, Hay, quidnam fit in fan- Hajrils QæAntiquitatis fcriptis fine iudicio verfariituae-^^quot;““!“^quot;^ SUeâôâdJ'Haî te pudeat, quod prxeeptorum fidan^ impe-sufpicia negligens in Patrum latifundiis toto ritus, cœlo aberres.

Nicenaeporro Synodi deFilio Patri confub-^iftin-ftantiali decretum,non eft Romani Pontificis üentum, fed dodrlnae Apoftolisat luculenta ex- tota eft plicatioinequeSynodi Nicenae autoritatemPon-^ Veibt^ tificis Romani principatu amp;c imperio firmatum^'* fuifle,è fuperioribus apparuit. lllo fublato* Caa tholicae quoque Ecclefix fuo nimirum capiteor-bx,principatus nulfus eft : ac proinde quicquid .hattenusattulifti,in tuum caput retsrquetur*

Argutnen Ecdeßa cuiw tfnußu nelt;]ue Co^cilmtO“ I , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Conciliorumplacitaprofidei dc i

ma Ecclc- er et is ante lectpere t^uatn ipfitu autoritate firrtm^ ^^^°^,tafueriNt,princeps efl cstt er arum Sccleßarum-süii Auto At/jui l^omana Ecclefia iniujßine^ue Concilia lîetrus^'^'licet', neijueConciliorum placitaprofidt* | Hayum decretis ante recipere ^uàm ipfius autoritate fr' retostjfie-j f r^o Eccleßa 'E^mana efl princepi eàtérarut» i Eceleßarum.

Affumptionem tuam è primorum ConcilioruW autoritäre ihftituis.probare hoc modo, /d verum eße conßat è T^^uent, Ccnßtntino' ' politani, Epheßni, Chalcedonenßs Conciliorni» conuocattone,^ decretorum conßrmatione. verum eß, Eccleßam E^manam olim principal' 1 tum ohtinuißt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

Atsjui tjuod Hayusdtxit de cogendorum conßrmandorum Conciliorum penes Rornantttn ' Eontißcem autoriiateß 'i^tceni, Confriniinapolf tani,Epheßni, Chalcedonenßs Conctliorum aÜii omnibus conßat fatfum eße.

Ergofalfurnettam efl, Eccleßam Romanam vtl Pontificem Romanum tlhus caput,in cateras Ec~ cleßas ohtinutßeprincipaturn : (fl Hayus hfiàti falß tmpudentia fuis ludtciis argumentis reus apud omres Mtios iudtcerperagitur. Qjjolt;l ex fuperioribns patet.

Ex iis igitur , Hay , qux ad içnaginarii illiiis principatusdefenfionem attulifti, conftatinau« ■ ditu Antiquicati fiiifte vnius Ecclelwtin exteräs Eccleliä’

(^ID NON SIT ecclesia, nj Ècclefias principatum : ac proinde collapfo fir-mamentojtotuni Romanæ-Catholicæ ius nuUunt effe, ac effe Antichrifti comtnentuin quod lefui-ticavanicas Dune audacia amp;clan)Qribus tuetur.

..... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fl. ■■■, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, -------—

te in lt;^lt;tcis verfatum profite^ ns vbi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prunatnsnpgriificare in-

Rurfuni qiixrit latebras meus Hayusme ad retri Noua difevtè refpöndeat, in verbis effugium veftigat: Hayi eP VC non minus verbórum quàm rerum fe imperi-^“®'’' turn demóftret.Ciuid eiiim ego obgannienti Mo-nacho fuccenfeam,amp; idcirco impotenter excan-defeenti quod à veritate viftus terieatur,vt elabi nifiper coniiitiotum poflit diudrtia?

Duplex erat raeum argumentum è Petri lUcU-Argunicn lentis verbis petitum. Petti aiitoritatc niKil grà-'“™^ y'quot;

I-.- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. / r . ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;° tn vcibis

tuns emcaciufque m hoc avgumeto dici poterat, fumptum quum Petrum generis fui autorem iurifque viri- aHuerfus dicem Romani Pontifices appellent.lta enimat-Vquot;‘quot;-'y?* gumentabar àb exemple amp;nbsp;teiiimonio Petri. clefi« Rq Stt^uodiusà Petso Ecclefin tjutdasfi yVeluti^*'^'^-fitriher^ ,fibi vendiedre potefl, tünd plane efi ^uodßbi tpfe tribuit Petrus.

^ti^ui Petrus Scclefiis, Presbyteros allot^uens^fe tllorum aou'vftv^ÛT^çct collegam profitetur, fi-bf^uehec cum tilts eommune tus »gnofnt,vt paß-tat eues Domini.

Ergo nulla Eccleßa t^uantumlibet iüu-~ Uns omnium donorum genenbus t altud iut

11Ä PRIMA QJZÆST. PARS, fibi vendicare poteft;amp; ex vi confequentis,NuI-Ix Ecclelix particulari fas eft primatum fine prin-

Amplifi- . Latet autem argument! ofjcia. amp;nbsp;amplifi-catio ar- catio in illis verbisjficuti fuo loco oftendam. Si fxHHur enim vel praeftantiflimx omnium donorum ge-confequuneribus Ecclefiæ nefas eft principatum in cæte-tionc. nbsp;nbsp;ras Ecclefias vfurpare, qui Romanæ merstrici o-

Sophifti- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;argumentum quum debebat Hayus

cæftro- bona fideiefpódere,vel feviólum à veritatecon-ph«' fiteri,adhibet machinas lefuiticas ad oppugnan-dam veritatem è meæ perfonæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rei

in meis verbis ftrophas quxritans. quàm reétè, è mea refponfione perfpicuum erit. Hayi im- nbsp;Mihi quidem, Hay, lingux Grxcæ cognitio-

pudcntia nem nunquam arrogaui, neque de ea hîc tccum in •‘quot;gu'certare mihi.animus eft.Hinc tarnen apud omiies trïcæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

oûenta- «nos euincam te Scotum Atticum vel magnai» »ione. lingux Grxcæ ignorantiam prodere, vel fyco-phanticam maledicentiam qui quod reftè di-ftum eft maligne carpàs, vel vtrumque. Neque meæ orationi caput amp;nbsp;pedes, ( quemadmodum crfminaris)fed tuo capiti oculos deeficjquos ni-mirum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtàre primaria quxras

Sic igitijr habeto. •tîrpaTO)cat3ïJ'p/af vocemleg* apud Matthæum , cap.iy.v.Â. Pharifæoriim eniin ambitionem defcribens Chriftus, Amant,inquib primos difcubitiis in conuiuiis, amp;nbsp;ijyiiufaujja-yaytüi- Vulgata, Primai cathedra^' Erafmus, Primo loco federe- rd eft prxfidentias in Ecclefia.Doftiffimus interpres Beza, Primos con-fejftu in conuentibns. Hane igitur YQçguj coæniodè anagoge ad Pfeudocatholic* quid fit. .Ecclefix Romans primatum fignificandum adhi-biii.eiat

Q.VID NON SIT ECCLESIA. ngt; bui.erat enim Pharifaifmus imago Antichriftia-nifmi Romani.Pharifæijfedebant fuper cathedra Mofis. Antichriftus, Petri cathedram occupât. Pharifsi, primos in conuentibus confeflus am-biebant; Antichriftus, primam in Ecclefia federn occupauit, amp;nbsp;dicitur àPaulo federe in Ecclefia Deitanquam Deus, præ fe ferens fe elfe Deum: ficuti amp;nbsp;vocatur Potifex Romanus à vobis Deus in terris,amp; vt Deus colitur.Phari(æi,qiiafi Eccle-Rx Dei architeóti zelo videbantur maximoin-pfal.ii». flammati ad opus Dei promouendum, Chriftum J tarnen lapidem angularem reprobauerunt, bel- MaVth^iu lumque acerrimum ei indixerunt. Pontifex Ro- 41. manus.fub Chrifti amp;nbsp;Ecclefiæ zelo, Chriftum amp;t Ecclefiam oppugnat. Flacuit quoque mihi vox ilia, quod Capitis illius minifterialis veftri com-mentum vox Syriaca in eodem Matthaei loco re-præfentarctjNanio ui’i.

Hanc®iyoTii);^Wp/ctp à Chrifto difertè damna-tam aio, vt omnem iftum in Ecclefia primatum ftg repre-deteftaremur.fcimus enim quàmfolicitè Apofto- henfa-los fuos monueritvt omnem ambitionis occa- Katt-fionem è graduum illorum cupiditate nafcen- j,, tem præciderent. Itaque licet in Ecclefia Dei o-15. mnia ordine fieri debeant gt;nbsp;neqiie ordo fine gra-duum diftinftionc elfe poflit, euentus tarnen ollenditin illa Hierarchie,quam vocant, confti-tutione iam turn fundamenrum fuiffe iaftum ad iniquitatis myfterium peragendum, quod Pon-a-ThclTil. tifex Romanus adimpleuerit. Huiufmodi enim^'^' primatum fiue principatum qualem hodie vfur-patPontifex Romanus,amp; quem tu défendis , Ic-fuita,à purioris Ecclefiæ vfu tam abeft quàm Regnum à tyrantiide ; licet in Ecclefîa Dei vnus fit Monarcha Chriftus,ac proinde fine verbo Dei Si fine Apoftolorû ordinatione aut exemplo fait um

foit, vt Primatus etiam illi in Ecclefîa olim con-ftituerentur. Romana igitur Ecclefîa omnibuso-ipnium donorum generibus quantumlibet illu-Ôris(vt cibi gramnaaticulo gracificer in meorum verborqm conftruôlione ) primapuo Ülo amp;nbsp;verè aureofatculo primatum ilium in vniuerfaraEc-clefiam nS pocuit fibi vendicare : neqqç vnquam vendicauit,nili quum relifta Ecclefiae Cathqlicx comunione, Antichrifto adhxfit, cuius fuitprï-nuntia tuqrû illorü quæ iaclas ©eyjTHai', Vniuet-falij nimirû Epifcopatus fiuePrimatus affedatio. quot;S“' P Logica igitur non Caluiniana,fed Petti fiue ce'coiii° poc'us Spiritus fandi aduerfus Pontificis Ro-presbyte-mani prirnatumita argUmentatur. Petrus fe trufi-'ansflÙTiz’f vocatjid elt Presby terorum collegam focium.Pontifex igitur Romanus,dum fe Epi-fcoporum principem fîue primärem vocat,Petrp répugnât. Quidtu veto nugarisinlt;rv,wpîff!2igt;7j'p» eiTtfS-. interpretatione?Siçuti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft eiufdem le-

gationiscollega,itatfuuwpês'StiTï^;«’eft eiufdenr presbyterii collega, qui amp;nbsp;ipfe c feniorum fîue Presbyterotum collegio eft. Presbyteros autem , proprio Chriftianis vocabulo eos omnes com-prehendi qui Ecclefiafticum aliquod munus ge-runt,amp; in doélrina maximeverfantur,Paftore( nimirum 8lt; Dodote^, nemo nefcit. Se igitur Petrus è Presbyteris vnum fatetur, cui vt mandata fit pafcendi gregis cura,fie fe amp;nbsp;alios ad redden-dam fummo Paftori Chrifto muneris iniundi ra-tionem hortatur. Atque haec quidem de nomine ^ufzwfêytSvTï'pK.Sed tu quidnam de re ipfa ais?

Nerno noflrîim dubitat quin ‘D.Petrusfuftit tdeftçonfenior. Atindenoneon-ctudet/iHllum ej]quot;« m £cclefiapruntitKm.^3lt;^.zi,

Imo id concludatn.Si enini eft compresbytcr, ipfe eftpresbyter.id eft presbyterorum fociqs 8ç collega,non princeps auc dominus. Alioqui di-xiffet Petrus,Ego àpj)^(«p8T(SÔT»p®gt;' ■nit hortor, Scproeo quidem imperio quod mihiEcdefi« Chriftusin ipfos dédit, quod argumentum per-^?”?^* magni fuiflet momenti, fiquidem pro fuæ digni-tus à l’e-tatisiure Petrus fuiftet loquutus. Verùmquumtto plane feffuuwpeffamp;Ttp^y appellat, fe collegam amp;nbsp;fociütn presbyterorum profitetur. Deinde, quum iifderu illis verbis fuos illos collegas affatur, quibus fe Chriftus poft reftirreftioné compellauerat, Pa-fckegregem Domini 'vobii commtffitmitt^^tac co-niunemfecum illis habere ciuldem munerisra-tionenr, atque adeo de principatu illoquem ei ttibuitis fe nunquam cogitaffe. Quod fi ipfius hoc ius fuiftet,amp; quidem hqiufmûdi quo vniuet faEcclefia inniteretur,de tanti momenti re nun-quamtacuilfet.Quid verb tu ad hæc excipis? '

’^^ncjuid Ch.riflus Dominus diföpulos fuos fspe Prutres appellat.Confce indecum tua Logi~ ca Chrifli m omnsm Eccleßam prtneipatum, non habuif t,nec nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jutjfe- Ste lt;]uia D. Pe

ttus non folus fine Epifcop'us Ç ahoi^uin altj non effent Epi/copi ) fe eou.itpisüi'n.'}o!i orpieSoTéçay effeftripßt. Etlt;juarniits Eptfioptomnes Ordinis facramentojîntpares, efitstmen inter eosgradus dionitaiis difiin^io. Aietropolitani entm ma -toresfsnt Epifeopis eju^busprsfunt, nbsp;nbsp;nbsp;T.^6ntißx

Romanus omnium è'pifioporti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ibid.

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H. iiij.

Non modo inepta,fed fcelerata quoque exceptio ilia tua eftiin materia amp;nbsp;forma peccans. In materia quidem ipfa , quia«c3t3Xogt;o)' eft atque JîiyusPeblafphemum) Chriftum cum Petro Ita compara-nu Chri-j.gyj id Petro tribuatur quod vni Chrifto pro-duos in’pr’un’ peculiare. Sic autem apari argumen Ecclefia taris^ftcuti quum Chriftus difcipulos fuos appel-idcirco tarnen confequitur,Chti-ftatuit. *1 onanem Ecclefiam non habere principa-tum:ita quum fe Petrus compresbyterum vocat, non idcirco efficitur ipfum non habere in omnes presbyterosjid eft(vt tu interpretaris)EpiIcopos principatum,amp; ex vi confequentis in vniuerfain Eccle/iamgt;cuius potior eft pars Epifcoporum or-do, cui Ecclefiae quoque nomen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indi-

diftis.Ita vtrobique in conclufione idem aflumi-tur. In Ecclefia amp;nbsp;refpeftu Chrifti, amp;nbsp;rcfpeftu Petri eflfe principatumtac proinde ftatuis duos in Ecclefia principatus.duos ip;^;z7nij^/^d{,Chriftuin amp;nbsp;Petrum,vt idem plané de Petro quod de Chri fto praedicetur. Quid eft infanire,fi hoc non eft? Haeccine eft lefuitarum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilia Theolo-

gia è Verbi non-fcripti adytis deprompta, quaiti tantopere praedicas? At res longe aliter fe habet. Hebx.10. Vocatur Chriftus primogcnitus inter multos i.i4.fra[jes , nec erubcfcit ipfos appellate ftatrcs» quod Verbum aeternum non Angelos aftumpfit, fed feinen Abrahat alfumpfit.vt qui fanélificat amp;nbsp;qui fanftificantur, exvnofint omnes.-non tameh vel confudit inperfona naturas : vel Officium fuum in fuos fratres tranftulitiproquibus vtmor-tuus eft folus, ita amp;■ folus eft ipfe Chriftus,id eft furnmuspaftor propheta Ecclefiae fuæ. Si Petrum pt®

QVID NON SIT ECCLESIA. Ml trum pro nobis eflfe mortuum affirmâtes, Hay» duófque in Ecclefia Redemptores ftatueres,nón-neblafphemares’Tu igitur è Logicæ tuæ lefuiti-cxcommentis duos in Ecclefia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duos

principes fine blafphemia conftitues?Ex abfurdo vides re abfurdu docere, amp;nbsp;falfum imaginarium-que Chriftum in veri Chrifti vicem fupplere.Pri mus igitur argumenti tui error eft , td

amp; «Wàoj-sii j quia aduerfus fundamenta ipfa amp;nbsp;vera Theologix principia fcelerate peccas. Eo enim ipfo quod demonftro te duosa^^^rrtsz/z^tff fiue fiimmos paftores in Ecclefia ftatuere reum te perago blafphemias^quum ratum amp;nbsp;per fe ex-ploratum fit axioma, Vnum elfe fummum in Ec-elefia paftorem,ficuti vna eft Ecclefia, amp;nbsp;vna veritas,irno vnus Deus.

In forma autem ipfa Logices tuae acumen va-Hayauat tie delirat idem enim in coclufione ponis,Chri-”^g“æ^“' ftum elfe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Petrum efte fummum vel

maximum Epifcoporum fiue Presbytetorii.quid- St nam igitur eft a/oAt^eti'jfi hoc no eft? Quafi enim tft ac fi dicasjChriftus eft fummus Paftor,Petrus «ft fumtnus paftor. Ergo Petrus eft fummus pa-ftor.Ecquis ôbruWiâr/î-oi' illam amp;. ineptam conclu-fionemnon irrideat? Secundus igitur argumenti huius tui error eft,AJ'oXî%(«.id eft Nugatio, quia in ratiocinando (SetToxo^^squot;.

Atquidnam illudeft,Hay,quod dieis,CZ;rlt;/?3. UI omnem Eccleßam habuiffe^rincipatum. Si

Pontifex Romanus accefterit,idcircóne Chriftus definit efte Ecclefiae fuæ vel princeps,vel fummus Paftor?Primum faltem Chrifto gradum tribuito, Petro vel Pontificifecundum. Quodfi id quod Chrifto perpetuum eft,Chrifto negates, omnem tu quidem blafphemiam fuperaresifi autem prat-

Ill PRIMA QVÆST. PARS, ter mentem id dicis, periculofè folœcizas, vt non Prifciani aut Afcenlîj fed Petri ipfius virga indigeas.

Tetitio In argumentiautem ipfins applicatione, ni-principii. miùrn crafla principii peticione peccas. Vis probare, Petrum non minus Presbyterorum efle principem, quod fe Compresbyterum VQcet : amp;nbsp;hocquidem argumento yt à Pontificis Romani principatu Petri primatutn inftituas probare, id eft è re controuerfa rei controuerfat petasproba-tionem. In quxftione pofitum erat, Pontifexne Romanus fit Ecclefiæprinceps. Ilium elfeEccle-ßz principem, visé Petri principatu euincere.-nunc verb viceuerfa,dum in fale hxres, perinde Petrum efte Ecclefiae principem,inftituis proba-reac in veftra Hierarchia Pontifex Romanus fit Epifcoporum maxiraus. Quidnam eft non modo nugarijfed in fenfumreprobum tradi, fihocnon eftrVeriim expendamus quæ fequuntur.

yipoflohverbat ipßus vetitum ab omnibus difertius intelb^atuft MkJI as gt;tg.-m)U)filt;ijtrns K^bfsiy. Si tibi perjfefb ejjec vox tv itâ-TmvfiÂfnv, ignoraiionem tUMUpm-dts hmc loaern nobis obttctens.nemo entm thohcorun ipui Romstnum Pontißcem tjrannic/nn in Ckriflianos vfi,rpaffe potentem afferat.Ratio-tie prapofftionis k3‘T^ , vox idioms figntff eat vfum tyran/itdis feu dominatus tyrannicide-

‘fP‘truJtEpifiopos in clerutntid e/îpopu-lum Chrißionunstijuiipßs velntiforteobtigittie-vfinari tyrannicfeta exercefCtamp;iC.p^^.'i'!-

Obliuiofus eft nofter Atticus, qui non memi-nitvariûefleinultiplicémq; vfum prxpofitiqnjs ’■ WTa',qux no feinperftgniftcat rei exceftum ,fed vehementiam fæpe ; vt in verbis quod non eft deftruere, fed accuratè conftiuere: WWOTu/ci^s/i'jelaborare-./^äi.TKiw.m'jdiligenterex- Quid Ct ercere,amp; in fexcentis huiufmodi.Sicxji7axvpz?w/v non femper fignificat impotenter amp;nbsp;tyrannicc dpminari, fed vej dqminari fimpliciter, vel fum-mo imperio dominari:vel,vt loquitur Cicero,in sliquemdominari,vt meri imperii autoritas 8c efficacitas lignificetur. Certe,in hoc loco Petti, t^TBxupzîuiZF eft tantàmxypziuêzi'.eft enim comen-tarius eius difti quo Chriftus in Ecclefip imperium vetat.Matthacus dixerat,Principes gentium lö.Tttxupzmii'rtxc^^.id eft in eas dominariiLucas de Luc.22.a5. eadera re loquenSjZUfzjymTzpiuTay dixit pro eqde. Quis igitur nqq videt prxter Hayum ita pmnino accipi apudPetrum?At emendate nofter Atticus H»yi «««» ait.lt;j.-«xypz!'uszz fignificare yfum tyrannidis , feu dominatus tyrannic! : quafivfus inremalaelTe elle poftit.

Nemo in Ecclefia nvfiivu quin eo ipfo fz-uKvcl falfum eft quod Petrus infticuit pfobarç, Do„muis Chriftum effe fumnium paftorem,cui vitae noftræ it fus ratio (it reddéda.Si fumnius eft Partor, certe Do- Cluiftufc niinus eft,fictiti 8c vnu caput eft Ecclefiaeiin qua veriim eft de Chrifto veto amp;nbsp;fempiterno Monar-cha,Hriwzfffi'©-s5-(a E’zr ßcilt;n\lt;£f:^c proindein Ec loannes 1 clefiae Monarchia , BXotjetüai'Troxuicozptn'z'n : neque HufiT, in fcintilla eft apparétiç(vt iifdé verbis vtar quibus apraeftqtiir., Dei Martyre tyranishscBabylpnica Cant.

fe4 prima QVÆST. PARS, incœpit labefadari) vel plura effe vno in Eccle-üx corpore capita,vel in Ecclefiae mofiarchia plu res Dominos. Tyrannica eft in Ecclefia domina-tio omnis qiix fummum paftorem alium Sc Do-Ilayiiw-minum agnofcit quàm Chriftum. Certè, vt nul-lus eft tyrannidis fine dominatiis tyrannici(vt rannidis. ais)vfus,quum Tyrannis fit Icgitimi imperii ab-ufus fiueexceirus:ita imaginarius ille,quemtue-ris,Ecclefiae Romanæ principatus, eft carcinoma Apoftolicæ dodtrinac, quam illis verbis fie expli-cat Petrus vt earn ementitis fuis fucceflbribus opponat.Apoftolicahacc eftdodlrina quamCy-Ttaft. 73. prianus notât. N e^ue ejuifijuam nofinim) ait, f/quot;’ in Sentenfiopum fe tjfe epifcopornm confittuit, auttyrannico fcoporuB, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obfeyuendi neceffitatemfnos collerai

ÿt^ejuando babeatomnû epifeopm pro heentia liber-tatu nbsp;potefiatiifux arbitriumproprmm,

iudtcari^Jgt; ahis non poffityuàm necipfe poteflalte-rum tudicare. Sed expeÉltmui vniuerji iudidtnn Domiyù noßri I efit Chrißi, ejui vntu film h/dgt;ee potefiatern c^praponendinos in Ecclefieeßtetgubef-natione nbsp;nbsp;de afiu noflro iudteandt.

Ad meant deinde parenthefin redit Hayiis, id eft ad vernaculas artes, conuitia nimirum amp;nbsp;nu-gas. At fatius effet vt ad fanam mentem rediret, neque malis artibus veritatem expugnari polfe arbitraretur.Veruni ad rem.

H .A Y V S, dicùitybtiniller,yux probare non petti. ‘^manum enim ’pontificem in Petri Cadje~ dr a legttimo inre federe yfitmma (fl totitu Ânti-^uitatti confenflo.Sic.pz^.i'è.

Probaui, lefuîta,ex ipfis Petri verbis Petri ius cffcjPafcere eues Chrifti, amp;nbsp;Ecclefiam ex ipfius verbo ita regere vt fummam fummo Paftori aU' tofitatemjomnémque minifterii fui rationemci reddac. Atqui Pontifex Romanus ouiumpabu-Pontifias lum id eft veritatis doârinam plané fuftulit, ir • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;principa-

cleliamDei non Vevbi diuinifceptro,feafuoar- tusaducc bitratu fummôque imperio ita vuk regere vt o-ûf« r®' nines iudicans à nemiBe,/ît ipfe iiidicandus, li- “æ**“**^' cet innumerabilcs populos cateruatim fecum ducat primo mancipio gehennæ. Hæc enim funt ipfiffima ipfius verba, Nullo igitur iure Ecclefia Decret.i-Romana Petri Cathedram fibi vendicat, ac pro-P’“'^*j’ inde probaui quod inftituebamj Maiorem è Ver-p,°pj^ bo Dei, Minorem ex ipfius Pontificis verbis.At ^uum Antiquitäten) Petro opponas j teftimopia illa Antiquitatis quæ profersjcxpendamus.

Ex HieronymijAuguftini, Cypriani verbis id euincereconaris; teautem Patres orthodoxos sduerfus te citare vt ex fingulis illorum teftimo-niis conftabit, ita primum tibi vniuerle refpon-^co,Te tribus ftrophis veritatemludificari.

Prima eft, A’^wm nam Cathedra Petri Hjyanx äppellatione intelligis fucceffionem quandain^'g“'quot;^® perfonarum in fede Romani Pontificis : quumt«u7Xo nac voce Petri dodrina, id eft Chrifti Verbumgt;xej. cuiiis ihinifter fuit Petrus,intelligatur.

Secunda eft,Diuifio.quiim enim légitima perfonarum ordinatio à Verbo Dei feparari nullo niodo poffit, amp;nbsp;tune demum valet argumentum I à fucceffione Ecclefiæ quum dodrinae fucceffio prids fucrit probata,tu tarnen in perfonis ita hae-ï«,vt ex fallu etiam hypothefi, perpetuam à Pc*

lis PRIMA QJ/ÆST. PARS, tro fucceffîoaem in Ecclefia imagineris : quant hypothefin etiamfi probaifes ( ficuti poftea fuo loco dicetuc ) non tarnen reótè fuccelfionem â t’etro legitimam concluferis , fublata nimirum veræ amp;nbsp;légitimât fucceflîonis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eft A-

Tertia cü,O'fAvruulA. Sanfti etiim Pâtres de vé tere ilia Ecclefia Romana qui veritâtis integrî-taté retinebat, funt loquuti;non de nqua hac amp;nbsp;meretrice,qnæ Chrifti voce repüdiata,Antichti-fto adhæret : qnemadinodum amp;nbsp;iam docui,amp; a-gendi poftea locus erit.

OrtHodoxorum Patf üm hapc fuiite mente at-que fententiam,ex ipfôrüm verbis tamluculéter apparet yt mirum eflettetam impudenterhïc riiillics lefdtata iterum recoquere,nifîeflesle-fuita,id eft malæ fidei homo.

jPatiu te- Qua enim fide Hieronymûcitafti?Initiocnini Damafum à te indicatxquid Ca citata ex- thedrlt;amp; Petri nomine intelligat.ipfé difertè figni-potidûtur-ficaratjPetri cathedram ,ßaem ^poßo/icoorelati' datam,(^ dominiciféminisperitatem appellanSjSf ne de imperio quodain mundanoloqui videre-tur,id eft vt Aritichriftiani illiiis principatus ve-ftri fundaméta cbnilellerét.hic expreftè aitßa-

Loens Hi Romani culrninis ambitw. Pgo nullu^riffiuro eronymi nbsp;nbsp;nbsp;Chrißnrnfei^ùens, beatttudint tuaàd ejiciithf

aiViitaarâra Petrtcommunioné coufocior.i^cAàcixco addi^ rarna-^c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;colligit ßpargtt:hoc eß,^ui Chnßinöej}gt;

clefix jinttchnfli eß. id eft,qui aliquem ptimum prJEtet principa- Chriftum,qui aliurh £lt;/;^;/7nJZM^a£.i.fummuni paße tui peni- contra Petri doftrinam agnofcit,ille à Peth fatui. Cathedrae cómuriione di(fociatur,non eft Chrilt* difcipulus,fed Antichrifti mancipiö.Situti enim nulla eft extra veritatem Concordia , ita nulla eft extra Ecclefiam veritas, amp;nbsp;nulla èxtra veritatem Ecclefia.Q'iid potuit ab Hieronymo illuftriusdi ci ad tu« ftontis impudentiam prodendam?

QVID non sit ecclesia, nr Auguftinus etianl te coarguit medacii.Quum enim in ilia fucceffione Petri dignitatem intelli-S3tj Ghriftianx religiönis fucceflum oftendens» perfpicue teftatur Not ergo nbsp;nbsp;Çumusvocaviùr-

Chfijliauhno in Petrum cre^imus, fed in lt;^uem ftedidu feirus, Pem de Chrifto jcdtfieattfermenib* fio ex An carminibus veneratiinec decepti maleficiu : fed guftmo-ieneficittadtuti. lUe PetrimagiPter Chrtiitti indo-iî^mamp;c.Succeffionis argsiraeto ita yfus eft Au- i8.cap.j44 guftinus aduerfus EJonatiftas, vt fchifinaticos: lt;]uód de dochina ipfa conftaret, quæ à legitimiS Apoftolorum fücceltóribus in Êcclefia Catholi-ca conferuabatur.

Apoftolorum autem dodrinam à Romana Ec-cleCa nunc plané efle exterminatâjex ipfo etiam jure in quo principatum fuiim ipfa cóftituit, ap-paret:amp; Petri quidem teftimonio, ad quê recur-rendü eft, ad hoc vt eius fucceflio vera amp;nbsp;légitima cefeatur;amp; à Petro ad Chriftu fummûPaftô-tem,amp; verç illius amp;nbsp;légitimât fuccefjGonis capur.

Dabo etiâ tibi aliquid ampliùs. Petfonalé tu* illam fucceffioné aftruito. Earn ab ipfa Petri fede ’'umeratOjSc in illo Patrü ordine quis cui fuccef-fitjvidetó-.certè, ne perpetuam fucceffionis illius férié inuenire poffis,obftabunt Honorius mono-thelitajlöannes vicefimiis, Auguftinus,Ioanna Pôtifexfœmininigeneris,8f tot Antipapç vatiisiucceiiio, lacunis fucceffionem iiiterrumpentes, è numero idcirco expûfti quod vel ab Apoftolica doftrina defciuerint,vel quöd facræ illius , quam vocatis, 1,4. Hierarchise filum interruperint. Vnde efticitur, perfonale quoque vobis fucceffioné deelfe j varié nimirum interruptam , vtiam perfonalis fuc-ceffioeffe nó poffit quiim perfonæ perfonis perpétua , ficuti vultis, ferie minime fuccefterint. Quiequid tarne fit,hocratüeft femgiternçVeri-tatis de vera amp;nbsp;légitima fucceffione A xioma,7V 0 ex perfinitfidëfd ex fide perfimat proburi oportere.

ni PRIMA QVÆST. PARS, Antiquior quoque Cyprianus antiquicatisfi* dem aduerfus noui veftri cômmenti deliria nie-lur,amp; te impudentixreum peragit, lefuita, qui Cypriano id affingis dequo ne per infomnium Hayus quidem cogitauit vnquam,amp; falfariuscomperiï | Cypriani verba corrumpens. In toto enim de amp;nbsp;pVïua-VnitateEcclefiælibro ne verbum quidem de Ro-ricato* mana Ecclefia, ne de ipfa quidem Petri cathe- । dra fecit Cyprianus, fed de Ecclefia tantum in gcnere loquitur: T u verb hæc verba interpolafti, j cathedram Petri {fnper truant fundata efl Ec- । clefla^defent 1 quæ non extant apudCyprianuiu! cuius funt ipfa \e’E02,HancEccleflavmtatem| »0« tenet,tenere fefidern credit? ^ui Ecdefia rent-titur nbsp;nbsp;refiflit,tn Ecclefia fe efie confidtt ? Qualem

autem vnitatem intelligat, ex ipfa difputatione perfpicuum eft. Conqueriturde nonnullis Ichd* j maticis qui fub Chriftianorum nomine Chriftis* i nam Ecclefiam turbabantjalferentes noótem pr° die,interitum pro falute, perfidiam fub obtentU fideijAntichriftum fub vocabulo Chrifti amp;c. 11' lorum faélionibus opponit vnitatem Eccleü*’ quam ita defcribit ex illis verbis quibus illiusaU toritatem ftabiliuit Ghriftus Petrum alloquensi vt quomodo Petrum nominatim fuerit alloquu-tusjdifcrtis verbis fignificet. £f jdpoflolis ommbw poflrefurreEhonem fuarn, pitfi”* poteftatem tribuat dr r/rrafjSicuti mifit me Pateu amp;nbsp;ego mitto vos amp;c. tarnen vt vnitatemrnamfl' fbaretivnitatis etufdern originem abvno incipientem fua autoritäre dtfiofuit.Hoc erant vtitjue d' ri Apofbolt ^ttodfutt Petrui,part confirtiopraditi amp;nbsp;honorts (f potefiattsfidexordtum ab vmtatepfofl cifciturrvt Ecclefia Chriflt vna monflretur-lige ex illis verbis Romanæ Ecclefiæ principa' tum : aut potius tuam impudentiam omnib^!’

Quod de Petri cathedra aifers, eiufdem fidei eft. Hxretici ab Africanis Ecclcfiis per cenfuram Hi loci notati amp;nbsp;ab Ecclefiæ cotnmunione renioti,ad tnanam Ecdefiam confiigiebant,in qua eratma-|J°“j^. gnumfchilmaticorum feminarium per Nouatia-nutn, qui Epifcopi titulo fefe Cornelio Romanx Ecdefix vero Epifcopo opponebat. Idconque-titur Cyprianus apud Corneliu fadaqiie enuine.*proarica. tatione eorum Icelerû qux tranfFugæ illi perpe-'^ou's gt;“» irauevant Sr propter qux fuerant ab Ecclefia ex-’;j terminati, hocaddit crimen tanquam ciimulumnaniinau profligatx audacix. Sr, Poßifla, inquit,adhucin-'^'^'' f'*P^pfiudoepifcopo (tbt abh^reticis can^tuto, na-

P »^are audent, ad Petri cathedram Ecele- Jc jMw jmnctpa/em vnde •vintas facerdotalit exorta^^lt;^^^ ad *ƒ (ÿc. Docer verb quanta labes in vniuerfani Ecdefiam fit redundacura, fi ab vna Ecclefia pro-“^*^' ‘‘ * fugi ab alia Ecclefia reciperétur,monétque Cor-»dium ne quicqiiam huiufmodi in Ecclefia Ro-mana contingere patiatur. NomtjtiurtiliatHtum ßt y inquit, ab ornnibm nobis (j' aquum fit parite/ amp;nbsp;tufium, vt vniufctttufaue cauja ilhc audiatitrs

I Qjam RfGAT vNv sQ_v 1 slt;}_v E gubemett I nbsp;nbsp;nbsp;futtonemfut ailus Domino reddtturus .• oportet vti-

^^eeos ejuibas pretfamunt, non circumcurfare, nec £pifiopwufn concordtam coharentem faa fabdola ( ^{allaci temeritate CoUtderefad agere idtc cattfam, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;or accnfatores habere Qr te/Pet fat munens pofa

• . I'x fas elfe de Africanarum Ecclefiarum iudicio , cognofcere, addit Cyprianus, lam cattfa eorum

IJO PRIMA QVÆST. PARS, mileuitate reçrehendi- Num inde collegevit ' Hayus Romanx Ecclefiae proiiocationis iusCy-priani tempore conftitiiTe:imó quis non videtin । prima illa Ècclefix xtate fummam illam autori- . tatem in cxteras Ecclefias quam Ecclefia Roma- | na fibi poftea vfurpau jt,planè fuilfe incognitara?

De Ecclefia quidem Romana ( ficuti fuo loco | diceba)honorificè fentiebat amp;nbsp;loquebantur or- । thodoxi Patres, led de quibus Romanis fit intel- ; VctusRoligendum, Cyprianus ipfeoftendit, EoseffeRn’ fides, jdpoß'olo prxd'tcantelaudittA flinguen ■ ^fi^^^d cjuosperfidta habere non poj^t accelfinm. Eos da- igitur Romanos quorum perhdia Antichrifto du ce perfpicitur, quem in Ecclefia Dei feffurü prï-dixit Apoftolus , non commendat Antiquitatis tefiimonium , fed idcirco illos grauilfimè con-Cornelio,demnat qudd à maioribus fuis defciuerint. Cot- i ste^b quot;^lium amp;nbsp;Stephanum Ecclefix RomansEpifco-epUt. 43.pos hadenus agnofcitEcclefix principalis Epif ) Antonia copos vt COS Fratres, coêpifçopos, collcgas vo-cet,moneatofficii,teftetùrque ie commune ciu^ illis munus adminiftrare vt in aliorum fines ipquot; inuadere non debeant. fic enim Stephanum qu' Martiano Nouatiani errorem amplexo,amp; ab Ec-clefiac communione reiedo,obliqué fauerat, r^' prehendir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'vanurn efl, frater charifii^^''’^^

orher» a faceraottbns Dei ahfiento,nunc adulatof^f adhuc nobispatiamtir tUudere, de tnaiefate dtgnitate Ecclefia tudteare- , Etfipaflorestni*'^ firnus, vnnm tamengregempafctmus,(foHes'^^' tterfds ijMasChrifiiis fangMnefno

vox hominis fummum ilium Romans Ecek» gtadum principatumque agnofeentis, an pot”!’

QVID NON SÎT ECCLESIA. 13« Fratris amp;nbsp;Collegae, fratrem quideni amp;nbsp;collegana (vt decet^modeftè reuerentiSjfed verè tarnen amp;nbsp;candidè(ficuci Collegarn in eodem muncre ver-fantem confencancum eft ) fratrem de officio monentis?

Hxc fobrius Leftor cum iudicio légat, exlefiiitarŒ hisHayi cxterorûinque lefuitarum in orthodo-“’'*y‘*‘*

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J. . J. Pattu te-

Xorum Patrum lententiis comniemorandis ludi* (timonii» cium 8e fidem expendat,donee vberiorem inge- l'umma niilefuitici probacionem fequens difputatio fup’mp“den peditabit.

lam veto, eiußem iUmivtritatistegulam cam Veritati» Vocoquamantea dilercis verbis ponebam , Né-^^S“*« ’d

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerfus

q.vis IN CATHOLICÆ ecClesi* c o m m V pjincipa» NIONE in CÆTERAS ECCLESIAS O O M I-tum Ro-natvm vsvrpet. Veritatis ipfa erant verba,quot;’anxEe*

Wf nÿ.TanufKi'ov'nf xAapiai'. Sed te tymphâ-ticus error tranfuerfum agit, vt videndo non vi* deas.£4«^e»2 vocaui,quia non eft aliud Euange-lium, non alia veritatis régula, nullis ïefuitarutn cætetorumue Pl'eudoprophetarum prxftigiis mu tabilis ; lUam autein iudicaui veritatem cuius modo meminerara , celebcrtimo tefte ad ipfius plenam fidem laudato, nimirum Petto. Veritatis laxfplendidè emicat, iis qui ocülos habentad videndum-.fed nouarum locuftarum exabyffica-liginenon itadudum egreftarum oculi caligaij-tes,Veritatis lucem pari non poffunt.

Verùm tu curpergis in tuatum decipularum nodulis nugari ? Catholicam proprio nomine Ecclefiam ite tuifque vocati Ecclefiam Romanam,Gui fummam in caetefas omnes Eccle-Cj(|,gj;^, fias autoritärem poteftatémque.fumrnum princi-hcckCa patum antea tribuebas , quis nefert : ac proinde4'‘lt;Ai,w-qiiis non videt te ineptire ? Hoc in conclufionc*“^’

ia PRIMA QVÆST. PARS, ! argiimenti met aflero, Vni Ecclefiæ principatunt i tribui contra Petri dóürinam.’vt Catholica-Ro- j mana nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8c per fe appelletur, in qua ft-

dct Pontifex Romanus, amp;nbsp;ex ea omnes precario tholita- ■ Catholicæ-Romanx vocentur Eccleliæ : quum

Catholica Eccleiïa non Romæ fit,fed per vniuer-fumorbcm, omnes filios Dei compreheiidens: àlliufque Ecclefiæ caput amp;nbsp;fummus Paftor fit ■ Chriftustomnes autem Cleri Domini, id eft par- 1 ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ticulares Ecclefiæ,illius Catholicæ membra,Catholics ffufuyt/fcaf 8c veiè appellentur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;------ -------------- lt;1 I

Pe’^^ratumtpMto, Sywrntß m tuisfecijfesjtha^t inam vennßam oraitoncm tn excrewas terragt;u”gt; oroi mtfijfes. parntn erim hoc loco opportuna (jh ^Hum tn Thefibtci nujiru nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exugitmàoißß

t:eptfit)ne verbum vnum de D. Petr o legerü. St^ hoc tues nafîfyotc condonamtci. amp;c. à pag.29. vf-qucad35.

ÎB difpu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diftum eft à veteribus , Hæreticorum

tationiÂ nullam eflcfrontem.Idquàm verum fit,meusle-claulula fuira nunc rcipfa oftendit, qui quum fe tenerià '^'*?jl’”quot;veritate fentirct ita elabitur vt qiiæ in ipfamcô-«»nictios peterc ex ipla dilputatïone palam eft, in me nul-quitit lo pudore conetur deriuare.Non funt tarnen hic mea Topepj/etjVt tu maligne criminaris,fed oppot cniin de tunè à me fuilfe notata, amp;nbsp;eo quidem modo qui bebatptodifputationem decerec ; te vero, ixfrtói^v^ So-• phifta à veritate vißum ad audaciam amp;nbsp;clamo-dcàîpiMxï-esjtolum impudcnuse tuxpcrfugmtnj tuo more ledû'fj

QVID non sir ECCLESIA, ijj redire,iudicabunc eruditi. Difputationis feriem cipatum cogis me hic repetere- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;è i’etriiu

Controuerfiae noihx caput eft, EcclefiâneKo-•nana in vniuerfam Ecclefiam principatum ven- co eft vt dicare 1 uo mre debeat aut poffit. Vos ®®rmatis,P'°t'^ •lospernegainus. Ex veftra ratiocinatione vo-bifcum debebam agere,quæ eft huiufmodi. cuiffe amp;

Petro debetut, td futceffortbn^ fuü de^ ftiïn'e'“''' hetnr, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;) quod ta-

■dt Petra debeturvtomnium Chri/fiànorumprin- nuUiusrf Domino conifitutus elb^agriojcatur. mometi,^ f tdip/ûm fuccejfortbus futi debeiitr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dedcrâ-*

In hac ratiocinatione duo erant,à- me expen- ’quot;“s. denda.Quidnam Petro debeacur,amp; Quinam fine ifèdeV •pfius fucceflbres.Id verb traólari à me fic debuit naftrae at-vt ad primariam quxftionem de autoritäre Eccle gumeuu fo feftinarem,qux non redè tarnen demonftrari Ärgümen poterat, niü iu.an’vfJoi de nomine Ecclefix fubla- tu Hayi.. •a,quam fubdole nobis opponi perfpicuum erat, gt;nbsp;vtfubCatholiex-Romanae Ecclefix nomine. Par parus, id eft AntichriftiinEcclefiafcdentistypy^^^ rannicum imperium in verè Catholicæ Ecclefix ca-Incum fubftitueretur. Explicata igitiir ifzawMci, tholicæ •ieipfo Petri iure dixi, ex quo fucceflbrum fuo-rumiustotum penderet. De illoautem iure fic egi vt ex ipfius Petri diferto teftimonio illud de-finirera quum iiimirum Petrus ipie luculentev tefteturfe efte ÿuu'wp!»^v7îp5i’.i.collegam amp;nbsp;fo-cium Presbyterorum:vnicum verb Chriftum à»-X'W'zW id eft fummum,vel principem paftorem gues Ecclefix agnofcat ; contra verb difertè vetati ne Chtifti, quis dominatum fiue principatum in Ecclefia v-furpef.neceffarib efficitur non illud effe Petri ius vt omnium Chriftianorumprinceps agnofcatur, dciiam vt fummusPaftor cumCbrtftpiquuip jion poffint vedicaic.

Ï54 PRIMA QVÆST. pars, duo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fine fummiamp; primarii paftores

efie in Ecclefia:fed Petri illud elle ius,vc gregem Chrifti pafcatamp; regat ^pfius Verbo , amp;itavit2 exemplar fit gregi vt Chrifto omnium aôtionum fuarum rationem reddat.

Aliud fucceiroribiis iusefie non poteft; fed quinam fint illi fuccelforeSjiam quæritur.Omnes quidem Elt;clefiæ paftores quos vt collegas al-loquutus eft Petrus, dum eos ad pafcendum re-gendumque Dei gregem hort.iretur,Petti fuccef EcdèiiT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vériffimum eft. At prodit Ecclefia Ro-

latio. id- mana,Petrique Cathedram fibi proprio quodatn circo in iure vendicat. Ecquônam iure ? Quia Petrus fuit EccPfias nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Roinae,mortuus eft Romat.Fgo ye-

principa- argument! huius complexionem fcilinans turn ûbirefpondebam , Me de his omnibus non mouere controuerfiam, etiamfi hæ hypothefes non fatis quod Pe-, nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, i- _

trus Ro.ftftt'® tundamento inniterentur.Probandu enim mançJîc fuiftet ex Verbo Dei j Petrum fuifte RomanxEc-clfffia; fucçjgfjæ Epjfj.opQf(,:amp; qutiin Antiochix, Hierofo-pus.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;docuifte Verbum Deiteftetur, pro

banda quoqué fuerat confequutio, Qui potius Romanæ Ecclefiae quà m caeteris Ecclefiis in qui-bus docuit Petrus, Petri ius debeatur? Sed quo-niam in accefforiis illis,vt Ioquuntur,difputatio-nis examinandis nolebam immorari, amp;adpri-mariam rem properarem,difertè fum teftatus me ifta praetermittere, St iftud Romanæ Ecclefiæpa-ïtiamfi tronis totum concedereiPetrum fuifte Homç,do-tiuinRo-Romançfuifte Epifcopum, manz Kc præclaro martyrio doélrinâ Euangelii Romæob-fu;fignafte:non tarnen inde confequi,RomanamEc-cæretas Ecclefias omnes principatum liil taùienfiue dominatum habere,Epifcopum Romanû elfe »nde con- caput vifibile Ecclefix,fummuin paftoré 8f Pon-pc?m«u «ficeæjûue Reitorem vniuerfalis Ecclefix, vica-* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riuiîi

tiuin Chrifti,principemChïiftianorum amp;cc, Hxc ego breuilniiie tantum annotaram. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ ijeftad

Quid hîc meus Hayus’Vult probate quod ego Ecckfic illidederam , amp;nbsp;in te minime dubia autcontro-®^?*quot;?'”' uerfaadhibet telles no neceffariosiquôdque ego n7m*^pro' vixaufus eram vel digito commonllrare, id arti-.banduin. pit,verfat,efFundit;quod quinque vtr/îculis indi-caueram,feptem paginis opplet.Patrum teftimo-niisinfarcic, Clemente, lrenxiim,TettuIlianum,Tergiuer Cyprianum,Eufebium,Hieronymum,Ambrofiû, 61« Hay Auguftinum, Ladantium.ChryfoftomumjOpta-“®’^' °“' turn, Orofium, mavmora denique ipfa Romana „os inten excitât, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dit vt pto

Atqui magnorum illorû myfteriorum hxc fum-ramus, Po ma eft,Petrus fuit Romx,docuit Romx, mortuuskû nimi-^ cil Romx. Verùm, quid ad rem,mi Hay,amp; te leflorem tantopere fatigas ? Hoc non agitur.hoc inter nos minime côtrouertitur. Do tibi Petrum fuifle RomxjdocuilTe Romx,mortiium fuilfe Ro-mx. Quid tum? Num inde confequitur, Romanx Ecclefip in cxtevas omnes Ecclefias principatuni deberi ? Si Pontifex Romanus Petri fuccelTor eft,,

. *n Petri cathedra fedet, ius Petri habet,num de- f “Ctalio quam Petri iure vti?Hoc non fuifl’e Petri ’nsvt fecudus fit Ecclefix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, vt fumma

häbeat in Ecclefiam autoritäre, amp;nbsp;plenitudinem potentix, qualem Pontifex Romanus Petri iure nbi vendicat,ex ipfius Petri teftimonio probaui.* tibi probäda fuerat contraria cÔfequutio-. de qua tarnen tibi merum filentiû,dum in rebus minime dubiis^ controuerfis, quod ad me quidera faci-lemaduerfariû tuum,tot verborfi vocumque am-bagibus immorararis Hoccine eft Th eologicè ferio de rebus Theologicis Sgt;c feriis difputare,aii ophifticç tergiuerfari ad eludédam veritatem?

Animadnertis Leftor cö quo hominc fit imiht res,amp; quo paóto fit mihi conueniendus. In ipfo difputationis primordio de iplb côtrouerfiæ fta-tu de quo inter aduerfarios conuenire folet, magnas lurbas mouit:tum quod negauerat,affirma-uit.Quurn ad rem ipfam tandem ventum eft, ne-quedere ipfa nequequod ad rem ipfam vllomo do pertineatjdicic quicquam:fed peregrina qus-rit diuorMa,amp; qiiuni rationenó poteft, orations vult videri vicilfejnon argumentorum ponders, fed verborum quouis modo effuforum numero Thrafonicè exultans.

Pudet me quidem pigetque ( ficuti initiofutn teftatus,amp; adhuc cogor teftari ) me in rebus pe-regrinis tarn mukum operæ amp;nbsp;verborum impen-dere. Atquum in hoc rerum vndique nullodele-^lu congeftarum multiloquio vióloriamaduerla-rius meus collocet, hate necelfario mihi funt iu-dicanda. Iudicata verb fatis per fe refelli video: quum co ipfo confier Hayum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;nuga-

ri,Ör quum nihil habeat quod opponat Veritati, fea Veritate viólum apudomnes hoc publico tefiimonio confiteri.

Rt quum Cedb igitur,Hay,tua ilia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;myfieria ex-

aâtionés pendamus.Cur ad primariam argumenti comple ad conui-xionem non refpondes:amp; in rebus inter meamp;'te tia fecon non mödó minime controuerfis, fed à metibi li* *”■'**’ beraliter cóceffis tottefiimonia profers,tot verba impendis? Nolebam in rebus inutilibus im-morari. Tu quide tuae loquacitatis culpam con-fireris, dum ais, ExtrematuaimpuAentia melon~ gtorem facit cjnam 'volebam'.'i.t. tuarp hanc efle impudent i am tu ipfe difertis plane verbis continuo confiteris.f7rlt;«?»^w,a\^.,non es anfM denae co^ue-re,ne ttht exedenda effet : at ah aids 'eoElam in tuum SHttttr iweramßttetttsfaauuateve lunchs dequfies-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sujnj

Suamprolixicatem fatecur lefurta,amp; mihivelim nolim cramben ingucturfe ingefturum mina-tur,amp; mihi canien obiicit,amp; impudentiç fux culpam in me deriuat. Satifne fanus tibi, Le-âor,videtur meus Hayus?

Quum ipfe mihi vel inuito hac cramben exe-dendam proponat, feque earn in meuni guttur inieèturû minetiir , num ego ipfius TttpijjffavCutn caufa ? quin potius, Lefl;or,cx ipfius ore in illorit hominiim numero qui olim gloriabantur,

euin non afcribes ? Et quum de miiltiloquio fuo ipfe profiteatur, in eo minime deeffe peccatum non animaduertes? Ab eo quidem multa peccari conqueror,Quod ad rem primariam minime re-fpondeat, quöd in rebus inutilibus immoretur, quod loquacitJtis amp;nbsp;impudentiae fuae culpam in me träfferat,quc)d Patrum teftimoniis in re non-neceifaria probanda abutatur, qubd denique in referia nugetur. Cur igitur in Patrum teftimoniis quxciras, Hay, examinandis, ego nunc im-morer.

Omnino de te conqueritur Occitania qubd Summa ctaflumobefumque codicem his nugis cófutum ei obtruferis,amp; tuis ampullis fuperbiens fie tibi doftiffi-adblandiare vt in hoc erudito feculo fuos homi- m*® nesnafo carere arbitreris ; quafi in illis Grxco-rum Latinorumque teftimoniorum planftris àte effufis, te amp;nbsp;latine amp;nbsp;græcè nugatorem efle in-telligere non poffint. Eadem quoque tibi graiiif-fimè fuCcenfet,qubd Symmiftas meos,viros picrate amp;nbsp;eruditione fingulares fibique hisnomi-nibus celeberrimoSjtu peregrinus Monachus,return noftrarum imperitus, aufus fis cf HÄ^aßuTovf appellate ; idque non modo lefuitic« impuden-tiæ amp;nbsp;procacitati tribuic, fed vernaculæ quoque

:j8 PRIMA QVÆST. PARS, dementiæ tuæ, id eft tui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vertigini

afcribifcuius vbi primum per dilucida interual-la dabuntur tibi induciæ, te tui hauddubiè pu-debit, quod tantis viris infultare aufus fueris, quorum difciplinæ fi tetradidifles erudiendum, non ira aut ineptires aut infanites.

Q^ales autem fymmiftas habeam àfotÂijitîuW) nuper te docuit lacobus Ghambrunius ,fvatet chariflimus meus mihique plurimum obferuan-dus, quituiim ilium iimty^Taxpm f in darananda veritate confcientiam luculentis argumetis pro-didit, id eft te vniuerfo Galliæ theatro infignem calumniatorem amp;nbsp;praeftigiatorem efle demon-ftrauit.

Complures autem raeorum,mihi crede,colle-garum fua aduerfus te penfa confèrent, fi pergas Vcritati oftrepere : vt non tantum mecumleais armaturæ milite, fed cû fortiflîmis athletisquos in veritatis defenfione duces alactiter fequar, rem efle tuo damno intelligas.

Ego verb fingulatim cur non exiftimcm tiios de me triun^hos ad tufi opprobrium meumqu^ honorem pcrtinere?Rogas quo me vertâ:deindc, quafi viilor thrafonicè infultans me ad apoftafia hortaris. Vtrumque fane, vt te lefuitam prodas. Mihi quide Verbum Dei pro tutiffimo perfugi® eft,hæcmeævitae adomnemeuentum certaeft fedes,vt in Ecclefix finu viuam. Ago aute immM tales gratias Deo meo, quod ab ineûte ïtate nic pura nominis fui amp;nbsp;meaefalutis cognitione im* buerit,me ad praedicandum Euangelium fuü els-gerit,me denique ad hoe pro veritate fuacetta-men vocauerit : in quo vt non dubito vidftricem in mea infirmitate fuam gratia futuram, ita m ta dofttina in quad teneris annise'ducatusfui,ndt conftantiamque ipfum mihi ad vltimum vlque ipiriturfl

TuaureraJefuitajqui Deipatientia nunc abu- Haytis ye tens te nirnium fecurè palpas , vide etiam arque etiam ne dum leiens volens cognitx veritati ad- ta, in qu« uetl'arisjthefaurizes tibi ipfi iram in die iræ , illi-etuditus ùfque tuæ thrafonicæ audaciae, blafphemix, im- *quot; pœnitcntiæ , procacis in Deum amp;nbsp;ipfius venta- ta cuo-tein virulentiæ pœnas tandem aliquando grauif- muit amp;nbsp;fimas feras. Veriim de his haftenus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfequi-

Redeo ad rem.ln fumma,dico te non difputa- summi te,fedtergiuerfari:ac proinde ad feptem tuarum huius te» paginarum myrteriahanc vnam elTerefponfioné, Q'“quot;****quot; HayM a re ipfà Sopht/}icè aberrat, necjue de re ne-lt;]ue adrern dîneejuic^uam. Dederamus enim ci PetrufiiifTe Romie vt nihil effet opus in re initio cóceffa ipfutn tot verba nequiequam etfundere. Debebat ad hanc meam cófequutionem refpon-dere, Etiamfi Petrus Romanae Ecclefiæ fuerit E-pifcopus non inde tarnen confequi,Romanx Ec-clelîæprincipatum incxterasEcclefias deberi.

Hoc tarnen addam obiter amp;nbsp;quidébreuiffîmè, netuo more,Hay,cramben millies recodam tibi ingeram,E Verbo Dei probari non poffe Petruin fuifle Romæ, nedum Romanæ Ecclefix Epifeopû fuiffe. quod hauddubiè Verbum Dei minime ta-cuiffeqfî illudfuiffet Eeelefiçfirmamentum,qua-leeftpriacipatus ille quem fine Verbo Dei ima-ginaris.Quod fi Babylonis nomine apud Petrum Romam intelligis, quid aliud efficis quàm quod ttû fuifle bac difputatione molior, V eflei Romam effe B a-bylonenfiK te qiioque extorfit Veritas, Rotnanon æêquot; vet^ effeRomam. hæc enim noua veftra Roma, tanto liinilc.ne diferimine à vetere Roma inlt;ereft,quanto mere- *1“' ' ^“* trix à cafta matrona,mendaciû à veritate,Belial à eÓnigj* vl Chrifto.Româ nûc Romæ hauddubiè quxrimus, lo modo Babylonicâ metetricem, erroru amp;nbsp;abominatio, poteft. aum raatïé Romæ côperiinus: nô Simonis Petri*

14» PRIMA QVÆST. PARS, fed Simonis Magi federn Romx videmus. Tuum certè erat,lefuita,non congeftis temerè Patrum teftimoniis, fed è luculentis Scripturx teftimô-niis tant! remmomenti probareiquandoquidem alfertionis veftrx negatio non leuibus argumcn-tis innicitur,qux tantàm indicabo.

Primum eft 8f oiKiloiijtâtx rei in tota Scriptura merum filentium. Petrum Hierofolymis amp;nbsp;An-tiochix docuiffe difertè teftatur ; Roms fiiilfe, ncquaquam. Si illud eft (vt dixi)Ecclefiæ lirma-mentum,cur id Scriptura tacuiffet?

Secundum,temporum accurata fupputatio; fi enimverumeft, Petrumannos xx. Hierofolymis, Antiochix T II. ad minimum(Eufebiuse-nim XXV. tradit) turn xxv. Romx docuiffe : amp;nbsp;amp;nbsp;xxxvn. tarnen à Chrifti paffione annoRo-mx füifle mortuum.ficuti affirmatis;quî fieri po-teft vt annorum calculus refpondeat?

Tertiam,à grauiffimis conâeâuris.Si enim R» manx Ecclefii fundaméta Petrum iecilfe verum eft,ficuti affirmât Hayus, cur Paulus tam illuflris viri memoriam non fubiecit Romanis, ad iplo-rum fidem corroborandam ? Sij quum Paulus ad Romanos feribebat, Petrus erat Romx, cur in tantaamicorum quos ftudiofè falutat turba,Petrum non falutat? Paulum Romain fuiffeprofe-ftum Lucas refert,Petri aifta ipfiiifquecarccrem difertc commemoraticur de Petro tacuiflet, fiamp; Romx cü Paulo fuiifet totos duos annos, amp;nbsp;cuffl eo fuiifet mortuus?

Quartum, quia longe verifimilius eft,Petrum non fuiffe Romx quam fuifle. P^tri enim mini-fterium ludxis erat deftinatum,quorurapars maxima erat in Oriente, quemadmodum ex ipfius epiftolis apparet qux ludxis credêtibus proprie fuut deftinatx. Out igitur no fucric verifimilius, Sabjloan

QVID NON SIT ECCLESIA. UI Babylonis nomine celcbrem illam Airyriçvrbem QaxnâCt fignificari in qua eratmaximus ludæorum nume tusex diflipatione? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’P“**

Ex Aftis Apoftolicis, aut exaliis Scripturjc locis proba Petrum vixilTeRomx: autfiin alias terrarum oras excurrerit, proba ilium propriè fedifle Romx,aut vtEpifcopum aut vt Apoûolû. Quod quum è Scriptura probare nequeas, hoc faltem quisnonvidet,qualifcunquetandem adfit vni-uerfe Antiquitatis hac de re confenfus,non veris quidem fed verifimilibus argumentis niti hanc demonftrationem? quae tarnen ex veris,propriis, immediatis ipfiufque conclufionis caufis (qualia TTKuipwe Scriptura petuntut ) confici debebat: quernadmodlim agnofcit magnusilleCaietanuscaiet. in Vefter. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;traftatu

u A V rr C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;totitatis

hie de tribM dubitationum tuarnme:a~ fttibmpancie dtfki fint, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etfam caput

ptudenrer miififli. nam ejuanmis tria priera con~ ^tjT‘tis,»emo efl noflrum qui inde concludat. Sec. ^P^g'35'Vfqucad

Quartum caput non omifi, fed ill nd obiter vt estera gt;nbsp;indicaui. Cur verb pergis tergiuerfariî Quail verb non fit cuilibet perfpicuum me ad Veftrara ratiocinationem refpondifle, amp;nbsp;eo qui- Series no dem queni legitimac difputandi leges ^^^gitat, modo.quum enim mzOTJlKSr hxc de imaginario Hayani illo veftro Romanae Ecclefif Catholicatu quaeftio arggt;nnéti ttaóleturjad toUendam videlicet ambigu» vocis

Ml PRIMA QVÆST. PARS, «U(V»uiz;ar:mihidebuit elTefatisrem ipfambfeu^ , teroftendere.Argumenti quideni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Petrus fuit princepsEccIefiæ Catholicæ. Vtau'^ id Romanz Eccleliz tribuerecur ,aflumendiimC' rat, RomanumPontificem federe in Petri catb«' ' dra ac proinde ius Petri,fucceÛionis illius vi Romanam Ecclefiam pertinere. Id au tern ex efle.qubd Petrus fuerit Romanz Eccleliz pus vt primaria complexio de veftrà fententü conficiatur,Ergo Pontifex Romanus eftprinceps Bccleßz Catholicz : amp;nbsp;exvi confequentisjRæ mana Ecclelîa in omnes Chriftianos principe' tum habet. Hzc eil vniuerfz ratiocinationisve' ftrz immeƒouttt ; quam vt nemo non videtgt; it* Hayanz Logiccs lethargiam aut apoplexiam pO' tius non indignabitur , quz non modo peccat m i materia amp;nbsp;forma,fed à veritate vidta non definit I impudenter obtlrepere. Quidde Petri iure to' tuendum elfer, ex ipfo Petro fatis docueram, vt non elfer opus tUum illudjT« es o»fZz«elt;«r, alieno I0C0amp; modoingerere. Tuaw tarnen confulionem vt à veritate exortam exci-pio , Te omnem videlicet fcribendi ordinein,vt ais.peruertere : fed te culpam tuam in me nulh caufaderiuare,ex rebus ipfis perfpicuum eil,quot;® in te importuné refutando eiufdem nugacitad» culpam tecum fubeam.

Quumvero nihil habeas quod opponasveri' tati,redis ad tuam iaw-rf^ócviinv. De Dominatuillo tuo omnibus Chrillianis vere odioloiam fzp® dixi.Catholicz-Romanz appellationem ,profa-namamp;impiam, lupo non pallore dignam elfe demonftraui. Qubdautem Pnmo?^ Per/edid) cloquentiz mez, vt ais , flofculos idcircóne de- ' cerpis atque deteris , vt latinatori id eil Cicero-1 niano fimiz, ea fordere ollendas quz przccpto-ribustuis

QVID NON SIT ECCLESIA. Mî ribus tuis vnicè placuerunt ? Sie nimirum vt tc-fteris ipfe te wto/eid; TfiTrof non tnodo ignoiare, fed negligere,duni nobiliflimx arris terminos vr banushomo derides. Ego veröj vtvt teretes tuac aures offendantur, non definam vfitatas in fcho-lis docendi formulas adhibere ; imo quum opus fueritjPerfeitatc, Quidditatem, Homineitatem» Socrateitateni, cxteraque illa tuorum prseccpto-rum abfttafta tibi delicatulolefuitx opponam.

Porto,firmiffimum argumentum meum reique iplius primarix neceffatium -jraâor, perridiculè conuitium appellas-.fiquidcm conuitium tibi eft, qubd veritas tuo opprobrio illuftratur. Demus enim veterem illam Romam dum fidelis effet amp;nbsp;cafta Chrifti matrona,aliquid iuris in esteras Ec inquot;^c°lc-défias habuiffe, non tarnen confequeretur,poft- fias ha-quam è fideli faita effet meretrix, idem ius poffe aut deberc retinere : amp;nbsp;quidem in eo cafu quem rü\oroa vosponitis,quum non doftrinx fed perfonarum na, nunc fucceffionem in Ecclefia collocetis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îud

Gtauiffimis querelis omnia Gregorii feriptaf,,. vbique rêferta effe de téporum fuorû corruptelis KeeleC; nemo nefeit, qui vel Gregoriû obiter legitivt fit profeélb tux.i.Sophifticx tergiucrfationis,ré pet leV^ardi feconfeffamprobari veile. Vifne vt Gregorii li- tempoû-brosin meum deriuem’At quid de veftro princi-paru fuie Vniuerfalis Epifeopi imperio fenferit, poftea dicemus.Non caruit ramé maximis nxuis in doftrina Gregorius-.cuius tarnen tempus cum

, , Betnarditépore minime confundo,fed variorum J temporum indicatione fummx cotruptionis in , I Ecclefiam prolabentis amp;nbsp;prolapfx initia amp;nbsp;incre i#enta volui fignificare. Gregorii enim tempore

, purx doftrinx fadta eft magna inclinatio,Mauri-tio Imp.ad annü 600. At Bernardi xtate(qui Pre-detico primo Imp. vixit ad annu i05o)Ecclefia Q-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ompiu errsru corruptionumq’, generibus

144 prima qvæst. pars, ita obfefla fuit vt fœdum carcinoma in ea vagâ' retur.P^lt;e(inquit Uermiius^^eneratiomhiftcafif mento PharifAorum,ejuodefl hypocrißs:ßtarnt nhjquot; focrtßs diet debet, ejuod tam laterepra abundantt^ ( In Canti.praimpudentiamnejuiertt. Serfuthir Sciiu.)}. fifgput^^fabes per omne corpM Eccleßttiamp;^Kt '

latit{f,eodefperatttis-.e0ijuepertculoß'as,^M'i)intf'. ïe'rnaidi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

loti de JpßeenimeßAntichrtßus^atfenonßolHmdternß^i Ecclefi« amp;mertdiemmenttetur,tp‘ extolletttrßtpraid^uii -■üs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ejttem Dorntnui lefittin-

tjaapua funtejueerunt, non cjua lefa Chnjh. Ipß ^uoejue Eccleßaßictt, dtgmtatii opßcia fn turpem ^aaßum tp- tenebrarurn negotium tranjiere.^t-£citiu^quot;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homopeccathpiliw perdition^

tatut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;modo diurnumßd amp;nbsp;meridiannm- !

^uodnonßdum transßguratur tu angelum lucisß^ extoUtturfuperemne ^uod dicitur Deus.çtc- nbsp;nbsp;nbsp;I

De Ponti Veiùip quid ego infinitas alias comnieinoreni I licis Ro- fanfti Pattis querelas , quibus feculi fui corru- I ^patu^‘^eft:amp; licet illius lïiorem yd) I iernardi vt ipfe loqiiitur,mortem fequutus, de Pontifici® I indicium Romani dignitate honorificentiùs aliquando lo' I quatur,quid tarnen de illo fenferit variis in locis Ad Enge- exponit. Papam cum Paulo comparansgt;7V»»' conlid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eum,a\t,de tote orbe conßuebant ar/ibtwß

tpua^ue hutußnodi monßra hommurn, iittpßu^^P^ ßoltca automate velobtinerent honores Eccleßmß' cos velretinerent. amp;, Quotttüeperßrepiit tnpahtul

^uereh‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uPhniani,no Domint.Iufline etiam

de^Vpibi vtderis. Nam cert 'e lex Domini tmmacuhXp' Dei in au conuertensanimas. He autem non tarn leges naaiden nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cauillattones,ßubuertentes tudiciigt;^ I

tio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergopafior çp- epifcopusantmarumt^ua r/ntrt«

QVID NON SIT ECCLESIA. 145 eer am te femper filtre tllamigamre veftro autem illo fiue dominatu fiue

principatu loquens:7V unejuid atind dtutfilfanblui Apofiolnt, Quodhabeodn^uttihocdotibt. Qutdd-lnd? K num feto, non efi aarnmneejue argentumi^etti amp;C. E/lo lit aha ejuacunejue rattone hac tibi vendt-cesfidnon Apoßoltco iure. Neeenim tibi tUedare Bernardi'. ^uodnon habutt,potuft. N un^utddomtnattonem. verbiälü^ Audi plumjN on dominantes, atts in clero, fed far-tna falhgregü. Et ne ddtum fola humilttate patates,nonetiamveritate , VOX efiDominitn Euange-lio, Reges gentium domtnantur eorum ; nbsp;nbsp;infert,

y OS autem non jte. Planum efl Apoftolü interdtci donunatum. I ergotu,dP übtvfurpareaudeaut ,^1 domtnans apofiolatum, autapoflolicM dominatum- 1 s Plane ab a/terutroprohiberü alio!^uin non teexem- ’ ptumiUorunumeroputes, de putbus i^ueritur Dette '

I runt, noncognouieos.eirc- alibi, Paßorernte j populo hüte aut nega aut exhibe. Nonnegahü : nt 1 tutusfidem tenes, teneges heredem. Petrtuhieeß'* t 7«( nefeitur proeeßiße ahtjuando vel gemmü orna^ 1 tus vel firias,non teilus auro,non veihts eaue albtt 1 neeflipatus miltte,nec éircumfirxpentibus feptus nA‘-

Abfijue hü tarnen credtditpoffetmlilerifit-ixt are tnariiatMm,Si amM mé ipafie eues meas.ln hii [ucceffijb non Petro fied Confianttno.ç^c.

neque omnia qus dePontificio illo principatu^“quot;’-77gt; fenciretjdixiffejè vatiis exçufationibus fuis appa* ret, vt ab ipfo timido ad ipfum fortem fit pvouö-candum:quanquam infinita inieitiperies , amp;, vt ipfe loquitur, inteftinus Sc inlanabilis morbus in Canri^ iam inuaferatBcclefiam, amp;nbsp;ipfe feculi fuilabeia s«m ’ aliquam contraxerat. At pia anima inter tot cor-ruptelas ingenyfeebat i cui ego fidem adhibens,

,46 PRIMA QVÆST. PARS, Hay, Papam appellabo Antichriftum amp;nbsp;dsmo- । nium-'Ecclefiam Romanam Babylonen).

F.cclefiï Ecqiios igitur Ecclefix Romanx nacuos intel-Komanr jjgjg, rogas.’Vnîuerfam doûrinæ falutaris corru-amp;7n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti nomen p«-

ftiii.a Sctexens in Ecclefîam potuic iniporcare, vt inter in moii-Ecclefiæ rudera vixipfum fiindamentura confet-uetur.Scelerum autem omniiiinqueabominatio' numquantuexundet diluuium,quis poffualiter !

* explicate quàm fi dicac Româ elle Romam, id eft \ omnium malorum fentinam ôr cloacam? nePe- । ttarchæ penicillum in re tara turpi repvïlentan- j daadhibeam.

Ab Hayo Qua igitur fronte,lefuita,noftrorum hominum citatus mores inuidiofè amp;nbsp;ptocacitertraducis,nilîvta inueftiges? Morû intera-tu'etutquot; peries in Ecclefia nimis cxundalfejtcftis eftfacra aduetfus iuftoria,teftes funt Mofis amp;nbsp;Pro.phetarûfrequen-Ho^nquot;iû nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acerbiffimæ quetelæ ex animis pecca-

Bioîes. °dio plané exacerbatis proficifcentes. E«t tamé EcclefiaDci,Abrahami progenies:amp; in his fanâorum virorum increpationibus doftrinxpu ritas à perfonatum corruptelis diftinguenda elK Hominum noftrorum vitia Caluinus eodeni Dei Spiritu deccftatus eft : ex quibus tarnen verbis Hayus apoftata.EccJefix è qua tranffugit,inuidiä conflare flagitiovu turpitudinem non poftet ex-gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;preffiùs repr^efentare,Ecclefiarumnoftrarumvo■

'’’‘ micas Papatusomnem colluuiem fuperareü^amp;' .a/kSj-dixit. Sed ne Caluinum Caluinolefuiticc Hayus opponat,ipfe Caluinus fui ipfius interpres erit. Et certe-,wlt;\\i\t,PAVatu. mhdaltud elfe‘jufquot;

Ïquot; epift- tmnftrum extnmimerit Satana fallacüs cot)flam:C/ Coiuniét.'?**'’”* obtendum Eccleßam,BM!)lone meeÿi ««ƒ«' in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnus htc conmentarms erit( vtfpero jlucHlit»!

I di:fnndirgt;nofatismoeuldtßari-^uenturAntichri- Pspatus ' fins nos fibi elapfos ejji.-nos autem gtmere cogimwy leliq«*'» mmsmultaex'vitttsejuib»sm-hem terram apud nos eße reßdua- N obis rejlstuta eßfyncera do tnm in Ee winiipHrttasyintegrareltgioyßi't^lex Deicultus,ge- *quot;■ nuina Sacrasnentoru ratio cjuahs d Chrifio tradita^^^^^^’^^' tfi. fferiim(]uommnsvigeateatjtta debebatmoru. Utti^ue corretlio ,d)lt;tc maxime caafa efiysjuodbona pars effranis licetia memor cfua Papifla contra Ded lafciuiunty Clonfii iugo ajftsefiere non poteß. Itacjue ' ^nod hofies no/fri (^vtfalfa nos innidia apad impert-tosgrantntßdiofe clamitantfolMad nobiseffedtfci-phnarnyhocvno abande vel nobis tacenübns refetli-tnr eorurn cAumniayijaodnullum domimaius cer~ tarnen nobts eßy/^udm de immodico ( vtmultss qai-dem vsdetur^noflro rigore.

Plena igitur calumniæ tux refponfionem è verbis Caluini habeto ; vt fit Elenehus,«0« cau/à 'vtcaufa.yüni'ferb omnes has Papatus reliquias longa iamaffuetudine nimiu inoletas noftri ho-mines penitus elui(fent,totumque Papa ita exuif* lent vt Chriftum totutn vere induiffent.Non tatn liboraremus.

Qijodfubiungis fcomma,plané eft vernaculutn bt tuurn , id eft ridiculum amp;nbsp;ineptum dum Apu* lo'oni afini in motem delitias facis. Quis enim nofeit, Monache , apud ompes probates fcripto-les intetrogationetn habere vim expteftam af-I fitmationis?

I rufi patétis veftri caput c5teret,fic omnia veftra, quantumuis lethifera venena amolietur amp;nbsp;diffi-pabit.Vtinam tui tuotumque mifertus oculos vd bis aperiatjconfcientiam v eritati reluftantem ad obfequium cogatjcoi aftornaet» ytcognitx veri-tati obcemperetis.

i^s PRIMA QVÆST. PARS, Summa nbsp;nbsp;nbsp;Oinnino,licet è Logicx tiiæ inftitutis, Hay,tu

modo obloquenSjprincipiiitn in con-t3tjonis^'^I“^one ponas vt in principio conclufioneni,ni-hilominus tarnen è fuperiori difputatione probat um efie arbitror, Chviftianx Ecclefiae nom'quot; ne, Ecclefiam illam veftram Catholicam-Ron'^' nam fiue Papatum, nee debere neque pofle in* telligi. Deinde , neque Pontifici Romano neqiie Ecclelîæ Romanæ principatum fiue dominatuffl) ideft fummam autoritärem poteftatémquequain vos plenitiidinem potentiç appellatisjvllomodo deberi.Effeenim hóe verum,primumjimmedis' tum,neceffarium amp;nbsp;fempiternum axioma,Vnuin efle in Ecclefia Dei fummum paftorem Chiiftumi vt alter quidem fummus paftor in Ecclefia vifi-bili vifibilisjciiis vicarius,ftatui nullo modopof-fit; quum non magis efle plures vno in Ecclefia fiue Summi-paftores queant,quàtnin

Itaque deteftandum efle fcelus,amp; certiffimam Antichrifti blafphemiam,dicere,Pontificem Ro' manum efle fummum paftorem Ecclefix Catho-licx,Chrifti vicarium, vt fine illo Ecclefia neque colligi neque detiniri poffit : Ecclefiam veroRo-manam fic appellate Catholicam vt exterarun) omnium princeps eas fua autoritäre tueatur amp;nbsp;regat, fuóque nomineCatholicas-Romanasde-nominet, tam abfurda nominis notatione quàna rei falfitate; vt Vniuerfæ-particularis Chimetï imagine monftrofa Antichrifti tyiannis reprï' fentetur,qu3E orbem in vrbe includat,parteni tO' to maiorem ftatuat,duo capita vni coipori, duos Dominos vni Ecclefix affingat.

Ex his igitur efficiebatur, Minime nos agere de Romana Ecclefia fiue Papatu, fed de vera Ecclefia CathoUca Chrifti fponfa, eoru matte qiw-

QVID non sit ecclesia. 14s» rum Deus eft pater;quum de Ecclefiæ autoritäre agimiis. Quod vt verum efle ccrtis Verbi Dei o-raculis docuimiis, fic ad eandem vericatem illu-ftiandatn,orchodoxæ Ecclefise eonfenfum adiun-ximus. Ecquidnam verb his Patrum teftlmoniis à me citatis Hayus oppofuerit, porro videarous.

exOrthodoxis Patrib us haElenus protuleram adfupenorem doElrmam tllubtrandam, h E F E PJ S I O,aduerfus Ioannis Hayt calumnias.

Ex Cypriano tres deithafh aut pottM delttm-fententtasyi^aarum prima efl. amp;c. à pagina 37'vfqucadjS.in illis verbis, ^èd hoc loco 0‘c.

lefuiticum eft axioma, In caufa etiam mala Tluafoni fiucquo modo audendum efle , vt etiam qui vi- « Hayi iftus eftjvicifle videatur. Ita nunc meus Thrafo è lUiiihusaxiomatis VI pro more atque inftitutoja verita maiorum fuorum, dum vidricem veritatem fen- te. titjomnes neruos fuos intendit ad audaciamj quam verborum tricis Sgt;c ampnllis fe efferentem veritati opponat. nequeenim Romanae meretri-cis effet famulus, nifl in eius fchola meretriciam iuipudentiam induiflet vt perfriólam frontem le-fuita oftentet.

Affirmas igitur, Hay, me è Cypriano fenten-tias delumbafle. me id excerplifle quod ad

Ktn maximè pertinet,palam eft.Me non difputa-re. Neque difputandum erat, fed difpiitationis conclußo eruditae vetuftatis teftimonio illuftran-da,Me nudas autorum fententias defcribere.

Quorfum quoque erat à me praeftädum- quum enim è Ver-amp;qaonioi3Q pgj confeda ftjilTet conclufio, écquidaliuJ quàmaiïen-tiu. titj perfpicuae veritati,vt ex Ecclefix ftans amp;nbsp;perpétua fempiternae veritatis «wm/* perfpiceretur? non enim vtfupremi ludices ad veritatem conftitucndam, hue accedunt Patres: fed vt telles iurati, qui cettae explorataeque veti-

I-ogici Ie tati fubfcribant. At haec tua eft, Hay, Logica» fuitica- vTsAof©“, èq^ïTp©-’, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, principü fc

finis nefcia, procax,proterua, imperita,vt in rebus ita in rerum ordine amp;r modo elt;cfoAÓOTz^-

^'dnani Quem igitur ordinem in hac tdlimonioru® tü ptóVa^ recitatione fequar, cogor ollendere. Hadenus re his Pa Veibi Dei oraculis confeélum erat, Vnicumef-tiu tefti-fc Ecclefiae óipxlt;7ni/(y^ce fiue fummum Palloreni, moniis- çhriftum : ac proinde falfum elfe, Vilibilem elÏc in Ecclefia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiuevifibile EccJefix ca

put, Pontificem Romanum: amp;,RoiTianam,ided particularem Ecclefiam in vniuerfalem Eccle-liam principatum obtinere.

Idem Antiquitatis orthodoxae teftimoniotni-hi oftendendum erat.Quum autem duplexfitra-tio demonftrandijveritatis aftruendæ vna, mc”-dacii deftrüendi altera; hïc ame fuit vtraquead-Deleft! hibenda:amp; quidem in fcriptionis inftitutæratio* telles è ne, breuiter fimpliciter: atque ita vt telleso-rota anti exceptioiie maiores adhibeïein.Cyprianuffl ' Romanat Ecclefiae in illa quidem aiirea aetate WJ' oinniquc gnis Dei donis illullris, fummum fuilfe admira-exceptio-„ouit ill illius fcriptîs vel mediocritei ai? quot;’aio- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verfatuS'

QVID NON SIT ECCLESIA. 151 verfatus. Hieronymus fuit Romanx Ecciclîx presbyter : Gregorius magnus, Epifcopus. Hos ergo teftes in hac caufa adhibui i è quibus Cy-prianus primum illud antiqux amp;nbsp;verè primige-. nix Veritatis axioma luculentcr docet, Vnicum elfe Ghrilhim Ecclelîæ fuç caput amp;nbsp;fummum Pa-ftorem;vnicamqueex illo Ecclefix vnius Cathe-dram, id eft minifterium quod Verbo Dei Sc disciplina continetur.

Peculiaris autem fermonis circumftantia pendendaeft. Sxuiente perfecutione quumiiSjj,^ qui religionem Chriftianam quoquo modoab-negaffent, pœnx ex difciplina Ecclefiaftica fta-tuerentur, quinque Presbyreri Carthaginenfis Ecclefix Nouatianierroris contagione correpti, ab Ecclefia defciuerant Cypriano infenfiores. Cyprianus, Schifmaticorum illorum audaciam accufat de Ecclefix difciplina turbata, quam ne-fas ait elfe à quôquam violari, quum ilia habeat Chriftum autorem Sc vindicem. Cathedram turvocat minifterium Ecclefixcerto Dei datoinnixum. Altäre facerdottum adiungit,cypiiano quibus verbis fignificat fummam Euagelii, quod ad Chrifti mortem eiiifque efficaciam Chriftia-nos reuocat, vt in eo omnes colligantur, ficuti ipfealibi ait.' Hocaltare Sc facerdotium Chrifti nos ampletlimur j Sc tarn augufta funt nobis Sc facrofanéla ilia vocabula quàm veftra altaria Belial funt nobis execranda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doftrina*

Quidnam verb in his Cypriani verbis repere- noihst co rim quod cumThefibustuispugnet, Sc Romanx Ecclefix principatum euertat, rogas ? Cette,qui veritatem ponit, mendacium tollit.Vnam Chti-Ecddix fti in vna Ecclefia Cathedram ponit Cypria-Pquot;quot;“P.a-nus ! AltÂainàRomanoTPontifice fabricatam.^“j'j^jj’

lît PRIMA QVÆST. PARS, I-ib.i. Cathedram eo ipfo tollitudulterumjmpium/â' । crilegum vocat quodcunque humanofurorein-flituitur,vt hæc difpoficio diuina violetur, id eft vt Chriftus legicimo honore fpolietur,amp; creatu-tis tribiianirquod vni ipffdebecur: acproinde doftrinam veftrani de Romanæ Ecclefix princi- ! S atu vt adulteram , impiam amp;nbsp;facrilegam dete- S atur,8e itnaginariuni ilium principatum fundi- । tuseuertit.

fecundi Secundus locus , difertè aftruitvnunt vnius exVquot;* fummi Paftoris Epifcopatum , à quoo-tio.mniumPaftorum in Ecclefiis fingulis Epifcopa-tus pcndeant, vt vnum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agnofcentes

regant fibi commilTos greges aequo iure amp;nbsp;offi-cio;quippe qui peraequè omnes lint Paftoreshc-clefiac , amp;nbsp;licet per vniuerlum terrarum orbem varie fint diftributi, ab vno tarnen Chriftofunt omnes,vni Ecclefiaeferuiant.Vnum igiturEcck-Hbro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ vnum Epifcopatum Cyprianuslucu-

vnitati lenter his verbis docet : atqueadeododtinxfu-Ecclciiæ pra me explicatx tam perfpicuè aftipulatur,vt fola loci indicatio abundè elle poffit ad conclu-fionis meat «7nÇipgt;a.»you',quum ipfe Cyprianus hac de re aperte concionetur.

Tertii lo- Tertius locus manifeftè definit Ecclefiam Cl-’P^''^u'elem orbem diffu-

«1. fam , omnéfque fua amplitudine Ecclefias parti-culares compleftentem,at vnitate indiuidualin-gulas continentem. Vnam igitur Ecclefiam Ca-tholicam non Vrbis vnius mœnibiis conclufam, fed per Orbis terrarum fpatia longé latéqueex-tenfam, omnéfque Dei filios colligétem his ver- ' Ibidem, bis Cyprianus repraefentat. Sic illo teile omnes conclufionis mer partes fuerurtt eomprobatz,vt me etiam tacente Cyprianus loquatur.

hac de re haftenus docuiflem, amp;nbsp;quorfum hacc Hayi fum Cypriani teftimonia commemorairem, infultat JJ” *ƒquot;?“ Thrafo, amp;nbsp;me homunculo defpedo Caluinumgecmanquot; præceptorem meum adoritur, Caluinum nugari hotum lo clamat,amp; non meamfquum Theologiam primis digitisnon attigcnm) fed Calmni nupiditatempjjuj„jj. miratiir.Equidem Matxologix tuæ venenum fern per fuin auerfatus, lefuita : in facra auccm Theo-logia licet perexiguum fitquicquid didicerim, huiulmodi tarnen eft, fummo Dei beneficie , vC ad meamquidem falutem fit fatis,iis quoque do-cendisquos meat fidei Deus cornmifit, non malè per ipfius gratiam ad hunc vfque diem fuccefle-rit : quum veto me ad veritatis fua: defenfionem aduerfustuos latratus vocauerit,fpero facis futurum ad tuas prxftigias refellcndas, teque infi-gnem tenebtionem demonftrandum, qui in va-niffimo medacio tuendo nihil habeas pratter cæ-cam Scimmanem impudentiam.à|uaû/Â Ji ßpiwnc iîfti. Caluini autem nugas amp;nbsp;ftupiditatetn iuuat me impenfè imitari.Verùm ad rem.

Caluinus,amp; ego Caluinum fequens, affirma- status cô mus Cyprianum vni Chrifto vnum Epifeopatum tribuere, Chriftum Ecclefiæ fuæ vnum caput ap- ius expli-pellare.Id pernegat Hayus , amp;nbsp;Vniits Capttü ap- catione. , pellatione, Pontificem Romanum clamac intel-ilium fophifticè agere affirmo,variifque

Primus error eft, Ignoratio Elenchi. nam in Havanas toto illo dc Ecclefiæ vnitate libro Cyprianus ne verbum quidem facit de Ecclcfia Romana.Qua varü «-igitur fronte de illius principatu hæc interpre-tot«-tatistquum id etiam quod de Ecclefia Catholica ibiaitCyprianus, RomanaeEcclefiæ conuenire nullo modo poffit ? Ecclefiam vnam elfe ait per totum orbem radios fuos porrigentem, cuius

IJ4 PRIMA QVÆST. PARS, vnumfit caput amp;nbsp;origo vna. lllane vna Ecclefia pervniuerfum terrarum ovbem exporrefla,eiit tibi Ecclefia Romana ; amp;nbsp;tu fupplicio non elles dignus,fi hœc omnibus cognita impudent« negates ?

In «aft.Cyprianienim verbadeprauafti. Locumipluni de vnita- Cypriano ipfo Leftor exploret, amp;c comperiet hxc 'ieT\ii,Pri,matMS Petri,^ PetriCathtän^^

Hayo fuiffe interpolata,quum apud Cyptianuin minime extent- Excipiet Hayus,lefuiticjeLog‘' ; ces efle prxceptum, Vt quocunque tandem mo* do caufæ feruiatur. Fateor elTe fchema flue tw pum lefuiticum Impofturam amp;nbsp;impudentian’'-fed nos in Ecclefia Dei mendacium deteftam^f» omnefque illas vincendi vias lefiiitis familiar'^’ appellamus errores. Falfum igitiir quod Hayu’ dixerit,peto à Ledlore vt non ex lefuiticis pü“*' legiis gt;nbsp;fed ex veritatis legibus iudicetut, facri fcriptoris verba deprauarit, ea adiungendo qux ad caufae fuæ patrocinium pertinerent.

Tertius error eftjV'^ Jiivotajf. Id cnim affit' mat quod Gypriani fententise è diametro repu-gnatjomnibus iis teftibus futuris qui locöipf® animaduerterint. Nouatus Afer in Africa'”^

Ecclefiis mouerat grauiffimam controuerfia in alias Ecclefias lathis emanauit, fchifma te-Cypriani citmoUos Epifcopos in Ecclefiis conftituit, c®' haberi, amp;nbsp;nouum feueriot'S tia.Tn hocdifciplinx genus in particularibus illis cqetibns loco, obferuaricurauit. Diffidiicaufam Nouatus pss^' texebat, quod diffoluta effet Ecclefix difcipHn’’ quum lapfi faöa tantum exomolegefi ad Ece'd® pacem facilius quàm poftularet ratio,recipe®”' tu». Chriftianum quoque nomen cum faflio”^ fua retinebatjöc vt magis fallerctjlanólioïéq“’ ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dain

QVID non sit ecclesia, iîî dâexqiiifitiorémque viuendi rationéfe ampleâi ptofitebatui'. vnde Catharorum nomen feftæ in-ditû.ldcirco periculofiores obvepentis boni fpc-cie hoftis artes Cyprianus elle côqueritur,quutn veritatis nomine veritas oppugnaretiir , fub Chrifti vocabulo Antichriftus inEcclefîam in-duceretur.Schilmatis autem verâ caufam elfe ait, quod ad veritatis originem nô rediretur.nec caput quæreretur, nec Magiftri cœleftis doftrina fetuaretiir. Argumentaturenim à difciplinaa d doèhinâjdocétqne fieri nullo modo pofle vt Ec-clefiz dodrina feructur ab eo,qui Ecclefix difci-plinamviolauerit, quum vna eadémquefit vnius Ecclefi2amp; doftrina amp;nbsp;difciplina. Vnitatéenim Ecclefix doftrina amp;nbsp;difciplina definit. Vnitatem autem Ecclefiae qui reliquerit,quomodo poffit amp;nbsp;défia con in Ecclefia elfe amp;nbsp;de Ecclefia ? Hoc eft quod ait Cyprianus caput non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Magiftri cttleïtis do- quot;j

il/'tnam nonferuari-'tt primariam complcxionem colligatjNouatianos non retinere doélrina Eccle Eçgt;quum eius difciplina concordiâmq; violarint.

Ecclefix autem vnitatem ex eo docet Cyprianus quod fîcuti vnus eft DeuSjvnus Chriftus,vna Ecclefia;fic vna in Ecclefia veritas, fidcs,difcipli-naeft,vnusEpifcopatus, cuius infolidum à fin-gulispars teneatur.Id autem docet illuftri exem-’’*^^''^* plo à Petri perfona petito. Petrum enim fingula-tint ailoquutus eft Chriftus , illam Ecclefiat fuæ fonaquo-difciplinam conftituens vt earn vnitate cotineri ‘»odo regt; intelligeremus ac proinde ne pro arbitratu cui- * quam licere arbitraremur noua dodrinç fîue dif-ciplinae forma cominifci,fed intelligamus omnes Chriftianos in vnius Eéclefiae finu, vnius doôtri-næ inftitutis8e pracceptis,vnius eiufdémq; difci-plinç obfequio debere côtineri.Hatc eft germana horum verborû fentétia, f^tvmtatêtnanifefîaret

10 PRIMA QVÆST. PARS, Ecclefi« 'unittitii eiuföem originem ab vno inctpicntem fn*

‘Uttoritateijfofitit. Ccrtè, fi Ecclefia eil fanélo-rum communio, vt eft, vnitate omnino contine-•) tur: quum omnium credentium vnus fit Deus» vnus redemptor,vna fides, vna fpes, vnaheredi-tas, commune certamen, communis viÓtoiia, commune verbum, commune miniflerium qu® ad communium bonorum cognicionetn poflel-fionémque immittantur. Qui igitur ab Ecclcfix communione defcifcunt amp;nbsp;fchifma faciunt,com munium bonorum ius amittunt ; ChriftianieHe non poiTunt, amp;nbsp;à matrice diuulfi feorfim viuere 8f fpirave, falutifque fubftantiam retinere null® modo poflunt. Hoc Cypriani concilium eiTe in libro de vnitate Ecclcfiæ, cuilibct poteiit con-ilare exlibri leólione. Qn^id igitur vel tantillum quidem ex hoe loco elici à quoquam fano poteft, quod ad imaginarium Romanæ Ecclefix princi-patum pertinere poifit?

Nam quod de vnitate in vno Petro demon-ftraca dixerat Cyprianus, ne quifquain exiftima-ret perfonale efle beneficium quoddam quo'i vni Petro fingulatim conueniret,addit vtilem amp;nbsp;perfpicuam exceptionem vt nullus tergiuerfa-Apoftoli tioni locus rcUn([\iatür,Iäem Ci^erosfmjfe A-KcdTfurPftrus,pari conßrtiopr£ät«is (j paftotes bonorii ineodcraquemadmodum alicubi ait Ghryfollomus. Q®“

Nouam tarnen meus Hayusadiungit interpretationem, W intelltgeniam effeante tnfhtututn à Domino Peelt-ßaprtncipatttm.d^id ais? Oiferta Cypriani vetba non animaduertis ? Poftquam enim Chtifti inlh-tutionem de clauibus regni coelorum Ecclefo in Petri parfonatributis commemorauit, addit, pipoflolèt omnibus poflrefiirrePlionem fuam

QVID NON SIT ecclesia, f^ibtittpoteflatem-ybinum ilia eft temporisdiftin-äio? Quafi vero antequàm Chriftus Petrum his verbis alloqueretur.vel Petrus non effet Apofto-lus.velaliudquidpiam quàmcxtcris Apoftolis eifiierit àChrifto demandatuin. Nonne enim bsEc eft clauium poteftas. Si cttiremifiritispecca' flt;i-!remittentnr^li:ßcuttenueritisi tenebKntur'f Ita enim alibi apud Cyprianum ilia vnitas Eccleiiz

ex Petri pcrfoua probatur,ex omnium quo-que Apoftolorum pcrfonis zftimatur,his verbis:

ergo remittendorumpeccatorum ^»flolis EpUt 4i. dotatß, Ecclefits/juasiUtaChrtjhmifpconfti-titerunt,(^ epßctpistjui ets ordtnatione vtcariajitt-(rjferunt- Et quoniam Stephanus Roman« Ecclc-

Epifeopus illis etiam temporibus quum de Roman« Ecclefix principatu nemo velper in-fomnium cogitauerat,aliquid fibi arrogate vide-baturopponunt fc ci Africanarum Ecclefiarum Epifcopi,amp; negant eum de Epifeopatus fui loco pofTe gloriari, quum fucceffionem Petri obten-tendo, multas petras indicaret, amp;nbsp;Ecclefiarum ’’quot;»Itarum nouaxdificia conftitueret. Cyprianus veröde hoc Petri priuilegio loquens, NeePe-i^uemprimum Dominas elegit, fuper cjaem

‘‘^ßtattti Eccleßam faam, rjuamfecumPaulus^^}° ^WcuTncifionepoftmodHmdtfceptaret,ventü{auit^^y^^^^ rdi^utdßbt infolenter aut arroganter affumpßt gt;nbsp;vt ^ceretfePRlMATrMTENERE,lt;jrob-^ttnperarianouellts ^pofleris ßbt potias oportere

funt ipfa Cypriani verba,ex quibus non Caluinum aut Serranum, fed Hayum lefuitam ! nbsp;nbsp;in hac loci interpretatione nugari j omnibus eft

Quod de Roman« Ecclefi« nouique illius que eiaftingitprincipatus elogiis, adiungit Hayus, eiufdem eft c«citatis atque dementi«. Abfurdi/’-

158 PRIMA QVÆST. PARS, fimum Hayo vi(letur,Romanam Ecclefiam in or* dinem redigi.Et reftè.quum cnim Cypriani tem pore fefe intra ordinis officiique fui cancellos contineretjcur in ordiné fuiflet redada? Hoc ve* rotéporequum exculfoChrifti iugo omnisiam ordinis plané impatiens ad infanâ etfrxnémquc rebellionem tota obduruerit,cur in rc inutili labor impenderetur?

ckf”* Romanam quidem Ecclc(îam(quemadmo(luin qualis'O- alibi) in maxiino olim pretio fuiife verû lim dignieftjfed eo modo quem Cyprianus notât, Ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiaemprtidicat, parenteslaudanii

neliû nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eandern fidei tntegritatempronocet. Neque I

Confeflio veto alia lege has laudes fibi conftare veteris Ro ' quot;0 mx alumni voluerunt, quorum hoc extat aduer-Bpift. 1$. nbsp;nbsp;dégénérés fucceffores teftimouium. N ectM

Quia fides veftra prædicatur iu toto mundo, ?»ƒ tó^Rom' nbsp;nbsp;nbsp;exinde vigor tile radices fidei de tempordnitil'

tcdeC. hs mutuatus^tjfiet, quorum landum glorie generemfuijje maximum crunen eït- Antiquiflim’ igitur Ecclefiâ in Ecclefiaru cenfu, vt in ImperÜ fede conftitutâ, Patres primam cffe voluerunt:^ fie Matricem 8c Radicé Ecclefiæ Catholic« pet vniuerfiim orbem diffuße vocat beatus Martyr.

Sic illius cum cæteris communicationem mar ximè commendauit.Peculiaris veto loci circuni- , ftantia expendenda eft. Nouatianum virus latè Komanx vagabatur amp;nbsp;vt AfricanasEcclefias, fie Romani cum*Afti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'■ peftiferi fehifmatis

«anis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ceiam titqlo graflabatur.

celTaria Ita commune certamen Africanas Ecclefias cuo ohm corn j^o^gna firmiùs copulabat. Hæc caufa erat eut ,io. Romanx Ecclefi» communicationé tam folicitè vrgeret Cyprianus ; cuius amp;nbsp;apud Eufebiû extat ïufeb l-s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecclefiam Antiochenam, ad quâNo-

QVID NON SIT ECCLESIA. HP pifcopurn, quem'.idem fcribit j;iirw«n.Catholicx igituc Ecclefiç communie dique aduocanda erat. Accedebat eo peculiaris ratio Cornelii Romans Ecclefisveri Epifeopi, cut quod Nouatianus eiufdemEpifcopatus fpe-cie opponerectir, afferenda erat omnibus modis atquevendicäda ipfius ordinatio aduetfus fchif-inaticorum fceleratam audacia, qui illius farnam iiniftris rumoribus commaculare moliebantur, quafi effet Epifeopatu indignus ncc verus Epifeo pus.Idcirco in ea ad Antonianum epiftola vt to-tam illam fchifmatis tragœdiam à Nouato amp;nbsp;fo-ciis motam commemorat xita quantis poteft ra-tionibus Cornelii ordinationem.i. ipfius in Ec-delis KomanxEpifcopatumtueturatquc com-epi. «. at niendat, omnefque in eo eligendo legitims vo- stephano, cationis citcumftantias fanäc obferuatas fuiffc docef.nitnirum CorneliumfaétumfuiffeEpifco-pum de Dei amp;nbsp;Chrifti iudiciojde clericorurn te-ftinionio, de pleb is fuffragio,csterorum Epifeo-porum confenfionc : atqiie adeo irritam efle No-uatiani Ordinationen», qus contra leges difcipli-næEcclefis fit faèla,fchifmatico ad facrum mini-fterium à paucis fadtiofis afeito. Itaque ait folum debete elle in Romana Ecclefia Epifeopum Cor-ndiuin, amp;nbsp;nullum effs Nouatianum fchifmati-cum,licet Epifeopi nomen amp;nbsp;munus fibi vendi-caret. Prsterea, quum varia mcndacia aduerfus ep°ftquot;ii.aK Cornelii Epifeopatum paflim traduceretutj Cy- zIä «j. prianus oranem vt debuit,dat operâjvt amp;nbsp;qui ex Africa Roma nauigarent de Cornelio honorificè fentirét5amp; quum Romam peruenilTentjCu ipfius Ecclefia fefe coniungerent, Nouati-ani Pfeudoà-pifeopi conuenticula aucrfarentur.Deinde^n eo De ton-diligentet elaborabat, vtreducendis à Nouatia-“quot;^’^ norii errore palabundis Cornelii quoqueEpifeo patuidebitushonortribueretur.quodàfe diligé ter faftii cómemorat ^aximo, Vrbano, Sidonio,

I«o PRIMA Q.VÆST. PARS, amp;nbsp;plerifque fratribus quifeeisadiunxeratadfi' dem pcuocatis, quorum confeflionem conuns-morat,amp; de ea Cornelium facit cerciorcm,qucni

fratremamp; collegam,non principemaut Vniuer* falemepifcopum,vbiquevocat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

** Hanc veram efle genuinam locoriim iH”' I loci inter rum fciitentiam ex eorum le£lione quilibetpet' ptctatio fpiciet, vecordifque lefuitæ impudentiam ani' re perfpicuaaudeactanquain principa vi£toria parta triumphare. Romanam Ecclefoffl ।

tui nulio Petri CathedramCy^x\in\x3 vocat, quöd PettuflJ «ns.° * Rouianae Ecclefiat fuilfe Epifcopum decommu’'' antiquitatïs fententia arbitretut : qua de re no* fupra diximus, Ecclefiamprinctpalm, quód pti-mum (quemadmodum lupra expofuimiis)in Et* clefiæ ordine locum teuerer. Ex ea vnitatemf^

cerdotalem exortam eJJi,f\\iQi. in Petri, quem R®' j manat EcclefiaefuifleEpifcopum exiftimauitip^r* i fona difciplinae Ecclefiafticæ vnitas fuerit tepfï' j fentata, ficuti modo exponebam. At quis inJt i colligat RornanumPontificem omnium Epife®* | porutn principem à Cypriano agnofei 8f app®'quot; ; lari ? Denique, Cornelium Roman» Ecclef* j Epifcopum,fanftum Chriftimartyrem,denou® i hoc Ecclefiat Roman» principatu, que vosilli®’ afientatores acriter tuemini, nunquam cogitalf*.

) (tantum abeft vt in aurea ilia »täte eum vfutp^' uerit ) cùm varia ipfius certamina pro Chtiß® Corne- obita (ficutiàCypriano luculenter defcribu®' rur)tum ipfius vitae exitus demonftrarunt. AÜ^ pusàDe-qui non modo iugulum à Deeii gladio erip®'*' cio Imp-fetjfeJ gj ipfius Decii collum pedibusfuis lub-äuslquot;' eiimque imperio fpoliaffet fuo.

In vltimo loco eandem fidem praeftat Sacri minifterii dignitatem commendatCyprgt;®’ nus, qui illius concemptum ait efle omnium bï', refeôs 8-'

QVID NÖN sit ecclesia, lit tefeonSi fchifmatum originemj non loquiciir e-nimde Cornelij perfona aut niinifteiio, fed de ipfoEcclefiaftico minifterio vniuerfè : amp;nbsp;defuo Aiiniftetij proprièqüod non minus quàm Cotnelij minifte-liunl impecebatui', ficuti difertis verbis ipfe ex- fcriptio è ponit. Sacerdotij autem fiue Epifcopatus digni- veibiscy taiemautoritatdmqueiis verbis defcribit,quibüs P“®quot;*’ Paulus earn delcripferat, Nomine Chrt/filcgatio-^tfnngimur'.amp;iDeifumwaujL^ifya'hidefl’ coopéra- Jcor.;.». rij.K ice et^o Chrifii indtcern ad tempus vocac,Dei chiiih Sacerdotetrt, id eft omnem legitime vocatüm Paftoreni, quod licet Chriftus nobifcum fit vf-queancotilummationem fxculi, neqiie pracfens iple legato haiftenus indigeat gt;nbsp;nihilomintis ramen Sacerdotum à fe conftitutorum minifterio VtituradEccIefiam fuam gubernandam. Idcirco vt precariam ita temporariam banc iudicandi autoritärem Sacerdotibus à Chrifto tribui Cy-ptianusdocet.I'^ff«») autem ad tempus Sacerdo- vnus in tem in Ecclefia efle ait, vnitatem illam doftrinae 5 fc difciplinæ fignificansjde qua hadlenus eft lo-quutus.neque enim fas eft Chriftianis quidlibet inEcclefia pro arbitratu facere, fed in Ecclefix ordinefefe debent continere , eamque autorita-tem fequi quam ad ilium ordinem conferuan-dum atque ftabiliendum Dominus in Ecclefia lua conftituir. Sunt enim in Ecclefia è Dei infti- Fcclefiat tuto fine nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 i.præfeéli,docédo ni-

miru Dei Verbo regendæqj Ecclefiæ.Sicuti enim „js cu'tó-nequc fine ordine focietas vlla regi, ita iieque fi- des. He cuftode conftare ordo vllo modo poteft. Omnium autem focietatum præftantiffima eft,EccIe-fiaDei. Hunc ordinem huiufque ofdiniscufto-des quos Ecclefiae fux praeficit.prarftantiffimis ho- Tituli Ec notibus amp;nbsp;tirulis infignit Deus: hadenus tarnen quot;nbsp;vtipfeautor dominüfque agnofcatur.Itaquehu- tnbuU.

res ornât Scripturajfunt prudenterexpendendJ; fioJ .14. Credtditpapu/w in Deum amp;nbsp;inMofern ”• , frcerüi(^ tetpfùrn feruabùi ç-r eosfjui te i^Tim.4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gpjjj, fanus inde colligatiMofem velado-

randum eflie vel inuocandum , quum fidei obiC' élum vtDeiis proponi videaturiautTirootheum

amp; fui ipfius Se anditorum fuorum fuifleferuato' 8£ rem? Hæ igitur formulae funtquidem vers Quomo- n^Tj non «çrZiSr intelligendo , vt nimivum agnlt;^ H°cndT^ Deum falucis noftrx primam amp;nbsp;vetè f*' ficientem caufam,homines verb è Dei manda'*’ Se virturcjefficacia inftrumenta, quatenus Den' I Cor S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;operatur : quum neque is Q“'

°''’ ■ plancat eft aliquid , neque qui tigat; fed qui da* încrementum Deus. Haec enim elogia nonv”* Mofî aut vni Timotheo competunt,fed omnibu®। fidis Dei feruis conueniunt,quorum opera

Germana Scripturæ fermonena imitatus CyprianuS)quot; j cypriani xit vnum in Ecclefia ad tempus Sacerdotem)**) ftntcntia nbsp;nbsp;nbsp;tempus iudicem vice Chrifti cogitati debet''J

rç^idîoar adhocvt difciplina Ecclefîaftica vti conlenH', neum eft,æftimeturmon elfe videlicet humanu^'j

commentum,fed Chrifti ipfius ritatem per legatos fuos Ecclefiam fuamgube*\ nantisjoculis noftris obuerfari debere, vt Domini reuerentia ih officio continearaur. ƒ*'« nés igitur Chviftum refidere integrum Epiß*®^ patum reftè dixit Cyprianus , Se Cyprianunit* j de exponens Caluinus, Se fiftum Chriftil'S turn effe vice Chrifti : legatum quiderafîueiu“' ; c m ad tempusjvt de fempiterno Domino amp;nbsp;1** d ce cogitemus.

OyiD NON SIT ECCLESIA. iSj fctibit Cyprianusjcamque Nouatianorum fchif-maticorum fuiotibus opponit : neque de fé pro-pric aut Romano Epifcopo,fed de Minirterio Ec-tlefiaftico vniuevfe loquitur. Haric effe Getma-nainCypriani fententiam apparet.

Noftrç igitur difquifirion is fiimina colligamds. RomançEcclefiç dû in ea doétrinæ integritas co ftabatjpracftantiamcommendacCyprianus: Afri-canariimEcclefiarum cum ilia necefficudiiiem, r •/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lusliini-

in negotio communi arCtam lenamque coni-niunicationem fuilTe doeetjfratris collegæ fiii diinifterium aduerl'us profligarornni honiiniim lattatus tuetur, Ecclefiaftici minifterij dignita-té atque autoritärem è Vetbo Dei luculentev de-fcribit. IdcircónecófequituisPontificé Romanii efle Catholic«Ecclefix principe amp;nbsp;Ecclefiæ Ro-inanæ in esteras oés Ecclefîas principatû debeJ-riÆcqiiis fobrius hanc Hayi confecutionem pro-bet’Neque enim id Cyprianus vllo modo tribuit Ecclefiæ Roman«, neque id ei vllo modo potuic autpoteft coniienire: vtmültiplicibus decipula-runi generibus Sophiftam ludere ex fuperioribus

Qua igitur fronte meus Hayus ftüpiditatis Sc 'quot;’gacitatis Caluinum accufat,quôd hune locittn ^ypriani reôlè expofueritime verojquod ad illu “candam fuperioris doétrinç veritatem htinclo- SanftçÀn cuin appofitècitarimrHac de re iudicent eruditi, inuer'ecût

V maxime eruditi qui lefuitis adhuc fauentjSc dr coiru-pondum explorata noftra dodrina , nobis Jnfenfiores. Animaduertant,habitolocorumip-lorum examine J qua Rde amp;nbsp;quo iudicio leluit« Rattura autoritärem Verbo Dei opponant. Hanc egotuorum amp;nbsp;commentorum éc conuitioruin

A Cypriano aâ Hieronymum fcriptionem tum (dilputattonem dicere non andeoy^ttum nihtlpluni dtspiitesyranfferretiti 'vifum efi. 3^c.piig.41.

Non hîcerat difputandum, magne Demon-X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod iam fuperiori difputatione

conclufum fuit, Antiquitatis tcftimonioeratil-1 luftrandum. Teftimonij aucemnudaamp; recitatio debuit elfe fatis, ne quid nos teftibus ( affinxiffe videremur. Itaque in hac difputationei teftimonij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non modo fuperuacaneajte“

etiam importuna erat. At quum nihil quod al’“quot; haberes.tuo more primordium duxifti è verbo' rum bcllicatione.

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hicrqnymi oration/

pert dtfplicuit, vt tarn non tantum decutl^^^^ redderet,/td oinnem ipßus ordinem

^udentU ' Pudet me fane tui, lefuita, quod indiferto audeas perfpicuæ vericati oblatrare,amp;duaspj^ Hieiony- ngj nugis infarcire. Id è HieronyinoattuM tl monio è ad rem faciebat.Sitota exfcribaturEpift°l“’|j||,' ludendo. potius apud Hieronymum ipfalegJturjti»” j

fronterti conuincet, vel Hie“”'’)' „i non eft Hieronymus. In ea Epiftola ad

QVID NON SIT ECCLESIA, jsj aJuerfus eoßdifputat qui diaconumpresbytero æquabanc. Docetautenieundem elfe epifcopum arque presbyterum. Qiródautemè presbyteris vnus eleèlus amp;nbsp;celfiori gradu collocatuSjqüi cæ-teris prsponatur, amp;nbsp;Epifcopus nominetur j ad fchifinatis temedium fuilfe faétuni. Opponeba-tur Hieronymo mos Ecclelîæ Romana:, in qua ad teftinionium Diaconi presbyter ordinaretur.Re-fpondet Hieronymus, Vnius Vrbis confuetudiné aduerfus vniuerfæ Ecclefiæ leges minime valere; nec alteram Romanx Vrbis Ecclefiam^ alteram totiusorbis exiftimandam elTe: imo li autoritas quçtatur,Orbem maiorem effeVrbe.Ergo è Hie-tonymi Romanx Ecclefiæ Presbyteri verbis af-fitmo.illos in maiorem vecordiam erumpere qui Orbem in Vrbe includunt, id eft Catholicain Ecclefiam Romanæ Ecclefiæ principatui fubii-ciunt,amp; earn ipfius nomine definiunt, vt non effet verc Catholica, nifi effet Romana.Quum au-tem omnes ad Ecclefiæ munera légitimé voca-tosdicat ibidem elfe Apoftolorum fucceffoves, quàm firm O argumento vnius Pontificis fuccef-fionarium ius tuetur Hieronymus.Magna autem eiufdem deEcclefia Romana elogia quis non vider ad tuamfententiam elfe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, id eft,

quumbonæ parentis memoria degenerem filiam redarguat,8ü importuna tua loquacitas veritati, ne quicquam obftrepens abundè doceat te nihil habere quod opponas veritati? Quorfum igitiir ego tibi pluribus refponderem, nifi vt verba amp;nbsp;voces fruftra cumulans tecum ineptirem? Ex i-pfiusloci ledione folida eft refponfio.

1^5 PRIMA QVÆST. pars, emne caußi ro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iß'tissaini/ colloCiS- d

Tenetur Sophiftaj 8lt;^ tarnen obloquitur, exce-Tricï ptiones aduerfiis veritatem ingerens evfam-Hayanx. 7^ (vt Hieronymi verbis vtar) lefuitx *g«wV’P.quot; primé dignas. Ait meè Caluino paucula deli-bafle.At hæc ipfiffima efle Gregorij verba palam eft. Me locum perperam notaftc, quurn ipfe perperam reprehendat, quod Grcgoriuin non reftè infpexerit,amp; nefciat Gregorij epiftolasper j indiiftiones defcribi:idcitco locum amecitatuip Inepta re non potuit reperire in 8o. Epiftola indiét ipHl’' prchenfio .^.Gongeftis deinde nullo iudicio Gregorij focis» Iociq«.ifi vult videricitatum à me teftimonium belle re-cUati.”™ futafle, 8c Vniuerfalem Epifcopuin è Gregorij '' mente perperam â me definiri. Gregorius igic^t ipfe fui lit interpres.

llluftria ITmsierJa/it Epifcopui à Gregorio is‘iiàtur(in-Papl'teiH (['lit'i^isyvss'^t^uificvniuerfi Ecc[eß£priefl,vti^[f monia de folns^^aUus nemo E^ifiopusßtEüo- Num inde confequitur GregoriumVniuerfalisEpifcopiap-v^necpof nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fnifle deteftatum : ad Roma-

fit Anti- næ Ecclefix in vniuerfam Eccleliara principatum ilî^ftrins nonnihil pertinere? Affirmât certè Gregorius defcrib'i, in cæterorum Epifcoporum defpeóhim amp;nbsp;iniu-ncqne riam Vniuerfalis Epii'copi nomen vfurpari: du vnus inPontificatus gradu gloriam fingulatita-pudcntia arripit,hanc omnibus fratribus denegare, ne-cuidètius que fieri polfe vt quifquam Vniuerfalis Epifcopi cuiiainci. nomen vfurpet , quin Ecclefiam difcindat arque difcerpat,amp; cxteros Epifcopos à debitohonore deturbetdum (ibi indebitum arrogat arque i vendicat. Te tuo igitur,ferueneq«anj, oreiudf j cari

At maius quidpiam fcelus in hoc Vniiierfalis Epifcopi commento nocat Gregorius. Magnum quitiem per fe facinus eft Ecclefix ordinem cou-cordiamque violate. Vniusenimin cxteros ty, tannis Ecclefix certiftima eft peftis : at cum hoc violatx Ecclefix fcelcre maximum aliud fcelus expend« Gregorius J qUodillo fceleflo vocabulo Lib. «J»-ommpotentit ^£)ei honori detraharur, vtiUe^ui

nomen vfurpanerit Je fatù propriés notés oAmichriflum oßenderit, lt;jw fe ^Detetn dtxeriti

'lt; ßeus 1/1 den velit fnpra otnnes homenes -, CT'vt yj„. Denm colt.,d»m vniuerfalis Smeerdos appétit ap- diftionc pellari fuper cstteros facer dotes: ^ttia i/tdebcet ca.is^-imitatur ejui jpretis in fociah ^audio' ange-brrnnlegtonibwad cubnen conatus eßftngnlari-tatiserumpere, decent, Super aftra cœli exaltabo foliumraeum.’ Sedebo in mente teftamenci, in ij.cap. 78. lateribus AquiloniSjSc afeendam fiiper altitudi-nem nubiuni, amp;nbsp;ero fimilis Altiffimo. Deinde, ^uodfeChrifto propriè, amp;nbsp;ex diametrooppo-''at.-vndcAntichriftuseciamappelletur : dum Universa ßbt tentât afenbere. zß otnnta d*ft h'cIquot; ^otjoli vnt capiti ceharent, videlicet fbrijioper f^t^tiotiem pompatici frmonts einfdem Chnßt fi bifladeat membra (ùbiugare. , Certe 3^a/:lut ^e. ■Apoßolas ^wm !» idtret ^jiiofdarn die, re,Sgoßtm 7auU,e^o Apollo^ego vero feph.t:h/inc dihicera-tionern corporis Dominict C E R T 1 S E t K ChRîSTVM OyASt CAPITIBVS , zß ipßs guident Apoßolis ßtbiice partie .laritrr emtaatt, Tm ijutd Christo vniversahs san-

CTAE ecclesiae CAPITI , mextitmi iudicijes diéhsrus examine', ^ui cunbia ei s mem-

ilt;lt;8 PRIMA QVÆST. PARS, bra ttbimet con^ris l^ntHcyfahs ai:pfllationtfgt;*P’ f^o^ere'} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergoin tam peruerfi vocabuloH^fl

tUe aâ imtii^ndum proponttur, cfitt deJ^ecdtJ ^elotHm legionibus fecumfoctaliter conftitftds m culmen conatas eß fingularitatts erumpeft: ntiHißtbejje nbsp;nbsp;nbsp;foinsomntbuspratj[e

Haec fuut ipfiffima Grcgoiij verbajiionexCal-nini féd ex ipfo Gregorij codicefideliterexfcri' pta. r'nitierjaftbi tentatafcnbere Pontifex R®' manus,qui in vniuerfam Ecclefiani principatum, fummâmque autoritatem vfurpat. Certis extra Chriftum quafi capiribus vult Ecclefiam conti-ncri qutim ei capiicvifibilefiueminifterialeprêter amp;nbsp;extra Chriftum,fenimirum ipfum affingit, neque Ecclefiam Catholicam fine fevult pofle Hccret. I.fubeße, film omnibus parte Di- tt/rfACunödos ipfe iudicaturus , amp;nbsp;anemineiuai-ftinfl. o. candiis:amp; licet innumerabiles populos caterua-s.Papa. tj„i fecum ducat mancipio gehennæ,huius tame culpas iftic redarguere niortalium nullus debeat præfumere. Quidni igitur exipfis Gregorij ver-, nbsp;nbsp;nbsp;, biseritAntichriftus?

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Remautécum vocabulisipfis coniunóU elle

idem teltatubamp; Mauritio Imperarori (qui ipium rib. « in fimplicem id eft fatuum, 8c indifcretum ,id eft dtft.is ca. infipientem nominauerat,quódillud Vniuerfalis Epifcopi nomen repudiaftet ) rationem reddit cur ab ipfa Vniuerfalis appellatione abhorreat, amp;,zVi.nsjwâ, exfüpe'bo (^profino vota-biilo m u: non in medicoeß ammus vulnesatus, fantsitndifcrelionis ejje potui, vtnefcirem •vnitafi ßdei, ^uidconcordt e Eccle/iaßtcs debe-vem nbsp;c. Tfimts rmbt fietat defpnijfe, ßcßoere.

Et quoniam in voce parum crat moment! a-iebac Mauricius , refpondet Gregorius : Sed

QVID NON SIT ecclesia. K, vtmpertalts pietM penfat lt;^uia aliaptnt fitHolavald'einnoxta^altav^ldè neciua.

! nt,iritel:imv»ld'e eritf /èd tamtn rdmisperni-»ofim. Si ifttantitatem attendimnSiduit fitfjtjÿl-

I hii.Si vero pondus ini^uitatù, vninerfii perni -tes.Ego autem fidenter dtcot i]»od tjuifijmsßv-muerfiltmSacerdotem vocAt .velvocari defi~ derM.inelattonefÙAAnticheiflumpracHrrit.amp;ec» Hic enim verba iam citaueram. Et idem, AZnils ni hac caufis nocere apptto : fid humiiita - j,i. temDeoplacitam finEht Ecclefiit coneordiam (isßodtrc. ifuoniam hoßis omnipotentis Dei, Anüchrifiusiuxtaefi. ^se^Hocitan^i/tvidenms} Lib-T-*“ fowtw terminapropinijuante in prAcurfione nbsp;nbsp;'

fiimppMtit humant generis inimicus, vt ipfos ei contradtcere bene atsjtte humibter vinendo d biterisnt per hoc fitperbia vocabulum h ibeat pticurfores Sacerdotes^ Et certejdebebat ex ora-culotunc homo peccati federe inEcclefiaDet.

Hoevocabülum Gregorius ,nouum,ftuitumgt; ftiuoluiïijtemerariumjfuperftitiofumjfuperbumj peftifetumjptofanum jblafphemumjfceleftü, in-, tolctandum appellat. Kem denique cum voce ipfaafpetnatutjueque vllam fe erga fuos fratres autoritatem habere, vt iis aliquid imperare pof-

1 fit,vehementer teftatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoique vefira Lib.7. u»

I btMiido{ÿ'^lt;{mt ad Elogium epifcopum Alexan- «*• 1 it\mxa{c(\\sés}fiuduitiamfe^Htbuf'damnonfiri-I bere fisperba vocabula^sjtia ex v amtatis radice pro-1 dierunt-'cß- tarnen mihi lo^nitur tiicens, Sicuti iuffi-I ^\i‘.sjuodverbumiu/ponispetoa meoaitditu vos remouere’. ^itoniam fiio ^uisßtmgt;lt;]ui efib- Loco e-

Vbinam eft igitm, Hay, magnificus ille Ro manz Ecclefix principatus àtei'upra defcriptus, vbinam illud infinitum per vniuerfum terrarum orbem imperium : in populos, principes, Reges, confcientias,in ipfos denique inferos amp;nbsp;cœlos, ad quos vtrobique ezdem illz principatus Romani claues funtperuiz,plenitudo potcnti«,amp; principatus, vt Pontifex Romanus orenium Ec-clefiarumàuTBxgjfTOp fua décréta omnibus im-ponat?

Exhac doârina omnes hortatur Gregorius vt 8f vocem Vniucrfalis Epifeopi Sc rem profana illo vocabulo comprehenfam totopeâore dete-ftetur. amp;:, Hortor,ïn(\w,Att}uefuaàeo'VinHl^! dicl.i. ca. ve(t/û hoc nomen ah^jHundo reciptaty null»s confintiat^nullui fenlgt;at,nullu} vbif^erit firiptUf Miimittat, Vtlfubfiriptiontm fuam adiiciat : fd fientomntpotentis Deiminiftros decet^mtegriim fi ab humfmodi venenata infiBione cnHodtat, infidtaton tnßlocum nonpiabeat : tpuoniam hm in totiur £ ce le fit intunam ac difei/fionem ut dtxtmus tn omnmm ve^hü de/jieElum rib-A-in- alibi vocat, Tentaüonem dtaholica vfi(tptitionùgt; Jia.ij.ca. admirabili plané Dei prouidentia fadum *’■ eft, vt profanz lei amp;nbsp;vocis deteftatio in Pontifi-calibus etiamdecretis infereretur,adPapatum ipfum ex Papz myfteriis amp;nbsp;decretis refellen-Peeret. i- dum.Sunc enim diferta Decreti verba, parte. Pontifex ne Kmuerfilts Eptfiopus appelletnt-k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ptttdarcharumvniueïfitatts vocubu-

ff. Nullus /(? vnipuam vtatur, amp;, £cce in prafiitiont epißdi amp;f.ï.cce- ad mstpfitm qui prohibai direxi^Utfipt^' ba apptllationis verbum f^niuirfitlern me Pttp/v»

QVID NON SIT ECCLESIA. 171 tiicens tmprmere eurafiis ijuod, petOidulciJJîmn SmüitM vt^ra vlcra nonfiiciat. quot;^cedant vtrhn tjui vanùtittm inflant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;charitatem

Etvoccmamp;rem in loanne Conftantinopoli-tano quantopere detertatus fuerit Gregorius, ex aliis quoque locis perfpicuum eft. In fe quoque id recipercneque veile, neque debere teftatur. Kam quod à Concilio Chalcedonenfi oblatum Rom.Potitifici Vniuerfalis Epifcopi nomen rcpudiatum ait Gregorius, ei eftet è Concilij a-^is ptobandum, in quibus nihil huiufmodi pro-feftöiniienitur,quemadmodum à nobis fupra fuit demonftratmn.

,Vniuerfalis Patriarchs fiueEpi-t- pernegat vfurpari à mortalium S'^oquamfinefummo fcelere pofte. VniimEc-clefis caput elTe Chriftum,cui vni Ecclefiaadhç-rere cum falute fua poflit: ac proinde ne ex Apo-ftolis quidem ipfis ajiud quodpiam caput eiad-pofte, Ecclefiimautem quæ totacommu-ngt;one regatur, ita regi ac gubernari Verbo Dei debere, vc quum omnes Paftores fint Apoftolo-'Uin fiicceffores, eique fucceffio falutati dodri-, ''^contineatur, minime efle committeiidum vt ''•'Us, quicunquc tandem ille fit,principatum ü-ue imperium aduerfus Coliegas fuos in Ecclefia 2ut affe(ftetaiitoccupec:quoprincipatu fine im-pevioEcclefiæ paxconcordiaque penitiis viole-tur arque difcerpatur,qus fine ordine illo à Deo eonftituto flare nullo modo poffit. Hxc docuit Gregorius ; ecquidnam verb nos aliud ex Verbo DeijVcl docuimus , vel docemus ? amp;nbsp;quidna nos aliud merctricis Romans fuperbia:, Antichtifli blafphemix luculentius opponenius? . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Itaque in ipfîus Gregorij teftimonio omne caufï nortrae nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;ßtliatixny ( quemadmodit

dicit.Hayus) minimè collocamus ; fed idipfum caufx eins quam tuemur firmamentum collocamus,quod Gregorius ftatuerac : nempe Verbum Lib. 7. in ’ ‘l'iod fpiritalem de^tnam e tMttlù dift.i. «. menti petitam vocac ; Se quum de Petri iure fine 3*- fucceflîone agatur, proprio ipfo Se peculiar! Petri teftimonio,ad quod fanólx Antiquitatis telb-monium adiungo, vt veritatis nimirum auto-graphum fideliter amplejcx. Sunt enim hxcGregorij verba in huius rei Se vocis prophanx dete-Tib. 4. in ftatione,.^«4 in re apradiElofratre confaceniii-lt;iift.j3.ca témeo contra Euangelicam fententiam, contrn bei-7^- turn cfnoejKe Petrum Apoflolum, contra omnei Ecclefiaf,contrd!^ue Canonum ßatuta agitur.

Quod Conftantinopolitano Epifcopo negt' uit.quod fibi ipfi afcribi noluit, cur pofterisfiiis Vtlegitimum deberi agnofceret? Rede igit“t propinqua iam Antichrifti tempora defignariin eadem epiftola affirmât : nam iadum quidem e-rat iniqüitatis fundamentum, fed nondumplene reuelatus erathomo peccati,qui iamiam profan) illius deteftandique in Ecclefiam imperij aulp'' ciis, Phocaparricida duce, in EcclefiaDei le-ï.ThelTi.'dem eratoccupatiirus,quemadmodum prxdixe-rat Spiritus fanftus.

Ex bis igitur agnofcat eruditus leftor, quxna lit mei lefuitxfides Se eruditio , qui meam èPa-tribus probationein tam acerbe traducat; an veto ex hoe examine imperitus, vecors,fallarius palam deprehendatur.

Atque hxc fumma efto, è Cypriano conftare Suma eo ynum efte Ecclefix caput,Chriftum: eundémque vnicum Se fummiim Paftorem Ecclefisto mi quac-ficuti eain ipfe pretiofo fanguine redemit.’vni- 1 cafH I

QVIDNON SIT ECCLESIA. 175 cam quoque efTe Ecclefiam,per vniuerfum terra-ftlonh tum orbem diffufum. E Hieronymo, plané «5«ÓAa)-(» amp;nbsp;abfurdum, Orbem ic Vrbe includi, naftata. Romanx Ecclefiæ autoritatem Catholicx Eccle-fiæ legibus anteferri? E Gregorio,lllum effe Ant tichrittum quiVniuerfalis Epifcopi autoritatem, ƒ poteftatem amp;nbsp;nomen in Ecclefia vfurpef.ac pro-inde fanftx Antiquitatis teftimonio dodlrinx quam è Verbo Dei hadenus expofuimus,verita-tem confitmari atquc illuftrari, vt Patribus or-thodoxis teftibus, quorum maior fit omni cxce-ptione autoritas, Hayus Monachus lefuita men-dacij amp;nbsp;impudentix reus peragatur.

Nam quod vltimo loco è Gregorio citât, Petri quidem inter cxteros Apoftolos fingularem dignitatem commcndat, at infinitum illud imperium quod Hayus tuetut, tam at apertè detefta-tut,vt plané defipiat qui diótum commendet fu£ fententixrepugnans: vt exipfo loco apparet, cuius hxceftfentcntia. Petrus inter Apoftolos primum tenuit gradum,Vniuerfalis tarnen Apo-ftolus non appellatur;quantç igitur dcmentiç eft loannem confacerdotem meum Vniuerfalis E-pifcopi nomen affeftare?

Quódautem deRomanx Ecclefix elogiis ex codem Gregorio citât,fupra eft à nobis explica-tum,Ptimum quidem inter Ecclefias federn Romans Ecclefix fuiffe ttibutam,fed non huiufmo-di ptincipatum, vt pet omnium gentium otas Romanus Pontifex dominetur,eaque omnia quç ad fidem amp;nbsp;mores Chtiftianorum pertinent, fummo impetio decernat, amp;nbsp;in iis decernendis errate non poffit. Huiufmodi enim ptincipatum Antichrifti tytannidem Gregorius centres appellat. Neepudet Sophiftam denub Gtegorium Gregotio opponerc, amp;nbsp;mifeiara cramben xetor

Mot AT tarnen caudam in fruftula decifûs luber,caput exertat, de fuis in me iaculis pgt;'‘’æ xè gloriatur , 8f vertrum oftentans diriora in Herum mihiminatuf.dum tarnen nunc in ip'^ gt;nbsp;difputationis claufula veritatis vi coaftUSjCoH' fcientiam fuam quancurauis detreâabuniii” prodit.

Si Romana Ecdeßa, efl contraria J Chrifliana , non magis ertt R^mana Scclif“*' Chrifliana,tjuàm candor eflnigror SiC. pag'47‘

Frimç hu . Omnîno ita eft. è tuis verbis profligataquÇ' ius partis Rio efl. Idipfum eH quod volo, Gandorcninon ptimaria magis nigrorcm efle quim Romana Ecclefia ( ilt;* Papatus) Ecclefia Chriftiana efle poteft.Im® ZrrZf/« ƒ. amplius dico ad hanc conclufionem illuftran-tenebris, aquam ignij titfisckri- Chriftum Anticbrifto repugnare, quàm Roma-/»«M« * na Ecclefia Pontificis Romani mcretrix,Ecclelii*

HxcnouaEcclefia Roma- । in hac Ji- na d vctcri tam diftat quàm meretrix à cafta ma-trona. Hancperfidam amp;nbsp;fpurcam negamus eftt Ecclefiam Catholicam , à cuius fe communione plané diuulfilfe affirmamus : ac proinde neque Ecclefiam totam, neque Ecclefiae partem Pa-patum efle contendimus, fed ica elfe in Ecclefia, vt peftem in corpore ; à qua tarnen fuos confer-Hauitjconferuat amp;conferuabit Deus.

QVID NON SIT ECCl^Sl A. 175 fuo tempore erat Romac i ita fcripfit vt Antichri- t.Thef.a« ftianamEcclefiam, qux nunc Romx eft, eadem ’• veritate increpet atque dcteftetur, interitutn ei denuntians, fuo tempore hauddubiè ei affutu-rum, quafcunque tandem machinas vos locuftx ex vltima abyffo egreffx, ad earn tuendam ad-hibeatis.

Qvvm veto mihi propofitum effet de vera vetzEcclefix autoritäre agcre,fub cuius nomine ^exus et Papatus nobis hauddubiè obtrudebatur ; legiti- oido di-raa docendi ratio poftulabac,vt adulterinamEc- ïpuwtio« tlefiam à vera Ecclefia, id eft Cacolycam à Ca-tholica difctiminarem, ne ementito nomine cir-cumueniremur.Proximum eft vt veram amp;nbsp;Ca-rholicam Ecclefiamfuis, propriis verifque

notis definiamt quo certum iter prima-‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rix quxftionifternatut. Ita demon*

Primum Demonftrationis Axioma adEc-clefiæ definittoncm conftituendam, Verbum Dei cfle primariam Ecclefie Catho-, -ÇiâEP^am.* h. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A Ig i '•

Secundum Axioma,Scripturamfolamdd Prophetarum ScDÄpoftoIoruni doâri' näUbcffiJVerbum Dei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,

Demonftrationis m'ettriM, Sacramenta effe Verbi figilla amp;nbsp;appendices:acproindcal-teram Ecclefiç notam.

SEGVNDA pars primae QJVAE s TI ON IS. caque ;c5tTO(7)tj6a5JH4i, Q_y i d s i T £ c C I, E s I A;

E s r R V c T o tncndacio aftrucnda eft veritas, amp;nbsp;eo qujdeni accura-tiùs quod vt haótdniis in defcn-dendb meridacio nullum riön la-pidemmouitHayus, itanuncin veritateoppugnandl omnesfal-hciaium lefufticarum machinas adhibet, nihil rcliquifaciens vt verborum grandine, conuicio-nim diris.prçfraftaThrafonicæ ftontis audaciaj omnibus denique Sophiftices artibus vidoriam repovtare videatur. Verùm né inter tot verbo.* rum, conuitioriimqueftrepitus amittatur veri-r3s,opetæpretium eft infinitoslefuiticaeloqua-citatis contentionifque æftus certis cancellis definiri, amp;nbsp;quafi circumuallari : vt quldnam ills amp;quorfum dicat, à perito ledote intelligatur. Ancequàrnigiturad fingulas illius obieólioneS pro more inftitutóque meo refpondeam,iuu3bie vniuerfxcontrouerfiae ftatum fummamque initio fubfternerervtprimùmquidnam egO deEc-, clefiaafiirmarim, deinde quidnam mihi ille op* pofuerit,perfpiciat«r ; atque adeo faóla contra-riarumfententiarum cotiiparatione eluceat ve-titas,q«s èrerapiterna primigenix rationis lege, ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M. ij.

i8o I. QVÆST. SECVNDAPARS, . non poteft effe multiplex fibique diffentiens-Quutn cnim id maxime neget Hayus, quod ego t maxime affirmo,ciufdem autem rci affirmatio amp;nbsp;negatio vera fimiil codémqiie modo elfe non i poflit : omnino è Verbo Dei amp;nbsp;orthodoxx Anti-quitatis teftimonio explorandum eft , vterdixe-rit verum. Hos ego iudices adoptaueram, his ar* ; gumcntisamp;teftimoniisvfuseram conft.mterin priori meo libello. Illi quoque nunc fcdeant amp;nbsp;iudicent,his argumentis amp;nbsp;tellimoniis caufa di-rimatur.Difputacionis igiturnoftræftatumjfuni' mam,œconomiam lie Leftor habeto.

HVIVS DISPVTATIONIS. j Quæftionis ftatus eft^Qv i rr s i t e c c i e s i a. I ' antequam enim reûe poflit intelligi quxnam lit Ecclelîæautoritas f qui primarius eft difputatio- j nis finis ) necelle erat définir! Ecclelîam. Ad ve-ram autem amp;nbsp;TtKfAxeiacbi Ecclelîae definitionem inueniendam, fubfternenda cratDemonftratio. cuius aufpicio amp;c dudu ad earn tutô peruenire-mus. More veto illius demonftrationis hxc eH primaria complexio. Vtrain nbsp;nbsp;perpetaam

cleßa notatn effe, erbam Dei ^uod PrephetMfgt; er jipoßolorumfefiptu conttnetnr '• at^ue adeo titquot; ram (p- Catholtcarn Ecclefiarn eam effe erbo Detfmpto,[efarn ChrtßurnvnicumSerii^' torem ßiHm,per fidem agnofat (ß ampleilitur-DEMONSTRATIONIS vOECONO:

Prolyllogifmos ponebam tribus axiomatU innixos, licuti ex ip£à difputatione perfpicun® i

lllotum aucem profyllogifmorum ex quibus öeinonftcatio conftituitiir, hxc eft confirmatio.

Qui igitur in Chriftum credunt.Prophetariim Se Apoftolorum dodtinae acquiefcuut.

Piophetarum Si Apoftolorum dodrina, illud o-mnino eft quod Prophetæ amp;nbsp;Apoftoli docue-runtjSf ad Ecclefiac vfura feriptocommen-dat unt. lt;

Necefle eft igitur Eccleyam Prophetarum amp;nbsp;poftolorum fcriptis , id eft fcripco Dei vetbo inniti: amp;nbsp;ex vi confequentis,Eidemfalutcni' que Ecclefîæ fcripto Dei Verbo contineri. Sic igitur ex his plena conficitur.

Si enim Chrifti ones,id eft elefti feruantin: (! Ecclefia,eft elelt;ftorumcœcus:fi ones flue cleft*» funt qui Chrifti paftoris vocctn aqdiunt :fi Chr*' fli vbcem aiidire , eft in Chriftuni credere : fi Chiiftuin credere,eft Chrifti doólrlnan, ampk' óti ; fi Chrifti doélrina, illnd eft qiiod Prophet* amp;nbsp;Apo'ftoli docnerunt : ü quod docuerunt, folquot; pto commendaruntadEcclefis vfum.-neceffati® confequiçpr, Prirtiâriam veramqueEccIeiîs uo-t/rn eue Verbuin Deifcriptum, quippc quoEc-clefiæ fides faldfque innitatur. (rat monfirandum. Hæc autcm eft

Certa funt hæc amp;,per fe rata axiomata, Chri-ftum elfe Redemptorem generis humaiii, ex qui colligit Ecclefiam fuam: Ecclefiam elfe Sanéto-rum comniiinionem , id eft eoruni qui à Chrift» feruantur. Hæc plané funt àuTs'wçœ, neque indigent demonftratione, fed funt fitmamentuni de-monftrationis. Medium verb demonflrationù(^gt; Illos à Chriftoferiiati qui in Chriftum cvedunr. Medtjcx^oßtio eftjFidem elfe ex Verbo DeitVet-bum Dei eile Prophetarum Se Apoftoloruiii do-ftriiumtlUotum doftcinamfacris Scripturis co-tine-

When : ac proinde ftdem Dei vctbo ab illis fcri-pto ininti,amp; ex vi cófequéntB Ecclefiam,qmjtn ■Ecclefia fit fidelium cœcus. Principiorum igitur StffiuiaxÂâtzît neceffariam hanc conclu-fionemcolligit Verbum illudfcriptum effeve-ram notam Ecclefiï , qua amp;nbsp;ipflt;dehniâtur, amp;nbsp;à piofanis omnibus mundi cœtibus diftiijgUMtui. ItaquevtvnumverumDeum in vno.Iefu Chri-fto^ficvnam illius veritatem in vno vniusDêi V etbo explicatam,tnam Ecclefiam per jUudVer-■bumcollettam 5 amp;nbsp;in vno illo.Dei Verbo fonj-ftantem agnofcimus : hanc vnam.tredimus effç matrem eorum quorum Deus eft pater. Itaquc «xhisomnibusnafcitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'vj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ‘ . -i

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■!). nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■' - ■

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E ï I n 1 T, I o.ó’

Ecclesia,E^T cómmvniö s ANCTOKrNi,# tmtûf^uevifihilûàmÇleÜentitlTM erbn Dei ex tHiminltitutoreü'evtentiHmSacràmentii'.' • ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;) . ntl-, o ■gt; .fj

*' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 'I ’ - * U' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ‘ Vî

■- Eft igitur Ecclefia eorum ho.minfi coetus, qiij vetumlefumChriftum v.nicum.‘feruatoiem (uii sgnofcuntjvuicum verae illius fpirltualis doml^Si Dei fundamentum J vnicam corporis illius my^_ ftici animam , perpetuam illius Caeri aedificij a-. muffira.Eft enim proptie Epclefia elettoram,qui. funt oues Chrifti-, amp;nbsp;ipfius voçem pudjunt amp;: fe-quuntur,hxtedes.vitae xternat. Atquoniam' Ec-, clefiainhacmortalrvita e;c mortalibus homini'-, buscolligitur, amp;nbsp;intelEgendym eft vbinam ilia’ fit,quibufque nobis à profanis coetibus .diftin-!. guaturt^ deinde J quum ipji^qe^tcrna focietatç*

«4 I. QVÆSK SECVND A PARS. tnalicuRi bonis permifceantur ; neceiTe erat in illius definicione id diftingui.ltaque licet vna ft FccIelSa Catholica , gemina tarnen illivs norio amp;quafi facies perfpicienda eilzviiibilis nimiruis vna quçomnes Ç05 cópleóbtur qui Chrifto nomen dederunt « 8c à caeteris hominibus feiundi 9tque fcgFegati.eius doûrinam proficenturzquâ-quam in co numero complures fintpcrcgtini amp;nbsp;^duenar.qui nomine tenus Chriftiani ita funtin Eccleiîavtnonüntde Ecclefïa. Inuißbilis Verà fila eft vnius Ecclefiae notio.qua filij Deiin con-fpicabili illooœtu intelliguntur. Deopropriê cogniti.qui nouit eos qui funt fui : ea tarnen quat inuifibili Ecclefiac, id eft folis eleftis funt propria .vifîbili quoquc Ecclefîx tribuuntur: tun quia Ecclefïa ex eleâis 8c propter eleólos colli-girur, vt fine ilia conftitui definitio non pofft» tum quia nos homines de hominibusexcharita-tis régula haólenus debcmus iudicare, vt eps ad Ecclefiarnpertinere cenfeamus, qui extern is Ecr clefiznotisornati, Chrifto nomen dederuntiC-iiifquc »(criratem gt;nbsp;veluti vitz falutifque fuz re-gulam profitentur.

Hzcfuit caufa cur in Ecclefiz definitionev-triufque notionis vim defignauerimus, differen-tiis difertc adhibitis.quibus veri Ecclefix filijab hypocriris qui funt filiis in Ecclefia vifibili pe^ mixti.dignofccrentur. Co m m v n lo.eft genus in Definitionc. Sanctorvm appellationc »Eleftl fine filij Oci notantur, de quibus etiam proprie diciturEccle/ia. Altera differentia, vifibilesEc-clefiz notas filiis 8c hypocritis communes coni-plcótitur,licet varié. Vt enim omnibus perzquè proponitur Verbum Dci,vario tarnen fucceifu V' ttifqueprzdicatur.hypocritis eft verbum przdi-cacum amp;nbsp;audituta uncùiniEüiis idipfum quidem

QVID STT ECCLESIA. «j ftdetiamcreditum:fed vtrobique idem eft Verbum. Ex quo effici perfpicuum eft, Veibum Dei tffevetamprimariâmq; notam Ecclefiç , fiuevi-fibilemfiue inuifibilé compleólare. Si enim quotas quinam coetus Ecclefix nomine fit cenfcn-dus teftèrefpondebitur,Ecclefiam eum efte cœ-tum in quofonat Verbum Dei, amp;nbsp;ab iis auditor amp;nbsp;probater ex quibus cœtus ille conftat. Qjibd fiquactas quinam fint filij Dei amp;nbsp;eledi, accommodate relpondebitur,Eos efte qui Verbum Dei yctafide compleftantur, id eft lefum Chriftum filium Dei verum Verbi Dei fundametum qui à fiio Vetbofeparari non poteft:acproinde Verbü L^ei veram efte verat Ecclefiz notam fic intelligi-P**Kvt Chriftum veram illam efte,perpetuam 8c vnicain Ecclefiz Catholicz notam agnofcamus’ Chriftum,inquam,verum,id eft qualem fefe in i-tioinfcriptisPropheticisäb Apoftolicis ad Ec-tlefizfuz falutem perfede patefecit, quem poft natos homines Ecclefia vera fide complexa eft.Adiunguntur Verbo Sacramenta,qiiia amp;nbsp;ipfa funt Ecclefiç notç arque infignia,vnum videlicet idemque Verbum Dei quamuiy diucrfo docen-O'modoproponatur fidemper oculos nutriens » cotroborans, quam Deus per Verbi auditum inieueratin fuoriim animis. Ita communes funtEcclefizCatholicz differentiz ,Pbædic a-tlo VîKlI amp;nbsp;AD M INI S Î R A T IO SACRA-hentoxvm. Maxime propria St vere differenti.i,Segreg3tio amp;nbsp;fanttiftcatio Elect o-»VM fiue Sanctorvm. Genusdcnique, Com-«vKiofiue Societas : cuiusanibitu omiies dwerentiz contineniur.

Plena itaque Ecclefiz definitie hze eft è fupe-nori Demonftratione omnino nafeens : quam ftftoque ex veris certifquc rtólè demonftiandi

ISS K QVÆST. SECVNDA pars. legibus effe conftitutam, leftorem ertieiitutniu-dicaturum ctedo. Omnes enim illiusprobatio' nes ex lege ' iinü feu , id eft amp;nbsp;propriz. in re nimirum TheologicaTheologicx.namvfus fum difertis Scripturx teftimoniis.ad quxadiun-xi orthodoxx Ecclefix confenfum. Perpetua au-tem amp;nbsp;conftans eft probationum e-ui/stAMÓïzctjConfenfusamp;feries. nam ex veris in- । dubitatifque principiis nafeuntur conclufiones necelfarix cx lege : amp;nbsp;vniuerfa demon-ftratio omnibus partibus fuis conftans confenu-nea partim connexione conformatureX.legexJ’ , wafTdf.Hxc ego priori libcllo meq. Nemaufenfis Ecclefix nomine, indicaueram : qux vt enuclea-tiùs hîc explicentur ij çaufam dederuntqui p»' mam feribendi occafioOem nobis impofuerant. Quidnam igitur Hayus lefuitarum nomine mihi oppofuerit, quidnam çgo ad illius exceptiones refpondeam,Leftor Chriftianus amp;nbsp;etuditus,rebus omnibus vtrinque expenfisjfolius Veritatis intelligendx ftudio, nullo deniquepartMim pi{‘ ludiciojhxc legat,intelligat,iudicec-

TIONIS axioma, ad Ecclefiæ Uefinitjorietn .conflituendam, rerbttm Bei effe primariam Ecclefu Catholicit notam.

QVID SIT ECCLESIA. 187 fateri cogerif Chrtilum Dominum fruflra effe mi)f/uum,docet enim omnta opera noftra prohrum ^uarn laudemperpetito mereri amp;c.pag'4^-

Idem pergit efl'e Hayus.non dere dicit,fed nederedicatcuniculosperrimatur à re prima- lt;ra'lt;Do»iiuc lia penitus defcifcens. Hoccine eft ferio différé-

de veritatCjan ludificari veritatemf Audet So-phiftafcribere,nos negate Ecclefiam Cacholi-«/e mai»t tam.lllam igitur amp;nbsp;reuera exiliere,amp; illius fun- 5^ fitfirS, damentum oftédere cfebebamus inChrifto nobisinortuo. Sicenimdifertè Spiritus fanólus extra noj m mortis Chriliifruólum defcribit,Ecclefiam ni-miruin non è ludaeis folis, primogenitis quidem 'llisjfed ex omnibus filiis Dei per vniuerfum ter- ' rarum orbem difperfis colleftam 5c coadunatatn effe.Hoe eratverè omZoi' amp;nbsp;proprium rei.Quor-iiini igitur importunæ loquacitatis 'iioTrKoJninf, mfi vt fe à re amp;nbsp;veritate alienum Hay us ollendat? C^Kiniu, inqiiit, omnia, hominam opera ait effe P^tcata.Ergp Chrijhttpro nobiefrujira efl mortuue. Amplificat argumentum fuum à Diaboli operi- “

quj Ghriftus dilToluit .• amp;nbsp;non videt qua ra- • J”' “'J* tionefieripoffit vtpeccata noflra deleatur,fi o- « muis noflra iullitia extra nos ell. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

Refpondeo elfe fallaciam à dßo ffeUum ejuid ^»di^umßmp/iciter , quo decipulæ genere So-pbillæfçpenmnero iHuduntveritati, eorundem verborüm præpollera interpretatione. Eli enim nispecca-verum,Omnia hominum opera elfe peccata,ha- nbsp;nbsp;nbsp;“■

ftenus quidem vtintelligamus fideles bonis o-peribus non elfe deflitutos , fed ilia bona opera, effe Dei opus in hominibus, non ipforum homi-

188 I. Q^VÆST. SECVNDAPARS. num : è quibiis quicquid proficifcitur, yt fuungt; plané pcccatum eft. Si quid boni igitur inhomi-nibus eft.tocuin à Deo eft, Det eft non hominum upus'.quicqiiid ab homine eft,malum eft, pcÇ*’*' turn eft, quantumuismagnam habeat fpecK® virtutisi Quxris igitur,Hay,^«4OT4w/««f*!iilt;^'' ra. cjMA ChnfltudiJfolutfiKefpondco cum ApoltOquot; lo,Opera diaboli : id eft peccata ipf3,qux quum he. t i. homo edat ex fe amp;nbsp;vt nafcitur,qui no fit Diabo-KÔ. 7’t4' li mancipium,eademque opera edat qu2 Diabo-

amp;i: malediétionis, venditus peccato, peccati Tetui hoferuus? Hzcfunt hominis JoMwû.id eft quantus rte.quan- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z-pfiJe

tusquan- quantus in Adamo eftjoperajquæ quumlinenuc tus eft in fiant,non pofFunt non efle peccata : quum quic-lt;orru-° quiJ fine fide fiat, fit peccatum. Virtutes etiara ■ ptus. allae politicx quae in hominibus non regeneratis i.eor.x.i4 magna fanólimonix fpecie elucent, non pollunt K». »4- *3 j,Qp, gipg haótenus peccatatquamuis boni amp;nbsp;raa-

li difcrimen in focietate generis humani Deus conferuet. Non hacc eftnoftra doóhina, led

Scripturac, quae nihil luculentiùs concionatut quàm totum hominem peccare, etiam nafcenilo Rom 7-13 toak «(zoifn'« lue infedum,vt quicquid natu Ioan-3' fitcxcarne,caro fitjidefttotam hominis naturâ, non illam tantum carneam amp;nbsp;cófpicabilem hominis niolem,fed immortalem quoque amp;nbsp;confpicabilem hominis partem cum omnibus fuis facultatibus peccati lue infeftam efle. Intel-Koin I « ligentia quippe ilia hominis,(wpMC, eß. eft enim inimicitia aduerfus Dcum, legi Del Rum s i«nonfubiicitur; amp;nbsp;ncpoteft qiridem. Volunt^ quoque carneae illius intelligentie imperiis ob-tempcrans,etiam quum fibi videtur bene vellc, caro eft. Imo amp;nbsp;ipfa quoque carnis cogitatiO) I 1.C01 J 5 caro eft : quum non idonei fimtis c-x nobis ipns

Q.VID SIT ECCLESIA. ,89 adbenecogitandum quicquam,velutiex nobif- i loan j# ipfis. Infumma,fichabetOj Hay;Pecc3tum , eft Diaboli opus /hominis quoque opus, eft pecca-tum.ltaque hominis opus eft Diaboli opus, quia vtcrquepeccat aduerfusDeû. Hxc igitur operai.Cor i.« diflbluit Filius Dei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i Cot.ii.«

^iimodigt;tgitur,ii5,negatii Chriflumfrulhaef-fortortuum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnia noflra operafuntmala^ 0“ nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;t*»*“

Refpondeo.Diflbluit noftra vtfuain nobis ftabiliat, id eft vt nos régénérée, faciatnouas creaturas.-luce veritatis fux accedat «a no* in in epea nollra intelligentia,eâ reddat perfpicacé, *'1° pquot;*; voluntaté obfequenté, det intelligere,veile,per-ficere:fuum deniqueopus, i. bonfi in nobis edat. ftri qus-Manent tarnen in nobis carnis noftrx reliquix; cotrupta fcaturigoeft, vnde corrupt! riuuli di-manant. Haftenus quoque in regeneratis,hominis opus,peccatum eft.GlanaatPaulus,r'fiZe^«i-dtm adefi mihi,fid vt ^ftod bonum efiperfiçiamtnon ojfd^uor.-Facio malum ^juodmlo-. non facto bonu 7M«w/«:neinfinitasSanftoriim hominum hac de re voces commemorem.Bene intelligere, bene veile,bene facere,eft Dei in nobis opus ; male, noftriim eft opus. Ita igitur Chriftus prxftan-ciffimiseffeftisoftendit fe non fruftra elTe mor-tuum, quum excorrupta human! generis mafia Ecclefiam fuam colligit,amp;: fanftificat,facit here-dem remiflionis peccatorum : haftenus quidem, vta^nofcammnullumvlortandilocumnobitefe re-Itclum,recordantibw{Ntinquit nofter Hilarius) emniabona effi ex Deo,ßcutiomnia mala ex nobis, amp;nbsp;in maxime quidem prouefta regeneratorum Concih fanftitate,in qua nullum poteft dari momentum fidelibus,quo ipfis non fit opus hac precatione, Rermtte nobts débita noflra, quumSpiritulTanfti bona male fuo inficiant. Itaque iuftitia noftia,

I. QVÆST. SECVN'DA PARS, , * extra nos quÇrÊda eft. ^t5«j,inquitHayus,»o'W‘ifigt;Ç*'' , modo feccatanoßra deltiinturipois tioßraiußiliit extraneïif- । Nô videoHay quomodo delcrctur pcccatanoftra,niÔ iuftitiâ extra nos quærercmus.Si.n.funiuspcccatoresaC । proindcrcnncdioindigeni’,nôvideo rcmcdiüatra no! . । quærenducflc?ecquis .n. xgrotusremediûinfequæHt’ | , (unt hæc plane ijpvcai«. bJifi cfièmiis pcccatores ftulha J »•'Tim.i. Chriftuseflctirtortuus,nccefletredëptor,nifiefsétrclt;ii' j X Cot I 0 *”^‘^'•5' Chriftu,*-(ï faftus nobis à Deo fapictia.iuftitH) j

’’’fanâificatio amp;nbsp;rcdeptio,eut no vides oém nolWiußitiä qua: in Chrifto eft,extra nos ellè. H çc prçter inftituiû । ibHayofuereoppolita,âcànobisexplicata3gt;faâûelti . vt agntàfcatpi) quai« fiwtKedcptionis noftrse patroni, lefuitæ.quâqiiânouiquidmôftriliîêvidcturHay’akrt , lefnitas qjèPeiagianotû.Cœleftinorû.DonatiftarûiLibcrtinorûi । cis*^ChVb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cæterorumq; pbanaticotü afsumctis (à-

’ fiireinaucrit homoTrexûîgÿOTj.At,qui in fe iuftitiâqiiærH; veräChtiftiiuß'tiäamittit-Noftraitaq» iuftitiâ fpoliati dlgt;ena,id eft Chriftiiuftiiia patiamur nos feruaru | i

Twnderissjmnapach bitc£cctefferlietuitaic!iCaliiimiigt;' {Itina coßflat,Sec.p.^S.^9.^(i.locis 8:cöaittis funtrefedÇ'

At tibi erat prouidendü vt ré feriâ fêriô traâatfs.nrf ambagib’vcritaié inuolueres.Te tamcegoproteûqui-tica^Havi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tlbl incogniti ( cuius cettè vium ,

toquaci- gt;gfor^ts)vinculisconftring3m,vtfaltcm noueritLcftoJ I MSI quid dicas,amp; quid refpondeam . Hoi igitur argument c verborum tuorummuoIucrisitacoDformctur.

PRIMVM HAYI ARGVMENTVMquo inftituii , probate,i;er6«m Dei non effeprimariainEicIejtitnita'e' | Sil^erbum Dtifrimaria efl Ecclefix nigt;tailligt;fMato,hsgt;^ intirirtneceße eß.

^SefiiijubLito Dei P'erbo non inltrit Ecclijia,eiiiin Minißer ficrpetiiitatemfateris,

Er^oyerbHmDeinoneflEcdefi^enota. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Maiorc probas,Ieluica,è re inter nos controüerfa(qW , «raenvtratafictepóncrémétnineris »tteipfc j

amp;ludiccnt Icûores quî ü:gt;dißcrcndi pc[itus)aiiliirü ex nccfflaiii cognitionc qua: inter Vcrbûamp; Ecclcfiî in. iftteilit. Efto.Nô poteft petite Verbû Dei quin perçât Explica-Ecclelia.cft.n.Ecdeüæfundamcntû. Minoré inuolutiùs tut argit- . ptobare inftituis,DOUo machinç irodo vi nneeû Caliti-Bocontcndas,5lt; èooftra lire tuam côponas. cMntuÀa-

finiiate do{hinitiitaiuiconJerMtamamp; Rutr,» amp;nbsp;igt;!ibi,lt;uiucfenjîm colUtf/a fror fus eHaauerit,Grtgorij tnagni iimlnre-.tjiKidcirco yliitnü Rome Rpifcopil oppfllat. A is ag-nofcerc me Ecclefise perpetuitatc. Quü aüt Ecclcfia fine Vnbo no côfiftat,duobus me abfurdis vis ireiplicari, vel Vt fatcar nô corruptû fuiflc Vcrbü Dei poft Gregori um, vtl fi cotruptû fit aut intetietit: Vetbü Dei nô efle nota Ecckfiæ.cü illâ Ecclef.affitmé inter mundi intempéries - . , confetuatâ. Refp.Effefallaciâlt;icf»(/e(«.l’crinde .n.eftae fi diccres,Sol nodu nô videtur,ncqi in nube. Efgo intc- argumen-niçVctûquidcmaliquâdofilercVcrbuDeiin Ecclefia, to. propter honiinfiingratitudiné veritate abufi ; at falfum, Eitet va-yert)ûDeiintcrire,eft.n.perpetuûâ5i»jk5ïj'Vofc»D.mai««» '.quot;'i“ intltmu.Roc aut yAbü efltjwd etta^eUitsttG eß «otxs.i.quod Apoftolivoceamp;fcriptis docuetùt.Variæ fuerüt Eccle- tationes, fiîçtatcs, vatiis quoq; viciffitudinibuscómutata ipfius non tams facies,fed ró fubftitiaxómutatü externû Verbi minifte velvciba tiii,dcfecctiit P rophctç.Paftorû ora obticucrût;eâdê ta- Y®' Eeelev raenmalit E£cltfia,eadem Veritas qi.ç nô minùs verè in tenebris illuxitac lumen folet, 3» propter teuebras non obfcuratur,fed eas illuftrat.Caluinus aureâ Ecclef. çtatc a ftrrea fine cbalybeà rede diftinxit,Gregoriû Mag. e-*®,^'''’PP'EauitvltimûEpi’fcopû Eeelefiç Röm.licet va Gregorij ril»nçuis è feculi fui infania côtradis Gregorius labora ret:inlblcntê tamé Vniuctfalis Epifeopi primatö mukis ujjQij k acribus verbis deteftatus eft(ficut oftcdimu'')ôtM: quo Epifeopi primatu Antichriftus fede in Ecclcfia nô potuit occupa • pjincipa t . te.PoftGregoriû dodtinçpuritat fie euanuit vt infinito diras, coiüefFufo diluuio,Antichrifti tyrânis quam apptopin-quarc dixerat Gregorius,impotcntiflimè fucrit debac-cbata.-donec Dom.Verbi fui lucem ertoiüictscbris ob-' fiifcatâ.ÿc Ecclcfiâlatitantèm extremis bis tcrnpôribus ’ teuoeguit. Rede igiturâc Galuinus amp;nbsp;ego, Babyloni-’ cçmcretricis amp;nbsp;ipfius adulteria deteftaniur : 5c redd ttcdimu» neqt defuiflè,nequc deflate vnquam vel Veib*

i9z I. Q.VÆST. SECVNDA PARS, vel Ecclefiamjqux in illo Verbo fempiterna pef-man/it amp;nbsp;permanebit. Itaque ex:mu(ua ilb amp;nbsp;vtriufque communicate; quam coëgiC tut atgu. tc Veritas agnofcerc, fic tnum atjfumentum ad-Hayuro*quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;retorqUeo»

cugt;n Ue bonectflitHdo attjue tomr^HnttiU, “Vt d-tefo fubl gt;to alrernm interire nece/jefit: certcvni poß. o (onfernato alterum^nolt;]M9 pont r^tM-firttan neceJJ't e[i.

jitijui tefiatur Petfru Verb-.im quot;^ei, d' ^Hod nobù efl euangeltz.attwi, niAnere m aiemuM.

ltalt;jue maner in aterntim Ecclefia-.amp;r cxvi coh-fequentis quum in Verbo Dei EccUfia conferne-tur J cfficitur, Verbum Dei efle primariamiHius notam: vein homine, animam qua homo defini-tur:quippe cuius præfentia fit homirtis vitaj ab-fentia verb mors. Atque hçc quidem de te.

De iocis verb tuis,Iefuita,nihilne dicam? A-HïYimiraPo{^^fi*atua,tuóqueIcfuitifmo apprimè d gnuni fubdlitas cft vt in irriforum Cathedra fedeas : at vt tui» qui ex Vertumnis minime mutabitur Vetitas, ita neqult; ^rciolt;iao jyjj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çIq jes iuftitiam Dei : in cüius archi-

to^afät- uis(vt tuo verbo vtar quot;) infculpta eft blafphemiä' mat »oca rum tuarum memoria : è quibus Hippolitea iHa ïór'“ efc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vindicabit quin Filius Dei que

vn^ ex non modb negas, fed furiofè eriam perfequetiS) Antichii- te ncget coram Pâtre fuo , amp;nbsp;tc detrudat in cura fti notis, locuni in quo non iocus eft,fed ftridordentiurà' S^sVfutpa Aïs te plane ignorare quîdnam'fit ilia Veritas,8f ti dicit cadem ilia Veritas. Scito eandem illameffcdfi veluti il qua aiebat Pilatus,Quid eft Verit.nsîAcvideetiâ ’^4“® etiam ne tuo tandem dano intelligas quid quütamè fit obludari cognitx Veiitati, ne Deum in min»

1 fuis veracem tandem aliqiiando experiare.Quod dicatChti I fl propter mendum typogtaphicyni infcitiç cri-

i men mihi impingis, ialteiii patere legem quam ram Deo tuipfe tuli{ti;amp; in eodem peiiè verfu quo me re- eosqui Ce prehendis, 8i pag.55. Si 5«.cundem plané typo-graphics operas lapfum recognofce.At qu'idnam immini-fft nugati, rerumque inopiam prodere gt;nbsp;fi hoc bus.

TE S T I M ONIORVM TVM eScriptura turn ex otthodoxis'Ecclefiç Patribus defutnptoruni, quitus priori li- ■ uquot;. hello meo pi()babara,F'erbumDttejfeEc^

■' tl* .• -I • D fe F E N S i O4 \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

ieco»tgt;miit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ si

. Ptimuslociiie VetetîTèftamento defumptiia. ' ^is ^owtjgf foedusquodcum Ecclefiafua peptgit^'1quot;quot;! t'usjiplius Verbo inniti-.amp;'illud VjefbunriniEcrJj’ defiafonare',illiiifque minifteriurn 8f eflfeólütn .«lóv 'Ji'perfidelibus conftaturutn I vt àprtifariisctie- •'gt;’'1'”^ hbns'diftiniuàfur.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1-.-;.,.. -m.-.

(, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,1° . 01)111^ f/ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j - 3'.

^êcundusJoÉjis è.NouoTeftameiîto petitus,i-^m illuftvjQs-^cet ex ipfius-Ghriftrore Eocle-'^m fuath fuo'Vwbof'colligefttis siüHiufquevim

®nendii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omhes fart^Wfas dóftfi-

Quatuor Augaftini loclact;edunt^velutf corh-huiiis yeritat’isiquetnàdmôdiim exipfa ■ ^^’tuum eritr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ü

ai. J, _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■’■.’ü5quot;’b

1541- Qvæst. secvnda Pärs, De loco Haiae cap. 5P« foediu ntuft c'umeil dixit Dorntnw, Spiritw memi^winK etl verba mea tjuapojM tn ore tuo Siz.

Jfibilhlc habes Je ftriplo yeebo.Emlue inuepi^a Jilil'' terfingula amp;nbsp;pfirfti Vrrbt aliijua bic fiat meniù^s eiuifeil cijifi[e ingenuefiitebimur. amp;c.pag.5O.amp;

Aecipio códitionc.Tcigitur Si teftë Si iudicé „ Leftor erudite,vtfide Verbo fcriptohïcnientionéfied ■loptio ,f oftédero.c pafti cóuéti formula pronuticJHayS caufj« fenlu te- cidilTe.-quäquänödö erat neccflèmede fcriptoVerhol-netui. gercrciiex lege gcneralius primolocoeratdc®” Krandü.nimirû Verbû Dei efle Eeclefia: noti.-antequail' ludVerbü efle Scriptura,).Verbû fcripiûoftcJeré.Idw^“’ ! duplexAxioma deinduftria diftinxeriHoctanJcHay” ' '’°'’ fit veru Dei Verbii,nifiStrip®' '

Cedo igitur,tpi Hay.ad ré ipfam accedamus.Ccoi“'® Ferfpicui] Mofis bbros fuiflc fcriptos ante tempus,nécnc! ld ’■ i argumen- ^'jnçuvnô negabKHöcveró feeds' quo loquiturPrO' extra Cbriftü,an in Cbrifto? Certèoéspr®' loqui 4e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ABie'.FoeduswA-

Verbo btahamo fanciiü.nÓBo ad- Chriftü refcrturïO.iBoinotó fetipto. . jlux ilJud efi ^brabamo initu,Ero Dem amp;peminiit.ifigt;id'i z-C^r.i.it aliü habet aütoré qua Chtiftü. Siç.Apoüolus.côœoilii* : Ga -3-1«. tantimyfterij interpres,Semin illud deChriftoint«; ptetatur. Qüü vntis fit Deus ,vnus Chriftus, vnuin De' - 3n ebrißo mdus,vha ▼eritas,vnaqueadeà Ecclcfii'P^ fpicuû eft fdedus eû Abraham» olirj» in)tû,illud iplîi ri'* ftxdus^ Deus fôiÇbriftianaEcclçiia his extremis'tp^ . »■ibu$ fancujit.Hispofitis,noftracótrouerfiaddiyil*^,‘quot; , matur.Loquitur luiaf.de vnicoillofcpiternóqiDcii, derecuAbrahamo in Chrîfto 8c per Chriftü ini'to.Aiÿ

• hoc fsdus eraeferiptû ifaisti tépori»jErgo de Verbo pto loquiturPropheta.Luculétaeft probatioixip“ bit-Sit.a.ferba mea quapvf.iiin ore Ma.Loquiturhauddo,] de eo verbo quod iam extabat 8c erat Ecclebæcogoi® । fequi» igiturhô videt Prophctâteuoearefideleia

QVID SIT ECCLESIA. ,lt;,j gé amp;nbsp;Prophctas,licuti ipfc lotjuitur alibirCertè ptiocep» primjtiufcj; finis Legis cft.Chriltus.Mol's liicra: ait cht* ftûreuocât.Ptophctaruin cócioncs tot± funtin illovno ftibicfto:hû; hibét fine propdfitûad tjiic totçeollihiar. lâamp;illiverbaPtophctæ fiint expedenda ,NSrectilet ai ^'tluD^nfcakore fiminit («ixiuib’ lignificat vnicâ ventate 'nicçEcclefiæ lèmpcr côftaturâut quù pcrfpicuû fit iiiü deiis verbisegiffe quç fuo tëpore fcriptacxtabat.ccquis Siioquio videat cûhisvltinns verbis defignarchuageliu Apoftolotü litcris cômendandûiamp; nüc in vltirna hac F.c elelîç çtateluculcter ab illis pei(ci iptü:ac proinde Pró. phttâhat qiioqi ratione hîc ageredt Veibo feripto’ E-“'ti ’gitur,Leftor,Hayus labat.

Scdquûniilu ht icscùadLerfatio ncqi çquo neqjpudé ü|iuuatillû fuis quo ,ivcrbisc6uinferc,vt fecaufapenit* Cccidiffe fateatur.F (fei'»!, Hiy^defcribilnclixof^iti'’ fiï ^bnfliatufiafuli) Dominitt fa^nriu (rat (iafmoiiifaturü, ft ni' quot;ttakitlu lapidai incidrrrriir.fed iit hominü animis exararetnr: ^ipiritichriJH Dom.Ecclefîx Jmu ta nH»qnadefertur!i,effe-m ferixtuilChrißianeruboniinu aurti diuinu laadi ^frJtiKt.Agnolcis tua vcrba.Quçro àtc.Illud fœduscp ßsuscû Chriftiano populo faéluruS erat olim quü Pro-jheta loquebatur.nüc poft aductû Chrifti,foléni Euâge “ipridicatioiie, faftûnc cft nécoe’Nô negabis.opinor, fadusillud àProphctis prædidlü.à Chrifto perfedü, ÄC Apoftolotu literis fuiflb pcrfcriptürvt Euâgeliü Prophe-tarûquoq; teftimonio côprobttur. Licccaût fœd^ illud •naDiinisfideliù infculparur perSpiritus.nô définit tamÊ ’“éeffein ore fidcliu.hcuti difcttèaii Ptophcta.Imopri ngt;û aurib’infonaijin otc eft,vt in corde fit.lilud aût elle Apoftolorüdoûtinâ,peifpicuè leftatut Paulùs,Zurufe ri R.ofi).io,t crt luix^ Incirdetuo. jioc efl ftrbitmiHud fitiri

( 5*gt;ilt;pr^lt;/)M(h’.Nuquid hoc illud ipfü eft dequoProphe ’’ loquitur? Illud ipfum ÿ Paulus 3t cricri Apoftoli feri Ftrûtgt; vt poftetis fcculis ab Ecclelîa cognofccrctfirîSi Vctbotuüuôfctipto.kluitajlluftriiûruû luEcrlefialo-Wnidelegifti; aliqucni laltem anguluiu Prophcraruut amp;nbsp;Apoftoloium ftriptis in Eçclefianô relinuu^sîTe igi-Jut tuo ore camp;uinci uô vides,bone ferutîDc feripto Ver fio Prophetani agerc ex omnibus circunftaotiis euiti-W. Loquitur enitnpérfpicüè de cô fbedere quoiiâ c*;

lÿS I. QVÆST. SECVNDA PARS, ' tabat litcris perfcriptum.Sic præteritiim temp“’ fignificatur. De code illo fœdere quod ipfe fuis hominibus amp;voce amp;nbsp;fcripto annuntiabat- K’ | prxfentis tempons arn'culus notanir. Deillodc- j nique quod Ecclefîæ iemper erat confiaturum, . quod folenni nimiium Euangelij voce per Apo' fiolos prxdicatum, eorundem literis perferiptû, ' ad nos peruenic. Ita futurum tempus defignatut.’ ac proinde ex omnibus temporis momcntispcf' i fpicuum eil Prophetam hîc loqui de Verbo fed- ' pto , qui de Chriilo ram liiculenter concionatus f eft vt Euangeliftx nomen apud orthodoxosEç-clcfix Patres inuencrit. Itaque peto à re,erudite LedotjVt de mei Hayi amp;nbsp;confeientia feieu- •

tia iudices,eiimque è padi cóuenti formula pro-Hunties caufa cecidifle.Æquum poftiilo Hocpri- j mum cótrouerfix caput mihi iure adiiidicari de- i betjduin quod reftar, perfequor.

Excipit enim Hayns,^uamutstnihidederitlf«* ; eoloconomtnajje/criptumerbitrn,nontamenrc^ j me conclufUrum eum fenfijfe fcnptuïn rcrbnm ejji j Eccleßji notam. Ego verb affirmo id neceffarw , confequi, Se ex ipfis Prophetx verbis 8e ex vni- ' moproba uerfa loeifentétia. Hanc enim prxfentisfuïEu' tui, Uerbü clefiam fua fempercomitatiirx notam Deiispef j Prophetam poIlicetur,quódVerbunifiiumSpiri' ' virtute efficax nunquam fit ipß defiitu-rum. Certè verba illa, Non recedentab orettui) .

ft^orefeminii tut-, (ignificant iiivafliEcclefixci-limicare hanc notam fidelibus relidla iri, bt iliius dudu amp;nbsp;aufpicio diredi cercößbiin i; nimu inducerentjfe eireEccIeHam Dei:acpi:lt;»igt;' de amp;nbsp;fe curæ elfe Deo ,8e ie à profinis ccecibiK । didinguhqaibus tarnen miCerâ feniicineinfeniic ! bant.Ecqua enim alia nota céCeSjHayjIudxose^' nies à vkloribus ßabyloniis diûinéios

QVID SIT ECCLESIA. is; neautemarbirrabeve inifevas illas ludxorüreli-quias non fuiffe Ecclefiam Dei ? Hoe certè Prophets confiliü effe neino fanus dubitabic expen- ' Û loei fentencia , vt defolatam nimirtim Ecclefia hoe Verboconfolavetur, in quo falucis fuae fpetn ipla inuenirec. id eft difceret à Verbo Deifœdus ftnipiternum cum feinicûfuifte à Deo,amp; ea qui-dem lege vt fe quidé fit propter peccata fua ca-ftigatiitus, fed non derelifturus, ex formula fœ-derelu^uerintfily etus legem meam/vifitabo rfal.89 st ^utdsm virgts defèHiunem eorum : fid bemgmtatem ntam non imtamfaciam ab eo,tteque mentiar con-tfafidem meaw.mnprofanabofœdfts menm çfipro-labiornm meontm non mntabo. Ecqua

■gitut illuftrior Ecclefiæ nota conftabit quàm in VetboDei? vbi enim hoc difeet Ecclefia nifi in Verbo DeiîVeram igitur germanâmque Prophe-ttfentétiamLeôlor aniinaduertit,etiainfi Haytis conuiélus obloquatur.

Itaqne'rez^TttTnj'j'jKjgi' ex manifeftis cû ego aga. pedo igitutjHayj^uænâ Eeelefix nota vifibilis,i. ’quot;ligne quo ludæi à cæteris nationibus diftingue ‘’âtur:nônne Circuncifio? Hoc te negaturu, Hay, 110 atbitror.Circuncifionis veto ccquod fuit fun d’nientmn-.nônne fœduscum Abrahamo initû, ‘‘^^’’'’loquutumfuiffe Prophetam demoftraui-jpuslCettè,inane fuiffet Circuncifionis fignum hnelegitiino vfu:nulius autem fuiflet illius vfus, line Verbo. Hoc perlpicuè docet Apoftolus, quû Çhcuncifionem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fignaculum ”

’nftitiævoeat jqua nimirum iuftitià fideijquæ eft peccatorumremiftio amp;nbsp;iuftitix Chrifti imputa-”O)Obfignabatur,amp; cmjzc^oi'jfignurntquo videlicet ’'Cexterna amp;nbsp;vifibilitelfera ludxus ,i Gentili dif-nnminabatur. Ecquis igitur non videt Verbum ’Uiid Dei externo Circuncifionis fymbolo obfi-

ij8 1. Q^VÆST. SECVNDA PARS,^ gnatijm,veram illuftrémque fuifleEccIefixnoU’ amp;nbsp;in hunc finem fœdevis illius tertimoniaàPro* pheta fiiiffe ludaeis commemoratajvt quum fecif tuncifos vidèrent j animos fuosadfœderiscuin patribus initi fpem reuocarent, illiiifquefœii«- ‘ tis veram intelligentiam difccrent à verbis illis quat in ipforu ore Deus pofueratjamp; quæ Mofis Prophetarum fcriptis commedata ipforumocu-lis obuerfabantur;vt fanóli illius fœderismonu- , mentis commonefafti, animos fuos inftauracio- ; nisfpe fuftentarent? Veram igiturEccIefianota ; in Verbo Dei conftare, ex hoc Ifaisc teftimonio perfpicuum cft:atque ex vi confequetis, amp;nbsp;à me fuiffe laudatuna, amp;nbsp;perperam ab Hayo tt-prehenfum.

Cæteras nugatoris quifquiliasfciens volés ne- i gligoj,qnum neque de re fint,nequead re faciantj | nifi vt iefuiticam dementiam prodât; amp;nbsp;hæc^«|gt;' j^oAuxeTatin fcoriis iâ euerrerirri:Qubdnotaarith' ; metica 4.pro v.pofita.me ifaiam non legiffe pW' ' datgt;fédneapud me quidéfortaffeautographum efle:Quód locfl àGaliiino fuerim mutuatus.ne^ ; tarnen intellexerim,vtfintmihi CaluinianoCal-uinianae doólrinae elementa difcenda. Quid nol* | denique àamp;ue«stluijf lefuita vt loquatur: 8e loque- | do viciffevideatur ? Te tarnen caufapenitusce-cidilTejlege etiam à te lata^Hay jmemineris.

QVID sit ecclesia. iw ttfltmonto viderù co'docaU'e , lt;^uum non tArnum c»put^jed verptm {Ucet mendose^ctta-tte'ù.non enimvtrptßd Z.ueiba ^udt

Non ineptioiMonache gt;nbsp;quum veritatis eius quam aduerfus te defendo, prx/ïdiamp; in verita-te collocarim , amp;nbsp;diferta Chrifti verba attu-lerim :fed tu blafphemas in oppugnanda verita-te,amp; in me reprehendendo ridicule ineptis. Ais enim me mendofè verficulum citaffe, quafi hxc verba non fcribantur verfu quarto fed fecundo. Ategtegièfalleris nam quarto verficulohçc ipfa verbafcribuntur nonfecüdo, vt perfpicuum eft. Ha'yi fquot;ur Erroristuivarixteferebanturcaufx. Quidam fa- rilitas de lerniTurnonij(quo tuimpenfiùs vteris, propter r«bus ni-ftomachi fortafle tui à te faepius indicatam firmi- phumquot;«-tatem)nimisceruicofum robur:quidam!rBAhx,/a(,- ptans. »uoï tibivernaculivertiginem dicebat elfe cau-fam. Ego verb male fanu veritatis odium quo animus tuus percellitur, amp;nbsp;futilem reprehendé-dilibidinentjdementix illiustux veram caufam eflearbitrabar.quo fit vt in tricis leuiculis dû rerun) penuria labotas,paffim immoreris, ne nihil dixilTevidearis. Explendaerat libri tui moles fir-mis argumentis.non harum nugarum fimi$:qua-rum ine fanè pudet,quia te tui non pudet. Atque hic quidem in teftimouium Ioannis à me citatu Hayus oppofuit:quæ quâti fint quis non videt?Ve raigitur eft mea detnonftratio qus hoe Chrifti oraculomaxime innitebaturjficuti in ipfo difpu-tationis primoidio, nondum conteftata lite dc-monftrabam.

Fquot;olnißiâftndegrautjjima D.Auguflimintei' pretationt tugulwn noßrurn peteft. Catboltci tn» diffident ab Angttßtnü , vt te ixißtmare conitci-

^ut eim nuda velt;ba profits. Tnun erat thi-fes noßras argumètatione abcjua improbare. Co-cedfmus qaidem tibi tn Seripturis haberi 'voctm Dowtni commendantis Ecclefiam.

efficies Verburn fcrtptnm ejfe Ecclefia wtam, ^uafitUivera effect Ecclefia,lt;^uiScriptum verbi profirunt.Hoc Lutljerant.Trtnitarij, Anaba^ti-fiafaciurttfteilCDtaboltu

Augoftini Augufta profeéló nobis eft: Auguftini autoti-tacotitjs tasquem exomniAntiquitatevtmaximüTheo-jnagM. logutn reiieremur. Ad mendacitim refellendum vt illuftriorem ita nee validiorem autorem habe bamus quem tibi opponeremus. Cuni illo enim Catholico nobis Catholicis prxclarè conuenit. tibi lepu chf iRi autem amp;nbsp;Ecclefiae autoricas,nobis eft fit-id Vxa*u- miflïmaargumentatio. Tu veröidcócedisquod juitino continuo negas. Si enim in Scqpturis commen-Ecclefia, amp;nbsp;fine vHis ambagibns exprimi-?c*negat. turvbinafitvt eam inueniamus,amp; ineaconftaii-ter perduremus;qui non efficiatur, Verbumfcri-ptutn ciTe veram illius notam : quum illius duftu atque

QVID SIT ecclesia; 'xoi stqucaufpicio Ecclefiam efle inueftigandam cx Augiiftino difertè fatearis? Certèdocet illeeos efle Veram Ecclefia qui Verbum Dei ampleólan-tur amp;nbsp;illo vno acquiefcant. Hanc enim verâ gcr-nianimque Auguftini fententiam eiTe gt;nbsp;ex ipfius Verbis peifpicuum eft;ficuti Óc tu vi veritatis co-getis confiteri. ea beneficia ^utbui Deus ori:ab £ccltfiM^^acrarum Ittcrarum monttmen~ tis prodnntur: fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de fidet rebus off a contra-

wßa ex Scipu-ts commode ßdari poteflßnßnut au; ont aie invl-liM bumtnu fintentia act^uiefiendurn effie extlii-wareti'ficuti tu totidem verbis ais)tûne fatisfa-nuses,ii)i Hayjqui neges in côclufione quod poms in propofitipne. id eft qui neges iidconfequi quodaffirmauerasfNetamen adiçian/ne redaftus effe videâtis,ad vernaculas illas tuas amp;nbsp;motato-rias(vt Auguftini vocabulo vtar ) tergiuetfatio-nes confugis, verba amp;nbsp;voces offundis qux te in luto hærere produnt : Auguftini fentécias quæ ad tem minimè pertinent,defcribis-.vt imperitis re-tmn çftimatoribus loquutus faltcm fuiffe videa-ris. DeAuguftinoautemmoxviderimus,amp; qua tutpiter illo abutaraini ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;veftræ Ec-

cleflætyrannidem ftabiliendam ; amp;nbsp;contraquàm retlènos illo vtamur ad verè Catholicçnaturam defignandamiat ordo poftulat vt tuum argumentum quod obiter ingeris è tuis labyrinthis euo-lutum,amp; à nobis fie conformatum amp;nbsp;expédamus amp;nbsp;refutemus.

ûbvïh^dt Refpondeo, crafiîffimum,amp; vt doftiflitniviti ftiiigucn-'''’'^o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;elle dolum accidentis: per

Vinû ergo plané noxiû eft,ac proindeèfocietate generis humanireiiciendum.Rerutn omniûquâ-tuinlibet bonarum abufum à veto legitimôque vfu difiinguendum effe quis ncfcit? Certè no eft rei proprium vel imâ/te vel fTreumSAofui abufus. Itaqiie vt rem vno verbo compleftar,(quiimhac libcrius,amp;r infra cogar agere)a-fuita. butentur Verbo Dei hxretici, luJxi, Sathanje-fuitæ omnesphanaticimon tarnen efficiimtvt fempiternx illius veritatis quae in Verbo ( quaquot;' tumlibet ipfi infaniant)dominatur, vis amp;nbsp;natura vllo modo commutetur. Num irnpius illorum Rom.î. furor fidem Dei inanem re ’dit? Abfit ;imoello

Deus verax,perftet Veritatis in verbofuo autoti-tas-.omnis autehomo medax,amp; interomnes homines ij qui pattern mendacij patronumadopta-runt vt bellum veritati indicerent, Tefuitae nimi-rum tenebrarum filij.lucis iurati holies. Aduet-fus illorum omniu latratus feipfam tuebitutVe-Hiretici ritas. Nam profanis hominibus Verbo Dei abu-tentibus Veibii Dei opponendum eft, Chrifti ex-per idem cmplo,qui Sathana Verbo Dei abutente eoaem Verbii re- Verbo refutauit.Hoc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prsfentiHi'

futaiitur. fijyij, amiiletum fibi relidilm efle nouit Eccleliî inVerbo illo in quo feipfam nouit. Valeatigitut accidentarium Hayi argumetumxuius quum iU' gulum petat Auguftinu5(ficuti Hayus ipfe loqui-tur, vulnus quidem perfentifcens, illudtamen thrafonice eliidens ) operçptxtium eft 2t x“*

Q.VID SIT ECCLESIA.' xägt; dellruendum mendacium,» amp;nbsp;ad aftruendam veritatem , vt huius de Ecclefia controuerfia: cognitot accedat Augiiftinus, noftro quidem iudicio tantæ caufae idoneus arbiter : eo autetn nomine à nobis optandus, qiiod illius vt vniuer-fx Ant iqui tat is autoritäre paffim glorictur lefui-tx,eäinqiie nobis aduerfari calumnientur.hapc e-nim iaäabundus Hayus.

7*e»«« eß fine Patrum ejui pro te fiieiunt,co~ fu, «wo, vt verum àicami ne vnim ejutdem Tyo-Qotis Scclefitt tefltmonto ««ov anTm/ tonfirmare pfittyü.amp;ic. pag.55.

Age igitur,Hay,experiamur num verum dicas. Ille vnus Doftor iudex fedeat noftra: controuer-fi«, ex vno illo, è quo tria teftimonia defumpfi ) devnitatq Ecclefiac libro, hæc controuerfia diiu-dicetur.Sic omnia in Vnum redibunt. VnusDo-öor, vnus liber, vnaEcclefia, vna veritas,vnus DtUS.At tu non eris vnus du à veritate coaétus, cogeris fententiam commutare. Et multiplex fallt eft mendacium. Noftranefit Antiquitas nec-ne,primus Auguftinus docetoxxteri Patres mox adiungent fua fuffragia. Eadem omnino con- catholi-trouerfia inter Catholicos amp;nbsp;Donatiftas olim a-cotûamp;Do gitabatur, quæ inter nos verè Catholicos amp;nbsp;vos fillô Catholicos amp;nbsp;verè Pontificios hodie agita- crmo-tur. Donatiftæ penes fe folos Ecclefiam elfe glo- ftraaducr tiabantur : penes Catholicos eäeiTe pernegabât.

IdéPfeudocatholicijid eft Catholici Romani pla tù°a coiu-nèfaciunt. Sibi id arrogant quod nobis derogat munit.

XO4 I. QVÆST. SEC VNDA PARS, amp;nbsp;deniunc. Verum Auguftinum ipfum audianiUSquot;

JLLVSTRES AV G VS TINI loci, in quibustota hæc de Ecclefiaquæ-ftio inter nos amp;nbsp;Pótificios hodie contrn-ucrfa liiculenter traftatur amp;nbsp;dcfinitur.Ex LIB. De VNITATE ECCLESIAE.

CAP. n. Qva.stio inter nos verfatUr(inqiiitAugufti-nèoriUnê nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E,ccleßai 'Vtriimapttdnojanapuitlbs-

Auguiti- Sed antequàm de notis Ecclefiae agar, docet bre-nu vti in uiter quid fit Ecclefia. vtvjucvnaeîljbi-cleûa^ux nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnaioresnoßri Ctttholtcam nomitiAntnt,

ftione tra Vt ex tpfi nomtne iifii;,,cie em pertcium ßgt; rtanda Secundum rotii enno 'i^ey ^r.cci dictrur. vti°mut^ ubtem EccleßutCorpHi Ch’riflt eß.amp;ic. Totumi»-a- tur e^uodanrumtiatur eteCnrtßo caput corjuii n ™***'^^*^ fß-Caput eß vnigenttw ’jefus Chrtflm Ftltui Dei

D viui,ipßßlutvor coyporiißi çp’c.Corpu.f etuiEc-cll^a' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnde perfpicuum cd Augiiftino inco-

’gnitam fuifle lefuiticam dodtrinam quæ vniEc-cledç duo capita affingit,VC fit biceps EccIefiaiS.' Catholicam Ecclefiam Roinx includit.vtfit par-ticularis vniiierfa ; ficuti à nobis eft fuo loco ex-

.Quid eygo faäuri /itmus tn verbis noßra earn eatû com nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t nn in Verbis capitis fui Domini noflri

möftratio ^^[‘e ChrißDPuto t^abd tn tllitu potitu verbis eato rbiir^^'a dcbernustSjttt Eerttas esi (ß optime m-innenia- corpus fuuin. noutt enirn ^Dotninw pa funt

de DetKerko,membra fingulatim edilTerit; in il-lis negat quxrendain effe Ecclefiam , hoe autem JÏ'^'huIc viioeani afficinac inueniri, hanc eile veram ter- auté Ver-tainqueillius notani quac capiitoftendat Se cor- bo oppo-pus. De Verbis autem hominum(explicatis

gulatira Donatiflarum exceptionibus, prout di-fputatio ferebat)hæc vniuerfè Auguftinus.

Sedvtdicere cceperam,nonaMdiamM,Uxc dico, h3Ecdicis:/ê«/4ai^zirwï«j,Hïc dicic Dominus.amp;c. ülumenim locum iam notaui.Se, Noio humanü cAP.iu. docntnetitis fiddiutnts oracuUs Jàr.cingt;n Ecdejia defMrißrart.Si,^c£fpiamM per os Ifataßn^tt di- CAi 'iu. it!nttejponfi.(p’ eitu or a tanjuiim diunu oraae-

fcifcttemiir.Stleewtj hnmamnurn contenttonurn »niiiioß perntetofa certet’nina: inclintmus aure Ve^bo Dei.^^pias Eccleßa^ non ex Qjnctliis co- cap.ix. wideniiuM £iitrcooorum,nigt;n ex dtlptttationibM

»e tens,non cx foren/ibii^ amp;nbsp;mnntctpMiage/hs, hominum jèdexliterufü'itlis canontcis. Antiochena Eccle verba, fin-^vbiprim'um appellatt fuut popttlt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

^f.Apoftolicarum amp;nbsp;verè Catholicarum Eccle- debet nee fiatum longum catalogum contexit; de ()rimaria inueiutui ^ueprincipeRoma,merumfilcntium. Noùicias co'ndhâ dypntariones yocAt, quxcunque poll Apoftolorû qtu/iiiu. tempus,amp; fine illorum doótrina fueruntagitatx. «s' Concilia veftra dil'erte carpit ; Conftantini,(fic-Btipatidc affirmatis)fiue potiusPhocï donatio- nes-nes lacerat.quae cette vt nonduhi ipfiUs tempore contigerant,exeiufdem tarnenverae doótrinx vi hauddubiènotantur.amp;jÆeworZÿ ergofinquit,om-nib.ti taltbttfyScclefinrnfiùain dernonjEant. fi pof-finnt,nontn firrnontbsu ^rumonbui Afiornminô tn Conctlits EptfeoporumßtorUtnöin bsirts eino-rwrilibet dt/fiuttitorum, non tn(ignts (fi prodigns

Setmones nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;et tam contratßttferbti Dei

amp;jiuniö-cautirediiiitt fùmuS SermMeJ^ rtiTMres hotninum, vocat commenta fine Veto*’ Del:vt Petrum fuilTe Romæzquç qiiidem coinnj'' nis fuit amp;nbsp;peruulgatahominum fententi3,null® tarnen Verbi Deiteftimonio innituntur.Cond'

Difpunta Scholafti' coiutn.

Miraculq fallà.

î.The.i.8

lia quoque veftranotât, quæ côtra an* tiquorûConcilioruin autoritärem primatû Ræ manx Ecclefix tribuerunt.Z)j/^«/^rw«OTq''‘’'l“^ appellatione.Scholaftici veftri notantut,vtAi)t‘' chrifti mancipia,ita AntichriftianaetytânidisW'' ce3.Signadenilt;jue(^prodi^ia indicans, miracuU ilia veftra digito commonftrat fine quibus Anti-chrifti pratfentiam non affuturam prardi«r^* Scriptura.De quibus miraculis idem Aiiguftinus üc difertè eodé \ocoiRemoueantur,ißii'vel ta mendaciutH hommum.velporrenta fàlla'tïi jf*' rieastm.attt entm non ßtnt vera dicunf»’'i

De Verboautem Dei, certa ad inueniendanl Ecclefiam nota,tam luculenter concionaturjtan* planis,perfpicuis,repetitis verbis illamvnam verat Ecclefiæ notam ftatuit,vt mihi mirum videtC' VER- tur,Hay(nifi elfeslefuita) tetamapertçveiitati hM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuilfe refponfare : nifi vt mendacij teus ex

elTectitâ- ^eipfo peraélus, id fis praeftiturus de quo tarnen que not» minimè omnium cogitabas, vt nimirum eorum Ecciefix, complûtes quos veftrorum rumorum fermonum-nücenfif- quefafcinis adhuedetinetis, dum htc legentjS: fe, ex his ciim Auguftino confèrent, è veftris laquéis fint luciUentis fg extricaturi. Atq; locos à me iamcitatos rieie-ni^lTftôi pctam.hi funt loci in eodélibrô illuffrifïîmi,qu* peifpi- doceant Verbum Dei elfe certam versmquc no-«lt;»’• tam Ecclefiæ.

Auguftinus)'y;/rea-® ) ntspf/l- vocem Pafiork mflri ipet or a Prophe-^'''*’^P^o’p^opfMrn,per er4 Puan^elißarum a-déclarât urn voces t/eßrosno aamittimus, credtmiis,non acciptrnus.Qux furit ones mexi cA?.«r.

Paßorcoeleßis, vocetn ineam audiiinc amp;c fe-^unturme. VoxeiusdeEcclefianoneßobfcura. rins ^re^e err are non vulthuncau-^Mnncßetjaatur.^t alibi iubetquærendam elle ca xti. cclefiä inprafcnpto Lepisan Prophetarum pradi-‘’inPfalnwrttmcantibusM ipjius Paßorts voet-ns ,in Euangeltfiarumpradicationibus cß- labori-'^hhoc eß in omnibus Canoniàs fanÜmi Itbrorum ^'^^tatthus. Quxnam autem fit illa Verbi DeicA. „ir. ’utotitas fic luculenter exponit : Jpfum caput de in st^t-ronßniimus, oßendat^ nobts corpus ßturn de dißtnttmus ^vtper etus verba tarn dtffenttre

^finttmus.llle eflaute wtigenitusFtltus,iß-t''er-gt;»‘mT)et,(ß,deonec Propheta fanih vera locjui Vninim f^'itißent, niß ah ipfa verttateyCjuod efl erb,.m ^rgt;gt;mamßflarecurets lt;juoddicereat,^ tuberetur '^^dtcerent.Proinde priortbus teportbus per ‘Pro-fbitij ßnuit rerbum Dei. Hemde,perßtpßtm, ^“nm Verbirm eare ßiÜum ifl,(ßhabttauit tri no -tittndelper ’j^poßoht ^uos mtßt adfepradi -candiii» vt effet falus vftjue adfinem terra, in bisigiiur ornnthus ijuamp;renda eß Ecclefia, Quidhis vocibus veracius,quiddiuinius,quid nianifeftiusgt;Me quidem piget tot tantaque tefti-nionia proferrCjVt Ecclefia illius verbis commc-demtnon tarnen Hayum pudet earti illius verbis oppugnare.De tota igitur hac controuerfi3.iudi-cetAuguftinus inter nos amp;nbsp;lefuit8s,amp; aperte expl cet num aliud quodpiam Dei Verbum.,praeter id quod fupetioribui verbis definiit, agtioiierit.

loi I. QVÆS'T. SECVNDA PARS, CAP.ix. Sic nimirum 'Mc.Fideli/Jtmus difpenfatlt;gt;rf*gt;*^

Elorgentium in fide lt;^ventMe,eiuM tpfiefii^ eolo^*'^ Nullum batur,hitcdtàt, Miror quod ft tam fubitö trans aliud efle rimini ab eo qui vos vocauit in gratiam Cnn

in aliud Euangelium.quod non eft aliud,nin a gt;nbsp;Sci^turi qui Punt contiirbantes vos, Si volentes euertert

Euagelium Chrifti.Sed licet nos aut Angelus “^ cœlovobis euangelizauerit, præterquam q““ euagelizauimus nobis,anathema efto. Vndecw-ligit Auguftinus de Donst'tüis.fiab tUof JctuertntiVifinVatiatherna:fiin Scripturd Ecclejff leganMe fintdnathcma. ita quoqUe ego de lefuiquot; tis plané ftatuo.Quod ft di'caiit fe quóqueaffertt ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VerburriDeijScCogunturfatefi-inScripturis«-

mendariEcclefiam,curhegânt Verbuni Dei effe Ecclefiæ notam,, quum illius vniusope Ecclefia inueniatUr,amp; in illaexiftat maximè?Igt;einde,qua fronte reftringit Hayus autoritatem Scriptuni’ Quum defidet rebus on a comronerfiat inquit,el Scripturis iommodi fe'dan potefi ttnfiOi ^uinegleSitiScrtptHritrum autorttate irthmtn'^ vJlius fententta aafuteftendum effe extifiuin'rcl' quod certè fignificauerat Auguftinus,vtfupngt; dixi. Idem igJtUr iudicet de termini* nibus regûdis. ^,f(ad Çcçlefiam pertinentni-niirum,de,his çnim agit ')fiinScr^turisfandiJgt;igt; inaenii'entttr'fynullo modo ejfiet onde ape'U'enttti 'claufas rfy.dfMirape^tur.^bfi^^ tote dtiuti diplurafit, tori^uetetidt r admettra fiiois. ^t'üttnt ex.ififi' tuis mifttls^ef : Hab€ntillic,i»«^f,Moyfeniÿ.' Pt'óphetistEe^UumiUe dkeret9'rtofi'£as creditMW’ mfiVadtös ifiithli^tits Morttioi^rmSt Moyfem,«-^uttiSi Prodhdtâsriohaudlilncinequefiquis(ï niöïfÜiiïefUffectitjèrtdfr.'Éöqua «ft ergo,Hay

QVID SIT ECCLESIA. • lo? cótrouerfia, quæ ex Scripcuris fedari córnodè nö pofautfi quidinuolutiffimiim, atque ïudicatu difficillimum incideritjquod nonnifi maxima au-totitate componi poffit .-^uænâ maior dari poteft autoritas Scripturç fanétæ autoritate?Infanus er- ' ' ‘ goe$,extua quidem cófeffione: SfjVt né ab eiuf-demAuguftini verbis defcifc3m,^/lt;/4z/jb(CC^- caf.x-cnnt Chn^ianos/e eße[ùperb'jjimc dtcurity(^ Chrißü apertt/ßrne contradtCK''!t'} Nos harte Ec-clcßttm ttntntü, contra has dcHtnas voces nullas hummas crirninationes admitrimns. Adonet entm »Dtphtrtrnttm ^uod quot;Dommus noilet^ alt, cut non t'feierefacnlegum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efl,noutlßinis vegt;—

i’dlùtj hahuit tn terrathacprimttitsa Eccle-docutttenta falubria nouißtma derelicjuih hts.n, ehHis rnox afiendti tn catlurntpramumre vo-luit aurei nosicas itduerßts eos i^uos proçedenti-hnitemportbus eXjùrre£luros eß'eptdedtxerat, dfHttroi eß'e htc Chrt[tus,ecce tUtc.Quibus ne cre-deremus admonutt.Nec vlla nobisexcufatio efl fi ^tiidenmuscontra vocem Pafloris noßrt tdcla-ta apertawi tam mamßßam^vt nemo velob~ ^ßu tardus cordepojjitdtcere,'üon incellexi.

Denique, vt idem Auguftinus hunc fermonê luis verbis claudat,Hlt;wy»«r caufa noflra docurne-fttihecfùndamenta, hacfirmamertta, Le^trnus tn AHihht Apoflolorurndtblum de cjutbufdam cre-* dentibus, tjubd lt;jiuotidie fcrutarentttr Sertpturast onhicitiife habet ent. !^as ttacjue Sertpturas, nißcanonicas T,egts ttlProphetarumlHueaccef-ftrunt SuangeliaiApofloltca Eptßola,A(ltts A-poßo!orum,iApocafypßs loannis.Scruramtm hat ornnta, nbsp;nbsp;erutte ali^uid mantßßum lt;^uo demott^

' xió I. QJZÆST. SEC VND A PARÄ ftrttts Ecdefiam.^^ec vero tn hmufifiodt nys t^uitramus Ecelefiam tjua etfiurlßmt f^figurarum velAmtutbus tntioluta » tntirpri^^ CAP.v. ^Uitrunt.jipertaveritai clamet luctttbytniii' j a»ra trrumparydiffîmulanUumocuhn ■ riat,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in et s latehrts ijUitrat frlpi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ternit lotutn-, omnem conatum contradicenilii:«’'' 1 fundat^,ojnnern fi-ontem tmp'.tdentis e/idoL-

Hçc vero Augiiftinum aduerfus te tuôfquedi-cere non feiitis amp;nbsp;quidem taniperfpicuè adhac controuerfiam quæ inter nos agitatur componç-dam,vt contra has voces ( ficuti ille de Donatito dicebat)wy?htretici anirnofaperuerßtate, cM^ß furore latrare non pofjînt; eputppe lt;put vidi antnxip' tate,noltnt vinei ventàte.

Egone igitur D. Auguftini orationem aftute interruperim ex fuperiori demonftratione lucu-lentis illius verbis conformata, Ledor eruditus iudicabit, amp;nbsp;lefuiticum coceyfmum perfpiciet in manifeftae calumnix probatione non definen-tetn peiftrepere.

Generalis Itaque.vt qux vniuerfe funt à nobis allataii^ doârinæ ftituto noftto accommoderauSjQuæriSjHayjVbt-ex^bcatx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti Eccleüajfi verû eft quod

lgt;ecuiiaris affirmamus,noftras Ecclefias illius Catholics ef-appiicaiio fc membra? Refpondeo ex Auguftino,vel potius rUs*inttitu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuius vocemAuguftinus interpretatur»

tf propria A'ow in angulo ijaodam Orbts terrarurr., id eft titciittan- Romx,vbi fit Pontifex ementito Chrifti nomine *'*■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Antichrißusjfcd vhicum^ue pradicabitur Verban

Dehibt Ecdeßam ejj'eizÿ- in ea ^wcunipitf voctn Chrtßi audtertnt, Oues,id efi ad teratn Ecdeßsn perfinere eredam :ßuepauct ßnhfiue rnultt,m h-fia,Europa}Africa, America.i.in omnib’ vniuerfi yrrarum Orbis regionibüs,vtfit verè Catholic» , ^Ecclei* ;

QVID SIT ECCLESIA. «r EcdefiajFiliorumDeinimiiü per vniuerfum ter-larum Orbem difpeifonim colIeóHo amp;nbsp;commii-nicas. Catholicae autem Ecclefix muka fupc mé-bra qua: Catholicae Ecclefixappellantur,ilia Verbi nota illiiftres. Quiitn igitur in Ecclefiis noftrià verum Dei Verbum fonet,8£ àcvedentibus reci. piatur ; omnino efticitur eas ad Catholicam ptf-tinete,ac proinde Catholicas elle Ecclcfias. Ex eodem autem principio argumentum in lefuita- Rétorqué rum capita fie retorquetiir ; Quum nulla fit extra tutargu-vetitatem EcClefia, nullaque illius cómünio : le- J?.'quot;'“’?' luits autem fint acerrimi holtes veritatis, ccquis jefuitas. non videt neceflario effici illos ad Catholicâ Ec-clefiam minime pertinete, fed ilcucfcvufcow Eccle- ‘ fii latua veræ Ecclefiæ illudere? Atquè haéc qui-demadteftimoniorum ex Auguftino à me cita-torum defenfionem breuiter diélafunto.Quid e-nim ego plura ex infinita Antiquitatis copia Commemorem?

Hoc 'fllagice a’^gurntmari., Jtlentio inncluere tmrem probare potèraHt.pn^.'ÿ^.

Eli nimivilm logicè argumentari,veralt;folidâf-que rationes èVctbo Dei 8c Ecclefiç côfenfu pe- tiouis 3c titasiti deprómere vt non quàm fuie , fed qiiàrn oïdinis bene dicatur Ôcad ipfhm quidem rem accommo-datè,prouideatur.Noftræ enim Logicæ decrctiiin èft,NON QV A M MVITVM,SED QJT A M BENE. At lefuitica Logica,id eft loquacitas amp;nbsp;ciA.ogt;of 8c «7»egxrtAÓgt;of,8c fiue ritione 8lt; fine fine loques,

Ul I. QVÆST. SEC VND A PARS, vt veritatem rerum ira veritatis explicandæ mo-dum ignorat,omnia quouis loco dicit,concludic in propofitione, proponic in conclufione,hafte-nus fe redè loquutä rata,modo ne tacuerit,poe- । fiidta fronte ad omnem impudentiam peruicai I Hic enim eftilliusprinceps primariiifquefinis,Yt ' loquendo viciife videatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Deir.oftia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ordinis mei rationc atque adeö fef-

ue7iVlt;squot;o monisferiem fic, Ledlor,paucis accipito.Ailuro nomia 8c dc Ecclefix autoritäre, Ecclefia quidnam ipfafit *bdT Tsihi explicäduni,ac proinde primaria illius : inTfträdi nota demonfträda qua ipfius natura definitetut. i legibuscö Hane dixi efle Verbum Dei quo Deus Ecclefiani formata» Colligit,fandüficat,feruat. Ad.hanc igitutEcdf fiat definitionem redtc confticuendani,tria Axio-mata à nie eraiit docenda,amp; ex lege quidem tjt-5b'a»u generalius probandum erat primo loco, l^’erbum Det effepnmanam notam Ecclefu'. feefi; do fecüdum,A^erhumilludDei mhtlahndeffe Scripturam :(erat enim necefle intelligi quôdnâ fit illud Verbum Dei, quum eo nomine complu-res abutantur. ) tertio tertium. Omnia adfalatin rieceffdria tnScriptura fine inficripto Dei efbe o-tineri. Ita autem erat progrediendum vt eX । lege ,aP^’lt;tu7i5 propriae amp;nbsp;certaT probationes ad- | hiberentur- quod me praeftitifie oftenduBttefti- j Tnonia ex Verbo Dei amp;nbsp;eruditac Ecclefix monu-mentis deprömpta, ad ipfam rem probandam proprie adhibita.Denique,cx lege Kp bationum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;üc conllantiani à me fuift ■

conftitucam,cohfrens certóque tenore cóforma' ta vniuerfi fermonis feries fob rioamp; moderato dlotijopinorjoftédet: quantùm quidem prompu i modulo id praeftare potui. Hune tarnen ordi-nem à me obferuatum fuifle eruditis iudicibus me probalfe confido. Primo igitut Axiom^^

QVID SIT ecclesia. hj probato ptoximü eft vt adfecundi Axio-®«is ^iMuaiexttf accedam.

Verbum Dei nullum Aliud efl (jUAm Pro-f betarum ApoFtolorum doéirina flri-fto ah eis commendata, qua Scriptura fropriovocabulo apfellatur.

Ostesderam nexiimhuiusAxiomatis cum pdmoaxiomate à nobis iam explicato'.videlicet, Sccudi A-DeumvoluilTe Verbumfuumfandis hominibus cï’piVje ®bmteuelatumliteris commendari, nehiimanx nexus, opinionisadukerio corrumpetetur. Idem ergo plané effe Verbum olim Patribus fine fcripto re-Mlatum,8c niic àProphetis amp;nbsp;Apoftolis fcriptu. îidem alitem pubbeam folennemque l^otario-

I nevllo dubio conftaret,amp; perfpicuu eilet quid-' nam habendum fit pro Verbo Dei. Ratum igitur I fixumque efto , lllud effe fine vlla controuerfia 1 VetbumDei,quod Dei mandatePropbetae amp;nbsp;A-1 poftoli pcrfcripfetunt.-quac facra indubitati veri-1 tatismonumentavocanturBiBUa fiue Scri-I PTVKA.ldergo nunc agitur vt probemuSjNullu 1 aliud effe Vetbum Dei quara fcriptum. Hoc nos 1 affitmamus,negatHayus. Ipfius itaque expendamus.

M4 I. p^VÆST. SECVNDA PARS, fît nota, 'antt Kerbum fcrtptam cognofiinon f/«Zp.-ig.54.

Anteqiiàm tibi, Hay, refponde^m illud cuum amp;nbsp;prorfus informe argumentum àmc conformandum eft : eóque pociffimùm nomine quqd ip ço proram amp;nbsp;puppim colloccs. Hocni-niirum oftendis,quum illud decies variis in locis tanquam ratiocinationis tuae palmarium incul-cet. Sit ergo argumentum huiufmodi,

Si yerhum Dei pntnarta effet Ecçlefîi ntMi _ Ecclefîafemper fuiffeproprimn neceffe e^-h1 quot;anû ƒ nbsp;nbsp;^ti}ni non fern perfiitr Ecc/efît proprium, tjM

gnum nm- £rgo erbum Dtt ffriptum non pottfleffe^n“ fff*. tnarta F.cclefît nota.

Dnrirbi. Hac dere equidem egi ftipra in ipfo difputa' tionis prnnordio, quum controuerfiænoftratvo-cabula diftiiigueremthîc tarnen fæpius inculcatu argumentum à nobis quoque rurfum nouis ma-chinis proculcandu eft,vtconftecfobrio Leiloi:‘ hanc cramben fine vlla ratione Hayano palaW iJIud tantopcrearrifîfte.

gumenta' Re S PO ND E O Hay, te tribuî quidem ftrophiJ i refelli- illudere Veritati,non ita tarnen vt vllum deVen-1 tur.-quuin trophxuiT) apud eruditos reportes, quibos j

ridiculus lufus. Stropbt, lum vcrô tux hx furitjDitttfîo, Homon^miagt; f^itiofî^ I

QVID SIT ECCLESIA. .1,5 confa^uvit. Divis loNis enim fallaciàpeccas, quum ea diuidis atque difcerpis quæ nullo modo ® ' fciungi autpoffunt auc debent j Verbum Dei videlicet Si Ecclelïam Dei.Perinde enim 'facis ac fi animal fine anima definite velles , vel ipfum hominem fine anima rationis participe. Quï autem Eccles i a effet,nifi è vocis etymo ideft vocata:amp; L)oa»n)'f,voce illa fegregata è col-luuie generis humani? Quxnam veto vox illa eft, nifi Verbum Dei? Vocis notatio rei naturam de-fignat.Ecclefiam enim ti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diótam,

quafiEnocatam dixeris,quis nefcit? Ætetnû qui-dem eft Dei de Ecclefia fua decretum : fed defti-nato àfe tempore ita hominem creauit vt lapftis ; cnlpainhominehxreret tota ; inftaurationis amp;nbsp;redemptionis gloria ipfïus gratix amp;nbsp;mifeticor-diæ tota agnofceretur.E cortiipta igitur humani generis maffa vt eos feligeret quos ab æterno e-^^geratAuÀKÎtis-jaic lacobus àtie»lt;z*r wj.« id eft quia voluit,progenuit nos fermo-•’everitatis.Hxcfunt Ecclefix incunabula.Voca-mtadfeDeusfilios fuos inFilio vnigenito fuo, ’dquevoceEuangelij fui.Ille ipfe Filius, PattiMyofjVetbunn æternum amp;nbsp;Patri conlubftä-^'ale, Chtiftus per quem creauit Deus hoc vni-ttetium, ita ex vniuerfo terrarü Orbe colligit Ec-^efiam fuam.Loquutus eft ergo Deus,dixit amp;: fa-«a funtixterni illius fut Verbi vim omnipotente loquendo exercuit in Mundi creationeihxc fiie-tunt Mundi incunabula.Sic Ecclefiam fuam progenuit fermone veritatis,qui fermo Æterni illius '^evbi quodpro nobis caro faftum eft amp;nbsp;Ecclefiç eaput eft,vis eft 8c efficacia falutaris. Hxc itaque ptomiffio de Chrifto generis humani Redéptore ! dcyecohoraine,fuitEcclefiç felixult;w«*,obftetri-eatiOjamp;DXVHinrjnatalia, incunabula : Sem en m v-

iK'1. QVÆST. SECVNDA PARS, j tIERIS CONTERET CAPVT SERPENTIS.Na-tae inAdanii familia Ecclefiæ açceflîc commo-da nutricatio, 8e pro variis quidé illius æcatibiis J apta:adiunóta Verbo Sacramenta, piomifliocla-xiùsexprertajERo devs tvvs et seminis Tvi jMofis amp;nbsp;Prophetarum minifterio luculen-tiuslïgnificata:donec Chrillus ipliEcclefiï to caput fponfam fuam propria voce,folenniEuaa-gelij prxconioad fe vocaret.Ecquis deniqueEc-clefiam poteft animo conciperc 8: verbo defini-rcjfincVerbo Dei?Non magis certè ic hominéii' ne anima,amp; huiufmodiquidcm anima quçiitA»; 3-or.Iccirço,magnifiée Hay,quoniam didiceramt Philofophis Anima effe corporis voce vfus fum vt aróliffimani amp;nbsp;plané indiuifibi' lern Verbi amp;nbsp;Ecclefiac coniunftionem reprarfen-tarem , illudque etiam fundamentum quo Eccic-fia vnico innititur:nonincómodo ,nifi planèfal-lor,genere dicedi;ficuti 8e Bafilins verè Magnus, Pietatem ver« folidæque eruditionis appellauerat. Atqtie haec quidemde primatua fallacia.

Excipies fortaffe te minimè negate hanc Verbi cum Ecclefia coniundlionem ; fed non hicagid® Verbo Dei vniuerfe,, fed propriè de Verbofoiquot; pto. Refpondeo hiincquoque fecundumelTe Homony- tU3Cfallaciacnodum, Homonymiam nimiriicu mit ftro fuperiori illoOiuifionis dolo connexö.Itaenim agis quafi Verbum antequamfcribereturamp;pofi' quam fcriptum eft, diio effent Dei Verba, quum vnumfitvnius Dei Verbum : vnus idéqueà*quot;’» xojzos’jvnumTB ùjjZÿeiufdem Verbi fubieduui, , Chrillus : vniim iter, vna veritas, vna via. Pt'quot; i inde enim facisac fi diceres puerum non elît J •• , hominem antequàm adoleuerit , neque honii' nis definitione poffe intelhgi gt;nbsp;quuni tamen pt'' fpi-

QVID SIT ECCLESIA. 117 fpicuum fit vna hominis definitionc illius na-turani explicari. Atquï vehementer erras.non e-»im Verbum à Prophetis amp;nbsp;Apoftolis fcriptum, fuit aiitProphetarum aut Apoftolorum Verbum, féd Verbum Dei per Prophetas amp;nbsp;Apoftolosho. minibus declaratum. Eo enimfpeflantProphe-t«rumamp; Apoftolorum ]gt;Tx£3tiones,yerlgt;Hm le-kouitin marm lfM£:Sic dicit Dominus : Euangeltu iffit Chrifli fècundum loannem. Szc. Eft igitur biccraffitfimus dolus Homonymiac. quum enim fcriptum DeiVerbum ampleélimur, non eó faci-mus quafi non effet Verbum Dei antequamnon «Ifetfctiptiimffed quoniam Deus ita fuæ Verita-t' ptouidit'vt earn fcripto voluerit commcndari, ineutn nimirum finem vt à commentitiis homi-nuui doélrinis diftingüeretur: Verbumque illud fuum liter is cómendatumgt;effet perpétua amp;nbsp;çon-fiansrégula fuçveriratis. Sicutcontrà.quum ve-ftruinilliidä5,f7!j)i)ilt; fiue non fcriptum Verbû de-teflamur,non idcirco faciamus quafi non fcriptu fic( quot enim fuot fcriptorum veftrorumNon-fcripti illius Verbi quod vocatis, plauftra :) fed quod Scripto Dei Verborepugnet.

Denique fallitur amp;nbsp;fallit Hayus vitiofo confe- Vitioib lt;l“uuti,quuaitEcclefiamnon potuiffe cognofci confcqut unte Verbum fcriptum. Eodem plane modo ac fi quisdiceret, Nullam effe hominum fidem in cô-merciis antequam intercefferit Notarij fcriptu: quû tarnen confenfus amp;nbsp;fides, non tabulx efriciât contradum -.licet vtiliffimè accedat Notarij ma-nus, vtfidespublica fidem priuatam confirmet atque corroborer.Ecqii is igitur bonx fideihoino non videat infulfam lefuitx logices confequu-tionem, Non fcriptum erat Dei Verbum Adami, NoahjAbrahami temporibus:Ergo nullum exta-batDeiVcrbum:vcl,A Mofe amp;nbsp;Prophetis fcriptii

418 LQJÆST. SEC VNDAPARS, eft Dei Verbum : Ergo aliud quodpiam fuit DÇgt; Verbum quam quod illis Patribus innótuit? Nû' quid te pudet, Hay, blafphemç tuç impudentii fiue dementiçHmo in teretorquetur argumentui Non potuit feribi à Prophetis amp;nbsp;Apoftolisnifi Ketorque antea extitiflet.alioqui fuifsét falfarij:perçc[uè ac turargu- notarius qui id in aâa referret quod nufqiia eï-mentuni- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inter partes conueneritjfcri-

pto commendent. Eft igitur neceflaria confe-quutio,Prophetæ amp;nbsp;Apoftoli Verbum Dei,idque Dei mandate,litetis commendarunt. Ergoexta-batantequàm feriberetur: amp;nbsp;quûfint telles otn-ni exceptione maiores , niiniftri non autores ve-ritatiSjillud ipfum Dei Verbum quodextabat fan élis olimPatribus Se fibi reuelatum : atqueexvi confequentîsjVnum idémque DeiVerbumeftS.' antequam feriberetur, amp;nbsp;poftquam feriptutn eft. Eflec hîc niihi agendum de gradibus dofttinæ il-liusàDeoreuelatx quam Scripturam vocatApoftoluSjfed quoniâ Hayus variis in loçis hac de re agit, cogor expeétare oppottunitatem Jocorum ad vitâdam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Atque hxc qui-

5» tilri T »rca aliquid de feSla veßra litem mo ueret,in lt;j»o l^erbo jeripto tflam tuam t30tam inuenirtilpaç^.’)^.

Si Se6lçn0mine,ficutiTertullus Pauliaceufa-tor.Chriftianam rcligionem intelligis,Iefuita,cû îurca lie agerem qùemadmodum Paulus egit cû Athe-

(IV ID SIT ECCLESIA. irj Athenienfibus amp;nbsp;cu omnibus Gentibus. E muii- NatutaB* dicreatione 8^ gubernatione probarem Deum de^nèoTn efle, etimqtie vtSpiritum 8c Veritatem in fpiritu fcripto amp;nbsp;veritate colendum.Omnes verb homines im- D« I’ietatisamp;iniquitatisreosperagere, quippe qui Deum quern nouerunt, non vt Deum glorifica- in^cö^mu-Uerunt, fed veris illis religionis principiis in va- nibusno« tiascorruptelastranfformatis jfefequoquc infi-nitisfceleribus contaminarint-.vt neceffe fit eos yelperlte,vel ab homine feruari,qui inftnitç Dei hiftitiæ poflit fatisfacere. Ilium verb hominem demonlirarem elfe lefum Chriftum, vnicum re-demptorem amp;nbsp;feruatorem generis humani.Huic deinceps fundamento iic collocatb cxcera adiu-gerem qux euinccrentjChriftianam Religionein veram effe : ex perpétua amp;nbsp;confentanca conclu-Sonuin cum principiis àWiHX.ou;^î««8tferie.lIla au-tem omnia deptomerem è Prophetis amp;nbsp;Apofto-lis,id eft è Ver bo fcripto. Licet eniin Naturae co-gnitioin animisnoftris naturaliter impreffa eft atque ingenita,per fide tarnen intelligimus con-ûtuétumfuilfe mundum à Deo. Eides autem non potefteffe fine Verbo Dei,8f vajde diftac a noti-tiisomnibus naturalibus,quaE in tenebris huma-næcïcitatiselucent. CJuod argumentum Philip- Philippi piisPIeffixus,noftvaru Ecclefiarunonlefuitarum alumnus,vere aureus fcriptor luculentiffima dif- fcnptoiis putationepercraftauit, amp;nbsp;Religionem noftram, luculentif ideftverè Chriftianam,àTurcarum,Iefuitarumi, Atheorumgt;Epicureorum (eftis enim omnes per- ' æquè in eademCatego.riajverae religionis holies, Chriftia-licet variis nominibus mendaciique inuolucris iiludatisveritati)furoribus potenter vindicauit. Hoc ego Turcx refpbderem ex ilia doólrina quae in Verbo fcripto pleniiis vberiiifq; traftatur.Hoc addo, Naturale etiam notitiam de Deo Sc de fe-

Ito I. QVÆST. SECVNDA PARS, licitateelTe Legem fcripcam , in animis piinwni Hom.»« noftris ( iccirco yçÿ'xTÙi ^oc3t Apoftolus) deinde j Mofis minifterio fuiffe inftauratam Leg® fcripta.

Scriptum Dei erbum{non e»im figncfcu^tuo iudicio efl ^uaß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eccle/it'

uslnfcrf Qpafiveroantequàm noui Teftamenti coiielt; pinti» Ve fcriberetur, non extarent Legis, Pfalmorum amp;nbsp;tîiiJTefta Prophetarum libri,in quibus caput amp;nbsp;corpus Ec-mêii qi'x clefiat hauddubiè inueniuntur: ac proindenon nÔu'l pcrfeda fueritEccleßa,eapiteamp; corpore fuoab* fol Uta,id eft Patres ante Lege amp;nbsp;fub Lege Chri-ftum Seruatorem non agnouerint : aut aliuddo-cuerint Prophet«, aliud Apoftoli: fiue vocefiue fcriptolHócciiie eft negate Verbum fcriptum er-titifTe, ante folennem Euangelij praEdicationem Apoftolorum literis fcripto commendatamHmo quidnam eft infanire,fi hoc non eft? Non fuit ergo imperfefta Ecclefia Patrum fub Lege, quippe qu« eiufdem Verbi fcripti efficacitate,in Chrifto colleâa fuit amp;nbsp;conferuata.

an tuaoraito cohirtret.Cogitaubi i f*w huiufmod» homme negot um efft {nam meum 1 li« it re iuäidnm non mierponam ) ne iUi fepH~ inareviiear ijuifcripfit, Res contenta doceri. *'« ffj lt;]uit fine y erbe/cripto tn arte alitjtta tra-iuntur, difcipltnafn ab alii^uo acciperepojfie, hoc tntrnnon ohfiurifignifictvü tuaexiniimaPhilo~ fïfl)»4pf»Mor4«o,qnæcunque fine hocVerbo iocentüt.Sn/cipe ejutfio hanc cur am vtru inani-oiM tandem rattottVantes adnoram rua noua Lo~ licthabeamtij, HafteuusLogicograraraati-cus,pag54.

Quidnefcias,tuipfevWcris.Equidemfcio 8c ipf^ißsy omnes eiuditi animaduertunt, te in hac tui Lo- cophiniç g'cogtammaticiei jiÄoTnu/ttnon modo effe infi-iori. Snem amp;nbsp;.^aTî7n»ov nugatorem,quippe qui in re Veria iocevis; fed lymphaticum, qui nefcias quid

1 velts.unta eft verborum tuorum obfcuritas-.qux i iicitcoexfctibédacutauivtte ipfaextuisipfius . \ verbis iuiiicateLeftot pofiit. Quicquid tanien 1 velis,plana hïc eft amp;nbsp;petfpicuaverborum meo- vocantut \ rumfententia'. Quxcunque tandem homines de \ leligione conftituant fine Verbo Dei, effe pere-\ grina amp;nbsp;aduiterina commenta; qui fideles totis jrin», l inimisdebeätexecrari. Hocvocat Paulus »Tt£5- i-Ton.i. \ fiJ'Mxixtiy Chriftus çwtu) gt;id eftalieni \ f'uepetegrini vocem, 8c iubet fideles fugere lila

Vi'-îuiiii». Omnes autéfani dotbrinx corrupte-hsScriptura ideb vocat a/iewiam fiue dtuerfiam do-drin«r»,8c voce/nperegrmt, quöd vna fimpléxquc . '^«ivasfitjSt vnafanotum fetmonumfotmav vt

Ul I. QVÆST. SECVNDA PARS, qui ab illo Verbo abfcedat, is mendacium induquot; cat, quafcunque tandem verifpeciesamp; ped“' nas induat. De fideifiue religionis rebus hi“ fermoeft inftitutus. Cur ergo tuus illeLogi«' । grammaticus, vel tu potius XöTSTrezi nugator(Sic .n. Dityrambico te Sophi-fla bene cSgruo vocabulo affabor) hoc mihi oh’ iicis de quo neque vnquam cogitari neque et meis verbis elici vllo modo poteft. Eft enim nU' gna Ignoratio Elcnchi, quo gca,era rerum per-mifccntur,amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inducuntur. quodSo*

vocarunt Academia amp;nbsp;Pcripatus.Id nolo q“quot;“ per diluCidam calumniam mihi imponis jint V'erbo fcripto in arte aliejua traeiuntur,difalgt;^'' nam ah alt^uo acciperepoffe{ngn eiiim hi'c de ard bus fiue difciplinis humanis loquniiur) fed ho“ CutitavavolojNefas eflefineDeiVerbo fcriptofhoc centiu. eft Verbum Dei, fidei noftræ vna amp;nbsp;conftanti®'

ma regüla)quicquam à quöquam conftitui quo** ad Dei cultum pertineat : amp;nbsp;omnia fine illo Vd' bo amp;nbsp;extra hoc verbum commenta,pro honiii’“ Coloffi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arbitratu conftituta amp;i dccretaÇd®' j

® ° i^oSfuatu'ntf^li'TccKfMTtt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homin“/’

'■ licet xo^i' habeant mtflm t id eft rationem ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Ipeciemfapientiae, vt inquitApoftolus^elfef“'

autem amp;nbsp;Difciplinaehabent fua pd*'“*' liiimanai pia, fuum proprilimque fciendi amp;nbsp;demonftdquot; rüpropria di modum.Sua illis principia,fu3s demonft»“''’ lunc di n/»c r^firinnir Vpr^nrr» n/»i’fiint

Ul J11UUUHI.UU4 iUl3 JJl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;UCUlw»««-

ftinfta relinquic Verbum Dei;neque funt j principia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quö fint o/iw/o/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I .

Äuguft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnium artium amp;nbsp;fcieiitiariim. QS^_ f i

de Prill, iogiea EcdefixßtfcienttA veritatis,ii/c^lf’‘*^^ I ,

QVID SIT ECCIESIA. wj éplinarum i]H£ docet docere nbsp;nbsp;nbsp;difiere,fcitfctre

MuisfcietitesfMere:e2Aém(]üe fuos doceat,Sophi^°j“l’^j' ftatum calumnias enecare primùm hóe pronuii-tiitjMii iziTofiMKir etf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proinac fcelus

«ffeamp;furorem inuadere in artium amp;nbsp;fcicntiaiw fines.Amentem igitur efle 9c vexè auium Hayum quivelithac importuna ftropha illudere Verbo Óei.quafi fit Lullij amp;nbsp;Gabaliftarum farrago. Res certè inaniraesjamens Sophifta , aduerfus te ra-tiocinantur,qux in finu fapientis Naturae Opificé fuum agnofcant, dum tu mi fer Apoftata infulfos iocos comminifceris aduerfus veritatem, neque veto tc tam infeitac dicacitatis pudet. lUx igitur te incrcpentjvt olim Afina Balaamum. •;

■ddtuimlihidinemvü Eccleßa Chriïli A'ia-' 'f!^timminuere,quHm ipßus deßdei rebus tudi-^''^niharmnumejfeexinimas.^a^.’!)^.

Eli mere lefiiiticawipTrt'p««. Hoc enim mihi äf-prifrafta quot;''git Hayus quod difertè negauefa'm. DixeramHayi im-. 'nim ipfiffimis verbis, Res tantas tamque augu-P“‘*'ïjt.‘» “Wquaead falutem noftram pertinent., hominûJj^gçtjtj’ ’tbitrio non fuifle homines rclinquendaj. Homi-quod di-JjIsergofidemLedorconfideret.GertevtEccle-*quot;tè ne-fiayerèfit columna amp;nbsp;firniamcntum veritatis,®’“quot;^“* vetitatem fuam Deus fidorum notariorii monu-

1 ’'•toritatem efle voluit, Scexcômfnuni horfiinû J Jomero illos eximere. Hoccinc eft impie fentire ;J w£«lefia Dei, Çredere ex Apoftoli luculentOEphc.^.i,

«4 I. QVÆST. secvnda. pars, tcftimonio, earn fuperftiuftam effcfuperfunda’ mentum Apoftolorum amp;nbsp;Prophetarutn, cuius i-mus angularis lapis eft ipfe lefusChriftusHn quo totum xdificium congruenter coagmentatumi crcfcit vt fit templum fanftum Domino?Ita Ver-bo illo Prophetarum amp;nbsp;Apoftolorum literisEc-clefix confecrato j amp;nbsp;fundata eft amp;nbsp;quotidie vd exxdificatur vel inftauraturEcclcfia.Eflveroini-pie felltire de Ecclefia eiiifque Maieftacem non modo minuere jfed, quanciim Humanaaudach poteft,plané violate atque peffundare, id nioliri in quo omnis lefuitarum labor maxime verfaiun Humanis fcilicet traditionibus tantum tribuere, vt pro hominumfententiis 8c decretis variçc«q» inqiiit Chriftus ) leges confcientü’ imponantur: ac proinde flutfuent amp;nbsp;cmuferJU-tur qirouis vento doélrinac, quemadmodum lif Apoftolus Domini fuicommpdiffimusiuterpr'’' In his fcilicet Pontificum 8c Conciliorum Pon-tificiorum conftitutionibiis præclarè confiâtEc-cle/îç autoritas.Quæ igitutVerbo Dei fcriptop^ I calumniam affingis,ecquis non videt VerbontU / fcripto veftro proprie conuenire? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

Èft noua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prophetaruin amp;nbsp;Apofto-

loruni fcripta,Mew^r4?7ÄfVocat Iefuita,inuidio-foquidem vocabulo , Antichrifti taæen manci-pioapprimèdigno. Qüafi veto non idem lit VerbumqiiodPatribüs prilcæ Ecclefias côn-eftAtheî-ftitic ancequàm feriberetur: fit que obfctirû Chri-*™“®-ƒƒ ftianis, Deum inultifariam mulüifque modis lo-quutum fui(re,amp; ad Chriftum æterniim fuû Ver-/rr/yr«,(^ bum fideles fuos reuocaffeexterni illiusVerbi fui aulpiciis,quod litérariim monumentis commen-dari voluit,ne hominûlibidini exponeretur? N6 rû amp;nbsp;Ap» funt.Iefuita, membrann i 3üthutnanuvgt; tttdicium l’rophetatumamp;r Apoftolorum feripta. Sed primuæ nos vult nolfe Petrus (cuius nomen im-comeritä, pièpraetexit Pontifex Romartus,non fcripti Verbi faber.)vult hoe effe (5J£5®'n’v,dMêiJïv

, id efl inimediatum,infallibile,fempiternum, pér fe ra' Win,ptimigcnium,minimè pofitum,fed ex fe camp;~ ftansprincipium , aut fi quod aliud efl vocabulQ , 4'^opninorum principiorurti certitudo 8f affert-fus explicari poffit : Omnemprophetiarn Sertptura i.pjtmia nm effe iSiat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i d ei\propria explicationu. i.

Nimiruni ab humano iudicio arbitrióquc eâ minime pendercjuon effe humanum inuentum, fed Deum illius effe autorem. Quod Prophet3C,Dei inandato,praefentcm Ecclefiam docuerant, eiUf-dem quoque iuffu fcripto mandaffe vt eadem vêtiras ad pofteros tranfmitteretur. Hoc perfpicuc fignificat Petrus,ac proinde hanc conirouerfiam dilertis verbis dirimit, quum He loquutos fuiffe Ptophetas dicat, amp;nbsp;Scripturæ voce vtatur, vt fi-gnificet de Prophetis quod de feipfo teflatusxf xe

It« I. qvæst. secvnda pars idem effe Dei Verbum amp;nbsp;antequàm fcribere’ I turamp;r poAquam fcriptuin fuit.Tu igiturvelpquot;^^ maco vel fupplicionon eges j qui tamlucukntx veritati aperte reluóteris?

Irenæi Sc Iren « I diólum quod mihi obiicis j nontoliit | Auguih- Verbum fcriptum , fed verum folidumque illi“$ i nia'expTt ofteuditju verx religionis amp;nbsp;ftudio amp;ftU' cantiii. ftuzqui maximus eft in mendacio deteftando.H'

Ium quoque vfum luculenter defcribit Augufti’ nus.Hic vfus in feria Dei cognitioncj moruni in' tegritate amp;nbsp;eflicaci charitate maxime elucet.P*' cendi aucem genus eft figuratum j ficuti illud A-i.Tim.i.s '^o^oWiLegemiußonon , fè amp;nbsp;fimpiiciter diftum, 77 eft intelligent’ * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;ad id de quo propriè agitur accommodandi

vt voluntarium fidelium obfequium fignificetut qui vitro Deo obtempérant,amp; inanisloquacium । hominumprofefüo damnetur qui legis cogniciO' nem folo nomine metiebantur. Sic igitur Aug“' ftinus ait eum qui magnos fecerit progreflus m Chriftianx religionis prxcipuis virtutibus,fidegt; ; fpe amp;nbsp;charitate,facris codicibtu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

id vita exprimât quodVerbü Dei fcripto iubet. telligëda A*: i^CoKinZs hxc dici optimus quifque expen- , (^bn- turquifentitfehisadiumentis maximoperc m-igitur Verbi autoritas eludt-'“i'hivve- gt;nbsp;neque opus fuerit Scriptura? Gerte,vtcib» corpus quotidiano,ita Sgt;c animus Veibo indig«. Hçreditatis iura fcriptis probantur. De l«red« tarne dicetttr, ilium icripto non indigere vt probet fe hçredem efte. Quis tarnen dicat inutiles die hçreditatis tabulas hçredi.? Hçreditatis no-ftrxius obfignat Dominus in animis nofttispef Spiritum fanétum.Ecquisverôpræterlefuitasamp; । Anabaptiftas vel huiufmodi phanaticos, dirent , dç Ecclefîç iurealiquid decedere,quum ius fuum

QVIÖ SIT ECCLESIA. li? ÇProphetarum amp;nbsp;Apoftolorum fcrlptis proba-bitEcclefiaaduerfusniédacium fpiiituüin cóiii-menta?

hM tAm alte renetita comp4-ftitiiir Clonll’iu Domutpu^'utfirtbn ^p9flulni)di~ kxit EcclefiAm,èic. png.55.515;

Eo nimirum vt oftendatn pçrpetuam elïc in VerboDei principiorum cum fuis çonclufionÎ!. busferiemSe cpnftantiamjO-wjüixAiibtfai' amp;c Jtwvera Logica appellat. Eft aiitem illa in hoö ’rgumento huiufmodi jDeus Ecclefiam fua pro- Quorfuni genuit fermonc vcricatis. lllam codera Verbó fanftificar. Illtid Verbum eft doótrina Propheca- hacdemo nini amp;nbsp;Apoftolorum ac proinde Verbum illud fhatione llt;:tiptum,eft vera Ecclefiï nota.Sic primo fecun-•lutnrefpondet Axiomaci Axioma. Refpexeram lt;ingt;ienr ad locum Apoftoli,Ced nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantü.

nonenim patiebatur ordo legicimï demonftra-ftonis vtdeSacramentis hïc agetemtqux Verbó eiufdera plane eflenti3c,atquc adeo Ec-clefix elTe notas,dicemus fuo loco.Ac lefuitatum Eogicaomnia perturbât atque efundit. Hïcdc , Baptifmo agit Hayus,8i fiio loco mihi Thrafoni- Icl’uitie« cè indignabitur, quum de eo agam opportiinè. Miiltipliciumautem commécorum Chaos hïc a- niffimis nimaduertac Leélor,amp; lympHatici erroris vtrti- tçpreKen-ginem in luxatae orationis vhdiquaque rid*eólisï atque diffipatis parcibus tànquamphrcnecicidé- tu».

118 I. qvÆst. sec vnda pars, i liria recognófcet. Ita hîc nihil cohæret,amp;ft'''’''’ cæca ignoratio vagatur, vt mihi quidem non ft non faftidiofum hæc infomnia explicare.Singuli ; tarnen expendam veritatis caufa.

Si fiotnine Verbt, inquic HayuSjÄterowwft' men tntelligi dixerts,plane injdnies. Ego vero w ncc dixi nec dicam.non fumenimlefuita,iiic“ præftigiator.Veftrum quippe eftamuletis amp;nbsp;ft*' Quid (it cinis facrtim Dei Verbum obftringere,amp; durav« Verbum ritatem in facris Bibliis comprehenfam deteiftquot; mini, vel codicem ipfum vel defeólasilliusp^*' ticulas obtrudere imperitis deofculandas. Inft’ niunc igitur,Hayoautore, lefiiitx qui BiblioruW nomen in laruas tranfformac. Quid autem Vi®' ! EVM DEI appellemuSjdixifuoloco;Scripta'i' I delicet Prophetarum amp;nbsp;Apoftolorumj fiuedo- j drinam in ipforum fcriptis comprehenfam.

At Verbi appellatione Hayns Baptil'mo reftrin- ! fiircxi-'quot;' g'Cquafi nullum fit Dei Verbum aliud prjterfor pfiiisin- mulam Baptifmi, aut qiiafi formula BaptifmC ftiturione Jn Verbo fcripto minime contineatut) autquw j Dei tspre Apoftolus Baptifmi vfum exorcifmis alligo“'' henfapeii rit. Sacrofanólaeft Sc verè augufta Baptifmi fot-det- mula , Egotebaptizjoin nomine

Spiritus fanSii : at ilia intelligenda eft ex Verbo Dei. Ideo ait difertè PaulusjN vEKSojVtB^' ptifmi vfum oftederet qui fine Verbo nullus eft Verhum autem appellat promiffionem gratuité in Chrifto iuftificationis amp;nbsp;fandificationisraryi' ' dendum eftnenudam verbotum proniinciario-nem exiftimemus fat is effe ad falutem. ExplicsH' da eft Dei promiflio amp;nbsp;fide percipicdaine fupcr-ftitione in magicam incantationem vertatur,«' Hti aib exorciftis Antichrifti faditari videmus,iO' let quos leftiitae dominanrur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

QVID SIT ecclesia: IX, amp;nbsp;ßmilituda verborum i^utbtis Apoßolwaä Ti- fieaiio ^»'xbeum’utitur, Sanélificatiir enini per Verbum

amp; orationem.^f hoe loco deßinEhfieattone ei- ptomiflio ex integra Apofioli oratione perfßicttHm'^^'^ri 'i^i^'' ff/.Ecqiiis hxc deliria intelligatjvel écqua fpecie cliciat exmeis verbis J vel cum ipfa oratione có-*^quot; pingat? Exiftimâfne,Hay,mihi aliquid veniffe in raenteinde veftrarum precatiuncularum fufur-tisjvt veftra illa verba dicerem efle Verbum Dei quoEcclefia fanétificaretur,ficuti vel miffiftci pa nes vel aqua luïlralisfiuebenedióladicütur faii-ttificari vel benedici. Nobis quidem Chriftianis folenne eft cibum fumere antegreffa precatione, eintque adhibere claufulam cibo, vt precatione agnolcamus aucorem cibi. Precatio, eftcertilfi-naum fidei effeftum. At fides non poteft effe fine VerboDei. Qnï igitur precatio fineVerboDei rcdèpoflit inftitui? non enim temerè precandum eftificut nee temerè credendum. Quódnam vero eft Sr fidei amp;nbsp;precationis noftræ firmamentum, nifiin Verbo Dei’Scripeum eft enim , Inuocame iniietribulationü taa, (ÿ entam te. Petite da- Ciant fi-amp;c.Quod de Athanafio profers,nihil snygt;quot;

ad rem facit. Vult fanótus vir cibum precatione Etcicîla I conketandumeffe, Crucis fignum adhiberi t amp;rftèadlû 1 pro fui quidem temporis ritu,accomodate. C ru- buuav. l cis enim fignumEcclefiç primitiuac pia erat Chri I ftianotum teffeta,non veneficorum fafeinus: fic-1 Uthodieàlefuitis vfurpatur. Vt autem propter 1 fupetftitionem æneum ferpentem reifte fuftulit

1 Eiechias, fic 8c Crucis fignum in Ecclefia rette x. Reg.it. I fublatum eft propter abufum fuperftitionis. • I Sequitur grauiffimaHayiaccufatiOjSdff eejui-1 lt;llt;»i,inquit,C4f«wjlt;i««w veflrnm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de fanili-

1 ßcatione ßt perveßrae conctonet eodern plan è 1 nwiio quo pér ficramenia. S«c (»im veßer tlle

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’M' ■

«o 1. QVÆST. SECVNDA PARS’ b'tXHm maneab non tjfe inentornm t^uàm Verbttm Dei ßrrenohii acpfoponere Chü/lurn , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

ßifgr^tii. theßt rw-Optimus veto eft Hayns ’ pini interpres , Quafi ipfaconcionumauan'n amp;nbsp;ipfanudaamp; fimplici Sacramentorum ptione ChriftianifanóHficenturlMalus es CaW nianus,mi Hay.Hoc nûquâ docuit Caluinus-ceirarium qliidem docuit efte prædicationéV^' bi in Ecclefia : quum fides fit ex auditu, amp;nbsp;’j* ' Ou^tenus tusex Verbp Dei,ytquiprædicationem f«l? chri fideique omnia effeda plané tollat-V^''*^ ftunis ft- non ipfoÇvt veftri l^qüuntur) opere opcf’'®” «{cöcio- ceffarian) effe concionem docuit GaluinuS)',quot;’quot; jpfaip Sacramentorum perceptionem:fed ipi“'’ Verbum creditum ,amp;r Sacramentafidc fandificare credentes. Fide enim corda no® । fanóiificantur.

Terrificam verb Hayqs impingit Caluino ®' cam amp;■ accufationcm,Quöd arbitretur idem«'. amp;nbsp;' erbi amp;nbsp;Sacramentorum officium- CuriMquot;’*!

HutM dogmatü ab[urdicatetn conuincuf! r ! in jipoflolorurn aüùftripta lofttm conttontbus ßtffintprtmt tdi. nomen dederunti finEltmoniatn ac pecc^t'^ remtjjlonem adoptt,cur eie D.Petrm de cotnpunPlü vt pœnitenttarn agerent, x^aretur wtufejMißfue eorum inremilßontt^ ßf - nbsp;gt;nbsp;catorum. Cuf PhthppMi Eunuchumnont«»^^

erudtre in fidei rebtvi,ßd ^Baptifmiiinitind'lt;gt;[ Itiit^ß nm'tem tnnocenttam ßlt verbe deberi e^ Jhmamt? Tui igiturargumenti bate fummae,. । Apoftoli ad fuas conciones adiunxerunt Bapt* fmum:quodfruftr3 fcciflentfiidem vnufflqn®^ i

QVID sit ecclesia. IJI fctConcionura amp;nbsp;Sacramécorum officium. Acci’ pimus conditionem. Eandem Apollolicarum 8f noffrarumconcionum doftrinam effe fatemur, «dem quoqiie Sacramentorum.Concionfi quo-^ue amp;Sacrainétorum formam amp;nbsp;Hnem fatemur nobis effe cum Apoftolis communem.- fed nega-gt;nus confequi diuerfam effe Concionum fiue Ver oiprædicati ScSacramétorum officium. Quide-nim fuis concionibus Apoftoli aliud annuntia-tunt nifîpœnitentiam 8f remiffionum peccato-inmjquamBaptifmo iufferunt obfignari? Imo ar- concio-gumentum plané retorquetur aduerfus te. Quo-num (à-modo eniin obfignareturj fi effet diuerfum quid- «atum ic piam? Pcrinde enim eft ac fi quis diceret nouum jg contraftuiTi adhibito figilloconfirmari.Quid au- fubieftü ttm obfignaret figillumj nifi aliquid obfignandû pt'us exilieret? Sacramentorum certc illudeffc officium amp;nbsp;diximus fupra amp;nbsp;dicemus infra fuo loco,quum deSacramentorum vfu agemus-Nôn-ne igitur vides te importune nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, magne

Theologe? Argumentum fakem inftituere debe-Ijasquod ad primarium tuum inftitutum perti- itntusamp; neret, Verbum Dei nimirum non effe Ecclefiae, ridicuius notam,ficuti ego affirmo.Hoc quidem perfniciiu ^^5'*

II r 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/Q Ä « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* 'Hatusin

Alas igituradiungani rebuseüi tffiifniÇra perte nitenti.Itaque hoc tuum fit fuis.

Sirerbum Dei ejfet prit/tjiria EccleÇi^fjotA, fill ifß id cofiueniret : t^tajui Sacra-mentorù idem quoq ue officium efit Ergo non fiolum E'er bum eH primaria Eccle-fia nota.

1?1 r. QVÆST. SEC VN DA PARS, Tatctur foli Ecclelïx, quuni fit illtid commune hacreticiS' Hayusnö nunc foli Verbo competere negas. Ergo fatetis VerlTum CompeTere etiam Vetbo. Perfpicuaeft bate tuï Deieffc pönfeffio. Totum ergo argumentum ampleto Ecclefis Si- amplifieoextuis verbis; vccóftet maxime pro-rp°ftquo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verbi Dei,quodfit notaEcclefiae. Ha

que S^cra éberus docui id Temper ei conuenire;nuncvcrô niëta efle non modo foli,fed toti ; amp;nbsp;idcirco quidemfoli, toti:ficuti ex Apofiolorum verbis ptobatuin • eft.quum enim eandein veritatem amp;'ipforiicon-fionibus annuntiari amp;■ Sacrametis obfignari de-monftrauerimus, quis non videt toti Verbopro-prium efre,vt fit nota EccIefiæ’Totiimauté Vet-bum eft quod amp;r auditii amp;vifu percipitur : ficutt fuo loco oftendam. Tuas autem huius confef-fionis memineris, vt temcritatem tuampoftmo-dumagnofcas ; quum hoc ipfum quo-.tmodovt perfpicuum vides,tanquam prorfus importununt Jeteftaberis. Itaque^'er^o Dei proprium ßt ■' cclefianotais OÏ.I, s emper, rori amp;quidt êOTâiJiàf. Porto quod ais , Nos infantibus coin-i municare Baptifmum , licet condones minin'^ percipiant nihiló plus ad rem tuam facit: confit-mat ramen quod modo dicebam. Certe fideliu® infantes funtpromiffionis hçredes,amp; infœdete comprehenduntur. Idcirco ipfis communicatut Baptifinus,rei ipfius (id eft fœderis,hpeditatiS) fignaculum.Mirificèveià “ nbsp;nbsp;■ adrem faciunt quod excipis de Euangelij viS^

efficacitate:amp; erat maxime operxpretiumvtAn-felmi fidem auxiliiimque impldVares.Ita hicoW-nia cohasrent vt phrenetici fine fomniantis «V“!-Denique, palabundus Hayus 3*1 propugnaculum reditfuum- Occinit enimnobis iterum illudTOpiBlt;/gt;3i',ter iam excantacutn. SiEt' clefia fandlificatur per Verbum (id eft vt ait me inter-

OyiD SIT ECCLESIA.' iß interprctar i) per fcripta Prophc'ari’m amp;Apofto-lorum, non femper fuilTe Chrilli Ectlefiam fan- Hayanum ftam, quiim non femper habuerit Apoftolorum amp;nbsp;Prophetarum fcripta. ? tqui habuit femper i- fcripto. (Iem(vt iam dixi^Verbum Ecclefia,amp; li ter i s tna-dataeft fundamentis promiffio j Sewe« mulierts cmteretcapatfer^entif.'i’CiEro DeiutuM femi-rutni- Itaautem argumcntatur Hayus,quafi effet VerbiimPiophetarum amp;nbsp;Apoftolorum , non Verbum Dei perProphetas Sc: Apoftolos amp;nbsp;voce amp;nbsp;ftriptis Ecclefiæ dennntiatum.Eft igitiir crafla Diuifionis ftropha : quum non magis poffint efle duo Dei Verba quàm duo Dij.Sicutaiitem Deus quum fine fcripto per reuelationes Patribus fefe patefaciebat,Verbum fuum à feminiis hominum diftinguebat:ita notariorum fuorum fcriptis có-naeca hominum de religione omnia à Verbo fuo Voluit diftinguere. Legem amp;nbsp;rerfi Origines pri-inœuâmque hiftoriam Ecclefiæ per Mofem fcribi voluitiVerbi illius fcripti interprétés accefterunt ßrophetac. Per Filium fuum his vltimis tempori-bus loquutus, Apoftolorum fcriptisveritaté fuam voluitconfignari : vt in eoEccIcfia fundamentii fuumagnofcatamp;ab eo incrementuin firmitaté-qoe fuam mutuetur. Denique , vt Verbum Dei manet in seternum, ita in Verbo femper fuit, eft, erit Ecclefia : ac proinde fempiterna in fempi-terni Dei fempiterno Verbo.

Atq_ve haec quidem de Hayi infomnii5(fi ipfa quidem fpeftentur)faris fupérqueifi leóioris vti-•itas.neceffarió dióta funto.Huius autê à me pro-pofitae veriUtis teftimonia à lefuits calumniis font porro vintiicatlda.

lt;’ Orthodoxis Ecclefiæ Painbiis de-fumptorum , quibus priori Iibello meo demonftraueram, Verhum ejje ScripturamÇan£iAm.gt;ideßPrigt;lgt;h(' tarum K^poßolorum dociriturft} HaYI OPrVGNATIO MEA

dißrtas tuM teßificAtiones veniod» qunm cat'fa tua prafidmm ont71e celbcet, eßcjuam Logtces ac caterarum bonorum artuuu tnopiam prodant,

probationes è Scriptura petitas le-nia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arbitratur,bonus fcilicct Theologicc diffe-

tisviden- rcndi artifexVnde igitur,Monache,firmioresqu3 tur infir- ipfa ratione rationes afFcrri pofle cenfes?aneK Ariftotele vel T homa, Scholarum veftravum ota-,

culisJQuod fi nudam vel folam (vt ais)Sctipturï rccitationem damnas,ipfam nudam fimplicémqj Veritatem negato effe Veritatem , eô quide® îr**'/validiorera ( vt \nquit Cyprianus) xT fimpliciorem. Laruas quidem amp;nbsp;cothurnes jff. Sophiftices vobis Sophifticis iure relinquimus.

pea adhibuerim nécne in his commemoran-disjLeèlor eruditus iudicabit.lnftitucum mihi e-Pt fecudum Axioma illuftrare Scripturae amp;nbsp;Ec-tlefiæteftimoniis.lllorum autera teftimoniorum hac eftOeconomia amp;nbsp;feries.

Secundus loi'M, de Prophetarum St Apoftolo-tum dodrina diftindèjHcet vna: è Pauli verbis. Ephe.ii.

Tertiuslocus, de Prophetarum dodlrina pto-priè 8f peculiariter,e Petti verbis.i Pet.i.

partus0“ i^umtus locus,As Apoftolorum do-ftnna,propriè. Ex Pauli verbis i.Corint.3.amp; Ga-lat.i.

Inde conficiebatur è totius amp;nbsp;partium enume-rationejqtiod crat demonftrandum,Verbum Dei effe Scripturara gt;nbsp;id eft Prophetarum amp;nbsp;Apofto-lorutndoftrinam.

Hoslocos quomodo oppugnet Hayus, videa-fflus'.vt oppugnata Veritas,vincat illuftriùs.

De loco nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scri^turas.

He Scripturis Veteris Te^rnenti tantum hic loctii intelhgi potefl. Si tjutd ergo pro te fheit., conclude ßlas Veteris Teßamenri Scr:ptaras eße Sccleßs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;notamprimarturn. ^^nßtse

Perfacilis eP ratiocinacio. Scripturat quide® appeltacione,Chriftus nocabat Vetus TeHamen-riim,quod tantùm erat eo tempore confignatuffl literis,ac proinde nulla tue potcrat effe aliaScri-ptura.Atqui Nouum Teftamentum Apoftoloriim literis perfcriptum , non potes negate effe Sen-ptiirain,eiufdem faltem autoritatis ac VetusT«-'rirmiffi- ftamentum. Ita igitur argumerjtor. SiChriftus mû argu- yerè dixit, c Vcteris'Teftamenti Scripturis quï Scriptutis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfius aduentum erant in vfu, conftare

Veteris falutem Eccle(iat;qindni potius côffituamus,No-Teftainë- ui Teftaméti Scripturis quibus ipfe Chriftuspi-’tu^asNo *’e^'^‘'i^®n’neconfilium Dei ( id eft plenam per-uiVefta- fpicuamque veritatem quç ad falutemfatis effet) menti. Eccleffx Dei conftare certain folidamque ratio-nein confequendæ falutis : atqueadeó falutatis doólrinae claufulam effe notam priinariam Sccle-üx? Itaque ü verum eft qnod confiteris, Ha/jVOS credere omnibus quæ feripta funt,Nouiimne te-ftamentum negabis effe feriptum , NouiqueTe-ftamentiferipturisfidem non adhibebis? Eande quidein dodrinam amp;nbsp;in Veteri amp;nbsp;inNouoTe-ftainento contineri cevtum eft, at in Nouo vbe-riùs,dilucidiùs, auguftiùs Dei voluntatem expH-ciri,neinoianus negauetit, amp;nbsp;feriptum peræque effe ac vetus vt Scripturae nomen mcreatur.Hóc-cine igitur noh eft ratiocinari?

Qmd p 'yifii’t muia t/e; jitm orat.o iis j4pu~ ßf^li ■ tlt; apie rivuatuieipietiit Orte earn ohfiuram töctre'? amp;c.pag.57.

Si tibi effet,Hay , mens integra,integrum efle verborum Apoftoli qux ego citaiii, fenl’um iudi-cares.Vetbaautem 1113,0”vTïr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ajuiaini-

iniû ;^MÇîC,cur non reftè exponûtur. Cuius an^u- jiundîtîç lorislapfisejileßuChrifiiis^ Sic enim loqunncur Hayanic. Latini.Tuo verô,Attice,palato magis atridet Hel lenifmus,Ex»/?'e«teyà»ï»Jo Miguluri ipfo lefaChri-jfo'.neque te pudet Barbara balbutie affciîare fa-mam etuditx venuftatisfVerùm de re ipla.

Si Edem doannâmqucProphetatum amp;Apo- Hayivei-ftolotura intelligit Paulus,cur nô literarum mo- ba in Hay numenta? Vbi enim vel Prophetarum vel Apo-

1 ftdes,nifiin doftrina?Ptophetatumcredo,omnia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

1 gabis. Apoftoli fuperftites amp;nbsp;iam multal'cripfe-1 lantiîSc quod poftea fcripfetunt,eiul'dem fuit au-\ totitatis; neque aliud quodpiamfundamcntum I Ecclefiï dedcrunt.Prophctx, Chtiftum futurum propVieta-\ ptædixetant-, Apoftoli,8c ilium veniffe amp;nbsp;omnia \ quæàPtophetis ptænuntiata fuerant, adimple- c^nfenfus l uiffe docuerunt. Ita Ecclefix Talus patefafta eft, in cadem 1 comptobata conlenfu Prophetarum 8c Apofto- .

1 tut.Hxc eft plana 8c cettahotum verborum fen- tonii ad-\ teptia.Quç affers ctiimaTcitispattonisAunt vete quot;“'»t m \ Huitka,ideftfa\fa8ctidicula. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anxiUum

Nthilde fcripto 'Uerbo hoc loco intteW i f)rtaUis, ipßtm Chnïîurn Domtnum/criptumi' fe Verbum fenUMi perinde nbt erit i dtce’i fcripiHM erbttm effe noam ej^e nocam Eccleßa.öic. p3g-58.

Vetbifcripti, id veri Verbi Deifubiedumn* taui.lefum Chriftum,vt debiiivt enim Verbuni DemSftra fcriptum certain effeEcclefiae nocam è Verbi tionis fe- Deiteftimonio debebâoftendere,fic lefumCbn ’*««. ftum,Ecclefiae fponfumjVerbi illius fcriptifubie’ élum elfe arque animanijdebebam ex eodemille Dei Verbo demonftrare. Demonftrationisigitut meæ tM^xKx^leu Sgt;c nexum quis non vider,niJîcï' eus lefiiita?

Tiulu, in De VerboautemDeieôqucfcripto, ideftve-1°'° rojhauddubiè agit Apoftolus, vt amp;nbsp;ex initio qûitut'de pi^ogt'eRu difputationis maxime elticet. Difpuiat Verbo aduerfus Pfeudapollolos,qui phalerata eloquen-fcripto.cu tiaEuangelij fimplicitatem deturpantes,Chti(li jnenräfta crucem(quantum in ipfis erat)enertiabant,amp; A-Mit.iefu poftolicae dodrinx detrahebât.lllis autein leop-Chiiftü. ponit, fuçque prxdicarionis fubieftum,moduni

amp; fînem luculenter defcribit.id eft quid,quonio-dô amp;nbsp;cur doccAt. jiedificandt autem vocabulöv-titur vt dodtrinx rationem efficaciani öfleO' dat. Aedificij prior amp;nbsp;potior pars,ell fundanieH' I iUB I

QyiD SIT ecclesia. , tuin, cui extern omnia videlicet fuperftruuntur-igitui nomine Chriftiim defignat,afl Sucin videlicet omnium amp;nbsp;Prophetatum amp;nbsp;A-poftolorum doftrina , veluti adprincipem pri-fflariumquefinem refevtur.Illam aiitem doólrina futipto definit.funt enim dilerta hçc illiu» verba, Wt/^MZZWrSvPR A ID Q_VOD S CRIPT V M E S r, ^onfapere. Quis ergo non videt Chriftum in Eu-’ngelio fuo ita proponifid eft perfpiciiè doceri à l^aulojlefum Chriftum fefe in Verbo fuo patefe-cifleEcclefix fux:quum non poffit magis à Verbo ^uofeparari,quàm fine Verbo fuo intelligi?

Infipidi igitur funt amp;nbsp;plané ridiculi Monacha. Itslefuitç ioci, infanaque illiiis conuitia. Quafim; 'fcto quü ex Apoftoli verbis doceo, lefum Chri- lenti Ic-ftuineffefubieétum Verbi fcripti,dicerem,Iefum^“*t3iuni Chriftumeffeverbum fcriptum! Perxquè enim^°'^' fff acfi diceret,Hiftoria de Abrahamo amp;nbsp;Dauidc fftiptam, effe Abramum vel Dauidem . Tnfci-tiïcertè crimen ita opponebatur Paulo à cincin. uatis illis fophiftis, quibusfermode^crucevcl infeitiaerat vel fcandalum, ficuttnobis à.lcfui-tis-'quibus quum verus Chriftus in Verbo fiio fe-fepatefaciens non fapiat, quomodo non illi de-fipiantcum vefana Sc Grxcorum Sc ludxorum -5 caterua-.quorum illis Euangelium ftultitia eft, his nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

fcandalum ; lefuitis Antichrifti mancipiis, v-'runque ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

VtautemHayi inyeritate oppugnanda inge-Hjy„j^3 nium perfpiciatur, duplex hïc eius bophifma Le fundit le-ftornotet Ho?nonymii£ Sc Bla^jgt;her^£.lt;]\n\)ü3 fi-1“'quot; gutisnihil eft lefuitis magis vernaculum Sc pcO'nü amp;nbsp;ptium. Eftprofeóló bl3fphemaamp; procax homo-tri!//oa7,ä, nymia,Verbum xternum,xterni Patris xternü Fi Veibum. hum,Patri amp;nbsp;Spiritui fando cf/.oiffjsr,Patris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bo'c«wquot;

140 I. QVÆST. SE CV ND A PARS, dere.quum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il 1 e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc vetoff- j

ft«fitah aeterno Filio emanans. Perin- . deenim eft ( vt exempio humano hominis-Dfi ( Maieftatein reprasfentcm ) ac fi quis Regem ciiM , ftio edifto confunderet. Quihac ncceilariamfli' ftinftionem ignorât,Chriftianae rcligionis impe* ritus eft : qui tam auguftum niyfterium audacU fua inuoluit,aduerfus præcipuû religionis Chri-ftianaecaput blai'phemat. Vtrunque Verbum redediftinguit Apoftolus, Dewvlttntii h'fce nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eji rtobuper ttltum , i^uein lonj!'

lutt hitredem omniutn :perlt;^uem mniiiliitii I condidit-.aut lt;^uwn ßtßtlendergl. rti (ßchnreiltr ( perßme illifu ,ßtßtnea:^^ofnntaverbo tllo ßuofu- , Tentiypurgatione peccaiorun, noßror» per ßipßun fitikißdttaddexttrarn

fißtmit. Nonteigiturpudet,H3y,inrebusferiis tam profane iocari : neque animaduerrére,re,iiû / perfpicuè veritati obftrepis, palam confiteri I nihil habere quod veritati opponas praeter prï' fridamfrontemreoqueipfoteà vcritate vidlum grauiores manere pœnas, qiiippe qui explotff ' veritati feiens volens rcluderis?

Chriftus SvMMA E s T , Chriftus eft Verbi feriptifti’; jEccleßx caputSc anima, fpirinialisPt* iufttnda ‘^o'ï’us fundamentum,facti illius ædifici; amuff’ inentu Sc régula.Quum vero primariarEcclefiacnorani' anima, ueftigaretur, 8: in Verbo Icripto imienireti'^’

Verbi illius fubiedum indicadum erat, ChriU^^ ■ nimirumrquQ 8c in fuo Verbo agnofeatur Eccif i fix fbae caput,amp;in eodem Vqrbo vocem eiusï^' I clefiaagnofcatiVt fit fempiterna illius vocisaut’ ƒ ritas,OvE/i meæ avdivnt voctyi m*quot;'!

Uecefh- Quod vero CaluinoHayusopponit,vtphJf ti»confe-amp;inanCjnulla indigetrefponlioneb'i

QVID SIT ECCLESIA. 141 tnim Chriftus Ecclefix fundamentum eft,necef- quutio. ürioconfequitlic , Petrum non ejle Ecclefiæ fun- 'fa damentutn j quutn vnius Ecclenx plura efle fun- rfawe.-Kw. damenta non polfunti Opportune igitur hunc ^’ï'’ locum à nie citacü, incommodé amp;nbsp;per caluniam abHayotefutatum elfcjLeétQr eruditus animad-uettit.

e^iidtßiutntienern tie notit EeciefiîhiclociU Wupertiijct.t^em ^ttidemejt D.'Eetrt oTttno'yeit fgt;:t»ronefficteifcrtptttm reritum ejfe Ecelefii

Iniomaximè.quid enim eftxdificare Ecclefiä, nili docere rationem , qua veraiu faluuremque Chriftidoilrinam fideles,Ecclefise membra,con- ius^'iotr, Icquuntur? Hoc vnice facit Petrus, amp;nbsp;Prophétie! De Pro-fermonis cum Euangelio confenfum docet.ldem '?itur affirmât quod Paulus, Aedtficari Ecclefiarn uc^^^’ao-'p^naApoßoloram Propheiarttm. nam de fedrinçcô-loquutus eratitum deProphetis agit. Itaqucpti-®ariam Ecclefiat nocam fiedefignat Petrus.

Porto, propria eft circûftanti.a de Verbo feri- fetpasdp Pto. Teftatur enim Petrus , fe (quôd feiat braui aVve^A« futurum vt deponattabetnaculum fuum ,^ideft litipto, devitae)(jedac,)daturum omnem opéraiu vt

Z4i T. QVÆST. SECVNDA PARS, | poft exituin fuum doélrinæ laliitaris memorii | ftcEcclefia: perpétua. Horiitn enim illius Verbo-rum hæc eft fententia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JuarftêTarioi'

rZti)T«TOi'/zi'»(zbz/Trozcîtôj. Qiiomodo auteW Petrus doétrinæ illius quam de Chriftofupcrftes ptædicauerat, memoriam propagauit, 8c ad po-fteritatem tranfmifit,nifi fcriptorum illoriimniO' numentis qiiç Ecclefiæ reliquit?De lcripto igitui Verbo Petrum a^ere,plané perfpicuum eft.

Deuioftra Demonftrationis autpm meæ hæc eft xusquot;amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dixerâ de Verbo Dei vniuer-

lies. fè,amp;de illius fubiedo. Proximum eratvt de Veteris amp;Noui Teftamcti dotlrina agerépeculia-riter.Primû igiturde Veteris i.nftrumenti monu-mcntiSjquï tanquam lucerna ptatlucebâtEcclefiæ, antequàm Sol ille iuftitiæ Chriftus oriretur. DeNotii Teftaméti,quodEv angelii nomine propriè infignitur, dottrina inox ago.

r'or (^alnin't innertitù Etiangeliurn Chrijlit dum commenta Caluini pro (acroßnl^is reh^mxi^ nofiritoraculii populoproponitie. 7^n nonandl' hoc loco Paului fertptum E' er hum. jmplorA Gfi' | corum Opern, çp' conutnee ^poftolorum noroi»^ i - Euangelijyfcrtprum E’erhumfigntficaffe. pag-5^'

il.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Redit ad fuas fugas Hayus Sc fuo more pr*“’quot; * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ricatuf’ '

QVID-SiT ECCLESIAi 145 itcatur. Verùm liæc/SetfToXô;/« indigna eft refpô-fione.Hic vnus de Veibi Dei autoritate locus é- peJno. uincetnos Euangelium Chrifti intégré ample-ai:vos,euertere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ i.oquitur

DeVerboautem fcripto hîc Apoftoliim loquij difcitcA-ficderilônftro. Qiiôdnam Euangelium vult reti- poftoius

• t • . ■ n lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;”11 nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 • in hot Io

nen a Galans Apoftoliis? None illud quod ipliiis c„deEa-prædicatione acceperunt? Cert!t,ait enim » !«ƒ 0 angelio lt;f»)7,!\ZOTUsîet.TlIud aiitem quôdnam fit,tota epi- ' llolaipfadocetiacproindeEuangelium illud v- ji^jucrat num,ipfuin illud eft,quod Apoltolus literis man- amp;nbsp;literis dauit.ltade Vetbo fcripto agit. Qiii hüc negat, quot;nbsp;andane ntgatPaulum fcriplîffeEpiftolam ad Galatas, id eft penitusinfanit.Nihil eft igitur caufç curGrç- retid cU corum Opern,ffMTt/fs atticéjtuo hortatu implore, de Verbo Res ipfa,epiftola ipfa, Apoftolus ipfe in fuis fcri-ptisfuperftes, clamât teefie ftellionern amp;nbsp;pro-fligatx quidem audacix : quippe qui re omnibus plenamamp;perfpicuaneges. Abi iginircum ine-ptatua craifaque impudentia , 8c iudicet Leftot •luaminfeliciterriligeris aduerfus Veritatem.

Si fùndamentum erroris tut non aliter in Ec-tlifiicon/en/ù pofùerts cjuàm tn Scriptura •veri-imeficifli, omnis luaßrMitM pir ß fine eiubtta-tioni torruet-pig-')^»

Icfuiticç Sunt verba amp;nbsp;voces,8f Sophiftarumlocicom-«ÄaiJoiHOf munes.Rerum auteni ipfarum quæ amp;haélenusa-gitatç amp;nbsp;pofthac agicabuntur inter nos,judicium penes cruditum amp;nbsp;Chriftianum Ledorcm cft-Vobis autctn fanétam Anciquitatem aduerfati, te vero,H iy,ridiculum elfe amp;nbsp;malignû obtrefta-torem , ex hac defen/îone inea perlpicuum fore conHdo.

DcIocoTertulliani in Iib.de præfcri-ptionibus hærecicorum fiue aduer-lùs hæteticos, Nihil nobislicetexm-lixoarhitrio induccre.^c.

Terfulbanum fi dtltgenter tegifies nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

Itbrum eiM de frajcripuonibut aduetfm h/erett' | coî.,appellajfieidepr^feript^hareticerum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

apud tuuM CalutnumiT ertuU. de pnfi.bit et. Ù [ ne vox manca nbsp;nbsp;imperfiéki venir et, e.im fiept^' (

ficere ttbt vifitn efi. ^dnciam améce^mit verba tlla nabis obiicis,vt ^nidvoluefitTif' tutUanu« omnes plane inteUtgant. c.pag.Sÿ-

Non tepudetjHay, de renihili triumphoscS' ptare, id eft thiafonicè 8c Tycophanticè nugan

QVID SIT ECCLESIA. 145 quumenim Tertiilliani verba fint à me fideliter defcripta,écquod tantum eflet fcelus,fi in tituli velpaginæ notatione lapfa elTet memoria, vel vt fïpeficjtypographicè peccatum? Iccircóne minus vermn fiierit Tertulliani teftimonium , vel tua minus impudens tergiuerfatio effugia rei captans,ne ad rem ipfam refpondeas?

De re quidem ipfa mox viderimus: at in tituli Pudenda illius quem reftè notaui ,inepta amp;nbsp;imperita vel- Annquita licatione.videris quàm fisridicuIus'.Reprehende quoquetiiumTurrianumqui in præfâtione eius o certis libriqnerti fcripfit aduerfus Sadeélem noftrum, argumcn citans hunc librum Tertulliani,eo ipfo titulo eu laudauit quo ego, multarum editionum amp;nbsp;ma-nufcripti codicis vetuftiffimi fidem autoritatém-que fequutus , De j)r£firipttonibtii hareticarttm. Certè duplicem eilibro titulum vel à Tertiillia-no vel ab erudito quodam inditum è fubieôlç rei argumento fuiffe Deprifiription^ui hlt;t-miconm,^ aditerfui hizreticos. Duo enim prac-Icriptionutn genera ibi recenfetTertullianustv-num,hæreticorum:alterum,Eccle(iæ. illud verb réfutât primo loco,boe confirmât fecundo. Inde duplexlibro titulus accommodate tributus eft. Terful-Ego verb priorem ilium de pracfcriptionibus hç- liam li-reticotum Titulum notaui,qubd locus à me cita-tUSjinprioredifputationis parte contineretur.ptiombus Duna hoc ignorât meus Monachus, Antiqtiitatis harctico-cumpriniis peritus, lefuiticè mihi infultat,quafi y'* Tertullianum nunquam legerim nifi apud Cal fus hare-ninum. Atqui hæc quidem de titulo.Quum auté ticos.^ dere ipfa maxime agatur,méqueetiam eo nomi-nepotiflîmiim reprehendat quafi Tertulliani in co libro confilium corruperim , vniuerfat di-fputationis fummam amp;nbsp;feriem iuuerit breuiter notate.

44« I. QVÆST. secvnd a pars, iNSTiTVTVMcft Tettulliano docere,hJ!‘ conoinia (Tcticis nihil elTe caufx cur ab Eccleßa Cacholid iilius li deficerent nulliufqiie elTe inometi ca omnia quj ad infaniam fuam prætexerét:ac proinde ad Ec-défis aiitoritatern efie reuocandos,qu3E vt intet-pres eft amp;nbsp;cuftos veritatiSjfic in illius finu fideles veram falutaremque doftrinam debeaiit difcere, ex illius dodtrinae aufpicio omnium hæretica-rum peregrinarumque dodrinam adukeria di-f;nofcere atque deteftari Praefatus igitur Tertul-ianus in ipfo difpqtationis primordio, haerefes cfle veras dodrinae abortus,amp; fugam ab Ecclefia, neque ramen vej de veritate dubitandum vel ai? Ecclefia refiliendum,fic ingreditur pviorem par* tern difputationis:in qua docetquidnamabHï-reticis proferreretur,cuius fpecie 8i obtentuEc-çlefîæ praefcriberent. id eft Ecclefias autoritärem cleuarent atque eltiderent. Vtitur autem vir iurgt;5 peritiffimus vocabuloin iureciuili vfitato. fW' Jcribere.n.cik. excipcre:amp; PriefiriDtio eft vfucapiO' quum enimfinquit dodilfimus lurecófukus)vm dicanti rem iuam Domino polTeflio longi tern- i ports obiicitur,praefcribi ei dicitur; eaq.-jw/^?' ptiolongi tempons,locutione, ptio ex longi tempons ^ojfejjtone, appellatlir. Sl^ Prtsfcnptionem loAteticorum vocat Tertullianus; , illud omnequod iuris cuiufdam fpecie Hasretit' , Ecclefiæ Catholics opponebant, quafinimituiu exquifitam quandam veritatis cognitionem ha* berent-Nam Traditiones quafdam non-fcriptaS) I atque findiores proferebant quitu

Prophetarum ApoftoJoriimve fcriptis minin’^ J continerentur.Neque verb omnes Scriptupasre' cipiebant.'Sc quis receper,in[,3uc incerpobb^^^’ -autfi qiias intégras agnofccrent, proxrbicrioi^' , terprctabantur. Duoautcm exquifuiorisill^ ‘ dofttius' ,

QVID sit ecclesia. 147 dofttinæ genen (cuius obtentu pvæfcriberent Ecclefîx de veritate)affevebant. Primum genus eracjfubtilis quxdam verum indagatio,è philofo-phoruin inftitutis pvæceptifque confovmata;qua: üinplicitateiii Euangelij ( teretioribus videlicet siiribusexquifitam illamdocendi rationemquî appellat ApoftoluSjphilqfophici cha-Wderis exemplar amp;nbsp;fœcum,impensè arnantibus lbtdentem)magiiifico quodam ampullatôq; di-Çendi genere emendaret. Id autem amp;nbsp;in re amp;nbsp;in ipfadocendiracione ab Hæreticisfaélitatum fuif fe Tertullianus docet. aiebat enim nequeom-au Apoflolos fcifle, neque ea quæ fciuerint, om. nia omnibus tradidilfe: ac proinde pleniorem ^uandam veritatis cognitionem aliunde quàm ^Scriptura hominibus polTe cStingere. Sccuiit 'lum autem doélrinx illius exquifitioris genus, ctat libera amp;nbsp;curiofa quædam indagatio veritatis, amp;nbsp;fine Scriptura amp;■ cum Scriptura. quum e. nitnincertam amp;nbsp;obfcuram elfe Scripturam di-eerent, turn demum illius vberiorem quandam eognitionem ei conftaturam,qui ingenij fui acié adhanc difquifitioné vehementius elficaciiilque intendiflet. Inde peruulgatum apud illos di-^uni , Qværite et inveniet is. Ec-fiuisautem non videt idem hodie à lefuitis dici amp;nbsp;faélitari ? Eft illis verbum non Scriptum,ma-gnorummyfteriorum matrix. Ariftoteles (edet illis fummus veritatis arbiter. Allegoriarum my-fteriis lummtim apud eospretium: Euangelij fim plicitas illis fordet-.vtcæteras comparationiscir-cunlhntias prætermittam. Horum igitur com-mentorum fpecie, Hæretici plaulum quœrcbant, vtpræfcriberent ci dodrinx qua: in Ecclefia Ca-tholicafonaretjtanquam amp;nbsp;minus valida amp;■ minus illuftri, S: adhomines docendos permoueii-iiii-

M I. QVÆST. SEC VNDAPARS, Hófque minus aptæ. Iftam hæveticorü prarfai-ptionem Tertullianus copiofiffimè amp;nbsp;neruofilii-mè réfutât luculentifûmo Scvipto.

Indicatis, vti dix)» Hatreticorum incunabulis, id eft eos à veritate amp;nbsp;Ecclefia defeciffe, vniuet-fç difputationi primuin amp;nbsp;immediatum fubftct-nit â^(4i«4,Doâ:rinam falutis non ab hominis ar-bitrio pendere,fed ab vno Deo falutis autoreac-cipiendam efte: deinde,fingulas hæreticoiû pH' fcriptiones refutat.'deniqiiejEcclelîçprçfcriptio' , nem luciilenter dcfcribit ,reliqua difputationii parte.Hicfcopuseftjhæc fumma, haecœconomia illius Iibri, qui à gemino argumento geniinufl nomen inuenit. Tituli igitur rationem, amp;nbsp;Haya-næin me lînecaufa reprehendédofuggillandôqi procaciratis Se virulentiædemonftrationem LC' étor eruditus amp;nbsp;(obtinsanimaduertit. Itaadcz-tera qnæ propriam loci û mecitati circunftanlt; tiam pertinent,iam refpondeo.

lllud ipfum quod difputationi fuae pofucrat æ probationi pofuetam pri-1^1311^6« moislhim:Deuni videlicet,non hominem quem-ucr.’in ex quam,anrorem elfe Verbi fui: cuius non autovcS) hoc ioco- feJ miniftri,interpretes amp;nbsp;cuftodes funt, vel inquot; ter homines illuftriOîmi atq; fanéliffimi-Hatceft perfpicua germanâque Tertulliancæ orationis fcntentia.

Ineptam Qilid hic meiis lefuita.exqui/îtiftimiis fcilicft Hayi quot;nbsp;AntiquiratisMyftes? Ne nihil dicat,inf3rcit que nt-'ex^hoc plané faciunt ad inftixurumjiieque proie loco Le- neque contra me nifi fortaffe contra fe voluitA-dor ani- poftoli Se maximi Doftoris feptentiamproferre, omnes norint ipfum effe au-ni’^râi'.et'nf, id eft, vt nofter Tertullianus interpret3tur,(îbi damna- I turn: quod mifer apoftata,ab Ecclcfiæ profugns, confeientix fuxreftivnonioconuincatur,fe 3gngt;-

(IVlp SIT ECCLESIA. 249 vetitati bellum indixiffe amp;nbsp;furiis apoftafiæ in-’’’iniari. Quodexcipit, eiufdem eft ingenii 8c pudoris; Me idcirco falfum effe illis verbis , Sed

à Chri^o dtfciplinam fideliter nationibus W«4r«»f.Mihienim perinde elfejAffignaie di-‘^■plinamSc eam fcribere.

Cedo igitur,mi homo,fi vera eft illorum ver-onitn interpretatio quam affers, Apoftolos ern-quot;''^nationestnChnfitanæ religionis myßenis, w-^'J^fiideiirumfaiutemnecelftinum, tpßs occultu ’^oluijfe-.t^üotnoào nationes erudieruntmon-''*^ 60 modo quem Tertiillianus notat ( vt è Ter-lianoTertullianum tueamur)r4w vwa (

voce i^iùmper eptßolo!pofleai Ergo ylfß-difcipltnamyiyüYànim aliud Tertulliano efte P®tsft, quam vniuerfos homines docerejamp;’ ver-lcriptis?Cur fcripta fua Apoftoli Ecclefiac ^onftare voluerunt, nifiineum finem amp;nbsp;vfum luemPetrus defignat 5 vt eadem illa doóhi-quam fuperftites docuerant, mortuis viua fu-P'^reffet’zV nlJa doHrina dinerfa ßhtcjue dißifittene P’^^fß'eße teßtrnonium veritatis ,inquit Tertullia-’’“s. Non aliud viua voce dociietunt Apoftoli, ’quot;udfcriptis. Id 3^ verbis amp;• literis affignarunt quodDeus ipfis affignauerat,Deus falutis noftræ ^utotipfis falutaris doótrinae miniftris atque prç-*-®uibus.

(Sn(\m3)j4poßotorumpartempro-•d’Il fufieptnm à Chrißo Domino docendi mwms ^^ndiltgenter fußtnuiffe : t^uumpaucorum tanturn Iß'ptahabeainuf. lt;^afi verb omnium feruorum “ufum Opera peræquè vtatur Dominus in Ec-^æfiæfuæadminiftratione: aut minus fint fideles srüi,qmd quod Dominus mandauerit, fint exe-^uuti! Varia variis fuis feruis penfa Deusdiftri-in omnibus efticax pro. eamenfura quam

Ifo I. Q^VÆST. SECVNDA PARS, ipfe diftribuit omnibus Petriim , Pauliim,Ioan-nem,Iacobum,Matthçum,Iudatn voluit eflefai-bas atque notarios fuæveritatis: cæcetotum A-poftolorum minifterio finoluit vtiadeain fcri-bendi operam.idcircône minus illud fuit efficJH Ecclefix, Se vbi, amp;nbsp;quando,amp; quomodoamp;qui-bus voluit Domini fapientia; aut minusilliftic' runt fideles in ipfiusdomo?Eâdem vetitate con, elude, Apoftolos, quorum feripta ad nos minime petuenerunc,-aliud quoddam vel diuerfum vel contrarium dodrinæ genus habuiffe quàmi-pforum collegae habuerint, quorum fcripta Ecclefiam fuam tranfmitti voluit Deus.

Abi igitur, Hay, amp;nbsp;negato Verbum fcriptU® non efle verum veri DeiVerbü,id eft illud ipfum Dei Verbum quod omnes vno ore Apoftoliptï-dicarunt.An aliud quodpiam fit Verbum, an verb in eo omnia ad falutem neceffaria continean-tur,quando ira vis aduerfus te.nouiq; Verbips-tronos amp;’fabros,fuo loco differemus. Hoe cette modo per te confiât,Verbum Dei Prophetatuw

Apofiolorum literis petferiptum ,eflevernin amp;:avafjufiffëtmi-niy DeiVerbumtilliidq; ipfuniqu® vocepraedicauerant.fcriptofuiiïe coinmendaW’ lllddne fit folum nécne, an aliud quodpiam^ Verbum non-fcriptum eiufdemcurafcriptofi S amp;■ autoritati5,(ficuti Iefuiixafiirmant)fuoqui loco viderimus : certè, ex hoe Tevtullianib ‘ perfpicuum efi, fidem nofiram Scripturatum mamenro innititquemadmodum exvniuetia fputatioiie Leftori confiabit, maximame* tilitatem hauddubiè percept^uroi Haecveto gt;nbsp;funt illudiia,Nftüaw efle ßne j4hunde fcilicet loqut boffitnt de rebujßdeh^ij‘‘ tertsfidet^amp;e,Sed creaantfine Scri^tunsgt;‘!^fß'‘ aduerfus Scripturas-. ne caetera

QVID sit ECCLESIA'. ’ quot;’^niorem. Scriptl igitur Verbi autorita-t^em Tertulliano tefte ficfartani teótamque ha-^nii^,quicquid refponferit Hayiis. Curautem ''fcefle fuetit Verbiini Dei fcripcis mandari, iam fgt;!ponet nofteiTertiillianuSjquem quoque à le-luitæ calutnniis vindicabimus.

Lubenter te exhacTertulliani oratione pro t'iitniita äilputantem ei’.idiretn,ft not are obßr'-’'‘‘'quot;epojfem ar^umenti tui virn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttbi verar»

Scripturis aitcontineri fidci nofirx, do~ ^”gt;^tti,gt;ieijUe Scripturof ejj'e Ecclefirt. ChrdEanx prim^nam notarn ajfenerat. ^id rejpondebit Tertnlli/ii^g in tUotuo^c, à pag.59.vfquead pag. 6i.

Audi igitur poftquam Tertullianus Ethnicæ Vetik •uperlHcionis vanicatem refutauitjad Chriftianæ g^imana i^digionis demonftrationem aggreditur. Docet tuu,a,^'à primum Chriftianae veritatis de vno Deo tefti- me citati inoniutn exNaturae luce conftare.Ex illius quide Icmentu. lege amp;nbsp;inftituto coli à Chiiftianis vnum DeuiUj ^ui Vniuerfum hoccondiderit: Deuin inuifibilé; incomprehenfibilem,inçftimabilem,immenfuin: cxhiyus autem pracconio cundem cognofeijpar-

iU I. QVÆST. secvnda pars, tim ex operibus fuis, partim ex ceftimoiiio con-feien tiacjbonum,magnum,iudicem:vt cerrum fît teftimonium animç nacuraliter Chriftianæ. Veru vt vberior cerciôrquc hçc effet cognitio de Deo, quam in hominum animis per Naturam infeue-rat.id eft vt 8e ipfum.Se ipfîus voiuntatem intel-ligeremustneque id hominum arbitrio relinque-rctur, qui naturalcm illam de Deo notitiam con-taminauerat,docet TertullianusDeum exciraffe idôncos Verifatis fuæ teftes;qui non fermonibus tantum fed literaruin monumentis veram luico-gnitionem hominibuspatefacerent, illûdq; Naturae 8e confeientiæ teftimonium pleniore amp;nbsp;cer tiore lumine confirmarenf.atqiie adeo generi hii mano certum ad felicitatis iter commonftratent. Haec eft fumma pulcherrimi fermonis quéapud Tertullianum orthodoxae antiquitatis ftudiofiis cum maxima vtilitate recognoi'cet. Audiat ita-quemeusHayus argument! meiexhisTeriul-lianeis colledi vim 8e finem.

éx hoc^ cognitiontm aâiecijfe 'Verbum illuâ Tertullia-dem literis mandari vobiijj'e vt penHud algt; igt;! înonio^*' fiUcitati dtfitnawt , agnofeeretur ti' leretur.

Hocip/um tptioatie docemmtKe'''bumiiir»irii ejfe notarn Sicleßa, tllûd/pue l^erbwn tffeScÀ' ptii^am,lt;f»it.ßilutis tterm ùer tomrnunfttet,

Maior ex ipfa Tertulliani le(ftione elucct; n»-nor,exillius doélrinaccum noftra comparatione. Nos affirmamuscolledamfuiffe EcclefiamVef-bo Dei-.Verbum Dei fandis hominibus patefa-vlum fuiffe vt non tantum Naturae luce fed pw ptio

QVID sit ecclesia. »vj prioDei teftitnonio Deum cognofcerent. Hoc ’uteiB Dei defeteftimonium nc incertum cffec ïut atnbiguum,literis confignaffe, Prophetarum i amp;nbsp;Apoftolorum fiiorum minifterio.Ecquid aliud ’it Tertullianus ? funt cnimhxc ipfius verba: •W plonus t/n^refJiMS tarn içfum cjuarn di-fpgt;jitiigt;nes eiui voluntates atitre7nus,infifumen~ ^^»mdteatliterat-urit- Quomodo? l^iros enimiu-^ l‘in» innocentia dt^noi Deurn noffe cognofce-''f^-fntMrdioin ficulumemißtJfirttu inundatos, ‘l‘gt;opft^arentDeum vnicum ejjeamp;ec. lllos auté /»’tMeatmiait ProphetM fuiffe appellatosjquorü vmi virtutes axtin thefaurie lite-farum manere» pillasquidempr(ÿzrz4/ vernaculoiItteroi ef-wEcclefi» : quarum Scriptutarum maieftaté va-nis atgumentis probat, illaruin autoreni Chriftü ait.In quem finem? ytde Deohorno in/juife^ tti^uißtum inueniret ) inuento crederet, crédita ^(ftnet.^Cirtvitie ettemei amp;pramia (ß fupplicitt »ittlli^eret. Hóccinenon eftluculenter delcribe-'cEcclefiani Dei,vetitatis felicitatis hçredéî Atquinon polTunthïc nifi in Verbo Dei intel-Egimequcexhominibus quifquam hocintelli-gitnifi per Verbum D*quot;! : neque facet illecoetus veritatis amp;nbsp;felicitatis aliis aufpiciis ad \c-titateinfelicitatémqne afpirat,non aliis eascon-(tquitiirquàm per Verbum Dei,non aliter a fa-notum hoininum cœtibus difcrïminatur quàm 1111 Verbi Dei nota. Ecquis igitur non videt vim «gumenti mei in Tertulliani teftimonio , quod defcripto Dei Verbo amp;nbsp;de Ecclefia fua illa nota illufttiluculenterconcionatur, cuius defen-fionem vir pius amp;nbsp;eruditus toto illo fcripto infti-tuit. Itaque de importuna Hayi reprehenfione teftor exhis iudicato.

*54 I- OyÆST. SECVNDA PARS, extra retn Hay us eiiagatur.Noiiummihiopponit locum è Tertulliano : quern veritati ab iplb tarn luculenterexplicatac veluti aducrlantem vult a Pag.J». me cx’çYiCAx'ï.amp;c.QMdrefpondebû, inquit,îrr-Hayi tulliane negantt httrettcos admtttendos itd dill’ll-

Scripturts,tur» etmm i^u'od Caihdi-tio nouu ci fint legirimt Sc'tpthrarum poffefiigt;ia,ium liJnoÏócü cittfiticdt dtfiutattonfs plm ca/amitaKs^ni mihi op- ^0'’* ditre ßlcant.

Ti'iplex f^rcalumniari.nonenimfimpliciter amp;nbsp;abfolutè Hayi ca- «3 loquutus eft Tcrtullianusjfed j^iTttTr.Eratni-Jumnia in mirum illi res cum præfraûis hominibus quial» tranffugæ, illius autoritärem lie elude-

bant vt vel Scripturas aliquas non recipeient,vel qUas reciperent adieétionibus Sc detraólionibus intcrpolarent, denique quas reciperent pro libi' I dineinterpretarentur. Interca Scripriirx nomine I Prima eft gloriabatitur.Ec perlon as amp;nbsp;rem ira deiiguat in perlo- Tertullianiis. Quid ille?Affirmatfruftra de Seri- I Bis Sc. re- ptyj-is iiiiri difputationem.quum omnibus vtrin- I bus.Atne* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• n

gat Ter-ftue commune lit nomen, nin prius conlretquJ tull, ncq; nam fint Scripttira: qtiibus competat fidcs ipü’ I buiUbet* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Setipturae, à quo,per quos amp;nbsp;quando I

petCoals Chriftiana doftrina qua ædilicatur Ecclelii gt;nbsp;in' I neque de notuerit. Itaque non efle ferendam audaciâp['' I 2ct rcb* s quendam hominem contempta Ecclelii I

Scripturas nulJo iudicio pixtexei^i nem efle fuumque iudicium publico Ecclefix iudicio 3ir‘ inftitnen- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Itaque non temerariis huiufmodi códo' I

nandum vt de Scripturis inftituatur cum illisdi-1 Iputatio : fed primùm explorandum efle an lii” I Ecclefiae alumni velintne fe illius iudicio fub- 1 mittere.Atqui ponit veram Eccleflam Tertullb-1 nus quam qui negat efte veritatis cuûodcn Si /

QVID SIT E C CLE SIA. tjj Interpretern,plané jnfanic. Abufum igituv non vfum Scripcuvarum nocari,ex his perfpieuiiin eft.

Seciindô,confiât elTe ptincipij petitioncm. idsecujj. fninil-lay,quod eft in controiierfiaponis tanquâ 3iiücaufa ututn. Atqui neqiic nos fumus hæretici, neque‘quot;‘*quot;^®, vos eftis Catholicii Catholici appellatio vo-reticosda OISell oftaruuof 8f falfa : nobis,ffiuiaiWf^s 8c vera, nuiet, ([iilim penes nos fit pura fimpléxque Veritas.'vos MWacium veritatis nomine amp;nbsp;fpecie,ampleóta-tnini 8e ofculemini. Sacrorum codicum cuftos tde non poteft pfeudocatholica ilia Ecclefia ve-1^13,quum Antichrifti Romani duélii amp;nbsp;aufpicio ’udeat de Verbo Dei pro arbitratu ftaiuere,amp; vo vcmpevegrini illi anteferre.

Sicuti.n. neq; de quibuflibet hominibus neque^^ ’t quibuflibet rebus loqiii Tertullianum often- tationis ^iniusjita neque quolibet modo difputationem modû cô-vultinftitui.Non omnes enim difputationes da-^“quot;'*““’ muatquç cura hasreticis habentur(cur enim ipfe ’•iuerlushæreticos Scripturarum autoritati fub ’pfarum nomine detrahétes de Scripturis difpu-Wlet?J fed eas quæ præpofterè amp;nbsp;inconfideratè , lîunt xuiufmodifunt lefuiticæ amp;nbsp;Thrafonicxri- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

ƒ gt;nbsp;qualesAojÆôtajj'/ttf damnat Apoftolus, amp;nbsp;nos iieteftaniurjChviftianas deVeritateffv^ii7mzf per- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

icptantcsjvt perutiles necelTarias ad illufttan-yin veritatem. Huiufmodi congrefTus fiquando u’bitur inire præfente Gallia , accipiemus,Hay, quain nobis offers conditionem , vt videamus ,j quidabApoftolisdidicerit, amp;i quiddocucrit,8e quid nunc doceat Romana Ecclefia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vecord^*

'ur, qui nos adConcilij Trrdeiitini décréta au-dat ad «î futitattmque reuoces,vt te tua régula metiâre,amp; '’'*’1 ®«eiricengt; proprio teftimonio probes cffecaftâ ciiubuÿ°

^6 I. QVÆST. SECVNDA PARS, matronam. Niinquid igitur te pudet in refen^ tam fupinènugari, id efteos Indices nobisptï' fcribeie quos partes eafque hoftili animo odio-qneinfenfiffimasquotidie experimurPConciliuia Tridentinum tribus aut fex dentibus ft mauis arripitoinos terdentacos illos indices repudia-mus j amp;nbsp;te dentes ne quicqnam intentanteni rt vecordem negligimns.

PJilnium plane non intelUgü ,fui euineiJlt;i^^ tuofituere exijhinae.Siz.^2^,6i.

Hilariani Verbi illius quod primariam elTe Ecclefimæ teftimo- tam affirmamusjdemonftradus erat autor, Deus: nij fcopus vtcur Verbum Dei dicatur.intelligeremus. 11b' oftendendam Hiladj teftimonium : cuius plana eft perfpicuâque fei'-tentia ,Nonhominum arbitrio nosftareautca-Deus Vet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;falutaris doârinæ autoritatem totau

bi fui au- cfte à Deo vt ipfum autorem,homines miniftros tor. elfe intelligamus , illiûfque Verbo idcirco IC' qniefcamus amp;obtemperemiiSjVtDei non honii-num Verbo. Meae demonftrationi necelTariaiquot; fuiffe illam circunftantiam , nemo non vider eâmque Hilarij teftimonio commode probati.

lt;^2tiis quid infacetius infeliciufve excogitari poteft ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“

tjl noftrit n q»i neget Verbum Dei fcri-P'ù ^pofluloru») Propherarum coniwen, Cit-a te hhenttr dijcemue',lt;juid fenttM defcri-piii Marei LuciX. ^tios jipoflalos nein fiußi (onHat,. ^uid teem perTrophetarum fmpta. m -diffici/e ewn vohis ent probare omnia ^MtnreiertTeflti'nento legnnt^.t d. T^rophetit ^lleconßfiptti. Vehementer ettam cnptrnue vt o'-Scrip tore! V eterüT ejktmenei nomtnatim ef-jt numermdos, ßbti 'i abeftta ratiocinanone eX Verho comprobes.Certe Calntnni negateß.-Pd’ilum fine alinm epnemuis eX y^pofiolisfieri -Ppißolam ad Hebraos , epuamuis mnbts tn.

Caufa igitur profligata eft,Leólor.Id .n. coce- Hayus t» aduertarius in quo fica eft noftra controuerfia.

lira eft,Hay,cur nouisdubitationibusluculenta v^Jcùeiaoi Veritatem inuoluis? At ne infinita fit contentio, a finna-certisconditionibus litem definiamus.Haélenus ateris Verbum Dei fcriptis Prophetarum amp;nbsp;A-poftolorum contineri J ac proinde noftris ratio-nibus acqiiiefcis.Nouum argumentum opponis, Nona ta-wi fifatisfecerimus,nunquid euicerimus’Cercè, mon teveritati cedente,eruditofaltem Leótove Kôufji”'

15« I. QVÆST. SECVNDA PARS, indice fie dirimatur controuerfia. Sit ergo tuun argumentum huiufmodi

bum Det fenpturn cortttnetur •. omnino nectffe ([I nullum cutufquam feripttim ^uam tlleTHm Kerbum Dtt.

Maior per fe probata cft.Minorem Haytis probat ex vtriufque T eftamenti, Veteris nimirum Nouijiibris.neque enim omnia qux in VeteriTe ftamenco leguntur,à Prophetis fuifle confcript3gt; neque omnes NouiTeftamenti libros ab Apofto-Jis;quum perfpicuum fit Marcum amp;Lucam)Eu3-gelij tarnen fcriptores,infanâorumApoftoloru loepta numero minime cenferi.

Hayivel- Rcfpondcojcfte craftam amp;nbsp;plané ludicra licatio, monymiä.Quis enim ncfcit,ProphetarumapP^*' MMtHmO- , nbsp;. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ r ■ nbsp;nbsp;nbsp;..ck'

luctm ntn latione,omncs Veteris Teftamentifcriptores.o •jft .Ap«!}:) poftolorumautem nomine,omnes NouiinM indePio” phetarmn pturaivt ex illis dicendi generibus conftat,5ir*' amp;nbsp;A porto ti fcrtptttrn eflin Prt)phetü:Eccleß/mißtperßni^^^ loru ßftjp.ßfhe^jt^fiPlamentum Prophetarum vérbun?' torurntDeumlotpuutumfuijfe Patrtbusper fcriptum z^^iamp;c. Mofem maximum DefProphetam n** non,opinor,negabis:DauidemfinguIari eontinen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoquc n*'

QVID SIT ECCLESIA. ' xjJ 'pli hiftoriacoiiuincetur. De Apollolis quoque conftituendum eft, licet peculiari fignificatione Apoftoli vocentur t5lt;i;^t.u’finguïaribus lliis ‘■onis illiiftres quos Deusvocaüit adextraordi-nariumEuangelij fui praeconiuiujtainen amp;nbsp;Marcum 8c Lucani in illorum cerifu haberi : quorum 'tnotariorum opera amp;nbsp;minifterioDeus vfus eft adhilloriam Euangelij confcribcndam. ApagC 'gitur prophanas öc verc lefuiticas ^uarum variitasab ipfis pueris deptehchdi S: tó-'•■ucipoffit, Oinnes facri Codicis autores ’ci'd/'ïcuf efle qui negabit, eo ipfo fe impium amp;nbsp;ubfphemiirri pródet. Et atidebis adhucjmifer A-Poftata, mendacis Spiritus vertigine perculfus, 'niiceredubitationem in hominum imperitoru ’uimis an Marcus, Lucas,fint Apoftoli, omnéfq; VcterisTeftarnéti fcriptores, fint Prophetat?Quj ^ctuorum Dei totauthenticis teftimoniis omni cweptione maiorum perfonis detrahit, iplbruni profeélö doftiinx detrahit. De autoie auterri ^piftólxad Hebrzos quod ais,eft plané tuuni, id cftvanumSc importunum.Grxcorum amp;nbsp;Latino-yumThcologorum vetus quxftio eft, de autorc •llius Epiftolx.-vt non cüm vno Caluino,fed cum cota Antiquitate rem tibi efle perfpicuü fit.Verii cut denotario fine fcriba difceptatür, quum de ’pioautore confier,nimirum Spititu fanlt;fto?qué-’dmodum fxpe Caluinus inculcat. Atque base Huidein aduerfus tuum argumentumi vt te etianl tefte,plena lit Veritatis vilt;ftori.u

Om/jiAßäei »ofir£ dngmatA ßtlut'em nosiram neeeffurScripto £)et be flâne é“ferfebi'e eontinert.

Vt ma/'epolùiflt tnttiti dijputationis ttti.fïcci-itra tjui f dt fe^M ext)hm»fti, peßimi à 'f (unb conflauta. Ponis axioma dtrronftia'ioDi. prorfm nen ajfe^uor orauonis tua vefnißatm. Adagifttr tutu te hoe modo barbare tffunre ^uic' ^uid tubnccamvenitfdocuit. pag.óz.

ïeiuitæ Non mirum eft te orftinîs feriem non affeqiii, rerüipG-qui ordinis planées imperitus. neque enimca-lû amp;nbsp;Logi iudicare poteft de coloribus : erroris wmen ces jmpe- . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;। o,

liti.idar- cæcitatem demens arrogantia comitari iolet,« rogantei procax reprehendendi tes incognitas libido,ver m lefuitarum infigne. At quo petulantius veiciunt. ’n^ultasjeo magis infanitete ex teipfo iudicabit Leâonquum Veritatis odium bc tibi oculosob-cœcarit, ornnémque adeo lenfum ademerit,vt de return etiain earum quas profiteris quæqueia cominuni vitæ vfu verfantur, fummam prodas imperitiam. Demonftrationem effe certiffiiwin Detoôftia viam ad Definitionen» illam qux Ttitfoieiivc/Wamp; iufe* -a: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pet caufam definitie dichur, (qualé

tribus^Â- ^go Ecclefîa debniéds quæro) è Peripatoper-lioœatis fpicuuni eft : cuius extat Decretum paffim ptO'

per definitionern conflitunntur-tiZ proinde 1 tio. no redle feiri Eczlelîani po/Fe nib reifte amp;nbsp;è ve- I ris fuis caubs debnitam, nemo non videt prî- I Kr cxcos lefuitas. Demonftrationis verofute I clfe Axiomata è Logica b nefeie Hayas, / €0 ipfoprobtetuiiiiuod logicx oratioais vim amp;nbsp;i ordi' /

QVtD SIT ECCtESIA. îJ, \ot(linem(cft enim ilia Logices vera amp;nbsp;natiua ve-nullas^fç minime affequi palàm profiteator.lam veto demonfttationis mexqua iter fterno ad Ec-clelîsdefinitionem , feriem amp;nbsp;contextum , id efl (vt Logicis vocabulis à me fxpi’ inculcatis vtai) tiuinKniiitu/ amp;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oftenderem , vt nô clFet

neceffe me hîc attum agere,nifi me aduerfarij co geret importunitas. Primum pofui Axioma, Verbum Dei elfe^trnartam Eccleßa notam:(]anm gt;l!o i)eus vtatur inih'umentoad fuorum falutetn quorum communie Eccleßa eft ilia fit interior nota eleftorum, 8e exterior nota qua facer Deocœtusà profanis hocniriibus diftinguatur. Sic veras caufas notari,eruditus Leftot animad-uertit. Secundum Axioma eratgt; Scripturam, iti

Ptophetarum j^pofhlorum elofirinam, eße uerum nbsp;itiduiutatura Dei Ker^arw.quod necef-

Jeruitperfpicue notari, quia ójuaM'ófzozr nomini-“UsMendaciumilluditVeritati. Proximum igi-•uteftvt quxnamfit illiusVevbi fcripti vis amp;nbsp;ef-*'Çacitas,demonftretur:quum Ecclefia illiusVcr-'sufpiciofalutemfuamquxrat. Iccitco necelfc ™ vt doceam,in illo Verbo fcripto contineri ca ^ninia quæ ad Ecclefix falutem fuut neceffaria. inc ponityf Axioma , Omnia ad veram idam^ue falutü ntßra cogratxanem neceßaria in ^bttarum Apeßolwum firiptis continen.

3nc legitimam elfe Demonftrationis mex wvlt;t-ordinem,perfpicuum eft. Abi igitur,Hay, * ’gnofee fummx elfe temeritatis amp;nbsp;infolentix, quot;’reptehenderequodnefeias.

tSi L QVÆST. SECVNDA PARS, pe’'f ß rtptum ttiutnißt ßmdumentHtp ilb'.dSfBi veflrii à Çalu^nopnclarè Fidem eflcdi-uiiiæ t r^a nos bencuolcntiç firmam certâm-quc cognitionem , quas gratuite in Chrifto promihionis vcrttitc fundata, per Spirituin landum amp;nbsp;reuelarur mentibus noltris cordibus noftris obfignatur.pag.6i.

Köua Quorfum h3cc?hæc ad rem ipfain minimè pet' Hayi fu- tinentjfed tu rei penuria,ad tuasamp;BTxariiwfi“® enatiVi excurris. Non erat meum te vagatem pet-ptimario feqiii:fatiî eratmeoftendilFete vagari. Si en in' ùiftituto te ètJbxs^/üî rcum, demonftraffem à veritate con-uiétum elFe-Largiat tarnen aliquid, ne cxmeolï-lentio fidem facias apud minus rerum peritos IP' quacitati tuæ.

Faterur Peropportunc vero, Hay, dum res alias ngquot;' Pidem dixifti eflefundamétum religionis noilf'' riiinêtum (quam tu videlicet variarum fedarum pericnt’’ notlræ le tor,inoleto tibi nomine emanfori Srpetfugsti^^' ligionis. ftamfalfo appellas ) quum non alio quàm fundaméto innitatur.Definâtionéfideivisà probari difertis Scripturx teftimoniis.Rem alm' qui ampliflîmam paucis indicabo.- fingulas ta ƒ definitionis partes perluftrabo. Genusefthnin' Definigo definitionis,CogniT10. ChriftusProphetatu“’ fidei. amp;nbsp;Apoftoloriim verus princeps falutarem han^ notitiam.vocat cogn'itionerit.

Vt te folum cognofeant verum Deunt amp;qnti’' mififti lefum Chriftum. Ioannis quoquepatj' Zacharias,cognitionem falutis appcllat.amp;c- * autem non elTcopinionçm quandam aut hift“'

lt;Junt.Prima eft,FiRM A 8e CEKT A.Hanc iccirco Apoftol’ modo vocat ^rAxg.ïipoeé!«’,!.firma Sc certa perfuafione,modöwt7n)/3DCTx.i.fiduciägt;modov!TB- fcnfus in aw, id eft firmamentum. Difcrti flint loci. De promiöio Abrahamo fidelium patre , Aduerfus promiffio-nemDeinon difceptauit infidelitate : fed robu-ftus faftus eft fide,tributa gloria Deo,;t,

plenè pcrfiiafiim Habens. Sec. E tjAcceda-ttus cum veto corde 8e certa perfuafione fidei.

Er,In quo(.i.Chrifto)habc-nius libertärem cy TitTntSilirH Jïk n( Tns^ca aÙTé, cû Muciaper fidem ipfius. Ideo hæcfirma8e certa ûlutis noftræcognitio , vocatur Agni no ab todem Apoftolo.’Pater ille gloriae det vobis Spi-fitiimfapientiae 8e reuelationis by nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ajjj'H,

inagnitione ipfius.Sec. Secunda 8e tertia diffe. rentiaeft, Divin* benevolenti* in ie-sv cHRisTo.Hxccine verb tarn rata axiomata y vis me probare? Si das efle vera, fuperuacaneus dfet in re per fe confeffa labor : fi negas,eo ipfo conuinceris. Itaque in probando hoc principio nonimmorandum mihi efleexiftimo-.neque foi-in illo,Promt/Jtomm Detohe£tum ejje Chri-ßunhin quo nimirum illæ fadtx funt Etiam 8e A-mtn. At te Ecclefix emanforem qui de rebus fidei foies Academice in vtranque partem difpii-Ure,cui prster illam dubitationem è Pontificiis tloacis hauftam omnis religio eft tantùm verifi-milisnon vera:noneft minim dubitare de virtu* teSpititus lanóli in mentibus 8e cordibus fidelium, quim fortaffe nunquam fentifti vel cuius fenfumomnem,infeliciflime Apoftata,ex animo tuo euellere molivis vt calliim confeientix tux obducas. Hane Apoftoliis intimam Spiritus fin-ftivirtutera.fenferat, 8c vult nos fideles fentirc: ft. iiij.

t«4 I- QVÆST. sec VN da PARS’. Quotqiiot Spiritu Dei chicuncur, funt Filij non enim accepirtis Spiritum feruitutjs ad metutn, fed accepirtis SpirituadoptioniSiP quern clatnamus Abba pater, Qui ipfe Spirgt;'“.‘ tertatur vna cû Spiritu nortro nos eife ' Fidelium autem amp;nbsp;auribus cordibus ces circumfonant:ln Chrirto fperaftis dito ferinone veritatis, Euagelio falutis v eftr«-* quo etiani porteaquàm credidirtis, obßgnat* ® flis Spiritu illo promiffionis fanólOjquielUrtn^ bo hæreditatis nortræ. Apolloli verba non Aportoli igitur non Caluini verba, MomejCâiP' to. Scientiam autem illam falutis cum f®quot;' fcientia coniunftam efle idemApoftolus ftatur,bonam confcientiam amp;nbsp;fidem non-fimulatam, vt indiuiduas comités coniu® gens,amp; ficlelibus eas folicitè comroendans, pt®quot; portto etiamtrirtiffimo exempio vtcautiùsJ®' bulemus:de quo,hominum miferrime, fiquan“*® cogitates, naufragij faltem tut telTellascollig®' res, vt in Ecclefiæfintim redux , agnitaveritatCj nouum corpeteres àDeo mifericordiarû

Vbiftirfiis in Ptophetayum aut fcrtptis [egtßi akerum illmi doblrtnit veliri axigt;' ???lt;«,Fidel radicem nunquain èpiopeâore C' uelli,quin inia in parte defixa liæreat,vtcan-quedccufl'a liucautilJuc indinare videatut.

ftolos non agnofces? Dauidin magnâ licet cuIpâFidîècre prolapfuseffet, eâmque grauiffimas pœnas me-**?quot;““ A' Kti fateretur, hoc tarnen inconcufliim fidei quot;faiatnentiimiublternit, Etianißambulaueroperucüi. ’’/»Hem vtnhrA mortii y non tmebo , ejutu tu ^tcumes: amp;nbsp;Bonitas amp;quot;nbsp;mifericordia profequen- ''

me omnibus diebus vitæ mear. Q^amuis au-tt® poft perpetratum facinus acribus confcien-tiæftimulis percelleretiir,non dubitat tame Deû ’'lire hac fide fretus , St fpe impetrandæ venix: ^xod nunquam feciflet, fi fides prorfus ex ipfius ’nimoexcidiffet, imo nifi fides aduerl'us omnes carnis infultus fortiter depugnans, non confer-^^^^^^(ici^luM,lehouaperficiet pro meopm ftiü, Pfal-n». ‘imua mifericordia tua in fsculum : optu mamium ^'^‘^^nmnondimittes- De Petro autem cuius quo-l'^clapftisgrauiffimiis memoriae proditus eft,ex-'’tdilertum Chrifti teftimonium, Ego rogauipro Uc n 31 ^^fdeficiatfidettua , licet Satanæcribro horri-“i'iterfuiffet ventilata. Certè,inter omnes car-quot;‘bmundiamp;Sathanæ impetus, fides certil'fima

viéloria.Dauid igitur amp;nbsp;Petrus poft periculo-'aiina certamina vidores , non erunt idonei te-ƒ5 Chriftianx firmitudinis vt fideles ftatuant fi-^®ab feexcidere non poffe?De infidelibus au-*'®qiiidicunturfacere naufragium fidei, dixit i.Ioan^-'’’nnes:£ nobù egreffifuntfed non erant exnobit. ’’‘^^fifaifèntex nobis, permanfijfent vti^ue nobtf-

Nunquâillis fuit vera fides fed perfona tâ-“ai fiue latua fidei,qux fi homines fallebat, non

Deum fallebatiqui nouit eos qui fui funt, P 'l.'*'^deliseft vt eos quos in communionem Jquot;) fuivocauitjConfirmet adfinem vfque péri.Coi.jX ’^guftæ viæ falebras inculpatos, in diem Domi«*’ '»noftriiefu Chrifti.

Monnegabbi et mm numen Sacramoimm cognitionem^ Ch-’tfttano hommi ejfe imt/rimis n(-ceffantim. Prgßr ergo Scrtpturit locum in tjuo pht' »è fcriptum fit, duo tantum ejfe Saeramenttlt; pag.óz.

Duo tan- Qpo te rapiunt.Hay.tua infomnia’quorfum«-t.iraeiïe nim hxc de Sacramentis? De numero Sacramcn-torum inter nos Catholicos amp;nbsp;vos Pontificios saVramen petuulgata quœftio eft. Nos è Scriptura duo tanta. tùm agnofcimus , Baptifmum amp;nbsp;Cœnam Domini: Vos è Verbi illins non-fcripti myfteriis feptc efle affirmatis. Noftrum eft probate duoilbefft vera Sacramentatde cæteris quinque vos cogita-bitis quac nos Sathanx excrementa appellamus. De noftrîs duobus nulla eft controuerfia:quume luculentis Scripturæ teftimoniis conftet, Baptifmum Cœnam à Domino fuiffe inftituta Et-clefiæ Sacramenta,de quibus ne vos quidem mo-uerepoteftiscontrouerfiam. Cxtcra de quibus filet Scriptura, de mendacio piziudicanda quis non vider,quum Chriftum autorem non habeât? Ecquidigitur de numero controuertitis?Duoelfe Ecclefîae Sacramenta minime dubium eft- Ni‘ hil nobis probandum eft. Vosveftrorum facta-mentorum manet probatio:qux eo ipfo nulla elfe poteft, quum duo tantùni Sacramenta à ChU-fto Ecclefix fuae his vltimistemporibus fuiire m-ftituta è cxterorumfilentioperfpicuum eft. que hxc quidem brciiiter huic Hayi infomnioi

Iiium hac de re vberius dixeiim in tertio Anti-Wuitaquem Scoticis illius quxftionibus nupet ’Ppofui.

Hstim O niorvm: tvm e scriptvra, tvm ex Orthodoxie Ecclefiæ Patribus dc-fuinptorum quibus priori meo li-belloaftruebamhoctertium Axioma, 0w»z4 fidei dogmata adfulutem ^cceßariain fcripfo Dei f'^erbficontierii Hayi oppvgnatio S£ M.EA

Quattus, docct claiifulam doétrinx falutaris ^udemimpoficam fuiffe per Euangelium Spiritus fanèU eflicacitate obfignatumrvc conftet ean-•itU) vetitatem Ecclefix femper conftitilfc.

Quidnam vcro bis à me in hune Enem citatis Hayus oppofuetit, vidédum eft.neque enimpla-MtThrafonicis illius ampuUis quibus hic exx-uuat,re(pondere.De re ipfa dicendum,ex qua iu-uicium tcium fieri çquum ôc confentaneutn eft.

i«8 I. QVÆST- SECVNDA PARS, De primo locoji. Timothjaj. A ro facroi literas nouiiiiy te folfiifit amp;CC.

Slt; tjtta proximè antectdunt orationem iÜAVf diligenterperpendtjfei,prtaffis nontem auiieSif hcum hune «duerfiu nos auftu ßttffes addiicirtgt; 'Tuverodnijuii TauluSypermane tn iistjm diiii-(ifli y crédita ptnt tibi,feiens à quo dsdictrii-^i^ro ex te num tue indicie,his verbis ^poftetot ßiei neflra myfer'.u fit cemplexw.vt efr UbsSov mä habe fanorü verborüqux àmeamlifiiin fide amp;nbsp;in diledione inChrifto Icfu.DefrifU Kerbe nthtl audis. Si verb ^pofiehu omMalttt' ris commendata fuijfe extflimafiet, fiiptfuaioni* fiitjfct haeipfim oratio.

/tnçam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mentis vcl confcientixfcintilUh’quot;

amp;abfurdaheres,non ita tuo te gladio iugulares. Quafivcto quibu' fe non poffit aliquid difci Se audiendo Se legendo Voluit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;audiri etiâ fctipta non poffintuut quoil

Variis o 'ï’C'’dari.Hïc certè ispà» yçç/p.^'mr Scripturaïuw dis”u™° facrarum diferta fit métio:ac proinde duplicifd-quid po- lacia ludis:vna quidem qiiam^ non

f'f veró quadirtyaw appellant. Accedit triplex vocè,° * error vitiofi confequentis. Vides enim quam belle ifta confequantur,Tiinotheus àPaiilo aliquH didicit Ergo Paulus reconditam habuit dofliin» quan-

Vandamquæ non fitfcripta. Vel, Timotheus à »aulo aliquid audiuic. Ergo Paulus idipfum non wplit :ac proinde non omnia fcripfit quac viua '''•çedocuit.Numpotuit Timotheus difcete ali-Vidnifi viua voce eruditus: aut audite nifi Pau-quot;voce? Itaque inepti Sophifmatis laqueis fe ir-‘ftiri fentiens Hayus fe conatut extricate.

djiutro ßcr/K liter as noflû N odnmhune{filt;jHis ^S^jßuile ttiii expediemtu.Apefloli(ententta ejide ^(rifitisfrq-fß^jnentitntelhgenda^tjuoifum '’‘ftlligentiam Titnatheut à pueraßteratL. conß-T'inhi.Si argHmentttm lt;]tsod in his verbis reßde~ ^ftxißi)))as,pro tua errate (juiajtiam ßtceret^cä-‘^»diresiuhilin Marei à“ firiptis ad fila. gt;f»gt; reperiri necejfartum , ijuod tn Tropbetarutn dpoßolorurr.librisperjpicu'e non Teperiatur.

Nouis te abfurditatum nodis implicari,Hay, quot;«n vides? Si enim,vt te Veritas cogit confiteri, ^eScriptoVerboloquitur Apoftolus,negarc au-•iMScRiprvRt appellatione vniuerfam Scri-Ptiiramcóprehendi,qux non minus Euangelium VàniLcgetn compleititur? Quafi Euangelium, f’ctx doârinæclaufula, auguftum Scripturac no-'i'enpetxqueac Lex,non meteatur'.At Legis,\n-'ß^^Muthgenttam Ttmothetss apaerofaeraecon-^’^auiiss. Sic itafanè. Idcircóne confequitur,Ti-

motheum ex ipfa ctiam Lege Euangelium nô di-diciflePquuni enim finis Legis fit Cliriftus,vtde feipfo ait Chriftus,8f Euangelij fubieétû fit Chri-ftus,quis ncget Patribiis fub Lege fie Euangeliü illuxiffejVt ad falutem ipfis fueriefatis? Qtiûigi’ Paulus ait, Timoth'eum facras literasàpuero de tota aidiciire,ngnincatei nunimepropom percgriw Scciptuia, nouam dodtinani,Ced earn cuius clemétapuet amp;nbsp;hauferat in E'cclefia Dei, in qua amp;nbsp;natus amp;nbsp;edu-lulgelio. catus fuerat-.vt maximum agnofeeret adiumétum fibiàDeotributumad veram falutarémquedo-drinam féliciter docendam atquc prôpagâdani, Certè Sack A Rv M lIterarvm appellatione; Euangelium defignari à Paulo,hxc verba difertq oftendunt: Perßdem nbsp;nbsp;nbsp;ejimle[n Chnlh-Q^^'^

autem falutarem doôhinam, qux vel ad dogmati çognofeenda fiue explicanda jinédaciumque fellendum,vel ad mores reétè conformâdos pe^' tinétjfcripto Dei verbo definiri,vt ex illdvnofi' piatEccléfiaftes,Iuculéter idem dôcethisver^ teçofsutit faptentem reddert infalute :

perfiitusfit homt/j Dei,ad omiii o/gt;ks lgt;onumlgt;efß^ tnfiruEltu- Quidnam enim adiungi poteft ad pt' feîlionèm? Atargumétum aduerfus teretorq»! tur,etiamfi veriim fit quodais, Sacrarumlit*’^,'* Retorque appellationeVetus Teftamentû notariiSieni®*' lur atgu- ta eft vt dicis,tantam efle vim veteris inftrün’^ jnentuin fjjjj pofßt ad falutemtquantó id biagis det“ aduerius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conftitiiendiim eft : qiiod minimè ne^

bis Legis eflecomplemenrum? Audi ergoqUJ'“ belle quadrarét arguraentû ex tua fententia feétum : Paulus Scripturçfacrç id tribuit yth» minem perfeóla doétrina pdrfeftè inftruftû dat ; Atqui Loquiturde VeterisTeftamennl*'^' miufupra tantîim.Ergo non eópstit Euangelio fuo loco, fe£tam dodrinam tradat.quum id fit propnui

, ’ Q,VID sit ecclesia. 171 ?''Nonvides confequutionis abfurditatem?Có-'ntanea igitur amp;nbsp;neceflaria erit confequutio. Si

‘•'gi competit,mulcó magis Euangelio,Si Le-W Eiungelio. Ergo toti Scriptura: vel,Si toti Y'PtUiÇjErgo Legi amp;nbsp;Euâgelio. Sunt enim hçc teciproca. Abi igitur Hay cum 8t abfurdis, amp;nbsp;difce nihil eile tarn

*«yus ; Si literarum Sacrarum appellatione om- importa. J'îBibliorum volumina iriteliigantur,inde con- n» amp;nbsp;81a-'quot;l“iiNihil in Lucse amp;nbsp;Marei fcriptisadfalutcth quot;P«itinece(rarium,quod in Prophetarum amp;nbsp;A- ceptio de Molotutnlibris perl'picuè non reperiatür. Eft Luca: 8c '”gt;mi Hay.Hoc ipfum ptofefto confequitur.Hic \ JCmitumeftVeterisSc NouiTeftamenticonfen-?LSic aitChriftus,Setmones eosquos ipfedum ‘quot;terris verfaretur dixit, amp;nbsp;quos Euangeliftae li-'quot;“scommendarunt, eb referri vt oftenderent, quot;mnuquçfcriptafuntin legeMofis,Prophetis mc.iA.s; pPjalmisdeChrifto, fuilfe impleta.Et Apofto- Ronn.« “^aocetjfideidoótrinam teftimonio Legis ac ‘quot;phetarü comprobari.Haec funt cuItiotsb Chri'-quot;quot;nædoftvinjEaxiomata, Vnicum efleDeum,v-

1 ''.quot;•'“pMediatoremlefum Chriftum, vnicam ve-, ‘‘t’te cuiiis efficacitate poft natos homines col-i 'it ex humani generis diftlpationc Ecclefia. , xHodliLucam amp;nbsp;Marcum velutileuisarmaturæ . “‘.‘Utespofteriori lococonftituendosarbitraris, j '“•Icquàm importune duplici blal'phemia veri-, ‘’ti infultes: dum Prophetarum 8c Apoftolorum ^quot;nfenfmn negas, amp;nbsp;facrofanftae teftiumomni

zVecjHt etiam negabis^'utptjjjictriliJtnc ßnteH’ ti»m Ât ß-.igHlit Scripturtt parnbut vprmè pfß intelltgi-, ipuamuii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tu male venenh

Belle fufpicaris.hoc ipfura eft qiiod volo.lllûd-ne igitur mecum fateris,Hay? Si ica eft, memot efto poftmoduni confefïîonistuæ.IntereajteniS' Cômodi lè bonam doôliffimi interpretisfideftTheodori Theodor,Bezï) interpretationemreprehendere,resiplJ Bexæ in- clainac.wimjinquit Apoftolus, tîoVmpV fupplendum eft ti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Es rtvtitî

rite ab 'venit\iv,'rotaScrtptura efldiuinitus ittfpirateS'^^'^ 'f quehaecprimaenuDtiatio,Verbifcriptieftentia naturâmqueoftendens : quae Pétri verbis fie er-pMcwtr, H ocprimitm noueritü, nullam Prophetie Scriptura effe propriè expltcattonis.ntn enim widme aut arbttreo homtms all ata eßoltmprophetia ife^i-Pli à SpiritufanPto loepnuti funtfanPb DeihomtneS' Ecquam igitur Scripturam iinelligit Apoftoliis? Earn certè de qua proximè Joquebatur, nimirun de Sacris literis, quæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sckiptvra ap

Wipro pellatur. Non rede igitur Omnù, vertitut: «*«• nedequalibec Scriptura loqui Apoftolum Ie-fuitæ calumniarentur, ac proinde Ariftotelis amp;nbsp;Scholafticorum omnem Scrmturam,à Deoinfpi-ratam efte,Apoftoli autoritaire contenderent.Sic Matth.ï-î çtSml'epocôWMe apud Matth, tota lerofolymard leroibly morum ciuitas. viSlm. mKie, tota ciuitas. nam de vna ciuitate,non veto de omni liuequa-libei

Q.VID SIT ECCLESIA. 17, libetciuitate fermo eft. 'mlt;nu atyi/unn çrt/KM, Sæpe a-«ponitur,3Ä2u : totit foreipatueritnt'. ne in rc leui cummeo leuiciiloî«/u»yoTamp;(ç-»immoier. Veiiim, îuid inde colligis,magne Theologe?

Si (rgt; Z'rtam ScrtptitT£ partem conuénit optime J^pofiolt/êntetittaiVet ht gratta,m eptßola adPhi-ltmsriem,er^ohoc jApo/iolt teßmonmm, hreutffi-nthutc Ejjtflola, omntumrertm ad filât etn »e^ ufirtorumcognttionem aj^ent, Cur ergo inanem ßigt;nimiuoperarninc£terif facr a Scrip tarit, librif tnolnèdis-.aanm in h»tw vnitu £pt(iola angufliis^ tmnia adßlutem nesejfarta nobtt abunde fitppe • tant? pagi

Noneftargümentarijfed ludificari. écquis e- H^y^arW nitn non videt effe fallaciam Diwfionie,(\\iü pars tioU.ô» lt;4 àfuototo difcerpatur?Atqui vt cotum fuis parti-biis conftat, ita partes in toto fuo neceftario cô-feruâtur.Iccirco reilè Apoftolus 7*oww Scripne- cm.ufnir^ ram dixit, vt facræ doèlrinx ipfam ÔKouîpt-iotr re-prjfentatecicuius omnes fingulatim partes ftntj™^“ “Jl' facta Scriptura , amp;nbsp;ex fidei analogia id perfeftè tiram fitii traftentin quo verfantur. Itaque nec debent di-fcerpi à fuo toto, neque confundi cuni fuo totOj quot;5 tanquam vel anguftiores vel latiores : quum vnà fumi in tiuiiuij.igt;Kbyii( coniunétæ, totani illam Scripturanr conficiantcuius autor eft Spiritusfanétus. Hanc iVbJfJe'j* totius Scriptur« indiuifibilêtn inconflifânaque auluéiiis.

174 I- QVÆST. SECVNDA PARS, amp;nbsp;necefficudinem qui vel óettahen û immucare,blafphenius£ qnû pn.satq;facrilegus;ex régula , ^ic^^nid à tpto '«oi/Hobfernabttü-adhocnihtladdetis , abhocfithildi diteerpa- ti-aheti^-^icuzi igitur aquæ gutta,gutta eft, (vt!gt;

ttiani AïWTiuisaïlexceptiotiem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;refpo”'

deam)ficEpiftola ad Philemonem ScriptiirÇ?gt;ƒ' ticülajcft Scriptura. Nemo tarnen fanus dixetit, inutiles cffe esteras Scripturæ partes, quafi adv-nicam illam partem referri debeant:queniadnao^ diim neque dixerit quifquam vnicam aquæ gutta quam tarnen conftat aquam efTejVniuerfam aqua compAeôti, vt vniuerfo Mundo fit fatis. QuihoC negaretjVeratro fanandus effet non argumentiS' In illoriim qiioque homintim numero recenftn-dus eft Hayus,quorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: vel proptjj

Apoftafiæ ôc iinpietatis virus,fuppliciiim : qubd audeat facrofaniffa Verbi Dei autoritäre neglt'

éla,impietatis fuse femina iniieere in animisi®' peritorum. Hæcquidcm nulla veritatisfpecieij’ ipfo opponi huic Pauli teft:imonio,ncnio non vider: ne tarnen his fumis obftriiatlumina Veri-tatis apud fimpliciorcs, qui leuiculisfubtiliwt'' bus fæpenumero mouentur magisquâ avgunien-tistrem per fe alioqui non obfcuram enucleatuK cxplicabo;Sc ex Philofophiæ quidé cuius nomt' neminatur mihi Hayus,legibus arque inftitutis. Afcuta- QvANDortyiD F. M id Totum eftquodexpsi' ûoircfpO[ip,yjj-Qf,(pgj, multiplex eftpartiumvisatqiic lius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quçftionem enodandam,partiii®

catio,èTo differentiae cognofeendæ funt,vt partium cûtot’ ‘^“’^^quot;neceffitudo intclligatur. Duplex partium rat® ftîone?' conftituitur. aliæenim partes fiintàoia-Azr,id o* fubûanriales ; aliæ 7BXMcupsuivsu,id eft integrals’ amp;nbsp;definientes totum.Zatf^r^/wvocant.Totuini-gitur eft à quo nulla pars abeft earum ex quibi” ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;__ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;totu»

QJID SIT ECCLESIA. j/j totum natura dicitur ; amp;nbsp;propriè partes ex qui-bustotum componitur. funtenim verba Philo-

gt;lt; fJL^Jiy aTnçj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cir ^ij^tTru s

” oKv ?i/a{z;8lt;:,.Uo.y£t i? sJyvjintu ji ihov. Inde Axioma, Totum maiiiifuaparte. Et fie idem ait, Tôplt;-4 J. ^x/sdetoto nttllomodoâtcititr ; quum partes om-nesTotum compleftatur.

Ipfarum deinde Partium bimembris ilia diftri-biitioexpendenda eft. Subflantiales partes ftint, 4111 tei fubftantiam coiiftituiint : ac proinde fie njturacomparatæ vt fiqua partium defitjtem in-tetirenoménque fuum amittere neceflefit: vt funt materia amp;nbsp;forma : queniadmodum corpus amp;nbsp;anima partes hominis : arboris ligriöm 8c hu-roidum radicaletargentei poculi,argentu 8c ipfa poculi forma, harüm enim rerum huiufmodi cô-ditioeftjvt fiqua partium illarum abfit, nô res ef-femeque tueri fuum nomen poflît. Integralet ve-'0 partes,fèni integratn conilituunt, atquecom-ponunt;fic appellatç qilod vnà colleôtç totû per-ficiant.non enim vna fingulatim pars Totum cô-ponit,fedfimul compofitæ partes,totius rei inte-gntatem explent:ficuti iil corpore, Caput,veter, ptftus,manus,crura, 8c reliquæ corporis partes, Qux corpus quidem ipfum abfoluuntiféorfim tà-

lam/we^r^//«?» illarum partium non vna eft differentia. Nonnullae enim fine rei interitu ab-fffepofiunt, quædam verb nullo modo poffunt; Vt in corpore, Capitis abfciffio,corporis vniuerfi Wterituseft;manus autpedis,non item. Deindè, partium illarum alia quxdam eli differentia, nô-^ullxenim generis funt eiufdcm,amp; fiuc’ ‘;'.!lt;oi«fHf,id eft cognatæ 8c fimilium partium,ap-Pellantut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vocant fcholæjqua: eiufdem

17« I. QVÆST. SECVNDA PARS, caro,ofra,nerui,cutis.näcarnis partes omnesfti’' carojitémque casterorum. Aliæautemfuntsi’^*’ fîue ouÎ!i.(Z!)/5£Mp£~f,qux funt diuerforum gfi’';' rum partiûmqiie diffiinilium: de quitus lingul'® totuin dici non poteft.non enim cólequituriC^' put eft. homo ergo eft. neque item carnes,net“'' oira,quxque iftis partes funt fimiles, lunt ho®*’' Illarum autem diffîmilarium partiû aliçitaluquot;' comparatæ vt fine rei pernicie abefle nô poffint' i cuiufinodi funt primaria ilia fiue vitalia torpof’ membra,qux Kijua. vocantur,vt caput,cor,iec“^’ I venter amp;c.Aliæ non itein,vt funt non-prscip“* partes,fi ne quibus totum conftare poteft: velutb maniis,pedes,oculi,auresamp;c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,1

Inde nafcuntur Axiomata,^^ toto a/i à pafttbui ad totuin valet ar^umerttur/i.TiiitP'’ fito.partes primaria. ponuntur; Suhlatotcto^ff''^ neiejfartb tollHntur.Suhlatis tjuo^uepartibirf* mariis,totum tolbtur-.^ tiltspoßtts omtnbutß' nttur, Secaiidartisparttbus jubl4tis,non tatoit Ittur totim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JJ,

pturç cû oafunr.TotaScnpturajeftipla facrorum paihbus vniuerfitasquam Biati A vernaculo fcîipüo ’’Online Ecclefia appellat, lllius autem veluticorporis,variafuntquidémembraj •, men vt ad certam quâdam definitamque nx éMuîpetas amp;: fummam referâtur quem lus analogiam fid ei vocat.Hæc doólvinf vm“ I tas per omnia quideBiblia diffunditutjamp;''’ J .gulis fere libris conferuatùr: in nonnulhs illuftriùs atque vberii'is-.vt minime ilia facrorum codicum amplitudineatqu^ fitate,partium illas quas notauimus,difle‘'j^jjp/ notari quoque commode pofte. Subftanti^ J delicet quidam funt atque primarij [mi

P^VID SIT ECCLESIA. 177 busfalutaris doólrinae fundamenta explicantur: cuiufnodifunt illi in quibus Mundi amp;nbsp;Hominis creatio, eiufdem hpminis lapfiis, amp;nbsp;inftauratio, Ecclefis incunabula,incrementa,states exponu-tur.' Subrtantiales quoque funt illfin quibus fa-crædoélrinx gradus,feries,efScacitas, propaga-110 edi(reruntur:quomodo illa miferum hominc poft lapfü erexerit per ftdé Mediatoris.quomodo inmediispeccati errovifque tenebris illuxerit, quoinodo tandem quibiifque articulis plena Eu-sngclijlucem vniuerfo mundo accenderit. Ad banc clàlfem reuocantur libri Mods, amp;nbsp;Prophe-taruin,quos illiusfuilfe interprètes veriflïmum cft. Hiftoriarum quoque monuméta doftrinæ œ-Çonortiiam Ecclefiæque ftatum quum oftendant, inhoc fcnfu collocari debent. Euangeliftarum quoque velutifolenniumteftium notç , fubftan-tialesfunt maximeBibliorum partestquippe quç «ponantaduentunj Fil'J Dei, plenam patefa-ftionem falutaris dodrinxin ipfo amp;nbsp;per ipfum. Petri,Pauli,lacobi,Ioannis,ludæ fcripta fingula-riDeiprouidentia conferuata funt vtfacrx illius doftrinx vniuerfitatem explicarent. At quisfo-brius negauerit in communi illo adsquatôquc orthodoxs dodrinx fubiedo aliis alias illuftrio-tes ditioréfqueeffe Epiftolas,quç tarnen coniun-ftæ verxdoftrinçi’.outpHîU' corpûfque côponant? Hpiftola ad Romanos exponit necelTariâ doclri-nâde iuftificatione fîdei in lefu Chrifto ; ad He-brços,eiufdem petfonam duabus naturis perfe-ftèconftantcm,ofticium, beneficiiimque docet: ne cçterarum argumenta perfequar. His ex-plicationibus carere non poteft Ecclelîa , quæ vt funt commentarij doftrinx de redemptione generis humani per Chriftum,fic aliis quibufda ar-gumentis merito anteponuntur, quç tarnen ipfa

178 I- QVÆST. SECVNDAPÀtS, pliirimum habet momenti a4 illatn facrï doflti' nae vniuerlîtatem conftituendamHîc igiturintcj gralium partium difcrimeti obferuandû eft-Qÿ? dam eniiTi fqiit huiufmodi vt fineyeritati? ignOquot; rationçintetciderenonpoffînt ; quales funt fub-ftantialçs illæatque ptiniarix. Quzdam verobu' iufmodi vt licet defiderareqtur, intelligi tamen ex aliis libris poflet ea doétrina quæ in illiscpii-netur.Delideiätur quippeProphçtarû libri cSplii res amp;f didactici 8c hiftot'cij defiderâtur SoloniO' nisEthici 8c Phyfici : defidcraqtut Pauli cïtetoj riîmque Apofto'orum epiftofse quædânullo tante veritatis incqmmodq, qu^in illis qui fupetfunti libris cumulate intelligatur.tlîc appjiçari poteft differentia partium Similarium amp;nbsp;Diffimilariu. Srw«/lt;îwcnim funt illi Bibliqrum libri quiinco' dem argumentp verfantur:ficuti Epiftola adGa-latas eâdem tradat doétrinatn quam Epiftob Rqrn.inos,vario quidem mqdq explicatam jaf

Si oMfuapM, de diferimine 8c vfu Legis Euangeli),de fide eiufquc effeétis.Ita ad eiufdc® dqdrinaquot; fontes ambx referuntur.Scc.DtjJîwt/'*' res funt libri qui in ditierfîs lt;|uafi geneiibusamp; partibus verfanrur; cuiufmqdi funt ij qui notant applicationem generalis dodhinx aut refutatio-nem quâdamjaut hortationem ; ficuti complûtes loci in Epifiolis ad CorinthiosjPhilippéfeSj Co-loflæos Sic. Ad hanc maxime claffem refetri debet Epiftola adPhiletnonem agit enim de repti-trata.infîgnc tarnen Chriftianæ charitatis exeqi' plum proponens in perfona Pauli feruum apu^ dominum exeufantis 8c com'mendantis.Nonigt-tur certus quidem definitûfque doiftrinx locos JiJiiM-nitÂx illic exponitur , fed applicatur generalis docUina rei familiari, vt norinrus quomodo in commun! vfu vitx nos gerere debeamus. H«

QVID SIT ECCLESIA. 17’5, yeculiaris faóti circtinftantia veluti àpS»7o-(iiK , ad primarium doftrinæ foatetn reuoca-ri debet.

Vtautemex ipfo partium difcrimine coinmu-niailla axiomaca accommodemus, omnino valet coleqnutio-.TotaScriptttra eßiiiuimtM in^^trata: ^yEpißohtad Phtlemonem eß fcnptura litninitM inßirata. Valet quoqueconfequutio,7'oM firi-ftHrapgrfe^i complen:ttur ea, oinnM qtiA pertinent' ‘tiifilutewyvitarngjue adeo bene beate^jue inflttnen-ilt;«n:na\i \ztm,Epißola ad PhilerMnem,ScripturA fitftKnla,omnM huinfinodi cotnpleElitar. Ratio eft: quiaparti non idcoiiuenit qiiod toti:fiue prima-nafitparsfiue integralis. Ecquis enim ita colli-gat,Caput «11. ergo totum corpus,ac proinde cç-teca corporis membra funt inutilia , quum vnum cäpat homini fufiiciat.Vel,Manus eft,ergo totum i^orpus; ac proinde cxterorummembrorum inu-dlis eft opera.

Eadem eft Hayanæ Logices cófequutio,Si fin- Rcfrofio-gulis Scripturx partibus conuenit quod fit diui-■'jtus infpirata amp;nbsp;vtilis ad falutem conl'equenda J’tamque reifte componendamæfîicitur vnicum ^cnpturx librum fatis efte , ac proinde inanem ‘Umi operam in caeteris facrx Scripturae libris c-'*lt;gt;luendis,quum in vnius Epiftolx anguftiis om- ■ ad falutem necelfaria nobis abundc fuppetat. verb rcfpondeo id nullo modo confequi ; amp;nbsp;f’tio maiiilefta eft-Singuli quidem libri Scriptu-’^æidperleftè docent in quo verfantur.-quum ta-’’’cn fint partes Scripturae non tota Scriptura nii-Jî'nie confentaneum eft eas fingulas complciti ’crx doétrinx vniuerfitatem,qux nimirii in tota '^dptura fingulis fuis partibus cóftare contine-

«o I. QyÆST. SECVNDAPARS, cum partibus partes cum toto confnnJerenttir-Vtautem Totum àpartibus fuis diftinguitutjlie in Toto ipfo fingulis partibus totumconftituen-tibus fua conftat narura, fua autoritas, fua vtili-tasjac proinde fingulae pattes funt cognol’cendfi vttota Scriptura intelligatur:amp; blafpheinus eft Hayus qui vel negat quod difertè docet Spiritus iindus tTotam videlicet Scr^turamad Clotifiittnum çerfeilè infrrrnandum valere : ve; Scripturam,quantum in fe eft dilcerpit , velüU Chrirti veftimentum carnificeshumaiiïqueopj' nionis aleæ ludibrióqueeam fubiicit.

eft,perpetuaque fuarum partium amp;nbsp;It’ jriefccum confentiens Veritas,vtlefuicarum fu-roribus feindi violarive nullo modo poffit. Singulis igituv Scripturxpartibus fua conftetpcde-éUoatque autoritas,dummodo Totam fcriptuWi | lîcuti à Deo nobis eft per fideles feruos exhibita» reuerenter amp;nbsp;ferióampleólamur. Atque de partium à toto dilaceratione hæcquidem Ha)’ fatis.Verùm quidnam ille excipiat,audiaiuus-

^^od ß tmrem tuum conßßere nonpoffe xeris niß ^poflolumpeT omnern Scriptiif^’ Bibliorum volumina ornnta tnteUtxße animo tiiearic^md de ton Scrip turie (]M dit ab i/îpoflolo fcnbereninr^nondum extabantßquot;' tia : (fualia [ùnt Joannie Eaangelium çj“ tßß CAlypßsgt;

QVID SIT ECCLESIA. . iSi tatis, quia eiufdem funt veritatis, neque referte quicquam nraturius feriufve fit fcriptü, dummo-do fit fcriptum in facris Bibliorum monumë- (unt cuc{ tiscontineatur. Quemadtnodutn non niinoretn tc'i’auto autoritatem noua qiiàm vetera fcripca,qiium ea-dem fidei publicx autoriçate peræquè contineâ-tur. Certè, amp;nbsp;Euangelium 8c Apocalypfin licet extremo tempore confcripferit loanneSjin facris timen Bibliis fuum habent locum.Hçc fiinto igi-tur pondera Logices lefuicices: ad qux adiungie rifum Hayus.vt quun) ratione non poffit, vincat 'isSiiWfzÿ. Ac cachinni Hayani caufain cognof-camus. I

ait /èfcripfiff'e omne Dei conß-Exiftimas firtajfe tjieelialum ex fatpto ßmper detlamajfe. Age.,Cai aiiiAli-^'jietAtce ex hae Apoßolt ßntentta tutirn axio-'i^^^i^uoddemonflfaiioni tui,venufle Çine,po[ùtfli. Hecmitda ttbierit necejfartb ratiocinandum. A~ po^olui no (ub'er'ßigtt cjuorntn’U annnnriaret ma * mribm natu EcctefiA Spheßna, omne conßltum Dei. Ergo Prophetarum öl' Apofloiorurn/criptis eertatn tnduhieatâmi^ue omntutn rermn adjointe gt;‘eceßariarnni cognitionern ajferuit. Qjtù oro non Jicam Dialeihcit tuaperttm ^ßd et earn rttdts,nd ^mtneptatn fß Calutni mimßro dtgnatn rattoci’

tb I. QVÆST. SECVND A PARS, natior,emtr‘[km tenere peterttf Tnahtee pit 'num nonß'tnabieyßttbt eeflare volitert-fi e^o dßttn^M tlliM partes ■gt; verbis tuis pan tmmut/ittSiCOK^/istinarim.pz^. 64.

.nmuitiai tionis igjturtux,lefuita,feqiiar veftigia./Va»ƒlt;^gt; rf' quafi de m(pi\s,Pauhufifmpßße,fedfiannuntialß-'i^^'-'^^ enim voce nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inde maximum abfurduw

buatut, cojligis quafi e meis verbis efnciatur, Pattlutn quu flt;ri fcriptoadpopulnmßmferdeclMna!fe.Zeàô\ÿi^'^^gt; mîThrafo. AVaT^-i/xni'fiueAnnuntiarenumûi-citur tantu de viua voce,amp;r non de fctiptis? ftolus Ecclefiæ quidem Ephelînç verburnDei’’’' nuntiauit ,quum prarfcns præfencem Ecclefia® affatus eft : at qiium pulcherrimam illam EpiE®' lamquæ Ephefinæ Ecclefiæ nomen circumf«'’ nonne etiâ hoc modo ei Vetbû Dei annuntiauit-Certèj annuntiandi Euangelij praeconiumvoce minimè tantum circunfcribi, fedfcripto quoqu® conftare ipfe Paulus teftabitur qui EuâgelijpfÇ' dicationem voce,auditione;fctipto, leâionelu-culenter defcribit his verbis, ipl'am illamEcd®;

Epheijj. ßjni compellans: Po/tijuamaudtßie d^penfitiont gratis. Dei tpus, data efl rniht apud vos, Deum vi^’ Itcet perreuelationem notum mthifectße myßct^xrit illaaßcHti ante firipßpaucis'. ex ^uopefle^p^l^' ritts intelligere !juaßt mea inteüigentia in Chriß'i.^itidem dottsimm feamp; docutlfe amp;nbsp;fcr'quot; pfi(re,atqueadeô illam ipfamefle doótrinamquï omnibus feculis Ecclefiat innotuerit, ApoftoluW his verbis tcftantemnon fends,Icfuica : amp;nbsp;itaes deinen’

QVID sit ecclesia. i«, dfmés vt exiftimes crafts vocabuli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qiix

''«a pueris ipfis dignofcitiir , viros à te circuue-pofte?At rcliquamargutiolxtux partemex-

‘jnomintti annuntiaret ornne confihïi Deit ''gniticat fevniuerfam falutis doólrinam plané * perfpicuè Ecclefiç patefecifte,fe nihil diftïmu-aftequafi palam aliud docuerit, aut fciipferit,a-a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teconditiimque do-

WnjcdZtillisqux app'ellantur myftcriis perhibe- ^orfivet-'Uf-TeftatutPaulus fe nihil hiiiufmodi in Euan- borü fen-gtlio docendo fecifle j fed omne Dei conftlium ’nnuntiaffe.BKKÏz2 fiue consilium Dei vecat Euan-gt^iy doèfrinam qua Dei confilium fiue voluntas ‘lelalute generis humani reuelatur:augufto qui-^tnivocabulo vt Deus illius autor,homines tan-t'in, miniftri amp;: difpenfatores agnofcantur. nÏiti* w»»«adiungit,vt totam perfedanique nó diftra-üamatquediminutam doélrinam fe expofuilTe teftaret ur;ac proinde fe immunem efte ab omniu l’'’guine,quum nullo modo deteftauerit omnem l’lütis dodrinam illispatefacere. quibus verbis perfpicuè fignificat fummum efte fcelus eorü qui ''cntatem fehominibus docere profitentur, fi-«luid homines celauerint quod ad ipforumfalu-ttmfpedet.

Exillis igitur Pauli verbis ita argumétor.Si o- Argumen wne Deiconfiliu (quod quidéadnoftrü falutem ptrtineQEphefinxEcclefix Paulus annuntiauit, ftimonio hæcduoconfequuntur ; amp;nbsp;illius doftrinam oin- propne nibus numeris efte perfedam atque abfoluta vt quot;aftens. nihil in ea defiderari poffit, 8f illa dodrinâqiiâ EphefinçEcclefiç annûtiauitjCX iplius fcriptis e£-

184 I- QVÆST. SE CVND A PARS, le cognofcendam: quum non aliud docuerit qua fcripferit,eamque dodrinam ad commune p«-petuiimque Ecclefix vfum fcripto cominendatit. Verum eft antecedens.Ergo amp;nbsp;confequens. law veto hie fyllogifmus cum co coniungendiis eß quem ex primo loco exponebam modo: vt duo profyllogifmi ad xóezo:» illud primariumqu'e (M ad quod me Hayus reuocat, illuftrandum tCquot; Tiens sr f'^’^u^itur.Priorlocus, etiam per te, Hay,prop''^ gninenta'. refertur ad Vetus Teftamentum. hic verb de Eu-no histe- angelio perfpicuèloquitutjVtpote doétrins (alu-côïïéftà” taris vltima claufula.Sic igitur plena eft ex duobus his locis argamencatio: Quum tota Scriptu-ra,id eft Vetus amp;nbsp;Nouum Teftamentum,petfeda dodrinam compledlattir quxhomini viainttr-tiftimam commonftretad benebeateque viueu-dum : Scriptiira ante fit Prophetarum amp;nbsp;ApoIJUquot; lorum doótrina: omnino confequitur.cettam lUquot; dubitatamque omnium return ad falutem necel-fariarum cognitionem in illorum fcriptis coquot;' tineri.

Hóccine argumentu fobriis amp;nbsp;eruditis ingeuus erit ridiculum: vel tu probabis extare quodpiana exquifitioris doélrinx genus quod Paulus homines celarit, vt eum fcelerati amp;nbsp;facrilegi ream peragas?Quin tu potius mifer ApoftatajÇU Ifmaéliticoprofanóq; cachinno tuoabito.Qi'u fi ridere fine caufa fignum eft ftultitiæ:veritati u-ludere, blafphemiaeargumentum : écquiddeH pium 8c Chriftianum Ledorem iudicatutiHii bitraris?

De tertio loco,ad Hebr.i.i.MuIcis vici' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus multifque modis. amp;c.

Tibivideiurvox Multifiriam barbara : cu-inflocoßibi'liiutjHiiJ^itltisvicibM. Dtfit (jitii viiCttbuiurmmKVM^ÓK, ac tune pritnUm lihtrt corrige ÆorHtn tntirpretum erroies»- - nbsp;nbsp;[

Mihi non videcur. laudatiflïmos enim autores illa voce vti fcio. Ex licet apud Ciceronem non inueniretur,non idcirco tarnen vox bavbara nobis videreturvlla quxretn commode repexfen? tatet,vt flint termini avtis.Theodorus Beza, do- cum ot-üiffiinus,quicquid obganniasjinterprcs(cuius e-go intetpretationem fum fequutusjmagnoiudi-cio (îc vertit vocem wDXotwpwrj vt partium in hac ta Cgnifi. Apoftoli di ft rib lit i 0 ne lt;tv77lt;App»M;v«? vim fetwen- quot;“o a tiamque exprimeret. non .n.idé eft 7ro^uM*p«f amp;nbsp;poft^' oT^itrns Apoftolotat his duabus vocibus de in-*^ dufttiavtitur vt faerx doótrinx œconomiam , id eft in illins teuelatione gradus,feriem, menfura, modum formamque fignificet. Neque verb Beaam aut me docebis.j^wTtivè Ättice,quid fit grç-cumvocabulum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feimus enimfignifi-

cate Multi! partihmSMCparticHlanm,'tt\ multts victbut, vt diftinifta voce xtatum articuli amp;nbsp;momenta , quibus Deus Verbum fuum Eccletó fui patefecit,notarentur;ficuti dicimus,y^ pleufieurs fitmes,a pleuficun fots,!^ non pas rout à coup. No enim Deus eodem tempore plenam EuangeliJ fuicognitionemhominibusdedit, fed tempora fucceffionibus atque intetuallis edocuit Eccle-

lis I.QVÆST. SECVNDA PARS, fiam , in ipfis quideni incunabulis tenerioré,deinde verb adolefcentiorem, tandem ad virilisï-tatis conftantiam Dei beneficio prouedtam. Sic igitur luculeiito dicendi genere Ecclefiae states iîgnificauit Apoltolus. Hase quoque temporum ratio amp;nbsp;difpenfatio explicatut in epirt.adGalatas praeclaro fimilis à variis hominis aetatibus fum-pto J amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»Mvofju«.TK 'jrfi.Mfâ/M'DS alibi ap-

pellatur. Vt autem «tatum in homine proprium eft amp;nbsp;fuum decorum , ita menfuram fiuemodura in fingulis Ecclefiæ fuæ aetatibus, proutconfentä-neum crat,gubernandae adhibuit Dei fapientiat qui modus TrDÀuzfôrrtàif vocabulo exprelsè figniti-catut. Ita Setemporum viciffitudines,amp; variam docendi formain duabus vocibus oftendit Apo-ftolus-Quum inttmMultifariam Multismu-dfcf idem plané fit,eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in interprété cul

panda,qui autoris fui fententiam omni ambigui-tate femota,debec commodis Vtrbis repræfenta-re. Hoc quum doôhffimus vit praeftiterit, qualis feientiaeeft commodam illius interpretationera infeitix accufare?Mihi quidem cum illoinuolui)

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-vis ex hac (enteniia efjicerel

ßrtajps tjiiod demonfirattonitunc poluißiiijtfictt-eum lo^uar : Aitht cïede , ad nermam DtaltUi' fx Artßotelis ■gt; nanqnam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rattocinatti’

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SER-

ExhisApoftoli verbis fie infticuo ratiocina-tionemad tertiû illuftrâduni,Si Deus per t/ Ptophetasprimùm, deinde perFilium in carne teftimo-Msvltimis temporibus manifeftatum, amp;nbsp;per A-pollolosFilij folennes minifttos fie loquutus cft vtomniaEcclefiac fuæ patefecerit quxad ipfius filutcm petcinerét;omnino confequicur,in Pro-phetarumSt Apoftolorumfcriptis amp;nbsp;VerbûDci contineti,amp;r jn his Ecclcfiæ faluteni efle quçren-lt;iim:At verum eft anteccdés.Ergo amp;confequés. Antecedés patet ex difertis Apoftoli verbis. Hçc iimirum probabiliter à me non tantum dici fed ^eceflatium amp;nbsp;verè Ttx/.uie/SAr argumentû à me •nftitui,vident eruditi: quod xternis amp;nbsp;incôcuf-^sprincipiis innitatur.’acproinde confentaneum 'ffeneceflariam certâmque conclufionem ex il-“Scôftare,nimirum,Verbum Dei ad Ecc/efia fa-“ffn neceffarium t^uarendumefe tantum m feri- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

fgt;‘f Prophetteii Apoftotteis'. quo nimirû funda- , JJ'ctoxdificetutEcclefia, Quoderatàmedemô- nbsp;nbsp;nbsp;',.,s

‘tandum.Denaôftrationis huius materiam è fuis ‘ontibus hauftam intelligunt Chriftiani ; at for-ipfatn ex veris demonftrationis legibus ef-pconftitutamjAcademiaetiam St Peripatus iu-•‘«bunt.Tu verè,magne demôftrator quid op-Ponishuictam luculentx veritati? r

Dem multifarium muliîf^ue modia Patrihm in topherù hnjnuttu tfl.neme rioflrü hoc ne^at.Di-(«tum eft lnjmitum perTrepIttiarum ferip».

îS8 L QVÆST, SECVNDA PARS, £ßo. Et pe' PrephetM eostjM nihUfcripß’^nti ^per Helifitùw.Lo'juutHs eß ett^m j4pofiolisi» Ftlto.jltfcrtptaEilij DeiyauarirufKad necejßaria^'Mii cogntttonem nnrineaiitjiproßtttiii poterif. Pa:.ca fcftpßjje legtrnm EiUurn Dttgt;^ loan.8.6.s tetra.St antograpkuin haimfcripti apudteh^l/^’ magno not beneßcio afficia ,ß Ülttd nobu tranfmißrit. pag.65.

H2)i ca tätetenerifeni:ic:tuin,erronsaiidaciaequeïfiu^ ccitio. falcbris auulfus , ad blafphemiae fcopulosiocjns abripitur : ficuti profanus Efau offam abforbenS) primogcnituræ iafturam irridebac.

niiu^x” njmirü eft,Hay,Deiis per Prophetasloqu“; plicario tuseftrac proindeVcrböDeiilludeftquodPf' ex iptias mandato Prophetx hominibus annûtiarunt,^'' miniftri non aurores. Cedo verö,qui(i^' tisvetbis. tuere .po/fumus qiudnam ProphetæannûtiaHquot;'’ nifi ex ipfornnrferiptis nobis conftaret : quï cifcoDetis extare voluit vt venturis feculis £lt;^'

clefiaeodem Verbo,quod peros'Ptophetar»quot;' fuorum fuperftitum hominüm auribus infonu'' rat,fedocerctur?queniadinodum de veteris inii'* menti fcriptis noininatim teftatuc .dpoftol“*' Propbeta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;antefiripta Cunt,adnoflratn doihifutnjcCß^

ru iii.amp;d^ßeiVtpgt;erpatientiara (ß cenfilattottemScnpti^^^ ß}ernhaberernw-iiü({üid igkur vides tetuoipquot;''' quodfcii oreconuinci? Sienim vera eftProphetatuni«'^ pftrunt. ■ rtrina quæin ipforum Scriptjscontinerur,cf, RoiB.ij 4aliani quandam Proplietarum doóWnamq»*quot;?

Veto aliud quidpiam docuit quam caeteri Pro4 r phetx : aut minus verum fuerit quod dixit j qui» non extat id literis mandatum: aut aliud quoddi doflrinx genus ilia feripta complcfterétur, quae memorat facta hiftoria intercidilfe. Eft craffum fophifma,^w7ïclt;îMy4'6)rf4«y4.non enim idcirco Vetbum Deieftgt;quia feriptum ( quis enim infa-Jiusdicat iomne feriptum effe Verbum Dei?)fed quia eft Verbum Dei gt;nbsp;idcirco Dei mandato feriptum eft, ne .hominum audäcia corrumperetutl. ficuti veritas peticlitari folet in mendacium lin* guis. At omnis homo eft mendlx. Vobis autemi pcregtinx doôtrinæ architèdis pptimè quadrac Chrifti increpacio, Simderitis Mofi,crederit» mihi.-de me enirn tUefcnpßt- Qjdod fi tUitMfcriptis noncreditis,tjvamQMverbismetscredetisgt;

De Apoftolórum fcriptis idem plané conftb ApöHblo-tuendnm eft qui non autores fuerurit fed notari} ti^oqu« tantum veritatis. Hac dccaufa rede Apoftolus ait) DeHmlü^uutnrnfutßepeifFtltitw- non ait per quodApo , licec Vilij fint minillri 8ç teftes onini îxceptione maiores,fedper f t/»MW :‘tum' quod i-pfePtophetarum ptinceps , Prophctis miniftris olim ante fuam Leaifwaan» vfuscft,doiSlrinx illius eçamp; Apo quam Prophet« annuntiabant , autor amp;-domi-ftolicçdd 1 nus:tum quod ftâto tempore jpfe ad fuos venit vt

Woprioote impletafuiffe à feipfo Prophetarû chiiftus.-fuoruinvaticinia concionatetuf.tùm quod nihil i'rophct« aliud Apoftoli aut vlua voce aut fcriptis annun-futuntjquàm quod ipfe illi-s mandauerit. Eadem p,ètes it decaufa vocatur Euangehum lefu ChrißificHn- miniftd. d«w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IoAgt;^iem'. ^uod

Ktipti autorChriftus,interprctes atq; notanj fue lintilli; quejnadmodum crit Regis, Ediftu quod ftctetatius.fcripferit,prçcopfomulgauetit., De-iM nique nemo pius dubitat Prophètatum 8f Apo

190 I. QVÆST. SECVNDA PARS, faipia ftolorumfcriptanon elfe hominum fcripta,ft acblalpheipfîus Chrifti,Prophetarum 8c Apoftoloru pt*quot; da^de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;veritas, ita illius Spiritu if

c^iftî 'pulfiamp;Prophecxamp;Apoftoliomnino amp;nbsp;loq““' frtiptis. ti funt 8c fcripferunt. Hxc funt certa amp;nbsp;rata of nibus piis axiomata.Te igiturnô pudetjblaip'’®' me Iefuita,tHX impudentix? Scràta Fily rerum ommum ad ßdutem neceffariarum nem contineant, profirri non po^e audes 8c dicf^j 8c fcribere ; mcque laccflere vt autographup^ r votlegendwn tranfimttam.8zx\pÇ\t hauddubie Filius Dei non modo in terra^'ct tu iocabundus fed in cœlo horribilem fententiam aduerfus A-poftatarum virulentos iocos. Extant in autogf phodKKii-.EorumconuitMi^uiconuitiantitfi^'’ 1 incideruntmme-.SK.iF'idebuntijHem tran/lixefx^'' Hune fi redemptorem afpernaris, fenties exE'*' J angelio fuo iudicem amp;nbsp;vkorcm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

DclocoIoan.i(S,ij. ^umveneris ritui illeveritatisjdeducetvos j ■ in omnem veritatem.

Non inie concluda lt;}uod in tuo axiigt;ni‘^‘ 1'^' /uifbtOmnii. nimiruad faluté phçtarû 8c Apoftolorum fcriptis contint' Çaudeo vtro te 4 Magtflri tut bUfj^hemtA rere ■, qu»m ßitearts Spritum fintium in omnem verttatemß»e vUa reßrtHtone dc/ixii'l fi.Calninw autem parta ßiggerendi anii Chrifltu dotnerat,, ti aifignet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

QVID SI± ECCLESIA. isgt;i ilmdefi t^uam cttm Ettnomintanit amp;nbsp;^^Alactdo-^ nimn Spiritum finilum PatEis (ß-ptlij rmnifirttm ftm.SiC. {)ag.65’.

Imo id concludam firmiffimo argumento. Si Argumen Wimoitincmvecicaçeinquxad hominumfaluté pertinet, Apoftolididicerunt à Spiritu ûnÛo, poRquam Cnniius in coelüni afcendic, eamqui naftent. dlivericatem 8c vcrbo annùntiatunt 8c fcripto comrtiendârunt ; quum nbri poflît fecürn Veritaî diflentircjvbiqiicfcmper,omnibus 8C homiriibus amp;nbsp;feculis vna 8i cônftanss écquàm aliam in Vct-boqiiodam noii-Scripto véritatem fomrtiât Ec-clefia Romana, Chrifti vbccm àfpernaris, Ànti-chrifti fafcinos ampleftens. Hoc tft meurnjHayi «gumentum.

Tu vero viderîs quônani te reprehendcndi ab- Caluinus ripiatlibidojCaluinumreprehendis tanqua Eli-»omiariüm vel Maccdonianum.. i^idais,«otetT^- lt;a.. fiâiMômeJ CaluinusfariftçTrinitatis Maieftl-laiiuù»in ttmadüetfiishxreticorum lattàtlis neruofiffimè dcfendit.Caiuini igitür Verba qux notas; cxperi-damus.Sic ille difertè ïo^wzWiEfiotgiturhocfir-axiimttyN ô altud eßt ‘Det herbutnxtti de-tttiinEccleßa loctK^ejH/im lt;jUÓd_Dt^i Pfcfihetii, deinde fcriftii Jipofielidt cohiinetur'. »ecaliKM tffe ntèdecendttnÈciltfiAmodum,ni~ ft txeitu verbi prtefcnpfo norma. Htnt itta^ »Ui^imiu ition «tUud p'ermiß'um ßtiff'e Apofioht tjuam ijuod olim habiterunt ‘Propheta J nempe vt , nettrem Scripturam expontrene^ac eftenderenrih Chri^o compléta fùt^e^Ua tüte tradHinr. tdtpfu7n '‘/f

tn 1. QVÆST, SECVNDA PARS» r4»2««we« frcerent ntfi ex Detmno, eunte verba ^uodammodo di(iagt;iieC^gt;‘lt;fi‘lf*. ritu.Hacenimlege eorum legationt definiuttC^ tuffitvt treniac doctrent i wow

mere ipft ejfent■fttbrica'i,fed tjHf.ecMntfueipfrf^^ ceperatAnie addit, Et^uia ijMa audtera^ dtcerant ex ote tttagt^lrt, caperep‘gt;o(ita ié non poter anty SpiriiMVerieatitprornittitof!* » t^no dtriganturin veriitn omnium intelligmn^' ' Illa enim reßrillio attete notanda^vètpanel

rifut fànPIo afl;^ndt,,Si-vc.GP.v.’P.KE teoredocuit. Quidnamexhis Caluini verbis ei’ Ji'gere potes,lefiiita,aut Eunomianum aut donianum aduerfus facrofanétam Spiritusfti’ diuinitatem? Nunquid quódipfum voeat 7?o»«lt; »«»j,id eft verum Deum? An quodeumagn« (tutorem omms 'verdatts (-r à Prophetis ab fiolttreuelauf funt enim ipfiflima Caluini vquot;“ : .. ,• Quidnäverö aliud Caluinus dixit nifiquofly^

ftus dixerat priùs?haec enim funt ipfa Chtifti ba de Spiritus fanttierga fuos fideles viamp;^

loquentis.illedoeebitvotomnMi^y^^ horüchri vMar TaxT« «httox villi’. Quidnam verba ilia fig” fti vetbo- ficant?Vetus Interpres vevtitjfry/i^eretto^. r|ngt; fente eputcunepue dtxero vobis. Eft ergo

• nus fiueMacedonianus vetusille interpresC“ verbis tantum vfus eftCaluinus:qui Spiritus fti officium defcribens, cumS«^^lt;»'er‘^^'^T. 'Chriflwante ore docuit- Qiiafi veto quod ean veritatem quam Chriftus ipfe docuerat, SpiU' Tanólusreuocauerit in Apoftolorummeinotia ’ fanftujxé nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minifter amp;nbsp;famul’ Patris amp;nbsp;Fibj'Q.“^

tttt diui- potius deitatem Spiritus fanfti certo argunic nitas ex .probari pcrfpicuum eft, quum videlicet eluc«?** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifto Appûobs exhibit«»

deinde Ecclefi» amp;nbsp;vocc 8f fcriptis annuntiatx vimautoritatémquc in credentium animis obfi.-gnet vnius autem Dei opus eft mentem illuftra-iCfCor efformare. Deinde,dulciffima eft piomif- i- »y,?; MOEcclefijefafta,fore vt à Spiritu fanftoilluftre- s'-tutinagnitionem veritatisïficuti didum eftjS^z-

meta ijut in te efl.^ verba tjUApofut in ore tuó-wc. Quomodo autem commodids vertes vocem wwftw7,quim inmemortamreuocare, üüt/upgere-w? Saltern debebas cibi in memoriam reuocarè^^J¹

memoria tieJeeerfMuM Abi igiturjefuita, cum tuis deli-fcito te non fine blafphemia blafphemi»

Caluinutn accufarc potuilfe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.p

E* hac Dauidts ßntentta fie ^rmabis ratioei -ßfUor. Lex lehoua eft ptrfiihi,^ te-' ‘^'gt;»ium^ehouafiÂe/e.Ergo Verbum Dei,T*ro-Apoftolorurn fcriptis tantum deßni-

^Scelus eftnouo huic Rabino nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ir h o-Tricx

Qu f ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomineenuntiarc.Hayanc.

•nc I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defcribit,eundémquc

X? I- Q.VÆST. SECVNDA PARS, quus aduerfarius vt nobis videlicet confulat It-gendi imperitis.Non te pudettot nugislihritw molem eXantlare?

Hiy*«« Verùm argument! Hayani vim pondûfquc pendamus.^»ffmperßdit,inqnit Hayu^-La (!gt; • autperfi{lii.^o^ q^iidem negamus efle imperf'quot; dlam.t^id tu? EÙperfiüa. Id vnicè nqs affirmJ' ftius.Qtiidnam inde colligis?£»iço enim tua eft côcliifîo fubtiliter ex antegreffisÇ®' formata. Atqui non vides te àlt;amp;A^«r amp;nbsp;nug«*|i' dem iuculcändo?

l^erum,a'\^,lt;jU8modo colliget, Verbum Det phetarum cpquot; Apoftolorum /criptùdefining qiiaeritur, fed an omnia ad fa lutem ncceffarb iquot; Scriptura contineâtuncuius primarij partes fuquot;' duZjLex amp;nbsp;Euqngelium. Duo loci quQS hje c*'’' ueram,de Lege agunt difertè:tertius,deEuang^ . lio quâqnam amp;nbsp;hîc dcEuaneelio. nominî'*'''*^ tS inciira *’'^1 fit meno rcmilïionis peccatorum quaw «X hoc angelium nobis offert in lefu Çhrifto.Meuniig' D^idii tureftjHayjhuiufmodiargumentum. nio. Tcftamenti Scriptura fuit perfeôfa, quumea/’ pledatur quæ ad bene beatéque viuendum **' fatis , amp;c ipfa plenam omnibufque Bumet’? ftantem dodrinam exhibcat,amp; erga pios lit e*quot; -cax ; poftquam ad earn Scripturam Apoftobt“ Scriptura adiundà eft.veteris Scriptura: teftij''^ niisconfirmata,amp;oftendit omnia fuiffeaCquot; ßo impleta quæolim in Lege prxnuntiabsi’^' omnino conîequitur, totamScripturam partibus compofitam atquc conformataniirt'. dam elfe arque àbfolutam'.-qqippe qpûnjl” ea dedderari poflît quod ad Ecclelîæ falut® p. ( icgSfcri. tincre poCdc.Habes meum argumentum- . d pta i.vctJ ju ygfà excipis^APom/neiinquiSiD^/^f bucli^gi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuntïim L^gefcnptam effe intelli^endi'P'^^,'‘^ /

4u*nä enitn alia Lex poffet intelligi qux vera fit ^•«gt;quàm ea qiix fcripta eftàMofe amp;Prophetis? cnniBe Cedomihi alia Lege, jit fine fcrtptOyiKiOlimcon-

t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Centies refpondi,111am ipfam

^fgem olim Pattibus fine fcripto data, nunc fcri- fcijpto.* Ptocommeiidatam fuiffe, ne opinionum huma-narumadulteriis pollueretur.Eft crafTum Sophif-HiaDiuifionis. cur cnim vltima tempora a vete-iibus difcerpis? Primisparentibus Lex fine fcri-ptodata, in ipforum pofterorumque animis in-Ibulptaerat.Efficaciffima fiint Scriptura,MZ)nJ il-læwwzazquæindelebiliaatque fempiterna prin» cgt;piaconcinent,amp; prxfcribunt nyriieiot rerum amp;nbsp;^ttionum. Idcirco eas Scriptam Legem vocat A-poftolus:quæ quum peccati labe amp;nbsp;callgine fuif-[«obfcutata i^uafi obfoleta , fuit inftaurata amp;nbsp;dluftrata fcripto, quod confignatis minifterio ^ofis tabulis cxtare Deus voluit, ad memoriam ■'ominiim integritatémque rei fempiternam. I-taque fuit.eft 8c eric ilia Lex fcripta,vera Lcx;ne-4Ue eft alia qujcpiam Lex Dei qua hæc Lex fcri-

In extremis verbis cap.iz. Deut.firiptum efl., Q^odpræcipiotibijhoc tantiiiu facito Do-foino,non addas quicquam ncc minuas. quot;TH addis Scrip turis (^addenda violas pr ace-ptum Domini, ^uum in cap. illo ii. fcàiytnm effe T. iiij.

Mfegrupho Itibentttr tlla verb» nefi , bitii lt;»ti Jexteram, alia multa ‘jxA hae tua^entifil clauptla amp;c.pag.6ö.

Xidieula Quum iocos «m facpe afpergas, vis Sycophan haberijbelle Iefuita:neque cogitas aliud c**' f opportune iocari, aliud infulfè obg’

V.lt;f«^de nire,ficutifaciuntinepcifcurrjc,fiueimprobi / ptehenfa. cophantaciquetnadmodum tu facis qui i’'’'’ƒpjj tis inßpidos putridófque tuos falcs in ftcru Verbum illidendo , Deo ipfi fceleratè 111“.^^, Quis non videt me nihil de meo addidilîs ftimonio quod citaui?Hçc nimirum iplîl^‘®’*^j. ba in facro Bibliorum autographo leguntuf • pite nimirum quinto Deuteronomij verlu P', cgo notaiieram;C«/Ägt;a/rfe ergo ■vtfaaaiit modum pracepit Iehouah Detu Tjejbervobù-f'^ cUnetts ad dextramvel ad finiflram-viam tjuampracepertt Jehouah Deus ve^ef lt;*w^«/«/r.Habes claufulam explicatam. Ab*’s tur,nugator,amp;’ memineris tibi rem effe cuni D

Galat.fry. qui non lujit-nft^i-au , id eft qui tuas illas fan® ! fiueApoftafiætuïvkulentum fputum in os*' ingeret,amp; maxillas conftinget impuri otisW*'

Pt-nhibet Dominus ne ejuicejuam addatiif t^oßs,tanlt;juam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßriptum.Nam

fißotAdoßiyVt tu z/idertsßgntficateyornni» ti^r luitm necfffaria tn Pentateucho contineri,

lllud ipfum eft iterum ludificari veritatem,nS Jrgumentari. Quxcunqiicin Scriptura continé-tUFiScriptunc partes elle affirmo, vt ex omnibus partibiis Scriptura tota, quafi,vtfupra dicebam, ‘

amp; vniuerfitas quaedam conformetur.Ve- sibliorS ru'madhocvt maiorfit minórve fcripto autori-tas » nihil intetelFe aio prius pofteriufve fit fcri-ptum,dumrnodó fcriptum efle confier; quum v- funt cura na (iteiufdémqqe Sc autoritatis Sc potefiatisca-t«*’®“ ptura,quemadmodum fuo loco âme eft explica-Sctiturn ; ne hic eadem inculcans, tecum x»»- eiufiiem uvp amp;nbsp;loquacitatis accufer. Quod in extremo retitatis. capite Deutcronomij à Propheta quodam additu e(l,pars cft Deutcronomij: ac proindeScriptura, eiufdéinque cum toto Deuteronomio autorita-tis:fîcati amp;nbsp;cxtera omnia Scripturæ monumen-ta à Prophetis fcripta poft mortem Mofis.Itaque hocargumcnto tuo quo maximopere triumphas, nihil poteft efle nugacius.Quafi verb non eadem Sc vc[it»s,idé autor Deus Scriptutç amp;nbsp;àProphc-tisSc ab Apoftolis fcriptx! Num minor fuerit fides fcriptis notarij adhibenda, quæ anno Mille-fimooduagefimo quinto fcripta fint,quàm qux quarto aiit tertio’Dignum Hayo lefuita argumé-tum, Sc toties inculcandum!

hif verbis non cenfet reiicieniit nia qua ipfe non docuerat,, feä its alien« amp;nbsp;pugnantta. I^que fcrtptam doRytnam hue nominat^.non tnim ait, Praterquàm quoi aut ypraterquàm quod ..tn fiera Scrtpiun fcriptum e/ifid praterquam quod ace epißn-potifiimum doRiinam fine fertpto traditam fKaC,.p3^.66t

Omnino ita eft vt dicis, Hay, Apoftolumn«” bis rttoi-cenfere omnia quæipfe non docuerat effett^' quetur ar cienda,fed iis aliéna amp;nbsp;repugnantia.Hocpto'f' aduèifus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AliudEuangelium-.amp;i hoc ipfum adu^r-

Hayum. ftjs tuum de non -fcripto Verbo commentumiƒ■' fertè facit.Si cnim ca quae vel exteri ApoftoH quot;J Ecclefiis viua voce fine fcripto docuerant vel’“ commodiorem ipfarum ordinem vfiiraquétoquot;' ftituerant vel ipfe quoque Paulus veldocuet’t Arjumcnvelconftitueratfinefcripto, Alivs ivanoe-«quot;'w''* nomine cenferi nullo modo pofTuntxecefli-Pauli tefti rib confequitur ilia eadé fuiffe cum fcripto Vet-nionio- bo, ac proinde amp;nbsp;ad illud reuocanda i ab ill’ diiudicanda veluti certa indubitataque veritati’ amufli:amp;exvi confequentis,hunc locum opportune à me laudari vt probem. Omnia adEcclefi* falutcm neceffaria in Scripts Dei Verbo conti-neri. Quidnam hac luce illuftrius dici poteftmee te tuis verbis conuinci vides,lefuita? Atfcriptt’ inqais,doRrinam hoc loco minirtfie nominat- Cedo igitur écquam aliara? Potéfne probate ApoftoW viua

docuifTe,aliud fcripto? Tu quoqj ’fcbaris modo dpdrinâ ei alienam amp;nbsp;repugnan- inane» ^'’’quam ipfe4ocucr8c, htivs evangelii Hayi e«: domine defîgn^ri. Quidnä verö dqcuit Apollo-

ni(i quod in Epiftola fua cötinetur, aut quid ’budteprehendit ei contrarium?Sçript3m igitur °«rinam,digico veluti monftrari non vides:8c ‘non vides,non te tiiae cæcitatis pudet? At ( in-’^^'^y^^Xïau^Hodfcnpfi.feâtjHod accepijhs. Imo

iphAccepi d Domino t^uodtradidi vobisy^tefla-^'^^fidludEuangeltum Galatis notttmfacere ^uod ^^^itdicauerat : ^uod ipßacceperant iA ^uo /ftww.Hoc idipfum eftjHay,quoa volumus. Di-«teenim fignificat fe nonfcribcre nouamdo-winam,fed illam ipfam quam viua voce Galatis pfædicauerat,quam 8t ipfi étant amplexi. Tuum '‘gP argu(nçntum in te retoiquetur ex illis ipfis HW citas Apoftoli verbis. Quod 7”radendi,acci-

)pradieandi vrges vocabula , quafi de viua voce amp;nbsp;yqrbo non-fcripto tantum intelligeren-’Wjprorfuseftnullum.ccquisenim vel medio-ftiter eruditus non peifpiciat in czco fophifma-tccralTum Elenchum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quafi verb fcri-

ptonon poflit aliquidtradi,accipi,praEdicari! Quidnam enim aliud tradidit Apoftolus Ecclc-fijtjquidnä aliud accepit Ecclefia, nifi quod fcri-plit Apoftolus,amp; quod literis commendatum ad pofteritatem tranfmifit, pofterisprofuturum fe-cuIis?Cœnx quoque inftitutio quam fe à Domino accepifl'e,câdémqueCorinthiis tradidiffe te-ftatur,nónne fcripto commendata extat?Se etiam aftirmat prxdicalfe Chriftum crucifixum, àlega-libus cpremoniiscuolutum. Hoc quoque literis commendatum extat. Certe,quod Apoftoli prx-dicaueruntjquod Ecclefixtradideruntjquod Ec-

joo I. QVÆST. SEGVNDA PARS, défia prædicatum amp;nbsp;traditum accepit, idifjfuni ab Apoftolis fideliter fcriptum in facris Bibliis cxtat.Hoc nimirû eft Euangelium quod me iubes proferre. Proféra igitur, Petri,lacobijoannis, Paulijludaeepiftolas. Nulltimaliud fineferipW Euangelium per reuclationem Paulum habuilfe aio;quod per reuclationem vidit,non eft Aiivo ivANGEtivM aduerfus quod tantis diiisinto-nat fed illud ipfum eft Verbum non-feriptuquot;' Scripto contrai ium,quod vos lefiiitæ delitomû-difenio nuncobtruditis. Abi igitur, Hay,cuin tuis deliriis , arque difee amp;nbsp;veriùs argumentari, amp;nbsp;orthodoxorû Patrum teftimonia folidiùs pw ferre.

lefuits Auguftini enim, Athanafij,CyrilIi fententias impertifii péræque ac lenticulam vnguento agglutinaftbVt verba taiîtùm amp;nbsp;voces,quibus duas pene paginas percgrinûrum teftimoniorum aliumentis nequicquam expleres.Neque te pudet tuç denn;-tix,etiam scr’’«a«?? PerfpicuafuntPatrum teftimoniaquxnos ad Euangelium,ad fc-gulam fidei reuocent. Quôdnam eft ergo verum Euangelium nifîfcriptum : quxnam fidei régula» nifi Verbum fcriptum?Hxc fobriis ledoribus tc-fponfioabundè fufficiet.

Atque haec quidemà me paucis difta funto.'Vt veram germanâmque locorum è Scriptura a n’5 citatorum fententiam à lefuitarum calumtms vindicarem.Proximum eft vt orthodoxoïumEc-çlefiæ pattum teftimonia excutiamus.

AD HOC 1 P S V M A-xioma confirmandiim ex orthodo* xis Ecclefiæ patribus à me citato-rum,HAYI OPPVGNATIO ET mea defensio.

Dc loco Irençi, Scriptur/t (jttide ferfeStit. 'Sic.lib.i.ca.47.1ib.aduerfus hære-

Pquot;olHißinobif negatiutnfiiceJfere.QMorßtm V‘ nihilo'jim e(lcapita verf .u nurneras , vbi ru maxime pofiulatgt;, ne librum lt;juiiem no-^naflAdticiam tntegram fententiarn ^renai qua habetur hb.z. aduerfa harefts cap.e^qynut idtn Demmrgifi Scc^ pig.68,

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;------ - w - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Ergo in tituli apiculis erit dimicandum, ante-^uàmdere ipfa dicamus. Magnum fcilicet faci- Hayanx-nus eft omilTam fuiflc libri notationem, quü locus fideliter fit defcriptus. At tu nó vÏI(les,Hay,tc •uillaipfa libri recitationealiquidomXfiirc. tuc-

Z)i«fiyê/:quum fit, Aduerßuharefet alentini finulium. Hare nimirum tibi viciliti-gitori non ell importuna 41'TatM/Cïi, licet amp;nbsp;pSÇ* Ktaniinmn amp;i pratter niorem meü. tua vero hic ü^ophia. Maximum quoque tibi piaculum ea ex

Irenïo excerpfiJc qux admeutiîinftitutum pro* prié pertinent, nifîdimidiam paginain verbisi meo inftituto plane alienistecû infarciara.Qï*'^ nam eft Kî/fjuŸor Sic irt re feria nugati, non eft?De re itaque ipfa.

inùenis tn hat Irernti ftnttntii xioma tnum confirmet? Iteri^tiuait Scriptural cffe perfeftas. Ergonefas effefentit ^iccjKom ad faint em noj{räpertinere.,quoä P'^^' phetarum Apo/tolornm fcnptij non planiéquot; contineatw ? O pn^otiemplumbexJ»!'}^ hit nouns Caluini nos tugstlatU i'i f*' tat..Eerpeniie caufamhutus perfiOionij demfubtungit, nbsp;nbsp;noli tnpofierum veèbttm

ex Autonsfinpio ( lt;juod fitte nunijuamvt^^'^ arripertinépro Theologo rtdiculus Sophißi tifi» omnes habeoris.Sunt tiatjne Uutore jrento Scrj' ptiiræ pcrfcdç,quippe à Verbo Dei amp;nbsp;Spit*' tu crus dudæ.Pffryrflwwfwa érgoScrtptisrarutnigt; in eo vultejfe pofitam., ifuodnihtlcotineant^i»^ von vertlfimum certijjimuni, ah omni'tjitefif'' tatis (itfpicione abenurn fit-dr tjuuni rerun ejfe auÊiorem (^ejfePlorem Scriptitra döeeanV^-pietM maxima ehdnducere plures Tieos. vtfif' runt H arettci e/nos Irenaus refia at.. At tu eins patrócmwm confitgiendum duxiïïi, e.gt;.pli(^l^ potesiilla etufdem AuPloris verba'.Sx auteni oi”* nium qusE in Scripturis rcquiruntur, abfolu' tiones non pofTumus inuenire 4 alccruna lijch Deum ÿ prseter euni qüi cftjnon rcqugt;' ramu^'

QVID SIT ECCLESIA. 50J ta mus. .^ptige tgttur dtfee tjutd fii argumen-nobfs tela quibus te coßdittmus duw errvret tttos pro viribut tuerù-, nubti toftosè

Bona verba quxfo , magnifiée T hr afo, Ncque «trot eftjfacrofanûum ÖeiVerbumaductfuslc-fuitici mendacij prxûigias tueri; ncquc vitloria, àme leai «clefuiticègloriari.Meamp; gcrmanam Irenxi fen-«««“ »m tentiam ad hoc illuftrandum axioma in quo a- ^hîàthni-fttuendonunc vcrfor,reÔtè attuliffe: me qiioquc caibHay» Don loci particulamauulfifle,fed totam omnibûf- petpeiam que fuis panibusconformatam fenfcntiam cxpé-lt;liire:te contra perperam Irençum Irenaeofprçter utentem amp;nbsp;verba ipfiiis ) oppofuilfe, Leftor ex i-

Ikenæi conlilium eft, docerc,Eosprorfusin- itemi in fanire qui vel fine Dei Verbo de Deo amp;nbsp;fupra 1°quot;’

1 Deum aliquid inquituntjVel in ipfius Verbo pro-fana curiofitatevcrfanturrid eft vana fciétia tur-œcono-

1 E'di ea curioCè inueftigant qux humani ingenij nai*,loci l «ptuinfuperant,quumeafintmçditanda 8c dif-

I «ndaquxnoftrçpoteftati 8t cognition! fubiecit nuna fen 1 l^eus.lilaautem in Scripturis fie expofita fuiffe à «-1 Deoteftatur Irenxus, vt non aliam veritatis re-

1 julatn quàm vniijerfas Scriptutas,id eft Ptophe- b 1 tatum ScApoftolorum feripta,habere debeamus: 1 vt illis cancellis feientiam noftram circumfcri-1 tamus. Elfe enirn nefas arbitrati,Chriftum aliud 1 docuiffeclamjaliud palam : ac proinde impiû ef-ftiobtentu earum parabolaruni quibus Chriftus vfuttft,nouos quofdâ exquifitôfque fenfuscom-a

3«»4. I. QVÆST. SEGVNDA PARS, mÿïifcijquum ipfarum veritas exfimplici perCpi* cuâq; Scripturarûdiftione,femotis figurâtinuo' lucrisjintelligi debeacatque explicari. Aüo^' nullam tore veritatem quippc quæ pro vniuIcU' iufquearbitratu modo hue modo illuc alternai) in varios peregrinôfque fenfus diftraheretur uti gentilium philofophorum qiiacftiones : nullgt; quoquefore fidem noRramquxin incertum ci' tufxarenx collocatajfacilè corrueret atque pci-fundaretur. Hæc tribus capitibus, nimirumqu*' dragefimo quarto, quinto amp;nbsp;fexto traètat luo*' lentcr Irenxus. Septimo proximè intequenti e-iufdemfermonis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnftituens, hoc

quod ego cOmmemoraui. Indicata igitiit vniuci' lifermonis ferie amp;rœconomia,proxiniumeli'' de hoc loco propriè agam.

Negat igitur vit fandus cuiquam mortaliun' fas efle vanis quxftionibus indulgerc fine Sdi' ptura: quum 8f illis vera de Deo feientia amitt^' tut, amp;nbsp;hæc verx folidxque de Deo fcientiïV”’ fit Sc conftans régula. Porrà rationem reddit^''' Deus in Sertpeuris redè cognofeatur, nimitu^’ Qvon . scRiPTVR/ï. s INT Perfect A' jta’QyippÈ K ûEô ET spiRiTV Eivs CTÆ. Hxc funt Irenxi verba quxperperamai’i citata clamatS; rider Hayustqui locuni ill“quot;'' ftfmonir exponît : Perfeihonem ergo Scri^tHfarumu iquot;' explica- w/f effipoßtam, ^uod nihil continent ijnod J veriffimtim çp- certtjßrnumgt; aigt;omnt^ftefa‘ß^ temetà- ßtfptciohe alienwn fit- Efto. hoc enim dicimquot; ' tioinHay Scripturas conftantem perpetuamque ver» um retor regulj elfe aftirmamus. Quid inde efificiturqquot;quot; quctur. pro me 8c contra te faciat?Si enim

8c certifiiinum j 8c ab omni falfitatis alienum,cur non in eo acquiefeunt confcicquot;'JJ oinnlaque ad fide neceffaria in ço

(XVID SIT ECCLESIA. ,0? dant’ amp;nbsp;contra, fi ilia certiffima eft veritatis re-g»la,cur alias quxrantamp; fine Scriptura amp;cótra 1 Scripturam? I’erfcdlionem videlicet Chriftiani vitae melius Francifeani in régula Francifei, Do-■ninicani in Dóminici regula,vos autclefuitxin veftra régula,id eft Caraphac aut Igna-tijde Loyela inftitutis quxretis(in quibus omnibus falfitatisfaltem fuCpicio cadere poteft^quàm inScripturaî Vides igiturfiquid mentis tibi fu-pereft, tuam confeflionem in tuum caput retor-queri. Si enim veritas Scripturis deflniatur,non poteft quxri extra Scripturas.Veriim luculentiiis loquitur Irenaeus quam tua interpretatio expli-cauit. Perfeólionis enim illius quam Scripturis atttibiierat,caufam reddens,reuoc3t nos ad pri-®um illud amp;nbsp;immediatum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ni-

(jfe à Deo (^abtpßus Sptritu. Hocipfum döcueratPetrus affirmans Prophetii Setiptur» non efte propric cxplicacionis : quum quot;on libidine hominis allata fit olim Pfophétiai Icdaftid Spiritu fiiniSo loquuti fintfanóH Dei bomines.Hanc veram germanamque elTe Irenæi ftntentiam, nemo dubitabit qui locum infpexe-nt. Ecquid verb aliud,Leäor,aut docui autdo-ceo?Hoc vnum enim eft tertij iftius Axiomatis in quo explicando oratio mea verfatur, fundamen-tum.'Omnia ad falute neceflaria in Pröphetarüamp; Argumea Apollolorufcriptis iccirco cótineri ,quod nihil defuoilli fcripferint:Cedà Deo infpirati,diuiham teftimo-perfeiHmque dodrina fcripto fideliter comme- nio. datam Ecclefix reliquerint.Hoc igitur meum argumentum ex Irenaei teftimonio vere amp;nbsp;cori-gruenter dedudum efte, Leétorcm iudicamriim arbitrer.

Hisita conftitutis, reliqUumeft vtoftendarn Irensiteftimouium quod miiii Hayus opponit^

ilt;s6 I. QVÆST. SECVNDA PARS, huic veritatiminimèrepugnarc. Irenæi funthxc ireiiailo- ipfa verba:Sx antemomniumijUAin Scrijmns n-eus ojîêdi ijHirunfHr,ab[olutionesnonpojjumunmienffttâhi-ftraUofth tixmen Deumprêtereum c^ui eft, nonreijntf«'' na lonue- »»»«.Quidnam in his'colligit HayusîOmiiiaquï nitc. ad Deifalutifqiienoftræcognitionempertinent, in Scripturis miniinè cöntineri. Ecquis non ani-maduertat violentam plané interpretationeni, nulla ne veri quidem fpecie , à lefuita fabricari hoc non glolïemate? Omnino amp;nbsp;verba ipfafîn-gtilatim amp;nbsp;vniuetfa fententia huic comento pe-nitusrepugnant.Nâm non innentreomniumpt^»quot; SmptKrii re(}inrnntur,ahfolntiones,x\on lîgnilicat aliquid declTe Scripturis ad plenam folidamquc Dei Slt; falutis noftræ cognitionem , quemailmo-diim interpretatur Hayus : fed vera S: perlpicua cft hæc illorum verborum fententia : SiquiJ la Scripturis inueniamusqux intelligere aucexpl*' care non pof/îiniis ; aut aliquid difquiramus ip«» cuius folutioncm fiue explicationem in Scriptu^ va minimè iniieniarrius:(Abfolutianis eniinvoc« de Grxca obfcurè iSc inelegantet expreb fam verifimile eft. eil autem liueSraAi'si’ gicum vocabulum quod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fignificatifit'

uti amp;nbsp;falnere Argumentnin (ÿ folutionemargMiH’gt;' ti dicimus.ex quo etiam fonte emanarût

amp;: «tr«Äunr.)fiquid,inquä,huiufmodi in Scripts’ inueniatur quodà nobis expediri non pollit,noigt; iccirco tarnen indulgendinn elfe opinionis no-ftrx libidini vt alterum Deum comminifea®^ quàm eum qui fefe nobis in Scripturis pateleo'’ neque Scripturas ideo damnandas veluti imp«' feólas : qiium Deo Opifici noftro amp;nbsp;fc nobisp'® modulo noftropatefaciendi fides fit adhibenuJ, vt eum qualem amp;nbsp;quo modo Scripturç nobiscx-hibcnt,ampleótamur. Quidigitur? Nondamn’^

quideiTi efle Scripturas, fed cülpandam eflc ‘»fitmitatem noftram quae illoriim mÿlleiiorilin ®inimè çapax eft.l'llam autem ingenîj noftri im-^«illitaiem JïOif argumentô oftendic. Stemm (inquit) t^H^antenoßros funt ôquot; nbsp;nbsp;commH-

’“vittvfu verfantur minimeperctpuKuS'tt^nan mi-^iueaiiu£advttam cœlefltm immortalimijtte ^er-^(«(■intelltgemHs'i Adhibet porro exempla e re-“iiscreatis petita qùaruin caiifs funt nabis inco-vni Deo committends; ficuti inundatio ^iliiaccelTtis 5c receffus Occafii;pluuiae, grandi-J'iSifulminis geneiatio 8Cc. Ethatcquidcin funt •nNatura.At de iis rebus quæ ad Dei cognitiôné pertinent, moderatiùs etiam Côgitâdum elfe ait. TiïJam enim elfe quae Déüs noi lâterè voluerit, ••eq;iîla in feripturis fiiis nobispatcfecerif.qux-'l’niverù in Scriptüris quiderti indicalfe, haélea jus tarnen vt ea curiofius à moftalibus homini-jusinueftigari nolit.Huic autem theoremati il-'Uftrando adfiibèt exempla. De primo quidem Çunere, earum videlicet rerû qüas Deus vult nos ugnorare, ob eamque rem in SctiptilriS non vult 'uueniri,hoc cxèmplû.-Vtfiquîs quxreret, Quid-uam faceret Deus antequàm «iundum creairet. Hoenegat quacrendum elfe IrenaeuS, quum merd

de re in vniuerfis Scripturis filentium quara uiinirum Deus vult hos nefçire. De feeundo au-tciiigenere, eatum quae licet in Scriptura indi-c«ntur,in illis tamèrt fumma cautione verfanduhl tilihoc îxemplüibtDôcet quidem Scriptura mû-•fumfuilTe creatüm àDeo. Hoc qiiidem cogna-fctndûeftdt humàrlo iTioreqüaerere,exqua ma-■Waeuius ingenij vi atque induftria^quibus machinists: diuinx fapientix Mai'eftàcem ad huma^ U)ingenij modulû anguftiâfque reuocarc, id vc-nefis ellsjHcquc fine blafpheniia difquiri vHo

}û8-L QVÆST. SEC VN DA PARS» modo porte. Certè doiliim eftignorantiigf nus, amp;nbsp;indofta ert v,eçôrfque fciencia. Hocaii' tem diciï kenæus aduerfus Valentinum ,Mac-cionemjSaturninuin.Bafilidein cæterôfqué hÇff ticos qui de Filio Dei.aeterna Patris Sapient»,K iu'tntif ipfius Kayo veluti de humanis facultatibus difputabant.vnde infinitos ertores natos effeto-ta difputationeortendic. Decipulas igitur nedtt Hayuseo genete Sophifmatis quod à muMufl vt canfa, vocanc. ignorantiae enim caufam tribuit Scripturæ quâ hutnani ingenij imbecillitati tn-bueredebebat. Hac de renunquamlrenatus co-gitauit,qui de Scripturarum perfeólioiie,prïfb' tia,vfu amptiflimo 8i maximo tam luculentet cô-cionatur vt mir um ßt quenquam reperiri q“' tä perfpicuae veritati audeat repiignare, idipf“'” tarnen copiofè amp;nbsp;luculéter docenti quod in hac difputatione inftituo.

Ameç Ire Summa eftjDeum in Scripturis fiiis verc amp;nbsp;ad nçi feilte- falutem cognofci.-Scripturas,id eft Prophetaruui ^Apoftolorum doftrinani,erteperfeótas,quipp' gniiate.' qu3E DeumTiabeât autorem. Praeter Scripturasamp; ßne Scripturis de Deo nihil efle inueftiganduiU' In Scripturis ibbriè verfandum' Ad Scripturæ rede intelligendasifimplicetn germanamquc gt;■ pfariim didionem efle prfmum expendendä,deinde ad fidei analogiam qux in ipfa Scriptura co-tinetur,ertereuoc3ndam:non verb indulgendun efle aut peregrinis amp;nbsp;allegoricis interpretation!' bi4s aut infinivis quacftionibus. Denique,vnicain certimque Vericatis.regulam in Scripturis cou-tineri. IlluflriflSmi loci breuem fynoplin pb' cuit indicate, vt Ledor Antiquicatis ftudiofc ex tenui pulcherrimarum return gullu ad ipfoi loci inÇpedionçm inuitetur, ex qua vt amplift' snum frudumrçp.qrtabit, ita de mei qduerfariji»

'■lt;\VTD SIT Ecclesia. 309 ™ttiufhphis folidiùs iudicabit. id eft num plû- R'Jicula î’Ws fit meus pugio quem lefuitico mendacio ^,nViaquot;a ‘»tcntïui.num Irençi fententiam diuulferim, nü reptehen-’pfiui libres legerim: nummereótèargumentaridequot;s quç “®ceat Hayus. Deniq; an potius fit ipfe exfanguis

exfuccusThrafo ; qui in manifefto mendaciq ^tptehenfus,nulla fcientia, minori confcientiaj ‘“culentx veritati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reluóletur.

duobuslocis Auguftini: vnoquicft lib.i.adGencf.cap.5.'alc.ero,de pcc-cacorum meritis lib.i.cap.ii.

Dat manus tandem Hayus. Inuiolabilem fcri- Hayiver-? P'atarum autoritatem confitetur i vt fe Script«-»’5quot;; ”'um violatorem proprio ore condemnet. Is^utut;quot; *l’**Ppe imptobè violât Scripturarum autoritatö ‘ ’!'*■ negateâs non docere omnia ad falutem ne-« ^tfiatia.

.yiftus tarnen amp;nbsp;conuidus non definit cóui-^’’ti amp;nbsp;obftrepere. Atquivfu Sfrationeid mihi 'quot;gnitum eft,Hay,quod verè amp;nbsp;appofitè à me ci.» ’tunft effe agnofcit etiam ipfe. Si neque fallitiir j'tqnefallitScriptura quæ infallibilem docctfa-'^''aviamjtufalleris amp;: fallis qui illius autoritati 'luantilm in te eft)detrahens, homines feducis à

intfUigoi nefcintWii^unmex crattone ceftato ßnterttittm elicert culler admó/iurh Dateàr/i'ui.Ctrtum eff fl num de mtracitlîe Ck,rflt Domini h Ane ^ntc»' tiarnfcrtpftfl'e,Sgt;Le.^:i^,6').

Plana eft S: perfpicua verborum rneorum fcquot;’ tentia ex verbisAuguftini,E4^«lt;e fcïiplAflnf'^ eredentiumfalutemfitfficerç'Mlt;^\xt adeo te g«“'*' ^oiè hallucinari qui aliter doceas.Yu verOiH^p timin'ifé “crutn crafsc peccas qui loannem de mi««“''’ flè depts' tantùmloqui arbitraris. eft enim vniuetfiEi»'’' uat. gelijclaufula.idcircoredè interpretatur Aug“’ ftinuî ilia verba,Chriftû amp;nbsp;dixifle amp;nbsp;feciffei”“)' ta qtiï feripta non funt. Num de folis mitacul* cgit loannes? Qui verb doftrinam in qua cxpl* canda prxter cxterosEuangeliftasfinguliti lt;l“f dâ ratione elaborauitjprçtermififlet ; quî de n»gt;' raculis tantum egilTetjprætertniflb miraculot“* fundamentOjid eft dottrina, cuiobfignandza“' hibita funt â Deo miraculaîlam amp;nbsp;illudAugU®' ni verbum turpificas,^'lt;^ie^4W^«r:qua^î nonfufr cerent reuera.Quod igitur loannijChriftiftti” vifum ert.non eftChnfto vifum. RediilsLut’®’ cuius teftimonio abuterisjHierofolymitanïSy^ odi epiftolamreferens.^^^OTey? Sptriiuifi’^p ^i^cx'hoquot; «^''?lt;'^w:quum bis dixiffet,ait,J'^tfumeflApofi''^.' Auguft tc Nihjldeluo Apoftoli præfumpferunt , fedquï*' ftimonio pfts funt vifhjcertiffima funt Dei décréta.ExV*' njfcens. yerborum formula hîc te quoque vift“quot;*

fatêre. Quxab Apoftolis fcripta funtj fufficiunt äd falucem Hdelium.Scriptura igicur qua fides no-firainnititur,omnia ad falutem neceflaria com-pleélitur:amp; ex vicófequentis-, nouum quoddam Vetbi genus quod nó fit fcriptum fcripto ad fup-plementum adiungere , plané impium eftatquc Wafphemum.Verùin hac de re infra fuo loco co-pioflUS-

De loco Chryfoftomi, Homilia prima in prins capuc Epiftolæ ad Ti-tum fuper hæc verba, EuA/igeliu»» continet

Paginam totam Se alterius partem ineptu-lis vellicationibus conterit Hayus amp;nbsp;ranci-das exceptiunculas adquas fexcenties iam re-ipondi,inculcat;typographicos errores vthorri-ficacriminaexaggeraf.Cypriani nomé pro Chry foftomo .’Homiliam non indicatamtqux certè nó Hayanç potuerunt eiïe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ctuaepTattat-nt (venia tamé

digna nó piaculo,) qiium locum fidelicer exfcri-plerini. Vetiim hxc quum leuia effe Hayus fatea-'•if,cur huiufmodi errores traducit, amp;nbsp;me veltiti ^liarium criminatur? Q.uód totum lociim non wfcripferim. At nobis,ne nefcias, Hay,charta Sc otioopus eft,amp; veremur erudicorum céfuras qui clament,ijllx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mr. Vobis lefiiiris vernacul«

cftiOmnia effutire ne tacuifle videamini.Loqui Vobis viétoria eft, nobis nori itemtfed opportune loqui. In Prlt;cdicntiogt;iii vocabulo tota eft con-

pt 1. QVÆST. SECVND A PARS, Cribe itetronerfia. KccsAit t^uadBuangeltumcumfc^^ lum incui^conftindere:^Hum ante fiterit Eif*' , vc”bp no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vUum Houi T ejlajnenti verbumb‘'

démne cramben tibi reponam ? Prædicationis verbum , ad fcriptum pevæquè refertur quima^l idqiiodviiia voce pcrfonuit. Ita pradicauitoquot; Jim,atqueetiatnnum praedicat ApoftoIuspetE-piilobs. Quidnam verb voce docuit, nifi qiiod fcripfit? Idem eft Euangelium amp;nbsp;antequàm fogt;‘ hereturSu poftquain fcriptum eft ; atfolennisd^ fcripti autoritasiVt veritas à médacio diftingua-tur.Atnó te pudet (iüidiof'x t\ix ßnrnKoyitf’ fuut ergo tui,Hay,triumphi;difplicet tarnenetu-ditis inanis loquacitas de re nihili

Locus eft in Moralibus quum vitiofô fcriptu™ fit in Paftorali. Torquetur Hayus, amp;nbsp;meinicin*

Nou» aceufat, dum fuam infeitiam prodit in re pbquot;’ »tic«. defudans.At v)deris,mï Hay,ne ftomachotuoiJî cuius infirmitate fubinde cóquereris,hfc impof' tuna bilis fitfraudi. quid enim attinet detrid* tantoperh digladiari?De re ipfa dicamus.Concî' dis verum effe Gregorij teftimonium.

QVID SIT ECCLESIA. ■ ji, iimmJlfaMnt tua po/ùi/ii, verum ejj'e.aon cpin) •itD.Grcgoriiis folam Scripturam prophe-t'Ci fermon;s nobtf ej[t lucerrntm gt;nbsp;(t) iti~

Hoc faite concedis, Gregorium loqui de Pr0' pheticis Scripturis. Argumentû igitur tx te in te retorquetur,hoc modo : Si Scripturæ pats valet gt;d vitam bene beatéque componédam. Ergo to-Arga'’'en tJ. Sic veto amplificatuv argumétum.

vbetioréinque effe Apoftolorum quàm Prophe-torque* tJrum doûrinamjperfpicuum eft. Quod fi angit- ‘m. ßior fcripturaepars fufficit fidelibus ad monftran datnfalutisiter:omnino cfRcitur,auguftiorem amp;nbsp;illullriovem Scripturac partem id potiùs prçftare: âtqueex vi confequentis,Vniuerfam fcripturam.

Vr AVTEM non modo Teftimonioritm exe-tuditç Vetuilatis monumetis à me citatorum œ-ej(‘ho™m Mnomiam 8c finem:fed amp;nbsp;tuum,Hay,in me per- Patrûàme petam reprehendendo pruritum Leôtor vcluti Diagtapimate fine tabula animaduertat,fic exhis„°lt;,niist5 teftimoniis inftituo ratiocinationem: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;formata,

Irenaeus tellatur facras Scripturas, amp;nbsp;Prophe-ticas amp;nbsp;ApoftoIiçaSjeffe perfedas, elferegulam veritatis, ^ffe verum de Deo amp;nbsp;de falute noftra teftimonium : fine illis denique homines mil'erè oberrare.

ChryfôiQomus teftatur Euangelium ea omnia continere quæ ad hanc vitâ futurâmque fpeèlant. ■Gregorius quoque idem de Veteris Teftamenti doétrinaconcionatur^eamnimirumnobis prae-lucere in hac vita, amp;nbsp;viam nobis flernere ad ve-tam folidâmquc felicitatetn.

P4 I-. s T. S E C V-N Igt; A PAR S, , Itaque quum id amp;nbsp;de Scriptura tota vniuçtlti amp;nbsp;de Lege amp;nbsp;Euatigelio propriè dicacur, need' fario efficitur J Ofnnia ad falutem neceflariaii’ SGriptüra'jïcTeft Prophetarum amp;nbsp;Apoftolorum dodrina contineri. Qvod er at a mi de

Pag.71. Sc Cxteï3 autem quaç amp;nbsp;in hac pagina amp;nbsp;proxi-mè fequenti glomerat Hapus,nf que exferibo ne-que excribro, vtpote refponfione minirnè dignâ-funtenitn 8c kisrc^irihJvvem. amp;nbsp;centies inculcao-Non difputat Hayus,fed partim fuo more çonm-tiatur,partim ^■i’nkoycT'ii/ rtunvîi

Uk'. admodum de Sophiftis ait Plato. Haecexipüus quot;nbsp;' codice Leftor ànimaduertat.Hanc veto aflenlip-

* nem ab Hayo tantùm ampleftor, ciufque vt rat; minerit rogo Leôhorem:Eandem videlicetfcripti 8i non-feripti Verbi autorem effe beuni. Quid-nam indeconfequatur , èproxima difputationc perfpicuum erit.

; ’D E M O N S T R AT I O N IS t' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neceflariam circûftantiaro

compledens ad primäriamEcclcfe ’ ' notâm illuftrandam, SAcrAmenti (l[i f^erbi ÇtgïllA appendices ■, atipue adeo £cclejîa notant alteram.

librnm tuum efrosnm fiorieniti reprrctaf,omniaerantjtilfi nectjjaria. ^tndopnt fiat cum dijpHtafione denotis Eccleßii mfcttt tjitafltonem non minn^ grauem de vi amp;nbsp;latuot Sacramentorum'^

Mendaciurp fcilicet non poteft perfcqqi veri-tatem gvauiori nomme tjuam fuo^ Errores ‘èéhè ' meos fie nominal Hàÿus vt Pharifxi Inrpoftuïâs' .j; Chtifti : at æquurt» eft fpivitumerrorts-^e cerord* e. * luqui. De Sactamentis autem cur modo agamp hïccaufaeft. Qaum ad conftrtuendàtnEèél’efi« hîc definitionem,ipfius notas inueftigareTn,titib päl fiat Sacia Ûulabat vt ad Verbum Dei idlt;^ue feriptum (vérû »nîtorutn ènimveri Del verbum facrisScripturis cô’rttirt'é-tiprobatu'tfi eft.)Sacramenta adiungereriî.'eft é- ’ nim maximum TÄ-bUfdemonftrationis, fine quàquot;' cohftitui defirtitio ipFâ non pbtéft.îHcirco iti'de-* finitioneEcclefiae cumVerbo ptatdicatö adiUnóba^ fiant opportunè Sacraméta.quaé vt’flin't ipfa'V'eti-'’ bi appendices amp;nbsp;ritus additi Verbo, idé demon-ftrantia quod Verbum Sc ad eundé finem vfum' que inftituta, ita amp;nbsp;Ecclefiz funt notx ; quippe qui non modo certitudinem promiffionum Dei in animis noftris obfignent, fed fint quoqu e ex-teriores telTerç 5f folennia flgna protèflionis-no- , ftii.Habetmethodi mcxratiqnem erudicusLe-Ûot. Tu verô,Iefuita,quidnam ampliias moiirisî

ita tibi placet^paueù exeu-^^ni^tuiutelferasßgillatama Sacrawenta re-1‘dUnM fVtowna fingnlartm veft/am in ahß' ^nandu Calnini decrens indMßriam perjpeéaia k4bea!itj.ZJii igitut cum eo Sacramtnta ejje y tr-^itejßroi figi'da. pag-J?..

S é R R À N y S inepiiie- '^igiÜata Ënt vero tibi vera Sacramenta, fuitçioci. I,çgem Sc fiiam omncm doftrinam aitfuiffe vel-amp; » uquot; Egillatum feu obfignatuna librum HypoÇ“^ p$,nc vjdendo vidèrent aut, ïntelligcrçnt. Lwt autcm impius cïcufque populus veros Ecclcni difcipulos ytfigna amp;nbsp;portenta q^uxdam deteb' ß retur , vult tarnen Dominus Legem fuam in oblignari. Sic quoquc latratus omnes tui tuoiu-qifc t Monache, fociorum haudquaquam inipc-dient certam veritatis doilrinam qux non eft Caluini.fed Dci fuam illam veritatem in fuorum animis obfignaturi. At tua,magne Logicc j arg“' menta iam expendamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

7r£cliifumßneponti dißutntionü tut toüMe T^erbt fùndamentum. S^cramentnm iß VtrbtßgillMm. £rgo à Sacramento V'trburn tontattm( vt ßc ttcum lot^uar )precarto mutmititr-Qmü eß entm alita ßgilli fßa- mfiliterie cjM ebfignantur , autorttate fidem^ue vt ad-utigetnin afficeref Hoc arguiitentMm non latutt Calm/m’»-P’g-7^-73- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• -

^uVcntS Argumentum tüum, Hay, apoplexia labotan in mate- peccat enim in materia amp;nbsp;in forma. In matena ri.ipeccat quidójquia ponit falfumjfcnfuetiamipfocimiin’ trftî'

içfte.Quis.n.nefcitfigilli vfum in focietate gene- quia confis humani? Nullum eft figillum,nifi in ipfo vfu, üucadpriuatamfiueadpublicainrem oblîgnâ-* ’iuniadhibcatur. qiiodfî ipfa res antegrediatur, futn figillum valet plutimùm ad fidem confirma.;

lt;iamSt cortoborandain eius rei cuius caufa non modo inftitutura eft,fed fine qua nullum eft.Exé-pli caufa. Quanti effet charta fiuemembrana al-i)a fine vllo fctipto,etiamfi figillum adhiberetur?

At idem figillum fiue Regio Çdido, fiue priuato contradui obfignando maximç eft amp;nbsp;autoritatis amp;nbsp;efficacitatis. SiedeSacramentisconftituendû , . . , eft qui jpgjf jîAr amp;nbsp;nfj/ïa. à Scriptura appellatur, sacramen à veteribus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffvvaîïjtjuji.figillaJi- wrô vfus.

gna,pignora,paôliones,arrhabones,arthç,fymbo ®-oni-4.n bitefleri, adrcru.mveritatcm in animisnoftris fttmius efficaçiufque obfignandam,fidémque ad-eo corrobqrandam quse veritatem illam fibi pro-ponit veluti primarium finem fuuin. Hic veritas in Verbo Dei nobis offertur: fed quoniam noftoc if affentiendo magnus eft lâguor, his adminicij-iiseget noftra imbccillitas. Nuda figna nihil iu-uint ; at promiffioni adiunéla, amp;nbsp;ad fuum vfum teuocata plurimùm conducunt. Caluinû igituv à te, Hay, perperam reprehenfum quis non videt: ncproindeludicrumefle illud argumentû tuum quod nobis nulle pudore affingis» Sacramentïi efi

erbifi^illum-Ergo à Sacramento ï'erbum autari-iigt;tempïecari»m}ituaturSn(i^\A funt falcs tui le^ fuita. non enim Verbum à Sacramento autorita-temprecario mutuatur, fed Verbum pricedit, Sacramentuin fequiturnllud quidem Dei veracis veras ptomiffiones exponensrhoc obfignans eaf-dem proraiffiones quarum caufa inftitutum eft à Deo. Eft igitur craffus Elenchus , A non canfa vt (Mfa. Verbo enim fides innititur : ad certiorem

^i8 I.QVÆST. SECVNDÂ PARS, Verbi coghitionem in animis noftris infetenJ^' accedunt Sacramenta Dei mandato.Ecquid ver’ incommodi eft ab effettis àd caufam iter Ita SaCramencorilm commonftratioriî,veritatengt; in Verbo comprelienfam ànimi noftri liiculeti’S contempIantur.Arguinenti tui acumen inipftrC crafse peccarttis Leótor eJc his animadiiertit.

Inipfa aiitem forma quàm ridiculum fuMmam habet autoritatern^ab omni Sacrarnt'i^^ , /èiunilam^Üx: èmmloqueris^amp;' Sacramentu

at in iiide coliigis? Ergo Sacrâmertta non lunt Verb' fortna li- ßgilla?Tibi res erit cum ipfa Scriptlira amp;nbsp;erinii*^ tuuexipy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çjj- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sacramen-

lucxanii- , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T a . egt; , . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, c ..hp.

neperfpi- to.Hoc tarnen e verbis tins confequitur. truec cuumeft fcisitcipfa conftririgit veriras.Itaque vtfolentÇ-groti caiilam morbi in cubile deriuare,fic defpe-rabundus Caluinum danifias, qiiiim tuam detne-tiam damnare debueras in male culoanda veti-tate.Qni enim non conftat Caluini finiilc?Verbo Dei fumma eft in Ecclefia autoritas.Efto.Nuquid in Regno fuma cóftabit Regio Edióto aUtutitaS’ Icaque vt Regii'i Ediftum Regio figillo, it.i Vet-bum DeiSacrametis obfignabitiir. ^elt;^iiâ/neii^' cesihomtnis Fdibiu Z)elt;/^«r^c?Refpondeo,in hat comparatione non rem ipfam fed moJuin nota-ri,amp; qtiidem xJItb ÂT7ÏX it, Ti .(.taAXsK.Cóftareruni’ mam(quanta quidem in homines cadere poteft) Regio Edido aiitoritatem nemo nefcit:Regior^J mé figillo cófirmari quis negauerit? Ecqiiis vero erit figilli fine Regio Edido' vfus? Ita Caluini(i-mile ate cuerfumnon vides. Idem enim de Vet-bo Dei conftituendum effe nemo fanus negaue-ritjhabita quidem noftri ratione quibiis S.' Vet-bum amp;nbsp;Sacranieta deftinata fiint, ad hoc vt fides promiffioniimDei in animis uoftris euidentiilJ eflicaa

(\yîD SIT ECCLESI Aj'» '519 ^'t'cjciùfque obfîgnetur.Ccrta quidem eft atquc ^'quot;piterna Verbi Dei autoritas j quæ nullis eget '’dminiciiliszar in nobis ob/ignâdûeflejob eamqi externos ritus adhibendos, qui fen ft mm mi-'quot;fterio animos nbllros potentiùs ferlant,ccquis J^nvidet effe neçéffarium? Icaque duplex te, 2’yierrortranfuerfumagit, Vitioficonfiquentisc wn enim confequicur, Sacramenta non eife fi-S'lla Verbi,etiamfi Verbum Sacrameci fit priùs:) Reipef}gt;erinotMA(ilt;\\i3.m ftropham-vobis ver-

''Hulam,yl ititloficundum qutd ad dttiam ßfwappellant J quum Sacramenta fint amp;nbsp;dican-'utVerbi figilla, non quafi Verbum Dei fit ex fc ’»tinfirmius autobfeurius, fed id fit noftri ra-ßone, qui hisremediis ad fidem noftram fublc-'*3ndam indigemus. id eft,Ita comparata eftho-'quot;inum natura , vt licet non pari docendi forma DeusEcclefiam fuam docuerit, nihilominus ta-'quot;en poll homines natos huiufmodi adminieulis Wei noftrae imbecillitatem fuffulcierit. Atque hie quidem eft verus Sacramentorura vfus,extra 5gt;iemquum nulla fint Sacramenta amp;nbsp;Sicilia 'Witco appellentur : efficitur,iilorum officiû có-»lodioti vocabulo reprçfentari minime potuifte: ’eproindeaccufandum efteHayumqui Caluinû ’ccufet,amp; informem effe illius in argumentando ftitmam , vt argumentationis fundamentum eft plané nullum. Prima igitur exercitus tui,magne Thrafo,aciesprofligata eft,germano SacramétO' fumvfuSc fine indicato- Quidadhxc?

Hallucinatitr ettam Calhinfu-, maierem exi-fjfe tn Sacrament^prom/ißonum dtnina~

Noitrefpondet Hayus,fed fuo more amp;5«A!««‘ w:re primaria practermi/ra Caluinum peres.His diuerticulis malx caiifx laband commode fut-curritur. Pro Cakiino ramen,id eft pro veriutc quam docuit Caluinus,Hayo rei'pondeboi SacMnten Non halJucinatur Caluinus, Hay, fed tu veiie-predicato ’’’^quot;ter erras. Licet enim Verbum per fe fstis hi-iiluftriora beatluciSjca tarnen eftanimi noftri imbecillitas effe, quo- vt ficuti corporis auribus vtitur ad rerum veriti-«rum percipiendam,ita 8c oculis opus habet. Imo docet expericntia,non incommodilm rerum «£lt;; -TKioŸ Vt Vt auditus propior fit animi miniftenqui res intellediles quantumuis inuifibiles folaW’ ditu percipittnihilominus tarnen earn eflc viius cfficacitatem vt res ipfas per fe incopfpicabil« oculis fubiiciendo, earum cognitionem ftriorem amp;c certiorem reddat.id eft, ex èx fvtpj^s-ipou', car nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;car IfififniuaTfft/'

vbi enim eftmaior reihAfyeraid eft/perfpicacitaS) ibi quoque maior eft fi'fp;«(t,id eft efficacitas.Et-empli caufa.Propono ex Euclide aliquam demo-ftrationem dogmatice:principia,veluti axiotnara quantumuis per fe rata amp;nbsp;luculenta,comniunel' que notiones,thefes,hypothefes,theoremat3, pf titiones,perifmata amp;nbsp;cxtera id genus ad demon-ftrationis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reólè conformandam, quan

tumuis accurate explicato: idipfum tarnen ciliùs 8c feliciùs percipietur,fi quodverbis expli' cafti,adhibito diagrammate in abaco oculisfuo- I ieceris. Sic amp;nbsp;in commerciis.Qmanto lucuIcU' I dor eft atqiie efficacior rei exhibirio, quQ ludeii

Q.VID SIT ECCLESIA. 3x1 tradita tibi in maniis claiie jpöflefïïonem ædium tibi adJicat quàm fi midis verbis proriuntiet il-lasædes e(retuas?Ex illis rerum nobis cognitarö exemplisde incognitis iudiciiim faciendum eft. piex sa-Deus nimirum hominis opifex hominem noue-tat, eiiifque faluti confulens gt;nbsp;totam docéndi ta-tionem illiuscaptui accômodauir. Hoipinemad Contemplationem natum,rationisjlicet per pec-catum infinita labe inquinatæ dono praeditum» Voluit per auditum erudire , inftillato aurium o-peraatqueininifterio in ipfîus animû Verbofuô, caius vi eum inftauraret fide infîta , qua veritaté fuam per Verbum fuum reuelatâ ampleédcretur.

Hinc tnaxim'im Verbi amp;nbsp;auditus encomium,JFj- Rô.io.t/i i(sex auditu eft'. auditw autemper Verbum Dei-Veruinenimuerö hxc animi noftri imbeeillitas Verbo Dei languidiùs alfentitur, ac proinde acu-; leis opus habet quibus excitetur.amp; quoniam res Ipirituales vtpote inuifibilestardiùs percipit.ne-celFe eft vt illx ipfius oculis quafi fubiiciâtur quo oculariSi vifibili indicatione fubleuatus adlpi-titualem auguftiorémqiie contemplationem af-furgat. Idcirco Deus inde ab incunabulis Eccle-fiæ vfquead adultam illius ætatem, ideft ab Ada-moadChriftum vfque folcnnémque Euangelij prædicationem, nonfplùm tradiditEcclefiæ do-ârinam de generis humani cum ipfo réconcilia-’ tione,câmq; VerbofuO inftruxit datis promiffio-nibus ; fed ritus etiam quofdam externos Verbo fuoadiunxit,quibus nos toto fibi côfecraret.Hçc funt Sacranienta,qu3e vt variis de caufis Deus in’ ftitiiitjfic illorum hic eft generalis , princeps pri’ mariûfque finis vt diuini Verbi veritas in fide-lium animis efficaciùs obfignaretur. Sic doçct . Caluiniis, Sacrament^ afterre dartjftmas promift-

jii 1. QVÆST. SECVNDA PARS, veluti in tabula depiU/u nobii ad wuum reptitfiH' tat Certè non potuit vérins expreffiiîfque Sacra-mentorum vis ofriciümque deferibi.

Sunt tarnen amp;nbsp;alij Sacramentoriim fines huit primo fubordinati, vt nota: nimirü fint profef-fionis,8f conferuandæ dodrinx adminicula. Nos cnïm luculenter monent cutnain nomina noftra dcderimus,quibus abrenûtiauerimiis: amp;■ nos te-uocantad certioré doilrinæ cognitionem cuius canfa fuerunt inftituca, vt de ea ferio cogitemus; quniT) ipfa non fint inania fpeétra , fed neceflaria figna ad teftificandam doftrinx veritatem adhi-bita ; quemadinodnm Mofes id ferio amp;nbsp;fxpe in-culcatjSê Chriftus inCœnæ inftitutione iiibet gt;!?/■ idfac'tarntis infui recordatione, amp;nbsp;Paulus vfum ilium qoque Copnx notât,cjuodannutiemui mortem Domint donecveniat.Yiic etiam ratione illu-ftriora funtôc efficatiora Sacramenta quàm Vet-bû. vnufquifqiie enim cogitate debet amp;nbsp;cur ba-pcizatus fuerit,amp; ciir facræ Cœnæ communicet; Deinde , quiim fpei noftrx rationem redderede-beamus,ea dodrina diligenter tenenda eft qu« in bis Sactamentis quafi fenfibus noftris fubieda eontinetur. Denique.hæc luculenta docendi ratio plurimùm valet amp;nbsp;advitæ diflicultates fupe-randas, amp;nbsp;ad carnis libidinem domandam. Quü enim in tentationibus in dubium vocatur,an etia nos,quamiiisVerbo credamus,ea fimusacceptu-ri,vel quia indigni vel quia quocunque modo ab his beneficiis exturbati : opponi volt DeushïC pignora dubitationi. quum enim dato pignore feie nobis propriè obligauerit,amp; fit verax amp;po' tens ad promilfionem prxllandam minime du-bitandum ert qiii^i ea nobis propriè fit exhibitu-rusqux propriè in nobis obfignanit: ac proinde generalem prömiffionem qux vnitierfx Ecclefiï

QyiD SIT ecclesia. 3X5 offevtutjfingulis fidelibus perSacramenta appli-C3npetfpicuueft,eóquerefpeólii illuftriora efTe (luim Verbum generatim omnibus propofitum. Quüvero carnis cupidicatibus percelliraur, cö-gitandum eft nos 8c Baptifmi Sacramento con-fecratos efTs Deo,amp; ad factas Dorhini epulas ad-mifToSjVC membra noftra iuftitiae Sc fanilimonix niâcipemusquum plané fit iriiquumamp; turpe, fa-Cra Dei membra amp;nbsp;immortalifelicitati dcftina-ta,ine«mque fine acceptis pignoribus facris o-HigataiDiabolo addicere amp;nbsp;peccato , ferua im-puritati amp;nbsp;iniqilitati ad imputas tamis cupidita-tes perpetrandas. Haótenus igitur Sacramen-torumvis amp;nbsp;efficacitasà medefcripta eft vt Le-ilor lefuitis adhuc fauens hæc accuratiùs explo’-letjpræfraftamq; iplbrum in veritate oppiignan-daaudaciam ex ipl'o rerum examine perfpiciat; Ridet Hayus , iocatur Ifmael aduetfus Ifaacum. Qnod fi, mifer Apolhta , cogitates quanti ludæ tonftiteritfacræ menfæ airedilîe , caninum ilium ■ilum tuum ronfcicntia excuteret.At infelix nori ïuitabis iudicem,fi fugevis pattern.

autito^Saframenfa dicunturvniuoci dè l^erbo,^ erbnrn tantum efltllud tjuod fcrtptü ■dptliolorum Trophetafum cônttneturi Etgi fcnpta htc tsydpnflolorum frunt Sact^menta^ QuutK/ue lil fynagogavel^ra'dub tantum reeipi SacrainenHiBApttfinuni ôr Coenamynecef-l^rit fcnptutn yerburn ent aut 'Bapt'friut aut (_ceiia. amp;c. pag. yj, y St tta ejb curplebtpro ’ t Culuiniana Qotna, Bibliorum volumina non tra-'

}i4 T. QJ'ÆST- SEC VNDAPARS, dit dcuor»nddf N on mi wtt t ntm ch tria, m ijVi Det yerbumjcrtintun eli^vtdefi potejl, ijuMiifiquot; nu v«A«7J.Ibidem.

Omnino àmonftrofa ilia fuperftirionc qui' lem,Hajr,depingis,idcirco abhorremus, quia no fumus aut exorciftæ aiit tranflubftantiatores.qui' bus facram carnem ipfis dentibus atterere amp;nbsp;„ deuorare.Inter illos primariuin vobis lefiiitislo-HaytApo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. I • ■

ftarçvirus'^U'’’ottnbiiit Pontitex Romanus. Vobis itaque aduerfas priinis mendacij minifteis ideo videtur cognitam amp;nbsp;ahfurda Veritas,quia eftis filii menclaciiamp; Sachanxiqiii reprobo Mundo perfuafit, EuangC' liuni elTefcandalum aut flukitiain. Tu verô,nu-gacor,meminilTe faltem debueras te hæc oliin in Ecclefia Dei didicilFeiSc licet hiiius veritatisfen-fum ex animo tuo omnem cuellere , cailiiinque confeientix tux obducere coneris,tuas tamé nu-gas efle meras blafphemias de quibus tandema-liquando reddes rationem Deo.Verùin ad tua te-fpondeo.Vis igitur ea repetam qux puetis ctiam jplîsfunt nota. Si ixua-ai'u«« funtilla «i'xj’7«»' (M. iauiis tsaicis gt;!ayt cjuorum nomen commune tjîi

Verb-'i {st.^iidémtjuenorntniattrthutadefimtio, quoniodone-Sacrinien gabis Verbum amp;nbsp;Sacramentum elfea-W'an/,««?'^' turn (untnun, certègenus eadémque natura tÀ'wjiHco-inter le differentiis diftiniftav-num t'amen commune nomen habent fuædefi-nitionis capur. Qjiæramus igitur Verbi Deideü-nitt’onem.Commode ó.\'né'['tmas,E^edeclaratimie lîue txprejjionemdiittmtvolnntatii ^fapiennedi ßt/Megenerühlimaniy/anElishomintbuf a Sffruf I fanïlo affatiiim,detrtdtliterarum monumentis confi- l

QVID SIT ECCLESIA. 52,5 Perfpicuum Gnè ell illudidem genus ^scramencis elTe commune. Sacramentum enim tft declaratio fiue exprejjïo lünmx voluntatis ^fa- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

f'ttiedeßilute Ä)«?»lt;iw.Non.n.eft humanû *'gt;uétum,fed Dei inftitutio. Hadem res in Sacra-ftiento quae in Verbo proponitur. DifFeretiis qui-•icmfuis diltinguitur a Verbo przdicaco Sacra-’’’entuin.varia enim eft docendi ratio.illud aures feit,hococulos.Non tameaipfa diftanc generc. vnum enim Chiiftum docent, vniim habent au-totem Deum,eundem libi proponunt finem,vitâ ’'ternatn.Quum igitur fint ófao'^S.quomodó non 'runt jiwfflpu'z«,erudite Hay?,Ridiculi funt profc' ftotuitviumphi. Verùm excutiamus propius tua argumenta.

ytrbum Dei tatum ejltllud (juod Prophetarum cr ■dfoflolorurn fen^tis continetur.H lt;tc igiturProphe-

(^j4po(lolorumfiripta,fiint Sacrainenta Eft figura Sophiftica quamiJbxej^/ci*,, id eft nugaci-Utem appellant.l-’allacia autem eft in ipfa i'entc-rn.Sic enim de vniuocis loquitur Hayus quafi v-»iuocavnius generis communitatc inter fe co-pulata, nullis inter fe ditferentiis diftinguantur. ^uod falfiffimum eft. Homogenea enim ita vni-Uocc dicuntur vt licet commune habeant genus vnum,cuius amplitudine contineantuv, fuis ramen 8e propriis differentiis inter fe diftinguun-tUr.Pcrinde ergo facit Hayus ac fi diceret, Homo Nugato-8cbosfuntvniuoca:Atqui homo eftaptusad di- ri» Hayî fciplinam percipiendû.Ergo homo eft bos.Quid-Ham Hayano acumine obtufius eft? Species enim Homogeneas confundit,difFerentias quz generis amplitudinetn veris ptopriifque notis circum-feibuntjà return homogencarum definitionibus cautbat. Hoccine vel tyroni in Academia Pcri-

3tlt;f I. QVÆST. SEGVND A PARS, Eatôye ferendum effet? In Ecclefia fifne ei fiierit Ufphemis hifce niigis yeritacem vellicare?Ccrquot; tèjVerbum SrSacramenta vno gencre contincri vt ex fuperioribus fàtis conftatjfic ex his quï infra accuratiùs differemus, enucleatiùs appareSir Prophetarurp Appftolorumfcriptafunt auguftiflima Sacramcta,qujbus nimirum redem-ptionis noftrx maximum illud quod Paulus vo-cat,myrterium continetur.Verbum pratdicatuni, 8c Sacrarnenta Verbi prædicati fîgilla,idem illud myfterium nobis exhibent.Sed quis feratludic« lefuitac Logicâ quæ vocularem homonymiis ch-ram perfpicuâmque veritatem inuoluit?Si Verbu 8c Sacramentum enim in primigenia fignifica' tione accipiâtur,quis non videtVerbum Prophetarum 8c Apoftolorum id effe,quod Prophétise Apolloli lîue vocefiue feripto docueruntîSacra-menta autem amp;nbsp;fub Lege amp;nbsp;fub Euangelioquï-nam fint non debeo offendere, vt per fe nota.

At pergit ridere Hayus nobis obiicienSjBa-ptifmum 8c Cœnam Domini effe fcriptuni verbum , Bibliorum volumina pro Sacramentiselîe obtrudenda. Infiilfiflirous iocusjefuitisquidew dignus.quibus folenne eft vniuoca cum xquiuo-cis confundere,at in ipfa vitæ focietate fupplicio animaduertedus.quiscnim aurichalcum pro auro ferat fibi dari?

Veriim de re ipfa. Baptifmi quidem amp;nbsp;CoenJ (quae duoEcclefiae Sacrarnenta agnofeimus)»-ftitutiojin Scriptura continetur.HancquoqueSa cramentorum inftitutionem populo proponinius ex Verbo Dei. Populum docemus qua fideamp;te-iierentia adea fitaccedendum. Atprudens Le-éfor videthoc tdum aduerfus te Hay, vibrati.' Quis enim nefeit ea quae vocatis Sacrarnenta, effeinania fpedra,non Sacrarnenta: verorumSa-

lt;iyiD SIT ECCLESIA. 317 ctamentorum idoU amp;nbsp;abortiis?Verbum autêDei vel plane exploditis j fomniis Vetbi veftri noit fcripti in illius locum fuftquot;eftis;vel ita proponitis vtchartam Si: mcmbranam cum Euangelij noigt; ptjeJicati fiue leóli,fed in theirellas decifi nomi-ne,ad motbotum ïfnuleta niagicas incantation nesmiferis homi-nih.u4 obtrudatis. Hoe nimiruin eftvobis Euangelium quo vos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plebem

!amp;uentutémque fafcinatis.Et tarnen audeS contra tonfc'itntiaid nobis fycophaticè obiicere quod bthndbus confiât plané efle ab omni veritate a-lienüin.lefuiticum mendaeiüTh bis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dé-

leèhtiir ; ac v'eluti'q'uurti'aur'ichalcum pro auro iitipoftores vendurtt'ilrtpèritis, fie vos æ'quiüoci Veritatem,xquJÓ'óeain'Ecclefiam,omnia denique stquiuDca prb vçW'amp; vniuocis oftentatis.'No-lis igitufveftra ctimihä'quorö vos effe teos rtod ftisjfih^ruboreobi'ièies? '- ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

In fummajQuuVnDeusfcfe hominibuspafcfe- VerW amp;nbsp;eetit adfalutem,qub ipforum infirmitatifele ac- s»«amen •fffinmadaretjVerbo Sacramentaadiiecitvt ean-lt;lemveritatemvariis lt;|uidem,atpropriisamp; aptis lus. tnodis EccUfix exhiberet.Eundem Chriftun^,ea-dem veritatem, eandem v'ufamætcrnam'8rpec Verbum amp;■ per Sacram?nta'doóet. Nihil' hîc efi; Atcbfileum,nihil Academicurn.Has Vqbii qui inEcclefia Vellja xquiuoca dubitationis amp;gt;nbsp;ignorantix fcholas aperuiflis.relinquimus. Tibi vèró.Hay.Vernaculïs itlas-tnas quas apo-fiafiæ virus in teinipellit, nbn b'eae cefTuras, id

non impuue illufurum Dæo jdogmaticc èc fiuevUa dubitatiopeqoris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;.

•r.:: J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' X. iiij.

518 I. Q3^Æ ST. S E C V N D A P A R S, Verhum'^Scnpiùmne Kerbunûl^fi^Htd 'VC'i batUit ^uibM Sacra/nenta conßcraniHT t

icilicec abfurdiim,quod confecratoj furr'^tiue verba Sacerdos non palàm enuntiat, fedfecu incjnta- æuffitâdq demurmurat,WWW-M}' tiones rilnite lilsptij illius-deprecum exVerbo non-fai-pvojiq^jc^/fcdicet in facris Éleufiniis probatio-nemrçiuscommodiusetas inVenturus. Vera Sa-cramçnta non funt magicxincantationes. Reel? tari palam ex VerboDei debentjfiçuti in illo lt;1‘-fer.cèfunt inllituta,Verbi Oei vfum notât Apoft®' lus, ^^omodo autem credent ei de lt;jH0 non

■i . ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Ateju^m praclar'è.argun’ienturninfiitniifi ti-bumperanres, Sacramenta veto per oinloidocth Ergp Sacramenta y erbummodo tant 'umamp;. raitonedfiingutintnr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.,..ii.;

■?quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ! lOl

Nefcis,mâgné Logice,aliud êfle argumentatif aliud fimpliciter docere quæ amp;nbsp;qualis fit tes. T’ Ji^ivèrendi li ifion confundis.Hæc eft lefuitarum Logi-impinti. ca amp;t in rebus amp;t in ordine.peccans: hoc nomine vno femper viÓt‘.ix,quódfemperobftrep3t. Hic vero non argumenter,(edrem fîmpliciter doceo.

QVID SIT ECCLESIA. 31, Oftendo enim amp;nbsp;Verbo amp;nbsp;Sacramentis commu-lequoddam elle fubie(^um,nempe lefum Chri-ftum; eandemtanien doóhinani vario modo iii ^cclefiaproponi. Verbû enim praedicaturvcau-lt;liatur,.ic proinde aures erudit:Sacramenta Vet-tgt;oadiunguntur, vt quod auditione perceptuni dljoculari demonftratione in animis credentium oMgnét:ficuti àme fuperiùs explicatum eft. Ha-de/ipsdicebamSacramentum aures erudlre. eft tnim vifibile verbum, vt modo docebic Augufti- jj,. “us. Curautem Sacramentorum mentionem in cramen-lt;iclt;îgnâdis Ecclefiæ notis iniecerim, hæc eft eau- «»““ (^ium Sacramenta fint non modo externa in-lignia Ecclefîæ quibus à cœtibus profanis diftin- Ecdefij gPätiir/ed promiffionis quoque diuinac pignora «oti*-’^l^sfignacula adfidem confirmandam : Sacra-nient«carere Ecclefia nonpoteft, nequevnquä 'wuit:ac proinde inftituti.ordinis ratio poftula-^’tvtquandoquidem notas Ecclefiçinueftigaré, Sacramentis quoque obiter loquerer vt Verbi *^dappendicibus,quod primariam Ecclefix no- ùtetut fu ^’meire hadlenus demonftraueram.'Iudicet mo- p«, sacra ‘^“Leäor quaenam fitMomi mei in me perperä 'tpreheiidendo fiue feientia fiue coi^cientia. defn.

Si/tem ne^arenonpoterif ^}Minfcriptltm'Ver-^'lt;'nj)ergculos âoee:^. Er^o fcrtpt:lt;ni Kerbum mü^»-netjue ranone à SAcramentii Atßm-[xititr, ExcdgitA nouAtn alt'.'i'ttAm inter Sacrafne -

Quoniodo EftElenchus/ifecnndttmijutslàdi^nfin-dü'it nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’°'’ enhn dico vel tantiim audiri Verbui

Atvnum no imp«-deiî'ad-'^' altetum , imo prorlus éûdem habent finemS! ucrCuj eundem vfum: ilia non tantum populo exhiben-Hayi ca- tut vt videantut, fcdvt 8c illorum inftitotiote-élufque vfus intelligatur,amp; auditam petVerbum . J dodrinam vifa infigant in hominum animis.Ve-t. '' riim peculiare Verbi officium eft vt prsdicatum audiatur,neque fas eft Chriftiano ita fibi indul-gere vt per fpeciem legeridi Vetbi Dei ptædica-tum negligat. hçc enîm eft pOtiffimaminfftctO Éccle/îaftici pars,vt Èuangelium Èccléfî» ce'tiir.'' Hoc igitur ngad-n débet intelligi germanaquc Vetbi amp;nbsp;^âcrdthentoriim dotlrin’’ ac proinde nô meam diftinôlioném euerfam, le ‘tuam reprehenfioném'pcruerfam videt etuditw teller. ■* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' lt;i 'i,

Libéré htc ingenij^tpeiaizçtifibo turdi'^t^’''’ ^uwn i^ttidper (ùbiecium theèlltgM fui ne^ueam.Si entm vu Chrtflum efie 'Sip^'r' materiam , amp;nbsp;Concionaa etufdei'n r mam cutn tuoCAluïnofinedb ubi du ertt vt 'Bupufmui ex Chrtflo ‘Dominiff doue tarfjuam hit pttrttbui conflansnos pi^ loidoceat..ip3g.'j^^ 'p. / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M *

Omnino libera eft cçcitatts tuæ confeflio.nié-tînienim tuam obftinatèreprobam non modo inclara luce cxcucientem,fed manifeftæ luci te-ncbras inducere molientem pij amp;nbsp;vident amp;nbsp;dolent, quite norunt Apoftatam. Verùm dere ipfa.’ WifÀï nomine J res ipfas alicuiarti feientiaeve lubieChsûgnificarijéftne perègrinu auribus eru-'UtisjSi à me recés fadû vocabulum?Defabielt;fto quotoo-Engices,Phyfices,Ethices ,Politlees loquuntur doiitverû Philofophi.quo nomine idfignificant in quo ex-plicandô vnaquæque illarum facultas verfatiir.Id vtibi 'Rioquc cui d,ocendo Verbum Sc Sacramenta à ix sacia-Ôeo funtinftituta,vtriufque fubieûum voco.11- ™entora. lud autem eft lefus Chriftus , Ecclefiae redéptor: Inquoomnespromifhoncs Dei faftx funt etiam amp;ainen,atque adeb omnium amp;nbsp;Propheticorum amp;nbsp;Apoftolicorum feriptorum adæquatum fubie-ftum eft.verufq; finis.Sic teftatur Paulus fe Chri-ftum vnicum doôtrinæ fiiæ fundamétum fubftra-uiffeSacramenta autem eundem nobis Chriftum proponere qui negat, negat ipfius Chrifti tefti-moiiium.id eft veritatem. Atque hjec quidcni de Subieéli nomine.

Ad Chimæras deinde tuas venio. quid enimchimçri-histuis commentis aut peruerfius aut monftro Eus excogitari poteft? Chri^M cflmateria Bapti-ßni.E(io.Baptißni vero farmayconcto. Quis vnqua noflrûm it.a loquutus eft, aut quidnam noua hæc Verba fignificant? Quid de concionis vfu fentia-®us,ille ipfe Caluinilocus quem citas, oftendit: vttuo iudicio reus peragaris impudentiæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[•[,

Caluinus reElam Sacramettadminijlrationem abf-^tteverbu ctmßtitrtnenpol[e:(^ mhtlmagisprapojte-

jji I. Q_VÆST. SEC VND A. PARS» rum fiert cjuumfi in mutam a^tonem vertatitr'-f'^'' uttfiub Papa tyranntde fatlum eftquot;- ^uum confiff^' ttonon adelementafiedadtpfistyuirectputnt,dt/ff SacTimen «f^«rSacramcntorum fiquidem forma,Dei otui' 4**æ confiât Verbo Dei. Ecquis veto in* port prçdilt;lecolligatTrageIaphum ilium tuum? In Bapt*' cationein ftnicelebratione adhibemus folennera forniub p'f*” quam nobis prxfcripfitFitiusDei, amp;nbsp;breuéptf' fpicuainque illius cxplicationem adiungimus.In Ccenae adminiftratione idem obferuamus. Pcta-

dla concione,vtrüque celebramus,ficuti amp;nbsp;ratio amp;nbsp;Gatholicx Ecclefiac vfus iubet.Quid hicconi-mune eft cum tuo idolo? Abi igitiir circtgt;lacoï,5f difce faltem probabiliter calumniari. Hsc tua ar-gutiola ne fpeciem quidem vllam habet nifiqu®' lé ait ille, Deli}hinujyluisappingit,fiu[l:ibiii/i^^gt;^

TESTIMONIA SCRI-pcuræ Antiquitatis à me rede al-lata ab Hayo perpcram reprehenla.

De loco ad Rom.4. ßgnum aaef it Of-cumcifionis e/uod obfigaaret lufiitiam fidei.

Sacramenta ejfie verbi figiUa ,te hoe DoHo»! gentium teflirnonto conuincere poffe exifitmM '• ßd ‘^~ru.,fj^tntfi:er. amp;nbsp;c.pa g.74.

QVID SIT ecclesia: îsj ?®rrepecere,f/lt;er««cftf nullam effefronte. In ma-nifefto deprehenfi mendacio, tarnen obloquun- Augufti-tur. Apoftoli amp;nbsp;Augurtini clanOima Solis luce nus ab cbriorafunt teftimoniazquse taméaudet Hayus, nulla vetitatis rcuerentiajnullotertium piidore, hîc'vindi-nuiloopprobrij metu nobis opponere, si tarnen catur. qnafi parca vidoria triumphare. Plana amp;nbsp;perfpi-^ua eil Apoftoli fententia in bis planis pcrfpi. «ifque ipfius verbis elucens. Et jignum accepit Axemen ^taxmcißonitifignaculum iuftitiafiächNe]. ^uod ob- ««à C' hnarettu/ltnamfielet. Valet argumentum aiensà ^ecie ad genus ; quum pofitafpecie non poffit nóponi genus,hoc pailo ; Si Circumcifio eft fi- rum qflfi-gnaculum iuftitiae fidei in remiffione peccatorii. Ergo amp;nbsp;Sacramentû in genere eft iuftitiae figna- uerft'oflé culum. nam illius amplitudine Circumcifio con- dendum. finetur.Qtiidnam eft agere ex prxfcriptis verbis Shoe non eft: ac proinde quidnam eft negate i-pläm veritatem , fi illud non eft quod Hayus ne-gatJAtqui locum interpretatur amp;nbsp;Originemad-'lucic vadem 8c fponforem peruerfitatis fuæ,hominem non modonngatorem,fed adulterats, tn- Origin« ^‘fyntf^yintota Scriptura lt;^tn neceff'ariu tjuidern ’’’^wfladwmextra 0- contraventatem xtartù ar-^»WfwfitdfMonifz'ÄWWWjVtEpiphanij verbis vtar: Hayoad-'Intiquicatis denique carcinoma 8c vomica pro-fettHaytis. In Origeneqtiidem rerum philofo-pliicariimcognitio ät eloquentia commendatur: ’t quantis ille erroribus infanierit,non eft huius ’ntloci aut inftituti commemorate. Quàm veto ^ondico inepte , fed federate 8c perdite homo “Ie «ijttA’çœTot purani germanamque vniuerfac ’d Romanos Epiftolæ fententiam multiplici co-®entoriimcongeriecommaculare molitus fit,ex , 'pfaleélione eruditi iudicabnnt, nullamquead-tofierioithödoxseEcclefix iniuriam,quum

ÎJ4 I. QVÆST- SECVNDA PARS, xóJb^sf homo,Catholic« veritatis hoftis,amp; Ecclf 1ÎÇ nomine abutens, qualis fit, exipfisrebus«' ftenditnr.

Origenis Sed quid ait Origenes? Circutncißo falfa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itißitiii, cjtiici claudit Tjelat

jgt;r«tatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fefftpore tnaduentu Chri/li ,pittetd^

ejHtrnado vere iuflificetur fiUw jibrahî, eß femme benedtätoni.s-. Inuoluta fuut iftius hominis verba. Ica igitiir ilia explicerouS. Velhçc dePatribus Origenes intelligicvfquesil primum Chrilti aduentum , vel de fidclibuspol^ exhibitum in carne Chriftum vfque adfecundui'' aduétum.Si claufa amp;nbsp;velata fuit iuftitiafidei Pi' tribus vfque ad primum ChrilliaduentumiHH' gnafitiniuria Abrahamo cœterifque fanôiis P«; tribus,quafi Chrifti beneficio fuerint priuati. Si de fidelibus poft exhibitum Chriftum, accedit Chaos ertorum : amp;nbsp;reuocanda erit Circumcifo ftne qua id de fidelibus dici non poteft, amp;nbsp;ipü“’ Chrifti beneficio priuantur,amp; ad millenariaæib lam felicitarem qualemOrigenescommétusd’» remiflîo peccatorum fidei noftræ oblata amp;nbsp;iufti' tiç perfidem imputatio dirfertur. Operofuradi phrenetici infomnia deliria interprobari-Vobis potiusjHay , Origenis in leôiione Scripting velamen cordibus veftris impofitum eft/neviJoquot; dovideatis.

Simplex tarnen amp;nbsp;luculenta Véritas in plains amp;nbsp;illuftribus Apoftoli verbis emicat, in quorum interpretationequum illarum return de y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loquitur,fenfum 8c fpem in nobis habeamus('''

germana *nquit idem Apoftolus) milita euidentia vti®“'' interpréta Redè igitur amp;nbsp;luculenterChryfoftoinus hunC rio hums Jocum ita interpreratur. laides fidet chr’yfoflo efümillamfutjfet adeptttSytußificattunlt;^ßgt;' mo. fitfatrtarchaAbraham’ l^ides^uàm»ibili!gt;f‘' tlld

mn enim prohi^itus eß-iuflificari . ^‘ih^m,tamftß inpr£putto adhuc effet, poßeriore ßde locum ob tinet ctrcu tnaßo. Indepoftquâ ’A'o lermone expofuiffet, notatâ idcirco fuilfe .“Apoftolo temporis quo circumcifus fuit A-f’namus, circumftantiam, vt perfpituum eflec ’’fl'iein Circumcifione pofitani efl'e vim effica-'■’’nique iuftitiae, neque incircumcifos à iuûitia ^^cliidi : fed omnes credences effe filios Abraha-’’’’ivtcodé quo ipfeiuftificatus eft niodo,iuftifice

^ff^f ^‘■rcumcifionis, hacc Rj; (j_ t Id efi eorurn cjui nbsp;nbsp;jpirttualem circutncißo- gno con,

ffuerisMhil habebts plus reliciuis, neßgnum ^ui-Cgn'spo'r-Sigiiaculum enim tunc eft Cwr«wnyw Ciîr-lit elle li-’“^^^uando res ipfa rjuo!jue,hoc eflf.des, apudte co-Pffuerit.Iüamßnonbabes,üf!,rium no paterit effe Ißi/tculum. cuius emm effetßgnaculum, ßres non ‘‘“^itobflgnata? ^odpennae efl acfl crurnenarn ‘amp;fÿe!jutdemobfl^natam, tn ^ua tarnen nihil effet ’'fl’^iditum,nobis ffbentares.Non minus ridicula efi ffcnmctfio externa,vbi fides intus nonfuerit. (ß-c.

ait Chryfoftomus rem cum figno ceiundtam '®ftoporcere,amp; inane effe fignum, quum non eft quot;Snaculum : id eft quum id non obfignat quod Pf^dicat, amp;■ cuius fignificandi caufa fuit à Deo 'aftitutum. Idcirco ibidem ait, Circumciflonem f’^^^icaffeiuflitiarnfideu^etum genuinilmque Sa-•^tainentorum vfum hac voce reprxfentans.

Eft reóLè. non enim fine magno iudicio Apo- DiAi'iAio ''olusduasvocesadhibuit, 8c

IJiaium ilia fignum externum, hac figni externi ''‘umaptiffimoloquendi genere fignificaret. '“denim eft (nit«(ov,aliudi;lt;pfyp(f.lliud nimitum . Patet latiùs (ftatua enim fignum eft, fed non po- »„quot;cult.' *®fteffefigillum.) fed figilia apponi iisrebus fo-

1. QVÆST. SECVND A PARS, lent quae faiiftiùs conferuari debent.ldeô amp;nbsp;pn* uatæ literx obfignant amp;nbsp;Ptincipurn diplomatJ figillis muniuntiir,vt fint folenni ilia publicç 'lo-luntatis teftificatione auguftiora. Sic Dominus» noftrç(quemadmodii diximtis)imbecillitaticoD-fulenSjVerbo fuo quod veluti Ediótum humau^’ generi promulgat, Sacramenta adiunxit,vtobii-gnationes promiflionum fuarum. Quiigiturp’quot; tuit verus Sacramentorum vfus accommodatiu^ fignificari quàm illo(7p(»«x'lt;^‘gt;c fiue SigiHivof’' bulo;quo nimirum figiii fubftantia 8i effeiHû plicatur?id eft quorfum adhibeatur, nepeadiUquot; ftitiam fidei, qua in ipfius Chrifti poireifiouein mittimur,non fimpliciter fignificandam, ledvna etiam obfignandamiquatenus videlicet Spint“* famftus reipfa id intus præftat quod externa cert' monia praedicationiVerbi adiundajoculisreprf fentat. Hane veram fimplicémque elTc lociifti’J fententiam , Leólor eruditus videt, ac proindeƒ me rede fuifte adhibitum vt probarem,Silt;cr'lt;r®^' ta effe verbiadeo ab Hayo perptrai” fuifte reprehenfum.

fé Vekvm Auguftinusab Hayi calumniisvindi' feVi?de candus eft,ne lefuitarum commentis faueretft legiiinib ftimetur.Hanc quarftioncm tradatAuguftinus^ ( Sacrainen aureus Scriptor,Eccuinam vfui fit Baptiliu* aduerfus cxterna perceptio, quid valeatamp; quiaagatjn Hayica- hominecorporaliteradhibita. Refpondet,Pl“' ( Juniniat. rimùm valere propter Dei orationem,idcircoiigt;- I ftitutamvtres fignificata,id eft beneficiii Chd' I ûi,in nobis obfignetur; fed non neceflariani el!i I fimpliciter amp;nbsp;ahifolute,quafi fine figno perceptu / nulla fit fidelium falus.-quum ramen negledtada- I DeBaptif mnet. Internam fandificationem quat totapfUquot; I conttaDo j gratia Dei in lefu Chrifto per fidem perc^’ ( nimirum cordis pr^cipuè n- /

OyiD SIT ecclesia. 337 in Baptifmo ; haólenus tarnen vt externum à Deo inftitutum fumma cum leuerentia . quot;‘'eadiungâtunquoniam illud ßc gratijc Dei ’■'i'obis fignaculum. Hæc enim eft fumma accu-difpucationis: Qttibus rebut omnibut oftmdi-‘*luni (Jjt Sucrnnitmnrn Bapttfrnt, \_ deji ex-^^^‘lt;mßgnumy»liudcon:terßonem cordtt, [tdeß finCbfieationem externo figno reprafiit-^^'^}ßdßlutem homintt ex vtro^ue compleri^ ^^eßvriHm hor urn defiterte, ideo putare debemM ej^e vt amp;nbsp;alterum défit ; ^«,4 tUud ßit ißo poteft tje in infante, Q) hocfinetllopotefi 'ƒ« gt;» latrone : comp lente Deo fitte in illo fiue in 'ßo ^uod non ex voluntate defktjf tt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verb

‘‘'ohntate alternm horum demerit re.rttt homi-^^tointutlui^^f^^pffintu ijuidempoteß mejfe vbi *lt;ntiierfio Cordit defierit : Conuerfio autern cordie

^Uidem tnefie nonpercepto bapttfmotfid co-‘‘^nptobaptifinononpotefi. Hocipfum igituragit ^“goftinus in eo loco quern Hayus citât aduer-gt;us cam veritatem quam ego cum Auguftino tra-* ^^o.'nimirurujNon alligatam quidem elTc exter*

Sacrament! figno Dei gtaciam(fine quo ilia a* g'quum vult, amp;nbsp;fine qua fignum plané eft nullû amp;nbsp;inefficax ; ) figni tarnen externi perceptioneirt W’ximi effe momenti ad rem ex Dei promiflion« Ptrcipiendam,cui obfignandac atquc confirman-dæàDeoomnis nimirum falutis noftr« autor« inftitutum cftSacramentum.

Hjc eft vera germanaque huius loci fententia, ftnemTozjiTttTroJltj' ita explico: Auguftinus often-ditAbraha niamp;Cornelij cxemplis rem ante fignum adhibitum præcefïiflc : adiundum autem fuifte externum fignum ad rem intcrnam, id eft luftitiam fidei fiue fpiritualem internamqj fan-

538 I. OyÆST. SECVND A PARS, ftificationem repræfentandam. Idcirco Pattlum fuifTcvfum voce Sign ac vli , qualcgitifflû Sa-cramenti vfum defignaret. Ifaaci amp;: baptizacora infantum exemplo,quibiis fignum datur antequi perattatem p off) nt credeie,idem quoquedocen; VC niinirum7?i7Klt;jz-«r in corde conutrfio cuwsmY ßeritmpracejjerat tn corpore ; id eft,percepn'i mature fignii id obfignet quod à Deo fingulaii pn-uilegio infantes acceperunt, iuftitiam illamvi-delicec fidei Sc fpiritualem fanótificationem in dono Spiritus Sandi.Vtiobique externum Sacti-menti fignum , eftrei fignificatae fignaculum,ac proinde Proprium verèdorSAr Sacramentotuffl quo ipforum vfus cx Dei Verbo definitur,df' quod fint figilia promiflionum Dei. Quod erat a me amp;■ propofitum amp;nbsp;luculentoApoftoli teftimo* niocomprobatum.

Et tarnen triumphat lefuita, amp;nbsp;licet nequede rc,nequc ad rem dicat quicquam,peræquè tamcquot; de me fiatuit ac de profligato hofte Sc in currm» triumphalem iamiam inuehendo. Non videslC' fuitarum in Scripturx Sc Aiitiquitatis doólt»’* fidem Sc audaciam , neque infigneni illoruni«’'* peritiam cum procaci Sc virulenta audacia «n-iundam detefiaris?

QVID SIT ECCLESIA. 339 ^^'‘fiifceleribMomnihm tße contamtnaiam dt-!^iiti^,bwacTÓtjue Aej,uttper Vtrbum nnn^natH '•’pwr»:amp;c.p.ig.75.amp;; -6.

Puilctmefanè tot inàniiimverborum. Qiior- PutidiSs funienim duas paginas nugis amp;nbsp;çonuitiis occu- impoxtu patas? Nihil hïc omninó ell qiiod ad rem perti-neat. Sobtiis videlicet rerumcjlie noltrarum pe-infinimlo iitis,Hay,perfuafèris nós doceve Ecclefiam om- q'jac't « nibusfceleribuscorttaminatam elfoPrimiim hoe ttbiprofeélbperfuadendum effet ipfi, qui nofti ■dnon mödö à verOjCed à Verifirhili penitus ab-bonere.Licet eriim fine ruga amp;nbsp;macula non effe gt;nhoc mundo Ecclefiam feiamus i fanólam ta-wen profltemur iÜam » quippe redemptam amp;: fanftificatampretiöfö fangUineFilij Dei : Nun-ixam ex^iart lauam nijue per Verbum'. quum baptifmum amp;remi(Ïiónis peccatorum amp;nbsp;rege-netationis figilium, amp;nbsp;in Ecclefiam Dei ( re-aniffionis peccatorum 8e vitae aetetrix hxre-l ilctn) effe intrqitum iis ètiam quipeccati na-I ttiti communis labe rei non peccarünt ad fimili-1 ^udinem Adami,petfpicuc doceamüs.Hçc qtiurti 1 dodhina inEcclefiis noftrisperfpicüè fönet, amp;nbsp;1 'dperfpicuèperegrinisfcripta noftra tellentür;

1 tontepudet ,Hay,tot veritatis teftibus fututis, I timimpudenter veiicati illudcre?

I Qgod tuo more velliças locbs à me fidelitet I titatos,quafivel libti vel capitis notatione prx-tetmiferim, quorum tarnen verba rettè à me de-

I fciiptafuiffeagnofcis,amp; falliim eft,quum nihil à tne hie peccatum,fuiffe ptxfto fit index; 8i ine-

140 I. QVÆST. SECVNDA PARS, ptum, etiamfi quidpiam huiufmodi defiderart' tur:ficnti alibi leuicula appellas.ln difpucationis claufula nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuatntnifi elfes lefuita.eruditus

Leftor miravetuneam tarnen vt vobis vernacub deteftabitur qui verborum fumos tanta id nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itnperitis return veditis- De tuis

igitur J Ku^”lt;iT°t'ça, incptulis geitis hate fatisfu-perque.rxdet enirnme de tua futili loquaciKK tandiu loqui eciani inuitum.

Argumentum tarnen Achilleum illudtuûqoa tantopcre triumphas,tentabo an expugnari poP fit,non inuocato Philofophiae lubfidio, fed ipfius Veritatis qtizadfeipfam tuendam per fe fatisv»' let viribus. Certè hune ego Pauli locum,amp; Ven nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meiim inftitutum accommodate,ciH'

lifenten ueram. erat enim mihi probandutn Sacramenti tia in hoc ffle Verbi figilia.Id quoniam è difertis illiusvet' bis aftruxcrani hanc vim tribuentis Circumciü^ ni:ne quis dubitarct idipfum de noftrisSacraia'' tis vcrè dici poffe,oftendi adBaptifmum quiCit' cumcifioni fucceffit,id quoquepertincre. Qpo“ exeiufdem Apoftoli verbis demonftraui.nam hƒ amp;nbsp;luftitia fidei, amp;nbsp;vis ilia Sacramentorum gnandi Verbum,luculenter indicatur. Auguftquot;'

interpretatio vice eft arapliffimi commentât))) totamque controuerfiam quae inter vos amp;nbsp;nos Verbum gitatur, perfpicuè componit. Aquam enim

Verbo,eft’e labile elementum ait: adiungi tame'' qoisex niaximo cum frdu ad Verbum, Vt fiat lauactuiu ternisidéfanftificationisnoftrz.quemadmodumetiainPe-

h' c C ƒ efhaeprotrus explicauerat. Vt commune autemVerbiamp;' k mentiile Sacramenti fubiedum intelligereturjipfa Augæ ( (J ai voca-ftini verba attuleranbexpreflbdicédigenereS^ K appellantis Verbvm visiX'-’'

Non e(l varia multiplex Veritas,fed vna ) 4 Skii,. eadeni,vaius Dei cert» Si confta/is voluntas»/'’' dci!gt;

I 'quot;S'onisritus perfcribeiis. VERBVMÎgitur v-eft quod auditur,pr3cdicatione rtimirum vo-’'’’lEcclefia : alterum.quod videtur, prxdica-.’^’neSacramcntalijid eft fignificationC oculari teprxfentans quod fuerat voce prxdicatu, 'lt;lé oculis fubiiciens quod auribus fuerat pet-ad animum delatum : vt idem fcilicct *quot;10105 amp;nbsp;per auditum amp;nbsp;per vifum edoceatur. '^quot;O'igiturSacramentum vocauit Auguftinus vißhik, fignificare voluit nihil aliud o-™gt;sp'et Sactamenta,quàm auribus per Vetbum P'^dicatum offerri à Deo,nempe lefum Chriftff omnibus fuis donis.-ac proindc no ipfo ge-J**quot;gt; quad res varias docerent, fed ipfa tantum quot;cendi ratione differre. Hxc quidem ad Verita-defenfionem fine vlla Philofophix ope fatis:

I“*tarnen ipfa vitro Dominât fux operam mini-“'nûmque pollicetur vttuam, LogiccThrafo, ‘™g'*em nugacitatem prodat. Ex ipfius quidem P'Jteptistyrones norut plane ridiculu effe Achil Hayanî w '’•dliostui argumenti commentum,à totius amp;nbsp;gumenti P’ttium diftindione. licet enim veriflimum fit quot;turn fuis partibus reuera conftarc,amp; partes in alias ab aliis reuera diftingui, eft tarnen ve-ctiam re-''ffirtiurn te triplici ftropha, dum hxc mihi obii-feUitut ''*gt;veritati illudere. Pnmum enim Tomm cum nnfuni/tj,propter iui)/t^)iiMftwbjj,ftcuti fç-

VOS Sophiftx foletis.ç^yàrwjrf/ fine (penes cum f'^ttHus. quod qui facit ( inquit ille ) confundit ’itni, amp;nbsp;finailitudine quadam conturbatur, nec '■a acute quç funt fecerneda,diftinguit. Genus ^idein eft quiddam totum , fed non fimplicitcr abfolutèiquod erat à teprudcter diftinguedii, ’quot;yquim ad me reprehendendum prodites. De-^uodeßniitnifefle verum, Pieri nimirö

34i I. QJ/ÆST. SECVNDAPARS, nullo modo pofte vtqux eadem funt effentia,ac proinde reipfa, inter fe différant ratione amp;nbsp;mOquot; do.quod R effet. Natura 8f Doôlrina plané con-funderentur ,quum amp;nbsp;generis amplitudinem amp;nbsp;in ea varias fpecies diftinôHs return differentüs vtraque proponat. Idem enimi/zo-)^^? iii eodeni generis finu,amp; forma eftamp; differentia. Vtrûquc quidem reuera, fed vario tarnen modoformiS-differentix nomen accipit : vt in hominis defini-tione R A TI o,eft hominis forma,amp; eadem eftamp; vocatur differentia, quatenus hominem rationis participem diftingui't à belua rationis expertetac proinde perfpicuum eft tu' «v , quod naturxvi reuera extat,amp; to xo;igt;ï quod ratione mens noß«

percipit,minime efle difparata atque contraria lîcuti tu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DcnK^aCirnttnifefiefalfiingt;i^

lt;]uoâats, Corporis mei molem ab vna quauis parte,ratione tantiim Si modo, ac non reipfa dif-iungi.Eft quidem verum,manum meam qui fa*' pfiamp;fcribohxcaduerfuste , Si in pofterum ^âfcribam,non modo ratione,led reipfaàcçte-ris partibus corporis mei diftingui ; amp;nbsp;vpr’jmcft corporis mei molem è fingplis partibus nonta-tione tantùm,fed reuera componi, eandétnqiW tam à fuis partibus reuera diftingui,quum oianes Verbi prç totum componant. Sed quid ais,fomniator, sàcn'ir.în *^^****’^ ^’^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Diftingui? Conli**

torumea- certè Verbum Dei quod prædicatur inEcclefui thquot;idéfi° quidpiam cffequàmSacramenta,diftinß** nh’îidern reipfa fpecies: eadem tarnen vtrunqueHî*“' r3,ciufdémque generis communitate quadqcon-tineriqui neg3t,negatmanifeftam veritatein:O* enim vtrunque expreflîo fiue patefadlio voluntatis diiiinx de noftra falute , ficuti antea oftende-

li h fl t t { S ç c ( ( (

( !

bä;amp;: manifeftè répugnât difercis Auguft-verbiS' Itaquc confentanea eft Scripturx Si Antiquitatis dodtrinæ hæc Verbi diuifîo, ( Verbum enim hic htc

credtdertt óquot; baptizAtM fuerit, faluM ertt, Jtaque fi Genus logicum eft totum quiddam cu-i« ratio colligitur ex fpeciebus tanquam parti-l’us natura prioribus,non tarnen ita totu vt par-tiscuiufdam caufa participeturab aliquo/edto-'uin à fingulis fpeciebus participetur, 'okox 'óaov ^uoddamjpfarum quidemfpecierum differcriis ^iiiiduumgt;at effentia ipfasvi'oaioi'( vtloquuntur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

' txptimae confideratione nafcens. AtVerbüDei cettUïnamp; fempiternum eft,non ex hominis arbi-trio inftitutum,fed conftans amp;nbsp;aeterna Dei volü-tashominibus patefaóla.Vnum verb idémque eft Y. iiii.

î44 I- Q.VÆST. SECVNDA PARS, rcipfa,non partibus diuiduum fed difFcrentiisjÜ eft varia docendi ratione.dum enim vel viua voce nobis exhibcntur promiffiones Dei, vcifîgnis cxternisrepræfentantur jeftoxar axw quoddam Sc eflentia irûveMif Dei Verbuni.Idem Deus,idem ChriftusjCadem veritas vtrinque perfedè nobis lt;»ffertur amp;nbsp;in Verbo amp;nbsp;in Sacramentis, eiufdem Dei mandato. Idem fufft reuera, docendi modo tantùm inter fe diftinguuntur. Apage igitur tuos illos Tragelaphos, lefuita,quafi Verbum Dei in frufta partes dilacerari poflit.lpfa feipfam Dei veritas aduerfusuia deliria fatis tuetur.

VER A ECCLES lÆ G A-tholicæ Definitio ex fuperiori de-monftrationenata,amp;àine allataab Hayo oppugnatur, à me defenditur. Eft aucem huiufmodi,

Ecclesia Catholic a,eïtcommunÏD SAHÔforum'.^Cœtiisvifibilùamfle-(tentium Verbum Dei,(^ex ib lifti inlîituto reEle vten-

Haftenus quidem omnis mea oratio eôeolli-mauit vt hanc Ecclefiæ definitionem inueniren, quatn accurate explicariconfentaneum quidem eftrrie tarnen vel aélum agam,vel eiufdem reifi-ftidiofis repetitionibus Leétorem onercm,eon-fultius mihi vifum eft vniueriàedoétrinae nô modo fummam initio fubfternere,fed amp;c demonft«-tionis definitiouifque œconomiam rationémque

txponerc ; amp;nbsp;fuis opportunifque locis id notare quod èrenata effe videretur.Itaque amp;nbsp;me amp;Lc-ftotem hoc labore de induftria hîc libero. 111c, fi hic accuratiùs cupit expédere, leget fummam otdinémque huius Definitionis in difputationis ptimordioîeiiifque nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuis deinceps lo

Mirum tji ijutd te mouerit vt Caluini defini -^tenenegUêki ^ahhoflttbm fiHA Vefire t^agde-lgt;igt;gt;^enßbui Etclefi^ definitionetnpetera. Propo-tibt Calutnt definttionem, 'vtvtdeam ^utd in fereptehenditi. Ecelefiayefi corpeu ne fictetM fi-iehum^ ifuot DeM advitAm eternnm pricdefii-teun.Quam definttionem probat, tdem altbifiri. hens ; Si;/» Deo permittendam ejfie co^nttionem pteSeclefie

At non eft mirum te tui effe fim ilem,id eft So- lefuitx, phiftamSe calumniatorem. In veiaeEcclefiæde-^^^^'j^“? finitionc peflîmète habet quod nobifeum non^j^c^no modo cum Magdeburgenfibus.fed cum omnibus ftiisEccle Ecclefiis Gctinanicis ptzclarè conueniat,nô no-ftris quidé (vti calûniaris)hoftibus,fed fratribus vehe-aquibus didicimus primis verx amp;nbsp;adultcvinçEc- méter re-elefiç difcrimen:vt figna inter nos fratres difcor- ^“'“'4»». dias (cuit communis Eccleliæ hoftis, his fedatis, Antldu^ tedintegtatâque firmiùs amicitia, coniunftis a- fti exitm. nimis amp;nbsp;viribus bellum aduerfus Antichriftum

34« I. Q.VÆST, SECV NDA PARS, vófque eins primipilares , efrîcaciùs propediein geiamus.Non eft hæc definitio vel Magdeburge-ftuin vcl Caluinij fedipfius Veritatis. eft enitn conceptis verbis itaexprefta in Symbolo Apo-Definitio ftoloaniu , Credô fanilam Ecclefiajn Cutholicami ms œco- cemmnnionern fanäorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debui

breuiter 3diungere,ficuti infticutas quæftionis ratio effla-iudifatür. gitabat.quum enim non de Ecclefia vniuerfè,fed de Eccleiix autoritate agere inftituiflem, neceffe erat vt de vifibili Eccleßa agerem,ciiius vifibiles notas hoc rcfpeftu inueftigari, neque tarnenpo-teram aut debebamfundamcntum verzdefini-tionis prxtermittere. Vtrunqne me przflitifte vident eruditi Leólores. Subftraui veram StTsr«*-definitionem Ecclefiz, cxipfis SymboliA-poftolici verbis: neceflariain verb adiiibui illius explicationemjquæ amp;nbsp;genus amp;nbsp;differcntiamfpe-cificam eins enodarent.Genus,eft,Cöwawafrwidif-ferentia fpecifica, Sanilorum. Sed quznam eft illa Com M V Nio,quinam amp;c illi Sa nc r i,neceffe erat intelÜgi. Vnam efle Ecclefiamjomnium illo-rum matrem quorum Deus pater eft, ficuti amp;nbsp;Y-na eft vnitis Dei veritas,ratum quidem fixümque eft:at quum illa ex hominibus conftet ; amp;nbsp;in terris voce Euangelij colligatur, écqiiis earn vifibi-lem eiTe non videt?Quum autem in illo cœtu vi-*• ftbili hominum pietatem,falutifque fuz cogni-tionem profitentium permixti fint malis boni?fit tarnen indubitatum ( vt dixi J «^'aM'^’Etclefiain tantum eftc eîedorum flue fidclium:ecquis in vifibili illo costu inuifibilem Ecclefiam no credat, quandoquidem no omnium qui extcrnam profi-tentur doób‘inam,eft fidesJinuifibilis ergo amp;nbsp;vi-fibilis Ecclefiæ difcrimen inhac definitioneno-tandumerat, ne ctMirvuioi lefuiticzlaqueis minus cauti circumuenirentuv, lllius venenisnie-detur

OyiD SIT ECCLESIA. 347 ^ctur Definitio quæid perfpicuè explicat quod w qmftione erac pofitum. Hac de caqfa inuifibi-lisamp;vifibilis métionem feci. Caluinus agit pro-Ptiè de inuifibili quae ctia propriè Sc verè Eccle-fiaeft, nimiriim focietasfiliorum Dei in vno ca-pitelefu Chrifto adunata.Melanólhon Si ij quos Magdeburgenfes vqca^,vtranque delïgnant qqi-lt;itm,fedde vifibili agunt diferté:quia idmaTcimè •lUïiitur quibus notis dignofcatur Eccleiïa, quas fcdigito commonftrant vteam ipfam doélrina oftendant 5 in qua explicanda difputatio noftra verfatijr. Hancefleordinismei œconoiniam amp;nbsp;tätionem perfpicuutn eft. Mihi tarnen Hayus mi-natur grauiter. Illius igiturtAÏJjijsyf reprehenfio-WSjfiuejVt me demonftraturum credo, Xiwid cft prxpofteras fugillationes expédamus.

Si Eccle/tx vim vniuerßm ma ttefinifione u (/‘mplex'M^^üÛMliùin Ecclefia locum reltntjuts, n»m hl joli jitnt, cjM relie Sacramentü ■vtuntur, amp;c.a pag.yy.vfque ad 8ü. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*• *

Si inciuilc eft particulam aliquam legis fume-re,non tota lege perfpedlaanonàSsôxojpv amp;nbsp;mere Sophifticum fic,priiTiordium orarionis fic arripc-revttotam nullo iudicioreprehédas?Vnius qyi-demEcclelîæ vnicam definitionem effe agnolci-mus;at varias illius in vna definitionecircüftan-tias vt diflinguamus, refta docendi ratio iubet. itaque vnaeadémque Ecclefia vtvifibilisamp; in-

348 I.’QVÆST. SßCVNDA PARS, uifibilis debet confiderari. Hanc ego diftinftione notaui quam Hayus effufo cachinno irridet:pei-abfurdum effe damans iniiifibilem Ecdefiam in Ecclefia vifibili inueftigari-Hçc eft tot verboruni j quatuor paginis effuforum fumma.Ego veto pri-mùm vniuerfè ad hacc relpondebo : amp;nbsp;vt intelli-gat Ce non mihi fed Scripturae eruditatque Vetü-ftati aduerfarîjVt vtriufque autoritäre commune illam vifibîlis 8gt;i inuifibilis Ecclefiæ diftinâioné probem. Deinde ad fingulas illius exceptiones , fingulatim expediam : qua tarnen poteroamp;per-fpicuitate,ne adlum agam.

Quomo- E coLLvviE generis humani Deus opportu-do ma Ec no tépore feligit quos elegit ab aeterno, immor-‘aaifihllis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hæredes in Filio fuo, eos per verbû fuû |

amp;viiibilis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eftCatholica Ecclefia,eorum videli-

tlebcat- fto Filiofuo vnigcnitosfiîios adoptauit ,exvni-ucrfo terranim orbe per omnium aecatuni fpatia

in vnum colleÂos.Hçc Ecclefia eft corpus Chri- | ftijdoinus Dei viuentis,mater fidelium, comple- ! mentum eius qui omnia implet in omnibus: ne castéra illius encomia commemorem.Quidenim in re non diibia opus eft non neceffarios teftes adhiberigt;HancinuiftbilemEcclefiam non credi-musjtum qubd vni Deo fit cognita,qui nimirum nouit cos qui fui funt: turn quöd Catholica fit,id eft ex omnibus fidelibus qui poft natos homines . fuerût amp;■ funt amp;nbsp;crût colleéta.Tse aût.i.v niuerfalfa,fub vifùm nô cadût.Dcniq;, quôdhu-iufmodi fit Ecclefiæ in hac vita ftatus vt inter tot fnofanorum hominum myriadas,elefti humanis énfibus internofci non poflînt: fit tarnen verifiî-mum non efte otiofum fanguinem Chrifti, quin filios Dei amp;nbsp;eolligat potenter è mundojamp; eus in roundo efficaciterconferuct xtcrna haereditate fuo

QVID SIT ECCLESIA. 349 fuo tempore donandos.De hac inuifibili Ecclcfia Symbolura concionatur, Credo Ecclefiitm Cafho-lictDn.non enim ca creduntur quæ videntur, fed Cîquæ corporis oculis inconfpicabilia, mente comprehenduntur.

Hac autem ipfa , vna eadémque Ecclefia (noii wim effet EcclefiaCathoIicajnifi effet vna)vifibi lis eftjfuifque ac propriis notis illuffris confpici-tur.à profanishominuni cœtibiis fegregata. Pri-•tiiim,quia exhominibus conftat.neque enim 7ï-enatAi quandam 8e Chimaericam Ecclefiam (fic-«ti Hayus fycophanticè calumniatur ) noscom-miüifcimurjfedfcimusex hominibus illamcon-ftitui,pro quibusChriftus homo mortuus eft.De-*nlt;le,qtiia particulares Eccieffx, è quibus Catho-lica Ecclefia componitur, funt 8e videntur in iis locisquos ipfistanquam Cedes Se domicilia tri-buit Deus, non enim cft Catholica Ec-de(ia:fed certis in locis per fuos xAÜpo« diftribu-H(vt loquicurPetrus)confpicitur. Ita particulars Ecclefiasjvifibiles appellamus. Catholic« ni-tnirum Ecclefix membratquemadmodum ri '5«xovin rebus indiuiduis amp;nbsp;fingularibus perfpi-citur. Denique,vifibilem efiTe Ecclefiam affirma-mus,propter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ordinémque fuum,fiue for-

Wam extqtiotem vifibilibus illis notis illuftrem, Jequibus egimus,8e in quibus explicandis nunc definitio noftra verfatur.Ell enim prædicatio Eu-’ngelij cura légitima Sacramentorum admini-ftratione coniuntba,fignü fiue vexillum Filij Dei äd quod omnes ij fc recipere debent qui ipfi nomen dederunt.

lehouaquis commorabitur intentorio tuo?pfai.,j. ^uishabitabit in monte Sanäitatis tust? 8e, Qua

I. QVÆST. SECVNDA PARS, Tfal.»4' fimt amabilia, Domine exercituum,tabernaculJ tua! Ardet atlimus meus ad atria Domini! amp;c.

MqtiX !’• funt duo vel tres congregan tn nomtne ilUcfHînineorum- Hune cæcum ibidem appelé' Ecclefiam,his verbis,Dtc Ecclefht. Hæc viiibil*^ Ectlefia complcftitur varia hominû geneva, uti amp;nbsp;vocatio ilia generalis vbique perfonat,bonos amp;nbsp;malos inuitatos adpœnitentiam amp;nbsp;adrC’ gnum Dei.^f e/effor«wjrlt;r«r«wey?y^/w:aliis pr{* ripituromnis cxcufatio,quod Dcum,quemamp;pc‘ Maturam amp;nbsp;per Verbum Dei cognouerant, non tarnen agnouerunt neque coluerût vt Deuni.Ut gt;{at.î2.i4 his diélum zü. t Adulüßint vocathpauctvencli' üi- Vifibilis autem ille cœt'js, eledosamp;tepro-bos,filios Dei amp;nbsp;hypocritas comprehendésjnio- । dó fagenae iadac in mare, amp;nbsp;quæ ex omni rerum genere colligit : modo agro,in quo bonum femo cum zizania, permifcetiirjqüa: tarnen cum bond : femine toleratur ad meffis vfqüe tempus ; modo areatjin qua grand cû palea interieur : modo magnat domui in qua no tantû fint vafa aureaamp; arg« tea,fed etia lignea amp;nbsp;tcftacea:amp; aliaquidéad de-eus,alia ad dedecus,in Scriptura cóparatur.vtin-finita hac de reteftimonia prætermittâ,licetvc-ritatisadTiOTsiuprobationem Hayus âme effla-gitet. PeriniquèjEcquid enim eft principiorum fua luce fatis cognitorum fidem expoftere.fi hoc j non eft? Antiquitatis ramen aflenfum taiiqinffl conteftata lite,Hayus à me extorquet.Hxcigitut de multis pauca,qux hanc inuifibilis amp;nbsp;vifibilis

' Ecclefiæ diftindionem repraefentée, ex ovthodo-xorum Patrum monumentis indicabo, nemetini filentium bonat caufae mihique fit fraudi.

InLucam Ambrosivs. Mater viuentium eft Ecclefia lib.2c.2- quaraaedificauitDeuSjin ipfo fumrao angulati lapide Chrifto Iefu,in quo omnis ftruduraconi-pad.tcrefcitintemplumDci. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Av or«

amp; Noë amp;nbsp;Abraham,ipfa peperit Moyfcm amp;nbsp;Pro-phctas,tempore pofteriores ante aduencum Do-niini;amp; quæ iftos.ipfa amp;’ Apoftolos amp;r Martyres nodros amp;nbsp;omnes bonos Chriftianos. Omnes e~ nimdiuerfis quidem temporibus naci apparue-funtjfed focietate huiüs populi continentur, dufdemciuitaciseines,labores huius peregrina-lionis expert! funt,amp; quidam eorum nuneexpe-twntur,amp; vfque in finem caeteri exjierientur.

iDEM.Secundùm praefeientiam Dei amp;nbsp;præde- in loan. liinationem,quàm multae oues foris, quàm multi traft.45. ' lupiintus: amp;nbsp;quàm multac ouesintus,amp; wultilupi fotislamp;jOmnes qui funtin Ecclefianô te tcd.c. hint de Ecclefia ; ficuti neque omnes qui funt ex t». lltaële,funtlfraël:quô amp;,Né omnes qui nobifeû ^5 ‘Unt, ex nobis funt : iicut area tnturatur, quic- nat. Hb-î. •luid inde volat non eft triticum, fed non quic- cap.a». quid ibi eft,triticum eft.

Verùm quid ego irt re perfpicua immorqr, auc, wtimmoratem cur non Leélorculparet, nifî tua uiCjUay jinlîgnis cogeret id probare ^••04 omnibus pi is cognitum arque exploratum, ’Mis impiis in dubium reuocaturîHatc igitur v-uiuerfè difta funto de neceftaria diftinôlione In-•ifibilis amp;nbsp;VifibilisEcclefiac; quxad veram verx îrcleCedefinitionem mioimèaut debuit autpb-*'lt;iHme prattermitti.

His ita conftitutis, tuorum illorum abfurdorû ^ua ex meis verbis , abfurditatem fie de-reprehenfionum ipfalegam

.Qm in Eccleßdt dffirtitione lotumfilis iK^gt;l relinijuiti Paulo manißfle repugnntj.

tua, /tyiiinißer,definitto ß/t^ tußü tn Eceteß* lgt;‘ „ eum rehnijuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igttuy refiu^noL

,, /o.Argument! auteni hæc efl fl-xdtwêt'*.TibliX „ enim plus tribucmus quàm Paulo qui Co-« rinthiorum Ecclefiam agnouit, in qiiierant ” nonnulli flagitiis containinati, vt deinceflo

apparct? Idem de his quoque conftitiiédnni ” quos Paulus inflatos efle ait, iniuriam ficerc

Sic fraudarefratrestpræterca Euchariftiæ Sa-cramento perperam vfos, Si pœnis quoque hac de caufa afFcâos. Eos tarnen fratressp ,, pellat.Prætcrea,quomodô conftabuntpari-„ bolae Euangelica; de ftatu Ecclelîæ, qnæ^f' ,, ca?,fagenæ,3gro,virginibus decé quarûquin li quefint fatuçjcomparatur? Acceditquoqiic ” abfurdum etuis verbis.Nemaufenfemenim « vcftram congregatioaem haéienus negabas effe Ecclefiam Catholicam. Nuncvcrôàtf ” lubenter difeerem, an fit Sanâorum coffl-” muniotquôd (i verum efic ais, pcrfpicuctibi ipfirépugnas, quum earn cfl'c Catholic^» affirmeszfin minus.eftSatanæfynagogaitin'* ' „ quicquid SanélorunvM'T'ÿ'xwi'ainV nontonti' ncatur,in partem Sathançvcniat.

Aghofeis tua verba,amp; ex his fummara ànieü-delitcr expreflam, duartim paginarum

Primo, in ipfius defitiiti nimirilm Catholicx Variæ îcclefiæ voce,qtiam o^vvyta; inuolucris vis per-uertere.Dcfinicur Catholicä Ecclefia per vniner- jï,/ üini terrarum orbem dift'ufa , atqiie adcö omnes hâcEccle-Particulares Ecclefias comprshendens, idcirco**? veraquia vna:amp; in lua illa vnirate lingulares tc-defias conipleótens. Itaque Catholicæ Ecclefix nomen primigenia fignificatione, vniiierfalein Ecclefianifignificatifeciindaria autem amp;nbsp;ab ea rlcduóla j orthodoxas oirines Ecclefias quæ in v-niuetfaÜs finu concinenïurjà qua etiam denomi-nantur amp;nbsp;funt Cacholicac,id eft Catholicae mem-i’ra. Secundo,eadem ô/^arvuta; ftropha te luderc ^ffirmójin vocabiilo S4»ff0r«?w,qiiafi illi foli no-tarenturqui verè eirenc Sanóli, quippe iiiftificati ^önétificati in lefu Chrifto, eleóti, filij, here-destquuni illa etiam Sanftorum appellatione , ij Omnes fignificentur qui externa profelfione no-i 'nendederunt Chrifto : licet (Vt inquit Augufti-nns)malcitales funt in Sacramentorum coramti-1'one cum Ecclefia, amp;nbsp;tarnen non funt iri Ecclc-ü’iideftinfiti in Chrifto Ecclefiæ cap ire , vel dé Ecclefia,Chrifti capitis membra. Sancivm ni-jnirumdiciturquod Deofeparatü eft atque con-'ectatü. Propriè igitur amp;nbsp;verè Epithe-'oSanc r A vocatur Ecclefia , quód earn Deus è colltiiiie generis humani fegregaric,purgarit,ad-optaucrit heredem iuftitiæFilij fui,quem ipfi donor,amp; ipfam Filio.vt ipfefit in illa amp;nbsp;illa inipfo-Itâproptiè Ecclefia cópleiftitur eleótos, proptef ^uös etiam verè amp;nbsp;propriè Ecclefia appellatur. Qoiim tarnen genetali vocatione complures cé-‘OanturadEcclefiam pertinerequum in externa ''l'as coæmunionefintjiccireo Sanct i nomen

3U I. QVÆST. SËC VN da btiùs extendicur,cos omnes comprchédcns Chrirtianam religionem profitentur ilia forma exiflimantur elfe membra Ecck«*' uti ciuium liberi,Ciuicatis. Sic ait Apofto'“’ , fidelium liberis,yi/w^«; ltlgt;eri veßri (quippe eximpuro Adami femine prognati)»^ autem fanEitfttnt. Vocantur aiitem infantes ƒ lium Baptifmi Sacramento initiati Ecclefi2,S* CT i,non qubd omnes fingulatimbaptizatiij Chrifli fanólitate fint donati, fed quödexfinf ■ bus parentibus procreati, cenfeantur elfe int clcfia , de fœderis formula, Ero Deus tutisack minis tui:ac proinde quantum quidemexpr®'^' fione illa externa côiicerepolfumus.arbitrem illos ad Ecclefiam Dei pertinere. Non quod^e celfario id femper eiieniat:quia promiffio nont generalis de omni femine, fed tantum de ül®quot;’ quo fingiilatim efficax eft eledio (alioqui Sc Efau efientfilij feminis) fed quonianidearca' naDei eleófionc minimè debemus inquireredt“ de iis qui Ecclefiçpriuilegio donanturjexchf*' tatis formula Sc iudicio bene aeftimare, doneca-liter cffeda demonftrarint.Hac de caufa Apod®' lus,in illaquamprofersad Corinthios epiftob’ quum eos appellalfct it Xe(s-«iix«“t(’-tV«‘t’'nChri' fto finólificatosjvocat )tx»75tr rt/otf, Vocatos fan-èlos fontein quidem Sc finem fanftitatis illin’ dcmonftrans,efficacem Dei vocationem, non tarnen externam il lam Sc vifibilem vocationéex-cludit,interna: adminiftram. In fumma, profan« abuterisSANCTi appellatione, ad Eccleiiiopprobrium : quæ fi eft,alicubi ellamp;: in terris veq fatur, antequam in cœlosheresafceiidat, invn eft, antequam in patriä commigret, in patriax-ternùm viélura.

QVIO SIT ECCLESIA. 3^5 puljlüdifican veritatéjin illis dicédi generibus, ^n^letlij^erbum Dei,^, Reiii vti Sncramcnür. ’Jiïnon tantùrn notant vetam fidem , fed exter-, ’gt;in(ficuti dixi)profeffionem. Hypocriix eniiti ! Çtnetaliquadam notitia ampleôtuntur Verbum pd,ideft(vc loquiturApoftolus)illuftrati guftät ^’nmiicoeleftejbonutn nimirum Dei verbumj ’iquoconfcicntiis teftibus fuis, conuinciintur 'xhibetifalutarem doólvinam.Reótè autem vtu-

Sactamentissquoniam Sacramentis commit-J'Mnt ex légitima Dei ordinatione reólóque il-'^luinvfu 8c pattern Domini manducant, no ve-''•panem Dominum;quemadmodum de luda ait ^uguftinusîQuis igitur no videt,Hay,te his vet-f’tum fumis puram nitidânique veritateni ob-'mutate vellc.

Quarto,te in vniuerfx oratiönis complexione '^etereritatiinfidias craffiffimo dolo , quern 5-appellant. At forex fuo fe iudicio P'odit. quod enim mihi opponis aduerfus te fa-“lt;■ Paulw.mt^uiSyßcdefinttEccleßamifiCorin-'^mtperfina vtnon modi) multos in bonù niziioti inter bonos agnoßcat copliires hypocritas fniffo ^‘fmixtos-.ac proinde ^.ocleßam è filts iitßts non eß-f'liefintendam. Eüo. Hoc iplumeftquod volo.In ^tclcfia multa peccari aio, Sc ab iplis fidelibusj doéttinæ applicationem in rebus ipfis, fiuc 'quot;otesfpettes.’Si: inter fideles magnum hypocti-’’lumnumerum obuerfari : nec tame iccirco dc-^’'eteeffeEcclefiara fantlam Catholicam.Quor-putnigiturtetantoperefatigas in reminimè du* I ^'3? Andabacarum in moremcum laruis confli-U's. Itaque tuurti argumentum lie aduerfus te ' 'ttotquetur,

Hayum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h£Cinea,Hay,£cclefiA defif!iiit,(!cvt-

r^rn gerfnanam tllim vitn naturâmcjue dtfri' btttVt necejfartam tllarn de honü tummuln nH' mixtionetn hoc (iculo toleranda cirttirnflitgt;ititgt; dtyerre not et at que deßonet.

Apoftoli igitur dodrinam fum in ea fequutcs! amp;: ex vi confequentistu nugaris in re fèria,qu* me perperam nullôque iudicio reprehendis. At' que hæc qiiideni,Hayjad tuum argumentum.

Quid veró attinet te tibi fomnia fingerciamp;' nodum infcirpoquærere ? Quafi veto negem“’ Ecclefiam vniuerfam definiri ex ilia definition^ quamCorinthiorum Ecclefiç peculiariter Paulus

Catholirç Supocoidcif illa aduerfus Ecclefiam Nemaufenfe® Ticutniu' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quàm belle te lefuitam decent'

Ecciefiï Negaui Ecclefiam Nemaufenfem elfe Catholics Catholi- Ecclefiam eo paélo quo profanum ilium titulnnt Romana Ecclefia fibityrannicè vfurpatjquafiin omnes Chriftiani nominis Ecclefias princip’™ obtineret.-fed adiunxi. Illam eflemeinbruinCt'

tholicæ.Ecquid erat in his verbis ambigui tricas infulfo dilemmate intercres? Pro meigit“' Devniti- refpondeat Auguftinus. An placet vobisvtçil^^ te Ecile- Eccleßoi membra ßtnt vnttu tu cap.ii. diffufa,quM nobit Spintinßn^per'[^^' pturat luat cornmendautt (yj- tradtdtt , prolata yualihet homtnum maledtbla credlt;gt;^^'‘ y Hoc ejutdem x/obisplacet, fednobu ^utbiU autemtußtusplaceoE, (^vetvidttft’f’ y ■vtEltanimoßtate non vubti vinci venWe. (ùntScriptura Dei. Ecce (ùnttn Ecclefia K

Q.VID SI T ECCLESIA. jj? nomina^ amp;oxpre/fi. Certèjin CatholicsEc-j '’fjnc complûtes Ecclefiæ Catholicx. id eft jj|.'’3vniuerfali toto orbe diffufa, aeproinde in I '*1 plûtes funt oithodoxat Ecclefix certis in fwnftitutæ fuifque notis illuftres atque cô-. (int reuera Catholicæ Ecclefix , vera li?!’® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecclefiç membra, 8c idem ali-

‘‘^fed P^ccleßa Catholtcaàn ejua tam vherem sittttlit,cuitsivmuerßtas ipfe i'^itßd in eufs vniuerfitate permanßt.

antea firipßßh'^^n vos ßd ipßm ve~ ^ ^'‘’^demonfirafftyKerbum nbsp;nbsp;Sacyamentzi ve-

Ecclefizt Ctttholtcte notas : nuni verb tult;amp; “*‘is demon/frattoni diffidens,ad piarum atii-agnitionem conßgis. 'Tu fini nos valdè ^f'dos tudicas, lt;fttbd veritatis demonfirationi fiilsi in htcemprotulijfi iaEtita^i}nbaf -/'»psg.yS»

vt velvtncas,vel vicißevideare.ßhac nlyus va •^'^ßicceffie, aliaaggrediendume^e via. Omnes rüsfcom-’«enusSophiftices arculas perrimatus eft meus matis, nô ^''‘'tavt veritatem oppugnarct. Quum rationû “Xt?'’'*' .'’’Ut clatnoribus non potuit euincere, ad rifum ’'•'’'qi* profilit ad cludendam veritatê, ex ver-

358 I. QVÆST. SECVNDA PARS, naculo, ill© inftituto,quod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;appellant.

Atjinfelix Apoftata, non fentisDeiim eludinon pofle J licet omnein pietatis in te fenfum eluere moliaris? Hæret lethalls arundo. Efau piimoge-niturae contemptum lachrymis amp;nbsp;vlulatu note-detnit. Non ego te tantùm llupidum iudico,fed Apofiapy planeàan»xgt;«ito'7a Si funMiTtie/afur.'ov.hitlenusti-gata con- ’’’equot; credam confcientiæ tuæ vlcus quantuni-fcjentia. nis jnuftum atque induratum non fic dedoluifle quin te patientis Dei bonitate quatiimlibet ob-rtinacè abutentem horribili ctuciatu fauciet. At illos cachinnos tuos iulhis Deus cSitertethaud-dubie in ftridorem dentimn nifi ad ipfum fen® conuertaris. Potentifilmum efle hoc argumentu amp;nbsp;cum reipfa optime coniunólum, animaduei-tunt pij,quicquid oblhepas.

fen PottrOjCettiffimuni e(l veritatis xetTHezer, Ved-îus'max^ fenlus pijs animis infitusjquae qinim ample-mû argu lt;;î:untur Dei veritatem, obfignant Deumeffevc-mcntii ve racem.Hacc eft demonftratio Spiritus fanélijVt fideles ftatuant proiniflîones Dei ad fe pertinere, ac proinde fefilios effe 8i haeredesiex oraculoi OuesmeAMidiuntvocem meam. Sed audiamus nouum tuum argumentum,velpotiùs commeu-tum quo varia abfurda in hac vera Ecclef« de-fininonc HiAjA«7rsz;nf,vt veritatem fcilicetvanita-tis damnes. Imo te iuuabo animo linguaque V»’ gantemtvtfaltem Leilori confulam.

Secundus Hayi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex vetbofî j

QVID sit ecclesia. 3Î9 ctntradiüiontbm tfnpUcatur'Hm ^'“gt;Minißer,delinitio variù ahfùrdts inuoluttur» ergo ejfevera Sccleß£ deßnitio.Ada-'f'tn neg ire non potes vt Ifta luce l^woremprobo exipßrnm abßtrdor.im ßngnlari

‘Pdr/iumnbßrdtim. Inuipbilis ergo Eccleßay 'n Ecdeßet zifibdi'.Qr pii Ult tut nnim -.in £c difiißnttnuißbiUs vißbd s £ccleßt mentbra'. ßquot; ( zt te nouitrn Qceronem imiter } nd vißbtlem ^»inßbiEm Eccleßnmpertinente pig.78.

Ignoratio Elencht- Haftenus me re-P'thendebasquafi ftatuerem Ecclefiam tantùm Hayus J^eeledprum fiue iuftorum.nunc maximum mi- quid aga-opprobrium creas,quód dicam , eandé Ecclc-“’m vifibilem amp;nbsp;inuifibilem elfe, id eft,vt 1O' agens. ’{^^'quot;^jEccleßitminüißbUem eße in Eccleßavißbi-'’■Nefcis plané quid dicas. Agnofcis Eccleliam ''‘eiuftoruni:amp;,vt poftea loqueris,£ccZe/7a: voce quot;^tnmijuam pro tis accipi ejui tterno tno tn cœtis piiturSiccine inuifibiles elfe animas illas bead’s non agnofcis? Modo autem depugnabas de ■pfoEcclefix vifibilis corpore : 8c megrauiffime i'prcheqdebas quod de vifibilitacercm. Nunc 'quot;ereprehedis quod de vilibili loquar,eandém-JUe elfe aftirmein cum inuifibili.quod tu quoquc “ jflirmabas 8i pollmodiim affivmabis. Ais,ne-Sss.Quidigitur ellnugari, fi hoc non elVitaque tunmiielbx.o'zTOitror abfurdtimfic in tuum capuc ICtotqueo: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rutargu-

ri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;.• /. i /r. I nieiitû in-

5ÄO 1. QVÆST. SECVNDA PARS, »bßirdi hxjfutiir. jd Hayum frcereperj'ficmm cff.ity^bßtrde fgttftr m re Çéria lcijHttu'':ae je jùi'gladi') ’ugula^,.

Q^iomodo autern vna eadémque Ecclefij lit amp;nbsp;inui/ibilisamp; viflbi!is,fupra explicatumeftfu® loco,ne idem inciilcem. Tibi verb,erudite Hay, fi Ciceroniana difpliccnt,fairem patere Augufti-ni fîmplicicatem , à quo fum hoc dicendi genus illudlo- fnutuatusjnon à Cicerone. QthimiiM mnomnn qiiédi ge ^ttos Ecclcjiage^tcratj adt’U) ^e’tj'ec' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pf^'/èt^erantei phtOt^-

difutm. it fnnn hi fib ad earn non pertinent.ejni fipalA' lidetHay- foots aperto ficrilegio rtianififpi fitnt fed etiam il-mÿVtitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*''■ vnitille corporaliter rrnx i,pegt;'Vitigt;!»

Augnft.ii. peffimarnfepeirantur. Sic amp;nbsp;genus illud dicendi, i.deBapt. PertinercadEcclefiitm'.amp;t ipfam inuifibilis amp;vi-nat.c.io. nbilis Ecclelise dilrinôtionem probatam vident Ledores : ac proinde te nonnifi abfurdè abfuvdu mihi obiicere.Se^audiamus fecundumabfurdü.

StCHndum abfirdnm, epuum ■ tu Ecclefietn iquot;' uiftbilem,appelltts ‘veramEcclefiam,infinMre‘vi-derisvifibtlem Eccleßam,fiifam efiè Ecclefiam. 'Etic, ergo rut anirnA,ertint epp ver a t^frlfie £td(-fîi membra.'Tiont ‘DeH-AEcclefiam nobis.iißlixi' fier.verc Tc^Tu-fü eum Culuino ttto depwgb-pag-ys.

^üód inuifibilis fit vera:quum cadem Ecclcfia fit y-^bUis vifibilis amp;c inuifibilis,amp; vtrunqueverè de ve-amp;inuifiM

fsEcclefiadicatur. Penndeergoac fi dicas,qiiü*‘’ Wimus hominis fit inuifibilis , amp;nbsp;verèhomojVt“'° finiores Philofophi loquuntur : corpus hominis 'Ionefle verum hominem,fed falfum qtiidpiam, ^vtloqueris, Tï^Tötfts- atque monftrofum ;Eft äutem verum , Hominem amp;nbsp;vero animo amp;nbsp;vero corpore conftarerlicet ille fit inuifibilis,hoc vifi-'’ile;vt ex vtraque natura vnus homo compona-tor.Vitiofi confequentis incommodum quis non *rdet? ad quod profeóló accedit figura Sophiftis ''«nacuIa.A’cftxejj^ioi fiue nugacitas.iis bene con-icniens quiquum vt aliquid dixiffe videantur, •'wniadicunt, in multiloquio non poffunt non oiaximèpeccare. amp;nbsp;in eo quidemrerum genere quot;^quo non licet nugari fine blafphemiazquid e~ quot;'M attinet his ineptulis gerris ludificare Verita-îcniJQnantô vcriùs amp;nbsp;opportuniùs argumentum •'’teretorqueretur qui fub vera amp;nbsp;effentiali ho-quot;quot;nisforma, lefuitam amp;nbsp;Apoftatam tegis, hu-quot;«ni naturæ carcinomata? Sequitur tertiuin ‘“Uni abfurdum.

Tert/«»» ahßufdum, St ne^'Hueris ptM ittof 4' ^'^M^vißhiUs Scdeßt ejfe mffttbnty expltca no-^’‘ß'i^ubrem rattanen cfua trnitßbilit ^(feßaßtin Ecdeßa ■vißbili. Ttirca Indtti ‘*’’lt;iernmttlnj in loctt cum Ch'iflianis'vrbem in~ '^'‘^^^nt^i^tAnitnTurcatum ^Jud^rum catta quot;quot;»ßinttn Ecdeßtt.^^^.'j^,

d^Erele. elenchus Diuijîonû- nunquam eniin negJ-lia inuiii uijHeque id ex meis verbis vnquam elicies j bili» fit in Igÿ vifibilis Ecclefîae cffe membra.Imo id marin’® fibifi5^’* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur eft nugatorium id mihi

inipudeiiter afiingere quod ne per fpeciem qui-detn vllo modo ex meis verbis erui poteft. h’d®' les vera inuifibilis Ecclefiæ membra iiitroducun-tur in Ecclefiam vifîbikm per Baptifmum,audiût 8c ampleôluntur Verbum Dei, communicantla-cræEuchariftiç.In ilia externa profeûîonefocios habent hypocritas plerofqiie. Deus tarnen nouit eos qui funt fui. Cur tu igitur res maxime côiun-das diuidis arque difcerpis?

Quomo- Præterea.eft elenchus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in obtuCi ilh

ibi ûtin' fubtilitate,quem ei: loci communitate imagi-jpib Mu- naris.Eodem folo,coelo,mari vtimur cuminWe-do.neque libusùifdem cibis,vcftimentis cçterifquead cor-Mundo'^'‘ tuendum neceflariis vtimur adiumentis.Er-coinifrta go eademEcclefiaillis eritcommunis? Quisft-wt, ret hanc confequutionem? AtTurcarumaitjSf ludatorum cœtus non funt in Ecclefia. Verum çft. Cur igitur veram illius difcriminis caufam non percipis.” Eftcrafla videlicet accidentisfal-lacia. Quafî verb locus ipfe boiium vel malum hominem efficerepoffit : 8c vbi Apoftoli docue-runtjvbi facra ipforû vox infonuit, ibi nunc Ma-humedis blafpheinia debacchatur. Veram cau-fani prætermittis,in accidente hæres.In culpa eft animus non locus, qui bonum amp;nbsp;fceleratum vnà capit. Sunt inanes tricæ. Eodem erroris genere

I veftra vel C œmeteria. Ita igitur habeto, Deuin CatholicæEcclefiae vbiuîs locorum in vniqerfo tcrravu.n orbe aptare hofpitiû ; arque in illis lacis

J^cmoria amp;nbsp;experiencia perfpicuum eft •• vt infe-‘'cilfimani tuam dubitationem nemo nô fobrius ’^'teftctDr. Pergis «tïteiao;«/)' nouo commento,

Q^itnum ablùrdttm, jintea dcfiniuiflt Ecclt’ ßon [athalicdm e/fe cœutm vilibtltm. jit tult;e f'i»nimit(ùntinwfihtles.7^n ergo fùnt Sccleßiiß Cotholtcit membra î nifi dicM omnem Chrtfliano-’’»n catum vifibtlem ^uidern e^e,ßngulos verb (X hoc cætu mente, non autem ocults à nobts po/fe ^onljgt;ict.p2^,y^.

BïTToxojtîf, eandem cantilenam inculcans.lâ hiiicargiimentofatisfect.’fiquidem vel nugamé-tätuafunt argumenta amp;nbsp;inexplcbili cupiditati tuæpoteft vllo modofatiffieri.Inuifibilisanimus AniiBçin Corpus vifibile incolit. Quidni inuifibiles fideliûP'l'l’i'o® ’nimæcœlefti cibo inEcclefixvifibilisfinii nii-J-quot;^ trientur’lmo obuertituv contra te argumentum,let. quücatholica Ecclefia toto orbe ditfufa.amp;’ per o-mnesfçculorü viciffitudines illuftrius modo,modo obfeuriiis cóferuata,quacredimusexApofto-licsdoèlrinæ inftituto , in fe inuifibilisfit,in fuis partibiisluculeter perfpiciatur: quemadniodum Vniuerfale in fuis indiuiduis vifibile elfe dixi-siusfupra.At rcftat quintum tuum abfurdum,.

.^Mnttim abfurâttm, tua animaCvtfom-tnutßhtlern Ecclefiam Deo vni notam ß perttnere intelltgunt, ^uodfi tta efi^etg» inuifh htltm Ecclefiam cognofcunt.namfinon cognofci-rent,quu ratione ad inuifibilem Ecclefiam feper-tmere dtcerenüStc dicam tt ejft filturn Chinurti me hoc tntelligere /juamuis nec te nec Chtme-ram tognofiam. Si veto cognofcunt inuifibiitt» €cclefiam,ergo tua inuifibiltt Ecclefia non eftitvn vm Tyeo nota. N on video ^uo patio te hmc eX’ tricare poffisynifi dixerit multoi effe Chri/lt Ec' clefioi inwfibtlee talpiaetuM animai rudern adumbratam habere Ecclefia tllttu cutui fint tnembra,tntelltgenttam. At ne hoe ^utdem modo te expédia : femper enim Ecclefia ilUtu^ad i^u»m pia anima fie pertinert tnteUigunt, intelligenliaoi aliejuom ipfitanimii concédere cogeris.

Terrificum plané argumentum in hac lefuiti-ca ASotKoTmita vitimo loco opportunè collocatiit. Quàm male te habet,Apoftata,piarum illarum a-nimarum cogitatio amp;nbsp;dignitas oculis tuis obuer-ßtium, caecófque impij amp;nbsp;facrilegi animi tui furores deteftantium.Audi igiturqutdnam ills te-fpondeant aducrfusprocacem amp;: blalphcmaau-daciam tuam.

Quum nos omnes credamus fandam Ecclelia Catholicam,habcamufque pcrfuafum nos ad ea petti-

peninere : qui fieri poteft, impie amp;nbsp;fcelerate A-poftaca, vt nos earn verè vera fide non intelliga- Heb ua/ ’’’US? quî enim earn crederemus,nifi earn intelli-geremus’Huius fidei vi amp;nbsp;efficacia videmus Deû ■gt;'uifibilemj8f eum tame verè cognofcimus. Ab-fitdiimne tibi, Atheelefuita, Deum inuifibilem verè cognofcere?Quâtumlibet rideas modo, ob- Q!ygt;nio-_ ft'paque audacia omne diuinitatis ex animo tuo ■enium euellere,calluraque miferae tuac confcie. tdligant fijj,omnibus Sophifticcs tuç machinis adhibitisgt; Ecddiam ^bducere moliaris, non tarnen maiov es qua pa- ' tertuus qui Deum efle nouit Sctremit. Si Deus ivobia-’» •gitur àpiis animis ad falutem verè cognQfciturgt; lt;luidni illæ verè intelligant effe Ecclefiam, cuius fintipli membra;8c in qua infitæ hie fpei arrha-tonem ha,beant,veram in cœlo folidamque feli-eitatem aditurxîHoc quidem de feipfo vnufquiC-quefidelium ftatuere debet exptimitiis Spiritus ûnéli,nimirum ex rxng.sipoeïst fidei applicantis fi-H proptiè promiûîones generales:de cæteris au-temhominibus poteft ex charitatis régula hoc ftatui indicium,Eos qui audiunt Verbum Dei,amp; fruftus fidei edant,credere.-ac proinde ad factura Chrifti ouile,vt veras oues,pertinere. Sed addo e iudicij humani modulo amp;nbsp;menfura, quantum videlicet homo de tantis rebus indicate poteft, id efle conftituendum.Harum vltimum indicium Deo eiTerelinquendum.

Atqui,excipit Hayns, ne hoc quidem motio te expédiés. firnperenim Eccleß^ mtelligentiam aliquX 'pfieanimisconcedsre cogeris. Refpondeo,Nómo-dàmecogi,fed affeueranteraffirmare apiis ani-mis intelligi quid fit Ecclefia : fed fuo ( vt dixi ) modo.Itaque ludit Hayns eo genere fallaciç qua vocant di^'o fecundum epuid ad dtUam fimfUci-»«■•Non enim plenam perfeßamque tanti myftc-

}ge T. QVÆST. SECVNDA PARS, âj intelligentism piis animis vendico,fed quanta in hominem cadere poteft, non quidem perfe-élam quxin Deo eft abiblutè.nihilominus tame in animis piorum veram-.neque enira patrocini) illiiis tui fulcrum admicto,quafi rudis quædam amp;nbsp;adumbrata tantum cognitio Eccle/îae piis animis conftet(fi nomine non rem ipfam , fed ü-dum rei fimulacrû intelligis , quale eft illudvo-bis Sophiftis proprium fubieftumj-n Syjuîi ài'jvel 70 T» oÏTOf nJiiKtt : qiiafi non verè id intelligant Vetum 8c quod veriflîmum eft. Differt enim Verum amp;nbsp;PW' ïetfeflü feftum.Veram fuæfalutis cognitionem Deus pet 3iff™uot° Spiritum Sanftum fuis patefacit in hac ctiam vita,in qua tantum j/y/coo'xoun, exparttlt;:^' t.Cot.wgfgt;ofitint(yt inquitApoftolus)fed tarnen verè:fic-iiti clementariis artis fiue fcientiae cognitio vera eft,licet perfefta non ßc. Iccircoait loannes

ßimusjidnondum patefaElum eft quod erimm Jà-mw autem fire vt tjuum ipfepatefittMfieritfiffi^' let ei erimw.quoniam vtdebimw ettm ftcuti eft-choata igitur arque imperfeéla hxc in nobis cO' Rom.«.2? gnitio fed tarnen vera. Perfeóta fuorum decreto-rum cognitio vni Deo conftat qui quos «tdjf« prxfciuit,illos laçÿôein prxdeftinauit:amp; illos àf» prxfcitos amp;nbsp;prxdeftinatos fuo tempore vocat,iu-ftiftcat,gloriftcat,quemadmodum ait Apoftolus: acproindeille vnusperfeótè nouit quifuntfui-ï.Tiin.i. Nó tarnen incognitum relinquitfuiseleftisvo-u. luntatis fux myfterium, id eft eleäionis fux de-Ephef.i.9. cretum quod illis per Euangelium ita pateiacit ’’’ vt infita in ipforum animis per Spiritum Sanfti fuum fide obfignet in eis fpem futurx glorix,re-prxfentato eis hxreditatis fux arrhabone, donee in plenam libertärem vindicentur,dü in hac yita folida fpe exultât gaudentes quod lua nomi-

•laßnt fcripta in libro vitae. Sic ego dixi in priori •lilputatione.Pias aniinas intelligercfe ad inuiii-

Ecclefiam pertinere.Hoc ridet mifer Apo-'f«a,hutus veritatis luceproprióque iiidiciootv-fibi meliiis confiilciim fi Dei patien* •ij ad refipifcentiam fe inuitari agnofceret, non vericati bellum indicens, vitro exiciü accerferet:quod profeólo Ifmaë-liSiEraUjIudaecachinni impcdire olim haudqua-quampotuerüc,neque cuiufquam Thrafonis au-^icia vnquam impcdiet.

Qnöd aucem dixeram vnius Ecclefif geminam faciem efle diftinguendam, iocatur meusEfaita,^’^^quot;* amp;nbsp;nefcioquid de lano bifronte iocabudus iraa-ginatur.At fannae illius tuae fputum, nugatotjuo videste quoqiie proiicere in caput venerandae Antiquitatis? Hoc enim ipfodicendigenere fic vtitut Ambrofius de Ecclefia loqueas:Z)uot£/fur^^^'^°-ÿ_ Ifninhäutt^emihie wta j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt nultttA, s.cap.j.

Vifibilem Scdefiam deßniendam ßtfiepilH.cur nos voluißtfaHere, tradens EcdefiA Catho-

Af« defigt;ittionem,(^ V’ßbiUs vocahulum reiicesgt; j dtfintret ammal eßeid ^uod raüor.is efl forttceps: is) poftea fe non animalvniuerfe yftd ^nitnem defimut/fe dtceret, in Sophiftis, vel tuo ^ao^mento effet ntemerandut. De te vero ijnid

yss 1. QVÆST. SECVNDA PARS, lic^mdrßni t]fa,vtßbtlem àte dhntaxMejfeic fimum tandem nohts fitbitcis, Orattonem t.’iitn vagari errare vtdea.psg.yS.

Non fum lefuita vt fallatn. Vobis eft hoc ver-naculum 8i proprium. Vc autem bonafideSc or-dine refpondeam , huiufmodi eft tuuin argu-„ . mentuin.

May, argu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n ■ r r i

mentü ex i^enM cum [pecte [ua conpindit,^tf p ipßus far nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;fine agt;'te vagatw.

HXquot;um. tuty Mmiflert C'‘th:.lic£ Ecele^i dfßd' tio genM etti/ifiece confiinditt

Rétorqué Refpondeo,tuum argumentum aduerfustere-*'r nbsp;nbsp;nbsp;* torqueri, quippe qui dicas Ecclefiam vifihdf'”

ca|Hit inuifibilem cfle ^pecies Ecclefiae Catholic* duas Ec veluti generi fubiedas.quo quid craffius amp;nbsp;délias im xoj.a)76gs v excogitari poteft? Periode cniin eft ftituXitîs.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homine fpecics, inuifibilc

qiiuitivnavnamjid eft animum: vifibilem altera id eft cot-fitEccleliapus ; yt Homo fit duarum fpecierum genus, Catholi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eftEcclefiaCatholica,particul.itesoni-

Inepift.adnes Ecclefias veluti membra comprehendeos. Ephe cap. jpfa igitur corpus, ipfius caput eft Chriftus:»quot;' 4.SCI.I0. gulæfiQeEccleflæfiuefiJeijunnjnimæ illiusfoft membra,quemadmodum ait Chryfoftomus, fc' clefiä nihil alind efie cjnam ex nojlris aninndfit ßruilam domnrn- Hxc e nim Ecclefiç corpori Ixpenumerocomparatur.ltaquenongC' ' neris rationem fed totius amplitudinem fthih Tua: orationis èuwgyàoj-w ex nimia in rebüsp*^ fectiam perfpicuis reprehendendi libidine m ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcentei”»

Ecclefia me agere dii'erte teftatus fuerim, ■’wnifella ratio eft » quia quum de notis Ecclefije luaraturex quibus illâà profanis cœtibus diftin 8“3mus,oinnino cóftat de Ecclefia fic agi vt no. ‘’isapparet.Vnam autem inuifibilem Sc vifibilc ^reuera efl'eamp; reótc diciEcclefiamgt; fop ra de* ®onftrauimus.

Ex hisigitutjHay ,quaEaduerfus'7rc(ptB‘^''J';tf*f Wosrefpondijefficitur j Veram efle illam defini* tionemEcclefise quæ à mefuerat allata.quum vi-'Iflicetexhisconftet quibus Ecclefia fubftantia continetur gt;nbsp;eaque circumftantia qua illius na* quot;irJinpropricdefiniuntjin canotentur: atque a^ ilwconfequitur falfam importiinamque ene tui 'tprehenfionem qua veram definitionem dinars '“llitucbas.

COMPLEXIO VNIgt; uerfæ difputationis de EcclcHa, ax«^~ lt;ni-lt;^a,çncaç coHeóta: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Papatvm non essh bc-tlelram Catholicam,ficiici in priore difputacionis parte demonftratum eft:acproinde de illius autoritace .. hïc minime agi.

Inst IT V TI ordinis ratio poftulabat vt poft* quam priori difputationis parte quid non fit Ec-tle(ia:alteta,quldnam ipfafit demonftraftemjVe-lamque eius definitionem è fuispropriifque de-môftrationis principiis eruiffemivltimo loco di- otdini* iputationisfummamcolligerem,amp; fcmotis inS*“*^®-

57« I. Q VÆ S t? S E C V N D A PA R S, diis quarum periculum non rede eo intelleS® de quo quacftio infffcueretur,initio obueifabatub ita ad principem'primariamque quæftioncniag' grederer.Hac de caufa remota nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illius i!

æquiuocæ Ecclefiae definitione,paucis verbis co-fecimus vniuerfac difputationis complextonem, ad eamque( prout bene docendi leges poftubt) illuftrandanijadiunximus infignia quædâ ortho-doxorum Patri/m teflimonia. Summa eft,Quum vera Ecclefiæ definitie iis confic'iatur quae internam ipfitis rei eftentiam veramque natuiam de-fignät : omninb eonfequi veram efle illam Ecclefiæ definitionem quæ à nobis fueratallata, quip-pe quæ veram illius ciTentiam amp;nbsp;naturam, notaris illius necelîariis circumftantiis repratfentet; atque ex vi confequentis, y^T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uturni

falfam elFe earn definitionem quç earn non extet-nis modo,fed falfis amp;nbsp;plane commentitiisquail-tatibiis defigneç,n^irum,Papatum quera lupet-ftitio Catholicæ Romanæ Ecclefiæ nomine ddi'

ïTayançIo Quid hîc meus Iefuita?Quinquepaginas tota* ràÆidiofâ' '’°'’ nouis exceptionibus auc argumentis.’ inanitate fed rerum iiitcr nos iam agitataruin negationi-uinipuüé bus earundem rerum/SrtT7DZof/a(f,peregrinis ac-II vjrulen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jpp, Jç'jjone j

dach^cu-P^’^lp’cuum erit- Itaqueme Se leftorem Ici^’' inulatæ bo labore exfcribendi res minime adretnpci'^''

Adfumma capita tantum rel'pondebo. aniniad-'*^ P''amp; plané importiinumgt; 1®' ucrtat. peratorum Romanorum teftimonia proferre

Romanæ Ecclefiç principatum ftabiliendunijq“* fuperftites nunquam funt paffi. Si reuiuifcerent» nunquid colla fubderentpedibusPontilicis i mani, auc cos obfequij teftpdi caufa deofcular®']' I

'Utf Gratianus certè, Valentinus amp;Theodofius ^quot;iperatores nunquam videront meretricis illiuS ^omanac fupercilium.Catla tue erat Romana Ec-'Itfiaiqux poftea fadla cftmeretnx,ficuti oftendi f^oloco.ltfftinianus licet »rate illis inferior, nu-luidimpudica: illius fceleratâ frontem ófque im-PUtum pettulilfetgt;Certe Phocam vcftrutTi,iefui-*i)parricidam ilium 8e latrorieni ü profetres,eum Siiidem fiteremur vniiierfalis Epifeopi nomen ’utoritatémque Romano pointifiei tribuiHe : at lt;iuum per te affenftique tuo 8f re amp;nbsp;nomine fpe-•^'ofaveftva Ecclefia fummi pontificatus apiceni titulo illocoiifeqouta fitjhabemus quod cû fum-Warationeexcipiaiïius ; De ilia quoqiie Romani ’’osminfmeagere qo?petegtino,Antichrillo ni-'quot;irunivniuerialis epifeopi nomen adepto,adhçi fcfed de ea Ecclefia quae Chrifti fui vocem au-'I'tiquam in veftris illis Imperatoriis titulis mi-Jiîmèquxtimus. Illa ipfa eft vna Ecclefia Catho-I'ta cuius membrum eft non modo GeneUenfis Ecclefia,quam federate ttaducis, fed omnes ve-rèChrirtiani Ecclefiae. Refpódeat'igiturpro nO-Eis Auguftinus; In/iripturis didicimM Chrifium^

didtàmM Ecc/eßant^hat fc^turai cem-habtrnw. ( nos nimirum cum Auguftinc» ^otthodoyisPattibus antiquse^ECclefiae.) ^uà-

■. ^fnonin eis Chrtßum {^'Eccleßami vos lelui-'ï)Owj?w««ifernobifcum Si cumveteri Ecclefii

'nueftigatis? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m j.. ”

lu P X ô.Si.Eft vêtus prouerbiumi ôXa^aiy sajuf» ; pdfrif.Ecquis igitur tibi tefti vago amp;nbsp;incerto etc ’ datî loannis Knoxi fandiffimi viri memoria pijs

’tnoibus eft £elicil'fima;te verb ptsefradtum Apti-lljtampopulates tui deteftantur.te perditum ne-

1 Ealonemtua fcriptaite qui tuófque mores norftt, 1 '’tmtnumftdlionem eoncianincur.Abi igitur io 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Al, i).

371 I. QVÆST. SECVNDA PARS, Scotiam vt tuis Scotis often das nos ab ip/is delu' fos fuifle,qui illorum teftimonio hçc de Knox» credimus.Qualem te in Gallia praefticeris, nosil-lis vieiffim referemiis. At non tepudet intctei his peregrinis argutnentis Veritati obftrepetc, immemorein videlicet illiusHoratiani, ^uinonnQuittWmiarduca reclarnafi Planum te nouimus. A Plano igitiirnos volentes-ftienteS citcumueniri,male fanus arbitrabere?

In PAG.82..83. amp;nbsp;84.De Petri teftimonioaduet-fus commentitium Romanae Ecclefiae principa* tuoijdixi fuo loco. Verbuni fcriptum idem illtid eflequod erat antequàtn fcriberetur : amp;nbsp;idcitc® fcriptum,ne adulteriis hominum corrumperetut inculcatuni quoque eft à nobis fupra, amp;nbsp;quidem faepius quàm par effet, nifï tua me excularetim-portunitas.Nunc verofi elaborarem ftigidistuis ofMiwiMM refpondere , profedo nugarer tecumj Claues Regni cœloruni effe Euangclij dodtina quæ ad cocleftis felicitatis iter nobis fternit,per-fpicuQ eft.Qiiid mihi igitur, fóniatortua oaobtrudis ,nemini prxter quatibi fonrnijillius fabro nota? Traditum fuifle Biblioruin volume« Petro pro clauibus.Petri Cathedram vbiqueeff« in qua innumeri fedeant,quum illius doftrinav-bique audiatur.; Templa nos tollere Chriftiano-rum, quum lupanaria veftra deteftetnur : amp;nbsp;hu-iufmodi phantaftici tui ingenij laruasamp; imaÿ' nes quis non videt indignas effe refponfionetquu cerebrum tuum fit fanandum veratro?Hoc igit^f ad-has nugas abundè. Quod de Clanitim in Scri-ptura fignificatione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no alio quàm te

interprète exponi poteft commode.7?/7f«,inqu”’ at Chrifiiams Theologtijclanem in ftatem fignificare : non autem,vtfiilso ttbt per jilts'' ßhvtrii^ttt TefiMoenti doiîrntMn.'ïü'ia '/eiô

Petri, eft autoritai lt;juam Petrus in' Ecclefia habuit docendt,ac Chrtffianopopu-‘‘”gt;!fadefcribendi.CeAQ,mi Hay,quæciinque Pe-tradita eft à Chrifto poteftas, ecquænam fuit? ‘'‘'nneilla cuius vi fed it in Ecclefia,pafcens grer boniini, quemadmodiitn ei fuerat à Domi-!” mandatum: amp;nbsp;quod ipfecollegis fuis, fiue, vt *Pæloquicur, comptefbyteris eiufdem mandati ''‘præfcripfit’Illam certè quidemquiim tu vitro ’Snofcas, quæro à te quid autquomodo docuit ^ctlefiaui Petrus?Nónnc Verbum Dei amp;nbsp;exVer-“fOei? Te tuo ore conuinci vides, feruefrugi? ^•'gesaduerfus teteftimonium.quö nomme Ca-Advß^grauts alilt;]uos T heologos eius doEtri -’’‘'’».intelligerefatearis.ÿactgo leuilfimus es qui quot;quot;n animaduertas non aliam eflc Mofis doólri-’’’m quàm eâ qux à Mofe fcripta eft: at peflimus, Petri Cathedrae dignitatem non potuifti o* 'Andere nifi cam cum Cathedra peftilentiae có-P’tares. haec enim verba poftquam de Petri Ca-'^edralaquutus es,continuó fubiungis.- 2V,ï hoc Cathedra vocabulum quot;ufurpautt Propheta re-t}^ijcribens,V,mü.i vir qui in Cathedra peftilen-^'ænonfedit. Apagecrudam amp;■ infcitam tuam ‘’’llgt;uticm:amp;: difcearticiilatius amp;nbsp;diftindiùs lo-I'*'- Ita igitur emendandus eft hie locus in tuo ^^^^t.t.Petrograueslupifucceffenit'jui illius Ca-'otiira fine doEtiina nomine (fffpec'te, peßilentes y» ’’'‘xias errores inuèxerunt in Ecdeßasn Det- ab his lt;:o’teremuspriemonuit Spiritus SanEbus- narn hoc CathedravüCabulumvßtrpauit Prophetare-^‘!*tfmbens,3éii\is'/it qui in Cathedra peftilcn-'’Qi' fedit. Vides,mî Hay,quàm belle hxc ih-Wtfecohçteàt, Sc quàm verè Cathedrç peftilcii-t'ænoihinc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Petri fucccfloris lethiferà

574 I- Q.VÆST; 5E C VN D A.PARS, M.?giftratuum(vt JoquerisJEccIefiafticotumV'’’ catione ais, eft reuera circumciucere circulutn?^ Logicus circulator merito appelleris. Ecquodt' nitn eft legitimç vocationisin Ecclefiafundsw'* rum quam doólrina? Idcirco teftatus Apollolii$ de fua poteftate,eatn doótrina definit, cuius Uly' jedum fit Chriftus Dominusxui fe omnefqu^*'’ Ecclefia Paftores redditurum rationem tcftjU*^ Petrus,vtpote fummo Paftori omniiimque Paft®' rum Domino ac principi.

Quod de Bibliorum volumine Sc.de fcriptafi' ue pióta Ecclefia nugaris, non modo tux Ç'it'io-cabulo ad ftomachi çui infitmitatcm de qua I®' doremtamfolicitp mones, teprxfentadiimapt®. Vtar) iaKongaalof centies cfFufx, fed infelicifliw* tui vomitusin quo.obftinatus Apoftata feel«’' re volutarisjtriftiffimii bonis vitis manumentani eft ; coque ttiftius quod te de tuo exitio miftte ridentem videant. Inuifibilis eft toftefia iSf»« Sc impiis hominibus,at inferi jpii qui AViuideft inuifibilis nomine notàntur , nimium citiùsiplis crunt vifibiles. De Verbo Dei,8c Ecclefia fttis fuolocodixihadenus; nc hîç CüTTtAoyi) impuii irriforis libidinb gratificer. Et Verbum fuum il-îiiîfque tabulas feriptö à fidelibusfuis notariis confignataSjSc Ecclefîam fuam inter denfiffimas horrendarum calamitatum tenebx^s Dominus conleruauit, amp;nbsp;Solem veritati fuz fuo tempore reduxit,quern vident ij quibus oculos ipfededit ad videndum .-casci autem lefuitz 8c illorumfa-feinis obcœcati lucem quam non vident, tene-bras voca.nt,feque perfpicaces taméi arbitrantut. 10211.9.41 Quibus idcirco ait veritatis 8c iuftitiz SohSiM-ci ef/etiiinonhiiberatùpeccatiim'. nunc-vtrQdtcuiii Ktiemui ituijHe ^ecctUKm veßrum rnm'et-.

Q,VID sit ecclesia. 57Î Testimonia o r-ihodoxorum Patrum ad fuperio-rctndchnitionem illuftvandama me allata.oppugnancurab Hayojà me defenduntur vc fidelitcr citata.

T*eloco Hilarij in Pfal„,cxvi. T)omw hic *dtfica»daper ï)£um est.humitnù enim operibftf extrtdta, non fermanety neque dolfrinis Çeçtdi ingt;ii-tutu, confiait,

■y.Qf'Zif' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;____

Prim'um tibi re/pondeo nullam in hac D- Ht-ßnienrta de Kerbo ftrtpto{quod tu ßlim z/r ■ ^ei'sfierimentionem.SiC.^i'^-^'). - h-

Duo excipis adiievfus hoç Hilarij noftri tefti • nionium,quæ teftantur tibi nullam effs frontem. Vnum, de fcripto Verbo hîc nullam fieri men-tionem. Altetumjhæc verba ad Ecclefiâ Dei minime pertinere. Quid ais?Quûhuius domus fun- Loquitm «iamentumefledicat Hilarius,Prophecasamp; A- Hilarius poftolos, quemadmodumPaulus difertè loqui-tur, exiftimâfne Prophetarum amp;nbsp;Apoftolorum pcrfonas andoftrinam notari’Certè commodus bo. eftfui interpres Paulus qui fundamentum illiid Prophetarû,appellat teftimonium Prophetarum:

^76 T. qjæst. secvnda pars, amp;nbsp;ratio ipfa euincic de perfonis id non pofle iH' telligi,fed de ipfa doôltina. Ecquxnam veto ƒ aut eflTepotefl Prophetarum Si ApoftolorumdOquot; rtrina,præterqiiàm ea quam Propnetç SiApoliO' li feriptis commendarunt?Defcripto igituv bo agere Hilarium nemo bó videt prxter volun-tarium cæcum, lam verà de Ecclefia hîc 3ggt; 1“' du!)itat, vel nefeie quid fit Ecclefia, velcognit* veritatiprotéruèreîuibatur- Tibine eftEcckquot;* lapidum congeries parietibus conformataîC»!' fa eft fuperftitionis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lefuitis quidem ft'

perlHtionum architeftis apprimè digi)a,à Chri' ftiano autem qui fe lapidem viuum in ftcroiH® Ecclcfiæ ædificio ftruftum intelligit Si crédit, peniîus aliéna. Agnofeebas nuper fideles vocat* Templum DeLPaulusCorinthios appellabatDÇ* ædificationemPetrus-fideles ait veluti viuosUp’i des ædificari in Ecclefia Dei quam fpiritualé dO' mum appellat. Chryfoftomus Ecclefiamappel' latjfiruôiuram animarum. Hilarius idem ipft® Templum ex Apofloli Si Prophet? verbis defcri-bit. Verba hæcipfafuntquxtuprotulifti,QP‘’‘' habitabile ei cemph'Pnempe illud de quoditluffl ertjVos eftis templum Dei,amp; Spiritus Dei habitat in vobis.Hæc domus Si hoc templum Deicft, dortrinis 8c virtutibus Dei habitat in vobis amp;c. Saditas,æquitas,côtinentia humanaDeo téplum elLDomus ergo hæc ædificanda per Deum,quid-nam aliudeftquàm Ec(4efîa;8c quid aliud eftEc-clefîx firuélura qiiàm quilin animi fidelium Verbi Dei efficaciafillius nimirum Verbi cuius vim ad vitam reflè inftituendam defcribit Apoftolus,)ad pietatem,reóiitudinem,integtita-tem, charitatem, fpem,conftantiam,cæterafque Chriftianasvirtutes per SpiritumSanólum,ve-ram effifcacémque Verbi diuihi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infti-

( OyiD SIT ECCLESIA. 577 ^Jturïiefuitse igitur mco quid froncis fupcrfit, '«or perfpicuè aniinaduertit.

S» HtUritii fcriptum Dei ferkim Ecctffiit ‘'‘’‘«‘itnentumßtcitycur tuipßuiorattonem immn-Cur orattonii difper/oipartes nouo artificio

*’11 Hilarij teftimonio, nimirum per Verbum üei,quod probauimus'efle certam illius notam. Quo(fu„i ^'Cquoque illuftrataeftEccle/îæ definitio: quam hocteiti-'liUmàcommentitio Romailae Ecclefix princi-P’tuvindicafrein , cui ftabiliendo Petri nomen ’ipndenter ementkur Antichriftusmeceife erat ’thanc potiflimum partemjquia Antiquitatis no-•psn prolixe ab illius tyrannidis patronis prxte-’■tur,Antiquitatis teftimonio comprobarem. Id icpraftitiflc trium patrum teftinioniis, perfpi-lt;:ium eft omnibus,prxterquàm Hayo: qui tarnen ptofelTiis fe non videre ej/uorßsrn tefitmoma tlla ad-inxerirntti tarnen veritatis cogitur confiteri, me xifecilTe wfx illit proïtofem yfuper Petrttmnon f‘gt;‘lßitdificatamEccießagt;n-iioc nimirum eft,Hay,. qiod volo.

578 L Q^VÆST. SECVNDA PARS, gjQuomo Quid prætevea reprehendis?Me Hilarij oratio-né irHmutaffejdifperfas Hilarianæorationis par^ tes colligaffe. Quafi veto fit orationcm immuta-re,aut difpetfas partes colligare,id feligere quod adrem ipfam propriè fpeétat : vel contra fit op-letuitæ portunèlaudareteftimonia Patriitotas paginas Patrû te-nullo iudicio tranfuafare atque effundere! lHud ftimonia viJeiij-gt optimum eft compendium fcribendi finevllo - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ gt;r ,• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

iudicio cralios optimolque codices,ne typograpnicis o-cxfcnbût.peris défit quodagant. Quam vecors autfupina eft tua audacia,aut audax tua vecordia amp;nbsp;fupini-tasiquafi tibi fit res cum Americanis autlappq-nenfibus.Mefideliteramp; appofitè Hilariura cital-fe,locorum collatio abundè oftendet. An me verb reôtiùsreprehenderis in ipfa teftimonij cita-tioncjconfîderandum eft.

Vera amp;Iu Hilarij verba perfpicua funt fuâque luce mam-iuï^'teftb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confeflîonem de Chriftoj

wonij fen Dei viuentis, ( id eft, Filio Dei,non ex adoptæ' tçntu. nbsp;nbsp;ne,vt funt fideles,fed natura verè Filio, Patrio*

lAvinif'^eJfefundamentitmEccleßiR. nemo enim^-liud Ecclefiat fundamentum ponere poteft pritf* lefiim Chriftum,S«7?«'Z?4«e eft firniam conftantémque fidem cöfefnone enu-tiatam,ej^ tzdtficaüonem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nimitn co •

ligitur per vocem Euangelij,Chriftum Sefuatoit nobis idcirco exhibêtis vt eum vera fide amp'^' élamur,amp; in eo infiti coalefcamus in Ecclefiï v nitatem corde credetes ad iuftitiam, St fitentes ad iuftitiam, Chriftum efle Filinw viuijRedemptorem amp;nbsp;caput EcclefiXjvisn’’''^^_ tatem tic vittimtHoceJfediumæreuelatiomsS^^^^ mentumiChriflum Det Filtttmnonfitum refedetiamcredere.Qa\\gt;\i5 verbisfignificat rius non fatis efle proponi nobis Euangelmn*’ in CO Chriftum,fed vera fide ilium elfe „

QV-ID -sit ecclesia. I 379 dû,non ore tanü'im tiuncupâdum. Idcirco addicx ■^nt mn^uid nMupano potiits ijuam natura Pe • f^oreialata nuncupatio.iam hanc fretjuen-‘tt « Tyamino audterat,,/? ejfe Pilium Det conß~ «tite.Im^Koer^o reuelation» eflgloria'i ‘T^turit jfibcanonnnmwii , tjuum fre/juentata namint-t gt;‘intprofij]to fuijfet. Quorum verborum hæc efl fcntentia;Non folo nomine Chrîftiim efleFilium Oei,fed natura,vt verum,æterniimque veri 8r ç-terni DciFiiium;neqiie veto folum nomen Filij Dei Petto innotuiffe amp;nbsp;in illius ore verfatû, fed tum tanti myfterij dignitaté vera fide fuiffe am-, plexum , quam folenni confeffione quoque tune ptïdicauerittvt poftea doceret nullum aliud nomen elfe fubCœlo quo homines feruentur,Cqué-’dmodum ipfe ait)id eft,vn!cam hanc effe ratio-I'cm coHigendae amp;nbsp;sedificandx Ecclefix , hac fide vlélticem effe Ecclefiam, quum fides fit vióloria i'oftra,Fidei enim effeftum his verbis exponitur; Ptr haut fldem infirma aduerßu eamlid. eft Eccle-^^^}funtp(ir[a infrtorum- Addit, Haefidesregni ftlefluhahetclaues, id eft hsec eft vita aeterna vt ficuti Euangelium nobis proponit Chriftum , fie turn vera fide ampleèfamur. Deinde adiungit: Hicfidetijuain terrisfilueritautligatierit t li-fantin caelis QPyo/«Z4.quibus verbis oftendit non modb Euagelij efficacicatem quae eft poten-tia Dei ad falutem cuiuis credeti,fed gubernan-liæ quoque Ecclefise autoritatem omnem atque poteftatem hoc Verbo Filij Dei innitiac proin-dc omnem illam Paftorutn in Ecclefia Dei dignitatem qualem amp;nbsp;Petrus amp;nbsp;Apoftoli omnefquc fideles Dei ferui habuerunt aut habent in Eecle-Sagt;fine illoVcrbo nullam,nullam deniqneEcclefiam quae illiusVerbi duótü S: aufpicio ampleélt-

O '■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ .f:

3«o tQyÆST. SECVNDA TARS, tur Filium Dei,vnicum falutis fuç firmamentuifl. Vt aukern omnis human« arrogantiat anfa prici-deretur,ne homines exiftiniarent ex tanta digni-tate à Deofibi tributa,gloriæ partem fibi deberi» fiufque perfonis alligandam : proiiiderat Filius DeijPetrum difevtc mottens,Car»em fanÿiut hoedefè myfieriumßbimintm 'e reueUffe. Hilarius quoque hxc Verba diligenter interpretatiir:Sw-ß/i,in quit,camt J ßmguims,confe/ßoms hunts in-telltgentsMn non reuelati.. Hveeß ätutn^ rgurlf tionu Sticramentum. Si , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vim aßet s diilii

glorioßs'i Pilium Deiconßßtu ,aèhocbeinuseilt; H sec reuelatto patrie eß^hocEcdeße. ßndsttnen-tum eßtheeßeuntae aternttatü eßyhincregnica' • lorum habet dauern y htne terrena huim tudtcit, coeleßia fùnt.

lgt;iquot;cuVei' E c q II id potuit,erudite Leélor, ad hanc Rede-xeôèàme fiæ definitionem illuftrandam auguftiusluculen-nrjiü ef tiiifvedici? Ecclefiaefundamentum notat,Fidem ftiuioniù' Ciirifto Filio Dei.id eft illiusVerbum nou »t orten- ore folo nuncupatum,fed fide apprehenfum;Häc dcrèchri vnicam eflerationem falutis confeqüendxjhoc finm efle ynofalutaris doftrinaf per Verbum Dei reuelatï vnicu cCquot; j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* 1 /quot; I • nbsp;nbsp;nbsp;■

«lefis fus tundamento omnem Eccleuac -dignitatem atitori* «put- tatemqUe firmari : Nihil hominibusex fefe fuifql viribus conftare,fed quiequid eft amp;nbsp;cognitionis Sc poteftatisjtotu efle ex mera Dei gratia, torum Dei munus vt folus ChriftusEcclefiac caput a-Aeproin- gnofcatur , feriii fuo loco habeantur. Hoc illu*!

‘.'P’S' quoque ipftim me veile,Leiftor,a'nimadiiertis, vt principa- Ecclefix nimitum natura,tactaque collatione,» tu qiicni lius cöttarium intelligeretur, Papatus videlicet, Papa vfar emcntito Ecclefiae nomine amp;nbsp;Petri,amp; Eccle* tuo'petii fiæ Sc Petro bellum indicit. Hanc planaraperfpi-nomine, cuämque elfe Hilarij fententiam nemo no vider.

OyiD SIT ECCLESIA. jsi ^Hatrat tarnen Hayus, amp;nbsp;Hilarium Hilario op-ponit.quàm reftè,vltimum eft vt vidcamus.

Htlanus, in quit, altis in locis,nimtrum décima-/Wa canone in -Matthäum in Pfal. 15 j. Pe- Hiyi exce appellatt'élix.Eccleßae fundamentiim, bea- póoaduet ‘“nicœüianitoiem. Nihil contra teclarius diet

SetU'gt;£e er^a nunc conßjl'ionem ßdem ftrinä, ob l’wn' à Petre^r^t Pe rum £cclefta eje ^ndan.tn-^^mnep^a.Ftdet Petrt à Petraßiitnlhi xitnonha- loco-£ cel-fia cl-iues,iia njscjtit fitper ed ih alia qua-fiis hornine Eçclefia adificata e^. Quare (juum MitHilariuSiÜxc ftdcs.Ecclefiç eft fundamen-tunijhanc habet fententiam:Perr«j in fide confiât ^^ahilis,àiuinabenignitatefa£lus efl fundâmen-«w£ff/ey7æ^(ÿ-£’.ne cxteraexfcribamqux mer« ft Ht TtcMTi) z3gt;./a(. P a g, 8«.

Refpondeo , te duplici fallaciæ gepere ludifi- huîus ex '^âtivetitacenuvno quidem , quod ^diilo/ecun- ceptionis ^inejuiiiaddiFlumfimplicitern^ipeilint (quo de- ^rophs-dpiilïgenere fides leliiitica faepenumero fumos 'tendit imperitis, eorundem quidem verboruni vftipationc quibus Patres vtuntur,fed quibus ta-. Hien ipfa abutitiir:)altero autem ciuodignoratio-vocant, quum id videlicet vrgetur ^Hod miniraè agitur.

De primo igitut fie habeto,Non meliorem Hi- Qjjpn,o. btij interprétera quàm Hilarium quærendiiraef- doamp;quï-ft- Quatenus ergo ipfe Petrum Ecclefiae funda,- J®quot;“« Hientum vocauerit,dife,rtc eo ipfo ih loco docet, ^iappel-vtlcfuitæmpmpsvoi'Tvs-fraus in ipfo fiirto depre-lauern fe hendatur. non enim fimpliciter amp;nbsp;abfolutè Pe- Jj* *‘•«1«-trum appellat fundamenrum Ecclefiae,fed xstva tt ftcundum quid,7V««c«p4r/tgt;wnimirum«ow2à«ù, ' (deftvt ibidem ait ,ejuod Deigrattadtgnutiudi-ti)tmßt^ui^uodin ChfifloDei efiet,primMJ cogna-

I. QVÆST. SECV NDA pARS, fcmt : alibi, Jn cunilorum Det Ftliiim reuelationePatris mtelligen^gt;'^^^^ man A infinnttatts modtt m fttperemmentem betit^r. detfua confejjioneglortam ƒ dem Petro tribuxum priiiilegium quod prin'U inter omiies Apoftolos luculestara illau’ ‘•°'’' feffioiieoj de Chrifto Filio Dei viuentis oppO' fuerit euripis humanarum opinionum: fed no t’* men huiufmodi vt indefinite, nullis adhibitisnquot; I mitacipnibus flue exceptioni^)us, id ei tribuatur quodfif vel fundamentum Ecclefiae,velGoel'*^' nitor. lllud enitjj Chrifto próppè tribuitur:bo^ Patri,nos-adFiliuni qui vera eft'CœliianuaP“^ i.Cot.j n ducehti.Diferti hac de re fiin't loti, Fundanit/!^^, . ioan.10.3. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pQfifyg prater id ^nlt;iäpoßttigt;»v\

^uodejb tejus Chrifttis. amp;:, Aper:it iamtoï (y ' 'vocem eins audiunr. çp‘fuai ones vocat nomtntttifn-De Deo ha:c dici perfpicuü eft:qui nos ad Filimn adducit,nouit éos qui füi furit,amp; qiios eleg'tiVO” cat éfficaciter. /^«^«lautemfeChviftusvocai'-loa« 10.7 Egoßimianua-permefiautsintreientyßeruabin'^^ Qtiateiiùs i^itur hos Deoproprios titulos Hib' rius Petro tribuerit, confiderandum eft. alioqui blafphenita non carere hanc audacia quæ Den® fuo honore fpoliaret,quis non vidct? quod fine blafphemia de fanóto Sc orthodoito Patre dici nó poteft. Hilarium itaque feipfum exponenten) aii-diamus-CZ»quot;^»? videlicet acproifide fide de Chri’ Ibofififiefundamerttum E cv’efia fiup er banc petram if-fefiltdam fiahtlémi^ue Ecclefiiis. adificaciotië-. hocßr-marnento niti ipfius falutem, hoe vno certam ad-uerfus inferorum portas viétoriam ei conftare: hoe dehique vno oranemligandi aut foluendi

•In Matth, autoritatem ftabiliri.Hoe Dei munusefle: Pettü can.16. feruum Dei. Deo igitur idagnofcendum cfle

(\VID SIT ECCLESIA. jSj ^toüffSjVt omnis ei honor in folidum tribuatur, I’etro autem fingulaies illas appellationcs tribui Pgt;'ecatio,amp; ttgaa, ti, nitnirum vt inftrumento quo ^susvtitur ad ædificandam Ecclefiâ amp;: fidelium f’lutem promouendani.Dc hoc Ecclefiæ ædificio loquitur Petrus monés vt ad Chriftutn queni bpidem viuum 8i An^j-ynviatoY, id eft fundamen-'’lem in imo pofitum quo totuui ædificium ihni-’■tutjaecedamus. At regni cœlorum claues fe hominusPetro daturum promifit(inquitHayus) ' J jdeftlummam referandi amp;nbsp;claudendi rcgnûcœ-‘otum poteftatetrij gubernandique principatum: JueRegni cœlorum nomine, fempiternum quo

I Domini infignibus decertStj coramunionem in- i c; 'flligas. Petrone igitur illud proprium amp;nbsp;pecu-“äre fuit ö^z'amp;iuÄ , quod fit confelTus Filium Dei? ‘ ’ ^tslijquoque Apoftoli Chriftum confeffi funt. Quod cæteris tacentibus loquutus fit, fingularis ^uidczeli ôc fidei fuit teftimonium : fed tantinc

U'iminufuffragiis contra difertum Dei decretum ' fununtietur?C74«wfa?/or«w(inquit Hayus ')ftte-

'^^nt Petrodemandau. Et cæteris quoque Apo-“olis(refpondct Hilarius)idem demandatum eft, 'uemiustributum. lllos enim eôdem in locofic ^'^^lt;:gt;usaffitui.'ratJtat^t-a»tDeojgt;roj^iagt;.Z'a/ 0 ibidem.

heati 'vtri, ob fidet vejirii rnirtium'. cla.-regnorum firftti, bgandi rtt^^ue ßluendi '’’‘ceelo in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adepti ,gelia ejfeper 'De-

Siueigiciir in his terris Ecclefia vetfetur, “onne 8c ligandi amp;nbsp;foluendi ius idem eft, fine in ^®lo felices animx Regni cœlorum gloria per-VUantur,aliquódne Petro priuilegiura conftabit.

384 I. QVÆST. SECVNDA PARS, Vt fit vel Cancellarius vel Prxfeftus vigilum,vsl quidpiam fimile quod caeca fuperftitiocœlumin terrain cranfformans imaginatur? Ex his igirut perfpicuum eft quomodo Petrus fundainentura Ecclefiae amp;nbsp;Gœli ianitor ab Hilario appelletur: amp;quibus finibus hçc dicendi genera,vera quide, fed 'i^CoM/^^circumfcribi aut liinitati debeant. Sed quoniam hac de re egi alias copiofiùs, quod ad primum quidem caput attinct,hçc fatis funto. Qnequid pg fecundo autein haec Hayo refpondeo: Im-kukuZnö P.critia vel maligna vel craira,ab illo opponihaC ipiius per nouum cotninétum: quafi fidem amp;nbsp;confefiionein fonæalli- pgeri à Petro feiungamus.Hxc ignoratio elenchi fidvnT’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cumulata eft. Hoc enim minime agitat

Deigratiç an Petrus fiue Petri perfona Deoplacuerit,felt;l »'ib'quot;d^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Apoftolus prxter caeteros Apoftolos

“■ vnüs,ligâdi amp;: foluendi acceperit huiufmodi pæ teftatem vt ptinceps Apoftolorum co iureeHb terit;amp; haftenus quidem vt ilia proprio quoJam iure perfonac fuæ alligatam, ad Romanos Epifeo* pos veluti hacredes fuos hacreditario iure tranf' miferitzficuti à nobis eft haélenus fuo loco expli* catum- Perfonx fiquide appellatio vel hominem ipfum , vel dignitatem quandam fiue extetnam fpeciem fignificat. Affirmo ig'itur Petrum fingU' laribus Dei donis ornatii, Deo quidem fuilfe ac' ceptum,non tarnen propter ilia dona dileftum fuifte à Deo,fed quoniam Deus ipfum diligebat, iccirco Deum tancis ilium donis ornafle prïtsi^ citeros homines,amp; illuftriffimis Sc Ecclelîï vO-liffimis.Sic enim de Abele notât difetcè Scriptu-ra : Deum ad ilium prius refpexjffcjdeindcado-, blacionem eius. Si Petri perfona xftimetur,fint mifer peccator, quemadmodum trifïififimo lapfi* oftenditififides,fi confeffio,fi conftantia,!! mat'

QVlb SIT ECCLESIA. ' ,«ƒ *gt;o:neque tarnen huiufmodiDei donum Petro •fibutum eft vt Chritti officium in Ecclefia oc-cuparet ; in qua quidem illuftrem locum tenet» ffdvtnon fit fuixlamcntum Ecclefi*, quod vni Chtifto tantum proprium eft,nequc ad vIla crea-s , tiirâfine fummo factilegio amp;nbsp;fcelerata blafphe-

“lia deriuari poteft. Chriftus eft petra,cui inni-lt;usSimon,euafic Petrus, id eft fitmusSc conftâst ^cui quoque innixi fideles , furtt vere Petti, id tftfirini Si confiantes : non quidem eadem fidei wenfura aut efficacitate, fed eadem tarnen fide» duldémque fidei integritate amp;nbsp;confiantta; Hog ■pfum quoque efi quod Hilarius in co quern citas loco,diligenter pcrfequitur.eos locos concilians ^ui in fpeciem lt;u}7liau.ii St aduerfi videri poffint: lt;iuinimirum Sathanam Chriftus Petrum voca-»; “«itjeumque iufferit faceflere. Petri infidclitate danjnari ait, non ipfum Petrumi ficuti Sc in alio loco fidem Petri commendari,quae dx ipfo Petro ®on eft,fed ex mera Dei gratia amp;nbsp;liberalitate.I'^f «»a,inquh,Prt mnnuf efl,Chrißü iriJpirituDcum ’»ll'tM Diaboh opM ejt, Chr/t.itn tn homine ne- ’ ’

I Si , Sed fttens Dondntti diabolic^ anif in~ ' hünm, Petro Ait» Vade retro poft mc,»^/ e[t vt fxtfnplo fitjt pa/jienti (i fit^uatnr. In etnnvero opinio h fcptfr^erehMur , conuetfm ad..

udr:Sataaa,rcandalum mihi es.azp» enim conuenit txijiimare , ^^etro Satana nomen (tj offenßonem (c/wdali deputari.-pofi ilia induira beantudinii 0quot; poieflatii tanta pracoma. Sed ^uia infidelität ^mnit Dtabolt opw efty'Petri reßionßone Tiondr tiw »jfenfiu , cum e pprobrio nominü, inßdebtatit iHnueß deteßatus autorem. Hxc llilatius ,çülu» manifeftam diftindionem eruditus Ledor anilt; «aduertit

T. QVÆ ST. S E C V N D A ? A R 5, îl’y* »''• Quorfutn igiturtuæilliuSjHay, interpretatiO' tio^euer If'VTÇai Petrus in fide confiant ^fiabtlis- Ceite-tirur. diuina beniffiitate.Q^tïmè.faÜusefifundamer^if Ecclefi£..ifin'ïA ais?Eône modo quo amp;nbsp;ipl'e Petrus amp;nbsp;Paulus Chriftum Ecclefiae fundamentum'apquot; .pellarunt? Poffiintue vnius ejufdémqueEcclçli* duo elTe fundamenta^vnius corporis duo capita, vnius ouilis duo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vel l'ummi Pallores?

Vna eadémqiie Ectlefia amp;nbsp;inuilibilis Sc vifibilis vnicum capuc habet, vnico capite contenta eft: ne tu mihi capitis vifibilis 8e. fummi in terra Favoris çoinmqntum opponas, Illeidemfiimmus Paftor quem pgnouit Petrus,fic in coelum afeen-ditvtfit in medio Eccleliæ vfque.ad confumma-tionem fecnli, neque vllo legato indigeat. lHe ipfe eft cui fuç adminillrationis rationein Petrus fe redditurum profitetur, fuôfque comprefbyte-ros ad idem obfequium hortatur, vt vnû Dominum ab omnibus colendum eflç intelbgerent: non veto fe non modo vt edvrîvSfuj/iv èc fecun-a dariiim quend.im Dominum profiteretur.Diftin-guendum igitur Petrum ab opère Diaboli,quan-doquidem Petrus fuit vas milericordiae Dei: amp;nbsp;rurfumPetrum àDeigratia, àquaefl quicquid cftineque veto perfonæ Petri, id eft noux cuipiä dignitati propter fingularia Dei dona Petro con-ce)fa,tatum elfe tribuendum vt Petrus fit Eccle-iix fundamentum,id eft nouus Chriftus,qiium id finemanifeftofcelere fieri nullo modo poffit.-ec-quis non videt, Hay , Sc te crafia ignorantia va-gari : fine quia Antichrifti minifter Domini tui ruinisquóquo modo mederi elaboresifiueobfti-natus Apoftata, Ecclefiae emanfot,fciens-volens veritati reluóteris?

Jermah^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur vitiofam tu5 interptetatioiiem

S'ldfceret efte Filiutn Dei viuétis,amp;' in noui no- ^','1-fninis nuncupatione verum Ecclcfix fundamen-tio ftabi îumindicatet,cuius nori triodo ipfe effet lapis amp;nbsp;l“**-luidcm firmiffimusjfed ipfius quoque minifterio Ecclefia xdificaretur.vnde fingulari elogio Pe ^'iippellatiortem eadem Domini fui bcnignita-tC)Veramque felicitatem confequeretur,illiufque yrim amp;nbsp;ianuam ftdclibus eotnmonftret : ac prö-jndeeum Cœli ianitorem appello: quod qiiidem ’llicum omnibus Apoftolis amp;nbsp;fidelibus Dei in Ecclefiaferuis commune eftjilliid tarnen fingula-f'Deimtinerc ei datum eft vt primus pratclarum ’■tvera Chrifti diiiinitate teftimoniUm perhibe-iet,eoq; nomine inter Dei feruos excellent! quo-

fidei Sc conftantix lumine prxfulgeat. Hxc ygitur Hilarius,fidus fui interpres, aduerfus Hayi ‘gnorantiamj amp;nbsp;calcitïQfaftj amp;nbsp;yirulentajn re- - lt;nbsp;■^Pondet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

^elocoChtyfoftomi Homilia Peiite-t hanc petram-.non Super Petrum, no» enimfuper hominem,fedfupér fdem. ^c.

SituenHtcijfet ßt^unnturin D.Chryfiffa.. d'cfidelittr ipfiw verha recttaßes, fUale tntel-^txißet Ledor firnmnm Chrilttanerum oratorem ^yflicum hoc/ocvßntenrix Chrißi Dornini ßn-frntfadi.diße.Probat, enimfirmitAtem ißperpi. ^ff4frw£ff/zyt^.pag.87.88.82.

Plana funt atq; perfpicua Chryfoftomi verba, vt telefuitam effejid eft infignem SophiftäiCXte-ipfo Leftor iudicare poffit;quippe qui coneris w f^êÀîr/fO'iiîcuti de Sophiftis ait Pliilo-fophus.Tota illa fefta concione Petecoftes Chry foftomus agit de extraordinaria Dei potétia qu? elucetinconferuationeamp; gubeinatione Eecle-ïîæ:propter quam excitât Dominus virosfing«-lares, eofque eximiisSpiritus fuidonis exornat, eoriimqiie laboribus tribuit Felices fucccffus. Vo autem hoc probet,primùm de Apoftolis loquitur vniuerfe,quorum opera amp;nbsp;minifterio Deus vfus eft ad Ecclefiac aedificationem, in eiimque finem variis maximifqueeos donis,auguftis qiioqueti-

Vera amp;nbsp;tulis infigniuit.Ait nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Apoßolot vocatos faille

mi (enten fùntraburt^Mdamentumy (juiain confcffiont ifji)' rum fiindata tft Ecctefidydtctme ’^Dtminc '.Tun (uperhanc petram fundab» Tccltßu^ meam- Animaduerte,Leftor,non Petri noineiio-mnibus Apoftolis perçquè tribui ac ipfi Petro,il-liidqiie ei propriè tributumelogium ad oiniies communiterpertinere. Vbinam igitur illePetri principatusjPfeudocatholicatus veftri firmanie-tum? Fundamentum illud verb Ecclefix elfe do-ftrinam falutarem.Verbum Dei quod primariam Ecclefix notam eife dixinius,folicite inculcat,luquot; culenter/requcter.T eftatur difertè nonfupnt Pi' trum fundatä efleEcclefiam,nec fuper hominem: ptper petram.i./HperfideM,/uptrconli]Jilt;)uei!h fitperßrmenaptetatig, fine tjua neqttefida ejjt pojfet in corde neeeonfilfioin ore. Et quia Per« nemen

Eccleßam e^epetram,id cft illud ius ad ^nes fideles communiter pertinere: ^uia fapra C^ißum fundata flu£iiu (ùfcipit^ amp;nbsp;non ^Ppt^natur non expn^natur, omnium calamita-^^nlatev^ix.Eclt;\\xo modo potuit Ecclefiæ de-«nitio è côtrario fuodvoirwuasrxSr illuftriùs ner-jiolîûfve cxplicariîQuum enim commentitius il-P^ncipatus J illius prîncipatus que ven-®iy3tRomana Ecclefia inomnes Chriftiani no-; winisEcclefias(ficutiHayusdicebat fupra)fitfun I “’wentum; hoc euerfo,quî non ille penitus con-cidat? Hoc omnibus machinis, cuertit Chryfo-«oinus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V

Et audet lefuita myfticum hîc fenfum commi- Abfttda quot;'Ici? At bene habet: ad allegoriam confugitur. Çcdo igitur, mî Hay : ccqiiem fenfum myfticum tio. 'quot;de eruis?ProA4fgt; inquis,ƒ)7w^f4«»J tjrptfpetui^

EcclefiA- Hocvolo. NontevidcS teneri? Qÿidnam enim Petro propriè tribuiturjfi Eccle-firmitas Sc perpctuitas defcribitur?.^^«w,aisi ^celefi» fùper Petrum fide deffitutumfundari neigeât. Efto. veriffimum eft. Qiiid tum’r'/-ne!jue ß'ptr tnidam fidem ab omni bomine fiiuntlam. Ecquid hoc rnoftri eft?Ergo non fuper fidem nu-dïm,id eft(vt ait Chryïbftomus) fuper fermones P'etatisjfuper doftrinam ftdei,fiiper verbu® Dei Eindata eft Ecclefia,fed fuper hominem qui cre-diderit? Negabat Chryfoftomus fuper Pctrum ^^undatatii effe Ecclefiam,ne fuper hominem fun-daretur.Hayus veró,commodus fcilicetChryfo-f^onii interpres,affirmât Ecclefiae non fatis firmii ’quot;t tutum efle fundamétum in Verbo Dei viuen-fis,nifi mortalis hominis fides Scautoritas acce-dat;ac proindc Petrus non Chriftus confeflionis

390 T. Q,VÆST. SECVNDA PARS, jllius fuhiedutn,enc fundamentum Eccleßs : Petrum nó in Chrii|um credct Ecclefia, fine Petra vana eritfides,irrjtutn Dei Verbum. Hjc efle mei lefuitæ verb^jLeâor Chriftiane,vid«;n!hii me illi imponere. Qyin igitiir miferqm Apofta-tarn fuo gladio iugulatum,veritatis hollem anguftiis coerceri animaduertis?

Verum boni interpretis castéra myfteria expe-daraus- QuodßgermanumCirK^w^oratimis Cbn-fli ßnßtrn {:jMun vtilg\ titeralem appelltir^‘*gt;‘} loeo tra.-iidit f). Cloryfifiomtu , ejttomaäo Dominum Petram vöcauifle Ecclefîâ fiuéhis fu-fcipientem Sf non t,itübantera?^f(iy!f4»z^w^‘’' mitfi^^autore Chryfoflomt^ Eceleßam Eccleßamf nbsp;nbsp;nbsp;Refpondeo, Hay .Petram propd^

dici Chriftura,atque adeó ipfius Verbu vel co”' feffionemdeipfotquum Chriftus à fuo Vevbona magis diüelli quam fine tpfo poffit intelligi-clefiam verb i/OTtMÜXar quidetn Sc fccundario.fe“ tarnen verè Petram vocari, omnéfque fideles,*' pfius alumnos,appellari Petros: quia Chriftü ü*' mitatem noftram in Verbo fuo per fidemappte-henfo compleóluntur.Eodé dicendi genere earn vocat Paulus i/foj'aifjM «Â»»3w«,çol“nî^ . amp;ftabilimentumveritatis. Neque^amen vllaeft battologia,quafi Ecclefiara fuper Ecclefiam f****' datam elfe diceret.-non magis ac fi dicetem, Ec-clefia eft fundata fuper Chriftum: vel Eccleßa eit fundata fuper Verbum Dei. cnim vocisi atque mukiplicis fignificatio erat diftingueiida, Ver'urnßi^tymt ranoneßrtbitßperpe/rtir», efl , ßtpe^ conßßionem,fuper fermona pie‘^ii^^ Nuni^uid Chrt/itani omnei Chrifum tui'? nttn^tuidplttrinti de pietafe ßrtneneJfretid Certèjfifunt veroChrifiiani. non enimEccH* efl

'Ilfchola ignorantiae. Super hMpetram tihivide-»irChrißus Ecdeßam didtficalfe. Videtur,Hay.tu Equecogerishancvericatcm confiteri. Àdy-

mergo finfum 'VerborumChrtflt hoc loco nobis ‘gt;igt;erte tradtcbt,^Hodante eu fecit Origenesjcribens, I'ctram efTe , quifquis Chrifti diicipulus eft- jit Miproprtam verborum Domini fententiam intuit, perpromiffionem meruit ^«iEcclefiæ fundatnentum. Quidiarh myllici itnfusjHayjappellatione intelligas,primum om-■’lumdiftinguendtim effet: quia vel teipfum mi-»inièintelligis,vel,vt obçrati folentjquçris effU' pa. Certèjfides eft magnum myfteriumjfed per- ■' ' Ticua eft veritas.non allegoria : Quicum^ue cre-^mme,habetvitamlt;tternam. Erit-igitur Hayo ■quot;yllicus fiue allegoricus fenfus s Chriftum effe £cclefi2fundamentum:amp; fideles,velutiviuos la-pides.Chr i fto ædificari,illôque vno totos inniti? (^ontrà,tibine cric propria Domini fententia,Pe-tfum effe principem Ecclefiæ,amp; Pontificem Ro-■quot;annm veluti fuccefforem Petri, effe caput vifi-WevifibilisEcclefiæ? Hoc nimirum eft lefuiticè flaeologari.Credere in Deum, fide Chriftum am- JatVo'îur ’ plefti,inEcclefiäinferi,inEcclefiaviuere,aduer- süma ab-fushoftes falutis noftræ conftanter depugnare, Hayolefiiitç funtallegoriç amp;c fenfus myftici;hçc ornnia lune aliter intelligenda quàm verba fonât. AtPetrum effe Eeclefix fummum paftorem, om-netn Petro datam effe poteftatem amp;nbsp;in cœlo amp;nbsp;’n terra, claues regni cœlorum ei effe tributas, ^nnimam autoritärem ligandi amp;nbsp;foIuendi,Eccîe-effe fundamentum,caput,verticem: hxc om-nia,inquâ,erunç propriè liberaliter intelligentie! Quis non ad has blafphemias exhorrefeat, amp;nbsp;Jiæcaduerfus Petri doètrinam dici non animad-

pr I. QVÆST. SECVNDA PARS, Mendacij indicatio veritatis viôloria eft.De veti germanâque Chryfoftomi fententia Leftor qui Jocu infrexeric,minime dubivabit: amp;:lefuitarum jn Antiqiiitatis doélrina coirumpenda audaciam perfpiciet.

jhApoflo fponfione. Eadé .n. funt qux ex Hilario hailenuJ lis Omni atferebac:ob eamquerem eadem prorfiis ratione biitq; Dfi intelliffi arque explicari debent. Hoc vniimita-iccHks tri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

butaencoq^æHayo Pétri encomia vndiquaque colligenti mia lint refpódeo, Quis eüm noftrûm damnauit vnquam? intcjhgê- Veriiin vt hxc funt peruulgata , fie importunas ’’ profeótö labor effet, neque no multis nominibus culpandus, in illis recenfendis fie immorari.vt quorfum dieantur rainimè attendas. Noneniffl exhis efricitur,Petrum vel Chrifti effecollegain autvicarium »velalteruin Ecclefix fundamentu fiue caputmoh magis quàm quum fideles Eccle-i Cot-î.?- fisc paftores voeâtur Dei »t/rtp^ocoopetarijsCon-t.Tim. - fequitur Oeum illorutn opera amp;nbsp;minifterio ne-ceffario indigere : 8c hominum Seruatores, V-nicum Redemptorem Chriftum minime fuffice-re,fedaliis Redéptoribus opus nobis elfe'-vrcï' teita huiufmodi dicedi genera prætermittam.qu? verè quidem dicuntur, non tarnen fimpliciteiamp;’ abfolutè debent intelligi ; ficuti Sc tefta ratio amp;nbsp;communis Scripturç vfus diólat,quemadmoduin à me eft fuis locis explicatum.

ItaquePetrus fitEcclefiæ fundamentum, o'? lt;Mxgt;iaici( SïjziA/orifit lanitor cœli amp;nbsp;clauigeipgy-vSi» àu^tofoeiy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ligandi 8l foluendi in terra poteftatem acceperit, Aitzkv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-r

A^iu^ofjfit Lux Mundi, ayoixiUquot; fit firma Ecclefîx oolumna^^tpiof 'c«.yXKyiyi yÙAoÿjfît denique firmiffima petra, ac ptoinde ve-lè

''Petrus, aut liquid fimile auguftiiifve de ipfo ''ellatinèvel graeccjvcl fimauls, hebraice,om-■’■bus denique linguis dici poteft; (ne in Graeco-verborum recitatione Circulator meusci-''eres infpergat fimplicium oculis,tanquam ƒ»ƒ«-^iiillitiiensyiutextiüîatx eruditionisfumosThra-captans )hæc omnia , inquam de illo elogio in îeelefia infculpanturîhoc,omnibus tarnen piis e* J'Cpetfpicuiim ratum,Haecnonhomini vUivl-'ævecreaturæ fimpliciter amp;nbsp;abfolute competerc vllo modo pofle : quu vnicus Chriftus vnica: fux ïcclefiæ fit fundamentum,vnicacœli ianua, vnicus ianitor,vnica lux Mundi,vnicus lapis J'u«f,omnem poteftatem vnus accepit amp;nbsp;in coc-I’Se in terra ; ac proindenon poffe hxc homini quot;uipliciter tribui, quin Chrifto non fine fcelerc blafphemia demantur. Nó abfolutc igitur,fcd

Ti, adhibita conditione quadam, hate ab erthodoxis Patribus diófa efle perfpicuum eft,ex 'pio etiam Scripturac vfu ad quam vt certiffimam ’uiuffim omnis veritas exploranda elE Hare verb 'logia non perfonis alliganda, fed minifterio a-gnofcéda.quo homines dignatur Dominus à quo , boniines habent quicquid habent,vt folidus ipfi JUtori honor tribuatur ; id eft agnofcatur Domi-uus,caufa amp;nbsp;efficicns amp;nbsp;finalis noftra: falutis:ho-mines verb quatumlibet magnis ab co donis or-■'uti, agnoftantur vafa fuae mifericordiae, inftru-utenta quibus volcns liberrimè vtitur, non ol’aret ledjvujMTo/rjae.ideft non modo cû primaria cau-lb)fed poftprimariam caufam : his quidem ex-'eptionibus iàhïbïùsyFidnciamhuiuf/nodt habe-

per Chi^iliiiin apad Deum. non ijuod tdonet amp;i ßnm ex nnbtfipfiiad cogirandumejMicijuamyVel-lt;ff ex nobtfipfis:ßd ijubd tdonei f tmMytd ex Deo

I- QVÆST. SECVND A PARS» efi.amp;i'iHabemtu thejâu'ttmhune in rejbtcetf va-finlù,’ut fi:lt;'f‘vtf‘tJttiipr'fht'gt;gt;rU fit Dehçi}- ntnex nobi^. Prxterea,nihil tribui Petro propriè,amp;)Vt jtadicamjperfonaliter,fed omnia hæc elogia nô omnibus modo Apoftolis » fed amp;nbsp;omnibus fidis Ecclefiæ paftoribusjomnibiifque fidelibus qoadi ratione elfe communia,perfpicuum eft. Cettèo-jnnes Apoftolos à Chryfoftomo appellatos fuifle fiindiwientum Eccleßdi ç^columnOit oftendimus fupra ; lijrandi amp;nbsp;foluendi ex Verbo Dei potefta-tem omnibus in Eccleiîapaftotibustributâ effet voçatos effe Lucem mundi, columnas,viuaspe’ tras,quis nefcit qui vel de limine Scripturam amp;nbsp;Antiquitatem falutarit? Non tarnen vel Petrus vel quilibethonio, eft vel fundamentum Ecde-fiæjVel caput,vel luxmundi, vel perra angularis, vel fummus paftor,dominus,t(pjjlt;7n!/;-dzi/j «ZToxpst-'7ap,princeps.h3ec vni Chrifto conueniunt;amp;' de hominibus idem dici debet quod de loanne, to3n.r8.r eroL tilt LuxßeA mijfiu efivtteparfturtle l'tce : Sit, Homo nonpote^re:ipere fiterit ei àatum è cœlo, Voj ipß mtbi tefla nbsp;nbsp;nbsp;tne

4txtß'e.,7gt;lo fnm ego Chrißiti.amp;!.,^ut habetßon-ßm Iponßu eil i amtcui atitem ß'onß tjutflrtb 0“ nH'iir eumgautiiogaudet propter lt;vocem fponß. De Chrifto autem hæc luculenta funt

Ephe.s.jà f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a/iudnetnopoteßponerepfttterul

Ioan.8.12. lösendpoßtumefl qucdeßleße Qhrtfltu: Chrtßut Cor 10. caput Ecdeßa nbsp;nbsp;nbsp;is cjutßtutem dat^eorptrh

Eplie.2,20 Ego fumlux mundn'Eetra verb eraLChrtfiui' ßuefiindamentaUs; Omrit pote-flatßue4«tflrzflt;Éf,f5BS7üfquo eodcm vocabulo v« titur Clityfoftomus de Pçtro loquens ) daiAmihi efl tn cœio ia terref. Ego vobifcumßttn ornnibits diebut

z'fijtie ad confummationemfectili-^lt;^-Ciÿoï~ wmigitut ei opus eft huiiifmodi vicario qui fit; ^cclefiae caputjfummus paftorjEcclefiçprinceps» iwdiftct leges confcientiis,décréta de dodrinac de moribus condat, iudicet quidnam pro Dei ''ttbohabédumfitjquatnam fitvera illius intelli-gtntia,8f præterVerbfi illiid Dei,verbü noh^fcri ptum habeateiufdé plané CÛ fcripto aucerit'atis? Hæc rjiinirum ementita Petri iura ementitus Pc-'dhïtcs profert ad vendicandüfibi in Ecclefian» ^tholicam fummunj principatum. Abi igitur, *«uita,cum tua non Ji'r Jia. otuä (ficuti tu de me' ^’Iumniatis)fed;;(lt;x/âxif/wuraro^fcelerata iu cor-f“®pendis orthodoxe Antiquitatis teflimoniis ^dacia amp;nbsp;temcritate. Pius ante amp;nbsp;eruditus Le-^otiiidicaljithóc Chrjdbftomi teftimoniurn ad “^nnitioncm Ecclefise nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illqftrâdamj

OS h.tc omnia vera ejfe fäicmur ingenue. r.ogt;i tarnen confelt;^uitur^etrumnonejfe Ecclef^ l’‘^damentum. fflitue ( ƒ Logices artem falies) ^^‘'’‘otnationern alttju.iTn,ex ^ua tjuodpeopofufti ^^^l'gM.Qatd autem‘D.AugußtnHS fenfirttt fito expUcabttur i vbintmirum ad tuam inanem

H*^'**dquot; Eflo. Hanc tuamveritatis confcflîorrem am-de^dic ** pleftor.Quod fiprincipiaadmittts,cur nafcétem tiahit. ex his principiis confequutionem ncgis?

eftamp; luculenta me« ratiocinationis forma. Q“* dat antecedens,qua fronte aut qua Logica nega-bit confequens?At quutn te tui pudeatjilluftti^i'quot; mxque veritatis faces in oculos tuos incurrant» vt folent obxrati,qui diem de die trahunt, fte t“ tarn dar« amp;nbsp;indubitat« veritatis iutnine calig^ Auguftinifententiain in alium locum diftulift*-Suo certe loco hoc teftirtionium fuifle citatuni» cuilibet perfpicuum eft. alibi auteni tantiim,exemplicaufaâme afferrivt oftandä™ quomodo fit inftituendum doArinarum diftri' men, vt aurum à palea amp;nbsp;fœno diftinguatutat-que fecernatur.Hoc autem teftimonium adhib“* qubd üt veritatis primigeni« exemplum verè ^^^iwTrei/in Auguftinoverè Augufto tefte; qu' ferre id negat quod ponitEcclefia Romana ad Pfeudocatholicum principatum ftabilieJum. Sit igitur h«c verè nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;demonftratio,

ti m^nquot; efl Ecclefiit fitn/lamentum qut Cbrifii*' tx hocAu nrir».’» fiiet imititur:

Ergo Petrus non ePt Eccleßlt;S’ fùnd^mtntu^ Maior patet ex definitione Fundamenti.qm nim vocaturamp; eft Chriftus fundametum Ecek-ß?,

OyiD SIT ECCLESIA. 397 gt;nbsp;nifi quia in cam credit Ecclefia? Probatio 'pbeft (WTOOTSDr,fua luce maniftfta. Minor è difer ’isAuguftini elucet, negantis Chriftianosinini-'quot;ccvedere in Petrum. Quid igitur eft Augufti-'’oreludlari,amp; Petro iniuriam facere, iniufti ho-'’oris quem deteftatur ipfe, importuna attribu-hoc non eft?

Vitip/l t^iisCaluiniani^uinon tantufft fin-^i^iraa Pttro, fed fhriSlo Domino iniufiam ^titis,negantes contra per/picnam ipßus Domini fnttntiam ^fuper Petrum adificatam ejfe Chriiii ^ccleiüom.ProßrfcriptamàD^Petro fententtam ^»»^perfe adipcatam effe Ecclefia neget.Qwd ßfretrenon valeoi, cur tu temerttafem ommbm tuam?pag-^c»

EftjSftTWAojtîz, quum fine vllis arginnentis ea-crambe reponatur. fed quandoquid^m ita ^ubesjalio loco erit recoquenda,vt penituij cre-’ioiaduratur.

Petri fententiam à me poftulas,qua neget fuper petri tefti feædificatam Ecclefiam? Clarhat Petrus in fre-*»oniane Wntiffima condone populi Hierofolymitani|^‘g^J^ Chriftiimelfe principem vitæteflelapidcm ab ç- fiç caput, dificantibus quidem pro nihilo habitum,fed qui bftus fiierit caput angulitneq; in alio quôquam tfle falutem; nullum inter homines efle nomen per quod oporteat amp;nbsp;fe omncfque homines fet-

I. QVÆST. SECVNDA PARS; uari.(ait enimgt;Nosjfeipfum in fernandorun) mînum numéro comprehendcns)ldem quoi^ lia voceedixeraCj fcripto repetir. De fe aut® quid ait?Se ceftem effe, fe Chrifti beneficioindi-gere : fe fummo paftore cum eollegis fuis reddi-turumrationem minifterijfui.Quum fevericatisj Vitæjfalutis quae in vno Chrifto fitjteftem pethi-beat:quum in nullo homine hdc inueniri dilerte teftetur,cur non àfe homine importunum honorem amoliatur?Quod Chrifto tribuit,omnibnfq; hominibus negat, fibi profedô homini non nc-gat? Atuaigitur calumnianon feipfum Petius vindicauit?

Quorfum de AntichriHo hac nobis in^enü ^»àm jpraclare omnia orationts t»A membra interfe connexa\ Saltatoria eFl h^c tua elo^uen^ tia, ^_FFItniFler, tjuutn a Petro ad ^ttticbrsFlutn xtufirntToif traiafeAs.'ç'Oi^.^Q.

Gur 11 îc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oioQutvof claufula de Antichtifto non

fiat Anti- pot^ram tacere,quem oftendi in priore parte di-ebriftinë fputationis,federe in templo Dei,emétito Chii-’io- fti nomine quafi illius vicarifi. alioqui honeflet Antiehriftus nifi amp;nbsp;Chrifti amp;nbsp;Ecclefiæ nomen v-furparet Ita fignifico Romanæ Ecclefix Pfeudo-eatholicæ imaginarium principatum,id eft Papa-tura.Hôccine non pertinet ad nieum inftitutum? non poteram enim reélè definite Ecclefiam i nifi .Papatum,eius nimirum contrarium, remonerem. Redè vero eohaerent orationis mex membra.

nomen prætexit Ecclefia Romana ad emen- Orationis quot;'um ilium principa(um ftabiliendum., Oftendi “5°'’°quot; ’'‘tem id Petro minimè quadrare, quod Pontifex

1 lomanus Petri nomine vfurpatmihil tarnen mi-' '“wcuiquam videri debere,quod tanta lues Ec.

quot;lefiain inuaferit.quum difertè Spiritus Sanólus ïtædixcrit, Antichriftum in templo Dei felTurö,

Chrifti amp;nbsp;ipfius feruorum nominibus ad bla-fphemiamamp; tyrannidem prattcxtis.Hanc reótam ’ptamque efle vetborum meorum Çiugt;ii/gt;f«iX(jlt;'cu/,eruditianiraaduertüt:luxacum ve-rèamp; apopleólicumHayi ingenium nó minus i-pfetifti/quàm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Curenim, Hay, hxc de ,■

’quot;e veró non ell difputationis Quivaela, fiue tra- qultur de ^stio.fed conclufio atque complexio. Sophifti- Antichr^ 'üin profedö eft in conclufione nouu quidpiam quot;’gererc, vel eandem controuerfiam iam agita- fityriori» ‘3ni in medium adducere tanquam nouum quid- difputa-' piam 8f inauditum i lt;f' TÜauiJ.7ng^'t(Mnt **°*’**’ (tnqu it Philofophus)ttt/l!Aê5(E7,Hoc ergo Hay, vet fîculurnSf verè tuum eftojVtfemper loquendo vincere videare.At vincet fempiterna Veritas c-tism prxfraftos Sophiftas. Traélationem autem *1« Antichrillo fuo loco haftenus explicatam Le* Ôovrecognofcito,amp; nugatoris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kt~

Hac r ENv s igitur prim arise quseftionis funda-tnétüfubftrauinms.Prima difputationis parte o-ftédimiisquid nó fit Ecclefia.Quod quidé primu Vniuerf» “niniü difquiri 8i explicari debuic,cu Ecclefiç amp;nbsp;dilpata-Home Scfacié facrilega Antichrifti fynagoga emé quot;yquot;*’ ad tiatur.Enicimus autem RomanaEcclefia fiue Pa- ƒ□ patumnon elfeEcclefiam Cacholicam,fed Anti- coM-thrifti federn, à qpa omnes qui faluti fuae conful- ?LïXio.

4o5 1 QVÆST.SECVND A PAKS; tum voluntjabhorrere debent. Seconda veto d!' fputationis parte,demonftrauimus Qvid ECCLES I Ajvera nimirum ilia, vnaamp; Catholic^i in qua eftfalus.Hayi lefuitç argumenta bonafide cxpendiamp; refutaui. Ea quoqueomniaquxill* aduerfus me attulit vtScripturæ amp;nbsp;Antiquicati* tcftimonia à me citata, ad huius de Ecclefia verb

tatis fidem aftruendam,oppugnarct,bona fide quanta potui accurationeexaminaui, amp;nbsp;ortcndi perperam fijifle mihi oppofita;vere autem amp;nbsp;opportune à me fuiflelaudatazquemadmodum ex i-pfo rerum examine cruditum Ledorem iudicatu-Äarüdua rum arbitrer. His ita conftitutis,reliquumeftvt) .‘^‘^?“*quandoquidem confiât quidnam Ecgiesi« pirtiû CÛ nomineintelligamus,(quod o^xw/KZÄinuolucro fimplicioribuspoteratiroponere) nuncadprin-cipem primariamque quaefiionem accedamus»

nimirum, Qvænam sit eccle-EIÄ AVTORiTAs:qujE,nonreóic explicata Ecclefiae natura, haudquaquam poterat

Veterum Theôlogorum, àGratianoin il-lud volumen (quod Decretum appellatur) colleaoEUjôi Doôtrinælefuicicæ, ex variis iftius nuperae Seâ:æ Mataologorum fcYi-ptisexccptæ,C OLL ATI o;àquodamftu diofo veritatis inftituta , amp;nbsp;nuncprimùna in lucem édita. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

JESmrJCamp; LARramp; PtcrVRÂ’ ' ~ Dißnü- XXXVII. Can. ïii.exD.Hil’ nnymo^dcaf.^.efnjt.adEpl)ef.

BOone vobis vMctur in vanitate fenfo»,óf obfcanut' mentis ingredi.qui diebut ae noaibu» in Dialeftic»'* te totquetur ? qui pbyficus pcrfcrutator oculos mos cœlumleuat, amp;nbsp;vltraprofutftlutb teirafutn amp;abyftiio'l'“’^' dam inane demergitBr’qüi iainbuóa fetir ’qüi tÿntam wetro-ïum fyluara in fuo ftlidiofus corde dilUnguit amp;éongcrit?amp;(’t ad alteram partem cranfeam ) qui diuitias per fas amp;nbsp;nefat quatrit? qui adulacur regibugt;,Iizreditates captat aliéna«, äc. opescocgtf gat,quasinmomcQto,cui fit icli£lurus,igaoraU

VVM ex librorum, à LefuiticA feiiin magi-ftrû îucem editv-rum'^e^ibne uerterem nouas ifios homines de tottus »n-ti^juitatss in tuende, ^««hllc'u tynnntde erthodoxo confenfu im~ f»dentergloriari t ex Gratiani rhafÇodi De-^’^(tB(tAfttiÇperdumveterum Patrü locicom-^»unes 7‘heol0giei conficiutur)Citnones quo^-i ^immeliorû notiZé' probatæfidttleltgerevi-[itmmihiefi,(iuos le]uitarum faradoxss op-' {««ercff». Ow»Zi» autem ^tum ex Gratiano \ *«mex IcputifM fcripni 4i/xgt;er(7«wï à »obis \ (»«t-.Citwowei dr Ubri indicAti:ne tthi. \ fttCHw^eri exiflimes autpatiarts.Crime fàlfi, \ CHiHi lefttttiï Ù nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Romanx Gnaiho-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*• 'E

(tibi offer ut ur yoUatione-, veritAtu »»n-remac fiuâium magis ac ntAgis ficutpareïi,^ Chrisiiaxum decet-Dt no quidÇentiunt Doctt Eheolegi uott Ego verb jfiipuUs omtfßs, verho conÇentaneum camperi, h uic conue nient ^ibi lubens dedieO’ plerofquejadmodumrefrabfaüot Idx.amp;iTiiç fummo ludici relinqttt^^^^’ »((' ^veram leßt Chrifii notitiamtibtqtK feuerentiam a. Deo precamur.

ivxT A Apoftolum Paulutn Chrî- scnptun virtus eft, amp;nbsp;Dei fapientia; s. neceffi-qui nefcit Scripturas, nefcit Dei ciûfque fapientiam gt;nbsp;Scrip-turarum ignorantia Chrifti eft igno-'‘imi.Dffiin.i^.Can.ÿ.Ex Hieronyma adEufloch.in

Everbo Dei hitrefès ormes,duce Satana hauriu-'“’’■Îtcniiî/ef»« ^Hax ars ac fraw efi,ad Script» • ’«proaoM«. Canif.in piæmonitionc de nonis ^otruptelisamp; Scâ;is,quçeft prçfatio commen-^’tiorû de verbi Dei corruptclis.colum.5. amp;t. 4.

Gratian.« Hieronymo Scripturarû naeditationem, ccu rem fumtnè ncceftâriam, omnibus commendat.Ca-

40^ De verso DP’« nici appellantur,didicihunctimoremhonorewlt;l'*’ ideferrcjvc nullum eprum auftorem in ^gt;1’5'’, liquid erraffe fitmiffitne eredam : ac ü aliquio pffendero,quod videaturcontrarium veritatiiquot;' , aliud quàm vel mendofiim effe codicem gt;nbsp;vel intef pretem non affecutum effe quod dióium eftjvd'J' minime intellexiffe non ambigam. Alios lego, vt quantalibet fanélitate doélrinaque p»*' kant,non ideo verum putem,quia ipfiita fenferusO fed quia mihi per alios auóiores,vel Canonicas,vt probabiles rationes, quod à verb non abhottet'’ perfuadere poterunt. Item. Qu is nefeiat San^quot;* Scripturam Canonicam tarn veteris quàm NouiTt' ftamenti certis fuis terminis contiperijeamqut®quot;’' nibus pofleripribus epifcoporum literis ita pwp®' ni,vt de illa omnino dubitari amp;r difeeptari non pol* fit, vtrum verum, vcl vtrum redlumfitquidqoiojl' ea feriptum effe conftiterit; Epifcoporum aurem H* teras quas poft confirmatum Ganonem vd fa'Pl* funtjvel feribuntur, amp;nbsp;per feriponem forte fapien* tiorem cuiuflibet in eare peritioresjSe per aliovo® epifcoporum grauiorem amftoritacera, dofliotiw'* que prudentiam, amp;: per concilia licere reprehenoh h quid in cis forte à veritate deuiaturaeft?Plt;^lt;®' j

faptifino adit.Digt;natiflas,ltb‘i.ca}gt;.y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

C H RI SrrS nec EcilefianTfMmtch»-taceü fcytptit pendere, nec membranu commntert voluit {e/uod ^Jlldoyfa olim parteficeratcarnaU fgt;opulo)ßd lîùaeret £c(lejtam,fùo Spint 'lt; S.iiifèrmatitn, r j e/I fuhltmiori cbarallere, fenbens d^tto Dti in nbsp;nbsp;nbsp;!

«M tonßnfMyt^ cencori Qjriflianerttm omniitnt °^lt;ßntper orbtm terrarMm,donrina:nen horum mo-eorttm tjui per (ontinuas luecejfiona ab n^wvf^ue ad nos fidempropagauerunt,qua Scri~ ais Apoflolus. z.Corin.^.')legimr ab omni~ honiitfbtu. Eftejtte tlla vnUio tjua decet nos de ^ut percepts non necejfe habet ab alt« . ^^dßcut^oannes loifuiturj:HfisQuJ'iJ'oxlnf.Hu-'^Scriptura prafiantta muhü parsibut fuperat Scri r^ofas, ^uas nobü in membranió Apoßoli rebijue-''*'”'ptimo e)Mod tlla ßt exarata digito *Dei,hlt;t cala-^poflùlorîi,z.^^odilla ßt anticjMor^nempe cum ‘de/ia data,ha pofleriores lt;juia confiât totü duode *”nù ßne ßrtptts Apofiolttü Eccleßam ßijfe, ^^^dheprtoris illituindiguerint coßmatienei^juia , JMH^elio non erederem (att B, Augufiinw } nißme autorisas commoueret. 4. ißt ßnt ^anorsua ^fcripta atramento in membranavel ^trta-.^uam ß epuis vel truncate velitfVel tonjuerct ^dprauh expoßttontbis^ corrumpere-, nihdßntiat, lll» 'Ptr'o cum fcripta ßt Sptritu Dei viuiin cordi-viufs Eccleßa, truncari nbsp;nbsp;ttr^ueri ß nonfinite

( poßfper omniaßmilis perßuerat^ 5. lÜa non om-^'»tontinent religionis myfieria explicité, vt pole ’’’^’’’^btddaiitt'vtfirmulamexaElam (ßemnibtunu-”1(111 abßlutam nobis prafiribant fidei,adminiilra-^’'»^SacramentorumtalforiimijMtin'R^ep.Chrißia-quot;if »eceßariortsm ;ßd occaßone tpuadam vel ad Itt-sß harettcos conßtddos,vel[ad abufiu c/uofdam I ^dhndoSfVel ad fideles confolandos,a ^uibufdä fieri-nönullis Eccleßü mißa.IUa autern sjuam Spi-in cordibus imprimere dignattss eß^om-Cc. iüj.

40(5 De verbo Dei nem veritatem in (e habet,omnia fidei n’em^ue raiionem Chrißianit reltgioniscßgt;^‘‘ (i;' ornnia dubia^ejua de fidei ntgotùs exort’^^Pquot;!! . diJfioltM.Sjnritu« S.Çintjttit

cebit vos omnem iieritatem. ^bhacScriptof^ cordtbns)hoc h~ibet EcclefistyVt ab nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pJi

^.columna fi^rncmentum veritatis vocetu^' ea it Chrifio, Adarth. i8. dicitur, Si Ecclefi^’' audierit, fit übi tamjuam Ethnictu amp;

^x ejuo fiejuitut^hanc Seripturam ( in cofdiM emnium fcripturarufn interprètent, omnidfff nnm indicem^omninm errorum expultrieer» » fhdicio ad ahum iudicem non liceat cuitpuam care,immo cuius iudtcium indices omnes injjiK^^^ /?ijuf fM;lt;»«r«r.Cofterus,Do(äor lefuitajn E®^ chiridio controuerfiarum,à lefuitis Coloniequot; fib. Moguntinenf. amp;nbsp;Treuerenfib. appro^^^®' pag.45.44.45.

Qtiam tribuit ex D. Auguftino Gratianus auâoc'-''® rerbo Dei fcripto,cam c medio tollit Coftwus,’’ verbum Scriptum in çordibus, id eft ad TriotaJ''’ conciliabuli décréta nos deducat, amp;nbsp;fie Poctiüo®“® Komanis exquolibet quidlibet confîngere Ht®'' Sed,boneDcus,quis erit modusaut finis traditionu® bumanarum amp;nbsp;fupcrftitionum j iî Scripiutam iftj® inuifibilemj fine exceptionc,ceu vitae normani Chti' ftianosampleûi oportet? Si in omnium Chtift“quot;’; rum cprdibusjvndetam eraflà in papatu dç reb. fidd ignorantia?Si in quorundam.Iefuitarum puta amp;nbsp;ciul-modi hominura çordibus, vnde torplaufira menJa-fiorum quæ nobis obtrudunt, teftimonijs è vetbo feriptode promptis fucata? Cur nonmifcrosPapï eultorctiubent.verbofcripto prorfus rcpudiato.ail diâata feu fomnia liorum magiftrorû animos wa’ pcrtcre.Dicant aperte', Annon feripta Canonica nit-lis^

ris 8: no ui Teftamenti lint Canon’S-' régula fidciïNe-gaiit cum Collero, Scd nos cum Auguftino manca-mus Anti-Iefuuitx.

Noiijfraterjcontradiuina tam multa, tarn cla- scriptu-ra,tain indubitata teftimonia colligere veile calum r? s.p«. nias ex Epifcoporum fcriptis, flue noftrorum, fi- fpicuitas cut Hilarij, flue ( antequam pars Donati feparare- ƒƒ .tur)ipliusvnitatis3ficutGypriani amp;nbsp;Agrippini.-pri- mniuiu mb,quia hoc genus literarum ab auftoritateCano- Patium nis diftinguendum eftmon enim fic leguntur, tan-lt;iuam ita ex eis teftimonium pratferatur, vt contra fenfui fentire no liceatjficubi forte aliter fapuerint, quàm prafeicn Veritas poftulat. In'eoiquippe numerofumus,vt nondedignemur etiam nobis didum ab Apoftolo gt;ccipere:Etfi quid aliter fapitis,id quoqueDeusvo Hsreuelabit. /rewz.Neque quorumlibet difputatio-nesiquamuis Catholicorum Se laudatorum homi-num,velut Scripturas Canonicas habere debemus, vt nobis non liceat falua honorificentia jquæ illis debctur hominibus,aliquid in eorii fcriptis impro-bare,atque refpuere,fi forte inuenerimus quod aliter fenferint quàm veritas habet,'diiiino adiutorio velabaliis intelleéta,v.el ànobis. Qualis egofum in fcriptis aliorujtales volo effe intelleftores meo-tüm.D/jUnn.ÿ.Can.ÿ. lo.ex D.74uguß'tn-adu'.Doatifl.yaii Fortunatianttm-

Non efl ifuodfiUtcitt flmu«, vt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iium

nde (^tndonum dtffjciJef Scr-iprnras meditetur. Cploccnfes,i gt;nbsp;cenfura Monhemijîpng.iy.

408 De verbo Dei tiiHinititte,ile Santorum inuecatisne^de cult» gifiii, fimtltbüfyue retnts^ieejuibu« fcriptur^ ift membr^nts reltEla^ ejuadam ad altorum éiicerevtèieeur,'’jelMti, Pater naior me eßt D* autemiUanetfue Filinenouitnißfolus Pater, hahebie ’Dros altenes coram me,nen fattiet ttbifei**' ptile, e^c.tnPftdenda attjuefferuolutendaf»tit tittH in corde Eccleßt diuinitus impreßa at^ueduß*’’'quot; numfnta,in ^utbtu tan^nam in clariffîmù eommerf (ariis ac cemfßmis explanationtbm ae^aiefcttf debetntutntrmrum c)uid de his t^ueeßiontbat ßaper orbem Pfiarß,n) nstnc, ha^enm ad Pi0lorum vßftte teinpora longaßrie dedubla crt»*“ derie atejueßruauenttf^ ^uoßenßfcripturai trariampar'em aüutas intellexerti^oik.in enchir* lt;'ontrouerfiar(irn.pag.45.46.

Auguftinus »erbum Dei perfpicuè fcriptuminlibróC* Dooici«vcterisamp; oouiTeRâmftiTuIt ede Eccleliæ.rcpugnant Coloaienfes amp;nbsp;Cofterus.

Scriptuiis N O i î mcîs literis quafi Canonîcîs inferuire. Canoni- Sed in illis amp;nbsp;quod non crëdcbas, cùm inuenetis, îiTs infer ’quot;cuniSanter credeûn iftis autem quodcertumhi* uiendum bebas, nifi certutn incellexeris, noli firmû tenere, Item.Negare non poiTum nec dcbeo, fient in ipfo maioribusjta multa effe in tam multis opufeulis meis,qu3e pofsint nullo iudicio amp;nbsp;nulla temeritate damn3ri.Dißfn^.f.Can.i. (^4.ex jiuguSÎ-inpriile^-Ub.yde Trinit-^pi’bb.^.deanima équot; origine. ca.\-\t i y r tx 3'

tandtmnot dacet Spiritia in Eccleßa ''yitAtem ? Pereot plane ^uos ^pofloltu tePlatur fanÜQiVt Eccleßarnregant, ejfe conftitu-vocat Epi/copiii,PrxpeßfO!, PaPloTes iti~ atatte 'DoElores.pt ht poPl Apoitolosfuerefem fttt ocettamnumfuntprtTnarjj Det Ecclefinj^ mini 1 amp;fummi dtjßenfateres myfteriorum Det, pauPa f'gt;ß. ^aprcpter nagno fe tilt crimtne contaminant^ ‘lgt;n magiilranbM Eccleßafltcii attthorttatem ^9~ ^edtentiam adei non dtfrrttnt fViettamconuellete Ù oppugnare palam audeafit facrat fummorti Pon-^'ßcHnt Sanliiona, penu y mos de Sachis deßniendi ßlgt;rema ßmper poteßasfiitt,C^n.'j.inC^tcchiPmQ itfui£ico,pag.i42.

Aliter Auguftinus,aliter lefuitieut Catechifmusde au-toritatepaftofum Eeeleliae loquitur.Deindc petit Ca ni» ille principiutn. Negamus cnim Pontifices Romanos eiTetnagiftratus Eccicfiafticoj. Ociadc,ctiain fi vere Paftorum inDei Ecclefia munerc defungeren-tur, de factis dcfiniendi (nifi ex verbo fcripto .quod verfutus Canis omifit ) habercnt poteftatein. Poftte-mo , nullos agnofdmus Summos in Ecclefia Pontifices,quibus quicquid libec liceat,etiam contra verbum Deifcriptumticdvnicum adoramus fummum Pontificem Chriftum lefum,cuius voce,in librisPro-pheticisamp;ApoftoIicitfonantcmiaudimus amp;nbsp;magis ac magisobferuarc percupimus.

GrA T ï a NVS« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scriptural

Lex Deicùmlegitunnoii fecundam propriam ingeni) victutem vel intcÛigentiatn legatuc amp;tatut.

4io De verbo Dei doceatur.Sunc enim multa verba in fcripturis diui-nis quae poflunt trahi ad cum fenfum gt;nbsp;quem fibi v-nufquifque fponte præfumpferit, fed non oportet. Non eniin fenfum extrinfecus alienum amp;nbsp;extraneu debetis quaerere aut quoquo modo ipfum Scriptu-larum authoritateconfirmare; fed ex ipfis Scriptu-ris fenfum capere veritatis. Et ideo oportet ab eo intelligentiam difccreScripturarum, qui earn à ma ioribus fecûdtim veritatem fibi traditam feruauit, vt ipfe pofsit ca quae reótc fufceplt competenteraf fererc. Cum enim exdiuinis Scripturis integram qtiis amp;nbsp;firmam regulam veritatis fufceperit,abfur-dumnonerit,fi aliquid etiam ex eruditione communi ac liberalibus ftudiisj quæ forte in pueritia attigit,adaffertionem veri dogmatis conferatjita tarnen vt vbi vera didicerit,falfa fimulata decliner. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;est-

Sacra Scrip fur a hanc poteflatem non habet,'ctol/ ipfa,pijuando cantrotterßem dogma occumty défiât-tionem 0“ feutentiampftamm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuit femperi»

F.cclefia CathoUca Scrtptnra,^} tarnen fail ßmpet de fidei controuerßit ejuid fentiendurn ßtßcitltas fia uendi.Deind yip ddß de ipfa Scriptura contm-tterßa orta;ur,']tiemadmodam prioribus tempoftbof nnnc de Sertptura tota, nunc de partibm eiut^'^' ncs dr multa ejuafttones fiierunrgt; An forte ipfa fit* Sertptura teltmoniurn prabebn'^ Ip lt;lirput.de{gt;o-teftate Ecclcliaftic.i, Mogontiæ habita, præw^ P.'rhyi'æojdoftore IcfLiita,cap.i5 tertiç parns-

nonßnt, ad nos tarnen fofleréfcjMt maxime pwwMZ/r.Canif.in catechifmo lefuit. pag.i6x.

Scriptura,inquic Graciaous,cft fuiipfîus interpre«, amp;nbsp;fen-fum vcritaiis ex (e (üppeditat, Thyræuitetgiucrfa-tur,lt;^uamuiscodem capiccjfequcntc thelî,vi veritatis addâdusj faccatur Scripeuram ex fe judicium peten-duQi clatnarc, fed nun efle iudiccm. Tarnen non au-det fuoPontiftci iudicium defctrejfed illis qui in A-pottolorum locum fuffefti funt. Qui lint illi non déclarât,vt ^ophiftara decuit .Canif.ludit in voce multii: Si enim intelligit multa dogmata ad fallitem necef-faria in verbo Dei fenpto non contineii,fallit amp;nbsp;fal-litur.De hoc autem quxritur.Iefuuitae.Si veto ex Seri pturi J integram amp;nbsp;hrmam veritatis regulam quis fuf-eiperc pot eft, quæ funt ifta multa qux ad nos maxime pertincntf

Vt vetenini librorum fides de Hebrçis volutnini- serfpturx bus examinanda eft ,ita nouorutn Graeci lermonis uormam deGderit./)ffltn£l.!gt;.can.s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dasV”'**'

Expedit unam eße latmam verßonem, enttarn tinnes reciptant, amp;nbsp;ab£cclefia approbaiam fe^uan~'

De Vulgata editione Lcdefima loquitur, tametfi ea infi-nitis mendis,ex ignorantia Hebrea: Gr«3;,amp; Lati-nae linguae,Icateat.Rcuoeamus autem Icfuuitas ad fon tei : EccleCiamque illam fua,id eft nouam Komanam feu FapiAicam,qux Prophetaium amp;nbsp;Apoftolotum j; dioraa Dcgligit,negligimM.

Ecclefia-- CùmDeus aliquid contra moremautpaftûquo* fticse Le- rumlibet iubet,etfi nunqiiami ibi fadum ges, Con eftjCtfi omifliitn inlîaurandumeft) etfiiiiftitu-neVamp; ' tumnon eratinftituendum cft.Si enim régi licet in «aditio- ciuitate,în qua régnât,iuberc aliquid,quod neque ’«l ante ilium quifquam,necipfevnquamiufferat,amp; verUs«i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciuÎMtis eius obtempe«-

pti exaini tutjimmo contra Societatem obtemperatut(gC' nandç.cui ncrale quippc paélum eft focietatis humanxobe-gnViu^ab- regibus fuis ) quanto magis Deo regnatori iicicnda: vniuerfae creatutæfux.ad ea quæ iulTcrit finedubi-funt. Si tationeferuiendum eft? Sicut enim in poteftatibus focietatishumanæ maior pofeftas minoriadobe-tas fctipta diendum pr3eponitur,ita Deus ortinibus. Di/iaia.i-gradua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confuetudo , qux non minus quàm perni-

confuetu ciofa cotruptelavitanda eft, nificitiùsiadicituse-dînes 8c uellatur,in priuilegiorum ius ab imptobis alfunii-cldiafticç incipiunt præüaricationes varix prxluni-ad eius ptiones celerrimè non comprelTç pro legibus vent arauflim rari,amp; priuilcgioruni more perpetuo celebtati. Kuotitw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfiÜola Pap^NicolaiadHific-

Veritate manifeftata cédât confuetudo veritatJ. Plané refpondeo, quis dubitet veritati manifcftaW debercconfuctudincm cedere’Item.Nemoconfae-tudinem ration! amp;nbsp;veritati prxponat: quia confue-tudinem ratio amp;nbsp;veritas femper excludit.j4//-ßlt;' ßmEl-Can.^. ex AMguSî.ltb. j. Âebtift. cont. Donttip eap-e.

•Juin eft quod Dominus dicit, Ego fum veritas 8c vita.Non dixit,Ego fum confuctudo,fed veritas.Et twe(vt beati Cypriani vtamur fcntentia)quxlibec tonfuetudo,quantumuis vetufta, quantumuis vul-S«i,veritati omninoeft poftponenda 8f vfusj’qui Vwitati eft contrarius, sboiendüS.Eati.Diß^Can.';-Qui contempla veritate pracfumit côfuetudinem «lui,âuccirca fratres inuidus eft Sc malignus, quitus veritas reuelatur, aut circa Deum ingratus eft, cuius iofpirationcEcclefia eins inftruitur. Etinfia. In Euägelio Dominiis,Ego fum,inquit, veritas: non nixitjEgofuraconfuetudo. Itaque veritate manifc-««a,cedat confuctudo ynmti.Etinfra. Reuelatio-ne fafta veritacis,concedat cofuetudo veritati; quia amp;nbsp;Petrus,qui prius circuiicidebat,ceffitPaulo veri-Uttmprzdicanti.£flt;w75'4.CumChriftus veritas fitgt; ®2gis veritatem quam confuetudinem fequi debe-gt;nus,quiaconfuetudinem ratio amp;nbsp;veritas fempet excludit.£«(/ew Dtft.Can.6.ex Augufl.ltb.i de tif-cmi. DonatiH.ca-^-

Ftuftta quidam,qui ratione conuincuntur, confuetudinem nobis obiiciunt, quafi confuetudo major fit veritate,aut no id fit in fpiritualibus fequen-lt;ium,quod in melius fuerit à Spiritu fanélo reuela-tum.Hoc plane verum eft, quia ratio amp;: veritas con-fuetudini proponenda eft. Sed cùm cófuetudini ye-Utas fufftagatut,nihil oportet firmiùsrctincri.£lt;M/.

Confuetudo,qux apud quofdam obrepferat, im-pedite non debet, quominus veritas przualeat Sc vineat.Nam confuetudo fiue, veritate,vetuftas errons eft-.propter quod relidto errore fequamur verita-Sem.fte»,.ïgnö(ci poteft fimpliciter crranti.ficur de feipfo dicit Apoftolus Paulus,qui primô,inquit,fui Wafphemus 8c perfccutor,amp; iniuriofus: fed miferi»

cordiammerui,quia ignorans fcci. Poft infpi’ratió' nem vero 5f reuelationem faftam , qui in eo quod errauerat, perfeuerat ,prudensamp; feiens fiue venia ignorantiac peccat:pracfumptione enim atque obfti-natione quadam nititur, cùm ratione fuperetur. £ad. Difi. Can. i-ex Cyprtani eyifi. ad Pcmjxium (è“ Jabaianum.

Si folus Chriftus audiendus eftjoon debemusat« eendere, quid aliquis ante nos faciendum puta-uerit;fedquid, qüiante omnes eft Chriftus, print fecerit. Neque enim hominis confuetiidinemfe-qui oportet,fed Dei vefitatemxû perEfaiamPm-phetam Deus loquatur amp;dicat,fine caufaautéco-lunt me, mâdata amp;nbsp;doótr inas h ominutn docentes-Eademdifr-i-Can-s-ex Cypriani epift.ad C^ctlium-

Vfus authoritati tedat: prauum vfum amp;lex amp;nbsp;ratio vincatDzfflt;»fZ.ii.C/a».i.

Confuetudinis vfufque longacui non vilisautho-rita^ eft:verum non vfque adeo fui valitura moraen-to vt aut rationem vincat, aut legem. Cùm vero quot;tiecfacrisCanonibus ,nec humanis legibus con-fuetuda obuiare monftratur, inconcuifa fexuanda ctt.Eadfm dilhnbt.Cifn.4.

Confuetudinem laudajuus,quae tamen contraH-dem Catholicam nihil vfurparc dignofeitur. De JtM.n.Can.e.

In his rebus de quibus nihil certiftatuitdiuina Scriptur3,mos populi Dei amp;c inftituta roaiotû pt® lege tenenda funt: amp;nbsp;ficut praeuaricatores diuina-rum Icgum, ita contemptores Ecclefiafticarû co.s- , fuctudinii coercendi {unt.Ead.Dtß-Can.y-ex guft-epifi.adCafulanum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Catholica Ecclefia per orbem terrarum diffufa, tribus modisprobatur exiftere. Quidquidenimin ) ca tenctur,aut auftoritas eft Scripturarum,auttta-

vniuerfälis, aut Certè propria amp;nbsp;particularïs '”“111160. Sedauóloritate rota conftringiturivQi-’''flälitraditionemaiorum nihilominus tot»gt;ii«i-”’tisveroconftitucionibijs amp;nbsp;proprijs informa^ ^•onibus vnaquçque projpcorum varietate,prout ^“iquevifum eft,fublïftit Sc legitüT.Eaei-Di/i'ii'iSquot;

Nouit fraternitas tua ROmanç Ecclefiç confue-*'j‘linem,in qua fe meminir enurritatn. Sed mihï placet,vt fiue in Rotnana,fiue in Gallicana, fiue in qualibet Ecclcfia aliquid inuenifti,quod plus om-'quot;potenti Deo poflir placere, folicitè eligas:amp; iri Anglotum Ecclefia quf adhuc in fide noua ell in-«itutionepræcipua,quæ de muleis Ecclefijs coUi-Sctepoteris infundas.Non cnim pro locisres,fed pro rebus loco amanda funr.Ex fingulis ergo qui-l’ufque Ecclefijs, quç pia,quaE religiofa,quæ reôta lunt,elige : 8c hçc quafiin fafciculû colleôlaapud Anglorutn mentes in eonfuetudinem depone. D» /wft.ii.Caw.io. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ VS *'.*.

111a autem quæ non feripta/ed tradita euftodi-’’’us, quæ quidem toto terrarum orbe obferuätur, •iatur intelligi vel ab ipfis Apollolicis, vel plena-nis Conciliis,quorum eft in Ecclefîa falubetrima audoritas, commendata atque Ratura retineri: fi-rutiquod Domini paffio,8c refurreôlio,amp; afeen-lioincœlum,8c aduentus decœlo Spiritus San-Ri, anniuerfaria folennitate celebrâtur; Sc fi quid aliud tale occurrei it, quodferuetur ab vniherfa, quacunquefe diffundit Ecclefia. Alia verb, qux per loea terrarum reg ionefque varantur , ficuti eft quod alij ieiunant Sabbato, alij veto non ; alij quotidie communicant corpori amp;nbsp;Sanguini Do-minico,alij certis diebus accipiunt-; alibi nullus diqj intermictitur quo non auferatur -.alibi Sab-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dd. j.

bato tantùmsfe Dominico, alibi tantum Dortiin!* Cö:amp; fi quid aliud huiufmodi animaduerti poteft» tfltum hoe genus return libéras habet obferua-tiones.Nec difciplinavHa eft in his meliot grain prudentîque Chriftiauo , quam vteo modo agat quo agere viderit EcclefiS,ad quameumque forte deueueiit.Quod enim neque contra fidemmeque çontra bonos ihorcs iniungitur,indifferentereft babendum,amp; pro eorum, interquosviuitnr,fo-cietatejferuâdum eft.Mater mea Mediolanum me confccuta inuenit Eeclefiam Sabbato noniciu-nantem Cœperat fluéluare quid ageret;tunc ego côfuluidc hacre beatiffîma: memorijvirumAm-brofium - At illeait : cùm Romam vcniojieiuno ■ fabbatOjCÙm Mediolani fum nô ieiuno.Sicetiam tu , ad quam forte Eeclefiam veneris, eius morera ferua: ft cuiquam no vis efle feandalo, necqueni-' quam tibi.Hoc cùm matri renunciaftem, libenter amplexa eft. Ead. Dilfincl.Can-ii-exj^n^i^^-^ lanuariumiepifi.iti.cap.i.

Omnia talia.quæ neque Sandlarum Scriptur^-rum autoritatibus continentur, nec in concilijs epifeoporum ftatuta inueniuntur, nec confuetu-dine vniucrfalis/Ecclcfia: roborata funt,fed di-uerforum locorum diuerfis moribus innumera-biliter variantur,itavtvix aiitomnino vnquam inueniripoffint caufx,quas in eisinftituendis homines fecuti funt, vbi facultas tribuitur,finoyh Ja dubitationc refecanda exiftimo.Quamuis ewm neque hoc inueniri poffit,quornodo contra fidey* iînt: ipfam tarnen religioncm , quam paucifli®'’ Sc manifcftifiïmis celebrationum Sacramétisuii' fericordiaDei c/Teliberam voluitjferuilibusoae ribus premuntjVt tolerabilior fit conditio ludfo-riun,qui cciam fi tempus libettatis nçn agnouf'

fint, legalibus tarnen Sacramentis non humanfe pt»fumptionibusfubijciuntur.£4lt;/.lt;i«7?-Clt;«gt;.i2.«x ^il}i}9.adlafmanum,ca^-i9-'v^i poft verbum fu-te«»f«rD.Auguft.ad(tic, SedEcclcfia Dei inter tnultam paleam multaquezizania conftitnta mul-tatolerat;8f tarnen quç fuix contra fidem vel bo-nam vitam,non approbat,nec tacet, nee facit. Adhunc Canonâfi appendas traditiones amp;nbsp;con-flitutiönes Papifticas , necefTe eft vt Antichrifti tyrannistotacorruat. Sed audiamus quid tot Ca-nonibus in hac vii. feótione ex Gratiano colleftis ’naichiz Romanx defeiifores opponant.

Ecclefia vifibilu columna firmamecum ve~ dicitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propterfidem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cordent oré

^fikilfprofitetur (^pradieat : que. fida ita firmat Eccltfiam credentium,'utporte infiri,ficut Domi-dixit, nunquam aduerfut earn præualuerinfi »t^ne fitturum fîtvt preualeant nulla fichifinata ftt harefidf^ nulla vnquam tempejkites, ^c. ^dem Ecclefii Caiholica vtfiihtlu extwguere aut inter-* riinperevllotemporepotuerunt,nequefiicere quia magna Ecjclefiaper omnee mundt regiones fifortu dijfufi, in qua fit vnafides e)c ttna origtné ^ernatù fidei, etwfcilicet pro quo fecundum Euangeltum rogautt ChriSlw Patremine deficeret fiia eiui, aii. s' orationis (fi pfomiffionü haredes (u)it 7etrt [uccefiores. F.Turrianus, lib.l.dcfé

efienotttiam Dei, diuinarumque rerum nutlo ffinnfiam errore inttlltgenÀam, edmque ita ctn-^ Dd. jj.

(hzntem,Christ Spiritu direUore, in vera perßßere,vt error in fide apud illam locurn ne^tteatj. EPI etiim Ecclefia firmamentum tdfi' lum na verttatis,^ua verttMemfidet ßt{tentet,et^quot;^ tentmontum qt anthorttatempraheat^.Inhacfiltl igitur eJi Sync era verbt Det pradtcatio.ifi^ß^^ Scrtpturarum explicatto , Dtuindijue voluntaiu interpretatio.Secundum exprima/ii^uiturfioßt Ecclefia ejfie verum Dei cultum,fincerarn mentorum adminifirationern, Janiiai Deo^ui uc-ceproi ceremonias. Cofter.in enchirid. contro-11erf.pag.69.70.

pr^cepta EcctefiAi Prlt;ecip«itpiii~ e/ue nurneranturgt;cuti}ue ChriPlianoefiJcituÙ’^^' fieruatu certe necejfiaria. i. flatutos Ecclejitt dies celebrato. i. Sacrum rm fia officium diebutß“ ills reuerëterau duo. letunia cents dtehusttm-ponbujifue indiSla obfieruato.^.D^eccata tua Sa-cerdoti proprio annts fingulis confitetor. 5. Sicto-fiinikim Euchartfiiam ad minimum femel inan-nofidtjue circa fiflu T^aficha fiimtto, Canif.in Ca-techifmo Ie{uuitico,pag.i54.

Vbi necejfiaria efi nobis Ecclefia autharitsi^ SPrimim ineb ejuidem, t/t Scripturas CanonfCtti 0‘'tJeras ab adulterinis certo dtfcernamus.t,, fl tonfiet de vero Scriptura jenjtt cy- apt a interprets-tione.ne altoipuin fine fine dubttemus ac dfitfl^' mus deverborum fententta.^. Vt in grauioribut de fide e^uailtontbus atepue controuerfiis tpua ffi fiunt incidere^Ecclefia iudex Adfit.,at^ue legitim^ illius autkoritasinterponatttr, Eodcm Catçch.

^»depetenda funt ifla,^ti£cunt]ue vtra^ t}Ma~ iufla, cjut,cnnlt;juepudica amp;nbsp;(è/jwn. ‘quot;’’’JH iApoftoluiehcitdiâicijfe, accepijfe, a»~ '^{l‘»c'!;tdt]J'e Philtppenfa,cap.4^

^'”»4 in Eu^ngelio aut epifiolü feripta effe dtiluri ai^uerßry. Turrian. lib. i. pro Canonib.

ijua tnmetlifiripta non/unt, tarnen cum l^iptisconßnttHnt Eodem opcrejib.ï.pag.lóy.

Cenfuetudinis Ecclefiaflicit tanta eß auEloritM, prof ter eam filam omni contentioni credtn-‘‘‘lt;m ejfe ylpoßolut doceat pracipiat, niß ^uit tardur fit vttjuod dixit ^poßolus,Si quit au~ '^'nvideturcontentio/ùs effe, nos taltm confitet»-dinmnon habemus^nec Sccleßa Dei, de eo tan-'’lt;’gt;1 dixißeputety ^uod ipß etiam natura docente

lt;i(i iiipulante pracipiebatyne muiter in Eccleßa '‘quot;nvtlato capite oraret\ ^uaßnulla eiufinodi alia (Weniio vnjuam in Eccleßa ßtura effet y ijuod ß l^waeraty cur non valent valere voluerit A-foiloluSytjuod hicvoluityß de ßmiltbus, vt natura Ù ratiopoïlulat,ßmilittr iudicandumßt. Eod. opcre,Iib.2.pag,i89.

P enei Ecclefiam eßtjUitdam etiam in Sacris li~ ’iris expreßa{vt de pràcepto Apoflolorum, AU» ^^■Ö'deßruando Sabbato S.literie mandato^com-tnutandi authoriias : nonnuUa etiam pro ratione ttrnporisluct perßna inflituendi par facultas, ^enes eamßlam eSl Sacrai Scriptnras interpre-tandi docendiittuiolabilispetefiasyVt fine am.-

n o comtii. atur, vel ^utd ex ys elicuitm(y»alueil inter cttera Sttnllorum inuocaùo'jommno treM debeat.proinde nee mtnorilli-, yuamtxprilft Dei verbo,vindicanda efl authoritat. lefuuitæ Colon.in ccnfiira dialog.Monhemij.pag.îjf-

Omnts antiywtas reeeptt, probauit docnit Chriilitttitni doldrinam^ yu£ euiyue 4d fAlfftcoi frofitenda efl,partimferipta,partim verbofinvim ï/ece à pnmisfidei magiflrit j4poilolii iraditam, »( inl^eeleßa ptrre femper eonferuata, hodié^iK no-bu neeejfartb reitnendam ejfe vt mxlti v^tita Patres doeuerunt, plertyue etiam confitentur.Ci{ii£.\ib.z,cap.i-p.Ac Mariadeipiquot; ra virgiqe,pag,i77.

^tßmagna temeritatis ßt aliejuem culttttngt; vel ahtjuod dogma contra exprejßtm T)ei Vff' bum in ^eelefiaminducere ynoneßtamenttivt' rarium abfi^ue exprejfo Dei verbo id factre, l’^ fottfeßb emmeßCatholieam Ic.ccleßam non[dttW multa facere,publicéyHe obferuare,de yuibutß'^' ptura expref 'e nihilcauent ,fed nonnuUa credercy^MA in Scriptuns expreffis verbis trodit/* non extant. Quam multaßone Deut y occtdti'^^' ritates lE.tcltßa nondum funt paiefaHs, nec'i4gt;' ^uam fortaßispateßentytta tarneneandemttf' dulttatem eandémyue fidem à nobü exigèrent iP patefierent,atytie illa qua iam per elaras Scrift»' ras C hrifliano or bi patefaSlafunt ? Jnfanitt V

cum ratione aferere id tantum admutt»^^ !^t,qtlt;todScriptur a probante vtqua nequtfdf

fui ^uotjHe pirfeipfas probiere ijueant ■gt; feâ vtpu~ ftdem obttneant V.cclefiA a:i[horuare amp;nbsp;pA t^icinio wi/«çf»tTh.Peltanus, lib.de purgato-do,cap.ii.pap.4ii. »

Vet«t ChftflM t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l'^.tîe tradttionibm

^igt;i)utns,ne in ordinationibns humants gt;nbsp;conttm-fiu'Det legibus,pracipHÎi cultumponamus.Q^uo-it'nus Autem ad cultum diuinum , cultum etiam ijiiidtuinfileginon repugnet,fed rationi, adeoijug 'oiluntatiin Scripturis fanüü rationabi-htbfe^uium iudicium in cultu probat, adda ■gt;. nlt;ti,hi)cille minime vetat. Quinimb,tan‘juamfartent pater familias peregr'e profeElus in calum,' idintjuénft^ueferaisJuü, vtait ^J^arcus, cuiuf-^ite operis poteflatem,^p9ilolis,ac imprimis liDeiûfjuefuccefforibusfacultatemfecit, vt falua ftrnper ordinatione dtuina,ea ipus, pro rationetem perum,ad adificationem Eccleßa expédiant, turn tu alüs rebus,tam etiam in cultu canslitaerem, na hf^uenon in hoc aut tllo genere, fidfimpltciter ftr Apoflolam faum{H ehr. iy''jmandauit,'ut pra-^ poftiis noiîris, in omntbus videlicet (ju^cunejue ptie mnnere fuo ia^e dicerent attjue ^atuerent, tbtemperaremui. Q^uapoteilate tum cateri y4pa fuit, turn Paulus vfus efl,(ßT‘ itum etiam vica-'tttnfaam vti VIluit,^uem(vtipfe teslatur } eins ^tigtatiarelnjuit Creta,vteatpaa deefentcorri-gtret. Etvtminiflerium eptfcopale Petri ac re-Itt/uorum t/dpoßoloram , non m Petro ey^po-ilehs expirauit, fed ad fuccejfores , tjaandta Ec~ eleßa durât , pertranßt : ùa non illis tantum, ftdfuccefotibus etiam ea poieflas tribuitur, dm

Icntiain Apolog.de MifEr lacrif.pagdiM’f Ex Grattant (^anonibm hac vii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(oin-

I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confitetudinet in Ecclefiatn En

in verbo Dei Scripta contineri ; eäm/jue ftpc^t^-dam ejfie abtfits confitetudintbttt, fimper amp;nbsp;emnibtu locü exclttdit,^ difiernandanbilHitr»-' ditionibui cjua ad ecclefiia/licam pertinent-

5. K(urn huic veritati contrarium effe nbi-ledum.Confuetudinemfine hac veritate,'vetnßiim erTorem,G‘ Chri^lumin Suangelto lojuentempet omnia ficpuendum effe.

quot;J. Irt ceremanifS ffonflitittionibut Ectle-fiaflicü insittuendis recipiendu modum (y decorum effe obfêruandum.

9« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecclefiam t veterem illam, n

w«« infinitif Ipatiif fiparatHm,in alias quot;Ecclefiits^ ttiiim ^noti ad ceremontas (ir eottflitutiones pofiti~ »as atttnet im non haberf.per confisjuens non efifie caput aliarum, fid dum pwa manfit ffiàjfie mtm~ trumpurum Scclefia Catholica.

U« TraditioneSfConfiietudines, cenflitutiones ceremonias i/las om»es,tjuA ^cclefiijs commen~ ddturnon eandemcumverbo ficripto habere au-lltritatem,nee ejfie dogmata fidei,fid ^cclefiaPhca difcipUmt ornamenta-. Diligenter entm perpetub auHtiritatefilis Scripturis Canonicis tribuit Gra-ti(mM-,cjuo nomine fidei normam Catholica tradi-tamLcclefia à lefu Chrifto per verbum Propheti-tom tcApoftobcum in libris Canonicis Tefta-menti veteris noui comprehen/itm inteUigit.

nes in earn ingreffquot;u ejfe ntgent, C^^rijla Sanais Angelis y nbsp;nbsp;nbsp;infinilisp^s hominibtu rtchtmtn-

3« Omnia dogmata ad ßlutcm necelfarta in Scripto Dei verbo coniineri nondum ingenuefàfi fttnt aut perfpitu'e nfgarunt :ßdutimpoilettt^ ptbdolos hareticos decet de praceptis Sccltfit, (ncceffione j4ptfiobca,de traduionibiu non/crifgt;tit Ptjnarum Catalogum integrum ab Ulis expeckt' mw}adrauimvf.^ue vocf^erantur. Pr£tereai^ns firmtterfimperab omnibns ßtnt credenda adfiin-eerH'fCumpraceptisSeelefistiVt voeant,[ceifßitgt;duittgt; Q^d autem Canif.bb.i.capa';.pag. IJI. aStg*^ non explieamus aut refittamw:nulla emm exetnjil* profert de dogmate /juopiam ad (alittem neceff^e^^i ^uod vifia voee non fcripta in Itbris CanonicisfU nobis tradttum.^od enim adßrt de baptifmof^^' uulortim,de Symbolo Apoflolteo, de Canonelibf^' rumbtbliorum de Confi/ftone veterum dorum,puertle ejl'-omnia enim ißa ChrilUani rett' piunt, ceu firmum in verbo firipto ßndamettOtt'* habentia.

4. Vßim ceremoniarum ad veritatis ditten^ examen^sjuti omnia in EcclefijS ordine é“ dece^ fieri iubetiTeuoeari minimepatinntur. Conlneif* dines pariim (isperPlitio/as , parttm impiaSyVelit“ ßatem errorû ejPe ßtentur e^^uidem, fed hypothefin ventum efly^de ljorrenda iUafuptUf' Honum ‘Papifiiearu mole ^utßio agitatur, ne rum vnam (pquot; yuidem crajfiffimam fp’.tliam lunt: immo manifePbas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eccleß^ I

5. ^td aliud efl i^»am Chaos ce-ftmoniarnm ridtculatum impiarum t^uibut V(rbtfcripti autant at em tî) efficaciam noni i/it te~ nebrtones exttngutte conantur'i

Chttfttti ffi illis veritM cum cott/uetudi-Kt ; nam fi ad verbum Scriptum eos alltgare con-ltnii^, tune Sacram Scripturam librurn hereti-mum, nos Ecclefia^ patrum totiw orthodoxe tmii^uitatis hofies ejfie declamitant.

7gt; Tradttionum inutihum aduerfirios, eest peßem in mundo j ö“ aborntnattonem coram Deo execrantur,

9. De mode deearo in ceremonijs rt) con-jiitutiombtu Scclefiafltcü conferuando luculenter Augufiinus, Canoneanobis in medium produSlo. lefuuita contra Tontificibiu Tramants omnia li-terein Ecclefiacontendunt-multätjue pojfie ad fi. Intern reuelari,lt;]U£ adhuc latent^ in. nos ab ore nutu idoli fui pendeamw.

10. ^eremonias ttaditiones pofitiuM à ne-cefiarijs nondum difiinxerunt.jQux. olim in parti-cularibiu Ecclefiisviguerunt-,aut à ’E^mana veten probata fiant ■, CathoUcaobtrudunt Ecclefia, nembris Chrifttlatjueuminijciences.

i[. E.omanamvetere Ecclefiam caput alia-ttem confittuunt in omnibus ejua ad religionemper-tinent.Sed Cait.to. Difi. z.repugnat^, alioqui non conflaret permiffio illa de tjua agitur: euiden-ter Gadicana alia Ecclefia veteri 'Epmana e^niparantur,^ua fifuijfitt caput, ab ea tanipHam

àfinte,re^ie dt/ciplinlt;tforma erat hanrieda. Ntt extentponderù ef ratio lacts resfed pro rebm loca ejfe amanda.

iz. isy4ha [efuutfarum jophifmata nonextu-itmus:praflat entrn leElori Chrißiano dtli^tntttn Gratianorum Iefauiticorum Canonum coH^-ttonem ahfetuendam relin^uere nt ItbeÜHtwßtf in tmmtnfum crefcat.

A N c T A Romana Ecclefia poft illas veteris amp;nbsp;noui Teftamenti ^Scripturas,quas regulariter fufcipi ^miis,etiam has fufcipi nonprohi-Sanôlam Synodum Nicenam cccxviii.amp;c. Paulôpoft. lain nunc fubiicien-dum eft de opufculis Sanftorum PatruiU) quæ in Ecclefia Catholica recipiuntur. Opufcula Beati Cypriani martyris amp;nbsp;Carthaginenfis Epifcopi. Item opufcula beati Athanafij^c.Ef ««^^a-Gefta Saniftorum niartyrum,qüi inultiplicibustormen-torum cruciatibusjamp; mirabilibuj confefsionura triuni

triumhis irradiant, quis ica effe Cacholicoruni du tnaiora eos in agonibus fuilTe perpeflbs, nec fuis viribus,fed Dei gratia amp;nbsp;adiutorio vni-uctfa tolerafle? Sedideofecundum authoricacetn Jntiquam vel confuecudinem fingulari càutela in fanèla Romana ccclefia non leguntur,quia corum quæ fcripfere nomina penitus ignorantur, amp;nbsp;ab infidelibus,aut diftis fuperflua , aut minus apta,quàm rei ordo fuetit,fcripta efle putantur, ficut cuiufdam Quirici amp;nbsp;lulitae matris eius,ficut Georgi),aliorumque pafsiones huiufmodi, qux abhareticisprobantur conferiptx, 8cc. Etinfira Scripta de inuentione Sandx Crucis Dominicç, 8c alia fcripta de inuentione capitis beati Ioannis Bapti(lx,nouellç quidem reuelationes funt.Sc nonnulli eas Catholici legut;fed cum hxc ad Ca-tholicorum manus peruencrint,beati Pauli Apo-ftoli fententia prxeedat,Omnia probate,quod bu num eft cencte.fr infra- Gxterum qux ab hxreti-cis coofcripta vel prxdifta funt,nulla tenus recipit CatholicaSc Apoftolica amp;nbsp;ecclefia Romana.

I Quibus amp;nbsp;pauca quxadmemoriam venerunt, amp;nbsp;1 Catholicis vitanda funt,decrcuimus effe fubden-da.lnprimisArimincnfem fynodum aConftan^ ! tino Cxfare Conftantini filio congregatam , me-I (lianteTauro prxfefto,cx tunc amp;nbsp;in xternum confitemur effedaranatam.ltem itinerarium,no-uiinePetri Apoftoli, quod appellatur fantli Cle-nientx,lib.8.apocryphi,amp;c.Liber Canonum Apo ftolorum Apoctyphus,amp;c.Epillola lefus ad Abi-gatum Apocrypha,amp;c. Difrnil-15. Can.yex Contig Gelafr habico Roma, cum TQ-eftfropityarca an-’ ^umHomini. 456.

Canones,qui dicuntur Apoftolorum, feu quia wfdenanec fedcs Apoftolica recepic gt;nbsp;nec fandti

4^8 De ScRrpTORiB. Écci-Patres illis aflenfum praebucrunt»pro eo quodab hzrcticis fub nomine Apoftolorum compôliti di gnofcuntur:quamuis in eis vtilia inueniantur,tarnen ab auétoritate Canonica arque Apoftolica eorum gefta conftat efle remota atque inter Apo* crypha.deputata. rgt;r/?.i6.C/ra.Sexaginta fentétias Apoftoli praefcripferunt cum quamplutimis epi-fcopis,qu3S feruandas effe ccnfuerunt.CrfW-i.Clîquot; mentis libruni,id eft Petri Apoftoli Itinerariuna Si Apoftolorum Canones numerant patresintet Apocrypha, exceptis capitulis qux decreuetunt orthodoxx fidei[traótatoribusadiungéda.C4»'J'

Ex fiipcrioribus Canonibuslequitur. _ t. Scripturas veteris amp;nbsp;noui Teftamentieffe regulam quam Ecclefiz Dei fufcipiunt. Eaau-tem eft régula fidei amp;nbsp;norma vitac Chriftianï.

Ecclefiam exfe iudicium non ferre,fcdçx verbo fcripto,ceu certifsima régula iudicium ü-lud depromere.

Ifta verb omnia variis artibus à lefuuitis impU' gnantur , vt fequcntia eorum pronuntiata ftantur.

^uando ^n^ritur vtrum omnia ejua ai fiiem ftfttntntfintfertptüÇi.in verbo Dei fcripto) ex-

I pi'f/ij.' lt;11«»(lt;HM Omniafiiei myßeria cattrâ-( crednu dr fittu vecejfaria i» corde lE.ecte[îa

lt;l[e clarijfimè exarata ; 1« membranis tam nout^ veieruT»ßarnenti multa deßderari.Qo^.

Si multi crédita amp;nbsp;fcitu neccfratia in verbo Dei Sciî-pioÇfjuod pet contemptum amp;nbsp;non line blifpheniia Co-ftttus mcbtanas appellat)defideranturt quomodo regu-htitct à Gelalio amp;nbsp;veten Ecclelia Romana, id eft, pro régula fidci amp;vitæ rede iiiftituendæ fu(ccptumclt?niü fortevelit bonus lefiwHtaPontificum fiioium traditio-OcsinfinitaS) quas tanquam creditu Sc fchu necellatias, amp;nbsp;quas ctiam vetbo Dei feripto longe antcpofuerunt.in S.Scriptuni,omnino,fcu veiba leu fenfum fpedes .ddi-öerati. Nulla fidei myßeria inivetbo Dei defideran-tur. Quod enira poßca quætit Cofletus, cadem pag.47. Vbi numerus Euangeliorum amp;nbsp;Epifiolaium Euangcli-earumtvbi Euangelium Matlbaei Sc Marei in Scripturis j diuinis potiùs quàm NicodemiautTbomx commend»-1 tui’vbr habetur duodecim atticulos fidei ab Apoßolis 1 tffetcl aosfillud.inquä, nibil Coßero fauct.Ecelelia et-1 tniinquæ 4.Euangclißatum amp;nbsp;Apoßolotum feripta ca-oonica nouoTcfiamcnto coroprebcnlaab Apoctypbis hhtis feparauit ex ipfifmet Canonieis fcripiis iudicium

1 illuddcpiompfit. l’utantnc.lefuurtx ,piosillosPatres, 1 profuoarbittio , ex fenfus bumani régula,Canoni-) coslibres tcucrcntcr ceu notmam fidei lußcpiife, Apo cryphosibieciifc! vnde mcndacia in Apoctypbis fparfa deviehendctunticcttc ex ipfotum Icüione. Articuli fi-

i dei Cbtißianae otnnes ex libtis Canonieis cöcinnaii funt, rtàTbeologisoribodoxis fspius oßenfum cfl. Sed de . bis plus fatisrdifputationem enim integeara non inßitui, led Gratiauum anti-lefuuitam oßeto.

430 De Scriptorib. Eccl* Profacrofanllti habedafirmtffîmd'jue pleRmdafuntj^ux, Sptritus/ànàus credend^’’^ btirenelMypronïiCMty pet i.ccleßigt;rri,fr*‘ pto tlla^ßue vtuit vocts tradiitone tion^ cotü'Ht’' dantur.CciniCin Catcchifm.lcfuuit.pag-4’'

Pc przecptis £cc1ei!x,ideni Catechifmus proli»' diïferit,pag.ii4.ii$.iifi.lt;5cc. rcgulam fidei in v«b® quot;’f' pto ioclufani oniitteos,traditiones non diftinguens,P*’'* tificiascum conftitutiooibus Ecclelîafticis confiioto'’ quainuisidcmfateaturvarium cflc dcberc ludiciuB”’' tradicionibusPharifaicis amp;nbsp;Apoftolicis,de ludaicisâ: £ccleliafticis,de priuatis feu particulanbus,amp; iisquiw tius Ecciciiæ confcnfu rcceptæ funt. lilas nobisactura-ta niethodoamp;: apcrtè cupimus explieari,amp; fidci notiM® demonftrari,adhibicis ex Canonica Scriptuta probatiO’ num fundameocis:quod miramurin liunc vlquedit® Qraiflum efle à lefuuitis qui artem diflèrendiinflatisbut cistocquc fcriptis cditis iaôiitant,amp; de plauftro jduct' fum nos, tanquam niliili homuacioncs fupctbèlo-quuntur.

^JJe Traditionum earn quot;jim, vt deS.Scripturitfentewiaexorttslncem (ßff’ burpippeditare ^ueàntydocetprAter e0S,^»i^ appel/tibo,antijMil]ima ^cclefiapraxts.'Dum hn uerbayln principto er at verbum,contra iattntiß' mat, jdrÿi^ Samofateni deprauattones, inCócHis T^ceno enucleanda ejfent néme ^rauiJJimHS Ult patrum Senatus ^cclefia tradutonem gt;nbsp;tta (tnß' luit,quot;Jt huiuspotiuf cj^am fcriptura artaisilliitrf j futarit. InalijsConctlijStdemobferuagt;nnttß'^' , Rapedius in difput. de duodecim Sandis A' , poftoJisjchefi 55».

Si Rapediafides eft adhibpnda , régula fidci fcne-bricoia amp;: dcbilis luccm Ä; tobura traditionibus

rtibit. Quæ fiot autem ills TraditiönCh Coftcru« »perte dotuit,videlicet Confcnfüm perpetuum Ec-(lcliz,id e(l «uier Icfuuitarum, qui quotiefeun-que de rclig'ooe agetur,clan)abunt. Sic Ecclefia feufit.Quare gt;nbsp;quoniam fumnio Opt.Max.Pontifi' ci Romano ita vifum eft,^o^rè quod de tefutatio-ne Arrianotum Kapedius addi(,luce indigct.Ecde-iae traditio Arriauis obicûa,ex régula vetbi Scri-pti petita eft. Deinde lîrmifliinis Setipturx Cano-nicæ tcftimoni)s Eccielix fententiam conßtma* tunt Patres,ficut ex eorum difpuutionibut amp;nbsp;feri-pcis liquidai conftar.

Diuinav: Irflitutitnem^tiDn ßlumßeru Uteris v fxfrejfam effe,fid etiam Traditiene m/iiorum ha~ ^tfi cum alia mulea, tam vel(ila Chrifliana Ec-dtßt tnfàntia magno argumente probat., Si^ui-itm hsc multù annis de dinina uoluntaté non du-l»t»bat, liter ai tarnen ijuibtu eandem probar eti »hUmproßrrepoterat. Siueautem Sertptoadnot ftmeniatyßae Traditione aliorum,eanaem eîr ha-habere debet vim.Nee^ue enim tUa ex Ute-fbßd litera ex tnßitutione/uahabet authoritatê. ^^ue juia per manui à maioribui tradttuTi dtMthoritate ethfdem ejuic^ua decedit.P.Thy-ræus in difput.de Sacramentali Confeffione, thef.35a.amp; 553.

EccIefiaCliriftianaantcquam Scriptis Euägeliftaruta amp;nbsp;Apoftolorum frueretur.habcbat libres Prophe* ticos.falfum eft igitur.quodaüccit lefuuita, Gaoo-nica amp;nbsp;Apocrypha confuudtns, tegnlam fidel Sc conttouerfiarum de Religione iudicem incertain ixipcrfcftâmque reddens, Apoftolicoruni feripta autdifta, deniqueimpoftorum multorum prxfti-giascum libiis Vrophettcis Sc ApoftoliciS itnpu-dentiffitnè admifcens.

*1 Xt ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

R E G V L Æ Sandorum Patrum pro temport) De Tatn-loco,perfona,amp; negotiojnftante neceffitate,tra-diese {am.DtjlinEl-z9-Can.‘L.

Non oft'eramus'ftaceras dolofas, vbi appenJa-mus quod volumui,pro arbitrio noftro,dicentes, hoc gratte éftjhoc leue efttfed atferamus diuinam ftateram de Scripeuris Sacrisjtanquam dethefau-ris DominiciSjamp; in illaquidhtgrauiùsappenda-ïans.Caufi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex Auguß.

Confirmât hia Canon,amp; caufæ i^.quzft. j. Canonj. infra adfcriptns , quæ fupetiùs dida lünt de régula amp;nbsp;norma fidei infolû vetboDei feripto comprehenfa.

Sunt quidam tficenteSjRomano Pontificifeni-pet licuine nouas condere Icgcstquod amp;nbsp;nos non folumnon negamusjfed etiam valde affirmamus. Sciendünl verb fummopere eft, quia inde nouas leges Condere potelbviide Euangeliftz afiquidSi Prophetx nequaquam dixerunt. Vbi verbapettè Dominüs vel cius Apoftoli,amp; eos fequentes Sandi Patres fententialiter aliquid definieruntjbi non nojaam legem Pontifex dare,fed potius quod prædicatum eft, vfque ad animam amp;nbsp;fanguineni confirmare debet. Si enim quod docueruntPto-phetæamp;t Apoftoli deftruere ( quod abfit) niters-tur, non fententiam dare, fed magis errate con-uinceretur. Sed hoc procul fît ab eis qui fempet Domini Ecclefîam contra luporum infîdias optime euftodierunt. Caufa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex ft-

ute,necbuius quidemfedis poteft authoritas, Apudnos cnim inconuullïs radicibus viuat an-tiquitas, cui décréta Patrum fanxere reuevétiam. ibul.Can-T.ex loßmo Papa-

Oinne quod irteprehenfibile eft Catholica de-fenditEcclefia.lniuftum iudicium amp;nbsp;definitio in-iafta regio metu vel iuffu à iudicibus otdinata nS Valeat. Nequaquam, quod contra Euangelicamgt; vclProphcticam,vel Apoftolicâ doètrinam con-ftitutionemve eorura, fine Sanétorum Patrum a-ftum fuetit, ftabit; quod ab infidelibus vel hæ-leticis faftum fuerit omnino caffabitur./^jr/.C^«.

Piima Talus eft , redlx ftdei regulatn cuftodire» à conftitutis Patrum nullatenus dsuiarc. Ibid-

Satagendum eft, vt pro auferendo (ufpicionis fcindalo obfequium confefùonis noftrx legibus teligionisminiftremus » quibus nos etiam Tubdi» toseffeSactæScripturx ptçcipiunt. Ibid-Can-w-tx Pelagio Papa,

ttm, ad cjaam hoc vit a [patio piè Iranßde conß~ ‘jnendam creati erani-,per vicarios fisos in vidß-^»lis, ne aberrarene dtrigi : ijuamobrem talem eit p»eftarem dedft, ‘ftta ad hi^nc rem velnecejj'ati‘i ( 'i'el'utilis fire vider et ar. Duo vtgt;o ßnt lt;jut bte»in »lefiem Patrtarndnttrnur-.fides relia (^hrtfitani nores.ln h's tgitur ChrifiiUy -ut Ecciefiafily probe iojluuereniur, vtcarijs fuis de atfxiho pro^exit, j Error infide,vtgrauilfi.mum efi malum, itaßcilcf mnbifi^ue modit in cumiticnrritnrdr.geniorum te~

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te. i}.

434 D B ScRiPToRiB. Ecci.' mtrùntt, ifua ad inttlligentia indicit'ijue txamtn omnia rtHocant exptndHnt;(^prauttart humt-na, ijtta ad eupiditata/ùof omnia trahit amp;

Opm itaquefuit certam conftituere normany ludtcem veracem, clar'e edicerct omnt-but credenda tjna corrumpiy mutilari, duor-^uerive tn alienoi prapofleréfi^ue /ènftu ab al^t non poJfeiApfàm Scripturam Sacramnôtjft hune itidteern,ex varijSytjui in ta nttuntur ttrortbmy c«* uis mamlè/}-um ejfe debet\^uâfifilant nobn Chri-ß«i indtcern rtliqwjfietyhoc tndtct non Jattaprooi-fitm confiultum fittffet Ecclefiayrjuod ( vt eßrn fine anitnayvelfinfn} in vartMpugnantifijMfiti-tentiat dtflraihi,nihil ijnAratur, nnUótjuc exttrof indicia fi infialfitm improbum^ue finfim ^uert, ^^vfiurpari coarguatj. Ktuurn tgiturhanc iudictr» tjfie conaentebat ejutfua menttt tfitt m-ttrprtstrrantéfjuecorrigeret. Èt ^uidtni pin^ Ecclefiarn Catholicam tfitudteturnveritatis f]nod ea ptr vaflnm orb^em diffufi,fine^raiiifingt;'‘ incommodia vnum in locum coire nepneatjtG'p^^ re nata tjuariionef difficiles non rare exoriantttft necefium erat maiori compendio Chrifitanoron commodisyfideti^ue tnttgritati profiieere. ChrtHm r^itnrfitntmafiapientia nbsp;nbsp;charitate,'vnorn iudica'

uit in Ecclefia confittuêditm nomtnandnmi^m bigt;' minem,CHi fiefuarn prafirt amfanlltijue Sptrtgt;gt;*t gratiam addiceretyVt de i^udifitombusfidetÔ‘'^‘^*' gionis décernent numjuam erraret ,fid fiden iib ^polioltf plätatantyinuiolatam tntegrdmijuicto-firuaret:ad ^uem in dabys recurrerent omnes, dgt;* Ulrinam fitam ad eins fidem codimarentt amp;

•(* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^u(tn

7«? non pejfe error em proponere nBjfent,ßrKetiam P^Herentur. Hoc ijuidem tanto priialegto donati fxtruntprimù ScclefiAtnitys ^pofioli omnes «t'~ î«f Euangeltjhe.'^uanio ferninanittm er at per hem terr ararn diuulgandit Chrifti^u ange Hunt '^^tconßrmis effet atijue confentiens omnium do-drtna,lt;juam maior eorum pars fine ficripttt trad^ iit. Sed plantata vbirjue iamfide fitffciebat vnw (lt;»ii occultandum miraculum, eff humilitatis obe-liiefitta^He augendum in cateris merùü)ijuiÇhfi-ßtvtce.Do^or Ecclefia , caiholicampdemtuere-tiir,harefis omnet damnar et nbsp;nbsp;nbsp;in ß conuerßs ha

deret caterostà tjuoitanriuam T)ei vicario^ Chrifii ßntentiam (lj‘ veritatem omncs expeterent. Hunc ßn'enon conueniebat alium eff! ^uam ilium laomi~ nem,cui cura totiM 'E.cclefia commit eda erat, bea-tum Apoilolum Petrum, eiüfitjue /ucceffor.es. Er ne dubitationi in tfuo^uam locus relinejueretury no trat tale donum Sanilitati,doSlrin£,aliavf idge-»M ^ualttati,dotibu/ve corporis vel animi alligan dum ( ^ua vtrum in homine fit ab aliis plerun^ue ignoraiur)ßdhominiipfi Qr officiotyt ejnifcjuü in eaheatiT^etri Catbedra, fiupiM,ßufcelerati^ (èu doliusßu imperitm, feu nobilis ■, ßu obfcurutt dummodo ex officio pronunciaret, Chrifium habe-tet direilorem. O magnum beneficium tn Chriflia-oos collatum,lt;juod cum fitmmis beneficys Dei me~ ntoconßratur'.effe hominem in terris fffimtlém no-bisypeccatorem,tjuem in gratiam noßri Dem con~ üitMtveritatis fiiateSlem, ßntentia interpretem, 0quot; Chnfltanipopult Doblorem, cuiut linguam fiç nonet jVt no fiillaf. firmonem fic modera(ur.,vt «r-

rorem nondoceat‘.calamuinflc tem^e'Atvt ^^de^lruat:lt;^ hac ijttiiiemnon tar/t tn hominu

oratiam,^uandólt;jHe firtaßls it%lltMpenfi,lt;]Hdm Chnjtt fidelittw (lebltr»’quot;' ih folios beneficia jùa omnia retuUt Deui.Fof^^^' fi_lt;} ui dei^ fieri po fie, vt Petri fitccefior idola cold' A^ud fifirte defide no retie fintiat.adéói^Mt 'bolicii arttbus operam nauet, tfua vt fiintJi^f^^ j)eccata,ita nobù Dei benignitatem clitnfitne K' (ktntHr,!^ui per tam putidos canalet fit* ria tran/fimdii.’hoc vnum cogitat, vt commf^^*' beamuty cuiufimodicûmejtte tadem tHi fint pet habeamuf. Sed id conffiinter negamnt, Chriili,T^eirljue fiuccefiores Tamanos vel docere altos polfie^vel errorem proponefe.2{e dunt igitur iUt noHum vllum fidei articulnmfiti'^ harettci calumniantur, nei^uefidem nottam fliantsproponunt, à maioribus fuis non aeeeptfif-fed dtuini Spiritusprafintia nbsp;nbsp;nbsp;ope ^fitngnlott^fi

beneficti)*,fic in iy4pefloliea fide retinentitrfini*'’^' ^ue doPlrtnam con/?ruant,vt eX ofiicio Chrifliaim^ doceant ^uidpro dogmate fideifit haHenus crtb-^n ab omnibuscrededum,lt;puidproerrorert^j' ciendum. Hane Romanorum Pennficum conjbit^ tem fidei doSirinam duobus pottffimum Sertpthrt locis ( Adatth.i6. Tua Tettus, editc.^

Tgo pro te rogaut, Petre vt non deficiat fides docuerunt Patres. Cofter.in enchirid.contfo' ucrr.pag.153.1j4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Audiuimusmirificum rbetorem alterumqucPyiM-iiianum.qui milita dicitamp; nihil probat. Tatnetli ifliuskfuitaigarrulitas Pontificyni primatum

fercicrborutn filo afl'ercrc veile vidcarur i nihilominui ^uura Gratiani Canones fupenori feftione citatos obli-(joèctiam impugn«,vtriulque fentcnti« examen leftp-nicliquimus.

I. rerbum Tyei feriptum Gratianus vocat Shiteram tie tijefiurif Dominicis depromptam fidei regulam. QoHerusnegat: mAlegtn-‘jutt)confitltum EccleßA fùijfet hac norma hoc wdice,verbo Scripto videlicet, ^nod reßne anima Velßnfu appellat^,. -

1. Gratianus ex Gregorio tradras régulas Potrum ad tempora, loca., perßnas ÿl ne/rotia accommodât as à régula fidei diflingui debere probat. Zoftertu inßdet dogmata Ponttficern^ Romanum itu habere teßatur.illorum enim ell (ait) Qhrißia-nos docere ^itidpro dogmatefidetßtha£ltnus crednum ab omnibus credendum, c^utdcjue pro errors reßiendum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

quot;Romanum Pontißcem leges condere poffe Gratianusnegat,ßT’ropheta Apoflolißnten-ttalner de re agitata definierunt.-1Vult Qo^lerus ishtm mentis diuina eße nobis interpre tern. Tildhil ergo definierunt Canonica Scriptura. totum ifiud negotium fententtahter definiendi viuo iudiciRo-mano(^ui fcilicet inßtrtmo peEloris omnia i'ura tenet incluß, efi- qui Dei efl conßltanusflommißum efifinqutt lefiuntta.

Sedis Romana authoritatem contra flatu-ta Patrualiquidcondere velmutate mtr.irnepoße^ ex Zofimi quot;Papa decreto Gratianus aßirmat. St ait temCoflero crederefas efl, Pontifix, quamuisim-pnrus^ficelerants-, idotorum cultor., infidelis^ mt.

fidei dquot; rtli^ionù nunijttim er^at f' ^uendtts eß,vt Chrtfl»m habeat dtreiftfifi,fl ’veritittù diuinA tePiu, fententii Det initrpre, QhrtPliAni populi io£lor\cuiMS Ungu»ße mmeW i Deo vt non fiillit:: fèrmo ita moderatnr vt trri-rem non doceatj: eaLemutflc temperawvt beft' fu deßrunt. Dent^ue TPapatnr eïlfummun berit-ficium in Chrtßtanot collutum, tpuodc»m SD« benefieijj merito conßrendnm eß.

Gratianus Pontifices Romanos iegibus religionis ex verbo Scripto alligat. Coflerus.diruptis iftis via ülis indices extra^ne omnem reprehéüonem po fitosinfinitijalijs Canonibits repagnancibus,Pontifi«! ßtot dcpingit.

De Con. Quotiefcunque in geftis Conciliorum difcors eihis. fententia inuenitur, illius concilij fententia ma-gis teneafur,cuiiis antiquior amp;nbsp;potior exiftit au* ' thoritas,P/ƒ7/»ß.$o.C4«.Iy.Do?«^»o5lt;lt;»^/»• I^dices Indices aucem ede nondebent,nifi quosipfe 2°' % *1“' impetitutjelegerictant quos fuo confenfu hçc n'/* ' fanCÏa fedes auc eins primates, anthoritate huius fanóle fedis,deleganerint. Caufa n- Can-ytx Nteeno Conoilio.

Nullus vnquampraefumat aceufator fimul elTe Teiles,Ac Judex.vel teftistquoiiiam in omni iudicioqiia tJefenfio'- tuorfempct perfonas necelTe eft efle,ideft,iudi-Bcs. ces eleólos,accufatores idoneosjdefenfores con-gruos,atqueteftes legitimos. Indices aut|m de* kent vti atqnitatejteftes veritate, aceufatores in-

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teil-

Kntione ad amplificandam caufaiPjdefenfores ex ^Muatione ad minuendam caufam. /rewj Nuilus •ntroducatur petfonalicer ad caufam, fed accufa-tores amp;nbsp;accufati æqua audianturratione» iuxta SUodordoexigit.Accufatores vero amp;nbsp;indices nS ijdemfint,fed per fe accufatorcs, per fe indices» per fcteftes,per fe accufati » vnufquifque in fuo Prdme. C4»y^4.^.4.C4».t.^ a.

Quod iufpediamp; inimici indices e(Tenon de-eeât,amp; ipfa ratio didlat,8fplutimisprobatur ex-einplis.Nam quid gratiùs amabiliils dare quis iniinico potell,quàm fi ei ad impetendum com-'’'ifcrit,quem ledere forte voluerit? Quod proui-dèConftantinopolitana SynodusCanonum fuo-tumfextodignofciturprohiberecapitulo, amp;nbsp;in-ffJ.Veniamus ergo amp;nbsp;adfanitam Chalcedonen-fem Synodum» Sc quid nobi j de Athanafio Para-''oruinEpifcoporeferat,audiamus. Is enim anti-ffes tertio enocatus ad Synodumiquia non occur ‘itiàPatriarchafuo canonice coniemnatus exti 'etanfed fobim quia cùm vocaretur adSynodum, luod initnicus effet eius ipfe qni indicabat, cla-■Psuitià fanfta Chalcedonenfi Synodo, ad caufas ‘Hatas fibi examinendas rcferuatur: Sc nifi dcnuo “onuinceretur, recipere ptopriam iudicatur Ec-defiam.Quodfi Athanafius à Patriarcha fuo de-Pofitus.quiade inimicitia eius conqiieftus eft, i-terato ad indicium renouandum dirigicur» etfi “‘anifefta fibi officiant crimina, tarnen fnae reddi Ecclcliæpræcipitur : quanto magis Ignatius, qui “anàpatriarcha/edipfepotiusexifteis patriar-fHaiiflinimè debuit Ecclefia propria (inimicis Sc fufpedis iudicibus decernentibus)expoliari? Et

Veniat amp;nbsp;facundifsimns nofter Papa Gclafmsjhxreticotnm expugnator fo«ifsimus,öc

quod de Conlhntinopolicanis epifcopis more lito tune xgrotantibusdixit, etiam nuic^“ edi(rerat.[.^^ä:ri),/n^»tf:tamen ah hii pTittendunt, vbinampnfßt aguan?an ijdem inimicißnt^ tejla nbsp;nbsp;indices? Sed

gt; do nee httmana debent commtni tndtcia-'} Qjj® iudicio , vbi ijdem funt inimici qui indicés Humana debent committi indicia, quanto mUJ diuina,id eft Ecclcfiaftic3?Qui fapiens gat.Et re vera lutbnianus, Imperator pius gt;nbsp;nbsp;nbsp;.

bus fuis promulgalfe dignofcitur,dicens[/(f^^’ L.aptiiH-' ej/Ui fu/pe£lumiudtcempntat,Anteauamlie “gt;i- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur,eum reeufareitjt ad altum recurratuf-

dantmodo naturale eß fujpechrumtudteumi»!^^ deettnare intmicornm wdtctitmfemper'vellf''^ /î(^ere.]Hinc S. Athanäfius inimicorum facp^ cHnauitinfidias. KincS. loannes Ch^fofton’^^ Concilij contra fc congregati renuit intrare legium.Caufa i.p^.Can.i^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.

Acciuato Accufatorss 8c teftes effe non polTunr,quirl’' diem aut nudi'us tertius inimici runt,ne irati nocere cupiantivel lïfifcvlcifequot;^f' lint.lnoffenfus igitur accufatorum amp;nbsp;teftium ä feétus quxrédus eft.amp;r non fufpedus. Ibid-Cti»'“, Accufatori oinnino non credi decernimus.qu' abfente aduerfàrio caufam fuggerit, ante vtriul-que partis iuftam difcuffionem.Crf«/^?'^'?’^'“'''' Caueant indicés Ecclefiæ.neabfanteeo, ç“'quot;’ iH.ib «es câufa ventilatur,fentent:am proférant.quia irri'* jcnientia . nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;« nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i AAn

non fera-’cnt: imîîio €tiam amp;‘caufam in Synodo pro ww •ur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dabunt-Proditorisveroneccalumnianec VOX3“'

Omnia quç adtierfus'abfentes in omninegotio aut loco aguntur,auc iudicâtur, omnino euacueo-tnr:quoniam abfentem nullus addicit,nec vlla icï damuac.ibid.Can-4-

Non opottet quenquam iudicati vel damnari, i priufquain legitimos habeat prxfentes accufato-I teSjlocûmque defendendiaccipiac ad abluenda ctimina.

Abfente aduerfatio no audiatur accufator, nec fententia abfente alia parte, à indicé difta,vllam obtincat firmitatem.l4»z/ Can.ii.

Abfens veto nemo iudicetur,quia amp;nbsp;diuinx Sf humans hoc prohibent leges.ibtd.Can.ii.

Neceffe eft fecundutn Sacrarutn Scripturarum documenta,ac fecundutn iuftitiç tramitem,amp; ac-cufatum amp;nbsp;accufatorem fimiil adeffe, amp;nbsp;vnâ partem quâtaciimque amp;nbsp;qualicùnque prsdita fit au-doritate,fic prorfus audiri,vt alteri parti nullum ptiiudicium iïïo^etat.l(gt;tâ.Can.zi.

Vttueanturiyrînidem quam »baliquot fetulisPon-lificts Romani in Ecclefias ÇUriftianascxcrcucrüi,mul-Ufuffurantur lefuuitsex pattibiis amp;liiftoricis; veurij ^nouæ Ecclcfis Romans doftrin.im.difciplinam, fta-tem.tnalo animo confundcntcf- Dçmde lias affçrtiones «Hais buccis détonât,fient confiât ex cotû Setiptis,quotum fiitnina coifiptehcnditur in thefibus lefumt. Polaa. »icnfium,à pag.Iîi.ad ii7.Eâautcm eft huïüfmodi:

Piurfàrcbit omntiyrôetlia orhnia,Patres-yS Ro-ftatî» Potitt^ca veteres,ltfgt;peratora,hlt;tretici,Eik-”1(1 primatum Romtmt Çonttficts aanofeuntt t'

Romanus Venitfè.-fßtmmam tn Ic^cclefia pttefla-' femper exereutr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-,

Pfimatti in hmticorti codënaftone fernperexercuit Tulttle^es ak vntuerfa Ecclefia afferuatM-deniep, cofirmanit.

Aftcrrioaum idarum ir.finita mendacia dctegw' noflri non eft inflituci, quum etiam id iampridcin i o äifjimisThcologisabundcprxftiturn fir.Sed ilW 1“?' riturfctiam (i darfmus,D.Petrum fuifle Caput Ecdt**'quot; rom.fuifle EpifcopumKotnanum, EpifcapoiRofflaoo® eius c:(fe,fucce(turesamp; Ecclefia: Catholica: capita^iu®' ui$ cum Petri Apoftofatu.Dodlrina, difciplina amp;nbsp;picU'' nihil prorfu! commune habcant, iint verè fceHali lu-dç fucceflbres) an qui à muleis Chriftianorö Prtneipu® amp;nbsp;popiilorum myriadibu«, hserefeos, antiebriftianito multiplieiique facrilegij crimineaccuiâtur,quumfaât)-rum fiiorum reddenda ratio eft ia Concilij’i gt;h' iudex federe debrat? Canones ex Gratianu hac eollefti firnnffimis argumentis iniqiiicacem iftam pfUquot; äigan(.Accnim(inquiunt Iefuuitac)vos hacrctici.folenoi diplomate ad Concilium Tridentinum vocati eltis. Ad-dant,amp; ab accufatoribus amp;nbsp;téftibus ftbornatis,Pontincu Romani imperio amp;nbsp;iuflu iudicati. Sed curpifliman« fuit omnis aequicatis aboIirio.Ec quando de hacPontin-eis veftri poteftatc difputatur, in ipfo limine P'““’ principium. '■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'■

e refietamus aufem tjua vobis milHa /ùnt,tx'Çel‘*ftj verbis rejponßtm aedpitei An po-tuit agitari indicium apud vos(,Ro»Mni fices (fr Ponti^c^^qui ijdem inimici eftis. amp;'lt;:-/lcs,amp; rci,amp; iudices?Si'iudicio,vbiijdcmfunt ininHci(alt;Je/afnu/ tefies re^ amp;nbsp;iudiccs, nec hu-mnna debent committi indicia,quanto minus diuina,ideft EccIefiaftica?Qrpi fapicns cft,in-te.\\\^it.HitElenus Gelafius. Sed^tttdiim nu»»! T'Mr»anus,aitt sthus Scholx lefuuittcA tn^ens volamen nobis confictet in hos CanoneStijHf T^Mtßicoru/n Conciborum anathemata Peniif' atirajuetyrMüniemüinduus euertunt.

IADVERSVS CONCILII tri-' I dentinibruta fulmina, feu Anathemata in , iiifta,quorum Patrocinium lefuuitæ fufci-i piunt.

C V I eft Tllata fcntentia , deponat errorem 8f J’cua eft.'fed fi iniufta eft, tanto earn curare non quanti) apud Deum amp;nbsp;Ecclefiam eius ne* ■ 'quot;inempoteft iniqua grauare fententia. Ica ergoi ®âfcnô abfolui defideretjqua fe nullatenusper-ipicit obligatum Caufa xi-eju^ß-'i.Can^S.

Secundum Catholicam fidem,amp;fanam dodri-i intclligentibus perfpicuam veritaté, nec I Jâturæ Dei nocere poteft quifquam, nec natura *Jei nocereiniuftè cuiquam : nec nocere iniuftè P’titurquemquam. Quienim nocet (vt ait Ape-^oliis^vecipiethoc quod nocuic./W.Clt;î«.47.

Chtiftianas Eedelias à Pontifice Romano damna* ’’S1amp; ctudclncr oppreflaS) Chriftus tandem tefpicict liberabit.

Coepiftihabere fratrem tuum tanquam pu-7Canum.Ligas ilium in terra.fed vtiuftè alliges I '''le. Nâiniufta vincula dirûpit iniuftitia. Cùm ! ’“tenicorrexeris Sr concordaueriscûfrattetuo, ilium in terra;cum folueiis in terra, folu-’quot;setitin cœïo.Ibid.Can.^i.

InSynodo légitima placidé nobifeum agant lefuui-I ’æ8(alijpontificiæledispatroni;etrorei(liquos fouc-quot;’“Caperiant, veritat i oblatse locum dabimus. Inaudi. ***amp; innocentes verb li anathemate feritc pergunt,

Temerarium iudicium p'.erumque nihil pO' cet ei de quo temerè iudicatur. Ei autem qui te* mere iudicat,ipfa teineritas necefle eft vt noccat. lbid.Can.^9-

Quid obeft homini quod ex ilia tabula no yak eutn recitari Humana ignorâcia, fi de Hbro viuo-rura nô eum delec iniqua confcientia?W. C*?»-Catalogum Pontihcum.CardinaliuiiiiLcga'Of'® Patriarcharum, Archicpifcopoi um,Epifcoporum, Abba-tum,amp;c. qui Tridenti adfueiunt.vi Eccltüas Chriftianas damnareiic,paftorum amp;Thcologorura in his Ecclcius docentium noaiinanon continct.Sed bene habct.Dc**' bro viuorû Humana potcntîa nos dclere minime fomj-

Senti de Auguilino,quicquid libet .•folauieo’ oculis Deiconl'cientianonaccufet.

Scntiie de i'iObis,le(uuita:,quicquiafplendilt;labiU vobis fuggcirerit:Sola nos in oculis Dci confcienta e“” accufct.kerutn prouocarousad legitimam SynoduBi 'U qua telles amp;iudices nos non lîmus.vos non litis ik*! accu(atores,autderenfores. .J,

Et fi ad tempus damnaris ab homine)amp; fentenciam proconful inCyprianumgt;aliud efti“ la terrena,aliud tribunal cælorum. Ab inferiore accepte fententiam àfuperiorecoronam.I^.Cri'H'

AliuJ tribunal Tridentinum.abud ChriltifoliuBi-b’ raines malcdicanitbenedic ve'ro tu Domine,

Vlures aliaseanmes ex ead.caufa amp;nbsp;qmeß.e'nßeaiij'e f^umencinon dejertßfimus: lacarli deji^najfe filt;jfscichl'‘l flura teflimonia defiderat.

Tertijgenerù Sertptura efiindecreiisCono^ rumgenerahwns tjua Chriftta grautfsimo monta 0“ autharitate commumutt-OtutW audutô'sfi Eccleßd no audterùsfitttbt

adcöfiummationeficuU. Hac fane décréta, fi'lt;tenta(ëftobftgnatfonëSpiritus S.ft prafintiäChri i ^ßeltesyidemhabentpodus momentu,epuodfan I DelEuangelia-Siaucverbaipfa decretoritcfi-j dtres,nullo modo sdt cu facrts Uterts coferenda:cu h£ ^at£ à SpirituS .ncc lota ‘vnu vel vnii apice habet non infttfuîtpodus nbsp;nbsp;efficacitas,vnde tanejuarn

dtnina elo^u a metem horntnts adtnirabiU dulcedme ^‘[uiiuitate afficiunt.-Conaliorü vfro décréta àSan lUsPatribus confcrtptafuerttnt,ijuifuis •verbis've-''natem dittinam nobis loejuuntur,nen aliter atcjue

Scriptortjuiregts volnntatem fuo fl'ylo Uteris man~ jittjuehmc reElédixtt D-nttlliui^ I ^lt;immtsltbris tantum de ferre atejue dtuims Uteris, nu

^nidem ob veruatem,qu£par eft in vtrifejue, fid ob ^trbai^ phraftm diblardlts ejut fuit Spmtus S.Co-^^t.\ae(ïc}:\\t^A.conmast'^.pi§.^6■e[7^

Penes fummos pontifices Sacra deftniendifupre' 1 ^»fernperpoteftas fuit. magnefetlii crmme conta-, ’nnant,^uioppugnare palam audeanr •venerandat 1 ^mcümum generaltum conPîttutiones, /quorum tn Pcdefta,vt Auguflinuslo^uiturfaluberrma eftaii ^^tasAlludpraclar'e diPtumeÜ àpiis imperatori-^gt;ugt;lniuriamfacitiudicio Simodiift^uisfimeltK~ 1 diMaetreilediPfioßta reuoluere^publicedtPputa ''««nffnAf.Can1l.catechif.lefuit.pag.i4i.

Hîc deptchfndcs,Lettor,Spiritûvcttigini!» qui lefuui-1 U'cxagiwt. Inoninibus fuis difputationibus accufanc i quot;Mtuniatisverbum Dei fcriptû :Sacratum literaiû ex-' PofniDnënô in vcrbis,fedinftiiiutôlîftcrcafferunt:cra iit'onunià7fslt;fô«'atquc vetbi Ccripti eandcm vim cffcli ' ! hosCanonicos veteris S.'noui Tellamenti effc litcram

OiOïtuamiEcclcfiæ confeolum fqucra vocani^effe viuaiu û«iScriptur.iintoidibus,qua: lui per omnia limilisper 1 f«acr«, traditiones dcnique pontificum fuorum, ceu I «tcodem fonte hauftaj.proplicticis amp;nbsp;Apoftolicis fcri-

4^6 De Scriptorib. Ècct* præftintum S. Scripturarum in nefcioquibus apicib®* inclu(ii(,amp; verbisfoluromodoà Papiliicis Concilijsk“* lus cmm quzritur ) diftinûam clic prædicat. ht ijdemlunt Bibliorum amp;nbsp;Canonumconcilij Trideoi'quot;' apices:aifi forte in litcrisaucfyllabis variotü idiotif®°' riHn aliquid arcani latere Cofterus looiaict. Si rem âl' tendas petimus à Icfuuitis ,an nulla extet Concilion^ hzrcticoruni amp;nbsp;orthodoiorum régula feu differentia-qualis ea fit? num ftatuta Côciliorum ad fola verbaScr^ pturac expendi dcbeant?an verô Scripti verbi amp;nbsp;Cooci-iiorum difcrimen in apicibus.voculis amp;nbsp;pcriodis lit coa-ftitutumJPoftrcmèiIi verbum fcriptuæ àSpitituS. di-ûatumeft,cur litcramortua,obfcura, difftcili8,cbarta-cea, atramentofcripta,qua: truncari, torqueri amp;nbsp;pr’U^ cxpolitionibus corrumpi poffit.à lefuuitis votaturîtua-gelium potentia Dei eftad falutem omni credentiiChti-ItuSgin Scriptutisloqucns.babct verba vitæ aeternï-'Om-nisSeripturadiuinitus infpirata vtilis cil vt perfcâûred-dat hominem Dei ••Habcmus firmiffimum Sermonem Ptophcticum. Übfcuritasautem amp;nbsp;perplexirashïreiin i homioum animit,non in verbis aut (enlu S.Spititus.Qaç |ruocantur,torqucncur Si corrumpuntur ab hærclicis.vc commenta fua Àabiliant.authoritaci Spiritus S.per Pro-pbetas Sc Apollolosloqucntis,nullumpteiudiciuin ailé* runtmec Scripiura efl libe r impiorum, qui ea abutuotur. Quod ad Caniliumjiiiodèprobet accufatos.aceulatorcs, telles amp;nbsp;rcos,fimul,in vna eadêmquecaufa indices elfe dcberc.pronuntiacis ciusaflentiemur. ConciliumTri-dcotinumàgeneralibus orthodoxis tota via recederc, necnoninco omniapeiïîmè difpolîta fuilTe.inlegiuœ« Synodo Chnllianatum Ecclefiarum Thcologi,probate parati funt.

I N I s TRI Sacroriim Canonum OiigoHîe Si decretorum font fummi Ponti-fices,amp;infra præfules,amp; reliqui cerdotes, quorum inftitutio eft in fticai teitc _ _ veteriTeftamento inchoatajamp; In’pf«’““ 'gt;0110 plenius côfummata. Summus etenim Pon^'““’”’’ amp;nbsp;minores Sacerdoces à Dco funt infticu-''perMoyfen,qui exprascepto Domini Aaron in quot;'■iinium pontificem,filios verô eius vnxitin mi-'’ores facerdotes. Pofteà veto Dauid, cum mini-ftcria domusDomini ampliaretj ianitores amp;nbsp;can-Çotesinftituit.Porro Salomon quendam modum *nuenit,quo dæmones adiurati, ex obfefsis corpo '^■buspellebantur.Htiic officio mancipatiexorci-, ftje vocati func^de quib. Dominus in Euangelio,fi ego in nomineBeelzebub eiiciodçmonia, filij vc ftri(^f.exorciftac)in quo eiiciunt?Hçc orania in no UoTeftamento Ecclefia imitata habet ianitores füos,quos oftiarios appellant: pro cantoribus Ic-ftores amp;nbsp;caiKores inftituic. Exorciftas aütem nomine antique amp;nbsp;officio permanente recepit. Pro filiis verô Aarô.omnes infra fummum Pontificem facerdotium adminiftrantes funt confecrati.lnter

cos (Juxda difcretio,fcruata eft,vt alij appeltentuf fimpliciter Sacerdo'tes, aliy archipresbyteri alij chorcpifcopijal'ij.epil'copijalij Archiepifcopi fsquot; metrop.olitç,a!ij primates,alij patriatchçjalijû*'” mi poptifkes.Horû difcretio à Gétilibiis maximê introduéta eft,qui fuos flamines alios fimpficitt^ Hämines,alios ^protoflamines appellabât.Simpli-citer vert) maiorû minorû Sacerdotûdilcretio in noiio Teftaméto ab ipfo Chtifto fumpfit exordium,qui duodecim Apollolos,tanquam niaiores facerdoteSjfeptuaginta duos difcipulos quafiminores Sacerdoces inftituit. Petrum verb quafiin fummum facerdoté clegit,dû ei prx omnibus^ pro omnibus claues regnicœlorum tribuit fe pctra Pétri nomen fibi inipofuit,atqueptoeius fide fe fpecialiter rogalTc tefiatus eft, amp;nbsp;vtipfecp teros confirmaref fubiunxit,dicens. Ego pro te tO gaui, Petre, vt non deficiat fides tua:amp; tu ali-quando conucrfus confirma fratres tuos. Hanc eandem'formam Apoftoli fecuti, infingulisciuf quot;tatibus epifcopos amp;nbsp;presbytcros ordinauerunt-Lcuitasautem ab Apoftolis ordinatos legimus, quorum maximus fuit beatus Stephanus,Subdia-conos amp;nbsp;Acolyhos procedente tempore Eccle-fia fibi conamp;itüiz.Præfiittn Can-’ÿ.diftin.i.i-

'Pf^fentis injtftutinjn ß':gulisorii’gt;*-bttsfunlPoneJ nbsp;nbsp;ItgaprAfiriptA funt

nés hdbenàoi ac fcdul'} rttintndos e/fe, FnfXK^ enim teF}tmoni:im tUts probet facra iraditie’’i! ^poßo’icA EictfßaFiicA cbßerudtionis dißipl'i»-

^vttdntsvfjne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per durât.'E.t paulo

poftjExM«/ .Apo^olo'nmCationfs.in ^uthta hoc ’tintlo [iatuttur Eptfiopttt à duohtu 4ut à trihiu fpifiepif ordtnetur. Presbyter ab zno Eptfiopo gt;tdineiw:tte dtaconu^ etr reltyni cltrtci. 'Turn tn-ciuis epi/coptu^aut presbyter, ant diaconus, »uthypodiaconui, autieiïor , aut cantor fact am ^uadra^efimam non teiünauerit, ordine moue-»r.,^c. Caius vero ante annos ï^OO.Pontifex nartyrtUu/iru^hes tpfisgradut ^ordtnes figtlla-ttmrecenfet, ^uumaif.Stijuts Eptfiopus ej]e me-fHenf, primo ofltariui,deinde leètor,poflexorctfla, ittndefacretur acolythus: dehinc veto fiibdiaco-gt;'us,tliaconui,(^ pojiea presbytertexinde, ß mere-^v,Epifcopi«.Ç,md(, Catcchifm. lefuuit .pag. 508.amp;313.

ïn inlula ^refa, à Eito zjyue in hediernum iitm eR metropolitanus yui primatem fuum a-l^itofcit : infra jnetropoltianum funt ßnguh epi-fifpi perfin^ulasciutrates nonparuas. tiac eade diïjiofitio £ ccleßartim per toiurn Orientern (fOc-tiieattm cernttur. Et infra, /^uu nonintelltgit (prefer vos ^ui non vultis eredereßn Po«/o, Ca-

1l*lt;iit,Cappadoaa.,^ßa,Bithyn!a,nonfoH!m £plt;f~ (eposfed Arthiepi/copoSyVel metropolitanos, ae ('»triarchas yfecuncum Apoßoltcam dißioßftonrm

Gtatianushictarchiam partim Pontificiam; ludïi-M.paitimEllinicam Sc Chriftianam conftituit.lefuuit« vciàex tradiiioDC Apoftolica cius oiigincm deduciint.

Adu Qnicunqiie defideraueritprimatum in Kf’’ matuVaf- Jnueniet coiifufionem incœlojnec interferuos fsftatio- Chrifti coinputabicur qui de primatu traóhueiit' ne vnufquifque eorum feftinet quomodo alijs maior appaveat, fed quomodo omnibus inferior videatur.Quoni'am non qui maior fueritinhonore inter homines ille cft iuftior : fed quifueritiu-ftior. ille maior. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40. C4«. ix-

Primæ fedis epifcopus nô appelleturprinceps Sacerdotû,vel fummus Sacerdos, aut aliquidhu-iufmodijfed tantum primæ fedis epifcopus. Vn** uerfalis autcmgt;nec Romanus pontifex appelletur. Diftinil-g^-Can.^.ex concd ■ Aphrtcano.

Nullus Patriarcharum vniuerfitatis vocabulo vnquam vtatur: quia fi vnus Patriarcha vniuerla-lis dicitur,patriarcharum nomen cseteris deroga-tur.Sed abfit hoc à fidelibusjhoc fibi veile quem-piam arripere , vnde honorem fratrum fuorû im-minuere ex qiiatulacunquc parte videatur. Qua-propter charicas veftra neminem vnquam,etiam fuis in epiftolisjvniuerfalem nominee, ne fibi de-bitum fubtrahat, cum alter! honorem infert in-deb itu m. Ead-dtîîinEi- Can.^. Ex eptfi.Gel^^ omnts Epifiopos.

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecce in praefatione epiftolje,quam ad meipfum

qui prohibui,direxiftis,fuperbç appellationis verbum,vniuerfalem me Papam dicens , imprimete | cnraftis,quod(peto)mihi dulciffima faniSitasve-

' ftra vitra non facianquia vobis fubtrahitur quod alter! pltifquam ratio exigit probetur. Ego non ) verbisquxto profperari,fedmoribus.ncchono

femeffc deputo, in quo fratres meos honorem ^uumperderc cognofco.Meus nâmque eft honor, vniuerfalisEcclefix.-meus honor, eft fratrû meo-lum folidus vigor.Tunc ego honoratus fum,cum fingulis quibufque honor debitus non negatur.St enim vniuerfalcm me Papam veftra Sanólitas di-cit.negatfe hoc cfle quod me fatetur vniiierfum. Sed abfit hoc ; recédant verba quae vanitacem inflant amp;nbsp;charitatem yülnexMt.Ead-tiiß'tntl. Can. f. txGregortj Eptfi.ad Eulogium patnarch-Alexand.

ItaefinecejJ'arium in Ec leßa cafgt;ut quot;viJibiltiVt [t nullum à Chrislo conihtu'um firet, vehementer gt;ptar( ab ornnthw «/»orteret.Paulo poll fe-e^uetur tncommedi.p ipttodin omni repub. ell epti-^iHm,id etiamptteamur. Chrifium in fua Repub. cmHituilfe'i Scriptura enim per a. id non aduerß~ ’nr,lt;}uatnvtroque tefktmetonihtl horum vllavn-^u»m cautione vetuic. In ludeorum nempe Syna-in ^ua tan^^uampnmie lineamentû maiefiat i-cclefia Catholica adumbrata fiiit,vnM ^aron cumpolierii fuis prafillM esl ficris, illtpjue rebut cjut adpopuli tniiitutionem Qr Jfirituate direUio-uem fàciebant: non mode vt ‘DoHor, vol infpellorf igt;el ceremoniarum curator-.pd vt verui cum impe-ric aulh rùate princeps.^t ( inijuit lex) no-luefit obedire Saceidotis imperto,ex decreto iudt-cis moriatur. In Euangelto ijuafrerit mens Chri-ll‘in conliituenda Scclefialiicapohtia,vel ex ipp t/^poßolorumambttione intelligitur.Quoties entm fuluator difceptu fui ex hoc mundo mentionem p-Ff. iij.

ajf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vel tnct'.tfecum cogitabant gt;nbsp;vel intt^

(èitfceptübantyijftü ipfimm effet maior,'Vtletitm tjuArebant (jHts futurut effzt muior in regne cotli-rum,in Eccleßa nempe, ijnam nomine regni ctle-rum lottes iChri^o vocari auiiierunt :iideé^ite primatui tfie animû rudtum cogitationtbfftjueai-hue tnfidebatyVtnouiffimaCœnshcumaudittt me-tiene prodiioris , mortu tnßanlis mœrore tfffiet dcbuiffent^ffibi ßt turnen contentio inter eot, lt;]ids eorum vidfetur effetaaior.lntelltgeb/tnt enim ne-ceffartttm efft pußtrem} e/ui dtfeedente Chrifio vni-fserfigregiprueffet. }A»dter/tnt tilt ^uidern Peirt allât diPlum '.Tues Pefrm^çj- ßperbanePetrem ttdtficäbo Ecclfßam metreiyôquot; tibi dabo cImu re-gm cnelorum.,i:^c.Sctebant ^uoejuejiaterem datum ebrtfli fff Petri no/nine.,trtbutHm in ciuitate Ca-pharnaum, lt;jui à Patribus ßmiliets pro domePUcù pendebatur, vnde videripoterar committendsm Petro Chnritßmi/iam.Sed ^ued obfeurtus Chti-ßm ßepe loijuereturyvarijßtie parabolis verttattm tegeret^non apert è incelhgi bat. Petr urn ad hoe mu-mu obrttridum depgnari, donee poli eonteniionem tn poilrema Cœna, bis verbù Tetrurn eompella-ret:Ego rogauipro te,'ut non deÇiciat ßdes tua, amp;nbsp;tu ahtjuando eonuerßus eonfirmafratres tuoi-.Öquot; poii reßrreUionem â mortuis, Taßceagnos mees, pafee oues me as. Ex eo enim t empöre,nulia amplim controuerßa vellt;^usßione mota,omnes Beate Petro prtrnas detulerunt-.^^ ipfe S^etrus, curameem-trgnoßens,oß,ei9ßo no deßut. Coftcr. enchirid.controucrf.pag.n^.amp;c.

’•Wo hand infirmum afgumintnm. Cum enim in ^quot;’’^»wperpeiHl)ßicrit /ummw Pentifix, cni/ûc-fint, yiaron prim'o,tum EleaZtirtu eJ* dein-'■‘pi alfi.rjnid ni fitmmo Sacerdoft nom Tffitimen-'‘yPet'ovideUcet fuccedntm^ j4duerfiriw, fit figt;ii,refigt;endtbitfimmum Pontificem Iudlt;terumnon ‘ypnrn figuram nhertus Pontificit ^uam Chriiit ; hoctn primù fiilfitm tfi.S(d dtmnt Ka ■t4rgtift,enturn ao/uè anjueprimo firmnm ePl. Nti}H( entm ex figura argumen/amur nbsp;nbsp;typofid

«minore admatuf, eaidenii fine ratione.Incredi^ lgt;ileenim eR Synagogam auiiore Deo iudicem ha-controuerfias de fide,de lege,de teligione tomponeret: Ecclefiam non habere,prxfiriim cùm Ecclefiiidfit mult'o magù necejfi(iriït,i^ttie ex tam quot;Uariji nationibnefiin^uisjingen^i, infiluutts emer-lefuuitx Pofnanienfcs,in difputationib. pag.163.164.

Angelus dixit virgini de ^efi,Luc.t. Et dabit illi Dominus Deus,(èdemDanid Patrü eius.Hoc tnimpromi/èrat Deus Dauid regi ,de Salofnone fi^ liointjuiensyiy^ firmabo regnum eius, ftabiltarn thmnum eius vfitie tn (èmptternum.^mpletum eib trp^o hoe in regno Eectefia, hoe efi enim regnü Chii-fit,non temporale,fêd Spiritualetyuia huius regni nonfi/itmtn corpora efi poteflas,fid ettamin ani-nas’.eiua potefias efi de coslo data,ßcutipfie Dortfi-nus Pilaro dixtt,regnum meum non efide hoe do. Hoe, trtyuam, eflregnumyuod lefui Chrtilut regnat h terrü de cae'o fimndurn humamta-Ff, iiij.

454 De Primat? in Ecclgt; tern , in rjuod trAnjinlit rtgnum Daniel ter^e-num. Hitc eü mnnarchm quot;jR^tnanorwn, td e/f, Ef-cleßet catholtcet Jiomana, cuttu

Luteftateu eß■, artnuncintnr t» vninerfo rnnndiy cjuam manarchieim elegtt C'nnßiUyVt htc aitA/gt;o ïiolica dotDina, Qj^dfi Eccteßa CatholicaellM narchin Qhrt/liyijuii vtßbiUs eii, ergo elegtt Cbri-Eiastn ea, monarcham,^ut ejßet ejMoejue vißbtlts.

atura enim ipßi docet nos, t^ubd ß ijuii in alt-ejuo loco regnare tjultyvbinon eßperßvißbtlittr 'Verfaturui.neceße eß,vt aliejuem cößituett, in?«« Cß per cjuern régnât vißbthter, non tant'umtn-utßbiliter. Chrißus igitur ijuia noluit regnare vi-ßbiliter tn hoc regno^efutn neejue decebat, oporte~ bat vt eligeret, ^ ti loco tnutßbilts rnonirchienit-narchiam vißbtlem vtßbtlitergereret,lt;^Hifnitp~ mus B,T‘etrus,cni commtßevt vninerfi nifidi euespafceret,cum eid‘cit,Pafce ouesm as.Sice^ nim omnes interprètes (ß doHores Sanlli,6riCi ß Dattni, ßemper tntellexerunt interpretatißrit’ Necvllum vn/juam veterem auSlorem Cathob-cum,e}»ittliter intelltgeret aut interpretaretut, Proteßantiu magißri ttlßcriptoresproducerepoint runtynecvn^uampeterunt. Curaitai^ue omnutut ouium ß)-potiflae in eae,monarchia eß ßdicimt'-(ß monarcha tjui huiccurapr£eß,(ß hanepotefl^ tema Chriîio monarcha inutßbili ^omnipote»“ lt;tc-«/gt;«r.F.Turrian.dcfenf.adii. Sadcelcm'il^' 2.pag.97.5g.

Gratiinum au jiuimus priinacum in ecclefia Ca-'''‘faeiulqueafFeôlatoresHjmnantcm.nomcn princi-P'®fieerdotu,autSaccrdotis fummi, aut epifcopi vniuer-«'inulli permittentem.Gregorij,cognomonto magni, ’a Eulngium, fcriptas epiftolæ 3c eodcm negotio frag« quot;’tntum ex Gratiano fubiunxirBus.Iefuuitæ côtrà.Pon-''uccm Romaoum caput vilibile totius Eccleliz.Sacro-principem.pontificem maximum,Saccrdotcm fum-''’“ii’,àMunarcham indigitanf. argumcntis huicfeftae P'fpctuij,id eft homoirymi)s,peciuonibusprincipii ,i-^quot;orationcclenchi, Sc ciuimodi Sophifticis ârgutijs te-«'•Kfgnum Chriftieum polit jsmundi confundunt.Aa-'“l'isPontificatum in Ecclefiam Cbriftianam inuchunt:

Ambitiofos dicunt Apoftolos fu. (Te, cura de primata '»ntenderent; k tarnenvolunt à Petto primatum ita fu-''tptum fujflè,vt folis epifeopis Romanis tantæ fuper-“'’E nomen iccffcâumrcliquerit. Quàm impudciiter , ’uiem Pofuanienfes axioma illud Thcologicum,fum-quot;quot;iin Iuda:orum Pontificem non fuifle typum amp;nbsp;figu-alterius Pontificis quàm Chrifti, fallum effe in pri-Wtaflèrunt’Minime autem illos iuuat Sophifma. quod ’PCantà minore ad mains,amp; apodifticuni : videlicet, Si tcclefiae ludaicæ neceflarium fuitludicem babere qui Wntrouetfias de Sde componeret, id Ecclefîas Chriftia-multo magii effe neceflarium, quac ex tam varijs na-gt;'onibas,linguis,ingenijs,ioftitutis emetlit.NÆ Chriftus ’Ptcndens in altum dédit Ecciclia: Catholiex dona, reli-luitquefunftioncs Eccleiiaflieai.pariim cxtraotdinatias âlt;temporarias,vt Apoftolos,ProphetasEuàgeliftas'.par-''in otdinarias amp;nbsp;perpétuas, vt paftotes amp;nbsp;doâore», ad 'ojgtncntationem fan6àotum,ad opus minifterij, ad æ-^'Scatioiiem corporis Chrifti,donec euadamus omnes in ’nitatemfideiamp; agnitionis filijDchin virum perfcôlum, ’Itncnfuramftaturæ adulti Chrifti; vt ne fimusamplius putti,qui fluûucmus amp;nbsp;circumfetamur quouis veto do-ftnnæinhominumalca,veteratoriaad infidiofè fallen-dum verfutia ; lcd veritatem ledàantes cum charitaie

Protfus adolefcamus in eü per omnia, qui eft caput,nem-Ps Chriftus. Hæc fuut verba D.Pauli ad Ephef.cap.4.qui-

bus fi Icfuuitz repugnare pergunt, infaniïfui ftijantur. Apoiloli cnim auftoritatem iftorum ncbulisoppofijiiic fateft Cæterùm Turrianus, more fuo pcrgens.Monar-chiam Pontifici tribuit, Gratiani Canones palam con-fpuens.Priori autem dilputationc adu.Sadcelem cap.18. muleis paginis feipfum amp;. Icétorcs miürè 3gitat,vtioui-tis Gratianoamp; Gregorio Cummum Sacetdocium.prioci-patum,3c vniucrfahs cpifcopi nomen Pootificifuo con-fetuet.Pauca quzdam defetibemus, vt ingeuium Icfuui-ticum apparcat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

decretum e/ï-,feupo:iui renonatum , eX tenu Syntkda Qarthgt;tgtnenß,c. z6. repetttumtVtepifce-pMSprintJt fidii non appelletur princeps SacerJe-tmn,ant /üvtmufSacerdot.aut alufuidhitiitfmiidi, fed tantiem prirn^ fdii Epi/copus, hoe ad Epfeo-pnm Romana fdii refirre attdeeù?^,ijuodmitgii ridicn/um eEi,Hon adtter[iilie,vos vobit contraii-cere.Cttm enim EpiJcop.Rom.epifcopum prim ft-diï vocari efe coneedieis,prtmatnm ei, licitio-niti lt;;ß‘nefctentei,confedttü. Q^omodoenimpriiiu inter reltyuae ahru fedes ejfe poterat, ntfi primo-tum tntereae haberetlC 'um enim'Romananoofit primafèdet in hia aut tHis proninci^s, vteÜ C»r-th-tginenfis prima in proutne^s j^frieat Alexandrina prima in p foainctjs Egypti, Antiochena item prima in fuis,relinejuiturvt fit prima fides inom-nibuspronmeijs Ecclefia Catholiea,ant nnfiiui» eil prima. Habet igitnr potrfiatem in epifctp» omnium prouinctarurn , vt habet,propter etui ff-mam, n^Alexandrina fedes poteiiaiem infitarum prouinctarurn eptfcopos,Antiochena iteminfiu-rum,^ Carthaginenfij in epifopos Aphrice-dnt dtcant aduerfiiytj.fifciunt aut vf^uam legeritnt,ft^

pnuinciarît e^ifiopos h^beat priuatè po-‘‘iiaternprtma fedes epifcopi Romant, ^uam ipß ^oiflteniur »ppell^tam ejfe in Synodo Carlhagin. f'fimamfedern. Autß dtcere non pojfunt,f»perefi '^tcmßteantur effe lt;^uidemillamprimam fedentt ftdiniernuUas alini.,ijuo nihtlpoteßejfe magis de-^gt;fum,’jelprimam efße interreliquM omnes.Sic tfli ßpieiesßuxta verbum Domini,tn aßutia fnet an-. frehenfifunt.

Ergo 10 omncs Ecclefias habet primatum :amp; vieon-ftiiucntiseil ptinccpsSaccrJotum.aut fummus Sacerdos, amp;nbsp;monarcha vißbijis Ecclcfiæ Catholicæ.

Primum omnium dico pugnacem iftum lefuuitam ’ttbaGratiani conucllerc non pofle.nec, prz iracundia, Canonum raeutnn aduertifle.Oe nominibus enim amp;nbsp;fu-P'rbis tiiuüs agebarur , quibus t'ubl.itisdc rcipfa inter Jiflidentes theologos placide agendum fuit.Sed lefuuiia Veritusne fupctbiæ appellatione lublata tyrannis Pon-blifumtande tolleretur.acrê nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inftituit.Quum

itioàSadccle validis telis.cx thcologico amp;nbsp;Scholaftico «Siamctatio dcpromptis.glonol’us iftctniles pridem üt ConfofTns.paucis vim iftiiis argiimcnti expenderc nobis bceit.Quod ad minortm ptopolitionem attinet, prima ftdes qiiidcma veteribus Roma difta eil, tum propter 'tbisamp;impcrij dignitatenbtum quod de Pétrifie Pauli ineaEccleliaprcdicatione amp;nbsp;palfione multa prçclara à

i vetenbus propoiitJ,cpifcopoiu. v.que nonnullotum Ro-! manae Ecclclix Rdes.dodlrinaconiEiut aque.maxirao in ‘ pittioapudömncs haberetur.lndc fiequeter faéluta cft

vt Epifcopo Romano prima fedes in Concilijs tribue-I tttur:quemadmodura neceffe eil in conleliibus Eccle-fiallicis fit feculatibusaliqucm cæteris pteeflè, qui prior I lo^uatur , collcgarum fuaruni (ententiam audiat, a-I ftionemdenique totam modcrctut» vt omnia dccentcr

amp; ordioc fiant. Pontifiecm Romanumautcm primisil* Iis temporibus perpétua'®egt;âf»Tjtfuiflencgatnus.Q“ungt; veto diuinus cpifcopatus in humanum dcgenerauiti^ Komani Pontifices primatu m in Ecclefia anibietunt, M' tuli iftius cosfuiffeamantioresnon diffitcor.ita time® vtabatijs cpiicopisin ordiuem aliquoties cogctcntur. Tandem poft varias de primatu contention«,Romanus niijs patriarchis dcpulfis,amp; Imperatorum fauore armi-tus.Pontificum omnium Pontifex St ipiorum etiarolm-peratorum Imperator appatuic.Maior verb luce indiget, nee eoitn qui primus feilet atit loquitur.aliorü prinM‘ prineeps perpetuus nee femper eft: ncqiie idordioisaut honoris necelfitas poftulat.Sed quid ifta omnia ad Anti-ebriftum Romanum.qui nee eft epifcopus,neque aiiim federn quam tyräni amp;nbsp;hominis perditi rctinei? Veterem federn nobis reftituat, Epifcopi munere fungaturitiinc cum alijs Epifcopis non de primatu, fed de Chrifti gloria promouenda regnóque inftaurando certe cogiiibm Conclulio autem T urrianica, vt raaior propolitio, falla eft St malecohzret, ffcut ex reólè diflercdi legibus cor-dato leólori eft manifeftum.

Canan igitur Concilij Afdcani, 4 laiusAi/bn£}.^9.c. prim£ fedis, de epifiopa 'Rp' mano non poteß mtelltgi. Sanettus efl de pritn^d-htt Afncaßd (fltde Eptfeopü primaramftdut'in i» iydfricaJUad autem (vniuerfalis autem nec ctiam Romanus pontifex appelletur)wwC(^ ex Qanone Conctlij icaniy/ed ex Gratienifit' hrtca^ßc vacantJummcu capitum i'/feriptoi lis capitibiM )tn caput proxtm'e felt;juens eptßali pontifie/s.Qui tjuidem prohibnit, vtnuHiuf^ marcha vnitierfalis appellaretur, ^uia /fui fiß^ appellaret, fe fiolum patnarcham appeSarivd^^ vtderetur.

SeJetiam.fi Turriano dcmus vciba ifta ( vniittTfabt ‘quot;ttiiiiec tliam Komanu! fontifex af^tUetur) cflc rubricam Cratianicain in caput fcquentis cpHlolæ: cur Romanus pontifot vniuetfalls appellacus eft^uû Canone fequcn-Gratianusobieftioni Tunianicæ velut occurrens, ex Gtegorio neminem vniucrfalem PapâautEpifcopû ve-feappellati? HîcTurrianus milita eSûtit,quorû fumnu 'ftiÉpifcopuin Romanû »niucrfalis Ecclciiæ efle epilco-psm.fcd vniuerfalcin epifeopum nolle fc vocati. Quiil ■taiVniuerfalis epifcopus(inquit)tignifîcat non alium cf-fccpifcopuni.vtli de aliquodicetcmiisciimeflè vniuer-ûlem hominem, fignificaremus faoètiîe eum vniuer-fum hominem , id eft , nullum hominem praeter ipfuin in mundo.Audis acutum difputatorem, accidens cü fubftant ia confundentem, ludentem bomonymiii,amp; at-gitijs nefeio quas nobis fjbricaotem, vt, epifcopo fijo, Winaraplius Catbolico, fiucat.Sed iam logins progrefsi ^»mus.quàm huius collationis ratio poftulat. Alias igi-gt;ur ttrtij huius capitis Seilioncs petlequamur.

Non eil facile flare in loco Petri amp;■ Pauli, fei liccttenere cathedram regnantium cum Chriflo; lt;iuia hinc dicitiir,Nó fanélorü fil ij funt qui tenét locaSanélorum : led qui exercent opera eoriim. I)ißinÜ.lt;io.Can.i.ex Htefonymo.

Nos qui præfumusjnou ex locorum, vel gene lis dignitace ,fed morum nobilitate innotefeere lt;lebemus:nec vrbium ciaritate,fed fidei puritate.

Non loca vel ordines c reatori nofiro nos pro-ximos faciuntifed nos aut mérita bona ei coniun. {unt.autmaladifiu gmt.Iiiil.Can.4-

Sine doârina iîncera feu fidcipuritâteamp;bo“*’ ®P*‘ rib.pcrfonalem fucccfsioneno ccu reni nihili dânat Gri' tianus;amp; optimè quidcm Jvlaius enim iudieiû lîbiaccer fittyrannus qui pio principi fucccdit. Porto videtur Gratianus cacitè refucalTe inanem Symmachi pontifie* iaólantiam.priore huius diftinitionisCanone cxpteiiin’^ in qua ille.libimet £oiHradicens,aitiJ?j»»w (Jicut Jicitif ) à Domino cim fedis frMileÿo,yel feccâci lutiicamti liceinia àccepjje.ncxade addit. peronitcm meriloriimdotemcum bteroditdfo inno^enti‘et^lt;’f*f' tn’fit adpoflens. lt;2mlt;i illi ccnußum eftptr ox'diiu luctm odHlil ptriinel quoip.ir conuer^ationis!Jgt;!endor illuminaf. Qdst'quot;quot;' fan^lam dubitet ejje, q.tem apex tanta dipnitatu atlollit! Itnr» fidejint bonaacquißtaper meritiimijafficiant qua àlociprtilt-{effort pratfiantar. ^ut eiim clans ad ha:cfiißi^ia‘rl^gt;t-‘gt;‘^^ tos qui eripuMur illußrat.

Ica hcr, h Symmaclio fides adhibetur, vt fupusi paflori fiiccedcns.fidus euftosgregiscuadat. NugïpoD-tificia: quas fequentes Canones dilsipant.Sed quidletuui tæ,Sy[nmachi conin)ilitoues,afFirnicnr,iudianius.

£ s T O, faerint qtttdem Verttificum pria falutepromtMtenda negligenitoreSi alnertntft Tnul:ates.,/l:id.ierit3tt:Bngciendtip(ciiniii,t^nifte-nm fatntltet. d^lendoreo :vt .mteM adfe iM f»-tmuerintperttnuiff'e outle Ckrisdi, quibett tatimt-btu prehabil(tf,autejtu h’ttus crtgt;/tti:ts tejhsprodu ‘ ««ZwrPItcm. Sedf.serinttiegh^entes

in propnaxuer 'um enam totitu iLedtJiei falnte prgt; curanduCneque enim homtnesrffe definnnt ij’gt;gt; PetrtfucceJJ'ores pßr Chftfli vitxrij tn ‘^ornanifi-de conßjicwnlur^^aomedo prohabttur ^qttod ci»-trouerfiA cApue efitCemmunetn omnium falatimt-pfos vel oppugna(fe.,vel impediuiffe^ Itcm.ïVw etfftrtmm'Komdnos’Ponttficetlabi non pijfcint'

lntußeriMiis leuia tantum fuiffe^ çf;-facile pfome tuifevcniam ijuacunijite ab tilts patrata funt pee teta.Diixent hcèt tpforum pars maxima tittam oicnlpata (fr praluxtnt e^cegia vtrtute-omnes ta-^tnacrimme abfolnere y (fr afferere httmanüpaf btejfenthil,omnium eftfevocibus opponere.Non ^totnparipfiscolLtta cfl poteflas tn tis defniendse ^ituendiffuCyi/Ma communemfalutetnconcsrnnnt proprtis moribm componendis. Vojfuntpropria fulutu iaüuram ftcere'-labi pojfunt, (fl lapf funt ^iiiiewiHorumgrauiter'./ e vero à fide sjuandoejut j ^ficiatyCnrifi obtinuit *P.Thyreiis,in 1 ^ifput.dcnouo falfo Aiitichriilo, the.178. ' '^0 I6z.z6yt6^.i6'y,

, I apMil fe forte de fide non refîi fentiat y adtô-I ?«« dinboltcis artibns operamnauet, cjuavtfunt ^'gt;’iiinespeccata,ttanobis‘Det bentgnitatem cla~ teFiantur.t^uiper iam puridos canales yfna quot;d»OSdona tratisfundit.Cofier.enchirid. con-^fouerf.pag.ijy,

Paulus Petrum reprehendit ; quod non aude. De Apo^ fe non iinparem fciret. Caufa ejùdtjt. t. ftolotum ^‘’»•55.« Hteronyrnoßtperepißolam ad Ga/ataf^ * o^eftltc.

I .'ùinuentum eft;(td in gloifa ordinatia adeo verba ip-'''■srpiftolæ a J Galat./w/zr/eiM fiDirefliri.idditur hxe in-

I gt;'Hincar|ç explicatio,7«(,lt;/non aMlcrtt,aipfe no imfarefinit ’quot;■Et in côtuétatiis Anubrofii in tudc iocû bate legûtur.

Nam ijuis tarum audertt prima ^paflalagt;eui clam cahram dt-minus dédit, reftflere, nifi alius taln.qiiißdutia eleâùuis fit feiens fe non imparemyConftanter imfrebaret^uod Ole ßne tmfi-lia feceratt

Quod Gratijnns addit,Hof»i» de officia Eccltfiajlit-e Jiaiiitatis fcddeputitateyiia amp;• faiiamp;itate canuerfilionu in-ttUi^itur.Solus eitim petrus inter ^paflolos primatumomli'I-caret raiionc amp;; à D.Hictouynii fenfu prorfus eft alic-num,vt etiam liqnet cordato kOori exdiligenticonli-deracione circuniftantiaruni hillorix quæ reciuiuri. Cap.ad Gaiac.

Beat! Petrus amp;nbsp;Paulus eminent intet vniuer-fos Apoftolos, Sc peculiari quadam prättogatiiia praecelluntrverum inter ipfos, quis cui ptepona-tur,incertum eft.Puto enim illos aequaleseiïeme ritis.qui acquales funt pafsione,amp; fimili eos fidsi dcuotione vixifle,quos fim'ul videmus ad matty-rij gloriam peruenifle.Non enim fine caufafaftu putemus,quod vna die,vno in loco vnius tyrannt tolerauere fententiam. Vna die pal'sifuntjVtad Chriftum pariter peruenirent: vno in loco,ne alter! Roiha deeflet: fub vno perfecutore, vt 24“’’ lis criidelitas vtrumque conftringerec. Dies ergo pro merito,locus pro gloria, periecutor décrétas eft pro virtute.Et in quo tandem loco ijdein martyrium pertulerunt?In vrbe Roma,qu3c principa-tum amp;nbsp;caput obtinet nationumilcilicet yt vbi caput Superftitionis erat,illic caput quiefeeretSan-0lit3tis:amp; vbi gentilium principes habitabaiit,il-lie Ecclefiarum principes motareatur. Cdnfi ’quot; ^uefl.'’.Can.T,7.ex Ambroßo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...

I.oquitur Dominus ad Petrum, Ego dico,tibigt; inquit,quia tu es Petrus,amp; fuper iftam Petram# dificabo Ecclefiam meam. Super vnumjedinca Ecclefiam.-amp; quamuis Apoftolisomnibuspoftf'^

fyneûionem fuam,parem poteftatem tribuat, amp;nbsp;“'c« jSicut me mifit Patev,amp; ego mitto vos .• acgt; ^'piteSpiritum Sandum-.tamen vt vnitatem ma. •'■feftaretivnitatisciufdem originem abvno inci-P'cnttmfuaauftoritatedifpofuit. Hoc erant vti-’i'le amp;nbsp;cxteri Apoftoli, quod fuit amp;nbsp;Petrus, pari tonfortio prxditi amp;nbsp;honoris amp;nbsp;poteftatis. Sed txordium ab vnitate proficifcitur:vt Ecclefia vna »lonlhetur. Paulo pofl. Hane vnitatem teuere fir-micet amp;nbsp;vendicare debemus , maxime Epifeopi, ^uiin Ecclefia prxfidemus.-vt epifeopatum ipfum Vniitn atque indiuifum probemus. Nemo fratcr-nitatem medacio fallat.nemo fidei veritatem per-Ma prxuaricatione cortumpat. Epifeopatus vnus tft.cuiusàfingulis in folidum pars tenetuf.Sc Ec-clefiavna eft, quae in multitudinem latius incre-mento fœcunditatis extenditur. Eccle-fiî Domini luce perfufa perorbem totum radios fuos porrigit;vnum tarnen lumc eft quod vbique diffunditur.nec vnitas corporis feparatur. Ramos fuos in vniuerfam terram copia vbertatis exten-dit'.profluences largitet riuos latiùs pandif.vnum time caput eft,amp; otigovna, amp;nbsp;vna mater eft fœ-cunditatisfuccelfibus copiofa. Caufa 14.ejUA^.i.

lit in own et eorum jucfejfbres per hierarchicarn or~ j di/iatiiinern, entre» ^pefloln ad cvmrnunetn Pccleßit ■vttlttmem data /itnt, ea per ipßspofterû (int efiiîjM forziwa-vécejr^.Pauló poft.Èxb« uero I wbis,lt;jni ita oretntum Apeftolorum ucjualem po~ 1

trw principâtHm nullum ohtineat male fincrà' tiocmuritur. Et ß entm omnibus ißfif*' lelbtU,»»» eode ttimen modo omntbut concejß iß‘ T^etrp'eniinßngulariter primo hitc potejiiu eejßa eßtdli'ß.vero-^'^uia. vnus vnius domiisDeili* bernattoni aßter fufftcere no paterae, petiHumy^ num Petrum fçtlicct. Altoijutn/an'eeadem rat»-ne colltgere licebit,reltciUDs etiam dtfctpulos fl alts aejuales fmße. Ex his enirn tjutda aderunti cum has verba ‘Dorninm enunciaret,vtex

Luc£ mamfrHum efl.Ettamtntiiam fiomm»»-mntbtu hac patia d,arentur,irt (juarta tarnen appit rteione omntbus Petrusprst,ponitur.\t.tm.E)lt;P*ii-IttSy^uamuis 'D.Veiroinfleeior, cumGentibußhi-tisardenet^udio fl.tgrarei,ad ifuodpotijßmumnif fus erat, D, Pe/ro in fltctem rejUtit eüm^uereprt-hendit. Kbi enim tie fide agttur,ibt euaab mp-riore flipertartur'e reprehendttur, Sed cur, tönern paulb ante Çi^ac'e Petrim vocabat-hîc Sÿnacèp/)“ titts Cepham voeat 1 jin vt Chryfiistom u , eßet Clemente Sufebtus aiunt,!!iuia htc Cephas non tile jdpoflolorumprincepsfld ex p a. dtfitpulis v-mssfuitlejui ab alttjutbus putatur Adartialis Epi-ficopus Lemonicenfis,ah altis Canta praful. Ä« 1 royVt rnutatione nomtnum, modum sjkOiiue rtpre- I henfianis indicaret, vt non tant^uam fiuperiotem, I fêd tan^uarri Cepham, id eflprtuaeum ^uemptam 1' errant ein reprehenderie, vt non male vult Catha- * rintss. Sed ytt od prins ex eodem dtxt magis pla-cet,authorfb. Dgt;^ug.Gregorio,Cypriano,quorum hie Petrum laudat, yubdfeprimatumhabere non nbsp;nbsp;*

I Mitis Strophis Gratiano illudit Rapedius.vt A pofto-inferiorescfle probet.Scó.lcólor.cxpcndc hu-'quot;’‘quot;agtftri fophilmata, Vario modo ^incjuit )potc^as quot;Poftolis conceiTa eft. Petro auté fingùlariter S( primo, ‘'go Petrus amp;nbsp;eins fuccelîor eft caput Apóffolorum ''‘iiûfqnc Ecclelîæ. Maior falfa eft.M itior item : nulla e-I ’.quot;'ifingularis potcÜasPetro concefia eft quæ abalio-j’quot;Apoftolatu diuiiàiit àrnmo vnuscft Apoftolatus, cu-J®’ a lînoulis pats in folidum tencbatur. Paulum Petro inferiorem nugatur.non probat .Ridiculum autem '‘‘'liiod dePetro amp;nbsp;Ccplia garrit: verba enim Apo-’“11 ad Galatas fomniû illud fatis ßapctqueircfcUunt. Si Waiarum habuit Petrus,id Paulum ^o;i latebac, qui ta-Pta acriter eum ôbiurgauit.nec principcm Apoftolo-’’®aiittotiusEcclefiæ agnouitlSi non ,vndc nobis tot Wrainendaciorum Icfuuiticofum dé Pétri primatu.

Veto, fuerit Petrus primus Apofiolus, amp;nbsp;collcgaru J'“'«® ptioiusiquid hoc adEcclcliam Catholicam!qùid 1 '“obiendere potert Romanus pontifex ,luda; prodt' l'“iisnon Petti prçdicatorisfuccéflbr’

I lliiidverà (j’prtani fecumfacert^non in~ ext^tmarw t (hoc étant vtique Apoüoli quod fuit Petrus, pari confor '''^J’tçditi S£ honoris amp;nbsp;poteftatis)»«»^?^»»^-'*‘‘liialesremanfei'int Apollolipofl primatü Pe-ijMales aniea e''»nt. AtHf primatnm l'quot;™ Petri pares erant honore potejiate'. omnes Apoftoli. Sed hoc non obPiitit, i^tiin \'''quot;lt;*priiponeretttr: id tß^licst omnes anten ejfent ^'‘»lesy’iintu tarnen Petrus deinceps cateru prapofitHs tfl. Et infra. S« Epifcopatus eiiyVt dtiit CypTtanus, eß igittir vnus £.pi-^»hi^ui praefi Epifeopatui ^ni vnus eß. ’Ißon Pquot;» pttefl ejfe gt;nbsp;mmo ne.que to^itart Epifco-

De Primatv in Eccl. j patus, ßne epißcepo, fient net]ne ficerdotiuwfmt I j Sacerdote.T)tcat Cypnanus ipuis ide vmu i-pß 11

copatfu, Ecctefîa{tn!juitjkiùm')vnaeil. I * prim dixit eptfcopatum vnHm,dicit nunc Ecthf^ ) i vnam, lt;]Uit Çittfla im ait}per orbem (otum rcdiis ßosporrigit.ita^ue Ecdeßn vna Cnthiilica, cuii« P An a /ùnt omnef parttcu/ares Sccltßi pereüdiifn orhem dtffn/ït ellil/e ‘vnm E.pifcoptitnc,cuiw gttlis inloUdumpans teneiun.cjuta i/niißiiißjUi t' pißcopM de epijccpatu particu/ari,lt;fui eilpurnl-iiw vntus epi/(opatns, vnit{erfilù,fibi afcnptt rd-diturusßt ratio»em in filtdum, td eß vnufyuifiof de ea parte tpüdm tenetßlus rationem Domint t^

redditurus.ßturrian.i.lib. Dèfenfion.adu«^' j(

SadeedciHjpag.212.215. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 gt;

Plura ilia,lefuuin’câ fide eongerit Turriaous,(|Uï Iquot;’ J t bens omitto ; hie elt enim fcopus nofter vc Gratiso'i'’' ( t anti-lcfuuiumclîèlcdor,amp; nouæiftius feâæiDÜgi’''” i tum in pcructcendis Sacris litcris, tum in corruroptn'^'’ I * patribqs audaciä agnofcat. Attanié multiplicé fraudt® I f Turriani in Cypriano torquendo paucis 3nnvtircl‘lgt;‘’‘ h

I. ApoftoJos ante,primatuni Petri,a?qual« fuifleconceditmon autem poft. Cötra Gratianiis « Cp y priano, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ommb.pofl refnrreéliotiemfuamChriîbuff j

rtmpoteflaitmtrihmt.ConÙitauncautem Icfuuitxpr'®^ j tum Petri inhis vcrbis,7'»«P«fr«f,quæ prolata ftntaO' tc Chrifti rDottem.Re/poiidebitforiairc Icfuuitaipri** tus poteftatem abiolutam fijiflcquum Petro diftu®'” PaßeoKesmeM,po{i refiitrcdtionem.At ctiam ihjsd’äi’'^ I y tÜtSfcut mt mipt Pater, amp;nbsp;ege mitto -ras. Miflus autc® I ( Chriftus, paftor bonus, vt colligcret amp;nbsp;paicerct ou® Î n agiios.Igitur Apoftoli milfi funt cum Petro ad pd®” ( dumgregcm.Ratio autem huiuidiéliadPctriiniJff' j caplieata eftab Orthodoxis Theologis,quàinicp®^' (

tollitîoà me inftituta non patitur.Prçterea,often^at Ic-lùiiitian Petrus magis quàm Paulusgtegem Chrifti pa-I ’oit;neeenitn feculi huius vanos honores eaptauit D. furus.Dcinde.etiam lîconcedcrem quod mifeiè amp;nbsp;futi-P'tetpoftulatTuttianus.quid ifta ad Komanura Anti* tiiiftum?

i. Si cpifcopatus vnus eft. 8: vnus etiam Epifcopus, tat »na £cclelia;Ergo Pontifex Romanus Petri fucccf-bteft vnusvnius Epifcopatu^s feu Ecclefiae Catholicæ Ipil'copus.Hoc dicit Turrianu's, qui alibi Epifcopi vni-•'tfsl s nomen Pootifici fuo denegat;amp; tarnen vult vnü tffcEpifcopum 8: Epifcopatum.Oedipus illcxnigmata Illi nobis aperiet. Quid refpondebit autem Cypriano gt;iUtnti,(quod à Gratiano omiflutn eft:) Paflores fiint o»gt;-quot;‘tliilmv ynin o/fenJituf, qui ab _y4'plt;gt;ßolü omnibm vnani ■ pafcaiur} Illnd videlicet, fuper Cathedtlam ^trifiindùtim eflc Ecclefiam : fraternitatetn vniuerfiim

’niEpifcopo obtemperare debere.Quqd ad Cathedtam ’’«tiattinet.Cyprianuifeipfiim explicat. Kt vnitatrnt '^J»i(}i« manifißarrt,T»i«n Cathedram cenßituit, amp;nbsp;-vnitatif '‘•fitm abvaoincipitntem ßua aHc^lgt;ritate difpofuit. ^allca addit, Quam vnitalinißrmiter,tentrf tindicare de*

Epißopi.qui in Ecclefia praßdrmu), vt Epifce-taumqiKique ipfimynum atque indiuifnm pnbemitf. Sacra-i»Miumiftius vnitatisaddità beato Paulo fuifle often-^najdicente,!-^«um ctrpui e!}“ ynm Spiritgt;n,vna fpei yocatio-Dominus, yna fides, ynum baplifina. Vnitas ’«ïfideiSc linceræ Charicatis eft Cathedra àChrifto

r toollituta,amp; ab vbo inchoatajd eft Petro , qui omnium e nominerefpondens vr.am amp;nbsp;folam fidem profelfus eft. f Cithedra vero : lefuuitis eft ptimatus , quem amp;nbsp;fi Petro r ordinis gratia datum fuiffe concedercmus, non fequitur li l’Poftaticæ fedis idolum Eccleütc Catholicæ cffe monar-Jgt; I «am. Singulis paftoribus eft quidem portio gregis af-(11 «tipta,nee vnitas fcinditur,aut grexdifäpatnr, fcdvt v-’s 1 Mnimiconlcnlione ab Apoftolis,ita ctiara aChriftianis 1'/pifcopis amp;nbsp;paftoribus pafcitur. Si autem vnufquifquc li Mpatte (ua tationem Domino eft rcdditiirus.in vtram-i ijWante fummus illc Pontifex quiefcat.qutppecuicuris

foluto,ambitiQnen)amp; hixü in finu foiicrc liccSit.Si wo epifcopus vnuseft5c vnüpoffidct Epifcopjtuni,qujpar« tem iltjs rc|inquet? Atineptum fea Turrianicum eftcf-fiigiiim illqd, A ängulis in folidum pars epifcopatus tenetur,ideft vnufqmfque de ea parte quam tenet ratio-nem Domino eil rcdditurus.Immo vcró,ad vnitateraifta rcfcrri dcbere tota Cypriani diCputatio auideter oftétó.

AlterutnSop!iifma,ilc fratetnitate vniuetfa quævni Epifcopo obcepcrarc debet, exciiciamus.Indc colligunt IcfuuitaE,Cypriaaum(cuius ifta funt) iuffifleChriftianos omnes.per vniuerfum orbe fparfos, vnius epifcopiRomani dtäoaudieotcs elTc debcre. Extant verba in epift. Cypriani ad Cornclium, quem fratrem nominat,cuius inicium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quibus attento ledoticon-

ftabit Cyprianum id Ccniiflc.ad vitanda fchifmatavnuni in vnadioecefi, non vnum qui omnibus Ecckfijsimpc-ret, epifcopiim effc debere: quodcolligi facile potefter ajioloco.epift.ad Antonianum,^cce^iliters, fcitur à Gratiano,cauf.7.quæft.i.

pcnnilitj effe nan pofln, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fafl ynnm, ijui faint ejff

fa^us efl,nan iamficundns illejed nullus «yj.Pamelius hçC accommodai adPontificis primatum amp;nbsp;vnicum Épilco' parum, fed non aptc,vt ciiiuis non curfim legenti patc-tiet. Aliquot teftimonijs fententiâ noftram conhrnie-mus.Quum Nouatus hçicticusntfarijs arcibusfubnixus populum Romanum in partes diftraxiffet, fuófque onnes , nunquam Ce ad Cornebum Epifcopum Romaoun redituros.folenniSacramento obligaflct.atquchocino' do vnum cpifcopatum in duos diuullîflet, duôfque epif-copos in vnam çiuitatem inucxilTet. Cornelius eadete, vt rcfcrt Eurcb.lib.tf.cap.3$.apud Fabiura epifcopumAn-tioclienum per licerasconqucitus, inter multa hscain Nauitns omninajireterifi ynum falutn £pgt;yci)p«»lt; «/«»■(« T in Ecclefîa CttthiÂica, in cjun tamen nan i^nombat effe quadrn^iitta fextdiatonos frfitsm ,fubdiaconosft(ti'’’ 1 Cnrcè,dc vniuerfa orbis terrarum Ecciclia non eftloiu“' tus,fed fuâ folummodo Romanam, propriâæqucEco'' iiam fignificauit.Siirriliter cum Epifcopus loannesfic“ Socrat.lib.f.cap,io.)Silînnium Nouatianofutîi

C A P VT HT. ’ 'I 4^)9 P®niviJeret, ficad eum inquit,K»4o»Atlt;«»o»flt;«e/î duos ^{^o^shithtre.Sic Hieronyiiius,in i.ca. epift.id Titum, ^fioinniumprcfbytcrorum.diuinae legis authontatem ’quot;Jm æqualéiiiquc potcftatcm agnofcit, tarnen hoipineï

I Mcavitandsccótentionis eaulaait vnû in lîngulis vr-“'tus conftituiffe qui catteros fratres ordine quodam Sc-’“Ciplinacontineret.Hoc modo totiusEccleiiç cOncor« *tft conferuata.hoc modo omnts Ecclalix inftat vnius-*‘«çfui)t,omnélque epifeopi qnafi vnusextitetütiQuif^ ^teenin, ab vno diflèniit ab omnibus diiiutMäus eft.Æ’cp '^/'«(inquit Cyprian.Iib.4.epift.ji.)fo/j4rfi(«m fibi iturittm ^^trJaiumgliaint cofutatur.Ei HicronymiM:Epi^(»p.»ijp((«-'‘'»inamniuiie liebere fe Ecclejiam regere. Hoc modo quiquot; “IS Epiff Opus ad fuum lepus éft Chrifti vrcarius.Sd äd huquot; mihiddi omnes Chtiftusait.Qui vos audit,me audit.'qu* ’Os fpcrnit,me fpernit,Proin 'e Ignatius^dTrall.inquit»

Ecekfia fua) P-^lris omnium lyime eft.^ Cy-Piunusveto, ffincfiriHnturfchifiniitaamp; 'najeüntitr, 1'‘gt;dsitcerdoiiDti(ia particulari fua diocceii) non ottemfe^ '‘’•»r.lib.!. Epift.}. Alibictiam ,id eft lib.4.epift. ÿ. quot;quot;»eliijcolief^in particolari fuadiœeefi)«o»/»nf,in£ctk/ilt;» “i’i’/w.lgnati’ periode loquitur in epift. ad Philadelpb. i^cua^ue ciwiflifnnt.bi etium (ü e^ifcofo Çi. pafture Eccle-*‘æinquaviuunt)/»»r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Quare,ifta verba Cyptianus generatim eft loquutus ^“omnium epifcopomm auihoritate quam'io fiia quiC 1“« diœccfi obtinet : non autera de particulari aliqdo *piicopl Romani iure. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T '

Ftaternitasautem illa vniuetfaCypriano non eft vni-* “Olli totius Chriftianitatis eomtnunio per orbem fpar-wdvniucrla diftinftæcuiufque diœccfçqsjfratctnitas.

Olim in 4.epift i.lib. fcribit,/«rèp«r yniutrfM^TOuinci.ts ‘’quot;{lur^ytadordiniitionesritè celotrrandM , adeamflebem cui ptfi/itus ordiaiitur,Ej’ifcofieMfdtmpnuincuproxinii quiijue ^»meiiijni, amp;nbsp;epifcopHi deii^atur flehe prepnte.Scc. Q^d amp;nbsp;' ^pid notpi^luin videmui inSahini colle^ie noflri ordinatione, vt ‘X tniuerfo fraccrnitatis fuffragio efifcopalu) ei defirretiir, Iion, lib.x epift. 12. Meritbiliosreuerientei fummo^audip ‘ItrniCr fhbii fraccinitas omnis «xrepit. Vt autem bu)(C

470 De Primatv in 'EccL' rollationi fincm imponamus, exCypriani cpift'^d H' Pupianum , lib. 4. aduerl'us Tutriani cauillatio^^ pcrfpicuura addamusteftimoniiim.r»de(inquii',) matacir hierefes abortie Junt amp;nbsp;oriuntnr, tüßdum yuus tfi amp;nbsp;Ecclefi-t fræffi fitferbtt tjuornndam ne contemtutar, amp;nbsp;horna difotjtione Dei bonoratits, di^nis hominibns iitdicatur ? pratccdunt amp;nbsp;fcquuotuv conuiacunt iftaomiiia Cvpriauum Epifcopum CatdU' ginenfem de fe dixifle. Quapropter eiufmodi locos Romanum tantùm pontificem torqucre.necadq“®“' qitaro alium pertinerc poffe confideiiter iadateifum®* cuiufdam fraudis fuit.

u. HH-Gratianvj.

F I D E L I o R faélus eft Petrus,poftquam fi-

Chrifti, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Tues Fe- dem fe perdidifte defleuit, atqueideo maiorégra ttus,amp;c. reperit quam amifit. Täquam enim bonus , paftor tuendum gregem accepit : vt qui fibiante

infirmuj fuic,fietet omnibus firmamentum:amp; qui fe interrogationis tentatione mutauerat, citeras verse fidei llabilitate fundaret. Denique propter foliditatem deuotionis Ecclefiafum Petra dici-tutjflcut ait Dominus, Tu es Pettus,amp;rc. Petrae-nim dicitur,eo quod primus in nationibus fidei fundamentum pofueric, amp;nbsp;tanquam faxum immobile totius corporis Chriftianitatis compagé molémquecôtineafJ5^z«S.îo.C(lt;«.4Î.ex,/4«i^f

Quoniam Chriftus eft vnicuni fidei fundamentum, ncc aliud poni poteft,teile Apoftolo, quod additur tan-quam /àxum immobile,amp;c.ad Chriftum omnino refcrc-dum eft.Petrum enim, quis aufît dicere çfle fundanien-turn aut immobile faxumquod tocius Eccleliæ molem eontineat’Legendum ergo videtur, poft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod

'ucoinpagera moléuiiquc tontineat.alioquin erunt ifta '’inmSc abfutda.Siverô ex Serm.Ambrofij.f uiusfrag-®en[uin excerptum eft aGruiano, quod fequitur adda* ®US,nihil etit difFicultatis Petra er^Çineiutt') fro deuii-’’‘quot;ePetruf dia'tiir,amp;fetra froyirtmePominuf Amcupatar, oit lyifopeluf,1 .Corinth lO.Bihebant autem de Sfiritua-^'anfetjumte eos Petra.Petra autem erat Christus. Retie con-firiinni mcretur nminu.tjui conforthtm meretur amp;nbsp;Ofer is. In ttJen enim dints Petrus fundamentum fofuit, Petrus flantatz D»min«j incrementum dat, Dominus irri^uum Juhminifirat. Haftenus Ambroiius.Atfi Paulus piaDtauit,li fundamen turnpofuit,i,Cor.3.ei fcntentia AmbrotijaiqualisPetro P'onuncianduseft.Idcra dico de cçteris Apoftolis.Porrà Widitasdeuotionis feu folidadeuotio Ecclcliatumni* ’daliudcftquim verafides quæ in Chnftum iccumbjc: It « fequcntib.Canonibus colligere licet.

Quodcüqiieligaucris fuper terra,eritligatum in cœlo. Si hoc Petro tantiim diftû eft,no hoc fttitEcclefia. Si autem inEcclefia fit,vt quxin ‘fttaligantur, in cœlo. ligentur, 8f qiix foluutur ■ntevra foluantiir in cœlo(quia cùm excommuni Ecclefia, in cœlo ligatur excommunicatus,cû réconciliât Ecclefia, in cœlo foluitur reconcilia-tus)Petrusquando claues accepit, Ecclefiam fan ftätn fignificauit. Si in Petri perfona fignificati funtiaEcclefiaboni;in ludx perfona fignificati fttnt,inEcclefia ny^li.Caußzu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cam-ex

Neautem Sophifta quifpiam Petri perfona cum vera îtckfia confundat, illiid obferuandu eft, Auguftinum pnusdixiffe,tra£latu videlicet 50.10 loatinem , Si in Pe. Ito nm effet ^jcramentum. non ei diceret Dominus, Tihi dab» tbtuesregni ccrhrumtcjttodeunoiue ti^aueris.amp;e.

Ta es Petrus,amp; fuper iftam Petram f i. inquit glolTa,fuper fideituçfoliditatem] ædificabo E'c-tlefiam meam.Super vnum xdificat ecclefiam; Sc

De Primatv in Een-quanwis Apoftolis omnrbiis poft Tefurreftio”^'’] fuain païem poceftatenitriböat3amp; dicat,Sicuc mi fit me Pater,amp; ego mitto vos.AccipitcSpiritutn faartuiTiitamen vtvnitatem nianifeftaret,vnitatis énifdein orig'inem ab vno. incipientemfua audio-ritate difpofuit. Hoe eraut vtique amp;nbsp;cïteti A-poftoli quod fuit Petrus,pati confottioptxdi' ai Sc honoris amp;nbsp;poteftatis. Sedexordiumabvni-tiitepro(icifcitur,vt Eccldfia vna monftretur.ltó-Can.\Z. Le/^iittnr,ègt;c Cy'prki^o,de vmt.Ecclef-

' Supen’oti fefli()ne.'’n bimc Canonein fatis multi fcti pfiadnerfii^Turruni (óphifmata. Uliautem expendas left or, ceteros videlicet Apoftolo« pari conlortio Si honoris amp;nbsp;potéftatis cùm Petto fiitire participes.

quot; C7innihu5lt;ófiderhtis, puto me non temerèdi cefesalißsitä elfe’fn'dorno Igt;ei,vt ipfi etiamfmt eademdönws DJi,qnx dititut «diftcarifiiperpfi tram(i'.Ïdqiut’§fóflaiy»»^gt;^lt;r^m^ïwj Petram- Petri attumerat fc’Z»'«d?r«.’di:confecr.diftind.i.rf wia] qu e*vnK!a columbä appellätur,amp;c.quaf domus e-tiam claires accépit ; ac potertatem foluendi amp;li gnndi. Ilft/i. Can-iOrex Attgu/EUb-T-de baptifine-isftp.Si. ' t '

'* Quiattx fold Ecclefia Cacholica veritas con-fpicitur, apudfe eßeloctimDominus perhibec, de quo videacur.ln Petra Moyfes ponituiiVt Dei fpeciem eonteinplctur,quia nifi quisfidei folidi-tatem tenuerit.Diuinam piæfentiam non cogno-fci't.De qiia foliditate Dominus dicit,Siiper haue Petram ædificabo Ecclefiam mettm-Ibid- Can-ii-ex Gre^. tu moraltb-lib -i'^-cap-S.

Exfüperionb. Cinonibus concludo, non vui fed vnitaniiion inerabro quidetn,feJ Eccleiisj id eft Chrilli voies

’nicoEpifcopatuùcuiusàlingulis Epifcopis in folidum P«ncnctur,claues regni cœlorum iuiflc datas. Deinde, Petram illam fupra quam Ecclelia fündata cft, non cfle Pctrum fed Chriltum ipfum 8i folidam in cumfidcn). Anti' G racianos auccin audiamus.

Poteflnnm clauium Chrifius ad rernitte'jda ftccata mtntflrù nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tmp rimis

loVetro^eiûpjue fucceffwihtts légitima, vt pete fnmmis Sccleßt reUoribHSirommendau’t. Canif. catechifm.Iefuit.pa’g.35.

Miniftris Ecclelix nom Apoftolis dixit Icfuuita, vc fiieum incauto leftori facerct. Atexprefsis verbi lcri-ptitcftimoniis iftiusvafrities fefellitur. Ioan.1o.13.Aft. U.Cacterum Pontifices nouae Eccleiîae Romanç legiti-nios cfle Petri fncccflbtes negamus. Tabulas diuina* exhibeanc Icfüuitæ, aut primatutn Pontificium primo hiimanumjCandcm Satanicum euafiflc,agno(cant.

Ha'icTetrt ß^athedräm,hunc Petrtprtmatum ^ni oppugnant,prtnilU lt;juidê magnificat pro-mJJionej Chri^ofaiiat(Matth.i6.Ioan.ii,Luc. ^t-MatihAo.Ioan.ï.Adatihiiy.ASA.^C^ myßL tM reÿn calefits cldues tlli vni traditat, altà^iie mnlta de Petto, yjpoftolorum principe,ore^verticet firiptanoii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Canif.catf ch. Icfu.pa.131.

PiomifsioncsPetto,Sunt etiamfaftç cærcris Apofto-lis.Quod eius nomen routatur, qiiqd prior aut folus lo-lt;initur,primatutn potoûatis minimè conftituit. Vni illî îutem clariestraditasfuiif , lcfuun.i: nunquam euincent ex verbo Dci.-amp; quicunqiie »eteriiin feripta ( quæ Canif, ad marginem huiusi3i.pag. affixit) dùigcntct pcrle-gct.catteros Apoftolos clauiûpoteftate priuatos fiiiflc, aut à Chtifto non donatos nunquara fatebitur. Quid fine auteiu illæ daues, quo tempote datz funt, quogt;

modo ijs Petrus fit gt;nbsp;vfus.aa folus. an eas alijsApoftob’s tradiderit, quoniodo, quo loco amp;nbsp;tempore, acuiiflimi difputatóres lefuuitæ nobi’ oftcndant.I’ctimus amp;nbsp;aliud, quas videlicet clauesepifcopis Romanx Ecclclix reli-qucrit.quomodo vetcres amp;nbsp;noui ifti Pontifices cLuibus vfi fint’An caetetiApolioli nullas claries habuetint, nullas rcliqueriiKïPlaiiftra nugaruru Icfiiuiiicatum de Petri ptiinatu, Si de clauibiispoileni Leftori exhibererfed de bis qHxftionibus apud illos altuni filctium. VtauteCa-nifianx fiJei Ipecimë habeat leétor, percurramusquem citât ad marginem pro ptimatu Pontifie.s, locum ex Ba-fii oniagno.BufçusIefuuita.intcgrum adfcribit,pag.i)4. l.his V erbiS.PetnrJ teriió abnegMit.ei)' ctllocattis ift inßtnil'l-taento.Petruidixerai iam antea ,amp; btalus firanuncianii fut-ra«; dixerat, T» ei fiiiui Dei excelfi, amp;nbsp;-vieißim audierntfi elfe Peir iniifta l.tntlatui à Damino. Licet enim Petra ejfel gt;nbsp;tomen Peira eratvi Chriftni.J' t Petros fetra er at, /fainCbri-flusxere ef immabihs Petra.Petrets xeroprefterfietram. sixu-muta nómtjoe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efuslargitur alio.Lar^ituraii-

tem ea non euacuatos fedHÜiilominusbabens. Lisxeftamp;va «• flss lisx mnndidntjnitSocerdos r!i,amp; facit Sacerdetts. Ono e(l, rCrdiciiiEcf# 4Ç0 voj mi toxosfi-w o»et In medio lufnrum. Pe, traefi^ür petramfecit.(2^foafont largilurfennfjait.

mentam hoe eß opu/eitti, habere xidelicet alifs dare. Andreas fuit lux,ouïs,pallor,amp; tnifTus àChrifto ficut Pettus, cum Petro,ad pafeendum gre2em:Iacobus,Io3nDCS,amp;C. rtem.Si Chriftus petra,proptcr Chrillum Petra loannes, Paulus-.alioqui non Apolloli, nec Hat Bafilij argumenta-tio. Vniciii'ne fuit feruusPctrus.aut Sacerdos,autpallor? Euangelifta: abter fentiunt 8c loquuntur. Viginii alia tertimonia,cade fide à Canifio produfta non cxcutioine inllituti nollri meus tranfilite vrlle vidtar.

Quidclariltjfro Petri ^upra omnei priticipM d o pgtuit ^uàrn idttd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6. Tu a Tetrus,

^fuf/er hanc'^Peirarti Aitficabo £ccleßam meonP. Chriflum eritrn t.dtfic ire p.eclefilt;im ßtam fùper lointc Petram,mhilaliud eß, quàm Chrtftum Petrum

trum tan^uam findamenmm in ^cclefilt;i Adtficit tlt;inflt{uere,quoâ tanijuam ßxnm immobtle, vt ait compagem »to-Umtjue contineatgt;.St autern fùndamëturn ‘JPetrtu-, pnmum profiëîit locum t» Adificto habere debet (â fundumente entmine tptt domm^ù à nuUa eciam a-dific^parte dependebit.,ab ipfi tarnen vniuerfa-, 'ne ^UA etm ope/ùbfi(}ant,inuice'mijueapticohAreant, Petto igitur tanijuam bap nitentur huius adipc^ columna robora, ^pofiolt vtdeltcst cateri., non modo parla rntnutiorUialy nimirti paPuratOutune-lt;]ue tota wx/nfw^^o.IeCuuic.Pofuaniëf.in difpu* tatione de principatu Petri.pag.105.

Dodotes P api ft ici de capite tninifterMÜ varijj feri-ptiç egerunt vt Anticbrifti tyrannideni fucarent. ’’Nunc Vcrolarua ifta decraâa, Pofnanienfes aperte confti-tuiint Petrum fundamentum Ecclefiæ, cui totum «-dificium innicatur. Diftinâio aliorum hic prorfustoili tur.Chriftus.vnicum fundamentum,à Pctro.Paulo.i.Pet. 5.i,Corinth.3,Ephef.i.rcIiquis Apoftolis amp;. Apoftolicis virispolîtum.cuertitur. Qupmodo autem cxplicandus fit locus epift.ad Gaiat.cap.i.vbi Petrus colunina appel-latur,ipfiPofnanienfesvidennt. Vario (dieent) relpe-ftu:re!i eadem quæftio rccurnt.qms fit ille rcfpcilus.N e-mo cnim aliud fundamentum pooere poteft .pratter id quod eft politum.quod eft Icfus Chriftus.i.Corinth.j.lt. 1-ocumAmbtolij paulo ante expcndimus.

Aduerfir^ per Petram in verbis Chripi,Chti-Plum tntelligt volunf.alij conpffionem fidet,vei tp-fitnfldem cjttam Petrus confijfus ePl. Sed vtric^ue ftlluntMt Acjue'.nam in prima gt;)p diuina Scrtptur£ . interpreter patra illos •zietera conpilamus, doPlifß., num ^uéirtijuetJtmodo Catholicos ChriPfi verba

De Primatv in Eccl' »x';gt;/lt;j»lt;»j^(videlicet,fuper hanc Petram,id eft, fil per te Pçtrum)eompfriem(u: quorum in certior verier habtnda ejl expoßtio, tjuo magis truerß eonßntiunt, ab etrate praßnte i]ua htc de vet“ borum Chrtfltßntentta corttrouerßa erta eßireno-tiores exitteruit. fi ßent Hieronymuiin Met-“ ihanm y Chryfiilotnüs tn eyidatthautn , Qyprta-nuî in epiflola adQMntnm^i i. 69.55.63. nbsp;nbsp;nbsp;de

vnit.Eti lef.hb.de exhort. ad eJAEurtyt. c. 11. /. de habif.l.depudic. Htlamu in Adatth.(ß Itb. 6.de Tremt, ante medium. ^Angußtnut tn Pfal. 15. (ß ^^ßtb.i.retrail. eap.2t, Epiphaniuj in anchorete. 'Baßltus hb. 2.. cont.£unomiuw,zß tn Eßt. 2. Ç7-rillur Itb. 1. tn loannem, cap. 12. hb. i. Aeßu» jimbroßuSySerm.^'j.t^aximus item,Leo, Gre-gorius^AthanafitUyT'heephylailM^PfelltiißLHtliy-miui,Origenes,Trocopite«G azjamp;w, PJ azjannentis : ^uoi omna in vnam fidem erra(ße, vt Eertullinni 2)erhü vtar,per mirum ePïy^ fertbai doilos in regne ccelorum verum ßnßm Scriptura non peree-pijjcihomines .aueem ammales^nonpercipientes ei ^uaßntSpiritus DeiiVeram Chrtflißnteiiamaf-fecutes. Icfuuit.'Pofnan. cad. difp. pag. loó* • lo-j.amp;cc.

Aduerfarios votât lefuuitç quofdam noftracatatis theologosrfedquis non yid.et eotin Veteres à Gratiano citatos impetum facercr Mn!toriimautem muita con-gerunt tcftinionia, quibus oftendere fc putant, bæc ver-ba [Cuper hanc Petramjidem lignificare, ac fi Chriftu! dixilTet fuper ts Petr qm.Nc vció Thrafones ifti.vtfoict, nimium gloricntnr, ncccfl'c eil locos ab ipfis citatos, in Jeäoiis

‘JT ' €, A P V T z.r.ii.s 3 ■ J'flôris gfjtiam excuttrcjvt fidos jk confcicBÛi kfuui. ‘‘quot;’»gKconfpicuæfialit.f„Kgt;(',., i; , uq iqi.', ‘ , '• Hieronymum aiut fcripfiJTe/QuiJ efl quo^, ’Jbamp;ego dico tibi? quia tu niihi dixiftî ,Tu es' tilij Dei viui ; amp;nbsp;ego dico.tibi non Fer-'quot;ûne ca(ro,amp; nullü habentç opus,fed dicoj quia; ^cum dixilï'e Sc feciHe eft. Quia tu es Petrus, Sf “per teædificaboEccIefiam meam.At omiferunt P'Çcedentia amp;: fubfequenti^, Jiieronymi verba, J“?addemus, vnde colligtxe non difticUe xrit. 'etonyæum aliud quànilçl^uitæ putant jienfif-inquitjfx^er/twrf ommumjipol^olorum f^igt;fitetur:Tu es ChriTltufily Deiz'iMf.Paulôpoft. Reedern receptt ziera confefjto^^ Et infra. .Quid ej(.

ego dico ttbi?Quiâtu mihi dixifli^lu es' ^*lhu Filii Det egodtco tibt, nonfermone ' nullülMbente e^w fid dico tibi(i^uia meum ^^fectfeeFi) Quia tu es Petrus fuper hohe ' ^tretm xdtficabo Eccleßam meam. Steurtpfe lumtn •quot;flflolis donauitjVt turnen mundi appellaretur, c£-^‘iitpie ex. Dominofirtitifunfvecabula- ita cp- Si-lt;jUf credebat tnpetram Cbrifium,Petri largftM y nonen. Acpecundum rnetaphorampetra, reEle ^dttir etjiidipCi^o Eccleßam meamßuper te.

'^idesi Lcélor,verba lila [ßtperte'] referriade» prins dida funt, videlicet ad Petrum , ex Apoftolorum, in Chriftum Ecclelîæ pe-quot;“m , credent,çap._ Super te , igitur, id eft, fu-P“’ Petram quàm-lt;âninjpn;i iiomine confelTus es, quot;’lt;l''“rn credis amp;nbsp;qua.ni c,|U[Folidum Fundamne-'?!?PO!’es,vt hate dodrina/quxlefura Chrifttiia ™gt;iim Dei viuentis propopet, appellabitur fun-“’nientuin Apoftolovmn ,';d eft , ab Apoftolis

478 - De Primatv in Eccl» pofîcum ica vt etiam fuper ApoftolosEcclefu amp;IJ' data dici pofsit, quoniam videlicet vc chiteéli fundatnentutn illud , quod eft Chriu“^; pofuerunt. Rorro audiamusqux lubiiciiintui* Hieronymo.Kf/^ortie inferinonpmualebunt fweam-Ego çorttu inferi reorvittaat^jne vel certe hAreticorum aotlrinae,^er ^uas lUeuf nés ducuntttr ad Tartarum. 1\/ emo

mortedtci,^uod Apofi9lt[nQmm3.z Apoftolosino’' Apoftolû aut vnieurn Petrum, vnde liquet lupCquot; rîora ad omiieî applicanda elfe ] eondtMni7»igt;^^‘^ fifbieihnonfaertnt, quorum martyrta vtdeai corU' feare.ix dabo tibi eîaues regni cœlorû. Etqu»“' lt;:unque,amp;c.iy?«zw/or«wîepifcopi (p'presbyteria^ intelltgentes, aliquidßbi de Phartfiorum ßtperctlto:vtvel damnent innocentes, vel filnitep noxiosarhitrentur ; citm apud Deum nonfi»tt»t‘^ facerdotum, fed reorum vita quaratur.

Nullum hîc verbu , vel infequentibus (quç^ri-bcteriimis prolixum foret ) audio de ptimatuaut pUquot;' cipatu Pétri,aut pontififüRomanorum, fed de poteftais Ecclefiaftica.tpifcopis amp;nbsp;Prcsbyccris, 1J eft, Apoftelo-rum fuccefloribus.commilft.

Citant practerea Pofnanienf.locum epifl. Hie-ronymi ad Damafiim,vbiait:C4fWw»iPit«^ fidemapofolsco oreÇ^oma.faudatam , cenftn can-fulendamànde nunc meaammapnflulds cibumlt; vnde olim Chrifii velUmentalfsi^ciirciam^fufcefty^^ nihi liuuac interpretationem lefuuiticam. Vêtus ÈccleliaRomana eftCathedraPetii.Ergo fupetPe trâxdificata eft Ecclefia vniuerfalis 3. Tertio pw-ferunt locum excommentario in i.cap.Efait.S«' perypùm montium Chrtftw fundat Ecclefiam,^ loquitur ad eum,T u es Petrus, efquot; fuper banc Petram adtßcabe Eceleßam wjMW.Sed omittût prx-cedeutiî

cedentia:domus Dei ædificata eft fiiper fundamé-tumProphetatum amp;nbsp;Apoftolorum, qui ipH lt;nbsp;montes funt quafi imitatores C hrifti.De incevpre tatione Hieronymi difputare, huius non eft ope-fts. In.is.cap.Hieremiæ, fcribit Nonfolnmemm Chn^M Petra,feâ Apoflolo Petro donauit vt ttcaretur Perr^- A.z de mifsione Apoftolorutn prius loquutus ettjnec de primatu vllum verbumj aut fuper Petrum fundatam elfe Ecclefiam.Præ-Urea,Hieronymus feipfum cxponit in 6.ca. com-mcnt.in Amos,adfinem Petrus {inquit) ChriftM tft,ijutdonaHif^pofiolisßlt;is,wtpß (juoque Petrà 'vecentur.-tu es Petrus, e^fufer hanc petram adß-cabii eccUßam meam^tM m iftü petrisfiterit,aduer ßriApoteßatesperßei^ui eum nonpoterunt. Aliquotles , fingulari numero, vt vnitatem rcprefentsf, de Petro agit, ad finem commentât, in Abdiam» Liinen Dorntnus Lutem appellat jipoflolos-.^^ t~ ffi Petra T^etro donautt t/tpetraßt. ^aßor lt;]uo-lue bonus Ulis paßorum largitus eß nomina, iß ^uodcun^ue dtcitur de domino ferais tribuit vt dtcantur. Sicipß Saluator Apofiolosfuosmundi ^fevoluttßluatores, 4. Quarto teftimonium, ex lib.i.contra louinian.allcgant,qiicm non exprimant.Eum veto elle exittimo circa medium.Hæcfunt Hieronymi verbà..^^f fer7etram fùndatur Eccleßa,licetidipßimtn a-liolocofuper omnes ^pofiolosßut,ftlcunUi dattes tt^ni cœlorum accipianr,(ß ex alt;jue fuper eos F.c-cleßefortitudo filideiU’ : tarnen propterea inter duodecim vnus eligttur,vt capite confiuutofihtf • tnatis tollatur ocfaßo, Tfta verô, quid iiiuant iundamêtum lefuuiticum? De primatu ordi-

4^0 De Prim atv in Eccl. nis agit Hieronymus , amp;nbsp;fupra, ita apertèChri« ftum Petram conftituit gt;nbsp;vt leluuitae aliud tiinda-mentumjprçter id vnum , fine manifefta blafphe-miaponere nequeant.Nunc accedamusad Chry-foftomiimjqui non vno in loco , inquiunt lefuu^ tïjHieronyino aftipulatur.

Chryfoftomus ergo, homilia 55.in is.cap. Matquot; ftoinuî. thæijait, Super hanc petramædificaboEcclefiam meam,i.fidem atque confeffionem. Grxca autem habent ‘’”'''1’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft fuper fidâcôfef-

fionisjVt etiam fert poftrema parifienfis editiola-tina Ghryfortomi,anno lySr.apud Niuellium. j.Iu breuienarratione Matthçi,à ChriftophoroSerra-rigo Italo ex Graeco conuerfa, hate infunt : Super hanc Petram,hoc eft fuper hanc fidem amp;nbsp;confeffionem. j.Serm. de Pentecofte,como 3,Dixit Chti-ftus,cœlum amp;nbsp;terra tranfibunt, verba autemmea non praetcribunt.Quifermones?qu3e verbaîTues Pecrus,amp; fuper hancPetram aedificabo Ecclefuna meam,amp; portae inferi non praeualebunt aduerfus earn.Super hanc petram,non dixit fuper Petrum; non enim fuper hominem,fed fuper fidem œdifi-cauit Ecclefiam fuam. Quid autem erat fides? Tu es Chriftus Filiuspei viui.Petram vocauitEcclefiam,fludus fufeipientem amp;nbsp;non titubantem. Et-enim Ecclcfia totfufeipittentationes, non tarnen vincitur. Quid eft fuper Petram? Hoc eft fuper confeffionem, fuper fermones pietatis.4. In de-monftratione adu. Gentiles, quod Chriftus lit Deus,tom.s.Duodecim erant difeipuli fequentes ipfum , 8c Ecclefiam referebant, quanuis nullus tunc earn mente conciperet:fiquidem nee nomen Ecclefiae crat, fed ftorebat Synagoga.Quid igitut dicitfOrbe fermé toto in impietate dctcnto,prse-dixitj

dixit,Super petram hanc atdificabo Ecclefiatn nieam,amp; portxinferi non przualebunr aduerfus cam. Examina quid hoc vtrbum libi vult,amp; vide-bis perfpicuam eius veritatera. Nam non folùin boc mirum eft,quod aediticauit campcrtotum mundum/ed quia inui£tam fecit.

Imlicium nunc efto penes ta.LcAor.an Cbryfofto-C'us Ecclrliam (uper Petcuni zHificatam eflc dixcrit ,vt alTcrunt Icfuuiiæ Pofnanienfci, nili forte boni iRi viri couû ChtyfoAoniu nobis cudunt, aut exiRimani nos à IcftionevctcrûtheolüBOium prorfus cHè alicnos: ita vt aouis iRis Scâariis aàfomniafua ftabdienda quicquid lgt;b(t confingere liccat ? Eandem Edetn produnc, citato thiyfoRomo, homil. 38.dc humilit.in fine. In ca enim nullutn cacatverbû(ôfuffionisPeuiamp; xdificij Eccicfiz.

Cyprianus lefuuitis eft primatus Pontifie ij for- cypru-tiffimus alTertor. Primùm autem locum citant ex nut. cpift.ad Qtiintumjnumero yi.noux editionis.Nec Pettus,inquiunt,qucm ptimum Dominus elegit, amp;nbsp;fuper quem xdificauit Ecclcfiam fuam, fe vin-dicauit.Sedomittunt Pofnanienfes prxcedenti»

( amp;nbsp;fequentia Cyptiani verba.Per omnia (inquit) debemus Ecclefiç Catholicç vnitatem tenercjnec in aliquo fidei amp;nbsp;vetitatis hoftibus exdere. Non eft autem de confuetudinc prxfctibendum, fed tatione vincendum. Nam necPetrus, quem pri-mum Dominus elegit, fuper quem xdificauit Ecclefiamfuam,cü fecum Paulus de circûcifionc

poftmodû difceptaretjvindicauit fibi aliquid in-loléter aut arrogâter affûpfit, vt âiceret fe frimatû tenert, obteferari ànouellis poflerü JibipotiM ^^ertere.Nec de/pexit Paulum,e/Hod Ecclefiaprius (ojecurtrfiifjfet,fed eon/iliurnveritatis admifit, Hh. ij.

48î De Primatv in Eccl« ratiomlegttmiit ptam Pattlusvindtcabatfrcili coiiquot; fenjtt : decùmentumfiilicetnobü amp;nbsp;concorda pMient'iA tribuens^'vtnopertinaeiternojh* fed qttealtquando àfratribus nbsp;nbsp;colle^ü nofifù^^'

PriniùiB igitur fcopus amp;nbsp;Jifputatio Cypri^'^i cft de primatUjfcd de audiendis fratribus amp;nbsp;coIJcgis vtilii

Quod addit/ùper Petrum fundatani cffcEccIcßam, alijslocis vbi expre fle de hoc Cbrift) di-âodifputat,cxplicandum cft,iuxta rtftè diflèrcndileges amp;nbsp;eruditionismodû. Libro, aiitcm de vnitate EccJciiZ) feipfum eiponit Cypriinuj.Hoc(inquit) étant vtiqued: eseteri Apoftoli quod fuit Petrus, pari confortio prxditi amp;nbsp;honoris 5f poteftatis ; fed exordium ab vnitaceproè-cifcitur,vt vna Chrifti Eccicfîa 8c Cathedra vna môftre-tur.Hatc perpétua eft S. Martyris fententia, quemadnw-dum.ex attenta omnium eiusoperumiedione, Chti. i ftianoLeäori conftabit. Idem rcfponfum cfloalijste-ftiHionijs à Pofnanicniib. citatisex epiih 55. tf3. (ÿ.ScC. Sæpius repctit CyprianusPetrum pro omnibus eflê lo-quorum,amp; Eccjciia: voce re/pondiflè. Sedde Cypriani conûlio pJura fupcriùs à nobis diâa funt.

Hilarius. Hilarius Cyprianuni fequitur, que lefuuiw iti de Petro fccipfilTe aiunt, O innûcupatiefienouim-miniefcelix Ecclefiit fiindamentum, di^nâpieeâifi-CMtene illttts petra,^nit inperntu leges, q“ tartari ff omnta mortis clattPlr/n dijfolueret' Ac prxcedentia . fatis fupérque euincunc non Petrum fed fideni qua Chrilhim caeterorum collegarum confelfus cftjintelligiDei filium cxleflis patris reuelaticne cojpexitydignupjut e/hudicatns tpui ejuodtn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

EieieJJetpnmus cognofceret-Oe'indc citant Pofna-nicnl.Jocum cxlib.6. deTrinitatc.quorfum verè?

Vt frons lefuuitica apparent? Jn eo t^tiodrelfonde-a Petro,Tu es Cbrtfius'.confitentis agnitw eft.Su-

P^^b^ncigitur confejjionis Petram eccleßdi adificatto i-m.Hac eCt vnafelixfidei Petra,lt;jHantPe~

Prior ergo Hikrij locus fundamentum amp;nbsp;Petram l^ttruiD appellat,propter foliditatcm fidei quam ore fuo, Omnium nomine,confeflus eft. Ad Auguftinum porro “cucni[nus,CHius teftimonio audeitt Pofnanienfes abuti, ’tblfum iftud dogma de fiûitio Ecclcliae fundamento Confirment.Eftoautem nobis venerandus illc Pater, in-fijr multoru in hac explicationc fententia; Chrifti, amp;nbsp;Pcxftantifiimi huius veteris Thcologi auiSforitatcm le-*“nitarum fcholis opponamus. Primùm vero, quid Pol^ »wicnfes proférant pag.io8.expendamuf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

■dugu(lmni{inijuiunt'}eandern CH csiterts /ht/ri- Augufti-i'« non vno in ioco exp/tcatonem ficntus efi,ç^ im ?’’»»».Ser,l'y,deSanihis,hac eius verba dtjërtiffima

PetrttmfitndamentH Ecclepa Dominus nomi ideo digne hocfiindamentu Ecclefia colit^

Plt;fra ijHod Eccleßaflici adififij altitude con(ùrgit. ^'in Tlfa.6^SPetrus,^ui paulo ante conßjfus erat txm Ft/tum Dei, tn ilia cenfißione appellatus nmpetra ,ßpra lt;jHam fitbricaretur lc.ccleßa. Si Wim inferdnm de Chnflo expoßeit, nihil cau-pnoflrx id ofßcit: nam ßltem ex 'verbis tpuet modo *ttulimHS,habemusclarènon repugnare fidei Chri-llime, vt in’Petro velut in Petra ßndari Sccleßa fedatur.^uod tarnen aduerßrip volunt,Ql nos pro-*gt;iie impietatis argifunt.

Veftra eerteHaeetaufa’iftTefUüft^iq'ua adeo contétiofè poptinaatttPftüViftoio agitis.f^id-ooimquçratistcfun-

484 Dr Primatv in Eccl. tur'prxcbn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vcftrx afta Sc negotiation«.

Quællua.vobis maxima eft piet«. Auguftinus autcma vobis cititus.non tn (criptis dogmaticis, fel 10 honiilia vna auc alteragt;non ntodo excius, fcdetiam ex Ambrolij amp;nbsp;ilioru concionib.ad pöpuliim.vtcamquc excepta,régulant fidci conftituet? Non vos latct obfcuros locos pet maeispcrfpieuos,amp;pauciores perplures dcbere expo-ni. De analogia fidei ad quant cxigcndx fun« ornoium in Ecclefia fcrtbentium aut loqoentium inrcrprctatio-nes vobil'cum agerc minime eft opus, quumid àdoftil-fimis Thcologis iam ohm prçflitum lît.Seipfum expo-nat Auguftinus. Teftimonium ex Pfakn tfj.petitum, de Petri eonfefsione agic.fupra quam Ecclefia fabricata eft. Nulla enim eft Ecclefia fine Chriftoeiiifqueveraco gititione. Libti retraftationü.cap.ii. a vobis fit mentia. Qjid ita? vt videlicet caufe.id eft culinç vcftrz congru-enterneipofitionent retinerciis, ilias omncs,tanqua”* liæreA:a',exploderetis. Vt autem fraus veftra manitcfta fit.age,locum Auguftiniapponaraus.

Dijfiinquodamloco'inquit) de Apoftolo Petro,quod in eo tanquam in petra fundata lit Ecclefia,qui fcnfus etiam cantacur oreniukorum in verfibus beatiss.Ambrofij.vbi degallo gallinaceo ait, Hoc ipfa petra Ecclefia canente culpamdi-luit. Sed fcio me poftea fæpifsimèfic expofuilTc quod à Domino didum elhTu es Petrus,amp; fopcr hanc Petram acdificabo Ecclefiain meant.- vt fiipcc hanc intelligeretur quern confeflus eft Petrus di-ces,Tu es Chriftus filius Dei viui. Acfi Petrus ab hac petra appelbtus perfonamEcclefiç figuraret, quç fuper hanc petram aedificatur , amp;nbsp;accepitcla ues rcgni cœlorum. Non enim diftum eft illi» cs petra,fed Tu es Petrustpetra autem erat Chri-ftu.s.quem confelTus Simon,ficut eum tota Ecclefia cófitecur,diótus.eft Petrus. Harum autem dua-rum fententiarum quae fit probabilior,eligat le-

. Poderiorem expofiiioncm eflc probabiliorem amp;nbsp;Augnftini verba oftendunt : nam priorcm ^'quot;gt;(11111 in loco atrulit,alteram verb fepilsimè. Klam quot;1’1 presbyterii fui tempore : banc poltca amp;nbsp;extra fer-, '•ifemdifputationum. Pofteriores autem cogitJtiones f'^rurn virorum.Auguftini nominatiro, fzpius fapiétio-amp; foiidioreï apparent. Ideo lîoceras expoiîtiones ■’’savobircallidèdifsimulatas,minus probabilibus lo-lîciuldcm Auguftiui à vobis fupra cit.nis, leftori Chri quot;'ano proponimus, vt quam iudicauerit regiilz fidei or-•oodoïa: congruentein ebgat amp;. feqiiatur. Ea autetn 'fguli eft, fundamentum aliud nemo ponere poteft, Pater id quod politum eft,quod eft CEriftus. i.Conn-

DiAuguftinus itaque,SwOT.iE devev^isDomi- Augufti-quot;‘It Enan^/icutid-Aïatth- Petrus (inquit) in A- quot;as-P®ftolorü ordine primus,in Chrifti amore prom-P*gt;rsitnus,fæpevnus refpondit pro omnibus. Ipfc quot;tnique domino lefu Chrifto requirenti,quemgt;

homines dicerent eum efle, amp;c opiniones va 'J’S hominum difeipulis refpondentibus , rur-'»Pque Domino interrogante amp;nbsp;dicentc,vos aii-

quern me elfe dicitis? refpondit Petrus, Tu 'sChriftus Filius Dei viui.Vnus pro multis dedit J^'fpófum,vnitas in muleis. Tunc ei Dominus ait, “tatus es Simon Bar-Iona, quia nön reuebuit ti-

taro amp;nbsp;fanguis, fed Pater meus qui eft in cœ-“’•deinde addidit.Et ego dico tibi : tanquam di-'«et,(^iatumihidixifti,tues Chriftus filius ûeiviui:amp; ego tibi,Tu es Petrus. Simon quippe ’nte vocabatur. Hoc autem nomen ei vt Petrus à dominoappellaratur impofitumeft, amp;nbsp;hoc vt ea »gura fignificaret Ecclefiam. Qiiia cnitn Chriftus petta, Petrus populus Chriftianus. Petra enim principale nomé eftûdeo Petrus à petr3,nó petra iPctrotquomodo nó à Chriftiano Chriftus,fed nbsp;nbsp;nbsp;'

4^8 De Prim atv in Eccl. ChriftoChriftianus vocatur. Tues ergo, inquit» Petrus,amp; luper hanc Petram quamconfeffus es, fuper hanc Petram qiiam cognotiifti, dicens,Tu es Chriftus Filius Dei viui ,3edificabo Ecclefiam mearnnd eft,fuper meipfum Filium Dei viui xdi-ficaboEcclefiam meam. Super me sedificabote, non me fuper te.Nam volentes homines xdificaU fuper homines, dicebant, Ego quidcmfiimPauli,ego autem Apollo, ego verb Cephx,ipfeeft Perrus. Etali) qui nolebant xdificari fuper Petrum, fed fuper petram,ego auté fum Chrifti-A-poftolus autem Paulus vbi cognouit fe eligi,8f Chriftumconccmni : diuifus eft,inquit,Chriftus? nunquidpro vobis Paulus crucifixuseft ? autin nomine Pauli baptizati eftis ? Q^omodo non in Pauli,fic nee in Petri, fed in nomine ChriftbVt Petrusaediftcaretur fuper Petram,amp; non petralaper Petrum.

Chriftianus 3t non imperitusleâorex hoe Augufti-ni teftimonio argumenta firmifsima colligercfacilepo-teft,qnibustota lefuuitaruni de Chi iftid:(ilo(fupcr hanc Petram)l’cotcntia funditus cucrtatur.Sedabos locosaó-damus.

'TriiHatu ti4.w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VniuetfaEccle(ia(in-

quit)fund3ta eft fuper petram,vnde amp;nbsp;Petrusno men accepit. Non enim .à Petro petta,fed Pettus .à petra.ficut non Chriftus à Chriftiano,fedChriftianus à Chrifto vocatur.ldeo ait Dominus,Super hanc Petram quam confeflus es,ædificabo Eccclefiam meam. Petra enim erat Chriftus fuper quod fundamentum ipfc xdificatus eft Petrus. Fundamentutn quippe nemo aliud nemo ponere poteft., praeter id quod pofitum eft, quod eft Chriftus lefus. Ecclefia ergo quaefunfta-tur in Chriftojclauesregnicœlorum ab eo acte.

pitinPctvo.ideft poteftatein ligandi foliiçndi-lt;]iie peccata quod enim eft per proprietärem inChrifto Ecclefia , hoc eft per fignificationem Petrus in Petra ; qua fignificatione intelligitur Chriftus Petra,Petrus Ecclefia.

Tr4^f4f« 50.W/c4««.Iudas malus corpus malo-tuin fignificat,quomodo Pettus corpus bonotu™gt; corpusEcclefiçjimo corpus Ecclefiç,fed in bonis. Nam fi in Petro non effet Ecclefiae Sacraraentum, non ei diceret Dominus, Tibi dabo claues regni Cïlorumtqujecûque folueris in terra foluta erunt amp;nbsp;in cœlo,-amp; quæcunque ligaueris in tetra ligata erunt amp;nbsp;in cœlo.Si hoc Petro tantum diétum eft» non facit hoc Ecclefia.Si autem amp;nbsp;in Ecclefia fit» vt qux in terra ligantur,in cœlo ligencur, 5r qux ■foluunturinterrafoluantur in cœlo,Petrus,quan do claues accepit, Ecclelîam Sanftam fignifi-cauit.

Twamp;Mo.iw èp'tfi.Ioannii.Çiwi eft,Super hanc Petram sdiflcabo Ecclefiam meam? Super hanc fidem, fuper id quod diólum eft , Tu es Chriftus Filius Dei viui. Super hanc Petram, inquit,fun-dabo Ecclefiam meam.

Orat. contra ludaos. Pagan, Arrian, cap. 11. Cum ipfe Dominus Chriftus difcipulos fuos in-terrogaret, quem dicerent homines'effe Pilium hominis,refpóderunt,alij Heliä,alij Hieremiam, amp;:c,Hunc cognouit Petrus dicens,Tu es Chriftus Filius Dei viui. Agnouit montera amp;nbsp;afeendit in montera. Teftimonium dixit veritati,5f dilettus eft à veritate.Supra Petram fundatus eft Petrus,vt mortem fufeiperet ilium amando , quem ter ne-gauerattimendo.

Hab-.s Leftor quædam D.Aoguftini fragmenta, ex quibustràinianifeftafitIefuuicArûimpudcra.ia qm tarn

488 De Prim atv in Ecct. pr«chrum Catholic.r amp;nbsp;apoftolicz Ecclelîx Theolo-gnm Anticbrifti Romani patronum conftituere conin-njt. Porro , qua fiJe «teios »«cris Ecclclix Doftotes nobis ober uJaoc.vidcamui.

^iuerfim^int^wiit Pofnanienfes.,jgt;lt;gt;,\lt;:i^^} (èntentiam Épgt;phanini,in A’lchor.intnot tfut Petrumß'mtmpetram,lùpra tjuem E.cclefti Qhnfi ititficata elhappellamt.

Epiphaniusnon dixit fupra quem,vt lefoilitæafle-ront,pag404.amp; loç.fcd fupra quam,id eft, vt Auguftinus dielt,fuper nie Chriltum quem eöfeflus c*æJificabo Ec- / cleliam.Hxc autem confeftio eft Ecclcfiac fundametum, fuper quod St Petru« amp;nbsp;cæteri omnes Chnftiani «difica-ti (unt.i.Petr.i i.Corinth.j.Ephcfi.

»afihos. ^dduntPofnanitnfes,tai pag io^. quot;Bjßlim att.Ub.z.contra E««flr/a.^ in Eßi.cap.z. Pettum. ^»gniamßde priitßabat,E.cclefi£ in ßipß tiiiß»-noatm ßtfeep ijje.

Ennomius exiftitnabat cum nominum Icfu,Chriftii Domini difcrimine.diucrfitatcm quoque cflcntiædccla-rari,amp; filium patre inferiorem fingebat. Haneblafphe-miam Baiiliusrefcllcnsverèdicit hominum omniû varias appcllationes quidem rffe.omniura tarnen »nam cf-fcelTcntiam feu naturam.Profert deinde exempla nomi-num quoruiidam,Pctri videlicet amp;nbsp;Pauli: dtaddit, dito Pelm, I. petri n9mine,ip/ii«ej7lt;»H‘a’’’«x ttnomint iton eweipimm animoÇej]enti4m autem nunc dico materiatnrn ipfum p'ubjecium ejuod dlit namtne ne(ju4quamßgnißcatur}fedpn)prie^ tatum q t^e in MsJpeclantur forma quitdant menii noflra imfn-mttur. Stalim enim audita ilia vocula co^iiamiu Petrum loM jtiUum,ex^rbe ßethfiida,fratrem i_A’‘gt;ire^, à f^c.itioat yiica-tum ad ^paßolieumminßerium ,qui propter fideipraßaniiam gdi/leium £cclepx in fe recepit, rir if ‘a vns'iMt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iij lav.

'rav rltàuaoJ'afaljoù TMÇMtxXJiar'a^ tS\^ót.ij8{to'i,l^onßuperPetrumßd fuperprapantemßdem de cbriflo atdißcata eß Eccleßa, Petrus autem aeJifieium iftudio fercerpit icommuni nomine oamium,

i iMtrat-rt C/ir/pKs.rt Pftrlt;Mperr«frlt;tt. igt;gt;’agt;n Chriflm Vfrè iflimmabiliipdra.PeirM Tir« pri)pteTpeir«m.Ucin,Scrin. in ’erbaMofis, Attende tibi ipli.ait, ^rchiteâm ts}ßdtir'»n-imtniH jirmitm ac tutum^quod efl Ie[M Chrifim^aci/u.

Alter locus ey Bafllio à Icfuuitij citatus,is cft,cornent. ini.cap.Efaiæ jTiltnanno,Cartufiano monacho , interprète.Pom'0 Deiinßblimivtrtice monrÎMm coUocatayEcdeßa tßiluxta PauIißntfntiam,Äicentit ; yitlfte quomodo oportet yos imuttfari in dmto Dei .qx» cf} Etcleßa net yiuentu , cutHifun-dmimtainmmiibni Sandis. Ejltnim tdißcatain ^jtoßolit amp;nbsp;Prophetb,qui eins fundamenta iecernnt, quorum ynits erar

. Pitms.fuper quam Petra poHieilusftierat juam fe xdißcaturS Ec iltfiam.lntelledus enim infiblime erediß terrenis ipisdijpara-

I ti.fufra'quehiecJud'oUentesfe ,iure optimo monies appellantur. .4nmaauiehealiPetri,merito eflpetrafublimitajuodin ßdera~ dicesßlide deßxerii gt;nbsp;aduerfits plaças per lenlationcs illataa Psbililer neeperßtndorie fegefjerit. Qrieunqite capacesßmt di-‘unt co^nili/inii.propler trlß. udincinieib’^cnlia earit adio-»■iniquepei eins intellioeiniaperßciHiur luhlimiiate bi obyitit

I gt;*r^ii«tnn'verticispn( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in ^«gt;'»lt;1 aißeatur domus

^n. Hafilenus Bafilius,qui lib.deSpintu S.iii Pfal. 4. amp;nbsp;j tlibi Chriftutn peträ,fiinJanictü,amp; eapuiEcclefiç vocat, I WC capitis aut fundamenti miniftcrialis vnqiiä meminit.

Ad Cyrillü venio,cuius duo teQiraonia adferi- cytillus. lgt;untIefuuitx.Pcius eft.lib.t.in Ioana, cap.ii. Po-fterius vero.li.i.Thelauri.Quod ad prius attinet» hac funt Cytilli yerbi.l eßts liißaßultitnß'rHit.eum '[‘(IfutijuicunElaetiamante^uamfiatnoHit: nec Si-

»xmfore iam mmen fibh/eeiPeiruspretdicif.vocabft-ipßi commodeß^ntficant.ejuod in eo tapiuam in pe-lapide'i^ue fimijßmo fnam eßet eedificaturus Ec-deßttm.Polletius teftimonium neque piötum ne-lt;iue feriptum veperitur lib.t- Thefauri.lib.u.capi '4-fit mentio confeffionis Petritnulla autem fylla-taibi extat de Petri primatu aut fundamento.

Verùm quo ad prinç illud.fî nullus extaret aut libef aiit locus m Cyrille qui de Ecciciiæ petra amp;nbsp;fundimen-lo diflcreret.cxplicanda effet ex luperioribus verbis Cy* xilli feiitentia. Sedquoniâaliadifta extant, à Icfuuitis caliidè prxtermifla , Cyrillum audiamus fcipfam expO' ncnieti).

Lib.^SDUlogeytm deTrinitate, atla- Hef-mistm’. Tu CS Petrus ,amp; fupcrhanc Petram actlificabo Ecclcfiam meam, amp;nbsp;portg infero-riim non præualebunt contra illam. Petram opinor(incjuit)peragnoniinationem aliud ni bibquàm inconeufTam amp;nbsp;firmifsimam difei-puli bdem vocauit.in qua Eccicfia Cliriftütî fundata amp;. briuata eflet, vt non labcretur, amp;nbsp;■ effet incxpîignabilis inferorum portis in per

petuum manens. Commentitr.in TsTW.j.cxponcns hæc verba,Aschabitabit inix ef//af/jelitnca petrafit'tif.Sccurus('inlt;^ait}enïai crit,amp; veluti in petradomum Habens,immo-tam inueniet in omnibus optabilibus per-manfionem. Qainimo confentancum cft.his verbis petram nobis vocari, dominum no-ftnim lefum Chrifturn,in quo tanquamfpe-luncaquædam velouium ftabulum Ecclefia intelligitur, Habens tutum amp;nbsp;inconcu/Tum, ita vtbene fit domicilium.Tu es cnim,inquit Seruator,Petrus, amp;fupcrhanc petrâfundabo Eccicfiam meam. Comment,inEfaidi-^^.orat.i, in Hæc verba, Canite tuba,fundamentaterrt. Quare eiiangplicorumj vaticinioruin mini-Itros dicirruis,vocari terræ fundamenta ? Eft enim omnium fundamentum amp;: bafisincoii-

WfTi Chriftus,qui omnia coercctac continet, vt bene firma fint:in ipfo enimomn» ædificamur,domus Spiritualis, compadipet Spintum.in templum Sandum, in habitacui lum ipfius. habitat cnim incordibus noftris per fidem.Fundamenta etiam proxima amp;nbsp;vi~ ciniora nobis intclligi poö'unt, Apoftoli amp;nbsp;Euangclifiæ, oculati tcftcs, amp;nbsp;minifiri fcr-nionisjfadi in confirraationem fidei.Nam Vr Igt;icognouerimusipforiiin traditiones efle fic ^uendas, redam amp;nbsp;minime-alicnam autde-üiamaChriftofidem feruabimfls. Ab ipfo c-■limdiduin cft Diuino Petro, Tu es Petrus, amp;nbsp;fiiper hanç petram ædificabo Ecclcfiani mcam : petram, opinor,vocans immotam fir deir. difcipuli.T«yrlt;4M' lefuait.Iib-i.fro èptif. fovtißcum,pa^.i}d.e3.ndem caufam de priraa-tuages,locumCyrillisvToZireopTctsuzozf profert: • ’ -tjucm latinè cóuerfum hïc offero Icótorib.vt , Andabatarö iftorti tcnebricofam pugnâadu. vcritatciT), magis ac magis mirctiir amp;dete-ftetur.Petra mquit'Vocatur,amp; ei claucs Eccfc fæcrcditæ finit.petra veió nihil alind,vtarbi-tror,vocatumcft,nomine dildo à Petro , qua immobilis amp;firmifsimadifcipiili fides, fuper ‘JtiainEcclcfia Chrifti ita fundataac fixacft, vtfubuerti non pofsit, amp;nbsp;à portis inferni per petuó tuta ac incolumis duret.Sed deTurria-no poftea nam cum Pofnanienfib. Sophi-ftis mine eft nobis negotium.

Ambrofij locus,Scrmi47,ànobis fupraeJl Amhi«. cxplicacus.Etfi autem non diffiteor quædam

in eius operibus inueniri quac ad confirmâtio-nemfentenciæ lefuuiticç recidcre vidétur:ta-men.fiquis integram omnium,quæ dePetropro-tulit AmbrofîusjColIationem inftituere velit,tj-dem comperiet pleraque omnia ad fidem quant ! Petrus confelTus eft referenda efle;tum multa ita dici vt varium fenfum facile recipiant: deinde ■ , quxdâ aut .ab imperitis alfuta , vel ab improbis . vcnerandi illius Patris operibus admixta zquæfi quis vrgctjinfulfus omnino erit,qui quaecunque , occurrunt lanquam merè Apoftolica difta tueri j conabitur.Nolim autem Patrum pudendatrada- nbsp;nbsp;,

re vel detegere, quemadmodum »lefuuitx gt;nbsp;non- / nullique màlè feriati :qui dum lingula papatus ƒ fomnia ceu Dci veritatem obtrudunt, Chriftia- j j nam religionéprofanis hominib.exponunt ludi- ( brio. Si quis lefuuita aliter fentit,candido amp;nbsp;pb- ( cido animo cum dilTentientibus agat.Qu v deAni 1 brolîojde nônullis aliis interveteres dico,quibus ( obfcuriorcs quidem,nec ita magni nominis,GiÇ- 1 cos aut Latinos adiügo. Nâlî numero ccrtarcle- lt;nbsp;fuuitis aut aliis aduerfariis eft animus, theologos recentiores opponam.Si obiiciunt meos elfe pti- ij anatus pontificij holles : regeram, fuos eiufdem f primatus elfe iuratos patronos. Quid fiet tâdetn? EÖ res deueniet, vt totam Hierarchiam luamt quam vocant,humani amp;nbsp;politiui iuris elfe, ip»' 1 metnon negabunt. Deinde, quum de huma-no aut polîtiuo illo iure agendum eritjPontiftt^’ Romanos , rcos, accufatores , telles 8c iudices in propria fua caufa fuilfe conflabit.'Sed de his alias-Ad Pofnanicnfcsredeamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. quot;1

Leonem,cognométo magnum,Eccleliï Rom*' 'n nx Epifcopum,nobis deinde obijciût PoCnanic^’

fe,Serm.i. in natali Apoftolotutn Petri amp;nbsp;Pao-'‘•Qtiotfum autem non video, nam de expofitio-'’cverboiumChrifti.Tues Petrus^ulla fit mcn-^joàLeone.Præterca, eotédit tota fcrè eins ora-Petrum amp;nbsp;Paulum coequales laudet.-quem-’dmodumex fcquentibus confiât, btpntàjnu-j4jgt;ojiolornm glorificatus eilexaus ,tbitn

'»»rt^ry eoruw fit Utttt£ prtnetpatus. i^h enimfunt Roma-, EttagehttmChrtfltrejp/en- /

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erM ma^ltra erroris ficia es dtfiip»-

^*verttatù. Islifitnt Vatrestui verv^ne Vaftores-, ‘jiit te regnis cœlefltbut infierenda tnulta meltus mtd-l lt;'gt;^nefeltCMS condiderw.tySjuàm tilt i^norum Hus^ ' ftma tnoeninnt tuorum fitndatnentsi locata fiütt-fimt t^tit te ad harte gloriam prouexeruntii^t. ^aaddütur poftea,forte interpretabuntot àIc-'“uitis,ac fiCatholicæ Ecclefii caput Petrus a ^tone conftitueretur. Sed integram petiodon ad-fttibainus.

Cum {inquit magnus Leo ) duodectm ^po/ioli *tcepta/,er Sptrtiu/ri Sanélii omnium .ocutiane bit '^»rumtmbuendum euangelto mundum^difiitlm-\^^ÇtbittrritrumpiArttbiti/ufceptfient : beattfiim'M ^titiUfprincept ApoFioltci ordinù, ad arcetn Rt-\^‘tmdeninatur impertj^t/t btx ventatbs ,lt;}ua »» quot;Minium gentium reuelabatur fahttem , effica-'^'mfeabipfiotapite per lotum muridt corptu tf~ \^gt;i'igt;deret.

lu confpiciltit,nifilefuuiticis.poteris.Leûor, bgcie. Super P«runi fundatam effe Carholicam IMeüain? Vcrùm.fi fententiam lefuuiticam ampleûa-^quot;'.Paulus crû altetum Ecclelia: vniuoifalis fundaincn-ita noui ifti atchiteffi,côtta exprefium Dci verbu

i.Coiinth.j.non fuper »nam Chriftum petram,fcJ fupcr très Petras Ëccleliam çdifîcabuDC.Ac Pecri primacum le* fuuiticum minime agnofcit.qui duodecim Apoftolo'ier rarum pattes libi dilhibuiflc, amp;. Peirnm ad areem RO' niani imperij dcftinaflc.aflçrit. Non autein Petrus, fed Roma.caputmundiappcllaturtnifî veiint lefuuitæPon-tificis priniatum inmundanam njonarchiamcoaimuta-re : quod ftrenuc amp;nbsp;à Pontificibus Romanis, eonjmque COniirratis iatn oliin procuiatum elt, Sc etiainnuin tum per k'fuuitas,tum pet alios craiirarios procutatur.

SedadLeonem. Çloriit Pt tri Paulum n'oium confirtem,coapoiiolum coußctuMi.emi-r.at.Tandern iiddir,ln horurn exceUentia^attum merub efiexultanttusgloriadurn,oftesgratta Di* in tat um apteem inter omnia ’E.cdeßa membra j!tgt; j Uexit^vt eos in corpore.,cui caput eji Chrtfltis,lt;]aa[i geminum conßituerct lumen oculorum, de piorattt mentts aeejue vtrtuttbiti,lt;:juJi omnem lutfaendt/à-perantfiteuloiiem-, nihtl dtueifùm nihd debernit^ ßnüre dtfcretum'.ijuia tUos O' elecbo para,^^*' , horßmtlesitßfinie {ècita^ualet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

ticam de Pétri St Romani epifeopi principatUidcfunquot;' i mento viübili Ecclelîæ C»tho)icac,de inasqualitateAp” , ftolorum minime video; niü fortaflîsirtorû Lyncsof'*® qui tain acutum cernuot, fum talpa cæcior.

Cæcerùm ex iaiii diftisftimenda cft intef' pretatio eoriim qua: Ser. 2. ab eodem fubiiciuntur.T'« es Vetrus,id ebt,cum eg»fi’’*quot;’' uiolabilis Vetra,ego lapis angularü,^uifigt;tt^''^' tjue vnurn'.tame tu quoijuepetra es-itjtaiame* tute te fioltdaris vt qua miht poteflate fint I priaßnt tibi merum partifipatione cortittiitnt*' j

petram adifical)» Ecclefiamme-m. Su-liane, induit t firtitudincm atermm extruam ^tf»plum,(fr Ecclefi^t mea cœlo inferendalùbltmi-) in httim fidet firmttate conlùrget. Hanc ton-Pffienemporta tri^rt non tenebuntfmortütJtnculA ligabunt. Fquot;ox enim i/ktyVox -vita eR : çj*fient finßjforei fias tn e «leflia prouehit, ita negatores itififna detrudit. Propter ^uod dtcitur Petroy dabo ttbi clMiesit^rt- 'Tranfiuit ejkidemin alios vdpoßolos vis tHiui pote/latü,fid non fruifra vni tommendatur tjnod omnibtu intimetur.T^etro enim ßogulanter hoc credttur,^itiacnnldis Scclefia re-ilortbni Petrtfi’maproponitur.

Expcnde,Ltaor,vim finguhtum vocum,quarum dî-“gentem conliderationem tibi relinquo. Quod poftea Eco Petrutn totius Eceleliæ principcm à Chrifto faftutn ait,adpr!ocipatum ordinis inier Apuftolos refer-*ur,vt ex veterum tcftimoni)s liquet. Icûiuitæ aliter i ptotfus iudicant, fed audiiecos velim quæ defucceC-lione Pontificum Léo Pontifex ibidem etiam fubiungit. PtslteptrreiîiontmJaani, Vominus htato Petro ^foßol» poß n^ni claaes, ad iriiiam alemi amorilt; profeljionem,myPiia inß-tiaaiinne ttrdixttj’afce oues nicas : tjiiod amp;nbsp;nunc prochldabio fuit, amp;nbsp;maiidtiam Domini pias paftor extojuitar cotißrmaiis »M ex/iortotioniliiis Jutiprt nuUa teniatisnejaperemnr.

Confirmât nos cxhortationibus, i. feriptis fuis.bîc sppofituscrat locus de fucccflione ponlibcia , cuius ne giy quidem apud Leonem ; fed lefuuitæ reclamabunt amp;nbsp;diceni me omittere quæ fequnniurntem præclarum pro Sâûotum inter tcllîonc loium expunxiue.Etenim poil verba illa.con/ii'OTuMi nos exhortalionih.fais,3ddit exemplar

I Colnnietifc.Ö'proxnbóorare non ceßans. At non difputa-' nius de Sanftotum interceffionc.nec quçntur an amp;nbsp;quo-• modo anima: Sanûorum in cælis ôtent pro Ecclefïa: fa-, lutc. De his fuo loco.Rcliqua autem addamus ex Leone, (f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï’- i-

Si autemCinc^MtJT^etrm hAncpietatisf»* oi' ram emnt populo Deitficitt credendum proiendit,lt;pnagt;itè rnagü alumni^ fuu opem tus impenderftapud ^uot in fiera dcrmitionù tljo~ ro,eadem cjuaprisfedtt carne re^uiffett^

Si quid inde cliccre poteft ad luæ fententix confir-mationem Pofnanienlis aifputator jfit mibialier Apollo.Ifta autem,/îc»t credendnm eß, petunt ptincipiunii à Hobis reuocantur ad AugulHni Canoncm, Dilbnâ.?. JEjo/îiZw.Sermone.}. Lconis àltfuulisin tcftimoniûad duéto eadem quæ fupra annotauiraus côtinentur. Porro nô fdtis miraii polîuni,qui fiat vc pro fedis Romans pnn cipaiu leluuitac litigantes, Romanos ipfos Pontificcsin caulàfua telles amp;nbsp;ludices nobis conßituant. Neetniin côtentiLconis teltimonio,Gra:gorii,cognomcto loagnb 5; pontificis quidem Romani,authoritate PapiftsCnri-ftianos oppugnant. Veruntamen altcrum hune cxipl* RomacduÊlum tcfteæ,de fede Rotnana diffcrentcD'’'' diamus.

Epiftola }7.1ib.s.alt;l Eulogium epifeop. Alexan-drinum..^«« wç/ctrfanSlam Eccleftarn tn j^pojlolo' rum principiifiliditatefirmatam, r]nia mentis traxtt tn nomine,vt Petrus à Petra vocaft-fwr^Deinde addit.C«/« multi fint j^pofiolhproipP tarnenprtneinatu fiula ^pofiolorttmprtne^isjedsstti aucloritate ( V^om^n2yconualuit,lt;^uain tribuilo'_, cis vnius efi Ipfe emm fitbhmautt jedem,in jua tM ijuiefiere,(y prafentem vitam fintre dignatus efilp' fi decorauitfiedem^K\znttndt\no,tajin tjuaenan^t' ItHarn dtfitpulum mtfit.Ipfi firmauitfiedem (Antio* chenam ) «« ^uafiptem annisytpuanuis difiifii^'^^’ fiedit-Cnm erg 0 zmus atlt;jue zma fit fede s cm eX am Sloritate diuina tres nunc epifioptprafidenvijniCjat» ego de vobis boni audio,hocmthi trtbuo.

Firmata ell tcclclia,telle Grcgotiogt; in Apofioh o’*' ditatc.qui Petrus à Petra vocatus cil. Etlî vciôTurrU pus fidein Pttri amp;nbsp;Ptti uin non rc fed cogirationc

•uill-fepjrari exiftiæetlib.i.pro epilhpontif.pag.ijff.t»-fl quis verba amp;nbsp;mentciii Chi ilh arcentè conliderat, JJem Petri,non vnius fed VDiiatis elle fidem amp;nbsp;confef-“OBem ab vno omnium nomine faâam inneniet, Qiia: P'ïterca de triplici patriarchatuin vnum conflato ad-'^uotur,rcquirua[ tabulas diuinas, quas lî iefuDua: non P'ofcrunt.garrulitas non habet fidem.

Antequam verb ad alia Gregorij ttftimonia,qHæ pri-®Jtum pontificium euertunt,aceedâ,repetcndaeft acu-b Tutriani diftindio.qui vniuerfakm Epifcopum Pon-•’fieem negateffei Eccleiiæ verb vniucrfalis epifcopum •ffciitjvtanteadiaum eft,pag.459. Eopaftocludit Ic-‘iiuiia quæcunque in Antichnlb fuperbiam vetcrei SC '«entiotes fcripferunt.Sed inanis elf hæe xogt;o/«i;t'«;quis quot;gt;ini exiftimet Gregorium in epiftolis pro vocula lam ’«itcr contendere voluiflcadu.epifcopumConrtantino-PoîiunumiSanè de fumma rerum agebatur » mytteHum ■'iquitatis Satâ ptoroouebat,quod paulb poft,Phoca im-Pttâte,Bonifacio Papa procuratue,circa annû à Gregorij •'orte 10.amp; Chrifiiincarnatione 6I1. Prsterea quid fibi ’'’iunt ifta perpétua epitheta,Sûraus Pontifex, Pontifex Opiiniiismaximus, Caput Erelefiæ,amp;(pcr ridicularaan-'■pliraiinjfeiuiis feruotu Dci’Addamusalia. Diftintt.»6-^’ii.y.Ex Nicolai Papxepiftola ad Michaelem irapera-^’XcttiSatKofltnditUT (inquit) 4£«c»/lt;iri(plt;iteFf«ie, nec Jolui (’»l'unec ligari Pontifice,qKcm ceflat à fiu firiticife Deum af-ftl^ttumtci necfojje Deum ab hominuib iudicitei manijiflufit. ^ItnigloHa in præfat.Clementin. Pafa net Deu» eii,r,ec neutlt;reflinttrvtru‘jue.ltcm,P.:papuUifMbefi -.infi-'‘ttapitentia Potuifiti e?i etllata'.Data tfi eipotefiae rn ctxlo amp;nbsp;quot;‘ittta'.Dtminaluràmari 'vftjue admare,i^ à fiutntae Tfque ad orhii terrariim.Ec t.quoniâ. dcimrounit.in 6.Papa fctleliam Catholicam fponfam fuam appellat,iVej «ƒ»-““im »opram,i nqilit.tÿ' Ecdefij:lponfit nofira noient et negbge-''•Canoniftarum adulitioncs prætrtco.nâiftam Camari-iim detexiffc fatis eft.Et ex fupciionbuscoiiftatvaniief fc Tutriani fubterfugittm,quod ex infînitisdecreti tefti-®onijs rcfellcrc poffcm.nili mead Grcgotiuui collatio-bsinftitutæ ratio reuocaret.

lum in cccleiù Romana,variis locis adfcriplcrit.amp;clam acutisfagitis confixeiic total« illain tyiâindtmjuifo-ftca per Occidentis fcccîelias longe laiéquc graflau cft. Neecxiftimaudiira tll, vt voluut Iefuuitæ,Gregotiuili diccrc, Conftâtinopolitanum epilcepum vniiierialis nomen lia appetijffc, vt nullus eflecin orbe alius epifeoput. Sed ptimatumin EcrIciias ambiebat,amp; epifeopi cpilco-porutn nomen. Firma antcia ertconlcrjUutiOiSiquiscft epifeOpus cpiftopor uni,in oinnes epifeopos lus à imperium habet. Per confequenseft CatholicusItu vniner-falisepilcopus.ltcm qui cft Catholicae Eccltlia: epifto-pus, tant epi'copotutïi feu palfortim quàni ouininomnium ell epifeopus. Idco (oh s amp;nbsp;vniuerlalis. Sinoncll vniucrfalis.ncc vniuerlalis Ecclcüa; caput aut fundamé-tum.Vnus cft cpifcopatus,lïcut vna Ecckfia : vnus ergo Epiffopus,paftor,caj ut vnum,amp; vnicum fundanicntuni, nempe Chtiftus,qiiidedit ApolloloSjEuangcliftas, deinde Paftores 9c dodorcsad coagmtntarioncin Sarâo-Tum,ad opus m'nilicrij,ad ydiflcationcm corporis Chri-Itirnort vt dominatentur cleris ,non vt quifpiam inom-nés imperium haberct. Ifta addere volui, ne (juisdevo-culajt rc nihili Gregorium d!f.eptaffc,aut Conftantino-politanum lingulos omnium Ecclcliarum epifcopatusre iplà ambijlîlc P' tctjita vt vniucrlàlis,id elf vnicus in terris effet cpifcopus,queiradmodüTurriaiius fomniat.Scd ad Gicgoriiim acci do.

I. Epifiola-iz.ltb.^.adMafiriciumjiH^ufM' Non folus egojinquit, fed tota tuibatur Ecclefa quia piæ leges, quia venerandx Synodijquiaipfl Domini noilri lefu Chrifti mahd.ita fuperbi arque pompatici cuiufdam fermonis inueiitione turbantur. Etinfra. Petro cura totius Eccleliï amp;nbsp;piincipattis committitur :amp; tarnen vniuerfa-lis Apoftolus nô vocatur.amp; vir fanéliflimus, con-facerdos meus, loannes, vocari vniuerfalis Epif-copus conatur! Vaulb pofi- Ecce cunfla in Eu-ropæ parcibus Barbaroifi iiiri funt tradita, deftru-ôæ vrbes, cuerfa caflra gt;nbsp;depopulatac prouinciîi 1.

nullus terram cultor inhabitat. Sxuiunt amp;nbsp;domi-I’sntut quotidie in necem fideliutn culcores ido-lonim:amp; tarnen facerdotes, qui in pauimento 8c dnere flentes iacere debuerunt,vanitatis fibi nomina expetnnt, 8c nouis acprophanis vocabulis i glotiantur.ltez/j.Sed abfit àChtiftianorum cordi-j igt;usnotnen iftud blafphemiæ, in quo omnium fa-tttdotum honor adimitur , dum ab vno fibi dement« atrogatur. PaHlo ^o/?.llle coercendus eft ^ui fanftx vniuerfali Eccleliae iniuriam facit, qui 'orde turnet, qui gaudere de nomine fingularita-'n appétit j qui honori quoque impcrij vcftrife P'rpriuatum vocabulü fuperponit. Eccçomnes lgt;ic de re fcandalum patimur. Ad viä ergo rcdam ’miertatur au01;otfcaiidali,8c omnia facerdotum mtgiaceftabunt. Voftremo- Si verb in fuperbia Perfiftityiam quidalfequatur afpicio , quia .ilium 5lgt;i aduerfarium inuenit, de quo fcriptum eft, I^eusfuperbisrefiftilj humilibusautem dat gra-'bm.

II. Eftflola i^.eiufd. lib.ad Confianttam Au-quidam qui.iuxta egtegij praedica-toris vocem,pet dulces fermones 8c benediólio-oes feducunt corda innocentium ; qui vefte qui-iamdefpeai funt, fed corde tument ; 8c quafi in Irocmundo cunfta defpiciunt, fed tarnen ea qu« mundifunt,fimulcun£ta adipifci quçrunttqui in-^ignos fe omnibus hominibus fatentur ( ziide[er '«isjeruorum Dei) fed ptiuatis vocabulis couten-tieffe non poffuntiquia illud appelant,vnde om. oibus digniores elfe videantur. Paulo poft. Sed 'nmfe noua pratfumptione atque fuperbia frater meus vniuerfalem Epifcopum appellet, it.a vt fan I dxmemotix decelforis mei tempore, adfcribi fe m Sytiodo, tali hoc fuperbo vocabulo,faceretj

500 Ue Pri.M'\tv in Eccl. quanuis cunfti aila illius Synodijfedecontradi-ccnte Apoftolica, foliita fint:trifte mihi aliquid ferenifs, Dom i n us. [Imÿeratôr Aiauritius] innuit, quod non eum corripuic qui fuperbit, fed me ma gis ab incentione inea dcclinare ftuduit ,quiin hac caufa Euangeliorum amp;nbsp;canonum ftatuta,hu-militatis atque redicudinis vittute defendo. £t tn/y^t.Sed in hac eius fuperbia,quid aliud nifipro , pinqua iam antichrifti effe tempora defignatut? {Nota Gfegorij^npheüamyt^vài illu videlicetimi tatur qui fpretis in fociali gaudio angelorûlegio-nibus,adc(iliné conarus eft fingularitatis eriipete.

III. Epi/t-iS. ei'tfde/n Itbri ad EpifcopAh-xatiiit. Antioch. Nullus vnquara decefformn meorum hoc tam prophano vocabulo vticonfen | lit: quia videlicet ft vnus pacriarcha vniuerfalit dicitur,patriarcharum nomen cæteris derogatut. Sed abfit hoc,ab(ic à Chriftiana mente id fibi veile quempiam arripere , vndefrattum fuorum honorem imminuere ex quantulacunque partevi-deatur. Etinfca -aduecCîtias diabolus contrahu-iniles faeuiens.ficut leo rugiens circuit quirens quein deuoret:non iam , vt cctnimus caulas circuit , fed ita valide in quibufdam neceffariis Ec-clefix inembris dentes figit, vt nulli fit dubiuni, quia nifi vnanimiter fauenteDominocundorum prouida paftorfi turba concurrat, omiie quodab-lit,cicius ouile dilaniet. Perpendis,frater Charil-lîmè.quis è vicino fubfeqaitur , cuiusamp; in facer-dotibus erumpunt cam peruerfa primordia. Quia eiiim iuxta eft ille, de quo fcriptum eft »Ipfeeft rex fuper vniiierfos filios fuperbiat { NotaGre^i-rtf propheiiani de re telattone Antechrißt, nbsp;nbsp;nbsp;circ^

dttodecimum ah hac epißnla ßcripta aimnm mph-ƒ4 ey/.) quod non fine graui dolore dicerecom-

peUot. Frater amp;nbsp;coëpifcopus nofter loannes mî-datadominica, Apoftolica prxcepta, régulas pa-ttum defpicicns ,eumper elationem prscurere tonatut in nomine.Veftrx autem beatitiidini in-dicetomnipotens Deus ,quàm graui confidera-iionishuius gemitu torqueor, quod ille quondam mihi modertifsimus , ille omnibus dile-dus, ille qui in eleemolynis , orationibus atqUe leiuniis videbatur occupatus, ex eo in quo fede-lgt;«cinere, exea quam prxtendebat humilitatc {hypocrittcdi arrogantiedefcriÿtio') iaäantiam fum-pfit.'ita vt vniuerfa fibi tentet adfcri.bere , amp;nbsp;omnia qux foil vni capiti cohxrent, videlicet Chri-flo,pet elationem Pompatici fermonis eiufdem Chrifti fibi ftudeac membra fubiugare. P4«/o ƒ«/?. Magnopere orandum eft,amp; omnipocens Deus af-fiduis precibus implorandus, vt hunc à mente il-lius aiiertat errorem,hoc ab vnitate arque humi-litateEcçlefix malum fuperbi« amp;nbsp;confufionis a-nioueat. Et fauente Domino omnibus viribus concurrendum arque prouidendum , ne in vnius veneno fermonis viuentia in Chrifti corpore niembra moriantur.Si cnim hoc dici licenter per •nittitur,honor patriarcharum omnium negatur. Et cum fortaffe is in errore petit, qui vniuerfalis dicitur,nullus iâ Epifcopus temanfiffe in ftatu ve titatis inuenitur.Oportet ergo vt coftantetSf fine prçiudicio feruetis ficut accepiftis Ecclefias,amp; ni hil fibi in nobis hxc tetatio Diabolicx vfurpatio-nisadfctibat. State fortes,flare fecuri ,fcripta cû vniuerfalis nominis falfirate.nec dare vnqua,nec recipere prçfumatis. Omnes Epifcop.curx\eftrx fubieClos,ab huius inquinationis elatióe ,phibe-te-.vt vniuerfa vos Eccl.patriarchas,nó folû inbo nis operib.fed-in vcritatis auéloritate cognofcat. li. iiij.

Si quaaiitem fovfan aduerfa fubfeqiiuntiir, vna' nirnicer perfiftentÆs , etiam moricndo debcmus oftendereqnia in damno generalitatis noftiuin fpecialiteraliqiiidnon amamus.

in t. Epiß.^i-eiufdlibadloanneme^ß fiantinop. Q^ia refecanda vulaeraprius leut manu palpanda funt,rogo,deprecor, amp;nbsp;quanta pof-fum dulcediiie expofco,vtfracernitas veftra cun-élis (îbi adtilantibus, atqueerroris nomen defe-rentibus contradicat,nec ftuko acfuperbo voca-bulo appellari confentiat.P4«/opoft. Perpéde ro-go, quia in hac præfumpcione temeraria pax to-tius turbetur Eccle)(îæ,8êgratiæ contradiciturcô-municer omnibus elfufæ.In quanimirum ipfetâ-tùm crefcere poteris,quantum penes temetipfum decrcueris. Tantôque maior efficetis j quanto te à fuperbi amp;nbsp;ftulti vocabuli vfuipatione refttin* gis. Atque in rantùra proficis,in quantum tibi nô ftudueris derogando fratribus arrogate. Huniili-tatem ergo, frater cliarifsimcjtotis vifceribusdi-ligetper quant cunélorum fratrum concordia,amp; fanitæ vniuerfalis Ecclefiæ vnitas valeat cuftodi-ri.CertèPaulus Apoftolus,cùm audiret quofdani diccrCjEgo fuinPaulijCgo Apollos,ego verb Cc-phæ, hanc dilacerationem corporis dominici,pet quam membra eius aliis quodammodo fecapiti-bus fociabant, vehementifsiniè perhorrefeens exclamauic,dices,Nunquid Paulus pro vobisetu eifixuscft, aut in nomine Pauli baptiiati eftisgt;Sic ergo ille membra dominici corporiscertis extra Chrjftum qualî capitibus,amp; ipfisqiiidem Apollo Iis,fubiici particulariter euitauit. Tu,quid Chri-rto,vniuerfalis fcilicec Ecclefiæ capiti,in êxtreini iudicii es diôturus examine, qui cunfta eius ment bra tibimet conari, , vniuerfalis appellatione, fuppo-

ûipponere?Quis,rogo,in hoc tam peruerfovoca-oulojniß ille ad imitandiim proponitiir, qui de-^peótis Angelorum legionibus , fecum focialicer Conftitutis, ad culmen conatus eft fingularitatis trumpere : vt amp;nbsp;nulli fubelTe , amp;nbsp;folus omnibus præefle videretur?Qui eciam dixit,in cœlum con fcendanKfuperaftracœliexaltabo folium meum. Sedebo in monte teftamentijin lateribus Aquilo-ais. Afcendam fuper altitudinem nubium: fimi-lis ero Akifsiino. Quid enim fratrestui omnes v-niuerfalis Ecclefiæ Epifcopi, nifi aftracœli funt? quorum vita fimul amp;: lingua inter peccata erto-refqueho»ninum qiiafi inter noétis tenebras lu-cent.Quibus dum cupis temetipfum vocabulo e-lationis ptæponere, eorûmque nomen tui compa tatione calcarc,quid aliud dicis,nifî,incœlum confcendam: amp;nbsp;fuper aftra cœli exaltabo folium .

Certè Petrus Apoftolus primum luembrum fanélæ amp;nbsp;vniuerfalis Ecclelia: eft.Paulus,Andreas,loannes , quid aliud, quàm fingula-tiumfunt plebiumcapita? Sctamen fub vno capita omnesÇ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J mébra funt

Ecclefîæ.Atquevtcunéb breui cingulo locutio-uis aftringam; fanfti ante legem, fanéti fub lege fanfti fub gratia,omnes hi perficietes corpus Domini,in membrisfuntEccleliæ conftituti, amp;nbsp;nemo fe vnquain vniuerfalem vocare voluit. Veftra autem fanélitas agnofcat, quantum apud fetu-meat, qui illo nomine vocari appétit ,quo voca-riniillus prxfumpfit, qui veraciter fanôtus fuit. ^ofiea. Certè olim clamabatur per Apoftolum loannem; Filioli, nouifsima hora eft, fecundum quod Chriftus prædixit.Peftilentia Stgladius per muiiduni fæuit,gentes infurgunt gentibus, terra concutitUFj oi'bis cum habitatoribus fuis terra

»omani dehifcente forbetur. Omnia enim.quæ prædiflâ fifteïcla func,fiunc.Rex (uperbix prope-eft : amp;nbsp;( quod dici tij.Ecde- nefas ert)facerdotiim eft properatiis exicus.quiä ,liæ difsi- cci'uici militant elationis, qiii ad hoc pofiti fuC' rantjVt ducarum præberent humilitatis.

pixdiü'i' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Epifcopi dicimu$,qui honoris locum

ex redemptoris noftri hiimilitate fufcepimus j 8c Ktmefuperbiam hoftis ipfius imitamur? Ecceno-uimus creatorem noftriim de fua celfitudiniscul mincjVt humano generi daret gloriam,defcendif fetamp;nos de infirmis creaci,de fratrum minoratio-ne gloriamiir. Paulopoß. Patré nolite vocarevo-bisfuperterrain.-vnuseft enim Pater véfter.Quid ergo,frater charifsime, in illo terribili examine venientis itidicis diäuriis es , qui non folùmPa-ter,fed etiam generalis Paterfnonfofum PonttflXt

• ftJfnmmtti Pontifex,Optimw maximtn PontifeXt V/ttHeyfalii Ecclefi.t caput,fundamentum,petra:ii' nitjue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papaitd efi paterfn mundovo-

V. Epift.i^.ltb.^.ati Aniannrn, Diaconum Cott-fcantmop. Se,pçncj per omneni verfum, œcume-nicuin patriarcham nominat.Sedfpero in omnipotentem Deum , quia hypocrifin illitis fuperna maieftas foluet. Ertnfra. Poflqiiam pro vtilitate reipublicae argentum,aiirumjmancipia,veftesper didimuSjtimiis ignominioCum eft,vt per inimicos etiam (idem perdainus. In ifto enim fceleftovo-cabulo cudfcntiie , nihil eft aliud quam fidem perdere.

V I. Fpift-s -lib.7. adCyriaeum Ppifeop. Con-Pfanttnop. Pacem nobifetim veraciter habebitisjfi prophani nominis fuperbiam declinatis: iuxta quod magifter Gentium dicitjo Timothee tdepo-Ittumcuflodi, deuitans prophanas vocumnoui-tates.

fates.Nimis quippe iniquum eft , fi qui praedica-tores humilitatis faóti funt, de vani nominis ela-tione glorientur.-cùm vcriis predicator dicat,Mi-hi auté abfit gloriari nifi in cruce Domini noftri lefu Chrirti.llle vero ergo gloriofus eft , qui non de temporal! potentia,fed pro Chrifti nomine de fua pafsioncgloriatiir.ln hoc itaque vos medulli-tiis anipleóHmur. In hoc 1'acerdores vos elfe recognofcimiis. Si repulla vanitate verborum, fanélitatis locum cum fanda humilitate tenea-tis Ecceenim in nephandi appellatione nomi-nisfcandalizati fumus.

Anafiafium epifiop-Antioch-Ta fufcipienda fratris amp;nbsp;confacerdotis noftri Cyria-ci fynodica epiftola,dignum non fuit vt pro cau-fa prophani vocabuli moras facerem , ne vnitate fanélæ F.ccleliae perturbare: led tarnen deeodem fuperftitiofo amp;■ fuperbo vocabulo eum admone-teftudui J dicens quia pacem nobifcum habere non poffer,nili elationem praedidi.verbi corrige-ret,quern primus apoftata inuenit. Vos tame ean-dem caufam nullam effe dicere non debetis, quia fi hanc sequanimiter portamus, vniuerlx Ectlefix fidem corrumpimus. Scitisenim quanti non lo-lùin hæretici.fed etiam herelîarchæ de Conftan-finopolitana Fcclelia Çde Rornuna autem, kiereti-ti,Mapi,Atheigt;Sodormt£,lt;ÿ perditifsimt alii ne~ bulones^iünx. egrtfsi.Et vt de honoris ve ftri iniu-tia taceam,li vnusEpifeopus vocatur vniuerfalis, Vniiierfa Ecclelia corruit,li vnus vniuerfus cadit. Sed abfit hxc ftultitia , abfit hate leuitas ab auri-bus meis.

VIII Vpift. 50. /»i.is. 4^;/ Wa.uricinm Aitgtt-fturn, Nunquid non ciim fe Antichriftus venicns Deum dixeritjfriuolu valde erit,fcd tarnen nimis

Df. Primate in Eccl. peniiciofum? Si quantitate fcrmonis atendimus» dire (lint Syllâbac. (Papa, Caput, Petra-} Si veto pondus iniquitatis , vniuerfa peruicies. Ego au-tem fidenter dico,quia quifqiiis fe vniuetfalem wocat,vel vocari defiderat, in elatione fua Anti-chriffum praecurric : quia fupctbiendo le citetis prxponit.Nec dilpari liiperbia ad errorein duel-tuviqiiia fient fuperbus ille deus videri vult fu-pet oinnes hoiniiies,ita quifquis ifte eil qui folus Sacetdos appellari appétit,fuper exteros facer-dotes (eextollit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Illis ergo pietas veftta

prxcipiat,ne quod per appellationem ftiuolino-minis fcandalii gignant, qui in I'uperbix typhum ceciderunt. Pofpremo-Cern fusnus, quia fi vos vi-nitis qui cœli Dominum timetis, nulla contra ve ritatemfuperba valere petmittetis. interfePioan-tein^iiiUirictOtparrictda mfariiu ryraanns Phocas, Z't trnperium fihi coiip:rnaret,nomen sjnod tones tam ap^iris verbtsGrep^orius msru'o damnat,Po-nifacto Eptfeopo Komano larg^tttts efi-

Cognofcat frateinitas veftra loannem,quondam Conftantinopolitanx ciiiitatis antiftiteœ, contr* i Deum,contra pacem F.cclefixjin omnium defpe-âum amp;nbsp;iniuriam facerdotum , modellix ac mea-furæ fux cerminos exceffilfe: amp;nbsp;illieitê in Synodo fuperbuni ac pelbferum Oecumenicum, hoccft^ vniuerfalisfibi vocabulum vfurpaiTe. Paul«p(^-Eundeni loanncm fcriptis femel iterûmque coi»-uenimuSjVt amoto Inperbi» vocabulo, cordis fuî elationem ad humi!itatem,quam magifter amp;nbsp;Dominas nofterdocuicj inclinarct. Quemquoniasa neglexiffecomperimus, hxc eadem amp;nbsp;confacer-dotem nofirum Cytiacum fuccelforem ipfius c5gt;-cordix ftudio non deftitimiis admonere. Sed quia iam, vt videmus, mundi huius termino propio-qiiante,in prçcurfione fua apparuit huaiani generis inimicus,vt ipfos quiei contradicere benèae-que humiliter viuendo debuerunt,per hoc fuper-biæ vocabulum prxciirfores habeat facerdotes: hortor atque fuadeo,vt nullus velitûnj hoc nome sliquandorecipiat, nullus id confentiat, nullus feribat, nullus vbi fuerit feriptum admittat, vcl ûibfcriptioneiïi fuam adijciat. Sed ficut omni po-tentis Dei miniftros decet,integrum fe ab huiuf-cemodi venenata infeftione cultodiat, amp;nbsp;caliido inlîdiatori in fe locum non prçbear,quoniam hoc in totius Ecclefiæ iniuriam ac difcilïionem,amp; (ficut diximus ) in omnium vellrum defpcftum fit-Nam fi vnusfvt putat)vniuerfalis eft.reftat vt vos epifeopi non fitis./’o^ewo. Paftorali conftantia atque apoftolica auchoritate fuftulti ,prxdonem itruentémque lupù excludite, amp;nbsp;in difeiffionen» Ecclefiæfæuienti non creditemec de bac re,qua-cunque'furreptione Synodum patianiini,qua: ne-que légitima quidera, nec fynodus dicenda eii, celebrari.

Ex tot Grcgorii ftagrrentis hypoihcfcj multai extruere potcft Icftoraducrfus amp;nbsp;Ponitficiuin prireaiü dtvarios Papatus crtores.Has aurcrn aonotarc nonlibuir* nein imincfuni opns iftuJ cictccrct. QuodantcmGre-goriiia initio dicit, Cnram S; principatuni totius Eccic-fix Petro commiflum cfTe/dc omnibu«; Apollolisdiccn-dum eft.Paulus,! Corinth.n.Intübit mihi (loquit)quo-tidiana cnta omnium Eccicliarum, /ftm.Puto mc nihilo inferiorem efle fiimmis ApoÜolis. Sed quid ex Gregorij difto clicient leiuuit.r: Petro totius Ecclclixcura com-»niltieft.Ergo Pontifex Romanus efi viiiuerfalisepil'co-pus,aut caput Ecclelîx. At Gregorij fententia répugnât liuic fopbifmati. Sr vniiicrfalitatis titulus adquenquani omnino hominem pctiineret,ad D. Petrû maximequi-dem pertineret.Ad D.Petrum autem minime pettincr. Ergo ad nullum prorfus hommtm pcrtinet.Nuncfupc-rc(ï, vtaliorum Patruinquos adluienonspatrocuiiuni Polnanienfespert.ahuot, diéiapercurtaraus.

Sequitur ergo Athanafius,Eccleliæ Alexandii-næ vigilantilT.jailor,cuius teltimontum,epilh ad Felicemjei'uuitx proferunt, vt Petrum probent elfe Catholicæ Ecclefiæ petram.Hæc epiftola non exilât inter opera Athanalîj gt;nbsp;à Nannio amp;nbsp;alijs e grxcoconuerfa : fed reperitur in i. Tomo Conci-liorurn.CoIonix edito,ex eniendatione Surij mo-nachi Carthufianijpag.qqo. hoctitulo, Epiftola ÆgypciorumPontificum ad Felicein i.Papam,de infeilationibus Arrianorum. Domino beatifl. amp;nbsp;honorabili Sanôlo Patri Felici,fanólx iedis Apo-ftolicae vrbis Romx Papx, Athanafius amp;nbsp;vniuetfi Ægyptiorunijamp;c.epifcopi in Sanèla Alexandrina Synodo congregati.£cc/ey»,j £owa4a/4(vt fert epi' ftola,pag.44i.col.2.) eß'facer vertex, mejuo ornne! {EccXefis^vertuntur^fußentanturfreleuantur-fienttn Chrtfio Chriiititnhi^vipetraitdejt Chnfit)

■ Pttnu.PetrirenouMiturEcclefix. Tuesenim,fient iwinHsn veracner tefiatw elaejntum, P emu, zj- fiu^ ^erfindamentum tuum,Ecclefia coiumna,idefi E~ I pfiopt,/^uiTcclefiamfitfiinere (fi pn^rtjs humcïù ; ^wtare debet,ttbt fùnt confirmât a: ttbte/ue claues re-I ÿitccelentm cirnmtfit, att^ueItgare(fifioluereejua m terra tfi ^nain coelisfitnt promulgauit. Sequentia, Vtptæcedentia, laudes,feu(qiJemadmodum Gte-gprius toties antea dixit) fuperbos titulos l’onti-ficis Romani continent. An veto haec iiiuant in-I terpretationem lefuuiticam? Super hanc pctrami ■ i.Super tePetrum?Minime vero. Chriftus eftPe-tta(inquiuntÆgyptij)8i: in hac Petra Petrus eft. Quid item fibi volunt illa,fuper fundamentum tuuin?8c curEpil'copi columnç Ecclefiç vocantur? Scilicet,vt fimili fibi fundamento nitantur.Dein-ûejeara epillolam non grxcè , S( proinde non ab I Athanafiofcriptam fuilTe, multis ex indieijs col-ligi poteft. Exempli gratia.Romana fedeseftfA-ter vertex, in tjuo omnes vertuntur, fuftentantur, ‘ teleuantur. Latinitas impolita eft amp;nbsp;batbara,fen-lufque etiam aliquando penitus expers. Dicen-di genus iplum puerile eft amp;nbsp;nugacoriura, quod

I cùm materia vacat, turn verboruin inani ftrc' pit« immodetataque licentia redundat. Suin-

1 naadenique ea eft aflentatio , Romanacque fedis 1 exaggeratio , incredibili quadam putidorum 1 iriendaciorum congeric fuffarcinata. Teftimo-I niaquædam addamus- I. Author huius epiftolac, I de Romana Ecclefia verba faciens , ait,/«r/e £c.

1 clefioi fitm^^fijft pradteationis exordium- At Deus 1 per Eiaiam ait, Ex Sione exibit lex,amp; verbum ' Domini de HieiufaleniQuam ob caufamHiero-i folyraas rcligionismatticcm Tertullianus vocas.

Simonem etiam Zeloten vniuerfam Aphncam percurrifTe.euangebumqiie pi-ædicalfe fcribit Ni-cephorus lib.t.cap.40.Alios apoftolos conftat ex Hierofolyma ad varias mundi partes profedoscf fe,vt Gentibus Chriftum annunciarentjSc xquah cum PetropoteftateprsEditosfuiffe infinitistefti' nionijs lupra coniprfjbdtiim eft Aiiguftinus,epill' J70.amp; i/S.Chriftianam religionem in Aphricanic Gtæcia,non Roma,primo delatam elle tellatur. z-Idem author ait,l«omnthtu caufisprouocare tropolttatiis ad eptfcopum Rorhanwn Itcuiffeâdpiti!' N tceno Conctlto dccreti^m fj^.Iftiid aiitem in Gargt; thaginienfi Concilio,cui AugulHnus etiam interfuit,ab omnibus Aphricæ epifcopis, numero dii-centis amp;nbsp;feptemdecim,penitus explofiim, triiim-que Patriarcharum Antiocheni, Gonftantinopo-litani, Alexâdrini fallum elfe teftinionio comper-turn fuit. J. fzAAuyfuufernper 'veßr£fiifiü:it. fioltCitfedi Itcentiaamufte damnatos vel excommu-ntcatospotefiattu 'e faa authontate reüttuerei iß eii omnia reddere-Kt ex hiftorijs côftat Roraanum Pontificem null.a fuilTe illo quidem tempore hu-iufeemodi potellate præditum,neque ilium iftiuf-modi homines fua authoritate fretû r eftitu ifle,fed hoc totû penes Imperatoré fuifle. 4.Ex Athanafij genuinis feriptis lel'uuitœ nihil poterût colligere quodprimatus pontificij litem iuuet .Epifeoporu Romanorû fæpe meminit, nullo addito magnifiée tiori titulo.Quæ cnim quarto tomolegiturepifto laad Marcum,quem vniuerfalis Ecclefix Papant falutat,lefuuitis ell infirmû auxilium. Nam quod ibi refertur de Canonibus concilij Niceni,minime conuenit. Niceni Canones ab Arrianis com-bufti funt, temporibus Conftantij ImperatoriS) lulio tum pontifice Romano.- quàm temporis di-iHndio-

ftinâionem è Socratis ctiam hiftoria licet obfer-uare.Epiftola autem iliaapud Maicumj qui pontifex Romanus ante lulium fuit, nouéque ad mi-nimum annis, antequam cremarentur Canones, uiortiius eft, incendium ilium lamentabili queri-nionia déplorât. Et haec quidem de Athànafio,ad Icfuuiticam obieétionem difta fint.

Citant etiam Origenem,homil.$.in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Or'S'n'’«

ßm«, fuper ^uam Chrtiïui fnndauit Ecclfßam^ ?iiid dicaiftr Domin -.Âïodtcie fidei, cjuart du-iitofli'i.SciOri^enem apcrtiùs, Sc ex ptofef—

I âudiamus.Pffr4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrt/h dtfci

fuJm e/i.hemStfuper'vnftm iÜHTnT^etrum tan^ adtfican totatn Ecclfß:im,(jHiddi~ es de loMnefiltQ tonitrui, amp;nbsp;vdpo/l'olorum ’•moifuoijuel Quin alto^ui num audtbimus dicere, ^'«idaduerfm Metrum vnum nonprauabturte.ßnt fma tnßiorum,adHeTfiuciiiteTos autemApoftolos (irperfetiospr^uabturAßnr,ac nonpotius tn om~ »tbus ac ßngubs eorum , de putbus diblumeß, fit tllud i^uod diblum eil,^portA inferorum nonpr^-ttolebunt aduerfus earn? Irem illud,fuper hancpe-

1 iio dantur a ChrtSlo claaes rggni ccelorutn, nec a-I bvs beatorum t^utfcjuam eas acce^turus eß? Qi^td 1 ßdiblurn hoc,ribt dabo claues re^ni coe'orum, t a-' teris i^uo’pue commune eEl,cui non ßmul omnia, ^Kt prtus dtblarunr,f^ :jua fecjuHiur velut ad i trarn dtb}a,fiufit cmnturn l omrnunta?

Inde coll'gis,Lgt;.ftor, Origcneni intclligere.fupcr v-numqucniquc amp;nbsp;Apoftolunt amp;nbsp;Chnltianuin fundaum

elTe Eccefiam, id cft firmitatem Eccleiîæ catholics oriti ex folida fide qua quilibet Chriftianus Filiiim Deiappte heodit amp;nbsp;côfitcrur.Petra folidiffiima igitur Petrus,loan-ncs.quiuts Ghnlbanus vocatur,propter Chriftiagnitio-nein amp;nbsp;piofelliuneiii , line qua nulla imaginari potell Ecclefia in cnundo.

Gregorius Nazianzentis teftis ctiam produci-tur in medium à PofnanienfibuSjOrat.i«. De mo-deratione in difput. leruanda. Sed integtam eius fentetiamexccrpamus. Concionatores verbiDei vult minime efleconfidences inanil'que gloriote cupidos,amp; varijs rationibus hoc morbo eosliberale conatur. Hæc autem ex confideratione ordi-nis Apoftolici pecitajmaximi eft moment.i,qu3in ica proponit. ÿit aliud, ^uo^jue inquit, ordinüiÿ dt/ctpltntt eXem^lufft tn medtum proßrata, praclarura laudabtie, acpraßnti commtmofn-ttane atlt;jue admorittione tn prtmis dignurni ^uemadmodtttn tx Cknsii dtfctpulu, WAgnif quot;vt*-^ue omnibus amp;nbsp;excelfis, attune elebltone htcpetra vocetur, atejue EccleÇgt;£ ßndavttm» fidern fuam acctpiai,tUe trnpen/tui ametur td pecbis Iefu relt;jutifcat, ac relttjui difetptth eii prxfirri ai^uo ammo firatit,. /am ciirn tn monte’ll afiendendumßtjßet yt ChrtHus corpoTcaß”^^ Jplenderet,acdtutmtatem fuam pateßtceret, nam firnul afcendunû PetruSyloannestlacobuSiejui ante altos erant, i/r numerahantitr. ’Eÿtfri cuti ammo anxto, paulb antepajfionemßceden’it precibus operarn dann ^uojdam adejfe opi”C' ret tjitinam ad earn rem afettt funtiltdem tlli’ dt' ^ue hiic dsri/Jipralatio nbsp;nbsp;elellio fiit.Quid^

tie/ua mndrratio, ordtnlfjtte difitphna, t/nin’l^ -dltudPetrus^ ititerro^at, aliudïPhibpputt^^^quot;^

, aliud Thomas, aliud abus ^ifpiam, ne^ aut idem emnes, aut omraavuusy/ed-viciffim ( ^tuf^ue acßgilldttm. Kbthîcrnerofitas? vbtdo-^nandi bbtdai

Quid ifta ad primatum Pootificium’DcindePetrus Konvocatur fundamentum Ecclelix, fedin fidetn fuani tccicfia: fundamcnta acccpiflc dicitur ; quse aliter intcr-' P'ctarinon poHiiQi quàm,Super banc Petram , id eft fu-, P« (idem quam confeflus cs: non, fuper te Petrum .Fi des I snim,quç nomine omnium Dei clefiortim hîc prüfttetur ^^immota perpetuaque manet,diftingucnda eft ab bac I pcrfona quæ ctiamfi Dei beneficio hac fide prædita eft, •*uiencftmutabilis, amp;nbsp;moritur. Quodautcm deSuc-telToribuj amp;. Pontificibus Romanis garnunt lefuui-'æiiani ante explicatum amp;nbsp;à doftis Thcologis millies 'efutatUHi eft. Cæteros teftes.tum àPoinanienfib.tum à Turtiano,lib.i.pro cpiftolis Pontificum.tum à Torrenfi inConfeffione Auguftiniana produûos, nonconfidrra-uius.'cum quod ex lupracxplicacis,Patrummens Si len-tentu liqmdó confiât: cum qabd plus fatis , bocum vci-botuniiTu cs Pctrusiinterptctacioneni cxpendimus.

Avdio quendam in tantam cnipifle vecor- Depief-diam, vt Diaconos prefbyteris , id eft epifcopis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

anteferret.Nam cum Apoftolus perfpicuè doceat porum 2' cofdem efte prefbytcros , quos epifeopos , quis qualitats-patiatut vt menfarum 8f viduarum minifter fu-

pra eos fe tumidus efferat,ad quoru pieces Chri-fti corpus fanguifque conficiiur? Quatris auètori-lateni?audi teftiraoniû-.Pauliis amp;nbsp;Timotheus fc»-uiChtiftiIefu,OmnibusSaniftis in Chtifto lei'u, inifuncPhilippis,cum epifeopis amp;nbsp;Diaconis.Vis Kk. ij.

amp; aliud exemplum. In aâibus Apoftolorû îdv' nias Ecclefiæ Sacerdoces ica Paulusloquitur: Ac tendicevobis amp;nbsp;cundo gregi,in quo vosSpiricuS fanôtus pofuit Epifcopos , vc regerecis Ecclcfiani Domini quam aquifiuic fanguine fuo. Ac ne qugt;S contenciofè in vna Ecclefia plures Epifcopos tuif fe concendac, audi amp;nbsp;aliud ceftimonium ,in quo manifeftifsimè comprobatur eundem elfe epifco pum acque presbycerum.Propter hoc(inquicPau lus ad Ticum)reliqui te in Creta, vt quæ deeranc corrigeres,amp; conftitucres presbyteros perciui-tates,ficutamp;f egotibi mandaui.Si quiseft fine cri mine,vnius vxoris vir,amp;c. Et ad Timotheû,Noli negligere gratiâ,quç in te eft,quç tibidata eftpct prophetiâ, per impofitiouem manuû presbyterij. Sed amp;nbsp;Petrus in prima Epilloia : Presbyteros,in-quit, in vobisprecorcompresbyter amp;nbsp;teftispaf' fionum Chrirti, amp;nbsp;futuræ gloriæ , quæ reuelanda eft,patticeps:regite gregem Chrifti,amp;c. 1 rem,i. Ioann.Presbyter Eledæ dominas. Ec in alia Epi-ftola,PresbyterCaio charifsimo.Quod autempo ftea vous eledus eft,qui cæteris prçponeretur,in fchifnjacisremedium fadumeft, ne vnufquifquc ad fe trabens C htilli Ecclefia rumperet. Nam K Alexandriæ à Marco Euagelifta vfque ad HeracU

Dionyfiû Epifcopos, presbyteri femper vnurn exfe e.ledum,in excelfiori gradu collocatum,Ep' fcopum nominabant : quomodo fi exerciius ini-peratorem faciat,aut diaconi eligant defeiqucua induftcium nouerint,amp; archidiaconum vocenc. Quid enim facit,excepca ordinatione, Epifcop gt;nbsp;quod presbyter non faciat? Nec altera Roman« vrbis Ecclefia , altera totius orbis exiftimaiidl eft.Et Galliæ, amp;nbsp;Bricâniæ, amp;nbsp;Africa, amp;nbsp;Petfis, amp;nbsp;Oricns,amp; India,8c omnes baibaræ nationesvnu Chti-

Chriftum adoratjvnâ obferuat régula yeritatis.Si SHdoritas quæricur,orbiS|maior eft vrbe.Vbicüq; fueticEpifcop.fiue Romç,(îue Etigubij,fiue Con-ftantinop.fiue Rhegij.fiue Alexandriæ,fiue Tanis, tiufdem metiti,eiufdem eft amp;nbsp;facerdotij. Poten-tia diuitiarum amp;nbsp;paupercacis humilitas,vel fubli-miorem vel inferiorem epifcopum non facit : cæ-terùin omnes func Apoftolorum fucceflbres. Di-^inü.ÿyCm.izi^.ex Hie-ronyma ad Euaffrtum.

Olim idem erat prefbyter qui amp;nbsp;epifcopus. Et antequam Diaboli inftiniftu ftudia in religione fièrent, amp;nbsp;diceretur in populis, Ego fum Pauli,e-go Apollo,ego autem Cephs , commun! epifco-porumconfilio Ecclefix gubernabâtur.Poftquam Verb vnufquifque eos,quos bapcizauevat,fuos pu-tabat c(re,non Chriftiûn toto orbe dectetum eft, vt vnus de prefbyteris eleôtus fuperponeietur C2teris,ad que omnis Ecclefiæ cura pertineret,8c fchifmatum femina tollerentur. Etpauloptjt. Si-cut ergo prefbyteri (ciunt fe ex Eccleftx confue-tudineeiquifibiprärpofitus fuerit effe fubieétos-. ita epifcopi nouetint fe magis cofuetudine quàm difpofitionis Dominiez veritate prefbyteris effe inaiores,amp; in commune debere Ecclefiam regere. DiflinEi. ÿ^.Cany-ex Hieronymo in i. cap. ffifi-adTitur».

Mos antiquus perdurât in Ægypto, velLybia, amp;Pentapoli, vt Alexandrinus epifcopus horum omnium habeat potçftatem : quandoquidem amp;nbsp;epifeopo Romano parilis mos eft. Similiter auteur amp;■ apud Antioebiam, cztciafque prouincias, I honor funs vniciiqiie feruettir Ecclefix. ïtifitnU.

J. Ecflefia: Rotnanx Epilcopum ( etiam fi hodie fingul s Cbriftiani Epifcopi partibus amp;munere iuxtaCa non« vcrèApoftolicos omnicx parte fugeretur)in alias Ecclelias eariimvc Epifcoposjocque ex diuinonequecx humano iure,»llam habere poteftatem.

Ç. Orbe in vrbe eOs includere velle,qui EcclefiaRo rnanam(etiamfi puriim membrû effe conccdcremus)a-liarum caput,amp; Catholicam appellant.

Cum Hteronymtu Mctt eundem rf/'eepifropû. ^f''e!byteium:faüûm^ueejfead fihißnatts re~ ^‘dturn, -vt vnus eltgerttur ijui ctteris fgt;rxpone~ j hec uo!wtdtcere,tieijue dixit^de ejfe e-Hyù (Ir idtm eße preibyterumßd tandem eßt j y'fcopnrn presbyteraniijaodàpiftnctpio ^ui. dtmtiafiebatyUt propter pautttate fideburn-vnttt (Aridem tßet^ptJcopM presbyter\cum non eßet mfingulü Écclefite aho'E.ptfcopo (j- alio pref )‘f'ri)f^utdem in 'Epifcopo presbyter cotineretur, •^^poit^Ham ccepit opus eßeplurtbaspresbyttrü^

non ampItus erat vnafjHifjue tdem prisby-^^^y^idemEptfiopus, ne tot eßent 'E.ptfcopi ^not P''trbytert'.atq^ tta fieretÇvt au tde Hteronyrntu) quot;vnaßuißae adfe trahens Chrtïlt Ecclefiam^ ’■»»^«rfr.Turrian.pro cpift.pontif.lib.5. cap. ^“•P='g'445-

Qaando Taulas pruicipit Tiro, vt in Creta co fiituat presbyter os peromnes ciaiiatestfcilicetma mtnores, ^uales erant tunc(erat enim Cre

Strabo lib.\o.teftatur.,pluresM*tnptlesi(ß Cfmïi ciuitaies, fient nSc ùe alia fant matorestalta fint minores:par tfb profeSo credere, vt nanc nort isniut gradtM presbyteri minoribue (fr matori-bwcitittaitbusprafunt-, ßd^aalam Ttto prace-piß^ti/t conPlitaeret presbyteros nort vntasgra-diis per omnes ctniiates, fd maioris per maio-minoris per rninores ,id lt;yacd vfjuetnho-diernum dtemfit, ficundam prtfearn j4po§toli-ca dtffofitionü tradutonem. Sed duent Ad-tterjarij , at non dieu hoc expreße verbum

5i8 Df. Primatv in Eccl» Dei.Fatemur'.nonexpreJfè aperte Mcity/edno» continuo non'Sicit rent,!jut eam obfruri dtcir.tiln)-^ut dtcarnus ßtnt tn epiftolis Ta»li ad tntelh' ^endum difficilia,vt dicit ’’Beatm Fetrm,permit effect fidtcki non fint.F.QÀcaï opère pro cpift* Pontihlib. 2.cap.i6.pag.i68.

Hieronymm tn BptUola ad Euagritim itafcri-bit. ^uod ii/4a!r»n fifi etm atefue Leaitit tn templo fiterHnt,hocfibi eptfeopiprefbyteri (fiquot; Dia-coni tn £cclefia'vendicentL..Quie aw cm dtcab no« fitijfie differenttam in lege Aïofits tnter fiimmnm Sacfrdotetn,(^films eim mtnoresficerdotei^^oi fi fitit.,fittt igiturfimper^att^oreHieronymii'jd’ffe-rentta tn Stele fia tnter eptficopos prefibyferos. Idem rurftu afiirmat tn eptfi.adNepottan-Repofi-tts detnde (itpra ex Itb, 5. cap, zo.pro eptsf. Potif.cita imm,addtt. idem Hteronymtisfineai' eptft.ad Ettagenifn.c'uin vellet defindere dignitatem prefiyterorum contraillos ^ut dtaconos prefi by teres honorabtltores ejfie aie bant : ^ttid enim, 1«' lt;jtii't.,fii£tcfptfi.optit,!}itod non fitciatprefibyter^eX-cepta orainatione? Senfitigttur Hieronymui d'.fit renttam effe Eptfeoparttrn prefoyteroritmiratio-ne nrdination's.SpificopM entm oridtnurepoieflmt-nifiros Scclefia.prefisyterve’'o non potefiordinnftt neyae caierafàcere^ua Epifieopo rattone ordma-ttowe couetxunt-.ea entm exciptt etidHieronymuii cumordinationem excipit-.e^ua Damafitsin epfi-ai dhorefiicopos nitmerevL,.3ed y aid opus efi Htero-nymi tefiiinonio.fVbi tefitmomu 'Paultfitppettt ad Timctheitm fcribens,aduerfiis Epifiopttm, in-lytiittaccHfittotte noli redpere j nifi fiib duobw ime tribm

Paulus fcrtbtt ^tgttur v erb um Det negac qui ^P'fiopum prefbyterttrnpares frcir. Docuiffe(it ‘iprtictpw }LcclefiA apojtaios , per Itnguas do-prjidieatornrn ^cclefin Qatholica dein-^fpsperrnanm nobis hue fradidijfe, locuplètijf.te-^is esl Clemens Romanus lib.z.'^.^ amp;. Qonïlit. •dpufl.ltem Canon, yipo{ï',^lt;y, Conctlinm Htßta-fecundurn. Eptphanins bb.^.tom x. h^refl ^‘ia.ij^erium,qut aqua’es effe prtfbyteros eptfco~ pif ajjerebar.^ngiiji.tn ltb~de hareßb.eap, 53. Et ^^(t^.lib.prtmo, cap. /[.de^ecleßa (ß ordinafio~ 'gt;'bt(s mtnifirornm'.'Verbampre/byterij^ i.T»w.4. plnres prefbyteros hor. loco ,,ii eflplures epifcopot ß^nißcaf.quia qnx prefiyteris conuemiit in epifco-po inßmt.Idcirco ept/copo'conuenit norhen comune P^(fbyten,quod efialtoqui prop’ium altttttu infi~ ^toris ordinis .Ut ^ngeli nomen proprium qwdem tiieitu ordtnis,fqui efl in cale'slt hterarchta extre-ntu,, coinmune verb omnium ordrnttmßtpefiorum: ^nta habent fnpertores ordinesproprietates aczir~ tutes inflnorum-.inflttures verb,fltperioirum noita. Sicbearut'Retrui ^pifcopes vocauit pre/byteros, amp;nbsp;ƒ comprefbycfrum ,id efi coeptfeopum, cum aic’. Prefbyteres ep_o,tdelifèniores,yut tnvobis fun!,^ob-flcro cemprefbyier,,td eQ conflntor. Epifcopos entm allojutiur, qui cleros habebant tn Plt;gt;»zo , Galatia^ C‘gt;Pplt;idocia , yjfla, Bithynia, turn perfln^ulas ci-ui'ates ronparuas.'iua fldes erant epifceporu-.tum per Metropoles^qua erant fldes archiepifcoporum, Rurfum Theodoretusyinterpretans tde nomen pt ef-

fiO De primatv in ï c C t. byter!j'.prefbyterwn{].nc^\iït}vocat eosejut bcagratia donattfunt :hi aatemfunt locum tenet ^poftolorumy'vtS.jinacletKi inepfl-yattzPrefbyteri verb tocurn quot;yQ. difapalorum. ld' 'ftrco propria epifcoporum (unt, irt tn eorttm ordi' nationepromu/gati(r,iudica’'e,tnrerpretari, conlt-crttrcyin i^uo poteßaj ordmädi cotinetar.HiCcenim ad charißna jipoß.frcultatic pertinentSPraterti et I am T heephy/aPim tnt erp re tas idem verhü pref-byterijßc ait. Cam impoßtione manniipre[b)terip tdeflepifcoporum-.nbentm preßbyteri epifcopi et' dtnabant. Ktde veto epuâtam imoofitio manuHtn fi craru valent,. Q»it vnyna cogitnjfiet aduerßn^ tam shtnfitm (ß ear dum ejje, ty- tarn parum inielli-genie,vr potuerim videri tlli confédéré hic idëeß eptfcopos (ÿrprefbyteres,ejuta tnterpretatm fiir/gt; eo loco Pauh vocartprefigt;yteros,cos eput erantepifi Mpi,Ttmotljei ordinaiofalnö enim ftattm à prt»-cipio hac nomina dtfcreta ac dtPbnchßerunt ■, pofiea fitnt. Obßruauit hoc etiam Theodoretm i» epifl.ad PhiUp.interpretant enim infcriptioneepi-Plcla[PaulM (ÿ Timothecußrut lefu ChrilH,oni~ nibiu SanPlis tn ChriHo le fit, ^ut fiint Pbihpptti cum eptficopis tß diaconie.} Cum eptfiopisyn^uih ideßprefbyteriswtroejue entrn tneputt nomine tune vocabßur-.vt exhtfloria Apoftelorum per/fiicipt-teli, ciem vocatisprefbyteris Epheßis AhleM) ^t.vti ylpoPiolm, j^riendite vobis vniuerfigtt' gi,in epuo vospoßit Spiritus SanPlus eptfcopos. tn tpf/l.ad T teu. \Propterea(^incjute)rtblt;put te CrC' ta,vt confittu OS presbyteros-.ae paulb poll,vt doce-ret tjuales effe debet et, fui erant ab eo cofli tuende.

eriahoc in loco ft''lfichurnefl:contungitentmdiacon0s cum epifct-nonfaSturu» ah a menttor.e preftgt;ytereru.Adiie ^Kodmulti epifcopi non pojfüt t^nt cmitatiprttfjje.

Epaphredttitm t^tudtm tn hac eadè epili.apoli. Philip.appelUi it^ijud! a'pellutioßiiis déclarai fuif ft ilium Àpoil. Philipp. Ha^enttt T heodorelus. Pgt;te, aduerprie,/imiltterconcedereperimpuden-

I fiâTheodoretum-,(fuod ntgattnepat enim idem ejje t^ifeopum '1^ pre/hylerum.fiqutdem vnw tantùm frai Phtltppenfium eptfcopM, fitltcet Epaphroditus,^uta Phtltppis ijua trat vna ciwtas Àlacedo-nixplures eptfcopi ejj'enonpoteranty'ut quidern e-

I fwt multipreßsyteri:!^ tarnen idernTheodoretm ^refbyteroj ait vocari hîc epifcopos comuni nomi -tgt;!.lie,TheophylaPlui,Epi/copospnquit,tiocatip-, Çis^refbyteros'.non entmin vna ciuitate multi efft fsterâtiquia nondu er at di fir eta nomina', quin po-tius qnt erdt epifiopt,E)iaconi tjr prefbyteri voca~ batur.^itenim fiirnotheo^qi i epfiopus erat, Dia

I comam tuampd eß tuum mintßeriü imp le. Et rur-fus, Tibp/i negligeregratiam, qua data eflttbi cum : 'inpofittone matiuii prefbyteripid efl epifioporis-.non tnim prefbyteri eptJcopH ordtnabant.Contra z/ero, prefbyteri vocabanturept/copi,tanqud Reculantes ttia in populU, adpurgadum illuminandu eos quipurgatione ef-tllumwatione A^fAlt;î7,TurriS.adu. caj)it3 pofterioris difp.Freyhiibij,àpag.59si.ad40lt;»

Nulljtn hic alt;Iiicr(u! varia Tutriani fopbifinaca dif^ putationem inftitiio , quurn id iam antca abuiidc præfti-liim fit ab erudiliff.Thcologo , A.Sadecle.fcriptis editis, exquibus leftor rädern colligrt veram fententiam mi-hifatistfl oftendrfle, tum ex Hicronyn o,tuni tx iplius

Turriani declamationibus Gratianum efle Anti-Icfuai* lam.Quodvt liqueat.qiiafdam Turtianicashypothclc’ ex fupcrioribus diólis colligo, quæ Grati'ani Canonibu! oppolKZ viam ad iudicaodum aperient.

1. ^resbyteros Epifcoposnon idemfuife, fei ab^uotta p-resbycerum epifcoptim eundim ßmul ftnjfe propter paMcitatem fidfltum-dtibncbonem-itradutonts ej[e jdptflobc ris d'tnfii.E.ptfcnottin awem fuprapresbytens ef-fe,amp;'E^i4lum 'Ttto preiceptjfe fVt Epifeopoipef tn^tures ciuitates, presbyteros per minores confii' tueret. Ijtn qntdem expreffe aperte tion tradiiri verbo fertpto, fed tarnen rectptenday tametii obfci* re difla-.aboi^ttin reiicsend^e effent ipßaftnet Pault eptiiolii ^nonramfant ad tntebbi^endttmdiffictb^ ^’aa tn tlbs conttnen/ur.

X. Sub lege difcrimen eonßituta eß interßm-mum Pontificem amp;nbsp;Lenitas.Sub Suangeliofdert) eonßttuendum eß inter Eptfeopos, presbytew tjp dtaconos.

?■ quot;P^^ffert Epifeopiu àpresbyterO', rationeot-dtnationb,td eß, presbyter non poteflordinare,ne-^tte estera facere yyua Epifcopo ratione ordinii-tiontis conneniunt, £t e^ SpifcopusßculjdaWi presbytert verbßcatfifj etus.

presbyterum aceußatio ne» tß recipi'enda,ntßƒnbdaobas atit tribus teflibus- f*' rtioihetis, ad ejaern Paulus hocßcripßt erat Epiß^ pus.Iudexa'ttem eß mator its ^uos ittdscat. Er^lt;i Epißcopus rßpresbyter nonßtntp

futprtièjieri.S'rgo presbyter e/b inferior Epifco-fo ltempresbyterosejfe Eptfiopi confiliarios, •vie-iefe^uiturpresbyteros Epifiepts ejfe minores. I, Epifcopus tribuit presbyteria potefate bap-fttz,lt;tniii,facrificandi,benedtcendi,prtedicaniii,F.ß f^itur eptfcepus maior presbytero.

6. (antin Apoßol.^^.tubet presbyteris ç^dU-(0)115,^1 nthilfineyptfiopi perrntjfn atdloritate inEccleßafactant. Se^Mtturinde Epi/copupref-byteris effe ftp ertötet».

y. Eptfcepus eft caput cleri prineepspopu-li-ï-ftigiturpresbyter tnfraepifcopum. Ratto, Si emm atjuahs effet,duo capita clerushaberet,

ficare cœtum Èpt/coporum.Rtitio.Quiaprtsbytif^ epifcopum non ordinabat, £rgo Eptfcoptfunt byteris pr/eßamiores.

Ex hacanalyrica declamations Turrianicammdiflcj ûionc vides leftor Sophiftam extra mçtas difputatioou Tbeologicarum vagätcin,nouas verborum amp;nbsp;rctuinlî-gnificationes fingentem.ftatum difputationum mutan-lem,perpétua principij petitioiic, ignorantia clencU, araphiboliis,amp; fiHifsinnspropolîtionibus EcclelîïPt* iliudentem. Petinius à Turriani difcipulis diuinastabu-las.Quod eiiim deelcélioneTimotbei ab epifcopisnon àprcsbytcris fada, quemadmodum line fcripti verbi au ûoritate,contra expreffam Apoftoli voeein.iinpuJeiitef à Turriano piolatum cft,confidenter rciicio.TaDdciti,b Sophiftæ fidesadlnbetur,Paulus ex ApoftolofaeritEpi-ftopus.ipfe cnim impofiiifTimotheo marins , quodfa-âum fuifleiiicoctu picsbyterürum qui Paulo adhæfe-ruot,excitcunftantiislocorum amp;nbsp;ttltimoniis Scriptutï facile colligi poteft.Timotbeus Euangelifta fucrit eriam EpiCcopus,cuius officium in eo contidit vt iudicetàntct-pretctur,confccret. Itcfumautt ludit Turrianus ,iicc de prædicatione vetbi amp;iis quæTimothco præcipit Paulus aliquid in medium affci t. Qua: fit item vera voeuffl Epifeopi amp;nbsp;presbyteri fignificauo, aut quale fuerit ptef-byrcrorum munusno apcrit ; tantum vult eostanquam confiliariosaffediflè Epifcopo;amp;in perpetuum gytûfal filsimz iaterpretaijonis inclufus, apoftoljcâ il apollolic.

Vitorû AjjaJito in Poniificiä tyrannidé irîsforraat. Qood autem ad telles à T utnano produit os, .iliquid cft nobis addcndiim.Ptimùm autem, Pauli apoftoli auftoriutcm amp;D.Hierony mi lulfragium maior is ponderis effe exifti-Kotjuam vtà Clemente Romano amp;nbsp;iimdibus euerti qucat.Deinde,ad omnia Hictonymi argumenta Turtia* nû min naè refpondiflc bqnetrnon enim meminit eorum quæ à Gratiano Can. Icgimus, diftinû.93. circa medium, letitâtur. uXlc.ïalt;/ri'lt;'(inquit Hicronymus)d A/arcegt;EHÆ-vfqite ad Herada C^Dimyßum Epifeopes .prefhyterifem-

, frr ex jt tleClum-, in exceljîari^adu cotbcainm,tpifcigt;puii* ««min,ibant.lgitutjiuxta (cnientiam Hieronymi.nô epif-

I copi,fed prelbyteri epilcopum eligcbât.id eft quem ma» gis idoneum noiierant qui comptcfbyterotum fuotutn cœtui ptareffet, ni fehifmatis remedium. Quqd additur poftea, Qpid enimfacitiixcepta ordinatioe tpijcopm,cjiiod frlƒ Ijifrno/nuni; non iuuatTuttianum,quiordinationctri-buii folis cpifcopif.nâ Hieronymus nominationé Sc col locationcm in gradu epifcopali prefbyteris conccdtt.Vî-de ‘gitur, candide leftor, nû legendû fit accepta ordinaiie-‘ “'.vtlitfcnliisril'cquiordinatus eftàcôptel'byteris epiC-, copus.niliil facit, nuod ptcllgt;ycer non faciat. Curigitut ptÇcft;Dices,acce^itordinationê,amp; moderatur coetusEc

1 tleliarticicôliliaamp; aftiones. Vcfûvulgatâlciâioncrtti-l ntas,idetn (enfus recucrct,epifcopù videlicet prcfbyteros I »on anicccllcre,nifi ordinatione , id cft quatenus à pief-I byteris otdinatus cft.

Clemcntem Romanü apoftolorû xqualc fuilTe, Tur-iianus,Bouius,Ventadius,lt;S; ali) aftirmât:amp; ipfe Clemens fe ab Apoftulis côftitutû nomipat. De eo auté Hicrony-

, tnusincatal. (cnptoiùtccleliaft.amp;Honorius Augufto-dunenfis cpilcopus,lib.de luminarib. Ecclclia:,ita loqiiû-

1 Buaseipsepiftolas tantùm exprimit Hieronymus,Si ad-' dit ,Ci)p«tiitio Pitri amp;nbsp;^ppioiiis (lego Simonis,magi il-j lius videlicet jlon^o fcrmonc ciinjiripta, quam Enfibiut in ter-tiohijhriie Eccle/iaflica voliiniine armait. Et Honorius ,Jcr»-

I fjit C/emensfinquitquot;) epifielam ad Corinthiomm Ecdeßam yal-j deytilcm, amp;nbsp;itinerariii Éeiri, amp;nbsp;difpiitationë Pétri amp;nbsp;^ppi». I »11)0 maiin 4/i.i qax inter apocrypha numeralur. Vndc cigo

hicClemcns græco-laiinus-Quidfinunquam fuit à Clemente confcriptus?quid fiabhæreticoîciiptuseftî fuit fané ptifcis tcniponbus tntum lib-os impieiatis plcnos in luccmcdere .Apoftolorum alioiûmqnc Sauftotum patrum titnlis ac numinibus fucato*, de quib. Lco Romanus, ,_Afocrypli£ Sirtfiurlt;e,incfU't.^ua fub nait inibiti^' fo/Iolorum mulitunni habent feminarium falfi. aluni, non folu« iattrdiiendæjed eiiam penitm ahfçrtndie,al qui i^nibm tradin-«feJint.Gclalius.difl.i^.Can 5«ncfa,nietnitiit Itinerarij Pétri,quod Clementi tribuituiACôtincntisoûo lii ros.quos appellat apoctyplios.Beflarion Cardinalis.traÖatudefa-cramcnto Euchariftiæ.iia de his conltuutionibns lcribit, licet bicc Clenitniu Tierba inter afocry^ilnu Siripturae amme-tnorarifoleant, placet turnen yt en in frxjentiarum tancjMln yern ajjentiamm. Sic dementem videmus àHictonymo Sc. Honono impiobatum,3 BclTariunc in dubium voca-tum,à Gelaiio parum dementer cxccptum,amp; daoïnatu. Sed fucrit à vctere quodam hic conftnutioniim codex fcriptus , vn de haußt ifta, Epift opm efl capui prcjlyttrorutii fgt;refijiteri(!ncfuit)accipiHnt ah epijcopopoieflatehap mandifr trißcanCii,amp;c,£pifcopne eflcaput cleriamp;priacepspopuli.Prtf-hjteros nefat ejl ordinationei clericorüfacere ; amp;nbsp;cçtcia ld ge-nus’Cedo veró ubulas dminasialioqnin gairulitas Spud Chriftiaiios nó habet fidç.,Quûd li ad Canones ordinatio nü amp;nbsp;eleólionu tcdeliafticarü pleraque iftiiis Clementis cxaminantor,incpta Sc falfa ca eflc deprchendet attentus Lcàor.Et ÖEpifcop.eaput cft deriamp;pi Ïceps populi,quid fiet Pctrodicenti presbyteris feu epifcop'S, PafciteDci grcgem,própto animo, nonvt dominantes clcris,fedvt qui fitiç excmplariagregis. Quot CapitatandcmEccle-liç Dei fabricabantur? QmsClcmentem lie loqucntco Pétri fucceflütena difcipulum appcllct; DeCanonib'is ApoftoloruiUjVt vocant.fiipra egimus-Concilij Hüpiku ßs dccretum iui in cuiufdam particulati elcâionc, fub Epifcopatu hutnano,perftringit. Scatum veroquï-fiionis mutât Turrianus, qui Hicronymi argumentisli-tisfacere dcbu.t-

Ad Epiphaoiure accedo, cuius rationes fi quis expen-dat, leuifsiraas effe deprchendet. Acriui presbyter,cm prï-

Irxftôur* Ptochodochfj commiffi erat.^um cius li-'’«amadminiftratiopc habcie non polTct, proprer Eu-^ttiijepifcopi((]ui rotani pecuniarum ccclefîafticainm lt;econo{niani Si ctaâationem fibi vfurpabar) auariciam, pnmùm difiènfionesamp; rix; ort; funt:dcindeconiencio-grauifEmz, demum apcrta odia amp;nbsp;dinortia, Sc quz-ft’onci natæ de iure prefbyteromnn amp;nbsp;epifcoporum.tam ^ciurifdiûionis vcriufque muneris finibus:quz cxmalij ■nitiisprofeâz.primùm ofFendicula pcperccunt, poftea 'chifma, hxreûn denique effecerunt.Sed quzftionis eft, ^rum Aeriani pro hxreticis ünt habendi,an potius Ea-ftaihiaoi,qui vidcntur magna Antichtifti tyrânidis fun* ^»incnta illo (üo dogmate leciffe. Ai Epiphanius amp;nbsp;Au-Siiftinus(inquiuot)lefuuitz,Aerianosdamnant.Primuin' Auguftinus ûmpliciter dich Aerianos docuifle quod c* pifcopus non poteft ordinarerquèd fi venim cfi,(hicipli-Ham Ècclenz confundebat Aenus. N ec tarnen inde fc-^uitnrquod vult Turrianus,epikopum Ä prcfbyterunt Bon fuifie idem temporibus Apottolorum. Dilputator tenipora,quzfiionum amp;nbsp;controuerfiarum fiatHm,te-^■tnonia vcibi fcripti,p[obatorum patrum, apocrypho-nimlibrorumjTurrianica fide colleâa , niifcec amp;te-'«crècQnfuodii.vc lurbatum leâotem faciliùs in tetro* trrores lefunincz fcholz pertiabac.Epiphaniuaquidem ■»ultit in pattociniû Eufiathij propoficii.addit Aerium ‘li»iire,Epi(copum nihil differre d prefbytero: voü enim tffeordinem,vnuro honorem amp;nbsp;vnaro dignitatem . Im-ifif0lgt;iu:ica iiiam fre/byter.lauacrä dat efifcofiii, finiliter amp;nbsp;frej^i er : dijptitfat imem cultus diuinifacit efifco^ fiu^itiitm frtfbyttrjedrt epifcepus in thnno ,ffdtt ttiam frtf-hgt;ttr. Kcfutationes Epiphanij non attingo,nam xquum tft patrum nxuos intaâos relinquere.-nec erronbus aqt haercfibus Acrij faueo.Si quid enim inucxit, quod verbo Dei repugnant fit i(iucntiim,id totum feu in literas rcla-tum,lsu temporis manu l'epultum eft.dpieftor. Cz-terùm, neque Theudoictus,io hzictic. fàbul. 4. li. j bris gt;nbsp;nec tota hifiotia Ecclefiaftica, Aeiianorum tan-* I lt;iuam hxtetieorum meminit, amp;(i ante Socratem, Sozo* mcaum,Ëuagrium vixitAcrius^nempecirca annum» î.!» h

Chrifto paflb tcinporibus Epiplianij ,vt ipfcfei-bit:quæ taillé caceni tultacliianos cotcmporancos Içpe coniineffiorat inter ha:rcticos,adeo vt à paucis Acii) to tcQtia dainnata vidcri polsit.Ac ccrtc,Ji tjuiseacxcipiat» tjuæ cum Arianii de Chrifti Dcitatc (tnlific fingiiui po wusquàm probatur Aerius , nihil ent quod ruflè in lilms dogiwatc nienió jue rcprthêâi polsit.Scd inloleincsiani epifcopi,5c miperitando inagis quàm pafccndo grcgl aflucfaôi,contra Petri præccptuiii, tam libeias adiierlut Ihara fupcib'am iiifulcntiäamp; tytannide vocesferreno» potcralt;it.amp; lam ti'i agebant quod Ponjfex Rom.trudc liiis poftea imitât us amp;nbsp;excquutoscfl,vt habcrcntpiobaJ reticis quicunque aduerfus eorû vitia, vcl otdiiiis ipioiu peccata mutire audcrent.quanqua iilorura faftus amp;arro-gantia lam Audeanis occaliooeni reccdendiab Ecclciia præbuiffct. Itaquecùm Aerianis nihil aliud iiupingere polTcnt) affinxerunt cos cu Arianis fcnliflcj coniugiada-narc.efu carnium fuperftuiolè abftincrc. Prohxiorem verb huius difsidij explicatioRcm attcxerc minuiic ne-cefle clL lllud vnum addam.Ephiphanium ipfuni tâdem coaélum coucedcre hanc diltuiitionem inter epilw-pos amp;nbsp;presbyteros tempore Sc fecuIoApoftolorum ooo-dum tuilleiqualî verb in regenda Ecclciia pofteti ipüApollolis fapiétiores limus. At propter pauciiatcBi lidehum idfaftum ell.inqu't Turrianus. Profer vein t£ flimonium cxfcripto Dei verbo, imnib inhiiitas Lcclc-fias per Aüam amp;aliasmundi partes per ApoftolosäC Euangelillas collcólas fuiflc, ex hiftoriis confiât, nee tarnen CiXprobatae fidci Icriptorcetiincct lefiiuita cpifco-pos fuill'e capita clcriamp;’ populorum principes.

A l Thcodorctiun quod attinct.dicit quidem preshy-terion vocari ab apoftolo cos qui A poftolicä gratiam iS ccpcrunt.Jit addit.ita ctiatn eos qui erant honoratiinli-rathdiiiina Scriptura fciies.i. id eft presbyteros vocatiit Curvetb preibyreros apoftoiicagratiapriuarct,quacpgt; fcopi lol!(vt viiit Turrianus^induercntur? Eodemreci-dit quod jq vc. fij.cap.i.qd Tira.idem auólor fcribit.cv

ponës ill» vetba.ti quis cpifcopatû 4elidcrat,amp;e. Pofl leg,, tiles,tas firibit Paulus qiue Jiacmis.touemutsfifreitrniij'.

fsfnsbytem. Sftlyt dixi,ini]an,etifdem ohm ■vecahaut efs/eo-l^s amp;nbsp;fTesbyteros,eos autem qui ntit fiscantar efifaipi,nóniina^ '’äl -iJfuilolos?Pmedente autem ttmpore nomra quidem ^fo-ßflaius reliquerunt ijs qui tiré quidem erant ^poßoli, epifiOßa ‘Ul autem apftllationem intfefuerunt iis quiolim appeüt^antuf dpoßali.lta Philippenfium _yipoflolus erat Epaphroi'HuS, «leiiide addit.jzemmtameti etiam fi ha, leges conßituitdiiiittui tj4pißiilus,clarum efl quad has lege, oportet primes feruare epi~, {fpo,,xt qui/intmaiorem dignitatem ejjiculi. jAttendè L©* iior, Qiu nunc vocancui cpifcopi.notninabanlur Pauli UmporeApoftoli.At ApoftolusPctrus vocat fe presby-

1 dem,fed idem fuiöe apparet. Presbyteros effe coiinlia-tios epifcopi non diffiteor,modó ille maneat comnrcf-

I byter.nce in cletos dominatum alTumat: fltquc ®e/slt;rfor, mdinis amp;nbsp;iviuçiaç in domo Dei cÖfetuan'dx gratia, inter tollegas fuos fedens,non autem regiam aut prxtoriani poteffatem rn Eccicfiam vfurpans,vt ab aotichrifli man

, *gt;piisfaäumeft. Tbeopkylaüum tecentiotem theolo-I gum.ex vetcrum puriotuinïcriptis intelligi amp;nbsp;cxplicari ‘ idtbere ratio poûulat.Et de bis quidem baâenus.

Aduerfarius non ConfideratCin^nit farrMmij^quem- An Epü-admodum Papain cum alijs epilcopis Hieionymus in copi R^

Î epiftola ad Euagriuro exæquet ,vttum ratione ordinis,™’quot;^^^^^ anrationepotertatitclauium jlinepoteftatis ligandi amp;£

' folucndi.quædici folctpotcftas iutifdiftiouis. Atqui ex ruequali« ipraepUlolainicnigcrcpotcft.æquarequidératione or-fitpuie-dinis,qnæ cft potettas foper corpus Cbiifti verum, ficut ftas-

I alterapioteftastlauiumcftfupct corpus Chrifti myfticü, ] quod eft Ecclelia.CJuia ei go erant quidam,qui diaconos , prefbyttrisantcferrciit, quo eoium temeritatem rnagis letunderct, ait perinde elle æquare diaconos prefbvie-tis, vt çquarc diaconos epifcopis ; quia in epifcopis funt 1'icfbvteri, amp;(. quatcnns epifcopi prtfbytcri funt, yquales

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11- ij-

55° De Prïmatt ik Ecci-funt presbyteri epifcopis.Idcirco enim fabiiing't Hieronymus, Adcjnwumpreces { fciïicet epifco^ poriim amp;nbsp;prcsby tcrorum)CZ)ny?» corpui conficitur-KnrCus epifcopi ratione facerdotiiom-nes funt xquales,vt idc Hieronymus ait: f''hcun-^HefiieritEpifcopus,fiueR»m^iyfitte Eugubij,eififlt;quot; eflt/ttrat facerdattjA.non magis eft epifcopusj Romanus epifcopus:quàm eft epifcopus,Eugubi’ nus epifcopus : fûntqueomnes epifcopi fucceffo-res Apoftolorum , qui ratione facerdotij xquales quoque iazmnt.Potentiaitutem dimttarHi'ôtlpif*' pertatù humtbtM, nenfacitfuhUmiorem, velhttrui-liorem epifiöpttm: non dixit, maior, aut minor po-teftas clauium,fiue ligandi Sc folucndi, non facit fublimiorem,aut inferiorem epifcopum ; fed po* tentiadiuitiarum,autpaupertatishumilitas. In hac enim poteftate, quac ad gubcrnationé Eccle-fix C3tholicx,amp; curam ac poteftatem paftoralein pertinebat,n»nfuerunt omnesapoftoli xquales: quin potius vnum Petrum exteris apoftolis pnt-efle voluit Dominus, quamuis omnes elfent Apo ftoli:amp; qüatenus prefbyteri Sc epifcopi xqualcS) ratione ordinis. Quodfi Hieronymus Pontificeoi alijs epifcopis in omni poteftate xquabat, cut dixit ad probandum xquales elfe, ybtcu'icjuefuerit tpifeopMifiue Roma,ßue Eugub», eiufdem merià e^î (p- faceràottjlSc non dixit, eiufdem eft potefta' tis amp;nbsp;honoris? prxelTe enim alij, non eftfcaioiis facerdotij epifcoporuin, quatenus epifcopi funt, fed eft maioris poteftatis Sc honoris eorum. Si-quidem vna eft ratio facerdotij omnium epifeo-poium,ficut vna item eft ratio facerdotij omnium prcfbyterorum.Duo namque funt ordines facer-dotum,vt ait S. Anaclctus,in epift. 3. id eft epifeo-porum amp;pr«fbyterQrum. Quod autem dixit Hie« ronyiiius

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A P V T 11 r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;531

authontat^}uxrituf,orhfs maior e(lquot;vr~ !gt;(• hoc dixit, quia illi, qui Diaconos presbyteris *quabant,ex confuetudine vrbis Romæ argiimcn tum ducebant Sic cnim ait Hieronymus, Seddi-lt;^i,lt;juomodo Rom£ad teiiimonium diaconi preshji-ter erdinatur?refpondet,^tiid mihiprofers vnius tv lgt;is confuttuthnenfi Hue igitur fpertat quod paulo Jntèdixerat, Si authoritas qustritur, orbis maior tllvrbe.qflodperindeeft, acfidiceret,fi iftaçô-

I ftiMudo Romae eft, tametii non rcprehendo,at in ïliis ecclefiis non eft.Sic Hieronyroo vifum eft ref pódete, cum alioqui in promptu eflet ratio illius Romanae cófuctudini$,cutfcilicet adteftimonui diaconi presbyter otdinaretur : ncmpe quia diaconi funtjVt ait Clemens Romanus,tanquam ocu li epifcopi,circunluftrantes vniuerfos adlus Ec. clefiae ad renunciandum epifcopQ:presbytcri veto non ita.Idcirco nonadhibebatur teftimonium presbiteri ad ordinationem diaconi:non tarnen exeofequebatur, vt diaconi eflent presbyteris hutniliorcs.Sim!litercùm ait Hieronymus, Nec »hera Romt vrbie Eccltfia) niter a. to’ittt orbis ext-Ihmnndae/?,fignificat eandem efte regulam fidei in omni Ecclcfia Dei, qua: eft pars Ecclefiae vnius Catholicat per cunftum orbem diffufae, quod fta-tim explicat idem Pater Hieronymus , cum fub-iiingit;amp; Gallias,amp; BritäniaejSc Afiica,amp;c. vnum Chriftum adorant,vnam obferuant regulam veri tatis.Quia verb aduerfariusB.Hieronymi autho-ritatem,quam feiebat eflemagnam,inprimatum, Vt eura pondéré amp;nbsp;grauitate tanti authotis incli-naretiirrito conatu torfit; nos rurfum eiufdem au thoritatem in ipfum, vtfaltem erubefcat, fi quid fortè pudorisreliquum fecit,retorquean)US. Sic cnim ad Damafum ex Syria cpift.sy.fcripfit ; Eoo ■ _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ll. iij.

55î Df, Prtmatv- tn EcCt» nulbi^pyiwH nifi Chrifiüfi^ueS) beatitnAtiiti^j^ efiiCMaedrxPetn comumone conficior.SuperilM^ tramitdifieiitd Eccleßamfiio:ijutcnn^ue extntnttw àomuÿi agnti comcderit,profanHs eß- Si tionfuerit,peribi(duräte dduHto- Eû dicit extra uo-muni coniedere agnü, qui Cathedræ Petri comu-nione n'ó confociatur,ficuc fedixicc5fociatigt;eun-démque ast nó eiFe in area Noe, acperiturum régnante diluuio.Riirfus ad eundé Darnafumin altera epi ft., Aïiana,yn(\\i\t,rabiesfremit,hincintf^^ partes ßctßa Eccleßa adfe rapere mefeßinaf. immit-chorit circa mamtHantiejaa in rnefurgitauthoritust ego interim clamPo,ficjuts Cathedra Petri iunßtnrgt; me’i^ e/?.Turr.lib.dç,Ecclefia, amp;nbsp;de ordin.miaiftr-Èccleliæ ad.a.Freyliubium.Cap.io.

Hoc vuk 'ï’arrijnuSjintignis Ijtubro aduerfusGrjW-ni ex H eronymo Canoneiruicclarnitans.

Orartes epifeopos rjtionc ortiinitamp;Sïctrdotij le« elTetrâiioné verb poteftatrs'elauiiiin.feuligindiifol ûendi,quâai vocit poteftàccmiurifdift onis.Epücopuin Rom rauna.ibj'! omnibus ffliidretn clTe, Qn£*4 Fc tribui argumiiitis probiflcexiftimat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F

i. A pjteftateq.uqa ChriftusPetro coaceftît.Vnuin cnim(inquit)Petiu(n.in lue poteftatequx ad gubernJ-lionetn Eccleiiæ Çatbolica: cürjm ac poteltitem p»-ftoralem pertiiïcbat,cçccris Apoftolk prçefte voluit Do-minus,qinnmis Oikrics elîenc apoftoliramp;.'quaccnus pref-Byteri,amp;eptreo'pi,.T:qna!es ratione otdinis.

Z. Ex verbis Hiwonymi, à Gratiano citatis.quï Tiirrianus in medium methodo i)bifamiliari,id eltpli-ocSopliiftica produxir.

Ab audôvitaîeeiufdcrn Hieronyini.locis aliquot epiftolarura ad Damafnm eiprefsis, quibus fui Pôtihcis primatum ica confirmatum elle fomnut.vc de co oeffli-liem.nifi ksrecicoî'profligatiüîmosditein mouetc pojJê âüf veile opinetur,

Ego vcrojLcâot-tlirift’ianc.fi lînguIaTurr.fopJiifoia-ta,quib.verborriHieron.robur eneruareconatus eft,tibi cxhibuerOjiuftuaivolume côficerc cogarX^Edâ

inlicaffe fx erir, lt;^uæ ad ali i detcgéda tibi luccm faciear. Pfimùm autcm ,quomodo Epifcopi raiione ordinis fintæquales:item quis lit ordo ille.St in quo bxc jtfluali-tjs confiftat non aperit T utrianus.QujE aqua liras clt in» terpcdes bnchia amp;caput;Quisordo inter epifeopos quo rum vnus eft epifcopus, caput, patct’Æquales funt (dieet) quarenusepiftopi.ftd nomine tcnus.non reipfa; id eft a-pofcopi non Epifcopi.Nullus ordo certe nili inter çqua-lesiat æquales non funt maiores amp;nbsp;minores epifeopi, quandiu maioritis amp;nbsp;minoritasfin re Barbara Sc horreda norridis barbarifque voculis mihi liceat vt)man»nt.Ca-noniftarum putidas adulationes omitto, quibus conftat ordinem à Turriano conftitutum efle imaginarib. communio epifeopi Romani cum alijs ,quiceu vilifs'a-nimæ aut bruta mancipiaadidoli huius pedum ôfcûla eaduntiOrdinemConcili) Ttidentini forfiränobis obij-cient lefuuitæivbi (cilicet (ininia cx Pötifiiis vnius nutu amp;iufl'u,inimicisamicifque non paucisrcclamätibus.func definitj? An ordinem epifcopalem.ideft ordinalionctn proferenr? At quantum lit difcrimen inter Pontificumj Cardinalium,Pattiarcharum amp;nbsp;Epifcopotu.n confeCra-tionesludaicethnicas, ipforum rituales libri fatis lupc'r-que declirät.Scd cur inter inordinatos Scaiuxloujordinem iampriJf m fcpultum quætimus;Porro,fi ratione ordinis tquales funtepifcopi.cadem ctiam iurifdiftionis potc-ftate arqualiter friiuntiir; alioqui non modo turbatus fed omnino extinftus iacet ille ordo. Inceremonijs enim non tantiim confiftit,fed præcipuè io adminiftranda Dei Eccicfia,cuius pars in folidum ab vnoquoquc Chriftiano epilcopo tenctur.Iterum rclpondcbit Icfuuita errdinem rede conftitutum exigere, vt quifpiam primas tencat, tacteri omnes fcqiian tur pro ratione circunftantiarum.id eft vtTutrianus alibi ait gt;nbsp;proutcrunt in maioribus aut minotibus ciuitatibus coftitutæ Eccleôç,quas in patri.tr-ctiariis .archicpifcopatus.Epifcopatiis amp;nbsp;prelbyteratüs IräfFormat,nulla habita eiuditorüSc piotù Vaftorû ratione. At in Onbodoxa amp;nbsp;verè Citbolica Ecclclia Chriftes s ftaiionê fliam pre» plinäEccleiiafticam Ll. 111).

De Prtmatv in Eccl« diligenter conferuant, amp;nbsp;quoniam funt xquales, fyffl niyfta:,coJlegç,coniprefbytcri,CŒpifcopi,vno animi có' fenfu idem opus io domo Dci promouentes, ordmcn) iàoè recinent. Idemonoßris cpifcopis fit, inquiet k* fuuita. A t tu, Ieâor,oinillà Papifticorutn epifcoporom (in qua certc inçqualitïtem quandam agoofco,nee enim omues eodem itnpietatis ietaargo effe corrcptos affe-rere velim)va:cordia,vanitate,cpicurea vita,a!qualitaten inter Romanum Pontificem amp;nbsp;anarcfiiz Papiftiesafle-clas percurre animo çquales quidcm cotnperict quuin decótemnenda amp;nbsp;profligaada Sacrofanda Deivciitaic agitur.

Ratione Sacerdoti) funt zquales.inquit Turriaoui. Quid fit autem Sacerdotium illud explicat(fuoquideni iudicio)Hietonymi verbis,quum ait ad prefbyteroium amp;nbsp;epifcoporum prcccs Cbrifti corpus «onfici. Nomine Sacetdotij iotelligit Hieronymus omnespartes muncris prelbyterorom fcu epifcoporum , i. minittcrium Eccle-fiafticum.quod fynccdochicosrcfeitadEuehariftici Sa-cramenii celebrationero. Etenim de epifcopis feu pref-byterisagit,quorum illis temporibus partes erant,con-ciooes habere ad populum,(vt cx Scrmonibus D. Augu-ftini alioruroque colligiraus ) Sacramenta adnainiftrare, EccleCae dilciplioam fartam tcdam coBieruare.’infufflquot; m3,pafccre Deigregem.Aft Turrianusfortairc vult Pa' pifticos Epifcopos æqualcs efle,quatenus funt facrificub, qui, ad quinque vocularum pronuneiationem , Cbrifti Corpus ecoeliseliciant, 8f pancm raiffaticum in Filiun' Dei tranfformet.Dc fignificationc verborum Hierony-ini non eft hîc dilputandi locus: quum dcconfccratione facramentali collatio noftra non agat.fed dcprimatuin Ecclefia.Quzrimus autem d T urriaoo, quomodo exifti' tnet ratione Sacerdotij epifcopos omnes eflè æqualcsî Milfam Pontificis Romani Struftici cuiufpiam Sacrifie“' li zqualem elTe,id eft cadem ignominia Filium Dei affi' cere lateor. At fi partes omnes v cri Sacerdotij, quod autc Hieronymi tempora vigüit,pcrlufttamus,quam æqiJafi' tateni inter fijos Epifcopos nobisdcpingelîÆqualcsI“®' ratio*

Capvt hi, 535 tatione ignorantiz amp;nbsp;ignauiz.Si qui inter eot reperiun, tut qui luggcfturo confccndant, zqualcs funt in Pon-tificij« erroiibus diiTcminandis. Inter fideles autem cC-tlefiz Deiepifcopos amp;Papifiicas laruas tanta eft inz« qualitas Si difcrepaRcia,toiius miniftetij ratione, quanta inter Chtirtum amp;nbsp;Antichriftuni. Quod fi examen, ele-öiones amp;nbsp;otdinationes Papifticotüepifcoporum ad vc-terum conftitutiones reu(Kanius,omncs huiufmodi epi“ fioposabipfo Pontifice Romano ad minimum vfque Sacrifitulum,Caoonum fuorum anaihematifmis ex Dei Ecclctiaiamduduracieftosfuiffe apparebit. Ad Sacer-dotiuiureuertamur.bpifcoporum i. prcrbyterorum Sa-tcrdocium nihil aliud elle poteft quàm tota miniftcrij fuoûio, cuius pars àHieronymo expteffa eft.Vndc Colligo idem elfe omnium epifeoporum minifterium: St vi Confequeatis,nullum Ecclcfiz Dei miniftrum alioruni miniftrotum aut epdeoporum elTc caput St ptincipcm, excepta ratione externz cuiufdam difciplinz. Quid au-temiftaad Romanos Pontifices.cuius fucceflioncm.vo-Cationem, dodrinam amp;nbsp;cçremcnias etuditi Theologi oftcndcrunt à Petri,Pauli amp;nbsp;Apoftolicorum virorû norma tota via recelfiflei Neepoflum Turrianicam auda-ciamfatis mirgii,qul de RomanisPontifieibus,quales nunc funt,agens,ordinisSt facerdotij meminiflè aufns ift.Ptius nobis depingat oportet veterum epifeoporum I amp;nbsp;ptefbyterorum ex probatis Setiptoribusordinem SC facerdotium, quod quum bona fide przftiterit,facilè iu-dicabit ledor , quinamordinem St facerdotium in Ec-tleSa Deiretinuerint. Faftum autem St luxum Pontifi-ciz fedis, infinita cum fuperftitionum Sc blafphemiarum mole compaftutn ,Inc defcribere non conftitui:alió cnim noftracollatio nos voeat.Cztcraabroluamns.

Racicnc poicftatisclauium feu ligandi Sc folucndi» quam poteftatem iurifdiftionis vocatepifeopum Roma-nutnalqs omnibus efiemaiorem TurnanusalTerit, no* negamus; quibiis autem arguraentis id prober lefumta, paucis eft dicendum.

I. Vnum(inquit)Pctrûin hacpoteftatequz adgu-bcrnacioncm Ecclcfiz Caiholicç St curam ac poicftaiein

50 Dk Prtmatv IN’ Eccl-paftóralem pertinebat, cæteris Apoftolis præeffe voluit Dominus,quanuisomnes clÏènt A poftoli: amp;nbsp;quatenus e-pifcopi amp;nbsp;prefbyteri,a:qualesrationc or inis. Mirus an •gutator,qui idem per idem.id eft.nihil probat. Requiti-miis tabulas diuinas,Turriane.En proferimus ( réclamât ille)Tucs Petrus, Tibi dabo clawes, Confirma francs tuos,amp;:. At verb, refpondendum tibi prius efi interpte-

-tationi veterum in bæc tcftimonia. Dcinde.li fucrit Petrus primus inter A poftolos,quid fixe ad epilcopos’quid ifta iuuant RomanumPontifioem? Claues Petro datæ, (inft3s)Petri fiicceflbribus.i.Pótihcibus Romanis,com-miilæ fuut. Igitur, quid (int claues,an foli Petro, an eius fobs fuccelToribus datz fint,an Pontifices Romani turn ♦eteres turn notii Petri fint fob fucreffores videndû eft. aClauesrcgnicœlorum poteftatem cffeiutifdi£lionis,ait Turrianus.herum luditmam quae fit ilia iurifdifttoquae-ritur.Poteftas(inquit)!igandi amp;nbsp;foliiendi. Ediiferevero quid fit ligare amp;nbsp;foluetc. Vides citculum fophifticura, leftor. Claues dare metaphorica eft lecutio qua fignifi-çatur œeonomi poteftas.f ficut apparet Efai.ii.)qua fun-guntur omnes miniftti in Ecclefia Dei, quemadmodura turn ex iS.tum ex i8.Matth.CoHigitur.Miniftcrium cnim Euangelicum verb eft tlauis regni coelorum , quum E-uîbgeiium (it virtusDei ad falute cuiuis credcnct,amp;vicif-fim odor mortis in mortem cuiuis non credent!. GætJ-rum,quum pofeeret metaphotæ analogic, vt Matthæus vteretur apcriendi amp;nbsp;claudendi vocabulis ( (icutfecit E-Ciias,amp; poft Efai.ira loadnes, Apoc.3.7.) maluitSpiritus S.ligandidc foluendi verba vfiirparetncmpe vtintclliga-mus quàni mifera fit conditio eorum quibus cœlû clau-ditur,ideft q uorum retinentur peccatafficut loanncsin-tcrpretatur,fap.io.it.) qui videlicet, qnumnolint obla-rtm Chriftum fide amplefti, manent obftrifti pcccato-rum vioculis : contra verb quàm beat! (int illi quibus a-pertum eft cœlum,vt quia filioDeiliberati (int ipfius lt;»ba:rcdes,quia Euangclioctediderunt.Mmiftcriuaiau-tem illud à tota Èccle(ia(quç eft columnaiftabiiimentum amp;nbsp;cuftos veritatis)committitur quibufdam fidis difpen-fato-

ütoribus qui reftè fecent veriratis fermooem. Soli Petto autem claues datas cfTc contendunt lefuuita:. Negâc »«êtes Si reccntiorcs Theologi, iiec vni fed vnitati da-tascflè.feu Ecclcfiam in Pctrojigandi 3c foluendi pote-ftitem aecepific tedaotur; quant intta metas minifterij , »etbiincludunt. Quidde Excommunicationeferipfe-tint veterçs.tum de pœuiteotia Ecclefiaftica. alibi com-tnodioren'tdiccndi locus. Quorfuua autena hæe adin-dulgentiarum fumos,aut btuta Antichriftifqlmina’Pon-tificesRomanos veras claues amp;nbsp;verè aperire probet le-luuitartuncilli credemus. Scilicct.Ecclcfia:Catholiex eubernatiOfVni Petto commiflà cft.Cura ac poteftaté pa-’ îiorali douMuseft.Alij Apoftoli, vt ignauum pecus, aut 1 Petti mancipia,ftettebant. Sic totam Euangelicam amp;nbsp;' Apollolicam hiftonam impuius nebulo confpuit.Quam-I Uis,iniuit,cffentomnesapoftoli (Cæteiis tarnen Petrum I præcffc voluit Dominus.Prpfçr teftimooium. Ex vetbo Setipto nullum poieris. Primus, ptaecipuus amp;nbsp;princeps à quibufdarn vetcrib, Tlieologis vocaiur quidem , fed ra-t'one ordinis.-nec aliud ex eorum tcftinioniis cliccte po-teft lefuuiticaturba.lntcr Petium amp;nbsp;Pau!ü,quis cui piq-fcratur,incertum eft , inquit Ambroiius. Et Cyprianus, Hoc vtique erant cæteri Apoftoli quod fuit Petrus, pari Confortio prxditi amp;nbsp;honoris 3c poteftatis. Hîcobijcict

1 IcIuuita.Chryfoftomum afntmatc Petrum orbi vntucr-fopra:fcâum à Chrifto fuiflc. Vnitati in vno commiflâ efthxcpoteftas.Dcindc, Petrus eft ne orbi præfeûus, vt faftum 3ctytannidcm Ppntificiam cxercerett Præterea, quod Petro mandatum erat, num caeteris Apoftolis de-negatum fuitcimmo aequali iurc commiffum eft. Chti-ftus dixit omnibusjltc in vnmerfum or bem,predicate E-Uâgclium omnicteacuræ,baptizate, Rcmitiitcjretinctc peccatai Aliasneclaues habuit Petrus'; Deomnib. Apo-ftolis Paulus prxnunciatum fuiffedicit, Inonrnem ter-

I ram exiuitfonus eorum. Qua:autemChryfoftomus de 1 vno Petto dixit,hom.55.iuMattli.(cademvar)jshomi-lijsinnouumTcftam.) omnib. Apoftolis,cifdcm pene I Vetbis eft loquutus. _XpoJioE ( inquit)/«pi)»»nrcuram to• itm mundi. Item. । PmIo , rerr.e ac maria , attjiie rnitterfi

•»ü» haf^italh cMntxiffa efi.Rtirras.Paulii /Jeiu cmntm frtil!-res erbilt;,amp; my^beria cunfia, yniHerfâmqut di/-t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|k»Jû(ti)»lt;»»fw(rty?ït.Similiter ait Gregorius,

ybitlia/tomamfietit,lt;KcuiiatiiriuminK{iim. Item.P4»l(«ini • diriffum caitutrfiu,(‘tf’st efeijm eft nationum , ijuia obtinuit tMiits EcclefntpriiKifatum.Hxc Patrumdidba non tribuut Pauto in cæteros Àpoftolos principatum: ncquc illiaut Petro feparatim.fèJ reliquis Apoftolis aequalitet : qi*gt;d hemil.in Pfal.44 fpfeChryfortommapertè cxponit,bif-e ce Terbis : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vninerfum orient terrttrnni jtenufemnei

Cn omnibus prineifibut fuerunt magis principes, regiiuspeint-tiéres. Si totiujorbis principes cum Pctro extiteruot, cnr Ëcciciîa; Cacholicx principatus ad vnum rcfcttur? ouorfumifta vniusincollegas fnos potcftas? Solus Pc* trusÇcontra exprelTa diuini verbi tcftimonia) fucritEc-cleiîae vniuerfalis gubernator amp;nbsp;paftor; quid ergo 1' Jij Apoftoli : forte Petro vieariam operam locabant. P** ftremo,etiamfî lefuuitis concedamus Petrum ccten’ Apoftolisprzfuiffc,quid ifta iuuant Roinanum Anti-c!iriftam,do£irina;,diftiplinç amp;nbsp;poteftatis Petro aliifÿ® Apoftolis,eorumqnelegitimis'(ucceflbribus cotnmifl*» /bbucrforein’Ludit igiturTurrianus perpétua petition« piincipij.

Î. Alterum argumentum,ex epiftolae Hieronytni^’ nç verbis miferèdifcerptis fophifta colligit,cuiuspar-aes funt explicandae, vt lefuuitica fraus raagis ac magb »pfiareat Hieronymus ait, vbicunijue fuerit Epi/copm , Ä“* Rama.ßtte Eugubci, eiufdem tfl mertliamp;'facerclotij'. ii eft’ non magis eftepifcopus,Romanus epifcopus: quant eft cpifcopus.Eugubinus epifcopus. Vbiigitur ilia iurifdi' Ztionis poteftas,Turriane? Addit,funtque omnes Epift-Ibcceftbres Apoftolorum.Quid igitur fiet veftrai fuccel fioni Pontificiae fedis, quam impudenterApoftolica® Catholicam appellatis! Sedad toties refutatum cauil-lutnconfugit.atqualesepifcopos efte ratione ordinisS facer dotij,non poteftatis cliuium. I git ar neque Apoft*' Ji munerc Apoftolico ,nce cpifeopi cpifcopali ntuncre fur^untur.Practerea» facerdotium illud quod tribuit epi fcopis ) num presbytcris ctia cum epifeopis cómune eft?

, Qu« tinócm bic Turriaoicas diftioAionn adhibebooc acutifsimi lefuuicae vt anarchiani pootiticiam fulciant* Addk lefuuita, Quod H HicroDymus Pontiäccm alite (pifcopis in owni poteftatc xquabat.cur dixit ad probaa dumscquales dTciVbicunque fuerit epifcopus, fiue Ro-012,Que £ugubi),eiurdein nieriti cd amp;nbsp;facerdotij amp;nbsp;ooa ditit.eiufdem eft potcftacisdc honoris! RefpondelhHie-wnymum appofltè loqui: quum cnim dicit cpikoposc* ■ufdcmeflcmetici amp;. lâccrdocii,æqualcs coscuoi poteiia lis tum honoris ration e conftituit.Qmsenim non videt ücerdotium feu minißerium ad poteftatem .mcfituai ad dignitatem feu honorem debete referri? Prrtcica, lt;|ui fit,vt Koroç potius quam Mcdiolani mcminerit,oifi ftfaftum ißorum Pontificuretunderetgt;amp; quamuispl«. tes Ont epifcop.qvnus umem eft cpifcopatus, cuius partes ab iftis æqualibus epifcopis iniihlidum tcnentur.Hiac Oritur tota ilJa difputatio de locis,de diuiris,de fplendo rcnominum.qux omnia Hieronymusaftirmat nontol-krepolfexqualitatem iltam inter Ecclclix Deiepifco« pos.Nam quod ait Turrunus.Hieronymum minime d^ ittTemaior aut minorpoicftasdauium,fiue ligaod« tt foluendi,non facit fublimiorcm aut inferiorem epifco-purn.-fed potentia diuitiarum.vel paupertatit humilitat; iophifticura eft effugium.. ’ Nee eniro um ftupidusfij« Hieronymus, vtelaues maiores 8c minores,contra «It-preflum Dci verbum imaginatetur. Olt;njilt;a(iiiquit)»hi«»-»fi ohfiritant -rninn re^ulam verit'tlü, ergo omnes epilcopi nationum eafdem regnicælorum claues getunt. Qi principes fuerunt A poftoll,nihil mihi dcdetunt.ait Paa-lus.Mihi commifliim fuit przdicare ftuangelium ioccs Gentes,quemadmodum Petro inter ludxos.Et Chryfigt;-

gt;lliu i^ehat vacf/ed honore fat illi erat:nihil lue ( inquit ) ds-eanamplius.Vbi illx maiores aut minores claues! Chri-flus fingulis Apoftolis xquè mandata dédit :vt pater Bleus »iuens mißt me,itaego(inquic) mitto vos. Qux eunque ligaueritis in terra.erunt ligata : amp;nbsp;qwxcunquc wlueritisin terra , erunt foluta in ctElo:doccte,bapti.

) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mihuçftfS.SiS. SsilsTiitieresncfcioQUCi

cbues Petrü geftaffc conccdamus, ex eône conclufcrît lefiiuita vnicum PoatificéRoinanum iflas babete? Qui,l cnim habet(.vt fæptus ïam didum eft ) quod Petrus hi-buit! Dodrina amp;nbsp;dikiplina otniflà ,luccelHoncmfcf-lîonemquc in Pétri Cathedra , quæ Romæ eft, lùam ia-dabit. Refponderitâliquij, qui Petrum Romæfcdiffe concedet,fcribasamp; Pliarifeos in Cathedra Molis collo* catos.Chrifti firifle infcnlifsimos liolles.Nos verôadda-aius^amp;ribas cathedranr iÛam vtcuinque eredam habuif-fc.Poiiiihces Romanos Apoftolotum Apoftolicoruin ▼irorum cathedrasdctutbalfe ic amouiflc.vtfuaserigc-renr.Præterca, quum Petrus itto maioium clauium lido priuilegio donatui eft,non Roma:,léd Hierolblysiis fuiffe conftat.lnde liccolligo. Petrus neque cftcæteris Apoftolis dominatus.ncque Romæ pontifex fuit,lt;]uan-do eü Chrilius eft alloquutus,quare hinc Romanus pontifex vniuerfaietn póteftatem dominatumqueinoinnc orbem lîbi iure venditatc nequit.Auguft. Iib.i.conttaü «eras Pctiliani nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonpaierat e]]e cafttemf«

^ms flanta»erat,lnqitit tniin,Nos multi fiimus^qui vnii corfiu ifChrijli)fumufiChnßümifiilifum ejje caßut yiùutrfalisitlins rtr fgt;oris,i.x iftisTAuguftim verbis lie ai gumentari licct.Paii Jus eotum quos plamaueratcaput eße non potuit.Multo nn'ousMgicur Paça' «put^efle poicft eorum quosnuo-ajuam.plantauit. quot;itz- ,«51

Ad perpetuum autemillud Iatibulü[ß«iii(»l)lt; ririwiK-gw».lt;lt;Jlt;r»iw.]confagiuat lefuuitx.Ax Chriftus non dixit. jdó/cJ.dabo..Poftea'autemlt;umaliisaccepit. Quodau-têrct didum eft,Pafte ouef mèas,tcftimoniö fpccialeftit omil1xamp; codonatxtriplicisilhus abnegationis, qua Petru»,quantü in fe fuit.paftoris buifqne norac amp;;digDiiatt' amiferat.a'i ïtatim duuei iieilt(let ei cbülhlt;s,nie«qua in eufr^ Ute confeßiehis errir inutniffttlocum^tneßiMliieion.in 16.CX Mät.Profciit igrtur nobis ex ftripti verbi ftriniisclaue jftas maiores Petrocommiifas,deinde oftendant licuilfe epiftopisRotnanis illas iia appréhenderc,vt nullafuciit •poftoiica Ecclelia nili Romana; denique potuiffeponii Jiiees Romanos bona eöfei^tia claucs fpitituales infer-;ä' , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■' i teas

Cap VT iii; d 541 rtasS: niundinas conueitere. Potentiam diuitiarumSc paupcrtatis huniiliiatem Synecfloûhicoç pofuit Hic-ronyrtiusi,vt oftendciet quocunquc titulo inlignit« fit piiticularis bcciclia,quibu(cuque donis cxternis popeat« ciiij cpifoopos quail cumuisxTuditosaut iiiiignes alioriiijt t«mcn epiùopoiuni non elPe dominos,fed omni exp.ttic collegas,fiatrescoepifcopos,comprcfbyteros.Nec ordi-neniäi®e'f®’’'«,tcclcliafticxiuia^iix{xctitiendæ gratia, iniqualitatem inter epil’copos vllam conrtuuerc.

Tutrianiis add't.Quod autem dixit Hieronymus, “MlnntM ^ritur,(iiih niaiarefli,-ptbt: hoc dixit, quia lUi qui EMaconiS'prclbytctos æquabant.exconi'ueiudinc vr-, bl' Roma: argumentum ducebant.S c «mm ait.yedf/f/iir, '!*iin:sdt Ronne ad teflimonium Diveeni frtjhyftr orâmatur? rcfpondetigaidn.ihi jirofert-mnu vrhit anjneiudintmï Huc igi I u r fpeôat quod paiilo ante dixerat.Si auclictitas quç-titur,orb»s maior eh Vibeiquod periode cft,ac li dicerec, Slifta tonfuetudoRomçen,tiûi«üaion rcprehcndo,at in ihhnitis alijs EccleCjsnohcft.Quotfum ifta?vt iâudc;-' tliiict,8( potcftateniiiurifdiâ:ioïiis,à feconfiéi5 fuoiPou lihciconleruare poftit. Sed Hieponyoihlocus huic ertoti miniuifpatrocinatut.Tain.ftfiEnim.de quadameonfue-tudine Eccktiæ Romaiiç agat.illud fixum manct.otnnes epifropos apoftoloruin elle fiicccifores, S«d obfern*,; Chriftiane lc0or,mifcrum Sophiftafltdid'a Hicronymi nuncaßctVt luot auditores cautitis fdduccietjo nouaautem decreti Gratianici cdrtionr.ipfiais Pontijicis Romani iuflu tiuper fafta, to fcddids,quomodu Romæ, amp;cji prqccdentibusdiftjagiiütm.IllqdveidrSiaudoritasqutT rituiiOtbis maior eft vrbc,adeaiiefcrttir'iqu» de preOayn ter or urn dr cpifcoporum xqualuatc.dixeiat : vc cx.cobz textu facile pcrcipies. -,1. iq* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;viib«'.

J. Supereibpo(hctnun»Turtianii{ophiftna,petituci RagmêtieprftoljrûHicconymiadDamafiim, Sed.prifixi «ftendifleodebuit »ettrêamp;nouam Ecclefiam Romanamr eâdéelîc.-quçenilïi ölimfidelisamp; lincoraCatbolicçEc-dcûçpars fuit,tide merctrixperdita,pntiidümembtüiamp;. antichrilii fynagogafafta eft Prxterea metninit Hioro-

nymus communioQis Cathcdrz Pétri, id eft fideiEcclr* fiz Cacholicæ, quam iîdeni tune Romana Ecclelîa am-pleAebatur. Si quis autclegit Caibedrz Pétri comniu-nioDCConfocior,dieet fc commuuionem habere cum Petri Cathedra. Earn autetn communionem Hieronymus dereribitmetaphoricis loquutionibus.quz non ni£ ad Eeeleftain Catholicam pcrrincrc polfunc. quuitnqin txtra banc Jomnm (inquit)lt;i^»»«m cigt;mtdcrit,ptfinM Si quninarcanonfütritiieribicregttanttdilitHio, An qui «tra tccleüam Romç colleftam viuit,profanus eftîAnRoma area NohzrEeclefia Ifiaelicieain Egyfto nullas alus Ec-cleftas agnofeebac in n undo? Area hgura eft Catholics £ccleliz.qui extra fidem Catholicæ Ecelefi« viuit,profanus eftrqui non eft Carholiea: Eceleliz membrum,parit.- qui nô crédit in Chriftuui,ira Dei manec fuper eum. At Ecclefta Romana,inquiunt Iefuuitz,cft Catholica amp;nbsp;apoftolica Ecclelia: illud veto cenftancer ncgamusmcc ex verbis Hieronymi talc confequens ebçcre potelht. Nulla enim communie inter hommes elfe potelt,quorum Chriftus noneft capuc.Chnftus non efteaput nous Eceleliz Romanz.ergo qui extra liane funt, nô fuoter-tra arcam aut Dei domura.fed Antichrifti lynagogado-fertaad Catholicam Eccleliam antea dcrchûani icuetE funt. Oft^ndanc nobis fidem veteris amp;nbsp;nous Ecclçlîs Romanz eandem elle :tuoc fatebimur, quod eft yeriffi-miitn : Quiconque Eceleliz parcicularis,quz eftpurun) Catholieç mébrù lidc dcferir,profanus eftimcmbra enim à coco corporc(cuius eaput eft Cbriftus)diuclli nequeut Sed quid ifta Turriani lophiftnaca ad Hicronymum, cuius de epifeopatu Hat obCeraanda fencentia in ca.i. cpift. ad Titum, Jilt;«t(inquit)prf/lgt;jteri fciiint fe ex Eccbfuecofte-tudine th^/ui/ibi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fnerit, ejjef»bieêhi:ita efiifiofi «n-

uerint femaga eonfitetudiat^iiànt di/pefilionis dtmtniceyt-rilalflirejbj/lerit tjje iuaii)rtsiamp; in commune debere Ecctefiio* re^tre.Pritoacum igitur ia EceIel!a,Hicronymo tefte,bo minum inucntuin eft.qnod in antichriftianam tyraooi-dcm,tclt;nporisprogreiru amp;nbsp;rairis arcibus feu honeodo iniquiettis myfterio,traasforniatum eft.

Sanfloriim „ƒ„*'r La®3 ƒ Patrum auftoritate ,deccrnimus Romani atque ftatuimuSjVtobeunte huius «P’ftop*-Äoman» ecclcfix vniuerfalis Pon-

tifice,imprimis Cardinales epifcopi diligcntifsi-mè fimul de eleitione traäantes.mox Chrifti cle ricos Cardinales adhibeant ; ficqiie reliqiius clerus amp;nbsp;populus ad confenfum notix eleftionis accédât, nimirûprxcauentes ne venalitatis morbus aliqiia occafionefubrepat. Etideo religiofiffimi viti produces fint in ptomouéda Pontificis ele-ftione,reliqui autem fequaces. Certus verb at-, que legitimus hic eledionisordo perpenditur,fi perfpeélis diuerforum patrum regulis fiue geftis, «iam illa beati Leonis prxdecefïbris noftri fen-tcntiaTecolatur.Nulla,inquit,ratio finit, vt inter epifcopos habeantuisqui nec àclericis funt ele-äi,nec à plebibus expetiti,nec à prouincialibus epifcopis cum metropolitani iudicio confecrati. Qaia verb fedes Apoftolica cunitlis in orbe ter-rarum prsfertur Ecclefiis , atque ideo fuperfe metropolitanum habere non poteft , Cardinales epifpopi proculdubio metropolitani vice fungû-

544 De Ordinatîonibvs Eccl. tur, qui videlicet eleilum epifcopumadapoflo-lici culminis apicem prouehant. Eligaturautem de ipfiusEcclcfix gremio,fi reperitur idoneus.-vel li de ipfa nô inuenicutj ex alia afTumatunfaluo de bito honore amp;nbsp;reuerentia dileili filij noftvi Henrici,qui in praefentiarûRex habeturSc futarus im perator,Déo concedente,fperatur, fient iâfibi cô cefsimus,amp;: facceflbrib.illiuSjqui ab hac apofto-lica fedeperfonaliterhoc ius impetrauerit.Quod li prauorû atque iniquorû hominû ita peruetfitas iqualueritjvt pura Cncera, atque gratuita fieri in vcbe non pofsit eleftio,Cardinales epifcopicum religiofîs clericîs.catholicifque laicis, licet panels,ius poteftatis obtineât eligere apoftolicï fe-dis pontificem , vbi congruere viderint. Plane poftquam clç^^o fucrit faôta,fi bellicafuerittem peftas,vel qu.alilcunque hominum conatus mali-gnitatis ftudio reftiterit vt is qui eleôtus eft,inxt^ confuetudinetn in apollolica fede inthronizari non valeat.cleôlus tamen.ficut verus Papa,obti-netauthoritatem regendi Romanam Ecclefiam» Si difponendi onnes facultates illius, quod bea-tum Gregorium ante fuam confecrationemc®' gnouimus fecilTe. Quod ü quis contra hoc dette-turn noftrum fynodali fententia promulgatumi t quafi per feditipnem , vel prçfumptioneni,ant X quolibet ingenio eleilus , aut etiain ordinatus Vfiue inthronizatusfuerit, authoritate diuina,S^ ^fanólorum Apoftolorum Petri Sc Pauli perpetn® ,.'anathematecum fuis authoribus amp;nbsp;fautoribus,8^ ' fequacibus.à liminibus famSxDeiEcclefixli^F’;

xatus abiiciatiir, fient Antichriftus,amp; inuafotA deftruftortotiusChriftianitatis.Nec aliqu’ljlP^Î hoc eiaudiétia referuetur,fed abomniEccleiia ‘ CO gradu, in quocuque fuetat ptius,fine

'ïone deponatuv.Cui quifquis adhaeferit,vel qua-Icincunque tanqiiam Pontifici reiierentiam exht ^Uerit, aut in aliquo eu defendete prxfumpferit, pJti lententixfit mancipatus. Quifquis autem hu gt;Us noftrx dectetalis fententix tcnierator extite-iit,amp; Kornanam Ecclefiatn fua prxfumptioneco-fiindere amp;nbsp;conturbate contra hoc ftatutuni tcn-taueritspeipetuo anathematc atque excommuni« catione damnetur,amp; cum impiis,quinon refiir^ gent in iudicio,reputetur;omnipotentis ita contra fefentiat,8c fanöorum Apoftolorum Petri 8c Pauli(quorum Ecclefiam ptxfumit confundere^ in hac vita 8c in futura furorem fentiat. Diftinit-iyCan.i.Decretum Ntcolai Papæde ele^itone Ko-

1 ad defendendas res ccclefix poftulauit. Carolus Veto Romam veniens,Papiam obfeditcibique re-lifto exetcitu in Sanfta refutreftione ab Hadtia-no Papa Romx honorificè fufeeptus eft.Poft San-öam verórefurredioné reuerfus Papiâcœpit 8c Defidetium regemrdeinde Romam reuetfus con-

I ftituit ibi Synudum cum Hadriano Papa , in Pa-I ttiarchio Lateranenfi , in ecclefia fanéîi Saluato-

tis-.qux Sy nodus celebrata eft à 153. epifcopis,reli-I giofis Sc abbatibus. Hadtianus autem Papa cum I vniuerfaSynodotradideruntCarolo ius 8c potc-I ftatem eligcndi Pontificem,8c ordinandi apofto-

licam federn. Dignitatem quoque patriciatus ei co ceffeiunt.lnfuper'aichiepifcoposSc epifcopos per fmgulasprouincias ab co inueftituram acci-pete diffiniuit, vr nifi à rege laudetur 8c inueftia-lut epifc opus» à neminc confecretut ; 8c quicun»

I que contra hoc decretü ageret, anathemaiis vin-i culo eum innodauk, 8i nifi refipifceret gt;nbsp;bon^t c-

54^ Dr Ordinationibvs Eccl. ius publicart praftep it. Dtßtnü-6^ Can.ii.exhi-fror.Cccleßafi.

In SynodocongregataRomÇjinccclcfia Sandl Saluatoris, ad exemplum B. Hadriani,apoftolicx fedis a ntifticis , qui Domino Carolo,yidoriofiffi-mo regi Francorum ac Longobardoruni,patritia-tus dignitatem,ac ordinarionern Apoftolicjfedis, Sc inuellituram epifcoporumconceflir: egoquo-queLeo epi(copus,leruus feruotum Dei, cum toto cleroac populo Romano conftituimusamp;con-fitnïamus,Slt;: conoboramus. Sc per noftram Apo-ftolicam authoricatem concedimus atque largi-mur Domino’ Othoni primo,regi Teutonicoturn, eiiifquc fuccelForibus huius regni Italiç,in perpe^ tuum facultatem eligedifucceirorem,atqueluin-mat fedis Apoftolicç Pontilicera ordinanditacpcf hoc archiepil'copos feu epifcopos,vtip(iabcoin-uefticuram accipiât amp;nbsp;confecrationem, vndede-bent;exceptis his quos Imperator Pontificibu5amp; açchiepifcopis conceffit:amp;vt nemo deinceps cu-iufcunque dignitatis vel religionis, eligendi vel patrttium,vel Pontificem fummae fedis Apoftoli-cæ,aut quemcunque epifcopum ordinandi habeat facultatem, abfqiie confenfu ipfius Imperatotis (quod tame fiat abfquepecunia)amp; vtipfefitPa-tritius amp;nbsp;rex. Quod It à clero Sc populo quiseli-gatur epifeopus , nifi à fupradiólo rege laudetui amp;nbsp;inueftiatur,non confectetur.Si quis contrahac apollolicam authoriratem aliquid molitur, hunt excommunicationi fubiacere decerniinus.-amp;,nifi refipueritjirreuocabili exilio puniri, vel vltiinis fuppliciis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Leont Papa.

Si quis pecunia,vel gratia hum3na,aut popula-ri feu militari tumultu, fine cocordi amp;nbsp;Canonica cledionç Cardinalium S: fequentiiim relig'ol’“' ....... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum

Ttimclericorû fuerit apoftolicæ fedi inthronixa-tus,non apoftolicus fed apoftaticus habeatur, li-ceàtqiie Cardinalibiis , amp;nbsp;alijs clericis Deum ti-nientibus,amp; Uicis, inuaforcm ilium anathemati-tjre,amp; humano auxilio à fede apoftolicapcllere. Quodfihoc intra vrbem perficere nequiuerint, apoftolica authoritate extra vrbem côgregati, loco quo eisplacuerit,eleèbonem faciant, conceffa eleào authoritate regendi amp;nbsp;di fponendi res in vtilitatem Romanæ Ecclefixjiuxta qiialitatem té-poris,qua(îiam omnino inthronizatusfit.D^wß. y^-Can-i-ex Nicolmo i.in Connl-Rom-

De Capitulis vel prxceptis imperialibus ve-ftris.veftrorûmque etiam praedecelforum, irrefra--gabilitet cuftodiendis 8i conferuandis,quantum valuimus amp;nbsp;valemus,Chriftopropitio,nuncamp;: in auum nos confevuatores modis omnibus profite-mur.'Sc fl fortaffe quilibet aliter vobis dixerit vel difturus fueritjfciatis eum pro certo mendaceniL hem. Veftrâ flagitamus clementiam , vt ficut ha-élenus Romana lexviguit abfque vniuerfis pro-cellis,8e qua pro nullius perfona hominis remi-Bifcitur elfe corrupta.ita amp;nbsp;nunc fuumrobur pro-priiimque vigotem obtinvat. DißinSl.io.Can-?

Noshincompetetetaliquidegimus,amp; in fub-ditisiuftæ legis tramitem non confcruauimusjve-ftto ac mifforum veftrorurti cunfta volumus erne-dare iudicioiquoniam fi nos, qui aliéna debemus 1 corrigere pec(;ata,peiora committimus, certe no veritatis difçipuli,fed(quod dolentes dicimus) e-rimus ptx cxtetis errotis magiftri.lnde magnitu-dinis vcftrç magnopere clementiam imploramus, vt talcs ad hxc qux diximus petqtiiréda (niffos in his partibus diiigatis, qui DeUm per omnia ti-Mm. iij.

548 Dp. Ordinationibvs Eccl. meant,amp; cûéta (quemadmodum fi veftra pracfens fuilfec imperialisgloiia)diligenter exquirant. Et non tantum haec fola,quae fuperius diximus,quï-rimus.vt examufsim exagitét:fed fiue minora,fuis etiam maiora illis fint de nobis indicata négocia» ita eorum cuncla legitiino termdnentut examine, quatenus in pofterum nihil fit, quod exeisindif-culTum vel indiffinitum maneat.

Ordinationes feu funftiones Ecclcfiafticas depra-uatas,amp; nomine tenus retentas in Pfeudecclefîa Romani conlid ramus, Leûor?'Gratianietcnira vcftigia fumns fcquuti. Nec de minülris verbi fub Euangeho,aut de fingulit PfeudeuangclTci minifterij partibusnobisdifpu-tandum cft.Pontificcs amp;nbsp;Epifeopi quorum frequensmé-tio apud Gratianum à nobis cum clero fuo conlideran-tur,amp; quales in Decreti Ganonibus deferibuntur à nobis opponutur noms Pontibcibus amp;nbsp;epifeopi,(pro quorum ordinationibus longas fabulas narrât [efuui[æ)vtexipfo Gratiano conhet totam illam bierarchiâ feu Anarchiam Papifticâm à fuifmet Ganonibus effe rcpudiatam,vt pote quæ auftoritate apoftolica , légitima vocatione.âr præfcriptafunftionis aJminiftratione careat, quemad-inoduraànoftnsTheologtsabundè eft demonllratuffl. Ex fuperioribus verôCanonibus, ad collationis noftra: prxfcriptum,fequeates thefes colligo.

I. Pontifex Romanus à Cardinalibus,clero amp;nbsp;popu* lo,commun! confcnfueligenduselbrita vc Cardinales Si Clerici præeant,populus lequatur.

i. Ëxpetere debet popiilus eum quem Clerici cli' gunt,nccepifcopus Romanus amp;nbsp;inter epifcopos tend Jus eft qui alia via rceipitur.

ncEtrùs artes,Pontifex ordinatus fucrit, anathema efto, bnquam apoftaticus,Antichriftus,Ch[iftiauifmi delhu-ftor,amp; cum impijs damnetur.

Cardinales autem, de quibus mentio fit in his Canogt; oibus,initio diiäi funt ( ficut apparet ex Fabiani amp;nbsp;Syl-Ucfiriepifcoporum hifioria,quancuniuis deprauata)Dia-coni Roraanæ Ecclefiae feptcm,à totidera vrbis regioni-bus(quos «iam cardines vocarunt)quibps illifinguli c-rantat[ributi,fic appcllati,quafi Regionarij, quod ctiam craendicati ipforum tituli deroonftrant.C^incciam apud Gtegotium CardmalisSacerdos appcllatus videtur ,qui Padorvel Curio diciturinec vlla fit eorum qui nunefune inantiquarumSynodorûfubfcriptionibus mentio. Præ' terca,quid fibi volunt ifia adiefba , Cardinales cpifcopii prefbyteri, Diaconi, quibus etiamnum hodie noroinan-lunnili vt diftinftionem illam regionum amp;nbsp;parœciarum vtbis Rom« denotentiDeiure Imperatorum Si Regum Francorum in PontifiCcs Romanos,lege praefationem Commentât. C. Molinxiad ediftum Henrici x. contra patuas datas,amp;c. Quod adelcaionem veterum epifeo-porum Romç amp;nbsp;aliarum Eccltfiarum.hæe ratio fequuta cft,prout ex Canonibus Si hiftoriji colligitur ; videlicet vtliuelimul Si vno eodémquetenore, tempote Scloco (quod initio in Ecclefia Sanâa vfurpatum,pcriculofum poftea fecerunt ambitio Si auaritia)primæ partes Pafto-ribus,Doftoribus, amp;nbsp;prefbytcris, (quos Cardinales Ro-nia:,temporis progreflii.alibi epifcopos Sc pre(byccro$, Si diaconos vocatuut ) vt pote turn gregi ptxeuntibus, tùm probabil iter certioris in diiudicandadoftrinaiudi-tijifecundaepratcipuisScpraeftantibustum picrate tum dignitateviris.veluci magiftratui,fi Chriftianus effet ,in fuffragijsferendis tribueretur; accedentc tandem plebis confenfu.-ita vt nunquam nili confeia amp;nbsp;coufentiente to-ta Ecclelia quifquam ad ccclcSafticas funiâiones admit-terctur.Eleâioncra prscedebat légitima vocatio, id eft, Mm. ijij.

feciindum ordincà Chrifto amp;nbsp;apoftolùiôftitutu[n,prçi-batdilige.is Si acuratum dodrinx Si morum examen, ab Ëccletîa cui cpifcopus dcftiaabatur.Sc cutn omnifini-plicitatcamp; finceritatc.inuocato Dci nomine,quali iplîus Spiritus Sandi voce per os eccleliæ loquentis, deligcbj-tùr.Eledione légitimé peradj,denuntiataamp; ratahabiu, impolitio manuum fiue ordinatio.id eft vcluti immifiîo in facri miniftcrij poflefiioncm, paflorum rauncris er«, totius prefbyteri} nomine.txarncn autcm dodrinæaut morum,vocationcm Si legitimam elcdioné abordina* tionibus PontificumR-omanornm prorftisexplufam elle exritualibusillofum libris conftat.Neccniin verbi diui-niaut Sacramentorum adminiftrationem , aut gregern curant noui epifeopi Romani, vt tidei alienae dominato-ïes amp;nbsp;animarum carnifices dccet. Nec ctiam dcillorum ordinationibus mentio fit à lefuuitis,quippequiexifti-ment iftos Pontifices à communi aliorum epifeoporuffl forte c/Te diuulfos, ita vt quicquid in Pontifical! libri» ceremoniarum EccIefiæRomanæ de ordinatione Pooquot; tificis in diaconum, prclbyterum, epifeopum, deinde in Pontificem Icgit ur,mera: fiant iaeptiç quibiis iroputi oe-buloncsDeoamp; hominibusilludunt, Quodaurem adE-pifeopi Romani fiipra alias(nedum omnes)ecclclias»fnt-patam pdtcftjtem attinet, eaduabus,inter cæieras ante cxpofitas,manifcftis dccaufiseuincitur Apoftolica non cffc.ac proindenuilo dinino iure ftabilita.Vna.qiloniain pariamp;xquali prorfiis aiidoritate Si iutefucrunt Apo' ftoli, vt turn exChriftimittcntismandato, cumexipfo-rura teftatis rebus geftis liquet. Altcra,quoniam Apofto-lica funftio.poncdo Ecclcliæ Catbolicæ Chriftiana: fuo-damento deftinata,eo probe pofito , amp;nbsp;Apoftolis è terra in cœlum cuocatis.quod ad perfonale miniftcriûdefijt-' amp;nbsp;quod ad fuperftrudionem attinet.dodrina ab iplîstra dit3,amp; diuinitus confèruata , amp;nbsp;ad finem feculorum per-duratura.vfqucadeo lufticit.vtncqiicad nouarum Eccle-fiaruita conftitutioncm.iieqne ad conftitutarum inftaura-tionem vllo audoritatis apoftolicæ fucceflore fit opui. NuncfupcrcftiVt alias ordinationes, fecundum Gratia-num.expcndamus.

tur,fi natura fit prudes,fi docibilis,fi moribus té- lt;nbsp;peratuSjfi vita caftus,fi fobrius,fi peruigil, fi fem-per fuis negotijs cauens, fi humilis, fi affabilis, fi mifericorSjfi litteratus, fi in lege Domini infiru-äus.fi in Scripturarfi fenfibiis cautiis vel acutus, fiin dogmatibus ectlcfiaiticis exercitatus;amp; ante oinnia,fifidci documéta verbis fimplicibus afle-deprtptafidei Chrinianæ fummt-Quumin his omnibus examinatus fuericinuen-tus plenè inftruélus,tunc cum omni cófenfu cle-ricotum amp;nbsp;laicorü,amp; conuentu totius prouinciat epifcoporum , maxime metropolitani vel autho-ritate vel prxfcntiajordinetur epifcopus,fiifcepto in nomine Domini nofti i lefu Chriftiepifeopatu: non fuçdeleftationijnon fuis moribus,fed his patrum definitionibus acquiefcat.D»f?/nS-.i;.C4«.x. ex Cmcil.Carthag.

Epifeopum non oportet praeter iudicium me-ttopolitanorûamp; finitiinorû epifcoporum cólHtui adEcclefiæprincipatû:nec eligantur, nifi ij,quos multo ante nota probabilifqi vita commendat,amp; nibilominus fi in fevmone fidei, amp;nbsp;reóla racione profuaconuerfationeprobati iueünt.Difiinil.ii, Can-\-ex Conctl. Laodte-

Statuimus,ne in aliquo apoftolicaSc Canonica décréta violétur,amp; ne his regéda Domini Ecclc-fiacredatur,qui legitimarû inllicntionû nefcij,8c totius humilitatis ignari, non ab infimis fumere incrementun),fed à fummis voli'it habere princi* pium:quum valde iniqtiû fit abfurdumque,vt im-periti magiftris,noni ann’quis prxferantur, rudes emenzis.Eaei dtfti»[}‘Ciin-7-ex Leone.

Nullis inuitis detur epifcopatus.Tûc autéaltet de altera eligarurEcclefia,fi deciuitatis ipfius de ro,cuius eft epilcopus ordinâdus, nullus (quode-uenire nô credimus) dign’poterie reperiri. Ead.

Studij veftrifit,etiam alium qui aptus fitpro-uiderCjVtfifortèPetrus quemàvobis eledum allcritis.huic ordini non videatur idoneus,fnin quem declinarc veftra cleélio pofsir. Nam graue cleri illius ertt opprobviû,vtfihicforcaffepro-batus non fuerit,aliuni fe dicat, qui eligidebeat, non habere E/td-ciisiMS:Cait.ii.ex Gre^orio,adci-titt N ea^olitiinof-

Nulla ratio finit,vc inter epifcopos habeantutj quinec àclericis funt eleôli, nec à plebibusfunt expetiti, nec à prouincialibus epil'copis cum me-tropolitani iudicio conlecrati.

l’iebs Diotrenfîs data nobis petitionc defleuit diu le fine redoris proprii gubevnatione difper-gi.-ac(ficut alFerituryis qui à vobis iâ probatus di-citur,àpaucis amp;nbsp;tenuibus putatur eledus,cùrn ad vos pertineat vniuerfos afsidua admonitioiie compellere,vt oinnes in vniim,quetn dignumfa-cerdotio viderint,amp; fine aliqua reprehanfione confentiant. Et ideo fratres charifsimi diuerfos ex omnibus faepe didi loci parochiis,amp; presby-teros,amp; diaconos,8c vniuerfatn turbam vos opor tct facpiùs cSuocare ; quatcnus no proue cuilibec libueritjfed concordantibus animistalem,vobis admonentibus, fibi quaerant foladiuinitatis at-rentione perfonam,quam nulla contrarieras à cô-fticutis pofsit reuocare præfcriptis.7)zy?.«5.Clt;ï«ai. - Nolle tuam fraternitatem volumus ad nollras auresfore peruentum Imolenfem epifeopum ab bac luce niigrafleun cuius fuccelToris cledione poputi diuifionem proueniffe audiuimus. Quo^ quia faepe contingere lolet, quærentibus fiiigulis quæ fua funt,non quæ lelu Chrifti,non adeo mi-ramur.Veruncanien in hoc tuam plurimum opot

tetadhiberifollicitudinem, vt conuocatoclero amp;nbsp;populo , talis ibi eligatur per Dei mifericor-dianijcui facri non obuientcanones.Sacerdotum quippe eft eleäio,amp; fidelis populi cófenfus adhi tendus eft; quia docéduseft populus.nójfequen-dus.Elt;jlt;/J»/?wff fÄÄ.ii.fx Stephana ad archiepifi. Raaennatem.

Epifcopos per Æmiliam nó confccres,nifi poft eleétionem amp;nbsp;confenfum cleri amp;nbsp;populi. Ead-diïi.Can.i^■ex N icolaotad eundem.

Literaseharitatis tuæ fufcepiinus , quib.figni-ficas Latinum diaconum tuum ad epifcopum ec-clefix Marcellianenfis à clero amp;nbsp;omnibus, qui il-lic conueniunt,poftulari.Hoc itaque dicimus , vt fiomneseum eligunt,amp; viseum concedere,gra' tum nobis eftecogtbfce : et,fi poteft.ante diem fanftum feftinetoccurrere, vt vel Sabbatho ipfo noiftis magnæ poft baptifmum cum Dei gratia va. leat ordinari. Ead.dilli.C.an.n ex Pelagia ad epi-fcop.Gritmentinum.

Reatina Ecclefia,qux per tot temporum fpatia paftotalibus curis deftituta conftitit, dignum eft vt brachio amplitudinis veftrae fubleuetur,ac gu-betnationis regimine protegatur.vnde falutatio-i)is alloquio prçmiflb veftram manfuetudineni de ptecamur,quatenus Colonohumili diacono ean-dem Eccleiiam ad regendum conccdcre digne» minijVt veftra licentia accepta ibidem Deo adiu-uante eum confecrare valeamus epifcopum. Sin autem in praedifta ecclefia nolueritis vt praeficia-tur epifcoptis ,Tufculanamecclefiatn quac vidua turn exiftitiilli veftra ferenitas dignetur cócede-re,vt confecratus à noftto przlulatu, Deo omni. potentiveftróque imperio grates peragere va» leat. Ead'diriinil.Can i6.ex Leanetad Lathariar^

Nobis Dominus imperator amp;nbsp;Imperattixpet fuasepiftolas tlixerantjVt Colonum inR'eatina ecclefia, qus paftoris officio per longa iam tempora deftituta videbattir,epifeopiifacere debe-remus,ficut amp;nbsp;fecimtis. Ibid.Can i?ex eod-aä^i-Tfitn comittjfarn-

Leftis fagacitatis veftri apicibus, qui defîiéto Ecclefiæ Reatinæ Antiftite , denim amp;nbsp;ptebeni eiiil'dem elegilfe fibifuturum antiftitem, amp;nbsp;àno-bis confecrandum veftro ftudio deiedtum effe,ne jpfa ecclefia diu fine proprio confier paftore.fate-bantur.Nos de obitu prioris dolentes,nunc.ipfuin cleiflum vnanimitate amp;nbsp;Canonica iplius Ecclelîï eleéli'one.vt mandaflis,tam citiflîme ordinate »• mifîmus,eo quod imperiale^ nobis ( vt mos elf) abiolurionis minime detulerit epiftolani,pro quî fcilicet re ambiguum eft nobis. Ideo volütati vCquot; ftrae in hoc parère diftulimus, ne Auguftalis J' nimus diiriffimê hoc qtiocunque modo percipe-ret.Sed fciétes ecclefîam Dei fine proprio Pallots diu non polfeconfiliere,gloriæ veflrae mandamus (quoniam aliter nos agerenon debuimus)vtàve-flra folertia imperiali,ficut prifea confuetudodi-6lar,percepta licentia, Se nobis, quemadmodum vos Icire credimus, imperatoria diredla epillola, tune voluntati vellrç de hoc parebimus,eundénv que eleilum Domino adiuuante confecrabimus: quod,charifiîmè Fili, molellè nntlo modo fufei-pias. Ibidem.Can.ii. ex Stegh, ad Gutdonem Ct' mitent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J.

Vota ciuium,tellimonia populorum,honorato-rum arbitrium, eleilio clericorum, in ordfnatiô-’ nabus facerdotum conflituantnr. Ettnfia-Vetpi-cem amp;■ quietemfacerdotes quifuturi îlint pollu-lentur,

C A PVT un. I lentui'.teneatur fiibfcriptio clericoriiin j honora-toruin teftimonium,ordinis conuentus amp;nbsp;plebis. Ead-dt/hnil.6^-Can.2.7.Ex Leone i.epift.Sy.

Sactotum Canonum no ignari, vt Dei nomine fanfta Ecclefia fuo liberius potiatirr honore,alTcn-fum ordini Ecclefiaftico præbemus ; vt fcilicec e-pifcopi per eleftionem cleti amp;nbsp;populi, fecundum i ftatuta Canonujde propria diœccfi ( remota pet-fonarum 8c munerum acceptione) ob vitae meri-turn 8c fapientiæ donum eligantur:vt exemple amp;: verbofibi fubiedis vfqucquaq, prodclfe valeat. Ead-dtsltn^-Can.^i—ex i.lib. Capitalorum Caroli

Obeuinibus fane epifcopis,quoniam vltta tres menfes vacate Ecclefiam Sanftorum Patrum prohibent SâClionesdub anathematis vinculo inter-dicimus, ne Ganonici de fede epifcopali ab ele-üione cpifeoporum excludant religiofos viros: fedeorumconfiliohoneftaSc idonea perfona ia epifeopum eligatur. Quod fi exclufis teli^ofis e-Icftia hierit fada ; quod abfque confenfu eotuin i 8f conniyentiafadum fueritjitvitum habeatur amp;: 1 yicuum./bid-Can.i).ex Rom,Synodo fub Innocent. I Sifortefquod nec reprehenbile, nec irreligio-fiini iudicamus) vota eligentium in duas fc diui-I fetint partes, is mettopolitani iudicio alieri prx-fetatur, qui maiorifius iuuatur ftudijs amp;nbsp;mcritis: itatarnen vtnullusdetur inuitis ÔC non petenti-biisme plebs inuita epifeopum non optatum con-temnat aut oAem.Ibtd.Can.i4.ex Leone. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ûditos*

Sacrarum literarumi)portet epifeopum habere efledebe-j petitiam.Vnde in veteri teftamento inter csetera tc,öi qua-1 ornamenta Pontifex rationale fetebat in pedo-re, in quo fcribebatur manifellatio veritas; quia inpedoie Pontificis manifefta elfe debet ditionein.

55lt;? De Or OIN a tio ntbvs Eccl-cognitio veritatis,amp;c.Ex quibus omnibus liquide colligicur.quod non fufficit praelatis bona cqn uerfatiojamp;r moriim honeftas, nifi addatiir fcientia dodrinx Diilmti- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ecclefiafhcti-

• Haec duo funt pantificis opera,vt aiit à Deo dj-fcat legendo fcripturas diuinas , amp;nbsp;faepius medi-tando.-aut populum docear. Sed illa doceat quïa Deo ipfe didicerit, non ex proprio corde vel bu-mano fenfu.fed quaeSpiritusfanótusdocec,amp;C' Ibid. Can.-i.ßlt;^nis.

Ignorantia mater cunftorum errorum,maxime facerdotibus Dei euitanda eft, qui docendiofficium in populo Dei fufeeperunt. Sacerdoces legere Sanétas admonentur Scripturas,Paulo Apo-ftolo dicente ad Timotheuin:Attende'kâioniamp; exhortationi doôlrinæ,8e femperpermaneinhis-Sciant ergo Sacerdotes fandtas Scripturas amp;nbsp;Canones,amp; omne opus eoruni in Canone amp;nbsp;doâr*' na confilîat,atque çdificent cundtos tâ fidei feien-tia, quàm operunidifciplina. Difl'uiü-\i.Can-i.tX Conctl.T otet.

Si in Laicis videtur intolerabilis infcitia,quâto magis in ijs qui præfunt, nec exeufatione eft (ligna,nec venia!7^/,rf Can.^.ex Leone.

Definimus omnem qui ad epi'copatus eft pro-uehendus gradum,modis omnibus pfalteriû nol-fe, vt ex hoc etiâ omnis clerus, qui fub eo fuerit, ita moneatur amp;nbsp;imbuatur. Inquiratur autem diligenter à metropolitano,fi in promptu habeat legem fcrutabilicer, amp;nbsp;non tranfitoriè, ram facros Canones amp;Sandlnm Euangelium, quàm diuini Apoftoli librum,amp; omnem Scripturam diuinam; arque fecundum mandata confetuare, amp;nbsp;docere /î bi populum commiflum.Subftantia enim fumrai Sacerdotij noftrifunt eloquia diuinitus tradita, id eft

ideft veraScripturarutn difciplina. Qiiodfi dif-1 ceptauerit,amp; ita libentev facerc amp;nbsp;docere mini

me fpopondetit,nullatenus confecretur. Ait cnim Prophet« Deus : Tu Scientiam repulifti, amp;nbsp;ego repellam te , ne facerdotio fungaris mihi Can- Omnei ^fallentes.

Epifcopus.cùm ordinatur,duoepifcopi impo- oïdinai-.a nantmanus ,amp; teneant Euangeliorum eodicemEpifcopi-, fuper caput amp;nbsp;vevticcm eius.amp; vno fuper eû fun-dente benediÓlionem , reliqui omnes epifco-pi,qui adfunt, manibus luis caput eius tangant.

Manus impofitio quid eft aliud , nifi oratio fii-pei hominemîCâw/^ i-g'xæT?-i-Cxw.yj.

De cpifcopis fpeciaîius diftuna eft fuperiorib.Ca-nonibusjuxtaGratiani methodum,amp; proiit fercbit tempoium conditio , q«« diuinura epifcopatum in hu-manum conimutauil. Antcquatn vctbadihcft«, qu« er Gtatiano colliguntur.defcribendasveniamus.opciaepte-tium me fafturum exiftimaui,fi eadem opera fubiunge-tem Cano les qui in genete de funftionibus Ecclclialti-1 cisagunt.dequibuspoftcapaulô ptobxius aliquid eric I nobis dicendum.

Hi s(i.Clericis)lege patrum cauetar,vt à vul- otTit* gîtivitafeclufijàmundi voluptatibus abftincanf. dorttim non fpeftaculis, non pompis interfint, conuiuia publica tugiant ; pnuata non tantum pudica, led eotum Stfobria colant ; vfutis nequaquam incumbant,quibas£c neque turpium occupationibus lucrotum, non C ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o J- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;com

lenapecunix quali matetiam cunttorum criminum fugiant,8c fecularia négocia ofticiaque ab-nuant gt;honoris gtadum pet ambitionem non fu-

âccipiant.'doJos amp;nbsp;coniurationescaueant.odiîii zjnulationes,obreélationes,atque inuidiâfugiât nonvagi oculis»non eflfreni lingua,aut petulanti» fluidóqi geftu incedanc: fed pudoré amp;nbsp;verecun-diam mentis fimplici habitu inceffuqueoftendät: obfcœnitâtem etiam membrorum Séverborum lieue amp;nbsp;operum penitus execrentur : viduarum amp;: virginû frequentationes penitus fugianr.con-tubernia extranearum fueminatum nullatenus appelant: caftimoniam quoque non violati corporis perpetuó obferuare ftudeant, aut certè v-uius matriinonij vinculo fceder;ntur : feniotibus quoque debitam prçbeant obedietniam ,neque vllius iaitanti^ Ihidio femetipfos attollant ,• poft vemo doétrinx,leilionibus, pfalmis,hyninis,câ-ticis, exercitio iugiter incumbant. Talesenim debent elfe, qui diuinis cultibus fefe mancipan-dos ftudent,fcilicet vt dtim fciétise operam dant, dodrinæ gratiam populis adminiftrent. DijU'-S-13. C4«. y ex Ißäora.

Taies ad minifterium eliganttir clerici, qui di-f;nè pofsint doniinica facramenta traiSare. Me-iùs eft eniin Domini facerdotium paucos habere miniftros, qui pofsint digne opus Dei exerce-re,quàm multos inutiles, qui onus graue otdina-tori adducant./^d.C4«.4.ex Clement.

Presbyter cùin ordinatur,epifcopo eum bene-dicente,amp; manum fuper caput eius tenete,eciam omnes presbyteri,qui prçfentes funt manus bias iuxtamanusepifeopi fuper caput illius teneant. Jhd.Can.ÿ.

Nullus ordinetur clericus, nifi probatus fuerit vel examine epifeoporum , vcl populati teftimo-nio.DißmQ.i^Can.i-E v ^.coned.Catthag.

nit, omnes qui ad factum minifterium accedere voluetintjferia quarta ante ipfam otdinationeiri Vocandifuntad ciuitatem vna cum pvesbyteris, qui eos reptefentarc dcbec;8c tue epifeopus à la-t£te fuoeligere debet facerdotes amp;nbsp;alios prüden tes virosjgnaros diuinç legis,exercitatos in eccle fiaftlcisfanélionibus , qui ordinandorum vitam, genus,patriam,xtatem,inftitutionem,locum, vbl educatifunt,lifunt bene literati,(iinftrufti in Le ge Dei, ante omaia diligenter inueftigenf.fi fi-demcatholicam fitmiterteneant., amp;nbsp;verbis fim-plicibus afferere queanc. Ipfi autem quibus cura committitur,cauere dcbent,ne aut fauoris gratia, aut cuiufcüque munevis cupidttate illettiàvero ’ deuiét, vt indignû amp;nbsp;minus idoneû ad facros gra dus fufeipiendos epifeopi manibus applicent. Quodfi aliter fee er int, amp;nbsp;ille qui indigné acceffe 1 lit ab altari temouebitur,amp;: illi qui donum fanéti Spiritus vendere conati funt,cotam Deo iam con demiiatiecclefiaftrca dignitate carebunt. Igitut . pettres dies diligenter examinentuv ; amp;nbsp;fie fab-1 batho,qui probati funt, epifeopo reprxfentétur. /few.Sine clericorum concilio,amp; populi teftimo nio, nullumepllcopus ordinäre prïfumat. Ead. dtftin[i.Can.s-ex eonctl. N auamtijt.

Epifeopus,fine conciliof alij legunt, confilio) I clericorum fuotum clericos non ordinef.ira vt ci-uiuin conniuentiam Sc teftimonium quxrat.

I Uliteratos nullus pratfumat ad clericatus or-dincm promoucre : quia liieris i arens facvis non ' potefteffe aptus officiis,£)»77.3fi.Clt;i«.i. Fx Gel.

Ante omnia peto,vc cogites religiolè pruden-tia tua nihil elfe in hac vita,amp; maxime hoc tempore,facilius ÖC leuius, amp;nbsp;hominibus acceptabi-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nn. J.

5Ö0 Dr Ordinationtbvs £ccl. lius epifcopi,aut presbyteri,aut diaconi ofiîcid, Jî perfunétoriè arque adulatoriè res agatur : fed nihil apud Deum mifetabilius,amp;triftms,amp;dam-nabilius/r^wa. Nihil eft in bac vita,amp; maxime in hoc tcmporejdifficilius,amp; laboriofiusjSe pericu-loftus,epifcopi,amp; piesbyteri,auc diaconi officio; fed apud Deuni nihil beatiusfieo modo milite-turjquo nofter Imperator praecepic. QU'* autem lie modus,nec à pueritia,nec ab adolefcécia mea didici : amp;nbsp;eo tempore , quo difeere cœpetam, vis mihi faàia eft, metito peccatotum nieorum. Nam quid aliud exiftimem nefeio, vtfecunduslo eus gubernaculorum mihi traderetur,quiremuin teuere non no\iexim,Diiltnil.lt;\Q.Can.7.ex

Multi Sacerdotes, pauci faccrdotes.-multiin nomine,amp;■ pauci in opere. Videte ergo, fratres, quomodo fedetis fuper Cathedramiquia non Cathedra facit facerdocé, fed facerdos Cathedtani : non locus fanéfificat hominem, fed homo locum fanftificat. Non omnis facerdos fandfus, fed om-nis famSus eft facerdos. Qui bené federit fuper cathedram,honorem accipit à cathedra qui male federic,iniuriain facit cathedrae. Ideóquemi' lus facerdos de facerdotio fuo crimen acquirit, non digpita'cemiin iudicio enim tuo fedes.Si qui» dem'benè vixeris amp;nbsp;bene docueris,populum in-ftruisifi benedocueris amp;nbsp;male vixeris, tuifolius condemnator eris.Nam bene viuédo amp;nbsp;bene do-cedo, populum inftruis quomodo viuere debeat. Bene autem docendo amp;nbsp;male viuendo,Deum in- , ftruis quomodo tc debeat condemnare. ihi.Cait- i j2.ex Chryfofiomo.

Epheftjs Paulus dicit,Mundacfunt mantis mei à fanguine omnium veftrum. Non enim fiibter- I fugi quominus vobis annuntiarem omneconfi-

lium Dei.Mundus ergo à fanguinc eoriim non ef-*M,fîeis Deiconfiliura annuntiare noluiflet; qur* ’l'ium increpare delinqiientes nolueric-, eos pro-culdubio tacendo paftor occidit.

Difpenfatio eft nobis cœleftis feminis iniun'» nonfparferimusïvxjfi tacuerimiis. Qnod Suum eleftionis vas forniidet,amp; clamer : quanto lagiscuilibet exiguo metuendum eÜ.Algt;iti.Can-^.

Ex rot Canonibus Gratiani nunc fupereft »t thefes Bonnullas leâori propoDam.ex quibus de anarchia Pon-tificia, cuiuj Icfuuitæ infigniores habcri Patrooi volunt. facile hidicium fcrat, Porto cxquincam roethodum hfc obCeruarenonlicuit : omnia quas in medium attulimus, ad examen,cleftioncm Si ordinationem clericorum feu winifttorum Ecclcfiafticorum rtfciti poflè vide'tur.Hae fint igitur noftrsE thefes.

4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apafiortbt» ßu epifeopit propo-

6. ï.pifcoporumfanlkivittt,fincerà^Heiii-nrina,fgt;rtM probabatur, lt;jnàm eîtgerentttr : nec ad Ecclefiitgubernacnla vllo modo admttiebantur rt-Tum Eccleftafiicarum imperiti.

lU-ttera!i^crarûmpK ItterarumimperM adclfficum ept/iopatum minmt promoueban-tur, 'utpûte ijiti a Deo non edoUtpoputam ettam deterpnon ppjfeiit^.

8. Qutcüjue adV.ccleßaflicum mimflediim vocabatur-tà populii pnui accepta tefltmoniolt;de*»' de abepifcopisicoram prefbyteru latcù nonnal-lie prudentioribiu vint, per triduum de reh^toii^ capitibfU examinabantur.

9* Ab[guepopnlt exprejp) Illegitim» tiotiif defideriojconßnßttotnni^ tJOcario,eleUio,ordi'ittiO’ fitnldio ^cclefiaïiica trrtra habebatur.

,, 10. nammi corißnfuprtfoyteror»Tn,T)gt;^'' eonorum , clericorum , (P'plebis, epifcoptS^-terdotes- (ß reblores E-ccleßarur/i eltgebantar : conßcrabanturßu ordtnabantur, mßprimani'quot;' totiui cleri popult conßnfu.

tjM curn clertcü de doHrina iudtcaffenrfftt^ß^'P^'! । cl tricot um 1/^ eleEito cum totim Ecclefit clt;gt;fgt;ß’’r 1 fr(bi,rei]nirebantiir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;! ,

15. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dna in eleElione concttrrerent, is

fufirebatur ijui pietate t^doElrirta excellebat'.ita ‘amen vt »uUm obtruderetur inuitû non peten-tibui' nee ex aha ecclepa vocabatur ntfi i^uttm in clero ciuttath,cuiui erat epifiopm ordinandiu,ne^ metdoneut apparebati,.

15. fmperator ab epi/copf “J^mano ro^atur I (idemfiebae ab alÿs epiÇcopü'ivt ecclefiam Reati-nampaflorefeu epifiopo de^itutam cuidam eieSla tmeedere dionetur,

10. ƒ« eleHnnis conÇrmatione tum aliorum tptfioporum-jtum tpfiu/mei Romanipijut elehluj ab 'Oniuerß clero confecrabatur coram Senatu po-f^lo, ad(kinttbus iegatts irnperialtbus) confenfus (•S' authoruM fmperatoris deßderabatur. '

‘T- '^htl eEi fiieilius leaiur epifcopali . prefbyterali opjicio,ßperßnhiorie adalatoriè^ agaiur’.mhil'’jero dtfficiltus, periculoßksy^ ma

[h laboriofurn, nihiletiamapud T)ewn beattuSi ß ‘^tüetjuù eo mnnereßungatHf.

18. ('athedranonfadt aut fanElißcat Sacer-dotem, fed contra Saterdes cathedrarn : nec enim “mntt Sacerdoj ßnilus efl, fed omnis Sanilut eil foeerdei.

Alias ex fuperioribiis Canonibiis thefes coH gerc Poteft Chriftianiislcftor .march x Pontificîæ forts magisac magis deicgunt. Hm ve’6 non nicas, fed S'iafdam aha»,ab etudiiis Thcologis tbtfeséditas,attc-b!n. iij.

xcre vifum eft.cx quibus per antitliedn Sc veteris amp;nbsp;ooul tiiniepilcopacuttum prcfbyteratusfacies apparebit,« qiiim vaiia üc lefauicarum alioriimqucparafitorum, de hierarchica feu Papiftica ordiiiatione circa miniftcriunl Ecclcliafticum iaâantia,vel cxciipfîvideanc.

I. Quod ad cpifcopos attinet, quum iure di-uino idé amp;nbsp;vnus fit(funlt;Sionis refpcótu ) Epifco-pusjpaftoc amp;nbsp;prefbytcr ( exeo quidem prefbyte* rorutn genere qui vçtbopi-çfunt,amp; diftinguipof-funt ab ijs qui difcipliiiæ ecclefiafticæ cuftodes cum ipfis Paftoribus conftituuntur ) in noua aii-tem Romana Ecclefia resptorfus diuerfxfinte-pifcopumefle amp;: prcfbycerum efle, adeo quide« vt amp;nbsp;multi fint illic epifcopi qui pvefbyteri non funtj nec vnquam fuerunt, amp;c contra quamplnt*' mi amp;nbsp;pene iufiniti prefbyteri, qui nec funtiOeÇ erunt vnquam epifcopi, côfequitur niilluin apn® Pontificios efle diuinum epiftopatum.

i. Qu^um epifcopus iute diuino nemodica-tur collegarum fuorum refpeôlu, qui pmnes inter fe xquales funt,fed habita totius gregis(cui paU' ter prxfuntjratione,inter quos non gradu,fedot-dine duntaxat prxit, qui maximè idoneusadmo-deranduin totius presbyterij ordinem videtur.-hu mana tarnen prudentia,hunc ordinem,qui t®quot;-tùm collocationis erat inter pares, con-Aituit,id eft, paris ordinis feriem in fuperiotein gradum commutauit:ea tarnen eminenciacettis legibus,quafi yinculis,adfl;ricta, ne in tyrânidera degeneraret.

3. Sed humanus hic epifcopatus in nouaEc-clcfia Romana,non tantùm laxatis, fed etiani pe-nitus abrpptis amp;nbsp;abolitis illis vinculis, in multi-plicem tyrannidem euafit. NulluselVitaque inter poiKificios,reipfa,fiue ex diuino, fiue ex huinanq

4. Quantum hie pfeudoepifeopatus ab illo vero,tum diuino,tum humano, fenfim in Eccle-iiaminuetto difcrepet,hçc etiam manifeftè often Hunt. I. Quod a 1 ij quidê fifta êleélione ,quam to tarn ad fe impurifsilsima Canonicoru capitula ab-tipuerunt .• alij verb propudiofa nundinatione, conculcatis omnib.Canonibus, ad eum gradiim conuolenc. i. Quod vt olim milites veftimen-ta Chrifti crucifixi inter fe diuiferunt, ita paupe-rum bona palam amp;nbsp;aperte ifti pfeudoepifcopicfi fuis Capitulis funt partiti. 3. Quod contra mani-feftum amp;nbsp;fæpe repetitum Chrifti interdiótumjdif penfatione myfteriorum Dei à fe abdicata/lt;»T«iilt;f «»/laezMt vfque adeb fefe immifeuerunt, vt alij qui-dem omne dominiorum tcmporalium,quç voeât, genus,vel ipfis deceptis ciuitatibus vfurparint, Vel,(vtolimPharifxiJab incautis dominis,pie-tatis prætextu,quæ tarnen neque dare neque acci pete licuit,obtinuerint : alij verb principibus at-queadeo regibus ipfis dominentur. Quid ni enim hoc faciant, qui imperium fibi in ipfas animas amp;r coHlcientias,abrogato etiam,quoties ipfis libuir, expreffo iure diuinoarrogarunr.? 4. Quod deni-que,fiquid in fpecie Epifcopalis muneris fubeun-dum fibi exiftimant, id omne non in verbi diui-ni difpefatione pofitû fit:fed partim in epifcopalis habitus larua, amp;nbsp;criicis confignatione,partitn in fuperftitionibus amp;nbsp;idolomaniis fouendiSjVt in chrifmate conficiendo , in confirmationis, quam vocant, cxremonia ridicula,in templorum amp;nbsp;al-tarium confecratione.in facrificotum nefaria oi'-dinatione,in vanifsimis denique quotidian! cultus idololatriae ritibus cbfiftat.Et hacc eft fcilicet vera ilia amp;nbsp;genuina fuccefsio apoftolica, ex qua Nn. iiij.

çlt;S6 De Ordinationievs Eccl. difcerni verè catholica Ecclefia ab adulterina pof fit. Alios veto pfeudoépilcopatus pontificij næ-uos amp;nbsp;errores,Gratianus plus fatis detegit.

Quod ad Presbyteros,vt paucis fupra diflum eft, iure diuino diligenter in ecclefiaDei ,quan-diu rite gubernata fuit, obfcruato, delcôlifuC' runt etiam alij communi presbyterorum nomine appellati, quod etia Paulus vocat,amp; vi-dentiir elle honoratiores illi, de quibusmentio fit apiid Gratianntn.fpeôfatç videlicet pietatisho mines,epifcopisjfiue paltoribus, fiue presbyteris (iidein enim hi o nnes funt^alleóti: quorum com muni iadicio Si authoritate peccatores admone-bantur.aut etiam eccefia'licis cenfuris fubiicie-baiKur, Sc partim rnerè Ecclefialhcæ caufælub-ortï, ex Dei verbo deci.lebantur, partim ciuiles qqoque lires,antequ.â Chrilliani eiîent magiftra-tus, vt verifimile ell, ex Apoftolica doilrina ami-cè il citta vllum fori ftrepitum componebantur. Alij presbyterijid efi paftores eu epil’copi,verbo prxcrant.que nadmodiim antea diximus, amp;nbsp;confiât elt; manifellis verbi fcripti teftimoiiiis.

Hoc igitur fuit Chrillianum presbyterium. At in noua Eccleßa Romana Presbyteris,quos verbi adminiftrationi vacare oportuit,fucceflerüt,quorum primariii amp;nbsp;pratcipuum munusefl,nonChri fli facrificiiim annuiitiare,no.n (quod ait Paulus) ex fcriptura diuinitus infpirat.i piebemdocere,ar guère,exhortari : fed horrendo il Io facrificio,quo rurfiim reipfa Ghrülum ipfum pro viuisamp; mor-tuis ^efe p itri oflferre comminifeuntur, Chriftia-iiifmum à fundaujentis conuellere:cantibus,par-tim ridiculis, partim Dei verbo niifeiè difeerpto confutis,partim etiam impietatis horrend?refer. tis,amp; qmdem (ad ecclefix ludibrium Jperegrina

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A P V T. nil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$lt;57

plerunqiie Barbara lingua cantilIatis,Deoamp; hotninibus illudere; idolis thurificare : baptif-mum mille modis confpurcatumjperegrino quo-qtie idiomate,accepta pecunia, adminiftrare : fa-cratnCœnam doinini in deteftandam, idoloma-niam conimutare ,• miferam denique plebeculam non pafeere, led,turn à viuis,tuni à mortuis per-pecuo exaólo tribuco,deglubere.Hoc,inqu3m, il-lorum munus hæc funôlio eft.tum eorum quos Curiones amp;nbsp;alterius cuiufuis generis beneficia, rios appellant, tum eorum qui in diem viuentes» amp;nbsp;ceu canes famelici pinguiorum illoriim culi-nam affeèlantes , vicatiam illis operam fuam locant. Aliis presbyteris, quos fpecialiter vocari diximus,penitus(^etiam quod ad nomen i-pfum attinet)abolitis,(’uccenerunt Officialis,que vocâr,vt epifeopi vicarius;Promotor,Curiæ(quâ appellant Ecclefiafticae) procuratores amp;nbsp;appari-tores.-apud quos ciuilia plpraque negotia, maiore qiioque amp;■ indigniore, quàm alterius vllius fori ciuilis ftTepitu,traôtantuc;de matrimonijs non ex iurediuino,fedimpuriffimo illo.Canonico deci-j ditur .-inra denique omnia diuina venalia impii-dentiflîmè proftttuunxur.Itäque in nouaEcclefia Romana nullum eft prelbyterium facrum , nullas prefbyter,nili nomine tenus.

De PitriarclM, Primati!!m,MetropoJitanif, ^rchiepißa-^rch!dijco!ih,Di cigt;niifSilt;bàiaci»m,.'gt;Vfqitt minnrib:i! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vfgt;cant')'gt;rt{inilgt;iieynih!i ex Graiijt'o in medium

fratttlif qjtoniam Chaos ißhdjsommum inuentum , non Chrishi frrf. rijitxns elße,gt;iim ex librit ^Jjxsßiilicis, turn ex Eccleß.tßica historialiquet, N ihilominus tarnende ifS omnibus , theies etu-dirißaheolo^orumßbßio , ex qwbus conßare^ejueat qitàm exe^ cranda ßt Pjfatus itla.quam hierarjnam Iefuuitt,»i)s attarchium feu ßonerocraliam afßellamits.

I. Quocl igitur ad epifcoporum in Patriar chas,Primates, Metropolitanos, Archiepifcopos (qui omnes initio iidem fuertint) dillinélionem attinetjtotum iftud eife hiimanæ difpofitionisnó diuinx inftitutionis,Hieronymus ipfe apertisvet bisteftatur.

1. Fueruntautem ifta initio,non fuperioris aiicuius dominationis , fed ordinis ac diftindio« nis nomina, vt fi qua ecclefiaftica conttotieifia incideret,amp;r cùm de paftoribus eligendis ageba-tiir,certo quopiam ordine turn Synodicogi,5£ Svnodalia iura exerceri, turn etiâ vicinarnmEc-clefiarum adhibito confilio eleéliones fieri,amp; rata omnia haberi commode amp;nbsp;ostra confufionem pofTent-

continuandum prxfeceriiin ; vnde primiim iftis epifcopis initio quidem ad opprimendos colle-gas fuos, poftea veto ad mutuas concertationes, inde ad oligarchiam, ac tandem ad Antichriftia-nam tyrannidem adittis eft patefaélus.

Et Eæcquidem de primarijs illij antichriftianiœy* ftcri j gradibus.tuin ex Synodis amp;nbsp;Scriptis veteruin,tuin ex ip(o Gr.triano , vatiifquc Ecclefiafticæ hiftoriæ Scri-ptotibu'. colleita, Chriibani Irftoris iuditio fubmilfa lunto.Iam veto quad ad alias fiinûionesattineGquarum fob nom i a in Piêudo ckro Roniano, adfucum faciendum remanfei unt.ita fe rem haboiffc.ctiam durante hu-iJi.ino cpifcopatu,amp; priufquam horrendam ilbm ochlo-entiam antichnftifs inuexitret.velex ipfo Gratianode-monftratiimeft ; Vnicam videlicet ad facras ordinatias funftionrs viam apptruifle Dominum per apoftolicam doftrinam.legitim.im vocationeinjiberam clcâioncm. præeuntetûdoftrinætum morum examine fada, ficut infinitis puns Canonibus Synodicis cautum eft. Hu-îus eicftionis ius ad fe Romæ imeurus ille Cardina-hum rœtiis in ty annofuo eecnmenico deligendo, vcl potnis manifcllillima iimonia addicendo vfurpauit. !p-leveiô tyrannns,impudcntif(ima nundinationc, quibuf-uis eu m pecunia accedentibus.Eccleiiaûica (quae vocant) beneficia , quoquomodo attribuendi poteftatem, ioipe-ratu ÿi exadlo quod libuit venditionis pretio gt;nbsp;nulla Ca-Eon s vllius feu veteris feu noui habita ratione.lîbi vfut-pauiuepifcopis quidera per prouincias,amp; alijs nonnulbsi colbti.onis iurc.quod vocant conceflb, de nominatione quoque cum regibus 5r principibus, quafibi conditione libuit paôus.Potro de diaconatu,in apoftolicaamp; veterî Eeclefia biudato * neceflario munete cccleüafticouum derel q'iis ordinibus,quos minores vocant,amp; dequibus, turn ftiam de diaconis amp;nbsp;fubdiaconis eoriimque ordi-nationibus Gratianiis dilTerit Diftinft. 13. aliquideft no-bis ex ciuditilTtheolugoru difputattonibus fubijcicndû.

Penes diaconos,jure apoftolico fuifle bonorû Ecclefiafticoruin adminïftracionem,Paftorum in-fpertioni obnoxiam,extra cotrouerfîam eft apud omnes in facrarurn literatû leétionc amp;nbsp;puræ Ec-çlefi« hiftoria veifatos. At in noua Eeclefia Ro-aiaiia j in qua Subdiaconos etiam viluin eft diaconis

conis adiungeie, quid eft Diaconi partes obirc? tunica fine manicis à facrificulo miffificante dif-cerni; facrificulo ifti(fiquidem canora fueritMif-fa,nam alioqui nullus eftlaruatis diaconis locus)* addextramSc finiftram quædam obmurmuranti lefponfate : epiftolam quam vocant,8c Euangelij centonem peregrina lingua decantare : patenaiu 8c calicem foli epulaturo pvæbare : dilcum deni-que in quo pecuniam à mifetis ouiculis pro viuis amp;nbsp;mortuis oblatam,fcd inter ipfos dûtaxat lupos diuidendam,recipiât,geftare.Et qui nam hoc mi-nifterio funguntur? Illi ipfi, qui quum ptefbyteri fluefacrifici quoquefint,tamé (dicis gratia) Diaconi 8c Subdiaconi pevfonam in hâc fabula fufti-nét.lnterea veto quid fit ecclefiafticis pauperum bonis?Tot»hçc prçdaÇexceptis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui-

bus coguntur ciuitates priuatim confulere) inter iftos lupos difcerpta, canum amp;nbsp;cquorum alimo-niæifcottorum amp;nbsp;lenonum gtegibus, aleat, omni denique luxui,omnibus fpeôlanttibus , impendi-turmifi fi quid abforbet auaritia,vel in mutua inter ipfos bella,vel ad petfequendos pios confumi-tur. Nulla ergo eft in Papatu verè facra Diaco-niamullus nifi nomine tenus,Diaconus,nifi mali-mus perditos illos,non Diaconos, fed facrilegos VQcare. Archidia^onosfvc archiepifcopos amp;nbsp;ar-chiprefbyteros) tanquam Humana figmenta, qux poftea in ecclefiæ pernicié, ancichriftianifmi fulcra fattafunt, detegere quàmptolixo fcripto re-futate facius eft.

Quod ad' minores,quos vocât,otdines attinet, non tam funt ccclefiaftica mimera célenda,quàfn exercitia quxdam, quibus iuuenes ecclefijs dica-ti,paulatim ad facrum verbi Dei miuifteriû, probata fua pietate öc fide, inftruebantur ; exceptis

57^ Dß Ordinattonibvs Ecct. quidem exorciftis.Oftiariorüm itaque officiu erat fores rempli obferuare j ne quis Cacechumcnusgt; auc qui pœnitétes in ecclefiæ limine confiftebät, ad facram fynaxin réméré profilirec. Leftores ante profuggeftu aliquidex facris literis plebicon-cionem expedtanri prxlegebanr. Acolythi,pafto-res ac prxfertim epifcopum alTedlabantutjnon tantum honoris , verum etiam variorum minifte-riorum obeudorum caul'a,fi quibus opus effet; arque adeo vt Paftores feu epifcopijnihil fine teile, quoad eins fieri poterat,agerent,-ideb denique vt affidua eiufmodi aifeélatione amp;nbsp;auditione, iuuc-nes ad facras fundiones paulatiin erudirentur. Exorciftarum denique, quandiu viguit miraculo-rum donum,ad enevgumenos amp;nbsp;atrcptitios alios fanandosjvel peculiaribus faltem quibufdam pre-cibus Deo commendädos,opera vfa eil Chrillia-na Ecclefia:quod miraculorum donum quum de-fferit,quoifum iam nobis exorciftae ? In noua veto Ecclefia Romana,quoniam veterlbus Canonibus cautum fuir ne quis ad ecclefi.ifticas funiliones temerè 3dmitteretur,qui nö prius pietatem amp;di-ligentiamfuam in illis minutis exercitijsEcclefiÇ probaffet:idcirco boni noftri Romanenfes priuf-quam(vt ipfi loquuntur)ad maiores ordines fuos inordinatiffimos admittant, vna eademque heb-domade fuos Clericos, data quidem pecunia, 0-ftiarios,Leélores,Acolythos,Exorciftas,ridiculis prorfus ritibusconllituunt .•amp; mox eofdem,exi-guo interiedo interuallo, fi quidem hoc Ss ipfi redimere voluerint,maioribus fuis ordinibus initiant.In templis autem fuis nec Ofliarios,nec Le-ftoresfquales nouit vetus Ecclefia)habent. Aco-Jythos ne de nomine quidem norunt.Exoicifmos autem partim CurioneSjvel ipforum vicarij pref-byteri,

bycetijili baptifmo , quafi Chriftianoruin omnes liberi Dænioniaci nafcantur,ridiculè obcunt:pat-tim cerci quidam,quâfi peculiar! quapiam aduer-fusdxmonas diuiua poteftare ( vc olim, vigente miraculorum dono)præditi, adhibitis miris præ-ftigijs exercent : idque ( vt fæpifiîmè perfpeêtum eft)plerifque fubornatis qui fe dæmoniacos fimu-lent ; interdum verb cum aliquo etiam fucceflu, facile nimirum dçmone non recufante ex alicuius corpore excedere,quaficrucisconfignatione vel . aquç incancatæ afperfione, vel mortuori'i inuoca-tione vido, vt quamplurimas miferotum animas ludificatus in fuperftitioto cultu confirmer. Ita-que in Papatu nullus eft,nifi per ludibrium,amp; fo-lo nomine tenus,Oftiarius, vel Leôlor,vel Acoly« thus,vel Exorciila.

Ex fuperioribusaiitcmCanoiiibusamp; difputationi-buj fcquitiir nullum clPc in iliaanarchia Pontificia or-dinem verè lacrum , nullam legitimam vocacioncin ,ac proinile nullam verè Apoftolicam fuccelüoncm.fed me-tam facriminifterij vlurpationcm : ex qua colligitur’ne-cefTano , quum Cicrum miniftetium fit vcra amp;nbsp;cflentia-lit vers amp;nbsp;Catliolicac ecclefiæ n«ita, fuifle quidem amp;nbsp;ad-hucaliquattnus elîe veram Ecckfiam in illa BabylonC Captiuam ,quani Dominusaflerere adhuc aliquot annis cœpiuBabyloncm autem illam nunquam fuilîe ncc futu-lam Eceleiiam Dei.Qu'd autem pro maionbus amp;nbsp;mino-ribus ordinibus (eu cor.fulionibus Pontificijs Anti-gra-tiani obijciant.audiamus.

Ordinis Sacramentum eft,quofingularis gratia ac poteftas fpirittialis quibufdamtraditur,vt mu. nu s in Ecclefia ex profeflb geratur.Hoc eft Sacra-mentuin per quod; yelut oftium,ncceffario intrat Ugicinù difpenfatores mylkriorû amp;nbsp;çloquiorut»

574 De Ordinattontbvs Eccl. Deitmtmflri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£ccle/t£i epi/copitpref-

igt;}gt;tertydtaeofif, (lt;}• ^jHotqt;otdemurn in eccleßäiit-cts munus obeundu rue ôquot; au:hi!ri[aie vti' fantur. Td^mo entm-, vtfirtptnra. teHatur ,ßbi furnù aut furnere debet hoficrem, exercenAotum •utdelicet mtntßenorwn 'Eccleßx, ■gt; ntfiejutvettititf a, 'Deo, tancjuain z/iaron i hoc eß,tußjacr^inegt;iti) 'vtfibiUs ordinattonts tnitiatta,dr cthepifcop» ttß~ time ordmatiiS mtßdßjuefHertt adopm certirni-m!le’'ij-,ejuod m Eccleßapro ßto flatu gerat tux-ta leges dtuina amp;nbsp;Apoßoltca tradttienis. Catechif.Iefuuitic.pag.iÿg.

' i Hictotinfuntfophifniataquotline2’,.facramentittiin vocjsrum rci ligmficatio gi-uuma pi 'us fintaCanifio explicanda,ijuä lubdolc rctituic. Si quis enim S. Baptif-muni ScEucbaiiltiam cxcipiat.5acranrcta,propriedifl3, nulla eile lub Euangelio lii niiç tertimoniis euinccc.Qÿ* autem profertgt;;x Augulhßo amp;nbsp;aliis, quibusirnpudcntil limé Conciliabulu Tcidentinü adiungit, vt probet Ordi nationem cccldiafticuin eile Sacramttum, partim falfa, partim in aliü (enfumduuntur.parum ex fenptis Side-cretis non probatis hanfta funt. Deinde tota illa defioi-tio.fi expendatur, tlerus papifticusmoidiiiatus amp;nbsp;Babe-lis populusapparebit. Præterca .i aioresordincscon-fundit cutn minonbus qui excrcittjgratia laiitum inlli-tut! »idcii.tur.Quomodo autem Oltiaiij.leäores,atoly-thijfubdiaconi.diacoDbprcsbytctiiepifcopi amp;nbsp;pontificcs îpÛnouæEccIchac Romani autdifpenfatores niyfterio-rum amp;nbsp;cloquiorum Deidefuuiticus illc Patriareba Ca-nilSusper ot um nobis interpretabitur. Pono qeodex cpiftola ad Hebreos citat.tam ad miniftros papifticos quam ad mere laicos pertinet. de légitima oi diiiatiooc amp;nbsp;ipdsione cpifcopi.quid lltfcntiendum, paulo ante ex Gtatiano intciicximus, quæ quidem diiiingiicnda,non tarnenfeparanda fupt,vt Ibphtftas vociferantur. PoRre-n)ö,

»Ojfluxcunquedeapoftolica Je diuinicraditione garrit Caniîîus,petunt principium, ambigu» funtjUec fatw ba-ftenus à lefuuiticis inagiftris «plicata funt. Sed Cani-fij textual perfequamur.

Nonne omnes Chriftiani exœquo funtSacet-dotes? Dici quidem îta poffunt haftenus gt;nbsp;quod ficut facerdotes externa quædam Sacrificia amp;nbsp;mi-nifteria facra exercere folec , fic quotquot funt irt Chriftorenati jfpiritualia quaedam facrificia, ni-mirura orationesjlaudes,gvatiarum aftionesjcar-nis mortificatione, amp;nbsp;id genus alia quotidie pof-fint ac debeanc offerte jfedulóqUe excrcitare,vt hinc Spirituales coram Deo Sacerdotes,amp; Spirituales offerte hoftias in Scriptura dicantur. Ve-lùm fi ptopriè hoc nomen Sacetdotij accipimus, non funt promifeue Sacerdotes omnes,fed hi duntaxat.quibus authoritas Ecclefix,vtSacrame-torum ptopriè fint miniftrbdemandauitjatque ad confecrandum,offeredum, difpenfandiimque Sa-cramEuchatiftiam, amp;nbsp;ad peccata hominum tum remittenda tum retinendaius contulit.Ac de his quidem nouae legis Sacerdotibus feu prefbyteris, ita Paulus ; Qui bene prxfiint prefbyteti duplici honore habeantur, maxime qui laborant in ver-bo amp;nbsp;doôtrina.ld quod cette congruete non po» teftmulieribus , quas inEcclefia idem Apoftolus docere vetat ac tacete iubet ; neque omnino ple-beijs couenit,quorum eft ouium more pafei, non ; pafcercitegi non regere ; nec fe praefcrre.l'ed lub-jicere ptçp ofitis, amp;nbsp;quæcunque hi,fiue boni,fiue mali, in Cathedra fedétes,dixerint,audlrc,ferua-re,amp; facete, vt vetbo Del præceptum legimus.

I ' Quaptoptefj ficut in Ecclefia ttiumphâte Angeli ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oo. i-

57*5 De Ordinationibvs Eccl. f’inc ordine ac poteftate ditferentes,qui iniunö» fibi munia decenti quadam obferuatà difpofitio-neobeunt ac fideliter excquuntur: fie militans ctiam ecclefia, qiiae domus Dei amp;nbsp;veliiti caftto rum acics quxdam ordinata eft, miniftros habet fibi peculiaieSjà reliquis C hriftianis feiuniâos,8£ pulchroôvdiiie inter le difpofitos,ad publica amp;nbsp;communia ecclefîæ minifteria in terris peragen-da,nimirum vt pro Chriftiano populo in his qu2 ad Deum falutémque animarum Ipcétant fuas il-li opéras ex profeflb ac pro dignitate prxftent. Camf'.ca’echtf'm.lefuuit'pag.ioT..

Rurfum Canilîiis pccCac igiioratione elcnchi,amp;con-fundic otnnia, quæ difcernenda funt, vt lefuuiticiis dolus patcat. Chriftianosomncs ex aequo efle fpiritualcs facerdoccs credimus : eecleiîafticos autem facerdotes û-crificulos tnifl'atitos efle probet lefuuita.Ex Gratian.Ca-nouibus, quaie ht lacerdotum officium fupra diâuD eftmccadaltarelapidcum biftrioncm agere Canifiuso-ftendet idem efle ac laborare iu verbo amp;nbsp;doârina. Mi-tor auccm quid impulerit Apoftolum iftum lefuuiticum vcdcmulicribus verba mifcerct.Atfi muIieribus nun-quam licet doccre in Ecclefîa,car Sacramentum admi-niftrare licebii?Si verô Sacramentum à mulierc admini-ftratum valet, quale dilcrim en inter minifterium Sacri-ficulorum Scmulietum nobis conftituet lefuita ? vtrif-que enim docédi munus aufert.Paftores certè non funt, nifi legitime eledbt.vocati Sc ordinati:nec alitcrThcolo-ginoftri docent : fed qui fuit ante oms num potefteflê pallor,amp; ex laico fieri clericus? Deinde,quid ifliadfa-cnficulos papifticos,quorum cachedra iampridem con-uerfaeft iti aram feu haram, circa quam in cotemptunt fill) Dei fabulam ridiculam amp;nbsp;execrandam quotidiefal-tant? Cathedra non facit facerdotem, fed facetdosCi-thedrä,vt ex Chryfoftomo antes d'élum eft.Quid fit altem in cathedra ledere, rcticet Canilius, amp;c verfute qui-tdem, nc turpitudines iftoruot Icftatotffius fuis dete

git.Püftremó , fi quadrat fitnditudo cx ordifiibus An-gclprum à quibufdam curiofé compofiiis quemad-rnodtun vous Sc idem facriticulus papifticuseft fimul £xotcifta,Acolytus, Lcûor, Ofiiarius, Hipodiaconusi Daconus,Presbyter, Eptrcopus,amp; tandem funimus Pontifex : ita vous amp;nbsp;idem erit fimul angelus, archangelusgt; therubim fcraphim, denique vno codcmq; tnotréto inter omncs illos noue gradus caclcftcs. Sed txdctme ba-rum nugarum.Forto, quidconducat tota ilia theatiicx falcatio ardinationuro feu tonfufionum pontificalium in Lcâoribus,Diaconis, amp;c.inftitucndis,aaDei gloriam amp;nbsp;ecclcfiarum falutem promouédan),Lyr:chçi ifii lefuut-tæ vidcrint,penélque Cbrilhanum Icéiotcm cllo indicium. îeÂai Canijii difiata reuertar.

^^0 loco Scrifftura Orclinis facrAmento tejk' nonium prxhefi ^llic fcthcetivbi de ^poftolis do-cetiijuodtn eccleßA mtm?lns deligendü, irißtiutn-dts M/jtie ordtrMuths j’vfifuntmanuum impofitmict Hoc emmveluti Symbole certo eficaci prafen-in ordinum collattone exhibetur çy-Acapttur,Sacramentum tllud nobis eß commendatu. ^M,re Paulus ad T tmotheum à fe fablum epifco-pum fcrtbensiiß' accepta in hocfacramentogratia il lum aàmonens,H olt{inijutt}negligeregrattam ^ua in te eß,ijua data eß tibi per prepheMm cum impofi^ tione manuum presbyter^-Èt rurfus ad eudem^Ad moneo tCjVt refusâtesgrattam Dei, ^ua eß in te per tmpoßttonem mttnuum mearum. Quontam ueropermagnireferhijualesin Eccießa ejutbufeun-^ue mumti prapetantur, (ß Eccleßa^ltcam pote-slatem ex hoc Sacramento accipiant, ad omneme-pifiopumdicitur'. Ai anus cito nemint impoßuerist ne^ue commumcauertspeccatis alienis- Canif, ca-techifm.Iefuiiit.pag.jos.

) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Arxcum Chrifto, inquoDci promiffiones.pcr veiburrl

oblâtxjunc ctiamâc aincii: communia auccm funt ilU omnibusChriltianis, viileb.cct Bapciamp;iiusamp; CœnaDomini. dataautcm fuilic Ecclelîæ alia Sacramcnca quibui rcmiflio pctcitoium.promiflio vitas æternæ in Chrifto, cui per tîdein amp;nbsp;Spintum Sanûû vnimur.ii quis leluuita probac ex fciipto Ücivctbo.aut ex authcncicis Apofto-licorù viroruin.fcripns, tunccredemus, alioqui iftorum garriiliias nullam apiid nos habet fidcm.Dciropofitione manuum agit Paulus. Ergo hxc cxrcmoiiia eft Sacra-mentum noui Teftamenci. Ludit in voceSacraméti qus6 cft homonyma. lllud autem quxritur,an Timotheus amp;nbsp;alijiiimplici ccrcmoniacontciici, in templis hiftcioniam exercueriiniîAblit.Laboratût in verbo amp;nbsp;lcrinonc.Qmd Timothco amp;nbsp;fî.lelis rccleliæ Chrifti Paftoiibus eu bi-ftrionibus Papifticis; Cxtcrùm , impoiitionis maiiuum cæremonia ex vetcribus amp;nbsp;Icgalibus ritibus ad tempus retenta eft, vel potius ad imitaiionem impouiionis ma-nuum , qiix fiebat fuper hoftiam faeriticandam recopia in Chriftiana EceleUa,qucmadmo!ium ex variji Scriptu-ræ loc's coll gi pot ft.Cur autem fieret, duplex ratio vi-deri poteiE i. Vt intclhgcrct is cm nianus .mponebâtur, fe totum Deo ailèri He deftin mi; denique in Te à Deo ma-nus inijci, vt iain mundi ncgotijs abrcuuncias toiusmU-ncri fuo ad Dei gloria inciniibcict atque lufetuiret. Vn-de preces adiuiigcbaiitur, vt euin D.iminus ipleprxfta-ret amp;nbsp;efiieeret taleni. i. Vt Spiritus S.doiia in clcétuni efFu'idcr -ntur, eurr que, quatenus quaque mtiifura Dominus ipfe videbit couduccre .impleict. Cipod iplum etiain tota Eccleiia pro clcélo iummis votis à Deo pete-bat. Vnde ab Augiiftinodicut ex Gratiano antea retuli, manuum impoûtio nihi! aliud elle defiuitur ,quàmoratio fuper honniicm.Hæc tamciicxrcinoiiia.curh lu tan-tùm ritus qmdam.ad (alueem amp;nbsp;cotirm itioi-em Ecclelix vtleiuscui applicatuf.ueccflaria i.mi elt ,niodô prêtes adhabeaiiiiir in coniinn iniio elefto.A: Eeileliavoia fua coin CO cô.uiigat.vt Spiritu Dr. tonobinciiu. !d verum eflcappaiet, quod Paulus ipic non lèiupcr bac voce 8c cetc;

eerêmonia vtttur, cùmdc eleftione epifcoporum agtG vtiTit.i.vcrr^.Dcinde quod euam ipfîus Canonibiis te* ftibus non tecjivi itur hçc irnpoGtio manuum in omnibus Ordinibu’ vcluti in atlt; ivtho 3: Subdiaconis ordinandis, Vt exptcffè tefertar^C'^n Shhiiinconus 8( CanTeq-diftiiift. 14.quuquidibi g'oflagloff« S: diflinguat.TertiôiquoJ iplis «ïam Papiftis teftibuf, tota vis buius impolitionis manuum àprecibiispendeat.non abipforitu amp;nbsp;inuûio* ne manuum in ordinandos ; adco vt fit tantum ilia cete-monia lignum quoddam externum conimendationis CU ufdam.quæ à tota Ecclefia fit Deo.illius perfonæ quas elcfta amp;nbsp;in muntrisfui poflcffionem mittendaeft. Vn-de prætermiffa precatione nihil omnino valet amp;nbsp;cfficit ip'a manuum impofitio.ctiam ab cpifcopofaâa.vtcft in Can.^r»B(/uw,diftinû.i4.Eigocùm pieces retioëtur, i . ipusCanombus auioribus . ipfa impofitionis manuum / vis, finis amp;nbsp;fubfiantia conferuatut : neque etiam eft hase * impofitio vt eflcntialis pats Si ritus légitimas vocationis. Qiùrtô,nulla veraeft manuum impofitio in ordinatio-nibus Papiftitis.vbi preces,quantumuis puris voculis Co.iceptæ,profanas amp;nbsp;cxectobiles redduntut ab ijs ipfis ordinatis.quiinhoc pofitieffc vidcntur Vt Chtifti glo-riani amp;nbsp;veritaiem in toto illius fuac vncationis curticulo horrcodum in inodum tonfpuant. Denique dum hanc cxreiiioniam pra’cilè vrgent nonnulli, vidcmus cos in vanas amp;nbsp;ineptas i^uaefliones incidere: veluti dc triplici manuum impofitionc.vni ordinatoria,altera confitma-toiiijtertia tutatotia,vt eft in Clt;i».AZ4»Ms,i.q»4/l.i.ltemgt; vtrum repeti in eodem poflit manuum impofitio. Item, vttum fie manus imponi dcbeant, vt caput ipfum elcfti attingit, de quo anxiè quæritur in C»n.Efifcigt;lgt;itS:tliß iiitK ij.aliasquxftione, vcrc Papifticas légat qui volet apud. Burandumdib.i. rational, diuin.officiorum. Prasier hxc omnia.Canif.cöfundit miraculotas manuü impofitiones, Apoftolorü fccu'o.cü ritibus poftca tnucftis amp;nbsp;nö ptot*

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mancat,oratio videlicet tcelelix ad Deum, amp;nbsp;vaè Ec-

580 De Ordinationibvs Eccl. guit Vïuspcrpetuis.necclîtriiis Sc ordioanasfiinétioncS ab cxercitiis quibufdî non omnibus EceleSis amp;nbsp;teæpo-ribus nccedjriiçiOiliarioîJcftorcs.amp;c.Ecclefiis quibut dam inferuijfTe non diffiteor,qui« vcrô illoj femper ne-Cellàrios fuiffc affirmircaulitîde interpretatione Sc fen» fu verborum apoftoli videat leftor Theologorum ex-pofîtiones in Pauluin- Qjod autem fubiietc Icfuuita, de non communieando peceatis alienis pcaecipicata ma-nuumimpoHtionejn totum ilium clerum papifticura torquenita potcft ,Tt ordinantes amp;nbsp;ordinatos notaflè Paulus vidcatucquidfcnim eft ifta colluuies, a'iud quart» locuftarum ex abyffo prodeuntium mulcitudo.quæ im-pio ftrepitu.i.inani pompa,ignorancia fcriptura rum.fu-perffitionum fumo,raultipliciquc idololatriaDei veri-tyccm è mûdo tollere conatur?Sed Canilàum audtamus.

Qwtgraiiiu in fi continet hoc SacfamentiïiGe nerattm ^uide rninoree oriiinef,rnittoréfi^ continet', rninoref fctbcet tjnatnor., Ofimrioruntt Leilornm, Exorciflitrun Acolytorum : mnioret verh tret., nempe S»b iiaconorum,^Dittconorïi acPresbytero-yiim-Ev presbyterie porro al^ minor es,alij minores rt ChriSto inflitnti inueniuntur. ^_^nores entrn pfesbyteri,apo!iolifnnt,eorH/niyHe fuccefjores ept-fiopi, mitgna f,tne poteflate nbsp;nbsp;reuerendi dignita-

tis prarogatiua excellentes.7lt;(am horttm eli(Scri-ptura te'sle)attiniiere fibi nbsp;nbsp;vniuerfo .iregt,cfuen

a Sp.fnnUocnradump.irendümtjueacapiunt, re gere ^ccleßarn,ea yuz défunt corrigere, per ciub tales item presbyteros con^ituere. ^JMinores vero presbyteri fab eptfcopis, jicut feptuaginta duo ilïi dtfcipuli fub apoUol’s,tn V.cclefi« mtniflerio defer uiunt, dona ac facrßcia pro peceatis offerunt, at-^iee in curanda dominica me/fe, tanytsam ooerar^ fecundum illos exiflu nt, ^^c m intmorum e/uidem lt;nbsp;1 lt;ynatnar ordinam clerics hoc propriu hab tant mu-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Capvt ïiiii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5S1

«W vtßtcerdotib.(^epifcopü multis inrebus profil) ßnt,vt Aifacra conuenientem pupuiH oriinent, vtcfue paulatim ipßyvelut i^uibufiiamgradtb»s aA WAtoramuniA in eccleßA obeunda rite tn^itUAlt;ur Atque praparentur.Cateri verb maiores tres oïdi-tgt;es,cum in alijSytti irr factie ^uehariFHa myHer^s Mniorem coferuntpoteSlatë.'fguttr ßtbdi/iconue diaconM di^ie ia myflertjs tanejuä minißri adejfe^ ipßf^jfacerdotib.proxttm ejfe pojfunt.^t ijuant^nâ ^nod ad Ordinii Sacramentu ac facrrficadi autl]igt; ritate atttnet.,dißcrimen inter eptfcopos facerdo tes nonßt,tamenßtnt illi facerdottbui mnltb excel lentiores,ß eccleßa giibernar.da.,ß pafcendaru ani marti tus,tum baptt4.atigt;s conßrrnandidt“ Clericoj ordinädi potefhtem conßderemm. Kerutn prstßn-tisinsliturinb ßngulis ordinibm finëbenet et) leges prefcripta ßnt,enttcleare.lllud ßtae cbßntf nagno in pretio cun^os or dines habenäos ac fcdidb rettnendos efe, Firnm enim tefltmoniü Ulis prabet Sacra f radttionis j4poßeltc£ ^.coleßailica^^ ob-ßruationis difeiplina-,ifua. ad nns vß^ae tranfxijßt per^/«r4f.Canif.Catechif[n.Iefuuit.pag.3o7'3o8-

Cogic nos iniportuous illc clamor nonnulla rcpccete eicruditifs.quodam Thcologo.quæ fuperiora cxphna-bunt.Quiaad miniftcrium Eccleiise multa pertinent of-fieii.quæin magna credentis populi ftequentia non pof funt cómodè omniaSc fingula ab vno vcl à paucis expe-diri; vt igitur ordine, decentcr, amp;nbsp;ad ardificationc omnia fièrent.,cœpcrunt multiplicato ccclefiæ cœtu officia il la minifterijin gradus quofdam miniftrortlm d.ftribui quosTi^«» feu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poftea appellatunf. vt quifque

habetetdcfignatam cçttam quaû ftationem .in quaccr-tis miniftetqofficijsEcclefiçinferuirct.lta Apoftoli ptin cipio curaïuntminillctium veibi amp;nbsp;Sacraircntorum, 3c limuletiâclccmofynatûdiftribiKionë amp;nbsp;difpêfatioacm.

Poftea verócrefcente numero difcipulorum, partemib lam miniüerijqua: ad cïeemofynas pertinct aliisquoi diaronos nominabant commodatunt.Rationcm quail-lud faciunt.afs gnantjvcfcilicct ipii minifterio vetbi amp;nbsp;orationi diligentius, fine auocamenris inftare poflènt. AQ.tf.Êt bçc prima origo graduuin feu ordinum raini-ftcrijjn eeclefia apoftolica.oftendit, quæ caufa, quæ ratio,qua» finis amp;nbsp;vfus dcbeac cfle huiufmodiTeu graduum feuordinum: vtvidelicet proratiooecoetus ecclcfiafti-ci fingula officia quae ad miniftcrium pertinent,com-modius.reûiuî,diligentius,amp; ordine,cum aliqua graui-tatead ædificationem obeantur. Et quia Apoftoli, ex diaconis poftea» quiprobati erant.alTumpferuntadtnini fterium docendi,vc Stephanum Sf. Philippum rcolligi-tur hqcetiam vfura clTe horum graduum feu ordinum, Vt in minoribus prius præparenrur amp;nbsp;probcntur,vc po-ftea giauiora miniücrijofficia tutius amp;nbsp;cum vtilitatei-pfiscommcndari polsint.Variosautcm gradus feuotdi-nes furtïe ex Pauli epiftolis cóftat. Addenda veto cft pro pter præ 'entem di/putationem hare commonefaftio-j. Non effe verbo Dei mandatum , qui.vel quot tales gradus feu ordinesefledebeant. i. Non fuiflè tempore Apoftolorum in omnibus Ecclefiis,amp; femper.eofdeoi ßc totidem gradu» feu oriiines,id quod ex epiftolis Paoli ad diuerfis Ecclefias fcriptis manifeftifsime colligitur. 3. Non fuit tempore Apoftolorum talis diftributiograr duumil!orum,quinfæpiu!vnus amp;nbsp;idem omnia illa of-ficia.quæ ad miniftcrium pertinent,fuftineret 8c excque retur:id quod ex Apoftolica hiftoria manifeftura eft.Lb berarigitut fuerunt rempote Apoftolorum tales ordin« tioncs habita rarione ordinis, decoris, Sc ædificationis: nifîquod tune pe^uîiariaquædatn dona,vtlinguaruffl, prophetiæ , Apoftolatus, miraculorum, certis quibuf-damperfonisàDeo collata fuerunt.illi veto gradus,de quibus haéfenus diximu5,non fucrunt allquid pratter amp;nbsp;extra miniftcrium verbi 3c Cicrameniorum, fed ipfaamp; vtraofficiaminiftcnjin grafiusillosdiftributa fuerunt, jrropter caufas iam expofiras.

Jllud ApoftolopMin cxempiuiB primûiua Ecclefia ea* ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ djpn»

demrationeamp; fimili.libenate imitata cft. Graduscnim ofFiciorum minifterij diftnbuû fucrût: non autcm eadô plané rations ficut in Corinthiacavel in EpheiînaEcde lia, fed pro rations orcurftantiarum cuiulque EcclcCæ: vnde colligiiur, quæ fuent in diftributionc illorumt gaduum libertas. Nccconucniuntvctcres in born tn enuiTicratione. Alij enim 3.alij 5.alij 9. conftituunt.nec de notninibus iplis conueniunt. Multiplicatio veto or-dinum Eccielialiicorum inde orca eft. Cypiianus cnitn lib.j.epift.ii.oftcndit talcm fuifTe difciplinam , vt rihil quod in Ecclcfia amp;nbsp;rebus Ecclefiç, etiam fi non proprie -ad minirterium verbi pertinerec , agendum effet,per a-lios exequerttur quàm per cleiicos. Atque ita pediffe-quos leu famulos epifcoporum Sf presbyterorum opor-tebat effe c'ericos.lnde poftca ex clcricis fumpti (iint œ-conomi,defenforcs,viccdomini,maiores domus.Erant i-gitiir clerici qui peculiari Sc arftiori difciplina fortnabao tur amp;nbsp;præparabantur a'd miniftetnitn EccleJiæ. Atque till primtim ad minora quædam officia adhibebantur, vt inillis ftudiû,diligentia,fides amp;nbsp;gtauitas ipfotum proba-teiut,an idonei fiituri efl'ent ad maioraamp; gtauiora mini ftetij officia.Et in frçguentioribus Ecclefiis, cum præfcr tim vndiqucex agris,viels Sc oppidulis.ad metn polita-namEccleCam, prasfertim in folenniotibus f ftis.con-ueniendum effet, ficut multi Veteres Canones hoc pta:-cipiunt,vnus vel pauci non potuerunt omma St fingula minifteri) officia obite. Diftinfti igitur fuetuiit gradus feu ordines non ociofis titulis.fed cettis officiis ad mini-fteriumamp;ædificarionem Ecclefiæ pertinentibus. Erat epifcopiis traftans vetbumDei amp;nbsp;curans difciplina Ec-clefiæ.Presbyteri doccbant,amp; adminiftrabant Sacrame-ta.Diaconi erant prçfcfti thcfaiiris Ecclefiæ, Vt inde pau-pcrum,amp; ptæcipuè miniftrortim ecclefiæ ,fuftentatiO' nem curarent.Pofteadiaconi etiam,ad fublenandam partem aliquam minifteri j epifcopiamp; presbytctorum,adbi-bcri cœperunt, ficut teftatur Hieronym. ad Rufticum: vt ad prælegcndum aliquid è fcripiura.ad docciidum, cxhortandum,amp;c.monere populuin vtomnesinteiitiçf-fent,corda haberent ad dominum,pacem annunci.ité.pa rare ca quæ pertinent ad adininiftrationem facramcntp-

584 De Ordinationtbvs Eccl. rum.diftribuere populo Sacramenti,ordinandoi dcferre ad epifcopum ,de ijs qur ad difciplinam pertinct monere epikopoSiamp;c.Quia auté nouis illts officijsdiaconioccu-pabaniur, fubfticuti funt illis Subdiaconi, qui oblationes hdelium quac pro fuftêtatione pjuperum Si miniftroriini contribucbanturcolligcbant. Erant præterea Leâores qui ex Scriptura,pra:icrtim ex veteri Teftameto publiée populo prælegebaot.-noui enim Teftaméti Icdio poftca Diacouis attributa eft. Erant Pfalmiftæ feu Cantores,qui praecinebant quæ totus populus cancre folebat.Erant Ü-ftiarij feu ianitores.qui tempore myfteriorum , poft de-nunciationemDiaconijtcropIo ci jciebant gentiles.Cate-ehumenos, pœnitentes, enetgumenos, bæreticos amp;nbsp;cx-Communicàtos.Epifcopi,Prclbyteriamp; Diaconi,liabcbât fuosfamùlos.miaiftros.comites feu afTcftatores,quorum opéra,lî ncceflîtas cxigcbat,vtebantur. Illos nominaruot ixoÂâSoUf. Erant prxterca Exorciftæ,qui donum habebaot cijciendi aut compefeendi dsemonia.

Diftributionem illorum gradu;im,qualis fuit in teri Ecclefia.iiiie fupcrftitioncj non vt hiftrioniam intro-ducercnt,fcd proratione tempoium amp;nbsp;loeorum nSrcij' Ciunt aut damnant Ecdefiæifed pro ratioue ncceflîtatis amp;• æJificationis ülis vtuntur,amp; Papiftieas iftas fimiasab-ijciunt, (icut antea diûum eft. Hoc vero iuftè amp;nbsp;mérita in Pontificijs illisordinibusreprelicnditur: i. quod titu-lusftne re,amp;beneficiatitulorumiine ofificijs.rctineaot S: vfurpent.Cùm enim Canonici officia minifterij verbi amp;nbsp;Sacramentorum ex vaftis illis fuis templis ad anguftas amp;nbsp;fiumilcs parochiarum aediculas, vbi vous vel duo omina minifterijofficia obire cogebantur.reieciflcnt, reti-nucruntipfi otiofosquidcmtitulos, quafi munereipfo fungerentur, ncc tarnen inanes titulos : propter pingues enim pracbeudas,titulos ordinum retiniierunt. Èpifcopi non amplius doccbantinoncontribucbantur ampliuso-biationes.cùm Ecclefis dotatæ effent. Ad quid igitur 0-pus fuir,vel Diaconis vel Subdiaconis’Difciplina eijcien-di Catechumeoos,pœnitentcs amp;nbsp;energumenos, iamdu-dum collapfa eft. Qmîs igitur vfus eft Oftiatioruni? Vt enim

enitn fores rempli occludantur.vt canes quadrupèdes ex-pellanriit.vt pauimentum purgetur.adilludnon cftopus peculiar! ordinis facramento, Leftores.hodie ludiones, Boaleguotvt populus intelbgat. Cantores non pracci-nuWjVC populusfimulcanat. Non igitur habent vel Le-âores vel Cantorci.quales in veten Ecclclla fuerût.Noa habent donum cxpcUendiDæmooia : qualis igitur apud îpfosordo eft Eiorciftarum? Miniftri Epifeoporuna amp;nbsp;ptefb-ytetorum funt équités,milites, ganeones, Caiapliæ amp;nbsp;Sacerdotum Hierofolymitanorum fcruuligt;amp; ta nié de Sacramentoriim ordinis Acolutbocummultadifputant. i.Tiiulis illis adulterina fuppofuerunt officia ,reiefto veto legitimôque minifterio verbi amp;nbsp;Sacramentorum. Epifcopatumenim in politicaro dominationem,presby-terosepifeoporum collegas in facrificulos, prefbyteros dtfciplinæ ecôlefiafticæ confcruatorcs in CanonicosEpi-cuti de grege porcos.DiaconosSc Subdiacono! in mo- . tiones amp;nbsp;hiftnones tranflubllantiauerunt. Ex Acolutliis fcccrunt erroferarios : quia cnim vetetes alicubi dicunt fuiffe miniftros luriiinacium in nofturnis conuentibus, Pontificij Acoluthum inceroferarium coauerterunt,in-terpretatione prorfusinepta,falfaamp; barbara. Ex Oftia-rijs quofdam ædituos ,canum expulfores, luminum cotant fimulachris incenfores, campanarum pullàtores fe-cerunt.Diaconi thefauranj creati funt. vt bona Ecclelîa-ftica inter Sacros illos prxdones diuiderenttir. Lcéforc» amp;nbsp;Caotorcs,quantum à forma veteris Ecclefisè degenc-ratint.foU collatio oftédit.Et poftremó omnes ordines, ntaiotes amp;nbsp;minorcs,taodcm tranfformati funt in Lefto-rcs amp;nbsp;Cantores, quid cnim aliud quotidie agunt? idque Contra Can.a.diftinft.91. Exorciflas tandem in profanos quofdam impoftores amp;nbsp;incantatores tranfformarunt. 3. Fingunt ex ioftitucionc amp;nbsp;mandato Chrifti, amp;nbsp;ex Apo ftolorum traditione neeeffarium elTe, vt tot ordines ünc in fingulisccclefijs. Aliter loquitur Apoftolica hiftoria amp;nbsp;Scriptura.iicut exillius attéta Icétioncapparet. Et Pattes quorû ætate fuit tabs graduû min ifterij Ecclefiaftici di(liibutio,cxprefîèfatentut illam non effe vel mandat!

581$ Df, Ordinationtbvs Eccl^ diüini.vel trsHitioms Apoftolicæ. Ambrofiuscnini in 4' Cap.ad Hphcl.cùni oidtncs (uæ Ecclelix rccenfuiffct, fu-l jicit, oiiin Ejiilcopü am na ofiicia Eccleli® in ininifte-HO hdelmm inpleu ilcifcd poltqiiim omnibus locisEc« cleliæ lun. cóltic Jta:,amp; ofiicia or Jinata,aliter rem cotn-politam fiiiUe quam cfcuer t.Etnioxaddit.Ideo non per omma ccimcPiuot f;riptJ Apoitob otdinationitjuçnûc eft in Kccltlijiqu hç inter ip.'a primoidia funt ItnpU-It Hugo dicit.Ordines iltosdiuerlis lucis difponijnofl folùin »oluntarij otdinatione fpiricaliuin Patrum,feJex ipfo quoque gencilitatis vfu Conucnienti rationeafliim-pta.Q^àm btlluin igitur figmentnm clbChriftHiniplunl peroinne': illos ordines traoliilfc^FuiflcOlbarium quä-do craenres amp;nbsp;vendentes tempio cxpulit: Lcäoreffl, quum in llaia legerer ex libro: Exorciftam, quasdoDï' niones cxpiihc : Acoluthum,quaiiiladixic, Ego fumle* xnimdi.qui fequitur inc non atnbulat in tenebris:SuWia-co rum.quando djlcipuloruin pedrs latitrrDiaconü.quao-dodirtnbii't £ucbarilliarn:amp; l’i clhycerum,quando le in ara ciucis obiulit amp;nbsp;hurbarirtiuni confecrauir. 4. Ue’ de oidinibusillis dimicaiit lefumtæ amp;nbsp;alij PapatusPatro-ni, vt ex lingulis peculiaria facianr Sacran.ciita ,etiainä otioli tantum piætetidantiir rituli. Atqiii augullunicft Sacrament! noinrnin EctI liaintcitaproftituendunieft vtadthcatrico, (iltatorcs dcjiti dcbcat.Portoquae Cani-ijus addic pag.1315.de Scntcritia vetcrum Pairum.abunde iäexplicata liiiitJiberas tuifle in veten Eccleiia graduual amp;nbsp;ordiniim iftoruin d ftr butiones amp;nbsp;ordinationes. Nr« fequitur àPontificijs iure nunc retineri.quum ordinem iftutn in horrendam «‘«c«»'commutariut. Redquaab-foliianius,

Quis eft ordo in Ecclefia magis celebratus' Prefbyrerorum ordo,fiue Sacerdorium : de ciiius ingenti fempérque reuerenda dtgnitate Chryfo-ftomus Sc Ambrofius libros integvos ediderunt. De qiio iTj tgnus etiam ille Ignatius.Sacerdotiunii jnquitj fuinma eft omnium bonorum, qui in ho-

minibus confiftunt ; quod fi quis inhonorauerit, Deum inhonorat, 8c Dominum Tefum Chriftum primogenitum totius creatiiræ amp;nbsp;foliim natura pcincipem Sacerdotem Dei.Hæc ille. (^uin 8c di-lucidèteftatur diuinum oraculum,Malach.î,. Labia facerdotiscuftodiiint ftientiam 8c Icgem requirent ex Ote eius : quia Angelus Domini exer-cituumcft.Etrutfus,Deuter.17. Qui l^uperbieritj nolens obedire Sacerdotis imperio, qui eo tempore miniftrat domino Dco tuo, ex decreto ludi-cismorieturhomo ille , 8c auferes malum de If-raëljcunélufquepopulus audiens timebit,vt nullus deinceps intumefcat fuperbia. Hinc amp;nbsp;apo-ftolus iubet,i. Timoth.$. Aduerfus prefbyterum accufationem noli recipere , nififub duobus auc tribus tellibus/idque ad Timotheum Ephcfiorum epifcoputnfctibitut ,ficut 8c illud iam ante citatum,Qui bene piçlunt prefbyteri duplici honore dignihabean'ur.-maximè qullaborât in verbo 8C àlt;iQ,ïm3..Cantf.Catechipiefuuif-pag.v^-y^-

Suo more agit Canitius. Quid lit prelbyter aut Sa-tctdosnô explicat.fcil cicatis Cbrylbftoino, Ambrolîo, lgnatio,amp; teftinionij. qiiibuGlamSctipiuræ, a iquid ma-gnifcpræftitidclomniat. At nuUum in Sctiptuta Cino-niciamp; viroruin A oftolicorum bbrisSatrifi. ulom mif-faticum vidco.De admin.llrat onc vcrbi amp;nbsp;Sacrmiento-lutn perfpicuèloquutitur veteres.vtex Chryfo onu tc-ftitnooijs à Bulæo Icfuuita.cx bb. 3. Cli'yl'cftoroi dcS»-Ctif. Sthomil. initaiam dcfcriptis pag. 313. I quidô con-ftat QoidiltiadhiltîinnemPapifticum'Cuin Ig atio di-citnusSacerdotium feu ininiilctium vcibi .bct omn'.iim Certè bonorum eile fuininam amp;nbsp;f.lbgium. Cum Propbe tislabiaSacct'.otuni cufto.brc fciétiimmon autcm mif-faticorura, fedPaltoiu.n tccleùæ qui laborant in verbo amp;doftrina. De lummi facer dons irapctio .declambus Ecdcliçpaftonbus dat;s,deprefbytcris item,fans fupér-

588 De Or din a Tf on I BVt Ecct. que am« diftuni eft,5; ineptus fim fi «norajiftas Ci‘ aißj nugas vclim prolixius cxcuterc.

vero ( irttjuit ) de malù SacerdûtibiU ßnttendumii Diunt»ifihtc e^firdinatto ^oteil aboleri, quot;ut non boni rnodb,ßd ’nab ijtttßf Sacerdotu in Ecclefia honorenmr. Kuh fùù minßru agnofct,recipt.,andiri atque objifuofi tUe tjui dixit,/uper Catljedram tjddoyßßdefuob Scribii Phunfxi. Or/ riia ergo tjuacun/jue dtxl' rmt vobùtfiruute nbsp;nbsp;factte :ßcundum autem

Caterttm inter ma/01 deleblut ^uiditm habtrtdiU rfiy ^ut ^uod ad munus aulhorttatemlt;^ue doctn^ /peCkit, tilts tantumfidem obedtenudmipue debif^ tntelltgamuiy gut ab epifcopts legitir/ie ordtnaU^^ fina/n £cclefia dotlrtna proßtentur : ab ver0 vt hoflibtu nbsp;nbsp;pefitbitsßdulb caueamtu-

de re Jipientißime monet y at^ue hunc in tnodnin docet ofitiijut/ßmui IremttUyhb. 4. cap. 45.44'^ hb.^.cap.i.^ j, lie /jni in eccleßaßnt pre/bßflh «baudtre oportet, cèquot; lt;iui fueceßionem habtnt ab ^poflolityor ijut cum Epifcopatusßcceßione cba-rißna veritatis acceperunt. 'P.^it^uos verb ^itt ab' ßflunt aprincipaUßcceßione,^tioctinc/ue lococ^b' Itguntur,ßßetdos habere, vel ejuaß haretnos Cl malaßntentta.vel ^uafißcindentes (ß elatot.ßi^ multopofl. yib omntbtti taltbtu abßßere cporid' adharereverb hüt ^ui apofloltcam yficut prtdixt' fnM,do£lrinam cuhodiunt,Ql cnm presbyteria ofh' neßrmonemßnttm,(ß conuerßttonemßne oßenfi pra(ktnt,ad confirmattonem iß correihonem rtlh

quorum. Hat Irenaus ille, SanUi loannû E~ Uungelifla tiifcipulum Polycarpumpraceptere au-ditui.'î^caltter T ertulltanui docety^uthareticssf itb.deprafiripr.hoc exprobratduës, Ordinationet tonm terneraria,les(esi amp;nbsp;tncôflnntes.Nune neo-, phytos coHacantynunc/èculo ohftrtüot,nunc Apo-[tmas noßros : vt eosgloria obligent, yuta veritMe non poffuivtij.H ufyuam ßicdtus proficitur ^uàmia taßris rebelliu, vbi ipßtm eße Ulte, promereri eß. Itay ne altus hoeise eptfcopus,cras alitw.hodie Diaconus, yui cros Leüer : hodie pre/byter, yui eras latctu. Nam lateisßleerdoialiaoßieiainiun-gunt. Hue z/fyite TertuUtanus, perpulchre nobis depingens non (ùa tantum ,ßd huius etiam atatit prapo/ierosmores df prophanosin turbandtsficris ordtnandifyue rninißris conatiss SeHarioru oiien-«/enx.Canif.Catechif.lcfuuit.pag.jiy.

Conclufionem Canifius oini[cit,amp; quod de Papatus aduerfatiis.quoi vocal Seftatioj, vult incclligi.id to-tum in Anarcliiam Pontifieiam rctortjuco .Q^d vt fa-tilius intelligatur,partes huius lefuitieæ affcrtionis funt «xpendendz:nam quçcunque dicit in genere,probainust quum vcröadhypothcfin deuenitur.dicimus Caniliunx incidere in Sophifma,quod pciitionem pnncipii vocant. Legitime otdinati amp;nbsp;midi Saccrdoies (acrani Ecclcdx doftrinam piofitentur.Pontificij Sacerdocesfunt legitime mifsi Sc ordinati,fanämquc Ecclcl'ç doftiinam pro-fitentur.Sunt igitur audicndi. Minorem negaraus,quam tota cohors lefuitica nunquam probate potcrit. Epifco-pOsPapifticos lupraoftëfum eft nomine tenus cflè Epif-Copos.Sacerdottspapifticos nó efle profcflbres vtcóci-onaoresalicuiusdotitiD;,fedcantoteS|hifttiones,amp; mil* lificos qui pretio fe Filiü Dei pro viuis Sc mortuis Parti oftecre ,fepulca prorfus omni do£ttina Euang- lefuuitis

59° De Ordinationibvs Eccl^ ipfis patrocinantibus eloriantur. Ad que veto grcgs ®lt tuntur’ad ara ceric.vcl potins ad hatâ vbi fagiiiâtur.dum fecurè amp;nbsp;in (înu ftuk'tiain vuigi dérident, dum mortuos viuôfqucfpoliant amp;nbsp;deglubunt. Irenei locus in teftimo-nium illisclt à Ganiiio adfcriptus. Habent fcilicet ab A* poftolis lucce/sioncmqui doftrinatn amp;nbsp;diùiplinam apo-ftolicam funditus euertunt. Prodeat in medium Sacri* ficulus papiRicus, de qu d lit veritatis charilnia nos do-ceat:inimoip(è Caniuus catechilhcus dodor rcfpon-deat,an fucccl’sio ep feopatus à veritatis cbarifmatc di-uellcndalit.Qua; fit item illa principalis (uccefsio,cuius mecninit irenxus. Nonfatis autem mirari qucofuper-ciliofi ilhus magirtri ofcitantiam , qui caufain Sacrdicu-lorum papifticoi um agens , camfua gai rub täte pciruo-dat.Nihil cnimexprcisiusdici potuit intotam ilbmcol luuicm pontifieiä quàmquæex Ircnxo pctiiafiint. Ad apoRolicam dodrinam,ad legitimam ordinationc.adfi numfermonem Sc conuerfationcm fine olfenfa, tiquis tlerum pontificium rcuocat, ne vmbram quidera vetc facerdotis in noua Romana ecclcfia repen et. Ad Icgiti-mamSynodutnorthodoii Thcolagi lefijuitas amp;nbsp;q ioi-cunque fedis Pontifieiä: hodie viuunt patrones appellat, vt de illis placidé,ex vetbo Dei , amp;nbsp;orthodoxo vera; Ca-iholicx Eccleüx con(cnfu,de vocatioiie videlicet amp;nbsp;do-örina verorum Sc falforum faccrdotiini feu Pallorum Ecclcfîæ agatur.Ue bonis autem 8c malis hxc diftiiiäio vulgo proponitur. Quatuor funr paftorum difctiininaäc genera. Vnum genus cR corvm qui bene docent amp;nbsp;bene viuunt,exemplum fummiPaflorisimitantes:quidigni funtduplici honore. Suosautem Sacerdo es Caniliusin hac clalFe conRitucrc non audet.Secundum genus eotum eft qui male docent Sc male viuunt.Hi pefümi luiit, qui vtraque manu , quanniiii in iplis eR, tempium Dei dc-ftruunt,qiiales multos fore bis poRremis teporibusprx-dixerunc ApoRoli. Tertium genus co.’um cR.qui bene quidem docent,fed male viuunt. In horum numero Pa-piflicos Sacerdoces tacite collocat Ie,uuita:Scd facrificu-lorum iRorum non modo mores,vctumetiain titu$,quos facros vocant,deprauacifiimos elTc^Se noimx verbi diui-niex

fcî ex diametro pugnarc infiaitis feriptis probatum eft, Quartum genus eft corum qui male docent Sc bené Viuunt,VC forte inter Icfuuitas Sc alios monachos repS-tientur quidam publicis criminacionibus minime ob~ Doxij. Eiufmodi hominesfunt vt plurimùm trilles hy-poctitæ,Sc maximum damnum turn Ecclefix tamp; reliquas bominum focictatiinferunt. Qui^ntum genus addo.eo-runi qui muta Hint idola,religionistc(peftu,ntc bene aut male docent,fed ignorantiæ profefforcs merité funt vo-candixxtcrùm impure corporis animique taâu Sc ißii-tu munda omnia fcedant ■' quod Sacr i fieu lis Sc monachis Papifticis imprimis cóuenic. horum enim prçcipua cura eft ventri feruirCicuius rei telles quotidianam experien-tiain, inlinitoi umque fub papatu degentium hominum confcienciam appcllamus.

De Epifcopatusfuceeffione , quam tantopcre Pon* tificij vcnditant.iarndudum lcfuuitis aliifquc aduerfarija relponfuni Sc fanlïaclum eft:pr«cipuè verb ab erudicift*. Theologo Antonio Sadcele.libris editis aduerf.Turriani fophii'mata, fpeciali ctiam traélatu de légitima vecatio-ne paftoium Eccleliæ reformaex, Sc in refutationc affer-tionum Pofnanienlium,pag.iolt;).iio.Scc. quibusoppofuit 'Turrianus qux potuit.vt Papatum ruencein fulciret. lu-dicium aut«m penes IcÔoiem efto: nam ca nûc repetere non eft animus ; nec Caniüum tam ftupidum effe exifti-mo.vt veilt perfonalcm luccefüqnera doürinali ante-ponere.aut Lanc ab tl la feiungcie.Repiignant enim huic lenteetix Çatcclidmi Icfuuitici veiba ex Irenço defum-pta, qux cbarilina veritatis cum cpifcopatus fuccefiiond coDiungunt. Dcifide tempora confundcre non debiiic Candlus, quod quum Et.inftnita abfurda inde confcqui necefle cft. Poftremó gt;nbsp;fcopum Ircnciexpenderc opot-tuifagit enim adu.eos qui Sc ü attingerent apoftolotuna leculuni,noua tamë dogmata apoftolicx doftrinx pror-fus repugnantia,Sc apoltolorum difcipulis prorfus igno-ta fpatgtbant.lllud auiem deThcologis noftcis nüquam probaucric Icfuuitica (cóta. Ad doftrinx examen iguur Pontificios tcuocamus; deinde de pcifonali fucceflione agendum cft. Ytraouc fuot Sacrificulos habere IcfuuiyS'

59^ De Ordinationibvs Ecct' affirmant, nos negaraus.Probandi munus illij inciitnbit Scd primùm Theologorum orthodoxorujn aduerfiiS pfeudepifcopatum Papifticuro argumentis refpondcant neceffe cft.

Quptf Tertulliani diftum, perpiikhrè fane de-pingittotamillam anarchiam Papifticani. Qnidcnini iftorum ordinationibus tft leuiusiinconftancius Si cemc-xariu magis ’lmpöros.omniónnqueimperitiffimosnc-buloncs,vna eadémque hebdomade Oftiarios,Leâorej, acolyihos,exorciftaJ, Subdiaconos, Diaconos,prefbyte-ios,Épifcopos,amp; Pontifkcs raaximosconlbituunt, vt ex corum ritualibus amp;nbsp;PoiMificalibns libris apparet. Non modo néophytes,fed fenfu amp;nbsp;ætate infantes,aulicos,milites collocantreorum Cardinales, Arcbiepifcopi,Abba-tes, Primates,Epifeopi, nulle modo facris Scripturis ,(ed rebus fccularibui prorfus obfttiftos,rcgum Si principum aulæjfumma cum totius orbisChriftiani pernicie,fati* lupérque probant. Apollatas noilrarutn Eccicfiarû quan* «il cum plaufibus excipiunt, vt cos beneficijs, qua: vo-cant,ftipendijs,amp; vana müdi gloria obiigét,quia veritate non poffuntf De beneficiorum Papifticorum permuta-tionibus,vêditionibus,deillorum Simonij9,amp; multiplie* nundinationcjquid aliud fequitur, quàmilludTcrtullia-ni,aliushodie Epifcopus.crasaÜus.hodic Diaconus,pref-byter,Epifcopus/}ui craftina dieAbbas aut nullus euadet: bodie prefbyter qui crûs laicus ibodieaulicus quicras cpifcopus : hodie CanoniftajCaprarius, fattor, amp;nbsp;aliquid quod dicerc nolim,qui eras Cardinalis amp;nbsp;Pontifex! Hk» amice Leélor,»itas ipforum Pontificum amp;nbsp;Cardinalium paulifper con(idcra:deindc ad totam illam Pötifieia; rannidis colluuiem oculos conuette. Nihil prattereave-lim.LaicisfadditTertullianus^Saccrdotalia oflScia iniun-gunt. Nihil magis commune in Papatu, quotidiana cx' perientistefte: nam amp;nbsp;ß quidam epifcopi amp;nbsp;facrificul« in ftatione fixi bacrent, illi quod dignitate quadam profana Sc pingui deleaentiir.ifti quoniam aliter ßbiptofpi-ccre nequeuntiattataen nec sen Epifcopi aut Sacerdotes à nobis agnofeuntur, quum temerariè Sc Icuiter ftatio-nera fint ingreffi,quam,vt caput Ecclefiæ luffib minim« ■ ' ..... - — . -

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A P V T IIIf; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;595

iCüftódiunt. Neeenim eft cpifcopus.quia'aiitnon docct, »ut male docct:immo tcmcrariusadmodajtneft quiiner-i

I misamp; inipcritus rei bellicæ, exercitus Imperator cupit cligi, amp;nbsp;tandem ab alijs return imperitis creatur.

De poteftate Ecclcfiaftica , inquiunt lefuitx.con-troucrßa eft, penes quos ipfa conftituta fit, Secularefnc an ecclefiafticos vitos.Poteft quidem,quod tes eft, facile , colligi ; Omnia enim vt ecclefiafticam poteftatem ciuili præferuntjita eandem non profanis amp;nbsp;priuatis, fed capi-tibus reipublicæ Cbriftianarum, id eft hominibus Eccic* fiafticis defcrut. InftitutioChrifti id docetfidem ex pcr-fonarum ciuilium amp;nbsp;ecclefiafticarum cognitione often-ditur ; turn ex offieijs eiufdem poteftatis ecclefiafticæ. 8c primb quidem ex Miniftrotum ecelefiz elcftione,». ex eorundem ordinatione. j. ex iure miflionij. 4. ex officioi prædicandieuaogelium. 5. ex co quod Laicinon poffint pro iuaauthoritate dodrinam fidei tradere, aut de dogmate cóttouerfo iudicare amp;nbsp;definire.fi. quód ex priorum temporuin hiftoria,non penes laicos, fed Ecclefiafticum magiftratum fuit omne ins forma cultus diuini prxfcri-benJi. 7. Ex officio adminiftrandi Sacramenta, quod Eç-j clefiafticorum hominum proprium cft.

' TrecentistbefibusMogutinenfes lefuuita; in difpu-tationibui de poteftate Ecclefiaftica nuper editis boe ar-gumétum.præfide Petto Thyræo,cxagitant. Odiprofa-nuin vulgus amp;arceo,vc inquit ille.Itafxx Icfiiuitica non moJó in populum feu laicos, vetum etiam in Chriftia* tiosmagirtratus infinitis dideriis amp;nbsp;conutetis fetuntur, vt ecclefiafticis principibus,vocationum , cledionum 8c Ordinaiionum puteftatem tribuant. Thefes autem tllas ictexere nee vacat nee libet. Summa hatü thefeun cftlt; Ex inftitutionc Chtifti, perfonarum coditionc, amp;nbsp;offi* «iotum Ecclefiaft icorum qualitate confiât ius vocandi, eligendi, ordinandi Si mittendi miniftros Eccleiix^ad magiftratum Ecclefiafticum pcrtinere.Nulloniodoigi-tur ad Scculares viros, populü Sc magiftratus politicos I pertinet.Hicmerusefta^idabatilmus, iallacia diuifionis, amp;nbsp;ignoratio elcnclii. Nam muleis verbis dilputat Tbv-txus de iis qux in controueifiam minimè cadunt.ncc fa‘

594 De Ordinationtbvs Ecctî tis mirari poflum iftius confiJentiam.qui de Ecclefiafij' corum authoritâte gariit, quos ciuiles magiftratusgli' diumvfurpalTenon ignorât. Et quatnuis ferc quingcn-tastliefes in hac potcllate dcicribcnda finxctit, nullibi tarnen lioruiç Ecclcfiafticorum nominaexprcfsit,veri-tus ne li Pontificis Romani folius meminiflct, caufa ca-dcret prorlüs.-auc ß Epifcopos nominatct jinHnirz oc-currcrcnt obiedionesiqux totamhanc conccntionû mo lemeueitcrcnt.Ueindc.aé'icm verbcrat difputator,acfi quifpiam repertus effet inter ortliodoxos tlieologos,qui Papifticorum fcriptorum more ius vtriufque gladij a-licuiconcederct, Potcliatis Eccleiiaßica; Sc ciuilisdi-ftindtio à noftris Tbcologis, Dci beneficio, tara perfpi-cuèSceruditè tradita eft, vt nihil in ea moderatiamp;pij homines deiidcrarc pofsint. QU““! autcm Laicos Sc magiftratus ab cled-ionibus Ecclcliafticis longe fugerc iit-bct Thyrçus, iniquum Si contra Gratiani Ganonesaper te confiôlum elTc videtutinominationes a'.item,vocario-ncs elediones amp;nbsp;ordinationcs Eccleûafticas velim ah ifto lefuuita diligentius conßderari. Pofttemô, ftatum quæftionis commutât, Sc quuin de ordine in elcdioni-bus feruando agerc debuiîfet, de fuorum Eeclefiaftico-rum poteftate importuné difputat. Et de his quiJcni hadenus. Namquæ Tutrianusptolixis feriptis, aliilquc lefuuitæ turn de ordinationibus ininiftrorum EcclcfîXr turn Je poteftate Ecclefiaftica cmiferunt in lucem, cùm partim à Sadeele, partim ab aliisTheologis refutata fint» finem huic tradatuiimponemus.

De difciplinaminiftrotum Ecclefiat, de pœnitentia amp;nbsp;fâtisfadionibus hîc fubiieienda effent capita ex Gratiani canonibus: fed quum libellus tiofter iam paulô pro-lixior fadus ßc,amp; ilia capita canonum centunas aliquot contineant, in aliud tempus hanc difputationera rciict-tc'vifum eft,amp; de Coma Domini Gratianuraaudire differentem.

Acramp. vTv M, eft inuifibi-grariæ vifibilis forma. Deconfe- amp;nbsp;gL^S?*S^ erat, difitnü. t-. Can. jx. ex Aaou-

Signum eft respræter fpeciéquâ ingerit fenfibuSjaliud aliquid faciens ex fe in co-gnitionem venKC.lbtd.Can.y^.ex Auguft. Itb.z.de doTChrifb.cap.t •

Accedit verbum ad elementum,S: fit Sacra-mentum.Clt;î«/b^«æA’- Can.-i^.ex August.

Qui manducant amp;nbsp;bibunt Chriftü,vitam man-ducant amp;nbsp;bibunt.lllum manducare , eft refici,ilium bibere eft viuere. Quod in facramento vifibi liter fumitur,in ipfa veritatc (piritaliter mandu-catur amp;nbsp;bibitur.Manducatur Chriftus,viuit man-ducatusjquia refurrexit occifus.Nec quando man ducamus, partes de illo facimus.Et quidem in Sacramento fic fit,amp; norunt fideles quomodo man ducentcarnem Chrifti; vnufquifque accipit partem fuam,vnde amp;nbsp;ipfa gratia partes vocantur.Per partes manducatur ; amp;nbsp;manet intege» totus : per partes manducatur in Sacramento, Srmanct;in™

59'^ De c OE m ae. s a c r a m. teger totus in cœlo, manet integer totus incaç-de tuo.Totus erat apuJ Patrem qiiando venit in Virginera,impleuit illam,pec recefsit ab illo. »«yzÀi.Quod videcurjpanis eftamp; calix,quodetiam oculi renuntiant. Quod autem fides poftulac in-ftruendo,panis eft corpus Chrifti, calix fanguis. Etinfra-ldü ideo dicuntur Sacramenta : quia in eisâliud videtur,aliud intelligitur. Quod vide-cur,fpeciem habet corporalem:quod intelligitur, frudum habet fpiritualeni.£f Qui accipit myftcriuni vnitatis,amp; non teilet vinculum pacis, non myfterium accipit pro fe,fed teftimonium contra fe. De Confecrat- diftinil.i. Can.^'i-ex Ah-gufiino., ;i--- i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ •

Superiores Canones definltionem integram de Cœ-naDomini,ab orihodoxisThcologis, ex verbo Dci Sc D.Augiiftini fcriptit eolleiSlam , confirmant, Ea autem eft.Cœna Domini clt aftio facra,idultis fidclibusomnibus in Eccleiîa ad confummationcm vfquc feculi à Chh fto mandata,in qua clcmentorum Sc rituum conuenien-te analogia,tum morris ipfîus memoria nobis reprefen-tâtur.tum noftta in ipfum incorporatio fpiritualiter pet fidem obfîgnatur.tum mutua noftra in ipfo coniundip fancitur, folennis deniquegratiarum aftio ipG perfolni-tur. Ab hacdcfinitionc fi quis exiftimat matcriam fcu rem Sacramenti.i.Chrifti corpus fcparari, longé fallitut. Ncc enim Cœnatn Domini line ipfo Domino confide-ramus.De bis ante' poftca.Verbum, eft tota Chrifti infti-tutio ab Euangelirtis amp;nbsp;Paulo diligcter defcriptaxonti-ncns omnes ritus in haCa£lionc obleiuandos, videlicet benediccre,frangerc,fundere, acciperc ,comeJcre ,bi-bere. Eicmcnta iunt panis ille amp;nbsp;vinum illud diftinftum à pane amp;nbsp;vino communiidifetimen autem boc fîtum eft inqualitateamp; vfunonin fubftantia, vt pofta dicctur ,amp; Auguftinus fupra teftatus eft. Qnpd videtiir.Çquod tan-gitur.quod fumitur, quod in ventrem defcc(idit)eft pa nis amp;nbsp;vinum.Res figmficata leu inuilibibs gratia,eft cor

fitis amp;nbsp;Gaguis Chrifti traditi amp;nbsp;efFufl pro nobis. Cætcta fu« pcrfpicua.

Tria continet Ettchanfita, : ffecia vißbilesl 1/eritatem^corporis fanguinü domintciy Spi-ritualii grattit virtutem. Quodenimoculis ne-ßrü apparetßecies funt vifibtles, punts 'vtdeltcet tie vini.Q^od autemfnb tfeciebus tifdem fides no fira^non fenßts ac ratio eomprehendit, td zterum Corpus eß (^fanguis tfl Chnfii, Ctttriim ^uod participatione Sacttmentikitius canfilt;^Himur.,exi mia i]ujidlt;xm eß SpitttusßinEltgratia ^fruüus ni-mirum affeUus fetfnentes.i. Hocefl facrum cott uiuium in ^tto Chrißas [wnitutt recolitur memoria paßionis eius-,méns imoletttrgratia, (^futnya gloria nobis pigntts datur. 2, ƒƒ «• panis ^ui de cxlo deftendit,'dr dat zritam mundo, no^lros animos tn vita fpirttuali fuflentat atijue confirmât.

Sßßcra Synaxis fin communto,yua ^deles tdyuam eiufdem corporis membra inter ƒ tungi,ae fintlorum ptorümt^ne omnium meritis affociari fi-gnificat atyueprafi!it:tum,yuod auguflius nbsp;nbsp;nbsp;eof-

dem capitifuo Chriilo arS'ifiime vnit yvtin eo iUi mane ant,dr ipfe in Ulis, attjue it a vitam aternam confeijuantur. 4. Ef? 't'Wfsr«»» noßra peregrina-tionis , yuod in huius vitii de/irto militid^ue ver-fintibus, dr loinc ad calefiem Hierufilem conten-dentibus, veluti Ad anna Patribus datum, affere confilationem,delerkitionem,virtutem dr grattant ffft^aciffimam-jic pracipuè yutdem dtto Pp. iiij.

$9^ De Coe nah S a c r a m.' ( vt docet Bertiardm J in nol/ù operatur hoe ficr(imentum,vt drßn(um minnat in minimii^ dr tn^fanioribm peceatif tollat omntno cofenlumgt; Canif.catechif.Iefuuit.pag.x01.248.

In lt;itguflifjimoEncbarijha SacramentOtdrdi-ItinitHS tradftù literù , Qt“ clariffirnis Chnjhana £celeßipatnbiu cornprobantibm, trta maximec5 ßderantarA.Tl^-! cfuaßtbfenfitmcadit.z. ChnflM lefm Dei vnigcnirm eadem re ßnfibth tecon-ditm. (jratia tjaa eß Sacramenti effetlm,^Ht pariicipantie antmm übißtatus, dtuina nature, corl forJefficitur.fi.IIett.PQ^mn\cnLQoxmo\x4.pi.iii.

Rem terrenam feu elcmentum lefuuitæ fpeciem pa-nij amp;nbsp;vini conft!tiiunr,amp; accidcnj eü fuBftantia confun-ilentes, nacuram SiCMmentoruixi,amp; analogiam ßgr.o-rum amp;nbsp;rerjim lollunt, Deinde , dum/ranfubftantia-tionemtucri conantur, in Synufiaftarum errorem de-labuntur. Tertio, quaÜs erit veritas çorporis.fi eins vera natura abolecur. Qjodautem Spiritualis gratiæ virtu-temabiplb corjrorcChriftidifcernunt, Icluuiticèlitiid eft.vc Cliriftum Spiricu fuo fpoliatum canibus Se impib, (ipecits illaapdeh aliquidamp; nihil cdentibus)cótnuni. ccnt.Pctimus autcm ab iftis diuinarum humanariiinque peritifsimis magiftris intcgram amp;nbsp;ad leges refte difle-rendi deSacramento Enchariftiæ deliniiionem. Defru-6lu autem quod addit Canilïus, etli prima fronte Chri-Aianè amp;nbsp;orthodoxe dióla hæc appareanr, tarnen fi quis ad vnionem noftram cum Chrifto refcrtjlefijuitamin re fânftifsima ludentem amp;nbsp;Thr-ologorum orthodoxorum nomine difcipulis fuis illu Jentem confpiciet. Scd de bis polfea.quum de tranffubHantiationc agcmus.

Nul!i eft afiquatenus ambigédum tune vnutn- Expofiti» quémque fidelium corporis amp;nbsp;fanguinisDomini. ci fieri participem , qtiando in baptifmate mein- Hoc eft’ briim efficiturChrifti, nec alienari ab illius panis corpus calicifqueconfortio,etiamfiantcquam panem lum comedat,amp; calicem bibat, de hoc feculo in vnitate corporis Chrifti conftitutus abfcedat. Sa-cramenti quippe illius participatione ac benefi-cio non priuatur,quando in fe hoc,qnod illudfa-cramentum fignificacinuenit.Dc emfecrAt-dtfl.i..

Ante beneoiôlionem verborum cœleftium alia fpecies nominatiir, poft benediètionem corpus fignificatur.7^lt;r;/.C4«.4o.ex j4mbro/io.

Corpus Chrifti,quod fumitur de altari, figura eft,dum panis amp;nbsp;vinum extra videturrveritas aii-tem.dum corpusamp;■ fanguis Chrifti invevitatc incerius credicur./^/lt;/ Clt;t«.7ÿ.ex Hilario.

Verum corpus Chrifti iros recipere in S.Cœna creJi-mus amp;nbsp;confitemur. cùm igitur Canon 79. dicit corpus Chrirti quod fumitur de altari, fîguram cfleidum pa-nis amp;nbsp;vinum videtur : ligna rcfpicit quæ rem fignaiam Dobis rcprefentant Sc lignificant. Figurata autem lo-quutio léu Sacramcocalis, non in vocula Corpus, ncc in vocula Hoc, conft'tuitur; fed in copula, Eft. Panis e-nim eff verus panis: corpus verum corpus Chrifti. Panis igitur eft corpus Chrifti , Sacrameiitaliter fcili-cct.vtlotio feu baptifmus cft lauacrum regeneratio-nis,amp; Petra erat Chriftus.Circuncilîo fœdus, Agnus tranatus, amp;c. Hos autem Canones protuli, vt clamoquot; ribiis Icfuuitatuin occurrerem , qui figuratas iftastocu-ïionesorthodoxæ antiquicati ignoras fuifle affirmant.

óoo De C OE n ab ’Sa c r a Vcterum auccm tcftimonia non proferormihi nunc in-tilefuu’taGraciants inftar cft multorü. Sed Antigratia-aosaiidircparcft.

Quiddeveritate EuchartHii fentiendum eWi Jdplane , vt ciqn tota Eccleßa contra omnei Ca-P h ar nan as ceno credamui,fub Efsectebtu pants vtnt ver am lefit Chnflt carnem ac quot;verum eiui fangutne in ’E.^chart^ita exhtberiytntmflerit (jtii-dem SacerdatiSfWtute autem acpotentta Domini ne/lrt leja Chrtflt, apud çiuem tmpoffibile non eE{ omne verbum. Ipfe dixit falki funf.ipß mandauit^ creatafunt. Dixit autemin c«na illa.,pridte i^uS. pateretur tnElruSla, lt;puum panetn primum ac detnde calicem manibus fuis appte-hendiffettcumsjue dehuiw facramentttum infiitu ttone turn veritate certes omnes reddere vellet,di-xit,tnlt;juam,planilfime: Hoc eß corpus meu,lt;]Hed pro vobu dafür. Dixtt, hie eß fanguis rneus, qui pro muleis effundetur. de qua tnßttutiene dixit tß antea,Caro rnea verb efl cibus, eßfanguis mtus ve rè eflpotus. Dixit, Egoftm pants vittus,qut de eoe lo defcendi. Si quts manducauerit ex hoc pant, vtuet in aternum. Et pants quern ego da-bo caro meaeil promundi vtta. Elec ob fur a funtaliorum Etangelißarum,t»m ApofloltPau-Itteiiimonia, quanobts haneßdemeuidenterad-ftruunt, ne quts dubitare poflit Chrtlium in eu-chanflta tatum fecundum diuinam humandm-que naturam exiiîere, eß nobtfeum rttanere vfque adfeculi confummatianem, Igitur eandem plant Cb' tfli carntmin templis habemus eß fumimus, qua ohm in Daleßina corn cernebatur : fid ea nec

Cap VT V. * öoi fenßbus hîc pittet,nec tranfinutationi (^corruptio~ ni eihgt;bnoxia-vt pote inmßbtlis^tmpafftbtluy tm-ntnalis-ifHmma f^diuina rejpledent gloria, folt!ßdei oculli licet hoc tempore tntueri. Er funt adhucSacramerar^ ^ni adorandn hoc rna^ù quant inueïligtindHmmySîerium.iium Jenfu ßuo ajßequi nonpoßant,etiam negttre audent, Enangetij verb» ^uamuts luculenta mire deprauanter. Canif.ca-techifm.Icfuuit.pag.205.

Przfupponit.fcdfalibjCanifioj Chriftum dixiflc.fub hoc pane qui non eftpanis.fed fpccies panis amp;indiui-duuna vagum,exhibetur vobis corpu» meum amp;nbsp;fan-guismeus. QuiSvero ferat impudencem iftius rabula; loquentiara? Secundo , quid refpondet Chrifto diftinftc de corpore,deindedc (anguine agenti’ Tertio,fi quis verba ab Euangcliftis amp;nbsp;Paulo deler iptaconfertcü mif-fe Canone,manifeftam Compcriet antitheiin. Chriftu» prius accepit,fregit,difttibuit difcipulis fuis panem quem -tnanducarunt iuffu fuo, ncc pronunciaueracilla verba, Hoc eft Corpus meum. At Sacrificuli ordinem iftum a-ftionis amp;nbsp;fermonis inuertût. Si de hacbenediólione.iux ta fcholafticorum paradoxa cum lefuuitis cótendere vc-lim, in quas coniicietur anguftias’Quicquid fit,qucmad-modumChriftusloquutuseft,fccit,amp; lufsit, italoqiien-I dum amp;nbsp;faciendum eft in Ecclelia. AliterChriftiis aliter faerificuli papiftici.tnm in diftis, turn in ilia facra a£lio* ne.De omnipotentia Dei quod addit.maximi effet pon-deris.li exfcripturis oftenderet Chriftum voIuilTc con-uertcrepancm in fubftantii corporis fui. Ita vltio iftud credercmui vtcunque modus conuerlionis nos laterct.Et libcnter huic Auguftini fententia: fubfenbimus, Quiim Deus aliquid facie quod nos inueftigate no polTumus, r* tio faótr eft potentia faCientis. Quri dicimus duo effe dif parata panem amp;nbsp;corpus Domini, qua: proindc rcgulari-ter de (c mutuô prædicari non poilu nt, fed panem elle Sacramctale feu in myftcrio corpus Chrifti,ftatim Icfuui |a; Si alij clamant, Dcum omnipotente clTe. Si dicamus

Chri^m alcendifle in cœlostccelo capi.nec iam Iiïccffe corporal) przfencia. Minime, inquiunc, illud obftat om-nipocentix.Si dicamui naturam corporis Clirilti nö fergt; re « flmul in plura,ncdum omnia loca extcndatur.facri-Jcgium elle dicunt omnipotentix diuinx oppofitum. Si afEcmamus corpus Çhrifti non fulFeâurivn cocmyria-dibus vefccnti urn,(ï ore corporeo fumatur: raox ad can-dem omnipotcntiam confugiunt. Denique.vt defanati-Cisfuoruna tcmporum Tertullianus, itacgo delcfuuiiis; Confirinare (inquit) poffunt hxietici Patrem polîe elfe Filium,Chrifti corpus eflêimmenfuirbquia Deo nihil fa-élu impoflibile eft.Sed code lefuuitico argumcnto Gra-tiani confirmo fententiam. Quodcnim pane Sacramen-talitcr efle corpusClirifti dicimus, in cœlis eflècorpus Chrifti,8: nihilominus commuiiicari, aliique ciufmodi: hxc inquam.fi vera effcaflerimus.quia DeusomnipotcS eft,quid agedurn rcfpondebunt? Qucmadmodiiui autcm inanet Deus omnipotens,etiamii metiri, mori amp;nbsp;feipfuin negarc non poflit, dicimus etiain ilium ita elTe omnipotentem, vt quæ in hoc argnmento lefuuitje probaffe pu-tant,minime pofiit facere.Quçdam enim vetittti eius repugnant , netnpe quia voluit carnem Chrifti noftræ elTe îimilcin,cxcepto pcccato. At li talem feeit qux vel vbi-que vel pluribus locis eftentialitcr ftt,quod femel voluit, iam illad ne fuerit efFecit. Plus cft,qu(jll expteflb verbo repugnatiquia dicitur afcendiffe ad cœlos amp;nbsp;venturus ad judiciû.Iefuuitç veto clamant illud'corpus femper adclTc io menfa Dominica.Ita,eft amp;nbsp;non eft: afeendit amp;nbsp;non af-cendit.-eft hîc amp;nbsp;non eft hîciqiiæ manifcftâ contradiftio-ncm implicant.Denique.vt nihil horum eflet,quia tameo Scriptura nufiuam docec Deum hze voluifle,nullo fun-damento nituniur.CoDcludaraus,Tcrtiilli.ini verbisadu. Praxca m.Piaw.i nqiiit, Deo nilnl difficile : fed fi tam abrujitè in frtßim^tienihitf noflrn hticfententiaytamur,ijuidnifdeDei (OiipitncTe pittrimu«fiierie tj'itjfacere (lotucrit.No aittene

on»/i i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f‘‘iere,ideo creJendum eflquicjtie ilium feeiffe,

riiiim q'tod nanf eeri fed anfecerit reqiirer.dum.PilHitfta (d-uusjiii), Üeitf peniiis inminemad vei^inJum inßr:ixijfe,qHodamp;’ miUr fr.eßiti :aM tameit qui.ißit^it,ß.iti,H ^fedt, sumt amp;

Prixeam amp;nbsp;omncs IxtniitosÇSc omnes lefuuitas) flattm et;^ tinxiffemn tant tn cjitiafotuit extinxit; oporttbat enim amp;nbsp;mil-»csejje. ©•6ew(icoj.’(amp; Icfuuitax.) HaC rationealiquidamp; dif/bile Dto, idßilictt qitodcnncjue nonfectrit,non quia non pa-tutrit, Jed quia tulutrit, Dei enimpoffe Veile tjl, ^noapojje »lie,

Planiffimè loquutus eft Cliriftus,inquit Iefuuita,lt;li. tendo Hoc eft corpus meum,amp;c. Sane, Quidvcrà inde elicit,Canifi 5 fub ipeejeb. pauis amp;nbsp;vini exhiberi carncm amp;nbsp;fanguincm Chrifti in Euchariftia. At verba CErifti tuam interprctationem falliftimara reijeiiit. Panis inquit Paulus, eft cörnunio corporis Chrifti. Pams Sc vini tnul. toties meminit ctiani poft côfecrationem.Panis eft com-tnunio cotporis.Igitur fub panis albcdinc amp;nbsp;rotundita-te.Subftantia abolita , latctSc exhibetur Chrifti caro amp;nbsp;fanguis Sed verba de poculo difta quomodo interpreta-bcris. Hie calix feu hocpoculum eft nouum teftamen-tum in fanguine meo, vt referont Lucas amp;nbsp;Paulus.vel,telle Matthæo,Hie calix Ç'rÿlo enim adiimlilftiov neceffario refertur) eft fanguis meus nouiTeftaroenti. Planilfima funt ilta,ccrtd : fed quis,nifi lefuuita, dicet poculum efle rcipfa teftamcntum,3ut fanguis Chrifti ? Deinde cur ijf-deni loqueiidi fotmulis non vtuntur Euangeliftae? Ad mentem Chrifti animus eft conuertendus. Sacrametura inftituens, locutionesSacramcntalcs vfurpauit, licut ex collationc locorum Sciipturx,vbi de Sacrametis agitur, euidentiffimè appatet.

Quoad teftimonia, ex fexto capite Ioannis allata,' equideni inter hunc craAatum Ioann. 6. amp;nbsp;euchariftia: inftitutionem tantum iftud intereft.quôd illic res ipfa leu materia fpiritualis (Chriftus videlicet eft fuis fruftibus) fimpliciter Sc abfquc externis fymbolisiin inftitutione autem res cadcm,ti0n h'mpliciter ,fed fymbolis extern« adhibitis vcluti veftita nobis propenatur.Itaquc materia, Virtusamp; efticacia, fluehnis Sc fruélus Euchariftiz nobis omninoillicdcclaratur, vtpotevcrbofiropliciSc vetbo Sactamétt veftito cóniunis,qiiu vnû Sc idé lit verbû vtro-biq;,vnus 6c idc Chriftus.Nihil autê iftaiuuantCanifiaaâ

intcrpretationem : manducandi enim racioncm nulhni Chriftujpræfcrjplît,quum ad Capernaitas loquercturj niA fpiritualcm quzAc crcdcodo : qucmadrooduin cius ycrba,S: veterum Patrumorthodoxusconfcnfus te-ftantur.Hinc colligo candcm femperillam manducandi rationera amp;nbsp;folam quidcm cfle oportcre, qua tum extra Sacramcnta.tum in Sacramento corpus amp;nbsp;Sanguis Chri-fti manducetur amp;nbsp;bibatur. Pctfpicua font Euigcliltarum amp;nbsp;Pauli teftimonia » ex quibus nunquam euincet Canif, corpus amp;nbsp;linguinem Chrilli fub fpeciebus panis amp;nbsp;vini contineri amp;nbsp;cxhibcri.Hîc .n. eft ftatus quæftionis.an ilia verba,Hoc(r.lnc panis)cft corpus meum,amp; hie calix eft Sanguis noui teftamenti interpretatione lefuuiticateci-piat.quod negamus.necifti hue vfque fîrmi» teftimonijs CQhrmariit.C^odyDim addit Ganiüus.Chriftû in Eucha nftia totum cufterc amp;nbsp;nobifeum manere ad cofumma-tionc vfque fcculi,fophifmata multa Icfuuitica continet. Pritnü enitn quçritur an nó ilia diftindio fît vera, Totus Chtiftus eft vbiquc,fed non totura Chrifti ? Hanc Scho-laftici ipfi tradiderunt.quam vt Dci verbo Confcntaneanl ampleflimur.Euchariftiæ nomen tria compleftitur, tle-meutafeu ligna fcnfîbilia,amp; resfîgnificata, amp;nbsp;totam il-lain à Chrifto inftitutam aftioncm.Effc in euchariftia S elfe in pane non idem cft.Totum Chriftum clTc vbique» amp;lt;arnem Chrifti effe fimul amp;nbsp;leracl in omnibus locis, in ccclisjin terra, differunt exdiametro,amp; funt omnioè oppoiita.De manfîonc Chrifti nobifpum vfque ad fccoH-Confummationern, fi Canifius Auguftini fcripta Icgit.de Chrifti natura diuina locum hune intelligendum elfe fa-tebituriatagimusdecarnis Chrifti prçfentia. Fallacia eft igitur diuifîonisjignorâtia elenchqrtatus quzftionis æu-tatio,2c ad aliud genus difputatipnis diuerticulum gt;nbsp;qu« omnia Sophiftam non thcologu decent. Idem ingcnium Canifij appatet in conclufione,vbi ex Auguftino,Profpe-TOamp; Chtyfoftomoad marginem citatis, inferl eandem plane carnem Chrifti nos in templis habere amp;nbsp;fumcre, qua; olim in Palzftjna coram cernebatur. Rurfum à fco-po dcfleftitinec enira quæritur an nos qui in terris fu mus vetaiD carnem Chrifti quæ in cœlis ett,amp; olim in Palz-

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A P V T V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;Î05

ftinj fuittbabeamus amp;nbsp;fumatnus.Hoc crcdimni Sc confia •gt; teinur , fempct crcdidimus amp;nbsp;crcdcrous ,Dei benefitio, »ntequam Canilius aut lcda lefuuiticalucé vidiflec: fed quæritut an,hoc eft corpus ineü,tdem fit.ac fub hac fpc-cie.panis eft corpus mcuin.Sed fidei CaniGanæ fpecinaca leàori offcramus, vt videat quorfum Icfuuita: le homines efl'c multiplicis lefiionis adeo fuperbè glorictur. Au guftiniceftimonium ex comnicut.in PfahSg.profcrc. Ibi autem nullum verbum quod interpretacionêpapifticam iuuct ; contra, exprefûs verbis carnalis amp;nbsp;Capernaitica feu lefuuicica cogiiatio dimnatur.Addic alium locum ex codem in Plalm.33.qucm appofui. portatur ( inquit Auguftinus) in manibusfuisiÂiaiiibusahortipotefl pMari ha triKmanibiufuis ntmo portamr.Quotnodo inlelligatur in ipfo Da nid ficitndHm lilmm , non iautnimus'.in chriflo auiem tniieni-mut. Perebatnr enim chriflus in manibnifuit, quando commea-dans ipfim corpus fHum,ait, hoc eft corpus meum. Ftrtbat tnimiUiid corpus inmanibusfuii.Er concionefecunda, Quomoda ferebatiir in manibus fusss cjuia cùm commtndaret ipfum corptia futi^fanguinèfuis, accepit in manus fuas, cjuod noruntfideltsf frportabatquodâ/nodo,cùm dicerct.tioceß corpus meit, idnoftram fententiam maxime cüfirmat,amp; leiiiuiticaia eucrtit.Modus enim,quo fc ipfum geftabat, cxplicandus eft necelTario.nimirum per Sacranaentum.Chriftus enim manibus fuis geftauit non naturale ac proprium fuum corpus,fed panem,id eft eft Symbolû fui corporis; quod Symbolum fuo n}odo,id eft facramentaliter,gerit nomen rei fîgnificatæ, amp;nbsp;de co prædicdtur quod lit Chrifti Corpus. Cæterùm latent in hac Canilij conclulionc alia Sophifmata, quæ Chriftiano 3c do£to Icétori cxcuticnda telinquimus.Sacramentariosauirm quosvocar qui Eu-chariftiæ facram entum negate audent. Si Euâgeli j verba luculenta miré deprauant, Û forte non nouic Canilius, feipfura fuôfque Scholafticos intueatur , amp;nbsp;Sacramenta-riorum principes agnofeet. Plura autem de interpret*^ tionc verborum Chrifti inuenict leftor in examiue 5.fc ftionis aduerfus T ranlTubftantiat loncm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

. Si per negligentiam aliquid de Sanguine Dö-c'gaitx'^ ftillauerit in cerrara,lingua lambetur, amp;c ta-noniê ob- bula radetur.Si non fuerit tabula, vt non concul-tinct,ad cetur,locus corradetur,amp; igne cófumetur, amp;nbsp;ci-fitinatFo- nis intra altarerecondetur, amp;nbsp;Sacerdos quadta-né: Sacra ginta diebus pœniteat. Si fuperaltareftillaueric mcnta e-calix ,forbeat minifter ftiHam, amp;nbsp;tribus diebus figna^'nt pœniteat.Si fuper linteum altaris,amp; ad aliud ftil-vifibilia la peruenerit,quatuor diebus pœniteat. Si vfque verba, adtertiumjiouem diebus pœniteat. Sivlquead quartum,viginti diebus pœniteat,•amp; linteamina, qux tetigerit ftilla,tribus vicibus minifter abliiar, calice fuppofito, amp;nbsp;aqua ablutionis fumatur, amp;nbsp;iuxta altare recondatur. De Confecrat.dtfi. t.Can-17. Ev Pio.

Siquis per ebrietatem vel voracitatem Eqcha-riftiam euomuerit,quadraginta diebus pœniteat, fi laicus eft. Clerici vel monachi,feu diaconi,amp; prefbyteri feptuaginta diebus pœniteant.epifco, pi X c. Si pro infirmitatis caufa euomuetint, fep-tem diebus pœniteant. Ibtd. Can.zi. ex^antten-tialiBediü.

Peruenit ad notitiam noftram quód quidam prefbyteri intatum paruipendant diuina myfte-ria, vt laico, vel fœminæ Sacrum corpus Domini tradant addeferendum infirmis.’amp; quibus prohi* betur ne Sacrarium ingrediantur, nee ad altare appropinquent, illisSamfta Sanólorum commit-tuntur. Quod quàmfit horribile,quâmquedete-Habile,omnium religioforum animaduertit pru-deii'

tîentîa.Igîtur incerdicit per omnia fy nodus,ne tails temeraria præfumptio vlterins fiat : fed omni modo prefbyter per femetipfum infirmum com-municet.Quod fi aliterfecerit, gradus fui pericu-lo fubiacebn./âiii/.Can.iÿ-ex Concit.Rernenfi.

Sicut cœleftis panis, qui verè Chrifti caro eftj fuo modo vocatur corpus Chrifti, cùm reuera fit Sacramentum corporis Chrifti, illius videlicet, quod vifibile,palpabile,mortale, in cruce eft fuf- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

penfum, vocaturque ipfa immolatio carnis quæ facerdotis manibus fit,Chrifti paffio,mors,cruci-fixio,non rei veritate,fed fignificante myfterio:fic Sacramentum fidei, quod baptifmus intelligitur.

Qui bene non cuftodierit facrificitim , amp;nbsp;mus vel aliud aliquod animal illud comederit, 40.die-hus pœniteat. Qui autem perdiderit illud in Ec- -lt;■ clefia,aut pars eius ceciderit, amp;nbsp;non inuenta fue-rit.triginta dies pœniteat. Ibid.Can. s^.exCon-ctl.^urelianenfi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

Canones Iiuius tcrtiæ Scdionis, prxeedentibus ad-iungo.vt Leftorvidcat Veteres nomine corporis amp;nbsp;Sanguinis Domini aliquotics figoa .aliqiloties res fignatas intcllcxifiè.lrem nomen Euchariftiæ ad figna etiam ali-quando referri : nec nouas efle iftas loquendi formulas, fed mere Sacramentalesralioquin mnlta abfurdadmpof-iibiliaiife impiacommenta confequentur. Quodetiam gloflfator Gratiani vidit amp;nbsp;monuit.Nam in Can iy. fcri-bens de Sanguine,id ellfinquit) de Sacramento Sangiii-nisrSanguis cnim Chrifti à corpore Chrifti fcparariiion valct.-ergo nec (lillare nec fluere poteft. Signo igitur, id eft vino,rei lignatae, id eft, fanguinis Dominici nomen ttibuitur.-idcm dicimus de paneSacramentali, qui Can. is.corpus facrura Domini vocatur, amp;nbsp;laicis aut fœminis ttadebacur quem ægrotisdarcnt; quod fufius explieatur Can.48.amp; Can.5,4. Saerificij nomen ad panem refertur,

Idcircopanis eft corpus Cbrifti Sacramenuliter ,id eft quatenus fignum vilibile rci iïgnatæ Si inuiftbilis feu cæleftis nome obtinct. Qina certe fubcftlimilitudo fiue analogia in figno amp;nbsp;iignato, apta ad rcpracfcntationcra eiusreiqiiæ aboquiinuiiibiliscft,ideolignum affumit lignati nomen, lient refte in'quit Auguftinus, epift.j.ad Bonifaeiura : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sacrameiitaaliqHamfiniiiitudincmea-

rum rerum,quarum Sacramenta funt non bahereut, omnino eramenta non efpnf.ex bac autem fimilitudine^lerunque etian) iÿfarumrerumiM)minaacci[ii‘int. Et quæft.fuper Leuitic.çy. Solet res qUAßgnificat,eiiK rei quam fignißcat nomine nominari. Hine diiium Petra erat Cbrißns. Non enim dixit,Petra ßcatCbriflum,fedtanquam bocejjet, qutdytiqueferfubpa»-tiam no» erat ,fedperjiernificationem. Et contra Maximin, lib.j.eap.xi. plitc ettim Sacramentaßunt, in qulbnf non quid f int,fed quid oßendantßmper attenditur'.quoniam ßgna Junt re-rum , aliud exißentia , amp;nbsp;aliudß^nißeantia. At poterat, in-quiunt aduerfarijjcadem facilitate lie Spiritus Sanftus de Sacramentis pronuntiarc,vt figniflcationem non tacerct. Rcfpondco, lie quandoque locutura elTe quotics libuit: vt.tamctfi Circuncifionem fedus vocat, mox tarnen lignum fccdcris appellat: Si Paulus mutîQvappellat Baptifmum, vt alibi regencrationis laUacrum : ita aquam per fe duntaxat, inutilem vocat, amp;nbsp;difertc diftin-guitloannesà Baptifmo Spiritus Si ignis. Q^ominu.s autem proprie femper lit loquutus.prætcr iam indicatam rationc.in cau (a quoque eft oblignatio.qua veJuti ßgülo authentico,gratia in verbo promifla, ad Hdci muniturmempc, vt qu.'im certi fiimus nos lignum fume-rc,ita credamus nos participes redd! gratiçjamp; iplîus Cliri-fti,quum audimus nomina harum tribui figno.HanC ipfî quoque Pontilicij rationem in profa ex antiquitate mu-tuata, dccantillarc foliti funt, fed non attendentes quid dicant,5/ir/»i« corda. Et feitè Theodoretus in Eraniftc, dial.i.vbilisreticusquasnt caufam permutationis nonii-num.feu cur lignorci lignificatæ nomen tribuitur ; nam «rthodoxus rcfponJet, Aianifeßtts eflfcoßusqsquidiuinit myßerii's initial!funt. F'oluit enim Sacr.tmentK vtentes non intentas ejfe in naiiiram rerum qua cernuniur.fed fer notninufer

mutatîantm trejere ei mutationi ijua: tx gratia fada ef. ttiim naturale corfttf amp;nbsp;fanem apfellauit,amp;‘ rurfusfeiffiim -vi-tem ntminauityis yifibiliafymbola cor^oru amp;fan^uinu affetia-time biinorauit,non natur am tnutaasjtdgraliam natura adij~ OfMJ.Hadenus ille.lta quoque ariham pro eontradu,an-nulum dcfponfationis pro coniugiojdextram pro fide ae» cipirnus.-quamuis hæc omnia lint dnntaxat pignoracon-traftus coniugij fidci.

Sed ne hocquidem ßtts eft.Namfifamiliariterfua voce vbrquc figni nomen Dominus pronüciaflet de hifcc myfietijs, futurum erat pro ea leuitate qua turgent hommes,vt vacua rebus figna.rclquc abfentis coromonefa-âiones duntaxat vmbratilcs in Sacramcntis proponi cxi-ftimarent.Huicftultæimaginationi vt occurreret Dominus,quandoquc difertè lei ipfius nome figno tribuit. Vere enim EIcftis prsclfat quod figurat.Sic quia in Bap-tifmo ablutioncmpeccatotum Symbolo fignificat, verè qnoqueabluitfideles.In Coena,corporis amp;nbsp;fanguinis fui communicationem. vercergo tie communicat çorpus fuuffljVtper fidem habiter in cordibus noftris, Ephel’.i. Proinde Paulus panem quem frangimus,amp; poculum be-nediftionis,xoiv»»(a» corporis Sc Sanguinis Domini appcl-lauit.i.Corinth.io. Hine dixit Augull.lib. 3. de doftrina Chriftianaihieramfequi.amp;figna fro rebus qua hisfi^nifiran-turacciliere.feruiliscjlinfirmitatis. Hanc ob califara panem non dicit fignum,l!-d corpus fuum : vt fumpto figno vi-deamus nobis quoque præberi Cgnatum. Perinde enim vt Paulus Euangeliura dixit potentiam efle Dci ad falu-tem omni credenti, hoc eft,vnicum illud inftrumentum per quod potenter efficax eft Deus ad falutem nobis c5-fcrendamiita le habet quoque ratio Sacramentorü. Qiun idem pronuntiare de Sacramcntis nulla vetat religio.ne-pe efl'c Dei potentiam ad falutem omni credenti,hoc eft, efficax infttumentum,promiltioni additum, cuius intet-uentu dirigit Deus amp;nbsp;perduett ad lalutero credentes. In-tegram verb de expotitione verborura Chrifti analylin amp;nbsp;explicationcm petat leftor ex orthodojorü Thtolo-gorumferiptis. Porto quid Antigratiani deiftanominfi permatatione fentiant videndum eft.

Ffoducis quatuor exempla ex fcripturitiquibut probare conarle^ vfitatum ejfe infcripiuea,lt;jHti de Sacramëtù lo^aitur, nomina rerîi ipfarum tribae-reJignis.Sed bene habet, ^uod prouidft Spiritus fanllM,vt ijutbus exemples cauramtua adtuuari po/fe extfimaßi, etfdem maxime ladatur, immb vtncatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

I- T^icamni prins de agno vetere, de lt;juo ait Scriptwa ExodifViUima tranfitiu dominiert,pro ^uoßptuaginta dicunt.,Pafeha hoc domino. Jdge nitnc'.credifne agnum illttm,^ui pafcha typicum e^ raty fuijfe figuram Sacramenti ’E.ucharißia, quad eHpafiha no^rnmlijuiaper eum fiat à vita ku-ius mandi ad cale^lem tranfirus ? puto non aude-bisnegare,ne Paulo contradicas,e]ui att,vmbram habebat Lexfuturorum bonoritrHyeÊi' omnia infigu ra conügtjfie illis. Si igituriUe agnMs,fiue illudpaf cha,figura erat noflri, ergo no/lrum non e^ figura amp;nbsp;fignum tantùm veri Pafcha,i]uod e^l Chrfius, fidpotius nofiruM Saeramentum^cuins typns gura fiue vmbra fis.it ille agnust e^ ipß Chrifias pafcha nofirum,ficut Apoflolus att, pa/cha nofirü immolatus eft:Chrifius.tu vere ex eo, ^uodagnus ille dtcebatur tranfitus,CHm non effet tranfitus, ßd ^uodfignificarettranßtum,putabas effect.vtfimi-literfacramentum ^ucharifiia., etfi dteitur corpus Chrt^lifKonßt tarnen,ßdfigura,fiue fignum cor* ports Chrilii. Cum contra pottus hoc efficiaturiVt ficutfacramentum tlltus veteris agni Pafihaillo-rum vocabatur , erat ÇPafcha enim tranßtum

firniße at ) ßc facramentum no»i agni immaculati fafchanoßrum dicatur, (ß“ ßt^tjuod efl Chrißw^ jipoÜolo tefle , lt;jui ait,paßchanoflrumimmolatui ehChnflM.Nififorteputtu,fuiJße Chrt^lum paf-cha no^rum in cruce, non eße in Qœna Domi^ nica.efftcitur etiam-, (ß ^uia tUe typtcui vetus agnus, i^ni comedibatur, tantum erat figura noni (ß rnysbei agni.,lt;]ui àßdelib.comeditur, panie my-fiicus nofiri altariSityui cameditur,^ eßpafcha no ^Iruniinon ßtßgnum agni, fed tpfie agnusfubße-ciefiuefigno panis'.alioyut ille typusfiae figurave tus, iUa tnejuam typica vmbratilu rnanducatio agni caruijfiet in nouo Te^amento vera reali manducatiane noïiri agni'-cß t^uomodo verum effet illud loannis^veritaeper Chbßumfaba etl'ino enim veritae rei perfidem tant 'um,(ß sßiritum fup pletur'.altoyui •!udai tjuia lex, tjuam habebant, ßtritualb erat,^ ipfi eandem fidem,yuam nos ha bebant,Chri^lum in fuis facramemis habuißent.

2. ^Iterum exemplum tuum erat circunci-fio,yuie,ineiuis-,dtctturfœdus, cum eßet faltem fi-gnum ßue fy mb o Ium feeder is inter Deum cß brahamfablt.hac tu.nec hic intellexiflitejuiddice-res.ßcenimfcriptum in Exodoiponamyue fœdtu meum inter me te. nbsp;nbsp;paulopoil,flatuampa-

bum rneum inter me ßr te'.cfipau’opoß^hoc eflpa bum meum,yuod obferuabitis interme (fi vos,lt;^ fernen tuum poflte.Circuntidetur ex vobis omne mafculinum,tl!' ejuefic^uuntur.En pabum ißud, fluefeedusf^uod Grace eb lt;l'“‘!^xii,admadatuper-bnet.^uare cirueißanemfuißefeedusfinepabum, ßg'dficat d^tumfuiße mandatum tie circunctfio'

ne AbrahitftjUii eratfignaculttmiuftitia nyibfnhA inprApMtio,vt Paulus interpretatur : res e^'^Q mandtitur,fine vllo tropo dtcitnr., eß mandatum.

ficKt circuncifio non eratßgnum mandaitßß ipfum mandatum, ßc non eratßgnum foderisßue paEii,ejHod per tinebat ad mandatum,ßed potiu» ß~ gnum erat iußitiafidei fecundum Apoflobtrn^niß tu forte correHor ejuolt;]ue Apofioli vü eße. Sic lt;]uolt;jue rnagtflertuM,^P. Ad.tropum eße dixtf, cum au Euangelium gt;nbsp;hic calix nouum teßamen-tum eß in meo fan^uine : ex ^uo eßtct volebat, vt fimtltter tropus eßet in illis verbts, hoc eßcorpus meum.att, non eß tropus hic calix nouum 7quot; rstentum eß^vtillefalfoputauif.pro eo enim eß,ac fi diceretur, hie calix noui TeSlamenti eßinrneo fangume,ßcutePlapud Lucam,hice^lfanguis nieusnoui Teßamenti. Tenamentum enime^ njî ‘Dionyßus Alexand-ait in tUa ad Taulum Sa-mot.admirabtli epiß, de eiua fuperius memint,da-refeipfum, dtcere, hocfacite in meam comme-morationem. Teßnmentum enim ßue paUum, v-trumt^ue enim eAGrace apud jo.fta.^icgt;i,adman-datumpertinetßcutfiriptum eil de typo huius no~ ui TeAamentt, Exod.t-r^.hicfinguiè Teßnmen-ti tjtiod mandauit ad vos Deus. Qi^re vt htc non ePttropus, ita necin eo eß, tjuod de archetype dixit Domtnus,hic calix nouü Teßamentum eil.

J. Tertium exemplum tuum^eß : dicitur, induis, amp;nbsp;bapttfinus innouo Tellamento lauaerum regenerationü, yuam felus SpiritusfanSloßo,fir-des omnes abluens peccati, eßcit Dominus. Nec htc eß tropus metonymia ; baptißntu enim ablu-tionem

tionenß^nißcat ; i^uod autern ablutio corporis ad animam pelt; tingat,amp;per earn fiat regeneratio noua creamr a ad Sacramentum à Chriflo inïHcu-turn ‘ cjui talent virtutem ei tani^uam infirmien-to dédit,perrinet.

Quartum exemplum -, de tjuo fcrtbis : hoc fitjuidem JenfiuÇais') veterurn facrtfiaa diceban tur peccata : rton ^uod reipfi peccata ejfient : fid cjuia tn eis,tefie Apoftolo, commernoratio fi. e/it peccatorum. Hac tn.fid fuUeïü , vt in Juperio -ribui.Non enitnfcriptura facnficia vocat peccata,^uia ejfient figna peccatorü,vt ad rem ou am ac-commodare hoc contra veritatem corporis (fihriiti in fiàncki Eitcharislia pojfiis, Sed fie dixit Qfièoi 'F/'opheta,cap.'\.peccatapopultmet comedent, de Sacerdotibus ^ut hofiioi pro peccatis comedebanty vt pcrjpicipoteii ex l\l um.cap.to verfi. “iie ^tio-lt;]ue tnterpretatttr Cyrtl.in comment.huius prophétie, dinurn ejfie cornedere facerdotes peccata pepii-Ihid efilhofltaspro peccatts. Quid ergo hicfienfiàs ad id cp iod vis (jy fi'entis,vt fiacrifieia dicanttir peccata pro eo,^uod ejf,figna peccatorum'^ Tunian.i. lib.de Euch.adu. Andrçam Volanum, cap.is.

Mukiplici fophifmate ludit Turriinus,fient 8c in toto opéré, cuiVolaiiiis dofto libro rci'pondit. bgoverà, «ju.intum fert inftiiutæ collationis huius finis, Gratiani Canones à lefuuiticisftrophis vindicabo. Tranfubftan-tiationis dogma Sacramentptum naturam amp;nbsp;fignifi-eationcra funditus cuertit,ideo non niiruin eft Tur-rianum amp;nbsp;alios Itfiiuitas permutationem cuius vete-res,ptæcipuè veto AuguftinusSc Theodoretus.memi-nerunt, tam pcrtinacitct impugnare, fcilicct vt ne tan-tillum quidem veritati cedant. Sed ad Tnrrjani ziss ; Sc priraùfn de agno vctcrc. Agnus vocatur à . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qq- »gt;)•

Mofc, Exod.ii.Pcfah.i. tranfitus lehouç. Septuaginta vrrterunc Pafcha hoc Domino, id eft agnus feu pecus adhibita ad rcprcfcntandum tranfîtum fine præclaranî illam popuh ex Ægypto migrationem. Agnus autë iHg non fuit tranfitui aiic hbcratio populi, fed illiùs ccrtiflî-muni figniim. Dcuscnim propter nomen fuumianótum Ifraclitas cduxit ex Ægyptu.Quod autcmaitTurrianus agniim ilium fuifle pafcha typicum amp;nbsp;figuram Sacra-menti Euchariftia:,explicationcindiget.Agnus cette fuit fempcr lignum Sacramentale Ifraeliticæ Ecclefiærefpe-ûu:l'ed non lignum vacuum,nam li veros Ifraelitas con-lîdercs rci Cgnatæ fucrunt participes, teftc Paulo.i. Corinth 10. Video autem quid velit Turrianus: Patres no-fttos videlicet candem efeam fpiritualem non ediffe, vt præfcntiamillam carnisChrifti fub fpeeiepanisftabihat. Hoc fi verum eft, Patres illos nulla fide fuiflè ptæditos, nullum caput viuificum habuiftè, nee in Deum fperaffe dicendum eft. Qua: enimfides,fiChtiftimembra non fumus?amp; quomodo eins membra, fi cius non reddamur j)articipcs,ita vt ille in nobis,nos in eofimus’Ifta non ca-piunt iefuuita:,quippc qui de vnionc eleftoriim cum Chrifto portentaantiquitati orthodoxy incognitafabri-cent. Porróagnum ilium legalem fuifle etiam typum veri illiusagniquitollit peccatum muodi,agnofcimus amp;nbsp;profitcmur.Q^d inde colligit Icfuiiita eft iTOfiTivTO’. Non enim diftinguit inter typos amp;nbsp;ligna Sacramentalia. Deinde priorem a^ni conliderationcm cum pofterioti confunditrnon folum enim typus, fed etiam Cgnum Sacramentale fuit: quaproptcr tranfitus Ichoua: vocatur. Tertio, mutât amp;nbsp;inuertit ftatum quæftionis , peccat ho-monymia.ignoratione elenchi,amp; multiplicationc termi-norum. Non enim dicimusEuchatiftiam feu noftruin pafcha elTe fignram amp;nbsp;lignum tantum veri pafchae.qnod eft Chriftus.Sed dicimus panem ilium, vinum illudeflc Symbola corporis amp;nbsp;Sanguinis Chrifti.Petit item prio-cipium ; vult enim agnum veterem fuiffe folummodo figuram,quod Paulus negat:ncc Turriano fauet'diftum Apoftoli,omnia in typo contigifTe illis. Nam conclufio quam inde eliccte prxfumit, fi Sophiftam audire par eft, hifto-

hiftorùs Sacras in allegoricum fcnfüm l’ta routabitjVC omoia illa in Ægypto amp;nbsp;dcfeitoDci œiracula in figura cuenifle tandem lort.uiabic. At inquiet, de cæremonijs ücris agitur.Sanc quidem. Num veió Ifraelita: carucrût Vêtis Sacramenri'.^Quod fi hâbucr uni,ligno amp;nbsp;refignata vert Ifratlitæ.hyj.ocritæ autem folo,figno donati funt.Si re iîguata fidèles priuaii funt,nullum igitur Dei verbum, nulla in del'ertoamp; ludza ante Cbriftum inCarnatû vixit ficclefia.At vide huius difputatoris afiutiam. quantû po-teft veritatem à veterum Sacramentis remouct, vt figuras conlbtuat quæ Euangelicorum Sacramentorum na-turam amp;nbsp;partes aboleant. Rem verô Sacramentorü no-ftrotum ita diftinguimus à fignis, vt illuj ctiam adda-BTus, tam certo nos fieri ter Cgnata: participes quàm ip-üus ligni, fed diuerfo modo.qucmadmodum alibi fufius dicctur. Agnusquidem noftcrimmolatus in ctucc'feip-fiim de dit dilcipulis in Cœna, fed non fequitur nulla eflè fignain Sacramento, autcorum fubftantiam euanefee-rc,autCapernaitico more nos fieri participes carnisip-fius agni.aut illud corpus pro nobis crucifixum in fauces amp;nbsp;ventres impiorura defcendere.aut à nobis non pcrci-pi nifi in os quantus quantus ell ingeratur.veritas per Chrillum fadta cuius mentio apud loanncm.cap.r.iy. ligna Sacramentalia amp;nbsp;nofflinum mutationem non tollice nec inde cuincent Icfuuna; agnum fub lege credentibus ita fuiffefiguramjVtrci fignrticatæ.idcftCbtifti non fièrent participes.Apud loanncm veto, lex pi imùm gratia: opponitur ,amp;fignificat rigorem Icgis feu malcdiftio-nem. Deindeopponitur veritatr, Scfignificatlcgisvin-bras.quas euanefcerc oportuit aducniente luce ,lioc eft ipfo Chrifto. Veritas certy eft Cliriftus, nobis in cibum vitæ æterna: datus : non fequiiur tarnen regulam Tbeo-doretidenominupermutatione in Sacramentis efle fal fam. Vndepatettotum ilium Turriani confliftum me-ram clTe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nam quid ex eius diftis confequi-

turî Agnus fuit lypus agni Chrifti : ergo in Euthariftia jqullum eft Cgnum quod rei fignatæ nomen accipiat. Vides,leiftor, acumen Tuiri4nicum,multiplici fophiftica tefettum.

1. A'.terfi fophifma cxcutiamus.Circuncifio non ent lignû fcederisjfed ipfum mJJatum amp;nbsp;fignum iuftitia; ti-dei.fecundum Apoftolum, Ergo locus dccircuncifione apudMofcm non poteft applicari ad regulam de per-muratione nominum,qir..,Jo figno rei fignats nomen tribuitur.Hic Turrianus falfitatis reus tcneiur, cuius tarnen aufus eft Volanum infimulare,quern Aportoli cor-reftoreni nominat.Exprefsis ctenim veibis Circuncifio Gene.iy.ir.vocatur à Mole fignum fœdetis inter Deum amp;nbsp;Abrahamura. Præterea mandatü amp;nbsp;aiäio ipfaCircunci fionistemerè confundunturà Turtiano. Item,fœdus feu paäü in Circuncifîonis cæremonia non confiftit,fed in hac promifsionc.Ero Deus tuns Sc feminis tui poft te. Manet igitur illud.circuncifionem elfe fignum fœderis, amp;nihilominus tarnen fœdus à Mofe vocatur, iuxtaregulam de nominum petmutatione in Sacramêtis. Quod autem Turrianus negattropum vllumioclfc inillisver bis,hic eft calix noui Teftamenti in meo fanguine, vel, hic calixeftianguis meus noui Teftamenti, eo tendit vt tropum in verbis de pane etia repetiri dencget.Refpon-deo.materiara vel formam calicis non cflenouumTe-ftamentam,aut Chrifti fanguioem;oblationc calicis,feu materiam feu formam illius fpedes, nouum fœdus non fuiffefancitum.Tropum attamen nullum hîc videt ocu-l.itus Turrianus,quia viderc reeufat.

5. Ablutionem corporis àd animam p^ttingere, in baptifmo afferit Turrianus,vt regulam noftraîn ex loco epiftolæ ad Titum .Cap.j.verf.^.conuellat. addit Chri-ftum baptifmo , tanquam inftrumento,'talem virtutem tribuifle. Multiplici autem paralogifmo fallitSc fallitur lefuuita. I. Homonymia i quid eniro nomine baptif-mi intelligat non aperit. Aqua lâuat, fanguis Chrifti, item,fedvariomodo. i. Signum , rem fîgnatam.amp;a-ftionem ipfara feu applicationcm figni amp;nbsp;fignificati coh fundit. 5. Inftrùmcnto datam fniflè virtutem animas abluendiàpcccatis,quomodo probabit, firegülam no-ftram nonampleélitur? Aqua eft laiiacrum regenera-tionis,vtpanis eft corpus Chrifti. Vnde,inquit, Augu-ftinus, tanta virtus aquæ.vt corpus tingat,cot abluat gt;nbsp;nifî facieme verbo,nen quia dicitur;fed quiacreditur? Voca-

fur igitur Baptifmus huaCrum legcnerationis à Paulo, fed addendum fuit virtuti Spiritus fanûi opus iftud tribui.Vt pote qui nos rcge ieretamp; renouer. Dicit Paulus,Ephcl's-Lauacroaqua; tnundari Ecclcfiam, fed addit Chnftüpi elle qui mundat,amp; quidem interuentu vetbi. Inftrurrtentum autem illud virtutem aliqiiâ Ébiinlitam baberc Turrianus nô probac, nec probare potellma cota illa lotio interna opus eft Sp.fanâi, qui iidem noftram iuuat vüibili gratia: amp;nbsp;virtutis fuæ inftrumcnto , quod tantum corpus attingit : alioqui fignum non modo in rem lignatam tranfmutabitur, vetùm ctiamtumfignù tum reslignataconfundentur Sc abolebuntur.

4. Hoftiaspro peccato peccata diftafuiffcjno quod pec cata clTent.fcd quod peccata rcprçfcntarent, reóic aficrit Volanusiquod quülefuuitaimpugnareconatur, fcipfum imprudens cöficit, Fateiur enim Saccrdotes peccata po-puli manducare.id eft hoftias pro peccato. Hoftiæ ignur non propriè fed figurate peccata voeätur, amp;nbsp;fignum pro iignato 1'umitur. Ac (inquit)non func figna peecatorumt QuidigiturrcprefeiitabanifSedludic Sophifta innomi. ncligni:amp; errores craffifiimos in Theologia ptofei tj quos quum Volanus amp;nbsp;alij folidè refutauerint, ad Gra-tianum rcuertor, ciiifquc Canones bac Seélione certia à nobis deft tiptos dico nó poffelînc manifefta repugnan-tia borrendique blafpbemia in Eccleliis Chriftianis pro-bari,niii Axioma illud ampleftamur, videlicet Signo rci lignata: nomen tribui à Chrifto, apoftolis amp;nbsp;apoftolicis viiis,propter analogiafn return viiibilium , tertenarum, inuifib lium amp;nbsp;cocleftiuin.Analogia autem ea eft.i. Inter panem amp;nbsp;vinum,corpus amp;nbsp;fanguinem Cbrifti. Panis eft aptiflimum amp;nbsp;præcipuum nucritionis carnalis inftrume-tum.lta corpusChrifti vnicum amp;folum eft animarum e-furientium fcrculum. Vinum litim fedat , naturam fatigatam refocillat.triftcs exhilarat. Hos veto eofdcm fruftus animis noftris præftat vnicus ille finguis Cbrifti,ficut prolixe demonftratur,Ioann.6. t^J^od ad facri-ficium attinet, fraiSlio panis nó obfcurè illud aJumbrat. Vc enim integra panis malTi feinditur, frangitur, amp;: di-uiditur : fic hornbilibus dolotibus,amp; mortis angii-ftiis attritus corporifque amp;nbsp;neruorum lacerationibus

contritus , contufus amp;nbsp;concifus fuit Saluator noftcr pro nobis.Nec proprièloquendo paois vel fraâus.veldatus cft pro nobis,etiam lî nobis amp;nbsp;in noftrum vfum iam fran gatur amp;nbsp;porrigatur , vt corpus pro nobis datum amp;nbsp;fra-ólum cfficaciter repræfentet 3. Præbitio amp;nbsp;(umptio, hoc eft conieftio amp;nbsp;hatiftus panis amp;nbsp;poculi , commode nobis rcprefentant arftifsimam Chrifti vnioncm no-bifcum. Qu?'” enim panem ilium fraftum corne-dimus,amp; pocuium benedidum bibimus.tam verèper fidem amp;nbsp;fpirituali modo lefumChriftum totum ,cura omnibus fuis opibus. nobis applicaraus. Et vt nihil no-bis firmius adbæret quàra quod per os ingcfsimus.adco quidem vt illud invnam nobifcum fubftantiam coale» fcatjta per fidem amp;nbsp;fpirituali modo corpus amp;nbsp;fangiiiné Domini noftri,miro fœderc ita nobis vnimus, vt vnum cum ipfo corpus mvfticum eonficiaraus : nce efficacius membra corporisphyfîci cum cavité cohærcaot,8c iode fenfum ac motum percipiant, quam nos fimus vnum cû Chrifto.vt optimo iurc nos in ipfo, ipfe in nobii effè ac viuèreaffirmari pofsit.F.t vtnosdoceret in ipfo vno habere quicquid ad hanc falnificam coniunétionem requi-ritur.non vt cibum duntaxat, fed etiam vt potum fe ip-fumproponit.vt quemadmodum vita hæccibi amp;nbsp;potus vicibus fuftentatur.ita nihil fit quod in ipfo anima: oo-ftra: non rcperiant.loann.fi.4.Quqd ad quarto m attinet: tametfinon eftexpræcipuisfignificatis, pulchra tarnen analogia hoc'quoque ipfum,neinpe mutuamembro-rumomnium fub vno capite coniunifiio.confenfus 8£ Cûncordia depingitur.quod apparct primùra ex toto hu ius aftionis ritu.Omncs cnim ad eandcm menfam acce-dimus,eiindem cibum amp;nbsp;potum fumimus,vt eiufdera familia: membra.Deinde magis etiam exprefle, ex pane amp;nbsp;vino qua: fumimus.charitatis emergit fignificatioifi quidcm omnes ex codem pane amp;nbsp;poculo participamus. At veto vous ille panis ex multis confeüus granis eft: poculum illudcxmulborum aeinorum fùccoconfeâû eft.quæ tarnen omnia tam multa fie in vnum plané corpus coaluerunt.vt diuidi vel feorlim ncqueant. Ita fideles,tametfi ordinibus.gradibus, conditiouibus amp;nbsp;vita:

geaeré multû inter fc difcrepét.mutuo tamcn amote ita •gt; in viium corpus coalefcât oportet,vt nulla diuulfio,nulla diftraftio,nulla controuerfia iftam diuinaiu vnitatc con-tuibet.Hinc AuguQmus fubinde hoc Sacramentum ap. pcllat charitatis vinculum. Paulus autem 1. Corinth. 10. totutn hoc myftcriaro his verbis cxplicat, Quonia vnus panis.viittm corpus multi fumus. Nam orancs vnius pa-nis firous participes. Et hate quidem de analogia figno-rumamp; return fignatarum ,quæ à Tranfubftantiationc Pontificii tollitur.Accidentia enim,fine fubiefto 8i fub-ftantiafua propria,cum alia fubftantia veram analogiam nee habest nec habere poifunt. Ad quartam Seftionem accedamur.

Vtrum fub figurajan in veritate hoc myfticdm signotura calicis Sacrametum fiatjiVeritas aitjcaromeave-rè eft cibus, amp;nbsp;fanguis meus verè eft potus. Alio-1quot;amp; qui quomodo magnum erit, panis quem ego da- cöiunftio bo,cavo mea eft pro mundi vita,nifi vera lit caro.? Sedquia Chtiftum vorari dentibus fas non eft, voluit Dominus hune panem amp;nbsp;vinum in myfte-rioverecarnemfuam amp;fanguinem fuum, confe-

cratione Spiritus Sandi potentialiter creari , amp;nbsp;quotidie pro mundi vita myftice immolatitSc licut de virgine per Spiritum fanduin ver^ caro fine coitu cveatur , ita per eundem ex fub-ftantia panis , amp;nbsp;vini, myfticè idem corpus Chrifti confccretur. Corpus Ghrifti, 8c veritas, amp;nbsp;figura eft,-veritas,dû corpus Chrifti, 8c fanguis vsrtute Spiritus Sandi in virtute ipfius ex panis Sc vini fubftantia efficitur.figura verb eft id quod

^20 De Coenae Sacram. exterius fentitur.De Confecrat.Diflinü-2..Can. jz. exAugußino.

Quid fit fanguis agni, non iam audiendo, fed bibendo didiciftis. Qui fanguis fuper vtrunque poftem p9nitur,quando non folùm ore corporisj fedetiam oie cordis hauritur.Ifewj. Hxc falutaris vidima illain nobis mortem vnigeniti per myfte-riumreparat; qui licet refurgens à mortuis iam nonmoritutjamp;mors ei vitra non dominabitur; tarnen in femetipfo immortaliter amp;nbsp;incorrupti-biliter viuens, pro nobis iterum in hoc myfterio moritur.Eius quippe ibi corpus fumitur, eius ca-ro in populi falutem patitur: eius fanguis no iam in manusinfidelium,fed in orafideliumfunditur. ibid-Can-n.ex Gregorio.

PâP.isamp;vinifubftantiæ,idcft figna, à corpore amp;nbsp;fanguine Chrilli diftinguuntur exprcflis verbis. Hauri-tur fanguis Sacramencalis. i. vinuin qUod fanguicein Chriftifignificat ore corporis .-orc cordis autcm realis Chrifti fanguis : id eft, Chriftianus ad percjpiendum amp;nbsp;liauricndum iftum languinem non fauces, non ventrem parat.'fed credit amp;nbsp;bibit. Veritas à tnyfterio ditccrnitur, vt Sacramentum i. Signum à re facramcnti,panis Dominus amp;nbsp;panis Domini duo funt.Verum ita diftinguuntur, vt tarnen non fcparentur.Quæ fitautem ifta fignorum St * rcrum iignatavum coniunftio , Gratiani canon« ape-riunt.tam aróta videlicet,vt fiat nominura figni amp;nbsp;figna-ti permutatio ad fidem noftram certius confirman-dam. Hane verb coniunftionem Thcologi confidc-rant ttipliciter , videlicet in fignificatione , obfigna-tione , amp;nbsp;præbitionc rei fignificatat. i. Prima igi-tur coniundio fpedatur in lignificatione.Deus res fpi-lituaies Scarcanas non cótentus verborum fimilitudini-bus Scparabolis illuftrarc.ipfarum quoque rcrum imagines,velut pidas tabellas oculis noftris obiicit,mira qua-dam conucaiencifsimaque fimilitudine amp;nbsp;ana|ogia,ve-

lutZf'e^ïæT'^quadasn myfteria fpititualia pitcfacientcs Si familiariacôftiîuentcs.Excmpli gratia, Auditnus nos carne CbrilU ali ad vitam æternaiVi.Rcs hæc,id cft Chri-Ûicato cftinuilibilis.quippefupracœlos eueda. Acce-dit ergo verbutTi vifibile, panis Euchariflicus. Analogia cfteonucuientiftima à pane ad carncm,à corporis nu-triniento ad animæ pabulum, ab externa nianducati one ad fpiritualem efum. Proinde vt panis nutrit corpus, ita vtfoliimvcl aptifsimum fit inftrumentum nutritionis. itacaroCbrifticftfolusillc animæ noftrx cibus,fuflen-tansillam in fpem amp;nbsp;gufiurn futuræ vitæ.Idcodixit Au-guftinus. Si Sacramenta aliquam fimilitudincm carutn return quarum fiini Sacramenta non haberent,ne Sacramenta quidera effent, a. Altera fignorum cum rebus fignatis coniunftio fpeftatur in obfignatione.Nee cnim nudum eft Sacramentale fignum, ficut videmus piólam tabellam Cæfatis, quæ nihil aliud eft quàm pcrfonæ.vel nunc vel olim viuentis. At ligna Sacramen-talia liane vimhabentvt Deus illorum interuentu fide excitata,gratiam,corpus Chtifti, amp;nbsp;bonaexillofiuentia in nobisplenius oblignet,amp; illaquafi palpabiliaefficiat, applicctque üngularitcr. Hue referendæ fiint fimilitu-dines ex principum diploroatibus.ex inftrumentis amp;nbsp;cô-traftibus publicis,doceiidi gratia petitæ. î- Tertiuscon. iunélionis modus ptæbitionis cft , qua t-cueta præbetur id quod fignis figutatur. Ncc enim ludit Deus figna in-ftituendo,quorum nulla fit veritas. Immô ficut non fal-litinvcrbo vocali, fed quod piomittit te vera præftat: ita quod in figno,hoc cft verbo vüibili monftrat, reuera quoque præbet. In ptomifsionc vocali dicitur loann. «î.Qui manducatChrifti carncm,amp; bibit cius lànguincro, habet vitam æternS. In promifsione vifibili,pane Si vino Euchariftico,idem monftratur.Dominusautem révéra ... præftat quod promifit Si monfttauit, nempe nos pafei efuamp;potu eatnisamp; fanguinis eius ad vitam æternam. Itaquc minimè ponimus figna vacua, quemadmodö Ic-fiiuitæ amp;nbsp;alij aduerfarij calumniantur. De modo autem iftiusperccptionis.quem fpiritualem effe dicimus, id cft

612. De CoENAE Sacram. cuius obicftum efi non corpus fed animus crcdcntij.pol ftea commodius dilTeremus.

AaguFlintu inter ahos Patres,infinitif in locts, fid in Itbro pra/ertim i]ui /ententianna ^rofperi infcribitur,vbi inter cater a no minus ptt-chanfitam noFlrarn inuifibili ChriiH carne cofkire, amp;nbsp;vtfibtli paitf fi/ecie ajfierit, :^uàmipfitm Ch'ri-flam Dommwn inutfibtli dminitate amp;nbsp;humantta-te vifibib.iri.OQ ell quod dicimus(lt;!(f,C4».48.z/; Confieratj.dfPi.z. ) quod modis omnibus probarc contendirauSjSacrificium Ecclcfiæ duobus modis confici.duobuscondarc'.vifibilie-lemcntorum fpecic,amp; inuifibili Domini no-ftri Icfu Chrifti carne amp;nbsp;fanguinc : amp;nbsp;Sacramento amp;nbsp;re Sacramenti, id ell corpore Chri-flijficut Chrini perfona confiât amp;nbsp;conficitur ex Deo amp;nbsp;homine, ciim ipCe Chrillus vcriis fit Deus amp;nbsp;verus liomo.2ygt;tllitdtarnen ne-garnus,ficrofiinciam ^Hchartsliam corporis Chri-ftifiguram lt;jnondam velappellatam efie à Tatfi-busynonnunejuam velOptimo iure appedan pojfie. Scimuf Patribta non ejfie intsfitatum illud, cjitan-^»am amp;!ipfùm nonfitfre^aenttlfimum.7\(am vt en vltimo hoc Hy.Augu^ini loco manififiè confiât,duo fiint t^n£ in ^ucharidia attendipofiuntr,. Efl exterior corporalis nutrtmentt fpecies.^ efi Spirituolis anima cibus inutfibilis, per eandern tllam fleciem figntfiicatits atpue exhibitus. I Hud fignum efl, (fl quidern fignum corporis ChriHiiverum non ab fin- , tisfid prafititis vita fiiritualis nntrimenti.

€7 mendax alto^ui repElionii figmt fjfet'.^fignnm alitjuod ejje rei ctian ^r^fintùnthil etiam prohi-bet,id tjuod inßtrtfo igné e^ clurtßimHta. le-fuuitæ Pofnanicnf.coutroucrf.4.pag.266.267.

Signiisn in cuchariAia cft fpccies panis amp;nbsp;vini, 5lt; fignum rei præfèotis in icrr3,vt fumus tft ignis proxirai fignum.Confirmant fuam fcntentiam Pofnanicnfes,Au-guftinidiclo , qui Sacrificium Ecclcfiæ.i. Sacramcntunt S. Cœnæ vifibili clementorum rpecicamp; iniiiiibili carne amp;ûnguine Chrirti,Sacramcnto videlicet amp;nbsp;leSacraméti, conftarc teftatur.

I. Ludut in voce Cpcciei quæ illis nihil eft aliud præ-terquaro accidens fine fubftant!a,amp; indiuiduum vagum, Auguftiousautcrn amp;ali) orthodoxi patres fpecici nomine Sacramentum, id eft verum panem amp;nbsp;verum vinum lntcUcxcrunt,amp; veram panis viniquc fubftantiam. Stmo £’e»(inquit Ambrofius,dc ijs quiinitianturjCap.9.) ßtciet mutât elemei)toriim.iKm,^nte benedidioiiem alhfpecies Ho-minafMr.Et Auguft.ipfc.Can.Hoc cft.dc confccrat.dift. z. Pttnu qi4 cor^Ki chrifli efl,fno modoyocatitr corj/U) chtrifii, c/im reuera fit Sacramentttm corferis Chrsfii,S:c. Panis igitur,rpe-cies, Sacramentum, rci Sactamcntali oppofitum , idem funt Auguftino.

a. Fallunt amp;nbsp;falluntur in voce vilibilis.Si enim accidentia voluntfffc vifibili3gt;amp; palpabilia etiani; tum dicät necefie eft nos amp;nbsp;3ccidentibus vefci.quemadmodum no-fter internus homo Chrifto vcfcitur. Tandem acciden-talis erit Chrifti commiinicatio , aut accidentia (ita hac quidem in parte nihil habere cum vero amp;nbsp;fubftantiali Chrifti corpore commune, aeproin Je Sacramenta dici nullomedopoflefateantur oportet, llludigitur voca-bulum nullam huiufmodi externa fpecicm euincit qua-lem fingunt Pofnanienfesifcd Chrifti corpus quod eft in coelis.quódque non corporis noftri.l'ed fidei tantiim ocu-li afpiciuuc,duntaxat remouet.Sic aqua in baptifmo ap-

pellâtur forma vifibilis, iuxta vniuerfalem Sacramento« lum definitionem. Sic Auguftinus,^liudludttihabehiint, aliitd ntisfed[pecle ■vi/ibili, ^uod tamen idemfignificaret. Item, Q^d yidcltir fpeciëhabet corporalem:qMdintflligitHr,fru(lum habetffimuatem. Et Chryfoftomiis in Matthatuin , ho-tliii.ï^.chrifint in fenfibiiibusinteliigibilianobii tradidit. Ite-rum Auguit.dc conIccrat.dift.i.Can.vt quid ; Qjmd ptr-tinet ad virtucem SaCraæcnti diftinguit ab co quod per-tinet ad vifibilc Sacramenrum 8i iddit, Qui manducatin-THS,nmforis:qui manduiat in corde,non quipremii dente.Sitni-Iitcrdepijsamp; verè credenubus anteChrifti aduentum, traft.xe.in Loann.Kifihilem cibum^MiDna^Sfirituaiiterin-teUexerutit,JJgt;iritualitcrefurieriiut,Jpiritnaliter'^uflaucrunt,

4. IdcmSophifmalatctin illis verbis,Efiexterior cor-poralii nutrimenti jpecies ; ci quo tic argumentari licct adu. lefiiuiws. Accidentia feu exterior fpccics paniSiSi vini non alunt corpora nollra « quenTadinodutn animas uoftras corpus Chriili nutrit.Ergo accidentia fpcciéfquc panis amp;nbsp;vini non funt Sacramenta corporis Chrifti.Contra, Ireneus, Cvprianus amp;nbsp;alij vetires panis fiibllantiam nutrirecorpora noftra aftirniant. Ergo panis fubftantia eft lacraraentum corporis Chrifti. Cyprianus enim, ferm. de Cœna Domini,lignum feu fignificationem hu-ius facramcnti,^orlt;ƒcle»d^) amp;nbsp;alendo confiflere air. EtRa-banus ipfc,iib.l.cap.3i,2»i4/gt;4»i# corporis cor confirmât,idea illecon^rHcatercorfHs chriflinuncupotur'. amp;“ quia xinum fian-guinem opérâtur in carne, ideo iUudadfangttinem Chrifli refir-inr. Et Irenæus EMcfcuiinian» exreterrena amp;caleîlicon-/larcdicit.

$. Quodauterafpecicsvolunt effe figna pratfentis id eft occultatx carms Chrifti fub illis fpeciebus,amp;. fin-gunt nos vacua ligna habere, putidum eft cauillû, quem-admodum ïam ante oftenfum eft, amp;nbsp;in fequentium le-•ftionum explicatione iterum oftendemus. Cæterum, quodexfumiSc ignisfimilitudine infcruiit lignum ali-quod cflè polTe rci prxfi ntis, non conuenit ; ligna enim data amp;nbsp;naturalia coiifundunt. Deinde, vbicunque eft fpcciesilla partis ,fequcreturnccclî'arit) fcrriper ibi elle corpus Chrifti; ar fi inus aut eanis illas fpreies todit, tunC Chriftum confugiffe ifti affetunt. Sic igitur ex fumo in ignem fciplos conijcmnt, âifumum luperllitionuni fuarum venditant. Tandem veto eucnict , vt qui fumos adeo impudenter vendunt , fumo etiara ^extin-guantur.

s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Seétio V.

Aduetfus Timovem docet nos Apoftolus dicens , Qui Ttanüub- niaiiducat bibit indigne, indicium fibi mandu ftantiatio cat amp;nbsp;bibit:fidem veto edocet nos ferme Doini-ftUam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corpus meum , quod pro vobis

dabitur. Hoc facile in meam commemoratio-nem. Item- Talem ergo affeëtum amp;: fidemprx-parare debet in animo fuo is, qui panem amp;nbsp;cali-cem Domini percipit. De conje. Dislintl-T- Cam v^.examp;afiJio.

Si pernegligentiam aliquid de fanguine Do-mini ilHlauerit in terram,lingua lainbetur, amp;nbsp;tabula radetur.Si non fuerit tabula, vt non concul-cetur, locus corradetur, amp;nbsp;igné confumetur, amp;nbsp;cinis intra altare recondetur,amp; facerdos quadra-ginta diebus pœniteat,amp;c.I^zgt;/.C4zz.27.

In quibus ifti ignorantix tenebris, inquoha-ûenus defidiæ torpore iacueref vt nec auditu di-fcerentjVel leiiione cognofcerent,quod in eccle fia Dei in omnium orc tam confonum eft,- vt nec ab infantium linguis veritas corporis amp;nbsp;fangui-nis Chrifti inter communis facramenta fideita-ceattinquia in ilia myftica difiributione fpiritua-lis alimonix hoc impartitur,hoc fumitur,vt acci-pientesvirtutemcœleftis cibi,in carnem ipfius, qui caro noftra faétus efi,tranfeamus? Idem eft ci bus refe(ftionis,eft cibus fanguinis.Sicutenim ca ro Domini verè eft cibus; ita fanguis verè nofter eft pocus. le^em.Ed etiam corpus, de quo didum eft, Caro mea verè eft cibus,amp; fanguis meus verè eft potus.Circa hoc corpus aquile funt,quæ a-lis circunuolitant fpintualibus lz/f/w. Vnde amp;nbsp;corpus

corpus Chrifti editnuSjVt vitæ xternæ pofsimus elfe participes. I^/ez«.Cuiusclarè argumentis vci-inur,fuis vtamur exemplis, incarnatioiûfque ex-emplo aftruamus myfteriis veritatem. injra Quidhîc quærisnaturæordinem in Chrifti corpore,cùm præter naturam fit ipfe Dominus lefus Chriftus partus ex virgine,I^.Clt;î«.38.

Hoc eft,quod dicimus : hoc modis omnibus approbate contendimus, facrificium fcilicet ec-clefiæduobus confici,duobus conftare, vifibili e-lementorum fpecie , Sc inuifibili D.nottri lefii Chrifti carne amp;nbsp;fanguine,facTamento,amp; te facta méti,id eft,corpore Chrifti : ficut Chrifti perfona confiât amp;nbsp;conficitur Deo amp;nbsp;homine , cùm ipfe Chriftus vêtus fit Deus,amp; vêtus homo:quia om-iiis tes illarum return naturam amp;nbsp;veritatem in fc continet,ex quibus conficitur. Conficitur autem facrificiû ecclefiae Sacramento, Se te Sacramenti i.corporeChrifti.Vwj.Caro eius eft quant forma» panisoperta in facramento accipimusjamp;^fanguis eius,quem fub vini fpeeieSc faporepotamus. Caro videlicet carnis, amp;nbsp;fanguis Sacramentum eft fanguinis-.carne amp;nbsp;fanguine, vtrôque inuifibili, intelligibili,fpitituali,fignificatur vifibilç Domini noftri Tefu Chrifti corpus,palpabile ,q51enum gratia omnium virtutum, amp;nbsp;diuina maieftate. Sicut ergo cœleftis panis qui Chrifti caro eft, fuo modo vocatur*corpus Chrifti,cùm re veta fit Sacramentum corporis Chrifti, illius videlicet quod vifibile,quod palpabile,mortale in crucc pofittim eft: vocatùtqueipfa immolatio carnis, qux Sacerdotis manibus fit, Chrifti pafsio, mors, crucifixio,non rei veritate,fcd fignificante myfte rio:fic Sacramentum fidei,quod baptifmus intel-ligitut,fides eft Ibtd. Cafi.^.ex Jngiifimo.

1. In Ccena Domini,poft coofeCrationcm,fideles pi-nem amp;nbsp;vinum Domini, id eft vera veri corporis amp;nbsp;(an-giiinis Domini fignaamp; fymbola vt amp;nbsp;res fignificatasdi-ftinftc percipiunti

1. Signa rcrum fignificataruni nomen ira obtinenr, vt nibilominus ramen fignorum lubflantia tota re-maneat.

Poftrcmum Canonem lefiiuita; Pofnanienfes pro fua tranfubftantiatione ,fed mutila tum, fupracitarunt : c-go autem integrum adfcripfi , cxcuius leâione confi-do leftores perceptutos Auguftinum amp;orthodoxam illam antiquitatem crrores papifticosde tranfubftantiatione amp;carnali prajfentia minime coluiflc. Nec diflfici-le cflet eiufdem antiquitatis plura tcftimonia cotigcre-re,ad fententiæ noftræ confirmationem. Tantùm ad-daro gloflàtorisconfefsioncm inhaec C3nonis48. verba, ficut crgocœleftis panis qui Chrifti Caro eft fuo modo vocatur corpus Chrifti,amp;c.CsEleftis(inquit ille gloflator) id ell cœlcfte Sacramencum , quod vere reprefentat

Ckrifti carnem,(licitur corpus Chrifti impropriè. Vndc dicitur fuo modo, fed non rei veritatc.fed fignificantc myftcrio.vt fie fenfus, vocatur Chrifti corpus, id eft, fi-gnificat.lterum etiam defcripfi canonem 17. cuius con-fijeratio non præfraftis ingeniis oftendit nullam fieri* fiibftantiæ parus aut vini tranfmutationem in corpus amp;nbsp;(ioguinem Domini. Quis enim, nifi pertinax quidam lefuuita.dicet realem Chrifti fanguinem in terrain ftilla-re,aut(vtfert Canon iS.jreale corpus Chrifti per ebrie-tatem amp;nbsp;voracitatem euomi pofte? Sed ad fpccies ipfas ifta verba refci unt. At in voce fpceici fallunt Scfallun-tur.Accidens enim non cadit, nifi imaginatione : nec ru-bedo aut albedocadere interram euomive poteft. Ne-cefle eft igitur fubftantiam fignorû rcminerc,aut Chri-flum ipfum infirmum amp;nbsp;infinitii ludibriis obnoxium, fiimma cum blafphemia, affercrc. De Tranfubftantia-tione autem noftta in Chriftum,obfcruandus eft Canon. 38.Cætera funt perfpicua.

Quidvero detr.infub^antiatione'^ H te duo inprtmii animaduertenda, ta,f]ue aperteprnfiten-dAfunt:alterum,ficerdotemt]ui conßeiat Eacha-legitime ordinatum ejfe oportere : alte-rum, tttntam ineffe vtm tn vetbie tllù arc unis ôquot; conlecratorijs, ^uibut idem Sacerdos Christ vice panem vinurn in altari confecrat , vt panis tjuidem in corpus, vinum autem tn fanguinem ‘Domtni fubtto tranfinutetut.y ere jlupenda^folaq^ fide metienda tranfimutatio, lt;^U£, omnipeteie Chrt flivirtute per ea tpfaverbaoperâte fittnec irnmevitb à fâdn fiatholica ecclefia'Trdfiubßa'iatio appella-ta e^jt^uod panû vinî^ue fubßnntta in corpus fiance. iiij.

6jo De Coenae Sacram? guinémijtie Chrifl-t cmb conuertatur. Sienimva^ luit tantum ferma ^lia^'jAtgnem decœlo deuoca-r et,non valebit Chrtflt fermu{ßc enim colligtt Am-hrofinsjvtJfectet mutet elementorum gt;nbsp;De tottM mundiogertbus legi/liilpßdtxit,(f--fztékt ^nf.Ipß mandauit^ór creatafùntj Strmo ergo Christ, ijui potuit ex nih'/o ßicere ^uod non erat,non poteSl ea

fùntytn td mutarcyt^uod non er anti N on enim minus eil nouas rebw dare,t}uàm mut are natur as. Att^ut Chrtflifermone nihilapertius, dis ait,Hoc efi corpus meu'.Hic efifànguié meus-, tjt nulliu om-ninoreli^us ßt locus fùlficâdi,pofi conßcrationem panem cf- vinum in Euchariflia rnanere. Canil. CatechifiTi.Iefuuit.pag.z14.

Sccleßa Catbolica ab tApoflolorum temperi-tus per vniuerßm orbeßrnper firmißima fide cre-didit,in ßn^iffimo Suchariflia Sacramento conti-tteri igt;erum tntegrum Chrfii corpus çf-fangui-nem, tdaue propter manififla ipfius Chnfli verba, ^ua in vljima Cœna dtxif.Eccspite (It' manduca-fe,hac ell corpus meum ; accipite bibite, hic tfifanguis meus- Qm verbaitaßntclara, vt ne-^ue metaphora necjue metonymia,ne^ue alteri vlH figura locum rclinquant.

I. Sicutenim,ß Chrifius dixißet,hic eflpa-nistriticeus ,h»c eflvinum 'Efomanum qtsedvo-bis haurtendum porrigo , nihil fuiffet obfcurita-tis : ita, nemo dubitare debet, quin verum corpus fanguinemfuum dederit,cum dixit,accipite^f“ manducate,hoc eflcorpusmeum'. accipite er bibite hic eßßanguis meus.

non potins clara vetba ad eum t^uem pr£/è firent /enfam exponere, nullipjue nouts attjM non necejfariis obfcnritatibw inuol.a(re.

quot;J. 'R.ex tjuifijuam alicui reipublica feriopro• mittens ,vel certampeeunta vim, vel altud exi-mium donum,indgnam firem faceret atijue ri-diculam,fipillampecuniam vel imaginem illius doni mitierettChrifius igitur lt;]Ui [oan,6 tam mul-tit

tùvefhif tàmtjue/erioJpopnndit Ecckfi^[ha tia~ turum Je coŸpw O’ fangutncrn [uurnin cibum fatum,ccrtetllußjJet^EdclffiißnA^ß praterßu~ ßum panii, /^uo corpta tllndfigt ificaretur, nihtl reüe^HtJfet.

i.Corinih.io.')^^ agno Pafihalf.ejttorum ßn'e neminem ex eo tiel morttuumfkiffe legimisstVelpec-catum nouurn commififfe,^uia indigneffoe efl,cum peccato mortalt de ntanna vel agnoßmmpfiffet.

quot;velvifM vel jtudittts fuit-Tolerabibor enim eit er for eerum.ijui pro JJeo colnnt ilaluam a,(trea,my aut argenteam, aut alcemu miiteria imagmem-, ^uo modo gentiles T)eosfuos venerabantur'- quam eomm ijuifra^lumpanû, lt;}uodha^enus per vnt-uerfum orbem tot annisfecerutt Chriflinni. Ne-^uehtc'excujatjïmplicitas maiorumytum i^uodß-pientißimt ßerint doEloresiAugu/hnw^Chryfofl} mus^ Hieronymus: tum ^uod longe potiori ratione excufnndt ejfent infidèles idolelatrst, i^uinutuas adorauerunt.

II. Totis oSingentis annis poslChrillumnA-tum.,tanta fuit in bac vertt.tte ueterum omnium conßnfio, vt non modo nemo hominum de hue re dubttauent, fid etium plerof^ue altos fidei atti-culos ex hoc Sacramento multi tum declaraue-yint, tum confirmauerint. San^lus Irenæiis, Itb. s^.cap.^'), Gregorius Nyfl'cnus , Seim.decor-por.Chrtlîi ,ti) Cyrillus Alcxandrinus,/z^.4. in Ioan.cap.is^.i’y.i^.e^ Itbiia.cA-^.corporumno-sir or um refurreElionemficcompmbant, quot;itdicant fieri nonpoße,vt ea caro ejua Chrfit iam immorta -lis corpore nutrita fit, morte fempiterna deleatur-Ephelina Synodus amp;li\\QQàorQtus,epifi!iilaad Neftoriu,dial.z.(^ ^.exIgnattotrJr Amphilochto, docent Saluatore noflfu Chriflunon ^ßrttuale fid vera carne alfumpfiiße,veretf eßefilßi ßei tncar-natum^rptiodin E.uchartfi'ia no altertushoministfid filtj Del veram camem manducemus. Simile rpuid fcripfiratmultoante luftiiius martyr, apol. z.ad Antonin.V[Amüs Ub.^.deT nw-e^CyrillusA-Iexandrinus,/i4.io. in '}oann,caAi, (^Itb.n.cap.

tx eo probantfilium T)ei cum Deo patre^ nonßlavo/untateyfed natura ejuotjtte atlt;jne ßtb~ flantia vniim eß'e,^uod per natura ç^carporü fui 'veritaternynonfolofduore aut voluntate nobis ad~ ft,nobtfqt{e mtfeeaturfacra Suchari^iia. Hoc ewm aiunt f^nificart Chrtfti verbis■,'vt omnes v~ ntirn fint fîcuttu pater inme,Sgt;c fgoin te,^’r Q“ ipß w nobis vnum fint. ïoann.tq. Patres multiy ChryfoftoniuSjfcowj/.Sj. in^J^atth. 6o. nbsp;nbsp;6i.

adpopuhim,e^ 45. »» loann. Cyrillus Alexan-drinus in loan.lib.^.cap.t’ÿ.f^ ad Calofi-

CyrillusHierofoiymitanus,f4/«/7.4.Grc goriusNylTcnus,cor/?. Chrtfti, Leo Pontife xferin.it^.de pajf.dom. Damafeenus,/,’.

, 4.fà/,.i4. VizymOiineptft. adCorinth.ï.cap.ïo. 0“ alij agnofeunt in nobis veram cum Chrtfti na~ turali corpore vnionem,quod reipfi fiifctpimw,çft qno révéra fine tropo vllo vel fimthcudine Ec~ clefiaftjoàfii cumJponß Chrifto corporaliter con-iungittir, Chryloftomus,»»«//»« «y?«« commen-danda Chrtfti,pra matribw infiltos charitate, Cü entm maires velnutricib. infantes cômittant, Chri ftui non altenoctbo , non la^e fuo nutrit, fed proprio corpore nos amp;ßnguine pafeit. Similiter (inquit ,homil.z.adpopul.^nttoch.) Helios di-fiipulo melotemreltquiv-filitts autem Deiaften-densfuamnobts carnern dtrntfitfed Helios quide exuttss^fhrifttts autem nobis reliquit, ipfttm habens aftendtt. ^uguftinm (ft T^roftter it^qui-tanicw fatentur Chriftum in vltirna fœna fie à fonetipf)geftatum manibus fuis (condone i.tn Pf ^^.part.z.deprxdtbtionib.(ftpromifs.ea.z’^. Iquo-

modo nonpoteflfeipfnm /jmfqHctmgelieret nemps quot;veritAte corpora fui non fimilitudine vel cùm facile fit cuUtbet imaginernfuam rnambM te-nere. Deniquefuit vetertbui ita in confefo hac iaihohca fides, vt tametfirnaxtme 'vellent celatH gentdes hoc myfierium Çvnde tories m concionibtü

hbcfs patrMfn,norunt ßdeles,noHtt qut my^enis initiatM efî:)nonpotu.erittarnen cuuerr, qum ex cô munt fide aliqutd m vulgw eMfmarctyltcet obfcu-ïe,ex quo crminarentur Chrtfiianos,tunquam qui hommes vorarent,vtait Eufcbius, Itb.'^.htfl.cap. ï.velqttitnfantesnecareut or erudai carnes gU' fiarcnt,vt efi apud TertuUianum in apcloget, vel ' qui fanguinem Itbarent, vt refirt Prudentiiis, m hymno deS-Latirenr.velqutmabdttcs ‘Dam vi-dtrent, fient‘B. tt^uguflmo obiecit ffMaxintM' Bdetudarenfis Ëthnicu,i,epi/l,4.3.

lî. Cumoblo(^ ampUcufécules per ofbent totttm hanc dotîrmam de Euchariflia magno con~ fenfu Eccle/ia colutffet, primas Bertramus 7//»-dam obfcurus homo, area annum 830. Paf-chaßumfertbere efi au fus,quod Chrifti carnemin Euchattflta eandem ejfedixijfet, qua nata ejfet exz/irgine Adaria, Sedhoc reprejfo, fub annum 1050.prodttt Btreugarius qutdamhomoindobiiu {vt autor eß Guitmundus)qui adnominis fusglo-riamfepultum errorem reuocawt. Sed ts varsis conduis Romano ercellenfi,fttronenfi, (ß altero ‘Romano damnatus , tertio vel quanto rela-pfus efi, tß“ refipuit, fubfinem quidem vita rela-pfits(ait GulielfnusAdalmeßeriefis Ub,ßdegeßts ^nglorum ß tandem ipfi dte Eptphania, vt refert

(jeifin ,ferto âe errore dolent, in hanc fenten-itat» loctttw eil : Hodie apparent mhi Domi~ nM admeam faluiem, 1/1 ffiero,propter pœni-tenttam , ant ad darnnattonem , vt ttmeo,propter eos ^uot tnea praua dellrina decepi. Cum itaepae prtmt hutta erroris au tor esnott fint, multii fie--culie recettores veteribtu,amp;flatim vtpeilee Ec~ defi^ extinEit,no ejlcur nouii authortbne damna toi hirefeifu/citerntu, velfu/citataerecipiamui.

12. lnî:umeramtraculaadhwMifidet Catho-licA confirmationern, turn veterum temporibw, turn nofira ictate plurimù locis édita, manfiefte conuincuntnon efie hicfiguram corporü dommui, fid ventatem.Hac rntracula referuntur ab aim-philocbiotCyfmano, li/iugvfltno, Optato, 'Bernardo , (fi ahis , epuamerit'o perfinadere homini Chrtflianopofiant, Chrtftum,i]Hi infalutem Ec-clefiie fua vniuerfi•'im fianguinem pro fendit, eleEtam fionfani non eà dementia atpue abominationis ab-rtpipalfiHmefi'e,vt ( tpuodnuila barbaries ad~

) fi'nftum panis pro Deo coleret , adora-rct, fumeret. Dicinamtpue rnerttb , (fi Chrtfio^ obipct a nobts poffetyTHomine impofiit/it nobis : mi-racula edtdtjli ; Ecclefiampaa per orbem terra-rnmita doeitit andtrt iujfiflt : totis ii)OO.annis hac fides feruata e(i, (fi qui fecm docere tentarunt a~ nadternate perculfii nthtl vtdimtu omnipotenria tua mains, nthtl charttate tua tndtgnurn. Co-fteriis, Enchiricl. concroucrf.cap.5.lt;lt' Sacramento Eiicliariftiæ,pag'.i88.i89.amp;c.

Antequtm inuocatione fummi nominis confecratùquot;. (ùbflantia iUiceflpants vinf.poß verbit Chrifli, corpfts finguis Chriflt. Ambrofiiis : antenna confecretury^tinü efl,vbia',ttem verba Chnfliac-ttjferint^cor^m eß(^gt;}rtßi- Hieronymus ; Qertci ^pofloUcogradai(uccedentes Chnfli corptu facro ore confidant. Cyrillus Hierofolymitanus ; Si ad nuptias corporales a^juam in vtnum mutautty nunijuid non rnutat ad nuptias fiirttuales vtnum in fuumfangainem^dimvtnHtn fitfimguini magis propinlt;^Hum,i^uam atjua î//««?Cyrillus ettam i\-Icxandrinus affirmai, Deam influere cblatis vm vita,^ ea in ventaternpropria carnis conuertere. Cliryfollomus ■■Quinon mandttcatcarnem T)o-mini,nec bibit fianguinem eius,non habebtt vitarn aternam. Qt^a per nuUtus altertu», ^ttamfian^iis efficiuntur manibusfacerdotutn. nyipud Augußi-num tjuo^ue Ambrofium hac eadem verbafi-ue akerius tdt 'um,fiue vtriuf^ue illafint, legtmus. JHeminifennonismeic'um de Sacrament es tra-dare,dixi vobis, lt;^uod ante verba Chrißi, ijuod offertur.pantsdscatur-.vbtCbnßi verba deprom-ptafuerintàam non panis dtcitur, fed corpus ap-pellatur.Idem Augiiftinus,/j«e c/uis altus ex pa-tribusfittlle cnitss Gratiano diftind.i. de cófecrat.can. Vtrurn,et) a magißro fententia-rum hoc modo dtantur:ficut de vtrgine per Spiri-turn fangum vera caro creatur : itaper euodem ex fubßantia panis (f vint, myßiee idem corpus ChriiJi confecratur.Kabttnus, ex altorum etiam patrum fententia : ficut nomme Chrißi, tpfo teße, etiamà membns Diabolt damonia pelluneur,ita einfdem

tiufâem virtute Sacrawento altarû corpus fin~ guis conficitur. Idem abbuJn hoc ergo 'verbo {hoc esi enim corpus meum}cöficttur tUudcorpus.Qutst diuinum “verburn efl.Idem,'juotie/cHnt}uefit{^uod Qhriflw circa confitliottem EucharifUsi tnjiituit) catholtce, vere hoc fit, ^uod diElum eil, Hoc eii corpui meum. Qutbus verbis fitndamentum habere fintenttam hanc monfiramt tn ipfi. tnfittutione. Quia videlicet praceptu illudiHocfiicite,ad verba tUa etid',lt;juaantecedunt,Hoc eficorpus meum^ refirre oporiet ^fic ^vt ettam e^ciant fiacerdotes^ Qhriili corpus fiwguinem ejfie , tllud i^stod fish (peciebuspanis til vint Chri^hu indicautt, videlt-cet eius corpus amp;nbsp;finguinern.^Eebitjfiirneautem htc authordixtt : Q^ttefcun^ue td,^uodtu]fit Chri-llus,fit catholtce, vers hoc fieri^uoddtéiuM eïl^ H oc eil corpus meum‘. vtanimaduertat aduerfia rius cum cotlegis pradicantibus fi ideo panern vinum tu corpus cp-fiingutnem C^jriili conuertert neijue veile, neejue ectarn p))ffe,cjHoniam Euchart. ^iiam célébra! non catholtce ex tnfittuttone Domi-ni,fid hsràtc'e pro fua libidtne. Credo teHtmonia hac abundefatis eficprudenti Le£lori,vt aduer-firijfronte, adrntretur, lt;juifcriberenon erubuerit^ recens hoc commenturn conuerfionts ejfe ignotitrti vetuHatt erudstaper multa fecula,id eJi^QO.an-nis vfrjue ad tempora Carolt rnagni. Item anno primumtoGz. per Lanthfrancum Magfirwn fintenttarurrt renouatam eße hanc dobirtnarn anno nt6.per HonortuT.ßr tzCj^per l'^rbarum confimrtam. Aibn-jutt, Tgt;atr^ vc/iie mhtlaltad t]!tam non nuda/olumfigna,par,em fcutcei commu

nem.,(juemadmadum Irene^ lo^utcury(^vi)jîi-,ficfi-altos in conutuijS^exhtbert in cœna Dommi^ßdip-fißimnm corpta Chnjfhc^ßfigainetn-.ßity vt tdem lotjutcar^ Euchartfitam daabtu rebus conßafe^ter-rena cœlefit.Et lt;juod alii^ui,tnijMt.,de rnutatto-ne lo^uunturynon naturalem autßbßanltalem,ßd ßcramentalem intelltguntj.QKid'itanthm-ne cum pane ejfe corpus Clortßt Etntlfenus vult, cum induit, ante juam inuocatione ßmmt norninu canß-crentur^ßibflantia tlltc eßpanü vint.^Eofi verba Chrtflt,corpus eßfinguie Chfi^i,^c ? z/^n potuit clariw indicate per conßcrationemßertt vt non eademßsbflanüa maneatpoß^ qua fistt ante a,

vt alijuaßbßantia fit tbt poß,qua non fuit an-teatnempe corpus Cbrtfli ? Ef hic non videat mutationem ßbßanttalem pontl Quaquam verum eflquidemßficfiubfkintiarum bicconuerfionem, vt Cyrillus Alexandrinus loquitur -, fieri vt hoc non natur aliter,ßd ßcramentaltter,hoc eß^admirabtli-ter diuinequefirOj. Omttio caterasßntentias pa-trum,quas defcripfi,qua ciunplurima amp;praclara pro fitbjkinttatione adeojue conßcrattonis eßicacia fint^nthilde Theodoreto laboro^qui^vt citas,dixe-rtt,hienon tranfinutarinaturam, Cr manere figna my^tca in priori fiiafi{b(ktntia.Cuius teßtmontum non,vtinquis,dtifimulaui, fidpropter illud, in libre meoficripfi :non exiguam vanttatem eJfe tama tamque iUullri confeffioni Patrurn,vntus vel alte-riusfiententiam opponere: quippe qui ex cornmuni altorum do£lrina,aut exponi, aut reijci etiampofiit ac debeat,. Item locum citaui, vbi ahbi expofuif~ fern fiibßantid. (fi naturam quadoque paulo latius

accipi, pro rei videlicet tjualitate praprietAtCi fiihflantia vint amp;paniitpennde nntrtatf vtderi,(ir tangipo/]i(,ac vinnm nbsp;nbsp;pants.hut ex

ponas igttur,fecnndum hac doSlrinamiTheodoreti fententiam : attt earn communtoft certioritjue fen-tentiA altorum patrnm finepiaculo poftponas licet. £t idem dice de Gelafio, cuiy-i locum alibi tra^luHi pluribus.Qeç^oriü^ de Valentia,in apolog. de facrificio Miffæjpag.iii.iiz.amp;G.

Auguftinus,Iib.$.de CiuiuteDei,cap.17. dicit niJiil effcloquacius vanitate, quae non idco poieft quod veri-tas.quiali voluerit plus etiam clamarc poteft quàm veritas. Pro (ua vanitate aduerlusDci vcritatctn loquaces ieluuitas audiuifti, Jcftorjquorum prçftigiasamp; fophif-cnata ti vetbotim periequamur, nobis iullum voluitien conferibendumefl'et. Paucis itaque iftorû diói» retexc-tnusjquç in fequentes aphorifmos includere libcrdcindc breuetn fubiicietnus prçcipuarum reruns expolitioncm, Scorthodoxam antiquaatem à lefuuttarurr. catumoijs vindicabitnus.Hiflint igitur,Canidj,Coftcri,amp; Gregorij Valentiniani Canones aduerlus Cratianum.

I. Verbis arcanis conficratorijS à Sacer-dote légitimé ordinato prolatts tanta vit ineji vt fiat/kbita Mutatio pants in corpus, vtni infangni-nem Domini.

Sactificulos miflaticos non legitime ordinatos erfc ex 4.capitis difputationibus liquet, ncc ignorât leäor quid de facerdotum concubinariorum miffis Canones ftatuant. Quae lint ilia verba atcana non dcctarac Ca-iii(ius,occdc ijs cum Scholafticis magifttis conuenire potcft.PrxtercaCbrifticórccratio pap’lticæ tólecratio-ni répugnât cX diametro. Accepit,bcncdixit,ftegii, dédit difeipulis fuis pané,amp; dixit Hoc eft córp’ meû.lUi vcià,

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SC gt;j-

64^ De Coenae Sacram-liuncordinem inuercunt. Qm iure aucem ipfi viderinr. Porro concomitanciam fuam^eftruerc vidctur lefuuita. Etenim lî vioum mutacur in fanguineni,quid cft corpus illud quod ex pane fie? Ac prius difcccc debuit Canifius quis fit Sacrarnentorum finis, quàm temerc de rebus in-compertis difputationcs amp;nbsp;catcchilmos confcribere.Mi-rum eft autem magiftros iftos Cbrilbanas Pcclefias 8c confeientias de facrofanâo Coenæ tnyfterio os Domini reuerentcr,confulentcs, canto cum faitu damnare, 8c in Dofirum quomodo , quod votant,futenter declamicarc, quum illiipfi de mutatione panis in carnetn Chtifti ce* merè definiât.Sed omnia ijs liceant,qui de Chtifio quit-quid lubet fentiunt,

.Autfola Chrifti omnipotentiaid fit, aut vi verbo-lum.Vtrumque veto toniuogens Canifius, vtrumque détruit; net enim ifia funt fubordinata. Vetbafuntomni-potentis Chrifti verba, amp;nbsp;ab ipfomet Canifio votantur confecratoria, abalijs fophiftis operatoria.Quorfum igi-tur omnipotcntia’nifi fortaiTc vnum fine altero icfuuicis non fâtis validuœ videatur. Item,qua Chrifti potentia id fit,vt panis fiat tafo? tertè quia dixit, vt Canifius poftca teftatur.Scd de hat exceptiooe antea diûum eft,amp; petit principium fophifta noftermegamus enim tranfiibftan-tiationem papifticam : amp;nbsp;prius de Chitfti voluntace tabulas exhibeat Icluutca, quàm de omnipotentia imptu-densgartiat. Rtturrit ad verba,Hot eft corpus. Gitcu-latio hitc cft Icluuitica: 8c ad eundem lapidem impingii; iterum erxim negamus Chtiftuin dixift'e. Poft verba aliquot efflata in panem conuercetur ifte paais m corpus meum : aut,fub fpecic huius pa ais eft corpus meum ; aut, fiib hot pauc,qui tantummodo poft verba prolata Ipe-eiem panis referee,latet corpus meum. Alias moiiftrofi’ illiusvocabuIiTranfubftatiacionis iiitetprccaciones Canifio 8c Scholaftitis rclinquimus. Nunc ad niulciloquum

Petitioptincipij. lllud enim tanquam falRPsimuin pcrncgo.Deinde fallacia eft in nomine Eccleûæ Catho licæ. Nouam enim Romanam fuifle ab Apoftolorum temporibus.nunquam euincent Icfuuitse. Sempcr,vbi-quc,amp;ab omnibus papifticam tranCubftantiationem re-Ccptam fuiflè,quitus teftibus probate conentur, videbi-tnus,quum ad Patrum difta peruentum erit.

Figuratæ loquutiones proprietatcm amp;nbsp;perfpt-euitatcra ex fermone Chrifti Prophetarum amp;nbsp;Apo-ftolotum minime auferunt, fieut ex inhnitis Scripturx tellimoniis liquet,przcipuè veto in inftitutioae amp;nbsp;explî catione Sacramentorum fub lege amp;nbsp;Euangelio. Item,in folcnni ilia promifsione de reparanone generis humani per Chriftum,quæ eft totius doftrinæ Chriftianæ fun-damentum/ïcnefj. fernen mulieris conteret caput fet-pcntit,amp;c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Immo prorfiis différant hæc duo enuntiata. Chri-ftus enim eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in vna perfona quæ duabus na-

tutis ita confiât,vt quanuis minime fcparatæ fint, tarnen non confufae , fed fuis proprietatibus incommunicabili-bus perpetuo diftinüae funtiquemadmodum ex S. Scri-pturis orthodoxa antiquitasrçôle definiuir. Vnio igituç

•Ilâ eft perfonali'ç.nec vnj nacura alteram repræfentat.Sa-cramentalis vero alia eft. Pani« autemnon coniungi-tut C'iriftojVtex his duobus alicjuid aflurgat : nee Cliri-ftuspaneni übiaiTimit.quæ non (Ïne biafphemia cogi-tariauticnbipofiior. Præterea,pater cœleftis non cia-mat, lub bac viiïbili fpecie homin..s, fub lioc accidente quod caret fubftantia eft fib'us meus, fed hic homo eft filius meus.Fiteantur ergo lefuuitæ pancm elle panera, amp;nbsp;d'cant.Hic paniseft corpus Chrifti ; tunccumilüs de proprictate iftarutn propoiîtionum agemus. Nec enira nun.c nobis eft negotium cum Syouftaftis, Retorqueo thefim io Cofterum.Sicut duplex conflderatur fubftan-tia feu natura in his verbis.Hic eft films tneus;ita duplex confidcranda eft fubftantia in hac Sacramentali locu-tione, panis fcilicet amp;nbsp;corpus, alioqui oratio eft diffimi-lis. Item,Qiiemadmodum panis mutatur in corpus Chriftinta natura humana mutaca eft in diuinam, vel di-uinain humanam,!! Cofterofidem adhibemus. herum, Sicut ex panis fubftantia amp;nbsp;corpore Chrifti poft confe-erationis papifticat verba fit Chrittus totus fub fpecie. vifibili latens : ita poft ilia verba,Hic eft films, homo 8C Deus illc certium quid euadit, quod neque flmpliciter Deus Deque homo cft.Poftrcmô,fubftantiam panis eua-iiuifli aiunt vt corpori Chrifti fubftantia; catderct. In Vnione autcin hypoftatica vtriufque naturæ, quxnam illarum euanuit.vt alter! locum darn? Abftineo ab aliis eiufmodi abfurdis detegendis, unæ Cofterum infinita-rum blafpheraiarumteuiji efle demonftrant.

6, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;antecedentia -vel confei^uentii

verba, declarantfiguratam effe locutionem,^uem-' admodum in parabolis ßrnilitttdimbus fieri cenfineuit. Ergo cutn ex abruyto Chrtfius pane accepta dixerttyHoc eil corpus meum:fijuflilt;r nullum ejfie tropumtn verbis Ceena.

Immo veto amp;nbsp;anteccdcntia amp;nbsp;confequentia Infti-tuttonis verba figuratum cffe Chrifti fcrmonem euin-cunt. Antecedentia, delîdciio delîderaui ( loqiiens de agno ■) hoc pafchacomederc vobifcum. Agnus non trat liberario ex Ægypto , fed liberaiionis leu tran-/icus. lignum . Item , accepir panem , benedixit, fregic , dédit , iuflit dilcipulis acciperc , comede-re , amp;nbsp;addidit , Hoc eft corpus meum. Verba ifta igitut non funt ex abrupto prolata, amp;nbsp;antecedentia iu« bent ilia hguratè intcUigi : alioqui dicat Icluuita Chfiftum accepiffe amp;nbsp;fregiffe corpus fuura , fangui-nem fuum effudiffe : difcipulos carnem Chrifti fen-fualiter manducalTe , vt Nicolaus Papa Berengarium iubet confiteri. Deinde fcquentia verba tum panis, tum calicis metonymiam oftendunt. Particula dc-monftratiua hoc, vcl ad panem , vel ad corpus refer-tur. Si ad corpus , Chriftus dixerit. Hoc corpus eft vcorpus meum , quod cum antecedentibus minimi conuenit. Si ad panem , quomodo fine tropo panem effe corpus leiuuita confirmabit’ In patabolis amp;nbsp;limilitudinibus ( inquit ) ifta fiunt ; non in Sa-cramentis. Immo in Sacramentis ilia locutio eft trita, vt antea oftendimus : amp;nbsp;Auguftini teftimonio confir-mamüs , libr. }. de doftrin.* Chrift.cap.ig. Si præce-ptiua locutio flagitiumautfacinusvidetur lubere , aitt vtilitatem vetarc , figurata eft. Nili manducaueritis, inquit Chnftus , carnem filij hominis amp;nbsp;fanguinem eius biberitis, nonhabebitis vitam in vobis. facinus vel flagitium videtur lubcrc. figura eft ergo, praeci-piens pafûoni Domini effccommunicandum, amp;nbsp;fua-Uiter aique vtiliter recondendum in memoria, quod pro nobis caro ciuS crucifixa amp;ivulnerata fit. Id^e-nus Auguftinus . Sæpiffimc autem in Sacramentis præcedit figurata locutio , lequitur demum propria . Vt in Circuncifione , figurata loquutio eft Circuncilio, eftfœdus: fequirar demum propria gt;nbsp;eft , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sf. iiij.

De Coenae s AC R AM.' fignum fœderis : figurata, fanguis agni feu agnus eft pe-fiùijiJ eftjtrafifîtus: fcquitur proprja,fanguis ilicerit vo-bisfignum amp;. monimencum tranfitus.Exod.ii.verf.n.amp; J3. figurata, Panis eft corpus Chrifti, fequitur propria, Hoc facitc,hoc eft (interprète Paulo)Iiunc panem édité in mei memoriam.Porrô.quærirnus à lcfuitis,figurataiû locucionü ofbribus.quid de illis fciitiendû fît,qui articu-los fymboli deChrifto in phätafmata Marcionitica trâf-format, dû exponunt Chriftum vifîbilitcr efle natü,cru-cifîxutn, fepuitunt,rcrurrexiße, afcendiflê in cœlum , Si inde rediturum.lèd inuifîbiliter fîio corpore fub fpecie-bus latere Infinitis locis , vbi alfîxus ba.’rct amp;nbsp;adoratur! Eftne hoc fetuare mpuTOv inarticulisfidei? Bone Deus, qui tropi, feu potius quàtn portentofæ ftroptar.'Nosau-tem in articulisfidei »»■rè»retinemus,amp; Sacramentain-tclligimus Sacrameataliter, amp;nbsp;de illis figuratè diâa ex-ponirnus per ditâa de iifdero in Scriptura propriè. Quod Cofterus in numéro parabolarum amp;nbsp;fîmilitudioum illud Pauli i.Cor.io.Pctraerat Chriftus, rcponit,infulfuni amp;nbsp;faifîim eft, tefteAuguftino,fîcut etiam ex Apoftolicon-textu colligere licet.

ter frußum panü, (fuo enrpm eiui pgnificareturt nihil reü^Mffet. S^'go fanis trAnfmtitatur in corpus ehrt jit.

Lex feu mandatum Ghriftiin Corna eft, hoc faeite. Interpretationen! Pauli amplcftimur,Quptiefciinquc cderitis(inquit)paneni hunc,amp; poculum hoc biberitis, mortem Eiomini annuntiatis vfquequo venerit,8f c. Nec tropum in hoc mandate conftdeiamus : ftdipfimetle-fuitæminficum trepum in hocmandato confirgunt, nam illis,Hoc facite.idem eft ac.vos facrihculi offerte in miflà ipfutn Chriftura Deo Patri pro peccatit viuorum amp;nbsp;mortuorum-deinde tropum ilium muniunt ailtori-tate Virgili), fZJuuni faciam vitula pro frugibus, id eft quum façi ificabo. Poftea in figuratis locutionibus quod dicunt nullam elfe pctfpicuitatem, teftes funt plcræquc leges diuinæamp; hum^næ. Supra rcgulam Augiiftini ci. tauimus, de tropo in mandatis Chrifti recipiendo , niff manducaueritis catnem fib) hominis amp;nbsp;biberitis eius fanguinem non habebitisvitam in vobis. Alia mandata addamus quae funt Sacramentalia. Circuncidite præ-putium cordis veftri, Deuteronom. lo.ifi. Abluto corpore aqua pura teneamus coufeftionem,inquit Apofto-lus, Hrbr. 10.1J. In Chrifto circuncifieftiscircuncifio-ne quæfit fine manibusiColofl*. m. Baptizare,amp; abluc peccatatua. Aft. ii. 16. Si quis dicat, fanguis Chtifti mundat nos ab omni peccato.-Baptifmus abhiit peccata: ergo aqua baptifmi propric eft (anguis Chrifti, vcl fanguis corporaliter eft in fpecic aqux, amp;nbsp;corporaliter co lauamur : huicrefpondebo, fanguis viftimarum di-cebatur fanguis foederis, hoc eft reconciliationis cum Deo; amp;nbsp;tarnen non ipfe fanguis Chrifti, fed eius facra-mentum amp;nbsp;fymbolum erat ; ergo idem iudicandum eft de baptifmo: Item , fanguis Chrifti non eft amplius extra corpus Chrifti, quod non eft incœlo. Non ergo fanguisneque line reliquo corporc,neque cum co inui-fibilitcr amp;nbsp;corporaliter exiftit in aqua, in manu mi-niftri.in corporeleius . qui bapti^atut . Teftamcn-tuin Chrifti perfpicuis verbis eft fancitum, fed nori

euintit nec vnqiiim cuincct lefuuitj , figuratislocu-tionesitï eflc obfcuras amp;nbsp;intriwtas vt mens reftatoris inde elicineqiicat. Fairacftmaior Icfuitica, Quatcuo-que verba fuiitleria amp;nbsp;de rebus magnis , non iiint fi-gurata.Quid eniin? an Deus ludebat, amp;nbsp;non æque Je Sa cramenco loquebaturacque Chriftus,cùm dircret,Hoc cft foedus ineum, item, Hoceft tranlicus lehoua:? O-tnifiïs autem vartis rcfponlîonibus ad fophifma lefui-ticü quod plures interrogationes côcincc, quærimus an reprobosâiinfidèlescenfeantcfleChrifti bæredes? vbi amp;nbsp;quorum bonorum fuorum Chriftus hæredes illos fcripfit? Ex voce Tellamenti ßc igitur colligo. Bona fua.Teftamentolegatafuis hæredibus, Cbriftus nondat infidelibus qui barredes ipfius non funt. Corpus amp;nbsp;fan-gui» Chrifti funt bona quæTeftamento Icgauit fuis hæredibus. Ergo corpus amp;nbsp;fanguinem fuum Chriftus non dat neque communicac infidelibus. Et camen manducationcm oralem conftituunt, verbaque ipfaifj' TOPUTTii interpretantur. Idem de donacionibus dicen-dum : qua; fzpius amp;nbsp;vc plurimum figuraiis locutioni-bus confirmantur. Ablint fane à Icgibus, teftamentis amp;nbsp;donacionibus figuræ amp;nbsp;tropi, fcdalicni ànacurale-gum teftamëcoruni Sc donationum.àconfuejudine re-

amp; vücatè loquentium , ambiguitatem Sc. obfcurita-tem parientes : figuras cniin vfîcatas,notas,illuftrcs.era-phatica»,adexprimcDdamrci(dequaagitur)naturam amp;nbsp;vimaccommodatas , præfertim oratione ectam propria expofîtas, à Teftamentorura amp;nbsp;fœderum formu-li( relegate,eft Spiritum Deiifermonis autorem, loqut docere veile . Talis autem figura eft in formulis lo-quendi facramcntalibus, in quibusmanifeftym amp;nbsp;no-tuui femper fuit Ecclcfia:,figna non elTe res fignificatas, amp;nbsp;tarnen harum nomina illis tribui, vc fideles confir-mencur , cam cerco fibi dari à Deo tes inuifibilc» ac cccleftes , quam vifibiles amp;nbsp;cerrenas fe accipere fen-tiunc. De pida autem pecunia amp;nbsp;imagine dono raif-fa quod garrit Coftetus,figmentum cft lefuiticum, nec enim à quoquam orthodoxo thtologo Sc pa-fiore noftrarum Ecclefiarum voquam didiïm aux feri-

pKimeft Cœnam Domini effc Chrifti abCcntis pidu-ram . Credimu'! Dominum Chrilhim cflein Cœoa, nos vefci amp;nbsp;pafci illius carne amp;nbsp;fançuinc ad vitam ætcr. nam. Scd fidcs de Spiritus S. efiicacia eft pißura amp;: ludicrum tjuid bono illi Cofteto ,nccimmcritô fané, quippc qui myftcria nulla recipiat nili catnalia amp;nbsp;ca-peroaitica, id eü non myfteria, neque Satramenta , fed idola amp;nbsp;meras chimæras. Nec dicimus E uftum panis â ChriftoreliftumfuiffeEcclefiac fuæ :iterum furdis irtis occinimus, Chriftumnobis veram cariicm fuam viui-ficam nobis dare in cibum vitæ aîtcrnac,quem non ore corporis fed fidei pcrcipimus, iuxta illud , vt quid paras denies amp;nbsp;ventrem ?crcde,amp; manducafti.

Impi) amp;nbsp;indigné fumentes panem Si vinum EucEarî-fttcum , iieo rei fiunt corporis, quia Chriftum obUtum refpuerunt.Chriftu» repudiatus damnat, rcceptus viuifi- i cat.IühanB.^.Sedfallitmonachusmultiplieiter. Paulus ' jncrainit panis amp;nbsp;vini poft CQnfeerationein,quod Tranf- , fubftantïacioni papiftica; ex diametro répugnât.lefunita ' vuit impios fumere Eucbariftix Sacramentum.quidifor-tafle accidentia. An verum amp;nbsp;reale Chtifti corpus’Aliter fentit Cbriftus,Paulus,ortliodoxa antiquitas. Vtpau-cis agam,panem Domini poflunt rcprobi fumerc, miniate veiopancm Dominum. Non credunt; igiturnon manducant. Quid fit autem reus fieri,explicat leftiui-ticeCofterus.-lbmniauitenim non pofle reprobos reos fieri nifi ipfum Chrifti corpus votent. Reus autem fit qui Cbrifti meritum amp;nbsp;virtutem afpernatur , qui non diiudicat corpus Domini. Cibum ilium vitae aeternx ventris eflc Cibum nnnquam demonftrabit ; iuxta illud, Ecce panis angelorum , fadus cibus viatorum, vcrè pacis filiotum,non mittcndus cambus.

IT. Jmpofjibile e(iEccle/iamper 1500. in errore quot;MXiJfe. £ccleßa autem à Chrtßo paßb, ipfiut corpM in Bttcharißia contineri creiii(lit,a-Ito^ui à Chrtflo tndi^nts modis excepta male edoita effet.

Ecclefiam Dei negamns Tranfubftantiationem papi-fticam agnouifle aut tecepiffc, imó omni ipToxarpe/s« ex-plola alis fpiritualibus ad corpus Chrifti euolauit, cor furfum habuit ad Dominum , manum fidei carlo admo-wit.vt vbi Chrifti corpus euedum apprehendcrct. Papi-fticam Ecclefiam,id eft Catholica: Ecclcfix peftem,dogma illud amplexam eflcdicimus, quod fidei articulos conueilit,naturam Sacramentorum oppugnat .Chrifti naturas confundit, tmpios elcdisconiungit, Chriftum porcis amp;nbsp;canibus lacerandum offert. N ec Chriftus Ec-eîefix fuæ illußt , fed filij illius perditionis feda-

12. Fetera omnu totù ollingtntü annk poü ChrtHum Tranffubßantiationernpanis vint in corptM Sangutntm Chrifii varijs modii appro-harujtt-

Mutationem Sacramentale m agnofcunt v etcres o-mnes quorum fcntcntias Inc non cxpcndimus : peculia-rcin enim tradatipnemifta defidcrant.quæ ctiâ ab cru-diiiir. P.Martyre in defenfione deEuchariftia perfpicud amp;nbsp;ad vnguctn explicata (unt.ldcm refpódemus teftitno-nijs à Gregorio Valétiano citatis, qua; fi opus erit,altera parte huiu3opcrts,Deo iuuantc, confidcrabimus. Quod Bettramum amp;nbsp;Berengariusnautoresortbodoxae fenten-tiædeCœna Domini adu. Tranffubftantiationcm Co-ftetusfuifledicitperncgamus;exAuguftini enitn amp;a-liorum veterum dothina hauferunt quod in lucera ab illisrditum amp;nbsp;Pontificcra Romanotum tyrannidc po-ftea extinftum eft.Quidautem dixerit Berengatius atne fuptemum vita; dicm,nihilnoftra tefert, quamuis non defint multa teftitnonia qux Coftcrianis opponcre pol-/cmus, Si merito quidem : at veluti infirmicas humaua diuinæ veritati præiudiciû ferre, ita pertinacia infinito-rum ftultorum tenebras in luccm mutare non poteft. Miracula autem ilia qua: décima tertia feftione Cefte-tus ac[ulit,non excucimus,tum quod ijla partim nihil ad nos,partim aiit confina fint, aut myfterium iniquitatis iufto Dei iudicioconfiiment. Tandem vctyronestbco-logiæ aduerfus fpeciofas illas laruas ex veccuim tcllimo-nij« à Coftero amp;nbsp;Valcntiano routuatas,vt mcndàcij tur-pitudinem obducetent,cautiorcs reddamus,régulas d P. Martyre lam olim éditas, amp;nbsp;ex ciufdem traftatione de Euchariftia exierpcas hic adlcribere libec.

I. Quando veteres de Euchariftia grandios loquunturjöc vehementius agunc,primum eil

confiderandiim Scripturam fandam alternatio-ne quadam, quod fymbolorum eftj confueuifïe rebus attribuera, Sc quae vicilsitn rerum jadfcri-berefigiiis. Qua eadem ratione vtuntur,vtfepe illos videas de rebus agere, arque fi de fyinbolis loquerentur;ac è diuerfo ita dcSymbolis fcribe-re,quafi res amp;-fignificata pertraitenc.

1. Si diligenter infpexeris quæ fupra amp;r infra dicunturjfemper videbis patres atteilari hanca-lixnoniam fpiritualem elfcjnon autem gulæ,vcQ-tris,aut dentis.

niiinem amp;nbsp;prophanâ facro vfuidedicare,hoceft fanÔlum reddere. Non itaque eft vt,cùm in patri-bus occurrit vox confecrationis, illico nobis fin-ganius Tranfubftanciationem. Quod autemali-qua mutatio ibi fit, non inficiamur, nimitum qua res illæ iani Sacramenta fiant, ad fignificandum nobis efficacitcr,offerendum amp;nbsp;exhibendnm per vim Spiritus fanfli.quo ad animum amp;nbsp;fidem,cor-pus amp;nbsp;fanguincm Domini.

$• Sciendum præterea inter nos amp;nbsp;Capernai-tas quo ad res ipfas non effe difcrimen. Illi puta-runt fe verû corpus amp;nbsp;veram carné Chrifti man-ducaturos: qnod amp;nbsp;nos fieri conccdimus. Cæte-rura difcrimen eft in modo Scratione manduca tionis. Quod illi carnaliter faciendum putarunt, nos fieri fpiritualiter docemus;alioquin vciû corpus amp;nbsp;verus fanguis exhib'etur, quia fides non complediturfida fed vera.

lt;?54 CoENAE Sa CRAM, concupifcit aduerfus Spiritum. Neque etiam i~ gnorauit multos efle malos homines,qui caro 8c fauguis dicuntur,àquibustarnen infeftamuramp; cum illis eft nobis quotidiana lult;fta. Sed intelli-gebat Paulus de ilia fuinma 8c prxcipua conten-tione,vnde iftx aliae ortuin habent.Dixit etiam in Chrifto non elfe marem,neque fœminam,neque feruum,nèque liberum,cùra tarnen ifta officia,8£ iftæ perfonx à Chrifto 8c Ecclelia non remouean tur, imo de illis prxcepta feorfiin defcripta fint. Sed intelligebat Paulus ifta non efl'e in Chrifto quoad regenerationem,remifsionem peccatoru 8c vitani xternam confequendam , qux fumma funt in Chriftianifmo .-Sc in illis diftribuendis Chriftus non refpicit hos ftatus 8c iftas conditio-nes. Scribit idem Apoftoliis regnum Dei non effe in fermone; nec tarnen voluit propterea ab Ecclefia,qux regnum Dei eft , remoueri condones,admonitiones,8c leótiones, qux vçrbo fiunt: fed tantùm refpiciebat illam fummam vim 8c ef-ficaciam Spiritus, qua omnia in Ecclefiaregi de-bcnt.Ita loquuntur Patres cum negant fymbolo-rum naturam manere,quod non eft ,vtdixiinus, fimpliciter accipiendum , fed quoad noftram ride 8c cogitationem, quas non oportet illis inhx-rere.

8. Adijcias iftis,fidem tantx efle efficacix,vt res prxfentes faciat,non quidem realiter aut fub-ftantialicer,(id eft in terris, fub pane 8c vino, aut eorum accjdentibus)fed fpiritualiter. Nam illas vere compleétitur. Atque ita dicebat Apoftolus, Chriftum ob oculos Galatariim fuifte crucifixum. Sic 8c Abraham didus eft vidifle diem Domini, Atque hoc pafto vcteres eundem Chriftum ha-buerunc

bneruntin Sacramentis,quo amp;nbsp;nos fruimur. Et ita vides ad hanc pracfentiam non tequiri res,quo ad naturalem conft.itutionem,mutare locum, aut nobis adelTe cum omnibus fuis materialibus amp;nbsp;phyficis conditionibus.

5. Eft etiam obferuadum,per alternationcm amp;nbsp;communicationem proprietatum,quia natura diuinaChriftinobis veriffimè adeft,hoc ipfum communicari poffe humanitati. Vt Chriftus cum loqueretut in tetra dicebat filium hominis effe in cœliSjSf fie humanitati attribuebat quod fuit di-uinitatis. Et hoc patio in communione naturam humanam Chrifti nobis adeffe concederem, id fi per communicationem idiomatum exponerem.

10. Pollremo, fi quæras eut pattes his ttopis aut hyperbolis vfi funt,diccmus ; partim vt phra-fin Scripturæ fequerétur,pattim vt animos homi-num vehementius petcellerent. Deinde vt often« detent iftam fignificationem Sacramétorum non comicam aut tragicam effe.Nam in ill is perfona-

1 tus quifpiam poteft Hettorem aut Priamum re-pr3efentate,nec ptæterea quippiam confequetur, quod magni momenti fit. Hie veto res reprxfen-tata vi Spiritus Santli amp;nbsp;daturamp; imprimitur in animis noftris per fidem,fequunturque multa dona 8c gratis,ac potiffimum arcana 8c ineftabilis vnio cum Chtifto, vtverè vnum cum illo efficia-mur.Hatlcnus Martyr.

I . Cofteri autemSt Valentiani teftimonia ex Patri, bus allata à rcgulis fupra poittis ciplicantur , amp;nbsp;co re. cidunt.

I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corpora noflra in his ter-,

Rcfpondco,non inde eonfequi forpu? ChrifticlTc fub fpccic panis:occ communioncm nottram ciim illo eflc carnalem amp;nbsp;carnali modo fieri. Sed Chriftus torus fideapprelienfus amp;nbsp;nobis pcrimnicnfam fui Spiritus ef-ficaciain vnitus,non modo animæ nofli ar.fcd nobis tons, turn corpore.tum anima confiant bus,vira illâ vitæ æter-næ magisac magis inrtuerc, amp;nbsp;commubicarc ctcdimus.

Z. In Euchartfita mandncamn^ nonß/iritua ‘ lem,fed veram Chrtfli filif T)et cnrntrn,

Kefpondeo : carnem Chrifii non vocamiis fpiritua-lem, fi fpiritus carni opponatur.vt ait Chrifius,Spiritus carnem amp;nbsp;offa non babet^fcd vcram ipfam carnem pro nobis natam cruci atFixam,amp; in cœloi cucftam credi-rausno$manJucarcamp; bibere. At modum ifiumcrc-dimusclTe fpiritualem : non carnalem,tcrrenum,Capet naiticum,oralem. Duoautem appellationc modi iftius fpiritualis intelligunt ortodoxi Theologi. Nempe fpiritus fandi arcanam operationcm,quâ fit.veré mirabifi modo.vt Chrifii carnis intcruentio nobis myfticè coin-municata:,tonus mcriti Chrifii virtus in remifsionem pcccatorum.fanûificationem jinchoationem amp;nbsp;reriira . beatitudinis illius ætcrnæ irt cœlis tandem anima amp;nbsp;cor-porc confequenda: fenfum.ad nofiras vfque animas pe. netret. Deinde,itiftiunicntum quo hacc per Spiritû ïàn-ftum nobis exhibita apprehendimiis, apphcanius nobis amp;nbsp;retineinus. Hase enim omnia quatex Der gratia per mentum lefu Chrifii patata nobis bona Spiritus fanftus nobis confcrtifide tiqua manu amp;nbsp;oreanimç percipimus amp;nbsp;haurinius.Tcftimoiiijs Scripturae idprobatur,videlicet Coloiri.Eph.3.1oann.Ä,i.Cor.io.Gal.i.i.Cor.ix. amp;nbsp;alijs . vbi de Baptifmo.de Cœna Domini,amp; de vniooe noftra cu ’ Chrifto agitur,quæfacinus amp;nbsp;horrendum flagitium lu- . here vidcntuf.fi Tranfiubftantiationem pontificiam re-cipias.De nofira autem in Chrifium tranfmutatione, amp;nbsp;vnione Chrifii cum fidehbus,apud kfuurtas altum amp;nbsp;perpetuum filentium.

te nobis ettam nobis mtfceturfacra Eu-fu-fiw vnntn cum tUoy vtpater eft tn filto-,^) filtM tn patre.

Refp. Chrjftus totus nobis eft præfens,fcd non totutn CbriftijVc dode explicate elt ab ortbodoxisTbiologis. vnitur ku mifcetur Cbrtftus.nobis, fed hæcvnitio non c!^ earnal’s.nec fit catnali modo auc inftrumento: alio-quin intinita jtnpia amp;nbsp;blafphema confcqucntuc.

Refp. Et nos agnofcimus : illam autcm dicimus non cflc corpotum noftrorum turn Chrifti corpore, aut eins in noftns ingreffuni,influxum,amp; firailc quid, nec ipfius corporis Chrifti malTatn in animas eti'am noftras penetrate : fed idem in anima noftta cfficere Chrifti carnetn viuificam.quod panis amp;nbsp;vinuro in corpore noftro. Si qui veto ex Patribus corporaliter nos iurgi Chrifto dixe-tunt.id refpedu figni quod nomen rei iignatæ commu-tationis facramentalis rati one didum eft : nec hyperbolas iftasreiicim us,modo ad fidci analogiam , facramcn-torumnaturam , articulorumfideicorporifquc Chrifti veritatem reducantur.

S; decarnerealiintelligas.rcferoiftaad communica-tionem idiomatumrfed interpretotde came feu corpore facramentali.vcl de ip!a Chrifti came quam noftrx fidei perpetuo ptacfcotcm in myftcriis efle velit. Chry-foftomus,ex quo huncAphorifxum colligunt lefuuitæ, ead.homilia, paulo ante ftripfetat, Erat pofthac duplex Helias ille: amp;nbsp;cratftitfumHelias , amp;nbsp;deorfum Helias. non dicent Heliam lurfum amp;nbsp;deorfum fuifle, quoad fubftantiam ; fed cotpore præfentiaque reali furfum fuit,deorfum vetofpirituatque viriute,quas palliofeu meloteiplrus.aptiftimofymbolo.demonftrabuatur : vt pane ac vino carnis atque fanguinis Chrifti vis poteftaf-oucoftenditur.

6. Chrijim, tefte ey^ugu/imo ft) ProfperOi gewannfemamp;ttpfum in »lantbmfuù in vlitma Cœ na.Atfrctieejißiiimagimrngeflaroiec ifla ve-tereiproponfrenti/t de corpore figurato ageretur. Ergo reale corpf,: Chnfli eß(ubfpeetc panis.

Refp. Maioieincxplic;,t Ajgurtinus ip('c,qui ho-mil.i.in Ph)in.53.dicit Clirilluin gtftaffe femctipfum quodartimodo in naanibus Hiic. MoJuna autem iftuna effe Ctcramcncalenay.onftat ex infinitis eiufdena Augu-ftini locis,quorum fupra meminitnus-, Profperum ex Au guftinointerpretanduin clfcalicuiusiudici) hommes vl tro fatebuntur. tivero corpus reale à Chrifto geftaba-tur,duplex fuit igitur Chtifticorpus,vndeinuunaerçbl» fpheniiænaccllàrioiîuunt. Deinde inftitutionis verb» hanc interprctationem répudiant ; nee conuenit »llego-ricü Auguftini diauna. amp;nbsp;de cuiuscxplanatione merito quis contendere poflit,ad confitmaiioneiaa articulorum fidei in medium profetre. At non tam abfurdc loquutus eft prxftantifs. iile Theologus.

Ante confecrationem panij eß, pofl confi -crafionem fit ore mantbus fiacerdotum corpus Chrtßi.

Rcfp.Antc conamp;crationem panis eft com munis gt;nbsp;poft confecraiionem,id eft declarationem infticutionis C hri-fti à miniltris Ecclefiatvoce faâam,panis ille quern ma-nibus fuistr»aantamp; diftribuunt adftantibus eft Sacramentale corpus Chrifti, Rccipimus autem lue Sacra-mentales loquutioncs veteruæ, qui panena Eueharifti-cumaccommuncmdifFerrc aiunt velut cœlumamp; terra: qui fideles aireruiit ipfam Chrifti cjtncm in fauces inge-rere,amp; eius fanguinem potarc, alis fpiritualibus nos cir-cu!nuulaicamp; cuehi vfque in coeluni : menfam Domini non fflcgraculoruna fedaquilaium ,amp;alias huiufmodi: quoiftam in Sacramentis rei ügnatx romen fæpiffimè figno tribuitur.vtantca diflum cft Nihil autem ifta ad cónlecrationcm aut Tranfubftantiationem papifticana. Aliis locis vciercs dicunt, nos ipfam Chrifti carnem amp;nbsp;ipfutn

ipfum fangulncm accipere in CœnaDomini : quod cre-dimus amp;nbsp;eonfitemur. Nufqiutn aucem in eorum fcriptis leget 'efuuita.quantumuisoculatus , fub fpecie panis latere Chrilti corpus amp;nbsp;fanguincm, vt ab impiis amp;nbsp;infide-libusctiam comcdatur. Quod etiam imprudent faifus eftValcntianusille.pag.iij.poftquam enim in omncs partes fefc conucrtit, vt cotumcntum de Tranfubftan-tiatione panis in corpus ftabilirct, tandem addit, Quan-quam verum eft quidcm, fie fubftantiarum bîc conucr-fionera, vt Cyi illns Alexandnnus loquitur, fieri, vt hoc non natui abtcr , fed facta men talitcr, hoc eft admirabi-liter diuinéque fiat.Conuerfio igitur verè Sacramcntalis cft,amp; tarnen admirabilis,planéquc diuina.Vnde fit enitn vt panis communis fiat nobis Sacramentum corporis _,Chtifti?De confecratione autem ,quibus verbis,quando amp;nbsp;quomodo fiat, turn quæ fit eius definitio prius dccec lefuuitas à fcholafticis doftotibus difcere , fi poflunt, deinde nobifeum pcrfpicuè 8t placide agant. Qui ûnt autem faccificuli miiPatici.antca diftum eftmcc de puti-taieorisamp; mauuum iftius colluuiei dcclamate apudlc-ftores fert meus animus,

8. Kniuj velalterw fentetia ejux canferfui Paffurnaàuf'faiur abijetenäa ell. Tbeodoreeus negamt Tranfuhflannationem Pafißteamy contra mentem aborum Patrum. Ergo efl ettis fentenüa explodenda.

Refp.ad maiorem.Primùm veteres in hoc confeefifle wt pontificiam amplcôcrentur.pcrncgo. Deinde, fi quisiure amp;nbsp;iuxtavetbi Dei præfcriptum multis a-liis contradicic , eius fententiam amplcólcndam , alio-rum repudiandam efle dico. Nec enim multitudo, aut Conrnetudo,aut temporis longinqiiiias vcritati præiudi-cium facere poteft. Ad nortnam verbi Del referenda: funt igitur Theodoren ■amp; aliorum lentcniiæ. ad minotcm,Theodotctum negamus hac in re contra raen-cemorthodoxx antiquitatis aüquid ptotuliffe. Idem di-cimus de Gclafio. Stat igitur firmum Theodoren axio-

ma, qui exprefîis »erbis aficric, qua: iterum Icdori fug-gerimuscx priori dialogo : Q^inaturalc corpus fuum frumentuto äc paaem vocauit, atque fe ipfum viteiit no-minauit.idem ipl'v etiam ca quæ vidcntur fynibota corporis amp;nbsp;fxnguiois fui appclbtione honorauitjuon eqiii-dcm natur«m ipfam traolmutans, fed adijcicns gratiani naturæ.Fallit /lcindclefuita.qui vnicum Theodorctum nobis reliquit : üam ca P.Martyris amp;nbsp;alioruni Thcolo-gorum fcriptis potuit dilcere, quæ fit veterum pacruni aduerfus Traufuhltanftiationis commentum fcntcntia.

Et de hti ^'.■lidem haHenus, vero captta de Euchariflta Sacramento, veluti de prafentia, manducationet comrnuntone piorttm tum laicorum tumclertcorum fubvtraejue ifecie,lacrtßcio(^ mijfa, ex Gratiano dtjjerere conßitueram .• cjuum vero tdperßtjui temporii imurta non miht fit con-cefium,in alteram Gratiani Anti-Iefituita partem,‘juantum DtM dederit,re^cere vifum efl-

‘Errata ty^o^raphica ^»£ primo intuitu in leH-ione refponflonù Serrant oceurrerunt, ßccorrtgita.

Pag.-sUn.is.efl'e.lcge effet.p.ó.l.i.dicant.l.dicam.ibid.Iin. aiS. xu/x(to-7répiru, l.x;2|Utv07r^iç*x. ibid.l.xo. cttcuutfapili, 1-cir-cunfepiti. pag s.l j^ es, l eas, p s l.ii.cxteptionem.I.exccr-ptioneni, ibid.l.ix.negationes,! nugationes. ibid.l.xj.l.àu-ià ibid.l-ÄtÄ« J ix ^£«lbtaîï.p.I3.l.34■àï'^l-7^8-

X'.pŸsi^,l.i^T/■7r(A!tf•),el^. p.t4.1.s.pupis,l.puppis, p.xîo.l 31 Nu. i.Num ibid.l i.«ppx-4v«x,l.(p/M«tHx. p.a4d.3i.Manfolea,l.MaUquot; folea. P 3s.l.23.appiehendt,l.appfchendunt p.43.1.2s. pro p07rpo.TipS/ vç-rpbTrporipeî'v, p. 9 1-29. ude iuuitit, l.innititur, p-84.1.20. Sadeolis, l.cx Sadeelis. p.39.128.x*2iTi, I.axTi t/. p.99.1.ii.cacoeilios l.e»coéthes.ibid.lin.ead.quilibet,l.quid libet.p.i26.1.22.peritatem,l.veritaté.p.,3i 1 16. lyinphaticus. p.i37.i 39.tt.buit,l.tribuitur.p.i38 1 i6.Oftrepeie,l obûtepe-ie.pag.139 l.i-iprojl pro. p.is2 l.i8 fetuiant,l.fetuiuiit, p.164. 1.13- bcllicationc, 1 vclh.ationc p.iôs I.23. fucceflîonatiuin ius.p.1661 i.Ca'xfæ;l.ca»fæ.p.'69.134 Nam iuriiil Noniufli. P 173.1.18. tam,at,depone at. p.187 1.3.probtuiii quùu’i deelt potius.p.i9o.l.2.,..ptotcuin,l.Proteuni p t94'l.xx.Deus,dceft tuus.p. 191.I 4.ci)i.imat, I colliinant. p.197.1 zo-THKiran'/itt, l.Toxxrà atJif pag 20i.lin.9 oftundis, l.effundis p.2o7.1.3s. explcet. l.explieet. p.xos 1 9. nobis,1 vobis. p.237 1.8.1apiis,l. lapis.p.241.1.13. Into,! lino p.24s.1.31. Atqui,l.Atque. p.246. 1.9 doftiinani,l.dofltiiiaruni.p 249 b34.quid,l.qui. p.290.1. 3i.qua,l quas p.295 1.n.Scriptuta,l.Sctiptutx.p.237.1.i3.ptu-ra,blcnptura ibid.l I4.lcritum,l.explicatum. p.3i4-l.i6.can-dein, 1 eundein. p 316 afticere, l efltccte- p 320.I zs.perif-mata , I potilmata. ? 3211.30.toto, 1 totos. p.324.1.i9.1.ante voccni. p.330 1.2.à difto fintpliciter, l..ad ditlumlimpliciter. p.3331 i9.Originem,l.otigeneni. p.336.1 z.oblignant, I obli-gnentui'.p.348.I.8.1eg amp;nbsp;ibid.l n l.bieuitatedbidl iâ l.cHxx-xâï.ibid.1.18 l.vnigenito ibid.1.2$ l.cerninius. p 3so.l.4.1eg. medio, ibid 1.8.inintatcs,l.inuitans. ibid 1 i7.expofl'e. l.ex-poftulet. ibid.l.2S.l lieelelia.£lt;,p.3ss.l ip iudicio.l indicio. p.3S6.1.i7.1.iamp;i'f(iç-i|«(aj.p 366.1.16.eleinentavi)S, l.eleinëtaris. p.367.1.13 Elaita,! leluita. p.374 l.ii. de ftripta, 1. deltripta-ibid 1.23 CïTroXipîjl.CxTîox'.yfaï. ibid.l.28.reritati,l.vcrita-tis p.379.1.3s.Laufpicto non. p 39o I.24. in inàigine, i.Tiiii. repone,3.cap verf.is.p 3ÿi.l.i3 liberalitcr.l.liicialitcr. p 393. 1.10.vllx ue,l.vUiuc.p.397.ti eia),l.euni.p.399 l.is.dauinau-do.l damnato-

Pag.4oi.lin.i8.Cuiusgt;lcge5lt;]uo p.4O2.1.i2.pcrrcuerêtiamgt; Lperlèucrantiam. pi^. 407.1.12. Ahrcrj alirer. pag ead.129« Coloocnfes,pro Coloiiienfcs P.415 L29 ♦'arantur, l.vagan* tur pag.4i6.1.7.Canonatn,l,caiionem. p.433'1. u calfabitur.!» ceÜ'abitun p.43S 1.14. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p.444. J.151.

Confcienta,l confcicntia. ibid.1 24.prciudiciuni, 1 præiudi-cium.p.451-1.16.onUituin'e,! çonCtituiüc. p 480 i lo-Hdara,!« fidein p.49i'l.i8.«o^?quot;tTixu^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p.jjt l-i6.1atcbrogt;

'Jeg.blatero pag.520,1 i3.Ordin-iores,I.ordinatores.p.533.1.23. äTi*x-T«.r,I.ÄTfltxT«J pgt;54i i jj.fraginciitijJ fiagmentis.p.542. I 36 priinatumj-priniatus. p.543 i.i.iiüludij.inftrudi p.570. 1.30 tclquis,! rchqui.s. p.564.13.vaua,l.vana. p.577 I ç Daco-nus, 1.Diaconus I.12. Lynchæi,!. Lyncci p 583.!.6.ga-lt;luum,l.graduum p.596.1.33 potta,! poltea. p.60315. titj.cft» p.6o8.I.2 8.-7r^gt;»p.c90£4av,l.-7rX}.£5ilt;^ogx«h p.612•!.30,Spiritus,bSpi-ntu.pa.6i31.2.iulUcutum’.l.inftituturn,item,! 17 verf.dele, p.614.fuit p.6i5.J.36.rypusJ.typ«s.p.62o.l.3.1it,l.lÏt.

ertaiamp;v pag.624.lin.2.dclinitioncin,l.definitioncm p.626.1 30* aquilcj.l.aquilïc p.628.1 lo. tranfubllanriatio,i.tranfubftan-tiaiio itcmlin.iS.ineffahilisJ.incflFabilis.itemlin.zS.mutih tuin, I muiilatutn iteinl.26 fao, Ifuo. p.63i.I.i4.accepitc,i. accipite.pag 634,1.1. xudicusU.auditu$gt;p.652Jin.26æterQim. l.xcernam.

jinuniubdwvb niiVüiuûtôôVtu lUb^iuitovrtîuy ^judonuum wûtyuivyai mdtotnwuudo »duttmtutmyn mb4v.ut)3nn43 gt;0h043dlt;J3UU^ «piVinlnw^’U« tb 101)43} ^lt;^?vouuüiw m3;^3nbju3i ^diywe.cvo WW)aUt»3v fijlt;mb4W4Wuun lt;9b3tttUV4P4d

.uwAïmiai tuw'^ôiîtutttwwii wuuü mmmuu«tmuuîqmâMV3û icwd tywimb eow^mWW’^ îp^WuttltmüaytwjôiwS 4J?4ani4tM46jvi^wumttl0nt4gt;u -jixtwJîqou^utviiiôBÔîîiaix, ttttytttbv-Wd lumyn muajaia «y ôgt;p 494miiannAU)iaumt4nbynu 4nnSuu»«wjy*w^nœtmgt;nal aimlaonb4mmttximtJîlt;lou.wÂti iswiâ9up}uumvi^^ptutujut4