Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell

Huybert van Buchell (1513-1599)

X

K

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op:

http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

• • de rug van het boek

• • de kopsnede

• • de frontsnede • de staartsnede • het achterplat

This book is part of the Van Buchell Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

• • the spine

• • the head edge

• • the fore edge

• • the bottom edge

• • the back board

r“»

Î r;t3«-(îteVwi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y^urt’otf

N’nv»»;^

■'^rVri ns^

' ^ÏKQ^ p/’otCT-tiH^^^ -yïf Flt;^ M/|.^tlftÄn!^|j(ffflÄ StCt '''*U4icbU«iSl'(; ÇôtcM-î oüfX'Hiitta'fw^Agir'»n»c •

X. oct

106

Lgt; APVLEII MA =

daurenfis operum fecunda pars, qua condnentur

Floriâorum Ltbri tun

De dogmate Tlatonk Liber h De ‘Philoßphia , ßue de Deo

Socratis Liber

t^plogiaßue orationes dtta^ro

De mundo)ßue Coßnogratgt;hilt;c

Liber

De medicaminibui Iterbarum

Liber

Ab innumeris, quibus fcatebant^ mendis nunc demum purgati.

*^'5 eft) cum aliquis lucus.aut ali-^'■''5 fanélus in uia oblatus cR.uotum portulare, * portuin apponere,paulifper afsiderenta inihi ingref. fo fanélifsiinam iftain ciuitatein, quanquain pppidôfeftinè,præfandauenia, amp;habenda oratio, amp;nbsp;inhibendaproperatio eft. Neque cnim iuftius religiofam inorain uiatoriob-lecerit.aut ara floribus redimita, aut fpelun-ca frondibus inuinbrata, aut quercus corni-bus onerata,aut fagus pellibus coronata, uel enim colliculus fepimine confecratus, uel truncus dolaminc effigiatus, uel cefpes libar mine humigatus, ueilapisunguinedelibui tus. Parua hæc quippe, amp;nbsp;quanquani paucis percontantibus adorata, ta men ignoranti-Dus tranfcurfa. At non itidem inaior meus

Socrates. Qui cum decorum adolefcentem, amp;nbsp;diutulè tacentem confpicatus foret : Vt tc uideam (inquit) aliquid eloquere. Scilicet Socratûiî* Socrates tacentem hominem non uidebat. ^Ktn, ctcnim arbitrabatur homines no oculorum, aaa 2 fed

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L. Apuleq

fed mentis acie amp;nbsp;animi obtutu confideraii-dos. Nee ida re cum Plautino milite cógrue-bat, qui ita ait; Pluris eft oculatusteftisu-nus.quàin auriti decem.Imó enimuero hunc uerfum ille ad examinandus homines con-uerterat: Pluris eft auritus teftis unus.quàm oculati decem. Cæterùm fimagispollerent oculorum quàmanimi iudicia, profeétodc fapientia foret aquilæ concedendum.Homines enim nequetongulèdifsita,ne(^ue prö-ximè adfita poflumus cernere : uerum om-nes quodamodo cæcutimus, ac ft ad oculos Siobtutum iftura terrenum redigas, amp;he-betem , profeéfo uerifsimè poeta egregius .. dixit, uelutnebulamnobis ob oculos oftu-fam,non cernere nos nifiintralapidisiaftû .rjpicat ygiçfç, Aquila enimuero cum le nubiuin citM. tçnus altifsiinè fublimauit, eueéla alis, totû iftudfpacium qua pluitur 3c ningitur, ultra quodcacuménec fulmini nec fulgurilocuS cft.inipfo (ut ita dixerim) folo ætheris Sc faftigiohyemis; cum igitureô fefe aquila ex-tulitjuutuelementi læuorfum uel dextror- , fum tanta mole corporis labitur, uelificatas alas quólibuitaduertens, modico caudæ gu bernaculo, indecundla defpiciens, ibidem riennaruin eminus indefeftaremigia.ac pau- i ifpercontabundo uolatu penèeodemloco j pendula circumtuetur , Sc quærit quorfus

potifsi--

Rondorum Lib. I. j potifsimum in prædam fupernè fefe ruat ful-niinis uice: de ccelo improuifa fiinul campis pecua, fimul montibus feras, fimul homines urbibus, unq obtutu fub eodem impetu cer nens, unde roftro transfodiat, unde ungui* businuncet, uel agnuin incuriofum, uellc-porem meticulofum, uel quodcunque efui animatuin uel * laniatum fors obtulit. Hia- l^naiS, gnisfuit (utfandoaccepimus)Marfiætibi« Hidgnirwn cinis pater 8c magifter, rudibus adhuc mufi-C3e fcculis, folitusante alios cantus canere. Nondum quidem tam* infedaanimafono, indefejja. nee tam pluriform! modo, nectam multifo-ratili tibia; quippe adhuc ars iftarepertu no« uo commodùm oriebatur, nee quiequam omnium eft quod pofsit in primordio fui perfici; fed in omnibus fermé antè eft fpei ru dimentum, quàm rei experimentum. Pror-fus igitur ante Hiagnim nihil aliud pleriq; cal lebant, quàm Virgilianusopiliofeububfc-qua, Strideuti mi/èrumftipula diffrerdere carmen. Quod fi quis uidebatur pauló largius in arte promouiuc, ei quoque tarnen mos fuituna tibia, uelut una tuba perfonare. Primus Hi« agnis in canendo manus difcapedinaùit,pri-musduas tibias uno fpiritu anima^iit, primus læui s amp;nbsp;dextris foraminibus acuto tin« nitu 8c graui bombo concentum muficum aaa ; mifeuit.

ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L. Apuleq

Karßiis, mifcuit. Eo genitus MarGas, cum in artifi^ cio patriGarettibicinij.Phryxcæîerà.amp;bar* barus,uultu ferino trux, bifpidus, inultibar-bus,fpinisamp;pilisobGtus, fertur (prob ne-fas ) cum Apolline cer£auifle,turpis cuin de-coro.agreftis cuinerudito, beluacumdeo, Mufæ cum Minerua. difsimulamenri gratia indices aftitére,ad deridendam fcilicet mon» ftri illius barbariam, nec minus ad ilolidita. tein puniendam.Sed MarGas.quod ftulticiæ maximum fpecimen eft, non intelligensfç dcridiculo baberi, priufquam tibias occipc-retinflate, prius de fe amp;nbsp;Apollinequædanj deliramcnta baibarèetî'utiuit: laudans fele^ qucd erat amp;nbsp;coma relicinus,amp; barbafr^uali-dus, Scpeélore hirfutus, amp;arte bbicen, Sgt;ç, Rfoüo. fortunæçgenus, contra Apoilinem (ridicu-, lum diéiu ) aduerfls uirtutibus culpabat: quod Apollo eflet 8c coma intonfus, amp;tge-nis gratus,amp; corpore glabellus, èc arte mul« tifcius, amp;nbsp;Fortuna opulentus. lam primùm, inquit,crines eius præmuIGs anrijs,i)romul-fiS caproneis anteuétulj Sc propenuuli, cor« pus totum gratifsimuip, meml-ranitida.lin* guafatidica, feu tute oraiione feu uerGbus inalis ùtrobiquefacundia æquiparari. Quitf quèd amp;nbsp;ueftistextu tenuisjadtu mollis,pur. para radians f Quid quod amp;nbsp;lyra eius auro tulgurat,eborc candicat, gemmis uariegat?

Flöridofum Lib. I. 7

Quid quod amp;nbsp;doftifsimè amp;nbsp;gratifsimè can-till at Hæc omnia, inquit, blandimenta ne-quaquam uirtuti decora ,fedluxuriç accotn. itlodata, circa corporis fui qualitatem præ fe inaximam fpecieiu oftentare. Rifere Mufe, cum audirent hoc genus criinina.fapiéti ex-optada, Apollini o bieftata: amp;nbsp;tibicinem iltä certainine fuperatu, ueluturfuinbipedcm, corio excfto,nudis 8c laceris uifceribus reli-querunt.Ita Marfias in pœnam cecinit.Sc ce-cidit. Enimuero Apollinem tahumilis uiCtcJ' riæ puditü eft. Tibicen quidafuit Antige-nidas,omnisuoculæmcHeusmodulator, amp;nbsp;utueif idem omnimodis pcritus modificator,feu tu uelles Aeolium fimplex, feu Afium uarium, leu Lydium querulum, feu Phrygiu religio-fum,feu Dorium bellicofum.ls igitur cum ef fet in tibicinio apprimè nobilis, nihil çquè fe laborare, amp;nbsp;animo angi amp;nbsp;mente dicebat, quàmquod monumentarij choraulæ, tibici-nes dicerentur. Sed ferret æquo animo hanc nominum communionem, ft mimos fpeda-uiflet.Animaduerterct illic penè limili purpura alios prçlidere, alios uapularc. Itidem li muneranoftra fpetbaret. nam illic quoque uiderethominempracfidere, hominédepu-gnare, togam quoque parari 8c uoto 8c fu. neri. item pallio cadauera operiri, 8cphi-lofophos amiciri. Bono enim ftudio in

aaa 4 theagt;

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L» Apuleij

j^theatrum conueniftis, ut qui fciatis.non lor cum authoritatem derogare orationi ; fed primis hoc fpeólandum efTe, quid in theatro deprehcndas. Nam fi iniinus eft, riferis:fi fu* nerepus, timueris. Si comœdia eft, faucris:fi philofophus,didiceris. Indi,gens populo-facultoribus,Scfinibusmaxima,procul ano bis ad Orientem fiti, prope Oceani reflexus, amp;folis exortus primis fidcribus, ultimis ter ris fuper Ægyptios eruditos, amp;nbsp;ludæos fu-perftitiofos, Nabathæos mercatores,amp; fluxos ueftium Arfacidas, Sc frugum paupe* * Uÿwo». res * Scythicos, amp;nbsp;odorum diuites Arabas.

Eorum igitur Indorum non æquè mirore« boris ftrues. Sc piperis meffes’, amp;nbsp;cinnami merccs, amp;ferritemperacula, Scargenti me« . talla,Sc aurifluenta: nec, quod Ganges apud cos unus omnium amniuin maximus, Taois yegnalor aquis influmina centum Hifcurrit,centum ualles lUi, oraq; centum, Geeaniipfietis centeno iungitur amni,

Nec, quod ijfdem Indis ibidem fitis ad na-feentem diem, tarnen in corpore color no-ftis eft.Nec,quôd apud illos immenfi draco«^ Draconum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hninanibus elephantis,pari pcricu»

fMw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quip”

tK congref- P^ lubrico uoluminc indepti reuinciunt. Sc il lis expedite greflum nequientibus, uel om-' ninoabrumperc tcnacifsimorum ferpentiu fqua-

Flondorum Lib» I. 9 fquameas pedicas.nccefTe fit ultionem à ruina molis fuæ petere, ac retentores fuos toto corpore oblidere. Suntapud illos Scuariaco lentium genera : libentius ego de miraculis hominum, quàinnaturædiflèruerim. Eft a« pud ill os gens, quæ nihil amplius quàm bu* bulcitare neuere; idq; ad cognomen illis Bu bulcis inditum. Sunt amp;nbsp;mutandis mercibus callidi, Sc obeundis prælij s ftrenui, uel fagit tiseminus,uelenfibus cominus. Eft prsetc-rea genus apud illos præftabile, Gymnofo* phiftæ uocantur. Hos ego maximè admiror: Gyrnwo/S.» quod homines funt periti, non propagandae phißaruJi^ uitis,necinoculandæ arboris, necprofcin^ dendi foli. Non illi norunt aruum colere.uel aurum colare.uel cquum domare, uel taurii fubigere, uel ouem uel capram tondere uel pafeere. Quid igitur cftc'Vnum pro his omnibus norunf.lapientiam percolunt,tam ma giftri fenes quàm difeipuli iuniores. Nec quicquam æquè penes illos, ^uam quod torporem animi Scociumoderut.IgituruEi menfapofita, priufquameduliaapponatur, Omnes adolefcentes ex diuerfis locis Sc offi*-eijs ad dapem conueniunt. Magiftri perro-tant, quod faftum à lucis ortu ad illud diei onumfecerit. Hie alius fe’eommemoratin ter duos arbitrum deleftum, fanata fimulta-tc, rcconciliata gratia, purgata fufpicionc, a a a 5 ami-

'«o L. Apuleff

amicos exinfcnfis rcddidifTc: itidein alius, fefe parcntibus quidpiam imperantibus o-bcdiffe: Sc alius, aliquid meditatione lua re * ÈerifTe, uel alterius dcmóilratione didicifTe.

•enique amp;nbsp;cæteri commémorant. Qui nihil habet adferre cur prandeat, impranfus ad o-AlfXMtJey foras extruditur. Alcxandro illi, Ion» Mae»«« g^o.mniumexcellentifsimorcgi, cuiexreb. “ * aótis Sc audliscognomentum Magni inditû eft,neuirunicam gloriam adeptus fine lau-dcunquamnominaretur. Nam folusàcon-dito æuo, quantum hominum memoria ex-tatjin exuperabili imperio orbis auftus, Fortuna fua maior fuit ; fucceflusq; cius ampliC fimos Sc prouocauit ut ftrenuus, Sc æqui-Îiarauit ut meritus, Sc fuperauit ut melior, ólusque fine aemulo clarus, adeoutnemo eius audeatuel fperare uirtutem, uel optarc fortunam. Eius igitur Alexandrimultafub-limia facmora, Scpræclaraeditafatigaberis admirando,uclbelliaufa, uel domiproui.F fa : quæ omnia aggreflus eft meus Clemens, eruditifsitnus Sc fuauifsimus po etarum,pul-cherrimo carmine illuftrarc. Sed in primis Alexandri illud præclarum, quod imagi-ncmfuam, quo certior poftcris prodere-tur, noluit amultis artificibus uulgo con-taminari: fed cdixit uniuerfo orbi fuo, ne quiscffigicm régis temerè afsimularet ære,

colore.

Floridorum Lib. T. h colore, cælamme : quin ipfc folus cam Poly-cletus ære ducerct, folus Apelles colori-bus deliniaret, folus Pyrgoteles cælamine excluderet. Præter hostreismulto nobilif-fiinosinfuis artificijs, fiquisufpiainreperi-retur alius fanftifsimi imaginirégis manus admolitus.haudfecus in cum quàm in fa* crilçgum uindicaturus. Eo igitur omnium inetu faûum, folus Alexander ut ubique imaginmn fummus effet; utique omnibus ftatuis amp;nbsp;tabulis Sctoreumatis idem uigor açcrrimi bellatoris, idem ingcnium maxi-mi honoris,cadem formauiridis iguentæ, cadem gratia relicinæ frontis cernerctur. Quod utinam pari cxemplo Philofophi« ediélumualeret, ne quis imagincmeiustc« merè afsimilarct, uti pauci boni artifices, ijdem probe eruditi, omnifariam fapien-tiæ ftudium contemplarcntur : neu rudes, fordidi,imperiti, palliotenus philofophos imitarentur, Sç difciplinam regalemtamad bene dicendum quàm ad bene uiucndpm repertam,malc dicendo,amp; fimilitcr uiuçndo contaminarent. quod utrunq; fcilicet pcrfa-cile eft. Qÿæ çnim facifior res,quàm lingual rabies, uilitas morum ; alter ex aliorum conpemp.tu l 41tçr ex fui J Nam uifiter fe* mciiipfun} colère, fui contemptuseft; bar* b^rè ^iosipfeèlari ,audiçntiü côtumeliaeft, Annon

»t - L., Apukij

An non fummam contumeliam uobis hnpo» nit, qui nos arbitraturmalcdiélis öpriini eu-iufque gaudere, qui uos exiftimat mala amp;nbsp;ui tiofauerbanó intelligere : autfi intclligatis, boni confulere Quis ex rupiconibus.baiu-liSjtabcrnarijstam infanseftgt; ut fi pallium accipere uelit, difertis maledicat?Hic enim plustibidebet, quam dignitati:quanquam nechæc illi fit cum alijs promifeua. nam ex innumeris hominibus pauci fenatores.exfe-natoribus pauci nobilcs gcncre.Sc ex bis co» fularibus pauci boni, amp;nbsp;adhuc ex bonis pau» ci cruditi. Sed ut loquar de folo honorc.non licet infignia eins ueftitu uel calciatu temerè ufurparc. Si quis fortè in hocpuicherrimo CQBtu, amp;nbsp;illis inuiforibus meis, malignus fe-det ( quoniam in magna ciuitate hoc quoq; genus inuenitur, qui meliores obtredare mahnt, quàmîmitari: amp;nbsp;quorum fimilitudi» nem defpcrent,corundemaffeélcntfimulta-tem: fcilicet ut qui fuo nomine obfeuti funt, meoinnotcfcant ) Si qui igitur exillis libiti-nisfpledidifsimo huic auditorio uelutquç» dam macula fefe immifeuit, uelim paulifper fiios oculos per hunc incredibilem conieC-fum circumferat.contemplatusqi frequentia tantam,quanta ante me in auditorio philofo i)hi nunquam ufitata eft,reputet cum animo uo,quantum periculum conferuandæ exi-ftima*

Fïoridorum Lib. r. «i ftimationis hic adeat, qui contcmni non có-fucuit: cuin fitarduutn amp;nbsp;oppido difficile, uclmodicæpaucorum cxpcélationi fatisfa-cere: præfertim inihi,cui amp;nbsp;antè parta exifti« matio, Sc ueftra de me benigna præfumptio, nihil non quicqua finit diligenter acde luin-mo pcélore hifcere. Quis enim ueftrüin unü mihi folœcifmum ignouerit Cquot; Quis uel unain fyllabam barbare pronunciatam donauerit Quis incódita Sc uitiofa uerba temerè, quafi deliratibus oborientia,penniferit blatcrare Quæ tarnen alijsfacilè, Scfanèmeritifsimo ignofcitis. Mcum ucro unumquodque di^ «um acriter examinatis,fedulo penficulatis, ad limam Sc lineam certain rcdigitis.cum tor noSccothurno iterum coinparatis : tantum habetutilitas excufationis, quantum digni-tasdifficuitatis. Agnofco igitur difficultaté meam,necdeprecorquiri fic exiftimetisznec tarnen uosparuaquaedam Scprauafimilitu-do falfos animi habeat. Quoniam qusedam ( ut fxpe dixi ) palliata mendicabula obam-Dulant: præco cum proconfulc.Sc ipfc tribunal afcendit, Sc ipfc togatusillicuidetur,Se quidcm perdiu ftat,aut ambulat, aut plerun-quecontentifsimê clamitat. Enimuero iple froconful moderata uoce rarent» Sc fedens oqüitur.Sc plerunquc de tat ella legit.Quip-pepraeconis uox garrula minifteriù cft, pro-confulia

14 L. Apuleq

confulis autem tabella fententia eft r qîiæ fe# mcllefta.neqi augeriliterauna, neq; aütenï minui potcft:fedutcunq: recitataeft.irapro* üinciæ inftruméto referfur. Patior amp;nbsp;ipfe in meis ftudijs'aliquam promeocaptu fimilU tudinein. Nam quodcunque prottili ad uos; exccrptum illiéo Scleétum eft; nee reuocaré illud' necantèmutare, nee emendaremihi inde quiequam licet, quo niaior religio di* cendi habenda eft. Et quidem non in uno ge nere ftudiöró. plura enim mea extant in Ca* mocnis,'quàmHippiîein opificijs operibus. Qu.’d-iftud fit,animo attendatis diligentius, ÔC accuratius difputabó.

FLORlboRVM LIB. IE

Kipphit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hippias è numero fophiftarum eft,

phtjta, artiummultitudineprioromriibus,elo-

quentia nulli fecundus : astas illi cum Socrate, patria uel genus ignora tut ï'gloria uc-ro magna, Fortuna modica: fed ingenium nobile, mcmoriaexcellens, ftudiauaria, se* inuli multi, Venit Hippias ifte quondam eer taminc Olympio Pifam, non minus cultu uifendus, quàmelaboratu mirandus. Omnia fecum, quæ habebat ; nihileorum eme-rat, fed fuis fibi manibus copfecerat: amp;nbsp;indumenta quibus indutus, amp;nbsp;calciamenta quibus eratindudus, amp;: geftamina quibus erat

Foridonim Lib. ir. 15 çrat confptcuus. Habebat indutui ad corpus tunicam interulam tenuifsimo textu, tripli-cilicio, purpura duplici : ipfe earn fibifolus domi tcxuerat. Habebat cindlui balteuin, quod genus piélura Babylonica, miris colonbus uariegatum : nee in hac euin opera quifquain adiuuerat. Habebat amiclui pallium candidu, quod fupernè circumiecerat: ld quoqué pallium cooperatoris ipfius labo» remfuilfe. Etiam pedum tcgumentacrcpU dasfibimet compegerat, amp;nbsp;annulum in lae-ua aureum faberrimo fignaculo, quem often tabatiipfe cius annuli amp;nbsp;orbiculura circu-laueratjScpalamclauferat, amp;nbsp;gemmamin-fculpferat.Nondura omniaeius commemo-raui.ctcnim non pigebit me comracmorarc, quod ilium nó puditû eft oftentarc : qui magno in cœtu prædicauit, fabricatû feinet fibi ampullam quoqr oleariam.qua geftabat.len-ticulari forma,tereti ambitu,preftula rotüdi-tate; iuxtaqi boneftâftrigilecula, reéta fafti-giatione claufulç.ftexatubulâtione ligulç,ut Seipfa in manu. capulo moraretur, amp;fudor cxea riuulo laberetur, Quis tuin non lau-dauit hominem tam numerofa arte multi» fcium totiugi fcientia magnificumi tot ntcnfiliuin peritia Dædalum C’ Quin Sc i» pfe Hippiam laudo : fed ingcnij eius fœcun-' ditatem malo doftrinse^ quam fupelleélilis multiforrai

L. Apulcï) jnultiforini inftrumcnto æmulari : fateorq; me fellularias quidé artcis minus callere,ue-ftcm detextcrnacmcre, baxeas iftas defu-terna præftinare : enimuero annulum nee ge ftarc, gemtnam amp;nbsp;aurum iuxta plumbum Sc lapillos nulli æftimare ; ftrigilem Sc ampul-lam, caeteraq; balnei utenfilia nundinis nier-cari. Prorfum entm nó eo inficias,necradio, nee fubula,nec lima, nee torno, nee id genus ferramenta uti nolle : fed prohispræoptare mefateor,unochartario ealamo merefieere poëmata, omne genus apta uirgæ,lyræ, foc-COjCothurno; item fatyras, aegrypnos; item biftoriaS uarias rerum, nee non orationes laudatas difertis, nee non dialogos laudatos philofophis : atque hæe Sc alia eiufdem modi tamGræeèquàmLatinègeminouoto, pari Audio, fimili ftilo. Quæ utinam polTem qui-demnon fingulatim ae diferetim, fed cun« élim Sc coaceruatim tibiproconful,uiropti-me,offerre,acprædicabilitcftimonioâd om-nemnoftram Camœnamfrui: non hercule penurialaudis, quæ mihi dudum integra Sc Horens per omneis antecefl'ores tuos adte referuataeft: fed quoniam nulli me proba--tiorem uolo, quàm quem ipfe ante omneis merito probo.Sic enim natura comparatuni eft,ut eum quern laudes, etiam am es ; porro quem ames, laudari te ab illo uelis.Atq; ego me di^

Flon'dorum Lib. ii. »7 ine Bileélorein tuum profiteor : nulla tibi pri uatiin.fed onmi publicitus gratia obllridus. Nihil quippe à te iiripetraui, quia nee poftu-laui.Sed pnilofophianic docuit non tantum beneficium amarc, fed etiam nialcficium; magisq; indicio imoertire, quàm commodo' inferuire ; Sc quoJ in commune expédiât malle,quàm quod mihi. Igitur bonitatis tuæ diligunt plerique fruélum.ego ftudium.Idqj facere ad orfus fum,dum moderationem tu» am in prouincialium negotijs contemplor,-qua effliétim amare te debeant, expert! pro» Oter beneficium, expertes propter exemplûf Nam 8c bcneficio multis commodâfti;’8ccx.lt; emplo omnibus p'rofuifti. Quis eniin à te ho ametdifccre, qua'nam moderatione obtine-ri queat tUa ifta gratia,uita iocunda, mitis aii fteritas,placida conftantià, blandusq; üigor animi Neminem procôfulum ,• quod feiam’,' prouincia Africa magis reueritaeft, minus uerita: nullo nifi tuo anno,ad coercenda pec cata plus pudor quàm timor ualuit. Nemo te alius pari poteftate fçpius profuit,rarius ter-ruit: nemo fimihofem uirtute filiura' addu» xit. Igitur nemo Carthagini proconfulum diutiusfuit. Nam etiâ eo tempore quo pro-uincias circumibas,manente nobis Honori-no,mlnusfenfimusabfentiam tuam, quàm ift te magis defideraremus. Paterna in filio’ bbb æquitas;

L. Apuleq æquitas, fenilis in iuuene prudentia/ófifu* kris in legato authoritas.Prorfus omnis uir-tutes tuas ita cffingit ac rcprçfentat.ut tnedi-usSdiusadmirabilior efletiniuuene, quàtn inte parta laus J nifi earn tu talem dedifles, quautinainperpctuo liceretfrui. Quid nobis cum iftis proconfulum uicibus Cquot; quid cü annis breuibus, amp;nbsp;feftinantibus menfibus O celeres bonorum hominum dies,O’ prç-ßdum optimorücitata curricula. lamteSe-ueriane totaprouinciadefideramus. Enim« uero Honorinü amp;nbsp;bonos fuus ad præturain uocat, Sc fauor Cæfarum ad confulatum for-mat, amp;nbsp;amor nofterinpræfentiarumtenet, Sc fpes Cartbaginis in futurum fpondet,uno folatio fréta exempli tui, quodquifegatus inittitur.proconful ad nos cito reuerfurus eft. Sol, qui candentem feruido curfu atque cquis flammam citatis feruido ardorc expli-cas, itemqiluminis eius luna difcipula, nee non quinque cæteræuagantium poteftatesî louis benefica, Veneris uoluptifica, pernix Mercurij, perniciofa Saturni, Martis ignita. SuntScaliæ mediae deûm poteftates, quas licet fentire, nondaturcernere: ut amoris, cætcrorumque id genus,quorum forma non uifitatajUis cognita, quæ item in terris ut.-cunque prouidentiae ratio pofeebat, alibi inontium ucrtices arduos extulit,alibi cam« poruiii

Roridorum Lib. ir» -l^orum fupinain planiciem coæquauit. Item quæ «bique diftinxit ainnium fluorés, pra-lorum uirores. Item dédit uolatus auibus, uolutus ferpentibus.curfus feris.greflus ho-minibus. Paritcr enim ut qui hærediolû fteri lem,amp; agrû fcrupofuin, incras rupinas 8c fen ticetamiferi colunt : quoniam nullus in tef» quis fuis fruétus cll,nec ullam illicaliam fru» gern uident, fed infelixlolium 8c fleriles do* ininantur auenç.fuis frugibus indigent,aliéna furatum cunt, 8c uicinoruin flores decer-punt,fcilicet ut eos flores carduis fuis inifcc» i^nt. Ad eundem modum, qui fuæ uirtutis ttefilis cft. Pfitacus auis, Indiæ auis cil, in- p/iurW* Ikarilli minimo minus q columbarum, fed neceolorûcolurnbarû. non enimlaéteusil-Ic.uel liuidus, uel utrûq; fubluteus,aut fpar-fusetl: fed*color pfitaco uiridis, Scintimis plumulis, 8c extimis palmulis, nili quod fola ceruicediftinguitur. Enimüero ceruiculae-ius circulo mineo, uelutaurcatorqui,pari fulgoris circumaélu cingitur 8c coronatur* Roftri prima duritia, cû in petram quâpiam côcitus altifsimo uolatu præcipitat, roftro fe uelutanthora excipit. Scd Sc capitieadem duritia, quç roftro. Cum fermonem noftrum cogiturçmulari, ferreaclauicula caputtûdi-tur, impcriûmagiftri utperfentifcat ; hçc ferula difccnti eft. Difcit aût ftaiim pullus ufqi

bbb Z ad

2» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L. Apulctj

adduosætatis fuæannos, dum facile os uti conformetur, cum tenera lingua uti conui-bretur. Senex autem captas Scindociliseft, amp;obliuiofus. Verùm addifcipHnainhuma-ni fermonisfacilior eft pfitacus, glande qui uefeitur ; amp;nbsp;cuius in pedibus, ut hominis, quini digituli numerantur, non enim omni» bus pfitacis id infigne, fed illud omnib. proprium, quo eius lingua latior quàm cæteris auibus, eo facilius uerbahominis articulan-tur,patêciore pleélro Si palato.Id uero quod dicit, ita fimiliter nobis canitjuelpotius elo-quitur, utuocem fi audias, hominem putes. Nam quidem fi uideas,idem conari.non elo-CorMt c? qui. Verùm enimuero SccoruusSc pfitacus ffitaafer^ nihil aliud quàm quod didicerunt pronun-mo«M, Si conuicia docueris, conuiciabitur diebus acnodlibus perftrepens inaledidlis: hoc illi carmen eft, hanc putat cantionem, Vbi omnia quç didicit malediéta percenfuit, denud repetiteandem cantilcnam. Si carere côuicio uelis, lingua excidenda eft, aut quâ-primum in fyluas fuas remittendus eft. Non enim mihi philofophia id genus orationis largita eft, ut natura quibufdam auibus bre» uem Se temporarium can turn commodauit: birundinibus matutinum, cicadis meridia-num.nocfuis ferum, ululis uefpertinum,bu-bonibus nodurnum , gallis antelucanum.

Quip-

Flon'dorum Lib. H» 2»

QuippeKæcanimalia inter feuario tempore amp;nbsp;uario modo occinunt Sc occipiuiit carmine: fcilicet gain expergifico,bubones gemu-lo.ululæ querulo, noéluæ intorto, ciead« obftrcpero,hirundines perarguto. Sedeniin pbiloiopbi ratio amp;nbsp;oratio tempore lugiselb, amp;nbsp;auditu uenerabdis, 8c intel le élu utilis, Sc modo Omni cana. Hçcatquehoc genus alia partim cum audiret à Diogene Crates, alias fibimet ipfe fuggereret, deniq; in foru exilit, rem familiärem abijeit, uelut onus llercoris, magis labori quàm ufui. Dein ccetu faélo maximum exclamat: Crates .inquit, Crates te mariumittes. Exinde non modo folus.ue-rùm nudus 8c liber omnium, quoaduixit, beateuixit. Adeoq; is cupiebatur, utuirgo nobilis, fpretis iunioribus ac ditioribus procis, ultro eufibioptauerit. Cumq; interfca« pulum Crates retexiflet, quod erat auélo gibbere,peramq; cum baculo 8c pallium hu-mi pofuiflet, eamq; fupelleélilem fibi efl'c puellæ profiteretur,eamqi formam quam ui-dcrat:proindefedulo cókileret, ne póft que« rela earn caperet. cnimuero Hipparche con« Hippafclt ditionem accipit : lamdudumfibiprouifum Crafete»» fatis,8c fatis confultum refpondit, ncque di- amat, tiorem maritum, ncq; formofioremufpiam gentium polTe inuenire. proindc duceret, quo libcret. Dux Cynicus in porticu ibidé,

bbb J inlo«

Il L. Apuïefj

in loco celebri, coràm luceclarifsimaaccn? buit: coramq; uirginem imminuilTet, parata conftantia, ni Zeno procinftu palliaftri,cir-cunftantis coronæ obtutu, magiftrum in fe-inynosïnf. creto defendifTet. Samos Icario in mari mo-MlftHf. dica infula eft: ex aduerfum Miletos, ad occi dentem cius fita, necabeamultopelagidi-fpicitur. Vtrumuis clemcntcr nauigantein, oies alter in portu fiftit. Ager frumento pi-ger,aratro irritus.forcundior oliueto.nec ui-nitori nec olitori fcalpitur. Ruratio omnis in farculoamp;furculo: quorû jpucntumagis tru. étuofa infuiaeft ,quàm frugifcra. Cæterùin amp;nbsp;incolis frequcns, Sc bofpitibus celebrata. Oppidumbabetnequaquam pro gloria : x^ed quod fuiflc amplum, femiruta mœnium mul tifariam indicant. Enimuero fanum lunouis antiquitùs famigeratum : id fanum fccundo littore, fircéièrccordor, uiam uiginti baud amplius ftadia oppido abeft. Ibi donarium deæ pcrquàm opulcntum, plurima auri Sc ar genti ratio in lancibus, fpeculis, poculis, Sc buiufcemodi utcnfilibus. Magna etiamuis seris, uario effigiatu, ucterrimo Sc fpedabili ♦ mit opere.\''el tarnen ante a ram Bathylli ftatua à Polycrate tyranno dicata, qua nihil uideor cffedius cognouifle. Quidam Pythagorç eâ fâlfo exiftimant.Adolefcens eft, uifenda pul-cbritudine, crinibus, fronteparilifeparata, per

Flon'dorum Lib. ir^ îj permalas reuulfus. Ponè auteincomaproli xior interluccntem ceruiccm fcapularumfi* nibus obumbrat. Ccruixfucciplena, mal» ubercs , gen» tcretes , ac modico inento iaculatur, cique prorfus citharœdicusfta-tus.deam confpicicns canentifiinilis, tuni- , cam picluris uariegatam dcorfus ad pedes deicdus, ipfos Græcanico cingulo chlamy-deuelat, utrunquc brachium adufquearti-culos palmarum. Cætera decoris inftru-mentis dependent. Cithara baltheo c»lata, aptaftruftim fuftinetur. manus cius tenera procerulè læua diftantibns digitis nemos molitur. Dextrapfallcntisgeftu fuo fabu-lum cithar» admouet, ceu paratapcrcutere. Cumuox in cantico interquieuit, interim «anticum uidetur oretereti femihiantibus in conatu labellis cliquare. Verùm hæcqui-dem ftatua efto cuiuhiiam puberum, qui Polycratityranno dileétus, AnacreontaTc-ium amiciti» gratia cantillat.Cæterùm mul-tum abeftPythagoræ philofophi ftatuam ef-fe, Senatu Samius,amp;pulchritudinc apprimè infignis, amp;nbsp;pfallendi muficæquc omnis mul» to doftifsimus , ac fermé id æui quo Po-lycrates Samum potiebatur. Sed haudqua-quiphilofophus tyranno dileélus eft. Qviip-pe co comntodùm dominari orfo , pro-fugit ex infula clanculô Pythagoras, pâtre

b b b 4 Mc*

L» Apulefj

^efarcho nuper amiflb : quem coinperio^ inter fellularios artifices, geminis faberrimè fculpendis, laudein magis quant opent quæ-fiffe. Sunt qui Pythagoram aiant co temporis inter çaptiuos C ant by fæ regis, Aegyptû cunt aduchcretur, doélores liabuifie Perfa-rum Magos,ac præcipuè Zoroaftrent.oinnis diuini arcanum antifiitem, pofteaq; euntà quodam Gillo Crotonienfium principe reçu peratum. Vcrùm enimucro celebrior fa* ma obtinet,fponte eunt petifie Ægyptias di-fciplinas, atque ibi à facerdotibus ceremo-iiiarum incredendas potentias, numerorum admirandasuices, geometriae folertifsimas formulas didiciïïe : lcd nec bis artibus animi Brdfliwrf« Çxpletum,moxCltaldæos, atquç indeOra* ' cltmanas, Hi fapientesuiri funt, Indiægens eft: eorumergoBraebmarum Gymnolophi ftas adifie. Chaldæi fideraJent fciçntiam,nu-minum uagantium ftatus, ambitus, utro« , rumque uarios eftcéhts in genituris bominû oAendére,nccnon medendi remédia morta* libus.Iatispecunijs, terra cœloq; amp;nbsp;mari coït Î[uifita.Brachmanæ autempleraque philo— ophiæ eius contulerunt, quæ mentium documenta, quant corporunt excrcitamenta, quot partes animi, quotuicesuitæ.quæ dijs Sgt;rHi, manibus pro merito fuocuiq;tormentauel

præntia. Quinctiain Plterecydes * Syrio ex infula

Flondorum Lib. ir, /nfulaoriundus, qui primus uerfuuinnexu rtpudiato cófcribere aufus cft, * pafsim uer- * bis foluto loquutu,libera orationc. Eü quo-que Pythagoras magiftrum coluit,amp; infandi inorbi putredine in ferpentium fcabiemlp» lutum religiofè humauit. Pertur amp;nbsp;penes Anaximandrum Milcfium naturabiliacom« inentatus. necnon Sc Crctenfem Epimeni^ dein inclytum fatiloquum, amp;: Platonein di-fciplinæ gratia feélatus. Itemq; Leodaman« tem, Creophili difcipulum, qui Crcophilus memoraturpoetæ Homeri holnes Sc æmu-lator canendi fuifle. Tot ille doctoribus eru-ditus , tot tamque multijugis comitibus di# fciplinarum toto orbe haurtis, uir praefertiin ingenio ingenti.ac profcéld fupra captuin hominis animi auguftior, primus philofo-phiæ nuncupator amp;nbsp;creditor, nihil prius di-fcipulos fuos docuit quàm taccre; primaq; apud cum meditatio, fapicnti futuro lingua omnem coercere : ucrbaq;, quæ uolantia po etæ appellant, eauerba detraftis pinnis, intra murum candentium dentiuni nremere. Prorfus inquam hoe erat primum fapicntiæ rudimentum, meditari condifcerc,loquitari dedifccre, Non in totum æuuin tarnen uo« cem defuefcebant, nee omnes pari tempore elinguesmagillrum feétabantur: fedgraui« ©ribus uiris breuifpacio fatis uidebaturta-b b b 5 citar-

aö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L» Apulcrj

citurnitas modificata. Loquaciores enimué-ro fermé in quinquennium uelut exiliouo* cis puniebantur. Porro nofter Plato nihil ab hac fefta, uel paulukim deuius, Pythagorif-fat. In plurimis æquè 8c ipfe in nomen eius à magiftris meis adoptatus.utrunque médita-tionibus Academicis didici: 8c cum diclo eft opus, impigrè dicerc : 8c cum tacito opus eltjlibcntcrtacere. Qua moderationeuidc* or ab omnibus tuis antecelToribus baud minus opportuni filentij laudem, quàmtcm» peftius uocis teftimoniuni confccutus.

floridorvm nB. in.

pRiufquamuobisoccipiâ, principes Au« gufti, gratias agere.ob ftatuam quam mi Ei præfenti honeftè poftulaftis , amp;nbsp;abfenti benignè decreuiftis : prius uolo caufam uo-bis allegarc, curaliquammultos dies àcon-fpcéfuauditorij abfuerim, contulerimq; m« âdPerfianas aquas, gratifsima prorfus 8c fa-nisnatabula, 8c aegns mcdicabula. Quippe ita inllitui omnc uitæ mcæ tempus uobis probarc, quibus me in perpetuum firmitcr dcdicaui : nihil tantulum faciam, quineius uos Segnaros amp;nbsp;indices habeam. Quid igi-tur derepentino ab hoc fplendidifsimo con-fpeéhiueftro diftulerim, exemplum eins rei pauló fecus ftmillimuin memorabo, quam iippro-

FlondofumiJb. IIL

«Tiprouifa pericula hominibus fubito ob-oriantur f De Philemonc comico, de in- philemo^ genioeius quifatisnoftis, de interitu pau- «wfltf. ciscognofcite. An etiam de ingeniopauca tiultis C'PoetafuithicPhilcinon, mediæco-mœdiæ fcriptor : fabulas cum Menandro infcena diftauit.ccrtauitque cum co, for-tafTcimpar, certèæmulus. Namque eumamp; uicit fçpcnumcro, pudct dicere.Reperias tarnen apud ipfum multos falcs,argumenta le« pidè inflcxa,agnatos lucidè explicates, per«

; îbnas rebus competentes, fcntentias uitæ congruentes, loca non infra foccum, feria non ufque ad cothurnum : raræ apud ilium corruptclæ, amp;nbsp;uti errores concefsi a« mores. Nec eo minus amp;nbsp;leno periurus, amp;nbsp;amator feruidus , amp;nbsp;feruulus callidus , 8c arnica illudens, ßeuxorinbibens, Sc mater indulgens, 8c patruus obiurgator, Sefoda-lis opitulator, 8c miles præliator. Sed 8c paraiitiedaces,8cparentes tenaces, Sc me« retriecs procaces. Hifcc laudibus diu in artccomœdica nobilis, fortè recitabat partem fabulæ, quam recens fccerat. Gumque iain tertio a£lu, quod genus in comœdia fieri amat, iucundiores affeftus moueret, imber repentino coortus, ita ut mihi ad uos uenit ufus nuperrimè, difFerri audi« torij cœtum Sc auditionis cœptum coegit, Relk

48 L. Apulei)

Reliquum tum uanis poftulantibus, fine in-« tcrmifsionede incipiti dieperleéluruin. Po* ftridie igitur maximo ftudio ingens hoininü frequentia conuenere, fefequifq; exaduer-fuinquàmproxiinècollocat. Seras adueni-ens amicus,annuit locum feffui: impertiunt, extimus quifque excuneati queruntur, farto toto theatro,ingens ftipatio, occipiunt inter fe qucri. Qui non affuerant, percontari antê diéla: qui affuerant, recordari audita : cun-öisque iamprioribusgnaris, fequentiaex« peélare. interim dies ire, neque Philemon ad condiétum ucnirc. Quidam tarditatem poctæ murmurari,plurcs Jefendere. Sed ubi diutius æquo fedetur.nec Philemon ufpiam rbiletnenif comparer, mifsi expromptioribus qui acci-mttritm Pc^ent, arque eum in fuo ubi ledlulo mortuü offendunt. Commodùm ille anima édita ob-riguerat.iacebatcji incubans toro, fimilis co* fitanti.Adhuc manus uolumini implexa.ad* ucos redo libro impreffum : fedenim iam animæ uacuus, libri oblitus, amp;nbsp;auditorij fc-curus. Stetere paulifper qui introierant.per-culfi tarn inopinatærei, tam formofe mortis miraculo. Deinde regrefsi ad populum, renunciauere, Philemonem poetam,qui eX' pedaretur,qui in theatro fidum arguments rinirct, iam domi ueram fabulam confum-maffe.Enimuerö iam dixifle rebus humanis

Vale-

Fon'dorum Lib. ni.

Valere amp;nbsp;plaudere: fuis uero familiaribus, dolere amp;nbsp;plangere. Hefternum illi imbrein lachrymas aufpicalfe, comœdiain cius prius ad funcbrem faccm quàmadnuptialemuc-niffe. Proin quoniampoctaoptiinuspcrfo-nam uitæ depofuerit, reftà de auditorio eius exequias eundum : legenda eius elfe nunc ofla.moxcarmina. Hæccgo ira faéla.ut coin memoraui, olimdidiceram. Sedaudies me, meopericulo recordatus. Nam ut memini-ftis.profeélo cum impedita effet imbri reci» tatio, inpropinquumdiem, uobisuolenti-bus, protuli, amp;nbsp;quidein Philemonis exem-plo: * plcnifsimè quippe codein die in palælt; penißittiL ftra adeo uehementer talum inuerti.ut mini« mum abfuerim, quin articulum ctiam à cru« redefringerem: tarnen articulus loco con-cefsit, exq; eo luxu adhuc fluxus eft ; amp;nbsp;iain dumeum ingenti plagareconcilio, iamiain fudorc affatim corpore diutilèobrigui. Inde acerbus dolor inteffinorum coortus,modi-coantèfedatuseft, quàm me deniqueuio-lentus exanimaret, amp;nbsp;Philemonis ritu corn, pelleret ante lethum abire.quàin leélum : po tiusimplere fata quàm fanda, confummare potlus animam quàm hiftoriam. Cum pri* mùm igitur apud Perfianas aquas, leni tem-peric.nec minus utili quàm blando fomento uidemadin-nitendum

JO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L. Apuletj

nitcndum idonee, fed quantum ad uos fdfti' nanti fatis uidebatur.ucnicbam reditu quod pepigeram, cum interim uos mihi bencficio uellro non tantum clauditatem dempfiftis» ucrùm etiam permcitatem addidillis : an non properandum mihi erat, utproeoho^ nore uobis multas gratias dicerem, pro quo nullas prcces dixeram f Non quia magniquot; tudo Carthaginis mereatur etiam à phdo^ fophoprecem pro honore: fed utintegrunl amp;nbsp;inteineratum ueftrum effet beneficium, fi nihil ex gratia eius petitio mea defregilfet: id eft. utuiquequaque effet gratuitum. Negt; queenim autleui mercede emit qui preca* tur.aut paruum preciuin accipit qui roga« tur: adeo ut omnia utenfilia emere potius uelis, quam rogare. Id ego arbitrorpræci-Euè in honore obferuandum: quern quila-* oriofè exoraucrit, fibi debet unam gra-« tiam quod impétrant. Qui uero fine mole-» ftia ambitus adeptus eft, duplam gratiatn. præbentibus debet : 8c quod non petierit, 8c quod acceperit. Duplam igiturgratiam uobis debeo : imo cnimuero multijugam^ quam ubique equidem Sc femper prædica--bo. Sed nunc in præfentiaruin libro ifto ad hunc honorem mihi conferipto, ita ut foleo, publice proteftabor. Certa eft enim ratio, quæ debeatphilofopho, ob decretam

fibi

Flon'dorumLib. ni» 0 fibi publicè ftatuam, gr at i as agcrc : à qua; pavtlulumdcmutauitliber, quem Strabonis Aemiliani exccllcnrifsimus honor flagitat: quein librum fpcrabo me commode polie :« confcribere; fcitis eum hodic nobifcum pro« a bare. Eft enim in ftudijs tantus ut prse no-/ bilior fit proprio ingenio,quim patncio con J fulatu. Quibus'nam uerbis tibi Aemiliano - Strabo, uir omnium qui unquamNuman-' tix fuêrc, aut funt, aut etiam erunt, inter * optimos clarifsimc,amp; inter clarifsimos opti-, nbsp;nbsp;me,inter utrofqsdo^hfsime, quibus tandem

: uerbis pro hoc tuo erga me ammo gratiasha ' bituruscS, commemoratuineoC' quadignï » ratione tam honorificam benignitatem tu-» am celebrcm, qua remunerationc dicendi » gloriam tui fafti æquiparem,nondum herùè lt;nbsp;repcrio. Sed quseram fedulo, amp;nbsp;connitar, • Dum memof ipfe mei, dum fpiritus hos re-' getartus.Namnuncinpræfentiarum (neqj gt;nbsp;enim diffitebor ) læticia facundiae obftrepit, yl amp;nbsp;cogitatio uoluptatc impcditur.ac mens oc 15 cupata deleftationc mauult inprçfentiarum 'I gaudere quàm predicate. Quid faciiC’ Cupio ,1 gratus uideriifed prç gaudio nondii mihi ua« ’ catgratiasagere.Ncmo me,nemo exillis tri. ftioribusuelitin ifto uituperare, quod ho«

I nbsp;porem mcû nó minus meteor, quàm intelli*

B go; q«od clarifsimi 8c crwditifsimi uiri tanto wftt»

it nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L. Apuleq

teftimonio exulto. quippe teftimonium mï.' hi pcrhibuit in curia CarthaginenGuin, noh minus fplendidifsima quàin benignifsima,' uir confularis:cui ctiam notum efTe tantum-modo,fummus honor eft. Is ctiam laudator mihi apud principes Africæuiros quodam« • ndßitit.- modo * cxtitit. Nam,ut comperior, nudiuf-tertiuslibello miflo,per quem poftulabat locum celebrem ftatuæ meæ, cum primis com memorauit inter nos iura ainicitiæac com-' militiæftudiorum, eifdcmmagiftris inchoa-'ç. tahoncftè; tune poftea uotamca omnia fe-. cundum dignitatis fuse gradus recognouit. lam illudprimum beneficium, quod condi« fcipulum fememinit. Ecee amp;nbsp;hoc alterum bc’ neficium, quod tantus fe diligi ex pari prædi , cat.Quin amp;commemorauit, Scalibigentiu , amp;:ciuitacum honores mihi ftatuarum amp;nbsp;ali- ' osdccretos. Quid addi poteft Ethoepræ-coniuinuiri confularis.Imô ctiam docuitar-gumento fufcepti facerdotij, fummum mihi honorem Cartnaginis adefle. lam hoc præci puum beneficium,ac longé ante cæteros ex-cçllcns, quôd me uobis locupletifsimustc-ftis fuo ctiam fuffragio commendat. Ad ftimV ’ mâpollicituseft, fe mihiCarthagini defuo' ftatuampofiturum : uir, cui omnesprouin« ciæ quadrijuges amp;nbsp;feiuges currus ubiq; geh-1 tiûponeregratulantur. Qmdigiturfupcreft

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adhono'

Foridorum Lib. ni. si tdhonoris mei tribunal amp;nbsp;culmen.ad laudis meæ cumulum Imo enimuerd quid fuper-eftï Aemilianus Strabouirconfularis, breuî üoce omnium futurus proconful,fcntentiâ de honoribus meis in curia Cartbaginienfiû dixit: omnes cius autboritatem fecuti funt. Nonne uidctur hoc uobis fenatufconfultuiri clTe^ QtódCarthaginienfcs omnes, quiiri ilia fanéïifsïma curia aderant, tam libenter decreuervintomnes locum' ftatuere: ut illd fcires iccirco alteram ftatuam, quantum fpe, ro.infeqùcntem curiam protulifle, ut faluà üeneratione, faluareucrcntiaconfularisfui,' uiderentur fadum eius non æmulati, fed fecuti : id eft, ut integro die beneficium ad me publicum perueniret. Cæterùm meminerat ! optimi magiftratus 8c beneuolentifsimi prin cipcs, mandatum fibi à uobis quod uolcbât, idegonefcirem^ haudprædicarem^ ingra« f tus eflem:' Quin etiâ uniuerfo ôrdini noftro, amplifsimis erga me meritis, quantas maxi-I mas polTum gratias ago atque nabco.qui me' I in ilia curia honcftifsimis acclaqiationibus I decorauêre, in qua curia uel nominari tari-■y tummodô fummus honor eft. Igitur quod difficile faftu erat,quodq; reuera arduum no' bisexiftimabatur, gratum elfe populo ,pla« ; cere ordini, probari magiftratibus Sc princi-I ÿibus : id, præfufmè dixerim, iam quodam-c c c modd

^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L* Apukrj

jnodomihi obtigit. Quid igitur fupéreft ad ftatuç meæ honorem,nifi çri s precium,amp; ar-tificis minifterium quç mihi ne in mediocri bus quidem ciuitatibus unq^uam dcfuêre,n€ in Carthagine-defint, ubi fplédidifsimus or-do etia de rebus maioribus iudicare potius folet, coinputare. Sed de hoc turn ego per-fcélius.cûuos cfFcdius. Quin etiâtibiNo-bilitas fenato-ruinjclaritudo ciuiüm,dignitas amicorû,moxad dedicationem llatuæ meæ, libro etiam confcripto.plenius gratias,cana-ciq; hbro mandabo, uti per omneis prouin^ cias ear: totoqi abhincorbe, totoqsabhinc tempore,laudes benefaôti tui ubiqj gentium femperannorû reprefentet.Viderint,quibus tnos eftoggerere fe Scociofisprçfidibus.ut impatientia linguæ cómendationeni ingcnij quærant, amp;nbsp;afteéhataamicitiæuertræfpccie glorientur. Vtrûq; eiusàme, Scipio Orfite, longé abeft. Nam amp;nbsp;quantulûcunq; ingeniû meum,iampridcm pro captu fuo hominibus notius cft.quàm ut indigeat nouæ commen« dationis.Etgratiamtuâ, tuorumqifimiliuin malo,quàm iaélo; magisq; fum tantæ amici* tiæcupitor, quàmgloriator: quoniâcupere nemo, nifi uerèputet, potelh Poteft autein quiuis falfô ^loriari. Ad hoc ita femper ab ineunte çuo tonas artes feduló colui, eamqi cxirtimationein morum ac Ibudiorum cùm in prouin-

FlorMorum Lib. irr. jy In prouincia noftra, tum stiam Romse penes ainicos tuos (juæfiire ine, tute ipfe locuple« tifsimus teftis es;ut non minus uobis amici-tiamea capefTendafit, quam mihiueftraeit concupifcenda. Quippenon prompt^ ueni-amimpertire/rarentcradeüdi afsiduitatem cius requirentis clt: fummumque argumcn* tumamoris.frequentibusdclcétari, celTan-tibus obirafei, perfeuerantem celebrare/de-i finentem defiderarc. Qupniam nccelTc eft iufdem efle, cuius angat abfentia. Cæterùm uoxcohibitafilentioperpeti, non inagisufu juerit,quàm nares grauedine oppletæ, aureS fpiritu obferatæ , oculi albuginc obduéli. Quid fi inanus manicis reftringantur Quid fipcdespedicis coartenturC’ lam reftorno-ftri animus aut fomno foluatur, aut uino mergatur, aut morbo fepcliatur: profefto ut gladius ufu fplendefcit, fitu rubiginat, ita uox in uagina filentij condita diutino tor-porchebetatur. Defuetudo omnibus pigri» tiam, pigritiaueternüparit. Tragœdi adeo ' ni cotidie proclament, claritudo arteriæ ob-folefcit. Igituridentidemboandopurgätra-’ nbsp;nbsp;nbsp;uim.Cçtcrùmipfius uocis hominis exercedi

' nbsp;nbsp;nbsp;cafus,labor fuperuacanco ftudio plurifariam

fuperatur. Siqdemuocehoisamp;tubarudorc ’,1 toruior.Sclyracócêtu uariatior, 8ctibiaquç-’s ftudeleclabilior, Scfiitulafufurru iucudior,

CCC 2 8c

L. Apukij

amp; buccina fignifïcatu longinquior. Mitto dicere mutorum animalium immediatos fo-nores , diftinélis proprietaribus adinirangt; dos: ut eft tauroruin grauis mugitus, luporu acutus ululatus, elcpbantorutç triftis barritus, cquorum hilaris binnitus : nee non auiü inrtigati angores, nee non leonuin indignati freinores, cæteræq; id genuS uoces aniinali-Uin truces ac liquids, quas infefta rabies ucl propitiauoluptascient. Proquibus homini uox diuinitus data, anguftior quidein, fed inaiorcin habet utilitatein mentibus, quant auribus deleélationein.Quo magis celebrari debet frequentiusufurpata, Sequidemnon nifiadiutorio tantouiro præfidente. Inhac cxcellenti celebritate multorum eruditoru, rnultorum benignorum, equidein etfi fidi-bus appriinè calTerein,non nifi confertos ho mines confeftarer. In folitudinecantillauit Orpheus, in fyluis inter delphines Anon. Orpheus, Quippe,fi fides fabulis, Orpheus cxilio de-Anon. folatus,Arion nauigio præcipitatus. Ille im* manium belliarufn dclinitor, hicmifehcor’» dium beluaruin obleélator : ambo miferrimi cantores,quia no/i iponte ad laudein,fcd ne-cclfario ad falutx^m nitebantur. eos ego im* pefius admirarcr, fi hominibus potius quam beftijs placuiffent. Auibus hasc fecretaria,ut inqua magis cögruerint merulis, amp;nbsp;lufcinijs, amp;olori-

Rondorum Lib. I nr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57

amp; oloribus. Et merulæ in rcinotis tefquis frinrgultiunt, lufciniæ in folitudinc Africans canticuin adolefccntiç garriunt,olores apud auios flunios carmen fcncélæ meditantur. Enimucro qui pueris amp;nbsp;adolcfcentibus amp;nbsp;fc« nibus utile carmen prompturus eft, is in me* dijs milibushominum cantat’.itauthocmeu deuirtutibusOrficicarmen eft, ferumqui* dem fortafle, fed ferium : nec minus gratuin quàm utile Cartbaginienfium pueris, iuue* nibus Sc fenibus, quos indulgentia fua prx-cipuus omnium proconful fubleuauit, tem-peratoq; defiderio Sc moderato remedio de-dit pueris faturitatem, iuuenibus h il ar i t at é, fenibus fecuritatem. Metuo quidem Scipio, quoniam laudes tuas attigi, ne me in præfcntiarum réfrénés, uel tua generofa mo deftia, uel mea ingenua uerecundia.Sed ne-queo,quin ex plurimis quç in te meritifsimo admiramur, ex his plurimis quin uel paucif-fimaattingam. Vos ea mecumciues, abeo fcruati, recognofeite.

FLORIDORVH LIB. 1111.

/-pAnta multitudo ad audiendum conue-niftis, ut potius gratulari Carthagini debeam , quod tarn multos eruâitionis amicos habet; quàin excufare.quôd philofophus nô reeufauerim diftcrtare.Nam 8c pro amplitu-diue ciuitatis frequétia coileéla,Sc magni-ccc } tudine

3« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L» Apulcq

tudinc frequentiæ locus dcleéius cft. Prætfi^ rca in auditorio hoe genus fpeclari debet, nó pauimenti martnoratio.ncc profcenij contaJ Dulatio, necfcenæcoluinnitio , fed nee cul-minuni eminentia, nee lacunariürefulgcn-tia, nee fedilium circunférétia : nee quod hïc alias iniinushallucinatur.comœdus ferinoci natur, tragoedus uociferatur, funerepus pe« riclitatur,præftigiatorfuratur, hiftrio gefti-culatur, cæteriq;oinnesludioncsoftentant populo quod cuiufq; artis eft: fed iftis omnibus fupcrfefsis, nihil ainplius fp éclat i debet, quàin conuenientiû ratio,Se dicentis oratio. Quapropter ut poetæ folent, bic ibidem ua-rias ciuitates fubftitucre, ut ille tragicus, qui in theatro dici folet,Liber qui augulla hçc lo caCithaeronis colis: item illccomicus,qui paruam partem poftulat PlautusJoci,dc no-ftris magnis atq; amœnis moenibus, Athenas quósin architeélis conferam: non fccus Sc mihi licet nullam longinquam Se tranfmari-nam ciuitatem hïc, fedenim ipfius Carthagi-nisuclcuriam ucl bibliothecam fubftituerc. Igiiurproindehabetote,fi curiadigna jptu-lero, ut fi in ipf^ curia me audiatis : fi erudita fuerint, ut fi in bibliotheca legantur. Qud u-tinam mihijp amplitudincauditorij prolixa oratio fuppeteret; acnonhicmaximêclau-dcrct,ubimc facundifsimuin cuperem. Sed

ucruin

Flondorum Lib. mi. ^9 uerum uerbum eft profeéló.quod aiunt; Nihil quicquam homini tain profperuin diui« nitus datum,quin ci tarnen adinixtuin fit ali» quid difficultatis, ut etiain in ainplifsiina quaquc læticia fubfit quxpiain ucl paru» Jperimonia,coniugationc quadain mellis 8c cHis. Vbi ubcr,ibi tuber.Id ego cum in alias, turn etiain nunc in prxfcntiaruinufuexpc» ' riór.Nam quanto uideor plura apud uos habere ad cominendationein fuffragia, tanto fum ad diccnduin nimia reuerentia ueftri cunftatior. Et qui penes cxtrancos fæpenu» mcro promptifsimè difceptaui, idem nunc penes meoshæfito, ac (mirum diébu) ipfis . illecebrisdctcrrcor, 8c ftimulisrefrenor, 8c incitamcntis cohibeor.Atnon inultamihia» pud uos adhortaminafuppetunt, quod fum nobis nec lare alienus, nccpueritia inufi-tatus, nec inagiftris peregrinus,ncc fcfta in-cognitus, nec uocc inauditus, nec libri s ille« ftus, improbatusuc. Ita mihi 8c patria in concilio Africæ, id eft ueftro, Scpueritiaa-pud uo s, 8c magiftri uos. Et fcéba licet Athe * nis Atticis confirinata, tarnen hic inchoa-ta eft ; 8c uox mea utraque lingua iam ueftris auribus ante proximu fexenniuin probè co-gnita. Quin 8c libri mei non alia ubiq; laude carius ccfcntur, quod iudicio ueftro com* probatur, Hxc tanta ac totiuga inuitamenta ccc 4 com-

L. Apuleij

fominunia non minus uos ad audiendunl proleélant, quàin me ad diccndum retardât, Faciliusq; laudesucftrasalibigcntiû, quàm apuduosprædicarim : ita apud uos cuique tnodcftia obnoxiacft, apud extraneosauté ueritas;libcra fempcradco, amp;ubique. Vos quippc ut parères ac primos magiftros mcos celebro, merccdemqijUobis rependo : non il lamquam Protagoras fopbiftapepigit, nec accepit: fed quam Thaïes fapiensnccpepi-git,amp; accepit. Video quid poftulctis.utranqs narrabo. Protagoras,qui fophifta fuit Ion* gè multifcius, amp;nbsp;cum primis rhetoricære# pertoribus perfacundus, Dcmocriti phyfici ciuis æquæuus, inde ei fuppcditata dodrina Protagoya eft.HuncProtagoram aiunt, cum luo fibi di-çum Eua* fcipulo Euathlo mcrcedem nimis uberein, tWo COH- conditione tcmcraria pcpigifle, ut fibitum uertatis, demum id argent! daret, fi primo tyrocinio agendi penes iudices uicilTct. Igitur Eua-tnlus,poftquâ cunda illa exorabula iudican-tium, Scdecipula aduerfantium, amp;nbsp;artificia dicentium, uerfutus alioquin Scingeniatus ad aftutiam facilè perdidicit, contentusquc fcire quod concupierat.cœpit nolle quod pe pigçrat, fed callidè ncdcndis moris fruftrari magiftrum, diutileqi necalTerereuelle.ncc reddcre, ufque dum Protagoras eum ad iu-dices prouocauit. Expolitaqi conditione, qua

FloridorumLib.nl!.

qua docendum receperat anceps argumentum , ambifariâ propofuit. Nam flue ego ui« ccro,inquit, folueremcrcedemdcbebis ,ut condemnatus ; feu tu uiccris, nihilominus reddere debebis,utpa£lus; quippe qui banc primamcaufam penes indices uiceris. ita fi uincis.in conditionein incidifti : fi uinccris, indamnationem, quod quæris. Ratio con« clufa iudicibus acriter amp;nbsp;inuincibilitcr uidc-batur. Enimuero Euathlus, utpote tanti ue* teratoris perfeflifsimus difcipulus^biccps il« lud argumentum retorfit. Nam fi ita eit, in« quit, neutre modo, quod petis, debeo. Aut cnim uinco, amp;nbsp;iudicio dimittor : aut uincor, amp;nbsp;paéto abfoluor,cx quo non debeo incrcc-dê, fl bac prima caufa fuerp penes indices ui ftus.Itame omni modo liberat,fi uinco,con-ditio;fluincor,fcntentia. Nonne uobisui-denturbçc fopbifmatum argumenta,obuer« fainuicem,uice fpinarum, quasuentus cum uoluerit inter fecobercere, paribus utrinq; aculeis,fimilipenctratione, mutuouulnere^ Atque ideo merces Protagorae tain afpcra, tarn fenticofa, uerfutis 8c auaris relinquenda eft; cui fcilicet multo tanto præftat ilia altera merces, quamTbalcm memorant fuafiffe.

Tbales Milcfius exfeptem illis lapiétiame-moratis uiris facile præcipuus; fuit enim ge« ometricæ penes Grains primus repertor , Sc ccc 5 naturae

4i L. Apulcq naturærerum certifsimus cxplorator, 8c 3' ftrorum peritifsimus cótemplatorjmaximaS res paruis lineis rcperit: temporüambituSi uentorü flatus,ftellarum meatuSjtonitruuifl fonora iniracula, fiderum obliqua curricula, folis annua rcuerticula. Idem lunæ uel na* fcenrisincremcnta, uel fenefcentis difpen* dia.üel delinquentis obftacula. Idemfanê iam procliui feneâutc diuinam rationeifl de folc commentus eft : quam equidem noH didici modojucrùm ctiam cxperiundo coni' probaui : quoticns fol magnitudinc fuacip Mrfndrrfy* culum, quem permeat.metiatur. id à fe rccés inuentu Thales mcmoraturedocuifle Man' draytum Priennenfem, lt;^ui noua amp;nbsp;Ïnopv ■natacognitioneiinpendio deleélatus, opta-reiüfsit, quantam uelletmerccdemfibi pro tanto documento rependi.Satis.inquit, mihi fuerit merccdis, Thales fapiens.fi id quolt;i â me didicifti, cum proferre ad quofpiam ccf •peris,tibi non adfciueriSjfed eius inuenti m« potiusquàm alium repertorem prædicaue* ris. Pulchra merces prorfum, ac tali uiro di* gna, amp;nbsp;perpétua. Nam amp;nbsp;in hodiernum,ac ■dcbincfemper, Thati ca merces perfoluetut ftbomnibus nobis, qui eins cœleftiaftudiâ rWrécognouimus. Hane ego uobis mercc-dem Carthaginienfes ubique gentiû dépende pro difcipiinis,quas in pueritia fum apnlt;!

uo5

Flondorum Lib. iiir* 4) nos adeptus. Vbique enim me ueftræ ciuita-tisalumnum fero, ubique uos omnimodis iaudibus cclebro, ueftraS difciplinas ftudio* fius percolo, ueftras opeis gloriofius prædi-co jueftros etiam dcos religiofilis ucnerof. Et nunc quoque igitur principium inihia-pud ueftras aurcis aufpicatifsiinum ab Ac* fculapio deo capiam, qui arcem noftræ Car« tbàginis indubitabili numine propitius re-fpreit. Eius dei hymnu Græco 8c Latino car- , mine uobis occinam, iam illi à me dedicatu. Sum enim no ignotus illius agricola, nec re-cens cultor, nec ingratus antiftes : ac iam amp;nbsp;prorfa Sc uorfa facûdiaueneratus fum, ita ut etiainnuc hymnu eius utraiji lingua canam: cuidialogu fimiliter Grsecu amp;nbsp;Latinûprc-texui, in quo fermocinabuntur Sauidius Se-uerus amp;nbsp;Iulius Perfius.uiri Sc inter fe mutud, Sc nobis, Sc utilitatibus publicis merito ami-cifsimi, doftrina Sc eloquétia Sc beneuolen-tiaparibus : incertû modeftia quietiores, an induftriapromptiores.anhonoribus clario-res.Quibus cumfitfummaconcordia, tamé hæé fola aemulatio, Sc in hoc unum certa-men eft, uter eorum magis Carthaginem di« ligat: atque fuminis medullitus uiribus con-tendunt ambo, uincitur neuter. Eorum egof fermonem ratus Sc uobis auditugratifsimu; amp;nbsp;inihi compofitè congrupntetn : Sc dedi* catur

44 L. Apuleff

catur religio fuinino in principio libri ratio quendamexhis qui mihi Atheniscondidh cere percótari à Perfio Græcè, quæ ego pri-die in templo Aefculapij dilTeruerim ; paula-timq; illis Seuerum adiungo, cui intérim Ro rnanælinguæ parteis dedi. Nam amp;PerfiuSi quamuis amp;nbsp;iple optime Latinê pofsit,tarnen àfctep'uf hodie uobis Atticifiabit. Afclepiades ill« 4«. interpræcipuos medicorum, fi unumHip* pocratemcxcipias, cæteris princeps, primus ctiamuino reperitægrisopitulari: fed dan-do fcilicet in tempore. cuius rei obferuatio^ nein probè calleoat : ut qui diligentifsiinè animaduerteret uenarum pulfus incóditos, ud praEclaros, Is igitur cum fortè in ciuitaté fefe reciperet, amp;nbsp;rure fuo fuburbano re dir et, afpcxit in pomerijs ciuitatis funus ingens lo catum, plurimos homines ingenti multitult; dine qui exequias ucnerantcircunftarc.oin-' nis triftifsimos amp;nbsp;obfoletifsimos uertitu, Propius accefsit, ut incognofceret more in* genij, quis'nam effet quoniain percontanti nemo rcfponderat : at uerô ut ipfe aliquid in ill o ex arte reprehenderet. Certè quidem ia^ centi homini, ac propè depofito fatum attu-lit. lam miferi illius membra omnia aroina-tis perfpcrfa,iam os ipfius unguinc odoro de libutum,iam eum pollinélum,iam cœnæ pa-ratum : contemplatus enim ddigentifsiinè,

Roridorum Lib. 1111. 4f ^uibufdam fignis aniniaduertit, ctiam atquc ctiam pertrattauit corpus hominis, amp;nbsp;inue-nit in illo uitam latentem : confclHm excla-tnauit, uiuerchominem: proculigiturfaces abigerent, procul ignes amolirentur.rogum demolirentur, cœnam fetalem àtumulo ad ” menfam referrét.Murmur intcrea exortunii j partim medico crcdendum dicerc,partim e-tiamirrideremedicinam. Poftremópropin-j quis ctiam hominibus inuitis, quod nc lant ipfi hæreditatem habebant.an quód adhuc il li fidem non habebant, ægrè tarnen ac diffi-euker Afclepiades impetrauit breuemmor-tuo dilationem. Atque ita uefpillonum ma-' nibus extortum, uelut ab inferis poftlitninio domum rctulit, confeftiinqi fpiritum rêCreâ-J uit: confeftimanimam in corporis latibulis delitcfcentem, quibufda medicamentis prö* uocauit. Sapientis uirifupermenfam célébré diftum eft: Prima,inquit.cratera ad fitiin fiertinet, fecunda ad hilaritatem.tcrtia ad uo

I uptatem, quarta ad infaniam. Verumenim* ueroMufarum crateraucriauice quanto ere brior, quantoq; incracior, tantopropiorad animi lanitatem. Prima cratera literatoris ru ditatem eximit, fecunda grammatici doófri-nainftruitjtertiarhetoriseloquentiaarmat.

I Haélenus à plerifquc potatur. Ego amp;nbsp;alias 11 crateras Athenis bibi,poëtica; commentam, geom«i*

4Ä L. Apuletf

geometric« limpidam : muficæ dulccm.cjû' amarulam. lam uero ♦ uniuerfitai

philofophiae, incxpiebilem fcilieetnedarÜ CanitenimEmpeaoclcs cannina,Plato dialt; logos, Socrates hyinnos, Epicharmusmo-dos, Xenophon hitlorias, Xenocrates raSjApuleius nofter hæc omnia : nouemqu« Mufas pari Audio colit, maiore fcilicetuoiU' täte quàm facultate. Eoq, propenfius fortaf-fis laudandus eA.quod omnibus bonis in re-; bus, conatus in laude, effeólus in cafu eft.It* utcôtrà inmaleficijs, etiam cogitatafcelera,, no perfeéla adhuc, uindicatur cruenta men' te,purai'nanu. Ergo ficut ad pœnam fufficit meditari punienda, fic 8c ad laudem fatis cA conari prædicanda. Quæ autem inaiof,-laus, aut certior , quàm Carthagini benc' dicere,ubi tota ciuitas eruditifsimi eAis, penes quos omnem difciplinam pueri difeunt, iuuenesoAentant,fcnes docent ƒ Carthago prouinciænoAræmagiArauenerabiliSjCan thago AfricæMufa coeleAis, Carthago Ca* mœna togatorum.Habet interdum amp;nbsp;necef-faria feAinatio honeAas moras, fæpe uti ma' lisinterpellatam uoluntatem. Quippe amp;il-lis, (|uibus curriculo confeéla uia opus eA, adeo ut praeoptent pendere equo , quàm carpentofedere, propter moleAiasfarcinarum, amp;nbsp;ponderauehiculorum, amp;nbsp;moras or*

biuih)

Floridorum Lib. ï i 11» nbsp;nbsp;nbsp;47

bium.Scfalebras orbitarum,addc Sclapidum globos, Sc caudicum toros, Sc camporum ri-uos,Sc collium cliuos. Hifce igitur moratnen * tis omnibus qui uolunt deuitari, adueéto* *' rem fibimet cquum deligunt diutinae forti-gt;' tudiniSjUiuacis pernicitatistidem Sc ferre ua lidum, Scirerapidum, qui campos collesqi gradu perlabitur. Imó, ut aitLucilius, turn cum co equo per uiain concito pcruolant ; H '' quem interea confpicantur ex principali-DUS uiris nobilem hominem, bene conlultu, ■*. benecognitum, quanquàm oppidofeftinat, 'i' tarnen honoris eius gratia cohibent curfum, ƒ releuant gradum, retardant equum, Sc illico in pedes defiliunt,fruticem,quemucrberan-® do equo geftant, eamuirgaminlæuamma« 'G num transferunt. Itaque cxpcdita dextra '' adeunt, aufcultanf.Scfidiutulèillequippi» acfalnt^t, 'lt; am percontetur , ambulant diutulè, Sc fa-Ï bulantur.Denique quantumuis morse in.of-» ’ ficiolibéterinfumunt. Crates ille.Diogcnis cr4tM. feftator, qui ut lar familiaris apud homines

*. setatis fuæ Athenis cultus eft, nulla domus eiunqua claufa eraf, neceratpatrisfamilias ' tarn abfconditum fecretum, quin eo tempe-' ftiuè Crates interueniret, litium omnium , Sc iurgiorum inter propinquos difeeptator Herod« * atque arbiter. Quod Herculcm olim poetæ philo/i» ' jnemorant, monftraillaimmaniahominum ^1}^^ ' nbsp;nbsp;? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ac ferarum

4S L- Apuleif

ac fcrarum uirtutè fubcgifTc, orbcmq! terrïi purgafle, fimiliter aduerfum iracundiamS inuidiam, atque auariciam atque Itbidinein, cæteraq; animi humani monltra 8c flagitia. Philofophus ifte Hercules fuit, easoinneis pcftcs mentibus exegit, familias purgauit, malitiam perdomuit, feminudus amp;nbsp;ipfe,amp; daua infignis ; etiam Thebis oriundus,undc Hcrculein fuilïe memoria cxtat. Igitur priuf qua plané Crates faétus,inter proceresThegt; banos nümeratus cft, leétü genus gt;nbsp;frequenS famulitium, domus amplo ornataueftibulo, jpfe bene ueftitus,beneprædiatus : poft, ubi intellexitnullum fibiuitxfamularcprçfidiu lcgatum,quo fretus ætatem agat, omnia flu* xa infirmaq; elle, qui equid fub cœlo diuitiagt; rum eft, cas omneis ad beneuiuendum nori quicquam efteificuti nauem bonam fabrefaquot; «am, bene intrinfecus compaétam,amp; extrin fccus eleganter depiéfam, mobili clauo, fir-mis rudentibus, proceromalo, infignicar-chefio, fplendentibus uclis,poftremo omnibus armametis idoneis ad ufum, amp;nbsp;honeftis ad contcmplationem. Earn nauem fi autgugt; bernatornon agat, auttempeftas agat.ut facile cum illis cgregijs inftrumentisautprolt; funda hauferint,autfcopuli comminuerintî' Sed amp;nbsp;medici cum intrauerint ad ægrum uti uifant, amp;nbsp;nertlof corum quod tabulinaper-pulchra'

De dog. Platoiiis, pulcHrain ædibus cernant,8c lacunariaauro oblita.Sc gregatim pueros ac iuuenes eximià ï nbsp;forma in cubiculo circaleéf um ftantes.ægrû

gt;1 iubet uti fit animo bonoifed ubi iuxtim coni' nbsp;nbsp;ledit, manum hominis prachehdit, camper-

5 tradatjucnarum pulfum amp;nbsp;mométa captati t) fl quid illicturbatum atque inconditum óf» fendit, iilircnunciat,male morbo haben.Di-« ues illc cibo interdicitur,ca die in fiia fibi co* piofadomo pancm non accipit; cum interea ' totum eins leruitium hilares funt, atq; epu-5 iantur.Nec in ea rc quicquâ efficit códitionc.'

a ÂPVLEII MÂ =

t DAVRENSIS PHILOSOPHI PLA-'

tomci, De dogmate Platonis

làberunut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;,

LATONI habitude corporis pLilopnu/ cognométum dédit, namq; Ari« AriJbcUi.' ftoclcs ptius nominatus : Arifto

i^^eifuiffe pater diélus eft. Cæte-rum Periftione Glaucifiliama*

ter fuit, 8c de utroque nobilitas fatis cl ara.

Nam Arifto pater per Codrum, ab ipfo Ne« Anjb.’ ptuno origlnem duxit. Ab Solohe fapientif-limo, qui legum Atticarum Fundator fuit, inaternus deriuatus eft fanguis. Sunt qui Platonem auguftiorc conceptu profatu di-d d d tunt;

J.O L. Apuletj de dogmate cunt. Cuinquidem ApollinisHguratioPegt; hdionç fçmifcuiiret.Menfc ctiâ qui apud At ticos Thargilion dicitur,natus eft, die qua a-pud Delon Latonafertur Apolline Dianâqi pepcnfle. Pridie Socrate genitûaccepiinuS-Soinniuin etiain Socratis circunferunt. naifl uidifTe fibi uifuineirecygni pulluin exaltari* quod in academia Cupidini cofccratuin efti uolaiïe, amp;nbsp;in eius gremio refcdifie: amp;nbsp;pofteî olorem ilium pennis cœlum pctilTc, canore inuficoauditus hominu deorumqj mulcen-tem. Cum hoc ergo Socrates in conuentuiö hominum rcfcrret, Arifto Platoncm puC' rum oblaturus Socrati magiftro common dùin profequcbatur. Quern ubi afpexitille. ingeniumqucintimum decxteriori confph catus eft facie: Hie illc erat amici,inquit, d« Academia Cupidinis cygnus.Talis igitur.aC de talibus Plato , non folum heroum uir* tutibus ,præftitit, uerùm etiam æquipara* uit diuûm poteftatibue. Nam SpeufippuS. domefticis inftruétus documentis,puerie-' JUS in ære partiendo ingenium, amp;nbsp;admiram dæ ucrecundiæ indolem laudat, amp;nbsp;pube* feentis primitias labore atque amore ftu* dendi imbutas refert, amp;nbsp;in uiro harutn in* crementa uirtutum amp;nbsp;cæterarum conuegt; niffeteftatur. Exijfdem genitoribus Glauco amp;nbsp;Adimanthus ei fratres fuerqnt. Doclorei» hab«i{

Platonis Liber. $1 habuit in primaliteraturaDionyfium.atin PtatoH^ paleftra Anftoneiri Argis oriundum. Tan-tosqueprogretlUscxercitatiocontulitei, ut Pythia amp;nbsp;Ifthmia de luéla certauerit; pidurç non afpernatus artein, TragCedis Sctiithy-rambis fe utiiem finxit. lamquc canninuin confidentia elatus, ccrtarorein fe ptofiteri • cupicbat; nifi Socrates humilitâtcm cupi-dinis ex eins tnencibus expuliflet, Sc ueræ laudis gloriam in cius animuin infererecu* radct. Et antea quidcin Heracliti feéla fue-ratimbutus. Verùtn cum fe Socratidediflet, non foluin ingenio atque doftrinacæteroS Socraticosuicit, ueruin etiam labore Scele-eantiaillüftrauit. Sapientiam ab eofibitras ditain labore qiioq; afierere nifus eft, Si ele-garttia,per quam uenuftate Sc inaieftate uer-borum plurimu adhibuit dignitatis. Sed po-fteaquam Socrates homines reliquit, qusefi-uit unde proficeret, Scad Pythagorç difcipli-nam fe contulit. Quam, etfirationé diligent» Sc magnifica inftruélam uidebat, rerum tarnen continentiam Sc caftitatcm magis cu« piebat imitari. Sc quod Pythagoreorûingo niumadiutum alijs difciplinis fentiebat, ad Theo dorum Cyrenas, ut gcomctriam difce-ret, eft profcftus ; Sc aftrologiam adufq; Æ-gyptum iuitpetitû, ut indeprophetarûetiâ ritus addifccret. Et ad Italiam iterum uenit

/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ddd ï Si

fa L. Apulcrj de dogmate ScPythagorcos EurytumTarentinum 8cfe^ niorein Archytam fedatus, atq jcadlndos amp;nbsp;Magos inrcndiflct aniinum, nifi cum bel* la tunc uetuilTent Afiatica. Quaproptcr in-ucnta Parmenidis ac Zenonis iludiofius cxc cutus,ita omnibus quae admirationi funt fingula fuoslibros explcuit, ut primus tri-partitampbilofophiam copularit, fibiq; in-uicem neccflarias parteis neque pugnare in-terfçtantummodo, fed etiam mutuis adiu-uarc auxilijs oftenderit. Nam quanuis de di* uerfis officinis hæc ei efientphilofophi^ mé* ' bra fufcepta, naturalis ab Heraelitæis, intel-Icdualis à Pythagorçis,rationalis atque md-ralis ab ipfo Socratis fonte : unum tarnen eX Omnibus, amp;quafi proprij partus corpus ef-fecit. Et cum principes narum familiarunt impolitas fententias, amp;incomptas auditor!» bus tradidiflent.eas hic, cum oratione liman do,tum ad orationis auguftç honeftifsimaifl fpeciem deduccndo, perfcdas atque ctiai» admirabiles fecit. Mufti auditorum eius u-triufque fcxus in philofophia florucrunt.Pa-trimoniüinhortulo, qui Academiç iunduS fuit, Sc in duobus minilfris, amp;nbsp;in patera qusl plrffoM» • fupplicabat,rcliquit. Auri tantum,quan* . , tum puer nobilitatis infigne in auricula gC' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cæterùm tres eius ad Sicilia aducn*

carpunt, diuerfis opinio*

Platom's Liber.

pibus diflerentes. Sed ille primo hiftoriæ gratia,ut naturam Actnæ, Sc incendia conca ui montis intelligeret; fccundo, petitu Diolt;s nyfij.ut Syraeufanis afsilleret, profeélus cft, amp;utmunicipaleis leges eius prouinciæ di^ fceret:tertius eius aduentus fugientem Dio* nem,impctrata à Dionyfio uenia,patriæ fu» reddidit. Quæ autem confulta ( quæ dogmata Græcè licet dici) ad utilitatemhomi-num.uiuendiqs amp;nbsp;intelligcndi Scloquendi rationem extulcrit.hinc ordicmur.Nam quo niam treis partes philofophiæ congrucre inter fe primus obtinuit, nosquoq; feparatim dicemus de fingulis, ànaturaliphilofophia facientes exordium. Initia rcrum elle tria arbitratur Plato, deum,amp; matcriam.rcrumqj formas : quas ideas idem uocat,inabfolutas, informes,nullafpecie ucl qualitatis fignifica tione diftinélas.Sed hçc de Dco fentit,quôd fit incorporcus. Is unus.ait, aperimetros, genitor,rerumq; omnium extortor, bcatus Sc beatificus,optimus, nihil indigens, ipfe cô ferens cunfta. Quem quidem cœleftem pro-nunciant, indiélum,innominabilem, amp;nbsp;Ç ut ait ipfe ) üf/xteii, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cuius natu-«i^«TV,

ram inuenire difficile eft; fi inuéta fit,in mul • tos earn enunciari non pofle. Platonis hæc uerba funt: iùii iviâii fi})/ tù5 àMn«, T*#'.id eft,Deû quidé inucnific haud facile eft,

d d d ; intelle«

ƒ4 Apuler) dc dogmate inteHcxiflcautcm impofsibilc. MateriaucTi^ jinprocreabilem, incorruptaq; cómeiucratï non igneiTi,ncqi aqua,nee aliud de printipijs abfolutis elementiscire; fedexoinnibuspri-main figuraruin capacein, faftiomquclub« icélaiu, adhuc rudern, amp;nbsp;figuratiunis quali-täte uiduata, Deus artifex ceformar uniucr-fain-Infinitam uero iccii co» quod ei Gr intern minata magnitudo. Nâquodinfinitûcfl,in-diftinclum magnitudinishabctfineinraiquc ideo.cuin uiduata fit fine, infinibilis refle ui* deri poteft.Sed neq; corpoream, neque fané incorporeain eße concedit.Ideo aut non pu-tatcorpus, quodomnecorpusipecicquali-cunqi non carcat. Sine corpore uero efi'cno poteft dicerc, quia nihil incorporale corpus exhibeatjfedui amp;nbsp;ratione fibi cam uidcri cof porcam. Arque idco nec aäu folo, neque ta* men fola opinionc cognitionis intclligi.Nan quccorporea proptep infignemeuidcntiatn fui,fimili iudiciocognofci. Scdquçfubftan-tiain non habent corporeain, cogitationib. eauideri; undeadulterataopinionc, ainbi-guam materix huius intelligi qnaliratcin. iJf«*. Ideasuero,ideftformas omnium fimplices

amp; xternas elfe, ncc corporales tamé.Ëflc au* temcxijsquæDeusfumpferit, cxemplarc« rumqux funt,erunt'uc: ncc poflcainplius quàm fmgularum fpecicrum fingulas ima«

Platonis Liber? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fç

gines in exemplaribus inueniri, gignentiûq; omnium ad inftarcæræ formas Scfigiiifica-tiones ex ilia cxcmplorû figurationc fignari. rxtiMxt, quas clTentias dicimus, duas efle , ait, per quas cumfla gignantur, mundusque ipfe : quarum una.cogttationcfolaconcipi« tur: altera, fenfibus uibijci poteft. Sedilla quæ mentis oculis comprehenditur, femper amp;nbsp;eodem modo 8c fui par, Sc fui fimilis inue-nitur, ut quæ uerè fit. Etenim altera opinio-ne fenfibili 8c irrationabili æftimanda eft, quam nafci 8c interire ait; 8c ficut fuperior uerè elfe memoratur, banc uerè non effe poflumus dicere. Et primae quidem fub-ftantiæ ucl eflentiæ primùm DeumefTe, 8c mentem, formasque rerum, 8c animam. Se-cundæ fubftantiæ, omnia quæ informantur, quæq; gignuntur, 8c quæ ab fubftantiæ fu« perioris exemplo originem ducunt, quæ inutari 8c conuerti polTunt, labentia, Scad inftar fluminum profuga adhuc ilia, quam dixi, intelligendiiubftantia, quoniamcon-ftanti nititur roborc ; Sc quæ de ca difpu* tantur , ratione ftabili 8c fide plena funt. At huius quæ ueluti umbra 8c imago eft fiipc rioris, rationes quoque 8c uerba, quæ de ca difputantur.in coftanti funt difeiplina Initiû omnium corporû materia elfe memorauit. Hanc 8cfignariimprefsione formarum.Hind ddd 4 prima

$lt;î L. Apuktj de dogmate fyiHtaele» prima elcmentacHeptogcnita, ignem “ menta, quam, terrain amp;nbsp;aéra. Qiiæfielementafunt, ninpliciaeflc debent, neque adinftar fyllai barum ncxu mutuo ccpulari. Quæ iftis euc^ nit, quaruni lubftantia multimoda poteftalt; te.commixtione conficitur. Quæ cum ordi-nata, permixtaq;client, ab illoædificatorc jnûdi peo ad ordincm, numeris amp;nbsp;menfuris in ambitum deduéta funt. Hæc è plurimis e* Icmcntisad unû redadaefTe: amp;nbsp;ignem qui* dem amp;nbsp;aéra amp;nbsp;aquam babcrc principium eï trigono,quæ fit anguli reéli,non paribus an-guïis. Et prions quidem formæ très Ipecicî exiftere: pyramidem, amp;nbsp;odlangulum, 8cui-geficfangulam fphæram, non paribus. Ter« ram uero, direftis quidem angulis,trigonis, amp;nbsp;ueftigijs paribus cfl'c. Et prions quidem Formæ tres Ipecies exiftere, pyramidem, o-élangulam, amp;uigintiangulam. Sphæram pyramidem figura ignis in fe habere, oftan« gulam uerd acris, an gui ata m uicies fphçram aquæ dicatam clFe. çquipedum uerô trigonû emcerc cxfefc quadratum.Quadratumuerô cubum, quæ terræ fit propria. Quapropter mobilempyramidisformaignidédit, quod eiusceleritas agitation! uidcatur efieconfi-milis. Secundæuelocitatis oélangulafpbæ ra cft.Hanc aeri dctulit.quileuitate amp;perni« eitatc poft ignem fecundus cflct.Vigefim alis . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fphæra

Platonis Liber. $7 fphæra eftloco tertio. Huius formafluida Sc ; volubilis, Sc aquç fimilior eft uifa.Reftat tcf» f rfetarum figura: quæcumfitirnmobilis.tcrræ conftantiamnon abfurdè fortita eft. Et alia initia inueniri forfitan pofle.aut quçDeo no tafunt, uel ci qui fit dijs amicus. Sic de pri-

' miselementis igniScaqua, cæterisqs.Sc ilia conftarc particulatim animaliuin 8c inani-

’ mantium corpora, mundumqj omncm est omniaqua, totoqsigniScaerisuniucrfitate,

J nbsp;nbsp;nbsp;cunftaq; terra elle fatlum ; 8c non folum nul

lain boruin partem extra orbemrelinqui,fcd

’ nibil quidê eius 8c cxtrinfecus inueniri. Hæç

1 nbsp;nbsp;autem inuiccm ex fc apta 8c conncxa cfte.Iç-

I circoq; in mne atquc in terra, 8c aqua 8c aerc cflc fitus. Et ficut ignis aeris cognatione con ’ nbsp;nbsp;nbsp;iungitur/ita humor affinitati tcrren« iunga-

tur. Hinc unum efte mundum, Sc in eo om- Muitdw« nia, nec rcliftum cflc locum; ncque elemen.- «nw. tafuperefle, ex quibus alterius mundicor», pus pofsit cflc. Ad hæc attributa eft ei pcrpc» tua iuucntus,8c inuiolataualetudo. Eoqj nihil præterea extrinfccus eft reliftum, quod corrumpcrc poflct eius ingenium;etfi fupcr» effet, non cum læderct, cum ita apud fe ex Omni parte compofitus atque ordinatus foret, ut aducrfantia 8c contrariæ naturae,di-fciplinæq; eius officcrcnonpoflcnt. Iccirco autem pcrfcttifsimo 8c pulcherriiuo mund» odds' inftar

ÿs L, Apuictj de dogmate inftarpulchræ Scperfcftç fphæræ à fabric*' tore Deo quæfitum eft, ut fit nihil indigenS' fed operiens omnia, coercensq; continfiïi pulcher amp;nbsp;admirabilis, fuiq; fimilis,fibiq; rC' VHohtffè» fpondens. Hinc illi Stfeptem motus locoril ptim. habeâtur.progrcfius 8c retroceflus, dexterio ris acfiniftri, fiirfum amp;nbsp;deorfum nitentiutHi amp;quæ ingyrum circuitumque torquentuf' Hæc una mundo reliéla eft (apientia 8c prü' dentia propria, utrationabilitcruolueretuC Erhunc quidem mundû nunc fine initio efl® dicit: alias originem habere, natumque efîC' Nullum aût cius exordium atq; initium efif» ideoquod femper fucrit. Natiuum ueroui* deri, quod ex his totius natura amp;nbsp;fubftanti* conftet, quæ nafeendi fortitæ funt qualitatC’ Hinc amp;nbsp;tangitur amp;nbsp;uidctur,fenfibusqi corp® riseftobuius. Sed quod ci nafeendi caufai” Deus præftitit, idco immortaliscftfempcf futurus. Animam uero animantium oinnh umnôcorporeâefie, nec fanèperituram c« corpore fuerit abfoluta,omniq; gigncntiui” elfe fenioré,atque ideo amp;nbsp;impcrarc 8c reger® ea quorum curafucrit diligcntiamqs fecuUi ipfamq; femper amp;nbsp;per fe moueri, agitatriceifl aliorum.quæ natura fui immota funt atq; p'; gra.Sed illam cœleftem animam, fontem aflj raarum omnium optimam amp;nbsp;fapientifsiin® uirtuté effe génitrice, fubfcruire fabricator'

Platonis Liber.

Deo.8c præfto efle ad omnia inuenta eius an

J, nunciat.Vermn fubftantiam mentis ciusnu-meris Scmodis confici congeminatis ac mul tiplicatis argumétis.incremétisq; per fe 8c ex trinfecus partis. 8c hinc fieri,ut Muficamun-dus,Sc tanore moueatur. Naturasqsrerubi-nas effe, 8(. earum alteram eflc c^ua;ueuiat in r«gt;tlt;»tHrlt;e» _ f inentem, quam quidem , id eftopi-nabiicm appellat ille, 8c quae uideri oculis 8c

, nbsp;nbsp;attingi manu pofsit ; alteram cogitabilcm, Sc

intelhgibilem. (detur enim uenia nouitati

, uerboru, rerfi obfcuritatib. feruicnti: Sc fiv periorc quidé partem mutabilemeffe,acfa-

\ cilem contuenti; banc autem, qux mentis a-

, cie uidetur, 8c pcnctrabili cogitationepcrci-pitur atoi cófpicitur, incorrupti, immutabi*

j lern, conftantem, eandcmqs 8c fcmper efTe.

j nbsp;nbsp;HincScduplicemrationé.interpretationéqi Duplex

(. nbsp;nbsp;dicit.Nâq; ilia uifibilis, fortuita8c muta,per- ti».

feuerantifufpicionecolligitur: athæcintel-

'j ligibilis, uera, perenni amp;conftantirationc j probatur efie. Tempus uero æui cfTe ima- »rempst-j ginem;fiquidemtépusmouetur,8c perenni.

tas fixa 8c immota eft natura: 8c ire in earn

tempus,Seineiusmagnitudinê finir! ac dife folui pofTe.fi quando hoc decreuerit fabrica ■ tor mudi Deus. Eiufdé téporis fpaeijs méfus rasmundanæ conuerfationis intelligi. Solis quippe 8c Lunæ globfi hoc faccrc, cæterasq;

ftellas,

L» Apulcfj de dogmate ftellas.quas reéiè erroncas Si uagas dicimuf noilræ eniin fupcr earum curfiBus opinio' nes, difputationesq;, pofluntin errorcmiD' telledum inducere. Cæterùm ille rerum or-dinatoritareuerfiones earum, ortus,obituSi recefliis, inoras, progrelFusq; conftituit, u' DifiCf'no»nc inodico quidem errori locus eiïet. Dies quippc cumnoólibusmcnfium fpaciacoii” plerc, menfes uicifsim annorum orbes iniK’l uunt: nee prius, quàm figna hæc in lucei” ardere cœperunt,iniri potuerunttemporun* numeri.Pcritnram clTc obfcruationem coin' putationis huius, fi hic olim chorus anti* quus fteterit : namq;, ut menfur je amp;nbsp;reuerfi-ones temporum nofeerentur, circuitusqu« mundiuidcrctur,folisintenfa funt lumina uicifsimutquies defiderataproueniret anh mantibus,opacitas eftinuentanodis : men* •■Satnfis^ fesq; cfüci, cum luna circuli fui cópleto cuf' Anni, riculo, ad eundem locum à quo difeefierit r« uertatur: anni uero fpacia concludi, cum fol quadrinas temporum contigerit uices, Sc ad idem fignum fuerit inuedlus. Horum enunif ratio in fe reuertentium, amp;nbsp;à fe proficifeen-tium,intellelt;Sucogitationisinuenit.Efieau* tem ftellarum nihilominus certos ambitus» legitimis curriculis perpetuoferuatis,quos uix hominum folertia comprehendit. Vn' ««(« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Magnus ille uocitatus annus»

facile

Platonis Liber. lt;5i ficlle nofcatur ; cuius tempus implebitur, jj tum uagantium ftcllarum comitatus ad eundem pcruenerit finem, nouumque fill, bi exordium amp;nbsp;itinera per uias mundi repa-p raucrit, Globorum uero cccleftiura inter fe nexorum peruiecs mutuas, omnium fupre-ij mum efle eum, qui inerrabili meatu céfeturi ,j cius amplexu cçteros coerceri. Et effe «îta«»»

i, primum ordincm, fecundum Saturno datu, ]1 loui tettium,Martem quartum tenere,quin-j, turn Mercurio dari, fextum Veneris efle, fell ptimumSolisitineribusincedi, oélauûme» , tiri Lunam. Exindc elementis omnia ac prin , cipijsoccupari. Ignem autem alijs fuperio-rem efl'e, mox aeris locum; bine aquae proxi-muin;8ctuncglobum terræ in medio fitum æqualem loco, ac figura immobilem ftare. Hos aftrorum ignés fpbæris affixos, perpe-tuisttquc indefefsiscurfibuslabi; Schosa-nimalesdeosdiciteffe. Spbærarumuerô in» . senium ex igné coalitum 8c fabricatum. lam - . nbsp;nbsp;,

! P r o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ r ■ J- • Animant»

I ipla animantium genera m trcis Ipccies diui-duntur; quarum una eft ex natura ignis eiuf-modi.qualem Solem 8e Lunam uidemus, cç terasós fiderum ftellas ; altcrii ex aeria quali» täte,banc efle dæmonum dicif. tertiumex aquaterraquecoalefcere. Sc mortale genus corporum ex eo diuidi, tetrenum atque ter» teftre. fic cnitn cenfuit nominanda;

terrenum^

«î L. Apulerj de dogmate terrenumq; efl'earborû, cçterarumi^s fnlg“ quæ humi fixæ uitam trahunt. Tcrrellriau^' QfforwiM rô, quæalit ac fubftinet tellus. Deoruratf'' hecies, nûcupat fpecies: quorû eftunus

primus amp;nbsp;folus iile ultrainundanus, incbrp'' reus, quâpatrêSc architectû hui» diui orb'* fuperius oftendimus. Aliud genus eft,qu*l' aftr* habet,cæteraq; numina, quos cçlicol’’ uocamus.Tertium habet,quos medioxiinp'^ Romani ueteres appellant, quod ex fui rat'' one amp;nbsp;loco Scpoteftate dijs fummis funtuquot;' nores, liominum natura profeélô maioreS' Sed omnia quæ naturalireramp;proptereaf*' élè feruntur, prouidentiæ cuftodia gubd' nantur,nec ullius mali caufaDeopoterif

■t««. fcribi. Quare hæc omnia ad fatilortemâ'' Prtuidcttif. bitranturefle ferenda. Itaenim definit,proquot; dentiam effe diuinam fententiam, cóferuai^ cem profperitatis eius, cuius caufa taie fufc' pit officium. Diuinam legem efle fatum, pquot; FatiUK» quodineuitabileis cogitationes Dei,atc|quot;* incepta complentur.Vnde fi quid prouidcquot;' tiaagitur, ia agituretiamfato; amp;nbsp;quod fat* terminatur, prouidentia debet fufceptuit uideri. Etprimam quidem prouidcntianid fefummi exuperantifsimiqî Deorum offlfli' tim, qui non folum dcos cælicolas ordin». wit, quos ad tutelâ amp;decus per oinnia ininquot; d.imêbradifperfit, fed natura etiâ mortals'*

deoS

Platonis Liber.

deos, qui præftarent fapientia cæteris terres nis animantibus,ad æuitatë temporis edidit, fundatisq; legibus reliquarû difpofitionû.ad tutelain rerü quas quotidie fieri necefleeft, dijscçtcristtadidit.Vndc fufeeptam proui» dentiam dij fecundlt;jprouidétia:itagrauiter retinent, ut omnia etiam quæ àcocleftibus mortalib. exbibétur, immutabilem ordinati onispatemçftatütcneant. DçiUones ucro, DttmoHea

quos Genios SeLareis poflumus nucupare, miniftros deorü arbltratur.cuftodesq; hoi in amp;nbsp;interprètes, fi quid à dijs uelint. Nec fané oia referenda ad uiin fati putat : fed elfe ali— quid in nobis,amp; in Fortuna nonnihil *. amp;nbsp;fortune improuidos cafus ignorari à nobis fatetur. Inftabile eniin quiddam, Sc. incutres intcrcedere ea folere, quæ confilio fucrunt amp;nbsp;incditationc fufeepta, quæ non patiatur ineditata ad finem uenirc, Sc tune quidcin cumiinpedimentuin illud utiliterprouenit, res illa Felicitas nominatur : atubi répugna- relidlM. tiones iftç nociuæ crût, inFelicitas dicitur. injfliciMr. Omniû uero terrenoru,nihil homine prçftâ«

cat efle: rationabilem.id eft mentis optimain portionem, hanc ait capitis arcem tenere; irafeentiamuero procul à ratione, ad domi-cilium

oil

*4 nbsp;nbsp;I*. Apulefj de dogmate

Àxbttie po-* cilium cordis deductam efle, obfcqui cam S tentiit. rcf|3ondere in loco fapicntiæ ; cupidinert atquc appetitus poftremam portionein, in' fernas abdominis fedes obtinere, utpopi' nasquafdam amp;nbsp;latrinaruin latebras, oiucf' , foria nequitiæ atque luxuiiaï. RelegataiH uero iccirco longius à fapientia banc parteiH uideri, nc importuna uicinitas, amp;rationegt;^ conftitutam defuper cundorum laluti,iii‘' pfa cognationum uicinitate pertuibaret. Totum uerp hominem in capite uultuq; elî® Namq; prudentia, fenfusq* omncis.no ah’’ quam ilia parte corporis contineri, Castef* cnimmemoraancillari 8c obferuire: cibos^* alia fubminiftrarc, ueélare ut in fublime pof' lit ut dominum atque reétorem,prudential eius à periculis uendicare. Sed machinaiiit*' ta quibus ad fentiendas dijudicandasq; qu’' lirates fenfus inftrudifunt, ibidem ergaft' giam capitis conftitutaefle, inconfpeduf’' » tionis.utintelligendi atque perfentiendint' fitasadiuuctur. Senfus uero ipfi ad eaqn^ g4«lt;. funtfenfibilia, apté compofita.naturæ inttf ligentiâcognatam tenent. Et primo oculo' rum acies gcmellas perlücidas efle : cas quâ' dam luce uifionis illuftres, nofeendi litera* officium tenerc. Auditionemuerô aeresen* turæ participein, aerijs nuncijs perciperefn' hbreä; lam guftatus folutiores elTe fenfuSi idcoqquot;*

Platonîs Liber. éf îdeoq; bumilioribus potius 8c aquofis coin-menuatos. taélum etiamterrenum atqj cor-poreum.folidioraquæcunq; contirigi offen-dique polfunt fentire.Eorum etism quç cor-rupta mutantur, feparanda uis intclligenda eft.ln media nànq; regiOnc oris nares natura conftituit, quarum fymphonia odor cum ipt ritu commeat ; coriuerfiones aucem mutati-

onesq; odoratus caufas dare, easque de cor-ruptisueladuftis, ucl madefcentlbus.uel mhefcetifi tnadefaftis fentire. cunâquiderncaquærun. (ilw. tur,uapore 8c fuino exhalantur i odor iribis judicium,fenfusq; fuccedunt. Nam fi reftent intégré, 8c aer purus.nunquairi ciufmodi au rasindciunt, Et fenfus quidem ipfi nobis có-munesfuntcumcæterisanimànubus. Atclt; nimbominis folcrtia eiufdém triodi bencfi.» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

cio diuino iriftruéhor aptiorque, quod audi- •’ tus ille eftuifusquc prærtantior.oculis nanqj mctituseftcœlum, fiderutri circuitus, 8c a-ftroruin obitus atqué ortuscum fignifican-tibus fpacia comprebendit, ex quo pulchcr-rinius 8c uberrimus fons lUe philofopbiæ proftuxit. Auditu uerôquidhominimagni* .

J, ficentiuspotuiteuenireC'per quem prudcri-tiam fapientiamq; difceret, numerosq; ora-tionis metiretur.ac modos faceret, fieretque totus ipfe modulatus ac muficus C’Lingua 8c j) dentiuin uallum, 8c ipfius ofculi uenuftas

« e a «cceCi

lt;5 L, Apuletj de dogmate accefsit , quod quidcmalijsanimantibüSJ“ cxplcndam uiélusnccefsitatem,infcrédasç ucntri copias comparatuin eft : fed homin'’ promptuariû potius reétæ rationif ,Sc fuau»' lime orationis hoc datu eft, ut quatprudéti’ corde cócepcrit, ca fenfa promat oratio. St“ totius corporis habitus amp;nbsp;figura membrof“ aliaeóditioncfuntoptima.ahalongè pciori* inferiora rcgûturoptimatiûprçftantia, amp;i*’ pfa minifteriü fuggerut uiélualc.Pedcs dcn'* quchumótenus capitiobediunt,acfupcrci' liorumfepcs præmuniunt oculos, nedefr' per jiroruat, quod teneras uifioncs , mol' Pttiwo. lcisq; perturbet. Pulmones loco, ac fui gen''

rc,cordi plurimücófulunt.Cüexardcfcitift trepidansq; cclcrioribus motibus ucrtcxco'

. dis ipfius madens fanguinc, pulmonis exC' piturmollitia.fiti, frigore. Splcncmueroit' cori non fruftra effe tinitimum, ut eius ft' dundantia participatis hauftibus rcleurt abftergatq; ea quç fordium fucrint, puruwif acfinccrum præftet quod maximèfibrist“ Vrntrr. commodum. Ventrem gyris intcftinorui” circumplexum, Senexibus impeditum effquot;' nc cfculcnta amp;nbsp;poculenta fefc penctraren'» fed ut retenta paulifper utilitatem fui, Sefequot;' fum animantibus exhibèrent, nequeexh»''' ftisamp;labcntibus ijs quæ inferuntur, mointj' tis omnibus appetendi cibi nccefsitas imi«'* nerrt

Platonis Liber. 0

titret,amp;ad hoc unum occupari nobis dies noftesq; necefle effet. Vifceribus offa font ^ifsera-, teda; eademreuinfta fantneruis;amp;taméea qusc lunt internun cia fentiêdi, fic font oper-ta uifccribus, ne crafsitudine fenfus hébété-tur. Illa etiatn quæ in iuncburis 8c copulis ncxa funt, *d celeritatetn facilius leinouen* dam, haudmultisimpeditafwntuifceribus.

Deniqsipfius capitis uerticem fpeéiaxonte» ftumtcnui cute,capillisq;hirfutuinuidebis, aduerfuin uim frigoris 8c caloris. At enim il -Iz opumæ funt partes, quas labor fubigit; ut fcmina, ipfaq; fcfsitandi regio eft. Quidde cibatu ipfo loquar s' quein itinera ex utero manentia, fibris iecoris adiunfta , difper-tiunt in cruoris fimilitudincm uerfum, ut

eumex colocoperomncis artus naturafo-lersderiuari faciat. Sed regione cordis ue* Yert^ruw narum meatus oriuntur, per pulmonis fpi-racula uiuacitatem transferentes, quam de corde fufccpcrunt, 8c rurfus exillo loco di- ’ uif® per membra in totum hominem iu* uant fpiritum. Hine illæ anhelandi uices häuft«, rcdditçquc alterno modo,ne mutuis impediantur occurfibus. Venarum diuerfæ funtqualitates, quas adprocurandum ere* gionefcruitium, per medullas renum com« mcare, 8c fufeipi t inguinum loco certu eft, •g’StJinic 5c rurfum uenaru genitale feme humanitatis

e e e 2 exir«

és L. Apuleïj de dogmate exire. At cuin totius corporis dicat cfTe fub ftantias, primam uult uidcri cx igne Sc aquJ amp;nbsp;cæteris dementis : aliam cxconfimilibuS partibus uifccrum, ofsiculorum, cruoris,5£ cætcrorum: tertiä de difcrcpantibus diuer-' fisq; membris, id eft capita,utero,amp; articulis difparibus : unde fubftantia, quæ de fimplb cibus conftat elemcntis,fi id quod ex necefs* täte uiftus extrinfecus arrogatur, quomodo congruit generi fingulorum,qualitatcm coP poristcmpcriemq; cuftodit: at illis quæd« confnnilibus robur, his quæ inter fe difpari« fuprà diximus, pulchritudinein nutrit : mul æqualitas iftaficci, humidi, feruentis frigidi,fanitatem, uireis, fpcciemqi largituf^ ficutillaintemperans atq; immoderatapeP mixtio,fingulisuniuerfisque uitiatis, aniifl* ÂtÙMatfi» celeriexitiocorripitur.Tripartitamanimai” eartita, dicit,primam eius rationabilem cfte paf' tem:aliam excandefcentiam,uel irritabilem’ tertiam appetitum, eandemqs cupiditatei” poffumus dicere, SedtuncanimantifaniW' tem adefle, uireis amp;nbsp;pulchritudinein, cuinf^ tio totum regit,parentq; inferiores duæ paf' tes, concordesq; inter fe iracundia amp;uol”' ptas, nihil appetunt,nihil commouent,quO’ mutile elfe dixerit ratio. Eiufmodi ad æqu^' litatempartibusanimæ temperatis, corp”^ nulla conturbatione frangitur. Alioquini”' uehi'

Phtonis Liber» 6?

uehitxgritudincm,inualcntiamc[; amp;nbsp;fœdita-tatem, cum incompofitæ Scinsqualcs inter . nbsp;nbsp;fe erunt : cum irafeentiam 8c conlilium fube-

! nbsp;nbsp;gerit, fibique fubiecerit cupiditas ; autcum

gt; dominam illam reginamq; rationem, licet 5 nbsp;nbsp;obfequente 8c placata cupidine, ira flagran-

gt; tioruicerit. Sedægritudinemmentisftulti- Aegriluia i tiam dicit efTe, camq; in parteis duas diuidif. mentif. ) quarum unam imperitiam nominat, alteram « infaniamuocat.8cimperitiæmorbumexglo imperititt, e riofaiaélationecôtingerc, cumeorumquo» t rum ignarus eft aliquis., feientiam mentitur.

? Furorem uero, pelsima confuetudine 8c li-ïni'or»

C bidinofa uita folerc cuenire : hancq; infaniâ nominari, quâuitiofa qualitas corporis pro-/ didit, cum ca quæ funt ratiôni parata in ipfo ( uertice.importunisauxilijscoartantur. At 0 enimtunchomincmefl'cperfcftum, cuma-P**“' lt;f nima8ccorpus æqualitercopulantur, 8cin« T«*«-1'. nbsp;nbsp;ter fe conueniunt, fibiq refp onde t, ut firmi-

0 tas mentis prxualentibus corporis uiribus 1/ non fit inferior. Corpus uerô tune natiuis Carput incrementis augetur, cumualetudinispor-tjudtirfo (, tio procurata falubriter modum necefiarij «alidum, J' nbsp;nbsp;uift us rtefeit excedere, nec ualetudo obteri-

iJ tur magnitudine cxtcrnorumlaborum,ncc y nbsp;nbsp;pabull larcinx immoderatius inueéfi, uel uô

ut oportet digefti diftributique per corpus.

,/ Tune cnim artus ac membra uigoris debiti il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eec modum

%o L. Apulcij dc

inódum Scuireisrctincnt, cum idqupdfe fcrtur ad totius corporis conferuationciU) ueluti fingillatim exæquatum cundis parti' bus diuiditur. Verùin cnimuero cum id rai* niinèfit, turicfeijuitufcxitium corporis.

Lgt;- APVLEII MA =

DAVRENSIS PHIEO5OPHI PLA' tonici, DePhilofophi4 lÀberunm.

i ORALIS pbilofopbia caput eft, Fauftinc fili, ut fcias, qui bus ad beatam uitam perueniri tionibus poft it. V'^erùm ad bei' titudinem ante alia bonorufin« contingcnti, ut oftendain,qu« de hoc Plato

Bottonmcli fttiferit. Bonorum igitur aliaeximiaacpti' ma per fe dicebat efle : per perceptionem cÇ' tera fieri bona exiftimabat. Prima bonaeW Deum fummû, mentemq» illam quam w idemuocat. Secundum ea.illas quae ex priO' rum fonte profluerent, elTe aqimiuirtutes. prudfntiam, iufticiam,pudicitiam, fortitu' dincm. Sed his omnibus præftare prudeU' tiam, fecundam numero aepoteftate conti' nentiam pofuit: has iufticiam fcqui, fortitu' dincm quarta efte. Differcntiahancbono^

Phtlofophîa Liber» 71 efTe conftituit.Partim diuinaper fè,amp;prima, fimplicia dici bonaialiahominû : ncc eadcin omnium exiftimari. Diuina quippc efTe.atqt fimplicia, uirtutcs animi. Minora, autem bona, caqj quorundain cffc qux cum corporis commodis congruunt, utillaquscnomina-inus externa, fapicntibus, amp;nbsp;cum rationc ac modo uiucntibus, funtfanèbona: ftolidis, amp;nbsp;eorum ufum ignorâtibus,oportet elTe ma-! la. Bonorum primumeftucrum.amp;diuinû, illud optimum, 8camabile, 8c concupifcen-dum, cuius pulcbritudincm rationabiles ap-pctuatmentes,naturaduce,inftinftæeâdcin 1 ad eius ardorcm : fed qusc nô omncs adipifci 5 queunt. Qui ncq; primi boni adipifccndi fa-* cultatem poflunthabere, ad id ferûtur quod ' nbsp;nbsp;bominumeft. Secundum,neccômuncmul

s nbsp;nbsp;'tis, ncc quidem'iomnibus fimiliterbonum.

) Namq; appctitus, 8c agendi aliquid cupido, ' nbsp;nbsp;autuerobonoincitatur,autco quoduidca-

' nbsp;nbsp;turbonû. undc natura duce cognatio quçda

t nbsp;nbsp;nbsp;cftcum bonis, ci animae portioni,quxratio-

'lt; nbsp;nbsp;nbsp;ni confentit. Accidcns autem bonum effe pu

' nbsp;nbsp;nbsp;tatur, quod corpori,rcbusôue uenientibus

, nbsp;nbsp;nbsp;cxtrinfccus copulatur; 8c ilium quidem qui

» nbsp;nbsp;nbsp;naturaimbutus eft, ad fequendum bonum,

, nbsp;nbsp;nbsp;nô modo fibimct intimatûputat, fed omnib.

, nbsp;nbsp;nbsp;ctiâbominibus; ncc pari aut fimili modo, uc

gt; nbsp;nbsp;nbsp;rùm etiâ umamquenqi icceptû effe, debinc

s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cce 4 proxî

f

yx L» Apulctj de proxîmis, amp;nbsp;inox cætcris qui fainiliari u» nel noticia iunguntur. Hominem ab ftirpe*' pfanequeabfolutc bonum, nec inaluin fcijfed ad utrunq; procliue ingeniuin efle. h* btre quidein femina quædam utraruinq; ruin cuinnafccndi originecopulata, qux^' ducationis difciplina ifi partem alteram 3C' béant emicarc. Doftoresq; puerorum niM antiquius curare oportet, quàin utainatorc^ uirtutuin uel inter fc inoribus amp;nbsp;inftitun* eos ad idprorfus iinbibcre, ut regere amp;nbsp;reg' difcatmagiftraiurticia. Quarc prætercætcf^ jnduçi ad'boc cæteros oportere, ut fciât quî fcqucndafiigiendaqi fint, bonefta cflc.aç tu( pia,illauoluptatis, bæc laudis.Hadcnusde* decorisac turpitudinis, honefta eademqu^ quasfuntbona,confidenteroprare nos opO^ TridgcHc« tçre, Tria genera ingeniorû ab co funt cotquot; ta ingenic, prebenfa,quorum præftans, cgrcgiuin aji' ram. pellatunum : alterû,detcrriinu pefsiinuinqt' tertiumq; ex utroque medio temperatuiHi inediuin nuncupauit. Mcdiocritatis huiiis uult efTc participem pucruin doci]em,$c uirquot; progredientem adinodeftiain, eundeinq«* cominodum ac uenuftuin. Eiufinodi eniiquot; medietates inter uirtutes Sc uitia intercidef“ dicebat. Tertiuin quiddain, ex quo alia lau' danda, alia culpanda eflent. Inter fcientiaiquot; ualidam, alteramfallam, pcruitaciuanitate , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iaclatitquot;

PhilofopWa Liber? 7} iaftatamtinter pudicitiamjibidinofamq; ui-lam, 8c abftinenliam, intemperantiamq; po-fuit, fortitudini ac timori medios pudorein 8cignauiam fecit. Horum quoque quos mediocres uult uideri, ncqucfmccras cflç uir-tutes, nec uitia, tarnen mera 8c intemperata, fedhinc atqueindepermixtaefle. Maliciain ucro deterrimi 8c omnibus uitijs imbuti hominis dicebat efle ; quod accidere dicebat, cum optima 8c rationabilis proportio,8c quç etiam imperare cseteris debet,feruit alijs.lllç uero uitiorum dodriccs iracundia Sc libido.

rationc fub iugo mifla dominantur. Eandcm malitiam de oiuerfis conftarc, abundantia, inopiaque. Nec folum ca in qualitatis uitio claudicarearbitratur, fed etiam incumberc difsimilitudinem. Neque enim poflet cum bonitatecongruere.quæ à femetip fa tot mo

i* dis diferepet; Sc non folum difparilitatem,

'' fed etiam concinnitatempræ fc gerat. Qua« propter tres partes animæ, tribus dicit uitijs nimarwin

gt;» urgeri.Prudcntiâindocilitasimpugnat,qu3e î non abolitionem infert feientiæ, fed contra-'S riacildifcipVmæ difcendæ.Huius duas ab eo C fpcciesaccepimus.impcritiam Sc fatuitaté;

4 nbsp;nbsp;quarum imperitia fapientiæ, 8c fatuitas pru-

s dentiæ inueniuntur inimicæ, Iracundiam, ' audacia.Kius comitatum fequuntur indigna t

* tiü 8c incômobilitas, diCla Grçcè ri«,

® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c c c 5 It*

*r4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î-» Apulcij de quot;quot;nbsp;j

Ita cnim dixcrim, quæ non cxtingüit incid jnenta irarum, fed ca ftuporc deficitimi®'' bili. Cupiditatibus luxuria applicat,id cft*( j pctitus uoluptatcin : 8c defidcrium , ad frquot; endum poticnduinqs hauftus inexplebilf , Ex hac manat auaritia, atque lafciuia ; q“’ ' Tum altera libcralitatcm coerceat, altera i® modcratius fundendo patrimonij prodig* ■ùîrfirtrf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sed uirtutes Plato fiabitui'

‘'clTedicit mentis, op rimé 8c nobiliter figquot; ratæ: qux concordem fibi quictem, coquot; ftantemetiam eutn faciunt ct i fuerintfi^' liter intimât«, non tancuinmodo uerb)' fed faftis, ctiam fecum amp;nbsp;cum cærefii Hocucróprocliuius, fi ratio inregnifuifquot; Jiö conftituta fit, appctitus 8c iracundi’’ femperdomitisSc in trcnis habet. Ipfæqquot;' îtaobcdiunt, ut tranquillo minifterio W gantur.Vnimodamuero clïcuirtutem.qu^ Donüm fuaptc natura adininiculo non iquot; diget. pcrfcftum autcm cum fit, folitudiquot;' debet eflc contcntum. Nee folum qualiw^ ucrùm ctiam fimilitudo cum uirtutis ingquot;' nio coniungitur. Ita enim fecum ex oiquot;' rii parte congruit, ut ex Cc apta fit.fibique fpondeat. Hinc ctiam medietates, eaideioï uirtutes, ac fummitates uocat: nee foloiquot;, quod carcant redundantia 8c egeftate Jquot;' quod in mcditullio quodam uitiorum fai’*

Philo fophia Libcr.

funt. Fortitudo quippe cireumfiftitur hihc audacia, inde timidicatc; audacia quidem confidcntia fit abundantia, metus ucro ut-tium dcficicntis audtciæ. Virtutum perfe* daequaedafunt, impcrfeftaealiaE.EtiiTiper-feclae funt, quç in omnibus bcneficio folo na turç proueniuntjUel quç folis difciplinis tra-duntur,amp;magiSratione difcuntur. Easigi-turquae ex omnibus his conftant, dicimus efie perfeftas.Impcrfedas uirtutes feinet co-initari ncgat. Eas ucro quæ pcrfcdæ funt, indiuiduas fibi. amp;nbsp;inter fe connexas efle, ideo inaxiinè arbitratur, quod ci cui fit cgrelt; gium ingeniuni, fi acccdat indufiria, ufus amp;nbsp;difciplin a, quam dux rerum ratio funda-uerit.nihilrclinqucturquodnonuirtusad- ' miniftret. Omnés uirtutes cum anim® parti bus diuifit ; amp;nbsp;illam uirtutem quae rationcfit nexa, amp;nbsp;eft fpedatrix omnium rcrum, pru-dcntiain dixit, atque fapientiam. q^uarum fa- Sapiettiu. pientiam, difciplinam Uult uideri diuinarum numanaruinquc rcrum : Prudentiam ucro, PrudentiA, feientiam efle intclligcndorum bonorum ^cmaloruin, eorum ctiam media quæ di-cuntur. In ea uerd parte quæ iracundior habeatur, fortitudinis federn cire.uireisani* inæ, ncruosquead eaimplenda, quæ nobis feucrius agenda legum imponuntur iinpe-fio. Tertia pars mentis eft cupidinuin amp;

dcfidcriq-

L. Apulctj de

Alßötctia, defilt;leriorum,cui neceflario Abftinentiâ«^ mes eft, quam uult elTe feruatricem nicnti» corum quæ natura reéla praua9* funt. iln homine ad placentiam ac mcdioc*' tatcin libido refleélitur, aétusque uolup'“ riosratione huius dicitacmodeftiacoerci ri. Per bas treis animæ parteis iufticiâ æqH' liter diuidcntes, quas caufameflc dicit,/ unaquæq; potiorem ratione ac modo ad W penduin inunus obediat. Hanc ille héros Iticiain modo nominat, nuncuniuerfæuit tutis nuncupationc compleâitur: amp;nbsp;ite'’ fidclitatis uocabulojnuncupatur. fed cuifl* à quo pofsidetur cftutilis, beneuolentiadl foras fpcélat,amp; eft fida fpeculatrixS' tilitatis alien«, iufticiâ nominatur. Eft amp;nbsp;ill* iufticiâ, quæ quartum uulgata diuifione ugt;'' tutum locû pofsidet, quæ cam religiofitatt id eft «Ww/copulatur : quarum rcîigiofit’’ '■ '• deûmhonoriacfupplicijsdiuinærcimanO' pata eft, ilia uerô hominuin focietatis Sccof cordiæ remedium atque medicina eft. Dugt;' bus autem æqualibus de caufis utilitatei” hominuin iufticiâ régit: quarum eft prim’’ minorum obferuantia, amp;nbsp;diuifionuin çqu*' litas, amp;eorum quæpaéta funtfymbola;3/ hæcponderuin.menfuraruinq; cuftos.amp;cô* municatioopumpublicarum.Secundafinâ* lis eft, amp;uenicns exæquitatcpartitiojutlin'

Philofophia Liber. 77

gulis iit agros dominatus congruens défera-tur,ac feruetur bonis potior, minor non bo-nis. Adhæc, bonus quifq^ue natura 8c indu-j ftriainbonoribus 8c offieijs præferatur: pef-fimi ciues luce carcant dignitatis. Sed ille iu* 0 ftus in deferendo honore, ac feruando, mo* dus eft ei qui eft fuffragator bonorum, 8c ma lorumfubiugator; utfemperinciuitate cmi-j néant quE funt omnibus profutura, iaceant 8c/ubiecia fint cum fuis aftoribus uitia. Quod faciliusobtinebitur, fl duobus exem-j,, plis inftruamur ; unius,diuini 8c tranquilli 8c beat! ; alterius.inreligiofi 8c inhumani,ac me

J rito inteftabilis, ut pefsimo quidem alienus, ‘j 8c auerfus à re da uiuendi ratione, facultatcs J. fuas diuino illi mclior effeuelit. Hine rhe- Rl,ef»wlt;e ’ Ji toricxdux funt:apudcum partes; quarump^rtn. . una eft difciplina contemplatrix bonorum^

iuftitenax,apta 8c eSueniens cumfefta eius quipublicitusuultuidcri; aliaucro adulan* ; difeientia eft, captatrix uerifimilium, ufus . nulla ratione colieftus. Sic enim T/if/««

elocutifumus, quæ perfuafum ueHt,quod di cere non ualeat. Hane kukvSiu diffiniuit Plato , quant ciuilis articuli umbram, id eft imagincin nominauit. Ciuilitatern,quam po liticenuocatjtauultanobisintelligi.uteani efle exuirtutum numero fentiamus ; nec fo» luniagentem,atque in ipHs adminiftrationi.

bwsj

It L» Äpuleij de i bus.uerùm fpeétari ab eauniuerfa, atque® . fcerni. Nec folutn prouidentiam proiJ.eflêû j uilibus rebus, fed omnctn fcnfum eius, s propofitu fortunatu, 8c beatu ftatu facere^* , uitatis. Hæc eadem utilitatcm animç procj j rat duobus modis. Altera nanqs legalise*' ] ditpltK. iuridicialis altera. Sed priorcöfimilisefte^ j crcitationi, per quain puichritudo animse’ j robur acquiritur: ficut excrcitatione uale , tudo corporis, gratiaque continetur. lu** j dicialis ilia medicine pars eft. nam morlgt;quot; , anime medetur, ficut ilia corporis. Has (I* ] fciplinas uocat, plurimumq; earum curatie nem commoditatis alferre profitetur. Ha** , imitatrices efle coquinariam 8c unguent’ tiam. Sedartemfophiftica, profefsionemi iuris blandam, 8c aflentationum illeceb*'* turpes profitentibus, inutiles cunélis ; q”*' rum fophifticam coquine coniungit. Na** titilla medicine prorefsione interduinop' nionem imprudentium captat, quafi eaq”? agit cum morborum medela conueniant:®' fophifticc imitata iuridicialem ftatum, opinionem ftultis , quafi iufticie ftudc’^ quam iniquitati fauere conftar. Vnguentat*’ uero profeflbres iuris imitantur. Nam (it”' illaremediouultefie, per quod fpeciesco*; poribus ac ualitudo fcruentur, non Mtilitatcm corporum minuit, fed robure'*’ uir«^

PhilofopWa Lfcct 7gt;

Uresqt frangit, Stitcrum colorem ad dcGdi.

I®. am fanguinis mutât. Sic hxc in fcicntiam (■ mutata iuris, fimulat quidcm uirtutem fc animis augerc, eneruato quodin illis na* tiuæfucritinduftrix. uirtutes cas doceri amp;

ftuderi poffc arbitratur, qux ad rationabi-Icmanimam pertinent, id eft fapicntiamSc prudcntiam. amp;. illas qux uitioüs partibus proreincdio refiftunf. id eft, fortitudinein 1* amp;nbsp;contincntiam rationabilcs quidein cfle* if fupcriorcs uirtutes pra difciplinia habcri. b’ Cætcras.fi perfeftx funt, uirtutes appel-i* lat; fl fcmipcrfeclse funt, nonillas difcipli-i’ nas uocandas cffeccnfct, fednon intotum il* exiftimat difcipbnis aliénas. lufticia ucrd, tgt; quodtrinis animx reeionibus fparfafit, ar-ilt;i tern uiucndi ac difci^inam putat : Scnunc f' docilem effc, nunc ufu amp;nbsp;experientia pro-1» ucnirc. Bonorum autcra quædam fui gra-il* tia afferit appctcnda, ut beatitudincm, ut

bonum gaudium ; alia non fui gratia, ut me-11* dicinam ; alia fui 8c altcrius, ut prouiden* quot;nbsp;[i tiam,cæterasqucuirtutes, quas 8c fuicau-ÿ fa expetimus , ut prxftantcs per fe, 8c ho-

neftas; 8caltcrius, ideftbeatitudinis, qu« ji' eft uirtutum exoptatifsimus fruftus.

Hoc pafto etiam mala quædam fui caufa of fugienda funt, alia cætcrorum, pleraquc 8c fui 8» aliorum •, ut ftultitia, huiufmodl

ei

Ko L. Apükïf de uitia,quæ amp;nbsp;fui caul’a uitandifunt, !c quæaccidere ex hispolTunt, id eft atque iiifelicitates. Eorumqux appeteo'* fuat,quçdain abfolutè bona dicimus, q*“’ Temperatos omnibus cumaflunt, inuehu® commoda ;utuii‘cuces, quarum bcatitasfr élus eft. alia quibufdam,nec cunélis.uel pctuo bona: utuires.ualitudo^ diuiti«,^ quæcunque corporis ac fortunæ funt. P«* pafto,amp;corum quæ declinanda funt, qu^' dam omnibus ac femper uideri mala.qud^'’ àm nocent atque obiunt : utfunt uitiajStii* fortunia.quædam aÜjs, nee ca femper noc*; re! ut ægntudinem, egeftatem,Se fimi]ia.St^ tiirtuicm liberam,Sc in nobis fitam, Sc nob’ üoluntate appetenda : peccata uero eftc n«* minus libera, Sc in nobis fita, non tamert’’ fufcipi uoluntate. Nanque illeuirtutis fpt^ tor, cum earn penitus intellexit boname^^ Sc bcnignitatcpræftarc, cam affedabitp” feétó, Sc earn fedandam exiftimabit fui ca»' fa. Ac item illc qui fenferit uitia non folu'* turpitudinem exiftimationi inuehere,fedi’* cere alio pado, fraudiq; elle,qui poteftfplt;’J tcadearumconfortium fe ingerere Se*)’ adhuiufmodimalapergit, ac fibiufumeo’* utiletn credit, deceptus errorc, Sc iinag’quot;* boni follicitatus quidem, feiens ueró ad i«’' lapr^cipitatur. Difcrepes quidem à cómu'* , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fents“'

Philofophia Libef* fcntcntia, fi non quidein ignores,quid inter pauperiem ac diuitias interfit: amp;nbsp;cum hæc iti procliui fita fint, nee pauperies honeftatem; ucl turpitudinem diuitise allaturç fint,fi ege-ftatem return uiftui necefiariaru copijs prç» feras,ineptire uidearis. 8c adKuc illud abfur-dius.fiquis fanitatem corporis fpernat, cli* gens morbos. Sed illud poftremædeinentiç eft, cum quis pulcKritudinem uirtutis öculis animæ uiderit.urilitatcmquc ufu8crarionc perfpexeritnon ignarus quàntû dédecóris atque iricommodi adipifeatur ex participa* tione ùîtiorum tarnen addiélum fc uelit ui-

’'*'1 tijs. Corporum fanitatem, uircis, indolen-; tiam,- cæteraque eiufmódi bona èxtfàfia, itc t* diuitias, 8c cæteraquæ fortunæ comnioda di 0* cimus, eanon fimpliciter bona nùncùpanda 1’ ed'e. Nani fi quis ea pofsidcns,ufu fc abdicct, éa fibi inutilia erunt. Siquis autem eorum lift fum conuerterit ad malas arteis, ea illi ctiaiti ■It noxia uidebuntur. Vnde colligitur, bona if bçcfunplicitcr dici non oportere : necctiam / ea qujc funt morbofa, ut pauperiem,c^tcraqs jl ixiftiiiiari mala oportet. N am qui tenuis eft,’ olt; fl modificetur, nullam noxam ex êo fentiet. It Etiam qui reftè pauperie fua utitur, non lots luni nihil capiet iricommodi, uerùm ad tolc-(11 fanda cetera mclior atque praeftantior crit.

1* Stigitut nechabere pauperiem, neque earfi lit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fff ifatioriit

î2 L. Apulo'j de

Volw/)flt;tîlo ratione regere contrarium eft, pauperfâ* naautma- maluinnon cft.Voluptatemueronequebo* la, num effe abfolutè,neque fimpliciter maluifl! fed cam quç fit honefta,nec pudendis rebuSi fed gloriofis aélibus ueniat, non elfe fugi' endam: illamuerô, quamafpernaturnatü' ra ipfa, turpi (J.elcftatione quæfitam, uiW' ri oportere cenfebat. Solitudincm amp;nbsp;labO rem,fi naturales effent, amp;nbsp;ab ipfa uirtute dlt;' feenderent, amp;nbsp;effent pro aliquapraclaraad' miniftratione fufceptæ, appetibiles dicebal effè. Sed fi aduerfum naturam turpifsiina' rumrerum caufagignerentur.malas deteft^ bilesq; efle. Non fola initia uoluntateacC' dere animis, conuenirc corporibus, fed eflj medium quendaftatum : qualis cft, cü ablt;l’ trifticia,nec tarnenIçticiam adelfc fentiinuS' Ex bis quæ in nobis funt, primum bonu atï laudabile cft uirtus, bonü ftudenti. Ideo ha’' neftum appellari oportet: folû quippe quoi* honeftum eft.bonum dicimus: amp;nbsp;malu, tu(' pe. amp;nbsp;merito,quodturpc eft, bonumnóp®’ Hmicitia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Amicitiam ait fociam, eamó; co®'

fenfu confiftere, reciprocaq; effe,ac difefti®’ nis uicé reddere, quando reclamat çqualitf' Hoc amicitiæ cómodo prouenit, cû ami®quot;’ cum quem diligit, pariter ac fe cupit profp®' ris rcb. potiri. Äcqualitas ifta no aliter jP®®' nit, nifi fimilitudo inutroqj parilitate ch^'

Phildfophi'a Lib cf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SJ

• tatens cóaéniat.Pares cnim paribus irrefolu* I* bill nexu iunguiicur.ita difcrepantes.Sc inter •' fe difiûcti funt, nec aliorû amici.Inimicitiarû gt;' autem uitia gignuntur exmaleuolentiaper mornm difsin'iilitudinem,amp; diftantiam uitç,

* Scfeftas.atq; ingénia contraria. Alia etiain' amicitiæ genera dicit efle, quarum pars uo-Igptatis gignitur caufa, pars necefsitatis.Ne-

i ccfsitudinis 8cliberorum amor naturæ con* gruus eft. Alius abhorrés ab humanitatis tie*

I' mentia.quiuuigoaraordicitur;8ceftappeti- AWOJquot;. tus ardens, cuius inftinftuperlibidinem ca-

• •' pti amatores corporumjn co quod uiderint,

• * totumhominem putant. Eiufmodi calami-

'' rates animarum,amicitias idem appellari ue* tat.quæ nec mutuse funt, nec reciprocari queant.ut ament, quæ redamantur,nec coni' ftantia illis afsit, amp;nbsp;diuturnitas defit, amo. If resq; eiufmodi focietate acpœnitétiatermi* y nentur. Plato tres amoreshoc genercdinu- A’wor« merat,quodfitunusdiuinus.cu ir.corrupta

I‘ mente êcuirtutis ratione conueniens, non

J* pœnitcndus. Alter degeneris animi, 8c co .

V ruptifsimæ uoluptatis. Tertius ex utroque y pcrmixtus, mediocris ingenij, 8c cupidinis 'll inodicæ, Animas uerofufciores impellicu* J* pidine corporum ; Unum quod illis propofi-e' tumeft.uteorumufurapotiantur, atquee-lt;' iulmodi uoluptatc 8c deleclationc ardorem ■i' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fff X fuum

lt; f4 I- Apulcrj de

fuû mulceât. Illç uero facctç Sc urbanæ fj’’ Animas bonorum deamare, amp;faéluinu«‘* uti qui poriantur plurimû bonis artibusr meliores prçftantioresque reddantur. dias exutroque conftare ! ncc delegation)' bus corporis prorfus carere, amp;nbsp;lepidisan' inarûingenijs capipofTe. Vtigiturilleaifl)’’ deterrimus ac inhumanifsimus atqs turp** non ex rerum natura,fed ægritudine córP®' rali, morboq; colligitur: fie illc diuinus.of* rum muncre beneficioqs conceffus, afpir*” te cœlefti cupidine in animos hominum daturuenire. Eftamoris tertiafpccieS,qp^ diximus mediam,diuini atque terreni pto^ mitate colleftus, nexuq; amp;nbsp;confortio pn'', copulatus: 8c ut rationi propinquus eft d'*'' nusille, ita amp;nbsp;terrenus illc turpitudinii»'’ Virieulpat ftus eft uoluptatis. Culpabilium au)'* iiles quL üirorum quatuorformç funt; quarum pUquot;* honori petarum eft, fequens abftemior'i'* tcrtiapopularis, tyrannie® damnationiS'* tima. C^uapropter euenitprimuin illudi”^ tibus uitium, cum uigor rationis elangu^ fuperiorq; robuftior fùcrit animæ portin,* quairadominatur, oligarchiadicitur. H* nafeitur, cum propter pefsirnûpaftum''* partis animæ quæ ex cupiditatibus conü*. non folum rationabilis 8c irafeentiæ locnf fidcntur,fed etiam cius quæ non necclî»'” cupifü”'

Philofophia'Liber.

it cupi^ines acuunt. Hunc talem Plato lucri^ 11* cupidincm, atq; accipitrempccuniæ nomi-!gt; nauit ; quails popularis cxiftit, cum indul# gt;nbsp;eentia çupidines laboratæ, non folum iuftis defidçrijs çxardefcunt, fed his xquè obuisc ji atquc occurfantcs, illam confiliariain,8c il id lain alteram rationabilem animatn conditio-4 nibus fuis prefferunt. Tyrannidiseftluxuri* ff ofaamp;plcnalibidinisuita, quxexdiuerfisamp; ;» illicitis uoluptatibus conflata,mente to ta do ill minatur. Quis itaque non pefsimum euin, 1« non folum turpem, amp;nbsp;damnofum, 8c cótem» d ptorem deoru, 8cimmoderatam,8cinhuma-d nam, atquc infociabilem uitam, ait uiuerç |l Sed nec cum proximis fecum'uc con^ruerc, t atquc idco non modo à cætcris, uerum ctia it à fc difcrepare ; ncc alijs tantum, fed fibi ini-d micum effe; 8ciccirco nunc talem neque bo-d nis.nec omnino cuiquam,ncc fibi qui dem a» d micum effc-.fed ilium pefsimum uideri.quod nullamalignitatis fuperlatio pofsit exccde-d re. Hunc talem nunquam in agendis rebus (t cxpedirc fe poffe.non folum propter infcitia, ,1 fed quod ipfc etiam fibimct fit ignotus, 8c (1 quodperfefta malitia feditionem mentibus d pariat,impcdiens incœpta eius, atquc medi-0 tata condlia, nec permittens quicquam corn qu£ uolet. Quaproptcr pefsimo deterri-il moque, non ea tantum uitia quæ fecundutn i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fff Î natu-

«lt;5 L. Apuleïj de naturam funt.pariunt execrabilitatem eft inuidentia, ut eft de alienis incommooil gaudium ) fed etiam quç natura non rcfpui* uoluptatein dico, atque ægritudinem, dcfr deriumjainorcm, milèricordia, ir,et’j,pud(* rem, iracundiam. Iccirco autem boe taen** quod immoderatuni ingeniuin, in quç -unlt; prorucrit, moduin non habet; atqueidt' feinpcr ei aut deeft aliquid, aut redunJ*' Hincfiufmodi hominis amor omni teno^ corruptus, quod non foluin elfi cr ans cup* ditatibus amp;nbsp;inexplicabili fici haurire a**' omniagencrauoluptatis, fed ctiaquódfo' mæiudiciOjirrationabili errore diltrahiW* ignoransuerain pulchritudmtin, Sccorp’ risefFoetam amp;nbsp;cneruem^cfluxaincutcind* amans: nee fakem coloratos fole.aut cxef*^ tatione folidatos, amp;nbsp;opacos umbra,uel lU*’' Icsdefidia, fed cura nimiamodulates arf Malitianon »nagni facit. Non fponte gralfari malitia*’ ii^ultis modis conftat^ Namqueiniuriaiu*'’ ordinatam pafsionem,amp; Kgritudinemiu^^' tis efle ait: unde liquidó arbitratur, homi*'’ non fponte ferri.Quis enim tantum malip’ Juntatefufeiperet, ut in optima mentisIjl' parte fcelusSc flagitium leiens ueheretdf’ ergo pofl’cfsio mali ab imprudcntibusc2[^ tur,ufum eius amp;nbsp;aftioncs oportet ab igno^ tibusfuftineri. Iccircoqj id peius eft, q“’*

Philöfophia Liber, «7 noceri. Etcnim in his rebus nocetur quse i( funtuiliores, corporis fcilicet,quæucl iinmi« Jï nui poflunt^ucl fraudibus interirc.iUæfis po* ÿ tioribus.quæ ad ipfam attinent animam.Se J cis noccre longé peius efle. Ex quo intelligi 1» poteft, quod animis bonis eo uitio pernicies )ii infcrtur, plusque illi nocet qui aliuin cupit )t perditum, quàm illi nocet aduerfura quem [i »alia maebinatur. 8c cum noceri alteri ma* ÿ lorum omnium noxiuin fit, multograuius )f eft.li qui nocet, abeat impunè ; grauiusq; 8c j)i acerbius eft omni fupplicio.fi noxio impuni» )t tas ditferatur, nechominû intérim animad» 3I uerfione pleftatur. Sed grauius.quàm acer-(1 bifsimorum morborü careremedicina,me-,t dentesfallere, nec uri,nec fccari easpƒrtes ’! quarum dolorc incolumitati refiduarû par* ÿ tium confulatur. Quare ut optimi medici (gt; conclamatis defperatisque corporibusnon adhibent medenteis manus, ne nibil profit futura ratio doloribusfpaciapromulgef.ita cos quorum animæ uitijs imbutæ funt, nee .( curari queunt, medicina fapientiæ emori ,p præftat. Nam cui nec exnatura.nec ex indu* ,j ftria.rcfteuiuendiftudiumconciliaripoteft, „1 uitacxiftimatPlato effe pcllcndü ; uel fi cupi Ç. douitç eû teneat, oportcrefapicntib.tradi, çi quorûartcquadam ad reiäiorafteäatur. Et eft fané meli» talé régi, nec ipfura in alios ba-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fif 4 berc

(■

99 L. Apulcrj de

Jjere poteftatein.ncc dominari: fed feruireiF pfumaliorum adijci poteftati, parendi tius quàm iubendi officia fortitó. Viruf^^ ïimum non folum deteriorem elfe dicebiij qudd diftrahatur femper additioneuitioi* etfi defiderium æftibus diffçrtur: qui quao'* plurium cupidior fit, tantp fibiinet cgentio'' amp;nbsp;propterea alijs uidcri poteft. Speraca qu'f pc,atqj exoptatauix pauca, amp;cum maxi*”* crumna proueniunt. Hisq; flagrantiprcs c»' pidines floresqs fucccdunt : ncc futuris ta”' tuminodo angitur malis, ucrùm ctiâ praett' ritis tranfaftisque torquetur, quos oinnc'* morte fola ab ciufccmodi malis deduci pofl* manifcftu eft,Sçd adprimè bonos.ctiam fi”* mcdiocritatedeterrimos, paucos admoil“’ rarioresque etiam (ut ipfe ait) numerabilt* efle: eos autem qui nccplanèoptimi, nccof pidódcterrimifint, fçd quafimediè moraft plurcs efle. Sed nçque fupcriorcs obtinct* rcdlaomnia, neq, inferiores in omnibuslf' bi. Horum uitia nee grauata.nec intcmpelï' uafunt, aut minimum criminofa: quorui* fubftantia eft cx rcdundantia uel defedOi 3uibus amp;nbsp;adprobationis integritas èc nilt;y useft. amp;nbsp;qui inter laudeuitupcrationeiM’ mediam uiam uadant, ufquc capeflendarutf eiufinodi ftudia excitantur, ut nunc boni a” que honeiti eos ratione inuitent,nunc inho' nelH

Philofophia Liber. 99

, peftalucra 8c. tufpesilliciantuoluptates.Ta-'f |ibus uiris nee amicitiarum fides perfeueret,

8c amores non femper improbi, neebonefti

* tarnen, eorutn animos in currunt. Perfcélè

fapicntemeflenonpoffedicitPlato.nificæ- 4n4ÿ, * terisingenio præftctartibuSjSe prudentiæfquot; ** partibus abfolutus.atque à pucro iam irnbuf

lu8,faétiscongruentibus Sc diftisaffuctus^ 'I purgataSc effœtaanimiuoluptate, eieftis ex '* animo bine abftinentiaatq;patientia, atque doftrinis ex rerum fcientia eloquentiacji ue-nientibus. Eum qui per bæc profe^us fiden« ti Scfccurograduuirtutisuiagradcretur, a-deptum folidam uiuendi rationemrepentè fieri perfeftum; boe eft,tepentè præteriti fu« turique æui ultimas partes attingepe, ÇepfTe quodammodointcmporalem.Tuinpofth^ç ut bis exclufis.infertisqi 8c immifsis oitrni»

busquæ ad bcatam uitam fuerunt, none« alijspcndêrc, nee ab alijs deferrifibipofTc, fed in fua manu effe, fapiês reftè putat. Qua-Te nee in fecundis rebus effertur.nec contra-biturinaduerfis, cum fe ornamentis fuis ira infxruftum fciat, ut ab ij s nulla ui fegregetur. Hunc talem non folum inferre, fed ne refcr-

re quidem oportet iniuriam. Non enimeam

î contumeliamputat,quamimprobusfaciaf. MalCwalo ♦ fed earn non putat,quampatientiafirmiter nonfen/itn 1' tolcrct. Qua quidem naturx lege in animo dum.

fff 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ei'!»

90 L. Apulcfj de

eius fculptutn fit, quod nihil horû pofsitfl® cerefapienti, quæopinâturcætcrimalaefl* Equidem fapientem ilium, confeientia^ fretum, fecurum amp;nbsp;confidentem.in oinni'quot; tadici futurum, quod amp;nbsp;omnia accidêtiaff ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;putet,amp; ad mcliores rationes trahat,amp; qu»'

nihil inorofe uel difificulter excipiat, fibiq“* perfuaferitpcrtinerc res fuas ad immortalî** deos. Idem ille diem mortis fuæ propitiquot;' Xmw« ini- nec inuitus expeélat, quôd de animæ iinmo' wort41it«»tahtatcconfidat. Nam uinculis liberatacof' poreis, fapientis anima remigratad deos,^ pro merito uitæ purius caftius'ue tranfad^ hocipfodeorumfe condition! côciliat.Eu»' Salientepti dem fapientem optimum nominat, ac bonU;

ac prudentem reftè arbitratur, cuius fanèt^ filiacum faólis reélifsimis congruunt, principia profeéla funt à iufti rationc. .A’ forlif. “oefäpientemSefortifsimum dicitefle, eui® qui uigorc mentis ad omnia percipiendaß' paratus. Inde eftquodfortitudinemneruû* animi, ipfasque ceruices ait : ut ignauiam*' nimi,animæ aitimbecillitati eflefinitiinaUgt;' Oiuei foins, diuitem hune folum quidem reélè puta'' quippc cumthefauris omnibus preciofior«’ lolus uideatur pofsidere uirtutes : quiaeW' ' am folus fapiens, opes potcftinufibusna' ceflarijs regere,uideri ditifsimus debet. Naiquot;.

extef

Philofopbia Liber. 5»

jj exteri quamuis fint opibus affluentes, ta-menquód uelufumearumncfciant,uelde-

fji ducant eas ad pefsiinas partes, inopes uiden

yi tur.Egeftatem namque nonabftinentiape* Egej},», cuniæ, fed præfentia immoderatarum cu«

yt pidinum gignit. Philofophum oportet, fi ni-bil indigens erit, amp;nbsp;omni fortunæ contu*

jÿ max, amp;nbsp;luperiorijs quæ homines acerbato* yl leratu arbitramur, nihil fic agcre, quàmut ji femper ftudeat animam corporis confortio ,(i feparare ; amp;nbsp;idco exiftimandum philofophi* Pl’Io/óf ÿ am elfe mortis atfeélum, confuetudinemq; [»hia.

moriendi. Bonos oinncis interfe oportet

y, amicos efie.ctfi funt minus noti; Sc poteftate

J, ipfa, quamores eorum, fedaeq; conueniunt, ji amici funt habendi. Paria quippe à fimili-yi bus non abhorrent. Vnde inter folos bonos fidein amicitiæ elfe conftat. Sapientiaboni ÿ amatorem adolcfcentem facit, fed eum qui probitate ingenij fit ad artes bonas prom-

gS ptior. Nec deformitas corporis talcm po-j/ teritabigere appetitum. nam cum ipfaani-y: ma complacita eft, homo totus adainatur; it fed cum corpus expetitur, pars cius dete-(1 rior eft cordi dure. Igitur putandû çft, eum We igiu ti- quif)tignarusbonorum,cupitorçm quoquç tnr-ÿ' ciufmodi rebus effe. His enim folus bonus yi. defiderijs accenditur, qui bonûillud oculis .(i iinimi uidetihoc cibeife fapicnté.lftud quoqi

quoiuain

L. Apulcij de quoniamquicftignarus, oforquoque, amicus uirtutum fit nccefle eft. Ncc hic talis amator çft turpiuin uoluptatuiu-^? picns non modo meræ uoluptatis quidé^ cuius gratiaucnict ad agendum, nifipfOv ftô fuerint honefta emolumenta uirtut'* Hunccundemcuinhuiufmodi uolupta«^. f»ortet uitamuiucrchoneftam, amp;adinir3‘’', em.plcnamq; laudis amp;nbsp;gloriæ. Nequehs’’ modo rerum caufa cæteris omnibus praef®’’ ri,uerumetiam iucunditate 8c fecuritate’*’^ lum amp;nbsp;fempcr frui: ncc angetur carifsiinis*’' batus afFcftibus, ucl quod exfeomniaf«* apta quç ad beatitudincm pergunt, uel quo* decreto amp;legercftxrationis interdicituf* iufmodi afflidatio, amp;nbsp;quid fide tali fccau') difcruciet, illam egritudinem ucl propter«'' qui eft emortuus fufeipiat, quafi in peiorc'' parte: aut fua gratia, quod tali necefsitudiquot;’ - „ doleatfe priuatu efle lt;nbsp;Sed ncque obiti cau‘ Mor Ml HO lamentationcs fufeipi oportet, fifciainusil' itmtit M I. neque aliquid mali paftum : acfifueC*' bonæ uoluntatis, etiam melioribus aggrej* tur.Neque cnim alieni gratia, ut qui in fe ponit omnia, ncc cuiulquam abfentia uirW' tis efle indigens poteft, cuius perpetual* poflefsionem fibi uendicat. Igiturfapiensfl* erit triftis. Sapientiæ fini s eft, ut Dei merin* fapiensproucnatur; baneque futurain ein* operain»

Philofophia Liber.

ôperam, ut æmulationc uitæ ad dcorû aftus jl accedat. Vcrùm hoc ci poteritproucnire.fi jj( Uirum perfeâè iuftuin, pium, prudentem Ce ji præbeat. Vnde non foluiu in profpeftandi jli cogitatione, uerùinetiamagédi operafequi (( eum conuenit, quæ dijs at que hoiUinibus (j( font probata. Quippc cuin fummus dcorum g. eunctahæcnonfolum cogicationumratione 1,1 cófideret, fed prima, media Sc ultima obeat, ,0 compertach intimæ prouidentiæ ordinatio-jf nisuniucrfitatc 8c conftantiaregat. Vcrùm f), emnSuero illud omnibus beatum uideri, cui ÿ nbsp;nbsp;bona fuppetunt, Sc quemadmodum care-

teuitijsdebeat.callet. Vna quidem beatitu-do èft, cum ingenij noftri prçfentiatutamur^ j quæperficitnus. Alla, cumadperfeétioneni

Jl Uitæ nihil dceft,atque ipfa fumus contempla tionccôntentilt; Vtrarunque autemfœlicita-jji turn origo 8c exuirtute manat, 8c ad ornamé turn quidem genialis loci eft uirtutis. Nullis fl extrinfccus eorum quç bona dicimus,admigt; niculis indigemus. Adufum autemuitæ cô« tnunis,corporis cura, 8c eorum qüæ extrin-. fccusueniunt.præfidijs opus eft : ita tarnen, uthæceadcmfiantuirtutc meliora, ciusque fuffragio bcatitudinis commodis copulcii-. tur, fine quahæc in bonis minimè funtha* ' benda. Nec fruftra eft, quôd fola uirtus form •( ftatifsiraospoteftfacerc, cum abfque hac Cjé

Hi

5gt;4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Apulet) de

alijsprofperis non pofsitfœlicitas inuenif' imi Sapienteinquippepediflequum amp;nbsp;iinitato' MtorDh. reindeidiciinus^ Sefequiarbitramurdeu® id efl TV ^iv.Non (oluin aût oportet,dum ui' tarn colitjdigna difcere,ncc ca agerc qusc«^ rum maieftati difpliceant, uerùm amp;nbsp;tuncd corpus relinquit:quod nó faciet inuito D^'’' etfi in eins manu eil: mortis facult’*' fnOeintf quamuis feiat fcterrenisreliélisconfecut'’ JM’ rum cfTe meliora, nifi perpetiédum iftudl^ diuinadecreuerit,accerfire tn eummorté®’ debere.ctfi antè aftæ uitç ornamêta cohoo'' ftant, honcftioré tn elTe, fccundi rumoris*’’ portet,cü fecurus de pofteritatis fuæ uita,’j immortalitaté anima ire permittit : eoq; lt;1 ” fiicuixerit, percipit fortunatorühabitatuf* ocü,in deorü choreis femideümqj permil^*' De ciuitatû ueró conftitutionc, de obfer^*' tione regendarum rcrumpublicarü, itaiub^! Plato, namprincipio ciuitatis definit fofi”’ CiMifdt aJ hunc modum : ciuitatem elTe coniunCi'®* nem hominum plurimorum in quibusfi’®' ' regentes , alij citeriores coniunéli inter“

Concordia, Sc inuicem fibi opematquei'*' xilium defercntes, ijfdemlegibus, redis men, officia fua tempérantes, unamquerj' uitatem,jifdem mœnibus illamfuturain, y eademuclle amp;nbsp;nolle incolarum mentem**' fueuerunt. Qu^e fuadendum fundatorib*' reru”

Philofophia Libà*.

, Mrum publicarum, utufq; ad id locorû, plc-bcs fuas ab eodem cidê reftori noti eflc pof-

’’ fint.nec fibimet incogniti.fic eniin fiet, ut o-® mncs una mente fint.æquumq; fibi faèbû uc-lint, magnam fané ciuitatemnonbabitantiû

•’! multitudine, eorumq, magnis uiribus uti o-portet.Vires enim nô corporis,nec pecuniç, colleélas dominatione multorum, æftiman« das putat, cum uccordia impotétiaq; ; fed cû decrcto cômuni uirtutibus omnibus ornati uiri,incolæ, Scomnesfundati legibus obfc-^ ’’ quuntur, cæteras uerô quæ nô ad hune mo* dum forent conftitutæ, non arbitrabaturfa-

'’’i nas ciuitatcs Eas demû fundatas rationc di-cebat e{re,quæ ordinatæ ad inftar animarum

quot;, forent,ut pars optima,quæ fapientia prüden tiaej; prçcellit, imperitetmultitudini.amp;util-

* latotiushabetcuramcorporis,itaprudétiae

* dcleftus tueaturuniuerfx commoda ciuitalt; fortitude» ’ tis. Fortitudoetiam.parsuirtutisfccunda,

** utuifuaadpetentiâ caftigat, Screprimit : ita

** in ciuitate uigilet.excubitorû loco quidem militet iuuétus, jp utilitate cunéforû; fed in-quietos Scindomitos, ac,pptereaj)efsimo5 . dues refrenet, côiineat,ac fi necette fit,fran-

* gatpotioris cûconfihj difciplina.Illamucrô defideriorum tertiam partem plebi amp;nbsp;agrico ’ lis parem dicit, quam exiftimat modera-tis utilitatibus fuftinendam. At cnim remj-pubt

ÿ« L» Apuleq de

publicam ncgatpoflc confiftere, nifiisif iinpcritet habeat fapientiç ftudium,aut is’ Jinperandutn cligatur, que efie inter oinn' fapientifsimum conftét. Ethuiufceinodin' ribus cunélos ciues inibuendos elFe dicit/ ijs in quorum tutelain atquelidem refpul’l' caullacredatur, auri atque argent! habe'’* cupido nulla fit. Nee fpecie commun! pflO* tas opes adpetant, nec huiufmodi hofpi® fuccedant, utcæteris ianua non rcclufa. bos uiétumq; ita fibi curent, ut accepta tcdcin ab bis quos protegunt, comnninil’' Cpulis infuinant-Matrimoniaquc non pri“' tiramaritandaeflc, fed fieri communia, *' fpondentibus eiufmodi nuptias publics* uitatis, fapientibus amp;nbsp;magiltratibus, Si, quadameinegociopræditis : idq; prascip? , curantibus, ne difpares fui, uel inter fed'i* । miles copulerituf. His adueftitur utilisquot;' . cefiariaque confufio,utpefmixta nuti'iii'** ' tapucrorum, ignotorumâdhuc, agnrti®'’ parentibuS afferat difficultatem ; ut dû^' liberos nefciunt, omnes quosuiderint«'’ j ætatis,fuos credantjamp;ueluti communiu^' i berorum omnes omnium fint parentes.P j jpforum connubiorum qusriturtempc^’ j coniunftio : cuius futuram ftabilem fi’’*, J crédit, û cum harmonia muficæ dierum’^ lt;nbsp;fonent numeri: amp;nbsp;qui 4e talibus nuptÿs

Phiîofophia Liber.

orti, ftudijs congruentibus imbuentur,amp; o-ptiinis dilciplinis cominuni præceptoruiii magifterio docebuntur, nonuirile tanturri-modo, uerùinetiam fœmmarum; quasuult Plato omnibus partibus, quæ proprié uiro-rum putantur,coniungendas elTe, béllicis tiam: quippecumutnlq! natura una fit, ean. de^n efTe uirtutem. Eiufiiem ciuitatcm nullis extrinfecus latis legibus indigere,regia quip peprudentiaamp; eiufihodi inftitutis ac mori-bus, quibus diuQum eft, fundara, cæteras le« ges non requirat. Et banc quidem,ut figmen tumaliquod ueritatis, exempli caufapcrfc compofitam uultefle rcmpublicam. Sed amp;nbsp;alia Optima quidem, amp;nbsp;fatis iufta,8c ipfa qui-demfpeciej amp;nbsp;dicis caufa ciuitas fabricata, non ut fuperior fine euidcnti, fed iam cû ali-quafubftantia inhacnonfuo nomine, amp;nbsp;de' ftatu 8d de commodo ciuitatis requirens ori-ginis eius principia amp;nbsp;fundamenta difponit: fed eo tendit, quemadmodum ciuilis guber-natoreiufmodi locum, conuentusq; multi-tudinum naftus, iuxta naturam prsefentium rerum amp;nbsp;conuenarum debeat facere ciuita-templenam bonarum legum amp;nbsp;morum bo-norum. In hac equidem cafdem pu^rorum nutricatlones, eafdem uult efte artium di-fciplinas. Sed in connubijs amp;nbsp;partubus ac-domibus defcifcitàprioribus,obferuationtf rquot;'“' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ggg

ÿ» .L. Apukr) de rcipübiicæ inatrimonia priuata 8c fingulif’ faciens pro quoque ipforum. Et f» in conff’ hcndo matriinonio confulcrcuoluntatéf'' debcant, uniuerfetamcn ciuitatis princif' bus, ut coinmunisjcoinodi caufam decernil fpeélandain cfle. Quare amp;nbsp;dites inferiof* nuptias non rccufent, Sclocuplctium c®quot; fortiuminopesconfcquantur:amp;fiuiresof congruunt, ingénia tarnen diucrfamifcän*

' efTe.utiracundo tranquillaiungatur,S:fe^ to homini incitatior mulier applicetur: libus obferuationûremedijs, (oboles nat»* ■ difcrepante confecta, mox prouentu ro«!'* re coalefcat, amp;ita compofitarum doinof”' opibs» ciuitas augeatur,puerperiaq; ipfaiquot;; rum difsimili feminioconcçpta, cûutri^ inrtar fiinilitudinis Kaxerint, neq; illis oif rem in rebus gerendis, nequc tamê fpeß)^ dis confilium defuturuin. Inftituendosu** efTe cos, ubicunq; ciuitatis parentes cent’ rint. Domos uerô amp;nbsp;polTefsiones habf’ priuatas, ut queunt Cnguli, quæ quideinj immêfum augeriperauariciam, neepro'’ per luxuriam, aut deferi per negligcntiai” nantJegesq; ciuitatibuicpromulgariiu^ amp;nbsp;Icgum moderatorem, cum aliquid tal'‘ Impermi cjpiet, adcontemplandas uirtuteshortij' tnodusutilii Imperitandi autemmodumeumefTeuti’ tripltx. .ccnfet,qui ex tribus fuerit tetnperatus.

Phiiofophia Liber, êhivn uel optimatium, uel etia popularis im* perijfoios Scmeros ftatus utiles arbitratur: nee impunitas reéborü culpas relinquit: fed. ma gis cêfet hts debere conltare rationé, qui fint potiores poteftate, amp;nbsp;alij publicarü reru ftatus definiti ab co. In aeluofauerô ciuitate deferibit, quéadmodû fimul omnis bominû multitudo bonitateSeiufticia côduftababe

J, antur.Hi taies côpleftentur jÇximos, hono-rcs cuftodient.intempcrantiâ arcebunt, iniu

J' ri ârefrenabunt,prudently ornamentis, cetc-

*' risq; honores maximos deferentes. Nec te* incrè multitudo eôuolet ad eiufmodi return

'' publicarû ftatus, nifi qui optimis legib, Sc e* mftitutis fucrint educati, moderati ergacætcros inter fe congruentes.'Quatuor culpabilium ciuiû genera funf.unùm eorum. î qui funthonore præcipui; altcrum paucorû, penès quos remm eftpoteftas; tertium om-niuin, ultimum dominationis tyrannies. Et

* primum quidcmfit, cum prudentiores uiri '* permagiftratusfeditiofos ciuitatc pellûtur, ! deferturq; poteftas ad illos, qui funt manu tantummodo ftrenui : nec ij qui blandiore confilio àgcrc rcs pofsint , adipifeuntur iam iam imperij facultatem, fed qui turbidi,uio* îentique funt. Paucorum ucro ftatus ob'ti-

? nctur, cum inopes, criminoft, multi, fimul i' jpaucorum diuitum potentix fubiacentes, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ggg 2 dederint

»oo L* Apuleij de Deo dederintfe,atque permiferint, omneinq”' regendi poteftatein nec mores bonijfedoPquot; lentiafueritconfecuta. Popularis autein’* Jlifuxfutia. ^ioroßoratur, cuminops multitudo obtj nuerit aduerfus diuitum facultates,lexq;gt;'J fupopuli fuerit promulgata, utexacquob ceat omnibus honores capeiïere. Adh*^-tvfttvvit, tyrannis illa fingulare dominationis

tune oritur, cum ciuis, qui leges contutnaf' fuaruperit, fimili legum coniurationea^'’ ptatusimperiû inualerit, conftituensJp'î* ceps, utomnis ciuium multitudo defidc^) cius amp;nbsp;cupiditatibus parens, obrequiuinl^* um tali fine moderetur.

Lgt; APVLEII MA

DAVRENSI.S PHILOSOPHI

P/atonjci, de Geo So-crntif Liber.

VI inc uoluiftis dicere eX'' pore,accipite rudimentfi»?'’ experimétuin. Qjtippe pf®! mea opinio eft, bono perlet ericulum faciam, poftq''^ Tcprobata meditata fum difturus incog”'* Necenim metuo, ne in friuolis dilplicc^ qui in grauioribus placui. Sed ne oin”.

PhilofophiaLiber. lo«

i riatn Tioueritis, 8c in ifto,ut ait Lucilius,fche* it dico 8c incondito experimini, an ide fim re-» pentinus, qui præparatus. Si qui tn tum uc-ftnimnondumfubitaria iftanoftracognofei i tis.qu« fcilicet audietis.pari labore quo feri-Ü bimus.ueniapropenfiorequalegimus. Sic enim fermé aflolet apud prudenteis uiros ef-d feinoperibus iudicatio refecatior, in rebus j| fubitarijsucniaprolixior. Scripta enim pen-f ficulatis 8c examinatis ; repentina autem. f nofeitis Gmul Scignofeitis, nec iniuria. Illa icnimquæfcriptalegimus, 8c tacentibus no

bis talia erunt, qualia illata lunt.Hsec uero in præfentiarum, 8c quaG nobifeum patienda funt,talia erunt,qualia uos illafauendo fecc-ritis. Quanto enim exinde orationi modifi-

’ cabor,tanto à uobis in maius tolletur.V os e« nim aduerto libenter audire. Proinde in ma

L.Apuletj de Deo oborta eft, quam uelut in materia lapides tl' merario interieclu, poni ncccfle eft, ntqiiquot; terîeéio intrinfecus pondéré, neq; inclina^ profundé fitu.neq; coliibentibus ad rcgul»’ neis. Quippe qui ftrudûorationishuiuS', gomet, non è monte modo lapidem direct cæfum aftèram, probe omnifanam fcmpl’ natum lenitcr, ad extremas oras ad uiiguf'* coæquatum: fed quæ open accómodcin,u' inæqualitate afpera, uel Içuitate luLrica, angulis eminula.uel rotundouolubilia, fiquot;' regulæ corrcdione, amp;nbsp;menfuræ parilitatf,^ perpendiculi folertia. Nullaenim res pof'; elfe eadein,fcftinatafimul amp;examinara:i'(' cfte quicquam omnium, quodhabeit amp;I2®' dem diligentiæ fuæ fimul,Sc gratiam cekf'i’ tis. Præbui me quorundâuoluntati, quiof pidô uoluerunt,quæ à me deiiderabanîur/ diceré ex tépore. Et eft Hercule tcrmido,J^ id mihi euenerit, quod coruo fuo euen^ Æfopus fabulatur. Id erit, ne dum laudé noua captare apparo, illâ quam ante pep^'' cogar amittere.Sed de Apologo quæritisif* Conti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliquid fabulari. Coruus amp;nbsp;uulp’

«idpKaôo- unam ofïulam fimul uiderant, eamque'’ ‘ lova- ptam feftinabant pari ftudio, impari ceW .1 “ ' tatc;uulpes curfu, coruus uolaïu. Igitural’ beftiam pramenit, amp;nbsp;fecundo flatu , pâ^®’ ^iSjUtrunquc prælabitur. Si iamanticipé'

Soeratis Liber. ' toj

at que ita præda fimul amp;nbsp;uiftoria lætus, in ƒ lublime eueftus, in quadam proxima quer« iî eu, in fummo eius cacumine tutus fedit. Eo-11* que turn uulpcs, quo alipedem nequibat coil {equi, dolum iecit. namque eandem arbo-,f, rem fuccefsit : 8c fubfiftens, cum fupernè 5* uiétorem præda ouantem uideret, laudare It aftu adorta eft; Nç ego infcita.quæ cum alite

Apollinisfruftra certauerim : quippe*cüin jJ pridem tamconcinnûeft.neqioppidôpar-)» uum, neq; nimis grande fit, fed quantû l'atis tl ad ufum.decoremcii, pluma mollis.caput ar-5 gutum, roftrûualidum. lam ipfe oculis per» d fpicax.unguibus tenax ; nam de colore quid if dici ƒ enimuero cû duo colores præftabiles i forent,piceus amp;nbsp;niueus, quibus inter fc nox ÿ cum die differunt,utrunque colorem Apollo f fuis alitibus côdonauit, candiduin olori, ni- pôômif.

grumcoruo.Quodutinamficuticygnocan-° turn indulfit, ita huic quoq; uocé tribuilTet:

J ne tam pulchra a!es,quæ ex omni à uitio Ion # nbsp;nbsp;gè præcellit, uiduata delicie facundi dei, mu

tauiueret, Scelinguis. Iduerdut coruus au* (I dit, hoc folumfibipræcæterisdeefie, dum / uultclarifsimè clangere, ut ne ad hoc faltem f nbsp;nbsp;olori concederet,oblitus offulæ,qui mordi*

ƒ eus retinebat.toto riélu l-iiauit,atqi ita quod uolatu pepererat, cantu amifit. Enimuero ÿ nbsp;nbsp;uiilpes, qÿ curfu amiferat.aftu rccuperauit,

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ggg 4 Ean.

»04 L» Apulcij de Deo Eandein iftain fabulain in pauca cogain®' quantum poteft fieri cohibiliter. CoruuSi-fe uocalem præberet,quod folum deefle tæ éius formæ uulpes fimulauerat, crociw' adortus.prçdam quam ore geftabat, in (ftricemcópetiuit.Iamdudum fcio,quodl’^ fignificari flagitetis uobisLatinè, utneoy pars ueftrüm, nee qui Græcè nee qui Lat'quot; petebatis, diélionis huius expertes äbircO’ Quapropterfiitauideretur,fatis oratio ftraattiçifiauerit.Tempus eft, in Latiuin«® migrare de Grçcia. Nam amp;nbsp;quæftionis hu’® fermé media teneinus : amp;nbsp;quantum me*’ pinioeft, pars ifta pofterior per illaGr^' quç anteuertit, nee argumentis fit efficati®' nee fententijs rarior, nee exemplis pauf’ rior, neeorationc defeébor. Plato oiiin®’ , . naturam rcrum, quîcadanimalialurepef® neat,trifariam diuifit;eéfuitq; fummos fumdtuijio, fm-ninuin, medium, amp;nbsp;infimum. Faeintei® tHxt4 P ato- modo loei difelufione, uerùm eti’* -*’*”*■ naturæ dignitate, quæ amp;nbsp;ipfanequeuno/ que gemino modo,fed pluribus cernituf-^ airitum manifeftius fuitàloci difpofitio*' Nam perinde ut maieftas poftulabat,dijs jnortalibus cœlum dicauit: quos quidéde’ cœlites partim uifu ufurpamus,alios intdl' élu ueftigamus. Ac uifu quidem cerniJ**'’’ .— ^oi ô cUrißuna munJi

feu plena fit, uaria ignium face, quanto Ion-giüs ea ceflat à folc, tato longius colluftrata, pariincrcraento itinerisScluiuinis.menfem fuisactibus acparibus difpendijs extiinans:

’ feu illa proprio feuperpeti cadore (^ut Ch»l-dæi arbitrantur) parte luminis compos,par«

* te altera caffa, fulgoris pro circumuerfionc ‘ oris, difcoloris, multiuaga, poll ens.fpecietn * fui uariat : feu tota proprij candoris expers, alienæ lucisindiga, denfo corpore,feuleui, ceu quodam fpcculo radijs folis obfiftit, Sc aduerfi ufurpat ÇutucrbisutarLucretij) — Notdin ioHat de corpore lucem.

Vtraque cx animarum uera fententia eft. Nee bæc pofteauideo cur neque de fole, ne-que de luna quifquain Græcus aut Barbarus facilè cóieftauerit deos cfle, nee modó iftos

f utdixi) uerùmetiamftellas.quæuulgo ab f imperitis nuncupantur, quæ tarnen indefte-5 xo 8c certo 8c ftato curfu meatus longé ordi-

natifsimos diuinis uicibus çternos eniciunt. J Varia quippe curriculi uicifsitudine afsimu-♦ nbsp;nbsp;lant pro fitu 8c flexu, 8c obftituto circul orü.

Il quos probè callet qui fignorum ortus 8c obi î tus cumperit in eorum uifibilium deorum

nume«

iolt;ï L.Apuletj dcDeo

numero. Cætera quoque ftdera, qui Platoncfentisjocato : Arélurum,Geiiiin® Leoncm,aliosq: itidem radianteis deos,(l“ bus cœli chorum computum 8c corona^' fudateinpeftate uifimus pióiis noftibusj' ucra gratia,toruo decore,fufpicicntes inb perfeélifsimo mundi, ut ait Ennius, clypƒ' miris fulgoribusuariatacælamina. Efta^'* genus deorum, quod natura uifibusnoA^ dencgauit: nec non tarnen intelleftu eos® rabundi contemplamur, acic mentisaff'J contemplantes, quorum in numero fuff’ duodecimnumero, fitu nominum in du’ uerfus ab Ennio coarélati:

lu»o,Vefla,Nlinerna,Ctres,ï3iana,Venuf,Marlt;t T/lercuhitf,Jouif,Nefgt;tnnuf,'VulcanHf,Apoäo. Cæteriq; id genus, quorum nomina quid^ funt noftrisauribus iam diucognita. Por musucro animis conicélare, peruariasu' litates in uita agenda animaduerfas if? rebus, quibus eorum finguii curant. C#” nun prophanæ pbilofopliiæ turba iiup’^' torum, uana fanélitudinis, priua uers/' tionis, inops religionis, impos ueritatis,’’^^ pulofifsimo cultu,infolétifsimo fpiritu, dt* negligit, pars in fuperftitionem, pars in t“' »,ƒ/«(□ (rt .temptum tumida.Hos namq; cunélos dclt;^

in fublimi ætheris uertice locates, ab nacontagione procul diferetos plurimi,''

Socntis Liber. «ny

J non rité ucnerantur : omnes, fed infeiè, me-® tuunt; pauci,fedimpiè,dif{ltétur.Quos deos ’ Plato exiftimatueros,incorporaleis,anima-r leis, fine ullonequefincnequeexordio,(ed prorfus ac retro çuiternos,corporis cótagio-' ne fua quidé natura remotos,ingenio ad mm mambeatitudine porrefto, nmlius extrarij boni participatione,fed ex bono Sead oiacó

petentiaprononutu,facili,funplici,liberoet abfofuto’.quorû parenté,qui omniû rcrû do* minator atque autor eft, folum ab omnibus nexibus patiendi aliquid, gerendi'ue, nullx

’ uiceadaiicuius rei mutua obttriftuin. Cur ego nunc dicere exordiar, cum Plato cœlefti facundia præditus, æquiparabilia dijs im-mortalibus difrerens,frequentifsimè prædi. cet, hune folû maieftatis incredibili quadara nimietate, 8c ineffabili, nô poffepenuriafer-monis humani, quauis orationc uel modicè t côprehédiuix fapientib.uiris, cû fe uigore a« d niraiquantülicuitjà corpore femouerint,in.

telleftühulusDei ; id quoq; interdum uelut in arftifsimis tenebris, rapacifsimo corufea-

** mine lumen candidumintermicarc. Miffum

igitur hune locû faciam, in quo no mihi tan-

**, tum, fednePlatoni quidetnmcoualuerunt uhauerha, pro amplitudine rei fuppeterc. Quid igitur faciam in rebus mediocritatem mea,8lt; quidé longé fuperanùbus rccepxui

»of L. Apulctf de Deo canaiTijtandemq; orationem de cœlo inK' dcuocabo, in qua præcipuum animal hol’ ncs fumus : quanquampleriquefe incurs, fciplinse ita omnibus erroribus deprauai* ac piacularibus fceleribus præbuerunti propè exefa manfuetudinc generis fui”’ manè efFerarunt, ut pofsit uideri nullu® mal in terris homine poftremius- Sed nU' non de erroruin difputatione, fed de diftributione differamus.Igitur homines” tionepIaudenteSjOrationepollentesdu’”'' talibus animis, inoribundis meinbris, I”’ busamp;anxijs menribus, brutis amp;nbsp;obno^ corporibus, difsimillimis moribus.fimiü^ erroribus, pcruicaci audacia.pcrtinaci'r caflb lab ore, fortuna caducajfingulatiifl tales cunâis, tarnen uniuerfo generc tuiuicifsimfufficienda prole mutabileS)”' lucri tépore,tardafapientia, cita morte, rulauita terras incolunt. Habetis interii”’ naanimalia, deos ab hominibus plurii’”' differentes, loci fublimitate, uitæ peir”*^ täte, nataræperfeélione,nullointerftP pinquo cómunicatu,cum Sc habitacula*”^ ma ab infiinis tanta intcrcapedine faff igO fccfcant,amp; uiuacitas illic ætcrna amp;nbsp;inlt;l^^. Ht ; hic caduca 8c fubficiua ingénia ilia titudinem fublimata fint, hæc ad mifcria” (imata. Quidigiturc’ nulle ne connexu^

s o erat is Liber. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loj

natura feiunxit, fed in diuinam amp;c humanain partem feiugatam efle amp;nbsp;interruptam, amp;ue* â luti debilem paffa eft Nam, ut idem Plato jj Ält, nullus Deus inifcetur hoininibus: led auaTccom^ ili hocpræcipuumeorumfublimitatisfpecimé

, eft, quod nulla contraftione noftraconta-minatur. Pars corum tarnen obtutu hebe« jf uifuntur, ut fidera ; de quorum adhuc amp;nbsp;ma* y( gnitudine, 8ccoloribus,homines ambigunt. ij( Cœloautemfoliintelletta, nequeprompto ;(i nofcutur.Quod quidem mirari fuperhis im* (I mortalibus nequaquam'congruit, cum alio* quin Sc inter homines qui fortunæ munere opulentia elatus, 8c ufquc ad regni mutabilé lli fuggeftum 8cpendulu tribunal eueftus eft,^ ÿ raroaditus, Sclongèremotisarbitrisinqui-bufdam dignitatis fuæ penetralibus degens. Paritenim conuerfatio contcrnptum,raritas conciliât ipfa rebus admirationem. Quidi-gitur, (orator obiccerit aliquis. ) primoiftä ) cœleftem quidem j fed penè inhumanam tui fententiam, miffam faciam.fi omnino hoim-nesadijsimmortalibusprocul repelluntur»

(I atque itain hæcterrsetartararelegantur,ut omnis fit illis aduerfus cœleftes deos com-J munio denegata, ne quifquam cos è cœlit».

numero uclut paftor', uel equifio, uel bubfc* qua,feu balantum, uel hinn ientium, uel mu* ÿ gientium greges intcruifat, qui ferocibus

mod«-

jl'

«10 L. Äpuleij de Dcó « moderctur.morbidis medeatur, egenisöf luletur. Nullus, inquit, deus huinanis reb interuenit. Cui igitur prcccs allcgaboC’f^ uota nuncupabo^ cui uiftimam eçuam 'ï lt;!'' tniferis auxiliatorem, quem fautorem bom queinaducrfatoré maliscûuitacieboC' OS deniq;, quod frequentifsimû eft, iureiuri“ uti potero inter Troianos ftirpe cognatos? fortafle inter gcteisprçlio cognitas^ Atem' inter nuculos rccens cognitos, fi nemohquot; Gapiti crediderit, quis pro te Deus fidel« cet:*An utferocifsimo Mezentio, dextrt® teluin quod inifsile libro Apagefis taint'’ entos deos : dexteram cædibus feflaiH)'' luinquefanguinerubiginofum : utruinÇ’ doneum non eft,pcrquod adiures, ut'ncp' jftaiurent, cutnfitfumini deorumhicbo”' propri us.Nam amp;nbsp;lufiurandum dicitur, ul*‘ (iMTrfiidi Ennius. Qmd igitur iurabof per louera bP rdigio. dem, Romano uetuftifsimoritu^ Atq«'' Platonisuerafententia eft, nunqua feD’ cum homine communicare, facilius rae’’ dierit lapis quàm lupitcr. Non. Refpond*; en im Plato pro fua fententia, mca uoce. J' ufque adeo feiundos amp;nbsp;alienates à nO’ deosprædiço, ut ne uota quidem ueftr^*' bitrerperuenire. Neque enim illos facris'J' rum humanarum, fed à contredlationof“' remotti. Cseterùm funî quædam diuinæ'Pj

cupant, inter mortalcis cœlicolasque uc- intercejjb* dores,bine precum, inde donorum ; qui ul- ra, tro citroq;portât, bine petitiones, inde fup-petias, ceu quidam utrinque interprètes 8c falutigeri. perbos eofdem, utPlato in Symgt; pofio autumat, cunda denunciata, 8c mago-rumuariamiracula, omnesq; præfagiorum fpecies reguntur. Eorum quippe de numero præditi curantfingulieorumprouidè,uteft cuiquetributaprouinciamclfomnijs confir-l* mandis, uel extis pbyficulandis ,ucl præpe-»’ tibus gubernandis, uel ofeinibus erudien-ƒ dis, uel uatibus infpirâdis,uel fulminibus ia-culandis.uel nubibus chorufcâdis, cçteris^ 'l'' adeô per quç futura dinofeimus, quæ cunda ( cœleftium uoluntate, 8c numine, 8c audori-täte,fed dçmonum obfequio 8c opera atq; eu ra , ut Annibali fomniaorbitatë oculi cómo-neant, Flaminio aufpicia pcriculum claóis prædicent, Accio Mauio miraculü cotis adij-cianf. atque ut nonnulla regni futur! fignt præcurrant, ut Tarquinius Prifcus aquila obumbretur ab apice, Seruius Tullius flâma çolluminetur à capitc. Poftremo cunftaari« plumpr^fagia,fulgurumbidentalia,carmina

«i L. Apuletj de Deo Sibyllarum, quae omnia ( ut dixi) Siam poteilates inter homines acdeoï iunt. Ncque enim promaiellatedeui* caleftiüm fucrit.uteorurn quilquam ueU;' nibalifomnium pingat, uelFlaminio hoft*/ Corrodât, uel Accio Nauio cotificet,uelSi' byllæ fatiloquiauerfificetjuel Tarquinioquot;^^ iitapiccmreddcre; Seruiouerè inflainin^t* uerticein.nec cxurere, nó eil operæDijsfquot;' peris ad hxc defcendere. Mediorum iila titioeft,qui inaeris plagis terræ conccrngt;'' nis,nee minus confinibus cœlo,perindeucf' fantur,utinquacunq; parte naturæpropf* fint animalia, amp;nbsp;in æthere uolantia, amp;nbsp;in tcf ragradientia. Nam cum quatuor fint elei”'' tanotifsima,ueluti quadrifariam natural»* gnis partibus diftermina, fintq; propria a»'' maliaterrarum amp;flammarum (fiquidei»’ Ariftoteles autoreft, infornacibusflagräquot;' tibus quæda propria animalia pinnulisap*' uolitare,totumqs æuum fuuminigni diu'*' fari,cum eo exoriri.cumq; eo extingui) p*! tereacum tot uagafidera, utprius diélür^ furfum in æthere, hoe eft in ipfoliquidiamp;' ino ignis ardore compareant, cur hoc fol’*'* ex quatuor, elementum aeris, quod tao*' fpacio interfitum eft, caiFum ab omnib»* oefertumqs à cultoribus fuis, natura pate** lurf quin in coquoqiacrc animalia gig*** rent»*'

Socratis Liber.

rentur.utinigniflainmida, inundafluxa, in terra glcbulenta C* Nam quod quidam aues aeri attribuât j falfum fentiré meritifsimo di» xeris : qüippe quum auis nulläearum ultra' Olympi uertieem fublimatur. qUicó excel- *' Icntifsimus omnium perhibeatur, tarnen al-titudinéperpendiculo fi metiarepitgeofnê-træ autumant, ftâdia altitude faltigij non asquiparat, cum fit aeris augméAfuin im* menfum ufque ad citima lunae fclicem, qiiæ porro ætheris furfuin tierfus exordi* quot;nbsp;urn em Qiiidigitur tanta uis aefJs’j'^Ufle ab '^‘V ' humilibüslunæ anfraólibus, afqûé^fum* '‘'-inum Olympi uerticerh intèriâCe't Quid AMcrcwtp» tumfuacabit'neanimalibusfuis, àtqüêerit tiuf terre» ifta naturç pars niortua ac debilis:’Imd chim /Jr« ^uàni fifcdulo aduertas, ipfæ quoque auesTemper ^therea. terreftre animal, non aerium, reftius perhi-bearitur. femper eniin illis üiélus omnis in terra, ibidem pabulum .ibidem cubile, tan« tumq; àeraproximum .terræ uolando tranf-uerberant.Cæterum cum illis feffa funt remi giaperinarum,terra ceuportuseft. Quodfi manifeftuni flagitatratio, debercpropria tiam ariimalia in aere intclligi f fupcreft ut quætaridé amp;cuiüfmodi cafint, difieramus;

Igitur terrena ncquaquain, deücrgünt enim pondéré: fed nec flammea, né fur/um uerfus éâlore rapiantur. Temperanda ergo nobis hhh ptq

1*4 L, Apukî) de Deo pro loci medietate media natura, ut exrégi* onis ingeniofit, Sc in cultoribus eius ing^ niuih. Cedoigiturmente formemas, Sis’' gnamus omnino id genus corpus,tertiaqu# dam animalia.quae ncq; fint tain bruta quiiquot; tcrrea,neq; tarn leuia quàm çtherea,fed qu'’* dämodo utrinqi feiugata. Velutenimutfii'' que commixta fint,fiue amolita, feu ino3ifr catautriufqi rei participationc : fed facili”’ exutroq;, quam ex neutre intelligentur.H^ «monMW béant igitur hæc dsemonum corpora corpora cumponderi6,ne adfupernaincedant:

quid Icuitatis, ne ad inferna præcipitcnt»?' Quod, ne uobis uidear poctico ritu incre«*' bi Jia confingerc, aabo primu exemplum J’* iuslibratæ medietatis. Neqi enim procul*' hac corporis fubtilitatc nubes concrctas*quot;’ demus, quse fi ufque adeo leues forent, quse omnino caret pondéré, nunquamii''\ iuga,ut fçpenumero animaduertiinus, gf*“' tè caput editi mentis, ceu quibufdam cof” torquibus coronarent, Porro fi fuaptc n»'quot;' ra ta fpiffæac graues forent, ut nulla illas tuftiorisjleuitatis’admixtio fubleuaret: jP** ftó nófecus quàm plumbiglobus,uellap‘ fuapteuicaducç terris illidcrcntur. niinucro pédulat amp;nbsp;mobiles,hue amp;nbsp;illucquot;'*' nauium in aeris pelago uentis gubernapt“* paululum immutantes proximitate Sc 1*’'^ 4il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g*”*!“''

naruuelleribus fimilcs agutur,cauo agmine, uolatu perniciore. Nonne audis, quid fupcr tonitrujim Lucretius facundifsimè différât Priitcipio tortitrw qMdtinntur crtruU cceli, Propterr 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conenrrant fuilime uolaittes

Xetheria nutei.conlrà pugnantibi» uentii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lucretsi«

(Him finite cceli de farte/èrena^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4fl#ntlrg.

VeruinuticHBcjwt magisdenfo/untagmintnuleSf Tam magfe bine magnofi-emitusfit murmure fàpe. Quodflnubesfublimè uolitant, omnisque Scexortus 8c terminus 8c retro defluxus ea*

rum in terras eft , quid tandem futura ccn-fes dxmonum corpora, qux funt concreta multo minus, 8c tanto fubtlliora i Non cnira funt ex hac fceculenta nubecula, tumida caliginc conglobata , ficuti nubium tenus eft,fed cxillo purifsimo acris liquido 8c fere-no elemento coalita: eaqi nemmibominuni temerè uifibilia, nifi diuinitus fpeciem fui offerant, quod nulla in illis terrena foli*

oculispofsit obfiftere, qua foliditatenoftra offenfa acies immoretur .fed filia corporum pofsidentrara 8c fplendida, Sctenuiaufque bbb 2 adcoj

»t« L. Äpuleij de Deo adeo, ut radios omnis noftri tuoris amp;nbsp;rarit* te tranfmittartt.amp;fplendorereuerberent,^' fubtilitatc ffuftfentur. Hine illa Homerii^ lliaJos Minerua,quæ medijs coetibus Graiüm col” frime, bendo Achilli interucnit : uerfum Grscuiquot; fipaulifper operiamini, Latinè enunciabft atque adeo hic fit impræfentiarum ; MinÇj' ua igitur.ut dixi, Achilli moderando iu»' lunonis aduenir,

Soliperjjficuä, aflaliorum «emo tuetur.

Hine 8c illa Virgiliana matrona, qus’’ medijs milib. auxiiiabüda fratri cóuerfati'' — ÎAifcetq; uiri!,nec eernitur ulli.

Protinusq; Plautinus miles fuper clypeoli'* gloriatur, prçftringcns oculorum aciembt’' llibus. Ac ne cunétos longius perfequar/’ hoc fermé dæmonuin numero poetæ folc' hand procul àueritate, cenforescaufieamp;’' matures quorundam hominum deos finSÎ' re, amp;nbsp;tueri illos : interdum adueflari amp;ai8'^ gere. Igitur Sc mifereri, 8c indignari, amp;lætari,omnemqs humani animi faciewP* ti,ac fimili motu cordis amp;nbsp;falo mentis,ad®'^ neis cogitationum æftusfluftuare. Qu«'’'' nes turbelæ, tempeftatesq; procül à deon^ Dÿ immuta cœleftium tranquillitate exulant. Cund'* blits, nim coelites, fempcr eodem ftatu mentiSi^ terna æquabilitate potiuntur. quae nunlquot;. illis nee ad dolorem, nee ad uoluptatfi”* nibquot;'

cft Deo potentius, nihil Dco pcrfcftius; ncc fuapte fponte. Porto autem quid poteftui* deri imperfeftius fuiffe, quàmis qui à priorc ftatu ad alium reftiorem ftatum inigrarit^ cumpræfcrtim ncmo. fponte capcffat noua, nifiquempœnituit priorum, Nonenimpo-teftfubfequi illamutatio.fine prxcedentiura infirmatione. Quapropter debet Deus nulla Dem dt om perpeti uel opens, uel amoris, temporalem»*pd^Jionc perfunftionem: 8c iccirco nec indignatione, immunif. neciracontingi, nullo angore contrahi.nuU laalacritategeibirc; fed ab omnibus pafsio-nibus animi liber,nec dolere unquam,nec a-liquando Içtari, nec aliquid repenlt;mungt;uel* le ucl nolle, Sed Schxc cun£la,uthoc genus caetera, dæmonum mediocritati congruunt. Sunt enim inter homines ac dcos,utloco gionis.ita ingcnio mentis interfitijhabentest*«' communem cum fuperis immortalitatçm, cum inferispafsionem.Namperindcutnos, pati poffunt omnia animorum placamcnta

ucl incitamcnta,ut in iraincitentur, 8c in mi^j fericordiafleftantur, 8c donis inuitentur, Sc precibus leniantur, 8c contuinelijs cxafpe-rcntur,8cbonoribus mulceantur,alijsqi omnibus ad (imilem nobis modumuancntur.

bbb Qniç-

«I« L. Apuleij de Deo Quippe, ut finein comprehendani,d«ifl®' nes fünt genere animalia, ingenio ration’' bilia,animo pafsiua, corporeacria, teinpC' reæterna. Exhis quinque quæ commeinO' raui, tria à principio eadem nobifcum, qu’f' tum propriumjpoftremù cémunecum^'J* immortalibus habcnt: fed différant ab h'* pafsione. Quæ proptereapafsiua non abfun quia funt ijfdo'' ^fdemquit Qtiibus nosperturbationibus obnoxij.Vni!' lnsHospert^ fe^ligionuiM'diuerfis obferuationibus, 5! turi^^tioni- facroruin uarijs fupplicijs fides impertie“' liH(otgt;H0xii. EtfinônuUiiùntexhocdiuorumnU' mcro,qui noéturnis uel diurnis, promptisâ* occultis, lætioribus uel triffioribus liofdjSi Uel ceremonijs uel ritibusgaudent: utiÆ' gyptia Minerua ferméplangoribus, Gr«c* pierunq; cboreis, barb'araaût ftrcpitu cyHi' baliftarum 8c tympaniftarum 8c cboraub' rum. Itidem pro regionibus in facris diif«' runt longé, uarietate pomparuin agmina,!'’' niftrorum filentia, facerdotum officia, facH' ficantium obfequia: item dcoruip effigies,u' Irdigio- Çximiæ templorum regiones , hoftiaru«’ ^es. cruorcs amp;nbsp;colores.Quæ oinnia pro cuiufqu* more folcnnia 8c rata fimt, ut plerunq; foiquot;' nijs amp;nbsp;uaticinationibus amp;nbsp;oraculis corapt-rimusfçpenumero indignatanumina,fiquiii in facrii focordia uel fuperbia negligat ; cui* gçneri*

, Socratis Liber* 119

generi J mihi exempla affatim fappetunt, fed

* adcofrei|uentataamp;celcbratafunt,|utnema ea commcmorarc adortus fit, quin inulto plura omiferit quàm rccenfuerit. Iccirco re -fidebo in prsefentiarum in his rebus oratio- ( ncm oceupare. Quod fi non apud omnes

)’ nbsp;nbsp;certam fidem, at certè penes cunftos rtoti*

'* ciampromifcuampofsidct, hsecpotiuspræ-ftiterit Latinè diflcrtare, uarias fpecies diui« norum numinum à philofophis perhiberi, quoliquidiusamp;pleniusdcpræfagio Socra-

’ tis, deque eius numine cognofcatis. Nam quodi iignificatu amp;nbsp;animus humanus, ctii jJ nuncincorpore fitus, daemonnuncupatur,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D^nebuncardoremmentibi« ddilunt

S' Hurialeldn/uiteuiquedeuifitdir^Cu^idti

Igitur 8c bona cupido animi, deus Bonus eft.

Vnde nonnulli arbitrantur ut iam prius di-

’’ ftum eft,«'lt;gt;!«iM»i’«f dicibeatos.quoru dçmon

*' bonus : id eft, animus uirtute perfeftus eft, quem noftra lingua,ut ego interprçtor,haud

. fciamanbono, certèquidemmeopericulo,

* potcris (Gcnium uocarc ; quoniam is deus, Ge»iw. qui eft animus fui cuiufq;, quanquam fit im-

* nbsp;nbsp;mortalis,tarnen quodammodo cum homine

’ gignitur , utcxpreces, quibus gcnium pre-camur adconiunftioncmnoftrara. Necde«

Sj nbsp;nbsp;funt qui uidcatur mihi obteftari, corpus atq»

animum duob. noroinibus côprçhendentcs, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bbh 4 quo*

pp L. AppUfï'jdcJ^fiö quoruwkcoi^unio amp;copul4tipfupaus:® fecundo figpttu fpcçipsd/eroonuinfiî, ägt;* inus huip^pusf.cxutMSi^ libpr fl;ipcndÿs uil corpore/up ftbiuratis. h/ic uetercLatinaW I^Murn. gMa.rcpeno .Vemurem diditatum. Exhifci crgp jemuribps ,qui pofteripruin fuoruiuil .ram fortituSjpacato amp;nbsp;quleto tiuinine dom' . pofsidetdaraiciturfamiJiaris. Qüiperèpf“ Zayfdmi» aduerfauita: merita, rmli/^sJbopisiV*

3uS ih terra.uagatione,ceu quodam exiü' . punitur,inane tcrricplainentupi bonis ho^ .nibus,.cœtçf;Hmnoxiui'n majis, hune plefi? 'Larud. .Laruan};p.efl}ibent. Cuip uerdj.ncertuinf’ qu.aï euique.cprum forf^iio egenefit, utrül*' fit an Jarua)„noinipc inaniuin deum nuncn ■ nbsp;nbsp;nbsp;’* pant,amp;hoporis gratia,dçi uocalîulumadJi'

ttmj eft,,(iîyippe çum eos deos appellent,1)1' ex eoruniîpujnero iuftè aç p^t^nter uù* curriculogpf?crnato, pro nuinincpoftea»li )iominibu$prsediti, fanisamp;cerjpionijsud gô admittuptur, ut inBœotia AmphiarauS; in Africa Moplus,in Ægypto Oftri?, aliusali bi gentium, Aefculapius ubique,-jV erqinli?', omnis diftributio corum dçmonum fuit, qin quondam in corporis numero fuere. Sunj autem.'Uonpofteriores, præftantiorc longi dignitatc. Genus aliud auguftius aio dçiBii num, quifemper à corporis compedibusS nexibus liberi, procurantur certis prccati'

|)us.Quorum è numero Somnus atq; Amor, diuerfam inter fe uim poisident; Amor uigi-

** landi, Somnus foporandi. Ex hac ergo fub-liiniore dæmonum copia, Plato autumat fin gulis bominibus in uita agendateftes 8c cu-ftodes fingulos additos, qui nemini confpi-ƒ eui, femper adfint,omnium non modo acio«

rumteftes,uerùmetiamcogitatorû. Acubi uitacditaremcandum eft,eundem ilium qui

* nobis præditus fuit, raptare ilico 8c ttabere ueluù çuftodiam fiiam ad iudicium,atquc il* lie in caufa dicenda afsiftcre ; fi qua çom-

'î mentiatur.redarguere; fi quauera dicat.affç-’ uerare ■. prorfus illius teftimonio ferri fenten

tiam. Proindeuos omnes qui banc Platonis diuinam fententiam me interprété aufculta* tiSjita animos ueftros ad quæcunquc uela-genda ucl meditanda formate,ut fciatis,nibil omnino præ iftiseuftodibus, nçc intra ani-mum, nec foris efle fçcrçti ; quando omnii^ curiofè ille participer, omnia uifat,omniaiti* tclligat. 8c in illis penitifsimis mentibus uicc conlcientiç diuerfetur. Hic quem dico pror» fus cuftoSjfingularis prxfecfus, domelticus {peculator,indiuiduus arbiter, infeparabilis teftis,malorum improbator, bonorum pro» bator,fi rite animaduertatur, fedulô cogno-fcatur.religiofè colatur,itaut à Socrate iufti»

eia 8c innocçnüa cultus eft, in rebus incertis

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bhh 5 pro-

tit L. Apuleq de Deo profpeftator.dubijs prçinonitor, pericoW , uiator, egeriis opitulator: qui tibi qucatPi' fomnijs', tum fignis, tum ctiam fortaflêf' ram,cum ufus poftulat, mala auertcre, profperarc, humilia fublimarc, nutantia«’ cire, obfcura clarare, fidcra aducrfa corri^ re.Igitur nimirum fiSocrates, uirappf** perftftus, amp;nbsp;ApoHinis quoque teftin’®quot;^^ fapiens, hue deum fuum cognouit 8c co'”' ftc propterea eius cuftos propé dicâ paf tubernio.amp;præmonendapræmonuit:“ bi tarnen interfeftis fapichtiae officijs,'’J confilio.fed præfagio indigcbat,utuDi tatione claudicarct, ibi diuinatione coO'*' ret. Multa funt cnim, de quibus etiam ftp? tes uiri ad ariolos 8c oracula curfitent.^, non apud Homerum, ut in quada m in?^ ftecufa clarius cernis, hæc duo diftfiK’ Icorfusdiuinationis, feorfus fapienti«®^ ciaf’Nam cu duo columina totius exer”'j difsident, Agamemnon regno pollens,!^’ chilles bcllo potcns,dcfideraturqs uirfgt;”j dia laudatus, amp;nbsp;peritia uitæ moratus, 4^', tridse fuperbiain, Pelidae ferociam copO'^^j exemplis moneat,oratione permulceat:*!^ igitur tali in tempore eft ad dicenduin ®

Ndîor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NempePiliusorator,cloquioco®'|j

experimentis cautus , fenefta ucnef”®'|, cui oinncs feiebant corpus annisabif«»

Soevatis Liber. iij , mum prudentia uigere, uerba dulccdinc af-V fiuere. Itidem , cum rebus creperis Scadflw 0 ôis fpeftatorcs dcligendifunt, qui node in-(• tempefta caftra boftium pénétrent ; nonne

Vlyffes cum Diomede deliguntur ueluti (* Confilium amp;nbsp;auxilium, mens 8c manus, ani« mus 8c gladius. Enimuero in Aulide defi-il* dentibus obfefsis, ac retro uentis abnuen-0 tibus, difficul tas belli, amp;nbsp;facultas itineris, 8c tranouillitas maris, 8c dementia uentorum, 0* per fibrarum notas, 8c alitumuias,8c ferpen* ƒ turn efcas explorât« funt. tacent nempe ii* muta duo ilia fapienti« Gr«ci« fumma ca-cumina,ltbacenfis 8cPilius. Calchasautem ÿ longé praeftabilis ariolus, fimul alites 8c alta« ria 8c arborcm contcmplitus eft, aftutùm

H fua diuinationc ic tempeftates flexit, 8c claJ*-fem deduxit, 8c decennium prçdixit. Non fecus etiam in Troiano exercitu, cum diui* ft natione res indigent, tacet illc fapiens Sena-,(• tus, nee audet aliquid pronunciarc ucl He-j ftor,uellambo,uel Bicias,fed omnes filcntio ÿ aufcultant aut ingrata auguriaHelenæ, aut i^ non crédita uaticinia Caflandr«. Ad eun* / dem modum Socrates quoq;, ficubilocorü ƒ alienç fapienti« cöfultatio ingruerat,ubi fui y dxmonis præfagio regebatur; uerùm cius monitis feduld obediebat, eoq^i eratdefuo ÿ longé acceptior,quit ante inceptaSoctati* dæmon

»24 L. Apuleif dc Deo dæmon ille fermé prohibitum ibat, nunl quod ad monenduin ratio prædiéta eft-’ Soffrfffx» niinuerô Socrates, utpote uirappriinèf’ feftus,exfefe ad omnia congruentiafibi® ficiaproinptus, nullo adhortatore unqui indigebat. At uero prohibitore nonnun ßquib. forte conatibus eius pcriculuinfc' crat, ut monitus præcaucret, ac omittt’ cœpta in præfcntiarum, quætutiusuelp’ ftcacapefferct.uel aiiauiaadoriretur, In’* iufeemodi rebus duntaxatuocem quainf^ diuinitus exortam dicebat audire. Itaf”' cftapudPlatonem, nequifquam arbitre^ omnia cum uulgo loquentiû captaffe. Qï'!' pectiamfemotisarbitris, unàcumPh»® extra pomérium,fqb quodatn arboris op’’ umbraculo, fignum illud ad nunciuin ftn; neprius tranfccndcret illius amnismo^'*^ fiuentum,quàmincrepituminclinatû am®*’ rctinendumplacaffct: cum prætereafilt;”*: niaobfçruitarct, aliquando eorum nonnu*' etiam opinamenta haberct, ut uidemus p’ rofque, qui non fuoptc corde, fed alter”’ uerbo reguntur, qui ex angiportu reptant’* confilia ex alienis uocibuscolligunt, iladixerim) non animo, fed auribuscof tant. Vcrùm cnimuerô ut ifta fiant* certê*!' omnium ariolorum uoces audiunt, fæpef' mero auribus fuis ufurpant uocem de

s o Gratis Liber, tif hiWl contentur, quam fciunt ex ore huma«

gt;•{ noprofeftam. At enim Socrates nóuoccm ï'* fibijfeduoccm dixit quampiam diuinitus ob f* latam: quo additamento profefto intclligas» 1® nonufitatamuocem, nechumanamfignifi-cari. Quæ fi foret fruftra quæpiam, cur non potiusauttuxor,auteertècuiufpiamuoxdi ^kox.

I®' ceretur^ utaitillaTcrentianameretrix; Au,

'fi direuocemuifafummodomilitis. Quidue

P ro uocem quampiam dicat audiuifle aut nefeit unde exorta fit, aut in ipfa aliquid ad-if dubitat. Aut earn quiddam infolitum demo* If ftrathabuiffe; ita 8c Socrates earn quidemfi-bi, ac diuinitus editam, tempcftiuè accede-

Ä bat. Quod equidem arbitror non modo au-ribus, uerum etiâ oculis fignu dæmonis fui ufurpaffe. Nam frequentius non uocem, fed. fignum diuinum fibi oblatum præ fe ferebat. Id fignum poterat ipfius fpecies babuifle, Dlt;«»iomSo« .1^' quamfolusSocratescerneret,itautHome- crlt;rtK, il* ricus Achilles Mineruam. Credo plerofqi 7 ueftrum hoc quod modo dixi,contatius cre-dcre, 8c impendio mirari formam dæmonis fl* Socratiufitatam. Ateniitl Pytbagoricosmi-rari oppido folitos, fl quisle denegaretun- • quam uidiffe dæmonem, ütreor, idoneus autor eft AriftoteleS.Quod fi cuiuis poteft e« H* uenirc facultas contemplandi diuinam efn» (I* giem, cur non apprimè potuerit Socrati,quS cuiuis

»2lt; L. Äpuletj de Deo cuiuis amplifsitnonumini fapieti« dig*’'*' coçquarat^Nihil eft enim deo fimiliüsamp;^ tius,quàinuir animo perfedé bonus^ Q“) hominib. cæteris antecellit, quam ipft äi» immörtalib.diftat. Quin potius nos qö» iiijsJtKilis Socratis exemplo amp;nbsp;comemorationeC'» ßoerates. inur Cquot; Ac nos fecundum ipfum.ftudio phÜ' fophiæ parijfimilium numinü canentesp’’ mittimus,de quo quidem nefeio qua ratio’ difrapimur. amp;nbsp;nihil æquè miror, quàin omnes amp;nbsp;copiant optimè, 8c feiant quant''^ uiuax animus colendusftt, tarnen aniifO' fuum non colant. At fiquisuelitacriterc'’ nere.oeuli curandi funt,quibus cernitut'^’, dem fi pugillarc, uultus uel brachia ucUo'' funt, quibus pugillatur. Similiter in oi’'’’' bus cæteris membris, fua cuique curaf ftudio eft. Quod cum omnes facile refp*^, ant.nequeo fatis mecum rcputare,amp; perii’^ ut res eft admirari, eur non etiam anii”quot;'^^ ^4Ho uinén fuumrationecxcolât. Quandpquidemf’’' di,-4on aliit uiuendi omnibus æquè necelTaria cftjfoo tfrt»,o)nH(- tiopingendi, nec ratio pfallendi: quasq^P; ' iiucomu» bonusuirfineullaanimiuituperatione,''?' Kù, turpitudine.'fine labe contcinpferit. Ne^ utHifinenias tibijs canere, ut Apelles r gère, .ut Lyfippus fingere : fed non p'’’’' me non elfe fignificum, 8c idem ut «rtibus (neomnesprofequar) licettibif^

Socrâtis t^ibér^ nj

{cire,nec pudeax.Ënimuero die fodes,nercio iÿ benc uiuerc ut Socrates, ut Plato, utPytha« gorasuixerunt, nec pudet me ncfcircoenc

jl uiuere : nunquam hoc diccrc audebis. Sed il cumprimis mirandum cft, quôd eaquæ mi-i» nimè uideri uolunt nefeire, difcerc tamen il ïi'ghgunt, 8c ciufdcm artis difeiplinam fi* ÿ mul 8c ignorantiam dccurfltant. Igitur quoit* tidiana eorum ora dicerc inuenias, rationi-ol bus multa prodige profufa, 8c in feinetni-)gt; hil, in fui dico dxmonis cultû, qui cultus ni» hil aliud quàitt philofophix lacramentunt

«) cft.Planè quidetn uillas opiparè cxtruunt, 8c domos ditifsimècxornantj8cfamiliasnumc rofifsimè comparanf.fed in iftis omnibus, in

jJ tanta afhuentia return, nihil,eft indignum, prsterquam ipfe dominus «dium. riec iniu» ria; cumulataenimhabcnt,quçfedulo ^ierco

iS lunt; ipfi auté horridi, indocli, incultiqi cir» ) curaeunt. Igitur illas t sedificiorum fpecies, ♦ ttdifi / in qux patrimonia fua profuderunt, amx» tionumi 11^ nilsimas 8c extrudifsimas depr«hcndas;au» 1'' las çmulas urbiû códitas, domos ulec tëplo-iil rum exornatas, familias numerofifsimas 8c i# calamiftratasjopiperafupclleftilem, omnia ö* affluétia,omnia ornata, prster ipfum domi-num; qui folus Tantali uicc in fuis diuitijs jnops, egens, pauper, nó quidem ftucntûul-

/ Ium fugitiuum captat, 8c fallacis und« fitith, TiwtMlo. ii‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fed

txj L, Apulctj de Deo fed ueræ bcatitudinis amp;nbsp;finceræ uitæ dcntiæ fortunatifsimæ efurit 8c fitit, non intelligit, homines æquè fpeftari fol^' üt equos mercatnuf. neque enim in enie’^’ equis phaleras côfidcramus,amp; balte) pol''’ nainfpicimus^ 8c ornâtifsimæceraicis^'^ tiascontcmplainur, fi exargento ScaUf» gemmis moniJia uanæ gazæ dependent' plena artisornaméta capiti amp;nbsp;collo iaccntjfifrenacælata, fi ephippiafucata,'' gula armata fint : fed iftis omnibus eXtquot;* amolitis, cquû ipfum nudum, Scfolurut^ pus eius Sc animum contuemur,utfit adi ciemhoneftus, ad curfiiram uegetus,^'; ueélurâualiduSi la primùm in corpore gt;*' Krgutiitn caput, breuif alum, obefa^ terga, quot;Luxuriet^ thoris animo/ûmpeilus honnis, Przterea. fi duplex açiturpcrlumbosfpiij Volo enim non modo pernicitcr,ucriinit' . molliter peruehat. Similiter ergo Sc in minibus contemplandis noli ilia alieriaïf mare, fed ipfum hominem penitus confia ftiüßieSatt ra. ipfum, ut mcû Socratem pauperein, gt;f' d«». éla.AIienaautéuoco, quæ parentes pept*^ runt, 8c quæ fortunalargita éft : quorum’’ hillaudibus Socratis meiadmifceo,

‘ gencrofitatem,nullam profapiam,nullos“ gos natalcis, nullas inuidiofas diuitias. 0* enim cunâa,utdixi, aliénafunt. Sat è

Socratis Liber. »pi

tomo gloria eft,qui talia fuit,ut eius nepotem ’** non puderet.Igitur omnia fimiliter aliéna nu-fl tnereslicebit.Generofuseft^parentes laudas.

Diues eftï non credo fortunac, nec magis iftà demiror. Validus eftfægritudinefatigabitur. ilt;* Pernix eft l abibit in feneélutein.Formofus eftj

expeftapaulifper,Sinon erit. At enini bonis fl artibus doftus , Si apprime eft eruditus, 8c il (quantuinlicethomini)fapiens,8iboni con-]f fultus i tandem aliquando ipfum uirum lau«

das. Hoc enim necà patte hxreditarium eft, nec cafu pendulum, nec à fuffragio adminicu-lum, nec à corpore caducum,nec ab «rate mu« tabile. Hsce omnia meus Socrates habuit, ßi

omnino ca:terababere contempfît.Qiün ergo 8itu,quiteadftudium fapientix ingeris,aU« quando caues, ut nihil alienum in laudibus tuis audias : fed ut, qui te uolet nobilitate, ac-que laudet,ut Accius Vlyffem laudauit in Phb

Kîo U Apulcq apologia , luit lt;flc prudentiam,quam poetico r itu Mil«’ uam nuncupauit.Igitur hac eadem comiteoquot; nia horrendafubijt, omnia aducrfa fupefaui’ Quippeea adiutrice Cyclopis fpecus intrôij* fed fgrciïus eftj Solis boues uidit,amp; abftinuit ad inferos demeauit,S^ afcendit.eadem fapilt;' tia comité Scyllam præ ternauigauit, nec abrlt;' prus eft; Charybdi côfpedlus eft.nec reienW' eft;Circe poculum bibit, neemutatus eft;’’

LotophagOs accefsir.nec remanlît : Sire* nesaudijt.necaccefsit.

Lgt; APVLEII ma;

DAVRENSIS PHlLÛSOPf

Tlatonici, Apologiitßue defenßonis

dium Max. procon/ùlem,uirum clarißi-mum. Oratio prima.

PRO S Ë IPSO,

E R T V S equidem eram, pf®’ J uerd obtinebam,Maxime ei’* di, quiipin confilio eftit,^';^' nium Aemilianum.fenéno;* .. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fimæ temeritatis, aceufatio^,

mei prius apud te coeprâ, q apud fe cogi(3lt;^’^ nuria criminü folis couicijs impleturû, pcinfimulari quiuis innoecs poteft: reuin^*';; lï noces,nô poteft Qiio ego uno pra-cipuè^ fus,gratulor médius fîdius,qgt; mihi copia

Pro feipfö prima, m

Cttltas te indice obtigit,purgàda: apud iinperi» tos philofophiç,8lt; probädi mei.Qiianquâ iftç c.alumniç,ut prima l'pecie graues,ita ad difficul tatê defenlîonis rcpëtinp tuêre.Nâ.ut irremini-ftijdiesabhinc quintus an lexrus cft,cü me tau fam prouxoremcaPudëtilla,aduerfusGrani« os agere aggrefl'um.decompofitô, ncc opinan te'm.patronieiusincefl’erc malediétis,ôC infi-mulare magicorum maleficiorü, ac deniqj ne-cis Pontiani priuigni mei cœpêre. Quæ ego Pontiaitw. cum intcUigerem, non tam crimina iudicio, quàmobieftamentaiurgio prolata, uhro cos * ad accufandum crebris flagitationibus prouo

'1 caui.Ibiuerô Acmilianns, cum te quoque a-trius motum,8i ex uerbis rem faftam uideret:

U quærereoccepitex diffidentia latibulum ali» quodtemetitati.lgiturPontianum fratris fui filium,quempaulôpriusoccifum âmeclami-tarat, priufquàm ad fubfcribendum compel- t pofldiMm' litur, ilico oblitus cft de morte cognati ado-lefcentis, fubito tacens tanti crimmis defcri-

V ptionem.Tarnen ne omnino deftftere uide* igt;. retur, calumniam magia:, quæfacilius infa-tnatur quàm probatur, earn folùm fibi dele» (• eit ad accufandum. Ac ne id quidem de pro» ïcffoaudef. ucrùm portera die dat libellum, lif pomine priuigni met Sicinii Pudentis admo- ... il* dumpuerv.Stafcnbitjfceiafsiftere nouo mo» repcraliumlaceffendi,foilicetut obtentueius

iii X «tatu*

11*

lt;?2 L. Apuleq apologia arratulæj'pfeinnmiilationisfalfæ nonpki^' retur. Qiiodcû tu folcrtifsimcjanimaduertf fc8,ôi iccirco cum denuó iufsiffcs propriofl^ mincaccufationcm dclatam fuftinere,polli'' tus ira fadturum.ne fie quidem quietus eft,“^ ut cominus ageret propellis, ctiam aducrfui* te contumacitcr eminus calumnijs uelitaW' Itatoticsab accufandi pcriculo profugusiij afsiftendi uenia perfeucrauit. Igitur amp;pri'*' quam caufa ageretur, facile inrelleftu cuiu^' fuit, qualis'nam accufatio futura efTet.cu*'^ qui fuerat profefTor amp;nbsp;machinator, idem autortimeret: acpræfcrtim Sicinius Äemil'’’ nus, quifî quippiam ueri in me explorali“* nunquam profeftd tarn contanter homin''’ extraneum, tottantorumij criminum poft“ lafl'ec,qui auunculi fui reftamentum.quod“' rum fciebat.pro falfo infamaret; tanta quid'* pertinacia,utcumLollius VrbicusV.C.uerti“ uideri,8i ratum efTe deberc,de confilio con^ lariumuirorumpronuncialTet,contra ebn' ßmam uocem iurauerit uccordifsimus ft*', ramen, illud'teftamentum fidium efre,ad'' iitægrcLolIius Vrbicusabeius pcrnicieir'“, perarit. Quam quidem uocem, amp;nbsp;tua«'!“' rate Sd mea innocenriafretus , fpero ini'“' quoqueiudiciocrupturam. quippequi fd'“' innocentem criminatur , co fane fadliu’ quod iam ( utdixi ) mcnticns apud prsf' din*

Pro feipfo prima. ijj

If ftum urbis in amplifsima caufa conuiólus eft.

1) Namque peccatum femel, ut bonus quifquc pofteafollicitius cauet : ita qui ingenio malo jd eft, confidentius intégrât ; ac iam de csctero, quofa:piu8,eoapertiu8delinquib Pudor e* nim, uelutiueftis, quanto obfoletior eft,tan-ÿ to incuriofius habetur. Et ideo neceflarium } arbitror pro integritatc pudoris mei, priuf-quam ad rem aggrediar,maledifta omnia re» futate. Suftineo enim non modo meam, uc* rum etiam philofophiæ defcnfionem , cuiu#

(j magnitudo uelminimamreprehenfioncpro» jl ximam crimini afpernatur . Propter quod (dl paulô prius patroni Aemiliani multa in me jd propriè eonfifta, alia comm uniter in phi-lofophos ficta ab imperitis, mcrcenaria lo* j( quacitate effuderunt. Qgx etfi pofl'unt ab (d nbsp;nbsp;his utiliter blatterata, ob m ercedem amp;nbsp;aufto -

ramenta impudentiæ deprehcnfahaberi, iam ÿ nbsp;cocefTo quodä more fabulis id genus,quo ferl

i næfolent lingua: fua: uirus alieno dolori lo» I, care;attamen uel mea caufa paucis refellen-i(i dafunt, ne is,qui fedulo laboro ut ne quid ma f cula: aut inhoneftamenti in me admittam, uidear cuipiam, fi quid ex friuolis prætevic-d TO, id ignouiffe potius quàm contcmpfiffe.

Eft enim pudcntis animi St uerecundi, ut mea Pud'«’ |j opinio fert,uelfalfa uituperatione grauari i cu aHimm. ((■ etiamhiquiftbi dcliili alicuius contcii funr,

iii ) tarnen

«34 L. Apulcij apologia tarnen cum male audiunc , impendio W? moucantur,8i obirafcantur: qiianquarn eXif de.ubi malefacerecccperunt, confueuerinti''' leaiidirc.QuOd fi à Cçteris filentiiim eft,tanilt;^ iplt;i (ibimetconfeii (unr,pofl’e femcrito intf* pari. Enimuerd bonus amp;nbsp;innoxius quifipf“ dis amp;nbsp;imperiras aureis ad male audienduwl'' bens, Silaudis afluerudine contumelix id# kns.multó tarnen ex animo laboraf,ea fibü'’ merirodici.quæipfepofsiralqs uer? obici^* te. Qyod lifortèineptauidebor, Ôioppi*!' friuola uelle defendere, illis debet ea resui#' uerri, quibus turpe efi etiam hæc obieilal’^’ non milii eulpsedari, cui honeiïum eritedi* bxc diliiifTe. Audifti ergo pauló prius.i* »gt; principioaceufarionisita dici : Aceufamus*' gt;nbsp;' pud te philofopbum formofum , tam Gd »’ ce quàm Latine ( proh neplias ) diferlid miim. Nififallorcnim, liisipfis uerbis ad* fationem mci ingrefl'us cft Tannonitis P* dens, homo uerc ille quidem dirertifsin’#’ quod utinamram grauia formae amp;nbsp;facud^ erimina uerc mihi opprobraflet, non di“ eile ei rcfpondiirem,quod Homericus Alt*” derHcftori;

eAien nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idc^'

Munera deùm gloriofiCsima nequaquâ afp#*' panda ; quæ tarnen ab ipfistribui fueta,!”“#

Profcipfopvîma*

uolennbus non obtiugnnt. Hxcego deforVe«*« tüa marefpondilTemzprxtcreàJicere etiam philo- phda/ôphif 0* fophos elle uuku liberah: Pythagoram, qui effefomo» If' ptimùm ede fe philofophum nuncuparit.cuin fis.

fui fæcuh excellentifsiraa forma fujffe ; item Zenonem ilium antiquum Veliaoriundû, qui t* primus omnium diftionem lolertifsimo arti-

ficio ambitariain diffolueret.eum quo^ Zeno nem longe decorifsimumfuiffe, ut Plato au-ill nbsp;nbsp;nbsp;tumat.ltcm'qj multos philofophos ab ote ho«

neftifsimos mcmoriæ prodi.qui gratiam cor-ii’ poris motumhoneftamentis ornauerunt. Scd hæc defenfio.ut dixi, aliquàm multum à me rc inota eftjCui prscter formx mcdiocritatc, con-tinuatio etiam literati laboris omnem gra-i’ tiamcorpore deterget,habitudinem tenuat, fuccum exorbet.colorem oblitérât, uigorem f débilitât. Capillus ipfe , quem ifti aperto inendacio ad lenocinium decoris promiflum t* dixêre , uides quàm non fit amanus ac de-licatus, horrore implexus atque irapeditus, ftuppeo tormento afsimilis,8i inxqualiterhir tus,8C globofus,8( congeftus, prorfus ineno* * dabilis diutina incuria , non modo comcn-di, fed faltem expediendi 6c difcriminandi. Satis,ut puto.crinium crimen, quod illi ouafi capitaleintendcrunt,refutatum eft. De elo-!gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quentiauero.fi qnamihifuiffet.necy mirü,ne«

lt;•' nbsp;nbsp;nbsp;que inuidiofuindeberct uidcri,fi ab ineüte çuo

iii 4. unis

fjÄ L. Apuln'i apologia unis ftudijs litcrariim ex fummis uiribu» rns.omnib. alijs fprctis uoluptatibus, ad ho æui, baud fciam an ne fuper omneis liotninf impenfolaborc, diuipnoólu^, cum defpt^ Si difpendio bonæ ualitudinis , cam qu’® fem. Sed nihil ab eloquentia metuant, q“’quot; cgo,fi quidomnino promoui,potius quam præfto.Sanc quidem fi uerum eft, q“*’î Statium Caecilium in fuis poematibus ferip®' . fe dicimr.innocentiam eloquentiam effc:

Innocentia profitgorifta ratione.acpr« me fero,»'' omnium de eloquentia concclfiiruW'

Quis enim me hoc quidem padlo eloquentie' uiuat i quippe qui nihil unquam cogit’“'' quodeloqui non anderem. Eundem mee'e facundifsimum elfe, nam omnepcccatumié^ per nefas habui.Eundem difertifsimumtqfy nullum meum faftum uel diólum extetj' quo dilferere publice non pofsim: itautiäquot;' de uerfibus diflcrtabo,quos âme fados q“’' fipudendosprotulcrunt, cum quidem madnertifti cum rifu illis fuccenfentem, q“v cos abfone' 8i indodc pronunciarent • P''' inóigiturlegeruntè ludicris meis epiftoH^^ de dcntifricio,uerfibusfcriptum adquentlee’ Calphurnianum,quicum aduerfum meeash' teras promeret.inuidit profedó cupiditattJ* dendi.Si quid mihi ex illis fieret criminofn'ei id mihifecum effe cömune, NampetifTecun’’

Pro fe ipfo prima. 137 tnealiquid terfui dentium, uerfus teftanturr CalpbuntidKc filue praperis ucrfibut, Nifi forte in eo reprehendedus fum,quod Cab phurniano puluifculum ex Arabicis fnigibus miferim, quem multo aequius erat fpurcifsimo rituHibcrorum,utait Catullus, fuafibi urina dentem atty ruffam pumicare gingiuam. ruffam. Kliß,ut peü7ii,mundiciäi dentium,

NiteL« oris ex Aralicisjrugilii!, Te«i(cw,C4niIiytcMi«,»lotiIeinpuluiycHli«m4 Compl(t«lt;itor«m tumidMl« gmginHk, Coiwerritorewi prilt;li4«lt;« reliquia, Nlt;a«4 uifatur tety4 UBes /ördinm, KeJfriHi« forte Ji iateZfe riferis,

Qyocfo quidhabentifti uerfus.re aut uerbo pu dcndum ? quid omnino, quod philofopbus fuum nolit uidcrKVidi ego dudum uix rifum quofdatn tenentei«, cum mundicias oris uU delicet,oratorilleafperc accufaret, amp;C denti* îriciü tanta indignatione pronunciaret.quan-ta nemo quifquam uenenum. Qyid ni crimen

baudcontemnendum pbilofopbo, nihil infe fordiumfinerc, nibil ufpiam corporis aper-tum,immundum pati acfœtulentü, pracfertim os, cuius in propatulo confpicuo ufus bo-raini creberrimus, fiue ille cuipiam ofculum fevat, feu cum quicquam fcrmocinetur ,fiuc in auditorio difierlct, fiue in templo preccs alleget ; orancm quippe hominis aftum fer* ill $ mo

II

tj8 L. Apuleq apologia fermo pmt,qiii (utaif poeta)pract:ipuusc“ tiijm muroproficifurur. Dares nuncaliq“'* fimiltter grandiloquum , diceret fuo ”gt;0' cum primis,cui ullaïandi cura fît, iwfj fmscrrero corpore os colendum.quôfîi' animi ueftibuluni,amp; orarionis tanua, amp;co! tafionum comitium.Ego certè pro meo WlJ dixeriin, nihil minus q,uain oris illuuieni,' OrisiUuuiff beroamp;liberaliuiro compctere . Eft uiyoliberali bominis loco celfa, uifu prompWi/*

fcefunda. Nam quidem feris amp;nbsp;pccudil’'’ osluimile, amp;nbsp;deorfum ad pedes deicdu’quot;''* r ftigio amp;nbsp;pabulo proximum, nunquam fd”

nifimortuis, autadmorfum exafperatis/’J 'fpicitur. Hominis ueró nihil prius ta«quot;^ nihil fxpius loquentis , contemplere. ' iim igitur cenfor meus Aemilianus reip®, deatjunquam'ncipfcfolcat pedes lauaic''' f’ id non negat, contendat maiorem mundiciarum pcdibus, qult;àm dentibus*quot;’ pcrtiendam. Plane quidem, fi quis itau'quot; Aemiliane.niinquam ferme osfuumnifi*'’j lediiftis Kcalumnijs aperiat, cenfeo , nf* Ia cura ospcrcolat.neqiieille exotico p“'“' redenteis cmaculct, quosiuftius carbonf/ rogo obrriuerit : neque faltem commuquot;'* quaperluat.quin ei nocens lingua, men®' ciorum Si amaritudinum praminiftra, f'*'* per in foctutinis Si olenticetis fuis i^ceaj^

Pro fc ipfo prima. 139 Nam qua; malum ratio eft .linguam mundam ßC lotam , uocem contra fpurcam 8i tetram pofsidcre uipera; ritu, niuco denticulo a-trumuenenuminfpirare Carterum qui fefe fciat rationem prompturum ncquc inutilctn ncque iniucundam, eius merito os ut bono potui poculum praclabitur. Et quid ego de bo mine nato diutius Belua immanis croco^ Croeoditw. dilus ilk qui in Nilo gignitur.ea quoque ( u-ti comperiof) purgandos fibi dcntcis innoido biatupræbet. Nam quod eft ore amplo, fed elingui, Sf plerunque in aqua reclufo, mul-ta: arundines dentlbus impleftuntur s eas il-li, cum egreffus in praeripia fluminis biauit, ' una ex auibus fluuialibus arnica auis , inie-* ifto toftrofine noxarpericulo exculpit. Mit« I* to bxc : uenio ad cjteros uerfus.ut illi uocant, f amatorios : quos tarnen tam duré 8i rufticè legére, ut odium mouercnt . Sed quid ad magtca makficia, quod ego pueros Scribo- Scrilgt;o«ii« nqLa:ti,amicimei,carminclaudaui ? Anideo

• magn6,quia poeta i Qtüs unquam fando aü; diuit tam fimikm fufpicionem ï tam aptam » conieéluram ? tam proximum argumentum? t Fecit uerfus Apukius : fi malos, crimen efts I* nectamcidpbilofopbi,fedpoeta:. SinbonoSi ' quidaccufas ? At enimludicrosSf amatorios ï’ nbsp;nbsp;fecit, Num ergo bæcfunt criminameaiEtno-

f nbsp;nbsp;ïïiineettaiisiquimemagiae detuliftis Fecerc

tarnen

lt;40 L. Apuleij apologia tarnen K alp talia:amp; fi uos ignoratis.apudCf! cos Tcius quidam, amp;nbsp;Lacedaemonius dm® cumalijs itinumeris:S^ mulier Lesbia,lafciu' illaquidem,tanralt;^ gratia, ut nobis infok»' ttamiinguæ fuæ, dulcedinc carminuinc®’’'' mendet.Apud nos ueró.Aedituus, amp;Portm® Si CatuIIus.Ifti quoqjcum alqs innumeris. philofophi non fuere. Num igitur etiam Sol nem fuifle ferium uirum,atqj philofophum®’ gabis ƒ cuius ille lafciuifsimus uerfus eftt

Et quid tam petuläs habet omnes uerfus ƒ fi cum ifto uno cötendanturiVttaceam fotiP** Diogenis Cynici,SiZcnonis Stoicæfcâ«^®* ditoris.Id genus plurima recitem denuó,»^* ant me eorum non pigere. Et CriÜM men deliciafit/dltta Charine,

pars in amore meo uita tA i remanet, Ne metuas.nam me ignis amp;nbsp;ignis torreat ut uultt

Hafce duos fiammas,dum potior,patiar, Hoe modo firn uobis,unusfibi ^uifq; quod ipfi

Hoe mihi uos eritis, quad duo fitnt oculi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Recitem nunc 8; alios.quos illi quafi intew ratifsimos poftremiim legere; tlorea/èrta,m!um nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hac tibi carmina dooo^

Carmina dono tibi,firta tuo genio, Carmina, uti Critia lux hiec optata canatur,

Cjuiebisfiptenouereitbiretneat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.

Pro fe tpfo prima. »4»

Sertd ÂMJftn, ut Uto tik tempore tempor«» uement:

Ætdtit florem flor Aus ut decorej, Tu mibi du eoniràpro uerno flore tuutnuer^

Vtuofir«« exuperes rnuueru muueribus.

Pro implexK flrtiSjComplexum eorpore redde:

Pro(j;roJîî,orK/ÙMiilt; purpurei.

Quod/i «mim« injf ires,don4 ^iam carmitiu noHr«» Cedent uiHit tuo dulcilo^uo euUmo.

Habes crimen meutn,Maxime, quafi impro bicommeflatoris,de fertis canticis compo-fitura.Hic illud etiam reprebendi animaducr» tifti.quddcumalqsnominibus pueri uocen-tiir, ego eos Cbarinum amp;nbsp;Critiam appellita. rim. Eadem igitur opera accufent C. Catul-* Il Inm, qudd Lesbiam pro Clodia nominarirs \ amp;Ticidamfimiliter, qudd qux Metellaerat, H nbsp;nbsp;Perillam fcripferit ; 8i Propertium, qui Cyn«

thiam dicat,Hoftiam difsimulet: fitTibullum,

«4* L. Äpuletj apologia barbarus , uerdm longe aufterior ( ut pu' tat)SerranisSi Curiis ôi Fabriciis.negat'^ genus uerfus Platonico pliilofopho comp«''' re.Etiamne Aemiliane, fiPlatonisipfius cxti* plo doceo falt;flos : cuius nulla carmina extant nifiamoriselegia. namextera omniaxtr^“'' quod tam lepida non erant.igni deufsit.Dgt;f‘ igitur uerfus Platonis philofophi in puerül'' ftrea^fi tame tantus natu potes literas dilt^^^

tSîra uideSjUtinamfiamymifidui,OlympHtf

Vt multK ßc te luminibns uideaitt.

fijif Kßl/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15®',

Hüll' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kttfinat

Vucifer ante meus rutilans mortalibus Aîïer, Heßierusafatomanibtiseccenites.

Item eiufdem Platonis, in Alexin PhxdriliW puerosjn coniunólo carmines

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iwff

OTt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yraifTJ^ ^raiff tip

Dixerit hie tantum cum nd,nip pulcher Alexifi

* u Ttlta, »0« nbsp;nbsp;nbsp;Hxtitit, amp;nbsp;uertunt qudibet in te oculos.

vraurt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fufvvat Kva-ifj

Cur anime os canibufmonîirof.afficisq; dolore Poiimodo^non Ph^edrumfieprtuf amißmus^

■ Et ne plureis cômemorem.nouifsimii ucria eins deOione Syraeufano fi dixero, finëbc’ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kii'

Pro fe I'pfo prima. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;145

41,’ difvx«;« \i/ zttijlifi KUttf Ù \nitgt; \itnitttc 3vjiù)i tfUTi Jlltti), Ciuibui ingfnti in patri» laudate iaces nuMc, Qwi in/^nKn) me lt;i«imi reddis amort Dioft.

Scd fum'nc ego ineptus, qui hæc ctiarti in in-dicio i anuos potius taluraniofi, qui etiä hare in accufationeJ quafi ullum fpecimen morum ' fit.uerfibus ludere J CatuUum iw refponden-

tem maleuoUs,non legiftis J Nam caSwm effe deeet piwrn poetam ^fnm, KtrJiculoj nibil ne« eff. Diuus HadrianuSjCum Voconii amici fui poc

tjctumulum uerfibusueneratetur.ita fcripfit: 'Lafiiuus Hcrfu,mcnte pudiem f riW.

Quod nunquam ita dixilTet, fi forent lepidio* ra carmina,argumentum impudicitiachaben« da. Ipfius etiam diuiHadriani multa id genus legere me memini, Audes igitur Aemiliane di

Ü cere,male id fieri,quod Imperator , SC Diuus,SC CenforHadrianus fecit, 8C faftum me« morix reliquit ? Cxtcrùm Maximum quic-quam putas culpaturum, quod feiat Platonis exemplo à me faflum ? Cuius uerfus , quos nunc percenfui.tanto fanftiores funt, quanto apertioresttanto pudicius compofiti, quanto fimphdus profefsi.Nâqj SC id genus omnia difsimulare SC occultare,peccantis-,profitcti SC promulgare,ludentis eft. Quippe natura, uojC innocentix, ftVentium maleficio diftributa.

Mitto

(*

lt;44 L* Apuleq apologia

Mitte enim di cere alta ilia diuina Platonic“ rarifsimo cuitp piorumgnara.cacteruin o'quot; nibus profanis incognita,geminam efle V«’ bublex dcam, proprio quanta amore K diuc^J Venus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Earn alteram uulg’'j

' qux fitpercita populari amore, non modo’' manis animis,uernm etiam pecninis K ftr’quot;’ ad libidinem imperitare, ut in modico truffl perculforum animalium ferua corpora XU uincicntcm.AIteram nerd ccclitem Ven^^' prædita quæ fit optimati amorc.folis liomiquot;' bus,â^ eorum panels curaremullis ad turpi'quot;^ dinem ftimnlis iiel illecebris fedlatores ft'* pcrcellentcm. Quippe eins amore non 3quot;quot;^ num 8i lafciuum , fed contra incomptu'”' ferium pulchritudinelioneftatis uirtutisîiquot;’ toribus fuis côciliare:amp; iî quando decoraf*' pora commcndet,a contumelia eorumpj* cul abfterrere. Neque enim quicquam aliu’j corporum forma diligedum, quam qudd’. moneat diuinos animos eius pulchritudlquot;^ quam prlus ueram finceram inter deos re.Quapropter,utfemper, eleganter Afraquot;quot;* hoefcriptum reliquiti

Ainabit fapiens, eupieut cateri.

Attamen fi audire uerii uelis Aemilianf'“-a hxcintelligereunqua potes, no tarn ama' piens.quàm recordatiir.Da igitur ueniä ni philofopho uerfuum eius de aimore,

Pro fe Ipfo prima« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i 4$

ïieceffeKabeam.contra fentcntiam Neopto. lemiEnniani pluribus pbilofopbari. uel fi tu id non fads,ego me facile patiar inbuiufmo i di uerfibus culpari cum Piatonc. - Tibiau-temmaximebabeo gratiaib Çropéfam.cum (i’ bas quoq; jmpendices defehfionismeîe,ic-V' circo neceflarias, quia acciifationi repenti duntur,tamattenté audis ; Sc ideo boc ctiim ji nbsp;nbsp;peto, quodinibi ànte ipfa crimina fupercft,

1* audiàs,ù(îdbucfccifkllibenter Sc diligenter;

Sequitur etiitn de fpèculb,lónga ilia à cenfo speculH«»» ria oratio, de quo pro reiatfócitatepénè ci- bibetpbiU» !• fuptus èftPùdenS, clainitans, Habet fpccu- Jophm.

luni pbilbfopbus,Pofsidet fpeculum pbilo-

4' fbpbudVt igitur liabere coricedani,neali-quid obicciffc te credas.fi negaro; tió tarnen # èx co accipi mé neccfie eft, cxornari quo que ÿ id fpeculum folere. Quid ènim fi cboragiumi V Tbymelicum pofsidercm.num ex coafgù» l^ nbsp;nbsp;méntarêrc etlam, ùtl me confueffeTragœdi

lyfmatæ biftrionis, ctotalóue ad trieterica

H' Orgia,mimicentunculo^Mon opinor.l^âin Sc contra plurimis tebüs pbffctTu careb, tilii ÿ nbsp;nbsp;fruor.Quod ft nequebabete utcnidi arguiné-

tum eft,neqi non utendi nórt babere t Sc fpe-culinoritampoflefsio culpatùr.quàminlpe-é nbsp;nbsp;amp;io’. illud etiam doccas neceffe eft, quando»

'l!' Sc quibus præVcntibus,in fpeculum infpexe-»1 iim. Quoniam, ut rcs eft, maius piaculum Æ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• kkk deceritis,’

? *

14'* L. Apuleq apologià decernis.fpeculum philofopho.quàm Ccf^' ris mundum prophano uiderc. Cedo ctfiinfpexifleme fateor.quodtamc criin'' eltiraagincmfuam noßeC' eamqj nonuno co condita, fed quoquo uelis paruo fpf promptam geftare An tu ignoras; ni»') ', afpeélabilius homini nato, q formain EquidemfcioSc filiorum charioresefl'eil'* limiles uidentur; Scpublicitùsfimulachr»'’ fuum cuiqj.quod uideat.pro mentis pr?®'* tribui. Aut quid fibi ftatuæSc imagines”’ rijs artibus effigiatæ uolunt, nifi fortèq»'’* artificioelaboratüIaudabilehabeturihoC* tura oblatü culpabile iudicandum cft, fit in eauel magis miranda amp;nbsp;félicitas Jitudof Quippc in omnibus manu faciuin**^ imaginibus opera diutino fumitur, neq-^ inert fimilitudo æquè acinfpeculis coiJgt;P*' ret. Deeft enim Seluto uigor, amp;nbsp;faxo coW amp;nbsp;piéluræ rigor,amp;motus omnibus,qui cipua fide fimilitudinem reprefentat. Cui* in eo uifitur imago miré relata, ut fitnilis, i** jnobilis, amp;nbsp;ad omnem nutum hominisii* jnorigera : eadem femper contemplantibu* îequæua eft, ab ineunte pueritia, ad obe«®' tem fencftam,totætatis uices induit,tainuj tias habitudines corporis participât : totuw tus eiufdem lætantis uel dolentis iinitaW* Enimuero quôd luto fiftû, uel ærc infufui’’’

Pro feipfo primât lt;47 ■üellapide incifum, uel cera inuftum,uel pig-(*' mento illitum.uel alio quopiam humano ar-ÿ tificio adfimilatum eft.non multa întercape-i dîne temporis dirsimileredditur,8intucada il* ueris unum uultum 8c immobilem pofsidet; 11* tantum priftat imaginis artibus ad fimilitu-dincm referendum,Tæuitasillàfpéçulifabra, gt;nbsp;Scfplendoropifex. Autigiturunius Agefi lai Lacedæmonij fententia nobis fecjuenda lit cft,(piifenech pingi neqifingi unquam,diffi. j) dens formïeTux,palfus eft-.aut fi mos omniû 11' cæterorumbominum retinendus uidetùf,in f ftatuis 8c imaginibus non repùdiandis cur ÿ exiftimesimaginemfuam cuiq; uifendâpo-|l tius in lapide, quàm in argento^magis in tali bula, q in fpeculo lt;nbsp;An turpe arbitraris, for-ÿ nbsp;inam fuam fpeftaculo afsiduo éxplorare

t An non Socrates pbilofopbus ultro ctiam Socrates is-t fuafilTe fertur difcipulis fuis,crebrô ut femet t ndam/Jjc-^1 in{fpeculo contemplarentur'^ ubi qui corum enlojitajit, Ç foretpulcbritudinefibi complacitus.impen ♦ nbsp;nbsp;dio procurafet, ne dignitatë corporis mails

Il moribus dedçcoraret. Qui uerô minus fe cô ï mendabilemforma pütaret,fedulô operam jS daret,utuirtutislaude turpitudiné tegeret. f ' Adèo uir omnium fapientifsimus,fpeculo e -ÿ tlamaddifciplinâmorumutebatur. Demo DemofWe« i ftbencm ùero primarium dicendi artificem, nés. 1)' quis eft quinonfciat,femper ante fpeculùm, kklc a qwaft

lt;45 L. Apulcîj apologia quafi ante magiftrum.caulas meaitatum-! ille fummus orator, cum à Platonc phiW pho facundiam haufiflTctjab Eubulide o'* «ico argumentationes cdidiciflet.no“' mampronunciaridi congmentiamab lopctiuit. Vtrum igiturputas maiore'”, ram dccofis in adfeueranda orationefuW cndam fhetori iurgati.an philofophoob'^ gantic” âpud indices forte duftoS pau*'“ cifceptanti,an apud omnes homines fc’jF, differenteis de finibus agrotum litigafquot;,’^ de finibus bonorum amp;nbsp;malorum doceoquot;'. Quid,quod nec ob hæc debet tanturoio“ philofopbus fpeculum inuiferc, Nam'n oportetnonmodo fimilitudinem fuaij’’quot;, fimilitudi rumetiam fimilitudinisipfiusratione':'’' K^ipfiufra* fiderare.Num,ut ait Epicurus,profeft^' bis imagines,uelut quædâ exuuiæjiug'quot;'’, fe â Corporibus manantcs, cum leue a'ilt;l amp;nbsp;folidum ofFcnderuntjilli fe refleétantu'i, retro exprefiæ controuerfim refpondf’J' an,utialij phüofophi difputant,radijn‘gt; feum~dijsoculisproliquati,amp;luminis^ rio mixK, atque muniti, uti Plato arbitfä'^ feu tantum ocuüs profcéli,fme ullo for'*’* miniculo, ut Architas putat, feu intentquot; ris fadi, ut Stoici rentur, cum aiicui corp incidêre fpifroamp; fplendido amp;Iæui,p^.j, angulis, quibus incidcrat, refulccntadP^^jj

Pro fe ipfo prima,quot;

iij fuas reduces: atque ita quod extra tangut ac 'jj uifant.id intra fpcculum imaginétur.X^dcn-\ tiirne uobis debere pbiloïbpbi hæc omnia X ueftigarc Sc inq^uirere, 8c cunfta fpcculauel udauelfudafoliuidere^Qutbus præterifta quæ dixi, etia illa ratiocinatio neceflaria eft, cur in planis qui dé fpeculis fermé pares ob- ' tutus Sc imagines uideantur, in tumidis ue-. rd Sc globofis omnia defeftiora, at contrà in L cauis au9:iora.Vbi, Sccurlæua cum dexte-'ij ris p?rmutcntur,quado fe imago eodem fpe-!/ culo turn recódat penitus, turn foras exerat. 'V Cur cauafpecula/i exaduerfum foli retinci-

tur,app9fitumfomitemaccenduntd quîfiat, uti arquqs in nubibus.uariè duo foies smu-lafimilitudine uifantur, Alia prætcrça eiuf* dem modi plurima,quç traftat uolumine in-genti ArcbimcdesSyracufanus.uirinoiTinl Rrcbimr-quidem geomctriamultum ante alios adini- d«. rabili fubtilitate ; fed baud feiam, an propter bæcuel maximè memorandus, quod infpc» xçrat fpeculum fæpc ac diligenter, Quçu) tu llbrum, Aemilianç,fi nolTcs.non modo cam-o Sc gkbis, uerùm etiam abaco Sc puluifcu«

, quanquatc* tcrr'unumos tuum mini'.nu aThyeftatragi-co demutet, tam profctbo diUendi cupidine •

ara-kUk At

Ifo L. A pul eq apologia At ego non mirer,fi boni confulis me dei™, diftort fsimo uultu tuo dicere.de morib.tH; multo truculentioribusreticcre. Eares^^' præterquàm quod non fum iurgiofus.’etiä'’ libérer te,nuper ufq;, albus an arer effes i^' raui, adhucherclenon fatisnoui.Id a3elt;’'* élum, quod amp;nbsp;tu rufticando obfcuruseSr ego diicendo occupatus : ita amp;nbsp;tibi umbr’J' gnobilitatis approbavire obftitit, 8c ego”''' quam ftudui malefada cuiufquain cogn®'^ re.fed femper potius duxi inea peccatatcj“ re, q aliéna indagare. Igitur hoc mihi aJa^ fum te ufuuenit.quod qui fortè cóftititinquot; co lumine conluftrato,atqi eum altéré bris profpeélat. Nam ad eündein moduul, quidé quid ego in propatulo 8c celebri facilè è tenebris tuis arbitraris, cumipft; militate abdita 8c iucifuga,pó fis mihi iput®' confpicuus.Ego adeo feruor.Tu an abe^s’’ agrû colendû, an ipfe mutuarias operas uicinis tuis cables, neq; fcio, neqj laborO' ' tumefciseadêdietreis Oeeæ manuini*'! idq; mibipatronus tuus inter cçteraàtd' édita obiecit. quanq medico prius me uno feruo comité Öeeam uenifle : qui dem uelim mihi refpódeas, quî potuC^ ex uno treis manumittere.nifi 8c hoc nlƒ?ƒ^ eft:'Tantamne elfe mentiendi cæcitatédi

*’ an cófuetudinc Venir Apuleius Oeea

Pro fe ipfo prima.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfe

onoferuozdeinpauculis uerbis intergarri-|l tis.ApuleiusOeeæunadietrcis manuiniflt. ne illud quidé credibile fuinet.cuin tribus ue nifle.omnes liberafTezquod tarnen fi ita fecif-1^ fem,cur potjus treis feruos inopiæ fignii pu-tares.qtreislibertos opulentieC’Nelcispro- Semomp^ fcfto.nefcis Aemilianc,pbilou)pbû accufa- cit^tthonori J re, qui famulitij paucitaté obprobraris, qua /»f«»» I* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caufaementiri debuifleinzquippe

iJr nbsp;nbsp;qui Icirem.non modo philofopbos, quorum

[(I nbsp;nbsp;me feftatoré fero, uerum etiam Imperatores

,« nbsp;nbsp;populi Romani paucitate feruoru gloriatos.

'jf nbsp;nbsp;Itânetandé.nehçc quidé legére patroni tuii

If M. Antoniûconlularêjfolos ofto feruos doit mibabuiffe Carbonem uero illû, qui rebus (1 potitus eft,uno minusc’ At enim Manio Cu-rio, tot adoreis longé inclito, quippe qui ter

,♦ nbsp;nbsp;triûpbûuna porta egerit; ei igitur Manio Cu

i • nbsp;nbsp;rio,duos folos in caftris calones fuiffe Cquot; ita iU

leuir de Sabinis,deq; Samnitibus,deq; Pyr-rbo triumphator,paucioreis feruos habuit,^

J* triumpbos.M.aut Cato nihil oppertus ut alij III de feprædicarent,ipfe in oratione fcriptu re-liquit, cuminHifpania cóful proftcifccrftur, # nbsp;nbsp;treisferuos folosexnrbe duxiffe, quoniaad.

(i nbsp;nbsp;uillam publica uenerat.parumuifum qui ute

ÿ nbsp;nbsp;retur, iufsiffc duos pueros in foro de menfa

ƒ nbsp;nbsp;emi,eos quinqi in Hifpania duxiffe.Hæc Pu-

tii dés filegiffct,utmea opinio eft.aut omnino ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kkk 4 Ruid

L, Apuleq apologia « , huic malcdiftc fuperfedi)ret:aut in tribu? f uis multi tudiné comituin philofophi, 4“ pauciratem reprchendcrcmaluiflet. mihi etiam paupertatem obprobrauit,a^^' ptum philofopho crimen, Sc ultro dum. Epimueró paupçrtas olim phiæ uernacula eft, frugi, (obria, paruo f. tens,æmulalaudis,aduerfumdiuitiaspo'', fa,habitu fecura, cultu fiinplçjt.conOlio b'quot;, fuada, neminem unquam fupprbia neminem impotcntiadcprauauit, nei’i'” tyrannidc efferauit.dcliçias uentris Sc i’’?*'' num neq; uultullas.neqi poteft.puippcjf amp;nbsp;alia flagitia, diuitiaruin alumni funt-xima quæq; fcelera fi çx ofnni memof*^^ jninum percçnfeas, nullûin illis P’^P^Î reperies.ubi contra banc temerè inter ftres uiros diyites comparenf.fçd que in aliq^ualaudc miraipur.eum paup^f*' ab incunabuliç nutricata eil : paupçrtî*', quam, prifca 3ptgt;d fecula pmniuin club*'“'; conditrix, ppnlurn artiumrepertrix.oi^quot;' peccatoruip inops, omnis gloriæ muni*'^ cunftis laudib^apud omneis nationcsP^ funéla.Eadem enim eft paupertas cos in Ariftide iufta,in Phocione benig'”’.^ Epaminondaftrcnua, in Socratefapiea^' Homero difcrta. Eadem paupertas eti?i’’r pulo Rom, imperium à primordio fun»’''.

cius.Cn.Scipio, Manius Çutius.quorûfiliæ ob paupert^tem de publicp dotibus donatæ ad mantos icrupt,portantes gloria doinefti cam, pecunia publicam ; fi Publicolaregum • exaftor.Sc Agrippapopuli rccôciiiator,quo; rum funus ob tenueis opes à populo Romano collatis fextantibus adornatum eft; fi At-tilius Regulus, cuius agellus ob fimilem pe-nuriâpublicapecuniacultus eft; ft deniqi o»

longé huius animi fruftra es,fi eum cxfortUr ps indnigcntia.non cxphilofophiæ ccnfur» metiris', uuirum tam auftcræ fcftæ.tamque àiutinx militi« non putas amiciorem eff« coercit® mediocritati, quam délicat® opulê tiæ'.fortunâ, ueluttuniçâ magis concinnam quàmlongâ probate, quippe etiam cafi non geftetur, Sctrabatur.nibno minus q lacinia præpcndcns impcdit, 8c præcipitat. Etenim kkk 5 omnibvn

»H L. Apuleij apologia .otjinib. ad uitæ munia utédis, quicquidapl' moderatione fupergraditur, oncri pptiu’i »i» ufui exuberat-Igitur amp;nbsp;immodicx diuiti?,'', ftstummo^ Iutingétiaamp; enormia gubernacula, faciW /e/î«w, merguntregut, quôdhabétirrita copnij' noxiâ nimietaté.Quin exipfis opulentioril’ eos potifsimû uidco iaudari, qui nullo iW tu.rnodico cultu,difsimulatis facukatibusi gunt,amp; diuitias magnas adminiftrantfint”' ftentatipnp.fine fupcrbia,fpecie ipediocril’' tis pauperü fjmdcs.Quôd fi etiam ditibiis’' argumenta modeftiæ quæritur imago (J“*' piâ amp;nbsp;color paupertatis, cur eius pudeat’J; nuiorcs.q ca nô fimulata,fed ucrè fungiiP”'^ Poflum quidé tibiamp;ipfiusnominiscontj^ uerfiâfaccre,neminé noftrûm paupcréew ^poßit, qui fupcruacanca nolit, pofcit necefkf’’ PWoj^bor quse natura oppido pauca fûnt.Namq; •sP''' rimûhabebit,qui minimûdefiderabit.H’fJ pfTtt. bit enim quantû uolct,qui uolet minitnV'*'' îccirco diuitiæ nô melius in fundis amp;nbsp;in^' nore, qin ipfo hominis æftimantur anin” Qm fl eft auaritia egenus.Stad omnc lucr“'’ incxplcbilis, nec montib. auri fatiabiturj'^ fcmpcr aliquid, antè parta uti augcat,w®'’ ' cabit. qux quidc uera côfefsio cÆpaupîf'’' tis.Omnis cnim cupido acquirédi.exopiquot;'' oneinopias uenit. Nec refertq magnum J'' quodtibi minus eft. Nô habuittafttârem'’'

Pro fc ipfo primal

jjriViaremPhilus,quanta Lælius’.necLscUus,

quanta Scipiomec Scipio,quanta Crafiiis dr CyaJJioom^ ues. Atenim nec Craffus diues,quantü uole- „jtn, potn« bat.Ita cum omneis fuperaret.àîuametauari dittesuifuf,^ tiafuperatus eft ; omnibusq; potius diuesui ßl^ fus eft.qfibi. At côtràbi pbilofopbi.quos cô memoraui.nô ultra uolentes qpoterant, fed congruentib. defiderijs 8cfacultatibus,iurè mentoq; dites Sc beati fuerunt.Pauper enfin fis appetendi egcftatc, diues nô egendi fatie« täte; quippe quiinopia,dcfiderio,opulentia, faftidio cernutur. Igitur Ælt;miliane,fipaupe remmebabereuis.priusauarumcffcdoceas ' neceffe eft. Quodu nibil in animo deeft.de rebus extraneis quantû défit nô lab oro, qua rum neqi laus in copia,neqi culpa in penuria cófiftit. Sed finge bæc aliter eflc'.ac me ideo pauperé,quiamibifortuna diuitias inuidif. easQ;, ut fermé euenit, aut tutor imminuit.

aut inimicus eripuit, aut pater non relicjuvt. boccine hoinini obprobrari paupcrié, quod nu\U exanimalib. uitio daturï no aqu’ûæ,nô tauro.nô leoni.Kc^uus ü uirtutib.fuis poUeat ut fit «cyuabifis ueftor, 8c curforpernix, nemo ei penurik pabuU exprobrat. T u mibi ui« tio daBgt;s,nó ïafti uel difti aficuius prauitaté, {ed cpidd uiuo graciii lare, cprdd paucioreis babco, parcius palco, leuius ueftio, minus obfonoï Atcpii ego contra,«piantulacuc^i tibi

iv

L. ApulefJ apologia hçc uidentur,multa etiâ,amp; nimia arbitror,?! cupio me ad pauciora coercere;tato bcaCÓf futurus.quato f olleélior.Namcjj aiiimi.iM’f' corporis, fanitas expedita, imbecillitas niol'a eft;certumq; fignü cftinfirmitatis,?!quot;! ribus indigere.Prorius aduiuendü, uelutgt;’ natandu, ismelior, qui onere liberior. Suf' enim fimiliter etia in ifta uita humana teinP*

DüclMbo» ft^^^®’’^^'^^^i^^f^f*’*,ggt;'3uiadei'nerfui. j /ƒ I ■ quidem didici,ea re precedere maximè dÇ’* »WIB honïinibus, quód nulla re ad ufumfuiiY

* geit.IgiturexnobiSjCui qminimis opus®’ * jfumcffcDeofimilioré.Proindegratqrt turn, ad contumelia diceretis, rem familie'' mihi peram amp;nbsp;baculum fuide : quod utin^ tantus animi forem, ut prôEterçamfupcl'*' élilem nihil quic^requirefê,fed eundein®' natum dignè gcftarc, quem Crates ultro“? Cr^taJiui. uitijs abicaisappetiuit, Cratesinquainj Êtitfb quidcredisAemuii^nc,uirdomiinterlWquot; uos proceresdiues,Scnobilis, amorehui® i habitus quem mihi obieftas.rem famili^f^ largâ amp;nbsp;uberçm populo donauit, multis“' uisàfeferemotis folitatem delegit.arbof' plurimas Sç frugiferas præuno baculofpf'* uit, uillas ornatifsimas una perula mutaquot;'’' quam pollca, comperta utilitate,etiainc*'' mine laudauit.flexis ad hoc îlomericis uc' bus.quibus ilie Crctâ infulain nobilitat-P^'; • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cipiuf

Pro fe ipfo prima. t$7 éipium clicam, nemehæc ad dcfenfionein

!( putes confinxifTc;

ii)l K/«tk tk yÄ’ Vïi n\tu\ti t'insri wttru

ÿ nbsp;nbsp;lam cætera tarn mirificajquç fi tu legiffes.ma

I)/ nbsp;nbsp;cis mihi pcram, nuptias Pudctillx inuidif-

jJ nbsp;nbsp;les.Pcram Stbaculutu pHilofophis exprobra ?«•lt;lt; e?*I4

,(11 res Igitur S* equitibus faleras, 8cpcditibus cuius fihil«., 4 nbsp;nbsp;nbsp;clypeos,8c figniferis uexilla,8c dehiq; trium- fophi infi*

pbantibus quadri gas albas Setogam palma- guilt.

'gi nbsp;nbsp;tam.Mon funt quidé iftaPlatonicæ feâæ ge-

ftamina,fed Cynic æ infigniafamiliæ.Verûta

'll, mcnbæcDiogeni Sc Antiftheni pera Sc bacu lus.quodRegibus diadema, quodimperato

ƒ ribus paludamentu.quodPontificibus gale-rum.quodlituus Auguribus.DiogcneSqui- Dioge»jf i{i nbsp;nbsp;dem Cynicus, cum Alexandre Magno de uc cgt;nici«,

ritate regni certabundus,baculo feeptri nice

J, gloriabatur. Ipfe deniq; Hercules inuiftus (quoniambæctlbiutq^usdammendicabu-laanimi fordent^ ipfe inquam Herculeslii- HtrcuîfSi ÿ ftrator órbis,puTgator ferarum.gcntium do-.0 nbsp;nbsp;nbsp;mitor. is tarnen deus curnterras p cragraret,

paulo prius q in ccelu ob uirtutes afeitus eft, ÿ neqj unapcllcueftitiorfuit,neq;unobaculo

comitatior. Quodfibxcexemplanibilipu ÿ nbsp;nbsp;tas, ac me non ad caufam agendam, uerum

ij, adcenfumdifferunduuocafti.nc quidture-rum mcaru ncfcias.fi tarnen nefeis, profiteor milü

?

«58, L» Apuleff apologia

mihi ac fratri meo reliftü à patre H S.uigf”® quod eft uicies, paulo fccusridqj à melon?* peregrinationc. Sc diutinis ftudijs, amp;nbsp;crebn liberalitatibus, modicè imminutû.Nâamp;*''’ corûplerifqi opem tuli,amp; magiftris plurio” gratiiretuli, quorüdain ctiafilias doteauS* neqj eniin dubitaflem équidê ueluniuedaj patrimoniü impendere, utacqu/rerean n’jJ' quodtnaius ellcontemptu patriinonij. * uero Aemiliane, Sc id genus nomines, ob** eSjincuki Sc agreftes,tanti reuera eftis,i}0’'’ tumhabetis: utarbor infœcunda amp;infcl'* quç nullû fr U élu ex. fefe gignit,tanti eftinp*' cio,quâtilignû eiusin trunco. Attained poftea,Aemiliane,paupertatécuipiâobif“ re,qui nuperufqj agellû Zaratbenrem,qo2p bi unicû pater tuus reliquerat, folus uno** lo adtempeftiuû hymbré, triduo exarab^ Neq; enim diu eft cû te crebrç mortes ƒ

quorû imineritishæreditatib.fulferût. tibi potius, ä ob ifta teterrinia facie, Ch^!^

.cfcdroK cur nomé eft;quot; Depatriamea uero, quod diSliu, Nuinidiæ Sc Getuliç in ipfo cófinio.meis*^ ptis ollendi.fcis quibusmetnet jpfelTuS^^ cum Lolliano Auito præfcnte publicè diquot;',' rercm, Seminumidä Sc Semigetulu.

Vtwei ß)e~ deo, quidmihifitin ea re pudendum: h’quot;' Handt,HO» minus q Cyroinaiori, quod generein^' fi^ia. fuit Semiraedus ac Sciniperfa. Nó enim“ prognaW»

Pro fcipfo prima.

, prógnatuSjfed ut moratus quifq; fit, fpcftart dum : nee qua regione, fed qua rationc ui-

f tamuiuere inicrit, confidcrandum eft. Oli-

f* tori 8c cauponi mcrito eft conceffum.olus Sc

I** uinuin ex nobilitate foli commendare ; ui»

lt; num Tbafium, olus Phliafium. quippe ilia terra alumna multum ad mcliorem faporeitt iuuetit. Sc regio fœcüda, Sc cœlum pluuium,

I* Sc uentus clemens, Sc folapricus, Sc foluni fuccidum.Enimuero animo hominis extrin

lt;* fccus in hofpitiu corporis immigrant!, quid.

’’ ex iftis addi uel minui ad uirtutê uel malicii poteft^ Quando non in omnibus gentibus

'* uariaingeniaprouencreC’ quanquamuidean tur quxdam ftulticia uel folertia infignio-res. Apudfocordifsimos Scythas, Anachar-

’'j fis fapiensnatus eft-.apud Athenienfes ca* tos.Meletidesfatuus, ‘Nequehoc co dixi; quo me patriæ mex pœniteret, ctfi adhuc

’J oyphacis oppidum eflèmus : quo tarnen ui«

* fto, ad Mafiniffam regem concefsimus,mu-ƒ nerc populi ; ac deinceps ueteranorum m'u litum nouo conditi, fplendidifsima colonia fumus.in qua colonia patrcm habui loco principis Duumüiralem cunftis honoribus

* perfunftum. Cuius ego locum in ea repub. exinde w participate curiam cœpi, nequa-quam degener j pari fpero honore Sc extj -ipationc tueor, Curergo illa protuli^Vt miW

)»

«îo L. A puleq apologia mihi tu, Aemiliane,minus pofthac fuccéft” potiusq; ut uenii impcrtias, fi per negligé’ Zrfriil. tiam fortè no elegi illud tuuin Atticü Zat*-'

ut in co nafcerer. Nonne Uos püditu crimina, tali uiro audiente, tarn aneuerani; obieélare C’ friuola Sc inter fe repugnafltia^ mulpromcre ƒamp; utraq; tarnen reprehend' re^ At non contraria accufatisCquot; peram^/’ culum.ob auftoritatétcarminà amp;nbsp;fpecul’^;'^ hilaritatcm.'unüm feruum.ut deparci;^^^ bertos.uf profufif prætcrea eloqueiiti»^ cam.patriam barbaram^Quin igiturtan“''’ expergifeiniini At uos cogitatis apu3Ç^ dium Maximû dicere, apud uirum Feuef'''' totius prduincis negoeijs occupatu^® iiic^ua uana hsc cóuicia aufertis C' (juin ® ditis, quid infimulauiftis fccleraiitlilquot;*{quot;| amp;nbsp;inconccflamalcficia, amp;nbsp;artcis nefi'’quot;*' Cur lieftra oratio“ rebus flaccct, ftrepi^^ cnimf iam ad ipfumcrin', magie,quaingentitumultu ad inuidij,^ accenfum, fruftrata expeftätiöntfoiflrti'^f nefcio qua» anileis fabulas defiagraûit' quahdoneuidifti Maxime, fl am m art la exortam, claro crepitu, largo fulgofc/'' încrcmento fedenim materia leui, ca»“' jncendio,nullis reliquijsC'Hem tibi iHî/,, fatio iurgiis inita,uerbis auóla, argurtCt'’. feda, nullis poft fententiam tuain rclij'' {dll’

Calumniæ permanfura. Quæ quidcra om« nis Aemiliano fuitinifto uno deftinata, me maguin effc; Scideomihi libet quærcre, ab eruditifsimis ei aduocatis, quid fit magus. Mügi« Nam fl, quod ego apudplurimos lego, Ver» ^«^4.

ÿ till vtuAx vxfx'hKn{gt;-iv!iti,t«^ ixemt ^Xfh\àiss laiójixytt hiniltiriii, ({ri ,A{ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;urdjiKrip ti n^irii

ill iMKiifnilxfiSfi 11 irdywi«.'@’,i(J« gt;nbsp;ÂiXMitMX

Hf, H3« t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;njù J «»(/ifa/iai«. uii i itxt

Ja.w T» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T^Z’4,»»aT»«v,Ts5»fjjix4j»i/, '»ji ri

TiSiUfi SJ^xirtix. /ijlitiui (Al nS« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;All-'

ditis'ne magiam, qui earn temerc accufatis, artem effe dijs immortalibus acceptara, co, I' lcndieosacuenerandipcrgnaram,piamfci-f, licet,Scdiuinifciétem,iâmindeàZoroaftre

8c Oromazo autoribus Cuis nobilera,cceVitu MagorHn« antiftitem^ quippe inter prima regalia do- “'g.*’***'’ cctur ;ncculVitemerè inter Perfas cóceüum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P*r*

eftmagum elfe,baud masasquamrcgnarc.

ƒ ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hl Idem

»«îi L. A Pulerj apologia

Idem Plato in alia fcrmocinatione,dei'' molxi quodamThraci generis, fed eiuß'® artis uirOjitafcriptum reliquit:

» »

Quod fi ita eft, cur mihi noftenon liceaf^ Zamolxi bona uerba, uel Zo roaftri face^?

Ktigutuul- tiaC’Sinuerd more uülgafi, eumiftipriip'' 2lt;) auKi ’^ägürn exiftimant, qui cómunioneloq»^ ■* di cum dijs immortanbus.ad omnia qui lit incrcdibilia quadaiti ui cantaminump'’ leaf.oppidd miror, curaccufare non tinquot;''' rint,qué pofte tantü fatentur.Neq: etliro'^ occulta amp;nbsp;diüina potétia caueri poteftj'' ' utcætera. Sicariu qui iniùdiciumiiociti^ mitatus uenit. Qui uenenarium accufaV^ pulofius cibatur. Qui furem arguiqfuac“', dit.Enimuerd qui magumjqualemifti^i^?' in difcrimen capitis deducit, quibus coW’” bus, quibus fcrupulis, quib. cuftodibuspquot;^ niciem cæcam amp;nbsp;ineuitabilem proliilgt;^’'. Nullis fcilicet. 8c ideo id genus criinei’i’'’ eft eius accufarc, qui crédit. Verùm hïC't me communi quodamerrore imperitor“^ rl)ilofiphi philofophis obieftantur:ut partiin eqi“ cui-Magiffle quicorporum caufas nieras amp;nbsp;fimpIice'Squot;: i-unt];exiflii mantur, irreligiofos purent, eoq; aiantd^*’’ tneitiui-. abnuere: ut Anaxagorâ, amp;Leucippû,

Pro fc ipfo pnma. 164 \V\\iniicunofius ueftigit, ScimpenfiusdeoS jÿ celebrant, eos ueto uulgo magos nominev.

?uafv facere etiâ feiant, qùx fciât Reri.ut oVitn uereEpimenides, ScörpbcuS, SePythago» ras, 8c Oftanes. ac deinGmiVvter fufpefta eft Eocli Catborino,Socrati Dæmonion Plato-nis.ii 4gt;«Sip .Gratulor igitur mibi; cum 8c ego totSetantisuirisadnumeror. Cæterùm quk ab ibis ad oftendeudum crimen obieftafunt uana Sc inepta 8c fimpVici a, uereor ne idco tantum crimirta putes,lt;\üód obiefta funt. Cur,incmit,pircium tpixdarn genera c^uaeR-■ j, fti’^ c^uaiiid cognitionis gratiapbilofopbo fa

ccrenon\iceat,(^uodluXuriofo gulaecaufaU jj) ccref; Cur muller libera tibi nupRt poft j[j annos tredecim uiduitatis'^ Q^R non magis ÿ, mirandum Rt,lt;puod tot annis non nupferit.

Curprius quàmtibinuberet, fcripRt nefcio ÿ lt;^uid in epiftola, çyuod Rbi uidebatur; QuaCi ƒ Uuift^uam debcat caufas alienç fententiæ red ^,1 dere. Atenimmaioï natu non eft iuuenem afpernata.Igiturboc ipfum argumétum eft, ninil opus magi a fuiRe,ut nubere uellet mu* lier uiro, uidua cœlibi, maior iuniori. lam

.J 8c illaRmilia •. Habet ipuiddam Apulcius do-'jj mi,lt;^uodfanâè colit.QuaRnonidpotius cri menRt, quod colas non habere. Cecidit ÿ prçfentc Apuleio puer. Quid cnim R iuuenis, 4 quid fl etiam fenex adftftente me corrulR et^ 111 i ueï

IÖ4 L. Apuletj apologia uel inorbo .corporis impeditus, uel lubric* foliprolapfus Hifcinc argumentis inagi*quot;' probatis cafu puerili,amp;matriinonio inuli'' ris,amp; obfonio pifciuin Poiïem equidetn^’’ no periculo, uel bis diélis confentus perof^' re. Quoniain tarnen mihi pro acculatio'’': longitudine iargitur, arque fupcreft: cedb uidetur, fingulaconfideremus. Arquecj’ oinnia obieda.feu uera,feu falfafint.nonn'' gabo: fed perinde atq; fi faéla fint fatcbori®' oinnis iftamultitudo, quæ plurima ad audienduin conuênit.apcrtè intelligst’®! hil in philofophos non modouerèdicii''’^ ne falib quidem pofie confingi, quod noi’“’ innocentiæ fiducia, quainuis liceatneg’f ramen habeantpotius defendere. Prin’'j^^ igitur argumenta eorum cóuincam, acrcy tabo, nihil ea ad magiam pertinere’: dei’' etfi maximè magus mrem, tarnen oitendai^' neque caufain ullam, neq; occafioncffl'^, fe,ut mein aliquo maleficio experirentur'quot; etiam de falfo inuidia.deq; epiftoli s inuli^f' perperam leftis , 8c nequius interprétâtquot; deq; matrimonio meo açPudentillædilp®' tabo. Idq; à me fufceptum potius officij tia,quàm Jucri caufa,docebo. Quod quiu' matrimonium noiirum Aemiliano huic,quot;quot; manè quanto angori, quantæq; inuidiçtt*' inde omnis huiufce accufationis obeu”

Pro fc ipfo prima.

ira amp;nbsp;rabies, Scdenique infania exorta elt. Quæ fl omnia palàin Scdilucidè oftendero; tuncdeniquete,ClaudiMaxime,Seomneis , . . quiadfunt cóteftabor,puerumilium Sicin-nium Pudentem priuignum meû, cuius ob Pquot;* ***’’ tentu Scuoluntate à patruo eius accufor,nu-perrimè curse mee ereptum.poftquàm frater eius Pontianus 8c natu maior, 8c moribus melior, diemfuum obijt ; atqueitainme ac matrem fuam nefariè efFcratum,non mea cul pa, defertis liberalibus ftudijs, acrepudiata omni difciplina, fccleftis accufationisbuius

1 rudimentis, patruo Aemiliano potius quàm , fratri Pontiano fimilem futurum.Nunc,ut

inftitui, proficifcar ad omnia Aemiliani bu-iufce dcliramenta,orfusabco, «^uodadfu» fpicionem magiæ, quafi ualidifsimu in prin-cipio dicianimaducrtifti,nonnuUame pifciu ?;encraper quofdam pifcatoresprecio quse-iffe. Vtrum igitur borum adfufpecfandam magiamualet, quod'nc pifcatores mibi pifcc quæfierunt^ fcilicet ergo pbrygionibus aut .. fabrisncgocium iftud dandum luiffe, atque quot;nbsp;ita opera cuiufquc artis permutanda, (i uel-’ lem calumnias ueftras uitare, utfaber mibi

pifccm, utpifcator mutuo lignu dedolaret? An ex eo intebexiftis maleficio quseri pifci-cufos, quod precio quærebantur 'ï Credo ft conuiuioucbem,gratis quxfiffcm. Quin igi-turetv

tiSS Li Apuletj apologia turetiäcxalijsplerifq;ine arguitisC’NaW’ pcnumero amp;:uinuin,amp; olus,amp; poinuin.^f nein precio mutaui. Eo paéio cupediarÿ^î mnibus fainein deccrnis. Quis enimabi* obfonare audebit f Siquidcin ftatuitur,oij nia edulia.quæ de penfo parâtur,non c®” fedjnagiædefiderari. Quodfi nihil fufpicionis.neqi in pifcatoribus lner^e^ƒ uitatis, ad quod folent ad pifcein capiudu quos tarnen nullos ad telriinoniu prod''’^* rc.quippe qui nulli fuerunt: neq; in ipfofr cio rci ucnaliSjCuius tarnen quantitate«’*''^ lam taxauere.ne fi mediocre prçciû dixiflquot;^*’’ contpmiierctur : fi pluriinuin, non cied^, tur. Si in bis,ut dito,nulla fufpicio deat mihi Æmilianus,quo proximo accufationem magiæfit induélus. inquit, quæris.Nolo negate. Sed oroKil pifccs quærit, inagus eftc'Equidein non’quot;■ gis arbitror, quàmfi leporcs quaererein,’'; aproSjUcl altilia.an foli pifcçs habentali*!^ occultum alijçjfeu magis cognitu.Hocid, quid fit,magus es profeélômn nefeis, c”?,, tcaris necelîe eft.id te aceufare, quod nd'’. Tam rudeis uos effe omnium literarui«»'quot;’ niumdeniq; uulgi fabularum, ut ne fi«?;, quidé ppfsitisifta uerifiinilitert’Quid*’*'' coinpetit adamoris ardorem accédend” pifçis bnjttisJc frigidus, automninorf’P,

Pro fcl'pfo prima.

kgo q^uæfitaf Nifi forte hoc uos ad inenda-ciuminduxerit, quod Venus dicitur pelago exorta. Audi fis tam non impudens quàin multa nefeieris, tjui de pifeibus argumen* tummagiæ recepifti. At fi Vergilium legif-feSjprokélo feifles.aha quaeri adhanc rem fo Icre.llle eniin, quatum (cio, enumcràt uittas Magi« m« mollcis, 8cuerbenas pingucis, Scthura ma- ffrumenta.' feula , 8c licia difcolora , prxtcrca laurum

fragilem, limam durabilcm, cæràm liqua-.bilem; nec minus,quæ iam in opcre ferio fcripfit,

r«lci6K» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ddlioMW ijUieruntM)“ aienii

Puktttej bert«,«igri cum laFle «««eni.

lt;5a«ritMr amp;nbsp;nafeentif equi ie fronte reuulfie,

■Rt mitri pretrfptw 4mor.—quot;

Attupifciut infunulator, longé diuerfa in« t inJimuU ftruinentamagis attribuis.non frontibus tc« to, nerisdetergeda, feddorfis fqualentibus ex-cindenda-.ncefundo reuelicnda,fed profundo exttabendatnec falcibus metenda, fedha

inis inuncunda. Poftremo, in maleficio illc ncncnuin nominat.tupulmentum-.ille herbas 8cfurculos,tufquamas 8c offa; illc pram deccrpit.tu Ruftum fcrutaris. Memoraf-fem tioi ctiamTheocriti paria.Sc alia Home -ri, 8c Orphei plurima , 8c ex comotdijs 8c ttagœdijs Grsecis 8c ex hiftorqs multa rc-petiffetn , ni tc dudmn. animaduertiffem.

Ill 4 Grxeam.

Lr Apulefj apologia

Græcain Pu^entillæ epiftofam legere flf quiuiflc. Igituriunüm ctiainpoetamLati®' attnigain,‘uerfus jplós, quos 3gnofcentlt;j* Lælium legére;

fhtUfa ontaia uudii^He eruuHt, Anlipbatetillud cj:^^ritur, Trochi/dlh hifgiitf, tenitf, Kadicu'a, higt;ba,fuiruli, Aure^ilicet jbiihprdtttf, i r liinnientum dulctdina,

Kæc Sc alia quæfifle inç potius, quàin longé uerfiinilius confinxiÏTes. His ete'J'’ fortaffe per famain peruulgata fides to® Pi/cerrfd^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eruditio adfuifict.'Enimuerüf'

. fcis^dfluaniremtaciatcaptus,nifiadepr tnamawnt* lt;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' i »nili

r coctus; cæterumadmagiainnihil.Qua»S jaccre,yjjggjm, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jj^tare lt;nbsp;dicain unde

jedem. Pytliagoram plerique Zoroatoquot; ftatorem.fiiniliterqj magiæ peritum ti,eum memoria prodiderunt, cum anil”’quot; uertifietproximèMetapontû,inlittorea. liæfuæ.quam fubficiuam Cjræciam fecCquot;. quibufdam pifcacoribus euerriculuin to foi'tunam iaélus eius emifie: Scprecio iufsifi'c illico pifces eos qui capti tenet^p foluiretibus, Screddi profundo. cet enm de m’anibus amiirurnm non quid in lads utile ad magiam coperilfet. enim uir egregiè dodus, amp;nbsp;ueterum «i’”‘,

Pro fe ipfo prima. tgf tor,memincrat Hoincrû poetam multifciu, uelpotius cunélafum rerum adprimèperi-tum.uimomnemmcdicaminuni non mari, fedterræ fcripfrffe , cum de quadamfagaad huncmodummemorauit: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

* *

Itemquc alibi carminum fi militer:

* *

Cumtamé nunquam apud euro marino ali« J'UOamp;pifculcnto medicauit, nec Protbeus acicm,nec ViylTes fcrobem, nee Aeolus fol-lem.hecHelenacraïeram, nec Circe poculu, 'ƒ nec Venus cingulum. At uos foil reperti eftis , \. r ex omni memoria, qui uim hérbarum, 8c ra« dicum, 8c furculorum, 8c lapillorum, quafi r quadam colluuione naturæ’, de fummis mó-tibus in marctransfcratis, 8c penitus pifciü uentribusinfuatis. Igiturutfolcbatadma-gorum cerimonias amiocari Mercurius car* Jj. ininûmueélor, 8cillexanimiVertus,8cLu-

* na noélium confcia, Sc roanium n otens T ri-uia’.uobis autbonbuspoftbacNeptunuscü Salacia, Sc Portunus cü omnicboroarci-dum, ab æftibus fretorum ad æftus amorum transfeientur, Dixi cur non arbitrer quic.-quam negocij effe magis 8c pifcibus. 'Nunc, ft uidetur, credamus Aemiliano.folerepifces

’.Ie ctiamadmagicaspoteftatesadiuuate. 'Num n ergo proptcrea, quicunquc pifcem qua:rit,amp; .1 '

»7« L. Apulei) apologia ipfe magus cft^ Eo quidein paóto,S£ qui mJ* parones quæfierir, pirata er it : Sc qui ueftfquot;. pcrfo(ror:amp;: qui gladiuni,fîcanus. Nihil ini^ bus omnibus tarn innoxium dices, qugt;'''j pofs’it aliquid aliquà obeiTc: ncc tarn, læt”'’ ! quin pofsit ad triftitudinem intelligi-Nf'^^’j mcniccirco omnia ad nequiorem nem trahuntur, etfi thus amp;nbsp;cafiain rham, cæterosq; id genus odores funcfit’^ turn cmptos arbitreris, cum amp;nbsp;medicani^ to parentur, amp;nbsp;facrificio. Cæterùm , pilciuin argumento, ctiam Mcnclai fief, putabis magos fuifTc,quosait Poetapf^

puus.flexis hamulis apudPharuminl“l famcm propulfaflc:ctiam mergos,amp; nos, amp;fcyllas, tu eôdem référés :etiaiSç Iones omneis, qui impenfo pifccs ptedo’J fcatoribus mercantur; etiam ipfos pi'^^’j res,qui omnium generumpifccis arts ’J'î runt. Cur ergo amp;nbsp;tu quæris ƒ Nolo equi“' nec necertarium habeo tibi diccre:fedp®',|, fi potes,ad hoc quxfilTe me argue,«tfih^ borum.uel cicutain, uel fuccuin pap’quot;, emiffem, item alia ciufdem modi, qu®quot;'. moderatus ufus falutaris, fed commixt'quot;quot; quantitas noxia cft,quis æquo animop’* tur, fl me per hoc ueneficij arcefleres,lt;lquot;* exillispoteft homo occidiC* Videaina® men quæ fucrint pifcium genera, taino’^

Pro fe ipfo prima* 171 . fariaad Habendum,tamq; raraad reperien-'1 dum, ut merito ftatuto præmio quæreren* tur.Triaomnino nominaueranf.unumfal-i'*' fi.duo mentiti.Falfi.quod.leporem maru p’’ num fuifle dixerunt, qui alius omnino pifcis fuit,quern mibi Tbemis coufcruus nofter, L«pi«m4-medicinæ non ienarus,ut ex ipfo audifti, ul- nnm. y tro aitulit ad infpiciundum. nam quidem legt; if porem nondum ctiam inuenit.Sed profiteot me quærere 8c estera, non pifeatoribus mo« do,uerumetiam amictsmeisnegocio dato, 1lt;^ quicunque minus cogniti generis pifcis in-7 fidcrit,uteius mibi autformant commemo-«■* rent, aut ipfum uiuum, fi id nequicrint, uel mortuumoftçndât. Quamobrem id faciam, moxdocebo. Mentiti autem funt callidifsi mi aceufatorçs mei ,ut fibi uidentur.cum me adfmem calumni® confinxerunt,duas res marinas,iinpudicis uocabulis qusfiffe; quas T annonius ille, cum utriufqi fexus genitalia / mtelligiuellet.fedeloquipropter infantiam caufidicus fummus nequiret.multum ac diu ÿ, bæfuato, tandem uirile marinum,nefcio qua circumlocutionc malè ac fordidè nomina« ,1^ nit. Sedcnimfœminalnulle paefo repericns munditer dicere,ad meafevipta cófugit,quia è quodam meo libro legit ; Intcrfcemi-ƒ pium tegat, 8c feemoris obiccfu, Sc palm® ƒ uclamento. Hic etiam , pro fua grauitate, .(f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uitio

(A

»7z L. Apuleq apologia uitio mihi uortebat, quod me nec (brdioj dicere honefté pigeret. At ego illi contrt ftiusexprobraucrim, quod qui eloquei’ p^trocinium uulgo profiteatur, etiain ho®' Ila diélu fordidè blätteret, acfæpei'’^^' .{ nequaquam difficilibus fringultiat, ud®, ninoobmutefcat. Cedoenim, fiegouf ‘ neris ftatua nihil dixiflem, neque nium nominaflem, quibus tandem®'^ accufafles crimen illud, tamftulrici®‘lj linguæ tuæ congrueris^ an quicquati'',^ tius, quàinexnominum propinquitat'*'^, fimilem rerum conieélari ^ Etfortalî^^j præacutè reperifle uobis uidebainini'.^^ quæfiflcmenngeretis ad illecebrasiu’S^ duo hæc marina, ueretillam.amp;uirginald enim nomina rerum Latina : quæ prop' . uariènominaui, ut denuo inftruéhis* , fcs. Memento tarnen tam ridiculuinafg“,,, tum fore, defiderataad res uenereasi®?'', obfcœna, quàmftdicas marinumpo“' j. comando capillo quæfitum, uel aucupä’i uolantibus pifcem accipitrem, autueo^” aprispifcemapriculum, auteliciendis' tuis marina caluaria. Refpondeo ig'quot;* v hunc ueftrum locu, non minus infulto abfurdècommentum, me hafce nuga' rinas, amp;quifquiliaslittoraleis,nequop' neque gratis quæfifle. illud etiam p’’®, jj.

^Pro fe ipfo primai tzj rcfpondeojnefcifl'e uos, quid à me quxfituin fingerctis. Hxcenimfriuola, quæ nominale ftis,pleraq;inlitoribus omnibus congeftiin if Scaceruatim iacent.Scfine ullius opera,quail^ Übet leuiter inotis fludiculis ultro foras e-V uoluuntur. Quin ergo dicitis me cade opera precio impéfo perplurimos pifcatores quçlt; V üfTe de litore.conchulam ftriatam,teftam ha-bentem,calculumteretem;prçtereacancro-rum furcas, ecüinorum caüculos,lolüginum.

il* ügulas ; poftremo aflulas, feftucas, refticu-V las.ScoftreaPergamiuermiculata; dcnique je mufcum, 8i algam,amp; cçtera maris eieftamen ƒ ta.quxubique litorum uentis cxpelluntur, falo expuuntur, tempeftate reciprocantur^ il’ tranquiUo deferuntur. Neque enim minus je iftis , qux commemoraui, accommodari poffunt, fimiüter ex uocabulo fufpicioncs.

•if rofle dicitis ad res uenereas fumpta de mari ll^ fpuria amp;nbsp;fafcina, propter nominum fimilitu« dinem ; quï minus pofsitex eodem Üttore ƒ calculus ad ucficam, tefta ad teftamcntum, li» cancer ad ulcéra, alga ad quercetum ï Næ tu ClaudiMaximenimispatiensuir es, amp;op-ƒ pido proxima bumanitatc , qui bafce eo-rum argumentationes diu herclè perpefTus lie fis. Equidem cum hæc ab illis quafi grauia ((1^ Sc inuincibilia dicerentur , illorumftultici-fi am ridebam, tuam patientiam mirabar. Cç* terùm

»74 L. Apuleij apologia terùm, quamobrcmplurimos iaingifcis*^ gnouerim, quorunaain adhuc nefcius«' nolui, difcat Æmilianus,quoniam ufqult;/ deo rebus meis curat: quanquain eftiainF cipiti aeuo , amp;nbsp;occidua fcneólute, taintHi uidetur, fu(cipiatdoélrinam,feram polluinum : legatueternih philofophon** monumenta,tandem ut inteliigat, priniùm hæc rcquififle, fed iamprideffliquot;* lores meos, Ariilotelem dico, 8c Theopli?' ftuin, amp;nbsp;Eudemum, 8c Lyconem, cxtefi^ 3ue Platonis minores,lt;|uiplurimoslit'*' e genitu animalium, deque particulisgt;* que omni differentia reliquerunt. B'®’ quod apud te Maxime, caufa agitur, quip® tua eruditione legi fti profefto Ar i fto teb® multijuga uolumina : præterea problfquot;’ ta innumèra eiufdem, tum ex eadéfedi'^ terorum,in quibus id genus uaria traéH’?^ quæ tanta cura conquifita, fi honeftû : riofumfuit illisfcribere.cur turpefitnoj’ expcriri^præfertimcum ordinatiusamp;f”quot; bilius, eadem Græcè 8c Latinè adnitart”® fcribere,8c in omnibus automiiraacquir^ aut defeôla fupplere^ Permittite,fi oper’*^, quædam legi de magicis meis, ut îciati^ Æmilianus, plura quàm putat quacrcre, (ëdulô explorare, Prom e tu li brum ex

cis»f^

Pro fe ipfo prima.

t« meis, quos fortè hic amici habuere,fedugt; l/^ liqi naturalium quæftionum; atq; eum maxi mè, in quo plura de pifcium genere traélata

(i funt.lntcrea,dum hic quærit,ego exemplum rei compàtcns dixero. Sophocles poc»

(1' taEuripidi amulus amp;fuperftes (uixit enim d ad cxtremamfencélam ) cumigitur accula-retur à filio fucmet dementiæ, quafi iam per watem defiperet, protulifTe dicitur Colo-

(t næum fuam , percgregiam tragœdiarum *

(1 quam fortè turn in eo tempore confcribc-ÿ haf.eamquc iudicibus legilîe, nec quicquara pf amplius pro defenfionc tua addidilTe, nifi ut (i audatier deraentiæ condemnarcnt, fi car-pi minafenis difplicerent.lbiego compcrior, omnes iudices tanto poetæ adfurrexilTe.mi-f lis laudibus cum tuliffe.ob argument! foler-tiam, 8c cothurnum facundiæ ; nec ita mul-turn omnis abfuiffe, quin accufatorem po-

{ tius dementise condemnarcnt. Inueniftitu

{ librû^Beafti. Gcdô enim, experiamur, an 8c V mihi pofslnt in iudicio literæ mes prodefle.

Lege pauca in principio,deinde quxdam de pifcibus. At tu.interea dum legit, t caufam ,t fuftine. Audifti Maxime, quorum plera-que fcilicet legeras apud anti quos philofo-phorura 8c memento, de folis pifcibus hæc ((i uolumina à me conferipta, quicorum coi-f tu progignantur, qui exlimo coalefcant» (I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qUOÜÇS

'L. Apulerj apologia lt;5^uotics Sc quid anni cuiufquc eoruin ns fœininæ fubent, marcs furiant, qi**** membns amp;nbsp;cauGs difcreuerit natura uiuip ’■°s corum amp;nbsp;ouiparos : ita enim apg t quæ Cjræci fiiiidaiuui. Et ne opcroleaniiquot;

Muiui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peream, deinde de

tia amp;nbsp;uiau;amp; mcmbris.Sc ætatibus, que pluriinis.fcitu qui dem neceflarijs,lt; iudicioalienisjpauca etiamde Latinis* ' Etis meis, ad eandem peritiam ,

US,legi iubebo, in quibus animadu^^ cvim m eis cognitu rara, tum nominac^'’^ man is inufitata , Sc in hodiernura ( fciam ) infeéla. Ea tarnen nominal* , ineo amp;nbsp;ftudio ita de Græcis prouenirt»quot;, men Latina inoneta percufia fint. nobis, Acmilianc,patroni tui,ubi tinè hæc proiiunciata uocabula, u® .|;i quatilibus dicä, nec caetera aninialia ”2 communibus differentes attingam. ta igitur quæ dicam. lam me clamabis 1quot;^, ca nomina Acgyptio uel Babylonia® pcrcenferc. Poffum ctiam pergere : Kj*

I ,7r cftopcræinjftisdicmtercre,utfiti»il’*'j, pus aggredi ad cætera.hæc interim, xi.pauca recita,Latinè à me enunciatä'

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fei'

Vtrum igitur putas philofophojnof j dumCynicamtcineritatein rudiamp;ind ■

1 Pro feipfo prima» 17^

fed qui ft Platontcæ fcholæ m cminerît, uirum ÿ eiputas turpe.fcire ifta, an ntfcire ? negiigere, V an curare î nolîe quanta fit etiam in iftis pro -ÿ uidentia: ratio, an de dqs immortaiibus matri ÿ SC patri ctedere''Qj,Ennius * aedes Phagiticaj (û’ qua: utrfibus fcripfit.innumerabilia pifciü ge-neraenutneratjquxfciiicet curiofè cognouè-

f tat.Paucos utrfus memini.eos dicatn:

J' OwnilusHtcIÿptapritJlotjtnuJIeliimarindj

■((• Mwrei (wMt Æni «JJierd amp;nbsp;ojîre« nbsp;nbsp;plurîHKt Atÿdi, atoenii

ÿ Mus Mityicna: eft p cften,catadtum quac apud 4l,Tt«i. f Vmbracixfineis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

I nbsp;nbsp;BrMndl(fl) ƒarJl^s^onws c^jbimc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JiuMe.

jt nbsp;nbsp;Apricukm pij'cem fàta firinili cfffT arenti.

SurrentiellopijfacemdtjgUKcumopucl Cumaî.^wid

((' Scarumprttterij.fertLrumîouis pt«lt;•ƒ^p^'e»«i^

i nbsp;nbsp;Vteiloris nd patriam Lie cupitur magnusi^;

li Mel4nurum,turdMm,meru[dm^;, umBramq; mdrinam.

\i‘ Polgt;pHtCorc5r«,c(tlMlt;tridpiwguii« Cdrna?, ÿ PurpMrlt;«,mitlricult,murts,dulcejquoq;ecbini. ÿ Aiios etiam muiti9uerfibusdecorauit,8ivv j', bï gentium quifqj eorum inueniatur oftendit, (f quaiiier affus aut iuffuientus optimè fapiat: ÿ nec tarnen ab eruditis reprebeditur. Nç ego rc ij! prebendar,quires pàucifsimis cognitas Grac-•S cè,Latine propres 8C eiegantibus uocabuiis conferiboî Gumbo c fatis dixi,tum aiiud accise. Quidenim tandem,fi medicina: nccç in-uudiofus.neq} imperitus, quxpiâremédia èic tjt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mmm pifcl-

»7« L. A pul eq apologia ^ifcibus qiixro,utfanèfurit plurima, cunH* alqs omnibus rebus.f o4em natursr muiKrC* tfrfperfa atcp interfeminata, turn ftiam net nuUain pifcibus/Anremédia nofle.amp;I eac5lt;|* rcre, magi potiiis efTe.quam medici, qiiàw^ tiicp philofophi putas^qui illisnon a(llt;]i*^ ftum,fed ad fuppetias uiurus eft. Veteres dem medici eriam carmina remedia uulnerui’' norant, uromnis uetuftatis certifsimusas'®' Homerus docet,qui facit Vlyfsi de uulncrH’’ guinem profluenrem fifti cantamine. himquüdfalutisferendæ gratia fïr,crimi*'^ fum eft. Af enim,inquir,pi(ccm cui rei niü Icprofcidifti.qucm ribt Thenus confcruui’’ tuIit.^Qiiafi uerd non pauló prius dixeiii'’'^ departiculis omnium animalium, de fit“** rum.deïp numero, detp caufa conferibff*' tùitntuuii libres lt;ÿàT«a«ji;Ariftotelis èi exploratf^ dio,8lt;augerc.Arqui adeó miror, quodu“''^ à me pifciculü infpedfum fciatis,cum iamFj rimos qui ubicunque locorum oblati f«“*' ^uctnfpexerim.Prffertim quddego nifi“** culo, fed omnia in propatulo ago. Ati}“’! uel extrarius arbiter afsiftat,more liocÄ futo magiftrorum meorum, qui aiuntr minem Iibcrum amp;nbsp;magnificum debereM* ar, in primori fronte animum geftarci*’ adeó pifciculum , quem iios leportraf’ numnominatis,plurimis qui adtrant

Pro fe ipfo prima, äi: necdum etiam decerno quid uocent.ni-fi quîcram fané aeçuratius , quod née apud ueteres philofophos proprietärem eius pi-feis reperio : quanquam fit omnium rarif-fnna,amp; hcrculé memoranda . Quippe folus

illc, quantum fciam, cum fit csetcra cxofsis, Xilnumeroolfa , àd fimilitudincm talorum fuillorum , in uentrc cius connexa 8i cathe* natafunt. Quod Ariftoteles ft fciffet, nun-quam profeddomtfiffetfcripro prodere ; qui afellt pileisfoliusomnium in media aluo cor-culum fitum pro maximo memorauit. Pi-feem, inquit, profeidifti. Hoc quis fcrat phi-lofopho crimen effe.quddlanio uel coco noii fuilTet J Pifeem profeidifti : quid crudum id accufas J ft coftoiientrem rufparer , hepetia fuffoderem,itaut apudte puerulus ille Sici-nius Pudens fuomet obfonio dixit, earn rent non putares accufandam. Atqui maius cri« men eft philofopho comefle pifeeis, qudm in-fpicere.anhariolislicet iocinera rimari, philofopho contemplari non licebit i qui fe feiat Omnium animahii arufpicem , omnium deùm ûcerdotem ? Hoc in me acufas, quod ego 8£ Maximus in Ariftotelc miramur s cuius nifï libros bibliothecis exegeris, amp;nbsp;ftudioforutn

I manibus extorferis.accufareme non pores. Sedde hoc pene plura quàmdebui. Nunc prartcrcà uidc quàm ipfi fefe reuincant. '

mmm a Aiuntw

«o L»'Apuletj apologia Âiunt.muliçrcm magicis artibus,marini8i“f cebris à me petitam:eo in tempore,quo negabuntin Getuliæ mcditerraneis moniitquot;’ fuilTe, ubi pifces per Dcucalionis diluuiJ'' periantur : quod ego gratulor nefcirfi^ LegifTemcTheophraftiquocÿ in/î * dri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Cacterùm me etiam benefîcqs poftulareflf’ qui hocnegocium exletflione amp;nbsp;xmulaquot;*’, Ariftotelis naéhis fura,n5nilnl amp;nbsp;Platon« adhortante,qui ait,eum qui ifta ucftiget, ’ Nuncquoniam pifccs horum fatis pafueru'’; accipe aliud, pari quidem ftulticia, fedw«'’ tantouanius K nequius excogiratum. runt Si ipfî, argumentum pifcarium futile» nihil futurum. Præterea nouitatem dn’ diculam. Quis enim fando audiuit, leficia magica difquammari Si exdorfjf t fceisfolerefpotius aliquid de rebus [««quot;1 gatioribus.K iam creditis fîngendum giturad præfcriptum opinionis Si finxere, puerum quempiam carmine tum, remotis arbitris, fecreto loco, Iucern3,8i paucis confcqs teftibus, ubiin^ tarns fit, corruifle : poftea nefcienteffl I“'*; citatum.Ncc ultra ifti quidem progredi iquot;' dacioaufi. Etenim fabula ut impleretuti^ dendum etiam illud fuit, puerü eundenHquot;' ta pracfagio praedixiffc s quippe hoc equot;’®, men'’'

Pro feipfo prima. »s»

pientum janticis accipimus.præfagium, amp;. di-

Jf uinationctn : necmodó uulgi opinione,uc-tum etiim doftorum uirorum autoritate,hoç miraculum de pueris confirmatur. Rlemi*

(( niapud Varronem philofophutn.uirum ac- *”‘‘S“** curatifsimè doftum atquc eruditum, ciitn a«

11 liahuiufmodi, tum hoe etiam legerç : Trahi* busdeeuentu Mithiidatici belli magica pee-contationc confulentibus , puerum in aqua

5^ fimulachrum Mercurq fontemplantem, qux j futuraerant centum iexaginta uerfibus ceci-niffe. Item'cj Fabium, cum quingentos de-

,lf nbsp;nbsp;narios perdidiffetjad Nigidium confultum uc.

ÿ nilfe jab eo pueros carmine inftinclos indi* jf ciffcjubilocorumdefoffa effet crumena, cum 1 nbsp;nbsp;parte eorum.cxteri ut forent diftributi : unum

( etiam denarium ex eo numero habere M. Ca ÿ tönern philofophum, quem fe à pediffcquo Ç in ftipe Apohinis accçpiffe Cato confcfl'us f nbsp;nbsp;eft. Hæcamp;aliaapud plerofque de magicis pue

tislegoequidem : feddubius fententisc fum,

(I dicämnefieripoffe,annegem.Qi}anquamVla

ÿ toni eredam,inter deos atque Jiomincs, na-tura 8C loco medias quafdam diuorum po* j teftates interlitas , easque diuinationes cun*

ftas 6C magorum miracula gubernare. Quin St ihud mecum reputo, polie animum buma«

i nbsp;nbsp;num, St puerilem pracfertim, fimplicem'qj, feu

carminumauoeamcnto,fiue odorum delini*

( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mmm } mento

'^‘ii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Apuletj apologia

mento foporari,8i ad obliuionem prarffUtin^ cxternari : Si paulifpcr remota corporis i”'' moria, rcdigiac redire ad naturam fuani,^'*^ eit immortalis fcilicet, 8( diuina , arqiit ueltiti quodam foporefuriira rerura prïf’?' re. Vertim emmuerdjUt ifta (elehabent.li^''* fides iiifcsrebus impertienda eft,debetiUtquot;'' Icio qîii puer, prouidus ( quantum ego’’’ dio ) Si corpore decorus atque integer gi, animo folcrs , Si orc faciindus, eoaut diuina poteftas , quafi' bonis ïdil’l’' diuorfetur ( Si digne tarnen ea pueri ecrf^ re includitur ) autipCe animus expergii“*' cité ad diuinationem fuam redigatur ! lt;1 j eiprompte'infita, 8C nulla obliuioncfaufi’’ liebes , facile refumatur. Non enim eX dquot;' ni ligno, ut Pythagoras dicebat, debet M'*' curiiis exculpi. Quod fi ira eR , noniit'’'* quis illefueritpuer, fanus , incoIumis.ifS' niofus, decorus, quem ego carmine tus firn initiate. Cacterùm Thallus,queifquot;* minaftis, medico porius quàm mago i^J get. cftenimmiter, morbo comirali itaii''' (ffus , lifter aut quater diefarpenumero,®' iillis canraminibiis corruat, omniaq,- meint'’ confliéiationibus débiliter, facie uleerot“* fronte ôi occipitio conquafiatus, oculist' bes , naribus hiulcus , pedibus caducus J'* ximus omnium magus eft, quopræfenfcTt’

Pro fe ipfo primal tjj

lus diu fteterit ; ita plerunque morbo ecu fom no uergens inclinatur.Eum tarnen uos carml* nibuB meis fubuerlum dixiftis, quod forte me coram femel decidit. Conferui eius plenqu« adfunt, quosexbiberi denunciaftis , Poflunt dicereomne8,quidin Thallo difpiciant ; cur nemo audeat cum eo exeodem catino cccna-re,eodem poculo bibere. Et quid ego de fer-uis f Vosipfi uidetis. Negate ThaUum,muE to prins quàm ego Aeaeam uetrirem,cortue-t Oe4t« teeo moibo fohtum , medicis fæpcnumeto oftenfum . Ncgant hoc conferui eius , qui funt in minifterio ueftro Omnium reruin conuiftum me fatebor, nifirus de omnium

confenfudiu ablegatus eft, in longmquos a« gros, ne familiam contaminaret. Quod «à faftum.necab illisnegaripoteft. to nec po-tuit hodie à nobis exlnbcri. Namut omnis ifta accufatiotemeranadf repentinafuit.nu«-diuftertius nobis Acmilianus dcnunciauit, ut feruos numero quindecimapud te cxlnbe* remus. Adfunt quatuordecira, qui in oppi-Ao erant.Thallus folusrus ablegatus ,ut di-xi,ferme' ad centefimumlapidem, longe ex oculis •• 'Thallus folus abeft , fed mifimus qui eum curriculd aduehat. Intetroga Maxime , quatuordecim feruos , quos exhibe*

mus,Thallus puer ubifit,8i quàm faluc^a-gat! intetrogaferuosaccufatorum meorum.

ramm 4. Non

f84 L.Apulet) apologia

Non negabunt,turpifsimum puerum cOïf^ putri amp;nbsp;morbido caducum,barbarum,ruftK’

' num Bellum uero pucrüdegiftis,queni facrifïcio adhibcat, cuius caput contint' quem pulcliro pallio amiciat,à quo rcfpo*’ fum fperct, Vellern hercule adeflet, tibi AemiHanepermißfscm,uttcnercs ipffgt;'*’.r rerrogares : »am in media quæftionejiit'^ dem pro tribunal! oculos trucis in te in““' tifTet faciem tuam fpumabundus confp'“' fer,manus contraxifTet, caput fuccufsi!ftigt;P^ ftremo in fînu tuo corruifl'et. Quatuordt“,. feruosquos poftulafti, exhibco : cur ill'® quatftionem nihil uteris? Vnum puerumi’J' queeum caducum , requiris, quern olim’ elfe pariter mecum feis? Quæ alia eft tior calumnia ? Qiiatuordecim ferui tuo adfunt, eos difsimulas ; unus puff“, abeft , eum infimulas. Poftremdquid““ puta Thallum adefle, Vis probare, cumP“’ fentemc concidiffe YJttoconfiteor.Csf“* heid fadium dicis Ï Hoc puer nefcitiegOi'“’ fa dlum,reuinco.Nunc,caducum efie puff“quot;' nee tu audebis negate. Cur ergo carminif^ tius.quam morbo , attribuatur eius f“'!’* an eucnire non potuif, ut forte' præffUf“'quot; idem pateretur, quod fiepe abas multis P®quot; fentibus i Qiiodfi magnum putarem»“^ ducum dcijccre, quid opus carminefui't^“quot; ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inif*quot;

Pro fe ipfo prima?

jncenfus Gagatcs lapis, ut apud Phyficos Ic, G4g4lK go , piikhrè öó facile hunc morbuin explo« gemmlt;t uw. ret; cuius ociorc etiam in ucnalitijs uulgó.fa. iiitatemaut morbum uenalium experiantur, Etiam orbisàfîgulo circumaftus, non diffi» cileeiufdem nalitudinis hominem uertiginc fui t corrigit, na fpeélaculu rorationis eius a» t corripit nimum faucium debilitat;ac multó plus ad ca» ducos confterncndos figulus ualet, qUàm magus, Tufruftrapoftulafti ut fcruos ex» liibercm : egonondcnilülo poftulo, ut nommes,qui'nam teftes huic piacularifatro ad-fuerint, cum ego ruentcm Thallum impelle-ïcm. Vnum omnino nominas puerulum ilium Sicinium Pudentem, cuius me nomine accufas ! isenim affniffe fc dicit. cuius pue-'

ritia etfi nihilad religionem fuffragaretur, tai’* men aceufatio fidem derogarctiFacilius fuit W*, Aemi!ianc,acmultograuius,teteutipfum di-i* çe|-f s interfuiife, amp;nbsp;ex eo facro cccpifle dèmen f tin potius,quàm totum negocium, quafi iu-

dicrum pueris donates : Puer cecidit, puer wi-0* nbsp;nbsp;dit ! num etiam puer aliquis incantauitf Hic

ill* fatis ueteratoric, Tännouius Pudens, cum # hoe quoque mtndacium frigere.ac propc iam (I* omnium uultu 8( murmure explofum uide- P««»«' 1* ret, ut ucl fufpiciones quorundam fpe mora*

retur, ait pueros alios produólurum, qui fint

amp; xque àmeincantati ; atqueita ad aliam fpe-

ni* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mmm ; ciem

L. Apuletf apologia «fern argument! tranfgreflus eft. Quodq'Hquot;' quam difsimuiare potui, tarnen ut omnia ƒ hoc quoque ultro prouoco. Cupio enini p'i’' duct eos pueros , quos fpe Itbcrtaris auii'' confirmatos ad mentiendum. Sed nihil aiquot;' pliusdico,quàm ut producant.Poftuloÿ tur amp;nbsp;flagito Tannoni Pudens , utrtpl'*' quod es pollicitus. Cedd puerosiftosquil*' confiditis, produc, nomina qui fuit t rota’' qua licet ad hoc utare. Die inquam TaH’’ ni, quid races i quid contaris ? qui expt^' f* liicnefcit quid dixerit,aut nomina’ litus eft: at tu Acmiliane cede hue,die Hocato tuo mandaueris.exbibepueros. Œ'* «xpalluifti? quid races ?hocci'nc aceufarf' hoccine tantum crimen deferre l an Claudi“’ Maximum, tantum uirum, ludibrio mccalumnia infeôlari i Qyod fiforttpa''’' nus tuut uerbo prolapfus eft,amp; nulloap’’ ro8 habes quos producas , faltem quaia’'' decim feniis, quot exhibui, ad aliquidquot;'*' re:aur cur fifti poftulabas tanram femiHaJ fnagiæ aceufans l De quindeeim ferui’’' tiunciafti: qudd lî de ui accufares,quot”’ dem feruos poftularcs i Sciunt ergo JÜff quindeeim ferui, amp;nbsp;occultum eft ! an turn non eft , amp;nbsp;magicum eft l Alrcruin rum fatearis neceiTe eft : aut illicitum fe,in quo tot confeios non timuerim:— .

dPi”

Pro feipfo prima. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igy

titum fuit,Rire rot confcios non dcbuiffe. Ma gia ifta,quantum ego audio,rcs eft legib. dele gata,iani indeannquitùs duodecim Tabuhs De Lue propterincredundasfrugumiUeeebras inter- virg-difta .Igituï 8lt; occulta non minus, quàm te« fatM alto ui lraôlhornbilis,plerunqueno(fi.ibus uigdata, Ht tradure» 61 tencbris abfttufa.Sî arbitris folitaria, (Ü. car« ye mejei. minibus murmurata •. cui non modd feruo-

ïum, uenlm etiam liberorum pauci adhiben-

i* tut. Et tu quindectm fcruos uis interfuiflc.

Nuptiæ'ne illteîuerunt, anquot;aliud celebratum otficium,an conuiuium tempeftiuum ? Qu'’'/ decim ferui factum magicum participant, qua

'1 b Quindecimuiri facris faciundis creati. Cul ƒ tarnen rei tot numero adhibuiffem, fi confél* # enti« nimis multi funt ! Quindecim liberl xTbomiit« / homines, populus eft : totidem fctui.fami- libcri,popvlt; il' lianotidem uinfti, er^aftulum . An auditorid

inultitudo eorum neceftariaquot; fuit, qui diutinè f boftiasluftraleistenerent i At nullas boftias

# nifi gallinas nominaftis J Anutgranatbw tis numetarent quot;l an ut Tballutn pofterne-1^' reut i Mulierem etiam liberam pcrduftam ÿ ad me domum dixiftis, tiufdem Thalli ua-

Vitudiuis •• quam ego pollicitus firn curatu» ƒ tum. cam quoque incantatatn à me corruif-fe. Vt uidco, uos paheftritam , non magutn

Vl, accufatum ueniftis . Ita otnnis qui me ac* ƒ cefltrint, dicitis cecidiffe . Negauit tarnen

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qux»

ut L. Apulefj apologia quærentc te Maxime,Themifon medicuiJ quo mulierad infpiciendü perduóta quam ultrapairam,njfi quxfifle me.EcquwJ li aures obtinnirent, Si utra earum magiS)“’ rcïponderit, dextram fibi aurem nimis'® quietam,confeftim difcefsilTe. Hicego^'^ xime, quanquam feduló impraefentiaru®' laudibus tuis tempero, necubinbiob çî“'’’ iftam uidear blanditus, tarnen folertiam in percontando nequeo quin laudeni* dum enimcumagitarentur ha:c,Siillii’J‘^ tatam mulicrem dicerent, medicus qui fuerat abnueret.quæfiili tu nimis quàw denter, quod mihi emoiumentum fuerit'® cantandi ? rcfponderunt,ut piulier ru«'*'^ Qyid deinde,mortuaeft / inquis ; negï'“*^ Qyid ergo dicitis I quod Apuleij coffl^

•' - ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d«»m, firuiHet I ita enim pulchrè ac p«*'“'

ranter tertio quaefiuifti, ut qui feires omui“ fadlorum rationes diligentius examinant acfæpiuscaufasquærijfaifla concedi :lt;‘’1’ Palroni edu etiam patronos litigatorum caufidicos®^ ßdicicur. tninari, quddcurquxque facTra fint, cxpf^' ant. Cxterùm negare fadlum , facilis'’ eft , Si nullo patrono indiget: reóléft^, uel perperam, docere, id uerd multo ardu“' Si difficile eft. Fruftra igitur, an faéluui quæritur.quôdnullam malâ caufatn liabuib fîeret, ita fatfli reus, apud bonum iudicemrj

i fuloquiftionisliberatur.fi nulla fuît ei ratio peccandi. Nunc.quoniam neque incanta-tani, neque proftratam mulicrem probauc-runt, amp;nbsp;ego non nego pctitu medici à me in* fpcftam, dicam tibi Maxime, cur illud de au-rium tinnitu quaefierim , non tam purgandi mei gratia in ea re quam tu iam præiudica* fti neque culpxnecp criminiconfinem, quant ut ne quid auribus tuis 8i doélrinæ tuac con-gruens reticucrim. Dicam igitur quàmbre* uifsitnèpotero’.etenimadmonendus es mibi, non dócendus.Vlato pbilofopbua in illo prx-clarifsimo TimxOjCcclefti quadam facundia uniuerfum mundum rriolitus , poftquam de noftri quoque animi trinis poteftatibus foler-tifsimc differuit, 8C cur quæquc membra nobis diuina prouidentia fabricatafint.aptifsi-mc demonftrauitjcaufam morboritm omni-Morlor««» urn trifariam percenfet. Primam caufam pri* caufutri* mordijs corporis attribuit ; Si ipfac elemen- plex. torum qualitates ,humida St frigida,St bis duxaduerfxnoncongruant. idaded euenit, cum qutcpiam earum modo ex ccfsit, aut loco demigrauit. Sequens caufa morborum Incltin eorum uitio , quae iam concreta ex

, fimplicibus dementis, una tarnen fpecie coa-' luerunt : ut eft {anguinis fpecies, St uifceris, I Si ofsis, St medulla:, porro ilia quae ex bifcc ‘I fingularibusmixta funt. Tertid,™ corpo-'’1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re con*

ijo L, Apuletj apologia re concrementa uari} fellis, amp;nbsp;turbidi fpi'^ tiis, amp;nbsp;pinguis humoris, nouifsima scgtii* dinum inciramenta funt. Quorum cnuffl«* prarcipua fir materia morbi comitialis, de q“' dicere exorfus fum , cum caro in humortf craiTum 8i fpumidum inimico igni conï quefcit, fpiritum indidem parto exci* dore comprefai acris albida amp;nbsp;rumida bes fluit. Ea nanque tabes , fl foras corp*' ris profpirauit, maiore dedecore quamn* xa diffundiriir. PeftoriseniinprimoreiiK*' tim uitiligine infignit, omnimodism**'’ lationibus conuariat. fed cui hoc iifu uei*' rit, nunquam poftea comitiali morbo ’*' tentatiir ; ita argritudinem animi grauil*' mam, leui turpitudine corporis cotnpC'“' Enimuerd fi perniciofa ilia dulcedo intiis** hibita , Si bili atrx fociata , uenis omnilgt;*’ furens pcruafit} deinde ad fummum ctp* uiam moiita , dirum fluxum cerebro ii”quot;quot;' fcmt, illico regalem partem animi dd’'''' tat,quae ratione pollens, uerticem hoffliquot;* uelut arcem Si regiam infedit. Eius quip^ diuinas uias Si fapienteis meatus obruii'' obturbat : quod facit minore pernicirp',' foporem , cum potu Si cibo plenos, co®’ tialis morbi prænuncia ftrangulationc moi ce'angir, Sedfi iifqueadedauda eft, utdi’* Migilantium capiti oifundatur t turn ucro’' pcntî*’^

Pro fe ipfo primal i0

I ptntinomentisnubilo obtorpefcunt,8imo-jtf' ribundo corpore cefl’ante animo cadunt.Eam (it* noftri non modo maiorem St comitialem,ue.-rdm etiam diuinum morbum , ira ut Græci q*’ ilt;?i«i»v««iu,uercnuncuparunt! iiidclicet quod animi partem rationalem, qux longe fanftif-tO’ fimaeft.eam uiolet. Agnofcis Maxime ra-tionem Platonis, quantum potui pro tem-, lt;* pore perfpicue explicatam : cui ego (idem ar* (^ bitratus, caufam diuini morbi eftc, cum ill*

0* nbsp;nbsp;petits tn caput redundauit,baudquaquam ui*-

tt* deor de nihilo percontatus, an effet mulieri jt*' illi caput graue, ceruixtorpens .tempora pul« t«'’ (ata.auris fonora : St cxterum , quod dex-t' trx auris crebriores tinnitus fatebatur jff-gnuiti erat morbi penituB adaili. Namdex-(ifl* teta corporis ualidiora funt, eoqde minut fpeiad fanitatem relinquunt, cum amp;nbsp;ipfa x-gritudini fuccumbunt. AriftoteleS adcd in if* problematis fcriptum reliquit, quibus xquê if!, caducis à dextero morbus occipiat, eorum F cffe difftciliorem medelam. Longum eft, fi ue* jil* limTheopbrafti quotç fententiam deeodeitl lift morbo recenfere.eft enim etiam eius egregtas ÿ' Uber de caducis.Quib.tamen in alio libro,qué denonuidentibusanimalibus confcripfit.re« 0^ medio effc ait exuuias ftellionum, quas uelui loi' (cnium,more cxtetoru ferpsntium,temporib, ■tilt;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftatutia

19* L. Apulcij apologia ftatutis exuant.Scdnificonfeftim eripias,n’’‘ Jigno'nc prarfagio, an naturali adpetentia.U' licoconuertuntur,S^dcuoranr. Hacc commemoraui,nobilium philofophorum fputata fimul amp;nbsp;libros fcduló nominaiiff ullum ex mcdicis aut poetis uolui string' re , ut ifti definant mirari.fi philofopi'i apte do^rina caufas morborum iC reni«l'‘ rïouerunt, Igiturcum adinfpidendun’iquot;'’ lierargra, eurationis gratia,ad me perdut^ fît, arque hoc amp;nbsp;medici confefsionc duxit, ad meam ratiocinationem reflt lt;ïium efle conueniar : aut conftituant, w’ï amp;malefîcihominis efTe,morbis mecleri:’''^ fi hocdicerenon audcnt, fateantur fe inp“f ro amp;nbsp;mulierc caducis, uanas Si prorfus^ ducas calumniasintendifTe. Imó enintiCquot;'' rnm uelis AemilianejtuporiuscaducuSil* iam totcahimnqs cecidifti : neque enim uiits eft corpore quàm corde collabi, pnltP’ tiùs quàm mente corruerc : in cubiculfl fpui, quàmin ifto fplendidifsimo coctudr'f Âari. At tu fortaiTc te putas fanum, non domi contineris.fed infaniam tuant gquot;’ 'quó te duxerit fequeris. Atqui fi contend*' uis furorem tiium cum Thalli furore, inquot;' nies non permultum interefTe.nifiquôdTl'' lus fibijtu etiam alijs furis. Cætcrùni TbtH* •eulos torquer, tu ueritatem : Thallus

Pro fe ipfo prima»

contrahit, tu patronos : Thallus pauimehti s illuóitur.tutribunalibus. Poftremo.ille quiç t^uid agit, in ægritudine facit, ignorans pee-caf.attumiferprudens 8c feiens delinq\;is, tanta uis morbi te inftigat •.falfuin pro ucro infnnulaSjinfeftüpro fatlo criminavis;queni innocenté lic^uidó fcis, tarnen accufasutnou centem. Quin etiain, quod præterij, funt quæ fatearis nefcire, 8c eadem rurfus quaü. (cias criminaris. Ais enim, mehabuiffe quær damfudariola inuoluta apudlareis Pontia-ni.Eainuoluta quæ'8c cuiufmodi fuerint,ne-

*' nbsp;nbsp;nbsp;fciffete confiteris,neqi prsetcreaquenquant

' nbsp;nbsp;nbsp;effe qui uiderif. tarnen illa contendis inftrult;

inenta inagiæ fuiffe.Nemo tibi blandiatur Æmiliane/Non eibin aceufando uerfuti^’^c ne impùdétià quidem,ne tu arVitreris. C^id igituT furor infelix acerbi animi, 8c mifera infaniacrudæ feneftutis.His enim penè uer* bis cumtain graui Sep erfpicaci indice egilbi’. Habuit Apuleius quçpiamlinteolo inuoluta .apudlareis Pontiani î hxc quoniara ignoro ? quîi fuerint,iccirco magicafuifle contendq. ? crede igitut mihi quod dico , quia id dico quodnefcio.O' pulchra argumenta, 8c aper» tè crimenreuincentia-.Hoc fuit,quoniâ quid fuerit ignoro.Solus repertus es Æmiliane, V nbsp;nbsp;qui feias ctiam illa quæ nefcis.T antum fuper

\'^ ömneislbultici«ue£tuses,quippe quifojer-

hnn

I- Apulctj apologia tifsimi amp;nbsp;accrrimi philofophorum, neij»'!’' dem confidendum eflc aiunt, quæuidti’quot;'*' at tu de illis quoque affirmas, quae ncqs fpexifti unquam.nequc audifti. Pontianu* uiucrct,atque cum interrqgares quæfucijquot; in illo inuolucro, nefcire (e refponderet ' bertus etiam ille qui claucs eius loci inbo“. crnum habet, amp;nbsp;à uobis ftat, nunquain*^^' infpcxifle,quanquam ipfe aperircttUtp®’ promus librorum qui illic crant conditbp; né quotidie amp;nbsp;clauderetfæpenobifcunii''quot;J to faepius folus intrarct,linteum in ’ fitum cernerct. fmeullo figillo,fineuinc“i’^ Quid ni enimC'magicæ res in eo occulwlquot;^ tur,conegligentius adferuabam. Sed*?' libéréfcrutandum Si infpiciendum.fi'' ret, etiam auferendum: temcré expond’’; alicnæ cuftodiæ commendabam, alic”® bitrio permittebam. Quid igitur in t Hefcierit tiaru uis tibi credi,quod ne Pontianus * dem fciret, qui indiuiduo contuberni® \ cum uixit,id te fcire, quern nuquam uid'lt; nifi pro tribunal! Cquot; An quod libertuS \ duus,cui omnis facultas mfpiciêdi fuit,^^^ is libertus non uiderit te,qui nunquain^fij cefTeris, uidilTe^Deniqueutquoanon“', fti,idtale ftierit, quale dicis^Atquift®'*^ hodie illud fudariolum tu intercepiflc5.P|( quid ex eo promeres,cgomagicûnfg’^j

Pro fe ipfo prinia.

utorriniaàrço pcrcpnterc, nihil ipfeàdferas tognitUm. Quamobrcmpifceis quæris^Cur tegram mulierem infpexifti 'i quid in fudario habuifti ipfitumï Accufatumj an interr öga-tumucniftiï Si açcufatûjWte argue quæ di-cis •• fl intcrf ogatû.noli præiudicarc quid fuè rit, quodidcô te neceffc eft interrogaf e.quix ïiefcis, Cîeterùm hoc qui dem pafto omncis j homines rci conftituentur, fi ci qui nomèri 'll nbsp;nbsp;çuiuf^iam detulerit, nulla nccefsitas fit pro*

bandi ,oinnis contra facultas percOntandi. ' k Quippe omnibus fl eut fortè negociûmagiîc ' i faeeCsitur, quicquid omnino egerint,obi]cic

tur.V otûin alicuius ftatuæ fœmorc afsigna-fti,lgitut magus es i aut cur fignaamp;i^ Tacitas fji nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t prcce»

Li Apulcq apologia preccs in teittplo deis allegafti. igituriflä?“’ es : aut quid optaftic' Contrà,nihil in tempi’ prccatus es: igitur magus es,aut curdeost’ rogafti^ Similiter fi pofueris donualiqu®* fi lacrificaueris, fi uerbenam fumpferis. medeficiet,fi omnia ucliin perfcqui.qu”'' rationéfimiliter calumniator flagitabinpfj' fertim quod conditumcunque.quod gnatum, quod inclufum domi adlcruatufi'’ omne codem arguméto magicû dicetuf, ê cella promptuaria in forum atque in i»®' cium proferetur. Hæc quanta fint, iufmodi, Maxime, quantusq; campus cal”’ nijs hoc Æmilianitramiteaperiatur, tiqifudores innocentibus hocunofuW lo adfcrantuf, polFum equidem pluribuS^j lputare:fed faciam quodinftitui, etiail“ j non necefle eft côfitebor, amp;nbsp;interrogatur Æmiliano refpondebo. Interrogas liane quid in ludario habuerim. At egOiO’*’, quam omnino pofitum ullum fudariû in bibliotheca’Pontiani pofsim ncgarej^*; Maxime fuific concedam.cum habeatn lt;1'’ rc, nihil in co inuolutû fuific : quæ fi di””; ncq; teftimonioaliquo.ncq; argument»j uincar. Nemo enim qui attigerit eft.Vn»’* bcrtuSjUt ais.qui uiderit:tamen inquam.P me licet fueritrepertifsimum.fic enim,Ü

Pro fc tpfo prima» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;197

perifle arbitrati funt, cam utrem uentofifsp J* mum manticularentur. Vin dicam, cuiuf-modiiUas res infudario obaolutas,laribas Pontiani commendarim^ Mostibi gcrctur: )i facrorum pleraque initia in Grxcia partici-paui. Eorum quædam figna Sc moqumen-it* ta tradita mibi afacerdotibus fedulo confer-lt; uomibil iqfolitum, nibil incognitum dico. 1^' ucluniusLiberi patris fymmyftç,qui adeftis, ƒ {citis,quid domi conditum ccletis,8c abfquc omnibus propbanis tacitè ueneremini. At Ü' nbsp;nbsp;ego, ut dixi, multijuga facra, Sc plurimos ri-

tuSjUarias cerimoniaSjftudioueri Sc officio / ergadeos didici.Nec boc ad tempus compq I nbsp;nbsp;no •. fed abbinc fermé tricnnium eö:,cum pri»

if mis diebus quibus t Acxamueneram,publi !gt;' cè differens de Æfculapü maieftate, eadem f iftapræ me tub,Sc quod (acranofferttpcrcen ) nbsp;nbsp;fui.Ea difputatio ceiebratifsima eft.uulgd Ie

giturfm omnium manibus uerfatur.non tarn facundia mea,quam mentione Æ-fculapij rc-/ bg\ofis Æeenubus cómendata. Dicite a.-(f nbsp;nbsp;bqui.fi quis forte mcminit,bûius loci princi

jP pium. ^uàis nc Maxime multos fuggeren-teis immo ccce ctiam liber offertur, recitari ƒ ipfabxc iubebo-, quonia oftendis bumanifsi Ÿ nbsp;nbsp;mo uultu.auditionc te ifta no grauari.Etiam

ne cuiquam mirum uideri poteft, cuifitulla memoria religmniSjbominem tot myfterijs Æ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nnn deura.

»98 L. Apuleïj apologia deûm eonrcium, quxdam facrorutn crepusj dia domi adfcruarc^ atq; ea linco texto iniH* uere, quodpurifsimum eft rebus tbuinisu^ lainentum. quippelana fegnifsi(ni corpo'' excremcntum pecori detraéla, iamM®™' pbci amp;nbsp;Pythagorç,fcitis,prophanusueftgt;'’'’ eft. Sedcnim mundifsima lini fegcs, primas fruges terra exorta, non modo i«“ tui 8c ainiftui fandifsimis ÆgyptioruniJ' cerdotibus, fed opertui quoq; indcrebuS'j cris ufurpatur. Àtquc ego fcio ponnuUo®' cum primis Æmilianum iftum, facetis^ bâbcre, res diuinas dcpdcre. Nam, pt audij; tperccnfcntibus ijsquiiftum nouere,!'* dcQ ad hoc çui fupplicauit, nullum tewp^'*’ frequcntauit:fi fanum aliquodprçtereatA phas habet,adorandi gratia mannin'’’(j admouçrc.Ifteiierdnec dijs rurationftl; euin pafcupt ac ucftiunt,fegeteis ullas.an'^ tis auç gregis primitias impartit, nullo®’. uilla çius delubru fitum, pullus locus a«' eus confecratus.Etquidegodelucoamp;^'i broloquor^Negantuidifle.fe,quifuêrc,'’ faltem in finibus eius aui lapidem un^jj aut ramum corpnatum- Igitur agnoinei’*’ duo indita : Charop.ut iam dixi.ob oris®. nimi diritatem : fedalterum quod HM. ; ^udit,pb deorum contemptum Quapropter facile intelligp,hafceeif^

Pro fe ipfo prima* 199 tionim cnumerMiones nugas uideri ; amp;nbsp;fortan, nc obHanc dinini contumaciam non in-ducat in inimum, uerum efTc quod dixi, me fandifsimè tot facrorum fizna 8c memoracu la cuftodire. Scd ego quid de me Mezcntius fcntiat,manumnó uorterim.Cætcris autem.

clarifsima uoce profiteor,ü qui fortè adcft eorundem folénium mihi particeps, fignum

* nbsp;nbsp;dato,8c audiat licet qux e go adfcruem. N am

'J nbsp;nbsp;equidcm nullo unquam periculo compellar,

'* quxreticendaacccpijhjecadpropbanos an ? nunciare. Vt puto .Maxime, fatis uidcot cuiuis uel iniquifsimo animo explcffe , 8c % quodadfudatiumpertincat.omncm crimi-7 nis maculam deterhffc : acbono iam periculo ad teftimoniuilludCrafsi.quod poftifta quafi gtauifsimumlegcrunt, àfufpiciqnibus Æmiliani tranfcenfurus. Tcftirnoniücxli-

bello legi audifti Gumi® culufda,Sc deCpcra» tiluTConis lunij Crafsi,mc in eius domo no-fturna facra cum Appio Qmntiano amico

V meofaftitaffe.quiibimerccdcdiuerfabatur. ■“ je, Idqfe aitCraffus, quanquammco tempore ÿ uel A\exâànîefuerit,tamen àc«de 8cfumo tteditfu ƒ Scauiumplumiis cóperiffe fciliceteum, cum

Alexandrie fympofia obiret.Eft enirn Graf ■ ï* nbsp;nbsp;fus ifte, qui non inuitus de die in ganeas cor

Tepat.ln illo cauponisnidorc pinuas de pc-natib, fuis adueftas, aucupatü fumü domus / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nnn 4 fu%

»ob L. Apulei] apologia fuæ agnouifle,patrio culmine longé eXoT® Quemfi oculis uidit,ultra Vlyfsi uotaamp;o*' fideria hic quidem eft oculatus, VlyfléâW mum terrafua mergentem compluribusî“' nis è littore profpeétas.fruftra captauitiCt fus in paucis quibus abfuit inenfibus, eun fumum, fine labore in taberna uinariaic^ confpexit. Sin ucro naribüs nidorein fticum præfenfitjUincit idem fagacitateolt; randi canes amp;nbsp;uulturios. Cui enim cani»^ liulturio, Alexandrin!cœli quicquain^b“' que Æeenfiûfinibus obolcatC’ ' Eftqu'“ ; Craflus ifte fummushelluo, amp;nbsp;omnisi“''!' non imperitus : fed profeétô pro bendi,quo folo cenfetur/acilius ad euii]^ xandria uini aura quàm fumi peruenif^*' Intellexit hoc amp;nbsp;ipfe incredibile futunj'l'' Nain 4icitur ante noram diei fecundamA nus adhuc amp;abftemius, teftimoniuin*®' uendidifle. Igitur fcripfiqhæc fe ad hunt’’’’ duin comperifiefpoftq^uam Alexandriaf^quot; nerit,doinum fuam reclà contendilfe/Xl“^ iam Quintianus migrarat : ibi in ueftib*’’ multas auiuinpinnas offendilfeiprætereâp rietcs fuligine deformatos, quæfifle ex feruo fuo quem Aeæ reliquerit, euinQ’ bi de ineis amp;nbsp;Quintiani nofturnis facri® calfe. Quàm uerô fubliiniter compofiw'”' • èc ucrifimiliter çominentuin: me,fi

fadquot;

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pro feipfo prima. aoi

ƒ facereueUem,nondomi meæpotius faftu. * yam Quintianu iftum qui mini afsiftit, qué ego pro amicitia Çquæ mihi cum co arftilsi» maeft)proq; eius egregiacruditione,8cper-feftifsima eioquentia,honoris amp;nbsp;laudis gra# ir nbsp;nbsp;tia nomino'.hunc igitur Quintianum ƒ1 quas

* auisi in cœnahabuiffet, aut quod aiut^ ma-giæ caufa interemifi’et, puerum nullum ha» huiffe qui pinnas conuerreret, 8c foras abij« i®' ceret^ Præterea fumi tantam uim fuiffc, ut parietes atros redderet : camqi deformitaté, 1' quoad habitauit, paflum in cubiculo fuo Quintianu ^Nihil dicis Æemiliane.Non eft uerifimile ; nifi fortè Craffus non in cubicu» lum reuerfus perrexit, fçd fuo more refta ad 1* nbsp;nbsp;fo cum.Vnde autem feruus Crafsi fufpicatus

1' nbsp;nbsp;nbsp;eft, noftu potifsimùm parietes fumigatos ?

gt;' an ex fuini colore^uidelicet fumus nofturn?

i* nbsp;nbsp;nigrior eft, eoque diurno fumo differt Cur

* autem fufpieax feruus, ac tarn diligens, paf-

fus eft Qmntianu migrate prius, quam mun dam doijium redderet^ Cur ill^ plumæ,quafi

'* nbsp;nbsp;plumbeæ,tam diu,ufque ad aduentum Crafr

fl manferunt; t Nonne funul 8c Craffus fer» no îMjîmu

1* uusfuus^fedipfchxcpotiusde fuligincSc craffm pinnis mentitus eftlt; dum non potçftnec in

y teftimonio dando difeedere longius à culi-

S' na. Cur autem teftimonium ex libello legi-

* • ftis i Craffus ipfe ubi gentium eft An Ale*

1* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nnn 5 xandriam

202

xandriam tedio domus rcmeauiïf An p»ri®' tesfuos dctergitC' An quod uerius eft.eXCf’' pulahelluo attcntatur ƒ Nam cquidcm h*'' fabra tecum hefterna die animaduerti notabiliter in medio foro tibi Æmiliancol’' ruélantem. Quære à nomenclatoribus tu’^ Maxime,quanquâeftille cauponibusquî“quot; nomenclatoribus notior: tarnen inquam'”' terroga, an hic lunium Craflum Æænfci” ui dermt:* non negabunt. exhibeat nobis milianus iuuenein honeftifsimû, cuius telb' monio nititur.Qmd fît diei uides.Dico Ci’’* fum iamdudû ebrium ftertere,autfecûdob' uacroad repotiacoenæ obeunda uinoUquot;^ fudoré in balneô defudare. Ifte cum maxii”“ præfens perlibellum loquitur, nô quinafl^'’ fit ahçnatus omni pudorc, ut etiam fub oc»' iis tuifi fi foret,fine rubore ullo mêtiretur:!«'’ fortalFe nectantulû potuit ebrius fîbi teinp® perare, ut banc horamfobriè expeélaret.»“' potiusÆmilianusde confîliofecit,ne c»® fub tam feueris oculis tuis conftitucret,net» belluâ illam uulfîs maxillis, fœdo afpeclu“'® fpccic improbares, cum animaduertifses cî' put iuucnis barba amp;nbsp;capillo populatum.!»»' dentis oculos,ciliaturgcntia,ridum,faliuO‘* labia, uocem abfonam, manuum tremorei»» ruélus. Nam patrimoniû omne iampride» abligurinit,nec quicquâ ci de bonis paternis

fupercA

Pro fe ipfo prima. îoj fupereft,nifi una domus ad calumniatnuen-ditandam, quam tamcn nunquam charius in hoc teftimonio locauit.Nam temulcntuin iftudmcndaciq tribus milibus nummisÆ-miliano huicuédidit, idqs Ææneminiigno-ratur. Omnes hoc, antequam ficret, cogno-uimus’.Sc potui denunciatione impcdire.nifi fcircm mendacium tam llultum potiusÆrai liano, qui fruftra redimebat, quam mihi, qui merito contemnebam, obfuturum. Volui 8c Æmilianum damno affici,8c CrafTum tefti

monij fui dedecore proftitui. Cxterùm nu-diuftcrtius haudquaquam occulta res afta eft iuRufini cuiuldam domo, de quo mox di cam,interce(roribus8c deprecatoribus ipfo Rufino 8c Calphurniano.Quod eo libcntius Rufinusperfecit, quod erat ccrtus,ad uxo* rem fuam, cuius ftuprafciés difsimvilat, non mininam partem prsemij eins CrafTum rela-aduerfutn me,8cconiurationemeorum prq tua fapientia fufpicatu,fimul libellus ille pro-latus eftjtotam rem uultu afpernantem.Ue-niqjquan qua fuut folutaaudaciaScimpor* tjôliu I nbsp;nbsp;tuna impudentia prxditi: tarnen teftimOnio

I Crafsi, cuius oboluiflp fecem uidebant, nec 4 nbsp;nbsp;ipfi aufi funt perlegere, ncc quiçquam eo ni«

t', ti. Verum ego ifta propterea cqmmemo-’ i raui, non quod pinnarum formidines. 8c Il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuliginis

ïo4 Li Apulctj apologia füliginis maculam,tepræfertim iudice.tiin* rem;fed ut ne impunitum CrafTo foret,quoi Æmiliano homini ruftico fumum uendidii' Vnde etiam crimen ab iilis, cum Pudentill^ üteras legerent.decuiufdam figilli fabric»' tionc prolatum eft, quod me aiunt ad magi' _ camaleficia occultafabrica,ligno exquifitii' ♦ eeleli fimo comparafle;amp; cum fit celeri formatuf » nitre peamp;horribile, tarnen impendio colore,

Graeco uocabulo nuncupate . Nifi Ior,ordine eorum ueftigia perfequor, Scfiquot;' gillatim apprehendens omnem calumni^ textum retcxo. Occulta fuifle fabricatio fig“ )i,quod dicitis.quîpoteftc' cuius uosadeo^f tificem non ignoraftis, utei,uti præftd efic^» Cornel denunciaueritisC' En adeft Cornelius Satut* Salurninns, ninus artifex, uir inter fuosSc arte laudatuSi 8c moribus comprobatus, qui tibi MaxiW® paulo antè diligenter fcifcitanti, omnem of* dinem geftæ rei fumma cum fide 8c ueritaW . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. pçrcenfuit,me, cum apudeum multas ge®'

nuexo.for nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;formas Gnoflb uidiftem fubtifi*

ie, uxo. adfabrè faélas, inuitatum eius artifi' cio.quaedam mechanica,utmihi elaboraffej' petifle:fimul amp;nbsp;aliquodjfimulachrum cuiuf cunque uellet dei,cuiexmoremeofuppfi' calTém, quacunque materia,dummodo 1*' gnea, exculperet. Igitur primo buxeam teO' tafte. Interim dum ego ruri ago, Sicinioi” Pontia-

Pro i'pfo prima» ió^ Pontianum priuignum meum, qui mihi fa. éhim uolebat,impctratoshcbcni loculosà muliere honeftifsima Capitolina ad fcattu* lifle;exilla potius materie rariore amp;nbsp;durabi* liore,uti faceret,adhortatum.IdTnunus cutn primis gratuin mihi fore.Sed ea fe feci(re,pc-rinde ut loculi fuppetebant.Itcmminutatim ex tabellis Compaéla crafsitudinc Mercürto-lum expediri potuifle.Hæc.utdico, omnii audifti. Prætcrea à filio Capitolinæ pro-bifsimo adolcfcéte,qui præfens eft, fcifcitan-tete.eadeindiéla funt : Pontianum loculos pctifTe,Pontianum Saturnino ârtificidetulif fe. Etiain illud non negatur,Pontianum à Sa turninoperfeftum fig^illum reccpiftc, amp;po-fteadono mihi dedift. His omnibus palam atq; apertè probatis, quid omnino fupercft, in quo fufpicio aliquà magiæ delitefcatfimo quid omnino eft,quod uos manifefti menda cij non reuincat^ Occulté fabricatum eftefi* gillum dixiftis, quod Pontianus fplendidifsi mus eques fieri curauit; quod Saturninus, uirgrauis.amp;probèinterfuoscognïtus,in ta bernulafualedés propalàm cxculpfit,quod ornatifsima matrona munere fuo adiuuit: quod amp;nbsp;futurum,Scfaihim,multi cùm feruo rum,tum amicoruin.qui ad me uentitabant, fcierunt;Lignum â me toto oppido,amp; quidé oppido qusefituin,nonpiguituoscommcn-

»og L. Apulerj apologia tiriiquem quidem abfuifle eo tempore fcitiä» quem iufsiflc fieri qualicunq; materia prob* tumeft. Tertium mendaciu ueltrum fuit, macilentam, uel omnino cuifcerata formäij’ diri cadaucris fabricatam, prorfus horribi-lem amp;nbsp;larualem. Quod fi compertum habe' batisantê euidens fignum magiæ, cur mihi ut exhibercmnondenunciaftisC'Anutpoffii tis in rem abfentem libéré mentiri^ Cuius t* men falfi facultas, opportunitate quäda® meae confuetudinis uobis adempta eft.Nai” morem mihi habeo, quoquo eam, fimul*' chrum alicuius dei inter libellos condituib fjeftarc: ciqs dicbus feftis.thure amp;incro,amp;*' iquando uidimis fupplicare.Duduinerg* cum audirem Sceleftum,perquam impudequot; ti mendacio diftitari, iufsi curriculo iretah' quis, amp;exhofpitio meo Mercuriolum aifef-ret, quern mihi Saturninus ifte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fabrie**

tus crt.Cedo tu,eümuideant,tencant,eonfi; derent. En uobis,(^uem fccleftus ille fcelelhi nominabat Audios ne reclamationein oin; nium qui adfuntfAudios ne mehdaeij uefti' damnationemc'Non uos tot calumniaruquot;’ tandem difpudetC’Hiccineeftfceleftus^hçe'' cine eftlaruaî’hoccine eft quodappellitab*' tis dæinoniumc' magicum ne iftud.an foln”' ne 8c commune fimulachrum eft i Aecip® qusefo Maxime,amp; contcmplafe bcnci^’l'*

Pro fcipfo prima. »ƒ

Îjuris amp;nbsp;tam pij s manib. luis traditur res con ccrata. En uide quàm facies eius decora Sc gt;nbsp;fucci plena fit,quàm hilaris dei uultus.ut de-l, céterutrinq; lanugo malisdeferpat.ut in ca« ji pitecrifpatus capillus fub iinopilei umbra-i; culo appareai, quàm lepidè fuper tempora ;( parcs pinnulæ emineant; autem feftiuè cir li nbsp;nbsp;nbsp;ca humeros ueftis fuftrifta fit. Hunc qui fce-

't nbsp;nbsp;nbsp;leftum audet diccre.profcélo ille fimulachra

deoru nullauidet.aut omnia negligit. Hunc 0 nbsp;nbsp;nbsp;dcniaiqui laruaputat, ipfeeftlaruatus. At

li tibi Æiniliane, pro ifto mcndacio, aut dcut tgt; i ifte fuperüm amp;nbsp;inferum commeator,utro. 0 ruinóï deorum malam gratia, femperqj ob. V uias Ipecies mortuoru, quiequid umbrarum 0 nbsp;nbsp;nbsp;eftufquam„quicquidlcmuru, quiequid ma«

0 nbsp;nbsp;nbsp;nium, quiequid laruarü oculis tuis oggerat:

k nbsp;nbsp;nbsp;omnia noöiö occurfacula* omnia buftorum

■- nbsp;nbsp;nbsp;fbrmidaminaj omnia fcpulchroru tcrricula-

I* nbsp;nbsp;nbsp;menta, à quibus tarnen zuo Sc mcritö baud

1/ nbsp;nbsp;nbsp;longè abcs. Cetcrùm Platonica familia nihil

Ä nbsp;nbsp;nbsp;ftouimus nifi feftum Sc lætum, Sc folenne 3c

1' nbsp;nbsp;nbsp;foperumSccœlefte. Quin altitudinisftudi®

(i ' nbsp;nbsp;nbsp;fefta ifta etiam coclo ipfo fublimiora quac*

li nbsp;nbsp;nbsp;piam ueftigauit, Sein extimo mudi tergo de.

git, Seit me uera dieere Maximus.qui w 1' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»(tam)) tS t«5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;legit in Phe.

1' nbsp;nbsp;nbsp;dro diligenter. Idem Maximus optimè intel

hgit,«t ae nomine ctiam uobis refpondcam, I* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quis

20g L. Apuleq apologia

qui s nam fit illc nona me primo,fed à PlatO' ^ttriTKivsi ne nuncupatus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;totius rerum natural

caufa,amp; ratio amp;nbsp;origo initialis, fummus ani-mi genitor, æternus animantum fofpitatofij afsiduus mundi fui opifex. Sedenimfineo* pera opifex, fine cura fofpitator, fine prop’' gatione genitor.neq; loco,neqi tempore,ne^ ulla uice comprehenfus, eoqi paucis cogita bilis,nemini effabilis.En ultro augeo ihagi^ fufpicionem, non refpondeo tibi ÆLinilian® quem colam ß«ir/7iia;, Quin fi ipfe proconft* interroger, quid fit deus meus, tacebo deno | mine,ut in præfentiarum fatis dixi. Quod f** pcreft,nec ipfe fum nefeius, quofdam circun ftantium cupere audire, cur non argento ud âuro, fed potifsimum ex ligno filnulachrunj fieri uoluerim. idqs eos arbitrer tam ignofc’ di quàm cognofeédi caufa defiderare: utho“’ etiam fcrupulo liberentur,cum uiderint oW' nem fufpicionem crimin'is aburide confuW' tarn. Audi igitur,cui cura cognofeere eft: animo quatum potes ereéio amp;nbsp;attento,quäfi uerbaipfaPlatonisiam fenis,dc nouifsiw” Legum libro auditurus:

tfiftiTfet Tiff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;àvJli» M/anSitrfi

7» ! Kquot;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e'ixvriMS 'n/fm veci-rup I»'

^àt eifi ii^ctKoempstaÿuts, Hoc eo pt®' hibet, ut delubra nemo audea^riuatim con ftituere. Genfer ctenim fatis elfe ciuibus.aJ

iininO'

Vro fe ipfo fecunda. zajf immohndas uiditnasjtexnpla publica. Dein« de fubneétiu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.4Î lyù «yyv^©quot; '»jV èf2i\cat

'K\ri)gt; Wie; It,nja ip à^jît i7tll nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»AsfÄt

«TrjÀtAoïiî®' 4i'x^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iu dix'?’* Miidv/tst.iri/»

fit lAittÿU fttyiMt TtiiiifiKiiifyatK.^ÛKii Jli niti^vJup 1, 7t HVidiTiij 7tS cù)eitt5'',iK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iacunas, Vt O«

ttinium affcnfus declarauit, maxime'qj qui irt tonfilio eftis, competentifsimc uideor ufua Platone, ut uitæ magiftro, ita caufæ pa* trono ÿ cuius legibus obedicn-tcmmeuidetis.

APOLOGIAE, s IV E DETEU-ßonii mdgiæ/d Ciduditon Max. procon-fuient V. C. OratiofecHndd-

VN C tempuseft ad cpiftolas ^1« Pudeiitillæ præuerti, uel aded totius rei ordinem paulô altiua petere, ut omnibus manifeftif* quemlucri eu« jÉîRSA piditate inuafiffe Pudentillac domum diélitantjfi ullumlucrum cogitarem, g I fugere femper à domo ifta debuiffe ; quin 8C tncæteriscaufisminimeprofperum matrimoi i niumtSC nifi ipfa mulier tot incommoda uir-tutibu8fuisrepenfaret,inimicum. Neepenitrt 1 alla alia caufa.prxter caffam inuidiam.rcperi-(i \ ri poteft.quæ iudicium iftud mibi,8i multa art J \ tea pericula uitx conflauerit. Cacterùm eut „1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;00 0 fteori-ï

aio L. Apulcq apologia Aemilianus commoucretur, etfi uerè me ml* gum compcrifTet, qui non modó uUo fado* fed ne tätulo quidé diófo meo Içfus eft,uf “’d« retnrfe meritó iilrum ire.neqj autë glori* eau* fa meaccufar.utM.Antonius Cn. Carbonenii C.Murius A.AIbufium,P.Siilpifius Cn.NorbJ num,C.FiiriusjVl Aquilium,C.Ciirio CLMf' tellum.Quippe homines, crudififsimiiiw«' nes,laudisgratia primtim hoerudimentuntfo renfisopera:fubibant, utaliqito i'nfighi iudi' cio ciuibus fuis nofcerenriir. qui mos incipieß tibusadolefcentulis.ad illuftrandum ingruh florem.apud antiques concefTus diu cxoleuit: ' quod f] nunc quoque freq liens effet, tarnen ab Iioc procul abfuiflet. Nam nequefacundix O' ften ratio rudi 8f indodfo, nequegloriæ cupi' dorufticoSfbarbaro,neque inceptio patro* ciniorum capulari feni congruiflet: nifi fort^ Aemilianusprofua feueritare exemplum dc' dit,Sfipfis malefïcqs infenfus.accufationcm iftam pro morum integritate fufeepir. Ad Ito^ ego Aemiliano.non liuic Afro, fed illi Africa» no,Sf Numantino', 8f prætereà Cenforiouil credidifTem, ne huic frutici eredam nonnio» dó odium peecarorum , fed fairem inrellt' ôum ineffe-Qiiid igirur eft} Cuiuis claredi» lucer,aliam rem inuidia nullam effe, quf hunG

Herenium Rufïnum impulforem buius, de quo mox dicam , cxtcros^ inimico« meo^*

Profeipfofecunda^ au xd neftendas magiæ calumnias prouocarir. Quinque igitur res funt, quas me oportet di» fputare. Nam fi probe memini, quod ad Pu-dentiUam atnnetihæc obiecere, Vna res eft, qndd nunquâ earn uoluiffe nubere poft prio-remmaritum,fed meis carminibus coaélam dixere. Altera res eft de epiftolis eius, quara conlefsionemmagiæputant. Deinde fexage» fimo anno ætatis ad libidinem nupfifl'e ; S(. quôd in uiUa,ac non in oppido.tabulæ nuptisi Icsfintconfignatæ, tertio 8i quarto loco ob-iccerc. Nouifsima, 8C eadem inuidiofifsima crisniuatiodedote fuit.ibi omne uirus lotis 1 uitibusadnixiefïudere,ibinraximè angeban* I tur. Atque ita dixere , me grandem dotera i moxinprincipio coniunciionis noftra:,mu-1 lieti amanti, rtmotis arbitris in uilla extor» A fiffe. Qua; omnia tam îaUa, tam nib ili, tara * I inania oftendam , adeo'qj facile 8C fine ulla ' l controuerfia refutabo, ut médius fidua uere-' I atiMaxime.quicç in confilio eftis.ne demiffum * l Stîubornatum à me accufatorem putetis.ut * l inuidiam meam repcrta occafione palàm re« \ ftinguerem. Mihi crédité, quod reapfe intel* * \ ligetut , oppidd quàm mihi laborandura 'I eft, ne tam hiuolam accufationem me po -‘ \ tius callidè excogitaffe, quàm illos ftultc fu« ’ l fcepifle exiftimetis. Nunc dum ordinem rei * \ breuitcr perfcquor, ôi efficio ut ipfe Aemi-l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O00 X lianu»

iU L.Äpuletf apologia ' lianus recognofcat falfo fead inuidiam meani induftum, 8i longèà uero aberrafl'e necflfi; liabcat confitcri, quæfo uti adliuc fccerP tiSjUel fi quo magis etiam poteftis, ipfum fon* ) . tem amp;nbsp;fiindamcntiim mendacii huiufó ludtc^, (jjijgçpfifsim^cognofcatis. Aemilia Puden*

tilla.quac nunc mihi uxor eft, ex quodamSi' cinio Amico, quicum antea nupra fucrat, Pol’ tianum amp;nbsp;Pu den rem filios geniiit: eos'eppu* pillosin poteftatcauipaternireliftos (namW perftirepatreamiciis deceflerat) perannos ft’ mccjüatuordecim 'memorabili pietate feduli) Î aluir.Ndn ramen libcnrer in ipfo ætatis fuxH® re ram diu uiduarfed puerorum auus, intiitam earn conciliareftudcbatalterifiliofuo Sicinio Claro,eoi]? cacteros procos abfterrcbar.amp; pr’' terea minabatur,fi extrario nupfiftet,nihil Iqseiusexpaternis eoriim bonis teftamenili reliólurum.Qiiam conditionem cum obftins* té propofi ram uideret mulier fapiens, amp;nbsp;eg«' gic pia,nc quid filijs fuis eo nomine incomw® daret,facit quidem tabulas nuptiales, cû qu® ♦ iaieiatur uidebatur.cum Sicinio Claro. Veriim eriini' uerouanisfruftrationibus nuptias eliidit,eo ad.dum puerorum auus fato conccfsit,relifti’ ; filijs eius harredibusrita ut Pontianus,qui mJ* iornatu crat,fratri fuo tutor efl'et. Eo fcrupw* ioliberata,cuma principibus uiris in matri* tnonium pcterctur, decrcuir, fibi diiitius in ui' duitatf

Pro fe ipfo fecnnda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;215

duitatcnonpermanendum. Quippeut folitu dinis tediumperpeti poflet,tarnen ægritudi« nem corporis ferre non poterat.mulier fandfc pudica,tot annis uiduitatis fine culpa, fine fagt; bula, afTuetudine coniugis torpens,SC diutino fituuifcerum faucia,uiciatisintimis uteri,fæpe ad extremum uitæ difcrimen doloribus ob or« tis exaniinabatur.Medicicu obftetricibus con fentiebant,penuria matrimonii morbum qux fitum,malum indies augeri, acgritudinem in* grauefcere;dum aetatis aliquid fuperfit,nuptti9 ualitudinem medicandum. Confilium iftud cum alij approbarct,tum maxime Aemilianus ifte.qui paulo prius confidentifsimo menda-cioadfeuerabat,nunquamde nuptqs Puden-tillam cogitaf(e,priufquàm foret magicis ma-leficiis à me coaffa : me folum repertum, qui Mtduitaiemeiusuelut quandam uirginitatem

i carminibus SC uenenis uiolarem.Sæpc audiui nondenihilodici, mendacem memorem o-portere. At tibi Aemiliane non uenit in men tem.priufquam ego Aeacam uenirem, te lite* «»cworf rfr ra8etiam,utinuberet,fcripfifle ad filium élus /coportere. Pontianum, qui tum adultus Romæ agebat.

’ \ Cedo lu epiftolam,uelpotius daipfi:legat,fua '1 fibiuoce.fuiscjj uerbis fefereuincat. Eft'ne bçc \ tua epiftola'Jquid palluifti ? nam erubefcere tu \ quidem non potes.Eft’ne tua ifta fubfcriptioJ \ Recita qujfo clatius.ut omnes intelligât, qui

{1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;000 J tum

SI4 L. Äpuletj apologia tum lingua eins manu difcrepet, quantumff , minor illi fitmecum quàm fccum diirenno-Epiftola. Scripfifti'neha;cAemiIiane,qua:lt étafunr?Nubereiliam uelle,amp;dfberei'cic:(f‘l I quem eligat,nefcio. Reélè tu quidcm.nrfcif' bas.Pudentilla cnim tibi, cuius infeftam mali* gnitatem probe notât, deipi'a re tantum,c?ct£lt; rùm de petirore nihil fatebatur. At tu, duni es puras etiam nunc Claro fratrituo denupturs, falfa fpe induôhis,fïlio quo($ eins Pôtiano auquot; cZarw, toralïentiendi fuifti. Igitur il Claro nupfi1Σ'gt;.

Iiomini rufticano SZdecrepito fcni,fponte tS'” I diceres,fineullamagia,iam olim nupturilTf' Qiioniam iuuencm talem,qualem dicitis, elf* git, coadlam,fecilTeais : cærerumfvmpcrnu-ptias afpernatam.Ncfcifti improbe, cpiftolsm tuam de ifta re tencrimefeifti te ruomet teftiwo nio conuinilum iri.Quam tarnen cpiftolai» Pudentilla.teftemamp;indicem tuæ uoluntaii* lt;ut quæ te leuem Si mutabilê, nec minus mf’ dacem ôCimpudentem feiret) maluit retinerf» qult;im mittere. Cæterum ipfa deçà re PenW-no filio fuo Romam fcrip)it,etiam caufas cou filii fui plenè allcgauit. Dixit ilia omnia de ual* tudine ! nihil prætcrea effe, cur ampli us debe-ret obdurareîhxreditatem auitam longa ub duitate.f uni defpeifbii faluris fuæ quæfifle: ean demfummainduftria auxifie. lam deûm uo* Iuntate,ipfum uxori, fratrçm eius qirilitog® idoncOS

Pro fc ipfo fecimda. siç îdoneos efle.Tandcm aliquandofequotp pa-terenturfolitudinifuæ,8^ argrirudini fubueni-rr. Cxterùmde pietatcfiia amp;nbsp;fupretno iudi-cio nihil metucrlt;nt; qualis uidua cis fucht.ta« lemnuptamfuturain Recitart iubebo exem* p!umepiftolächiitas,aJfilium miffr. Epi-ftola. Satis pnto ex iftis cuiiiis liquerc pofTe, Pudcntillatn non mets carminibus ab obfti» nata in dm täte compuliam, fed olim fua fpon-te à nubendo non alienam, me fortafle prsc ex terts inaluifTe. Quae elcftio tamgrauisfocmi-nx,curtnihi crimtni potius quàm honori dan da fit, non reperio . Nonnthil tarnen miror, quod Aemilianusamp; Rufinusidiudicium mn Iteris segreferant : cum ii qui Pudentillam in matritnonium pettuerunt, aequo animo pa-tiantur me fibi prçlatum.Qtiod quidem ilia ui faceret.filio fuo potius quàm animo obfecuta eft.ltafaftum.nec Acmilianus poterit nega-re.Nam Pontianus acceptis literis matris, con feftim Romam aduolauit,mefuens ne fi quem anarura uirum naifla effet, omnia ( ut f?cp« fit) in mariti domnm conferret. Eafollicitu-do non mediocriter animum angebat. Om* nes illi,fratricp,diuitiarum fpes in facultatibus matris fitae erant. Auus modicum relique-rat, mater feftertium quadragies pofsidebat. Ex quo fane aliquantä pecuniam, nullis tabu-I nbsp;nbsp;lis,fed ut aequum erat.mera fide acceptam filq«

0 00 4 debebau

L. Apuleff apologia debcbat.HuncilIe timorcm mufsitabat: aduer fari propalàm non audebat.ne uideretur diffi-dere.Cum in hoc ftatu res c(Tct,inter precatio* netn matris,Sómetüfilij.forte'nc an faro egp aduenio,pergens Alexandriam. Dixiffemb« cuIe.Quodutinam nunquam euenifTet, ni tpe uxoris meac afpcdliis prohiberet. Hyems afl^ ni erat. Ego ex fatigatione itineris adueftm» apud Appios ueteres ami cos meos ( quos honoris amp;nbsp;amoris gratia nomino) aliquàm mul* tis diebus decumbo. Eó uenitadme Pontianus» näfucrat mihi nöitapridem antemulto’ ( aiinos Athenis, perquofdä cömuneis amicos cöciliatus, Si aróïo poftca contubernio intimé iundfus; facit omnia circa honorem meum ob feruanter, circa falutem follicite,circa arnorem callide.quippe etenim uidebatur fibi perido-neum maritum matri reperifTcjCui bono per*' culo totam domus fortunam concrederet. Ai primdquidem uoluntatem meam uerbis in-uerfis periclitabüdus.quoniam me uiæ cupidu amp;nbsp;conuerfum ab uxoria re uidebat.orat faitem paulifper manerem.uellefe mecum proficite hyemem alteram propter Syrtis æftus SC bf-ftias opperiendam.quodillam mihiinfiimitas cxemiiïct. Multis etiam prccibus me ab amid? mois Appiisaufert, ut ad fefe indomumatri? fiiac transferar, falubriorë mihi habitationeni f^turam.Prætercà profpedu matris, qui mihi gratifsi*

Pro fe ipfo fecunda. 217 gratifsimus eft.libcrius me exca fruituriim. Hare omnia adnixus impenfo Audio perfua* det; 8i matrem fuam, fuumq} fratrem puerum iAum mihi commendat.nonnihil à me in com munibus ftudijs adiuuantur. Augetur oppidô familiantas, intcribi reualefco. Differo ali» quid,poftulantibns amicis.Publice omnes qui aderant, ingenti celebritatc baßlicä, qui locus auditorq «rat, coplentes,inter alia pleracp coti gruentifsimauoce infigniter acclamant,peten tesutremancrem,fierem'q5 ciuis Aeaenfium. Moxauditorio miffo,Pontianus eo principio meadortus.confenfum publica: uocis pro di* uino aufpicio interpretatur : aperitq;, confilui fibi elle, fi ego non nolim, matrem fuam, cui plurimi initient,mecum coniungere.quoniam mibifoli,ait,rerum omnium confiderefefe, ÔC i credere.utidonusrccipiam-.quoniam non (ok I nbsp;nbsp;nbsp;mofa pupilia,fed mcdiocri facie mater libero»

I nbsp;nbsp;nbsp;rum mibi offeratur.Sl bæc reputäs formx aut

I diuitiarum gratia me ad aliam conditionem ' 1 re{etuarem,neqj pro amico,necç pro pbilofo-'I pbofafturum. Nimismultaoratio eft, fiuclt; ' I lim memorare, qua: ego contrà refponderim, I quàm diu ôLquoties inter nos uerbigeratum ■ I fit, quot St qualibus precibus me adgreffus, I I baud prius omiferit, quàm deniep impetrarit: ’ I non, quin ego Pudentillam iam anno perpe» 1 dm afsiduoconuiftu probe fpeâlaffem,Stuir» '1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;000 $ tutuiq

ïi» L. Apuleq apologia tutum eius dotes exploraflemjfcd utpotepetf grinationis ciipiensjmpedimentum raatrimO ; nii aliqiiantifpcrrecufaueram.mox tarnen«' lem fcrminam niliHo fegniusuolui, quam^ ■ ultroappctifTem- Perfuafcrat idem Pontia* nus matri fux , ut me alijs omnibus maüct: qiiamprimum harcperficere incredibilift“' dio auebat. Vix abeo tantulam moram im* petramus , dum prius ipfe uxörem ducerct.' Frater eius uirilis togæ ufum aufpicaretun tune deinde ut nos coniungf rem ur. Vtina« i herculepoiTcm,quxdeinde diccndafuntjft' ' ne maximo caufac difpendio tranfgredi i Pontiano,cui errorem fmim deprecanti fini* pliciterignoui, uidearnunc leuitatem cxpro* brare. Confiteor enim, quod mihi obit* ftumeft.eum, poftquam uxorcm duxcrit,’ conipeóba fide defciuiffe: acdercpentè animi niutatum,quod antea nimio ftudio feftinaraf) pari pertinaciaprohibitum efTe.Denicpmatri'' monium noftrum necoalefceret.quiduispa“» quidi’is facere paratum fuiflc: quamuis omnia ilia tum animi fœda mutatio, K fufcepta con' ' „ nbsp;nbsp;nbsp;, tra matrem fimultas, non ipfi uitio uortenda

focero eius eccilh Herennio Rufino!

■ quiunum neminem in terris uilioremfe.aul improbiorem,autinquinatiorem reliquit.P^ paucis hominem qiiàm modeftifsime' potero, neccflarió demonftrabo;nifi omnino de eo rlt; ticucrOi

Pro fc ipfo fccuftda* 219 ficiievo.operatn perdiderit.quod negocium i-ftud mihiexfummis uiribusconflauit. Hie e-nim eft puctuli liuius inftigator,hic accufatio-nis autor,hic aduocatorum condudtor, hie tc« ftiutn cocmptor.hic totius calutnniæ fornaeu* la,hie Aemiliani huius fax êi flageUiim.idtp a-pud omneis intempcrantifsimè gloriatur, me 1’uomathinatureum poftulaium. Etfanèha-bet intftis quod fibi plaudat.eft ertim omnium litium depedlor,omnium falforum commentator,omnium fimulationum architcéfus, om nium malorum feminarium: nec non idem li-bidinum ganearumi^ locus,luftrum, lupanar, jam inde ab in eunte scuo cundlis probris palam notus:olim in pueritia.priufquàm ifto cal uitio deformaretur, emafculatoribus fuis ad omniainfandamorigerustrnox in iuuentute faltädis fabulis.cxofsis plané 8i cncruis,fed(ut . audio) tndofta rudi mollitia.Ncgatur enim I quicquam hiftrionts habuiffc, prater impudi* I citiam.Inhacetiamxtate, qua nunc eft, quit-I ftum deperduintmulti funt.honos aurib.prx 11 fanduseft.domusciustotalenonia.totafami • 1 lia contaminata,ipfc propudiofus, uxor lupa, » 1 fiVq fimilcs prorfus, diebus ac nodlibus ludi-Î I brio iuucntutis,ianua calcibus prcpulfata,fe* t 1 neftræ canticis circunftrepitx.triclinium com* 1 \ meffatorib. inqetü, cubiculü adulteris peruiu. 1 \ pe^ cniin ulli ad iuttocundum metus eft, nifi

Ito L. Apukij apologia qui precium marito non attulir. Ita ei leâifui contumeliauciftigalis eft, Olim folers fuo,nüc foniugis corpore iiulgo merer. Cum ipfo ple-riqj,nccmcntior, cum ipfo inquam deuxoris noftibus pacifcnnmr.Iam ilia inter iiirum Si uxorem nota coniifio:qui amplam ftipem nui lieri detulernnt,nemo eos obferuat, fuoarbi' tratuafeendunt.Qiiiinaniores uenere,figno dato pro adulteris deprelienduntur,6i quad ad difeendü nenerinr,non prius abciint quàm aliquid feripferint. Qyid enim faciat Homo m* f tarnen fer,ampliufcuiaforrunadeuoliitus, qiiam i^?

fraude patris exinopinatoinuenerat? Patere* ius plurimis creditoribus dcfœnerarus.maluii retinerc pecunia quâm pudorê. Nam cum nn^ dique uerfum tabiilis flagitaretur, amp;nbsp;quafiinft nus abomnib.obuiisrcneretur,IexCinqiiit)ne gatpoflTe diffoluere.annulosaureos Siomnil inffgnia dignitatis abqcincücreditorib.dcpa' cifcirur.Pleraqj tarnen reifamiliaris in nomen uxoris callidifsima fraude confert: ipfe egens, nuds», SC ignominia fua réélus rcliqiiit Rufino Jiuic, nô nentior.feftcrtiûmtriginta deuoran dum.Tantum enim ad cum de bonis matris h berûm uenit.præter quod ei uxorfua quotidii nis doribus quæfiuir. Qiiætamcomniain pan cis annisita hicdegulatorftudiofcin uentrem condidit, Séomnimodis collurcliinationibus ^lapidauit.utcrederes metuere, ne quid,ha*

Pro fe ipfô fecund a. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;221

bere ex fraude paterna diceretur,homo iuftus. Si morum ” dedit opcratn,quod male parfum erat,ut tnaló periret. Ncc qiiicquä ei reliélum eft ex largiore Fortuna,præter ambitionem mi feram,amp; profundam gulam. Csetcrum uxor fam propemodum uetula 8i effocta.totam do« mum contumelijs abnuit.Filia autem per ado-lefeentulos ditiorcs,inuitamento matris fuS nequicquä circumlata,qiiibufdam etiatn progt; cisadexperiundum permiffa, nifî in facilita-temPontiani incidifl'ct,fortafl'e anadhuc ui« dua,ante quam nupta,domi fediifet. Pontianus ei,multum quidem deliortantibus nobis, nuptiarum titulum falfum Si imaginarium do tiauit.nonnefcius earn paulo ante quam duce reraquodamlioneftifsimo iuuene, cuiprius paâa fuerat, poft fatietatem dereliftam.Venit igituf adeumnoua nupta,fecura amp;intrcpida, pudore difpoliato,flore exoleto.flammeo ob-foleto.uirgo rurfum poft recens repudium.no tnenpotiusaflerens puellac quam integritatë. Veftabatur oâaphoro. Vidiftis profedo, qui affutftis.quàm improba iuuenum circumfpe-datrix.quamimmodica fui oftentatrix. Quis non difciplinam niatris agnouir, cum in puel-lauideref immedicatü os, amp;nbsp;purpuriflatas ge* tias,amp; Alices oculos? Dos erat à creditore om nisadternuncium pridie fumpta,8f quidem grandior quam domus exhaufta, Si plena libe tispo«

622 L. Apuleq apologia

ns poftulabac. Sedenim ifte ut ell rei modicu^l fpeiimmodicus.pariauariciaet egeftatetotü । Pudentillar quadragies præfumptione cafladc uorarat; eo^ meamoliendum ratiis, quo fï' cilms Pontianifacilitatcm, Pudentillæ folitu^ dinem circumueniretjnfïtgenerutn fuum ob iurgare, quód matrem fuam mihi defponde^ rat : fuadet, qiiamprimiim ex tanto periculo» dum Iicct,pedcm referat:res matris ipfe potius Iiabcat.quain homini extrario feiens rranfmit tar.iüitafaciat.iniicitfcrupulum amanti ado» lefcentulo, ueteratorminatiir (e filiam abdu^ «fturum. Quid multis ? iuuenem fimplicein, præterca noux nupta; illecebris obfrenatuni) fuo arbitratu de uia defledlit. It ille ad ma* trem uerborum Rufini gcruliis t fed nequic-quam tentara eius grauitate, ultro ipfe leuita-tis inconftantiarincrepitus, reportât ad fo-ccrum baud mollia . Matri fux, pratter in* genium placidifsimum , amp;nbsp;immobile, iram ' quoqiie lua expoftulatione accefsifle,non mt» diocre pertinaciat adiumentum. Rcfpondifl« cam denique, non cldm fe efle, Rufini ex ora* tione fecum expoftulari : eo uel magis fibi au* xiliummaritiaduerfurneius defpcratam aua* riciam comparandum. Hifce auditis exacer* batusaquariolusideuxorisfuae, ita ira extu* muit, ira exarfit furore, ut in fœminam fan* ^tifsimam 8C pudicifsimam,pr£fente filio eius,

âigna cubicnlo fuo diceret ; amatricem cam, '4 Rienfiaguin fiC uenefÜcum clamitarct, multis i audientibus : quos/i uoles, nominabo. fc mi« f nbsp;nbsp;nbsp;hi fua manu mortem allaturum. Vix hercule

gt; pofTum irx inoderari. Ingens indignatio a-* / nimooboritur: Tu'ne efiocminatifsime, tua b manu cuiquamuiro mortem minitaris I At ' qua tandem manu ? Pliilomclæ lt;! an Medexï I) anClitemneftrx■; quas tarnen confultas,tan-9 tamolliciaanimi, tanta formido ferrieft, fi-I nbsp;nbsp;nbsp;ne cludinefaltas. Sed nelongiusabordine

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;digrediar: Pudentilla, poftquam filium ui«

*, detprarter opinionem, contra fuam efle (en-■» tentiam deprauatum, rus profeéta, fcripbr ad , cum obiurgandi gratia iUas famofitsimas li-lt; teras, quibus Ç ut ifti aiebant) confefTa eft,fe« t fe mea magia in amorem induftam dementi« / te. Qyas tarnen literal tabulario Pontiani

lt; prxfente,8i contra fcribente Acmiliano, nu-/1 diuftertius tub iuffu Maxime teftato defcri « 11 pfimus, in quibus omnia contra prxdicatio-» ' nemiftorumpromerepetiuntur.Quanquam {ctfi diftriflius magum me dixifiet, poffetui-♦ deri excufabunda.fefilio uim meam , quàm » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uoluntatem fuam, caufari maluiife. An fo« Midier«

• • la Phxdra falfum cpiftoliumde amorccom« ! nbsp;nbsp;nbsp;menta efti An non omnibus mulieribus hxc ewpiftthdif-

• gt; 1 nbsp;nbsp;ars ufitata eft, ut cum aliquid eiufmodi uel*

gt; \ nbsp;nbsp;le capeiunt,mahnt coailtc uideii J Qyodfii ’“*’*5

, I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;animd

I \

224 L. Apulcq apologia

animo etiam itaputauitmemagü eiTe, icoN f co'n e magus habear, quia hoe fcripfit Puden* ! tilla?Vos tot argumentis,tot teftibus,tanta 0' I ratione.magum me non probatis:illaunoBtf ' bo probat« Et quanto tandem giauiusba* bendü cft,’quod in iudicio fubfcribitur, quant quod in cpiftola fcribiturfQyin tume meifffld faélis,non alienis uerbisreuincis, Cæterùm eadem uia multi rei cuiufuis malefïcii poftula* buntur,fi ratum futurum eft, quód quifep in (' piftolafua uel amore uelodio cuiufpiamferi* pferit.Magum te fcripfit Pudentilla.igiturnU guses.Quidficonfulcm mcfcripfiflet, conful efi’em?Qyid enim fi pilt;florem,fi mcdicu?qni^ deniqp fi innocentem.num aliquid horum pn* tarcsjccirco quódilladixiflet ï Nihil feilied' Atquiperiniurium eft, ei fïdem in peioribu» habere,cui in melioribus nö haberes:po(TeIi’* teras eius ad pernicicm.non pofte ad falutcnigt; Sedinquietianimi fuit: efftiéfim te amabd* F Concede interim. Num tarnen omnes quü' mantur.magifuntjfi hoe forte' qui amatferf* pferiti Cedónunc,quódPudentillamein temporenen amabat,fiquidem id forisfin^ pfit,quod palam eratmihiobfuturum. Poftf* mè quid uis.fanarn an infanam fuifte.dumfd* beret.^Sanam,dices;nihilergoeratmagicis af' ' tibus pafla. Infanam refpondebis : nefcijt ergo quid ieripferit, coç ei fides nonhabendadi

Pro fe ipfo fecunda.

imo etiam fi fuifTet inlana.infanam fe efTe ne-fci(fet. Nam ut abfurdè facit, qui tacere fe di-cit,quod ibidem dicendo tacere fefe, non tatet, 8c ipfa profefsione quod profitctur infir-matdta uel inagis hoc repugnafEgo infanio quod uerùm non elf.nifi fciés dicit.Porro fa-nus eft, qui feit quid fit infania.Quippe infa-nia feire Ie non poteft, no magis quàm cæci» tas fe uidere.IgiturPudentilla compos mentis fuit, fl compotem mentis fe non putaban Poffum.fi uelim,pluribus-.fed mitto dialeéfi-ca.lpfas literas longé aliud clamanteis, 8c quah de di ta opera ad indicium iftud prxpa-tatasSc accoinmodatas recitabo. Accipetu, 8clege,ufquedum ego interloquar. Epi* ftola. Subftine paulifper quæ fequuntur; nam ad diuerticulum rci uentum eft. Adhuc enimMaxime,quantum equidem animàd-Uerti, nufquam mulier magiam nominauit:

1 nbsp;nbsp;nbsp;fed ordinë repetiuit eundem,quern ego pau.

I io priuslonga uiduitate de remcdioualetu-1 nbsp;nbsp;dims,deuoluntate nubendi, de meis iaudi-

I bus, quas exPontiano cognouerat, de fuafu 11 ipfius, utmihi potifsimum nuberet.Hæc uf-*1 que adhuc Icfta funt. Supereft ea pars epi

I ftolæ,quçfiraihter pro me fcripta,in memet-i 1 ipfum uertit cornua, ad expellendum à me •' ’ crimen magiæ, fedulo omiffa, memorabili 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;laude Ruftni uice mutauif. 8c uitro contraria

PPP mihi

x.z£ L. Apuletj apologia

tnihi opinionem quorundarp Æænfiuw» qualj mago quæfiuit. Multa fando Maxim« audifti,amp; pluralegendo didicilli, non pauca cxpericndo comperifti : fcdenim uerfutiam taminfidiofam, tamadmirabdi fcelerecon^ flatain.ncgabis te unquam cognouifle. Qm® Palamcdes, quis Siphax, quis denique rybates autPnirinondas talem cxcogitaHet^ Ómnes ifti, quos noininaui, amp;nbsp;fiqui prxK' reafueruntdolo mcmorandi, ficum nacu‘ na Rufini fallacia contendantur , inacchi prorfus amp;nbsp;bocliones uidebuntur. O' mirui” commentum,ó fubtilitas digna carcere roborc. Quis crcdat effici potuiffc, ut qu® defenfio fuerat,eadein manentibus ijfaern littcriSjin accufationem tranfuertereturC’Eij herculeincredibile. Sed hocincredibile q«* in faélum probabo. Obiurgatio erat matns ad filium.quod me talem uirum, qualeinßl’* prædicalTet, nunc de Rufini fentétia magm® diéfitaret. Verbaipfa ad huncmodumfeHa* bebant.A=rlt;A{i@- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v^'eàrrtû

Hfù {fxt iKiiTU viûi-afot tri fHfftiü, HæC ipi* nerba Rufinus, quæ Græcèinterpofuit,iol’ cxcerpta,amp;ab ordine fuo feiugata.quaCco’’ fefsionem muKeris circumferens,5c Ponti»' num per forum duilans, uulgó oftentl«' bat. Ipfas mulieris literas illatenus.quadi» xi, Jegendas præbebat ;cætera fuprà amp;nbsp;iquot;' , fràfcri'

Pro fc ipfo fccunda.

frà fcripu occultabat. Turpiora effe, quàin J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ut oftenderentur, diftitabat. Satis efTe.con-

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcfsioneittmulieris demagiacognofci.Quid.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quxris uerifutiile omnibus uifum . QÛæ

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pùrgandi mei gratia fcripta erant, eadem.

$ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mihi iminanem inuidiam apud imperitos

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conciuere. Turbabat impurus hie, in mc-

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dioforobacchabundus ; epiftolam fæpe ape

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riens proqüiritabat ; Apuleius magus, dicit

♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfa quæ fentit 8c patitur; quid uultis am-

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plius^Nemoeratquipromeferret, acficrc-

• 1 fpondercf.Totam Codes epiftolam cedd; ft-

$ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne omnia infpiciam, printipio ad ftnem per-

• 5 legam.Multa Cunt, qux Cola prolata calum-r nix pofsint uideri oonoxia; cüiauis oratio i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infunulari poteft, ft ea quæ ex prioribùs nc-

î xafurtt.principio fui defraudentur ; ft qux-5 dam ex ordine feriptorum ad libidincin i fupprimantur ; ft qux ftmülationis eau-t fa difta funt, adfeuerantis pronunciatio-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne quàm exprobrantis Ic^antur. Hæc,8c

I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id genus ea.quàm merito turic dici po-

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuerint, ipfe ordo epiftolæ oftendat. At

J nbsp;nbsp;nbsp;tu Aemiliane recognofee, an 8c hxc mecuiA

J teftato deferipferis ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;joy in Jii' «s

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ppp i

228 L. Apuleq apologia

lnni^ifbUiU in' xiiK.n^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V‘ügt;

t! avtfiivi, ■ Oro te Maxime, fi liters itau' partim uocales dicuntur,ctiam propriainuo ecm ufurparcntjfiuerbaita ut poets aiurt pinnis apta uulgo uolarent, nónne cuin pfi* mùm epiftolam iftam Rufinus mala fide t’J' cerperet,pauca legeret, multa Sc melioraW' ens reticcret, nónne tune cæteræ litere Wf ftè fe detineri proclamalTent:’ uerba fuppf^; fadeRufinimanibus foras cuolaflent^totó forum tumultu complelTent i fe quoq; àP“' dentilia miflas.fibi etiam quæ dicerent inî”' datac’iinprobo ac nefario nomini per aliénât literas falfum facere tentant! ne aufcultareti .fibipotius audirent: Apuleium magiæno'’ aceufatum àPudentilla,fed aceufanteRufino abfolutûc’ Quæ omnia ctfi tuin didlau®” । funtjtamen nunc cum magis profu’nt,luce»' luftrius apparent.Patent artes tuæRufiu'i fraudes hiantjdeteélum mendacium eftiuC' ritasohm interuerfa,nuncfeeffert,amp;ueM altobarathrocalumnias emergit. Adlitef’J Pudcntillse prouocaftis: literis uinco. fi uultis.;extremam quoq; claufulam audirft noninuidebo. Dictu,quibus uerbisepift®' Jamfirueritmulier obcâtata,uecors, aincnS ûlîians. iyti cvi* \f4.ï^ây^ijteUy6vri ngw tÜü fûvifn. EtiamneampliusfReclainatuobis Pudcntilla, Sefanitaté fuamà ueftris calup}' mjf

Pro feipfo fecunda. 229 nijsquodam præconio uindicat. Nubendi autein feu rationem,feu neccfsitatem fato a-fchbit, à quo multùmmagia remota eft, uel potiusomninofublata. Quæ enim relinqui-tur uis cantaminibus amp;nbsp;uenefieijs, ft fatum Batuw. reicuiufque,ueluti uiolcntifsimus torrens, neq; retineri poteft, neq; impelliIgiturbac fententiafua Pudentilla non modo me ma-gum, fed omnino eflemagiam negauit. Bene, quod intégras epiftolas matris Pôtianus ex more adfcruauit.Bene, quoduos feftina-tioiudicij anteuortit, ne quid in iftislitcris exocionouarctis. TuûhocMaxime,tuçqi prouidentiæ beneficium eft,quod àprinci* pio inteUeftas calumnias, nc corroboraren-turtemporé,præcipitafti, Scnulla impertita mora fubneruafti. Pinge nun c.aliquid matrem filiofecretisliteris de amore,uti affoler, confeffam.Hoccine uerum fuitRufine ,boc non dicopium, fed faltcm bumanu, promul-gari easliteras, 8c potifsimum filij præconio j publicari'f Sed fum ego infeius, qui poftu« 10 ut alienum pudorem conferues, qui tuum Ji perdideris^ Cur autem prçterita conqueror, cum non ftnt minus acerba prxfentia^ Hue® Ji ufque à uobis miferum iftum pucrum depra uatum,ut matris fuæ epiftolas,quas putata» ■j matorias,pro tribunal! Proconfuli reciter,a-

1 pud uirum fanftifsimu ClaudiuraMaximü,

t^o L. Apuleq apologia ante has Iinperatorispijftatuas.filius matris fuse pudenda exprobret ftupra, amp;nbsp;amoreS obieftetc’ Quistam eftinitis.quin exacerbe-fcatC’Tuneultro parentis tuæ animum inb ftis fcrutarisc’ oculos obferuasC'fufpiritus nu-mcras affediones exploras f tabulas inter-cipisfainorem reuincis Tunequod incu-biculoagat, perquiris:’ næniatertuanondi' coamatrix.fed ne oirmino fœiniua eftc’n® tuinea cogitas,nifiunam parentis rclieio' nem ƒ O' infelix uterum tuum Pudentilia,« fterilitasliberis potior,Ô infaufti decent ii’^” fes, Ô ingrati quatuordeciin anni uiduitatiS; Vipera, ut audio, exefo matris utero in 1«^’ tm. profcrpit,atqucitaparricidio gignitur.^i^' ï|iin tibj à filio iam adulto,acerbiores mprfuï uiuenti $c uidenti qfFf rtitur : filcptium tuuW laniatur,pudor tuus carpitur.peélus tuuijl foditur,uifcera inpjna protrabuntur.Hafo' ne gratias bonp§ filius marri rependjs, ob^‘ tatnuitainf ob acquifitamhærcditateinî'ol’ quatuordf cim annoruin longas alimoniaS' ' Hjfciqcte patruus difciplinis erudiuit,ut'' compertünabeas,filiostibi fimiles futuroSi nopaudcas duccre uxorçmfEft ille Poets uerfus non ignotus;

Odi puerutos {/racocißipietfti^i.

Sedenimmalicia præcocipuerpmquisti9n auerfetur.atq; odcrit: cumuideatuclutinofl

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftruiK

Pro fe ipfo fecundâ. zjt

{ nbsp;nbsp;nbsp;ftrum quoddi, pnus robuilos fcelere quàm

J nbsp;nbsp;nbsp;tcmpore,antènocente'nquàinpotefiteiTi,ut

ridi pueritia, cana malitia : uel potius hoç jnagis noxium, quod cum uenia pcrnicio*

p I fus eft : amp;nbsp;nondum pœnæ, iam iniuriæ fuffi-,, cit. Iniuriæ dico: imino cniin fcelen aduer-fumparcntem ncfando.immani.iinpctibili. Atbenicnfes quidem propter coininune ius

f humanitatis, ex captiuis epiftolis Philippi MacedonishoftisfuijUnain cpiftolain,cuin

• *j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fingulæ publicè Icgerentur, r^itari prohi-

JI nbsp;nbsp;bucrunqquæerat aduxorem Olyinpiadem

confcripta; hofti potius pepercerunt,nc ma-

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ritale fccrctuin diuulgarent; præferendutn

rati fas commune,propriæultiqni.Tales ho» . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftes, aduerfushoftem.Tu qualis hilus aduer

J nbsp;nbsp;nbsp;fusmatrem^uidcs quamfuniliacontendatn^

• ,1 Tu tarnen filius matris epiftolas, de amove» titais.fcriptas.inifto costulcgisiin quo fl ali-quern poetâlafciuioré iubcrerislcgere.pro»

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fefto non anderes,pudorc tarnen aliquo im-

/ . nbsp;nbsp;pedirêrc: imino cnimnunquain matris tuæ

J literas attigiffes, fi ullas alias llteras attigiC- ' fes » ad quam aufus es tuam ipfius epiftolam

J legendain dare ; quam nimis irvcuerenter, nimis contumcliofe amp;nbsp;turpiter de matrctua ' nbsp;nbsp;nbsp;fcriptain, cum adhuc in cius finu alerêrc.mi»

feras clancul^ ad Pontianum, fcilicct n c fe«

J ' mel pcccalfcs, ac tarn bonum tuum faftum

• , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V P Ï 4 obtuto

ijz L. Apuleq apologia

obtuto capeflerct.Mifer non intclligis.iccic» ÇO patruuin tuuin hocfieri pafTuin, quo fe o-Minibus purgaret,fi exliteris tuis nofceretur, te ctiam prius quàin ad euni coniinigranes, etiain cum matri blandirere, tarnen iain tuin uulpionein amp;nbsp;iinpium fuifle. Cæterùin ne^ qucoin animum inducere,taiTi ftultumÆ-jnilianuin ede,ut arbitreturmihiliteraspue# ri,amp; eiufdein accufatoris mei obfuturas.Fuif Si lila coininenticiaepiftola, ncq; ineamanu fcripta.neq; uerifimiliter confifta, quauidc-ri uolebant blanditijs à ine inulierem follici-tatain. Curergo blandirer,fi magiæ confide-banif Quaautein nia adiftos peruenit epi-fto!a, ad Pudentillani fcilicet per aliquein fidelem mifla,utin re tali aélitari foletc' Cur præterea tam uitiofis uerbis, tam barbare fer motie ego confcriberem,quem ijdem di'cunt ncquaquam Græcæ linguæ imperitumC’Cur autçmtam ablurdis tamq; tabcrnarijsblan* ditijs fubagitarem, quem ijdem aiunt uerfi-bus amatorijs fatis fcitè lafciuireC’Sic eft pro* feéló,cuiuis palam eft:hic qui epiftolain Pult; dentillæ Græcatiorem legere non poterat, banc ut fuain facilius legit, 8c aptius cóinen-dauit. Sed iam de epiftolis fatis diélum habe bo,fi hoc unum addidero-Pudentillam, qus fcripferat difsimulamenti caufa Sc deridicu* lijU^n» ins quot;t lt;r»jgt;/lt;’i'»,poll halce literas cuocaf

Profeipfofecunda. ta

feadfcfilios, Sc nurum : cum his fermé duo-bus menfibus conuerfatam. Dicatbic pius fi lius,quidinco tempore fecus agcntemuel loquentcm matrem fuain,propter infaniam, uiderit. Neget earn rationibus uillicorum, amp;nbsp;opilionum, Sc equifionum folertifsimè fubfcripfiffe. Neget fratrem fuum Pontia» num grauiter ab eamonitû.utfibi ab infidÿs Rufini caucret. Neget uerè obiurgatû, quod literas, quas ad eum miferat, uulgô circuntu lifTctjnectamêbona fidelcgifTct. Neget poft ifta quç dixi.matrem fuam mihi apud uillain iampridem conditio loco nupfifle. Quippc ita placucrat, in fuburbana uilla potius ut coniungeremur, ne ciucs denuô ad fportu-lasconuolarent, cumbaud pridem Puden- ïquot; tilladefuo quinquaginta milia nummûm in quot;5* dabait-populuinexpunxifTetca die, qua Pontianus uxorein duxit, 8c hic puerulus toga eft inuo-lutus.Prætcreaut conuiuijs multisaç mq, leftijs fupcrfederemus, quæ fermé ex more nouis maritis obeunda funt. Habes Æmi-liane caufam totam,cur tabulæ nuptiales inter me ac Pudcntillam non in oppido fint, fed in uilla fuburbana confignatæ, ne quin-quag^nta milia nummûm denuô profunden daellent.ncc tecum aut apudte cœnandum. Eft'ne caufaidoneaf Mirortamen,quöd tu à pilla tantopere abhorre as, qui pierun q; ruri ppp 5 uerfére,.

»S4 Apulctf apologia ucrfêre. Lex quidcm Iulia de maritandis of* dinibus.nunquam fcilicet ad huucmodiiin jnterdicit, Vxorem in uilla ne ducito. Imino fi uerum uelis.uxor ad prolem inulto aufpic» tins in uilla quàm in oppido ducitur ; in lolo uberi.quàm in loco fterili ; in agricefpite, Vxwm ad quàm in fori filice : mater futura in ipfo mS' frobm mul ternOjfinubatinfegetc, adultafuperfœcun-io aulfjica^ dam glebam.uelenim fub ulmomaritacuti«« in uiSa bet in ipfo gremio terrz, matres inter fobo' ^liiineppia les herbarum amp;nbsp;propagincs uitiufnamp;arbO' io ilia', rum germina. ibi amp;nbsp;illc cçlcbcrriinus in Co» moedijs uerfus de proximo congruit,

* *

Romanorum etiam maioribus.Quintijf amp;nbsp;Serranis.Sc multis alijs fimilibus.non mo-do uxores, uerum etiam confulatus 8c diéla-turæ inagris offerebantur. Cohibebomc in tarn prolixo loco, netibi gratum facian^ fi uillamlaudauero. De ætateueroPudca tillæ, dequapoftiftafatis çonfidentcr inen-titus es, utetiam fexagintaannps natamdi-ccres nupfilfcjde ea paucis tibi refpondebo. nam in re tarn perfpicua non eft neceffe plu-ribus difputare. Patereius natam fibi filiam, more cæterorum profelTus eft:tabula; eius Ïiartim tabulario publico, partim domo ad-eruantur,quæ tibi ob os obijciuntur. Porri« geÆmiJiano tabulas iftas:lignum confide-retjfi.

Pro feipfo fccunda? « f ret, figna quæ imprefla funt recognofcat, Confulcs legal,annos computet, quos fexa-ginta inulieri afsignabat. probet quinque Sc quinquaginta. Luilro mentitus eft.parum hoc eftjliberalius again, nam Sc ipfe Pudentil læinultos annos largitus eft : redonabo igi* turuicifsim.Decern annos Mezentiuscum Vlyfte errauit, quinquaginta faltem anno-rum mulierem oftendat. Qiiid multis^ uÇ cum quadruplatore agam, bis duplum quinquennium faciam, uiginti annos femel detra ham.Iube Maxime confulcs computari : nift fallor,inueniesnunc Pudentillænaud mul-to amplius quadragefimum annum ætatis j-rc. O' falfum, audax Sc nimium.ô mendaciu uiginti annorum cxilio puniedum ; dimidio tanta Æmiliane mentiri falfaaudes fcfqual-tera Si triginta annos pro decern dixiftes, fioftes uideri pro computationis geftu erraf-ê, quos circulare debueris digitos aperuif-fe. Cum uero quadraginta, quæ facilius cæ-teris porreéla palma fignificantur, pa qua; draginta tu dimidio auges. non potes digir torujn geftu erraffe, nin forte triginta annorum Pudentillam ratus,binos cuiufque anpj Confides numerafti, Milfa hæc facio : ue-nio nunc ad ipfam ftirpem accufationis, ad jpfam caufam maleficij.Refpondeat Æmilia pus,Sc Rufinus.ob quod cmolumentum,ctfi niaximè

L. Apulef) apologia maximô magus forem, Pudcntillam carmint bus amp;nbsp;uencnis ad matrimonium pellexif« I fem. Atq; ego fcio plcrofq; reos alicuius faci* 1 noris poftulatos,fi fuiflc quæpiam caufæpro barétur,hocunofc tarnen abundè dcfcndif-fe,uitam fûam procul ab huiufmodi fceleri-bus abhorrcrc : ncc id fibi obelfc deberc, quod uideantur quædam fuilfe ad malefi-cium perpctrandum inuitamcnta.Non enim omnia quæ fieri potuerint, pro fafti s haben^ da. Rerum uices uarias euenirc:ccrtum indi ccm cuiufqi animum effc, qui fempcr codem ingenio aduirtutem uclau malitiam mora* tus, firmum argumentum cft accipiendi cri-minis, aut refpuendi. Hæc ego quanquain pofTummerito 'dicere, tarnenuobis condo« no. Nec fatis mihi duco, fi me omnium qus infimulaftis abundè purgaui, fi nufquam paflusfumuclcxiguam fufpicionem magi® confiftere.Reputateuobifcum, quantafidU' ciainnoccntiæmeae, quantoq; defpeéluue-ftriagam, fi unacaufauel minima fucrit in-tienta , cur cgo debuerim Pudentill» nuptias ob aliquod mcum commodum appe-

•'. f. tere, fi quamlibet modicum emolumentuin probaucritis. Ego illc fim Carinondas.uel pjai-nigcron.uel Hifmofes,uclloannes.uel Apollonius, uel ipfc Dardanus, uel quicun* que alius poft Zoroaftren Sc Hoftancn inter magos

Pro fe ipfb fecunda. ij?

jnlgos celebratus cft. Vide quæfo Maxime qucin tumultum fufcitarint, quoniatn ego paucos magoruin nominatim pcrcenfui. 'T Quid faciam tam rudibus, tam barbarisc' Do ccain Rufinum,bæc Sc multo plura alia no- rur/ùm mina in bibliothccis publicis apud clarifsi-mos fcriptores me IcgilTe An difputem,lon gè aliud cflenoticiam nominum, aliud artis ciufdein habere communionem^ Ncc dcbc-le doftrinæ inftrumentum Sc eruditionis memoriani pro confefsione criminis habc-riC’An quou multo praeftabilius eft, tua do-^rina Claudi Maxime, tuaq; perfeéla crudi-tionefretuSj Contemnamftultis amp;nbsp;impolitis ad hæcrefpondere Çquot;Ita potius faciam : quid illicxiftiment naélinonputabo.quodin« gt;tacci,uel fiitui,pergam difputare, nullam mihi eau- naud. fainfuifle,l^udcntillam uenefieijs ad nuptias proleftandi. Formam mulieris Sc ætatem ipfi ultro improbaueruntjidq; mihi uitio dc-dcrunt,talem uxorcm eaufa auarieix con-cupifle: atque adeo primo dotem in con-grelTu grandem Sc uberemrapuifle. Ad hæc, Maxane, longa orationefatigare te non eft confilium.Nihil uerbis opus eft, cummul* todifertius ipfæ tabulæ loquantur:in qui-bus omnia contra quàmifticxfua capacitate de me quoque conieélauerunt, faéla im-prefentiarum, amp;nbsp;prouifa in pofterum depre-

hendes.

iîS L. Apuictj apologia hcndcs.Iam primuin muliéris Îocupîetifst-mæ modicain dotem, neque éam datam, fed tantummodo promiflain . Præter hæc, ei /»y- conditionc faélain conieélionem , fi nullis

ex me fufceptis liberis uita demigrafTet.ut dos omnis apud filins cius Pontianum amp;Pa dëntem inaneret. Sin uero uno unâuefu* perftitediein fuumobiiret,uti tumdiuidua pars dotis pofteriori filio, reliqua prioribus tederct. Hæe, ut dico, tabulis ipfis docebo. ^ferat Fors fuerit,ut neficquidein credat ÆiW-lianus, fcla trecenta inillia nummûm fcngt; f)ta,eorumque repetitionem filijs Pudentil-æ pafto datam. Capicns ipfe tu manibui tuis tabulas ifias, da iinpulfori tuo Rufino» Legat:pudeatillum tumidi animifui, amp;am* bitiofæ men diciratis. quippe ipfe egens, nu« dus, trecentis milibus nummûm à creditore àcceptis filiam dotauit. Pudentilla locupleX fœmina trecentis millibus dotis fuit contenta; amp;nbsp;maritum habet, amp;nbsp;multis fæpc Si ingentibus dotibus fpretis , inani nomine tantulæ dotis contentum : cæterùin præter uxoremfnam nihil computantem, omncin fupelletRilem cunélasque diuitias in con-I »HUlao cordia coniugis Se t multo amore ponen-tem. Qnanquam quis omnium uel exiguè rerumperitus cuipareänderet,fi muiieruigt; dua Si mediocri forma, at nô çtate mediocri, nubero

Pro fe ipfo fecunda. 2^9 ; nubere uolchs, longa dote amp;nbsp;molli códitio« tie inuitaffet iuuenem,ncque corporc, neqj animo, neque Fortuna pœnitcndum. Virgo Vfrgo for* formofa,etfi fit oppido pauper,tame abundè mofa, licet dotataeft.Affcrt quippcad maritumnouum pauper,ft* animi indolcm, pulchritudinis gratiam/lo-1« do/ai«. risrudimentum.Ipfa uirginitatis cómenda-tio,iure meritoq^ omnibus maritis acceptifsi ma eft. Nam quodcunq: aliud in dotem accc peris, potes, cum libuit, ne fis beneficio ob-ftriftus, omne,ut acceperas,rctribucrc:pccu niamremunerarc, macipia rcftituere, domo dcrnigrarc,prædijs ccdercifola uirginitas, cum femel accepta ell,rcddi ncquitur:fola a« pud maritum ex rebus dotalibus remanet. Viduaaute qualis nuptijs uenit, tails diuor-tio digreditur, nihil affert impofsibile, fed ƒ iffcpafcio uenit lam ab alio prçflorataxertètibi,ad quç Uelis,minimè docilis: non minus fufpeftahs nouam domum,quàm ipfa iam ob unum di-uortium fufpc^ianda : fine ilia morte amifit maritum,utfaeui ominis mulier,Sc infaufti coniugij, minimè appetenda : feu repudio digrciraeft,utramuis habeatculpam mu- ^baient lier, quæ aut tam intolcrabilis fuit ut rcpu-diaretur, aut tam infolens ut repudiaret.

Ob hæc amp;nbsp;alia uiduæ dote auéla procos folicitant: quod Pudentilla quoque in alio maritofcciuctjfi philofophum fpernentcin dotis

440 L. A P ule n apologia

dotis non repcriflet. Ageuero, fi auarieiäB caufa mulieré concupinein,quid mihi utilius adpofsidcndain doinum eins fuit, quàmfi* multatcin inter matrem amp;nbsp;filios fcrerc alienate ab eius animo liberorum charitatein, quo liberius 8c arélius defolatam muliercin folus pofsiderem ƒ Fuit'ne hoc prædonis, quodefle uosfingitisC'Ego uero quietis amp;nbsp;concordiae Sc pietatis autor, conciliator, fa-uid’or, non modo noua odia non ferui.fed uetera quoque funditus extirpaui. Suafiu» Apuleimha xori mcae, cuius.utifti aiunt, iam uniuerfas reditatem fi opeis tranfuoraram : fuafi inquam, ac deni-quepcrfuafijutfilijspecuniäfuam repofeen-tur, tibus, de quo fuprà dixeram, ut earn pecu-niam fine mora redderet in prædijs uili aefti-matis, Sc quanto ipfi uolcbant.Præterea eX re familiari fua frudluofifsimos agros, Sc grandem domum,opulentè ornatam,ma-gnamque uim tritici Sc ordei, 8c uini Sc olci, cætcrorumque fruftuum . Seruos quoqut baud minus quadringentos, pccora amplius neque pauca neque abicéli precij donaret, uteos 8c ex ea quam tribuiflet parte fecil» ros haberet, 8c ad caetera haereditatis boni fpe inuitaret. Haec ego ab inuita Pudentil-la(patietur enim me,uti res fuit,ita dice-re ) ægrè exauditus ingentibus precibus,in-uitè amp;nbsp;iratè extorfi: matrem filijs reconcilia* ui:pri-

Pro fc ipfo fccunda. 241 iji:priuignos meos primo hoc uitrici benefi-ciograndi pecunia auxi. Cognitumhoc eft tota ciuitate.Rufinum omnes execrati.rnc Jaudibus tulere . Venerat ad nos, priuf-quain iftam donationem mater pcrficeret, cum difsimili ifto fratrc fuo Pontianus, ante poHtiaHui pedes noftros aduolutus, uenJamamp;: obhuio^^f^tf,,;; nempræteritorum omnium poftulat, flens Sc manus rioftras obfculabundus, ac dicens pœnitere, quod Rufino amp;nbsp;fimilibus aufcul-tarit. Petit pofteafuppliciter,uti fcLolliano quoqj Auito C.V. purgcm, cui baud pri dem tyrocinio profeftionis fuæ fucrat à me com-mendattis : quippe compercrat,antc paucos dies omnia me,ut aéla crant,|ad cum perfcri-pfilFe. Id quoque à me impetrat. Itaque acce« ptis literis Carthagincm pergit:ubi iam pro-pècxaélo Confulatusfui munere, Lollianus VoBianut Auitus te Maxime opperiebatur. His epifto- AuitM. lis meis le6hs,pro fua eximiahumanitate gra tulatus Pontiano ^quod cito erroremfuuin correxifletyrefcripfit mihi per eum: Quas lit-teras.dij boni, qua doélrina^quo lepore^ quaucrborum amœnitatefimulamp; iücundi* täte C'Prorfus, ut ùir bonus dicendi peritus. Scio té, Maxime,libcntereius literaS audi« turum. Et quidem fi perlcgam,mcauocépró tiunciabo. Cedd tu Auiticpiftolas,utqux temper ornamcnto mihi fucrunt,’fint nunc q q q ctiaiit

â42 L. Apuici) apologia

«iam faluti. Attujicebit aqüarti finasfluf' re. Namque optimi uiri literas ter amp;nbsp;quater ab eo quantouis temporis difpcndio ledtita* rem. Auitiliteræ. Non fum ncfcius, de-buifTe me poft iftas Auiti literas perorare. Quem enim laudatoré locuplctiorem,quein teftem uitæ meæ fanéborcin producainî' Quem denique aduocatuin facundiorem^ Multos in uitamca Romani nominis difer* tosuiros fedulo cognoui,fcd fum æquêneminem admiratus. Nenio eft hodic, quantum mea opiniofert.alicuiusin eloquentia laudisaefpei.quin Aoitus eflclongé malit, fi cum eo fe remota inuidia uclit conferre, fandi uirtutes penè diuerfs Jlurtielo^ jn illouirocongruunt. Q^ancunque oratio-nem ftruxcrit Auitus, ita ilia eritundiquefui ‘ perfeélè abfoluta, ut in ilia ncque Cato gra-uitatein requirat, neque Lælius lenitatein» nequeGracchus impetum, nec Cæfar calo-rem , nec Hortcnfius diftributionem , nec Caluus argutias, necparfimoniâ Salluftius, necopulentiam Cicero. Prorfus in qua,ne omnis perfequar.fi Auituin audias,neque additum quicquam uelis, ncquedetraéhim, neque autemaliquid eommutatum. Video, Maxime,quàm benignê audias, quæ in ami-cotuoAuito recognofcis. Tua me comitas, ut ucl pauca dicerein de eOjinuitauit.At non

Profe/pfofecuntia.

nfque adcô tuæ beneuolentise indulgebo, Htmihi permittaiT) iam propemodum felTo in caufa prorfus ad finein inclinata, de egre-gijsuirtutibus eius nunc demum incipere: quinpotius eas integris uiribusSc temport libero feruem. Nnnc enim mihi(quod æ-grefero) à commemoratione tanti ni ri, ad pcfteisiltas oratio rcuoluenda eft, Andes ne te ergo Æiniliane cum Auito conferredquot; Quein'ne ille bonuin nimm ait, cuius ani-inidifputationemtam plenèfuis literis coU laudat, cum tuinagiæ maleficij criminisin-feélabcrec'Aninuafifle inedomuin Pudengt; tillæiamp; coinpilarebona eius Tu magis do-lêre debes, quàin doluilTet Pontianus, qui mihi ob paucoruin dieruin ueftro fcilicct inftinélu, ortas fnnultatcs, etiain abfenti, a-pud Auituin fatisfecit: qui mihi apud tantum uirum gratias egit. Puta incaélaapud Auitum, non litcras ipfius legifle. Quid pof-fes, uelquas quis in ifto negocio accufare^ Pontianus ipfc,quodàinatre donatum ac-ceperat , ineo inuneri acceptum ferebat: Pontianus me uitricuin fibi contigiffe in-timis afFeftionibus lætabatur . Quôd uti-

' nam incoluinis Carthaginereucrtiiretiuel, quoniainfic ei fueratfato decretum,utinarn tuRufinc t fummuin eius indicium noninl pedifl'es,quasmihiaut coràm.aut dcnique qqq ï in

gt;44 L.Apukïj apologia

in tcftamento gratias egiflet Literas tarnen quas ad ine Carthaginc.uel iam adueniens ex itinerc prçinifit,quas adhuc ualidus.quas iain æger, plenas honoris, plcnas amoris, quæfo Maxime paulifpcr recitari finas, ut Iciat frater ei US, accufatoF meus, quam in 0-innibus Mineruæ curriculum cuinfratrco* niroceur* ptimæmcmoriæ uirocurrat, Pontianili-teræ. Audiftincuocabula, quæmihiPon-tianus frater tuus tribucrat Me parentem fuuin, me dominum, ine magirtrum, cùinfæ pe alias, tum in extremo tempore uitæ uo-cans. PoiFeni tuas quoque paris epiftolas promere, fi uel cxiguam moram tanti puta» rem; potius teftatncntum illud recens tuifrl tris, quanquam imperfeélum,tamenprofer-ri cuperem, in quo mei officiofifsimè amp;nbsp;ho« ncftilsîmè meminit. Qupd tarnen teftamen-tum Rufinus neque coinparari, neque perfi-ci palFus eft, pudore pcrditæ hærcditatis, quampaucorûmenfium, quibusfocerPonti an i Riit, magno quïdcm precio noélium computarat. Præterea nefcioquos Chaldæ« os confuluerat, quo lucro filiam collocaret. Qui,ut audio,utinam illud non uerè refpon-dilFent.priinùm cius maritum in paucis men f bus morituruin. Cætera enim de hæredi-tate (utafFolcnt) ad confulentis uotumƒon finxcrunt. Verùin.utdij uoluere, quafi cæca

bcftia,

Pro fe ipfo fecunda. 24$ beftia, incalTum hiauit. Pontianus enimfi-liamRufini malè coinpertam, non modo h» rcdemnonrcliquitjfednc honerto quidein legato impertiuit : quippe qui ei ad ignomi-niam lintea afcribi ducentorum ferè dena-riorum iufsit. ut intelligercturiratus potius cxtcrnaiTe eam,quàm oolitus præterifle. Seri pfitautem hçrcdes tam hoc teftaméto quàm priore, quod Icftum eft, matrem cum fratre, cui.ut uides,admodum puero,tandem illam. filiæ fuæmachinam Rufino admouet, ac mu liercm alioqui multo natu maiorem, nuper-rimè uxorcm fratris,mifero puero obijcit.Sc obfternit. At ille puellæmeretricis blandi-mentis, amp;nbsp;lenonis patris illcftamentis ca-ptusamp;pofleflus,cxinde ut frater cius ani-mam eaidit, relifta matre, ad patruum com-migrauit, quofaciliusremotis nobis cœpta perficcrentur. Fauct enim Rufino Aemilia* nuSjamp;prouêtum cupit. Ehem, reélé uos ad-monetis ; ctiam fuam fpem bonus patruus tempcratin ifto.acfouet,qui feiat inteftati puerilegitimum magis quàm iuftum hære* dem futurum.Nollem hercule hoc à me pro-feftum: non fuit mex moderationis, tacitas omnium fufpiciones palam abrumpere, malè uos qui fuggefsiftis. Plané quidem fi pue-rum ueiis, multi mirantur Æmiliane tam rc-pentinam circa puerum iftum pietaté'tuam, qqq } poftquam

*4^ L, Apulcrf apolog/a

poftquam fratereiusPótianuscft mortuus: cuin antea tam ignotus illi fueris, utfæpene pccurfu quidcmfilium fratris dc facie agno-fceres. At tune adeo patientem te ei præbes, jtaque eum indulgcntia corrumpis, adeo ei pulla re aduerfaris.ut per hæc fufpicionibus fidem facias. Inueftem ànobis accepifti.ue-fticipem illico reddidifti, Cum à nobis regere tur, ad magiftrosibat:at ab ijs nunçma-gnafugelain ganeum fugit, amicos feriosa-fpernatur, cum adolefcentulis poftreinifsilt; mis inter fcorta amp;nbsp;pocula puer hoc æui in conuiuio agitat. Ipfe domi tuæ reélor, ipfs familiædominus,ipfemagifterin conuiuio. in ludo quoque gladiatorio frequens uifi' tor,nominagladiatorumamp; pugnas amp;nbsp;uul' neraplané quidem ut puer, honeftè abipfo laniftadocetur ; loquitur nunquam nifiPu-nicè, amp;nbsp;fi quid adhuc à matre græcilTat. La-tinè enim neque uult, neq; poteft. Audifti Maxime paulp antè, proh nefas, priuignuin meum,fratrem Pontiani, diferti iuuenis, ui.x fingulas fyllabas fringultientem, cum ab eo quærcreSjdonairét ne illis mater, quæ ego di t aJnitefiie cebam me adiuuantc donata. Teftorigitur te, Claudi Maxime, uosque qui in confilio ertis, uosque etiam qui tribunal mecum ad* fiftitis, hæc damna amp;nbsp;dedecora morum ciuSi ( patruo huic,amp; cadidato illi foccro adfignam dainicq«

Pro fc fpfo fecunda, X47 da:meqj pofthac boni confulturum, quod ta lis priuignus curç mcç iuguin ceruicc excuf-ferit,neq; pofteaproeomatrieius fupplica-turum.Nain quoo penifsiinè oblitus fum,nu perrimè cum tcftamentum Pudentilla poft mortemPontianifilij fui, in mala ualctudi« ne fcripfcrit, diufumaduerfus illam renifus, ne hune ob tot infigneis contumelias.ob toc iniurias exh«rcdaret.Elogiuin grauifsimuin ïam totum mediusfidius perferiptu, ut abo-Icret,impenfis precibus oraui.Poftremôni nnpetrarem, diuerfurum meab ea commi-natus fum, mihi banc ueniam tribueret, malum filium beneficio uinceret, me inuidia o» mni liberaret. Nec prius deftiti, quàm ita fe-cit. Doleo me huncce fcrupulum Æmiliano dempfiffe,tam inopinatâfemitam indicafle. Speda quæfo Maxime, ut hifee auditis, fubi to obftupuerit,utoculos ad terras demiferit. longé enim fecius ratus fuerat, nec immeri-to:mulieremfilij contumelijsinfeélam,mcis officijs deuinélam feiebat. De me quoque fuitquodtimeret.t Qujsenimuelçquèute» go fpemens hæreditatis, tarnen uindicari de tam inofficiofo priuigno recufaffetc’ Hæc '•■«onrfc«-præcipué follicitudo eos ad aceufationé mei ftimulauit,hæreditatc omné mihi relidâ fal« fôexfuaauaritia conieèlaucrc. Soluouos in præteritûifto metu, Namq; animummeum ■

qqq 4 neqj

¥4l L. Apukfj apolog/a pequehæreditatis, neqj ultionis occafiopo» tuit loco dimoucre. Pugnaui cum irata matte, pro priuigno malo uitricus, ueluti pater pro optiinofilio aduerfus noucrcam. necfa-tisfuit, nibonæ uxoris prolixamlibcralita-tem circa me, nimio plus æquo cphcrcercin. Cedó tu teftamétum, iam iniinico filio à mî* trc faftum: me, quem ifti prædonem dicunt, ucrba fingula cuin prçcibus præcunte. Rum pi tabulas iftas iube Maxime,inuenies filiuin næredem : juihi ucro tenue nefcio quid hp* noris gratia legatum, ne fi quid ei humani* tùs attigi(ret,nomen maritus in uxoris tabu-lisnon babercm. Cape ifta, ut matris tuaste ftamentum, uerèfioc quidem inofficiofum-Qiiidni^in quo obfequcntifsimû marituin exhæredauit,ini|Tiicifsimum filium fcripfit hæredem :immo cnimuero non filium,felt;l Æmiliani fpes, amp;nbsp;Rufini nuptias : fed temu-Jentum illud collcgium,parafitos tuos, Acci* peinquâfiliorû optime, amp;nbsp;pofitis paulifper epiftolis amatorijs matris, lege potius tefta-mentum,fi quid quafi infana fcripfit,bïc repe nes,‘amp; quidcm mox à principio : Sicinius Pudens filius meus mihi hæres cito. Fateor, qui hoc legerit, infanum putabit. Hiccine fi* lius hæres,qui te in ipfo fratris fui funerc,ad« uocata perditifsimorum iuuenum manu,uo luit cxcludere ê domo, quam ipfa donauc-ras^

Pro feipfo fecunda. 24^ Tas ? Qui tc fibi à fratre cohçredcm reliélum, grauiter Sc acerb è tulit qui confeftim te, cû luo luftu amp;nbsp;mœrorc defcruit.Sc ad Rufinum amp;nbsp;Aemilianum de finu tuo aufugit S' Qui ibi plurimas ppftea cótumelias dixit coram, amp;nbsp;adiuuante patruofecit Qui nomen tu-uti) pro iribunalibus uentilauit Q.ui pudo-rem tuum tuifmet literis conatus eftpubli-cè dedecorare^ Qui maritû tuum, quem clc-geras, quem ( ut ipfeobijciebat) effliftim amabas, capitis accufauit : Aperi quæfo hope puer, apcri teftamentum: facilius infani-am matris ficprobabis. Quidabnuis^ quid recufas poftquam folicitudinem de hserc-ditatc materna repulifti. At ego hafce tabu* las Maxime,hic ibidem pro pedibus tuis ad-ijcio: teftorqs me deinceps incuriofius ha-biturum, quid Pudentilla teftamento fuo fcribat. Ipfe iam.ut libet, matrem fuam dccç* terd exoret.Mihi, ut ultra pro eo depreccr.lo cumnôreliquit.Ipfeiamut fui potensacuir, acerbifsimasliteras matri diélet, irâeius de-liniaf. qui potuit perorate, potuitexorare. Mihi iamdudum fatis eft, fi nó modo crimi-na obieélaplenifsimè dilui, uerùm etiam ra-dicem huius iudicij,id eft hæreditatis quæfi* tæ inuidiam funditus fubftuli. Illud etiam, ne quid omnium præteream, priufquâ pcro-10, falfoobieétûreuincâ.Dixiftis, memagia qqq. 5 depe-

L. Apuletj apologia de pecunia mulieris pulcherrimü prsdiun» mco nomine emifle. üico, exiguuinhæredi olum fexagintamilibus nummuin: idquolt;}i non mc,fcdPudentillam fuo nomine emife Pudentillç nomen in tabulis elfe: Pudentillf nomine pro co agello tributu dependi: Præ' fens eftquaeftorpublicus, cuidcpenfumeft: Coruinus Celer,uir ornatus.adelt etia tutor, autor mulieris, uir grauifsimus 8c fsnäifsi^ mus, omni cum honore mihi nominandus, CdßtHt Cafsius Longinus. Quære Maxime,cuius emptionis autorfucrit,quantulo precio inu* lierlocuples agcllü fuu præftinarit. Teftimo nium Cafsij Longini tutoris, amp;nbsp;Coruini Cle mcntis,quodrecitatüelt. Eft'neitautdixiC' ufpiam in hac cmptione nomen mcum afcri» ptum eftc' Num ipfum hçredioli preciû inui-diofum eftc’Num uel hoe faltem in me colla-tumC’Quid etiam eft Æmilianc, quod non te iudicerefutauerim, quod preciû magiæ meç reperiltiî’ Cur ego Pudentillæ aniinum uen» ficijs fleéterem '! quod ex ea commodum ca-perem, uti dotem mihi modicâpotius quàm amplam dicerett' O' præclara carmina. an ut earn dotem filijs fuis magis rcftipularetur, q pênes me fineretc’ Quid addi ad nâcmagiam poteft:'an uti rem familiare fuam meo adhor tatu pleranq; filijs côdonalfet, quæ nihil illis ante me maritû tucrat largita, mihi quicquâ impar.

Pro fe jpfo fccunda» xjt impartiret O' graue ueneficium, dicam, an ingratum beneficiu an ut teftamento.quod irato filio fcribebat,filium potius, cui oft'enfa erat,^ me,cui deuinfta, hæredê relinqueret^^ Hoc quidem mukis carminibus difficile im petraui. Putate uos caufam non apud Clau ’*'‘”**» dium Maximum agcre,uirum æquum,amp; iu-fticiæpertinacé : fed alium ali(|ue prauum Sc fæuum iudicem fubftituite,accufationu fau* torem, cupidu condenandi. date ei quod fc-quatur, miniftrate uel tan tula uerifimilc oclt; cafionem fecundu uos pronficiandi. Saltern fingitealiquid,reminifcimini,quod;refpódc« ratis, (|ui uos ita rogarit. Et quoniâ omncm conatu necefle eft quçpiâ caufa præcedat, re fpondetc,qui Apuleium dicitis animumPu-dcntillæ magicis illeftametis adortum, quid ex ea petierit cur fecerit Formam eius uoluerat^ negatis. Diuitias fakem concu« pierat fnegant rabulæ dotis, negant tabulae donationis.neganttabulæ teftaméti,in qui-» l)us non modo non cupidè appetifie, uerùin etiam duré repulifie liberalitatc fuæ uxoris oftenditur. QÛæigitur alia caufa eft;’Quid obmutuiftis^ quid tacetis^Vbi illud libelli peftriatroxprincipiu .nomine priuiguimei formatü^ Hunc ego.doraine Maxime, reum apud te facere inftitui.Quin igitur addis,reû magiftru^ reum uitricû^ reum deprecatoré ?

Seà

t^z L. Apuicfj apologia»

Sed quid deinde c'plurimorü maleficioniffl amp;nbsp;manifeftifsimoruin. Cedó unuin de pluri-rimis.Cedó dubium,uelfaltem obfcurumde manifeftifsimis.Cæterùm ad hacc quæ obie-ciftis innuinera,binis uerbis refpondea.Den tes fplendidos : Ignofcemundicijs. Specula infpicis:DebetphiJofophus. Venus facisiLi cet fieri. Pifces exploras : Ariftoteles docet. Lignum confccrasiPlato fuadet. Vxorem du cistLcgcsiubent. Priornatu is eft ; Soletfic-ri. Lueril fedatus es dotis : Dotalem accipe, dohationem recordarc, teftamentum lege-quæ fi oinnia affatiin retudi, fi calumnias O' mnes refutaui, fi in omnibus non modo cri* minibus, uerumetîam malediftis, procul à culpa philofophiæ tutus fum, fi pbilofophis hoporé (qui mihifalutemca antiquioreft) nyfquä minui, immô contra ubiqs.fi cum le* ptempoçnis eum tcnui,fi bçcut dico itafunt, pofliim iecurius tuam exiftimationem reue-reri, quâin poteftatem uercri, quod minus graue amp;nbsp;ucrendym mihi arbitror, à procon-fulibus damnari,quàm fi à tam bono, tamq: emendato uiro im-

prober. Dixi,

L. APV'

DAVRENSIS PHILOSOPHI 'Plitonici Cofinographia,ßue de Mundo, udFauüinumliber.

1 Onfidcranti tnihi, Sc diligcntius iintucnti, Scfepealiàs I^uftinc mihi uiitutis indagatrix.expul-;trixquc uitiorum , diuinaruin 'particeps rerumPhilofophiaui debatur;amp; nunc maximè.cum naturæ in. terprctationcm,8cremotarumab oculis re-rura inueftigationem fibi ucndicet. Nam cum cçteri magnitudine rei tcrriti,eiufmodi laborcm arduum 3c profundum exiftima-rentjfolapbilofopbialuumnon dcfpcxitin-genium: ncc indignam fc cxiftimauit, cui di* uinarum 8c humanarum rerum difceptatio deferatur.fed condifccreac doceretambo eonHwee« nasres.amp;eiufmodi opera cum ingenuitate reticdecere profefsionis fuse credidit, amp;nbsp;congruere ifti-ufmodi curam talibus ftudijs amp;nbsp;moribus. Nam cum homines mundum ciusquc pe- pfcjlo/JpFji* nctralia adiré non polTcnt.utè terrenodo-micilio illas regiones infpicerent, philofo-phiamducem naéb, eiusque imbuti inuen* lis, animo peregrinari aufi funt per cœli pla-gas,his itineribus,c^use exploratione acu*

ininiamp;

*^4 L« Äpulerj de mundo minis fui,peruia fapientiæ , folis cogitâ-^ tionibus uiderant, ut cum ipfius intemalll cohditione àmundiuicinianaturanos fccre tos ciïe uoJuifl'et, immenfitati tarnen eius uo lucriq; curriculo cogitationum nollraru nos Ecrnicitas intiinaret,facillimeque ea,de qui-us origoeius eft, anima diuinisoculisfuis afpexit 8c agnouit, alijs etiam eius fcientiain tradidit. ueluti prophetse quidam, quiduin deorum maieftate completi funt, effantur caeteris, quæ diuino beneficio foli uident. Quare 8c eos qui nobis unius loci ingenia qualitatesque defcribunt, autmœniaurbis, autalicuius amnis fluenta, aut amœnitates amp;C magnitudines montium, alia multade-fetiptaab alijs pleriqucftudiofelegunt. Ny-iCoryci. iuga, 8c penetralia Cirrhi, Sc Olytnpi facra,8c Oflæ ardua, Sc alia huiufeemodifo-la duntaxat 8c fingula extollunt : quorum mifcrctme, cum tantopere nec magnis,amp; oppido paucis inexplebili admiratione calt; piuntur. Hæcillis euenire adeo noneftad.-mirabile, cum nihil maiusfufpexerint, ne-3ne ad aliquid intendcrint, quod inaiore iligentia contemplandum eflet. Cæterùm fi terrarum orbem , omnemque mundum contemplari pariter aliquando potuilfent, minus cxiguas eius Sc ungulas parteis di-gnas laudibus credidiHent, qui bus effet uniuer-

Liber unus,

«niuerfitas comprehenfa. Quare nos Ari-ûotelcm prudcntifsimum doélifsimuin philofophorum, Sc Theophraftum autorcin fecuti, quantum poilumus cogitationc con* tingerc, dicemus de omni hac cœlcrti ratio» ne,naturas amp;nbsp;officia côplexi.Sc cur amp;nbsp;quem-admodum moucantur,explicabimus. Mun-dus omnis focietatc cœli amp;nbsp;terræ confiât, iamp; corum naturis quæ utriufquc funt. Vel ficiMundusert ornata ordinatio, Dcimu» ncre, deorum reéla cuftodia, cuius cardi* nein ( ficenim dixerim centrum ) robu-ftumamp;tincontingibilemgcnitrix atqueal- ^igt;nmobue. trix animantium omnium habet tellus,fu-pernis omnibus,ut uideri poteft, acris J i qui-ditate,adinodum tcgminis fcptis amp;nbsp;opertis.

Vitra deorum domus cfi, quod uocamus Cœlum : quod quidcm diuinis corporibus Ccelum^ onuftumuidemus, ignibus pulchcrrimis 8c perlucidis folis amp;nbsp;lunæ, amp;nbsp;reliquorum fide-ruin,cum quibus fertur per orbem.dierû no« âiuinq; curricults, agens ftellarû choros in-termino lapfu, finem nulla æui defeélione fadura. Scd cumomne cœlum itareuolua« tur ut fphæra, ipfum tarnen radicibus opor« tetteneri, quas diurna machinatio uertici« bus affixit, ut in tornando artifex folet forci-pemateriâ côprehéfamreciprocouolumine rotûdarc. «os Polos dicimus : à quib.uclui à P®**

cardi»

L. Apuletj de mundö

AxM. cardinibus dircélio quxdainprofeéla, Axis eft dióhis.diuifor amp;nbsp;difcriminator mundi,or bcm terræ in medietate conftituens. Veruiu hi uertices , quos immobiles diximus, it» funt, ut fupra caput alter apareat ex parte bo reæ, qui Septentrionalis uocatur : alter aute Antarélicus humo tegitur, humidis Sc aullri nis uaporibus mollis. Sed coelum lpfuin,ftel lÇqicœligerç,omnisqjfidercacompagô,Aé-lictlcr, tlier uocatur,non (ut quidam putant) quod jgneus fit amp;nbsp;incenfus, fed quod curfibus ra» pidisfcmpcrrotctur. Elcmentuin uero nori unum ex quatuor quse nota funt cunftis,fed longé aliud, numero quintum, ordinepri-AFïm, mum.gcncrediuinumScinuiolabile. lam»' ftrorum innumcrabilis multitudo, partin» labitur cum orbis inerranti regione, quant circulorum ambit fignifer, obliqua compl«-xione circundatus, 8c fignis duodecim ib luminatus : partim errantibus ftellis,qusï neque priorum motus habent, necfanèin* ter Ie fimilcm Sc aequalem, fed affix® diuerfis globis, inordinatü (ut fic dixeriln) ordinein Icruant 1 aliæque ultra funt, ali® citrä ftcllse, 3u® propter naturam eiufmodi nullis ere» unturerroribus uag®,Sc infinitos numero greges ducunt, Sc fimplex ætheris dor-fum alma Sc facrata amœnitate lucis coro-

• nant. Septem ucro deorum illuftres,totidem orbibus

Liber unus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i$7

erbibus affïxæ funt,amp; gradatim fîbimet fuper latæjUtfiipcrior inferiore fit maior.acuicifsim planrta, mutuis adhæfîonibus nexæ, complexu illiits orbisquiinerrabilisdicitur continentur. Hic Phænonis globus,qucm appcllaoius Satiirnü.

Poft qiicm Phaeton fecundus eft.quem loucm dicimu3:amp; loco tertio Pyro,quetn multi Her-culis.jdures Martis ftellain iiocant.Hanc fequi tur Stilbon.cui quidam Apollinis, cæteriMct-curq nomen dederunt Quintus Phofphorus, Iunonia,imô Veneris ftella cenfetur . Deinde Solis eft orbis:K ultima omnium Luna, altitu dinis ætherear principia difcriminans.quæ di-uinas SC immortales uiuacitatcs ignium pa» fcens,ordinatis acfemperæqualibus inuedio' nibus foluitur att^ reparatur. Poft earn uerô pars eft,qu«e fanâi ætheris finib.coercetur, eu iusmcfuappenfu'qjdiftinfta eft natura immu tabilis regio, amp;: mortalis,ac iam pené terrena, cuiusprimç funt partes tenuiores uaporatp quippecumfinitimis ætheris attingantur ar»

I nbsp;nbsp;doribus,quantummaximis parua,8i quantû

rapidispoffuntpigriora contingi. Sed ex ea parte,qua currlculis finitimi inuritnr folis.cia*

I culariatcp emicare flammte quædam,oftende-

1 refeoculis noftrisuidentur.quas Grxci Co* €omet«r '1 metas,8lt; Docidas , 8C Bothynos appellant, 1 quascplabiSf fluerefrequëteruidem»,luccre, \ îaciliuslp reftinguu Exinde infetioris aerls 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r r r qualiias

25» L. Apulcq de mundo qualitas turbidior infunditur,cut permixrul

. eft glacialiï rigor.Sed fupcrioris uicinia clarita tis nbsp;nbsp;propi 11 qui caloris afflatu nitefcir,ac lÏRce

riore Kircrdum luce uefcirur.Hutus fæpe muta bills conuertinirfpeciesîcum fit natura iiaria* bills,in nubes cogitur, amp;nbsp;reciprocis flabris i' * nialii, peritur,8lt; imbribus uehementibus rumpH tiir,nimbus etiam 8i glacie inliorrefcit,amp; prx-ciptti grandinedffuperuerberatiir,turbine,fla tibu's typhoniscpcöfliélu fitprocfllofa; fedte lisfulininum.amp;.' mifsilium coclcftium iaculisi* Terra, gnefcit.Aei i terra coniungitur, eatp in ft fnfci* pit maria, 8i frequentatur animantibus. Hire filuarum uiriditate ueftitur.Si fontium pertii' tiirarerecreatur.Hæcfiuminü frigidos lapfus, (rroribiK exterioribus terris uelnr,moddprofuii temnif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confundit.Eadcm infinitis coIori-

bus floret,altitudineinontium,camporû(p s« qualitate'nemorum opaciratcuariatiir,(înito-fis inflexalitoribus.diflinâainfulis.uillulisur bibusep collucens, quas fapiens genus homo comniunibus ufibus fabricauit. Necfiim ne fcius,plcrofq;huius operis autores terraruin orbem ita diuififle t partem eius infulas effe, partem ueró cötitiétem uocari: ncfcij omnes, Terrai«« buncterrenamimmenfitatem Athlantici ma-! , ris ambitii coerccri.infulaméplianc unam effe ' ciiminfulis fuis omnibus. Nam fimiles huic alias £lt; alias minores circumfundit Oceanus, quï

Liber unus.

H«»tarnen meritóuidcnturignota: : cum ne hanc quidem,cuius cultores fumus, omnes pe ragrarepolsimus. Nanificuthxinfula: inter-fluuntur,quxfuntinnoftromari;ita ilia: uni-uerfo falo fretis latioribus ambiuntur. Ele- ^'***'■” ® mentorura inter fcmutui nexus arftis affinita tibusimplicantur.Si quintp coniugcs copulx bis ordinatx uicibus attinen tur, ut adhxreant etiatn grauioribusleuiora.Aquaminfchabit tellus,8iaqua (ut alii putant) uebit tertä^ Aer exaquagignitur.igniscxaeria denfitate cöfla tur.xtber uicifsim,ignes'cp illi immortalis Dei

, uiuacitateflammantur.Huius diuini ignis ori gineincenfi.pertotiusmundiconuexa illuftri

I busfacibusigncfcutfuperna. Quaproptev dvi 1 fuperasfedesbabent,infima cxterorum ani» 1 nbsp;nbsp;mantiu terrena pofsidct.Si erüpuut lïatct,flu •

1 mina,fontes S( maria, quæ meatus Si.lacunas 1 Si origines babent in grcmioterravü. ïpfarn l uero infularum qux funt in noftro mari dignç 1 nbsp;memoratu, Trinacria eft, Eubcca,Cyprus aiqj

j nbsp;nbsp;Sardinia,Cteta,Peloponnefl'os, Lesbos.Mino

1 res autemalix,utnebulx quidem, per apertas

Pontifuntfparf« regiones, alix Cyclades di-l ftx.qux frequentiotibus maribus abluuntur.

, l Maria maiota funt, Oceanus Si Atlanticum, Mare* . l quibus orbis noftri tetminantur anfraftus.

. l Sed occiduarum partium marc per anguftias l erisarftatum ,inar€idsimos finus funditur, '1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trt 1 Krur-

200 L. Apulcij demundo

Si rurfus à columnis Herculis refiifum , in im-menfam latitudinc panditur, fæpiuscjj coeünlt; tibus terris ueluti quibufdam frerorum cerui« cibus procedentibus, amp;nbsp;idem rurfus cedcntib. terris eftimmenfum.Primùmigiturcolumni! tiauigantibus dextros latus duob.fînibus ma-ximis cingitur, quorü primus duas Syrtes lia-betî alterimparibus quidem finuatur figuris, fed in maxima diuifus eft maria, quorum unû Gallicum dicitur,alteriim Africum, quod quidem AriftotelesSardinienfemaluitdicere:ter tium,Adriaticum pelagus. His iungiturSicu' !um,amp; póft Creticü:amp; indiferetis finibiisPam pIiiIium,Syrium,Aegyptium. Sed anteAegea, Myrtoafunt maria. His fane uicinus eft po”* tus,finus amplifsimus maris noftri, cuius ex’ tremusreceftusin Mæotin fenefeir, amp;nbsp;ex Helle fponti fontibus concipitur, ueftibulumi]! eius Propontis uocatur. Ab ortu folis Oceanus eft, Indicum Si Perficum mareconferens. Hincpa tefeunt finitima rubri maris,quæ per anguftas longinquas'qj fauces in Hyrcaniü Si Cafpiuffl fledïuntunfimul utraq; profundæ uaftitatis cf* fe maria creduntur. Deinde paulatim Scy tliicu Si hybernum fretü, Si rurfum mareper quod Gallicum atep Gaditanas columnas circumue* éius Occanus,orbis noftri metas includit.Sed in altera parte orbisiacent infularum agger«® maximarum.Britanniae duæ, Albion amp;nbsp;Icrna, quas

Liber unus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;26t

lt;]UJs fupràdixiniuscflemaiorcs.Veriîmhxin Celtarum finibus firæfunt.Minores nero ultra In'dos,Taprobana,Si Phebol, multjccp alixur bf s admodum fpai-fæ. Hane noftram infiilam, id eft.liunc terrarum orbem, quam maximam diximiis,ornamentis fuis pingunr,ôi eötinua* tioneiitqmbufdamfertiscoronant. At enim liuius terrae quam nos colimuslatitudo X L. prolixitas L XX.M.ftadiorum tenet. Sed in di uifione terrarum orbis.Afiam amp;nbsp;Europam, cum his.ficut plures.Africarn accipimus.Euro pa ab Herculis columnis.ufqj Ponticü Si Hyr« ° ' canum mare.ac flumen Tanain fines habet.A-fiaabiifdemanguftiisPontici maris, ufquead aliasanguftiasqux inter Arabicum finum SC inférions ambitum pelagi iacetjCÖftringiturq; Oceani cingulo focietatc noftri maris. Sed alq alio modo, ut quidam ab exordio Tanais ufq;

ad ora Nili Äfix termines metiantur. Africam Afi-iea. uerd abIfthmo rubri maris, uelab ipfis fonti-bus Nilioririputant, ciusep in Gaditanis locis fines efie. Sedipfam Aegyptum plcriip Afiae, pkires Africx adiungunt, utinfularum fitus. Suntquicamfinitimis locis comprehenduntt Sifuntquiinaliadiuifione cas habendas pu« tant.Dc mari fatis diiium. Terreux uerd ita fr habent cxlialationes,quas duas Pliyfici efie di cunt,tenues Si frequentes,uixcpuifibiles ad fu perioraininari, Sigreniio telluris ncbularum

rtr i agmina

idz , L.ApuIefj de mundo agmîna haiifu amnium fontiürj; conftare,mJ tutifiis remporibus crafsiora.Harum alteraari tia eft artp confimilis.quæ rcrrenis reluâatiO' nibiis furgittalrera humida, amp;nbsp;egelida. Hanc cfiîuenris fupcrioris uaporis natura ad fe tra-li!r:8^tx liacquidem ntbulæ.rores, pruiiif,nu bila,hymbrcs.nix atqj grandcrgeneratur. De «lia liipcriorc.quä diximus ficcani,ucnti. aquf, flanimæ,fulmina.atqjahæ ignttoriim relorum Kelula. gignunriirplurimxfptcics. Ncbiila confiât autcxortunubeculæ, aurexciusrdiquqs. EU aüt exlialatio uaporarajiumore uiduata-aere crafiior.nubefubtilior, cui ferenirasabolition Smttifdt. ncminfcrt. Ncc aliud eftfcrt iiiras, quàmaer Kor. purgatus caliginc, amp;nbsp;perfpicuc finccrus.Ros uero nodturhus humor cft.qiiem fercnitas te-tiuitcrfpargit.Glacifm dicirnushumorem.fe-

Pruina. frigoreconcretû.Huic eft pruinaconfirai lis.fi mollicicB roris matutinis frigoribusinca nuit.Ergo fi aeradusin iiubcm, nubilumdtn 1er,6.' ca crafsitudo aquarum fatu grauidatur, liyntbeir, hymber'éxprimitiir.cum itifer fc urfenrurnu-Pludiic. biumdcnfirares.totlpdiucrfi'ratibus pluiiixca duiit.quotmodis acr nub?ftni conditionibus cogitar.Raritas enimnubiû ftillicidia difper-git;qii2c concrctsc uchemenriits, cffundiint a» gmina largiora.d^ cas aquïs quas hymbres iio camus, àquibushocdifferûtnimbi,quôdplu* Kintbiis, uia iugis eftiiiimbus autem quâto rcpentiniot eftjtan.

Liber un US» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 fi

eft.tanto iiehcmcntior:8i quanto improuifior Si prxcipitatiorefl',tanto breuiorc calïi reftrin gitur.Niues autemcolligi iaiflarioiie denfarü tJix, nubium conftat.Nam priufquam in aqiiam de üuantjfraélxacdifcifîæ rpumas agitationibus fuisfaciunt. Si mox gelatus humor rigorc fii-goris inhorrefcit.Hxc uiélis nubibus crebrior ad terram uenit. Earn tempeftatcm nos Ni* Graudo. grorem uocamus. Grandinareuerd tüc dicis, cum aqua nubë lapidofo pondère, amp;nbsp;feftinan-te perrumpit:eademlt;]; ni Si ad pernicitatem in cirât, cedente aeris molli cura præcipitatam îndignatione uehementi Humana uerberat. Hxcfatiserunt deqs.qux udis élemctis,aquo fisiÿcontingunt. Vcrùm alixfunt pafsiones, quicum iinpulfufrigidioris aeris uenti gene-rantur.Necenimahudeft, nifimultun» ik ue- yentuf» hemens in unum coafti aeris fluftien.hunc fpi ritüdicimusUicetfpiritus ille nominetur.qui animalia omnia extrinfecus uiraVta traftus fui uitaliôCfœcunda ope ucgetat.Siccos etiam fu* perfores mundi flatus uentos nominamus; aurasuerd.humidosfpiritus.Sed ucntorübinç Aura^ funtfpecies.Quifadlictelluris habitu côftant, Terrigenx nuncupantur. At illi qui cxcutiun* tur è finibuSjcncolpiç.de recefliu nominati.Cô fimiles his haberi oportet cos, qui de fiumini« bus,lacubus,8lt;ftagnis. Qtii ruptisnûbib. per cperta ccclimanure adfolent.rurfum'q; in craf»

T r r 4 fana

L. Apulcîj demundo fam nubium fpecirm conglobantur, uel cum imbereffufus conciet flabia, quar Exhcdris Atrica cum lingua uociranrur. Nunc nomina cxcqueniur,regionesç uëtorü. Euros oriens, borcas fepreniiio, occidens zcphyros.auftros mcdius dies mittir. Hos quatuor uentos alq pIurcsmterrtuût.Nam quamuis Eucusfitucn ' tiis OrientisUdem ramen ApardVias incipit no miriari, cum eum oriens xßirus emittit. Ape*' lioresautc uocatiir, cum meridianisexmon» tibus procreatur.Euruseft.quando hyemalis orrus portis emittirur. Zephyrus uerd, quein RomanaJinguaFauonium nominat; cum de Xiiiuis occiduis partibus furgitjapygisnomi ne efFertifolet.Atille qui prior efl: xquinoctia liplagacNotus,ô£Aquilo,qui Virftellarü re» gione generatur , amp;,huic uicinus eft Apsr-dlias. Huie propiores ad idem diem medium Thrafeias Sd Argeftes funt, indidem flantes in omnibus.Auflrorum ilia efl obferuanda diuer fitas.Namq; cum deabfeondito polo flatus ad ueniunt, Notus efl. Euronorus,ille qui inter Notum atqj Eurum médius elîringit. Ex alte^ ro latere libonotus ex duobus unum facit. Ex curforcs uenti habctur,qui diredto fpiritu pro flabrisreciprocis Cccias putatiir efle. Equidc hicmales habentur.ut Noti,Etcfîæfrequentio res funt xftatcanni; Septentrionesac Zepliyri tempeflate ucris. Ornitliiæ uerni appellantur

Aqui-

Liber unus.

Äquilonu genus ex aereprohti minori nifu, nec iugi pcrfcucrantia fpiritus perferentes, Atenim procellofus flarusCatfgis dicitur.quc præfraftum pofl’umus dicere.Vcntus,quidc fuperiore cçli parte fummiflus.inferiora repen finis impulfibus quatiat, Turbo dicitur.qui re Turbo. pennnisflabrisprofilit.attp uniuerfa pertur» bat.Vortex ille eft,uefCuti dkitur ) pinea, cutn Nortex. torqueturhumus arida, öi ab infi'mo erigitur adfummum.AnaphyfemataGrpci uocanteos fpiritus,qui de fundo uel hiatibus terr; explo^ fi.ad fuperna maris folent dcuenire. Hi cû ma- ^foctUd. iore ui forti funt, fit procella, Si à Grsccis pre-fter nomen aceepit.Sed cum tormentum illud ire pergit,denfasl5 8i tumidas nubes præfa- brefjett git,coaâaslt;pcollidit,fitfonitus,amp;intonat coc lum, nonfecus acficommotum.|uentismare cum ingenti fragore undas littoribus illidat. Fauorinus, non ignobilis fapiens.hacc dc ucn» tis reffrt;Quaruor mundi plagas imparem nu incrum habere ueHtorum,co qnód ortus SC occafus mutentur terna uicc cum folis accefi'u, meridies Siarftos qfdem femper regionibu» funt notatï .Ortus quippeaccepimus, Aequi« noóiialcm.Solftitialem, Brumalem,quibus oc cafus re dduntur eadem interuallorum rationc cöucrfi'.Eurus pqui no dl ialis orictis eft, nec in-uenuftc'nominis eiusfiifl» eft, quafi«»J Tjr iw f»A'.Idë 'xfuxiints à GræciSjSubfolanus d noftris rrr ; fólet

L. Apulerj de mundo

fokt did.Sect qui ab xftiua S( Solftitialii oried tismctancnir,jSf/(«t grarcè.ktinèaquilononii* ' natur.HincÄi^yoyjrki«, qiiôd fir alias ferenus, Homerus ait : Borcatn ucro 7»f nbsp;nbsp;, quod non fine clamorefokatinronare.Tertium uen rum.qui ab oriente hyberno uenit.Græci ■lt;»ƒ'quot; »W uocanf.Irem ôccidui funt.Caiirus quigr^f' ■ cit^yirit uoratur, is eftaduerfus Aquiiöni;itc j Fauonins,graecc/'tyw^@-. Euro contrarius. Ttf ) tins Africus,ideftAlt;V,Vulturnoreflat.Meridici : uerd quoniam eadem femper regione fignî' rur,uno 74uftro,id eft flatur. Septentrioitf uno,fi^ is Septentrionis habet cognomentun), qui tarnen grxca lingua ««riyK/w diélus cft.Ho rum nomina pkriqj commutant de loco uelß militudinealiqua; ut Galli Circium, à turbine rins,Só uertice.-Apuli lapygem.ex lâpygefînu, id eft exipfo Gargano uenientem. HiincCau« rum efle.manifeftum eft.nam 8i ex. occiduone nit,amp; Vergilius eins fie meminihillü inter cr* des palkntem morte futura.Feceratignipotc» undisôilapygeferri.Eftetiam Cæcias uenrus, quem Ariftoteles ad fe nähere nubes ait. Si eft adagiü de eo taie,«««« if ctvtif/Î^Kx.v^ûi i ntati»!

SütEtcfiae, ôi Prodromi fpirantes ex otn ni parte,eo tempore seftatis quo Canis oritur. Cato autcin Originibus n5 Circiü, fed Cerciu dicit.Is uentus Cercius.cum loqnare, buccam impknarmatum hominem,plauftrum onera^ turn

• Liber unus. ’

tumpercellit.Nuncdcnubiiim prxfagiisre« tpraflî. \ fcram.Quandoilla perfraéla nubecula patefe cerir cœlum, igntfcût penetrabiles fpirirus, micattj! lux clara,hoc dicitur corufeare : Si or~ dine quidem prius tonare oportet, poftea co» rufcarc. Qiiippe ubinubes adfliôluignem ut Corwyëitre. ferro faxa attrita inter fe dät, obrutus uelocius illuftriora con tingitiauditus dum ad aureis uc , nit.feriorefenfu concipitur : ita amp;nbsp;prius coru» fcareccclum crcditur,amp; mox tonare. Tü quia ignés pernicitate fui corufeantes dido citius noftræ uifîoni occurrunt,fonus ucrô uerbera-tiaerisferius indiciofentitur.FIammauero il- Fulme». la,quam nubium adflidus excufsit,(î robuftio refueritincendio.impetudeuehitur in terras, Si fulrainis habet nomen, arque formidinem.

Prefteras uerd nominamus,cumflammarum Preßere$, in illis minus fuerit. Sedfiignitum non fuerit fulmen,Typhon uocatiir.Sceptos generale o- Typboit. mnibusquæ de nubibus cadunt, nomen eft. Atque ut breuiter comprehendam cunda gej neris eiufdem , eorum qusc eiufmödi prxfli* gias noftris inférant oculis, aliafuntquæfpe-ciem tantum fpedaculi pariunt, aliaquæ ni* hil ab co quod oftenderuntmentiuntur. Fai Irilt;. lunt imaginem iris arcus,amp; talia.uerc uiden , turCometac,Fulgores,8ifimilia plcraqj. Irin iiulgo arcü efle aiunt, quando imago folis nel lunac humidam ói cauatn nubem,dcnfanil:p ad

inftar

263 L. Apulcijdc mundo

inltarfpcculicolorât, amp;nbsp;medicratc orbis tins Tihaldot, fccat.Rhabdos autcm generis eiufdcm,ad uir* gærigorem perlongutn colorata nubecula di Kalyfis. cirur.Halyfis eft catliena quxdam luminis cla* rioris.perfolis ambitumtn fereucrtcns. Inter lianc,amp; Irida illiid intcreft,quódlris multicolor eft.amp; femicirculo fïgurata.procul à foleat-que luna. Cathena clarior eft, aftruinljj ambit Selat. orbeincolumi,corona non difcolorc. Selasau tem Graeci uocant.incenfi aeris luccm. Horum plerac^ iaculari crcdas.alia labi,ftare alia. Iaciilt; latio igitur tune fieri putatur.cum mcatu aeris impulfi generatus ignis, ccleriratcm lui cur« fumtp rapidf feftinationis ofiendit.Statiua lux StenVmo». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sterigmon illi uocant, finecurfu iu»

* gijedprolixaluxjftellaclp fluor,ignitus^li-Cometeh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;latius panditur. Comètes iio-

catur. Sedplerunqt luces iflx repentinó ortx, . ftatim occidüt;Si item ut fe oftederint, aliquä-tifper manent. Genera quas grxci faces, amp;nbsp;Do cidas,amp; Pithos, amp;nbsp;Bothynos, ad corum fimi« litudinem unde dida fiint nominant. Raróde Septentrione uel mcridie uideas ; nihil liorum quippe. fed nó aquarum modó tellus in fefon tes iiabet, ueritm fpiritu amp;nbsp;igni fœcunda eft. Nam quidam fub terra occulti funt fpiritus, 81 flantes inccdia indidem fufpirantmt Lipare, ut Aetna,ut Vefuuius etiam nofter folet. Illi etiä ignés qui terræ feere tarn s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incntur,prxte-

reuntes

Liber unus.

reuntrs aquas iiaporant,amp; t prodiintlongin- proàucut. quitatcm flamtnar,cum tepidiores aquas red» longinquiia duntjUiciniam cum feruentiores oppofïto in- let»imfia» tendioaquæurütur.utPhlegetbontis amnis, matepidio» quem poetxfciunt in fabulis infcrorum. Ate- rei aqu,K nimillosquisnonadmirandos fpiritus arbï» rcddiint,uh tretur,cumexbisanimaduerrataccidere,uteo ciitia fèrucit rumreligione lymphantes.alii fine cibo po- tior«. tu'cpfint,pars ueró pracfagijs cffantes futiira, quod inoraculisdelpbicisjcæierislp eft. Vidi amp;ipfeapudHieropolin Pbrygix, nonadeó ar duimentisuicinum latus liiaturefcratum,8i tenuis neep editacmarginis ambitu circunda« turn,feu ilia ( ut poetæ uolunt ) Ditis fpiracula dicenda funt,fcu mortiferos anlielitus eos ere dipriorratio eft.Proxima quçq; animalis,Si in aluiim prona atqj proiefta uenenati fpiritus eontagionecorripiüt,ôiuertice circumaâain terimùt.flntiftitesdenicp ipfos femiuiuos ef-fe,qui audeât propius acceclere,ad fupernafctn perfuaora tollentes.adeô illis cognita uis ma li amp;nbsp;inferiora aeris noxia crafsitate denfa eft:in feriorcs quoqj adiré Sipercellere. Attpfaepc aecidit,ut ftatim fpiritus per terræ eoncauas partes errantes, eontinerent folida terrarum : fæpius.utfpirituscrefcenteuiolentia, Si infi-nuantefe telluris angufttis.nccinucniëtesexi tumterramraoucrent. Horum motuum tam warianomina,quamdiucrfi. Nâcp quilaterib.

proxima

iyo L. Apulcf) de mundo proxima quflt;^ iadïantes, 8C acutis angulis mo biles, Epcdirægræce appfllantur.Sed qui fubß liunf,excutienres onera,amp; récupérantes rBra» , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftx uocantur.Illi qui abftrudere uidentur, quo

ruin impulfu difsilir tellus,Rhcdlx nominari. His pafsionibus contingit,ur quxdü terræ ex* pirenthalitus,alilt;'ieuomant faxa, nonnullxca uum.funtquæfontes pariuntinfolentibuslo« cis,peregrinorum flumitiü fukantes uias. Illi F-ijiJiït.-*, flint motus,quitus folum quatitur. Palma» ria; ueró appellantur,quorum pauitatione illa quac trepidant,fineinclinatiotiis periculo nii-tant,cum diredi tarnen rigoris ftatum retine-anr. Micetias uocatur tetri odoris inquic' tudo terrena. Audiütur mugitus, inrerioribus gemitibus expref$is,cum fpiritus inualidusad terram mouendam per aperta telluris inuengt; tis itincribus progreditur. His talibus mari* na funt paria, cum fludluum concnrrentium mole,nuncprogrefsibus litora,nuncrecurfi-

* bus finus cœliquatiütur.Scnrituretiam call marisi^cognatio.cum menftruis curfibus lu-nxdécrémenta,SCaccefTus fretorum atquex-ftuumdepreliendütur. Veriim enimuero.ut quatenuspoflumdeuniuerfitatequodfentio, CleineHierK breuiterabfoluam : Elemcntorü inter fe tanta ««cordite difcordiaeft,ideftaeris,marisatfp terr£,utad* mirari minus deccat, fi illis eadem incómoda foleant,atq}fecundaconnngcrc, particulatim quidein

Liber nnus.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»7lt;

quidem rebus ortus arcp obitus a{ferenres,uai uerfitatem uerö line arq; initio uindieantet.Ei quibufdä mirü uideri folct,quód cû ex diner* fisatqj inter fepiignantibus dementis miindi natura eonflata fit, aridis atc^ fluxis, glaeialib. a ignitisjtanto rerum diuortio nondum fit e^-ius mortalitas difi'oluta.Quibus illiid fimilefa tisfaciet/cum in urbe ex diuerfisS^ contrarqs corporata rerum inxqualium multitudo eon« eordat.Sût enim pariter diuites amp;nbsp;egetes^ado* lefeentum artas perniixtafenioribus.ignauicu fortioribus,pefsimi cum optimis eongregati. autprofetflo quod res efifate3ntur,hanc efie ciuilisrationis admirandä temperantiam, eu quidem de plurimis una fit faóla, amp;nbsp;fimilis fui tota,eumdifsimiliamcbrafint, reeeptrixip fit naturarum ad diuerfa tendentium,amp; Fortuna« rum per uarios fines exitusFj, pergentium t ut res eft,contrariorum per fc natura fleftitur. Si tK difi'onis fit unus idemqj eöfenfus. fie mas amp;nbsp;fœminafecü nigütur.ae diuerfus utriufep fe* XU8 exdifsimilibus fimile animal Facit: artesq; ipfj naturam imitantes,eximparibus paria Fa« ciunt.Piftura ex difeordib.pigmentoru colori bus,atris,albis, luteis Si puniceis, conFufione modica temperatis,imagines his qup imitatur fimiles Facit Ipfaqj mufiea,quçdelongis amp;nbsp;bre ' uib.aeutis amp;l grauioribus fonis conftat,fam di uerfis êidifionis uocibus harmoniä cöfonam reddi;gt;

17» L.Apuleq demundo reddit. Grammaticorum artes unde quxfo! cnm ex diuerfis collelt;fiæ fint literis f ex qoi-bus aliz irntinfonæ, femifonantes aliæ,part fonantes, tarnen mutuis fe auxiltjs adiuuan« tes fyllabas panunt, amp;nbsp;de fyllabis uoces. Hoc Heraclitus fententiarum nobilis audot ad huncmodum eft profecutus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v

i-)J gjM, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nÿù nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, rvfiJlti/ ly

nS^’i» nrtó/TUi/it nÿù irairtii.SiC tOtiuS niU dl fua indantia.iniriorum inter fe imparcs con uenrus,pari,non difcordanteconfenfu, natura ueluti muficam tcmpcrauit.Namqjliquidisari da,amp; glacialibus f1ammida,uelocibus pigra,di redis obliqua confudir, unumlp ex omnibus, ex uno omnia,iuxta Heraclitum, conftituit: terram^ mareatep ccclum folisorbe,8i lunx globo,ca:teriscp orientium amp;nbsp;conditoru fide-rum facib.ornauit,una illa parte mixta, quam quidem cundis confiât implicatam.dum con» fufa,dum libéra elementorü fubfiantia, ignis, aquae,aeris,tcrrx!cx quibus liuius fphacrxcon uexa.S^ difparibus qualitatibus naturæ confia ta adada eft fateri concordia, Si ex ea falutem operi machinata. Principiorum igitur con-fenfus fibi concordiam peperir, perleuerantiâ uerdamicitixinterfcelcmentis dédit fpecierû ipfarum æqua partirio,dum in nulio alia ab a-lia uincitur.modo uel potefiate æqualis. Quip pe omnium diuerlîtas,grauifsimorum, Icuißi morum,

Liber unus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27Î

lnorum,fcrucntiuiTi,frigidorum, docentera-tionenatiiræ,diiicrfis lieer rebus arqualitatem ’differreconcordiam, omnia parentis mundi jgfifyg JmcEnitatcacternitatcfprepenfTc. Quidenim niundo prxftantiusiLauda qiiam putes Ipccic, portion telaudabirurmundi:admirare quam Holes tcmperantiamjOrdinationrm, fîguram: hic amp;nbsp;per hune illud quodcriq; cft, inuenictur tlTe laudandum.Nam quidjOro tc,ornarü atep otdinatü uideripoteft, quodnonab ipfius e~ nemploimitatura fit ratio i Vndegt;ilt;'gt;iMi’rgræcè Homen accepit.Euntibus Sole atlt;p Luna,ca:fc-filp kicc fidcrca pcreafdcm uias.euftoditistc-porumiiicibus,necullius erroris inrcrteélto itemporû Heconfufis^digeruntur tempora,amp; rurfus inci Piunt.Atcp pulchrc amp;nbsp;foccundc horæ procrean lt;Hr,nuncacftiuos uapores reuoluentes, nunc Pruinas hvemis cireunferentes. Dierum etiam Hoftiumip currieulis ordiuntur menfes , te« xunt annos , anni feriem conficiunt feculo-fiim. Et quidem hic mundus magnitudinc inimenfus, eurfibus fapidus,fplendore perlu-odus, uatenri habitudine, pubertate iuuenili. Hiccaufa animalium natantium arque terre-ftrium.pennigerorum, cunftorumcp diftinxit genera,in fpecies feparauit.fi'xitqj leges uiiicn* diatquemoriendi. Exliocanimantia uitalis fpiritus dicunt, illis ftatutis eurfibus rempo-tum euentus,qui admiration! effe folent, eum

ss s uel

274 L. Apulerj de mundo uel inter fe uentorutn prælia cienrur, uel difie-« é^is nubibusfulmina,cœlum 8i tempcftatestn terfefcrenæjiybernæiÿ confligunt, micant b giics.inderumpuntur, 8lt;rurfus placatis omnibus amocna læricia mundi refcratur. Videas amp;nbsp;uindantibus comis cæfariaram efTe terrain, amp;nbsp;fcatebris fontiü manantë,amp; aquarü agmina côcipientcm.parientcatqj educantcin, nccoc* cafibus fatigari, ncc fecubs dcbilitari excuf-fam,erumpentibus femper tam pigris quàm mouentibus fcrtibus,aquarum fæpe alluuio» nibiis merfam.flammarum per partes uoraci-tate confumptam : quæ tamen illi cum regio-naliter uidcanturefTe peftifera, ad omnemla« lutariafunt, amp;ad redintegrationem eius ua-lent amp;'cum mouerur.profeélôfpiratillosfpi' ritus : quibus claufis, Si effugia quarrentibus, mouebatur. Hymbribus ctiam madefadla, non folumadeducandos fœtus fuos opima» tur, ucriim etiam peftifera contagionc prolui-tur. Flabris autem fpirantiiun aurarum gra« uiores, amp;nbsp;minus puri aeris fpiritus difterun« tur, arquepurgantur. Teporcs frigus glacia-tduflrosfa Iemitificant,amp;brumalis aufteritas terre-Mogt;iiin,ac ftrium uifeerum ucnasrcmittitiamp;parsgigntn terr^terret tiura,alia adolefcentium, cætera oecidentiunt ^riumq;. uices fuftinent;amp;fors nafeentium, obitorum loco pulIulatjSfoccidentium numerus nafeen DeDeo, tibuslocum pandit, Rcftat,quûdcap“t | ferme-1

Liber unns. 27^ rermonis huius,iit fuper mundi rctïlore ucrba faciamus. Iiidigcns quippe uidebifur oratio de mundo difputantibus.utetfi minus curio« fc.atquomodo ponumus,difleramus. Dere« ftorequippe omnium non,uraitiile,f)lereme liuseft.fediielparum dicere,uetii9 opinio eft. Atip in cogitationes omnium liominü pcnirus incidir, Deiim efle.originis non habere auóto rem:denm(^e{refalutem 8i perfeuerantiam ea rum.quas effecerit.rerum.Ncq; ulla rcs eft tam ptæftantibus uiribus,qu£ uiduata Dei auxilio, fui natura contenta fit.Hancopinionem uates fecuti,profiteri aufi funt,omnia loue plena: eu iu9 praefentiam non iam cogitatio fola,fed ocii li.S^aureSjamp;fenfibilis fubftantia comprehen«, dit:adhæc compofita eft poteftati Dci conue-niens oratio. Sofpitatorquidcm ille genitor eft omnium,qui ad complcndum mundum na ti,fatflicp funt: non tarnen, ut corporei laboria officio orbemiftum mambusfuis inftruxerit, fed qui quadam infatigabili proftidentia , procul pofita.cûcta cëtingat.SC maximis inteï uallis difiunfta complcffatur. nec ambigitur, cum praeftantem atqj fublimem federn tenere, amp;nbsp;poetarum laudibus nomen eins confulum acregum nuncupationibiis prardicari,amp; in ar« duis arcibusfoliü confecratü. Deniep propio« res quofquedepoteftate eins amplius trällere: corpora cccfeftia illa quanto finitima funt ei, s s s 1 tanto

L. Apuleq de mundo tanto amplius de Deo eapere : mukotj; minuf • qua? ab ilüs funt fecunda,amp; ad hæcufqj feriena pro intcrualloriim modo indulgëtiam Dei ad nosiifqjbenefi'ciatpperuenire. Sedcum creda mus Deum per omnia permeare,amp; ad nos, X ulrra poreftateni fui riominis tendere, qiiain tum abeft,uel imminet, tantum exiftimandum ffteum ampliiis minus'ue rebus utilitatisda- Qiionitim tc: qnaniremre(fliiiseftarq51ioneftiuslt;ïcar* reP.iMetho bitrarifuinmam illam pofeftatem,facratäca?li nefliusjît, penerralibus,amp; illis quilongifsimc feparan-tur, * cftproximis »unaamp;eademrationeper fe amp;nbsp;per alios opemfalutisafferre, neque penetrantem atquc adeuntem fpecialiter fingu-la,ncc indcforc’attre(flantem cominus cim* óla Talisqiiippe bumilitasdeieélieft, 8fmilt; nusfublimisolfieii, nee cum Iiominequidem eoniienitqui fit paululum confcientix eelfio« l is.Militip principes nbsp;nbsp;curip procercs,amp; urbiü

Nibilr«(w a(; domorum reólores, dico nunquam com* foßini trqui tniniiroseiTé, ut id luis manibus fadü uelint, usfacrre qnod fitcurar leuioris, fufcioris quoq; poflt; lint nihil obfcquiisfaeere dominorum impe-* exrmplu ria.minifteriaferuulorum,* Exemplumqiiale (iriffudinre!lige.Cainbyfcs,amp;Xerfes,amp;Da-rms,potentifsimi reges fuerunt : horum pra?-Verfaritre- potentia.quam exopibuscollegerant, lenoci» g^iin magtu nium uiræ effecerat celfioris, cum^orum alter ficentij. apudSufainSf Ecbatanasjiitinfano quodâfa cratus

Liber unus. 277 lt;ratu8,nulli tctnerc noticiam moris fui pande-ret:fedcircunfeptusadmirabilircgia,cuius rc-â:afulgercf,eboris niue,argen ti luce, flammis cxauroueleleélriclaritate. Lumina ucrôalia præalijs erant.Interiorcs fores, exteriorcs ia* nuaEimminebanr,porta?cpferratæÂmûri ada mantinafi'rmitate. Ante fores uiri fortes, lïipa forestp regalium latcrum.tutela pcruigili, cu^ ftodiam per uices fortium fuftiiicbât.Erant in« ter eos dmifa officia, in comi tatu regio armige riquidâ,atextrinfccusfinguli euftodes loco-'rumerâr,amp;ianitorcs,amp;atriërcs. Sed inter eos , auresregiæ.amp;impcratoris oculi quidam ho* minesuocabantur,per quæ officiorü genera rex ille ab hominibus deus efl'e credebarur ; eu omnia quaccunq; ibigererentur, illc Otacu-ftarum delationedifcebat.Dil'penfatorcspecu rum niæ.quscftores ueéligalium, tribunos xrarios habebat. Alios amp;nbsp;alios præfcccrarctcteris urbi bus. Ali) uenatibus agendis prouinciam na» ifii.pars domibus 8lt; muneribus prxfecti puta bantur,8lt; cacteri perpetuis magnisep curis.ob« feruatione fingularü rerum appofiti erant: fed omne Atticum regnü ab occidentellellerpon-ttis terminabat.ab ortu gens inchoabar Indo» rü.Duces ac fatrapæ ubiç difpofiti, 8v’ pernii-xtalocisomtiib.mancipia regalia.Ex eo nume ro erâtamp;curfores diurni.atqj noiffurni explo-ratores,6^ nuneq fpecularü incenforesalsidui.

SS s J Tum

178 L. Apulcq demundo

Tum lioriim per uicesincenfa: faces ex omnibus regni fublimibus locis in uno die impera^ tori (ignificabanr.quod crat fcito opus. Igiiur regniim illuditacoinponi oporcetcum mun-di aula,ut inter fe cöparenrur fummus atqj exit perantifsims'diuûm.SCliomoignauus 8i pef^ îi'rnus. Quodfi cui iiiro.uelcuiliberregi inde« corn eft per femetipfum procurare omnia, 8i perficerc.multo magis deo inconueniens ent, Qyare fie putandfi eft,eü maxime maieftatc re tiiierc, fl ipfe in alto refi’dcaf loco,eas aüt pote» ftates peromnes tnûdi partes orbisfj; difpei’et qux fint penes Sole ac lunâ,cunlt;flü(p cœlii.Ho rum enim cura falutcm terrenorû omnin gU' bernat.Nec multis ei opus cft,nec particeps ho miiiQ conferuatione, quib. propter ignauiâap pofitum eft pluribus indigcre.Än non ciiifnio dicompendio macliinatorcs fabricaru, aftutia iinius cöuerfionismulta ôC uaria pariter admi niftrant,ctiam illi qui in ligneolis Iiominü figu lis geftus mouer.quando filü mëbri quod agi tari folettraxcrint,torquebitur ceruix,nurabit caput,oculi uibrabunt, manus àd miniftcrium prxftd crût.nccinuenuftc totus uidebituruiue re. I laud fecus etia cadeftis poteftas.cum iiiitiu fcicnria 8ë falurifcr.i opera mouerit, ab uno ad fecundum.êë deinceps ad tertium,8ë ufqjadfu prciîium, attaótu continuo uim fuæ maieftatis infinuat, aliud alio commouetur, motusq) unu3

Liber unus. 279

Unu9 alteri mouédi fe originem tradit. Mundo cquidem confentiunt, nô una.fed diuerfa uia, amp;plcrûqj contraria.Sed prima remifsiore ad-modtl data,fimplici^ inchoato principio, im» pulfibus mutuis, ut fuprd didïü eft, mouentur quidé omniaifed itajitfi quisfpharrâ aiitqua dratum.SC cylindrum,ôlt; alias figuras in procli ue fimul iaciat, deferentur quidem omnia, fed non codé gencre mouebuntur. Nec illud difsi mile exemplum uideri oportet, fi quis pariter patefafto gremio,animalium multi tudinem fï mul abire patiatur, uolucrum n a ta tilt amp;nbsp;attp ter reftrium.enimuero ad fuum locum quxq; duce natura properabunt: pars aquâ repetentes, ilia inter agros legibus amp;nbsp;inftitutis fuis natura li lege aggregabuntur.ibunt per aeris nias pre petes,quibus hæc natura largira eft, atque u-no finu abeundi facultas cöcefl'a omnibus fue-rit,fie natura mundi cft conftituta.Nam eu om ne cœlum fimplici circumaftu uoluatur.noôtc dieep diftinftum, diuerfis menfurarü æqualita tibusfeparatü.quamuis unafphæra omnia c5 cluferit.incrementis tarnenglobi fui.decifio-nelp luminis meftrua temporaLuna fignificat, èC cœli fpaciü Sol annua reuerfionecolluftrat, eiuscp comités amœnus Lucifer, amp;nbsp;communis Cyllenius ftella. etenitn prioribus Mauortiuin fidus cireuli fui in biennio côfieit fpaeia. louis clarüfulgcsi]^,f6xiea eadémultiplicatis curfib.

tss 4 fuis

280 L. Apuleîj de mundo fuis tempora, quæ Saturnus fublimior XXX fpacijs annoru circüerrat. Verùm inter hçc uiu miindi côuerfio, unusqj reuerfionis èft orbis, amp;nbsp;unusconccntus, atq; unusAcIlarû chorus, exdiucriïs occafibus ortibusiÿ hoc ornamengt; to,amp;ut mondereélifsimcgræca lingua fignificat.Atenim ut in clioreis, cum dux car-minis hymno præcinit,concinentiû uulgus ui rorü Sûfœminarü mixris grauib. ôi acutiscla-tnoribus unam harmoniam refonât:fic diuina mens tnundanasuarietatcs.adinftarunius cô centionisi-euelat.Nam cum cccluni confixum uaporatis amp;nbsp;radiantibus (lellis inerranti curfu feratur, amp;reciptocis itincnbus aftra confur« tcontumi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidam Omni tueiitifiiodiem pan«

ortuflio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nodtem reducit.conditus^ uel rcla

’ tus per plagasmundi,quatuor temporutnui» ces mutat.hinc tcmpeftiui l’.ymbres et fpiritus, aut infœcundidünc alimenta nobis fuppctunt carü rerum,quas accidcre Deus his müdipar« tibus uoIuit.His oppofiti funt torrentium cur-fus,amp;Inimores undarû, emicarionést^fylua-rüjfrugalis maturiras.fœt» animaliû,educatio nés atq; obitusfingulorü.Cum igiturrexom--niû amp;nbsp;pater,quc tantümodo mentis oculis no ftræcogitationcs uidcnhinadiinâ omnciugi« ter per circuitum fuis legibus tcrminatatt),cla« ram fidcribus amp;nbsp;relucentc, fpeciescp innume-ras modo propalàm fppecôfe^ftas ab uno,ut fu pra,

Liber unus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xSi

pràdixi,principio,agitari iubet.fimile iftud ef» febclücisreb.hincliccatarbirrari. Nä cü tuba bellicü cccinir,milites clägorc inc«nfi,alius aclt; cingitur gladio,alius clypcü capit,ille lorica fc induir,lüc galea caput, ille crura ocreis inuoL uit! illcequü tempérât, frenis amp;nbsp;loris iugales adconcordiâcopulat,etprotinus unufquilcp cöpctenscapefsitofficiü;uelites cxecutioncad ornât ordines,principes curât,équités ordinilt; bus præfunt.cæteri négocia quæ nafti l'unt agi tant;cuiii interea unius ducis imperio cunôus exerçitus parer,que rex præfecerit, penes que eft fumma rerum.Non aliter diuinarû amp;nbsp;huma narum rerü ftatus rcgirur,quando uno mode-raminecôteta omnia,penfum fui operis agno fcunt.curaiÿomnib,occulta, uis nullisoculis obuia,nifi quib.mens fux lucis aciem intedit. Nec tame hoc uel illi ad moliendum,uel nobis ad intelligendü obeft. De inferiore licet imagi necapiamusexempla. Anima inhominenon uidetur:amp; tarnen fateanrur omnes neceffe eft, huius opéra omnia,que per hominc prçclarafi unr,prouenirc,ncqjanimçipf)us qualitatë aefi giirâ oculis occurrcre,fed momentis ab ea gc-ftorü intcliigi qualis amp;nbsp;quanta fit. Omne quip pe humana: uitæ prxfidium ingenio eius eft pa ratum, cultus agrorü, ufuscjj frugum, artificü folertia.prouentus artium, cômoditas uitæ hu manæ. Quid de legibus dicamiquæad manfuc s 8 s ; facicn^

îtt L.ApulefJ de mundo faciendos homines inuentæiunt?quid de ciuî-libus inftitutis ac moribus, qui nunc populo^ rum non ociofîs conuentibus frequentantur, afperitatcbellorum 8iC pacata mitigantur quie ic?Nifi fortc iniiiftus rcrum æftimarôr poteft cfTc.qui liarc eadem de Deo neger,quem uide» arefTeuinbus exuperanrifsimü, aiiguftitsima fpecie.immortalis æiii gcnitorc, uirtiitü iplam uirtutc.Vnde nihil mirum eft.fi mortalcs ocuti n5 capiunt afpcdü eius,quando diiiinorû ope rüueftigtis fit pcrfpicuus arqj manifeftus.Cære rùmeaquæuelcœlo accidere oculis aduerti-mus,ut 3eré fieri ex aqua, Dei eriä ilia crededa funt, cuius tutela mundihuius amp;nbsp;curaeü. de quo Empedocles prudenter hisuerbis fenfit!

7* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tJXat n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i« 7*

yvtfóinff, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7* »ißßviin

ix^Sf.Piiidtam illum.quoniamfiflo-fcm probum fuirte tradit memoria,uidi ipfein clypeo iMineruae qua: arcibus Athenienfibus prîêfidet oris fimilitudinem eolligafïe, ira utlï-quis olim artificü uoluiflct exinde irnaginem feparare foluta compage.fimulachri tonus in« folumitas interirct. Ad hocinftarmundi falu^ tem tueturDeus.aptaSf reuindia fui numinis poreftare.Huius locum quarimus.quineq; in-cuM yerä fimus eft, amp;terrae contagionibus.neq)tarnen amtit. médius in acre turbido.uci urn inmundano fa ftigio, quem graeci t«r/ ifxvti/, id eft calü rede

Uöcant,

Liber unus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijj

liocant.ut qui fit akitudinis finis. ijdetn tara tionccum nominant, quem ab omni fufcitatc ac pcrturbatione uidentliberum.Nequecnim caliginemnubium rccipit.uel pruinas amp;nbsp;niues fuftinct,nec piilfatur uentis, nec himbribus cae ditur.Hçc enim de Olympo,qui eft celfitudinis fummæ, poeta bis uerbis cecinit:

ÜKvftntviA' iSi fttr'i Sm)! iJiS

ti/rt irit'

{llilinxijivu ù^iilM«nta^ «XX« cuS^ii

HancXapinionem communis mos, amp;nbsp;hominîl obferuationes fecutx affirmant,fuperiora effe Deo tradita. Näcp habitus orantium fie eft,ut manibus extenfis in cœlum precemur. Roma* nus etiam poeta fie fenfit; Afpice hoc fublime candens, quem inuocant omnes louem. Vn* de ilia qua: uidentur,funtci} omnibus prieftan* tiora, eafdc fublirnitates regionû tenent aftra cœleftia,8i mûdi lumina.ac mérité licet illis or dine perpetuo frui,nec diuerfiseain fpacqstc poribus'ue obferuantifsimam legem fuorum aliquandoitinerum metiuntur. Terrenaom« nia ,mutationes couuerfiones,poftremo in teritus habent. Namqjin modicis tremoribus terrarum, dilfoluifle humü, Si interceptas ur-bes cü popuks,fæpe cognouimus. Audiuimus etiâ abruptis himbrib. ,plutas elle totas regio

1 (icg.ilUsenimqu^priusfueriuE eôtinctcs,ho 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpitibuç

2S4 L. Apulcij de mundo fpitibus nrqj aducrfis fl^^libus infulatas : alias dffidia mans pedcftn acceilu pcruias ftäas. Qiiid.qui ucntis amp;proccllis ciuitatcs tiicrfas clTcmemintrüt ƒ quid cum incendia de nubib. cmicarüt, cum orientis regiones Pliaetliontis ruina(urquidä putant)conflagrataf penerunt. In occidenris plagis fearurigines quçdâ aepro luuiones cafdem ftrages dcderuntdic cxAeinç uerticibus quondam eirufis crateribus diuiiio crat modo per decliiiia cuncris,nice riammarüflu« minacucurrerunt.in quopericuiiuertice egrc gium pietatis meritü fuide cognouimus.Nâç cos qui principio fragoris ternti,fenfum lamc clementiæ mifcncordiæfp retinebanr, amp;nbsp;granlt; dæuos parentes ereptos uolucri clade fuis cer* uicibus fudinebantnlla flammarum fluenta di uino feparata difsidio,quafi duo flumina ex u* no fonte mananria,locum ilium ambiremalue runt obfidione innoceuti.Inerant boni baiuli, religiofisfarcinis occupati.Poftremôquod eft Deus in «lu in trircmi gubcrnator,in curru redior.præcen tloquid. tor in chorts,duxin nrbe. duxinexercitu, hoC eftin mundo Deus: ntfiquodcarteris erumno fum,6f multiplex,amp; curarü innumcrabiliû ni' detur efTc, hoc ipfum, alicuius ofticq principe fieri. Deo uerd nee triftis, nee onerofa cit iinpc rij fui cura.Nâq; nobis cireûfert amp;nbsp;regit cüftas formas natura, quas duicrfis rcgionib. cömo« ueiiSjUteft lex ciuitatis femel pi omulgata, pet petuis

Liber unus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îSf

petuis obferuationü rationib. fixa, ipfa quidê imtnutabilis, acciusarbitvio parentuni mentes agitâtur,nutu(p eius amp;nbsp;dominatione fletflû tur, amp;nbsp;Ritis eins magiftratus,tribunalia, prin-cipia, milites frequentabunt,rcciipcrarorcs iii dicijs prarfidebunt : deenriones, Si qiiibus eft iusdicendxfententiæ, ad confenfum publicû cômeabunt,amp;: alius ad minutiâ,frumcntatû ue nit,amp; aliis in iudicijs dies dicitur.Reus ira pur gâdifenecefsitatc,ut feôâdi ftiidio aceufatur. Venitillemoriturus,adfupplicii locü ducitur: liicadcöuiuii rcpotiaamp; uerfpcrtiiius comefia toraduëtat, Sûramp;publicarû epularü apparatus, ôileftiftet nia deorü,amp; dies fefti, ludifceni ei.ludicp circcfes.Diis facrificatur.gcnqs mini« ftratur:aliuslibatioiie profunditur.aliustjjalio fungitur miinere;parentq; omnes iufsis legutn SicôniunisimperiV Videas'qj illam ciuitatetn pariterfpirantem Pandieis odoribus, Si gra-teolentibus ctrnis, Si refonantem liymnis, Si carminibns êi canticis; eandem etiam lamen-tisamp;ploratibus eiulantem. amp;nbsp;adbûcmodutn res agiinmûdoîrftimemus. Lexilla.uel gens, adæquitatistenorem reducendafit, nulla in-digens correftionemutabili.Quippeficut mu âiuniuerfitas regitur dum fpeculatwrad omnia reétor eius.atq; immiitabilitcr incumbit, fpargiturtp uis ilia feininibus inclufa pernatu» ras omnium,ipeciesl]? S.’ genera digefta;ficfa-ciles

i8tf L. Apuleif de mundo dies lu’tium l3pfiis,amp; palmarum ardiia, perfî* corum robur,leuiras mali gignitur : fic amp;nbsp;qua: infelida propterinfcEcundiratem uocamus, ta men utilia funtaliopadlo Platani, ut ait poe* ta,umbras potantibus miniftrantes. Acuta pi* nus, rafilcs buxi, odora laurus , cuprefiorum odoratms lignum: tandem omnium animaliu sgreftium amp;nbsp;cicurum,pinnatarumamp;: pedeftriu aquatilium natura gignitur. nutritur, abfumi» tur.parens cocleHibus inftitutis ri ifnni/ilii/ yin » t H era cli t u s ai t. £t cu dr fi t un us, pin ribus nominibus cietur propter fpccicrü mul* titudinem,quarum diuerfitare fit multiformis, Deinomi^ Siaiiiuandisfuislupiterdicitur:qucmj»i'«gr£ M. ci.quoduitænoftræaudforfit, redifsimé ap-pcllât:fulgurator,amp; tonitrualis,amp; fulminator, amp;iam imbriciror,amp; item dicitur ferenator.fii plureseum frugiferum iiocant,multi urbis eu ftodem.ali) liofpitalem.amicalemqji amp;nbsp;omniu officiorü nominibus appellantes,ôlt; multo plu ra eiufmodi apud arufpices amp;nbsp;Romanos uete* res inuenies.Orpheus uerô banc effari poteftâ tem nolens,bis de eo uerbis canit;

T^fÜTCt y'iviri^^iiit àfyjni[avvt!, /n.i,Vix,Jtics iH' ix 3-iïér« rïTUlÇxi.

fitii nuSniv yMni Xi gt;(sù ipxts àviitivres, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

tiftnii y\nïTi,^ws S,u^fsrec tirJtTt n/'fifir,

Itùi ttvni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«K«ncm mvfis

Liber unus. isy Ji»f jldtr/Xliïf

nxiiKt yXf au7i! fKit M vtlii/yijit

Mutiynitjt nifiiif«

lUppitrr omiiipatem eïlprimw,^ ultimus iJem. iitppiier eïî caput, nbsp;nbsp;nbsp;niediunj,loiiK omnia muniu„

luppiter eiifundanien humi,ac îitUantis olympi, iuppiter nMf eîîjCtquot; nefciajcrmina mortK.

Spiritui tücunRiSjUalidt uulupiter ignis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Htpelagi radix, Sol Luna tïi iuppiter ipfè.

Omnipotent rfx eF7,r« ow«is Iuppiter ortuf. Nam fimul octuluit,rurfuin exlulit otnnia leto. Corde fuo è/acro,confulior !umine,rebus.

Fatü autë.quod Græci àimfnivii)i, tratfïa quo daminuicem caufarutn fecontinentium, uo* luntdici dccretûudem ^r^nƒ«ƒt^^-'»/'dicunt,qu^ód omnia in hoc ftatiirerum définira fint, nec fit in hoc mundo aliquid interminatum.Idem fa« tumiM»i/lt;wuocant, quod ex partions confier, hincrimnti, quôdunicuiq; attributio fuafita« feripta, ac pafti eadem rerum ineffugibilis ne (cfsitas ultionis. Sed tria fara funt, numerus lt;am ratione temporis faciens, fi poteftatem ea rumadciufdemfimilitudinem temporis refe» tas.Nam quodinfufo perfedlumeft, præteriti tëporis habet fpccic. Et quod torquetur in di— jitis.momcti prarfentis indicat fpacia.fië quod nödum collo traófüeft, fubatfifici; curadigito turn,id futuri Së cöfequentis feeuh pofteriora uiderur

288 L. Apulctj de mundo lib.i.

uidetur oftenderc.Hæc illis conditio ex nomi» num corun dem proprieta tc eötingit, ut fit tropos prætcriti temporis fatum Lachefis àfîlt; ne cognominata, quod etiam illis quæ futura funt,fi‘nem fuum Deus dederir:Clotlio prçfen tis temporis habet curam.utipûs aéfionibus fuadeat, ne cura folersrebus omnibus défit. Deum uerô ire per omnes terras, non fruftri arbirrabitur, quiaudiet Platonis hæc uerba; Deus nancp, inquit, fîcut uera côtinetratio, principia,fines,amp;; media rerum omnium pene rrat,3tcp illuftrando curfu uokicri fuperfertur. Eundcdeumultrixnecefsitasfempcr Si ubiqj comitatur.eorum quiàfacra lege difeeflerint, Vindex futura; quam facietillemitificam,qui ftatim à tenero Si ipfis incunabulis intellexib

amp;extimuit, eiqjfe totum dédit arque permifit.

29»

Lgt;- APVLEII PLA = TONIC! DE MEDICAMINIBVS herbarum Liber.

L. APVLEIVS PLATONICVS Madaurendsciuibusfuis ' ‘ Salutem.

X pluribiupauciif herbarum uiree,^ M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fur4t(on«T carporit ad fidem ueritatit

n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;monumentif publicif tradidi, c^fuc-

M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cinEiiui coußrinxi, obßupiditatem uer

bofam proftßionis. Bi dtetmut, medi.. tertm omna fermé res uendieatioitet potius effe ijuànt curas.Ho! etiam hominei inertia plerunijue Cfquot; impert-Ha emxot,certe lucripetds uerot nuneupart.^ui etiam d mortHfs mercedesexpetunt per oceafionem, ^faciunt reditm dam tempus curationam extrahunl, puto qui a feuiores tpßs morbis exißunt. Proponamus rrjo reme.. diorum titalos, quos uel nunc maximi tempus conducit^ nt dHi^HS mris, foctjs qutdem zy peregrinis, quibus «e* Xatio acciderit altqua corporalis, noUra lite-rata Icientta, inuitis rtiant

medicis, profuiffe ui» deaturgt;

ttt NO*

4ÿo L. Apuleij de NOMINA ET VIRTVTES herbe Arnogloffic, Cap. L

RAECI ArnoglofTon . ijlt;l^ arnion,ijdemprobation,ijlt;l® 31 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cynogloITon,ijdéhcptaplcu*

VC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;heptancuron, ij J®

polyncuron, ijdem thyrfion: Prophctæ uerô uran ichneumonos, Aegypt*J afchat, Galli tarbidolopion, Hifpani thefad* can, Daci fimpeax.Punici artiercon uocant: Latini plantaginem latam, ijdemplantagine maiorem,ijdem feptcneruam.Naiciturpalu-dibus plurimû, 8c pratis. Arnoglofla, quæ amp;nbsp;heptapleuros, nomen fumpfit à fimilitudine tgninæ linguæ. Ni Græci Hftiti agnû uocanf, yjiûafat/ linguam. Rurfum, quodifepeadnat» habeat germinainlongitudine feptem latc* ribusfimilia, Græci heptapleuron uocaue-runt. Sed funt eius fpecies duæ. Nam qus heptapleuros appellatur, eft maior forma, amp;nbsp;foiijs ornatioriüus, Sclatioribus.amp;neruofis. Nafciturinuallibusatque hortis, necnonamp; paludibus plurimû, amp;nbsp;in pratis. Eftq: magis conftriéhua, Alia uerô minor atquenigrior, lenior amp;nbsp;tenuior, nafcitur in chartarijs focis» fed in ufum uarié adhibetur.

CHrlt;

VirtütibusficrbarunîJ iji

Citrit I. Rd capitK dolorem.

Herbæ plantaginis radix in collo fufpen« fa, capitis dolorem mirificé tollit.

I Ad uentrif dolorem.

Herbx plantaginis fuccüS tepcfaètus, fo-mcntâdoucniris dólorcm tollit.Etfi tuino-res fuerint, tufaberba, amp;nbsp;iinpofita, tollit tu-morerti.

Î Rd interiorum dolorem.

Herbäe plantaginis fuccus potui datus, amp;nbsp;interiora fanat, amp;nbsp;thoracem hominis purgat inirificè.

4 Ad

r Herbæ plantaginis folia minutatim conà feifa cum lenticula decoques, amp;nbsp;dabis ut cö-inedat.ftatim ftringet uentrem.

ƒ Adeuhi^uipurulent.eexcreat ciim languihe:

, Herbæ plantaginis fuccuin dabiS bibere; ’ amp;fanabitur.

4 Rd Uulner4.

Herbç plâritaginis feinen tufum,amp; in pul-uerem redaélum,amp; in uulnera afpcrfutn, Ca-nabit ipfa uulnera. Et loca ca quæ àtiimid calore uruntur, ipfa tufa amp;c impofita refrigç, ratamp;perfanat.

7 Rdmorfumferpentii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. '

Herba plantago trita exuino fuinpta,cöni modo erit.

ttt z Mfcttt

L* Apulefj De

8 Ad /corptonis iiluni.

Plantaginis radix alligata, inirè prodcfïe creditur.

Herbaplantago ex accto cocta,uel mcro, bibatur mcnfura cyathi unius.

lo AÏ/umïihfOJ.

Herbam plantaginis tontundes, amp;fucci eins cochlearium ucl ligulam dabis bibere. Ipfain quoque herbam tufam umbilicoiin' ponito.

ÎI Si ^ua duritiafuerit in ccrpore.

Herba plantago pifata cum axungia, fine fale, âcfaôluin quafi malagma,imponis iddti ritiæ,amp; difcutit.

u Adqnarinndt.

Hcrbæ plantaginis fuccum in aquamulfa ante duas horas accefsionis potui aato,amp;ini raberis cffcftum.

• 15 Adpoi/rfgi'rfw, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

dolorem amp;• tumorem.

Herbæ plantaginis folia contufauclpifata CÛ modico fale , amp;nbsp;impofita, optime face# re certum eft.

• 14 aJ tertiannf.

Herbæ plantaginis radices tres conterito,, Sc fub accefsionem cum uino aut aqua calida iciuno da,bibat*

• 15 Ad[ecu,ndlt;t/s,

Planta«

Virtutibushcrbarum. 295

Plantasinis fernen cótritum, amp;nbsp;potui da« tuin,proacfle creditur.

ló Aduulnerarfcnttia.

Herbam plantaginis contriti, cum axun. giauetere fine fale iinpones:mirificè fanabis.

Plantago contufacuni aceto, impofitatu-morem tollit.

• 18 Sicuiulcuffecm oculumuelnaret njtumfiterib

Herbæ plantaginis cpntufae fucco expref-folanain mollem madefaélam iinponat per dies nouem,amp; fanus fiet.

• 19 Ad iyfêntericos nel torminofos.

Herbæ plantaginis fernen trituin pro po . léta inuino calido dabibat, amp;fanus cfficiet, ƒ

• 20 Ad parotid.«.

Plantago cum axungiauetere pifata amp;nbsp;iin pofita,fanat.

• 21 Adw/cerrf oris,

Herbæ plantaginis fuccum in ore detine« at,ucl folia eius cofta,8c radix eius in ore co-manducetur.

• 22 Adfiflultsfanandits.

Herbæ plantaginis fuccum èfolijstollas, infundatur fifturis,amp; immittatur, facilimè inedetur eifdem,

• 2J Admorinm rabidi eMis.

Herba plantago contufa amp;nbsp;impofita,faci-iimêfanat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttt } Ai

624 L. Apulcq de

24 aJ omnef uefica difficultatet, Herbæplantagigis folia uel radices pota-tæ ex palTo, fortiter medentur.

DE PENTA PHYLLO,

Crfp. 1.

Ræci pentaphyllon, alij pcntapetes, alij pcntagonon.alij pentadaéfylon,alij pen tatomon, alijpfeudofelinon, alij callipeta» lon,alfj xylolothon.alij afphaliion, alij pen-tacænon, alij thymiatitin, Prophetaeibyos onycha, alij pteronibyos, alij hcnnu daély* Ion, alij hcrmubotancn, Ægyptij. orpliite-_ beoccn, alij theinoncftron, alij ætkotron, Galli poinpedulon , Daei propcdula, alij drocila , Itali quinquefolium, alij manutn Martis. Nafeitur locis pratenfibus amp;cultis, ac in undis, guftu afpero, taftu molli, tarais longitudine bipalmis , t«inuihus, in quitus femina, amp;nbsp;folia quæ mentham refcrunt, fin« fjulis fæpius quina, ferratim fcilTa, flore pal-ido, radice longa amp;nbsp;rubra. Leges cam men-fe Augufto.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ai uitia artUMM fipereußtßtermt.

Herba quinquefolium tufa cum axungia ueterc, fincfalc, Scimpofitafanablt.

2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A J Mentr» dolorem.

Quinquefolij fuccumdabis biberccochlc aria duo, fine mora dolorem tollit.

Î ».Aduiti4 oris, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;gutturk.

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Herba

Virtutibus herbarum.'

Herba quinquefoliuin cum radice fua de-«oéla in aqua, Scoredetenta,mirificèfanat: etiaimjbi fumes,toiles, Sc arteria purgat.

• 4 All ciipitif dolorem.

Herba quinqifolium circumferiptater, Se digito medjo 8c pollice fublata, contritaSc capitiillita, cfficaciterfanat: peraftorcmc. dio. loco puro reponi conuenit.

• 5 Adde nariius fliuHtem, Herba quinquefolium potata,ucl illita,re-ftringitinirè.

(t RdtinginamremeJinm.

Hcrbæ quinquefolij fuccus cyathis tribus potui detur.

• 7 Rimor/ùmferpentit.

Herba quinquefolium contrita, potui fi. datur cum uino,m ire rcmediatur.

• 8 Ad ambuTIwn.

Herbam quinquefolium portatam pro* deffe, autores plurcs affirmant.

• 9 Ad canirrum exicciiHduin,

Herbam quinquefolium cum uino Sc cum adipcfuillauetcrc, fine fale pifatam de ligno in lignu, uino fané uetcri afperges, Sc fic un« pones, rem unicam experieris.

• 10 Ad herptief çy chxradM om^

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;net Juri tilts,

Herba quinquefolium aceto decofta. Si trita, Sccorppriimpofita, herpetas Sc cboçra-ttt da»^.

2j(Ä L. Apulcq dc

das Scomncs duricias inirificè fanat,

II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad pedum dolorem.

Herba quinquefolium trita amp;nbsp;cum ole? tnixta pedes perunges, tertio die tollitpe-dum dolorem.

DE HIERASBOTÄNE.

Cap. i.

Graeci Hieranbotanen.ijdem periftereo-nabyption, ijdem dios clacatcn,ijdempanlt; chromon, ijdem colletin, ijdem ariftereon, ijdem cyparifTon, ijdem dcmetrian, Afdc' piosalcean, Aegyptij pemphthemphthain» Prophetç cryfifceptron, alij heras dacryon» Latini uerbcnacâ.ijdéliciniâ.ijdéluftraginé, ijdem columbinam fupinä,ijdem militarein» ijdem uertipcdium, ijdemcriftâgallinaceâ. Graeci rurfum trigonion, ijdem chamaely^ gon,ijdemfideritin,ijdccuritin, ijdem pher^ icphonion. Nafciturubiq; inplanis Scaquo-fislocis, folijsfubalbidis amp;uclutincifis,ra^ dice fimplici atque tbyrfo.uirtute redarguen ti, quam ftypticen uocant, 8c quae uuinera conglutinet,atque putredines abftergat, Eft autcm columbis efca iucunda.

I AdJlruMiif.

Herbae uerbenacx radix in collo ligat», fummêproficit.

2 « nbsp;nbsp;nbsp;a4 ulcéra f^porofidaf.

Virtutibus h erb a rum.

Vcrbenaca tufa amp;nbsp;importa mirificè fânat.

J AJ ecf qui itiduratt» ueitM htbent^ cibof «0« reeipiunt, Herbæ uerbenacæ fuccum mixtum cum «ino, melle amp;nbsp;aqua, amp;nbsp;pofteacoétum,dcs bt bere.amp;ftatimfanat.

4 a4 fimiK dnlnr/m.

Herba uerbenaca folllitio lefta, amp;nbsp;in pul« ueremredacla, amp;nbsp;potui fumpta, miré profi« cere creditur : robufto aut cochlearia quinqt ex uino quàm optimo cyathis tribus, amp;nbsp;cx« teris pro cuiufque uiribus fic dabis.

$ Ad calculofif.

Herbç uerbenacæ radix contufa, ex mulfo optimotepido data, incredibilitcr calculo* fisfuccurrit; nccfolum ipfis calculons, fed amp;nbsp;quicquid eft quod urinam impedit,celeri« tercducit.

6 AJe-a/iitù dolorem.

Herbæuerbenacæ corona faéla, Si capiti , impofita, dolorem capitis tollit.

quot;J Adferpentiummorfuf.

Herbamuerbenacam cum folijs fuis Sera dicibusquifquis offultam cinftamqi fecuin portauerit, ab omnibus ferpentib.tutus crit» ' nbsp;nbsp;8 AdmorfiimaruHeorum,quos Or«--

ci phMngia uoeuHt,

Herbæ uerbenacæ ramnlos ex uino dccogt; quito, 8c couterito, deinde quodacctaucrit

MS L. Apulctf de

plag« iinponito, amp;nbsp;adaperiet: poftea Ctti' dam contritam cum mellc in ulcus audader infcrtam.maturè ad fanitatcm pcrduccre cer tMsjutoradfirm«. ,

ÿ nbsp;nbsp;nbsp;Admor/ürnrahidiettnif,^ hy^

dyofihobott,

Herbam ucrbenaca in uulnus apponico, tnticiuuoque grana intcgrainditouulneri, donee numorc rcmollita cxplcant. iamtu-njida,proijcito illa gallin« : u non appétit, û-mili modo alia grana proijeito. 11 He efle c«-perit, periculi fublati fignum erit.

IO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad uulnerd reeentu,

Herba ucrbenaca contrita cum butyro, nulneri imponatur.

II Ad morfuM ferpeniii.

Herb« uerbenac« ramuli ex uino dccofti êccontriti, fi caeca erit plaga cum tumore, împofitiadaperiuntprimùm.exulccrantde-inoc, poftea crudi çum mellccontriti amp;ul-ceri inferti donee ad fanitatcm, quod celcri« ter fit, pcrducant,imponuntur.

12 Ai iRericos.

Herb« uerbenac« dragmauna.amp;aardi obolitres.lacc« crud« foliorum expreflus fuccus, amp;paululum myrrh« contrit« ex a» quacyathis tribus pptyi data, cxpcllerctnor Rum creditur.

Virtutibus herbarum« 25» .

BE S’YMPHONIACA, HYOSCYA» mo'ue. Cap. 4.

Græcis Hyofcyamos dicitur,Sc diofcyA- , mos,alij adamanten.alij pythonion, alij a-damcnon, alij hypnoticon, alij eminanes, aUj auginon , alij dithyrainbion appellant» Pythagoras , Prophetæ , Ofthanes xyle^ i«lirtfxx chion.Zoroaftcr typhonion, Latini infaiiam kon* uocant, aliqui Apollinarein, alij alterculuin, alij fymphoniacain, alij calicularein.alij den-tariam appellant,Punici gii^an, Ægyptij fa-phtho, Phryges remenia, Thufci fabuloni» am, Galli bennunciam, Daci dielian,Prophetæ Ægyptij ligeam. Thyrfo eftfruticofo, mukirami, folijs nigris, fcifeis, hirtis ; bala« nos generans, ut cTt mali Punici ainpulla-ceumappellatuin, obftrufbs quidein fcutu-lis Sefemineplenos, paulo longiori papaue» re.Sed funt differentiae eius tres. Nam altera flore purpureo ac femine nigro, altera, florenigro amp;femine fuluo ; fed utraquefu» mentes infuriam mittit, appellataque inde eftinaniopœos. Tertia femine atque flore albo. Nalciturlocis incultis Scfabulofis ,’uel hortis, amp;nbsp;littoribus, ruderibusque.Eius fuc-cus fintilis eftmeconi herbæ. Medeturergo hyofcyamos cadidior ,amp; has habet uirtutc»,

4 Ad

JOO L. Apuicq de

I Aiauriumdolormi.

Hcrbae fymphoniacæ fuccus tcpefaftut cum oleo rofaceo, in aurcm inftillatus, aurium dolorem mirificè tollit: fi ucrmes fuerint,necateos.

Ï Ad omttem tuiuorem.

Herba lymphoniaca cum ftercore ouillo, modico aceto, faélum (juaG malagma,iin-poGtatumorem tollit.

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad dentium dolorem,

Herbæ fymphoniacç radix coéla inuino auftero, amp;nbsp;data ex eadem coftione forbitio, haut earn intra dentes qui dolent, teneat, moxfanat dentium dolorem.

• 4 Ad mguinum dolorem.

. Herbs lymphoniacs radix alligata fefflO' ri, amp;nbsp;dolorem amp;nbsp;tumorem tollit.

• 5 Ad pedum dolorem.

Herba fymphoniaca alligata pedum dolorem tollit, amp;tufaomnis cufuaradicc,amp;fu-' per pedes impoGta, iniriGcè tumorem tollit» amp;nbsp;dolorem pedum aufert,

• 6 Ad iocinorit pulmonis dalores.

Herbs fymphoniacs Giccu da bibere, cu fumma admiratione fanabit.

quot;J Ad muliebris peHinis dolorrw.

Herbs fymphoniacs fuccum mixtum enmcrocodabis in potionem,amp; miraberis fitfeclum.

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DB

V/rtutibus h erb arum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;30»

DE VIP ER IN A. Crfp. f.

Grzei Elenion, ijdem echidnion.ijdctn iheriorhizon, Latini inulam, ijdem uiperinä ÎCferpentariam j ijdem radicemMaccdoni-cam Dominant. Nafeitur fecus flumina uel fegetes, folijs môllibùs j guftu aipero.Leges cam menfe Aprili.

• 1 Ad uiperarummorßu.

Herba uiperinä trita, cum uino potui da-Tt,minftcè morfus uiperaë fàrïat,Sc uenenunï difeutit.

DE ACORO. Cdp. tf.

A' Grzcis dicitur Acoros,choros, apbro-difias. Gallis piper apium, Italis uenerea.ra-dixnautica, amp;nbsp;fingentiana amp;unguentiana. Nafciturlocis cultis, amp;nbsp;hortis ac pratis. Leges earn menfe Augufto.

I Ne «pej examinent er* effugiant.

Herbam acorum in uafe apium fufpenfam babeto, apes nunquam efFugient. Hæc fané berbararôinuenitur: nee cam feire poteris, nifi cum flofculum emiferit.

• 2 Ad dijjxfwltrttem «rin« quit face* re non poterit, amp;nbsp;jïrlt;«g«ri am uefica babuerit.

Herbç acori radicem cum aqua decoftam ad ter-

3«» L. Apulef) dé ad tertias,dabis bibere per thduum, urinaiti inirificè dcducit, amp;ftranguriamfanat.

DE LEONTOPODIOi

Cap, f.

Graeci Leontopodion dicunt,ndemleon' topetalon, prapedilon, tberibethron, lych-nida agrian , lathyron, leucebron, orobe-thron, prapedion, leontofpermon, Aeto* pon, platyphyllon, Dardanus cacalian.Pu-hici gudubbal, Latini flaininulam uocant Veneris, ijdeinbrumariam, papauerculurö amp;pedemleoninum. Nafcitur fæpe cum tri« ticOjthyrfis bipalinis,fur'cófis,in quibusue^ luticannæ binæ uel trinæ fernen continent tesjfolijs eoliculi agreftisfnnilibùs, radice nigra, rapç fimili. Nafcitur etiam in campis, amp;nbsp;circa foffasamp;harundineta.

l Si quiscleuotatuiclefixiifamp;fiteritinfnit eum re/oluas.

- Hcrbæ pedis leonis frutices numéro fe« ptciTi fine radicibus decoque cum aqua, Luna decrefcente, lauato eum, 8c teiplum qui fàcis, ante limcn extra domuin prima no«« amp;nbsp;herbam incende ariftolochiam, amp;nbsp;fuffo migato eum, amp;nbsp;redito ad doinum, amp;nbsp;nc poft uos relpiciatis, refoluifti cum.

Dfi

Virtütïbùs h erb a rum. bB SCELERAT A.

Crfp. 8.

Graeci Biitrachion, aliqui gelotopbyerii alijmilcon, alijcoriannon, alij corion, alij ftaftyccn, alij caufticen, alij clonon, alij rhü-felinon, alij cataftaélieen , alij hcphæftion, alij lycopnon.alij felinon agrion, alij felinon hydation.Ægyptij fynechon, ijdem carra-dana, ijdem nemecon, Lätini apium rufticG, ijdem apium rifus,ijdem herbam fccleratam, ijdem apiaftelluin, ijdem denrariain, ijdent auricomum.Nafcitur locis humidis amp;nbsp;aquo» fis.Si quishomo cam guftaucrit.ridcndo cx-animatur : cft enim cauftica. Sunt cius fpeci* es quatuor, quarum altera cum folds pin-guious atquc crafsis amp;nbsp;latis, colore alia fiib-albido.aliauelutnigro, cum flore flmiliüel purpureo, thyrfo cubitali, mînimè fobufto; radicealbacum adnatis germinibus ,uel e-rumpentibus tanquam inhelleboro. Nafci* lur autem in ftagnofis uel umbrofis locis. Se cunda eft longioristhyrfi, amp;nbsp;folijsbirtiS cû incifuris, guftu acerrimis. Nafeitur fæpeiirt Sardinia. Tertia eft breuifsima, tetri odoris, atque incendiofa cûfloribus aurofiSr-Quart* eft cum floribus lafteis.

t Ad M2cer4 chitonia..

Herbâ fcelcratam tufam cû axungit flné . falc impones uwlneri, exeomedet putredi.

nem

^•4 ' L. Apulcf) de

nem, amp;nbsp;G qua fucrit fordes.cxpurgat ; fed no diutius patiaris quàm necelFc eft, ne amp;nbsp;corpus fanuin exedat. Si argumentum rei expe-riri uolucris,tunde cam, amp;nbsp;fuper manuin fi' nam impone amp;nbsp;ailigato, ftatim rodit corpus.

2 Ad JhuniiM nbsp;nbsp;fiiruitiulas zy apo'

fleitiata,iafineferroapertaHtur, Herbam fccleratam tufam Sc fubaftain cû fimo porcino impone ftrumis, furunculis Sc apoftematibus, intra paucàsboras difcuti^ amp;pus eijcit. Lege cam omni tempore.

DE BATRACHIO. Cap.$.

Nafciturlocis fabuIoGs amp;nbsp;campeftribus, aquoGsqj. Radix cius uerticiilo eft fimilis. radiculas paruas amp;nbsp;tcnuifsimas Habens,floquot; re aurofo. Punici atzicurur appellant. Vir* tutes porroHaspofsidet.

1 nbsp;nbsp;nbsp;Ad buMticoi, qiu curfun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pi'

Èiuntur,

3 Werba batrachion G lunatico in ccruicell-getur lino rubro luna dccrefcentc, cum edt Ggnu tauri ucl fcorpionis parte prima, moX fanabjtur.

2. aJ itigrds cicâtricet.

Herbam batrachion tufam cum fua radice, mixto aceto, impones his qui habent cicatrices nigras: exedit eas, amp;nbsp;Gmilem cor-pori reliquo reddit colorem,

DB

Virtutibus herbarum.

DB ARTEMISIA.

Clt;p, iq.

A' Græcis dicitur toxotis.alijs ephefias,a-lijs chariftclochia, alijs lyfas, alijs parthenió, alijs hypolyfos, alijs anaètorion,alijs fozufa, alijs leucopis, Prophetç hæmaanthropu.alij onicanthé,alijchryfantnemon,alij zatnefien, alij theonifin, alij busbaftheofcardia, alij oft’ anthropu.alij hæmacronu, alij gonoshephç ftu.alij phylaélcrion, alij lachanon bafiticon» Ægyptij anefen, alij nciafar, Pythagoras pc-xaun,amp; toxobolon, Galli ponem, alij titu. men, Daci zyred, alij zonuften, Itali Sirium* alij ferpilluin mains, alij ualcntinam, alij ar-teinifiam,non pauci per fe pollentem. Nafci-tur locis lapidofis amp;nbsp;fabulofis.HisuirtutU buspræditaeft.

I Adiïerpciettdi««.

Herbam artemißam monoclonon, fi quis; iter facicns fecuminmanu portaucrit.noa fentiet itincris laborem. FngatSc dæmonia in domo pofita,amp; prohiber mala medicamé-ta,amp; auertit oculos malorum hominum.

2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad pedum dohyem.

Herba artemifia monoclonos tufa cum a* xungia. Sc impofita,pcdum dolorem tollit.,

5 Ad dolorem inteWnorum.

Herba artemifia pifata,amp; in puluere reda-Aa,cüaqua(nulfa potui data,inteftinorûda loréfedat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uuu D amp;

• 5«^ L. Äpuletj dé

DE ARTEMISIA TR A* ganthi. Cap. II.

• 1 Aduffica dolore

Hcrbæartemifiætraganthis fuccuiiV’^quot; nouncijs duabus dato, fcbricitanti exat^u» Calida cyathis duobus potui dabis.

1 Ad eoxarunt dolorem.

Herbam artcmifia tra^anthen tundes cUin axûgia, amp;nbsp;acctobencfuDiges,Scimpones,flc alligabis,tertia die fanabit.

J Ad iteraoru dolorem (^tumorein.

Herbam artemifia tragantbc tufam amp;nbsp;oleo bene fubadam impone.mirificè fanabit.

• 4 Hit juimprdih.grauiter dolent.

ArtemiGæ traganthis radicem ex inelle d* bis manducare, amp;nbsp;itacito purgabitur, utuiX credi pofsit, tantain uirtutetn cam habere.

• 5 Si^uifinfehriliHslaliorat.

Artemifiæ traganthis fuccus cum oleo'ro-faccoinundus.febrestollit. Hane herbam ficonfricaueris,laferis optimi odorehabet, De artemisia lepta-phyllo. Cap. I2,

Nafeitur circa foflasSc fepes uel aggeres, amp;nbsp;in agris frumentarijs. Flofculu eiusuel folia fi contriueris.fampfychi odorem habent.

I Ad /lomach'i dolorem.

Herbam artemifiam leptaphyllontufam, ic cum olco amygdaVino bene fubada more mala-

I

Virtutibus herbarum» ^07 balagmatis induces panno mundo,amp; impó hes ftoinacho,quinta die fanabitur. Etfi fue-titeiufdem arteinifiæ radix fuper limenædi ficij fufpenla,domui illi nemo nocebit.

2 Äd neruorum dolorem atqne tremorem,

Herbæ artemifiæ Icptaphylli cOntritæ fuc co exprelFo, Scmixto cum oleo rofaceo,fi perunges eos,defmec tremor,amp; omne ui-tiumtolletur.

Has tres artemifias Diana dicitur inuenif-fe, Scuirtutes earum Sc medicinam Chironi centauro tradidifle, qui primus de his herbis medicinam inftituit. Has autem herbas ex nomine Dianx, quælt;y«i«« Græcè dicitur,artemifias nuncupauit. '

DB LAPATHÖ.

Cap. 1].

Lapathön, Romani dicunt rumicem. Na-fciturlocisfabulofis 8c aggeribus,uelaquö fiSjUel hortis, Sc circa foflas.

nafeitur.

Herbamlapathon contundes cumaxun« giauèterc fine falc,fic ut axungia duplà fit ad herbam, Sc his bene commixtis facies exin-deùelut rotuhdulam. Sc inuolues in folio co liculi, Sc mittes earn fub cinerein calidum:Sc cumcaluerit, tunc imnones fuper panicu’a, UUU 2 S«

JO» L. Apuîcq de

amp; panno 1 igabis lineo. Hoc enim cximiam ' nbsp;nbsp;cft,amp;ualde optimum.

2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad apoïîema,

Hcrbam lapathon tufam cum axungia, Sc faéîam quafi malagma, induces in linteolo mundo,Scimpones fuperapoftcma:mirificè aut fpargit.autfacitcolleélionem,amp; aperit ulcus.

DB DRACONTBA.

Cap, 1^.

Græcis dicitur Dracontca, alijs pythoni« on, alijsafclepiaSjalijs anchomanes.alijsfan t allâtarifa chromaton,quibufdam aphriira, aliquibus rum therion, nônullis fchœnos, item dorcadion: Prophetæ typhonion uocant, alij crocodile lion.Ofthanes Zoroafterthehophonon.Ae gyptij eminion; Romani draconteamdicût, Sc colubrinam.De draconis fanguine nata cfle fertur, unde dracontca uocatur. Nafci-tur in montibus fummis,ubi funt luci, maxi* mè locis fanâis ; terra Apulia fuperfaxis,ta-étu molli,guftu mordaci; radix eius ima,fi-militudinem capitis draconis habet.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad omnium/trpeiitntmmorjif,?!?’

afptdum.

Herbæ dracôteæ radix ex uino trita,tepe-faéla,potui data,uenenum omne difcutit.

Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad offa fi-aEla m corpore,

Herbæ dracontcæ radix cum axungia fa* ûa quafi

Virtutibus herbarnm,

ftaquafi makgma,amp; tinpofita.moxoiïa fra-fta Je corpore cducjt,amp; lapides extrahit. Le ges earn menfe Iunio,uel lulio.

DE SATYRIO.

C^p. 1$.

Gr«cis dicitur Satyrion , alijs cynofor-chis, alijs entaticos, erythron, panion, fcra-)ion,alijs orchis:Ægyptij mencin,Galli ura, tali priapifcon.alij orininalem, alij tefticulû eporinum nom in at. Nafcitur in montibus, ocis folidis amp;nbsp;cultis, in pratis item amp;nbsp;locis inaritimis.Lege cam menfe Iunio,uel lulio.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad Mkera nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cicatrices

nigrds. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Hcrbæ priapifci radix tufa amp;nbsp;impofita,ulcéra expurgat, 8c cicatrices curat.

2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad lippitudinem oculorunt,

Herbae priapifci fuccocum mcllcoptimo oculos inunges, 8c lippitudines 8c dolores toilet fînemora.

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si quit ad mulierem »a» poterit afi

feFiari,obtigatiit, Herbæ priapifci radicem.id eft tefticulum Jextrum,qui maior tft, teres cum piperis al-bi granis quadragintafeptem, ut in fe habcat femunciam cumherba fupri fcripta, 8c mcl-lisuncias quatuor, 8cin uino optimome* taJiàfUrj Jicatnentum folucs,8cpondo fcrupulorum

nouetn

;lt;» L. Apuleij de nouein pertriduum fumes, ad mulicrein afquot; fctïaberis continuo.

DE GENTIANA.

Cap. 16.

Grçci Gentianam dicunt, ijdcm alocn gai licam.alij narcen.alÿ chironion, alij bafilica, Dardanus aloiren, Itali eentianam, alij cy-minalein.Nafciturgetneliis montibusamp;loquot; cis uinbrofis. Hæc herba ad omnia antidota aïtàiea* facit,taéiumolli.guftuamaro, fcapofolido. fuifiltdum. Virtutes habet.

I A«/ jerpeHtium morfut.

Herbæ eentianæ radicé ficcam.Scin pulu« rem redaétâ,pondo drachmae unius dabis in ujni cyathis tribus potui,ualidifsimè jiderit.

Z kd aures maldt.

Herbæ gcntianæ fi dederis.ut fuprà,potü» tniraberis uirtutcm cius.

DE CYCLAMINB.

Cap. 17.

Græcis quibufdam dicitur cyclaminos,a‘ lijs cifiaron,alijs ciiranthemô,alijscifl'ophyl* lon.alijs chetonion, Zoroafler chclona fym* plates, Ofthanes afpho, Prophetæ mialpho, Ægyptij titothos, Itali orbicularem,alij pala liam.alij rapum terræ, alij rapumporcinum, «lij terræ malum uocant,finepanem porci-num.Syri elardia.Nafciturlpcis incultis.aul ttiontuofi».

1

Virtutibus hcrbanim. 511

I • Act caput deplrndum,

Herbç orbicularis fuccû cû uino aut aceto •ptimo narib. infundcs, mirabiliterfanabit.

2 Ad lt;i/uum

' Herba orbicularis in collyrium fafta,amp; in-iefta,catharticum eft.

5 Ad ßalettii dolorertt,

Herbæ orbicularis fucci cyathum unum, amp;nbsp;aceti optiini cochlearia quinq;: diebus co-tinuis nouem potui dabis, miraberis efFeéliî bonumdtemradix eius in collo fufpenfa, ita ut contra fplenem pendeat, efficaciter mede tur.Nam amp;nbsp;cyclaminislucco fi quis anum tetigerit, mira celeritate alui folutioncin ex-penetur. Lege eam omni tempore.

DE PROSERPINACA, PO« bg’wo'Mf. Cap. 18.

Polygonon.alij cynochalen.alij polygona ton, aliqui afphaltion. alij chiliopbyllon, alij polycarpon, alij carcinethró, alij clinopodió. les,alij myrtopetalon,alij heracfian,aliqui pc dalió uocat, Ægyptij thephin, alij ftemphin, Prophet® gonon neroos,aliqui onychamy-os,Itali fanguinariam,alij proferpinacam,alij fcorpinacam.aln ftatumariam,8c quidam mi fereuiuium.Naicitur ubiqs locis cultis,amp; ag-geribus.Legito eam æftiuo tempore.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad eas qui (ànÿiinem reijciunt.

Herbæ proferpinaeæ fuccum cum uino uuo 4 optimo

312 L. A pul etj de

Optimo aufterofine fumo tcpefaduin, ieiu-no dabis bibcre per dies nouem, miramrein experieris.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adlateris doltrent.

Herbs proferpinacs fucco cum oleo rof* ceo fspins perunges,dolorem tollit.

J Ad mamtlUrum dolorem tjute laSe haient,ctquot;tumorem.

Hcrba proferpinaca tufa,cum butyro fuba 0a,amp;mamillis impofitaqus dolorem amp;tu-morem habent, dolorem amp;tumorem perfe-ftifsimè tollit: ita tarnen,ut ufqsin tcrtiuia diem mcdicamcntum ponas.

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AJ oeulorunt nolorem.

Herba proferpinaca, fi uadis ad earn ante Solis ortum,amp; circumferibis earn cum annu lo aureo,amp; dicis,Tollo te cum annulo aureo remedium oculis: deinde poft triduum ante / Solis ortum fublatam,circundabis collo,dUi gcnterproficiet.

Ad aurium dolorem.

Herbs proferpinacs fuccus tepcfa6his,amp; in aurem ftillatus,mirifice dolore tollifcNos-ipfi expert! fumus. Tamqs potenterproficit, ut amp;nbsp;ulcéra qaoqj aurium lanet.

6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad dyfeniericos.

Herbs proferpinacs fuccum cum aquaca Iida potui dabis,quantum tibi uidebitur: fa* nabitun

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J A4

Virtutibus h erb arum.

Ad quarlatMS. nbsp;nbsp;nbsp;,

Herbæ proferpinaeæ fuccum cum piperis f ranis fcplem aut nouem fub accefsione dais bibere. Lege earn die louis, Luna decre* feente.

DE ARISTOLOCHIA.

C4p. 19.

Græcis dicitur ariftolocbia, alijs adrarby-2a,alijs melocarpon, alijs ephefia, alijs clema titis,alijs pyxionos, alijs dardanos,alijs ionti tis, alij s tocites, alij s teuxinos, alij s chamæ-melon.alijsopetis.Ægyptij fopoep.Itali ter t aliàt fi* inaium, Daci abfintnium rufticum, alij phcfph fcardian.Nafciturlocismontuofis,folidis,ca t abat Sica* lidis Sccultis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li

r Ailuimumnu.

Herbam ariftolochiam pifatam cum mero potui dabis,uim ueneni uincit.

2 Ad/ftrfJdcfwm««.

Herba ariftolocbia ficca fuffiimigabis fe-bricitantein.Sc bilariorem euin faciès. Fugat amp;dæmonia.

5 Adfiflul.tf.

Herbæ ariftolocbiæ radix fiftulis inferta, celeriter expurgat, 8c ad fanitatem perdu -cit. Medici quoque fine ca nibil féliciter curare poffunt.

4 FngoreexHjÎK.

Hcrba ariftolocbia ex oleo ufque ad cale.

uuu 5 faâio.ncm

,14 L. Apuict) de

fiamp;ionem uim habet, cum axungia porcin«.

CQittra(erpenaumtnoi'ftK,^ hnminunt.

Ariftolochiæ radicem pondéré denary' tiniusin uini hemina fæpius bibat, difcutit ucnena.

6 si infa»! con^rl|1■^tt^|

Herba ariftolochia fuffumigabis infante, hilarem facit,amp; conualefcit infans, fugato dæinonio.

J Adcanceromatd^tMinnariliu nafcuntur.

Herba ariftolochia cû cypero 8c dncôtex feminctrita, amp;cam melle impofita, emçdat.

DK N A s T V R C I O.

Clt;tp. 20.

Græci Cardamon,alij cynocardamon,alij iberin,alij cardaminam.Ægyptij femeth,Italt; li nafturcium.Lege earn mcnfe Martio.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad eaput deplendtint.

Herbæ nafturcij fuccum naribus inijcics, caput dcpler,amp; de phlegmate purgat.Hocna fturcium non feritur,fcd per fc nalciturcirc« imaparietum.

Z Adcapitlfuitid,pomginetCf' furßtret.

Herbç nafturcij fernen tritum,amp; cum adh pe anferino mixtum, albitioncm furfuris de capita eijciet.

î Ad

Virtutibus herbaruni*

5 Adcruditatem.

Herbam nafturcium amp;pulcgium ex aqua dccoftum biberc dato, emendabit Sc difcu-ïict cruditatem.

4 Alt;i

Herbam nafturciû cum lométo tritä fupcr ftrmnas impones.fuperpofito folio oleris.

5 Adfurunculos fanandos.

Herbam nafturcium cumfcrmento impo nitOjConcoquit 3c fanat.

de hierobvlbo.

Cap. ii.

Nafciturubiq; circa fcpcs,Sc locis quibuf* libct fordidis.Et bas habet uirtutcs.

I Ad articulorum dolorem.

Herbæ hieribulbi accipito uncias fex, feui caprinitantundem.olei cyprini libram Sc un cias duas.in fe pifatis Sc commixtis uteris,do lorem articulorum tollit.

? Si mutier habuerii lentiginem in facie.

Herbæbieribulbi radice cum lomento lu* fiinaceocommixta, mulierfifacicm lauerit, entigines ftatim purgat.

de apoelinari.

Cap. 22.

Græci Dcrcean, alij ftrychnon manicon, alij dorycnion, alij cacabon, Itali apollina-rcra,alij baccinam.Daci colida. Apollo hanc herbain

jttf L. Apulcrf dc

herbam fertnr inucnifle, amp;nbsp;Afclepio dediflê» amp;nbsp;Apollinaris nomen impofuilTc.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cfcfr»»(lt;r,cz'lt;«r4«eonlt;»i

morfum^

Herbam apollinarcm cumaxungia uete-re, fine fale, libra una teres : amp;nbsp;uinuin uetuS cyatho uno.fine fumo fimul cominifces,amp; ft cies quafi malagma, amp;nbsp;uulneri imponcs.fa* nabiturmirificé.

dE CHAMAEMELO.

Grscï quidam cbamsemclon, alij partne* nion, alij oiacolean, alij chryfocalin, alij tro-cbifcon ncliacon.alij aperiton.alij nympheo, alij hierantbemin uocat, Itali bene olcntein» alij fuperbain.alij auliticam,Ægyptij thabo» rin, Gallioualidiam, Campani amalociaii’» Thufei apianam, Daci amaluftam. Has uef® habet uirtutes.

I Riocviaruntuit'ualqiioltret,

Herbam chamsemelon fi quis ante Solis ortum carpferit,amp; dicat,Ad albuginem ocu' lorum te carpo ut lubuenias, amp;nbsp;cam alliga» fccum geilet,iuuat.Lcge earn menfc Aprili.

DB CHAMAEDRY.

Cap.

A' Græcis chamædrys.alijs drys,aljs dryfi tes, alijsteucrion, alijs chamærops, Itali tri-icagi né appellauere. Nafeitur locis montuo» fi$,pfr'

Virtutibus herbarum. 317 fis.petrofis amp;nbsp;folidis. Lege eaminenfcAu« 'ïr gufto.

I Adruptoi,

Herba chamædrys contufade ligno in li. gnum, adiefto uino,8c potui data, cum mira gt;nbsp;celeritatc fanat.

|5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î Ad ifehiam,

i nbsp;nbsp;nbsp;Herb a trixago feruefafta, ac triduo p otui

'f data,ifçhiaticum miriticè fanat.

5 Ad ferpentium morfui.

Herbacbamædr^^s in puluerem mollifsi-mum rcdaéta.in uino ueteri potui data,uene « nauehcmenterdifcutit.

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 Ad podagrattt.

Herbacbamædrys fi in puluerem mollifsi , mum redafta eft, cum aqua calida potui da« » ta,mirificèparegorianpræftat. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE CHAM AE LEON B.

) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ctip» 25*

Cbamæleonem quidam Grçcorumnomi nant,alij crocodilion, alij dipfacon, alij ono-I eardion,alij cneoron.alij melctam,Prophc« , tæ aphrodites lutron, alij calycé cardiacon, i Ægyptijfemmeor,îtalilabrumVencris, alij cinaram rufticam.alij ftatioron, alij morarià, Hifpani analentidiû,Daci fciaren,Ægyptij gerbaftc,alij fapho, J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I Ad hepaiieef.

Herb« cbamæleonis fuccus potui datus « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuin

ji8 L. Apuleij de

cum uino,febricitanti cum aqua calida, tniri proficit.

2 Si qttk uenenumfitmbfirit.

Herba cliamælcon in pufueré redalt;flaS£ inuinodata, difeutit uenenum.

5 Ad Hydropicof.

Herba chamælcon,amp;chamædaphne,amp; ehamædrys,amp; chainæpitys,æquali pondéré tufa, amp;nbsp;q incllifsimè cribrata,fi in potioneut nimixti, iuuenibuscochlearia quinq;,uiris coeblearia nouem, item minoribus pueilis amp;nbsp;mulieribus coeblearia tria, puerulis cO' chlearium unuin dederis, mirificè aquaino* mnem de corpore per urinam digerit.

DE C H A M AE P I T Ylt;

Cap. 26.

Græcicbamçpityn.alij orozelon,alijho^ cyrton, alij brionagrion, alij fideritinuocâti Prophetæ bæma athenas,ltali abigam,alij pfeilum nigram,alij rapam, alij fpiculaæ,dy marninalein, Ægyptij nemcnefpa,Dacido* chela. Et habet quidem uires,

I

’I Ad uutnera. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Si recens fuerit uulnus, herbain chanisp' tyn contufam uulneri impones:fi auteinuS' tus Sc al tins cft uulnus, fuccum eius uel pu*' ueremin uulnus mittes.miraberis bonui® cfFeétum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Virtutibus herbanmu jij

2 Ad ?lnfihi dalorem.

' Herba chamæpitys contrita,amp; potui da-la,ftrophi dolorem tollit.

DE CHAMAE DAPHNE.

Cdp. X-j.

Chamædaphne àGræcis quibufdam daphnites, aliquibusucrô daphne, alijshydra-gogos feu caragogos dicitur, Itali inuftella-ginem dicunt, alij laftilagincm St lauragine, Galli eugubiin,ufiben.

I Ad aluum cottcitaitdant.

Herba chamædaphne in puluercm reda-ftamollifsimum, amp;in aqua calidapotui data,aluum concitat.

DE O S f R I A G I N B.

Cdp. aS.

Nafeitur oftriago circa monumcnta,aat in monumentis, aut parietibus qui funt circa montium radices.

I Adea^ainhomiuena/cuntur.

Herba oftriago tufa amp;nbsp;iiTipofita,omnes res qusE in corpore nafcuntur,perfanat. Hane herbain fiuolueris euellere, mudus ante Sohs ortum facies. Leges earn menfe lulio.

DE BRITANNICA.

I • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Crfp.

Grarcis dicitur britannica 8c damafonios, Itali britannicam.alij betamplantaginis, alij [ bibonemuocant.

1 aJ

JI* L. Apuletj de

• 1 Ad uitia qua in ore nupunUtf,

^atiàf in Herba britannica fumptauiridis utlaéh modum ht. cafanat.Etperfctritæ Scexpreflæfuccus in Suça ficôtineatur.necaliquidex eodeglutia-tar,æ(juèprofiçit.

• 2 Adefcediuem,

Herba britânica fumpta uiridis ofccdiné tolli t: uel fi uiridein non habueris, etiam ari. da contufa cuin uino ad mellis crafsitudiné. eodemmodo fumpta,eûdem efFeélûhabet.

J nbsp;nbsp;nbsp;Ad dentium dolorem, amp;nbsp;fi Uxifuet

rint dentei,

Herba britannica mira quadam potcntia fuccurrit. Reponédus autcm eft in nyeincin fuccus,uel puluis eius: non enim femperap-paret.fuccumuero eiusferuabis in uafc arlt; gentco,amp; calcfacito,amp; pulucrcm quoque re-ponitomam ad eofdem ufus cum uinofum* ptus.æquè efficaciterprodeft.

• 4 Ad parulyfim.

Hcrbam britannicam uiridem.cum fuar» dice çontufam, exuini meri optimi cyathis duobusuel tribus potui fumptam, mirificè proficere dicimus.

• 5 Ad aluumconcitnndam.

Herbæ britannicæ fuccum pro uiribus eu iufq;potui dabis:pcrfcpurgat uentrein.fine pcnculo.

lt; a4

Vi'rtutibus herbarum. jai

ö Ad ß)knem,

Herba britannica uiridis cum radicibiis cö-tufa in uini meri optimi cyathis duobus ucl tri bus,mire proficere creditur.

• 7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad «»Kginaw ,qMin Grad fy*

naitchenuocant.

Herba: britannicxflos antequam tonitruü audiaturcoliedus, qui eo ufus fuerit, per to-tum annum anginam non experietur.

DB LACTVCA S X h V A T I C A,

Cap. 50.

Gr{ci8thridaxagri3dicitur,aliishicracion, alqs t afpidelon,aliquibus picris, Aegyptqs io “ bonfos.Italicislaftucafyluatica. Nafcirurlo-cis cultisfi^fabulofîg.

• 1 Ad oewforMM caligittent.

Dicunt aquilam quum in altum uolarc uo. luerit.profpicere rerum naturas,laducsc fylua ticxfoliumeiiellere,8i fuccocius flbi oculos tingere,filt;maximam indc claritudinem acci-pere. Herbx igitur laducsc fyluaticæ fuccum cum uino optimo uetere,amp;mellc acapno, aliàfAt-quodflnefumo collcdum eft, mixtum, in am Heoi pullam uitream cödito,Si eo utaris, fummam medicinam experieris:

DB ARGEMONIA.

Cap. 51.

A' Grpeis diciturarfena,item farcocolla.Ro

XXX tnani

izz L. Apulcij dc maniargemoniamdicunt. Qyx has oirtutrt habere memoratur.

I Ad aculoru'n uitia ßue doloref.

Herba argemonia uiridis per fe trita.Sf (ïari da fuerit in aqua calida intinifla ut facitimc te-ripofsitjllitafuggillationesamp;liuores oculo* rum maturédifcutir.

a Ad uentris dolorem,

Herbam argemoniam uiridem cum fua ra* diectritam,amp; potui data prodefledicimus.K in Omni loco iuuare. Si autë arida fuerit, aqua tepida infufa.idem proficere creditur.

5 Ad ttulnera,ulcéra canceromata.

Herba argemonia uiridis trita amp;nbsp;appofïta,0' ♦ aliàicua mniauulnera,ulcéra amp;nbsp;canceromata facile tfa nareaptaeft.Si autem arida fuerit,aquatepidgt; infufa,idem proheere creditur.

4 Ad luxum,

Herba argemonia cötrita appofïta mirt dö lorib.uel tumorib.exluxu cöcitatis fuccurrit'

Ad tnorfum ferpeniis fcorpio' nis pereußum.

Herba argemonia drachmis duabus in uim cyathis duobus potui data,mirifîcedifcutitu( nenum.

6 Adpereuffuramferro uelßi-defaclam.

Herba argemonia eontufa impofita mh* fïccfanat.

Virtutibusherbarùm, 325

, 7 Adue)-rucaslollen:^as,

Herba argemonia in aceto tufa K impofita, mirifir^tôliit.

S Ad Jffleriis dolorem.

Herba argemonia in cibo fumpta, fplenem lt;onfumit.

Rica quitfècaniafùnt.

Herba argemonia contnta 8lt; impofita, ape titSiperfanat.

DB ASPHODEL O.

Cdp. 32.

A'Græcisdiciturafpbodelos.Latinis ha-ftularegia,aliquibus albucus. Has uirtute.s pofsidet.

I Ad dolorem tiliarum uel pedum.

Herbæ afphodeli radicumfucco 8lt;oleoa-mygdalino unges quod dolet.mirificc fana-bitunetiam fi nimores fuerint, ipfam tufam 8C fubaéiam impones.

2 Ad bepdfi« dolorem.

1 Herbç afphodeli radicë decoquc,etexaqua l mulfa potui dato, hepatis dolorem minficé

I tollet.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DB OXYLAPATHO.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C^ip.

1 A' Grçcis oxylapathô uocatur.ltalilapathS

1 nbsp;aiutum pro uocabulieiymo nommant.

n 1 Si qMadnritid in corpore ortüperit. ait«! l Herba oxylapathü cü axungia ueterc t fuilla

H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXX a pifata,

3±4 L. Apulerj dc

pifata.K ex pane domeftico faóla ut malagmï» amp;nbsp;impofita,mirifïcé fanar.

DE CENTAVR1Ä MAIOR E.

c-p- H-

A' Grxcis didtur maronion.aliisnefsion* alqs pdcthronia,quibu(dam limnites: Prophe tæ hxma heradeos,alti diironiam, alij limne-ftin,alti apogorifapon, alij polyhydion, alij he meroton, Aegyptij antiamas, Itali fel terrar.lî* ue uneferam.

I Adteprfifedolorfm.

Herba centauria maior in uino dccoâa,ai potui data,mirifïcc auxiliatur.

2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad Ij^leneticoft

Herba cctauria maior in uino decoólafl^ po tui data,fpiencperfanat.Nosipfiexpertifum!’lt;

j Ad ulcéra canceromata.

Herba centauria maior cötrita S^impofîta, tumorem fieri non patitur.

• 4 Ad fiigiUationes eÿ» doloret,

Herbar centauriæ maioris fuccus perundus ex aqua,fummc facit.

• 5 Ad uulitera recentia.

Herba centauria maiortä efficax eft adpla-gas glutinandas,ut etiam carnes cohxrefcant, quæ ex aqua eius coquuntur.

DB CENTAVRIA MINORE.

C4p. 55.

Eft Sf centauria minor, à Grxcis elleborï-

tesuoo

Virtutibus herbarum. îx? te» uocata,Prophctæ hxma heracleos, Regy« pcii amaranrhum,Oaci (lirfozila, Itali febritu-giam,alti multiradicem. Chiron cëtauriis has herbas duas inuenifl'e, 8( eas Afclepio dedifîe fertur, undc amp;nbsp;nomen Centaunx tcnent.Na« fcuntur locis folidis amp;nbsp;fortibus.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aJ uiper^t morfuM,

Herbz centaurigminoris puluerin uino ex htbitus,autipfapil'ara inuino uetcri,8C potui data,ualidifsimè prohcit.

ï Adoeulorumuitiii.

Mcrbx centaurix minoris fucco oculos ingt; unges,acicm oculorum cxtenuatam fanat.ad« îcâo etiam melle mirifîcc idem profîcit: cali* gantibus quoc^ oculis S£ claritas reftituitur re-dèfacile. Ne quis in hoc periculum incidar, centaurix minoris manipulum in uini con-gio coquito, ac friduum maccratum cximi^ to-.inde cottidie ad heminam mellis Attici mix tumjeiunus bibac.

5 Ad ««riginew.

Herbam centauriam minorem decoque in aqua ad tertias, Si ex ca dabis bibere quantum potcris/anabitur.

• 4 Ad lumlricos çÿ» lin«».

Herbx centaurixminoris fuccii dabis ut fu prà,miraberis bonum etfetflum.

• 5 Qui uenenum fumpferit.

Herbam centauriam minorem ex aceto tri-*

XXX ÿ tamda,

32« L. Apuîerj de

tam da,bibat,moxdifciifit uenenum.Ifem ceij tauriæradices pondéré denarij uniusin tribus cyathis uini bibanrur.

DE PERSONACIA.

Cap. 5Ö.

GrafCe'profopites aiitprofopes uocata eft, alijs bacchion,aliis elepiiantofis.aliis ckphas, alijs nephelion, Irali perfonaciam, alq dar-danain.alij tnaiiifolium, Galli berilolen, Daei riborafta.

X Ad mor/u! fefpintium.

Hcrbac perfonaeix fuccum cum uino uettre dato in potionem,omnium ferpentium ucl co lubri morfus mirifîcefanar.

2 Adfeires acerrlmas.

Herbxperfonacix folijs cinges fcbricitan^ tcm.ilafim mirifîcclanat amp;nbsp;effugat febres,

5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad uulnrra,etiam fi cancerautrint.

Herba: perfonaeix aqua foueto, deinde ip* fam cum nitro axungia amp;' picula ex aceto te re,Si in panno induciro, amp;nbsp;imponito,

4 Ad inteflinnrutn dohrern.

Hcrbxpcrfonacixfucci cyaihum unum^X mellis Artici cyathis duobus leiunus bibat, li” berabitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

AdcaHîsraliofimoyfùm,

Hcrbxperfonacix radices epm fale tjiarino tritas tnorfui impQniro,mirabiliter fanat.

Ó Ad

Vi'rtutibus hcrbamm^ 3:7

6 AduidneraueteraqiMbumo* rem praßant.

Herbx perfonadæ radicemS^fpinain quz in locis ficcis nafcitunxquali pondère conte-res,8lt; im pones puluere mollifsimo, perfectif-fîmè iänat.

f Adambuflum»

Perfonacixfucci cyathum unum ex mcllia cyathis duobus bibar.

• DE FRAGO,

C4p.

Cornaron Grxei, Romani fragum nuncu« pant.Nafcitur locts opacis amp;C mundis Qi colli« bus.His eft prxdita uirturibus.

• 1 Ad /plenis dolorem^

Herbxfragi fuccum ex. mellis uncia potui datum, miriiïcc proficere certum eft,

• 2 Ad fufpiriofos amp;nbsp;colieof.

Herbx fragi fuccus cum pipere albo amp;nbsp;melle mixtus potui datus, mirificum eit remediü. Legitoeammundus.

DE I B I s C O.

C4p. }8.

Ä'Grxcis appellaturalthxa, alij althxan tliizan.alijelxomolochen, altj molochen a» grian aut creticen, alq anadendromalachen, alt) fycophyllon , Itali ibifeum uocant, a« Iq maluauiicum. Nafeitur lociehumidis, 8C campis.

51S L. Apuleîj de

I Rd poiagram,

Herba ibifeus pifata cum axungia uefere, impofjta,tcrriadiefanaf.Huius hcrbac experi’ mentum plures autorcs affirmant.

Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rd colieFliontf cfult;t in carport

nafeuntur,

Herba ibifeus décoda cum fœnografci Sf Igt;lt; nifeminispollinc,amp;impofita,duritia8 omne» difeutit.

J Rd omnia encaiefinata th corpore,

Herbam ibifeum cum ma!ua erraticaSi fe' nogrxco decoques,amp; eadem aqua fouebis, Si haecomnia teres,amp;encatefmatisimpones.

4 Alt;iiMfe5r/»orM)«(io/tiregt;«.

Herbam ibifeum penndc ut fupra decoqu«« cum finguli8,poftea ut encatefma ex aqua fïquot; Iida inteftinum fouebis, tertio die fansbitur* Expertifumus.

DE HIPPVRI.

Cap. ^c,.

A' Græcis dicitur hippuris, Itali uerd equp fetam uocant.

1 Ad dyfintericos,

Herbæ cquifetæ fuccus ex uino dulci cya* this duobus potui datus, dyfenteriam fanare creditur.

Z Rdeosquifanguinemper os re^ciunt.

Herbs eqmfetx fuccum ex uino aufterifsi-mo ft-

Virtutibus herbarum. 3x5 mo fine fumo ieiuni bibant, mox fanguinc re^ ftringet.

DE HALVA ERRATIC A.

Crfp. 40.

Mahchin agrian Graeci uocanr.alq clxOma lachen,alij acopon,alii collyrin.aliimalachen, alij helioftrophon, alij ofyriacam, Itali malui tufl:icam,alii maluam erraticam. Nafeitur ubu fluelocis cultis.

I Alt;1 uefie4t Jolorem,(y cot fmguinem etr naturam faciunt, Herbx malux erraticx cum totis radicibus fuis libram pifatam,amp; in congio aqux coftam ad dimidium.per triduum ieiuno dato bibcre, dolorem mitigat,8i fanguinem abfiinet.

2 Ad iterMorHM dolorem.

Herbx malux erraticx radices contritx cum axungia uetere,8i impofitx^ ncruorum dolorem mirificc' fanant.Facit 8C ad omniacn-cathefmata,decodla cum ibifeo amp;nbsp;fœnogrçco.

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad Idterii dolorem.

Herbam maluam erraticam decoques cum olco,8i pofteadiftringes, amp;nbsp;folia in mortario teres,8i in pannum induces amp;nbsp;impones,8i triduo non folucs,emendafti dolorem.

4 Ad recctttia Hulnern.

Herbx malux erraticx radicem in cincre co âam contcre, amp;nbsp;imponc,fanabitur.

XXX f DE

jyo L. Apuleq de

'de BVGLOS SÄ.

Cttp. 41.

BuglofTon Grsrci.Prophetæ gonon «luru» O'ïlnnes tzanuchijAegyptq antucorinbefor, Romani linguam bubulam , Lucani coragP nem diciinr.Nafciturlocis cultis 8C fabulofis. Bnglofla dióla eft eo qiiód folia afpera in mogt; duin lingux bubulç habeat.Folia habetafpera» obfciirajerreftria.Haecin uino mixta hilariM' tem conuiuis facit gt;nbsp;in cibum etiam coffa pto olerefumKur,uclrrita pro condimento.

I AdterüanaffiutqMrtitnas.

Herbac biiglofïïc quac treis thyrfos feminis tnittir,radicem rotam cum aqua decoque, ip' fam aquam decoâ:am potui dato, remediabia tertianas iquxautem quatuor thyrfos habet, faciet ad quarranas,dabis autem ut fupra. Alia item herba fimilis eft d, qua: folia lapathifer* rninuta,eius radix potata ex aqua, ranis pentibus aduerfatur.

2’ aJ furpiriuM.

Herbx bugloffx fuccum cura melle dabit bibere, mirabiliter fufpirium tollit.

J Ad apoßemaßuefippurationent in eorpofe.

Herbam bugloftam cum melle 8^ pane con» tritam uicc malagmatis impones.mirificè rum pit apoftema, Leges eam menfelulio.

DB

Virtun'bus bcrbarum. jj»

CE B V L B O S C Y L L 1 T I C Q.

Cup. 42.

A'Graffisdicitur fcylla.alqs ftocdias,alps pancraiion.aliis tyrbonos, Aegypnj fylirlio, Proplittçophthalmon typhonosjrali ftyllam rubram,mal'culam, aiq bulbutnIcyllitcn fiuc fcylliticum appellant.

I Ad hydycpißm,

Herbxfcyllæ bulbus torretur,deinde circil* purgatur,amp; medium eius in aqua decoquitur, cum bene coftum fueriteximitur.ói ex eo tres oboli potui dantur cü melle Si accto hydropi* co,amp; euacuatur per urinam.

2 Ad pemionet,

Scyllx quod eft in medio eius cum oleo c3-modeferuefadto.atcpeaqua: dolorem exhibent perungito.fanabuntür.

2 Ad pantiriciuin, Herbæ fcyllæ radix pifata cum aceto SC pa* ntjimpofita pauaricium mlrificé fanat.

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad extinnuendamßtim hydra»

piforum,

1 Herbxfcyllæfoliumfiibieiftum linguae,(Ja tim compefcit.Leges cam omni tempore.

Damp; CQTYUEDONE.

C^p. 4V

Græci cotyledon.alii cepon aphrpdites.alq ges O(nphalon,ahi ftergetluon, Itali umbilicu

Venetis,

JP nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L. Apuicqdc

Veneris,alq cimbalarem appellant. Nafdwr in teâ;is,aut in monumentis.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad ßrumas difiutiendM.

Herba cotylédon pifatacum axungia fuilh fccmineallne fale acquis ponderibus,amp; calidï impofira.ftrumas difcutit.Leges eam hyema.’

DE GAVLICRVRB.

Cap. 44.

Nafci amat herba gallicrus locis folidis,8^ circa uias.Eiuscacumcinrtar pedes galli. Virtu tes habere dicitur.

• 1 Ad ea«H mwfim,

Hcrbam gallicrus tritam cum axungia ne domeftico imponas.mox fanabiu

• 2 Ad duntiat.

Eadé (îcut diximus parata, duricias difcutit.

DE MARRVBIO.

Cap. 4^.

GraccortJ quidam prafion, alq cupatorion* ali} phyllophares, ait} melitacnam,ali} camelo* podion,alt} cynofprafîon, Aegyptij afterion, aftcropen'ue,Prophetæhaema taurU, ait} aphc dron.alt} gonon horu,Itali marrubium,alijul-cerariamdicunt.

I Ad

Herbam marrubium decoquescum aqua* êf dabis bibere eis qui grauiter tufsiunt: fana* buntur mirih'cr,

2 Ad

Virtutibus herbarum* jjj

2 Ad îiomachi dalorem.

Herbæ marrubij fuccus porus.ftomachi do lore (ollit : fi febricitat ex aqua potus, ftatimiÿ cleuatfe.

} Ad lumlricoi.

Herbx marrubij, abßntbij, lupinorum paria pondera in aqua mulfa coda, cum uino dabiSjautfupcr umbilicum pones, necatlum*-bricos.

• 4 Ad condylomata,

Herbam marrubium combure,eius'q^ cine rem infrica, fanabit.

• 5 CoMfr« utnenum,ß quiffumppt.

Herbæ marrubij fuccum dabis ex uino uete re.difcutituenenum*

• 6 Adfcaliemuelimpetiginem,

Herbx marrubij decodi aqua corpus laua* to.fcabiem SCimpetiginem ftatim curat.

• 7 Ad pulmonif txtenßonem.

Herbam marrubium cum melle codam fu« mat,mirifücc'curat.

S Ad omnem duritiam.

Herba marrubium tufa cum axungia, amp;nbsp;im pofita,miré fanat,

9 S( nbsp;nbsp;nbsp;ab opere lajfuf inciderit in languo»

rem,(y ntfuorum haluerit dolorem ey fpaßnum.

Herbx marrubij fucco cü oleo rofaceO per« mixte perunges eum, fine mora fanabitur.

DB

ÎÎ4 L. Apulcij dé

DB X I P H I O.

Cap. 46. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Grärcoritm quidam xiphion,alij phafganS uocantjcaligladiolum dirunr.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad filiulas (jute m corpore

nafckntur.

taliàfat Herbxxiphii radicis undasfeX, tamyli u» momi. dis fex-.acen cyathosduos adipis uulpiniun-das treis ex uino pifabis,in panno lines amp;nbsp;im* pones,miiaberis elfeftum,

i aJ capitis Jraduram.

Herbr xiphij radicis fupenor pars ficca tri-t^,8i pquis ponderibus mixto uino,capitis of» fa fradta extrahir:aut fi quid in corpore fuppu-ratum fuerit.uel fi pedibus calcata fint offa fcr* pentis,contra ea uenena efftcax eft.

DB CALblTRICHO.

Cap.

Grarci callitricbon, fjdem adianron, ijdcni polytrichon,ijdem rridiomanes, qdem trichlt;! phyes,alri felinopbyllon.alii dipliyes.alti heri cleos pogonjali) hippomaneSjitem fcolopen-drion,afplfnon,rcolibrochon,alij amianton, Latini capillutn Veneris,ddem lierbam capilU rem criniratn, faxifragam, Punid neflbdlefa» de.Nafdtur locis aquofis,iiirgiiltis nigris,lcni bus, cum fplcndore, bipalmis: folijsut córi-andruni,fdf8is in fummitate.

Virtutibus herbarum. jjj

I Ad /Irwmrts Mirginuw.

Herba callitrichon pifata per fe impoiïta, itrumas fanat.

Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AdcapiHof tingendos.

Herbacallitricho inoleo tntacapilli unfit tnficiuntur,

DE MOLY;

I* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 4S.

' Moly darifsima herbarum eft, Homero fe*

I* ftante,8(inuentionceius Mercurio afsignan-te,qui naturam eius ôefucci beneficia demon« ftrauit. Radice rotunda,nigra^, magnitudi-; ne cepse.

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 aJ wdfn'cM dolorem.

Herba moly contufaamp;impoflta, dolorem f matricis aufert potenter.

DEHELIOTROPIO.

Cap, 49.

A' Grxci8diciturheUotropionamp; helioftro phion.quibufdam heliopon, aliquibus t dia- talwidi • lion,alqsfefamonagrion,itemfcorpioftonö, anthof. lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;item heraclea.alqs fideriteÛ8,aliis ura fcorpiu,

» fiue fcorpiuros , Prophet« gonon chronu, 1' nbsp;nbsp;Gallihæmatiten,Pythagoras t pareoron.O»

ii fthanes putagonon, Aegyptfi nifine , Latini rolt;po«. J uertumnum,altimulcetram,aliiintybum fyl-/ uaticum,alqfolfequium. Nomen accepitpri* 1* mo,quod æftiuo folftitio florcat,uel queid So* i lis motibus folia conuertat. Sed eft fpecK duplex^

yS L. Apulcij dc

duplex, qua rum altera maiorappellataeft fcot piuroSjà (imilitudine caudæ fcorpionis. Ali» minor. Alaior igitiir nafcitur in afperis locis tenui radice.ex qua ramulos quatuor aut qum que,atqt ab ipfîs plurimas furcas emittit.folijt ocimofimiiibus, pauló maioribus ati^fuccU' lentis,amp; nigriorib.ôi afperis,cum florein futn mita te tcnui amp;nbsp;ueluti purpureo atqj uncato in (imilitudinemcaudxfcorpionum.Minóricem lierbxfpecies ftmiliseft fupradiftæ. Nafcitur locis concauis,folijs roruiidis,feminependen ti in acrochordonum iïmilitudinem.Eiusher» bx diuinx ad Solis curfum flofcelli fe uertunt; 8i cum Sol occidit, flores fe claudunt ï rurfum cum orirur,flofcelli fe aperiunt.Nafci amat ubi que locis culti8,mundis Si pratis. Facitadre^ media ifta.

I AdoMJuenewfHMW.

Herbx heliotropq puluerem mollifsimunt aut fuccum eius cum uino uetere optimo pO' rui dato,mire uenenum difcutit.

2 Ad luxum.

Herbx heliotropij folia contufa SC appofi* ta, effïcaciter fanare creduntun

A.iferpfntumi^^orfus,jyflt;:ori pionumiEluf,

Herba folagomaior deflccata, S^in puluf' rem mollifsimum redaéfa, in uino potui data, ipfa coutufa plagx fuperimpofira,perfedc ferpen^

Virtutibus h erb a rum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;30

fcrpentium morfus ad fanitatem perducit,Sc fcorpionis iöus dolorem aufcrt.

DEGRIADl HERBA.

C4p. ^O.

Nafcitur inLucaniaiinannoris albi colo-rem Habens, quatuor rubicundis ornata eau liculis. Has potentias habet.

I AdifihiitJicof.

Herbagrias cum adipe urfinocontufa.'Sc quafimalagmatis genus impofita, ifcHiadi« costertiadiefanat.

2 Ad oiMHet eorporit Jolora.

Herbæ griadis radix pifata 8c impofita, ó-gt; mnes dolores mirabiliter fedat.

DEPOEYTRICHO. -

Cap. §1, Græcipolytrichon, alij adianton, alij tri. cHomanes.alij ebenotrichonj alij euptcron, cthui, Romani cincirlalem.alij ter-ræcapillum, alij fupercilium. terræ uocant. Nafcitur in parietibus Sc humorofis locis. Hæc etiam Herba callitrichon appellatur, de quafuperiusloquutifumus, Sc quatn antea pofuiinus.

I Adcolidolorrm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Herbæ polytrichi, quæ habet ramufeulos quafi feta porcina, foha cumpiperis granis nouem, Scfeminiscoriandri granis nouem, fimulcontrita cüuino optimo dabisbibete yyy ititran*

3j« L. Apulci) de ijdtranti in balneum. Facit amp;nbsp;ad capillos ma-lierum nutriendos, fi in olco decoquatur.

DB HASTVLA REGIA.

Haftula regia Græcè moloche agria di-citur.

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad dy/ènterieof.

Hcrbæ baftulæ rcgiae radix cum uino trita potui detur dyfentericis, ftatim fentient beneficium,

2 Ad umtriffluxuinrefirin^ ' gettdi^m,

Herbx haftuls regiç fernen mixtum, cum acetoacerrimopotui datum, uentreincon-ftringit.

DR PAPAVHRB SYLVATICO.

- -î .

Grçci mecona ceratitin, alij apbroden,alij heraclion, alij mecona agrion, alij mecona rhocada,alij anemonen Sccnemion, alij oxy* tonon,alij profopo, alij lethcn, alij Icthufan, alij oniron,Prophetsbafilicon perfephonio appellant: Italipapaucralbum,papauerni* rrum,papaueragrerte, papaueriyluaticuin, follicuiofum. McconaLatinipapauerdicut. Eius alia eft ufualis.quæ ctiam folliculofauo catur: alia agreftis, amp;nbsp;aliter rhœas appellata: liquidem ex ipfa fluit fuccus, quern appellat ppium:uçl quod faciléfloretn dimittat. Alia cerafitis

Vi'ftütibus herbarurri.

Éeratitis, fiueaphrodcs. EftigiïufualiS logions capitis, atq; femine albo. AgreftiS uero. quærhœas appellatur,eft capitc fcfsili.fcini-ne nigriore.Alia aridioratq; agreftior, cnius Caput ]ongius,atq; flores rubri üelaibi; fetrte fuluü,radixfubalbida,Ióga,minimi digitiro-bore, 8c colligitur uerno tempore. Ceratitis uerô nafcitur in littoribus crefto tbÿrfo atqj birto,folijs infc6lis,birtis,albisgt;florc pallidö, fruftu paruo uncato ut cornu, fctninc nigro, parao, radicc ualida, nigrajatqs in fupcrncie terri. Item apbrodes, qdsÉ appellaturhcra-dios.cx omni parte alba cft,c!U$ fernen colligitur «ftiuo tenipoie ariduiti;

I Ad epiphordt oculörüm:

Herbæ papaucris fyluitici fruélum, id eft;’ caliculos cum füo fclninc pifatumi cum aceto ocalis impoties.fedabit dolorem.

2 Ad hemicranium capitis Jolorem-Herbam papauer fylüaticum pifatam cum aceto fronti imponcs,fedabit dölörem.

J Ad eos ciui Aon dormiunt. ’ Herbæ papaueris fylüattci fucco fiquem perunges, fomnum ei cum fopore obijcict.’ OB OBNANTHB.

Cap.' 54’.

t Ad ßranguriani.

Herb« oenanthes radicé ihpuluefêréda^ yyy i ôarti

J4O 1- Apulcq de

(flam dato ad ftranguriä in uini cyathis duo-faus,fummè facit.

2 Rduerfus tußim,

Ocnanthcs herbç radicem dabis potui, ut fuprà: tufsîm fedat.

DE NARCISSO.

Cap.

NarcifTns àGræcis dicituranhydros.au-logenes.bolbos emeticos, Ægyptij einpto-nein, Prophctæ cynogloflan ,Latini bulbutn uoinitorium uocauerunt.Nafcitur thyrfo bi-palmi,folijs porri fimilibus, fed paulo breub . oribus, flore, albo, interiuS crocco.uel in ali-quibus purpureo, fruélu fine feinine ut ia t dfwt, nbsp;mcmbranula nigro, imagine bulbi.

i Rduulntraquaex/inafcuntur.

Jiitc. , Herbænarcifsi radixeontufa cumoleoSt farina, nice cataplafinatis imponituruulne-ri, 8c fa.nat mirificé.

2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A(j phtiißcos uel colicot.

Herbam narciuumtufamSepotuidatam, colicis uel tufsientibus prodefle dicimus. Si autein uolueris oleum facere, herbæ narcif-fi florcm in oleum mittes, 8c perunges infir-mum; miraberis rem certain.

DE SPLENIO ET DONCHITIDB.

Cap. ç6.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Grçcis dicitur lonchitis, alijs hemionion,

.♦lijs fcolopendrion, alijs phrygia,alijs phry» gifls»

Viftutibus herbarum. 34» gitis, al ij s philtrodotes, alijs tcucrion, Pro« plietæhæma gales. Lonchitis folia habet rubra, flores nigros, cornicorum uultibus hi-feentibus fimiles, femé album,fimile lanceç, latum,radicein fimilein dauci. Alijs uirtuti-bustraditur etiam alia lonchitisfimilisfco* lopendnæ,cum Aceto fplçneticos medens i« potu data.

I AdJ}gt;lenifJolorem,

Herbæ fplepij radicem pifatam, amp;nbsp;in pul-uerem mollifsiinum redaèiam, uino leniore potui dato, fummam rem experieris. Con-ftatq; earn fie elfe inuentam. Quum exta in facrificio fuper eam cirent proietta, ferunt adhæfiflç lieni, cûc^i cxinanilTc : propter hoc à quibufdam fplenion uocatur. Item narrant quidamfucs, quiradicem eiuscderint,finc Ipleneinueniri. Quidam ramis hyfibpi fur« culofam, folio fabæ codein nomine appellant. Legunt autem eam dum floret, maxi-meq; ex Ciliçiæ amp;nbsp;Pifidiæ montibus laudât.

DE POLIO. Cap.

Grçcipolion, alij pheuxafpidiô, alij ache-menin.alijlibanitin.alijmelofmon, alij bc* lion,alij leontocaron uocant, ALgyptij catho tis,Latini conulam, Martialis neptuniam. Duæ eius funt fpecies'.alia eft fruticofa atque inutilis, altera fylucftris fruticc bipalmi, al-bo, folijs tenuibus, femine pleno, cum capt-yyy j

?4» I- Apulefj de

^ello in fummitateparuulo, coinofo, ueluti *3 ^ana capillatura, frangenti odoris grauifsi-ini cuin quadam iucunditate. Nafciturlocil afperis.

1 Ad

Herbam polion contcrcs, amp;nbsp;fuccum eius commifcebis cü aceto fcyllitico,amp; perunges «os.curabuntur. Item pilulam eins amp;radi--cem in linteolo müdo, circa collum eius patitur, lieabis. Experimentura cftualdeb-ptimum.Nos ipfi experti fumus.

DE VICTORIALA. Cdp. 58.

EupeliQîQrçcê,daphnoidcs,hypoglofsi* on, cupetalon, diglofios, niccpbyllon ,pcl* leon,idæa daphne, famothracia daphne, alt* xandrina daphne, nitrion,danae,ftephane alexandru,chamaedaphne, carpophyHon,da phnitis;Latinèperuinca,uiéIoriæfoliû,la“-rus Alexandrina, M^ccdonica, laurago, mu-ftcllago tcrrcftris uocatur. Frutex eft fepius cubitalis, folijs ut myrt»,paulo maiorib.atq; teneriorib.Se nó infraélis, guftu remordétib. 8c incendiofis. Hispræditacftuirtutibus.

I Ad phltgmatd intrideudd.

Herbae uiélorialae rolia pifabis, amp;cfuceutn cius cyathis duobus dabis cum mellc bibçre , nbsp;nbsp;ieiuno, mox phlcgmata intcrcidet.

DE CONSOLIDA. Crfp. 59« Grjcixylopbyton,fymphyton,ana,chylin» ana-

Virtutibus herbarum. 34?

anazetefin, Democritus hæmollafin; Latini conferbam , confolidam, inulam rufticam, Galli alum. Alia eft petrofa,lignofa omnis, iu cun di odoris,atq( faliuam prouocans, ramis origano amp;nbsp;capitellis thymi fimilibus, radice longa,fulua, in roborc digital!. Eft amp;nbsp;altera quæappellatur etiâ pedis, Habensthyrfum bicubitalem.geniculatum,inanem, in quo fo liahirta, anguftaamp;ueluti longacuadnatio-nibus fecundum genicula,flore nigro.frudu flue feinine floccorum corticis fimili, pruri-tum mouente, radices exterius nigras, intc-Tius argillofas, uirtutis denfabilis.

I Ad profluuium mufierum.

Herbæ confolidæ puluerem molifsimè có tritum potui dabis in uino,mox reftringet.

Z AdcOttuulfofuelintHfruplot.

Herbç confolidç radicem in cinerc tepido coquitoamp; ex melle ieiuno dabis utedat, fa* nabitur : 8c thoracem totum purgabit.

Î Ad Jlom4cJ)i dolorftn.

Hcrbam confolidam fi cum oxygaro «dat, magnum beneficium fentiet.

4 Adtußim.

Herbæ fympHyti radices in caldaria deco ques cum melle 8c piperc 8c caftoreo ad quartas, Sc in uino uetcre ieiuno dato in po- ‘ tu. Hæc Herba Hoc argumentum Habet,ut

1 çarne bubula concifa, 6c in caccabum tnifl'a, *

I ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Yyy 4 ei'»

344 L. Apuktf de eius radicis ß mifcris drachmasduas,coda caro in unuin cohærebit.

DB ASTER I O. Cap. 6o.

Grxcoruin aliqui allerion, alij afterifcon, alij afteraatticon, quidabubonion.alij hyo-phthalinon uocarunt ; Latini inguinalem, Punici derduin. Herba eft lignofas Habens uirgas, amp;florem in fuinmitate nigrum, tangt; tyuain anthemidis herbai, capitcllum ambitü foliolis ftellæ fimilibus, fed in thyrfo foiia longioraatquehirta, uel crafsiora, Sceftla» xariuæ uirtutis. Nafcitur ubique inter petras amp;nbsp;loca afpera. Hæc hcrba nodu tanquain ftellain coelo fic lucet, utjqui uiderit, igno* rans dicat phantafma fe uiderc, Sc metu ple-DUS irridetur. Maximè autem à paftoribus pecoruin inuenitur. Adhibetur deniquein-guinuin tumoribus.

' 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alt;/ caJucOf,

Herb® afterij baccas fi dederis manduca« re caduco Juna decrefcente, quum erit fignu Virginis, amp;nbsp;ipfainherbamlaboranshabeat in collo fufpenfam, reinediabitur.

DB LAOOPV, hoceft PEDE LE-

PORIS. Cap. 6l.

Græci lagopun, Romani uocant earn her« bam bencdidam, Icporinum pcdem. Lag«-pus Græci à ßmilitudine pedis leporinidi' da. Nafcitur in pratis.

Virtutibus hcrbanim. J4f

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad uentrem flriugendunt.

Herbam leporis pcdem ficcatam,amp; in pul uerem redaftam,dabis potionem in uino nó febricitanti, febricitanti nero in aqua calida, amp;nbsp;mox uentrem ftringet.

DE DICTAMNO. Crfp. 02.

A'Græcisartemedion appcllatur,alijscre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

tice,alijsepbcmeron,alijs eldia.alijsbeloa- ^^l.idat. cos.alijsbelotocos, alijsdorcadion.alijscu* bolion, alijs dipfacos, Italis uftilago rufti- t «liÀt iu/ïi« ca,alijslabrüVeneris, Ægyptijs emenypfe. J4g,, Nafcitur in infula Creta, monte Ida, folijs fi-tnilibus pulegio, fed paulô maioribus, atque fioccofis uel lanugineis adnationibus, 8c ne* queflorem generat neque fruftum.Itcm alia , nuic fnnilis.quç appellata eft pfeudodiftam-nos-.nafciturplurimis in terris, fimilis acri-moniæ diftamni. Memoratur etiam tertia fpecies apud Cretam difltamni.cum folijs fi-tnilibus iifymbrij, maioribus ramis 8c flore nigro, molli.funilisuirtutepfeudodiftamni.

Harum denique multo efficacior eft prima.

1 Ad muliftf m,/ï I» Mtero wortHMM fxtum hahuerit.

Herbæ diftamni fuccum,(i abfq; febricu-lafuerit,cum uino dabis biberc ; fi autemfe-bricitat, dabis cum aqua calida, mox eijcict fcctum fme periculo.

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I vyy s ’

14^ L. Apulcq de

2 nbsp;nbsp;nbsp;A4fUgat fiue firrofiue iJude uel

«/erpetttiiutfaSlM.

Herbs diâamni fuccuin in pkgam infan« datjamp;aliquid bibat, mox fanabitur. Adfer* pentium autem morfum fuccuin eiusinuu no bibat, Sc mox difcutitucnenqin.

2 St nbsp;nbsp;nbsp;uettenum fwnpferit,

Herbç didamni fuccuin cum uini bemina in potu fuinat.mirificè facit.Tan ta aütuirtui eft diftamni.ut non folu interßeiat ubicunq; fucrint ferpentes prsfentia fui : fed Sc fi odor cius à uento fublatus fiierit, ubicunque cos tetigerit, mox Qçcidct.FcrturSchocexem-Ïdum: Si capreauelceruusinuenationetC' opereußusfueht, qyum peruenit ad her* bam didamnum, Sc ea pafeitur, moxtclum cxcutitur d plaga, Sc fanatur pafeendo dilt; damnum.

4 Adu«2iier4reelt;NlM.

Herbas didamnu Sc argemonia 8c »tnbro» (iam contritas cum butyro plags imponito. tniraberis in omnibus didamni cfle^in.

aJ ulcer

Hcrba didamnus impofita, ulccraScpu-tres nomas. Sc purgare k cxplere dicitur.

OB SOL.AGINB MINORB. dp. dp Herbam folaginem minorem,alij hcliotro pion appellitant. Nafciturlocis concauis, S( cietcra,ut fuprà cap.42.

Vûtutibus hcrbanim. 347

I Ad lumbricot necanJos txclu-’ Jendaf,

Hcrba folago minor ficcata,amp;in pulue* rem redaâa, 8c in aqya calida potui data,lû' bricosoccidet.

ne PAEONIA. Cap. 64.

Pæonia à Graecis appellatur pcntorobon, alijs glycyfis, alijs aglaophotis, alijs pçoniô, alijsrelenion,alijs menion, alijs panacos ce» ras,alijs fclenogonô, alijs dichoinenion.alijs gludim, alijs inenogcnion,alijs theodonion, Itali pæoniam, alij rofam fatuinam uocant. Pseonianomen inuentorisretinct. Nafcitur Cretçamp;Sicili« montibus., qqam Homerus facer autor libris fuis inférait. Hçc berba in extremis bacculas habet amygdalinis fimi.-les.in quibus font grana cocco umilia ad aci-norummali granati magnitudincm.quç no-ftu lucent tanquam lucerna. Plurimu noétu àpaftoribus inuenituramp;colligitur.

I Ad/HMotir»/.

Herba pçonia fi lunatico iacenti ligetur in collo, ftatimfelcuatfanus. Et fi earn fccum portauerit.nunquainçihoc malum accidct.

2 Ad i^hiaticos.

Herbæ paeoniç radicis partem alligabis lino,cumq; qui patitur circumcinges,rcscft faluberrima. Et fi cam in naui habueris.tcm-peftatcm compefcit, fi mandas ca aUris: cft rnimmirabilis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-- pj.

j4B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Apukîj de

DB PERISTEREO.

, Cap. óf.

Grçci periftereon orthion.alij trigontó,»' Jij bunion, alij hieran botanen, alij phiitro' doren,Ægyptijthiophenees, Prophetæhe-ras dacryon.alij hæma gales, alij hæina hoquot;' inu, Punici ziinicum, alij azirgozol.ltali cri-rtain gallinaceain,alij columbinam.alij ferra-riam, alij exuperam matricalein.alij bercula« niain uocarunt. Vtique periftereon hcrbafi-uefupinafiuc rcda, nafciturubiq: inplanis amp;aquo(ïslocis, radicefimplici arque tnyrfo-Suntautem ez coluinbisefcaadinodumiu-cundaamp;fainiliaris, unde amp;nbsp;hocnoinenha* bent,amp;columbinædicuntur.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad omMM uenetta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Herbæ perifterei tritum puluerem fi quis potumin uino accepcrir, omniauenenaJi-Icutit. Quidam dicunr, quod amp;nbsp;maeieain arrefuautuntur, primum Homerus,deines Mithridares, amp;nbsp;cum cenrauria porui data, omnia mala me'dicamenta expeiht, peral^ uumdeducens.

DB B R I O N I A. Crfp. 66.

Greci brionia,chelidonion,amp; melorhron, je arcpezoftin hue apiaftellum, Itali uuain taminiam, uirem albam, agrifolium, denta« riam, Aegyprij rhodona,dardiadana, Syri hu gadcfsi, dinuprila, Daci dochlea appeilaue-te.

V1 rtutib US hcrbanim. nbsp;nbsp;nbsp;349

re. Herba brionia, uirgultis atque folijs amp;nbsp;xorymbisut uiniferauitis, fed omnibus bir» tis, quæ fc colligat uicinis fruticibus, fruftu fiue femine botruofo,longo,raro,fuluo, quo etiamtergora dcpilantur, tbyrfos emittens prima in^rmatione è radice qui fuut afpara gis fimiles.

I KclJ}gt;lenem,

Herba brionia in cibo data Itenofis, per urinam liencm digcritamp; cmendat. Hæcher« batam laudabilis eft, ut in theriacas etiam potiones mittatur. Item fi in capite uel in cinftüearn tecum portaueris, nulla malate contingent.

OB NYMPHBÄ. C4p. 67.

Grseci nymphéa» proteam,caccabon,loto mctram, rhopalon, androgyrion, hydrago-gon.heracleon,Andreas nerion, Latin! ma-tremherculaniam,algipaluftrem, papauer paluftre.clauumVeneris.digitumVencris, -aquædudamdixerc. Nafcitur inaquis fta- aliafflant gnantibus, itaq; inde nomen fumpfit, thyrfo htw« nigro, leni, folij s fimilibus herbse ciboriæ, a-quam ex parte fuperantibus, flore pallido, fruiftu fiue femine lato, denfo, atq; guftu ar-gillofo, radice ftipidofa, nigra.acerrima. Eft præterea alianafcens inPeneoTheflaliseflu mine.cui» flos niger eft : radix alba amp;nbsp;afpera,

I Ad dgt;/rnterice{.

Herb«

' • L. A pul ci] dê

Herb* nymphcæ fernen cum üirtb tritutfi inpotu detur dyfcntcfico, fanabitUrmirifi-té. Itbm radices eius rades, amp;nbsp;dabis tnandu-care dyfenterico dièbus decem, eutabitur. Item fi fuccus cüm Uifto auftero dàtus fuerit, uentris fluxüm tcftringet:

OE CIRSIO. G»p. 61

Grxci cirfion, aJij acanthion,Latini (pin* mollem appeIlât;Herbacirfion thyrfo eft bi-cubitali,trigonöinferius,fuitunitaterotun« dö,cumthyrficulis pürpureis atq: canefeen-tibus,folijs hirtis, radice, ut Andreas meme rat,uaricum dolores medente»

I Ad/aucium dolorem,

Herbam cirfion cum fua'radice fiquisin tollo portauerit fulpenfam» fauces èi nün» quam dolebunt,

i AdàiteroHeoriavdobrem.

Herbxcii^j taf£ fuccus expreflusamp;pö' tui datus, interaneotum dolorem mirifieêft nat. Lege earn menfe Maio.

DB ISATIDE. C4p.

Grxä ifatim, Prophets apifion, Latinl dutam appellaoere.

1 Admorfü/nferpeKtit.

Herbs ifatidis folium contritum irt aqu«, le in plaga pofitu, adiuuat,fc dolorem lollit

DR SCOROIO. Clt;ip. 1^- nbsp;nbsp;nbsp;,

.tirx«

Virtntibusherbarüm? jfi

Grçci flt;ordion,pleuritin, fcordilon,(iyfo-fmon,calaminthcn agria.mithridation, Pro* phetæ hxma podontos,hæma iélinos, Lati^ ni trixaginem paluftrcm. Scordion habet thyrfos quadrangulos : folia fapore redar« gucnria, qux Grscci ftiptica uocauerunt, a» mara,amp; odofem aliquem allij rcdderttia.flo* re rubro,amp; cft uirtutis midualis.

I Ad nn-Morum Joloroiti

Herba fcordion trita, 8e cum oleo laurin« lubaâa, dolorem tollit inunda

Î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adferpentium

Herba fcordió coquatur, 8c detur ius eiu« cutnuinopotui : ipla autem contufainpla-gam imponatur, dolorem tollit.

r Adeottiilitni/uutltrrtiMai.

Htroafcordion alligata circa corpus ho* minis,tollit cottidianas uel tertian as.

de vbrbasco. c^d. yu

Grxci phlomon, pycnitin.licnnitin, Lati* niuerbafcum uocant. Sunteiusfpeciespri-Bix dux.Harum eft altera nigra, altera alba; cuius altera mafculus * altera fotmina. Fœ-mina igitur eft radicis contort«, longitudi* nis Gubitalis : thyrfo tenero, leniter hirto; folijs coliculi fimilibus,fed hirtioribus axqu« albidis: flore uiridi, amp;nbsp;femine nigro. Mako* lus utro albidioribus folijs at^uc anguftio* ribus,

L. Apuleij dc

ribus.Sc fniólu fiuefemine tenuiori.Iteitini' grafolijs eftlatiohbus atqj nigris Itemagre* ftis flore nigro, folijs herbae faluiæ fimilibus, uirgiscelfis. Item phloinides appcilatæfunt duplices.hirtæjterræ inhærentes, rotundifo liæ. Item quæappellatur lychnitisfiuethrya lis, quæ nodurnis luininibus aptatur.folij* pinguibus. Sed omnium radices funtuirtu» tis redarguentis, hoc eft ftipticæ. Nafeitutio cisfabulofis Scaggeribus. Hancherbamdi' cimus Mercuriû irlüenifle, 8c Vlyfsi dedilFe» cum deueniflet ad Citeen, ut nulla malefid» élus timeret.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aiuerfus occurfuf malot.

Herbæuerbafci uirgulam qui fecum pof“' taucrit,nullo metu terrebitur, neque belli ncque occurfus mali molcftabunlhunc.

2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aJ fioJagratn,

Herba uerbafeum contüfa atq; impofitii» infrapaucas horas doloreni effieatitcrfed»' bit,ita ut etiam ambulare queat. Hanc impO' Ctioné autores prçcipui proficere affirmant DB HERACLEA, fiue SlDERl-tiJe» Cap. ^2.

Grçci heracleàn,ijdé fideritin.ij dé buphta* mon.ijdé fcorpiuron.ijdê curitinjjdéariftc' rion, Latini ferrariâ, alij criftâ gallinaceâ, al'J herculaniâ, alij exupera patricaléuoçât, Habet Ipccics tre5,quarû altéra thyrfis quadran

9

Virtutibus Ii erb drum.

gulis,redarguentisuirtutis,nodis per intcr-uallauariegatis, femine nigro, folijs aiperis, amp;uocaturfpeciali nomine heraclea. Aliara-mulistenuibus,bicubitis, folijs exutroq; al-ternatis, atqj in fummitate fui fcifsis.cum ca» pitellis in fummitate ramorum femine plc-nis. Tertia mollib. thyrfis, fubälbidis, leui-bus: flore phœniceo, paruó atquc argillofo: folijs coriandri fimilibus. Sed omnium fu« pradiftarum herbarum folia funt uirtutis glutinatiuæ recentium uulnerum.

I nbsp;nbsp;nbsp;Si quis in uia tuti uult dedmiulure.

Herbamheracleam fi tecüm in uia porta« TJeris, latrones non tiiîiebis.

De CHELIDONIA. cap. 7^.

Græcè chelidoniori appellatur.Latinè hi-rundinina. Eiusfpeciesduæ. Aliamaior,a-lia minor, quæ etiam appellatur pyron agri« on. Sedmaiorefttenuifsimo thyrfo tan qua. fœnigrstci.cum folijs impaélis fuis uirgultis, mollibusatque fubalbidis, circa quæflores nigri.fuccum facit croceum atq; acriorein,amp; mordacein fenfim,amp; amarum : fruftum tan« quam ceratia porreéliora atqj tenuia, in qui« bus feinina papauere maiora : item radiccm ex una in jflurimas euntem.atquc in inferiores partes. Siquidem nomen chelidonix fumpfit ex hoc, quôd eo teporeTemperflo-refcit quo hirûdines præfto funt, quas Grçci

Z Z Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cheli-

55'4 L. Apuleij dc chelidonas nocat ; uel, ut quidam memorat, quód nidis fuis candein hirundines ferani ob acuendos fuccedentium uifus.

I Ad caligincm oculorum (y fcahre^’-nem, nbsp;nbsp;nbsp;lt;jui uiilnera hab ent tn

oculis, nbsp;nbsp;nbsp;alhugine oculorS,

Hcrbæchelidoniæ radiccm piftabis cum uino ueterCjSc inelle Artico,amp; pipere albo:amp; cum inuicem bene contritum fuehtjnungcs deintus, caliginé difcutit: ipfi experti fumus. Quidam de fucco eius ocuios fibi inungut, Item caligantibus oculis fuccos eiusuelfio^ jesexpreffos amp;mixtos cummelle Atticoin uafe æreo,leniter cineri feruenti cominixtoS decoélosqijfingulare remedium adcaliginé oculorum facere certum eft. Quidam fucco tantum utuntur.

Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad parotide.

Chelidonia cum axungia trita impona« tur, fed antè aqua foueto.

• 5 Ad aurigincm.

Herbam chelidoniam tritamcum aquabi bat, miraberis effeftum.

• . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 Ad ambufluni.

Herbam chelidoniam cum fepo caprino conteres, Scimpones. •

Ad eapitif dolorem.

Herbam cheudoniamex aceto contritam, ilhnito fronti amp;nbsp;capiti.

ó Ad dentiiim dolorem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hcr-gt;

Virtütibus herbarùm.

‘ Herbæ chelidoniæ radicem Sc cüprefsi tö liatrita,8ctedam mafculam aceto decoques, t Sctepefaftum gargarizet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

de STRYCHNÖ fiue SOL ATA. ’ x gt;'

Cap. -74. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-4

Grçci ftrychnon hemerón, agrian ftaphy-len, thalian, manicon,perifTon.anhydron, manten, dorycnion, molyuocant: Latinibel lonariam,uaticam, apollinariam, fojnnifera, ftrumüjCuculluin.Strychni fpeciés funt qua* tuor;quarumuocatur primahortualis, quS eft odoris iucundi.cuin friitice crebro, frutu cofo.amp;folijs nigris, maioribus ac latioribus ocimo, cum feminé rotudo uiridi aut nigró. Aliacaccabum appcltata, quam Lafini Itru-mum appelläueruntjfiue foporiferam; Scc^: folijs latioribus à præfcripta, cóthyrfis poft augmcntum ultra terræ uicinitatem inani-bus, Sc fruftu fiue femine in foilrculis rotun* dis ueficæ fimilibus inclufo, fuluo,rotundo, . ieni,fimili uuarum acinis,quo etiam corona» rumuenditores utuntur. Tertiaeft,quæ uo'» caturbypnotice, fiueut alij ftiychnon mela» non,uel tbalia.uel anbydron, agria ftaphyle, manicon.pcrifron, Latinèbellönaria,fomni-fica.Frutex eft,nafcft in petrofis locis, ramos plurimos pandens ftipidofos, Sc difficilè frïf» giles, folijs plenos ut mala cydonia, florib.ru bris,St non minimis, femine in cannis, quas-zzz z Græc?,

L. Apuletj de

Graeci lobas appellant, croceo: radice cuW rubro cortice. Quarta eft,quç appellaturina-nicc,fedLatiné furialis, eo quod furorein excitat.Nafciturin collibus,uel mótuofis lo^' cis, thyrfos emittens decern uel duodecitn ulnarum, fiuc,ut Græci, orgyorum, cum fo* lijs crucæ fimilibus, fed paulo latioribus, fu' pcrpofito capitc hirto uelut platani fphsrs, led maiore ac latiore, amp;nbsp;flore nigro,cum quo fernen flue fruftum botruofum, rotunduin, nigrum, habentem acinos decem.

• 1 Ad (gum facrum.

Herbç ftrychni fuccus expreflus cu aceto fuper illinitus, ignein facrum mirificè curat.

• 2 Ad tMWorem corporis.

Herbam folatam tufam,amp; cum oleo fuba-ftam impone, prodeft.

• 2 Si Mulier lalorai inferins.

Herbæ folatæ fucco fe fublauet.

• 4 Ad aurium dolorem.

Herbæ folatæ fuccum cum oleo cymini' no mifce, amp;c tepefaftum ftillain aures.

• 5 Ad dentium dolorem.

Herbæ folatæ baccas commanducet.

• 6 Ad fanguirtem de tiari b us fluenteni.

Herbæ ftrychni fucco lana intinfta nares obtura, fanguinem mirificè ftringit.

V i rtutibus herbarum. nbsp;nbsp;nbsp;357

Hcrbæ ftychni fuccus expreffus cum ace« to, 8c fupcrillinitus,alopecias mirificè curat.

8 Ad dolorem.

Herba ftrychnon cum oleo rofacco calc-fafta amp;nbsp;ftillata, mirificè capitis dolore tollit.

DE SENECIONB. Cap. 7^.

A' Grçcis eriçeron,gerontea,hydrogcron uocatur, Latinis fcnecion. Thyrfum nabet cubitalem, rubrum, cum tenuibus folijs leuker in fummitatc feifsis, 8c floribus nigellis, primo tempore celeritcr feifsis ac florefccn-tibus fummotenus uclut in canis.quos Grç-cipappus appellant, nos auos uocarepoffu-tnuS. Denique erigeron Græcè nominatur, quoduerno tempore canefcat cius flos, ac tenuetur tanquam capillatura. Habet radi-» cemtenuematque inutilem. Nafeitur intc-ftis, amp;nbsp;circa parietes.

I Ad ««Inerd ijuamuis uctuflißinta, Herba fcnecion tufa 8c fubaéla cum axun-gia uetcrc.et impofita,mirificè fanat uulnera.

2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Item ad uulnera.

Herba fcnecion, fimane eamadorans ex terra colligas, 8c tundas cum axungiauetcrc, in plagam impofita, plagam aperit 8c expur-gat. Item fl earn fimili more poft meridiem colligas, 8c cum axungiaueterc mifccas, impofita plagæ,aperit 8c perfanat.

zzz ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;} Ad

3$8 L. Apuleq de j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad pedum tumorem, nbsp;nbsp;dolorem

ueruortiin.

Herba fenecion piftata cum axungiaue* tere,pedum dolorem tollit,amp; neruorum po^ tentifsimê fan at.

4 Ad flomacii dolorem,

Herbæ fenccionis flofculi coiSli bene amp;nbsp;fubaéti, imponantur ut malagmaftomacho, fummè dolorem fanant.

Ad tumborum er“ eoxarum dolorem.

Herba fenecion per fetrita,amp;ieiuno inpO tu data, ualidifsimè prodefle fertur, •• ó nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad podagram.

, Herba fenecion trita cum fale, 8c ut mala-gmatis genus appofitapedibus, æquè profi-cerecertum eft,

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S( quii ferro pcreuffut fiierit.

Herbafenecion tufaeû axungiauetereß* ne fale,amp;:faólaquafi ccrotum,amp;in plagaiw-pofita, facilimè uulnus ad fanitaté perducit.

DE FILICE. Cap. 76.

Græci pterin, Latinifiiicem nominant.

I Ad uulnera,

, Herbæ filicis radieem piftatam in uulnus pones,Sc argemoniæ drachmas duas cumui no potui dato,mirificè curat.

2 Ad ramieem puerorum.

gt; Herbam filicem quam in radicc efçuli ar* borij inuençris, tunde cam cum axungia, Sc panno

Virtiitibus herbarum. 55'91 panno inducens impone, amp;nbsp;fafciam furfum uerfusligabis, quinta die fanabitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

5 Addoloremfentorumudfurtf.

Herba filice fumigabis loca. Item infan-temlanguidum fi exeafumigabis, facilimè eonualefcet infans/

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad Iplencm.

Herbafilixcum radice fua decoctaufque ad tertias, amp;nbsp;potui data, fpienem confumit.

DE GRAMINE. Cap. 77.

Græci agroftin, alij hæmaticon, alij ama. xitin,alij ægichon appellant: Latini gramen, alij aflefolium, alijuniolam. Agroftis folijs parui calami fimilibus, atque uirgultis per terrain ferpentibus, geniculofis : radicibus geniculatis, dulcibus, atque uulnerumuir» tutisglutinatiuæ.Harum decoétio potui dagt; ta,urinam mouet.Eft amp;nbsp;alia quæ calam. agro ftis appellatur maior fuprà diéta, hoe elf a« grofti : fed eft melior in Parnaftb nata, cuius nosurinam commouet, 8i. eiusradicisfuc-cus acuit uifum.

I Ad:jjileni! doloren),

Herbain gramen decoques, amp;cumeaflo. rem teres, amp;in panno linies, Sc pones fuper fpienem,inoxfentiet beneficium.

2 Atl epiphor^if oculorunt.

Herba gramen, quç in fe trifurciam habet’ ÇnâScin pluradiuiditur) decrefeente Li|na

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zzz 4 fubla-

L. Apuleif de fublata pluriinuin ualct. Repofitam habcto diligenter, exinde lippire incipientibus ad collum ligato, celeritcr iinininentein epi-phorain difcutere amp;nbsp;fanare diciinus.

DE GLADÏOLO. Cap, 78.

Grçci xiphion, alij phafganion,alij limni* een, alij njachærophyllon, alij anadorion.a' lij arion, Latini gladi olum fegetalem, amp;nbsp;lin-guam ccruinain uocant. Eft folijs gladioli' niilibus, thyrfo cubitali,floribus purpureis, radicibus duabus, paruulis, rotundis, altera in altera: nata quaruin fuperior maior eft, æ acriorisuirtutis.

I Ad uefica dolorem, amp;nbsp;ad eos urinam »onfadunt.

Herbam gladiolum efFodies, ficcatucor« ticem radicis eins conterito,amp; cutn uini cya» this dnobus 8c aquæ calidæ cyathis quatuor iintnifces, 8c fie potui dabis, mirararcineX' perieris.

2 Ad ßjlenü dolorem.

Herbam gladiolum maturifsimamleélam 8c fieeatam, amp;nbsp;in puluerem mollifsimumre-dadam, 8c in uino leuifsiino mixtam, potui datam,mirificè dicimus fplenem deficcare.

Ad coli uel pracordiorum dolorem,

Herbæ gladioli baeeas tritas ex oaprino lade, melius fi afinino,tepefadas datobibc'' re.definet dolor.

DE

Virtutibus herbarum. s«»

DB ROSMARINO. Cap. 79.

Libanotis alia eft coronalis àForanoap-pellata ; item ab alijs iéleritis, quam Latini rofmarinum appellant, tenues nutriens uir* gas,in quibus folia longa,tenuia,uiridia. Alia «ft frufti{era,quam etiam zeam Foranus ap Sor4«»f. pellat,fiue chamedyofmon,canchryn oxean, çampfanema, macærinthen Prophets, Daei dracontos, Ægyptij fernen, Zoroafter the- t Theo» opnoen, Latini falutarcm. Foliafeniculifi- pnueH,^ milia, fed afpera amp;rotatùm terræ proftrata, amp;nbsp;boni odoris, thyrfo cubitali, furcofo, cum umbraculis in fummitate,in quibus fruftum fiue ferne plurimü, album, angulofum ac re-finam refipiens: amp;cûfueritmallicatû,feruo-rem commouens. Vocatur etiam canchrys fernen fupradiélum : radicem uero tenuem formatam, thuris odorem fimulantem. Alia infruftuofa, quæ in cæteris fupradiftæ fimi« lis,fed neque thyrfum emittit, ncque florem, neque fernen ; uocatur etiam ab alij s pforan • themis, taurophthalmó,parthenion,uel, ( ut

) facatos, itê Prophet^ apofplcnos, hydrofelinos, Latini malum lentum ,Tufci fufinum. Alia numero quarta, quæ fimilis eft fupradiftis duabus, uocatur à quibufda ma-lobathron,ebæfalitis,Latini ros terræ, Ægyptij nacofthon, Prophetæ diofpneuma : fernen nutriens circulatum, nigrum,odora-

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zzz $ tiuum.

'L. Apulerjdc

tiuum, non inccndiofuin, radicein interius habens albam,cxterius nigram. Suntautein ’communiter omnes uirtutis fementis acer-riinæ, magis in radicibus.Nafciturlocis ma» ritimis, amp;hortis. Antequam thus fciretur, hac herba homines dcos placabant.

I ' Ad Jeittium dolorem.

Herbæ rofmarini radix eommanducata, ' dentium dolorem tollit: uel fi fuccuincius in dente tenuerit,moxfanabitur.

z Ad languentes.

Herba rofmarino trita cum oleo langui-dum perunges, moxfanabitur.

• 2 Ad pruriginem in corpore.

Hernam rofmarinum terito amp;,fu€cumelt; iuscumuino uetere 8c aqua calida per triduüm dabis bibere, fanabitur.

• 4 Ad hepitis uel interiorum dolorem, Herbæ rofmarini fafciculum concoques ex aqua, Jadijcies illi amomuinpufillum,ut fpicæ nardi, amp;nbsp;pahnulas duas, rutæ colicu-lum, in fe coque, amp;nbsp;aquam earum dabis bibere, fanusfiet.

• 5 Ad tufiim.

Herbamrofmarinum cum piperisgranis centum, mellis uncijs duabus teres, amp;nbsp;facies paftillos, amp;nbsp;dabis unum maneamp;unuinfero ^um dorinitum uadit,tursim fedat.

• 6 Ad interiorum dolorem.

c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Herbaffl

Viïtudbus herbafum. 3«?

' Herbam rofmarinumuiridem, autaridæ puluçrem dabis ut fuprà, mirificè facit.

7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad Mugiaem in oculis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Herbærofmarini tfüccumcommifcescö

inelle Attico.amp;inungesjiberaberis. uertm, 8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad MK/Kftrf recentid.

Herba rofmarinum contufa cumaxungia, impofita optimè facit. c

9 AdtrWiiiHitt.

Herbam rofmarinum contufam incalida »qua fub accefsione dabis.

DB PASTINACA. Cap. 8o.

A' Græcis dicitur agrios ftaphylinos,alijs «ras, alijs daucion, Itali paftinacam ruftica, erraticam,amp; fyluaticam. Nafciturin locis fa-xofis Scaggeribus. Alia eft hortualisfiuefe-minalis, amp;nbsp;uiribus imbccilla. Alia agreftis, quæ appellatur etiam à quibufdam ceras, eo quod cornu fingat: habet comam ut fœnicu-lus.thyrfumtenuem, afperum, in quoum-braculum, amp;nbsp;flores parues tenues, quorum in medio croceum germé, purpurei coloris, radiccm bipalmem, robore digital!, odore iucundam.

I AdM«fifr«^Mi*pi»rlt;« Wor4»f, ’ -»0» purgantuy,

Herbam paftinacam fyluatica decoquant, k de aqua eiqs fe fomentent, fanabuntur.

Z RdpwgationtmnMlierif'

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Herbalt^

L» Apulci) dc

Herbam paftinacam fyluaticâ dccoques, amp;c cum eadcm aqua ubi coda eft,grana piPÇ-ris trigintaquinque commifccs,amp; dabisbi' bere, mox purgabitur.Facit autein, utfupf* fcriptum eft, 8c ad dcntium dolorem.

DE PERDICALI. Cap. 8l.

Herbam perdicalcm, Grasci lyfimachion, ftderitin,alunen,hclxinen,partheniondicüt: Latini muralem amp;nbsp;parietariam, alij hercula-nam.alij urceolariam, alij uitriariamappd* lant.Sed nomen fumpfit à pçrdicibus,fiqu‘' dem ipfæ ea aluntur. Vocatuv etiam hçraclia, amp;ixinosagrion, amp;alytis,amp;clybatis, Scpo* lyonymos. Nafcitur inturribusuelparicti-bus,nabet thyrfos tenues,fruticofos.rubros, in quibus fcmina afpera,amp; folia linozoftiher bæfimilia, rotundiora tarnen atqihirfutaamp; afpera, qualitate remordentia atquecohs' rentia : eft enim, ut Græci aiunt,uirtutisfti‘ pticx. Dcnique ad fimilcs.caufas acfiinilitct pt arnogloftbs herb a adhibetur.

li A4poc!lt;«grlt;tM,

Herba perdicalis coquaturinaqua, amp;eX eadem aqua fouebis pedes uel genua, deinde ipfam herbam tufain cum axungia im-pones pedibus, panno indudam, uelfupct genua,ranabitmirè. Nafcitur parietibus aut maccrijs aut aggeribus.

Virtutibus herbarum.

DB MBRCVRIALI. Cap. Si.

Mercurialis à Græcorum alijs linozoftis arrhen, alijshermubotanc, alijsargyros,a-lijs argyritis, alijs arithryllis, sJiquibus par-ihcnion, quibulaa thelicon,alijs orchion, 8c chryfitis.arguminosq; appellata eft,Ægyptii apblopho , Propbetæ nermu bafilion, Itali mercurialem 8c tefticulatam. Frutex eftbi-palmis, folijs ocimi fimilibus,atqi ramis inalt; nibus, cum furcis plurimis atq; dcnfis.Et eft focmina maior, quæ appellatur etiamtheli-eonon.Latinè mercurialis focmina. Mafcu-1» uero uocatur mercurialis mafculata, id eft tefticulata. amp;nbsp;eft minor atqi rotûda,8c ueluti tefticulis binis paruis circa cxordiu ornata.

1 AliurHtrKdMritidm.

Hcrbam mercurialemcoques, Sctritâcx . pafTo dabis, ftatim detrabet.Sc ftomachu pur gabit.Aut fernen eius tri turn expaflb dato, idem dctrabct 8c purgabit.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 AdmntnrH4cie»ii4.

1 Herba mercurialis cu olco irino uel rofa-ceo ad mota,mox ^puocat fanguiné méftruû.

t Adepipbcrdfoculorum.

Heroæ mercurialis folia cum uino albo uetere impone.

4 Si in aures introirrit.

1 Herbx mercurialis fuccumtepefadumin 1 aurcm ftillabis, mox liberabis eum.

0

JS« L»Apulcijdc

DE RADIOLO. Cap. 8^

Herba radiolutn, quam alij filicinamuô-cant,fimilis cftfilici quæ in lapideis nafcitui, uel in parietibus,Habens in folijs fingulis bi' nos ordines punélorum aureorum.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad capitif dolorem.

Herba radiolo contufa,atque ante curioft depurgata, cum aceto fcyllitieo ufque adeo cofta donee appareat,perungito, capitis dogt; lorem tollit

2 Ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conci tandam.

Herbæ radioli radicem euuiraiTi,amp;tultro corticem purgatam, cum malua coq^uito, 8^ ius carum bibatur : fine labore uel aliqUote« dio uentrem deducitj 8c omnes æftus. DE ASPÄRAGO AGRESTI. Cap. 84-, Græci myacantha, alij acanthillidaappd-lauere, alij alpharagon, alij afparagóagtion-Latin! corrudam,alij afparagum agrefteWj^' lij afparagum rufticum, alij afoaragunoftru«

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad uefica dolorem Jiiee tumorem.

Herbæ afparagi agreftis radicem coquï'® aquae fextario, inpultario nouoäd quartan Sciciunus diebusfeptem laborans lumatia potu: plurimis diebusbalneoutatur.infr*' gidam non dcfcendat,neque frigidam biba^ mirificè fanitatem experietur.

I 2 Ad dentium dolorem.