Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are. In order of appearance:

Ielli adversvs Philippum Macedonia regem,quod intcrmif/ : fum cranrepetid caufæ ferûtur hæ. Tempore initîorû duo iuuenes Acar/ i nânes, qui non initiati crant: Athenas uenerunt; ÔC in facranum Ccrcris ' cum alqs pluribus fuis intraucrût.ob hoc,tanquam nefas fummum coin/ mififirenuab Athenienfibus cæfi funuAcarnânes mortibus fuorum corn/ ______________ moti ad uindicandutn illos auxilium à Philippo petieruntPaucis menfi ?us poft pacem Carthagineniîbus datam,quingentefîmo quadragefîmo anno ab urbe con dita,cum Atheniennu, qui obiîdebantur àPhiIippo:legati auxilium à fenatu petiflent: Si fez natus id cenfuiftet ferendum,plebe,quod tot bellorum córinuus labor grauis erat: diftênticnz tc:tcnuit authoritas patrum:ut fociæ ciuitati ferre quoque opem populus iubcrct. Bellum id P.SuIpitio cofuli mandatu eft: qui exercitu in Macedoniam duóto, cqueftribus præitjs cum Philippo profpere pugnauit, Äbydeni à Philippo obfeffi ad exemplu Sagutinorum, fuoa (eq^occiderunt, L.rurius prætor Gallos infubres rcbcllantcs.ôi Amilcaré Peenu bellum in eapartemolientemacieuicit.Amilcareoin bellooccifuseft:ÖCmilliahominu xxx v, Præz tcrea expcditioncs Philippi regis.SCSulpitq confulis.expugnationesCß urbium ab utroqj faz ^as cótinec.Sulpitius Cons.adiuuantibus rege Attalo,ÖC Rhodijs bellum gerebat. Trium phauic de Gallis L.Furius prætor,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L I B R Î II

Co M p L V R A prodigia ex diuerlis regionibus nuntiata referuntunintcr quæ, in Maz ccdonia in puppi longæ nauis lauream efte natam. T.Quintius Flaminius Cons.adz ucrlüs Philippum féliciter pugnauit in faucibus Epiri: fugatumq^ coegit in regnum rcuern# ïpfe Thcflaîiam,quæ eft uicina Macedonix:focrjs Aetolis, Si Acarnanibus.ucxauit.L.Quin rius Flaminius cofulis frater nauali prælio,Âttalo rege,ÖCRhodi]S adiuuatibus, Eubceam,S£ ^maritima oram cepiu Achæi in amicitiam recepti funt. Coniuratio feruorum faefta de folz uendis Carthagineniîbus obQdibuS opprefta eft. Prætoru numerus ampliatuscft:utfeni crearétur. Cornelius Cos.Gallos Infubres prælio fudit. Cu Laccdæmonr)S,amp; tyrano coz rum Nabidc amicitia iundla eft. Præterea expugnatiohes urbiu in Macedonia referuntur^

L I B R I I I I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

Ti T V s Quintius Flaminius procoful cu Philippo ad Cynocephafas in Theflalia acte ui(fto dcbellauit. L-Quintius Flaminius frater proconfulis,Acamânas.Leucade urbe# qua: caput eft Acarnanix:expugnata,in deditione accepit. C. Sepronius Tuditanus pra:z i;or à Ccltiben's cum exercitu cæfus eft. Attains à Thebis ob fubitam inualitudine translaz tusdeceftit. Pax pctenti Philippo,Gr£Cciæ libertas data eft. L.Furius,SC Claudius Marz çellus confulcs Boios,SCInfubres Gallos fubegerunt.Marcellus triuphauit Annibal fruftrn in Africa bellum raolitus,ÔC ob hoc Romanis per cptftolas aduerfæ fadionis principu delà tus,propter metum Romanoru,qui legatos ad Carthagirtenfiu fenatu de co miferannprofu gus ad Antiochum regem Sytix fe contulit,bellum contra Romanos parantem.

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBRI I I I Ï

LeX Oppia,quamC.OppiustribunusplebisbclloPunicodeftringendis cultibusma tronarui tulerancum maxima contentione abrogata eft: cum Porcius Cato author fuifz fef.ne ea lex aboleretur.Is in Hifpaniam profedus bello.quod Emporijs orfus eft:citcriorem Hifpaniam pacauit. T.Quintins Flaminius bellum aduerfus Laccdæmonios,SC tyrannunt eorum Nabidcm profpere geftu, data qs pace.qualern ipfe uoluiùliberatiscç Argis, qui fub ditionc tyranni erannfiniuit. Senatus tunc primum fecretus à populo ludos fpedauit.ut id fierct,Sex.Ælius Pætus.ôC L.Cornelius Çetheguscenfores interuenerunt cum indignatione aaa amp;nbsp;nlebis.

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. Q^V A R T AE

plebis.CoIoniæ pleræqj deJuôlæ funt. M.Porcius Cato de Hifpania triumphaui't. Rcs præterca aduerfus Boios,ôi Infubres Gallos féliciter geftæ referuncur. T.Quintius Flami/ nius, qui Philippum Maccdonum regem, ôi Nabidem Laccdæmoniorum tyrannum uice/ rat: Græciamt]^ omncm liberauerat: ob banc rerum faétarum multicudinem triduo triumz phauit. Lcgati Carthaginenfium nuntiauerunt:Annibalcm, qui ad Antiochum confugC/ rat:bellum cum eomolih.tétauerat autem per Ariftoncm Tyrium fine literis Carthaginem miflumad rcbellandum Pœnos concitarc.

PS CIP 10 Africanus legatus mifl’us ad Antiochu,Ephefi cüm Annibale, qui fe Antio/ cho iunxerat:collocutuseft:ut,fi fieri poflct,mctum uitæ,qHem ex populo Romano cou ccpcraneximcret.Inter alia cum quæreret ab Annibaletquem fuiife maximum imperatorem Annibal crederenrefpondit: Alexandrum Macedonum regem: quod parua manu innume/ rabiles exercitus fudiîfeuquodqj ultimas oras,quas uifere fupra fidem humanam eflet; peraz graffet.quærcnti deinde quem lècûdum ponereuinquit: Pyrrhum:co quod caftra metari do cuiffet:ad hæc neminem elegâtius loca cepi(re:præfidia difpofuifle.exequenti quem tertium diccrct:femctdixic.ridensScipio,quidnam tu diceres:fi me,inquit,uiciifcs C tune uero.inquit, me Si ante Alexandrum,Si ante Pyrrhum,5i ante alios pofuiflem. Inter ea prodigia,qux plurima fuifie traduntur:boucm,Cn.Dom{tio c5iule,locutu:Roma caue tibhrefertur. Apz parant in Antiochum bellum Romani.Nabis Lacedæmoniorum tyrânus incitatusab Æto lis,qui SC Philippum, Si Antiochum ad inferendum bellum populo Romano folicitabant: à populo Ro.defciuit: Si bcllo aduerfus Philopœmcné Achæorû prætoré gefto, ab Ætolis inz terfeôtus cQ:. Ætoli quoqj ab amicitia populi Ro.defecerut.cu quibus focietate iûdta Antio chus Syriærex eu bellum Græciç intuliffencoplurcs urbes occupauitiinter quas Chalcidcm, ôi totâ Eubœam, Res præterea in Liguribus geftas,Ôi apparatu belli ab Antiocho cotinet,

Ma R c V s Attilius Glabrio Cos.Antiochû apud Thermopylas, Philippe rege adiu/ uante,uidu Græcia expuliuidcmcp Ætolos fubegit. P.Cornelius Scipio Nafica Cos. ædem maths deùm, qua ipfc in Palatiu intulerat, uir optimus à fenatu iudicatus: dedicauit. idemqp Boios,Si Gallos uidtos in deditione accepiuSi de rjs triumphauit. Prætcrea naualia certamina profpera aduerfus præfedlos Antiochi régis referuntur.

Co R N E L I V s Scipio Cos.legato P.Scipione Africano, qui fe fratris legatu futurum dixerat:fiei Græcia.Si Afia prouincia decerneretuncum C. Lælio.qui multura in fenaz tu poterat:ea prouincia dari uidcretunprofedtus ad bcllum aduerfus Antiochum gcrendum, in Afiam primus omniû Romanoru ducum traiecit. Æmylius Regillus aduerliis regiam ciaflem Antiochi féliciter pugnauit ad Myonnefum,Rhodrjs adiuuantibus. Filius Atricaz ni ab Antiocho captus path remiflus eft. M.Attilius Glabrio de Antiocho,c|uem Græcia expulerauSJ de Ætolis triumphauit. Vidlo deinde Antiocho à L.Cornelio Scipione,adiu uante Eumcne rege, Attali Pergameni filio,paxdata,ea conditione:ut omnibus prouineqs ci tra Taurum montem cederet. Eumeni,quo iuuante Antiochus uidlus erat:rcgnum amplia turn, Rhodijs quoc^.qui Si ipfi iuuerannquxdam ciuitates conceffæ. Colonia dedudla eft Bononia. Æmylius Regillus,qui præfedlos Antiochi nauali certamine uicerat:nauale triumz phum duxit. L.Cornelius Scipio,qui cum Antiocho bellauerat:cognomine fratri coæquaz tus,Afiaticus appcllatus eft.

Ma R c V s Fuluius Cos.in Epiro Ambracienfes obfeftos,per deditionem accepinCez phaleniam fubegit:Ætolis perdomitis pacem dedit. Cn.Manlius Cos. collega eiuS Gallogræcos Toliftobogios Tedtofagos,amp;Trocmos,quiBrenno ducein Afiam tranfiez rant: cum foli citra Tauru montem minime parerent-.uicit.Eorum origo,5£ cum co loca, qua: tencnt:occupaueratcj:rcfcrutur. Exemplum quolt;^ uirtutis,amp; pudicitix in foemina traditur.

Qux,cum rcgis Gallogræcoru uxor fueriucapta ccnturione qui ci uim intulcrat:occilt;Jit. Lii ftrumàcenfohbuscoditumeft.ccnfafuntciuiucapita cclv111 millia,SC CCCXViiL Cum Ariarathc rege Cappadocia: amicitia iuóta eft. Cn.Manlius,concradicêtibus dccem legatis.cxquoru confilio fœduscum Antiocho cofcripferat:de Gallogræcis. acfta per fe caufa in fenatu.triumphauit. Scipio Africanus, die ei didta, ut quidam aiunà Petilio Atftco trib, plebis:ut quidâ, à Næuiojquod præda cum Antiocho capta ærarium fraudaflcupoftea^ is dies uenitæuocatus in roftra,hac die, inquit, Quirites Carthagine uici;K profcqüétc populo, Capitoliu afcendit:inde,ne amplius tribunitrjs iniurrjs ucxaretunin uoluntariu cxilium Liter num cóceflït,incertu ibi,an Romæ defuncftus.nam cius monimcntu utrobiqj fuit. L.Scipia Afiaticus,frater Africani, codem pcculatus criminc accufatus,damnatuscp,cum in uincula,0£ carcere duceretunT.Scmproriius Gracchus tribunus plebis,qui antca Scipionibus inimicuä crat:incerccftît:ôi ob id benefîciu Africani fîliam duxit. Cu populus quæftores in bona eiuS publicc poffidcnda mififtet-.non modo in ijs nullum ueftigiu pccuniæ rcgiæ apparuiufcd ne/ qua^ tantu in ærarium rcdaôlura:quantæfummæeratdamnatus.collatâ àcognatis:8Cami cis innumcrabilem pecuniam accipcre noluit.quæ neceftîtati ei erat ad cultum:retenta.

Ae M Y L I V s Cos. Liguribus fubadtis.uiam à Placentia ufcß Ahminu perdutftâ Fia miniæ iunxit. Initia luxuriæ introduôla ab excrcitu afîatico refcrunf'. Ligures,quicûcg circa Appenninu erannfubacfti funt. Bacchanalia facru Gra:cu,K quidc nodlurnu, Iceleruni omniu maximû feminariu,cum ad ingentis turbæcôiurationcm pcrueniffet:à co fuie inucfti/ gatum:SC multorû pœna fublatu eft. A cenfotibus L.Valerio Flacco,SC M.Porcio Catonc, uir Si belli Si pacis artibus maximus motus cft fenatu L. Quintius Flaminius T*Quintij fra/ ter: co quod eu Galliam prouinciâ Cos.optinuerat: rogatus à Philippo Pceno,qué amabat: feorto nobili’.Gallum quêdam fua manu occiderattiîuc,ut quidam tradiderutmnum damna torum fccuri pereuflerat,rogatus à meretricc Placêtina: cuius amore deperibat. Extatin eum M.Catonis oratio. Scipio Literni deccftîr.Et,tanquâ iungentc fortuna circa id tempus duo funcra maximoru uiroru,Annibal à Prufîa Bithyniæ rege,ad quem uiôlo Antiocho cofuge/ raf.cum dederetur Romanis;qui ad expofeendû ilium T.Quintium Flaminium mifeiât:ue/ neno fibi mortem cofciuit.Philopœmenes quoqj.dux Acha:orum,uir maximus cft à Mcfte/ nrjs interemptus uencnotcu ab rjs bcllo captus elfet. Coloniæ PolIcntia,Si Pifauru, Si Mu/ tina.Si Parma,deduôlæ funt. Præterea rcs aduerfum Celtiberos profperc geftas. Si initia^ eaufasLp belli maccdonicicontinet. cuiusorigoindeueniuquodPhilippusægrc ferebat re/ gnum fuû minui à Romanis:co quod cogeretur à Thracibus.alijsc^ loci s prælîdia dcducerè,

Cv M Philippus liberos coru,quos itl uirtculis nobiliftïmoru quidem hominu habebaft coquiri ad mortem iuftiftet:Thcoxena pro liberis fuis,Si fororis uerita admodu pucris regis libidincm,prolatis in mediu gladrjs,ôi pocuîo,in quo erat uenenum: fuafît ijs: ut immi/ nensludibrium morte effugerent; Si cum perfuafiffctn’pfa etiam fe intercmitCertamina iri/ ter Philippi Maccdoniæ regis liberos Perfeum Si Demetrium refcrunturtSi ut fraude fratrie fui Demetrius confîcftis criminibus,inter qua: accufatione parricidr),0i affeeftatione regni, pri mum ferro pctitus,ad ultimum,quoniam populi Romani amicus crat:ueneno nccatus efttré gnumeç Maecdonte mortuo Philippo ad Perfeu deuc'nit. Item res in Liguribus, Si fdifpä nia contra Celtiberos à copluribus féliciter geftas continet. Libri Numæ Pompilq in agro L-Pctilq feribæ fub laniculo à cultoribus agri in area lapidea claufi Si græci. Si latini irtuenfi funt.in quibus plura,qua: diffoluendaru religionu erannprætorad quem delati crant-.cum k giffetaurauit fenatui contra rempub. eflc,ut legerentun feruarenturép;Si ex S.C. in comitio exufti funt. Colonia Aquilcia deduóla eft. Philippus ægritudine animi confelt;ftus,quod Demetrium filium falfis alterius filrj in eundem delationibus impulfus ueneno fuftuliflet: Si de pœna Perlèi cogitauit: uoluitc^ Antigonu potius amicum fuum fuccefforem regni fui re/ linquere.fed in hac cogitatione morte raptus eft.regnum Perfeus accepit.

E qvoqve luuat, uclutipfe in parte laboris ac periculi fucrim# ad finem belli punici peruenifle. nam etfî profiter! aufum.perfcriz ptnrû tes ortineis Romanasu'n partibnsfingulis tanti opens fati/ gari minime conuenintamen cû in mentem uenintres amp;nbsp;lx an/ nos(tot enim (ùnt à primo pünico ad fecunduni bellum finitüm) æque muka uoluminaoccupafle mihnquàm occuparint quadrin/ genti LxXviii ariniàconditaurbeadAppiumClaudiucort fulem: qui primus bellum Carthaginéfibusintulit: iani prouideo animo, uelut qui proximis litori uadis inducli mare pedibüs in/ grediuntur:quicquid progredior:in uaftiorê me akitudiné,ac uelut profundum inuehi:amp; cre/ icere penc opusiquod prima quæcp pcrficiendo minui uidebatur. Pacem punicâ belliim mâ cedonicum excepit,penculo haudquaqüam coparandum aut uirtute ducis,autrobore milieu: claritate regum antiquorû.uetuftæq^ fama gentis,Si magnitudine imperrj, quo multâ quon/ dam Europæ,maiorcm partem Afiæ obtinuerant armisipropè nobilius. Cætcrum cœptum bellum aduerfus Philippû decem ferme ante annis, triennio prius depofitu eratcum Ætoli ÔC bellûôi pacis fuiflent caufæ.uacuos deinde pace punica iam Romanos, ôi infenfos Philip/ po,cum ob infîdam aduerfus_Ætolos,alioscp regionis eiufdem focios pacem, tum ob auxilia cum pecunia nuper in Africam mifla Annibali,Pœnisqp,preccs Athenienfiu,quos agro per/ uaftato in urbem compuleranexcitauerût ad innouandû bellum. Sub idem ferè tempus SC ab Attalo rege,ô£ Rhodrjs legati uenerunt,nuntiantes: Afiæ quolt;^ ciuitates follicitari. His le gationibus refponfum eft:curæ afianâ rem fenatui fore. Confultatio de macedonico bello integra ad Coss.qui tune in prælio cum Boijs erânreieéla eft.Interim ad Ptolemæum Ægy pti regem legati tres miflî.C.Claudius Nero,M.Æmylius Lepidus,P.Sempronius Tudita/ nus:ut annuntiarentuiótum Annibalem,Pœnoscp:ÔC gratias agerent regi:quod in rebus du brjs,cum finitimi eciam foeij Romanos dcfercrent:in fidemanfifiTenôi peterent:ut fi coaôti in/ iurrjs bellum aduerfus Philippum (ûfeepiflent: priftinum animû erga populum Romanuni conferuaret. Eodem ferè tempore P.Ælius Cos.in Gallia cum audiflèt à Borjs ante fuum aduentû incurfiones in agros focioru faôtasxduabus Icgionibus fubitarfjs tumultus eius eau/ fa feriptis, additisc^ ad eas quatuor cohortibus de exercitu fuo,C. Appiura præfeôlu fociûm bac tumultuariamanu per Vmbriam,quam tribumSappiniam uocannagrum Boioru inual dere iuflît.ipfe eodem aperto itinere per motes duxit. Appius ingreflus hoftium fines primo populationes fatis profpere,ac tuto fecit.delcifto deinde ad caftru Mutilum fatis idoneo loco ad demetenda frumenta(iam enim maturæ étant fegetcs)profe(îtus necç explorato circa,ned ftationibus fatis firmis,quæarmatæ inermes,atcp operi intentos tutarentur,pofitis,improui/' fo impetu Galloru cum frumentatoribus eft circunuentus.inde pauor,fugacp etiam armatos cepit.ad feptem millia hominu palata per fegetes funt cæfa: inter quos ipfe C. Appius præfei étus.cæteri in caftra metu copulfi.inde fine certoduce côfenfu militari proxima nod:e,relióta magna parte reru fuaru,ad cofulem per faltus propèinuios peruenere.qui, nifi quod popull tus eft Boioru fines-.ÔC cû Ingaunis Liguribus fœdus icinnihil, quod eflet memorabile, aliud in prouincia cum geifinetiRomam rcdrjt.Cum primum fenatum habuiuuniuerfîs poftulart tibus,ne quam prius rem,quàm de Philippo,fociorumcp querelis agerenrelatû extemploefti decrcuitcp frequens fcnatusiut P.Ælius Cos.quê uiderctur ei,cum imperio mitterenqui clafid accepta,quam ex Sicilia Cn.Odtauius reduceretiin Macedonia traijccrer.M. Valerius Leui/ nus proprætor miflus,circa Vibonem duodequadraginta nauibus ab Cn.Oóhauio acceptiä in Macedoniam tranfmifit.ad quem cu M, Aurelius legatus üeniflcnedocuifTctcp eu quâtos aaa exercituä

8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. Ct.V A R T AE

excrcitus,quantum nauium numetum comparaflct rextSi quemadmodum area omnes non concinentis modo urbes,fed ctiâ infulas,partim ipfe adeundo,partim per legatos conciret ho mines ad armatmaiore conatu Romanis id capeflendum bellum efleme cûôlantibus ijs au/ deret Philippus,quod Pyrrhus prius aufus ex aliquanto minore regno eflcf.hæc eadem feri/ bere Aurelium confulibus,Si fenatui placuit. Exitu huius anrti cum de agris ueterû militum rclatumeiTetiqui duôlu.atqj aufpicio proconfulis Scipionis in Africa beilum pcrfcciflènttde/ creuerunt patres: ut M.Iuliusprætor urbis,G ei uideretur: decemuiros agro famniti,apulocp, quod is publicus populi Ro,eflet:metiendo,diuidendocp crearet.Creati P.Seruilius,Q.Cæ/ ciliusMetellus,Cn.ôiM.Seruilij (Geminis ambobus cognomé crat)L.amp; M.Hoftilij Cato neSjP.Iulius Apulus,M.Fuluius Flaccus.P. Aelius Pætus.Q. Flaminius. Per eos dies P. Ae/ lio confulum comitia habente, creati Coss.Ser.Sulpitius Galba, C. Aurelius Cotta. Præto/ res exinde fadli Q.Minutius Rufus,L.Furius Purpuno,Q.Fuluius Gillo.Cn. Sergius Plan/ eus. Ludi Romani fcenici eo anno magnifîce, apparateep faefti ab ædilibus curulibus L.Va/ lerio FlaccOjSi T.Quintio Flaminio,biduum inffaurati funt.frumentic^ uim ingcntem,quod ex Africa proconful Scipio miferat: quaternis a^ris populo cum fumma fide, amp;nbsp;gratia diuife/ runt. Et plcbcij ludi ter toti inftaurati ab ædilibus plebis L. Apuftio Fullone, ôi Q. Minu/ tio Rufo: qui ex ædilitate prætor creatus erat. Ô4 louis epulum fuit ludorum caufa. Anno quingétefimoquadragefimo ab urbe condita,Ser.Sulpitio Galba,C.Aurelio Coss.bellum cum rege Philippo initum eft.paucis menfibus poft pace Carthaginenfibus datâ.Omnium primum cam rem idibus Martijs,quo die turn confulatus inibatur: Ser.Sulpitius Cos. retu/ îit:fenatusip decrcuit: ut rj Coss.maioribus hoftijs rem diuinam facerent quibus drjs ipfis ui deretur, cum prccationc ca. Quam rem fènatus populus^ Romanus de rcpublica, deep in/ eundo nouo bello in animo haberet:ea res uti populo Romano,focijsc^, ac noraini latino be ne,ac féliciter eueniret. fècundum rem diuinam,precationemc^,ut de rcpublica, dcc^ prouin/ cf)s fenatum confulerent. Per eos dies opportune iritandisad bcllum animis amp;nbsp;literæà M. Aurelio legato,SC M. Valerio Leuino proprætoreallatæ:amp; Athenienfîû noua Icgatio ue/ nit: quæ regem appropinquate fînibus fuis nuntiarer; breuiep non agros modo, fed urbem ctiam in ditionc eius futurænifi quid in Romanis auxilij foret. Cum pronuntiaftent Coss. rem diuinam rite perfeclâ efte: amp;nbsp;precationi annuifle deos, arufpices rcfpondcrc: lætac^ ex/ ta fuine;ôi prolationcm finium,uiôtoriamcp,ôi triumphum portendi:tum literæ VaIcrtj,Âu relijc^ le(ftæ,ô£ legati Athenienfium auditi. Senatus inde confultum faeftum eft:ut foerjs gra tiæ agercntur,quod diu follicitati ne obfidionis quidem metu fide dcccftiflcnt.de auxilio mit tendo turn refpondere placere: cum confulcs prouincias fortiti eftcnt:atqueis Cos.cui Ma/ cedonia prouincia eueniftet, ad populum tuliifet: ut Philippo régi Maccdonum indicerctur bellum Ser. Sulpitio prouincia Macedonia forte cuenit. isque rogationcm promulgauit: uellent, iuberent Philippo régi, Macedonibusque, qui fub regno ciuseftent : ob iniurias,ar/ maep illata focijs populi Romani bellum indici f Alteri confuli Aurelio Italia prouincia ob/ tigit. Prætores exinde fortiti funt: Cn. Sergius Plancus urbanam: Q. Fuluius Gillo Sici/ liam:Q.Minutius Rufus BrutiostL. Furius Purpurio Galliam. Rogatio de bello maccdoni CO primiscomitijs ab omnibus fermé ccnturijsantiquataeft.id cum fefti diuturnitateôf gra/ uitatc belli fua fponte homines tædio laborum, periculorumt^ fcceranntum Q. Bebius tri/ bunus plebis uiam antiquam criminandi patres ingreiîus ineufauerat bella ex bellis feri, ne pace unquam frui plebs poftet. Ægrc cam rem paftî patres: laceratusc^ probris in fenatu tri bunus plebistôJ confulem pro fe quifq? hortari: ut de integro comitia rogationi ferendæ cdi/ ecret: caftigaretq^ fegnitiam populi: atq; docerct quanto damno, dcdecori^ dilatio ca belli futuraeffet. Conful in campoMartio comitijshabitis,priufquam centurias in fuffragium mitreretconcionc aduocata, Ignorarc,inquit,uidemini mihi Quirites: non utrum bellum, an paeem habeatis,uos confuli:(neq5 enim liberu id uobis permittet Philippus:qui terra ma ricy ingensbellum molitur)fed utrum in Macedoniam lcgionestranfportetis:an hofte in Ita liam accipiatis.hoc quantu interfit,(î unc^ ante aliâs,punico certe proximo bello expert! cftis.

LIBER , P R! At S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9

Quis cnitn dubitat:quîn,fi Saguntinis obfefli's,fideniqj noftram {ntplorarttibüS irttpfgre tugt; litlemus opcm;Gcut patres noftri Mamertinis tulcraiiRtotum in Hifpam'am aucrfüri bellum fucrimusrquod cuncîtando cum fumma cladc tioftra in Italiam accepimus';'Nc illud quidem dubium eft: quin hune ipfum Philippum paclum iam per legatos, literasep cum Annibale in Italiam trarjcerc.minó cum clafle Leuino,qui ultro ei bellum inferret: in Macedonia conti/ nucrimus.ôi quod tuncfccimus:cum hoftem Annibalem in Italia haberemust id nunc pulfo Italia Annibale, deuiótis Carthaginenßbus, cundtamur facere Z Patiamur in expugnandis Athenis,ßcutin Sagunto expugnando Annibalem paffi fumus:fegnitiem noftram experiri tegem.non quinto inde mcnfcjquemadmodum ab Sagunto AnnibaLfed quinto inde die,^ ab Gorintbo folucrit naues:in Italiam peruenict.Ne æquaucritis Annibali Philippume Car thaginenfibus Maccdonas: Pyrrho cerre æquabitis:dico quantum uel uir uiro,uel gens genti prxftat.Minima accefllo Temper Epirus regno Macedoniæ fuit:ôd hodie eft. Pelopónefum totam in ditione Philippus habct,Argoscp ipfos.non uetcre fama magis, quam morte Pyr/ rhi nobilitatos.Noftra nunccopara.quanto magis florente Italiam,quanto magis intégras res, (aluis ducibus, faluis tot cxercitibus, quos punicum poftca bellum abfumpfit: aggrclPus Pyrrhus tarnen concuftiuS^ uidtor prop's ad ipfam urbem Roma uenit.nec Tarerini modoi oracp ilia Italiæ.quam maioré Græciâuocant:ut linguam,ut nomen fccutos credcrcstfed Lü canus,5C Brutius,ô^ Samnis à nobis defecerunt. hascuos.li Philippus in Italiam trahfmifcritî quietura,aut manfura in fide creditisC manferut cnim punico poftea bello.nuncp ifti populû nifi cum décrit ad quern defcifcant,a nobis non deficient. Si piguiftet uos in Africa traijeere,! hodie in Italia Annibalem,ôC Carthaginenfes hoftes habcrctis.Maccdonia potius,^ Italia bellum habeatthoftiij urbes agrit^ ferro, atq^ igni uaftentur. experti iam fumus foris nobisi quam domi feliciora,potcntiora^ arma efte.Itc in fuffragiu bene iuuantibus dfistSr quæ par tres cenfueruntuos iubetc.Huius uobis fententiæ non colul modo aiitbor eftt fed ctia dfi im mortales:qui mihi facrificati,precantic]^,ut hoc bellum mihi,fenatuiéj^,uobist^,ôi focqs,ac no mini latino, claftibus.excrcitibusc’^ noftris bcncac féliciter cucniret: læta omnia, profpera^ portendere, Ab hac orations in fuffragium mifri,uti rogarat.bellum iuflerunt.Supplicatio inde à Coss.in triduum ex S.C.indidta cft:obfecraticp circa omnia puluinaria dfi: quod bel/ lum cum Philippo populus iuftiftctrid bene ac féliciter eucniret.cófulticp fœciales à Ser.SuP pitio:bellum,quod indiccrctur régi Philippomtru ipfi uticp annuntiari iuberêt: an fatis eftet* in finibus regni quod proximum præfidium eftèueô nuntiari.fœciales dccrcuerunt: utrû co? rum feciftet,rcdle fadturum. Confuli à patribus permiftum: ut quem uideretur ex fis,qui ex? trafenatum eftent-.lcgatum raitteretad bellum régi indiccndum.Tum de cxercitibus confu/ lum,prætorumqî adlu, confules binas legiones lcribcrc iufîî:ucteres dimittcrc cxcrcitus. Sul? pitio, cui nouum, acmagni nominis bellum decretu crat: permiftùmmt de cxcrcitu,quc pro? conful Scipio ex Africa dcportaffchuoluntarios quos pofîct, duccret: inuitum ne quem mili/ tem ucterê ducedi ius cftet.Prætoribus L.Furio Purpurioni, Q. Minutio Rufo quina mil? liafociûm latini nominis conful darcnquibuspræfidfis alter Galliâ,alter Brutios prouinciarrt obtineret. Q.Fuluius Gillo ipfe iuflus ex eo excrcitu, que P.Ælius Cos.habuiffenut quif? que minime multa ftipendia haberet, legere donee Si ipfe quinqj millia fociûm ac nominis latini cffcciflêt: id præfidio Siciliæ prouinciæ eflet. M. Valerio Falconi qui prætor priorc an? no Campaniam prouinciam habucrat: prorogatum in annum imperium eft: uti propraztot in Sardiniam traficerct: quodep de exercitu, qui ibi eftet: quinqj millia fociûm nominis lati? ni, qui eorum minime multa ftipendia haberet: legerer. Et confules duas urbahas legiones feribere iuftî: quæ fi quo res pofeeret, multis in Italia contaeftis gentibus punici belli focicta? tCjirac]^ inde tumêcibus:mitterêtur. Sex legionibus Romanis eo anno ufura refpublica erab

In ipfo apparatu belli Icgati ab rege Ptolemæo uenerunt: qui nuntiarutrAthenienfes ad? uerfus Philippum petifte ab rege auxtlium. cæterum etfi communes foefi fint: tarnen nifi ex authoritate populi Romani,necç daftcm.neq; exercitum dcfendcndi,aut oppugnandi cuiuf? quam caufa regem in Græciam mifturu eftè. uel quieturû eum in rcgno: fi populo Romand focios

«o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E Ç.. Q^v A R T AE

fociosdefendere Kceahyçl Romanos quiefcerc, fi mali'nt,panuru:atlt;^ ipfum airxilia, quibus facile aduerfijs Philippu tucri Athenas poflèntîmiflurû.Gratiæ régi ab fènatu adlæ, rcfpon/j fumcß;tutari focios populo Romano in animo efle.fi qua re ad id bellum opus fit: indicatuA ros regi.regnicp eius opes fcire fubfidia firma ae fidelia fuæ reip.efle. Munera deinde legatis, in fingulosquinamillia b æriscxS.C.mifla.Cum dclecäuconfules haberét: pararétq^ quas; ad bellum opus eflent;ciuitasreligiofa,in principes maxime nouoru bellorum/upplicationf DUS habitis iam,ÔC obfecratione circa omnia puluinaria fâéta.ne quid pra:terraitteretur,quodL aliquando faótum eflct:ludos Ioui,donumc]^ uouere c6fulem,cui prouincia Macedonia eue/ niflet: iuflit. Moram uoto publico Licinius pontifex maximusattulit: qui negauit ex i'ncer/ ta pecunia uouere debcre. fi ea pecunia non poflet in bellum ufui eflê: repon’ ftatim debere: nec cum alia pecunia mifceri.quod nifi faólum eflenuotum rite folui non pofle, Quanqua Si tes,SC author mouebautamen ad collegium pontificum referre coful iuflus:fi poflet reële uo/ tum incertæ pecunia: fufcipi.poflc.reëliusc^ etiam efle,pontifîces decreucrunt. Vouit in ea/ dem uerba Cos. prareunte maximo pontifice: quibus ante quinquennalia uota fufcipi folita cranc: præterquam quod tanta pecunia,quantam tum,cum folueretur, fenatus cenfuiflet: lu/ doSjdonacp fadlurumuouit.totiesanteludi magni decerta pecunia uoti erannij primi de in/ certa. Omnium animis in bellum macedonici;m uerfis,repente nihil minus eo tempore ti/j métibus gallici tumultus fama exorta eft.Infut .es,Cenomani^,ói Boq,excitis SalIyisJIua/, tibusép.Ói cæteris Ligufticis populis,AmilcarePœno duce,qui in qs locisde Afdrubalis exer citu fubftiterat:Placentiä inuaferannSC direpta urbe,ac per iram magna ex parte incenfa,uix duobus millibus hominum inter incendia,ruinaséj^ reliëlis,traieóto Pado ad Crcmonam di ripiendam pergunt, Vicinæ urbis audita clades fpatium colonis dedit ad claudendas portas, præfidiac^ per muros difponcnda:ut obfiderentur tarnen prius quam expugnarentur: nun/ tiosc^ micterent ad populum Romanum.L Furius Purpurio,qui turn prouinciæ præeraucæ tero ex S.C.exercitu dimiflb,præterquinqj millia fociûm ac latini nominis,cum qs copqs in proxima regione prouinciæ circa Äriminu fubftiterat. is tum fenatui feripfit, quo in tumuitu prouincia cflet.duarum coloniarum,qua: ingentem illam tempeftatem punici belli fubterfu/ giflent’.alteram captam,ac direptam ab hoftibus: altera oppugnari. nec in exercitu fuo fan's præfidq colonis laborantibus fore:nifiquinq; millia fociorum xl. millibushoftiuCtotenim in armis cflc)trucid3nda obqccrc uelit:à tanta fua clade iam inflatos excidio coloniæ Roma næ augeri hoftium animos. His litcris recitatis decrcuerunnut C.Äurelius Cos. exercitu cui in Hetruriam ad coueniendum diem cdixerat;Ärimini eadem die adefle iuberet: SC aut ipfe, fi per comodum reipublicæ poflenad opprimendum gallicum tumultum proficifeeretur: auti L.Furio prætori feriberenut cu ad eum legiones ex Hetruria ueniflcnt:miflîs in uicem carum quinc^ millibus focioru, qui interim Hetruriæ præfidio eflent: profîcifceref ipfe ad coloniam liberandam obfidionc.Legatositem mittendos in Africa cenfuerût: eofdem Carthaginem,. ut nuntiarêt-.ciuem eoru Amilcarem reliëlum in Gallia, haud fatis (cire ex Afdrubalis prius,' an ex Magonis poftea exercitu,bellum contra fœdus facere.exercitus Gallorum,Ligurumq^ exciuifle ad arma contra popuîum Romanum.eum.fi pax placerct: reuocandum illis, de/ dendum populo Romano efle. fimul nuntiare iuflï: perfugas fibi non omnes redditos efle: magnam partem corum palam Carthagini obuerfari dici:quos comprehendi conquiric^ debere:ut fibi ex fœdere reftituantur.Hæc ad Carthaginenfes mandata .MafaniflPægratu/ lari iuflï: quod non patrium modo recuperaflet regnum: fed parte florentiflîma Syphads fi nium adieëla ctiam auxiflct.Nuntiare præterea iuflî:bellum cum rege Philippe fufceptumî quod Carthaginenfes auxilqs iuuiflet: iniurias^ inferendo focqs populi Romani, flagran/ te belle Italia coegiflet clafles cxercitusc^ in Græciam mitti: ÔC diftinédo copias caufa in pri mis fuiflet ferius in Africam trarjciendi. peterent: ut ad id bellum mitterec auxilia Nuimida/ rum equitum. Dona ampla data: quæ ferrent régi: uafa aurea argenteaep, togâque purpu/ rea, SC palmata tunica cum eburneo feipione, SC toga prætexta cum curuli fclla. iuflï^ polli/ ceri: fi quid ei ad fîrmandum, augendum^ regnum opus efle iudicaflèt: enixe id populuni ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Romanuni

LIBER P R I M V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II

Roinanum merito cius præftaturum.Verminæ quoq; Syphacis filij Icgati per cos dies fcna tum adierunt.excufancescrrorêadolefcentiâtp.ôiculpam omnem in fraudem Carthagineti , fium aucrtétes.Et Mafaniffam Romanis ex hofte amicu fadtum: Verminam quoq? annixu/ rumtnc officqs in populum Romanû aut à Mafanifîa.auc ab ullo alio uincatur.pereremc rcx, fodusq^,8C amicus ab fenatu appclIaretur.Refponfum legatis eft; ÔC Syphacem patrem eins fine caufaex focio amp;nbsp;amico hoftem repente populi Ro.fadtu: amp;nbsp;eum ipfum rudimentû ado/ lefeentiæ bello lacefienté Romanos pofuifTe.itacç pacem illi prius petendâ à populo Roma/ no e(re:quàm ut rex, fociuscp,Ô{ amicus appelletur. nominis eius honoré pro magnis erga fe regu meritis dare populum Romanu cofuefle.legatos Romanos in Africa fore:quibus man daturum fcnatum:ut Verminæ pacis dent legesdiberu arbitriû eis populo Romano permit/ tente.fi quid ad cas addi.demi, mutariùe uellet:rurfus ab fenatu ei poftulandum forc.Lcgati cum rjs mâdatis in Africam miflî.C.Terêtius Varro,Sp.Lucrctius,Cn.Oófauius. quinque/ ternes fingulis datæ. Literæ deinde in fenatu recitatæ funt Q. Minutij prætoris: cui Bruttj prouincia erat: pecunia Locris ex Proferpinæ thefauris nodte clàm fublatænecad quos perd neat facinus^ueftigia ulla cxtare.Indigne paffus fenatus no ceflari ab facrilegtjs:ôi ne Plemi/ nium quidé,tam clarugt;recensq^ noxæ fimul ac pœnæ exemplum.homines deterrere.C. Aure lio confuli negotiû datummt ad prætore in Brutios fcriberet:fenatui placere quæftionê de exz pilatis thefauris eodem exemplo haberiiquo M.Pomponius prætor triennio ante habuiflet. quæ inuenta pecunia eiTenreponi.fi quo minus inuentu foret;expleri:ac piacularia,fi uiderct\ ficut ante pontifices cenfui(fent:fîeri,caufa expiandæ uiolationis eius teropli. Prodigia etiam fub idem repus pluribus locis nuntiata acciderut.in Lucanis cœlum arfifle affcrebât:Priuerni fereno per diem totu rubrum folem fuiffeîLanuuq templo Sofpitæ lunonis noéte fi repitum ingétem exortu.iam animaliu obfcœni fœtus pluribus locis nutiabantur.in Sabinis incertus infans natus mafculus,an fœmina effet, alter fexdecim iam annorû ité ambiguo fexu inuen/ tus.Frufinone agnus cum fuillo capite, Sinueffæ poreus cû capite humano natus: in Lucanis in agro publico equus eu quinq; pedibus.Fœda omnia Si deformia,errantiscç in alienos fœ/ tus naturæ uifa.ante omnia abominati femimarcs:iufficç in mare extéplo deportari-.ficut pro xime C.Claudio.M.Liuio Coss.deportatus fimilisprodigfj fœtus erat.nihilominus decem/ uiros adiré libros de portéto eo iufferunt. decêuiri ex libris res diuinas eafdem, quæ proxime fecundum id prodigiu fadlæeffcnt:imperarunt. carmen præterea ab ter nouenis uirginibus cani per urbem iuffcrûndonumtp lunoni Regin.x fcrri.Ea uti fièrent,C.Aurelius Cos.ex de cemuirorû refponfo curauit.carmen ficut patrû memoria Liuius,ita tum condidit P. Licinius Tegula.Expiatis omnibus religionibus(nam etiâ Locris facrilegiu perueftigatu à Q. Minu/ tio erat:pccuniac^ ex bonis noxiorû in thefauris rcpofita)cum côfules in prouincias proficifei uellent:priuati frequentes,quibusex pecunia,quâ M. Valerio.ôC M.Claudio Coss.mutuam dederantîtertia penfio debebatur:eo anno adierut fenatum:quia côfules,cum ad nouum bel/ ïum.quod magna claffe.magnisc^ exercitibus gerendum effet,uix ærarium fufïiceret:negauc rant effe.unde f)s in præfentia folueretur.Senatus querentes eos non fuftinuit:fi in punicum bellum pecunia data in macedonicum quoc^ bellum uti refpublica uellct:alrjs ex alrjs orienti bus bellis,quid aliud quam publica pro bcneficio tanquam ob noxam fuam pccuniam forcC Cum Sipriuati æquum poftularet:nec tarnen foluendo ære alieno refpublica effet:quod me/ dium inter æquum,utile crat:decreuerunt:ut,quoniam magna pars eorum agros uulgo uc nales effe dicerettSC fibimet emptis opus effe: agri publicfqui intra quinquagefimu lapidem effetîcopia ijs fierct.con fuies agrum æfl:imaturos:amp; in iugera fe affes uedtigales, teftandi cau fa publicum agrum effe,impofituros:ut fiquis,cum foluere poffet populus:pecuniä habere,^ agru mallet:reftitueret agru populo. Læti earn conditioné priuati accepere.Triêtius.Tabu liusc^ is ager.quia pro tertia parte pecuniæ datus erat:appellatus. Tum Ser.Sulpitius fecun dum uota in Capitolio nucupata paludatus cû lictoribus ,pfeôtus ab urbe,Brûdifiû uenit: Si ueteribus militibus uoluntarrjs ex africano cxercitu in legiones deferiptis, nauibusc^ ex claffe cofulis Cornelij ledtisxalcera die,^ à Brûdifîo foluit, in Macedonia traiecit.ibi ei prçfto fuere

It nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC» CLV A R T AE

Athcnienfîum Iegati,orates:ut feobfidtonceximeret.MifTus cxtemplo Athenas eft C.CIau dius Centimalus cum X X longts nauibus, ÔC militum copijs, neqj enim ipfe rex Athenas obfidebat.co maxime tempore Abydum oppugnabat.iam cu RhodipÄ Attalonaualibus certaminibus,neutro féliciter prælio uires expcrtus.fed animos ei faciebat præter fetociâ inlî/ tam,fœdus idtum eu Antiocho Syriæ rcgc:diuifæcç iam cû eo Ægypti opes: cui morte audi/ ta Pcolcraæi regis ambo imminebât. Cotraxerant autê fibi eu Philippo bellum Athénien fes haudqua^ digna caufa:dum ex uetere Fortuna nihil præter animos feruanr. Acarnânes duo iuuenesjper initiorû dies non initiati templum Cereris imprudentes religionis eu eætera curba ingrefti funt.facile eos fermo prodidit abfurde quædâ percunôlantes. deduôliép ad an tiftites rempli, cum palàm effet per errorem ingreffos: tanquam ob infandu feelus interfcdti func, Id tam fœde, atlt;ç hoftiliter gens Acarnanum faeffum ad Philippum detuliuimpetra/ uitép ab eo:ut datis Maccdonu auxilqs.bellum fe inferre Athenienfibus pateretur. Hic exer/ citus primo terram Atticam ferro igniq^ depopulatus,cum omnis generis præda in Acarna/ niam redqt. SZ iritatio animorum ea prima fuit.poftea iuftum bellum decretis ciuitatis ultro indicendo factum. Attalus enim rex, Rhodqcp perfecuti cedentem in Macedoniam Philip/ pum.cum Æ-ginam ueniffenurex Piræeum renouandæ firmâdæq^ cum Athenienfibus focic taris caufa traiecit.Ciuitas omnis obuiam effufa cum coiugibus ac liberis.facerdotes cum inß gnibus fuis intrantem urbem,ac diui propè ipfi exciti fedibus fuis exceperunt. In concionem extéplo populus uocatus: ut rexquæ uellet, coràm ageret. deinde ex dignitate magis uifum: feribere eum,de quibusnideretunquàm præfentem aut referendis fuis in ciuitatem benefiefjs erubefcere,aut fignificationibus.acclamationibuscp multitudinis,affentatione immodica pu/ dorem onerantis.In literis autem.quæ mifiæ in côcionem.recitatæcp funt: comemoratio erat bcncficioru primum in ciuitatem foeiam: deinde rerum: quas aduerfus Philippum geffiffet; ad poftremu adhortatio capeflendi bellitdum fe.dum Rhodios, turn quidem dum etiâ Ro/ manos haberent.nequicquam poftca,fi tum ceffarêt: prætermiffam occafionem quæfituros. Rhodij deinde legati auditi funt:quorum reeês erat beneficium: quod naues longas quatuor in porru Athenienfium captas nuper à Maccdonibus.recuperatascç remiferâr, itaep ingenti confenfu bellum aduerfus Philippum decretum.Honores régi primu Attalo immodici,dein de Si Rhodqs habiti.tum primu mentio illata de tribu,quam Attalidem appellarent:ad de/ cem ueteres tribus addenda.ôi Rhodiorum populus corona aurea uirtutis gratia donatus,ci/ uitascç Rhodqs data: quemadmodum Rhodq prius Athenienfibus dederât. Secundu hæc rex Attalus zEginam ad claffem fe rcccpit.Rhodq etiâ ab Ægina inde per infulas Rhodum nauigarunt:omnibus,præter Andrum,Parumq^,ôiScyrum.quæ præfidqs Macedonum te/ nebantur:in focietatem accepeis.Attalum Æginæ miffi in Ætoliam nuntq, expedlaticç inde legati aliquandiu nihil agente tenuere.ôi neq? illos excire ad arma potuit,gaudcntcs uteuneç compofita cum Philippo pace:8i ipfc,Rhodrjtp,cum,fi inftitiffent Philippo: egregium libe/ raræ per fe Græciæ titulum habere potuiffent:paticndo rurfus,eum in Hellcfpontum traqce/ re.occupantemcp Græciæ opportuna loca uires colligere,bellum aluerc:gloriatncp eius gefti, perfeôticç Romanis cocefferunt. Philippus magis regio animo eft ufus:qui cum Attalum, Rhodiosé]^ hoftes no fuftinuiffet:ne Romano quidem quod imminebat,bello territus.Phi/ lode quodam ex præfcôtis fuis-cum duobus millibus peditû,equitibus ducentis ad populah dos Athenienfiu agros miffo, daffe tradita Heradidi, ut Maroneâ peteret:ipfc terra eodem cum expeditis duobus millibus pcditum.equitibus ducentis pergit. amp;nbsp;Maroneam quide pri mo impetu expugnauit.Ænum inde cum magno labore.poftremo per proditionem Gany/ medispræfeôli Ptolemæi cepit.deinde alia caftella,Cypfcla,ÔJ Dorifeon, Si Nympheum oc cupat.inde progreffusad Chcrfonefum,Elæûnra,Si Alopeconncfum,tradentibus ipfis, rece/ pit. Gallipolis quoq?,8i Madytos dedita:0i caftella quædâ ignobilia. Abydeni ne legatis qui/ dem admiftis.regi portas dauferut.ea oppugnatio diu Philippum tenuir.eripifp ex obfidio/ ne,ni ceffatum ab Attalo,Si Rhodqs foret:potucrunt. Attalus trecentos tantu milites in præ/ fidium,Rhodq quadriremem unam exdaffe,cu ad Tenedum ftaret:mifcrut. eodem poftea

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER P R I M V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJ

cum lam uix fuftinerent obfidionê; Qi. ipfe Attains cum traiccinct; fpem tantu auxilrj ex pfoz pinquo oftendit,necp tcrra,necç mari adiucis focrjs. Abydeni primo tormentis per muros difpo(ïtis,nó terra modo adeunteis adieu arcebant:fed nauiu quoq? ftationcm infeftam hoz fti fàcicbâc.poftea cum Qi muri pars ftrata minis, ad intenorem raptim oppofîtû murum cuniculis iam peruentu efletdegatos ad regem de coditionibus tradendæ urbis miferut.Paciz fcebanturautem:ut rhodiam quadriremem cum focqs naualibus.Attalifp præfîdiu emitti liz ccret:atq;ipfisurbeexcedere cum fingulis ueftimetis.quibus cum Philippus nihil pacati.nifi omnia permittentibus refpondiiTet:adco renutiata hæc legatio ab indignatione fimul, ac dez fperatione iram accendinut ad Saguntinam rabiem couerfi matronas omnes in templo Dia næ,pucros ingenuos,uirgincscç, Qi infantes cum fuis nutricibus in gymnafiu includi iuberêtî aurum Si argétum in foru deferrimeftem pretiofam in naues rhodiam,cy2icenamcß, quæ in portu crant:conrici:facerdotes,uidlimasq^ adducitSi altaria in medio poni.ibi delcdti phmu; qui ubi cæfam aciem fuoram pro diruto muro pugnantem uidiHennextemplo coniugesjibe rosé^ interficeréc:auru,argencu,ueftemc^,quæ in nauibus efiTentu'n mare derjeerent: teólis pu blicis priuatisq^ quâpiurimis locis poifent,ignés fubijeerennSi fe facinus perpetraturos, præz euntibus ctiam execrabile carmen facerdotibus,iureiurado adaóti:tum militaris ætas iurare, neminem uiuum,nifi uiól:orem,acie excefluru.Hi memores deoru adeo pertinaciter pugnaue runc:ut cum nox præliu diremptura eflet:rex prior territus rabie eoru,pugna abfliterit. Prin cipes,quibu3 atrocior pars facinoris delegata erat:cum paucos, Qi cofctÆos uulnûribus ac laflï tudine fupereffe prælio cerneretduce prima facerdotes cum infuk's ad urbem dedendam Phi lippo mittunr Ante deditionê ex qs legaris Romanis,qui Alexandria mifli erât:M,Æmy lius duoru confenfu,minimus natu,audita obiidione Abydenorum,ad Philippum uenit.qui queftus Atcalo,R.hodqscç arma illata,Si quod tum maxime Abydum oppugnarencum rex ab Attalo,Si Rhodqs ultro fe bello laceflimm diceret: num Abydeni quoq^,inquit, ultro tibi intulerutarma^Infuero uera audire ferocior oratio uifa efl:quam quæ habenda apud regem eflet.Æ.tas,inquit,Si forma,Si fuper omnia Romanu nomen te ferociore facit, ego autem pri mum uelim uos feederu memores mecum feruare pacem.fi bello laccffios:m i hi quoqj in aniz mo eft facere,ut regnum Macedonu,nomencp baud minus.quam Romanu nobile bello fen tiatis.Ita dimiffo legato Philippus auro argentoep,quæ coaceruata erant:accepto,hominum prædam omnem amific.canca enim rabies multitüdiné inuafinut répété proditos rati,qui pu gnantes mortem occubuiflent: periuriumq^ alqs alq exprobrantes,Si facerdotibus maxime, qui quos ad mortem deuouiftenneorum uiuoru deditionê hofti fcciflent: repente omnes ad cædes coniugu, liberorumcp difeurrerennfeepipfi per omnes uias lethi interficerét. Obftupe fadtus eo furore rex fuppreftit impetum militum:Si triduu ie ad moriendum Abydenis dare dixit.quo fpatio plura facinora in fe uidli ediderunt:quam infefti edidiftent uitftores. nec nifi quern uincula,aut alia neceftitas mori prohibuinquifep uiuus in poteftarem uenit.Philippus impofito Abydi præfidio,in regnu redqt.Cum uelut Sagunti cxcidiu Annibali,fic Phi lippo Abydenoru clades ad Romanum bellum animos feciflennuntq occurrerut:confulcm iam in Epiro efte:8i Apolloniam terreftres copias,nauales Corcyram in hyberna deduxifte. Inter hæc legatis,qui in Africa mifli erätide Amilcare gallici exercitus duce, refponfum à Carthaz ginenfibus eftmihil ultra fe facere pofle:quam utexilio eum mulcT:arent:bonac^ eius publica rcntpcrlugas Qi fùgitiuos,quos inquirendo ueftigare potuerinnreddidifle. Qi de ea re mifluz ros legatos Romam: qui fenatui fatisfacerent.Duccta millia modium tritici Romam,ducenz ta ad exercitum in Macedoniam miferut.Inde in Numidiam ad regem profeóti legati.dona data Mafaniflæ:mandatacp edita.Equites ducenti Numidæ,cum daret,accepti.ipfe in naues imponendos curauit-.Si cu ducentis millibus modium tritici, ducetis hordei in Macedoniam mifit. Tertia legatio ad Verminam erat. Is ad primos fines regni legatisobuia progreffus, ut fcriberet ipfi quas uellent pacis códitiones,permifit. omnem pacem iuftam bonamcç fore fibi CÛ populo Romano.datæ leges pacisuuflusc^ ad earn cófirmandam mittete legatos Ro mam. Per idem tépus L.Cornelius Lentulus proconful ex Hilpania redqt.qui cu in fenatu

•4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. Q^V A R T AE

res ab fe per multos annos forti'ter,felicitcrtp geftas expofuiflenpoftulaffetc^; ut triumphati Gbi inuehi urbem hccret:res tnumpho dignas efle cenfebac fenacus: fed exemplum à maiori/ bus non accepifle:ut qui neq^ dictator,ncqj coful.necp prætor res gefliflcutriumpharet.proz cofulem ilium Hifpaniâ prouinciâ, non c5fulem,aut prætoré obtinuifle. dccurrebatur tarnen cô;ut ouans urbem iniretu'ntercedcntc T. Sempronio Longo tribuno plebis:qui nihilo maz gisid more maioru,autulloexemplo futuru dicebat.poftremo uiótus cófenfu patrum tribuz nus çeflîttÔC ex S.C.L. Lentulus ouans urbem eft ingreftus. Argéti tulit ex præda quadragin taquatuor millia pondo-.auri duo millia quadringeta l: militibus ex præda centu xx alles diuiGt. lara exercituscófularisab Arretio Ariminu tradudhus erat: Siquinq; millia fociûm latini nominis ex Gallia in Hetruriam tranficrât.itaq? L.Furius magnis itineribus ab Arimiz no aduerfus Gallos Cremona turn obGdentes profeeftus, caftra mille quingentoru paftuura interuallo ab hofte pofuit.Occafio egregie rei gerendæ fui t:G protinus de uia ad caftra oppu gnanda duxiftcc.palati paftim uagabanturper agros,nullo fan's firmo reliólo præfidio.laftiz tudini milieu timuinquod raptim duStum agmen erat. Galli clamore fuoru exaghs reuocatf, omifta præda,quiE in manibus erancaftra repctiuere.Si poftero die in acie progrefti.nec Roz manus moram pugnandi fecit.fed uix fpatium inftruendi fait: eo curfa hoftes in prælium uc ncrunt.Dextera ala(quia in alas diuifam focialem exercitu habebat) in prima aci: locata eft: in fubfidijs duæ Romanæ Icgiones.M.Furius dextræ alæ.Iegionibus M.Cæcilius, equttibus L.Valerius Flaccus(legati omnes eraut) præpofiti.Pra:tor fecu duos legatos.Cn.Leôîorium, Si P. Titinium habebancum quibus circufpicere. Si obirc ad omneis hoftiû fubitos conatus polTet.Primo Galli omni multitudine in unû locu cônixi,obruerc,atcp obterere fefe dextram alam,quæ prima eranfperarut pofte.ubi id parum procedebancircuucnire à cornibus Si am plecli hoftium aciem,quod multitudini aduerfus paucos facile uidebatunconati fant. Id ubi uidit prætor: ut Si ipfc dilataret aciem: duas legiones ex fubGdijs dextra læuac^ alæ, quæ in prima acie pugnabancircüdanædemcç deo ïoui uouiniï eo die hoftes fadiflct.L. Valerio im perat:ut altera parte duaru legionu equites,altera fociorum equitatum in cornua hoftiû emit tannée circûuenire eos aciem patiatur.Gmul Si ipfe.ut extenuatâ mediam fubdudtis cornibus aciem Gallorû uidinGgna inferre cofertos milites, Si perrumpere ordines iubet.ôi cornua ab equitibus.ôi medij à pedite pulfi:ac repente,cum omni parte cæde ingenti fternerentur: Galli cerga uertunt:fagacç effafa repetunt caftra.fagientes perfecutus eques: mox Si legiones infez cutæ in caftra impetû feccrunt.Minus fex millia hominû inde effugerunt.cæfa Si capta fapra quinlt;^ôi XXX milliacum Ggnismilitaribus LXX, carpentis gallicismulta præda onera tis plus ducentis.Amilcar dux pœnus eo prælio cecidinôi tres imperatores nobiles Gallorû. Piacentini captiui ad duo millia liberorû capitum redditi colonis.Magna uiôtoria,lætac^ Ro mæ fait literis allatis:fupplicatio in triduû décréta eft. Romanorû,fociorum fp ad duo millia CO prælio ccciderunnplurimi dexteræ alæ:in quam primo impetu ingens uis hoftiû illata eft. Quanquâ à prætore propè debellatum eranconful quoeg C.Aurelius perfeólis: quæ Romæ . agenda fuerann.profeôtus in Galliam uiôlore exercitû à prætore accepit. Confal alter,cum autumno fermé exaôto in prouinciam ueniftencirca Apolloniam hybernabat.ab clafle,quæ Corcyræ fabduefta eranC.Claudius,triremes^ Romanæ(Gcut ante didû eft) Athenas mifz fæ cum Piræeum perueniftent: defpondentibus iam animos foerjs fpem ingentem attulerât. nam amp;nbsp;terreftres ab Corintho,quæ per Megaram incurGones in agros fieri folttæ erât: non fiebant: ÔC prædonum à Chalcide naues.quæ no mare folum infeftum.fed etiam omnes ma ritimos agros Athenicnfibusfecerant:nonmodo Sunium fupcrarc, fed nec extra firctum Euz ripi comittere aperto mari fc audebant.Superuenerunt fis très Rhodiæ quadrircmes: amp;nbsp;erât atticæ très aptæ naues ad tuendos maritimos agros coparatæ.Hac claffe fi urbs,agricp Athe nienfium defenderetur: fatis in præfentia exiftimanti Claudio efle, maioris etiam rei fortuna oblataeft. Exulesab Chalcide regiorû iniurqs pulfi attulerunnoccupari Chalcidem finecerz tamine ullo poffe.nam ÔJ Maccdonas,quia nulîus in propinquo fit hoftiû mctus:uagari pafz fim:Si oppidanos præfidio Macedonû fretos euftodiâ urbis negligere. His authoribus proz . : • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fedus.

LIBER P RI M V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1$

fcôlus.quanquam Sumum ira mature pcrueneranut inde prouehi ad primas anguftias Eu/ bceæ pofFccme fuperato promontorio côfpiceretur: claiTem in ftatione ufq? ad noclê tenuit. primis tencbris mouit:ôi crâquillo proueôtus Chalcidem paulo ante lucem,quà infrequétifTi ma ædificia urbis funt:paucis militibus turrim proximâ.murumcç circa fcalis cepit:alibi fopi tis cuftodibus.alibi nullo cuftodiente. progrefii inde ad frequentia ædificrjs loca, cuftodtbus interfedtis,refradlacp porta,cæterâ multitudinem armatorû acceperunt.inde in totam urbem difcurfum eft:auôtoetiam tumultu:quod circa foru ignis teótis inieólus erat, cóflagrarunt ôi horrea regia, armamentariû cum ingenti apparatu machinarû,tormentorumcp. cædes in/ de pariim fugientium pariter ac repugnantium fieri cœpta eft.nec ullo iam,qui militaris æta/ tisefïctmon autcæfo,autfugato:Sopatroctiam Acarna'ne præfeôlo præfidrj interfeôlo:præ/ da omnis primo in foru collata:deinde in naues impofita.carcer etiam ab Rhodfjs refraélusî emiflîcp captiuüquos Philippus tanquâ in tutiflîmam cuftodiam condiderat. ftatuis inde re gis deiedlis,truncatiscp,figno rcceptui dato,confcenderunt nauestôC Piræeum,unde profeôli erant-.redicrut.Quod fi tanrum militum Romanoru fuiflettut amp;nbsp;Chalcis teneri,amp; non deferi præfidium Athenarum potuifleumagna res principio ftatim belIi,Chalcis,ôi Euripus adem pta régi forent.nam ut terra Thermopylarum anguftiæ Greciâ,ita mari fretu Euripi claudit. Demetriade turn Philippus erat.quó cum effet nuntiata clades fociæ urbis: quanquam (e/ rum auxilium perditis erat: tarnen quæ proxima auxilio eft, ultionem pctens,cum expeditis quinqj millibus peditu,SJ c c c equitibus extemplo profecftus, curfu propere Chalcidem contcndit,haudquaquam dubius opprimi Romanos poffe.a qua deftitutus fpe,nec ad quic/ quam aliud,quam ad deforme fpedlaculum femirutæ, ac fumantis fociæ urbis cum ueniffet: paucis,uix qui fepelirent bello abfumptos,relicftis,æque raptim ac uenerat,traigreffus ponte Euripum perBceotiam Athenas ducit,pari incepto baud difparem euentum ratus refponfu rum.ôi refpondiffet;nifi fpeculator(hemerodromos uocant Græci,ingens die uno curfu erne/ tientes fpatium)cótemplatus regiu agmcn è fpecula quadam,prægreffus noóle media Athe nas pcrueniffct.idem ibi fomnus,cademc^ negligetia eraùquæ Chalcidem dies ante paucos prodidcrat.Excitati nuntio trepido Si prætor Athenienfiu,ôi Dioxippus præfedtus cohortis merccde militantium auxilioru,conuocatis in foru militibus,tuba fignu ex arce dari iubent:ut hoftesadeffe omnes fcirent.ita undiq; ad portas,ad muros difcurrut.Paucas poft horas Phi lippus,aliquanto tarnen ante lucem appropinquas urbi,c5fpe(ftis luminibus crebris,6i fremi tu hominiâ trepidantium(ut in tali tumulcu)exaudito,fuftinuit figna: Si cofidere, ac quiefcere agmcn iuffit, ui aperta propalam ufurus: quando paru dolus proftierat.ad Dipylon acceffit. Porta ea,uclut in ore urbis pofita,maior aliquâto,patcnciorc|;,quàm cæteræ,eft:ôê intra earn extracp latæ funt uiæ: ut Si oppidani dirigere aciem à foro ad portam poffent: Si extra limes mille fermé paffusin Acadcmiæ gymnafium ferens, pediti equiticp hoftium liberu fpatium præbcrct.Eo limite Athenicnfes cum Attali præfidio,ÔC cohorte Dioxippi,3cie intra portam inftruóta,figna extulcrunt.Quod ubi Philippus uiditrhabere fe hoftes in poreftate ratus, ôi diu optata cædefneq? enim ulli græcaru ciuitatu infeftior erat) expleturû, cohortatus milites, ut fe intuentes pugnarentifcirentqj ibi figna,ibi acicm effe debcre,ubi rex effet:concitat in ho ftes cquum,non ira tantum,fed etiam gloria elatus:quod ingenti turba copletis etiam ad fpe (ftaculum mûris,confpici fe pugnantem egregiu ducebat. Aliquantu ante aciem eu equitibus paucis cucdlus in medios hoftes ingêtem turn fuis ardoré,tum pauorem hoftibus iniecit.plu riraos manu fua c5minus,cminuscp uulneratos,côpulfosçp in portam cofecutus, amp;nbsp;ipfe cum maiorem in anguftqs trepidantium edidiffet cædem: in temerario incepto tutum tarnen recc ptum habuic;quia qui in turribus portæ erât:fuftinebant telatne in permiftos hoftibus fuos conijccrent. intra muros deinde tenentibus milites Athenienfibus, Philippus figno receptui dato,caftra ad Cynofargcs(tcmplum Herculis,gymnafiû(^ Si lucus erat circûie{ftus)pofuit. fed Cynofargcs,SJ lucus, Si quicquid fan(fti,amœniue circa urbem erat:incéfum eft: dirutaep: non tcdta folum.fed etiam fepulchra:nec diuini humaniue iuris quicquam præ impotenti ira cft feruatu.Poftero die eu primo claufæ fuiffent portæ:deinde fubito apertæ:quia præfidium b b b Z Attali

Attali ab Ægina »Romanic^ ab Piræeo intrauerant urbem:caftra ab urbe retulit rex tria fer/ me millia palfuum.inde Eleufinem profeôtus,fpe improuifotempli,caftellif]^,quod ôd immi net ôi circundatum eft templo:capiendi,cum haudquaquam negleôlas euftodias aniniaduer tifret:ÔC claflem à Piræeo fubfidio uenirejomiflo incepto,Megaram,ac protinus Corinthum ducit. Si cum Àrgis Achæorum concilium efle audiiîct: inopinantibus Achæis concioni ipß fuperuenit. Côfultabant de bcllo aduerfus Nabim tyrannum Lacedæmonioru. qui tranG lato ab Achæis imperio à Philopœmene ad Cycliaden nequaqua parem illi ducem dilapfa cernens Achæorum auxilia,redintegrauerat bellumtagrosc^finicimorum uaftabat:amp; iam ur bibus quocß erat terribilis. Aduerfus hune hoftem cum quantum ex quaq; ciuitatu militum conferiberetur cofultarent: Philippus dempturu fe eis curam.quod ad Nabin,ô^ Lacedæmo nios attineret:pollicitus:nec tantum agros fociorum populationibus prohibiturumtfed terro rem omnem belli in ipfam Laconiam.duôho eô extcmplo exercitu,translaturum.Hæc oratio cum ingêti hominum aifenfu acciperetunita tarnen æquum efl,inquit,me ueftra mcis armis tutari’.ne mea intérim nudetur præfîdijs,itaq?,fi uobis uidctuntantû’parate militum:quâtuni ad Oreum,SC Chalcidem.ôi Corinthum tuenda fatis fint:ut meis ab tergo tutis, fecurus bel/ lum Nabidi inferâ.ôi^ Lacedæmonqs.Non fcfellit Achæos:quô fpcdlaffet tam benigna poh licitatio, auxiliumép oblatum aduerfus Lacedæmonios. id quæricut obfidem Achæorum iu/ uentutem educeret ex Peloponnefo ad illigandam Romano bello gentem. Si id quidem coz argucre Cycliades prætor Achæorum nihil attinere ratusu'd modo cum dixifletmon licere le gibus Achæorum de alijs rébus referre:quàm propter quas conuocati eflenudecreto de exer citu parando aduerfus Nabin faôloæoncilium fortiter ac libéré habitum dimifîtj'nter aflenta tores regios ante earn diem habitus.Philippus magna fpe depulfus.uoluntarijs paucis milid bus confcriptis,Corinthum,atc^ in Atticam terram redfjt. Per eos ipfos dies,quibus Phiz ^pus in Achaia fuit: Philocles præfeôlus regius ex Eubœa profeClus cum duobus millibus Thracum.Macedonumq^ ad depopulandos Athenienfium fînes,è regione Eleufinis faltum Cithæronistranfcêdit.inde dimidia parte militum ad prædandum paflîm per agros dimif/ fa,cum parte ipfe occultus loco ad infidias opportuno confedit:ut iî ex caftello ab Eleulîne in prædantes fuos impetus fîeret:repente hoftes effufos ex improuifo adoriretur. Non fefellere infidiæ.itaq; reuocatis.qui difeurrerant ad prædandum,militibus,inftrudiscp,ad oppugnan dum caftclium Eleuiîncm profeôlus eu multis inde uulncribus receflït: Philippot^ fe uenienz ti ex Achaia coniunxit.Tentata ôi ab ipfo rege expugnatio eius caftelli eft.fed naues Roma næ à Piræeo uenientes, intromiflumép præhdium abfifterc incepto coegerunt. Diuifo dein/ de excrcitu rex cum parte Philoclem Athenas mittit:cum parte ipfe Piræcum pergit:utdum Philocles fubeundo muros,8i comminanda oppugnatione contineret urbe Atheniéfes: ipfî Piræcum leui cum prælîdio relidlum expugnâdi facultas elfet.Cæteru nihil ei Piræci, quam Eleufinis facilionrjfdcm ferè defendentibus.oppugnatio fuit. A Piræeo Athenas repente du/ xit.inde cruptione fubita peditumæquitumc^ inter anguftias femiruti mûri,qui brachfjs duo bus Piræcum Athenis iunginrepulfus, omifla oppugnatione urbis, diuifo cum Philocle rur/ fusexercitu, ad uaftandos agros profeôtus, cum priorem populationem fepulchris circa ur/ bem diruendisexercuifret,nequid inuiolatum relinqueret:templa deûm, quæ pagatim làcra/ ta habebant: dirui.atq^ incendi iuflît.Exornata eo generc operum eximie terra Attica,ôi: co/ pia domeftici marmoris,ô2 ingenijs artificum præbuit huic furori materiam. neque enim di/ rucrc modo ipfa templa,ac fimulacra euertere fatis habuit:fed lapides quoc^,ne integri cumu tarent ruinas: frangi iuflît. Si pofteaquam non tam ira fatiata, quàm iræ exercendæ materia hæc deerat:agro hoftium in Bœotiam exceflït: nec aliud quicquam dignû memoria in Græ/ cia cgit. Coful Sulpitius eo tempore inter Apolloniam,ac Dyrrachium habebat caftra ad Apfum flumen: quo accerfitum T. Apuftiumlegatum cum parte copiarum ad depopulan/ doshoftium fines mittit. Apuftius extrema Macedoni.æ populatus, Corrhago,K Gerrhu/ nio. Si OrefTo caftellis primo impetu captis, ad Antipatriam.in faucibus anguftis fi'tam ur/ bem,uenit.ac primo euocatos principes ad colloquium,ut fîdei Romanorum fe comitterent.

perliccre eft conatus: deinde ubi magnitudinc ac mœnihus, fituc^ urbis freti diefta afperna-* bantur:ui atqj armis adortus expugnauiupuberibusép interfe(ftis,præda omni milicibus con cefta,diruit muros:atq? urbem incendit Hie metus Codrionem,fans uali'dum 8i munitn op/ pidum, fine ccrcamine utdederetur Romanis, effecitpræfidio ibi relióto,Ilion (nomen pro/ peer alteram in Afia urbem,quam oppidum,notius) ui capitur. Reuertetem legatum ad con fulem cum fatis magna præda Athenagoras quidam regius præfeôtus in tranfitu fluminis à nouiftîrao agmine adortus poftrcmos turbauit. ad quorum clamorem,ôi trepidationê cum reueólus equo propere legatus figna conuertiflet: conicdliscp in medium farcinis aciem dire/ xifletmon tulere impetum Romanorum militum rcgtj, multi ex rjs occifi': plures capti. Lcga tusincolumi cxercitu rcdudlo ad confulem, remittitur inde extemplo ad claflem,Hac fatis fe lici expeditione bellocommifto,reguli ac principes accolæ Macedonum in caftra Romana ueniuntjPleuratus Scerdilerifilius,ÔCÂminander Athamânumrex,8Cex Dardanis Bato, Longari filius. Bellum fuo nomine Longarus cum Demetrio Philippi pâtre gefterat. Polli/ centibus auxilia refponditconful: Dardanorum, Plcurati opera, cum exercitum in Mace/ doniam induccret:fe ufurum. Aminandro Ætolos concitandos ad bellum attribuit.Attali le gatis (.nam ij quoq? per id tempus uenerant) mandatent Æginæ rex,ubi hybernabateclafTem Romanam operiretur.qua adiun(fta,bello maritimo,ficut ante,Philippum urgeret. Ad Rho dios quoeç miffi legati: ut capefTerent partem belli.Nec Philippus fegnius (iam enim m Ma cedoniam pcruenerat) apparabat bellum, filium Perfea, puerum admodum,datis ex amico rum numero, qui ætatem eins regerent: cum parte copiarum ad obfidendas anguftias, quæ ad Pelagoniam funt:mittit.Sciathum,amp; Peparethu, haud ignobilcs urbes, ne clafli prædæ, aut præmio eftèntîdiruit. Ad Ætolos mittit legatos: ne gens inquiéta aduétu Romanorum fidem mutaret. Cocilium Ætolorum ftatuta die, quod Panætolium uocant: futurum erat, huic ut occurrerenuôC legati regis iter accelerarunt: amp;nbsp;ab confule miflus L.Furius Purpurio le gatus uenit. Athenienfium quoq? legati ad id concilium occurrerunt. Primi Macedones, cum quibus recentiffimu foedus erat:auditi funt. qui nulla noua re nihil fe noui habere, quod afferrent.dixerunt.quibus enim de caufi's, experta inutili focietate Romana, pacem cum Phi lippo feciftenucopofitam femel feruare eos debere. An imitari,inquit unus ex legatis, Ro/ manorum licentiam,an leuitatem dicam,mauultis C qui cum legatis ueftris Romæ refponde ri ita iuftifTentiquid ad nos uenitis Ætoli:fine quorum authoritate pacem cum Philippo feci/ ftisCrjdem nunc,ut bellum fecu aduerfus Philippum geratis:poftulant:SÓ antea propter uos, amp;nbsp;pro uobis arma fumpta aduerfus cum fimulabant: nunc uosin.pace efte cu Philippo pro/ hibent. Meftanæ ut auxilio eftènt,primo in Siciliam cólcenderunt:iterum,ut Syraculas op preffas ab Carthaginenfibus in libertatem eximerent. Et Meffanam,amp; Syracufas, totam Siciliam ipfi habentzueóligalemc^ prouinciam fecuribus,0ifafcibusfubiecerunt.Scilicetficut uos Naupaóli legibusueftris per magiftratus àuobis creatosconcilium habetis,focium,ho/ ftemcp libere,quem uelitis,leóturi,pacem ac bellum arbitrio habituri ueftro:ficSiculorum ci/ uitatibus Syracufas, aut Meflanam aut Lilybæum indicitur concilium populi Romani: Ro/ manus conuentus agituneo imperio euocati conueniunt:excelfo in fuggeftu fuperba iura red dentem,ftipatu lióloribus uidenuuirgæ tergo,fecures ceruicibus imminet:8i quotannis alium atq; alium dominum fortiutur.Nec id mirari debenuaut poftunt:cum Italiæ urbes, Rhegiu, Tarentum,Capuam,finitimasq^,quarum minis creuit urbs Romana: eiufdem fubieiftas ui/ deant imperio. Capua quidem fepulchrum Si monumentum campano populo data,extorri Si eiedlo ipfo populo fupcreft urbs truca,fine fenatu,fine plebe,fine magiftratibus,prodigiu, relidla crudelius habitâda quàm fi deleta forct.Furor eft, fi alienigenæ homines plus lingua. Si moribuSjSi legibus,quàm maris terraruc^ fpatio difcreti,hæc tenuerinufperare quicquam eodem ftatu mâfurum,Philippi regnum ofïicere aliquid uideri libertati ueftræ. qui cum me/ rito ueftro uobis infeftus eflet:0i nihil à uobis ultra,quàm pacem petrjt: fidemc^ hodie pacis paôtæ defiderat. Aflucfacite rjs terris legioncs externasiSi iugû accipite.fero,ac nequicquam, cum dominum Romanum habebitis:focium Philippum quæretis,Ætolos,Acarnànas,Ma/

ccdonas eiufdem lingux homines leues ad tempus orcæ caufæ diGunguntjCoiunguntcptaim alicnigeniSjCum barbaris ætcrnum omnibus Græcis bellum eft:erittp.natura enim.quæ per/ petua eft:n5 mutabilibus in diem cauGs hoftes funt.Sed unde cœpit oratio meanbi definet. Hoc codem loco qdem homines de eiufdê Philippi pace triennio ante dccreuiftisu]fdcm imz probâtibus cam paccm Romanis:qui nuncpadtam.ô^ copofîtam turbare uolunt.in qua con fultatione'nihil Fortuna mutauit:cur uos mutctis,non uideo. Secundu Macedonas.ipfis Ro manis ita concedentibus.iubentibuscç, Athenicnfes.qui fœda pafli iuftius in crudelitate, fæ/ uitiamc^ regis inuehi potcrantu'ntroduóti funt. Deploraucrunt uaftationé, populationemép miferabilcm agrorum, Ncqj id fe queri-.quod hoftilia ab hoftc pafifi forent.ciïe enim quæ/ dam belli iura:quæut facercaca pari fit fas.fata exuri.dirui tedta,pra:das hominu pecorumcÿ agi,miferamagis,quàm indigna patienti efTc.uerum enimuero id fe queri: quod qui Roma/ nos alicnigenas, SL barbaros uocet-.adeo omnia fimul diuina humanaq^ iura polluerit:ut pri ore populatione cu infernis dqs.fecunda cu fuperis bellum nefariu geflerit. omnia fepulchra. monumentacp diruta efle in finibus fuistomnium nudatos manesmullius ofla terra tcgi.de/ lubra ibi fuifle-.quæ quondam pagatim habitantes in paruis illic caftellis uicisé^ c6fccrata,ne in unam urbem quidem cotributimaiores fui dcfcrta rcliquerint.circa ea omnia tcmpla Phiz lippum infeftos'circuntulifife ignes:femiufta,6C cruncata fi'mulacra dcùm inter proftratos iaz cere portes temploru.Qualem terram Atticam fccerit.exornatam quondä,opulcntamcß:ta/ lemeum.fi liceat,Ætoliam,Græciamc^ omnem fadturu.Vrbis quoiç fuæ fimilem dcformita tem futura fuiffemifi Romani fubucniffent.code enim fcelere urbem colentem hos dcos,præz fidemcp arcis Mineruam pctitam:eodem Eleufinæ Cereris templum:eodem Piræei louem, MincruamC^.fed ab eoru non templis modo,fed etiam mosnibus ui atœ armis rcpulfum, in ea delubra,quæ fola religionc tuta fiierinnfæuiffeJtaq? fe orarc,atlt;^ oblecrare Ætolosmt mi ferti Athcnießum,ducibus dqs iramortalibus,deinde Romanis,qui fecundu dcos plurimum poffinnbellum fufciperent. Tum Romanus legatus. Totam orationis meæ formam Ma cedones primum,deinde Athenicnfes mutarunt.nam amp;nbsp;Macedones, cum ad conquerendas Philippi iniurias in tot focias nobis urbes ueniffem:ultro accufando Romanos,defenfionem ut accufatione potiore habcrem ,efFecerût:ôi Athenicnfes in deos fuperos.inferoscp nefanda, atqj inhumana fcelera eius refcrendo,quid mihfiaut cuiqua rcliquerunt: quod obijcere ultra portimus C Eadcm Chios, Abydenos,Æneos,Maronitas,Thafios,Parios,Samios,Lariflcn fes,Mertenios,hinc ex Achxia exirtimate queri grauiora ctiâ,acerbioracç eos:quibus nocenz di maiorem facultatem habuit.Nam quod ad ea attinenquæ nobis obiecif.nifi gloria digna funt,fatcor ea defendi no portè.Rhegium.ôC Capuam,amp; Syracufas nobis obiecit.Rhegium Pyrrhi bello legio à nobis,Rheginis ipfis ut mitteretur orätibus,in præfidium mifla urbem, ad quam defendcndam mifla eranper fcelus poflcdit.comprobauimus igitur id facinus f an bello perfecuti fceleratam legionem in potertate nortra redaótam tergo amp;nbsp;ceruicibus pœnas focqs pendere cum coegiflcmus,urbcm,agros,fua^ omnia cu libertate, legibus^ Rheginis reddidimusç’ Syracufanis oppreflis ab externis tyrannis,quo indignius eflet:cum tuliflcmus opem:ÖC fatigati prope per trienniu terra maricßurbe munitiflima oppugnada eflemustcum iam ipfi Syracufani feruire tyranis, capi à nobis mallenncaptâ qfdem armis, amp;nbsp;libcratam urbem reddidimus.nccç inficias imus;Siciliam prouincia nofträ cfle:SC ciuitates quæcûq; in parte Carthaginenfiu fuerunt;amp; uno animo cum illis aduerfus nos bellum geflcrunt: rtipcnz diarias nobis,ac uecrtigales efle, quin contra,hoc Si uos, Si omnes genres fcire uolumus:pro mcrito cuicp erga nos fortunam elTe.An Campanorum pœnæ,de qua neq? ipfi quide queri poflunnnos pcenitcatCHi homines,cum pro qs bellum aduerfus Samnites per annos propè feptuaginta cum magnis nortris cladibus gefliffemus: ipfos fœdere primu, deinde cónubio, atcß inde cognationibus,portremo ciuitate nobis coiunxiflemus: teporc noftro aducrlb priz mi omnium Italiæ populorum, præfidio noftro fœdc interfc(rto,ad Annibalem defccerunt: deinde indignati (e obfideri à nobis,Annibalem ad oppugnandam Romam miferunt. Koz rum fi neq^ urbs ipfa.net^ homo quifquam fupereflct;quis id dunus,quàm pro merito ipfoz

liber P R I M’V s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i9

lum ftatutum indignari pofTetC Plurcs fibimct ipfi confcienda fcelcru mortem confciuerunt: à nobis fupplicio affeôti funt. cæteris ita oppidum,ita agros ademimus: ut agrû loeumc^ ad habitandum darcmus:urbem innoxiam ftare incolumem patercmunut qui hodie uidcat eammullum ibi oppugnatæ, captæue urbis ueftigiû inueniat. Sed quid ego Capuam dicoC cum Carthagini uiôlæ pacem ac libertaté dederimus'^magis illud eft periculumme nimis fa/ die uiôtis ignofcédo.plures ob idipfura ad experiendam aduerfus nos fortunam belli incite/ mus.Hæc pro nobis didla fintihæc aduerfus Philippumicuius domeftica parricidia,ôi cogna torum amicorumtç cædes,amp;: libidine inhumanioré propè,quàm crudelitatem.uos, quo pro/ piores Macedonia: eftisimelius noftis.Quod ad uos attinet Ætolimos pro uobis bellum fu/ feepimus aduerfus Philippummos fine nobis cum eo pace fcciftis.ôi forfitan dicatis:bello pu nico occupatis nobis, coaiÆos metu uos leges pacis ab co, qui tum plus poteratiaccepiffc. Si nos cum alia maiora urgerentidepofitum â uobis bellum Si ipfi omifimus. Nuc amp;nbsp;nos deum benignitate punico perfedo bello, rotis uiribus noftris in Macedoniam incubuimus: SC uo/ bis reftituendi uos in amicitiam.focietacemé^ noftram fortuna oblata efttnifi perire cum Phi lippo.quàm uincere cum Romanis mauultis. Hæc diéla ab Romano cum effentiinclinatis omnium animis ad Romanos, Democritus prætor Æcolorum, pecunia,ut fama eft, ab rege accepta,nihil aut huic, aut illi parti airenfus,rem magni diferiminis confilqs nullam efle ram inimicam,quàmccleritatê,dixit.cclcrcmenim poenitetiara, fed candem feram,atq5 inutilem fequi:cum præcipitata raptim confilia neqj reuocari,necç in integru reftitui poffint.dclibera tionis autem eius,cuius ipfc maturitatem expeólandam putaret: tempus ita iam nunc ftatui poffe.cum legibus cautu efietme de pace,bcllóue,nifi in panætolico,amp; pyrrhiaco cocilio age/ returideccrnerent extemploiut prætor fine fraude,cum de bello,aut de pace agere uelinaduo/ cet concilium:0C quod turn referatur,decernaturqj:ut perindeius,ratumt5^ fit: ac fi in panæto lico,aut pyrrhiaco concilio adum eflec.Dimiflis ita fufpenfa re Iegatis,egregie confultu genti aiebat.nam utrius partis melior fortuna belli effet: ad eius focietatem inclinaturos. Hæc in •• cocilio Ætolorû aéla. Philippus impigre terra mariép parabat bellum, nauales copias De/ metriadem in Theffaliam contrahebat: AttaIum,Romanävpclaffem principio ueris ab Ægi na ratus moruros.nauibus maritimætp oræ præfecit Heraclidam,quê Si ante præfecerat.ipfè terreftreis copias côparabatxmagna fe duo auxilia detraxiffe Romanis credens-.ex una parte Ætoîos:ex altera Dardanos.faucibus ad Pelagoniâ à filio Perfeo interclufis. Ab cofule non parabatunfed gerebat'' iam bellum.per Daffaretioru fines cxercitû ducebat: frumentu quod exhybernis extulerat-.integrû uehcns.quod in ufum militi fatis effet, præbêtibus agris.oppi/ dauiciép partim uoluntate,partim metu fe tradebant.quædâ ui cxpugnata:quædâdeferta,in montes propinquos refugientibus barbaris,inueniebâtur.Ad Lingu ftatiua pofuitpropè ffu men Beuum:inde frumentatum circa horrea Daffaretioru mittebat. Philippus cófternata quidem omnia circa,pauoremcp ingenté hominu cernebat:fed paru gnarus qua partem pe/ tiffet cofuhalam equitum ad explorandû,quonam hoftes iter intendiffent, mifit.Idcm error apud confulem erat.mouiffe ex hybernis rege fciebat,quä regioné petiffet ignorans.is quotp fpeculatu miferat cquites.Hæ duæ alæ ex diuerfo, eu diu incertis itincribus uagatæ per Daf/ faretioseffent:tandem in unum iter couencrunt.neutros fefellit,ut fremitus procul hominum equorumep exauditus eft:hoftes appropinquare.itaq? prius in confpcôlu uenirent:cquos, armaep expcdierant.nec mora,ubi primum hoftem uiderc:concurrendi faóla eft.Fortc SC nu mcro,5i üirtutc,ucpote leôli utrincp,haud impares,æquis uihbus per aliquot horas pugnaue runt.fatigatio ipforum, equorumepincertauiôloria diremit prælium. Macedonû X l equi/ tcs,Romanorum quincp SC x x x ceciderunt.Necp eo magis explorati quic^,in qua regio ne hoftium caftra effent,aut illi ad rcgem,aut hi ad cofulcm retulerunr.per transfugas cogni/ turn eft:quos Icuitas ingeniorum ad cognofeendas hoftiû res in omnibus bellis præbct.Phi/ lippus aliquid SC ad caritatê fuoru.ôô ut promptius pro eo pcriculum adirent,ratus profeôtu/ rum fe,fî equitû,qui ceciderât in expeditione:fepeliendoru cura habuiffet:affcrri eos in caftra iuffîuut cofpiceretur ab omnibus funeris honos.Nihil tam incertu,nec tam inæftimabile eft:

quam animi mukitudinis.quod promptiorcs ad fubeundam omnem dimicationcm uidcba tur faólurumad mecum.pi'grinamcç incufliunam qui haftis,fagittisc^,ôi lata lanceis uulnera • faóla uidiflenucum Græcis Illyricisc^ pugnare affucdtpofteaquam gladio hifpaniefi detrun cata corpora brachfjs abfcißs, aut tota ceruice defeóla,diuifa à corpore capita, patentiacp ui/ fcera,ÖC iœditatcm aliam uulnerum uideruuaduerfus quæ tela:quosq^ uiros pugnandu eflet, pauidi uulgo cerncbant.ipfum quocj; regem terror cœpiunondum iufto prælio cum Roma/ nis congreifum. ita rcuocato filio, præfidiot^, quod in Pelagoniæ faucibus erat: ut qs copfjs fuas augeret:PIeurato,Dardaniscp iter in Macedoniam aperuit.Ipfe cum x x millibus pe/ ditum,quatuor millibus equitum,ducibus transfugis ad hoftem profeëtus,paulo plusduccn tis paflibus à caftris Romanis tumulum propinquum Athaco fo{ra,ac uallo communiuit.ac fubieóla cernens Romana caftra,admiratus efle dicitur.amp;J uniuerfam fpeciem caftrorü,Si de/ fcripta fuis quæqj partibus,tum tendentium ordinc,tum itinerum interuallis:öi negafle bar/ barorum ea caftra ulli uideri pofle.Biduum confuLöi rex,alter altcrius conatus expédiantes, cotinuere fuos intra uallum.tertio die Romanus omneis copias in acieeduxit. Rex uero tarn celerem aleam uniuerfi certaminis timens:quadringentos Tribalos (Illyricorum id, ßcut alio diximus loco:eft genus)öi Cretefes C C c, addito qs peditibus pari numero equitum cum duce Athenagora,uno ex purpuratis,ad laceflendos hoftium équités mißt.Äb Romanis au tem aberatacies eoru paulo plusquingentos paflusiuelites. Si equitu duæ fermé alæ emiflæ: ut numero quoq? eques pedesep hoftem æquarenu Credidere regq genus pugnæ,cui aflue/ uerantifore: ut équités inuicem infequentes,refugientesc^ nunc telis uterentunnune terga da/ rentiillyricorum uelocitas ad excurfiones. Si impetus fubitos ufui eiret:Cretenfes in inuehen tem fc effufe hoftem fagittascórjcerent.Turbauithunc ordinem pugnandi non acrior,quam pertinacior impetus Romanorum. nam haud fecus, quam ß tota acic dimicarent : Si uelites emiffis haftis comminus gladijs rem gerebâttôi equitcs,ut femel in hoftem euecli funuftan/ tibus equis partim ex ipßs cquis partim dcfilicntes,immifcentesL^ fe peditibus pugnabat.ita nee eques regius equiti par erat,infuetus ad ftabiiem pugnam: nee pedes concurfator, Si ua/ gus,8i propè feminudus genere armorum ueliti Romano parmam gladiumép habcnti,pari terép Si ad fe tuendum.Si ad hoftem petendu armato.nó tulcre itacp dimicationemrnec alia re,quàm uelocitate tutantes fc,in caftra refugerut. Vno deinde intermifto die, cum omnibus copijs equitum Icuiscp armaturæ pugnaturus rex eifcnnoóle cetratos, quos Peltaftas uocat: loco oppprtuno inter bina caftra in infidqs abdideranpræccpcratcp Athenagoræ, Si equiti/ bus,ut ß aperto prælio procederct resiuteretur fortuna:ß minus:ccdédo fenßm ad infidiarum locu hoftem pertraherent.Si equitatus quide ceftit.duces cetratæ cohortis,no fatis expcólato ßgno ante tepusexcitatis fuis,occaßone bene gerêdæ rei amifere.Romanus Si aperto prælio uiólor,Si tutus à fraude inßdiarum in caftra fefe recepit.Poftero die omnibus copqsconfulin aciem dcfcedit,ante prima ßgna locatis elephanris.quo auxilio tum primu Romani, quia ca/ ptos aliquot bello punico habebant:uß funt.ubi latentem intra uallum fenßf.exprobräs me/ tum fucceflit.Pofteaquam ne tum quidem poteftas pugnandi dabaturiquia ex tarn propin^ quis ftatiuis paru tuta frumentatio eratdifperfos milites per agros equitibus extcplo inuafu ris’.odlo fermé inde millia interuallo tutiore frumetationem habiturus, caftra ad Ätabolum (id eft loco nomen)mouit.Cum in propinquo agro frumetarentur Romaniiprimo rex intra uallum fuos tenuit: ut crefceretßmulSi negligentia cum audaciahofti.ubieftufosuidit.’cum omni equitatu, SiCreteßum auxil{aribus,quantu equitu uelociffimi pedites curfum æquarc poterant,citato profeólus agmine,inter caftra Romana Si frumetatores conftituit figna.inde copqs diuißs,partim ad cofedlandosuagos frumenratores emißt,dato ßgno nequem uiuum relinqucrenticu parte ipfe fubftitit: itinera(:p,quibusad caftra rccurfuri uidebatur hoftesiob/ fedit.Iam paftl'm cædes,ac fuga eratmeedum quif^ in caftra Romana nuntius cladis peruc/ neranquia refugietes in regiä ftacione incidebanttSi plurcs ab obßdetibus uias,^ ab emiffis ad cædê interficicbâtur.tandé inter medias hoftiu ftationes clapß quida trepidi tumultum magis,^ certu nuntiu intulerunt caftris.Coful equitibus iuffis qua quifej poffet, opem ferre laborantibus.

LIBER P R I M V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tl

laborantibus, ipfc legioncs è caftris cducit: Si agmi'nc quadrato ad hoftem ducit. Difperfi cquitcs per agros quidam abcrrarunt.decepti clamoribus alrjs ex alio exiftentibus loco:pars obuios habucrunc hoftcs. pluribus locisfimul pugna oritur.Regia ftatio atrodfTimum præ/ lium cdebac. nam ÔC ipfa mukitudine cquitum, peditumq^ propè iufta acies erac: SCRoma/ norum, quia medium obfederat iter: plurimi in earn inferebantur. Eo quocp fuperiores Ma/ ccdones erant: quod Si rex ipfe hortator aderat: ói Cretenfium auxiiiares mukos ex impro/ uifo uukîcrabant,c5ferti,præparaticjj in difperfos Si effufos pugnantes.Quod fi modu in in/ fequcndo habuiflentmon in præfentis modo certaminisgloriam,fed in fummam etiam belli profeólum force, nunc auiditate cædis intempcrantius infccuti, in prægreflàs cum tribunis militum cohortes Romanas incidere. ôi fugiens eques ut primo (ïgna fuorum uidit: conuer/ tic in effufum hoftem equostuerfac^ momento temporis fortuna pugnæ eft,tcrga dantibus: qui modo fecuti erant.multicomminuscongrefli.muki fugienres interfeólimec ferro tantum pcrierc:fed in paludcs quidam conieóli profundo limo cum ipfîs equis haufti funt,Rex quo/ que in periculo fuit, nam ruente faucio equo præceps in terram datus, baud mukum abfuit quin iacens opprimeretur. faluti fuit eques: qui raptim ipfe defiluit: pauidumque regem in cquum fubiecit.ipfe cum pedes æquare curfu fugientes non poflet equitcs:ab hoftibus ad ca fum régis concitatis confoflus perijt. Rex circunueeftus per paludes peruiasj'nuiasq^ trépida fuga in caftra tandem,iam defperantibus plerifque incolumcm euafurum, pcrucnit. Ducen/ ti Maccdonum équités co prælio periere: centum ferme capti: l x X x admodum ornati, equis fpokjscp fimul armorum reliótis, abduóli. Fuerunnquiboc die regem temeritatis, confulcm’ fegnitiæ accufarent, nam Si Philippo qiiiefcendum fiiiffc: cum paucis diebus ho/ ftesexhaufto circa omni agro ad ukimuminopiæuenturosfcirenôCconfulem, cum equita/ turn hoftium, leuemcp armaturam fudiflet:ac propè regem ipfum cepiflet: protinus ad ca/ ftra hoftium ducere debuiftc. nec cnim manfuros ita perculfos hoftes fuifte: debellaric^ mo/ mento temporis potuiffe. Id diclu.quàm re,ut pleracp, facilius. nam fi omnibus peditum quoq; copqs rex congreftus fuiftet: foriitan inter tumukum,cum omnesui(fti,metuc^ percul/ fi ex prælio intra uallum, protinus inde fuperuadentem munimenta uidlorem hoftem fuge/ rent: exui caftris potucrit rex. cum ucro integræ copiæ peditum in caftris manfiftent: ftatio/ nes ante portas, præfidiat^ difpofita eflent: quid,niiî ut temeritatem régis effufe pauloantc fecuti perculfos équités imitarctur: profeciffet C neque enim ne régis quidem primum confi/ lium, quo impetum in frumentatores palatos per agros fecit: reprehendendum forct:fi mo/ dum profperæ pugnæ impofuiffer.Eo quoqj minus eft mirum,tentafle eum fortunam:quod fama crac:Pleuratum,Dardanos^ ingentibus copqs profcótos domo iam in Macedoniam tranfeendifiè: quibus (ï undique circunuentus copqs foret; fedentem Romanum debellatu/ rum credi potucrit.Itaq; fccudum duas aduerfas equeftreis pugnas muko minus tutam mo/ ram in fjfdem ftatiuis fore Philippus ratus,cum abire inde. Si fallcre abiens hoftem uellet:ca duceatore fub occafum folis ad confulem miflb, qui inducias ad fepeliendos équités peteret; fruftratus hoftem fecunda uigilia,mukis ignibus per tota caftra reliólis, filenti agmine abrjt. Corpus iam curabatconful: cum uenifle caduceatorem. Si quid ueniftet,nuntiatum eft. Re/ fponfo tantum dato, mane poftero die fore copiam conueniendi, id quod quæhtura erat, nox, dieiep infequentis pars ad præcipiendum iter Philippo data eft. montes quoq;, quam uiam non ingreffurum graui agmine Romanum feiebat; petit, Conful prima luce caducea/ tore datis indueqs dimiftb, haud ita muko poft abifte hoftem cum fenfiffenignarus qua fe/ queretur, rjfdem ftatiuis frumentando dies aliquot confumpfit. Stubcram deinde petiuat/ que ex Pelagonia frumentum, quod in agris erat: conuexit. inde ad Pluuinam eftprogref/ fus nondum comperto,quam regionem hoftes petiftent. Philippus cum primo ad Bruan nam ftatiua habuiffet: profedtus inde tranfuerfi's limitibus terrorem pr.æbuit fubitum hofti. mouerc itaque ex Pluuina Romani: Si ad Ofphagum flumen pofucrunt caftra. Rex haud procul inde Si ipfe uallo fuper ripam amnis duefto (Erigoniu incolæ uocant)tendit,inde fatis comperto Erduæam petituros Romanos,ad occupädasanguftias,ne fuperare hoftes ardis faucibuä

faucibus indu Tum adi'tu poflcnnpræccffît.ibi alia uallo,alia fofla.alia lapidum côgcrie.ut pro' muro eflènnalia arboribus obieôtis,ita ut locus poftulabat,aut materia fuppeditabat: opéré permunf)t:atq?(ut ipfe rebatur'iuiam fuapte natura difficile, obietffis per omnes trâiîtus ope/ ribus inexpugnabilem fecit.Erant plerac^ fylueftria circa,incômoda phalangi maxime Ma/ cedonura:quæ,nifi ubi prælongis haftis uelut uallum ante clypeos obiecit:(quod ut fiat,libe/ ro campo opus eft)nullius admodum ufus eft.Thracas quocç rumphææ,ingcntis Si ipfe Ion gitudin is,inter obieôtos undiq; ramos impediebanuCretenfium una cobors no inutilis erat, fedea quocç ipfa, ut bquis impctum faceret: in patentem uulneri cquum.equitemqj fagittas conqcere poteratuta aduerfus fcuta Romana nec ad traqciendum fan's magna uim habebatî nec aperti quicquam eranquod peteret.Itaq? id ut uanû teli genus fenferunt effeffaxis paffim totaualle iacentibus inceffebant hoftem.ea maiore cum fonitu,^ uulnere ullo,pulfatio fcuto rum parumper fuccedentes Romanos tenuit.Deinde ijs quolt;^ fpretis, partim teftitudine fa dla per aduerfos uadunthoftes: partim breui circuitu cum iniugum collis cuafiffent: trepi/ dos ex præfîdfjs,ftationibuscp Macedonas deturbât:amp;,ut in locis impeditis difficili fuga,pie rofcç etiam obtruncantita anguftiæ minore certamine.quàm quod animis propofucrantffu pcratæ:ÔC in Erduæam peruentûmbi peruaftatis paflîm agris.in Elimcam fe recepit.inde im pctum in Oreftidem fecit:ôi oppidum Celetrum eft aggreffus,in peninfula fitum.lacus mœ/ nia cingit anguftis faucibusmnde ex continenti iter eft.Primo fitu ipfo freti,clauiîs portis im perium abnuere:deinde poftquam (îgna ferri,ac teftudine fuccedi ad portam,obfeflasc]^ fau/ ces agmine hoftium uiderunt; priufquam experirentur certamen: mctu in deditionem uene/ runt. Ab Ccletro in Daffarctios proceffit: urbemcç Pelium ui cepit.feruitia inde cum cætera præda abduxinôi libéra capita fine pretio dimifinoppiduq^ qs reddidit, præiîdio ualido im/ pofitomam Si. (îta opportune urbs erat ad impetus inMacedoniam facicndos. Ita peragra/ tis hoftium agris conful in loca iam pacata ad Apolloniam, unde ortum bellum erat: copias reduxit. Philippum aucrterant Ætoli, Si Acarnanes, Si Dardani, Si tot bella repente alia ex alqs locis exorta. Aduerfus Dardanos iam recipiences ex Macedonia fefe Athenagoram cum expeditis peditibus,ac maiore parte equitatus mifit, iuffum inftare ab tcrgo abeûtibus. Si carpendo poftremum agmcn fegniores eos ad mouendos domo exercitus effîcere. Æto/ los Democritus prætor, qui moræ ad decernendum bellum ad Naupaólum author fucratï idem proximo concilio ad arma côciuerat,poft famam equeftris ad Atabolum pugnæ,Dar/ danorumcp,Si Pleurati cum Illyricis tranficum in Macedoniam,ad hæc claffis Romanæ ad/ uentum in Oreum,ôi fuper circunfufas tot Macedoniæ genres maritimam quocp inftantem obiidionem. Hæ caufæ Democritum, Ætolost^ reftitucrant Romanis.Si Aminandro rege Athamanû adiundlo profeôti Ccrcinium obfedere. Clauferâtportas:incertum ui,an uolun/ tate:quia regium habebant præGdium.cæteru intra paucos diescaptû eft Ccrcinium,atqj in/ cenfum, qui fupcrfuerant è magna clade,liberi,feruicp inter cæterâ prædara abduôli.Is timor omneis,qui circûcolunt Bœben paludemtrelidlis urbibus montes coegit pctere.zEtoli inopia ptædæ inde auerfi in Perrebiam ire pergunt. Cyrctias ibi ui capiunt: fœdctp diripiunt. qui Maleam incolunnuoluntate in dcditionê,focictatemépaccepti. ExPcrrcbia Gomphospe/^ tendi Aminâder author erat:(ôi imminet Athamania huic urbi:uidcbaturq^ expugnari fine magno ccrtamine poffe)Ætoli campos Theffaliæ opimos ad prædâ petiere:iêquente,quan/ quam no probâte Aminandro nec effufas populationes Ætoloru,nec caftra quo fors tuliffet loco,nnc ullo difcrimine,ac cura muniendi poiita.itaqj ne temeritas corum,negligentiaq? ßbi ac fuis etiam cladis alicuius caufaeffeücu campeftribus locis fubricientes eos caftra Phecado urbi uidercttipfe paulo plus quingentoru paffuu inde tumulum fuis, quâuis Icui munimento tutûjCcpit.Cum Æ.toli,nifi q? populabantunuix meminiffe uiderenturfe in hoftiû agro effe: ali} palàti femiermes uagarentunalq in caftris fine ftationibus per fomnu uinuc^ dies noóti/ bus æquarênPhilippus inopinantibus aduenit. que cum adeffercRjgicntes ex agris quidam pauidi nuntiaffenntrepidare Democritus, exteriep duccs.Si erat forte meridianû têpus: quo pleriqj graues cibo fopiti iacebât.excitare igi^ ali} alios:iuberc arma caperejalios dimittere ad reuocandos

L I BER' P R I M V i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tj

rcuocandos qui pahti ’per agros prædabâtur.tantaê^ trepidatioTuihut iîtie gladrjs quidam cquitû exirentdoncas pleriqj non indueréc.ita raptim eduôti,cum fexcentorû ægre lîmul cqui tes pedirest^ numerû expleiïenc: incidût in regiû cquitatû,numero,animis, armiscjp præftan tematacß primo impetu fufi.uix tcntato certamine turpi fuga repetût caftra. cæfi',capcicp qui dam: quos équités ab agmine fugientiû interclufere. Philippus fuis iam uallo appropinquâti bus receptui cani iuifit.fatigatos enim equoSjUirostquot;]? no tam prælio,^ itineris iîmul longituz dine, fimul præpropcra celeritatc habebatutat^ turmatim équités, inuicem^ manipules lez uis armaturæ aquatu ire.ôC prandere iubcualios in ftatione armatos rctinet,opperiés agmeti peditum tardius dudlum propter grauitatem armorum.quod ubi adueninôi ipfîs imperatû: UC ftatutis iîgnis, armisc^ ante fe poiîtis, raptim cibum capercnt:binis,ternisue ad fummum ex manipulis aquâdi caufa miffis.interimeques cum leui armatura paratusanftrudtust'p ftez tit:(îquid hoftis moueret.Ætolifiam enim éc quæ per agros multitude fparfa fuerat: rccepez rat fe in caftra)ut defenfuri munimenta,àrca portas,uallumcp armatos difponunc:dum quiez tos hoftes ipfi feroces ex tute fpcdlabant.pofteaquam meta (îgna Macedonum func:ôi iuez cedere ad uallum parati, acq; inftrucli cœpere: omnes repente reliclis ftationibus per auerz fam partem caftrorum ad cumulum,K ad caftra Adiamânum perfugiuntmulti in hac quoz que tam trépida fuga capti.cæiîe^ funt Ætolorum.Philippus.fi fatis diei fupereftet, non dur bius quin Achamânes quoqj exui caftris potuiftenndie per præliû, deinde per direptionem caftrorum abfumpto.fub tumulo in proxima planitie confeditprima luce infequétis diei ho (lern aggreflurus.Sed Ætoli eodem pauore.quo fua caftra reliquerât:noâ:e proxima difpec fi fijgerunt.Maxime ufui foit Aminanden que duce Athamânes itineru periti iummis monz tibus per calles ignotos fcquentibus eos hoftibus in Ætoliam perduxerunr.haud ita multos in difperfa fuga error intulit in Macedonia équités: quos luce prima Philippus, ut defertum tumulum uidit:ad carpendum hoftium agmen miiît. Per eos dies ôi Athenagoras régi us præfecftus Dardanos recipiences fe in fines adcptus:poftremum agmen primo curbauic. dez indc pofteaquam Dardani couerfis fignis direxerc aciem:æqua pugna iufto pradio erambi rurfus procedere Dardani cœpiftènc: équité SC leui armatura regrj nullum talis auxilrj genus habentes Dardanos,oneratos immobilibus armis uexabant,amp; loca ipfa adiuuabant. Occifî perpauci funuplures uulneratûcaptus nemo:quia no excedunt temere ordinibus fuis:fed con fertim 8i pugnannôC cedunu Ita damna Romano accepta bello, duabus per opportunas ex/ peditiones coercitis gentibus, reftituerat Philippus incepto forti, non profpero folum euenz tUeMinuit deinde ei forte oblata res hoftium Ætolorum numerum. Scopas princeps gentis ab Alexandria magno cum pondéré auri ab rege Ptolemæo miftus fex millia peditû,ôC equi tes mercede códuólos Ægyptum auexit. nec ex iuuentute Ætolorum quenquam reliquiftet, ni Democritus nunc belli,quod inftaret-.nuc futuræ folitudinis admonensfincertum cura gen tis, an utaduerfaretur Scopæ.parum donis cultus) partem iuntorum caftigando domi conti nuiftet. Hæc ea æftate ab Romanis,Philippoeç gefta erant, Claflis ab Corcyra eiufdem principio æftatis cum L. Apuftio legato profeefta, Malea fupcrata.circa Scyllæum agri Herz tnionici Attalo regi coniuncla eft. Tum uero Athenienfium ciuitas cui odio in Philipputn per metum iamdiu moderata erat: id omne in auxilq præfentis fpem effudit. Necunquam ibi défunt linguæ promptæ ad plebem concitandam.quod genus cum in omnibus liberis ciz uitatibus.tum præcipue Athenis.ubi oratio plurimum pollenfauore multitudinis alitur.Roz gationem extemplo tulerunt:plebes^ fciuit:ut Philippi ftatuæ, imagines omnes, nominaq^ earum,item maiorum eius uirilis ac muliebris fexus omnium tollcrentundelerenturcç diesfe fti:facra facerdotes,qua: ipfius, maiorumue eius honoris caufa inftituta eftennomnia profaz narentîloca quoq;,in quibus pofitum aliquid,infcriptumue honoris eius caufa fuiftet:detefta bilia eflenunecç in fjs quicqua poftea poni. dedicaricç fas effet, facerdotespublicos, quorief-cunq? pro populo Athenienfi,focnscp,Ôi exercitibus, amp;nbsp;claffibus eoru prccarentur :toties dez teftari,arq^ execrari Philippu.liberoseius.regnuq^.terreftres naualesc^ copias, Macedonutn genus omne, nomenc^.addicu^ decceto:fiquis quid poftca,quod ad nocam, ignomioamc^

24 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. Q^v A R T AE

Philippi percineret:ferret:id omne populutn Athenienfem iufluVutn.fiquiscotra ignominiâi' próue honore eius dixiflcufcciiTetùetqui occidiffet eumu'ure cæfurum.poftremo inclufum: ut omnia quæ aduerfus Pififtracidas décréta quondam erant: eadem in Philippo feruarentur.

Athenienfesquidem literis,uerbis^,quibus folis ualennbellum aduerfus Philippum gcre bant, Attalus,Romaniq^ eu Piræeum primo ab Hermione petifTentipaucos ibi morati dies* oneratic^ æque immodicis ad honores focioru,ac quæ in iram aduerfus hoftê fuerant,Athe/ nienfium decretis,nauigarunt à Piræeo Andrum. Si cum in portu, quem Gaureleon uocant: conftitiflent:miiTis,qui tentarent oppidanoru animostiî uoluntate tradere urbem,quàm uim experiri mallentipoftquâ præfidio regio arcem teneri,nec fe poteftatis fuæ efle refpondebâty expoiîtis copqsjomni^ apparatu urbium expugnandarum, diuerfis partibus tcx,amp; legatus Romanusad urbem fubeunt.Plus aliquanto Græcos Romana (îgna,armac5p non anteuifa, animicç militum tam prompte fuccedentium muro terruere.itacp fuga extemplo in arcem fa ôta eftiurbe hoftes potiti.ôi in arce cum biduum loci fe magis,^ armorû fiducia tenuiiîcnt: tertio die padti ipfi præfidiumcçiutcum iîngulis ueftimentis Delium Bœotiætranfuehercn/ tur.Et ab Romanis régi Attalo concefla prædatornamencac^ urbisipiî auexerât, Attalus ne defertam haberet infulam:ÔC Macedonum ferè omnibus,ô£ quibufdam Andriorum ut mane rent,periua(ît.poftea Si ab Delio, qui ex paôto tranfueôli cb fuerât: promiffis regis cum de/ fyderium quoep patriæ facilius ad credêdum inclinarct animos:reuocati. Ab Andro Scyrum traiecerunt.ibi dies aliquot oppugnanda urbe nequicquam abfumpti.ôi quia uix operæpre/ tium erat: abiceifere ad Praßas. Continentis atticæ is locus eft.IHæorum x x lembi clafiî Romanorum adiunôti funt.t] mifli ad populandos Caryftiorum agrosxætera claffis Geræ/ ftum nobilem Eubœæ portu,dum à Caryfto Iffæi rcdirêntenuit. Inde omnes uelis in altunt datis.maris medio præter Scyrum infulam Icum peruenere. ibi paucos dies fæuiente borea retenti,ubi prima tranquillitas data efl:Sciathum traiecere,uaftatam urbem:direptamcp nu per à Philippo.Per agros palati milites frumentum,ôi Gqua alia ufui eife ad uefeendum pote rant:ad naucs retulere.prædæ nec erat quicquammec meruerant Græci,cur diriperetur. Inde Cafandream petentes primo ad Mendin,maritimum ciuitatis eius uicum.tenuere.inde cum fuperato promontorio ad ipfa mœnia urbis circûagcrc clafîcm uellenufæua coorta tcmpefla te propè obruti fluôlibus,difperiî magna ex parte amiiïis armamentis in terram efFogerunt, Omen quoq; ea maritima tempeftas ad rem terra gerendam fuit.nam colleôtis in unum na uibus,expoßtiscp copijs aggreflî urbem,cum multis uulneribus rcpulfi,(ôi erat ualidû ibi rc/ gium præiîdium) irrito incepto regreflî Canaftrum Pallenes traiecere. inde fuperato TorO/ næ promontorio, nauigantes Acantum petiere.ibi primo ager uaftatus: deinde ipfa urbs ui capta,at(ç direpta.nec ultra progrcfri,(iam enim Si graues præda naueshabebant)retro,un/ de uencrant,Sciathum,ôi ab Sciatho Eubœam repetût.Ibi rcliôla clafle, decem nauibus exz peditis fînum maliacum intrauere ad colloquendum cum Ætolis de ratione gerendi bcIli.Si/ pyrrhicas Ætolus princeps legationis eius fuitiqui ad cômunicanda confilia Heracleam cum rege,Si cum Romano legato uenit.Petitumex fœdere ab Attalo eft: ut mille milites præftaz ret.tantum enim numerum bellum geretibus aduerfus Philippum dcbebat.Id negatû Ætoz lisiquod illi quoq? grauati prius effent ad populandam Macedonia exire: quo tempore Phi lippo circa Pergamum urente facra,profanacp,abftrahere cum inderefpeôtu rerum fuaru po tuiflènt.Ita Ætoli cum fpe magis,Romanis omnia pollicentibus.quam cum auxilio dimiffi. Apuftius cum Attalo ad claflcm rcdqt.inde confultari de Oreo oppugnando coeptum.Vali da ea ciuitas amp;nbsp;mœnibus,8i,quia ante foerat tentata:firmo erat præiîdio.Côiunxerant fe qs poft expugnationé Andri cu præfeôlo Agefimbroto x x rhodiæ naues,te(ftæ omnes.eam claffem in ftationcm ad Zelaiiu miferunt Ifthmiæ:(id fuper Demetriadem promontorium eft pcropportune obieólum)ut fi quid inde moueret Macedonum nauestin præGdio effent. Heraclides præfeôlus regius claffem ibi tenebat: magis peroccafioncm, fi quam negligentia hoftium dediffct.quàm aperta ui quicquam aufurus.Oreum diuerfi Romani.SC rex Attalus oppugnabat:Romani à macitima arceiregq aduerfus uallcm inter duas iacentem arces: qua

Si muro interfcptaurbs eft. Si ut loca diuerfajfic difpari modo ctiam oppugnabant: Romani tcftudinibus.ôi m'neis,ôi ariete admouendo muris:regq balifl:is,catapuldscp,0i alio omni ge/ nerc tormentorum tela ingerentes, pondère ingenti faxa iaciebâuôi cuniculos. Si quiequid aliud priore oppugnatione expertum profuerat. Cæterum non plures tantum Macedones, quam ante tuebantur urbem,fed etiam præfentioribus animis, Si caftigationibus régis in ad tnifla culpa,Si fïmul minarum,fi'mul promiflïonum in futurum memorcs:itautparum in ex/ pugnatione celeri fpei cflet. Interim Si aliud agi pofle ratus lcgatus,reliótis quod fatis uideba tur ad opera perficienda militibus, traijcit in proxima continentis : Lariflam^, non illam iti Theflalianobilem urbem,fedalteram, quam Cremaften uocant, fubito aduentu, præterar/ cem,cepit.Attains quoqj Ægelcon,nihil minus, quam tale quiequam in alterius oppugnatio ne urbis timentibus,oppreflït.Etiam cu opera in effeótu erant circa Orcum;tnm præfidium, quod intus eratdabore aflîduo.uigilqs diurnis pariter nodlurniscp, Si uulneribus confeôtum, mûri quoc^ pars ariete incuHc) fubruta multis iam locis prociderat. perep apertum ruina iter noôte Romani,quodtp fuper portum efl:,in arcem perruperunt.Attalusluce prima, figno ex arce dato ab Romanis,Si ipfe urbem inuafit.ftratis magna ex parte mûris, prændiüm,oppi/ danicp in alteram arcem pcrfugêre:undc biduo poft deditio fadla. urbs rcg(,captiua corpora Romanis ceftere, Iam autumnale æquinodtium inftabat,Si eft iînus Euboicus, quem Cœ/ la uocanufufpeôtus nautis.itacç ante hyemales motus cuadere inde cupientes, Piræeum, un/ de profeefti ad bellum erant, repetunt. Apuftius triginta nauibus ibi relieftis, fuper Maleam nauigat ad Corcyram : regem fpatium initiorum Cereris, ut facris intereftet, tenuit. fecun/ dum initia Si ipfe in Afia fe recepit, Agefimbroto Si Rhodijs domu remiflîs. Hæcea æfta/ te terra maritç aduerfus Philippura,focioscp cius à confule Si legato Romanis,adiuuantibus rege Attalo, Si Rhodijs gefta. Conful alter C. Aurelius ad confeeftum bellum cum in proz uinciam ucnifleuhaud clam tulit iram aduerfus prxtorem,quod abfente fe rem gefliflet.miP fo igitur eo in Hetruriara, ipfe in agrum hoftium legiones induxit: populandocp cum præda maiore,quàm gloria bellum geflît.L.Furius,(îmul quod in Hetruria nihil erat rci, quod gere/ iet:fimul gallico triumpho imminens, quem abfente confule irato atc^ ihuidentc facilius im/ pctrari pofte ratus,Romam inopinato cum ucniftet,fenatum in xde Bellonæ habuit,cxpofi/ tiseß rebus geftis, uttriumphanti fibi in urbem inuehi licerct,petit. Apud magnam partem fenatus. Si magnitudine return geftarum ualebat, Si gratia. maiorcs natu negabant trium/ phum: Si quod alieno exercitu rem geftiflet. Si q, prouincia reliquiftet auiditate rapiendi per occafionem triumphi:id ucro eum nulloexemplo fccifte. confulares præcipuc expetftandum fuifte cofulem dicebant.potuifte enim caftris propc urbem pofitis,tutanda coIonia,ita ut acie non decerncrctiin aduentum eius rem extrahere. Si quod prætor non fcciftet, fenatui facien/ dum efte.confulem expecftarent.ubi coram difeeptantes confuIem,Si praetorem audiftent,ue/ rius de caufa exiftimaturos efte, Magna pars fenatus nihil, præter res geftas, Si an in magi/ ftratu fuis quifq? aufpierjs genîftet,cenfebantfpeeftare fenatum debere. Ex duabus colonrjs, quæ uelutclauftra adcohibendos gallicos tumultus oppofitæ fuiftent, cum una direpta Si in/ cenfa eftet: traieefturumep id incendium uelutex continentibus teótisin alteram tarn propin/ quam coloniam efteuquid tandem prætori faciendum fuifteT'nam fi fine confule geri nihil op portueriuaut fenatum peccafte.qui exercitum prætori dederit:(potuifteenim,fi non cum præ toris,fed confulis exercitu rem geri uolucritu'ta finite S.C.nc per prætorem, fed per confulem gercretur)aut confulem.qui non,cum exercitum ex Hetruria tranfirein Galliam iuftiftet: ipfe Arimini occurrerit,ut bcllo intcrcftec,quod fine eo geri fas non eftet.Non expcdlare belli tern pora moras,Si dilationes imperatorum.Si pugnandu efte interdum: non quia uelis, fed quia hoftiscogat.pugnam ipfam,euentumcp pugnæ fpeólari oportere.fufos, cæfostp hofteis; ca/ ftracapta,ac direpta:coloniam liberatam obfidione:alterius coloniæ captiuos rccuperatos, re ftitutos^ fuis: debellatum uno prælio efte.non homines tantum ea uiÂoria lætatos, fed dqs quoq? immortalibus per triduum fupplicationes habitaszquod bene ac féliciter, no quod ma le ac temcrc refpublica à L. Furio prætote gefta eftet. data etiam fato quodam Furiæ genti ccc gallica

26 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. Q_ V A R T AE

gallica bells. Hui'us generis orationibus ipfius amicorumq^ uida eft præfcntis gratia præz toris.abfentis confulis maieftas: triumphumq^ frequentes L. Furio decrcucrunt. 1 riumphaz uit de Gallis in magiftratu L. Furius prætor. In ærarium tulit trecenta uiginti millia æris, ar/ genti CLXX millia pondo.neq; captiui uHiantecurrum duótiineqj fpoliapra:lata,ne(^mi lires fccuti.omnia,præter uióloriam,penes confulem elfe apparebac. Ludi deinde à P.Corz nclio Scipione, quos conful in Africa uouerat : magno apparatu faóli. Et de agris militum eius dccretum,uc quot quifq; eorum annos in Hifpania.aut in Africa milicaflenin fingulos an nos bina iugcra acciperet. eum agrum decemuiri aflignarent. Triumuiri indc creati ad fupz plendum Venufinis colonorum numerum, quod bcllo Annibalis attenuatæ uires eius coloz niæ erant: C.Tcrcntius Varro,T.Quintius Fiaminius,P.Cornelius Scipio.ij colonos Venuz fiam aferipferunt. Eodem anno C.Cornelius Cethegus, qui proconful Hifpaniam obtine bat:magnum hoftium exercitum in agro Sedetano fudit. quindecim millia Hifpanorum eo prxliodicunturcæfa,(îgnamilitariacaptaoótoôi lxX. C, AureliusCos.cumexprouinz cia Romam comitiorum caufa ueniflct,ut id nouit.quod animis præceperat: queflus eft non expeeftatum feab fenatu: neque difeeptandi cum prætore confuli poteftatem taeftam : fed ita triumphum decreuifte fenatum,utnullius,nili eius.qui triumpbaturuseftenhaud eorum,qui bellointerfuiftentjuerba audirct.maiores ideo inftituifle ut legati, tribuni militum, centurioz nes,militcs deniqj triumpho adcftent.ut uirtutes rerum geftarum eius, cui tantus bonos haz berctur,publice uidcrcntur.ncqj ex eo exercitu,qui cum Gallis pugnaucrit:militcm unum falz tern fuifte:quem pcrcundtari poflet fenatus quid ueri prætor, uaniue referret .Gomitrjsdeinz de diem indixit.quibus creati funt confules L.Cornclius Lentulus, P.Iulius Appulus. Præto res inde fatfti L. Qunitius Flaminius,L.Valerius Flaccus,L.lulius Appulus,C.bebius Pamz pbilus. Annona quoqj eo anno peruilis fuit.frumenti uim magnam ex Africa aducótam ædi Ies curules M,Claudius Marcellus,ÔC Sex. Ælius Pætus binis æris in modios populo diuifez runt:0i ludos Romanos cum magno apparatu fccerunt:diem unum inftauraruntifigna çnea quinqj ex multatitio argento in ærario pofuerunt. Plebeij ludi ab ædilibus L. Terentio Mafz fo,ôe C.Bebio Pampbilo,quem prætorem defignaucrant, ter toti inftaurati. Et ludi funèbres eo anno per quatriduum in foro mortis M. Valerij Leuini caufa à P. amp;nbsp;M. filqs eius faóti: SC munus gladiatorium datum ab fjs.paria quinep uiginti pugnarunt, M.Aurelius Cotta de cemuir fàcrorum mortuus.in cius locum M.Attilius Glabrio luffeôtus.Comitijs ædiles curuz les creati funt forte ambo, qui ftatim accipere magiftratum non poflent. nam C. Cornelius Cetbegus abfens creatus erat, cum Hifpaniam obtineret prouinciam: C. Valerius Flaccus, quem præfentem creaucrant: quia flamen Dialis erat,iurare in leges non poterat: magiftraz turn autem plus quinqj dies,ni(î qui iuraflet in leges,non licebat gerere.Petente Flacco, ut lez gibus folueretur,fenatus decrcuic,ut fi ædilis qui pro fe iuraret,arbitratu confulum darenconz fules,fi eis uideretur,cum tribunis plebis agerenc,uti ad plebem ferrer. Datus,qui iuraret pro fratre:L, Valerius Flaccus prætor defignatus. tribuni ad plebem tulerunt, plebesép fciuit, ut perinde effet,ac fi ipfe ædilis iuraftct.Et de altero ædile plcbiffcitum cft fa(ftum,rogâtibus triz bunis,quos duos in Hifpaniam cum imperio ad exercitus ire iuberent,ut C.Cornelius ædilis curulis ad magiftratum gerendum ucniret, ÔC L. Manlius Acidinus dccederet de prouincia. Multos poft annos plebes Cornelio Lentulo, ÔC L. Stertinio procofulibus imperium cfte in Hifpania iuflît.

O N S VL E S, prætorescjt cum Idibus Martfjs magiftratu iniflent, proz uincias fortiti funt. L. Lentulo Italia, P. Iulio Macedonia : prætoribus, L.Quintio urbana,C.Bebio Ariminum,L.Valerio Sicilia, L. Iulio Sarz dinia cuenit.Lcntulus Cos.nouas legiones feribere iuflusilulius à P.Sulz pitio exercitum accipere. in fupplemcntum eius quantum militum uidez rctur ut fcribcrctjipfi permiftum.Prætori Bebio legiones, quas C, Aurez lius

Itus Cos. habSiHeCu'ca decretæ, ut reti'neret cas, donee conful nouo cum exefeitu fuccederet ih Gallia.ubi is uenifîet.omnes milites exauthorati domum dimitterentur,prætcf quinqj millia fociûm.his obtineri cieca Ariminu prouinciam fan's efle.prorogato imperio prætoribus prio/ ris annûCn.SergiojUt militibus qui in Hifpania,Sicilia, Sardinia ftipédia per multos annos feciflcnt,agrum aflignandum curaret:Q.Minutio,ut in Brutqs idem de coniurationibus quæ ftiones,quas prætor cum fide curaq^ exercuiflet, perficeret: ÔJ eos, quos facrilegq compertos in uinculis Romam mififlenLocros mittetet ad fupplicium:quæcp fublata ex delubro Profer pinæ cfïènt,reponenda cum piaculis curaret. Feriæ Latinæ pontificû dccreto inftauratæfunt; quod legati ab Ardea quefti in fenatu étant,fibi in monte Albano Latinis carncm,ut aiïolet, datam non eiïe. Ab Suefla nuntiatum eft.duas portas,quodep inter eas mûri erat,de ccclo ta ôtum.Si Formiani legati,ædem louisJtem Oftienfcs,ædem louis: ÔC Veliterni, Apollinis âC Saturni ædes; Si in Herculis æde capillum enatum. SC ex Brutrjs ab Q. Minutio proprætore fcriptum.equum cum quinq? pedibus, pullos gallinaceos tres cum ternis pedibus natos eiïe* inde à P.Sulpitio proconfule ex Macedonia literæ allatæ, in quibus inter cætera feriptu etat^ lauream in puppi nauis longæenatam.Priorum prodigiorum caufa fenatus cenfuerat,ut con fui maioribus hoftijs quibus drjs uideretur, facrificaret. ob hoc unum prodigium arufpices irt fenatum uocati,atq; ex refpofo eorum fupplicatio populo in diem unum ediôta,ÔC ad omnia puluinaria tes diuinæ fadtæ. Carthaginenfes eo anno argentum in ftipendium impofitum primum Romam aducxerunt.id quia probum non cfle quæftores renuntiauerant,experien/ tibuscp pars quarta dccodta erat, pecunia Romæ mutua fumpta intertrimentum argenti fup pleuerunt.Petentibus deinde.ut fi iam uideretur fènatui:obfides fibi redderentur,centum red diti obfides.deca:teris,fi in fide permanerent,ipes fadla. Petentibus rjfdem,qui no reddebart tur obfides, ut ab Norba,ubi parum commode efifennalio traducerentur,conccflum ut Signi am SC Ferentinum tranfirent.Gaditanis item petentibus remiffum, ne præfeclus Gadeis mie teretur,aduerfus quod ijs in fi'dem populi Romani uenientibus cum L.Mattio Septimio con ueniflet.Et Narnienfium legatis querentibus ad numerum fibi colonos non effe, SC immiftos quofdam non fui generis pro colonis fe gerere, earum rerum caufa triumuiros create L.Cor/ nelius Cos.iuflus.creati P.ÔC Sex.Ælq(Pætis fuit ambobus cognomcn)ÔC C.Cornelius Lenz tulus.Quod Narnienfibus datum erat.utcolonoru numerus augeretunCoflani potentes non impetrauerunt. Rebus.quç Romæ agendæ étant,perfeôtis.confules in prouincias profcôti, P.Iulium, in Macedoniam cum ueniifenatrox feditio militum iam ante iritata, nec fan's in principio comprelTaæxcepit.ea militum fuit,qui ex Africa poft deuidlum Annibalem in Sici liam, inde anno ferè poft in Macedoniam pro uoluntarrjs tranfportati erant.id uoluntate faz ótum negabant.ab tribunis recufantes in nauesimpofitos.fed utcunq; feu inuita,fcu fufeepta foret militia,SC iam cxhauftam,öC finem aliquem militandi fieri æquum eflie. multis annis fe/ fe Italiam no uidifte,confenuifte fub armis in Sicilia,Africa,Macedonia, confeófos iam fe laz bore,SC opere:exangues tot acceptis uulneribus efte.Coful caufam poftulandç miffionis pro habilem, fi modefte peteretunuideri dixinfeditionis nec eam,nec ullam aliä fatis iuftam cauz fam efte.itaq? fi manere ad figna.SC diólo parère uelint, fe de miftîone coru ad fenatu feriptu/ rum.modeftia facilius,^ pertinacia quod uelint,impetraturos. Thaumaftos eo têpore Pht lippus fumma ui oppugnabat aggeribus,uineis^:ÔC iam arietem mûris admoturus erat. cæz terum incepto abfiftere eum coëgit fubitus Ætoloru aduentus,qui Archidamo duce inter cuz ftodias Macedonum mœnia ingreftî,nec die, nec noôte fînem ullum erümpendi nunc in ftaz tiones,nunc in opera Macedonu faciebant.ôC adiuuabat eos natura ipfa loci.nanqj Thauma fti à Pylis,finucp Maliaco per Lamiam eunti loco alto fiti funt,ipfis faucibus imminêtes,quas Cœlasuocant: Theflaliæcp tranfeunti cofragofa loca,implicatascß flexibus uallium uias,ubi uentum ad hanc urbem efttrepente uelut maris uafti, fie immenfa panditur planitics,ut fubie (ftos campos terminate oculis baud facile queas.ab eo miraculo Thaumafti appellati.nec alz titudine folu tuta urbs,fcd quod faxo undicp abfciflo rupibus impofita eft. Hæ diffîcultates. Si quod haud fatis dignum tanti laboris,periculic^ pretium erat, ut abfiftcxet incepto Philip quot;'ççc X pus

î8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- D E e. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A R T AE

pus^effècerunthyems quocp iam inftabat,cum inde abfce(Tic,ôiJ in Maccdoniam in bybcrna copias reduxiulbi cæceri quidem data quâtacunq? quiete temporis,lîmul animos, corpora^ remiferant:Philippum,quantum ab afliduis laborious itinerum,pugnarumé^laxauerat anû mi:tanto magisintcntum in uniuerfum euentum belli curæangunt: non hoftesmodo timen tem,qui terra maricpurgebanc,fed nunc fociotum,nuc etiam popularium animos,ne 6C illi ad fpera amicitiæ Romanorû defîcerent,SC Macedonas ipfos cupido nouandi res caperet, itaç^ ■ K in Achaiam legatos mi fit, fîmul qui iuiîurandum (ita enim pepigerât quotannis iuraturos in uerba Philippi)exigerent:fimul qui redderent Achæis Orchomenon,ôi Hercâ, ôi. Triphy/ liam:Eleis Alipheram contendcntibusmunquam earn urbem fùifle ex Triphylia, fed ßbi de/ bere reftitui:quia una eflet ex i}S,quæ ad condendam Megalopolin ex concilio Arcadu contri butæ forent.Et cum Achæis quidé per hæc focietatem fîrmabat.Macedonû animos fibi conct liauit cum Heraclide. nam cum eum maximç inuidiæ ßbi efle cerneret,multis criminibus one ratum in uincla coniecit ingenti populariu gaudio. Bel!umgt;fiquâdo unqua ante alias, cum ma gna cura apparauit,exercuitq^ in armis 8C Macedonas, ôi merccnarios milites,principio^ uc ns eu Athenagora omnia externa auxilia,quodcp Icuis armaturæ crat, in Chaoniam per Epi rum ad occupandas,quæ ad Antigoniâ fauces funt(Stena uocant Græci}mifitu'pfe poft pau/ cis diebusgrauiore fecutusagmine,cum fitum omnem regionis afpexiflenmaxime idoneum locum credidit efte præter amnem Aoum.Is inter montes,quorû alterum Æropum, alterum Afnaum incolæ uocant,angufta ualle fluit, iter exiguu fuperripam præbens, Afnaum Athe/ nagoram eu leui armatura teuere ac comunire iubetiipfe in Æropo pofuit caftra.quà abfciftç rupes erant:ftatio paucorum armatorum tenebat.quæ minus tuta erat, alia foflîs, alia uallis, alia turribus muniebat.magna tormentoru etiam uis,utmiftîlibus procul arcerenthoftê: ido neis locis difpoßta cft.tabcrnaculum regium pro uallo in confpedlo maxime tumulo,ut terro rem hoftibus,fuiscp fpem ex fiducia facerec,poßtum. Conful per Charopum Epiroten cer/ tior faôtus,quos faltus cum exercitu infediftet rcx:ÔC ipfe cum Corcyræ hybernaflet: uere prix •mo in continentem trabeatus ad hoftem ducere pergit. quinqj millia fermé ab regqs caftris cum abeftet,loco munito relieftis legionibus, ipfe cum expeditis progreftus ad fpeculanda lo/ ’ca,poftcro die cofilium habuit,utrum per infeifum ab hofte faltum,quanquam labor ingens, periculumq? proponeretur: tranßtum tentaret, an eodem itinere, quo priore anno Sulpitius Macedonian! intrauerat,circunduceret copias. Hoc conßlium per multos dies agitant! nun/ tiusuenif.T.Quintiumconfulem fa(ftum,lbrtitumcp prouinciam Macedoniâ,maturato itine re iam Corcyram traiecifle» Valerius Antiâs intrafte faltum Iulium tradit, quia reclo itine/ re nequierit,omnibus à rege infeftis,fecutu uallem,pcr quam media fertur Aous amnis:ponte raptim faólo in ripam,in qua erant caftra regis, tranfgrcftum acie conflixifle:fufum, fugatûc]^ rcgem,caftris exutum, x 11 millia hoftium co prælio cæfa, capta duo millia, ducentos: ÔS ßgna militariacentum xxxii, équités ccxxx. ædem etiam loui in copræliouotâ,fi rcs profpcre gefta eflet. Cæteri Græci, Latinicp authores,quorum quidem ego legi annales, nihil memorabile àIulio acftum.intcgrumcç bellum infequentem confulcm T.Quintium ac/ cepifle tradunt. Dum hæc in Macedonia geruntur,conful alter L.Lcntulus,qLn Romæ fub/ gt;ftiterat,comitia cenforibus creandis habuit.multis claris petêtibus uiris,creati cenfores P.Coc nclius Scipio Africanus,P.Ælius Pætus.Hi magna inter iê côcordia. Si fenatum ßnc ullius nota rcgcbannôi portoria uenalium Capuç,Putcolisc^,item caftrorum portorium,quo in lo CO nunc oppidum eft,fruendum locarunt,colonoscp co trecentosfis enim numerus fi'nitusab fenatu erat ) afcripferunt, Si fub Tifatis Capuæ agrum uendiderunt. Sub idem tempus L.Manlius Acidinus ex Hifpania decedens, prohibitus à M.Porcio Lccca tribuno plebis ne ouansrediret,cum ab fenatuimpetraflet,priuatus urbem Ingrediens m cc pondo argen/ ti, XXX pondo fermé auri in ærarium tulit. nbsp;Eodem annoG.BcbiusPamphilus,qui ab

C. Aurelio confulc anni prioris prouinciam Galliam acceperat, temere ingreflus Gallorum Infubrium fines propécum toto exercitu eft circumuentus.fupra fcx millia. Si fexcentos mili/ tes amißt.tanta ex eo bello,quod iam timeri deßerat, clades accepta eft. Ea res L. Lcntulum ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confulem

confulcm ab urbe exduit.qui ut l’n prouindatn ueni't picnam tumukus, trepido excrcitu acte/ pto^prætorem mukis probris increpitum prouincia decedere,atqj abire Romam iuHk.ncquc ipfe conful memorabile quicquam geffîr, comiriorum caufa Romam reuocatus, quæ fpfa per M.Fuluium,ôi M. Curium tribunos plebis impediebautunquod T.Quinrium Flami'niû coti fulatum ex quæftura pctere non patiebâtur.Iam ædilitatem,præturamcp faftidiri: ncc per ho fjorum gradus documentum fui dantes nobiles homines tendcre ad cofuiatum.fed tranfcen/ dendo media,fumma irais continuare. Res ex campeftri certamine in fenatum uenit, patres ccnfucrut,qui honorem,qucm fibi capere per leges liceret,peterct:in eo populo creandi quem uelit,poteftatem fieri æquum efle. In authoritate patru fuere tribuni.crcati Coss. Sex. Ælius PætuSjÔiT.Quinrius Flaminius.Inde prætorum comitia habita.creati L.Cornelius Merula, M.Claudius Marcellus,M.Porcius Cato,C.Ælius,qui ædiles plebis fuerant, Ab qs ludi plez bei] infl:aurari.amp;: epulum louis fuit ludorum caufa.Et ab ædilibus curulibus C. Valerio Flacz CO flamine Diali,ôi C.Cornelio Cethego ludi Romani magno apparatu faóli. Scr. Sulpiti/ us,ôi L.Galba pontifi'ces co anno mortui funt.in eoru locu M.Æmylius Lcpidus,amp;: Cn.Cor nelius Scipio pontifi'ces fuflFeôti funt. Sex.Ælius Pa:tus,T. Quintins Flaminius côfules ma/ giflratu inito fenatum in Capitolio cum habuilïent,decrcuerunt patres, ut prouincias Mace/ doniam atq; Italiam confules compararent inter fc, fortirenturue. utri eoru Macedonia eue/ niflet,in fupplementum legionum tria millia militum Romanorum fcriberet,amp;: c c c equi tesn'tem fociorum latini nominis quinq; millia peditum,quingentos equites.akeri confuli no/ uus omnis exercitus decretus. L. Lentulo prioris anni confuli prorogatum imperium eft, ne aut ipfe prouincia decederet prius, aut ueterem cxercitum dcduceret, quàm cum legionibus nouis conful ueniffeLSortiti confules prouincias.Ælio Italia,Quinrio Macedonia euenit.Prg tores,L.Cornelius Merula urbanam,M.Claudius Siciliam,M.PorciusSardiniam,C,Ælius Galliam eft fortitus.Deleôlus inde haberi eft cœptus.nam præter confulares exercitus præto res quoq? iuffî feribere milites erant. Marcello in Siciliam quatuor millia peditum fociûm la/ tini nominis, Si CGC équités : Catoni in Sardiniam ex codera genere railitura tria millia peditum, c c equitesnta ut hi prætores ambo cum in prouincias ueniflfent, uetercs dimitte/ rent pedites, equitesc^. Attali deinde regis legatos in fenatum confules introduxerunt. Ht regem clalTe fua, copqs^ omnibus terra maritÇ Romanam rem iuuare, quæcp imperarenc Romani confules,impigre atc^ obedienter ad cam diem fecifle cum expofuiffent, uereri dixe runt,ne id præftare ei per Antiochum regem ultra non liccret uacuum nanc^ præfidijs naua/ libus.tcrreftribuscp regnum Attali Antiochum inuafifle.itaq? Attalum orare P.C.fi fua claf/ fcjfuacp: opéra uti ad Macedonicum bellum uellcnnmitterent ipfi præfi'dium ad regnum eius tutandum:fi id nollent,ipfum ad fua defendenda cum clafle, ac reliquis copq5 redire pateren tur. Senatus legatis ita refponderi iuflît,quod rex Attains clafle, coprjsc]^ akjs duces Roma nos iuuiflet, id gratûm fenatui efle. auxilia nec ipfos mifluros Attalo aduerfus Antiochum, focium X amicum populi Romanimec Attali auxilia retêturos ultra,quàm régi commodum cflet.Sempcr populum Romanum alienis rebus arbitrio alienoufum. SC principiu, SC fineni l'n poteftate ipforum,qui ope fua uelint adiutos Romanos,efle.Legatos ad Antiochum mil/ furos,qui nuntiarent, Attali,nauiumtp cius,5C militum opera aduerfus Philippum comuncm hoflem uti.popuîo Romano gratum cum facfl:urum,ôC fenatuiîfi Antiochus regno Attali ab ftineat,bellot'^ abfiftat. æquum efle,focios, SC amicos populi Romani reges inter fe quoque ipfos pacem feruare. Confulem T.Quintium, ita habito deleôlu, ut eos ferè legeret, qui in Hifpania,aut Africa meruiflent fpeôhatæ uirtutis milites, properantem in prouinriam prodi/ gia nuntiata,atqp eorum procuratio Romæ retinuerut. De cœlo tadta erat uia publica Verjs, forum, ÔC ædes louis Lanuuij, Herculis ædes Ardeæ, Capuæ murus, SC turres, SC ædes, quæ Albadicitur. cœlum ardcrc uifum erat Arretrj. terra Velitris trium iugerum fpatio cauerna ingenti defederat. Sueflæ arufpices nuntiabant agnum cum duobus capitibus natum: SC Si/ nueflæ porcum humano capite. Eorum prodigiorum caufa fupplicatio unum diem habita, SC confules rebus diuinis operam dederuntplacatisc]^ d qs profeôli in prouincias funt, Ælius ccc J cum

^5 o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. CL V A It T Al! '

cum C.ÆIio prætorc in Galliamjexercitum^ ab L.Lentulo acceptum,quem dimittere debè bat.prætori tradidit.ipfe nouis legiontbus,quas fecum adduxeranbcllum gefturus: nccg megt; morabilis rei quicquam geflït.Ec T. Quindus alter Cos. maturius, quàm priores loliri erant Coss.à Brunduiîo cum tranfmififlet,Corcyram tenuitcum odto millibus peditum,cquidbus •quingentis.à Corcyra in proxima Epiri quinqueremi traiecinôi in caftra komana magnis iti neribus contendit.inde Iulio dimißo paucos moratus dies, dum fe copiæ à Corcyra allcquez ^rcntur.confilium habuinutrum recto innere per caftra hoftium uiam facere conaretunan ne tentata quidem re tand laboris ac periculi, per Daftaretios podus, Lingumqùe tuto circuitU •Maccdoniam intraret. uiciftetep ea fentenna, ni timuiftet : ne, cum à mari longius receftiftet, mifto è manibus hoftc,fi(quod antea fecerat)folitudinibus fyluistp fe tutari rex uoluiffet: fine ullo effeeftu æftas extraheretur.utcunc]^ eftet igitur, illo ipfo tam intquo loco aggredi hoftem placuit.fed magis fieri id placebat.quàm quo modo fieret,fatis expcdiebat.Dies x l fine ul lo conatu fedens in confpecftu hoftium abfumpferat.inde fpes data Philippo eft per Epirota rum gentem tentandx pacis.habitocp confilio delccli ad earn rem agenda Paufanias, ôi Hy pfelus ex Alexandri Magnetis equidbus, confulem ÔC regem, ubi in artftiftîmas ripas Aous cogitur amnisa'n colloquium adduxerunt.Summa poftulatorum confulis erat.præfidia ex ci uitatibus rex deducerctifis,quorum agros.urbesq^ populatus eflet,rcdderet res, quæ compaz rerent; cæterorum æquo arbitrio æftimatio fierct. Philippus aliam aliarum ciuitatum condû tionem efte refpondit.quas ipfe cepiflet.eas liberaturum.quæ fibi traditæ à maioribuseflentî carum hercdicaria,ac iufta pofteflione non cxcefturum.fiquas quererentur belli clades eæ ciui tates,cum quibus bellatum forec:arbitrio,quo ucllent, populorum, cum quibus pax utrifque fuiftct,fe uiurum.Cóful ad id quidem nihil arbitro, aut iudice opus efte dicere. cui enim non apparcre,ab eo,qui prior arma intuliftet,iniuriam ortamC nec Philippum ab ullis bello laceft ficum,ipfum priorem uim omnibus fecifte.Inde cum ageretur,quç ciuitates liberandæ eflenr, Thcftalos primos omnium nominauit conful.ad id ucro adeo accenfus indignadone eft rex, ut exclamaret.quid uicto grauius imperares T. QuinnV atque ita fe ex colloquio proripuit.ôi temperatum ægre eft:quin miftilibus.quia dirempti medio amne fucrât,pugnam inter fe con fcrercnt.Poftero die per excurfionesab ftadonibus primo in planitie fans ad id patenti muP ta leuia commifta funt præliaideinde recipientibus fe regijs in arefta amp;nbsp;confragola loca,auidiz täte accenfî certaminis eo quoqj Romani penetrauere.pro h is ordo, OC militaris difeiplina. Si genus armorum crat ad amplum prælium gerendum:contra,illis loca,amp; catapultæ,baliftæc]^ in omnibus propè rupibus,quafiin mûris difpofitæ. multis hinc atque illinc uulncribus accez pns,cum etiam,ut in prælio iufto,aliquot cecidiftennnox pugnx finem fccit. Cum in hoc fta/ tu res eftet,paftor quidam à Charopo principe Epirotarum miftus deducitur ad confulem.is fe in eo faltu,qui tune régijs oneratus caftris eranarmentum paftere: omnes mondum corum anfractus.callesép nofte.fi fecum aliquot mittere uelit, non iniquo, nec pcrdifticili aditu fupra caput hoftium deducfturû.hæc,Charopus renundari iubet,ita credcret,ut fuæ potius omnia, quàm ullius poteftatis eftcnt.Dum magis uellet credere.quàm änderet eonfuLmiftumé^ gau dio ac metu animum gereret,authoritate motus Charopi, experiri fpem oblatam ftatuit. Si ut auerteret rem à fufpidone, infequenti biduo laceftere hoftem, difpofitis ab omni parte coz pfiSjHacccdcntibusé^ integris in locum defeftbrum.non deftidt. quatuor millia inde leefta pez ditum,SiJ trecentos équités tribuno militum tradit.equites, quoad loca patiatur,ducere iubet: ubi ad inuia equid uentum eft,in planide aliqua locari equitatum.pedites qua dux monftraz ret,uiam ire:ubi,ut polliceretur.fuper caput hoftium peruentum fit,fumo dare fignu: nec ante clamorcm tollere, quàm ab fe figno accepto pugnam cœptam arbitrari poflTet. node itinera fieri iubet:(K pernox forte luna erat)interdiu cibi,quietis^ fumeret tempus.ducem promiflits ingentibus oneratum.fi fides extaret.uindum tame tribuno tradit.His copqs ita dimiftis, eo intendus Romanus undiq^ inftatcapereftadones.Interim die tertio cum uerticem,quepede rantiRomani cepifle.ac tenere fe fumo fignificarcntitum uero trifariam diuifiscopijs, conful ualle media cum militum roborc fuccediucornua dcxtradxuac^ admouet caftris. nec fegnius

fiofles obm’am eunt, ói. dum auiditate certaminis proueóti extra munittones pugnant, haud paulo fuperior eft Romanus miles ÔC uirtute,ôC fcientia,Ôi armoru gencre. Pofteaquàm mul/ cis uulneratis,interfedliscj^ recepere fe régi] in locaaut muniméco,auc natura tuta.uerterat pez riculum in Romanos, temere in loca iniqua,nec faciles ad receptu anguftias progreflbs. ncq? impunita temeritatc inde reccpiffent fefe,ni clamor primû à tergo auditus, dein pugna etiam cœpta amentes repcntino terrore regios fcciflet.Pars in fugam effufi funt.parsquia magis lo eus fùgæ dcerac,quàm quod animi fatis effet ad pugnam.cum fubftitiffcnnab hofte ôi à fron te Si à tergo urgéte circumuenti funt. Deleri totus exercitus potuit,fi fugientes perfecuti uido res effent; fed equitem angufliæ, locorumep afperitas, peditem armorura grauitas impedqt. Rex primo effufe,ac fine refpcdtu fugit;deinde quinc^ miüium fpatium progreffus, eu ex iniz quitate locorum,id quod crat,fufpicatus effet fcqui non pofle hoftem.fubftitit in tumulo quo dam.dimiiîtc^ fuos per omnia iuga.uallescp.qui palatos in unum coIligercnt.Non plus duo bus millibus hominû amifïis,cætera omnis multitudo,uclut fîgnum aliquot fecuta, in unum cum coucniffent,frequent! agminepetunt Theffaliam. Romani quoad tutum fuit-infecuti cæ dentes,fpoliantescp cæfoSjCaftra regia, etiâ fine defenforibus difficili aditu, diripiunt; att^ ea nodle in fuis caftris manferunt.Poflero die conful per ipfas anguftias, quà fe inter ualles ffu men infinuat,hoftcm infequitur.Rex primo die ad caftra Pyrrhi peruenit.locus,quem itauo éant,eft in Triphylia terræ Mclotidis.inde poftero die ingenti itinere agminisfôC metus urge bac)in montera Lingon perrexit.Ipfî montes Epiri funuinterieefti Macedonia:, Theffaliæqjî îatus,quod uergit in Theffaliam,oriens fpeclaufeptentrioni Macedonia obijcitur.ueftiti frez quentibus fyluis funt,iuga fumma campos pateces,aquasq^ perennes habent.lbi ftatiuis rex per aliquot dies habitis,flucftuatus animo eft,utrum protinus in regnu fe reciperet, an reuerti ra Theffaliam poffct.inclinauit fentetia,fuum in Theffaliam agmen dimitteret.Triccam proz ximis limitibus petininde obuias urbes raptira peragrauit.homines, q fequi poffent, fedibus cxcibat:oppida incendcbat,rcru fuarum,quas poffent,ferendaru fecura dominis ius fiebauc^e tera militis pra:da erat. ncc quod ab hofte crudelius pati poffent, reliqui quicqua fuit:^ quæ ab foeijs patiebantur.Hxc etia facienti Philippo acerba erât, fed c terra mox futura hoftium corpora faltem eripere focioru uolebat.itaeuaftata oppida funt Phaciu,Irefie,Euhydriu,Erez tria,Palæpharus.Pheras cu pcteret,exclufus,quia res egebat moratfi expugnarc uelletinecte/ pus erauomiffo incepto, in Macedonia tranfeendinnam etiam Ætolos appropinquate fama erat.qui audito prælio, quod circa amnem Aoum fadtum erat, proximis prius euaftatis cirz ca Sperchias Si Macram quam uocant Comen, tranfgreffi inde in Theffaliam Cymines Sd Angeas primo impetu potiti funt.a Metropoli,dum uaftant agros, concurfu oppidanoru ad tuenda mœnia facfo,repulfi funt. Callithera inde aggreffi fimilem impetu oppidanoru perti nacius fuftinuerunt,c5pulfiscp intra mœnia,qui eruperanncontenti eaniótoria,quia fpes nulz la admodu expugnandi crat,abfcefferunt.Theuma inde,ôi Calathana uicos expugnant,diri piuntc^. Acharras per deditionem receperunt. Xyniæ fimili metu à cultoribus defertæ funt. Hoc fedibus fuis extorre agmen in prxfidiu incidiuquod Athamanum,quo tutior frumenta tio effet,duccbatur.incondita inermisép multitudo, mifta imbclli turba, ab armatis cæfa eft. Xyniæ defertæ diripiuntur. Cyphara inde Ætoli capiunt,opportune Dolopiæ imminens ca ftellu.Hæc raptim intra paucos dies ab Ætolis gefta.Nec Aminander,atqjAthamanes poft famam profpere pugnæ Romanorum quieuerunt. Cæterum Aminander quia fuo militi paz rum fidebat,petitoab confule modico præfidio,cu Gomphos peteref.oppidu protinus nomi ne Phecam,fitum inter Gomphos, faucest^anguftas, quæ ab Athamania Theffaliam diriz munt,ui cepit.inde Gomphos adortus,öi per aliquot dies fumma ui urbem tuentes, cu fcalas ad mœnia erexiffet, codera metu perpulit ad deditionem. Hæc deditio Gomphoru ingetem terrorem Theffalis intulit.dedidere deinceps fefc,qui Argêta, quiep Pherinu, Si Thimarum» Si Lifinas,ôiStimonem,ôi Lampfum habent.aliac^ caftella iuxtaignobilia. Dum Athamâz nes,Ætoli^ fummoto Macedonu metu, in aliéna uióloria fuä prædâ faciunt; Theffaliatç fï^ mul à tribus exercitibus,incerta que hofte,quemùe fociu credcreuuaftatquot;; côful faucibus, quas çcc fuga

fuga hoftium aperueratin regionem Epiri crâfgreflus.etiî probe feit cui parti, Cbaropo prin cipe excepto,Epirotæ fauiflcnc: tarnen quia ab latisfacicndi quorç cura imperata enixe facere uideuex præfenti eos potius,quam ex prætehto æftimat habitu:K ea ipfa facilitate ueniæ ani mos corum in pofteru conciliat.Miffis deinde nuntijs Corcyram,ut onerariç naues in finum ucnirent Ambraciura : ipfe progreflus modicis itincribus quarto die in monte Cercetio po/ fuit caftra,codera Arainandro cura fuis auxilijs accito,non tarn uiriû eins egens.quàm ut du/ CCS in Theflaliara haberet. ab codera confilio SC pleriq? Epirotarum uoluntarq inter auxilia acccpti.Phmam urbium ThcflaliæPhaleriam eft aggreflus.duo millia Macedonum in præ fidio habcbat.qui primo fumma ui reftiterunt, quantum arma, quantum mœnia tueri pote/ rant-.fed oppugnatio continua non die,non noôle remifta,cum conful in eo uerti crederet cæ/ tcrorum l’hedalorum animostfi primi uim Romanam non fuftinuiftent,uicitpertinaciâ Ma ccdonum.Capta Phaleriadegati à Metropoli, SC à Piera dedentes urbes uenerunt. uenia eiQ dem petétibus datur.Phaleria incenfa,ac direpta eft.Inde Æginium petit, quem locum cura uel modico præfîdio tutû,ac propè inexpugnabilem uidiflet, paucis in ftationem proximam teil's conieiftis,ad Gomphoru regionem agmcn uertit.digreflusc^ in campos Theflaliæ,cuni iam omnia exercitui deeftentiquia Epirotarum pepcrcerat agris:explorato ante, utrum Leu/ cadem,an (înum Ambraciura onerariæ tenuiftent, frumentatum Ambraciam inuicem cohor tes raifit.ôi cft iter à Goraphis Ambraciam iîcut impeditum ac difficile,ita fpatio perbreui.in tra paucos itaq? dies.tranfucôlis à mari commeatibus, repleta omni rcrum copia funt caftra. Inde ad Rhagcn eft profedlus.Decem ferme millia à Lariffa abcft,ex Perrebia oriundi funt: fita eft urbs fupcr Peneum amnera. Nihil trepidauere Theffali ad primû aduentum Roma/ norum. Et Philippus fi'cut in Theffaliam ipfc progredi non audebat, ita intra Tempe ftati/ uis pofitis, ut quifque locus ab hofte tentabatur,præ(îdia per occafioncs fummittebat. Sub idem ferè tempus,quo conful aduerfus Philippum primum in Epiri faucibus caftra pofuinSC L.Quintius frater confulis, cui claffis cura, maritimæcç oræ imperium mandatum ab fenatu crat,cum duabus quinqueremibus Corcyram tranfueótus, poftquam profeótainde claffem aud{uit,nihil morandum ratus,cu ad Zamraam infulam affecutus effet, dimiffo L.Apuftio, cui fuccefferantarde inde ad Maleam trahendis plerunq^ remulco nauibus, quæ cum cómca/ tu fequebantur,peruenic. A Malea,iuffis cæteris quantu maxime poffent maturate fcqui, ipfe tribus quinqueremibus expeditis Piræeum præcepit, accepitc^ naucs ibi reliôtas ab L. Apu/ ftio legato ad præiîdiû Athenarû. Eodem tempore duæ ex A(îa claffes profedlæ, una cura Attalo regc:(eæ quatuor SC uiginti quinqueremes erât)Rhodia altera x x nauiu tetftarum. Ageiîmbrotus præerat.hx circa Andrum infulam claffcs côiun(ftæ,Eubccam inde exiguo di ftantem freto traiecerunt.Caryftiorû primû agros uaftarunt : deinde ubi Caryftus præfîdio à Chalcide raptim miffo,firm3 uifa eft:ad Eretriâ accefferunt. Eodem SC L.Quintius cura ijs nauibus,quæ Piræei fuerant, Attali regis aduentu audito uenit, iuffitc^, ut quæ ex fua claffe ueniffent naucs,Eubœara peterent.Eretria fumraa ui oppugnabatur: nam SC triû iunôlarum claffium naues omnis generis tormenta.machinascp ad urbium excidia fecum portabant: SC agri affatim raateriæ præbebantad noua raolienda opéra. Oppidani primo haud impigre tuebantur meeniaideinde feffi uulneraticp aliquot,cum SC mûri partem cuerfam operibus ho ftium cernercnt,ad deditionem inclinarunt.fed præfidium erat Macedonû,quos non minus» quàm Romanos metuebant : SC Philocles regius præfetftus à Chalcide nuntios mittebat : fe in tempore affuturum, fi fuftinerent obfidionem. Hæc mifta metu fpes ultra quàm uellent, aut quàm poffent,traherc eos tempus cogebar.deindc pofteaquàm Philoclem repulfum,tre/ pidantemcp refugiffe Chalcidem acceperûttoratores extemplo ad Attalum ueniam,fîdcmc^ eius petentes miferunt.Dum in fpem pacis intend fegnius munera belli obeunt: ex ea modo parte,qua murus dirutus erar,cæteris negleôlis, ftationes armatas opponunt, Quintius no/ (ftu ab ea parte,quæ minime fufpeôla erat,impetu faôto,fcalis urbem cepit. oppidanorum o/ mnis multitudo cum coniugibus ac liberis in areem confugit:deinde in deditionem uenit.pe/ cuniæ,auric^, SC argent! haud fané multum fuitifigna, tabulæ prifeæ artis, ornamentac^ eius generis

L I B E R. s E C V N D V s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 5

generis plura,quàm pro urbis magnitudi'ne,aut opibus cæteris inuenta. CaryRus indc rçpe/ tita,unde,priufquàm è nauibus copiæ exponerentur, omnis mukitudo urbe deferta in areem confugit.inde ad fîdem ab Romano petendam oratores mittur, oppidanis cxcemplo uita ac libertas côcefla eft : Macedonibus treceninummiincapita ftatutumeft pretium : ôiutarmis traditis abircnt.hac fumma redempti in Bœotiam inermes traiccli. Nauales copiæ duabus claris urbibus Eubœæ intra dies paucos captis,circumucôlæ Sunium Atticæ terrç promonto rium, Cenchreas Corinthiorum emporium peticrunt. Conlul interim omnium fpc longio remgt;atrocioremcpoppugnationem habuit:SC ea,qua minimum crcdidiflcGrcfiftebathoftcs. nam omnem laborem in muro diruendo crediderat fore, fî aditum armatis in urbem patefe? eiflenfugam indeæædemcp hoftium fore;qualis captis urbibus fieri folet.cæteru pofteaquàm parte mûri arietibus dccuifa per ipfas ruinas tranfeenderut in urbem armatiullud principium uelutnoui atep integvi laboris fuit.nam Maccdones, qui in præfidio erant amp;nbsp;multi amp;nbsp;deiedtf, gloriam etiam egregiam rati,fi armis potius,ôi uirtute,quàm mœnibus urbem tuercntuncon terri pluribus introrfus ordinibus acie fîrmata, cum tranfccndcrc ruinas fenfiflent Romanos: per impeditum,ac difficiliorem ad receptum locum cxpulerunt.Id coful ægre paflus,nec cam ignominiam ad unius modo expugnandæ moram urbis, fed ad fummam uniuerfi belli perti nere ratus, quod ex momentis paruarum plcruncp rcrum pendercnpurgato loco , qui ftrage femiruti mûri cumulatus eratiturrim ingencisalticudinis,magnam uim armatorum multipii/ ci tabulato porcantem,promouit: ôi cohortes inuicem fub fignis, quæ cuneum Maccdonum (phalangem ipfi uocantjfi poflent.ui perrumperent.cmittebat.Scdad loca angufta,haud la te patente interuallo diruti mûri,genus armorum pugnæcp hofti aptius crat. ubi conferti haz fias ingentis longitudinis præ fe Macedones obicciflcnuuelut in conflrudlâ denfitate elypeo rum tefludinem Romani pilis ncquicquam emiffis cum ftrinxiflent gladios : neq; congredi propius,neqj prçcidere hallas poterânôi fiqua incidiflent.aut perfregilTcnt hallilia,fragmcn to ipfo acuto inter fpicula integrarum hallarum uelutuallum cxplcbant. ad hoc Si mûri pars adhuc integra utraqj tuta prællabatlateramcc ex longo fpatio autccdendum,aut impetus fa ciendus erat : quæ res turbarc ordincs folet. acccfiït etiam forte rcs ad animos eorum firman/ dos.nam cum turris per aggercm parum denfati foli agerctur,rota una in altiorcm orbitâ dez prelTa ica turrim inclinauit,ut fpeciem ruentis hoflibus.trcpidationcmcp infanam fupcrllanz tibus armatis præbueht.Cum parum quicquam fucccdereticonful minime æquo animo com parationem militum,gcncristparmorû fieri patiebatunfimul nee matura expugnandi fpcm, nee llationem procul à mari,óC in cuallatis belli cladibus locis hybernandi ulla cernebat.itaq; reieóla obfidione,quia nullus in tota Acarnaniæatcp Ætoliæ ora poreus crat,qui fimul o/ mneis onerarias,quæ cómeatum exercitui portabant,capcret: fimul Si tcóla ad hybernadum Icgionibus præberet; Anticyra in Phocidc in Corinthium uerfa finu ad id opportunifltme fi'z ta uifa;quia nee procul Theiïalia,holliumcp locis abibant; Si ex aduerfo Peloponncfum exiz guo maris fpatio diuifam,ab tergo Ætolia Acarnaniamcp,ab lateribus Locridé ac Bœotiam habebant. Phocidis primo impetu Panopeam fine certamine cepit. Anticyra haud multum in oppugnado præbuit morç. Ambryfus inde,Hyampoliscp receptç.Daculifi'a,quia in tumu ,lo excelfo fita ell;necfcalis,nec operibus capi poterat.laceflcndo miirilibuscos,qui in prefi'dio erant,cum ad cxcurfioncs elicuififentirefugiendo inuiccm,infequêdoq^. Si leuibus fine cffcdlu certaminibus.eo negligentiæ ôi contemptus adduxerut, ut cum refugientibus in porta permi fli impetu Romani faccret.Scx alia ignobilia callella Phocidis terrorc magis,cp armis in poz tellatem uencrut.Elatia claufit portasmee, nifi ui cogerentur, rcccpturi mœnibus uidebantuc aut duccm,aut cxercitu Romanu.Elatia obfidcnti confuli rei maioris fpes affulfi^Achçorum gentem ab focietate regia ad Romana amiciciâ auertedi. Cycliadam principem fadlionisad Philippum trahentiu res,expulerat.Arifthenus,qui Romanis gentem iungi uolcbat, prætor erat.ClaflÏs Romana eu Attalo Si Rhodijs Cenchreis llabat, parabatq; cómuni omnes có(Ï lio Corinthum oppugnarc. Optimu igitur ratus ell,priufquacam rem aggrederenf', legatos ad genté Achæorû mitti,pollicentcs;fi ab rege ad Romanos defeciflent,Corinthum qs cótriz buturos

54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C, Q_V A R T AÈ

buturos in antiqnum gentis concilium. Authore confule legati à fratre eius L.Qüintio.K At/ talo.óC Rhodijs,óC Athenienfibus ad Achæos miffi.Sicyone datum ijs eft concilium.Erat au tem non admodum fimplex habitus animorum inter Achæos. terrebat eos Lacedæmonius, grauis 52 aiîiduus hoftis, horrcbant Romana arma : Macedonum beneficijs Si ueteribus ÔC rccentibus obligati erant: regem ipfum fulpcclum habebant : pro cius crudelitate perfidiac^ ex ijsjquæ turn ad tempus faccrct:æftimantes,grauiorem poft bellum dominum futurum eer nebant: neqj folum quid in fenatu quifqj ciuitatis fuæ, aut in communibuscócilijs gentis pro fententia dicerenta'gnorabät: fed ne ipßs quidem fecum cogitantibus, quid uellent, aut quid optarent,fatis conftabat, Ad homines ita incertos introduótis legatis poteftas dicendi data eft.Romanus primum legatus L.Calpurnius,deinde Attali regis legati,poft eos Rhodij difz fcruerunt.Philippi deinde legatis dicendi poteftas fadta eft.poftremi Athenienfesait refellez rent Macedonu di(fta,audici funt.ferè atrociftime in regem,quia nulli nec plura.nec tarn acerz ba pafti crant.inuedli funt. Ec illa quidem concio fub occafum folis, tot legatorum perpetuis orationibus die abfumpto,dimifta eft.Poftcro die aduocatur concilium . ubi cum per præcoz nem, ficuc Græcis mos eft,fuadedi,ßquis ucllet.poteftas à magiftratibus faóla eftietmec quift quam prodircudiu (ilentium aliorum alios intuentium fuit.neq? mirum,(î, quibus fua fponte uolutantibus res inter fe pugnaces obcorpuerant quodammodo animi: eos orationes quoqj infuper turbaueranc,utnncp qux difficilia eftenc, promendo, admonendoc^ per cocum diem habicæ.Tandern Arifthenus præcor Achæoru,ne cacicum conciliû dimitterct. Vbi,inquit,il la cercamina animoru Achæi (une,quibus in conuiuijs.öi circulisgt;cu de Philippo, 8i Romanis mentio incidic:uixX manibus temperabatisCnunc in cocilio ad earn rem unam indiclo, cu lega torum Litrinqj uerba audiericisxü referanc magiftracus,cü præco ad fuadendum uocec,obmu tuiftis.fi non cura comunis falucis, ne ftudia quidem, quæ in hanc, auc in illam parte animos ueftrosinclinarunt’.uocem cuiqua poflunc exprimereCcu præfertim nemo tarn hebes fit, qui ignorare poffit dicendi,ac fuadendi quod quifq^ aut uelit.aut optimu putct,nunc occafionem eTre,priufquä quiequä decernamus:ubi femel decretu erit,omnibus id, etiâ quibus ante difpli cuerit: pro bono atqj utili feedere defendendu. Hæc adhortatio prætoris no modo quêquâ unum elicuitad fuadenduffed ne fremitum quide,aut murmur concionistantç,ex totpopulis cogregatæ,mouit.Tum Arifthenus prætor rurfus. Nó magis cófiliu uobis principes Acheo rum deeft,cp lingua, fed fuoquifqj perkulo in comune confultu non uult. forfitan egoquoqj tacerem,fi priuatus effem.nunc prçcor uideo aut no dandu conciliû legatis fuiffe:aut inde fine refponfo eos dimittendos no cflc.refpondcre aute nifi ex ueftro decreto qui poffumC Ô2 quan do nemo ueftrum,qui in hoc conciliû aduocati eftistpro fententia quiequä dicere uult,aut auz ‘dct:orationes legatorü hefterno die pro fententrjs dictas percenfeamus: perinde aeß non po ftulauerint quæ e re fua effentffed fuaferinc quæ nobis cenferêt utilia effc.Romani,Rhodij cp, SC Attains focietatem,amicitiam(^ nofträ petunt: Si in bello, quod aduerfus Philippü gerüt, fe à nobis adiuuari æquum cenfent.Philippus focictatis fecum admoncc,öi iurifiuradi: Si moz do poftulac uc fccû ftemusimodo ne interfimus armis,contcntum ait fe effe.Nullfne uenit in ‘mcntemicur qui nondum focij funt,plus petunt.quam fociusCNo fit hoc neqp modeftia Phiz lippi,ncqj impudentia Romanorû.Achæi poreus Si dant fiduciam poftulantibus, amp;nbsp;demüt, Philippi prætcr Icgatû uidemus nihil.Romana claflis ad Cenchreas ftat, urbiü Eubceæ fpoz lia præ fe ferensiconfulem, legionescç eiusexiguo maris fpatio difiundtas Phocidem, ac Loz cridem peruagantes uidemus.Miramini cur diffidenter Cleomedon legatus Philippi, ut pro rege arma caperemus aduerfus Romanos,modo egerir.qui,fi ex eodem fœdere ac iureiuranz do,cuius nobis religionem inijcicbatirogemus eum, ut nos Philippus SC ab Nabide, ac Lacez dæmonijs,ôi ab Romanis defendatmon modo præfidium, quo nos tueatur, fed ne quid rez fpondeat quidem nobis, fit innen turns : non Herde magis, quàm ipfe Philippus, qui prioz re anno polliccndo fe aduerfus Nabidem bellum gefturum , cum tentaffet noftram iuuenz tutem hinc in Eubœam extrahere : pofteaquàm nos neque decernere id fibi præfidium, nez que uelle ilîigari P.omano bello uidit,ob litus focictatis eius,quam nunc iadtat,uaftandos,dez

populandoscp ^Iabidi,ac Laccdæmonijs reliquit.Ac mihî quidçm minime conueniens inter fc Cleomedontis oratio uifa eft. Eleuabat Romatium bellum, euentumép eius eundem fore, qui prioris belli,quod cum Philippo geiTeruntjdicebat. Cur igiturnoftrum illcauxilium abz fens potius petit,quàm præfens nos ueteres focios (îmul ab Nabide ac RomanistucaturCnos dico: quid ira paffus eft Eretriam, Caryftumiç capi Z quid ita tot Theffaliæ urbes f quid ira Locridem,Phocidemé^'rquid ita nue Elatiara oppugnari patitur çquot; cur execflîc faucibus Epiri, clauftiisép illis inexpugnabilibus fuper Aoum amnem aut ui, aut metu, aut uoluntate Z reliz lt;ftoép,quem iniîdebatjfaltu.penitus in regnum abrjtCfi fua uoluntate tot focios reliquit hofti/ bus diripicndos’.quid reeufare poteft quin Si focrj fîbi cófulantCfi' metu, nobis quoq; ignofeat timentibus.iî uitflusarmis cefTit, Achæi nos arma Romana fuftinebimus Clcomedon : quæ uos Macedoncs non fuftinuiflis* An tibi potius credamustRomanos non maioribus coprjs, nec uiribus nunc bellum gerere,quàm antea geflerinupotius quàm res iplas intueamurCÆto los cum claffeadiuuerunc.necduceconfulari.nec exercitu bellum geflerunt. fociorum Philip/ pi maritimæ etiam urbes in terrore ac tumulcu erant.mediterranea adeo tuta ab Romanis ar mis fuerunt, ut Philippus Ætolos nequicquam opem Romanorum implorantes depopula/ rctur.nunc autem defuneti bello punico Romani,quod per fexdecim annosuelut intra uifee/ ra Italiæ toleraueruntmon præiîdium Ætolis bellantibus miferunt, fed iptî duces belli arma terra, mari^ fimul Macedoniæintulerunt. tertius iam conful fumma ui gerit bellum. Suipi/ dus in ipfa Macedonia congreflus fudit.fugauinp regem, partem opulentiflîmam regnieius depopulatus, nunc Quinrius tenentem clauftra Epiri,natura loci,munimcntis, exercituq^ fre/ turn caftris exuit-.fùgientem in Theflaliam pcrfecutus,prændia regia,focias^ eius urbes pro/ pe' in confpedtu regis ipfi'us expugnauit.Ne (întuera quæ Athenienfes modo Icgati de crude Iitate,auaritia,Ôi libidine regis dixerunt: nihil ad nos pertineant quæ in terra Attica fcelera in fuperos,inferosc^ deos (înt admilfaimulto minus, quàm quæ Elæuntq, Abydeniép, qui pro/ cul à nobis abfunt,paffî funtmoftrorum ipfî uulnerum,(î uultis,obliuifcamur:cædes,direptio/ nesep bonorum Meffenæ in media Peloponnefofaôfæ, Si hofpitem Cypariflïæ Garitenem contra lus omne ac fas inter cpulas prope ipfas occifum, Si Aratum pattern filiumq^ Sicyo/ nios, cû fènem infelieem parentem etiam appellate folitus effet, interfedtos, Polycratiam eius uxorem libidinis caufa in Macedoniam afportatam,cætcra ftupra uirginum.matronarumq^ obliuioni dentunne fine cum Philippo tes, cuius crudelitatis metu obmutuiftis omnes: ( nam quæ alia tacendi aduocatis in concilium caufa eftîr’xum Antigono mitiffimo.ac iuftiffimo te/ ge,ôi de nobis omnibus optime merito exiftimemus difeeptationem effe: num id poftularec facerc nos,quod turn fieri non poffet Z Peninfula eft Peloponncfus anguftis Ifthmi faucibus continenti adhærens,nuni aptior atq; opportunior,quàm nauali bello.fî centum tedtçnaues. Si quinquaginta leuiorcs apertæ,Si centum triginta Iffiaci lembi maritimam oram uaftare,SC expofitas propè in ipfis litoribus urbes cœperint oppugnare,in mediterraneas fcilicet nos ur/ bcs recipiemusCtanquam non inteftino.Si hærcnte in ipfis uifeeribus uramur belloC cum ter/ ra Nabis,8i Lacedæmonfj,mari Romana claflîs urgebuntiunde regiam focietatem. Si præfi/ dia Macedonum imploremCan ipfi noftris armis ab hofte Romano tutabimur urbes, quæ oppugnabunturCegregie enim Dymas priore bello fumus tutati.Satis cxemploru nobis alie næ clades præbent, ne quæramus quemadmodum cæterisexemplo fîmus. nolite, quia ultro Romani petunt amicitiam:id,quod optandû uobis,ac fummopere expetendum erat, faftidi re.metu enim uidelicetcompulfi in aliéna terra,quia fub umbra auxilfj ueftri latere uolunt, in focietatem ueftram confugiunt,ut portubus ueftris recipiantur,ut commeatibus utantur.Ma re in poteftatc habentitettas quafcunqj adcunt,cxtemplo ditionis fuæ faciunt, quod rogant, cogéré poffunt.quia peperciffe uobis uolunt,cômittere uos cut pereatis,non patiuntur.Nani quod Clcomedon modo tânquam mediam , SC tutiffimam uobis uiam confilrj, ut c^uiefeere/ tis,abftincrctiséparmis,on;endebat,ea non mcdia,fcd nulla uia cft.etenim preterquam quod aut accipienda,autafpcrnanda uobis Romana focietas cftiquid aliud quàm nufquam gratia ftabili,uclut qui euentu cxpeôtauerimuSjUt fortunæ applicaremus noftra cofiliæpræda uiôfo ris

^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. Q^V A R T AE

ris erimusCNolite.G quod omnibus uotis pctcndu erat;ultro offertunfaftidirc.non qucmad/ modum hodie utrunque uobis licet: fic femper liciturum eft. nec fepe, nec diu eadcm occafio erit. Liberate uos à Philippo iamdiu magis uotis, quam armis audetis. fine ueftro labore SC periculo qui uos in libertatem uindicarentxum magnis claftibus, exercitibusé^ mare traiecez runt.hos li focios afpcrnaminituix fanæ mentis eftis.fed aut focios, aut hoftes habeatis opor/ tet. Secundum orationem prætoris murmur ortum aliorum cum aftcnfu,aliorum inclemen ter aflentientes increpantium : Si lam no finguli tantum, fed etiam populi uniuerfi inter fe ab tercabantuntum inter magiftratus gentis (Demiurgos uocant:decem numero creantur ) cerz tarnen nihilo fegnius,quam inter multitudincm eftc. quinque rclaturos fe de focietate Roma na aiebanttfuftragiumc^ daturos.quinque lege cautum teftabantur : nequid, quod aduerfus Philippi focictatem eftet,aut referre magiftratibus.aut decernere concilio ius cfl’et. Hie quoep dies iurgqs eft confumptus. Supercrat unusiufti concilij dies:(tertio enim die lex iubebatdez cretum fierf in quern adeo exarîère ftudia.utuix parentes à liberis temperauerint. Rhifiafus Pellenenfis erat, filium Demiurgum, nomine Memnonem habebat, partis eius : quæ decre/ turn rccitari,perrogaricp fententias prohibebat.is diu obteftatus filium,ut confulerc Achæos communi faluti pateretur: neu pertinacia fua gentem uniuerfam perditum iret : pofteaquam parum proficiebant preces:iuratus fe eum fua manu interempturum:nec pro filio, fed pro ho rte habiturum,minis pcruicic,uc poftero die coniungeret ijs fe,qui referebant. qui cum plures faóti referrennomnibus fere populis baud dubie approbantibus relationem, ac præ fe fcrenz tibus quid decreturi eftenttDymæi, ac Megalopolitani, Si quidam Argiuorum, prius quam dccretum fieret,confurrexerunt,ac reliquerunt concilium: nec^ morante ullo, nec^ improbanz tc. nam Megaiopolitanos auorum memoria pulfos ab Lacedæmonqs reftituerat in patriam Antigonus. Si Dymæiscaptis nupcr, direptisc^ ab exercitu Romano,cum redimi eos, ubiz cunqj feruirent,Philippus iuftïfleunon libertatem modo, fed etiam patriam reddiderat. iam Argiui, præterquàm quod Macedonum reges ab (e oriundos credunt, priuatis etiam hofpiz tf)S,familiaricp amicitia pleriqj illigati Philippo erant, ob hæc concilio, quod inclinauerat ad Romanam focietatem ineundam, excefterunt. ueniaqiie qs buius feceftionis fuit, Si magnis amp;nbsp;rccentibus colligatis bénéfices. Cæteri populi Achæorum, cum fententiæ perrogarentur: focictatem cum Attalo ac Rhodijs præfenti dccrcto cofirmarunt.cum Romanis,quia iniuftu populi non potcratrata eftetin id tempus,quo Romam mitti Icgati poftcnndilata eft.in præz fentia tres legatos ad L.Quintium mitti placuit,ôi exercitum omnem Achæorum ad Corinz thum admoueri, captis Cenchreis, iam urbem ipfam Quintio oppugnante. Et q quidem c regione portæ, quæ fert Sicyoncm, pofuerunt caftra. Romani ad Cenchreas uerfam parz tern urbis, Attalus traduólo per Ifthmum exercitu, ab Lcchæo alterius maris portu, oppuz gnabant primo fegnius, fpcrantes feditionem intus fore inter oppidanos.acregium præfiz dium. pofteaquam uno animo omnes,ôêMacedoncs tanquam communem patriam tuez bantur : Si Corinthq ducem præfidq Androfthenem baud fccus, quam ciuem, amp;nbsp;fuffragio creatum fuo,imperio iufto patiebantun omnis inde fpes pugnantibus in ui. Si aimis, Si opez ribus crat : undique aggeres baud facili aditu ad mœniaadraouebantur. Arics ex ea parte, quam Romani oppugnabant-.aliquantum muri diruerat. in quern locum, quia nudatus muz nimento erat:protegendum armis cum Macedones concurriftent:atrok prælium inter eos,ac Romanos ortum eft. ac primo multitudine facile expellebantur Romani, aftumptis deinde Achæorum, Attalicp auxilqs,æquabantcertamen:ncc dubium erat, quin Macedonas, Græz cosc^ facile loco pulfuri fuerint. Transfugarum Italicorum magna multitudo erat: pars ex Annibalis exercitu metu pœnæ à Romanis Philippum fecuta : pars nauales focq relidtis nuz per claffibus ad fpcm honoratioris militiæ tranfgrefti. hos defperata falus, fi Romani uicifz fcnt:ad rabiem magis, quam audaciam accendebat. Promontorium eft aduerfus Sicyonem Iunonis,quam uocant Âcrçam:in altum excurrens: traiedtus inde Corinthum feptem millia ferme paffuum . eô Philocles regius SC ipfe præfcdlus, mille SC quingentos milites perBœoz tiam duxit.præfto fuerc à Corintho lembi,qui præfidium id acceptum Lechæum traqccrent.

Author erat Attalusitlcéusopcribus omitcédæ cxtcmplo oppugnationîs.pertinadus Quin tius à Mtfnepio perftabau is quocg,ut pro omnibus portis difpoßta uidit præfîdia regiamec facile erumpenciu impetus fuftineri polfeun Ätcali fententiam conceflit. ita irrito incepto, di/ miflis Achæis,reditum ad naües eft,Attalus Piræeum,Romani Corcyram petieiut. Dum hæc à nauaii exercitu geruntunconful in Phocide ad Elatiam caftris poßtis» primo colloquqs rem per principes Elatienfium tencauit.pofteaquam nihil efle in manu fua,K plures,ualidio/ resc^ eile regios,quàm oppidanos refpondebaé'ztum fimul ab omni parte operibus, armisc^ urbem eft aggrefliis.Äriete admoto quatltu inter turres muri erat prorutum cum ingenti fra gorc,ac ftrepitu nudaflet urbem:fimul SCCohors Romana per apertum rcceti ftrage iter inua lît:ôC ex omnibus oppidi partibus.relidtis fuis quifqj ftationibusu'n eum.qui premebatur im petu hoftium:Iocum cocurrerunt.Eodem tempore Romani SC ruinas muri fuperuadebant:SC fcalas ad ftantiamcenia inferebant.SC dum in unam partem oculos.animosc^ hoftium certa men auerterat:pluribus locis fcalis capitur murustarmatieß in urbem tranfccnderunt. quo tU muitu audito tcrriti hoftes,reliólo,quem confetti tuebantur,loco,iri arcé omnes metu, inermi quoq? fequente turba,confugerunt.ita urbe potitur conful.qua dircpta.dimiffis in arcem.qui uitam regijs.fi abire uellent inermes: libertärem Elatienfibus pollicerentur: fidec^ in hæc da/ t3,poft paucos dies arcem recepit. Cæterum aduentu in Achaiam Philoclis regrj præfecfti non bcile Corinthus tantum îiberata obfîdione: fed Argiuorum quoque ciuitas per quof/ dam principes Philodi prodita eft,tentatis prius animis plebis. Mos erat:comitioru die pri/ mo uelut honoris caufa prætores pronuntiare Iouem,Apollinemc]^, SC Herculem^ additu le/ gi cranut qs Philippus rex adrjceretur, cuius nomen poft padtam cum Romanis focietatcm quia præco no adieciufremitus omnis primo multitudinis ortus: deinde clamor fubijciétium Philippi nomcnjubêtiumc^ legitimu honorem ufurpare:doneccum ingenti aftenfu nomenl recitatum eft. Huius fiducia fauoris Philocles accerfitus nocfte occupât collem imminetenl urbi:(Lariftam earn arcem uocant)pofitoq^ ibi præQdio.cum lucis principio Hgnis infeftis ad fabieótum arci forum uaderetu'nftrudta acies ex aduerfo occurrit.præiîdium erat Achæorum nupcr impoßtum,quingenti ferè iuuenes deleóli omniû ciuitatum.Enefidemus Elimeus pras/ erac. Adhortator à præfecfto regio miflus,qui excedere urbe iubcret:(neq? enim pares eos op pidanis folis quidem,quod Macedones fcntirentmedum adiundtis Macedonibus eflè:quo^ nc Romani quidem ad Corinthu fuftinuiffent^primo nihil nee ducem,nec ipfos mouit.poft paulo ut Argiuos quoeç armatos ex parte altera uenientes maßno agmine uiderünttcertani pcrniciem cerncnces,omtiê tarnen cafum,fi pertinacior dux fuiflfeuuidebantur fubituri.SC EnO fïdemus,nc Hos Achæoru iuuêtutis (ïmul cum urbe amitteretur: paótus cum Philocle ut abt re iliis liccret,ipfe quo loco ftetcrat.armatuscum paucis clientibus nó exceflit.miftus à Philo/ clc:qu( quxrcreuquidfibi uellctC’nihil fatus,tantummodo cum proieólo præ feclypeo ftaret* in præfidio creditæ urbis morituru fearmatu relpondit.tum iuffu præfeôti à Thracibus conio óta tela:incerfs(fticp omnes. Et poft paótam inter Achæos SC Romanos focietate duæ no/ biliftimæ ciuitates, Argi,8C Corinthus in poteftate regis erant. Hæc ab Romanis éa æftato in Græcia terra raarivp gefta. In Gallia nihil fané memorabile ab Scx.Ælio confute geftu* cum duos exercitus in prouincia habuiftct’.unum retentu:qucm dimitti oportebat:cui L.Cor nelius proconfui præfuerat(ipfe ci C.Ælium prætorê præfecit)akerum:quem in prouinciam adduxif.totum propè annum Cremonenfibus.placentiniscp cogendis redire in colonias,un/ de belli cafibus diftîpati crantæonfumpfit. Quemadmodum Gallia præter fpem quteta eo anno fuiuita circa urbem feruilis propc tumultus cxcitatus cft.Obfides Carthaginenfiû Sé/ tiæ euftodiebantuncum fjs,ut principum libefis,magna uis feruorum erat.augebant eoru no meru,ut ab recenti africo bello,SC ab ipG's Setinis captiua aliquot nationis eius ex præda em/ pta mancipia.Cum coniurationem feciflenbmiftis ex eonumero,qui in Setino agro, deinde circa Norbam,SC Circeios feruitia folicitarentfatis iam omnibus præparatis,ludis,qui Seti^ propediem futuri erant: fpeôtaculo intentum populum aggredi ftatuerât: Setia per cædem* ôC repêtinum tumultû capta, Norbam SC Circeios occupare. Huius rei tam fœdum indicium d d d nbsp;nbsp;Romarn

58 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C* Q_V ART AB :

Romam ad L.Corneliu Lcntulum prætorem urbis delatu eft.Scrui duo ante lUccm ad cuni, ucncrüt:atq5 ordtne omnia,qux aóla:futuraép erannexpofuerut. quibus domi cuftodiri iufz fis,prætor fenatu uocato ,cdodlotp quæ indices afferrét, proficifci ad cam coniurationc quæz rcndam,atqj opprimendâ iuflus.cum quintç legatis profeólus,obuios in agris facraméto ro gatos arma capcrc,ôê fcqui cogcbat. Hoc turaultuario dcleólu duobus millibus ferme homi, num armatis,Seciam,omnibusquô pergeret ignaris,ucnit.ibi raptim principibus coiuratioz nis comprehenfis,fuga feruoru exoppido facftaeft.dimiiTi deinde per agros:qui ueftigarent, Egregia duorum opera feruoru indicum,amp; unius liberi fuit.ci centum millia grauis arris dari patres iufferunnferuis uicenaquina millia æris,ôi libertatem.pretium coru ex aerario folutum eft dominis. Haud ita multo poft ex eiufdem coiurationis reliquijs nuntiatum eft feruitia Prænefte occupatura. Eo L-Cornelius prætor profetftus de quingetis fere hominibus,qui in ca noxa crâufuppliciû fumpfît. In timoré ciuitas fuit,obfides,captiuoscp Pœnoru ea moliz ri.itaq} amp;nbsp;Romar uigiliæ per uicos fcruatæu'uftic^ circuire cam minores magiftratus: ÔC trium uiri carceris latomiarum intentiorcm cuftodiam habere iufli,Si circa nomen latinu à prartore iteeræ miftæiut ôi obfides in priuato feruarentunneqj in publicum prodcundi facultas darc6 Si captiui ne minus decern pondo compedibus uinóli in nulla alia,quàm in carceris publici cu ftodtaeftent. Eodemannolegatiab rege Attalocoronam aurcam ccxLVi pondoin Capitolio pofuerut:gratiascp fenacui egerunnquod Antiochus legatorum Romanorum auz thoritate motus finibus Attali excrcitum deduxiftet. Eadcm arftatc équités ducenti. Si clez phanti deccm,0i tritici modiûm c c millia ab rege Mafanifta ad exercitum, qui in Græcia eratîpcruencrunt.Itcm ex Sicilia,Sardiniaép magnicomeatus,Si ueftimenta cxcrcirui mifta.

Siciliam M.Marcellus,Sardinia M.Porcius Cato obtinebaufantftus.Si innoccns,afperior tarnen in fœnore cocrcendo habitus, fugatic^ ex infula fcencratorcs-.Si fumptus, quos in culz turn prætoru focrj faccre foliti crant:circucifi;auc fublati. Sex.Ælius Cos.cx Gallia comitioz rum caufa Romam cum rcdiftencrcauit Coss. Cn Cornelium Cethegu, Si Q.Minutiu Ruz, fum. Biduo poft prætoru comitia habita. Sex prætores illo primum anno creati: crefcentiz bus iam prouincijs. Si latius patefcête imperio. creati autem hi:L.Manlius Volfo,Cn.Semz pronius Tuditanus,M.Sergius SiIus,M. Ælius.M.Minutius Rufus,L.Attilius.Scpronius, Si Ælius ex ijs ædilcs plebis erant. ædiles curules Q. Minutius Thermus, Si T. Sempronius Longus.Ludi Romani eo anno quater inftaurati. Cn.Cornelio,Si Q.Minutio côfulibus, • omniu primum deprouineqs confulum.prætorumc^ aeftum. prius de prætoribus tranfaôla rcs:quæ traniîgi forte poterat. urbana Sergio, peregrina iurifdidio Mtnutio obtigit. Sardiz niam Attilius.Siciliam Manlius,Hifpaniâciteriorem Sempronius,Ælius ulteriorem eft forti tus.Confulibus Italiam,Maccdoniamcp fortiri parantibus L. Oppius,Si Q. Fuluius tribuni plebis impedimento erannquod longinqua prouincia Macedonia cftenneqj ulla alia res ma lus bcllo impedimentum ad earn dicm fuiflcnquàm quod uixdum inchoatis rebus in ipfo co natu gerendi belli prior Cos. reuocarctur. Quartu iam annum eftc ab dccreto macedonico bello.quærendo rcgem,Siexercitu eius, Sulpitiu maiorem partem anni abfumpfifte. lulium congredientem cu hofte re infetfta rcuocatu.Quintium rebus diuinis Romæmaioré partem anni retcntum,ita geftifte tarnen rcs:ut fi aut maturius in prouinciam ueniftenaut hyemsma gis fera fuiftcnpotueritdebcllare. nunc prope in hyberna profeeftu ita cSparare dici bellum: ut nifî fucceftor impcdiat.’perfetfturus æftate proxima uideaf'. His orationibus peruiccrunt: ut cSfules in fenatus authoritate fore diccrent feifi idem tribuni facerét. Permittétibus utrifejj liberam confultationê,patresconfulibus ambobus Italiam prouinciam decrcuerunnT.Quin tio prorogarunt imperiu:doncc fucceftor ci ueniftct.Confulibus binæ legiones dccrctæ: Si ut bellum eu Gallis cifalpinis,qui defcciftent à populo Romanoigercrent. Quintio in Macedoz niam fupplcmentu dccrctum peditu quinc^ millia.Si CGC équités,Si focioru naualium tria millia.Præcfte idé,qui præeranclaiîi L.Quintius Flaminius iuifus. Prætoribus in Hifpanias oôlona millia peditu fociùm ac latini nominis dataiSi quadringeni cquitesmtdimitterent ue terem ex Hifpanqs militê.Si tcrminarc iuftî:quàulterior,citeriorûc prouincia fcruaretur.Maz ccdoniæ

cedonîælegatos Ser.Sulpitium,ô2 P.lulium.qui confutes in ea prouincia fuerannadiecerunt. Prius cp côfules,prætorcscp in prouincias proficifcerecur: prodigia procurari placuic: quod ædes Vulcani,Summanicp Romæ,amp; quod Fregcllis murus, porta de cœlo taóla erant: ÔC Frufînone intcrnodlem lux orta:0C Afculo agnus biceps cum quinq^ pedibus natus: ôi For/ mi)s duo lupi oppidum ingreifi obuios aliquot laniauerat: Romæ no in urbcm folura.fed in Cäpitoliu penctraueratlupus.C.Acilius tribunus plebis tuliuutquinq? coloniæ in oram ma ritimam deducerentunduæ ad oftia fluminu Vukurni,Litcrnifp:una ad Puteolostuna ad ca drum Salerni.his Buxentum adieôtu.tricenæ familiæ in fingulas colonias iubebantur mitti, qs triumuiri deducendis rj,qui per triennium magiftratu haberent:crcati:M.Seruilius Gemi nus,Q.Minutius Thcrmus,T.Semptonius Longus, Deledlu, rebusc^ alijs diuinis huma niscp,quæ per ipfos agenda: erant:pericclis, cofules ambo in Galliam profedli. Cornelius re dla ad Infubresuia.qui turn in armis erant, Cenomanis aflumptis:Q.Minutius in læua Itaz liæ ad inferu mare flexit itenGenuamcp exercitu abdudlo.ab Liguribus orfus eft bellum.Op pida Claftidium.SC Litubiu.utraq; Ligurû.amp;duægcntis eiufdem ciuitates,Celelates,Ccrdiz ciates^ fefe dediderunt.Et iam omnia cis Padum,pra:cer Galloru Boios,Iluates Liguru, fub ditione erant. quindecim oppida, hominu uiginti millia efle dicebantunquæ fefe dediderac. inde in agrum Boioru legiones duxit. Boioru exercitus baud ita multo ante traiecerat Pa/ duma'unxcratcp fe Infubribus.K Cenomanis:quod ita acceperanticóiunótis legionibus con/ fuies rem gefturosait Ôi ipfî collatasin unum uircs firmarcnt. pofteacp fama accidit: alterum. confulem Boioru urere agros:feditio extcmplo orta cft.poftulare Boq: ut laboratibus opem uniuerfi ferrent. Infubres negate fe (ua dcferturos.ita diuifæ copia::Boqscp in agrum fuum tu tandu profecftis,Infubres cum Cenomanis iuper amnis Mintij ripas confedcrut. Infra eum locum quinq; millia paftuum 32 conful Cornelius eidem flumini caftra applicuit.inde mitten do in uicos Cenomanoru,Brixiamé^,quæ caput gentis erat:ut fatis coperif.non ex authorita t‘c fenioru iuuentutem in armis eflè:nec publico cófilio Infubrium defeólioni Ccnomanos fe adiunxiflè:excitis ad fe principibus,id agerc,ac moliri cœpiuut deficerent ab Infubribus Ce/-nomani.32 fignis fublatis autdomos redirent:aut ad Romanos tranfirent. 32 id quide impe/ trari ncquiuit.in id data fides confuli cft:uc in acte aut quiefceret:aut fiqua in re occafio fuiflet: adiuuarent Romanos.Hæc ita coueniffe Iniubres ignorabant:fuberat tarnen quædam fufpi cio animisdabare fidem focioru.itacß cum in aciem eduxiflenttneutru qs cornu comittere au/ fi,ne (1 dolo ceflifl’ent.rem totam inclinarcnt:poft figna in lubfidqs eos locaucrunt, Conful. principio pugnæ uouit ædcm Sofpitæ Iunoni:fi co die hoftes fufi, ftigatic]^ eflcnt, à ratlitibus clamor fublatus:compotcm uoti confulem fe facfturos:ô2 impetus in hoftes eft fadlus. non tu lerunt Infubres primum concurfum.Quidam 32 à Cenomanis terga repente in ipfo cerrami/ ne aggreftis tumultum ancipitem iniectu authores funncæfaqj in medio v 62 x x x mil/ lia hoftium:quinq? millia 62 D c C uiuos captosdn qs Amilcarem Pcenoru imperatorequi belli caufa fuiflettfigna mtlitaria CXXX: 62 carpenta fupra CC millia.Oppida.quæ defe (ftionem fecuta erant:dediderut fe Romanis. Minutius Cos.primo effufis populationibus pcragrauerat fines BoiorumJeinde ut relitftis Infubribus ad tuenda fua receperant fefe: ca/ ftris fe tenuit.acie dimicandum cum hofte ratus.Nec Boq dettcdlafferit pugnammi fama uf/ ftos Infubres allata animos frcgiflet.itaq; relidlo ducc,caftrisc^,diflïpati p uicos,fua ut quift que defenderent:rationem gerendi belli hofti mutarunt.omifla cnim conful fpe per unam di tnicatione rei decernendæ.rurfus populari agros,82 urere teólajuicosqj expugnare cœpit.Per cofdem dies Claftidium incenfum.inde in Liguftinos Iluates,qui foli no parcbant: legiones dudlæ. Ea quoep gens, ut Infubres acie uiólos, Boios,ita ut tentare fpem certaminis metue/ rentzterritos audtutnin deditionem uenit. Literæ confulum à Gallia de geftis profpere fub idem tempus Roma allatæ.M.Sergius prætor urbisin fenatu cas,deinde ex authoritate pa' trum ad populum rccitauit.fupplicatio in quatriduum décréta. Hyems iam co tepore erar.

Cum T.Quintius capta Elatia in Phocidc, ac Locride hybema difpofita haberet: Opu^' te feditio orta eft.Faólio una Ætolos,qui propiores eranttaltera Romanos acccrfcbat.Ætoli ddd i priores

40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•quot; »/D:7E:lt;Cr^ quot;nbsp;CL V; A R T AR i

priores uenerut.fecl opülentior fadio exelufis Ætolis.mifTotp ad impcratorêRomanu nünz tio.ufq? ad aduentu cius tenüiturbem. arcem rcgiu tcnebat præfîdiû: neq; ut difcedcrent inz de,aut Opuncioru minis,aut authoritate imperantis cófulis Romani perpelli potucrut.Moz. ra cur non excemplo oppugnarentunea fuit:quodcaduceator ab rege uenerat,locum,ac tem pus petcns colloquio.id grauate conceflura regi eft.non quin cupcrct Quintius per fe partim arinis,partim códicionibus confcótu uideri bellura.necdum enim fciebat: utrum fucceüor fibi alter ex nouiscofulibus mitterct'';an,quod fumma ui ut obtinerent,amicis amp;nbsp;propinquis man daucrat:impcrium prorogaretur.aptum autê fore colloquium crcdebat: ut fibi libcrum effet, uel ad bellum mancnti.uel ad pacem decedéti rem inclinare. In finu Maliaco propè Niceam lirtus elegere.eó rex ab Demetriadc- cu quinqj lembis,óC una naue roftrata uenit. Erant cum; co principes Macedonum, SC Achæorum cxules:ôC üir infignis Cycliadas.Cum imperatore Romano rex Aminader erat:óC Dionyfiodorus Attali legatus, amp;nbsp;Agefimbrotus præfeduS Rhodiæ claffiSjôi Phaneas princepsÆtoIorû.ôC Achæi duo,Arifthenus,ÔC Xenophon. Inz ter hos Romanus ad extremu littus progrcffus.cum rex in proram nauis in-anchoris ffanti) proceffiffet:comodius,inqu{t, fi in terram egrcdiaris:cx propinquo dicamus inuicem, audiaz. musép. Cû rex fadturû fe id negaref.qué tandê.inquit Quintius.timesCAd hæc ille fuperbo, K regio animo.Neminem equide timeo.prætcr deos immorcales: no omniu aût credo fîdeiî quos circa te uideotatq? omnium minime Ætolis. Iffud quidem, ait Romanus, par omnibus periculum eft.qui cum hoffe ad colloquium congrediuntunutin nullo fides fir. Non tarnen, inquit rex.T.Quinti parperfîdiæpræmium eff.fi fraude agatur,Philippus amp;nbsp;Phaneas.netß enimæq^difficultcr Æcoliprætorêalium.acMacedones regem in meum locum fubffituât.

Secundum hæc filentium fuit. Cum Romanus eum æquum cenferet priorem dicere: qui petiffetcolloquium:rex,ciuseffe priorem orationcm:qui daret pacis legesmon qui acciperetî turn Romanus fimplicem fuam orationem effe dixit.ea enim fe di(ffurum:quæ ni fianunulla fit pacis conditio. . Deducenda ex omnibus Græciæ ciuitatibus régis præfidia cffe.captiuos, amp;nbsp;transfugas focqs populi Romani reddcndos.reffitueda Romanis ea lllyric» locaïquæpoff; pacem in Epirofatffam occupaffet.Ptolemcçoregi Ægypti reddendas urbes:quas poff Philt; lopatris Ptolemæi mortem occupaffet.Suas,populicp Romani coditiones has effe. cæterutn K focioru audiri poffulata æquu effe. Attali regis legatus naues.captiuosc^ quæ ad Chium nauali prælio capta effent,^ Nicephorium,Veneriscp templum,quæ fpoliaffcneuaffaffettjj pro incorruptis reffitui: Rhodij Pyrream (regio eff continentis aduerfus infulam.uetuffas çorum ditionis)rcpetebant:poffulabantép præfidia dcduci ab Iafo,amp; Bargilqs, Si Euromen fium urbe,Si Hcllefponto, Seffo.atc^ Abydo: SS Panopolin Bysantijs inantiqui formulant juris reffitui:ôf liberari omnia Afiæ emporia,portusq^. Achæi Corinthu, Si Argos répétez bant. Prætor Ætolorû Phaneas cum eadem ferc,quæ Romani-.ut Græcia deccderetunpoz ffulaffctredderéturcp Ætolis urbes:quæ quondam iuris.aut ditionis eorum fuiffent: excepit orationem eius princeps Ætolorû Alexâder,uir(uc inter Ætolos)facûdus. lamdudum fe rc V'ccrc.aitmon quo quicquam agi putet eo colloquio:fed ne quem focioru dicente intcrpellct, Neqj de pace cum fide Philippû ageremeqj bclla uera uirtute unquam geffiffe. in colloques infidiaruK captareu'n bello non congredi æquo campomec^collatis fignis dimicare: fed rcfii gientem incederc,ac diripcre urbes-.Si uincentium præmiauicffum corrumpere.At non fic an tiquos Macedonu regesjed acie bellare folitos:urbibus parcere,quantu poffent: quo opulen tjus imperium haberent. Nam de quotum poffeffione dimicetur, tollentem nihil fibi præter bellum rciinquere,quod confilium effeC Plures priore anno focioru urbes in Theffalia dcua^ ffaffe Philippumtquam omnes qui unc^ hoff es Theffaliæ fuerunt. ipfis quoeç Ætolis eum, plura focium,^ hoffem ademiffe.Lyfimachia pulfo prætore.ôi: præfîdio Ætolorû occupaffe cum.Chium item fuæ ditionis urbem funditus eucrtiffe:ac deleffe. eade fraude habere eum Thebas Phthias,Echinû,Lariffam,a: Pharfalû. Motus oratione Alcxandri Philippus naz uem,ut exaudiretunpropius terram applicuit.Orfum eum dicere in Ætolos maxime uiolenz çer Phaneas interfatus,no in uerbis rem uertûait.autbello uincendum,aut mclioribiis parea ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dum

dum cffe, Apparct i’d quidem.i'nquit Philippus, etiam cæcon’ocatus in ualitudincm oculo/ rum Phaneæ.ôi erat dicacior natura,quam regem decet:amp; ne inter feria quide rifu fatis tem/ perans.Indignari inde cœpit;Æ.tolos,tanquam Romanos decedi Græcia iuberc:qui,quibus finibus Græcia fit.dicere non pofli'nt.ipfius enim Ætoliæ Græcos Apodeotas, amp;nbsp;Amphilo/ chos’.quæ permagna eoru pars fit:Græciam no efTe. An quod à focqs corum non abilinuc rim:iurtam qucrelam habentC cum ipfi pro lege hunc morem antiquitus feruentiut aduerfus focios ipd fuos publica tantum authoritate dempta iuuentutem fuam militate (înant:ÔC con trariæ perfæpe acies in utraq; parte ætolica aûxilia habeant Necç ego Chium expugnauij fed Prufiam focium,0i amicu expugnatem adiuui: SC Lyßmachiam ab Thracibus uindicaui, fed quia me neceflitas ad hoc bellum à cuftodia eius auertit: Thraces habent. Ætolis hæc,

Attalo autem, Rhodijse^ nihil iure debeo.non enim à me, fed ab illis principium belli or/ turn eft.Romanoru autem honoris caufa Pyrrheam Rhodqs,0C naues Attalo cum captiuis, qui coparebunnrcftituam.nam quod ad Nicephorium.Veneriscp templi reftitutionem atti/ netiquid ea reftitui poftulantibus refpondeamCniß quo uno modo luci.fyluæcp cæfæ reftitui polïunt:curam,impenfamtç fationis me præftaturû:quoniam hæc inter fe reges poftulare,ÔC refpondere placet. Extrema cius oratio aduerfus Achæos fuit:in qua orfus ab Antigoni pri mum,fuis deinde erga earn gentem mehtis.recitari décréta eoru iuflit,omncis diuinos huma nosq^ honores complexa. atep ad ea adiecit recens de exercitu, quod ab fc defeiuiflet. inue/ dluscp grauiterin perfidiam eoru, Argos tarnen fe reddituru cis dixit.de Corintho cum im/ peratore Romano dcliberaturu efle:quæfîturu fimul ab eo:fjsne urbibus decedere fe æquum cenfeat: quas à feipfo captas iure belli habeat^T an qs etiam:qu3S à maioribus fuis acccpiffctî'

Parantibus Achæis,Ætolisép ad ea refpondere,cum propè occafum fol eßet: dilato in po/ fterum diem colloquio, Philippus in ftationé,à qua profeólus erat:Romani, foeqep in caftra redierunt.Quintius poftero die ad Nicæam (is enim locus placucrat) ad coftitutum tempus uenit.Philippi nullus ufquam nec nuntius abeo per aliquot horas ueniebanSC iam defperan tibus uenturu repente apparuerut naucs.atcç ipfe quidem,cum tarn grauia, SC indigna impe/ tarentuninopem cofilq diem fcconfumpfiiTe deliberando aiebat. Vulgo credebatur de indu ftria rem in ferü traclamme tepus dari poffet Âchæis,Ætolisc^ ad rcfpondcndu.SC cam opi nionem ipfe aflfirmauic,pctedo:ut fummotis alqs.ne tempus altercado tcrcretunSC aliquis ß/ nis rci imponi poffetxu ipfo imperatore Romano liceret ßbi colloqui. Id primo no acceptuî ne excludi colloquio uiderétur focq. deinde cum baud abßfteret petere:ex omniu coßlio Ro/ manus imperator cu A.Claudio præfedto.ôC tribus tribunis milieu, cæteris fummotis, ad cx/ tremum littus proccßTit.Rex cum duobus,quos pridie adhibucranin terram eft egreflus. Ibi cum aliquadiu fccreto locuti eflent: quæ aóta ad fuos Philippus reculent: minus compertum eft.Quintius hæc retulit ad focios.Romanis cum cedere tota Illyrici ora: perfugas remitterc, ac ßqui eflent captiui. Attalo naues,8C cu qs captos nauales fociostSC Rhodqs regione, quam Pyrrheam uocant:reddere:Iafo,SC Bargflqs nó ceflurû.Ætolis Pharfalum,Lariflamcj5 redde re:Thebas no rcddere.Âchæis no Argis modo,fed etiâ Corintho cefluru. Nulli omnium placerc partiu,quibus aut ceflurus,aut no ceflfurus eflet,defl:inatio. plus cnim amitti in qs,^ acquiri:nec unquâ,nifi tota deduxiflet Græcia præfldia:caufas certaminu deponere. Cû hæc toto ex cocilio certatim omnes uociferaretunad Philippum quocjj procul ftantê uox eft per/ laca.itaq; à Quintio pctitiut rem totam in poftcrû diem diffcrret.profcôlo aut pcrfuafurû fe; aut perfuaderi ßbi pafluru. Littus Athoniu colloquio deftinatur. eo mature conuentum eft, Ibi Philippus primo SC Quintiu,ôi omnes,qui aderant:rogare:ne fpcm pacis turbare uellenr. poftremo petere tcmpus:quo legatos Româ ad fenatû mittcrc poiïet.aut his conditionibus fe pacem impetraturu’.aut quafeune^ fenatus dediflet, leges pacis accepturu. Id cæteris haud quaquam placebac.nec enim aliud,^ moram,5C dilationê ad colligendasuires quæri.Quin/ dus uerû id futuru fuiiTcjdicerciß æftas,SC tempus return gerendarû cflet.nunc hyeme inftan te nihil amitti dato fpatio ad legatos mittêdos. nam neep fine authoritate fenatus qutcquam corû ratum forejquæ cum rege ipfi pcpigiflcnt:ÔC explorari.dum bcllo neceflariâ quieté ipfa d d d ) hyems

4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC« CC V A R T AË

hyems dareûfenatus authon'tatê pôfïe.In hanc fententiâ Si cætcn fociorom principes coccflé? runtiinducijs^ datis in duos mêles. Si ipios mittcre fingulos legaros ad edocendû fenatum, ne fraude regis caperetunplacuicadditum induciaru pactoiut rcgia præüdia Phocidc,ac Lo cride cxtemplo deduccrêtur.Ecipfe Quincius cum fociorû Icgatis Aminandrû Athamânum regé,utép fpeciem legationis adrjccrec:Q.Fabiû, (uxoris Quinti} fororis films erar) amp;nbsp;Q.Fub uium,Ôi P.Claudiû mifit.Vt uentû Româeft:prius focioru IcgariAp regisauditi lunt. cæteru eorû oratio cóuicqs regis cófumpta cft.Moueruc eo maxime lenatû,demonftrâdo maris ter/ rarûcp eius regionis fitum:ut omnibus appareret: fi Dcmetriadê in Thcfïalia, Chalcidcm in Eubœa.Corinthû in Achaia rex cencret: no pofle liberam Græciâ efle: Siipfum Philippum non cotumeliofius.qj ucrius compedeseas Græciæ appcllare.Lcgatt deinde regis intromifli, quibus iongioré exorfis orationem breuis interrogatio,ccflurus ne fis tribus urbibus efletifcr monem inciditicum mandatu fibi de bisnominatim negarêt quicq?,Sic infeêta pace regfi dt tniffi.Quintio liberum arbitriû pacis,ac belli permiflurn. Quod ut fatis apparuitmon tæde re belli lenatûiôi ipfe uiêtoriæ,quàm pacis auidionncq^ colloquiû poftea Philippe dcditme/ que Icgationé aliam,i^ quæomni Græcia dccedi nütiaref.admißurum dixit. Philippus cum acie decernendum uideret: Si unditp ad fe cotrahendasuiresimaximede Achaiæ urbibus,re gionis ab fe diuerfæ,ôi magis tarnen de Argis,cF de Corintho folicitus,optimu ratus Nabi/ di earn Lacedæmoniorû tyranno uelut fiduciariadarc,ut uiêtori fibi rcllituerenfiquid aducr fi accidiflct:ipfe habcret;Philocli,qui Corintho,Argisc^ præcrat:fcnbit:ut tyrannu ipfe con/ ueniret.Philoclespræterquam quod iam ueniebatcu rauncre: adficitad pignusfutuiærcgis cum tyranno amicitiæ:filias fuas regem Nabidis filfis matrimonio cóiungere uelle. Tyranus primo negate aliter urbem earn fe accepturummifi Argiuoru ipforû decreto accerfitus ad au/ xilium urbis eHct. deinde,ut frequenti cotione non afpernatos modo, fed abominates etiam nomen tyranni audiuit.caufam le fpoliandi cos naêlû ratus,tradcret ubi uellct,uibcm, Philo cli ait.Sic nocle ignaris omnibus acceptus in urbem eft tyrannus.prima luce occupât luperio ra omnia locazportæt^ claufæ,paucis principû tumultum inter primu elapfîs.eorû abfentium direptæ fortunæ.prælentibus auru,atcp argentum ablatumrpecuniæ imperatæ ingentes. qui non cueftanter contulcre:fine cotumclia, 01 laceratione corporum funt dimifti, quos occulerc, aut retrahere aliquid fufpicio fuitan feruilem modum laccrati, atqj extorti. Cocione inde ad/ uocata,rogationem promulgauit:unam de tabulis nouis:alteram de agro uiritim diuidendo: duas faces nouâtibus res ad plebcm in optimates accendcnda.Poftcaquam in poteftate Na bidis Argiuoru ciuitas eratmihil eius memor tyrannus,a quo earn ciuit3tem,amp; quam in con/ ditionem accepiiPetJegatos Elatiam ad Quintiu.S^ Attalum Æginæ hybernantê mittitrqui nuntiarent: Argos in poteftate fua efleieo fi uenirct Quintius ad colloquiutnon diffidere fibi omnia cum eo conuentura. Quintius,ut eo quoqj præfidio Philippu nudareticfi annuiftet fe uenturuimittitad Attalum-.ut ab Ægina Sicyoné fibi occurreret. ipfe ab Anticyra deeem quinquercmibusiquas fis forte diebus L. Quintius frater eius adduxerat ex hybcinis Corey ræ:Sicyonem tranfmifit.Iam ibi Attains erat.qui cum tyranno ad Romanu impcratore,non Romano ad tyrannu eudum dicerctun fententiâ fuam Quintiu traduxinnc in uibcm ipfam Argos iret.Haud ptocul urbem Hyccenicauocaf'.in eoloco ut cógrederentur,cóuenir,Quin/ tiuscum fratrc,öi tribunis militu paucis, Attains cu regio comitatu, Nicoftratus Achxorum prætor cum auxiliaribus paucis ucnit. tyrannum ibi cum omnibus copfis opperientem inne/ ncrunt. progreftus armatus cum fatcllitibus armatis eft in medium ferè intcriacentis campt, inermis Quintius cum fratrc,5C duobus tribunis militu inermibus: item regi prætor Achæo/ rum,ôi unusex purpuratis latus cingcbant.Initium fermonis ab excufatione tyranni ortum: quod armatus ipfe,armatisqj fcptus,cum inermes Romanu imperatorc, regemep cerneret; in colloquiû ueniftet.neqj enim fc illos timefe dixiufed exulcs Argiuorum.Inde ubi de codi/ tionibus amicitiæ cœptû agi eft:Romanus duas poftulare rcsiunä; ut bellum cu Achæis fini/ rcf.alteræut aduerfus Philippu mitterecfècum auxilia.Auxilia fe miffurû dixit.propace cum Achæis induciæ impetratæidonec bellum eu Phi’ippo finiretur, De Argis quotÿ difceptatio

LIBER T E R T I V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45

ab Attaîo fege eft nata: cum fraude Philoclis prodita urbem ui ab eo tctiefi afgueret;ine,ab ipßs ArgiuiSjUt fe defenderet,accitum,Concione Argiuoru rexpoftulabat: ut id fciri poftcb nec tyrannus abnuere.fed dedudtisex urbe præfidrjs libcram conctonem,non immiftis Lace dæmonijs declaraturâ quid Argiui uellenc.præberi debcre diccbat rex. tyrannus negauit de/ dudlurum.Hxcdifceptatio fine exitu fuit.dc colloquio difceiTum:fexccntis Crctenfibus ab ty ranno dacis Romanonnducijs^ inter Nicoftratum prxtorem Achæoru, Si Lacedæmonioz rum tyrannum in quatuor menfes faótis.Indc Quintius Corinthum eft profedtustSi ad pof tarn cum Cretenfium cohorte acceflînut Philocli præfedto urbis apparerct tyrannum à Phiz lippo dcfcifte.Philocles Si ipfe ad imperatorem Romanu in colloquium uenit:hortantiq^ ut extcmplotranfiret.urbsm^ tradcretjta rcfpondiuut diftulifte rem magis,quàm negafle ui/ deretun A Corintho Quintius Anticyram traiecitzinde fratrem ad tentandam Acarnanum gentem mifit. Attains ab Argis Sicyonem eft profedtus.lbi Si ciuitas nouis honoribus uete/ res régis honores auxitz Si rex ad id, quod facrum Apollinis agrum grandi quondam peeuz nia redemerat cis, turn quoque ne fine aliqua munificentia præteriret ciuitatem fociam atqj amicamzdecem talenta argenti dono deditz Si decern millia medimnum frumenti. atque ita Cenchreas ad naues rcdijt.Et Nabis firmato præfidio Argis Laccdæmonem regreftus,cum ipfe uiros fpoliaftet: ad feeminasfpoliandas uxore Argos remifit. Ea nunc fingulas illuftreSi nuc fimul plures genere inter fe iundlas domum accerfendo.blandiendoq?, ac minando,non aurum modo rjs,fed Si poftremo ueftem,mundumcp omnem muliebrem ademit.

rjs partibus cohærens Acarnaniæ»quingétos ferme päßus longæ fauces étant: latæ baud am plius centum Si uiginti.in his anguftijs Lcucas pofita eft,colli applicata uerfo in orientem,Si; Acarnaniam.ima urbis plana funt, iacentia ad mare: quo Lcucadia ab Acarnania diuiditur* inde terra maric^ expugnabilis eft.nam Si uada funt ftagno fimiliora,quam mahzSi campus terrenus omnis,operitp facilis. itaqj muleis fimul locis aut fubruti, aut ariete dccufti ruebant muri.Sed quàmurbs ipfa opportuna oppugnantibus crat:tam inexpugnabiles hoftium ani mi. die ac nodte intenti reficcre quaflata muriz obftruere quæ patefaefta ruinis erantz præ'ia impigre inirez Si armis magis muros, quam feipfos mcenibus tutari. diutiusc]^ fpe Romano/ rum obfidionem earn extraxiftentzni cxulcs quidam italici generis Lcucadc habitantes ab at ce milites accepiftent. cos tarnen ex fuperiore loco magno cum tumultu dccurrentes,acie in fo ro inftrudla iufto prælio aliquandiu Leucadij fuftinucrunt. interim Si fcalis capta multis lo/ cis mœniaz Si per ftragera lapidum,ac ruinas tranfeenfum in urbcm.iamqß ipfe legatus ma/ gno agmine circuuenerat pugnantes.pars in medio cæfi.pars armis abiedlis dedidcrunt fefc uidlori.Et poft dies paucos audito præiio,quod ad Cynofcephalas pugnatu cratzomnes po puli Acarnaniæ in deditionem legati uenerunt. lifdem dicbus.omnia fimul inclinante for/ tuna,Rhodfj quoep ad uindicandam à Philippocontinentem regionem(Pyrrheam uocant) pofteftam à maioribus fuis,Paufiftratum prætorem cum odtingétis Achæis peditibus, mille noningêtis ferè armatis ex uario gencre auxilioru collc(ftis,miferut.Gaili,Si Nifuctæ,Si Pi fuetæ.Si ramiani,ôi Arei ex Africa,Si Laodiceni ex Afi'a crât.cû his copifs Paufiftratus ten/ debat in Stratonicéfi agro.locu peropportunû,ignaris regqs,qui tenuerâtzoccupauit.In tépo/ te Si ad ipfum excitu auxiliu mille Achæi pedites cum centû cquitibus fupcruencrut. Theoxe nus qs præerat. Dinocrates regius præfcclus rccuperadi caftelli caufa primo caftra ad ipfl tendebat.mouit inde ad altcrum caftellLim,item Stratonicenfis agri. Aftragon uocant.omnl busé^ ex præfidrj3,quæ multifariâ difiedta erâtzdeuocatis.Si ab ipfa Stratonice,cu Theftaloz' rum auxiliaribus Alabandâ,ubi hoftes erantzduccre pergit. Ncc Rhodq pugnâ detredlaue/ runt.atcp caftris in propinquu collatis,cxtcplo in aciem defeenfum eft.Dinocratcs quingétoâ Macedonas dextro cornu,læuo Acrianos locatzin mediu accipit cótraólos ex caftelioru (Ca/ res maxime erât)præfidq3;equites cornibus circudat.Cretenfiu auxiliares Thraeûc^ Rhodià

44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. CLV A R T AE

cohors dextro cornu,(iniftro mercenarios milites,Icdtam peditum manum,habucrc;mcdios mifta ex pluribusgetibus auxilia.equitcs.leuiscp armaturæ quod crat,cornibus circuiedum. Eo die ftetcrunt tantum acies utrxcp fuper ripam;quæ tenui aqua interfluebat torrentis:pau cisep tciis emiflisjin caftra rcccperuc fefc.Poftero die codem ordine inftrudti maius aliquan/ to præliu quàm pro numero edidere pugnantiu.neccnim plus terna millia peditum fuere:0C centeni ferme equites.cætcru non numero tantum,ncc armoru gencrc,fed animis quot^ pari bus,0C xqua fpc pugnarut. Achæi primi torrente fuperato in Acrianos impetu feccre.deinde * tota propè curfu tranfgrefla amnem acies eft. diu anceps pugna ftetit.numero acie mille. Ô2 * ipii quadringetos locoexpulere.inclinato dein dextru omnts cornu.Maccdones,ufq; dum or dineôi uclut ftipata phalanx confiftebatmoueri nequiucrunt.poft^ læuo latere nudato cir cuniacerc haftas in ueniente ex tranfuerfo hoftem conati funt:turbati extemplo tumultu pri mo inter fc fecerunterga deinde uertunt:poftremo abietftis armis, in præcipitem fugam effii fi.Bargyllas petentes lugcrunt. Eodem SC Dinocrates perfugit. Rhodij quantum diei fuperz fuit fecuti,rcceperut fe ad caftra. Satis cóftat:fi cofeftim uidtores Stratoniccapetiftent, recipi cam urbem finecertamine potuifle.Prætermifta eius rei occaßo eft:dum in caftellis,uicis(^ re cipiendis Pyrrheæ tépus tcritur.interim animi eoru,qui Stratoniceâ præfîdio obtinebâncôfîr mati funt.mox SC Dinocrates cû ijs.quæ prælio fupererât, copijs intrauit muros.nequicq inde obfefta,oppugnata^ urbs eft.rccipi nifi aliquâto poft p Antiochû no potuit, Hæc in Thef falia,hæc in Achaia, hæc in Afia per eofdem dies fermé gefta. Philippus eu audiftet Dar/ * danos tranfgreftos fines:ab contentu coccftït.cu regni fuperiora Macedoniæ cuaftarc:quâuis * propè orbe terraru undiqj fe fuos eligente fortuna urgebatuntamen morte triftius ratus Ma ccdoniæ ctiam poftcftîone pelli,dele^u raptim per urbes Macedonû habito, cû fex millibus peditum SC quingentis equitibus circa Stobos Pceoniæ improuifo hofteis oppreflît. Magna multitudo hominû in prælio,maior prædâdi cupidine palata per agros cæfa eft.quibus fuga expeditior fuinne tentato quidé cafu pugnæ.in fines fuos rcdierunt.Ea una expeditione non pro rcliquo ftatu fortunæ fa(fta,refc(ftis fuoru animis,Thefralonicâ fefe recepit. No tam in tempore punicû bellum terminatû eratme fimul ôicû Philippo foret bellandû:^ opportune, iam Antiocho in Syria molicnte bellû, Philippus eft fuperatus. nam præter^ quod facilius cum fingulis,cp fi in unû ambo fimul contuliffent uires:bellatû eft:Hiipania quoqj fub idem tépus magno tumultu ad bellum cofurrexit. Antiochus cû priore æftate omnibus,quæ in Cœle Syria funt, ciuitatibus Ptolemæi in fuâ poteftaté redaétis, in hyberna Antiochia con/ ceftiftennihilo quietiores poftea res habuit.omnibus enim regni uiribus conixus cum ingen/ tes copias terreftresmaritimasep comparaffet:principio ueris præmiftîs terra cum exercitu fi lijs duobus,Ardue ac Mithridate, iuftîscpSardibus fc oppcriri,ipfe cû clafle centû tetftarum nauiû,ad hoc Icuioribus nauigrjs,cercuriscp,ac lembisducétis profîcifcitunfimul per omnem oram Ciliciæ,ôi Cariæ tentaturus urbes,quæ in ditionc Ptolemæi eftcnt:fimul Philippû Cnec dum enim debellatum eratXxercitu nauibust^ adiuturus. Multa egregfa Rhodij pro fide erga populum Ro.procp uniucrfo nomine Græcorû terra maricp aufi funt,nihil magnificen tius,^ quod ca tépeftate no territi tanta mole imminentis belli legatos ad regê miferunt: ne Hclicinas(promontoriû Ciliciæ efta'nclytû fœdere antiquo Athenienfiû) fuperaret.fi co non côtineret copias fuastfe obuiam iturosmo ab odio ullo:fed ne coiungi cum Philippo pateren tunôi impediméto efte Romanis liberantibus Græciâ. Coracefium co tempore Antiochus operibus oppugnabat:Zcphyrio,Si Solis,amp;: Aphrodifiade,ôC Coryco,6i fuperato Anemuz tiofpromontorium id quoqj Ciliciæ cft)Selinunte recepto,omnibus uicis, alrjscp eius oræ ca ftellis aut metu, aut uoluntate fine certamine in deditionê acceptis. Coracefium prætcr fpem claufis portis tenebat eum.ibi Icgati Rhodiorû auditi.ôi quanquâ ea Icgatio erat: quæ accen/ dere regium animû poffct:temperauitiræ:Sé legatos feRhodû miflurûrcfpondit:i}st^ man daturum:ut renouarent uctufta iura cum ea ciuitatc,fua,maiorumcp fuorûtSC uetarêteos ad/ ucntû pertimefcerc regis.nihil his,auc foerjs eorû noxæ futurû,fraudiûc.nam Romanorû ami citiâ fe non uiolaturû,arguméto SC fuâ recente ad eos legationê cfte:ôi fenatus honorifica in fe

L Iß E R’ TE R f 1Ÿ S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4Ÿ

décréta,refponfa.qui turn forte Icgati rcdibat ab Romatcomiteraudin'.clitiiffficp: uttépuspo' ftulabat, incerto adhuc aduerlus Philippum cuentu belli. Cum hæc legati regis in concione' Rhodiorum agerennnuntius uenibdcbellatum ad Cynofcephalasefle, Hoc nuncio accepto' Rhodijs.dcmpto mctu à Philippo omni, erat cofilium obuiam eundi claife Antiocho, illam alteram curam no omiferunt tuendæ libertatis ciuitatum fociarum’ Ptolemxitquibus bellum ab Antiocho imminebat.nam alias auxilrjs iuuerunnalias prouidendo, ac prÆmonendo coz natus hoftiszcaufatp libertatis fuerut Cauni')s,Myndi}s,Halicarnafrenfibus,Samr)sip Nó operæ eft perfequi uc quæcg adla in hislocis ßnt:cum ad ea,quæ propriæ Romani belli funr, uix fufficiam. Eodem tempore Si Attains rex æger Thebis Pergamum adue«ftus moritur« altero K feptuageßmo anno:cum quatuor Si quadraginta annos regnaflet. Huic uiro præz ter diuitias nihil ad fpem regni fortuna dcderat.his firaul prudenter,fimul magnifiée utendo cffccit:primum ut fibi,deinde ut alijs non indignus uideretur rcgno.uicftis deinde prçlio uno Gallis,quæ rum gens recenti aduétu terribilior Afiæ eranregium afeiuit nomen: cuius magni tudini femper animum æquauic.fumma iuftitia (uos rexitzunicam fidem foerjs præftitit. uxo rcm:ac liberos duos fuperftites habuit.mitis,acmunificus amicus fuit, regnu adeo ftabile,ac firmum reliquiuuc ad tertiam ftirpem pofteftio eipsdefcederit. Cum is ftatus reru in Afia, Grxciaép,ÔC Macedonia eftetzuixdum terminato cum Philippo bello, pace certe nondu per/ pctrata,ingensin Hifpania ulteriore cohortum eft bcllum.M.Heluiuseam prouinciam obti öebat.is litcris fenatum certiorem fecit:Culcan,0C Lufcinonercgulos in armis efte: cum Culz ca dcccm Si leptem oppidaicum Lufeinone fidas urbes Cardonem Si Bardonem: Si maritiz tnana oram omnem,quæ nondum animos mutaueranad finitimorum motus confurreótura? . His litcris à M.Sergio prætore,cuius iurifdiótio inter ciucs,ô2 peregrinos eratzrecitatis, dez crcüerût patreszut comitqs prætorum perfedlis, cui prætori prouincia Hifpania obueniftetzis primo quoc^ tempore de bello Hifpaniæ ad fenatum referrer. Sub idem tempus confuleg Romam uenerunt.quibus in æde Bcllonæ fenatum habétibus,poftulantibus(Ç triumphum ob res profpere bello geftas, Catinius Labeo, ÔC C. Vrfanius tribuni plebis,ut feparatim de triumpho agerent confules, poftularunt. communem fe relationem de ea re fieri non pafluz rosznepar honos in difpari merito efiet. Cumcp Minutins utriqj prouinciam Italiam obtiz gifte diccretzcommuni animo confilioep fc,Si colicgam res geftifte,Cornelius adrjeeretzBoios aduerfus fc rranfgredientes Padum,ut Infubribus, Ccnomaniscp auxilio effent: dcpopulati tc uicos eorum atque agros collega, ad fua tuenda auerfos efre:trlbuni res tantas bello geftifz fe Cornelium fateriz ut non magis de triumpho eins, quàm de honoredijs immorralibns ha bendo dubitari poftit. non tarnen nee ilium, nee quenquam alium ciuem tantum gratia, atz que opibus ualuifte: ut cum fibimet triumphum impctraftèt: collegæ cundem honoré impuz denter petenti darct.Q; Minutium in Liguribus leuia prælia, uix digna diólu fecifte, in Galz lia magnum numerum militum amififtc.nominabatetiam tribunes militum T.Iuucntium, Si C.Labconem eius fratrem: qui aduerfa pugna cum multis alijs uiris fortibus,ciuibus ac fq cijscecidiffent. oppidorum paucorum, ac uicorum falfas,ói in tempus fimulatas fine ullo'piz gnore deditiones faótas cfte. Hæ inter confules,tribunoscp altercationes biduum tenueruntï uiélitp perfeuerantia tribunorum cófules feparatim rctulcrunt. Cn.Cornelio omnium con fcnfudecretus thumphus.SC Placentini,Cremonenfesép addiderunt fauorem confuli,gracias agcntes,c5mcmorantesqj:obfidionc fe efte ab co liberacoszplerofcp eciam, cum apud hoftes clTent,feruitute exceptos.Q.Minutius tentata tantum relatione,cum aduerfum omnem fena * turn uiderctzin monte Albano (è triumphaturum Si iure imperrj confularis.K multoru claro rum uiroru exêplo dixit, Cn.Cornclius de Infubribus,Cenomaniscp in magiftratu triumz phauit.multa figna militaria tulitzmulta gallica fpolia captiuis carpétis trafuexit. multi nobi les Galli ante curru tradudli.inter quos quidâ Amilcare dueem Pœnoru fuifte authores funti cæteru magis in fe couertit oculos cremonenfiu.placentinorucp colonorum turba pileatorüm •currum fequentiu.Tulit in triumpho ducéta trigiata feptem millia quingetosz argenti bigati feptuaginta nouem millia.feptuagenos æris militibusdiuificzduplex equid,triplex céturiohft . ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q.Minutius

46 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. CVV A R T AE

Q.Minutius Cos.dc Liguribus.Borjsc^ Gallis in monte Albano triumphauit. is triumphus utloco,0C fama return geftarû,ôi quod fumptum non crogatu ex ærario omnesfdcbanc: in/ honoratior fuinita fîgnis,carpcntiscp,ôC fpolrjs ferme æquabat. pecuniæ etiâ propc par fum/ ma fuit, œris translata ducenta ôi quinquaginta quatuor millia: argenti bigati quinquaginta tria milIia.SC ducenti.militibus,centurionibus,5C equitibus item in lîngulos datû,quod dede/ rat collega. Sccundu triumphum cofularia comitia habita.creati confulcs L.Furius Purpu/ rio, ôi M.CIaudius Marcellus. Prætores poftcro die fadti Q. Fabius Buteo.T. Scrapronius Longus.Q.Minutius Thermus,M. Attilius Glabrio, L. Apuftius Fullo,C. Lælius. nbsp;Exitu

eius anni litcræ àT.Quintio uenerût:fe fignis collatis eu rege Philippo in Theiïalia pugnaf/ fe:hoftium exercitû fufum,fugatumc^. Hæ literæ prius in fenatu à Sergio prætore, deinde ex authoritate patrum in cocione funt recitatæ.Ob res profpere geftas in dies quinqj fijppUz cationes decretæ. Breui poft legati Si à T.Quintio,5d ab rege uenerüt.Macedoncs deduifti extra urbem in uillam publicæibiq^ fjs locus. Si lautia præbita: Si ad ædem Bellonæ fenatus cft habitus.haud multa uerba fadlaxum Macedones quæcunq^ fenatus cenfuiflet, id regem faóturu efte dicerent.Decem legati more maioru,quorum ex coniilio T.Quintius imperator leges pacis Philippo darct;decreti.adie(ftuc^:utin eo numero legatoru P. Sulpitius, Si P.Iu/ lius eftcnt:qui cófules prouinciam Macedonia obtinuiftent. Cofanis eo die poftulantibus utfibi colonoru numerus augeretur, mille aicribi iufti. dum ne quis ineoru numero eftenqut poft L.Cornclium,öi T.Sempronium confules hoftis fuiftet. Ludi Romani eo anno in cic co,fcenacpab ædilibuscurulibus Cornelio Scipione,Si C.Manlio Volfone amp;nbsp;magnificetius, quam alias faóti:5d lætius propter res bello bene geftas foeótati:totiqp ter inftaurati. Plebcq fepties inftaurati. Attilius Glabrio,C.Lælius eos ludos fccerunt. ex argento mulcftatitio tria figna ænca,Cercri,Libcrocj,K Liberæ pofuerunt. L.Furius,ôi M.CIaudius Marcellus con fulatu inito,aim de prouineqs ageretunSi Italiam utriqj prouincia fenatus decerneret'.ut Ma cedoniam cum Italia fortirentur, pctebat Marcellus prouinciæcupidior. Pacem (îmulatâ ac fallace dicendo,8C rebcllaturu,ß exercitus inde deportatus cftct,regem,dubios fentetia patres fecerat.Si forßtan obtinuiftet cofuLni Q.Martius Rex.Sd Catinius Labeo tribuni ple.fe inter cefturos dixiftenuni prius ipßad plebe tuliftent: uelient, iuberéntne cu rege Philippo pacem efteC Ea rogatio in Capitolio ad plcbem lata cft. omnes quinq^ Si triginta tribus uti rogatæ iufferunt. Et quo magis pace ratam efte in Macedonia uulgo lætarétur, triftis ex Hifpania nuntius allatus effècit.uulgatæcp litcræzC.Sempronium Tuditanum proconfulem in citerio re Hifpania prælio uidtum; exercitu eius fufum,fùgacumcç:ôd illuftrcs uiros in acie cecidifte. Tuditanum cum graui uulnere latum ex prælio baud ita multo poft expirafte. Cofulibus ambobus Italia prouincia cum his legionibus, quas fupcriores cófules habuiftenudecreta: Si ut quatuor legiones nouas fcribcrcnt:duas^ quo fenatus cenfuiftet.mittcrcnt. Et T.Quin/ tius Flaminius cum duabus legionibus prouincia codera exercitu obtinere iuftiis, impcriu ci * prorogatu.fatis iam ante diuiderc efte. Prætores deinde prouincias forriti:L. Apuftius Fullo urbana iurifdidlione:M.Attilius Glabrio inter ciues Si peregrinostQ. Fabius Butco Hifpa/ niam ulteriore:Q.Minutius Thermusciteriore: C. Lælius Siciliam: T.Sempronius Longus Sardiniara.Q;FabioButeoni,0i Q.Minutio,quibus Hifpania prouincia eucnerancofules le/ giones fingulas ex quatuor ab fe fcriptis quas uidcrentur uti datent,decretu eft:fociûm ac no minis latini quaterna millia peditum,trecenos equites.hi^ primo quoqj tempore in prouin/ * cias ire iufli. Bellum in Hifpania quinto poft anno eft quam ftmul cum punico bello fini/ tum. Priufquam hi prætores ad bellum propè nouum.quia tum primu fuo nomine, nullo punico exercitu,aut duce ad arma ierantîprofîcifcerentunaut ipfî confules ab urbe raouerent: procurare,ut aftolet,prodigia,quæ nuntiabantuniuftî. L.Iulius equeftris in Sabinos profî/ eifeens fulmine ipfe cquusqj exanimati fuerât.ædes Fcroniæin Capenate de cœlo tadla erar, ad Monetæ duaru haftarû fpicula arferât.lupus Efquilina porta ingreftus frequétiftîma par/ te urbis eu in foru decurriftèt: Tufeo uico atcç inde Melio per porta Capena propè intadlus cuaferat.Hæc .pdigia maioribus hoftqs funtprocurata. lifdé diebus Cornelius Létulus, qui ante

L I B B R T Ê R T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47^

ante Scmproniutn Tuditanu ci'tcnorcm Hi'fpaniâobtinucfaücutn ex S. C, urbem cfTct in/. grcfTus’.tulit præ fe auri mille Si quingêca pondo quindecim,argenti'uiginti millia.iîgnati de/, narios trigintaquatuor millia.ôC quingentos quinquaginca.Stercinius ex ulteriore Hilpania^j ne tentara quidem triumphi fpe.quinquaginta millia pondo argenti in ærariû tulit: Si de ma/ nubqs duos fornices in foro Boario ante bortunæ ædcm. Si matris Matutæ, unû in maximo circofeciuSChisfornicibusiîgnaaurataimpofuit. Hæc per hyemem fermé aôta. Hyberxgt; nabat co tempore Athcnis Quintins,à quo cum multa focrj petercntzBceotij petieruntumpc traueruntcp-.ut hi,qui fuæ gentis militaflent apud PhilippumjQbi reftitueretur.id à Quintio facile impetratuminon quia fatis dignos eos credebat: fed quia Antiocho rege iam futpcclo feuorconciliandus nomini Romano apud ciuitates erat.Rcftituris,c6feftim apparuinquàm nulla inita apud Bœotios gratia eflct.nam ad Philippum gratias agentes pro redditis homt nibus,pcrinde atq? ab ipfo hi,SC non à Quintio ÔC Romanis dati cHent:miferunt:ôC comitijs. proximis Bœotfj, ceu nullam aliam ob caufam Barcillam quendam, quam quod præfectus Bceotiorum apud regem militantium fuiflct: feccruntprætorem,præteritis Zeuiîppo SC Pi/ Gftr3to,alfiscß qui Romanæ focictatis authores fucruntdd ægre SCin præfcntia hipafiîîSC in futurum etiam metum cepcrunt: cum ad portas propè fedente cxercitu Romano ca fièrent: quidnam de fe futurum ciTet profetHjis in Italiam Romanis, Philippo ex propinquo focios 3diuuante,SCinfcfl:ohis,qui partis aduerfæ fuiffent. Dum Romanaarma propinqua habe/ bant: tollere Barcillam principem fautorum regis ftatucrunt. SC tempore ad cam rem capto, cum in publico epulatus reuerteretur domum tcmulentus.profcquentibus mollibus uirisrqui ioci caula conuiuio eelebri interfuerant:ab fex armatis,quorum tres Italici.tres Ætolici crant; circunuentus occiditur. Fuga comitum,ôC quiritatio fadtarSC tumultus tota urbe difeurretium ; cum luminibuSepercuiTores proxima porta euafcrunt.Luce prima concio frequens, uelut ex/ tante indicio,ad uocem præconis conuocata in theatro eraripaiàm ab fuo comitatu,ÔC obfcœ nis illis uiris fremebantinterfcdtum:animisautê Zeufippumauthorem deftinabat cædis.in præfcntia placuit comprehendi eostqui fimul fuiffennquæftionemé^ ex his haberi.Qui dum quærutur, Zeufippus cofimili animo auertendi ab fe criminis caufa in concionê progreflus, errare ait homines:qui tam atroeem cædem pertincre ad ill os femiuiros credcrêt. multacp in. cara partem probabiliter argumentatus:quibus fidem apud quofdam fecinnunep, fi cófcius cffecoblaturu fe multitudini,mentionemue cædis nullo laceffentc faóturu fuiffe. ali) non du/ bitare;obuiam eundo impendenté criminis fufpicioné auerti.Torti poft paulo infontes,cum , lt;nbsp;(cirent ipfi opinionê omniu: ca pro indicio ufi Zeufippum SC Pififtratu nominauerut, nullo adieólojCur fcire quiequam uidcrétur,argumento.Zeufippus tarnen cu Stratonida quodam noifte perfugit Tanagram,fuam magis cófcientiam,quam indicium hominu nullius rei con/ « fciorum metuens.Pififtratus fpretis indicibus Thebis manfit. Seruus erat Zeufippo, totius internuntius SC minifter rci.qucm indieem Pififtratus times eo ipfo rem ad indiciu protraxit: litcras ad Zeufippum mittit: feruu confcium tolleret.non tam idoncu ad celandam rem eum uideri fibùquàm ad agendam rem fuerit.Has qui tulit litcrasiiuftit Zeufippo dare quamprf mum.is,quia non fibi coueniendi cius copia fuinipfi illi feruo,qué ex omnibus domino fidiftÏ mum credebantradidit: SC adiecit:à Pififtrato de re magnopcre pertinéte ad Zcufippu efle, Confeientia itft:us,cu extemplo tradituru eas affirmaftef.aperit.perleclis liccris pauidus The bas refi^git.Et Zeufippus quidem fuga ferui motus Atenorem,tutiorem exilio locum ratus, conccftït.De Pififtrato aliquæquæftibn'es tormêtis habitæ:ôC fumptum fuppliciu eft, Effe tauerat cædes Thebanos,Bceotioscp omnes ad execrabile odium Romanoru. Zeufippum principem gentis id facinus confcifle.ad rebcllandum neq; uires,neq; ducem habebant.pro/ ximum bello quod erat:in latrociniu uerfi,alios hofpites, alios uagos per hyberna milites ad uarios comeatus ufus excipiebant.quidam in ipfis itineribus ad notas latebras infidiaribus, pars in deferta p fraudédiuerforia deueélijdcduótit^ opprimebâf'.poftrcmonotantu odio^ fed ctiâ auiditate prædæ ea facinora faciebât:quia ncgotiâdi ferme caufa argentuin sonis ha bentesin coraeatibus erât.Gu primo pauci, deinde in dies plures defyderarétur infamis efte

48 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D‘E C» V A R T AB ’

Bœotia omnis cdepit: Si titnidius quàm in hoftico egredi aufus miles, turn Quintius legatos, ad querendum de latrodnqsper duitates mittit, Plurimi pcditcs circa Copaidem paludem, inuenci.ibi ex limo eruta^extraófcac^ ex ftagno cadaueragt;faxis,auc amphoriSzUt pondéré tra/. herentur in prolùndumîadnexa.multa facinora Acræphiæ, Si Cotonex fadla inueniebâtur,’ Quintius primo noxios tradi fibi luflïnSi pro quingentis militibus(tot enim intcrcepti étant) quingenta talenta Bœotios conferre.quorum neutrû cum fieret:uerbis tantum ciuitates excu (arent:nihil publico confiliofaólum elfe^miffis Athenas,ÔC in Achæiam legatis, qui teftarenz tur focqs’.iurto pioc^ bello fe perfccuturum Bœotios;cum parte copiarum P, Claudio Acræz phiam ire iuflo.cum parte Coroneam drcûfcditreuaftatis prius agris:quàm ab Elatia duo di uerfa agmina iere. Hac perculß clade Bœotq, cum omnia terrore ac fuga coplefîent: legatos mittunt.qui cum in caftra non admtttercncur:Achæi,Athenienfes(Ç fuperuencruntPIus au/ thoritatis Achæi habuerunt deprecantes,ac ni impetraflent pacem Bæotijs,bellum fîmul ge rere decreuerunt.Per Achæos Si Bœotqs copia adeundi,alloquendicj Romanum faóla eft. iufïisiç tradere noxios,K mulôtæ nomine triginta talenta conferre.pax data; Si ab oppugna tionereceflum. Poft paucos dies decern legatiabRomauenerunt.quorumexconfiliopax data Philippo in has leges eft. Omnes Græcorum duitates» quæ in Europa, quæ^ in Afiai eftent:libertate,ac fuas leges haberent.quæ earn fub ditione Phtlippi fuiftent:præiîdia ex his Philippus deduceret:his,quæ in Afia eftent:Euromo,Pi(îdisq^,ÔC Bargyllis,ôô Jafto, Si Myri na,(X Abydo,0CThafo,amp;Perintho.eas quocpenim placere libéras efle Decianorulibertate. QuintiusPrufiæBithynioru régi fcriberet-.quid fenatui,ô^ decern legatis placuiftet. captiuos, transfugascp reddere Philippû RomanisrSi naues omnes tedtas tradereiquin Si regiä unam inhabilis propc magnitudinisiquam fexdecim uerfus remoru agebant.ne plus quingentis ar matoru habercnnèue elephantu ullum. bellum extra Macedonia: fines ne iniuflu fenatusgc reret.mille talentum darct populo Romano:dimidium præfens:dimidiu pcnfionibus decem annorum. Valerius Antias quaternûm millium pondo argéti ueóligal in decem annos,cri ginta quaterna millia pondo,à ducêta, pracfens uiginti millia pondo; idem nominatim adie ótum fcribit,ne cu Eumene Attali filio (nouus is turn rex erat) bellum gereret.In hæc obfides accepti:inter quos Demetrius Philippi filius.Adqcit Valerius Antias; Attaloabfenti Ægi/ nam infulam,elephâcoscp dono datosiôi Rhodqs Stratoniceâ Cariæ,atcjj alias urbes; quas Philippus tenuiftct:Athcnienfibus infulas datas Paron,Imbrum,Delum,Scyrura, Omni/ * bus Græcixduitatibushanc pace approbantibus,foli Ætoliiddecretudeccmclamiu fanics carpcbant. literas inanes uana fpecielibertatis adumbrataseftc.cur enim alias Romanistra di urbcs'.nec nominari cas f alias nominari; ôifine traditione iubere libérasefle C’nifi qusEq^ A in Alla fintrlibcntcr longinquitate ipfa tutiores.quæin Græcia finune nominatæ intercipian tur:Corinthus,Si Chalcis,Si Orcum,Ôi Demctrias, Ncc tota ex uano criminatio crat.du/ bitabatur enim de Corintho,K de Chalcide,ôê Demctriadeiquia in S.C.quo mifli dccem le gati ab urbe erant:cæteræ Gra:ciæ,atq; Afiæ haud dubie libcrabantunde his tribus urbibus legati,quo tempore populus Romanus poftulaflet id è rcpub.fidecß fua facereiftatuere iufli erant. Antiochus rcx eratiquem tranfgreflurum in Europam, cum primum ei res fuæ pla/ cuiflentinon dubitabant.ci tarn opportunas ad occupandu patere urbes nolebant. Ab Ela tia Anticyram cum decem legatis,inde Corinthum traiecit.ibi cofilia dccem legatoru tradia/ bantur.Identidem Quintius: libcrandam omnem Græciam: fi Ætolorum linguas retudere; fi ueram caritatem,maicftatem apud omnes nominis Romani uellcnt efle.fi fidem facere,ad libcrandam Gia:ciä,non ad transfercndum à Philippo ad fe impcriu fe mare traiecifle. Ni hil cotra ea de libcrtatc urbiura alij diccbât.cætcrum ipfis tutius efle,manere paulifper fub tu tela populi Romani; quam pro Philippo Antiochu dominu accipi. Poftremo ita dccretum eft;Corinthus rcdderctur Achæis; ut in agro corinthio tarnen præfidium effet; Chalcidem, ac Demetriadem rctineri;donec cura de Antiocho dccefliflet. Nemeoru ftatum ludicrum adcrat,femper quidem Si alias frequens.cum propter fpedtaculi ftudiu infitum gcntüquoccr tamina omnis generis artiu, uiriûcç ac pcrnicitatis uifunótum quia propter opportunitatem

loci per duo diuerfa maria omniu græcoru undiq^ cómune erat. Scd expedlatione ereóti,qui deinde flatus Ritu tus Græciæ,quæ lua fortuna encnalq non taciti folum opinabantunfed ter monibus etiam fcrebât Romanos ad fpcdlaculum conRdcrunt.ôé præco cû tubicinc,ut mos * cftjin mcdiam arena,unde folenni carminé ludicrû indici foIeLproccflinSi tuba filentio fadto ita pronunciat. Senatus Romanus, ôC T. Quintius imperator, Philippo rege, Maccdoni/ busq^ dcuidlis,liberos, immunes fuis legibus elfe iubet Corinthios, PhoccnRs,Locrcnfcscp omnes,ôC infulam Eubœam. Si Magneras, Theflalos, Perrebiosgt;ac Hefliæotas. Pereen/ fuerat omnes gentestquæ fub ditione Philippi regis fucrât.Audita uoce præconis,maius gau dium fuint^ quod uniueHÎ homines acciperent. uix fatis credere fe quifqj audiflc:amp; alrj alios intueri mirabundi; uelut fomni uanam fpeciem quod ad queneç pertincret, fuarû auriu fidei minimû credentes, proximos interrogabant. Reuocatus præco.cum unufquifcß non audire, fed uidere libertatis fuæ nuntium aueretuteru pronuntiaret eadem. turn ab certo iam gaudio tantus cum clamore plaufus effc ortusttotiesc^ repetitusiut facile apparerettnihil omnium bo norum multitudini gratius, quàm libertatem elle. Ludicru deinde ira raptim pcraôtû cft: ut nulliusnec animi.nec oculi fpeblaculo intêti eiTent.adco unû gaudiû præoccupauerat omnem aliorû fenfuum uoluptaté. Ludis uerodimi(Tis,curfu propè omnes tendere ad imperatorem Romanûtut ruente turba in unum,adire,côtingere dextram cupientiû, coronas lemmifcosc^ iacienciû,haud procul periculo fuerit.fed erat trium fermé Si trfginta annorumrôC cum robur iuuentæ.tum gaudiu ex tam infigni gloria; frudtu uires fuppedicabant. ncc præfcns onrnium modo effufa iæn'na eft: fed per multos dies gratis Si cogitationibus,5ô fermonibus reuocata.

EiTe aliquam in terris gentemiqua: fua impenfa,fuo labore,ac periculo bella gerat pro liber täte aliorû.nec hoc fînitimis,auc propinquæ uicinitatis,hominibus,aut terris côtinenti iundlis præftet.maria trarjeianne quod toto orbe terrarû iniuflum imperiû RnSi ubiq^ ius,fas,kx po tentiflïma lînt. una uoce præconis liberatas omnes Græciæ,atqî Afiæ urbes. hoc fpe concipi audacis animi fuiflciad effectum ducerc uirtutis Si fortunæ gentis. Secundu ifta Quintius, Si decem legati lcgationcsregum,gcntiû,ciuitatumtj^ audiuere. Primi omnium regis Antioz chi uocati legati funt.his eadem quæ ferè Romæ erant uerba fine fide reru iaólata.nihil iam pcrplexe,uc ante,cum dubiæ res incolumi Philippo eranf.fed aperte pronuntiatu: ut excedez ret Afiæ urbibustquæ aut Philippi,aut Ptolemæi regum Riiffent.abflineret liberas,omnesq^ Græcas.ante omnia denuntiatumme in Europam aut ipfe tranfiretiaut copias trarjcerct. Diz miflîs regis lcgatis,côuentus gentium,ciuitatumeß efl haben' cœptus^ eoep maturius peragez batur: quod décréta decem legatorum ciuitates nominatim pronuntiabant. Oreftis, (Maz cedonum ea gens eft)quod primi ab rege defeci(ïent:fuæ leges redditæ.Magnetes, Si Perrez * br|,ô4 Dolopes liberi quoc^ pronutiatiiThefTaloru genti prætcr libertaté conceflam Phthioz tæ datitThebis Phthioticis, ÔC Pharfalo excepto. Ætolos de Pharfalo, ÔC Lcucade poflulan tes,ut ex fœderefibi reflituerentur,ad fenatum reiecerunt.Phocenfes,Locrenfes,amp; quæ ficut ante fucrant adiedta decreti authoritate:his contribueruc.Corinthus,Ôi Triphylia, Si Herea (Peloponnefiôi ipfa urbseft)reddita Achæis.Phocæam,Ôi Eretriam dece legati Eumeni rez gi Attali fîlio dabantidiffentiente Quintio, uenit res in arbitriu fenatus; fenatus libertaté his eiuitatibus dédit, Scerdileto ac Pleurato Lingus Si Partheni dati. Illyrioru utraq; gens fub ditione Philippi fuerat.Aminandru teuere iufferunt caftellaïquæ per belli tempus Philippo capta ademilTet. DimilToconuentu decem legati partiti munia inter fe,ad liberandas fuæ quifq; regionis ciuitates difeeflerunP. Lentulus Bargyllas;L,Thermus Hephæftiam,ô^ Tha fum,ôiThraciæurbes:P.Iulius,ôi L.Terentiusad regem AntiochumiCn.Cornelius ad Phi lippum.Cui de minoribus rebus editis mandatis,percunôl:atus fi confilium non utile folum, fed etiam falutare admittere auribus poflet,cum rex gratias quoq? fe aélurum dicerenfi quid, quod in rem fuam elTetjexpromererimagnopere ci fuafiriquoniam paeem impetraffet, ad fo cietatem amicitiamc^ petendam mitteret Româlegatos: ne,fi quid Antiochus mouerenexz peôlalTe,ôê temporû opportunitates captaffead bcllandum uideri poflet. Ad Tempe Thefz falica Philippus eft conuentus.qui cum fe miffurum extemplo legatos refpondiffet; Cornez eee lius

5« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. Q^V A R T AB

lius ThcrmopyUs, ubi frcquens Grædæ ftaturis diebus eflc folec conucntus; Ç Pylaicum ap/ pellant) ucnit.ÆtoIos præcipue monuiuutcóftanter, Qi, fîdeliter in amicitia populi Romani permanercnt. Æcoloruin principes alq quefti funt:quod non idem erga fuam gentem Ro manorum animus eflet poft uiótoriam:qui in bcllo fuiftet:alq ferocius incufarunt: exprobra/ runtcp-.non modo uinci fine Ætolis Philippum, fed ne tranfire quidera in Græciam Romalt; nos potuifle.Aduerfusea rcfpondere,ne alcercationem excederet res, cum fuperfediftet Ro/ manusiomnia eos æqua impetraturos,fi Roma mifiifent: dixit, ita«^ ex authoritacc eius de/ creti legaci func, Hunc finem bellum cum Philippo habuit. Cum hæc in Græcia, Mace/ doniacp, Qi Afia gererentur: Hetruriam infeftam prope coniuratio feruorum fecic. Ad quæ/ rendam.opprimédamcp earn M. Attilius præconcui inter ciues, peregrinosc'p iurifdidtio ob/ tigerat:cum una ex duabus legione urbana miftus,alios iam congregatos pugnando uicit.ex his multi occifi: multi capti. alios uerberatos crucibus affixinqui principes coniurationis fue/ rant.alios dominis reftituit. Confules in prouincias profeóti funt. Marccllum Boiorum ingreftum fines, fatigato per diem totum milite uia facienda, caftra in tumulo quodam po/ nentem Corolamus regulus Boiorum cum magna manu adortus, ad tria millia hominum occidit.ôê illuftres uiri aliquot in illo tumultuario prælio ceciderut.inter quos præfcéli fociûm T.Scmpronius Gracchus,M.Iunius Syllanus, Qi tribuni militu de legione fecuda A. Ogul/ nius,0C P. Claudius, caftra tarnen ab Romanis impigre permunita, retentaq^: cum hoftes profpera pugna nequicquam oppugnaflent.Statiuis deinde eifdem per dies aliquot fefe tc/ nuindum Qi faucios curaret: Qi tanto terrore animos militum reficeret. Bofj, ut eft gens mi/ nime ad moræ tædium paticns: in caftella fua,uicoscp dilapfi funt. Marcellus Pado confe/ ftim traiedo in agrum comenfcm.ubi Infubres comenfibus ad arma excitis caftra habebar, dudf.legionesin ipfo itinere prælîum committunt.ÔC primo adeoacritcrinuafcrunnut antefi gnanosimpulerint.quod ubi animaduertinueritus nc moti feinde pellerent.cohortem Mac forum oppofuit: Qi equitum latinorum omnes turmas in hoftem emifit. quorii cum primus fecundustp impetus retudiftet inferentem fe ferociter hoftemxonfirmata Qi reliqua acies Ro mana reftitit primoideinde figna acriter intulit.nec ultra fuftinuerut certamen Galli,quin ter ga uertcrentiatq^ efEife fugerent. In co prælio fupta quadraginta millia hominum cæfa Va lerius Antias fcribit:Sd quingeta feptem figna militaria captaiôi carpenta quadringeta trigin ta duo:K aureos torques multos.exquibus unu magni ponderis Claudius in Capitolio loui donum in æde pofitum fcribit. Poftero die Gallorum caftra expugnata, dircpracp. amp;nbsp;Co mum oppidum intra diespaucoscaptum. caftellainde duodetrigintaad confulem defece/ runt. Idquoque inter fcriptores ambigitunutrum in Boiosprius.an Infubres conful exerci/ turn induxeriuaduerfamcp profpera pugna obliterauerinan uidoria ad Comum parata de/ formata clade in Boqs accepta fit. Sub hæc tam uaria fortuna gefta,L.Furius Purpurio al/ ter conful per tribum Sappiniam in Boios uenit. Iam caftro Mutilo appropinquabat: cum ueritus ne interdudcretur fimul à Bofjs, Liguribust^.eade uia,qua adduxerat: reduxinSC ma gno circuitu per apcrta.eacjj tuta loca ad collega pcruenit. Dein lundis exercitibus primuni Boiorum agrum ufq? ad Felfinam oppidum populantcs peragrauerut.Ea urbs.cæteracp ca/ ftella.ôi Borj ferè omnes,præter iuuentutem.quæ prædandi caufa in armis crantûc in deuias fyluas recefferatîin deditionem ucnerunt.In Ligures deinde tradudus cxcrcitus.ln Boqs ne/ gligentius coadum agmen Romanorum, quia ipfi procul abefte uiderentur, improuifo ag/ grefturos fe rati, per occultos falrus fecuti funt. quos nô adept! Pado répété nauibus traicdo Izuos Libuosép cum peruaftaftent: redeuntes Inde Ligurum extremo fine cum agrefti præ/ da in agmenincidunt Romanum.Çelcrius prælium.acriustp cômifTumtquam fi temporejo coep ad certamen deftinati præparatis animis concurnflent.Ibi quanta uim ad ftimulandos animos ira haberet, apparuit. nam ita cædis magis,quàm uidoriæ auidi pugnarunt Roma/ niiut uix nuntium Jadis hofti relinquerenr. Ob cas res geftas.cofulum lirehs Romam ab latis.fupplicatio in ttiduum décréta eft. Breui poft Marcellus Romam uenit, triumphusep ci magno cófcnfu patrum eft decretus. Triumphauit in magiftratu de Infubribus,Comen fibustp

LIBER TERTïVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5« nbsp;nbsp;K

fibusép.Boioru tn'umphi fpcm collegæ reliquît: quia ipfi proprie aduerfa pugna in ea genre cuenerat:collegæ fecunda.Multa fpolia hoftiu captiuis carpentis traduôta:muka militaria fî/ gna latææris trecenta uiginti millia:argenti bigati ducenta triginta quatuor millia.in pedites ü'ngulos dati oôtingcnri æris: rriplexequiti.centurionit^. Eodem anno Antiochus rex cum hybernaflec Ephefi: omnes Afîæ ciuitates in antiquam imperij formulam redigere eft coria tus:reliquas quidem, auc quia locis planis pofitæ erant: aut quia parum mœnibfts armisq^ ac iuucntuti fidebant: baud difficulter iugum accepturas.Smyrna,Lampfacus libertate ufur pabat.periculumcp erat, ne fi coceflum his foret quos metuebat,Smyrnâ in Æolide loniacp, Lampfacum in Hellefponto, aliæ urbes fequerentur. Igitur6C ipfe ab Ephefo ad Smyrnam obfidendam mi(ît:Ôi quæ Abydi copiæ erant,præiîdio tantum modico relióto, duci ad Lam pfacum oppugnâdum iuffit. nec ui tantum terrebat: fed per Icgatos leniter alloquendo, cafti gandot^ temeritatem.ôJ pcrtinaciam,fpem conabatur facere:breui quæ peterent habituros. amp;nbsp;tum fatis Si. ipiîs,Si omnibus alrjs apparere: ab rege impetratam eos libertatem,nô per oc cafionem raptam habere. Aduerfus quæ refpondebant:nihil neque mirari.neque fuccenfere Antiochum debere:(î fpem libertatis diffèrri non fatis æquo animo paterentur.Iplè initio ue ris nauibus ab Ephefo profeôtus Hellefpontum petit.terreftreis copias ab Abydum traijcit, Cherfonefi urbem. terrcftri naualem exercitum iunxit. Si quia clauferant portas: circundez dit mœnia armatis. Si iam opera admouenti deditio eft faôta. Idem metus tum incolcntes alias Cherfoneiî urbes in deditionem dédit. Lyfimachiam inde omnibus fimul naualibus terreftribusep copijs uenit.quam cum defertara,ac ftratam propè minis inueniftet;(ceperanc auccm,dircptamcp incenderant Thracespaucis anteannis)cupido eum reftituendi nobilem urbêjôi loco ßtam opportuno.cepit. itaep omni cura fimul eft aggreftus Si tedta, murosc^ re rticuere:Ôi partim redimere feruienteis Lynmachiéfes:partim fuga fparfos per Hellefpontû, Cherfonefume^ conquirere côtraherecp:partim nouos colonos,fpe commodorum propofiz ta.afcribere: amp;: omni modo frequentarc. fimul ut Thracum fummoueretur metus: ipfe parte dimidia terreftrium copiarum ad depopulandum proxima Thraciæ eft profeôtus: partem, naualcsé^ focios omnes reliquit in operibus rcficiendæ urbis. Sub hoc tempus Si L. Corz nclms miftus ab fenatu ad dirimenda inter Antiochum,Ptolemæumcp reges certamina,Sez lymbriæ fubftirinôi decem Icgatoru P.Lentulus à BargyIIis,P.Iulius Si L.Terêtius à Thaffo Lyfimachiam petierunt.eodem Si à Selymbria L.Cornelius,ÔC ex Thracia poft paucosdies Antiochus conucnerunt.Primuscongreffuscum legatis.Si deinceps inuitatio benigna Si hoz fpitalis fuit.ut de mandatis,ftatucp præfcnti Afiæ agi cœptum eft:animi exafperati funt.Ro mani omnia a(ftaeius,cxquo tempore c Syria clafte foluiflendifplicere fenatui non diftimuz labanrireftituicp Ptolemæo ciuitates omnes,quæ ditionis eius fuilTennæquu cenfebant. nam quod ad cas ciuitates attineref.quas à Philippo poflèflas Antiochus per occafionem,auerfo Philippo in Romanû bellum,intercepiflet:id uero ferêdum nô efle:Romanos per tot annos terra maricp tanta pericula ac labores exhaufifte: Antiochum belli præmia habere. Sed ut in Afiam aduentus eius diffimulari ab Romanis,tanquâ nihil ad eos pertinens,potuerit:quod iam etiam in Europam omnibus naualibus terreftribust^ coprjs tranfierit: quantum à beilo aperto Romanis abefteÇ’ ilium quidem etiam in Italiam trarjciat negaturum Romanos tam * inquirere régi Antiocho faciendum, aut quoufque terra mariêp progrediendum fuerit.ipfos , non cogitate, Afiam nihil ad populum Romanu pertinerc:nec magis illis inquirendum efte: quid Antiochus in Afia, quam Antiocho,quid in Italia populus Romanus faciat. Quod ad Ptolemæum attinearicui ademptas ciuitates querantur: fibi cum Ptolemæo Si amicitiam efte:K id agere fe: ut breui etiam affinitas iungatur. Ncc ex Philippi quidem aduerfa fortuz na fpolia ulla fe petifle:aut aduerfus Romanos in Europa traiccifte. fuerit,quo uióto omnia, * quæ illius fuiffent: lure belli Seleuci faóla fint: exiftimare fuæ ditionis efte. occupatis maioz ribus fuis return aliarum alia cura,primo quædam ex his Ptolemæum, deinde Si Philippum ufurpando aliéna poftediftc: ficut quædam ex proxima Thracia.qûæ indubitate Lyfimachi fuerint ad ea facienda in antiquum uenifteiSC Lyfimachiam deletam Thracum impetu deinz

5i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D EC. a_ V A B. T AB

ccgro condercîut Seleucus fili'us eam fedem regai habeat, His difceptationibus pet dies ali quot habicis,ruraor fine ullo fatis certo auchorc allatus de morte Ptolemæi regis:ut nullus cxt tus imponeretur fermonibus.nam diHîmuIabac pars utrac^ fe audiHe.ô^ L. Cornelius,aii le/ gatio ad duos reges, Antiochura.Ptolemæumé^ mandata eratdpatium modici temporis ad coueniendum Ptolemæum petebat:ut priufquam moueretur aliquid in noua poHelTionc te/ gnizperueniret in Ægyptû.ôi Antiochus fuam fore Ægyptum,fi turn occaiîo effet: cenfebat, itacp dimiffis Romanis, relidtocp Seleuco filio cum terreftribus copqs ad reftituédam,ut in/ ftituerat,Lyßmachiam:ipfe omni claffe nauigans Ephefum,Iegatis ad Quintiû miffis,qui ad fidera de focietate agerent: oram Afiæ legens peruenit in Lyciam. Patarisc^ cognito uiuere Ptolemæum,nauigâdi quidem in Ægyptum omiffum confiliu eft.Cypri nihilo minus cum Chelidonium promontoriû fuperaffet:paulifper feditione regum eft retentus in Pamphylia circa Eurymedontem amnem.Profcôlu eum ad capita,quæ uocant Sari fluminisffœda tem/ peftasoborta propc cum omni claffe demernt.multæ naues eiedæ: multæ ita hauftæ mari: ut nemo in terram enauerit.magna uis hominum ibi interqt, non remigum tantu,militumc^ ignotorum,fed etiam iniîgniu amicorû.Collecffis reliquijs naufragq, cum res non in eo eflct: ut Cyprum tentaret:minus opulento agmine, quàm profeôtuserat, Seleuciam redit.ibi fub/ duci nauibus iuflîs(iam Si hyems inftabat)ipfe in hyberna Antiochia proceffît. In hoc fta tu regum erant res. Romæ eo primum anno triumuiri epulones faôIijC.Licinius Lucullus, T.Romuleius,qui legem de creandis his tulerat:ôô P,PorciusLecca.Histriuuihs item utpon tifîci lege datum togæ prætextæ habendæ ius. Sed magnû certamé cum omnibus faccrdo/ tibus eo anno fuit.Quæfforibus urbanisQ.Fabio Labeoni,6C L. Aurelio pecunia opus erat: quod ultimam penfîoné pecuniæ in bellum collatæ perfoluere placuerat priuatis. quæftores . ab auguribus,pontifîcibus,quod ftipendiu per bellum no contuliffent,petebât. ab facerdoti/ bus tribuni nequic^ appellati:omniumcç annoru,per quos no dederant exadum eft. Eo/ dem anno duo mortui pontifices: nouic]^ in coru locu fuffedi: M.Marcellus conful in locum T.Semproni) Tuditani:qui prætor in Hifpania decefferat:amp;: L. Valerius in locû M. Corne/ Irj Cethegi.Et Q.Fabius Maximus augur mortuuseft,admodum adolefccns: priufi^ ullum magiftratu caperet:nec eo anno augur in eius locum eft fuffedus. Comitia inde cofularia habita à M. Marcello confule. creati Coss. L. Valerius Flaccus, M.Porcius Cato. Prætorcs inde fadi C. Fabritius Lucinus,Catinius Labeo, C. Manlius Volfo, Ap. Claudius Nero, P.Manlius Nobilior, Si C.Flaminius.Tritici deciescentumillia binis æris populo diuiferut. id C.Flaminq honoris caufa,ipf]us,patrisq^,aduexcrantSiculi Roma.Flaminius gratia eius comunicauerat cum collega.Ludi Romani Si apparati magnifice funt:Si toti inftaurati.Ædi Ies pl. Cn.DomitiusÆnobarbus,amp; C.Scribonius curio maximus multos pecuarios ad po/ puli iudiciu adduxerut.tres ex his codemnati funt.ex eoru muldatitia pecunia ædem in iniii la Fauni fecerut.Ludi plebeq per biduu inftaurati.Ôi epulum fuit ludoru caufa. L.Valerius * Flaccus,^ M.Porcius quidem magiftratum inierunt.de prouineqs cum ad fenatu retuliffent: patres cenfuerunucum in Hifpania tantum glifcerct bellum:ut iam confulari Si duce Si exerci tu opus effet:placere:cófules Hifpaniam citerioré,ôi Italiam prouincias aut coparare inter fe, aut fortiri.utri Hifpania prouincia eueniffct:eum duas Icgiones ex quincç millibus fociiim la tini nominis. Si quingentos équités fecum portare: Si naues longas uiginti ducere.alter Cos. duas legiones fcriberet.his Galliam prouincia obtineri fatis effe: fradis proximo anno Infu/ briumSi Boiorum animis. Cato Hifpaniam,Valerius Italiam eft fortitus.Prætores deinde prouincias fortiti:C. Fabritius Lucinusurbanam: Catinius Labeo peregrinam: C.Manlius * Volfo Siciliam: Ap. Claudius Nero Hifpaniam uIteriorcm:P.Porcius Lecca Pifas,ut ab ter go Libuis effet:P. Manlius in Hifpaniam citeriorem adiutor confuli datur. T.Quintio,fufpe (disno folum Antiocho, Si ÆtolisXed etiâ Nabide Lacedæmonioru tyranno, prorogatum in annum imperium eft:duas legiones ut haberct.in eas fi quid fupplementi opus cffet-.cofu/ les fcribcrCjSi mittere in Macedoniam iuffi.Ap. Claudio præter legioné.quam P.Fabius ha/ buerat:duo millia peditum Si ducentos équités nouos conferibere permiffum .Par numerus

LIBER T E R T I V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5J

pcdicum equituméç nouorum P.Manlio in citcriorem Hifpaniam decretus: amp;nbsp;legio eadem, I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quæ fuerat fub Minutio prætore:data.Ec P.Porcio Leccæ ad Hetruriâ circa Pifas ducenri pe

ditum.ôiquingenti équités ex gallico exercitu decreti. In Sardinia prorogatu imperiu Semz pronio Longo. Prouincqsita diftributis,confules priufquàm ab urbe proßdfcereturiuer ià/ crum ex pontifîcû iuflu fecere:quod C. Cornelius Mammula prætor uouerat de fenatus fen tentia,populic^ iuflugt;Cn.Seruilio,C.FIaminio Coss.annispoft uno amp;:uiginti faôlum eft:^ uotum.Per eofdê dies C.Claudius,Apprj fiIius,Pulchcr augur in locu Q.rabq Maximûqui priore anno mortuus eratJeólus.inauguratusé^ eft. Mirantibus iam uuIgo,Minuciu quod Hifpania mouiflet, bellum negligere:literæ â Q.Minutio allatæ funt,fe ad Turbâ oppidum cum Budarc Si Bcfafide imperatoribus hifpanis fignis collatis profpere pugnailezduodecim millia hoftiu cæfa:Budarcm imperatoré c3ptu:cætcrost^ fufosdugatosq^. Hisliceris leôtis minus terroris ab Hifpanis erat:unde ingens bellum expedlatu fuerat.Omnes curæ poft adz uentum utic^ decern legatoru in Anciochu regem conucrfæ. Hi expofitis,quæ prius cû Phi lippo aôla eftentzôi quibus legibus data paxmô minoré belli molem reftare ab Antiocho do cuerut. Ingenti claflc.egregio terreftri exercitu in Europam eum traieciftè.niS auertiftet uaz na fpes ex uaniore rumore orta Ægypti inuadendæ: mox bello Græciâ arfuram fuiffe.net^ enim ne Ætolos quidem quieturos,cum ingenio inquietâ,tum iratam Romanis gentem.hæ rere Sé aliud in uifccribus Græciæ ingens malum.Nabin tyrannû Lacedæmoniorû mox,fi liz ccat,uniuerfæ Græciæ futurû tyr3nnum,auaritia Si crudelitate omncis fama celebratos tyran nos æquantem.cui fi Argos uelut arcem Peloponnefo impofitâ occupare liceat:deportatis in Italiam Romanis exercitibus,nequicquâ liberatam à Phiîippo Græciâ fore:pro rege, fi nihil aliud,longinquo uicinu tyrannum dominu habituram, Hæc culn iam ab grauibus authoz ribus,tum quia omnia per fe ipfos explorata referrenuaudirêt maiorestquod ad Antiochum attinereumaturanda his,cum rex quacunqj de caufa in Syriam côceftîflet: de tyranno cofulz tatio uifa eft. Cum diu difceptatum eftet: utru iam caufæ fatis uideretur,cur decerneretunan permitterent T.Quintio quod ad Nabin Lacedæmoniû attineret,faceret quæ c repub.cenfe ret cffe:permiferunt:eam rem rati maturatâ,dilatamue non magni momenti ad fummâ rem populi Romani eflèzmagis id animaduertendû effe:quid AnnibaLôi Carthaginenfes,fi cum Antiocho ortum foret bellum:a(fturi eftent, Aduerfæ Annibali faétionis homines principi bus Romanis,amicis quifq? fuis,identidem fcribebant:nuntios,literasép ab Annibale ad An tiochum miftas-.amp;i ab rege ad eum clàm legatos uenifle.ut feras quafdam nun^ mitefcere:fic immitem,implacabilem eius uiri animum efte.marcefcere otio tum queri ciuitatê eum,ôi iner lia operismec fine armoru fonitu excitari pofte. Hæc probabilia memoria prioris belli per unum ilium tam gefti,quàm moti faciebat.Iritauerat etiam recenti faélo multoru potentium animos. ludicu ordo Carthagine ea tempeftate dominabaïf eo maxime:quod ijdem perz petui iudices erât.res,fama,uitac^ omniu in illoru poteftate erat.qui unum eius ordinis,idem omneis aduerfos habebat.nec accufator apud iudices infeftos deerat. Horum in tam potenti regno (neq? enim ciuiliter nimijs opibus utebatur) prætor faétus Annibal uocare ad fe quæz ftorê.Idem pro nihilo habuit.nam amp;nbsp;aduerfæ faélionis erat: Si quia ex quæftura in indices, poccntiftimu ordiné rcferebantuniam pro futuris mox opibus animos gerebat.Enimuero inz dignum id ratus Annibal uiatore ad prehendendu quæftorem mifitftubduétumép in cocioz nem non ipfum magis,^ ordinem iudicum,quoru fuperbia atc^ opibus nec leges quicquam eftent,ncc magiftratus: accufauit. Si ut fecundis auribus accipi oratione animaduertit:amp; infîz morum quoq^ libertati grauem efte fuperbia coru: legcm cxtemplo promulgauinpertulitq^î ut in fingulos annos iudices legerentunne quis bienniu continuum iudex effet.Cæteru qüan tam eo faélo ad plebem inierat gratiamxtantû magnæ partis principum offendebat animos. Adiecit aliud: quod bono publico fibi proprias fimultates iritauit. Veéligalia publica parz ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tim negligentia dilabebâturtpartim prædæ ac diuifui principu quibufdam, Si magiftratibus

erât.quin Si pecunia,quæ in ftipendium Romanis fuo quoq? anno penderetundeerat: tribu tumCj graue priuatis imminere uidebatur.Annibal poft^ uedigalia quâta terreftria mariz eee j timac^

dmaq^ c(Tcnt,Kin quas rcserogarétur.animacîucrtinôC quid eorû ordinari retpub.ufus cofu/ mercnt: quantum pcculatus auertcrct: omnibus rcfiduis pccunqscxadbs,tribu to priuatis re/ mido.fatis locupktcm rempubJore ad ucdligal prxftandû Romanis,pronuntiauit in côcio/ neiôd præftitit promiirum.Tum ucro ifti.quos pauerant per aliquot annos publia peculaïus: uelut bonis ercptis.non (ûrtiscxmanibuscxEortis,infenfi ÔCirati Romanos in Annibalcm, K ipfos caufam odrj quærcntcs.inftigabant. Itac^diu repugnance Scipione Atricano, quia paru ex dignitate fua ducebat fubfcribcre odrjs accufationibusép Annibalis: Si faólionibus Carthaginenfîû infcrerc publicam auchoritatémec fatis habere bcllo uicifife Annibalcmmiii uelut aceufatores calumniâ in eutn iurarent:ac nomen dcferrcntitandcm peruiccrût: ut Icgatî Carthagincm mitterentur: qui apud fenatu eoru arguèrent Annibalcm cum Antiocho rege conlîlia belli faciendi inirc.Lcgati tres mifTuC.Scruuius.M,Claudius Marcellus,Q,Tcrétius Cullco.qui cuueniffentiexconfilio inimicoru Annibalis.quærcntibus caufam aduentus drei iuirerunt; uenilfe ad c5troucrfias,quæ cum Mafanißa rege Numidarum Carthaginenfibus cffentidirimendas.id creditum uulgo.Annibalem unum fc peti ab Romanis non fallebanöi itapacem Carthaginenfibus datam effc: ut inexpiabile bellum aduerfus fc unum manerct, itacp cedere tépori.ôC fortunæ ftatuit.ôi præparatis iam omnibus ante ad fugam, obuerfatus eo die in foro auertedx fufpitionis caufa.pnmis tenebris ueftitu forenfi ad portam cum duo/ bus comitibus ignaris confilrj eft egrcflus.Cum cquiquo in loco fuerunt præfto fuiflent: no/ dte uia cita regioné quandam agri Vocani trâfgrefifus, poftero die mane inter Adrumetû Si Tapfum ad fuam turrim peruenit. ibi cum parata, inftruclarp rcmigio excepit nauis italica. Africa Annibal exccfilit fæpius patnæ,quàm fuorû euentus miferatus.Eo die in Cercinâinfu lam traiecit.ubi cum in portu naucs aliquot onerarias eu mcrcibus inucnilïet: Si ad egrenum cum cnaueconcurfusfalutantium effet faólusipcrcuótantibus legarum fc Tyrum did iuffit. ucritus tarnen ne qua corum nauis node profeda Tapfum,aut Adrumetû nuntiarct,fè Cer cinæuifum-.facrifîdo apparari iu{fo,magiftros nauiû.mercatorescp inuitari iuff f.ôi ucla cum antennis ex nauibus corrogari-.ut umbra(etcnim media æftas forte erat)cœnantibus in litore fieret, quantum rcs,ôi tempus patiebanrur, apparatæ cclcbratæc^ cius dici cpulæfunt: mul/ toip uino in ferum nodis conuiuium produdum.Annibal quamprimum fallcndi cos,qui in portu erant,tempus habuitmauem foluit.cæteri fopiti cum poftero die tandem ex fomno pie ni crapulæ furrexiffcnta'd quod ferum erat,aliquot horas remis in naucs collocâdis,amp; aptan/ dis armamétis abfumpfcrunt. Carthagine Si multitudinis aftuctæ domum Annibalis fre quencarc cocurfus ad ueftibulum ædium eft fadus: Si ut non comparcre eum uulgatum eft: in forum turba couenit principem ciuitatis quærêtium.ôi ali] fugam confeifte: (id quod erat) alij fraude Romanorum interfedumudép magis fcrcbantiuariost^ uultus cerncres, ut in ciui tatcaliorum alias partesfouentiû fadionibus: uifum deinde Ccrcinæ cum tandem allarum eft. Romani Icgati cum in fenatu expofuiflent: compertum patribus Romanis cflc:amp;: Phi lippum regem ante ab Annibale maxime accenfum,bcllum populo Romano fcdfte:amp; nunc literas.nutioscp ab co ad Antiochum regem profedos: haud quieturum ante: quam bcllum toto orbe terrarum conciftetme his debere impune efte: fi fatisfacere Carthaginéfes populo Romano uellent: nihil eorum fua uoluntate, nee publico confilio fadum cftc.Carthaginen/ fes refponderut.quicquid æquum cenfuiftènt Romaniifaduros cftc. Annibal profpero cur fu Tyrum pcruenit.cxceptus à conditoribus Carthaginis ut alia patria uir tam clarus omni generc honorum,paucos moratusdiesiAnriochiam nauigat. ibi profedum iam regem cum audiftef.filium eius folenne ludorum ad Daphnen cclebrâtem conucniftcncomitcr ab eo ex/ ccptus.nullam moram nauigandi fcdt.Ephefi regem eft confecutus,fluduanrem adhuc ani/ mo.incertumq; de Romano bcllo. fed haud paruum momentum animo cius ad moliédum aduentus Annibalis fecit. Ætoli quoep eodem tempore alienaci ab focietatc Romana: ôi Aminander.quorum legatos Pharfalum,amp; Lcucadem,ôi quafdara alias ciuitates ex primo fcedcre pccentcs fenatus ad Quintium reiccic.

N T E R bellorum magnoru,aut uixdum finitorum,aut imminétiïim eu? intercefiit res parua didru^fed qua: ftudijs in magnu certamen cxcefle I rit.M.FundaniuSjôi L.Valerius thbuni plcbis ad plebcm tulcrûc de Op pia lege abroganda. Tulcratcam C.Oppius tribunus plcbis, Q.Fabio, I T.Sempronio Coss, in medio ardore punici belli; nequa mulicr plus Ie/ muncia auri haberettneu ueftimeto uerficolori utcretunneu iundto uchi/ 11 culo in urbe oppidóue,aut propius inde mille palîuSjniiî facrorum publi corum caufa,ucheretur.M.0C P.Iunii Bruti tribuni plebis lege Oppiam tuebantun neq^ earn fc abrogari paflliros aicbant. Ad fuadendu.dilTuadendumt^ multi nobiles prodibanuCapi tolium turba hominu faucntiu,aduerfantiumq^ legi coplebatur.matronæ nuila nee au thorita te,nec uerecudia.ncc imperio uiroru contineri limine poteraDomnes uias urbis,aditusép in fo rum obfidebanuuiros defeendentes ad foru orantcsiut florente rcpublicajcreicéte in dies pri/ uata omniu fortuna.matronis qnoep priftinu ornatum reddi paccrentur. augebatur hæc fre/ quentia mulieru in diesinam etiam ex oppidis, conciliabulisep couenicbant. iam 3C confules, prætorcscp,5C alios magiftrarusadire,0C rogare audebanc.cæccrum minime exorabilcm alte rum utieg cofulcm M. Porciu Catone habebât. qui pro lege,quæ abrogabatun ita dincruit. Si in fua quiftÇ noftm matrefamilias Quirites ius Si maiellatem uiri retinerc inllituiflet: mi/ nus cu uniuerfis fœminis negotrj haberemus.nunc domi uióla libertas noftra impotetia mu/ liebri hie quoeç in foro obteritunSi calcatur.Si quia fingulas fuftinere no potuimus uniuerfas horrcmus.Equide fabulam.SC fidtam rem ducebam elTe,uiroru omne genus in aliqua infula coiuratione muliebri à ftirpe fublatu efle. Ab nullo genere non fuminu periculum eft:fi cce/ tus.ÔC concilia.fli (ccretas cofultationes eiîe fînas. Atq? ego uix ftatuere apud animu meu pof/ fumiutru prior ipfa res,an peiore exemplo agatur.quoru alteru ad nosCoss.reliquosep ma/ giftratus,altcru ad uos Quirites ma^is pertinet.nam utru c repub.fit.nec ne,id, quod ad uos ferd’iueftra cxillimatio eft,qui infumagiu ituri eftis.Hæccôfternatio muliebrisjiue fua fpon te.iiue authoribus uobis M.Fundanio.di L. Valerio fadta eft,baud dubic ad culpa magiftra tuum pertines,nefcio uobis tribunis.an Coss.magis fit deformis.nobis fic fœminas ad conci/ tandas tribunitias feditiones iam adduxiftismobis ficut plebis quonda,fic nue mulierum le/ ccftione leges accipiedæ funt.Equide no fine rubore quodâ paulo ante per mediu agmen mu lierum in foru pcrucni.quod nifi me uerccudia fingularia magis maieftatis K pudoris, cp uni/ uerfaru tenuilTennc copellatæ à confule uidtretundixilTem, qui hic mos eft in pubiicu procur rcndijôC obfidedi uias,Si uiros alienosappellandi/iftud ipfum fuos quxq; domi rogare non potuiftisCan blandiores in publico,cp in priuato.ôC alienis.cp ueftris eftis quant^ ne domi guide uos.fi fui iuris finibus matronas cótinerct pudonquæ leges hic rogarcntur,abrogarcn/ türue; curare dccuit. Maiores noftri nullâ ne priuatâ quide rem agere fœminas fineauthore üoluerutîin manu efle parentu,fratru,uiroru.nos(fi df)S placet)iam remp.etiâ capeflerc cas pa timunôC foro propc,ÔC côcionibus,SC comitfjs immifceri.quid enim nûc aliud per uias,amp; côpi ta faciut;^ quod aliæ rogationes tribunoru plebis fuadénaliæ legé abrogandâ ccfentî'Datc frenos impotent! naturæ,8C indomito animaliiôi fperate ipfas modu licétiæ faclurasinifi uos faciatis.Miinimu hoceorû eftiqux iniquo animo fœminæ fibi aut moribus,auc legibus iniun ôtum patiuntur.omniu reru libertatem,imôliccntiâ,fiueradicerc uolumus;delyderant.quid enim,fi hoc expugnauerintmô tentabutCRecenfcte omnia muliebria iuratquibus licentia ca/ rum alligaucrint maiores noftritper quæ quâqj fubiecerint uiris; quibus omnibus côftridas uix tarnen cótincrc poteftis.qui fi carpere fingula.SC extorqucre,amp; exæquari ad extremu uiris paticmini:tolerabiles uobis eas fore creditis excemplo,fimul parcs efle cœperintifuperiores erunt. At Hercule nequid nouu in cas rogctur,rccufant;nô ius,fed iniuriâ deprecâtur. imo uc quam accepiftis.iufliftis fuffragns ueftris legé: quâ ufu tot annoru Si cxperiêdo coprobaftis; hâc ut abrogetistid cftiut unâ tollendo legé cætcras infîrmetis. Nulla lex fan's cómoda omni buseft.id modo quæhôfi maiori parti,SCin fummâ pideft.fi quod cuiq priuatim officiet ius: id deftruet,ac demolietur: quid attinebit uniuerfos rogare legcsiquas mox abrogarc.in quoa eee 4- lacas

latx funrponintC Volo tarnen audite quid fît,propter quod matrons cóftemats procurrât in publicuuc uix foro fe,ô^ condoneabftineant.ut captiui ab Annibale redimantur, paréccsgt; uiri,liberi,fratres earu.procul abeftjabfït^ Temper talis Fortuna reipub.fed tarnen cu fuit; ne/ gaftis hoc pqs precibus earn. At no pietas.ncc follicitudo pro fuis,fed religio cÓgregauit cas. matrê Idæam Pefinunte ex Phrygia uenientê accepturs funt. Quid honeftum didlu faltem fcditioni prætéditur mnliebriç'utauro K purpura fuîgeamus;inquiunt;ut carpétis feftis profe ftiscç diebus.uelut triumphantes de lege uiêta amp;nbsp;abrogata» SC captis SC ereptis fuffragqs ue/ ftris per urbcm uedlemunne ullus modus fumptibus, nec luxuriæ fit. Sæpc me querétem de fceminarûjfarpe de uiroru.nec de priuatorum modo, fed etiam magiftratuu fumptibus audiz ftis:diucrfîsé^ duobus uitqs,auaritia SC luxuria ciuitatcm laborarc;quæ peftes omnia magna imperia cuerterut. Hæc ego quo melior lætiorcp in dies fortuna reipub.cft;impcriût^ crefcit: SC iam in Grsciâ Afîamc^ tranfcédimus.omnibus Itbidinû illecebris repletas;8C regiasetiam attrcdlamusgazas;eo plus horreotne ills magis rcs nos ceperinr.quàm nos illas.lnfcfta,mi/ hi credite,(îgna ab Syracufîs illata funt huic urbi.iam nimis multos audio Corinchi SC Athe/ narum ornamenta laudanteis mirâteis(^,SC ante fixa fidtilia deoru Romanoru ridenteis.hos ego malo propitios deostSC ita (pero futuros;fi in fuis manere fcdibus patiemur.Patrum no/ ftrorû memoria per legatu Cyneam Pyrrhus no uiroru modo.fcd etiam mulicrû animos do nis tentauit.nondu lex Oppia ad coercendâ luxuriam muliebré lata erat-.tamen nulla accepit» quam caufam fuifle céfetisC eadem fùinqus maioribus noftris nihil de hac re lege fanciendi. nulla eratluxuriatquæ coercerctur.Sicut ante morbos ncceOe eft cognitos effe,^ remedia eo rum:fîc SC cupiditates prius nats funt,lt;^ legcs:quæ qs modu facerent.Quid legem Liciniam cxcitauit de quingétis iugeribus;nifî ingens cupido agros côtinuandiC quid legé Cinciam de donis SC muncribustnifi quia ueéfigalis iam SC ftipendiaria plebs efle fenatui cœperatC Itaqj minime mirû eft:nec Oppiam,nec aliam ullam turn legé defyderatâ eflc:qus modu fumpti busmulierufaceret:cum aurû SC purpuram data SC oblata ultro no accipiebant. Si nunccum illis donis Cyncas urbem circuiref.ftantes in publico inueniffeteastquæ acciperent.Atqj ego nonnullarû cupiditatu ne caufam quidé,auc rationé inire poffum.nam ut quod alq liccat.tibi no licere.Qliquid fortaffe naturalis aut pudoris,aut indignationis habcat:fic æquato omnium cultu.quici unaquæq? ueftrû uereretur.ne in fe côfpiciaturcPcfiîmus quidé eft pudor uel par/ fimonis.ucl paupertatistfed utrunc^ lex uobis dcmit;cum id,quod habere no licennon habe tis.Hanc inquit ipfam exsquationem no fero,iHa iocuplcs. cur non infignis auro SC purpura cofpicior'î’ cur paupertas aliarû fub hac legis fpecie latecTut quod habere no pofiunnhabitu/ rs fuifiejfi liccret,uideantur. Vultis hoc cercamen uxoribus ueftris inqcere Quirites:ut diuites id habere uelinnquod nulla alia poffit C paupercs, ne ob hoc ipfum contemnantunfupra ui/ res fe extendant C Ns fimul pudcre.quod non oportct.coeperit: quod oportet,non pudebir. qus de fuo poteric:parabit:qus non poterinuirum rogabit.Miferu ilium uirum:8C qui exora tus.SC qui no exoratus erincum quod ipfe non dederit.datu ab alio uidcbit.Nunc uulgo alie nos uiros rogannSC quod maius eft,legem SC fuffragia rogantSC à quibufdam impetrat ad/ uerfus te, SC rem tuam.SC liberos tuos inexorabiles.fimul lex modu fumptibus uxoris tus fa/ cere defierintu nunquâ facics.Nolite eodem loco exiftimare Quirites fùturâ rem:quo fuit, an tequam lex de hoc ferrctur.SC homine improbum no accufari tutius cft;^,abfolui:SC luxuria non mota tolerabilior effet; nbsp;nbsp;crit nunc ipfis uinculis folutis;ficut fers beftis iritats, deinde

emiffs.Ego nullo modo abrogandam legem Oppiam cenfeo.uos quod faxitis,deos omnes fortunate uelim. Poft hsc tribuni quoep plebis,qui fe interceffuros profeffi erant; cu pauca in eandem fententiam adieci(Tent;turn L. Valerius pro rogatione ab fe promulgara ita diffc ruit. Si priuati tantumodo ad fuadendum,diffuadendumcp id.quod a nobis rogatunpro/ ceffiffennego quoep, cum (atis diétum pro utracp parte cxiftimarem; tacitus fuffragia ueftra expeélaffem. nunc cu uir grauiffimus Cos.M.Porcius no authoritate folum;qus tacira fan's momenti habuiffet; fedorationc etialonga.SCaccurata infedtatus fit rogatione noftra:necef/ fe eft paucis refpondere.qui tame plura uerba in caftigâdis matronis,^ in rogatione noftra diffuadenda

LIBE R. Q_ V A R T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57

difluadenda eonfumpfit.ôi quidcm ut in dubio poncret;qtrum id,quod rcprchenderet, ma/ tronæ fua fpontc,an nobis authohbus feciflent.Rem defendam,non nos:in quos iecitmagis hoc Cos.uerbôtenusîi^ utre infimularet. Cœtum,ôi feditiones, ôi interdû fcœflionë mulic/ brem appellauit;quod matronæ in publico uos rogaflent: ut legé in fe latam per bellum tem poribus durisdn pace Si. florete ac beata repub.abrogaretis. Verba magna,quæ rei augendæ caufa conquirantunSC hæcjôialiaeffe fcio:ÔcM.Catonem oratoréno folum grauem, fed in/ terdum etiam trucem fcimus omnes: cû ingenio fit micis. Nam quid tandem noui matronæ fecerunt:quod frequentes in caufa ad fe pertinente in publicum procefleruntC'nunquam ante hoc têpus in publico apparucrût; tuas aduerfus te Origines reuoluam.accipe quoties id fece rint’.ôC quidé femper bono publico.Iam à principio régnante Romulo, cû Capitolio ab Sabi nis capto medio in foro fignis collatis dimicaretur: nonne intercurfu matronarum inter acies duas prælium fedatû eft * Quid regibus exaólis^cum Coriolano Martio duce legiones Vol/ fcorum caftra ad quintum lapidem pofuiffent nónne id agmen, quo obruta hæc urbs eftèt: matronæ auerterunt lam urbe capta à Gallis aurum,quo urbs redempta eft; nempe matro næ confenfu omnium in publicum contulerût.Proximo bello(neantiqua repetam) nónne Ô2 cum pecunia opus fuic,uiduarü pecuniæ adiuuerût æran'ûfôi cum drj quoc^ noui ad opem fe rendä dubijs rebus accerfcretur: matronæ uniuerfæad mare profedlæ funt ad matré Idæam accipiendam C Diftimiles,inquit,caufæ funtmec mihi caufas æquare propofitum eft.nihil no ui fadlum purgare fan's eft. Cæterû quod in rebus ad omnes paritcr uiros fœminascç per/ tinentibus fccifte eas nemo miratus eft-.in caufa proprie ad ipfas pertinente miramur fecifleC quid autem feceruntC fuperbas mediusfidius aures habemus:fi',cum domini feruorû no fafti diant precesmos rogari ab honcftis feeminis indignamur. Venio nunc ad id, de quo agitur: in quo duplex confulis oratio fuit.nam ô£ legeullam omninoabrogari eft indignatus:0£eam præcipue legem:quæ luxuriæ muliebris coercêdæ caufa lata eflèt.ôi ilia cómunis pro legibus uifa confularis oratio eft;ôi hæc aduerfus luxuriam feueriflîmis moribus coueniebat.Itacç pe riculum eftmifi quid in utracß re uani fit,docuerimus:nequis error uobis oftundaf'.Ego enim quemadmodû ex his legibus,quæ non in tepus aliquod, fed perpetuæ utilitatis caufa in æter num latæ funnnullam abrogari debere fateormifi quam aut ufus coarguit: aut ftatus aliquis reipub.inutilem feciûfic quas tempora aliqua dcfyderarût leges:mortales(ut ita dicâ)ôi tépo/ ribus ipfis mutabiles efle uideo.quæ in pace latæ funt, plerûc^ bellum abrogat: quæ in bello, pax:ut in nauis adminiftratione alia in fecunda,alia in aduerft tepeftate üfui funt.Hæc cû ita natura diftinóla finnex utro tandê genere ea lex efle uidet':qua abrogamusCquid.uetus regia lex,fimul CÛ ipfa urbe nataCautCquod fecundu eft)à deceuiris ad códenda iura creatis in x 11 tabulis fcriptaC fine qua cum maiores noftri non exiftimarint matronale decus feruari pofte: nobis quoc^ uerendû firme cum ea pudoré fanôtitatêcç fœminarû abrogemus Quis igitur nefeiatmouâ iftam legé eftè,Q.Fabio,SC T.Sempronio cofulibus x x annis ante latamC fi/ ne qua cum per tot annos matronæ optimis moribus uixerinnquod tandem,ne abrogata ea effundantur ad luxuria.periculum eftC nam fi ifta lex ideo lata eftetmt finiret libidine mulie/ bremmerédum foretme abrogata incitaret.cur autê lata fit,ipfum indicauit tempus.Annibal in Italia erat uiótorad Cannas:iamTarentû,iam Ärpos,iam Capuam habebat: ad urbem Romam admoturusexercitü uidebatundcfeccrantfocfjmon milites in fupplementü,non fo/ cios nauales ad claftem tuendâ,nô pecunia in ærario habebamus:ferui,quibus arma darêtur, ita ut pretium pro rjs bello perfedto dominis folueref':emebantur:in eadem die deerant pecu niæ,frumentû,ô£ cætera: quæ belli ufus poftulabanpræbenda publicani fe conduduros pro/ feffi erant:leruos ad remû.numero excenfu conftituto,cû ftipendio noftro dabamustaurû argentû omne,à fenatoribus eius rei initio orto.in publicû conferebamus:uiduæ,amp; pupilli pe cunias fuas in ærariû deferebanneautû erat.quo ne plus auri nbsp;argéti fadi,quo ne plus figna

ti argent! K æris domi haberemus.Tali tépore in luxuria ÔJornatu matronæ occupatæ erât: ut ad earn coercendâ lex Oppia dcfyderata fincû, quia Cereris facrificiû lugêtibus omnibus matronis intermiftum eraufenatus finiri ludum x x x diebus iuftit. Gui no apparet,mife riam

5^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. CLV A R T AE

dam Si inopiam duitads.^ua omnium priuatoru pecuniæ in ufum publicum uertédæ erant: iftam legem fcripfifle.tandiu manfura.quandiu caufa fcnbendæ legis manfilTet Z nam fi quæ tunc temporis caufa auc dccreuit fenatus:aut populus iuiTinin perpetuum feruari oporteticur pecunias reddimus priuatisCcur publica præfcnti pecunia locamusC cur ferui.qui militet,non emuntur C cur priuati no damus remigcs:iicut tunc dedimusCOmnes alt) ordines.omnes ho mines mutationem in meliorcm ftatum reipublicæ fenticnnad coniuges tantum noftras pa cis Si tranquillitatis publics frutflus no perueaict C Purpura uiri utemur.prætextati in magi/ ftratibusjtn facerdotijstliberi noftri prætextis purpura togis utcnt'':magiftratibus in colonqs, municipqscp togæ prætcxtæ habendæ ius efttnec id ut uiui folum habcant tantu iniigncjfed etiam ut cum eo crementur mottui:fœminis duntaxat ufum purpuræ interdicemusCSi cu tibi uiro liceat purpura in uefte ftragula uti:matréfamiliâs tuam purpureu amiculum habere non finesCSi equus tuus fpecioiius inftratus erit,^ uxor ueftitaCocd in purpara,quæ teritur,abfu mituripmon iniuftam quide,fed aliqua tarnen caufam tenacitatis uideo: in auro uero.in quo præter manus pretiu nihil intertriméti fîuquæ malignitas eft C præiîdiu potius in eo cft Si ad publicoSjSi ad priuatos ufustiicuti cxperti eftis.NuUam æmulationê inter eas fingulare.quan do nulla haberetrefte aiebat. At Hercule uniuerfis dolor Si indignatio eft:cü focioru latini no minis uxoribus uident ea cocefta ornamenta:quæ fibi adempta fint:cu iniignes eas effe auro Si purpuraxu illasuehi per urbe.fe pedibus fequütan^ in ilîarû ciuitatibus,non in fua impe/ rium fit. Viroru hoc animos uulnerare poflef.quid mulicrcularu ccnfctis: quasetia parua mo uencC Non magiftratus.nec faccrdotia,nectriumphi,nec infignia.ncc dona aut ipolia bcllica his cotingere poftunt:munditiæ,ornatus;ôi cultus.hæc fœminaru infignia funt: his gaudent. Si gloriantunhunc mundum mulicbre appcllauerunt maiores noftri.Quid aliud in luólu,^ purpura atcg auru deponuntfquid aliud cu eluxerut.fumutC'quid in gratulationibus fupplica tionibusc^.nifi excellentiores ornatus adi'jciunt'?’ Scilicet fi lege Oppiam abrogaueritismo ue ftri arbitri) erihfiquid eius uetarc uolueritis:quod nunc lex uetat C minus filiæ.uxores.fororcs etiam quibufdâ in manu cruntC Nuncp faluis fuis exuitur feruitus muliebns. Si ipfæ libcrta/ ' tcm.quam uiduitas Si orbitas facit;deteftâtur.In ueftro arbitrio fuum ornatu,^ in legis ma/ lunt efle.Si uos in manu Si tutcla.no in feruitio debctis habere eas. Si mallent patres uos,aut uiros,quàm dominos dici. Inuidiofis nominibus utebatur modo Cos. fcditione muliebré,ôi feceffioné appcllando.id enim periculum eftme Sacrum motcm, ficut quondam irata picbs, aut Auentinu capiant.Paticndum huic infirmitati eft quodcuntç uos cefueritis.quo plus po/ teftis:co moderatius imperio uti dcbetis. Hæc cum contra legemtprotp lege dicfta eftentzali quanto maior frequentia mulierum poftero dié fefc in publicu effudinunocp agmine omnes tribunorum ianuas obfederunt, qui collcgaru rogationi intercedebant; nec ante abftiterunr, quam remifla interceffio à tribunis cft. nulla deinde dubitatio fuiuquin omnes tribus Icgetn abrogarent.annis X x poft abrogataeft.quàm lata. M.Porcius Cos.poftca^ abrogata eft Oppia lextextemplo X x V nauibus longis, quarum quinc^ focioru erant:ad Lunæ por tum profcótus, codem exercitu conuenire iuffo: Si cdiólo per oram maritima miffo nauibuS omnis generis contracftis,a Luna proficifcens cdixinut ad portum Pyrenem fequeretur; inde fe frcquenti claffeadhoftes iturum.Præterueéli liguftinos montes.finumcp gallicu.ad diem, quam edixerat:conuencrunt.inde Rhodam uentum.Si præfidium Hifpanorum.quod in ca/ ftello erat;ui deiedlum.ab Rhoda fccundo uento Eraporias peruentu.ibi copiæ omnes,præ/ ter focios nauales,in terramexpofitæ. lam tunc Emporiæ duo oppida erant.muro diuifa. unum Græci habebat.à Phocea.unde Si Maflilienfes, oriundi:alterum Hifpani.fed græcum oppidum in mare expofitum totum orbem muri minus quadringentos paRus patentem ba bebat: Hifpanis rctraótior àmaritrium millium pafluum in circuitu muruserat. Tertium genus Romani coloni ab diuo Cæfare poft deuidos Pompei) liberos adietfti. nunc in cor/ pus unum confufi' omnes: Hifpanis prius, poftremo Si Græcis in ciuitatem Romanam afei tis, Miraretur quis: cum cerneret aperto mari ab altera parte, ab altera Hifpanis, tarn fera Si bellicofa gente, obie(ftis,quæres eos tutaretur. difciplina erat cuftos infirmitatis: quam

LIBER lt;i_V A R T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5î^

inter ualidiores optime timor continetPartem mûri uerfam in agros egregie raunitam habe bantjUna tantum in earn regioné porta imp ;2ia:cuius affiduus cuftos femper aliquis ex ma giftratibus erat.nodte pars tertia ciuium in mûris excubabatmeq; moris tantû, aut legis eau/ fa:fed quanta fi hollis ad portas effet,obferuabant uigilias.ôi circuibantcura.Hifpanum ne/ minem in urbem recipiebant, ne ipfi quidê temere urbe excedebant. ad marc patebat omni/ bus cxitus.porta ad Hifpanorum oppidum uerfa nuquam nifi frequentes,pars tertia ferc, eu/ iusproxima noéte uigiliæ in mûris fuerant:cgrediebantur.caulâ exeundi hæcerat, commet/ çio eorum Hifpani imprudences maris gaudcbant:mercaric^ ôi ipfi ea,quæ externa nauibus inueherentuKÔi agrorum exigere fruôtusuolebant. huiusmutui ufus defiderium ut hifpana urbs Græcis pateret,faciebat.Erantetiam co tutiores; quod fub umbra Romanæ amicitia: la Ccbant,quâ ficut minoribus uiribus,quàm Maffilicnfes,ica pari colebant fîdc.tunc quoqj con fulcm cxcrcitumc^ comiter ac benigne acceperut.Paucos ibi moratus dies Cato,dum cxplo/ raret,ubi,Si quâcæ hoftiu copiæ effent:utne mora quidem fegnis effèt:omnc id tempus exer/ cendis militibus confumpfit.Id erat forte tempus annûut frumentum in arcis Hifpani habe rent, itaq; redemptoribus uctitisfrumentu parare, ac Româ dimiflis,bellum,inquit,feipfum alet.profeôtus ab Emporqs agros hoftiu urit,uaftat(^:omnia fuga,ÔC terrore complet. Eo/ dem têporc Heluio dccedcnti ex ulteriore Hifpania eu præfidio fcx milliu dato ab Ap.Clau dio prætorc Celtiberi agmine ingenti ad oppidum lliturgim occurrerunt. Viginti millia at/ matorum fuiffe Valerius fcribinduodccim millia ex rjscæfa: oppidum llliturgim receptum, SC puberes omneisinterfedhos.inde ad caftra Catonis Heluius perucnit.ôi quia tuta iam ab hoftibus regio erat:præfîdio in ulteriorem Hifpaniam rcmiffb,Romam eft profeeftus: Si ob rem féliciter geftam ouans urbem eft ingreffus. Argent! infedti tultt in ærariu quatuordecim milliapondofeptingêtatrigintaduoîôifignatibigatorum xvii millia xxiii: Seofeen/ fîsargenti cxx millia ccccxxxviii, Caufanegatitriumphifuit:quodalienoau fpicio,S2 in aliéna prouincia pugnaffet.Cæterû biennio poft rcdierat:cum,ptouincia quoque fucceffori Q.Minutio tradita inannû fequcntê,retêtus ibi longo ôigraui fûiffct morbo. itaq; duobus modo menfibus ante Heluiusouansurbem eft ingreffus:^ fucceffor eius Q.Minu/ tius triumpharet.Hicquoq; tulitargenti pondo triginta quatuor millia oôlingenta: bigato/ rum Lxxviii milliæô^ofeenfisargenti CCLXXVIII millia. InHifpaniainterim conful haud procul Emporqs caftra habebat.co legati tres ab Ilergetum regulo Biiiftage, in quibus unus filius eius erat:côucnetunc,querétes,caftella fua oppugnarimec fpem ullam effe refiftendimifi præfidiu Romani mififfent. quincç millia militum fatis effemcc hoftcs,fi tanta manus ueniffcümanfuros.Ad ea conful,moueri quidem fe uelpericulo eorum,uel metu dice/ reifed fîbi nequaquam tantum copiaru effeait cum magna uis hoftiu haud procul abfit-.cum qua mox fignis collatis dimicandu fibi in dies expeóteudiuidendo exercitû,minucrc tuto ui tes poffet.Lcgati ubi hæc audierunt-.flentes ad genua cófulis prouoluuntur. Orant-.nc fé in rebus tam trepidis deièrat.quo enim fe repulfosab Romanis iturosCnullos fe focios.nihii uf/ quam in terris aliud foei habere, potuiffe fe extra id periculum effe; fi decedere fîde,fi coniu/ rare eu cæteris uoluiffent.nullis minis,nullis periculis fe motos,ipcrâtes fatis opis Si auxilq bi in Romanis effe.id fi nullum fît:fi fibi à confule negc6’:dcos hominesc^ fe teftes laccretinui tos fle coaólos fe,ne eadem,quæ Sagutini paffi funtipatiâtundcfcdluros; Si eu cæteris potius Hifpanis,^ folos perituros effe. Et illo quidê die fie fine refponfo dimifli.Confulcm nocle, quæ infecuta eft:anccps cura agitare.nolle deferere fociostnolle minucre exercitutq. aut mora fibi ad dimicandu,aut in dimicâdo periculû afferre poffet. ftat fentétia n6 minuere copias.ne quid interim hoftes inférât ignominiæ focqstfpem pro re oftendcndâ cêfcr. Sæpe uana ,p ue ris, maxime in bello,ualuiffe; Si credence fe aliquid auxilrj habere,pinde aclt;q; baberec,ipia fi/ ducia Si fpcrâdo atep audendo feruacu.Poftcro die legacis refpodic:quan^ uereaf” ne fuas ui rcs,alqs cas c6modando,minuat;tamê illoru fe têporis ac periculi magis,cp fui rationc habe/ re.denûciari milieu parci certiæ ex omnibus cohorcibus iubcc;ut cibu,quê in naues imponanCî mature coquâc;naueslt;^ in die tertiu expediri iuffit.duos ex legatis Biliftagi, atqj llergetibus nuntiate

nunriarc ca iubehfilium reguli comitcr habécîo;amp; muneribus apud fe rerinet.Legari no ante profccti,quatn impodtos in naues milites uiderunnid pro baud dubio iam nuntiantes, non lùos modo,fed etiam hoftes fama Romani auxilf) aduentantis implcuerunt. Coful ubi fans quod in fpem fuit.oftentatum cRrcuocari ex nauibus milites iubet.ipfe cum iam id tempus . anni appeterenquo geri res pofTent: caftra hyberna mille paduum ab Emporqs pofuit. inde per occaliones nunc hac parte.nunc illa.modico præfîdio caftris reliôlo,prædatum milites in hoftium agros educebat.Noóte fermé proficifeebantunut Si quamlongiflime à caftris procc derennôC inopinantes opprimerent.ôi exercebat ea res nouos milites,ÔC hoftium magna uis excipiebatunnec iam egredi extra munimétacaftellorumaudebant. Vbi fatisadmodum 8C fuorum,0i hoftium animos eft expertus:conuocari tribunos,præfeôtoscp,amp; équités omnes, amp;nbsp;céturiones iuftit. Tempus,inquit,quod fepe optaftistuenit: quo uobis poteftas fieret uir tutem ueftram oftendendi. adhucprædonum magis.quàm bcllantium militaftis more.nuc iufta pugna hoftes cum hoftibus conferetis manus.non agros inde populari, fed urbiu opes haurirelicebit.Patres noftri,cum in HifpaniaCarthaginenfium amp;nbsp;imperatores ibi,amp; exerci/ tus eftentupfi nullum imperatorem,nullos in ea milites haberenntamen addere hoc in fœdc re uoluerunnut impcrij fui Iberus fluuius eftec finis.nunc cum duo prætores,cum Cos.cu tres exercitus,Romani Hifpaniam obtineann Si Carthaginenfium iam propè x annis nemo in his prouineijs finimperium nobis citra Iberum amiftum eft. hoc armis, Si uirtute recuperctis oportetîôi nationé rebellantem magis temere.quam coftanter bellante,iugum, quo fe exuiu accipere rurfuscogatis.In hunc modum maxime adhortatus,pronuntiat; fe node ad caftra hoftium dudurumdta ad corpora curanda dimifti. Node media, cum aufpicio opcram de/ diffct,profedus,ut locum,quern ucllenpriufquam hoftes fentircnncaperet: præter caftra ho/ ftium circunducinSi prima ,luce acie inftruda fub ipfum uallum tres cohortes mittit.Miran/ tes barbari àtergo apparuiffe Romanum,diicurrere ipfi ad arma, interim conful apud fuos, Nufquam.nifi in uirtute (pes eft milites,inquit: ôi ego fcdulo, ne effet,fcci.inter caftra noftra* ■ Si nos,medii hoftesiKab tergo hoftium ager eft.quod pulcherrimu,idcm tutiffimum eft:in uirtute fpem pofitâ habere.Sub hæc cohortes reci pi iubet.ut barbaros fimulatione fùgç elicc ret. Id,quod crediderat:cucnit.pertimuifte,0i cedere rati Romanos,porta crumpunt:amp; quan turn inter caftra fua,SC hoftium aciem relidu erat lociiarmatis complent. Dum trépidât acic inftruendatconful iam paratis ordinatist^ omnibus,incópofitos aggreditur. équités primos ab utroc^ cornu in pugnam induxit.fed in dextro extemplo pulfi,ccdcntesqp tn pidi etiâ pe/ diti terrorem intulere.Quod ubi uidit Cos.duas cohortes deledas ab dextro latere hoftium circunduci iubetiSIab tergo fe oftendereiprius quam concurreret peditum acies.Is terror ob/ iedus hofti rem metu Romanorum equitum inclinatam æquauit.tamcn adco turbati erant dexteræ alæ équités,peditescpiut quofdam conful manu ipfe reprchêdcrit:amp; aduerfos in ho ftem uerterit.ita 8i quandiu miftilibus pugnatu eft:anccps pugna cratiSi iam ab dextera par tc,unde terror,öC fuga cœperat-.ægre Romanus refîftebat.à finiftro cornu, amp;nbsp;ab fronte urge/ bantur barbari:0£ cohortes ab tergo inftantes pauidi refpiciebant. Vt emiftis foliferreis, fala ricisep gladios ftrinxerunntum uelut redintegrata eft pugna.non cæcis idibus procul ex im prouifo uulnerabanófed pede collato.tota in uirtute ac uiribus fpes crat.FefTos iam fuoscon ful,ex fecunda acie fubfidiarfjs cohortibus in pugnam indudis,accendit.noua acie fada, inte gri recentibus telis fatigatos adorti hoftes primum acri impetu uelut cuneopcrculerunndein de diftipatos in fugam auerterunt: efiüfot^ per agros curfu caftra repetebantur. Vbi omnia fuga compléta uidit Caton'pfe ad fecundam lcgionem,quæ in fubfidio pofita eranequo reue hitunSi figna præ fc ferri,plcno(^ gradu ad caftra hoftiu oppugnanda fuccedere iubet.fiquis extra ordinem auidius procurritiöi ipfe inter équités fparo percutinôi tribunos, cêturioncscp caftigare iubet.Iam caftra hoftiu oppugnabäcur:faxisq;,8i fudibus,amp; omni genere telorum fummouebantur à uallo Romani.ubi reccns admota legio eft-.tum Si oppugnâtibus animus creuinôi infenfius hoftes pro uallo pugnabat.Cóful omnia oculis perluftrat: ut qua minima ui refiftatunea parte itrumpat. ad finiftram portam infrequences uidet: eo fecundæ legionis - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;principes

LIBER Q^V A R T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6|

principes,hadatoscp inducit.Non fuftinüit impetum eorum ftatio.quæ portæ appoQta erat. K cæteri pofteaquàm intra uallum hoftes uident,ipfi caftris exuti ßgna arma^ abrjciunt.cæ/ duntur in portis fuomct ipfi agmine in arólo hçrcntcs. fecundani tcrga hoftium cædunt,cæte ri cadra diripiunr. Valerius Antias fupra XL milliahoftiumcæfacodiefcribic.Catoipfe baud fancdetreótator laudum fuarum multos cæfos ait, numcrum non fcribit. Tria eo die laudabiliafecifle putatur.unum,quod circumduôlo excrcitu,procul nauibus fuiscaftris^,ubi fpem niß in uirtute haberent,inter medios hofteis prçlium commißt.alterum,quod cohortes ab tergo hoftibus obiccit.tertium.quod fecundâ legionem,cæteris omnibus effußs ad fequen dos hofteis,pleno gradu fub ßgnis compoßtam,inftru0lamc^ fubire ad portam caftrorû iuf/ fit. Nihil deinde à uiótoria cel latum, cum reccptui ßgno dato fuos fpolijs onuftos in cadra reduxiflet : paucis horis nodtis ad quietem datis, ad prædandum in agros duxit. Effufius, ut fparfis hoftibus fuga.prædati funt.quæ res non minus, quam pugna pridie aduerla Emporiz tanos Hifpanos,accolasc^ eorum in deditioncm compulit.multi aliarum ciuitatu, qui Emz poriasperfugcrant.dediderunt fe.quos omneis appellatos benigne domos dimifit.Cófeftim inde caftra mouit.ôC quacunq; incedebat agmen, legati dedentium ciuitates fuas occurrebat. Si cum Tarraconcm uenit,iam omnis cis Iberum Hifpania perdomita erat, captiuicp Ói Roz mani, ói focium ac latini nominis uarijs cafibus in Hifpania oppreffi domum cófulis à barba ris reducebantur.Fama deinde uulgatur,confulem in 1 urditaniara excrcitum dudturu. Si ad deuios montanos profedfcurum etiam falsö perlatum eft. Ad hunc uanum,ói fine authore ulz lo rumorem Bergiftanorum ciuitates fcptem.Ói: aliquot caftclla defcccrunt. cos dedudlo exer citu conful fine memorando prælio in poteftatê redegit.Haud ita multo poft rjdem,rcgrcftb Tarraconcm confule,priufquam inde quoqua procederet,defcccrunt,Iterum fubatfti.fed non eadê uenia uidtis fuit.fub corona uenicre omnes,ne fæpius pace folicitarêt. Interim P. Man lius prætor exercitu ueterc à Q.Minutio,cui fuccefterat:accepto,adiudlo amp;nbsp;à P.Claudio Nez rone ex ulteriore Hifpania ueterc item excrcitu,in Turdetaniam proficifcitur.Omniu Hifpaz norum maxime imbelles habetur Turdetani.freti tarnen multitudine fua obuiâ ierunt agmiz ni Romano.Eques immiflus turbauit cxtemplo acics eoru. pcdeftre præliu nullius fermé cerz taminis fuit.milites uetcres periti hoftium bellic^ baud dubiam pugnam fccerut. Nec tarnen ea pugna debellatum eft. x millia Celtiberùm mercede Turduli coducunt, alieniscß armis parabant bellum. Cóful interim rebellione Bergiftanorum idtus,ca:teras quocß ciuitates ra tus per occafioncm idem fadluras.arma omnibus cis Iberum Hifpanis ademit.qua rem adeo ægrc paflï, ut multi mortem fibimetipfis cofcifcercnt: ferox gens nullam uitam rati fine armis efte.Quod ubi confuli nuntiatum eft,fenatores omnium ciuitatum ad fc uocari iufti'r. atep tjs. Non noftra,inquit,magis,quam ueftra refert uos non rebellare.fiquidem id maiore Hifpano rum malo.quam exercitus Romani labore femper adhuc fadlum eft.id ut ne fiat, uno modo arbitror caueri pofte, fi effedtum erit ne po (Titis rebcllare. uolo id quàmmolliftîma uia confez qui.uos quoeç in ea re confilio me adiuuate.nullum libentius fequar, quàm quod uofmetipft attuleritis. Tacetibus fpatium fe ad deliberandum dierum paucorum dare dixit.cum rcuocaz ti fccundo quoq? concilio tacuiftenuuno die mûris omniu dirutis, ad eos,qui nondu parcbat, profedtus.ut in quamq; regione uenerat:omnes,qui circa incolebant,populos in deditioncm accepit.Segeftiam tantum,grauem atqj opulcntam ciuitatem uineis Qi pluteis cepit.Eo maio rem habebatdifficultatem in fubigendis hoftibus, quàm qui primi ucncrant in Hifpaniam: quod ad illos tædio imperrj Carthaginenfi'um Hifpani deficiebant: huic exufurpata libcrtaz re in feruitutem uelut afterendi erant.ôi ita mota omnia accepit,ut alij in armis elTent,alrj obz fidione ad defedtionem cogcrentur:nec,nifi in tempore fubuentu foret, ultra fuftentaturi fuez rint.Sed in confulc ca uis animi atque ingenq fuit,ut omnia maxima,minimacp per fe adirct atq? ageretmec cogitarct modo,impcraretc^,quæ in rem eftent,fcd pleraqj ipfe trafigcrenncc inquenquam omnium grauius,feueriusc]^, quàm in femetipfum impcriu excrceret: parfimoz nia.SC uigilrjSjSi labore cu ultimis militum certaretmec quicquam in excrcitu fuo præcipufprç ter honoré atc^ imperiu haberet. Difficilius bellu in T.urdetania prætori Romano, P.Man , ff f nbsp;nbsp;nbsp;Iio

lio Celtiberi mcrccdc excïti ab hoftibus, ficut ante dictum eftjacicbant. itaque eb conful cerfitus literis prætoris legiones duxit.Vbi eb uenit: ( caftra feparatim Celtiberi,amp; Turdcta' ni habebant)cutn Turdetanisextemplo leuia prælia incurfantes in ftationeseorum,Romani facere:femperc^ uictorcs ex quam uis tcmere cœpto certamine abire. Ad Celtiberos in collo/ quium tribunos militum ire confuhatqj ijs trium conditionu eleótionem terre iubct.primam, 11 tranfire ad Romanos uelint, amp;nbsp;duplex ftipendium accipere, quàm quantum à Turdetanis pepigitïent.alteram,!! domos abire.publica fide accepta,nihil earn rem noxæ futuram, quod holtibus fc Romanorum iunxiflent.tertiam,fi utiq? bellû placeat,dicm locumép contlituant, ubi fecum armis décernant. A Celtiberis dies ad confultandum petita, conciliu immiftis Tur detanis habitum magno cum tumultu,eo minus decerni quicquam potuit.Cum inccrtû,bcb Ium,an pax cû Celtiberis cflencomcatus tarnen baud fecus,quàm in pace,ex agris cafteilisc^ hoftium Romani portabant: deinde fæpe munimenta eorum, uclut comuni padto comercio priuatisinducqs ingredientes.Confulubi hottes ad pugnam elicere nequit: prïmum præda/ turn fub fignis aliquot expeditas cohortes in agrû integræ regionis ducit: deinde audito, Se/ guntiæ Cekiberûm omneis farcinas impedimentacp relidla, eô pergit ducere ad oppugnanz dum.Pofteaquàm nulla mouentur re.pcrfoluto ftipcndio non fuis modo,fed etiam prætoris militibus,reliôt:otp omni exercitu in cartris prætoris, ipfe cum feptem cohortibus ad Jberura cft regreffus.Ea tam exigua manu oppida aliquot cepit.defecere ad eum Sedetani,Aufetani, Suelletani.Lacetanos, deuiam ôC fyluetlrem gentem, cum infita feritas continebat in armis: turn confcicntia,dum confulexercituscp Turdulo bello cil occupatusrdepopulatorum fubitis incurfionibus fociorum. Igitur ad oppidum eorum oppugnandum coniul ducit non Roraa/ nas modo cohortcs,fed amp;nbsp;iuuentutem etiam merito intenlbrum fis fociorum.Oppidum Ion/ gum in latitudinem haudquaquam tantundem patens habebât. quadringentos inde ferme pafifus conftituit figna.ibi deledtarum cohortium flarionem relinquens,præcepitcis,ne feex eo loco ante mouerentiquàm ipfe ad eos uenilTet. cæteras copias ad ulteriorem partem urbis circumducit.maximum ex omnibus auxilfis numeru Suefletanæ iuuentutis habcbat. eos ad murum oppugnandum fubire iubet. Quorum ubi arma fignacp Lacetani cognoucre: memo res,quàm fæpe in agro eorum impune pcrfultalTenuquoties ipfos fignis collatis fudiflcnt, fu/ gaffenté^tpatefada repente porta uniuerfi in eos erumpunt. Vix clamorem eorum, nedû im pctum Suefifetani tulere.quod pofteaquàm futurum ut ratus erat,côful fieri etiam uidit,equo citato fubter murum hoftium ad cohortes aduehitunatcç eas arreptas,eftufis omnibus ad fe quêdos Sueflètanos,quà fîlentium ac folitudo erat,in urbem inducit: priuscç omnia ccpit,c^ fe reciperent Lacetani.mox ipfos nihil præter artna habentes in deditionem accepit. Conte/ ftim inde uidlor ad Vergium caftrum ducit.Receptaculum id maxime predonum erat:ÔC in/ de incurfiones in agros pacatos prouinciæ cius fiebant. Translugit inde ad cofulem princeps Vergeftanus’.ôi purgare fe,ac populäres cœpit.no effe in manu ipfis rempub.prædones rece ptos totum fuæ poteftatis id caftrum fecifle.Conful eum domum redire,confi(fta aliqua pro/-babili cur abfuiftet caufa,iuflît.cum fe muros fubifte cerneret,intentosc^ prædones ad tuenda mœniaefleæum uti cum fuæ fadlionis hominibus meminiftetarcem occupare.Id uti prçcepe rat,fa(ftum.repente anceps terror,hinc muros afcédentibus Romanis,illinc arce capta,barba/ ros circumuafit.Huius potitus loci Cos. eos, qui arcem tenuerant, liberos efle cumcognatis, fuacp habere iuflît: Vergeftanos cçteros quæftori ut uenderet imperauiride prædonibus fup pliciu fumpfit.Pacata prouincia,ue(ftigalia magna inftituit ex ferrarfis,argentarfist^, quibus tu inftitutis locupletior in dies prouincia luit. Ob has res geftas in Hifpania fupplicationê in triduum patresdecrcuerunt. Eadem æftate alter Cos.Valerius Flaccusin Gallia cum Bo iorum exercitu propter Litanam fyluam fignis collatis fecundo prælioconflixit. Otfto millia Gallorum cæfa traduntur.cæteri omnes in uicos fuos atq; agrosdilapfi. Conful reliquu æfta tis circa Padum Placentiæ Si Cremonæ exercitum habuit,reftituitcp quæ in fis oppidis bello diruta fuerant. Cum hic ftatus rerum in Italia, Hifpaniaqp effeuT. Quintio,in Græcia ita hybernis aótis,ut exceptis Ætolis, quibus nec pro fpe uidoriæ præmia contigerant : ncc diu quies

L I B ER lt;X;V A R T VS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6$

quies pîacere poterat, iitiiuerfa Græcia fîmul pacis libertatisép perfrucns bonis, egregie ftatu fuo gauderet’.nec magis in bcllo uirtutem Romani ducis,quàm in uidtoria temperanriamj'uz ftitiamc^jSi moderationem miraretur:fenatufconfultum,quo bellum aduerfus Nabin Lacez dæmonium decretum erat,affertur.quo leôlo Quintius conucntum Corinthum omnium foz ciarum ciuicatum legationibus in diem certam edicit » ad quam ubi frequentes undic^ princiz pes conuenerunuita ut in ea ne Ætoli quidem abeflènt,tali oratione eft ufus* Bellum aduer ïus Philippum non magis comuni animo confîliocp RomanLôi Græci geflerut,quàm utriqj fuas caufas belli habuerunt.nam amp;nbsp;Romanorum amicitiam,nunc Carthaginenfes hoftes eo rum iuuando,nunc hic focqs noftris oppugnâdis uiolauerat:ôi in uos tabs fuit,ut nobis,etiam fi noftrarum obliuifeeremur iniuriarum, ueftræ iniuriæ fatis digna caufa belli fuerint. Hodier na cofultatio tota ex uobis pendet.refero cnim ad uos,utrum Argos,ficut feitis ipfi, ab Nabiz de occupatos pati uelitis fub ditione eius efie : an æquum cenfeatis nobiliffimam, uetuftifliz mamcp ciuitatem in media Græcia fitam repeti in libcrtatem:5i eodem fi:atu,quo cæteras ur bes Peloponnefi Si Græciæ efie. Hæc confultatio, ut uidetis, tota de re pertinente ad uos eftî Romanos nihil contingit, nifi quatenus libertatis Græciæ unius ciuitatis feruitus no plenam nec integram gloriam efie fînit.Cæterum fi uos nec cura eius ciuitatis.nec exemplum,nec pez riculum mouet,ne ferpat latius cotagio eius mali: nos æqui bonic^ facimus.de hac re uos cou fulo, ftaturus eo, quod plures cenfueritis. Poft orationem Romani imperatoris percenferi aliorum fententiæ cœptæ funt. Cum Icgatus Athenienfium quâtum poterat gratrjs agendis Romanorum in Grçciam mérita extuliflèt.imploratos auxilium aduerfus Philippum tulifte opem:non rogatos ultro aduerlustyrannum Nabin ofïerre auxilium:indignatuscp eftet hec tanta mérita fermonibus tarnen aliquorum carpi futura calumniantium, cû fateri potius præz teritorum gratiam deberêt, apparebat incenfos Ætolos. Igitur Alexander princeps gentis inueôlusprimum in Athenienfes,qui libertatis quondâ duces Si authores, aflentationis proz priæ gratia communem caufam proderennquæftus deinde Achæos Philippi quondam mill tes,poftremum ab inclinata eius fortuna transfugas,ôi Corinthu recepifte,ô^ id agere,ut Arz gos habeantîÆtolos primos hoftes Philippi,fempcr focios Romanorum, paclos in fœdere fuas urbes agroscß fore deuiôto Philippo, fraudari Echino Pharfalo : infimulauit fraudis Romanos,quod uano titulo libertatis oftentato.Chalcidem Si Demetriadem præfîdqs tene rennqui Philippo cunôlanti deducere inde præfidia obijeere femper foliti funt:nunquam,dc» nec Demetrias,Chalciscç,Si Corinthus tenerentur,liberam Græciam fore.Poftremo,qui rez manendi in Græcia,retinendicç exercitus Argos,Si Nabin caufam facerêt; deportarent legio nes in ItaliamÆtolos polliceri,aut conditione, Si uoluntate fua Nabin præfidium Argis dez duefturum, aut ui at(^ armis coaôturos in poteftate confentientis Græciæ efie. Hac uaniloz quentia primum Arifthenum prætorem Achæorum excitauit. Ne iftud, inquit, luppiter C)pt.Max.fînat,Iunocp regina:cuius in tutela Argi funt, ut ilia ciuitas inter tyrannum Lacez dæmonium,Ôi latrones Ætolos præmium fit pofita in eo diferimine, ut miferius à nobis reciz piatur,quàm ab illo capta eft.Mare interieôlura ab iftis prædonibus no tuetur nos T.Quinz ti.quid,fi in media Peloponnefo arcem fîbi fecerint.futurum nobis eftç’Linguâ tantum Græz corum habent,ficut fpeciem hominu,moribus,ritibusç^ efferatioribus,quàm ulli barbari iraz manes beluæ uiuunt.Itaq; uos rogamus Romani,ut Si ab Nabide Argos recuperetis : Si ita tes Græciæ conftituatis,ut à latrocinio qtoq? Ætolorum fatis pacata hæc relinquatis. Roz manus cuntftis undiq? increpantibus Ætolos, refponfurum fe fuiftefjs dixit, nifi itainfenfos omneis in eos uideret, ut fedandi potius,quàm iritandi eflent. contentum itaep opinione ea, quæde Romanis,Ætolisc^ eftet,referre fe dixit: quid de Nabidis bello placeret,nifi redderec Achæis Argos, Cum omnes bellum decreuiftent, auxilia ut pro uiribus fuis quæcç ciuitaz tes mittetet,eft hortatus. Ad Ætolos legatos etiam mifit, magis ut nudaret animos, id quod euenit, quàm fpe impetrari pofte. Tribunis militum ut exercitum ab Elatia accerferent,impe rauit.Per eofdem dies Si Antiochi legatis de focietate agentibus refpôdit,nihil fe abfentibus decem legatis fententiæ habere,Romam eundum ad fenatum fjs effe.Ipfe copias eduôlas ab a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fff 1 Elatia

64 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'D E C. 'Ct-V A R T AE

Elatia ducere Argos pergit.atc^ ei circa Clconas Arifthenus prætor cum x millibus Achæo rum peditum,eqintibus mille occurrit. ôi baud procul inde iundtis exercitibus pofueruntca/ (Ira. Poftero die in campum Argiuorura defcenderunt : ôi quatuor fcrè millia ab Argis lo/ cum caftris capiunt, Præfcdtus præfidio Laconum erat Pythagoras, gener idem tyranni, amp;nbsp;uxoris eins frater.qui fub aduentum Romanorum.ô^ utrafqj arecs, (nam duas habent Argigt; amp;nbsp;loca alia,quæ aut opportuna.aut fufpeéta erant: ualidis præfidijs firmauit. fed inter agenz da hçc pauorem iniecÂum aduentu Romanorû dilîimulare haudquaquam poteranôi ad ex/ ternum terrorem inteftina etiam feditio aeceiïit. Démodés erat Argiuus.adolefcens maioris animi.quàm confilq.qui primo,iureiurando intcrpofito.de præfidio expellcndo cum idoneis collocutus, dum uircs adqcerc coniurationi ftudet, incautior fidei æftimator fuit. colloquenz temeumeum fuis fatelles à præfcdto milTus cum acccrfercttfenlitproditum confilium elfe, hortatusq? coniuratos, qui aderant, ut potius, quàm extorti morerentur : arma fècum capez rcnt.atqj ita cum paucis in forum ire pergit.damitans,utqui faluam rcmpublicam uellenr,au thorem ÔC ducem fe libertatis fequerentur. Haud fane mouit quenquam, quia nihil ufquam fpei propinquæ.nedum fatis firmi præfi'di] cernebant. Hæc uoeiferantem eum Lacedæmoni) circumucntum cum fuis interfeccrunt. comprehenfi deinde quidam ôi ali}: ex r)s occifi plures, pauci in euftodiam conieôli. multi proxima nodle fonibusper murum demiflî ad Romanos transfugerunt. Quintius afttrmantibus qs, fi ad portas Romanus exercitus fuiflet, non fine cffcôlu futurum cum motum fuiife: fi propius cailra admouerentur, non quieturos ArgiuoS: mifit expedites pedites equitesque. qui circa Cylarabin ( gymnafium id eft minus trcccntos paftus ab urbe) cum erumpentibus à porta Laccdæmonqs prælium commiferunt, atque eos haud magno certamine compulerunt in urbem.ôi caftra eo ipfo loco,ubi pugnatum cratu’mz perator Romanus pofuit. Diem inde unum in fpeeulis fuit, fîquid noui motus oriretur.poz fteaquàm oppreftam metu ciuitatcm uidit.aduocat concilium de oppugnandis Argis. Omz nium principum Græciæ, præter Arifthenum,cadem fcntcntiaerat.cum caufa belli non alia eftetiinde potiflïmum ordiendi bclli.Quintio id nequaquam placebat,fcd Arifthenum côtra omnium confenfum diflerentem cum haud dubia approbatione audiuin Si ipfe adiccit, cum pro Argiuisaduerfus tyrannum bellum fufeeptum fit: quid minus conueniens efte,quàm omiifo hofte Argos oppugnah7 fe uero caput belli Laccdæmoncm Si tyrannum petiturum. Et dimiflb concilio, frumentatum expeditas cohortes mifit, quod maturi erat circa, demefz fum,Si conuceftum eft.uiridc,ne hoftes mox habcrent,protritum. Si corruptum . caftra dein/ de mouit.ôi Parthenio monte fuperato,præter Tegeam tertio die ad Carrbias pofuitcaftra. ibijpriufquàm hoftium intraret agrum,fociorum auxilia cxpcdtauit.Venerunt Maccdonum àPhilippoduo milliaôi dcc, K Theftaloruméquités quadringenti.ncc iam auxilia, quorum affatim erat, fed commeatus fînitimis urbibus imperati morabantur Romanum. Naualcs quoque magnæ copiæ conucntebant.iam ab Lcucade L.Quintius cum x l nauiz bus uenerat: iam Rhodiæ X Si oôto teeftæ naucs : iam Eumcncs rex circa Cycladas infulas erat cum x tedlis nauibus,triginta Icmbis, miftisep alfjs minoris formæ nauigqs. ipforum quoque Lacedæmoniorum exules permulti Tyrannorum iniuria pulfi, fpe rccupcrandæ pagt; triæ in caftra Romana conueneranr.Multt autê erant iam per aliquot ætates, ex quo tyranni tenebant Laccdæmonemialrj ab alrjs expulfi.princepseratcxulu Hcgifipolis,cuius iure genz tis regnum Lacedæmone erat : pulfus infans ab Lycurgo tyranno poft mortem Clcomenis, qui primus tyrannus Lacedæmone fuit. Cum terra mariép tantum belli circumftaret tyran/ num:5i propè nulla fpes effet uires fuas,hoftiumcp æftimantimon tarnen omifit bcllum, fed à Creta mille deleôtos iuuentutis eorum exciuit, cum mille iam haberet, Si tria millia mcrce/ nariorum militum, x millia popularium cum caftcllanis agreftibus in armis habuit:amp; fof/ fa uallocpurbem communiuit. Si ncquid inteftini motus oriretur, metu Si acerbitate pœna/ rum tenebat animos.Quoniam ut faluum uellent tyrannum,fpcrarc non potcrancum fufpc/ dlos quofdam ciuium haberet: edueftis in campum omnibus copqs, ( Dromon ipfi uocant) pofitis armis ad concionem uocari iuftît Lacedæmonios : atque eorum concioni facellites arz

matos circumdcdit. $1^ paaca præfatus cur fi'bi omnia dmend, càuentic^ l’gnofcendum in tail tempore foret:8i ipforum referre,(îquos fufpedtos ftatus præfens rerum faceret:prohiberi po dus flequid moliri poflint,quàm puniri molientes, icaqj quofdam fe in euftodia habiturum, ■donee ea quæ inftat tempeftas prætereat. hoftibus repuifîs, à quibus, fi modo proditio inte/ ftina fatis caueatur,minus periculi efle,extemplo eos emiflururn.Sub hæc citari nomina oólo ginca ferme' principum iuuentutis iuiÏittatc^ eos, ut quifque ad nomen refponderat, in euftoz diam tradidiunodle infequenti omnes interfeóti Jlotarum deinde quidam ( hi funt iam inde antiquitus caftellani,agrefle genus) transfugere uoluifle infimulati, per omnes uicos fub uerz beribus aóli necantur, Hoe terrore obftupuerant multitudinis animi ab omni conatu nouoz rum confiliorum.Intra munitiones copias continebac,nec parem fe ratus, fi dimicare acie uelz Iet ; SC urbem relinquere tam fufpeólis, amp;nbsp;incertis omnium animis metuens. Quintius fatis iam omnibus paratis profedtus ab ftatiuis, die poftero ad Sellas fuper Eurotam fluuiu perz uenit ; quo in loco AntigonusMacedonum rex cum Cleomene Lacedæmoniorum tyranno ifignts collatis dimicafle dicebatur4nde,cum audifletafcenfum difficilis 8i ardlæ uiæ eife, brez ui per monteis circuitu præmiflis, qui munirent uiam: lato fatis ÔC patenti limite ad Eurotam amnem fub ipfis propè fluentera mœnibus,peruenit. ubi caftra metantes Romanos, Quinz tium^ ipfum cum equitibus atcç expeditis prægreffum auxiliares tyranni adorti, ingentem terrorem ac tumultum coniecerunt nihil tale expedtantibus:quia nemo his obuius toto itincz re foerahac ueluti pacato agro tranfierant. Aliquandiu, peditibus équités, equitibus pedites uocantibus, cum in fe cuiep minimum fiduciæ effet, trepidatum eft. tandem figna legionum fuperuenerunt: Ói cum primi agminis cohortes indudtæ in prælium effent : qui modo terrori fuerant,trépidantes in urbem compulfi funt. Romani cum tantum à muro receffïffent, utexz tra idtum teli effent, acie diredta paulifper fteterunt. pofteaquàm nemo hoftium contra exiz bac,rcdierunt in caftra. Poftero die Quintius propè fluuium præter urbem fub ipfas Mænaz li montis radices circumducere copias inftrudlas pergit. primæ legionariæ cohortes ibannlez ùisarmaturaôC équités agmen cogebant. Nabis intra murum inftrudlos paratoscç fub fiz gnis habebat mercenarios milites,in quibus omnis fîducia erat, ut ab tergo hoftera aggredez retur.pofteaquàm extremum agmen præterrjc,tum ab oppido eodem,quo pridie eruperantî tumultu pluribus fimul locis erumpunt.Ap. Claudius agmen cogebat. qui ad id quod futuz rum erat, ne inopinatum accideret, præparatis fuorum animis, figna extemplo conuertit, toz tumq^ in hoftem agmen circumegit.itacç uelut redlæ acies concurriffent, iuftum aliquandiu prælium fuit. tandem Nabidis milites in fugam inclinarunt. quæ minus trépida fuiffet, nî Achæi locorum prudentes inftitiffent.hi ôi cædes ingentes ediderunt, amp;nbsp;difperfos paffim fuz ga plerofq? armis exuerunt. Quintius prope Amyclas pofuit caftra.unde cum perpopulatus omnia circumiedta urbi frequentis Si amœni agri loca effet, nullo iam hoftium porta excez dente,mouit caftra ad flumen Eurotam. inde uallem Taygeto fubieèlam, agrosq^ ad mare pertinentes euaftat. Eodem ferè tempore L. Quintius maritimæ oræ oppida partim uolun rate,partim metu aut ui recepit, certior deinde faeftus, Gyttheum oppidum omnium mahtiz marum rcrum Lacedæmonqs receptaculum effemecprocul à mari caftra Romana abeffe, oz mnibus id copijs aggredi conftituit.Erat eo tempore ualida urbs Si multitudine ciuium incoz larumc^, SC omni bellico apparatu inftrutfta. In tempore Quintio rem haud facilem aggrcz dienti rex Euraenes,Si clalfis Rhodiorum fuperuenerunt. ingens multitudo naualium focioz rum e' tribus concitata claffibus intra paucos dies omnia, quæ ad oppugnationem urbis terz ra raari^ munitæ facienda opera erant, perfecit. Iam teftudinibus admotis murus fubruez batuniam arietibus quatiebatur.itaquc una crebris ieftibus euerfa eft turn's; quodc^ circa mu ri eratjCafu eius proftratum.ôi Romani fimul à portu,unde aditus planior erat,ut difeederent ab apertiore loco hoftes;fimul per patefaólum ruina iter irrumpere conabantur. ncc multum abfuit,quin qua intenderant,penetrarent. fed tardauit impetum eorum fpes obieóta dedenz dæ urbis,mox deinde eadem turbata. Dexagorides, Si Gorgopas pari impcrio præerant urbi.Dexagorides miferat nuntium ad le^atum Romanum,traditurum fe urbem.SC cum ad

66 . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 -D E C. • CV V A B. T AB 1

earn rem tempus Si ratio eonuenifïet : à Gorgopa proditor interficitur. interitiusqile ab uno , urbs dcfendebatunôi difficilior facta oppugnano erat,ni T, Quintius cum quatuor miüibus deiectorum militum fupcrucniflct. Is cum lupercilio baud procul diftâtis tumuli ab urbe in/ (truCtam aciem ortendilïenôi ex altéra parte L. Quintius ab operibus fuis terra mah^ infla . rctaum uera dcfperatio Gorgopam quocp eoëgit id confilrj, quod in akero morte uindicaue/ rat.capere. ôC paclus ut abducere inde milites, quos præiîdtj caufa habebat, liceret, tradidic Quintio urbem. Priufquàm Gyttheum traderetur : Pythagoras præfcdtus Argis reliélus. tradita cuitodia urbis Timocrati Pellenenfi.cum mille mercenarqs militibus,amp; duobus millî bus Argiuorû Lacedæmonem ad Nabin uenit. Nabis ficut primo aduentu Romanæ clab fis,Si traditione oppidorum maritime oræ conterritus eranfic parua fpe cû acquicuifiet,Gyt ^theo ab fuis retentoipoftcaquàm id quoq; traditum Romanis audiuit efle:cu ab terra omni/ . bus circa hoftibus,nihil fpei eflènà mari quoque toto fe interdufum:tunc cedcndum fortunae ratus.caduceatorem primum in cadra mifitad explorandum:fi paterenrur legatos ad fe mit/ ti.qua impetrata re.Pythagoras ad imperatorcm uenit nullis cum alijs mandatis:quâm ut ty ranno colloqui cum imperatore licerct.Cocilio aduocato,cum omnes dandum colloquiû cenz fuifienudies locuscp conftituitur.ln mediæregionis tumulos modicis copqs fequentibus cum ueniflcnurelicflis ibi in ftatione cófpeóta utrinq? cohortibus, Nabis cum delecdis cuftodibus corporis,Quintius cum fratrc,ôd Eumene rege, ôf Sofilao Rhodio, Si Ariflheno Achæorum prætore,tnbunisq5 militum paucis defcendit.lbi pcrmiflo ut feu dicere prius, feu audire malz iet,i ca ccepit tyrânus. S id pic per me T.Quinti uosép qui ade{lis,caufam excogitate, cur mt/ hl aut indixifietis bellum, autinferretis,pofl€m : tacituseuentuin fortunæ meæ expcótafl'em» nunc impcrarc animo nequco:quin priufquàm perirem,cur periturus elfem,fcirem.SC Hercuz Ie fi tales clfetis,quales elfe Garthaginéfes fama cft; apud quos nihil focietatis fidcs lanóli ha bercf.in me quoq; uobis quid faccretis minus pcrifi eße, non mirarer. nunc cum uos intucor. Romanos eße uidco.qui rerum diuinarum fcedcra, humanarumcp fidem focialem fanólilfiz mam habcatis:cum me ipfe rcfpexi,cum elfe fpcrotcui Si publice,ficut cæteris LaccdçmonqSi uobifcum uctußißimum fœdus lîtiôi meo nomine priuatim amiciria ac focietas nuper Philip pi bellorenouata,At cnim ego earn utolaui,amp; eucrti,quod Argiuorum duitatem tcneo.Qtio modo hoc tuearCre,an tcmporeC^Res mihi duplicem defcnfione præbet. nam SC ipfis uocanti bus,ac tradentibus urbem earn accepi,non occupauiiSC acccpi urbem, cum Philippi partium, non in ueftra focietate eßet.Tempus autem me libérât,quod cum iam Argos habcrem,fode tas mihi uobifcum conuênit:ÔC ut uobis mittcrem ad bcllum auxilia,non ut Argis prxfidium dcducerem,pepigißis. At Hcrclc in ea controuerlîa,quæ de Argis cft.fuperior fum,0C æquitaz te reitquod non ueßram’urbem,fcd hoftium,quod uolentem,nó ui coaóham acccpi: SC ueßra lt;onfeßione,quod in conditionibus focietatis mihi Argos reliquißis. Cæterum nomen tyran ni,SC facta me prcmunt.quod fcruos ad libertatem uoco, quod in agros inopcm plcbcm de/ . duco.De nomine hoc refpondcre polfum:me,qualifcun(p fum,eundem elfe, qui lui. Cum tu ipfe mecum T.Quinti fodetatem pepigifti:tum me regem appellari à uobis mcmini:nunc ty , rannum uocari uidco.itaq? fi ego nomen imperij mutalfcm,mihi mcæ inconftantiç,cum uos mutctis,uobis ueftræ reddenda ratio cft. Quod ad multitudinem fcruis liberatis audtam, SC egenribus diuifum agru attinet: poßum quide SC in hoc me iure teporis tutari. nam fcccratn ha;c,qualiacuncp func,cu focietatem mecu pepigiftis:SC auxilia in bello aduerfus Philippu acz cepiftis.fed fi nunc ca fecilfcm.no dico,quod in co uos lçfilfem,aut ucftrâ amidtiâ uiolaffcm, fed illud me more atqj inftituto maiorum fedlfe.Nolite ad ucftras leges atf^ inftituta exigez re ea,quæ Lacedæmone fiunt.nihil cóparare fingula ncceffe eft.uos àccnfu équité, à cenfu pez ditem legitisiSC paucos excellere oplbus,plebem fubiedtam eße illisuultis.noftcr legum lator non in paucorum manu rempub.elfe uoluitiquem uos fcnatu appellatis: nec excellere unum, aut altcrum ordinem in duitate : fed per æquationem fortunæ ad dignitatcs fore crcdidit, ut multi elfent,qui arma pro patria ferrent.Pluribus me pcregilfc,quam pro patriç fcrmone bro uitatis fateor.SC breuiter pcroratum elfe potuit: nihil me, poftcaquam uobifcum amicitiâ in/. ; .. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftitui:

ftftuûcdr cius uos pceniteret,comtnififle. Ad hæc imperator Romanus» 'Anuatia,ói focie tas nobis nulla tecum,fed cum Pelope rege Lacedæmoniorura iufto ac legitimo fadla eft» cu/ ius ius tyranni quo(qj,qui poftea per uim tenuerunt Lacedæmone imperium : quia nos Bella nunc punicamuno gallica,nunc alia ex altjs occupauerant,ufurparunt,(icut tu quoqj hoc Ma/ ecdonico Bello feeifti.nam quid minus conueniret, quam nos qui pro liBertate Gtæciæ aduec fus Philippum gereremus Bellumicum tyranno inftituere amicitiamCÔC eo tyrano, quàm qut unquâ fuit,fa:uiftimo,ÔC uiolentiftimo in fuosCNoBis uero,etia ß Argos nec cepiftes per frau/ dem nec teneres. liBcrantiBusomnem Græciam Laçedæmon quolt;qj uindicâda in antiquam liBertatemerat.atqj in leges fuas:quarum modo,tanquam xmulusLycurgi.mentioncm feci/ •fti. An ut aB Iaflo,ôô Bargyllis præfidia Philippi deducantur,curæ eric nobis: Argos,amp; Lace/ dæmonem,du3S clariftimas urbesjumina quondam Græciæ,fub pedibus tuis reiinquemus; quæ titulum nobis liberatæ Grçciæferuicntcs deformentCAt enim cum Philippo Argiui feti ferunt.Remittimus hoctibi,ne noftram uicem irafcaris.fatiscompertum habemus, duorum, nut ad fummum trium in ea re nouitatis culpam effe:tam Herde, quàm in te, tuoép præfidio accerfendo,accipiendot]5 in arcem,nihil fit publico confilioa£ftum.Theftalos,ôi Phocenfes,ôi Locrenfes confenfu omnium feimus partium Philippi fuiffe. tarnen cum cæteram liberaueri/ mus Græciam:quid tandem cenfes ih Argiuis,qui infontes publici confilq fintjEaefturosCSer/, uorum ad libertatem uocatorum, amp;nbsp;egentibus hominibus agri diuifi crimina tibi obrjci dice/ basmon quidem nec ipfa mediocria.fed quid ifta funt præ fjs,quæ à te,tuiscp quotidie alia (u per alia facinora edunturCexhibe liberam concionem uel Argis, uel Lacedæmone:(î audire iii uat uera dominationis impotentiftïmæ crimina. Vt omnia alia uetuftiora omittam:quam cæ dem Argis Pythagoras ifte gener tuns penè in oculis meis ediditÇ'quam tu ipfe, cum iam pro pein finibus Lacedxmonioru eftem'^Agedum,quosin cocione comprehenfos,omnibus au/ dientibus ciuibus tuis,in cuftodia te habiturum efte pronuntiaftiiiube uinólos produci,ut mi feri parentes,quos falsó lugent,uiuere feiant.At enim ut iam ita fint hæc,quid ad uos Roma/ ni'^hoc tu dicas liberantibus Græciam focrjs:qui ut liberate poftent,mare traiecerutCterra ma geftcrunt bellumCVos tarnen, inquis,ueftramc^ amicitiâ, ac focietatem populi Romani non uiolaui.Quoties uis te id arguam fecifteCfed nolo pluribus,fumma rem complccftar.Qui bus igitur rebus amicitia uiolaf'Cnempe his maxime duabus, fi focios meos pro hoftibus ha/ beas,fi' cu hoftibus te coniungas.Vtru no à te fadlum eftCnam ÔC Meftencn uno atqj eodem jure fœderis,quo ôi Lacedæmonê,in amicitiâ noftram acceptam focius ipft fociam nobis ur/ bem ui atep armis cepifti:S^ eu Philippo hofte noftro non focietate modo, fed,fi df)s placeat, affinitatem etia per Philoclem præfeÀû cius pcpigifti:amp;: bcllu aduerfum nosgerens mare cir jca Maleam infeftum nauibus piraticis fecifti: ôi plures propè ciues Romanos, ^Philippus, cepifti, atcç occidifti:tutioré^ Macedonië ora, quàm promontoriu Maleæ comeatus ad exer citus noftrqsportâtibus nauibus fuit.Proinde parce fie fideac iura focietatis iatftare: Si omif/ fa populari oratione, tanquâtyrannus Si hoftis loquere. Sub hçc Arifthenus nunc monere ï^abin,nunc etiâ orare:ut dum Iiceret,dum occafio eftet,fibi,ac fortunis fuis confuleret.ôi refer te deinde nominatim tyrannos ciuitatu finitimaru cœpittqui depofito impcrio,reftitutac^ li/ bertate fuis,no tutam modô,fed etiâ honoratam inter ciues fcneôlutem egiftent. His didtis inuiccm,auditiscç,nox propè diremit colloquiu.poftero die Nabis Argis fe cedere,ac deduce TC præfidium,quâdo ita Romanis placerenôC captiuos,ôi perfùgas redditurum dixit. aliud fi quid poftularent:fcriptum ut ederent,petr)t,ut deliberarecum amicis poftet. Iraq; Si tyranno ad confultandum tempus datum eft:amp;: Quintius fociorû çtiam principibus adhibitis,habuiE confiltum.Maximæ partis fententia erat,perfeucrandu in bello cfte,ôi tolicndu tyrannumun quam aliter tutâ libertaté Græciæ fore, fatius multo fuiffe non moueri bellum aduerfus eum, quàm omitti motum.ôC ipfum uelut coprobata dominationc fîrmiorem futuru, authore iniu •fti imperq affumpto populo Romano : Si exemplo multos Si in alfjs ciuitatibus ad infidian/ dum libertati ciuiu fuoru incitaturu.Ipfius imperatoris animus ad pace inclinatior crat. uide/ ■bat enim,copulfo intra mœnia hofte,nihil prçterobfidionem reftareæam autem fore diutur/ fff '4- nam.

68 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E Cgt; Q^V A R T AE

nam.non cnim Gytheum.quod ipfum tarnen traditum,non expugnatum effet: fed Laccdxz monem ualidiffimam urbcm uiris » atmiscp oppugnaturos. unam fpem fiiiffe, fi qua admoz ucntibus exerdtutn diffenfio inter ipfos ac feditio excitari poffet : cura figna portis propèitv fern cernèrent, nerainera fe raouiffe. Adtjciebat Si cura Antiocho infidara pacem lulium Ie/ gatum inde redeuntem nuntiare. rauko maioribus, quàra ante, terreftribus naualibuscp coz pij s in Europara eum tranfiffe.fi occupaffet obfîdio Lacedæraonis excrcitum, quibus alfjs co pf)s aduerfus regem tara ualidura,ac potentem bellum gefturosCHæc propalàm dicebat.illa tacita fuberatcura,ne nouus conful Græciam prouinciam fortiretur: SC inchoati belli uióloria fucceffori tradenda effet.Cum aduerfus tendendo nihil moueret focios : fîmulando fe tranfi/ re in eorum fententiam,omnes in affenfum confilq fui traduxit. Bene uertar, inquit, obfîdeaz mus Lacedçmonem.quando ita placet.cæterum cura res tara lenta,quàm ipfi fcitis,oppugna tio urbium fît-.Ôiobfidentibus prius fçpe,quàm obfeflis tædium afferat:iam nunc hoc ita pro ponerc uos animis oportet:hybernandum circa Lacedæmonis mœnia effe.quæ mora fi labo rem’tantum,ac periculum haberet,utô2 animis, SC corporibus ad fuftinenda ea parati effetis, hortarer uos. nunc impenfa quoeç magna eget in opera,in machinationes,6C tormcnta.quiz bus tanta urbs oppugnanda eft:in commeatus uobis,nobisq^ in hyemem expediendos. Italt; que ne aut repente trepidetis, aut rem inchoatam turpiter deftituatis, feribendum ante uez ftris ciuitatibus cenfeo,explorandumlt;ç:quid quæcp animi.quid uirium habcat. Auxiliorum fatis fupcrcp habeo.fed quo plures fumus,pluribus rebus egebimus.nihil iam pratter nudum folum ager hoftium habet:ad hçc hyems accedit,ad comportandum ex longinquo difficilis.

Hæc oratio primum animos omnium ad rcfpicienda cuiqp domeftica mala conuertit : fez gnitiam, SC inuidiam, Si, obtredationem dorai manentiura aduerfus militantes : libertatem difficilem ad confenfum,inopiam publicam.malignitatem conferendi expriuato.uerfisitacg fubito uoluntatibus,facere quod e' republica populi Romani,foc{orumc^ effe crederet, impez ratori permiferunt.Inde Quintiusadhibitislegatistantum,tribunisc^ militum.conditiones, / in quas cum tyranno pax fieret,hasconfcripfir. Sex menfium induciçut effent Nabidi,Ro maniscç,ôi Eumeni régi, SC Rhodfjs. Legatos extemplo mitterent Romam T. Quintius, Ô2 Nabis,ut pax ex authoritate fenatus confirmaretur.Ex qua die feriptæ conditiones pacis ediz tæ Nabidi forent: ea dies ut induciarum principium effet: SC ut ex ea die intra decimum dicm ab Argis, cæteriscp oppidis, quæ in Argiuorum agris effent, præfidia omnia deducerentur: uacuacpjôi libera traderêtur Romanis : SC ne quod inde mancipium regium publicumûe aut priuatum educeretunôi fiqua ante edudla forent,dominis reôte reftitucrentur. Naues, quas ciuitatibus maritimis ademiffet,redderct:néue ipfe naucm ullâ,præter duos lembos, qui non plus quàm fexdecim remis agerentur, haberet. Perfugas, ÔJ captiuos omnibus focijs populi Romani ciuitatibus rcdderet.ôC Meffenqs omnia, quæcomparèrent : quæ^ domini cognoz fcercnt.Exulibus quoqj Lacedæmonfjs liberos,coniuges reff itueret:quç earum uiros lequi uoluiffent.inuita ne qua exulis comes effet. Mercenarioru militum Nabidis, qui aut in ciuita tes fuas,aut ad Romanos tranfiffcnt,i]s res fuæ omnes reôle redderentur. In Creta infula ne quam urbem haberet.quas habuiffet, redderct Romanis, ne quam focietatem cum ullo Crez tenfium,aut quoquam alio inftituerct, neu bellum gereret. Ciuitatibus omnibus ,quas^ SC ipfe reftituiffetiquæcç fe fuat^ in fîdem ac deditioné populi Romani tradidiffent, omnia præ (îdia deduceret:fecp ipfe.fuoscç ab his abftineret. Ne quod oppidum,ne quod caftellum in fuo alienóueagro conderet. Obfidcsea ita fiitura,darec quinque : quos imperatori Roraano placuiffetifîlium in his fuum : SC talcnta centum argenti in præfcnti, SC quinquaginta ta’cnta in fingulos annos per annos oôto. Hçc conferipta caffris propius urbem motis Laccdæmo nem raittutur.nec fane quicquam eorum fatis placebat tyrannoinifi quod præter fpem reduz cendorum exulum mentio nulla faôta crat.maxime autem omnium ea res oftendebat: quod SC naues,SC maritimæ ciuitates ademptæ erât.fucrat autê ci magno fruôtui mare omnê oram Maleæ prædatorqs nauibus infeftâ habenti.iuuentuté præterca ciuitatu carû ad fupplcmcnz tum longe optimi generis milieu habebat.Has conditiones, quâquâ ipfe in fecreto uolutâucz rat

rat earn amicisîuulgo tarnen omnes fa ma fcrebanuuanis, ut ad cætcram (idem, fie ad fcercta tegenda fatellitum regiorum ingenijs. Non tara omntauniucrfi, quàm ea, quæ ad quenque pertinerent, finguli carpebant. qui exulum coniuges in matrimonio habebant, aut ex bonis corum aliquid pofredcrant,tanquara amiffuri, non reddituri, indignabantur. feruis liberatis à tyranno non irrita modo fucura Iibertas,fed multo fœdior quàm fuiffet antc,feruitus, rede/ untibus in iratorum dominorum poteftatem, ante oculos obuerfabatur. mercenarf) milites ôô pretia militiæ cafura in pace ægre fercbant.Si reditum fibi nullum efie in ciuitates uidebât, infenfas non tyrannis magis,quàm fatellitibus corum. Hæc inter fe primo in circulis ferentes frcmeretdeinde ad arma fubito difeurrerunt. quo tumultu cum per fe fatis irritatam raultitu/ dinem cerneret tyrannus.concionem aduocari iuflït.ibi cum ea, qua: imperarentur à Roma/ nis, expofuiiïct : grauiora atque indigniora quædam falfo aninxiffet : 5C ad fingula nunc ab uniuerfis,nunc à partibus concionis acclamaretur, interrogauit : quid fe rcfpondere ad ea, aut quid facere uellentC^propè una uoce omnes nihil refponderc.bcllum geri iuflerunt: ÔJ pro fe qnifque.qualia multitudo folet, bonum animum habere, SC bene fperare iubentes, fortes fortunam adiuuare aiebant. His uocibus incitatus tyrannus, SC Antiochum Ætolosép adiuz turos pronuntiat: SC fibi ad obfidionem fuftinendam copiarum affatim efle. Exciderat pacis mentio ex omnium animis,ÔC in ftationes non ultra quicturi difeurrunt. Paucorum laceffenz tium excurfio,SC cmiifa iacula cxtemplo-Romanis dubitationem, quin bcllandum effet, exez merunt.lcuia inde præliaper quatriduum primum fine ullo fatis certo euentu commiffa. quinto die propè iufta pugna adeo pauentes in oppidum Laccdæmonfj compulfi funt, ut quidam milites Romani terga fugientium cædcntes per intermiffa, ut tune crant, mœnia urz bem intrarint. Et tune quidem Quintius fatis co terrore coèrcitis excurfibnibus hoffium , niz hilpræteripfius oppugnationem urbis fupereffe ratus:mifTis qui omnes naualcs fociosà Gytheoaccerferent, ipfe interim cum tribunis militum ad uifendum urbis fi'tum mœnia cirz cumuehitur. Fuerat quondam fine muro Sparta. tyranni nuper locis patentibus, planisque obiecerant murumtakiora loca, SC difficiliora aditu ftationibus armatorum pro munimento obiedtis tutabantur. Vbi fatis omnia infpexit, corona oppugnandum ratus, omnibus copijs (crant autem Romanorum fociorumep fimul peditum equitumep, fimul terreftriumq? ac na ualium copiarum ad quinquaginta millia hominum)urbera cinxit. Alq fcalas,31q ignem,alii alia,quibus non oppugnarent modo,fed ctiam terrèrent, portabât,iuffi clamore fublato fubz ire undiqj omnes,ut quà primum occurrercnt,quâue opem ferrcnt,ad omnia fimul pauentes Lacedæmonij ignorarent.(2uod roborisin excrcituerat,trifariam diuifum.parte una à Phœ bco,altera à Diôlynneo,tertia ab co loco, quem Heptagonias appellant: ( omnia autem hæc aperta fine muro loca funt) aggredi iubet. Cum tantus undique terror urbem circumuafiffet: primo tyrannus SC ad clamores repentinos, SC ad nuntios trepidos motus, ut quifque maxiz me laboraret locus,aut ipfc occurrebat.aut aliquos mittebat. deinde circumfufo undique paz uore ita obtorpuit, ut nec dicere quod in rem effet, nec audire poffet : ncc inops modo confiz lq,fed uix mentis compos effet. Romanos primo fuffinebant in anguftfjs Lacedæmonij, terz næqùe acies tempore uno locis diuerfis pugnabant. deinde crcfccnte certaraine nequaquam erat prælium par.miffilibus enim Lacedæmonij pugnabant, à quibus fe SC magnitudine feuz ti perfacile Romanus tuebatur milestSC quod alrj uani, alij leues adraodum idf us crant. nam propter anguftias loci,confertam cp turbam non modo ad emittenda cum procurfu, quo pin rimum concitantur tela, fpatium habebant s fed ne ut de gradu quidem libero ac ffabili coz narentur.itaque ex aduerfo raiffa tela nulla in corporibus, rara in feutis hærebant. à circumz (fantibus ex fuperioribus locis quidam uulnerati funt: mox progreffos iam etiam ex tedis non tela modo, fed tegulæ quoque inopinantes perculerunt. fublatis deinde fupra capita feutis, continuatisque ita inter fe : ut non modo ad cæcos ióf us, fed ne ad inferendum quiz dem ex propinquo telum loci quicquam effet : teff udine faefta fubibant. SC primo anguff iæ paulifperfuahoffiumquerefertæturba tenuerunt. pofteaquàm in patentiorem uiam urbis paulatim urgentes hoff cm proceffcre: non ultra uis eorum,atque impetus fuff ineri poterant, .• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cum

'7 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A R- T AE

Cum terga uertiflent Laccdætnoriq.ôi effufa fuga fupen'ora pctercnt Ioca:Nabis quidem, ut captaurbe trepidans, qua nam ipfeeuadcret »drcumfpeótabat, Pythagoras cum ad cætera animo officiocß ducis fungebatur: turn uero unus ne caperctur urbs,caula fuit, fucccndi enim ■ ædifîcia proxima muro iuffit.quæ cum momento temporis arfiflent,ut adiuuantibus ignem, qui alias ad extinguendum opem ferre folent,ruere in Romanos tedtamec tegularum modo fragmenta,fed etiam ambufta tigna ad armatos peruenire. Si flamma late fundi, fumus ter/ rorem etiam maiorem,quam periculum facere. Itaqj ÔC qui extra urbem erant Romanorum, turn maxime impetus facicntes receflère à muro: amp;nbsp;qui iam intrauerant, ne incendio à tergo oriente intercluderentur à fuis,receperunt fefe.ói Quintius pofteaquam quid rei cfl'et,uidit:rc ceptui canere iuflït.ita iam propè capta urbe reuocati redierunt in caftra. Quintius plus ex ti/ more hoftium quàm ex re ipfa Ipei naótus,per triduum infequens territauit eos,nunc prælqs laceflendojnunc operibus interfepicndo quædam,ne exitus ad fugam effet. His comminatio nibus compulfus tyrannus Pythagoram rurfus oratorem mifit.quem Quintius primo afpet natus excedere caftris iuffit:deinde fuppliciter orantem,aduolutumcp genibus tandem audi/ uit. Prima oratio fuit omnia permittentis arbitrio Romanorum. dein cum ea uelut uana, ói fine effeótu nihil profïcerent, eó deducta res eft, ut his conditionibus, quæ ex fcripto paucis ante diebus editæ erant, induciæ fièrent, pecuniacp, ôi obfides accepti. Dum oppugnatur tyrannus, Argiui nuntfis alrjs propè fuper alios affcrentibus, non tantum modo obfeffam, fed iam captam urbem Lacedçmonem effc,ere0li ÔC ipfi fimul eo,quod Pythagoras cum par te ualidiffima præfidij excefferat,contempta paucitate eorum,qui in arce erant: duce Archip/ po quodam pra;fidium expulerunt.Timocratem Pellcnenfem, quia clementerpræfuerat: ui/ uum fide data cmiferunt. Hutc lætitiæ Quintius fuperuenit, pace data tyranno, dimifiïsc^ à Lacedæmone Eumene, amp;nbsp;Rhodqs, amp;nbsp;L. Quintio fratre ad claffem. Læta ciuitas celcberri/ mum feftorum dierum ac nobile ludicrum Nemeorum, die ftata propter belli mala prætcr/ miffum,in aduentum Romani exercitus duciscp indixerunnpræfeceruntip ludis ipium impe ratorem.Multa erant,quæ gaudium cumularent.redudti ciues à Lacedæmone erant,quos nu per Pythagoras,quostp ante Nabis abduxerant.redierant,qui poft compertam à Pythago/ ra coniurationem, ôi cæde iam cœpta effugerant. libertatem ex longo interuallo, libertatisc^ authores Romanos,quibus caufa bellandi cum tyranno ipfi fuiffent.cernebant. teftata quo/ que ipfo Nemeorum dieuoce præconis libertaseft Argiuorum, Achæis quantum reftituti Argi in commune Achaiæ concilium lætitiæ afferebant: tantum fcrua Lacedæmon reliôla* latcriadhærcns tyranni, non fyncerum gaudium præbebat. Ætoli uero eam rem omnibus concilias lacerate. Cum Philippo non ante defitum bellari, quàm omnibus excederet Græ/ ciæ urbibus.tytanno relitftam Lacedæmonem:regcm autem legitimum,qui in Romanis fue/ rat caftris.cæteroscp nobiliffimos ciues in cxilio uilt;fturos. Nabidis dominantis fàtellitcm fa/ étum tribunum militum . Quintius ab Argis Elatiam, unde ad bellum Spartanum profc/ ëtus erat, copias reduxit. Sunt, qui non ex oppido proficifcentem belium geftiffe tyrannum tradanufed caftris aduerfus Romana caftra pofitis: diucp cuncftatum, cum Ætolorum auxi/ lia expcôtaffet : coadtum ad extremum acie confligere, impetu in pabulatores fuos ab Ro/ manis faifto . co prælio uicftum , caftrisqùe exutum pacem petiffe, cum cecidiffent quinde/ cim millia militum, capta plus quatuor millia effent. nbsp;nbsp;nbsp;Eodem fcrè tempore Si àT.Quin/

tio de rebus ad Lacedæmonem geftis, Si ab M. Porcio confule ex Hifpania literæ allatæ, iitriufque gominc ternos in dies fupplicatio à fenatu décréta eft. L. Valerius conful cum poftfufos circa Litanamfyluam Boios quietam prouinciam habuiffet,comitiorum caufa Romara redrjt : Si creauit confules P.Cornelium Scipionem Africanum iterum, Si T. Sem/ pronium Longum. Horum patres primo anno fecundi punici belli confules fuerant. Præ/ toria inde comitia habita. creati P.Cornelius Scipio, Si duo C.Cornelf), Merenda, Si Bla/ fins, Si Cn. Domitius Ænobarbus, Si Sex. Digitius, Si T. luuentius Talua. Comitrjs per/ fedtis conful in prouinciam redrjt. Nouum ius eo anno à Ferentinatibus tentatum, ut Lati/ ni, qui in coloniam Romanam nomina dediffent, ciues Romani effent. Putcolos, Saler/ num^.

numcp, 6£ Buxcntutn afcnpti coloni gt;nbsp;qui nomina dederanucum ob id fe pro ciuibus Roma/ nis ferrent : fenatus iudicauit non elfe cos dues Romanos. Prindpio anni, quo P. Scipio Africanus iterum,amp; T.Sempronius Longus Coss. fuerunt.legati Nabidis tyranni Romam uenerunt.his extra urbem in æde Apollinis fenatus datus eft.pax, quæ cum T. Quintio con/ ueniflct,ut rata effet,petieruntu'mpetrauerunt^. nbsp;nbsp;De prouincrjs cum relatum eifer, fenatus

frcquens incamfententiamibat:ut,quoniaminHifpaniaôô Macedonia debcllatum foret, confulibus ambobus Italia prouincia effet. Scipio fans effe Italiæ unum confulem cenfebat: alteri deccrncndam Macedoniam effc.Bellum graue ab Antiocho imminere. iam ipfum iùa fponte in Europam tranfgrcffum,quid deinde fadlurum cenfercntC cum bine Ætoli baud du bie hoftes uocarent ad bellum, illinc Annibal Romanis cladibus iniîgnis imperator ftimu/ larctcDum de prouincrjs confulum difccptatunprætores fortiti funt.Cn. Domitio urbana iu rifdidtio, T. luuentio peregrina euenit: P. Cornelio Hiipania ulterior: Sex. Digitio dterior, duobus Cornelrjs.Blafîo Sicilia, Merendæ Sardinia.In Macedoniam nouum exercitû trani/ portari non placuineum.qui effet ibi,reduci in Italiam à Quintio,ac dimitti. item eum exerci/ turn dimittûqui cum M.Pordo Catone in Hifpania effet, confulibus ambobus Italiam pro/ uinciam effe,K duas urbanas eo legiones fcribere:ut dimiffis,quos fenatus cenfuiffet,exerciti/ bus, VIII omnino Romanæ legioneseffent.Ver facrum fa^um erat priorcanno, M.Por cio,ôi L. Valerio Coss.id cum P. Licinius pontifex non effe redte fadtum collegio primû, de/ inde ex authoritate coliegij patribus renuntiaffet: deintegro faciendum arbitratu pontificunt cenfuerunt’.ludoscp magnos,qui unà uoti effentttanta pecunia,quâta affoleret,fadendos.Ver facrum uideri pecus,quod natum effet inter Cal.Martias.ôô Idus Maias,P. Cornelio Scipio/ ne,52 T.Sempronio Longo Coss.Cenforu indecomitia habita funt.creati cenfores Sex.ÆIf us Pætus,ô: C.Cornelius Ccthegus,principem fenatus P.Scipionem cofulem.quem amp;nbsp;prioz fes cenfores Icgerant,legerunt,treis omnino fenatores,neminem curuli honore ufum,præterie runt.gratiam quoeç ingentem apud eum ordinem ^epercrut: quod ludis Romanis asdilibuS curulibus imperarunt.ut loca fenatoria iecernerent a populo, nam antea in promifeuo fpeôta bant.equitibus quoq? per paucis adempti equi,ncc in ullum ordinem fæuitum.atrium liberta tis,ôi uilla publica ab cifdé rcfedla.amplificatacp.Ver facrum,luditp uotiui,quos uouerat Sec uiusSulpitius Galba Cos.fadti.Cum fpeôtaculo corum occupât! animi omniu cffent,Q.PIc minius,qui propter multa in deos hominesCÇ fcelera Locris admiffa in carcereconiecffus fuez r3t,c5parauerat homines,qui pluribus lîmul locis urbis noéte incendia facerent, ut in confiée nata nodturno tumultu ciuitate refringi career poffet.ea res indicio confeioru palàm fadta,de/ latacp ad fenatu eft.PIcminius in inferiorem demiffuscarcerê eft,necatuscp. Coloniæ ciuium Romanorû eoanno deduiffæ funt Puteolos,Vulturnu,Liternum, trecenti homines in lînguz las.Item Salernû,BuxentumcÇ coloniæ Romanæ dedudæ funt.deduxere triumuiri,T.Seni pronius Longus,qui tu conful erat:M.Seruilius,Q.Minutius Thermus. Ager diuifus eft, qui Campanoru fuerat.Sipontum item in agrum,qui Arpinoru fuerat:coloniâ ciuium Romano rum ali] triumuiri,D.Iunius Brutus,M.Bebius PâphiIus,M. Heluius deduxerut. Tempfam item,8i Crotonê ciuiû Romanorû coloniæ deduôlæ.Tempfanus ager de Brutrjscaptus erat. Brutij Græcos expulerant.Crotonem Græci habebât. Triumuiri,C, Oôtauius,L. Æmylius Paulus,C.Ledtorius Crotonê:Tempfam L.Cornelius Merula.dcduxerunt. Prodigia quoc^ « alia uifa eo anno Romçfunnalia nutiata.in foro,ÔC comitio, ÔC Capitolio fanguinisguttç uifg funt.ôi terra aliquoties pluuit.Si caput Vulcani arßt.nuntiatu efl,Interamnçrac fluxiffe, pue/ ros ingenuos Arimini fine oculis ac nafo,ôC in picenoagro no manus, no pedes habéte natu, Ea prodigia ex pontifîcû decreto procurata, ÔC facrifîcium noucndiale faólum, quod Adriani nunciauerât,in agro fuo lapidibus pluuiffe. In Gallia L.Valerius Flaccus procoful circa Me diolanum eu Gallis,Infubribus,amp;: Boijs, qui Dorulaco duce ad cocitandos Infubres Padum tranfgreffi erant, fignis collatis depugnauit. x milita hoftium funt cæfa. Per eos dies colle ga eius M.Porcius Cato ex Hifpania triumphauit. tulit in eo triumpho àrgeti infcôti X X V millia pondo, bigati centum uiginti tria millia, ofcenfîs auri quingenta quadraginta pondo.

7 î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C . • V A R T A E

militibus quadnngenta millia ex præda diuifit, in iîngulos duccnos fcptuagenos æris, trÎK plex equiti, T.Scmpronius Cos. in prouinciam profcctus, in Boiorum priraum agrum lez giones duxit.Boiorum rcs tum rcgulus eorum cum duobus fratribus tota genre concitataad rebcllandujcaftra locis apcrtis poiuinut appareret dimicaturos,fi hoftis fines intraflet. Conz fui ubi quantæ copiæ,quanta fiducia eflèt hofti,fenfit:nuntium ad collegam mittit, utfi uide/ rctur ei,maturaret uenirc:fc tergiucrfando in aducntu eius rem extraôturum.Quæ caufa con/ fuli cuncftandi, eadem Gallis,præterquàm quod cuclatio hoftium animos faciebat,rei matuz randæ erat,ut priufquàm coniungerentur confulu copiæ.rem tranfigerent.per biduum tarnen nihil aliud,quàm fteterunt parati ad pugnam, fiqui côtra egrcderent^.tertio ui fubiere ad uah lum.caftracp ab omni fîmul parte aggreffi funt. Conful extemplo arma capere milites iuflit. armatos inde paulifper continuit,ut SC ftolidam fiduciam hofti augeret-.ôi difponeret copias, quibus quæq^ portis crumperent. duæ legiones duabus principalibus portis figna efferre iuf/ fæ.fed in ipfo exitu ita coferti obftitcre Galli,ut clauderent uiam.Diu in anguftrjs pugnatum cftznec dextris magis.gladijscp gcrebatur res,quàm fcutis corporibusq^ ipfis obnixi urgebât; Romani,ut figna foras efferrêt:Galli,ut aut ipfi in caftra penetrarêt, aut exirc Romanos proz hiberent.ncc ante in banc,aut illam partem moueri acies potuerut,quàm Q. Vidtorius primi pili centurio,ôC C. Attinius tribunus militum,quartæ hic,ille fecundæ legionis ( rem in afperis prælqs fæpe tcntatam ) figna adempta figniferis in hoftes iniecerunt. dum rcpetunt cnixe fi/ gnumtpriores fecundani fe porta eiecere. lam hi extra uallum pugnabant, quarta Icgione in porta ha:rente,cum alius tumultus ex auerfa parte caftrorum cft exortus. in portam quæfto/ riam irruperant Gallürefiftcntcscp pertinacius occiderât L.Pofthumiu quæftorcm,cui Tym pano fuit cognomen:^ M,Attinium,amp; P.Sempronium præfcdtosfociûm, SC ducetos ferme milites.Capta ab ea parte caftra crant, donee cohors extraordinaria mifla àconfule ad tuen/ dam quæftoriam portam,amp;: cos.qui intra uallum erant,partim occidit,partim expulit caftris, fîi irrumpentibus obftitit. Eodem ferè tempore ÔC quarta legio eu duabus extraordinarqs co/ hortibus porta erupit.ita fimul tria prælia circa caftra locis diftantibus erât: clamores^ diflo ■ ni ad incertos fuorum euentus à præfenti certamine animos pugnantium auertebât. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad

meridiem æquis uiribus,ac propèpari fpe pugnatu cft.labor,ÔC æftus emollida,ÔC fluida cor/ pora Gallorum,ô^ minime patientia fîtis, cum decedere pugna coëgiflèt: in paucos reftantes impetum Romani fecerunt,fufos^ compuleruntin caftra.Signum inde receptui àcofule da/ turn eft.ad quod pars maior receperunt fefe,pars certaminis ftudio,ôi fpe potiundi caftris ho ftium perftitit ad uallum.eorura paucitate contempta Galli uniuerfi ex caftris erumpunt. fu/ fi inde Romani,ôi qui imperio côfulis parère noluerant, fuo pauore ac terrore caftra repetut. ita uaria hinc atq; illinc nunc uiift:oria,nunc fuga fuit, Gallorum tarnen ad x i millia,Roma ’norum v millia funt occifa.Galli recepere in intima finium fefe.Cóful Placcntiam legiones duxit. Scipionem alrj iunôlo excrcitu eu collega, per Boiorum agros populanté ifte, quoad progredi fyluæ,paludesc^ paflæ funt,fcribunt:alij,nulla memorabili re gefta comitiorû caufa redijfte Romam. Eodem anno T.Quintius Elatiæ,ex quo in hyberna reduxerat copias:to/ tum hyemis tempus iure dicundo cófumpfinmutandist^ fis.qua; aut ipfius Philippi,aut præ fedtorum eius licentia in ciuitatibus fadla erant, cum fuæ fadtionis hominum uires augendo. ius ac libertatem aliorum deprimeret, Veris initio Corinthum, conuentu edidlo, uenit. ibi o/ mnium ciuitatum legationes in concionis modum circûfùfascft allocutus, orfus ab inita pri/ mum Romanis amicitia cum Græcorum gcnte,ôi imperatoru,qui ante fe in Macedonia fuif/ fent.fuiscç rebus geftis.Omnia cum approbatione ingenti funt audita, prætcrquàm cum ad mentionem Nabidisuentumeflet.id minime coueniens liberanti Græciam uidebatur,tyran ' num reliquifte,non fuæ folum patriæ grauem,fed omnibus circa ciuitatibus metuendû. Nec ignarus huius habitus animorum Quintius,fi fine excidio Lacedæmonis fieri potuiftet, fate/ ■ batur pacis cum tyranno mentionem admittendam auribus non fuifle:amp; nunc.cum aliter ruina grauiftîma ciuitatis opprimi non poftetfatius uifum eflc:tyrannum debilitatum, ac to/ tis propë uiribus ad nocendu cuiquam ademptis, relinqui: quàm intermori uehemétioribus,

LIBER Q. V A R T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75

quàm quæ pati poflstjrcmedqs ciuitatetn fincre,in ipfa ui'ndi'dla libertacis perituram.Præte/ ritorutn comemoradoni fubiecit; profîdfci fibi in Italiam,atq5 omnem exercitu dcportarc iti animo e(Te.Demetriadis,Chalcidisc]^ præiîdiaintra decimû dicm audituros dedudla: ac Co rinthum ipfîs cxtemplo uidêtibus uacuam Achæistradicurummt omnes fcirent:utru Roma nis,an Ætolis mentiri mos cflenqui male comiffara libertacem populo Ro Xermonibus diftu lcrinùôi mutatos pro Macedonibus Romanos dominos.Sed illis nec quid dicerenc,nec quid facercnuquic^ unquam penfi fuifle. Reliquas ciuitates monercmt ex faótis no ex didtis ami cos penfent:intclligantép; quibus credendû,amp; à quibuscauêdum fit.libertate modice utacur, tcmperata cam falubrcm eis,ói fingulis ciuitatibus cflemimiam SC alqs grauem,ÓC rjs.qui ha/ bcant:præcipitem,Si cffrcnatâcfle.concordiæ in ciuitatibus principesgt;ÔJ ordines inter lê,ÔC in comune omnes ciuitates confulerent. aducrfus cofentientcs nec regem quenœ fan's ualidum, ncc tyrannum forc.difcordiam.ôi feditioné omnia opportuna infidiantibus facerexum pars, quæ domcftico ccrtamine inferior fin externo potius fe appliccn^ ciui cedat. alienis armis partam,externa fide redditam libertate fua cura cuftodirent:feruarenti]^:uc populus Roma/ nus dignis datam libertate, hinc munus fuum bene pofitu fciret. Has uelut parentis uoces cum audirent;manare omnibus gaudio lachryma::adeo ut ipfum quoq; confunderent dicen tcm.Paulifper fremitus approbantium didla fuinmonetiumcp aliorum aliosmt cas uoces ue/ lut oraculo miflas in pedtora animost^ demitteret.filentio deinde faólo petrjt ab ijs: ut eines Romanos,fiqui apud cos in feruitute eflennconquifitos intra duos menfes mitterent ad fc in Theifaliam.ne ipfis quidem honeftum eflea'n liberata terra liberatores eius feruire. Omnes acclamarunn gratias fe inter cætera etiam ob hoc agere:quod admoniti eflent:ut tarn pio, ac necefiario officio fungeretur. Ingens numerus erat bello punico captorum:quos Annibai, cum à fuis non redimcrcntunuenundederat.Multitudiniseoru argumentum eft: quod Poly bius feribit centum ralentis earn rem Achæis ftetiffexum quingenos denarios pretium in caz pita,quod redderetur dominis:ftatuiffient.millc enim ducetos ca rationc Achæia habuit.adq ce nuncproportionem:quot uerifimile fit totam Græciam habuifie.Nondum conuentus diz miffiis erancum refpiciunt præfidium à Corintho difeedens protinus ad portam duci,atque abire.Quorum agmen imperator fccutus,profequentibuscunól:is,feruatorem liberatoremép' acclamantibus, falutatis dimiffisé^ cis, eadem qua uencrat uia Elatiâ rcdijt.inde cu omnibus copqs Ap.Claudiu lcgatum dimittit. per Theitaliam, atq; Epiru ducere Oricum iubet: atqj 1 bi fe opperiri.inde nanqj in animo effie exercitu in Italiam traducere.ôi L.Quintio fratri lega to Si prxfeóto claffis fcribitmt onerariasex omni Græciæ oraeodem contraheret.Ipfe Chalz cidem profeótus,dcdudtiscp no à Chalcide fôlum,fed etiam ab Oreo,atqj Eretria præfidrjs, conuentum ibi cuboicarum ciuitatum habuit: comonitosép in quo ftatu reru accepifieteos, in quo relinqueret,dimifit.Dcmetriadem inde profîcifciâdedudlocj præfidio, profequenz tibus cunlt;fi:is,ficut Corinthi Si Chalcide,pergit ire in Theflaliam: ubi non liberâdæ modo ci uitates étant: fed ex omni colluuionc Si confufione in aliquam tolerabilem formam redigenz dæ.Ncc enim temporum modo uitrjs,ac uiolentia, Si licentia regia turbati erant:fed inquieto etiam ingenio gcntis:ncc comitia,nec conuentum, nec concilium ullum, no per feditionem ac tumultum,iam inde à principio ad noftram ufq; ætatem traducentes, A cenfu maxime Si fez natum, amp;nbsp;indices legit: potentiorerhque earn partem ciuitatum fecit: cui falua tranquillac^ omnia magis effie expedicbatjtac^ cum percéfuifietTheflaliam:per Epirum in Oricum,unz deerat traiciflurus: uenit.ab Orico copiæ omnes Brundufium tranfportatæ,indc per totam Italiam ad urbem propè triumphantes non minore agmine rcrum captarum,quàm fuo præ fe aôlo uenerunt.Pofleaquam Romam uentum cfl::fenatus extra urbem Quintio ad res gez lias ediflerendas datus cfl::triumphusc^ meritus ab annuentibus dccretus. Triduum triumz phauit. die primo arma,tela,fignacp ærea. Si marmorea tranftulit plura Philippo adempta: quàm quæ ex ciuitatibus ceperat. fecundo die aurum argentume^ faótum.infeótumc^, SS fiz gnatum.infcdli argenti fuit decem SS odto millia pondo,K ducenta lx x, fadti uafa multa omnis generis:cælata pleraq5:quædâ eximiæ artis:ÔC ex ære multa fabrefaôta:ad hæc clypea ggg argentea

74 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. Q_ V A R T AE

argcntca X. Ggnah argeti ojfloginta quatuor millia fuere Atticoru. tctradrachmam uocac tria miiiia Icptingcnz ta quacuordedm:3C clypcum uaum ex auro cocum: Si Philippei numtni aurci quatuordetim

mtUia,qu»ngenci Xiilt tertio diecoronx aureæ,dona ciuiratum,transiacæ CXiiii; Si holtix ductx: Si ante currum multi nobiics captiui.obndcscp; inter quos Demetrius Regis Philippi riiius fuinSi Armcnes Nabidis tyranni Hlius.Laccdxmoniua.ipfe deinde Quintius urbemelt inuedtus. fecuti currum milites trequentes: exercitu omni ex prouincia deportato. his duceni quinquagcni xris in pedites diuiGiduplcx céturioni: triplex equiti. præbuerût fpc/ ’ ciem tnupho capitibus raGs fecuti: qui fcruitute exepti fuerant. Exitu hums anni Q.Ælius Tubero tribunus plebis tulit ad plebem: plebescp Iciuit: ut latinx dux colonix, una in Bru/ tios, altera in Thurinum agrum deducerétur.his deducendis triumuiri creatiiquibus in then mum imperiu efTenin Brutios Q.Nxuius.M. Minurius Rufus,M.Furius Cralfipesiin T hn rinum agrû A.Manlius,P. Æmylius,L.Apuftius.ea bina comitia Cn. Dominus prxtor ur/ banus in Capitolio habuit. Ædes eo anno aliquot dedicatx funt.una lunonis Matutx in ro olitorio-.uota locataép quadriennio ante à C'.Cornelio cófulc gallico bello.cenfor idem de/ dicauit. altera Fauni. xdiles cam biennio ante ex muktatitio argento faciendam locarant, C.Scribonius,Si Cn.Domitius-.qui prxtor urbanus cam dcdicauit.Sixdem Fortunx Primi gcnixin colic Quirinali dcdicauit Q. Martius Raila, duumuir ad idipfum crcatusmoucrat cam decern annis ante punico bcllo P. Sempronius Sophus:iocaucrat idem ccnfor.Si in in/ fula louisxdcm C. Scruiliusduuuirdedicauit.uotacratlcxannisantcgailicobcllo ab L.Fu no Purpurionc prxtorciab codem poflea cólule locata. Hxc eo anno ada, P.S£ipio ex prouincia Gallia ad confulcs fubrogandos rcdi}t,Comitia confulum lucrc.quibus crcati func L, Cornelius Merula, Si Q.MinuuusTbermus. PoHero die creati funt prxtorcs L. Corne/ liusScipio.M.Fuluius Nobilior,C. Scribonius.M. Valerius Mcfiala.L.Porcius Licinius, Si C.Flaminius.McgaleGa.ludos fcenicos,Attilius Seranus, L.Scribonius Libo xdiles curules primi fcccrunt.Horum xdilium ludos Romanos primum fenatus à populo fecrctus fpedta/ uitïprxbuit^ fermones (Gcut omnis nouitas foletj alrjs tandem quod multo ante debucrif, tributum exiltimatibusamplillimo ordini; alrjs demptum ex dignitate populi quicquid ma iertati patrum adiedtum eflct,interprctantibus:6i omnia difcrimina talia,quibusordincs di/ fccrnerétur:ôiconcordix,6i libertatisxquc minuendx eße.Ad quingentcGmum oClauû an/ num in promifeuo fpcclatum clTc.quid repente faólumxur immilceri Gbi in cauca patres pie bcm noilcnfZ curdiues paupercm confeflorcm faßMirctC nouam,amp; fuperbam libidincm ab nullius ante gentis fenatu neep dcfydcratam.nct^ inßitutam. Poßremo ipfum quoqj Afri canum, quod cóful author cius rei fuißct,pcEnicuiße fcrût. Adco nihil motu ex antique pro/ babilc cli.uctcribus.niGqux ufuscuidentcrarguinßari malût. Principio anni.quo L.Cor/ nci!us,Q;Minutius Coss.fucrunt-.terrx motus ita crebri nunriabantunut no rei tantu ipGus» fed feriarum quoep ob id indiclarum homines txderct.nam ncque fenatus habcri,nccp ad/ minißrari rcfpublica potcrat/acriGcandoexpiandofp occupatis cöfulibus.poßrcmo decern/ oins adiré libros iußis,ex refponfo corum fupplicatio per triduû fuit.coronati ad omnia pub uinaria fupplicauerunt.cdicßumc^ cß:ut omnes,qui ex una familia cHenf.pahter fupplicarer* item ex authoritate fenatus confules edixeruntme quis, quo die terrx motu nutiato fcrix in/ dictx cßentico die ahum terrx motum nuntiaret.Prouincias deinde cófules prius, tum prx/ tores fortiti.Cornclius Galliam,Minutius Ligures fortiti funt.C.Scriboniusurbanâ,M.Va/ Icrius pcregrinam.L.Cornclius Siciliam,L.Porcius Sardiniam,C.Flaminius Hifpaniam ci/ teriorcm,M.FuluiusHifpantam ulteriorem.Nihil eoanno belli expedtantibus conlulibusK terx M.Cincij (prxfedtusisPiGscrat)allatx:Ligurum xx millia armatorum.coniuratio/ ne per omnia conciliabula uniuerfx gentis fadla,luncnfem primum agrum depopulates,Pi/ fanum deinde Gnem tranfgreffos, omnem oram maris peragraße. Itaqj Minutius Cos. cui Ligures prouincia cuencrant: ex authoritate fenatus in roßra afeendit: ac edixitiut legioncs dux urbanx,qux fupcriore anno conferiptx eßent; poß diem dccimum Arretq adeßent. in

LIBER Ct V A R T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7$

öafum tocum fe duas kgiones urbanas fcn'pturum. item focqs. Si lati'nî nominis magiftrati/ bus, legatis^ eorum,qui milites date debebant: edixitut |in Capitolio le adirent.ex qs X V millia peditum, ôi quingentos équités pro numero cuiufqj iuniorum defcripßt:amp; inde c Ca/ pitolio protinus ire ad porta, amp;,uc maturaretur res: proficifci ad deleólum iuflït. Fuluio,Fla/ minioep terna millia Romanoru peditum,Si ceateni équités in fupplementumiöi quina mil/ lia fociûm latini nominis, Si duceni équités decreti : mandatumq^ prætoribust ut uetetes db mitterent milites:cum in prouinciam ueniflent.Cum milites,qui in legionibus urbanis erantt frequentes tribunos plebeios adiflent: uti caufas cognofcerent eorum: quibus aut emerita fti pendia.aut morbus caufæ eiTentiquo minus militarenueam rem literæ T, Sempronrj difeuf/ ferunt. in quibus fcriptum erat: Ligurum X v millia in agrum placentinum uenifTeiK euni ufque ad ipfa coloniæ rnœnia.ôJ Padi ripas cum cædibus Si incendrjs perpopulatos cflè.Bo/ iorum quoq; gentem ad rebellionem fpcdtare:.ob cas res tumultum elle.Decreuit fertatusitri bunos plebeinon placere caufas militâtes cognoicere: quo minus ad ediôtum conuenirctuf» adiecerunt etiam: ut focq nominis latini, qui in exercitu P.Cornelq.ôe T.Sempronij filiflentî Si dimifTi ab ijs confulibus effent: ad quam diem L. Cornelius Cos. edixiffenôC in quem lo/ cura edixiffet Hetruriæ: conuenirent: Si ut L. Cornelius Cos, in prouinciam proficifcens’, in oppidis agrisc^, qua iturus effet: fi quos ci uideretur, milites fcriberet: armaretqp: Si duccrcC lecum: dimittendic^ ci, quos eorum, quandoep uellet, ids effet, Pofteaquam confules de/ leólu habito profeóti func in prouincias: turn F. Quintius poftulauit: ut de qs, quæ cum de/ cem Icgatis ipfe ftatuiffet: fenatus audiret: eatp, fi uidcretur,authoritatc fua confirmaret. id eos facilius fadfurosifi legatoru uerba,qui exuniueria Græcia.ôi magna parte Aßx,quicp ab regibus ucniffent,audiflent. Hæ legationes àC,Scribonio Pr.urbano in fenatu introduót^ funt: benigneep omnibusrefponfum, cum Antiochoquia longior difeeptatio erat; decem le gatis, quorum pars aut in Afia, aut LyQmachiæ apud regem fucrant: delegata eft, Quin/ tio mandatum:ut adhi bids qs Icgatorum regis uerba audiret:rcfponderctcp qs,quæ ex digni tate,atque utilitate populi Romani rcfponderi poffent, nbsp;Menippus,Si Hegefianax princi/

pes regiæ Icgationis erant, ex qs Menippus ignorare fe dixit: quidnam perplexi fua legatio habereùeum fimpliciteradamicitiam petendam, iungendamcp focietatem ueniffenneffe au tem tria genera fœderu: quibus intégré pacifeerentur amicitias ciuitatcs,regescp. unum: cura bello uiôlis dicerétur Icgcs.ubi enim omnia ci,qui armis plus poffettdedita effent: quæex qs habcrc uiôlor, quibus mulôtari eos uelit: ipßus ius.atque arbitrium effe.altcrum:cum pareS bello æquo fœdere in pacem atqueamicitiamuenirent, tune enitii repeti,reddicpperconueii tionem res: Si fi quarum turbata bello poffeffiofit: cas aut ex æquo fimuLaut ex formula iu/-ris antiqui,aut partis utriufque commodo componi.tertium effe genus: cum qui hoftes nun/ quam fuerint: ad amicitiara fociali fœdere inter fe iungendam coeant, cos ncque dicere,nelt;p acciperc leges, id enim uiôloris,ÔC uidli effe.ex co genere cum Antiochus effenmirari fe:quod Romani æquum cenfeant ci leges dicere: quas Afiæ urbium libéras Si immunes,quas ftipen diarias effe uelint: quas intrare præfidia regia: rege.mcpuetent.cum Philippo enim hoffe pa cem,nó cum Antiocho amico focictatis fœdus ita fanciendu effe. Ad ea Quintius, Quo/ niam uobis diffinóte agere libet: Si genera iungendarum amicitiarum enumerate: ego quo/ que duas conditiones ponam:extra quas nullam effe regi nuntictisamicitiæ cum populo Ro mano iungendæ. unamifi nos nihil, quod ad urbes Afiæ atcinet: curare ueliuut Si ipfe omni Europa abffineat, alteram: fi' fe ille Afiæ finibus non contineat: Si in Europam tranfeendat: ut Si Romanis ius fit Afiæ ciuitatum amicitias Si cueri, quas habeant: Si nouas complcóti, Enimuero id auditu ctiam dicere indignum effe Hegefianax: Thraciæ Si Cherfonefiur/ bibus arceri Antiochum: quæSeleucus proauus eius, Lyfimacho rege bello uióto, ÔC in acic cæfo, per fummum dccus parta rcliquerit: pari cum laudc eadem ab Thracibus poffeffa par tim armis receperit Antiochus:partim deferta,ficut ipfam Lyfimachiam, Si reuocatis cultori/ bus frcquenraueric:0C quæ ffrata ruinis,at(Ç incendqs erant: ingentibus impenfis ædifîcaue/ rit.quid igitur fimile effe:ex ea poffeffione ita parta,ita recuperata deduci Antiochum:0£ Ro/ g g g X manos

manos abdincrc Afia: quæ nunquam eorum fueritC Amicitiam cxpetere Romanorùm A» tiochum:fcd quæ impetrata glorix fibûnon pudon (ît. Ad hæc Quintius, Qpandoquiz detn,inquit,honefta penfamus: fic.ut aut fola:aut prima certe penfari dccct principi orbis ter rarum populo,ôi tanto régi; utrum tandem uidetur honeftjusdiberas uclle omneis,quæ ubiz que funt, Gtæciæ urbes; an ferqas, ÔC ucdigales facereC Si fibi Antiochus pulchrum efle ccti fet; quas uibes ptoauus belli iure habuerit:auus,paterép nunquam ufurpauerinnpro fuis cas rcpetcrc in feruitutem:8i populus Romanus fufeeptum patrocinium libertatis Græcorû non defererç, fidei conftantiæc^ fuæ ducit efle. (îcut à Philippo Græciam libcrauituta ab Antio' cho græcas Afiæ urbes liberate in animo habet, neque enim in Æ.olidcm,loniamcp coloniae in feruitutem regiam miflæ funt:fed ftirpisaugendæcaufa.gentisc]^ uctuftiflimæ per orbem terrarum propagande. Cum hæiitaret Hegefianax: nec infîciari poflet:honcftiorcm cauz (àm libertatis^quàm feruitutis prætexi ritulo:quin mittimus ambagcs.inquit P.Sulpirius;qut tnaximusnatu exdeccm Icgatiscrat. alteram ex duabus conditionibus, quæ modo diferz te à Quintio date funt: lcgite:aut fuperfedete de amicitia agere, Nosucrojnquit Menipz pus, nec uolumus, ncc polfumus pacifei quicquam: quo regnum Antiochi minuatur. Poz ilerodie Quintius legationes uniuerfas Græciæ, Afîæép cum in fenatum introduxiflet; ut Ici rent quali animo populus Romanus, quali Antiochus erga ciuitatcs Græciæ effent: poftuz lata ôi fua,ôi regis expofuit. Renuntiarent ciuitatibus fuis.populum Romanum qua uirtute, quaip fidc libeitatem eorum à Philippo uindicauerit: eadem ab Antiocho, nifl dcccdat Euz ropa:uindicaturum. Turn Menippus deprccari ôC Quintium, Si patres inflitinne feftinaz rent decernere: quo decreto turbaturi orbem terrarum eflent. tempus amp;nbsp;fibi fumerent, Si rez gi ad cogitandum darent.cogitaturum.cum renuntiatx conditioncs eflint: Si impetraturum aliquid: aut pacis caufa confenfurum. Ita integra dilata rcs efl:. legatos mitti ad regem eofz dem,qui Lyiimachiæ apud eum fuerant: placuit: P.Sulpitium,P. rulium,P. Ælium. V ix dum q profeôli étant: cum à Carthagine legati bellum baud dubie patate Antiochum An/ nibale minifl:ro,attulerunt:inieceruntcp curam-.ne fimul Si punicum excitaretur bcllum. An nibal patria proEigus petuenerat ad Antiochum: fîcurante diôtum eft: Si état apud regem in magno honore, nulla alia arte: nifiquod uolutantidiu confilia de Romano bcllo nemo aptior fupcr tali re particeps efle fermonis poterat, Sententia cius una, atque eadem femper crat:ut in Italia bellum gcreretur. Italiam Si milites. Si commeatus præbituram externo ho/ fti.fi nihil ibi moueatur: liceaté^ populo Romano uiribus Si copijs Italiæ extra Italiam belz lum getere:neque regem,neque gentem ullam parem Romanis cflTe. Sibi centum teeflas naz ues, XVI millia pcditum.mille équités depofccbat.ea fe clafle ptimum Africam pcriturum, magnopere confiderc:0C Carthaginenfes ad rebellandum ab fc compclli poflc.fi illi cuntlcn tur:fe aliqua parte Italiæ bellum excitaturum Romanis. Regem cum cætcris omnibus tranz fire in Europam debere:Si in aliqua parte Græciæ copias continere:neq^ traqciente,amp;, quod in fpcciem famam^ belli fatis fit: paratum traflccrc. In hanc fententiam cum adduxiflet rcz gem:præparandos fibi ad id popularium animos ratus,literas,ne quo cafu interceptæpalam facerent conata: fcriberc non eft aufus. Ariftonem quendam Tyrium, natum Ephefi, experz tusfolertiam Icuioribusminiftcrijs, partim donis,partim fpepræmiorum oneratum,quibus etiam ipfe rex annuerariCarthaginemcum raandatis mittit.cdit nomina corum:quibus ccn uenris opus eflet. inftlt;uit etiam fecrctis notis: per quas baud dubic agnofccrent fua manz data effe. Hunc Ariftonem Carthagine obuerfantem non prius amici, quam inimici Anniz. balis,qua de caufa ueniflet, cognouerunt. Si primo in circulis, conuiufjscj^ eelebrata fermoniz bus res eft. deinde in fenatu quidam nihil aeftum efle dicere exilio Annibalis:fi abfens quoeç nouas moliri res,follici tandoc^ animos hominum turbarc ftatum ciuitatis poflet. Ariftonem quendam Tyrium aduenam,inftru(ftum mandatis ab Annibale,SC ab Antiocho rege,uenifz fe:ccrtos homines quotidie cum eo fecreta colloquia ferere.'SC in occulto colloqui: quod mox in omnium perniciem crupturum effet Conclamauere omnesiuocari Ariftonem deberc:0C quæti quid uenifferiSC nifi expromcrct: cum legatis P.omam mitti.fatis pro tcmcritate unius hominis

hominis fuppliciomm penfum eflc. priuatos fuo periculo pcccatüros. fcmpubîieatrt non ex/ tra noxam modo, fed ctiam extra famam noxæ conferuandam eflc, Vocatus Arifton pur/ gare fefe; amp;nbsp;firmiflimo propugnaculo utijquod nihil literarum ad quenquam attuliffet. cætc rum nec caufam aduentus fatis expediebauSi in co maxime hæfi'tabat: quod cum batching folum faólionis hominibus collocutum cum arguebant. Orta deinde altercatio eftialijs pro fpcculatore comprehendi iam, K cuftodiri iubentibustalijs negantibus tumultuandi caufam effe. mail rem exempli effetde nihilo hofpites corripi. idem Carthagincniibus Si Tyri, Si in alqs emporqs, in quæ frequenter commeantteuenturum i Dilata eo die res eft. Arifton pu/ nicoingenio inter Pœnosufus, tabellas conferiptas celeberrimo loco fupra federn quotidia/ nam magiftratuum prima uc^cra fufpendiu ipfe deinde tertia uigilia nauem confeendit; Si profugit. poftero die cum fuffetes ad ius dicendum confediftent: confpedlæ tabellæ: adem/ ptæcp: ôi Icëlæ.fcriptum erat: Ariftonem priuatim ad neminem, publice ad feniores ( ita fe/ natum uocabant)mâdata habuifte.Publicato crimine minus intenta de paucis quæftio erau mitti tarnen legatos Romam,qui rem ad Coss.ôi fenatum dcferrcnt:placuit:(îmul qui de in/ iurqs Mafaniflæ quererentur. Mafanifta pofteaquam Si infames Carthaginenfes,ôi inter fcipfos difeordes principes propter colloquia Ariftonis fenlînfenatum propter indicia iplîus Ariftonis populo fufpeôlumdocum iniuriæ efte ratus,agrum maritimum corum depopula/ tus eft:Si quafdam urbes ucôligales Carthaginéfium fibi coegit ftipendium pendere. Em/ poria uocant earn regionem. ora eft minoris fyrtis. agri uberis: una ciuitas eius Leptis fin/ gula in dies talcnta ueôligal Carthaginenfibus dédit. Hanc turn regionem Si totam infe? itam Mafaniffa.ôi ex quadam parte dubiæ poftêfïionisjfui regni, an Carthaginéiîum effeti effecerat. Si quia fimul ad purganda crimina. Si queftum de fe Romam eos ituros comperiG qui Si ilia oncrarent fufpicionibus. Si de iure ueôtigaliû dilceptarent, legatos ôi ipfc Romam milît. Auditi de tyrio aduena primum Carthaginenfes curam iniecerc patribus: ne cum Antiocho fimul, Si Pœnis bellandum effet, maxime ea fufpicio crimen augebat:quod quem comprehenfum Romam mitti placuiffet, nec ipfum, nec nauem eius euftodiftent. De agro deinde cum regis legatis fimul difceptari cœptum. Carthaginenfes iure fînium caufam tue/ bantur: quod intra cos terminos effet: quibus P.Scipio uiôtor agrum, qui iuris effet Cartha/ ginenlîum,finifret: Si confeftïone rcg{s:qui cum Aphyrem profugum ex regno fuo cum par/ te Numidarum uagantem circa Cyrenas perfcqucretur:precario ab fe iterper cum ipfum agrum, tanquam hauddubie Carthaginêfium iuris,petiffet. Numidæ Si de terminatione Scipionis mentiri eos arguebant:SC fiquis ueram origine iuris exigcrc ucllet:quem proprium agrum Carthaginenfium in Africa elle çquot; aduenis, quantum feôlo bouis tergo ampleifti loci potucrinntantum ad urbem communiedam precario datum, quicquid Byrfam fedcmfuam excefferint: ui atque iniuria partum habere. Neque enim de quo agatunprobare eos poffe« nonmodo fcmpcr,ex quo cœperint: fed ne diu quidê eos poffediffe.per opportunitates nunô illos, nunc reges Numidarû ufurpaffe ius: femperc^ penes eum pofîeffionem fuiffe:qui plus armis potuiflet. Cuius conditionis res fuerinpriufquamhoftcs Romanis Carthaginenfes, focius atque amicus rex Numidarum effeCeius finerenteffe: nec fe interponerent:quo minus qui poffenc:tencrent. Refpondcri legatis utriufep partis placuit:miffuros fe in Africam,qüi inter populum Carthaginenfèm, Si regem in re præfenti difeeptarent, Miffi P. Scipio Afri/ cauus. Si C.Cornelius Céthégus, ôi M.Minutius Rufùs,audita infpectac^ re fu/

fpenfa omnia, neutro inclinatis fententfjs, reliquerc.Id utrum fua fpon/ te fecchnt: an quia mandatum ita fuerir:non tam certum eft: quàm uidetur tempori aptum fuiffe:integro certami/

ne eos relinqui.nam ni ita effetîunus Scipio uel notitia rci, uel authoritate ita de utrifcß meritus.finire nutu difeepta/

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tionem potuiffet.

RIN c 1 p I o anni, quo hæc gefta funttSex. Digitius prætor tn Hilpaz nia citeriore cu ciuitatibus rjs,quæ poft profeótionê M.C’atonis permultç rebellaucrant:crebra magis,^ dignadiclu prælia fccinôi adco pkraque aduerfatutuix dimidiu militû,cp quod acccperatTucceiTori tradidcrit.nec dubiu eft: quin omnis Hifpania fublatura animos fucrit: ni alter prætor P.CorneliusScipio,Cn. filius.trans Iberu multa fecunda prælia tccifleu quo terrore no minus quinquaginta oppida ad cu dcfccerut.Pi ætor bare gefterat Scipio.Idé proprætor Lufitanos peruaftata ultcriori prouincia cu ingéti præda do/ mum redeuntesin ipfo itinere aggrcftus,ab hora tertia diei ad odauâincerto euentu pugna uit.numero militu impar,fupcrior alqs.nam Si acie frequenti armatis aduerfus longum Si tm peditum turba pecoru agmen.Si recenti milice aduerfus feftos longo itinere occurrerat. tertia namcp uigilia exierat hoftes:huic noóturno icineri tres diurnæ horæ accefterantinec ulla quie te data.laborem uiæprælium exceperat.itaq; principio pugnæ uigoris aliquid in corporibus, animisep fuit.Si tufbauerant primo Romanos.deindc æquata paulifper pugna eft.ln hoc di fcrimine ludos loui.fi ui fudiftec.cecidiftetc^ hoftestproprætor uouit.tandem gradu acrius in/ tulcre Romani:ceftitfß Lufitanus-.deinde prorfus terga dcdic.Si cu inftitiftcnc fugientibus ui dtorestad x 11 milita hoftiu funtcæfa: capti quingétiquadraginta,omnesfermè equitestSi Ggna militaria capta centu triginta quatuor.De exercitu Romano feptuaginta Si tres amifti., Pugnatum inde baud procul Ilipa urbe eft.eo utdore opulentum præda exercitu P.Cornc/ lius reduxit.ca omnis ante urbem expofita eft: poteftasc^ dominis fuas res cognofeédi fadta cft.cætera uendenda quæftori data.quod inde reueeftu efttmiliti diuifum. Nondum ab Ro ma profeólus erat C.rlaminius prætoncû hæc in Hifpania gerebantur.itaq; tarn aduerfæ,cp fecundæ res per ipfum, amicosq^ eius magnis fermonibus celebrabantur. Si tentaucranquo/, niam bellum ingés in prouincia exarfifleuSi exiguas reliquias excrcitus ab Scx.Digitio, atqj eas ipfas plenas pauoris ac fugæ accepturus cftec:ut unam fibi ex urbanis legionibus decernc rcnt:ad quam cu militem ab fe ipfo fcriptu ex fcnatusconfulto adiccifret:eligcret ex omni nu/. mero fex millia Si quingentos pedites.Si équités trecentos.ca fe legione(nam in Sex. Digiti) exercitu baud multu fpei cftc)rem gefturu. Seniores negate: ad rumores à priuatis tcmcre in gratia magiftratuu cofieftos fenatufcofulta facienda efle. nifi quod autprætores ex prouin eijs fcriberenaut legati renuntiarct: nihil ratu habcri dcbere.G tumultus in Hifpania cftet.'pla cerc:tumultuarios milites extra Italiam fcribi à prætore. Mens ea fenatus fuit:ut in Hifpania tumultuari) milites legcretur. Valerius Antias Si in Sicilia nauigafte delcdtus caufa C.Fla, minium fcribinSi ex Sicilia Hifpania petetem tempeftatc in Africa delatu, uagos milites de exercitu P, Africani facramento rogaflc:bis duaru prouinciaru delccftibustcrtiu in Hifpania allegifte. Nec in Italia fegnius Liguru bellum crefcebat.Pifas iam quadraginta millibus ho minum.affluente quotidic multitudine ad famâ bellffpcmc^ prædæ.circufedebant. Minu tins Cos. Arretiu die,quem edixerat ad conueniendu militibus:uenit.indc quadrato agmine ad Pifas duxit.Si cum hoftes mille paffuu ab oppido trans fluuiu mouiftent caftra:conful ur bem haud dubic fcruatam aduentu fuo cft ingreftus.Poftcro die Si ipfc trans fluuiu quingen tos ferè paffus ab hoftc pofuit caftra. inde leuibus prælfjs à populationibus agru fociorü tu/ tabatur.in aciem exirenó audcbat,nouo milite,Si ex multisgcncribus hominu collccfto, ncç dum noto fatis inter fe:ut uix fidere ali) ali)s poftent.Ligures multitudine freti Si in actem exi bant,parati de fumma reru dccernerc: Si abudantes militum numero paffim multas manus per extrema finium ad prædandu cmi'ttcbâuôC eu coaóta uis magna pecoru, prædæép eflet: paratu erat præfidi'um:per quod in caftella coru,uicosép agerctur. Cum bellum IiguÖinum ad Pifas conftitifTetxofuI alter L.Cornelius Mcrula per extremes Liguru fines exercitum in agru Boioru induxit.ubi longe alia belli ratio,^ cum Liguribus eratxonful in aciem exibat: hoftes pugna dptredtabâuprædatumcp ubi nemo obuiam exiretJifeurrebätRomani: Boq diripi fua impune.quàm tuendo ea coferere certamen tnaîcbât. Poftea^ omnia ferro igni^ fatis euaftata eranucôful agro hoflium exceffiuÔC ad Mutinam agmine incauto, ut inter pa/

L I B E R Q, V I K T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79

catos.ducebat.Boq ubî cgreiïum c finibus fuis hoftem fenfcrctfcqucbanùur (îlend àgrnfncjo cû infidqs quaeretcs.nodle prætergrefli cadra Romana fakû, quà tranfcundû crat Romanist infederunt. Id cum paru occulte feciflenucófutqui multa noôle folituserat mouere cadra: ne nox tcrroré in tumultuario prælio augeretjucem expédia uit.SC cum luce mouerentamen tur/ mam equicû exploratû mifit.Podea^ rclatum ed:quantæ copiæ,ôC in quo loco edent:totius agminis farcinasin mediu côrjci iudit: ôi. triarios uailum circûiicere:ca:tero exercitu indrudto ad hodê accedit.Idem Si Galli fccerut:podea^ apertas ede infidias.ac redlo Si iudo prælioi ubi uera uincerctuirtusidimicandû uidcrunt.Hora iccunda ferme cocurfum ed. (înidra focio rum equitum ala.ôi excraordinarq prima in acie pugnabant.præerant duo confulares legatû M.Marcellus.Ôi T. Sempronius prions anni conful. Nouus Cos.nunc ad prima figna erat: nunclcgiones concinebat in fubfidrjs:ne certaminis dudio prius procurrerent: quàm datum Ggnum edet.equites earum extra aciem in locum patentem Q.Si P.Minutiostribunos mili/ turn educere iulfinindccum Rgnu dedidetlt;impetum ex aperto faccrent. Hæc agenti nuntius ucnità T.Sempronio Longomo fudinere extraordinarios impetum Galloru: ô^cæfos perz multos ede:ÔJqui fuperiînnpartim labore,partim metu remifiife ardorem pugnæ.legionem alteram cxduabusjî uideretunfummitterenpriufquam ignominia acciperetur.Secuda mida ed legio:ôi extraordinarii reccpti.tum redintegrata ed pugna:cum Si recens miles,ôC deques ordinibus legio fuccedîdcnôi iinidra ala ex prælio fubdudla edidextcra in primam aciem fu bijt.Sol ingenti ardore torrebat minime patientia ædus corpora Gallorum.deniïs tarnen or dinibus nunc alrj in alios, nunc in feuta incumbentes fudinebât impetus Romanoru. Quod ubi animaduertit Cos.ad perturbâdos ordines eorû C.Liuium Salinatorem.qui præerat ala rijs equitibus:quamconcitatidimos equos immictcrc iubet: Si legionarios équités in fubfjdrjs edc.Hæc procella equedris primo confuditôi turbauit.deinde didi'pauit aciem Galloru:non tarnen ut terga darent.obdabant duces,hadilibus cædcntes terga trepidantium. Si redire iti ordines cogentes:fcd interequitantes alarrj non patiebantur .Conful obtedabaturmilites:uE paululum adniterent^uidloria in manibusede.dum perturbatos,ôi trépidantes uidercnc,inz darét.iî reditui ordines iîuident: integro rurfus eos prælio, Si dubio diraicaturos. Inferre uc/ xillarios iudit dgna.omnescônixi tandem aucrtcrût hodê. podqj terga dabant,Si in fugam padim edùndcbantun turn ad perfequendos eos legionarrj équités immidî.Quatuordecim millia Boiorum eo die cæfa funnuiui capti mille nonaginta cluo:equitcs duccnti uigintiunus: très duces corûidgnamilitariaducenta xir, carpenta Lxiir. Nec Romanisincruentauiz ôloriafuit.fupraquinqj millia militum,ipforum,aut fociorum funt amidarcenturiones tres SC X X, præfeêli fociû quatuor,Si M.Mactius tribunus militum fecudæ legionis. Eodem ferè tempore duorum confulum literæ allatæ funt:L.Cornelij,ad Mutina de prælio cum Boljs fa dto:Si Q.Minutij à Pids. Comitia fuæ fortis cdc.cæteru adeo fufpêla omnia in Liguribus fe habcre:ut abfccdi inde dne pernicie focioru,8i dâno rcip.non podit.d ita uideref^ patribusi mitterêt ad collegæut is,qui proHigatu bellum haberet: ad comitia Româ rediret.d id facerei grauaretur:quod no fuæ fortis id ncgotiucdct:fe quidê faêluru,quodcuqî fenatus cenfuidet# fed etiam atcç ctiâ uidcrcnttd magis è repub.edet interregnum iniri:^ ab fe in eo datu relit! qui prouinciam. Senatus C. Scribonio negotiu dedit;ut duos legatos ex ordine fenatorio mitteret ad L.Cornclium confulemtqui literas collcgæ ad fenatû midas déferrent ad eum:5i nuntiarêt,fenatum,ni is ad magidratus fubrogandos Româ uenireupotius,^ Q. Minutius a bello integro auocareturiincerregnum iniri paßuru. Midi legati rcnuntiaucrûf.L.Cornez lium ad magidratus fubrogâdos Româ uenturu. De literis L.Cornclii,qui feripferat fecürt dum præliu eu Boqs fiêlutdifceptatio in fenatu fuit,quia priuatim plerifq; fenatoribus lega/ tus M.daudiüs fcripfcrat:fortunæ populi Ro.Si militu uirtuti gratiam habédam: quod res bene geda ed’et.côfulis opera Si militu aliquantum amidum-.ÔC hodiû exercitu,cuius dclendi oblata fortuna fueratmon dcletu.milites eo plures peridc:quod tardius ex fubddqs qui labo râtibus opem ferret,fuccedident.hodcs c manibus emidosiquod equitibus legionarqs Si tat? dius datum (îgnum edet: SC perfequi fugientes non licuidet. De ea re nihil temere dccerni

8o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. Q_V A R T AE

placulUad frequcntiores cófulcatio delata eft.inftabat enim cura alia;quod ciuiras fccnore îaz borabauôC cum multis fœnebribus legibus cóftrióta auaritia cflètjuia fraudis inita erat:ut its focios,qui non tenerencur qs legibus:nomina tranfcriberent.ita liberos fœnore obrucbât de/ bitores.cuius coercédi cum ratio quærerctun diem finiri placuit, fœneralia quæproxime fuif/ fent: ut qui poft earn diem focrj ciuibus Romanis credidiflent pecunias:protîtcrétur: ôi ex ea die pecuniæ creditæ,quibus debitor uellet legibus,ius creditori diceretur. Deinde poftea^ profêftionibus deteëla eft magnitudo æris aheni per banc fraudé contra(fti:M. Scmpronius tribunus plebis ex authoritate patru plebé rogauiuplebescç fciuitxut cü focf)s,ac nomine lati no pecuniæ creditæ ius idem.quod cû ciuibus Romanis effet. Hæc in Italia domi,militiæ^ aéta. In Hifpania ncquaquâ tantum belli fuit:quantu auxerat fama.C.Flaminius in citerio ri Hifpania oppidu Iluciam in Oretanis cepit:deinde in hyberna milites deduxit:amp; per hye/ mem prælia aliquot nulfa memoria digna aduerfus latronû magis: hoftium excuriïones, uario tarnen euentu,nec fine militum iacftura funt fatfta Maiorcs res gcftæ à M. Fuluio. Is apud Toletu oppidu cum Vacceis, Vecftonibus^.ôi Celtiberis fignis collatis dimicauit:exer citum earû gentium fudit:fùgauitc^:regem Hilermum uiuum cepit. Dum hæc in Hifpania gerebâtuncomitiorû iam appetebat dies.itaq; L.Cornclius Cos.reliéto ad exercitû M.Claii dio legato,Româ uenit. Is in fenatu cum de rebus à fe geftis differuiflèt; quo^ in ftatu pro/ uincia effenqueftus eft cum patribus cofcriptistquod tanto bello una fecunda pugna tara fe/ liciter perfeéto,non effet habitus dfjs immortalibus honos.poftulauit deinde:ut fupplicatio/ nem fîmuhtriumphuq^ decernerent. Prius tarnen,^ rclatio fieret:Q.Metellus,qui cofui di étatorc^ fueratditeras codé tempore dixit ôi confulis L.Cornelij ad fenatû,ôi M.Claudfj ad magna partem fcnatorum allatas effe inter fe pugnantes; eoq^ dilatam effe confultationcm: ut præfentibus authoribus earum literarum difceptaretur.itaq; expcéfaffe fefe:utconful, qui fciretab legato fuo aduerfus fe fcriptum aliquid:cum ipfî ueniédum effet:duceret cum fccum Romam:cum ctiam uerius cffetîT.Sempronio imperium habend tradi cxercitum,quàm le/ gato, nunc uiderc fefe amotum de induftriatne ca,quæ fcripiîffetjpræfcns diceret:aut argue/ ret coràm: Si fi quid uani afferret: argui poffet:donec ad liquidu ueritas cxplorata effet, itaqj nihil eoru,quæ poftularet Cos.decernendum in præfentia cenfere. Cum pcrgeret nihiio le gnius referre:ut fupplicatio decernerctuntriûphanticp fibi in urbem inuchi liceret:M.amp;: C.Li cinq tribuni plebisfe intcrcefturos,fi de ea re fieret fenatus confultum: dixerunt. Ccnforcs erant priorc anno creati Sex. Ælius Pætus,amp; C.Cornelius Céthégus: Cornelius luftru con/ didit.cenfa funt ciuium capita c X l 111 millia feptingenta quatuor. Aquæ ingétes eo an no fueruntîôi Tyberis loca plana urbis inupdauit.circa portam Flumétanam etiam collapfa quædâ minis funt.ôi porta Cœlimontana fulmine iéta eft:muruslt;^ circa multis locis decœ/ lo tadus. ÔC Aritiæ, Si Lanuuq, SZ in Auentino lapidibus pluuit. Si à Capua nuntiatum eft: examen uefparum ingens in forum aduolalfe,amp;: in Martis æde confedifle.eas colledas cum cura,ôi igni crematas effe. Horum prodigiorum caufa decemuiri libros adiré iuftï: Si nouen/ diale facrum fadu:Ôi fupplicatio indida eft:atq; urbs luftrata.Iifdem diebus ædiculam Vi/ doriæ uirginis propè ædem Vidoriæ M. Porcius Cato dedicauit, biennio poftquam uo/ uit. Eodem anno coloniam latinam in agrum ferentinum triumuiri deduxerunt, C.Man/ lius Volfo, L. Apuftius Fullo,P.Ælius Tubero:cuius lege deducebantur tria millia pcditum ' ferè, CGC equites:numerusexiguus:procopiaagri.Daripotuerequadragenaiugerainpe dites,fexagcna in équités. Apuftio authoretertia pars agri dempta eft:quô poftea,fî uellent, nouos colonos afcribere polfent.uicena iugcra pedites, quadragena équités acceperunt. In exitu iam annus erat:ÔC ambitio magis quàm unquam alias exarferat confularibus comitqs. multi Si potentes pctebantpatritq plebeqc^: P, Cornelius, Cn. fîlius, Scipio, qui ex Hifpa/ nia prouincia nuper decefterat magnis rebus geftis: 5^ L. Quintius Flaminius, qui clafii in Græcia præfueranôC C. Manlius Volfo: hi patritq. plebei autcm,C. Lælius,Cn. Dominas, C.LiuiusSalinator, M.Acilius.fedomniu oculiin Quintium,Corneliumqj coniedi.nam Si in unum locum tendebant patritq ambo:ôc rei militaris gloria recens utrûc^ commendabar.

LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V r N r V $ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;81

Cætcmm ante omnia cettamen acccndebât fratres candidatorum, duo clanfïimi fux ætadâ imperatores.maior gloria Sdpionis.ôi quo maioneo propior inuidiæ:Quintr) rccécionuc qui coanno triumphanct. Accedebanquod aker decimu iam propè annum aflîduus in oculis hominum fuerat:quæ res minus uerendos magnos homines ipfa fatietate facit: cóful iterum poft deuitftum Annibalem, cenforq^ fuerat. in Quintio noua Si recentia omnia ad gratiam erant.nihil nec petierat à populo poft triumphum:nec adeptus erat.Pro fratre germano,noti patruelc fe petere aicbanpro legato amp;nbsp;participe adminiftrati belli.fe terra, fratrem mari rem geftifle.Is obtinuicrur præferref candidatotque Africanus frater duccbat:qué Cornelia gens* Cornelio cofule comicia habente: que tantum præiudiciu fenatus uirum c ciuitate optimum iudicatu.qui matré Idæam Pefti'nunte uenienté in urbem acciperet. L.Quincius,ôi Cn.Do mitius Ænobarbus Coss.facfti.adeo ne in plebeio quidê cofule,cum pro C. Lælio niteretur,. Africanus ualuit. Poftero die prætorcs creati L. Scribonius Libo, M.Fuluius Centimalus, A.Attilius Serranus.M.Bebius Pamphilus,L. Valerius Tappus,Q.Salonius Sarra. Ædiliz tasiniîgnis eo anno fuit M.Æmylij LepidLôC P.Æmylij Pauli.Multos pecuarios dânarunt: K ex ea pecunia clypea inaurata in faftigio ædis louis pofuerunt.porticû unam extra portam Trigeminam,emporio ad Tybcrim adielt;fto:alteram à porta Fontinaliad Marris aram,qua ,in campos iter eflet,perduxerunr. Diu nihil memoria dignû in Liguribus geftum erat, cx/ tremo eius anni bis in magnu periculum res adduóla eft. nam amp;cartra confulis oppugnata ægre funt defenfa: SC no ita multo poft per faltu anguftu cum duceretur agmen Romanumj iplas fauces exercitus Liguru infedit.qua cum exitus non pateret:c0uerfo agmine redire inftiz tit coful.Sd à tergo fauces faltus occupatæ à parte hoftiu erât:caudinæcp cladismemoria non animis modo,fed propè oculis obuerfabaf^,Numidas odlingetos ferme équités inter auxilia habebat.Eoru præfeôtus confuli pollicetunfe parte utra uellet cum fuis erupturu. tantu uti di ceret:utra pars frequetior uicis effet.in cos fe impetum faóturu:^ nihil prius,(^ flammam te tftis inie£fturu:uc is pauor cogeret Ligures exccdere faltu,que obfidereüSi difeurrere ad opem ferendam fuis, Collaudatû eum conful fpe præmioru onerar. At Numidæequos confeenz dunt:ôi obequitare ftationibus hoftiu neminem laceffentcs cœperunt.Nihil primo contemz ptius:equi,hominesc^ paululi amp;nbsp;gracilcs:difcinetus,ÖC inermis cques: præterquâ quod iacula fecu portât: equi fine frenis, deformis ipfe curfus rigida ceruicc 5Î extento capite currentium. Hunc cotemptum de induftria augentes la bi ex equis:öi per ludibrium fpedlaculo efte.Itacp qui primo intend,paratiép,fi laccfleren€',in ftationibus fuerant:iam inermes,fedentesép pars maxima fpeeftabat, Numidx adequitare: dein refugere:fed propius faltum paulatim euehis uelut quos impotentes regendi equos inuitos efferrent.poftremo fubditis calcaribus per mez dias ftationes hoftiu erupere: in agru latiorê eueefti omnia propinqua uiæ tetfta incendut: proximo deinde uico inferut ignem:ferro,fl3mmaép omnia peruaftant.Fumus primo cofpez d:us:deinde clamor trepidantiu in uicis auditus,poftremo feniores pueriep refugiétes tumulz tum in caftris fecerut.itaqj fine confilio,fine imperio pro fe quifqj currere ad fua tutanda: mo mentoep temporis caftra relióla erannSi obfidione liberatus Cos.quó intenderat, pcruenit,

Sed neqj Boq,neq; Hifpani,cum quibus eo anno bellatum erat:tam inimici, infeftiép erat Romanis:quam Ætoloru gens.Ii poft deportatosex Græcia exercitus primo in fpe fueranr, amp;nbsp;Andochum in uacuam Europæ pofleftioné uenturum:nec Philippum,aut Nabin quietuz ros.ubi nihil ufquam moueri uiderut:agitandum aliquid,mifcendum cp rati,ne cueftando fez tiefcerentconfilia:conciliu Naupaólum indixerunt. Ibi Thoaseorum prætor conqueftus inz iuriasRomanorü,ftatumép zEtoliæ.quod omnium Græciæ gentium ciuitatumep inhonora dflimi poft earn uiótoria eflent:cuius caufa ipfi fuinent:lêgatos cenfuitcirca reges mittendos:^ qui no folum tentarêt animos eorutfed fuis quenep ftimulismouerent ad Romanu bellum, Democritus ad Nabin,Nicander ad Philippum,Dicæarchus frater prætoris ad Antiochum eftmüTus.TyrannoLacedxmonio Democritus ademptis maritimisciuitatibus eneruatam tyrannidem dicere:inde milite,inde naues,naualescp focios habuifle:inclufum fuis propè mu ris Achxos uiderc dominantes Peloponnefo:nun^ habiturum rccuperâdi fua occafionê:!! * earn

can3,qux tum cfrcCprætermififTet.ôC nullum exercitum Romanu in Græcia cfTc: ncc propte? G/theum,aut maritimos alios Laconasdignam caufam exiftimaturos Romanos^ur legioc ncs rurfus in Græciam tranfmittant. Hæc ad incitandu animum tyranni dicebâtunut cum in Græciam Antiochus traiecifletxonfcientia uiolatæ per focioru iniurias Romanæ amicitiæ cóiungeret fe cum Antiocho, Et Philippum Nicander haud diflimili orattone incitabat.erac ctiam maior orationi materiatquo ex akiore faftigio rex,quam tyranus detradtus eranquot^ plures ademptæ rcs.ad hæc uetufta regum Macedoniæ fama, peragratusq^ orbis terraru ui/ ótorijs eius gentis referebantur.Et tutum uel incœpco,ucl euentu fe conßliu afferre.nam neep utance fe moueat Philippus,quam Antiochus cum exercitu trâfîerit in Græciam.fuaderc. à qui fine Antiocho aduerfus Romanos,Ætolosq^ tandiu fuftinuerit bellum:adiund:o Antio cho.focijs Æcolis,qui tum grauiores hoftes,quàm Romani fuerint:quibus tandem uiribus re fiftere Romanos poHe C* Adqciebat de duce Annibale, nato aduerfus Romanos hoftc; qui plures ôi duces,ÔC milites eoru occidiffenquam quot fupereffent. Hæc Philippe Nicâder.

Alia Dicæarchus Antiocho:ôê primum omnium prædam de Philippo Romanorum efle, dicere-.uiôtoriam Ætoloru. Si aditum in Græciam Romanis nullos alios, quam Ætolos de/ difre:ôi ad uincendû uircs eofdem præbuifle, deinde quantas pedttu equitum^ copias præ/ bituri Antiocho ad bellum effent: quæ loca terreftribus copqstquos portus maritimis. Turn de Philippo,ÔC Nabide libero mcndacioabutebatunparatum utrunc^ ad rebcllandum efïcî Si primam quanq? occafîonem recuperandi ca,quæ bello amifiifcnt,arrepturos. Ita per to/ tum fimul orbem terrarum Ætoli Romanis concitabant bcllum.ôi reges tarnen aut non mo ti,aut tardius moti funt.Nabis extemplo circa omneis uicos mahtimos dimifit ad feditiones in ijs mifeendas: Si alios principum donis ad fuam caufam pcrduxit: alios pertinaciter in foz cietate Romana manêtes occidit. Achæis omnium maritimorum Laconum tuendorum à T.Quintio cura mandata crat.italt;ç extemplo ad tyrannu legatos miferunuqui admonerent fœderis eum Romani:denuntiarenccp:nc pace, quam tâtopere pctiffenturbaret.ôC auxilia ad Gytheum, quod iam oppugnabatur à tyrannotôi Româ qui ea nuntiarent,legatos miferûr, ' Antiochus rex ea hyeme Rhaphiæ in Phœnice PtolemæoregiÆgypti filia in matrimoz nium data,cum Antiochia fe recepiffeLper Ciliciâ.Tauro monte fupcrato,extrcmo ïam hye mis Ephefum peruenit.inde principioueris,Antiocho filio miffo in Syriam ad euftodiâ ulti marum partium regni.ne quid abfente fe à tergo moueretunipfe eu omnibus terreftribus co/ pqs ad Pifidas,qui circa uSicam incolunt:oppugnandos cft profeeftus. Eo tépore legati Ro mani P.Sulpitius,ÔC P.Iulius,qui ad Antiochu(ficut ante didlû cft)miftî crant.iuflï prius Eu/ mencm adire,Ela::am uenerc;inde Pergamu(ibi regia Eumenis fuic)dcfcenderût. Cupidus belli aduerfus Antiochû Eumenes erat:grauê,fî pax effet, accolam tanto potentioré regé cre/ dens:cundê,fi motu bellum eftet,n5 magis parem Romanis fore:^ Philippus fuiftet: Si auc funditus fublatû iri:aut fi pax uidto daretur: multa illi detraéta fîbi acccftura:ut facile deinde fe ab eo fine ullo Romano auxilio tueri poffet.etiâ fi quid aduerfi cafuru forenfatius efte Ro manis foefjs quâcunc^ fortunâ fubire:cp folum aut imperiu pati Antiochi:aut abnuentem ui atqj armis cogi.Ob hæc quantu authoritate,quantum confilio ualcbat,incitabat Romanos ad bellum. Sulpitius æger Pergami fubftitit.Iulius cum Pifidiæ bello occupatû efle regem audiffeuEphefum profedlus.dum paucos ibi raoratur dics:dedit operam:ut cum Annibale, qui turn ibi forte eranfæpe congrederetur:ut animu eius Si tentaret.fi qua poffet: amp;nbsp;metu de/ merer periculi ei quicquam ab Romanis efle.His colloques aliud nihil aóf u efttfecutû tarnen fua fponte eft:uelutcófilio petitum eflenut uilior ob ea régi Annibai: fufpediorc^ ad omnia fieret. Claudius fecutus Græcos Acilianos libros, P.Africanu in ca fuilfe legationc tradier eumc]^ Ephefi collocutum cum Annibale.ôC fermone etiam unum refcrt:quo quærenti Afri/ cano quem fuifle maximum imperatorem Annibai crcdcrct,refpcndiffet Alexandrum Ma ccdonum regem: quod parua manu innumerabiles exercitus fudiflet: quodqj ultimas oras, quas uifere fupra fpem humanaro effet:peragrafrct.quærenti deinde quem fecundum ponez retjPyrrhum dixiffe.caftra metari primura docuiffeiad hoc neminem elcgatius loca cepiffe.

LIBER CLV I N T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;85

prxlia difpofuiiïe: artcm etiam conciliandi fibi homines earn habuiflctut ttalicx genees rcgtg cxterni,quàm populi Romani tandiu prindpis in ea terra impcriu efle mallent, cxequeti dez inde quem tcrtium duccret,haud dubic femetipfum dixiffe.tum rifum obortum Sdpioni: Si fubieciflè.quidnam tu dicercs:fi me uidiTes tum me uero.inquit.ôC ante Alexandru, Si ante Pyrrhu.ôC ante omnes alios impcratorcs efle.Ôi perplexum punico aftu refponfum Si afl'enz tationis genus Sdpioncm mouifle:quod c grege fe imperatorum uelut inxiHmabilcm fectez uiiTet. iulius ab Ephefo Apameam proceifit. eo Si Antiochus audito Romanorum legato rum aduentu occurrit. Apameæ congreffis diiceptatio eadem fermé fuit: quæ Romæ inter Quintium.ôi legatos regis fuerat. mors nuntiata Antiochi filij regis,quem miiTum paulo an te dixeram in Syriara-.diretnit colloquia. Magnus luólusin regia fuit:magnumcp eius iuucz nis defydcrium.id enim iain fpecimen fui dederatiut (1 uita longior contigtifet:magni iuftitp régis in eo indolem fuiiTe appareret. Quo carionacceptiorcp omnibus fueranco mors eius fu fpedtior fuit.grauem fucceiforem cum inftare feneeftuti fuae patrem credentem,per fpadones quofdam.talium minifterrjs facinorum acceptos regibus, ucneno fuftulifle. Earn quoqj cauz iam clandeftino facinori adqciebant: quod cum Scleuco fi'lio Lyfimachiam dediflet: Antioz cho quam fimilem daret federn, ut procul ab fe honore cum quoep ablegaret-.non habuiflet. Magni tarnen luclus fpecies per aliquot dies regiam tenuit.legacusc^ Romanus, ne alieno tempore incomodus obuerfaretur: Pergamum conceiTit.rex Ephefum omiilo quod inchoa^ berat bello, redrje. ibi per ludlum regia claufa cum Minione quoda, qui princeps amicorum eius crat: fccrcta confilia agitauit. Minio ignarus omnium externorum, uiresep xftimans rez gis ex rebus in Syria, aut Afia geftis.non caufa modo fuperiorcm eife Antiochum.quod niz hil xqui poftularent Romani: fed bello quoq? fuperaturum credebat.Fugienti regi difeeptaz-tionem cum Icgatis.feu iam experto earn minus profpcram,feu mcerore recenti confufo,proz feffus Minio,fe quæ pro caufa elTet diói:uru,pcrfuafit: ut à Pergamo accerferentur Icgati.Iam conualueratSulpitius.itaq; ambo Ephefum uenerut. rex à Minione cxcufatus:0i abfente co res agi cœpta eft. Ibi præparata oratione Minio. Spcciofo titulo,inquit, uti uos Romani grxearum ciuitatum liberandarum uidco. fed faóta ueftra orationi non conueniunt: Si aliucf Antiocho iuris ftatuiftis:alio ipfi utîminî.Quid enim magisSmyrnæi, Lampfaccnicp Græci funt.quàm Neapolitan!,Si Rhegini,Si Tarétinûà quibus ftipendium:à quibus naues ex fœz dere exigitisC Cur Syracufas,atc^ in alias Siciliæ græcas urbes prætorcm quotannis cum imz pcno,Si uirgis,00 fecuribus mittitis nihil aliud profedlo dicatis:qüàm armis fupcratis uos rjs has leges impofuilTe.Eandem de Smyrna,0i Lampfaco,duitaribuscp,quæ loniæ, aut Æoliz dis funt:caufam ab Antiocho accipite.bello fuperatas à maioribus. Si ftipendiariasac ueôliz gales fadas Antiochus rcpetit.itaqj ad hæc ei refpoderi uelim:fi ex æquo difceptatunôi non belli caufa quæritur. Ad ca Sulpitius Fecit uerccunde,inquit, Antiochus: qui fi alia pro caufa eius non erant,quæ dicerentunquemlibet ifta,quàm le dicerc maluit.Quid cnim Emile habet ciuitatum earu,quas comparaftiæaufa'Z Ab Rhcginis,ÔC Neapolitanis,Si Tarentinis. ex quo in noftram uencrunt poteftatem-.uno Si perpetuo tenore iuris femper ufurpato, nunz quam intermifro,quæ ex fœdere debent.exigimus.Potesne tandé diccre:ut q populi non per fe,non per alium quenquam fœdus mutaucrinufîc Afiæ ciuitates.ut femel uencrunt in maioz rum Antiochi poteftatemiin perpétua pofleflîone regni ueftri permanfiffe C amp;nbsp;non alias eaz rum in Philippi,alias in Ptolemæi fuifle poteftateCalias per multos annos nullo ambigétc li bertatem ufurpaflefNam fi,quod aliquâdo lèruierut temporu iniquitate preEi: ius poft tot fecula afteredi eos in feruituté faciet:quid abeft quin adum nobis nihil fit: quod à Phil 1 ppo liberauimus GræciâCôC répétâtpofteri eius Corinthû,Chalcidem, Demetriadem.ÔC Thefta lorum totâ gcntemC Sed quid ego caufam ciuitatû agoiquâ ipfis agétibus ôi nos. Si regem ipfum cognofeere æquiùs eft Vocari deinde ciuitatum Icgationes iufTit, præparatas iam ante,Siinftrudasab Eumcne:qui quantucunc^uiriu Antiocho deceflîftet, fuoid accefturum regno ducebat. Admifli plures,du fuas quifq? nue qucrelas,nûc cxpoftulationcs inferit,æqua iniquis mifcétes,c difceptationealtercationé fccerut.ita^ nec^ remilïa ulla rc,ncq^ impetrata, «que

^ 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. V A R T A E

îçque ac ucnerant,omnium incerti legad Romam redierunt. Rex dimiHis fjs confilium de, hcilo Romano habuit.lbi alius alio fèrocius:quia quo quifq; afperius aducrfus Romanos lo cucusefTeueo fpe gratiæmaior erac,alius fuperbiam poftulatorû increparcaanquam Nabidî uiclojiic Antiocho,maximo Afîæ regum,imponentium Icges.quanquam Nabidi tarnen do minationem in patriam fuam,ôi patriam Lacedæmonem remifram: Antiocho ß Smyrna,ô2 Lampfacus imperatafàciâtùndignum uideri.alii:paruas,ôi uixdidtu dignas belli caulâs tan to régi eas ciuitates eflè.ièd initium femper per ius iniuftaimperandi ficri.nifi crederenuPerz fas,cum aquâ terram^ ab Lacedæmonrjs petierunt:gleba terræÂ hauftu aquæ eguifle. per fimilem tétationem Romanis de duabus ciuitatibus agi. SC alias duitates.fimul duas iugum exuifle uidiffenuad liberatorêpopulum defedluras.fi non libertas fcruitute potior fit: tarnen omnem præfenti in ftatu fpem cuic^ nouandi res fuas bhndiorc efle. Alexander Acarnân in concilio erat.Philippi quondam amicus, nuper relidlo eo fecutus opulentiorem regiâ An/ tiochi:ÔCtanquam peritus Græciæ.necignarus Romanorum,in eum gradum amicitiæ regis, ut confilijs quoque arcanis intcrefTet.acceptuserat. Is,tanquam non utrum bellandum eilet, ncc ne,confuleretur:fed ubi,ÔC qua ratione bellum gereretur: uidtoriam fe baud dubiam pro/ ponere animo affirmabat. Si in Europam tranfiflet rex: SC in aliqua Græciæ parte fedcm bello cepiiTet:iam primum Ætolos,qui umbilicum Græciæ incolercnnin armis eum inuentu rum,antefignanos, ad afperrima quæc^ belE paratos in duobus uelut cornibus Græciæ:Na bin à Peloponnefo concitaturum omniaa-epetentem argiuorum urbem,rcpetenccm mariti/ mas ciuitates: quibuseu dcpulfum Romani Lacedæmonis mûris inclufiffent: à Macedonia Philippum:ubi pnmum bellicû cani audiflènarma capturum.nofle fe fpiritus cius: noffe ani mum.fcire eum îeraru modoiquæ clauftris,auc uinculis teneantuningeteisiamdiu iras in pe/ dtore uoluere.meminifle etiâ fc:quotiesin bello precari omnes deos folitus fit:ut Antiochum fibi datent adiutorem.cuius uoti fi compos nunc fiannullam moram rebcllandi fatfiurû.tan/ tum non cundlandum,neq? ceflandum effe.in eo enim uidtoriam uerti:fi SC loca opportuna, ÔC foci] præoccuparêtur.Annibalemquoq? fine mora mittendum in Africam efle ad diftrin/ gendos Romanos. Annibal non adhibitus eft in cofîlium, propter colloquia cû Iulio iuipe dtus régi,SC in nullo poftea honore habitus.Primo earn cotumeliam tacitus tulit:deinde me/ lius efle ratus,ÔC percundfari caufam repêtinæalienationis,ÔC purgare fe tempore apto,quæ/ fita fimpliciteriracundiæcaufa,auditacç, Pater Amilcar,inquit, Antioche paruum admo/ dumme,cum facrificaret,altaribusadmotum iureiurando adeginnunquam amicum fore po puli Romani.fub hoc facraméto fex SC X xx annos militaui:hoc me in pace patria meaex/ pulif.hoc patria extorrem in tuam regiam adduxit:hoc duce,fi tu fpem meâ deffitueris: ubi/ çuncÿ uires,ubi arma efle fciam:huc ueniam.toto orbe terrarû quærens aliquos Romanis ho ftes.itaqj fi quibus tuorum mets criminibusapud te crefcere libet:aliam matcriam crefcendi, quàm ex mequærant.odiocR quod fim Romanistid me uerum dicere pater Amilcar,ÔC dq te ftes funt.proindc cum de bello Romano cogitabis:inter primos amicos Annibalem habeto, fiqua res te ad pacem cbpellenin id cófilium cum quo délibérés,quærito. Nó mouit modo talis oratio regem:fed etiam reconciliauit Annibali. Excôfilio ita difceflum cft:ut bellum gc reretur. Romæ deftinabant quidem fermonibus hoftem Antiochum: fed nihil ckim ad id bellum præter animos parabant.Confulibus ambobus Italia prouincia décréta eft: ita ut in/ terfecompararennfortirenturue-.utercomittjs eiusanni praeeflenad utrum ea nopcrtineret cura:ut paratus effet: fi quo eum extra Italiam opus effet ducere legiones, Huie confuli per/ miffum: ut duas legiones fcriberet nouas,0C fociûm ac latini nominis X X milli3,0C équités D c c c. Alteri cofuli duæ legiones dccretæiquas L.Cornelius Cos.fuperioris anni habuif/ fet: SC fociûm ac latini nominis ex eodem exercitu pedites X V millia,0C équités quingenti. Q.Minutio cum exercitu,quern in Liguribus habebanprorogatum imperium, additum: in fupplementumut iiii milliapeditumRomanorumfcriberentur.SC CL equites:0Cfoeijs eodem V millia peditum imperarentur, CCL équités. Cn,Domitioextra Italiam, quo fenatus cenfuiffet, prouincia eue*nit: L. Quintio Gallia. Prætores deinde prouincias fortiti,

LIBER CVV I N T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;85'

M.Fului'us Ccnti’malus urbanamXScribom'usLibo peregnnam,L, Valerius Tappus Ski/ liam,Q.Salonius Sarra Sardinian!, M.Bebius Pamphilus Hifpaniam citeriorê,A. Attilius Serranus ultcriorem.Scd his duobus primû fenatufcôfulto,deindeplebis etiam fcito permu tacæ prouinciæ funt,A. Attilio claflis, SC MacedoniæM. Bebio Brutrj dccreti:Flaminio,Fulz uiocp in Hifpanqs prorogatum imperium.Bcbio Pamphilo in Brutios duæ legiones decre/ tæ:quæ priore anno urbanæ fuiflenuut SC focijs eodem millia peditum x V imperarcntur,ôi quingcnti équités. A. Attilius triginta naues quinqueremes facere iuflus:ôi exnaualibus uets res deduccreiii quæ utiles eiTent:^ fchbere nauales focios.Et cofulibus imperatu: uti duo mil/ lia fociûm ac latini nominis.ôô mille pedites datent Romanos.Hi duo prætores, SC duo exer/ ' citus terreftres naualesép aduerfus Nabin aperte iam oppugnantem focios populi Romani, dicebantur parari.cætcrum legati ad Antiochu milTi expctflabâtunSê priufquam rj redifTenc, uctuerat Cn.Domitium cofulem fenatus ab urbe difcedere.Prætoribus Fuluio,ÔC Scribonio, quibusut ius dicerent,Roma prouincia eratmegotium datum:ut præter cam claflcm,eui At/ tilius præfuturus crat,centum quinqueremes pararét, Priufquam coful, prætorescp in pró/ uincias profîcifccrétur:fupplicatio fuit prodigiorum caufa.Captam fcx hœdos uno îœtu edi/ diffe,cx Piceno nutiatum eft:ôê Arretij puerum natum unimanum: Amiterni terra pluuifle: Formijs portam,murumép de cœlo tadlaîôCfquod maxime terrebat confulem Cn.Domitiu} bouem locutum:Roma caue tibi.Cæterorum prodigiorum caufa fupplicatu efttbouem cum cura feruari aliquot arufpices iuflerunt. Tyberis infeftiore, priore impetu illatus urbi duos pontes,ædifîcia multa,maxime circa portam Flumentanam euertit.iaxum ingens, fiue imbri bus,feu motu terræleniorc quàm utalioqui fentiretur, labefaôtatumu'n uicum lugarium ex Capitolio prociditîô: multos opprcfiît.in agrispafïîm inundatispecora ablatatuillarum ftra ges fadla eft. Priufquam LQuintius coful in prouinciam perueniret:Q.Minutius in agro pifano cum Liguribus (jgnis collatis pugnauit: nouem millia hoftium occidit: cæteros fufos, fugatosep in caftra copulit. ea ufq? in nodlem magno certamine oppugnata, defenfaep funt, nodle clàm profedli Ligures:prima luce Romanus uacua caftrg inuafit.prædæ minus inuen/ tum eft,eo:quod fubinde fpolia agrorum capta domos mittebant.Minutius nihil deinde la/ xamenti hoftibus dedit.ex agro pifano in Ligures profeôl:us,caftclla uicosep eorum igni fer/ roep peruaftauit.ibi prçda Hetrufca.quæ mifîa à populatoribus fueratzreplctus eft miles Ro manus. Sub idem tempus legati ab regibus Romam reuerterunt.qui cum nihitquod fatis maturam caufam belli haberet, nifî aduerfus lacedæmonium tyrannum attuliflenuquem SC Achæi legati nutiabant contra fœdus maritimara oram Laconum oppugnare: Attilius præ/ tor cum claiTe miflus eft in Græciam ad focios tuendos, Confules,quando nihil ab Antio/ cho inftarct: profîcifci ambos in prouincias placuit. Domitius ab Ârimino,quà proximum fuitiQiiintius per Ligures in Boiosuenit.Duo cofulum agmina diuerfa late agrum hoftium pcruaftarut.Primo équités eorum pauci cum præfeôtis, deinde uniuerfus fenatus,poftremo, in quibus aut fortuna aliqua,aut dignitas erat:ad mille quingcnti ad confules transfugerunt.

Et in utraq; Hifpania co anno res profpere geftæ. nam SC C. Flaminius oppidu Litabrum munitum,opulentumcpuineisexpugnauit:amp;:: nobilem regulum Corribilonem uiuum cepit: ÔC M. Fuluius procoful cum duobus exercitibus hoftiu duo fecunda prælia fecinoppida duo Hifpanoru Vcfceliam, Holonemcp, SCcaftella multa expugnauit.alia uoluntatcad eum de/ fccerut.tum in Oretanos progreftus,ôi ibi duobus potitus oppidis,Noliba,SC Cufibi,ad Ta gum amnem ire pergit.Toletu ibi parua urbs erattfed loco munita.eam cu oppugnarenVe/ dlonu magnus exercitus Toletanis fubßdio ucnit. cu his Ggnis collatis profpere pugnauit:6i fufis Vcdlonibus.opcribus Tolctum cepit Cæterum eo tempore minus ca bella,quæ gere/ bantuncuræ patribus erant-.quàm cxpeclatio nondu cœpti cum Antiocho bclli.nam etfi per legatos idétidem omnia cxplorabâtuntamen rumorcs temcre fine ullis authoribus orri mul/ ta falfa ucris mifcebat.inter qux allatum erat-.cum in Ætoliam ueniffet Antiochustextcmplo claftem eum in Siciliam mifturum. Iraq; fenatus etfi pra:torem Attiliu cum clafte miferat in Græciam:tamen quia no coprjs modo fed etiam authoritate opus erat ad tuendos fociorum h h h animos

86 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. V A R T A E

aniniû3:T.Quîntium,5îCn.O.ttauium,ÔC Cn.Scruili5,3^P.Iulium legatos în Græciam mi fitiôiuc M.bcbiuscx Brutqs ad TarentûÂ Brûdulium promoucret legiones,decreuit:inde, fi rcs pofcercGîn Macedonia traqcerct: Si M. Fuluius prætor clafTem nauiû tn'ginca mitteret ad tuendam Siciliæoram:Ôi ut cum impeno elTet,qui claficm cam duccrct:(duxit L.Oppius Salinatoi-:qui prioreanno xdilis plebis fuerat)5lt; ut idem prætor L. Valerio collegæ fcribcrer. pcriculum eile ne clafiis regis Antiochi ex Ætoliain Siciliamtraiicereuicaq^ placere fenatui, ut ad eum cxcrcitû quem haberet.tumultuariorû militum ad x 11 milli^pcditcSjöC quadrin gentos équités fcribcret:quibusoram maritimâ prouinciæ.quæ uergeret in Græciâ,tueri pofi (et. Eum deledu prætor non ex Sicilia ipfa tantum,fed etiam ex circuniaccntibus infulis ha buit:oppidat^ omnia maritima,quæ in Græciâ uerfa erant:præfidi}s firmauit. Addidit ali/ menta rumoribusaduentus Attali,Eumcnis fratris:qui nutiauit:Antiochû regem Hellefpon turn cum cxercitu tran(îffe;amp; ita fe parare Ætolos:ut fub aduentû eius in armis effent. Et Eu meni abfenti,amp; præfenti Attalo gratiæ adlætôi-ædcs liberæ Attalo,ac lautia dccretazôi mune ra data quina ambobus cquefiria arma,amp;: uafa argetea centû pondo. Cû alq atqj aliq nun tf) bellum inftare afferrennad rem pertinere uifum eftæonfules primo quoqj tempore creari. itaq; fenatufcofultum fadtû elbut M.Fuluius prætor literas cxtemplo ad confulcm mitteret: quitus certior fîcret fenatui placereiprouincia, exercitucp tradito Icgatis, Româ reuerti cum: ôi ex itincre præ’mittere cdiêlumtquo comitia confulibuscrcâdis cdicerct. Paruit his literis Cos.ôC præmillo cdicto,Româ ucnit.Eo quoq? anno magna ambitio fuinquod patritf) tres in unumlocum petierunt:P.Cornclius.Cn.filius,Scipio,quiprioreanno rcpulfam tulcrat:^: L.Cornelius Scipio,ÔC Cn.Manlius Volfo.P.Scipioni,ut dilatu uiro tali,no negatum hono rem apparcrct:confulatus datus cft.additus ci de plcbe collega,M.Attilius Gîabrio.Poftcro dieprætores creati LÆmylius Paulus,M.Æmylius Lepidus,M.Iunius Brutus,L. Cornez lius Mammul3.C.Liuius,ôi L.Oppius.utrique eorum Salinator cognomen erat. Oppius is eranqui claflem triginta nauium in Siciliam duxerat.Interim dum noui magiftratus fortiren tur prouincias:M.Bebius à Brundufio cum omnibus copfjs trâfire in Epirum cft iunus:amp; cir ca Apollonia copias côtincrc:ôi M.Fuluio prætori urbano negotiu datum cft:ut quinquerez mes nouas quinquaginta faccrct. Et populus quidé Romanus ita fe ad omnes conatus An tiochi præparabat. Nabis iam no differebat bellum:fed fumma ui Gythcû oppugnabat: Si infcftus Achæis,quod miferât obfcflîs præfidiu:agros eorû uaftabat.Achæi né antca aufî capeiîere bellum,cp ab Roma rcuertiffent lcgati:ut quid fenatui placcrct,fcirêt:poft reditum legatorû,8i Sicyoncm cocilium edixerunt: Si legatos ad T.Quintiu miferunt.qui confiliû ab co pcterent.In cócilio omniu ad bellum cxtemplo capefiendû inclinatæ fentêtiæ crant: lircræ T.Quinti] cunôlationé inieccrunnquibus author erat prætoré,clafrcmq5 Romand expetitan di.Cum principe alrj in fententia pcrmancrénaln utendû cius,quê ipfi confuluilTentconfilio cenfcrcnnmultitudo Philopœmcnis fententiam cxpeôtabat.Prætoris turn crat:amp; omneseo tépore Si prudentia,ôi authoritate antcibat.Is præfatus,bcne coparatum apud Ætolos efle, ne prætor.cû de bello cofuluiffchipfc fententiam dicerenftatucrc quamprimu ipfos quid uclz lent, iufiït.prætoré décréta corû cû fide,amp; cura executurû:annixurumt^;utquantû in confilio humano pofitû cfTet: nec pacis cos pœniterct,nec belli. Plus ca oratio mométi ad incitandos ad bellum habuit:tp fi aperte fuadendo cupiditatê res gerendi oftédiffet.itacp ingenti cofen fu bellum dccretûefi:têpus,ÔC ratio adminiftrâdi cius libéra prætori permiffa Philopœmeni funt.Prætcr^ quod ita Quintio placeret:ôC ipfe exiftimabat claflem Romand cxpeôlâdam: quæ à mari Gytheû tueri poflct.fed mctucns,ne dilationê rcs no patercrur,amp; non Gytheum folum,fed præfidiû quoqj miflum ad ruédam urbem amittcrctunnaues Achæorû deduxir.

Coparauerat SL tyrdnusmodied claflem ad prohibenda.fi quaobfeiTis mari fummitteren tur,præfidia,trcs tcdlas naucs, SL iembos treisiisip tradita uetcrc claflc ex fœdere Romanis, harû nouarû nauium agilitatem ut experiretunfimul ut omnia fan's apta ad certamen eflent, prouedtos in alrum quoridiercmigem militemcp fimulachrisnaualis pugnæ cxcrccbar,in co ratus uerti fpem obfidionis:fi præfidia maritima interclufiflet, Prætor Achæorû ficut terrez ftrium

LIBER Q_ V I N T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;87

ftnum certaminu arte quemuis claroru imperatorû uel ufu, uel fngenio æquabat: ira rudis in re nauali erat:Ârcas,mediterraneus homo,externorû etiam omniufn,nifi quod in Creta præ/ feôlus auxiliorum militaucrata'gnarus.Nauis erat quadrircmis uetus, capta annis odtoginta ancetcum Crateri uxorê Nicæam à NaupaClo Cohnthû ueÉicret. huius fama motus (tuerac enim nobile in clafle rcgia quondam nauigiü)deduci ab Ægio putrem earn admoduÄ uetu ftate dilabcntem iulTit.Hac tum prætoria naue præcedente clafTemjCum in ea Patrcnfis Pifo præfedtus,claffis uehcrctunoccurrerur à Gytheo Laconum naues:ÖJ primo ftatim incurfu ad nouam amp;nbsp;firmä nauem uetus, quæ per fe ipfa omnibus cópagibus aquam acciperet: diuulfa efttcaptic^ omnes;qui in naui erant.cætera claflis prætoria naue amifla.quantü quæc^ remis ualuitjugit.ipfe Philopcemenes in leui fpeculatoria naue fuitmec ante fugæ finem,^ Patras uetura ßtjfecit.Nihilearesanimumilitaris uiri,ÖCmultosexperticafus imminuit:quin corra, fi in re nauali,cuius eflèt ignarus,ofrcndiflet:eo plus in ea,quoru ufu callcret,fpei nadtus,bre/ ue id tyranno gaudiu fe effedluru affirmabat. Nabis cum profpera re elatus,tum etiä fpem baud dubia nadlus,nihil iam à mari periculi fore,Si terreftres aditus claudere opportune po fitis prændijs uoluit. tertia parte copiaru ab obfidione Gythei abduóla, ad Pleias pofuit ca/ ftra.Imminet is locus Si Lcucis,ô^ Acris:quà uidebâtur hoftes exercitû admoturi, Cum ibi ftatiua eflent:ôi pauci tabernacula haberénmultitudo alia cafas ex arûdinibus tcxtas fronde, quæ umbram modo præberet: texiffentîpriuf^ in confpeôtû hoftium ueniret Philopœrae/ nesmec opinante eum improuifo genere belli aggredi ftatuit.Nauigia parua in flationem oc cultam agrtargiui contraxinin ea expeditos mihtes,cetratos plerofqj cum fundis,amp;: iaculis,ô2 alio leui genere armaturæ impofuit.inde litora legens cû ad propinquû caftris hoftium pro/ montoriû ueniflct:egreflus calîibus notis nodle Pleias peruenit: Si fopitis uigilibus, ut in nul/ lo propinquo metu,ignem cafis ab omni parte caftroru iniecit.Multi prius incédio abfumpti funt:(^ hoftium aduentu fentirênôC qui fenferantmullam opem affèrre potuerût.ferro,flam mac^ omnia abfumpta.perpauci tarnen ex tam ancipiti pefte ad Gytheum in maiora caftra perfugerut.Tta pcrculfis hoftibus Philopœmenes protinus ad depopulandam Tripolin laco nici agri,qui proximus fines Megalopolitarum eft:duxit:6C magna uipecorum hominumc^ inde abrepta, priufquam à Gytheo tyrannus præfidium agris mitteret:difceftit. Idem Tele/ gam exercitû contradho.concilioc^ eodem SJ Achæis Si focfis indiôto, in quo Si Epirotarum, Si Acarnânum fuere principes:ftatuit, quoniâ fatis Si fuorû à pudore maritimæ ignominiæ rcftituti animi,6i hoftiû conterriti eftennad Lacedæmonê ducereteo modo uno ratus ab obfi dione Gythei hoftem abduci pofte.Ad Carias primu in hoftium terra pofuit caftra.Eo ipfo die Gytheum expugnatum eft. cuius rei ignarus Philopœmenes caftra ad Barbofthenem (mons eft deccm millia paftuu ab Lacedæmone)promouit. Et Nabis recepto Gytheo,cum cxpedito exercitû inde profedtus,cum præter Lacedæmonê raptim duxiflet.-Pyrrhi (quæ uo C3nt)caftra occupauit:quem pcti locu ab Achæis non dubitabat.inde hoftibus occurrit.Obti nebant autélongo agraine propteranguftias uiæ propc quinq^ millia pafluum: cogdaatur agmen ab equitibus,ôi maxime à parte auxilioru: quod cxiftimabat Philopœmenes; tyran num mercenarfis militibus,quibus plurimû fideret,à tergo fuos aggrefturum, Duæ res fimul inopinatæ pcrculerut eum;una,præoccupatus,quem petebat,locus:altera; quod primo agmi ni occurrifte hoftem cernebat: ubi eu per loca confragofa iter efteufine leuis armaturæ præfi/ dio figna ferri no uidebat pofte. Erat auté Philopœmenes præcipuæ in ducêdo agmine, lo CISC*!? capiêdis folertiæ, atq; ufus; nec belli tantu téporibus,fed etiam in pace fe ad id maxime exercuerat. Vbi iter quopiam facercttôi ad diffîcilem tranfitu faltum ueniftcucotemplatus ab omni parte loci natura,cum folus iret,fecum ipfe agitabat animotcum comités haberet, ab fjs quærebat;fi hoftis eo loco apparuiftet:quid,fi à h'onte,quid,fi ab latere hoc,aut illo, quid fi' à tergo adoriretur,capiendum cofilij foretCpoffe inftruétosreéla acie,poftè inconditû agmen. Si tantumodo aptum uiæ,occurrere: quem locu ipfe capturus eftet, cogitando,aut quærendo exequebatunaut quot armatis,aut quo genere armoru (plurimu enim interefte') ufurus;quó impedimenta,quó farcinas,quó turbara inermem traijceret:quanto ca, autquali præfidio cu h h h i ftodiret

88 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. CLV A R T AE

ftodiret-.K utrum pcrgcre qua cccpifTct ire,uia,an ea qua ucnifictrcpetere melius cfTencaflris quoq; quern locu caperet: quantum munimeco ampleóleretur loci, qua opportuna aquatiot qua pabuli lignorumcp copia cflcnquà poftero die caftra mouenti tutu maxime iter,quæ for ma agminis elTet.His cutis cogitationibusep ita ab ineute ætate animu agitaueratmt nulla ei noua in tali re cogitatio eflèt.Et tum omniû primû agmen conftituit: dein cretefes auxiliäres, amp;nbsp;quos tarentinos uocabac,équités binos fecu trahentes equos ad prima ßgna mißt: Si iufTis equitibus fubfcquüfuper torrentem.unde aquari polTent.rupem occupauit:eó impedimenta omnia,Si calonuturbâ collegia armatis circudedinS^ pro natura loci caftra cómuniuit.taber/ nacula ftatuere in afpretis. Si inæquabili folo difficile erat.Hoftcs quingetos paflus aberant. ex eodem riuo utrinq? cum præfidio leuis armaturæaquati funnSC priuf^,qualia in propinz quis caftris folcnt,cótrahcretur certamenmox interuenit.poftero die apparebat pugnandum pro aquatoribus circa riuum cffc.nocftc in ualle à cofpeeftu hoftium auerfa,quanta multitudi nem locus occulere potcrat,condidit cctratoru.Luce orta Crctenfium leuis armatura,öi taten tini équités fuper torrente prælium comiferunt.Letennaftus Cretenßs popularibus fuis,equi tibus Lycortas Megalopolitanus præcrat.Cretefes Si hoftiû auxiliäres,equitumqj idem ge nus tarentini prxßdio aquatoribus crant. aliquandiu dubiu prælium fuit: nt eodem ex parte utraq; hominû genere,amp; armis paribus.procedentc certamine,ôi numero uicere tyrâni auxiz liares:ô€ quia ita præceptû à Philopœmene præfcôtis crat:ut modico edito prælio in fugâ inz clinarcnnhoftcm^ ad inßdiaru locum pcrtraherent.effufe fccuti fugientes per couallcm plez riep Si uulncrati,S^ interfeefti funt,priuf^ occultum hoftem uiderét.Cetrati ita.quantû latitu do uallis paticbatur,inftru(fti fédérât: ut facile per interualla ordinu fugientes fuos acciperét. cofurgunt deinde ipß integri,recentes,inftru(fti:ôi in hoftes inordinatos,effufos,labore etiam Si uulneribus feffbs impetum faciunt.nec dubia uidloria fuit:extemplo terga dédit tyrani mi les:ôi baud paulo concitatiore curfu, quàm fecutus crat,fugiens in caftra eft compulfus.multi cæfijcaptiép inea fijga funt. Si in caftris quoq? foret trepidatu: ni Philopœmcnes receptui caz ni iuffiffec:locamagisc5fragofa,quacuncptcmereproceffîiîet,iniqua, quàm hoftémetuens, Inde Si ex fortuna pugnæ Si ingenio ducis coieôlans.in quo tum is pauore eflèt,unum de au xiliaribus fpecic transkigæ mißt ad eu:qui pro coperto afferret: Achæos ftatuifîc poftero die ad Eurotam amncm,qui ptopè fub ipßs affluit mœnibus:progredi:ut intercluderent iter: ne auttyrannus cum uellct,reccptu ad urbem haberetautcomeatus ab urbe in caftra portaren tur:ßmul etiâ tentaturos:ß quorû animi folicitari ad defeëtioné à tyranno poffent. Non tam fidê diôtis perfuga fecit: quàm perculfo metu relinquedi caftra caufam probabilem præbuit. Poftero die Pythagorâcum auxiliaribus. Si equitatu ftationê agere pro uallo iufflr.ipfe tanz quam in aciem eu roboreexcrcitus egreflfus,ßgna ocyus ferri ad urbem iuflît.Philopœmencs poftea^ citatu agmen per anguftam. Si procliuê uiam duci raptim uidit: equitatu omnem. Si Crctcnßum auxiliaresin ftationê hoftium,quæ pro caftris erat:emittit. Illi ubi hoftes adz cflc.ÔC à fuis fe defertos effè uiderunt:primo in caftra fc recipere conati funt: deinde poftea^ inftruêta acies tota Achæoru admouebatunmetu ne cû ipßs caftris caperentur,fequi fuorum agmen aliquantu prægreflum inßftunt.Extemplo cctrati Achæoru in caftra impetû faciunt: cæteri ad perfequêdos hoftes ire pergunt. Erat iter taie: per quod uix tranquillum ab hoftili metu agmen expediri poffèt, Vt uero ad poftremos præliu ortu eft: clamorcp terribilis à terz gopauentiu ad prima ßgna eft perlatus:pro fe quifq; armis abiedtis in circuiedlas itineri fylz uas diffcigiunnmometocp temporis ftrage armoru fepta uia eft:maxime haftis:quæ pleræcg aduerfæ cadentes,ueluc uallo obiedto iter impediebant. Philopœmenes utcunqj poffent,inz ftare,SC perfequi auxiliaribus iuflïs (utic^ enim equitibus baud facilem futuram fugam) ipfe grauius agmen uia patentiorc ad Eurotam amnem deduxitJbi caftris fub occafum folis pofi tis.leuem armaturam,quam ad perfequendum reliquerat hoftem:opperiebatur.qui ubi priz ma uigilia uenerunc,nuntiantes:tyrannu cum paucis ad urbem penetrafTe, cæterâ multitudiz nem incrmem toto fparfam uagari faltu: corpora curare cos iubet. ipfe turn ex cætcra copia militum,qui,quia priores in caftra uenerâc;refe(fti Si cibo fumpto,ÔC modica quiete crant: dez ledlos

LIBER Ct V I N T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;89

ledVos.nihil præter gtadios fecutn fcrcntes extemplo cducit: amp;nbsp;duaru portaru ttinenbus, quæ Pheras,quæc^ Barbofthenem ferutineos inftruxit: quà ex fuga recepturos fefe hoftes crcde/ bat.Ncc cum opinio fefcllit. nam Lacedæmonij quoad lucis fupcrfuic quicquâ: à deurjs caHi bus medio faltu recipiebant fc.primo uefpere ut lumina in caftris hoftiû côfpexerc:è regione coïû occukis femitis fe tenucrût.ubi prætergreflï ea funtiam turum rati.in patenteis uias dez fcenderût.ibi exccpti ab iniîdente hofte paffim ita multi cæfî.captiéç funt: utuix quarca pars de toto exercitu euaferit. Philopœmenes inclufo tyranno in urbejnfcquentes dies propc triz ginta uaftandis agris Laconum abfumpfit;debilitatislt;^,ôi propè fraôbis tyranni uiribus.doz mum redrjt’.æquantibus eum gloria rerum Achæis imperatori Romano, ôi quod ad Laconi cura bellum attineret.præferêtibus etiam. Dura inter Achæos,ôd tyrannû bellum eratdega ti Romanorû circûiere foliciti focioru urbes: ne Ætoli partis alicuius animos ad Antiochum auertiflent.minimu operæ in Achæis adeundis côfumpferunt:quos,quia Nabidi infefti erât: adcætera quocp fan's fidoscenfebanteffe.Athenas primû,inde Chalcidem, inde in Theffaz Lam icre;aliocuticp cocilio frcqueti Theflalos.Demetriadem iter flexere. eô Magnetu conciz hum indiôtu eft.Accuratior ibi habenda oratio fùinquod pars principu alienati à Romanis, totiqp Antiochi,ôi Ætolorû erannquia cum reddi filium obiîdem Philippo allatum effettftiz pendiumcp impoßtu remittin'nter cætera uana allatum erat: Demetriadem quoqj ei redditu ros Romanos efle.id ne fieret,Eurylochus princeps Magnetû, faólioniscp eius quidâ omnia nouari Ætolorû, Antiochitß aduentu malcbant.Aduerfus eos ita differendum eranne timo rem uanum rjs demendo fpes incifa Philippum abalienaret: in quo plus ad omnia momêti, quàra in Magnetibus eflct.llla tantum c6memorata:cum totam Græciâ beneficio libertatis obnoxiam Romanis e(ïe:tum eam ciuitaté præcipue. ibi enim non præfidia modo Macedo num fuifle:fed regiam exædificatæ.ut præfens femper in oculis habendus effet dominus, cæz tcrum nequic^ ea fadhatfi Ætoli Antiochû in Philippi regiam adducerent: Si nouus Si incoz gnitus pro uetere fiC experto habendus rex effet. Magnetarchen fummû magiftratum uocât. is tum Eurylochus eranac poteftate ea fretus negauit diffîmulandû fibi. Si Magnetibus effe, quæ fama uulgata de reddenda Deraetriade Philippo foret, id ne fierenomnia Si conanda, K audenda Magnetibus effe.ôC inter dicendi contentioné inconfultius euedtus proiecitîtum quocç ipecie libéra Demetriadem effe:re uera omnia ad nutû Romanorû fieri. Sub hanc uocem fremitus uariantis multitudinis fuit, partim affentientium, partim indignantiû dicere id aufum eum.Quintius quidem adeo exarfit ira: ut manus ad cœlum tendes deos teftes inz grari ac perfidi animi Magnetum inuocaret.Hac uoce perterritis omnibus,Zeno ex principi bus unus Magnetum,cum ob elegâter aôtam uitâ authoritate,tum quod femper Romanoz rum haud dubie partis frierat:ab Quintio,legatisq^ alrjs flens petrjnne unius amentiam ciuiz tati aflîgnarét.fuo quenc^ periculo furere.Magnetas non libertaté modo,fed omnia,quæ ho minibus fanâ:a,caracp funt:T.Quintio,ÔC populo Romano debere. nihil quenqua à dqs ira mortalibus precari poffe:quod no Magnetes ab illis haberent.ôf in corpora fua citius per fuz rorera fæuituros:quàm ut Romanâ amicitiam uiolarent. Hüius orationé fubfecutæ multi/ tudinis preces funt.Eurylochus ex cocilio itineribus occultis ad portam,atqj inde protinus in Ætoliâ profugit, lam enim {Si id magis in dies)Ætoli defeôlioné nudabât'.eocp ipfo forte tempore Thoas princeps gentis,quem mifèrât ad Antiochû:redierat:indecç Menippum fez cum adduxerat,regis legatum. qui,priuf^ cocilium fjsdaretur:implcuerantomniû aures,ter reftres naualescp copias comemorando:ingentem uim peditû equitumép uenire:ex India ele phantos accitos:ante omnia,quo maxime moueri credebât multitudinis animos:tantû adue hi auri’.ut ipfos emere Romanos poflît. Apparebanquid ea oratio in concilio motura effet: (nam Si ueniffe eos,amp; quæ agerent, omnia Romanis legatis deferebâtur) K quanquam prôz pè abfciffa res erautamen nô ab re effe Quintio uifum eft: fociorû aliquos legatos intereffe ei concilio:qui admonerét Romanæ focietatis Ætolos:qui uocé libéra raittere aduerfus regis le gatum änderet. Athenienfes maxime in eam rem idonei uifi fant,Ô£ propter ciuitatis dignita tem,ôc uetuftâ focietatê cû Ætolis.ab qs Quintius petqt:ut legatos ad panætolicû concilium hhh } mitterent

mittcrent. Thoas primus in eo cocilio renuntiauit legarione.Menippus poft cum in trom if/ fus. Oprimu fuifte omnibus,qui Græciam, Afiamt]^ incolerent:ait,integris rebus Philippi potuifte interuenire Antiochum.fua quencg habiturum fuiftemcqj omnia fub nutum, ditio/ nemcß Romana pcruentura.nunc quoq;,inquit,fi modo uos quæ inchoaftis,confilia coftan/ ter pcrducicis ad exituipoterit di js iuuantibus,amp; Ætolis focijs, Antiochus quamuis inclinatas Græciæ res reftituere in priftina dignitatê.ea aute in libertate pofita eft:quæ fuis ftat uiribus: no ex alieno arbitrio pendct. Athenicnfes,quibus primis poft regia Icgatione dicendi quæ uellent poteftas faóta eftimentione omni régis prætermifta,Romana: focictatis Ætolos, me/ ritórumc^in uniuerfam GræciâT. Quintrj admonuerutine temere cam celeritate nimia cofi liorum euerterét.Confîlia callida ÔC audacia prima fpecie læta,tralt;ftu dura,cuentu trift ia cftc. legatos Romanos,in qs T. Quintiu baud procul inde abeftc. dum integra omnia eftent: uerbis potius de f|s,quæ ambigeretundifeeptarent:^ Ariam, Europamcp ad funeftu arma/ rent bellum. Multitudo auida nouandi res, Antiochi tota erat: Si ne admittendos quide in concilium Romanos cenfebât.principû maxime feniores authoritate obtinuere:ut daretur qs concilium.Hoc decretum Atheniefescum retuliftent: cundu in Ætoliam Quintio uifum eft. aut enim moturum aliquid:aut omneis homines teftes fore: penes Ætolos belli culpam effe: Romanos iufta,ac prope neceftaria fumpturos arma.Pofteacp uetum eft eô:Quintius in eo concilio orfus à principio focietatis Ætoloru cum Romanis,ôi quoties ab qs fides mota fœde ris effet,pauca de iure ciuitatû,de quibus ambigeretf: differuit. Si quid tarnen æqui fe habere arbitraretunquanto effe fatius: Roma mittere legatos: feu difceptare,feu rogare fenatu mal/ lent:^ populum Romanu cum Antiocho immiftis Ætolis no fine motu magno generis hu raani, Si pernicie Græciæ dimicareC'nec ullos prius clade eins belli fenfuros:^' qui mouiffent. Hoc nequiequa uclut uaticinatus Romanus. Thoas deinde, cætcricp fadionis ciufdé cum affenfu omnium audit! pcruiccrût:ut ne dilato quidem côcilio,ôi abfentibüs Romanis decrc/ turn fieret:quo accerferetur Antiochus ad liberandam Græciâ,difceptandumq; inter Æ tolos Si Romanos.Huic tam fuperbo decrcto addidit propriam cotumcliam Democritus prætor eorû.nam cum idipfum pofeeret decretu T.Quintius:non ucritus maieftaté uiri,primo aliud in præfcntia,quod magisinftareupræuertendum fibi efle dixit.decretum,refponfumép breui in Italia,caftris fuper ripam Tyberis pofitis,daturu.tanrus furor illo tempore gentem Ætolo rum,tantuscp magiftratus corû ccpit.Quintius, legatie^ Corinthum rediere. Inde,ut quæqj de Antiocho nihil per fe ipfi moti. Si fedentes expeétare aduentum uiderentur regis: conci/ lium quidem uniuerfæ gentis poft dimiffos Romanos non habucrunt: per apodetos autem (ita uocant fanCliusconciliuiex dcledlis conftat uiris)id agitabânquo nam modo rcs in Giæ cia nouarêtur.Inter omneis conftabat:in ciuitatibus principes,ôi optimum quenc^ Romancé focietatis effe:Ôi præfenti ftatu gaudere:multitudinem, Si quorum res non ex fententia ipfo/ rum cffent:omnia nouare uellc.Ætoli confilium uno die fpei quoque non audacis modo, fed etiam impudentis ceperunt:Demctriadem,Chalcidem,ÔÎ Laccdæmonem occupâdi.Singuli in fingulas miffi funt principes:Thoas Chalcidem,Alexamenus Laceda:moné,Diocles De/ metriadem.HunccxulEurylochus,de cuius fuga, caufaeç fugæante diôlum cft: quia reditus in patriam nulla fpes alia erat:adiuuit.LiterisEurylochi admoniti propinqui,amiciép,ÔC qui eiufdem fadtionis erant,liberos ÔC côiugem eius cum fordida uefte tenentes uclamenta fuppli cum concionem frequente adiré iubent.fingulos,uniucrfos^ obteftantesme infontcm,inde/ mnatum conüènefcere in exilio finerent.Et fimplices homines mi(èricordia,6i improbos fedP tiofosep immifeendi res tumultu ætolico fpes mouit.pro fe quifqgt; reuocare iubebât.His præ/ paratis Diodes cum omni equitatu(ôi erat tune præfcdlus equirum)fpecie rcduccntis exulem hbfpitem profedtus,dic ac nodle ingens iter emcnfus,cum millia fcx ab urbe abeffenluce pri/ ma tribus eledlis turmis, cætera multitudine equitum fubfequi iuffa, proceffît. poftcaquam portæ appropinquabat:defilire omnes ex cquis iuffît: amp;nbsp;loris ducere equos, itineris maxime modo folutisordinibus: ut comitatus magis præfedli uideretunquàm præfidium. Ibi una ex turmis ad porta relidta,ne excludi fubfequens equitatus poffet:media urbe aeper foru manu

LIBER Q_ V I N T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;91 '

Eurylochum tenens,mukis occurretibus,gratulantibusfp,domum deduxit. mox equitu ple/ na urbs cranöC loca opportuna occupabantur.tum in domos mifli: qui principes aduerfæ ta/ dtionis interfîcerent.Ita Demetrias zËtoIoru fatfla eft. Lacedæmone non urbi uis afteréda, fed tyrannns dolo capiendus erat:quem fpoliatum maritimis oppidis àRomanis,tunc intra mœnia etiam Lacedæmonis ab Achæis compulfum,qui occupatfer occidere; eum rotius gra tiam rci apud Lacedæmonios laturum. Caufam mittendi ad eum habuerûnquod fatigabat precibus’.nc auxilia fibi,cum illis authoribus rebellatTet;n}itterentur.Mille pedites Alcxamc/ no dati funt:ÔC trecenti deleôli ex iuuentute équités.Iis à prxtore Democrito in côcilio arcana gentis.dequo ante ditÆû eft:denûtiatum:ne fe ad bellum Achaicû,aut rem ullam, quam fua quifqj opinione pra^cipere polîeucrcdercnt mifTos efle.quicquid Alexamcnû res mouitïet fu biti cófi'li} capere:ad id quàm uis inopinatu,temerarium,audaxobcdientcr exequendum pa/ rati cffennac pro eo acciperenutan^ ad id unum agendu miflos à domo fe feirent. Cum his ita præparatis Alexamenus ad tyrannû uenif.quê adueniens extemplo fpci impleuit. An/ tiochum iam in Europam trâ(îlTe:mox in Græcia fore,terras, maria armis uïriscç compléta/ rum.non cum Philippo rem etfe credituros Romanos.numeru iniri peditum, equitumep, ac nauium non pofle;elephantorû aciem cófpeótu ipfo debellaturam.Ætolos toto fuo exercitu paratos efle uenire Lacedæmonem.cum res pofeat: fed frequentes armatos oftendcrc adue/ nienti régi uoluifle.Nabidi quoqj SC ipfi faciendû etfejut quas haberet copias, no fincrec fub tcôlis marceteere otio;fcd educcrettSJ in armis decurrere cogeret:fîmul animos acuerct:ôi cor/ pora exerceret.cofuetudine leuioré laborem fore:Si comitate.ac benignitate ducis ctiâ no iniu cundum fieri potTe. Educi inde frequenter ante urbem in campu ad Eurotam amnem coepe re,Satellites tyranni media fere in acie cofiftebant.tyrannus cum tribus fmnmum equitibus, inter quos plerunc^ Alexamenus eranante figna ueótabatur cornua extrema inuifens.in de/ xtero cornu Aetoli erant:ôlt;: qui ante auxiliares tyranni fuerâc:ô!: qui ucnerant milites cû Ale/ xameno,Fecerat fibi morem Alexamenus nunc cum tyranno inter paucos ordines circueun/ di,monendic^ eum.quæ in rem etfe uidcbanturmuac in dexteru cornu ad fuos adequitandu mox inde,uelut imperato,quod respopofcitfeLrecipiendi fc ad tyrannu.Sed quern diem pa trando facinori ftatuerat:eo paulifpercu tyranno uedtatus,cum ad fuos cócetfitfentum equi/ tibus adomofecum miffis, Agenda,inquit,res eft iuuenes,audendacp:quam me ducc impi gre exequi iutfi eftis.parate animos,dextrasc^:nequis in eo, quod me uiderit faciétem: eeßer, qui cundlatus fueriuSi fuum confilium meo interponet: tciat fibi reditum ad penates no etfe. Horror cunbtos cepiuK meminerant,cum quibus mandatisexitfent.Tyranus ab læuo cor nu ueniebat. Ponere haftas équités Alexamenus iubet; Si fe intueri. colligit amp;nbsp;ipfe aniraum confufum tantæ cogitatione rei.poftea^ appropinquabat :impetum facit: Si rransfixo equo tyrannum deturbat.iaccntem équités confodiunt multis fruftra in loricam iólibus datis.tan/ dem in nudum corpus uulnera peruenerut; Si priufqua à media acie fuccurreretur,expirauic. Alexamenus cum omnibus Aetolis citato gradu ad regiam occupadam pergit. Corporis cu ftodes.cum res in oculis gereretunpauor primo ccpit.deinde pofleaqabire Aetolorü agmen uidere:concurrunt ad relictum tyranni corpus.Pcrpaucorum turba ex euftodibus uitæ,mor/ ciscç ultoribus faóla eft. nee mouitfet fe quifqua: fi extemplo pofitis armis uocata in concio/ nem multitudo fuitfet: Si oratio habita tempori cóueniens. Frequentes inde retenti in armis Aetoli,fine iniuria cuiuf^. fed,ut oportuit in cofilio fraude ccepto,omnia in maturanda per/ niciem eorü,qui fecerant,funtadla.£)ux regia inclufus diem ac noótc in fcrutadis thefauris ty ranni cofumpfit: Aetoli uelut capta urbe,quam libcratfe uideri uolebannin prædam uerfi.Si/ mul indignitas rei, ac fimul contemptus animos Lacedæmonqs ad eoeundu fecit. alij dicere: exturbandos Aetolos: ói libertatem,cum reftitui uideretur:interceptam repetcndam.alq: ut caput agêdæ rei etfenregq generis aliquê in fpeciem atfumédum . Laconicus eius ftirpis erac pueradmodu.educatuscum liberis tyranni. eum inequu imponunt: Si armis arreptis Aeto/ losuagos per urbem cædût:tum regiâ inuadut: ibi Alcxamenu cum paucis refiftenté obtrun cant. Aetoli circa Chalciœcû(Mineruæ eft templû æreum) congregati cæduntur.pauci armis hhh abiedis

DEC. Q^V A R T AE abicd:is,parsTegeam,pars Mcgalopolin perfugiut.ibi coprchenfi à magiftratibus fub coro na ucniciût. Philopœmencs audita cæde tyranni profeôlus Lacedæmonê,cnm omnia turz bata metu inuenifTef.euocatispnndpibuSjSi oratione habita, qualis habéda ab Alcxameno Rieraufociccati Achæoru Lacedxmonios adiunxiueo etiâfacilius, quod ad idem forte tepus A. Attilius eu quatuor uiginti quinqueremibus ad Gytheû accenît. lifdem diebus circa Chalcidem Thoas per Euthymidâ principem pulfum opibus eorû, qui Romanæ focietatis erant:poft T.Quintq.lcgatorumcp aduentû, amp;nbsp;Herodorû mercatorê, fed potêtem Chalcide propter diuitias, præparatis ad proditioné iis,qui Euthymidæ faeftionis erant: nequa^ ean/ dem fortunâ, qua Demetrias per Eurylochû occupata eranhabuit. Euthymidas ab Athenis (eum domicilio delegerat locû) Thebas primu,hinc Salganea proceiïit.Herodorus ad Thro nium inde baud procul in maliaco ßnu duo millia peditü, T boas ducentos équités, naues onerarias leues ad triginta habebat. eas eu fexcêtis peditibus Herodorus trarjeere in infulam Atalantam iuflusjut inde,cu pedeftres copias appropinquate iam Aulidi,at£^ Euripo fenfif/ fenChalcidé trarjcerct.ipQ cæteras copias nodlurnis maxime itineribus quanta poterât celeri tate,Chalcidem ducebât. Midlilo,à Xenoclides,penes quos turn fumma rerû pulfo Euthy mida,Chaleidc erat:feu ipß per fe fufpieati.feu indieata re,primo pauidi nihil ufquâ fpei, niO in fuga ponebant.deinde pofleaquam refedit cerror:5{ prodi,d^ deferi no patriam modo,fed ctiam Romanoru focietaté cernebannconfilio taii animu adiecerunt.Sacrum anniuerfarium eo forte tépore Eretriæ Amarynthidis Dianæ erat:quod no populariû modo, fed Caryftio/ rum ctiâ cœtu celebratur.Eômiferûtqui orarent Eretricnfes,Caryftioscf :ucamp; fuarû fortuna rum in eadem infula geniti mifererentur: amp;nbsp;Romand focictaté refpicerentme finerent Ætolo rum Chalcide Heri.Eubœam habituros:ß Chalcide habuiffent.grauesfuineMaeedonasdo minos:multo minus tolerabiles futuros Ætolos, Romanorum maxime refpcôlus ciuitates mouit,Si uirtuté nuper in bello,ÔC in uidoria iuftitiâ benignitaté^ expertas.itacç quod robo ris in iuuétuteerat,utralt;ç ciuitas armauit:mifîtcp. His tuêda moenia Chalcidis oppidani eu tradidiflentîipfi cû omnibus coptjs trâfgreflî Euripû ad Salganea pofuerut caftra.inde caduz ceator primu,deinde Ôi legati ad Ætolos miflï percunólatu:quo fuo dióto,faólóue focrj.atqj amiei ad fc oppugnâdos uenirêt.Refpondit Thoas dux Ætoîorumo ad oppugnâdos.fed ad liberandos ab Romanis uenire fefe. fplendidiore nûc cos catena,fed multo grauiore uindtos efle:^ cum præfidiu Macedonu in aree habuiflènt.Se uero negate Chalcidenfes aut feruire ulli.aut præfidio cuiuft^ egere, Ita digreflî ex colloquio legati ad fuos.Thoas,ôi Ætoli,ut qui fpem omnem in eo,ut improuifo opprimèrent, habuiflentiad iuftû bellum, oppugnationé^ urbis mari ac terra munitæ haudqua^ pares: domum redicre. Euthymidas poftea^ cadra populariu adSalganea eire,profeôlosc^ Ætolos audiuinô^ ipfe à Thebis Athenas redqt.Et Herodorus cum per aliquot dies intentus ab Atalanta fignû nequic^ expcólaflèt: mifla fpe culatoria naue,ut quid moræcaufa eflet,fciret:poftea^ rem amiflam à focrjs uidit: Throniu, unde uenerat, repetit. Quintius quotß his auditis à Corintho ueniens nauibus in Chalci/ dem Euripo Eumeni régi occurrit.placuiüquingétos milites præfidrj caufa relinqui Chalcide ab Eumene regetipfum Athenas ire.Quintius,quö profeólus erat,Demctriadcm cótendinra tus Chalcidem libcrata momêti aliquidapud Magnetasad repetcndam focictatcm Roma/ nam fadtutam.K ut præfidrj aliquid effet fuæ partis hominibus-.Eunomo prætori Theffalo/ rum fcrip(ît:ut armaret iuucntuté.ôC Iulium ad Demetriadé præmiQt ad tentandos animos: non aliter,niß pars aliqua inclinaret ad refpedtu priftinæ focietatistrem aggreffurus. Iulius quinqueremi naue ad hoftiû portus eft inuedtus.Eo multitudo Magnetû omnis cum fe effu/ diflèt:quæduitlulius:utru ad amicos.an ad hoftes fefe ueniffe malIentCRefponditmagnetar ches Eurylochus:ad amicos ueniffe eum.fed abflineret portu:amp; ßneret Magnetas in concor/ dia,ÔClibertate eife’.nec per colloqufj fpeciem multitudinem folicitaretAltercatio inde,no fer mo fuit:cum Romanus ut ingratosincreparet Magnetas: imminentesc^ prædiceret clades: multitudo obftreperet,nunc fenatum,nunc Quintium accufando.Ita irrito incepto Iulius ad Quintiu fefe recepic.At Quintius nutio ad prætotcm minb,ut reducetet domum copias:ipfe nauibus

LIBER Q_V I N T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;95

nauibus Corinthum rcdqt. Abftulcrut me uelut de fpatio Græciæ rcs immiftæ Romanis: non quia ipfasopcræpretiumeflèt pcrfcribcre: fed quia caufæfuerunt cum Antiocho belli. Cólulibus defignans(inde nanqj diueiterâ)L.Quintius,ôi Cn.Domitius cófules in prouin cias profedi funt:Quintius in Ligurcs:Domitius aduerfus Boios.Boij quieuerünattç etiam fenatus eorû cum libcns,Si præfeôti cum equitatu(fumma omnium raille Ôi quingenti^confu Il dediderunt fefe.Ab alccro confule agcr Liguru late cft uaftatusicaftellac^ aliquot capta:un de no præda modo omnis generis cum captiuis parta:fed recepti quoq? aliquot ciues/oci]^: qui in hoftium potcftate fuerât, Eodê hoc anno Vibonem colonia deduda eft ex fenatus c5fulto,plcbiscp fcito.mille fcptingéti pedites ierunt:trccenti equites.triuuiri dcduxerunt eos, Q.Næuius,M.Minutius,M.Furiu3 CralTipes.quinadena iugera agri data in fingulos pediz tes funuduplcx cquitibus. Brutiorû proxime fuerat agenBrutij ccperât de Græcis. Romæ per idem tépus duo maximi fucrunt terrores.diutinus altcr:fed fegnior.terra dies duodequa/ draginta mouit.pcr totidé dies feriæ in folicitudine^ac metu fuere-.in triduu eius rei caufa fupz plicatio habita eft.alter non pauor u3nus,fed uera multoru clades fuit, inccndio à foro Boaz rioorto diem nodcmcp ædificia in Tyberimuerfa arfcre-.tabcrnæcp omnescum magni pre/ ni mercibus conflagrauerunt. lam ferè in exitu annus erat;amp; in dies magis fama de Antio/ chi bcllojSi cura patribus crefcebat.itac^ de prouincijs magiftratuum defignatorum,quo in/ tentiores elïent omncsiagitari cceptum eft.Decreuereiutcôfulibus Italia,amp; quo fenatus ccn/ fuiflec:(iam eife bellum aduerfus Antiochu regem omnes lciebant)prouinciæ cifent.cuius ea fors elTctiquatuor millia peditum ciuium Romanoru,ôi trccéti equites.fex millia fociûm lati/ ni nominis cum quadringétis cquitibus func décréta, eorû delcdû babcrc L. Quintius Cos. luffusme quid morarctur: quo minus conful nouus quo (ènatus cêfuiffet, cxtemplo proficifei pofTct.ftem de prouineqs prætorû decretû eft:prima ut fors duæ,pcrcgrina urbanaqp, amp;nbsp;in/ ter ciues ac peregrinosiurildidio effetifecunda Brutfj: terda claflistut nauigaret, quo fenatus céfuiiTcnquartaSiciliaiquintaSardiniatfexta Hifpaniaulterior.Imperatû præterea L.Quin/ tio confuli eft:ut duas legiones ciuium Romanorum nouas côfcriberenSC fociûm ac latini no/ minis uiginti millia peditû.Si odingentos equitcs.cum exercitû prætori, cui Brutij prouincia euenÜTef.decreuerunt. Ædes duæ Joui co anno in Capitolio dedicatæ funt.uouerat L.Fu/ dus Purpurio prætor gallico bello unâ: alteram cóful.dedicauit Q. Martius Raila duumuir. Indicia in fœneratores co anno multa feuere funt fada,accufantibus priuatos ædilibus curuli bus,T.Mutio,amp; P.Iunio Bruto.de multa damnatoru quadrigæ inauratæ in Capitolio pofi/ tætôCin cella louis fupra faftigium ædiculæ:ÔJ x 11 clypea inaurata.ôC qdem porticum ex/ tra portam Trigcminam inter lignarios fccerunt. Intends in apparatum noui belli Roma/ nis,ne ab Antiocho quidem ceffabatur. Tres cum ciuitates tenebât, Smyrna, Si Alexandria Troas,6i Lampfacusiquas neep ui expugnare ad earn die poterat: neqj coditionibus in ami citiam pcrliceremeq; à tergo relinquerc traijeiens ipfc in Europam uolebat.Tenuit cum Si de Annibale deliberatio:Si primo naucs apcrtæ,quas cum eo miffurus in Africam fuerat;mora tx funndeinde an-omnino mittendus eflet.confultatio motaeftimaxime à Thoante Ætolo. qui omnibus in Gnæcia tumultu completis.Demetriadcm afferebat in poteftate effe:K qui/ bus mendacqs de rege, multiplicando uerbis copias eius, crexerat multorum in Græcia ani/ mostqfdcm Si régis fpem inflabat.omnium uodscum accerfiri. cocurfum ad litora futurum: unde claifem regiam profpcxiflent.Hic idem aufus de Annibale eft mouere fententia propc iam certam régis.nam neq; dimittendam partem nauium à clafle regia cenfebatinecç (Î mit/ tendæ naues forennminus quequam ei clafti,qua'm Annibalem prædciendum. Exulem il/ Jüm,ôi Pcenum clTe:cui mille in dies noua confilia uel fortuna fua,uel ingenium poffit faccre. SCjpfam earn gloriam belli, qua uclut dote Annibal conciliatur: nimiam in præfcdo regio efte.regem confpici,regem unum ducem.unum imperatorem uideridebere.Siclaftem, ficx/ ercitum amittat Annibaltidem damni fore,ac fi per alium duce amittantur. fi quid profpcrc cueniat:Annibalis c3m,non Antiochi gloriam fore. Si ucro uniuerfo bello uincendi Roma/ nos fortuna detunquam fpem efleifub regeuidturu Annibalem uni fubiedlum:quipatriam

94 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC» CLV A R T AE

propè non tulerit^ non îta fe à iuucnta cum gcflîflcjfpe animocç complexum orbi's terrarum imperiûjut in fencôtute dominû lacurus uideatur.Nihil opus ciîc régi Annibale duce, comi/ tc,ôi confiliario codem ad bellum uti pofle.modicu frudtû ex ingenio tali neep grauem, neep inutilem fore.iï fumma petantunâi dantcm,amp;: accipienté pergrauatura» Nulla ingenia tam prona ad inuidiam funt:^ eoru qui genus ac fortunam fuam animis non æquannquia uirtu tem,ói alienum bonu oderuat.Extcmplo confilium mittendi Annibalis,quodunum in prinz cipio belli utiliter cogitacu eranabieClum eft.Demetriadis maxime defeÂione ab Romanis ad Ætolos elatus,nó ultra differre profectionem in Græciam conftituit. Priufquam folueret nauesdlium à mari afcendit; ut Mineruæ facrificaret. Inde ad claflem regreflus,proficifcitur XL tedlis nauibus,apertis lx, amp;ducentæonerariæcum omnis generiscommeatu,bclli coep alio apparatu,fequebantur, Imbrum primo infulam tenuit: inde Scyathum traiecit.ubi colledlis in alto,quæ diflipatæ erant,nauibus,ad Pteleum primu cotinentisuenit. Ibi Eurylo chus magnetarches,principesep Magnetu ab Demetriade occurrerunt.quorum frequetia læ tus die poftero in urbis portum nauibus eft inuedus.Copias baud procul inde expofuit. x millia peditum fuere.Si quingenti équités,fex elephanti:uix ad Græciâ nudam occupandam fatis copiaru,ne dum ad fuftinendum Romanu bellum. zEtoli pofteaquam Demethadem uenifte Antiochum allatum eft:concilio indidto decretum, quo accerferent eum:fecerut. lam profedlus ab Demetriade rex,quia ita decreturos fciebauPhalaram in finum maliacum pro/ ceflerat.inde decreto accepto Lamiam uenit. Exceptus ingenti fauore multitudinis cu plaufi/ bus,clamoribus^,amp; quibus altjs lætitia effufa uulgi fignificatur. In cocilium ut uentu eft:a Phanea prætore,principibuscp alqs introdu(ftus,fadlo filetio rex dicere orfus.Prima cius ora tio fuit excufantis:quod tato minoribus fpe,atq; opinione omnium coptjs uenifTet, Id fuæ impenfæ erga eos uoluntatis maximum debere indicium efte: quod neeparatus fatis ulla re,. amp;nbsp;tempore ad nauigandu immaturo,uocantibus legatis eoru baud grauate obfecutus eflet: credidiflettp: cum fe uidifTent Ætoli: omnia uel in fe uno pofita præiîdia exiftimaturos efte. Ca:teru eorum quoep fe,quoru expedtatio deftituta in præfentiauideatur: fpem abunde ex/ pleturum.nam fimul primu anni tempus nauigabile præbuiftèt mare; omnem fe Græciâ ar/ mis,uiris,equistp,omnem oram maritima claftibus completuru: nec impenfæ,nec labori,nec pcriculo parfurum:doncc dcpulfo ceruicibus eoru imperio Romano, liberam ucre Græciam, atlt;p in ea principes Ætolos feciftet. cum exercitibus comeatus quoqj omnis generis ex Afia uenturos.in præfentia curæefte Ærolis debere:ut copia frumenti fuis,amp; annona tolerabilisre rum aliaru fuppeditetur. In banc fententiâ rex cum magno omniu aftenfu locutus difeefti't. Poft difeeftum régis inter duos principes Ætolorum,Phaneam ôdThoantem contentio fuit. Phaneas reconciliatore pacis,ôi difceptatore de ijs, quæ in cótrouerfta cum populo Romano eftenttutendu potius Antiocho cenfebac,quàm duce belli. Aduentu eius,0C maicftate ad ue/ recundia inferendâ Romanis uim maiorem habituram, arma.Multa homincs,ne bellarc necefte fit,uoluntate remitterctquæ bello Si armis cogi no poftint. Thoas negare:paci ftude re Phaneamtfed difeutere apparatu belli uelle:ut tædio amp;nbsp;impetus rclangusfcat rcgis:amp; Ro/ mani tempus ad comparandum habeant.Nihil enim æqui ab Romanis impctrari pofte,to/ ties legationibus miflis Romam, toties cum ipfo Quintio difeeptando fatis expertum efte. nec nifi abfeifta omni fpe,auxiliu Antiochi imploraturos fuifle.quo celerius fpe omnium ob/ lato,non efte elanguefcendumtfed orandum potius regem:utquoniam,quod maximum fuc rit,ipfe uindex Græciæuenerit:copiasquocç terreftrcs,naualescp accerfat. armatu regem ali/ quid impetraturum;inermem non pro Ætolis modo,fed ne pro ft quidem ipfo momenti ul/ lius futurum apud Romanos. Hæc uicit fentetia;imperatorem regem appellandum cen fucrunt:0i xxx principes,cumquibus,Gquauellet,confultaret:dclegerunt.Itadimiftocon cilio,multitudo omnis in fuasciuitates dilapfa eft.Rex poftero die cum apocletis eorum un/ de bellum ordiretur,cÓfultabat.optimu uifum efttChalcidcm fruftra nuper ab Ætolis tenta tam primu aggrcdi;ÔJ celeritate in earn rem magis,^ magno conatu amp;nbsp;apparatu opus efte. Italt;^ cu raille peditibus rex,qui eu Demetriade ftcuti eratiprofedlus per Phocide eft.amp; alio

LIBER Q. V I N T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;95

itincre principes ætolijuniorum paucis euocacis,ad Chæroniâ occurreruntîK x roftratis na uibus fecuri fùnt.Rex ad Salganea caftris pofirisj'pfe cum principibus JEtolorû Euripû ira/ iecit.ôC cum baud procul portu egreffus cfïenmagiftratus quocj Chakideniïum,ôi principes ante portam procelïerunt.pauci utrinq; ad colloquium congreflî funt.Ætoli magnoperc fua dcrcmt falua Romanoru amicitiarcgem quocç affumcrent focium atc^ amicum.Neqj enim cum inferendi bclliXed libcrandæ Græciæ caufa in Europam traieciffe.ôC re liberâdæ,nô ucr bis Si nmulationc:quod feciflent Romani. Nihil autêutilius Græciæ ciuitatibusciïe: quàm utranqj copledti amicitiam. ita enim ab utriufcç iniuria tutam alterius femper præfidio ôi fi/ ducta fore.nam (î no reccpilïent regcm:uidcrent quid paticndum rjs extemplo forencum Ro manorum procul auxiliû-.hoftis Anriochus,cui rcfiftere uiribus fuis non pofifent: ante portas eflcr. Ad hæc Miôlilo unusex principibus,mirari fe dixit,’ad quos liberâdos Antiochus re liôto regno fuo in Europam traicciflet.nullam enim ciuitate fe.in Græcia nofle: quæ aut præ/ fidium habcanaut ftipendium Romanis pendat:aut fœdere iniquo alligata.quas nolitjcges patiatur.icaq? Chalcidenfes neq? uindice libertatis ullo indigere: cû liberi fintmcc^ præfidio: cum pacem eiufdem populi Romani beneficio,3C libertatcm habcant. Amiritiam régis non afpernari,neq; ipforu Ætolorum.id primum eos pro amicis faôturos;fi infula excedant: atqj abeant.namipfis certum cfiemonmodo non recipere mœnibustfed ne focictatê quidé uliam pacifci,nifi ex authoritateRomanorum. Hæc rcnuntiata régi ad naues.ubi reftitcrat, cum efiTennin præfentia(neq}cnim ijsuenerat copias: utui agere quiccp pofïct) rcuerti Demetria/ dem placuit.ibi.quoniâ primu inane incœptum euafiflet:c6fultare cum Æ-tolis rex quid dein de fierct.Placuit:Achæos,ôi Aminandru regem Athamanû tentare.Bœotioru gentcm auer fam ab Romanis iam inde à Barcillæ morte,quæ fccutæ eam fueranncenfcbât. Achæorum Philopœmenem principe æmulatione gloriæin bcllo Laconu infcftû, inuifum^ efle Quin/ tio credcbant. Aminander uxorem Apamiam,filiam Alexandri cuiufdam Mcgalopolita/ ni.habebat-.qui fe oriudum à Magno Alexandro fercns, filfis duobus Philippu atc^ Alcxan drum, amp;nbsp;filiæ Apamiam nomina impofuerat: quam regqs indultam nuptrjs maior ex fratri/ bus Philippus fecutus in Athamaniâ fuerat.Hunc forte ingenio uanum Ætoli.ôC Antiochus impulerât in fpem,quod is ucre regu ftirpiscffeurcgni Maccdoniæ:fi Aminandru,Athama nescp Antiocho côiunxiflet.ôCea uanitas promifiToru nô apud Philippum modo, fed etiam apud Aminandru ualuit. In Achaia Icgatis Antiochi.Ætoloruq^ coràm T. Quintio Ægt) datum eft conciliû.Antiochi legatus prior,cp Actoli cft auditus. Is,ut pleriq^quos opes re giæ alunt:uaniloquus maria terrac^ inani fonitu uerboru complcuit.Equitû innumerabilem uim traqci Hellefponto in Europæpartim loricatos:quos cataphradtos uocant:partim fagit/ tis ex cquo utentcs: ôi,à quo nihil fatis teóli fit:auerfos refugicnte equo certius figentes. His equeftribus copfjs quan^ uel totius Europæ excrcitus in unum coaÂi obrui poflcnnadi-jciez bat multipliées copias peditu:ôi nominibus quoqj gcntiu uix fando auditis terrebat; Dacas, Medos.Elimæosép,6i Cadufios appellans.Naualiû uero copiaru.quas nulli portus capere in Grçcia poflent:dexteru cornu Sidonios,ô£ Tyrios,finiftru Aradios,ôi ex Pâphylia Hydetas tenere:quas genres nullæ uni^ ncc arte,nec uirtute nauali æquafiènt. Iam pecunia, iam alios belli apparatus referre fuperuacaneu cfiTe.fcire ipfostabûdafle femper auro régna Afiæ. Itacç non cum Philippo,nec Annibale rem futurâ Romanistprincipe altero ciuitatis;altero Macez doniæ tantu regni finibus inclufo:fed cum magno Afiæ totius,partisc^ Europæ rege.Eum ta men, quâquam ab ultimis orientis terminis ad liberandâ Græciam uenit: nihil poftulare ab Achæis-.in quo fides eoru aducrfus Romanos,priores focios atq; amicos lædatur. non enim ut fecum aduerfus cos arma capiant: fed ut neutri parti fefe coniungant,petere:pacem utrieç parci,quod medios deccat amicos:optent:bello fe non interponant. Idem fermé amp;nbsp;Aetoloz rum legatus Archidamuspctqnutquæ facillima,8i tutifTima elTeLquietê præftaret: fpedlato rcscp belli fortunaru alienaru cuentum fine ullo dilcriraine rerû fuaru opcrirentur.Proueôlus deinde eft intemperantia linguæ in maledi(fta,nuc communiter Romanorum,nunc proprie ipfius Quintij: ingratos appellans. Si exprobans non uiôloriam modo de Philippo uirtute

9^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. CLV A R T AE

Æ-toIorum paha,fed eti'am falutem:ipfumcp,ôiexerdtu fua opera feruatos.Quo em'm ilium unquam imperatoris fundtum officio effie7aufpicantem,immolantemc^,0i uota nuncupanz tem facrificuli uatis modo in acie uidifletcum ipfe corpus fuum pro eo relis hoftiu obqceret.

Ad ea Quintius, Coram quibus magis,quàm apud quos uerba Faceret.dicere Archida/ mum rationem habuifle. Achæos enim probe fcire:Ætoloru omnem ferociam in uerbis.non in fadtis cffetôi in cociiqs magis,c6cionibusép,quàm in acie apparere.italt;^ parui Achæorum cxiftimationem,quibus notos eiïe fe fcirentjfecifledegatis rcgis,amp; per eos abfenti regi cum ie iadlaffie. Quod (Î quis antea ignoraffettquæ res Antiochum.S^ Ætolos coniunxiffiettex lega/ torum fermone potuiffet apparere.mentiendo inuicem,iadlandocp uires.quas no haberent, inflafle uana fpeiatc^ inflacos efle:dum ij ab fe Philippum uidlum,fua uirtute protedtos Ro manos,amp;quæ modo audiebatis:narrant:uos,cæterasq^ ciuitates,ÔC genres,fuam fedlam effe fecururostrex contra peditu,cquitumq^ nubes iadlat:ö: confternit maria fuis daffibus.Eft au rem res (imillima cœnx chalcideniîs hofpitis mei,hominis ôi boni,amp; fciti conuiuatoris. apud quem folftiriali tempore comiter accepti cum miraremur, unde illi eo têporeanni tam uaria, amp;nbsp;tam multa uenatio:homo no quàm ifti funt,gloriofus renidenscodimentis ait uarietatem illam,Ô£ fpeciem ferinæ carnis ex mâfucto fuefadtam.Hoc dici apte in copias regis, quæ pau loante iadlata; funt:pofle:Si in uaria genera armoru.Si multa nomina gêtium inauditarum: Dacas,amp;:Medos,ô: Cadu(îos,82 EIimæos,Syros omnes effiezhaud paulo mancipiorum me/ lius, propter feruilia ingénia, quàm militum genus. Et utinam fubqcere oculis ueftris Achæi poflem concurfationem regis magni ab Demetriade nunc Lamiam in cocilium Ætolorum, nunc Chalcidem,uideretis uix duaru male plenarum legiuncularum inftar in caftris regis.ui/ deretis regem nunc mendicantem propè frumetum ab Ætolis, quod militi admetiatunnunc mutuas pccunias fœnore in ftipendiû quærétem.nunc ad portas Chalcidis ftantem, amp;nbsp;mox inde exclufum,nihil aliud,quàm Aulide atqj Euripo fpcdlatis,in Ætoliam redeuntem.Male crcdiderunt ôi Antiochus Ætolis, ôC Ætoli regiæ uanirati.quo minus uos decipi debetis,fed expertæ potius, fpedhatæc^ Romanoru fîdei credere. Nam quod optimum elfe dicantmon interponi uosbellomihil imo tam alienum rebus ueftris eft.quippc (îne gratia,fine dignitate præmiu uidloris eritis. Nec abfurde aduerfus utrofcç refpondifte uifus efttô: facile erat ora tionem apud fauétes æquis auribusaccipi.nulla enim nec difccptatio,nec dubitatio fuit:quin omnes,eofdem genti Achæorum hofteis,ôi amicos,quos populus Romanus cenfuiftet, iudi carent:bellumqp ÔJ Antiocho,^: Ætolis nuntiari iuberent. Auxilia etiam quo cenfuit Quin/ tius,quingentorum militum Chalcidem, quingentorum Piræeum extemplo miferûr. Erat enim haud procul feditione Athenisres,trahcntibus ad Antiochum quibufdam fpe largitio num uenalem pretio multitudinem:donec ab rjs,qui Romanæ partis eranuQuintius cft acci tus:Si accufante Leonte quodam Apollodorus author defcdtionis damnatus,at^ in exilium cft eieôlus. Et ab Achæis quidem cum trifti refponfo legatio ad regem redrjt. Bœotrj ni/ hil certi refponderuntCum Antiochus in Bœoriam ucniftet:tum quid fibi faciundum efter, fe delibcraturos effe. Antiochus cum ad Chalcidis prxfidium SC Achæos.ôi Eumenem re/ gern mifi'fte audiflenmaturandum ratus,ut amp;nbsp;præuenirent fui;Si uenicntes,(î pofTentjCXcipe/ rent: Menippum cum tribus ferme millibus militu, ôi cum omni clafte Polyxcnidam mittit. ipfe paucos poft dies fex millia fuoru miIicum,Si ex ea copia, quæ Lamiæ repente colligi po/ tuitmon ita multos Ætolos ducit. Achæi quingenti, ab Eumcne rege modicû auxiliû mif/ fum.duceXenoclide Chalcidenfi nondum obfeffisitineribustuto tranfgreftiEuripu,ChaI/ cidcm peruenerunt.Romani milites quingenti ferme ôi i pQ, cum iam Menippus caftra ante Salganea ad Herinium,quà tranfîtus ex Bœotia in Eubœam infulam eft:habcrct:ucnerunt. Miótilo erat cum rjs, Icgatus à Chalcide ad Quintiu ad id ipfum præiîdiû petédum miftus, qui pofteai^ obfeffasab hoftibus fauces uidittomiiTo ad Aulidcm itinerc, Delium cSuertit, ut inde in Eubœam tranfmifturus. Templu eft Apollinis Deliu imminens mari: V millia pafluum ab Tanagra abeft. minus quatuor indc millium proximus in Eubœam eft maris traieôlus. Vbi Si in fano lucot^, ea religione SC eo iurc fando quo funt templa quæ afyla

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Græci

Græci appellant:Ôi nondum aiit indiZlo bello, aut îta commiflo,ut ftriôtos gladi'os, aut fan/ guinem ufquam faélum audiflenttcum per magnum otium milites, air) ad fpeôlaculum temz pli luci^ uer(î,alt) in litore inermes uagarétur;magn3 pars per agros lignatum,pabulatum^ dilapfa effet: repente Menippus palatos paffim aggreffus cecidic: ad quinquaginta uiuos ce/ pit.perpauci effugerunt: in quibus Miôlilo parua oncraha naue exceptus. Ea res Quintio, Romanis^ ficut iaólura militu molefta.ita ad ius inferendi Antiocho belli adieciffe aliquanz ' turn uidebatur. Antiochus admoto ad Aulidê exercitu, cum rurfus oratorcs partim ex fuis, partim ætolos Chalcidê mififfet: qui eadem illa,quæ nuper, cum minis grauioribus agerent: ncquicquam contra Midtilone SC Xenoclide tendentibus,facile tenuinut portæ Obi aperirenz tur.Qui romanæ partis eranufub aduentum regis urbe excefferunt. Achæorum amp;nbsp;Eumenis milites Salganea tenebant. Et in Euripo caftellu romani milites pauci cuffodiæ caufa locum communiebant.Salganea Menippus,rex ipfe caftellum Euripi oppugnare eft adortus.Prioz res Achæi K Eumenis milites padti ut fine fraude liceret abire,præ(idio excefferut.pcrtinacius Romani Euripum tuebâtur. Hi quoq; iam cum terra maricp obiîderentunôi: iam machinas, tormentac^ comportari uiderentrnô tulere obfidionem.Cum id,quod caput erat Eubœæ: tez neret rex:ne cæteræ quidé eius infulæ urbes imperiû abnuerunt, magno^ principio Obi orfus bellum uidebatur:quod tanta infula,ô£ tot opportunæ urbes in fuam ditionem ucniffent.

V B LIV H coRNELivM Cn.F.Scipionê,K M.Attilium Glabrioz nem cofules inito magiftratu, patres priufquàm de prouinerjs agerent.res diuinas facere maioribus hoftqs iufferût in omnibus fanis:in quibus Icótiz ftcrniu maiore parte anni fieri folet:precaric^:quod fenatus de nouo bello in animo haberet:ut ea res fenatui,populot^ Ro. bene atq; féliciter eueniz ret. Ea omnia facrificia læta fuerunt: primisq^ hoftijs perlitatum eft:ôê ica arufpices refpôderunneo bello term inos populi romani propagarûuidf oz riam.ac triumphum oftendi.Hæc cum renuntiata effennfolutis religione animis, patres rogaz tionem ad populum ferri iufferunt:uellent:iubcrenc^ne:cum Antiocho rege,quic^ feôtam eius fccuti effenubellu iniriC fi ea perlata rogatio effec:tum,fi ita uideretur cofulibus: rem integram adfenatum refcrrent.P.Corneliuseam rogationem pertulit.tum fenatus decreuitiut confules Italiam,ô2 Græciam prouinciasfortirentuncui Græciaeueniflet:utpræter eum numerum miii tum,quem LQuintius in earn prouinciâ ex authoritate fenatus fcripfiffct:imperaffct ue: cum exercitum acciperenquem M.Bebius prætor anno priore cxS.C.in Maccdoniam traieciffet. Si extra Italiam permiffum,ut,fi res poftulaffcnauxilia ab foerjs ne fupra v millia numerum acciperet.L.Quintium fuperioris anni cofulem legari ad id bellum placuit. Alter cos.cui Italia prouinciâ eueniffeucum Borjs iuffus bellum gerere utro exercitu mallet ex duobusrquos fupe riores coss.habuiffenualterum ut mittetet Romam:eæ^ urbanæ legioncs effent paratæ,quô fenatus cefuiffet.His ita in fenatu ad id,quæ cuius prouinciâ foret,decretis,tum demum forti ri confules placuit. Attilio Græcia,Cornelio Italia eucnit.Certa deinde forte fcnatufconfuku faz ôlum eftzquod populusromanus eo tempore duellum iuffîffet cum rege Antiocho effezqui^ fub imperio eius effennut eius rei caufa fupplicationem imperarent confules: utiqj M.Attiiius cos.ludos magnos loui uoueret,8C dona ad omnia puîuinaria.Id uotu in hæc uerba præeuntc P.Liciniopontifice maximo confui nuncupauit. Si duellum,quod cum Antiocho rege fumi populus iuffinid ex fententia fcnatus,populicß romani confedtum erit:tum tibi lupiter popu lus romanus ludos magnos dies x continuos facict: donac^ ad omnia puluinaria dabuntur de pecunia,quantam fenatus decreuerit.quifquis magiftratus eos ludos quando,ubié^ faxit: hi ludi rejffe faóli,dona^ data reôle funto, Supplicatio inde ab duobus coss.edióla per biz duum fuit. Confulibus fortitis prouincias,cxtemplo Si prætores fortiti funt.M.Iunio Bruto iurifdicffio utracp eucnit: A.Cornelio Mâmulæ Brutrj: M.Æmylio Lepido Sicilia:L.Oppio Salinatori Safdinia:C.Liuio Salinatori daflis:L.Æmylio Paulo Hifpania ulterior. His ita iii exercitus

excrdtus dccrcH. A.Cornelio noui milites,confcnpti pn'orc anno ex S.C.a L.Quintio cofuic, dati func.'iufluscß tuen omnéêram circa Tarentum,Brundufiumep. L.Æmylio Paulo in ulte riorcm Hifpaniam præter eum excrcitum, quern à M.Fuluio proconfule accepturus enende/ cretumiut nouorum militum tria millia duceret.Ôi trecentos equitesu'ta ut in fjs duæ partes fo/ ciCim latini nominis.tertia ciuium romanorum effet .Idem fupplementi ad C. Fiaminium.cui imperium prorogabatunin Hifpaniam citeriorcm eft miffum.M.Æmylius Lepidus à L.Va Icrio.cui fucceffurus effctzfimul prouinciam,excrcitumt^ accipere iuffus: L.Valerium, ii ita ui/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

deretuGproprætorê in prouincia retinerezSi prouinciam ita diuiderc,ut una ab Agrigento ad Pachynum eftenaltcra à Pachyno Tyndarium.eam maritimam oram L. Valerius x x nauû bus longis cuftodircc.Eidem prætori mandatumzut duas décimas frumenti cxigeretzidq; ad marecomportadum,dcuehendumcj? in Græciam curaret. Idem L.Oppio de alccris decimis exigendis in Sardinia imperatum.cæterum non in Græciam,fcd Romam id frumentum pot tariplaccre.C.Liuiusprætor,cuiclaftiscueneratxum XXXnauibusparatistraijeere in Gras ciam primo quoq; tepore iuffusz SC ab Attilio naues acciperezueteres naucs,quæ in naualibus crantzut reficeret,6i armarct. M.Iunio prætori negotium datum eftzut in earn claffem focios nauales libertinos Icgeret.Lcgati terni in Africam ad Carthaginéfes,amp; in Numidiam ad fru/ menrum rogandu.quod in Græciam portareturzmiffizproquo pretium foluerct populus Ro.

Adeotp in appararum curamcp eius belli ciuitas intenta fuitzut P.Cornelius cos.edicerctzqui fenarorcs eftentzquibusep in fenatu fententia dicere liceret: quiep minores magiftratus effent: ne quis eorum longius ab urbe Roma abirctzquàm unde eo die redire polletz nc^ue uno tern/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

pore quinq^ fenatores ab urbe Roma abeffent.ln comparanda impigre daffe C.Liuium piæ torem contentio orta cum colonis maritimis paulifper tenuit.nam cum cogerentur in claflem: tribunos plebis appcllarunt.ab fjs ad fenatum reictfti funt.lenatus ita.ut ad unum omnes con fentirentzdccrcuitzuacationcm rei naualis his colonis non cffe.Sena,ôi Frcgcna,amp; Caff ru no/ uum,Si Pyrgi.ôê Antium,ôi Tarracina,ôi Minturnæ, Si Sinueffa fuerutzquæ cum prætore de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k

uacatione certauerunt.cóful deinde M.Attilius ex S.C.ad collegium fœcialium retulitzipG ne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

uticp régi Antiocho indiccrctur bcllumf an fatis effet ad præGdium aliquod eius nuntiareC ÔC num Ætolis quoq? fcparatim indici iuberent bellumCÔi num prius focictas eis, Ôd amicitia re/ nuntianda effetzquàm bellum indicendumCFœciales refponderuntziam ante fefe.cum de Phi lippo confulercnturdiæc decreuiffeznihil referre,ipG coram,an præGdio nuntiaretur.amicitiam renuntiatâ uideriz cum Icgatis totics repetétibus res ncc reddi, ncc fatisfîeri æquum céfuiffent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Ætolos ultro Gbi bcllum indixiffezeum Demctriadem fociorum urbem per uim occupaffent: Chalcidem terra mariep oppugnatu iffent: regem Antiochu in Europam ad bellum populo Ro.inferendum traduxiffent.Omnibus iam fan’s comparatis, M. Attilius cos.cdixitzut quos L.Quintius milites côfcripGffetzamp; quos foefjs nominitp latino imperafletzquos fccum in pro/ uinciam ire oporteret tribunos militum legionis primæ Si tertiæzuti omnes BrunduGû idibus mafjs couenircnt.ipfe ad quintum nonas maias paludatus urbe egreffus eft.Per eofdcm dies K prætores in prouincias profeefti funt. Sub idé tempus Icgati ab duobus regibus, Philippe, Si Ptolcmæo Ægypti rege,Romam ucnerunt,pollicentes ad bcllum auxilia,amp; pccuniâ,amp; fru mentum.ab Ptolcmæo etiam mille pondo auri,6i mille X x pondo argenti allata. Nihil eft acccprumtgratiæ regibus acftæ.ôC cum utercp fe cum omnibus copijs in Ætoliam uenturûjbcl/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

loép interfuturu polliccretur: Ptolcmæo id remiffumz Philippi Icgatis rcfpôfum.gratum cum fcnatui,populocp romano fadurûzG M. Attilio confuli non defuiffet. Item ab Cartbagincnfî bus,3C Mafanifla rege Icgati ucncrunt.Carthaginenfcs tritici modiùm mille, hordei quingen ta millia ad exercitum,dimidium eins Romam apportaturos polliciti funt: id ut ab fe munus Romani accipcrent,pctere fezôi claffem fuorum fuo fumptu comparaturos:8^ ftipcndiu,quod pluribus péGonibus in multos annosdeberétzpræfens omne datiiros.Mafaniffæ legatizquin/ genta millia modiùm tritici,trecenta hordei ad excrcitum in GræciamzRomam trcccnta mil/ lia modiùm tritici, C c quinquagintahordeizequitcsquingcntos.elcphantos xx regem ad M. Attilium confulcm miffurum.De frumento utrifq? refponfum.ita ufurum eo populum ro

manutn:fî pretium acapcrcnt.De claflc Carthagincnfibusremiflurniprazterquam G quid na/ uium ex fœdere deberent.de pecunia ita refpofummullam ante dicm accepturos. Cum hæc Romæ agebantun Chalcide Antiochus ne ceflarct per hybernorum tempusîpartim ipfe foli citabatciuitatum animos mittédis legatistpartim ultro adeum uenicbanuficut Epirotæ corn/ muni gentis confenfu. Si Elei è Pcioponnefb uenerunr. Eiei auxilium aduerfus Achæos pete/ bant; quos poft bellum non ex fua fentêtia indidlum Antiocho, primum ciuitati fuæ arma il/ ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;laturos credebant. Mille qs pedites cum duce Cretenfi Euphane funt miftï.Epirotarum Icga/

tio erat minime in partem ullam liberi,aut fimplicis animi. apud regem gratiam initam uolc/ bant,cumeo ut caucrent.nequid oftcndercntRomanos.petcbâtenim;ne fetemere in caufam deducerer,expoGcos aduerfus Italiam pro omni Græcia, Si primos impetus romanorum ex/ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccpturos.fed fi ipfe poftet terreftribus.naualibusq^ copqs prçfidere Epiro;cupide cum omnes

Epirotas Si urbibus.Si portubus fuis accepturos.fi id nó poffet:deprecari;ne fe nudos,atq? in/ ermes romano bcllo obqceret.Hac legatione id agi apparebat:ut fiue(quod magis credebât) abftinuiflet Epiro:integra fibi omnia apud exercitus romanos eftent,conciliata fatis apud re/ gern gratia;quod accepturi fuiftent uenientéfiue ucniffenfic quoep fpes ueniæ ab romanis fo/ ret; quod non expedlato longinquo ab fe auxilio, præfcntis uiribus fuccubuiftent. Huic tam perplexæ legationi quia non fatis in promptu erat quid refponderet; Icgatos fe raifturum ad cos dixinqui deqs,quæad illos, feép communiter pertinerent;loqucrentur. In Bœotiam ipfe profeeftus eft.caufas in fpeciem iræ aduerfus Romanos eas,quas ante dixi,habétem, Barcillæ l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;necem, Si bellum à Quintio Coroncæ propter romanoru militum cædes illatum; re uera per

multa iam (ccula publice priuatimcp labéte egregia quondam difeiplina gentis;ôi multorum eo ftatu;qui diuturnus efte fine mutatione rerum non poftet.Qbuiam effufi's undiqj Bceotiæ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;principibus,Thcbas uenit. Ibi in concilio gentis,quanquam Si ad Delium impetu in præfidi/

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;um romanum fadlo.ôC ad Chalcidem commiferat ncc à paruis, nec dubrjs principqs bellum;

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarnen eadem oratione exorfus, qua in colloquio primo ad Chalcidem, quaep per legatos in

concilio Achæorum ufus eratiut amicitiam fecum inftitui.non bellum indici romanis poftula gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;renneminem quid ageretur.fallebat.dccretum tamé fub leui uerborum prætextu pro rege ad/

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerfus Romanos fadlum eft. Hac quoep genre adiunôta Chalcidem regreftus, præmiftîs in/

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de literis,uc Demctriadem conuenirent principes Ætolorum;cum quibus de fumma reru de/

liberarennauibus cô ad diem indiólam concilio uenit.Et Aminander accitus ad confultâdum ex Athamania.ôi AnnibalPœnus iamdiu non adhibitus, interfuit ei confilio.Confultatu de ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Theftalorum genre efttquorum omnibus,qui aderant.uoluntas tentâda uidebatur.in eo mo/

do diucrfæ fententiæ erannquod alij extemplo agendum,alq ex hyeme. quæ tune fermé me/ dia erat,difFerendum in ueris principiumiSC altj legatos tantumodo mittendos.alrj cum omni , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus copqs eundum cenfcbantitcrrendoscg metu,(î cunôharentur. Cum circa hanc ferè confui/

tationera difeeptatio omnis uerteretur; Annibalnominatim interrogatus fententiam.in uni/ ucrfi belli cogitationem regem,atqj omnes eos, qui aderant; tali oratione auertit. Si ex quo traiecimus in Græciam,adhibitus eftem in c5filium;cum de Eubœa,de Achæis,decp Bœotia agebatuneandem fententiâ dixiftem;quam hodie,cum deTheftalis agitur,dicam.Antc om/ niaPhilippum.K Macedonas belli infocietatem quacuncç ratione cenfeo deducendosefte, nam quod ad Eubœam, Bœotiosc^, ÔC Theffalos attinet; cui dubiu eft;quin,ut quibus nullas i* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuæ uires fint;præfentibus adulando femper quem metum in confilio habeanneodem ad ira/

petrandu ueniam utanturCfimulac Ro.exercitum in Græcia uiderint; ad cofuetum imperium îe auertantCncc fjs noxæ futurum fit;quod cum Romani procul abeftent:uim tuam præfentis. exercitusc^ tui experiri noluerintCQuanto igitur prius,potiusf^ eft Philippum nobis coniun gere.quàm hos:cui,fi femel in caufam defcenderit.nihil integri futurum fit;quic^ eas uires affe rat;quæ non acceftio tantum ad romanu efte bellum-.fed per fe ipfæ nuper fuftinere potuerint Romanos.Hocergo adiunôto(abfit uerbo inuidia)quid dubitarc de euentu poftimC^cum qui bus aduerfus Philippum ualuerinr Romani;r)s nunc fore uideam ut ipfi oppugnentur. Ætoli qui Philippum (quod inter omnes conftat)uicerunt;cum Philippo aduerfus Ro. pugnabunt» iii i Aminander

Ami'nander,atlt;ç Athamânuin gens,quorum fecundû Ætolos plun'ma fuit opera in cobclîo: nobifcum ftabunt.Philippus turn te quicto totâ molem fuftinebat bellimunc duo maximi re ges,Alîæ,Europæcp uiribus aduerfus unum populum,ut meam utrâcç fortunam taceamipa/ trum ccrcc ætate ne uni quidem Epirotarum régi parem, quicquid tandem erit uobifcû corn ƒ paratus’.geretisbellum.Quæigiturresmihi fîduciam præbet coiungi nobis Philippum pop Ïc^una communis udlicastquæ fociecatis maximum uinculum eft; altéra authores uos Ætoli. uefter enim Icgatus hic Thoas inter cætera,quæ ad exciédum in Græciam Antiochum dicerc eft folitus:ante omnia hocfemperaftîrmauinfremere PhilippumtSiægrc pari fub fpecie pacis leges feruitutis fîbi imporitas.ille quidé.ut feræ beftiæ uinôlæ,aut claufæ,ôi refringere clauftra cupientes,regis ira uerbis æquabat.cuius fi talis animus eft:foluamus nos eius uincula:amp; clan ftra refringamus:ut erumpere diu coercita ira in hoftes comunes poflît.Quod fi nihil eum le/ gatio noftra moucrittat nos,quoniâ nobis eum adiungere non poftumusme hoftibus noftris i lie adiungi poftit,caueamus.Seleucus fîlius tuus Lyfimachiæ efttqui fi eo exercitu, que fecutn habctîpcr Thraciam proxima Macedonian cœperit depopulariifacile ab auxilio fcrendo Ro/ manis Philippum ad fua poriftîmum tuenda auertet.De Philippo meam fententiam habcs. De ratione uniuerfi belli quid fenrirê,iam ab initio non ignorafti.quod fi turn auditus forem: non in Eubœa Chalcidem captam,5J caftellum Euripi expugnatu Romani.fed Hetruriam, Ligurumtp.SC Galliæ cifalpinæ oram bello ardere,ÔC,qui maximus qs terror eft: Annibalé in Italia eflc audirent.Nunc quoq? accerfas céfco omneis nauales terrcftrescp copias: fequantur claftcm onerariæ cum comeatibus.nam hic ficut ad belli munera pauci fumus; fie nimis multi pro inopia commeatuum.Cum omneis tuas contraxeris uires:diuifam claftèm partim Corcy ræ in ftationc habebisine trâfitus Romanis liber,ac tutus pateatîpartim ad littus Italiæ,quocl Sardinia, Africamcp fpc(ftat:traqcies:ipfe cum omnibus terreftribus copqs in Byllinû agrum procedes:inde Græciæ præfidebis: Si fpeciem Romanis traieefturu te præbens, SC fi res popo/ fcerit.traieôlurus.Hæc fuadeo:qui ut non omnis peritiflïmus fim belli ; cû Romanis certe bel/ lare bonis malisq? meis didici. In quæ confiliû dcdia’n eadem nec in fidelem,nec fcgnem ope/ ram polliceor.Dq approbentearn fentcntiamtquætibi optima uifa fuerit. Hæc fermé Anni balis oratio fuinquâ laudarunt magis in præfentia,qui aderannquàm rebus ipfis executi funt. nihil enim eorum eft fadlmnifi quod ad claftem, copiaséç accerfendas ex Afîa Polyxenidam mille. Legati Lariftam ad concilium Theftalorum funtmiftî. SC Ætolis,Aminâdrof^ dies ad conueniendum cxercitui Plieras eft indidtus.eodem SC rex cum fuis coprjs cofeftim ucnit. Ibi dum opperiretur Aminandrum.atq^ Æcolos:Philippum Megalopolitanû cum duobus mil/ libus hominum ad legenda ofta Macedonu circa Cynoccphalas,ubi debellatu eratcum Phi/ lippo:mifit:fiue ab iplo quærente fîbi commendatione ad Maccdonum gentern, SC inuidiam régi,quod infepultos milites reliquiflet, monitüs:fiuc ab infita regibus uanitate, ad confilium fpecie amplij,re inané animo adieólo. Tumulus eft in unu oftibus, quæ paflim ftrata eranr, coaccruatis faiftustqui nullam gratiam ad Macedonas, odium ingens ad Philippum mouir. Itaqi qui ad id tempus fortunâeftet in confilio habiturustis extemplo ad M.Bebium propræ torem mifit: Antiochum in Theftaliam impetu feciftc. fi uiderctur ei: moueretex hybernis.fe nbuiam procefturum’.ut quid ^endum eftehconfultarent. Antiocho ad Pheras iam caftra habcnnlubi conifixerant ei fe Ætoli,amp; Aminâdenlegati ab Larifla uencrunt,quærêtes:quod ob fa(ftum,dicftumquot;ue Theftaloru bello laceftereteos:ßmul orantes:ut remoto exercitu perle/ gatos,fi quid ei uideretur,fccum difceptaret.Eodé tempore quingentos armatos duce Hippo locho Pheras in præfidium miferunt.hi cxclufi aditu, iam omnia itinera obfidentibus regrjs» Scotuftam fe reccperiint. Legatis Lariftæorum rex dementer refpodittnon belli faciendi,fed tuendæ SC ftabilicndæ libertatis Theftalorum caufa Theftaliam intraftc.Similia bis qui cum Phcræis ageret,miftus.cui nullo dato refponfo.Phærei ipfi fuum legatu ad regem, principem duitatis Paufaniam miferunt. Qui cum haud diftimilia his,ut in caufa pari, quæ pro Chalci/ denfibus in colloquio ad Euripi tretum diefta erant: quædam etiam ferocius cgiftet: rex etiam atq^ etiam deliberate eos iuflos,ne id cófilq capcrent:cuius,dum in futuru minus ca«ri,ÖC pro/ uidi

uidi cnentæxtcmplo pœnitereüdimifit. Hæcrenuntiata Pheras Icgatio cum efïetrne paukitn quidem dubitarunnquin pro fide erga Romanos quicquid fors belli tuliffeupatcrcntur.Itaqj Ö2 hi fumma ope parabant fe ad urbem defendedam: rex ab omni parte fimul oppugnare mœnia eft aggreflus:0i,ut qui fans intelligerct: (neqj enim dubium erat) in eucntu eius urbis pofitum efte.quam primam aggreffus eflet:aut fperni deinde ab uniuerfa géte Theilalorum, aut timeri fe:omnem undiqj terrorem obfeftis iniecit.Primum impetum oppugnationis fatis conftanter fuftinueruntideinde cum multi propugnantes caderent:aut uulncrarcntur; labare animi cœpere.reuocati deinde caftigationibus principu ad perfeucrandu in propofito,reli(fto exteriore drculo muri deficientibus iam copfisan interiore parte urbis cócefterunt: cui breuior orbis munitionis circuiedlus erat.poftremo uióti malis cum timeret'.ne ui captis nulla apud ui dlorem uenia eftendedidcrunt fefe^Nihil deinde moratus rex, 1111 millia armatoru,dum re/ cens terror eftenScotu(Tarn mifit.Nec ibi mora deditionis eft fadtatcernentibus Pheræorû re/ cens excmplu:qui quod pcrtinacitcr primo abnuerant:malo domiti rädern fecilTent. cum ipfa urbe Hippolochus, Lariifa-orucp deditu eft præfidiû. Dimiffi ab rege inuiolati omncs:quod cam rem magni momenti futurä rex ad conciliandos Lariflæorû animos credebat. Intra deci mum diem Pheras uenerat,his perfedtis,Cranone profedtus cum toto exerciru primo ad/ uentu cepit.inde Cyerû.ôC Metropolin,Ôi ijs circuiedta caftella reccpit.omniacp iam regionis cius.præter Atracé,ôi Gyrtonê,in poteftateerant.Tumaggredi Lariflam conftituit:ratusucl terrore cæteraru expugnatari4,uel beneficio præfidi) dimi(Ti,uel exemplo tot ciuitatum deden/ tium fcfe,non ultra in pertinacia manfuros.Èlephantis agi ante ßgna terroris caufa iuffis,qua drato agmine ad urbem inceftit:ut incerti fludtuarerur animi magnæ partis Larilfæorû inter metum præfentem hoftiu,ôiuerecundiâabfcnriû fociorum. Pcrcofdem dies Aminädcr cum Athamânu iuuentute occupât Pellineû:ôi Menippus cum tribus millibus peditu Ætolorum, Si ducentis equitibus in Perrebiam profedtus,Mallœam,ôC Cyretias ui cepindcpopulatustç eft agrum Tripolitanu.His raptim peradtis Lariftam ad regem redeunt. cofultanti quidnam agendu eftetde Larifla,fuperuenerunt.Ibi in diuerfum fentétiætendebanualrjs uim adhiben dam,amp;: non diftcrendu ccnfentibus;quin operibus ac machinis fîmul undiqj mœnia aggrede rentur urbis.fîtæin piano,à parte câpeftri undiqj facilis aditu: alrjsnuncuires urbis nequa^ Pheræis conferédæ memorantibus.nunc hycmé,ÔC tempus anni nulli bellicæ rei,minime obfi dioni atq? oppugnationi urbiu aptum, Incerto régi inter fpem metû^ legati à Pharfalo, qui ad dederjdâ urbe fuam forte ucneranuanimos auxerunt. M. Bebius interim cum Philippo in Daftaretqs cógreflus Ap.Claudiu ex cómuni cofilio ad præfidiû Lariftæ mifit.qui per Ma cedoniä magnis itineribus in iugu montiu,quod fuper Gonnos eft:pcruenit.Oppidü Gonni X X millia ab Larifta abeft,in ipfis faucibus faltus,quæ Tempe appellantunfitum. Ibi caftra metatus latius cp pro copfjs,ó: plureis,^ quot fatis in ufum erant, ignes cum accendiflenfpe/ ciem,quä quæfierat,hofti fecit;omnem ibi Ro.exercitü cum rege Philippo efte.Itaqj hyemem inftare apud fuos caufatus rex,unü tatum moratus diem ab Larifta receftit; óC Demetriadem redtjt.Ætolicp,ôi Athamânes in fuos receperunt fe fines. Appius etfi,cuius rei caufa miftus e/ ratftolutä cernebat obfidionéttamen Lariflam ad confirmados in reliquu focioru animos de/ fcendit.duplexcp lætitia erat:quod ÔC hoftes excefterant finibus:ói intra mœnia præfidiû Ro, cernebant. Rex Chalcide à Demetriade profedlus,amore captus uirginis Chalcidefis Neo ptolemi filiæ,cum pattern primo ablegâdo, deinde coram ipfe rogando fatigaftet,inuitum fe grauiori fortunæcoditionicp illiganteaandem impetrata re,tan^ in media pace nuptias cele brauSi reliquu hyemis,oblitus quas turn fimul duas res fufcepiftet,bellum Ro.ôC Græciam li berandam,omifta omniû return cura,in cóuiurjs.Si uinum fequêtibus uoluptatibus,ac deinde ex fatigatione magis,^ fatietate earum in fomno traduxit. Eadem omneis præfecftos regios, qui ubiq?,ad Bœotiam maximc,præpofiti hyberniseranucepit luxuria, in eandem Si milites eflufi funnnec quifquam eorum aut arma induinaut ftatione,aut uigilias feruauinaut quic^, quod militaris opens,aut muneris eftet:fecit.Itaqj principio ueris cum per Phocidem Chæro næam,quà conucnirc omnem undiq^ exercitu iufterat:ueniftet:facileanimaduertit nihilo feue iii $ tiorc

riore difdplina milites,^ duccm hybernafle. Alexandru indc Acarnâncm,amp; Mcnippu Ma/ cedonem magiftratu Ætoliæ copias duccre iuflît.ipfe Delphis facrifîcio Apollini facto, Nau paólum proceffit.cocilio principû Ætoliæ habito, uia.quæ præter Chalcidé,amp; Lyfimachiam fcrt ad Scratû:fuis,qui per maliacû finum ueniebant:occurrit. Ibi Mnefilochus princcps Acar nânum mukisemptus donis.non ipfe folum gencem régi conciliabat: fed Clytum etiam præ/ coremgt;pcnes quem tum fumma poceftas erat:in fuam fententiâadduxerat.lscum Leucadios quod Acarnaniæ caput eft’.non facile ad defeôtionê poflc cerneret impelli propter metum ro manæ claflîstquæ cum Attilio.qux ue circa Cephaleniâ erat:arte eos cft aggrclTus. nam cum in concilio dixiHctîtuenda mcditerranea Acarnaniæ eflc:ÔC omnibus,qui arma ferrent, exeun dum ad Medeoné,ô£ Pyrrheum;nc ab Antiocho,aut Ætolis occuparetur: fuerc qui diccrent: nihil attinere omneis tumultuofe concitari:lâtis efle quingentorû hominu præfidium. earn iu uentuté naôhus.trecentis Medeone.ducentis Pyrrhei in præfidio pofitis,id agebanut pro obfî dibus futuri uenirent in poteftatê regis.Per eofdcm dies legati regis Medeoné uenerunt. qui/ bus auditis,cum in concione quidnam refpondcndu régi eHct,confultaretur:ôi alij manédum in romana focietate,alf) non afpernandâ amicitiâ régis cenferent: media uifa cfi: Clyti fenten/ tiaæocp accepta eft:ut ad regem mitterent legatos:pecerentcp ab eo:ut Medeonios fuper tâta re confultarc in concilio Acarnânu pateretur.In earn legationé Mnefilochus,amp; qui ciusfaclio nis erant,de induftria collcôli,clam minis,qui regem admouere copias iuberent: ipfi terebant tempus.itaqj uixdû fjs egreflîs legatis,Antiochus in finibus,mox ad portas cranSt trepidanti bus,qui expertes proditionis erant:tumultuofecp iuuenture ad arma uocantibus, ab Clyto Mncfilocho in urbê eft indudus.Ôi alqs fua uoluntate affluétibus, metu coadi ctiam,qui dif/ fentiebât:ad regem couenerunt.quos placida oratione territos cum permulfiflct:ad fpem uuiz gatæ cleçnéciæ aliquot populi Acarnaniæ defecerunt.Pyrrheu àMcdeonc profeduscfl:Mnc (îlocho eodem,5^ legatis præmifiîs.Cætcru deteda Mcdeonc fraus cautiorcs,non timidiores Pyrrhenfes fecit:dato ei haud perplexo refponfotnullâ fe nouam focietaté,nifi ex authoritate romanoru imperatorum accepturos:portis quolt;^ claufis,armatos in mûris difpofuerunt. Et peropportune ad côfîrmandos Acarnânu anithosCn.Odauius miflus à Quintio,cum præ/ fidiu,ôi paucas naucs ab A.Pofthumio,qui ab Attilio legato Cephalcniæ præpofitus fuerat, accepifleüLeucadé ueninimpleuitcp fpei focios:M. Attiliû cos.iam cum Icgionibus marc traie cifle:ÔC in ThelTalia cadra romana eße. Hune rumoré quia fimilé ucri tépus anni maturum iam ad nauigandu faciebanrex præfidio Medeone impofito, K in quibufdâ alqs Acarnaniæ dppid{S,Pyrrheo abfceflît:K per Ætoliæ ac Phocidis urbes Chalcidê redfjt. Sub idem temz pus M.Bebius,ôi Philippus rex iam ante per hyeme in DafTarctis congrcflï,cum App.Clan dium,utob!idionc Larifl’am eximcret.in Theflaliâ mififfenuquia id tepus rebus gerendisim maturum erat,in hyberna regrclTi,principio ueris coiundis copqs inThcffaliâ dcfccndcrunr, (in Acarnania tu Antiochus erat) adueniétes, Philippus Mallœâ Pcrrcbiæ,Bcbius Phacium eft aggrcftus.quo primo propè impetu capto,Pheftum eadem celcritatc capit.indc Atracem cum fe rcccpiftet: Cyrctias hinc, amp;nbsp;Eritiu occupât: præfidfjscp per rcccpta oppida difpofitis. Philippo rurfus obfidenti Mallœam fe coniungit. Sub aduentu romani cxercitus feu ad me/ tum uirium,fcu ad fpem ueniæ cum dedidiftent fc(è:ad ea rccipiéda oppida,quæ Athamânes occupauerânuno agmine icrunt.crantautcm hæc:Æ.gium, Argifra,Gomphi, Larifta,Tricca, Mcliboea, Phaleria. Inde Pclineum,ubi Philippus Megalopolitanus cum quingentis pediti/ bus,amp; equitibus X L in præfidio crat:5i circunfîdunttôC priufquàm oppugnarent,micrunt ad Philippum,qui monerct:ne uim ultimâ experiri uellet.Quibus illc fatis ferociter refpondinuel Romanis,uel Thcffalis fe crediturû fuiftcîin Phîh'ppi fe poteftatc comifturum non effc.Poftz eaquâm apparuit ui agendumrquia uidebatur,amp; Limnæam codé tempore oppugnari pofte: regem ad Limnæam ire placuinBebius reftitit ad Pelineu oppugnâdum. Per cos forte dies M. Attilius cos.cum x millibus peditum.duobus millibus equitum, x v clephâtis mari traie (ft:o,pedeftres copias Lariffam ducere dclcólos milieu tribunos iuffit: ipfe cum cquitaru Lim/ næam ad Philippum uenit. Aduentu confulis deditio fine cundlatione cft fada: traditume^ præfidium

LIBER S E X T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«oj

prfefîdium regium;5i cum qs Athamânes. Ab Li'mnæa Peli'neum córulproficiTdtur.lbi’prirai Athamânes tradidcrunc fefe:deinde a: Philippus Mcgalopolitanus.cui decedcti de prælîdio cum obuius fortefuiflccPhilippusrex-.ad ludibriû regéeum confalutari iuflîtu'pfecôngreffus fratré haud fané decoro maieftati fuæ ioco appellauit. deduôlus inde ad cos. euftodiri luflus: ôi. haud ita multo poft in uinculis romam miftus.cçtera multitudo Athamânuni,aut militum Anciochi regis.quæ in prændqs deditorum per eos dies oppidorû fucratîPhilippo tradita re/ gi cft.fuerc aucem ad tria millia hominum.Conful Lariffam eft profc(ftus,ibi defumma belli confultaturus.in itinere ab Pieria,St Metropoli legati tradentes urbes fuas occurrerunt.Philip pus Athamânum præcipue captiuis indulgêter habitis.ut per eos conciliaret gcntcm:natftus fpcm Athamaniæ potiundæ,exercitu eo duxit,præmiftis in ciuitates captiuis. Et illi magnam authoritatcapud populäres habuerunt.clementiâ erga fe regis, munificentiâcp comemoran/ tes:8C Aminandencuius præfentis maieftas aliquos in fide continuiftet: ueritus ne traderetur Philippo iampridem hofti,8C Romanis merito turn propter dcfcótioné infenfis, cum cóiuge, ac liberis regno cxceftit: Ambraciamep fe contulit.ita Athamania omnis in iusJitionéép Phi lippi conccflit.Conful ad reficienda maxime iumêta,quæ Si nauigarionc,amp; poftea itincribus fatigata eraupaucos Lariftæ moratus dies.uelut reparato modica quicte excrcitu.Granonem cft profeólus. Veniêti Pharfalus,Scotufta,amp; Phcræ.quæép in eis præfidia Antiochi erant,de/ duntur.ex ijs interrogatos qui manere fecü uellenr,mille uolcres Philippo traditicæteros inerz mes Demetriadem remirrit.Pcrnam inde recepit:^ quæ circa earn caftella crant.Ducere turn porro in finum maliacu cœpit.Appropinquanti faucibus, fuper quas fiti f haumafti funndez ïerta urbe iuucntus omnis armata fyluas. Si itinera infedit: ôî in agmen romanu ex fuperioriz bus locis incurfauit.Cóful primo mitterciqui ex propinquo colloquétes deterrerent eos à tali furore, pofteacp perfeuerare in incepto ui dit: tribuno cum duorum fignoru militibus circumz mifto.incerclufit ad urbem itcr armatis uacuacp earn cepit.tum clamore ab tergo captæ urbis audito.refugientiu undiep ex fyluis infidiatoru cædes faóla eft. A' Thamauftis altero die conz ful ad Spcrchium amnem peruenitu'nde Hypatæoru agros uaftauit. Cum hæc agebantur: Chalcide crat Antiochus.qui iam tu cernens,nihil fc ex Græciapræter amœna Chalcidehy/ berna,SJ infames nuptias,petifte,Ætolorû uana promifla incufarc,5i Thoantem: Annibalem uero non ut prudentem tantum uirum.fed propè uatem omnium,quæ tum euenerannadmiz rari.nc tarnen temere cœpta fegnitia infuper euerteretmutios in Ætoliam mittitiutomni conz tradia iuuentutc conuenirent.Iam amp;nbsp;ipie cö x millia fere peditu ex qs,qui poftea uenerant ex Afia,explcta,6C équités quingentos duxir.Quö cum aliquanto pauciores.quam unquä antea conueniftcntiSd principes rantummodo cum paucis clientibus eftennatq; q diccrennomnia (e dulo ab fe fadlaiut quamplurimos ex ciuitatibus fuis euocaretmec aurhoritate, nee gratia,nee impcrio aduerfus detredlantcs militiam ualuifte:dcftitutus undiq;. Si ab fuis, qui morabatur in Afia-.ôiab focqs.qui ea,in quoru fpcm uocauerantmon præftabannintra faltum Thermoz pylarum fefe recepit. Id iugum,ficut Apennini dorfo Italia diuiditur:ita media Græciam di rimit.antc faltum Thcrmopylarum in feptentrione uerfa Epirus,ÔC Perrcbia,SC Magncfia,0C Theflalia cft:0C Phthiotæ,8i Achæi.SJ finus maliacus.intra fauces ad meridie ucroGc Ætoliae pars maior,0i Acarnania,SC cum Locride Phocis,0i Bœotia,adiun(ftaip infula Eubœa, Si exz currente in altum uclut promontorio Attica terra fita ab tergo,amp; Peloponnefus.Hoc iugu ab Leucade ôi mari ad occidentem uerfum per Ætoliam ad altcrum marc orienti obiedlum ten dens.ea afpreta,rupescp intcriedlas habet:ut non modo excrcitus,fed neexpediti quidem faz eile ullos ad tranfitum calles inueniant.extremos ad orietem montes Oetam uocantiquorum quod altiffimum efttCallidromon appellatunin cuius ualle ad maliacum finum uergente itcr eft non latius, quàm fexaginta paftus. hæc una militarisuia eft: qua traduci exercitus, fi non prohibcantur,poftint.ideo Pylæ,ôC ab alqs,quia calidæ aquæ in ipfis faucibus funt-.Thermoz pylæ locus appcllatur: nobilis Lacedæmoniorum aduerfus Perfas morte magis mcmorabiz li, quàm pugna. Haudquaquam pari turn animo Antiochus intra porras loci eius caftris poficis,munitionibus infuper faltum impediebat.ôCcum duplici uallo.fofTatpjSC muro etiam*

qua res poflulabat.cx muka copia pafTim iacetium lapidum permuniffet omnia: fan's fidens nunquam eà uiam romanum exercitum fa(!lurum,Æ.tolos ex nil millibus(cot enim conue ncrant) partim ad Heraclea præfidioobcinendâ.quæ ante ipfas fauces poGta eft;partim Hy/ patam mittinSC Heracleam baud dubius confulem oppugnaturu:amp; iam multis nuntiantibus circa Hypatam omnia euaftari. Conful depopulatus hypatenfem agrum primo.deinde he raclcenfcm,inutili utrobiq; auxilio Ætolorû, in ipfis faucibus prope fontes calidaru aquarunj aduerfus regem caftra pofuit. Ætolorû utræcp manus Heracleam fefe incluferut. Antiochum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

cui,priufquam hoftem cernerenfatis omnia permunitaÄ præfidijs obfepta uidebâtur: timor deinde inceflînne quos per imminentia iuga calles inueniret ad tranfitum Romanus, nam Si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Lacedæmonios quondam ita à Perds circumitos fama erat: ÔC nuper Philippû ab tjfdem Ro manis.itac^ nuntium Heracleâ ad Ætolos mittinut hanc faltem Gbi operam eo bello præfta rennut uerticesoccuparenc circa montium:ob(îderentc^:ne quà trâfirc Romanus poflet. Hoc nuntio audito difTendo inter Ætolos orta eft.pars imperio parendum regis,atq? eundum cen febannpars fubdftendû Heracleæad utrancp fortunam:ut due uidtus à côfule rex cflet:in ex/ pedito haberent intégras copias ad opem propinquis ferendam ciuitatibus fuis:due uinceretî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

ut dÜTipatos in fugam Romanos perfequerentur. Vtraqj pars non mandt modo in fententia fuatfed etiam exécuta efl: codlium.duo millia Hcraclcæ fubftiterunt: duo trifahâ diuifa,Çalli/ dromum,ÔCRhodontiam,SiTichiunta(hæcnomina cacuminibusfunt)occupauerc. Conful pofteaquàm infefla fuperiora loca ab Ætolis uidit: M.Porcium Catonem,amp; L. Valeriu Flac cum côfulares legatos cum binis millibus deleôtorû peditum ad caftella Ætolorum.Flaccum in Rhodontiam,ôcTichiunta,Catoncm in Callidromu mittit. ipfepriufquàm ad hoftem co pias admouerenuocatos in concionem milites paucis eft allocutus. Plerofq^ omnium ordi/ num milites inter uos efle uideo:qui in hac eadem prouincia T.Quintfj du(ft:u,aufpiciocp mi/ litaucritis.Macedonico bello inexupçïrabilismagis faltusadamnem Aoum fuit,^ hic. quip/ pe portæ funt hæ;ÔC unus.inter duo maria claudsomnibus.uelut naturalis trandtus eft. muni tiones Ôi locis opportunioribus tune fuerunt.ôi ualidiores impodtæ:exercitus hoftium multo

Si numéro maior,ôi militû genere aliquanto melionquippe illic Maccdones,Thracesq^,ôi 11/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

lyrici étant,ferociftïmæ omnes genteszhic Syri,6i Adatici Græci funt,leuiftima genera homi/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

num,ôi feruituti nata: rex ille bellicodftimus, exercitatus iam inde ab iuuenta dnitimis Thra/ cum,atq; Illyricorum,Si circa omnium accolarum bcllis:hic,utaliam omné uitam omittæeft.

qui cum ad inferendum populo Ro.bellum ex Ada in Europam trâdftet:nihil memorabilius toto tempore hybernorû gefterit:cp quod amoris caufa ex domo priuata,Ôi obfcuri etiam inz ter populäres generis uxorem duxit: Si nouus maritus, uelut faginatus nuptialibus cœnis, ad pugnam proceftit.Summa uirium,fpeicp eius in Ætolis fuit,gente uaninima,ôi ingratiftima. ut uos prius experti eftis:nunc Antiochus experitur.nam nec conuencrunt frequétes: ncc con/ tineri in caftris potuerunt:ôi in feditione ipd inter fefe funt:6i cum Hypatam tuendam,Hera/ cleamcp depopofciftcnt-.ncutrâ tutati,pars refugerunt in iuga montium: pars Heracleæ indu/ ferunt fefe. Rex ipfe confeftus nufquam æquo campo non modo congredi fe ad pugnam au/ dere,fcd ne caftra quidem in aperto ponere,reli(fta omni ante fe regioneea,quam fe nobis,ac Philippo ademifte gloriabatuncondidit fe intra rupes:ne ante fauces quidem falrus,ut quon/ dam Lacedæmonios fama eft.’fed intra penitus retraeftis caftris. quod quantum intereft ad ti morcm oftendédumtan mûris alicuiusurbisobddédum fefe induferitcSed neq^ Antiochum tuebuntur anguftiæ:nec Ætolos uertices illi:quos cepcrunt.faris undiq^ prouifum,atcp precau turn eft:ne quid aduerfus uos in pugna præter hofteis eftet.Illud proponere animo ucftro de/ betis’.non uos pro Græciæ libertate tâtum dimicare: (quanquâ is quoq? egregius titulus effet, liberatâ à Philippo ante.nunc ab Ætolis,Ôi ab Antiocho liberate) neq^ ea tantû in præmium ueftrû ceffuratquæ nunc in rcgrjs caftris funt: fed illu quoq^ omnem apparatû, qui in dies ab Ephefo expeôtatunprædæ futurû: Adâdeinde.Syriâép.Si omnia ufcß ad ortus folis ditiftîma régna imperio Ro. aperturos.Quid deinde aberitquin ab Gadibus ad mare rubrum oceano nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

fîneis tcrminemus:qui orbem terrarû amplexu finitCSC omne humanû genus fecundum deos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.

nomen romanum ucncreturCin hxc tâta premia dignos parate animos:ut craftino die bene »uuantibus dtjs acie decernamus. Ab hac conciotie dimiflï milites,phufquàm corpora cura/ rcnt:arma,telacp parant.Luce prima ßgno pugnæ propo(îto,inftruit aciem conful ard:a fron tc,ad naturam ÔC anguftias locû Rex poftea^ iîgna hoftium confpexit: 8i ipfe copias edu/ cit.Lcuis armaturæ partem ante uallum in primo locauintum Macedonû robur, quos fariflo/ phoros appellabannuelut fi'rmamentum circa ipfas munitiortes conftituit.hisab fîniftro cor/ nu iaculatorum,fagitrariorumqj,amp; funditorû manum fub ipfis radicibus montis pofuitiut ex altioreloco nuda latera hoftium incefterent.ab dextero Macedonibus ad ipfum munimento rum fîné,quæ loca ufqj ad mare inuia paluftri limo.ôi uoraginibus claudunnelephantos cum aftueto prælîdio pofuit:poft cosequices:tu modico interuallo reli(fto,cæteras copias in fecun/ da acie.Maccdones pro uallo locati primo facile fuftinebant Romanos tentâtes ab omni par te aditus:multum adiuuantibusrqui ex loco fupçriore fundis,uclut nimbû grandinis, amp;nbsp;(agit/ tas fimutac iacula ingcrcbât.deinde ut maior.ncc iam tolerâda uis hoftium inferebat fe:pulfî loco intra munimenta fubduólisordinibuscócefterunt. inde ex uallo propèalterum uallum haftis præ fe obicôtis fecerunt.Si ita modica altitudo ualli erat-.ut amp;nbsp;locum fuperiorem ad pu/ gnandum fuis præbcrct:Sipropter longitudinê haftarum fubieclu haberet hoftem. Multi temere fubeuntes uallû transfi'xi funnôf aut incœpto irrito receftîftentraut plurcs cecidiftennni M.Porcius ab iugo Callidromi,deiecftis inde Ætolis,ôi magna ex parte cæ(îs,(incautos enim Si plerofcp fopitos opprefteratjfuper imminentem caftris collem apparuiftet. Flacco non ea/ dem fortuna ad Tichiunta, Si Rhodontiam, nequicquam fubire ad ca caftclia conato fuerat,

Macedones.quiép ali) in caftris fuerantregr)s,pnmo,dum procul nihil aliud,quàm turba Si agmen apparebat: Ætolos credere uifa procul pugna fubfîdio ucnirc. cæterum utprimum (î/ gnaep Si arma ex propinquo cognita errorem aperuerunntantus répété pauor omneis cepit, ut abieétis armis fugerent. Et muniméra fequétes impedierunt.ôi anguftiæ uallisîper quam fequendi erant;ô2 maxime omniumtquod elephâti nouiftîmi agminis eranùquos pedes ægre præterire, eques nullo poterat modo, timentibus equis, tumultumêp inter fe maiorem,quàm prælio edentibus.aliquantum temporis Si direptio caftrorum obtinuit.Carpeiam tarnen coz dem die confecuti funthoftem.Multisin ipfo itincrecæGs,captiscj; non equis uirisej; tantum, fed etiam elephâtis,quos capcre non potuerant, in terfeeftisun caftra rcuerterunt: quæ tentara eo die inter ipfum pugnæ tempus ab Ætolis Heracleam obtinétibuspræfi'dio fine ullo haud parum audacis incœpti cffèélu fuerant.Conful noélis infequétis tertia uigilia præmifto equi/ tatu ad perfequendum hoftem, figna legionum prima luce mouit. Aliquantum uiæ præce/ perat rexiutqui non antc,cp Elatiæ à confufo conftitiftèt curfu.ubi primum reliquijs pugnæcp Si fugæ colle(ftis,cum perexigua manu femiermium militum Chalcidem fe recepit. Roma/ nus equitatus ipfum quidem regem Elatiæ affecutus non eft: fed raagnâ partem agminis aut laftitudine fubfiftétis,auterrore,ut qui fine ducibus per ignora itinera fugerentidiftipatos op/ prcflerunt.nec præter quingentos,qui circa regem fueruntiex toto excrcitu quifquam effûgit: etiam ex X millibus militu,quos Polybio authore traiecifle fecum regem in Græciam kripfi/ musiexiguus numerus. Quid fi Antiati Valerio credamus,LX millia militu fuifle in regio ex/ ercitu fcribcntiCx L inde millia cecidifte'Tfupra V millia capta cu fignis militaribus c c x x x C Romanoru c l interfeefti funt.Confule per Phocidem,ôi Boeotiam cxercitu duccnte,confciæ defetftionis ciuitates cu uelamêtis ante portas ftabant.metu ne hoftiliter diripcrêtuncæterum per omnes dies haud fecus,^ in pacato agro fine uiolatione ullius rei agmen proceffitidonec in agrum coronæû uentu eft.ibi ftatua regis Antiochi pofita in téplo Mineruæ Itonææ iram acccnditipermiftum^ militi eftiut circuie^um templo agru popularetur.deinde cogitatio ani mum fubrjticum comuni decreto Bœotiorû pofita effet ftatuaiindignij efte in unum coroncn/ fem agru fæuire.reuocato extêplo milite finis populandi fatftusicaftigati tantu uerbis Bœotfj ob ingratu in tantis,tamcp rccetibus bénéfices animum erga Romanos. Interipfum pugnas tempus X naues regiæ cum præfeélo Ifidoro adThronium in finu maliaco ftabant. co graz uis uulneribus Alexander Acarnan nuntius aduerfæ pugnæ cum perfugiftentrepidæ inde rez centt

Io6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. Q. V A R T AE

ccntttcrrorc naucs Ceneum Eubœæ pctierunt.ibi mortuus.fepultüscp Alcxandcr.Trcs.quæ ex Afîa profedtæ eundem portu tenuerant nauestaudita exerdtus clade, Ephefura rcdicrunt. Ilîdorus ab Ceneo Demetriadcm.fi forte co deferret fuga rcgem:traiccit. Per eofdem dies A. Attilius præfctflus romanæ claflis magnos regios comcatus iam fretum,quod ad Andrum infulam cft-.prætcrueôlos excèpit.alias merfit,alias cepit naues. quæ nouiiïimæ agminis erât; curfum in Afiam uertcrunt. Attilius Piræeum,unde profclt;flus erat.cum agmine captiuarü na uiiim reueólus,magna uim frumenti Si Athenicnfibus,ôi alqs eiufdem regionis foeqs diu i Qt.

Antiochus fub aduentu confulis à Chalcidc profeólus.Tcnedum primo tenuinindc Ephez fum tranfmiilt, Confuli Chalcide uenienti portæ patuerunncum appropinquantc eo Chn ftoteles prxfcdlus régis urbe exceffiflet.amp; cæteræ urbes in Eubœa fine certamine traditæ.pau cosep per dies omnibus pcrpacatis,fine ullius noxaurbis cxercitus Thermopylas reduótus, multo modeftia poft ui(ftoriam,quàm ipfa uitftoria laudabilior. Inde conful M.Catonem per quem quæ gefta eflent,fenatus,populusc^ romanus haud dubio authore fcirct: Romam tnifit. Is à Crcufa (Thefpienfium emporium eft,in intimo finu corinthiaco rctratftum) Paz tras Achaiæ petit: à Patris Corcyram ufqj Ætoliæ atqj Acarnaniæ litora legit:atlt;^ ita ad Hy druntum Italiæ traiecit:quinto die inde pedeftri itincre Romam ingenti curfu peruênit.ante lucem ingreffus urbem à porta ad prætorem M. lunium iter intendit. Is prima luce fenatum uocauit.quo LCornclius Scipio aliquot diebus ante à côfulc dimiftus cum adueniens audiiz fet prægreflum Catoncm in fenatu effeifupcrucnit exponenti, quæ gefta effent. Duo inde lez gati iuffu fenatus in concionem funt produdnatqj ibi cadcm,quæ in fenatu, de rebus in Æto ha geftis expofuerutSupplicatio in triduum décréta cft:ut x l hoftqs maioribus prætor, quibus drjs ei uiderctur.facrificaret. Per eofde dies Si M.Fuluius Nobilior,qui biennio ante prætor in ulteriorem Hifpaniâ erat profeeftus: ouans urbem cft ingreffus. Argent! bigati præ fetulic exXX milliæôCextranumeratu xii milliapondoargentûauripondo cxxvii. Attilius conful ab Thermopylis Heracleam ad Ætolos præmifinut tune faltcm experti regiz amuanitatem refipifccrcnt: traditaep Hcraclca.cogitarcntdepetcndaabfenatu fèufuroris fui,feu erroris ucnia.Et cæteras Græciæ ciuitates defcciffc eo bello ab optime de fc mcritis Ro manis’.fed quia poft fogam regis,cuius fîducia ab officio deceffîffennnon addidiffent pertina ciam culpæ:in fidem receptas effe. Ætolos quoc^.quanquam non fecuti fint regem: fed accerz fiffenuôi duces bclli,non focrj fuerinnfi pœnitere poflînt,poffe Si incolumes effe. Ad ca cum pacati nihil refpondcretur: apparcretq? armis rem gerendam: Si rege fuperato bellum ætoliz cum integrum reftare: caftra ab Thermopylis ad Hcracleam mouit:coc^ ipfo dic,ut fitum no feeret urbis:ab omni parte cquo mœnia eft circuuccftus. Sita eft Hcradea in radicibus Oez tæ montis’.ipfa in campo,arcem imminentem loco alto,0ij undicß præcipiti habet. Contemz platus omnia, quæ nofeenda crant: quatuor fimul locis aggredi urbem conftituit. à flumine Aforo,qua Si gymnafium cft,L.Valerium operibus atep oppugnationi præpofuit.arccm exz tra muros,quæ frequentius propc quam urbs habitabatur,T.Sempronio Longo oppugnan dam dedit. ad regionem à Malea,quæ aditum haud facilem pars habebat, M. Bebium: ab altcro amnislatcrc,qucm Mclana uocant,aduerfus Dianæ templum App.Claudium oppoz fuit.Horum magno certamine intra paucos dies turres,arietcsq5,K alius omnis apparatus op pugnädarum urbium perfîcitur.ôi cum ager heraclienfis palufteromnis, frequensqp proceris arboribus benigne ad omne genus operum materiam fuppeditabantum quia refugerant in/ tra meenia Ætoli: defertaep in ueftibulo urbis erant teefta: in uarios ufus non tigna modo. Si tabulas,fcd laterem quoqj, Si cæmenta, amp;nbsp;Taxa uariæ magnitudinis præbcbant. Et Romani quidem operibus magis,quàm armis urbem oppugnabant: Ætoli contra armis fetuebanz tur.nam cum ariete quaterentur mûri: non iaculis folum, ut folct, cxceptos declinabant iôtus: fed armati frequentes quidam ignés etiam, quos aggeribus inqcercnt:fcrebant. fornices quoz que in muro erant apti ad excurrendum: Si ipfi,cum pro dirutis reficerent muros: crebriores cos,ut pluribus erumperetur in hoftem locis: faciebant. Hoc primisdiebus,dum integræui? res erant: Si frequentes, ôC impigre fecerunt; in dies deinde pauciores. Si, fegnius. etenim cum . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multis

multis urgcfcntur rcbustnulla cos res æque,ac uigiliæ confîdebant:Romanis in magna copia militutn tuccedentibus alijs in ftationem aliorumÆtoIos propter paucitaté eofdem dies no/ ótesvg aßiduo laborcurente.per iiii ôi xx dies,ita,utnullumtempusuacuum dimicatio/ ne eßenaduerfus quatuor è partibus Gmul oppugnanté hoftem nodurnus diurno continua/ tus labor eft.Cum fatigatos iam Ætolos feiret cos. amp;nbsp;expeólatione têporis, amp;nbsp;quod ita tranf/ • fugæaffirmabant:talc cófilium inrjt.media node receptui fignurn dedit:amp; ab oppugnatione fimul omnes milites dedudos ufqj ad tertiam diei horam quietos in caftris tenuit: inde coe/ pta oppugnatio ad media rurfus nodem perduda eftuntermißa deinde ufqj ad tertiamdiei horam. Fatigationem rati caufam efle Ætoli non continuandæ oppugnationis,quæ amp;nbsp;ipfos affccerat:ubi Romanis datum receptui iignum eflenuelut ipfi quocß hoc reuocati,pro fc quif/ q; ex ftationibus dcccdcbannnec ante tertiam diei horam armati in mûris apparebant.Con/ ful cum node media intermififTct oppugnationem: quarta uigilia rurfus ab tribus partibus fumma ui aggreiTurus, ab una T.Sempronium tenerc intentos milites, ijgnume|j expedarc iuffinad ca in nodurno tumultu.unde clamor exaudirctur, hand dubie ratus hoftes concurfu ros. Ætoli pars fopiti affeda labore acuigilrjs corpora ex fomno moliebatunpars uigilantes ad hunc ftrepitum pugnantium in tenebn's currunt. Hoftes partim per ruinas iacentis muri tranfeendere muros conantun partim fcalis afeenfus tentant, aduerfus quos undicß ad opem ferendam concurrunt Ætoli, Pars una,qua progrefti eranrmeq; defenditunneq; oppugnatur: fed qui oppugnarent,intenti (îgnu expcdabanndefenfor nemo aderar.Iam dilucefccbancum fignum cóful dedinSi fine ullo certamine partim per erutos, partim fcalis per integros muros tranfeendere. Simul clamor index capti oppidi eft exauditus: undiq; Ætoli defertis ftationi/ bus in arcem fugiunt. Oppidum uidores permiftu confulis diripiunn non tarn ab ira, nee ab odio:quàm ut miles cocreitus in tot receptis ex poteftatc hoftium urbibus aliquo tandem lo/ co frudum uidoriæ fentiret.Reuocatos inde à medio ferme die milites cum in duas diuifißet partesiunam radicibus montium circunduci ad rupem iuftit: qua; faftigio altitudinis par mc/ dia ualle uelut abrupta ab arce eranfed adeo propc geminata cacumina eorum motium funt: ut ex LKrtice altero conijei tela in arcem poftent:cum dimidia militu parte coful ab urbe afeen/ furus in arcem,fignum ab ijs.qui ab tergo in rupem euafuricräticxpedabat. Non tulere,qui in arce erant Ætoli primum eorum qui rupem ceperant clamorem, deinde impetum ab urbe RomanorumtS: fradis iam animis: ÔC nulla ibi præparata re ad obfidionem diutiustoleran/ damiutpote congregatis fœminis, puerist^,ôi imbelli alia turba in arcem: quæuix capcre.ne/ dum tuen multitudinem tatam poflet.itacg ad primum impetum abiedis armis dediderunt fcfe.Traditus inter ca;tcros principes Ætolorum Democritus eft:qui principio belli dccretutn Ætolorum,quo accerfendu Antiochum cenfuerannT.Quintio pofeenti refponderat in Italia daturum:cum caftra ibi Ætoli pofuiifent.ob earn ferociam maius uidoribus gaudium tradi/ tus fuit. Eodem tempore,quo Romani Heracleam,Philippus Lamiam ex copofito opugna bat:circa Thermopylas cum cofule redeunte ex Bœotia,ut uidoriam ipfi.populot^ romano gratularctunexcufaretcp.quod morbo impeditus bello non intcrfuiflet:cógrcftiis.inde diuerfi ad duas fimul oppugnandas urbes profedi funt: iter feptem millium fermé pafluum.Si quia Lamia pofita in tumulo cft:cum regionem maxime co defpedat oppido:qua breue internal/ Ium uidetunS^ omnia in confpedu funtcum enixe uelut propoßto certamine Romani Mace doncsep diem ac nodem aut in operibus,aut in prælfjs clfent-.hoc maior difficultés Macedo/ nibus erat’.quod Romani aggere,amp; uineis,ÖC omnibus fupra terra operibus, fubtus Macedo/ ncs cuniculis oppugnabattS^ in afperis locis filex fepe impenctrabilis ferro occurrcbat.SC cum parum proccderetinccptu: per colloquia principu oppidanos tentabat rex: uturbedederent: haud dubius’.qn fi prius Heraclea capta forettRomanis fe potius,^ fibi dedituri cftent:fuäcp gratia conful in obfidione liberanda fadurus eftet.Ncc eu opinio eft fïuftrata,cófeftim enim ab Heraclea capta nutius ueninut oppugnatióe abftincrct. Æquius cfle:romanos milites,qui acie dimicaftent cu Ætolis:præmia uidoriæ habcrc.Ita receftiim ab Lamia eft:Si propinquæ clade nrbis ipfi,ne quid fimile pateréturteffugerut, Paucis priuf^ Heraclea caperctur diebus

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ætoli

loS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C. Ct, V A R T AE

ÆtoK concilio Hypatam coadojegatos ad Antiochum miferuntn’ntcr quos amp;nbsp;Thoas idem qui X ancea,tniiïus cd.mandaca cranc,uc ab rege peterent primum: ut l'pfe coadis rurfus ter/ reftribus.naualibusé^ copijs, in Græciam traqceret; deinde, fi qua ipfum teneret res:ut pccu/ niatn,ôC auxilia mitterec.id cutn ad dignitatem eius, fidemcp pertinere: non prodi fociosttum etiam ad incolumitatem regnimon finere Romanos omni cura uacuos, cum Ætolorum gen/ tem fuftulifient: omnibus copias in Afiam traqccre, Vera erant quæ dicebantur: eo magis re/ gern mouerunt.itaq^ in præfentia pecuniam,quæ ad ufus belli necefiaria eratdegatis dedic:au xilia terreftria, naualiac^ afiîrmauit miflurum.Thoantem unum ex Icgatisretinuit, amp;nbsp;ipfum baud inuitum morantem:ut exaólor præfens promiflorum adeflet. Cæterum Heraclea caz pta fregit tandem animos Ætolorum:SC ad paucos pofi; dies,quam ad bellum renouandum, acciendume^ regem in Afiam miferant legatos: abieótis belli cófilijs, pacis petendæ oratores ad confulera mifcrunt.Quos dicere exorfos confulinterfatus,cum alia fîbi præuertéda efle diz xiflet:redire Hypatam eos, datis dierum x inducijSjôi L. Valerio Flacco cum rjs miflo, iufli't: ei,quæ fecum aéturi faiflent:exponere: fi qua uellent alia. Hypatam ut eft uentum:princi pes Ætolorum apud Flaccum concilium habuerunt, confultantes: quonam agendum modo apud confulem foret. Parantibus rjs anriqua iura fœderu ordiri, mérita^ in populum romaz num, abfifterc qs Flaccus iufiit.quæ ipfi uiolaffent: cofefiionem qs culpæ magis profuturam, amp;nbsp;totam in preces orationem uerfam.nec enim in caufa ipforum,fed in populi romani clemen tia fpem falutis pofitam efle.ÔC fuppliciter agentibus qs profuturum ÔC apud confulem,amp; Ro mæ in fenatu.eô quoqj enim mittendos fore Icgatos.Hæc una uia omnibus ad faluté uifa eft: ut in fidem fe permitterent Romanorum.ita enim Si illis uiolandi fupplices uerecundiâ fe imz pofituros:ôi ipfos nihilo minus fuæ poteftatis fore:fiquid melius fortuna oftendiffet. Poftca quàm ad confulem uentum eft: Phaneas legationis princeps longam orationem, SC uarie ad mitigandam iram uidtoris compofitam ita ad extremum finiuit: ut diceret: Ætolos fe, fuac^ omnia fidei populi romani permittere. Id conful ubi audiuit:etiam atlt;ç etiam uidete,inquit, Ætoli: ut ita permittatis.Tum dccretum Phaneas in id, quod diferte feriptum erat: oftendit,

Quando ergo,inquit,ita pcrmittitis:poftulo:ut mihi Dicæarchum ciuem ueftrum.ÔC Mène tam Epirotam,(Naupadtum is cum præfîdio ingreftusad defeélionem corapuleraQô: Amiz nandrum cum principibus Athamânum.quorum cofilio ab nobis defcciftis:fine mora dedaz tis. Propè dicentem interfatus Romanum,non in (èruitutem, inquit, fed in fidem tuam nos tradimus: SC certum te habeo imprudétia labi:qui nobis imperes.quæ moris Græcorum non fint. Ad hæc confuLnec Hercule,inquit,magnopere nunc curo:quid Ætoli fatis ex more Græ corum faólum efle cenfeant:dum ego more romano imperiû id habcam in deditos modo dez creto fuo,ante armis uictos.itacp ni propere fit,quod impero: uinciri uos iâ iubeo.afferricp caz tcnas.ôi cireufiftere litftores iuflit. Tum fraôta Phaneæ fcrocia,Ætolis^ alqs eft;amp; tandé eu ius conditionis eflent,fenfere.amp; Phaneas,fe quidem,ôi qui adfint Ætolorû,fcire facienda efle, quæ impcrentur:dixit:fed ad decernenda ea concilio Ætoloru opus efle:ad id petere ut X die rum inducias daret. Petente Flacco pro Ætolis,induciæ datæ:ôi Hypatam reditum eft. Vbi cum in concilio deleôtorum,quos apocletos uocannPhaneas SC quæ imperarétur,Ôi quæ ipfis propè accidiflent,expofuiflet:ingemueruntquidem principes conditionis iu3::parendum taz men uiólori cenfebannS; ex omnibus oppidis conuoeandos Ætolos ad concilium. Poftca^ uero omnis coatfta multitudo eadem ilia audiuit:adeo fæuitia impcrq,atcç indignitatc animi exafperati funnutfi in pace fuiflenuillo impetu iræ concitari potuerint ad bellum. Ad ira acce debat SC diflîcultas eorum:quæ imperarentunquonâ modo enim uticß regem Aminandru (ê tradere poflcCÔC fpes forte oblata:quod Nicander eoipfo tempore ab rege Antiocho ueniens impleuit cxpeólatione uana multitudiné-.terra marié^ ingens parari bellu. X11 is die,^ con feenderat naué.in Ætoliâ perfeefta Icgatione rediens, Phalarâ in finu maliaco tenuit.inde Laz miam pecunia cum deuexiflet:ipfc cû expeditis uefpcra prima inter Macedonû romanac^ caz ftra medio agro dum Hypatâ notis callibus petinin ftationé incidit Macedonû: deduélusqp ad rege eft,nondu conuiuio dimifl'o.Quod ubi nuntiatu eft;ueluc hofpitis.non hoftis aduéru

LIBER S E X T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lô?

motus Phil{ppùs,accubere eum,epularié^ iiiffinatcp l'nde dirniflis alijs folum retcntu, ipfumt quidcm de fe dtnerequicquatn uetuitjBtoIorum praua céfhia^arq; in ipforum caput femper recidétia accufauiuqut primum Romanos,dcindc Anciochum in Gtæciam adduxiflent. fed præteritorum,quæ magis reprehcndi,quàm corrigi polTintiobliturnde no fadurum ut infulz tet aduerfîs rebus eorû.Ætolos quocç finite tandem aduerfus fe odia deberc:ôC Nicandruni priuatim eius diei,quo feruatus à fe forettmeminifTeJta datis.qui in tutum eum profequeren tunHypatam Nicander confukantibus de pace Romana fuperucnit. M. Attilius uendita, aut concefla militi circa Heracleam præda,pofteaqj nec Hypatæ pacata effe confilia, Nau paôtum cocurrifTc Ætolos.ut inde totû impctum belli fuftineréc:audiuit:præmiflo Ap.Clau dio cum 1111 millfbus militum ad occupanda iuga,quà difficiles tranfitus montium erant: ipfe Oetam afcêdittFîerculicp facrificiu fecit in eo loco;quê Pyram, quod ibi mortale corpus eius dei fftcrematu:appcllant.inde toto exercitu profedhus reliquu itet fan's cxpedito agmine jccit. Vtad Coracê eft uentu:(moseff: altiffimus inter Callipolin,ôi Naupaôtû) ibi iumen ta multa ex agmine prçcipitata eu ïpfîs oneribus funt.’ôi homines uexati.êc facile apparebat: quàm cum inerti hoffe rcs effet:qui tam impeditum faltum nullo præiîdio,ut clauderet tran/ Ctumanfediffet Turn ergo uexato exercitu ad Naupaeff um defeendit: Si uno caftelîo aduer? fus arcem pofîtOjCæteras partes urbis, diuifîs copfjs pro fîîu raœnium,circunfcdit. nec minus operisjaborisep ea oppugnatio,quàm Hcracleæ habuit. Eodem tépore Si Meffene in Pez loponefo ab Achæis,quod concilij eorum reeufaret cffc:oppugnari cœpta eff.Etenim duæcf uitates,Meffene Si Elis,quæ extra concilium Achaicum eranneum Ætolis fentiebant.Elei taz men poff fugatu ex Græcia Antiochum Icgatis Achæoru Icnius refponderantjdimiffo præfî dio regio cogitaturos fè,qLkid fibi faciendum eflet.Meffenrj iîne refponfo dimiffis legatis mo uerât bellum îtrepidicj^ rerum fuarum,cum iam ager effufo exercitu paffim ureretur: caffrac^ prope urbem poni uiderentdegatos Chalcidem ad T. Quintiu authorem libertatis miferût: qui nuntiarêt:Mefïenios Romanis.non Achæis, Siaperire portas. Si dedere urbem paratos effe. Auditis legatis extêplo profedtus Quintius à Megalopoli,ad Diaphancm prætorem Achæoru mifîuqui externplo reducere eum à Meffene exercitum,5i uenire ad fe iuberet. Diz lt;ffo paruit Diaphancs:Si foluta obiîdione expeditus ipfc prægreffus agme,circa Andaniam, paruum oppidum inter Megaîopolin Mcffenenc^ pofitum, Quintio occurrit.Si cum caufas oppugnationis exponcretxaffigatum lcniter,quod tantam rem fine authoritate fua conatus effetjdimittere exercitum iuflitmec pacem omnium bonopartam turbare. Meflenrjsimpera uitîut exules reducerêt:Ôi Achæoru concilq eflènt.fi qua haberent:dc quibus aut recufarc,aut impofferum cauere fibi ucllenttCorinthum ad fe ucnirent.Diaphanem conciliu Achæorum extemplo fibi præbere iuffït.Ibi de Zacyntho intercepta per fraudem infuia queffus poff ula uic:ut reffitueretur Romanis. Philippi Macedotium regis Zacynthus fuerauSi earn merce dem Aminâdro dederanut per Athamaniam ducere exercitum in fuperiorem partem zEtoz liælicereuqua expeditione fraeffis animis Ætolos compulitad petendam pacem. Aminâder Philippum Megalopolitanum infulæ præfecit:poffea per bellum,quo fe Ântiocho aduerfus Romanos coniunxitîPhilippo ad munia belli reuocato, Hieroclem Agrigentinum fucceffbz rem mifit.Is poff fugam ab Thermopylis Antiochi, Aminandrucp à Phili ppo Athamania pulfum,miffîs ultro ad Diaphanem prætorem Achæorum nuntfjs,pecunia paefrus infulam Achæis tradidit.Id præmium belli fuum effe,æquum cenfebant Romani.non enim M. Atd lium confulemjcgionescp Romanas Diaphani,8i Achæis ad Thermopylas pugnaffe.Diaz phanes aduerfus hæc purgare interdum fefc,gcntemcp:intcrdum de iure faeffi differere.QuP dam Achæorum Si initio earn fe rem afpernatos teffabantunôi tune pcrtinaciâ increpabant prætoris:auchoribuscp ijs decretum eff: ut T. Quintio ea res permitteretur. Erat Quintius ficut aduerfantibus afper:ita,fi cederes,idem placabilis.Omiffa igiturcontentione uocisuulz tusc^. Si utilem,inquit,poffeffïonem eius infulæ ceferem Achæis cffe:author effèm fenatui, populo^ Romano-.ut earn uos habere finerent.cæteru ficut teffudinem,ubi collcdtain fuum tegumen eff,tutam ad omneis idhjs uideo effe:ubi exerit partes aliquastquodcunq; nudabit, kkk obnoxium

no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. lt;X.V A R T AE

obnoxiG atqj infirma habere: baud diHimiliter uobis Achæi claufis undic|j man', quae intra.' Pcloponncfifuntterminoseaôi iûgcre uobis,ôi iunóla tueri facilc:fimul auiditate plura am picótendi hinc excedaris:nuda uobis omnia:qux extra fint, 8C cxpofita ad omnes idtus eflêr

Airentiête omni cócilio, nee Diaphane ultra tendcre aufo,Zacynthus Romanis traditur. Per idem tempus Philippus rex profi'cifccnté cófulcm ad Naupaótu pcrcuólatus,fi fe inte rim qux dcfecificntab focietate Romana urbes,recipcre uellet: permittente eo ad Demetria dem copias admouit, baud ignarus, quanta ibi turn conturbatio effet. Dcftituti enim ab omni fpercum defertos fc ab Antiocho,fpcm nullam in Ætolis elle cernèrent: dies noólesc^ aut Philippi hoftis aduentu,aut infeftiore etiam,quo iuftius irati erant, Romanoru expedta bant.Turbæ erant ibi incoditæ regioruiqui primo pauci in pra:fidio relicli,poftca plurcs,ple/ riq; inermes exprælio aduerfo fuga delati,necuirium,ncc animi latis ad obfidionem toleran dam habebant.itaqj præmiOîs à Philippo,qui fpem impctrabilis ucniæ oftendcbâtrrefpon/ derant patere portas régi. Ad primu cius ingreflum principu quidam urbe cxcefrerunt:Êury lochus mortem fibi conlciuit.Antiochi milites(fic enim pac^i eranc)pcr Macedoniam, Thra/ ciamc^,profequentibus Macedonibus,ne quis eos uiolaretrLyfimachia deduóli funt.Erat Si paucæ naues Demetriade: quibuspræerat Ifidorus: eæ quoq; cu prxfcifto fuo dimiffæ funr.

Inde Dolopiam.ói Aperantiam.Si Perrebiæ quafdam ciuitates rccepit. Dum hæc à Phi lippo gcruntunT.Quintius recepta Z^acyntho ab achaico cócilio Naupaótum traiecit: qua: iam per duos menfes((èd propè excidiu erat) oppugnabatunSC ii capta ui foreuomne ibi no men Ætoloru ad internicionem uidebatur uenturu. Cæterum quanquam merito tratus crat Ætolis:quod folos obtredlafle gloria: fua^,cum liberarct Græciam.memincranSi: nihil autho ritate fua motos efleicum quæ tum maxime acciderant.calura præmonens, à lùriofo incepto cos deterrcrct:tamen fui maxime operis clfc credens,nullam gêtem liberate à fe Græciæ fun dims euern, obambulare mûris,ut facile nofeeretur ab Actolis:cocpic.C6fcftim à primis fta/ tionibuscognitus eftruulgatumcp per omnes ordincs, Quintiu efle. itaq? concurlu fadlo unz ditß in muros,manus pro fe quifcß tendeates cöfonante clamore nominatim Quintiu orare: ut Opern ferrenac fcruaret.Et tum quidem,quancp moucretur his uocibus: manu tarnen anz tiuinquidnam opis in fe elfet C Cæterum pofteacp ad confulem ucnit: Vtrum fallit,inquit,te M.Attili,quidagatur7an cu fatis prouidcasmihil id magnopcrc ad fummäreipub. pertinez re cenfes C Erexerat expedtationc cofulem.öi quin cxpromis,inquit,quid rci fitC Tum Quinz tius. Ecquid uides tc dcuidlo Antiocho in duabus urbibus oppugnandis tempus tcrcrc: cum lam propè annus circuadtus fit imperij tui C Philippu aucem,qui non acicm,non figna hofliu uidinno folum urbes,fed tot iam genres,Athamaniam,Perrebiam,Apcrantiam,Do lopiam fibi adiunxiife^ atqui no tantum intcrefl: nollra: Aetolorû opes.ae uires minui: quan tum non fupra modu Philippüm crcfcere:6i uidtoria; tuæ præmiu tc,milite9tß tuos nondum tot urbes.quot Philippu gentes Gra:ciæ habere. Affentiebatur his Cos.fcd pudor,fi irrito incepto abfeederet obfidione, occurrebat. tota inde Quintio res pmiffa eft. Is rurfus ad cam partem muri,qua pauloante uociferati Aetoli fuerannrcdijt.ibi cum impenfius orarenut miz Icreretur gentis Aetolorum:exirc aliquos ad fe iuifit.Phaneas ipfc,principcscp alf) extempio egreffi funt.quibus prouolutis ad pedes,Fortuna,inquit.ueftra facit:ut Sd iræ mea:,ôd orationi tépora euenerint: quæprædixi euetura.ôd ne hoc quidé rcliqui uobis eft:ut indignis accidiffe ca ùideanmr.ego tarnen forte quadam nutriendæ Græciæ dams, ne ingratis quidem benefa cere abfiftam.mittite oratorcs ad confulem:qui inducias tantu temporis pétant: ut mittcrc le gatosRomam ponitis:per quos fenatui de uobis permittatis.cgo apud cofulem dcprecator, defenforéqj uobis adero. Ita ut céfuerat Quintius:feccrut:nec afpcrnatùs eft Icgationê Cos. inducqscp in diem certam datis,qua legatio renuntiari ab Roma poftet:foluta obfidio eft:ô!: exercitus in Phocidem miftus.Conful cum T. Quintio ad achaicum concilium Aegium traie cit.ibi de Elcis,Ôd de exulibus Meifeniorum reftimendis acftum:Sd neutra pcrfcóla funt: quia fuæ gratiæ referuari ea Achæi per fe ipfi,^ per Romanos malucrunt achaico contribui conz cilio. Epirotarum legati ad confulcm ucnerunt:quos non fynccra fide in amicitia fuiftè fatis conftaz,

çonftabat: milicem tarnen nullum Äntiocho dederant; pecunia iuuiHc cum iniîmulabantur; legatos ad regem ne ipli quidé miiîlTe infîciabantur.Iis pecencibus,uc in amicicia pn’fbna cfTe licerenrcfpondit Cos.fe.utrum hoftium,an paeatorum eos numero haberet.nondum fcirc:fe natum cius rei iudicem fore, integram fe caufam eoru Româ rcijcere; inducias ad id dierum X C dare. Epirotæ Romam milTi fenatû adierunt.ijs magis quæ non feciffenc hoftilia refe rentibus.cp purgantibus ea,de quibus argucbantur: refponfum datum eft; quoucniâimpe/ tralïe.nó caufam probaftcuideri poftcnt. Et Philippi regis legati fub idem tempus in fcna turn introducfti gratulantes de uidtoria.qs petêtibus.ut iîbi facrihcare in Capitolio, donûtjj ex auro liceret ponere in æde louis opt. max. permiftum ab fcnatu. c, pondo coro nam auream pofuerunt.Non refponfum folum benigne lcgatiseft;fed Philippi quoqj filiuä Demctrius,qui obfes Romæ eranad patre reducedus legatis datus eft. Bellum.quod cum Antiocho rege in Græcia geftum eft à M. Attilio confule.hunc finem habuit. Alter Cos.. P.Cornelius Scipio Galliam prouinciam fortitus.priufcp ad bellum.quod cum Boijs geren/ dum crat:proficifcerecur;poftulauic ab fenatu; ut pecunia fibi decernerct''ad ludos:quos præ/ tor in Hifpania inter ipfum difcrimen pugnæ uouiftet. Nouu.atqj iniquum poftulare eft ui/ fus.cenfuerüt ergoiquos ludos inconfulto fenatu ex fua unius fentétia uouifteueos uelde ma/ nubrjs.li quam pecuniam ad id referuaflèt; ucl fua ipfe impenfa faceret. Eos ludos per dies X P.Cornelius fecit. Per idem ferè tempus ædes matris magnæ Idæædedicata cft:quâ deam is P.Cornelius aduceftâ ex Aiîa.P.Cornelio Scipione, cui poft Africano fuit cognomê.P.Li cinio Coss.in palatiû à mari detulerat.Locauerât ædem facienda M.Liuius.C.Claudius ceti fores,M.Cornelio,T.Scmpronio Coss.tcrtiodecimo anno pofteaquam locata erat,dedica/ uic earn M.Iunius Brutusiludiép ob dedicationem eius facli:quos primos fcenicos fui (le Va/ Icrius Antias eft author,Megalelîaappellatos.Icem luuentutisædem in circo maximo C.Li cinius Lucullus duumuir dedicauit.uouerat earn fexdecim annis ante M.Liuius Cos.quo die Afdrubalem,excrcicût^ eiuscecidit.idem cenfor earn faciédam locauit,M.Cornelio,T. Sem pronio Coss. Huius quoq? dedicandæ caufa ludi faôli'.ÔC omnia eu maiorc religione faefta: quod nouum cum Antiocho inftabat bellum. Principio cius anni, quo hæc iam profedto ad bellum M. Attilio,manente adhuc Romæ P.Cofnelio confulc,agcbantur;boues duos do mitos in Carinis per fcalas perueniffe in tegulas ædificq proditu memoriæ eft.cos uiuos corn buri,cincremt^ corû dcijci in Tyberim arufpices iufterût. rarracinæ,ôi Amiterni nuntiatum eft aliquoties lapidibus pluuifte.-Minturnis ædem Iouis,S2 tabernas circa forû de cœlo tablas efle;Vulturni in oftio fluminisduas naucs fulmine ibtas coflagrafte. Eorû prodigiorû caufa libros Sibyllinos ex S.C.dccemuiri cum adiftenurcnuntiarunuiciuniu inftituendum Cercri eftetôi id quinto quocß anno feruandum:ôf ut nouendiale facrum fierenSóunum diem fuppli catio effencoronati fupplicat et; 6b conful P.Cornelius quibus dr)s,quibust p hofttjs cdixillenc decemuiri,(acrificarcc.Placatis dijs nunc uotis rite foluendis.nuc prodigqs expiandis, in pro/ uinciam proficifeitur Cos.acq^ inde Cn.Domitium proconfulcm dimifto exercitu Româ de/ cedere iuftit.-ipfc in agrum Boiorum legiones induxit.Sub idem fere tempus Ligures lege fa crata coabto excrcitu,noble improuifo caftra Q.Minutrj proconfulis aggrefti funt.MinutiuS ufq; ad lucem intra uallum militem inftrublu ccnuit,intcntus;ne qua tranfcêdcrct hoftis mu nimenta,prima luce duabus iimul portis cruptione feciunec primo impctu, quod fperauerar. Ligures puîîî funt:duas amplius boras dubium certamen fuftinucre.poftremo cum alia,atc^ alia agmina crumperent-.ôi integri feffis fucccdercnt ad^ugnam:tandcm Ligures inter cæte ra etiam uigilqs confebli,terga dedcrunt.cæfa fupra quatuor mi Ilia hoftiumiex Romanis,fo erjsep minus c c C perierunt. Duobus fere poft menfibus P.Cornelius Cos.cum Boio/ rum exercitu fignis collatis egregie pugnauit.Duodetriginta millia hoftium cæfa Antias Va lerius fcribiticapta tria millia,Ôb quadringentos;Ggna militaria C X x 1111; equos mille du centos triginta-.carpenta ducenta quadragintafcpte:ex uibloribus mille quadringentos obto gintaquatuor cecidifle. Vbi in numero fcriptori parum fidei finquia in augedo eo non aliuS incemperantior eft;magnâ tarnen uibtoriam fuilTe apparetiquod ÔC caftra capta funt;ôi Bog kkk' poft

HX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C. Q^V A R T AE

pofteatn pugnam cxtempio dediderunt fefe:K quod fupplicatio ei'us uiiflonæcaufa decrees ab fenatu'.uiôlimæq^ maiores cæfæ, P.Cornelius Cos.primo obfidibus à Boioru gente ac/ ceptis,agri parte ferè dimidia eos muidbauiuquo fi uellet,populus Romanus coloniam mitte rc poflet.inde Romam, ut ad triumphum haud dubium, dccedens exercitum dimifit:öi ad/ cfTe Romæ ad diem triumphi iuffit.ipfe poftero die quam uenit^fenatu in ædem Bellonæ uo cato,cû de rebus ab fe geftis diflèruiflèt: poflulauit:ut fibi triuphanti liceret in urbem inuchi.

P.Sempronius Blæfus tribunus ple.non negandu Sdpioni, fed differédum honore trium phi cenfebat» Bella Liguru gallicis Temper iuncla fuiflcteas inter fe genres mutua ex propin quo ferre auxilia.Si P. Scipio deuiólis acie Boijs, aut ipfe cum uiólore exercitu in agru Ligu/ rum tranfifTet,aut partem copiaru Q^Minutio mififlenqui iam tertium ibi annu dubio dett/ neretur bcllo:debellari cum Liguribus potuifle.Nunc ad triumphu frequentadum dedudtos eflè milites:qui egregiam nauare opera reipub.potuiflent: pofTentetiamzfi fenatus, quod fe/ ftinatione triumphi prætermiflum eHetu'd reftituere differendo triupho uellet. lubcrent con fulem cum legionibus redire in prouinciædare opera ut Ligures fubigantur. nifi illi cogantur in iuSoditionemq^ populi Romani: ne Boios quidem quicturos. aut pacem,aut bellum utro/ biqj habenda.deuidlis Liguribus paucos poft menfes procófulcm P. Cornelium multorum exemplo,qui in magiftratu no triumphauerunntriumphaturû efTe. Ad ea cofuLneq; fe Li/ gures prouinciam fortitû efle,ait:neq? cum Liguribus bellum gefllfleineqj triumphum de ijs poftulare.Q.Minutium confiderc breui fubadlis fjs merito triumphum poftulaturû,atq^ im petraturu elle, fe de Gallis Boijs poftularc triumphum:quos acie uiceriucaftris exuerit: quo/ rum gentem biduo poft pugnâ totam acceperit in deditionêrà quibus obfides abduxeric,pa cisfuturæ pignus.Verum enimuero illud multo maius efle: quod tâtum numerû Gallorum ceciderit in acie: quod eu tot millibus certe Boiorû nemo ante fe imperator pugnaucrit: plus partem dimidiam ex quinquaginta millibus hominû cæfam: multa millia capta:fcnes, pue/ rosep Boqs fupereffe.ltacp id quenquâ mirari pofte C cur uidlor exercitus, cû hoftem in pro/ üincia neminem rcliquiflettRomâ uenerit ad celebrandu confulis triumphumC Quorum mi litum fisc in alia prouincia opera uti fenatus uclinutro tandem modo promptiores ad aliud periculum,nouumtç laborem ituros credafT ftperfoluta f)s ftne detrcdlatione prions pericu/ li Jaborisc^ merces fit C an fi fpem pro re ferêtibus dimittât iam femel in prima fpe deceptos;* Nam quod ad le attineat: fibi glon'æ in omnem uitam illo die fan's quæfitum efte: quo fe ui/ rumoptimu iudicatum ad accipiendam matre Ideam mififtet fenatus.hoc titulo, etfi nec con fulatus,nectriuphus adijcitun fatis honeftam,honoratamcç P.Scipionis Naficæ imagincm fore. Vniuerfus fenatus non ipfe modo ad decernendû triumphû confenfi'nfed etiam tribu num ple.authoritate fua copulit ad rcmittêdam interceftionê. P.Cornelius Cos.triumpha uit de Boqs.in eo triumpho gallicis carpentis arma,fignacç,ôi: fpolia omnis generis traniue/ xit,Ôi uafa ænea gallica:ôi cum captiuis nobilibus equoru quoq^ captoru gregem traduxit:au reos torques tranftulit MCCCCLXX; ad hæc auri pondo ccxlV: argent! infetfti/a tftiq? in gallicisuafisno infabrefuo morefacftis,duomillia cccxl pondo:bigatoru num moru cexxxIIII, militibus,quicurrûfecutifunneentenosuicenosquinosaftesdiuifit: duplex cêturionijtriplcx equiti.Poftero die cocionc aduocata de rebus ab fe geftis. Si de iniu ria tribuni bello alieno fe illigâcis,uc fuæ uitftoriæ frueftu fe defraudarencum difteruiflet: mili/ tes exauthoratos dimifit. Dum hæc in Italia gerutur.-Antiochus Ephefi fecurus admoduin de bello Romano erantan^ no tranfituris in Âfiam Romanis.quam fccuritatem ci magna pars amicoru aut per crrorem,aut aftentâdo faciebat.Annibal unus,cuius eo tempore ut ma/ xima apud regem authoritaseranmagis admirari fe,aiebat:quod iam non in Afia cflent Ro mani:quàm ucturos dubitabat. Propius efte ex Græcia in Afiam,^ exitalia in Giæciam traf)cere:SC multo maiorê caufam Antiochura, Ætolos efte.neq; enim mari minus, quàm terra poliere Romana arma.iampridem claffem circâ Malcam efte. audire fefe nuper nouas naues,nouumcp imperatorê rei gerêdæ caufa ex Italia ucnifte.itaqj defineret Antiochus pa cem fibi ipfè fpe uana facerean Afia,ÔC de ipfa Afia breui terra,mariq^ dimicandu ei cum Ro raanis

LIB E R S B X T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IIJ

manis efle:3^autimperiu adimcndum orbem terrarum affèdlantibus: autipfi regnum amttz tendum, Vnus uera ôi prouide 8(, fidelicer prædicere uifus.itaq; ipfc rex nauibus.quæ para/ tæ.inftrudlæq^ erannCherfonefum petitzutca loca^fi forte terra uenirent Romani: præiîdijâ firmaret. cæterâ clafTem Polyxcnida parare,Ô£ deducere iufllt: fpecularorias naues ad omnia exploranda circa infulas dimiiîc. C.Liuius pr^feólus Romanæ clafTis cû quinquaginta na uibus teólis profeólus ab Roma Neapolim,quö ab föcijs cius oræ couenire iufierat apertas iiaucs:quæ ex fcedere debebätunSiciliam inde petit: fretocp Meffanâ præreruecîlus,cum fex punicas naues ad auxiliu miflas accepiflenab Rheginis,Locriscp,ö£ eiufdcm iuris focqs debi tascxegifletnaucs:luftrata claiTead Lacinium altum petit.Corcyrä,quam primam Græciæ ciuitatum adqt: cum ueniiTenpcrcudlatus de ftatu belli, (necdum enim omnia in Gra:cia per pacata erant)ÖC ubi claffis Romana eflet,pofteaquam audiuit circa Thermopylaru faltum in ftatione cófulem,ac regem efle:clafrem Piræei ftarc:maturandum ratus omnium rcrû caufa* pergit protinus nauigare Peloponncfum.Samum,2acynthumc^,quia partis Ætoloru malûë rant efîe.protinus depopulatus, Maleam petit, profpera nauigatione ufus,paucis diebus Pi/ ræeum ad ueterem claflcm perucnit. Ad Scylleum Eumenes rexciim tribus nauibus occur rit:cum Æginæ diu incertus confîlij fuiffeuutrum ad tuendu rcdiret rcgnum: (audiebat enim Antiochu Epheii nauales tcrreftresc^ parare copias) an ufquam abfcederetab Romanis, eX quoru fortuna fua penderet. A Piræco A.Attilius traditis fucceflbri quincp amp;nbsp;x x naui/ bus tedis Romam eft profecftus. Liuius una amp;nbsp;l x x x roftratis nauibus,multis præte/ tea minoribus,quæ aut apcrtæroftratæ,aut fine roftrisfpeculatoriæerant:DeIum traiecit.Eo fere tempore conful Attilius Naupatftu oppugnabat.Liuiu deliberantem aliquot dies.ut eft uentofiilima regio:intcr Cycladas,fretis alias maioribus,alias minoribus diuifas,aducrn ucrt ci tenuerunt. Polyxenidas certior per difpofitas fpeculatorias naues facftus, Deli ftarc Roz inanam claflcm,nuntios ad regem mifit.qui omiflis,qux in Hellefponto agebancum roftra/ cis nauibus,quantum accelerate potuic.Ephefum redqt:0^ concilium cxtemplo habuit,facieii durnne periculum naualis certaminis fotetPolyxenidasncgabat ceflandum: fed prius utiq; confligendum:quam claflis Eumenis,0i rhodiæ naues coniungcrentur Romanis.ita numero ferme pares futuros, ipfum cæteris omnibus fuperiorem efle,amp;: ccleritate nauiu, Si uarietate auxilioru.nam SC Romanas naucs,cum ipfas infeite faólas immobiles efle: tum ctia, ut quæ! in terram hoftium ueniannoneratas comeatu uenire.fuas autem,ut pacata omnia circa fe re/ linquetes,nihil præter militem,atcç arma habituras.multu etiam adiuturam notitiam maris^ terrarumc^,0i uentoru:quæ omnia ignaros turbatura hoftes eftent. Mouit omnes author confiiq:qui Si re confilium executurus erat. Biduum in apparatu moratûtertio die c naui/ bus,quarum lxx teôlæ:cæteræapertæminoresomnesfermeerânprofedliPhocæam pe tierunt. inde cum audiflet appropinquate iam Romanam claflem rex: quia nó interEituruS nauali certamini crat:Magnefiam,quæ ad Sipylum cft:conceffit ad terreftres copias compa randas.claflîs ad Cyflontem portui Erythrxoru,tâquam ibi aptius expeeftatura hoftem,con tendit.Romani ubi primu aquiloncs ceciderant: (nancp per aliquot dies tenuerant) ab Delo Phanas.portum Chioru in Ægæum mare uerrum,pctut:inde ad urbem circumegere naucsî • comeatuirp fumpto:Phocæam trarjciunt. Eumcncs Elæam ad fuâ claflem profe^us,paucis poft inde diebus eu quatuor Si xx nauibus tclt;ftis, apertis pluribus paulo ad Phocæam ad Romanos parantes inftruentcscp fe ad nauale certamen redrjt.Inde c quinquaginta teeftis nauibus,apertis ferme L profc(fti,primo aquilonibus tranfuerfis cum urgerétur in terrâ:co/ gebanturtenui agmine propè in ordiné fi'ngulæ naues irc:deinde utlenita paulum uis uenti eft:ad Corycu portu,qui fuper Cyflontem eft:conati funt traqcere. Polyxenidas,ut appro pinquare hoftes allatum eft:occafione pugnandi lætus,finiftrû ipfc cornu in aîtu extendit:dc xterum cornu præfeôlos nauiû ad cerram explicate iubet: Si æqua fronte ad pugnâ procède/ bat.Quod ubi uidit RomanuS’.uela cotrahit: malosq^ inclinât: fimul armaméta coponens oppetitur infequentes naues.Iam ferme X X x in fronte erant:quibus ut æquarct læuu cor/ Du.dolonibus eredtis altum petere intendiniuflîsjqui infequebantur,aduerfus dexterû cornu kkk 5 , props

tl 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E c. Q^V'A R T Afe

propc terra proras dirigcrc.Eumcncs agmen cogebat: cæterû ut demêdis armamctis tutiiuï/ tuari pfitnü cœpcum clt:ôi ipfe quanta maxima celeritatc potcft,concitat naues.Iam omnes in cólpectu erannduæ punicæ naues anteccdebant Romana claflcm. quibus obuiæ tres fuez runt regiæ naues:ôi,ut in numero impariiduærcgiæ unâ drcufiitunnôi primû ab utroc]^ late rc remos dcfringût-.dcindc tranfcendûcarmati:ôôdeicôtis,cæfisép propugnatoribus.naué caz piunt.Vna,quæ pari marte c6currerat:poft^ captam altéra nauem uidit: priuf^ à tribus ßz mul circûueniretur,retro ad clalTem refùgit.Liuius indignatione accêfusprætoria naue in hoz (les tendit.aducrfus quâ eadem fpe duæ,quæpunicâ unam nauê circûuencranticû inferrétur: demittere in aquâ remos ab utroqj latere remiges ftabiliéde nauis caufa iuflinó^ in aduenien tes hoftiû naues ferreasmanus inqcereiói ubi pugna pedeftri fimilem feeilletimeminilÏe Ro manæ uirtutis: nee pro uiris ducere regia mancipia. Haud paulo focilius,^ ante duæ unam, tue una duas naues cxpugnauit:cepitc^.Et iam clafles undcquaqj cócurrcrant: Si paflim perz midis nauibus pugnabaf.Eumenes.qui extremus cómiiïo certaminc aduenerat: ut animadz uertit læuum cornu hoftiû ab Liuio turbatu: dexteru ipfe,ubi æqua pugna eratiinuadit.Nec ita multopoft, primû ab læuo cornu fuga cœpit. Polyxenidasenim ut uirtute militum haud dubie fuperari fe uiditifublatis dolonibus effufe fugere intêdiu mox idé Si qui prope terrant CÛ Eumene contraxerantccrtamen,fccerüc.Romanii8i Eumencs,quoad luftleere remiges po tueruntiSi in fpc crât extremi agminis uexandiifatis pertinaciter fecuti funt.pofteacp celerita te nauiü^urpotc leuium, fuas cómeatu onuftas eludi huftra tendétes uiderütitandcm abftitez runt: X111 captis nauibus cum milite ac remigc, X demcrfis.Romanæ claftis una punica nauis in primo certamincab duabus circüuenta perijt.Polyxenidas non priufquam in portu Ephefi fugæ fine fecit.Romani eo die,unde egrclïa regia claftis erat,manlcrüt:poftcro die ho ftem perfequiintenderüt.Medio ferè incurfu obuiæ lucre ijs V amp;nbsp;XX tedtæ rhodiæ naues cum Paufiftrato prçfedlo claftis. Is adiuneftis Ephefum hoftem perfccucuante oftium portus ' acie inftrudta fteterunt.Pofteaqua cofeftioncm uidtis fan's exprefterût: Rhodij, Si Eumcnes domos dimifti.Romani Chium petetes Phoenicunte primû portu crythræo prætcruccli,no die anchoris iadtis,poftcro die in infulam ad ipfam urbem traiecerût.ubi paucos dies rr mige maxime reficiendo morati,Phocæam tranfmittût. ibi rciidtis ad præfidiû urbis 1111 quinz queremibus,ad Canas claftis ueninSi cum iam hyems appetcret:fofta ualloqs circundatis na ues lubdudtæ. Exitu anni comitia Romæ habitaiquibus creati funt Coss.L.Cornclius Sei pio.Si C.Læliustintucntibuscuncftis ad finiendû cû Antiocho bellum. Poftcro die prætorcs creati,M.Fuluius,LAurunculcius,Cn,FuluiusX.Æmylius,P.lunius,C.AntiftiusLabeo. '

V C I o Cornelio Seipione,8i C.Lælio Coss.nulla prius fecundum Icga j' tiones adla in fenatu res eft,^ de Ætolis. Si legati corû inftitcreiquia brez ' uem induciarû diem habebannSi ab T.Quintio,qui rum Roma ex Græ : cia redieranadiuti funt.Ætoli,ut quibus plus in mifericordia fenatus,qs in i caufa fpeieftet: fupplicitercgerunc,ueteribus benefaeftis noua penfantes ' maleficia. cæterû Si præfentesinterrogationibusundiq; fenatorû cófcftio nem magis noxXiquàm rcfpófa exprimentiû fatigati funt: Si excedcrc cu ria iuftimagnu certamen præbuerc.Plusira,cjuàm mifericordia in caufa corum ualebanquia no ut hoftibus modofted tanqua indomiræ Si infociabili genti fuccenfebant.Per aliquotdics cum certatum eftenpoftremo neqj dari, neqj negari pacem placuit. duæ conditioncs cis latæ funnuel fenatui liberû arbitriû de fe permitterent: ucl mille talenta darent: cofdcmq? amicos, uel inimicos haberêt. Exprimere cupientibus,quarû rcrum in fe arbitriû fenatui permitteret, nihil cerci refponfum eft.ita infedta pace dimifti.urbe eodem diejtalia intra X V dies exeez dere iufti.Tum de cofulum prouineijs cceptû eft agi. Ambo Græciâ cupiebât: multû Lælius in fenatu poterat.Is,cum fenatus aut fortiri,aut côpararc inter fe prouincias confules lufliftett elegantius fadturos dixit:fi iudicio patrû,quàm fi forti earn rem permififtcnt.Seipio refponfo ad hoe

àd hoc dato.cögicaturu quid fi bi faciendum efTct, cum fratre uno locutus.iufTuscp ab eo petz mittere audaóter fenatui,rcnûciat collegæ:facfluru fc,quod is cenferet. Cum res aut noua,auc üetuftate exemploru memoriæ iam exoletæ relata cxpedtatione certaminis fenatu crexiffet: P.Scipio Africanus ait:fi L.Scipioni fràtri fuo prouinciam Græciâ decreuiffent, fe legatû itu/ rum.Hæc uox magno aflcnfu audita fuftulit certamcn.Experiri libebanutrû plus régi Antio cho in Annibale uióto,an in uiólore Africano confulijegionibustp Romanis auxilrj forccac propè omnes Scipioni Græciam,Lælio Italiam decreuerunt.Prætores inde prouincias fortid funt:L. Auruculeius urbanam, M.Fuluius percgrina, L.Æmylius Regillus cl3flem,P.Iunius Brutus Tufcos,Cn.Fuluius Apuliam.óêBrutios,C.Antiftius Siciliam. Confuli deindc,cuï Gnccia prouincia décréta crat-.ad eum exercitu,qucm à M.Attilio(duæ autcm legiones erat) accepturus effet: in fupplementum addita peditu ciuium Romanoru tria millia, équités cenz tum,Si fociuin latini nominis quinqj millia,equites C C: Si adiedtum:ut cum in prouinciam ucniifet:(ï è republica uideretur cfle:exercitu in AQam trarjcercu Alten confuli totus nouus exercitus decretuszdux legiones Romanæ,ôi fociûm latini nominis x v millia pedicü,equi tes fexcenti.Exercitu ex Liguribus Q.Minutiusfiam enim cófecflam prouinciam fcripferatzSi: Liguru omne nomen in deditionem ueniffe)traduccre in Boios,5C P.Cornelio procófuli tra/ dere iuffus. Ex agro,quo uiólos bello muldlauerat Boios: deduôtæ urbanæ legiones, quæ priorc anno confcriptæ erannCn.Fuluio prætori datæ: SS fociûm latini nominis peditu x v millia.equites fexcéti, ad Apuliam,Brutiosc^ obtinedos. A.Cornelio fuperioris anni præz tori,qui Brutios cum exercitu obtinuerat:imperatû:fî ita confuli uideretunut legiones in Æto liam traicdtas M. Attilio traderettfi is manere ibi ucllet. fî Attilius redire Roraam mallet: ut A.Cornelius cum eo exercitu in Ætolia remaneret. C.Antiftiû Labeonem prouinciâ Si/ ciltam,exercitumcç à M.Æmylio accipere placuit:Si in fupplemctum fcribere ex ipfa prouinz cia.fi uellet.peditum duo millia,ôi centû équités. Pdunius Brutus in Tufcos excrcitum noz uum,legioné unam Romanâ,ôi decem millia fociûm latini nominis fcribere, SS quadringenz tos équités: L.Æmylius,cui prouincia maritima erat:uiginti naues longas,ôi focios nauales à M.lunio prætore fuperioris anni accipere iuffus:ÔCfcribere ipfc nauales focios duo millia pez ditum:cû qs nauibus.militibuscp in Afiâ profîcifcitôi claffem à C Liuio accipere, Duas Hiz fpanias.Sardiniamcp obtinêtibus prorogatu in annum imperiû ijdem exercitus decre ti.Siciliæ,Sardinia:cp binæ co anno dccimæ frumêti imperatæ; ficulum omne frumcntum in Ætoliam ad exercitu portari iuffumiex Sardinia pars Româ.pars in Ætoliâ eodem.quo Siz culum.Priuf^ cofules in prouincias profîcifcerenfiprodigia per pontifîces procurari placuiu Romæ lunonis Lucinæ templum de cœlo taólu eracata,utfifligiû,ualuælt;p deformarêtur.

Putcolis pluribus locis fnurus.Ôi porta fulmine ictaiôi duo homines exanimati.Nurfiæ ferez no fatisconftabat nimbum ortû:ibi quoq; duos liberos homines exanimatos.Tcrra apud fè pluuifïe Tufculani nunciabât:5C Rcatini mulam in agro fuo peperiffe.Ea ,pcurata: Latinæq^ inftauratæ:quod Laurentibus carnis.quæ dari debcret:data no fuerat.Supplicatio quoq^ eâz rum rcligionû caufa fuit:quibus dijs decemuiri ex libris ut facra fierent.cdidcrût.deccm inge/ nui,dccem uirgines,patrimi omnes, matrimiép ad id facrificiû adhibiti: SS decemuiri noefte la ólcntibus rem diuina fccerunt. P.Cornelius Scipio Africanus,priuf^ profîcifccretunforniz cem in Capitolio aduerfus uiam,qua in Capitoliû afcêditur: cum fignis feptem auratisiduoz bus equis.K marmorca duo labra ante fornieem pofuit. Per eofdcm dies principes Ætoloz rum tres Si x l, inter quos Democritus, ôifrater eius erannab duabus cohortibus miflîs à M. Attilio Romam deduôli, amp;in Latomias coniccli funt. cohortes inde ad excrcitum rediz rc L.Cornelius Cos.iuffit, Legati ab Ptolcmæo SS Cleopatra, regibus Ægypti.gratulantes, quod M. Attilius Cos. Antiochum regem Græcia expuliffet, ucnerunt:adhortantescp: ut in Afiam excrcitum trarjcercnt.omnia perculfa metu no in Afia modo.fed etiâ in Syria effe. rez ges Ægypti adea.quæcenfuiffet fenacus:paratos fore. Gratiæ regibus aôlæ:legatis munera dari iulfa.in fingulos quaternûm milliu æris. L.Cornelius Cos.peradlis.quæ Romæ agéda cranf.pro concione edixiuut milites,quos ipfe in fupplementu fcripfiffenquicp in Brutqs cum kkk A. Cornez

1I6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, E ƒ. nbsp;. Q_V A R T AE ,

A.Cornelio proprætore cfTenuut hi omnes Idibus Quintilibus Brundufiu ccucnirent. itcn^ treis legatos nominauituSex,Digit{u,LApuftium,C.Fabritium Ludnumrqui ex ora manti ma undicç nauesBrundufiu contraherêt» Omnibus iam paratis, paludàt^s ab urbeefi pro/ fcótus.Ad V millia uoluntan’orum exRomanis,foci]sc^,qui emerita ftipendia fub impera/ tore P.Africano habcbannpræfto fuere exeunri confuli:ÔC nomina dederunu Per eos dies, quibus eft pro^ctus ad bellum Cosdudis Apollioaribus,ad quintu Idus Quintiles cœlo fere no interdiu obfeurata lux cftxu luna fub orbem fob's fubiftet. Et L.Æmylius Regillus,cat naualis prouincia eueneraneodem tepore profedtus eft. L.Aurunculeio negotiu ab fenatu datumeft;ut XXX quinqueremes,uiginritriremesfaceret:quiafamaerat:Antiochumpoft præb'um naualc maiore daflem aliquanto reparare. Ætoli poftea^ legati ab Roma retule runnnullam fpem pacis efferquan^ omnis ora maritima eoru, quæ in Pcloponnefum uerfa eft:depopulata ab Achæiserat; periculi magis, damni memores,ut Romanis interclude/ rent itenCorace occupauerant montcm.necp enim dubitabanttad oppugnatione Naupadti eos principio ueris redituros efte. Attibo^quia id expedlari feiebanfatius uifum eft inopina tarn aggredi rem: Si Lamia oppugnare. nam amp;nbsp;à Phib'ppo prope ad excidiu addudlos effe: K tue eo ipfo,quod nihil tale timcrentiopprimi incautos pone. Profedlus ab Elatia primum in hoftiu terra circa Sperchium amnem pofuit caftra: inde nodle raotis (ignis, prima luce co/ rona moenia eft aggreftus.Magnus pauor ac tumultus,ut in re improuifa, fuit.coftantius ta/ mcn.quàm quisfadturos crederetin tarn fubito periculo:cum uiripropugnarênfœminætela omnis generis,faxacp in muros gcreret,multifaria fcab's appofitis: urbem eo die defenderut. Attilius rigno rcceptui dato,fuos in eaftra medio fermé die reduxit:amp; tunc cibo Si quiete refe dtis corporibuSjpriuft^ praÆoriu dimitteret:denutiauit:ut ante lucem armari,paratitp effent: ni(j expugnata urbe fe eos in caftra no redudluru.Eodem tcmporc,quo pridie pluribus locis aggreflus,cum oppidanos iam uires,iam tela,iam ante omnia animus deficerenintra paucas horas urbem cepit.Ibi partij diuendita,parrim diuifa præda,con(îb'û habitu:quid deinde fa cerenNemini ad Naupadlum ire placuit:occupato ad Coracem ab Ætob's faku.ne tarnen fe gnia æftiua effenuK Ætoli no impetrata pacem ab fenatu nihilo minus per fuam cundlario ncm haberettoppugnare Attilius Amphiffam ftatuit. ab Heraclea per Octam exercituseo dudlus.Cu ad mcenia caftra pofuiffettno corona,(icut Lamiam,fed opcribus oppugnare ur/ bem eft adortus.PIuribus fimul locis aries admoueba6 Si cu quaterêtur muri:nihil aduerfus tale machinationis genus parare,aut cominifei oppidani conabantunomnis fpcs in armis. Si audacia erat.eruptionibus crebrisôi ftationes hoftiu,0C eos ipfos,qui circa opcra,amp; machinas erantiturbabât.Multis tarnen locis murus decuffus eraticum allatu eftifucceffore Apolloniæ expofito exercitu,per Epiru ac Theffaliam uenire.Cum tribus millibus pcditû.Sé quingentis equitibus coful ueniebat. lam in (inum mab'aeu uencrat.ßi præmiffis Hypatam, qui tradere urbem iuberet,pofteaquam refponfum cft:nihil,nifî ex cómuai Ætolorum dccreto fadluros: ne tencret (ê oppugnatio Hypatæ, nondum Amphiffa rcccptaipræmiffo fratre Africano,ad Amphifïam agmen ducit. Sub aduentum corn oppidani relidla urbe (iam enim magna ex parte nudata mœnibus erat)in arcem,qu5inexpugnabilem habent: omnes armati,atq; inec mesconceftere.Cóful fex millia ferme paffuum inde pofuit caftra.eó legati Athenienfes pri/ mum ad P.Scipionem,prægreffum agmen((Ïcutante diólum eft)deinde ad confulem uene/ runtjdeprccates pro Ætob's. Clemêtius refponfum ab Africano tulcrûnqui caufam relinqucn di honefte ætolici belli quærés,A(îam,SC regem Antiochum fpcótabaniufÏératép Athénien/ fes non Romanis folum,ut pacem bello præferrét:fed etiam Ætolis perfuadere.Celeriter au thoribus AthenienGbus frequens ab Hypata legatio Ætolorû uenit. ôê fpcm pacis eis fermo etiam Africanûqucm priorcm adierunt:auxit,commemorantis:multasgcntes, populoscp Si in Hifpania prius, deinde in Africa in fîdem lùam ueniffe:in omnibus (e maiora dementiæ, bcnignarisc^.quàm uirtutis bellicæ monimenta reb'quiffe. Perfeda uidebatur res,cum adi tus Cos.idem illud refponfum retulit:quo fugati ab lenatu fuerant.Eo tanquâ nouo cum iefti Ætoli effent; (nihil enim nec legatione Athcnicnfiu,nec placido Africani refponfo pcrfcôlum

quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uidebant

oidebant:)rcferrc ad fuos dîxcrunt uelIe.Reditum inde Hypatam efttnec confîliu expedieba/ tur.nain net^ unde mille tabncùm daretur,erat;ôi permiiïo libero arbitrio,ne in corpora fua fæuiretur.mecuebanc. Venire icacç eofdem legatos ad côfulem,amp; Africann iulTcrunc: ôC petcz re:ut,(î dare uere pacem,no tantum oftendere/ruftrantes fpem mifcroru,uellent:aut ex fumz ma pecuniæ demerent:aut permiflîonem extra ciuium corpora fieri iubcrent.Nihiiimpetraz tum,ut mutarctcofuLôiea quocß irrita legatio dimilïa eft.Secuti Si Atheniefes funt.ôi prinz ceps legationis eoru Euthydemus fatigatos tot repulfis Ætolos,3i cóplorantes inutili lamen tatione fortunam gentis,ad fpem reuocauit,author inducias fex méfium petendi: ut legatos Romam mittere poflent.dilationê nihil ad præfentiam mala.quippe quæ ultima cflrent:adie éluram.leuari per multos cafus têpore interpofito præfentes clades polTe, Authorc Euthyz demo qdem mifli',prius P.Scipione c5uento,pcr eum inducias temporis cius, quod petcbât; à confule impetrauerunt,Ec foluta obfidionc Amphiflæ,M. Attilius tradito confuli exercittr prouincia deceflît.EtconfuI ab Amphiffa Theffaliâ repetinutper Macedoniâ,Thraciâcç du ceretin Afiâ.Tum Africanus fratri, Iter.quod infîftis L.Scipio: ego quoqj approbo:fed to tum iduertif' in uolutatePhilippi.q fi imperio noftro fidus eft:öCiter,amp; comeatus,öi omnia, quæ in longo itinere excrcitus alunt:iuuäccp:nobis fuppcditabit.fi is deftituatmihil per Thra ciam fatis tutu habebis. itaq? prius régis animu explorari placet, opportune explorabitur: ß nihil ex præparato agente opprimer,qui mittetquot;. T.Scmpronius Gracchus longe tum acer rimus iuuenu ad id delectus, per difpolitos equos propè incredibili celeritate ab Amphiffa, indc Elim eft dimiffus; die tertio Pellam perue'nit. In conuiuiorex erat: ôi in multu uini proz cefferatiea ipfa remiffio animi fufpicionem dempfit nouare eum quicquam uellc.Et turn quiz dem comiter acccptus hofpes. poftero die comeatus exercitui paratos benigne,pontes in flu minibus fadtos,uias,ubi tranfitus difficiles erantimuniras uidit.Hæc referens eadé,qua ierat, celeritate Thaumaftis occurrit cofuli.Inde certiore,ÖC maiore fpe lætus exercitus ad præparaz ta omnia in Macedoniam perue*nit. Venientes regio apparatu accepit: 8i profccutus eft rex. Muka in eo Si dextcritas,ÔC humanitas uifæquæ comendabilia apud Africanu erant,uirum ficut ad cætera regium,ita à comitate,quæ fine luxuria effet,no auerfum.Inde non per Macez doniam modo,fed etiam Thraciä profequête,ÔC præparantc omnia Philippo,ad Hellefpon tum peruentu eft. Antiochus poft naualem ad Corycu pugnâ,cû totam hyemem liberam in apparatus terreftres maritimosep habuiffcnclaffi maxime reparandæ, ne tota maris pofz feffionc pelleret; intentus fuerat. Succurrebat:fuperatü fe cu claftis abfuiffet Rhodioruiquod fi ea quocßfnec comiffuros Rhodiostut itcrum morarentur) certamini adcffet:magno fibi na uium numero opus fore:utuiribus,ôi magnitudine claftem hoftiu æquaret.Iraqj Si. Annibaz lern in Syria miferat ad Phœnicu accerfendas nauesiSi Polyxenidä,quo minus profpere gez fta res erat:eo enixius Si cas,quæ erât,reficcre,Ôi alias parare naues iuffit.Ipfe in Phrygia hy bernauit,Vndicp auxilia acccrfcns,etiam in Gallogræciâmiferat.Bellicofiores ea tempeftate erant Gallogræci,adhuc,nondu exoleta ftirpe gentis.feruantes animos. Filiu Seleucu in Æo lide reliquerat cu exercitu ad maritimas continendas urbes: quas illinc à Pergamo Eumencs, hinc à Phocæa,Erythriscp Romani follicitabat. Claflis Romana,ficut ante diclum eft:ad Canas hybernabat. cö media fermé hyemc rex Eumencs cum duobus millibus pedicu,equt tibus centum uenit.Is cum magnä prædam agi pofte dixiffet ex hoftiu agro: qui circa Thya tiram effenhortando perpulitLiuiumiutquincç millia militum fecum mitteret. mifti ingenz tem prædam intra paucos dies auerterut. Inter hæc Phoeææ feditio orta:quibufda ad Anz tiochu multitudinis animos auocâtibus.Grauia hyberna nauiu erant:graue tributuzquod to gæ quingentæ imperatæ crant eu quingétis tunicis-.grauis ctiâ inopia frumetiipropter quam naues quoc^, Si præfidiu Romanû exceffit. turn uero liberata metu fadtio erat:quæ plebé in cocionibus ad Antiochu trahebat.fenatus,ÔC optimates in Romana focietate perftandu céfe bât.defedtionis authores plus apud multititudiné ualuerut. Rhodffquo magis ceffatû prio te æftate erat:eo maturius æquinodtio uerno eundê Paufiftratu claffis præfedtu cû fexôC triz ginta nauibus miferut. lâ Liuius à Canis eu x x x nauibus,ôC vxi quadriremibus,quas fecu Eumencs

Eumcncs rex adHuxcratHcllefpontu pctcbat:ut ad tranbtum exercitus,qLie terra uenturum opinabatur:præpararct,quæ opus eilent.ln porcum,quem uocac Acha:oru: clalïcm primum auerriniudc ilium afcedinlacriHciotp Mineruæ faeftojega nones fininmas ab Elcunte,amp; Dar danoise Rhœtco, tradentes in fidem duitates fuas bcnigne audiuit.inde ad Hcllefponti fau/ cesnauiganSCdecein nauibusin fladone contra Abyduin relidtis,cætcraclaflcin Europa ad Serton oppugnandani craicdt.Iam fubcunnbus armatis muros fanatici Galli priniu cum fo lenni habicu ante portam occurrunt.iuiTu fe matris deûmiamulosdeæ ueniremcmorantad prccâdum Romanummt parccrct mœnibusmrbicç. Nemo eoria uiolatus cii.mox uniuerfus ienatuscu magiftratibus ad dedédam urbé proceHit. Inde Abydu traieóta claßis.ubi cum tentatis per colloquia animis nihil pacati refponderetunad oppugnationé fefe expcdicbant.

Dum hæc in Hcllefponto gerutunPolyxenidas regius præiecftusCeratauté cxul Rhodius) cum audiflenprofeclam ab domo populariû fuorû clalfcm; ôô Pauhftratû præfeétum fuperz be quædâ.ôi contemptim in fecocionantem dixißeiprxcipuo certamine animi aduerfus cum fumpto,nihil aliud dies noólesé^ agitabat animo.quàm ut uerba magnifîca eius rebus cófuz tatet. Mittit ad eum hominé ôCilli notum: qui dicerenôC fe Pauhftrato.patriæîp fuæ magno ufui,(î liccat.fore.’ Ôià Paulîftrato fe reftitui in patriâ poffe, Cum quonam modo ea fieri poG fent,mirabundus Paufiftratuspercundlaretunfidcm petenti dcdit agend.a; cómuniter rei,auc filentio tcgendæ.Tum internuntius aperinregiam clallem aut totam,aut maioré eius partem Poiyxenidam tradituru ei,pretium tanti meriti nullum aliud pacifci,cg reditum in patriam. Magnitudo reimec ut crederetmec ut afpernarctur didta effecit.Panormû Samiæ terræ petit: ibi qj ad explorandâ rem,quæ oblata eranfubftitit. Vitro,citroép nuntrj curfaremec fides ante Pauùllrato fadla eft: cp coram nuntioeius Polyxenidas fua manu fcripfinfe ea,quæ poilicï/ tus elfer,fadlurûifignocp fuo impreffas tabellas mifit.co uero pignore uclut aurhoratum fibi proditoré ratus eft.ncq; enim eum,qui fub rege uiuereticómiflurum fuifleiut aduerfus femet ipfum indicia manu fua teftata darct, Inde ratio fimulatæ proditionis cepofita. Omniû fe rcrum apparatum omilfurû,Polyxenidas diccre: no rcmigem,non focios nauales ad claflcm frequétes habiturûifubdudlurum per fimulationem reficiëndiquafdânaues.aliasin propin/ quos portus dimilTurfr.paucas ante portum Ephefi in falo habiturum;quas,fi cxirercs cogez retiobiedlurus certatnini foret. Quam negligenriam Polyxcnidâ in claflc fua habiturû Pauli ftratus audiuincam ipfeextemplo habuinpartemnauium ad comcatusacccrfendos Halicar tialfum,partem Samû ad urbem mifinut paratus efieticum fignû aggrcdiédi à proditoréac ccpilfet.Polyxenidasaugcre (îmulando errorem.fubducitquaîdam naucsialias uclut fubduz (fturus clTet,naualia reficinremigesex hybernis non Ephefum accerfit: fed Magncfiâ occulte cogir. Forte quidam Antiochi miles,cum Samum rei priuatæcaufa ucnifTcnpro fpcculatoz re comprehéfus deducitur Panormum ad præfcdtum.is pcrcundfanti quid Ephefi agcrctur, incertu metu.an erga fuos haud fynccra fidc,omnia aperiticlaflem inffruôtam parataméy; in portu ftare: remigiû omneMagnefiam milTum ad Sipilû: perpaucas naucs fubduétaselTc: amp;nbsp;naualia tcgimunqs intentius rem naualcm adminiftratâ eße. Hxc ne pro ucris audirenz tur,animuserrorc,ô£ fpeuana præoccupatus fccit. Polyxenidasfatisomnibuscomparatis, noitle remige à Magnefia accerfito, deduôtisfp raptim, quæ fubduiftæ étant, nauibus,cum diem non tam in apparatu abfumpfiflct: cp quod côfpici proficifeenté clafTcm nolebat; poft foils occafum profcótus L X X nauibus tccftis.uento aduerfo ante lucem Pygela portum te nuit.Libi cum interdiu ob candem caufam quicuilTet: noótc in proxima Samiæ terræ traiecit. bine Nicandro quodam archipirata cum quinq^ nauibus teófis Palinurum iußo perere, atep inde armatos,qua proximum per agros iter cßct,Panormum ad tergum hoftiij duccre, ipfe interim clafte diuifa,ut ex utraque parte fauces portus tcneretiPanormum petit. Paufiftra/ tus primo, ut in re nccopinata,turbatus parumpcr, deinde uetus miles celerirercollctftoaniz mo.terra melius arccri,cp mari hoftes pofte ratus, armatos duobus agminibus ad promonz toria,quæcornibusobiecftisabalto porrû faciûtifubducitiinde facile relis ancipitibushoftem fummoturus.id inceptum eius Nicander â terra uifus cum turbaftctircpente murato confilio

naucs Cofcendere omnes iubet.Tum uero ingensparitcr militu, naufarumc^ trepidatio orta; amp;nbsp;ueluti fugain naucs fîen:cû fe marüterratß fimulcernerentcircüucntos.PauGftratus unam uiam falutis cffe ratus.fi uim facere per fauces porcus.atqj erumpere in mare apertum poffetï poücaquam cofeendifle fuos uiditifequi cæteris luifis, ipfe phnceps concitata naue remis ad oftium poitus tendic.Superantem iam fauces nauem eius Polyxenidas tribus quinquercmi/ bus circunfîftic, Nauis roftris idla fupprimicuntclis obruuntur propugnatores:intcr quos SC Paufiftratus impigre pugnans interficitur.Nauium reliquaru ante portum aliæ,aliæ in portu deprehefe: quædam â Nicandro,dum moliuntur à terrazcaptæ.Quinq; tantum Rhodiæna ues cum duabus Cyprqs effugcrunt:terrore flammæ micantis uia libi inter cofertas naues fa (Æa.iunëtis enim binis à prora prominentibus trullis ferreis multum coceptum ignem præ fc portabät. Erythrææ trircmes,cum baud procul à Samo Rhodijs nauibus,quibus uteßenc pra:[îdio,ueniebât:obuiæfugientibus fuiïfentun Hellefpontum ad Romanos curfum auertez runt. Sub idem tempus Sclcucus proditam Phoexam porta una per euftodes aperta, recez pit:6i Cyma,Elxacß eiufdem oræurbes ad eum metu defeccrunt. Dum hæc in Æolide gc runtur: Abydus cum per aliquot dies obiidionem toleraHet, præfîdio regio tutante mœniaî iam omnibus feflis,PhiIota quoqj præfecflo præfidrj pcrmittête,magiftratus eorum cum Liz uio de conditionibus tradendæ urbis agebant.rem diftinebat:quod utru armati, an inermes emitterentur 'regq,parum conueniebat.Hæcagentibus cum interueniffet nutius Rhodiorum cladis:cmilla de manibus res eft.metuens enim Liuius.ne fucceflu tantæ rei elatus Polyxeniz das clafTemjquæad Canas crat:opprimeret:Abydi obiîdione,cuftodiat{5 Hellefpóti extern plo rcliôla,naues,quæ fubdudlæ Canis erândeduxit.Et EumenesEIæam uenir.Liuius omni clafTe.cui adiunxerat triremes duas Mityleneas:Phocæam petit, quam cum teneri uaiido rez gio præiîdio audiflet: nec procul Seleuci caftra eße; depopulatus maritimam oram. Si præz da maxime hominum raptim in naues impofita,tantum moratus.dum Eumenes cum claßc aßequerctunSamum petere intendit. Rhodqs primo audita clades fimul pauorem, fimul ludlum ingentem fecit. nam prxter nauium.militumép iaôturam, quod Horis, quod roboris in iuuentute fuerat, amiferant: multis nobilibus fecutis inter ca:tera authoritatem Paufißra/ ti:qux inter fuos merito maxima erar.deindc quod fraude capti,quod à ciue potiflimum fuo forennin iram ludtus ucrtit.Decem extcmplo naues,Ôidiebus poß paucisdecern alias præfe dlo omnium Eudemo mifcrunttquem aïtjs uirtutibus bellicis haudquaquam Paufißrato pa rem.cautiorem quo minus animi crat,duccm futuru credebant. Romani SL Eumenes rex in Erythram primû claßem applicuerunt: ibi nodlem unam morati, poHero die Corycu Teioz rum promontoriû tcnuerüt.inde cum in proxima Sami uellenttraticeremon expeeßato folis

I ortu,ex quo flatum cœli notare gubernatorcs poßennin incertam tempeßate miferut.mcdio in curfu aquilone in feptentrione uerfo,exafpcrato fludlibus mari iaótari cœperut. Polyxez nidas Samu petituros ratus hoHes,ut fe rhodix claßi coiungerent: ab Ephefo profetftus pri mo ad Myonefum ßetita'ndead Macrin (quauocat)infulam traiecit:utprxtcruehes:fi quas aberrantes ex agmine naucs poßet, aut poßremu agmen opportune adorirct''.Poßcaqu3m fparfam tepeßate claßem uidinoccaHoné primo aggrediendi ratus,paulo poß incrcbrcfccnz te uento,amp;: maiorcs iam uoluentc fludtus.quia peruenire fc ad cos uidebat non poße:ad Eta liam infulam traicciuut inde poßero die Samum ex alto petentes naucs aggrederetur. Ro mani pars cxigua,primis tenebris portum Sami defertum tcnucrut: claßisextera node tota in alto iadata in cundem portum decurrit.Ibi ex agreßibuscognito, hoßium naues ad Etaz liam ßare,c0filium habitumtutrum extcmplo dccerncrêt: an Rhodiam expedarent claßem, dilata reCita enim placuit)Corycum,undc ucncrant-.traiccerunt. Polyxenidas quocß cû fru/ ßra ßctilTeuEpbefum redqt.Tum Romanx naues uacuo ab hoßibus mari Samum traiecc runt. Eodem amp;nbsp;rbodia claßis poß dies paucos uenit. Quam utexpeeßatam eße apparcrer, profedi exteplo funt Ephefumjut autdecernerent nauali certamine: aut fi detredarethoßis pugnamtquod plurimu intererat ad animos ciuitatuitimoris confeffione exprimeret. Cotra fauces portus inßruda in frontem nauium acie ßetere.poßeaquänemo aduerfus ibauclaße diuifa

I zo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C» Q_V A R T AE

diuifa, pars in faload oQiu portus in anchoris ftetittpars in terra milites expofuit.In cos iam ingentem prædam late depopulate agro agetes Andronicus Macedo,qui in præfidio Ephe G eratuam mœnibus appropinquantes eruptione fecitjcxutosi'p n? igna parte prædæ ad ma rc,ac naues redegit.Poftero die inGdrjs medio fermé uiæ poGtis,ad eliciendum extra mcenia Maccdonem Romani ad urbem agminc ierc. ino’e,cum ea ipfa fufpicio, nequis exiret deter/ ruiflettredieruntad naues;K terra mariep fugicRtibuseertamen hoftibus, Samum, iinde uez neratjclaflis repetit.inde duas focioru ex Italia, duas rhodias triremes cum præfeôto Epiçraz te Rhodiorum ad fremm Ccphaleniæ tuédum prætor miGt. Infeftum id latrocinio Lacedæ/ monius Hybriftas cum iuuentute Cephalenum faciebancîaulumép iam mare commeacibus italicis erat. Piræei L./iimylio Rcgillo fuccedenti ad nauale imperiu Epicrates occurrit.qui audita clade Rhodioru, cum ipfe duas tantum quinqueremes haberet: Épicratem cum qua/ tuor nauibus in Alîam fecu reduxit.profecutæ etiam apertæ naucs AthenienGû funt.Ægæo mari traiecit.Eodem TimaGcrates Rhodiuscum duabus quadriremibus ab Samo noôte inz tempefta uenit:deduôtusc^ ad Æmylium,præGdii caufa fe miflum ait: quod earn oram maz ris infèftâ onerarijs regiæ naues excurGonibus crebris ab Hellcfponto,atq5 Abydo facerenr. Trarjcienti Æmylio à Chio Samum duæ rhodiæ quadriremes miflæ obuiam à Liuio,amp;tex Eumenescum duabus quinqueremibus occurrit.Samum poftcaquam uentum cft:accepta à Liuio clafle,ôi facriGcio,ut affolct.rite facto,Æmylius conGlium aduocauit. Ibi C. Liuius(is enim eft primus rogatus fententiam) neminem Gdelius dare poffe conGliu dixit:quàm cum: qui id aken fuaderenquod ipfe,G in codé locoeiTe^faclurusfuerit.Se in animo IjabuiGc tota claß'c Ephefum petere: Si. onerarias ducere muka faburra grauatas: atq; cas in faucibus porz tus fupprimcre.éc eo minoris molimenti ca clauftra eGc: quod in fluminis modum, longum. Si anguftum.ôi uadofum oftium portus Gt.ita adempturu fe maris ufum holtibus fuifie: inz utilemó^ claflem faôturu, Nulli ea placere fententia. Eumenes rex qu.xGuinquid tandem, ubi demerGs nauibus frenaffent clauflra maris:utru libéra fua claGe abfccHuri inde forent ad opem ferêdam focrjs,terrorcmq^ hoftibus præbcndum C an nihilo minus tota claffc portum obfefluri C Gue enim abfccdant:cui dubium efte:quin hoftes extradturi demerfas moles GntC Si minore molimento aperturi portû,quàm obftruaturCGn autê manendu ibi nihilo minus Gttquid attinere claudi portum Quin contra,illos tutiftîmo portu,opulcntiftima urbe fruen tes,omnia AGa præbente,quieta æftiua adluros: Romanos aperto in mari fiudlibus tempez ftatibuscç obiedtos,omnium inopesin aftidua ftationc futuros:ipfo3magis alligatosampez ditoscp:nequid eorum,quæ agenda Gnt,poftint agerc:qLiàm ut hoftes claufos habcant. Eu demus præfeôtus rhodiæ claflis magis eam Gbi difplicere fententia oftcndiuquàm ipfe quid cenfcrctjfaciêdum dixit. Epicrates Rhodius,omifta in præfcntia Ephefo mittendâ nauium partem in Lyciam cenfuinà Pataram,caput gcntis.in focietatem adiungendam.in duas res magnas ufui fore: Si Rhodios pacatis circa iniùlam fuâ terris, tons uiribus incûbcrein unius belli,quod aduerfus Antiochum Gt,curam poftè:6i cam clafrem,quæ in Lycia compararetur: inrercludi:ne Polyxenidæ coniungatur. Hæc maxime mouit fententia. placuit tamcn:Rcz gillum tota clafte euehi ad portum EphcG, ad inferendû hoftibus terrorê.C.Liuius cum dua bus quinqueremibus Romanis,amp; quatuor quadriremibus rhodiis,ôê duabus apertis Smyrz næis in Lyciam eft miftus,Rhodum prius iuftus adire,amp; omnia cum qs comunicare conGlia. Ciuitatcs,quas præueôtus eft:Miletus,Myndus,Ha!icarnaftus,Cnidus,Cous,imperata eniz xc feccrunt.Rhodum ut eft uentum:Gmul Si ad quam rem miftuseflct,fjs expofuit'.ôi confuz luit eos.Approbantibus cundtis.ôC ad eam,quam habebat claftem aftùmptis tribus quadriz remibus,nauigat Pataram.Primo fccundus uêtus ad ipfam urbem ferebat eos: fperabantep fubito terrore aliquid moturos.pofteaquam circumagéte fe uento fludtibus dubfjs uolui cœz ptum eft maretperuicerut quidem remis:ut tenerenc terram: fed neqj circa urbem tuta ftatio erannec ante oftium portus in falo ftare poterant,afpero mari,amp; noefte imminente.prætcrnc (fti mœnia portum Phœnicu minus duûm millium fpatio inde diftâtem pctierc, nauibus ad maritima uix tutu, fed altæinfuper eminebât rupes. quas celeriter oppidani aftùmptis regn's militibus

militibu5,quos in pfxßdi'o habcbanf.ceperut. aduerfus quos Lîuius,qtiatîqûgm erât iniqua, SC difficilia ad cxtcus loca: Iflæos auxiliares, SC Smyrnæoru expedites iuuenes mifit. Ii,dum iniffilibus primo,Si aduerfus paucos,Óó leuibus excurfionibus laccfTebatur magis,quàm con/ fcrcbaturpugna'.fuftinueruntcertamen.pofteaquam plurcsab urbe afduebânôi iam omnis tniiltitudo effundebarur: timor incefTit Liuium: ne Si aaxiliares circunuenirentur: Si nauibus ctiam ab terra periculum eilet.ita non milites folum, fed etiam nauales focios, rcmigum tur/ bam,quibus quifq; potcrat telis,armacos in prælium eduxit.Tum quoq? ancepspugna fuit: non quod milites folu aliquot,fed quodL.Apuftius tumultuario prælio cecidit.poftremo ta men fuii,fugaticp funt Lycfjzatqj in urbem cópuliï. Si Romani cum baud incruenta uiótoria ad naucs redicrunt.indc in Telmelficu profedti finum:qui latere uno Cariam,altcro Lyciam contingit.Omiifo conatu Pataram amplius tentandi,Rhodq domu dimifii funt.Liuius præ/ tcruedlus Afiam,in Græciam tranfmiiiuutconuentis Scipionibus,qui turn circa Thcffaliatn crantn'n Italiam trarjccrct. Æmylius pofteaquam omiffas in Lycia res,0i Liuiu profeótum in Italiam cognouitxum ipfc ab Ephefo repulfus tempeftate irrito incepto Samum reuertif/ fenturpe ratus,tentatam fruftra Pataram e{fe,proficifci co tota clafrc,Si fumma ui aggredi ur bcm ftatuit.Miletum,5ic£Ctcram oram fociorum præterueôti,in Bargyllam,Si Icofon defeen fionem ad lalTum feccrunt.Vrbcm regium tenebat præ(îdium:agrum circa Romani hoftili ter dcpopulati funt.Miflis deinde,qui per colloquia principum Si magiftratuu tentarent ani mos:po(îeaquâ nihil in poteftate fua refponderunt efle:ad urbem oppugnanda ducit.Erant lalfcnfium exules cum Romanistibi frequentes Rhodios orarc inftitucrunnne urbem Si uici nam fibi,Si cognatam innoxiam perire iînerent.fibi cxilq nullam aliam caufam cflc, quam fi dem erga Romanos.cadem ui regiorum, qua ipfi pulfi funutencri cos:qui in urbe raaneant. omnium laflcniium unam mentem enè:ut feruitutem regiam effugere uellcnt.Rhodrj mod prccibus,Si Eumcnc etiam aflumpto,Gmul fuas neceflitudines cómcmorando,fimul obfeffæ regio præGdio urbis cafum miferando, peruiccrunt:utoppugnationc abfl:ineref^.Profed:i in/ de,pacatis ca:teris,cum oram AGæ IcgercnuLorymam (portus aduerfus Rhodu cft) peruene runt.Ibi in principes ferme primo inter tribunes militu fecretus orif': deindead aures ipfius Æmylq peruenit:abduci clalfcm ab Ephefo, ab fuo bcllomt ab tergo liber reliôlus hoftis in tot propinquas fociorum urbes omnia impune conari poffet.Mouere ea Æmyliu;uocatosq^ Rhodios cum percuôlatus elTetrpofietne Pataris uniuerfa clalïis in portu ftarcÇ’ cum refpon/ dilfcnt non polfe:caufam naiflus omittendæ refSamum reduxit naucs. Per idem tempus Selcucus Antiochi fîlius,cum per omne hybernorum tempus exercitum in Æolidc cotinuiP fcc:partim foerjs ferendo opem:partim quos in focictatem pellicerc non potcrat,dcpopulan/ dis:tranGre in fines regni Eumcnis,dum is procul à domo cum Romanis,Si Rhodijs Lyciæ maritima oppugnaret;ftatuit, Ad Elæam primo infeftis fignis acceflindcinde omilfa oppu/ gnationc urbis agros hoftiliter depopulatus, ad caput, arcemtp regni Pergamû ducit oppu/ gnandum.Attains primo ftationibus ante urbem pofitis,Si excurfionibus cquitu.lcuisc^ ar/ maturæ magis laceflebat,^ fuftinebat hoftem:poftremo cum per Icuia certamina expertus nulla parte uiriu fc parem efiTe, intra mœnia fe recepiflet: obfideri urbs cccpta eft. Eodem ferme tépore Si Antiochus ab Apamca profedlus,Sardibus primu, deinde baud procul Se leuci caftrisad caput Caici amnis ftatiua habuit: cu magno exercitu mifto uarrjs ex getibus plurimu terroris feciffet,Gallis mercede conduólis.quatuor millia eranLhos,paucis admiftis, ad peruaftandu paffim pergamenu agru milites mifit. Quæ poftea^ Samura funt nûtiata: primo Eumencs auocatus domeftico belle cû dalle Elæam petininde eu prçfto fuilTcnt equi/ tcs,pcditumlt;^expcditi:præfidio eoru tutus,priufquâ hoftes fentirent-.aut mouerentur: Per/ gamum contcndit.ibi rurfus leuia per excurfi'ones prælia fieri cœpta: Euraene fummæ rei di/ ferimen baud dubie detrcôlantc.Paucos poft dies Romana, Rhodiaqj clalïis, ut régi opéra ferrent:Elæam ab Samo uenerur. Quos ubi expofuilïc copias Elææ,6i tot clalïes in unu con/ uenilfe portu Antioche allatu eft:Si fub idem tempus audiuitconfulem cum exercitu iam in Macedonia clfe.'parariqjjquæ ad tranlîtu Hellefponti ctiam opus clfcntæépus uenifte ratus,

prius terra tpariq^ (îmül urgere6agédi de pace,tumulum quendâ aduerfus Elæam caftn's cepic.ibi peditu omnibus copijs reliôtis,(coequitauerât autê fex millia equitu)in campos fub ipfa Elææ mœnia defcêdit: miflo caduccatorc ad xî.myliu;uelle fe de pace agere. Æmylius Éumene à Pergamo accito,adhibitist^ Rhodtjsxonfiliû habuit.Rhodq baud afpernari pa/ cera .Eumenes nec honeftû efle dicere, eo têpore de pace agitnec exicu rei imponi pofle. Qui cnim.inquit,aut honefte inclufi mœnibus.ôi obfeffî uelut leges pacis accipiemusî^aut cui rata ifta pax erit:quam fine côfule,non ex authoritate fenatus, no iulTu populi Romani pcrcgcriz musCQuæro enim:pace per te faôta,rcditurusne extêplo in Italiam (îs;'claflem,cxercitum deduôturusÇ' an expeôlaturus,quid de ea re cofuli placeatCquid fenatus cenfeatCaut populus iubeat î'Reftat ergo ut maneas in Afia:5C rurfus in hyberna copia: reduôtæ.omiiïo ibi bello, cxhauriantcomeatibus præbendis focios:deinde,fi ira uifum fitijs: penes quos poteftas fue/ ritîinftauremus nouu de integro bellu: quod poffumus, fi ex hoc impecu rerû nihil prolatanz do remitticunante hyemem dijs uolentibus perfecifle. Hæc fentétia uicit:rcfponfumcp An/ tiocho eft ante confulis aduetum de pace agi no pofle, Antiochus pace nequicquâ tentata, uaftatis Elæcnfium primum,deinde Pergamenoru agris, relidlo ibi Seleuco filio, Adramytz teum hoftiliter itinere faôto petit, agrû opulentum,quem uocant Thebes campum: carmine Homeri nobilitatu.neqj alio ullo loco Afiæ maior regqs militibus parta eft præda, Eodé, Adramytteum.ut urbi præfidio eflent: nauibus circunuedti Æmylius,ÔC Eumenes uenerunt,

Per eofdem forte dies Elæam ex Achaia mille pedites eu centu equitibus. Diaphane omni bus his copqs præpofito,acceflèrut.quos egreflbs nauibus obuiâ miflî ab Attalo notfte Per/ gamum deduxerunt, ueterani omnes.ôC periti belli erant: Si ipfe dux PhilopœmenisTummi omnium Græcoru imperatoris difcipulus.qui biduu fimul ad quietem hominu equorume^. Si ad uifendas hoftiû ftationes,quibus Iocis,temporibuscçaccederent,recipcrentcç fefe:fum/ pferut. Ad radices ferè collis,in quo pofita eft urbs:regq fuccedebât:ita libera ab tergo popu/ latio cratmullo ab urbe.ne in ftationes quidem qui procul iacularetur,excurréte:poft^ femel copulfi metu fe mœnibus incluferunt.côtemptus eoru,ôi inde negligentia apud regios oritur: no ftratosmo infrenatos magna pars habebat equos:paucis ad arma,ôi ordines reliâ:is,dila pfi cæteri fparferât fe toto païfim câpotpars in iuueniles lufusdafciuiamc^ uerfi,pars uefcétes fub umbra,quidâ fomno ctiâ ftrati. Hæc Diaphanes ex alta urbe Pergamo cotemplatus^ar/ ma fuos capere,ôi ad portam præftoeflè iubet-.ipfe Attalum adijnSi in animo fibi efle dixit, hoftium ftationem tentare. Ægre id permittente Attalo,quippe qui centu equitibus aduer/ fus fexcentos.mjlle peditibus cum quatuor millibus pugnaturu cernereuporta egrcflus,haud procul ftatione hoftium occafionê opperiens cofedit.Et qui Pergami erant:amétiam magis, quàm audaciam credere efle: Si hoftes paulifper in eos uerfi, ut nihil moucri uiderutmec ipfî quicquam ex folita negligentia,infuper etiam eludentes paucitatcm,mutarût. Diaphanes quietos aliquandiu fuos,uelut ad fpeclaculum modo eduôlos:continuit: pofteaquâ dilapfos ab ordinibus hoftes uidit:peditibus quantu accelerate poflènt.fequi iuflïs,ipfe princeps inter équités cum turma fua quantum potuit effufiflîmis habenis, clamore ab omni fimul pedite, atcç équité fublato.ftationê hoftiû improuifb inuadit. Non homines folum, fed equi etiam territi,cum uincula abrupiflent:trepidationem,amp; tumultum inter fuos feccrunt.pauci ftabât impauidiequûeosipfosno fternere,non infrenarc,aut afeendere facile poteranumulto maio rem,quàm pro numero equitum terrorê Achæis inferetibus.pcdites ucro ordinati,amp; præpa/ rati fparfos per negligentia,Si femifomnes propè adorti funt: cædes paflïm,fugac^ per cam/ pos faóta eft’.Diaphanes fecutus effufos quoad tutu fuit,magno Achæorû genti décoré par/ to(fpeôlauerunt cnim è mœnibus Pergami non modo uiri,fcd fœminæ etiam)in præfidium urbis redijt.Poftero die regiæ magis compofitæ Si ordinatæ ftationes quingétis paflibus Ion gius ab urbe pofuerunt caftra:ôi Achæi eodem ferme tempore,atq? in eundem locû procefle runt.Per multas horas intend utrinqj uelut iam futurû impetû expedlaueretpofteaqua hand procul occaiu folis redeûdi in caftra tempus erat: regq fignis coilatis abirc agminc ad iter ma gis,quàm ad pugnam c6pofito,cœpere,Quieuit Diaphanes:dum in confpectu erant-.deinde eodem.

eodciti.quo pridiejmpctu in poftremu agmen incurrititatumt^ rurfus pauon's, ac tumukus incuflitiut cum terga cædcrcntunnemo pugnadi caufa rertiteriutrcpidâtcs^.Ôi uix ordinem agminis feruantcs in caftra compulfi funt.Hæc Achæorum audacia Sclcucum ex agro pcrga meno moucre caftra coegit. Antiochus pofteaquam Romanos,ôi Eumencm ad tucndum Adramytccu uenifte audiuitiea quidem urbe abftinuic.depopuIatusagtos.Pheream inde co loniam Mitylenæorum expugnauit. Cotton ÔC Corylenus,54 Apbrodiiias, 64 Pricne primo impetu captæ funt.inde per Thyatira Sardeis rcdrjt. Sclcucus in maritima ora permanens alrjs terrorigt;altjs prxfidio erat, Claffi's Romana cu EumeneoRhodqst^ Mitylenen primo, inde retro,unde profecfta eratiElæam redrjt.Inde Phocæam petentes,ad infulam.quam Baez chium uocant:(imminct urbi Phocen(îum)appulerunt;ôi quibus ante abftinuerat templis.ft gnisep (egregie aute exornata infula eratXu hoftiliter diripuiflent: ad ipfam urbem tranfmiz ferunt.eam diuifi's inter fe partibus cu oppugnarenr:64 uiderent fine operibus,armis,fcalisf]^ capi non poftesmiftum ab Antiocho prasfidium trium milliu armatoru cum intraftet urbem: extepio oppugnatione omifta.claftis ad infulam fe recepit: nihii aliud,quam dcpopulato cirz ca urbem hoftium agro.Inde placuit Eumenem domu dimitti:ô4 præparari confuli atqj exer citui,quæad tranfitu Hellcfponti opus eftentiRomana Rhodiamcpclaftem redire Samum: atqj ibi in ftationc efteme Polyxenidas ab Ephefo moueret.Rex Elçam,Romani 64 Rhodi) Samu redierunt.lbi M.Æmylius frater prætoris deceflît. Rhodrj celcbratis exequrjs aduer fus claftem.quâ fama erat ex Syria uenire: x 111 fuis nauibus,64 una Coa quinqueremi ad terram Gnidiorum,ut ibi in ftatione eftentprofeéli funt. Biduo ante,quàm Eudemus cum clafle à Samo ueniret: X111 à Rhodo naues cum Pamphilida præfcôîo aduerfus eandem fyriacam claflem miftæ,3ftumptis nauibus quatuor,quæ Cariæ præfidio erant: oppugnanti bus regijs Dædala, 64 quxdam alia parua caftella obfidione exemerunt. Eudemû confeftim exire placuit.additæ huic quoep funtad earn claftêm,quam habebatifex apertæ naues.Profe cftus cum quantu accelerate poterat, maturaflehad portum, quem Megifton uocâc:prægrefz fos cofequitur.inde uno agmine Phafelidem cum ueniflennoptimû uifum eft ibi hoftem op periri. In confînio Lyciæ.ôcPamphyliæ Phafelis eft,promincns penitus in altum: confpiciz turép prima terraru Rhodû à Cilicia pctentibus:Ô4 procuî nauiu præbet profpcdlum.eo maz i xime,uti obuq claffi hoftiu eflentieleiftus locus eft.Ca;xerij,quod non prouiderut:ô4 loco gra ui,ô4 tépore anniCmediu enim æftatis erat) adhæc infolito odore,ingruerc morbi uulgo,maz xime in remigcs,cœperunt.cuius peftilentiæ metu profeôti eu prxterueherenf pamphylium finumtad Eurymedontem amnem appulfa claflre,audiut:ad Afpendu iam hoftes eftè. Tat dins nauigauerut regq aduerfo tempore Etefiarum: quod uelut ftatum fauonijs uentis eftet.

Rhodioru dux 64 trigin ta quadriremes,quatuor triremes fuere.Regia claftis v 11 64 xxx maioris formx nauium eratiin quibus tres heptcres,64 quatuor hexercs habebât:præter has dece triremes eranc,ô4 q adefte hoftes ex fpecula quada cognoucre, Vtracp claftis poftero die luce prima,tani^ co die pugnaturx,portu mouit:64 pofteaquam fuperauere Rhodij proz' montorimquod ab Sida prominet in altmexcéplo 64 cófpecliab hoftibus funt:ô4 ipß eos uiz derunt,Ab regio finiftro cornu,quod ab alto obiedtu erat:Annibafdextero Apollonius pur puratoru unus prxerat:64 iam in fronte dire(ft:as habebant naues.Rhodrj longo agmine uez niebât: prima prxtotia nauis Eudemi erat: eogebat agmen Heraclitus: Pamphilidas medix clafti prxerat.Eudemus pofteacp hoftiu aciem inftruefta, 64 paratam ad concurrendu uidit: Ô4 ipfe in altu uehitur:04 deinceps qux fequebâtur.feruâtes ordiné in fronte dirigere iubet.Ea res primo tumultu prxbuit.nam Eudemus in altum eueeftus erat:ut ordo omniu nauium ad terram explicari poftet: 64 feftinans ipfe prxpropere cu quinep folis nauibus Annibali occurz rit:cxteri,quia in fronte dirigere iufti erät:non fequebantunextremo agmine loci nihil ad terz ram rclicfti erantrepidantibusep qs inter fe.tam in dextro cornu aduerfus Annibalem pugna batur.Scd momento teporis 64 nauiu u{rtus,64 ufus rei maritimx terrorem omnem Rhodqs dempfit. nam 64 in altum celeriter eueiftx naues locu poft fe quoqj uenienti ad terra dedere: Ö4 fi qua cocurrerat roftro cum hoftiu naui: aut proram lacerabatsaut remos detergebat: aut 111 X libero

Iî4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. Q^V A R T AB

libero inter ordines difcurfu præteruecîtain puppitn im pc tu dabat. Maxime exterruit hcpte ris regia à multo minore rhodia naue uno idu demerfa.itai^ iam baud dubie dexteru cornu hollium in fugam indinabac. Eudcmu in ako mukitudinenauiu maxime Ânnibal cæteris omnibus longe præftancem urgebatiamp;circunueniflèf.ni iîgno fublato ex prætoria naue.quo difperfam claflem in unum colligi mos eraciomnes, quæ in dextero cornu uicerant naues: ad opem ferendâ fuis concurriflcnt. turn S£ Annibahquæc^ circa eum erant naues.capeflunt fu/ gammée infequi Rhodq.ex magna parte ægris.ôC ob id cclerius feOîs remigibus, potuerunt. Cum in ako,ubi fubftiterant,cibo reficerent uires:côtemplatusEudemus hoftes claudas,mu tilatascquot;]^ naues apertisnauibus remuko trahentes, x x. paulo amplius intégras abfcedenz tcs,è turri prætoriæ nauis filentio faâ:o,exurgite,inquit:ôi egregiû fpeôtaculum capeffitc ocu lis.Cófurrexereomnestcótemplaticp trepidationem.fugamc^ hoftiû.propè una uoce exciaz mauere omnes,ut fcquercntur.Ipfius Eudemi mukis iôlibus uuincrata nauis erat: Pamphili dam,ÔC Heraclitu infequi,quoad putarét tutum,iuflît. Aliquandiu fecuti funt: poftea^ terrx appropinquabat Annibahueriti ne intcrcluderentur uento in hoftiû ora,ad Eudemum reuer fi hepterem captam.quæ primo concurfu iôta eratiægre Phafedidé pertraxerunt. inde Rhoz dum non tam uidloria læti, quàm alius aliû acculantes,quod, cum potuiflentmo omnis fumgt; mcrfa,aut capta claflis hoftiû foreuredierunt. Annibal i^us uno prælio aduerfo ne turn quiz dem prætcruehi Lyciam audebat:cum coniungi ueteri regiæ clafli quamprimû cuperet.Et id ne ei tacerc liberu eflèuRhodri Heraclitum cum x X nauibus roftratis ad Pataram, amp;nbsp;Me gifton portum miferunt.Eudemû cum v 11 nauibus maximis ex ea clafte,cui præfuerat:Sa mum redite ad Romanos iuflèrunùut quantû confilio.quantû authoritate ualereucépelleret Romanos ad Pataram expugnandâ. Magnam lætitiâ Romanis iam prius nuntius uidoz riae, deinde aduétus attuiitRhodioru.ô^ apparebaufi ea cura Rhodrjs dempta eftet: uacuos eos tuta eius regionis maria præftaturos. fed profedlo Antiocho ab Sardibus, ne opprimez rentur urbes maritimæ,abfcedere euftodia Ioniæ,‘atlt;^ Æolidis prohibuerut. Pamphilidam cum quatuor nauibus tedtis ad cam claftem.quæ circa Patarâ eranmiferût. Antiochus non ciuicatûmodo,quæ circa fc eranttcótrahebat præfidia:fcd ad Prufiam Bithyniæ regé miferat legatos.literascp: quibus tranfîtû in Afiam Romanorum increpabat. Venire eos ad omnia régna tollendæut nullum ufcp orbis terraru,nifi Romanû imperiû effet.Philippû.ôi Nabin expugnatos:fe tertiû pcti.ut quife^ proximus ab oppreflb fit:per omneis uelut continens inz cendium peruafurû.ab fe gradû in Bithyniam fore:quando Eumenes in uoluntariam feruitn tem cocefiiftet. His motum Prufiâ literæ Scipioniscofulis,fed magis eius fratris Africani.à fufpicione tali auertcrût.qui præter cofuctudinem perpétua populi Romani augédi omni ho nore regum fociorû raaieftatem,domefticis ipfe exemplis Prufiam ad promeredâ amicitiam fuam copulit: Regulos fe acceptos in fide Hifpaniæ reges reliquifle:Mafaniftam non in pa trio modo locafle regnoifed in Syphacis, à quo ante expulfus fuiftènregnum impofuifle; 8C efte eum no Africæ modo regum longe opulentiftîmu: fed toto in orbe terrarû cuiuis regum uel maieftate, uel uiribus paré. Philippû,Si Nabin hoftes bello fuperatos ab T.Quintio, tarnen in regno reliétos.Philippo quidé anno priore etiam ftipendiû remiffum: filiû obfiz dem reddituiôC quafdam ciuitates extra Macedonia,patiétibus Romanis imperatoribus.rez c^ifte eum.Ineadé dignitate 8L Nabin futurû fuiffemifi eum fuus primu furor, deinde fraus Ætolorû abfumpfiftet.Maxime cofirmatus eft animus regisipoftcaq? ad eum C.Liuius,qui prætor ante clalTi præfuerat: legatus ab Roma uenit: ÔC cdocuit:quanto Si fpes uiétoriæ cerz tior Romanis,^ Antiocho,SC amicitia fancftior,firmiorcç apud Romanos fatura eftet. An tiochus poftea^ à fpe focietatis Prufiæ decidif.Ephefum ab Sardibus eft profeétus ad clalz fem.quæ per aliquot menfes inftruóla,ac parata fuerat:uifendam magistquia terreftribus co pqs exercitum Romanû, Si duos Scipiones imperatores uidebat fuftincri no pofte:^ quod res naualis ipfa per fe aut tentaca fibi unquam teliciter,aut tune magnæ Si certæ fiduciæ eftet. erat tarnen momentu in præfentia fpei:quod ÔC magna partem rhodiæ claftîs circa Patar Jm efte. Si Eumenem regem cü omnibus nauibus fuis cófuli obuiam in Hellefpontu profedum

audterac.ah'quid ctiam inflabat animos claflls rhodia ad Samum per occaGone fraude præ/ parata abfumpta.His fretus, Polyxenida cum clafle ad tcntandä omni modo certaminis for tunam mifTojpfe copias ad Notium ducit: (id oppidum colophonium mari iraminês abeft à uetere Colophone duo ferme milita pafluum)ô: ipfam urbcm fuæ eflè poteftatis uolebat, adeo propinquam Ephefotuc nihil terra,manue agerenquod nô fubiedlum oculis Colopho niorum,ac per eos notum excemplo Romanis effenquos audita obfîdione non dubitabat ad opem ferendam fociæ urbi claffem à Samo moturos:eam occafionê Polyxenidæ ad rem ge/ rendam fore. Igi€’ operibus oppugnare urbé aggrefTus, amp;nbsp;ad mare partibus duabuspariter tnunitionibus deduôlis,utrincp uineas ÔC aggerem muro iniunxinSC teftudinibus arietes ad/ tnouit.Quibus territi malts Colophonrj oratoresSamu ad L,Æmylium,fidem prætoris,;po puliép Romani implorâtes miferunt. Æmyliu ÔC Sami fegnis diu mora ofFendebatmihil mi/ nus opinantemtquàm Polyxenidam bis nequicquam ab fe prouocatum poteftatem pugnæ faôlurumefle;ôiturpcexiftimabat:Eumenis claflem adiuuarc confulem ad trarjdendas in AGam legionestiè Colophonis obfeiTæ auxilio incerta fine habituro alligari.Eudemus Rho dius,qui ôi tenuerat eum Sami cupientem profîcifci in Hellefpontumtcundticp inftare: amp;nbsp;di/ ceretquanto fatius effe ucl focios obfidione eximeretuel utôlam iam femel claflem uincere ite rumttotamcp maris pofleflïoneeriperetquàm defertis focrjs,tradita Antiocho Afia terra ma riép,in Hellefpontu,ubi fan's effet Eumenis claffîstà fua parte belli difcedere. Profetffi à Sa moad petendos comeatus.confumptis iam omnibus,Chium parabant trarjcere. Iderathor reum Romanisteocp omnes ex Italia miffæ onerariæ dirigebant curfum.Circumueôli ab ur be aduerfa infulæ.obieôla aquilonûad Chium ÔJ Erythras funt.Cum pararent traqceredite/ ris certior fit prætonfrumenti uim magnam Chium ex Italia ueniflc:uinum portantes naues tempeftatibus retétas effc.fimul allatum eft: Teios rcgiæ claffi benigne comeatus præbuiffèî quinc^ millia uaforum uini effe pollicitos.Teium ex medio curfu claffem repente aucrtit: aut uolentibus qs ufurus commeatu parato hoftibustaut ipfos pro hoftibus habiturus. Cum di rexiffent ad terra prorastquindecim fermé eis naues circa Myonefum apparuerunt. quas pri mo ex claffe regia prætor effe ratus, inftitit fequi: apparuit inde piraticas celoces, 32 Icmbos cffe.Chioru maritimâoram depopulati,cum omnis generis præda reuertentes pofteaquam uidere ex alto claffem:in fugam uerterunLÔC celeritate fuperabant,leuioribus,ô2 ad id fabrefa élis nauigqstôi propiores terræerant.itaq? priuf^ appropinquaret claffistMyonefum perfn gerunt.unde (c à portu ratus abffraéluru naues ignarus loci fequebatur prætor. Myonefus promontorium inter Teium,Samumc^ eftn'pfe collis eft in modu mefæ in acutum acumen à fundo fatis lato faftigiatus:à cotinenti arétæ femitæ aditum habenà mari rupcs exefæ fluéli bus fuperclaudunt:ita,ut quibufdam locis fuperpendentia laxa plus ih aitû,quàm quæ in fta tione funt nauestpromineant.Circa ea appropinquate no aufæ nauesme fub iétu fuperftan/ tium in rupibus piratarum effenndiem triuere.tandem fub noélem uano incepto cum abfti/ tiffennTeium poftero die acceffere:ô2 in portu,qui à tergo urbis eft (Geræfticu ipfi appellat) nauibus coftitutis.prætor ad depopulandu circa urbem agru milites emifit. Teij.cum in ocu/ lis populatio effenoratores cum infulis.ô2 uelaraentis ad Romanu miferunt.Çuibus purgan tibus ciuitatê omnis faéli,diélicp hoftilis aduerfus Romanos,S2 iuuiffe cos omni commeatu claffem hoftiu arguit:ô2quâtum uini Polyxenidæ promiliffent.quæ fi eadem claffi Romanæ darênrcuocaturu fc à populationcmilitem:fiminus:pro hoftibuseos habituru.Hoc tam tri/ fte refpofum cum rctuliffent legati:uocatur in concionê à magiftratibus populus: ut quid age rent,confuîtarent. Eö forte Polyxenidas cum regia claffe à Colophone profecftus,pofteac^ mouiffe à Samo Romanos audiuit: ÔC ad Myonefum piratas perfecutos Teioru agru depo/ pularimaues in Geræftico portu ftareu’pfe aduerfus Myonefum in infula(Macrin nautici uo cant)anchoras portu occulto iccit. inde ex propinquo explorans quid hoftcs agercnt, primo in magna fpe fuit:quemadmodum rhodiam claffem ad Samum circunfeffisadexitum fauci bus portus expugnaffetîfic Ô2 Romanâ expugnaturu.Nec eft diffimilis natura loci: promon torqs coeuntibus inter fe ita clauditur portus: utuix duæ fîmul inde naues poffînt cxirc. Inde 111 ) noéte

VXÖ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C. ' CV.V A R T AE

nolt;îte ocaipare fauces Polyxcnidas in animo habebanSf denis nauibus ad promotona ftan tibus,quæ ab utrocß cornu in latera exeuntium nauium pugnarenttôlt;f ex cætera claffe,ficut ad Panormu fcceranarmatis in litora cxpofitis.terra mariep fimul hoftes opprimere.Quod non uanum ei confilium (uiiTcnni.cum Terj faóturos fe impcrata promifiiTennad accipiedos com meatus aptius uifum efTet Romanis in eum portum,qui ante urbem efttclaiîe tranfirc. Dici/ tur ôi Eudemus Rhodius uitiu alterius portus oftendifre:cum forte duæ naues in ardlo oftio implicites remos frcgiflcnt.Ôi inter alia id quoqp mouit prçtorem ut traduceret claficm:quod ab terra periculum erat,baud procul inde Antiocho ftatiua habente. Traduóla claffe ad ur/ bem,ignaris omnibus egrefli milites,nautæc^ funt,ad c6meatus,0C uinum maxime diuiden/ dum in naucs: cum medio forte diei agreftis quida ad prætorem adduólus nuntiat: alterum iam diem claflem ftare ad infulam MacrintSi pauloante uifas quafdam moueri tanquam ad ' profedtionem naues.Re fubita perculfus prætor tubicines cancre iubet:ut fi qui per agros pa lati e0cnt:redircnt.tribunos in urbem mittit ad cogedos milites, nautasep in naues.Haud fc/ cus,quàm in repentino incedio, aut capta urbe trepidatur: alijs in urbem currentibus ad fuos reuocadostalqs ex urbe naues curfu rcpetétibusiincertisc^ clamoribus,quibus ipfis tubæ ob/ ftrcperenf.turbatis impcrqs.tandem cocurfum ad naues eft. Vix fuam quifcß nofcere.aut au dire præ tumultu poterat: trepidatumq^ cum periculo Si in mari,0i in terra forenni partibus diuifis Æmyliuscum prætoria naue primum portu in altum euc(ftus,excipiens infequcntcis, fuo quanqj ordine in fronte inftruxiflet:Eudemus, Rhodiaq^ claflis fubftitiftent ad terram: ut Si fine trepidatione cofeenderenuSi ut quæcp parata eftet,cxiret nauis.ita Si explicuerc or/ dinem primæ in confpcólu prætorisrSi coatftum agmen ab Rhodqs eft: inftruótarp acics,uc lutccrneret regios,in altum proceftit. inter Myonefum,8i Corycum promontoriu erant:cum hoftem confpexere. Et regia claftis binis in ordinem nauibus longo agmine ueniens, Si ipfii aciem aduerfam explicuit,læuo tantumeuedta cornu:utampledttSi circumire dexterum cor nu Romanorum poflet.quod ubi Eudemus,qui cogebat agmen: uidit non pofte æquare or/ dinem Romanos: Si tantum non iam circumiri à dextero cornu:concitat naues: (Si erant rho dix naucs longe omnium celerrimx tota dafte)xquatoé^ cornu prxtorix naui,in qua Poly/ xenidas crat:fuam obiccit. Iam ton's fimul claftibus ab omni parte pugna conferta crat. Ab Romanis lxxx naucs pugnabannex quibus rhodix dux Si xx erant. Hoftium claftîs trium Si X c nauiu fuinSi maximx formx naues,tres hexeres habebannduas heptcres.Ro bore nauiu,Si uirtute militum Romani longe regios prxftabant: regix naues agilitate,Si ar/ te gubernatorum,Si feientia remigum.Maximo tarnen hoftibus terrori fucre,qux ignes prx fe portabant: Si quod unum qs ad Panormum circumuentis faluti fuerat: id turn maximum momentum ad uidtoriam fuit, nam metu ignis aduerfx regix naues, ne prora concurrerenr, cum dcclinaftennneqj ipfx ferire roftro hoftem poterant: Si obliquas feipfxad idlus prxbe bannSi fi qua concurrerat: obruebatur infufo igni,magisq^ ad inccndium,quam ad prxlium trepidabant. Plurimum tarnen, qux folet, militum uirtus in bello ualuit. mediam nanque aciem hoftium Romani cum rupiffenncircunuedti ab tergo pugnantibus aduerfus Rhodios regrjsfefe obiecere:momcntoc^ temporis Si media acies Antiochi, Si Ixuo in cornu circuuen tx naucs mergebantur. Dextera pars integra fociorum magis clade, qua'm fuo pciimlo ter/ rebatur.cxterum pofteaquam alias circunuentas, prxtoriam nauem Polyxenidx rclidtis fo/ eqs uela dantem uidere:fublatis raptim dolonibus (Si crat fecudus petentibus Ephefum ucn tus)capcftuntfugam: quadraginta duabus nauibus in ea pugna amiffis: quaru tredecim ca/ ptx in poteftatem hoftium ueneruntrexterx incenfx: aut demerfx.Romanorum dux naues fradtx funt’.uulncratxcp aliquot. Rhodia una capta memorabili cafu. nam cum roftro per/ cuftiftet Sidoniam nauem,anchora idtu ipfo excufta naue fua, unco dente uelut manu ferrea inicdla,alligauitaltejriusproram:indetumultu iniedto cum diucllcre fe ab hofte cupientes inhibèrent Rhodrj: tradia anchora Si implicita remis latus alterum deterfit : debilitate ea, ipfa,qux idla cohxferannauim cepit. Hoc maxime modo ad Myonefum nauali prxlio pu gnatum eft. Quo deterritus Antiochus, quia poftefTione mans pulfus longinqua tuen diftl/

debat fc pofîc:prtfîdiutn ab Lynmachia,ne opprimerctur ibi ab Romanis:dcdud prauo,ut res ipla poftea docuit:confilio lulTit.non enim tueri folum Lyßmachiam à primo i'mpetu Ro manorum facile eranfed obfidionem eriam per totam hycmem tolerare:öi obfidentes quoqj ad ulrimam inopiam adducere extrahédo tempus-. ÔC interim fpem pacis per occafiones ten/ tare.Nec Lyfimachiam tantu hoftibus tradidit poft aduerfam naualem pugnam: fed etiam Colophonis obridione abfccftittÖiSardeis recepit fe.atc^ inde in Cappadociam ad Ariara/ thengt;qut auxiiia acccrferenuSi quocunqj alio potcrat,ad copias contrahendas, in unum iam confîlium,ut acie dimicaret, intentus mifit. Rcgillus Æmylius poft uiôtoriâ naualem pro/ fecftus Ephefum, dircptisante portu nauibus cum cöfcfiionem conccfti maris ultimam hofti exprcftifret:Chium,quö ante nauale præliu curfum à Samo intenderatmauigat.ibi naues in prælio quaftatas cum refeciftet:L.ÆmyIiû Scauru cum x X X nauibus Hellefpontu ad ex/ ercitum trarjcicndu miiît.rhodias patte prædæ.ôi fpolfjs naualibus decoratas domum redire iubet.Rhodrj impigre præuerterc:ad trarjciendascp copias confulis iere:atcß eo quoc[j funcfti officio tum dcmum Rhodum rediere. Claftis Romana ab Chio Phocæam traiecit. In finu maris intimo poHta hxc urbs eft, oblonga forma-.duum millium Ô4 quingentoru paftuu fpa tium murus ampledlituntotidem ex utraqj parte in ardliorem uelut cuneum (Lamptera ipß appellant)mille öi ducentos paftus ibi latitudo pateuinde in altum lingua mille palfuum ex/ curres mediu fcre finu uelut nota diftinguinurbs cohæret faucibus anguftis: duos in utranqj rcgionem uerfos portustutiftimos habct:qui in meridiem uergit:Nauftathmos ab re appel/ latunquia ingentcm uim nauium capinaltcr propè ipfum Lamptcra eft. Hos portus tutiffiz mos cum occupaftet Romana claffis:priufquä aut fcalis, aut opcribus mœnia aggrederctur, mittendoscenfuit prætonqui principum magiftratuumc^ animos tentaret.poftcaquam ob/ ftinatos uidit:duobus fimul locis,oppugnare eft adortus.Altera pars infreques ædificijs erat: templa dcum aliquantum tenebant loci.ea prius arictc admoto quatere muros.turrcscp cce/ pit.deinde cum eo multitudo occurreret ad defendendum:altera quoqj parte admotus aries: SC iam utrincp fternebantur muri.ad quoru cafum cum impetum Romani milites per ipfam ftragem ruinarum facerennalij fcalis etiam afcenfum in muros tcntarcnt:adeo obftinatc refti terunt oppidani:ut facile apparcret plus in armis uirtute.quàm in mœnibusauxilij cfte.co/ aótus ergo periculo militu prætor receptui cani iuffinne obijceret incautos furetibus defpcra/ tione,ac rabie.Dircmpto prælio.netum quidêad quietê ueriî: fed undiqj omnes ad munien/ da,ôi obmolienda,quæ minis ftrata crant.cocurrerunt.Huic opcri intends fuperuenit Q. An conius, à prætore miiTus: qui caftigata percinacia eoru, maiorcm curam Romanis quàm illis oftcnderet clTe,ne in perniciem urbis pugnaretur.fî abiîftcrc furore uellennpoteftatcm fjs da re eadem conditione, qua prius C.Liurj in fidem ueniffennfe tradendi. Hæc cum audiftent: quincp dicru fpatio ad deliberandum affijmpto,tcntata interim fpe auxilq ab Antiocho,po/ fteaqua legati miffi ad regem nihil in eoefle præiîdq retulerât: tum portas aperuerunt:pacfti ne quid hoftile paterentur.Cum fîgna in urbem inferrentur:?ipronuntiaftct prætonparci fe deditis uelle: clamor undiq; eft fublatus: indignû facinus efte Phocenfes nuncp fidos focios, femper infeftos lioftes impune cludere.ab hac uoce,uelut figno à prætore dato, ad diripien/ dam urbem paftim difcurrerunt.Æmylius primo reGftere,ôi reuocare:dicendo captas,nóde/ diras diripi urbes; amp;nbsp;in his tarnen imperatorismon milieu arbitrium efte. pofteaquam ira,Ô£ auaritia imperio potétiora erantipræconibus per urbem miffis,liberos omnes in forum ad iè couenire iubet-.ne uiolarentunSi in omnibus,quæ ipftus poteftatis fuerutffides conftitit præ/ toris.urbem,agrosc^,ôi fuas leges iis refticuinôi quia iam hyems appetebat:Phocææ portus ad hybernandum claftî delegit. Per idem ferc tempus confuli tranfgrcfto Æniorum.Maro nitarumép fines nuntiatur: uiôtam regiâclaftem ad Myonefum,reli(ftamc^ à præfidio Lyfi/ machiam efte.Id multo quàm de nauali uiôtoria lætius fuit, utiq^ pofteaquam eo uenerunt: refertaé]? urbs omnium rerum comeatibus,uelut in aduentum exercitus præparatis,eos exce/ pitîubi inopiara ultimam,laboremcp in obfidenda urbe propofuerât: ibi paucos dies ftatiua habucrc;utimpediméta,ægriq^ confequerentunqui paftim per omnia Thraciæ caftella feffi

morbis,ac longitudinc uiæ erant.Rccepti's omnibus ingreflî rurfus iter per Cherfonne fum Hellefpontû perueaiunt.ubi omnibus cura regis Eumenisad trapciédum præparatis,ue lut in pacato litore nullo prohibencc.alqs aliô delatis nauibus,(îne tumultu traiecere.Ea uero res Romanis auxit animos,côcefTum fibi tranfitum cernentibus in AEam: quam rem magni certaminis futuram crediderant. Statiua deinde ad Hellefpontû aliquandiu habuerunt; quia dies forte,quibus ancylia mouentunteligiofi ad iter inciderant.qdem dies P.Scipionê propio re cciam religione,qui3 faliuseratzdifiunxerant ab exercitu:caufacp K is ipfemoræ erat; dura confequeretur. Per eos forte dies Icgatus ab Antiocho in cadra uencrat,By2antius Hcracli des,de pace afferens mandata:quâ impetrabilem fore magna ei fpem attulit mora SC cunôta tio Romanoru: quos,(îmul Afiâ attigiflènt: effufo agmine ad cadra regia ituros crediderat. Statuit tarnen non prius adiré cofulem,^ P.Scipionem:ôi ita mandatum ab rcgeerat.in eo maxima fpem habebat: prætcrquâ quod amp;nbsp;magnitudo animi, Ôi fatietas gloriæ placabilem eum maxime faciebatmotumc^ erat gentibus:qui uiôtor ille in Hifpania, qui deinde in Afri/ ca EiiiTet:etiâ quod filius eius captus in potedate regis erat. Is ubi,ôê quando,ôi quo cafu ca ptus fif.iîcut pleracß alia,paru inter authores codatalrj in principio belli à Chalcide Oreutn petentem circunuentum ab regrjs nauibustradunt.alqtpodcaquam traniîtum in AGam edî oim turma Fregellana miflum exploratum ad rcgia cadra,effufo obuiam cquitatu cum reciz pcretfefean eo tumultu delapfo equo cum duobusequitibus oppreflum.ita ad regem deduz dtum effe.Illud fatis condaniî pax cum populo Romano manerctzhofpitiuméç priuatim rez gi cum Scipionibus eflênneqj liberalius,ncc^ benignius haberi,colic^ adoleicenté,quàm cul/ tus ed,potuifle.Ob hæc cum aduentu P.Scipionis legatus expeclaflcttubi is ueninconfulem adit:petitc^;ut mâdata audiret. Aduocato frequenticocilio legati uerba funt audita. Is muiz tis ante Icgationibus nequicquâ ultro citroq^ cte pace miff’is,eam ipfam fîduciam impetrandi fibi eflc dixitî quod priores legati nihil impetraffcnt.Smyrnâ enim.ôC Lampfacu,Ôf Alexaa driam Troadem.Ôi Lyfimachiam in Europa iaedaras in ilîis difeeptationibus effe: quarû Lyz fimachia ceffîfle regemme quid in Europa habere eum dicercnt:eas, quæ in Afia funt,ciuitaz tes tradere paratum effe:amp; fi quas alias Romani,quod fuarum partium fuerint, uindicare ab imperio regio uelint.impcnfæ quoep in bellum facdæ partem dimidiam regem prædaturum populo Romano. Hæ conditiones crant pacis. Reliqua oratio fuitmt memores rerum huz manarum amp;nbsp;fuæfortunæ moderarentur: SC alienam ne urgerent, finirent Europa imperium, id quoqj immenfum effe: SC parari fingula acquirendo facilius potuiflc;quàm uniuerfa teneri pofle. Quod fi Afiæ quoq? partem aliquam abdrahereuelint: dummodo non dubrjs regioz nibus fîniantminci fuam temperantiam Romana cupiditate pacis SC concordiæ caufa regem paflurum. Ea,quæ legato magna ad paeem impetrandam uidebantunparua Romanis uiz îà.nam SCimpenfam, quæ in bellum fadla effet, omnem prædare regem xquum cenfebantî cuius culpa bellum cxcitatum eflènôC non ïonia modo, atq; Æolide deduci debere præfidia regia:fed ficut Græcia omnis liberata effenita quæ in Afia fint,omnes liberari urbes. id aliter fieri non poffe:quàm ut cis Taurum montem poffèffîone Afiæ Antiochus cédât, Legatus pofteaep nihil æqui in concilio impetrarc fe cenfebat:priuatim(fic enim imperatu erat)P.Sci pionis tentarc animu eft conatus. Omnium primu ei fine pretio filiu reddituru regem dixitî deinde ignarus SC animi Scipionis,SC moris Romani,auri pondus ingens eft pollieicus:SC no mine tantu regio excepto,focietatem omnis regni:fi per eum paeem impetraflet. Ad ea Sei pio. Quod Romanos oraneis,quod me,ad quem miflus es:ignoras:minus miror: eu te forz tunam eius,à quo uenisu'gnorare cernam. Lyfimachia tenenda erat: ne Cherfonnefum intra remustauc ad Hellefpontum obfiftendum:ne in Afiam traqceremus:fi paeem tanquam àfoz licitis de belli euentu petituri eratis. conceffo uero in Afiam tranfitu, SC non folum frenis, fed ctiam iugo accepto,quæ difeeptatioex æquo,cum imperium patiendum fit.rclicfta eft f Ego ex munificétia regia maximu donu filium habebo: alqs dcos prccor ne unquâ fortuna egeae mca;animus certe no egebit.pro tanto in me munere gratum me effe in fe fentienfipriuatam gratiam pro priuaco beneficio defydcrabit: fed publice nee habebo quic^ ab illo; ncc dabo.

quod in præfentia idirc poflîm,(îdele confiliû eft.abi-.nuntia mcis ucrbis-.bcllo abfiftat: pacis conditionem nullam recufct. Nihil ea mouerût regem,tutam fore bellis Afiam rarû:quan/ do perindc ac uidlo iam fîbi leges dicerçntur. omiffa igitur in præfentia mcntionc pacis, to/ tam curamin belli apparatü incendie. Conful omnibus præparatis ad propofita excquenz da,cum ex ftatiuis mouilïctiDardanû primum,deinde Rhccteu,utraqj ciuitate obuiam cfFu fa.uenic.inde Ilium proceflit: caftrisc^ incâpo, qui eft fubietîtus mcenibus’.poGtis, in urbem, arcemCp cum afcendilTetîfacrifîcauit Mineruæ præiîdi arcis: Si Ilienfibus in omni rcrum, uerz borumep honore ab fe oriundos Romanos præferentibusiôi Romanis lætis origine fua.inde profecti fexris caftris ad capuc Caici amnisperuenerut. Eo Si rex Eumencs, conatus primo ab Hellefponto reducere claflem in hyberna Elæam, aduerfis deinde uentis cum aliquot die/ busfuperare Leôton promontorium n6 potuiflet:in terram egrclTus,ne deeflet principes re/ rumiquà proximû luic,in caftra Romana cum parua manu contcndit.Ex caftris Pergamum reraiflus ad commeatus expediendos,cradico frumento quibus iufterat Cos. in cadem ftatiz ua redrjt.inde plurium dieru præparatis dbarrjs.confilium erat ire ad hoftem,priuf^ hyems bpprimeret. Regia caftra circa Thyatiram erant.ibi cum audiftet AnriochusiP.Scipionem aegrum Elæam dclatum: legatos, qui hlium ad eum reduccret-.miiît.Nô folum animo patrio gratum munus.fed corpori quoep îalubre gaudiu fuit.fatiatus^ tandem coplexu filq.Renun tiate,inquit.'gratias régi me agcre:referre gratia aliam nunc non pofte:^ ut fuadeamme ante in aciem dcfcédat:cp ut in caftra me rediflè audierit. Quanquâ lx millia pcditu,plus x 11 millia equitu animos interdum ad fpem certaminis faciebantimotus tarnen Antiochus tanti authoritate uiri, in quo ad incertos belli euentus omnia fortunæ pofuerat (ùbfîdia: rccepit le, trâfgreffus Phrygiû amncmicircatç Magnefiâ,quæ ad Sipylum cft:pofuit caftra.Ôi ne,dum èxtrahere tempus uellet.munimenta Romani tentarentifofTam fex cubitis altâ, x 11 latam cum duxiffet: extra duplex uallum foflæ circudedih interiore labro muru cû turribus crebris obieciuunde facile arceri trâiîtu foftæ hoftis poftet. Cóful circa Thyatirâ regem efte ratus, cótinuis itineribus quinto die ad Hircanû campum defeendit.inde cum profcólu audiftet: lèz cutus ueftigia citra Phrygiu amnê quatuor millia ab hofte pofuit caftra.Eö mille ferme equi tes(maxima pars Gallogræci erât:à Dacæ quidâ, aliarumc^ gentium lagittarq equiti inter/ mifti)tumultuofe amne traieôlojn ftationes impetû fecerunt. Primo turbauere incôpofitos: deinde cum longius certamen ficretiRomanorû ex propinquo caftris facile fubiîdio crefeeret numerusircgi] feftî iam,SC plures no fuftinentes reciperc (è conati,circa ripam amnis,priuf^ flumen ingrederentur,ab inftantibus tergo aliquot interfeefti funt.Biduû deinde filentiû fuit, neutris trâfgrcdientibus amnem.tertio poft die Romani ftmul omnes trâfgreftï funt: SC duo millia ferme,SC quingentos paftus ab hofte pofuerunt caftra.Metâtibus,ÔC muniédo occupa tis tria millia dcledla equitu peditumep regioru magno terrorc,ac tumuitu aduenere.aliquan to pauciores in ftatione erantiduo tarnen millia per fe.nuUo à muniméto caftroru milite auo caro,ÔC primo æquum præliû fuftinuererôC crefeete certamine pepulerunt hoftes, centû ex his occifis,centû ferme captis. Per quatriduu infequens inftruôtæ utrineç acies pro uallo ftetere. quinto die Romani proceftere in medium câpi. Antiochus nihil promduit figna: ita ut extre mi minus mille pedes à uallo abeftent.Cóful poftea^ detreëlari certamen uiditrpoftero die in cócilium aduocauit, quid fibi faciendum effet:fi Antiochus pugnandi copia nó faceret. in/ ftare hyememiaut fub pellibus habédos milites foreiaut ft cócedere in hyberna ucllent,diffè rendum efte in æftatem bellum. Nullum unquâ hoftem Romani æque côtempferunt.con clamatu undiq; eft:duceret extemplo:S£ uteretur ardore militû:qui,tanquâ non pugnandum cum tot millibus hoftiû,fed pat numerus pecorû trucidandus eflèteper foftas, per uallum ca/ ftra inuadere parati erâttfi in prælium hoftis no exiret. Cn.Domitius ad explorandu iter, 6Cqua parte adiri uallum hoftiû poftet,miflus,poftea^ omnia certa retulitipoftero die pro/ pius caftra admoueri placuit. tertio figna in mediû campi prolata: SC inftrui acies cœpta eft.

Nec Antiochus ultra tergiuerfandum ratus,ne SC luorû animos minueret detreôtando cer tamé,ôC hoftiu fpem augerec,SC ipfe copias eduxiutantu progreflus à caftris ut diraicaturum appareret

*5° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC, CLV A R T AE

apparcret.Romana aci'es unius props formxfuicS: horai'nu.flC armorum generejuæ legio/ nes RomanæJuæ fociûm ac latini nominis erât:quina millia K quadragcnos Gngulæ habe/ banuRomani media acié,cornua Latini tcnuerûtîhaftatorû prima Ggna, deinde pnncipum crant:triarii poftremos daudebât.Extra hâc ueluti iuftâ aciem à parte dextera côiui Achæo/ rum cctratis immiftos auxiliares Eumenis tria millia fermé peditu æquata fronte inftruxit; ultra cos cquitum minus tria millia oppofuinex quibus Eumenis oôlingcnti.reliquus omnis cquitatus Romanus eranextremos 1 rallos Cretenfes (quingétorum utriq? numerum cx/ plcbantjftatuitdæuum cornu non uidebatur egere talibus auxilrjs:quia flumen ab ea parte,ri pæcp diruptæ claudebannquatuor tarnen inde turmæ equitum oppofita\Hæcfumma copia rum erat Romanisîôi duo millia miftorû Macedonû, Thracume^tqui uoluntate fccuti erât. hi præGdio rcliéli funt caftris.fexdecim elephantos poft triarios in fubGdio locauerunt.nam praeterquam quod multirudinem regiorum elephantorum (erant autem quatuor amp;nbsp;l ) fufti/ nerc non uidebantur pofTe; ne pari quidem numero indicis Africi rcGftut: Gue quia magnitu dine,(longe cnim illi præftât) Guc roborc animoru uincûtur. Regia acies uaria magis mul/ risgcntibusJiftïmilitudine armorû,auxiliorumcperat. X Si fex millia peditummore Mace donum armati fuerc: qui phalangitæ appellabantur. hæç media acies fuit in fronte in deeem partes diuifa.partes eas interpoGtis binis elephantis diftinguebat. à fronte introrius in duos Si XX X ordincs armatorum acies patebat. hoc Si roboris in regtjs coprjs erat: ôf perinde cum alia fpccie.tum eminentibus tantum inter armatos elephantis magnum terrorem præ/ bebat.Ingentes ipG eranttaddebant fperiem fironralia,ôi cnftæ.ôi tergo impoGtæ turres, tur/ ribuseß fuperftätes præter retftorem quaterni armati.Ad latus dexterû phalangitarum mille flCquingentospeditcs Gallogræcorum oppofuit. his tria millia peditum loricatorum (cata/ phradlos ipG appcllant)adiunxit. addita hisala mille ferme cquitum. hanc Gcmeam uoca/ bant.Medi erant ledli uiri,ôi ciufdcm regionis mifti multarum gentium cquitcs.cótinens his grex XVI elephantoru eft oppoGtus in fubGdrjs.ab eadem parte paululum produdlo cor/ nu regia cohors crat: Argyrafpidcs a genere armorum appellabantur. Dacæ deinde équités fagittariorum mille Si ducétùmtleuis armatura trium milîium,pari fermé numero pars Cre/ tenfes,pars Tralles, duo millia Si quingéti MyG fagittarrjs adiundi erant. Extremum cornu claudebant quatuor millia mifti Cyrtæi funditores,ôi Elymæi fagittari].Ab læuo cornu pha langitisadiund'i erant Gallogræci pedites mille Si quingenti. Gmilitcrhis armati duo miilia Cappadocum ab Ariarathe miftierât.regrj indeauxiliares mifti omnium gencrum duo mil/ lia Si feptingcnti.ôC tria milia cataphraeftorum cquitum,3i mille alrj équités, regia ala Icuiori/ bus tegumentisfuis,cquorumfp,alio haud diftimili habitu; Syri plcricp erant Phrygibus SC Lydis immifti.ante hune cquitatum falcatæ quadrigæ.ôC camcli, quos appellant dromadas, his inGdebant Arabes fagittarrj gladios habentes tenucs.longos quaterna cubita: ut cx tan/ ta altitudinc côtingere hoftem pofTcnt.inde alia multitudo par ci,quæ in dextero cornu crat: primi Tarentini: deinde Gallogræcorum cquitum duo millia ÔC quingenti: inde Ncocrctcs mille;dC eodem armatu Cares, Si Cilices mille Si quingenti: Si totidem Trallcsiôi tria millia cecratorum:PiGda: hi erant,SC Pamphylq.SC Lycii:tum Cyrtæorum,5C Ely'^mxorum paria in dextero cornu locatis auxilia:SC x v ï elephanti modico intcruallo diftantes. Rex ipfe in dextero cornu erat: Scleucum Glium,6C Antiparrum.fratris Glium, in læuo præpofuinmcdia acies tribus permifta : Minioni, Si ZcuGdi, Si Philippo magiftro elephantorum. Nebula matutina crefeente die Icuata in nubcs caliginem dédit: humor inde ab auflro uclut perfu/ dit omnia, quæ nihil ad malum Romanis, eadem perincommoda regiis erant.nam Si obfcu ritas lucis in acic modica Romanis non adimebat in omneis parteis confpcdum: Si humor toto fere graui armatu nihil gladios.aut pila hebetabat. regrj tarn lata acienc cx medio qui/ dc.m cornua fua circufpiccre potcratznedum extremi inter fe confpiccrcntur: Si humor arcus, fundastp,SC iaculorum améra emollierat. falcatæ quoep quadrigæ.quibus fc perturbaturum hoftium aciem Antiochus credideranin fuos terrorem uerterût.Armaræ aute in hunc maxi/ me inodu eranc.cufpides circa temoncm ab iugo decé cubita extantes uelut cornua habebât:

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER SEPTI MVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;5’

quibus quicquid obuium daretur.transfîgerentîôi in extremis iugis binæ circa cmincbät falz ces;altera æquata iugo:akera inferior in tcrram deLiexa:ilIa,ut quicquid ab latere obqccrctur, abfcinderetdiæcjUt prolapfos fubeuntesc^ contingcret.irem ab axibusrotarum utrinq; binæ eodem modo diuerfæ deiigabantur falces.Sic armatas quadrigas,quia,n' aut in extremo,aut in medio locatæ forent,per fuos agêdæ eranuin prima acie,ut ante diótum eft,locaucrat rex, Quod ubi Eumenes uidit,haud ignarus pugnæ,ôi quam anceps effet auxilij genus,(i quis pa uorem magis equis inrjccret, quàmiufta adoriret'' pugna: Cretefcs[fagittarios,funditorcsc^, amp;nbsp;iaculatoresequitu non confertos,fed quammaxime po(fent,difperfos excurrere iubetæxq^ omnibus (îmul partibus tela ingerere, Hæc uelut procella partim uulncribus mifliliu undiqj conieóloru,partim clamoribus diffonis ita confternauitequos: ut repente uelut effrenati pafz fim incerto curfu ferrentun quorum impetus ÔC leuis armatura, ôi expediti funditores, 06 uez lox Creteniis momento declinabannöi equos infequcndo,tumultuac pauorem equis, camez Iisép,ô2 ipfis fi'mul confternatis augebant,clamore öi ab alia circunftantium turba multiplici adiedto.Ita medio inter duas acies campo exiguntur quadrigæzamotoéq; inani ludibrio, tum demum ad iuftum præIium,G'gno utrinqj dato,cócurfum eft.Cæterû uana ilia res ueræ mox cladis caufa fuit.auxilia enim fubGdiaq;,quæ proxime locata erant.-pauore Si confternatione quadrigarum territa,âi ipfa in fugam uerfa nudarût omnia ufqj ad cataphradtos équités, ad quos cum diflipatis fubiîdrjs perueniffet equitatus Romanusmc primum quidem impetura parseorum fultinuerunualq fuG funt:alfj propter grauitatê tegumcntorum,armorumcp opz preffi funt.totu deinde læuu cornu inclinauit:ôi turbatis auxiliaribus, qui inter équités, quos appellant phalangitas,erant: ufq; ad media aciem terror peruenit.Ibi Gmul perturbati ordiz ncs:SC impeditus intercurfu fuorû ufus prælongarum haftarum: (fariffas Macedones uocât) intulere Ggna Romanæ legionesJÔê pila in perturbatos coiecere.ne interpoGti quidê elephan ti militem Romania deterrebantaffuetu iam ab africis bellis, euitare impetû bcluæ ex tranfz uerfo,aut pilis incefrerc,aut,G propius fubire poffeugladio neruos incidere. Iam media acies ferè omnis à fronte proftrata erat:amp; fubGdia circumita à tergo cædebantuncum in parte alia fugam fuoru,ÔC propè iam ad ipfa caftra clamore pauentiû accepere.namqj Antiochus à de xtero cornu, cura ibi Gducia fluminis nulla fubGdia cerneret, prætcr quatuor turmas equitu: Si eas,dum applicant fe fuis,ripara nudantesn'mpctû in earn parte eu auxilrjs,ô2 cataphraélo cquitatu fecit-.nec à fronte tantura inftabattfed circumito à fluraine cornu,iam ab latere urgez bat: donee fugati équités primu,deinde proximi peditu effufo curfu ad caftra corapulG funr. Præerat cartris M.Æmylius tribunus militu,M.Lepidi Gliustqui poft annos paucos ponz tifex maximus faôtus eft.is qua fuga cernebat fociorû, cû præGdio omni occurrittôi ftarc priz mo,deinde redire in pugnâ iubebat,pauorê,ô£ turpem fugam increpans.minæexindeerant: in perniciem fuam cæcos ruere:ni diôto parerent.poftremo dat Ggnum fuis:ut primos fugien tium cædant:turbam infequentiu ferro, ÔC uulncribus in hoftes redigat.Hic maior timor miz norem uicit.ancipiti coadti metu primo c6ftiterunt:deinde ôê ipG rediere in pugnâ: Æmyz lius cû fuo præGdio (crant auté duo millia uiroru fortiû)cffufe fequente rege,acriter reftitit:Ô2 Attains Eumenis frater à dextero cornu, à quo læuum hoftium primo impetu fugatû fuerat: ut ab Gniftro fugam fuorum, Si tumultum circa caftra uidit: in tempore cum ducentis cquitiz bus aduertit.Antiochus,pofteaquâôicos,quorû terga modo uideraurepetentes pugnam,ôi aliam à caftris, Si ex acie affluente turbam c6fpexit:in fugam uertit equu. ita utroq? cornu uidlores Romani per aceruoscorporum.quos in media maxime acie cumulaueraat:ubi Si ro bur fortiftimorum uirorum,0i arma grauitate fugam impedierat: pergunt ad caftra diripicn da.equites primi omniu Eumenis, deinde Si alius equitatus toto paffim campo fequutur hoz ftem:Si poftremosut quofcp adepti funt,cædunt.cæcerum fugienribus maior peftis intermi ftis quadrigis,elephantisc^,8i camelis erat fua ipforu turba:cum folutis ordinibus uelut cæci fuper alios ali) ruentes incurfu beluaru obtererentur.In caftris quoq? ipgens,Si maior propè, in acie cædescft édita, nam Si primorû fuga in caftra maxime indinauit: Si huius Gducia muttitudinis,quæ in præGdio eraupertinaciuspro uallo pugnarunt,retenti in portis, ualloc^, quæ

152 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC» Q_v A R T AE

quæ feimpetu ipfo capturos credidcrant,Romani', poftcaquam tandem perrupcrunt:ab ira grauiorem cdidcrunt cædcra. Ad quinquaginta millia pcditum cæfa co die dicuntun equp tum quatuor millia:mille,Si quadringenti capti:5C quindecim cum redtoribus clcphanti.Ro/ manorum aliquot uulncrati funticecidcrût non plus CGC pedites,quatuor Si uiginti cqui/ tesiôCdeEumcniscxercituquinqjamp;uiginti. Etilloquidem dieuiótores dircptis hoftiû ca/ fths cum magna præda in fua reuerterunt.poftero die fpoliabant exforum corpora: amp;nbsp;capti/ uoscotrahcbant.iegati ab Thyatira, Si à Magneiîa ad Sipylum ad dedédas urbes ucncrut.

Antiochus cum paucis fugiensu'n ipfo itinere pluribus congregantibus fc,modica manu ar matorum media ferme nodte Sardeis concefiît. inde cum audifîet: Seleucum fiIium,ÔC quofz dam amicorum Apameam prægrcffos/Sd ipfe quarta uigilia cum coniugeac filia petit Apa/ meamtZ^enoni tradita euftodia urbis,Timone Lydiæ præpofito.quibus fpretis,confcnfu op pidanorum.ôi militum,qui in arce erannlegati ad confulem miffi funt Sub idem ferè tem/ pus Si ab TrallibuSjô^ à Magnelîajquæ fuper Mæandrum ab Ephefo legati ad deden das urbes uencrunt.Reliquerat Ephefum Polyxenidas audita pugna: Si claffe ufq; ad Para/ ram Lyciæ prætcrueôlusunetu ftationis Rhodiarum nauiû,quæad Megiften crac:in terram cgrclîus cum paucis itinere pedeftri Syriam petfjt. Alîæciuitates in fi'dem cófulis.ditionemc^ populi Romani fefe tradebât.Sardibus iam coful erat:ôC eô P.Scipio ab EIæa,cum primum pati laborem uiæ potuit:ucnit.Sub idem ferè tempus caduccator ab Antiocho per P. Scipio nem à cofule petfjt:impetrauitq3:ut oratores mittere licerct regi.paucos poft dies ZcuiîSjqui præfcôlus Lydiæ fuerat:SC Antipater,fratris filius,uencrunt:prius Eumene c5ucnto,quê pro/ pter uetera certamina auerfum maxime à pace credebant elfe: Si placatiore co Si fua Si regis fpe inuento.tum P.Scipione, Si per cum côfulem adierunt: præbitocp ijs petentibus frequéti côcilio ad mandata edenda. Nô tam quid ipß dicamus,habemus,inquic Z^culîstqr ut à uo bis quæramus Romanûquo piaculo expiarc errorê regis,pacem ucniamcp impetrare à uidto ribus poftumus.Maximo femper animo uiótis regibus,populisep ignouiftis.quanto id maso re,ôi placatiore animo decet uos faccre in hac uiôloria: quæ uos dominos orbis terrarû fccitC pofitis iam aduerfus omnes mortalcs certaminibus, haud fccus,^ dcos confulcre. Si parccre uos generi humano oportet. Iam antequam legati ucnirent: decretu erat, quid refponderc/ tur.refpondcre Africanum placuit.is in hune modum locutus fertur. Romani ex qs,quæ in deûm immortalium poceftate crantsea habemusquædfj dedcrunt:animos,qui noftræmen tis funt,eofdem in omni fortuna geftîmustgerimuscpsneqj cos fecundæ res extulerûtsnec ad/ uerfæminucrunt.eius rci,ut alios omittamsAnnibalcm ueftrum uobisdarem tcfteminifi uos ipfos dare poftem.Pofteaquam Hellefpotum traiecimusspriufquam caflra regia,priufquam aciem uideremus: cum comunis mars,Si incertus belli euentussde pace uobis agcntibus,quas pares paribus ferebamus conditiones-.cafdem nunc uicftorcs uiôlis ferimus. Europa abftine/ tesAHaep omni,quæ cis Taurum montera cft:decedite.pro impenfîs deinde in bellum fadlis X V millia talentûm euboicorum dabitissquingenta præfentiasduo millia Si quingenta,cum fenatus populuscp Romanus pacem comprobauerint: mille deinde talentûm per x 11 an/ nos.Eumeni quoq; reddi c cc c talenta,amp; quod frumenti reliquum ex co,quod patri de/ bitura eft:pIacet:Ha;c cum pcpigcrimussfatfturos uos ut pro certo habcamus,eric quidem all quod pignus: iî obiîdes uiginti noftro arbitratu dabitis. Sed nunquam fatis liquebit nobis: ibi pacem effe populo Romanosubi Annibal erit.eum ante omnia depofeimus. Thoantem quoque Ætolum,concitatorem ætolici belli,qui ÔC illorum fîducia uos,ôô ucftra illos in nos ar mauit: dedetis: Si cum eo Mnaßmachum Acarnâncm, Si Chalcidenfcs Philonem, Si Eu/ bulum Jn détérioré fua fortuna pacem facict rcxtquia ferius facit, quàm faccre potuit.iî nunc remoratus fuerit: feiat: regum maieftatem difFicilius ab fummo faftigio ad medium detrahi: quàm à medqs ad ima præcipitari, Cum his mâdatis ab rege miftï erant legati:ut omnem pacis conditioncm accipcrcnt. itaqueRomam mitti legatos placuit. Conful in hybernaex/ creitum Magneßam ad Mæandrum, Si Tralleis, Ephcfumquediuiiît. Ephefum ad confu/ km paucos poft dies obiîdes ab rege adduóli funt: Si Icgati, qui Romam irent: ucncrunr.

Eumcncs quoq; codem tempore profedlus eft Romam:quo legati régis, fccutæeos Tunt lega tiones omniu A(îæ populorum. Dum hæc in Aiia geruntunduo fere fub idem tempus cum triumphi fpe prætorcs de prouincrjs Romam rcdicrunt:Q. Minutius ex Liguribus: M. Atti/ lius ex Ætolia. Auditis utriufqj rebus geftis.Minutio negatus tnumphus: Attilio magno con fenfu decretus’.iséç thumpbans de rege Antiocho,00 Ætolis urbcm cft inueótus, Prælata in co triumpho func figna militaria c C xx x argent! infeóli tria millia pondo:(îgnati tetra/ drachmûmatticûm cxiii milliatciftophori ccXLViiHuafaargenteacælatamulta.ma gnicp pondcns.tulit SC fupclledlilem regiam argenteam, ac ueftem magnificam, coronas au/ rcas,dona fociarum ciuitatum, x l v : fpolia omnis gencristcaptiuos nobiles, Ætolos.ÔC régi/ os duces fex ÔC triginta duxit. Democritus Ætolorum dux paucos ante dies cum è carcere no/ dte effugiflet:in ripa Tybcris confecutis cuftodibus, priufquàm comprehendcretur, gladio fc transfixir.milites tantum.qui fequeretur currum.defucrunt: alioqui magnificus Si fpeólaculo, SC fama rerum triumphus fuit. Huius triumphi minuit lætitiâ nuntius ex Hifpania triftistad/ ucrfa pugna in Vafcetanis duôlu L. Æmylr) proconfulis apud oppidum Lyconem cum Lufi tanis.fex millia de excrcitu romano cecidiîre:cæteros pauentes intra uallum copuifos ægre ca/ ftra defcndiflejÔC ad modum fugientiû magnis itineribus in agrum pacatum reduôtos. Hæc ex Hifpania nuntiata. Ex Gallia legatos Placentinorum,ÔC Cremonéfium L.Aurunculeius prætorin fcnatum introduxit.Iisquerétibus inopiam colonorum,aliis belli cafibus,alrjs mor/ DO abfumptis,quofdâ tædio accolarû gallorum rcliquiHe colonias,decrcuit fcnatus:uti G.Læ/ lius confuLfi ei uidercrur.fex millia familiarum confcriberet; quæ in cas colonias diuiderentur: ÔC ut L. Aurunculeius prætor triumuiros crearet ad cos colonos deduccndos. Crcari M. Atti/ lius Serranus.L.Valerius,P.filius,Flaccus,L.Valcrius,C.filius,Tappo. Haud ita multo poft cum iam confularium comitiorum appeteret tempus:C. Læliusconful ex Gallia Romam re/ drjt.is non folum ex fafto abfente fe S.C. in fupplementum Cremonæ, SC Placentiæ colonos fcripfit:fed ut nouæ coloniæ duæ in agrum,qui Boiorum fuiflet,deducerentur,ÔC retulit:SC au/ thorc eo patres cenfucrunt. Eodem tempore L.Æmylr) prætoris literæ allatæ de nauali pu/ gna ad Myonefum faôta.SC L. Scipionem confulem cxercitum in Afiam traiccifle. Vidloriæ naualis gratia in unum diem fupplicatio décréta eft: in akerû diem: quod cxercitus romanus turn primum in Afia pofuiflct caftra:ut ca rcs profpera SC læta cueniret.uicenis maioribus ho ftrjs in fingulas fupplicationcs facrificare conful eft iuftus.Inde confularia comitia magna con tentione habita.M.Æmylius Lcpidus pctcbat.adueria omnium fama: quod prouinciam Si/ ciliam petendi caufa, non confulto fenatu ut fibi id faccre liccret, rcliquiftet. pctcbant cum eo M.Puluius Nobilior,Cn.Manlius Volfo,M.Valerius Mcftala. Fuluius conful unuscrcatur: cum cæteri centurias non expleftent.isc^ poftero die Cn.Manliû.Lepido dciedto fnam Mcf/ fala cacuic)collcgam dixic.Prætoresexindefacti,duo Q.Fabrj,Labeo,ôC Pidor, (flamen qui/ rinaliseo annoinauguratus fuerat)M.Sempronius Tuditanus,L. Pofthumius Albinus, L.Plautius Hypfeus.L.Bebius Diiies. M.Fuluio Nobiliore,ÔC Cn.Manlio Volfone confuz libus,Valerius Antiâs author eft, rumoré cclebrem Romæ fuifle: SC penè pro certo habitum: rccipiendi Scipionis adolefcentis caufa confulê L.Scipionem,ÔC cum eo P. Africanum in collo/ quium cuoçatos regis,ÔC ipfos comprehenfos efle:ÔC ducibus captis confeftim ad caftra roma na exercitum du(ftum:eacp expugnatarôC deletas omnes copias Romanorû efle:ob hæc Æto los fuftulifle animosîôC abnuifïe imperata facere:principescp eorum in Macedonia,SC in Dar danos,ÔC in Thraciâad conducenda merccdeauxilia profclt;ftos:hæcqui nuntiarent Romam A.Terentium Varroncm, SC M.Claudium Lcpidum ab A.Cornelio proprætore ex Ætolia miflos cfle. Subtexit deinde fabulæ huic: legatos ætolos in fenatu inter cætera hoc quocp in/ terrogatos efle:unde audiflcnt imperatores romanos in Afia captos ab Antiocho rege:amp; ex/ ercitum delctum efle Ætolos refpondifre:ab fuis Icgatis fe, qui cum confule fuerinncertiorcs faclos. Rumoris huius quia neminem alium authorem habeotneqj aflirmata res mea ôpi/ nione fit-.nec pro uana prætcrmiflTa. Ætoli legati in fenatum introdu(fti,cum SC caufa cos fua ôC fortuna hortaretunut confitendo feu fuæ culpæ,feu errori ucniam pctercnt fuppliccs*. orfî à

gt;54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC» Q_ V A R T A E

bcneficqs in popuîum romanum.ÔC propè exprobrantes uirtutcm fuam in Philippi bcllo, K offcnderunc aurcs infolentia fcrmonis:ÔC eô,uetcra ôi obliterata rcpctendo,rem adduxerunt; ut haud paulo plurium malefîciorum gentis, quàm bencfîciorû memoria fubirct animos pa/ trum; amp;nbsp;quibus mifericordia opus erat: iram odium iritarent. Interrogati ab uno fenatorc, pcrmitterent ne arbitriu de fc populo romanoCdeinde ab altero,habituri ne eofdem.quos po pulus romanus,focios,ôi hoftcs efïcntCnihil ad ea refpôdentes.cgredi templo iufli funt. Con clamatum deinde propè ab uniuerfo fenatu eftrtotos adhuc Antiochi Ætolos efle: amp;nbsp;ex uni/ ca ea fpe pendcre animos eorum. itaqj bellum cum haud dubijs hoftibus gcrendum: perdo/ mandumcp feroces animos efle. Ilia etiam res accendinquod eoipfo tempore, quo pacem ab Romanis petebant:Dolopiæ,atcç Athamaniæ bellum infercbant.Scnatufconfultû in M. At tilq fententiam,qui AntiochuÆtoloscp deuicerattfaólu eft:ut Ætoli eo die iuberentur profi/ ■ cifci ab urbeiSi intra quintudecimum diem Italia exccdcre.A.Terentius Varro ad cuilodien/ dum iter eorum miflus,denuntiatumc^:fiqua deinde legatio ex Ætolis.nifi permiflu impcra/ toris.qui earn prouinciä obtineret:amp; cum legato romano uenifletRomam:pro hoftibus om/ nes futuros.Ita dimifti Ætoli. De prouincijs deinde confules retulerunt, fortiri cos Ætoliam, amp;nbsp;Aiîam placuit.qui Äfiam fortitus eftetiexercitus ei,quem L.Scipio haberct: eft decrerus: 63 in eins fupplementum quatuor millia peditum romanoriji,ducenti équités, amp;nbsp;fociorum ac lati ni nominis oóto millia peditum,K quadringenti équités: his coprjs ut bellum cum Antiocho gercret. Alteri confuli exercitus, qui erat in Ætolia: eft decretus: ôi ut fupplementum fcriberet pcrmiflum,ciuium fociorumcß eundem numerum:quem collega.naues quocß idem cos. quæ priore anno paratæ erât:ornare iuftus: ac ducere fecum: ncc cum Ætolis folum bellum gerere, fed etiam in Cephaleniam infulam traijcere.Mandatum eidem:ß per commodum reipub. fa cere poftet: ut ad comitia Romam rediret. nam præterquàm quod magiftratus annui fubro/ gandi eftent:cenfores quoq; placere creari.ß qua res cum teneretifenatum certiorem faceret:ie ad comitiorum tempus occurrere non pofte.Ætolia M.Fuluio,Afia Cn.Manlio forte cucnit. Prætorcs deinde fortiti (ùnt,L.Pofthumius Albinus urbanâ,amp; inter peregrines, M.Scmpro niusTuditanusSiciliam, Q. Fabius Piótor flamen quirinalis Sardiniam, Q. Fabius Labeo claftem,L.PlautiusHypfcus Hifpaniam citeriorem,L.Bebius Diucs Hifpaniam ulteriorem. Siciliæ legio una,ôi claflis,quæ in ca prouinciä erat:decreta.ÔC ut duas décimas fruméti nouus prætor imperaret Siculis.earum alteram in Alîam,alteram in Ætoliam mitteret. Idem ÔC ab Sardis exigi,atq; ad cofdem exercitus id frumentû,ad quos fi'culum,dcportari iuftum. L.Bez bio fupplementum in Hifpaniam datum mille romani pedites, équités quinquaginta, amp;nbsp;fcx millia peditum latini nominis,amp; CC équités. Plautio Hypfeo in Hifpaniam citeriorcm mille romani dati funt peditesiduo millia fociùm latini nominis,ôcducenti equires.cum his fùpplez mentis ut fingulas legiones duæ Hifpaniæ haberét.Prioris anni magiftratibus,C.Lælio cum fuo exercitu prorogatum in annum imperium eft.prorogatum Ô2 P.Iunio proprætori in Hez truria cum co exercitu: qui in prouinciä eftet: Si M. Tutio proprxtori in Brutrjs, amp;nbsp;Appulia.

Priufquàm in prouincias prætores irenneertamen inter P. Licinium pontifîcem maximum fuit,amp; Ô,Fabium Pièlorem flamine quirinalem:qualc patrum memoria inter L. Mctellum, Si Pofthumium Albinum fuerat.Confulem ilium cum C.Luètatio collega in Siciliâ ad claf/ fern profîcifcêtcm ad facra retinuerat Mctellus pontifex maximus.prxtorcm hune,ne in Sarz diniam profîcifcerctur.P.Licinius tcnuit.amp; in fenatu. Si ad populum magnis contentionibus certatum eft:ôi imperia inhibita ultro,citroéç:ôCpignora captatôC mulètæ dilt;ft:æ:amp;: tribuni ap pellatiiK prouocatum ad populum eft. religio ad poftremum uicit:ut didlo audiens cftèt flaz men pontifîci. Si mulcftæ ex iuftu populi remiftæ. ira prouinciæ ereptæ prætorem magiftratu abdicate fe conâtem patres authoritate fua deterruerunt:Ôi ut ius inter peregrinos dicerct,dez crcucrunt.Deleôtibus deinde intra paucos diesfneqj enim multi milites legendi erant) perfez dlis,confules,prætorescp in prouincias profîcifcuntur. Fama deinde de rebus in Afia geftis réméré uulgata fine authore:ôi poft dies paucos nuntrj ccrti,literær^ imperatoris romam alla (a;, quxnon tantum gaudium ab recenti metu attulerant: (deflerantenim uidfum in Ætolia

metuerc)quâm auertcrunt famamtquod incuntibus id bellum gram’s hoflis Si fuis uiiibus^Si quod Annibalem reólorem militiæ haberettuifus fucrac. nihil ramen auc de confule mittedo in Afiam mutandum,aut minuendas cius copias céfucrunt:metu,nc cum Gallis foret bellan/ dum. Haud multo poft M.Aurelius Cottadegatus L,Scipionis,cum Antiochi régis legatis 61 Eumcnes reXjRhodqc^ Romam uenerunt.Cotta in fenatu primum,deinde in concionem iuflu patrum.quæ acta in Afia eftent,expofuit.fupplicatio inde in triduum décréta efttSi x l ' maiores hoftiæ immolari iuftic.Tum omnium primum Eumeni fenatusdatus eft.Is cum bre uiter Si egiftet gratias patribustquod obfidione fe,ac fratrê exemiflcnt: regnumcp ab iniurrjs Antiochi uindicaftcnttSi gratulatus cftettquod mari terrai^ profpere res gcfliftenttquodcp re gem Antiochu fufum,fugatumc^,8i exutum caftris,priusEuropa,poft Si Afia, quæ cis Tau/ rum montem efttexpuliftenttfua deinde mérita malle eos ex imperatoribusfuis, legatiscp,^ fe c5memorancecognofci,dixit. Hæc approbantibus cun(ftis,iubetibuscp dicerc ipfum omiO fa in id uerecundia,quid Gbi ab fenatu.populocp romano tribui æquum ccnfcrcttpropcniîus cumulatiusq^,ß quo poftinprout cius mérita (înt.fenatum facfturu:ad ea rcx. Si ab alrjs ßbi pratmiorum optio deferretur;libenter,data modo facultate confuicndi fenatu romanum,conz ßlio ampliftimi ordinis ufurum fuiftetne quid aut immoderate cupifle,aut petiffc parum mo/ defte uideri poftet.uerum enimuero cum ipG datun' ßnttmulto magis munificctiam eorum in fe.fratrescp fuos ipforu arbitrfj deberc cfte. Nihil hac oratione eius P.C. deterriti funt,quo minus dicere ipfum iubercnt.Sicum aliquandiu hincindulgentia.hinc modeftia inter permit/ tentes inuicé,non magis mutua.quàm inexplicabili facilitate certatum eftcttEumcnes templo cxceftît.Senatusin eadem perftare fententiatut abfurdû efte dicercttignorarc regem quid fpe rans,aut pctens ucncrit.quæ accommoda regno fuo fint,ipfum optime fcire; Aiîam longe me lius.quàm fenatum noffe.reuocandum igitur,8i cogendum,quæ uellet,quæcp fcntirct,expro/ mere.Redudhus à prætore in templu rex,Si dicere iuftus. Perfeueraflem,inquit,tacerc P.C, ni(î Rhodiorum legationem mox uocaturos uos fciremtSi illis auditis,mihi neceftitaté fore di cendi.qux quidem eo difïîcilior oratio erit-.quod ea poftulata eorum futura funt: ut no folum nihil,quod contra me fittfed ne quod ad ipfos quidê proprie pertineattpctcrc uideâtur. agent cnim caufam ciuitatum græcarum: Si liberari eas dicent debere. quo impetrato,cui dubiû eft, quin Si à nobis auerfuri fint non eas modo ciuitates,quæ libcrabuntunfed etiâ ueteres ftipcnz diarias noftrasCfibi autem tanto obligatos benefîcio,uerbo focios,re ucra fubiedlos imperio. Si obnoxios habituri fintCÔi(fi dqs placet)cu has tantas opes affeólabunttdiftimulabunt alla parte id ad fe pertinere:uos modo id decere.ôi conucniens efte antcfadtis, dicent. Hæc uos ne decipiat oratio,prouidcndum uobis erif.nc ue non folum inæqualiter alios nimium deprimaz tis ex foctjs ueftris'.alios præter modu extollatisifed etiam ne qui aducrfus uos arma tulerint: in meliore ftatu fint,quàm foctj,Si amici ueftri.Quod ad me attinctu'n alqs rebus ceffiftè intra finem iuris mei cuilibet uideri malim: quàm nimis pertinaciter in obtinendo eo tctendifte, in ccrtamine autem amicitiæ ueftræ, bcneuolentiæ erga uos,honoris,qui à uobis habebitur: miz nime æquo animo uinci poftum.Hanc ego maximam hæreditate à pâtre accepi. qui primus omnium Afiam,Græciamc^ incolêtium in amicitiam ueftram uenineamq^ perpétua, Si con^ ftanti fide ad extremum finem uitæ perduxitmec animum dutaxat uobis bonum,ac fidelem præftitinfed omnibus interfùit bellis,quæ in Græcia geftiftis, terreftribus naualibuscp:omni généré commeatuu ita,utnemo fociorum ueftrorum æquari ulla parte poftet: uos adiuuit.po ftremo cum Bœotios ad focietatem ueftram hortaretur:in ipfa concione intermortuus haud inuko poft expirauit.Huius ego ueftigia ingreftus uoluntati quidem, SC ftudio in colendis uo bis adrjcereCetenim inexuperabilia hæc erant)nihil potuiirebus ipfis,meritiscp,SC impéfis offi ciorum ut fuperare poftem,fortuna,tempora, Antiochus, SC bellum in Afia geftum præbuez runt materiam.Rex Afiæ,ÔC partis Europæ Antiochus filiam fuam in matriraoniu mihidaz banreftituebat extcmplo ciuitates,quæ defecerant à nobis:fpem magnam in pofteru amplifi candi regni faciebat:fi fecum aduerfusuos bellum geftiftem. Non gloriabor eo,quod nihil in uos deliquerim.illa potius,quæuetuftiftima domus noftræ uobifeum amicitia digna funt-.rez tnmm x feram

156 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. V A R T AE

feratn;terrcftnbus,naualibusé^ copqSjUt nemo ueftrorû fociorum me æquipararc poflet: imz peratores ueftros adiuLii:commeatus terra maricp fuppeditaui:naualibuspræliis,quæ multis lods Eidta funt:omnibus affui: neclabori meo.nec periculo ufquâ pepcrd. quod miferrimum eft in bello:obfîdioné paiTus fum,Pergami inclufus cû difcrimine ultimo fimul uitæ regnirp.li beratus deinde obiîdione.cum alia parte Antiochus, alia Seleucus circa arcé regni mei caftra haberent: reliôlis rebus meis tota clafle ad Hellefpótum LSeipioni confuli uellro occurri-.ut eum in traqdendo exerdtu adiuuarem. Poftquàm in Afiam exercitus uefter eft tranfgreflusî nunquam àconfulc abfceflîmemo miles romanus magis affiduus in caftris ueftris fuir.quàm egojratresq? mei-.nulla cxpcditio,nullum cqueftre prælium fine me fadlum cft.in acic ibi fte/ ti.cam partem (um tutatus,in qua me conful efife uoluit.Non fum hoc didlurus P.C.quis hoc bcllo meritis erga uos mecum comparari poteftCcgo nulli omnium ncqj populorum,neq5 rez gum,quos in magno honore habetismon aufim me comparare.Mafanifla hoftis uobis ante? quàm focius fuitmcc incolumi regno cum auxilqs fuis.fed extorris,expulfus, amiflîs omnibus copi')s,cum turma equitum in callra confugit ucftra.tamen eum, quia in Africa aduerfus Syz ph3ccm,ôi Cartbaginenfes fideliter, atqj impigre uobifeum ftetit: non in patrium folura rez gnum reftituiftistfedadieôla opulentiiïima parte Syphacis regni, præpotentem inter Africæ reges feciftis.Quo tandem igitur nos prxmio.atq; honore digni apud uos fumus: qui nunc^ hoftes.femper foci) fuimus‘rpater,cgo,fi atrcscp mei non in Afia tantum, fed etiam procul ab domo in Pcloponcfo.in Bœotiaan Ætolia,Philippi,Antiochi,ætolico bcllo,terra,maritß pro uobis arma tulimus.Quid ergo poftulasCdicataliquis.Ego P.C.quoniam diccre utiqj uolenz tibus uobis parendum efltfj uos ea mente ultra Tauri iuga Antiochum emouiftis:ut ipfi tene rctis cas tcrrasmullos accolas.ncc finitimos habcrc,quàm uos malo: ncc ulla alia re tutjus,ftaz biliusep regnum meum futuru fpero.fed fi uobis dcccdcrc inde.atc^ exercitus dcducere in ant mo eftmcminem digniorem cfle ex focqs ueftris.qui bcllo à uobis parta poHidcanquàm me, diccre aufim. At cnim magnificu eft liberate duitates feruas, ita opinonfi nihil hoftile aducrz fus uos fccerunt.fih auté Antiochi partis fuerunnquanto eft ueftra prudentia.ôi æquitate diz gnius/ocqs bcncmeritis,quàm hoftibus uos cofulcreC Grata oratio regis patribus fuinSC faz elle apparebat munifîce omnia, K propenfo animo faifturos. Interpofita Smyrnæoru breuis Icgatioeft.'quia non aderant quidam Rhodiorum.CollaudatiscgregieSmyrnæis,quod om nia ultima pati,quàm fc régi tradere maluiflent:introdu(fti Rhodij funt.quoru princeps legaz tionis,expofitisinitiis amidt!æcum populo romano,mcritiscp Rhodioru Philippi prius, dez inde Antiochi bello. Nihil,inquit,nobis tota noftra acftionc P.C.neqj difficilius,neqj mole ftius eft,quàm quod cum Eumenc nobis difeeptatioeft: cum quo uno maxime regum ôC priz uatum fingulis, 6i,quod magis nos mouet: publicum duitati noftræ hofpitiu eft. cætcrû non animi noftri P.C.nos.fed return natura,quæ potentiflima eft:difiungit;ut nos libcri etiam az lioru libertatis caufam agamusiregcs ferua omniaiSi fubieéta imperio fuo efife uelint.Vtcuqj tarnen reshabenmagis uerccudia noftra aduerfus regem nobis obftat:quàm ipfa difeeptatio aut nobis impedita eft:aut uobis perplexam delibcrationem præbitura uidetur. nam fi aliter fodo,atq; amico régi. Si benemerito hoc ipfo in bcllo,de cuius præmijs agitur: honos haberi nullus pofTctmifi libéras duitates ci in feruiturcm traderctis;cftetdclibcratioanccps:ne aut re gern amicum inhonoratum dimitteretisiautdeccderctis inftituto ueftro: Si gloriam Philippi bcllo partam nunc feruitute tot ciuitatu deformarctis. fed ab hac ncceftitate aut gratiæ in ami cum imminuendæ,aut gloriæ ueftræ.egrcgie uos fortuna uindicat, eft cnim dcûm bcnignitaz te no gloriofa magis,quàm diucs uitftoria ueftra: quæ uos facile ifto uelut ære alicno exoluat. nam Si Lycaonia,ôC Phrygia utraq;,S: Pifidia omnis,Ôi Cherfonefus, quæcp drcûiaccnt Euz ropætin ueftra funt poteftatc:quarum una quælibct regi adicôla multiplicarc regnum Eume nis poteft: oranes uero datæ maximis eum regibus æquare. licet ergo uobis Si præmfjs belli ditarc focios:ô^ non decedere inftituto ueftro. Debetis etiam meminiffe: quem titulum præ tenderitis prius aduerfus Philippum.nunc aduerfus Antiochum belli:quid feceritis Philippo uitto; quid nunc à uobis, non magis quiafedftis, quàm quia id uos facere dccet: defideretur ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atlt;ç

atq? cxpeóletur.alïa cnim alqs Si honefta,S2 probabilis eft caufa armoru. illi agruin, hi uicos, hi oppida,hi portus,oram^ aliquam maris ut poiïideant.uos nee cupiftis hæc,antequam ha bcrctismcc nunc,cum orbis terrarum in ditione ueftra fincupere poteftis.pro dignitate,ÓC gio ria apud omne genus humanum.quod ueftrum nomendmperiumt^ iuxta ac dcos immorta les iampridcm intuctunpugnaftis. quæ parare,ÔC quærere arduum fuit: nefcio an tueri diffici/ lius fi't.gcntis uetuftiflîmæ.nobiliflimæc]^ uel fama rerum geftarum, uel omni commêdatione humanicatis,dodlrinarumcp,tuendam ab feruitio regio libertatê fufcepiftis.hoc patrocinium rcceptæ in fîdem,ôC clientelam ueftram uniuerfæ gentis perpetuum uos præftare decet. Non quæ in folo modo antiquo funt:græcæ magis urbes funt:quam coloniæ earum,illinc quodam profcdlæ in Afiam:nec terra mutata mutauit genus, aut mores, certare pio certamine cuiuslP bet bonæ artis,ac uirtutis aufi fumus cum parentibus quæqj ciuitas,ÔCconditoribus fuis. Adi ftis Græciæ.adiftis Afiæ urbes pleric^.nifi quod longius à uobis abfumus,nulla uincimur alia re, Maffilienfeis, quos,G natura infita ueluc ingenio terræ uinci poflet: iampridem efferaflent tot indomitæ circunfufæ genees: in co honore,in ea merito dignitate audimus apud uos eife: ac (Î medium umbilicum Græciæ incolerent.nó enim fonum modolinguæ,uefl:itumqî ô: ha/ bitum,fed ante omnia mores,0i leges,amp; ingenium fyncerum, integrumc^ à contagione acco/ larum feruauerunt.Terminus eft nunc imperij ueftri mons Taurus.quicquid intra eum cardi nem eft:nihil longinquum uobis uideri debet.quô arma ueftra peruenerunt: eodem ius hinc profeeftum perueniat. Barbari,quibus pro legibus femper dominorum imperia fuerunt: quo gaudcnt,reges habcanr.Grxci fuam fortunam,ueftros animos gerunt.domefticis quondam uiribus etiam imperium ampledlebacur.nunc imperium ubi eft:ibi ut fit perpetuum, optant, libertatem ueftris tueri armis fatis habent:quoniam (ùis non poflunt. At enim quædam ciui/ tates cum Antiocho fenferunt. Si aliæ prius cum Philippo, Si cum Pyrrho Tarentini.ne alios populos enumerem, Carthago libera cum fuis legibus eft.huic ueftro exemplo quantum de/ beatis,uidetc P.C.inducetis in animu negate Eumenis cupiditati,quod iuftiflîmæ iræ ueftræ negaftis. Rhodrj Si in hoc,Si in omnibus bellis,quæ in ilia ora geiriftis:quàm forti fideli^ o/ pcra uos adiuuerimus, ueftro iudicio relinquimus.nunc in pace id confilium afferimus:quod fi cóprobaueritis;magnificentius uos uióloria ufos efte,quam uicifte,omnes exiftimaturi funr.

Apta magnitudini romanæ oratio uifa eft. Poft Rhodios Antiochi legati uocati funt. li uulgato petentium ueniam more,errorem faftï régis, obteftati funt patres conferiptos: ut fuæ potius clcmentiæ,quàm regis culpæ,qui (àcis,fupercp pœnaru dediftèt:memores confulcrentî poftremo pacem datam à L. Scipione imperatore,quibus legibus dediflet, confîrmarent au/ thoritate fua. Et fenatus earn pacem feruandâ cenfuinSi paucos poft dies populus iuftît.fœ/ dus in Capitolio cum Antipatro principe legationis,Si eodem fratris fîlio regis Antiochi eft idlum. Auditæ deinde Si aliæ legationes ex Afia funt.quibus omnibus datû eft refponfum: decem legatos more maiorum fenatum mifturum ad res Afiæ difeeptandas, coponendasq^. fummam tarnen hanc fore: ut cisTaurummontem quæ intra regni Antiochi fines fuiffent: Eumeni attribuerentur, præter Lyciam,Cariamcp,ufcp ad Mæandrum amnem. eæ ciuitates Rhodiorum eflent. cæteræ ciuitates Afiæ,quæ Attali ftipêdiariæ fuiflent:eædem Eumeni ue/ dtigal penderent.quæ ucôligales Antiochi fijiftent:eæ liberæ,atq? immunes eflent.Dccem le/ gatos hos decreuerunt: Q.Minutium Rufum,L.Furium Purpurionem,Q.Minutium Ther/ mum,Ap.CIaudiû Neronem.Cn.Corneliu Mcrulam,M.Iunium Brutum,L. Auruculeium, L.Æmylium Paulum, P.Corneliu Lentulum,P.Ælium Tuberonem.His quæ præfentis dif/ ceptationis eftent,libera mandata. De fumma rerum fenatus conftituit.Lycaoniam omnem. Si Phrygiam utrâq],Si Myfiam, regias fyluas,Si Lydiæ,Ioniæép,extra ea oppida,quæ libera fuiftent, quo die cum rege Antiocho pugnatu eft: SC nominatim Magnefiam ad Sipylum.ôi Cariam,quæ Hydrela appellatunagrumç^ Hydreletanû ad Phrygiam uergcntê,5i caftella, uicosep ad Mæandru amnem. Si oppida, nifî quæ libera ante bellu fuiftennTelmeflum item nominatim,Si caftra Telmeftîum, præter agrum,qui Ptolemæi Telmeftïj fuiftenhæc omnia, quæfupraferipta funt:regi Eumeni iuftadari. Rhodiis Lycia data.quæextra eundem Tel/ mmm 5 raeflura.

mcflum.âCcaftraTelmeflîum.Sf agrum,qLii Ptolemæi Telmeflitj fui(Tet:hæc abEumcne.K ab Rhodrjs excepta.Ea quot^ his pars data Cariætquæ prope Rhodum infula trans Mæan/ drum amnem eft:oppida,uici,caftella,agri,qui ad Pifidiam uergunt: nifi qua: eoru oppida in libertäre {uiflcnt,pridie quam cum Antiocho rege in Afia pugnatum eft.Pro his cum gratias egiffent Rhodij:de Solis urbe,qux in Cilicia eft:egerunt.Argis Si illos,(îcut fefe oriudos efle. ab ea gcrmanitate fratcrnam fibi cum rjs caritatem eiTe, petere hoc extraordinarium munus: ut cam ciuitatem ex feruitute regia eximeret.Vocati funt régis Antiochi legati:adumcp cum rjs eftmec quicquam impctratum: teftanre fœdera Antipatro:aduerfus quæ ab Rhodrjs non Solos.fed Ciliciam peti:0i iuga Tauri tranfcendi.Reuocatis in fenatum Rhodijs.cum quato/ pere tenderer legatus regius, expoiuiflent patres:adiecerunt: fi utiq; earn rem ad ciuitatis fuæ dignitatem pcrtinerc cenfercnt Rhodij:fenatum omni modo expugnaturum pertinaciam Ie/ gatorum.Tum uero impeiius,^ anteRhodtj gratias egerunnceffurosc^ fe potius arrogâtiæ Antipatri.quàm caufam turbâdæ pacis præbituros.dixerunt. ita nihil de Solis mutatum eft.

Per eos dies.quibus hæc gefta funt:legati Maftïlieniiu nuntiauerunt:L.Bebium prætorem in prouinciam Hifpaniam profîcifcentêab Liguribus circuuentum:magna parte comitu cæfa, uulneratu ipfum cum paucis (îne lidtoribus Mafliliam profugiffe: Si intra triduum expirafte. Scnatuseare audita decreuiüuti P, luniusBrutus.qui proprætor in Hetruria eftcttprouincia, exercitué^ traditis uni.cui uideretur.ex legatisu'pfe in ulteriorcm Hifpaniâprofîcifceretuneaé^ ci prouincia effet.Hoc fenatufconfukûjiteræcç àSp.Pofthumio prætore in Hetruriam miftæ funt.profedusc^ in Hifpaniam eft P. lunius proprætor. in qua prouincia prius aliquanto,^ fucceflbr ueniretzL.Æmylius Paulus,qui poftea regem Perfen magna gloria uicincum priore anno haud profpere rem geflîftet: tumultuario exercitu collelt;fto,fignis collatis cum Luütanis pugnauit.fuiîjfugatiq^ funt hoftes.cæfa decem Si odto millia armatorum:tria millia c c C ca pti:K caftra expugnata.Huius uitftoriæ fama tranquilliores in Hifpania res fecit. Eodcm an no ante diem tertium calendas ianuarias Bononiâ latinam coloniâ ex S.C, L. Valerius Flac/ cus,M.Attilius Serranus,L.ValeriusTappo triumuiri deduxcrunt.tria millia hominum funt deduôta.equitibus fcptuagena iugera, cæteris colonis quinquagena funt data.ager captus de Gallis Boijs fuerat.Galli Tufcos expulerant. Eodem anno cenfuram multi.ÔC clari uiri petic runt.quæ res tanquâ in fe parum magni certaminis caufam haberet:aliam contcntionê multo maiorê excitauit.petebant T.Quintius Flaminius,P.Cornelius,Cn.filius,Scipio,L. Valerius Flaccus,M.Porcius Cato,M.ClaudiusGelo,M.Attilius Glabrio:qui Antiochû ad Thermo pylas.Ætolosq^ deuicerat.in hune maxime,quod multa cocilia habucrat:quibus magna par/ tem hominu obligarat:fauor populi fe inclinabat. Id cum ægre paterêtur tot nobilcs:nouum fibi hominem tantum pra:fcrri:P.Sempronius Gracchus,ôê C.Dempronius Rutilius tribuni plcbis ei diem dixerunttquod pecuniæ regiæ,prædæcp aliquantum captæ in Antiochi caftris, neç^ in triumpho tuliflet: neq; in ærariû detuliffet. Varia teftimonia Icgatoru, tribunorumq^ militu erant.M.Cato ante alios teftes confpiciebatur.cuius authoritaté perpetuo tenore uitæ partam toga candida eleuabat.is teftis, quæ uafa aurea,atq; argétea captis caftris inter aliam prædam regiâ uidiftet:ea fe in triûpho negabat uidifle.poftremo in huius maxime inuidiam defiftere fe petitione Glabrio dixit: quâdoquidé taciti indignarêtur nobiles homines:ideoc^ nouus copetitor inæftimabili periurio incefteret.centû millium mulcfta irrogata crat.bis de ea re certatum eft. tertio,cum de petitione deftitiffetreus: nec populus de mulda fuffragiu ferre uoluit:ô£ tribuni eo negocio deftiterunt.Cenfores,T.Quintius Flaminius.M.Claudius Mar cellus creati. Per eofdem dies L.Æmylio Regillo.qui clafte præfcôtum Antiochi régis deui/ ccrat:extra urbem in æde Apollinis cum fenatus datus eflet: auditis rebu^eftis cius,quantis cum claftîbus hoftium dimicaftet:SC quot inde naues dcmerfiffet:aut cepiflet: magno cófenfti patrum triumphus naualis eft decretus.Triumphauit calendis februarijs.in eo triumpho un/ dequinquaginta coronæ aureæ translatæ funt,pecunia nequaquâ tanta pro fpecie regtj trium phi;tetradrachmaattica ccxxxiii millia:ciftophori cccxxxii millia. Supplica/ tiones deinde fuerunt ex S.C.quod L.Æmylius in Hifpania profpere remp.geftiffet. Haud ita multo

ita muko poft L.Scipio adurbcm uenit.qui,ne cognomi'ne fratri ccderet:A(iatku fc appclla/ ri uoluit.K in fenatu, öi in concione de rebus ab fe gcftis difleruit. Erant,qui fama id maius bellum,cp difficultate rei fuiflc interpretarentur.uno memorabili prælio debellatu:gloriamcpf eins uidtoriæ defloratâ ad Thermopylas efte. Cæterum uere æftimanti ætolicum magis ad Thermopylas bellu,^ regium fuir, quota enim parte uirium fuarû ibi dimicauit AntiocbusC’ in Aiîa totius Afia: ftcterunt uires:ab ultimi orientis partibus omniü gentium cótraólis auxiz Irjs.Merito crgoSCdrjs immortalibus,quantus maximus poterat,habitus eft honos:quod inz gcntem uiôloriâ facilem etiâ feciflcntiK imperatori triumphus eft decretus.Triûphauit méfe intercalario pridie calendas martias.qui triumphus fpeétaculo oculoru maior, Africani fra tris eius fuit'.recordatione rerum.K æftimatione periculi.certaminiscp non magis coparandus illi:^ fi imperatoré imperatori,aut Antiochu ducem Annibali conferres. Tuht in triumpho figna militaria c c x x x 1111 toppidorum fimulachra c x x x 1111 : cburneos dentes mille C C X X XI laureas coronas ccxxxiiii :argenti pondo c x l v 11 millia.Ôi c c c c x X: tetradrachmûmatticoru c exxinimilliaiciftophoricccxxx imillia.^Lxx:numz mos aureos philippeos C x L milliatuaforum argenteoru (omnia cælata étant) mille pondo, ôiccccxxiiii '.aureoru mille pondo x x 1111 .ôi duces regq præfeôti,6i purputati duo ôi X X X ante curru duôli.Militibus quiniuiceni denarrj dati:duplex centurioni:triplex cquiti: ÔC ftipendium militare,SC frumentum duplex poft triumphu datum.prælio in Afia fadlo du/ plex dederat.Triuphauit anno fcrè,pgt;oftea^ confulatu abrjt. Eodé ferè tempore Cn.Manz lius cos.in Afiam.ÔC Q.Fabius Labeo prætor ad claftem uenit.cæterû confuli non deerat cum Gallis belli materia.mare pacatum erat.deuiôlo Antiocho. cogitantitp Fabio, cui rei potiftiz mum infîfteret:ne otiofam prouinciam habuifte uideri poflet-.optimum uifum eft in Cretam infulam trarjcere.Cydoniatæ bellum aduerfus Gortynios,Gnofios(^ gcrebât.SC captiuorum romanorum,atlt;p Italici generis magnus numerus in feruitute efte per totam infulâ dicebatur. Clafte ab Ephefo profeôtus,cum primum Cretæ littus attigit: nuntios circa ciuitates mifit:ut armis abfifterent:captiuoscp in fuis quæcp urbibus.agriscp conquifitos reducerent: Si legatos mitterent ad fe:cum quibus de rébus ad Cretenfes pariter Romanosep pertinentibus ageret. Nihil magnopere ea Cretêfes mouerut.captiuos,præter Gortynios,nulli reddiderunt. Vale rius Antiâs ad quatuor millia captiuoru,quia belli minas timuérut:ex tota infula reddita feriz pfiueamép caufam Fabio,cum rem nullam aliam geftîftet.naualis triumphi impetrandi ab fc natu fuifte. A Creta Ephefum Fabius redijt.inde tribus nauibus inThraciæ oram miftis,ab Æno,8C Maronia praefidia Antiochi deduci iuftit:ut in libertate cæ ciuitates eftent.

V M IN ASIA bellum geritun ne in Ætolia quidem quietæ res fuc/ rannprincipio à genre Athamânum orto. Athamania ea tempeftate,pul/ i fo Aminandro, îub præfedtis Philippi regio tenebatur præfidio: qui fuz : perbo,atqj immodico imperio defiderium Aminandri fecerant. Exulanti i turn Aminandro in Ætolia literis fuorum.indicantium ftatum Athama/ ■ niæ, fpes recuperandi regni faefta eft. remifticp nuntrj ab co ad principes Argitheam: (id enim caput Athamaniæ erat) fi popularium animos fa/ tis perfpedtos haberef.impetrato ab Ætolis auxilio, in Athamaniam fe uenturum cum dele/ élis Ætolorum.quod cofilium cftet gentis: Si Nicandro prætore.quos ubi ad omnia paratos efte uiditîcertiores fubinde facit: quo die cum cxercitu Athamania ingrefturus eftet.Quatuor primo fuere coniurati aduerfus Maccdonum præfidium.hi fenosfibi adiutoresad rem geren dam aftumpferunt.dcinde paucitate parum freti,quæ celandæ rei, quàm agendæ aptior erat: parem priori numerum adiecerunt.ita duo Si l faóli quadrifariam fe diuilerût.pars una He/ raclcam,akera Tetraphyliam petinubi euftodia regiæ pecunia: efte folita erat: tertia Theudo riara:quarta Argitheam.Ita inter omnes conuênit:ut primo quieci,uelut ad priuatâ rem agen dam ueniftenuin foro obuerfarentundie certa multitudinem omnem couocarent ad præfidia mmm 4. Mace/

14° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. Q. V A R. T A E

Maccdonum arcibus expellenda. Vbi ea dies aducnit: Aminander cum mille Ætolis in fî/ nibuserat: excompofito quatuor fîmul locis præfidia Macedonum expulfa: literæcç in alias urbcs paflim dimiflæ: ut uindicarent fefe ab impotenti dominatione Philippi:amp; rcftituerent Aminandrum in patrium, aclegitimum regnum. Vndiq^ Macedoncs cxpelluntur. Theium oppidu.literis à Zenone præfedlo præfidq intcrccptis,amp;: arce ab rcgqs occupata, paucos dies obiidentibus reftitittdeinde id quoq^ traditum Aminandro eft:0C omnis Athamania in pote ftatc erat, prætcr Athenæû caftellum.fînibus Macedonia: fubiedtum. Philippus audita de/ fedlionc Athamaniæ,cum fex millibus armatoru profedlus ingenti celcritate Gomphos per/ uênit.ibi relidla maiore parte exercitus (neq; enim ad tanta itinera fuffeciflent ) cum duobus millibus Athcnæum.quod unum à præfidio fuo retentum fueranpcruenit.inde proximis ten tatis,cû facile animaducrtifletcæterahoftilia efle; Gomphos regreflus,omnibus coprjs fimul in Athamaniam redqt.Zenonem inde cum mille peditibus præmiiTum Ethopiam occupare iubct,opportune Argitheæ imminenté.quem ubi tenen à fuis locum uidinipfe circa templum loui facrum pofuit caftra.ibi unum diem fœda tempeftatc rctentus,poftero die ducere ad Ar githeam intendit.Euntibusexteploapparucre Athamanes.in tumulos imminenteis uiædif/ currentes.ad quorum confpeótum conftitcrc prima fignaitotoq^ agmine pauor.ôi trepidatio erat: Si pro fe quifque, quidnam futurum effet, cogitate: fi in ualles fubiedlas rupibusagmen foret dimifîum.Hæc tumukuatio regem cupientem,fi fe fequerentur, raptim euadere angufti as:rcuocare primos. Si eadem, qua uencrat,uia referte coegit figna. Athamanes primo ex in/ tcruallo quieti fequcbâtur.poftcaquàm Ætoli fe coniunxerunt: hos,utab tergo agmini infta/ rcnt,rcliquerunt. ipß à lateribus fe circunfuderunt, quidam per notos calles breuiore uia præ/ grclïi traniîtus infederc.tantumq^ tumultus Macedonibus eft iniedum: ut fugæ magis cfFu/ læ.quàm itineris ordinati modo, multis armis,uirisc^ rcliÓlis,flumen traiecerint. Hic finis fe/ qucndi fuit.inde tuto Macedones Gomphos,8i à Gomphis in Macedonia redierunt. Atha/ mânes,Ætoliqp Ethopiam ad Zenonem,ac mille Macedonas opprimendos undicp concur/ ferunt. Macedones parum loco freti,ab Ethopia in altiorem,diruptiorem^ undiqj tumulum conceffere.quo pluribus locis aditu inuento expulere eos Athamanes:difperfoscp,Si per inui/ as,accp ignotas rupes iter fugæ non expediences partim ceperunt:partim interfeccrunt. multi pauore in derupta præcipitati,perpauci cum Zenone ad regem euaferunt. portera die per in/ ducias fepeliendi cæfos potertas fadla ert. Aminâder recuperato regno legatos Si Romam ad fcnatum,8i ad Scipiones in Afiam.Ephefi port magnum cum Antiocho prælium moran tes.mifit.Pacem petebat:excufabatc^ fefetquod per Ætolos recuperaflet paternum regnum. Philippum incufabat.Ætoli ex Athamania in Amphilochos profeôfi funt: Simaioris partis uolûtate in ius ditionemcp totâ redegerunt gentem. Amphilochia recepta,(nam fuerat quon/ dam Ætolorum, eadem fpe in Aperantiam tranfcenderunt.ea quotç magna ex parte fine cer tamine in deditionem uenit.Dolopes nunquam Ætoloru fuerant:Philippi crant.hi primum ad arma concurrcrunt.cæteru porteaquàm Amphilochos cum Ætolis cire,fugamcpex Atha mania Philippi,SC cædem præfidfj eius accepere:Si ipfi â Philippo ad Ætolos deficiunt.Qui/ bus circuicdlis gentibus iam undicp fe à Macedonibus tutos credentibus erte Ætolis,fama af/ fertur: Antiochum in Afia uidlu ab Romanis.ncc ita multo port legati ab Roma rediere fine (pe pacis:Fuluium^ confulê nuntiantesiam cum exercitu traiecifle.His territi,prius ab Rho/ do,Si Athenis Icgationibus excitis,ut per authoritatem ciuitatum earum fuæ preces nuper re/ pudiatæ faciliorem aditum ad fenatum haberent: principes gentis ad tentandum ultimam ipem Romam miferunt,nihil,ne bellum haberent, priufquam penè in confpedtu hortis erat: prxmeditati. lam M.Fuluius Apolloniam exercitu traie(rto,cum Epirotarum principibus confultabanunde bellum inciperet. Epirotis Ambraciam placebat aggredi: quæ turn contri/ bucratfe Ætolis.fiue ad tuendam earn uenirent Ætoli,apertos circa campos ad dimicandum erte;fiuedetrectarentcertamen:oppugnationem fore hand difficilem. nam Sicopiam in pro/ pinquo materiæ ad aggeres excitandos,0i cætera opera eife: Si Arethotem nauigabilem am/ nem opportunu ad comportanda,quæ ufui finc,præter ipfa mœnia fluere:Ôi æftatem apram rei ge/

LIBER. G C T A V V S' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I41

rcigeretidæ adcffc. His pcrfuaferunnut perEpirum duccrct. Confuli ad Ambraciam uem'cci wagni opcris oppugnatio uifa eft, Ambracia tumulo afpero fubtcdta cll.Pefranthc incolæ uocant.urbs,quà murus uergit in campos amp;nbsp;flumen,occidétcm:arx,qua? poGta in rumulo eft, orientem fpcctat. amnis Arethon ex Acarnania fluens cadit in Gnum maris,ab nomme pro/ pinquæurbis Ambracium appeilatum. prætcr^ quod hinc amnis munit;hinctumuli:rnuro quoq? fîrmo fcpta eraupatcnte in circuitu paulo amplius tria milîia pafluumgt; Fuluius bma à campo caftra modico inter fe diftantia interuallo.unum caftellû loco edito contra arccm ob/ iecit.ea omnia uallo,ac fofla iugere parat,ne exitus incluGs ab urbe.nc uc aditus forts ad auxi/ lia intromittenda effet.Ad famam oppugnationis AmbraciæStratum iamedidto Nicandri prætoris conuenerant Ætoli.inde primo copfjs omnibus ad prohibêdam obGdionem uenire in animo fuerat.deindc poftea^ urbcm iam magna ex parte opcribus feptam uidcrunt: Epi rotarum trans flumen loco plano caftra poGta e(Te:diuidere copias placuit.cum mille expcdi/ tis Eupolcmus Ambraciam profeiftus.per nondum commifla inter fe munimcnta urbem in/ trauit.Nicandro cum cætera manu primo Epirotarum caftra noóle aggredi conGlium fucraü baud facilt ab Romanis auxilio: quia flume intererat.deinde periculofum inccptum ratus,ne qua fentirent RomanitSi regreflus inde in tutum non efl’cndeterritusab hoc cóGIio ad depo/ pulandam Acarnania iter conuertit.Conful iam munimentis,quibus fepienda urbs crat:iam operibus,quç admoucre mûris parabat:perfe(fl:is,qutnq^ Gmul locis moenia eflaggreflusttria paribus interuallis faciliore aditu à campo,aducrfus Pyrrheum quod uocant,admoris uineisi unum è regione Æfculaprjtunum aduerfus arcem.arictibus muros quaticbat: afleribus falcaz tis detergebat pinnas.Oppidanos primo Si, ad fpccié.S^ ad ieftus mcenium cum tcrribili font tu editos pauor ac trepidatio cepit. deinde ut præter fpé flare muros uidcrunt;collediis rurfus animis,in arietes mllenonibus libramenta plûbi, aut faxoru,flipites uc robuflos incutiebantî falces anchoris ferreis iniedlis in inferiore partem muri trahentes alTerê perfnngebantzad hoc cruptionibus nodlurnis in euflodias operum.S^ diumisin flationes ultro terrorcm inferebât. In hoc flatu rcs ad Ambraciam cum eflentu'am Ætoli à populationc Acarnaniæ Stratum redierant.inde Nicander prætor fpem naeflus foluédæ incepto forti obGdionis, Nicodemum quendam cum Ætolis quingentis Ambracia intromittit.nocflcm ccrtam,tcmpusép etiam no tflis conflituiftquo SC illi ab urbe opera hofliû,quæ aduerfus Pyrrheum erannaggrederenrur: Si ipfc ad caflra romana terrorcm faceretipoffe ratus ancipiti tumultu,ÔC node augente pauo rem,memor3bilem rem gcri.Et Nicodemus tntempefla nodc,cum alias euflodias fefelîiflet: per alias impetu conflanti erupiffet: fuperato brachio in urbem penetrat:animicp aliquâtum ad omnia audcnda,ÔC fpei obfeflis adiecit.ôC Gmul conflituta nox ueninexcompoGro repente opera efl aggrcffus.Id inceptu conatu,cp effèdu grauius fuît:quia nulla ab exteriore parte uis admota efl;feu metu deterrito prætorc Ætolorûtfeu quia potius uifû efl Amphilochis opem ferre nuperreceptis;quos Perfeus Philippi Glius miflusad Dolopiâ.Amphilochosc^ recipicn dos,fumma ui oppugnabat.TribusIocis,Gcutantcdidu efl,ad Pyrrheû opera romana erât» quæ omnia Gmul,fed nec apparatu,ncc ui Gmili Ætoli aggrefli funt. alij eu ardétibus facibus, alfj fluppâjpicéép.SC malleolos ferétes,tota collucente flâmis acic,aduencrc.multos primo irn petu euflodes oppreflerut. deinde poflea^ clamor, tumultuscp in caflra efl perlatus.darûcp à cofuleGgnu;armacapiunt:SC omnibus porris ad opem ferenda cffundûtur.uno in loco ferro îgnicp gcflarcs cfl.âduobus irrito inccpto,cu intêtaflent raagis.cp iniflent certame: Ætoli ab fccflcrût.Atrox pugna in unu inclinauerat locu.ibi diuerGs partibus duo duces,Eupolcmus SC Nicodemus pugnâtes hortabâtunSC propè certa fouebâtur fpe:tam Nicandru excôpoGto af/ forc:8C terga hofliu inuafuru.Hæcres aliquâdiu animos pugnantiu fuflinuit.cæterû pofleatp nullu excôpoGto Ggnu à fuis accipiebâuSC crefcerc numeru hofliu cerncbanf.dcflituti fegnius înflare:poflremo re omifra,iam uixtuto receptu,fugientes in urbem compclluntunparte ope rum inccnfa:ÔCpluribusaIiquanto,quàm ipGccciderant,interfcdis.quodGexcompoGto ada tes fuiffetthaud dubium erat expugnart una utiq? parte opéra cum magna cædc hoflium po tuifle,Ambraciéfes,quicp intus eranc Ætoli,non ab eius folum nodis incepto reccflcrc:fed in reliquum

rcliquum quoq; tempus,uclut proditi à fuis, fcgm'orcs ad pcn'cula crant.iam nemo emptioni/ bus,ut ante.in ftationes hoftiu.fed difpofiti per muros amp;nbsp;turres ex tu to pugnabant. Perfeus ubi adefie Ætolos audiuit: omifla obfidione urbis,quam oppugnabat: depopulatus tantum agros, Amphilochia exceflît:atcç in Maccdoniam redqt. Ec Ætolos inde auocauit popula/ tio maritima: oræ.Plcuratus lllyricorum rex cum l x lembis corinthium finum inucCluSjad/’ iunólis, Achæoru quæ partis erant,nauibus maritima Ætoliæ uaftabat.aduerfus quos mille Ætoli miflî,quacunqî feclaflïs circuegerac,perlittorum anfraólus brcuioribus femitis occurre bant. Et Romani ad Âmbraciam pluribus locis quatiendo arietibus muros aliquantû urbis tiudauerantinec tarnen penetrate in urbem poterant. nam Si pari celeritate nouus pro diruto murus obrjciebatunSi armati ruinis fuperftantes inftar munimenti erantJcaq; cum aperta ui parum procederet confuli res:cuniculum occultum.uineis ante conteólo loco.agcre inftituit.öC aliquädiu,cum dies nodtescß in opere eflent,non folu fub terra fodientes,fed egerentcs etiam bumu’.fefellcre hoftem.cumulus repente terræ eminens index opens oppidanis fuit.pauidit^ ne iam fubrutis mûris fadta in urbem uia eflet.foffam intra muru è regioneeius opens, quod uineis conteclum eranduccre inftituunt.cuius ubi ad tantam altitudinê,quantæ efle folum in/ fimum cuniculi poterat:peruenerüt:(jlentio faóto pluhbus locis aure admota fonitum fodicn/ tium captabant.quem ubi acceperunnaperiunt redlam in cuniculu uiam. nec fuit magni ope/ ris.mometo enim ad inane.fufpenfo furculis ab hoftibus muro,peruenerunt.ibi cómifTis ope/ ribus,cum è fofla in cuniculum pateret itenprimo iplis ferramentis, quibus in opere ufi erant: dein celeriter armati etiam fubeutes occultam fub terram ediderunt pugnam. fegnior deinde ea fadla eft,interfcpietibus cuniculum,ubi uellent,nunc cilicijs prætentis, nunc fohbus raptim obieótis.Noua etiam baud magni opens aduerfus eos.qui in cuniculo erat:excogitata res eft. dolium à fundo pertufum,quà fiftula modica inferi poflct;0{ fiftula ferreâ, operculumcç dolq ferreum,SC ipfiim pluhbus locis perforatum fccerunt.hoc tenui pluma completum dolium ore in cuniculum uerfo pofuerunt. per operculi foramina prælogæ haftæ,quas fanffas uocant:ad fummouedos hoftcs eminebant. fcintillam leuem ignis inditam plumæ, folle fabn'li ad caput fiftulæ impofito,flando accenderunt. inde non folum magna uis fumi, fed acrior etiam fœdo quodam nidoreex adufta pluma cum totum cuniculum compleftenuix durare quifqua intus poterat. Cum in hoc ftatu res ad Ambraciam eftetdegati ab Ætolis Phaneas,ôi Damocles cum 11 ben's mandatis decreto gentis ad cofulem uenerunt. nam prætor eorum cum alia parte Ambraciam oppugnari cerneret:alia infeftam oram nauibus hoftiu efle: alia Amphilochos. Dolopiamc^ à Macedonibus uaftari:nec Ætolos fimul ad tria diuerfa bella occurfantes fuffi cerciconuocato concilio Ætolos principes,quid agendum eflet.confuluit. Omnium eo fenten tiæ decurrerunt: ut pax,(i poflet,a:quis,fl minus,tolerandis conditionibus peteretur.Antiochi fiducia bellum fufceptum.Antiocho terra maricp fupcrato, Si propè extra orbem terræ ultra iuga Tauri exalt;fto,quam fpem efle fuftinendi belliC Phaneas.ôC Damocles quod c re Ætolo/ rum,ut in tali cafu,fidec^ fua efle cenferennagerent.quod enim fibi confilium,aut cuius rei ele/ élionem à fortuna relidtamCCum his mandatis legati mifli orauere confulé:ut parceret urbi: mifereretur gentis quondam fociæ.nolle dicere iniurfjs,miferqs certe coaôlæ infanire. no plus mali meritos Ætolos Antiochi bello: nbsp;nbsp;boni ante, cum aduerfus Philippu bellatu fit: fecifle,

nec turn large gratiara relatam fibi:nec nunc immodice pœnam iniungi dcbere. Ad ea conful refpondit. Magis fæpe,^ uere unquam Ætolos pacem petere.imitaretur Antiochum in pe/ tcnda pace:quem in bellum traxiflent.non paucis urbibus eum,de quaru libertate certatij fit: fed omni Afia cis Taurum monte,opimo regno exceflifle.Ætolos,nifi inermes, de pace agen tes non audituru fe.arma illis prius.equoscp omnes tradedos efle:deinde mille talétûm argéti populo Ro.dandum:cuius fummæ dimidiu præfens numeraretunfi pacem habere ucllent.ad ea adietfturu etiam in fœdus cfle:ut eofdem,quos populus Ro, amicos.atcç hoftcs habeant.

Aduerfus quæ legati,quia grauia erannôi quia fuoru animos indomitos,ac immutabiles nouerannnullo reddito refpôfo,domum regreflî funt:ut etiam atc^etiam,quid agédum eflet, te integra prætorem,ôC principes confulerent,CIamore,ôi iurgio excepti;quod rem trahcrent,

LIBER O C T A V V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«45

QualcmcLitî(Ç pacem referre iuflî cum redirent AmbraciamzAcarnanum inßdrjs propc uiam pofitis.quibufcum bellum erat:circuuenti,Pyrrheum cuftodiendi deducuntur.Hæc mora inie ôta cft paci. Cum iam Athenieniîu, Rhodiorum^ legati,qui ad dcprecandum pro his uc/ neranr.apud confulcm eflent:Aminander quoq^ Athamanum rex fide accepta ucnerat in ca/ ftra romana.magis pro Ambracia, ubi maiorem partem tempon's exulauerat; pro Ætolis follicitus.per hos certior faôlus conful de cafu legatorum,adduci eos à Pyrrheo iuflit.quorum poft aduentum agi cœptum eft de pace. Aminander,quod fui maxime opens cranimpigre agcbat:ut Ambraciéfes compelleret ad dcditionem. id cum per colloquia principû fucccdens murum parum proficeretipoftremo confulis permiftu ingreftus urbem,partim cófilio,partim precibus euicinut permitterent fe Romanis. Et Ætolos C.Valenus,Lcuini filius,qui cum ea genre primum amicitiä pepigeraticonfulis fratcr.matrc genitus eadcm,cgregie adiuuit. Am bracienfes prius paóti,uc Ætoloru auxiliares fine fraude emitterentunaperucrunt portas.dein ut quingenta euboica darcnt talenta:ex quibus cc præientia, C CC per annos fex penfioni/ bus æquis.captiuos.perfugasc^ redderent Romanis.urbem ne qua formula: fui iuris facerent: quæ poft id tempus,quo f.Quintius traieciftet in Græciæaut ui capta ab Romanis cftetiaut uoluntatc in amicitiä ueniflct.Cephalenia infula ut extra ius fœderis eftet. Hæc quanquam foe ipforum aliquato Icuiora erannpetentibus Ætolis,uc ad cócilium referrcnc,pcrmiflum eft, Parua difceptatio de urbibus tenuit.quæ cum fui iuris aliquâdo fuiftent:auelli uelut à corpore (uo xgre patiebantur. ad unum tarnen omnes accipi pacem iuflerunt. Ambracienfes coro^ nam auream cofuli centum Si quinquaginta pondo dederunt.figna ænea,marmorcatp,6i ta/ bulx pidtæ,quibus ornatior Ambracia,quia regia ibi Pyrrhi fucratrep cæteræ regionis eius ur bes crannfublata omnia,aueölacp.nihil prætcr ea ta(ftum,uiolatum ue. Profeeftus ab Am/ bracia conful in mediterranea Ætoliæ,ad Argos Amphilochium ( x x 11 millia ab Ambra/ da eft) caftra pofuit.eo tandem legati ætoli mirante confule,quod moraretur,ucnerunt. Inde poftcaquàm approbaffe pacem conciliu Ætolorum,accepit: iuftis proficifei Romain ad fena/ tum,pcrmiftcgt;qp,ut Athenienfes,Si Rhodf) deprecatores ircnt:dato,qui fimul cum fjs profici/ fcererur,C.Valerio fratre,ipfe in Cephaleniam traiecit, Præoccupatasaures,animoscpprinci pum Romæ chminibus Philippi inuencrunt. qui per legatos, litcrasep Dolopas, Amphilo/ choscp.SC Athamaniam ereptas fibi querens,præfidiacp fua,poftrcmo etiam filium Perfea ex Amphtlochis pulfum.auerterat fenatu ab audiendis precibus eorum.Rhodf) tarnen,amp; Athc nienfcscum filentio auditi lunt.Athenienfis legatus Leon,Icefia: filius,eloquentia etia dicitur mouifte.qui uulgata fimilitudine,mari tranquillo,quod uentisconcitaretunæquiparâdo mul/ citudinem Ætoloru,ufus,cum in fide romanæ focietatis manfiflenninfira gentis tranquillitate quiefte eos aiebat. pofteaquàm flare ab Afia Thoas Si Dicæarchus, ab Europa Mèneras 02 Democritus cœpiflentîtumillam tempeftatem coortam:quæad Antiochu cos,ficuti in fcopu lum,intuliftct.Diu iadlati Ætoli,tandé ut ad conditiones pacis cóuenirenc,effecerunt.fuerunt autem hæ. Imperiu,maieftatemcp populi Ro.gens Ætolorum coferuato fine dolo malo.ne quem exercitu,qui aduerfus focios,amicoscp eorum ducctunper fines tuos träfire finitome'uc ulla ope iuuato.hoftes eofde habetojquos populus Ro.armacp in eos ferto:bellumcp pariter gcrito.perfugas,fugitiuos,captiuos^ reddito Romanis,focqscptpræter^ fi qui capti,cum do mos rediflent.iteru capti funnaut fi qui eo tempore ex fjs capti funnqui tum hoftes crant Ro/ manis-.cum inter præfidia romana Ætoli eflent.alioru qui coparcbuntn'ntra dies centu Corey ræorum magiftratihus fine dolo malo tradatur.qui non cóparebuntiquando quifcp eoru pri mum inuentus fucrit:rcddatur.obfidcs X l arbitratu cofulis Ro.datome minores X11 anno/ rum;neu maiores x L.obfes ne eftoprçror.præfedtus equitû,fcriba publicus:ncu quis,quiante obfes fuerit apud Ro.Ccphalenia extra pacis leges efto.Dc pccuniæ fumma,quâ penderent: penfionibusep eius nihil ex eo,quod cum confule coueneratanutatu.pro argento fi auru dare mallentidare c5uenic:dum pro argenteis decem aureus unus ualcret.Quæ urbes,qui agri,qui homines Ætoloru iuris aliquâdo merunt:qui eoru T.Quintio,Cn.Domitio coss. poft uc eos coss.aut arrais fubaölijaut uolutate in ditione populi Ro.uenerüt:nelt;p eos Ætoli recepiflent: uclin

»44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. Q_ V A R T AE

uclin Ætolia cHenttcK urbes, agricp Acarnanu funto. His legibus fœdus iólum cum Ætolis eft. Eadem non æftatc folum,fed etiam fjfdem prope diebus,quibus hæc à M.Fuluio confu le in Ætolia gefta funnconful alter Cn. Manlius in Gallogræcia bellum geftit.quod nunc or/ diri pergam. Vere primo Ephefum conful ucnit.acccptisip coprjs à L. Scipione,ÔC excrcitu luftrato,concionem apud milites habuit. qua collaudata utrtute eorum, quod cum Antiocho uno prælio debcllaftcnt: adhortatus eos ad nouu cum Gallis fufcipiendu bellum,qui amp;nbsp;auxi/ Itjs Antiochum iuuiftennôi adeo indomita haberent ingenia: ut nequicqua Antiochus emo/ tus ultra iuga Tauri montiseflennifi frangerentur opes Gallorum:de fe quoc^ pauca,nec fal/ fa,ncc immodica adiecit. Læti milites cum frequenti aftenfu confulem audiuerunt, partem ui/ rium Antiochi fuifte Gallos credentestrege fuperato nullum momentum in folis per fe Gallo rum copijs forc.Eumenem baud in tempore abcfte(Romætunc erat) credere confuLgnarum locorum hominumqj.K cuiusintereftet frangi Galloru opes. Attalura igitur fratrem eiusac/ cerfit à Pergamo.hortatustpad capeftendum fecum bcllum,pollicetem (uamTuorumep ope/ ram,domum ad comparandum copias dimittit.Paucos poft dies profcóto ab Ephefo confult ad Magneiîâ occurrit Attains cum mille peditibus,cquitibus c c : Atbenæo frarre iufto cum cætcris copijs fubfequiicommédata ijs euftodia Pergami-.quos fratri,regnoc^ fidos credebar. Conful collaudato iuuenc,cum omnibus coptjs ad Mæandrum progreftus caftra pofuitiquia uado fuperari amnis non poteratiSi contrahendænaues erant ad exercitû trarjciendû.Tranf/ grefti Mæandrum ad Hieran comen peruenerunt. fanum ibi auguftum Apollinis, amp;nbsp;oracu/ lum: fortes autem ueriîbus baud inconditis dare uates dicuntur. bine alteris caftris ad Har/ pafum flumen uentum eft.quô legati ab Alabandis uenerunt: utcaftellum,quod ab ipiîsnu/ per defciftet:autauthoritate,aut armis cogeret iura antiquapati.Eodem amp;nbsp;Athenæus Eume/ nis 8C Attali frater cum Cretenfi Leufo.Si Corrago Macedone uenit.mille pedites miftarum gentium,Si trecentos équités fecum adduxerunt. Conful tribuno militum mifto cum modica manu caftellum ui receptum Älabadenßbus reddidit.ipfe nihil uia digreflus ad Antiochiara fuper Mæandrû amnem pofuit caftra. Huius amnis fontes Cclenis oriuntur. Celena: urbs caput quondam Phr^giæ fuit, migratum inde baud procul ueteribus Celenis: nouætÿurbi Apameæ nomen inditum ab Apamea forore Seleuci régis. Et Marfyas amnis baud procul à Mæandri fontibusoriens.in Mæandru cadit. famac^ ita tenetiCelenisMarfyam cum Apol/ line tibiarum cantu certafle.Mæander ex arce fumma Celcnaru ortus, media urbe decurrens per Caras primum,deinde Ionas in finum maris editunqui inter Prienen,6C Miletu eft. Ad Antiochiam in caftra confulisSeleucus Antiochi filius ex foedere idfocum Scipione ad fru/ mentum exercitui dandu uenit. parua difeeptatio de Attali auxiliaribus orta cft:quod roma/ no tantu militi padtum Antiochum ut daretur frumentu, Seleucus dicebat.difcufta ea quoeç eft conftantia confulis.qui miifo tribuno edixitme romani milites acciperent, priufquàm At/ tali auxilia accepiftent.Inde ad Gordiu tichos(quod uocant)proceftum eft. ex eo loco ad Ta/ bas tertrjs caftris peruentum. In finibus Pifidarum pofita eft urbs,in ea parte quæ uergit ad Pamphylium mare.intcgris uiribus regionis eius,fcroces ad bellandum habebat uiros.Tutn ' quoq; équités, in agmen romanum eruptione fadta, baud modice primo impetu turbauere.

deinde ut apparuit,nec numero fe.nec uirtute pares efteun urbem compulfi ueniam erroris pc tebant,dedere urbem parati. V amp;nbsp;x x talenta argenti,^ Xmilliamedimnumtriticiimpera/ ta.ita in deditionem accepti.Tertio inde die ad Chaum amnem peruetura.inde profedti Eri/ 2am urbem primo impetu ceperunt. Ad Thabußon caftellum imminens ffumini Indo uen/ turn eft,cui fecerat nomen Indus ab elephanto deiedlus. Haud procul à Cibyra aberantmec legatio ulla à Moagete tyranno ciuitatiseius,homine ad omnia infidoatq? importuno,uenie bat.ad tentandum eiusanimum C.Manlium cum quatuor millibuspcditum,fiequingentis equitibus conful præmittit.Huicagmini iam fineis ingredienti legati occurrcrunF,nuntiantesî paratum efte tyrannum imperata facerc. orabantiut pacatus fines inirencohibcretqj a' popu/ latibne agri militem.ôicoronamauream xv talenrum afterebantmunus.Manliusintegros àpopulatione agros feruacuru pollicitus,ire ad confulem legatos iuftit.quibus eadem referen/quot;

tibus confu!, ncq; Roraam’,inquit,bonæ uolûtads ullum Ggnum crga nos tyranm' habemus: ipfum talein effc inter omnes conftanut de pœna eins magis,quam de amtótia nobis cogi tandum fit.Perturbati hac noce legati nihil aliud petere: quâm ut coronam acdpcrct: ucnicn/ dié]^ ad eum pote (la te m tyranno,ÔC copiam loquendi,ac purgandi fc/accrct. Perminu confu lis poftero die in caftra tyrannus uenit, ueftitus,comitatus^ uix ad priuati modice locuplctis habitum.ôi oratio fuit furamifia.Si infracla,cxtcnuâtis opes fuas,urb1j^fp fuæ ditionis ege/ ftatem qucrentis.Erant autem fub eo,præter Cibyram,Muleum,ôi quæ Allimne appellatur. ex his,ut fe,fuostp exfpoliaret: v ÔCXX talenta fe collcdlurum.propè ut diffidens polliccba' tur.Enimuero,inquit confuhferri iam ludifîcatio ifta non poteft.parû eft non erubuilTe abfen/ tcmtcum per legatos fruftrarerisznifi præfens quoqj in eadem impudentia perfiftas. v ôô X X talenta tyrânidem tuam exhaurirenf^quingenta ergo talenta nifi triduo numercs:populatio/ nem in agris, obfidionem in urbe expeôta. Hacdenuntiationc conterritus,perfl:are tamen in pertinaei lîmulationc inopiærôC paulatim illiberali adieôlione nunc per cauillationé,nunc pre/ cibus. Si fimulatis lachrymis ad centum talenta eft perdueftus, adieefta X millia tncdimnûm frumenti.Hæc omnia intra fex dies exaóta. A' Cibyra per agros SideGum exercitus dudlus: tranfgreflusc^ Caularem amne,pofuit caftra.poftero die Si præter Caralliten palude agmen dudtum.ad Manandrum manferunt.inde progredientibus, ab Lago proxima urbe metu in/ colæ fugerunt.uacuum hominibus,Sirefertum rerum omniu copia oppidum diripucrût.inde ad LyGs fluminis fonte,poftero die ad Cobulatum amnem progrefli.Telmenfesco tempore IGondenGum arcem urbe capta oppugnabant.incluG.cum alia fpes auxilij nulla eftet: legatos ad confulem orantes opem miferunt. cum coniugibus ac liberis in arce inclufos fe mortem in/ dies aut ferro,aut fame patiendam expeótare. Volenti confuli caufa in Pamphyliam diuerten di oblata eft. aducnicns obGdione IGondenfes excmit.Telmefo pacem dedit: quinquaginta ralentis argenti acceptis.ite Afpendi]s,cæterisc^ Pamphyliæ populis.ExPamphylia rediens ad flumen Taurum primo die,poftero ad Silenu (quam uocant) comen pofuit caftra. profe/ élus inde continentibus itineribusad Cormafam urbem peruenit. Darfa proxima urbs erat, earn metu incolarum defertam,plenam omniu return copia inuenit. Progredienti præter pa/ ludcs legati ab LyGone dedentes ciuitatem uenerunt.lndc in agrum Sagalaflenum,uberem, fertilemcp omni genere frugum,uentum eft.Colunt PiGdæ,longæ optimi bello regionis eius. turn ea res animos faciutum agri fcecudicas,0i multitudo hominum. Si Gtus inter paucas mu/ nitæ urbis.CófuLquia nulla legatio ad Gnes præfto fucranprædatum in agros miGt. turn de/ mum fraeta pertinacia eft:ut ferri agiq^ res fuas uiderunt. legacis miftis padlis quinquaginta talentis,SC XX millibus medimnum tritici,ô: xx hordei pacem impetrauerunt.Progreftus indead Rhotrinos fontes, ad uicum quern Aporidos comen uocant,pofuit caftra. Eo Seleu/ eus ab Apamea poftero die uenit.Ægros inde,Si inutilia impedimenta cum Apameam dimi Gftet-.ducibus itinerum à Seleuco acceptis,profcólus ca die in metropolitanu campu, poftero die Dymas Phrygiæ proceftît.inde Synada ueniumctu omnibus circa oppidis defertis.quo/ rum iam præda graue agmen trahcns,uix quinq? millium die toto itincre pcrfeólo, ad Beun/ dos,quod uetus appellant,peruenit. ad Antibura inde,ôi altero die ad Alexandri fontes.ter/ tio ad Abbaftum pofuit caftra.ibi plures dies ftatiua habuit: quia peruetum erat ad Tolifto/ bogiorum Gnes. Galli,magna hominum uis,feu inopia agri,feu prædæ fpe,nullam gentem, perquaituri effent,parem armis rati,Brennoneduce in Dardanos peruenerunt.ibi feditio or/ ta:ô^ ad X X millia hominum cum Lomnorio, acLutario regulis leceftione faefta à Brenno/ nc in Thfaciam iter auerterunt.ubi cum rcGftetibus pugnando, pacem pctetibus ftipendiutn imponendo,Byzantium cum pcrueniftennaliquandiu oram Propontidis uedtigalem haben do.rcgionis eius urbes obtinuerunt. Cupido inde cos in AGam tranfeundi audientes ex pro/ pinquo,quantaubertastcrræciusefret,cepit.ô: LyGmachia fraude capta,Cherfonefoqp omni armis poftefta,ad Hcllefpontu defccnderunt.ibi ucro exiguo diuiGs freto cernentibus AGam multo magis animi ad tranfeundum accenG. nuntioséç ad Antipatrum præfcdlum eius orx de tranGtu raittebant.quæ res cum leniius fpcipforu traheretunalia rurfus noua inter regulos

«4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C. Q_ V A K T At.

orta fcJi'ti’oefl:. Lomnonus retro, undeucncrat,cum maiore parte hominum repeti'tByzanz tiiim.Lutarius Maccdonibus per fpedem legationisab Antipatro ad fpeculandü miflisduas tcótas naucs,ói tres lembos adimit.his alios atcß alios dies nodlcst^ tranfuehendo,intra pau cos dies omnes copias traiecit.Haud ita multo poft Lomnorius,adiuuante Nicomede Bithy niæ rege,à Byzantio trâfmifit.coeunt deinde in unum rurfus Galli: ôiauxilia Nicomedi dant aduerlus Zybeeam partem tenentê Bithyniæ.gerenti bellum.atc^ eorum maxime opera de/ uitftusZybœa eft.Bithyniaépomnisin ditionem Nicomedis conceftit.ProfeótiexBithynia in Afiam proceflerunt.non plus ex x x millibus hominu quàmdecem armata erant. tarnen tantum terroris omnibus,quæ cis Taurû incolunt,gétibus iniecerunt:ut quas adiftent,quasc^ non adiftent.pariter ultimæ propinquis imperio parèrent. Poftremo, cum tres eftent genres, Toliftobogi,Trocmi,Te(ftofagi;in tres partes, qua cuitç populorum fuorum uedtigalis Afîa eftet.diuifcrunt.Trocmis Hellefponti ora data: loliftobogrj Æolida atcç Ioniam,l'eôtofagi mediterranca Afîæ fortiti funt. ÔC ftipefldium tota cis Taurum Aiîa exigebant. federn autem ipfi fibi circa Halyn flumen ceperunt.tantuscp terror eorum nominis erat,multicudine etiam magna fobole autfta: utSyriæ quoqj ad poftremum reges ftipendium dare non abnuerent. Primus regum Afiam incolcntium abnuit Attalus, pater Eumenis. audaciéç incepto præter omnium opinionê affuit fortunatôi fi'gnis collatis fuperior fuit.non tarnen ita infregit animos eorumîutabfifterent imperio. Eifdem opes ufqj ad bellu Antiochicum romanis manferunt. turn quoc^ pulfo Antiocho.magnam fpem habuerût:quia procul mari incolerent, romanum exercitum ad fe non peruenturum. Cum hoc hofte ram terribili omnibus regionis eius quia bellum gerendum erat: pro condone milites maxime in hunemodum allocutus eftconfuL Non me præterit milites:omnium,quæ Afiam colunt,gentium Gallos fama belli præftare. inter mitiffimu genus hominum ferox natio peruagata bello propc orbem terrarum, federn cepit.procera corpora:promiffæ,ôi rutilatæ comæ:uafta fcuta:prælongi gladrj: ad hæc cantus ineuncium prælium.ôi ululatus.ôi tripudia: Si quatiétium feuta in patrium quendam morem horrendus armorum crepitus; omnia de induftria compofita ad terrorem. Sed hæc, quibus infolita,atq^ infueta funf.Græci,SC Phryges,ôi Cares timeât. Romanis gallici tumultus affuc tis etiam uanitates notæ funt. Semel primo congreffu ad Alliam olim foderunt maiorcs no/ ftros, eos ex eo tempore per ducentosiam annos pccorum in modum confternatos cædunt, fugantép.K plures propè de Gallis triumphi,quàm de toto orbe terrarum aefti funt. Iam ufu hoc cognitum eft:fi' primum impetum,qucm feruido ingcnio,ôicæca ira cffundunnfuftinucri tis:fluunt fudore.ôi laftîtudine membra-.labant arma:mollia corpora,m olles,ubi ira confedit. animos foLpuluis,fitis,ut ferru non admoueas:profternunt.Non Icgionibus legiones eorum lolum experti lumus:fcd uir unus cum uiro uno côgredicndo.T.Manlius,M. Valerius quan/ turn gallicam rabiem uinccret romana uirtus,docuerunt.iam M. Manlius unus agmine fean/ dentes in Capitolium Gallos detrufit.ôi illis maioribus noftris cum haud dubtjs Gallis in ter ra fua genitis res erat.hi iam dégénérés funt mifti Si Galli Si Græci:unofp nomine Gallograe ci uere appellantur.ficut in frugibus.pecudibuscç non tantum femina ad feruâdum indolem ualentrquantum terræ proprietas,cœliq?,fub quo aluntur:mutat.Macedones,qui Alexandri/ am in Ægypto, qui Seleuciam ac Babyloniam, quiqp alias fparfas per orbem terrarum colo/ nias habcnt:in Syros, Parthos, Ægyptios degenerarunt. Maffilia inter Gallos fubtraxit ali/ quâtulum ab accolisanimorum: nifi quod exfparrana dura ilia K horrida difeiplina manfit. Generofius in fua quicquid fede gignituninfitum alienæ terræ in id,quo alitur,natura uerten/ te fe,dégénérât. Phrygas igitur gallicis oncratos armis,ficut in acic Antiochi cæcidiftis'.uiôtos uieftores cædetis. Magis uereonne parum inde gloriæ, quàm ne nimium belli fit. Attalus eos rex fæpc fudit,fugauitép.Nolite exiftimare:beluas tantum recens captas feritatem illam fylue ftrem primo feruarc:deinde cum diu manibus humanis alantur,mitefcerc:in hominum ferita te mulccnda non eandem naturam effe. Eofdem'^ne hos creditis effe: qui patres eorum, auicp fuerunt^extorres inopia agrorum profeôli domo perafperrimam Illyrici oram,Pæoniamin/ de Si Thraciam,pugnâdo cura ferociffimisgentibusemenfi, has terras ceperunt.duratos eos totmalis

tot mall's,exafperatoscp accepte terra,quæ copia rerum omnium faginaretuberrimo agro,mi tiffimo ccelo, clementibus accolarum ingenqs omnis ilia, cum qua uencranumanfuefaCla eft feritas.Vobis meherculc Martis uiris caueda ac fugienda quamprimum amcenitas eft Afiæ. tantum hæ peregrinæ uoluptates ad extinguendum uigorcm animorum poflunt: quantum contagio difciplinx,morislt;p accolaru ualet. Hoc tarnen féliciter cuênit: quod iîcut uim aduer/ fus uos nequaquam,ita famam apud Græcos parem illi antiquæ obtinéucum qua ueneruntî bellte^ gloham uidtorcs eandem inter focios habebitis: quam,(î feruâtes antiquum fpecimen animorum Gallos uiciftetis, Concione dimifla.miflîscp ad Epoffognatum lcgatis,qui unus ex regulis ÔC in Eumenis amicitia manferat:ÔC negauerat Antiocho aduerfus Romanos auxi/ liatcaftra mouit. Primo die ad Alandrum flumen, poftero ad uicum quem uocant Tyfcon. uentum. Eo legati Orondenfîum cum ueniflent amicitiam petentes: C C talenta rjs funt im/ perata: precantibusep ut domum renuntiarent, poteftas fadta. Ducere inde cxercitum con/ îul ad Plitendum.deinde ad Alyattos caftra poEta. Eomifti ad EpoiTognatum redierunt le/ gati, compulfi reguli, orantes; ne Teeftofagis bellum inferrent. ipfum in earn gentem iturum * EpoiTognatum: perfuafurumcp: ut imperata faciant. Data uenia regulo, duci inde exercitus per AxylonCquam uocant)terram, cœptus. Ab re nomen habet, non Itgni modo quicquam, îed ne fpinas quidem, aut ullum aliud alimentum fert ignis: fimo bubulo pro lignis utuntur. Ad Euballum Gallogræciæ caftellum caftra habentibus Romanis apparuere cum magno tu multu hoftium équités, nec turbarunt tantum ftationes romanas repente inuecTi: fed quof/ dam etiam occiderunt.qui tumultus cum in caftra perlatus cftet-.effufus repente omnibus por tis equitatusromanus fudit, iugauitç^ GalIostôC aliquot fugientes occidit. Inde confutut qui iam ad hoftes peruentum cerneret: explorato deinde, Si cum cura coaôto agmine procédé/ bat.ôi continentibus itineribus cum ad Sangariû flumen perueniflenpontem.quia uado nuf/ quam tranfltus erat:facere inftituit. Sangarius ex Adoreo monte per Phrygiam fluens adz tnifeetur ad Bithyniam Tymbri fluuio: inde maior iam geminatis aquis per Bithyniam fer/ tur: Si in Propontidem fefe effundit.non tarnen tam magnitudine memorabilis; quàm quod pifeium accolis ingente uim præbet. Tranfgreflis ponte perfedlo flumen, præter ripam eun tibus Galli matris magnæ à Pefinunte occunere cum infignibus fuis,uacicinâtes fanatico car/ tmineideam Romanis uiam belli, Si uiëtoriâdarc.imperiumcp eius regionis. Accipere fe omen cum dixiflet conful: caftra eo ipfo loco pofuit. poftero die ad Gordium peruenit. Id baud magnum quidem oppidum eft: fed plufquàm mediterraneû C(^ebre, SC frequens emporium» tria maria pari ferme diftantia interuallo habeuad Hellefpôtum,ad Sinopen, Si alterius oræ litora:qua Cilices maritimi colunt. multarum, magnarumq? præterea gentium fines contin/ gif.quarum commercium in eum maxime locum mutui ufus contraxere. Id tum defertum fuga incolarum oppidum,refertum idem copia rerum omnium inuenerunt.Ibi ftatiua haben tibus legati ab Epoflognato uenerunt,nûtiantes: profedtum eum ad regulos Gallorum nihil æqui impetrafle.excampeftribus uicis.agrisq^ frequentes demigrare:ôi cum coniugibus ac li/ bcris,qua: ferre atqj agere poflent.præ fe agentes,portantesé^.Olympum montem petere:ut inde armis,locorumcç fitu fefe tueantur.Certiora poftea Orondenfium legati attulerunt.To liftobogiorum ciuitatem Olympû montem cepifle. diuerfosTeôtofagos alium montem,qui Magana dicatur:petiffe.Trocmos,coniugibus ac liberis apud Teôlofagos depofitis,armato/ rum agmine Toliftobogijs ftatuifle auxilium ferre.Erant autem tune trium populorum regu li OrtiagOjôC Combolomarus.SC Gaulotus. Iis hæc maxime belli ratio fumendi facrat,quod cum montes editiflîmos eius regionis tenerennconueôlis omnibus, quæ ad ufum quâuis Ion/ gi temporis fuffîcerent: tædio fe fatigaturos hoftes cenfebant. nam neep aufuros per tam ar/ dua,atcp iniqua loca fubirc eos:ô£ fi conarentunuel pama manu prohiberi,ac deturbari poffe: nec quictos in radicibus gelidorum raotium fedentes frigus,auc inopiam laturos. Et cum ipfa altirudo locoru eos tutarctur:foflam quoq^Ôi alia muaimenta uerticibus qs,quos infederanr, circuiecere.minima apparatus miflîlium telorum cura fuiuquod faxa affatim præbiturâafpc/ ritatem ipfam locorum credebant. Conful,quia non côminus pugnam, fed procul locis op/ nnn i pugnandis

pugnandisfuturam præccpcratanimou'ngcntcm uim pilorum.uditanum haftarum/agktaz rum,glandiscp,ô£ modicorum qui funda mitti lapidum poflent,parauerat.inftrudus^ miiïi lium apparatu ad Qlympum mon ce m duciuôi a quinqj fermé millibus locat caftra. Poftcro die cum quadringentiscquitibus,ÔC Attalo progrelfum eum ad naturâ monns,Gtumé^ galli/ corum caflroru uifendum, équités hoftium,duplex numerus effufus c caftris, in fugam auerz tcrunt.occifi quoc^ pauci fugientiumcuulnerati plures.Tcrtio die cum omnibus ad ioca explo randa profcôlus,quia nemo hoftium extra munimenta proceftîututo circunuccftus montem, • animaduertit mcridiana regione terrcnoSjôi placide accliuos ad quêdam finem colles eflè:ad (èptcntrionem arduas.ôi rctftas propè rupescatq; omnibus fermé alijs inuqs, itinera tria eflè: unum medio monte:quà terrcna erant:duo difficilia ab hyberno folis ortu,ôiab æftiuo occaz fu. Hæc contemplatus eo die fub ip fis radicibus pofuit caftra.poftero die facrifîcio fa(fto,cum primis hoftqs litaflet: trifariam exercitu diuifum ducere ad hoftem pcrgit. ipfe cum maxima parte copiarum,quà æquiftîmum aditum pracbebatmons;afcêdit:amp; L.Manlium fratrem ab ' hyberno ortu,quoad Ioca patiantur.Si tuto poffit, fubire iubet. fî qua periculofa,ô: prærupta occurrannnon pugnareeum iniquitate locorum: necç inexuperabilibus uim afferrecfed obliz quo monte ad fedeclinarczôC fuo agmini coniungi.C.Heluium cum tertia parte circumire fcn ßm per infima montis:deinde ab æftiuo occafu erigere agmen.ôi Attali auxilia trifariâ æquo numero diuifit.fccum effe ipfum iuuenem luftît. equitatum cum elcphantis in proxima tumu lis planicie reliquit.edidlum præfedis:ut intenti,quid ubicp geratur,animaduertant:opemq^ ferre.quô poftulent rcs,properent. Galli ab duobus lateribus fan’s fidentes inuia effe, ab ea parte,quæ in meridiem uergeret, utarmis claudertüt uiam:quatuor ferme millia armatorum ad tumulum imminentem uiæ minus mille paffuum à caftris occupandum mittunt:eo fe rati uelutcaftello iter impedituros. Quod ubi Romani uiderunnexpediunt fefe ad pugnam.ante fóna modico interuallo uelites eunt, amp;nbsp;ab Attalo Cretenfes fagittarrj. Si funditores,amp; Tralli Tnraccs:figna peditum.ut per arduu,lcni gradu ducuntur,ita præ fe habentium fcuta:ut mifz filia tantum uitarentipede collato non uiderentur pugnaturi.Miffilibus ex interuallo loci pras lium comiffum.Si primo par eftîGalIos loco adiuuâte: Romanos uarietate,5C copia telorum. procedente certamine nihil iam æqui cratfeuta Ionga,cæterum ad amplitudinê corporum pa rum Iata,K ea ipfa plana male tegebant Gallos.nec iâ tela alia habebant,prætcr gladioe-.quo rum,cum manum hoftis non confererennullus ufuscrat.faxis,nec modicis,ut quæ non præpa raffent:fed quod cuicß temere trepidâti ad manum ueniffet:utinfueti,nec arte,nec uiribus adz iuuantes i(ftum,utebantur.fagittis,glande,iaculis incauti,ÔC ab omni parte configebantunnec quid agcrent,ira Si pauore obcæcatis animis,cernebant.Ôi étant deprehenfi genere pugriædti quod minime apti funt.nam quéadmodu comminus,ubi inuicem pati,K inferre uulnera licet: accendit ira animos eoruma’ta ubi ex occulto,ÔC procul leuibus telis uulnerâtunnec quo ruant cæco impetu,habét:uelut feræ transfixæ in ibos temere incurrunt.Detegebat uulnera eorum: Si quod nudi pugnannôi funt fufa Si candida corpora:ut quæ nunquam,nifi in pugna nuden tur.ita Si plus fanguinis è multa carne fundebatunSC fœdiores patebant plagæ:ôi candor corz porum magis fanguine atro maculabatur.fed non tam patentibus plagis mouétuninterdum infedta cute:ubi latior.quàm altior plaga eftîiK etiam gloriofius fe pugnare putât. qdem.cum aculeus fagittæ, aut glandis abditæ introrfus tenui uulnere in fpeciem urit: amp;nbsp;ferutanteis quæ uellantjtelum no fequiturctum in rabiem Si pudorem tam paruæ perimentis peftis uerfi proz fternunt corpora humitßcut paffim procuberentalrj mentes in hoftem undiq? configebatur: Si cum comminus uenerantcgladtjs à uelitibus truddabantur.Hic miles tripcdalem parmam habend in dextera haftastquibus eminus uritur. gladio hifpanienfi eft cincftus.quod fi pede collato pugnandum eft: translatis in læuam haftis.ftringit gladium. Pauci fupererant iam Gallorum.qui pofteaquàm ab leui armatura fuperatos fe uiderunnSi inftare legionum figna: effufa fuga caftra repetunt,pauoris.öC tumultus iam plena:ut ubi fœminæ.puerit^.Ôê alia imz bellis turba permifta effet. Romanos uidoresdeferti fuga hoftium acceperunt tumuli. Sub idem tépus L.Manlius,ÔC C.HcIuius,cum quoad uiam colles obliqui dederunt.afcendiffent:

pofteaquam ad inuia Lié tum cfliflcxcrc iter in partem monti's,quæ una habebat i'tenSi fequi confulis agmen modi’co utcrq; interuallo,uelut ex côpofito,cœperunt: quod primo optimum fadlu fuiflétjin id neceffîtate ipfa compuliî.fubiîdia enim in talibus iniquitatibus locorû maxi mx fpei fuis fuerant-.ut primis forte deturbatis,fecundi Si tcganc pulfosiôC intcgri pugnâ exd/ piant.Confutpoflcaquàra ad tumulos ab leuiarmaturacapros prima ßgna legionum perue nerunt;rcfpirarc,ôé conquicfccre paulifper milité iubct.Gmui ftrata per tumulos corpora Gal/ lorum oflêtat.5^ cum Icuis armatura tale prælium edideritiquid ab legionibusCquid ab iuftis armisT^quid ab animis fortiflimoru militum expcdtarif cadra illis capienda elfe: in quæ corn/ pulfus ab leui armatura hoftis trepidet.præcedere tarnen iubet leuem armaturâ:quæ,cum fta rctagmenicolligédis per tumulos telis,uc milTilia fufficerent,haud fegne idipfum tempus con fumpfcrat.Iam caftris appropinquabant.ôC Galli,nc paru fe munimenta fua tegcrenuarmatt pro uallo coftiterant.obruti deinde omni genere telorum, cum quo plures ac denfiorcs eranr, co minus uani quiccp intcrcideret teliuntra uallum momento tempon's copelluntur, ftationi/ bus tantum fîrmis ad ipfos aditus portarum relidtis. In multitudiné compulfam in cadra uis ingens midilium telorum conqciebatur.ôC uulnerari multos,clamor permidus mulicrum atcp pucrorum ploratibus (ignificabat.In eos,qui portas dationibus fuis claufcrantilegionum an/ tedgnani pila coniecerunt, hi uero non uulnerabatunfed tranfucrberatis fcutis pleriq; inter fe confetti hxrebant.nec diutius impetu Romanoru fudinucrunt.Patetibus iam portis,priuf^ irrumperent uicdoresifuga è cadris Galloru in omnes partes fadla ed.ruunt cæci per uias,peE inuiamulla præcipitia faxa,nullæ rupes obdantmihil prxter hode metuunt.itaq; plerit^ præ cipires peruadam altitudinem prolapd.aut debilitati exanimatur. Conful cadris capris,di/ rcptione prædac^ abdinetmilitem fequi pro ie queq; Si indare,Si perculds pauorem addere iubet.Superuenit Si alteru cum LManlio agmen.nec cos cadra intrare finit, protinus ad per/ fequendos hodes mittit.Si ipfe paulo pod.tradita captiuoru cudodia tribunis militum,fequi tur,dcbcllacum ratusifi in illopauore ^plurimi cxfi forent: autcapti. Egredo con fuie,C.Heb uius cum tertio agminc aduenit.nec continere fuos à direptione cadrorum ualuit.prxdacß co rum,iniquidima forte,qui pugnæ no interfijerant-.facda ed.Equites diu ignari Si pugnæ,Si ui/ éloriæ fuorum detcrunt.deinde Si ipfi,quantu equi in colles fubire potcrat: fparios fuga Gal/ los circa radices montis cófeólati cæcidereiaut cepere. Numerus intcrfeólorfi baud facile inirt potuinquia late inter omnes anfradlus montium fugac^,0i cxdes fiait:Si magna pars rupibus inurjs in profundx alritudinis coualles delapfa edrpars in fyluis,uepribusq^ occifa.Claudius, qui bis pugnatum in Otympo monte fcribinad xl milita hominu cxfa author ed. Valerius Antias,qui magis immodicus in numero augedo cde folet:non plus decern millia. Numerus captiuoru bauddubicmillia XL expleuit.quiaomnisgeneris,ætatiscp turbam fecumtraxe/ rant,dcmigrantiu magis,^ in bellum euntium modo, Conful armis hodium in uno concre matis cumulo,cæteram prædam conferre omnes iudit: Si aut uendidit quod eius in publicum rcdigendu eranaut cum cura,ut ^xquidima edet,pcr milites diuifit. Laudati quoq; pro con/ cione omnes funndonatiq? pro merito quifqp.ante omnes Attalus fummo cxteroru affenfu, nam fingularis cius iuuenis cum uirtus,ôi indudria in omnibus laboribuspcriculiscp,tum mo dcdia etiam fuerat. Supererat bellum integrum cum Tcdtofagis. Ad eos profcdlus cos.ter/ tqs cadris Angira,nobilem in illislocisurbcm,peruenit;unde hodes paulo plus x millia ab/ erant.ubi cum datiua e(rent:facinus memorabile à captiua fadlu ed. Orifgontis reguli uxor forma eximia cudodiebatur inter plures captiuos. cui cudodix ceturio prxcrat,0i lib{dinis,0C auaritix militaris.is primo eius animum centauit.quera cum abhorrente à uoluntario uiderec dupro:corpori,quod feruum fortuna erariuim fecit.deindead leniendam indignitateiniurix, fpem rçditus ad fuos mulieri fecit.K ne earn quidem ut gratuitam amans, certo auri pondéré paétus,ne quem confciu fuorum haberet,ipfi permitcit,ut quern ucllec,unum ex captiuis nun/ tium ad fuos mitterct.locu propè flumen condituitiquo duo,nec plus, necedarq captiux cum auro uenirent nocde infcqucnti ad earn accipienda.Forte ipfius mulieris feruus inter captiuos eiufdem cudodix erathunc nuntium primis tencbris extra dationes centurio educit. Nocde tinn 5 infcquenti

infcqucnti Si duo ncccffartj mulicris ad conftitutum locum,Si ccnturio cum captiua ucnic.ubi cum aurum oftenderent: quod fummam talenti attici (tanticnim pcpigerat) cxplerct-.mulicr lingua fua.ut ftringercnt ferrumiSi ccntunonem pcnfantcm aurum occidcrennimperauit. lu/ gulaci prxcifum caput ipfa inuolutum uefte fercns ad uirum OriTgonte, qui ab Olympo do/ mum effugcranperucnit.quem priufquàm compleólcretur: caput centurionis ante pedes cius abiccit. mirantitp cuiufnam id caput hominis, aut quod id facinus haudquaqua muliebre ef/ fer.Si iniuriam corporis,Si ultionem uiolatæ per uim pudicitiæ confeffa uiro eft.aliaq^ (ut tra/ ditur)fan(flitate Si grauitate uitæ huius matronalis facinoris decus ad ultimij coferuauit. Ad Angiram in ftatiua Tcdlofagum oratores ad cofulem uenerunt petentes: ne ante ab Angira cartra mouerct-.quam collocutus cum fuis regibus efier. nullas conditiones pacis qs non bello fore potiorcs.Tempus in pofteru diem conftituitur: locus^:qui maxime médius inter caftra Gallorum,Si Angiram eft uifus.Quo cum conful ad tempus cum præfidio quingentoru cqui turn ueniftet-.nec ullo galloru ibi uilo,rcgreftusin caftra eftet:oratores qdem redeunt.excufan/ tes:rcligione obiedla uenire reges non pofte, principes gentis, per quos æque res tranfigi pof/ fctiucnturos. Conful, fe quoq? Attalum mifturum dixit. Ad hoc colloquium utrinq? uentum cft.trccentos équités Attains præfidij caufa cum adduxiftcf.aótx funt pacis códitiones. Finis rei quia abfentibus ducibus imponi non poterat: conucnit uti conful regesq? co loco poftero die congrcdercntur.Fruftratio Gallorum eo fpc(ftabat:primum ut tererent tempus:donec res fuas,cum quibus pcriclitari nolebanncu coniugibus ac libcris trans Halyn flumen rraqccrent: deinde quod ipfi confuli parum cauto aduerfus colloquij fraudem infîdiabâtur.MilIe ad eana rem ex omni numero audaci.æ expertæ delegerunt equites.Si fucceftiftet frausmi pro iure gen tium.cuius uiolandi confilium initum crattftetiftet fortuna.PabuIatores,lignatoresq; romani in cam partem.in qua colloquiu futurum eranduóh fùnntutius id futurum tribunis ratisrquia confulis præfidium SC ipfum pro ftatione habituri erant,hofti oppofitö.fuam tarnen alteram ftationem propius caftra fexcentoru cquitum pofucrunt.Conful.aftirmante Attalo uenturos reges,SCtranfigi rem pofte,profedtus è caftris cumeodem,quo antea,præfi'dioequitum quin/ genrorum ferè procellic.fed cum nec multum à conftitutoloco abeftet: repente cócitatis cquis cum impccu hoftili uidit Gallos uenientcs.conftituitagmen:8i expedite tcla,animoscp cquiti bus iuftis,primo conftantcr initium pugnæ accepinncc ceflit. dcinde,cum prægrauaret multi/ tudo:cedcrc lcnfim,nihilconfufisturmaru ordinibus,cœpit. poftremo,cum iam plus in mora periculi,quam in ordinibus conferuâdispræfidqcftet:omncs paftirn in fugam effufi funt.tum uero inftare diftipatis Galli: Si cæderc.magnac^ pars opprefta foretmi ftatio pabulatoru fex/ centi équités occurriftent. ij procul damorc pauido fuorum exaudito, cum telaequosqp expc/ diilentantegri profligatam pugnam acccpcrunt. itaq; uerfa cxtcmplo fortuna eft:uerlusin ui ctorcs à uidtis terror: Si primo impctu fufi Galli funt. Si ex agris occurrebant pabulatorcs: Si undiq; obuius hoftis Gallis cratutnc fugam quidem facilcm.aut tutam haberentiquia recen tibus cquis Romani feftos fequcbantur.pauci ergo cflugcrunt.captus eft nemo, maior multo pars per fidem uiolati colloqutj pcenas morte lucrunt. Romani ardetibus animis poftero die omnibus copfjs ad hoftem pcrucnerunt.biduum natura montis per fe ipfum explorando,ne quid ignoti cftct,abfumpfit conful.tertio die cum aufpicio opera dediftcndcinde immolaftct: in quatuor partes diuifas copias cducit:duas ut medio mote duceret: duas ab latcribus ut ad/ uerfus cornua Gallorum erigeret. Hoftium quod roboris crat,Tcdlofagi Si Trocmi mediam tcncbantacicm,millia hominu quinquaginta.cquitatu,quia equorum nullus inter inæqualcs rupcs ufuserat’.ad pedes dedudtu, X millia hominu,abdextcro locauerunt cornu. Ariarathis Cappadoces,0C Morsi auxiliares in læuo quatuor ferme millium numerû explebant.ConfuI, ficut in Olympo monte,prima in acie locata Icui armarura,telorû omnis generis ut æque ma gna uis ad manum eftet,curauit.Vbi appropinquarunnoinnia eadem utrinc[;,quæ fuerant in priorc prælio:erâr: præter animos,ÔC uidloribus ab re fccûda audios,^ hoftibus fradtos.quia etfi non ipfi uidti eranniuæ gentis hominu cladcm pro fua ducebant.itaq^ à paribus initqs cœ ptarcscundemexitû habuit.VeIucnubesleuium telorû coniedla obruitacicm Gallorum.ncc

liber o C T a V V s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I$l

aut procLirrerc quifquâ ab ordinibus fuis,ne nudaret undicç corpus ad idus:audcb^.t; ôi ftan tes,quo dcnfiores crant:hoc plura uelut deftinatû petétibus.uulncra accipiebant.Confu! iain per (c turbans fi Icgionum fîgna oftcdifïctjuerfuros extemplo in fugam ornncs ratus.reccptis inter ordines ueIitibus,S: alia turba auxilioru, aciem promouit.Galli amp;nbsp;memoria Toliftobo/ giorum Jadis territi,Si inhærentia corporibus gerentes tela.feflî»^ ôi ftando ÔC uulncribus,nc primum quidem impetu.ôCclamorem Romanorû tulerunuFuga ad cadra indinauit.fcd pau ci intra munimenta le reccpere.pars maior dextra læuacç palati,quà quêq? impetus tulitduge runt, uidlores ufqj ad cadra fecuti cæciderunt terga. deinde in cadris cupiditate prædæ hæîe/ runf.ncc fequebatur quifquam. In cornibus Galli diutius deterunnquia ferius ad eos peruen/ ' turn ed.cæteru ne primum quidem conieólu tclorum tulerunt, Confutqui ingredbs in cadra ab direptione abdrahere non potcrat:cos,qui in cornibus Eierant: protinus ad fequendos ho des mifit.pcr aliquantum fpatium fecuti.non plus tarnen oedo millia hominum in fugafnam pugna nulla fuit)ccciderunt.reliqui flumen Halyn traiecerunt. Romanorû magna pars ca no (de in hodiu cadris manfit.cæteros in fua cadra conful reduxit.podero die captiuos.prædâq^ reccnfuit.quæ tanta fuinquâtam auididima rapiendi gcns,cum cis montem Tauru omnia ar/ mis per multos tenuiffet annos:coaceruare potuit. Galli ex didïpata padim fuga in unum lo cum c5gregati,magna pars faucij.Si inermes,nudari omnibus rcbus,oratores de pace ad con/ fulem miferunt.Eos Manlius Ephefum uenirc iuflit.ipfeCiam enim mediû autumni eratjlocis gelidis propinquitate Tauri montis cxcedere propcrans,ui(dorem exercitum in hyberna ma ritimæ oræ reduxit. Dum hæc in Afia geruntunin cæteris prouincijs tranquillæ res fuerunt.

Cenfores Romæ T.Quintius Flaminius,Si M.Claudius Marcellus fenatum pcrlcgerunr. princeps in fenatu tertium lclt;dus P.Scipio Africanus.quatuor foli prætcriti fununemo curuli ufus honore.Ôi in cquitatu recenfendo mitis admodû cenfura fuit.fubdrucdioné fuper Æqui/ melium in Capicolio,amp;: uiam filice dernédam à porta Capena ad Martis ædem locauerunt, Campani,ubi cenferentur,fcnatum confuluerunt.decretum:uti Romæ cenferentur. Aquæ ingêtcs co anno fuerunt.Tyberis duodccies campum Martiu,planacp urbis inundauit. Ab Cn.Manlio confule bcllo in Afia cum Gallis perfecdo.altercos. M.Fuluius perdomitis Æto' lis,cum traieciffet in Ccphalcniam:circa ciuitates infulæ mifit percunedatum: utrum fe dedere Romanis,an belli fortunam experiri mallétCmetus ad omnes ualuinne deditioné rccularcnt. obfides inde imperatos pro uiribus inopis populi,uicenos auté Cranonii,amp; Phalcnfcs,SC Sa mei dederut. Infperata pax Ccphaleniæ afïulferancum repente una ciuitas,inccrtu quam ob caufam.Samei defciuerunt. Quia opportuno loco urbs pofita cdet:timuilïe fe aicbânne demi grare cogerétur ab Romanis.cæterum ipfi ne fibi cum fînxerint metum: ôc timoré uano quie/ turn cxcitauerint malum; an iaólata fermonibus res apud Romanos pcrlata ad cos fit: nihil comperti ed:nifi quod datis iam obfidibus,repente portas claufcrunt-.S: ne fuoru quidem pre cibus (miferat enim fub muros conful ad tentâdam mifericordiam parentum,populariumq?) defidere ab incepto uolucrunt. Oppugnari deinde,podea^ nihil pacati refpondebatuncœ/ ptaurbs cd.apparatum omnem tormentoru machinarumé^ tranfuctdû ab Ambraciæoppti gnatione habebat.Si opera,quæ facienda eranttimpigre milites perfccerunt.duobusigitur lo/ cis admoti arietes quatiebant muros.Nec ab Sameis quicquam,quo aut opera,aut hodis ar/ ceri podet;prætermidum cd.duabus tarnen maxime refidebant rebus; una,interioré femper iuxta uallum pro diruto nouum obdrucntes murum:altera,cruptionibus fubitis nunc in ope/ ta hodium, nunc in dationcs. ÔC plcrunqj rjs prælrjs fupcriorcs erant.Vna ad coercendos in/ uenta haud magna memoratu res ed.centum funditorcs ab Ægio,Ôi Patris,ôi Dymis acciti. A' pueris q more quodam gentis, faxis globofis, quibus fermé arenæ immidis drata litora funt; funda mare apertum inceffentes exerccbantur. itaep longius certiuscç SZ ualidiore idu, quàm Balearis funditor,eo telo ufi funt. Si cd non fimplicis habenæ, ut balearica,aliarumc^ gentium, funda; fed triplex fcutale crebris futuris duratum; ne fluxa habena uolutetur in ia/ (du glans; fedlibrata cum federit,uelut neruo mida excutiatur. coronas modici circuli magno ex interuallo loci affueti tratjeere, non capita folum hodium uulnerabant; fed quem locum nnn dedinaffent

15^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. V A R T A E

deflinaflent orîs.Eæ fundæ Samios cohibucrunune tam crebro,ne ue tam audadlererumpez renc;adco,ut precarentur ex mûris Achæos:ut parumper abfcedcrent; 8i fe cum romanis lia/ tionibus pugnantesquiete fpeétarenr.Quatuor menfes obfidionem Samrj fuftinuerunt.cum ex paucis quotidie aliqui et um caderent,aut uulnerarcntur: Si qui fupercrant,feflï Si corpori bus ôC animis eflenuRomani nodlc per arcem.quam Cyacidem uocant: ( nam urbs in mare deuexa in occidentem uergit)muro fuperato in forum peruenerunt. Sami] poftea^ captam urbis partem ab hoftibus fenferunneum coniugibus.ac liberis in maiorem refugerunt arcem, inde poftero die dediti.direpta urbe,fub corona omnes uenierunt. ConfuI compofitis r-ebus Cephaleniæ.præiîdio Samæ impoiïto.in Peloponnefum,iam diu accerièntibus Ægienfibus maxime.ac Lacedæmoni}S,traiecir. Ægium à principio Achaici concilij femper couentus gen ris indidli funufeu dignitati urbis id,feu loci opportunitati datum eft.huncmorem Philopœ menés eo primum anno labefaólare conatus,legem parabat ferre: ut in omnibus ciuitatibus, qua: achaici concilij effenninuicem conuentus agerctur. ÔC fub aduentum confulis Demiurgis ciuitatu,qui fummus eft magiftratus:Ægium cuocantibus,PhiIopcemenes(prætor tum erat) Argos conuentum edixit.quo cum appareret omnes ferè conuenturos:conful quo^,quan^ Ægiciîum fauebat cauGc: Argos ucnit.ubi cum difeeptatio fuiflenSi rem inclinatam cerneret: incepto deftitit. Lacedæmonq deinde cum in fua certamina auerterunt. Sollicitam earn ci/ uicatem exules maxime habebant.quorum permagna pars in maritimis laconicæ oræ caftel/ lis.qux omnes adepti erant:habitabant4d ægrc patientes Lacedamionfj,ut aliquem liberum ad mare haberent aditum:fîquâdo Romam, alio ue quo mitterent Iegatos:nmulc^ ut empo/ rium,Si reccptaculum peregrinis mercibus ad ncceftarios ufus effet: node adorti uicum mari timum,nomine Lamin,improuifo occupauere.Vicani,quicp ibi exules habitabant:ptimo in/ opinata re territi funt:deindc fub lucem cogregati leui certamine expulerunt Lacedæmonios, terror tarnen omnem maritimam oram perualit: Icgatosc^ communiter SC caftella omnia,ui/ ci^,8C exules,quibus ibi domicilia erannad Achæos miferut. Philopœmenes prætor,iam in/ de ab initio exulû caufæ Si amicus.Siauthor femper Achæis minuendi opes Si authoritatem Laccdæmoniorum,concilium quærcntibus dcdit.decretumc^ referente eo fadum eft: cum in fidem Achæorum,tutelamcpT.Quintius,Si Romani Laconicæ oræ caftella,ôi uicos tradidif/ fent:Si eu abftinere his ex fœdere Lacedæmonij deberent: Lamis uicus oppugnatus effencæ/ desfp ibi fadarqui eius rei authores,affinescç effent:niiî dederentur Achæis: uiolatum uideri fœdus. Ad expofeendos eos legati extemplo Lacedæmonem miffi font Jd imperium adeo fu pcrbum,6i indignum Lacedæmonijs uifum eft: ut fi antiquæciuitatis fortuna effenhaud du/ oie arma extemplo capturi fuerint.maxime autem confternauit eos mctus:fi femel primis im perrjs obediendo iugu accepiffent:ne,id quod iamdiu moliretunPhilopœmencs exuhbus La cedæmonem traderet.Furentes igitur ira triginta hominibus ex fadione,cum qua cofiliorum aliqua focictas Philopœmeni,atc^ exulibus erat:interfedis,decreueruntrcnuntiandam focie/ tatem Achæis:legatostp extemplo Cephaleniam mittédos:qui confuli M.Fuîuio,quicp Ro/ manis Lacedæmonem dederennorarente^ eum:ut uenirct in Pcloponncfom ad urbem Lace dæmonem in fidem,ditionemc]^ populi romani accipiendam.Id ubi legati ad Achæos rctulc runt:omnium ciuitacum,quæ eius concilf) erant.cofenfu bellum Lacedæmonqs indidum eft, ne extemplo gereretur,hyemsimpedfit.incurfîonibus tarnen paruis,latrocinq magis,^ bellt modo,non terra tantu,fcd etiam nauibus à mari fines corum uaftati. Hic tumultus cofolem in Peloponnefum adduxit:iuffu^ eius Elin concilie indido,Laccdæmonf) ad difeeptandu ac citi.Magna ibi non difeeptatio modo,fed etiâ altercatio foit.cui conful, eu alia fatis ambitiofe, partem utrâqj fouendo,incerta refpodiffef.una dcnutiatione,ut bello abftinerent,doncc Ro/ mam legatos ad (enatu mififfent:finê impofoit.Vtrincçlegatio miffa Româeft.exules quoep Laccdæmonioru foâ caufam.legationêc^ Achæis iniuxcrunc.Diaphanes,amp; Lycortas,Mcga/ lopoîitaai ambo,principes legationis Achæoru fuerunt.qui diffidentes in rep.tum quoep mt nime inter fe couenientes orationes habuerur.Diaphanesfcnatui difeeptationê omniu rerum permittcbat.eos optime controuerfias inter Achæos,ac Lacedæmonios finituroseffe. Lycor/

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER OCTAVVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;155

tas ex præccptis Philopœmenîs poftulabatjut Achæi's ex feedere ac legibus fuis,quæ dccrcfz fcnt.agcrc Kcerct: iibertatem^ Gbi illibatâ,cuius ipfi authores eflennpræftarcnc. Magnæ au/ thoritans apud Romanos tum gens Achæorum erat. nouari tarnen nihil de Lacedsmonijs placcbat. cætcrum rcfpôfum itaperplexum fuit:ut ôi. Achæi fibi de Lacedæmonc pcrmifîum acciperenf.ÔC Lacedæmonq non omnia concefla qs interpretarétur, Hac poteftate immodice Achxi.ac fuperbe ufî funt.Philopœmeni cotinuatur magiftratus.qui ueris initio exercitu indi ôlo.caftra in finibus Laccdxmoniorum pofuit. legatos deinde mißt ad depofeedos authores defeótionis-.Siciuitaté in pace futuram,(î id feciflent.pollicensîôiillos nihil indióta caufa paflii ros. Silentium præ metu cæterotum fuit.quos nominatim depopofccratj'pfi fe ituros profeffi funnlîde accepta ab legatis,uim abfuturam,donee caufam dixiflent. leruntalq ctiam illuftres uiri, ôî aduocati priuatis: Si quia pertinere caufam eorum ad rempublicam cenfebant. Nun/ quam alias exulcs Lacedæmoniorum Achæi fecum adduxerant in fines:quia nihil æque alie/ tiaturu animos ciuitatis uidcbatur.tunc exercitus totius propè antciîgnani cxulcs crant. li ue/ nientibus Lacedæmonqs ad portam caftrorum agminc fadto occurrerunr. Si primo laceflere iurgqs.deinde altcrcatione orta cum accenderentur iræ: ferociflïmi exulum impetum in Lace/ dæmoniosfecerunt.Cum illi deos,Si fidem legatorum teftarentunôC Icgatûôi prætor fummo ueret turbas: Si protegeret Lacedæmoniosminculac]^ iam quofdam inrjcicntcs arceret: crefee/ bat tumultus concitata turba. Et Achæi ad fpeëlaculum primo cocurrerunt.deindc uociferan tibus exulibus,qua: paflt forent.Ôi orantibusopem.afïirmâtibus^ (îmul nunquam talem oc/ cafîonem habituros.fi earn prætermiiïflènt: fœdus,quod in Capitolio.quod Olympiæ,quod in arce Athenis facratum fuinet: irritum per illos efle: pn'ufquàm alio deintegro fœdere obli/ garcntur,noxios punicndos efle:accenfa his uocibus multitudo ad uocé unius.qui ut ferirent, inclamauinfaxaconiccit: at(^ ita x v 11, quibus uincula per tumultum inieôta erant-.interfe/ dli funt. L X111 poftero die comprehcn(î,à quibus prætor uim arcuerat.non quia faluos ucl/ lct:fed quia perire caufa indidta nolebat:obieôti multitudini iratæ.cum auerfis auribus pauca locuti enent’.damnati omnes,ôi traditi funt ad fupplicium. Hoc metu iniedto Laccdæmonqs, imperatu primummt muros diruerent:deinde ut omnes externi auxiliares,qui mercede apud tyrannos militaflcnt: terra Laconica excederent. turn uti quæ feruitia tyranni liberaffent: (ea magna multitudo erat) ante diem certâ abirent.qui ibi manfilTentteos prchendendi,uenden/ di,abducendi Achæis ius eflet.Lycurgi leges^moresc^ abrogarennAchæorum affuefeerent le gibus.inftitutisq^.ita unius cos corporis fore:ôi de omnibus rebus facilius confenfuros. Nihil obedientius fccerunt:quàm ut muros diruerentmcc ægrius paffi funtrquàm exules reduci.De/ cretum Tcgcæ in concilio communi Achæorum de reftituendis qs fadum cft.Si mentione il/ lata.cxternos auxiliares dimiflos.Ôi Lacedæmonqs aferiptos (ita enim uocabant.qui à tyran/ nis liberati crant) urbe exceflîfle.in agros dilapfos, priufquàm dimitterctur excrcitusn're præ/ torcm cum expeditis. Si comprehendere id genus hominum. Si uenderc iure prædæ placuit, multi comprehenfi uenierunt. porta ex ea pecunia Megalopoli permiffu Achæorum refcôta cft::quam Lacedæmonq diruerant.Et ager Belbinatis.quê iniuria tyranni Laccdæmoniorum poflederanureftitutus eidem ciuitati ex decreto uctere Achæorum:quod faôtum erat Philip/ po Amyntæ filio régnante. Per hæc uelut cneruata ciuitas Laccdæmoniorum diu Achæis obnoxia fuit, nulla tarnen res tanto erat damno: quàm difeiplina Lycurgi, cui per oôlingen/ tos annos aflueucrant; fublata. A' concilio, ubi apud confulem inter Achæos, Laccdæmo/ niosep difeeptatum eft.M.FuIuiuSjquia iam in exitu annus eratteomitiorum caufa profedtus Romam,creauitcofulcs,M. Valeriu Meflalam,amp; C.Liuium Salinatorem.M.Æmylium Le/ pidum inimicum co quoej; anno petentem deiecifle tradunt.Prætorcs indecreati (^Martius Philippus, M.Claudius Marcellus,C.Stertinius,C.Catinius, P.Claudius Pulchcr,L.Man/ lius Acidinus. Comitqs perfedis, confulem M. Fuluium in prouinciam ad exercitunv redire placuit.cic^,K collcgæ Cn.Manlio imperium in annum prorogatum eft. Eo anno in ædem Herculis fîgnum dei ipfius ex dccemuirorum refponfo, K feiuges in Capitolio aurati ab Cn. Cornelio pofiti. confulem dedifle inferiptum eft. SC x 11 clypca ærata ab ædilibus curulibus

154 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. Q. V A R. T AB

P. Claudio,se P.Sulpitio Galba funt poGta ex pecunia:qua frumentarios ob annonam corn/ preflam damnarunt. Si ædilis plcbis Q. Fuluius Flaccus duo figna aurata, uno rco damnato (nam fcparatim accufauerant) pofuit. collega eius A.Cæcilius neminem condemnauit. Ludi romani cer,plebei) quinquies toti inftaurati. M.Valerius Meflala indeiÔC C.Liuius Salina/ tor confulacum idibus martqscum iniflent:de republica, de^ prouincijSjSe exercitibus fcnax turn confuluerunt. De Ætolia.ôC Afia nihil mutatum eft.Confulibus,alteri Pifæ cum Liguri/ bus,altcri Gallia prouincia décréta eft. comparare inter fe,aut fortiri iuflï: Se nouos exercitus, binas legiones fcribere: Si ut focrjs latini nominis quinadena millia peditum imperarent, SC mille ducentos cquites.Meffalæ Ligures,Salinatori obtigit Gallia.Prætores inde fortiti funt. M.Claudio urbana, P.Claudio percgrina iurifdidio euênit. Q.Martius Siciliam, C.Sterti/ nius Sardiniam, L.Manlius Hifpaniam citeriorem,C.Catinius ulteriorem eft fortitus. De exercitibus ita placuir,è Gallia legiones,quæ fub C. Lælio fuerant: ad M.Tutium proprætoz rem in Brutios traduci.ôC qui in Sicilia eftet,dimittiexercitu. Si claflem,quæ ibi eftet: Romana reduceret M.Sempronius. pro Hifpanqs legiones fingulæ,quæ turn in fjs prouincqs erât: de/ cretæ’.Seuttcrna millia peditum,ducentos équités ambo prætores in fupplemêtum focrjs imz perarennfecumcp tranfportarent. Priufquàm in prouincias noui magiftratus profîcilcerétur, fupplicatio in triduum pro collcgio decemuirorum imperata fuit in omnibus compitis:quod iuce inter horam tertiam ferme Si quartam tenebræ obortæ fuerant.ôC noucndiale facrificium indicftum eft: quod in Auentino lapidibus pluiflet. Campani, cum eos ex fenatufconfulto quod prioreanno fadum crat:céfores Romæcenferi coegiftent: (nam antca incertum fuerat, ubi cenferentur)petierunt:utfibi dues romanas ducereuxoreslicerehSi fi qui prius duxiflentî ut habere eas,SC ante earn diem nati uti iufti fibi liberi hærcdesc^ eftent.utrac^ res impetrata.

De Formianis Fundanisép munidpibus, Si Arpinatibus C. Valerius Tappo tribunus plez bis promulgauit:uti fjs fuffragtj latio (nam ante fine fuffragio habuerât ciuitatem) eftèt.Huic rogationi quatuor tribuni plebis,quia non ex authoritate fenatus ferretur,cum intercédèrent: edodti populi efte,non f’natusius,fuffragium,quibusuelit,impartiri,deftiteruntinccpto.Roz gatio perlataeft:ut in Æmylia tribu Formiani,amp; Fundani,in Cornelia Arpinates ferrêt.atcç in his tribubus turn primum ex Valerij plebilcito cenfi funt. M.Claudius Marcellus cenfor. forte fuperato T.(^intio,luftru condidit.cenfa ciuium capita c c b v 111 millia,c c c v 111.

Luftro perfedto confules in prouincias profeôti funt. Hyeme ea, qua hæc Romæ gefta funt:ad Cn.Manlium confulem primum,deinde proconfulem hybernantem in Afia legation nes undic^ ex omnibus ciuitatibus,gentibusc^,quse cis Taurum monteæ incolunt conueniez bant.fed ut clarior.nobiliorcp uidloria Romanis de rege Antiocho fuit.quàm de Gallis:ita læ tior focijs erat de Gallis, quàm de Antiocho. Tolerabilior regia feruitus fuerat: quàm feritas immanium barbarorum, incertusc^ indies terronquô uelut tempeftas eos populantes inferz ret.itaq^.ut quibus libertas Antiocho pulfo.pax,Gallis domitis,data eftet:non gratulatu moz do ueneranc:fed coronas etiam aureas.pro luis quæq; facultatibus,attulerant.Et ab Antiocho legari.ôi ab ipfis Gallis,ut pacis leges dicerêtur:ôiab Ariarathe rege Cappadocum uenerunt ad ueniam petendam, luendamtç pecunia noxam: quod auxiltjs Antiochum iuuiffet. Ei cc talcnta argenti funt imperata. Gallis refponfum: cum Eumenes rex ueniftet: turn datuz rum fjs legem.ciuitatum legationes cum benignis refponfis lætiores etiam,quàm uencrant,di miftæ.Antiochi legati pecuniam in Pamphyliâ, frumentumépex paólo cum L.Scipione fœz dere iuflï aduehere.eô fe eu excrcitu uenturum. Principio deinde ueris luftrato exerdtu profe étus,die v 111 Apameam uenit.ibi triduum ftatiuis habitis.terttjs rurfus ab Apamea caftris in Pamphyliam,quô pecunia frumentumep regios conuehere iuflerat:pcrucnit.mille Si quinz genta talenta argenti accepta Apameam deportantur.frumêtum cxercitui diuiditur. Inde ad Pergam ducit:quæ una in qs locis regio tenebatur præfidio.appropinquanti præfedus præfi drj obuiusfuit,x X X dieru tempus petens:ut regem Antiochû deurbe tradenda cofulcret.da to tempore ad earn diem.decelîit præfidio.Si à Perga L.Manlio fratre cû 1111 millibus miliz turn Qronda ad reliquu pecuniae ex co quod pepigerant exigendu mifl’o,ipfe quia Eumencm regem

LIBER O C T A V V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;55

regem, SJ decern legatos ab Roma Ephefum uenifle audi'erat: tuffis fequi Antiochi legatis, Apameam excrcitû reduxit.Ibi ex x legatorum fcntentia fœdus in hxcuerba fere cum An/ tiocho conferiptum eft. Amicitia regi Antiocho cum populo romano his legibus, amp;nbsp;condi/ tionibus efto. Ne quern cxercitu, qui cum populo romano/oeijsue bellum gefturuscrit: rex per fines regni fui,eorum^ue,qui fub ditioneeius eruntitrafire finito.neu commeatu,ne'ue qua alia ope iuuato. idem Romani, foefitp Antiocho, Si fis,qui fub imperio eius erunt: præftent. Belli gcrendi ius Antiocho ne efto cum illis.qui infulas colunt: ne^ue in Europam tranfeundi. Excedito urbibus,agris,uicis,cafteliis cisTaurum montem ufq; ad Tanaim amnem.Si dual/ Ie Tauri ufq; ad iuga,qua in Lycaoniam uergit. Ne qua arma efferto ex fis oppidis, agris,ca/ ftellisq^.quibusexccdat.fi qua extulinquæ, quoep oportebit, redtc reftituito. Ne ue militem, ne ue quem alium ex regno Eumenis recipito. Si qui earum urbium ciues, quæ regno abfee/ dunt: cum rege Antiocho, intraq? fines eius regni funt: Apameam omnes ante diem ccrtani redeant. Qui ex regno Antiochi apud Romanos, fociosq? funt: fis ius abeundi, mancndit^ efto.Seruos feu fugitiuos,feu bello captos,feu qui liber captus,aut transfuga crinreddito Ro/ manis,focfiscp.Elcphantos tradito omnes: nec^ alios parato.Tradito Si naues longas,arma/ mentacp earum: nc uc plurcs,quàm decern naues aduarias, nulla quarum plus quam x x x remis agatur:habcto: ne'^ue minorem ex belli caufa:quod ipfe illaturus erit. ncïie nauigato ci/ tra Calicandrum, ne ue Sarpedonium promontoria: extra quam fi qua nauis pecuniam, ftiz pcndium.aut legatos,aut obfides portabit. Milites mercede conducendi ex fis gentibus, quæ fub ditione populi romani funt: Antiocho regi ius ne eftome uoluntarios quidem rccipiendi. Rhodiorum, fociorum ue quæ ædes, ædificiaép intra fines regni Antiochi funuquo iure ante bellum fuerunteo Rhodiorum,fociorura'ue funto. Si quæ pecuniædcbentuncarum exaeftio efto. Si quid ablatum eft:id conquireadi,cognofcendi,rcpetendiq: ius item efto. Si quas ur/ bes,quas tradi oportet,fi tenent.quibus Antiochus dedit,ex fis præfidia deducito:utiq; rcóte tradantur, curato. Argcnti probi x 11 millia attica talenta dato intra duodecim annos pen/ fionibus æquis.talentum ne minus pondo l X X X romanis ponderibus pendat.Si tritici x l millia modiûm.Eumcni regi talenta C C C l intra quinquenniu dato:8^ pro frumento,quod æftimatione fiat, talenta c x X V11. Obfides Romanis x x dato. Si triennio mutato, ne minores oôlonûm denûm annorum, neu maiorcs quinûm quadragenûm. Si qui fociorum populi romani ultro bellum infèrent Anctochoîuim ui arcendi ius efto: dum ne quam urbem aut belli iure tencat: aut in amicitiam accipiat. controuerfias inter fe iure ac iudicio difeeptent: aut.fî utrifq; placebir,bello. De Annibale Pœno,ôi Ætolo Thoantc,Si Mnafimacho Acar/ nâne, Si Chalcidenfibus Eubulida Si Philone dedendis in hoc quoq; fœdere aferiptum eft: Si fi quid poftea addi, mutari ue placuiflet: ut id faluo fœdere fieret. ConfuI iurauit in hoc fœdus. ab rege qui exigèrent iufi'urâdum, profeôli Q.Minutius Thermus, Si L.Manlius:qui turn forte ab Orondis redfit.Si Q.Fabio Labeoni,qui claftï præerat,fcripfit:ut Patara extern/ plo profîcifcerctur: quætp ibi naucs regiæ eflent, concideret: cremaretq^. Profcôlus ab Ephe/ îb quinquaginta tedlas naues aut concidit: autincendit.Telmeffum eadem expeditione, ter/ ritis fubito aduentu claftisoppidanis, recepit.ex Lycia protinus iuftîs ab Ephefo fequi, qui ibi reliôli erant,per infulas in Græciam traiecit. Athenis paucos moratus dies,dum Piræeum ab Ephefo naues uenirent: totam inde claffem in Italiam reduxit. Cn. Manlius, cum in/ ter cætera, quæ accipienda ab Antiocho erant: clephantos quoeç accepiflèt: donoqp Eumeni omnes dediftet: deinde caufas ciuitatum, multis inter nouas res turbatis, cognouit. Et Aria/ rathes rex, parte dimidia pecuniæ imperatæ Eumenis beneficio, cui defponderat per cos dies filiam: dimifla in amicitiam eft acceptus. Ciuitatum autem cognitis caufis decem Icgati ali/ am aliarum fcccruntconditionem. Quæ ftipendiariæ regi Antiocho fucrant: Si cum populo Romano fenferant: fis immunitatem dederunt: quæ partium Antiochi fuerant: aut ftipen/ diariæ Attali registeas omneisüecftigal pendere Eumeni iufterunt.nominatim præterca Co/ lophonfis.qui in Notio habitant:8iCymæis,8i Mileffis immunitatem concefterunr. Claso/ menfis fuper immunitatem Si Doniflara infulam dono dederunt. SC Mileffis, quem Sacrum

156 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. Q_ V A R T A E

appellant, agrum refti'tucrunt. amp;nbsp;llienßbus Rhoeteum, ÔC Gergithum addidcrunt,non tarn ob recenna ulla mérita: quam originum memoria.eadem ÔC Dardanum liberandi caufa fuit. Chios quoque. Si Smyrnæos, Si Erythræos pro fingulari fide, quam eo bello præftiterunt: Si agro donarunt: Si in omni præcipuo honore habuerunt. Phoccnfibus ÔC ager, quern an/ te bellum habuerant,redditus: Si ut legibus antiquis utcrcntur,permiflum. Rhodijs affirma/ ta:quæ data priore dccreto erant. Lycia,0i Caria datæ: SC ufq; ad Mæandrum amncm, præz terTelmefïùm.Regi Eumeni Cherfonefum in Europa,^ Lyfimachiâ,ôi caftella,uicos,agros» ' quibus finibus tenuerat Antiochus:adiecerunt: in Afia Phrygiam utrâq?: alteram ad Hellef/ pontum:maiorê alteram uocannaj Myfiam,quam Prufias rex ademerat:reftituerunt; SL Ly/ caoniam. Si Mityadam,ôi Lydiam, SL nominatim urbes Tralleis,atq? Ephcfum, SL Tclmef/ fum.De Pamphylia difceptatû inter Eumenem,amp;: Antiochi legatos cum effetrquia pars eius citra.pars ultra 1 aurum eft:integra res ad fenatum refjcitur. His fœderibus,decretiscp datis, Manlius cum decem legatis,omni^ exercitu ad Hellefpontum profeôtus,euocatis eô regulis Gallorum:leges,quibus pacem cum Eumene feruarent:dixic:denuntiauitc^:ut morcm uagan di cum armis fi'nirent:agrorumcp fuorum terminis fe confinèrent.Contraôtis deinde ex omni ora nauibus,ôi Eumenis etiam claffe per Athenæum, fratrem regis,ab Elæa adduôta, copias omneis in Europa traiecit. inde per Cherfonefum modicis itineribus graue præda omnis ge/ neris agmen trahens, Lyfimachiæ ftatiua habuit: ut quàmmaxime recentibus SL integris iu/ mentis Thraciam, per quam iter uulgo horrebant: ingrederetur. Quo profedtus cft ab Lyfi/ machia die,ad amnem Mclana,qué uocanninde poftero die ad Cypfelas peruenit.à Cypfe/ lis uia decem milliu ferè fylueftris,angufta,confragofa excipiebat.propter cuius difficultatem itineris in duas partes diuifus exercitus.ôi præcedere una iuifa, altera magno interuallo coge/ re agmen,media impediméta interpofuittplauftracom pecunia publica erant,pretiofac^ alia præda. Itaqj cum per faltum iret: Thracum decem baud amplius millia ex quatuor populis, Aftfj,amp; Cæni,amp; Maduateni.ôi Corcli ad ipfas angufl:ias uiam circunfederunt. Opinio erat: non fine Philippi regis Macedonum fraude idfadtum.eum fciife,non alià.quàm per Thraci/ am redituros Romanos:ôi quâtam pecuniam fecum portarent. In primo agmine imperator erat,follicitus propter iniquitatelocorum.Thraces nihil fe mouerunt’.donecarmati tranfirent. pofteaquâm primos fûpcrafTeanguftias uideruntrpoftremos nondum appropinquantes:im pedimenta,^ farcinas inuadunt.cæfiscp cuflodibus,partim ea,quæ in plauftriserant.diripe/ re,partim fub oncribus iuméta abftrahere cœperunt. Vnde pofteaquàm clamor primum ad eos,qui iam ingrelïî faltum fequebâtundeinde etiam ad primum agmen eft pcrlatus:utrincp in medium concurritunôi inordinatum fimul pluribus locis prælium conferitur.Thraces præ da ipfaimpeditos oneribus,ôC plerofq^.ut ad rapiêdum manus uacuas haberent, inermes ad cædem præbet.Romanos iniquitas locorum barbaris per callcs notos occurfantibus, SL laten tibusinterdu per cauas uallcs prodcbat.ipfa etiam oncra plauftraçp.utforstulit, his,aut illis incommode obiedta pugnantibus impedimento funnalibi prædo,alibi prædæ uindex cadit; prout locus iniquLis.æquus ue his,aut illis,prout animus pugnantium eft:prout numerus.alq enim pluribus, quàm ipfi erant: alq paucioribus occurrerant. uaria pugnæ fortuna eft. multi utrinq: cadunt. Iam nox appetebat: cum prælio excedunt Thraces, non fuga uulncrum, aut mortis:fed quia fatis prædæ habebant. Romanorum primum agmen extra faltum circa tem plum Bendidium caftra loco aperto pofuit. pars altera ad cuftodiam impedimentorum me/ dio in faltu duplici circudata uallo manfit.poftero die prius explorato faltu,quàm mouerent, primis fe coniungit.In co prælio,cum SL impedimetorum pars,amp; calonum,amp; milices aliquot, cum paftim toto props faltu pugnaretuncecidiftent: Q. Minutfj Thermi morte omiftum eft inceptum,fortis aeftrenui uiri. Eo die ad Hebrum fluuium peruentum cft. inde Æniorum fi/ nes præter Apollinis.Gcruntium quem uocant incolæ,templum fuperant. Aliæ anguftiæ cir/ ca Tympira excipiunt,(hoc loco nomen eft)nec minus conrragofæ,quàm priorcs.fcd quia ni/ hil fylueftre circa eft:ne latcbras quidem ad infidiâdum præbcnt.Hucad candem fpcm præ/ dæ Thraufî,gens SL ipfa Thracum,conuenere. fed quia nudæ ualles,procul ut confpiccrentur anguftias

LIBER O C T A V V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I57

angufti'as obficîcntes,cffidebant:minus terrons tumultusq? fuit apud Romanos.quippc ctiî iniquo Ioco,prælio tarnen iufto,acie aperta.collatis fignis dimicâdum erat.conferti fubeuntes cum clamore impetu fado primumexpulere loco ho(les:deinde auertêre. fuga indc,cædesé^ fuisipfos impediendbus angufttjs fieri cœptaeft. Romani uidoresad uicum Maronitarum (Salentum appellant) pofuerunt caftra.poftero die patenti itinere Priaticus campus cos exee pif.triduumcp ibi frumêtum accipientes raanferunt,partim ex agris Maronitarum,conferen/ tibus ipfis,partim ex nauibus fuis'.quæ cum omnis generis commeatu fequebantur. Ab ftati/ uisdiei uia Apolloniam fuit.inde per Abderitaru agrum Neapolim peruentueft. Hoc omne per Græcorum colonias pacatum iter fuit, reliquüm inde per medios Thracas dies nodesc^, etfi non infeftum,fufpcdum tamen:donec in Macedoniam peruenerunt. Mitiores Thracas idem exercitus,cum à Scipione eadem uia duceretunhabuerat, nullâob aliam caufam,quàm quod prædæ minus quod peteretur, fuerat. Quanquam turn quoqj Claudius author eft ad quindecim millia Thracu præcedenti ad explorâda loca agmen Mutini Numidæ occurrifle; quadringentos équités fuiffe Numidastpaucos elephantos.Mutinis filiu per medios hofteis cum centum qninquaginta deledis equitibus perrupifte:cundem, cum mox Mutines iam in medio elephantis collocatis.in cornua equitibus difpofitis.manu cum hofte conferuiffet:terro rem ab tergo præbuiftetatq^ inde turbatosequeftri uelut procella hofteis ad peditum agmen non accelfifte. Cn.Manlius per Macedoniam in Theftaliam exercitu traduxit.indc per Epi rum Apolloniam cum perueniflet: nondum adeo hyberno contempto mari,ut tratjeere aude retjApolloniæ hybernauit. Exitu propè anni M.Valerius confulex Liguribus ad magiftra tus fubrogandos Romam ueninnulla memorabili in prouincia re gefta:utea probabilis mo/ ræcaufaeftenquod folito ferius ad comitia ueniflet. Comitia confulibus rogandis fucrunt ad XII calendas martias.creati M.xEmylius Lcpidus.C.Flaminius. Poftero die prætorcs fadti App. Claudius Pülcher, Ser.SuIpitius Galba, Q.TerentiusCulleo, L.Terentius Meftala, Q.Êuluius Flaccus, M.Furius Craftipes.Comittjs perfcftis.quas prouincias prætoribus efle placcrct,retulit ad fenatura conful.decrcuerut duas Romæ iuris dicundi caufa:duas extra Ita/ liam,Siciliam,ÔCSardiniam:duasin Italia,Tarentum,Si Galliam.amp; extemplo,priufquàm inz irent magiftratum,fortiri iuftï.Ser.Sulpitius urbanam,Q.Tcrentius peregrinam eft fortitus. L.TercntiusSiciliam:Q.FuIuius SardiniamtApp.Claudius Tarentum: M.Furius Galliam. Eo anno L.Minutius Myrtillus,ôi L.Manlius,quod legatos Carthaginéfes pulfaffe diceban turuuftu Q.Terentrj prætoris urbis per fôeciales traditi funt legatis:ÔC Carthagincm aducôti. In Liguribus magni belli,ô£ glifeentis in dies magis fama crat.itaq? cofulibus nouis,quo die de prouincqs,ôd de repub. retulerunt: fenatus utriq; Ligures prouinciam decrcuit. Huic S.C. Lepidus cos.interccdebat,{ndignum effe prædicans.confules ambos in ualles Ligurum indu di.M.Fuluium,ôC Cn.Manlium biennium iam alterum in Europa,alterum in Afîa,uelut pro Philippo,atcß Antiocho fubftitutos regnare. fi exercitus in his terris efte placeauconfuies fis potius,quàm priuatos præeffe oportere. Vagari eos cum belli terrore per nationes,quibus bel lum indiôtum non fit:pacem pretio uenditâtes.fi eas prouincias cxercitibus obtincre opus ef/ fcnficut M. Attilio,L.Scipioni coss. M.Fuluius, 6ê Cn.Manlius fucceffiftent confules:ita Fui/ oio,Manlioq^ C.Liuium,ôC M.Valerium cofules debuifte fuccedere.nunc certe perfedto ætoz lico bello,recepta ab Antiocho Afia,deuicftis Gallis,autconfules ad exercitus confularcs mitz ti,aut reportari Icgioncs indc,rcddicp tandem reipublicæ debere. Senatus his auditis in fen tentia perfeuerauinut cofulibus ambobus Ligures prouincia effet; Manlium.Fuluiumcp dece dere de prouincijs.ôi exercitus inde deducere,ac redire Româ placuit.Inimicitiæ inter M.Fulz uium,S^ M.Æmylium confulem étant. amp;nbsp;fupercætcra Æmylius ferius biennio fc cofulem faz dum M.Fuluq opera dicebat. itaep ad inuidiam ei faciendam legatos Ambracienfes in fenaz turn fubornatos criminibus introduxit.Qui fibi,cû in pace effennimperataep à prioribus conz fulibus fcciffent:ôi eadem præftare obedienter M.Fuluio parati effennbcllum illatum quefti» agros primum depopulatos:terrorem direptionis, 8i cædis urbi inie(ftum:ut co metu claudez re cogerentur portas.obfeffos deinde,ôC oppugnatos fe; ÔC omnia alia exenipla belli édita in 000 fe,cædibus.

153 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. V A R T A E

fe,cædibus, tncendqs.ruinis, dircptione urbis. com'ugesjiberos in feruitium abftradlostbona nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

adempca: ÔC.quod fe ante omnia moueat: tcmpla tota urbe fpoliata ornamcntis. fimulachra deum.dcos immo ipfos couulfos ex fedibus fuis ablatos cfle:paneteSspoftescp nudatos.quos adorcntad quos precentur,amp; fupplicent.Ambraciefibus non fupercfle. Hæc quercntcs in/ terrogando criminofe ex compoiîto conful ad plura, uelut non fua fponte diccnda, eliciebat.

Mods patribus, alter cos. C.Flaminius M.Fulurj caufam cxcepit. qui ucterem.ôc obfolctam uiam ingrcflbs Ambracienfes dixit. Sic M.Marcellu à Syracufanis,fic Q.Fuluium à Cam/ panis accufatos.quin cadcm opera T.Quintiu à Philippe rege, M.Attilium,SC L.Scipionem ab Antiocho,Cn.Manlium à Gallis,0C ipfum Fuluium ab Ætolis,K Cephaleniæ populis ac/ cufari paterenturCAmbraciam oppugnatam, amp;nbsp;captam, amp;nbsp;figna inde,ornametac]^ ablata, Si cætera faôta,quæ captis urbibus foleannnegaturum aut me pro M.Fuluio,aut ipfum M.Ful/ uium cenfetis P.Cî’ cum ob has res geftas triumphum à uobis poftulaturus fitCAmbraciam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Ætolis decerni quicquam abfente M.Fuluio patiar. Cum Æmylius callidam malitiam ini/ mici,uelut omnibus notam,iniîmularet;amp; tempus cum morâdo cxtralt;fturum dicerenne con/ fuie inimico Romam ueniretxertaminc confulum biduum abfumptum eft. nec prxfente Fla/ minio decerni quicquam uidebatur pofte, captata occafio eft:cum æger forte Flaminius abcf/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

fet.K referente Æmylio,fenatufconfultum faótum eft:ut Ambracienfibus omnes fuæ res red/ derentunin libertate eftennac legibus fuis uterentur. portoria ca,quæ uellent,terra maric^ ca/ pcrent;dum eorum immunes Romani,ac focq latini nominis cftent.figna.aliac^ ornamenta, quæ quererentur ex ædibus facris fublata efte:de qsjcum M.Fuluius Rom am reuertiftet: pla/ cere ad collegium pontificum refcrri:ôi quod q cenfuiftent,fîen.Ne(Ç his contetus cos.fuitd'cd poftea per infrequentiam adiccit S.C. Ambraciam non uideri ui captam effe, Supplicatio inde ex decemuirorum decreto pro ualetudine populi fuit per triduum: quia grauis peftiletia urbcm,atcp agros uaftabat.Latinæ inde fuerunt.Quibus religionibus liberati confules,amp; de/ letftu perfccto(nouisenim uterq^ maluit uti militibus) in prouinciam profetfti funt.ueteresc^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

omnes dimiferunt. Poft confulum profeeftionem Cn.Manliusproconful Romamucnit.cui cum ab Scr.Sulpitio prætore fenatus ad ædem Bellonæ datus cflenôC ipfe commcmoratis re/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

bus ab fe geftis poftulaffcnut ob eas dqs immortalibus honos haberetunfibiqj triumphanti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

urbem inuehi liccretrcontradixerunt pars maior decern lcgatorum;qui cum eo fuerant:ôi ante alios L.Furius Purpurio.SC L.Æmylius Paulus. Legatos fefe Cn.Manlio datos pacis cum Antiocho faciendæ caufa,fœderisfp,ôi Icgû.quæ cum L.Scipione inchoatæ fuiftent: perficien darum.Cn.Manlium fumma ope tetendifferut cam pacem turbaret:amp; Antiochum.ii fui po/ teftatem feciftct'.infidrjs cxciperet.fed ilium cognita fraude confulis,cum fæpc colloques petiz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

ris captatus eftetmon congreffum modo, fed confpecftu etiam cius uitafte.cupientcm tranfirc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Taurum,ægre omnium legatorum precibus, nc carminibus Sibyllæ prædidtam (uperâtibus terminos fataleis cladcm experiri uellet:retentum.admouifte tarnen exercitum: Si prope ipiis iugis ad diuortia aquarum caftra pofuifte.cum nullam ibi caufam belli inucniret,quiefcetibus regqsicircuegiffe cxercitu ad Gallogræcos.cui nationi non ex fenatus authoritate, non ex po/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

puli iuftu bellum illatum. quod quern unquam de fua fententia facere aufumCAntiochi, Phi/ lippi,Annibalis,amp; Pcenorum recentifti'ma Bella efte.de omnibus his confultum fenatumtpo/ pulumc^ iuffiffe.fæpe legatos ante miftoszres rcpctitaszpoftremo qui bellu indicerent,miftos.

Quid eorum Cn.Manli fadlum eftzut iftud publicu populi romani bellum,ôi non tuum pri/ uatum latrocinium dicamusCAn eo ipfo contentus fuiftiC'reólo itincre duxifti cxercitu ad cos: quos tibi hoftes defumpfcrasC an per omneis anfrachus uiarumC cum uia confifteres, ut quo flexiftet agmen Attalus,Eumenis frateneo conful mercenarius cum cxercitu Romano feque/ rerisC Pifîdiæ,Lycaoniæ^,ÔC Phrygiæ receflusümnes,atq; angulos peragrafti,ftipê à tyran/ - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nis.

LIBER O C T A V V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I5gt;

m's.cadenanisêp deuqs colh'gens.quid enim tibi cum OrondisCquid cu aiqs æque innoxijs po pulisCBellum autem ipfum,cuius nomine triumphu petis:quo modo gcfliftidoco æquo,tem pore tuo pugnans C1 u ucro re(fle,ut drjs immortalibus bonos habcatur,poftulas:primum; quod pro temeritatc imperatoris nullo iure gentium bellum inferétis pœnas lucre exerdtum noluerunt: deinde: quod beluas,non hoftes nobis obiecerunt.Nolitc nomen tantû exiftima/ re miftum efle Gallogræcorum.multo ante amp;nbsp;corpore Si animo mifti,ac mutati funt. an fi illi Galli ciTenncum quibus millies uario cuentu in Italia pugnatum eft:quantura in imperatore noftro fuinnuntius illinc rediO etcbf s cum rjs pugnatum eftzbis loco iniquo fubqr.in ualle infe riorc pedibus pene hoftiu aciem fubiecinut fi non tela ex fuperiore loco mitccrennfed corpo/ ra fua nuda inqcerêt:obruere nos potucrint.Quid igitur inciditCmagna fortuna populi roma ni eft:magnum,SC terribile nomen, recéti ruina AnnibaIis,Philippi, Antiochi propè attonitzE erant tantæ corpora moles.fundis,fagittiscp in fugam confternatæ funt.gladius in acie cruen/ tatus nó eft gallico bello.uelut auium examina ad crepitum primum miifilium auolaucre. At Hercule nos qdem,admonente fortuna quid, fi hoftem habuiflemus,cafurum fuiifet.cum rez dcuntcs in latrunculos Thracas incidi(remus:cæfî,fi4gati,exuti impedimétis fumus: Q.Minuz dus Thermus,in quo baud paulo plus damni fadum efttquàm fi Cn.Manlius,cuius temeriz cate ea clades inciderat.periflet: cum multis uiris fortibus cccidit: exerdtus fpolia régis Antioz cbi referens trifariara diflipatus,alibi primum,alibi poftremum agmen,alibi imped^iraeta.inz ter ucpres in latebris fcraru nodlem unam delituic.Pro bis triupbus pctiturCSi nihil in Thraz da cladiSjignominiæc^ foret acccptumtde quibus hoilibus triumphum peteresCde ps,ut opiz nonquos tibi hoftes fenatus,auc populus romanus dediftet. fic huic L.Scipioni,fic illi M. Atz tilio de rege Antiocho,fic paulo ante T.Quintio de rege Philippo,(îc P. Africano de Annibaz lc,ôi Pcenis,ôi Syphace triuphus datus.SC minima ilia,cum iam fcnatus cenfuiftet bellatquæz fita tarnen funnquibus nuntiandu eftetCipfis utiqj regibus nuntiarcnturCan fatis effet ad pr^e fidium aliquod nuntiariC'Vultis ergo hæc omnia pollui,ÔC confundiCtolli fœcialia iuraCnullos efle fœcialesç'fîatfpace deûm dixerim) iacftura relig{onis:obliuio deoru capiat pcótora ueftra. num fenatum quoqj de bello cofuli non placetCnon ad populum ferriCuelint: iubeant ne cum Gallis bellum gericModo certeconfules Grædam,atc^ Aflam uolebant.tarnen perfeueranti bus uobis Ligures prouinciam decernere,diclo audientes fucrunt.mcrito ergo à uobis profpe re bello gefto triumphu petennquibus authoribus geflerunt, Talis oratio Furq,SC Æmylq fuit, Manlium in bunc maxime modum refpondilTe accepimus, Tribuni plebis antca foie bant triumphum poftulantibus aduerfari patres confcripti.quibus ego gratiam habeotquod feu mihijfeu magnitiidini rerum geftarum hoc dcderunt: ut non folum filetio comprobarent honorem meum:fed referre etiam,fi opus efle uideretur,parati eflcnt. ex decern legatis, fi dijs placet,quod confilium difpenfandæ,cohoneftandæc^ uiëtoriæ imperatoribus maiores dedez runt noftrizaduerfarios habeo, L. Furius, L.Æmylius currum triumphalem me confcendere prohibentzcoronam infignem capiti detrahunt. quos ego,fi tribuni me triumphare prohibez rentzteftes citaturus fui rerum à me geftarum.Nullius equidem inuideo honon'.uos tribunos plebei nuper.uiros fortes,ac ftrcnuos,impcdientes Q. Fabfj Labconis triumphum authorita te ueftra deterruiftis. triumphauit, quern non bellum iniuftum gefli'fle, fed hoftem omnino non uidifle.inimici iaólabant.ego.qui cum centum millibus ferociflimoru hoftium fignis colz latis toties pugnauizqui plus x l millia hominum cepizaut occidiz qui bina caftra eorura exz pugnauizqui citra iugum Tauri omnia pacatiora, quam terra Italia eft.rcliquiznon triumpho modo fraudonfed caufam apud uos P.C.accufantibus meis ipfe legatis dico.Duplcx eorum, ut animaduertiftis P.C.accufatio fuit.nam necgeredum mihi fuifle bellum cum GalliszSC gez ftum tcmere atq? imprudentcr,dixerunt.non crant Galli hoftes:(ed tu eos pacatos imperata facientcs uiolafti.Non fum poftulaturus à uobis P.C. ut quæ cómuniter de immanitate genz cis Gallorum,de infeftiflimo odio in nomen romanum fcitiszea de illis quolt;^,qui Afiam inco lunt.exiftimctis Gallis.remota uniuerfæ getis infamia.atq; inuidia per fe iplos æftimate.Vtiz nam rex Eumenes.utinam Afiæ ciuitates omnes adeflentzôC illos potius querentes, quàm me

accufantem audiretis.mittite agcdum kgatos circa Aliam ad omnes urbcs: amp;nbsp;quæn’teiutrum à grauiori feruitute Antiocho ultra Tauri iuga moto, an Gallis fubaólis liberati fintC quoties agri eorum uaftati fintiquoties prædæ abactæ.referanticum uix redimcndi captiuos copia ef/ feuói maclatas humanas hoftias.immolatos^ liberos fuos audirent.Stipcndium feitote pe/ pendifle focios ueftros Gallis: ÔC nunc liberatos per uos regio imperio.luifle penfuros:ß à mc foret ceffatum.quo longius Antiochus emotus elfeuhoc impotetius in Afia Galli dominaren tunSC quiequid eft terrarum citra Tauri iuga:Gallorü imperio.no ueftro adieciffetis. Atenim funt hæc ita'T uerum etiam Delphos,quondam commune humani generis oraculum,umbili/ cum orbis terrarum.Galli fpoliauerunt: nec ideo populus romanus his bellum indixinaut in/ tulit. Equidem aliquid interelfe rebar inter id tempus, quo nondum in iure,ac ditione ueftra Græcia,at(q5 Aiia erat:adcurandum,animaduertendumcp quid in his terris fierct:6{ hoc:quo finem imperfj romani Taurum montem ftatuiftis:quolibertaté,immunitatemquot;ue ciuitatibus datisiquo alrjs fines adfjcitistalias agro mulólatisiuetfligal imponitisiregna augetisiminuitis: donacis:adimitis:curæ ueftræ céfetisefle:ut pacem terra mariep habeant.An.nifi præfidia de/ duxiflet Antiouhusiquæ quieta in fuis partibus erannnon putaretis liberatam AfiamCfi Gai/ lorum exercitus effufî uagarentur: rata dona ueftra,quæ dediftis régi Eumeni:rata libertas ci/ uitatibus effetCSed quid ego hæc ita argumentorTtâquam non acceperim,fed fecerim hoftes Gallos.Te L.Scipio appello:cuius ego imperio fucccdens,inuicem imperq tui uirtutem.fclici/ tatemcp pariter non fruftra ab diqs immortalibus precatus fum:te P.Scipioiqui legati ius,col/ legæ maieftatem, ôJ apud fratrem confulem,ôi apud cxercitum habuifti. Scitis ne in exercitu Antiochi Gallorû Icgiones foifleCuideritis in acie eosjn cornu utroep (id enim roboris elfe ui/ debatur) locatos^pugnaueritis ut cum hoftibusiuftisCcæciderittsCfpolia eorû retuleritisC At/ qui cum Antiocho,non cum Gallis bellum fenatus decreueranôC populus lulferat.Sed fimuî, ut opinor.cû his decreuerant:iuflerantcp:qui inter eius præfidia fuilfent.ex quibus præter An tiochum,cum quo pacem pepigerat Scipio:ôi cum quo nominatim fœdus ut fîeret,mandaue ratis:omnes hoftes erantiqui pro Antiocho arma aduerlus nos tuleruntdn qua caufa cû Galli ante omnes fiiiftent.Ôi reguli quidam,8C tyranni;ego tarnen ÔC cum alfis pro dignitate imperij ueftri coaeftis lucre peccata fua,pacem pepigi: amp;nbsp;Galloru animos,fi poftent mitigari à feritatc infita,tentaui:5^ pofteaquàm indomitos,atcp implacabiles cernebam :tum demum ui atqj ar/ mis coercendos ratus fum. Nunc quoniam fufcepti belli purgatum eft crimen:gcfti redden/ da eft ratio.in quo confiderem equidem caufæ meæ,etiam fi non apud romanû,led apud car/ thaginenfem fenatuagerem:ubi in crucem tolli imperatores dicuntunfi profpero euentu.pra/ uo confilio rem gelferunt.Sed fi ego in ea ciuitate.quæ ideo omnibus rebus incipiendis,geren disep deos adhibet:quia nullius calumniæ fubrjcit ea,quæ drj c5probauerunt:ôi in folennibus uerbis habet:cum fupplicationcm,aut triumphu decerninquod bcne,ac féliciter rempublicana adminiftrarit:fi nollem,fi graue ac fuperbum exiftimarem uirtutc gloriari: pro felicitate mca, excrcituscp mei, quod tantam nationem fine ulla militum iadlura deuicimus: poftularem: ut drjs immortalibus honos haberetunSi ipfe triumphans in Capitolium afcenderem:unde uo/ ' tis rite nuncupatis profedtus fum:negaretis hoc mihi cum dtjs immortalibus^' Iniquo enim lo co dimicaui. Die igitur quo æquiore potuerim dimicareC cum montem hoftes cepiftentC' loco munito fe tenerentCnempc eundu ad hoftes erat:fi uincere uellem. (^uidCfi urbem eo loco ha berent^ôi mœnibus fe tcncrentCnempe oppugnandi erant.C^uid'T’ad Thermopylas æquoW loco M.Attilius cum rege Antiocho pugnauitCquidC Philippum non eo modo lùper Aoum amnem iuga tenentem montiu T.Quintius deiecitÆquidem adhuc qualem aut fibi fingant: aut uobis uideri uelint hoftem fuifle,non inuenio.fi degenerem,amp; cmollitu amœnitate Afiæ: quid pcn'cuîi uel iniquo loco fubeuntibus fuitCfi timendum ÔC feritate animorû,6e robore cor/ porum:huic ne tantæ uitftoriæ triumphu negatisCCæca inuidia eft P.C. nec quicquam aliud fcit,quàm detreeftare uirtutesicorrumpere honores,acpræmia eorum. Mihi, quæfo, ita igno/ featis P.C.fi longiorem orationem non cupiditas gloriandi,fed neceftaria criminum defenfio fecit. An etiam perThraciam faltus patentes,qui angufti erant:ÔC plana ex arduis,6: culta ex

fyîueftribus facere potuiC'S: præftaretnecubi nods fibi latebris delitefccrêt latroncs Thracesï’ ne quid farcinarum rapereturCne quod iumentu cx tanto agmine abdrahercturC ne quis uul/ ncrarcturCne ex uulnere uir fords.ac ftrenuus Q.Minudus morereturC In hoe cafu.quo infeli/ dtec incidit: ut calcm ciuetn amitteremus: hærent. quod,faku iniquojoco alieno cum adortus hoftis nos eflet: duæ fïmul acics pdmi ÔC nouiffimi agminis hærentem ad impedimenta no/ ftra exercitum barbarorum circuuencrunt: quod multa millia ipfo die, plura multo poft dies paucos cæciderunnSi ceperunt: hoe fi ip(ï tacuerint: uos fcituros, cum teftis orationis mcæ toz tus cxercitus fiemon credunr. Si gladium in Afia non ftrinxiftem: fi hoftem non uidiftèm; ra/ men triumphu in Thracia duobus præïqs merueram. Sed iam diótum fads eft. quin pro eo, quod pluribus uerbis uos.quàm uolui,fadgaui:ueniam à uobis pedtam,impetracamcp uelini patres conicripti. Plus edmina eo dic,quam defenfio ualuiflennni altercatione in ferum per/ duxiftent. dimitdtur fenatus in ea opinione:ut negaturus triumphu fuifte uideretur. Poftcro die ÔCcognad.amicitç Cn.Manlq fummis opibus annixi funt: amp;nbsp;authontas feniorum ualuir, negandum exemplum proditum memoriæefle: utimperator,qui perduellibusdcuiclis.con/ fe(fta prouincia.exercitum reportaftenfine curru Si laurea pduatus,inhonoratusc^ urbem ini/ tet.hic pudor malignitatéuiciutriumphumq^ frequentes decreuerunt.Oppreftît deinde men donem.msmodamép omnem contendonis huius maius,ói cum maiore,ói clariore uiro certa/ men ortum, P.Scipioni Africano (ut Valerius Antias author eft) duo Q.Petili} diem dixe/ runt.id.proutcuiufcp ingenium erat.interprerabatur. Ali) non tribunos plcbis,fed uniuerfam ciuitatem incufabant: quæidpadpoflet.duasmaximasorbis terrarum urbes ingratas uno propè tempore in principes inuétas:Romam ingradorem.fîquidcm uióta Carthago uieftum Annibalem in exilium expuliftenRoma uiclrix uiótorem Africanum expellat.Alijmeminem unum tantum eminere ciuem debere:ut legibus interrogad non poflit.nihil tarn æquandæ li/ bertatis cfle.quàm potentiftimum quenqj pofte dicerc caufam.quid autem tuto cuiquam,ne/ dum fummam reip.permitd:ft ratio non lit reddendaCqui ius æquum pad non poftita'n eum uim baud iniuftam efte.Hæc agitata fermonibusidonec dies dicendæ caufæ uenit.nec alius an tea quifquam,nccille ipfe Scipio confuLcenfor ue maiore omnis generis hominum frequeda, quam reus illo die in forum eft deduótus. luftus diccre caufam, fine ulla criminum mendonc oradonem adeo magnificam de rebus ab fe geftis eft exorfus:ut fads conftaretmeminem un/ quam neqj melius,neq; uerius laudatum efte.diccbantur enim ab eodem animo ingeniot^tà quo gefta erant. Si audum faftidium aberat: quia pro periculo, non in gloriam referebantur. Tribuni plebis uetcra luxudæ crimina fyracufanorum hybernorum, amp;nbsp;Locris Pleminianum tumultum cum ad fidem præfendum criminum retuliftent: fufpicionibus magis, quam argu/ mentis pecuniæ captæ reum accufarunt.Filium captum fine precio rcdditum.omnibusc^ alijs rebusScipioncm.tanquam in eius unius manu pax romana,bellumcpeftet:ab Antiocho cul/ tum.dicftatorcm cum cofuli.non Icgatum in prouincia fuifte.nec ad aliam rem eo profeeftum: quam ut id,quod Hifpaniæ.Galliæ, Siciliæ, Africæ iampddem perfuafum eftetihoc Græciæ, Afiæc^,ÔC omnibus ad orietem uerfis regibus,gendbusejp apparerenunum hominem caput, columenq^ imperrj romaniefte: fub umbra Scipionis ciuitatem dominam orbis terrarum la/ tercmutus eius pro decretis patrum,pro populi iuftis efte, Infamia intadu, inuidia qua pof/ funt urgcnt.Oradonibus in noóté perduótis.produdla dies eft.ubi ea uenit: tribuni in roftris prima luce confederunt.citatus reus magno agmine amicorum.clientiumc^ per mediam con/ cionem ad roftra fubfitfilendocp faólo, Hoc,inquit,die tribuni plebis, uosep Quirites,cum Annibale,amp; Carthaginefibus fignis collatis in Africa bene ac féliciter pugnaui. itac^ cum ho/ gt;nbsp;die Imbus,Si iurgrjs fuperfederi æquum fit:cgo hinc extemplo in Capitolium ad louem opr. max. lunonemcp.Si Mineruam.cæterosq^ deos,qui Capitolio,atq^ arci præfident:falutados ibo’.hist^ gradas agam: quod mihi Si hoc ipfo die. Si fiepe alias egregie rcipublicæ gerendæ mentem,facultatemcp dedcrunt.ueftrum quoc^ quibus commodum eft,ite mecum Quirites: êi orate dcosiut mei fimiles principes habeatis.ita fi ab annis fcptcmdccim ad fencólutêfem/ per uos ætatem meam honoribus ueftris anteiftis: ego ueftros honores rebus gerendis præ/ 000 } cefti.

ccnî. Ab roHn’s in Capîtoîium afccndit.Gmul fe uniucrfa condo aucrtîDÔJ fecuta Scïpi’oncrtl eft:adeo,ut poftrcmo fcnbx,uiatorest^ tribunos relinqucrent:nec cum qs præter feruilcm co/ mitatum. Si. præconem, qui reum ex roftris citabat: quifquam eflet. Scipio non in Capitolio modo,fed per totam urbem omnia temp la dcum cum populo romano circumqt.Celcbratior is propè dies fauore hominum.ÔC æftimatione ueræmagnitudiniseiusfuit:quàm quo trium/ phans de Syphace rcge.ScCarthaginenGbus urbem eft inuccftus.Hic fpeciofus ultimus dies P, Scipioni illuxit. poft quem, cum inuidiam. Si certamina cum tribunis profpiceret: die Ion/ giorc produdtain Liternum conceftit.certoconfilio ne ad caufam dicendam adeftet. maior animus,Sd natura erat:ac maiori fortunæ aftuetustquàm ut reus efte fciret:ôi fummitteret fe in humilitatem caufam diccntium.Vbi dicsueniucitaricpabfcnseftcœptus-.L.Scipio morbum caufam efte cur abeftet.excufabat.quam exeufationem cum tribuni,qui diem dixerant.non ac ciperent: ÔC ab eadem fuperbia non uenire ad caufam dicendam arguèrent; qua indicium, Si tribunos plebis. Si concionem reliquiftet; Si quibus ius de fe dicendæ fententiæ. Si libertatem adcmiftet;hiscomitatus,uclutcaptostrahcns,triumphum de populo Romano egiftet: fecef/ fionemcp co die in Capîtoîium à tribunis plebis feciftet; Habetis ergo temeritatis illius met/ cedem.quo duce,6C authore nos reliquiftis:ab eo ipfi reliôti eftis.ôC taitfum animorum indics nobis decrefeit; ut ad quem ante annis x V11 exercitum, ÔC claftem habentem tribunos pie/ bis, ædilemc^ in Siciliam mittere au(î fumus: qui prehenderent cum: Si Romam reduccrentî ad cum priuatum ex uilla fua extrahendum ad caufam dicendam mittere non audeamusC Tribuni plebis appellati ab L. Scipione ita decreuerunt: ft morbi caufa excufaretunftbi pla/ cere accipi cam caufam:diemq^ à collegis produci. Tribunus plebis eo tempore T.Sempro nius Gracchus crancui inimicitiæ cum P. Scipione intercedebant.is,cum uetuiftet nomen fu/ um dccreto collcgarura afcribiitriftioremcp omnes fententiam expclt;ftarcnt:ita decrcuit.Cura L. Scipio exeufet morbum efte caufam fratri-.fatis id ftbi uideri. fe P. Scipionem, priufquàm Romam rediftet, aceufari non pafturum. turn quoq?, ft fe appellet: auxilio ei futurum ne eau/ fam dicat.ad id faftigium rebus geftis, honoribus populi romani P.Scipionem deorum.ho/ minumep confenfu peruenifte;ut fub roftris reum ftare,ôC præbere aures adolefccntium conui tqs.populo romano magis deforme,quàm ipft ftt.Adiecitdccreto indignationem. Sub pe/ dibus ueftris ftabic tribuni domitor ille Africa: ScipioCideo quatuor nobiliftîmos duces Pœ/ norum in Hifpania,quatuor cxercitus fudit,fugauitcp:ideo Syphacem cepit; Annibalcm de/ uicinCarthaginem uctftigalem nobis fecit: Antiochum,recepto eius fratre conforte buius glo/ riæ, L. Cornelius Scipio ultra Tauri iuga emouit: ut duobus Petilfjs fuccumbercfTuos de P. Africano palmam peteretisC nullis ne meritis fuis, nullis ueftris honoribus unquam in ar/ cem tutam,ÔC uelut faneftam clan uiri perueniennubi ft non uenerabilis,inuiolata faltem fene/ (ftus eorum conftdat. Mouit Si decretum,Sf adiedta oratio non ca:tcros modotfed ipfos eti/ am accuf3torcs:Si deliberaturos fe quid fui iuris,d£ offiefj effet,dixerunt. Senatus dcindc,con/ cilio plebis dimiffo.haberi eft cœptus.ibi gratiæ ingentes ab uniuerfo ordinc, præcipue à coti fularibus,fenioribuscp T. Sempronio Graccho actæ funf.quod rcmpublicam priuatis fimub tatibus potiorcm habuiffet. amp;nbsp;Petilfj ucxatifuntprobristquodfplenderc aliéna inuidiauo/ luiffent:ôC fpolia ex Africano triumphopeterent. Silentium deinde de Africano fuit.uitam Litcrni egit ftne dcftderio urbis. Morientem rure eo ipfo loco iepeliri fc iuftîffe ferunt; monu/ mentumep ibi ædificarûne fiinus ftbi in ingrata patria fieret.Virmemorabilis:bellicis tarnen quàm pacis arcibus memorabilior prima pars uitæ,quàm poftrcma fuit, quia in iuuenta bel/ v la aftidue gcfta:cum fenedta res quoep deflorueretnec præbita eft materia ingcnio,quo ad pri mum confulatum; fecundo etiam ft cenfuram adrjeias. quid aftatica legatio Kualctudinc ad/ ucrfa inurtlis.ói filq cafu deformataC amp;nbsp;poft reditum neceffitas aut fubcundi iudieq, aut ftmul cum patria deferendi C punici tarnen belli perpetrati, quo nullum neqj maius, neq? pcriculo/ ftus Romani gcftere:unam præcipuam gloriam tulir.Morte Africani crcucrc inimicorum ani/ mi. quorum princeps fuit M. Porcius Cato: qui uiuo quoq? eo allatrarc cius magnitudinem folitus crat. hoe authore exiftiniantur Petilij ÓC uiuo Africano rem ingrcffi: Si mortuo roga/

tionem promulgafle. Fuit autem rogatio talis, Velin'sa’ubeanstquæratur.quæ pecunia ca/ pca,ablata,coaóta ab rege Antiocho eft:quitp fub eius imperio fuerunnquod æs in publicum relatum nó eft:uti de ca re Ser.Sulpidus prætor urbanus ad fenatum referatC' quem eam rem tjelic fenatus quærere de ijs^qui prætoresnunc funtC Huic rogadoni primo Q. ói L. Nummq intcrcedebanr. fenatum quærere de pecunia non relata in publicum, ka utantea femperfa/ ólum effeuæquum céfebant. Pedlrj nobilitatem amp;nbsp;regnum in fenatu Scipionum accufabant, L.Furius Purpurio confularis, qui in decem legads in Afia fuerat: ladus rogandum cenfebat: non quæ ab Antiocho modo pecuniæ captæ forenufed quæ ab alrjs regibus.gendbus^: Cn, Maniium inimicum inceflens. Et L. Scipio, quem niagis pro fe,quàtn aduerfus legem dicÆu/ rum apparebac:difluafor proceflït.is poft mortem P. Africani fratris,uiri omnium fordftïmi, clariftimic^ cam exortam rogationem eft conqueftus.parum enim fuiftemon laudari pro ro' ftris P. Africanum poft mortem: niiî etiam accufaretur. Si Carthaginenfes exilio Annibalis Contentos efte:populum romanum ne morte quidem P.Scipionis exadarimifî Si ipßus fama fcpuiti laceretunôi frater infuper acceftïone inuidiæ maóletur.M.Cato fuaiît rogationem.exz tat Si oratio eius de pecunia regis Antiochi. Si Nummios tribunos authoritate detcrruit: ne aduerfarentur rogatiorii. Remittendbus ergo his interceflionem, omnes tribus uti rogaflent, iufterunt. Ser.Sulpitio deinde referente, quem rogationem Petilq quærere uellent.Q.Terenz dum Cullconem patres iufterunt. Alt] hune prætorem adeo amicum Corneliæ familiæ,ut qui Romæ mortuum,elatumcç P.Scipionem (eft enim ea quoc^ fama) tradunt:pileatum,fîz eut in triumpho ierat, in funere quoq; ante leôlum ifte, memoriæ prodiderunt: Si ad portam Capènam mulfum profecutis Emus dedifte: quod ab co inter alios capduos in Africa ex ho/ ftibus receptus eftet. Alt] adeo tnimicum eundem: ut propter infignem fimultatem ab ea fa/ ttione, q^æ aduerfa Scipionibus crat: delcdlus fit podftimum ad quæftionem exercendam.

Cæterum ad hunc nimis æquum, aut tniquum prætorem reus extemplo faeftus L.Scipioî fimul Si delata,Ôi recepta nomina legatorum eius, A.Si L.Hoftiliorum Catonum,ôi C.Furi] Culleonis quæftoris: 5C,ut omnia contacta focietate peculatus uiderentur: feribæ quoqj duo, amp;nbsp;accenfus. L.Hoftilius.amp; fcribæ,ôi accenfus, priufquâm de Scipione indicium fieret,abfolu/ ti funt; Scipio, amp;nbsp;A.Hoftilius legatus,6i C.Furius damnati.Quo commodtor pax Antiocho darctur: Scipionem v i millia pondoauri, quadringentaoeftoginta argenti plus accepifte, quamtnærariumretulerit: A.Hoftilium lxxx pondoauri,amp;argenti CC cC111:Furi/ urn quæftorem auri centum x x x, argenti c c pondo. Has ego fummas auri,amp; argen/ ti relatas apud Andatem inueni. In L.Scipione malim equidem librari] mendum, quam mendacium fcriptorts efle in fumma auri atqj argcnti.fimilius enim ueri eft argenti,quam au ri mains pondus fuifte: amp;nbsp;podus quadragies, quam ducendes quadragies litem æftimatamî co magis: quod tantæ fummæ radonem etiam ab ipfo P. Scipione requifitam efte in fenatu tradunt: librumqp radonis eins cum Lucinm fratrem afferre iuflïftèt,infpcólante fenatu fuis ipfum manibus concerpfifte, indignatum: quod cum bis millies in ærarium intuliftet: qua/ dragies ratio ab fe pofceretur.ab eadem fiducia animi, cum quæftores pecunia ex ærario con/ tra legem promere non auderent: popofeifle claues: SC fe aperturum ærarium dixifte: qui ut clauderetur cfteciftet. Multa alia in Scipionis exitu maxime uiræ, dicq^ dióta, morte, funere, fepulchro in diuerfum trahunt: utcui famæ,quibus fcripds aftentiar,non habcam.non de ac/ eufatore conucnit.alf] M. Næuium, ali] Pedîios dicm dixifte feribunt. non de tempore, quo dtefta dies fit:non de anno,quo mortuus fiunon ubi mortuus,autelatusfit.ali] Romæ.ali] Li/ ' terni Si mortuum,ôC fepultum. utrobiq; monumenta oftenduntur, Si ftatuæ. nam SC Literni monumentum.monumcntoqî ftatua fuperimpofita fuit.quam tempeftate dtfiedlam nuper uidimus ipfi. SC Romæ extra portam Capenam in Scipionum memumento tres ftatuæ funtî quarum duæ P. SC L.Scipionum dicuntur eflè: tertia poetæ Q.Enni]. Nec inter feriptores re/ rum diferepat folum:fed oradones quoq?(ß modo ipforum funt,quæ feruntur P.Scipionis,ô2 T.Gracchi ) aberrant inter fe. Index oradonis P. Scipionis, nomen M. Næut] tribuni plebis habec:ipfa oratio fine nomine eft accufatoris.nebuloncm modo, modo nugatorem appellat.

Ne Gracchi quidem oratio aut Petiliorum accufatorum Africani, aut did did:x Africano uh lam mcntionem habet.alia tota ferenda fabula eft Gracchi orationi conuenienstSi ilii autho/ res fcquendi funt:qui,cum L.Scipio accufatus SZ damnatus fit pccuniæ captæ ab regeJega/ tum in Hetruria fuiflc Africanum tradunt.quo poft famam de fratris cafu allatam, relicfta le/ gationc cucurhfte eum Romam:ô£ cum à porta reefta ad forum fe contuliflet: quod in uincula duci fratrem diótum craurepulifle à corpore eius uiatoremiSi tribunis retinentibus magis pie quam ciuiliter uim fecifte.hinc enim ipfe Gracchus queritundiflblutam efle à priuato tribuni/ tiam poteftatem.Si ad poftremum cum auxilium L.Scipioni polliceretunadrjcit: tolerabilio/ ris exempli effc à tribuno plebis potius,quam à priuato uidlam uideri amp;nbsp;tribunitiam potefta tem,ôc rcmpublicam efte. fed ita hanc unam impotentem eius iniuriam inuidia onerauut in/ crepando quod degeneraucrit tantum à feipfo.cumulatasei ueteres laudes moderationis ÔC temperantiæ pro reprehenfione præfenti reddat.caftigatum enim quondam ab eo populum aiuquod cum perpetuum confulem.K diólatorem uellet facere.prohibuifte ftatuas fibi in co/ tnitio.in roftris,in curia,in Capitolio, in cella louis poni. prohibuiffe ne decerneretur: ut ima/ go fua triumphali ornatu è templo louis optimi maximi cxiret. Hæc ucl in laudatione pofita ingentem magnitudinem animi moderandis ad ciuilem habitum honoribus fignificarent: quæ exprobrando inimicus fatetur. Huie Graccho minorem ex duabus filiabus (nam maior P.Cornelio Naficæ baud dubie à patre collocaca erat) nuptam fuiffe conuenit. illud parum conftanutrum poft morte paths amp;nbsp;defponfa fit:0C nupferiuan ueræ iUæ opiniones fint:Grac/ chum, cum L. Scipio in uincula duceretur: nec quifquam collegarum auxilio effet: iuraffe fibi inimicitias cum Scipionibus,qu£e fuiffent,manere:nec fc gratiæquærcndæcaufa quicquam fa cere: fed in quern carcerem reges.ôi imperatores hoftium ducentem uidiffet P. Africanum:in eum fe fratrem eius duci non paffurum. fenatum eo die forte cœnantcm in Capitolio confar/ rexiffe: ÔC petiffe: ut inter epulas Graccho filiam Africanus defoonderet. quibus ita in publi/ cum folenne fponfalibus rite fadtis cum fe domum rccepiffet: ocipionem Æmyliæ uxori di/ xiffezfiliam ft minorem defpondiffe.cum ilia muliebriter indignabunda nihil de communi fi/ lia ftcum confultatum.adieciffet: non fi T .Graccho darct, expertem confilrj debuiffe matrem effc: ketum Scipionem tarn concordi iudicio amp;nbsp;ipfi defponfam refpondiffe. Hæc de tanto ui/ ro.quanquam ÔC opinionibus.S: monumentis literarum uariarent:proponenda erant. ludi/ crjs à Q.Tcrentio prætore perfedis, Hoftilius,amp; Furius damnati prædes eodem die quæfto/ ribus urbanis dederunt. Scipio cum contenderet: omnem quam accepiffet pecuniam, in æra/ rio effcrnec fe quicquam publici habere:in uincula duci eft cœptus. P.Scipio Nafica tribunos appellauiuorationemq; habuit plenam ueris decoribus non comuniter modo Cornelia: gen/ tis,fed proprie familiæ fuæ. Parentes fuos,amp; P.Africani, ac L.Scipionis.qui in carcerem du/ ceretunfuiffe Cn.ôi P.Scipiones, clariflîmos uiros.eos,cum per aliquot annos in terra Hifpa/ nia aduerfus multos Pœnorum.Hifpanorumc^ ôi duces amp;nbsp;exercitus nominis romani famam auxiffent.non bello folumtfed quod romanæ temperantiæ fideic^ fpecimen illis gentibus de/ diffennadextremu ambos pro populo romanomorte occubuiffe. cum illorum tueri gloriam pofteris fatiseffet:P. Africanum tantum paternas fuperauiffe laudesmt fidem fecerit:non fan/ guine humano.fed ftirpe diuina fatum ft effe. L.Scipionem, de quo agatunut quæ in Hifpa/ nia, quæ in Africa, cum legarus fratris effct:geffiffet, prætereantur: confulem SC ab fenatu di/ gnum uifum.cui extra fortem Afia prouincia.ôJbellum cum Antiocho rege deccrneretur:K â fratre.cui poft duos confulatus cenfuramcp amp;nbsp;triumphu Icgatus in Afiam iret.ibi ne magnitu do ôi fplédor legati laudibus cofulis officeret-.forte ita iricidiffe:ut quo die ad Magnefiâ fignis collatis L.Scipio Antiochu deuiciffenæger P.Scipio Elææ dieru aliquot uia abcffet.non fuiffe minoré cum cxercitum,^ Annibalistcum quo in Africa effet pugnatum. Annibalem eudem fuiffe inter multos alios regios duces: qui imperator punici belli fuerit, SC bcllû quidem ita ge/ ftum effc’.ut ne fortunâ quidem quifq; criminari poffit.in pace crime quærixaufam dici:uenif/ fe hue X legatos’.fimul arguic]^,quoru ex confilio data pax effet.quin extitiffe ex X legatis.qui Cn.Manliu accufarcnt.tamé non modo ad criminis fidé,fed ne ad morâ quidem triuphi earn aceufa/

accufationem ualuifle. At hercule in Scipione ipfas leges pacis,ut nimium accomodatas An/ tiocho.fufpeôlas efle. integrum enim ei regnum rcliôlum; omnia poffidereeum uicflumoquæ ante bellum eius fuerint.auri ôi argcnti cum uim magnam habuifletmihil in publicu relatum: omnc in priuatum uerfum. An non præter omnium oculos tantû auri argcntiqp in triumpho L.Scipionis.quantum non decem alrjs triumphis,fi omne in unum coferatunfît latum^Nam quid de fînibus regni dicamCAfiam omnem,amp; proxima Europæ tenuilTe Antiochû:ca quan ta regio orbis terrarum fitàTauro monte in Ægæum ufqj prominens mare: quot non urbcs modo,fed genees ampleólatur,omnes fcire.hanc regionem dierum plus triginra in longitudiz nem,decern inter duo maria in latitudinem patentem ufque adTauri montis iuga Antiocho ademptam.expulfo eo in ultimum angulum orbis terrarum, Quid,fi gratuita pax eflet,plus adimi ei potuilTeC Philippo uidto Macedoniam,Nabidi Lacedæmonem reliólam:nec Quin/ rio crimen quæiîtum.non enim habuifle cum Africanum fratrem.cuius gloria prodefle L. Sei pioni debuifleninuidiam nocuilTe.tantum auri argentiqj iudicatum efle in domum L.Scipio nis illatum: quantum uenditis omnibus bonis redigi non poffet. Id ubi ergo efle regium au/ rum'Tubi tot hæreditates acceptasC' in domo,quam fumptus non exhauferinnextare debuifle nouæ fortunæ cumulum. At enim quod ex bonis redigi non poflit:ex corporc,amp; tergo per ue/ xationcm Ôi cótumelias L. Scipionis petituros inimicosiut in carcere inter furcs noólurnos,62 latrones uir clariflimus includatur: in robore ôi tenebris expiret: deinde nudus ante carce/ rem protjeiatunnon id Cornelia: magis familiæ.quàm urbi Romana: fore crubefeendu. Ad/ uerfus ea Terentius prætor rogationem petiliam ex fenatufconfulto,6C indicium de L.Scipio/ ne faólum rccitauit. fc.nifi referatur pecunia in publicum, quæ iudicata fit: nihil haberc,quod faciat:nifiut prehendi damnatum,0C in uincula duci iubeat. Tribuni cum in confilium fecef/ fifient: paulo poft: C.Fanniusex fua collegarum(paliorum,præter Gracchum,fcntentia pro/ nuntiauit: prætori non intercedere tribunos,quo minus fua poteftate utatur.T.Gracchus ita decreuit. Quo minus ex bonis L. Scipionis quod iudicatum fit,redigatur, fe non intercedere prætori. L.Scipionem,qui regem opulentiftimum orbis terrarum deuicerinimperium populi romani propagauerit in ultimos terrarum fines: regem Eumenem, Rhodios, alias tot urbes Afix deuinxerit populi romani beheficijsiplurimos duces hoftium in triumpho duótos carce re incluferiunon pafturum inter hoftes populi romani L.Scipionem in carcere, amp;nbsp;in uinculis effeimitti^ eum fe iubere.Tanto aftenfu auditum eft dccretu: adco dimiflum L. Scipionera læti homines uidcrunnut uix in eadé ciuitate uidcretur faclu iudicium.In bona deinde L.Sci/ pionis pofteftum publice quæftores prætor mifit.ncc]^ in qs non modo ueftigium ullum com paruit pecuniæ regiæ: fed nequaquam tantum redatflum eft::quanta: iummæ damnatus fuc/ rat.Collata ea pecunia à cognatis,amiciscp ÔC clientibus eft L.Scipioni: ut fi acciperet eam:Io/ cupletior aliquato eftef.quam ante calamitatcm fuerat.nihil acccpit.quæ neceftaria ad cultum erant'.redempta ei à proximis cognatis funt, uerteratc^ Scipionu inuidia in pra:torem,amp; cotv filium eiuSiÔC accufatores.

, V M H A E c (fi modo hoc anno aóla funt) Romæ aguntunconfules am I bo in Liguribus gerebant bellum. Is hoftis uelut natus ad continenda in/ i ter magnorum interualla bellorum Romanis militarem difciplinam erat, nec alia prouincia militem magis ad uirtutem acuebat.nam Afia SC amce/ nitate urbium,ôC copia terreftrium,maritimarum^ rerum,ÔC mollitia ho/ ftium,regr)sq^ opibus ditiores,^ fortiores exercitus faciebat.præcipue fub imperio Cn.Manltj folute,ac negligenter habiti funt.itaqj afperius paulo iter inThracia,8C exercitatior hoftis magna clade eos caftigauit.in Liguribusomnia erât:quæ militem excitarent:loca montana,ôC afpera: quæ SC ipfis capere labor erat: SC ex præoccupatis dcrjcerc hoftem:8C itinera ardua, angufta,infefta infidrjs: hoftis leuis,8C uelox,^ repentinus: qui nullum ufquâ tempus,nullum locum quietu,aut fecuru efte fincret:oppugnatio neceftaria munitorum

|66 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC, Q_ V A R T AB

munitorum caftcliommjaboriofa fimuLpcricuIofacpn'nops rcgio:quæ parfimonîa aftn'ngez rec milites: prædæ baud raultum præbcrct.itaq; non lixa fequebatur; non lumétorum longus ordo agmen cxtédebat, nihil, præter arma,ôi uiros omnem fpem in armis habcntes,erat.nec decrat unquam cum rjs uel materia belli,uel caufa:quia propter domefticam inopiam uicinos agros incurfabant.nunquam tarnen in difcrimen fumma: rcrum pugnabatur.Fiaminius conz fui cum Friiînatibus Liguribus in agro eorum pluribus prælqs fecundisfad:is, in dcditionem gentcm accepinôi arma ademit.ea quia fyncera fide non tradebant.cum caftigarentunreliôlis uicis in montem Auginû confugcrunt. confeftim fecutuseft conful.cæteri efïufi rurfus,6J pars maxima inermes per inuia ÔC rupes diruptas précipitantes fugerunt,quà fequi hoftis nô poP fet.ita trans Apcnninum abicrunt.qui caftrisfe tcnuerant:circunfeflî,amp; expugnati funt. Inde trans Apenninû duôlæ legiones.ibi montis,quem ceperant,altitudine paulifpcr fe tutati,mox in deditioné conceflerunt.tum conquifîta cum intêtiorecura arma:ÔC omnia adépta.Transla turn deinde ad Apuanos Ligures bellumiqui in agrum pifanum, bononienfem^ ita incurfa/ uerantzut coli non poOet.his quoc^ pcrdomitis cos.pacem dédit finitimis.ôC quia à bello quic ta ut eflet prouincia, efFecerat: ne in otio milité haberetuiam à Bononia perduxit Arretium,

M.Æmylius alter cos.agros Ligurum,uicosq^,qui in campis aut uallibus erannipfis motes duos Balliftam.Suifmontiumcp cenétibus,deuffit:depopulatusc^ eft. deinde cos,qui in mon tibus erant,adortus,primo leuibus prælrjsfatigauittpoftremo coaétos in aciem defcendere in fto prælio deuicit.in quo SC ædem Dianæ uouit.Subadis cis Apéninum omnibus,tum tranP montanos adortus (in his SC Frifi'nates Ligures erant) quos non adierat C.FIaminius:omnes Æmylius fubegitiarmacp ademinôC de montibus in campos multitudinem deduxit. Pacatis Liguribus in agrum gallicum exercitum duxit. uiamcç ab Placétia,ut Flaminiæcommitteret, Ariminum perduxit.prælio ultimo,quo cum Liguribus fignis collatis conflixinædem lunonl reginæ uouit. Hæc in Liguribus co anno gefta. In Gallia Furius prætor infontibus Ceno/ manis,in pace fpeciem belli quærcns, ademerat arma.inde Cenomani coquefti Romæ apud fenatum,reieôlicp ad confulem Æmylium, cui.ut cognofceret,ftatuerccq^,fenatus pcrmiferat: magno certamine cum prætore habito,tenuerunt caufam. arma reddita Cenomanistdeccdez rc è prouincia prxtor iufius. Legatis deinde fociorum latini nominis.qui toto undiqj ex La/ tio frequentes conuenerant:fenatus datus eft.his querentibus magnam multitudinem ciuium fuorum Romam commigrafie,Si ibi cenfos efle, (j.Terentio Culleoni prætori negotium da/ tum eft:ut cos cóquircrenSC que C.CIaudio,M.Liuio een foribus,poft uc eoscenforcs,ipfum, parentem ue eius apud fe céfum effe probaflent focfiiut redire eö cogeret,ubi cenfi eflent.Hac conquifitione XI i millia Latinorum domos redierunniam tum multitudinealienigenarum urbem onerante. Priufquàm coss.rcdircnt Romam:M.Fuluiusproconful ex Ætolia rcdrjt. iscp ad ædé Apollinis in fenatu cum de rebus in Ætolia,Cephalcniaq^ ab fe geftis difteruif/ fenpetijt à patribus:ut æquu cenferent ob remp.bene ac féliciter geftam,ôC drjs immortalibus honorem haben' iubcrc:SC fibi triumphu decernere. M. Amburius tribunus plcbis.fi quid dc ca re ante M.Æmylij confulis aduentum deccrneretuninterccfturum fc oftcndit.eum contra/ dicere uelle: proficifeentemq? in prouinciam ita fibi mandafle:ut ea difeeptatio integra in ad/ uentum fuum feruaretur.Fuluium temporis iatfturam facere.fenatum etiam præfenteconfule quod uenec,dccreturum.M.FuIuius. Si aut fimultas M.Æmylq fecu ignota hominibus eftet: aut quam is eas inimicitias impotenti ac propè regia ira cxerceret:tamen non fuifle feredum, • abfentem confulem SC deorum immortalium honori obftare: SC meritum debitumc^ trium/ phum morari: im peratore rebus egregie geftis, uidloremcp exercitum cum prxda ac captiuis ante portas ftare: donee confuli ob hoc ipfum moranti redire Romam libitum effet. Verum enimuero cum fint notiftimæ fibi cum confule inimicitiæ:quid ab eo quequam æqui expeóta/ reC'qui per infrequétiam furtim S.C.faólum ad ærarium detulcrit: Ambraciam non uideri ui captam;quæ aggcre.ac uineis oppugnata finubi incefis operibus alia deintegro fatfta ßnt:ubi circa muros fupra fubterqj terram per dies quindecim pugnatum; ubi â prima luce, cum iam tranfeendiftet muros miles; uft^ ad noótcm diu anceps prælium tenuerinubi plus tria millia hoftiuna

LIBER, N O N V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;167

hoftium fint cæfa. lain de deorum immortaliu templis fpoliati's in capta urbe,qualem calum niam ad pontifîces atculeritTnifi fi Syracufarum,cæterarumc^captarum ciuitatum ornamen/ ris urbem exornari fasfueritu'n Ambraciam unam captain non ualuerit belli ins. ÔC P.C.ora/ rc:SJ à tribunis petercme fe fupcrbiflimo inimico ludibrio efle finant, Vndic^ otnncs alij de/ precari tribunû-.alrj caftigare. T. Gracchi collegæ plurimum oratio mouit. Ne fuas quidem fimultates pro magiftratu cxercere boni exempli efle. alienarum uero fimultatum tribunum plebis cognitorem ficrû turpe Si indignum collegi} eius poteftate, ôC facratis legibus elïe. fuo quenqj iudicio Si homines odifle.auc diligcre,6i res probate,aut improbare deberetnon pen/ dere ex akeriusuulru.ac nutumec alienis momentis animi circumagitaftipularicp irato confuli tribunum plebis:ôi quid priuatim M.ÆmyIiusmandauerit,meminifle:cribunatum fibi à po pulo romano mandatum obliuifci pro auxilio ac libertate priuatorû,non pro confulari regno, ne hoc quidem cernere eumifore ut memoriæ ac pofleritaci mandetuneiufdê collegq alterum c duqbus tribunis plebis fuas inimicitias rcmifiiîe reipub. alterum aIienas,ÔC mandatas exer/ cuifle. His uitflus caftigationibus tribunus eu tcmplo exccflïflenrefcrcnte Ser.Sulpitio præ tore triumphusM.Fuluio eft decretus.Is cum gracias P.C.egiflet:adiecit:ludos magnos fe lo ui opt. max. eo die,quo Ambraciam cepiiTct,uoLiifle.in cam rem fibi centum pondo auri à ci/ uitatibus collatum.pctere ut ex ca pecunia,quam in triumpho latam in ærarium pofiturus ef/ fenid aurum fecerni iuberent.Senatus pontificu collegium confuli iuflîtinum id omne aurura in ludos confumi ncceffarium efletC cum pontificcs negaflent ad rcligionem pcrtinere,quan/ ta impenfa in ludos ficrenfenatus Fuluio,quantum uclletimpendercc,permifit: dum ne fum/ mam odtoginra millium excederet. Triumphare menfe lanuario ftarucrat. fed cum audiffee confulem Æmylium literis Amburfj tribuni plebis acceptis de remifla interccffione.ipfum ad impediendum triumphum Romam uenientem ægrum in uia fubftitiflcme plus in triumpho certaminum,^ in bcllo habercnprætulit triumphi diem.Triumphauit ad x calendas ianua/ riasdeÆtolis,SideCephalcnia.Aureæcoronæcentum XIi pondoantecurru latæfunt:ar/ genti pondo millia L x x x 111 :auri pondo c CX L111 :tetradrachma attica c x v 111 mil/ lia:philippei nummi x11 milia, CCCCXXii.fignaæneaduxit CcLxXx v-.figna mar morea c c x x x .arma,tela,cætera fpolia hoftium magnus numerus.ad hæc catapulta:,bali ft:a::,tormenta omnis gcneris:duces aut Ætoli,ôi Cephalcnrj.aut regq ab Antiocho ibi reliefti ad feptera K x x, Multos eo die,priufquàm in urbê inucherctunin circo Flaminio tribunos, præfe(ftos,cquitcs,cêturiones.Romanos,fociosq3 donis militaribus donauinmilitibus ex præ da uicenos quinos denarios diuifinduplex centurionûtriplex equiti. lam confulariu comitio rum appetebat tcmpus,quibus quia M.Æmylius,cuius fortis ea cura crat:occurrcre non pote tanC.Flaminius Romam uenit.ab eo creati coss. Sp.Pofthumius Albinus,Q.Martius Phi/ lippus. Prætorcs inde faóli T.Menius,P.Cornclius Sulla,C.Calpurnius Pifo.M.Licinius Lu tullus,C.Aurelius Scaurus.L.Quintius Crifpinus. Extremo anni magiftratibus creatis,iam ad certium nonasmartias Cn.Manlius Volfo de Gallis,qui Afiam incokintariumphauit.fe/ rius ei triumphandi caufa fuitme Q.Terentio Culleone prætore caufam lege petilia dicercnSC incendioalieni iudicrj.quo L,Scipio damnatus crat:conflagraret:co infenfioribus in fe,quàm in ilium iudicibusiquod difeiplinam militarem feuere ab co conferuatam fucceftor ipfe omnt genere licentiæ corruperat. neque ea fola infamiæ eranc: quæ in prouincia procul ab oculis fa/ (fta narrabanturifed etiam magis eaïquæ in militibus eius quotidie confpiciebantur.Luxuriae cnim peregrinæ origo ab excrcitu Afiatico inueôla in urbem eft.inde primum ledlos æratos, ueftem ftragulam pretiofam.plagulas.K alia textilia, ôi,qua: tum magnifi'cæ fupellejftilis ha/ bebantunmonopodia.Ôi abacos Romam aduexerunt.tunc pfaltriæ,fambuciftriæcp,ô2 conui ualia ludionum oblcdlamenta addita cpulis:epulæ quoep ipfæôi cura. Si fumptu maiore ap/ parari cœptæ. turn coquus.uiliflfimum antiquis mancipiû,ôi a:ftimatione,Ôi ufu in pretio eftêî K quod minifterium fuerauars haberi cœpta. uix tarnen ilia,quæ turn confpicicbantur: femi/ na crant fucuræ luxuriæ. In triumpho tulit Cn.Manlius coronas aureas c c duodecim pon/ do:argenti pondo ccxx millia centum tria: tetradrachmûmacticûm cvii millia uigin/ tiicifto/

»68 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. CL V A R T AE

ti:cifl:ophori c c Ltphilippeorum aureorutn numorum fedecim miina C c c X x. 5C arma, fpoliac^ multa gallica carpenti's tranfucéta. duces hoftiû duo ôi quinquaginta duóli ante cur/ rum.Militibus quadragenos binos denan'os diuifitrduplex ccntunoni.amp; ftipendium duplex in pedites dedintriplcx in équités. Multi omnium ordinum donati militaribus donis currum fecuti funt.carminaé}? à militibus ea in imperatorem diôta:ut facile apparerct,in duccm indulz 2entem,ambitiofumtp ea dicütriumphû efle militari magis fauore,quàm populari celebrem. Sed ad populi quocp gratiam cociliandam amici Manlij ualuerunt.quibus annitétibus S.C. faólum eftîutex pecunia.quæ in triumpho translata eiïetzftipendiû collatum à populo in pu blicum,quod eius folutum antea non eflet,folueretur, uicenofquinos amp;nbsp;fcmifles in millia æris quæftores urbani cum fide Si cura foluerunt. Per idem tempus tribuni militum duo. Si ex duabus Hifpanijs cum literis C, Attintj.ôi C.Manlfj.qui eas prouincias obtinebât-.uenerunr, exrjs literis cognitum eft: Celtiberos, Lufitanoscp in armis effe:amp;fociorum agros populari. de ea re confultationé integram fenatus ad nouos magiftratus reiecit. Ludis romanis eo an no.quos P.Cornelius Céthégus, A. Pofthumius Albinus faciebant:malus in circo inftabilis in fignum Pollenciæ prôcidit:atcç id deiecit. ea religionc moti patres Si diem unum adrjcienz dum ludorum celebritati cenfuerunt:ôi figna duo pro uno reponenda: Si nouum auratum fa/ ciendum.Et plcbeq ludi ab ædilibus C.Sempronio Blæfo, Si M.Furio Lufeo diem unum inz ftaurati funt. infequens annus Sp.Pofthumium Albinum,ôi Q.Martium Philippum con fuies ab cxercitu,bcllorumc^ Si prouinciarum cura ad inteftinæ côiurationis uindidtam auerz tit. Pra:tores prouincias fortiti funt: T. Menius urbanam: M. Licinius Lucullus inter ciues Si peregrinos:C. Aurelius Scaurus Sardiniam:P.CorneIius Sulla Siciliam:L.Quintius Crifpiz nus Hifpaniam citeriorem: C.Calpurnius Pifo Hifpaniam ulteriorem. Confulibus amboz bus quæftio de clandeftinis coniurationibus décréta eft. Græcus ignobilis in Hetruriam pri mum uenit,nulla cum arte earum, quas multas ad animorum corporumip cultum nobis eruz ditiiTima omnium gens inuexit: facnfîculus Si uates: ncc is, qui aperta religione propalam ôe quæffum. Si difeiplinam profitendo animos errore imbueret: fed occultorum anriftes facroz rum.lnitia erant:quæ primo paucis tradita funt:dein uulgari cœpta per uiros,mulieres^, adz ditæ uoluptates religion i uini Si epularûtquo plurium animi illicercntur.cum uinum animos. Si nox,Si mifti fœminis mares,ætatis tencræ maioribus, diferimé omne pudoris extinxiflenu corruptelæ primum omnis generis fieri cœptæ:cum ad id quifep, quo natura pronioris libidiz nis effct:paratam uoluptatem haberet.nec unum genus noxæ ftupra promifeua ingenuorum fœminarumc^ erant.fed falfi telles, falfa figna tcllimoniacp Si iudiciaex cadem officina exiz bant.ucnena indidem, inteftinæcjj cædes: ita ut ne corpora quidem interdum ad fepulturam extarent.mulra dolo.pleraq? per uim audebât.occulebat uim:quod præ ululatibus,tympanoz rumcp,K cymbalorum ftrepitu nulla uox quiritâtium inter (lupra,ôi cædes exaudiri poterat. Huius mali tabes ex Hetruria Romam uelut contagione morbi penetrauit. primo urbis maz gnitudo capacior,patientiorcç talium malorum ea cælauit.tandem indicium hoc maximemo do ad Pofthumium confulem peruenit. P.Ebutius,cuius pater publico equo ftipendia fecez ratîpupillus reli(ftus,mortuis deinde tutoribus fub tutela Duroniæ matris Si uidrici T.Scmz pronr) Rutili] educatus fuerat.ôi mater dedita uiro erat:ôi uiólricus,quia tutelam ita geflerat: ut rationem reddere non poflet: aut tolli pupillum,aut obnoxium fibi uinculo aliquo fieri cuz piebat.uia una corruptelæ Bacchanalium erant. mater adolefcentem appellat, fe pro ægro eo uouiiTembi primum conualuinct,Bacchis eum iè initiaturam.damnatam uoti deûm benigniz tare exoluere id uelle. x dierum caftimonia opus eflc.decimo die cœnatum, deinde pure lauz turn in facrarium deduôluram.Scortum nobile libertina Hifpala Fccenia non digna quæftu, cui ancillula aflueueratretiam poilquàm manumiffa erat,eodem fe genere tuebatur.huic conz fuetudo iuxta uicinitatem cum Ebutio fuit,minime adolefccntis rci,aut famæ damnofa.ultro enim amatus,appctituscp erat:amp; maligne omnia præbe'Aibus fuis,meretriculæ munificentia fuftinebatur.quin eô procefleratconfuctudine captau.t poft patroni mortemtquia in nullius manu erantutorc à tri bum's Si prætore petite,cutn ' lt;'ftamentum faceret:unum Ebutium inftiz

LIBER N O N V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»69

tucict hæredem. Hæc amoris pignora cum eflcnt; nec quicquâ fccretum alter ab altero babe/ rennper iocum adolefcens uetac eam mirarnfi per aliquot noótcs fecubuiflet.reiigionis fc cau/ fa,ut uoto pro ualetudine fua fadto liberetur:Bacchis initiari ueile. Id ubi mulicr audiuit: per/ turbata,dq melioraanquit. mori ÔC fibi,SC illi fatius eflerquam id facerec. Si in caput corum de/ teftari minas, pcriculat^tqui id fuafiffent. Admiratus cum uerba.tum perturbationcm tatam adolefcens parcere exccrationibus iubet.matrcm id Gbi aflentiente uiótrico imperafle. Vidlri/ eus ergo,inquir,tuus (matrem enim infimulare forfitan fas non ßt) pudiciriam,famam,fpem, uitamcp tuam perditum ire hoc facflo properatÆo magis mirabundo,quærcnticp quid rei ef/ fcr,pacem ucniamq^ precata deorum,dearumq?,fi coadla caritate eins filenda enuntiaflenan/ cillam fe ait dominæ comitem id tum facrarium incrafTe: libcram nunquam eo accefififlfe. feire corruptelarum omnis generis eam officinam eflc:ÖC iam biennioconftare neminem initiatum ibi maiorem annis x x .ut quifq; introduólus ßt:uelut uidtimam tradi facerdotibus.eos dedu cere in Iocum,qui circufonct ululatibus,cantuc^ fymphoniæ,ôi cymbalorum Si tympanorum pulfume uox quiritantis,cum per uim ftupru inferatunexaudiri poflit.Orare deindetatq^ ob/ fecraremt eam rem quocucß difcutcret modomec fe eo præcipitarccmbi omnia infanda patien da primujdeindc facienda eflent.necß ante dimißteum:quam fidem dedit adolefcens,ab his facris fe temperaturum.Pofteaquàm domum uenit: Si mater mentionem intulit-.quid co die, quid deinceps cæteris,quæad facra pertinerent,faciendum efletmegateorum fc quiequam fa/ drurumec initiari fibi in animo efle. aderac fermoni uiclricus.confeftim mulicr exclamat; Hif/ palæ concubitu carere eum decem nodes non pofle.illius excctræ delinimcntis, amp;nbsp;uenenis im butum nec parentis,nec uidrici,nec deorum uerecundia habcre.Si iurgantes,hinc mater, hinc uidricus cum quatuor eum feruis domo exegerunt. Adolefcens inde ad Ebutiam fe amitam contulincaufamc^ ei cur eßet à matre eiedusmarrauit.deindc cx authoritate eius poftero die ad cos.Pofthumiu.arbitris remot{s,rem detulit.Conful poft diem tertium ad fe iuftum redire dimifit.ipfeSuIpitiam,grauem fœminam,focrum fuam percundatuseft:ecquam anum Ebu tiam ex Äuentino noflctCcum ca nofte probamgt;Öi antiqui moris fœminam refpôdiftetmpus elle ßbi ca conuenta dixit.mitteret nuntium ad eam.ut ucniret.Ebutia accita ad Sulpitiam ue nit. Si conful paulo poft, uelut forte interueniflet: fermonem de Ebutio fratris cius filio inferu Lachrymæ mulieri obortæ: Si miferart cafum adolefcentis cœpit: qui fpoliatus fortunis à qui/ bus minime oporterct,apud fetunceflet.eiedus à matrerquod probus adolefcens(drj propitij effent)obfcœnis,ut fàma effet,facris initiari nollet.Satis de Ebutio exploratû ratus conful non uanum authorem effe,dimiffa Ebutia,focrum rogatmc Hifpalam identidem ex Auentino li/ bertinam non ignotam uiciniæ accerferet ad fefe. eam quoqj effe quæ percundari uellet.Ad cuius nuntium perturbata Hifpala,quod ad tam nobilem,amp;: grauem fœminam ignara caufæ accerferetunpofteaquàm lidoresin ueftibulo,turbamcçconfu!arê,ÔCconfulem ipfum confpe/ xinpropè exanimata eft.In interiorê pattern ædium abdudam focru adhibita conful, ß uera dicere inducere in animum poffet,negat perturbari debere. fidem uel ab Sulpitia tali fœmina, uel ab fe acciperct. expromeret fibi, quæ in ludo fimili Bacchanalibus in facro nodurno foie/ rent fîeri.Hoc ubi audiuit:tantus pauor,tremorfÇ omnium mcmbrprû muliercm cepitmt diu hifeere non poffet.tandem cofirmata, puellam admodum fe ancillam initiatam cum domina ait.aliquot annis,ex quo manumiffa fit,nihil qd ibi fiat,fcire.Iam idipfum coful laudarecquod initiatam fe non infîciaretur.fed Si cæteraeadem fide expromerct.neganti ultra quicquâ feire, non eandem,dicere,fi coarguatur ab alio,ac per fe fatenti ueniam,aut gratiâ fore.cum fibi om nia expofuiffe,qui ab ilia audiffet. Mulier haud dubie,id quod erat,Ebutium indicem arcani rata effc,ad pedes Sulpitiæ procidit: Si eâ primo orare cœpitme mulieris libertinæ cum ama/ tore fermonem in rem non feriam modo.fed capitale etiam uerti ucllet.fe terrendi eius caufa, non quod feiret quicquam,ea locutam effe. Hic Pofthumius accenfus ira, turn quoep ait eam cum Ebutio fe amatore cauillari credereC' non in domo graulffimæ fœminæ, Si cum confule loquiCôi Sulpitia attollcrc pauétcm:fimul illam adhortari: fimul iram gencri lenirc.Tandem confîrraata,multumincufata perfidia Ebutrj, qui optime de eo ipfo meritæ talcm gratiam re/

tuliflctîmagnum Gbi mctum deorum,quorum occulta iniria cnunti'arcbmaiorcm multo dixit hominum cfferqui fc indicem manibus fuis difcerpturi eflent.icaq^ hoc feSulpitiam.hoc con/ fulem orare:ut fe extra Italiam aliquo ablcgarent:ubi reliquum uitæ degere tuto poffet.Bono animo efle iubere earn conful: K Gbi curæ fore diccrc:ut Romæ tuto habitarct.1 um Hifpala originem facrorum expromit. Primo facrarium id feeminarum foifiemec quenquam uirum eo admitti folitum.tres in anno ftatutos dies habuifferquibus interdiu Bacchis initiarentur.fa cerdotes inuicem matronas creari folitas. Pacullara Miniam Campanam facerdotem omnia taquam dcîim monitu immutaffe. nam Si uiros earn primam fuos Glios inidaße. Minium Si Hcrennium CeriniostSi noólurnu facrum ex diurno,6i pro tribus in anno diebus quinos Gn/ gulis meGbus dies initiorum fcciffe.ex quo in promifeuo facra Gnt: Si permiftfuiri fœminis.Si noiftis liceda acccfleritmihil ibi facinoris,nihil flag/tij prætermiflum.plurauirorum inter fefe, quam feeminarum efle ftupra.G qui minus patiêtes dedecoris Gnt:Si pigriores ad facinus:pro uiólimis immolari nihil nefas ducere.hanc fummam inter cos religioné effe.uiros uelut mente capta cum iaefbatione fanatica corporis uaticinari.matronas baccharum habitu crinibus paflts cum ardentibus facibus dccurrere ad Tybcrim:demiflascp in aquam faccs.quia uiuu fulphur cum calcc inGt,integra flamma efferre.Raptos à dqs homines dicûquos machina: illigatosex confpedtu in abditos fpecus abripiant.eos effetqui aut coiurare.aut fociari facinoribus.aut ftu prum pad nolucrint.Multitudincm ingetem,altcrum iam props populum eflejin his nobiles quofdam uiros.fœminasq^.biennio proximo inftitutum eflerne quis maior X x annis,initia/ retur.captari ætates Si erroris.Si ftupri patiêtes. Peradlo indicio aduoluta rurfus genibus pre/ ces eafdcm.ut fe ablcgarct.repctiuit.Cóful rogat focrum:ut aliquam partem ædium uacuam faceretiquo Hifpala immigrarct.cœnaculum luper ædes datum eft, fcalis ferentibus in publi/ cum obferatis.aditu in .xdes uerfo.res omnes Feceniæ extemplo translatæ:Si familia accerGta. Si Ebutius migrate ad cofulis clientem iuffus.Itaq? cum indices ambo in poteftate eflenttrem ad fenatum Pofthumiusdefert.Omnibus ordine cxpoGtis.quædclata primo,quæ deinde ab fe inquiGta forcnt:patrcs pauor ingcnsccpit,cum publico nominetquid eæconiurationes.cce/ tusep noclurni fraudis occulcæ,aut periculi importaret: tum priuata quifq^ fuoru uiceme quis affinis ei noxæ effet.Ccnfuit autem fenatus gratias confult agendasrquod eam rem Si cum Gn gulari cura,Si Gnc ullotumultu inueftigaGTet.quæftionê deipde de Bacchanalibusjacrisq^ no ^urnis extra ordinem confulibus mandat.indicibus Ebutio.ae Feceniæ ne fraudi ea res Gt,cti rare,8i alios indices præmqs inuitare iubet.facerdotes coru facroru.fcu uiri.fcu fœminæ eflenu non Romæ modo,fed per omnia fora,Si conciliabula conquiri:ut in confulu poteftate effenr. edici prætcrea Si in urbe RomanatSi per tota Italia edidta mittime quis,qui Bacchis initiatus cffet:coifre,aut conucnifle caufa facrorum uelitneu quid talis rei diuinæ feciifc, ante omnia uC quæftio de his habcatur:quicoierint:cóiurauerintfoe,quo ftupru.flagitium ue infcrrctur. Hæc fenatus dccrcuit.Confules ædilibus curulibus imperaruntmt facerdotes eins fach omnes con/ quirercnncomprehcnfoscp libero conclaui ad quæflioncm conferuarent.ædilcsplcbis uidcre: ne qua facra in operto Gerent.thumuiris capitalibus mâdatum cft:ut uigilias difponerent pec urbem,fcruarêt^,ne qui noêlurni cœtus Gerent-.utép ab incendqs caueretur.adiutores trium/ uiris quinqj uiri uti cis Tyberim fuæ quifq? regionis ædiGcqs præcffent. Ad hæc officia dimiG Gs magiftratibus,confules in roftra afcenderunt.Si concione aduocata cû folenne carmen pre/ cationis,quod præfari priufquàm populum alloquantur,magiftratusfolcnt:percgiffietconfub ita cœpit. Nulli unquam cocioni Quirites tam non folum apta,fcd ctiam neceffaria hæc fo/ lennis dcorum comprccatio fuit:quæ uosadmoneret.hos eGfe dcos,quos colere,ucnerari,pre/ caric^ maiores ueftri inftituiffientmon illos,qui prauis,5i externis rcligionibus captas mentes uclut forialibus ftimulis ad omne fcelus,8i ad omnem libidine agerent.Equidem ncc quid ta/ ccâ.ncc quatenus proloquar,inuenio.G aliquid ignorabitis: ne locû negligentiæ dcm:G omnia nudaucrome nimium terroris offundâ uobis,uereor. quicquid dixcro:minus pro atrocita/ te Si magnitudinc rci diêtum feitote efle.ut ad cauendu fatis Gt,dabitur opéra à nobis. Bac/ chanalia tota iampridê ItaIia,Si nunc per urbem etiam multis locis effe.non fama modo acce/

pifle uos,fed crepitibus eti’am ululatibus^ no(fturnis,qui perfonant tota urbexertum habeo: cæcerum quæ ea res lîc.ignorare: alios deorum aliquem cultum,alios conccflum ludum.ôi la/ fciuiam credere efle:ÔC qualecuncp fit,ad paucos pertinere.quod ad multitudinem eorum atti/ nct:fi dixero mulca millia hominum e{ïe:ilico neceffe eft exterreamini:nifi adiunxero:qui,qua |escp fint.Primum igitur mulierutn magna pars is fons mali huiufce Riit.deinde fimilli' mi fœminis mares rtuprati.X conftupratores.fanatici uigiles, uino, ftrepicibus,clamoribusc^ nocflurnisattoniti. Nullas adhuc uires coniuratio,cætcrum incrementu ingens uirium habet: quod indies plures Hunt. Maiores ueftri ne uos quidcm.nifi cum aut uexillo in arce pofito co/ mitiorum caufa exercitus edidtus cflet:aut plebi concilié tribuni edixiflent: aut aliquis ex ma/ giftratibusad concioncm uoca(ïet:forte temere coirc uoluerunnS^ ubicuq? multitudo efiTetubi Si Icgitimum redtorcm multitudinis cefebant debere effe.Quales primum noôturnos cœtus, deinde promifcuos mulierum ac uirorum efle creditisCfi quibus ætatibus initiêtur mares,fcia/ cis;non mifereat uos eorum folum:fed etiam pudeat. Hoc facraméto initiatos iuuenes milites facicndos cenfetis Quiritesfns ex obfcœno facrario edudlis arma comittendaC'hi cooperti ftu/ pris fuis alieniscp pro pudicitia coniugum ac liberorum ueftrorum ferro decernerentC Minus camcn c(Tec,fi Hagits tantu eflfœminati forent:(ipforu id magna ex parte dedecus erat) à faci noribus manus.incntêà fraudibus abftinuiflent.Nuncp tantu malû in rep.fuit,nec ad plures, ncc ad plura pertinens.quicquid rjs annis libidine,quicquid fraudc,quicquid fcelere pcccatura eft:ex iilo uno facrario fcitote ortum efle.nec omnia.in quæ coniurauerunt, édita facinora ha/ bcnt.adhuc priuatis noxijs.quia nondum ad remp.opprimendam fatis uirium efttconiuratio fefe impia tcnet.crefcit,S^ ferpit quotidie malû: iam maius eft,quàm capere id priuata fortuna poffiLad fummâ reip.fpcôlat.nifi præcaueritis Quintes:iam huic diurnæ legitime ab confulc uocatx par nodturna côcio elTe poterit.nunc illi uos finguli uniuerfos concionâtes timcnt.iam ubi uos dilapfi domos,SC in rura ueftra critisnlli coierintrcofultabunt de fua falute fimuLac ue/ ftra pernicie.tum fingulisuobisuniuerfitimendi erunt.Optare igitur unufquifq; ueftrum de/ bet:ut bona mens fuis omnibus fuerit.fi quem libido, fi furor in ilium gurgitem abripuit: illo/ rum eum.cum quibus in omne flagitium.SC facinus coniurauit:non fuum iudicet cfle.Nequis etiam errore labatur ueftru quidem non fum fccurus.nihil enim in fpeciem fallacius cft,quàm praua religio.ubi deorum numen prætendituncelerius fubit animum timor: ne fraudibus hu/ manis uindicandis diuini iuris aliquid miftum uiolemus.Hac uos religione innumcrabilia de/ creta pontifîcû.fenatulconfulta.arufpicum deniq? refponfa libérant. Quoties hoc patrum,auo rumqî ætate negotium eft magiftratibus datum:ut facra externa fieri uetarétC'facrifîculos.ua/ tes:p foro,circo,urbe prohibèrent; uaticinos libros conquirercnt.comburerentcpCbmnem di/ feiplinam facrificandi,præterquàm more romanoabolerentC’ ludicabantenim prudentiftimi uiri omnis diuini.humanicp iuris,nihil æque dilToluéda: religionis elfe: quàm ubi non patrio, fed externo ritu facrificarctur.Hæc uobis prædicéda ratus fum:ne qua fuperftitio agitaret ani mos ueftros:cû demolientes nos Bacchanalia,difcutientesé^ nefarios cœtus cerneretis. omnia dqs propitqs, uolentibuscç ca faciemus.qui quia fuû numen fceleribus.libidinibuséç contami nari indigne fercbâtiex occultis ea tenebris in lucem extraxerunnnec patefîeri, ut impunita cf/ fent’.fed ut uindicarétur,ÔC opprimerentunuoluerunt. Senatus quæftionem extra ordinem de ca re mihi,collegæcp meo mandauit,nos ipfi quæ nobis agenda funt,impigre exequemur. ui/ giliarum noôlurnarum curam per urbem minoribus magiftratibus mandauimus.uos quoejj æquum eft,quæ ueftra munia funnquo quis loco pofitus erinquod imperabitur,impigre præ ftare.’SC dare operam,ne quid fraude noxiorum periculi,aut tumultus oriatur. Recitari dein de fcnatufconfulta iuflerunnindicieß præmiû propofuerunt: fi quis quem ad fe deduxiftcf.no men ue de abfcntibus detuliftet.qui nominatus profugiflendiem certam fe finituros;ad quam nifi citatus refpondiflenabfens damnaretur.fi quis eorum,qui turn extra terram Italiam effet: nominaretunei laxiorem fe dicm daturos:fi uenire ad caufam dicédam uellet. Edixerunt de/ inde:nequis quid fugæ caufa uêdidifTe,ne''ue emiife uellenncquis reciperec,cælarct,ope ulla iu/ iiaret fugientes. Concione dimifta terror magnus urbe cota fuit:ncc mœnibus fe tantum ur/

bis,aut fînibus romanis continuinfed pafTim per totam Italiam literis hofpitu de fe'natufcon/ fulto,ÔCconcione,ÔC edidlo côfulum âcceptis,trepidari cœptum eft. Multi ea noôle.quæ dicm infecuta eft,quo in concione res palàm faóla eft:cuftodrjs circa portas pofitisjfugiétes à trium/ uiris comprehend,ÔCredu(fti funt.mukoru delata quidem nomina.ex fjs uiri,fœminæcp mor/ remfibiconfciuerunt.ConiurafTefupra vu milliauirorum,acmulierûdicebantuncapira au tem coniurationis conftabat efte M, ôê L.Catinios de plebe romana, A.Falifcum,L.Opiter/ nium,amp; Minium Cerrinium Campanu’.ab his omnia facinora ÔC flagitia ortateos maximos faccrdotes,conditoresc^ eius facri eftè.data opéra eft: ut primo quoqj tempore comprehende rentur. Adduôti ad cos. faftîc^ de fe nullam moram iudicio fecerunt. Cæterum tanta fuga ex urbe fadlaeranutquia multæ fationes,ôC res peribâneogerétur prætores T.Menius,6C M.Liz cinius per fenatum rem in diem tricefîmum differre:doncc quxftiones à coss.perfîccrctur.Eaz dem folitudo,quia Romæ non refpondebant:nec inueniebantur,quorû nomina delata crant: coegit confules circa fora proficifciiibiép quærere Si iudicia exercere.Qui tantum initiati erant: amp;nbsp;ex carmine facro.præeunte uerba facerdotc,precationes fecerant:in quibus nefanda coiuraz tio in omne facinus,ac libidinem contincbatunnec earum rerum ullam rem,in quas iureiuran do obligati erant:in fe,aut in alios admiferanneos in uinculis relinqucbant.qui ftupris,aut cæ dibus uiolati erant:qui falfis teftimonfjs.iîgnis adulterinis.fubieôlione tcftamétorum,fraudi/ bus alijs côtaminatireos capitali pœna afficicbant.plurcs necati, in uincula cóieóti funt.ma gna uis in titracaufa uirorum,mulicrumc^ fcit.Mulieres damnatas cognatis,aut in quorum manu eflènt,tradebât: ut ipfi in priuato animaduerterêt in eas. fi nemo erat idoneus fupplicq exaôtonin publico animaduertebatur.datum deinde confulibus negotiû eft:ut omnia Baccha nalia Romæ primû,deinde per totam Italiam diruerennextraquam fi qua ibi uetufta ara,aut fi'gnum cofecratum eftct.in reliquû deinde S.C.cautum cft:ne qua Bacchanalia Romæ,ne ue in Italia eftènt.fi quis taie facrum folêne.Si neceflarium duceret:nec fine religione.K piaculo fe id dimittere pofle:apud prætorcm urbanum profiteretunprætor fenatum confulerct. fi ei perz miftiim effet,cum in fenatu centu,non minus effentzita id facrum faceret-.dum ne plures quàm quinq? facrifîcio intereffentzneu qua pecunia communis,neu quismagifter facrorum.aut facer dos effet. Aliud deinde huic coniun0tu,referete Q.Martio cos, S.C.fatftum eft:ut de rjs,quos pro indicibus confules habuiffentzintegra res ad fenatu referretur.cum Sp.Pofthumius quæz ftionibusperfedis Romam rediffetzMinium Cerrinium Campanu Ardeam in uincula mitz tendum cenfueruntzmagiftratibus^ Ardeatium prædicédumz ut intentiore eum cuftodia afz feruarentznon folum ne effugeretzfed ne mortis confeifeendæ locum habcret.Sp.Pofthumius aliquanto poft Romam uenit.eo referentc de P.Ebutq.öi Hifpalæ Feceniæ præmio,quod co rum opera indicata Bacchanalia effent: S.C.facftu eftzut fingulis his centena millia æris quæz ftores urbani ex ærario darcntzutié^ cos.cum tribunis plebis ageretzut ad plebe primo quoqj tempore ferrentzut P.Ebutio emerita ftipedia effentzne inuitus militaretzne ue céfores equum publicum affignaretzutiep Feceniæ Hifpalæ datio.diminutio, gentis enuptio,tutoris optio ita - effetzquafi ei uir teftameto dediffetzutic^ ei ingenuo nubcre liceretzneu quid ei,qui edduxiffet: ob id fraudi,ignominiæ ue effet: utic^ côfules,prætoreslt;^,qui nunc effentzqufue poftea futuri effent:curarent:ne quid ei mulieri iniuriæ fîeret:uticç tuto effet.id fenatu uelle,amp; æquu cenferc, ut ea fierent.Ea omnia lata ad plebem.faólaq^ funt ex S.C.amp; de cæteroru indicu impunitatc præmrjscp confuli permiffum eft. Et iam Q.Martius quæftionibus fuæ regionis perfecftis.in Ligures prouinciâ profîcifci parabat.tribus millibus peditû romanoru, c L equitibus,amp; quinz qj millibus latini nominis peditum.ducentis equitibus in fupplemétum acceptis. Eadem proz uincia,idem numerus peditum,equitumq^ Si collegæ decrctus erat. Exercitus acccpcrûtzquos priore anno C.Flaminius, Si M.Æmylius coss. habuerunt.duas præterca Icgioncs nouas ex S.C.fcribere iuffi funt.ôC x x millia peditu focrjs,ÔC nomini latino imperarut,ôi équités mille trecentos:ÔC tria millia peditum romanorû.c c equites.totum hune excrcitu,præter legiones, in fupplementu Hifpanienfis exercitus duci placebat.itacç c6fules,dum ipfi quæftionibus im pediebanturzT. Menium deledtui habendo præfecerunt. Perfedis quæftionibus3Q.Marz tius in

tius in Ligures Apuanos efl profcôlus, Dum penitus in abditos faltus,quæîatcbræ,reccpta cula^ femper illis fuerannpcrfcquitur; in præoccupans anguftrjs loco iniquo eft drcûuentus. quatuor millia militum amiira:ÔC legionis fecundæ figna tria.undecim uexilla fociûm.ac latini noniinis in poteftatem hoftium uenerunt:ôC arma multa, quæ quia impediméto fugientibus per fylueftres femitas erannpaflïm iaôlabâtur.nec prius fequcndi Ligures finem,quam fugæ Romani feccrunt.Conful ubi phmu ex hoftium agro cuafinne quantum diminutæ copiæ to rent,apparerct:in locis pacatis exercitu dimifit. non tarnen obliterate famâ rei male geftæ po/ tuit.nam faltus,unde eum Ligures fugaueranuMattius eft appcllatus. Sub hune nuntiû ex Liguftinis uulgatû literce ex Hifpania miftam gaudio triftitiam afferentes uenerunt. C.Ca tinius.qui biénio ante prætor in earn prouinciâprofedtus erat; eum Luiîtanis in agro Aftenlî fignis collatis pugnauit.ad fex millia hoftium funt cæfa:cæteri fuffôi fugati,caftriscp exuti.ad oppidum deinde Aftam oppugnandû legiones ducit. id quoqj haud multo maiore cerrami/ ne cepit.quàm caftra. (èd dum incautius (ubit murosu'chus ex uulnere poft dies paucos mori/ tur. Literis de morte proprætoris recitatisffenatus eenfuic mittendum,qui ad Lunæ portum C.CaIpurnium prætorêconfequeretur:nuntiaret^:fenatum æquum cenfere.ne fine imperio prouincia effet,maturate eum profîcifci.Quarto die,qui miffus erat,Lunam uenit.paucis ante diebus Caipurnius profeeftus erat. Et in citeriore Hilpania L.Manlius Acidinus.qui eodem tempore,quo C.Catinius,in prouincia eratjcum Celtiberis acie conflixit. incerta uidtoria dift ceftum eft.nifi quod Celtiberi caftra inde noóte proxima mouerût:Romanis 6C fuos fcpeliea di, K fpolia legendi ex hoftibus poteftas faôta eft. Paucos poft dies coaóto maiore exercitu Celtiberiad Calagurim oppidumultrolaceftiucruntpræiioRomanos. Nihil traditur:quæ caufa numero audio infîrmiores eos fecerit.fuperati prælio funt. ad xii millia hominu cæfa: plus duo capta.ôi caftris Romanus potitus.ôC niiî fucceffor aduentu fuo inhibuiffet impetum uidlorisifubadli Celtiberi forent.Noui prætores ambo exercitus in hyberna deduxerût. Per eos dies,quibus hæc ex Hifpania nuntiata funtdudi Taurilia per biduum fadli religionis eau/ fa. Decem apparatos deinde ludos M. Fuluius,quos uouerat ætolico bello:fecit. Multi artifi/ ces ex Græciaucnerant honoris eius caufa.athletarum quoq; certamen turn primo Romanis fpeclaculo fuinôi uenatio data leonum.ÔC pantherarum:ÔC propè huius feculi copia ac uarieta te ludicrum celebratum cft.Nouendiale deinde facrum tenuitiquod in Piceno per triduum la pidibus plueranignesf^ cœleftes multifariam orti adufliffe compluriû leui afflatu ueftimenta maxime dicebantur, Addita SC unum diem fupplicatio eft ex decreto pontificumiquod ædes Opis in Capitolio de cœlo tadla erat.hoftijs maioribus côfules procurarunt.urbemc^ luftra/ uerunt. Sub idem tempus Ôi ex Vmbria nuntiatum eft:femimarem duodccim fermé annos natum inuentum.idprodigium abominantes arceri romano agro.necariqpquàmprimu iuffe funt. Eodem quoq? anno Galli tranfalpini trâfgreftî in Venctiâ fine populatione.aut bcllo, haud procul inde,ubi nunc Aquileia eft-.locum opptdo condendo ceperunt. Legatis romanis de ea re trans Alpes miffis refpofum eftinecç profedhos ex auchoritate gentis eostnec quid in Italia facerentjfe feire. L.Scipio ludos eo tempore, quos bcllo Antiochi uouiffe fefe dicebat: ex collata ad id pecunia ab regibus.ciuitatibusc^ per dies decem fecit. Legatum eum poft damnationem.Sd bona uendita miffum in Afiam ad dirimenda inter Antiochum,ôd Eume/ nem reges certamina, Valerius Antias eft author.tum collatas ei pecunias:congregatoscp per Afiam artifices.Si quorum ludorum poft bellum,in quo uotos diceret: mentione non fecilfet: de fjs poft legationem demum in fenatu adlum. Cum iam in exitu annus effetiQ.Martius abfens magiftratu abiturus erat. Sp.Pofthumius quæftionibus cum fumma fide,curarp per/ fcdtis,comicia habuit.creati funtconfules Ap.Claudius Pülcher,M.SemproniusTuditanus, poftero die prætores fadti P.CorneliusCethegus.A. Pofthumius Albinus.C. Afranius Stel/ lio,C.Atilius Seranus,L.Pofthumius Tempfanus,M.Claudius Marcellinus. Extreme an/ tii.quia Sp.Pofthumius cos.renuntiauerat:peragrantem fe propter quæftionesutrunq? littus Italiæ defertas colonias.Sipuntem fupero, Buxentum infero mari inueniffeitriumuiri ad colo nos eo feribedos ex S.C.ab T.Menio prætore urbano creati func,L.Scribonius Libo.M.Tu

174 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC, Q_ V A R T AE

cius,Cn.Bcbius Pamphilus.Cum Perfeo rege,ôi Macedonibusbellu.quod imminebaunort unde pleriïjj optnantun nec ab ipfo Perfeo caufas ccpit. inchoata inida à Philippo funt, ÔC is ipfe,fi diudus uixifleta'd bellum geflilfet. Vna ea res,cum uióto leges imponerentur.maxime angebatzquod qui Macedonum ab fe defecerant in bellou'n eos ius fæuiendi ademptum ei ab fenatu erat;tamen quia rem integram Quintius in condidonibus pacis diftulerat, non defpez raflet impetrari polfe. AnriOcho deinde bello fuperato ad Thermopylas,regi diuids partibus, cum per eofdem dies conful Atdlius Hcracleam,Philippus Lamiam oppugnanetjcapca He/ raclea quia iuflus abfcedere a mœnibus Lamiæ cratiRomanisép oppidum deditum eftiægrc cam rem tulerat.permulfic iram eius confuhquod ad Naupadum ipfe feftinans,quô fe ex fu/ ga Ætoli contulerant: Philippo permifit ut Athamaniæ sê Awinandro bellum inferret-.ôi ur/ bes,quas Theifalis Ætoli adcmerant:regno adqceret, Haud magno certamine ÔC Aminan/ drum Athamania cxpulcratiÔC urbes aliquot ccperat.Demetriadem quoçp,urbem ualidam* Si ad omnia opportunam,ôi Magnetum getes fuæ didonis fecit.inde Si in Thracia quafdam urbes nouæ.atqj infuetæ libertads uido.fedidonibuscp principum turbatas,pardbus,quæ do •meflico certamine uincerentunadiungêdo fc.cepit. His fedata in præfentia regis ira in Roma nos eft.nunquam tarnen remifit animû à colligendis in pace uiribus-.quibus quando data for/ tunaeflet,ad bellum uteretur.Veótigalia regni non fruótibus tantum agrorû.portorrjsc^ ma ridmis auxinfed metalla edam Si uetera intermifla rccoluittöi noua mulds locis inftituit.ut ue ro antiquam multitudinem hominum,quæ belli cladibus amiffa eraureftitueret: no fobolem tantum ftirpis parabat cogédis omnibus procreare.atcp educare liberos: fed Thracum edam magnam multitudinem in Macedoniara traduxerat-.quietuscp aliquandiu à bellis omni cura in augendas regni opes intentus fuerat.Redicrc deinde caufe: quæ deintegro iram mouerent in Romanos. Theflalorum.SC Perrebiorum querelæ de urbibus fuis ab eo pofleffisÄ Icga/ torum Eumenis régis de Thracijs oppidis per uim occupads.traduótacp in Macedonia mul/ titudinejta auditæ eranuut eas non negligi fads appareret. Maxime mouerat fenatumiquod cum ÆnûÔi Maroneæaffedlare poifeflloné audierant.minusTheflaloscurabant. Athamâ/ nés quocç legad ueneruntnon partis amiifæ.non fînium iaôlurâ querentesifed totam Atha/ maniam fub ius, iudiciumq^ regis ueniOe, Et Maronitarum exules erantipulfi, quia libertads caufam defcndiifcnt.ab regio præfidio.i'j non Maroneâ modo,fed edam xEnum in poteftatc nundabant Philippi eife. Vénérant Si à Philippo legad ad purganda ea.qui nihilnifi permif/ fu romanorum imperatorum faôtum affirmabant. Ciuitates Thenalorum,amp; Perrebiorum, SC Magnctum,ôC cum Aminandro Athamânum gentem in eadem caufa,qua Ætolos fuiife. Antiocho rege pulfo,occupatum oppugnandis ætolicis urbibus confulem ad recipiendas eaS ciuitates Pbilippum mifiße.armis fubaclos parère. Senatus ne quid abfente rege ßatuerer: legatos ad eas controueriîas difceptâdas mißt.Q.Cxcilium Metellum.M.Bebium Pamphi/ lum, T. Sempronium. Quorum fub aduentu ad Theifalica Tempe omnibus rjs ciuitatibus. quibus cum rege difeeptado eraucôcilium indiôlum eft.Ibi cum romani Icgati difeeptatorum loco,Theflali,Pcrrebqc^,6C Athamânes haüd dubq aceufatores, Philippus ad audienda cri/ mina tanquam reus.confediifent; pro ingenioquifq; eorum,qui principes legadonum erant: Si gratia cum Philippo.aut odio,acerbius,lcnius'ue egerunt.In controuerfîa autem ueniebant Philippo Polyftri(Ta,Phaloria,SC Euronome,6C cætera circa eas oppida:utrum Theifalorum iurisjcum ui ademptæjpofTeflæép ab Ætolis forent: (nam Pbilippum ademifle eas côftabat) an ætolica antiquitus ea oppida fuiflenr. ita enim Attilium régi concefTifle: (î Ætolorum fuiP fent:n uoluntate,non ui,atcy armis coaôti cum Ætolis cflent.Eiufdem formulæ difeeptado de Perrebiorum.Magnctumcp oppidis fuit, omnium cnim iura olim poifidendo per occafiones Ætoli mifeuerant. Ad hæc.quæ difeeptadonis erant:querela: Theiïalorû adiedæ:quod ea op pida,(î iam redderentur (îbi.fpoliata ac deferta redditurus effet.nam præter belli cafibus amif/ îos, quingentos principes iuuentutis in Macedoniam abduxiifc: Si opéra eorum in feruilibus abuti minifterrjs: Si quæ reddiderit coaclus Theffalis: inutilia ut redderet, curaße. Thebas Phthias unum maridmum emporium fuifTe quondam Theflalis quæftuofum Si frugiferum.

fbi nauibus onerarqs comparatis regem, quæ præter Thebas Demetriadcm curfum dinge/ rcnt:ncgodationem maritimâ omnem co auertifle.Iam ne à legatis quidem,qui lure gentium fanóti finf.uiolâdis abdincre.infidias pofitas euntibus ad T.Quintium.itaqj ergo in tantum metum omnesTheflalos coniedlosiutnon in ciuitatibus fuis,non in communibus gentis con xcilqs quifquam hifeere audeat.procul enim abefle libertatis authores Romanos: lateri adhæ/ Tere grauem dominum, prohibentera uti benefierjs populi romani, quid autem fi uox libéra non fît,liberum cfle'?' nue fc fiducia,amp; præfîdio legatorum ingemifeere magis,quàm loqui.niff prouideanc aliquid Romaniiquo amp;nbsp;Græcis Macedoniam accolétibus meius,amp; audacia Phi/ lippi minuatur: nequicquam é(. ilium uitftum, amp;nbsp;fe liberatos effe. ut cquum tcnaccm non pa/ rentem,frenis afperioribus caftigandum efle. Hæc acerbe poftremitcum priores lenitcr per/ ,'tnulfîffent iram eius, petentes: ut ignofeeret pro libertate loquentibus: amp;nbsp;ut depofîta domini acerbitateafiTuefeeret focium,atqj amicum fefepræftare: Ôi. imitaretur populu romanum: qui cantate, quàm metu adiungere fîbi focios mallet. Theflalis auditis, Perrebrj Connocondy/ lum,quod Philippus Olympiadera appellauerat: Perrebiæ fuifre,5iutfibi reftitueretur.age/ bant.ô^ de Mallœa Si Certinio eadem poftulatio erat. Athamânes libertatem repetebant: Si caftella Athenæum,^: Panæneum. Philippus,ut aceufatoris potius.quàm rei fpccicm ha beret: Si ipfc à querelis orfus, Menelaidem in Dolopia,quæ regni fui fuilîettThefTalos ui, at/ que armis expugnafle queftus eft.item Petram in Pieria ab rjfdem Theffalis, Perrebfjsép ca/ ptam.Xynias quidem haud dubie ætolicum oppidum fîbi contribuifleeos.ôf Paracheloida, quæ fub Athamania effet: nullo iure Theflalorum formulæ factam. Nam quæ fîbi criminar obfjciantur de infîdqs legatorum,ÔC maritimis portubus frequentatis.aut defertis: alterum de ridiculum effe,fe reddere rationem:quos portus mercatores,aut nautici pctant:alterum mole/ ftum: prauos mores tot annos efle: per quos nunquam ceflauerint legati nunc ad imperato/ jes romanos, nunc Romam ad fenatum crimina de fe deferre. Quem unquam uerbo uiola/ turn eflèf Semcl ad Quintium euntibus infîdias dici faôtas: fed quid tjs accident non adtjci. quærcntium quid faifo obijciant, cum ueri nihil habeannea crimina efle. infolenter.ôi immo/ dice abuti Theffalos indulgentia populi romani,uelut ex diutina fîti nimis auide meram hati rtentes libertatem. itaqi feruorum modo præter fpem repente manumiflorum licentiam uo/ cis, K linguæ experiri: 8C iadtare fefe infeÂationc, Si conuitijs dominorum. Elatus deinde ira adiccinnondum omnium dierum folcm occidifle. Id minaciter didtum non Theflali modo in fefe,fedetiam Romani acccpcrunt.ôd cum fremitus poft earn uoeem ortus,amp; tandem feda/ tuseflet;Perrcbiorum inde,Athamanumcp legatis refpondit: eandem.de quibusilli agannei uitatum caufam efle. confulcm Attilium, Si Romanos fîbi dedifle cas: cum hoftium elfenc.fî fuum munus qui dediflent,adimerc uelint: feire fe cedendum effc.fed mcliori,ac fideliori ami/ co in gratiam leuium Si mutabiliu fociorum iniuriam eos efle facfturos.nec enim ullius rei mi/ nus diuturnam efle gratiam,quàm libertatisipræfertim apud eos,qui male utendo earn corru pturi fînt. Caufa cognita pronuntiauerunt legati: placere deduci præfîdia Maccdonum ex rjs urbibus:amp; antiquis Macedoniæ terminis regnum finin', de iniurfjs, quas ukro,citroqgt; ilia/ tas querebantur: quo modo inter eas genres, Si Maccdonas difeeptetur, formulam iuris exe/ quendi conftituendam efle. Inde orauiter oflènfo rege.Thcfifalonicen ad cognofeendum de Thraciæ urbibus proficifcutur.IbiTegati Eumenis. Si libéras efle Ænum Si Maroncam ue/ lint Romani:nihil fui pudoris efle ultra dicere:quàm ut admoneant:re,non uerbo eos liberos relinquannnec fuum munus intercipi ab alio patiantur.fin autem minor cura fît ciuicatum in Thracia pofîtaruimuko uerius efle:quæ fub Antiocho fuerint,præmia belli Eumencm,quàm Philippum habere:uel pro patris Attali meritis bello, quod aduerfus Philippum ipfum gef/ feritpopulus romanus:uel fuis,quod Antiochi bello terra maric^ laboribus,periculisqî omni bus interfuerit. Habere eum præterea decem legatorum in earn rem præiudicium. qui cum Cherfonnefum,Lyfîmachiamcp dederint fîbi: Maroneam quoq;, atq; Ænum profedto de/ diffe-.quæ ipfa propinquitate regionis uelut appendices maioris muneris eflent. Nam Philip pum quidem quo merito in populum romanum, aut iure imperij,cum tam procul à finibus ppp 4. Macedoniæ

gt;7lt;5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. Q_ V A R T AE

Maccdoniæ abfînr.ciuîtatibus his præfidia impofùifleC uocari Maronitas lubcrcnt.ab qs cerr tiora omnia de ftatu ciuitatum earum fcituros, Legan Maronitarû uocan,non uno loco tan turn urbis præfîdium rcgium elTe, (îcut in alrjs ciuitatibus,dixerunt:fed pluribus fimul: Si plez nam Macedonum Maroneam efife.itaq? dominari alïentatores regios:his folis loqui Si in fez natu.Si in concionibus Iicere:eos omnes honores Si capere ipfos:ÔC dare alqs.optimû quenr^ quibus libertaris.quibus legum cura finaut exulare pulfos parria:auc inhonoratos, deterioiz ribus obnoxios filere.De iure etiam finium pauca adiecerunr. Q.Fabium Labeonem.cum in regione ea fuiflcndirexiflè finem Philippo ueteré.regiamc^Thraciæ Paroreiam. fub ea nufz quam ad mare fcrcntcm deflexifle uiam:qua Maronitarû urbcs,agrosc^ ampledtatur. Ad ea Philippus longe aliam.quàm aduerfus Theffalos, Perrebiosc^ nuper.ingreflus diflerendi uiam, Non cum Maronitis,inquir,mihi,aut cum Eumene difceptatio eftded iara uobifcum Romani: à quibus nihil æqui me impetrare iamdiu animaduerto. Ciuitates Macedonum, quæ à me inter inducias deFccerant:reddi mihi æquum céfebam: non quia magna accelîi'o ea regni futura efiet:(funt enim Si parua oppida:3C in fînibus extremis poGta)fed quia multû ad reliquos Macedonas continendos exemplum pertinebat.ncgatum eft mihi.Bello ætolico La miam oppugnare iuflus à confule M. Attilio.cum diu fatigatus ibi prælqs, operibuscp effemî tranfcendentem me iam muros à capta propè urbe reuocauit conful: ÔC abducere copias inde cocgit.ad huius folatium iniuriæ permiflum eft,ut Thcflaliæ, Perrebiæq^.Si Athamanû rcciz perem quædâcaftella magis.quàm urbes.ea quoqj ipfa uosmihi Q.Cæcili paucos ante dies ademiftis. Pro non dubio paulo ante, fi drjs placet, Icgati Eumcnis fumebannquæ Antiochi fucrunt.Eumenem æquiusefle.t^ me habere. Id ego aliter longe iudico efle. Eumenesenim, non nifi uiciflenc Romani: fed nifi bellum gefliflent:manere in regno fuo non potuit.itaqj ille uedrum meritum habet: non uos iliius. mei autem regni tantum aberat ut ulla pars in difcriz mine fuerit:ut tria millia talentûm, ôi quinquaginta tedlas naues.ôi omnes Græciæ ciuitates, quas antca tenuinem,pollicentem ukro Antiochum in merccdé focietatis fim afpernatus.hoz ftemq^ ei me cife prius etiam,quàm M. Attilius exercitum in Græciam trarjccretipræ me tuli: Si cum CO confule belli partem,quancunt^ mihi delcgauit.gefli.ôi infequenti conluli L.Scipio ni,cum terra ftatuiflet ducere exercitum ad Hellefpontum: non iter tantum per regnum noz ftrum dedi:fed uias etiam muniunpontes fecncommeatus præbui*. ncc per Macedoniam tanz tum:fcd per Thraciam:ubi etiam inter cætera pax quoq? pra:ftanda à barbaris erat. Pro hoc ftudio meo erga uos,ne dicam merito,utru adqcerc uos Romani aliquid,amp; amplificare,amp; auz gere regnum meum munificentia ueftra oportebat^an quæ haberem autmeo iurc.aut bcnciî cio ueftro,eripere;'id quod nunc facitis. Macedonum ciuitates,quas regni mei fuiffe fatemini: non reftituuntur.Eumenes tanquam ad Antiochum fpoliâdum me uenit:amp;,fi drjs placct,dez cem legatorum decretu fpecimen calumniæ impudentifiimæ prærcndit.in quo maxime Si te/ felli,SC coargui potcft.difcrtilïime enim.planiflîmet]^ in eo feriptum cft:Chcrfonnefum,amp; Ly fimachiam Eumeni dari.ubi tandem Ænus,amp; Maronea, 6i Thraciæ ciuitates aferiptæ funtC quod ab illis ne poftulare quidem eft aufustid apud uos,tâqüam ab illis impctrauerit,obtinez bitCQuo in numero me apud uos efle uelitis,refert.fi tanquam inimicüm,amp; hoftem infcdlari propofitum efl::pcrgitc,ut cœpiftis,facere.fin aliquis refpeôtus eft mci,ut focij atq? amici regis: dcprccor,ne me tanta iniuria dignum iudicetis. Mouit aliquâtum oratio regis legatos, itacß medio refponfo rem fufpenderunt. fi decem Icgatorum decrcto Eumeni datæ ciuitates eæeh fennnihil fe mutare. fi Philippus bello cepiflet eas:præmium uiôtoriæ iure belli habiturum.fî neutrum eorum foret: placere cognitionem fenatui refcruari: amp;nbsp;ut omnia in integrum mancz rcnt:præfidia,quæ in his urbibus fint.deduci. Hæ caufæ maxime animum Philippi alienauc runt ab Romanis: ut nó à Perfeo filio eius nouis caufis motum,fcd ob has à pâtre bellum relt clum filio uideri poflit. Romæ nulla belli macedonici fufpicio erat. L. Manlius proconful ex Hifpania redierat. cui poftulanti ab fenatu in æde Bcllonæ triumphum, return geftarura magnitudo impctrabilem faciebat: exemplum obflabat. quod ita comparatum more maz iorum erat:ne quis,quiexercitum non deportaflet:triumpharet;nifi pcrdomitam.pacatamc^ prouinciam

LIBER N O N V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;177

prouinciâ tradidiflec fuccefTori.medius tarnen honos Manlio habiïusttit ouans urbcm inirct. Tulit coronas aureas quinquagintaduastauri præterea pondo c x x x 11 ‘.argcnti X v i mil/ lia, c c c. ÔC pronuntiauit in fenatu:decem millia pondo argenti,ÔC l x x x auri Q.Fabium quæftorem aduehere.id quolt;^ fe in ærarium delaturum. Magnus motus fcruilis eo anno in Âppulia fuit. Tarentum prouinciâ L.Pofthumius prætor habcbat.is de paftorum coniura tione,qui uias latrocinrjs.pafcuacp publica infefta habuerant-.quæftionem fæuere exercuit.ad feptem millia hominum condemnauit.muiti inde fugerunt.de multis fumptû eft fupplicium. Confules diu retenti ad urbé deleôlibus,tandem in prouincias profeôti funt, Eodem anno in Hifpania prætores C.Calpurnius,6i L.Quintius,cum primo uere ex hybernis copias edu/ «fias in Beturia iunxiflentan Carpetaniam.ubi hoftium caftra crannprogrcflî funt.communi animo confîliocp pärati rem gerere. Haud procul Hippone,ÔC Toleto urbibus inter pabula/ tores pugna orta eft.quibus dum utrinq; fubuenituKâ caftrispaulatim omnes copiæ inaciem eduftæ funt.in co tumultuario certamine amp;nbsp;loca fua,6i genus pugnæ pro bofte fuere.duo ex/ ercitus romani fufi.attç in caftra copulfi funr.non inftitere perculiîs hoftes. Prætores romani, ne poftero die caftra oppugnarentur:filentio proximæ noêlis tacito iîgno cxercitum abduxe runt. Luce prima Hifpani acie inftruôta ad uallum accefferunt. uacua præter fpem caftra in/ grefii.quædereliôla inter nodurnam trepidationê erant: diripuerunt.regreflicp in fua caftra paucos dies quietis ftatiuis manferunt. Romanorum,fociorumt^ in præliojugaé^ ad quincç millia occifa.quoru fe fpolrjs hoftes armarunt.inde adTagum flumen profeéli funt.Prætorcs interim romani omne id tempus contrahendis ex ciuitatibus foerjs Hifpanorum auxilqs.refî/ ciendis^ ab terrore aduerfæ pugnæ militum animis côfumpferunt.ubi fatis placuere uires:ô2 iam miles quocß ad delendam priorcm ignominiâ hoftem pofeebat: x 11 millia pafiuum ab Tago flumine pofuerunt caftra. inde tertia uigilia fublatislignis.quadratoagmine principio lucis adTagi ripam peruencrunt.Transfluuium in colle hoftium caftra erant. extemplo qua duobus locis uada nudabat amnis-.dextera parte Calpurniusjæua Quintius exercitû traduxe runuquicto hoftc:dum miratur fubitum aduentu:confulratc^:qui tumultu inrjccre trepidanti bus in ipfo tranfltu amnis potuiflet.interim Romani,impedimétis quoq^ omnibus traduólis contracftistp in unum locum,quia iam moueri uidebant hoftemmec fpatium erat caftra com/ muniêdizaciem inftruxerunt.in medio locata quinta Calpurnq legio, oeftaua Quintq.id ro bur totius exercitus crarcampu apertum ufqj ad hoftium caftra habebant,liberij à metu infi diarum.Hifpani poftea^ in citeriore ripa duo Romanoru agmina eófpexerunnut priuf^ fe iungere,atq? inftruere poftent,occuparent eos: caftris repente effufl curfu ad pugnam têdunt. ■Atrox in principio præliû fuit:amp; Hifpanis recenti uieftoria inflatis,amp; infueta ignominia milite romano accenfo.acerrime media acies,duæ fortiffimælegiones dimicabât.quas cum aliter mo ueri loco non pofte hoftis cerneref.cuneo inftitit pugnare.SC ufq? plures.cofertiorescj medios urgebant.lbi poftea^ laborare aciem Calpurnius prætor uidinT.Quintiliu Varum,L.Iu uentium Talua legatos ad fingulas legiones adhortadas propere mittit.doccre,ôi monere iu/ bet:in illis fpem omne uincendi,K retinedæ Hifpaniæ efte.fi illi loco cedant-.nemine eius exer/ citus non raodo Italia.fed ne Tagi quidem ulteriore ripam uiquam uifuru.ipfe cum equitibus duarum legionu paululum circuueótus,in cuneum hoftium,qui mediam urgebat acicra:ab la tere incurrit.Quintiuscum fuis equitibus alteru hoftiu latus inuadir.fed longe acrius Calpur/ niani équités pugnabat:Si prætor ipfeante alios.nam ÔC primus hofte percuftinôCita fe immi fcuitmedqs-.utuixutrius partiseftet,nofci poftet.SC équités prætoris eximia uirtute,amp;equitum pedites accenfi funt. pudor mouit primos ceturiones:qui inter tela hoftiu prætorem confpexe runt.itacç urgere figniferos pro fe quifqjn'ubere inferre figna,0i confeftim milite fequi,renoua tur ab omnibus clamor.impetus fit uelut ex fuperiore loco.haud fecus ergo torretis modp funduntjfternuntcp perculfosmec fuftinere alrj fuper alios inferetes fefe poftunt.fugietes in ca ftra équités perfecuti funttSi permifti turbæ hoftiu intra uallura pcnetrauerunt.ubi ab relidtis in præfidio caftroru præliu inftauratu.coaóti funt romani équités defeedere ex equis.dimican tibus tjs legio quinta fuperucnit.deinde utquæt^ potucrât,copiæ affluebâc.Cædutur paffim

178 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E.C« V A R T AE

Hifpani per tota caftra.nec plus quàm quatuor millia cffugcrut.inde tria millia ferè,qui arma retinuerantimontem propinquu ccperunt.mille.femiermes maxime per agros palati funt.fu/ pra X X X V millia hoftium fucrant.ex quibus tam exigua pars pugnæ fuperfuit.ßgna capta C X X X111. Romani,focijcp paulo plus fexcenti,0C prouincialiû auxiliorum c l ferme ceci/ derunt.tribuni militum quinc^ ami(ïi,ôi pauci équités romani.cruentæ maxime uidtoriæ fpe/ ciera fecetunt.ln caftris hoftium.quia iptîs fpatium fua communicndi non fiieratzmanferunc» Pro concione poftero die laudati.donatitq? à C.Calpurnio équités phaleris. pronuntiauit^, corum maxime opera hoftes fuFos.caftra capta Si expugnata efle.Quintius alter prætor fuos équités catellis,ac fibulis donauit.donati Si centuriones ex utriufcç exercitu permulti:maximc qui mediam aciem tenuerunt. Confules deledibus,alqs^,quæ Romæ agendæ erant,pera/ ttis rebus.in Ligures prouinciâ exercitum duxerunt.Scmpronius à Pifis profeôtus in Apua/ nos Ligures,ualtando agros.urendo«^ uicos. Si caftella eorum,aperuit fakû ufcç ad fluuium Macram,ôi Lunæ portum. Hoftes motem antiquâ federn maiorum fuorum.ccperût.ôi indc fuperata locorum iniquit3te,prælio deiecli funt. Et Ap.Claudius felicitaté,uirtutcmfp colle gæ in Liguribus Ingaunis æquauit fecundis aliquot prælfjs:fcx præterca oppida corum expu gnauic.multamilliahominuminqscepit.belliauthores ni ôi XL fecuripereuflît. lamco mitiorum appetebat tempus.prior tarnen Claudius, quàm Sempronius,cui fors comitia ha/ bendi obtigerat: Romam ucnif.quia P.Claudius frater eius confulatum petebat.Competito res habebat patricios,L.Æmylium,Q.Fabium Labeoné, Sulpitium Galbam.ueterescandi/ datos.ôC ab repulßs eo magis debitum.quia primo negatus erat, honorem repetentes. ctiam quia plus quàm unum ex patritqs creari non licebat; ardlior petitio quatuor petentibuserat. Plebcrj quoq; gratioß homines petebant, L.Porcius.Q.Terentius Culleo.Cn.Bcbius Pam/ philus. Si q repulß in fpem impetrandi altquando tandem honoris dilati. Claudius unus ex omnibus nobilis candidatus erat.Opinione hominum haud dubie deftinabantur Q.Fabius Labco.Si L.Porcius Licinius.fed Claudius conful Gne lieftoribus cum fratre toto foro uolitan do.clamitantibus aduerfarqs.ôi maiore parte fenatus.meminifle eu debere prius fe confulcm populi romani, quàm fratrem P.Claudq eiïe;quin ille fedens pro tribunali aut arbitrum, aut comitiorum taciturn fpedatorê le præberetCcoerceri ramen ab efFufo ftudio nequqt. Magnis contentionibus tribunorum quoqj plcbis.qui aut contra confulem,aut pro ftudio eius pugna bant: comitia aliquoties turbata. donee peruicit Appius: ut deieéto Fabio, fratrem traherct. Creatus P.Claudius Pulcher.prætcr fpem fuam,amp; cæterorum.locum fuum tenuit L.Porcius Licinius’.quia moderatis ftudqs, non utclaudianis,inter plebeios certatum cft. Prætorum in/ de comitia funt habita.C.Decimius Flauus,P.Sempronius Longus.P.Cornelius Céthégus, Q.Næuius Matho,C.Sempronius Blæfus,A.Tercntius Varro,prætores faôti. Hæc co an no quo Ap.Claudius,M.Semproniusconfules fuerunt:domi,militiæqp gefta, Principio in/ fequentis anni, quo P.Claudius, L. Porcius confules erant: cum Q. Cæcilius, M. Bebius, Si T. Sempronius, qui ad difeeptandum inter Philippum, Si Eumenem reges,Theflalorumc|i ciuitates midi erant:lcgationem renuntiaflennrcgum quocçeorum.ciuitatumcp legatos in fe/ natum introduxerunt.Eadem utrinc^ iterata:quæ diôta apud legatos in Græcia erant. Aliam deinde legationem nouam patres, cuius princeps App.Claudius fuit: in Macedoniam, Si in 'Græciam decrcuerunt: ad uifendum: redditæ ne ciuitates Rhodqs, Si Thcifalis, Si Perrcbqs effent. lifdem mandatum: ut ab Æno, Si Maronea præfidia deduccrentur: maritimac^ om/ nis Thraciæ ora à Philippo, Si Macedonibus liberaretur. Peloponnefum quoq; adiré iuftî: unde prior legatio difeefterat incertiore ftatu rerum:quàm G non ucniffent.nam fuper cætera ;ctiam Gne refponfo dimiflimec datum petentibus erat Achæorum concilium, de qua re que/ rente grauiter Q.Cæcilio.Gmul Lacedæmonqs deplorantibus mœnia diruta,abduetam pie/ bem in Achæiam.ôi ucnundatam.ademptas,quibus ad cam diem ciuitas ftetiflet,Lycurgi Ie ges Achæi maxime concilq negati crimen excufabant.recitando lcgem:quæ niG belli pacis ue .caufa,amp; cum Icgati ab fenatu cum literis.aut fcriptis.mandatis ue uenirent: uetaret indici con/ dlium, Ea ne poftea excufatio eflèuoftendit fenatus curæ ijs efle debcreiut romanis Icgatis fern per

fcmperadcLindi concilium geneis poteftas ficretiqucmadmodum Si illis,quoties uclIcntZena tus daretur. Dimiflis ijs legationibus,Philippus à fuis certior faólus.cedendum ciuitatibus, deducédaq^ præfidta eflejnfenfus omnibus in Maronitas irâefludit.Onomafto.qui præcrat maritimæ oræ:mâdat:ut partis aduerfæ principes interfîceret. Ille per Cafandrum quendam unum ex regijs iamdiu habitante Maroneæ,noôte Thracibus intromiflîs,uelut in bcllo capta urbe.cædem fecit.Id apud romanos legatos queretes tam crudeliter aduerfus innoxios maroz niras,tam fuperbe aduerfus populum Ro.faä:um,ut quibus libertatem reftituendam fenatus cenfuiffenf) pro hoftibus trucidarentunabnuebat quiequam eoru ad fe,aut quenqua fuoruni percinere.fedirione inter ipfos dimicatum:cum alq ad fe.alq ad Eumcnê ciuitatem trahcrét.id facile fcituros eße: fi percudtarentur ipfos Maronitas: haud dubius,perculGs omnibus terrore tam recentis cædismeminem hifcere aduerfus fe aufurum.Ncgarc ^ppiusiremcuidetem pro dubia quærendam.fi ab fe culpam remouere uellet:Onomaftu,Si Calandium,perquos adla res diceretunmitteret Romam: ut eos fenatus percunólari poßet. Primo adeo perturbauit ea uox regemiut non color,non uultusei conßaret.dcinde collcdlo tandem animo,Cafandtum, qui Maroncæ fuißenfi utieç uellent, fe mißurum dixit.ad Onomaßu quidem quid earn rem pcrtincreCqui non modo Maroncæ.fed ne in regionc quidem propinqua futßct';' Et parcebac magis Onomaßojhonoratiori amicoiSi eundé indicem haud paulo plus timebatiquia Si ipfe fermoncm cum eo contuleranSi multorum talium minißrum.Si cófcium habebat.Cafander quoq;,mißis qui per Epirum ad mare profequeretur cum:nc qua indicium emanarctiueneno credirur fublatus. Et Icgati à Philippi colloquio ita digreßi funt:ut præ fe ferrét nihil eorum fibi placeretôi Philippus quidem minime quin rebellandum eßet,dubius,quia tarnen imma/ turæ ad id uircs erantiad moram interponédam Demetrium minoré filium mittere Romam Emul ad purganda crimina, fimul ad deprecandam iram fenatus ßatuitifatis credens ipfum etiam iuuenem,quod Romæ obfcs fpccimê regiæ indolis dcdißet,aliquid mométi fadturum. Interim per fpeciem auxilrj Bysanttjs ferendi,re ipfa ad terrorem regulis Thraeû infjciendum profeélus.perculGs qs uno prælio,ôi Amadoco duce capto,in Macedonia redrjnmißis ad aez colas Ißri fluminis barbaros,ut in Italiam irruperent follicitandos. Et in Pcloponefo adueti tus romanoru legatorû,qui ex Macedonia in Achæiam ire iuß’i erantiexpeétabatur.aduerfus quos ut præparaca conGlia haberent.Lycortas prætor cocilium indixit. Ibi de Laccdæmonfjs aélum.Ex hoßibus cos aceufatores faélos.ôC pcriculum cße:nc uiéti magis timendi forent:^ bcllantes fuißent.quippe in bcllo foerjs Romanis Achæos ufosmunceofdé Romanos æquio res Laccdæmoniis,quàm Achæis efle:ubi Areus etiam.ôC Alcibiades,ambo cxulcs fuo benefî cio reflituti, legationem Romam aduerfus getem Achæoiû ita de ipGs meritam fufccpiflènt: adeoep infefla orationc uG eßentiut patria pulG,non reflituti in eam uiderêtur. Clamor uti diqj ortus: referret nominatim de ijs.âî cum omnia ira,non conGlio gererentuncapitis dânati funt.Paucos pofl dies romani Icgati uenerunt.his Clitoræ in Arcadia datu efl conciliû.PriuP quàm agerent quiequam,terror Achæis inieétus erat:ôC cogitatio:^ non ex æquo difeeptatio eßet futura.fed quod Areum.SC Alcibiadem capitis ab fe in concilio proximo damnatos cum Icgatis fe aceufaturos uidebâunec hifcere quifquam audebar. Appius ea,quæ apud fenatum queflicrant Laccdæmonrj:difplicere fenatui oftendincædem primum ad confliiÀû faétam eo rum,qui à Philopœmene ad caufam dicendâ euocati ueniflcntideindc cum in homines ita fæ uitum eflet-.ne in ulla parte crudclitas eorum ceflarenmuros dirutos urbis nobiliflimæ efletlez ges uetufliflimas abrogatasiinclytamcç per gêtes Lycurgi difciplinâ fublatam.Hæc cum Ap pius dixiflct:Lycortas,ôC quia prætor,ôi quia Philopœmenis authoris omnium,quæ Lacedæ mone aéla fuerant,faélionis erattita refpodit. Difficilior nobis Ap.Claudi apud uos oratio efl:^ Romæ nuper apud fenatu fuit.tunc enim Lacedæmonqs aceufantibus refpondendum erannuc àuobis ipGs aceufati fumus:apud quoscaufa dicéda cfl.quam iniquitaté conditionis fubimusiquod ab ilia fpe non decidimusiiudicis animo te audituru eße poGta côtentione,qua paulo ante egifli. Ego certe,cum ea,quæ amp;nbsp;hic antea apud Q.Cæcilium,amp; poflea Romæ que fti funt Lacedæmonq:à te paulo ante relata Gnrino tibi,fed illis me apud te refpodere eredam.

Cædcm obtjdris eorum,qui' à Philopœtnene prætore euocati ad caufam di'cendâ interfcéli func.hoc ego crime non modo non à uobis Romani,fed ne apud nos quidem nobis obijcien/ dum fuifle arbitror.quid itaCquia in ueftro fœdere eratut maritimis urbibusabftinerent La/ cedæmonrj.Quo tempore armis captis urbes,à quibus abdinere iuffi erant,noôturno impetu occupauerunt:fi T.QuintiuSjfi exercitus romanus.ficut antea, in Peloponnefo fuiffeneo nimi rum captijôC opprefii confugiflent.cum nos procul efletis: quo aliö,nifi ad nos focios ucftros, quos antea Gytheo opem fcrentis,quos Lacedæmonem uobifcum fîmili de caufa oppugnan teisuiderannconfugerentCPro uobis igitur iuftum piumcp bellum fufcepimus. quod cum ali] Iaudent:rcprehendcre ne Lacedæmonq quidem poflînttdq quoc^ ipQ côprobauerint:quino/ bis uidloriam dederunnquonam modo ea,quæ belli iure aóta funt: in difceptationé ueniuntç’ quorum tarne maxima pars nihil pertinet ad nos.noftrum eft:quod euocauimus eos ad eau/ fam dicendam,qui ad arma multitudinê exciuerant: qui expugnauerât maritima oppida:qui diripueranttqui cædem principum feccrant.quod uero illi uenietes in caftra interfedti funt:ue/ ftrum eft Areu,ÓC Alcibiade:qui nunc nos,(ï drjs placet,accufatis,nó noftrum.exules Laccdæ/ moniorum,quo in numero q quoq? duo fuerunnói tune nobifcum erât:ôd quod domicilio fibi delegerant maritima oppida,fe petitos credentcs.in eos.quoru opera patria extorres ne in tu/ to quidem exilio pofle confenefcere fe indignabantura'mpetum feccrunt.Laccdæmonrj igitur Lacedæmonios, non Achæi interfecerunt.nec iure, an iniuria cæfi (ïnt,argumcntari refert. At enim illa certe ueftra funt Achæiiquod leges,difciplinamcp uetuftiflïmam Lyeurgi fuftuliftis: quod murosdiruiftis.qua: utraq? ab ijfdem obqci qui poflunt7 cum muri Lacedæmonijs non à Lycurgo.fed paucos ante annos ad difloluêdam Lyeurgi difciplinam extrudi n tC tyranni enim nuper eos arcem ói munimentum fibi,non ciuitati parauerunt.ói fi exiftat hodic ab infe ris Lycurgus:gaudeat minis eorum:ôi nunc fe patriam, ÔC Spartam antiquâ agnofeere dicat. Non Philopœmenê expeôlare.nec AchæoSj fed uos ipfi Lacedæmonq ucftris manibus amo liri. Si diruere omnia tyrannidis ueftigia debuiftis. ueftræ cnim illæ deformes notæ feruitutis erant.ô^ cum fine mûris per oôlingentos propè annos liberi.aliquando etia principes Græciæ fuiffetistmuris uelut compedibus circudatis uindhi per centum annos feruiftis. Quod ad leges ademptas attinetmego antiquas Lacedæmonijs leges Achæos ademiffe: quas no habebant: fed noftras leges dcdiflcmec male confuluifle ciuitati: cum concilq noftri earn fecerimus:amp; no bis mifcuerimus:ut corpus unum,amp; concilium totiusPeloponnefi' e{fct.tuncopinor,fi alrjsipfî legibus uiueremustalias iftis iniuxincmustqucri fe iniquo iure e(fe,amp; indignari poflent. Scio ego Appi Claudi hancorationem,qua fum adhuc ufusmeqj fociorum apud focios,neqj libe/ rægentis effetfed uere feruorum difeeptantium apud dominos.nam fi non uox illa uana præ/ conis fuinqua liberos effe omniu primos Achæos iufïîftis: fi fœdus ratu eft: fi focietas.ôi ami/ citia ex æquo obferuatur: cur ego quid Capua capta feceritis Romani,non quæroCuos ratio/ nem repofcitis:quid Achæi Lacedæmonrjs bello uidtis fecerimusCintcrfeôli aliqui funt.fînge, à nobis. quidCuos fenatores campanos fecuri non pereuHiftisC^muros diruimus.uos non mu/ ros tantum,fed urbem Si agros ademifl:is.Specie,inquis æquum eft fœdus apud Achæos,pre caria libertas: apud Romanos etiam imperium eft. Sentio Appi; Si fi non oportet, non indi/ gnor.fed oro uos,quantumlibet interfit inter Romanos,amp;: Achæos: modo ne in æquo hoftes ueftri,noftritp apud uos fint,ac nos focq: immo ne meliorc iure fint:nâ ut in æquo eftcnt,nos fccimus; cum leges qs noftras dedimus; cum ut Achæi concilq cftcnt.effècimus. parum eft ui/ lt;ftis,quod uieftoribus fan's efttplus poftulant hoftes,quàm focq habent. quæ iureiurâdo.quæ monumentis literarum in lapide infculptis in æternam memoriam fanefta, atq; facrata funt; ea cum periurio noftro tollere parant. Veremur quidem uos Romani; SC,fi ira uultis,etiam ti/ memus.fed plus ueremur,8C timemus deos immortales. Cum aftenfu maximæ partis eft au ditus:8^ locutu omnes pro maieftate magiftratus cenfebannut facile appareret,molliter agen do dignitatem fuam tenere apud Romanos non pofte. Tum Appius fuadere fe magnopere Achæis dixinut dum licerct uolutate fua facere,gratia inirenttne mox inuiti Sicoadti facerent. Hæc uox audita quidç cum omniu gemitu eft.fed metu iniedto imperata recufandi,id modo pcticrunt;

LIBER N O N V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«Si

pctîerûntut Romani quæ uidcrsntur de Lacedæmonqs, mutaretmec Achæos religione ob/ ftringerent,irrita ea,quæiute{urando fanxiflent, faciendi.damnatio tantum Arei,ôi Alribia/ dis, quæ nuper faôta erat:fublata eft. Romæ principio eius anni cum de prouincqs confu/

, Ium,ô2 prætorum adlum eifeticonfulibus Ligures,quia bellum nufquâalibi erat:decreri.præ/ torcs,C. Decimius Flauus urbanam,P,Cornelius Céthégus inter ciues,ÔC percgrinos fortiri funtiC.Sempronius Blæfus Siciliam,Q.Na:üiuS Matho Sardiniam,8C ut idem de uencfîcrjs quærcret:A.Terentius Varro Hifpaniâ citeriorem,P. Sempronius Longus Hifpaniam ulte riorcm. De qs duabus prouincrjs legati per id ferè tempus L.Iuuentius Talua,ôi T.Quinti lius Varus uenerut.qui quantum bellum iam profligatum in Hifpania effet, fenatu edoéto, poftularut fîmuhut pro rebus tam profpere geftis dqs immortalibus baberetur honos: ÔC ut prætoribus exercitum deportare liceret.Supplicatio in biduum décréta eft.de legionibus de/ portandis,cum de confulum prætorumcjtexercitibus ageretur, rem integram reterri iufferur. Paucos poft dies cófulibus in Ligures binæ Iegiones,quas Appius Claudius,^ M.Sempro/ nius habuerant:dccretæ funt. De exercitibus Hifpanienfîbus magna contenrio fuit inter no/ uosprætores, amp;nbsp;amicos abfenriu,Calpurnq,lt;2uintqc^. utraq; caufa tribunoS plebis, utraq^ confutes habebat.rj fe interceffuros S.C. fî deportâdos cenferent exercitus’.denurttiabant.illi, fi hæc interceffio fieretinullam rem aliam fe decerni paffuros.Vidta poftremo abfentiu gra/ cia eft:ôi S.C.fadtumiut prætores quatuor millia peditum Romanorum feriberent, quadrin gentos equitcs:ô3 quinqj millia fociorum peditum latini nominis,quingétos cquites:quos felt; cum in Hifpaniâ portarcntcum cas legiones quatuor defcripfîffcnt,quqd plus quàm qiiincp A ƒ kf « w a nbsp;nbsp;j

milha peditum,trecenti équités in fingulis legionibus effet:dimitterent:eos primum,qui eme nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

cita ftipendiahaberêt: deinde utcuiufq^fortiffima opera CaIpurnius.amp;Quintius in prælio r/-ufi effent.Hac fedata contentione,alia fubinde C.Decimtj prætoris morte exorta eftiCn.Si/ cilius,ô£ L.Puppius,qui ædiles proximo anno fuerânÔC C. Valerius flamen Dialis,Ôi Q.FuI/ uius Flaccus:is quia ædilis curulis deffgnatus erat.finc toga câdida, fed maxima ex omnibus contentione petebaticertamenq^ ei cura flaraine Diali erat.ôi pofteaquâ primo æquare,mox fuperare etiam eft uifusipars tribunoru plebis negate rationé eius habêdam effe: quod duos ~ fimul unus magiftratus,præfertim curules,neq^ capere poffet, nec gerere:pars legibus eu fol/ ui æquum ccnfere:ut que uellct,prætorem creandi populo poteftas fîeret.L.Porcius Cos.pri mo in ea fentetia efferae nomen eius acciperet. deinde ut ex authoritate fenatus idem faceret: couocatis patribus referre fe ad eos dixit, quod nec iure ullo,nec cxemplo tolerabili libéra: ci/ uitati ædilis curulis defignatus præturâpcteret:fibi,nifi quid aliud qs uidcreturân animo effe è lege comitia habere.Patres ccnfuerut:uti L.Porcius Cos.cum Q. Fuluio ageretme impedi/ mento effet quo minus comitia prætoris in locu C. Decimq fubrogandi è lege haberentur* Agenti confuliexS.C.refpondit Flaccusraihil quidem,fe quod indignum effeqfaifturu.Me/ dio rcfponfo fpem ad uoluntatem interpretâtibus fecerauceffurum patrum authoritati effe* comitqs acrius etiâ, ante petebatxriminâdo extotqueri fibi à confule, ab fenatu populi Romani benefîciumiSC inuidiam geminati honoris fieri, tanquam no apparcret:ubi defigna tusprætor effenextemplo ædilitate feabdicaturu. conful cum ôi pcrtinaciam petêtis crefcerci ôc fauorcm populi magis magisq^ in cura inclinari cerneret; dimiffis comitqs fènatum üoea/ uit.ccnfuerunt frequentcs,quoniam Flaccum authoritas patrum nihil mouiffet; ad populum cum Flacco agendum.Concione aduocatacum cgiffctconfulaie tum quidem de fentetia mo tus.gratias populo Romano egit:quod tanto ftudio,quotiefcuncp dcclarandæ uoluntatis po teftas fadla effet,prætorê fe uoluiffet facere. ca fibi ftudia ciuium fuoru deftituerenon in ani/ moeffe.Hæc ucro tam obftinata uoxtâtum ci fauoris accenditiut haud dubius prætor effet: fi conful acciperc nomen uellet.Ingcns certamen tribunis SC inter feipfos,ôi cum confule fuiri donee fenatus à confule eft habitus:decretumtp:quoniam prætoris fubrogandi comitia ne le gibusficrêt,pertinacia Q^.Flacci,ÔC praua ftudia hominu impedirêt; fenatu cenfere fatis præ/ toru effc.P.Cornelius utranc^ in urbe iurifdicftionê haberet: Apollinicç ludos faceret. His comitqs prudentia,ôC uirtute fenatus fublatis,alia maioris ccrtaminis,quo SC maiore de re, SC q q q inter

inter pintes,potentioresep uiros,funt exorta.Cenfuram fumina contentionc petebant L. Va lerius Flaccus,P.ôi L.Scipiones,Cn.Manlius VolfoX.Furius Pnrpnrio,patritii: plcbeij aût, M.Porcius Cato,M.Fulnius Nobilior.T.ôi M.Sépronij.Longns, Tudicanus. fed omnis patritios,plcbeios^ nobiliflimamm familiaru M.Porcius longe anccibat. In hoc uiro tan/ ta uis animt.ingenî'jcp fninut qnocunq; loco natus eilet Jortunain fibi ipfe fadtnms foifle m'/ deretur.nulla ars neep priuatæ.necp publicæ rei gerendæ ei defuit.urbanas rufticasep rcs part ter callebat.ad fuinnios honores alios fciencia iuris,alioseloquétia,alios gloria militaris pro/ uexit.huicuetfatile ingcniuin iîc pariter ad omnia fuittut natum ad id unu diccres,quodcu£Ç agerct.in bcllo manu fortiflimus:mulnstp infignibus clarus pugnis.idem poftcaquâ ad ma/ gnos honores pcrucnit,fummus imperaronôi idem in pace fi ius c6fulercs,peritiflimus:fî can la orâda cfrct,cloqueotifïîmus.ncc ira tantum,ut cuius lingua uiuo co iiigucrit, monumêttim eloquentiæ nullum extet.uiuit imó,uigctcp eloquentia eius facrata fcriptis omnis gcneris.ora tiones ÔC pro fe multæ.Ôi pro alijs,0C in alios.nam non folum accufando, fed etiam caufam di cendo fatigauit inimicos.fimultates nimio plures Si excrcuerunt eum:0C ipfe cxercuit eas. ncc facile dixcrisîutrum magis preflerit eum nobilitas: an ills agitauerit nobilitatem. Afperi pro/ culdubio animi, SI linguae acerbæ, Ôi immodice liberæ fuit: fed inuióli à cupiditatibus animi, rigidæ innoccntiæ:contemptor graciæ,diuitiarumiin parfimonia,in patientia laboris,pcri/ culicp ferrei propè corporis,animi^?;quem ne fcncdlus quidc,quæ foluit omnia,fregerit: qui fextum Si octogefimû annum agens caufam dixerinipfe pro fe oraucrit: feripferit^ nonage/ fimo anno:Scrgium Galbam ad populi adduxerie iudiciû. Hunc,ficut omni uitaata tum pe/ tentem prcmebatnobilitas.coierantapud prætorcm L.Flaccum.qui collega in confulatuîue rancandidati omnes ad deqeiendu honore eum:non folum ut ipfi potius adipifeerentur: nec quia indignabantur nouum hominem cenforcm uidcrc-.fed ctiam quod triftem ccnfuram,pe riculofamé^ multorum famæ SL ab fæfo à plcrifcp,6r lædcndi cupido cxpeétabât.etcnim ram quoep minitabundus petebat, refragari fibi qui liberam fortem cenfuram timcrenr,crimt/ nando.ôC fimul L. Valerio fuffragabatur; ’llo uno collega caftigarc fe noua flagitia. Si prifeos rcuocaremores poffc.His accenfi homines aduerfa nobilitatc,non M. Porcium modo cenfo rem fcccrunt:fed etiam collcgam ei L.Valerium Flaccum adiccerunt. Sccundû comitia cen forum confules,prætoresép in prouincias profedti funnprætcr Q.Næuiu.quem quatuor non minus menfes,priufquam in Sardiniam irct,quxftioncs ucneficq, quarum magnam partem extra urbem per municipia,conciliabulac^ habuinquia ita aptiusuifum crantenuerüt.Si An tiati Valerio credere libeuad duohominum millia damnauit. Et L.Pofthumius prætor,cui Tarentum prouincia cuenerattraagnas paftorum coniurationcsuindicauit: reliquiasbac/ chanalium quæftionis cum omni executuseft cura.multos,qui aut citati no affuerant: aut ua des deferucrannin ca regione Iralia:Iatcntes,partim noxios iudicauit: partim comprehenfos Romam ad fenatum mifit.in carccrem omnes à P.Cornelio coniedi lunt. In Hifpania ul/ teriorcTradtis proximo bello Lufitanis,quietæ res fucrat.Et in citeriore A.Tcrentius in Suef/ fetanis oppidum Corbionê uincis,ôi operibus cxpugnauit:captiuos uendidit. quieta deinde hyberna in citeriore prouincia habuit. Veteres prætores C. Calpurnius Pifo,ôf L. Quin/ tins Romam redierunt. utriq; magno patrum cófcnfu triumphuseft dccrcrtis, prior C.Cal/ purnius de Lufitanis, Si Celtiberis triumphauit. coronas aureas tulit l x x x 111: óc duo/ dccim pondo argenti. paucos poft dies L. Quintius Crifpinus ex rjfdem Lufitanis, Celtibe/ risép triumphauittantundem auri,quantum argenti in eo triumpho translatum. Céfores M.Porcius,L. Valerius metu mifta cxpctftatione fenatum Icgerüt.fcptem moueruntfena tmexquibusunum infignem ôinobilitate.ôi honoribus,L.Quintium Flaminium confularé. Patrum memoria inftitutum fcrtunutccnfores mods è fenatu afcriberent notas. Catonis Ô2 aliæ quidetn acerbæ orationes extant in eostquos aut fenatorio loco mouiuaut quibus cquos ademit.longe grauiftima in L.Quintiu oratio eft.qua fi aceufator ante notam,nó cenfor poft notam ufus efictiretinere Q.in fenatu ne frater quidé T. Quintius,fi tum cenfor effet, potuif/ fet.Inter cætera obiecit ei: Philippum Pcenu, carum,ac nobile fcoitum ab Roma in Galliam prouinciam

t I B'E‘R NO'Ni VS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l8j

pfoüiaciam (peingehdum donorum perduótutti. êum pucrum,pcr lafciuiam cutrt caüilïafe/ cur,exprobrare cofuli pêrfæpe folitumtquod fub tpfum fpedtaculum gladiatorium abdu(5löä ab Roma effeutit obfequium amatori iaólaret.forte epulantibus qs,cü fam liino incaluiflent* puntiatum in conuiuio eflemobilem Boium cum liberis transfugam uenifle.conuenireconfLi |eni neHe:ut ab eo fidem præfens acciperet.introduótum in tabernaculum per interpretem al/ loqui confulem cœpifle.inter cuius fermonem Quincius fcorco,uis tu.inquiCjquoniam gladia torium (peólaculum reliquifti: iam hunc Gallum morientem afpicerc iTói cum is uixdum fe/ rio annuifTcuad nutu fcorti confulem ftritfto gladio,qui fuper caput pendebât:loquêti Gallo caput primum percuffifTetdeinde fugienti,fidemqj populi Romani, atqj eorum qui aderant, imploranti latus transfodifle, Valerius Antias,ut qui nee Catonis orationem legiflet:ói fa/ bulæ tantum fine authoreeditæ credidifleualiud argumêtum.fimile tarnen Si libidine,Ôi cru delicate peragit. Placentiæ famofam muliercm, cuius amore deperiret, in conuiuium âcCerfi/ tam fcribit.ibi iadlâtem fefe feorto inter cætera rctulifle,quàm acriter quæftiones exercuiflètt Si quàm multos capitis dânatos in uinculis haberet: quos fecuri pereuffurus effet, turn illattl infra eum accubantem negafle unquam uidiffe quenquam fecuri ferientem: peruelle id ui/ dere.hicindulgêcem amatorem unum exdamnatis attrahi iufTum fecuri perculïifïe.FacînuSi fiue eo modo,quo cenfor obieçit: fine ut Valerius tradit.commiffum eft: fæuum, atq^ atrôxî inter pocula, atque epulas,ubi libare dijs dapes, ubi bene precari mos efiet: ad fpeôlaculuni fcorti procacis,in finu confulis recubantis maôtatam humanam uiôlimam effezôi cruore men fam refperfam. In extrema oratione Catonis conditio Quintio fercur: ut fi id faólum nega/ rec:cæteracp,quxobiecifret: fponfione defenderet fefe: fin fateretur: ignominiane fuaqueni^ doliturum cenferet Ccum ipfe utno Si uenere amens, fanguine hominis in conuiuio lufi'fTetC In equitatu recognofeendo L. Scipioni Afiatico ademptus equus.in cenfibus quoque acci/ piendis triftis,Si afpera in omnes ordines cenfura fuic.orn3mêca,ôi ueftem muliebrem, Si ue hicula.qux pluris quam quindecim millium æris effent: in cenfurn referre uiatores iuffit.iteni mancipia minora annis xx, quæ poft proximum luftrum x millibus æris, aut eo pluris pentiffcnt:uci ea quoque decuplo tanto pluris,quàm quanti effent,æftimarentur.Si his rebus omnibus,terni in millia æris attribuerentur. aquam publicam omnem in priuatu ædifîcium, aut agrum fluentem ademerunt. Si quæ in loca publica inædificata, immolitaue priuati ha/ bebanuintradies xxx demolitifunt.operadeindefaciendaexpecuniaineamrem decre/ ta, lacus fternendos lapide, tegendasep qua opus effet,cloacas, in Auentino, Si in alijs parti/ bus,qua nondu erant,faciendas locauerut.Si feparatim Flaccus molem^ad Neptunias aquas, ut iter populo cffet:SC uiam per Formianum motem.Cato atria duo, Menium,8i Titium in latomf)s,Si quatuor tabernas in publicu emit*, bafilicamcp ibi fecit: quæ Porcia appellata eft. Si ucóligalia fummis pretfjs, ulcro tributa infimis locaueruc, Quas locationes cu fenatus pre/ cibus. Si lachrymispublicanorum uiftus induci,Si de integro locari iuffiflencenfores edido fummotis ab hafta,qui ludifi'eati priore locations eranu'omnia cadem paululum imminutis pretfjs locauerut.Nobilis cefura fuit,fimultatumc^ plena:quæ M.Porciu, cui acerbitas ea afft gnabatunper omnem uitaexercuerunt.Eodem annocoloniæduæ,PolIentia in picenujPifau rum in gallicu agru dedudæ funt.fena iugera in fingulos data.diuiferunt agru coloniascp de duxerut ijdem triumuiri,Q.Fabius Labco,Si M.Si Q.FuIufj,Flaccus,Si Nobilior. Cófules eius anni nec domi,nec militiæ memorabile quic^ egerunt.in infequente annum crearuc con fuies M.Claudiu Marcellum,Q.Fabiu Labeonem. M.Claudius,Si Q. Fabius idibus Marz tfjs,quo die confulatu inierunt:de prouineijs fuis,prætorumcp retulerût.Prætores creati crane C. Valerius flamen Dialis,qui Si priore anno petieranSi Sp.PofthumiuS Albinus,Si P.Coï neIiusSifen3,L.Puppius,L.Iulius,Cn.Sulpitius.Cófulibus Ligures cum tjfdem exeteitibus, quos P.Claudius,8i M.Porcius habuerant,prouincia décréta eft.HifpaniæeJçtra forte prioz ris anni prætoribus eu fuis cxercitibus feruatæ.Prætores ita fortiri iuffi:uti flamini Diali utiq; altéraiurifdicendi Romæ prouinciaeffet.peregrinameft fortitus.SifennæCorneliourbaz oa,Sp.Pofthumio Sicilia,L.Puppio Appulia,L,Iulio Gallia,Cn. Sulpitio Sardinia euenif.

1^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C. Q_V A Rquot; T AE

L.IuHus profidfci mature eft iuHus. Gallt trafalpini per faltus ignotæ antca ui*ïC(ut ante df* ótum e(l;in Icaliam tranfgreHi.oppidu in agro,qui nunc Aquileienfis eft.’xdsficabant. id eos ut prohibereuquoad eius fine bello poHet, prætori mâdatum eft.ß armis prohibcndi efîent; confules certiores facerct.ex his placerc alterum aduerfus Gallos duccre legiones, Extrcmo prions anni comiria auguris crcandi habita erant.in demortui Cn.Cornell] Lenruli locu créa tus erat Sp.Pofthumius Albinus. Huius principio anni P.Licinius Craflus pont. Max, mortuuselhin cuiuslocijM.Sepronius Tuditanus p o n t. w a x.cft creatus. C.Serut/ lius Geminus P.Licinij funeris caufa uifeeratione datajudos fccit. Si gladiatores c X x puz gnauerût.ôJ ludi Rincbres per triduu faefti:poft ludos epulum.in quorum toto foro ftrata tri chnia cfTent; tempeftas cu magnisprocelliscoorta coegit plerofq] rabcrnacula ftatuere in foz ro.eadem paulo poll,cum undiep di(ïerenaiTet,fublata,defundoscp fato uulgo ferebatiquod intec facalia uates cecininentinecelTe eft tabernacula in foro ftatui.Hac religione leuatis altera inieóta quod fanguine per biduu pluuifTet in area Vulcani.amp; per deceuiros fupplicatio indiz tla erat eius prodigij expiandi caufa. Priuf^ confules in prouincias proficifceretunlegatio nes tranfmarinas in fenatu introduxerunt.nec unep ante tantum regionis eius hominum Ro mx fuerat.nam ex quo fama per gentes.quæ Macedonia accolunt, uulgata efticrimina, quez rimoniasep de Philippo non negligeter ab Romanis audiriimukis operæpretiû fuifte queriî pro fe quxe^? ciuitates,gétesép,(înguli etiam priuatimfgrauis enim accola omnibus erat^Roz mam aut ad fpem leuandæ iniuriæ,aut ad deflendæ lolatiû uenerunt.Et ab Enmene rege lez gatio cum fratre eius Athenæo ucnitad querendû, fimul quodnon dcducerétur ex Thracia prælîdia:(îmul quod in Bithyniâ Pruliæ bellum aduerfus Eumenem gerenti auxilia mifta fo rent. Refpondendû ad omnia iuucni turn admodum Demetrio eraticum haud facile efter, aut ea,quæ obijceréturiaut quæ aduerfus ea dicêda erât,memoria complcdti.nec enim multa folum led etiâ pleraq] oppido quàm patua etannde concrouerfîa finiû.dehominibus rapti^ pecoribusep abadtis.de iure aut didto per libidinem.aut non diôto.de rebus per uim.aut per gratiâ iudicatis.nihil horû neq? Demetriû docere dilucide,nec fe fatis liquido difeere ab eo fez natuscum cerneret poftedîmul SU tyrocinio.ôi perturbattone iuuenis moueretur: quæri iufttt ab coiecqucm de his rébus comentarium à pâtre accepiftetf eu refpondiftet: accepifte fefe.miz hil prius,nec potius uifum eft:^ regis iplius de fîngulisrefponfa accipere. librû extemplo po pofcerûndcind ut ipfe recitaret.permifcrut.Eranc autc de rebus fingulis in breue coatftæ eau îæiut alia fecifte fe fecundu décréta legatorû docerenalia non per fe ftetifle quo minus faceret: fed per eos ipfos,qui accufarent.intcrpofuerat etiâ querelas de iniquitate dccrctorÛ!amp; non ex æquo difeeptatum apud Cæcilium forenindigneep fibi.nec ullo fuo merito infultatum ab omnibus eftet. Has notas iritati ciusanimi collegit fenatus. cæterû alia exeufanti iuueni.alia recipient! futura ita,uc maxime uellct fenatus,refponderi placuit; Nihil pattern eius ne^ rc (ftius.nec magis quod ex uoluntate fenatus effet,feciffe:^ quod, utcunq; ca gefta effent, per Demetriû filium fatis fieri uoluiftet Romanis.multa Si difÏimulare,amp; obliuifci Si pati prxteri ta fenatu poffe:5C credere etiâ Demetrio credendû efle. obfidem enim fe animu eius habere: etfi path corpus rcddiderit.ôê fcire,quantu falua in patre pietate poftit,amicu cum populi Ro mani effe, honoristp eius caufa miffuros in Macedonia legatos: ut fi quid minus factu fit,^ debuerintum quoqj fine piaculo rcru prætermiftarû fiat.uelle etiam fentire Philippu,integra omnia fibi cum populo Romano Demctrfj filfibeneficio effe. Hæc quæ augendæ amputa dinis eius caufa faefta étant: extemplo in inuidiam.mox etiâ in perniciem adolcfcéti ucrterût, Lacedæmoni] deinde introduóli funt.Multæ,ôi paruæ difeeptationes iatftabâtur.fed quæ maxime rem cotinerent.erannutrû reftituerentur,quos Achæi damnaucrâtincc ne:inique,an dure occidiffcnt,quos occiderâr. uertebat'^ Si utrû manerét in achaico côcilio Lacedæmonij:an ut ante fuerat, fecretum eius unius in Peloponnefo ciuitatis ius effet. Rcftitui,iudiciacp faóla tolli placuit’.Laccdæmonem manerein achaico côcilio:fcribicp id decretum ôicôfignari àl.az cedæmoni')s,iX Achæis. Legatus in Macedoniam Q.Martius eft miffus.iuffus idem in Pc loponnefo fociorû tes afpicere. nam ibi quoep ex ueteribusdifeordijs refîdui motus étant. SC - nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Meffeni)

Meffcnq defciucrant à cócilio achaico.cuius belli caufas.S^ ordinem (î expromcrc uelimn'tn memor (îm propoQntquo ftatui no ultra attingere externa: niß qua Romanis cohærerent re bus. Euentus mcmorabilis eft:quod cu bello fupcriores effent Âchæi;Philopœmenes præ/ tor eorû capitur ad præoccupandâ Coroncâ,quam hoftes petebannin ualle iniqua eu equiti bus paucis opprcflus.Ipfum potuiiTe effugere Thracu,CretenGuc^ auxilio tradût.fcd pudor rclinquédi équités nobiliiïîmos gentis.ab ipfo nuper eledos:tcnuit.quibus dum locû ad eua dendas anguftiascogédo ipfe agmen præbet,fuftinens impetus hoftiu.-prolapfo equo.ôi fuo ipfe calu,ÔC oncrc equi fuper eum mentis baud multû abfuit quin exanimaretur,feptuaginta annos iam natus.ôi diutino morbo.ex quo tum primu reficiebatunuiribusadmodu atténua tis.Iaccnté hoftes fuperfutÏ oppreflerut.cognitumcp primu à uerecundia,mcmoriatp merito/ rum baud fecus dueem fuum attollunurefi'ciuntcp:^ ex uallc deuia in uiam portanuix fibi metipß præ necopinato gaudio credentes. pars nuntios MeiTenen præmittûudcbellatu eile: Pbilopcemcnê captu adduci.Primu adeo incrcdibilis uifa res:ut non pro uano modo, fed uix pro fano nutius audiret:, deinde ut fuper aliu alius idem omnes affirmâtes ueniebât: tandem ïaóta fides.Si priufep appropinquate urbi fatis feirent: ad fpeólaculum omnes ßmul liberi ac ferui,pucri quoq; cu fœminis cftundûtur.itaq; clauferant porta turbæ:dum pro fe quifq;,niß ipfe oculis fuis credidiflet.uix pro coperto tantam rem babiturus uideretur.Ægre fummouen tes obuios intrarc porta,qui adducebat Philopœmcnem,potucrut.atq; turba conferta iter re liquum clauferat.ôi eum pars maxima exclufa à fpedlaculo eflct:tbeatrum répété, quod uiæ propinquu erat,copleucrunt:ôi ut eo inconfpeélum populi adduccretur,una uoee omnes po(cebant.Magiftratus,ÔC principes ueriti ne quem motu mifericordia præfcntis tanti uiri fà ccret,cum alios uerccûdia priftinæ maieftatis collata præfcnti fortunæ,alios recordatio ingen tium meritoru motura eflctrprocul in cófpeólu eum ftatuerundeinde raptim ex oculis bomP num abftraxcrunnprætore Dinocrate diccnte;e(fc,quæ pertinetia ad fummâ belli pcrcûélart eum magiftratus uellcntJ’nde adduéto co in curiâ,SÎ fenatu uocato,confultari cœptu.Iam in/ uefpcrafccbat:S2 nonmodo cætera, fed ne in proximâ quidé noélcm ubi fatis tutoeuftodire/ tur,cxpediebant,ob magnitudiné priftinæ eius fortunæ, uirtutisep: neq? ipß domu recipe/ re cuflodiendu audebant:nec cuitp unieuftodiam eius fatis credcbât.admoncnt deinde qui/ damæffe tbefauru publicu fub terra, (axo quadrato fcptum.eo uindlus demittitur: amp;nbsp;faxum ingens,quooperitur,machina fupcrimpofirû eft.ita loco potius.cp bomini cuiquâ credédam euftodiam raci,lucem infequente cxpcélauerunt.Poftero die multitudo quidem integra me/ mor priftinoru eius in ciuitate mcritoru,parcendu,ac per eum remedia quærenda eiîc præfen tium malorû cenfcbant.fcd dcfeétionisauthorcs,quorum in manu res cranin fccrcto couful/ tantes omnesad neeem eius confentiebannfed utrum marurarcnt,an diffcrrent.ambigebât. uicit pars auidior pœnæimiffuscp.qui uenenû afferret. Aecepto poculo nihil aliud locutum fe runt:^ quæfiffe:!! incolumis Lycortas(is alter imperator Achæorû erat)equitesép cuaßffenr. poftcaquâ diétû eft incolumeseffie: bene habet, inquit:Sé poculo impauidc cxhauflo, baud ita multo poft expirauit.Nccdiuturnu mortis eiusgaudiu authoribus crudclitatis fuit, uiéta nanep Mcffcne bello cxpofcétibus Achæis noxios dedinoffiaq; reddita Philopœmenis funt: fimul Sé icpultus ab uniuerfo achaico eft concilio,adeo omnibus humanis congeftis honori/ bus-.ut nc diuinis quidem abftinerctur. Ab fcriptoribus reru Græcis,Latinisiqî tantû huic ui/ ro thbuitur: ut à quibufdam coru uelut ad infïgncm notam huius anni memoriæ mâdatum fintres daros impcratoresco anno dcceffifre:Philopccmcnem,Annibalcm,P.Scipioné.adco in æquo eum duobus potentiffimaru gentium fummis impcratonbus pofuerunt. Ad Pru/ fiam regem Icgatus T.Quintius Flaminius uenit.quê fufpcélu Romanis Sé rcceptus poft fu gam Antiochi AnnibaLSé bcllum aduerfus Eumené motu faciebant.ibi feu quia à Flaminio inter cætera obieétu Prunæeraùhominem omnium,qui uiuercnt,infeftiftimum populo Ro/ mano apud eum effie:qui patriæ fuæ primû,deinde fraétis eius opibus Antiocho régi author belli aduerfus populum Romanum fijiffiet: feu quia ipfe Prußas gratificarcrur præfènti Fia/ minio,Romanisép:pcr fe necandi,aut tradendi eius in poteftaté confiliu cepit. A primo collo q q q j quio

I86 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. CL V ART AE

Pl^tnfnq milites extemplo ad domucuftodiédam Annibalis miHi funt. Semper talem exitum uicæ fuæ profpcxerat Annibal animo, amp;nbsp;Romanorû inexpiabile odium in fe cernés, ÔC tidei regum nihil fane confifus.Prufiæ uero leuitatem etiam expcrtus crat.f laminfj quoc^ aduétum uelut fatalem fibi horruerat.ad omnia undiqj infefta ut iter fcmper aliquod præpa ratum fugæ haberet-.feptem exitus è domo feceratiex ijs quofdam occultos: ne cuflodia fcpi/ rentur.fcd graue imperium regum nihil inexploratum.quod inuefligari uolunt.efficit. totius circuitu domus ita cuftodijs côplexi funtiut nemo inde elabi poflèt. Annibal, pofteaquam eft nuntiatu milites regios in ueftibulo efle:poflico,quod deuq maxime,atlt;^ occultiffimi exi tus eratifugere conatus.ut id quoqj occurfu militum,qui ibi erant, obfeptum fenfit; amp;nbsp;omnia - circa claufa cuftodijs difpoiîtis cfTeiuenenu, quod multo ante præparatum ad taies habebat cafus:popofcit.Liberemus,inquit,diuturna cura populum Romanumtquando mortem fenis expcctarc longum cenfet.nec magnam,ncc memorabilem ex inermi,proditocp Flaminius ut ôloriam feret.moresquidem populus Romanus quâturti mLitaucrit,uel hic dies argumcnto erit.horû patres Pyrrho régi hofli armato exercitû in Italia habêti,ut à ueneno caucrct, pra:/ dixerunt.hi legatum côfularem,qui author effet Prufiæ per fcelus occidêdi hofpitis; milcrût, Execratus deinde in caput,regnûc^ Prufiæ,ÔC hofpitales dcos uiolatæab eofidci teftes inuoz cans,poculum exhaufit. Hic uitæ exitus fuit Annibalis.Scipioncm fii Polybius,amp; RutiliuS hoc anno raortuû fcribunt.Ego necp his.nec^ Valerio affcntionhisiquod cenloribus M.Poc cio,L.Valerio principéfenatus ipfum L. Valeriucenforé Icclû inucnio; cû fuperionbusduoz bus luftris Africanus fuiffet: quo uiuo,ni(] ut ille fenatu moueretunquâ nota nemo mcmoriæ prodiditialius princeps in locum eius leélus no effet. Antiatem authoré rcfcllit tribunus pie/ bis M.Næuius: aducrfus que oratio infcripta P. Africani eft. Næuius hic magiftratum non inqc tribunatus plebfs P.Claudio,L. Porcio côfulibus; fed infjt tribunatum Appio Claudio, M.Sempronio côfulibus, ad quartû idus deccmbres.inde très menfes ad idus Martias funt: quibus P.Claudius,L.Porciuscôfulatum inierût.ita ut uixifle in tribunatu Nxufj uideretur: ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diemtpeidiciabeopotuiffe:deceiTi{reautéanteL.Valerii,ôdM.Porciicenfurâ. Thumcla

rifltmorû fuæ cuiufq; gentis uiroru non tempore magis congruente côparabilis mors uidetur elTc:^ quod nemo eorû fatis dignû fplédore uitæ exitum habuit. iam primû omnes nô in pa trio folo mortui,nec fepulti funt.ueneno abfumpti Annibal,amp; Philopœmencsiexul Annibal proditus ab hofpitcxaptus Philopœmenes in carcere,ôô in uinculis expirauit.Scipio,ctfi non exuLnec]^ dânacus, die tarnen dicta, ad quâ non affùeraureus abfens citatus uoluntariû non fibimetipfi folum,fed ctiâ funeri fuo exiliû indixit. Dum ea in Pcloponnc(b,à quibus diuer titoratioîgeruntunrcditusin Macedoniam Demctrfj.legatorumcpaliteraliorû affcccratani mos.uulgus Macedonû.quos belli ab Romanis imminétis metus tcrrueranDcmctriû utpa/ cis authoré cum ingenti fauorc côfpicicbat: fimul amp;nbsp;fpe baud dubia regnu ei poft mortem pa tris deftinabant. nam etfi minor ætate,quàm Perfeus eftet: hunc tarnen iufta matrefamilias, ilium pellice ortu efte.illum ut exuulgato corpore genitum nullam certi paths notam habere: hunc iniignem Philippi fimilitudiné præ fe ferre.ad hoc,Romanos Demetriij in paterno fo? lio locaturosiPerfei nullam apud cos gratia efte.Hæc uulgo loquebarur. itaq^ amp;nbsp;Pcrfca cura angebat: ne parum pro fe una ætas ualeret: cum omnibus alps rebus frater fuperior eftet. Et Philippus ipfc uix fefui arbitrij fore quem hæredem regni relinqucret,crcdés,fibi quoq; gra/ uiorcm eftêjquàm ucllct,minorem filium cenfebat.offendcbatur interdum cocurfu Macedo/ num ad eum:5C alteram iam fe uiuo regiam efle indignabatur.Et ipfe iuuenis haud dubie in/ flatior rcdierac, fubnixus erga fe iudieqs fenatus,conceftiscp fibi, quæ patri negara eftent. SZ omnis mentio Romanorû quantam dignitate ei apud cæteros Maccdonas, tanta inuidiam non apud fratrem modo,fed etiam apud patrem cóciliabatiutiq^ pofteaquam alii legati Ro/ maniuenerunt,Öi cogebaf decedere Thraciaipræfidiaé^ deducerc:5C alia autexdecretopho rum Icgatorum, aut ex noua conftitutione fenatus facere. fed omnia mœrcns quidem Ôi ge/ mens,co magis, quod filium frequentiorem prope cum illis, quam fccum cernebat:obedien/ ter tarnen aduerfus Romanos faciebat: ne quam mouendi extemplo belli caufam præberet.

liber n g N V s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;187

præucrtendos ctiam animos à fufpicione taliurn conßlioru ratusgt;niccjiatti in Thradaffl, exer dtum in QdryfaSjSC Dentelochos,ôi Beflos duxit.Philippopolin urbcm fuga defcrtam opz pidanorum,quiin proxima montium iugacum familrjsrecepcranc fefe:ccpit:câpeftrcsc]5 bar baros,dcpopulatus agros eorum,in dcditioncm accepir.rclidto inde ad Philippopolin præfi dio,quod hand multo poft ab Odryfis expulfum efttoppidum in Dcrriopo códerc inftituit. Pæoniæ ea regio eft prope Erigonu fluuiu: qui ex lllyrico per Pæoniam flucns in Axium ananem elabitur. Haud procul Stobis,uetere urbc, nouam urbem Perfeida.ut is filio maiori haberetur honos: appellari iuftit. Hæc dum in Macedonia geruntun confules in prouin/ cias profecfti.Marcellus nuntium præmiiît ad L.Porcium procófulcm-.uc ad nouu Gallorum oppidum legiones admoueret.aduenienti confuli Galli fefe dediderunt. duodecim millia ar/ tnatoru erant.plericp arma ex agris rapta habebant.ca ægrc patientibus qs adempta;quætp alia aut populantes agros rapuerannaut fecum attulerant.de bis rebus qui quererenturjega/ tos Romam miferunt.Introducti in fcnatum à C. Valerio prætore expofuerunc:fe, fuperate in Gallia multitudineu’nopia coadtos agri.öC cgcftate ad quærendâ fedé Alpes tranfgreftos. quxinculta per folitudines uiderenuibi ßneullius iniuria conlcdifTe. oppidum quocp ædifîz care cœpiftc:quod indicium eftctmecagro.nec urbi ulli uim allaturos uenifte.nuper M.Clau dium ad fe nuntium mifineibellum fe cum qs,ni dederencur,gefturum.fe certam,ecfi non fpe ciofam pacem,quam incertam belli (pern præopcantes,dediftc fe prius in fîdem,quàm in po teftatem populi Romani, poft paucos dies iuflos amp;nbsp;agro, amp;nbsp;urbe decedere, fefe tacitos abire quo terrarum pofTcnnin animo habuifle. arma deinde fibi, amp;nbsp;poftremo omnia alia,quæ fer/ rent agcrentéçzadcmpta.orare fe fenatum.populumcp Romanumme in fe innoxios dcditos accrbius, quam in hoftes fæuirent. Huie orationi fenatus ita refpondcri iuftit, Ncqj illos rcctc fecifte: cum in Italia uenerint: oppidumep in alieno agro nullius Romani magiftratus, qui ei prouinciæ pra:cftet:permiftu ædificare conati fint.nec^ fenatui placerc dcditos fpoliari, itacp fe cum qs legatos ad confulem mifturos:qui,(î redeant,unde uenerint: omnia qsfua red/ di iubeant’.quiqj protinus eant trans AipesiôC denuntient gallicis populis:multitudine fuam domi contincanr. Alpes prope incxuperabilem finem in medio effe.non utique qs melius fo re: quieasprimi pcruias feciftent. Legati mifti L. Furius Purpurio, Q.Minutius.L. Man/ Kus Acidinus. Galli redditis omnibus, quæ fine cuiufquam iniuria habebant: Italia excefte/ runt.Legatis Romanis tranfalpini populi benigne refponderunt. feniorcs corum nimiam le nitatem populi Romani caftigarunnquod cos homines,qui gentis iniuflu profedli occuparc agrum imperq Romani, SC in alieno folo ædifîcarc oppidum conati funt: impunitos dimife/ rint. debuifte graue temeritatis merccdcm ftatui, quod uero etiam fua rcddidcrint: ucrcri ne tanta indulgentia plures ad talia audenda impcllantur. Et exccpcrunt,ôC profecuti cum do/ nis legatos funt. M. Claudius Cos. Gallis ex prouincia exatftis, iftricum bellum moliricœ/ pinliteris ad fenatum miftis:utfibi in Iftham traducere legioncsliccret.Id fenatui placuit. 11/ iud agitabant: uti colonia Aquileia deduceretur. ncc fatis conftabat: utrum Latinam, an ci/ ulum Romanorum deduci placerct.poftremo latinam potius coloniam deducendam patres cenfuerunt. triumuiricreatifunt. P. Scipio Nafica, C.Flaminius,L. Manlius Acidinus. Eo/ dem anno Mutina, SC Parma coloniæ Romanorum ciuium funt deduôlæ.bina millia homi num inagru,quiproximoBoiorum,ante Tufeoru fucrat. oótona iugcraParmæ,quina Mu/ tinæ acccperunt.deduxcrunt triumuiri M.Æmylius Lcpidus.T.Ebutius Carus,L. Quintins Grifpinus. Et Saturnia colonia ciuium Romanoru in agrum calcrranum eft deduefta. de/ duxerunt triumuiri Q.Fabius Labco, C. Afranius Stcllio, T. Sempronius Gracchus, iuge/ ra in fingulos data decern. Eodem anno A.Tercntius proprætor haud procul fluminc Ibe fo in agro aufetano SC prælia fccunda cum Celtiberis fecit : SC oppida, quæ ibi communie/ rant: aliquot expugnauit. Citerior Hifpania in pace fuit eo annof quia SC P. Sempronius propraetor diutino morbo eft implicitus, SC nullo laceftcntc, peropportunc quicuerunt Lufi/ tani. Nec in Liguribus memorabile quicqua à Q. Fabio confule geftum. M.Marcellus cxiftria rcuocatus, exercitu dimiftb Romam comitioru caufa redqt.creauit confules Cn.Bc/ qqq 4. bium

l88 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. CLV A R T AE

bium Pamphilum,amp;: L.Æinylium Paulum, Cum M,Æmylio Lepido hic ædili'scuruh's fuc rat.à quo cófule quintus annus eraucum is ipfe Lcpidus poft duas rcpulfas coful fatftus efter, Prætorcsinde facli Q.Fuluius Flaccus,M, Valerius Leuinus,P.Manlius iteiu,M.Ogulnius Gallus.L.Cæcilius Dentrix.C.Terétius Iftra, Supplicatio cxtremo anno fuit prodigiorui caufa:quod fanguiné per biduu pluuifte in area Côcordiæ fatis credcbantmuntiatumé^ eratî baud procul Sicilia inlulam, quæ nondu ante fucrat: noua editam c mari cfTe.Annibale hoc anno Antias Valerius deceftîiïe author eftJegatis ad ca rem ad Prufia miftisprçter T.Quin hum Flaminiu,cuiusin ea recclcbre eft nomen:L.Scipione AßaticoÄ P.Scipione Nalica^

R I N c I p I o infequêtis anni cofules,prætorcscp fortiti prouincias funt, cofulibus nulla præter Ligures,quæ decernerctuncrat.iurifdidlio urbana M. Ogulnio Gallo, inter peregrinos M. Valerio cucnit. Hdpaniarum Q.Fuluio Flacco citerior,P. Manlio ulterior,L. Cæcilio Dentrici Sicilia, C.Tercntio Iftræ Sardinia. Delecftus habere confutes iufli.Q. Fabius ex liguribus fchpfcrattApuanosad rebellione fpcdlarcipericulumc^ efleme impctum in agru pifanu faceret.Et ex Hifpanijs citenore in armis cfle.ôC

cum Celtibcris bellari fcicbauin ulteriore.quia diu æger prætor eflctzluxuria, Ôi otio folutam , difeiplinâ militarem efte.Ob ea nouos exercitus côfcribi placuit.quatuor Icgiones in Liguresî • 'ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uti lingulæ quina m i lha,ôC djjcenos pcdites,trcçenos haberét cquiteszfociorû ijfdem latini no

minis xv miTîïapcdituaddita,SCoôtingêticquitcs.hiduocôfularesexercituseffent.fcribe rc prætcrca iufti feptem millia peditû focioiu,ac latinis nominis.ôd quadringentos equitcszôC mitterc ad M.Marccllum in Galliæcui ex côfularu prorogatû imperium crat.in Hilpaniam etiam utrancy quæ ducerêtur,quatuor millia peditû ciuium Romanorû.ôi C C équités,ôd fo çiorum feptem millia peditu cum CGC equitibus feribi iufta.ôd Q.Fabio Labeoni cum exer citu,quem habebat in Liguribuszprorogatum in annû imperiu eft. Ver procellofum co an no fuit.pridie Pa ri lia medio fermé die atrox cum uento tempeftas coortaanultis facris, profâ nisCp locis ftragê fccit.fîgna ænca in Capitolio dciccitzforem ex æde Lunæ,quæ in Auentino cftzraptam tulinôd in pofticis parietibus Cercris tépli aftîxinngna alia in circo maximo cum çolumnis,quibus fuperftabant, euertit-.faftigia aliquot tcmploru à culminibus abrupta fœde d ftipauit.itaqy in prodigiu uerfa ca tempeftaszprocurariqy arulpiccs iuftcrût.fimul procura»* turn eft:quod tripedem mulum Reate natum nuntiatu cratzSd à Formqs ædem Apollinis,ac Caietæ de cœlo tadfâ.ob ca prodigia x x hoftrjs maioribus facrificatûzSd in diem unum fup plicatio fuit. Per eofdem dies ex literis A.Terétii proprætoris cognitûzP.Semproniû in ulz tcriorc Hifpania, cum plus annû æger fuiftet: mortuû cftc.co maturius in Hifpaniâ prætorcs iufli proficiici.Legationes tranfmarinæ deinde in fenatû introduiftæ funt.prima Eumenis, 6d Pharnacis rcgum,ôd Rhodioru querentium de Sinopennum clade. Philippi quoq^ lcgati,Sd Achæoru,ôd Laccdæmoniorû fub idem tempus uencrunt.ijs prius Martio audito, qui ad res Græciæ,Macedoniætp uiièndas miftus crat.refponfa dara funt. Aiîæ regibus, ac Rhodijs re fponfum eftzlcgatos ad cas res uifendas mifturû fenatû. De Philippo auxerat cura Martius, nam ica fccifte quæ fenatui placuilTent,fateba6ut facile apparerctmó diutius,cÿ ncccftc eftet, faclurûîncqj obfcurû crat,rcbellaturum:omniacp,quæ tune agcrct,dicerct(‘y,co fpctftarc.Iam primûomnemfcrémultitudinéciuiûcx maritimisciuitatibuscûfarailiis fuis in Emathiam, quæ nûc dicitur,qiiondâ appcllata Pæonia cftztraduxit: Thracibuscy.ôd alijs barbaris urbes tradidit habitandaszfîdiorahæc genera hominû foreratus in Romano bcllo, ingentéea rcs fremitum in tota Macedonia fecic.relinqucntescy pénates fuos cum c6iugibus,ac libcris pau/ ci taciturn dolorem continebant:exccrationescy,quæ in agminibus proficifeentium audiri fo/ lentn'n rcgê,uinccnte odio mctû,exaudicbâtur.His ferox animus omnçs homines,omnia lo/ ca téporaep fufpecfta habebat.poftrcmo negate propalam ccepitzfatis tutu fibi quicep eftemi fi liberos eorû,quos intcrfeciftet.coprehenfos in euftodia haberetzSd tepore aliu alio tollerer. Earn

LIBER Ö E C I M V 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;i8lt;gt;

Eam crudclititem fœdatu per fe/cediorcin unius domus clades fcciï.Herodiann pnrtcipenrt Theiralorü multis ante annis occiderac.generos quoqj eius portea interfecic.in uiduitate reli/ dix filix.fîngulos filios paruos habêces. rhcoxena.ôi Archo nomina multehbus erâcThcô xena mukis pecédbusafpcrnaca nuptias eft, Archo Poridi cuidâ longe principi gentis Ænia num nupiîtiSi apud eu plurcs enixa partus.paruisadmodü relidtis omnibus.dcceftir. Theo? xena,ut in fuis manibus iibcri fororis educarcntunPoridi nUpi]C:54 tanqua omncis ipfa enixa foret:fuum,fororisép filios in eadcm habcbaccura. poftca^ regis cdielum de côprehendcrt dis liberis eorum, qui incerfedli eftentjaccepicJudibrio futuros nô régis modoTcd cuftodum etiam libidinis rata,ad rem atroce animu adiecit.aufatç eft diccreTe fua manu potius omnes interfedluram:quàm in poteftatcm Philippi uenirêt. Poris aborninatusmentioné tam fœdi facinoris, Athenas dcportatuiu cos ad fidos hofpites dixit: comitemcp ipfum fugç futurum eftc.Proficifcuntur ab Thcftalonica Æniam ad ftatum fachficiu:quod conditori Æncæcuna magna cerimonia quotannis faciunt. ibi die per folennes epulas cofumptomaucm præpara/ cam à Poride fopitis omnibus tcrtia uigilia cofcendunt, tanquâ redituri in Thcffalonicâ. fed trarjccrc in Eubœam erat propofi'tum. cæterum in aduerfum uentum ncquicc^ eos tendétes prope terra luxopprcftît.ôC regfj, qui præerant cuftodiæ poreus: Icmbum armatû ad pertra? hendam earn nauim miferunt,cum graui cdiâ:o:ne reuerterentur fine ea.Quoniam dies ap? propinquabauPoris quidem ad hortationê remigûmautarumcp intentuserat.interdum ma nus ad cœlum tendcns,opcm ut dq ferret,orabat. ferox intérim fœmina ad multo ante præ? cogitatu reuoluta facinus, ucnenu diluinferrumep promit.ôC pofito in confpcôtu poculo.ftri? tftisep gladrj3,mors,inquit, una uindidta eft. uiæ ad morte h;c funt.qua quenqj animus fert, eftugite fuperbiâ regiam.agite iuuenes mei primû qui maiores cftis: capiteferru, aut haurice poculu:fî fegnior morsiuuat.Ethoftes aderât: ôi author mortis inftabat.alq alio leto abfum - pti femianimes è nauc præcipitâtur. ipfa deinde uirum comitem mortis coplexa in mare fefe deiecit.naue uacua dominis regq potiti funt. Huius atrocitas facinoris noua uelut flammarn regis inuidiæ adiccit:ut uulgo ipfum,libcrosfp eius cxecrarcntur.quæ diræ breui ab omnibus drjs exauditæ.ut fæuirct iple in fuum fanguinê,effecerunc.Perfcus cnimgt;cum indies magis cee nerct fauoré. Si dignitatem Demctrrj fraths apud Macedonia multitudinem crelcerc: SC gra? tiam apud Romanos:fibi fpem nullam regni fuperefte, nifi in fcclerc ratus, ad id unû omneS cogitationcs intcndit.cætcrû cum fe ne ad id quidê,quod muliebri cogirabat animo,fatis per fc ualidu crcdcrct: fingulos amicoru paths tetare fermonibus perplcxis inftitit. amp;nbsp;primo qui/ 'dam ex his,afpcrnantiu taie quicquam præbuerunt fpeciem: quia plus in Demetrio fpei poz nebant.dcindc crefeéte indies Philippi odio in Romanos.cui Perfeus indulgeret:DemcthuS fumma ope aduerfaretunprofpicicntcs animo exitum incauti à fraude fraterna iuuenis, adiu 'uandum quod futurum crat rati,foucndamcp fpem potcntioris,Perfeo fe adiungunt.cætcM in fuum quæc^ tempus differunt. in prxfentia placenomni ope in Romanos accendi regem: impellitp ad confilia belli.-ad quæiam fuafponte animum incîinaflct. fimul ut Demetrius irt dies fufpecftior effetrex compofi'to fermones ad fpem Romanorum trahebât.ibi cum alq ma res,Si inftituta eorum, alq res geftas, ali) fpeciem ipfius urbis nondum exornatæ neep publi? ds neq^ priuatis locis, ali) in fingulos principum éludèrent: iuuenis incautus SC amore nomi? nis Romani.Si ccrtaminc aduerfus fratrem omnia tuedo fufpecftum fe patri,3i opportunurrt criminibus faciebat.itaq; expertem eum pater omnium de rebus Romanis cofiliorum habe? bat.totus in Perfea uerfus, eu eo cogitationcs cius rei dies ac nodlesagitabat. Redicrat,quoâ forte miferat in Baftarnas ad accerfenda auxilia: adduxerantep inde nobilcs iuuenes, 5C rc? gi) quofdam generis.quorum unus fororem fuam inmatrimonium Philippi filio polliccba? tunerexeratc^ confociatio gentis cius animum regis. Turn Perfeus,quid ifta profuntùnquic nequaquam tantum in externis auxilqs eft præfidij: quâtum pcheuli fraude domcftica. pro? 'ditorem nolo dicere:fpeculatorem citius:ex quo obfes Romæ fuit, corpus nobis rcddidcrunc Romani : animum ipfî habenr. omnium penè Maccdonum in cum ora conuerfa funt: ncc tegem fe alium rentur habituros eflè: quàm quem Romani dcdiffcnc. His per fc xgra mens ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fenis

190 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C. CVV A R T AB

fenis ftimuIabatunSi animo magis, quàm uuitu ea crimina acdpiebat, Forte luftran Ji cxcrz citus ucnit tempus.cuius folcnne eft cale.Caput mediæ canis præcifæ,ÔC pars ad dexterâ cutn extis.pofterior ad læuam uiæ ponitur. inter banc diuifam hoftiam copiæarmatæ traducun/ tur.præferutur primo agmini arma infignia omnium ab ultima origine Macedonite rcgum: deinde rex ipfe cûliberis fequitur.proximaeft regia cohors,cuftodescß corporis: poftremum agmen Macedonum caetera multitudo claudit, latera regis duo filijiuuenescingebant.Pcrz feus iam triceßmum annu agens,Demetnus quinquennio minor,medio iuuentæ robore ille, iiic flore:fortunati patris matura foboles,fi mens fana fuiffet.Mos erat luftrationis,facro per/ ad:o decurrere exercitum: Si diuifas bifariam duas acies concurrere ad fimulachrum pugnæ, regt] iuucnes duces ei ludicrocertamini dati. cæterum no imago fuitpugnæ. fed tanquam de regno dimicaretur.ita concurrcrunnmultacp uulnera fudibus facta, nec præter ferrum quic^ defuitad iuftam belli fpeciem.Parsea.quæ fub Demetrio eranlonge fuperior fuit.id ægrc pa tiente Perfeo,lxtari prudentes amici eiusteamcp rem dicere ipfam præbituram caufam crimi nandi iuuenis. Conuiuium eo die fodalium,qui fimul decurrerant, uterq? habuit: cum uocaz tus ad ccenam ab Demetrio Perfeus negafTetJcfto die inuitatio benigna,amp;: hilaritas iuueniz lisutrofcß in uinum traxit.comemoratio ibi certaminis ludicri. Si iocofa dióla in aduerfarios, ita ut nc ipfis quidem ducibus abftineretuniadtabantur.ad has excipiendas uoces fpeculatoc ex conuiuis Perfei miffus cu incautior obuerfaretur:exceptus à iuuenibus forte triclinio egrefz fis male muldtatur.Huius rei ignarus Demetrius, quin comefatum,inquit, ad fratrem imusC' Si iram eius,fi qua ex certamine refidet,fimplicitatc Si hilaritate noftra lenimusC omnes fe ire conclamarunt.’præter eos,qui fpeculatoris ab fe pulfati præfentem ultionem mctuebant.cum eos quoc^ Demetrius traheret:ferrum uefle abdiderut: quo fe tutari, fi qua uis fieret,poflent, Nihil occult! efie in inteflina difcordia potefl.utracp domus fpeculatoru, Si. proditorum plez na erat. præcucurrit index ad Perfea,ferro fuccindtos nuntians cum Demetrio quatuor adoz lefcentes uenire.ctfi caufa apparcbat: (nam ab qs pulfatum conuiuam fuum audicrac) tarnen infamanda: rei caufa ianuam obferari iubenS: ex parte fuperiore ædium, uerfiscß in uiam fez neftris,comefatores tanquam ad cædem fuam uenietes aditu ianuæ arcet.Demctrius per uiz num quod excluderetur paulifper uociferatus,in conuiuium redijutotius rei ignarus. Poftcro die Perfeus quamprimura conueniendi poteftas patris fuinrcgiam ingrcflus perturbato uulz tu in confpedtu patris tacitus procul conftitit.cui cum pater, fatin’faluæ C Si quxnam ea mce ftitia effet interrogarct eum: deludicro tibi, inquit, uiuere me fcio. iam non occultis à fratre petimur infidijs.nodle cum armatis domum ad interficiedum me ucnif.claufiscp foribus paz rietum præfidio me à furore eius fum tutatus. Cum pauorem miftum admiratione patri inie ciflenatqui fi aures præbere potes,inquit: manifeftam rem tencas, faciam. Enimuero fc Phiz lippus dicere auditurum: uocariqj extcmploDemetrium iuflit, ôi feniorcs duos amicos, exz pertos inter fratrcscercaminu,infrequentes iam in regia,Lyfimachum,ôi Qnomaftum accer fit: quos in confilio haberet. Dum ueniunt amici: folus, filio procul ffante, multa fecum aniz mo uolutans inambulauit. pofteaquam uenifTc cos nuntiatum eft: fcceffit in partem interioz rem cum duobus amicis,totidem cuftodibus corporis, filijs ut ternos inermes fecum introdu cerent, pcrmifit. Ibi cum confediflent: Scdco,inquit, miferrimus pater iudex inter duos fiz lios,accufatorem parricidfj reum,aut confidti aut admiffi criminis labem apud meos inucn turus. lampridem quidem hanc proccllam imminentem timebam: cum uultus inter uos mi nime fratcrnos cernerem: cum uoces quafdam exaudirem. fed interdum fpes animum fubiz bat: deflagrate iras ueffras, purgari fufpiciones pofle. etiam hoflcs armis pofitis fœdus icifz fe:Si priuatas mukorum fimultatcs finitas. fubituram uobis aliquando gerraanitatis memoz riam,puerilis quondam fimplicitatis: confuetudiniscp inter uos, meorum denique præcepto rum:quæ ucreor neuana furdis auribus cecinerim . Quoties ego audietibus uobis detcffatus exempla difcordiaru fraternaru,horrcndos euetus coru rctuli C quibus fe ftirpemcp fuam:do mos,rcgna fundituseucrtiffentÇ'meliora quoqj exépla parte altera pofui:fociabile confortioz nem inter binos Lacedæmonioru reges,falutare p multa fecula ipfis patriætp:candê ciuitat^ pofteaquam

poftcaquacn mos fibi cuiq; npicndt cyranidem.exortus (itreuerfam.iam hos Eumertem,At/ talumtp fratrcs à quamexiguis rebus,propè ut puderet regq nominismiihi, Antiocho,a: cui/ libst regum huius ætati's nulla re magis,quàm fraterna unanimitate regnum æquaflc.ne Ro mani’s quidem excmpîis abfti'nui: quæ auc uifa,aut audita habebam: T.ôi L.Quintioru:qui bellum mccum gcfTeruntîP.ôi L,Scipionum:qui Antiochum deuîcerunt:paths,patruiv|? co/ rum:quorum perpétua uitæ cocordiara mors quoq; mifcuit.ncq’ uos illofum fcelus,(îmilisq? fceleri cuentus deterrere à uecordi difeordia potuitmeq^ horu bona mens^bona forruna ad fa nitatem flcôtere.Vi'uo,SJ fpirante me hæreditatê meâ ambo ÔC fpc.ôc cupiditate l'mproba pe titis.coufq^ me uiuere uukis:donec alterius ueftru fuperftes baud ambiguum regem •altcrum , mca morte fadam.ncc patrépoteftis pati.nihil carimihil fandli nominis noftis, cuius uicc re/ gni unius infatiabilis amor fucceflït .Âgite, confederate aures paternasidccernite criminibus mox ferro decreturi-.dicitc p3làm,quicquid auc ueri poteftis:aut comminifei libct.referatæ au/ rcs funuquæ pofthac fecretis alterius ab alcero criminibus claudentur. Hæc furens ira eu di/ xiflenlachrymæ omnibus obortæ:ôi diu meeftum filencium tenuit.Tum Perfeus* Aperien da nimirum node ianua fiainS: armati comefatores accipiendi:præbêdum('p ferro iugulumï quando non creditur,niiî perpetratum faeinus. cadem petitus inßdijs audiœquæ latro, atq? iniîdiator.non nequtequam ifti unum Demetrium filiura te habere,mc fubditu, amp;: pelliee gc oitum appdlant.nam (î gradum, (î caritatem filij apud ce haberemmon in me querétem de/ prehenfas tnfidiasjed in eu,qui fecincc,fa:uires:nec adeo tibi uilis uita effet noftramt nec præ/ terico periculo meo mouererisuieqj fucuro:fi infîdiâtibus fît impune.icaq? fî mori tacicu opor „ tetjtaceamus, precati tâtum deos:ut à me cœptum fedus in me fînem habeabnec per raeum latus tu petaris. fin autem, quod circunuencis in folicudine natura ipfa fubqcit; ut hominum, quos nunquam uiderint, fidem tarnen implorénmihi quoq^ ferrum in me ftridtum cernenti a uoecm mittere liccattper te,patriumcp nomen, quod utri noflru fanclius fit, iampridem fen/ tis.ita me audias preeontanquam fi uoce,ôi comploratione nodurna exeitus mihi quiritanti interueniffes: Demetrium cum armatis node incerapefta in ueftibulo meo deprehendiffes.; quod turn uoeiferarer in re præfenti pauidus:hoc nunc poftero die queror. Frater, non corne/ fantium in uicem iandiu uiuimus inter nos. regnareutiq; uis.huiefpei tuæ obflat ætas mea: obflat gentium ius: obftat uctuftus Macedoniæ mosiobftat uero ctiam patris iudicium.hud tranfeendere nifi per meu fanguincm no potes.omnia moliris Si tentas, adbue feu cura mca^ feu forruna reftitit parricidio tuo. Heflcrna die in luftrationc. Si decurfu,6C fimulachro ludi/ cro pugnæ funeftum propè prælium fecifti.nec me aliud à morte uindicauitiquàm quod me* ac meos uinci paffus fum. ab hoftili prælio tâquam fraterno lufii pertrahere me ad cœnâ uo/ luifti.Credisne pater inter incrmes conuiuas me cœnacurum fuiffeiad quem armati comefa/ turn uenerunt'Tcredis nihil à gladqs node f^riculum fuiffetquem fudibus te infpedâte pro/ pè occiderunt Quid hoc nodis 'Tquidut inimicus ad iratum ‘T quid cum ferro fuccinctis ici uenibus uenis C conuiuam me tibi cotnmictere aufus non fura: comefatorem te cum armatis uenientem recipiam Si aperta ianua fuifiet : funus meum parares hoc tempore pater: quo querentem audis. Nihil ego tanquam aceufator ctiminofe, nec dubia argumentis colligen/ do ago.quid enimC negat fc cum multitudine ucnifle ad ianuam meamC aut ferro fuccindos fecum fuifreC’quosnominauero,acccrfc.po(funt quidem omnia audcrc,qui hoc aufi funt.non tamen audebut negarc fe deprehenfos intra limen meum cum ferro. fi ad te deducercm:rem pro manifefto haberes. fatentes pro deprehenfis habe. Execrate nunc cupiditatem regni: Si furias fraternas cogita. fed ne fine cæcæ pater cxecrationes tuæ: difeerne, difpice infidiato'/ rem,ôJ pecitum infidijs: noxium huic efie caput, qui occifurus fratrem fuit: habeat ctiam ira/ tos paternos deos. qui periturus fraterno fcelere fuinperfugium in patris mifericordia, Si iu/ fticia habeat. quo cnim alio confugiam ; cui non folenne luftrale exercirus,cui non decur/ fus militum, non domus, non epulæ, nonnoxad quietem data naturæ bcnefîcio mortali/ bus, tuca eft C fî iero ad fratrem inuicatus : moriendum eft. fî recepero intra ianuam comefa/ turn fratrem : moriendum eft. nec eundo, nec manendo înfîdiaseuito. quo me conferamC nihd

192 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. Ct,V A R T AE

nihil prxtcr deos pater,K tc colui.noti Romanos habeoiad quos cofugiam. pcriffe cxpetuc:, quia tuisiniurqsdoleoiqm'a dbi ademptas tocurbes,tot gcntes, modo Thraciæ maritimam oram indignor. nec me,nec te incolumi Macedoniam fuam futuram fperant. fed fi me fcclus fratns,te Laeclus abfumpferit-.aut nec ea quidem expedlata fuerinregem, regnumMace/ doniæ fua futura fciunt. Si quid extra Macedoniam tibi Romani reliquiflentjmihi quoqj id relidlu crederem receptaculum. At in Macedonibus fan's præiîdij eft.Vidifti hefterno die impetum in me militum.quid illis defuit,nifi ferru “T quod illis defuit interdiuxonuiuæ fratris noctu aflumpfcrunt.Quid de magna parte principu loquar Cquot;qui in Romanis fpem omnem dignitatis,0C fortune pofuerunc SC in eo,qui omnia apud Romanos potefl “T neque hercule iltum mihi tantu fratri maiori.fed prope eft ut tibi quoqj ipfi regi.K path præferât.ifte cnim eft:cuius bénéficie pocnam tibi fenatus remifit: qui nunc te ab arrais Romanis protegit: qui tuam feneólutem obligatam,ÔC obnoxiam adolefcentiæ fuæ efle sequum cenfet. pro ifto Roz mani ftannpro ifto omnes urbes tuo imperio liberatæ;pro ifto Maccdones: qui pace Roma na gaudent.mihi præter te pater,quid ufqua aut fpei,aut præfidij eftCQuo fpcótare iIlas lite ras ad te nunc minas T.Quintij credis C quibus SCbcne te cofuluifle rebus tuis ait:quod Dez metrium Romam miferisiSC hortatur: ut iteru cum pluribus legatis,ô4 primoribus quoep Maccdonum remittas eumC T.Quintius nunc eft author omniu rerum ifti,amp; magifter.cum fihijte abdicaro patre.in locum tuum fubftituit. illic ante omnia clandeftina cócoóla funtcon filia.quæruntur adiutores confilqs: cum te plures, SC principes Macedonum cum ifto mittcre iubet.qui hinc integri,0C fynceri Romam eunt,Philippum regem fe habere credentesu'mbuti illinc,É infeóti Romanis deliniméns redeunt.Demetrius ijs unus omnia eft:eum iam regem uiuo patre appellant.Hæc fi indignor, audiendum eft ftatim non ab alijs folum, fed etiâ à te pater cupiditatis regni crimcn.ego uero,fi in medio ponitunno agnofco.qucm cnim fuo loco moueo:ut ipfe in eius locum fuccedam C unus ante me pater eft:SC ut diu fit,deos rogo. fuperz ftes ei ita fim;fimerebor ut ipfe me efte uclit.hæreditatem regni fi pater trader,accipiam.Cuz pit regnum: SC quidem federate cupiuqui trafeendere feftinatordinem ætatis,naturæ,moiis Macedonu,iuris gentium.Obftat frater maionad quern iure,uoluntate etiam patris regnum pertinet.tollatur nunc primus,ut regno fraterna cæde potiar. pater fenex, SC filio folus orbaz tus magis timebit ne irafcatur: quara ut filij ulcifci necem patiatur. Romani lætabuntunproz babunt,defendent fadlum.Hæ fpes incerta: pater,fed no inanes funt.ita enim res fe habetpe riculum uitæ propellere à me potes,puniendo eos, qui ad me interficiendum ferrum fumpfez runt.fi facinori eorum fucceftèrit:mortem meam idem tu perfequi no poteris. Pofteaquam dicendi finem Perfeus fecinconieóli eorum,qui aderant,oculi in Demetrium funt-.uelut confe ftim refponfurusefiet.deinde diu filentium fuit.Cum perfufum fletu appareret omnibus loz qui non pofte: tandem uicit dolorem ipfa neceflitas:cum diccre iuberent. atque ita orfus eft.

Omnia,qua: reorum antea fùcrât auxilia,pater,præoccupauit accufator:fimulatisc^ lachry mis in alterius pemiciem uerasmeas lachrymas fufpeeftas tibi fccit. cum ipfe, ex quo ab Roz ma redij,per occulta cum fuis colloquia dies noiftesq^ infidietur ultro mihi:nunc non infidiaz toris modo,fed latronis manifefti,8C percufforis fpcciem induit.Periculo fuo te cxterret:ut inz noxio fratri per eundem te maturet pcrniciem.perfugium fibi nufqua gentium efle ait:ut ego ne apud te quidem fpei quicquam reliqui habcam.circunuentum,folum,inopem,inuid{3 gra tiæ externæ,qua: obeft potius.quàm prodeft:oncrat. Iam illud quam accufatorie C quod noz (ft is huius crimen raifeuit cu ca:tera infedtatione uitæ meæ^ut SC hoc,quod iam quale fit,fcics: fufpedlu alio uitæ noftræ tenore faceret:ÔC illam uanam criminationem fpei,uoîuntaris,confi liorum meorum,nodurno hoc fidto,SC copofito arguméto fulcirct.fimul SC illud quæfiuit: ut • repentina SC minime præparata aceufatio uideretur:quippe ex nodlis huius metu,5C tumultu repentino exorta. Oportuit autem Perfeu, fi proditor ego patris, regnicç cram: fi cum Roz manis,fi cum alijs inimicis patris inieramcofiliænon expedatam fabulam efle nodis huius: fed proditionismeæante me aceufatum. fi ilia criminofa, ac uana aceufatio craninuidiamcp tuam aduerfus me magis,qua'm crimen meum indicatura:hodie quoc^ cam aut prætermitti:

LIBER D E C I M V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19 J

aut in aliud tempus diffcrri:ut perfpicerctunutru ego tibi,an tu mihi nouo quidem, Si fîngu/ lari generc odij infidias fecifles.cgo tamen,quancum in hac fubita pcrturbationc potcrodcpa rabo ea,quæ tu confudifti:öi nodtis huius infidias aut tuas.aut meas detegam, Octidendi fui confilium me inifle uidcri uulc:ut fcilicet maiore fracte lubl3to,cuius iure gentiü,morc Ma cedonum.tuo etiam,ut ait,iudicio regnum eft futurumicgo minor in eius,queoccidifi’em,fuc/ cederem locum . quid ergo illa ßbi uult pars altera orationis: qua i^omanos à me cultos aitC atqjcorum fiducia in fpem regni me ucnifTe C nam fi öi in Romanis tantum mometi efie cre debamiutquem ucllcnt,imponerentMacedoniæ rcgem;5d mcæ tâtum apud cos gratiæ con fidebam:quid opus parricidio fuit 7 an ut cruentum fratema ca:de diadema gerercmCut iliis ipfis,apud quos aut uera, aut certe fimulata probitate partam gratiam habco; fi quam force habeo:execrabilis,0d inuifus eflemCnifi T.Quintium credis, cuius uirtute Si confilqs me nunc arguis rcgitcum Si ipfe tali pietate uiuat cum fratre:mihi fraternæ cædis fuifie authoré. Idem non Romanorum folum gratiara.fed Maccdonum iudicia,ac penè omnium deorum bomi/ numq^ cofenfum collcgit:pcr quæ omnia fe mihi parem in certamine no futurum crediderit. idem tanquam in alqs omnibus rebus inferior cHcm: ad fceleris fpcm ultimam cofugifl'e me infimulac. Vis hanc formulam cognitionis eile C ututer timuerit nc alter dignior uideretur regnon's confilium opprimendi fratrisiudiceturcepilfecExequamur tarnen quocunep modo cófidli ordincm criminis. Pluribusmodis fe petitum criminatus eft:ôC omneis infidiaru uias inunum diem contulit.uolui interdiueum poft luftrationcm.cum concurrimus:ôi quidem,fi di)s placet,luftrationum die occidere.uolui,cum ad cœnam inuitaui.uencno fcilicet tollerc.uo lui.cum comefatum gladrjs accindli me fccuti iunt:ferro interficerc.tempora quide qualia fint ad parricidium elc0ta,uides;lu(us,conuiun,comcfationis:quis dics:quaiis:quo luftrarus cxer/ cicusiquo inter diuifam uidlimam prælatis omnium,qui unquam fucrc,Macedoniæ regu ar/ mis,reges duo folito more tua regentes latera pater præuedli fumusiôi fccutum eft Macedo num agmcn.hoc ego,eti3m fi quid ante admififtèm piaculo dignumjuftratus amp;nbsp;expiatus fa cro, turn cum maxime in hoftiam itineri noftro cireijdatam intucns,parricidium,ucncna,gla dios in comefatione præparatos uolutabam in animoiut quibus airjs deinde facris cotamina ram omni fcelere gentem cxpiarem7 fed cæcus criminandi cupiditate animus,dum omnia fu fpecta efficcre uulnaliud alio confundit.nam fi ueneno te inter cœnam tollere uolui:quid mi/ nusapeum fuit:quàm pertinacicercamine.ôi concurfu iratum tc efficere Cut mcrito,ficut feci/ fti, inuitatus ad cœnam abnueres C cum autem iratus ncgaftcs:utrum ut placarem te, danda opera fuit, ut aliam quærerem occafionem, quoniam femel uenenum paraueram: an ab illo confilio uclut trâfiliendum ad aliud fuit, ut ferro te,ÔC quidem eo die per fpeciem comefatio/ nis occiderem C quo deinde modo,fi te metu mortis credebam cœnam euitafte mcam: no ab codem metu comefationem quoep euitaturumexiftimabamCNo eft res,qua crubcfcam pa/ ter,fi die fefto inter æquales largiore uino fum ufus:tu quoq? uelim inquiras, qua lætitia,quo lufu apud mc cclcbratum hefternum conuiuium fit.illic etiam.prauo forfitan odio prouchen tCiquod in iuucnili armorum certamine pars noftra non inferior fucranmiferia hæc,amp; metus crapulam facile excufterunt. quod fi' non interueniffent infidiatorcs: fomno fopiti iaccremus. Si domum tuam expugnaturus, capta domo dominum interfeefturus eram: non temperaf/ fern uino in unum diem C non milites abftinuiftem mcos C Et nc ego mc folum nimia fimpH citate tucar: iple quoep minime malus, ac fufpicax fratcr,nihil aliud fcio,inquit;neque arguo: nifi quod cum ferro comefatum ucncrunt.fi quæram undc id ipfum feias; necefte crit,aut fpc culatorum tuorum plcnam domum fuifte meain:aut illos ita aperte fumpfiffc ferru:ut omnes uidercnt.Et nc quid ipfe aut prius inquififte,auc nuc criminofe argumetari uidcrctun te quæ/ rcrc ex qs, quos nominaftet, iubcbatian ferrum habuiftent C ut tanquam in re dubia cum id quæfifteSjquod ipfi fatentunpro couidlishaberetur.Quin tu illud quæri iubesC num tui occt dçndi caufa ferru fumpfcrintC num me aurhore,5C feiete C hoc cnim uideri uis-.no illud,quod facentur.se palàm eft, St Ilù fe tuendi caufa fumpfiffc dicunt.rc(ftc,an perperâ feccrint,ipfi fui facfti rationem reddent.meâ caufam,quæ nihil eo faôto contingitur:ne mifcucris.aut cxpîica: rrr utruni

utrum apcrte.an dàm te aggrefTuri fucrimusCfi aperte:cur non omncs ferrum habuimusC’cur ncmo præter cos, qui tuum fpeculatorem pulfaruntC fi clàmiquis ordo confilq fuitC conutuio foluto,cu comefator ego difceflîfiemtquatuor fubftitiiïennuc iopitum ce aggrederéturC quo/ modo fcfclhncnt ôi alicni,SC mef,ôC maxime fufpcdlitquia paulo ante in rixa faerantfquomo do autem trucidato te ipfi cuafuri fuerint C quatuor gladrjs domus tua capi.ôi expugnari po tuftÇ’Quin tu omiiTa ifta nocturna fabula,ad id,quod dolcs:quod inuidiâ uriureuerterisCcur ufquarn regni, tui mentio fuit Demetri Ccur dignior partis fortunæ fucceffor quibufdam ui/ devis,quàm ego7cur fpem meâ,quæfi tu non efiès certa erat:dubium,ôi follidtam facisCHæc fentit Pcrfeus:etfi non dicit: hæc iftum inimicum,hæc aceufatorem faciuntdiæc domum, hæc regnum tuum criminibus,8i fufpicionibus rcplcnt.Ego autem pater,quemadmodû neenune fperarc regnu,necambigerc unquam de eo forfitan debcam,quia minor fum: quia tu me ma iori cedere uisific illud nec debui facere,ncc debeo:ut indignus te pâtre, indignus omnibus ui dear.id enim uitqsmeis.non cedendo cui ius fasc^ eft,non modeftia confequar. Romanos obijcis mihi; ÔC ea quæ gloriæ efle debent, in crimen uertis.ego nec obfes Romanis ut trade/ rcnnec ut legatus mitterer,à te petq.mifTus ire no recufaui.utrocp tempore ita me ge{ïi:ne tibi pudori, ne regno tuo, ne genti Maccdonum efiem. itaq; mihi cum Romanis amicitiæ cauia tu fuifti pater, quoad tecum illis pax manebittmccum quoque gratia erit.fi bellum efle cœpc ric:qui obfes.qui legatuS pro patre non inutilis foiadem hortisillis acerriraus ero. Nec hodic nt profit mihi gratia Romanoru poftulo.ne obfir,tantum dcprccor.nec in bello coepitmcc ad bcllum rcferuerur.pacis pignus fui:ad pacem retinendam legatus miflus fum. neutra res mi/ hi nec gloriæ,nec crimini fit. Ego fi quid impie in te pater, fi quid federate in fratrem admifii nullam dcprecor pœnam.fi innocens fumtne inuidia c6flagrem,cum criminc non poflim,de/ precor. Non hodie me primum frater accufat.fed hodie primum aperte, nullo meo in fc me/ rito. Si mihi pater fuccenferct; te maiorcm fratrem pro minore deprecari oportebat: te ado/ Icfcêciæ, te errori ueniam impetrare.in co ubi præfidium efle oportcbat;ibi cxitium cft.E con uiuio,Si comefatione propè femifomnusraptus fum ad caufam parricidij dicendam. fine ad/ uocatis, fine patronis ipfc pro me dicere cogor. fi pro alio dicendum eflet ; tempus ad medi/ tandum. SC ad componendam orationem fumpfiflem: cum quid aliud, quam ingenij fama pcriclitarerç' ignarus quid accerfitus eflcm,te iratum,te iubentem dicere caufam,fratrem accu fantem audiui.ille diu ante præparata,meditata in me oratione eft ufus. ego id tantum tem/ poris,quoaccufatus fum: ad cognofeendum quidagerctur,habui. utrum momento illo ho/ ræ aceufatorem audirem C an defenfionem meditarer C attonitus repentino atque inopinato malo uix quid obfjccretur intclligere potuû’nedum fan's feiam quo modo me tucar.Quid mi hi fpei eflet: nifi patrem iudicem habercm Zapud quem,etiam fi à fratre cantate iiincor: mt/ fericordia certe reus uinci no debco. ego enim ut me mihi.tibiq^ ferues,precor:ille ut me in (e curitatem fuam occidas,poftulat.quideum,cum regnum ei tradideris,faclurum credis in me efle: qui iam nunc fanguine meo fibi indulged æquum cenfet C Dicenti hæc lachrymæ ß/ mul fpiricum.ÔC uoeem intcrcluferunt.Philippus fummotis ijs paulifper collocutus cum ami/ cis, pronuntiauinnon uerbis fe, necunius horæ difceptatione caufam eorum dijudicaturum: fed inquirendo in utriufque uitam, mores dióta facftac^ in magnis, paruiscp rebus obfer/ uando: ut omnibus apparcrennoótis proximæ crimen facile rcui(ftu:fufpelt;ftam nimiam cum Romanis Demetrq gratiam efle. Hæc uiuo Philippo uelut femina iaCta funt maccdoni/ ci belli:quod maxime cum Perfeo gerendum erat. Cofules ambo in Ligures,quæ tum una confularis prouincia erat:profici(cutur.SiJ quia profpere ibi res geflcrunnfupplicatio in unum diem décréta eft. Ligurum duo millia fere ad extremum finem prouinciæ Galliæ,ubi caftra Marcellus habebat: uenerunt,uti rcciperentur orantes. Marcellus operiri eodem loco Ligu/ ribus iuflis, fenatum per litcras confuluit. fenatus refcribere M. Ogulnium prætorem Mar/ cello iuflinuerius fuifle confules, quorum prouincia effet: quam fe quid è republica eflet, de/ cerncre. turn quoq? non placere fibi: fed per deditioncm Ligures rccipi: Si receptis arma adi/ mi:atquc cos ad confulcm mitti fenatu æquum cenfere,; Prætorcs eodem tempore,P.Mati

lias in uhcriorcm Hifpaniâquam SC priore prætùra prouinciam obtinucrahQ.FuIüius Flac/ eus in citeriorem perueniuexerdtumc]^ à Terentto acccpit.natn ulterior morte P^Sempronij proprætorisfinc imperio fuerat. Fuluium Flaccum oppidû Hifpànum Vrbicuam nomine oppugnantê Celtiberi adorti funt.dura ibi prælia aliquot faóta.multi Romani milites SC uub nerati, SC interfcôli funt. uicit perfeuerantia Fuluiustquod nulla ui abftrahi ab obiîdione po/ tuit.Celtiberi fcHi prælijs uarijs ablceflerunt.utbs amoto auxilio eorum intra paucos dies ca pta,5C direpta cft.prædam militibus prxtor conceiKt.Fuluius hoc oppido capto,P. Manlius excrcitu tantum in unu coaôlo,qui dilïipatus fueratmulla alia rriemorabiîi gefta re,exercitus in hyberna deduxerunt. Hæc ea æftate in Hifpania gefta. Tercntius,qui ex ca prouincia dccefterat:ouans urbem inqt.translatum argenti pondo millia C C C x x: auri l X x x n pondojaureæ coronæ bX vi r. Eode anno inter populum Carthaginenfem.Ôi regem Ma faniftam in repræfenti difeeptatores Romani de agro foerut.ceperat eum ab Garthaginen/ Obus pater Malaniftæ Gala. Galam Syphax inde expulerat: poftea in gratiam foceri Af/ drubalis Carthaginenfîbus dono dederat. Carthaginenfes eo anno Mafanifta cxpulerau Haud minore certamine animoru,quàm cum ferro SC acic dimicarunt: res aôia apud Romä hos.Carthaginéfes.quod primo maiorû fuorum fuiflet: deinde à Syphace ad fc perueniffeti repetebant. Mafanifta paterni regni agrum fe SC recepifte,amp;: habere iure gentium aiebat. SC caufa,8i pofteftîone fuperioré cfte.nihil aliud fe in ea difeeptatione metucre; quàm ne pudop Romanoru,dum uereantur ne quid focio atqj amico régi aduerfus comunes,fuos, atqj illius hoftes indulfifte uidcantundamno fit.Legati pofteftîonis ius no mutarut. caufam intégrant Romam ad fenatum reiecerunt. In Liguribus nihil poftea geftum.recefterant primum in deuios faltus. deinde dimiffo exercitu, paftim in uicos, caftella^ fua dilapfi funt. Confuies quoep dimittere exercitu uoluerunttac de ea re patres confulucrunt, Alteru ex his dimifto ex/ ercitu admagiftratus in annu creâdos uenire Româ iufterunt: alterum cum Icgionibiis fuis Pifts hyemare.Fama erauGallos trafalpinos iuuentutcm armare: ncc in quam regionem ïta iiæ cffufura fe multitudo eftet.fciebatur. ita inter fe confules compararuntut Cn. Bebius a dl comitia irenquia M.Bebius frater eius confulatu petebatComitia cofulibus rogandis fûere, cteati PiCornelius Lentülus,M.Bcbius Pamphilus.Prætores inde faóli duo Q. Fabfj, Ma/ ' ximus,amp;: Buteo.T.CIaudius Nero,Q.Petilius Spurinus.M.Pinarius Pofca.L.Duronius.Is inito magiftratu prouinciæ ita forte euenerunt.Ligures confu!ibus:prætoribus,Q.PctiIio urz bana, Q. Fabio Maximo peregrina, Q. Fabio Buteoni Gallia, T. Claudio Neroni Sicilia M.Pinario Sardinia,L.Duronio Appulia;ô: Iftriadiecfti:quodTarentini,Brudi(îniq^ nun/ tiabanf.maritimos agros infeftos tranfmarinaru nauium latrocinijs cftc.eadcm Maftilienfeâ de Ligurumnauibusquerebantur.Exercitusindedecreti,quatuorlegioncsconfules,quinà / , tniKia ducen^ Romanospedites, trecenos haberent,équités,Si quindecim milliaTociûm, ac latini nomii^,Ô(ftingentos equites.Tn Hifpanqs prorogatu ucteribus prætoribus imperium cft cum exercitibus,quos habereti Ôiin fupplemêtum décréta tria millia ciuium Romanoru* ducenti équités, SC fociùm latini nominis fex millia peditum, trecenti équités * Ncc rei naua/ lis cura omifta. duumuiros in earn rem confules create iuftï: per quos naues Uiginti deduôtœ! naualibus foefjs ciuium Romanorum, qui feruitutem feruiilent, compicrentur; ingenui tan/ turn ut rjs præeftent. Inter duumuiros ita diuifa tuenda denis nauibus maritima ora:ut pro/ tnontorium rjs Mineruæ uelut cardo in medio efteualter in dexteram partem ufque adMaf/ filiam, læuam alter ufque ad Bariiim tuerentur. Prodigia multa fœda Si Romæ eo anne» uifaiSi nuntiata peregre. In Area Vulcani, SC Concordiæ fanguinem pluit: SC pontifîces ha/ ftas motas nuntiaucre: SC Lanuurj fi'mulachrum lunonis Sofpitæ lachrymafte. SC peftilen/ tia in agris.foriscp SC conciliabulis,ôi in urbe tanta erariut libitina tuncuix fuffîceret.His pro/ digrjs, cladibusquc anxrj patres decreuerunt: ut SC confules quibus drjs uideretur, hoftijs ma ioribus facrificarenti SC decemuiri libros adirent, eorum decreto fupplicatio circa omnia pul/ uinaria Romæ iö diem unum indióla eft, qfdem authoribus SC fenatus cenfuit: SC confules

196 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C. Q^'V A K T AH _ nbsp;*

edixerunt:ut per totatn Itaïiatn tn'duum fupplicatio,ói fen'x ciïcnt.Peftilenti'æ tattta ui'ä erat; ut cum propter defccli'onem Corforum, bellum que ab Ilienfibus concitatum in Sardinia, oito millia peditum ex foeqs latini nominis feribi placuiflet, SC C C C équités; quos M.Piz nanus pretor fecum in Sardinians traticeretitâtum hominum demortuum eHejtantura ubi/ que ægrorum confules renuntiauerint ; ut is numerus cfFici militum non potuent. quod dez eratmilitum; fumcre à Cn. Bebio proconfule, qui Pilis hybernabaniufTusprætor; atqucin/ de in Sardiniam traqcere. L. Duronio prætori, cui prouincia Appulia cuenerat; adieóla de Bacchanaltbus quæftio eft; cuius refidua quædam uelut femina ex prioribus malis iam prio rcannoapparuerant. fed magis inchoatæ apud L. Puppium prætorem quæftiones erant; quàm ad exitu ullum perduche. id perfecate nouum prætorem, ne ferperetiterum latius.pa tres iuftcrunt. Et leges de ambitu confules ex authoritate fenatus ad populum tulerunt.Lcz gationes deinde in (enatum introduxerunt; regum primas, Eumenis, SC Ariarathis Cappa/ docis,8i Pharnacis Pontici.nec ultra quicquam rjs refponfum eft; quàm mifturos,qui de con trouerfqs eorum cognofeerennftatuerentq^. Lacedæmonioru deinde cxulum,ÔC Achæorum Icgati introduefti funt. SC fpes data exulibus eft; feripturum fenatum Achæis, ut reftitucrenz tur. Achæi de Meftene recepta, compolîtisc^ ibi rebus cum aftenfu patrum expofuerunt. Et à Philippo rege Macedonum duo legati uenerunt Philoclcs,5C Apelles, nulla fuper re, quæ ab fenatu petenda eftet ;,fpcculatum magis, inquilîtumt'p miffi de rjs,quorum Perfeus Dez metrium inlimulaftet fermonum cum Romanis,maxime cum T.Quintio, aduerfus fratrem de regno habitorum. Hos tanquam medios, nec in altcrius fauorem inclinatosmiferat rcx. crant autem SC hi Perfei fraudis in fratrem miniftri.SC participes. Demetrius omnium,præz terquam fraterni fceleris, quod nuper eruperat, ignarus, primo ncque magnam ,nequc nul/ lam fpem habcbat,patrem fibi placari polfc.minus deinde indies partis animo fidebat;cum' oblîderi aures à fratre cerneret.itacp circunfpiciens dicfta,facftacp fua, ne cuius fufpiciones au/ geret;maxime ab omni mentione,SCconragione Romanorum abftincbat; ut ncque feribi 11/ bi uellct ; quia hoc præcipue criminum genere exafperari animum (êntiebat. Philippus fi/ mul ne otio miles deterior fieret ; fimul aucrtendæ fufpicionis caufa quicquam à fe agitari de Romano bello, Stobos Pæoniæ exercitu indido, in Mædicam ducere pergit. Cupido eum ceperat in uerticem Æmi montis afcendendi;quia uulgatæ opinion! credidcrat-.Ponticum fi/ mul SC Adriaticum mare,8C Iftrum amnem,SC Alpcis confpici pofte.fubicdaoculis ea haud parui fibi moment! futura ad cogitationem Romani belli. Percundatus regionis peritos de afcenfu Æmi, cum fatis inter omnes conftarct, uiam exercitu! nullam efte; paucis, SC expedi/ tis pcrdiffîcilimum aditum; ut fermone familiar! minorem filium permulcerct; quem ftatuez rat non ducere lecum;primum quæritab eo;cum tanta difficultas itineris proponatunutruna perfeuerandum fit in incepto Can abftinendumC fi pergat tarnen ire;non pofte obliuife! fe in talibus rebus Antigoni;qui fæua tempeftate iadatus,in eadem naue fccum cum fuos omnes habuiftenpræcepifte liberis diceretunut SC ipfi mcminiftentiôC ita pofteris proderent;nc quis cum tota gente fimul in rebus dubfjs periclitari änderet. memorem ergo fe præccpti eius, duos fimul filios non commifturum in alcam eius, qui proponcretur, cafus. SC quoniam maz iorem filium fecum ducerenminorem adfubfidia fpei,8C euftodiam regni remifturum in Ma cedoniam efte. Non fallebat Demetrium; ablegari fe, ne adeftet confilio; cum in confpedti locorum confultarct;quà proxime itinera ad mare Adriaticum, atq? Italiam ducerennquætç: belli ratio eftet futura. fed non folum parendum patri tum, fed ctiam aftentiendum erat; ne inuitum patere fufpitionem faceret. Vttarnen iter ei tutum in Maccdoniam efteuDidas ex prætoribus regqs unus, qui Pæoniæ præerat;iuftus eft profèqui eum cum modico præfidio,, Hunc quoq; Perfeus,ficut plerofq^ pafris amicorum, ex quo haud dubium cuiquam efte cce/ pcrat,ad quem ita inclinato régis animo hæreditas regni pertinerct,intcrcóiuratos in fratris pcrniciem habuit. in præfentia dat ci omnia mandata;ut per omne obfequium infinuaret fe ' in quammaxime familiärem ufum ; ut elicere omnia arcana, fpecularicp abditos eins fenfus

poflct.ita digrcdi'tur Demetrius cum infeftioribus.qua'm IÎ folus irenpræfîJijs. nbsp;Philippus

Mædicam primum,dcinde folitudines inceriacentes Mædicæ atque Æmo tranfgrcflus.fepu mis demum caftris ad radices moncis peruenic. ibi unum moratus diem ad dcligedos, quos duceret fecum, tertio die iter eft ingrefTus. Modieus primo labor in imis collibus fuir, quan/ tum in altitudinem egrediebantur: magis magisép fylueftria, SC plcraque inuia loca excipiez bant, peruenere deinde in tarn opacum itenut præ deniitate arboru,immi(Torumcj^ aliorum in aliosramorura perfpici ccelum uix pofTet.ut uero iugis appropinquabant: quod rarum in / alijs locis cfietiadeo omnia contedla nebulaiut haud fceus,quàm noóturno itinere impediren tur. tertio demum die ad uerticem peruentum. nihil uulgatæ opinion! digrcfïî inde detraxez runt: magis credo ne uanitas itineris ludibrio effet: quàm quod diuerfa inter fe maria , monz tescp.ôi amnes ex uno loco confpici potuerint. Vexati omnes. Si ante alios rex ipfe,quo graz uior ætate erat, difficultate uiæ eft.duabus aris ibi loui.ôi Soli facratis cum immolaflenfquaz triduo afeenderat) biduo eft digreffus, frigora noôturna maxime inetucns:quæ caniculæ orz tu (îmillima brumalibus erant. Multis per eos dies difficultatibus conflidtatus, nihil lætioz ra in caftris inuenit: ubi fumma penuria erat: ut in regione, quam ab omni parte folitudines clauderent.itacp unum tantum moratus diem quietis eorum caufa,quos habuerat fecum,itiz ncrc inde (îmili fugæ in Dentilochos tranfcurrit.Soci) erant.fed propter inopiam haud fccus quam hoftium fines Macedones populati funt. rapiendo paftim uillas primum. dein quofz dam etiam uicos euaftarunt, no fine magno pudorc regis: cum fociorum uoces nequicquam deos focialesmomenép fuum implorâtes audiret. Fruméto inde fublato in Mædicam regrefz fus,urbem,quam Petram appellannoppugnare eft adortus, ipfe à campeftri adieu caftra po fuit. Perfeum filium cum raodica manu circummifit: ut à fuperioribus locis urbem aggredez retur. Oppidanûcum terror undique inftaret: obfidibus datis, in præfcntia dediderunt fefe. qdem, pofteaquara exercitus receffit: obliti obfidum, reliefta urbe in loca munita, ôi montes refugerunt.Philippus omni généré laboris fine ullo effeôtu fatigatis militibus.ôi fraude præz toris Didæauôlis filium fufpicionibus, in Macedoniam redrjt. Miffus hic cornes, ut ante didlum eft,cum fimplicitatem iuuenis incauti. Si fuis hand immerito fuccéfentis,affentanda, indignandoque Si ipfe uicem eius captaret: in omnia ultro fuam oftèrens operam, fide daz ta arcana eius elicuit.Fugam ad Romanos Demetrius meditabatur.cui cófilio adiutor dcûm bencficio oblatus uidebatur Pæoniæ prætor : per cuius prouinciam fpem ceperat elabi tuto pofte. Hoc confilium cxtemplo ÔC fratri proditunS: authore co indicatur patri. Litcræ priz mum ad obfidentera Petram allatæ funt. inde Herodorus C princeps hic amicorum Demez trfj erat ) in euftodiam eft conieeftus: Si Demetrius diftîmulantcr afferuari iuftus. Hæc fuper cætera triftem aduentum in Macedonian! régi fcccrunt. mouchant eum Si præfcntia crimiz na. expeôtandos tarnen quos adexploranda omnia Romam miferat, cenfebat. His anxius curis cum aliquot menfes cgiftet: tandem Icgati, iam ante præmeditatis in Macedonia, quæ ab Roma renuntiarent, ucncrunt. qui fuper cætera fcelcra falfas etiam literas figno adultez rino T. Quintfj fignatas reddiderunt régi, deprecatio erat in literis : fi quid adolcfccns cupiz ditateregniprolapfusfecum egiftet. nihil eum aduerfus fuorum quenquamfaefturum. nez que eum fefe efte: qui ulltus impij confilij author fururus uideri poffit. Hæ litcræ fidem Perz feicriminibus fecerunt.itaqj Herodorus cxtemplo diu excruciatus fine indicio rci ullius in tot mentis moritur. Demetrium iterum ad patrem aceufauit Perfeus fuga per Pæoniam præz parata.arguebant Si corrupt! quidam:ut comités itineris eftent.maxime falfæ literæT.Quirt tq urgebant. nihil tarnen palam grauius pronuntiatum de eo eft: ut dolo potius intcrficcrez tur. nec id cura ipfius: fed ne pœna eius confilia aduerfus Romanos nudarct. Ab Theftaloz nica Demetriadem ipficum itereffet: ad Aftreum Pæoniæ Demetrium mittit cum codem comité Dida: Perfeum ad Philippopolin ad obfidcs Thracum accipiendos.digrcdienti ab fe Didæ mandata dediftedicitur de filiooccidendo. Sacrificium ab Dida feu inft!tutum,feui Gmulatum eft:ad quod celebrandum inuitatus Demetrius ab Äftreo Heracleam uenit.in eà rrr i ccena

198 ■' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. Q^V A R T AE

ccena di'citur uencnu datum, poculo epoto cxtemplo fenfit. ôi mox coorti's doloribus, rclicfto conuiuio,cum incubiculum reccpifl'cc iefet crudelicate patris conquerens, parricidium fratris, ac Didæ fcelus incufans.torquebatun intromiHi deinde Thyrfis quidam Scubaræus, ÔC Ber/ reus Alexander,inicótis tapctibus in caput,faucesq;, ipiritu intcrcluferunt.ita innoxius ado/ lefcens,cum in eo ne timplici quide genere mortis cócenti inimici fuiflenninterficitur. Dum hxc in Macedonia gcruntur: L.Æmylius Paulus prorogato confulari imperio,principio ue/ ris in Ligures Ingaunos excrcitum introduxit. Vbi primum in hortium finibus caftra pofuit: legati ad eum per fpeciem pacis petendæ fpeculacum uenerunt. neganti Paulo nifi cum dedi tis pacifci pacem,non tarn id rccufabantiquam tepore opus clïe aiebanc:ut generi agrefti ho minum perfuadcretur.ad hoc decern dieru induciæ cum darentur:pecierunt deinde: ne trans montes proximos caftris pabulatum, lignatumCj^ milites irent. cultaea loca fuoru finiu eire* id ubi impetraucre:poft eos ipfos montes, unde auerterant hoftem,excrcitu omni coacto, re pente multitudine ingéti caftra Romanoru oppugnare fimul omnibus porcis aggreflî funt, iumma ui totum unum diem oppugnarunt-.ita, ut nc efferendi quidem (igna Romanis fpa/ tium.nec ad explicadam aciem locus eftec.conferti in porcis obftando magis,quàm pugnan/ do caftra cucabancur. fub occafum foliscum receffiflent hoftes: duos équités ad M. Bebiutn confulem cum literis Pifas mitcitrut obfefto per inducias fibi quamprimum fubfidio ucnirct.

Bebius exercitü M. Pinario prætori eunti inSardiniam tradiderat. cæterum Si fenatu litc/ ris certioré fecic-.obfideri à Liguribus L. Æmyliûîôi M.Claudio Marcello, cuius proxima in/ de prouincia eranfcripfinut fi uidere^ ci,excrcitû ex Gallia craduceret in Ligures: Si L.xî.my/ lium liberaret obfidione.Ha:c fera futura auxilia erant. Ligures ad caftra poftero die redeur. yBmylius cum Si ueturos fciflct:Sc educere in aciem copias potuiflet;intra uallum fuos tenuit: ut extraheret rem in id tempus:quo Bebius cum excrcitu uenire à Pilis poflec. Romæ ma/ gnam crepidatione liceræ Bebrj iccerunt: co maiore: quod paucos poft dies Marcellus,tradi/ to exercicu Fabio, Romam cum ueniflet: fpem ademit, eum,qui in Gallia eflec,cxercitum in Ligures craduci poftetquia bellum cum Iftris effet.prohibetibus coloniam Aquileiam dedu/ ci.eô profcdtum Fabiu'.neqj inde regredi bello inchoato pofte, Vna,ô^ ea ipfa cardior quam tempus poftulabat,fubßdr) fpeserac:fî confulcs maturaffèntin prouinciam irc.id ut facercnc, pro le quifque patrum uociferari. Confutes nifi confeólo deleótu negate icuros fe. ncc fuam fcgnitiam.led uim morbi in caufa]cftc,quo ferius perficeretur. non tarnen potuerunt fuftine/ re confcnfum fenatus.quin paludati exirenc: 32 miïicibus,quoscófcriptos haberent:dicm edi/ ccrcnt, quo Pifas conuenirent. permiftum ut qua irent, protinus fubitarios milices fcribcrcntt duccrenccp fccum, Et prætoribus Q.Petilio, Q. Fabio impcratum eft: ut Petilius duas le/ gioncs ciuium Romanorum tumultuarias fcnberct: ôi omncs minores quinquaginca annis iacramento rogaret: Fabio: ut focrjs latini nominis' x v millia peditum, oótingcncos cqui/ tes impcraret, Duuuiri nauales creati M.Macienus,0i C, Lucretiusinauestp fjs ornatx func, cuiufqj adgallicum finum prouincia erat: imperatum:ut claflem primo quoque tempore du/ ceret in Ligurum oram:fi quo ufui efte L.Æmylio,atque eius excrcitui poftet. Æmylius.po ftcaquam nihil ufquam auxilij oftcndebatuninterceptos credens équités, non ultra differen dum ratus quin per fe fortunam tentarct, priufquam hoftes uenirent, qui iam fegnius, fccor/ diusep oppugnabat:ad quatuor portas exercicum inftruxit:ut figno dato fimul ex omnibus partibus eruptionem facerent.quatuor extraordinarijs cohortibus duas adiunxit, præpofito M. Valerio legato.erumpere extraordinarijs cohortibus à porta iuftit.ad dexteram principa lem haftatos legionis primæ inftruxittprincipes ex cade legione in fubfidijs pofuit M.Serui/ Iio,amp;L.Sulpitio tribunis militum his præpofitis, tertia legio aduerfus principalcm finiftram portam inftruóta eft.id tantum mutatu:principes primi.K haftati in fubfi'dtjs locati:Sex.Iu/ lius Cæfar,Ôi L. Aurelius Cotta tribuni milieu huic legioni pra:pofiti funt.Q.Fuluius Flaccus legatus cum dextera ala ad quæftoriâ portam pofitus.duæ cohortes,ÔC triart) duarum legio/ num in præfîdio caftroru manere iuflï.Qmnes portas cócionabundus ipfe imperator circuit.

ÔC quibulcunq; irritamcmtis potcrat, iras militum acuebaununc fraudem hoflium incufansî qui pace petita,tnducqs datis.per ipfum induciarum tempus contra ius gentium ad caftra op pugnanda ueniffennnûc quantus pudor eflet edocenstab Liguribus latronibus uerius,quàin hoitibus iuftis Romanum exercitura obfideri. Quo ore quifquam ueftrum, fi hinc alieno præfidio.no ueftra uirtuteeuaferitis:occurret,non dico eis militibus,qui Annibalem,qui Phi lippum.qui Antiochum.maximosnoftræ xtatis reges ducesc^ uicerunnfed tjs.qui hos ipfos ligures aliquoties pccorum modo fugientes per faltus inuios confeötati cccideruntC quod Hi fpani, quod Galli, quod Macedones, Pœniue non audeant : Liguftinus hoftis uallum Ro/ manum fubit Cobfidet ultro: Si oppugnat, quem ferutantes antea in deuios faltus abditum amp;nbsp;latentem uix inueniebaraus C Ad hæc confentiens reddebatur militum clamor: nullam militum culpam effetquibus nemo ad erumpendum fignum dedißet. davet fignum. intclle/ dlurum eofdem, qui antea fuerint, Si Romanos,amp;[ Ligures efle. Dina cis montes caftra Li gurum eranc. ex fis primis diebus fole orto pariter omnes compofiti. Si inftrudti procédé/ bant.tum nifi exatiati cibo, uinoqj arma non capiebant. difperfi, inordinati cxibant-.ut qui/ bus pro fpe certum effet, hoftes extra uallum figna non elaturos'. Aduerfus ita incompofi/ tos eos uenientes clamore pariter omnium, qui in caftris erant,calonum quoque. Si lixarum fublato,fimul omnibus portis Romani cruperunt.Liguribus adeo improuifa resfuiuut per/ indeac fi infidfis circunuenti forent, trepidarét. Exiguum temporis aliqua forma pugnæ fuit, fuga deinde effufa Sifugientium paflim cædes erat, equitibus dato figno, ut confcendcrcnt cquos: nee effugere quenquam finerent: in caftra omnes trépida fuga compulfi funt: deinde ipfis exuti caftris. Supra X v millia Ligurum eo die occifa: capta duo millia, Si quingenti. Triduo poft Ligurum Ingaunorum omne nomen obfidibus datis in dedirionem uenit, gu/ bernatorcs,nautæqî conquifiti, qui prædatores fuiftent n'auibus: atque omnes in euftodiam conieóli. Et à M. Macieno duumuiro naues eius generis in Liguftina ora X x x 11 captas funt.Hæc qui nuntiarent.literasque ad fenatum ferrcnt,L. Aurelius Cotta,C.Sulpitius Gal/ lus Romam miftï: fimulcp peterent: ut L. Æmylio confeóla prouincia decedere. Si deducêre fecum milites licerenatque dimittere.Vtrunq? permiflum ab fenatu.ôJ fupplicatioad ómnia puluinaria per triduum décréta. iuflïcp prætores, Petilius urbanas dimittere legionesj Pa/ bius foefis atque nomini latino remittere deledtum. Si uti prxtor urbanus confulibus fcribe/ ref.fenatum æquu cenièrc,fubitarios milites tumultus caufa conferiptos primo quoqj tépore dimitti. Colonia Grauifcæ co anno deduóta eft in agrû hetrufeu de Tarquiniéfibus'quon dam captum.quina iugera agri data.triumuiri deduxerunt C.Calpurnius Pifo,P. Claudius Pulchcr,C. Terentius Iftra. Siccitate Si inopia frugum infignis annus fuit.fex menfes nun quam pluuifte memoria proditu. Eodem anno in agro L.Pctilfi feribæ fub laniculo ,dum cultoresagri altius moliuntur terram:duæ lapidcæ arcæ oeftonos ferme pedes longæ, quater/ nos latæinuentæ funt.operculis plumbo deuindtis.literis Latinis, Græciscputracp arcainferi pta erat.in altéra Numara PompiliumiPomponis filium, regem Romanorum,fepultu eflci in altera,libros Numæ Pompilfi ineffe. Eas areas cum ex amicorum fententia dominus ape/ ruiflenquæ titulum fepulti regis habucraninanis inuenta fine ullo ueftigio corporis humani, aut ullius rci: per tabem tôt annoru omnibus abfumptis. in altéra duo fafees câdelis inuoluti feptenos habuere libros,non integros modo,fed recentiftima fpecie.feptem libri Latini de iu te pontifîcio erant:feptcm Græci de difeiplina fapientiæ:quæ illius ætatis efte potuit. Adficit Antiâs Valerius Pythagoricos fuiffe. uulgatæ opinioni,quia creditor Pythagoræ auditorem fuiife Numam:mcndacio probabili accomodat fîdem.Primo ab amicis,qui in re præfenti fue runt; libri leôli.mox pluribus legentibus cum uulgarentunQ. Petilius prætor urbanus ftudio fus legendi eos libros à L.Petilio fumpfît.ôi erat familiaris ufus: quod feribam cum quxftor Q.Petilius in decuriâ legerat.Lecftis rcrû fummis cum animaduertiftet pleracp ad difloluen/ dam religioné e{îc,L.Petilio dixinfefe eos libros in ignem conicôluru efle.prius q; id faccret, fe ci permittere uti fi quod feu ius,feu auxiliu fe habere ad cos libros repetendos exiftimarct: expcrirettir.id integra fua gratia eu faclurû.iScriba tribunos plc.adit.ab tribunis ad fenatum

too nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. Q_v A R T AE

res eft rciccfta.prætor fe Si iufiuradum dare paratum efte aiebat-.Iibros eos legi'/eruant]^ non oporterc.Scnatus cenfuit fads habendum: quod prætor iudurandum polliccretur. libros pri mo quoep tempore in comitio cremandos efte. pretium pro libds, quantum Q. Pctilio præz tori.maioricp parti tribunorum plebis uiderctundomino efte foluendum, id fenba non acce'/ pit. libri in comitio igne à uiiftimarijs in confpedtu populi cremati funt. Magnum bellum ca a:ftare coortura in Hifpania citeriore. Ad v Si xx x millia hominum,quantum nunz quam ferme ancea.Celtibcri comparaucrat.Q.Fuluius Flaccus earn optinebat prouinciam. is quia armareiuucLvUwai CeltiberosaudicrauSi ipfe quanta poterat.àfocijsauxilia contra xcrat.fed ncquaquam numero militum hoftem æquabat. Principio ueris excrcitum in Carz petaniam deduxit: Si caftra locauit ad oppidum Eburiam, modico præfidio in uibe poGto. Paucis poft diebus Celtiberi millia duo fermé inde fub colle pofucrût caftra.quos ubi adefle prætor Romanus fenGt: M. Fuluium fratrem cum duabus turmis focioru equitum ad caftra hoftium fpeculatum miGt: ut uiferet quanta effent. pugna abftineret: rcciperctépïcieiG hoz ftium equitatu excuntem uidiftet. Ita utpræccptum crat.fccit.pcr dies aliquot nihil ultra mo tumiquàm uthæ duæturmæ oftenderentur: dein fubducerentur: ubi cquitatushoftium caz ftris procurriftet.Poftremo Si Celtiberi omnibus Gmul peditu.equitutj^ copfjs caftriscgrelli, acic direóta medio fermé fpado inter bina caftra conftiterunt. Campus erat,planus omnis. Si aptus pugnæ.ibi ftetere Hifpani hoftem expcótantes. Romanus intra ualium fuos condz nuit per quatriduum continuumtSi illi eodem loco aciem inftruclam tenuerut. ab Romanis nihil motum.inde quicuerc in caftris CeltibcrGquia pugnæ copia non fiebat.cquitcs tantum in ftationem egrediebantur: ut parati eflent; Gquid ab hoftc moucretiir. pone caftra utrique pabulatum.Si lignatum ibant.ncutri alterosimpcdientes.Prætor Romanus ubi fatis totdiez rum quiete credidit fpem fadlam hofti.nihil fe priorem moturu: L. Acilium cum ala Gniftra, Si fex millibus prouincialium auxiliorum circtiire montes iubet,qui ab tergo hoftibus crant: inde,ubi clamorem audiftet: decurrere ad caftra eorum. notfte profedhi funt: nc pofient conz fpici. Flaccus luce prima C.Scribonium præfeôtum fociûm ad ualium hoftium cum cquitiz busextraordinarqs Gniftræalæ mittit.quos ubi Si propius acccdcre. Si p’ures,cp foliti erant, Celtiberi confpexerunt: omnis equitatus effunditur caftriszGmul Si peditibus Ggnum ad exz eundum datur. Scribonius,uti pra?ccptum erat, ubi primum fremitum equeftriura audiuitî auertit equos:Si caftra repetit. eo eftuGus fequi hoftes. primo équités,mox Si peditum acics aderat:haud dubia fpe caftra co die fe oppugnaturos.quingetos pafius non plus à uallo abe rant. Itaq? ubi Flaccus fatis abftraótos cos à præfidio caftrorum fuorum ratus eft: intra ualz lum exercitu inftrudlo, tribus partibus Gmul erumpinclamorc non tantum ad ardorcm exei tandum pugnæ fublato: fed ctiam utqui in montibus crant,cxaudiret. ncc morati funt quin decurrcrent,Gcut impcratum erat,ad caftra:ubi quinq; millium armatorum.non amplius, re liólum erat præGdium. quos cum Si paucitas fua,8i mukitudo hpftium,Si improuifa res terz ruiffet: propé Gnc certamine capiuntur caftra. caftris,quæ pars maxime à pugnantibus cenz fpici poterat: iniecit Acilius ignem. poftrcmi Celtiberorum qui in acic erât: primi fiammam confpcxcrc.deinde pertotam aciera uulgatum eft:caftraamiftacfte.ôt tum,cum maximcar derennunde illis terror, inde Romanis animus creuit.iam clamor fuorum uincentium accenz debat:iam ardentia hoftium caftra apparebant. Celtiberi parumper incertis animis fiudua ri funt. cætcru poftcaquam receptus pulGs nullus erannec ufquam.niG in cerraminc fpes:pcrz tinacius de integro capeffunt pugnam. Acie media urgebantur acriter à quinta Icgione. adz uerfus læuum cornu, in quo fui generis prouincialia auxilia inftruxifte Romanos cernebant: cum maiorc Gducia intulerunt Ggna.Iam propéerat ut Gniftrum cornu pellerctur Romanis; ni feptima legio fucccfliftet.Gmul ab oppido Eburia,qui in præGdio relidri cranuin medio ar dore pugnæ aduencrut.SC Acilius ab tergo erat.Diu in medio cæG Celtiberi.qui lupercrant; in omnes paflim partes capefiuntfugam. équités bipartito in eos cmifti,magna ex’dem ediz dcre.ad uiginri tria millia hoftium eo die cæfa: capta quatuor mi Ilia ,ôd d CGC, cum equis plus quingentis; Si Ggna militaria l x x x v 111. Magna uidtoria, non tamcn incruenta

fult.Romani de duabus legionibus milites paulo plus c c, focium latini nomints D c c c trigin£a,extcrnorum auxiliarium duo millia ferme. Si quadringenti ceciderunt. Prætor in ca/ ftra uicftorem exercitum reduxit. Acilius manere in caftrisab fe captis iuflus:poftero die fpo lia de hoftibus lecta.öi pro condone donati,quorum uirtus infjgnis fuerac.Saucrjs deinde in oppidum Eburiam deueólis, per Carpetaniam ad Contrebiam deduôtæ legiones. ea urbs circunfefla cum à Cekiberis auxilia accerfifiet: morantibus r|s,non quia ipfi cuniftati funtded quia profeólos à domo inexplicabiles continuis imbribus uiæ,ôi inflati amnes tenebant: de/ fperato auxilio fuorum in deditionem ucnit. Flaccus quoquetempeftanbus fœdis coadtus exercitum omnem in urbem introduxit. Cekiberi, qui domo profedli erant: deditionis igna ri cum tandem fuperatis.ubi primum remiferut imbrcs,amnibus Contrebiam ueniflent: po/ fteaquam caftra nulla extra meenia uiderunt; aut in akefam partem translata rati, aut recef/ filTe hoftes,per negligentiam effufi ad oppidum acceflerunt. In eos duabus portis Romani eruptionem fecerunt:öi incompoßtos adorti fuderunt. quæ res ad reßftendum eos, ÔCad ca/ peßendam pugnam impedrjt: quod non uno agminc,necad figna frequentes ueniebannea/ dem magnæ parti ad fugam faluti fuit.fparfi enim toto paflim campo fe diffuderunt: necuf/ quam cóïcrtos eos hoßis circunuenit. tarnen ad duodecim millia funt cæfa, capta plus quin/ que millia hoftium; cqui quadringenti.figna militaria l x 11. quidam, qui è fuga domum fe recipiebant: akerum agmen Cekiberorum uenientium,dcditionem Contrebiæ,amp;fuâcla/ dem narrando,auertcrunt. extemplo in uicos,caftellatp fua omnes dilapß.Flaccus à Contre bia profedtusper Cekiberiam populabundus ducit Icgiones, muka caftella oppugnando, donee maxima pars Cekiberorum in deditione uenit.Hæc in citchore Hifpania eo anno ge fta. Et in ukeriore Manlius prætor fecunda aliquot prælia cum Lußtanis fecit, Aquileia Colonia latina eodem anno in agro Gallorum eft dedudla: tria millia peditum. quibus data quinquagena iugera: centurionibuscentena.centena quadragena équités acceperunt.trium/ uirideduxerunt P.Cornelius Scipio Naßca,C.Flaminius,L. Manlius Acidinus.Ædes duæ eo anno dcdicatæ funt. una Veneris Erycinæad porta Collinam. dedicauit L.Porcius, L.fi/ lius.Lietanus duumuir. uota erat ab confule L.Porcio Liguftino bello. altera in foro olitorio Pietatis, earn ædem dedicauit M. Attilius Glabrio duumuir. ftatuamq; auratam, quæ pri/ ma omnium in Italia eft ftatua aurataipatris Glabrionis pofuit. Is erattqui earn ædem uo uerat,quo die cum rege Anttocho ad Thermopylas pugnaftct.locaucratq^ idem ex fenatuf/ .confuko. Per eofdem dies,quibus hæ ædes dedicatæ funt:L.Æmylius Paulus procóful ex .Liguribus Ingaunis triumphauit. Tranftulit coronas aurcas quinq; Si uiginti. nee præterea quiequam auri.argcnticp in eo triumpho latum, captiui multi principes Liguru ante currum dudli.æris trecenos militibus diuifit.Auxerunt eius triumphi famam legati Ligurum pacem perpetuam orantes. ita in animum induxifte Ligurum gcntcmmulla unquam arma, niß im/ perata à populo Romano,fumcre.Rcfponfum à Q.Fabio prætore eft Liguribus iuftu fena/ custorationé earn non nouam Liguribuseffe. mensucro ucnoua,ó^ orationi eóuenienseffet: ipforum id plurimum referte, ad confules irent: SC quæ ab ijs imperata effent,facerent, nulli alij quàm confulibus fenatum crediturum efleifyncera fide in pace Ligures eße. Pax in Ligu ribus fuit. In Corfica pugnatum eft cum Corßs, ad duo millia eorum M.Pinarius prætor in acie occidit. qua clade compulß obfides dederunnSC ceræ centum millia pondo. Inde in Sardiniam cxercitus ducftus,SC cum Ilienßbus.gente ne nunc quidem omni parte päcata, fe/ cunda prælia fatfta. Carthaginefibus eodem anno c obfides redditi.pacemq^ cum qs po pulus Romanus non ab fe tantum, fed ab rege etiam Mafanifta præftitit: qui tum præfidio armato agrum,qui in cotrouerfia eranobtinebat. Otiofam prouinciam confules habueruf, M.Bebiuscomitiorum caufaRomâreuocatuscôfulescrcauitiA.Pofthumiû Albinû Lufeu, SC C.Calpurniu Pifonem. Pr.ætores exinde faefti T .Sempronius Gracchus, L.Pofthumius Albinus, P.Cornelius Mamercus, T.Minutius Melliculus, A.Hoftilius Mancinus, C.Me/ nius.ij omnes magiftratu idibus Martfjs inierut. Principio eins anni.quo A.Pofthumius Albinus,SC C.Calpurnius Pifo confules fuerunt:ab A.Pofthumio confule in fenatum intro/ s s s du(fti

ducfti, qni exHiTpania citeriorc ucncrant à Q. Fului'o Flacco:L. Mi’nutius Icgatus, 8i duo tri/ buni militum, T.Menius, 8i L.Terennus Maflaliota.hi cum duo fecûda prælia.dedidonetn Cekibcriæ.confedtam prouinciam nuntiaflenunec ftipendio,quod mitd folercuncc fiumen/ to portato ad exercitum in cum annum opus cHe: pederut ab ienatu primum: ut ob rcs pro/ fperc gcftas dijsimmortalibus bonos haberetur:deinde,ut Q.Fuluio deccdend de prcuincia dcportarc inde exercitum, cuius forti opera ôi ipfe. Si multi ante cum prætorcs ufi eflcntdicc/ rec.quod fieri,præterquam quod ita debcret,edam propè nccenarium cHct. ita enim obftina tos efle milites:ut non ultra redneri poflc in prouincia uideretuniniuflucp abituri inde efient: fi non dimittercntunaut in perniciofam.fi quis impenfe redneret,fcdidonem exarfuri.Confu libus ambobus prouinciam Ligures effe fenatus iuflit. Prætorcs inde fortid funt. A Hoftilio urbana.T.Minudo peregdna obuenit:P.CornelioSicilia:C.Mcnio Sardinia.Hifpanias for tid,L,Pofthumius ulterioré.T.Sêpronius citeriorê. Is quia fucceflurus Q.Fuluio Flacco erat: ne ueterc exercitu prouincia fpoliare6quæro,inquit,de te L. Minuti,cu confedlaprouinciam nundes: exiftimesne Ccldberos perpctuo in fide manfuros C ita ut fine exercitu ca prouincia opdneri pofTitC fi neq^ de fide barbaroru quicq^ reciperc,aut affirmare nobis potcs:0i haben dum illicudc^ exercitu cenfes:utrum tandem author fenatui fis fupplcmérum in Hifpaniam mittcndi C ut q modo,quibus emerita ftipendia fint.milites dimittantur: ueteribus militibus tyrones immifceantur an dcdudtis de prouincia ueteribus legionibus nouas cófcribendi, Si mittendi 7cum contemptum tyrocinium etiam mitiores barbaros excitare ad rcbcllandum pofiTit C didlu.quam re facilius fit prouinciam ingenio fcroccm rebellatricem confcciffc. Pau/ cæ ciuitates.ut quide ego audio:quas uicina maxime hyberna premebantn’n ius dedidoneq^ uenerunnulteriorcsin armis funt. quæ cum ita fint:ego ramen hæcprædico P.C.me exercitu eo.qui nunc eftæempublicâ adminiflraturum.fi deducat fccum Flaccus legionesjoca pacata me ad hybernacula eleólurummcqj nouum militem ferociflimo hofti obiecturum. Lega/ tus ad ea,quæ interrogatus erat, refponditmeque fe, neque quenquam alium diuinarc polfe, quid in animo Celdbcri haberent-.aut porro habituri eflcnt.italt;^ negate non pofle, quin re/ dlius fitedam ad pacatos barbaros nondum fads affuctosimpcrio exercitum mitti.nouo au tem, an ueterc exercitu opus fit: eius efie dicere, qui poffit, qua fide Celdbcri in pace manfu/ ri finufimul Siqui illos exploratum habeatquieturos milites,fi diudusin prouincia rednean tur.fi ex co,quod aut inter fc loquantur: aut fucclamationibus apud concionantem imperato rem fignificent quid fendant: conieólandum fit: palam uociferatos efie, aut imperatorcm in prouincia retenturos: aut cum co in Italiam uenturos efie. Difeeptatione inter prætorcm, lcgatumc^ confulum relatio intcrrupit.qui fuas armari prouincias priufquam de prætoris ex/ ercitu ageretur,æquum efiè ccnfebant.Nouus omniscxcrcitus confulibuseft decretus: binæ legiones Romanæ cum fuo equitatu,SC focium latini nominis,quantus femper numerus, XV millia peditum,ôi D c c C cquites.cum hoc exercitu Apuanis Liguribus ut bellum inferrét, mandatum eft,P.Cornelio,ôi M.Bebio prorogatum imperiiim:iLifiiq} prouincias obtinere: donee con fuies ucnifient. turn imperatum: ut dimifio quern haberent exercitu, rcuertcrentur L'Str nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Romam.deT.Sempronqdeindeexercituaftumeft.nouarn legionemciquinqjmillium ôi!

ducentorum peditum cum equitibus quadringentis confules fcriberc iufii: 6^ mille præterea ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peditum Romanoru, quinquaginta équités. foeijs c nomine latino impcrare feptem mil/

lia peditum, c C cequites:cum hoc exercitu T. Sempronium ire in Hifpaniam placuit cite riorem. Q.Fuluio pcrmifium:ut qui milites ante Sp.Pofthumium,5C Q.Martium cofules, dues Romani,foefiue in Hifpania tranfportad efiennôC præterea fupplcmcto adduóto quod ampliusduabuslegionibus,quàm X millia,Ôi CC CC pedites,fcxcendéquités efient: ôi focium latini nominis xii millia, DC cquitcs:quorum ford opera duobus aduerfus Cel/ tiberos prælqs ufus QFuluius cfict: eos,fi uideretur,fccum deportarct. Ft fupplicationesde/ crctæ:quod is profpcrc rcmpublica gefiifler. Si cæteri prætorcs in prouincias mifii. Q.Fabio Butconi prorogatum in Gallia imperium eft, Odlo legiones præter exercitum uctere, qui in ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Liguribus in fpe propinqua mifiionis crat:eo anno efie placuit.ôC is ipfe exercitus ægre expie

batur propter peftilentiamtquæ iam tertium annum urbem Romanam, atc^ Icaliam uafta/ bat. Prxtor T. Minutius, SC baud ita multo poft conful C.Calpurnius moritur: muln'qj alq omnium ordinum illuftres uiri. poftremo prodigt] loco ea clades haberi cœpta eft.C.Serui lius pontifex maximus piacula iræ deûm conquirere iuftùs,decemuiri libros infpicere: conful Apollini, Æfculapio,Saluti dona uouere:SC dare figna inaurata. qux uouindeditc^. Deccmz uiri fupplicationem in biduum ualitudiniscaufa in urbe,0C per omnia fora cociliabulacp ediz xerunt. maiores duodecim annis omnes coronati, SC lauream in manu tcnentcs fupplicauez runt.Fraudis quoq? humanæ infinuauerat fujpicio animis.SC ueneficfj quæftio ex S.C.quod in urbe propiusue urbem decern millibus eflet paiTuum commiftum; C. Claudio prætori, qui in locum T.Minutij erat fuffeótustultra decimu lapidem per fora, conciliabulacp C.Mez nio,priufquam in Sardiniam prouinciam trarjceret, decreta.Sufpetfta confulis erat mors ma xime.necatus â Quarta Hoftilia uxore dicebatur. ut quidem filius eius Q.Fuluius Flaccus in locum uiótrici conful eft declaratus: aliquato magis infamis mors Pifonis cœpit cfie.SC teftes exiftebannqui poft dcclaratos confules Albinum SC Pifoncm, quibus comitijs Flaccus tule/ rat repulfam, SC exprobratum ci à matre dicerent: quod iam ei tertium negatus cófularus pe tend cftet: SC adiecifte: pararct fc ad petendum. intra duos menfes effecluram ut conful fiez ret.Inter multa alia teftimonia ad caufam pertinentia hxc quocç uox nimis uero euetu com/ probata ualuit cur Hoftilia damnaretur. Veris principio huius dum confules nouos dele/ dtus Romæ tcneumors deinde alterius,8C creandi comitia confulis in locum eius,omnia tar/ diora fecerunt: interim P.Cornelius, SC M. Bebius, qui in confularu nihil mcmorabile gefle/ tannin Apuanos Ligures exercitum induxerunc.Ligurcs,qui ante aducnrum in prouinciam confulum non expcClaftent bellum: improuifo oppreffi funt, ad duodecim millia hominum dediderunt fe, Eos,confulto per litcras prius fenatu, deduccre ex montibus in agros campe/ ftreis procul ab domo,ne reditus fpes eftet,Cornelius,SC Bebius ftatuerunnullum ahum ante finem rati fore liguftini belli. Ager publicuspopuli Romani erat in Samnitibus. qui Taura/ finorum traducere Ligures Apuanos uellent.edixerunt. Ligures ab Anido montibus defcen * dere cum liberis,coniugibuscß: fua omnia fecum portarent. Ligures fæpe per legatos depre/ cati ne pénates, (èdern in qua geniti eflent, fepulchra maiorum cogerentur rclinquere, arma, obfides pollicebantur.pofteaquam nihil impetrabannneque uires ad bellandum erant: edi/ (fto paruerut. Traduóti funt publico fumptu ad quadraginta millia liberorum capitum cum fceminis,puerisc]^. argenti data centum à quinquaginta millia: unde in nouas ædes compa tarent quæ opus eflent. agro diuidendo, dandoep qdern qui traduxerant, Cornelius, SC Be/ bius præpofi'ti.poftulantibus tarnen ipfis quinep uiri ab fenatu dati: quorum ex confilio age rent. Tranfaóla re cum ueterem exercitum Romam deduxiflent : triumphus ab fenatu eft decrctus. Hi omnium primi nullo bello gefto triumpharunt. tantum hoftes ducii ante currum, quia nec quid ferretur, ncque quid duceretur captum, neque quid militibus daretur, quicquam in triumphis eorum fuerat. Eodem anno in Hifpania Fuluius Flaccus propræ/ tor,quia fucceflor in prouinciam tardius ueniebat,eduólo exercitu ex hybernis,ulteriore Cel/ tiberiæ agrum,undc ad deditionem non uenerac:inftitit uaftarc. qua re iritauit magis,quam conterruit animos barbarorum. SC clam comparatiscopqs faltum Manlianu, per quem trän fiturum exercitum Romanum fatis fciebant:obfederunc. In Hifpaniam ulteriorem eunti L.Pofthumio Albino collegæ Gracchus madaueranut Q.Fuluium certiorem faceret,Tarra eonem exercitum adduceret.ibi dimitti ueteranos, fupplementumtp diftribuerc, SC ordinäre omnem exercitum fefe uelle. dies quoqj,8C ea propinqua édita Flacco eft: qua fucceflor eflet uenturus. Hxc noua allata res.omiflis quæ agcre inftituerat Flaccus, raptim deduccre exerci tum ex Celtiberia cum coegiflet: barbari caufæ ignari fuam defedtionem, SC clam compara/ ta arma fenfifle cum, SC pertimuifle rati,co ferocius faltum infedcrunt. Vbi cum faltum pri/ ma luce agmen Romania intrauinrepente ex duabus partibus fimul exorti hoftes Romanos inuaferunt.quod ubi uidit Flaccus: primos tumultus in agminc per centurioncs ftare omneis fuo quenep loco,SC arma expedite iubendo,fedauit:SC farcinis iumentistp in unum locum coz sss aclis

*04 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. Q^V A R T AE

adb’s,copias omneis partim ipfe, partim per legatos tribunoscp militum, ut tempus, ut locus portulabat.iîne ulla trcpidationc inftruxiucu uim deditis remiiiflct.admonens, icelus Sd per/ fidiam illis, non uirtutcm.necanimumaccefliflc.reditum nobilcm in patriam, clarum.ac mcz morabilem eos fibi fecifle: cruentos ex rccenti cæde hoftiu gladios.ôi manâtia fanguinc fpo/ lia Romam ad triumphum delaturos. Plura dici tempus non paticbatur. inuehcbant fe ho/ ftcstôi in partibus extremis iam oppugnabantur.deinde acies concurrerut. atrox ubiq? præ/ lium.fed uaria Fortuna erat terciæ legionis. nec fegnius duæ alæ pugnabât.cxtcrna auxilia ab fimili armatura, meliore aliquantum militum genere urgebantur: nec locum tueri poterant. Cekiberi ubi ordinata acie, Si ßgnis collatis fe non efle pares legionibus fenferunt:cunco imz preflionem fecerunt. quo tantum ualent genere pugnæ: ut quacunq^ parte perculere impetu fuo.fuftineri ncqueant.tunc quoque turbatæ legiones funt:propc interrupta acies.Quam tre pidationem ubi Flaccus confpcxit;equo aduehitur ad legionarios équités: ô^.ccquid auxilq in uobiseft adlum iam de hoc exercitu erit C cum undique acclamaflent-.quin ederet quid fieri uelinnon fegniter imperium executuros:duplicate turmas,inquit,duarum legionum équités: Si permittite equos in cuneum hoftium: quo noftros urgent. id cum maiore ui equorum fa/ cietis,fi effrenatos in eos equos immittitis: quod fæpe Romanos équités cu magna laude fez ciflc fua memoriæ proditum eft.Didto paruerunf.detradtiscp frcnis bis ultro citroc^ cum ma gna ftrage hoftium infradtis omnibus haftis tranfcurrerunt. Diflipato cuneo,in quo omnis ^cs fuerat: Cekiberi trepidareiS: propè omifla pugna locum fugæ circumfpicere. Et alarq équités poftquam Romanorumequitu tarn memorabile facinus uideretôC ipfi uirtute eorum accenfi fine ullius imperio in perturbatos iam hoftes equos immittunt .Tunc uero Cekiberi omnesin fugam effunduntur. Si imperator Romanus auerfos hofteis contcmplatus,ædcm Fortunæequeftri,Iouiqp opt. max.ludosuouit.cædunturCekiberipertotumfakudifz fipati fuga.Decem Si feptem millia hoftium cæfaeo die traduntur: uiui capti plus tria millia: ducentis feptuaginta feptem cum fignis militaribus,equis propè mille centum.In illis caftris eo die uidlor exercitus manfit. Vidtoria non fine iadlura militum fuit, quadringéti l X x 11 milites Romani, focium ac latini nominis mille decern ôi nouem,cu his tria millia militu auz xiliariorum pcricrunt.ita uidlor exercitus renouata priorc gloria Tarraconem eft perdudtus. Venieti Fuluio T.Sepronius prætor,qui biduo ante ucnerat:obuiam proceftit: gratulatuscß eft:quod rempublicam egregic geftilTet.cum fumma concordia quos dimittcrent, quosc^ rcz tinerent militcs,compofucrunt. Inde Fuluius exauthoratis militibus in naues impofitis,Roz mam eft profedlus.Scmpronius in Cekiberiam legiones duxit. Cofules ambo in Ligures exercitus induxerunt diuerfis partibus.Pofthumius prima amp;nbsp;tertia legione Ballifta Suifmon tiumcp monteisobfedit:3d premendo præfi'drjs anguftos fakus eorum comeatus interclufit: inopiat^ omniu reru eos perdomuit.Fuluius fecunda Si. quarta legione adortus à Pifis Apua nos Ligurcs,qui eorum circa Macram fluuium incolebat in deditionem acceptos, ad feptem millia hominum in naucis impofita præter oram Hetrufei maris Neapolin trâfmifit. inde in Samnium tradudlitagercp his inter populäres datus eft. Montanorum Liguru ab A. Poft/ humio uinea: ca:fe: frumentacp deufta. donee cladibus omnibus belli coadti in deditionem uenerunnarmacß tradiderunt.Nauibus inde Pofthumius ad uifendam oram Ingaunorum, Intemeliorumé^ Ligurum proceftit. Priufquam hi confules uenirent, ad exercitum qui Pifas dudtus erat,præerât A.Pofthumius,amp; frater Q.Fulurj M.Fuluius Nobilior.fecudæ lez gionis Fuluius tribunus militum erat.is menfibus fuis dimifit legionem.iurciurando adadtis cenrurionibus.æs in ærarium ad quæftores efte delaturos. Hoc ubi Placentiam (nam co for/ teerat profedlus) Fuluio nuntiatum eft: cum equitibus expeditis fccutus dimiftbs, quos eoz rum potuit affequi, deduxit caftigatos Pifas. de cæteris confulem certiorem fccit.eo referente S.C.fadtum eft:ut M. Fuluius in Hifpaniam relegarctur ultra nouam Carthaginem.remitz * teret quæ ei datæ funt àconfule ad P.Manlium in Hifpaniam ukerioré milites deferri iuftit: ad figna redire.caufa ignominiæ utifemeftre ftipedium cum annu eftet ei legioni,dccretum. qui miles ad exercitum non redifletieum ipfum, bonac^ eius uendere Cos.iuflit. Eodem

anno L.DuroniuSiqui' prætor anno fuperiore eX Illyricocu decê nauibus indcjn portu Brun duß'no relidtis nauibus,cû ueniflet Romamanter exponcndas res,quas ibi gefTiflet, baud du bic in regem Illyrioru Gentiu lacrocinfj omnis maritimi caufam aucrnt.cx regno eius omnes nauc3 clie:quæ fupcri maris oram depopulatæ eflent.de bis rebus legatos mififlcaiec conue/ niendi regis poteftatem fadtam. Vénérant Romam legati à Gentio:qui quo tempore Ro roani conueniendi regis caufa ueniflennægrum forte eum in ultimis partibus fuifle regni dite rent.petere Gentium ab fenatume crederentconfîdtis criminibus in ïc.Quintius ad ca dedif/ fet t)uronius,multis ciuibus adiecit Romanis,ôi focijs latini nominis iniurias fadtas in regno .* eiustSd ciues Romanos diet Corcyrç retineri.eos oraneis Româ adduci placcre.C.Claudium prætorem cognofcere.nccp ante Gentio regi.legatisùe eius refponfum reddi. Inter multos alios,quos peftilentia eius anni abfumpflnfacerdotes quoq; aliquot mortui funt,L. Valerius Flaccus pontifex mortuus cft.in eius locû fuffedlus eft Q.Fabius Labeo. P.Manlius,qui nu/ per ex ulteriore Hifpania redieratariumuir cpulo. Q.Fuluius,M.F.in locum eius triumuir co optatus.tum prætextatus erat.de rege facrifîco fufficiédo in locû C.Cornelt] Dolabellæ con? tentio inter C.Seruilium pont. max. fuit,Sd L.Corneliû Dolabellam duumuirûnaua/ lem, quem ut inauguraret pontifex magiftratu fefe abdicate iubebat. reeufante quod fîbifa/ * cerct.ob earn rem muldladuumuiro didta à pontifîce.decp ea cum prouocaflet,certatû ad po pulum.cum plures iam tribus intrô uocatæ didto efle audientem pontifici duûuirum iuberetî muldlaraép remicti,(] magiftratu fe abdicaflenultimum de cœlo quod comitia turbaret inter ue*nit. religio inde fuit pontifîcibus inaugurandi Dolabellæ. P.Clœlium Siculum inaugura/ runnqui fecûdoloco inauguratuserat.Exituanniamp; C.Scruilius Geminus p ont.m a X.' dcceflit. idem dccemuir facrorû fuit, pontifex in locum eius L. Acilius cooptatus.Q. Fuluius * Flaccus ante pontificem maximû Æmylius Lepidustcum multi clari uiri pctiflent.ôô decem/ uir facrorû Q.Martius Philippus in eiufdem locum eft cooptatus.Si augur Sp.Pofthumius Albinus deceflit.in locum eius P.Scipionem filium Africani augures cooptarût. Cumanis eo anno petentibus pcrmiflum;ut publice latine loquerentunôd præconibus latine uendendi ius cflet.Pifanis agrum pollicentibus,quô latina colonia deducercrur, gratiæab fenatu adtæ* triumuiri creati ad earn rem Q.Fabius Buteo,M.ód P.Popilq Lenates. A C.Menio præto re.cui prouincia Sardinia cum eueniflet,additû erat: ut quæreret de uenefiefjs longius ab ur/ bc decem millibus pafTuumîliteræ âllatæ.fe iam tria millia hominû damnafle: amp;nbsp;crefeere fibt quæftionem indicrjs.aut earn Gbi efle defcndendam:aut prouinciam dimittédam. Q.Ful/ uius Flaccus ex Hifpania rcdqt Romam cum magna fama geftarû rerum. qui cum extra ur/ bem triumphi caufa eflet: coful eft creatuscum L. Manlio Acidino. amp;nbsp;poft paucos dies cum militibus.quos fecum deduxerat,triumphans urbem ingreflus eft. Vetftus tulit in triumpho coronas aureas centum uiginti quatuor: præterea auri pondo triginta unum amp;nbsp;Ggnati ofeen/ fis nummûm centû feptuaginta tres ducétos. militibus depræda quingenos denarios deditt duplex centurionibus,txiplex equithtantundem foerjs latini nominis: ÔC ftipendiû omnibus duplex. Eo anno rogatio primû lara eft ab L.Iulio tribuno plebis: quot annos nati quenc^ magiftratum peterenncaperentcp.inde cognomen familiæ inditum: ut Annalesappellaren/ tur. Prætores quatuor poft multos annos lege Bebia creati. qui à ternis ad quaternos iube/ bat creari.Hi fa(fti,C.Cornelius Scipio,L. Valerius Leuinus,Q.ÔC P.Mutq P.filij, Scæuolæ* Q;Fuluio,ôcL,Manlio confulibus eadem prouincia,quæ fuperioribus, pari numéro copiæ pcditum,equitum,ciuium,fociorû decretæ. In Hifpanfjs duabus T.Scmpronio,5C L.Poft/ humio cum fjfdem excrcitibus.quos haberent,prorogatum imperiû cft.ôi in fupplementum côfules feribere iuflî ad tria millia peditû Romanorû, CGC equites:quinc^ millia fociorum latini nominis,amp; quadringétos équités. P. Mutins Scæuola urbanam fortitus prouinciam eft:SCut idem quæreret de uenefierjs in urbe.ôC propius urbem decem millia paffuum.C.Cof nelius Scipio peregrinâ.Q.Mutius Scæuola Siciliam.Valcrius Leuinus Sardinia. Q.Ful/ uius Cos.priulquam ullam rem publicam ageret,libcrare ôi fc,ÔC rempublicam rcligione üo CIS foluendis dixit uelle, uouifle quo die poftremum cum Cekiberis pugnaflet : ludos loui

Z06 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C. CV V A R A£

O p T. M A X. amp;nbsp;ædem cqucflri Fortiinx fefe fadturu.i'n cam rem (ibi pecunia colïatafn cdê? ab Hifpanis. Ludi decreti: öi ut duumuiri ad xdem locandam crearentur.de pecunia Hniturs, ne maior caufa ludorum cófumcretunquam quanta Fuluio Nobiliori poft ætolicum bellum, ludos faciendi décréta eftetmeue quid ad eos ludos arcefteret,cogcret:acciperet;faccrec aduer fus id S. C. quod L,Æmylio,C.bebio confulibus,de ludis fadtum effet.Decreuerat id fena/ tus propter erfufos fumptus lactos in ludos T. Sempronq ædilis;qui graues non modo Ita/ iiæ,ac locijs latini nominis.fed etiam prouincijsexternis fuerât. Hyemseo annoniue.ôi fæ ■ua Omni tempeftatum gencre fiait. arbores,quæobnoxiæfrigoribus funt:deufleratcunlt;ftas. Si ea turn aliquanto quàm alias longior fuit.itaqj Latinas mox fubito coorta. Si intolcrabilis tempeftas in monte turbauit.inftauratæé^ funt ex decreto pontificum. Eadem tempeftas SC in Capitolio aliquot ligna côftrauinfulminibuscp cóplura loca deformauit. ædem louis Tar racinæ:ædemalbam C’apuæ:portâcp Romanâ.muri pinnæ aliquot locisdecuftæerant.Hæc inter prodigia nuntiatum Si ab Reatc: tripedem natum mulum , Ob ca decemuiri iufli adiré libros edidere quibus dqs, ÔC quot hoftrjs facrificaretur; Si ob fulminibus cóplura loca deforz mata ad ædem louis ut fupplicatio diem unum eftet. Ludi deinde uotiui Q. Fului) confulis per dies dccé magno apparatu faóli.Cenforum inde comitia habita.creati M.Æmylius Lez pidus PONT. MAX. amp;nbsp;M.Fuluius Nobilionquiex Ætolistriumphauerat.lnter hos uiz ros nobiles inimicitiæ erant, fæpc multis Si in fenatu, ôi ad populum atrocibus cclcbratæ ccr taminibus.comicqsconfeôlisjuctraditum antiquitus eft: cenforcs in campo ad aram Martis fellis curulibusconfcdcrunt. quo repente principes fenatorum cum agmine ucncrunt ciuitaz tis.inter quos Q. Cæcilius Metellus uerba fccit. Non obliti fumus cenforcsiuos paulo anz te ab uniuerfo populo Romano moribus norths præpofîtos efte: Si nos à uobis admonefiez ri,non uos à nobis debere. indicandum tarnen ert quid omneis bonos in uobis aut offendat: aut certe mutatum malint.Singulos cum intuemur M. Æmyli, M. Fuluimemincm hodie in ciuitate habemus: quem, lî reuocemur in fuftragiu, uclimus uobis prælatum efte. ambo cuni fimul afpicimus: non poftumus non uercri ne male comparati fitis: nec tantu reipublicæ proz fit,quod omnibus nobis egregie placctis: quàm quod alter alteri difplicetis, noccat. Inimiciz tias per annos multos uobifiplis graues. Si atroces geritis. quæ pcriculu ert ne ex bac die noz bis,ÔC reipublicæ, quàm uobis grauiores fiant. De quibus caufis hoc timeamus, multa fuccur s* runt.quæ dicerentunnifi forte implacabilcs fucritisumpiicaucrint animos uertros. Has ut ho die,ut in irto téplo finiatis fimultatcs, quæfumus uos uniucrfi; Si quos coniûxit fuffragijs fuis populus Romanusihos etiâ recociliationcgratiæcôiungi à riobis iînatis.uno animo uno con ßlio eligatis lènatuæquites recenfcatis:agatis cenfumilurtrum codaris.quod in omnibus fcrc prccationibus nuncupatis his uerbisiut ea res mihi,collegæcp meo bene SC fcliciter cucnianid ita,utucre,ut ex animo uelitiseuenire.eftîciatisqî: ut quod deos prccaticritisiiduosuclle ctia homines credamus. T.Tatius.ôi Romulus in cuius urbis medio foro acie hoftesconcurrez rant:ibi concordes rcgnarunt.Nonmodo fimulcates,fed bclla quoqj finiuntur.cx infertis ho ftibus plcrunqj foeij fidcles,interdum ctiam ciues fiunt.Albani diruta Alba Roma traduerti funt.Latini,Sabini in ciuitatem accepti. Vulgatia illud quia uerum erat,in prouerbium uenit: Amicitias immorcaleis,inimicitias mortaleis debcre eftc. Fremitus ortus cu aftcnfu,dcindc uniuerforu uoces idem petentiu confufæ in unum orationeinterpellaiut.lnde Æmylius quez ftus CÛ alia,tum bis à M.Fuluio fe certo cofulatu deiedlu.Fuluius cotra qucri,fe ab eo femper laccffitumiSC in probrum fuum fponfioncm faóham.tamen ambo fignificareifi alter ucllet: fe in potertate tot principum ciuitatis futures. Omnibus inrtantibus qui aderant,dextcras: fiz demcp dedcre:mittere uerc,ac finite odium.deinde collaudantibus cudtis dedutrti funt in Ca pitolium. Si curæ fupcr tali re principum, Si facilitas cenforum egregic comprobata ab fenaz tu,0i laudata ert.Cenforibus deinde portulantibus,ut pecuniæ fumma fibi,qua in opera puz blica utercntur,attribüeretur:ue(rtigal annû decretum ert. Eodeanno in Hifpania L. Portz humius,ôô T.Sempronius proprætorescomparauerunt ita inter fc:ut in Vacceos per Lufitaz ' niam irct Albinus in Celtibehâ inde reuerteretur fi Gracchus maius fibi bellum eftet,in ultiz

LIBER D E C I M ‘V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ià'f

m3 Ceîtibenæpcnetraret. Mudam ui cep{curbcm,pnmo agrefiTus tiocftc.âccîcpti'sdei’rtde ck improuifo obiîdibus, SC caftclla oppugnarc: prælîdiocp impoRto deinde agros urerc. donee ad pcrualidam aliam urbem ( Cernmam appellant Celtiberi ) perucnit.ubi cum iam opera adinouercnueniunc legati ex oppi’do. quorum fermo antiquæ lîmplicicatis fuit.non difïimu/ lancium rebeilaturos elfe. pcderunt enim ut lîbi in cadra Celtiberorum ire liceret ad auxilia accipienda. fi non impetraflent-.tum feparatim cos ab illis fe confulturos. Permittente Grae cho icrunt. poft paucis diebus alios decern legatos fecum adduxerunt. Meridianum tem pus erat. nihil prius peticrunt à prætorc: qudm ut bibere fibi iuberet dart, epotis primis po/ culis iterum popofcerunt. magno rifu circunftantium in tam rudibus »Simon's omnis igna/ ris ingenqs. turn maximus natu exijSjMiftï fumus, inquit,d gentc noftra qui fcifcitaremurt qua tandem re frßtus arma nobis in ferres “T Ad hanc pcrcunótationem Gracchus cxcrcitu fe egregiofidentem uenifterefpondit.quem fi ipfi uifereuelinnquocertiora ad fuos referanrj poteftatem fe cis faefturum effe. tribunoep militum imperat : ut ornari omneis copias pedi/ tum cquitumCp.Si decurrcre iubeat armatas. Ab hoc fpcdtaculo legati mifti deterruerSt fuos ab auxilio circunfeftæ urbi ferendo. Oppidani cum ignes noefte curribusnequiequam (quod ßgnum conuencrat ) fuftuliffent: deftituti ab unica fpe auxilrj in dcdicionem uenerunc. Nu/ mum quater Si uicics ab fjs eft exadlum: quadraginta nobilift'tmi équités: necobfidum no/ mine (nam militate iufti funt ) Si ramen re ipfa ut pignus fidci ciTent. Inde iam duxit ad Ah cen urbemmbi caftra Celtiberoru eranna quibus uenerant nupcr legati. eos cum per aliquot dies armaturam Icuem mittendo in ftationes laccftiftet paruis prælrjsiindies maiora certami na fercbatmt omnes extra munitiones cliccrct. Vbi quod pctebat fenfit effedlum:auxiliorum præfeCtis imperatiutcontracfto certamine»tanquam multitudine fuperarêtur, repente tergis dads ad caftra effufe fugercnt.ipfe intra uallu ad omneis portas inftruxit copias.Haud mul/ turn temporis interceftincum ex compofito refugientium fuorum agmen poft eftufe fequen/ tes barbaros confpexit.inftrucftâad hoc ipfum intra uallum habebat aciem.itaq; tatum mo racus, ut fuos rcfugerc in caftra libero introitu fineret: clamore fublato fimul omnibus portis erupit.Non fuftinuerc impctum nccopinatum hoftes.qui ad caftra opugnanda uenerantme fua quidem tucri potuerunt. nam cxtcmplo fufi.fugati, mox intra uallum pauentes compul/ fi, portremo exuuntur caftris. Eo die nouem millia hoftium cæfe: capti uiui trecenti uiginti: equi centum duodccimifigna militaria triginta feptem. de cxcrcitu Romano centum nouem -cecidcrunt. Ab hoc prxlio Gracchus duxit ad depopulandum Ccltiberiam Icgioncs.Si cum ferret pafttm cunefta atque agcrct: populiep alq uoluntatc.alrj mctu iugum acciperent: C111 oppida intra paucos dies in dcditioncm accepit. prxda potitus ingenti eft. Conuertit inde agmen rctrojundeucnerat, ad Alcen: atque cam urbem oppugnarc inftitit. Oppidani pri/ mum impctum hoftium fuftinuerunt. deinde cum iam non armis modo, fed ctiam opcri/ busoppugnarentur :diffifi præfidiourbis’inarcem uniuerfi conccflcrunt. poftremo Sein/ de præmiftîs oratoribus, in dcditioncm fe,fuaquc omnia Romanis pcrmifcrunt.Magna in/ de prxda faefta eft. multi captiui nobiles in poteftatem uenerunt. inter quos SC Thurri filij duo, SC filia. Regulus hie earum gentium erat, longe potentiftimus omnium Hifpanorum* Audita fuorum clade milTis, qui fidem uenienti in caftra ad Gracchum peterentaienit. Si pit mum quæfiuit ab cône fibi liceret, ac fuis uiucre Ccum prætor uiefturum refpondiftet: quxfi/ uit iterum: fi cum Romanis militarc liccrct C id quoque Graccho permittente, fequar inquic uos aduerfus uctcrcs focios meos: quoniam illos ad me propiunt fufpicerc. Sccutus eft inde * Romanos: fortiep ac fideli opera multis locis rem Romanam adiuuit. Ergauia inde nobilis SC potens ciuitas. aliorum circa populorum cladibus territa, portas aperuit Romanis. Earn dcditioncm oppidorum baud cum fide faeftam quidam authores funt. è qua regione ab/ duxiffet Icgiones: extemplo inde rcbcllatum. magnôquc poftca prxlio ad montem Chau/ num cum Ccltibcris à prima luce ad fextam hora diei fignis collatis pugnalTe. multos utrin/ que cecidifte. nec aliud magnopere uiiftores fuifte Romanos: nifi quod poftero die manen tes intra uallum prxlio lacefticrint: fpolia per cotura diem legiffe. tertio die prxlio maiorc sss 4- iterum

2o8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C, Q_V A R’ T / E'

iterutn pugnatumzôJ tum demum haud dubi'e uictos Celtiberoszcaftracp coru capta, amp;nbsp;dire pta efTe.uigintiduo millia hoftiu eo die cflc cæfa-.plus trecentos captosiparcm krè cquorû nu merumtSi ligna militaria feptuaginta duo.indc dcbellatûiueramîp paccm,non fluxa ut ante tide Celtibcros fuilTe. Eadein æltatc ôi L.Pofthumium in Hifpania ukeriore biscum Bra/ charisegregicpugnaflefcribunt.ad tnginta Si quinq? millia holliu occidiHciSi cadra oppu/ gnaüe, nbsp;nbsp;Propius ucro efbfcrius in prouinciâ perucnidc: quàm ut ea æftate potuerit res gcz

rere.Ccnfores fideli côcordia fenatum Icgcrunt.princeps eleôlus cd ipfe cenfor M. Æmyiius Lepidus PONT. MAX. tres eicdli de fenaru.rctinuit quofdam Lepidus à collega prætcri tos.Opcra ex pecunia attributa,diuifaqj inter fe.hæc coniecerunt. Lepidus molcm ad Tarra cinam,ingratura opus: quod prædia habebat ibi:priuatamq^ publicæ rci impéfam infuerat, Theatrum Si profeeniû ad Apollinis. ædem louis in Capitolio, columnast^ circa poliendas albo locauit.ôi ab his columnis,qua: incómode oppoßta uidebantur: ßgna atnouit; clypea^ de columnis.ôi iigna militaria affixa omnis generis dcmpfic. nbsp;nbsp;M.Fuluius plura. Si maions

locauitufus.porrû.ôi pilas pontis in Tyberim.quibus pilisforniccs pod aliquotannos P.Sci pio Africanus, Si L.Nummius cenfores locauerunt imponendos: balîlicam pod argentarias nouas,Ôi forum pifeatorium circûdatis tabernis, quas uendidit in priuatumiôi forum,amp; porz ticum extra portam Trigeminam: Si aliam pod naualia.Si fanum Herculis, Si pod Spei ad Tybcrim ædem Apollinis Medici,habucre Si in promifeuo prætores pecuniam,cx ca cornu niter locaruntaquam adducendam,fornicescp faciendos. impediméto operi fuit M.Licinius Cradusjqui per fijndum fuum duci non ed palTus. Portoria quoq^, SC uecligalia rjdcm mulz ta indituerunr. complura facella publicac^ occupata à priuatis, publicaép facra ut paterêt, efz fenttp populo curarût. mutarunt fuffragia,regionatimqj generibus hominu,caufîscp,ôi quçz dibus,tribus defcripferût. Et alter ex céloribus M.Æmylius petite ab fcnatuiut ßbi dcdicatio nis templorû Rcginæ lunonis, amp;nbsp;Dianæ,quæ bcllo ligudino ante annis odlo uouidct: pceuz nia ad ludos decerneretur. uiginti millia ærisdecreuerunt. Dedicauit easædes utranq? in cirz CO Flaminio, ludosf'p fcenicos triduum pod dcdicationé rempli lunonis, biduû pod Dianæ, amp;nbsp;fingulos dies fecit in circo.Idem dedicauit ædem Lariu permarinùm in câpo. uouerat eam annis quadraginta ante L.Æmylius Regillus,nauali prælio aduerfus præfedlos regis Antioz chi.fupra ualuas rempli tabula cum titulo hoc fixa cd. Duello magno rcgibus dirimcdo ca * put fubigendis patrandæpacis hæcpugna excunti L.Æmylio M. Æmyli] filio,aufpicio,imz pcrio:felicitate,ductuc^cius inter Ephefum,Camuchûcp infpcclâtc Cos.ipfo Antiocho excr citu omni,equicatu,clcphâtisé^ clalTis regis Antiochi antea iîc ui(da,fufa,côtufa,fugatafp cd. ibiq; eo-die naucs logæ eu omnibus foerjs captç fexaginta duæ.ea pugna pugnata rex Antio chus,rcgnumc^,cius rci ergô ædem Laribus permarinis uouir. Eodé exéplo tabula in ædc louis in Capitolio fupra ualuas fixa ed. Biduo quo fenatum Icgcrunt ccnfores:Q.Fuluiu3 Cos.profecdus in Ligures,per inuios moteis,uallist-g; faltus cû excrcitu trâfgreflus fi'gnis colla tis cû hode pugnauit.neqj tantû acic uicinfcd cadra quoep eodé die ccpit.lïia millia duccnti hodiu.omniséç ea regio Ligurû in deditionê uenit.Conful deditos in câpedreis agros dedu xiupræfidiaép montibus impofuir. Celeritcr SC ex prouincia literæ Româucncrunt. fuppli cationes ob cas rcs gedas in triduû dccretæ funt.prçtorcs quadraginta hodfis maioribus per fupplicationesrem diuinâfccerunt.Abaltero côfuleL.Manlio nihil memoria dignû in Ligu ribus ed gedu. Galli trâfilpini tria millia hominu Italiâ tranfgrcfTi neminem bcllo laceden tes agrum à Cos.ôi fenatu petebânut pacati fub imperio populi Romani cdcnt.Eos fenatus cxccdere Italia iudinôi confulcm Q.Fuluiû quærere,ôi animaduertere in cos,qui principes,^ authorcs tranfeendendi Alpes fuident. Eodem anno Philippus rex Maccdonum fenio, Si mœrore confumptus pod mortem filfi decedît. Demetriade hybernabat,cum defiderio anz xius fîlq.tum pœnitentia crudelira tis fuæ:quæ dimulabat animum-.ôé alter filius haud dubic amp;nbsp;fua,ôé aliorum opinione rex,coucruép in cum omnium oculi.ô: dedituta fenedus; alfiscxz pedantibus fuam mortêialijs ne expedantibus quidéiquo magis angcbatur.Cû eo Antigo nus Echecratisfilius.nomeo patrui Antigoni fcrens:qui tutor Philippi fucrat.rcgiæ uir maiez datis.

LI BER D E C I M V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÎO?

ftatis.nobiîi etiam pugnaaduerfusClcomenemLaccdæmoniûdarus.Tutorem cum Græci ut cognoraine à cætcris regibus diftingucrenf.appellarunt.Huius fratris filius Antigonus ex honoratis Philippi amicis unus incorruptus permanferaneié^ ea fides nequaquam amicum Pcrfea inimiciflimum fecerat.is profpiciens animo quato cum pcriculo fuo hærcditas ucntu/ ra rcgni eflet ad Perfea, ut primu labare animum régis, ôi ingemifceie intcrdum filij dcfide/ rio fenlitmunc præbendo aureis,nunc laceflendo etiam mentionêrei temere adlædæpe que/ renti queres amp;nbsp;ip(è aderat: ói cu multa adfolet ueritas præbcre ueftigia fui:omni ope adiuua banquo maturius omnia emanarent.Sufped:i ÔC miniftri facinoris Apelles maxime,óó Phi/ lodes erannqui Romam Icgati fuerantditerasqp exitiales Demetrio fub nomine Flaminfi at tulerant,falfasefle,K â fcriba uitiatas,fignumép adulterinum,uulgo in regia fremcbant.Cæte rum cum fufpeóta magis,^ manifefta effet restforce Xychus obuiusfit Antigonouóprehen fusc^ ab eo in regiam eft perdudlus. relidlo eo cuftodibus, Ancigonus ad Philippum pro/ ceffit.Multis,inquit,fermonibus intellexiffe uideonmagno te æftimaturû: fi' fcire ucra omnia poffis de filrjs tuistuter ab utro petitus fraude,K infidfis eilet, homo unus omnium, qui no/ dum huius erroris exoluere poffitu'n poteftacc tua eft Xychus.forte uocatu,perdu(ffücp in re giam.uocari iuberet. Addudlus primo ita negate inconftantenuc paruo metu admoto pa/ ratum indice effe appareret.confpeótu tortoris,uerberumc^ no fuftinuit: ordinemé^omnem facinoris Iegatorum,minifterf)cg fui expofuit.Extemplo miffi qui legatos comprehendcrentî Philodem,qui præfens erattopprefferut. Apelles miffus ad Chæream quendam pcrfequen/ dum,indicio Xychi audito in Italiam craiecit. De Philocie nihil certi traditum eft. alq primo audaciter negantem,poftquam in confpecftu addudlus fît Xychus,non ukra tetendifte : alq tormenta etiam inficiantera perpeffum affirmant. Philippo redintcgratus eft ludtus, gemi/ natusq^.öC infelicitate fuara in liberis grauiorem quod alter periffet,cenfebat. Omnia Per/ feuscertior facftus deteda effe, potentior quidem erat, quam ut fugam neceff ariam ducerec. tantum ut proculabeffec,curabat,interim uclut ab incendio flagrantis iræ,dum Philippus ui/ ueret,fe defenfurus.qui fpe potiudi ad pœnam corporis eins amifla,quod reliquu eratjd ftu/ deretne fuper impunitatem etiam præmio fceleris frueretur. Antigonia igicur appellat: cui Si palam facfti parricidfj gratia obnoxius eranncque pudendum,aut pœnitendum eum regem Macedonibus propter recente patrui Antigoni gloriam fore cenfebar.Qtiando in cam fortu namucni, inquit,Antigone:utorbitas mihi,quä alrj deteftanf'paretes: optabilisefle debeat: regnum,quod à patruo tuo forti,no folum fideli tutela eins cuftoditu, amp;nbsp;auiftum etia accepi: id tibi tradere in animo eft.Te unu habeorquem dignu regno indicé, fi neminem haberem: perire,ôiextingui id raallem:quàmPerfeo fceleftæfraudis præmiii effe.Demptritj excitatum ab inferis.refticutuméç eredam mihitfi te,qui morti innocentis,qui meo infelici errori unus in Iachrymafti:in locu eius fubftitutu relinquam. Ab hoc fermone omni gencre honoris pro/ ducere eum non deftitit.cum in Thracia Perfeus abeffencircumire Macedoniæ urbes: princi pibusep Antigonu commédarc.ôi fi uita longior fuppetiffet: haud dubium fuic,quin eum in poffeffione regni relicturus fuerit. Ab Demetriade profecftus,Theffalonicæ pkirimû têporis moratus fuerat.inde eu Amphipolin ueniffet, graui morbo eft implicitus.Sed animo tarnen ægrum magis fuiffe,^ corpore conftat:curisép,ôi uigilqs,cûidentidé fpecies,ôC umbræ infon tisinterêpci filrj eum diris agitaréticxtinélu effe: execrationibus akerius tarnen Admoneri potuiffet Antigonus:fi haud ftatim palàm faéta effet mors regis.Medicus Caligencs,qui cu rationi præerat: no expeeftata morte regis,à primis defperationis notis nutios prædifpofitos (ita côuenerat)mifit ad Perfeû:ÔC morte regis in aduentu eius omnes.qui extra regiâ erât:cæ/ lauit. Oppreffitigiturnccopinâteis,ignarostp omnesPerfeustôi regnu fcelere partu inuafir. Peropportuna mors Philippi fuit ad dilationê,ôc ad uires bello cotrahendas nam poft pau/ cis diebus gens Baftarnaru diu folliçitata ab fuis fedibus magna peditum equitumep manu Iftru traiecit.inde prægreffi qui nuntiaret regi,Antigonus,ôi Cottofnobilis erat Baftarna^ea tes Antigonus fxpe lunius cum ipfo Gottone legatus ad cocitandos Baftarnasmiffus haud * procul Amphipoli famæ incerti nutq occurrerutimortuu effe regé.quæ res omnem ordincm confik)

îlo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC» Q_v A R T AE

conflit) turbauit. Coinpofîtum antcm fîc fuerat: tranfitum per Thracfam tutum. Si commea tus Baftarnis ut Philippus darct. id ut facere pofletiregionum principes donis coluerat, fide fua obligata:pacato agmine tranfituros Baftarnas.Dardanorum gentem delete propofitum erat: incp eorum agro fcdcs dare Baftarnis. duplex inde eratcommodum futurum:fî Si Dar dani, gens femper infcftiftima Macedonia, temporibuscp iniquis regutn imminens tollere? tun ôcBaftarn^e reliólis in Dardania coniugibus liberiséç, ad populandam Italiam poflent mirti, per Scordifcos iter efle ad mare Ädriaticum, Italiamq^.alia uia traduci exercitum non pofte, facile Baftarnis Scordifcos iter daturos.nec enim^aut lingua,aut moribus æquales ab? horrere. Si ipfos adiundturos fe:cum ad prædam opulentiftimæ gentis ire uidiftent. Inde in omnem euentû confilia cómodabantur.fiue cæfi ab Romanis forent Baftarnæ,Dardanos ta men fublatos,prædamc^ exreliqurjs Baftarnarum,SC pofteftionem liberam Dardaniæftola? tio fore.fiue profpere geftiftent: Romanis auerfis in Baftarnarum bellum, recuperaturum fe in Græcia quæ amififtet. Hæc Philippi confilia fuerant. Ingrcfti funt pacato agmine,fide Cottonis si Antigonifted haud multo poft famam mortis Philippi, ncq^ Thraces commet? cio faciles crannnccj) Baftarnæ empto contenti efte potcrant: aut in agmine contincrime de? cederent uia.Inde iniuriæ ulrro,cittot^ fieri.quarum indies incremento bellum exarfit.poftre mo Thraces,cum uim ac multitudinem fuftinere hoftium non poftennrelidtiscampeftribus uicis in montem ingcntis altitudinis (Donucam uocant) conccftctunt.Quo ubi ire Baftarnæ uellent: quali tempeftate Gallos fpoliantes Delphos fama eft percmptos efte: talis turn Ba? ftarnas nequicquam ad iuga montium appropinquates oppreftit.Nccj; enim imbre tantum effufo,deincreberrima grandine obtuti funt,cum ingeti ffagore cœli,tonitribusq^, amp;nbsp;fulguri bus præftringétibus aciem oculoru.fedfulmina etiam fieundicç micabant:ut lucere uideren? tur corpora:nec folum milites,fed etiam principesidli caderent.itaquecum præcipiti fuga per rupes præaltas improuidi fternerétut ruerentcç,inftabant quidem perculfis Thraces. fed ipfî deosauthores fugæ efte,cœlumc^in fernereaiebât.Diftîpatiprocellacum tanquam exnau? fragio pleriqj femiermes in caftra,unde profedti erant,rediftent: confultari quid agerent cœ? ptum.inde ortadiftenfio: alqs rcdeundum,aliis penetrandu in Dardaniam cenfentibus. Tri ginta ferme millia hominum (Clondico duce profeCti étant) peruenerunt. cætera multitudo retro qua ucnerat,tranfdanubianam regionem repetrjt. Perièus potitus regno intcrfici An tigonum iuftit. Si turn firma re, tres legatos Romam ad amicitiam paternam renouandam, petendumque ut rcx ab fenatu appellaretur,mifit. Hæc eo anno in Macedonia gefta.

Alter confulum, Q. Fuluius ex Liguribus triumphauit. quem triumphum magis gratiæ, quam return geftarû magnitudini datum coftabat. Armorum hoftilium magnam uim tran ftulit.nullam pecuniam admodum.diuifit tarnen in fingulos milites tricenos æristduplex cen turionibus: triplex equiti. Nihil in eo ttiumpho magis infigne fuit: quàm quod forte euc*nit ut eodem die ttiumpharet : quo priore anno ex prætura triumphauerat. Secundum trium? phum comitia edixit. quibus creati Coss. funt M. lunius Brutus,A.Manlius Volfo.Præto? rum inde tribus creatis, comitia tempeftas diremit. poftero die reliqui tres faefti, ante diem quartum Idus Martias,M.Titinius,T.Claudius Nero,T.Fonteins Capito.Ludi

dio Centone,propter prodigia quæ euenerant.Terta mouit.in forispu blicis,ubi letftifternium erat:deorum capita,quæin leôliserant, auerterunt fe:lanac^ eu integumentis,quæ loui oppofî ta fuit: decidit. de menfa oleas quoq? præguftafte mures,in prodigium uerfum eft. Ad ea ex?

ÎTORIARVM AB VRBE CONDITA DECADIS C^V I N T AE tIBRl CL.V I N CUV E, N V N C P R I JM V AI E X C V S I-

! G N I s in æde Veftæ extindus cft. T. Sempronius Gracchus proconfui Celtibcrosuidos in deditioncm accepit: monimétum^ operum fuorum, ! Gracchurim oppidum in Hifpania conftituit. A Pofthumio Albino pro/ confule Vaccei,ac Lufi'tani fubadi funt.de utrifc^ triumphauit. Antiochus

patri dcfunólo fucceflerat : in regnum Syriæ ab urbc dimiflus. Luftrum à cenforibus conditum eft,Cenfa funt ciuium capita c c l x 111 milia, c C X l 1111 Q.Vo/ lumnius Saxa tribunus plebis legem tulitmequis hçredem mulierem inftitucretfualit legem M.Cato.extat oratio eius.Præterea res contra Ligures,Iftros, Sardos, ÔC Ccltiberos à com/ ■ pluribus ducibus geftas continet.SC initia belli Macedonici.quod Perfcus Philippi filius mo/ liebatur.miferat enim ad Carthaginenfes legationem,ÔC ab qs node audita erat. fed ÔC alias Gtxcix ciuitatcs folicitabat.qui prçter religionem,quod quammulta templa magnifica mul/ tis locis erexit: Athenis louis Olymptj.SC Antiochiæ,uiliuimum regem cgit.

FVIuius Flaccus cenfortemplum lunonis Laciniætcgulismarmoreis fpoliauit,utædem, quam dcdicauerat,tegeret.tegulæ ex S C reportatæ. Eumenes Aiîæ rex in fenatu de Per feo Macedonia: rege queftus eft »cuius iniuriæ in populum Romanum rcfcruntur. ob quas hello ei indido,P.Licinius Craffus Cos. cui Macedonia décréta erat: in Macedonia tranfqt, Icuibuscp expcditionibus, equeftribus prælrjs in Theftalia cu Peifeo felici euentu pugnauit. Inter Mafaniftam,SC Carthaginenfes de agro fuit dies ad difceptandum à fenatu datus. Le/ gati miffi ad ciuitates focias, Si reges rogandos: ut in fide permanerent, dubitantibus Rho/ drjs.Luftrumàcenforibusconditueft.Cenfafuntciuiucapita cclvii milia, ccxxxi. Res præterca aduerfus Corfos,S£ Ligures profperc geftas continet.

PR AE T o RE s nonnulli,eoquodauareÔScrudeliterprouinciasadminiftraflent,damna ti funt.P. Licinius Craftus proconfui complures in Græcia urbes expugnauit, SC crudeli/ ter diripuit.ob id captiui,qui ab eo ucnicrat,ex S C poftea reftituti funt. A præfcdis claflîum Romanorum multa impotenter in focios fada. Res prætcrea à Perfeo rege in Thracia pro/ fpere geftas continet : uidis Dardanis, Si Illyrico: cuius rex crat Gentius. Motus,qui in Hi/ fpania ab Olonico fadus erat,ipfo interempto confedit. M. Æmylius Lepidus à cenforibus princeps in fenatu ledus.

Qv IN T V s Marcius Philippus per faltus penetrauit in Macedonia: coplurcscp urbes occupauit.Rhodij mifere legatos Romam,minates:ut Perfeo effent auxilio:nifi popu/ lus Romanus cum co pacem atqj amicitiam coniungeret.indigne id latum. Cum id bellum L, Æmylio Paulo fequentis anni confuli iterum, mandatum effet: Paulus in concione preca/ tus eft,ut quicquid diri populo Romano immineret,fupra domum fuam conuerterctur: SC in Macedoniam profedus Perfcumuicit,uniuerfamcpMacedoniam in poteftatem redegit. an tequàm confligeret, dixit exercitui, ne miraretur, quod luna node proxima defedura effet. Gentius quoqj rex Illyricorum, cu rebellaffeuab Anicio prçtore uidus uenit in deditioncm, 8C cum uxorc Si liberis Si propinquis Romam miffus. Ab Alexandria legati à Cleopatra,SC Ptolemæo regibus ucnerunt,querentcs de Antiocho rege Syriæ,quod is bellum inferret.Per feus folicitatis in auxilium Eumene rege Pergami, Si Gentio rege Illyricorum, quia qs pecu/ niam,quam promiferat,minime dabar,ab eis relidus eft.

Ptolemæum Si. Cleopatram,Ægypti reges obfidcret-.K miflis ad cu à fenatu legacis, qui iubercnt-.ab obiidione {bei} regis abfiiteret:cditis(^ mandatis confidcraturutn fc illc, quid b/ ciundum eflec,refpondiftet:unus legatorum Popikus uirga regem circumfcripfit:iuftit(^ ante 'quam circulo cxcederet,refponfum darct.qua afperitate effecit,ut Antiochus bellum omittez ret.Lcgationesgratulantium populorum,acrcgum infenatum admiflæ.Rhodiorum.quia eo bello contra populum Romanum tucrant, exclula. poftcro die cum de eo quærerctur : ut ijs bellum indiceretur:caufam in fenatu patriæ luæ legati egcruf.ncc tanquam hoftes, nec tati quam foerj dimifti.Macedonia in prouinciæ formam redacla eft.Æmylius Paulus repugnan tibus militibus eius propter minorem prædam, Si. cótradicente Seruio Sulpitio Galba tnum phauit:amp; Perfeum cum tribus filijs ante currum duxit.cuius triumphi lxtitia,ne folida ei con tingeret ; duorum filiorum funeribusinfîgnita eft. quorum aiterius mors patris triumphura præceftït : aiterius fecuta eft. Luftrum conditum eft acenforibus. Cenfa iunt ciuium capita

C C c X11 milia, d cc cv. Prufias Bithyniç rex Romam,ut fenatui gracias ageretob uiótoriam ex Macedonia partâ.ucnit.ôd Nicomedem filium fuum fenatui commendauit.rcx plcnus adulationis libcrz turn fc populi Romani elle dicebat.

ACEPHALVS» * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hl

à patre in pace habitam armafle eoc^ iuuentiiti prædandi cupidæpcrgratus effe dicebatu6 Confilitim de Hiftrico bcllo cum haberec confuLalq gerendum cxtemplo, antequàm contra/ here copias hoftes poiïent: alfj confulendum prius fenatum cenfebant, Vicie fententia, quæ diem non proferebauProfeétusab Aquileia confuheaftra ad lacum Timaui pofuit.Imminet mari is lacus.Eodem decem nauibus C. Furius duumuir naualis uenit. Aduerfus lilyriorum claflcm creati duumuiri nauales erant qui tuendäuiginti nauibus mari fuperiorc Anconam uclutcardinem habercnt:inde L. Cornelius dextra littora ufe^ ad Tarentum, C.Furius læua ufq? ad Aquileiam tucretur. Eæ naues ad proximum portum in Hiftriæ fines cum onerarqs amp;nbsp;magno commeatu mi(ïæ:fecutusc^ cum legionibus conful quinque ferme milia à mari po/ fuit caftra. In portu emporium breui perfrequens fadtum, omniac^ hinc in caftra fubporta/ bantur : ôi quo id tutiusfieret, ftationesab omnibus caftrorum partibuscircumdatæ funt: in Hiftriamcß fuum præfidium ftatiuum, repentina cohors placcntina oppofita inter mare amp;nbsp;caftra.ôi ut idem aquatoribus ad fluuium eflet prælîdium,M.Ebutius tribunus militum ie cundæ legionis duos manipulos militum adqcere iuflus eft. T.6C C. Ælq tribuni militum Ie/ gionem tertiam, quæ pabulatores Si lignatores tuerctur, uia quæ Aquileiam fert.duxerant. Ab eadem regione mille fermé paftuum caftra erât GallorumtCatmeluspro regulo erat tri/ busaut amplius millibus armatorum.Hiftri ut primum ad lacum Timaui caftra funt Roma na mota, ipfi poft collem occulto loco confederunt : Si inde obliquis itineribus agmen feque/ bantur in omnem occafionem intenti:nec quicquam eos quæ terra mariep agerentur fallebat, Poftquàm ftationes inualidas efte pro caftris, eoru turba inermis frequens inter caftra Si ma re mercancium,fine ullo terreftri aut maritimo munimento uidcrunuduo fimul præfidia, Pla centinxcohortis,Si manipulorum fccundæ legionis adgrediuntur. Nebula matutina texerat inceptum-.qua dilabente ad primum teporem folis.perluccns iam aliquid incerta.tamen ut fo let luxfpeciem omnium mukiplicem intuenti reddens, turn quoqjfruftrata Romanos, mulz to maiorem ijs quàm erat hoftium aciem oftenditt qua territi utriufqj ftationis milites ingen ti tumultu cum in caftra confugiftent.haud paulo ibi plus, quàm quod fecum ipfi attuleranr, terroris fecerunt.Nam ncq; dicere quid fugiftent,nec percontantibus reddere refponfum po/ tcrant:Si clamor in portis.ut ubi nulla effet ftatio,quæ fuftineretimpetum,audiebatur: Si con curfatio in obfeuro incidetium aliorum in alios, incertum fecerat, an hoftis intra uallum effeu Vna uoxaudiebatur,aclmareuocantium. Idfortetemereabunoexclanaatum .totispaffim perfonabat caftris.Itaq; primo uelut iuffi id facere,pauci armati, maior pars inermes, ad ma/ re decurrunt: dein plures, poftremo props omnes, Si ipfe conful cum fruftra reuocare fugien/ teis conatus,nec imperio, nec autoritatc, nec precibus ad extremum ualuiffet. Vnus rcmanfic M. Licinius Strabo tribunus militum tertiæ legionis, cu tribus fignis ab legione fua relitftus. Hunc in uacua caftra impetu fadlo Hiftri,cum alius armatus ijs nemo obuiam iffet, in præto rio inftruentem atcç adhortantem fuos opprcffcrunt. Prælium atrocius quàm pro paucitatc refiftentium Eait : ncc ante finitum eft, quàm tribunus militum quiq^ circa cum conftiteranti intcrfedli funt.Prætorio deiecfto,direptis quæ ibi fuerunt.ad quæftoriu.forum, quintanam^ hoftes peruenerunt.Ibi cum omnium rerum paratam expofitamep copiam,8i ftratosledlos in quæftorio inueniffcnt,rcgulus accubans epulari cœpit : mox idem cæteri omnes armorum, hoftiumCÇ obliti faciunc:Si,ut quibus infuetus liberalior uieftus effet, auidius uino ciboeç cor/ pora onerant.Nequaquam eadem eft turn rei forma apud Romanos: terra mari trepidatur, nautici tabernacula detendunt, commeatumq^ in littorecxpofitum in naues rapiunt : milites in fcaphas SC mare territi ruununautæ raetu nc compleantur nauigia,alrjturbæ obfiftunt.alq

6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. CLV I N T AE

ab li'ttore naucs in altum cxpellunt: inde certamen, tnox ctiam pugna cum uulneribus amp;nbsp;cæz de inuiccm militum nautarumtç oritur, donee iuflu cofulis procul a terra claflis fubmota eft, Secernercinde inermesabarmatis cccpit:uix m cc ex tanta multitudine, qui arma habe rent,perpauci équités,qui equos fecum eduxiftent, inuenti funtxœtera deformis turba, uelut lixarum calonumcp,præda uere futura fi belli hoftes meminiftent. Tune demum nuntius ad tertiam Icgionem rcuocandam amp;nbsp;Gallorum præfidium : amp;nbsp;fimul ex omnibus locisadeaftra rccipienda.dcmendamcp ignominiam rediri cœptum eft.Tribuni militum tertiæ Icgionis pa bulum ligna^ profjcere iubent : centurionibus imperant, ut grauiores ætatc milites binos in -ca iumenca,ex quibus onera dcicdla erant,imponant: équités ut fingulos è iuuenibus pedites fecum in equos tollant.egregiam gloriam legionis fore, fi caftra metu fccundanorum amifta, ’ fua uirtutc rccipiant.ôi recipi facile efte.fi in præda occupati barbari fubito opprimantunficut ceperinc,pofte capi.Summa militum alacritate adhortatio audita eft. Ferunt citati figna, nec figniferos armati morantur: priores tarnen conful copiæq^, quæ à mari rcducebantur ad uab lum accefterunt. L. Atius tribunus primus fecundæ legionis non hortabatur modo milites, fed doccbat etiâ:fî uidtores Hiftri quibus armis cepiftcntcaftra, ijfdem capta retinerc in aniz rao haberent, primum exutum caftris hoftem ad mare perfecuturos fuifte, deinde ftationcs certe pro uallo habituros: uino fomnoep uerifimilecffe merfos iaccre. Sub hæc A. Bæculonv um figniferum fuum,notæ fortitudinisuirum,inferre fignum iuflît. 111c fi unum fe fcquerétur, quo cclcrius fieret fadturum dixif.connixuscp cum trans uallum fignum traieciftet, primus oz mnium portam intrauit.Et parte alia T.Ôi C.Ælij Tr.mil.tcrtiæ legionis cum cquitatu aduez niunt:confeftim^ôi quos binos oneraria in iumenta impofuerant fccuti:ôi coful eu toto agmiz ne. At Hiftrorum pauci,qui modicc uinofi çrantmemorcs fuerât fugæ,alijs fomno mors con tinuata cft:integraép fua omnia Romani, præterquàm quod uini abicß abfumptum crat,rcz ceperunt.Ægri quoqj milites,qui in caftris relicli lucrant, poftquàm intra uallum fuos fenfez runt,armis arreptis cædem ingentem fccerut.Anteomneis infignisopéra fuit C.Popilfi cquiz ris:Sabello cognomen erat.is pede faucio reliôtus,longe plurimos hoftium occidit. Ad oëto millia Hiftrorum funt ca:fa,capcus nemo:quia ira Si indignatio immcmorcsprçdæ fecit.Rex tarnen Hiftrorum temulentus ex conuiuio raptim à fuis in equum impofitus fugit. Ex uidtoz ribus CC XXXVII milicesperieruc,plurc3inmatutinafugaquàminrecipiendiscaftris. Forte ita cucnit,ut Cn.K L.Gauillri,nouclli Aquileicnfes,cû commcatuucnientcs,ignari proz pè in capta caftra ab Hiftris inciderent. li cum Aquilciam rcîicftis impedimentis refugiftenc, omnia tcrrorc ac tumultu,non Aquilciæ modo, fed Romæ quoqj poft paucos dies impleucz runt : quo non capta tantum caftra ab hoftibus, nec fuga quæ ucra erat, fed perditas tes dez letuméç cxcrcitum omnem adlatum cft.Itaqi,quod in tumultu fieri folet: deleôtusextra ordi nem non in urbe tantum,fed cota Italia indióti. Duç Icgionesciuium Romanoru conferiptæ, Si, X millia peditum cum equitibus d foerjs nominis Latini imperata . M. lunius conful tranfirc in Gailiam, Si ab ciuitatibus prouinciæ eius quantum quæqj poftet militum exigere iuftus.Simul dccretum, ut T. Claudius Pr.militibus legionis qnartæ,ÔC fociûm Latini nomiz ois V milibus,cquitum CCL Pifasucconuenircntcdiccret,eamé^prouinciam dumcon fui inde abeftet tutaretur.M.TitiniusPr.legioncm primam,parem numerum fociorum pedi turn equitumép Ariminum conuenire iubcret.Ncro paludatus Pifas in prouinciam eft profe (ftus.Titinius C.Caftîo Tr.mil. Ariminum qui præcftct legioni mifto, dcleôlum Romæ haz buit.M.Iunius Cos. ex Liguribus in prouinciam Gailiam tranfgrcftus, auxilqs protinus per ciuitates Galliæ, militibusîp colonis imperatis Aquileiam peruenit. Ibi certior faólus excreP turn incolumem efte, feriptis literis Româ ne tumultuarentur, ipfc rcmiftis auxilqs quæ Galz lis imperauerat,ad collegam eft profetftus.Romæ magna ex nec opinato Içtitia fuindelecftus omiftus eft,cxaucftoraci qui facramento dixerât: SS exercitus qui Arimini pcftilentia afteétus erat.domum dimiftus. Hiftri magnis copijs cum caftra haud procul côfulis caftris haberent, pqftquàm alterum confulcm cum exercitu nouo aduenifte audicrunt,paftim in ciuitates dilaz pfi furit; cofules Aquileiam in hiberna legionesreduxcrut. Sedato tandem Hiftrico tumultu

LIBER P R I M V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

S G fadtum eft,ut cófulcs inter fe compararent utcr corum ad comitia habcnda Roma rediz rec.Cu abfentem Manlium Tr. pI.Licinius Nerua,0i C.Papirius Turdus in cocionibus lacez tarent, rogationemcp promulgarent, ne Manlius poft Idus Marcias (prorogate nanq; con/ fulibus iam in annum prouinciæ erant) imperium retineret:uti caulara cxtemplo diccre, cum abiflet magiftratu,po(fet:huic rogationi Q. Ælius collega interceflït, magniscp contentioni/ bus obtinuit ne perferretur. Per eos dies r.Sempronius Gracchus,Sd L.Pofthumius Albiz nus ex Hifpania Romam cum reucrtiflent,fenatus qs à M.Titinio Pr.datus in æde Bellonç, ad diflerendas res quas gefliftent.poftulandoscp honores meritos, ut dqs immortalibus haz berctur honos, Eodem tempore SC in Sardinia magnu tumultum cfte literis T. Ebutij Pr* cognitura cft.quas filius cius ad fenacum actulerat. llicnfes adiunótis Balarorum auxilijs paz cacam prouinciam inuaferannnec eisinualido exercitu, SC magna parte peftiletia abfumpto, rcfifti potcrat.Eadem SC Sardorum legati nuntiabanc, orantes uc urbibus faltem : iam cnim agros dcploratos eflcjOpcm fenatus fcrret.Hxc legatio totumc^ quod ad Sardiniam pertine bat,ad nouos magiftratus reiedlum eft, Æque milerabilis legatio Lycioru, qui crudelitatem Rhodiorum,quibus ab L. Cornelio Scipione atcributi eranc, querebantur.fuifle fub ditione Antiochi:eam regiam feruitutem collatam cum præfenti ftatu, præclaram libertatem uifam. Non publico tantum fe premi imperio,fed fingulos iuftum pad feruitium: iuftos coniuges liz beroscpuexariu'n corpus,in tcrgum fæuiri:famam,quod indignu fit.maculari dehoneftaric^: SC palam res odiofas fieri,iuris etiam ufurpandi caufame pro dubio habcât,nihil inter fe SC ar gento parata mancipia intereffe. Motus his fenatus, literas Lycqs ad Rhodios dcdit: nec Lycios Rhodqs.nec ullos alicuiquam,qui nati liberi nnt,in feruitutem dari placere. Lycios ita fub Rhodiorum fimul imperio SC tutcla efle, ut in ditione P R ciuirates fociæ fin t. Triumphi deinde ex Hifpania duo continui aóli. Prior Sempronius Gracchus de Celtiben's focqscp co rum : poftero die L. Poftumius de Lufi'canis, alijsc^ eiufdem regionis Hifpanis triumpha/ uit. X L milia pondo argcnci T.Gracchus tranftulit. x x milia Albinus. Militibus dena/ rios quinosuiccnos,duplex centurioni,triplex equiti,ambo diuiferunt,focrjs tantudem quanz turn Romanis. Per eofdem forte dies M Junius Cos. ex Hiftria comitioru caufa Romam ucnic.Eum cu in fenatu fatigaffent interrogadonibus Tr.pl.Papirius SC Licinius,dc his quç in Hiftria eflent a(fta,in concionem quoqj produxerunt. Ad quæ cum conful, fe dies non plus XI in ca prouincia fuiftc,refponderct:qux fe abfcnte adla effent,fe quoq?,uc illos,fama com/ pcrta habere : exequcbantur deinde quxrcntes.quid ira non podus A.Manlius Romam uez niffct, ut rations reddercc P R cur ex Gallia prouincia qua fortitus effet, in Hiftriam trâiîfletï quando id bellum fenatus dccrcuiffet, quando id bellum P R iuffiffet. At Hercule priuato quidem confilio bellum fufceptum effe,fcd geftum prudcnter fordterc^. Immo utrum fufcez ptum ftt ncquius,an inconfuldus geftum dici no poffe .Stadoncs duas nec opinantes ab Hiz fids opprcffas,caftra Romana capta:quod peditum,quod equitum in caftris fuerit. cætcros inermeis fufosc^,antc omncis confulem ipfum ad mare ac naucis fugiffe.priuatum rationcm rcdditurum earum rerum cffe,quoniam conful noluiffct.Comida deinde habita, cófulcs créa ti C.Claudius Pulccr,T.Scmpronius Gracchus. SC poftero die prxtores faóli: P. Ælius Tuz bero iccrû,C.Quintius Flaminius,C.Numi{îus,C.Mummius,Cn.Cornelius Scipio,C.Vaz lerius Lxuinus. Tuberoni urbana iurifdiôtio, Quintio peregrina euenit, Numifi'o Sicilia, MummioSardiniaffedca propter belli magnitudinem prouincia confularis fadla.Gracchus cam forritur, Hiftriam Claudius.Scipio SC Læuinus Galliâ,in duas diuifam prouincias forti/ ti funt. Idibus Martqs, quo die Sempronius Claudiusc^ cofulatum inierunt,mcntio tantum de prouineqs Sardinia Hiftria cp SC utriufq? hoftibus fuit, qui in h is prouineqs bellum conciz uiffent.Poftero die legati Sardoru,qui ad nouos magiftratus dilati erant:L.Minucius Therz mus,qui legatus Manlq confulis in Hiftria fuerat,in fenatum uenit. Ab his’edotftus cft fenaz tus,quantum belli cæ prouinciæ haberent. Mouerunt fenatum SC legadones fociûm nominis Latini,quæ SC cenfores,SC priores confules fadgauerunt,tandem in fenatum introdudtæ.Sum tna querelarum erat,ciucs fuos Romæ cenfos plcrofc^ Romam comigraffe. Quod fi permit/

8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC« Ci_ V I N T AE ■

tatunperpaucis luftris futurum, ut dcfcrta oppida,defcrn agri, nullum milîtem dare poflenr. Fregcllasquoqjmilia ii11 familiarumtranüffeabfcSamnitesPcligniq^querebatur:necp co minus aut hos, aut iIios in deledum militum dare. Genera autem fraudis duo mutandas uiritim ciuitatis induda erat.Lex focqs ac nominis Latini,qui ftirpem ex fefe domi relinque/ rent,dabat,ut dues Romani fierent.Ea lege male utendo, alij foerjs, alij populo Romano in/ luriam fadebant. Nam K, ne ftirpem domi relinqufcrent, liberos fuos quibufquibus Roma/ nis in earn conditionem ut manumitterentur mandpio dabant,libertinicp dues efl'ennôC qui bus ftirpes deefletquam relinquerent.ut dues Romani ficbat. Poftea his quoep imaginibus iuris fpretis,promifcue fine lege,fine ftirpe, in ciuitatem Romanam per migrationem ÔC cen/ fum tranfiebant.Hæc ne poftea fierent,petebant Iegati,0C ut redire in ciuitates luberet fodos. deinde ut lege cauerent,ne quis quern ciuitatis mutandæ caufa fuum faccret,ncue alicnaret,ôi fi quis ira duis Romanus fadus eftet.Hæc impetrata ab icnatu. Prouindæ deinde quæ in bel lo erant,Sardinia atc^ Hiftriadecretæ.In Sardiniam duæ Icgiones fcribi iuflæ.quina milia in fingulas ôi duceni peditcs,treceni équités: ôi duodecim milia peditum fodorum ac Latini no minis,Slt; DC equitcs,0i X quinqueremesnaues,fideduccreexnaualibusuellet. Tantun dem peditum equitumc^ in Hiftriam, quantum in Sardiniam dccretum. Et legionem unam cumequitibus CCC, v milia peditum fociorum ccl mittere équités in Hifpa/ niam confules ad M.Titinium iuflî.Priufquàm confules prouincias forcircntur,prodigia nun tiata funt: lapidem in agro Cruftumino in lacum Martis de cælo cecidifte.Puerum trunci cor poris in agro Romano natum.SC quadrupède anguem uifumiSi Capux multa in foro ædifî/ cia de cælo tada,Ôi Puteolis duas naues fulminis idu concrcmatas ciïe. Inter hæc quæ nun tiabantur,lupus etiam Romç interdiu agitatus,cum Collina porta intraftet,pcr Æfquilinam magno confedantium tumultu euafit. Eoru prodigiorum caufa confules maiores hoftias im molarunt,^ diem unum circa omnia puluinaria fupplicatio fuit.Sacrifîdjs rite perfcdis,pro/ uincias fortiti funt. Claudio Hiftria,SêpronioSardinia obuenic.Legê dein de foerjs C. Clau/ dius tulitS C.Ôi edixif.qui focrj ac nominis Latini ipfi maioresùe eoru,M.Claudio T.Quin/ do cenforibus poftép ea apud focios nominis Latini cenfi eftent,ut omnes in fuam quifqj ciui tatem ante Cal.Nouembres redirent.Quçftio,qui ita non rcdiflent,L.Mummio Pr.decreta cft.Ad legem edictum Cos.S Cadiedu eft:utdidator,Cos,interrex,cenfor,Pr.qui nunc eftet apud forum,quem manumitteretunin libertatem uindicarctur,ut iufiurâdum daret: qui eum manumitteret, ciuitatis mutandæ caufa manu non mittere. qui id non iuraret, cum ma/ numittendu non cenfuerunt.Hçc in pofteru caufa iurisep didio C.Claudio Cos.decreta eft.

Dum hæc Romæ gcruntur,M.Iunius Si A.Manlius,qui prioreanno côfules fucrant,cura Aquileiæ hibcrnaftent,principio ueris in fineis Hiftrorum exercitum introduxerunt.ubi cum cfïufe popularentur, dolor magis Si indignatio diripi res fuas cernenteis Hiftros,quàm certa fpes fatis fibi uirium aduerfus duos exercitus, exciuit. côcurfu ex omnibus populis iuuentutis fado,repentinus Si tumultuarius exercitus acrius primo impetu quàm perièuerantius pugna uit. Ad quatuor milia eorum in acie cæfa, cæteri omiftb bcllo in ciuitates paftïm diffugerunt. Inde legatos primum ad pacem petendam in caftra Romana, deinde obfides imperatosmi ferunt. Hæc cum Romæ cognita literis proconfulum effent, C. Claudius conful ueritus, ne forte ea res prouinciam exercitumcp fibi adimerct,non uotis nuncupatis, non paludatis lido ribus, uno omniu certiore fado collega,node profedus præceps in prouinciam abfjt: ubi inz confultius quàm uenerat fc geffit.Nam cum cocionc aduocata fugam è caftris A.Manlqad/ uerfis auribus militum , quippe qui primi ipfi fijgiffent,iadaffet,ingeffiffet probra M.Iunio, quod fe dcdecoris fociu collcgæ feciflct:ad extremu utrunq; decedere prouincia iuftit. Quod cum milices confulis imperio diclo audiences fucuros effe dicerenc, cum is more maiorum fc/ cundum uoca in Capicolio nuncupaca,lidoribus paludacis profedus ab urbe cffct:furens ira uocatum qui pro quæftore Manlq erac, caecnas popofcic, uindos fe lunium Manliumcp mi/ tiicans Romara miffurum. Ab eo quoqj fprecum confulis imperium eft: ÔC circumfufus cxerci tus fauensimperatorum caufæ,ÔC confuli infeftus,animos ad no parendum addcbac.Poftre/ mo fact/

L I B É k P R I M Ÿ S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9

mo fati’gatusconfulamp;contumelqs fingulorum,ôimultitudinîg (nam infupcrifh’debattt)îudi brijsaiaueeadem quauenerat Aquilciam redqt.Inde collegæ fcripfîc.ut milicLim nouorum ci parti, quæ fcripta in Hiftriani prouinciam effet,edicerer,AquiIeiam ut conueniret: ne quid fe Romæ teneret,quo minus uotis nuncupatis paludatus ab urbe exiret.Hæc collcgx obfcqucn ter faóla.brcuiscp dies ad conueniendum edidta cft. Claudius propc confecutus eft literas fu as.Contione adueniens de Manlio ÔC lunio habita,non ultra triduum moratus Romx,palu datis lidoribus uotisq^ in Capitolin nuncupatis, in prouinciam æque amplius præcipiti ccle/ ritate abit.Paucis ante diebus lunius Manliusep oppidu Nefattium,quô fe principes Hiftro rum Si regulus ipfc Æpulo receperat,fumma ui oppugnât. Eô Claudius duabus Icgionibus nouis adduótis,uecere excrcitu cum fuis ducibus dimiifo,ipfe oppidum circumfedit. Si uineis oppugnarc intendiuamnemc^ præterflucntem mcenia,qui Si impedimento oppugnantibus crat,ôiaquationem Hiftris prçbebat,multorum dierum opere cxceptum nouo aluco auertit, Ea rcs barbares miraculo terruit abfcifæ aquæ: Si ne tum quidem memorcs pacis, in cæderti coniugum ac libcrorum ucrfi, etiam ut fpeôlaculo hoff ibus tam fœdum facinus effet, palàm in mûris trucidatos prxcipitabant.Inter fimul complorationem fœminarum pucrorume^, fîz mul nefandam cçdem,milites tranfgrcffî murum oppidum intrarunt. Cuius capti tumultuni ut ex pauido clamore fugientium accepit rex,traiecit ferro peeff us,ne uiuus capercturxæteri ca pti aut occifi.Duo deinde oppida Mutila Si Faucha ui capta Si deleta.Prçda,ut in gente ino pgt;,fpcmaiorfuit,Siomnismilitibusconceffaeft. v miliacapitum DC XXx11ïubcoroz na ucnierunt. Autores belli uirgis cæff, ô£ feeuh pcrcuifi. Hiftha tota trium oppidorum cxciz dio. Si morte regis pacata eftioinnesq^ undique populi ob(îdibus,datis in ditioncm uencrut.« Sub Hiftrici fîncm bclli,apud Ligures concilia de bcllo haberi cœpta. T.CIaudius procoful, qui Pr.priorc anno fuerat,cum præiîdio legionis unius Pifîs præerat.Cuius litehs fenatus cec tior faeftus, cas ipfas literas ad C. Claudium ( nam alter confui iam in Sardiniam traicccrat) deferendas cenfet.Si adrjcit decretum: quoniam Hiftria prouincia cofetfta effet, fi ci uideretuc exercitum traduceret in Ligures. Simul ex litehs confulis quas de rebus in Hiftha geftis feriz pferat,in biduum fupplicatio décréta. Et ab altcro confulc Tib. Sempronio in Sardinia proz fpere res geftæ.Exercitum in agrum Sardorum Ilienfium induxit. Balarorum magna auxilia Ilicnfibus uenerant. Cum utraque gente fîgnis collatis conflixit. Fufi fugatiqùc hoftes, calt; fthsép exuei. X11 milia armatorurn cefa.Poftero die arma leôta coijci in accruum iuffit conz fui, facrumé^ id Vulcano cremauit. Vieftorem exercitum in hiberna fociarum urbium reduz xit. Et C.Claudius litehs T.Claudij Sd S C accepto, ex Hiftha legiones in Ligures tranfdu xit. Ad Scultcnnam flumen in campos progreffi caftra habebant hoftes.Ibi cum his acie diz micatû. x v m ca:fa,plus Dcc autinprælio,autincafths(nameaquoq;cxpugnatafunt) capti. Si figna militaha unum Si d capta. Ligures reliquiae cædis in montes refugerunt pafz fim,populanticp campeftreis agros conluli nulla ufquam apparuerunt arma. Claudius duaz rum gentium uno anno uicftt^,duabus, quod raro alius,in confulatu pacatis prouineijs, Roz mam reuertit. Prodigia eo anno nuntiata : in Cruftumino auem fangualcm ( quam uocantgt; facrum lafÄdem roftro cccidiffe. Bouem in Campania locutum. Vaccam xneam Syracufis ab agrefti tauro,qui pecore abcrraflet,inita, ac femine afperfam. In Cruftumino diem unum in ipfo loco fupplicatio fuit. Si in Campania bos alcnda publice data: Syracufanumcj prodi gium expiatum, editis ab arufpicibus drjs, quibus fupplicaretur. Pontifex co anno mortuus eft M. Claudius Marcellus,qui confui cenforep fuerat.In eius locum fuffeótus eft pontifex fiz lius eius M. Marcellus. Et Lunam colonia eodem anno M M ciuium Romanorum funt dez duóta. Triumuiri deduxerunt P.Ælius,L.EgiIius,Cn. Sicinius. Quinquagena Si fingula iu/ gera Si femiffes agri in fingulos dati funt. De Ligure captus is agcr erat, Hetrufeorum antez quam Ligurum fuerat. C. Claudius Cos. ad urbem ucnit: cui, cum in fenatu de rebus in Hiz ftria Liguribusep profpere geftis differuiffet poftulanti triumphus eft decretus.triumphauic in magiftratu de duabus fimul gentibus. Tulit in co thumpho denahûm c c C v 11 miz Iia,Siuictoriatum lxxxv milia DCCii. militibusinfingulosquinidenidenariidati.

10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C. Ct V I N T AE

duplex centurionûtriplex cqui ti; focijs dimidio minus, quàm ciuibus datum. Itaque tacid, ut ; iratoscflc fendres, fecudfunt currum, Dum is tdumphusde Ligunbusagebatur. Ligures poftquàm fenfcrunt » non confularcm tantum exercitum Roraam addudtum ,fed legionem ab T.Claudio Pids dimiiram: foluti metu clam exercitu indidl'o,per ttanfuerlos limites fupe/ rads mondbus in campos digreflûagrum Mutinenfem populad,repentino impetu coloniatn ipfam ceperunt.Id ubi Roma allatu eft, fenatus C, Claudiu confulcm comitia primo quoqj tempore habere iuflitcreatiscp in annu magiftratibus in prouincia redire,amp; coloniâ ex hofti bus eripere.Ita uti celuit fenatus,comitia habita, Coss.crcad Cn.Cornelius Scipio Hifpalus, Q.Petilius Spurinus.Prætores inde fadli,M.Popilius LænâsjP.Licinius Craßus,M.Corne lius Scipio,L.Papirius Mafo,M.Aburius,L. Aquilins Gallus.C.Claudio Cos.prorogatum in annum imperium OC Gallia prouincia.Et ne Hiftri quoqj idem quod Si Ligures facerêt, fo cios nominis Latini in Hiftriâ micteret, quos triuphi caufa de prouincia deduxiiïet.Cn.Cor/ nelio,ÔC Q.Petilio Coss.quo die magiftratu inierunt.immolantibus loui fingulis bubus, uti folct:in ea hoftia,qua Q.Petilius facrificauit,in iocinore caput non inucntû.ld cû ad fcnatum retuliffct,boue perlitarc iufius. De prouincqs deinde cofukus fenatus Pifas ôi Ligures prouin cias confulibus decreuit.Cui Pifæ prouincia obueniflet, cû magiftratuum creandorû tempus cflctad comitia reuerti iuffît. Additum decrcto, ut binas legiones nouas fcriberent.ôi CGC equites:Si dena milia pcditû focqs nominicp Latino, ôi DC imperarent équités. T. Claudio prorogatûeft imperiu in id tempus,quo in prouinciam Cos.ucniiïct.Dum de his rebus in fc natu agitur,Cn.Cornelius euocatus à uiatorc cu templo egrcifus clTet,paulo poft redqt cófu/ fo uultu:0i expofuit patribus cófcriptis:bouis fefcenaris, que iramolauiftet, iecur defluxifte.'id fe uidlimario nundanti parum credentcm, ipfum aqua eftundi ex olla ubi exta coqucrcntur, iuffiflejK uidiftc cæterâ intcgram partem excoru,iccur omne inenarrabiliterabfumptu.l erri tis eo prodigio patribus alter Cos. cura adiecit: qui fe, quod caput iocinori defuilfcutnbus bubus pcrlitaflc negauit.Scnatus maioribus hoftrjs uf(^ ad litatione facrificari iuflit.Cetcris dqs perlitatum ferut,SaIuti Petilium perlitaife ncgant. Inde confules prætoresép prouincias fortiti.Pifæ Cn.Cornelio,Ligures Petilio obuenerunt.Prçtores L.Papirius Malo urbanam. M.Aburius inter percgrinos fortiti funt.M.Cornelius Scipio Maluginenfis Hdpaniam ulte riorem,L.Aquilius Gallus Siciliam habuit.Duo deprecati funt,nc in prouincias ircnt:M.Po pilius inSardiniam. Gracchu earn prouinciam pacare,amp;: T.Ebutium Pr.adiutorcm ab fena tu datum efte.Interrumpi tenorem rcrum, in quibus peragendiscotinuado ipfa cfticaciflima eftèt,minime conuenire. Inter traditione imperrj,nouitatemq^ fucccfloris,quç nofccndisprius quàm agendis rebus imbuenda fit,fçpe bene gerendæ rei occafioncs intercidere.Probata Po pilfj cxcufatio eft.P.Licinius Craftusfacrificijs fe impediri folennibus excufabat,ne in prouin ciam iret.Citerior Hifpania obuenerat.Cæterum aut ire iuftus, aut iurare pro condone (bien ni facrificio fe prohiberi.Id ubi in P. Licinio ita ftatutum eft, amp;nbsp;ab fe uti iufiurandum accipc/ ,rent,M.CorncIius poftulauit,ne in Hifpaniam ultcriorem iret.Prætores ambo in eadem ucr ba iureiurarunt.M.Titinius Si T.Fonteius proconfules mancre cû eodem imperij iurc in Hi/ fpania iufti : Si ut in fupplementum his tria milia ciuium Romanorum cum eqiÂibus c c V milia fociùm Latini nominis,CGC équités mitterentur. Latinæ feriæ fuere ante diem III non.Maq,in quibus quia in una hoftia magiftratus Lanuuinus precatus non crat, P R Quiritium, religion! fuit.Id cum ad fcnatum relatum effet, fenatust^ ad pontificû collegium reieciflet:pontificibus quia non reéle faôlæ Latinæ eftent,inftauratis Latinis, placuit Lanuui nos.quorû opera inftauratæ eftent, hoftias præberc. Acceflerat ad religionê quod Cn. Cor/ nelius Cos.ex monte Albano rcdiens c5cidit:Ôi parte membrorû captus,ad aquas Cumanas profcblus, ingrauefcente morbo Cumis dcceffit: fed inde mortuus Romam allatus, Si funere magnifîco elatus fcpultusc^ eft.Pondfex idem fuerat.Cos,Q.Petilius, cû primum per aufpi/ cia poftet,collegae fubrogando comitia habere iuftus,amp; Latinas edicere: comitia in diem 111 nonas Sextiles,Latinas ad dié 111 Idus Sextiles,edixit.Plcnis religionû animis prodigia in/ fuper nuntiata;Tufculi facem in cado uifamtGabijs cdé Apollinis ó£ priuata çdificia cóplura,

LIBER P R I AI V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;...J(

Grauifcis muru portam^ de cæîo taôta.Ea patres procuran\uti pontifîces ccnfuiflent »iuffez runt .Dum Coss, primum rcligioncs, deinde altcrum altcrius mors öi comitia SZ Latinarum inftaurationes impediutn'nterim C. Claudiuscxercitum ad Mutinam.quam Ligures priore anno ceperant.admouit.Ante triduum quam oppugnare cœperat,rcccptâ ex holbbus,colo/ nis rcftituit. V111 milia ibi Liguru intra muros cæfaJitrcræcp Roma extemplo fcriptæ.qui bus no modo rem exponeret.fed etiâ gloriarctur:fua uirtute ac felicitate neminem iam cis ÀIz peis hoftem P R,agri(^aliquatum captum,qui multis milibus hominum diuidi uiritim pof/ fet. Et Tib. Sempronius eodem tempore in Sardinia multis fcCundis prxlqs Sardos perdo/ muit. X V milia hoftium funt cæfa. Omnes Sardorum populi,qui defccerat,in ditioncm re daóti.Stipendiarrjsueteribus duplex uedtigal impcratum exadtumcç,cæteri frumentum con tulerunt.Pacataprouincia,obfidibusq^cxtotainfula cc xxX acccptisjegatiRomatn, qui ea nuntiarét,minï:qui^ ab fcnatu pctcrcnt.utob easres duótu aufpiciocp Tib,Scmpro/ nrj profpere geftasjdqs immortalibus bonos habcrctur, ipficp decedenti de prouincia exerci/ turn fecum deportare liceret.Senatus in æde Apollinis Icgatorum uerbis auditis.fupplicatioz nem in biduum decreuit. Si X L maioribus hoftijs confulcs facrificare iuflit : Tib. Scmpro/ nium proconfulem exercitumép eo anno in prouincia raanere. Comitia deinde cófulisunius fubrogandi.qua: ante dié 111 Nonas Sextiles edicfta erant,eo ipfo die funt confeóla.Q.Pc tilius Cos.collcga.qui extemplo magiftratu occiperct.creauit M. Valcnum Læuinum. Is iam diu cupidus prouinciæ, cu opportune cupiditati cius literæ allatæ eflentjigurcs rebcllalfemo/ nisSextilibus paludatusjiteris auditis,tumultus eius caufa legionem tertiâ ad C. Claudium proconfulem in Galliam proficifci iu(ïit:ói duumuiros nauales cum claffe Pifas irc, qui Ligu/ rum oram, maritimum quoqj terrorem admouentes, circumueólarentur. Eodem Si Q.Peti/ lius Cos.ad conueniendum exercitui diem edixcrat.Et C.Claudius procóful audita rebellio/ ne Ligurum,præter eas copias,quas fecu Parmæ habebat,fubitarqs colleélis militibus,cxerci tum ad fines Ligurum admouit.Hoftes fub aduentum C.Claudq.a quo duce fe meminerâc nuper ad Scultennam flumen uidlos fugatoscç, locorum magis pra:fidio aduerfus infeliciter expertam uim,quam armis fe defenfuri, duos montes Letum Si Baliftam ceperunt: muroq^ infuperamplexijtardiusexagrisdemigrantcs.opprelTi ad m amp;nbsp;d pcrierunt.Cæteri mon/ tibus fe tenebant.SJ ne in metu quidem feritatis ingenitæ obliti.fæuiunt in prædam, quæ Mu tinæ parta erat: captiuos cum feeda laccratione interficiunt : pecora in fanis trucidant ucrius pafltm,quàra rite facrificant.Satiati cædc animantiu,quæ inanima erant parietibus affigunt, uafa omnis generis ufui magis quàm ornamento in fpcciem fadta.Q.Petilius Cos.ne abfen/ te fe debellaretur.literas ad C.Claudium mifit,ut cum cxercitu ad fe in Galliam ucniretxara/ pis Macris feeum expcôlaturum.Literis acceptis Claudius ex Liguribus cadra mouit.exerci tumq^ ad campos Macros confuli tradidit. Eodem tempore paucis poft diebus C. Valez rius Cos.alter uenitlbi diuifis coprjs.priufquàm cogrederentuncommuniter ambo exercitus luftraucrunt.tum fortiti, quia no ab eadem utrunq; parte aggredi hoftem placebat, regiones quas pcterent.Valerium aufpicato fortitum conftabat,quod in templo fûilfetn'n Petilio id ui cio faóluml^oftca augures refponderût,quod extra templum fortem in fitellam in templum latam foris ipfe pofuerit. Profeôli inde in diuerfas regiones : Petilius aduerfus Baliftæ ôi Leti iugum,quod eos montes perpetuo dorfo inter feiungit.caftra habuit.lbi adhortantem cum pro contione milites, immemorem ambiguitatis uerbi ominatum ferunt: fe eo die Letum caz pturu effe.DuabusTmul partibus fubirc in aduerfos montes cœpit. Ea pars,in qua ipfe erat, impigre fuccedebat. Alteram hoftes cum propuliftent, ut reftituerct rem inclinatam, confui cquo adueólus.fuos quidé à fuga rcuocauit: ipfe dum incautius ante figna obucrfatur,miftili traieôlus cecidit.Ncc hoftes ducem occifum fcnferunt:ôi fuorum pauci,qui uiderant,haud ne - gligenter, ut qui in eo uicloriam uerti feirent, corpus occultauere. Alia multitudo peditum equitumcp,deturbatis hoftibus monteis fine duce ceperc. Ad V milia Ligurum occiiatex Ro mano exerdtu duo Si quinquaginta ceciderut. Super tam cuidentem triftis ominis euentum etiâex pullario auditû eft uitiu in aufpicio fuifle,nec id cófulé ignoraffe.C.Valerius audita

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deduxit.

IX . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' b E C. quot;nbsp;Q^V I N T AE

deduxi't.Cis Apcnninu Garuli Si Lapicini,6i Hcrcates.trâs ApcnninuBrtnîatcs fucrât.întcr Audcnatn amné Q.Mucius cû ijs qui Lunâ Pifascp dcpopulati crâbbcllû gcfïit.omnibusép in ditionêredadis arma adcmit. Ob cas rcsin Gallia Liguribustp gcftas duorû conlulû du/ élu aufpicio(p,fenatus in triduû fupplicationes decrcuit,ÔC x l holtrjs facrificari iuflit. Et tu multus quidê Gallicus Si Liguftinus, qui principio dus anni exortus fucrar.haud magno co/ natu brcui oppreflus crat.belli Macedonici fubibac iam cura,mifcéte Perfeo inter JJaidanos Baftarnastç ccrtamina.ôC legaci.qui miffi ad rcs uifendasin Macedonia eranr, iâ reuerterant Româ,renûtiauerantq^,bcllum in Dardania efle. Simul uencrâc Si ab rege Perfeo oratores, qui purgarcnc,ncc accitosab eo Baftarnasmcc autoreeo quicquam facere.Scnatus nec libéra uit dus culpæ regem nelt;^ arguit: moneri cum tantummodo iuflît, ut etiam atqj etiâ curarct, ut fanclum haberct fœdus,quod ei cum Romanis efle uideri poflct.Dardani cum Baflarnas non modo no excedcrc finibus fuis,quod fperauerant,fed grauiores fieri indies cernerentdub nixos Thracum accolarum Si Scordifcorum aùxilqs: audendum aliquid uel temere rati, om/ nés undiqj armati ad oppidum quod proximum caftris Baftarnarû erat conueniunt.Hycms erat,ô^ id anni tempus elegcrant.ut Thraces Scordifeié^ in fines fuos abircnt.Quod ubi ita fa ôtum.SC folos iam efle Baflarnas audierunt, bifariam diuidut copias:pars, ut redlo itinere ad laceflendû ex aperto irctipars deuio faltu circûduôla, ab tergo adgrederetur, Cæterû priuf^ dreumire caftra hoftiû poflcnt,pugnatu eft; uicflic^ Dardani copelluntur in urbcm,qu£e ferè X11 milia ab caftris Baftarnarum aberat.Viôlores cofeftim circûfidunt urbem, baud dubie poftero die aut metu dedituris fe hoftibus,aut ui expugnaturi.Interim Dardanorû altera ma nus,qux circumdudta erardgnara cladis fuorum, caftra Baftarnarum fine prxfidio rcliôta

more fclla eburnea pofita ius diccbar,difceptabatcp cotrouerfias minimarum rcrum: adeoe^ nulli fortunæ adhxrebat animus per omnia genera uitæ errans, uti nec fibi nec alqs, qui nam homo cflet fatis côftaret.Non alloqui amicos,uix notis familiaritcr arridere. munificentia in/ æquali fefe aliosc^ ludificariiquibusdam honoratis magnoep æftimâtibus fe, pucrilia ut cfcx aut lufus.muncra darcialios nihil expedantes ditare.ltacç nefeire quid fibi uellct quibufdam uideri.quidâ ludere eu fimpliciter,quidâ haud dubie infanire aicbât.In duabus tamé magnis honeftisc^ rebus ucre regius erat animus, in urbium donis Si deorum cultu. Megalopoiita/ nis in Arcadia murum fe circumdaturum urbi eft pollicitus, maiorcmqj partem pccunix de/ dit.Tcgeæ theatru magnificu è marmore facere indiruit. Cydei in prytancû: id eft pcnetrale urbis.ubi publice quibus is honos datus eft uefeuntur: uafa aurca menfa: unius pofuit. R ho/ dqs nihil unum infigne,ica omnis generis,ut quæq^ ulus eorû poftulauerunt,dona dedit.Ma gnifîcentiæ uero in deos uel louis Olympfi templû Athenis, unum in terris incoatu pro ma/ gnitudine defipoteft teftisefle, Sedôi Delon maris infignibus, ftatuarum^ copia exorna/ uit:ôi Antiochiæ louis Capitolini magnificura templum,non laqucatura auro tantu, fed pa/ rictibus ton's lamina inauratum,ôô alia mulra in alfis locis pollicitus,quia perbreue tempus re gni dus fuit,non perfecit. Spedaculorum quoep omnis generis magnificentia fuperiores re/ ges uicinreliquorum fui moris ôi copia Græcorum artificum : gladiatorum munus Romanx confuetudinis.primo maiore cum terrore hominum infuctoru ad taie fpcclaculû,^ uolupta/ te dedindeinde fæpius dando.K modo uulncribus tenus,modo fine miflîone etiam. Si fami/ liare oculis gratumé^ id fpcdaculum fecic,Ôi armorum ftudium plcrifi^ iuuenû accédit. Ica qui primo ab Roma magnis præmijs paratos gladiatores accerlère folitus erat,iam fuo . * *

pio inter peregrinos.M. Attilio Pr.prouincia Sardinia obueneratifed cû Icgione noua.quam confulcsconferipferant. v milibuspeditû, CGC equitibusinCorficam iuflusefttranfi/ re.Dum isibi bellum gercret,Cornelio prorogatû imperium,uti obtineretSardiniâ.Cn.Scr üilio Cepioni in Hifpaniam ulteriorem. Si P, Furio Philo in citeriorem tria milia peditû Ro/ manorum,équités cl, SifociûmLatininominis V miliapedirum, ccc cquitcsiSici/ lia L.Claudio fine fupplcmento décréta, Duas prxterea legioncs Coss, fenbere lufli cû lufto

numeropcditumequîtumc^.Si x miliapcdi'tumfocqstmpcrarc,amp; ne cquîtes.Dclcdus confulibus eo difficilior erat, quod peftilcntia quæpriore anno in boues ingruerat, eo ucrtc/ rec in hominum morbos.qui inciderant, baud facile fcptimudicm fuperabann qui fuperauc/ rant jonginquo maxime quartanæ implicabâotur morbo.Seruitia maxime moricbantun eo rum rtragesper omneis uias infepulcorum erat.Ne liberorum quidem funcribuâ libitina fuf/ ficicbac.Cadauera intadta à canibus ac uukuribus tabes abfumebat: fatisqp conftabat nec il/ lo,ncc priore anno in tanta (frage boum hominumtp uukurium ufquam uifum * Sacerdotes publici ea peftilcntia mortui funt.Cn.Seruilius Cepio pontifex pater prætoris,Si T.Sempro mus,T.F. Longus Xuir facrorum,ôi PÆlius Pætus augur. Si T. Sempronius Gracchus, SC C. Attelius Æmilius curio maximus,M.Sempronius Tuditanus pontifex.Pontifices fuffeefti func.C. Sulpicius Galba in locum Tùditani. Augures fuffèôti funtdn Gracchi locum T. Ve/ turius GracchusSempronianusîin P.Ælrj,Q.Æ.lius Pætus. Xuirfacrorum C, Sempronius Longus: curio maximus C.Scribonius curio fufficitur.Cum peftilentiæ finis non fieret,fena/ tus decreuitjuci Xuiri libres Sibyllines adirent. Ex décrété eorû dicm unum iupplicatio fuitî amp;nbsp;Q. Marcio Philippe» uerba præeunte. populus in foro uotum concepit; fi morbus peftilcn/ tiaqj ex agro Romane emota eftet, biduum ferias ac fupplicationem fehabiturum.In Veicn ti agre biceps natus puer,Si Sinueftç unimanus,ôi Oximi puella cum dentibus,ôi arcus inter diu lcreno cælo fuper ædem Saturni in foro Romane intentus, Si tres fimul foies cftulferuntî Si faces eadem nodte plures per cælum lapfæfunt in Lanuuino.Cçritescp anguem in oppido fuo iubatum auis maculis fparfum apparuifte aftîrmabanuôi in agro Campano bouem loctl turn elfe fan's conftabat.Lcgati non.Iul.ex Africa redierunt, qui conuento phus Mafinifta rc ge Carthaginem ierant: cæterum certius aliquante quç Carthagine aëla eftent ab rege relcie rant qu imab ipfis Carthaginienfibus.compertum tarnen affirmaucrut legatos ab rege Per feo ueniire,nstp noeftu fenatum in æde Æfculapq datum efte. ab Carthagine legatos in Ma/ cedoniam millos Si rex aftirmaucrat,Si ipl^arum conftantcr negauerant. In Maccdoniam quoeç mittendos legatos fenatus cenfuit, i res mifti funt, C. Lælius, M. Valerius Meftaia» Sex.Oigitius.Perfeus per id tempus,quia quidam Dolopum non parebant.Si de quibus am bigebatur rebus difeeptationem ab rege ad Romanos reuocabant: cum exercitu profedtus, fub lus iudiciumcp fuum totam coegit genrem.Inde per Oetæos montes tranfgreftus,religio nibusquibufdam animo obicdtis,oraculum aditurus Delphos afcendir. Cu in media repen/ te Grçcia apparuiftct,magnum non finitimis modo urbibus terrorem præbuit,fcd in Afiam quoq^ ad regem Eumenen nuntius tumultus eius uenit.Triduum nó plus Delphis moratus# per Phthiotidem Achaiam,Thc(raliamcp fine damno iniuriatp agrorum,per quos iter fccit, in regnum rcdiit.Ncc earum tantum ciuitatium,per quas iturus crat,fatis habuit animos fibi coneiliarciaut legatos,aut litcrasdimifit,pctens ne diutius fimultatum,qu^Bcum patre fuo fu/ ilTenc,meminiftcnt:nec enim tam atroces fuiffe eas, ut non cum ipfo potuerint ac débuerint fi niri: fecum quidem omnia illis integra effe ad inftituenda fideliter amicitia.Cum Acheorum maxime gente rccociliandæ gratiæ uiam quærebat.Hæc una ex omni Græcia gcns,6i Athez nicnfîum ciuitas, eo procefterat irarum,ut finibus interdiceret Macedonibus. Itaque feruicijs ex Achaia fugientibus reccptaculum Macedonia erat,quia cum finibus fuis interdixiftènt.inz trare regni terminos ipfî no audebant.Id cum Perleus animaduertiflct,comprenfis omnibus litteras.Cçterum ne fimilis fuga lcruorum poftea fieretcogitandum Si illis eftc.Recitatis his * litteris per Xenarchû prætorem, qui priuatæ gratiæ aditû apud regem quærebat: Si plcrifq^ moderate Si benigne feriptas efte cenfentibus literas, atçp his maxime, qui præter fpem recez pturi eftentamifta mancipia-.CalIicrates ex rjs,qui in eo uerti falutem gentis credcrent,fi cum Romanis inuiolatum fœdus feruaretur.Parua,inquit,aut mediocris rcs Achei quibufdam uiz detur agi:cgo maxime grauiftimam omnium,non agiep tantum arbitror,fed quodam modo adlam efte.Nam qui regibus Macedonia Macedonibusep ipfis,finibus interdixiftemus,maz ncrec^ id decrctum.fcilicet ne legatos.ne nuntios admitteremus regum, per quos aliqiiorum ex nobis animi follicitarentuni] concionantem quodammodo abfentem audimus regem,Si,

•14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;D E €♦ Q^V ï N T AE

fi drjsplacctjorati'onem eiusprobamus.óC cum feræbcftiæ cibum ad fraudem fuani poßtum plcrunq? afpernentur K réfugiant, nos cæci fpecie parui bcneficij incfcamuf:óC leruulorum mi nimi pretij recipiendorum fpe, noftram ipforum hbertatem fubrui,ói tenrari patiraur, Quis eniin non uidet, uiam regiæ focietatis quæri, qua Romanum fcedus, quo noftra omnia con/ tinentuisuioleturCNifi hoc dubium alicui cft.bellandum Romanis cum Perfeo efle : ÔC quod uiuo Philippo expeólatum.morte eius interpellatum cfl, id poft mortem Philippi futurum, Duos,ut fcitis,habuit filios Philippus, Demetrium Si Perfea. Gcnerc materno, uirtute.ingc/ nio,fauorc Maccdonum,longe præftitit Demetrius. Sed quia in Romanos odij regnum po fueratpræmium,Demetriu nullo alio crimine,quam Romanæ amicitiæ initæ.occidinPcrfca, quem P Rprius pœnæquàm regni hçredem futurum feiebat,regem fecit.Iraqj quid htepoft mortem paths egit aliud,quam bellum parauitÆaftarnas primum ad terrorem omniü Dar daniam immifît; qui ß federn earn tcnuiftent, grauiores eos accolas Græcia babuiftet, quam Afia Gallos habeat.Ea fpe dcpulfus,non tarnen belli confilia omißt : immo ß ucra uolumus dicerc,iam inchoauit bellum. Dolopiam armis fubegit, nec prouineqs de eontrouerßs ad di/ feeptationem P Radiuit.inde tranfgreftusOetamjUt repente in medio umbilico Grçciæcon fpiceretur,Deiphos afcendit.Hçc ufurpatio itincris infoliti quo uobis fpcólare uideturCT hefz faliam deinde peragrauit,quod ßne ullius corum quos oderat noxia,hoc magis tentationem metuo.Inde litcras ad nos cum muneris fpecie mißt: öi cogitare iubet quomodo in reliquum hoc muncre non cgeamus.hoc eft,ut dccrctum,quo arcentur Pcloponncfo Maccdoncs, tolla mus:rurfus legatos rcgios,amp; hofpjtia cum principibus,öi mox Maccdonum exercitus.ipfum quoqj à Delphis(quätum enim interluit fretumQ traqcientem in Pcloponnefum iiidcamus. Immifcemur Maccdonibus armantibus feaduerlus Romanos. Ego nihil noui cenfeo dccer/ nendum.fcruandai^ omnia intcgra,doncc ad certum dihgantur : uanus ne hic timor nofter, ■an uerus fuerit. Si pax inuiolata inter Macedonas Romanoscç manebit,nobis quoq? amiciz tia 8i commercium ßt: nunc de co cogitare pchculofum Si immaturum uidctur.Poft hunc Ar co frater Xcnarchi prxtoris ita differuit. Difficilem oratione Callicrates Ôi mihi, SS omnibus qui ab co diftentimus fccit. agendo enim Romanæ focietatis caufam ipfe, tcntaricß SS oppu/ gnari dicendo,quam nemo ncq? tentat,necji oppugnat: eftccit ut qui ab fe diftentiretjaduer/ lus Romanos dicerc uidcrctur. Ac primum omnium tanquam non hic nobifeum fuiftet, fed aut ex curia P R uenirct,auc regum arcanis intcreftet: omnia feit SS nuntiat quæ occulte facia funtidiuinatetiam qu.æ futura fucrant,ß Philippus uixiftet. Quid ita Perfeus regni hxrcsßt, quid parent Maccdones, quid cogitent Romani. Nos autcm,qui ncc ob quam caufam, nec quemadmodum pericrit Demetrius fcimusmcc quid Philippus ß uixiftet faifturus fucratiad hæc quæ palam geruntur,confilia noftra accommodate oportet. Ac feimus Perfea regno acce pto ad legatos Romanos uenifrc,3c regem Perfea à P R appellatum: audimus, legatos Ro/ manos ucnifte ad regem,öi eos benigne exceptos.Hæc omnia pacis equidem ßgna eße iudi/ co non bcllimec Romanos offendi pofle,fi ut bellum gerentes eos fccuti fumus,nunc quoque pacis autores fequamur.Cur quidem nos inexpiabile omnium foli bellum aduerfus regnum Maccdonum geramus,non uideo. Opportuni propinquitatc ipfa Maccdoniæfumus:an in/ firmiftimi omnium,tanquam quos nuper fubiccit DolopcsCimo cotra ea uel uiribus nofths, dcum bcnignitatc,uel regionis interuallo tuti. Sed fumus æque fubieefti ac Theftali Ætoliep.

' nihilo plus fidei autoritatisqjhabcmus aduerfus Romanos, qui femper focij atqp amici fui/ mus,quàm Ætoli, qui paulo ante hoftes fuerunt.Quod Ætolis,quod Thcftalis,quod Epiro tis.omni deniq; Græciæ.cum Macedonibus iuris eft,idcm SS nobis ßt. cur execrabilis ifta no bis folis uelut defertio iuris humani eft C Fcccrit aliquid Philippus, cur aduerfus cum arma/ tum SS bellum gerentem hoc dccerneremus : quid Perfeus nouus rex, omnis iniuriæ infons, fuo beneficio paternas ßmultatcs oblitterans meruit C Cur foli omnium hoftes ci fumus'T Quanquam SS illud dicerc potcram : tanta priorum Macedoniæ regum mérita erga nos (ù/ * ifle,ut Philippi unius iniurias, fi quæ forte fuerunt, utiq? poft mortem. cum clafli's Romana Ccnchris ftaret, Cos, cum cxercitu Vclatiæ effet, triduum in concilio fuimus confulrantcs

utrum Romanos an Phili'ppum fequeremur. nónihi! mctus præfens ab Romanis fentcntias noftras inclinant : fuit ccrte tarne aliquid,quod tam lôngam dcliberationcm fccerat. id quod erat uctufta côiundlio cum Macedonibus,uetera Si magna in nos rcgum mérita» Valeant Si nunc cadem illa.non ut præcipue amici, fed ne præcipue inimici iîmus. Ne id quod non agi/ tur Callicrates fimulauerimusrnemo nouæ focietatis aut noui fœderis, quo nos temere illige/ mus confcribendi cft autonfed comercium tantum iuris præbendi repetendic^ (ît, ne interdi/ tStione finium noftrorum Si nos quoq^ regno arceamus,ne ferais noitris aliquo fugere liceat. Quid hoc aduerfus Romana fœdcra eft C Quid rem paraam Si apertam, magnam Si fufpc/ clam facimusCQuid uanos tumultus ciemus'T Quid utipß locû aîTentandi Romanis habea/ mus.fufpcdtos alios ac inuifos efficimusCSi bellum erit,ne Perfeus quidcm dubitat quin Ro manos fecuturi fîmusu'n pace etiam fi no odia fîniuntur, intermittantur.Cum ijdem huic ora tioni.qui littcris regis adfentierant,adfentirentur : indignatione principum, quod quam rem nelegatione quidem dignam iudicaffct Perfeus,litteris paucorum uerfuum imperaret,dccre/ turn difïertur.Lcgati deinde poftea miflfi ab rege.cum Megalopoli conciliu eflet; dataép ope ra cft ab rjs,qui oftenfionem apud Romanos timebant, ne admitterentur. Per hæc tempora Ætolorum in femetipfos ucrfus furor,mutuis cædibus ad internecionem adducfturus uideba tur gentem.Fcfti deinde Si Romam utracç pars miferunt legatos, Si inter fe ipfi de recôcilian da Concordia agcbânquæ nouo facinoredilcufta res,ueteres etiam irasexcitauit.ExulibusHy pateis qui fadtionis Proxeni erant, cum rediras in patriam promiftus eflet, fîdescp data per principem ciuitatis Eupolemum: l x x x illuftres homines,quibus rcdeuntibus inter cætez ram multitudincm Eupolemus etiam obuius exierat,cum falutatione benigne excepti eftcnr, dextræcp datæ:ingrcdientesportam,fîdem datam dcost^ tefteis ncquicquam inuocantes inz tcrfedli funt.Inde grauiusde integro bellum exarfit. C. Valerius Læuinus, Si Ap. Claudius Pulcer.ôi C.Memmius,Ôi M.Popilius, Si L.Canuleius mifli ab fcnatu uenerant. Apud eos cum Delphis utriufqj partis legati magno certamineegerint, Proxenus maxime cum caufa tum eloquentia præftarc uifus eft:qui paucos poft dies ab Qrthobula uxore ueneno eft fub/ latus,damnatacp eo crimine in exilium abrjt.Idem furor Si Crctcnfes lacerabat. aduentu de/ inde Q.Minucrj legati,qui cum x nauibus miflus ad fedanda eoiu certamina erat, in fpem pacis uenerâucæterum induciæ Si antea fex menfium fuerunta'nde multo grauius bellum ex/ arfit.Lyci] quoqj per idem tempus ab Rhodijs bello uexabantur. Scd extcrnorû inter fe bel/ la,quo quæqj modo gefta funt,per(èqui non operæeft,fatis fuperqp oneris fuftinenti res à po pulo Romano geftas fcribere. Celtibcri in Hifpania, qui bello domin' fe T.Graccho dcdidc/ rantjpacati manferant M. TitinioPr.obtinente prouinciâ,rebellarunt fub aduentu Ap.Clau dqtorfîé^ bellum funt ab repentina oppugnatione caftrorum Romanorum.Prima lux ferme crat.cum uigiles in uallo,qui^ in portarum ftationibus erât, cum uidiflent procul uenientem hoftem.ad arma conclamauerunt. Ap. Claudius figno propofito pugnæ ac paucis adhorta/ tus milites,tribus fimul portis eduxit.Obfiftcntibus ad exitum Celtiberis, primo par utrinq? præliu fuit, quia propter anguftias non omnes in faucibus pugnarc poterant Romaniiurgcti tes deinde alq alios fecuti euaferuntextra uallum.ut pandere acicm ÔC exæquari cornibus ho/ ftibus,quibus circumibâtur,poflent:ita repente eruperunt, ut fuftinere impetum corum Cck tiberi nequirent.Ante horam fecundam pulfi funnad x v milia cæfa aut captaifigna adem pta duo Si X X X. caftra etiam eo die expugnata,debellatumq^:nam qui fuperfuere prælio in oppida fua dilapfi funnquieti deinde paruerunt imperio, Cenfores eo anno creati Q. Fui/ uiusFlaccus,ôi A.Poftumius Albinus Icgerunt fenatum: princeps leôlus M. Æmilius Lepi/ dus pont.max.De fcnatu nouem eiecerunt.Infignes notæfuerut M.Cornelij Maluginenfis, qui biennio ante Pr.in Hifpania fueranôi L.Cornelrj Scipionis Pr. cuius tu interciueis Si pe/ regrinos iurifdiôlio crat.Si L.Fulurj,qui frater germanus,ôi ut Valerius Antiâs tradit,confôrs etiam cenforis erat. Coss.uotis etiâ in Capitolio nuncupatis in prouincias profeôli funt. Ex rjs M.Æmilio lenatus negotiu dédit,ut Patauinoru in Venetia feditionem côprimcret,quos certamine fadlionum ad inteftinum bellum exarfîfle SC ipforu legati attulerant.Legati qui in

,16 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC.- -Q_V-I N T A£

Ætoliatn ad Gmilci's tnotus comprimcndos ierant, rcnuntiattint coerccri rabtem gentis non polTe, Patauinisfaluti fuit aduentus conlulis, neque aliud quod ageretin prouincia cum ha/ buiffet,Romam redijt.Cenfores uias fternendas lilice in uibc,glarea extra urbem fubftruen/ das marginandascp primi omnium locauerunt, pontcscp multislocis facicndos : Qi, fcænana ædilibus prætoribusc^ præbendam : Qi. catccrcs in circo Qi oua ad notas curriculis numcratv daSjôC dam,amp; metas trans ÔC caucas tcrreas pe intromittcrcntur ferreisinmon te Albano confulibus. ôdcliuum Capitolinum lîlice fternendtim curaucrunt ,amp;porticum ab æde Saturni in Capitolium ad fenaculum.ac luper id curiam. Qi extra portam Trigcminam emporium lapide Itrauerunt, ftipitibusque feplerunt:5ó porticum Æmiliam reficiendam ct»/ I rarunt : gradtbust^ afcenfum ab Tyberi in emporium leccrunt. Qi extra eandcm portam in Auentinum porticum filice ftrauerunt,0C co publico ab æde Venerisfccerunt.lidcm Calatix Qi Oximi muros faciendos locauerunt : uenditisque ibi publicis locis,pccuniam quæ redadla erautabcrnis utriqj foro circumdandis confumplcrunt.ôC alter ex ijs Fuluius Flaccus'nam Po ftumius nihil nifi lenatus Romani populiue iuliu fc locaturum ipforum pecunia)Iouis xdcin Pifauri Qi Fundis,0i Pollcntiæ etiam aquam adducendam,0lt;!: Pifauri uiam filice fterncndam, Qi Sinueflam à ga auiariæ.In his Qi do urn circumduccnd Qi forum portici/ bus tabernisqueclaudendum, Qi ianos tris faciendos. Edæc ab uno ccnfore opera locata cum magna gratiacolonorum. Moribus quoque rcgcndis diligcns Qi Ceucraccnlura fuit: multis equi adempti.Exitu propè anni diem unum fupplicatio fuit,ob res profperc geftas in Hifpa/ nia dudu aufpiciocp Ap.Claudij proconlulis,0^ maioribus hoftrjs x X facrificatum. Qi al/ terum diem fupplicatio ad Ccrcris Liberi Liberæque fuit, quod ex Sabinis terræ motus in/ gens cum multis ædificiorum ruinis nuntiatus crat. Cum Ap. Claudius ex Hifpania Ro/ mam rediflet, dccreuit fenatus, ut ouans urbem iniret. lam confularia comitia appetcbanr, quibus magna contentione habitis propter multitudinem petcntium, creati L. Poflumius Albinus,Si M.Popilius Lænates.Prætores inde faóli,Cn.Fabius Butco,M. Maticnus,C.Ci cereiuSjM.Furius Craflipes itcrum, A. Attilius Seranus iterum, C. Cluuius Saxula iterum, Comitqs perfedis Ap.Claudius Cento ex Celtibcris ouans cum in urbem inirct,deccm mi/ lia pondo argenti,quinq; mil auri in .xrarium tulit.Flamcn dialis inauguratus eft Cn.Cor/ nclius. Eodem anno tabula in ædem Matris Matutæ cum indice hoc pofi'ta eft: T. Scmpro/ ni) Gracchi confulis impcrio aufpiciocp legio exercituscp P R Sardiniam fubcgit.Inea pro/ uincia hoftium cæfa aut capta fupra L x x X milia.repub.feliciftîmc gcfta atque liberatis ue digalibus reftitutiscxcrcitum faluom atcp incolumem pleniftimum præda domum reporta uiniterum triumphans in urbem Romam rcdrjt: cuius rei ergo hanc tabulam donum loui dédit. Sardiniæ infulæ forma erat,atque in ea fimulacra pugnarum pida. Munera gladiato/ rum eo anno aliquot parua alia data : unum ante cætera inlîgne fuit T. Flaminij, quod mor/ tis caufa patris fui eu uifeeratione epulocp Qi ludis fca:nicis quadriduum dedit. magni tarnen muneris ea fumma fuit, ut per triduum quatuor Qi feptuaginta homines pugnarint.

V C I V S Poftumius Albinus, M.Popilius Lænâs,cum omniu primum de prouincrjsexercitibuscp ad fenatum retuliflent, Ligures utriq^ dccrctf funt: ut nouas ambo quibus earn prouinciam obtincrcntlegiones ( binæ fingulis dccretæ)ÔC fociûm Latini nominis dena milia peditum, Si D c équités, Qi fupplemcntum Hifpaniæ 111 milia peditum Romanorum fcriberent,ÔS cc équités. Ad hoc mille D pedites Romani cum cen turn equitibus feribi iuffi,cum quibus Pr.cui Sardinia obtigiftet.in Corficam trâfgrcflus bcF lum gereref.interim M.Atiliusuctus prætor prouinciam obtincret Sardiniam. Prætoresde/ inde prouincias fortiti funt: A. Atilius Seranus urbanâ, C.Cluuius Saxula inter dues Qi pcrc grinos, Cn. Fabius Buteo Hifpaniam citeriorem, M.Matienus ulteriorem,M.Furius Craf/

L I B E R s E C V N D' V s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17

fîpcs SiciIiarn,C.Ciccrcius Sardiniam. Priüfquàm magiftfatus proficifcdtcntur, fcnatüi pla/ cuit L.Poftumiüm Cos. ad agrum publicurtî à priuato terrninandum,in Campaniam irexii lus ingentem modû poffidcre priuatos,paülàtim profcrcndo fînes.conftabat.Hic iratus Præ neftinis.quod cum eô priuatus,facrifîcrj in templo Fortunæ faciuridi caufa,profeôtus cflct,ni/ hii in fe honorifîce necg publicegt;neq; priuàtim fàôtum à Præneftinis cflet:priufquàm ab Roz ma profîcifccretur, litteras Prænefte mißt, ut fibi magiftratus obuiam exiret, locum publice pararet ubi diuerterctuniumentaîp cum exiret indc præfto eflent. Ante hune Cos.nemo ùnz quam focijs in ulla re oncri aut fumptui fuitudeo magiftratus mulis tabernaculisqùe,6C ömni alio inftrumento militari ornabantur, ne quid tale imperarent foerjs : priuata hofpitia habe? bant,ea benigne comitercp colebant:domuscp corû Romæ hofpitibus patebantapud quoà ipfîs diuerti mos eflet. Legati qui repente aliquo mitterentur, fingula iumenta per oppidâ. iter quà faciundum erat, imperabant : aliam impenfam foefj in magiftratus Romanos hort faciebant.Iniuria Cos. etiam fi iufta,non tarnen in magiftratu exercenda, ôifilentium hittiiâ aut modeftum, aut timidum Præneftinorum,ius,uelut probato exemplo, magiftratibüs fe? cit grauiorum indies tail's generis imperiorum.Principio huiusanni,legati qui in Ætoliam ôC Macedoniam miftî erant,renuntiarunt,fibi conueniendi regis Perfei.cum alrj abefle cum, alq ægrum efle.falso utrunque fîngerent, poteftatem non faôtam. Facile tarnen apparuifte fibi^ bellum parari.ncc ultra ad arma ire dilaturum.Item in Ætolia feditioncm glifccre in dies,nez quedifcordiarum principes autoritate fua coërceri potuifte. Cum bellum Maccdonicum irt expeôtacioneeftet.priufquàm id fufciperetunprodigia expiari, pacemép deûm peti prccatioz nibus qux editæ ex fatalibus libris eftent, placuit. Lanuuij claflîs magnæ fpecies in cælo ui? fæ dicebantur; ôi Priuerni larta pulla terra enata : Si in Veienti apud Rementcm lapidatumi Pomtinum omneuelut nubibus locuftaru coopertum efte î In Gallico agro,quà induceretuc aratrum, fub exiftentibus glebis pifees emerfifte. Ob hæc prodigia libri fatales infpeélû editumcp ab decemuiris eft, Si quibus dqs, quibusép hoftijs facrifîcaretur, Si ut fupplicatio prodigqs expiandis fieret : altera quæ prioré anno ualetudinis populi caufa uota eftet, ea uti feriæéç eftent. Itaque facrifîcatum eft.ut dcccmuiri feriptum ediderunt. Eodem anno ædis lunonis Laciniæ detedta.Q.Fuluius Flaccus cenfor ædem Fortunæ equeftris,quam in Hifpa nia Pr.bello Celcibcrico uoucrat, faciebat enixo ftudio ne ullutn Romæ amplius aut magniz ficentius templum eftet. Magnum ornamentum fc templo ratus adicdlurum, fi tegulæ marz moreæ eftent ; profeclus in Brutios ædem lunonis Laciniæ ad partem dimidiam détegit, id fatis fore ratus ad tegendum quod ædificaretur. Naues paratæ fuerunt, quæ tollerentatquô afportarent, autoritate cenforia focqs deterritis id facrilegium prohibere. Poftquàm cenfoi? redrit,tegulæ expofitæ de nauibus ad templum portabantur. quanquam unde eftent filcba? tur.non tarnen cclari potuit.Fremitus igitur in curia ortus eft : ex omnibus partibus poftulaz batur ut confules cam rem ad fenatum referrent. Vt uero accerfitus ih curiam cenfor uenit* rnu'to infeftius finguli uniuerfit^ præfentem lacerare:templum auguftiftimum regionis eius* quod non Pyrrhus,non Annibal uiolaftent, uiolare parum habuiffe, nifi detexiftetfœde, ad propè diruiftet. Detradtum culmen templo, nudaturà tedtum patere imbribus putrefaciehz dum.cenforcm moribus regendis creatum, cui fartatedta exigere facris publicis. Si loca tuenz da more maiorum traditum eftet : eum per fociorum urbes diruentem tcmpla,nudantemc^ tedta ædium facrarum uagari : Si quod fi in priuatis fociorum ædifîcqs faceret, indignum uiz deri poftet, id deûm immortalium demolientem facere, Si obftringere religiohe P R ruiniâ tcmplorum templa ædifîcantem : tanquam non fidem ubiep di] immortales fint, fed fpolrjs aliorum alrj colendi exornandic^. Cum priufquàm refertetur appareret quid fentirent paz tres,relatione fadta in unam omnes fententiam ierunnut hæ tegulæ reportàndæ in templurtl Iocarentur,piaculariacp lunoni fierent.Quæ ad religionem pertinent,cum cura fadta: tegula^ tclidlas in area tcmpli,quia reponendarum nemo artifex inire rationem potuerit, redempto? rcs nuntiarunt.Ex prætoribus qui in prouincias ierant, Cn. Fabius Maflîliæ moritur,cuni irt citeriorem Hifpaniam iret.Ita«^ cum id nuntiatum à Maftilienfibus legatis eftet, fenatus de?

18 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, D E c. CV V I N T' AE

crcuittut P.Furius ói Cn.Seruilius,quibus fucccdcbatur,inter fe fortiretur.utcr citcnorcm Mfz fpaniam prorogato imperio obtineret.Sors opportuna fuit.P. Furius idcm,cuius ca prouinz cia fucrauremaneret. Eodem anno cum agri Liguftini 6^ Gallici quod bello captum crataliz quantum uacaret,S C faótum,ut is ager uiritim diuidcrctur.Decemuiros in cam rem cx S G creauit A.Atilius Pr.urbanus.MÆmilium Lcpidû,C.Caflîum,T.Ebutium Parru,C. Tre/ mellium,P.Cornelium Cethegum,Q.ÔC L.Apulcios,M.Cæcilium,C.Salonium, C.Munaz tium.Diuiferunt dena iugera in fingulos,focijs nominis La tin i terna. Per idem têpus quo bæc agebantur, legati cx Ætolia Romam ucncrut, de difeordijs feditionibusc^ fuis:ôi Thef/ fallIcgati.nuntiantes quæ in Macedonia gcrcrcntun Perfeus iam bel lu uiuo pâtre cogitatum in animo uoluens, omneis non genteis modo Græciæ, fed ciuitatcs ctiam, legationibus mit/ tendis,pollicendo plura quàm præftando,fibi conciliabat. Etant tarnen magna ex parce ho/ rninum ad fauorcm eius inclinati animi, Si aliquanto quàm in Eumenem propcnfiorcs: cum Eumenis benefîcfjs muneribusc^ omnes Græcia: ciuitatcs Si pleriq? principu obligati effent; Si ita fe in regno fuo gererct,ut quæ fub ditione eius urbes,nullius libcræ ciuiratis fortunam fe cum mutatam ucllcnt. Contra Perfea fama erat poft pa tris mortem uxorcm manu fua occi/ diffe;Apellem miniftrum quondam fraudis in fratre tollendo.atquc ob id requilîtum à Phi/ lippo ad fupplicium,exulantem,accerfitum poft patris mortem ingentibuspromiffïsad præ mia tantæ perpetratæ rci, clam interfeciffe. Intcftinis externisep præterea mukis cædibus in/ famem, nec ullo commendabilem merito,præfcrcbant uulgo ciuitatcs, tam pio erga propin/ quos,tam iufto in ciueis,tam munifîco erga omneis homines régi: feu fama ôi maieftate Ma cedonum regum præoccupati ad fpernendum originem noui regni, feu mutationis rerum eu pidijfcu quia cum obiedtum effe Romanis uolcbant. Etant autem non Ætoli modo in fedi/ tionibus propter ingenté uim æris alieni,fed Theffali etiam: ea cotagione uelut tabes in Per/ rebiam quoq; id peruaferat malum. Cum Theffalos in armis effe nuntiatum eft, Ap. Clau/ dium legatum ad eas res afpiciendas componendasep fenatus mißt. Qui utriufcp partis prin/ cipibus caftigatis, cum iniufto fœnore grauatum æs alienum, ipfis magna cx parte concc/ dentibus qui oncrarant,leuaffct, iufti crediti folutioncm in annorum penßoncs diftribuir. Per cundem Appium eodemcp modo compofitæ in Perrebia res.Ætolorum caufas Marcel/ lus Delphis per idem tempus hoftilibus aôtas animis,quas inteftino gefferant bello, cogno/ uic.Cum certatum utrinq; temeritatc atq; audacia cerneret, decrcto quidem fuo neutram par tem aut lcuarc,aut onerare uoluit: comuniter ab utrifqj petijt, abftinerent bello, ô^obliuione prætcritorum, difeordias finirent. Huius rcconciliationis inter ipfos fides obfidibus ultro ci/ troep dans firmata eft. Corinthum, ut ibi deponerentur obfidcs, conuenitur. A Delphis 6C Ætolico concilio Marcellus in Peloponnefum traiccit.quo Acheis edixerat conuentum. Vbi collaudata genre,quod conftanter uetus decretum de arcendis aditu finium regibus Macedo num tenuiflent, inßgnc aduerfus Perfea odium Romanoru fccit : quod ut maturius crumpe/ rct, Eumencs rex, commentarium ferens fecum, quod de apparatibus belli omnia inquirens fccerat,Romam uenit. Per idem tempus quinq; legati ad regem miffi, qui res in Macedonia afpicerent. Alexandriam ijdem ad Ptolcmxum renouandæ amicitiæ caufa proficifei iuffi. Lc gati crane hi,C.Valerius, Cn. Lutatius Cerco, Q. Bebius Sulca, M. Cornelius Mammula, M.Cæcilius Dentcr.Ec ab Antiocho rege fub idem tempus legati uenerunquorum princeps Apollonius in fenatum introduiftus,multisiuftisep caufis regem cxcufauit,quod ftipendium feriusquoad diem præftarenidfcomncaducxifle, ne cuius nifi temporis gratia régi fieret. Donum præterea anerre, uafa aurea quingentûm pondo. Pctcrc regem , ut quæ cum pâtre fuo focietas atq; amicitia fuiffec,ea fecü renouarctunimperatettp fibi P R quæ bono fidelity focio regi effent imperanda,fe nullo ufquam ceffaturum officio. Ea mérita in fe fenatus fuiffe, cum Romæ effet,earn comitatem iuucntutis, ut pro rege non pro obfidc omnibus ordinibus fuerit.Legatis benigne refponfum,ôi focietatem rcnouarc cum Antiocho quæ cum pâtre eius fùcrat,A.Atilius Pr.urb.iuffus.Quæftores urbani ftipendium,uafa aurea cenfores acccpcrut; eis^ negociû datum eft, ut ponerent ea in quibus templis uiderctur: Icgatocp centu miliunr

rcris munüs tniflum, ædes liberæ hofpi'tio datæ, fumptusqj decrctus, donee in Itaîia efler, Legat! qui in Syria fuerant, renuntiaucrunt, in maximo cum honore apud regem efle, ami/ ciflimuq? P R. In prouinerjs eo anno hæc.C.Cicercius Pr.in CorSca iignis collatis pugna/ uinfeptem milia Corforum cæfa: capti amplius Si DCC, Voueratincapugnaprætor a:dcm lunonis Monetæ, Pax deinde data petentibus Corßs, Si exaóla eeræ ducena milia pondo. Ex Corfica fubaóla Cicereius in Sardiniam tranfmifit. Et in Liguribus in agro Sta/ tellatipugnatumadoppidum Caryftum. Eofemagnusexercitus Ligurum contulerat. PrP mo fubaduentum M. Popilq confulis mcenibus fele continebant: deinde poftquàm oppP dum oppugnaturum Romanum cernebant.progreili'ante portas aciem ftruxeruntmeccon/ ful,ut qui id ipfum oppugnatione comminanda quælî{rer,moram certamini fcdt.Pugnatuna eft amplius treis horas,ita ut neutro inclinaret fpes.Quod ubi conful uidit,nulla parte moue/ ri Ligurum fignadmperatequitibus utequos confcendant,ac tribus fimul partibus in hofteis quanto maximo poftent tumultu incurrant.Pars magna equitum, mediam traiecit aciem,ôi ad terga pugnantium pcruafit, Inde terror iniedtus Liguribus: diuerfi in omnes partes fuge/ runt,perpauci retro in oppidum, quia inde fe maxime obiecerat cques. Si pugna tarn perui/ cax multos abfumpferat Ligurum, Si in fuga paflîm cæfi funt. decern milia hominum cæfa traduntur,amplius Dcc pafti'mcapti.Signa militariarelata Lxxxii, nccincruenta uidtoria fuit,amplius tria milia militum amifla, cum ccdentibus neutris ex parte utraque pri/ mores caderent.Poft hanc pugnam ex diuerfa fuga in unum colledli Ligures, cum maiorcm multo partem ciuium amiftam quam fuperefte cernerent, ( ncc cnira plus decern railia homi/ num erant,)dedidcrunt fcie,nihil quidem illi padli: fperauerant tarnen non atrocius quam fu periores imperatores Cos. in fe fæuiturum. Atille arma omnibus ademit, oppidum diruit, ipfos bonaq^ eorum uendidit:littcrascp fenatui de rebus ab fe geftis mifit.Quas cum A. Ati/ lius Pr.in curia recitaflet ( nam Cos.altcr Poftumius agris rccognofcendis in Campania oc/ cupatus aberat)atrox res uifa fenatui : Statellates qui uni ex Ligurum gentc non tuliflent ar/ maaduerfus Romanos,tum quoque oppugnatos,non ultro inferenteis bellum,deditos in fi/ dem populi Romani, omni ultimæ crudelitatis exemplo laceratos ac deletos efte : tot milia capitum innoxiorum, fidem implorantia populi Romani, ne quis unquam fe poftea dede/ re änderet,peftimo exemplo ucniflc:5d diftradtos paftim , iuftis quondâ hoftibus P R paca/ tis feruire.Quas ob res placere fenatui, M. Popilium Cos. Ligures pretio emptoribus reddi/ to,ipfos reftituere in libcrtatem : bonacp ut tjs, quicquid cius recuperari poftit, reddantur cu/ rare:arma quoque tempore fieri in ea gente: confulem de prouincia decedere, cum deditos in federn fuam Ligures reftituiftet:claram uieftoriam uincendo oppugnanteis, non fæuiendo in afflidlos fieri.Cos.qua ferocia animi ufus crat in Liguribus,eandem ad non parendum fena/ tui habuit : legionibus cxtemplo Pifas in hibernacula miftis, iratus patribus, infeftus præ/ toribus Romam rediinfenatuep cxtemplo ad ædem Bellonæ uocato, multis uerbis inuedl:us eft in prætorem : qui cum ob rem bello bene geftam, uti dfis immortalibus honos habere/ tur,refcrre ad fenatum debuiftet,aduerfus fe pro hoftibus S C fecifl’et,quo uidtoriam fuatn ad Ligures transferret,dediq5 tjs prope cofulem prçtor iubcret.Itaqj multam ei fe dicerc'.à pa tribus poftularc,ut S C in fe fadlum tolli iuberent : fupplicationemep .quam abfcntesex lit/ ten's de bene gefta rcpublica miffis decernere debuerinr,præfentcs honoris dcorum primum caufa, deinde óifui aliquo tandem refpedtu décernèrent. Nihilo Icnioribus quam abfens fe/ natorum aliquot orationibus incrcpitus,neutra impetrata re in prouinciam redit. Alter Cos* Poftumius confumpta æftate in rccognofcendis agris,ne uifa quidem prouincia fua,coraitio/ rum caufa Roma redijt.Coss.C.Popiliu Lenate,P.Ælium Ligurern creauit.Prçtoresexinde fadli,C.Licinius Craftus,M.IuniusPœnus,Sp.Lucretius,Sp.Cluuius,Cn.Sicinius,C.Mem mius iteru.Eo anno luftrum eSditu cft.Cenforeserat Q.Fuluius Flaccus,L.Poftumius Albi/ nus:Poftumius condidit.Cenfa funt ciuiu Romanoru capita C clx ix milia,Öi x v.Minot àliquâto numerus, quia L.Poftumius Cos. pro cócione edixerat: qui fociûm Latini nominis ex cdidlo C.Claudij Cos.rcdire in ciuitates fuas debwiftent,ne quis eorum Romæ SC omnea

Xo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C* Q_V I N T AE

in fuis ciuitatibus cenferentur, Concors è repub.ccnfura fuit : omneis quos fenatû mouegt;? runuquibuscp equos ademerunt, ærarios fccerunt ôi tribu moucrunt : ncquc ab altcro nota/ tum alter probauit, Fuluius ædem Fortunæ Equeftris * quam proconful in Hifpania dimi/ cans cum Celtibcrorum legionibus uouerat,annos fex poftquàm uoucrat dedicauit: Ôi fcæni cos ludos per quatriduum, unum diem in circo fecit. L. Cornelius Lentulus Xuir facrorum eo anno mortuus eftu'n locum eius fuffeótus A. Poftumius Albinus. Loeuftarum tantæ nu/ bes à mari uento repente in Apuliam illatæ funt.ut examinibus fuis agros late operirent. Ad quam peftern frugum tollendam Cn.Sicinius Pr.defignatus eu imperio in Apuliam miflus, ingenti agmine hominum ad colligendas eas coaôto,aliquantum temporis abfumpfît. Prin/ cipium infequentis anni,quo C.Popilius ôi P» Ælius fuerunt Coss. relîduas contentiones ex priore anno habuit. Patres referri de Liguribus renouant^ S C uolebant.ôi Cos. Ælius rez ferebanPopilius amp;nbsp;collegam Si fenatum pro fratre deprecabatunpræ fe ferens liquid decerne rentinterceflurum,collegam deterruinpatres eo magis utrique pariter Coss.infenfi in cœpto perftabant. Itaque cum de prouineqs ageretur * SC Macedonia, iam imminente Perfei bello, peteretur,Ligures ambobus confulibus decernuntur: Macedoniam decreturos negant, ni de M.Popilio referretur. Poftulantibus deinde ut nouos exercitus fcriberc, aut fuppîementum ueteribus liceret, utrunque negatum eft. Prætoribus quoque in Hifpaniam fuppîementum petentibus negatum:M.Iunio in citeriorem, Sp.Lucretio in ultcriorem. C. Licinius Craflus urbanam iurifdidtionem, Cn.Sicinius inter peregrinos erat fortitus: C. Memmius Siciliam, Sp.Cluuius Sardiniam.Coss.ob ea irati fen3tui,Latinis fertjs in primam quamquediem in/ didlis,inprouinciam abituros elfedenuntiarunt,nccquicquam reipublicæ adturospræterz quam quod ad prouinciarum adminiftrationem attineret. Attalum régis Eumenis fratrem legatum uenilfe Romam Valerius Antiâs his Coss. fcribit,ad deferenda de Perfeo crimina, indicandosé]^ apparatus belli.Plurium annales,ôi quibus credidifle malis, ipfum Eumenem uenilfe tradunr. Eumenes igitur ut Romam uenit, exceptus cum tanto honore, quantum non meritis tantum eius,fed benelîcrjs etiam fuis,ingcntia quæ in eum congefta étant,exiftiz maretdeberi P R, in fenatu eft introduôtus.Caufam ueniendi ûbi Romam fuilfe dixit,præz ter cupiditatem uifendi deos, hominesép, quorum benefîcio in ea fortuna effet, fupra quam ne optare quidem änderet: etiam ut coràm raoneret fenatum, ut Perfei conatis obuiam iret. Orfus inde à Philippi conlïlijs,necem Demetrij filij retulit, aduerfantis Romano bello. Ba/ ftarnarum gentem excitam fedibus luis,quorum auxilrjs fretus in îtaliam tranlîret.Hçceum uolutantem in animo,opprelfum fato regnum ei reliquilfe, quem infeftiftîmum elfe fenfilfet Romanis. Itaque Perfea hereditarium à pâtre relidlum bellum, Si fimul cum imperio tradiz tum,iamiam primurn alereacfouere omnibus conlîlijs.Florcreprætcrea iuucntute,quam ftir pem longa pax ediderinflorere opibus regni:florere etiam ætatc. Qux cum corporis robore ac uiribus uigcat,animum elfe inueteratum diutina arte atq? ufu belli. Iam inde à puero, pa/ tris contubernio,Romanis quoqj bellis,non finitimis tantum alfuetum:milfum à pâtre in ex peditiones multas uariasq^.Iam ex quo ipfe acccpilîet rcgnum,multa quæ non ui, non dolo, Philippus omnia expertus potuilfet moliri,admirando return fuccelfu tenuilfe. Acccflïlfe ad uires eam,quæ longo tempore,multis magnisc^ meritis pareretur, autoritärem. Nam apud Græciæ atque Alîæ dues, uereri maieftatem eius omnes. Nec pro quibus meritis, pro qua munificentia, tantum ei tribuatut, cernere: nec dicere pro certo pofte, utrum felicitate id qua/ dam eius accidat:an, quod ipfe uereatut dicere, inuidia aduerfus Romanos fauorem illi con/ ciliet. Inter ipfos quoque reges ingentem autoritäre, Seleuci filiam duxilfe cum non pcten/ tern,fed petitumulrrotforotcmdcdilfe Prulîæprecanti acoranti:celebratas elfeutrafque nuptias gratulatione donis^ innumerabilium Icgationum, Si uelut aufpicibus nobililfimis populis deduótasclfe.Boëtorum gentem captatam Philippo.nunquam ad fcribendum ami citiæ fœdus adduci potuilfe : tribus nunc locis cum Perfeo fœdus incifum litteris cfte:uno Thebis, alteroad Sidenum auguftilfimo Si celeberrimo in templo, tertio Delphis. In A/ çhaico concilio uero, nili difeuffa res per paucos Romanum imperium intentanteis elfer,

eô rem prope adduôVam, ut aditus 8^ in Achaiam daretur. At Hercule fuos honores, cuius mérita in earn gentem priuatim an publice fint maiora, uix dici poflct, partim defertos per incultum ac negligcntiara, partim hoftiliter fublatos cfie. lam Ætolos quem ignorarc in fez ditionibus fuis non ab Romanis, fed à Perfeo præfidium pettifie. His eum fukum focictatiz bus atqp amicitqs.eos domefticos apparatus belli habere,ut cxternis non egeat: x x x miz lia peditum, V ‘quot;milia cquitum : in decem annos frtimentum præparare, ut abftincre amp;nbsp;fuo hoftium agro frümentâdi caufa poflît.Iam pecuniam tantam habcre,ut decem milia merz ccnnariorum militum præter Macedonum copias, ftipendium in totidctn annos præparaz turn habcauprçter annuum,quod ex metallis regqs capiat ueiftigaLArma uel tribus tantum exercitibus in armamentaria c5gefiifle.Iuuencutem,uc iam Macedonia deficiauuelut ex perz enni fonte unde hauriat,Thraciam fubieôtam efle.Rcliquum orationis adhortatio fuit.Non ego hæc,inquit,incertis iadtata rumoribus, SC cupidius crédita,quia uera cfle de inimico crimi na uolebam, adfero ad uos P C. (èd comperta SC explorata, baud fecus quàm fi fpeculator miffus à uobis fubiedta oculis referrem. Necp relidto rcgno mco,quod amplum SC egrcgium uos fcciftis,mare tantum traieciifcm, ut uana ad uos affcrendo fîdem abrogarem mihi. Cerz nebam nobiliflfimas Afiæ SC Græciæ ciuitates indies magis denudanteis indicia fua, mox fi permitterctuneo procefiuras unde reccptum ad pœnitendum non habercnt.Cernebam Per fea non continentem fe Macedoniæ regno, alia armis occupantem : alia, quæ ui fubigi non po(ïunt,fauore ac bcniuolentia compleclcntcm. Vidcbam quàm impar eflet fors,cum illeu» bis bellum,uos ei fecuram pacem prçftaretis.Quanquam mihi quidem non parare,fcd gerez rc pcnè bellum uidebatur. Abrupolim focium atque amicum ueftrum regno cxpulit. Artetaz rum Illyrium,quia fcripta ab co quædam uobis compeht, focium item atq; amicum ueftrum interfecit.Euerfam SC Callicritum Thebanos, principes ciuitatis, quia libcrius aduerfus eum in concilio Boëtorum locuti fuerant, delaturoscç ad uos quæ agerentur profeflï erant, tollenz dos curauit. Auxilium Byzantrjs aduerfus fœdus tulit. Dolopiæ bella intulit, Theflaliam ÔC Doridem cum exercitu peruafit, ut in bcllo inteftino deterioris partis auxilio mcliorcm affliz geret.Confudit ÔC mifeuit omnia in Theflalia Perrebiaé^ fpe nouarum tabularum, ut manu debitorum obnoxia fîbioptimateisopprimeret.Hæccumuobis quiefeentibusSCpatientiz' bus fecerit,ôC conceflam fibi Græciam cfte à uobis uideattpro certo habet, neminem fibi ante quàm in Italiam rraiccerit,armâtum occurfurum. Hoc quàm uobis tutum aut honeftum fit, uos uideritis’.ego certe mihi turpe cfte duxi,pn'us Perfea ad bellum inferendum, quàm me fo cium ad prædtccndum ut caueretis,ucnire in Italiam,Funeftus neceftario mihi officio, SC quoz dam modo liberata atq^ exonerata fide mca,quidultra faccre poffum,quàm uti deos deasq^ precer,ut uos SC ueftræ reipublicæ, SC nobis focijs atque amicis, qui ex uobis pendemus, conz îulatis, Hæc oratio mouit patres conferiptos : cæterum in præfcntia nihil, prætcrquàm fuiffe in curia regcm,fcire quifquam potuit:co filentio claufa curia crat.Bello deniq; pcrfecfto,quçcp: diefta ab rege,quæcç refponfa effent,emanauere. Perfei deinde regis Icgatis poft paucos dies fenatus datus eft. Cæterum præoccupatis non auribus magis quàm animis ab Eumene rez ge,omnis SC defenfio SC dcprecatio legatorum rcfpucbatun^ exafperauit animos fcrocia ani mi Harpali,qui princeps Icgationis erat.Is uelle quidem SC laborare dixit regem, ut purganti fe nihil hoftile dixiffe aut fcciffe fides habeatun cæterum fi peruicacius caufam belli quæri uiz deat,forti animo defenfurum fe.Martcm communem cffe,ÔC euentum incertum belli.Omni* bus ciuitatibusGræciæ atque Afiæ curæerat,quidPerfei legati,quid Eumenesinfenatu egifletîôC propter aduentum eius, quem moturum aliquid rebantur, miferant plcræque ciuP tates alia in fpecicm præfcrentcis legatos : SC Icgatio Rhodiorum erat, ac Satyrus princeps, hauddubius,quinEumenes ciuitatemquoquefuam Perfeicriminibus iunxiftct.Itaqueoz mni modo per patronos hofpitesqûe difeeptandi cum rege locum in fenatu querebat.Quod cum contigiffet, libertatc intemperantius inueclus in regem, quod Lyciorum gentem aduerz fus Rhodios concitaffet,grauiorcp Afiæ effet quàm Amtiochusfuiffenpopularem quidem ac gratam populis Afiæ(nam eo quoque iam fauor Perfei uenerat)oracioncm habuit: cæterum i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inuifam

it nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE C. CL V I NT AE

inuifam fenatui inutilcmque fibi ÔC ciuitati fuæ.Eumeni uero confpi'ratio aducrfus eum,fauo/ rem apud Romanos fedtuta omnes ei honores habitûdona^ quam ampliflima data, cum fella curuli atque ebyrneo fdpione. Legationibus dim ilTis, cum Harpalus, quanta cximia ce leritate poterat, regreflus in Macedoniam, nuntiaHet rcgi : nondum quidcm paranteis bcb lum reliquiffe fe Romanos,fed ita infeftos,ut facile appareret non dilaturoszSi ipfe, præter^ quod ita credebat futurum,lam etiam uolebat, in flore uiriura fe credens efle. Eumeni ante omneis infeftus erat:à cuius fanguine ordiens bellum, Euandrum Cretenfem ducem auxilio/ rum,0i Macedonas tres afluetos minifterfjs talium facinorum.ad cædcm regis fubornatditte rascp eisdatad Praxo hofpitam,pnncipem autoritate ôi opibus Delphorum, Satis confia/ bat,Eumenem ut facrificaret Apoilini Delphos afccnfurum, Progrefli cum Euandro infidia/ tores, nihil aliud ad peragendum inceptum quàm loci opportunitatcm omnia circumeuntes quærebant.Alcendentibusad templum à Cirra,priufquàm perueniretur ad frequentia ædifî cijs loca, macerfa erat ab Ixua femitæ paulum extans à fundamento, qua finguli tranfirenu dextra pars labe terræ in aliquâtum altitudinis diruta erat.poft maceriam fe abdiderunt,gra/ dibus aftruótis,ut ex ea uelut è muro tela in prætereuntem conrjcerent.Primo à mari circumz fufa turba amicoru ac fatellitum procedebat:deinde extenuabant paulatim anguftiæ agmen. Vbi ad eum locum uentum eft, qua fingulis eundum erat, primus femitam ingreflus Panta/ Icon Ætoliæ phnceps,cum quo inftitutus régis fermo erat.Tum iniîdiatorcs exorti faxa duo ingentia dcuoluunt-.quoru altero caput iftum eft regi,altero humerus fopitus: ex femita pro/ cliui in decline multis fuper prolapfum iam faxiscongeftis.SC cçteri quidcm etiam amicorum SC fatellitum poftquam cadentem uidere diftugiunt : Pantaleon conftanter impauidus man/ Gt ad protegcndum regem.Latrones cum breui circumitu maceriæ dccurrcre ad coGciendum fauctum poflenc,uelut perfedta re in iugum ParnaG refugerunt eo curfu:ut cum unus, non fa/ eile fequendo per inuia atq? ardua, moraretur fugam eorumme comprenfo indicium emana/ tec,occiderint comitem. Ad corpus régis primo amici, deinde fatellites ac ferui concurrerunt: tollentes fopitum uulnerc ac nihil fentientem , uiuere tarnen ex calore Si fpiritu remanente in præcordiis fenferunnuitfturum exigua ac propè nulla fpes erat.Quidam ex fatellitibus fecud latronum ueftigia.cum ufe^ ad iugum ParnaG nequicqua fatigati perueniflent, re infeóla re/ dierunt. Aggreifi facinus Macedones ut inconfulte ita audadter cocptum,ncc confulte Si timi de reliquerunt.Compotem iam fui regem amici poftcro die defcrunt ad nauemj inde Corin/ thum, à Corintho per ifthmi iugum nauibus tradudtis, Æginam traijeiunt. Ibi adeo fccreta eius curatio fuitadmittentibus neminem,ut fama mortuu in AGam perferret. Attains quoc^ celerius quàm dignum concordia fraterna erat, credidit. Nam Si cum uxore fratris. Si præfc/ dlo arci,tanquam iam baud dubius regni heres eft locutus. Quæ poftea non fefellcre Eume/ nem: Si quanqua diftimulare Si tacite habere id patiep ftatuerat,tame in primo cogreftu non temperauit quin uxoris petendæ præmaturam feftinationem fratri obqcerct.Romam quoqj fama de morte Eumenis perlata eft.Sub idem tempus C. Valerius ex Græcia:qui Icgatus ad uifendum ftatum regionis eius,fpeculandac^ conGlia Perfei régis miflus crat,rcdrjt:cógruen/ tia^ omnia criminibus ab Eumene allatis refcrcbat: Gmul Si adduxerat fecum Praxo à Del/ phis,cuius domus receptaculum latronum fuerattSi L.Rammium BrundiGnum, qui talis in/ diefj delator erat. Princeps Brundifrj Rammius fuiuhofpitio quoqj Si duces Romanos om/ nes. Si legatos, exterarum quoque gentium inGgnes, præcipue regios, accipicbat. Ex eo no/ titia ei cum abfentc Perfeo fueratJitterisc^ fpem amicitiæ interioris, magnæ^ inde fortune facientibus,ad regem profedtusibreui perfamiliaris haberi,crahicß magis quàm uellct in area nos fermones eft cœptus.Promiftîs enim ingentibus prçmijs pctere inftitit ab eo rex,quoniâ duces omnes legatiep Romani hofpitio eius uti aflueftcnt,quibus eoru ipfe fcripGftet,ut uene num dandum curaret. Cuius feire fecoparationem pluriraum difficnltatis Si periculi habere, pluribus confeijs comparari:euentu præterea incerto eftc,ut aut fan's efficacia ad rem peragen dam.aut tuta ad rem celandam dentur.fe daturum quod nec in dando,nec datum,ullo Ggno deprendi poflet.Rammins ueritus ne G abnuiflet,primus ipfe ueneni experimentum cflct:fa/

dturum poHiatus profîcifcitur. nec BrundiQurn ante redire, quàm conucnto C.Valerio Icgaz to, qui circa Chalcidem efle dicebatur,uoluit. Ad eum pritnum indicio dclato, iuiïu eius Roz mam (îmul uenit.introdudlus in curiam, quæ aôta crant expofuit. Hæc ad ca quæ ab Eumcz ne delata crant acccflere,quo maturius hoftis Perfcus iudicarctun quippc quera non iuftum modo apparare bellum regio animo, fed per omnia clamdeftina grailari fcclcra latrocinio/ rum ac ucneficiorum cernebant. Belli adminiftratio ad nouos Coss. rcicóta cfln'n præfentia tarnen Cn.Sicinium Pr.cuius inter ciues Si peregrinos iurifdidtio erat.fcribere milites placuir, qui Brundifi'um dudti, primo quoq; tempore Apolloniam in Epirum traijcerentur, adoccu/ pandas maritimas urbes:ubi Cos.cui prouincia iVIaccdonia obueni(fcc,claflcm appellcre tuz to Si copias per commodum exponcre poiTet.Eumcncs aliquandiu Æginæ retentus periculo fa Si difficili curationc, cum primum tuto potuit, profedlus Pergamum, prætcr priftinu odiz urn reccnti etiam fccicrc Perfci ftimulante fumma ui parabat bellum. Legati eo ab Roma, gratulantes quod è tanto periculo eua(îiTct,ucncrunt.Cum Macedonicum bellum in annum dilatum eflct,cætens Pr.iam in prouincias profetîîis, M. lunius Si Sp. Lucretius quibus Hiz fpaniæ prouinciæ obuenerant,fatigatofæpeidem petendo iènatu tandem peruicerunt,ut fupplementumfibi ad cxcrcitumdaretur tria milia peditum, c Si quinquaginta équités in Romanaslegioncs'.infocialemexercitum v miliapeditum,Si CGC équitésimpcrarefo/ cfjs iuffi.Hoc copiarum in Hifpanias cum Pr. nouis portatum eft. Eodcm anno quia per rc cognitionem Poftumij Cos.magna pars agri Campani.quem priuati Ene difcrimine pailim poircdcrant,rccupcrata in publicum erat:M,Lucretius Tr.pL promulgauit, ut agtum Camz panum ccnfores frucndum locarcnt : quod fadlum tot annjs pofl captam Capuam non fuez rat,ut in uacuo uagareturcupiditas priuatorum.Cum in expcdtatione fenatus efl’et, bello ctß non indiôto,tarnen iam dccrcto.qui regum fuam, Pcrfei qui fecuturi araicitiam cHent :pcgati Ariaratis,puerum filium regis fecum adducentes Romain uencrunt. Quorum oratio fuit,re/ gem cducandum filium Romam mififle : ut iam inde à puero afluefccret moribus Romanis hominibuscp.Pctcre,ut cura non fub hofpitura modo priuatoru cuftodiajfed publicæ etiam curæ ac uclut tutclæ uellcnt cfle.Ea regis legatio grata fenatui fuit.Dccrcuerunt ut Cn. Siciniz us prætor ædeis inftrucftas locarct, ubi fîlius regts comitcsfp eius habitare poffent. EtThraz cura Icgatis apud fc difeeptantibus, Si focictatem amicitiamcp petentibus. Si quod petebant datura ert,8i muncra binûm milium æris fummæ in fingulos mifla.Hos utiq; popu!os,quodl ab tergo Macedonia: Tliracia ciTcGafTumptos in focietatêgaudebant.Scd ut in Afia quoqj Si infulis cxplorata orania effent, T. Claudtum Neroncm, M. Decimium legatos miferunr. Adiréeos Cretam Si Rhodum iuffcrunt,fi'mul renouarc araicitiam, fimul fpeculari.num fol/ licitati animi fociorum ab rege Perfeo eiïcnt. In fufpenfa ciuitatc ad expedtationem noui bei/ Ifnodturna tempeftate columna roftrata in Capitolio,bello punico Cos.cui collega Scr.FuIz * uius fuit.tota ad imum fulmine difeuifa eft. Ea res prodigq loco habita, ad fenatu relata eft. Patres ad arufpices reterre,Si dcccmuiros adiré libros iufterunt. Decemuiri luftrandum oppi dum.fupplicationem obfecrationemque habendam, uicftimis maioribus facrifi'candum 6i in Capitolio Romæ, Si in Campania ad Mincruæ promontorium renuntiarunt, ludos per x dies IO M primo quoq? die facicndos.Ea omnia cum cura fatfta,arufpices in bonum uerfuz rum id prodigium, prolationcmq? fi'nium 5i intcritum perducllium portendi refponderunU quod ex hoftibus fpolia fuiftent ea roftra,quæ tempeftas difieciflet. Accefferunt quæ cumula rcntreligionesanimis’.Saturniæ nuntiatum erat fanguinc per triduum inoppido pluuiftc: Calateiæ afi'num tripedem natum, 5i taurum cum quinque uaccis uno icftu fulminis exani/ matos : Oximi terra pluuiftc » Horum quoque prodigiorum caufa res diuinæ fadlæ, Si fupz plicatio unum diem fi?riæque habitæ. Confules ad id tempus in prouincias non exierantî quia neque, uti de M.Popilio refer rent, fenatui obfequebantunSi nihil aliud dccerncre prius, ftatutum patribus erat. Audta etiam inuidia eft Popilfi, literis eius, quibus itcrum cum Statellatibus Liguribus proconful pugnafte fe feripfit, ac fc dcccm milia corum occidifte. Propter cuius iniuriam belli, cæteri quoque Ligurum populi ad arma ierunt. Tum uero non abfens

^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. CLV I N T AE

abfcns modo Popi!ius,qui deditis contra ius ac fas bellum intulilTct, 5! pacatos ad rcbcllium incitaflcnfcd Coss.quod non cxircntin prouinciam,in fenatu incrcpiti. Hoc cofcnfu patrum acccnß M.Marnus iSermo,Sd Q. Marcius Scylla tribuni plcbis ôi. Coss, multam fe didluros nifi in prouinciam cxircnt,dcnuntiarunt:amp; rogationcm, quam de Ligunbus dcditis promul/ gate in animo haberent.in fenatu recitarunt. Sanciebatur, ut qui ex Statcllis dcditis in iibcrz tatem reftitutus ante Calendas Sextiles primas non eflet, cuius dolo malo is in feruitute uez nifler,ut iuratus fenatus decerncrec.qui ca rem quærcretanimaducrtcreté^. Ex autoritäre dez inde fenatus earn rogationcm promulgarunt.Priufquam proficifccrcntur Coss, C. Ciccreio prætori prion's anni ad xdem bellonç lènatus datus eft. Is expofirisjquas in Corfica res geft fiftet, poftulatoc^ fruftra triumpho:in monte Albano, quod iam in morcm ucncrat,ut fine publica autoritate fieret, triumphauit. Rogationcm Marciam de Liguribus magno confenz lu plebes feiuit iuflitcp. ex eo plcbisfcito C. Eicinius Pr. confuluit fenatum, quem quærerc ex rogatione ucllct.Patres ipfum eum quçrere iufterunt.Tum demum Coss.in prouinciam pro fedti funt.exercitumc^ à M.Popilio ceperunt. Nccß tarnen M, Popilius reuerti Romam auz dcbat.ne caufam diceret aduerlo fenatu.infeftiore populo.apud Pr.qui de qiiçftione in fe po fita fenatum confuluiftet.Huic detreeftationi cius Tr.pl.alterius rogationis denuntiatione oez currerunnut fi non ante Idus Nouembres in urbem Romam introiflet, de abfente eo C.Lici nius ftatucret ac iudicaret.Hoc traólus uinculo cum rediffet, ingenti cum inuidia in fenatum uenit.Ibi cum laceratus iurgqs multorum effet,S C faeftum eft,ut qui Ligurum poft Q, Fulz uium L.Manlium Coss.hoftcs no fuiffent,ut eos C.Licinius,Cn.Sicinius Prr. in libcrtatcm reftituendos curarent,agrumtp rjs trans Padum Cos. C.Popilius daret. Muka milia homiz num hoc S C reftituta in libcrtatcm.tranfduólisq^ Padum agcr eft affignatus. M. Popilius rogatione Marcia bisapud C.Licinium caufam dixintertio Pr.gratia Cos.abfentis amp;nbsp;Popiz liæ lamiliæ precibus uitftus Idibus Martqs adeffe rcum iuffinquo die noui magiftratus initu ri crant honorem: ne diccret ius, qui priuatus futurus effet. Ita rogatio de Ligunbus arte falz lad clufa eft.Lcgati Carthaginienfeseo tempore Romæ eratÄ Guluffa filius Mafiniffætinz ter cos magnæcontentiones in fenatu faerc.Carthaginicnfcs quercbantur: pra:tcr agrum,de quo ante Icgati ab Roma qui re præfenti cognofeerent, miffi effcnt:amplius L x X oppida caftellacp agri Carthaginienfis biennio proximo Mafiniffam ui atep armis poffcdiffc.ld illi, cui nihil penfi fit, facile effe: Carthaginienfes fœderc illigatosfilcre. Prohibcri cnim extra fiz ncsefferre arma.Quaquam feiant in fuis finibus, fi inde Numidas pcllcrcnt, fe gefturos bciz lum:illo baud ambiguo capitc fœderis dcterrcri,quo difette uctentur cum focqs P R bcllum gcrcrc. Sed iam ultra fuperbiam crudelitatcmcp amp;nbsp;auaritiam cius non pati poffc Carthagiz nienfes: miffos effe qui orarent fenatum ,uttrium harum rcrum unam ab leimpetrari finez rcnt:ut ucl ex æquo apud focium populum.quid cuiufquc effet,diiceptarent: uel pcrmittcrcnt Carthaginienfibus,ut aduerfus iniufta arma pio iuftoep fe tutarétur bello:ucl ad extremum, fi gratia plus quam ueritas apud eos ualeret, femel ftacucrent, quid donatum ex alicno Mafiz niffæ ucllent. Modeftiuscerte daturos cos, Si feituros quid dcdiffcnt:*ipfum nullum prxtcrz quam fur libidinisarbitrio, finem fadluru. Horu fi nihil impctrarcnt,amp; aliquod fuu poft da tarn à P.Scipione pacem dcliótum effenipfi potiusanimaducrtcrentin fc.Tutam fcruitutem fe fub dominis Romanis,quam libcrtatcm expofita ad iniuriasMafiniffa: malle.Pcrirc nanz que femel ipfis fatius effe, quam fub acerbiffimi carnificis arbitrio fpiritum duccre. Sub hæc * dicta lacrimantes procubuerunt,ftraticp humi non fibi magis mifericordiam quam regi. Inz terrogari Guluffam placuit, quid ad ea refpóderet:aut fi prius mallet, expromeret fupcr qua re Romam ueniffet.Guluffa netp fibi facile effe dixit de qs rebus agcrc,dc quibus nihil manz dati à patre habcret:neqj patri facile fuiffe mandare,cum Carthaginienfes nec de qua re adu ri effent,nec omnino ituros fe Romam indicauerint.In æde Ækulapq damdeftinum eos pct aliquot nodes confilium principum habuiffe, unde præterea legatos occultis cum mandatis Romam mitti.Eam caufam fuiffe patri mittendi feRomam,qui dcprecaretur fenatu,ne quid communibus inimicis criminatibus fe crederent, quem pb nullam aliam caufam nifi propter conftantem

coftantem fidem crga P R odiflent.Hi's utrinc^ auditi's,fenatus de poftulatis Carthagtm'civ fium confultus refpondere ita iuflit:Guluflam placcre excemplo in Numtdia profîcifci,ôC nun tiare patri.ut de ijs,de quibus Carthaginienfes querätur, legatos quamprimum ad fcnatuni mittat,denuntietcß Carthaginienfibus ut ad difceptandum ueniant. Si aliquid poiTcnt Ma/ ßniflfx honoris caufa Si fecilfe 8i faóluros effe: ins gratiæ non daretagrum qua cuiufq; fit pof/ fideri uelle ; nec nouos ftatuere fines, fed ueteres obferuari in animo habere.Carthaginienfi/ bus uidtis fe Si urbes amp;nbsp;agros conceffi(ïe,non ut in pace eriperent per iniuriam, quæ iure belli no ademiflent Jta regulus Carthaginiefescj dimifli.Munera ex inftituto data utrifqj, alia hofpitalia comiter confcruata. Sub idem tempus Cn.Seruilius Cepio.Ap.Claudius Cen/ to,T. Annius Lufcus, legatiad res repetendas in Macedoniam renuntiandamq^ amicitiäre/ gis miffi,redicrunt:qui iam fua fponte infeftum Perfi fenatum infupcr accendcrunt.relatis or dine quæ uidiiïent quæcjp audiffent.Vidifle fe per omnes urbes Macedonum fumma ui para ri bellum gt;Cum ad regem perueniifent, per multos dies conueniendi eius poteftatem non fa/ ëlam.Poftremo cum defperato iam colloquio profedti eflent, turn demum fe ex itinere reuo/ catos Si ad eum introduôtos effe.Suç orationis fummam fuifle,fœdus cum Philippo idlum* cum ipfo eo poft mortem partis renouatum : in quo diferte prohiberi eum extra fines arma cftèrre.prohiberi focios P R laceffere bello.Expofita deinde ab fe ordine, quæ ipfi nuper in fc natu Eumenen uera omnia ÔC comperta referentem audiflent.Samothracç præterea per mul tos dies occultum confilium cum legationibus ciuitatium Afiæ regem habuifte. Pro his iniuz rqs fatisfieri fenatum æquum cenfere.reddiq^ fibi res focrjscp fuis, quas contra ius fœderis ha beat Regem ad ea primo accenfum ira inclementer Iocutum,auaritiam fuperbiamc^ Roma/ nis obrjcientem frequenter:quod alrj fuper alios legati uenirent, fpeculari ditfta facftâque fuas quod fe ad nutum imperiumcp eoru omnia dicere ac facere æquum cenferennpoftremo mul/ turn ac diu uociferatum reuerti poftero die iuffiffe.fcriptum fe refponfum dare uelle:tum ita ß bi fcriptum traditu efte.Fœdus cum pâtre idum ad fe nihil pertinere .Id fc renouari,non quia probaret, fed quia in noua pofteftione regni patienda omnia effent, paffum. Si nouum fœ/ dus fecum facere uellent,conuenire prius cîe codicionibus debcre; Si fi in animum inducerenC ut ex æquo fœdus fieret,Si fe uifurum quid fibi faciundum effet,Si illos crederc rcipub. coful/ turos. Atq? ita fe proripuiffc.Si fummoueri è regia omneis cœptos: turn fe amicitiam Si focie/ catcm rcnuntiaffc.Qua uoceeum accenfum reftitiffe,atq] üoce data denutiaffe fibi, ut triduo regni fui decederent finibus. Ita fe profecftos, nec fibi aut uenientibus, aut manentibus quid/ quam hofpitalitcr aut benigne fadtum.Theffali deinde Ætolicp legati auditi. Senatui,ut fci/ rent quamprimum quibus ducibus ufura refpub.effetjitteras mitti confulibus placuinut uter eorum effct.Romam ad magiftratus crcandos uenirct.Nihil magnopere quod memorari ac tineat reipub.eo anno confules gefferant, magis è repub.uifum eratcoprimi ac fedari exafpe/ ratos Ligurcs.Cum Macedonicum bellum expecftaretur, Gentium quoq? Illyriorum regem fufpeótum Iffenfes legati fecerunt: fimul quefti fines fuos fecundo populatumsfimul nuntian tes uno animo uiuere Macedonum atqj Illyriorum regem, communi confilio parare Roma/ nis bellum: Si fpecie legatorum Illyrios fpeculatores Romæ effe, Pcrfe autore miffosut quid ageretur fcirent.lllyrij uocati in fcnatu:qui cum legatos fe effe miffos ab rege dicerent ad pur/ ganda crimina,fi qua de rege Iffenfes déferrent : quæfitum Si quid ita non adiffent magiftra/ turn,ut ex inftituto loca lautia acciperent: feiretur denic^ ueniffe cos Si fuper qua rc ueniffent. Hæfitantibus in refponfo,ut curia excederent diôtum:refponfum tanquâ legatis,ut qui adiré fenatum non poftulaffent.dari non placuit : mittendosqûe ad regem legatos cenfuerunt, qui nuntiarent,qui focq quererentur apud fenatum exuftum à rege agrum. non æquum eum fa/ cere,qui ab focqs fuis non abftineret iniuriam.In hanclegationem miffi,A.Tercntius Varro« C.Pletorius.C. Cicereius.Ex Afia qui circa focios reges miffi erant legati redierut, qui renun tiarunt Eumenen in ea,Antiochu in Syria,Ptolemæû in Alexandria fcfe conueniffe. Omnes follicitatos legationibus Perfei, fed egregie in fide permanere,pollicitosque omnia quæ P R imperaffetpræftaturos. Si ciuitates focias adiffe; cæteras fatis fidas,folos Rhodios fludluan/

tel's i'mbutos Perfei confilrjs inuenifle. Vénérant R hodq legati ad purganda ca qux uulgo iadtari de ciuitate fciebant : cæterum fenatum ijs dan cum noui cófules magiftratum inident placutt.Belk apparatum non differendura cenfuerunE.C.Licinio Pr.negotium datnnut ex ue teribus quinqueremibus in naualibus Romæ fubdudtis,quæ poflent ufui efle reficeret, para/ retép naucs quinquaginta.Si quid ad eum numerum explendum deeflet,C.Memmio colle/ gæ in Siciliam fcriberet,ut eas quæ in Sicilia naues eiîent, reficeret atq? expediret, ut Brundi/ lium primo quocp tempore mitti poflent. Socios nauales libertini ordinis in uiginti amp;nbsp;quin/ que naues ex ciuibus Romanis C.Licinius Pr. fcribere iuflus, in quincp amp;nbsp;uiginti parem nu/ merum Cn.Sicinius focijs imperaretddem Pr.peditum viii milia, CC CC équités àfo/ eqs Latini nominis exigeret.Hunc militem qui ßrundifij acciperet atcp in Macedonian! mit/ teret,Ä.Ätilius Seranus,qui priore anno Pr.fueratdeligitunC.Sicinius Pr.qui excrcitum pa ratum ad traijeiendu haberet.C. Popilio Cos. ex autoritate fenatus C. Licinius Pr.fcribit,ut ÔC legionem fecûdam,quæ maxime ueterana in Liguribus eratiSd focios Latini nominis 1111 milia peditum, C c équités Idib. Feb. Brundifq adefle iuberet. Hac clafTe öd hoc exercitu Cn.Sicinius prouinciam Macedoniam obtinere donee fucceflor ueniret iuflus, prorogate in annum imperio.Ea omnia quæ fenatus cenfuit impigre fadta funt.Duodequadraginta quin/ queremesex naualibus dedudlæiqui deduccret eas Brundifium, L.Porcius Licinius præpofi tus'.duodecim ex Sicilia raiflæ.Ad frumentum clafli exercituiîp coemendum in Apuliam Ca labriamcp tres legati mifli, Sex. Digitius, T. luuentius, M, Cæcilius. Ad omnia præparata Cn.Sicinius Pr.paludatus ex urbe profedtus Brundifium ucnit. Exitu propèanni C.Popi/ lius Cos.Romam redijt, aliquante ferius quam fenatus cenfuerat : cui primo quoq^ tempore magiftratus creari,cum tantum bellum immineretfiuflura erat.Itaq^ ne fecundis auribus pa/ trum auditus eft Cos.cum in æde Bellonæ de rebus in Liguribus geftis diflercrct.Succlama/ tiones frequentes erant interrogationesep, cur fcelerc fratris opprelfos Ligures in libcrtatcrn ne reftituiflet.Comitia cofularia in quam edidla erant dicm ad x 11 Cal.Mart.funt habita. Creati Coss.P.Licinius Craflus.C.Caffius Longinus. Poftero die prætores fadti,C. Sulpi/ tius Galba,L. Furius Philus,L.CanuleiusDiues,C.Lucretius Gallus,C.Caninius Rebilus, L.Iulius Annalis.His prætoribus prouinciæ decretæ, duæ iure Romæ diccndo, Hifpania, SC Sicilia,ôd Sardinia,ut uni fors integra effet quo fenatus cenlûiffet. Confulibus defignatis im/ perauit fenatus, ut qua die magiftratum iniffent, hoftijs maioribus rite madtatis prccarcn/ tur,ut quod bellum P R in animo haberet gerere,ut id profperum eueniret.Eodem die dccre uit fenatus,C.Popilius Cos.ludos per dies x loui Opt. Max. uoueret, donaep circa omnia puluinaria dari,fi R P x annos in eodem ftatu fuiffet. Ita ut cenfuerantin Capitolio uouit Cos.ludos fieri donariaép dari,quanta ex pecunia decreffet fenatus:cum centum Si quinqua/ ginta non minus adeffent, præeunte uerba Lepido pontifice maximo id uotum fufceptû cff. Eo anno facerdotes publici morcui,L.Æmilius Pappus Xuir facrorum,amp;: Q.Fuluius Flaccus pontifex,qui priore anno fuerat cenfor. Hic fœda morte perijt. Ex duobus filrjseius, qui turn in Illyrico militabât,nuntiatum alterum deccflîffe,altcrum graui Si pcriculofo morbo ægrum effe.Obruit animum fimul ludtusmetuscp: mane itigreffi cubiculum feruilaqueo dependen/ tem inuenere.Erat opinio, poft cenfuram minus compotem fuiffe fui;uulgo lunonis Laciniæ iram ob fpoliatum templum alienaffe mentem ferebant. uSuffedtus in Æmilf) locum Xuir M. Valerius Meffala,in Fulufi pontifex Cn.Domitius i$.nobarbus, oppido adulefcens facer dos ledlus. P.Licinio,C.Caffio Coss.non urbs tantû Roma, ncc terra Italia, fed omnes re/ ges ciuitatesip quæ'in Europa quæqj in Afia erant, conuerterant animos in curam Macedo/ nici ac Romani belli.Eumenen cum uetus odium ftimulabautum rccens ira,quod fcclcre eius propè utuidfimamadlatus Delphis effet. Prufias Bithyniæ rex ftatucrat abftincrc armis. euentumtpexpedtarc.Nam neq^ pro Romanis fe çquum cenfere aduerfus fratrem uxoris ar ma ferreiSd apud Perfea uidlorcm ucniam per fororem impctrabilem fore.Ariarates Cappa docum rex prçterquàm quod Romanis fuo nomine auxilia pollicitus cratiex quo eft iundtus Eumeni affinitate,in omnia belli pacisep fe confociauerat confilia. Antiochus imminebat qui

dein Ægypti regno ÔT pùcritiam rcgis,K inerriam tutorum fpcrnens:5^ ambi’gcndo de Cœlé fyria caufam belli fe habituru cxiftimabaugefturumcp fine ullo impeditncnto,occupatis Ro manis in Macedonico bello,id bellû:tamen omnia Si per fuos legatos fenacui Si ipfe legatis eorû eximie pollicitus erat. Ptolemæus propter ætaté alieni ctiâ tu arbitrrj erat:tutores ôi belz hm aduerfus Antiochum parabant,quo uindicarét Ccelcmiyriam, Romanis omnia pol/ licebantur ad Maccdonicu bellum.Mafinifla Si feumenco iuuabat Romanos, Si auxilia curri rlephantis Mifagenenép filiu mittere ad bellum parabat.Connlia autê in omnem fortunatri ita difpolîta habebat.Si penes Romanos uióloria elïètjfuas quoqj in eodem ftatu manfuras res.nerp ultra quidquam mouendummon enim pafluros Romanos uim Carthaginienfibus afferri.Si fraólx cdent opes Rom3noru,quæ tum protegerent Carthaginienfesjua omnerrt Africam fore.Gentius rex lilyriorum fecerat potius cur lufpcdlus elïct Romanis, quam fatis ftatuerat utram foucrct partem: impetuq^ magis quam confilio ijs aut illis fe adiundturus ui/ debatur.Cotys Thrax Odryfarum rex euidenter Macedonum partis crat. Ha:c ferttentia re gibus cum eflet de bello,in liberis gentibus populisq^,plebs ubiqj omnis fermé,ut folet,dete/ rioribus erat ob regem Macedonasep inclinata:principum diuerla ccrneresftudia.Pars ita ill Romanos eflFufi erant.ut autoritatem immodico fauore corrumpcrennpauci ex rjs iuftitia im perf) Romani capti:plures ita, fi præcipuam opera nauaffent, potentes fefe in ciuitatibus fuiâ foturos rati.Pars altera regiæ adulationis erat,quos æs alienu Si defperatio rerum fuarum co dem manentc fl:atu,præcipites ad nouada omnia agebat: quofdâuentofum ingenium, quil Perfeus magis aurç popularis erat.Tertia pars optima cadem Si prudentiifima,!! utiq; optio domini potion's daretur,fub Romanis quam fub rege malebat eife: fi liberu inde arbitriu for tunx eflet,neutram partem uolebant potentiorem altera opprefla fieri:fed illibatis potius ui/ ribus utriufqjpartis pacem ex co manere : ita inter utrofqj optima coditionem ciuitatiu fore* protegetc altero femper inopem ab alterius iniuria. Hxc fentietescertamina fautoru utriufep partis racin' ex tuto fpeótabant.Coss.quo die magiftratu inierunt ex S C cu circa omnia fa/ na in quibus leótiflernium maiorem partem anni efle folct, maioribus hoftijs immolaflenti inde preces fuas acceptas ab dqs immortalibus ominati, fenatui rite facrifi'eatu prccationéc^ de bello factam renuntiarunt.Arufpices ita refpondcrunt,G' quid rei noux inciperetur id ma/ turandu efle:uiifloria,triumphum, prorogatione impcrij portedi. Patres quod fauftu felixcp: P R eflet, ceturiaris comitqs primo quoqj die ferre ad populu Coss.iuflcrut:ut quod Perfeus Philippi filius Macedonia rexaduerfus fceduscum patre Philippo idtum, ôC fecum poft mortem eius rcnouatu,focq3 P R arma intuliflet,agro3uaftaflec,urbescpoccupafl'et: quodc^ bel/ li parandi aduerfus P R confilia iniflet,arma,militcs, claflem eius rei caufa c^araftet: ut, niii de fls rebus fatisfeciflet,bellum cu eo iniref'.Hxc rogatio ad populu lata eft.S C inde faeftum cft,uc confules inter fcprouincias Italiam Si Macedonia compararentfortirenturuc.Cui Ma ccdonia obueniflct,ut is regem Perfea,quiq^ eius feeftam fecuti effent, nifi P R fatisfeciflent^ bello pcrfcqucretur. Lcgioncs quatuor nouas feribi placuit, binas fingulis Coss. Id prxcipuc prouinciç Macedonix datu,quod cu alterius Cos.legionibus quina milia Si duceni équités ex: ; uetcrc inftituto daretur in fingulas legiones: in Macedonia fena milia peditu fcribi iufla,equi tes treceni xqualiter in fingulas legiones. Si in fociali exercitu confuli alteri aueftus numerus# XVI miliapeditu, DCCÖ équités,prçtereosquosCn.Siciniusduxiflèt DC equites,itï Maccdoniam traqccret.Italix fatis uifa X11 milia focioru peditu, D c equitcs.Illud ^uoqj prxcipuum datû forti Maccdoniç,ut centuriones militesqj ueteres feriberet quos uellet Cos# ufcpad quinquagintaannos. In tribunis militu nouatu eo anno propter Macédonien bellu# quod Coss.ex S C ad populu tulerunt,ne trib.mil.eo anno fuffragijs crearen^,fed Cos.prx/ torumep in fjs faciédis iudiciu arbitriumép cflet.Inter prxtorcs ita partita imperia. Prçtorcm cuius fors fuiflet ut iret quo fenatus cenfuiflet, Brundifium ad claflem ire placuit:utcp ibi reco gnofeeret focios nauales,dimiflistp fi qui paru idonci eflent, fupplemétu legerct CxX libertinisï Si daret operâ,ut dux partes ciuium Romanoru,tertia focioru effet. Cômeatus claflï legioni/ busc^ ut ex Sicilia Sardiniaé]^ fubueherent^prxtoribus qui eas prouincias fortiti effent m^

î 8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- D ' E C. Q_ V I N T A E ■

dari placm’t,ut altéras decumas Siculis Sardiscp imperarent,utc^ id frumêtum ad exercttutr» in Macedoniam portaref.Siciliam C.Caninius Rcbiluseft fortitus, L.Furtus PhilusSardi/ niamX.Canuleius Hifpaniâ,C.Sulpidus Galba urbanâ iunfdiôtioné, L.Iulius Annahs in/ ter peregrinos.C.Lucrctio GaIIo,quô fenatus cenfuiflecfors euenitJnter Coss.magis cauilla tio magna contentio de prouincia fuit. Caflîus fine forte fe Macedonia oppugnaturû dice bat,necpoife collegam faluo iureiurando fecûfortiri.Prætorem eum,nc in prouinciam irct,ia cocione iuraflfe.fe ftato loco ftatisq? diebus facrificia habere.quæ abfente fe rede fieri nó poO fent:quæ no magis Cos. prætore abfente reóte fieri poflent. Si fenatus non quid uellet ia confulatu potius,^ quid in prætura iuraueritP.Licinius,animaducrtédura efle cenfeattfe ta/ men futurum in fenatuS poteftate.Confulti patres,cui conlulatu P R non negalfet,ab fe pro/ uinciam negari fuperbum rati,fortiri confules iuflerunt.P.Licinio Macedonia,C. Caflio Ita/ lia obuenit.Legiones inde fortiti funt : prima Si tertia in Macedonia traqcerentur, fecunda S£ quarta ut in Italia remanerent.Delcdlus Coss.multo intentiorem alias cura habebant. Li cinius ueteres quoq; fcribebat'milites centurionesc^iSi multi uoluntate nomina dabant,quia locupletes uidebat qui priore Macedonico bello,aut aduerfus Antiochu in Afia ftipendia fe/ cerant. Cum tribuni militum centuriones fed primum quenq; citarent,tres S£ x x centurio nes qui primos pilos duxerâncitati T r.pl.appcllarunt.Duo ex collegio,M.Fuluius Nobilior, Si M.Claudius Marcellus ad Coss.reqcicbant.Eorum cognitionem elfe dcbere,quibus dclç (ffusquibusc^ bellum mandatu effet.Cxteri cognituros fe de quo appcllati effent aiebant, Ô2 fi iniuria fieret auxilium ciuibus laturos. Ad fublcllia Tr. res agebatur.Eo M.Popilius confit/ laris aduocacus,centuriones,ôi conful uenerunt.Cos.inde poftulanti ut in condone ea res age retur,populus in condoncm aduocatus.Pro centurionibus M.Popilius, qui biennio ante con ful fuerat, ita uerba fecit.MiIitares homines. Si ftipendia iufta, Si corpora Si ætate Si affiduis laboribus confedta haberemihil recufare tarnen quo minus opera R P dent.id tantu depreca ri, ne inferiores rjs ordines cp quos cu militaffent habuiffent attribuerentur. P. Licinius Cos» S C recitari iuffit.Primu.quod bellum fenatus Perfeo iuffiffendeinde quod ueteres centurio/ nes quàmplurimu ad id bellum fcribi cenfuiffet : nec uHi, qui non maior annis quinquaginta effet,uacadone militia: cffe.Deprecatus eft deinde,ne nouo bello, tarn propinquo Italiæ,ad/ uerfus regem potentiffimum,aut tribunos militum delctftu habenteis impedirent: aut prohi/ berent Cos. quern cuiq; ordinem aff gnari é rep.effet,eum affignare.Si quid in ea re dubium effet, ad fenatu reijeerent. Poftqj Cos. quæ uolucrat dixit,Sp. Liguftinus ex eo numero qui Tr.pl.appellauerant,à Cos.Si ab tribunis petijtjUt fibi paucisad populum agere licerct. Per/ miffu omniu ita locutus fertur. Sp. Liguftinus tribus Cruftuminæ ex Sabinis fum oriundus Quirites. Pater mihi iugerum agri rcliquit,8i paruum tuguriu, ip quo natus educatusq? fum, hodietp ibi habito.Cum primû in ætatem ueni,pater mihi uxorcm,fratris fui filiâ dediuquæ fecu nihil attulit præter libertatem pudidtiamcp,S^ cû his fœcunditatem quâta uel in diti do/ mo fatis effet.Sex filrj nobis.duæ filiæ funt,utræq; iam nuptç.Filq 1111 togas uirilcis habet, duo prætextati funt.Miles fum fadfus P.Sulpitio,C.Aurelio Coss. In eo exercitu,qui in Ma cedoniam eft trâfportatus, biennium miles gregariusfui aduerfus Philippû regem:tcrtio an/ no uirtutis caufa mihi T. Quintius Flaminius dccumu ordinêhaftatum affignauit.Deuitfto Philippo Macedonibusep, cû in Italiam portati ac dimiffi effemus, cotinuo miles uolûtarius cum M. Porcio Cos.in Hifpaniâ fum profeeftus. Neminem omniu imperatorum qui uiuant acriorcm uirtutis fpcdtacorem ac iudicem fuiffe fdût, qui SC illû SC alios duces longa militia ex perd funt.Hic me imperator dignû iudicauit,cui primû haftatum prions centuriç affîgnaret. Tertio iterum uoluntarius miles faeftus fum in eum exerdtû, qui aduerfus Ætolos SC Antioz chum regê eft miffus. à M. Cælio mihi primus princeps prions centuriæ eft affignatus. Exz pulfo rege Antiocho,fuba(ftis Ætolis reportati fumus in Italiam, SC deinceps bis quæ annua . merebant legiones ftipendia feci.Bis deinde in Hifpania militaui,femel Q.Fukno FIacco,itez rum T.Sempronio Graccho Pr. à Flacco inter cætcros, quos uirtutis caufa fecû ex prouincia ad triumphû dcducebaddeduélus fum;à T, Graccho rogatus in prouinciam q. Quater intra

paücos annos primüm pilum duxi. quater tncies utrtutis caufa donatùs ab itnperatoribus îum.fex ciuicas coronas accepi. x x 11 fttpendia annua in exercitu emerita habeo, ôL maior annis fum quinquaginta.Quod fi mihi nec ftipendia omnia emerita eflent, nee dum ætas ua cationem daret.tamen eu quatuor milites pro me uno uobis dare P.Licini poffem.æquu erat me dimitti.Sed hæc pro caufa mea dicta accipiatis uelimapfe me, quo ad quifquâ qui exerci/ tus feribit idoneum milite iudicabit,nunquâ fum excufaturus.Ordine quo me dignu iudicent Tr.militum ipforu eft poteftatisme quis me uirtutein exercitu prçftet dabo opera, ut femper ita fecifle me Si imperatores mei,Ôi qui unà ftipendia feccrunt teftes funt.Vos quo(^ æquum eft comilitones, Si fi appcllationis uobis ufurpatis ius,cu adulefcêtes nihil aduerfus magiftra/ tuum fenatust^ autoritärem ufquâ feceritis, nue quoc]^ in poteftate fenatus ac confulu efte, SC omnia honefta loca ducere,quibus remp.defenfuri fitis,Hæc ubi dixit, collaudatû multis uer/ bis conful ex concione in fenatum duxit. Ibi quolt;ç ei ex autoritäre fenatus gratis aôtæ,tribult; ni^ militâtes in legione prima primu pilum uirtutis caufa ei aflîgnarunt.Cætcri centuriones omifta appellatione,ad deleôtum obedienter refponderunt. Quo maturius in prouincias ma giftratus proficilcerentur,Latins Calend.Iun.fuere: eo(Ç folenni perfeefto C.Lucretius Pr.o/ mnibus qus ad clafTem opus étant prsmiffis,Brundifium eft profeôtus.Præter eos exercitus quos Coss.côparabantjC.SuIpicio GalbsPr.negotiû datum, ut quatuor legiones feriberet urbanas,iufto numeropeditû equitum(Ç:f)sé^ li11 Tr.mil.ex fenatu legeret qui præeffent. Soefjs Latini nominis imperaret XV milia peditu, M SC CC équités. Is exercitus uti pa ratus effet quo fenatus cenfuiffet.P. Licinio Cos.ad exercitu ciuilem focialemc^ petenti addiz ta auxilia,Ligurum M M, Cretenfes fagittarq incertus numerus, quantu rogati auxilia Cre tenfesmififfent.Numids item équités elephâtiep. In cam rem legati ad Mafiniffam Cartha ginienfesc^ miffi, L.Poftumius Albinus, Q.Terêtius Culleo,C. Aburius.In Cretam item le gatos tres ire placuit,A.Poftumium Albinu,C.Decium, A.Liciniu Neruam. Pet idem tem/ pus legati ab rege Perfeo uenerût.Eos in oppidu intromitti no placuit.cu iam bellum régi eoz rum SC Macedonibus,amp; fenatus decreffet, Si populus iuffiffet. in sdem Bellons in fenatunl introdudli ita uerba fecerunt.Mirari Perfea regem,quid in Macedonia exercitus tranfportati effentSi impetrari à fenatu poffer,ut fj reuocentur,regem de iniurrjs, fi quas focqs faeftas que rcrentur.arbitratu fenatus farisfatfturum effe.Sp.Caruilius, ad earn ipfam rem ex Grscia te/ miffus ab Cn.Sicinio,in fenatu erat.Is Perrebiam expugnata armis,Theffalis aliquot urbes captas,estera qus aut ageret,aut pararet rex.cum arguerenrefpondere ad ea legati iufti poft quàra hsfitabant,negates fibi ultra quidqua mandatum effe:iuffi renuntiare regi:Cos.P. Li cinium breui cu exercitu futurum in Macedonia effe. Ad cum,fi fatisfacere in animo effet, mit terctlegatos:Romam quod prsterea mittetet no effemcminem eorum per Italiam ire licitu/ rum.Ita dimiffis, P. Licinio Cos. mandatum, intra x l diem iuberet cos Italia excedere:0£ Sp.Caruilium mitteret,qui donee nauem côfcendiffent,cuftodiret. Hsc Roms ada nodum profedis in prouincia Coss. lam Cn.Sicinius.qui priuf^ magiftratu abiret,Brundifium ad claffem SC ad exercitum prçmiffus erat,traiedis in Epirum v M peditum, c C C equitibus, ad Nymphsum in agro Apolloniati caftra habebat.Inde tribunos cu duobus milibus miliz turn,ad occupada Daffarctioru SC lilyriorum caftella,ipfisaccerfentibus prsfidia, ut tuttorcs à finitimorum impetu Macedonu eflent, mißt. Paucis poft diebus Q.Marcius, A. Atilius.Si P.ÔC Sergius Cornelfj Lentuli, SC L.Decimius, legati in Grsciam mifli, Corcyram peditum mille fecum aduexerunt : ibi inter fe Si regiones quas obirent SC milites diuiferunt. Dccimius miffus eft ad Gentium regem lilyriorum: quern, fi aliquem refpedum amicitis eum habere cernerct,tentare:aut etiam ad belli focieratem pellicere,iuffus.Lentuli in Cephallcniam miffi, ut in Peloponnefum trafjeerent, oramcp maris in occidetem uerfi ante hyemem circumirenr. Marcio SC Atilio,Epirus Ætolia Si Theffaliacircumeunds affignantur. Inde Boëtiam atque Euboëam afpicere iuffi,tum in Peloponnefum traqccre:ibi congreffuros fe cum Lentulis conz ftituunt. Priufquam digtederentur à Corcyra,litters à Perfeo allats funt: quibus qusrebat, qus caufa Romanis aut in Grsciam trarjeiendi copias,aut urbes occupadi effet. Cui refcribt

nihil placuit: nuntio ipfius qui litteras attulcrat did, piæfidij caufa ipfaru uibium Romanos faccrc.Lcntuli circumeuntes Peloponncli oppida,cum fine difcriminc omncs ciuitatcs adhor tarcntunut quo animo qua fide adiuuaiîenc Romanos Philippi primu deinde Antiochi bclz lo.codcm aduerfus Perfea iuuarcnt: fremitum in concionibus audicbantiAehcis indignantP bus codcm fe loco elTe,qui omnia à principijs Macedonici belli prçftitiflcnt Romanis,amp; Ma ccdonum Philippi bello hoftes fuißennquo MclTcnijatq? Elrj qui pro Antiocho hoftearma aduerfus P R tuliifennac nuper in Achaicum conrributi concilium,uclut præmium belli fe ui/ (floribus Acheis tradi quererentur, Marcius ôi Atilius ad Gitanas Epiri oppidum x milia ab mari cum afcenderent.cócilio Epirotaru habitocum magno omnium allcnfu auditi funt; ôi quadringentos iuuentucis corum in Oreftas, ut præfidio elTenc liberatis ab fe Maccdoni/ bus,mifcrunc, Inde in Ætoliam progrcfii, ac paucos ibi morati dies, dum in prætoris mortui locum alius fuflFicerctur,0i Lycifeo Pr. fadlo, quern Romanorum faucrc rebus laris comperz turn erat, tranficrunt in 1 helfaliam. Eo Icgari Acarnanum, SC Boetorum cxulcs ucnerunt, Acarnancsnuntiare iu(fi,quæ Philippi primum, Antiochi deinde bello,dcccpti pollicitationi bus regis aduerfus P R commifillent,ea corrigendi occafibnem illis oblatam. Si male meriti ciementiam P R experti effent, bene merendo liberalitatem experircntur. Boetis exprobra/ tum,focictatem eos cum Perfeo iunxilTc. qs cum culpam in Ifmcniam principcm altcrius par tiscófcrrcnt,SC quafdâ ciuitatcisdiffentienteis in caufam dcductasiappariturum id eße Mar/ cius refpondit.Singulis enim ciuitatibus de fe ipfis eoniulcndi poteßatem facfturos.Thcßalo rum Lariß.'cfuit concilium.IbiöcThcßalisbcnigna materia gratiasagendi Romanis pro li/ bertatis munere fuit : ÔC legatis, quod ÔC Philippi prius ÔC poll Antiochi bello cnixe adiuti à genre 1 helfalorum effcnt.hac mutua commemorationc mcritorum accenfi animi multitudi/ ms ad omnia decernenda quæ Romani uellent. Secundum hoc concilium legati à Pcrlco re/ gc ucncrunt,priuati maxime hofpitq fiducia, quod ei paternum cum Marcio erat. Ab huius ncccßirudinis commemorationc orfi,pcticruc legati, in colloquium ueniendi regi poteßatena faccrct.Marcius ÔC fe ita à patre fuo acccpiffe dixit, amicitiam hofpitiumcp cum Philippo ftj/ ilfctminime immcmorem ncceffitudiniseius Icgationcm cam fulccpißc.Colloquium, ii fatis commode ualercc,non fuilTe dilaturum:nunc,ubi primu poßet,ad Pcncum flumcn, qua tran fitus ab Omolio Dium cflet,pra:mißis qui nunciarent regi,ucnruros. Er rum quidem ab Dio Perfeus in interiora regni recipit feJeui aura Ipci obiedta,quod Marcius ipfius caufa fufccpif/ fe fe legationem dixißet.Poß: dies paucos ad conftitutum locum ucnerunt. Magnus comita/ tus fuit regius,cum amicorum,tum fatcllitum turba llipantemon minorc agminc legati ucne runt, Si ab Lariiïa multis profequenribus, Si legationibus ciuitatium : quæ conucncrant La/ rilfam, ÔC renuntiaredomum certa quæ audilfenc uolcbant. Inerat cura infira mortalibus ui/ dendi congredienteis nobilem regem, Si populi principis terrarum omnium legatos. Poßcp in confpeÄu fteterunt dirimente amnc,paulifpcr internuntiando cundatio fuit, utri tranfgre dercntur:aliquidilliregiæmaicflati,aliquidhi P R nomini,cum præfertim Perfeus petißet colloquiumæxifhmabant deberi. ioco ctiam Marcius cundtantcis mouit. Minor, inquit, ad maiorem.S^Cquod Philippo ipfi cognomenerat)filius ad patrem tranfeat.Facile perluafum id regi eft. Aliud deinde ambigebatur, cum qu im multis tranfirct. Rex cum omni comiratti tranlire æquum cenfebatdegati ucl cum tribus uenire iubcbant,ucl fi tantum agmen traduce rct,obfides darct,nihil fraudis fore in colloquio.Hippian ÔC Pantaucum.quos Si legatos mife rat,principes amicorum obfidcs dedit.Nec tarn in pignus fidci obfidcsdefidcrati crât,quàni ut apparerct focfjs,nequaquam ex dignitatc pari congredi regem cum legatis.Salutatio non tanquam hoßium.fed hofpitalis ac benigna fuiupofitisep fedtbus confedcrunt. Cum pauli-Iperfilentium fuiffet: Expcdlari nos, inquit Marcius,arbitror, ut refpondeamus littcris tuis quas Corcyram mifißi: in quibus quæris, quid ita legati cum militibus ucnerimus, Si præfi/ dia in fingulas urbes dimittamus. Ad hanc interrogationem tuam, Si non rcfpondcre ucrc/ or.ne fuperbum fif.Si uera refpondere,ne nimis acerbum audienti tibi uidcatur. Sed cum aut uerbis cafligandus aut armis fit, qui feedus rumpit ; ficut bellum aduerfus te alq quam mihi

mandatum malim : i'ta orationis acerbîtatcra aducrfus hofpitem, utcunque eft, fubibo: Qcuc medicijcum falutis caufa triftiora remedia adhibent. Ex quo rcgnum adeptus es, unam rem tequæfacienda fueht fenatusfeciflecenfet.quodlegatos Romamad renouandumiudicat * pociusquam cum renouatum eflet utolandum, Abrypolim focium atqueamicum populi Romani regno expulifti. Artetari interfedtores, uc cæde ( ne quid ultra dicam ) lætatum ap/ parereurecepifti : qui omnium Illyriorum fîdiflîmum Romano nomini regulum occiderant. Per Theffaliam ÔC Malicnfem agrum cum exercitu contra fœdus Delphos ifti. Bysantijs item contra fœdus miiîfti auxilia. Cum Boetijs focijs noftris fecretam tibqpfî focietatem, quam non licebat,iurciurando pepigifti. Thebanos legatos Euerfam öi. Callicritum uenienz teis ànobis.quxrcre malo quis i'ntertècerit,quàm arguere. In JEtolia bellum intefhnum amp;nbsp;cæ des principum, per quos nili per tuos faclæ uideri poflunt 7 Dolopes à te ipfo euaftati funt» Eumcnesrexab Roma cum in regnum rediret,prope ut uidlima Delphis in facrato loco anz te aras madtatus, quem iniimulet piget rcferre ; quæ hofpes Brundiiinusocculta facinora inz dicet,certum habeo öi fcripta tibi omnia ab Roma eile, öC legatos tuos renuntiaße, Haec ne dicerentur à me,uno modo uitare potuifti.non quærendo quam ob caufam cxercitus in Maz cedoniam traqcerentur,aut præiîdia in fociorum urbes mitteremus. Quxrenti tibi fuperbius tacuiiîcmus, quam uera refpondimus. Equidem pro paterno noftro hofpitio faueo orationi tuæ, 8i opto ut aliquam mihi materiam præbeas agenda: tuæ apud fcnatum caufe. Ad ea rex: Bonara caufam, fi apud iudices æquos ageretur, apud eofdcm accufatores óJ indices agam . Eorum autem quæ obiedta funt mihi, partim ea funt quibus nefcio an gloriari debez am , partim quæ fateri non erubefcam , partim quæ uerbo obiedta , uerbo negare fit. Quid cnim, 11 legibus ucftris hodie reus firn, aut index Brundifinus, aut Eum'cnes mihi obfjciat, ut accufare potius ucre,quàm conuiciari uideantur 7Scilicet nec Eumcnes, cum tarn multis graz uis publice ac priuatim fit,alium quam me inimicum habuit ; neq^ ego potiorcm qucnquam ad minifleriafacinorum, quam Rammium, quem ncquc unquam ante utdcram, nec eram pollea uifurus.inuenirc potuirSd Thebanorum.quos naufragio perifle confiât,öd Artetari cæ dis mihi reddenda ratio eft: in qua tarnen nihil ultra obijcitur, quam interfedlorcs eius in rez gno exulaffe mco.Cuius conditionis iniquitatem ita non fum recufaturus,fi' uos quoque acciz pitis,ut quiconque cxulcs in Icaliam aut Romam fe contulerunt,hisfacinorum, propter quæ damnatifunt,autoresuos fuifife fateamini.Sihocöduos reculabitisödomnesaliæ ocntcs, ego quoque inter cæteros ero. Et Hercule quid attinct cuiquam exilium patere, fi nufquam exuli futurus locus eft C Ego tarnen iftos, ut primum in Macedonia eße admonitus à uobis comperi, requifitos abire ex regno iufli, öd in perpetuum intcrdixi fi'nibus meis. Et hæc quiz dem mihi tanquam caufam dicenti reo obiedla funt : illa tanquam regi, öd quæ de fœderc quod mihi eft uobifcum difccptationcm habeant. Nam fi eft in fœderc ita fcriptum, utne fi[ bellum quidem quis inferat, tueri me rcgnumqüe meum liceat : mihi fatendum efl,quod mö armis aducrfus Abrypolim focium populi Romani defcnderim,fœdusuiolatum cfiTe.Sin au tem hoc öd ex fœderc licuit,ôd iure gentium ita comparatum cfl,ut arma armis propulfentur: q-uid tandem me faccrc dccuit.cum Abrypolis fineis mei regni iifque ad Amphipolim perua ftaflct, multa libera capita, magnam uim mancipiorum, multa milia pecorum abegiffctC' Quiefcerem öd paterer,donee Pellam öd in regiam mcam armatus peruenifletCAtenim bcllo quidem iufto fum pcrfccutus : fed uinci non oportuit cum,neque ea quæ uictis accidunt pads quorum cafum cum ego fubierim, qui fum armis laceifitus, quid poteft queri fibi accidiflc* qui caufa belli fuitC Non fum eodem modo defenfurus Romani, quod Dolopas armis coerz cuerim : quia etfi non merito eorum, iure feci meo : cum mei regni, meæ ditionis eflent, ucz ftro dccrcto patri attributi meo. Nec,fi caufa reddenda fit, no uobis nec fœderatis,fed qs qut ne in feruos quidem fæua atep iniufta imperia probant, plus æquo öd bono fæuific in cos uiz deri poflum: quippe Euphranorem præfedtu à me impofitu ita occiderut,ut mors pœnarum cius leuiflima fuerit. Ac cum proceffifTera inde ad uifendas Lariflfam öd Antrona öd Pyllcon,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C 4- quo

quo in propinquo multo ante débita uota pcrfoluerem, Delphos factifîcandi caufa afccndû St hic criminis augendi caufa cum exercitu me fuifle adqcitunfcilicet, ut quod nunc uos faccre ‘ queror, urbes occuparem, arcibus imponerem præfidia. uocate in concilium Græciæ ciuita/ tes per quas iter feci-.queratur unufquilibet militis mei iniuriam , non reeufabo quin fîmulato facrificio aliud petifle uidear.Ætolis Si Byzantqs præfidia mifîmus,amp;: cum Boetis amicitiam fecimus.Hæc qualiacuncp funt,per legatos meos non folum indicata,fed etiâ exeufata funt fæ pc in fenatu ueftrotubi aliquosego difeeptatores, non tam æquos, quàm te Q. Marei pater/ num amicum Si hofpitem,habcbam.Sed nondum Romam accufacorEumenes uenerat.quî calumniando omnia detorquendoé^ fufpedla Si inuifa efficeret: Si perfuadere uobis conarez tur,non pofife Græciam in libertate efle ôi ueftro munere frui,quoad regnum Macedoniæ inz colume eflèt.Circumagetur hic orbis: erit mox qui arguat, nequicquam Antiochum ultra iuz ga Tauri remotû:grauiorem multo Afiæ.quàm Antiochus fuerit Eumenen efle.nec conquiez feere focios ueftros pofle,quoad regia Pergami fit ; eam arcem fupra capita fînitimarum ciui/ tatium impofitam. Ego hæc Q.Marci ÔC A. Atili, quæ aut à uobis obiedta, aut purgata à me funtjtalia efle fcio,ut aures,ut animi audientium fintmec tam referre, quid ego aut qua mente fecerim,quàm quomodo id uos faólum accipiatis.Confcius mihi fum,nihil me feientem deliz quifle : Si fi quid fecerim imprudentia lapfus, corrigi me Si emendari caftigatione hac pofle. Nihil certe infanabile.nec quod bello ÔC armis perfequendum efle cen(eatis,commifi. Aut fru ftra clementiæ grauitatisqùe ueftræ fama uulgata per genres eft, fi talibus de caufis,quæ uix querela Si expoftulatione dignæ funt,arma capitis Si regibus foefjs bella infertis, Hæc dicenz ti turn 3flcnfusMarcius,autor fait mittêdi Româ iegati,cum experienda omnia ad ultimum, nec prætermirtendum fpem ullam cenfuiflet. reliqua confaltatio erar, quo nam modo tutum iter iegatis eflet.ad id cum neceflaria petitio indutiarum uideretuncuperctc^ Marcius,neque aliud colloquio pctiflet.grauate Si in magnam gratiam petentis conceflit.Nihil enim fatis pa ratum ad bellum in præfcntia habebant Romani, non exercitum, non dueem: cum Perfeus, ni fpes uana pacis occæcaflet cofilia.omnia præparara atq^ inftruôta haberet. Si fao maxime tempore atcç alieno hoftibus incipere bellum poflet. Ab hoc colloquio,fide indutiarum inter pofita.legati Romani in Boëtiam comparati fant.Ibi iam motus cœperatcflc, difeedentibus à focietatc communis confilq Boëtorum quibufdam populisiexquo renuntiatum crat re/ fpondifle legatos, appariturum quibus populis proprie focietatem cum rege iungi difplicuiO fet.Primi à Cheronia legati, deinde à Thebis in ipfo itincre occurrerunt, affirmantes non in/ terfaifle fe quo focictas ea décréta efletconcilio:queis legati nullo in præfentia rcfponfo dato, Chalcidem fe fequi iuflcrunt.Thebis magna contentio orta eratex alio certamine.Comitfis prætorfjs Boëtorum uiëla pars iniuriam perfequens, coaëla multitudine decretum fccit The bis,ne Boëtarchæ urbibus reciperentur. Exules Thcfpias uniuerfi conceflerunt: indc(reccpti enim fine cunëtationeerant)Thebas iam mutatis animis reuocati decretum faciunt, ut x 11 qui priuati cœtum Si concilium habuiflent,exilio multarenrur. Nouus deinde prætor, Ifmc/ nias is erat uir nobilis ac potens : capitalis pœnæ abfcnteis eos decreto damnat. Chalcidem fagerant : inde ad Romanos Lariffam profeëti, caufam cum Perfeo focietatis in Ifmcniam contulcrant.Excontentionc ortum certamemutriufque tarnen partis legati ad Romanos ucz nerunt, ôiexules aceufatoresque Ifmcniæ, Si Ifmenias ipfe. Chalcidem utuentum eft, alia/ rum ciuitatium principes, id quod maxime gratum erat Romanis,fuo quiq^ proprio decreto Perfei focietatem afpernati,Romanisfcadiungebant; Ifmenias gentem Boëtorum in fidem Romanorum permitti æquum cenfebat.Indc certamine orto,nifi in tribunal legatorum perz fagiflet, haud multum abfuit quin ab exulibus fautoribusqùe corum interficeretur. Thcbæ quoque ipfæ, quod Boëtiæ caput eft, in magno tumultu erannalfis ad regem trahentibus ciz uitatcm.alrjs ad Romanos: Si turba Coronæorum Aliartiorumqj conuenerat ad defendenz dum decretum regiæ focietatis.Sed conftantia principum,doccntium cladibus Philippi Anz tiochit^ quanta eflet uis Si fortuna imperq Romani,uiëta eadë multitudo;amp; ut tollcretur rez gia focietas dccreuit,K eos,qui aurores pacifeendæ amicitiæ fucrât, ad fatisfaciendum Iegatis Chalcidem

LIBER. S Er C V N D V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 J

Chalcidem mifît, fideicp legatorum comcndari duitatera iuflît, Thebanos Marcius Si Atû liuslæci audierunc, autoresép Si his feparatim (îngulis fuerunt ad rcnouandâ amicitiâ mitten di Româ legatos. Ante omnia exules reftitui iu(ïerunt,Si autores regiæ focietatis decreto fuo damnarunt,lta,quod maxime uolebant, difcufio Boëtico cofilio Peloponnefum profieifcunz tur,Serg.Cornelio Chalcidem accerfito.Argis præbitû eft rjs conciliû:ubi nihil aliud à gente Acheorû petierunt,cp ut mille milites darent.Id præfidiû ad Chalcidem tuendam,dum Ro/ manus exercitusin Græciâ traijceretur,miflum eft.Marcius Si Atilius, peraólis quæ agenda in Græcia erant,principio hyemis Româ redierunt.Inde legatio fub idem tempus in Aiîain circum infulas miffa. 1 res erant legati, T.Claudius,P.Poftufnius,M.Iunius. li circumeunz tesjhortabâtur focios ad fufcipiendû aduerfus Perfea pro Romanis bellu:ô^ quo quæc^ opuz lentior ciuitas erat,eo accuratius agebât : quia minores fecuturæ maiorum autoritärem erant, Rhodq raaximi ad omnia momenti habebantunquia non fauere tantû,fed adiuuare etiâ uiz ribus fuis bellum poterât, X c nauibus aucore Hegehlo coparatis.Qui cum in fummo maz girtratuelTet Cprycanin ipfi uocant)multis rationibus peruicerat Rhodios:uc omilïa,quam fç pe uanâ experti eflenc,regum fouendorum fpe,Romanâ focietatcm,unâ turn in terris ueluiri bus,uel fide ffcabilem,retinerent.Bellu imminere eu Perfeo: defideraturos Romanos eundem naualem apparatû,quê nuper Antiochi,quê Philippi ante bello nidifient : trepidaturos turn repente paranda clafle eu mittenda efleunifi refi'cere naues,nifi inftruere naualibus focijs cœz pilTent.ld eo magis enixe faciundu eflTe.utcrimina delata ab Eumene, fide reru refellcrét.His incitati X l nauium clafiem inftrudlâjornatamq^ legatis Romanis aduenientibus,ut no ex pedtatam adhortationé efièappareret,ofi:enderunt. Et hæc legatio magnum ad cociliandos animos ciuitatiu Alîæ momentu fuit.Decimius unus fine ullo eflFedtujCaprarû etiam pecuniaz rum ab regibus Illyrioru fufpicione infamis, Româ redrjt.Perfeus cû à colloquio Romanoru in Macedoniam recepifi'et fcfe, legatos Româ de inchoatis cum Marcio conditionibus pacis mifiuSi Byzantium ôi Rhodum litteras legatis ferêdas dédit. In litteris eadê fententia ad oz mneis erancollocutu fe cum Romanoru legatis:quç audifièt quæc^ dixifiet i ta difpofita,ut fu perior fuifie in difeeptatione uideri poffet. Apud Rhodios legati addiderunt,cofidere pacetn futurâ. Autoribus cnim Marcio atq; Atilio,mifibs Româ legatos.Si pergerent Romani con tra feedus mouerebellum,tum omni gratia omni ope enitendû fore Rhodijs, ut rçconcilienc pacem.Si nihil deprccâdo proficiant, id agendu ne omnium rerum ius ac poteftas ad unutn populum perueniat.Cum cæteroru id interefie tum præcipue Rhodioru, qui plus inter alias ciuitates dignitace atq; opibus excellant:quæ ferua arque obnoxia fore, fi nullus aliô fit q? ad Romanos refpedtus.Magis Si litteræ ôi uerba legatoru benigne iunt audita, quàm momenz tum ad mutâdos animos habuerunt-.potêtior elfe partis melioris autoritas cœpcrat. Refpoti fum ex decreto eft,optare pacem Rhodiostfi' bellu elTet,ne quid ab Rhodijs fperaret aut pete retrexjquod ueterem amicitiâ,multis magnisep mentis pace bcllocp partâ,di'jungeret fibi ab Romanis.Ab Rhodo rcdcuntes,Boëtiæ quoq; ciuitates Si Thebas, Si Coroneam, Si Aliarz tum adierunt,quibus exprefium inuitis cxiftimabatur,ut relicla regia focietate Romanis adz iungerentur. Thebani nihil moti funt,quanquâ nonihil Si damnatis principibus Si refiitutis exulibus,fucccnfebant Romanis.Coronxi Si Aliartq fauore quodainfito^in rcgesjlegatos in Macedoniâ miferunnprxfidium petentes, quo fe aduerfus impotentem fuperbiâThebano' rum tuen pofiîint.Cui legation! refponfum ab rege efttpræfidiû fe proprer indutias cum Ro^ manis fadlas mittete nó pofiettamé fuadere ira àThcbanorû iniurqs qua polïent ut fe uindi' carent, ne Romanis prxberent caufam in fc fæuiendi. Marcius Si Atilius Romam cum ue-* nifient,legationcm in Capitolio ita renuntiarunt, ut nulla re magis gloriarentur, quàm’dece' pto per indutias Si fpem pacis rege.Adeo enim apparatibus belli fuifie inftrudtum,ipfis nuP la parata re, ut omnia opportuna loca præoccupari ante ab eo potuerint, quàm exercitus in Græciam traqceretur.Spatio autem indutiarum fumpto uenturum ilium nihilo paratiorem, Romanos omnibus inftrucT:iores rebus cœpturos bellum. Boetorum quoquefe concilium arte diftraxific, ne conitingi amplius ullp confenfu Macedonibus pofient, Hæc, ut fumma rationc

54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC* Q_V I N T AE

rations aóta^magna pars fenatus approbabauueteres ÔC moris antiqui memores.negabat fe in ca legations Romanas agnofcere artes.No per infidias Si nodturna prælia, nec fimulatam Elga improuifoscp ad incautu hoftem reditus,nec ut artu magis uera uirtute gloriarentur, Bella maiores geflifife. Indicere prius gerere folitos bella,denuntiare etiâ, interdum locu ft/ nire in quo dimicaturi eflènt.Eadem fide indicatu Pyrrho regi medicû,uitæeius infidianté:ea dem Falifeis uindlû traditum proditorem liberoru rcgis.Hçc Romana efie,n6 uerfutiaru Pu nicarum,neq5 calliditatis Græcç,apud quos (allere hollem ui fuperare gloriofius fuerit.In/ terdum in prçfens tempus plus profici dolo uirtute:fed cius demu animum in perpetuum uinci,cui confeflio exprefla fit,fe neq? arte,neque cafu,fed collatis cominus uiribus mfto ac pio eile bello fuperatum.Hxc feniores,quibus noua hçc minus placcbat fapientia:uicit tarnen ea pars fenatus,cui potior utilis honefti cura erat,ut coprobaretur prior legatio Marcfi: Si eo/ dem rurfus in Græciâ cum quinqueremibus remitteref,iubereturcp cætcra,uti c' rep. maxime uifum effet,agcre.A.quoqj Atiliu miferunt ad occupanda LarilTam inTheflalia,timentes ne fi induciaru dies exiflec,Perfeus præfidio eó miflo, caput Thcfïaliæ in poteftate haberet.duo milia peditu Atilius ab Cn.Sicinio accipere ad earn rem agenda iuflus. amp;nbsp;P.Lentulo, qui ex Achaia redierat, CGC milites Italici generis dati,ut Thebis daret opera,ut in poteftate Boë/ tia eftct.His præparatis,quanquâad bellu cofilia erant dcftinata,fenatu tarnen præberi lega/ lis placuit.Eadem ferè quæ in colloquio ab rege diefta erant,relata ab Icgatis. Iniîdiarû Eume ni fadtarum crimen,ôi maxima cura,ÔC minime tarnen probabiliter: manifefta enim reserat, defenfum.Cætera deprecatio erat:fed no eis animis audiebant'', qui aut doceri, aut fledti pofz fent.Denuntiatu,extemplo mœnibus urbis Romæ,Italia intra x x x dicm excederét.P.Li cinio deinde Cos.cui Macedonia prouincia obuenerat,dcnuntiatû,ut exercitui diem primara quanqj diceret ad conueniendu.C.Lucretius Pr.cui claftîs prouincia erat,eu x l quinquerez mibus ab urbe profedlus: nam ex refeeftis nauibus alias in aliû ufum retineri ad urbé placuit. Prçmiftus à Pr. eft frater Lucretius cû quinqueremc una:iuftus£^ ab foerjs ex fœdere acceptis nauibus ad Cephaleniam claftï occurrere:ab Rheginis trircmi una,ab Locris duabus,ab Vri tibus quatuor,præcer oram Italiæ fuperuecftus Calabriæ extremû promontoriû in lonio ma ri,Dyrraciutraficit.IbidecemipforûDyrracinorû, xii Iftçoru, liiii GentqregisIcmz bos naclus,fimulans fe credere eos in ufum Romanorû comparatos cfte,omnibus abdudtis, die tertio Corcyram,inde protinus in Cephaleniâ traqcit.C.Lucretius Pr. ab Neapoli profe (ftus,fuperato freto,dic quinto in Cephaleniâ tranfmifit.Ibi ftetit claflîs.fimul opperiês ut ter reftres copiæ trarjcerentur.fimul ut onerariæ ex agmine fuo per altu diftipatas côfcqucrentur. Per hos forte dies P.Licinius Cos. uotis in Capitolio nuncupatis, paludatus ab ui be profe/ (ftus eft. Semper quide ea res cum magna dignitate ac maieftatc geritur : præcipue conuertit oculos animosq^,cu ad magnu nobilemép aut uirtute,aut fortuna hoftem, euntcm Cos.proz fequuntur.Contrahit enim no officq modo cura,fcd etiâ ftudiû fpe(ftaculi,ut uideant dueem fuum,cuius imperio confilioc^ fummâ R P tuendam permifcrunt.Subit deinde cogitatio ani mum.qui belli cafus.quàm incertus fortunæ euentus,cômuniscp Mars belli fit: aduerfa fecun da,quæcp infeitia Si temeritate ducum clades fa:pe acciderint : quæ contra bona prudentia Si uirtus attulerit.Quem feire mortalium,utrius mentis,utrius fortunæ Cos. ad bcllum mittant: triumphantem ne mox cum exercitu üiétore feandentem Capitolium,ad eofdem deos à quiz bus profîcifcatur, uifuri: an hoftibus cam præbituri lætitiam fint. Perfi autem régi, aduerfus quem ibatur,famam ôi bello clara Macedonum gens,ô£ Philippus pater, inter multa profpe te gefta Romano ctiam nobilitatus bello, præbebat: turn ipfius Perfei nunquam, ex quo rez gnum accepiftet, defitû belli expeótatione celebrari nome, cû h is cogitationibus omniû ordiz num homines proficifeentêconfulem profecuti funt.Duo confulares tribuni militû cû eo mifz fi,C.Claudius, Q.Mucius: amp;nbsp;tres illuftres iuuenes, P. Lentulus Si duo Manlfj Acidini: alter M.Manlq,alter L.Manlq Blius erat.Cû ijs Cos.Brundifiû ad cxercitû, atq^ inde cû omnibus copqs trâfuedlus ad Nympheû in Apolloniati agro pofuit caftra. Paucos ante dies Perfeus, poft^ lègati ab Roma regrelïi preciderât fpépacis,côfiliû habuit.Ibi alic^ diuerfis fententqs

LIBER S E C V N D V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55

certatûttî eft.Erâtjqüibus ucl ftipendium pendendu,fi ini'ungcretur,ucl agn parte cedcndutn fi multarent, qm'dquid deniqj aliud pacis caufa patiendum elfct, non recufandum uideretur; nec cômittêdum ut in aleam tanti cafus fe regnumq^ darec. Si pofleiïio baud ambigua rcgni mancret, multa diem tcmpusq^ afferre pofle.quibus non amilTa modo recuperareded timen dus ukro ijs clic quos nue timeret poflet. Cæteru muko maior pars fcrocioris fententiæ crat. Quidquid cefkiîetjcum eo fimul regno protinus cedendum efieaffirmabant, Neqj enim Ro manos pecunia aut agro egere:fed hoc fcire,cu omnia humana,tum maxima quæcp ôC régna ôi imperia fub cafibus mukis efle. Carthaginienfium opes fregifïc fefe, ceruicibus eoruni præpotentem fînitimum regem impofuifle : Antiochum progeniemepeius ultra iuga Tauri remotum. Vnum efle Macedoniæ regnuÂ regione propinquum, Ôi quod ficubi P R. fua for tuna labet,antiquos animos regibus fuis uideatur pofle faccre.Du integrç res.apud animum * fuum Perfea debere:utrum fingula concedêdo nudatus ad extremû opibus extorrisep regno, Samothraciam aliamûe quam infulam peterc ab Romanis,ubi priuatus fuperftes regno fuo in contemptu atep inopia confenefcaumalit: an armatus uindex fortunæ dignitatisep fuæ, ita ut uiro forti dignum fit,patiatur quodeuneç cafus belli tulerit : aut uieflror libérée orbem terra/ rum ab imperio Romano.Non efle admirabilius Romanos Grçcia pelli,quàm Annibalem Italia pulfum elïe, Neep hercule uidere,qui conueniat, fratri afleôtanti per iniuriam regnum fumma ui reftitifle.alienigenis bene parto eo cedere. Poftremo ita bello pace quæri, ut in/ ter omnes conueniat, nec turpius quicquâ efle quàm finecertamine ceflïfle regnomec præcla/ rius quicquâ,quàm pro dignitate ac maieftate omnem fortuna expertum efle, Pellç in uctere regia Macedonu hocconfiliu erac.Geramusergo,inquit,drjs bene iuuantibus.quando ita ui/ det^,bellu:Iitceriscp circa præfcdtos dimiflîs Citiu(Macedoniæ oppidu ert^copias omneis con trahit,Ipfe centum hoftrjs facrificio regaliter Mineruæquâuocant Alcidem confedto.cu pur puratoru fatellitum manu profedtus Citium eft.Eô iam omnes Macedonia externorumep auxiliorura conuenerant copia:,Caftra ante urbem ponit, omneisep armatos in campo flru/ / xit.Summa omniu XL milia armata fuere:quoru pars fermé dimidia phaIangitæerât:Hip pias Bereus præeratDeledla deinde uiribus ôi robore ætatis exomni cctratorum numéro duo erant a2emat3,hanc ipfi legionem uocabant: præfedlos habebant Leonatû K Thrafip/ pum Eulyeîtas, Cæterorum cetratorum trium fermé milium hominum dux erat Antiphilus Edeflîrus.Pçones.amp;ex Paroria S: Parftrymonia(funtaûtealoca fubiedla Thraciç)ôi Agria nesadmixtis etiâThracibus incolis trium miliu fermé ôi ipfi expleuerut numerum. Armaue rat cotraxeratep eos Didas Pæon,qui adulefcentem Demetriû occiderat. Etarmatorum duo milia Gallorum erant,præfedto Afclepiodoto. Ab Heraclea ex Sintrjs tria milia Thracu libe rorum fuum ducem habcbat.Cretenfium par pené numerus fuos duces fequebatur, Sufum Phalafarncum ôi Syllum Gnofium. Et Leonides Laceda:monius quingentis ex Græcia, mi/ fto gencri hominu,præerat,Rcgi'j is generis ferebatur, exul damnatus frequêri cocilio Achço rum,litteris ad Perfea deprenfis.Ætoloru ÔC Boè'torû,qui no explebant plus quingêtoruni omnes numeru, Lyco Acheus præfedlus erat. Ex his mixtis tot populoru tot gentiû auxilijs XII miliaarmatoruferméefficiebantur,EquituextotaMacedoniacontraxerat iii milia, uenerat eodem Cotys Seuthç filius rex gentis Odryfaru eu mille deleéhis equitibus, pari fer/ mépeditunumero,Summatotiusexercitus xxxix miliapeditumerat, un equitum. Satis coftabat fccûdum eum exercitu, querri Magnus Alexander in Afiâ traiccit, nunquâ ul/ lius Macedonu régis copias tantas fuifle. Sextus ÔC uicefimus annus agebaf, ex quo petenti Philippo data pax erat: per id omne tempus quieta Macedonia, progeniem ediderat, eu/ ius magna pars matura militiæ eflet, Icuibus bellis Thracu accolarum quæ exercèrent ma/ gis cp fatigarêt,fub aflîdua tarnen militia fuerattôi diu meditatu Philippo primo, deinde Perfi Romanu bellu omnia ut inftruéla parataep effent effecerat,Mota parûper acies,nô iu/ fto decurfu tamcn,ne ftetifle tantu in armis uiderenf':armatoscp,fîcut erant,ad cocionê uoca/ uit.Ipfe conftitit in tribunali,circa fc habens filios duostquoru maior Philippus natura frater adoptione fîliustminor quem Alexandrum uocabant, naturalis erat. Cohortatus eft milites ad beb

56 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. Q_V I N T jftE

ad bellumu'niuriam P R in patrcm feq^ commcmorauit. Ilium omnibus indignitatibus com pulfum ad rcbeilandum,inter apparatum belli fato oppreffum:ad fe fimiil legatos,fimul mill tes ad occupandas Græciæ urbes miflos.Fallaci deinde colloquio per fpeciem recociliandç pa cis extradla hycmem,ut tempus ad comparandu haberent. Confulem nuc uenirc cu duabus legionibus Romanis,quç tricenos équités habeant. Si pari fermé numero fociorum peditum equitumc^.Eo ut accédant rcgu auxilia Eumenis Si Ma(îniflæ,non plus v 11 milia peditum 11 equitum futura, Auditis hoftium copqs,refpicercnt fuum ipfi exercitum: quantum numez ro,quantum generc militum præftarent.tironibus raptim ad id bellum confcriptis, ipfj à puc ris eruditi artibus miliciæ,tot fubadli atque durati bellis. Auxilia Romanis Lydos, Si Phryz gaSjSC Numidas effe:(ibi Tbracas,Gallosq^ ferociifimas gentium. Arma illos habere ea.quç fibiquifqî paraucrit,pauper miles:Macedonas prompta ex regio apparatu,per totannos pa tris fui cura Si impenfa facta.Gommcatum illis.cum procul, turn omnibus fub cafibus mariti mis fore:fe Si pecuniam Si frumentum.prçter reditus mctallorum,in decern annos fcpofuifle. Omnia quædeorum indulgentia.quæ regia cura præparanda fuerant,plena cumulatacp ha/ bere Maccdonas:animu habendum efle,quem habuerint maiores eorum: qui Europa omni domita tranfgreffi in A(iam,incognitum famæ apcruerintarmis orbem terrarumecantc uin cere de(îerinc,quàm rubro mari incluiîs quod uincerent defuerit. At Hercule nunc non de ulti mis Indicæoris.fedde ipfius Macedonia poncflionecertamcn fortunam indixifle. Cum pa/ trefuo gerenteis bellum Romanos,fpeciofum Græciæ liberandæ tuliflc titulummunc propa/ lam Macedoniam in feruitutem peteremc rex uicinus imperio fit Romano, ne gens bello no bilis arma habeat. Hæc enim tradenda fuperbis dominis efle cum rege regnocp, fi abfiftere bello Si facerc imperata uelint.Cum per omnem orationem fan's ffequenti aflenfu fucclama/ turn elfentum uero ea uociferatio fimul indignantium minitantium^, partim iubentium bo num animum habere regem,exorta eft,ut finem dicendi facerct, tantum iuflis ad iter parère: iam enim dici,moucre cartra ab Nympheo Romanos.Concione dimifla ad audiendas Icga/ tiones ciuitatium Macedonia: fe cotulit. Vénérant autem ad pecunias.pro facultatibus quæq;' fuis,SC frumentum pollicendum ad bellum. Omnibus gratiæ adtæ, remiifum omnibus, fatis regios apparatus ad ea didtum fufficerc : uehicula tantum imperata, ut torraenta, telorumc^ milTilium ingentem uim præparatam, bellicumcp aliud inftrumentum ueherent. Profedlus inde toto exercitu Eordeam petens,ad Begorritem quern uocantlacum pofitis caftris, pofte? ro die in Elimeam ad Haliacmona fluuium proceflit. Deinde faltu angufto fuperatis monti? bus,quos Cambunios uocant, defeendit ad ( Tripolim uocant ) Asorum, Pythoum, Si Do/ lichen incolcnteis. Hæc tria oppida paulifper cundtata, quia obfides Lariffeis dederant : ui/ dta tarnen præfenti metu in deditionê conceflcrunt.Bcnigne hisappcllaris,haud dubius Per rebos quoqj idem fadturos, urbem nihil cundlatis qui incolebant,primo aduentu rccipit.Cy retias oppugnarc coadtus, primo ctiam die acri conairfu ad portas armatorum eft rcpulfus: poftero die omnibus coprjs adortus,in ded.tionem omnes ante nodtem accepit.Mylæ proxi mum oppidum,ita munitum.ut inexuperabilis munimeti fpes incolas ferocioreis faceretmon portas claudere regi fatis habuerunt,fed probris quoq; in ipfum Macedonasep procacibus ia culati funt.Quç res cum infeftiorem hoftem ad oppugnandum fcciflcnipfos defperatione uc niæ ad tuendos fife acrius accendit.Itacg per rriduum ingentibus utrinlt;^ animis Si oppugna tæ funt Si definfe. Multitudo Maccdonum ad fubcundum inuicem prælium baud difficult ter fuccedebanoppidanos diem nodtem eofde tuenteismœnia,non uulnera modo,fed ctiam uigilias SCcontinens labor conficiebat. Quarto die cum Si fialæ undiqj ad muros erigerentur. Si porta ui maiore oppugnaretur : oppidani depulii mûris ad portam tuendam concurrunt, eruptionemr^ repentinam in hoftes faciunt.Quæ cum iræ magis inconfultæ,quàra ucræ fidu ciæ uirium eftet: pauci Si fefti ab integris pulfi terga dederunt, nigientcscp per patentem por/ tam hoftes acceperunt.Ita capta urbs ac direpta cfttlibera quoc^ corpora,quæ cædibus fuper fucrunt,uenundata.Diruto magna ex parte Si incenfo oppido.profcdlus ad Phalannam ca/ lira mouit: inde poftero die Gyrtonem peruenit.Quo cu T.Minucium Rufum Si Hbpiam

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Thefla/

Theflalorutn Pr. cum præfidio i'ntrafle acccpiffct ; nc tentata quidcm oppugnationc præter/ greflus jVeladas Öi ConnLim,percul(is inopinato aduentu oppidanis rccepit. Vtraquc oppi/ da in faudbusfunt, quæ Tempe adeunt, magis Connust itaqpSi firmiore id præfidio tucum cquitum peditumt^.ad hocfofla tnplici ac uallo munitu reliquic * Ipfe ad Sycunum progreP fus.oppenri ibi hoftium aduentum ftatuinßmul Si frumentari paffim exercitum iubetin fub iedto hoftium agro. Nanqj Sycurium eft fub radidbus Oftæ montis, qua in meridiem uerz gic:fubie(ftos habet Theflalix campos,ab tcrgo Macedoniam atq? MagnefiamiAd has opz portunitates acceditfumma falubritas SC copia, pluribus circuicctis fontibus pcrenniuaqua/ rum.Cos.Romanus per eofdem dies Theflaliam cum exercitu petens,itercxpeditum primo per Epirum habuit:deindc poftquàm in Athamaniam eft tranfgreftus, afpcri ac propè inui j foli,cum ingenti difficukate paruis irineribus ægre Gomphos peruenit.cui fi uexaris homini/ busequiscp tironem exerdtu ducenti acie inftruóla ôi loco fuo tempore obftitiffet rcx, ne Romani qiiidem abnuunt magna fua cum clade fuifle pugnaturos.Poftquàm Gomphos fiz ne certamine uentum eft,præter gaudium periculoß faltus fuperati, contemptus quoque hoz ftium adeo ignorantium opportunitates fuas acceftlt.Sacrificio rite perfecfto Cos.öi frumenz to dato militibus,paucos ad requiem iumentorum hominumé^ moratus dies : cü audiret uaz gari Macedonas effufos per Theflaliam,uaftaricp fodorum agros, fan's iam refedtu militem ad Lariftam dudt.Inde cum 111 milia fermé abeftet à Tripoli(Sccam uocät)fupcr Peneum amnem pofuit caftra. Per idem tempus Eumenes ad Chalcidcm nauibus acccftit cum Attaz Io atcß Athenæo fratribus,Philetcro fratre relióto Pergami ad tutclam regni.inde cum Attaz Io Si quatuor milibus peditum,mille cquitum ad Cos.uenit, Chalcide relidta duo milia pedî tum,quibus Athcnæus præpoficus.Et alia eodem auxilia Romanis ex omnibus undiqj Gr^ dæ populis conuenerunt, quorum pleraq? (adeo parua erant)in obliuionem addudta. Apolz loniatæ c c c équités,centum pcdites miferunt.ÆtoIorum alæ unius inftar,quantum in toz ta gente equitum cranuenerant.Si Theftaloru omnisequitatus feparatus erat: no plus quarrt CGC erant équités in caftris Romanis. Achei iuuentutis fuæ, Cretico maxime armatu, ad mille dederunt.Sub idem tempus Si C.Lucrctius Pr.qui nauibus præcrat ad Cephalcniam* M.Lucretio fratre cum claflc fuper Maleam Chalddcm iufto pcterc, ipfe trircmcm cofcendit finum Corinthium petcns ad præoccupandas in Boetia res t tardior ei nauigatio propter inz firmitatcm corporis fuit.M.Lucretius Chalcidem adueniens,cum àP.Lcntulo Aliartum opz pugnari audiftet,nuntium Pr.uerbis,qui abfcedere eum inde iubercc,rnifi't. Bot'torum iuucnz tute,quæ pars cum Romanis ftabat,cam rem aggreflus legatus à mcenibus abfccftit.Hæcfo luta obfidio locum alteri nouæ obfidioni dcdit. Nanq; extemplo M, Lucretius cum cxcrdtu nauali x milibus armatorunj, ad hoc duobus milibus rcgiorum qui fub Athenæo erant, Aliartum circumfedit : parantibust^ iam oppugnarc fupcruenit à Creufa Pr. Ad idem fcrè tempus Si ab foerjs naues Chalcidem conuenerunt: duæ Punicæ quinqueremes, duæ ab Hez raclca ex Ponto triremes,quatuor Chalcedone,totidem Samo,tum quinq^ Rhodiæ quadriz remcs.Pr.quia nufquameratmaritimum bcllum,rcmißcfocrjs.5i Q.Marcius Chalcidem nai uibus uenit,Halopecapta,Larifta quæ Cremafte dicitur,oppugnata.Cum hic ftatus in Boez tia eftet: Perfeus cum ad Sycurium(ßcut ante didlum eft)ftatiua haberet, frumento undiquc circa ex agris conuedto, ad uaftandum Pheræorum mißt : ratus ad iuuandas fociorum urbes longius ab caftris abftradlos deprehendi Romanos pofte. Quos cum co tumuku nihil moz tosanimaduertiftct,prædam quidcm prætcrquàm hominum.pecora autem maxime omnis generis fuere,diuifit ad cpulandum militibus. Sub idem deinde tempus confilium Si coful Si rex habuerunt,unde bellum ordirentur. Regis creuerunt animi uaftationc cocefta fibi ab ho fte Phcræi agri.Itac^ eundum inde ad caftra,nec dandum ultra fpatium cunôlandi cenfebat. Si Romani cenfebant, cunôlationem fuam infamem apud focios clTc, maximopcrc indigne ferenteis non latam Pheræis opcm.confukantibus quid agerent:adcrant autem Eumenes Si Attains in confilio-.trepidus nuntius affert, hoftem magno agmine adefte. Confilio dimiftd, fignum extcmplo datur ut arma capiant. Intérim placet ex regqs auxilijs centu équités Si paz

rem nùmcrum iacüîatofum peditum exiïe. Pcrfeus fermé dici quarta fûm pauîo plus milfc paflus abeflet à caflris Rornanis.confiftere figna peditum iuHit: prægreflus ipfe cum equidz bus ac leui armatura,ÔC Cotys cum co ducesép aliorum auxiliorum praeccnerût.Minus quitv gentos paflus ab caflris abcrant.cum in confpectu fuere hoftium equites:duæ alæ erant ma/ gna ex parce GalIorum.Caflîgnatus præerat : ôi Icuis armaturæ centum ferè K quinquaginz ta Myfl auc Cretcnfes.Conftitit rex,inccrtus quantum eflet hoftium. Duas inde ex agminc turmas Thracum, duas Macedonum, cura binis Cretenfiura cohortibus amp;Thracum raifir, Prælium,cum parcs numéro eflcnt,neqj ab hac aut ilia parte noua auxilia fubucnircnt.incer/ ta uiôtoria fînitum eft.Eumenis ferme x x x interfedti: inter quos Caflîgnatus dux Gallo rum cecidit. amp;nbsp;tune quidem Perfeus ad Sycurium copias rcduxit : poftero die circa eandetn horam in cundem locum rex copias admouit, plauftris cum aqua fequentibus : nam duodez cim milium pafluum uia omnis fine aqua ÔC plurimi pulueris erat : afteólost^ fiti, fi primo in confpeôlu dimicaftent, pugnaturos fuifle apparebat. Cum Romani quieflent, ftationibus etiam intra uallum redudlis.regq quoq; in caftra redeunt.Hoc per aliquot dies fcccrunt, fpez rantes fore ut Romani équités abeuntium nouiflimum agmen aggrederentur : inde certamiz ne orto,cum longius à caftris eoselicuiflîcnt.facile ubiubi eflent fe, qui cquitatu amp;nbsp;leui armatti ra plus pofl'entjConuerfuros acicm. Poftquàm inceptum non fuccedebat, caftra propius hoz ftem mouit iex,ôC à quinq; milibus pafluum communqt. Inde luce prima in codera quo foie bat loco peditum acie inftruôta, equitatum omnem leuemc^ armaturam ad caftra hoftium ducit. V ifus amp;nbsp;plurium Si propior folito puluis trepidationem in caftris Romanis fecinôC pri mo uixcredicum nuntianti eft: quia prioribus continuis dicbusnunquam ante horam quarz tam hoftis apparucrat,tum folis ortus crat.Deinde ut plurium clamore amp;nbsp;curfu à portis dubi tatio exempta eft.tumultus Ingens oboritur:tribunl præfetftic^ ôi centurioncs in prætorium, miles ad fua quifque tentoria difeurrit. Minus quingentos paflus à uallo inftruxcrat Pcrfeus fuoSjCirca tumulum quem Callicinum uocant.Læuo cornu Cotys rex præerat cum omnibus fuægentis:equitum ordincs Icuis armatura interpofita diftingucbat. In dextro cornu Macez dones erant équités, interraixti turmis corum Crctcnfcs.Huic armaturæ Midon Bcreus,cqui tibus Si fummæ partis eius Meno Antlgoncnfis præerat. Proximi cornibus conftiterant rez gi] cquitcs,Ô2 mixtum genus delecta plurium gentium auxilia: Patrocles Antlgoncnfis hic ôi Pæonlæ præfedtus Didasærant præpofiti.Mcdius omnium rex crat:circa cum agema quod uocant.equitumc^ facræalæ. ante fe ftatuit funditores iaculatorcstp : quadringentorum ma/ nus utraqj numerum explcucrat.Ioncm Theftaloniccnfcm Si Timanora Dolopem t)s præfe cit. Sic regq conftiterant. Conful intra uallum peditum acie inftruôta, SL ipfe equitatum oz mnem cum leui armatura mifit : pro uallo InftruôtI funt. Dextro cornu præpofitus C. Liciz nlus Craflus confulls frater cum omni Italien cqultatujuelltibus intermixtis : finiftro M. Vaz lcrius Læulnus foclorum ex Græcis populis équités habebat, eiufdem gcntls leuem armatuz ram.Mediam autem aciem cum dcleôhis equitibus cxtraordinarrjs tenebat Q.MucIus. c c équités Galli ante figna horum inftruôti, Si de auxilqs Eumenis Cyrtiorum gentis c c c. Theflali. CCCC équitésparuointcruallofuperleuum cornulocati.EumcncsrexAttaz lusfj cum omni manu fua ab tergo inter poftrcmam acicm ac uallum ftctcrunt.In hunemoz dura maxime inftruôtæacies,par ferme utrinq^ numerus equltum ac Icuis armaturæ concur/ runt, à funditoribus iaculatoribusqp qui præccfterunt prælio orto. Primi omnium Thraces, baud fecus quàm diu clauftris retentæ feræ, concitati cum ingenti clamore in dextrum cornu Italiens équités Incurrerunuut ufu belli ôi ingenin Impauida gens turbaretur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gladijs ha

(tas petere pedites, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nunc fuccidere crura equis,nunc ilia fuffndcre, Perfeus In mediam in

ueôlus aciem,Græcos primn impetu auertit : quibus eu grauis ab tergn Inftaret hoftis,The(z falorum equitatus,qui à læun cnrnu breui fpatin dijunôtus in fubfidqs fucrat.cxtra cocurfum primn fpeôtatnr certaminis,deinde inclinata re maximn ufui fuit.Ccdentes cnim fenfim Inte gris ordinibus,poftquàm fe Eumenis auxilqs adiunxerût,5C cum eo tutum Inter ordines funs rcceptum focqs fuga diflipatls dabant: Si cum minus coferti hoftes inftarenuprogredi etiam r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auli

auG multos fugîentîum obui'os exccpcrunt.Necregq fparfi l'am ipfi pâflîm fequcndo.cum ot dinatis ÔC certo incedentibus gradu manus conferere audebant ; cum uiclor equcftri prælio rex paruo momento fi adiuuillet » debeilatum eflèt » opportune adhortanti fuperuenit phaz lanx, quam fua fponte ne audad cœpto deefiet Hippias Lconatus raptim adduxerant* poftquàm profpere pugnafle equitem acccperunt. Fludluante rege inter fpem metumé^ tan tæ rei conâdç.Cretenfis Euandcr.quo miniftro Delphis ad infidias Eumenis regis ufus eratt poftquàm agmen impeditum uenientium fub fignis uidiuad regem accuiTit,amp;: moncre inftiz tit; ne elatus felicitate fumraam rerum temere in non ncccftariam aleam darctSi côtentus bez ne re gefta quiefteteo die, uel pacis honeftæconditionem habiturum, uel plurimos belli foz cios,qui fortunam fequerentur, fi bellare mallet. In hoc confilium pronior trat animus rcgisî Itaque collaudato Euandro, fîgna referri, peditumep agmen redire in caftra iubetj equitibus rcceptui canere. ceddere eo die ab Romanis c c équités, duo milia haud minus peditumt captiferme cc equites.exregijsautem xx équités, XL peditesintcrfeôd.Poftquàm rediere in caftra uilt;ftores,omnes quidem læti, ante alios Thracura infolens lætitia eminebati cum cantuenim fuperfixa capita hoftium portantes rcdicrunt. Apud Romanos non mœfti tia tantum ex male gefta re, fed pauor etiam erat,ne extemplo caftra hoftis aggredcretur.En menes fuadere,ut trans Peneum transferrer caftramt pro munimento amnem habefet, dum perculfi milites animos colligcrent.Cos. moueri flagitio timoris fatendi : uidlus tarnen ratioz ne,filentio noeftis tranfduôlis copqs,caftra in ulteriore ripa communit.Rex poftero die ad laz ceflendos prælio hoftes progrelTus, poftquàm trans amnem in tuto pofita caftra animaduet tit,fatcbatur quidem peccatum,quod pridie non inftitiflet uieftis: fed aliquanto maiorem culz pam efte,quod nodle foret ceftatum.Nam ut neminem alium fuorum mouerct, leui armatU ' ra immifta, trepidâtium in tranfitu fluminis hoftium deled magna ex parte copias potuifle. Romanis quidem præfens pauor demptus erat,in tuto caftra habentibusmamnum inter cæ tera prædpuc famæ mouebat.ô2 in confilio apud Cos.pro fe quifque in Ætolos conferebanc caufam: ab rjs fugæ terrorisé^ prindpium ortum, fecutos pauorem Ætolorum cætcros loz dos Græcorum populorum.Quinqj principes Ætolorum primi terga uertentes confpeôli di cebantur.Theftali pro códone laudati,duccs(^ corum etiam uirtutis caufa donati. Ad regem fpolia cæforum hoftium referebantur:dona ex his alqs arma infignia,alqs cquos,quibufdam captiuosdonodabat.Scutaerantfupra MD: loricæthoracesep M ampliusfummameXz plcbant; galcarum gladiorumZp Si miftîlium omnis generis maior aliquanto numerus .1 Hæc per fe ampla, pleraque multiplicata uerbis regis, quæ ad concionem uocato exerdtu habuir,. Præiudicatum euentum belli habetis: meliorem partem hoftium, equitatum Romanfi, quo inuiclos fe efle gloriabantur,fudiftis,Equites enim illis prindpes iuuentutis, équités feminaz rium fenatusu'nde leeftos in patrum numerum confules, inde imperatores creant.Horum fpo lia paulo ante diuifimus inter uos. Nec minorera de Icgionibus peditum uidloriara habetis, quæ nodturna fuga uobis fubtracftæ, naufragorum trepidatione paftîm natantium fiumen corapleuerunt. Sed fadlius nobis fequentibus uieftos Peneura fuperare erit, quàm illis trepiz dantibus fuit: tranfgreftiq^ extemplo caftra oppugnabimus, quæ hodie cepifferaus, ni fugifz fent. Aut fi acie decernere uolcnt, eundem pugnæ pedeftris euentum expedtate, qui equitura in certamine fuerit.Et qui uicerât alacres, fpolia cæforum hoftium humeris gerentesantc ora fua,audiuere, ex eo quod acciderat fpem futuri prædpientes : ÔC pedites aliéna gloria accenfi, præcipue qui Maccdonum phalangis erant, fibi quoque ôi nauandæ régi operæ, Si fimilem gloriam ex hofte pariendi occafionem optabant. condone dimifta, poftero die profcdîus inz de ad Mopfelu pofuit caftrattumulus hic inter Tempe ÔC Lariftam médius eft.Romani non abfccdenres ab ripa Penei, tranftulerunt in locum tutiorem caftra. Eo Mifagenes Numida uenit cum mille equitibus,pari peditum numero,ad hoc elephantis duobus ÔC X x. Per cos dies confilium habend régi de fumma,cum iam confediftet ferocia ab re bene gefta: aufi funt quidam amicorum confilium dare, ut fccunda fortuna in conditione honeftæ pacis uteretur, potius quàm fpe uana euedtus in cafum irreuocabilem fe daret. Modura imponere fecundis

rebus,nec nimis crcdcrc fcrcttitati præfcnti's fortunx,prudentis homînis K merîto fcli'cis effci Mittetet ad Cos.qui fœdus in eafdem leges renouarcnt, quibus Philippus pater eins pacern à T. Quintio uiôtore acccpiflct : neq; fîniri bellum magnihcentius, quàm àtam mcmorabili pug«a;ncq5 fpcm fîrmiorem pacis perpetuæ dari,quàm quæ perculfos aducrfo prçlio Roma nos mollioi'cs Factura (ît ad pacifcendum.Quod fi Romani turn quoq; infita pcrtinacia çqua afpcrnarcntundcos homines^, ÔC moderationis Perfei, Si illorum peruicacis fupcrbiæ, futu/ ros teltes.Nunquam ab talibus confilqs abhorrcbat regis animus:itaqj plurium aflcnfucom probata eft fcntcntia.Lcgati ad Cos.miflï,adhibito frequenti confilio auditi funt.Paccm pez terc.ucdtigal, quantum Philippus padtus eftèt, daturum Perfca Romanis pollicentes: urbi/ bus agris locisep,quibus Philippus ceftiftct,cefturum primu.Hæc legati. Summotis his,cum confultarcnt,Romana conftantia uicit in confilio.Ita turn mos erat,in aducrfis uultum fccun dæ fortunæ gcrere,moderari animos in fecundis.Refpóderi placuic:ita pacem dari,fi de fum/ ma rerum liberum fcnatui permittatrex de fe dec^ uniuerfa Macedonia ftatuendi ius, Hxc cum renuntiaftent legati,miraculo ignaris moris pertinacia Romanorum cfte: di pleriq? ueta re amplius mentionem pacis facereiultro mox quæfituros quod oblarum faftidiant. Perfeus hancipfam fupeibiam,quippeex fiducia uirium efle.timere : amp;nbsp;fummam pecuniæ äugens, ft pretio pacem emere poftet,non deftitit animu Cos. tcntarc.Poftquam nihil ex eo,quod prix mo refpoderat, mutabat-.defperata pace ad Sycunum.undc profeótus erat.redrjt belli caFum de intcgro tcntaturus.Fama equeftns pugnx uulgata per Græciam , nudauit uoluntates hoz minumino enim folum qui partis Macedonum eranr, (cd plcriquc ingcntibus Romanorum obligati bcneficrjs,quidamuim Ifiperbiamcp experti,læti earn famam accepere: no ob aliam caufara quamprauo ftudio,quoetiam in ccrtaminibiis ludicris uulgus utitur, deteriori atquc infirmiori fauendo. Eodem tempore in Boëtia fumma ui Aliartum Lucretius Pr. oppugnaz rat-.S^ quanquam ncc habcbant externa auxilia obfc(Ti,prxtcr Coronæorum iuniorcs,qui pri ma obfidione mœnia intrauerant,nccp fpcrabantitâmen ipfi animis magis quàm uiribus re/ fiftebant, Nam Si eruptiones in opera crebro faciebant : Si arietem admotum , libramento plumbi grauatum ad terrara urgebant ; Si fi qua declinarcnt qui agcbant idum, pro diruto muro nouum tumultuario opere, raptim ex ipfa ruinæ ftrage congcftis faxis, cxtrutbanr. Cum operibus oppugnatio lentior cftet,fcalas per manipulos diuidi Pr. iuftit, ut corona unz diq; mœnia aggrelFurusico magis fufteduram ad id multitudinê ratus, quod qua parte paz ius urbé cingit.ncc attinebat oppugnari,nec poterat.Ipfe ab ea parte,qua duæ turres quodq^ inter eas muri prorutum fuerat, duo milia militum dciedorum admouit: ut eodem tempore quo ipfe tranfcendere ruinas conaretur, concurfu aduerfus fe oppidanorum fado, fcalis uaz cua defenforibus mœnia capi parte aliqua poftent. Haud (egnitcr oppidani uim eius arccrc parant. Nam fuper ftratum minis locum fafcibus aridis farmcntoru inicdis, ftantcs cum ar/ dentibus facibus acccnfuros ea fe fæpc minabantur, ut incendio intcrfcpti ab hofte fpatium ad obijciendum intehorem murum haberentiquod inceptum eoru fors impedrjt. Nam tan/ tus repente eftufus eft imbcr,ut nec accendi facile patcretur,0C extingucrct accenfa . Itaque ÔS tranfitus per diftrada fumantia uirgulta patuit:5^ in unius loci præfidiu omnibus uerfis,mce nia quoep pluribus fimul partibus fcalis capiuntur.In primo tumultu capta: urbis (eniores im pubescp,quos cafus obuios obtulit,pa(fim cæfi: armati in arcem confugerunt. Si poftero die, cumfpei nihil fupereftet, deditione fada fub corona uenicrunt. fuerunt autem M M ferme Si D. ornamenta urbis ftatuæ Si tabula: pida:,ôC quidquid preciofæ prædæ fuit,ad naucs dez latumiurbs diruta à fundamentis.inde Thebas dudus excrcitus: quibus fine cerramine recez ptis,urbem tradidit exulibus Si qui Romanorum partis erant: aduerfæ fadionis hominum, fautorumcp regis ac Macedonum.familias fub corona uendidit. Hisgeftis in Boetia,ad ma/ re ac naucs rcdqt.Cum hæc in Boëtia gererêtur,Perfeus ad Sycurium ftatiua dicrum aliquot habuit.Vbi cum audiftet,raptim Romanos circa ex agris demefttim frumentum conuehere, deinde ante fua quenep tentona fpicas fafcibus defecantern,quo purius frumenm tcreret, inz genteis aceruos per tota caftra ftramentorum feciftc:ratus incendio opportuna efte, faces tæz

' damcp malkolos ftuppæ illitos pi'ceparari iubcizatrp ita media nodle profedus,ut prima luce aggreflus falleret. nequiequam primæ ftationes oppreiTas tumuku ac terrore fuo cæteros cxciuerunc: fignumque datum eft arma extempio capienditfimulcp in uallo.ad portas.miles inftruótus erat öi intentus propugnationi caftrorum, Perfeus ÔC extempio circumegit ademj amp;nbsp;prima impedimenta ire, deinde peditum iîgna ferri iuiïît. Ipfe cum cquitatu ôi leui armatu ra iubftitit ad agmen cogendum , ratus id quodaccidit infecuturos ad extrema ab tergo car/ penda hofteis.Breue certamen leuis armaturæ maxime cum procurfatoribus fuit, équités pe/ ditescß fine tumuitu in caftra redierunt. Demeffis circa fegetibusj Romani ad Crannonium intaólum agrum caftra mouent.Ibi cum fecuri,5t propter caftrorum longinqtiitatem, Si uix inopis aquarum difficult3tem,quæ inter Sycurium amp;nbsp;Crannonaeft,ftatiua haberenurepen/ te prima luce in imminentibus tumulis equitatus regius cum leui armatura üifus ingentem tu multum fecit.Pridieper meridiem profedtiab Sycurio eranupeditum agmen fub lucem reli/ querat in proxima planicie. Stetitpaulifpcrin tumulis, elici pofte ratus ad equeftre Certamen Komanos:qui poftquam nihil mouebant, cquitem mittit qui pedites referre ad Sycurium fi gna iuberet,ipfe mox infecutus. Romani équités modico interuallo fequentesj ficubi fparfoS ac diftipatos inuadere poftennpoftquam confertos abire figna atqueordines feruantes uide/ runt,öd ipfi in caftra redeut.Inde oftenfus longinquirate itineris rex ad Mopfelum caftra mo uit.öi Romani demeftis Crannonis fegetibus in Phalanneum agrum tranfeunt • Ibi cum eX transfuga cognoftet rex,fine ullo armato prçfidio paftim uaganteis per agros Romanos me/ teretcum M equitibus, duobus milibus Thracum Si Cretenfium profedtus, cum quantum accelerate poterat effufo agmine iftent, improuifo aggreftus eft Romanos. lundta uehicula» pleraf^ onufta,mille admodum capiuntur, D c ferme' homines. Prædam euftodiendâ du/ cendamépincaftrâ CGC Cretenfium deditftpfereuocatoab eftufa cædeéquitéreliquis peditum,ducic ad proximu præfidium,ratus haud magno certamine opprimi pofte. L.Pom pciusTr.militum præerat, qui perculfos milites repentino hoftium aduentu in propinquum tumulum recepit,loci fe præfidio,quia numero ôiuiribus impar erat,defcnfurus.lbi cum in or bem milites coegiftet, ut denfatis feutis ab iadtu fagittarum SC iaculorum fefe tuerentur : Per/ feus circundato armatis tumulo, alios afeenfum undiqj tentare iubet, SC comminus prælium confcrere,alios eminus tela ingerere.Anceps Romanos terror circumftabatmam neq^ confer ti pugnare, propter cos qui afeendere in tumulum conabantur,poterant: SC ubi ordines pro/ curfandofoluiftent, patebant iaculis fagittisue. Maxime cef^fphendonis uulnerabanâhod illobellonouumgenus teliinuentueft.Bipalme fpiculumhaftili femicubitali infixum crat* crafiitudine digiti:huic ad libramen pinnætres.uelut fagittis folent,circûdabantur: funda me dia,duo funalia imparia habebaucum maiori finu libratû funditor habena rotaret,excuftumi uelut glans emicabat.Cum SC hoc SC alio omni generc tclorum,pars uulnerata militum eftet* nec facile iam arma fefti fuftinerent: inftarc rex ut dederent fe, fidem dare, præmia interdum polliceri-.nec cuiufquam ad deditionem fledlebatur animus: cum ex infperato iam obftinatis mori fpcs affulfit. Nam cum ex frumentatoribus refogientes quidam in caftra gt;nbsp;nuntiaftent Cos.circumfideri præfidium:motus periculo tot ciuiumCnam D c c C ferme SC omnes Ro/ mani eranc)cu equitatu ac leui armatura(accefterant noua auxilia Numidç pedites equitesq^ amp;nbsp;elephanti)caftris egreditunôi tribunis militum imperat,ut legionum figna fcquantur, Ipfc uclitibus ad fi'rmanda Icuium armorum auxilia adiedtis.ad tumulum prxcedit.Confulislate ra tegunt,Eumenes,Attalus,6J Mifagenes regulus Numidarum.Cum in confpcdtu prima fi gna fuorum circumfeftis fucrunt, Romanis quidem ab ultima defperatione rccrcatus eft ani/ mus.Perfcus,cui primum omnium fuerat,ut cotentus fortuito fucceftu,captis aliquot frumcn/ tatoribus occifis^,non tereret tempus in obfidionc præfidrj-.fecundum, ea quoq; tentara ut/ cunc^,cum feiret nihil roboris fecum efte,dum liceret intacfto,abire:5C ipfe hoftium aduentum elatus fucceffu manfit,0C qui phalangem accerfcrcnt propere mifinqua amp;nbsp;ferius quam res po/ ftulabat,Si raptim adla,turbati curfu aduerfus inftruólos SC præparatos erat aduenturi.Cos, ante ueniens,extempio prælium conferuit.Primo refifterc Macedoncs.dcindc ut nulla re pa/ D Î res

reserant.atniflîs ccc peditibus, xxiiii primoribuscquitumexalaqüamSacramûo cane,inter quos Antimachus etiam prætcôtus alæ cecidit,abirc conantur. Cæterum iter pro/ pèipfopræliotumultuoBus bit. Phalanxabstrepido nuntioaccita cumraptimduceretur, primo in anguftrjs captiuorum agmini oblata uehiculiscp trumento onuftis : ijs cæfis ingens ibi uexatio partis utriuiqj fuit,nullo expédiante utcunq? explicarctur agmen : fed armatis de/ trudentibus per præceps impedimenta ( neqj enim aliter uia apcriri pocerat) iumentis cû fli/ mularentur in turba fruicntibus.Vixab incondito agmine captiuorum expedierât fefc, cum regio agmini pcrculüsép equitibus occurrunt.lbi uero clamor lubcntium referre ligna, ruinas quoqjpropèlîmilem trcpidationcm fecinutfi hofles introireanguftiasaulî longiusinfecuti client,magna clades accipi potuent.Cos.reccpto ex tumuloprælidio, contentus modico fuc/ celïu,in caltra copias reduxit. Sunt qui eo die magno prælio pugnatum autores funt, v 111 milia hoftium cæfa.in bis Sopatrum Ôi, Antipatrum regios duces: uiuos captos circiter M M DCCC. Signa militariacapta xxvii. Nec incruentamuidtoriam fuille:fupra 1111M amp;nbsp;C C c de exercitu confulis cccidiffe-.lîgna liniftræ alæ quinqj amifla.Hic dies amp;nbsp;Romanis refecit animos,0i:Perlca perculit : ut dies paucos ad Moplclum moratus, fepulturæ maxime militum amilîorum cura : prælîdio fatis ualido ad Connum relidlo in Macedonian! recipe/ ret copias. Timotheum quendam ex regqs præfedtis cû modica manu rclinquit ad Philam, iuflùm Magnetas Si propinquos tentare. Cum Pellam ucnilîet, exercitu in hiberna dimilTo, ipfe cum Cotye Thelfalonicam eft profedlus.Eo fama affertur, Atlcsbim rcgulû Thracum, Corracum Eumenis præfcdtum, in Cotyis Hues impetum fecilfe : Si regioncm Marcnem (quam uocant)ccpi(îe.ltac^ dimittedum Cotyn ad fua tuenda ratus, magnis proficifeentem donis profequitur.Duccnta talcnta, femellre Itipcndium cquitatui numerat : cum primo an/ nuum dare conftituiflet.Cos.pollquàm profedtum Perfea audiuit, ad Connum cadra mo/ uec,fi potiri oppido polTct. Ante ipla 1 empe in faucibus Gtum , Macedonia: claudra tutiflî/ ma præbct, Si in Theffaliam opportunura Macedonibus dccurfum. Cum Si loco Sc prælî/ dio ualido inexpugnabilis res eilet, abftitic incepto. In Perrebiam flexis itincribus, Mallœa primo impetu capta ac direpta,Tripoli aliac^ Perrebia recepta, Larilfam redqt : inde Eume/ ne atqj Attalo domum remilîîs, Mifagenem Numidasep in hiberna in proximisThellalis urbibus diftribuit : Si partem cxcrcitus ita per totam Thellaliam diuifit, ut Si hiberna corn/ moda omnes haberent, Si prælîdio urbibus effent. Mucium Icgatum cum duobus mill/ bus ad obtinendam Ambraciammitit. Græcarumciuitatiumfocios omnes præterAchcos ' dimifi'tcum exercitus parte profedlus in Achaiam Pthiotim,Ptclcum defertum fuga oppida • norum diruit à fundamétis,zAntrona uoluntatc colentium recepit. Ad Larillam deinde excr/ citum admouihurbs deferta crat,ln arcem omnis multitudo concefferat: earn oppugnarc ag/ ■ grcditur.Primi omnium Macedoncs,rcgium prælidium.metu cxccflcrâhàquibusrclieliop/ pidani,in deditionem extemplo ueniunt. Dubitariinde,utrum Demetriaspriusaggredien/ da foret,an in Boetia afpiciendæ rcs.Thebani uexantibus eos Coronæis in Boétiam accerfez bantiafd horum preces,quia hibernis aptior regio quàm Magncfia erat, in Boëtiam duxit,

^11—iiiiii^Mi ADEM æftatc,qua in Theffaliacqueflripugnauicere Romani,legatus in Illyricum à Cos.miffusopuleta duo oppida ui atep armis coëgit in deditio/ ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nem, omniaep ijs fua conceffit, ut opinione clemcntiæ eos qui Carnuntem

munitamurbemincolebantalliceret.Poftquàm nccut dederentfe compel/ lerc,ncqKiïpere obfidendo poterat,neduabusoppugnationibusncquic^ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fatigatus miles cffet,quam prius intadlam urbem rcliquerat.diripuir. Alter

Cos.C.Caffius nec in Gallia,quam fortituserat,memorabiîe quicquâ geffittSi per Illyricum duccre legioncs in Maccdoniam uano incepto eft conatus.Ingrcllum hoc iter cofulem.fena/ - tus ex Aquileienfium Icgatis cognouit: qui querentes coloniâ fuam nouam Si infirmam, ncc dum fatis munitam inter infeftas nationes Hiftroru Si lllyriorum efle, cû peterent ut fenatus

curæhabcrcc qùômodo ca colonia munirctnrjnterrogati uclicnt ne cam rem C.Cafïîo Cos. mandarijVefpondcrunt Caflium Aquilciam indidlo excrcitu.profcdtum per Jliyricu in Macc doniâ clîe. Ea res primo incredibilis uifa, Si pro fe quifqj credere. Garnis forfitan aut Hiftris bellum illatum.Tum Aquileienfes,nihil feultra fciremecaudercaffirmarc.quàm xxx die rum frumentum militi datum,ôi duces, qui ex Italia itinera in Macedonia nofient,cóquifitos abdudhosép.Enimuero fenatus indignari.tantum confulem aufum,ut fuam prouinciam rclin quereuin aliéna tranlïrct.exercitum nouo periculofo itinere inter exteras genres duccre, uiam tot nationibus in Italiam aperire.Decernunt frequentes ut C.Sulpicius Pr.treis ex fenatu no minet legatos,qui eo die profîcifcantur ex urbe, SC quâtum accelerate pofTcnc, CaiTium Cos. ubicunq; (ît perfequantunnuntient ne bellum cum ulla gente moueat, niû eu qua fenatus ge/ rendum cenfuerat. Legati ij profcdli, M, Cornelius Cethcgus,M. Fuluius,P. Marcius Rex. Metus de confule atqj exercitu diftulit eo tempore muniendæ Aquilcia: curâ.Hifpaniæ dein/ de utriufqj legati aliquot populoru in fenatu introdudli. li demagirtratuû Romanoru auarp tia fuperbiaep conquefti,nixi genibus ab fenatu peticrut, ne fe focios fœdius fpoliari ucxaric]^ quàm hofteispatiantur.Cu SC alia indigna cucrcrcntur, manifeftum autem effet pccuniasca ptas,L.Canuleio Pr. qui Hifpaniam fortituserat, negotiû datum cft,ut in iîngulosà quibus Hifpani pecunias peterent,quinos recuperatores exordine fenatorio daret,parronoscp quos ucllent fumédi poceftatem faceret. Vocatis in curia lcgatis,recitatu eft S C. iullit^ nominate patronos,quatuor nominauerunt.M. Porcium Catonem,P. CorncIium.Cn, F. Scipioncm, L.Æmylium,M. F.Paulum,C,Sulpiciû Gallu.Cum M.Titinio primum,qui Pr. A.Manlio, M.Iunio Coss.in citeriore Hifpania fuerat,recuperatores fumpfcrut.Bis ampliatus,tertio ab/ folutus eft rcus.Diffenfîo inter duarum prouinciarum legatos eft orta:citerioris Hifpaniæ po puli M.Catonem ôdScipionem,ulceriorisL. Pauliim SC Gallum Sulpiciu patronos fumpfe/ rut. Ad recuperatores adduôli,âciterioribus populis P.Furius Philus,ab ulterioribus M.Ma tienus.Ille Sp.Poftumio,Q.Mucio Coss.tricnnio ante,hic biênio prius L.Poftumio,M.Poz pilio Coss.Pr.fuetat.Grauifftmis criminibus aceufati ambo ampliatif^, eu diceda de integro caufa effet, exeufati exilq caufa folum ucrtiffe,Furius Præncffc.Maticnus Tibur exulatu abie runt.Fama crat,prohiberi à patronis nobileis ac potentes c5pcllare:auxitéjs earn fufpicionem Canuleius Pr. quod omiffa ca rc dcleetum habere inrtituindein repente in prouinciam abijt, ne plures ab Hifpanis uexarentur.Ita prætcritis filentio oblitcratis, in futurum confultum ab fenatu Hifpanis, quod impctraruntne frumenri æftimationem magiftratusRomanus habe rct,néuc cogeret uiceiîmas uendere Hifpanos quanti ipfc ucllet, SC ne præfecffi in oppida fua ad pecuniascogendas imponerentur.Et alia noui generis hominû ex Hifpania legatio uenit. Ex militibus Romanis,Si ex Hifpanis mulieribus,cu quibus connubiû non effet, natos fe'me morantcs,fupta quatuor milia hominum,orabant, ut iîbi oppidu in quo habitarent daretur. fenatusdccreuit,uti nomina fua apud L.Canuleium profiterentun eorumép (î quos manumi fiffctjcos Carteiam ad Oceanum deduci placere. Qui Cartcieniîum domi mancre uellêt.po/ teftatem fore,uti numéro colonorum effent,agro affignato. Latinam earn coloniam fuiffc,li/ bcrtinorumépappellari. Eodem tempore ex Africa nbsp;Guluffa Mafîniffæ régis filius Icgatus *

patris,SJ Carthaginienfes uenerunt.Guluffa prior in fenatu introduôlus, SC quæ miffa étant ad bcllu Macédonien à patte fuo expofuiuSi lî qua præterca ucllent impcrarc,prçftaturu me rito P R eft pollicitusiâi monuit patres conferiptos ut à fraude Carthaginienfium caucrent, Claffiseos magnæ parandæ conlilium cepiffe, fpecie pro Romanis SC aduerfus Maccdonas: ubi ea parata inftrucftacp effet, ipforum fore poteftatis quem hoftem aut focium habeant.

tantum pauorem ingreffi caftra oftentantes capita feccrunt, ut fi admotus cxtcmplo excret/ tus foret,capi caftra potuerint.Tum quoqj fuga ingens faefta eft: SC crant qui legatos mitten/ dos,ad pace precibus petcndâ,cenferent:ciuitatesé^ cóplurcs eo nuntio audito in deditionem uencrunt.Quibus purgatibus fefc,culpâcp in duoru amentia cófercntibus,qui fe ultro ad pœ/ nam ipfi obtuliffent.cu ueniâ dediffet prætonprofecftus txtemplo ad alias ciuit3tcs,omnibus

44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* DEC. Q_ V I N T A E

imperata facientibus, quieto exercita pacatum agrum, qui paulo ante ingcnti tumuitu arfc/ rat,peragrauit. Hæc Icnitas prætoris, qua fine fanguine ferociflimam gentem domuerat, eo gratior plebi patribuscp fuit, quo crudcliusauariuscp in Græcia bellatum Si ab confule Lid/ nio Si ab Lucretio prætore crat. Lucretium cribuni plebisabfentem concionibus afiTiduis lace rabanCjCum reipublicæ caufa abefle excufarctur: fed cum adco uicina etiam inexplorata crat, ut is eo tempore in agro fuo Antiati e{fet,aquamq^ ex manubqs Antium ex flumine Lorad/ næ ducerct, Id opus centum triginta milibus æris locaffe dicituntabulis quoqj piétis expræ/ da fànum Æfculaprj exornauit. Inuidiam infamiamc^ ab Lucretio auerterût in Hortcnfîum fucceflorcm eius Abdcritæ legari, flentes ante curiam, qucrcntescp oppidum fuum ab Hor/ tenfio expugnatum acdircptum efle.Caufam excidq fuifle urbi, quod cum centum milia de/ nariûm,ôi tritici l milia modiûm impcraretfpatiû petierunt: quo de ea re Si ad Hoftilium confulem ÔC Romam mitterent legatos, uix dum ad confulem fe pcrucnifle. Si audifle oppi/ dum expugnatum,principes fecuri percuflbs, fub corona cæteros ucnifle. indigna fenatui ui/ fatdccreueruntcp eadem de Abderitis, quæ de Coronæis decreucrant priore anno : eadcmcç pro concione cdicere Q.Mænium prætorem iuflerunt. Et Icgati duo C. Sempronius Blefus, Scx.Iulius Cæfar ad reftituendos in libertatem Abderitas mifli.Iifdem mandatû, utamp; Ho/ ftilio confuli Si Hortenfio prætori nuntiarent : fcnatum Abderitis iniuftum bellum illatum, conquiriq? omnes qui in feruitute fînt,ôi reftitui in libertatem æquum cenfere, Eodem tempo re de C.Caflîo,qui Cos.priore anno fucrat,tum Tr.militum in Macedonia cum A. Hoftilio crat,querelæ ad fcnatum dclatæ funnôi Icgati regis Gallorum Cincibili uenerunt. Frater cius uerba in fenatu fecit, queftus Alpinorum populorum agros fociorum fuorum dcpopulatum C.Caflium cfle.’iK inde multa milia hominura in feruitutem abripuifîe. Sub id tempus Car/ norum Hiftrorumtp Si lapidum legati uenerunt : Duces fibi ab confule Caflio primum im/ peratos,qui in Macedoniam ducenti cxercitum iter monftrarent:pacatum ab fe tanquam ad aliud bellum gerendum abifle : inde ex medio regreflum itincre .hoftilitcr peragrafle fines fuos:paflim rapinas^ amp;nbsp;incendia faólatncc fead id locorum fcirc,propter quam caufam con fuli pro hoftibus fuerint.Et regulo Gallorum abfenti,0i his populis refponfum eft: fenatu ea quæ faóta querantur.neqj feifle futura,necp fi fintfaóla probare. Sed indiefta caufa damnari abfentem confularem uirum iniurium cftc,cum is reipublicæ caufa abfit. Vbi ex Macedonia rediftet C. CaftiuSjtum fi coram eum arguere ucllent, cognita re fcnatum daturum operam. uti fatisfiat.Nec refponderi tantum fjs gentibus,fed legatos mitti,duos ad rcgulum trans Al peis,tres circa eos popufos placuit : qui indicarent quæ patrum fententia effet. Munera mitti legatis ex binis milibus æris cenfuerunt:duobus fratribus regulis hæc præcipua, torques duo ex quinqj pondo auri fadti, ôi uafa argentea quinq^ exuiginti pondo, Si duo equi phalerati cum agafonibus, Si equeftria armaac fagula:6i comitibus eorum ueftimenta libcris fcruis^. Hæc mifta,illa pctentibus data, ut denorum equorum qs commercium effet, cducendiqûe ex Italia poteftas fieret, legati cum Gallis miffi trans Alpcis, C. Lælius, M. Æmilius Lepidusî ad cæteros populos C.Sicinius,P.CorneliusBlafio,T.Memmius. Multarum fimul Græciæ Afiæt]^ ciuitatium legati Romam conuenerunt. Primi Athenienfes introduôti: fj fe quod na/ uium habuerint militumqùe P. Licinio confuli Si C. Lucretio prætori mififteexpofuerunt: quibus ços non ufos,frumenti fibi centum milia imperaffe: quod quanquam ftcrilem terram arent.ipfosqj etiam agrefteis peregrino frumento alerent, tarnen ne deeffent oflîcio cofcciffe: SC alia quæ imperarentur præftare paratos effe. Milcfq nihil præftitiffe memorantes, fi quid imperare ad bellum fenatus uellet, præftare fe paratos effe polliciti funt. Alabandenfes tem/ plum urbis Romæ fe feciffe commemorauerunt, ludosqûc anniuerfarios ei diuæ inftituiffe: SC coronam auream quinquaginta pondo,quam in Capitolio ponerent,donûloui opt.max, a ttu 11 fie: ôi feuta equeftria CGC. ea cui iufliffent tradituros.Donû ut in Capitolio ponere, SC facrificare liceret petcbant.Hoc Lampfaceni l x x x pondo corona afferentes petebant, comemorantes difeeffiffe fe àPerfco, poftquàm Romanus cxercitus in Macedonia ueniffet, cum fubditione Perfeiôiante Philippi fuiffent. Pro co, SCquod imperatoribus Romanis

LIBER T E R T I V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45

omnia prxftitiflent, id fc tantum orare, ut in amicitiam populi Romani recipcrcntur, Si fi pax cum Pcrfeo fieret, exciperentur ne in regiam poteftatem rccipcrentur. cæteris legatis co/ miter refponfum. Lampfacenos in fociorum formulam referre Q. Ma:nius Pr. iuflus. mune/ ' ra omnibus in fingulos binûm milium æris data. Alabandcnfes Icuta reportarc ad A. Hofti/ lium cofulem in Macedoniam iulTi.Et ex Africa legati fimul Carthaginienfium tritici deciens centum milia ôi hordei quinquaginta indicantes le ad mare deuedla habere, ut quo fenatus cenfuiflet deportarent. Id munusolïîciumcp fuum feire minus efie quàm pro meritis populi Romani Si uoluntate fua: fed fæpe alias bonis in rebus utriufqj populi fe gratoru fideliumr]? fociùm muneribus funôtos cfle.ltem Mafiniflç legati tritici candem fummam polliciti,ôi mil le Si CC équités, xii elephantos, Si fi quid aliud opus effet, utiimperaret fenatus tæquc propenfo animo,ac quçipfc ultro pollicitus fit,præftatui'u elfe. Gratiæ Si Carthaginienfibus Si régi adtæ, rogatifp ut ca qux pollicerentur ad Hoftilium confulem in Macedoniam depor tarent. Legatis in fingulos binûm milium æris munera müTa.Cretenfium legatis commemo/ rantibus fe quantum fibi imperatum à P. Licinio Cos. ciTet fagittariorum in Macedoniam mifilTe : cum interrogati no inficiarentur apud Perfea maiorem numerum fagittariorû quàm apud Romanos militate, refponfum eftifi Cretenfes bene ac gnauiter deftinarent potiorem populi Romani quàm regis Perfei amicitiam habere, fenatum quoque Romanum fjs tan/ quam certis foefjs refponfum daturum elfc.Interca nuntiarent fuis,placere fenatui, dare ope/ ram Crctenfes,ut quos milites intra præfidia regisjPerfci haberent,eos primo quoejj tempo/ redomum reuocarcnt.Crctenfibus cum hoc refponfo dimiffis,Chalcidenfes uocati: quorum legatio ipfo introitu, ob id quod Micion princeps eorû pedibus captus lectica eft introlatus, ultimæ neceffitatis cxtcmplo uifa resu'n qua ita affeôto exeufatio ualctudinis, aut ne ipfi qui/ dem petenda uifa foret,aut data petenti non effet. Cum fibi nihil uiui reliquum prætcrquàm linguam ad deplorâdas patriæ fuæ calamitates præfatus cffet,expofuit ciuitatis primum fuæ benefatfla, Siuetcra,Si ea quæ Perfei bello præftinffentducibus exercitibusep Romanis:tum quæ primo C. Lucretius in populäres fuos prætor Romanus fuperbe, auare, crudeliter fecif/ fettdeinde quæ tum cum maxime L.Hortenfius faceret. Quemadmodû omnia fibi,ctiam iis quæ patianf triftiora,patienda elfe ducant,potins quàm fc dedant Perfi.quod ad Lucretium Hortenfiumcp attineret.fcirc, rutiusfuifle claudere portas, quàm in urbem cos accipere. Qui exclufifïent eos,Emathiam,Amphipolim,Maroneam,Ænum, incolumes effe : apud fe tem/ pla omnibus ornamentiscompilata fpoliataép facrilcgijs C.Lucrctium nauibus Antium de/ uexifledibera corpora in feruitutem abrepta, fortunas fociorum P R direptas cflè, Si quoti/ die diripi.Nam ex inflituto C. Lucretij Hortenfium quoqj in tcdlis hyeme pariter atq? æfia te naualcis focios habere, SC domos fuas plenas turba nautica cffciuerfari inter fe coniuges !i/ berosep fuos,quibus nihil neq? dicetepenfimeq^ facerc.Accerfere in fenatum Lucretium pla/ cuit,ut difeeptaret coràm purgaretep fefe.Cæterum multo plura præfens audiuit,quàm in ab fentem iacta erant:SC grauiores potentioresép acceffere accufatorcs duo Tr. pl. M.IuuentinS Talua,SC Cn.Aufidius.Ii non in fenatu modo eumlacerarunt,fcd in contioncm etiam pertra dto multis obiedtis probris diem dixerunt.Senatus iuffu Chalcidenfibus Q. Mænius Pr.rc/ fpondinquç bene meritos fefe,SC ante,SC in co bello quod geratur,de populo Romano dicâr, ea SC feire uera eos referre fcnatum,8C perinde ac debcant grata efie. Quæ faóla à C.Lucrctio fieritp ab L.Hortenfio Prr.Romanis querantur,ea neque fadta, neq; fieri uoluntate fenatus, quem non poffe exiftimare, qui feiat bellum Perfi SC ante Philippo patri eius intuliffe P R pro libertate Græciæ, non ut ca à magiftratibus focijs atq^ amicis paterentur. Litteras fe ad L.Hortcnfium Pr.daturos effe, quæ Chalcidcnfcs querantur adta,ca fenatui non placere. St qui in feruitutem liberi ueniffent, ut eos conquirendos primo quoep tempore reflituendoscp in libertatem curaret. Sociorum naualium neminem præter magiftros in hofpitia deduct æquum cenfere.Hæc Hortenfio iuffu fenatus fcripta.Munera binûm milium æris legatis mif/ fa, SC uehicula Micioni publice locata, quæ cum Brundifîum commode perueherent. C. Lu/ cretium,ubi dies quæ diôla crat uenit,tribuni ad populum accufarunt,multamqûe dccies cen/ tum

4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C. V I N T AE

tum milium ænsdixerunt. Comités habitisomnes quinque Si XXX tribus eüm condez mnarunt Jn Liguribus co anno nihil memorabilc gcîlum.Nam ncc hoftes moucrunt arma, nccç conful in agrum corum Icgiones induxit : Si lacis explorata pace cius anni, milites dua/ rumIcgionumRomanarum,intradies lx quàminprouinciam uenit,dimiGt:fociorum nominis Latini exercitu mature in hiberna Lunam SC Pifas dcduôlo,ipfc cum cquitibus Gai liæprouinciæ pleratç oppida adqt, Nufquâalibi quàm in Macedoniabcllû erat, lufpedtum tarnen SC Gentium îllynorum regem habebant: itac^ Si odlo naueis ornatas à BrundiGo fez nacuscenfuitmittendasad C. Furium legatum Ifîam, qui cum præGdio duarû Ifl’enGum na uium infulæ prxcrat.duo milia militû in eas naucs funt impoGta,qua: Q.Mçnius Pr.cx S C in ea parte lcaliæ,quæ obicdta Illyrico eft confcripGt.ÔC Cos.Hoftilius Ap.CIaudium in Illy ricum cum quatuor milibus peditum miGt,ut accolas Illyrici tutarentur.Qui non cotenrus rjs quas adduxerat coprjs.auxilia ab focqs corrogando ad v 111 milia hominum uario gcnere armauic: peragrataqùe omni ea regione ad Lycnidum Dalïaretiorum confedit. Haud proz culinde Vfcana oppidum Gnium plcruncp Perfeierat. X milia ciuium habcbat.ôCmodicum cuftodiæ caufa CretenGum præGdium.Inde nuntq ad Claudium occulti ueniebâCjG propius copias admouîHetjparacos fore qui prodcrent urbemiôC operæpretium efle, non fe amicoscp tantum.fed etiam milites prædaexpleturum.Spescupiditati admotaita occæcauit animu.ut nec ex ijs qui uenerunt quenquam retineret, nec obGdes pignus futuros furto SC fraude agcnz dæ rei pofceret.nec mttteret exploratum, nec Gdem accipcretidie tantum ftatuta profcôlus à Lycnido,duodecim milia ab urbe,ad quam tendebat,pofuic caftra.Quarta indc uigilia Ggna mouit,mille ferme adpræGdium caftrorum reliólisn'ncópoGti longo agmine effuGunfrcqucn tes.cum noóturnus error difliparet.ad urbem peruencrunt.Crcuit negligentia poftquàm nez mlncm armatum in mûrisuiderunt.Cæterum ubiprimum fub iaôtu teli fuerunt, duabus Gz mul porcis erumpituf.ôCadclamorem erumpentium ingens ftrepitusè mûris ortusululanz tium mulierum cum crepitu undicç æris : Si incondita multitudo turba immixta feruili uarqs uocibus perfonabat:Hic tam multiplex undicp obiedtus terror effecit,ne fuftincre prima pro cellam eruptionis Romani polïent. ltalt;ç fugientes plures quàm pugnantes interempti funt: uix duo milia hominum cum ipfo legato incaftra perfugerût. Quo longius iter in callra erat, eo pîureis fclTos confedlandi hoftibus copia fuit. Ne moratus quidem in caftris Appius, ut fuos diflîpatos fuga colligcref.quæ res palatis per agros faluti fuiffcc: ad Lycnidum protinus reliquias cladis reduxit.Hæc Si alia haud profpere in Macedonia gefta ex Sexto Digitio Tr. militum, qui facrifîcrj caufa Romam uenerat, funt audita. Propter quæ ueriti patres ne quæ maior ignominia accipereturjegatos in Macedoniam M.Furium Flaccum SC M. Caninium Rcbilum miferunt,qui comperta quæ agerentur referrent:SC ut A.Hoftilius Cos.comitia con fulibus fubrogandis ica cdiccret,uti menfe lanuario comitia haberi pofïent. Si ut primo quo' que tempore in urbem redirct.Interim M. Rccio Pr. mandatum, ut edidto fcnatorcs omnes ex tota Icalia,niG qui rcipublicæ caufa abeflent,Romam rcuocaret:qui Romæ effent, ne quis ultra mille paffuum ab Roma abeffet.Ea uti fenatus cenfuit funt fadia. Comitia côfularia ad V Calend.Septemb.fuerc.Crcati Coss.funt Q Marcius Philippus iterum, amp;nbsp;Q. Seruilius Cepio.Poft diem tertium Pr.funt fadtûC.Decimius, M.Claudius Marccllus.M. Sulpicius Gallus,C.Marcius Figulus,Serg, Cornelius Lentulus, P. Fonteius Capito. DcGgnatis Pr. præterduasurbanas quatuor prouinciæfunc decrctæ,Hifpania,ôi Sardinia,^ Sicilia, Si. clafz fis.Lcgati ex Macedonia exaeîo admodum menfè Februario redicrunt.Hi quas res ea æffa/ te profpere geffiffet rex Perfeus, referebant : quantusqûe timor focios populi Romani cepifz fettoturbibus in poteftatem regis redadtis. Exercitum confulis infrequentem commeatiz busuulgodatis per ambitionem eiïe;culpameiusreiconfulcmin tribunos militum,conz tra illos in confuîem conferre. Ignominiam Claudrj temeritate acceptam eleuare eos patres acceperunt,qui perpaucos Italici generis. Si magna ex parte tumultuario delcdlu conferiptos ibi milites amiffos refercbant.Confules deGgnati ubi primum magiflratum initient, de Ma/ ccdonia referre ad fenatum iuflî : deftinatæqûe prouinciæ ijs funt Italia K Macedonia. Hoc

LIBER T E R T I V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47

i anno întercalatSm eftttcrtio die poft Terminalia Calcndæ intercalarcs fucrc. Sacerdoces in/ tra eum annum mortui L. Flaminius. pontifîces duo dccefterunt, L. Furius Philus, ôi C, Li/ * uius Salina tor. In locum Furt) T.Manlium Torquatum, in Liui) M. Seruilium pontifîces Ic/ gcrunuPrincipio infequentis anni cum Coss.noui Q. Marcius, Q.Seruilius de prouincijs retuliftent gt;nbsp;primo quoque tempore aut comparare eos inter fe Italiam,6C Macedoniam, aut fortiri placuit.Priufquam id fors cerneret,in incertu,ne quid gratia momenti faceret, in utran/ que prouinciam quodres defîderaret fupplementi decerni. In Macedoniam peditum Roma norum fex milia, fociorum nominis Latini Vi milia : équités Romanos G cl, focios CGC. Veteres milites dimitti, ita ut in ßngulas Romanas legiones neplus fena tnilia pedi/ équités eft^it^Alteri Cos. nullus certusTnitus numerus ciuium Romanorum quem in fupplementumTegeret:id modo fînitum,utduas legiones fcriberct,quæ quina railia peditum öi ducentenos haberent,equites treccnos.Peditum Latinorum maior quam collegç decretus numerus:peditum x milia öd dc équités: quatuor præterea legiones fchbiiuflç, quæ fî quo opus eflet educerentur.Tribunos i)s non permiftum ut confules facerent,populus creauit. Socijs nominis Latini XVI railia peditum, Sd mille équités imperati. Hunc exerz citum parari tantum placuit.utexiretfîquôrespofceret. Macedonia maxime curam præbez bat:in claftem mille foci) nauales ciues Romani,libertini ordinis ex Italia fcribi iuffi: totidein ut ex Sicilia fcriberentur.ôd cui ea prouincia eueniftet mandatum,ut eos in Macedoniam ubiz cunque claffis eflet deportandos curaret. In Hifpaniam tria milia peditum Romanorum in fupplementum, CCG équitésdecreti.Finitusibiquoq?inlegionesmilitum numerus,pedi/ turn quina milia, treceni ôd x x x equites.Ec foci)s impcrare prætor, cui Hifpania obuenilz fet, iufliis Ï111 railia peditum, ôd C C C équités. Non fum nefcius,ab eadefn negligentia* qua nihil deos portendcre uulgo nunc credant,neq; nuntiari admodum nulla prodigia in pn blicum,nelt;^ in annales referri. cæterum ôd mihi uetuftas res fcribenti nefcio quo padlo anti/ quus fît animustôd quædam religio tenet, quæ illi prudentiftimi uiri publice fufeipienda cenz fuerint,ea pro dignis habere, quæ in raeos annales referam. Anagnia duo prodigia eo anno funt nuntiatatfacem in cælo confpe£ftam,ôdbouem fœminam locutam publice ali.Minturnis quoque per eos dies cæli ardentis fpecies affulferat. Rcate imbri lapidauit. Cumis in arcs Apollo triduum ac treis nodteis lacrimauit. in urbe Romana duo æditui nuntiarunt: alter in æde Fortunæ anguem iubacum à compluribus uifîim efle: alter in æde Primigenæ Fortunæ, quæ in colle eft,duo diuerfa prodigia:palmam in area enatam, ôd fanguine interdiu pluuifle* Duo non fufeepta prodigia funnalterum quod in priuato loco fadlum eflettpalmam enatam impluuio fuo T.Marcius Figulus nuntiabat.alterum quod in loco peregrino: Frcgcllis in doz CIO L. Atrei hafta quam fîlio militi emerat, interdiu plus duas horas arfîfle, ita ut nihil eius ambureretignis,dicebatur.Publicorumprodigiorumcaufalibriàdccemuirisaditi, XL ma ioribus hoftijs quibus dijs confules facrifîcarent.ôd addiderunt uti fupplicatio fîeret, cunefti^ magiftratus circa omnia puluinaria uieftimis maioribus facrifîcarent, populusqùe coronatus çffet.Omnia uti Xuiri præieruntfadta.Cenforibus deinde creandis comitia ediefta funt. Pez tierunt cenfuram principes ciuitatis C. Valerius Leuinus, L. Poftumius Albinus,P. Mucius Scæuola,C.Iunius Brutus,C.Claudius Pulcer,T. Sempronius Gracchus. Hos duos cenfoz res creauit populus Roraanus.Cum delecftus habendi maior quàm alias propter Macedon! cum bellum cura eflet,Coss.plebem apud fenatum accufabant,quod ôd iuniores non refponz derent. Aduerfus quos C.Sulpicius Ôd M.Claudius tribuni,plebis caufam egerunt. Non con fulibus, fed ambitiofîs confulibus dcledtum diflîcilem efle: neminem inuitum militem ab fîs fieriJd ita ut efle feirent ôd Patres conferipti: prætores, quibus ôd ufs imperij minor ôd autoriz taseflet, delccftum,fîitafenatuiuideretur,perfedturos efle. Idprætoribus magnapatrum non fine fuggillatione confuîum mandatum eft.Cenfores,ut eam rem adiuuarent,ita in con/ tione edixerunt : legem cenfui cenfendo didluros efle, ut præter commune omnium ciuiuni iufîurandum hæc adiurarcnt:tu minor annis fex ôd quadraginta es,tuqùe ex ediôlo C. Clauz dij.T.Semprontj cenforum ad deleôlum prodito: Ôd quotienfeunque deledtus erit, quem hic , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cenfores

48 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. Q_V I N T AE

cenforès magiftratum habcbunt,fi miles faótus non eris in deleólu prodibis.Itcm quia fama erat,mukos ex Macedonicis legionibus, incertis comeatibus per ambitionem impcratorum ab exercitu abefle:edixerunt de militibus P.Ælio,C.Popilio Coss.poftue cos Coss, in Ma/ cedoniam fcriptismt qui eorum in Italia eflenc,intra dies x x x cenfi prius apud fefe in pro/ uinciam redirent.qui in patris aut aui potertate eflent,corum nomina ad fe edercntur.Miflo/ rum quoq? caufas fefe cognituros eflc : Si. quorum ante emerita ftipendia gratiofa miffio G bi uifa eilet,cos milites fieri lufluros. Hoc edidlo litteristp cenforum per fora ôi conciliabula di/ millis,tanta multitudo iuniorum Romam conuenit,ut grauis urbi turba infolita effet.Prætcr deledlum eorum,quos in fupplementum mitti oportebat,quatuor à C.Sulpicio Pr. fcriptç le giones funt, intrat^ undccim dies delcdtus eft perfcdtus. Confulcs deinde fortiti prouincias funnnam Pr. propter iurifdidtionem maturius fortiti crant. Vrbana C, Sulpicio, pcrcgrina C.Dccimio obtigcrat.Hifpaniam M.ClaudiusMarcellus,Siciliam Scrg. Cornelius Lentuz lus,Sardiniam P.Fonteius Capito,claftem C. Marcius Figulus erat fortitus.confulu Q. Scrz uilio Italia,Q.Marcio Macedonia obuenit; Latinisé^ adtis Marcius extcmplo eft profcdtus. Ccpione deinde refcrcnte ad fenatum, quas ex nouis legionibus duas Icgiones fccum in Galz liam duceret,decreuerc patres ut C.Sulpicius M.Claudius Pr.ex his quas fcripfiffcnt Icgioni bus quas uideretur confuli datent: Indigne patiente prætorum arbitrio confulcm fubicôtum, dimilîo fenatu ad tribunal prætorum ftans poftulauit,ex S C dcftinarcnt fibi duaslegiones: prætores confuli in eligendo arbitrium fecerunt.Senatum deinde ccnforcs legerunt: M.Æmt lius Lepidus princeps ab tertfjs iam cenforibus leôtus. Septem c' fenatu ciec^i funt. In cenfu accipiendo populûmilites ex Macedonico exercitu, qui quam multi abeftent ab figniscenfus docuit,in proùinciam cogebanneaufas ftipendijs miftorum cognofeebant, cuius nondum iufta miflio uifa eftet,ita iufiurandum adigebantiEx tui animi Icntentia tu ex cditfto C. Clan dii,T.Sempronfj cenforum in proùinciam Macedoniam rcdibis,quod fine dolo malo faccre ' poteris.In equitibus recenfendis triftis admodum eorû atqj afpera cenfura fuit: multis cquos ademeruntiin ca re cum equeftem ordinem ofFendifIent,flammam inuidiæ adiccerc , edidto quoedixerunt,nc quis eorum qui Q. Fuluio, A. Poftumio cenforibus publica ueótigalia aut ultro tributa conduxilfent, ad haftam fuam accederet, fociusûe aut affinis eiuscondudtionis eftet.Sæpc id querendo uetercs publicani cum impetrare nequiflènt ab fcnatu,ut modum po teftati cenforiæimponercnt,tandem Tr. pl.Rutilium, ex rei priuatæ contentione iratum cenz foribus,patronum caufæ naôti funt.Clicntcm libertinu parictem in Sacra uia aduerfus ædes publicas demoliri iufferant,quod publico inædificatuseftct. Appcllati à priuato tribuniicum præter Rutilium nemo intercederet, cenfores ad pignoracapienda miferunt, multamtp pro condone priuato dixcrunt.Hinc contentione orta,cum ueteres publicani fc ad tribunum conz tulilïent.rogatio repente fubuniustribuni nomme promulgatur. Quæ publica ucótigalia ulz tro tributa C.Claudius SC T. Sempronius locaftent, ca rata locatio ne eftet : de integro locaz rentur,ôi ut omnibus rcdimendi SC coducendi promifeue ius effet. Diem ad eius rogationcm concilio Tr.pl.dixit.Qui poftquàm uenit,ut cenfores ad diftuadendum procefferût,Graccho dicente fîlentium fuit; cum Claudio obftrcperctur,audientiam facerc præconcm iuftït. Eo faz ôto auocatam à fc concionem tribunus queftus, SC in ordinem fe coaeftum, ex Capitolio ubi erat concilium abfit. Poftero die ingenteis tumultus cieretTib. Gracchi primum bona confez crauit,quod in multa pignoribusep eius qui tribunum appcllaftet, intcrcefïioni non parendo fe in ordinem coêgifTet. C. Claudio dicm dixit, quod concionem ab fc auocaflet : Si utrique cenfori perduellionem fe iudicare pronuntiauit, diemcp comités à C.Sulpicio Pr. urbano pc tijt.Non reeufantibus cenforibus qui minus primo quoq? tempore iudicium de fe populus fa ccrct,in ante dies viii sc vii Calend.Ocftob.comitfjs pcrducllionisditftadies.Cenfoz res cxtemplo in atrium Libertatis afccnderunt,ôiibi fîgnatis tabcllis publicis,claufocp tabula rio,ôi dimiftis feruis publicis,ncgarunt fe priusquidquam publici negocq gefturos, quàm iuz dicium populi de fe faólum eftèt.Prior Claudius«ufam dixit ; Si cû ex x 11 centurqs equiz tum VIII cenforem condemnaftent,multæcp aliæ primæ claffis;extcmplo principes duita tis in

LIBER T E R T I V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4?

tîs in çonfpcôtu populi annulis aureis pofîtis ueftem mutarunt à üt fuppliccs picbcm drcumz irenc.Maxitne tamé fenccnriatn uertiiïe dicitur Tib.Gracchus.quod cum clamorundiqj pie/ bis cnet,pcriculum Graccho non efle.concepns uerbis iurauitjtî collega damnatus effet, non expcdlato de fe iudicio comicem exilq eius fiiturû. Adeo ramen ad extremum fpei uenic rcusgt; ut octo centuriæ ad damnationem defuerint.Abfoluto Claudio Tr.ptnegauit fe Gracchum morari.Eo anno poftulantibus Aquileienfium legatis ut numerum colonorû augeret, M amp;nbsp;D familiæ ex S C fcriptæ:triumuiric]^ qui eas deducerent mifïi funt T.Annius Lufcus,P.Decius Subulo,M.Cornelius Ccthegus.Eodeanno C.Popilius Si Cn.Otftauius Icgati, qui in Græ dam miflî crant,S C Thebis primu recitatum per omnesPeloponnefi urbesdrcumtulcrunt* ne quis ullam rem in bellû magiftratibus Romanis conferretpræter quàm quod fenatus ccn fuiflet.Hoc fîduciam in pofterum quoqj prçbuerat.leuatos fe oneribuscp impeniîscp.quibuâ alia alijs imperantibus exhauriebantur. Achaico condlio Argis agitato benigne locUti audiz tic^.cgregia fpc futuri ftatus fîdiflima genre relidta in Ætoliam traiécerunt. Ibi nonduni qui/ dem feditio erat,fed omnia fufpeóla criminumcp inter ipfos plcna.ob quæ obfidibus poftula tis.neqj exitu rei impoiito, in Acarnaniam inde profeóli lcgati funt. Typri concilium legatis Acarnanes dcderunt. Ibi quoc^ inter fatftiones erat certamen: quidam principum poftuiarclt; ut præfidia in urbes fuas inducerentur.aduerfus amentiam eorum,qui ad Maccdonicam gen tem trahebannpars recufare, ne quod bello captis Si hoftibus mos effet,id pacatæ Si fodæ ci/ uitates ignominiæ acdperêt.Iufta deprecatio hæc uifa.Larifïam ad Hoftilium proconfulem, ab eoenim miiïi erant,legati redierunt.Oôtauium retinuit fecum, Popilium cum mille fermé militibus in hiberna Ambraciam mifit.Perfeus prindpio hyemis cgredi Macedoniæ fînibuS non aufus.ne qua in regnum uacuum irrumperent Romani, fub tempus brumæ, cum inexu/ pcrabileis ab ThefTalia montes niuis altitudo facit.occafionem effe ratus frangendi finitimoz rum fpes animosq^.nc quid auerfo fe in Romanum bellum pcriculi fubcffet : cum à Thracia pacem Cotys, ab Epiro Cephalus repentina dcfeôlione à Romanis præftarent, DardanoS recens domuiflet bello, folura infeftum cfle Macedoniæ latus, quod ab Illyrico pateret, cer/ nens,nccp ipiis quietis Illyrfjs,amp; aditum præbentibus Romanis: iî domuiHet proximos ïllyz riorum,Gentium quoq; regem iam diu dubium in focietatem perlici pofle : cum x miiibus pedirum quorum pars phalangitæ erant.ôi duobus miiibus Icuium armatorum.ôi quingcn/ tis cquitibus profeclus Scuberam uenit.Inde frumento complurium dierum fumpto, iufloC^ apparatu oppugnandarum urbium fequi,tertio die ad Vfcana(Pcneftianæ terrç ea maxime urbs cft)pofuit caflra:prius tarnen quàm uim admoueret, miffis qui tentarent nunc prçfedto rum prælîdtynunc oppidanorum animos.erat autem ibi cum iuuentute Illyrioru Romanum præudium. Poftquàm nihil pacati referebant, oppugnarc eft adortus. Si corona earn capere conatus eft. Cum fine intcrmiftîone interdiu noóluép alq alijs fuccedentes, pars fcalas muris ignem porcis infcrrent.fuftinebant tarnen earn tempeftatem propugnatores urbis:quia fpeS erat neq; hyemis uim diutius pari Macedonas in aperto pofte, nec ab Romano bello tatum regi laxamenti forc,utpofTet morari. Cætcrû poftquàm uineas agiturresep excitari uiderut, uiefta pertinacia eft. Nam præter quàm quod aduerfus uim pares non erant, ne frumenti quf dem aut ullius alterius rei copia intus erat,ut in necopinata obfîdione.ltacp cum fpei nihil ad rciiftendu effet,C.Caruilius Spolecinus,0C C. Afranius à præfidio Romano mifti,qui à Per/ feo peterentrprimo ut armacos fuacp fecum ferenteisabire finerct: dein, ft id minus impetra^ rcnt,uitæ taneft libertatiscp fidem accipcrcnc.Promiftum id benignius eft ab rege quàm præ ftitum.Exire enim fua fecum efferentibus iuftis,primum arma adcmic.His urbe egreftls,amp; Il lyriorum cohors (quingenti erant) ôi Vfeanienfes fc urbemip dediderunt. Perfeus præfidio Vfcanæ impofito.multitudinem omnem deditorum, quæ propè numero exercitû æquabar* Stuberam abducit.Ibi Romanis,quatuor milia autem hominum erât,præter principes in eu ftodiam ciuitatum diuifis, Vfeanenfibus Illyrfjscp uendiris, in Peneftiam exercitum rcducit adOæneum oppidum in poteftatem redigédum. Si alioqui opportune fîtum, Si tranfitus ea eft in LabcateSjubi Gentius regnabat. Prastereunti frequens caftellum Draudacum nomine £ peritoz

5» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC.’ Q_VINT/E

pcritorum quidam rcgionis eius,nihil Oxnco capto opus cffc ait,niiï in potcftatc SiL Drau Ja turn fit:opportunius etiam ad omnia pofitum eflc. Admoto excrcitu omncs extemplo dcdi/ Jerunt fcfe. Qua fpe cclcriorc dcditione ercótus, poftquàm animaducrtit quantus agminis fui terror cflcuundecim alia caftclla eodem metu in poteftatem redigit. Ad perpauca ui opus fuitxætera uoluntatcdcdita,amp;inhisrcccpti M amp;nbsp;D difpoGtiper præfîdiamilitesRoma/ ni, Magno ufui Caruilius Spoletinus erat in colloques, diccndo nihil in ipfos fæuitum, ad Oa?neum perucntum eft.quod fine iufta oppugnationc capi non poterat: Si maiore aliquan • to quam cætcra iuuentuteôi ualidum oppidum mœnibus erat,«K hinc amnis Artatusnomû ne hinc mons præaltus Si aditu difïicilis cingcbat. Ha:c fpem ad rcGftcndum oppidanisdaz bant.Pcrfeus circumuallato oppido, aggcrem à parte fuperiorc ducere inftituit, cuius altirudi ne muros fupcraret.Quod opus dum pcrficitur, crcbris intérim prælqs, quibus per cxcuriîoz nesSimcenia fua oppidani tutabantunSC opera hoftium impedicbant, magna eorum multi tudo uarijs cafîbus abfumpta cft:ôi qui fupererantjaborc diurno noclurnotq?, Si uulncribus inutiles erant. Vbi primum agger iniunctus muro eft,ôC cohors rcgia, quos Nicatoras appel iant,tranfccndit,ÔC fcalis multis fimul partibus impetus in urbcm elf fadus. Pubères omnes interfedti funneoniuges liberost^ eorum in euftodiam dcdinprædæalia militum ccflcre.Stu beram inde uidtor reuertens ad Gentium lcgatos,Plcuratum Illyrium exulantcmapud (e,Si Aputeum Macedonem à BercEa,mictit.Iis mandat,ut exponerêt æftatis eius hyemisép atla fua aduerfus Romanos Dardanostpiadijcerentrecentia in Illyrico hibernæ expeditionisope raihortarcntur Gentium in amicitiam fecum Si cum Maccdonibus iungédam . Hi tranfgrefz fi iugum Scordi montis,pcr lllyrici folitudincs, quas de indufiria populando Macedones fez cerant ,ne traniîtus faciles Dardanis in lllyricum aut Macedoniam clTcnt, Scodram labore ingenti tandem pcrucncrunt.Lifii rex Gentius erat. eo acciti Icgati mandata exponentes bez nigne auditi funt.Qui rcfponfum fine effedtu tulcrunt:uoluntatcm fibi non deeife ad bellanz dum cum Romanis:cætcrum ad conandû id quod uclit,pecuniam maxime decfic. HæcStuz beram retulcrc regi,tum maxime captiuos ex Illyrico uendenti. Extemplo fjdem Icgati addiz to Glaucia ex numero cufiodum corporis.remitcuntur, fine mentione pccuniæ, qua una bar/ barus inops impclli ad bcllû poterat. Ancyram inde populatus Perfeus in Pencflas rurfum cxcrcitum rcducitifirmatiscp Vfcanæ,amp; circa earn per omnia caftclla qua: rcccpcrat,prçfidtjs in Macedoniam fcfe rccipit. L. Cœlius Icgatus Romanuspræcrat Illyrico:qui moucri no au/ fus cum in tjs locis rex eßet, poft profedtionem demum cius conatus in Peneftis Vfcanam re cipere, à præfidio quod ibi Maccdonum crat, cum multis uulneribus rcpulfus Lycnidum coz pias reduxit. Inde poft dies paucos M. Trcbellium Fregellanum cu fatis ualida manu inPe/ neftas mifit, ad obfidcs ab his urbibus quæ in amicitia cum fide permanferant accipiendos. Procedere ctiam in Partinos (ij quoq; obfides dare pepigerant) iuftit:ab utracp gente fine tu/ multuexigi.Pcneftarum obfides Apolloniam.Partinorum Dyrracium (turn Epidamni ma/ gis eelebre nomen Græcis erat)mifti. Ap.Claudius acceptam in Illyrico ignominiam corrige re cupiens.Phanotcm Epiri caftcllum adortus oppugnarc, SC auxilia Athamanum Thefpro torumcp præter Romann cxcrcitum ad fex M hominu fccum adduxit : neep opcraprecium fccit,Cleua qui relidtus à Perfeo crat cum ualido præfidio defcndctc. Et Pcricus in Elimeam profcdtuSjSi circa cam excrcitu luftrato, ad Stratum uocantibus Epirotis ducit. Stratus uali/ diffima turn urbs Ætoliæ erat.Sita eft fupcr Ambracium finum , propc amnem Achcloum. Cum decern milibus peditum co profeftus cft,K cquitibus trccentis,quos pauciores propter anguftias uiarum SC afperitatem duxit. Tertio die cum perueniftet ad Citium montera, utx tranfgreftis propter altitudincm niuis,locum quoq? caftris ægre inucnit. Profetftus inde, ma/ gis quia manere non potcrat,quam quod tolcrabilis aut uia,aut tempeftas eftet, cum ingenti uexatione præcipuc iumentorum altcro die adtemplum louis, quem Niccum uocant,pofuit caftra. Ad Arachthum inde flumen itinerc ingenti cmenfo, rctetus altitudine amnis manfir. Quo fpatio tempon's ponte perfeólo, traduftis copijs dici progreftus iter obuium Archidaz mum principcm Ætoloru,per quem ci Stratus tradcbatur,habuit.Eo die ad finem agri Æto

Il caftra pofîta.Indc altcro die ad Stratum peruentum: ubi prope Achcloum amnem caftris pofitis,cum expedlarct cffufos omnibus portis Ætolos in fidcm fuâ ucnturos,claufas portas» atq? ipfa ea. noôtc qua uenerat receptu Romania præfidiu eu C.Popilio legato inuenir. Prin/ cipes qui præfentis Archidami autoritäre copulfi regem accerßeranuobuiä egreflo Archida/ mo fcgniorcs fadli locum aduerfæ faôtioni dederant ad Popiliu cum mille peditibus ab Amz bracia accerfcndu.In tempore ôi Dinarchus præfec. equitum gentis Ætolorum cum D c pe ditibus Si equitibus c ucnit.Satis conftabat, cum tanqua ad Perfea tendentem Stratû uez niiTe:mutato deinde cû fortuna animo Romanis fe aduerfus quos uenerat iunxifle, Ncc Poz pilius fecurior debebat cfle,inter tam mobilia ingénia crat: claues portaru euftodiâc^ muz rorum fuæextemplo poteftatisfecit : Dinarchum Æ-tolosc^ cû iuuentutcStratiorû in arcem per præiîdij fpeciem amouit, Perfeus ab imminentibus fuperiori parti urbis rumulis tentatis colloqurjs, eu obftinatos atep ctiâ relis procul arcenteis uiderct, quinq; milia pafluu ab urbe trans Petirarum amnem pofuit caftra. Ibi confilio aduocato, cû Archidamus Epirotarumq^ transfagæ rctincrent,Macedonû principes no pugnandû cû infcfto tempore anni cenferent» nullis præparatis comeatibus: cû inopiam prius obfîdentes obfcflî fenfuri eflent, maxime quod hoftium baud procul inde hiberna erant,territus in Aperantia caftra mouit. Aperâti) eum propter Archidami magna in ea genre gratia autoritatemcp cofenfu omniû acceperûtî is ipfe cû odtingentorû militum præiîdio his eft præpofitus.Rex cû minore uexatione iumen torum hominumeç uenerat in Macedonia redijt. Appium ramen ab obiîdione Phanotis fama ducentis ad Stratû Perfei fummouit, Cleuas cû præiîdio impigrorû iuucnû infecutus, fub radicibus prope inurjs montiû ad mille hominum ex agmine irapedito occidit, ad duce« toscepit. Appius fuperatis anguftqsin campo que Eleona uocant, ftatiua dierû paucorû haz buit.lnterim Cleuas aftumpto Philoftrato qui Épirotarû genre habcbat,in agrû Antigone« fern tranfcendit.Macedones ad depopulationem profedtijPhiloftratus cû cohorte fua in iniî dijs loco obfcuro cofedit Jn palatos populatores cû erupiflent ab Antigonea armati,fugiêtcs eos perfequentes effuiîus in uallem infeflam ab hoftibus præcipitât.ibi ad M occiiîs,centum ferme captis.ubiq^ profperc gefta re, prope ftatiua Apprj caftra mouêt, ne qua uis foerjs fuis ab Romano exercitu inferri poftît. Appius nequicquam in his locis terens tempus, dimiflis Chaonumep ft qui alfj Epirotæ erant præftdrjs, cû Italicis militibus in Illyricum regreftus, per Partinorum focias urbesin hiberna militibus dimiftïsj'pfe Romam facrifîcrj caufa redijt. Perfeus ex Peneftarum genre m pedites c c équités reuocatos Caffandriam præiîdio ut eflent miiît. Ab Gentio eadem adfcrétes redierunt.Nec deinde alios atq? alios mittendo tenz tare eum deftitit, cum apparcret quantum in co præiîdij efletmec tame impetrare ab animo poifeuut impenfam in rem maximi ad omnia moment! facerct.

ab Roma profeótus Q. Marcius Philippus Cos. cû quinqj milibus, quod in fupplementum legionum fecum traieóturus erat, Brundifium pcruenit. M.Popilius cofularis Si alrj pari nobilitate adulefccntes Tr.mil.in Macedo nicas legioncs confulcm fecuti funt.Per cos dies Si C. Marcius Figulus Pr. cui claflis prouincia euenerat,Brundifium uenit : fimulex Italia profedti, Corcyram altcro die,tcrtio Atftium Acarnaniæ portû tenuerunt. Inde cÓful ad Ambraciam egreifus.irinere terreftri petit Thcflaliam.Pr.fuperato Leucata Corinthium finum inuedtus, Si Creufæ relidtis nauibus,terra Si ipfe per media Boetiam dies uniusexpedito itinere Chab cidem ad claflem cotedit. Caftra co tempore A.Hoftilius in Theflalia circa Palæpharfalum habebat, ficut nulla re bellica memorabili gefta, ita ad cûdtam militarem difciplinaab effufa licentia formato milite,Si foerjs cû fide cultis. Si ab omni genere iniuriæ defenfis. Audito fucz cefloris aduentu,cû arma uiros cquos cû cura inexiflet, ornato exercitu obuiam uenienti cofu * Il proceflit.Et primus eorû cogteflus ex dignitate ipforû ac Romani nominis, Si in rebus dez

inde gcretidi's. Proconfenim ad excrcitu paucis poft dicbus conful coticioneapud milites ha buit.orfus à parricidio Perfci perpetrato in fratré,cogitato in parenté.adiecit poft fcclcrc pacz turn regnû,ucnefîcia,cædes,latrocinio nefando petitu Eumencn, iniurias in P R.dircptioncs fociarü urbium cótra fccdus: ca omnia dfjs quoc^ inuifa cftent, fcnfurn in exitu rerü fuaru, Faucre enim pictati fidciip deos,per quæ P R ad tâtû faftigi] uenerit. Vires deinde P R iara terrarû orbcm cóplcótcntis eu uiribus Macedoniæ,exercitus cû cxcrcitibuscóparauiL Quan/ to maiores Philippi Antiochiq? opes no maioribus copijs fraeftas cftc.Huius generis adhor/ tationc accenfîs miiitu animis,côfultare de fumma gerendi belli cœpit. Eô ôê C. Marcius Pr, à Chalcide clafte accepta uenit.Placuit no ultra morando in Theftalia tempus tererc.fed ma uere extemplo caftra atq; pergere inde in Macedonia: ôi prætorem dare opera ut codé tem/ pore claftis quoqj inuehatur hoftium litoribus. Prætore dimifto conful menftruu iufto milite iecum ferre,prôfcé}:us decimopoft die cp exercitum acceperat,caftra mouitiôC unius dici pro greftus iter, couocatis itinerum ducibus cu exponerent in cocilio iuftiftet qua quifqj dudlurus eftct,fummotis ijs.qua potiftimu peteret retulit ad conGliu. Alrjs per Pythoum placcbat uia: alrjs per Cambuniosmôtcs,quà prioreanno duxerat Hoftilius Cos: alrjs prxter Afeuridem paludem.Reftabat aliquantu uiæ comunis : itaq? in id tcmpus,quo prope diuortiu itinerum caftra pofituri erant, deliberatio eius rei differtur.In Perrebia inde ducit, amp;nbsp;inter Azorum ÔC Dolichen ftatiua habuit, ad confuiendu rurfus,quam potiftimum capeftcret uiam. Per cof/ dem dies’PcrfeuSjCu appropinquate hoftem feiret, quod iter pctiturus eftet ignarus, omneis fakus infidere præfidqs ftatuit.ln iugum Cambunioru niontium(Voluftana ipfi uocant) x milia leuis armaturæ iuucnu cum duce Afclcpiodoto mittit : ad caftcllum quod fupcr Afeuriz dem paludem crat(Lapathus uocatur locus) Hippias teuere faltum cum x 11 milium Ma/ ccdonu præfidio iuftus. Ipfc cu reliquis copijs primo circa Dium ftatiua habuit: deinde,adco gt;nbsp;utobtorpuifte inops conlilrj uidcrctur.cucquitibus expeditis litore nunc Hcraclcam,nuc Phi/ lam pctcurrcbat,codé inde curfu Dium rcpctcns. Interim confuli fententia ftetiteo faltu duce re, ubi propter Ocftolopum diximus régis caftra. Præmitti tarnen 1111 M atmatoru ad loz ca opportuna præoccupanda placuit,qucis præpoiîti funt M.Claudius, Q. Marcius confulis filius-.confeftim Ôi uniuerfæ copix fequebanf'.Cæteru adeo ardua SC afpera,0C confragofa uia fuit,ut prxmifti expediti biduo quindecim miliu paftuum xgre itincrc confeefto caftra pofuez tint : turrim Eudieru quern ccpcrc locu appellant. Inde poftero die vi i M progrcfti.rumuz Io baud procul hoftiu caftriscapto, nuntiu ad confulcm remittunt: peruentu ad hoftem cife, loco fe tuto SC ad omnia opportuno confediftc:ut quantij cxtcndcrc iter poftet, confequcrcif. Sollicito confuli SC propter itincris difticultatcm quod ingreftus crat, SC eoru uicem quos pau cos inter media præfidia hoftiu præmifcrat,nuntius ad Afeuridem paludem occurrit. Addita igitur SC ipfi fiducia cft,coniuncftist^ copijs caftra tumulo qui tenebatur, qua aptiffimu ad loz Cl natura erat,funt accIinata.Non hoftium modo C3ftra,quç pauloplus mille paftuu aberant, fed omnis regio ad Dium SC Philam, oraép maris, late patente ex tam alto iugo profpcélu. oculis fubijcitur.Qux res accendit militi animos.poftquam fumma bclli,ac regias omneis co pias.terramcp hoftilcm tarn c propinquo cófpexerunt.Itac^ cum alacrcs, protinus duccrct ad caftra hoftium,cófulcm hortarentur.dies unus feftis labore uiæ ad quietem datus eft. Tertio die parte copiarum ad'præfidium caftroru relidla.conful ad hoftem ducit.Hippias nupcr ad tuendum faltum ab rege miflus erat:qui ex quo caftra Romana in tumulo confpexit, præpaz ratis ad certamen animis fuoru,uenienti agmini Cos.obuius fuit.Et Romani expediti ad puz gnam exierant.SC hoftes leuis arraatura crat,promptiftimu genus ad laceftendum certamen. Congrefti igitur extemplo tela coniccerunt : multa utrinqj uulnera temerario incurfu SC aceez pta SC illata,pauci utriuftp partis ccciderunt.Iritatis in pofteru diem animis,maioribus copijs atq? infeftius concurfum ab illis,fi loci fads ad explicanda aciem, fuiftct:iugum montisin anz guftu dorfum cuneatu.uix ternis ordinibus armatoru in fronte patuit. Itacp paucis pugnanz tibus,cxtcra multitudo prxeipue qui grauiu armorum erant.fpedtatorespugnx ftabât: leuis armatura etiâ per anfraêlus iugi procurrere,0C ab latetibus cu leui armatuta conferere, pct ini

qua atc^ æqua loca pugnarn pctere: ac pluribus ca die uulncratis quàm iiucrfcótis præliû nö/ cledirempcum eft. Tertio die egerc confilio Romanus imperator: nam neep manere in iugo inopi,necp regredi fine flagitio atep etiâ periculo, fed cedenti ex fuperioribus locis inftare ho/ ftis poterat:nec aliud ftabat,^ audaóter comiftum pertinaci audacia,quç prudens interdunl in exitu eft,corrigere,Ventum quidêerateó,ut fi hoftem fimilem antiquis Macedonum regi bus habuiflet cófuhmagna clades accipi potuerit. Sed cum ad Dium per littora cu equitibus uagareturrex,óiab xii M propèclamoremóiftrepitumpugnantiuaudiret,necauxitco/ pias integros feftis fummittendo,necp ipfe.quod plurimu intererat,certamini affuit, cum Ro manus imperator maior l x annis,ói prægrauis corpore,omnia militaria manera ipfe impi ,gre obiret:egregie ad ultimu in audaóler cómiifo perfeuerauit. ód Popilio relicfto in euftodia iugijper inuia tranfgreffus: præmiffîs qui repurgarent iter: Attalum ôi Mifagenem.cum fuæ gentis utrunep auxiliaribus,præfidio effe faltum aperientibus iubet. Ipfe équités impedimeti tatp præ fe habens.cum legionibus agmen cogit.lnenarrabilis labor defcendentibus cum rui na iumentorum farcinarumep : progreffïs uix dum 1111 milia paffuum nihil optabilius effe quàm redire qua ueneranufi poffent.Hoftilem propè tumultu agmini elephanti præbebant: qui ubi ad inuia uenerant,deieótis reótoribuscum horrendo fthdore pauorem ingenté equis maxime incutiebant,donec traducendi eos ratio inita eft.Per procliue fumpto faftigio, longi duo ualidi aflères ex inferiore parte in terra defîgebantur, diftantes inter fe paulo plus quam quanta beluæ latitudo eft:in eos tranfuerfi incumbêtes tigni ad tricenos longi pcdcs,ut pons effeta'niungebantunhumuscp infuper inrjeiebatur. modico deinde infra interuallo, fimilis al/ ter pons:dein tertius.óC plures ex ordinequa rupes abfcifæ erant,fiebant. Solido præccdcbat elephas in pontem:cuius priufquàm in extremu procederet, fuccifis afferibus collapfus pons uft^ alterius initium pontis prolabi eum leniter cogebanalij elephanti pedibus infiftétes, alq clunibus fubfidentes prolabebatur: ubi plankies altera pontis excepiffet eos,rurfus fimili rui/ na inferioris pontis deferebatur,donee ad æquiorem uallem peruentu eft.Paulo plus V11 M die Romani procefferunaminimum pedibus itineris confc(ftum:plerunqj prouoluentes fe fi/ mul cum armis alijscp oneribus,cum omni genere uexationis procefferunadeo ut ne dux qui dem ôi autor itineris inficiaretunparua manu deleri omnem exercitu potuiffe.Nocfte ad mo/ dicam planiciem perueneruntinecp an infeftus is locus effet,feptus undiqj.circufpiciendi fpa/ tium fuit.uix tandem ex infperato ftabilem ad infiftendum naótis locu, poftero quoc^ die in tam caua ualle opperiri Popilium ac relidlas cum eo copias neceffe fuittquos ipfoscum ab nulla parte hoftis terruiflet,locorum afpentas hoftiliter uexauit. Tertio die coniunótis copijs eunt per faltum,quem incola: Callipeucen appellant.tcrtio inde die per a;que inuia,ièd affue/ tudine peritius amp;nbsp;mcliore cum fpe,quod nee hoftis unqua apparebat, amp;nbsp;mari appropinqua/ banndigreffi in campos,interHaracetumó2 Libetthyrum pofucrut caftra peditum »quorum pars maior tumulos tenebanij uallem, campi quoep parte ubi eques tenderer, ampledeban/ tur. Lauanti regi dicitur nuntiatu,hoftcis adeffe : quo nuntio cu pauidus exiluiffet è folio, ui/ dum fe fineprælioclamitansproripuit. ôi fubinde per alia atq? alia pauida cofilia SC imperia trepidans,duobus examicis Pellam alteru Afelcpiodotum,ubi pecunia depofita erat, ex pr^e fidqs reuocanomneisc^ aditus aperit bello. Ipfe ab Dio auratis ftatuis omnibus raptim, ne prçda hofti effent,in claffem congeftis,ocius demigrare Pydna cogit.SC quæ temeritas confu lis uideri potuiffet:quod co proceffiffet,unde inuito hofte regredi nequiret:ea non confultam audaciam fecit.Duos enim faltus,per quos inde euadere poflcnt,habebant Romani-.unu per Tempe in Theflaliam,alteru in Macedonia prætcr Dium,quxucraq? regqs tenebantur præ fidps. Itacp fi dux intrepidus X dies prima fpccicm appropinquantis terroris fuftinuiffet* nec^ rcceptus Romanis per Tempe in Theflalia, ncc^ comeatibus peruehendis eopatuiffet iter.Sunt enim Tempe faltus,ctiamfi no bello fiat infeftus,trafitu difficilis.nam præter angu ftias per quincç milia,quàexiguum iumento onufto iter eft: rupes utrinqj ita abfcifæ funt, ut dcfpici uix fine uertigine quadam fimul oculorum animic^ poffit. terret fonitus SC altitude» per media uallem fluentis Penei amnis.Hic locus tarn fuapte natura infeftus, per quatuor di

54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC* Q_v I N T AE

ftantia loca præfîdrjs rcgis fuit infefTus. Vnu in primo aditu ad Connu crat.altcru Codyfon 'caftcllo inexpugnabili:tcrtiû circa Lapathunta,queCharaca appellant: quartu, uiæ ipß, qua amp;nbsp;media Si anguftiflima uallis eft,impofîtu:quâ uel decern armatis tueri facile eft. Intcrclufo per Tempe fimul aditu,cómeatibus fimuLrcditu ipfi montes per quos dcfcendcrant repeten di crant.quod ut furto fefellerant:ita propalàm,tencntibus fuperiora cacumina hoftibus.non poterânôîexperta diHicultas fpem omneincidtflet. Supercratnihil aliud in tcrnerc cómiBo, qî in Macedonia ad Dium per medios euadere hoftcis:quod,nifi dij mente regi ademiflent, ipfum ingentis difficultatis erat. Na cu Olympi radices montis pauloplus mille pafïuû ad marc rclinquant fpatiû, cuius dimidiû loci occupât ofliû late reftagnans Baplyri amnis: par/ tem planitiæ aut louis templû aut oppidu tcncurcliquû perexiguû foHa modica ualloép clau di potcrat.TheiTalorû ad manu fylueftris^ materiæ tantû erat, ut uel murus obrjci turresq^ cxcitari potuerint.Quoru nihil cum difpexiïTetcæcata mens fubito tcrrorc, nudatis omnibus præ(]diis,patefaôliscp bello,ad Pydnâ refugit.Cos.pIurimu Si præfidrj Si fpei cernens in ftui titia 8C fegnicie hoftis^remido nuntio ad Sp.Lucretiû Lariffam,utcaftella rclidla ab hofte cir ca Tempe occupareupræmifTo Popilio ad explorandos tranfitus circa Dium : podq? patere omnia in omneis partes animaduertit, fecundis caftris peruenit ad Dium : metarifp lub ipfo têplo,ne quid facro in loco uiolaret'Juflît.Ipfe urbê ingreiîus ficut no magna,ita exornatâ pu blicis locis Si mukitudine ftatuaru,munitâq^ egregie, uix fatis credere in tantis rebus fine eau fa relidlis né aliquê fubeife dolum.unû diem ad exploranda circà omnia moratus,caftra mo/ uetifatisép credens parata frumenti copia fore,co die ad amnem nomine Mityn proccdit.Po ftero die progredus.Aganam urbê tradentibus fefe ipfis rcccpinÔC ut rcliquorû Macedonum animos fibi côciliaret,obiîdibus contentus fine præfi'dio relinquere fc eis urbê, immunesép ac fuis legibus uióluros eft pollicitus.Progreftus inde dici itcr,ad Afcordu flumcn pofuit caftra: Si quantu procederet longius à Thcftalia,eo maiore rcru omniû inopiâ fenticns,rcgrcftus ad Diu eftidubitatione omnibus exempta,quid intcrclufo ab Thcftalia patiendu fuiflct,cui pro cul inde abfeedere tutu non eftet.Pcrfeus cótracftis in unu omnibus copifs ducibuscp,incrcpa re præfedtos præfîdiorûiante om nes Afclepiodotu atqj Hippiâ:ab his dicere dauftra Macc/ doniæ tradita Romanis eftcicuius culpæ reus nemo iuftius nbsp;nbsp;ipfe fuiftet. Confuli poftq’ cx

alto cófpedla clafïïs fpem fecit cu cómeatu naues uenire(ingcns enim caritas annonx, ac pro/ pè inopia,erat)ab inuedtis iam portu audit, onerarias naues Magnefiæ relidtas efte. incerto inde quid nam agendu foretCadco fine ulla ope hoftis qua? aggrauaret,cü ipfa d ifTi cuira te re/ rum pugnandu erat)pcropportune litteræ à Sp.Lucrctio allatæ funucaftclla fe quç fup Tem pc eftent Si circa Philan tenere omnia, frumétiép in rjs Si aliaru in ufum reru copia inuenifte, His magnopcre Ixtus Cos. ab Dio ad Philan ducitiG'mul ut præiîdiû eius firmarct: fimul uc militi frumentu,cuius tarda fubuedtio erat,diuidcrct. Ea profedtio famâ hand quaquâ feeun/ dam habuitinam alq metu receftifte eum ab hoftc ferebant, quia manenti imperatori prælio dimicandu forctialfj ignarum belli qux in dies fortuna nouarenut qui offerentibus fefe rebus omiGftctc manibus ea,quæ mox repeti nó poftcnt.Simul enim ccilit pofteftione Dij, excita/ uit hoftê,ut tunctandé fentiret recuperanda efte, quæ prius culpa amilla forent. Audita enim profedlione confulis,regreftus Dium quæ difiedta ac uaftata ab Romanis erâtreficit,pinnas meeniu decuftas reponit,ab omni parte muros firmaudeindc quinq; milia palfuû ab urbe ci/ tra ripam Enipei amnis caftra ponit.amne ipfum tranfitu pcrdifficilem pro munimeto habi/ turus.Fluitcx uallc Olympi montis,xftatc exiguus.hibernis idêincitatus pluuqs Si fupra ru/ pes ingcntcis gurgitibus facinSi intra prorupta in mare euoluendo terra præaltas uoragines, cauatoep medio alueo ripas utrinep præcipitcs.Hoc flumine Perfeus feptu itcr hoftis credes, extrahere reliquu tepus eius çftatis in animo habcbat.Intcr hæc Cos.à Phila Popiliu cu duo busmilibusarmatorûHeracleâmittit.AbcftàPhila V M ferme paftuu,media regione inter Diu Tcmpecp,in rupe amni imminente pofîtû. Popilius priufcp armatos mûris admoucref, mifit qui magiftratibus principibustp fuadcrent.fide clementiätp Romanoru uim cxpcri/ ri mallent.Nihil eacoßlia mouerut,quia ignesadEnipeu ex régis caftris apparebât.Tû terra

L î B E k GL V A R. T V s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5$

clafîis appuîfa ab litore ftabac) fîmul armis (îmul operibus machitlîsc^ oppugnad cœpti.Iuuenes etiâ ^dâ Romani,ludicro circenfî ad ufum belli ucrfo.partéhumilimâmurieez perût.MoserattUjnôdiahaccffufîonc induôta beftqsomniû gétiûcircû coplédi,uariafpecta culorû coquirere gcneramcc femel qdrigis,femel dein 1 tore miflo,uix unius horæ tepus ucrûcp curriculû coplebat.Inter cætera fexageni fermé iuuenes,incerdû plurcs, apparitonbus ludi arz mari induccbanf'.Horû indudlio in parte fimulacru deeurrétis exercitus crat:cx parte elegâtio ris exercitij militaris artis,q)piorq^ gladiatoriû àrmoru ufum.Cû alios decurfus edidilfenc motusiquadratoagmine fadlo,fcutis fuper capita denfatis.nâtibusprimis fecudisfnmmißio ribuSjtertijs magis ÔC quartis,poftremis etiâ genu nixis faftigatâ,ficuc teefta çdificiorû funt,ce ftudinê faciebât.hîinc l ferme pedu fpatio diliâtes duo armati procurrebât.côminatiép inter fe,ab ima in fummâ tcftudiné per denfata feuta eu euafîffent: nûc uclut propugnâtes per oraa extremç teftudinis,nuc in media inter fe côcurrétes.haud fecus q? ftabili folo pfultabât.Huic tcftudini fimillima parti mûri admota.cû armati fuperftâtes fubiflent,propugnatoribusmuz rifaftigio altitudinisæquaban^depuliîsé^ iis,in urbêduorülïgnorü milites trâfcenderut. Id tâtu dilïimile fuit, q? Si in frète extrema,ôi ex lateribus,foli nô habebât fuper capita elata feuz ta,ne nudarêt corpora:fed præteôta pugnâtiû more.ita nec ipfos tela ex muro milfa fubeûteis Jxferut,ô2tefl:udini iniedla imbris in modû lubrico faftigio innoxia ad imu labebanf'.Et C03 ■capta iâ Heraclea caftra eo promouit,tâ^ Diu,acq? inde fummoto rege in Picriâ etia qîgrefz furus.Sed hiberna iâprçparâs,uias comeatibusfubuehêdisexTheffalia muniri iubet,Ôi digi horreis opportuna loca,tcd:ac]^ ædificari ubi diuerfari portâtes comeatus poflenn Per feus tâz de pauore eo q attonitus fuerat recepto animo,mallet imperijs fuis no obtéperatû elTc, cû tre pidans gaza in mare deijci Pellæ,The(ïalonicæ naualia iuflcratincêdi, Andronicus Tbeflalo nicâ milfus traxerat têpus,id ipfum qd accidit,pœnitêtiæ rclinquês locû.incautior Nicias Pef læ proijciédo pecuniæ partê,qd fuerat nadus: fed in rem cmendabilê uifus lapfus cffe,q. per urinatores omne fermé extraclum eft.tâtusép pudorregi pauoriscius fuit,uturinatorcs clàm interfici iuflerindeindc Andronicu quoqj Si Nician,ne quis tam dementis imperq côfcius exi fterct.Intcr hæc C.Marcius eu ciaffe ab Heracle-a Theflalonicrî profcôtus,ôi agru pluribus lo cis expofitis per litora armatis late uaftauinfiC procurrêteà ab urbe fecudis aliquot prælqs trez pidos intra meenia copulit.iamcp iplî urbi terribilis erat, cû difpofi ris omnis generis tormenz tis no uagi modo circa muros temcrc appropinquantcs,fcd etiâ qui in nauibus erât faxis torz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c

mentocmicantibuspercuticbant''.Rcuocatisigiturin nauesmilitibus.ominaé^ThcHalonic^ oppugnatione,Æ.niam inde petût. x v milia palTuû ea urbs abeft, aduerfusPydnâ poßta* fertili agro.Peruaftatis finibus eius legentes orâ Antigoneâ perucniût: ibi cgtcfïi in terra priz rao Si uaftarunt agros palTim,5i aliquantû prædæ contulerût ad naues. dein palatos eos adz orti Macedones mixti pédites equitescp,fugiétes cfïufe ad mare perfecuti D fermé occidcruu no minus ceperunt.nec aliud nbsp;nbsp;ultima nccelfitas, cû rccipcre fe tuto ad naues prohiberenz

tur,animos militû Romanorû fîmul defperatione alia falutis,fimul indignitate iritauit.rcdiiv tegrata in litore pugna elbadiuuere Si qui in nauibus erât.Ibi Macedonû ducenti fermé cæûj par numerus captus.Ab Antigoneâ claiïis profcôla ad agrû Pallencnfem excenfionéad poz pulandû fecit.Finiû is ager CalfandrenGu crat,longe fertililTimus omnis oræ quâ prçtcrucéli fuerant.Ibi Eumenes rex X x tedlis nauibus ab Elea profeólusobuius fuit,2lt; quinq^ mifiç à Prufia rege tcdlæ naues. Hac uiriû accelTione animus creuit prxtori ut Caflandreâ oppugna ret.Condita efl à Caflandro rege in ipGs faucibus quæ Pallenenfem agrû cæterç Macedonia iungunt,hincToronaico,hinc Macedonico fepta mari.Eminet nanq^ in altû lingua in qua fiz -ta e(l : nec minus cp in altû magnitudine Atho mons cxcurrit, obuerfa in tegioné Magn?Gxt duobus imparibuspromotoriisrquorû maiori Pofideû eft nomé,minori Canaflrcû. Diuiûs partibus oppugnarc adorti.Romanus ad Clitas quas uocât,munimêta ceruisetiâ obictfl is uc uiâ intercluderet,à Macedonico ad Toronaicû mare perducitab altera parte Euripus eft: inz de Eumenes oppugnabat. Romanis in fofta côplenda,quam nuperobieccratPerfeus, plurtz mû erat laboris Jbi quærêti Pr. quia nuft^ cumuli apparebât, quo regefta é fofta terra forets

56 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ‘DEC. Q„ V I N T A E

monftrati funt fortiicestno ad eatide craflîtudi’nê qua uetercm muru, fed fimplid latcru ordix ne ftruótos efle.Confiliû igttf cepit,transfo(fo pariete iter in urbem patefacere. Fallere aut ita fepofle.ß muros à parte alia fcalis adortus,tumultu inieóto in cuftodiaeius loci propugnato/ res urbis auertiflet.Erat in præfîdio Caflandreæ præter no cotemnendâ iuucntutê oppidano rum D C C C AgrianeSjôé M M Peneftaru Illyrioru à Pleurato inde miffl, bellicofum utruncß genus.His tuentibus muros cu fubire Romani fumma ui nitcrenf,momcnto teporis parietes fornicu perfoflï urbé patefecerunt.quod ß qui irrupere armati fuiflent,extéplo cepiflent. Hoc ubi perlectu efle opus militibus nuntiatu eft,clamore alacres gaudio répété tollût, alqs parte alia in urbé irrupturis. Hofteis primu admiratio cepit, quid nâ fibi repentinus clamor ueliet, Poftep patere urbé accepere præfeéti prsßdq Pytho amp;nbsp;Philippus Proco, qui occupaffet ag/ gredi opus faeftu elTe rati.cu ualida manu Agrianu Illyrioruq^ erumput:Romanosc^,qui alq aliunde coibant,côuocabâturc^ ut ßgna in urbé afferrent, ineópofitos atep inordinatos fugâc perfequunturép ad foflam:in qua cópulfos ruina cumulât. D C fermé ïbi interfeéti.omnesc^ propè qui inter muru foCfamép deprenß erätuulneranf.lta fuo ipfe conatu perculfus prçtor, îègnior ad alia faétus conßlia erat: ôi ne Eumeni quidé ßmul à mari ßmul à terra aggredienti quidquâ fan's proccdebat.Placuit igitf utriqj, cuftodrjs firman's ne quod prçfidiû ex Macedo nia intromitti poflet,quoniâ uis aperta no proceffiiTet.opcribus mœnia oppugnare. Hæc pa rantibus his x régi) lembi ab Thelfalonica cû deleétis Galloru auxiliaribus rnifii, cû in falo ftantes hortiu naues côfpexiflcntj'pfi obfcura noéle fimplici ordine poterât proxime htus tenentes intrarût urbé.Huius noui præfidrj fama abfiftere oppugnatione fimul Romanos re gemq^ cocgit:circuueéli promontoriû ad Toroné claflcm appulcrut. Earn quoc^ oppugnare adortijubi ualida defendi manu animaduerterut.irrito incepto Demetriadépetunt. Ibi eu ap propinquantes repleta mœnia armatis uidiflennpræteruedi ad lolcon claflem appulerut,inz de agro uaftato Demetriadem quoq? aggrefluri.Inter hæc ôi Cos. ne fegnis federet tantû in agro hoftico.M.Popiliu cû V milibus milirû ad Melibœâ urbé oppugnandâ mittit.Sita eft in radicibus Oflæ montis.qua parte in Theflaliâ uergit, opportune imminens fuper Demez triadem.Primus aduêtus hofliû perculit incolas loci: colleétis deinde nec opinato pauore ani mis.difcurrût armati ad portas ac mœnia quà fufpeéti aditus erannfpem^ extemplo incidez funtcapi primo impetu pofle.Obfidio igif parabaé',amp;: opéra oppugnationû fieri cœpta. Per feus cum audilfet fimul Melibœam à confulis exercitu oppugnari,fimul claficm lolci ftare,ut inde Demetriadem aggredereâEuphranorem quendâ ex ducibus cum delcétis duobus mili bus Melibœâ mittit.eidcm imperatû.utfi à Melibœa fubmouilïctRomanoSjDemetriadem prius occulto itinere intraret,c^ ab lolco ad urbé caftramouerent Romani. amp;nbsp;ab oppugnato ribus Mclibœç cû in fuperioribus locis repente apparuiflet,cû trepidatione multa reiiéla ope •ra funtj'gniscpinieétusata à Melibœa abfccfTum eft. Euphranorfoluta unius urbis obfidioz ne.Demctriadé extemplo ducit.Nec tû mœnia modo, fed agros etiâ cofiderût fe à populatio nibus tueripofte:ô2 eruptionesin uagos populatorcs no fine uulneribus hoftiû faétç funt.Cir cumueéti tamé mœnia funt Pr.ôi rex.fitû urbis contéplâtes,fi qua parte tentare aut opcre,aut ui poftent.Fama fuinper Cydanté Cretenfem ôi Antimachû qui Demetriadi præcrawraéta tas inter Eumené ôi Perfea côditiones amicitiæ:ab Demetriade certe abfccftum eft.Eumenes ad confulem nauigat:gratulatus quod profpere Macedoniâ intraftet, Pergamum in regnum abit. Marcius Figulus præcor parte claftis in hiberna Sciathum mifta, cum reliquis nauibus Oreum Boëtiæ petit:eam urbem aptiftimâ ratus.unde exercitibus, qui in Macedonia quic^ in Theftalia erant, mitti commeatus poffent.De Eumene rege longe diuerfa tradût. Si Vale rio Antiati credas, nec clafte adiutum ab eo prætorem efle, cum fæpe eum litteris accerfiflet, tradit:nec cum gratia ab confule profeclum in Afiam.indignatum quod ut fjfdem caftris ten derct permiflum non fuerit: ne ut équités quidem Gallos quos fecum adduxerat relinqueret impetrari ab eo potuiffe.Attalum fratrem eius.ôi remanfifle apud confulem:Sé finceram eius fidem æquali tenore,egregiamc^ operam in eo bello fuiflc.Dum bellum in Macedonia geriz tunlegati tranfalpini ab regulo Gallorû(Baianos ipfius traditquot; nomé,gentis ex qua fuerit non

LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V A R T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57

cradi'tur)R.oînâ ucncrunt,polliccntcs ad Macedom’cû bellum auxih'a.Gratiæ ab fcnatu aôlcc, muncracp milTa.torquis aureus duo pondo,ÔC paceræ aureæ quatuor pondo, cquus phalera/ tus armaiÇ equeftria. Sccudum Gallos Pamphyli legad coronam auream ex x x milibus Philippiorumfaôlamincuriâi'ntulerunupetennbusc^qsutiddonûincella I O M pone re,8i îacrifîcare in Capi'tolio k'ceret.pcrmilfutn: benignetç amicitiam rcnouarc uolentibus le^ gatis refponfum,ôi binùm milium æris fingulis miflum munus. Turn ab rege PrubaÄ pauz lopoft ab Rhodqs,dc eadcm re longe aliter diflerêtes legati auditi funt.utraqj legatio de paz ce reconcilianda cu rege Perfeo cgit.Pruiîç preces magis poftulatio fuere,profitentis Öi ad »d tempus fe cum Romanis ftctilfc,öi quo ad bellum foret ftaturu.Cæterum cum ad fc à Per feo legati uenilfentde fi'niendo cum Romanis bello, öi rjs pollicitu deprecatorcm apud fenaz tum futurum,petere,(i poflent inducere in animu ut finiant iram: fe quoqj in gratia reconcilia tæ pacis polTe uti.Ha:c regrj legatfRhodq fuperbe cómemoratis crga P R benefi'cijsÄ pene uidioria: utic^ de Antioclv» rege maiore parte à fe uindicata.adiecerunt; cum pax inter Mace donas Romanoscß e(Tet,fibi amicidäcum rege Perfeo cceptam. earn fe inuitos, nullo eius in fe mcrito, quonia ita Romanis uifum fît in focietatem fe belli trahere,intcrrupine.Tertium fe annum multa eius incomoda belli fendreimad interclufo inopia infulam prcmi, amifïîs mart dmis uedtigalibus atqj comeatibus.Cum id ultra pad no polïent, legatos alios ad Perfca in Macedoniam raifj(Te,qui ei denuntiarent,Rhodqs placerepacem eum copone'rc cum Roma nistfe Romam cadem nundatu miflosiper quos ftctiffctquo minus belli finis fieret,aduerfus eos quid fibi faciendum effet Rhodios confidcraturos efleeNe nuc quidem hæc fine indignaz done legi audiriuc poffe certum habeo:indc exiftimari poteft qui habitus animoru audicndz bus ea patribus fuerit.Claudius nihil rcfpófum autor eft:tantum S C recitatu, quo Caras ôd Lycios liberos elfe iuberet P R: litterascp extemplo ad utranqj gentem fcirent indicatum mit ti.Qua audita re,principem legadonis,cuius magniloquentia uix curia pauloanre ceperat.cor ruiHe. Alfi refponfum elfe tradutiP R Ôd principio eius belli, baud uanis autoribus cópertum habuiffe,Rhodios cum Perfeo rcgeaduerfus rempub.fuam occulta confilia iniffetSd fi id ante dubium fuilfet,legacorum pauloanre uerba ad ccrtu rcdegifTeiSd plerunqj ipfam fc fraudem, etiam fi initio caudor fuerit,detcgcre, Rhodios nuntio in orbe terrarum arbitria belli pacistp agcretdcorum nutu arma fumpturos pofiturostp Romanos cffc.Iam non deos fcedcrum tcz fteiSjfed Rhodios habiruros. Ita ne tandem ijs pareaf, exercituscjs de Macedonia deportcnz turCVifuroselfe quid fibi facicndu fit.quid Rhodfi uifuri fint, ipfos fcire:populu certe Roma num deuióto Perieo, quod propcdiem fperenc fore,uifurum uc pro mentis cuiufq; in co bclz lo ciuitatis gratiadignam refcrat.Munus tarnen Icgads in fingulos binum miliu æris miffum eft,quod fi non acceperunt.Litteræ deinde recitatæ Q.Marcfi confulis funt, qucmadmodum faltu fupcrato in Macedoniatranfiffet. IbiSdexalfislociscomeatusremp.profpcdosin hyc mem habere, ôd ab Epirotis xx milia modium tridci, X hordei fumpfiffe,ut pro co fruz mento pecunia Romæ Icgads eoru curaretur. Veftimenta milidbus ab Roma mittenda effet cquis C C ferme opus eifc maxime Numidis,nec fibi in his 1 ocis ullam copiam effc. S C,ut ea omnia ex litteris confulis fièrent,fadtumcft.C.SulpiciusPr. vim togarum, XXX tu nicarum, ôdcquosdeportandain Macedoniam præbendac^ arbitratu confulis locauit; ôd lez gatis Epirotarum pecunia pro frumento foluit. Et Onefimum Pythonis filium nobilem Ma cedoncm in fenatu introduxit. Is pacis femper autor regi fucrat, monueratép.ficut pater eius Philippus inflitutum ufq? ad ultimu uitæ diem fcruabar quotidie bis in die foederis ióli cum Romanis perlegendi, ut eum morem fi non femper crebro ramen ufurparet. Poftquam dez terrere eum à bello nequfit, primo fubtraherc fefe per alias atqj alias caufas, ne intereffet fis qux non probabat,cœpit;poftrcmo cum fufpedtum fc effe cernercr, ôd proditionis interdum crimine infimulari.ad Romanos transfusit : magno ufui confuli fuit, Ea introdudlus in curiz am cum mcmoraffet, fenatus in formulam fociorum cum referri iuffitdocum lautiam præbcz ri : agri Tarcntini, qui publicus populi Romani effet ducenta iugera dari, ôd ædes Tarend emimti ea curaret, C. Decimio prætori mandatum. Cenfores cenfum Idibus Decembribus feuerius

58 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. CLV I N T AE

fcucn'us quam ante habuerunmultis equi ademptij'ntcr quos P. Rutilio qui tribunus pl. cos uiolcnter accufarat:tribu quoq? is motus,ÔC operarius faótus ad opera publica facienda.Cum eis dimidiû ex uedligalibus eiusanni attributu ex S C à quçftoribus eflet:T.Sepronius exea pecunia quæ ipß attributa erat,ædes P. Äfricani ponè Veteres ad Vortumni (îgnû, lancascp SZ tabernas cóiunótasin publicum emit,bafilicamcp facienda curauit,quæ poftea Sempronia appellata eft.Iam in exitu annus erat.ôi propter Macedonici maxime belli curam in fermoni bus homines habebât,quos in annû confules ad fîniendu tandem id bellu crearêt.Itaq; S C faólum eft,ut Cn. Seruilius primo quoep tempore ad comitia habéda ueniret.S C SulpiciuS • Pr.ad confulem poft paucos dies recitauit,quibus ante diem in urbem uenturû.ôi Cos.matu

rauitiôCcomitia eo die qui diôlus erat.funt perfedfa.Cofules creati L.Æmilius Paulus iterum, feptimodecimo anno poftep primo Cos.fuerat.ôC C.Licinius Craftus. Prætores poftero die faôli.Cn.Bæbius Pamphilus,L. Anicius Gallus.Cn. Oôtauius,P.Fonteius Balbus,M. Ebu dus Heluagt;C.Papirius Carbo. Omnia ut maturius agerétur belli Macedonici ftimulabat eu ra.Itacß deiîgnatos extemplo fortiri placuit prouincias,ut utri Macedonia confuli,cuiqj præz tori claîlïs ueniffet feiretur: ut iam inde cogitaretpararentep quæ bello ufui forent.fe’natum^ confulerent,(î qua re confulto opus eftet.Latinas ubi magiftratû inifient, quod per rcligiones poftet,primo quocß tempore fieri placere,neq5 confulem cui cundu in Macedonia eftet teneri. His decretis, confulibus Italia Si Macedonia, prætoribus præter duas iurifdicftiones in urbe, claftisSiHifpania,Si Sicilia,Si Sardinia prouinciæ nominatæ funt. Cofulu Æmilio Macedo nia,Licinio Italia euenit.Præcores,Cn.Bçbius urbanâ,L. Anicius pcrcgrinâ,ôi fi quo fenatus ccnfuiftet,Cn.Ocftauius Claftem,P.Fontcius Hifpaniâ,M.EbutiusSiciliâ, C.PapiriusSarz diniam eft fortitus.Extemplo apparuit omnibus no fegniter id bellu L. Æmilium gefturum prxterquàm quod alius uir erat,etiâ quod dies nodtescp intentus ea fola quæ ad id bellu perz dnerent animo agitabat.Iam omniû primum à fenatu petit, ut legatos in Macedonia mittez rent ad exercitus uifendos claftem^, Si coperta rcfcrêda quid aut terreftribus, aut naualibus copfjs opuseft.Præterea ut explorarent copias regias quantu poffent, quaque prouincia noz ftra qua hoftiu foret:utrum intra faltus caftra Romani haberét, an iam omnes anguftiæ exu peratæ Si in æqua loca perueniftennqui fideles nobis foef), qui dubij fufpenfæcp ex fortuna fî dei,qui certi hoftes uidcrentur:quanti prçparati cômeatus,Ôi unde terreftri itinere undc naui bus fupportarentur:quid ea æftate terra marit^ rerû geftarum eftet : ex his bene cognitis cer/ ta in futuru cofilia capi pofte ratus.Senatus Cn.Scruilio Cos.negotiû dédit,ut is in Maccdoz niam quos L.Æmilio uideretur legarct.Legati biduo poft profeóti.Cn.Domidus Ænobarz bus,A.Licinius Nerua,L.Bæbius.Bis in exitu anni eius lapidatu cftenûtiatum eft, in Roma no agro fimul in Veientibus: nouendiale facru faeftum eft. Sacerdoces eo anno mortui funr, P.Quintilius Varus flamen Martialis,ôi M.CIaudius Marcellus Xuir,in cuius locû Cn. Oz (ftauius fuffcdlus.Et iam magnificentia crefeéte notatû eft,ludis Circenfibus P.Corneli) Sciz pionisNaficæ,8iP.Lcntuliædiliscurulis LXiii africanas,Si XL urfosSielephantoslu fifte. L.Æmilio Paulo,C.Licinio Coss.Idib.Marcfjs principioinfequentisanni,cu in expez (ftatione patres fuiftent,maxime quid nam coful de Macedonia cuius ea prouincia eflet referz rct,nihil fe habere Paulus quod referret,cu nondû legati rediftent,dixit. Cæterû Brundifij lez gatos iâ efte,bis ex curfu Dyrraciu eieeftos. Cognitis mox,quæ nofci prius in rem eftet, relatu rum;id fore infra per paucos dies.Et ne quid profeótione fuâ teneret,pridie Id. April. Latinis cfte coftitutâ diem.Sacdfi'cio rite perfelt;fto,fc Si Cn.Otftauiu fimul fenatus cenfuiftet exituros efteîC.Licinio collegæ fuo fore curæ fe abièntc.ut fi qua parad mittiue ad id bellu opus fit pa rentur mittantur^.lnterca legationes exteraru nationu audiri pofte. Sacrifi'cio rite perfeefto, primi Alexandrin! legati ab Ptolemæo amp;nbsp;Cleopatra regibus uocati funt.Sordidati,barba 82 capillo promifto,cu ramis olcç ingrefticuria ^cubueruuSd oratio habitus fuit miferabilior. Antiochus Syriç rex,q obfes Romç fuerat: p honeftâ fpccicmaioris Ptolemçi reduced! in re gnu,bcllû eu minore fratre eius,q tû Alexandria tenebat.gcrés; 82 ad Pelufiû nauali prçlio ui ôtor fuerat, 82 tumultuario opéré p6te per Nilû faefto trâfgreftus eu exercitu obfidione ipfam

LIBER Q. V A R T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5?'

Alexandria terrcbanncc procul abeffe quîn potiretur regno opuIentifTimo uidcba£Pa îegati querentes orabant fenatû,ut:opem regno rcgibus^ amicis impeno ferrcnt.Ea mérita P R iti Àntiochum,eam apud omnes reges gentescç autoritärem cflcait fi legatos mifiïTent, qui de-* nuntiarcntnon placcre fenatui focqs regibus bellum fieri, cxtemplo abfeefiurus à mœnibus Alexandrcæ abdudluruscç exercitum in Syriam eflet.Oi^od fi' cundtentur faccre,breui extor res regno Pcolema:um ôC Cleopatram Romam uenturos cum pudore quodâ P R quod nul lam opem in ultimo diferimine fortunaru tulififent. Moti patres precibus Alexandrinorum, extcmplo C.Popilium Lenatem,Si C.Decimium,ôi C.Hoftilium, legatos ad finiendû inter reges bcllû miferunt.Prius Antiochum,dein Ptolemæum adiréiuflÎÂ nuntiare,niabfiftatur bclio,pcrutrum ftecifiTeLeum no pro amico neepro focio habituros efle, Hts intra tnduum fi/ mul cum legatis Alcxandrinisprofeôtisdegati ex Macedonia quinquatribus ultimis adeo ex pcólati uencrunt.uti nifi uefper eflet extemplo fenatu uocaturi confulcs fuerint.Poftcro die fe natus luit,legatiq5 auditi funt.Ii nuntiât, maiore pcheulo quàm emolumento cxercitû per in/ uios faltus in Macedonia indudtum. Pieriâ.quo proceflififet, regê tencre: cafira caftris prope ita collata eiTc,uc filumine Enipeo interietfloarceantur: neq; regem pugnâdi potcliaté faccrc, nec noftris uim ad cogendum effe: hyemem etiâ afperam rebus gerendis interucninc,in otio militcmali,necplusquàm VI frumentuhabere.Macedonudici XXX miliaarmatoruin éiîc.Si Ap. Claudio circa Lycnidu fatis ualidus exercitus foreLpotuifilc ancipiti bcllo diftine/ rc regemmune Si Appiu Si quod eu co præfidq fit,in fummopericulo efifemifi propere aut in ftus exercitus co mittatur.auc illi inde deducan6Ad daiTem fe ex caftris profedtos, focioruna naualium partem morbo audifle abfumptâ,parté,maximc qui ex Sicilia fucrint.domos fuas abiiTc. ôi homines nauibus deene:qui fi'nt, nec^ ftipendiu acccpÜTe, neqp ueftimenta habere, Eumenen clafièmqj cius,tanquam uento allatas naues,finc cauCa Si ucnifiè,amp;abific: nec ani/ mum cius regis coftare fatisuifum.Siqutomnia de Eumene dubia, Attali egregie côflantcni fidem nuntiabant.Leoatis auditis,tuc de bello referre fcfc L.Æmilius dixit. Senatus decreuic O

uti odto lcgioncs,parem numeru tribunoru confules Si populuscrcaret: creari aut neminé eo anno placcre,nifi qui honore gcfiilTet.Tum ex omnibus 1 r.mil.uti L.Æmilius in duas legio/ nes in Macedonia quos corû uelit eligat : Si ut folenni Latinarum perfedfo, L.Æmilius Cos. Cn.OótauiusPr.cuiclairisobciginecunprouincia qjficifcanLAddituseft his certius L. Ani/ cius Pr.cuius inter peregnnos iurifdiiftio crat. Eu in ^uincia lllyricû circa Lycnidu Ap.Clau/ dio fucccdcre placuit.Delcdluscura C.Licinio confuli impofitaa's v 11 milia ciuiu Romano rum Si équités C C fcribere iuiTustSi focijs nominis Latini feptem milia peditum impcrarc, CC CC équités: Si Cn. Scruilio Gallia obtinenti prouincia litteras mittere,ut DC équités cófcriberct.Huc cxercitu ad collega primo quoq^ téporc mietere in Macedonia iuffus: ncq? iti ca prouincia plus cp duas legiones elTe.cas repleri,uc fena milia peditu.treccnos haberce equi tes.cætcros équités peditesqj in prxfidqs difponi.Qui eoru idonei ad militandu no cflent,di mitti. X prætereamiliapedituimperatafocqs,Si DCCC équités. Id pra;fidqadditu Ani cio prçtcr duas legiones,quas portare in Macedonia eft iuRuSjquina milia peditu Si ducenos habentes,treccnos equites.Si in claffem v milia naualiu focium funt fcripta.Liciniusconful duabuslegionibusobtincre prouincia iulTus'.eoaddcrcfocioru x milia peditu,amp; D c cqui/ tes.S Cperfedtis L.Æmilius Cos. è curia in contioncm proccfficorationcmC^ talem habuit. Animaduertifle uideor Quirites, m^iore mihi fortito Macedonia prouincia gratulationem fadtam.quam cu aut conful effem confalutatus,autquo die magiftratum iniffem: neqj id ob aliam caufam.quàm quia bcllo in Macedonia, quod diu trahitur, exiftimaftis dignum ma/ ieftate P R cxitum per me imponi pofïe.deos quoq; huic fauiffe forti fpcro, cofdemcp in re/ bus gcrendis affuturos efle.Hæc partim opinari, parrim fperare poflum. Illud affirmarc pro certo habeo audeoé^5,me omni ope adnifurum elTc, ne fruftra uos hanc fpcm de me conccpc/ ritis. Quæ ad bellum opus funt, Si fenatus decreuit, Si ( quoniam extcmplo proficifei placet, neqj ego in mora fum) C.Licinius collega, uir cgregius.æqj enixe parabit ac fi ipfe id bellum gcflurus eflet. Vos qux fcripfero fenatui aut uobis, crédité: rumores credulitate ueftra nc ala/

6o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC« Q_V I N T AE

tîs.quoram autor ncmo extabi't. Nam nunc quidcm quod uulgo Geri hoc præcipuc hcUo an! maducrti, nemo tam famæ contempcor eft, cuius non dcbilitari animus poflit. In omnibus circulis,atcp etiam(u dtjs placetjin conuiuijs funt qui excrcitus in Macedoniam ducant:ubi ca ftra locanda fint kiant, quæ loca præfîdqs occupanda.quando aut quo faitu intranda Mace/ donia:ubi horrca ponenda,quà terra mari fubuehantur commcatus:quandocum hoftc maz nus con(crendæ,quando quielcendum fit.Nccquid melius faciendum fit modo ftatuuntjcd quidquid aliter quàm ipfi cenfuere factum cftgt;côfùlem ucluti dicfta die accufant. Hæc magna impedimenta res gerentibus funuNecp enim omnes tam firmi ôd conflantis animi côtra adz ucrlum rumorem eiTe polfenr,quàm Fabius fijit: qui fuum imperiû minui per uanitatem poz puli maluit,quâm fecunda fama male rem gererc.Non fum is qui non exiltimem admonenz dos duces eiie:immoeum,qui de fua unius iententia omnia geratgt;fupcrbum iudico magis fapientem. Quid ergo eftTPrimû à prudentibus» Si proprie rei militaris peritis^ôC ufu doótis inonendi imperatores funtidcinde ab his qui interfunt gerendis loco, qui hoftem qui tempo rum oppcrtunitatem uident,qui in eodem uelut nauigio participes funt periculi. Itacç fi quis cft qui quod è repub. fit fuadere fe mihi in eo bello quod gefturus fum confidat, ne deneget operamreipub.Kin Macedoniammecum ueniat:naue,equo,tabernaculo,utaticoctiââme iuuabituc.Si quem id lacéré piget.ocium urbanum milittæ laboribus præoptat, è terra ne guz bernauerit.Scrmonum fatis ipfa præbct urbsdoquacitatcm fuam contineatmos caftrenfibus confilqs Contentos futuros eße fciat.Ab hac concione.Latinis quæ pridic Calend. April, fuez runt,in monte facrifîcio rite pcrpetraco,protinusinde Si Cos,Si Pr.Cn.Oôtauiusin Maccdo niam profcCli funt.Tradituin elf memoriæ, maiore quàm folita frequentia profequentiû con fulem celebratum : ac propè certa (pe ominatos elfe homines, fînern elle Macedonico bello, maturumep reditum cum egregio triumpho confulis fore. Dum hæc in Italia geruntur, Perz feus quod ïam inchoatum perhcere,quia impenfa pccuniæ facienda erat, no inducebat in ani mum, ut Gentium lilyriorum regem lîbi adiungcret : hoc poftquàm intrafle faltum Romaz nos,ÔC adefle diferimen ultimum belli animaduertit,non ultra diffcrendum ratus: cû per Hip piam legatum c c c argenti talenta padtus elfct,ita ut obiîdes uîtro citroep darcntur,Panz taucum mifit ex fidilfimis araicis ad ea perficienda.Medeone Labeatidis terræ Pantaucus re gi Illy no occurritî ibi 6: iufiurandum ab rege Si obfides accepit. Miifus Si à Gentio cft legaz tus nomine Oiympio,qui iufiurandum à Perfeo obfidescp cxigerct. Cum eodem ad pecuniz am accipiendam miiïiluntiôi autore Pantaucô,qui Rhodum Icgaticum Macedonibusirent Parmenio Si Morcus deftinatur. Quibus ita mandatum, uti iureiurando obfidibuscp Si pez cunia accepta,tum demum Rhodum profîcifcerentur.Duorum fimul regum nomine incitari Rhodiosad bellum Romanum pofte. Adiuneftam ciuitatem,penes quam unam tum rei na/ ualis gloria cftet,ncc terra,nee mari fpcm relióturam Romanis. Venientibus Illyrqs, Perfcus ab Enipco amni ex caftris cum omni equitatu profec'tus,ad Dium occurrit.lbi ea quæ conue nerunt circumfufo agmine equitum faóta,quos adefte foederi fancitæcu Gentio focietatis uoz Icbat rcx, aliquantum cam rem ratus animorum rjs adsecturam . Si obfides in confpedu oz mnium dati acccpticpióC Pellam ad thefauros regios miftis qui pecuniam accipcrcnt,qui Rho dum irent cum lily rqs Icgatis Theffalonicæ conlcendcre iufti.Ibi Metrodorus crat^qui nuper ab Rhodo uenerat : autoribusque Dione Si Polyaratoprincipibus ciuitatis eius, aflirmabat Rhodios paratos ad bellum cfte.ls princeps iundlæ cum Illyrps Icgationis datus cft, Eodem tempore amp;nbsp;ad Eumenen, ÓC ad Antiochum communia mandata, quæ fubijccre conditio rcz rum potcrat.Natura inimica inter fc efte liberam ciuitatem Si regem. Singulos P R aggredi, éC quod indignius fit,regum uinbus reges oppugnare.Attalo adiutorc patrem fuum opprefz fumiEumene adiuuante,ôi quadam ex parte etiam Philippo pâtre fuo, Antiochû oppugna/ tum:in fe nunc Si Eumenen amp;nbsp;Prufian armatosefte. Si Macedoniæ regnura fublarum foret, proximam Afiam efte: quam iam ex parte fub fpecie libcrandarum ciuiratum fuam fccerint: deinde Syriam.Iam Prufiam Eumeni honore præfcrri,iam Antiochû uiôtorem præmio belz li ab Ægypto arceri. Hæc cogitantem prouidere iubebat, ut aut ad pacem fecum faciendam

LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V A R T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6 i

J compelkret Romanos, aut pcrfeucrâtes in bcllo iniufto communes duccret omnium regum hoftes.Ad Antiochum aperta mandata étant, ad Eumenen per fpecicm captiuorû redimen/ dorum miflus legatuseranuerum occultiora qua:dâagebantur,quæ in præfentia inuifum qui dem Si fufpeôtum Romanis Eumenen falfis grauionbus, Proditor enini ac propè hoftis ha/ * bitusjdum inter fe duo reges captantes fraude Si auaritia ccrtant.Cydas erat Cretenfis ex in/ timis Eumenis: hic priusad Amphipolim cum Chimaro quodâ populari fuo militate apud Perfca,inde poftea ad Dcmetriadem femel eu Menecrate quodam, iterum cum Antiôcho re grjs ducibus fub ipfîs meenibus urbis collocutus fuerat.Eropon quoqj.qui tû miflus eft, dua/ bus ad eundem Eumenen iam ante legationibus funôtus erat. Qùæ colloquia occulta Si legà tiones infames quidê erât, fed quid aótum effet, quidüc inter reges conucniflcc,ignorabatur. Res auté ita fefc habuit.Eumenes nccç fauit uidtoriæ Perfei, neq; bello eum inuadcrc animo habuitmon tam quia paternæ inter eos inimicitiæ eranr,quàm ipforum odijs inter fe accenfç.

, Non ea regum æmulatio,ut æquo animo,Perfea tanças adipifei opes, tantamq? gloria quan/ ta Romanis uiôlis eum manebat,Eumencs uifurus fuerit.Cernebat Si Perfea iam inde ab ini tio belli omni modo fpem pacis tentaflc,amp; indies magis quo propior admoucref'terror nihil neq? agere aliud neep cogitare.Romanos quoq; quia traheretur diutius fpe ipforu bellum,ôj ipfos duces Si fenatû non abhorrere à finiendo tam incomodo ac difficili bello, Hac utriufq^ partis uoluntateexplorata,quod fieri etiâ fua fponte tædioualidioris metu infirmions crede/ bat pofle,in eo fuam operam uenditare concilianda gratia magis cupijt.Nam modo ne iuuà rec bello Romanos Cerra maritp,modo paCis pacrandç cu Romanis pacifeebatur mercedem: ne bcllo intereflec m Si D. in ucroq; non fidem modo fe,fed obfides quoq; dare paracum efle oftendebat.Perfeus ad rem inchoartda promptiffimus erat cogence mctu, Si de obfidibus ac cipiendis fine dilatione agcbat,conuenerat^ utaccepti Cretam mictcrentur. ubi ad pecunix mencionem uentu crat,ibi hxfitabanSi utiq; altéra in tanti nominis regibus turpem ac fordi/ dam,SCdanti ôi magis accipienti mercede eflc^Malcbatin fpem Romanæ pacis non recufare impenfam:fed earn pecunia perfedra ré daturu,interca Samothracæin tcmplo depofiturum, Ea infula cu ipfius ditionis cffct,uidcre Eumenes nihil intereflean Pcllæ pecunia eflenid age/ re ut partem aliqua præfentem fcrret.Ita nequiqua inter fe captati nihil præter infamiam mo uere.Nec hæc tâtu Perfeo per auaritiaeft dimifla res, cu pecunia tutam Si pacem habere per Eumcnen,quæ uel parte regni redimenda effet: ac receptus protrahere inimicu mercede onu/ ftum,ôi hoftes merito ci Romanos poflet facerc.Sed etiâ Gentfi regis parata focietas:ôi tuni Galloru effuforum per Illyricu ingens oblatum auaritia dimiflum eft.Vcniebat x milia cqui turn par numerus pcditu,ÔC ipforum iungentium curfum equis, SS. in uicem prolapforu equi/ turn uacuos capientium ad pugnam equos.Hi padli crant,equcs denos præfentes aurcos,pc/ des quinos,mille dux eoru. Venietibus his Perfeus ab Enipeo ex caftris profeeftus obuia curn dimidia copiaru parte,dcnutiarc per uicos urbesep qua: uiæ propinqua: funt cocpit,ut cornea tus cxpedircnt,frumcnti uini pecoru ut copia effet.Ipfe cquos phalerascp Si fagula donu priri cipibus ferre,paru auri quod inter paucos diuideret,multitudinem credens trahi fpe poffc^ Ad Alraanam urbem perucnit,Si in ripa fluminis Axi] pofuitcaftra:circa Defudaba in mx/ dica exercitus Galloru confedcrat mercedem padlam oppcriens.Eo mittit Antigonu ex pur/ puratis unu,qui iuberct multitudinern Galloru ad Bylasora (Pæoniæ is locus eft) caftra mo/ utre, principes ad feuenire frequetes. Lxx v milia ab Axio flumine Si caftris regis aberât; Hxc mandata ad eos cu pertuliflet Antigonus,adicciffetc^-pcr uiam quanta omniu præparà ta cura régis copia multitudini foret, quibuséj^ muncribus principes aduenientes ueftis argen ti equorume^ cxcepturus rex effende hisquidem fe coram cognituros refpondent.Illud quod præferts pepigiffent interrogant,ecquid auru, quod in fingulos pedites equitesep diuidédurri effet,fecum adduxiffet.Cu ad id nihil refpondcrctur,Clondicus regulus eorum,Abi,rcnuntia ergo,inquic,regftnifi auru obfidcscç accepiflent, nufquâ inde Gallos longius ueftigium motci ros.Hæc relata régi eu effent aduocato confîlio,cum quidomnes fuafuri effent apparerenipfci pecuniæ quàm regni melior cuftos,inftitit de perfidia Si feritate Galloru diflererc.Multorura

6 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. (tv I N T AB '

ïam’ante cladibüscxpcrtum,pcnculofum c(ïc tanta mukitudinem l'n Maccdomam ampere, ne gtauîorescos focioshabcant quàm hoftcs Romanos.Quinqj milia cquitu fatcfle,quibus amp;nbsp;uti ad bellû poflcntôi quorû multitudinem ipfi non timcant. Apparcbat in omnibus mer ccdcm multitudinis timcrc,ncc quidquâ aliudded cum fuadcte côfulenti ncrao auderetrcmiE titur Antigonus qui nuntiaretquinq? miliû cquitum opéra tantû uti regem, cótemnere muk titudinem aliam.Q^’od ubi audiuere barbari,cçterorû quidcm fremitus fuit indignantium fe fruftraexcitos fedibus fuisiClondicus rurfus intcrrogat,ccquid iplîs quinq^ milibus quod càf ucniiTet numeraret. Cum aduerfus id quoq? mifceri ambages ccrncret, inuiolato fallaci nun/ tio ( quod uix fpcrauerat ipfe polTc contingcre)retro ad Hiltrum perpopulati 1 hraciam qui uicina crat uiæ redierunt.Quæ manusquicto fedente rege ad Enipeum, aduerfus Romanos Perrebiæ faitum in Theffaliam traducta,nô agros tantû nudarc populando potuit, ne quos inde Romani comcatus expeôtarent,fed ipfas exfeindere urbcs,tencnte ad Enipeum Perfeo Romanos,ne urbibus focijs opitulari pofîent. Ipfis quoq^ Romanis de fecogitâdum fuiflet; quâdo neq^ manere amiffa Theflalia unde exercitusalebatur potuiffent.ncqj progredi, cum * ex aduerfo caftra Macedonû, qui ea pependerant fpc, baud mediocriter debilitauit. Eadem auaritia Gentium regem (ibi alienauit. Nam cû c c c talenta Pellç mifla Gentio numeraP fet,(îgnare eos pecunia paifus.Inde x talenta ad Pantaucum milîa.eac^ prælentia dari régi iuflît: reliquam pecuniam fignatam lllyriorum figno porrantibus fuis præcipit paruis itinerb bus ueherentidcin cum ad finem Macedoniæ uentû c(fct,fubfifl:crentibi ac nunrios ab fe opz perirentur. Gentius exigua parte pccuniæ accepta, cum aflîdue Pantauco ad laccifendos ho/ Rili fadlo Romanos ftimularctur,M.Perpennam amp;nbsp;L. Petiliû legatos,qui turn forte ad eum uenerant, in euftodiâ coiecit.Hoc audito Perfeus, cotraxifTc eum ncceffitatcs ratus ad bellum utiqj cû Romanis,ad reuocandum qui pecunia portabat mifit: uelut nihil aliud agens, quàm ut quâta maxima poffet pra:da ex uidto Romanis rcfcruarctur.Et ab Eumene Eropon igno/ tis quæ occulte adta crant, redit.De captiuis aclum cfTe Si ipfi cuulgaueranuó^ Eumcncs con fulem uitandç fufpicionis caufa certiorem fccit.Perfcus poft reditü ab Eumene Eropontis fpe deieótus,Antenorem SiCallippum prxfeótosclaffiscum XL lembis (adicôlæad huncnu/ merum quinq? priftes crant) 1 enedü mittit,ut inde fparfa: per Cycladas infulas naues, Ma/ cedoniam cum frumento petêtes,tutarentur.Caftandrcæ deduclæ naues, in portus primum qui fub Atho monte funt, inde Tenedum placidomari cu traieciftent: ftantes in portu Rho/ dias apertas naues Eudamumq? prçfccftum carû, inuiolatas atlt;p ctiä benigne appellatos di/ miferunt.Cognito deinde in latere altero quinquaginta onerarias fuarum, ftantibus in oftio portus Eumenis roftratis quibus Damius præerat, inclufas cife: circuuedlus propere ac fum/ mocis terrore hoftiu nauibus,onerarias datis quiprofequerentur x lembisin Maccdoniam mittitata ut in totum profccuti redirent Tenedum.Nono poft die ad claftem iam ad Sigium ftantem redicrunt.IndeSubota ( infula cft intcriedta Eleæ Si Atho ) trarjciunt.Forte poftero die quàm Subota claftïs tenuitquinqj Si xxx naues quas hippagogus uocat, ab Elea pro/ feeftæ cum cquitibus Gallis equiscp,Phanas promontoriû Chiorum pctcbât.unde tranfmit/ tere in Macedonia poftent; Attalo ab Eumene mittebantur. Has naucs per akum ferri cu ex fpecula fignü datum Antenori eftet, profeötus à Subotis, inter Erythrarum promontorium Chiumc^ quà artiflimum fretu eft.ijs occurrit.Nihil minus crederc præfedli Eumenis, quàm Macedonum claftcm in illo uagari mari: nunc Romanos eftc.nunc Attalum aut remiflos ali quos ab Attalo ex caftris Romanis Pergamum pctcre.Sed cum iam appropinquantium for ma lemborum baud dubia effet,ôi concitatio remorum dircôlæcp in fe proræ,hoftcis appro/ pinquarc apparuiftetitunc inieefta trepidatio cft,cum reßftendi fpes nulla eflet, inbabiliqi-: na uium gcncre,S^ Gallis uix quietem ferentibus in mari. Pars eorum qui propiorcs cotinenti lit tori crant,in Erythreara enarunnpars uelis datis ad Chium naucs cieccre, rclidtisq? cquis cf/ fufa fuga Lirbem petebant.Scd propius urbem lembi acccftucp comodiore cum expofuiftent armatos, partim in uia fugientes Gallos adepti Macedoncs cccidcrunt : partim ante portam exclufos ; clauferant enim Chq portam, ignari qui fugerent aut fcquerentur. d c c c ferme

Galloru occifî, c C uiui capti:eqm' pars in mari fradtis nauibiis abfumptt, parti'ni neruös fui/ ciderunti'nlitoreMaccdones» XX eximiæ equos formæ cum captiuis,cofdé x lembos,quos ante miferat. Arttenor deuehere Theflalom'cam iu(Tit,SC primo quoq? tempore ad claflem re uerti:Phartis fe eos cxpectaturum.Triduum fermé claflis ad urbem ftetiu Phanas inde pro/ grefli funt, ôê fpe celcrius reueriis x lembis euccli Ægeo mari Dclum traiecerunt.Dum hæ(i gcruntur,legati Romani C.Popilius Si C.Decimius,0i G* Hoftilius à Chalcide profeóti tri/ bus quinqueremibus Delum cu ueniflent, lembos ibi Macedonu x l, SC v régis Êumenis quinqueremeis inucnerunt.Sanólitas rempli infulæcp inuiolatos præftabat omnes.Itacp pet mixti Romanic^ SC Macedones, Si Eumenis nauales focq, in templo, indurias rcligione loci præbente.uerfabantur. Antenor Perfei præfeôtus,cu aliquas alto præferri onerarias nattes cJi fpeculis (îgnifîcatum forct:parte lemborû ipfe infequcns,parte per Cyclades difpo(îta,prætce quàm fî quæ Macedonia peterent.om nés aut fupprimebauaut fpoliabatnaucs: quibus pote rat Popilius aut Eumenis naues,fuccurrebat; fed uedli nocte binis aut ternis plcrunq; lembiä Macedones fallebant.Per id fere tempus legati Macedones Illyrijcp Gmul Rhodû ucncrunt; quibus autoritatem addidit,no lemboru modo aduentus paHîm per Cycladas atq? Ægeum uagantium marejed etiâ coniuntflio ipfa regu Perfei Gcncqq?,ö^ fama eu magno numero pe ditum equitumép uenientiu Gallorum. Et iam cû accelTiflent animi Dioni ac Polyarato qui Perfei partiucrant,non benigne modo refponfum regibus eft, fed palam pronûtiatum belle» finem fe autoritäre fuaimpofituros ciîe : itaq? ipfi quoqj reges æquos adhiberent animos ad pacem accipiendâ.Iam ueris principiu erat,nouifp duces in prouinciam ucncrant;Cos.Æmi/ lius in Macedonia,Oeftauius Oreum ad claflem, Anicius in Illyricu, cui bellandum aduerfuS Gentium. Pâtre Plcurato rege lilyriorum, Si matre Eurydica genitus, fratres duos Platorem utroq; parente, Carauantium matre eadem natû habuit. Hoc propter ignobilitatem parer/ nam minus fufpeôlo,Platorem occidit:«X duos amicoseius, Ettritum SC Epicadum, impigros ùirostquo tutius rcgnarct. Fama fuit Honuni Dardanoru principis filiam Etutam pacto fra/ tri eum inuidifle,tanquâ his nuptqs adiungenti flbi Dardanoru gcntem:5C fimilius id ucro fe cit dudta ea uirgo.Platorc interfedlo grauis deinde dempto fratris metu popularibus efle coe pitîôi uiolentiam infîtam ingenio intemperantia uini acccndcbat. Cæteru, fleur ante didtum eft,ad Romand incitatus bcllû,Liflum omneis copias contraxit. x v M armatorum fuerunb Inde fratre in Cauiorum gentem ui aut terrorc fubigendâcû mille peditibus SCquinquagin/ ta equitibus miflo, ipfe ad Baflaniam urbem quinq; milia ab Liflo ducit.Socii crant Roma/ norum ntaq; per miflos nuntios prius tentati,obfldionem pari quàm dederc fefe malucrunt. Carauantiû in Caurjs Durniû oppidû aduenientem benigne aecepinCarauantis altera urbs exclufit:ô2 cû agros eorum effufe uaftaret,aliquot palati milites agreftium concurfu intcrfcdli funt.Iam SC Ap.Claudius, adfumptis ad eum excrcitû quem habebat Bullianorû SC Apollo/ niatium SC Dyrracinoru auxilrjs, profedtus ex hibernis circa Gcnufuum amnem caftra habe bat:aud{to fœdere inter Perfea SC Gentiû, amp;nbsp;legatorum uiolatorum iniuria accenfus, bellum baud dubie aduerfus eum gefturus. Anicius Pr. eo tempore Apolloniæ auditis quæ in Illyri/ co gcrcrentunpræmiflïsq^ ad Appium litteris,ut fe ad Genufluum opperiretur, triduo SC ipfe in caftra uenit: SC ad ea quæ habebat auxilia* Partinorû iuuentutis duobus milibus peditû Ôi equitibus C C,pcditibus Epicadus equitibus Algalfus præerat. Parabat ducere in lllyricum* maxime ut Baflanitas folucret obfldionc : tenuit impetum eius fama lemborum uaftantium maritimam oram. LX xx étantlcmbi,autore Pantauco mifli à Gentio ad Dyrracinorum SC Apolloniatium agros populandos.Tum claflîs ad

to CO tradiderunt fe:deinceps SC urbes regionis cius idem faciebant, adiuuante inclinationem animorû dementia in omneis SC iuftitia prætoris Romani. Ad Scodram inde uentum eft, id quod belli caput fueratmon eo folu quod Gentius earn flbi ceperat uclut regni totius arce,fed etiâ quod Labeatium gentis munitiflima longe eft amp;nbsp;difticilis aditu.Duo cingunt earn flumi na.Claufala latere urbis quod in orientem patet præfluens, Barbana ab regione occidétis ex

lt;’4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. -CLV I N T AE

Labeatidc paluJe on’cns. Hi duo amncs confluentes incidunt Oriundi flumini,quod ottum ex monte Scodro,multis amp;nbsp;alijs auótum aquis mari Hadriatico infertur.Mons Scodrus Ion/ gc altiflimus regionis eius,ab oriente Dardaniam fubieclam habet,à meridie Macedoniam, ab occafu lIlyhcum.Quanqua munitum fitu natural! oppidu erat, genst^ id tota Illyrioru K rex ipfe tuebatuntamen prætor Romanus,quia prima fucceffcrant profpere,fortunam tonus rei principia fccuturam efle ratus,0i repentinu ualiturum tertorem, inftruóto exercitu ad mce nia fuccedit.Quod fi claufi's portis muros portarumé]^ turreis difpofitis atmatis defendiflent, uano CÛ incepto mœnibus pepuliflent Romanos.Nuc porta egrcfTi prælium loco æquo ma/ lore animo cómiferunt quàm îùftinuerunt.Pulfi enim Si fuga conglobati, cû C C amplius in ipfis faucibus portæ cecidiflent.tantû intulerunt tcrrorcm,uc oratorcs cxtemplo ad prætorem mittetet GentiusTeuticum Si Bellum principes gcntis,pcr quos inducias pctcrct.ut délibéra re de ftatu return fuarû pofleuTriduo in hoc dato,cû caftra Romana quingentos fermé paf/ fus ab urbe abeflent,nauem confeendit Si flumine Barbano nauigat in lacum Labcatum,ue/ lut fecretum locum petens ad confultandû:fed,ut apparuic,falfa fpe cxcitus,Carauantium fra trem multismilibusarmatorû aélisex earegione in quam miflus erat aduentarc. qui pofl:^ euanuit rumor, tertio poft die naucm eadem fecûdo amni Scodram demifinprçmiflisé^ nun tfjs ut Gbi appcllandi prætoris poteftas fieret,copia faôta in caftra uenit. Et principiû oratio/ nis ab accufacione ftultitiæ oriùs fuæ, poftremo ad preces lacrimasép cffufus,gcnibus præto/ ris accidens in poteftatem fefe dcdit.Primo bonû animum habere iuftus,ad cœnam ctiâ inui tatus,in utbem ad fuos redfjt, Si cum prætore eo die honorifice cft epulatus ; deinde in euftoz diam C. Cafîio Tr.militû tradirus, uix gladiatorio accepto x ralentis ab rege rex ut in cam fortunâ rcciderct. Anicius Scodra recepta nihil prius quàm requifitos Petiliu Perpennamt^ legatos ad fe duci iuflinquibus fplendore fuo reftituto, Perpennam cxtcmplo mittitad com/ prehendedos amicos cognatosep regis. qui Medconcm Labeatium gentis urbem profeeftus Etleuam uxorcm cû filijs duobus Scerdilio Pleuratotp Si Carauantium fratrem Scodtam in caftra adduxit.Anicius bcllo Illyrico intra x x x dies perfeefto, nuntiu uicftoriæ Perpennam Romam mifit: Si poft dies paucos Gentiu regem ipfum cû parente coiuge ac libcris ac fratre aliist^ principibus lllyriorû. Hoc unû bellum prius perpetratum cp cceptu Romæauditum eft.Quibus diebus hæcagebané.Perfcusquoq; in magno terrorc crat,proptcr aduentum fi/ mul Æmilii noui côfulis,quêcû ingentibus minis aduentarc audicbat,fimul Oeftautj Pr.Ncc minus terroris à clafle Romana Si periculo maritimç ora; habebat Thcflalonica.Eumcncs Si Athenagoras præcrant cû paruo præfidio m m cetratorû. Eo Si Androclen præfcétû mittit, iuffum fub ipfis'nauaiibus caftra habere. Æniam M équités cum Antigono mifit ad tutan/ dam maritima oram,ut quocunq; litore applicuiftc naues hoftiû audifïcnt, extcmplo ferrent agreftibus opem. v M Maccdonû mifla ad præfidiû Pythoi Si Petræ, quibus ptTpofiti crac Hiftiarus Si Thcogcncs Si Midon. His profectis ripam munire Enipci fluminis aggreftus eft , quia ficco alueo tranfiri poterat. Huic ut omnis multitudo uacaret, fœminæ ex propin/ quis utbibus coaeftæ cibaria in caftra afferebantimiles iuftus ex propinquis fi luis

poftremo fcqui fe uttatios ad marc, quod minus CGC paflusaberat, iuftît. Si in litorc alios alibi modicis interuallis fodere.montcs ingentis altitudinis fpcm facicbât,eo magis quia nul/ los apertos cuergerent riuos,occultos côtinerc latices, quorû ucnæ in marc permanâtes undç mifccrcntur.Vix deducta fumma harena erat, cû featurigesturbidæ primo Si tenues emica/ rc,dein liquidam multamcp fundcrc aquâ uelut deum dono cœpcrunt. Aliquantû ea quoep rcs duci famæ Si autotitatis apud milites adijcit. luftîs deinde militibus expedite arma, ipfe cum tribunis primisi^ ordinibus uadit ad contemplandos tranfitus, quà defeenfus facilis ar/ man's,quà in ultcriorcm ripam minime iniquusafeenfus effet. His fatis exploratis, ilia quoeç primum ut ordine ac fine tumultu omnia in agmine ad nutum imperiumep ducis fierét pro/ uidit.Vbi omnibus fimul pronuntiaretut quod fieret,ncq? omnes exaudirét, incerto imperio accepto alios ab fe adncicnces,plus co quod imperatû fit,alios minus facerc; clamorcs deinde diftonos

diiTonos orïri omnibuâ Ion’s,Si pn’iis hodeâ quàtti ipfos quid parctur fcirc.Pîaccre igituf*,Tn milicum primo pilo legionis fecretum edere imperium : ilium amp;nbsp;dein iîngulos proximo cuiq? in ordinc ceuturioni dicere quid opus faóto iîufiuc à primis ngnis ad nouiflîmum agmen, (igt; ue abextremis ad primos perferendum imperium fit. Vigiles etiam nouo more feutum in ui/ giliam ferre uetuiemon enim in pugnam uigilcm ire ut armis utatur,fed ad uigilandû: ut cum lènfcrit hoftium aducntum,recipi3t fe excitctc^ ad arma alios.Scuto prç fc eredlo ftarc galca tos:deindc ubi feffi (întinnixos pilo, capite fuper marginêfcuti poiîto fopitos ftarctut fulgcdi tibus armis procul confpici ab bofte poftit,ipfe nihil prouideac.Stationû quoq? morcm rau/ tauic.armati omnes, ôi frenacis cquis équités, diem totum perftabant. id cum æftiuis diebuä urente aftiduo foie fîeret,tothorarum æftu Si languore ipfos equosq? fcftos,intcgri fepe ad/ orti hoftes ucl pauci plurcs uexabant. Itaque ex matutina ftatione ad meridiem dccedi^ôî iti poftmeridianam fuccedere alios iuftît : ita nunquam fatigatos recens hoftis aggredi poterat, Hxc cum ita fieri placcrc concione aduocata pronunciaftet,adiecit urbanæ concioni coucnieni tem orationem.Vnum imperatorem in exercitu prouidere amp;nbsp;confulerc quid agendum fit de bcre,nunc per fe,nunc cum qs quos aduocauerit in confilium:qui no fint aduocati eos ncc paz làm nec fecreto iadlare confîlia fua.Militem hæc tria curare debere: corpus ut quàm ualidifli/ mum Si perniciftimum habeat,arma apta,cibum paratû ad fubita imperia : cætera feire de fe dqs immortalibus Si imperatori fuo curæ efte. In quo exercitu milites conful Si imperator ru/ moribus uulgi circumagatur,ibi nihil falutare efle. Se, quod fit officium imperatoris prouifuz rum,utbenc gerendæ rei occafionem eis præbeanillos nihil quid futurum fitquxrere, ubi daz turn fignum fit,cum militarem operam nauare. Ab his præcepris concioncm dimifit, uulgo etiam ueteranis fatentibus, fe illo primum die tanquam tirones quid agendum effet in re militari didiciffe. Non fermonibus tantum his, cum quanto affenfu audiffent uerba confuz Iss, oftenderunt : fed rcrum præfens effeeftus erat. Neminem ton's mojc caftris quietum ui/ deres, acuere alq gladiossalij galeasbucculasqûe fcutorum,alq loricas tcrgcrc ; alq aptarc corz pori arma, expcririqùe lub his membrorum agilitatem : quatere alrj pila, alq micarc glaz drjs, mucronemqûe intueri : ut facile quis cerneret, ubi primum conferendi manum cum ho/ fte data occafio effet, autuieftoriaegregia, aut mortememorabili inituros bellum, Perfeus quoque, cum aduentu confulis fimul ôiueris principio ftrepere omuia mouerique apud hoz ftcsuclutnouobeîlo cerneret :mota à Philacaftra in aduerla ripa pofitasnuncadcontem/ planda opéra fuacircumire duccm,haud dubie tranfitus fpeculantem:

norum effe.Quæ rcs Romanis auxit animos, Macedonibus regicp eorum haud mcdiocrcm attulit tcrrorcm.Et primo fupprimere in occulto famâ eius rei eft conatus, miff s qui Pantauz cum inde uenientem appropinquate caftris uctarent-.fed iam SC pueri quidâ uifi ab fuis étant inter obfideis Illyrios ducfti,Si quo quæq; accuratius curâtur, co facilius loquacitatc regiorum miniftrorum emanant.Sub idem tempus Rhodij legati in caftra uencrunt,cum qfdem de pa ce mandatis.qux Romæ ingcntêiram patrûexcitauerc.Multo iniquioribus animisà caftren fi confilio audit! funtJtaq; cum alq præcipitcs fine rcfponfo agendos caftris,pronutiauit poft diem quintumdecimum fe refponfum daturu. Interim ut apparetet quantum pacifîcantium Rhodiorum autoritas ualuiffet,côfultare de ratione belli gerendi cœpit.Placcbat quibufdam Si maxime maioribus natu,pcr Enipei ripam munitionesep uim faccrc: cofertis SC uim facienz tibus refiftere Macedonas non poffe,ex tot caftellis aliquâto altioribus ac munitioribus,qua: ualidisprçfidrjs infediffennpriorc anno deieótos.alrjs placebat Oeftauium cum claffe Theffa lonicam petcre, SC populatione maritimæ oræ diftringcre copias regias : ut alteroab tergo fe oftendentc bello,circuma(ftus ad interiorem parte regni tuendam,nudarc aliqua parte tranfi tus Enipei cogerctur. Ipfi natura operibus inexuperabilis ripa uidebatur : prætcrquàmi quod tormenra ubiqj difpofita effent, miffilibus etiam melius SC certiore iôtu hofteis uti au/ dierat. Alio fpceftabat mens tota ducis: dimiffoep confilio Pertebos mercatores Scheenum Si Menophilum, notæ ÔC fidei iam fîbi SC prudentiæ homines, accerfîtos fecreto percunôtatur*

66 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. Ct.V I N T AE

quales adPerrebiam tranfitus fint.Cum loca non iniqua cfTe dice rent, præfîdtjsautem regfs obfidcrirfpem cepit.fi nocleimpronifo ualida manu aggreffus nec opinantciscflet.dcqd prç fidia polle.lacula enim Si fagittas Si cætcra midilia in tenebns, ubi quid petatur procui pro/ uideri nequeat, inutilia c(Te : gladiocomminus geri rem in permixta turba.quo miles Roma/ nus uincat.Hisducibus ufurus.prætorem Oótauium acccrîîtum, expofi'toquid pararee. He/ racliam cum dalle peterc iubct,Si mille hominibus decern dierum coda cibaria habere, ïpfe P. Scipionem Nalicam, Q. Fabium Maximum filium fuum cum quinque deledismilibus Hcracleam mictit, uelut clallem confeenfuros ad maritimam oram incerioris Macedonia, quod in confilio agiratum eranuaftandam. Sccreto indicatum cibaria his praparata ad cîaf/ fem efle ne quid eos moraretur. Inde iufli duces itineris ira diuidere uiam, uc quarta uigilia tertio die Pythoum adoriri poflenc.Jpfe poftero die, uediftineret regem abcircumfpedu rc/ rum aliarum, prima luce medio in alueo cum ftationibus hoftium prælium commifit : pu/ gnatumcp utrinque eft leui armatura ,nec grauiohbus armis in tarn inæquali alueo pugnari poterat. Defcenlus ripx utriufque in alueum trecentorum ferme palfuum erat : medium fpa/ tium torrentis alibi aliter cauati pauloplus quam mille palfus patebat.Ibi in medio, fpedan/ tibus utrinque ex uallo caftrorum hinc rcgc,hinc conlule cum fuis lcgionibus,pugnatum eft. Miftilibus procul regia auxilia melius pugnabant,comminus ftabilior SC tutior aut parma, aut feuto Liguftino Komanus erat. Mendie ferè receptui cani fuis conful iuflitiita co diedi/ remptum prælium eft, baud paucis utrinqueinterfectis. Sole orto poftcro die, iritatisccr/ tamine animis etiam acrius concurfum eft: fed Romani, non ab his tantum cum quibus con/ tradum certamen erat,fed multo magis ab ea multitudinc, quæ difpofita in turribus ftabar, omni genere miftilium telorum ac laxis maxime uulnerabätur. Vbipropius ripam hoftium fubiftent,tormentis raifta etiam ad ultimos perueniebant.Multo pluribus co die amilliSjCo/ ful paulo feriüs rceepit fuos.Tcrtio die prælio abftinuit, digreflus ad imam parte caftrorum, ueluti per deuexum in marc brachium tranfitum tentaturus.Perfeus quod in oculis erat

anni poft circumadum foliftitium crat.hora diei iam ad meridiem uergebat, iter multo pub ucre SCincalefcentc foie fadum erat, laftitudo SC fin's iam fentiebatur,SC mcridic inftar t; ma/ gis acceffurum utrunque apparebat.Statuit fic aftedos rcccnti atque integro hofti non obry cerc.Sed tantus ardor in animis ad dimicandum utrinque erat.ut confuli non minore arte ad fuos eludendos quam ad hoftcis opuseftet. Nondum omnibus inftrudis,inftabat tribunis militum ut maturarent inftruerc,circumibat ipfeordines,animos militum hortando in pu/ gnam accendebat. Ibi primo alacres fignum pofeebant: deinde quantum increfccrc æftus, SC uukus minusuigentes SC uoccs fegniores crant,8C quidam'incumbentes feutis nixiep pi 1rs fta bant.Tum iam aperte primis ordinibus impcrat,metarentur frontem caftrorum, SC impedi/ menta conftituerent.Quod ubi fieri milites fenferc, alfi gaudere palam quod feftos uiæ labo/ re flagrantiffimo æftunon coegiftet pugnare : Icgati circa imperatorcm ducesque cxtcrni crant, inter quos SC Attains, omnes approbantes, cum pugnaturum confulcm credebant. Ncqueenimnehiscundationem aperuerat fuam.Tuncmutatione confilfifubitacumalrj filerent,Nafica unus ex omnibus aufus eft monerc confulcm. nc hoftem quidem ludifieatos priores imperatorcs.fugicndo certamen manibus cmittere. uercri nc node abcat fcquendus raaximo laborc acpericulo in intima Macedonia; : cxcrcituscp, ficut prioribus ducibus, per calles faitusque Macedonicorum montium uagando circumagatur. Se magnopere fuadcre: dum in campo patent! hoftem habcat,aggrcdiatur, nec oblatam occafioncm uincendi amit/ tat. Conful nihil offenfus libera admonitione tarn clari adulefccntis : SC ego, inquit, animum iftum habui Nafica,quern tu nunc habes: SC quern ego nunc habco,tu habebis. Multis bel/ li cafibus didici, quando pugnandum,quando abftinendum pugna fit. Non opera; fit ftan/ ti nunc in acic docerc,quibus de caufi's hodie quiefte melius fit : rationes alias repofeito, nunc autoritäre ueteris imperatoris contentus eris. Conticuit adulefcens-.haud dubic uidcre aliqua impedimenta pugnx confulcm, qua; fibi non apparcrent. Paulus poftquam metata caftra

LIBER Cl y A R T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6 7

impeditnentaq^ collocata animaducrtit, ex poftrctna acie tnarios priinos fubducit, dein Je principes, ftantibus in prima acie haftatis, (î quid hoftis moueret : poftremo hadatos, ab dextro primum cornu (îngulorum paulatim fignorum milites fubtrahens. Ita pedites, cqui/ tibus cum leui armatura ante acicm hofti oppo(îtis,(jne tumuku abdudtimec ante quàm prix ma frons ualli ac fofla perdudla eft,ex rtatione*équités reuocati funt ► Rex quoque, cum line dctreólationc paratus pugnare eo die fuiifet, contentus quod per hoftem moram fuille pu/ gnæ fcircnt.ôi ipfe in cadra copias reduxit. Cadris permunitis C. Sulpicius Gallus cribunus militum fecundæ Icgionis qui prætor fuperiore anno fuerat, confulis permidu ad concionem militibus uocatis pronuntiauitmodlc proxima,ne quis id pro portenco acciperet, ab hora fc/ cunda ufque ad quartam horam nodtis lunam defedturam ede. ld quia naturali ordinc da/ tis temporibus fiat, ói fciri ante Si prædici podc. Itaque quemadmodum , quia certi folis lu/ nxc^ Si ortus ó^: occafus fint, nunc pleno orbe, nunc fenefcente exiguo cornu fugerc lunam non mirarentur: ita ne obfcurari quidem , cum condatur umbra terræ, trahere in prodigi/ um dcberc. Nodte, quam pridie Nonas Septembres infecuta ed dies, édita hora luna cum dcfecidet,Romanis militibus Galli fapientia propèdiuina uideri: Macedonas ut tride prodi gium occafum regni perniciemc^ gentis portendens mouitmec aliter uates clamor ululatustp. in cadris Macedonum fuit,donec luna in fuam lucem emerfit. Podero die tantus utrique ar/ dor exercitui ad concurrendum fuerat, ut SC regem SC confulem fuorum quidam quod fine prælio difeedum edet accufarent.Regi prompta defenfio erat, non eo folum quod hodis pri/ or aperte pugnam detraôtans in cadra copias reduxilTet: fed etiam quod co loco figna conlt; dituidet, quo phalanx, quam inutilem uel mcdiocris iniquitas loci cdiccret, promoucri non podet. Conful ad id quod pridie prætcrmifide pugnandi occafi'onem uidebatur, Si locum dedidc hodi fi nodlc abire uellet,tunc quoque per fpcciem immolandi tcrcre uidebatur tem/ pus, cum luce prima'fignum propofitum pugnæ ad exeundum in aciem fuidet . Tertia de/ mum hora,fach fi'cio rite pcrpctrato,ad confilium uocauit : atep ibi quod rei gerendæ tempus cdet.loqucndo SC intempediue confultando uidebatur quibuldam cxtrahere:pod fermones tarnen conful orationcm habuit. P.Nafica egregius adulcfccns omnibus ex unus quibus hc/ derna die pugnari placuit.denudauit mihi fuum confiliumudem podea,ita ut tranlîdc in feu tentiam meam uideri podet, tacuit. Quibufdam aliisabfcntcmcarpcrc imperatorcm quàm præfcntcm moncre melius uifum cd.ôi tibi P.Nafica SC quicunq; idem quod tu oceukius fen ierununon grauabor reddere dilatæ pugnæ rationcm .Nam tantu abed ut me hedernæ quie tis pœniteat,ut feruatum a me exercitum eo confilioeredam.In qua meopinioneede ne quis finccaufa ucdrum’crcdat,rccognofcat agedu mccum,fi uidetur.cp muka pro hode SC aduer/ fus nos fuerint.Iam omniu primu quantû numero nos prædcnt,neminé uedrû ncc ante igno radc,SC hederno die implicatâ intuenteis aciem animaduertide certum habco. Ex hac nodra paucitate quarta pars militum præfidio impedimentis reliôla erat, ncc ignauidimû quemq; rclinqui ad cudodiam farcinarû feitis. Sed fùerimus omnes : paruum hoc tandem ede credi/ mus, quod ex his cadris in quibus hac noôle manfimus, exituri in aciem hodierno aut fum/ mum cradino die.fiitauidebit'', dqsbenciuuantibusfumus'fNihil neintercd,utru militcm, quem neqj uiæ labor hodic nec^ opens fatigaucrit, requictu integrum in tentorio fuo arma caperc iubcas,acq? in acie plénum uirium uigentem SC corpore SC animo cducas:an longo iti/ nerç fatigatum.ôC onerc fedum,madenccm fudorc,ardcntibus fiti faucibus, orc atqj oculis rc/ pletis puluere,torrcncem meridiano foie,hodi obqcias rcccnti,quieto,qui nulla re ante cófum ptas uires ad prxlium adferaf^Quis.pró deiim fidem, ita compara tus uel iners atq; imbellis fortidimum uirum non uiceritCQuid quod hodes per fummu otium indruxerant aciem, re/ parauerant animos.dabant cópofiti fuis quifqj ordinibus: nobis tunc repente trepidandû in acie indruenda erat,ÔC incopofitis concurrcndumC At Hercule acicm quidem inconditâ inor dinatamc^ habuidemusîcadra munita, prouifam aquationcm,tutum ad cam itcnpræfidrjs impofitis,cxploraca circa omniatan nihil nodri habentes prçtcr nudû campû in quo pugna/ remus 7Maiores uedri cadra munita,portuin ad omneis cafus exercitus ducebant edemnde

ad pugnam exirent.quo iadlati tcmpeftate pugnæ rcccptum haberentldeo cum munimenz tis ca fcpiflenupræfidio quoq^ ualido firmabât:quod qui caftris exutus crat,ctiam ß pugnan do acie uicifTetpro uióto habcretur.Caftra funtuidlori rcccptaculumgt;uicto pcrfugiu. Quam multi cxercitus, quibus minus profpcra pugnæ Fortuna fuit, intra uallum compulß,tempore fuoanterdum momento poft eruptionc fadta uiólorcm hoftem pcpuleruntcPatria altera eft militaris hæc fcdcs, uallumq^ pro mœnibus, amp;nbsp;tentorium fuum cuicp militi domus ac penaz tes funtSine ulla Fede uagi dimicaftemus, utquo uiólores nos reciperemus Z His difficultatiz bus SC impedimentis pugnæ illud opponiâQuid fi hoftis hac interpofita nocfte abiflct,quan turn rurfus Fequendo co pcnitus in ultimam Macedoniam exhauricndum laboris eratc Ego autem neep manFuru cum, neqj in aciem copias eduóturu Fuifte certum habco, fi cedere hinc ftatuifler. Quanto enim Facilius abire Fuit cum procul abcftemus.quam nuccuminceruicibus FumusÇ'Nec Fallcrct nos,nec interdiu,nec noóte abeundo. Quid autem cft nobis optatius,^ ut quorum caftra præalta Fluminis ripa tuta,uallo inFuper Fepta ac crebris turribus,oppugnaz re adorti Fumus.eos reliólis munimentis agminecfFufoabcunteisin patêtibus campis ab terz go adoriamur;Hæ dilatæ pugnæ ex hefterno die in hodiernum caufæ Fuerut.Pugnare enim ÔC ipfi mihi placeuSC ideo quia per Enipeum amnem Fepta ad hoftem uia eratalio Faitu deiez eftis hoftium præfidrjs nouum iter aperui:neep priuFquam dcbellaueroabßftam. Poft hanc orationem filentium Fuiupartim traduólis in fentetiam cius, partim ucrentibus nequiequam oftendere in co quod utcunqj prætermiftum rcuocari non poftet. Ac ne illo ipFo quidem die aut conFulc,aut rcge,quod ncc Feflos ut pridie ex uia neq; trepidatcis in acic inftruenda SC uix dum compofitos aggrefturus erat:conFule,quod in nouis caftris non ligna,non pabulum con uceftum erat,ad quæ petenda ex propinquis agris magna pars militum e caftris cxieranncuz tro imperatorum uolente,Fortuna quæ plus confiltjs humanis pollet,contraxic certamen.Fluz men erat haud magnum propius hoftium caftris, ex quo SC Maccdoncs SC Romani aquaz bantur,præfidqs cx utraq; ripa pofitis.ut id Facere tuto poftent.Duæ cohortes à parte Roma norum erant Marrucina SC Peligna,duæ turmæSamnitium equitum,quibus præeratM.Scr gius Sylus legatus:ôC aliud pro caftris ftatiuum erat præfidium Fub C. Cluuio legato tres co hortes Firmana Veftina Crcmonenfis,duæ turrhæ equitum Placentina SC Efternina. Cum otium ad Humen eftet neutris laceftcntibus, hora circitcr quarta iumentum è manibus curanz tium clapFum, in ulteriorem ripam effugit. Quod cum per aquam Fermé genuftenusaltam tres milites Fequerentur, Th races duo id iumentum cx medio alueo in Fuam ripam trahenz * tes: altcro eorum occiFo,receptoqûe co iumento ad ftationcm fuorum Fe recipiebant. Odtinz gentorum Thracum præfidium in hoftium ripa erat : ex his pauci primo, ægre pafti popuz larcm in Fuo conFpeclu cæFum, ad perFcquendos intcrFciftorcs fluuium tranfgrefli Funt; dein plurcs, poftremo omnes, SC cum præfidio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

prælium ducit.Mouebat imperq maieftas, gloria uiri,antc omnia ætas,quod maior lx anz nis iuuenum munia in parte præcipua laboris periculiep capeftebat. Interuallum, quod inter cetratos SC phalanges erat,impleuit legio, atq; aciem hoftiu interrupit. A tergo cetratis erat, Frontem aduerlus clypeatos habebat:aglaFpides appcllabantur. Secundam Icgionem L. Alz binus conFularis ducere aduerFus leucaFpidem phalangem iuftus : ea media acies hoftium Fuit.In dextrum cornu,unde circa fluuium comiftum prælium erat, elcphantes fnduóli SC ala Focioru:8C hinc primu Fuga Macedonu eft orta.Nam ßcut pleracß noua cémenta mortalium in uerbis uim habent cxplendo,cu agi non queadmodu agantur ediftcri oportet fine ullo effe dtu cuaneFcutu'ta tum elephanti in acie nome tantu fine ulu Fucrant.Elephantoru impetu Fub Fecuti funt Foefj nominis Latini,pepulerutc^ Içuum cornu. In medio Fecuda legio immifta dif/ fipauit phalangem:nec|^ ulla euidetior cauFa uidoriæ Fuit,(^ quod multa paftim prælia erât, quæ flueftuantem turbarunt primo,deinde dificccruntphalangem:cuiusconFertæSCintentis horrentis haftis intolerabiles uires funt. Si carptim aggrediendo circumagere immobile lonz gitudine SC grauitate haftam cogas,confufa ftrue implicanófi uero aut ab latere.aut ab tergo

LIBER CL V A R T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6«,

aliquid tumultûs l’ncrcpuiuruinæ modo turbantun (îcut tum aduerfus catcruatim încurrcntes Romanos,Si interrupta raukifariam acieobutam ire cogebantun ÔC Romani quacunqj data interualla c(Tent,infinuabantordines fuos.Qui iî uniuerla acic in fronte aducrfus inftrudtam phalangem concurriiTent, quod Pelignis principio pugnæ incautc congrcflîs aducrfus cetra/ tos cucnitanduiBcnt fc haflis,nçc cofcrtam aciem fufttnuiBent.Cætcrû fîcut pcditum paflîm cædcs fichant,niiî qui abiedlis armis fugerut:fic cquitatus propc integer pugna cxceflit. Pria ceps fugæ rex ipfe eraniam à Pydna cum facris alis equitum Pellam petebat. confcftim Co/ ftocus Icquebatur.Odryfarumt^ cquitatus.cæteræquocp Maccdonum alæ intcgris abibanc ordinibus:quia interiedla peditû acies,cuius cædes uidlorcs tcnebant, immemorcs feccrat fc/ quendi equites.Diu phalanx à fronte à lateribus ab tergo cæfa eft: poflrcmo qui ex hoftium manibus elap(îerant,inermes admarefugientes, quidâaquam etiam ingreHi, manusadcos qui in clafie étant tendcntcs,fupliciter uitam orabanr. Si cû fcaphas concurrerc undiqj ab na/ uibus cerncrent, ad cxcipiendos fefe ucnirc rati,ut cape'rcnt potius quam occidcrcnt : longius in aquam quidam ctiam natantcsprogrefiTi funt.Sed cum hoftiliter c fcaphis cædcrcntut, re/ troquipoterantnando repetentcsterram,inaliam fœdiorem peftem incidebant: Elcphanti enim ab redtoribus ad litus adli exeunteis obterebant elidebantc^. Facile cóuenicbat Roma/ nis nunquam una acic tantum Macedonia intcrfedtum.Cæfa enim ad x x milia hominum funt:ad lex M qui Pydnam ex acic perfugerantuiui in poteftatem perucncrunt: Si uagi c fu/ ga V M hominum capta. Ex uidloribuscecidcrunt non plus centum,Si eorummultomaior .pars Peligni:uulncrati aliquato plures funt. Qtiod fi maturius pugnari cceptum cflet.ut fatis diei uidtoribus ad pcrfequcndü fupere{ïet,delctæ omnes copiæ forentmunc immincns nox Si fugicntcs texit,Si Romanis pigritiem ad fequendu locis ignotis fecir. Perfeus ad Pieriam fyh uam uia militari frequcnti agmine equitum Si regio comitatu fugit.Simul in fyluam uéntum eft,ubi plures diuerfe fcmita: erant,amp; nox appropinquabat,cum perpaucis maxime fidis uia diuertit.Equites fine duce relidli alf) alià in ciuitates fuas dilapfi funt:perpauci inde Pellam cc Icrius quam ipfe Perfeus,quia redla expedita uia ierant,perucncrunt.Rcx ad mediam fermé nodteterrore Si uarijs diflficultatibus uiæuexatus eft.In regia Perfeo q Pcllæ præerat Eudlus tegijep pueri præfto erant: contra ea amicoru qui alq alio cafu feruati ex prælio Pellam ucne/ rant,cü fxpe accerfiti eflenenemo ad cum uenit.Tres erant tantu cum eo fugæ comités, Euan der Crctéfis,Neon Boëciu3,ôi Ärchidamus Ætolus. Cum ijs iam metucns, ne qui uenirc ad fc abnuérent,rnaius aliquid mox audcrcnc,quarta uigilia profugit. Sccuti cû funt admodum D Cretenfcs:petebat Amphipolim.fednodte à Pella exicrat, properans ante lucê Axiû am/ nem trarjccre,eum finem fequendi propter difïicultaté tranfitus fore ratus Romanis. Confu/ lem cum fe in caftra uidtor reccpiiTet,nc fincero gaudio fruerctur cura de minore filio ftimula bat.P. Scipio iserat,Africanusôi ipfc poftea deleta Carthagine appellatus, naturaliscofulis Pauli,adoptione Africani nepos. Is feptimum decimum tunc annum agens, quod ipfum cu/ ram augebac,dum effufe fcquitur holies in partem aliam turba ablatus erat:Si fcrius cum re/ dilfet, tunc demum rcccpto fofpite filio uidloriæ tantæ gaudium conful fenfit. Amphipolim cum iam fama pugnæ perueniflet,concurfuscj5 matronarum in templu Dianæ qua Tauropo lonuocantad opem expofeenda ficret,Diodorus qui præerat urbi mctucnsncThraccsquo rum duo milia in præfidio erant urbe in tumultu diripcrent,ab fubornato ab fe per fillacia in tabcllarrj fpeciem,litteras in foro medio accepit.Scriptu in ijs crat,ad Emathiam claffem Ro/ mana appulfam cfre,3groscp circa uexarimrare profedlos Eraathiæ, ut præfidiû aducrfus po pulatores mittat.His ledtis hortadThraca3,ut3d tucdâEmathiæ oram proficifcant'‘:magnâ eos cædê prædâtp palatis palTim per agros Romanis fadluros-.fimul elcuat famâ aduerfæ pu gnæ:quæ fi uera forct,aliû fuper aliû rccctes ex fuga ueturos fuifie.Per hâc caufam Thracibus ablegatis.fimul trâfgreiTos cos Strymonêuidit,portas claufit.Tertio die Perfeus pugnatû erat Amphipolim uenitn'nde oratores cû caduceo ad Paulû mifit.interim Hippias SÎ Midon amp;nbsp;Pâtaucus principes amicorû regis Betcea quo ex acie cofugerât, ipn ad cofulê profedti Ro raanis dedunuhoc idem SC aliæ deinceps metu perculfæ parabat facerc. Cos.nuntijs uidloriç

TO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. CLV I N T AE

Q.Fabio filio K L.Lentulojôi Q.Metello cum litteris Ro in am mifiTis, fpoli'a iaceds hoftiutti excrcitus pedidbus conceffiu equidbus prædâcircumieôli agd, dum ne amplius duabus no/ ótibus à cartris abeflent. Ipfe propius mare ad Pydnam caitra mouit. Bcroca pdmu,deinde Thertalonica SC Pella, SC deincepsomnis ferme Macedonia intra biduu dedita. Pydnæi qui proximi erant nondu miferant legatosimultitudo incondita pludu fimul gendû,turbaqî qug ex acie fuga in unu compulfa erat,confilium SC confcnfum ciuitatis impediebatmecclaulç mo do portæ,{ededâina:diHcatæ erant. Mifli Midon SC Pantaucus fub muros ad colloquiu So/ lonis qui prælîdio erat: per eum emittitur militaris turba,oppidu deditum milidbus datur di ripiendu. Pcrfeus una tantu fpe Bifakaru auxilfj tentati, ad quos nequicquâ mifcrat legatos, in concionem proceflit Philippu fecum fîliû Habens,ut SC ipfos Amphipolitanos,6C equitum pcditumc^,qui aut femper fecuti,aut fuga eodem delati erant,adhortando animos confirma ret.Sed aliquotiens dicere incipientem cd lacrimæ prçpedilTcnt,quia ipfe dicere ncquijt,Euan dro Cretenli editis quæ agi cû multitudine uellet,de templo defcêdir.Mukitudo ficut ad con/ fpeótum régis fletumc^ tam miferabilem ói ipfaingemuerat lacrimauerattp, ita Euandri ora donem afpernabatunói quidaaufi funt media ex concione fucclamare, Abite hinc,ne qui pau ci fuperfumus propter uos pereamus.Horu ferocia uocem Euandri claufit, Rex in domu fe re ccpit, pecuniacp SC auro argentocç in lembos qui in Strymone ftabant delads, SC ipfe ad flu/ mendefcendit. Ehraces nauibus fe comittere non aufi domos dilapliÄ aliæ militaris generis turbæ: Cretenfes fpem pecuniæ fecuti, SC quoniâ in diuidêdo plus ofïenfionum quam grati« erat, l talenta ijs pofita funt in ripa diripienda.Ab hacdircptione cum per tumukum naues confeenderentjembu unum in oftioamnis multitudine grauatumerferunt.Calipfum eo die, poftero Samothraeâ quam petebant perueniunt: ad duo milia talentûm peruedta eôdicun/ tur.Paulus per omnes deditas ciuitates dimiflis qui præeifent.ne qua iniuria in noua pace ui/ élis fierenretendsq? apud fe caduceatoribus regis,P.Nartcam ignarus fugæ regis Amphipo lim mifi't eu modica peditum equitumé]^ manu, iîmul ut Sinticen euaftaret, SC ad omnes co/ natus régis impedimento eflet.lnter hæc Melibœa à Cn. Oélauio capitquot; diripiturr^.ad Ægi nium,ad quod oppugnandû Cn.Anicius legatusmiffus erat c c erupdone ex oppido fadta amifli funt,ignaris Æginienfibus debellatu elFe. Cos.à Pydna profeClus cû toto exercitu die akero Pellam perucnit’.Si cum cadra M pafTus inde pofuilfet, per aliquot dies ibi ftatiua ha/ buit.fitum urbis undiqj afpiciens, qua non fine caufa deleôlam elfe regiam aduertit. Sita cfl in tumulo uergente in occidentem hibernuicingunt paludes inexuperabilis akitudinis æftate SC hyeme,quas reftagnantes faciunt lacus. In ipfa palude quà proxima urbi eft, uclut infula eminet aggeri operis ingends impofitaïqui SC murum fuftineat, SC humorc circumfufæ palu/ dis nihil lædatur.Muro urbis coniunôta procul uidetundiuifa eft intermurali amni,ôi eadem ponte iundta: ut nec oppugnate externo aditum ab ulla parte habeat, nec fi quem ibi rex in/ cludat,ullum nifi per facillimæ euftodiæ potem effugiû.Et gaza regia in eo loco erat: fed tum nihil præter CGC talenta,quæ mifta Gendo régi deinde retenta fuerant,inuentum eft. Per quos dies ad Pellam ftatiua fuerunt, legationes frequentes quæad gratulandû conuenerant, maxime ex Theftalia,auditæ funt.Nundo deinde accepto Perfea Samothraeâ traiecifle, pro feótus à Pella conful quartis caftris Amphipolim pcruenit. Effufa omnis obuia turba cuiuis indicio erat,non bono ac iufto rege ob ra/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

IC T O Ri AE N V NT 11 Quintus Fabius SC Lucius Lentulus,ôf Quin »otuit adhiberi feftinatio celeriter Romam cum ue

_________,præcerptam tarnen eius reilætidam inuenerunt. Quarto poft die quam cum rege eft pugnatum , cum in circo ludi fierent, murmur re/

pente populi tota fpeótacula peruafit, pugnatum in Macedonia ÔC de/ _______uieftum regemefle: dein fremitus incrcbuit, poftremo clamorplaufus/ que uelut certo nundo uiôtodæ allato eft exortus. Mirari magiftratus, ôC quærere autorem

LIBER Q_ V I N T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?!

repcntinæ Ixtîtix : qui poftquàm nullus crut, euanuit quidem tanquam ccrtæ ret gaudium, omen tarnen lætum inlidcbat animis. Quod poftquàm ucn's nuntrjs Fabij Lentulitp SC Me/ telli aducntu firmatum eft,cum uiôloha ipfa tum augurio animorum fuorum lætabantur.ôi aliter craditurcirccnîîsturbæ non minusfimilis uen læticia .ad x Calend. Oôlob.ludorum Romanorû fecundo die, C. Licinio confuli ad quadrigas mittendas exfcendcnti tabcllarius, qui fe ex Macedonia uenirc diceretdaureatas litteras dicitur.quadrigis miOis conful curru con * fccndit : Si cum per circum reueheretur ad foros publicos laureatas tabellas populo oftendit. Quibus confpeôtis repente immemor fpcclaculipopulus in medium dccurhc:eô fcnatû con/ fui uocauit, recitatisqüe tabellis,ex autoritatc patrum pro foris publicis denunriauit populo: L.Æmilium collegam lîgniscollatis cum rege Perfeo pugnalfc : Maccdonum exercicum cæ/ fum fufum^,regem cum paucis fugifle: ciuitates omnes Macedonia; in ditionem P R ucnif/ fc.His auditis clamor cum ingenti plaufu ortus: ludis relidlis domus magna pars hominu ad coniugCs liberoscp Ixtum nuntium porcabant. Terciufdccimus dies erat ab eo quo in Macc/ donia pugnatum cft.Poftcro die fenatus in curia habitus, fupplicationesép décréta: : amp;nbsp;S C faótum cft, ut conful quos præter milites focioscp nauales coniuratos haberet, dimitteret:de militibus focrjsé^ naualibusdimittendis rcferretur,cum Icgati ab L.zï.milio confulc,àquibus «« præmiffus tabellarius cflet. Ad v i Calend. Odtob. hora tere fecunda legati urbem ingrelïï funt: ingentem fccum occurrcntium quacuqj ibant profequcntiumtp trahentesturbam in fo/ rum ad tribunal perrexerunt.Senatus forte in curia eraneö legatos Cos.introduxit.Ibi tatum temporis retenti dum cxponerent,quantæ rcgiæ copia: peditu equituméjî fuiflent.quot milia ex his cæfa.quot capta forent, quàm paucorû militû iadlura tanta hoftiu ftrages fa(il:a,quàm cum paucis rex fugilfct : exiftimari Samothraciam petiturû, paratam claifcm ad perfequen/ dum elfe, neqj terra neqj mari elabi pofle: eadem hæc paulo poft in concioné tradudti expo fucruntirenouatacp lætitia,cû Co3.edixiftct,ut omnes ædes facra: aperirentur,pro fe quifq^ ex concioné ad gratias agendas ire dqsiingenticp turba no uirorum modo, fed ctia fœminarum conferta tota urbe deoru immortalium tcmpla. Senatus reuocatus in curia fupplicationcs ob rem egregie geftâ ab L.Æmilio Cos.in quinq; dies circa omnia puluinaria decreuit,hoftrjscp maioribus facrifîcari iuifit.Nauesquæin Tiberi paratæ inftruôtxcp ftabant, ut fî rex poftec rcQfterc in Macedoniam mitterentur, fubduci Si in naualibus collocari: focios naualeis dato annuo ftipendio dimitti,Si cum his omnes qui in confulis uerba iuraueranuôi quod militum Corcyra:,Brundifq,ad mare Superu, aut in agro Larinati eftet ( omnibus his locisdifpoiîtus exercitus fucrat,cum quo fi res pofeeret C.Liciniuscollegæferrct opem)hos omnes milites di mitti placuit. Supplicatio pro concioné populi indiefta eft ex ante ad v Idus Ocftob.cum eo die in quinqj dies.Ex Illyrico duo Icgati C.Licinius Nerua Si P.Dccius nuntiarût,exercitum Illyriorum cæfum,Gentium regem captum in ditione P R amp;nbsp;Illyricucftc.Ob eas res geftas dudtu aufpiciotp L. Anici] Pr.fenatus in triduum fupplicationcs decrcuit, ut Latinæ edicftæ à côlulc funt in ante 1111 nbsp;nbsp;111 Si prid.Id. Nouemb.Tradidere quidâ legatos Rhodios non

dum miftos,poft uidloriâ nuntiatâ,uelut ad ludibriu ftolidæ fuperbiæ.in fenatu uocatos efte, Ibi Agepolim principe corum ita locutunniflos efte legatos ab Rhodfis ad pace inter Roma nos Si Perfea facienda,quod id bel lu graue atqj incômodum Græciæ omni, fumptuofum ac damnofum ipfi's Romanis eftet, Fortuna perbene fecifte,quâdo finito aliter bello,gratulandt Gbi de uidtoriaegrcgia Romanis opportunitaté dediftet. Hæc ab Rhodio diefta. Refpôfum ab fenatu efte,Rhodios ncc utilitatiû Græciæ,ncq^ cura impenfarû P R, fed pro Perfeo Icga/ tionê cam mififte. Nam fi' ca fuiftet cura quæ fimulareCtum mittendos legatos fuifrc,cû Per/ feus in Theftaliâ cxercitu induôlo per bienniu Græcas urbes,alias obfideret,alias denutiatio ne armoru terrerct.Tum nullâ pacis ab Rhodrjs mentioné faótaipoft^ fuperatos faltus trâ(/ greftoscß in Macedonia Romanos auditent,ôi inclufum teneri Perfea, tue Rhodios legatio/ nem mififte,no ad ullam aliâ rem,^ ad Perfea ex imminenti pcriculo cripiendû.Cum hoc re fponfo legatos dimiftos ► Per eofdem dies Si M. Marcellus ex prouincia Hifpania decedens Marcolica nobili urbe capta x podo auri,ôC argeti ad fumma feftertiu deciens in ærariû retu/

li't.PauIus Æmilius Cos,cum caftra,ut fupra diótum eft,ad Siras tcrræ Odomâtidicæ habe? reuen licteras ab rcÿi Perfeoper ignobilcs tres legatos cerneret,öi ipfe illacrimafle dicitur for/ tis humanæ:quod qui paulo ante non contentus regno Macedonia: Dardanos Ulyrios^ op pugnaflet,Bartarnarum ciuiflet auxilia:is tum amillo cxercitu, extorris regno, in paruam in/ lulam compulfus,fuplex,fani religione non uiribus fuis tutus eflet.Scd pollquàm regem Per fea confuli Paulo S. legit, miferationem omnem ftultitiaignorantis fortunam fuam exemit. Itac^ quanqua in reliqua parte literarû minime regiç preces erant,tarnen fine refponfo ac fine litreris ea iegatio dimiifa eft.Senfit Perfeus cuius nominis obliuifcendu uiólo efletu'taqj alte/ ræ litteræ cû priuati nominis titulo miflæ Si petiere Si iropetrauerc, ut aliqui ad eum mitteten tur,cü quibus loqui de ftatu öCconditione fuæ fortunæ poflet.Miiri funt tres legati, P.Lentu/ lus,A.Poftumiu9 Albinus, A. Antonius, nihil ea legatione perfedtfi eft, Perfeo regiu nomen omni ui ampledtente;Paulo,utfe fuac^ omnia in fidem Si dementia P R permitteret,conten dente. Dum hæc agûtuuclaflis Cn.Odtaurj Samothracam eft appulfa.Is quotp prçfcnti ad moto terrore, modo minis modo fpe pcrlicere ut fe traderet eu conaretur,adiuuit in hoc eum rcs feu cafu cotracta,feu confilio. L. Atilius illuftris adulefcenscû in concione efte populu Sa/ , mothracum animu aduertifteuà magiftratibus petquut fibi paucis alloquêdi populi potefta tem facercnt.Permifto,utrum nos,hofpites Samothraces,uere accepimus an falsô facrâ hanc infulam Si augufti totâ atcp inuiolati foli efteCCum creditæ fandlitati affentirétur omnes, cur igicur,inquit,pollutam homicida fanguinc regis Eumenis uiolauitCamp;: eu omnis prçfatio facro rum eos quibus non fintpuræmanus facris arceauuos penetralia ucftra conraminari cruento latronis corpore finctisCNobilis fama eratapud omnes Græciæ ciuitates, Eumenis regis per Euandrum Delphis propè perpetrata cædes.Itac^ prçter^ quod in poteftate Romanorum fefe infuianiép totâ Si templum cernebant efte, ne immerito quidem ea fibi exprobrari rati, Theondan qui fummus magiftratus apud eos erat(regem ipfi appellant) ad Perfea mittunt, qui nuntiaret argui cædis Euandrû Crecenfem: efte autê indicia apud fele more maiorû corn/ parata,de ijs qui inceftas manus intulifte intra terminos facratos rempli dicantur.Si confide/ rec Euander innoxium fe rei capitalis argui,ueniret ad caufam dicenda: fi' comittere fe iudicio no änderet,liberaret religione templu ac fibimetipfc confulcret. Perfeus cuocato Euandro,iu/ diciu fubeundi nullo padlo autor eftc: nec caufa nee gratia parem fore. Suberat Si illc metus, ne damnatus autorem fe nefandi facinoris protraheret.Reliqui quid efteunifi ut fortiter mo/ riarur.Nihil palam abnuere Euader.Sed cû ueneno fe malle mori nbsp;nbsp;ferro dixifteuocculte fu/

gam parabat.Quod cu renuntiatum regi eftet,metuens nc, tanqua à fe fubtradlo pœnæ reo, iram Samothraeû in fe cóucrterct,interfici Euandrû iuftîr.Qua perpetrata terncre cçdc,fubijt cxtemplo animu, in fc nimirû rcceptam labcm quæ Euandri fuiftet : ab illo Delphis uulnera/ turn Eumenen,ab fe Samothraeæ Euandrum occifumâta duo faneftiftîma in terris templa,fè uno autorefanguine humano uiolata. Huius rei crimen corrupto pecunia Theonda auertitf, ut renuntiaret populo Euandrû fibi ipfum mortem côfciflc.Cætcru tanto facinore in unicum reliótum amicu,ab ipfo per totcafus expertû,proditurntp quia non prodiderat, omniû ab (e abalienauitanimos.pro fe quifep tranfiread Romanos :fugæcpcon filiû capere folum propè relidtum coëgerunt;Oroandcmt^ Cretenfem, cui nota Thraciæ ora crat, quia mercaturas in ea regione fecerat:appellat,ut fe fublatû in lembum ad Cotym deueheret.Demetriû cft pot/ tus in promontorio quodâ famothraeæ : ibi lembus ftabat. Sub occafum folis deferunf quæ ad ufum neceftaria erant,defertur Si pecunia quanta clàm deferri poterat. Rex ipfe noôte me dia cû tribus confefis fugæ per pofticum ædiû in propinquû cubiculo hortum, atq? inde mace riam egrc tranfgreftus ad mare peruenit.Oroandes iam tum dum pecunia deferretur primis tenebris foluerat nauem,ac per altum Cretam petebat.Poft^ in portu nauis no inuenta eft, uagatus Perfeus aliquandiu in litote,poftremo timens lucem iam appropinquantem, in ho/ fpitium redire no aufus,in latere rempli prope angulû obfcurû delimit. Pueri régi] apud Ma/ cedonas uocabantur principum liberi ad minifterium eleefti regisæa cohors perfecuta regem fogientem ne tum quidem abfcedebat,donee iuftu Cn.Oètaui) pronuntiatum eft per præco

ncmtrcgios pueros Maccdonasq? alios qui Samothracæ eflent,(î tranfîrent ad Romanos m columitacem libertatemc^ èC fua omnia feruaturos,qu:E aut fccum haberentaut in Macedoz nia rcliquiflfent. Ad banc uocem tranlîtio omnium fadta eft^nominaqj dabant ad C* Poftu/ mium tnbunum militum.Liberos quoq? paruos fegios Ion TheiTalonicenfis Oôtauio tradiz ditmcc quifquâ præter Philippum maximû natu è filijs cum rege relidus.Tüm fefe filiumc^ Oótauio tradidic.fortunam deosép quorum templo erant,nulla ope fupplicem iuuanteis acz cufans.In prætoriam nauem imponi iufTuSjCodem ói pecunia quæ fuperfuic delatä efl:,extera ploé^ claflis Amphipolim rcpetit.Indc Oélauius regem in caftra ad Cos.miiitjpræminis lie teris UC in poteftate eum elTe ôi adduci feiret. Secundam earn Paulus,(îcut erat, uiôloriam ra/ tus.uiôtimas cecidit eo nuntio:ÔC confilio aduocato literas Pr.cum rccitaHef, QÆlium Tube ronem obuiam régi mißt, cæteros manere in prætorio frequenteis iuHït. Non alias ad ullutti fpeôtaculum tanta multitudo occurrit.Patrû ætate Syphax rex captus in caftra Romana ad/ dufftus erat’.præter quàm quod nec fua.nec gentis fama côparandus, tune quoqj acceftio Pu/ nici,belli fucrat.ficut Gentius Macedonici . Perfeus caput belli erat : nec ipfîus tantum, patris auif^ quos fanguine ac genere contingebat,fama confpeôtum eum cftîcicbaufcd efîulgebant Philippus ac Magnus Alexander,qui fummum imperium in orbe terrarum Macedonum fe cerant.Pullo amiôtus illo Perfeus ingreffus eft caftra, nullo fuorum alio comité qui focius Ca/ * lamitatis miferabiliorem eum faceret. Progredi præ turba occurrentium ad fpedaculum noti potcrat,donec Cos.liôlorcs mifîflec,qui fummouendo iter ad prætorium facerent.Confurre/ xit Cos.02 iuftis federe alrjs,progreftusqp paulu introcunti regi dextram porrexit: fummittert temép fe ad pedes fuftulit: nec ateingeregenua paftus, introdudlum in tabcrnaculum aduer/ fus aduocatos in conßlium confîdere iuflit.Prima percontatio fuit,qua fubaôtus iniuria cotra P R bellum tam infefto animo fufcepifletquo fe regnum^ fuum ad ultimum difchmen ad/ duceret.Cum refponfum expeótantibus cunótis,terra intuens diu tacitus fleret,rurfum Cos* Si iuucnis regnum accepiffes, mirtus equidem mirarer ignoraftc te quàm grauis autamicus, auc inimicus eftet P R:nunc ucro cum amp;nbsp;bello patris tui quod nobifcum geffit interfuiftes. Si pacis poftea quam cum fumma fide aduerfus eum coluimus meminifles,quod cófilium quo/ rum Si uiin bcllo SJ fidem in pace expertus eftes,cum qs tibi bellum eftc quàm pacem malled Nec interrogatus, nee aceufatus cum refponderet: Vtcunep tarnen hæc fiue errore humano, feu calu.fcu neceftirate inciderunt,bonum animum habc;multorum rcgum,populorum, cafi/ buscognita P R clcmentia non modo fpem tibi, fed propè certam fiduciam falutis prabcL pl^c Græco fermone Perfeo,Latine deinde fuis.Exemplum infigne cernitis.inquit, mutatioz nis rcrum humanarura-.uobis hoe præcipue dico iuuencsn'deo in fecundis rebus nihil in qucii quam fuperbe ac uiolenter confulere decet,nec præfcnti credere forturtæ, cum quid uefper fez rat incertum fit.ïs demum uir erit,cuius animum nec profpera flatu fuo efferet, nee aduerfa iri fringctConfilio dimifto tuendi cura regis Q.Ælio mandatur.Eo die Si inuitatus ad cófuleni Perfeus,Si alius omnis ei honos habitus eft,qui haberi in tali fortuna poterat.Exercitus detti de in hiberna dimiftus efttmaximam partem copiarum Amphipolis,reliquaS propinqua: uf bes accepcrunt.Hic finis belli, cum quadriennium continuum bellatura effet inter RomanoS ac Perfea fuiuidemep finis indyti per Europæ plcruq; atqt Afiam omnem regni. Vicefimum ab Carano qui primus regnauit Perfea numcrabant. Perfeus Q. Fuluio.L.Manlio CosS. tez gnum 3cccpit:à fenatu rex eft appellatus M.Iunio,A.Manlio Coss.regnauit XI annOS.Ma cedonum obfeura admodum fama ufq^ad Philippum Amyntæ filium fuit : inde ac per eum crefeere cum ccepiffet,Europx fe tarnen finibus continuit, Græciam omnem ST partem Thrét dæ atep Illy rici amplexa.Supcrfudit deinde fe in Afiam : Si x 111 annis quibus Alexander regnauit, primum omnia, quà Perfarum propè immenfofpatio imperium fucratifuæditioz nis Iccit.Arabas hinc Indiamép,qua terrarum ultimus finis Rubrum mare amplccftitur, perz agrauit.Tum maximum in terris Macedonum regnum nomenc^, inde morte Alexandri di/ ftraótumin muka régna: dum ad fe quifqj opes rapiunt lacérantes uiribus, à fummo culmi/ ne fortunæad ultimum finem centum quinquaginta annos Rede, Vidoria: Romanæ famsl

•74 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ D E G,- 'Q_V 1 M T AE

cum pcruafiflct ïn AGam, Antcnorqui cu claflc Icmborum ad Phanas ftabat, Caflandnang inde traiccit.C.Popilius qui ad Dclum præfidio nauibus Maccdoniam petentibus crat.poft quàm debcllatum in Macedonia amp;nbsp;ftatione fummotos hoftium lembos audiuit, dimißis SC ipfe Atticis nauibus, ad fufceptam legationem peragcndam nauigare Ægyptum pergit ; ut 'priusoccurrere Antiocho polTet,quam ad Alcxandrcæ mœnia acccderet. Cum prætcruehe/ rentur Afiâlegati Si Lory ma ucnifrcnt, qui porrus x x paulo amplius milia ab Rhodo abz cft ex aduerfo urbi ipfi poiîtus : principes Rhodiorû occurrunt ( iam cnim eo quoq; uiôtorias fama pcriata crat)orantes ut Rhodum dcueherentur.pertinere id ad famam falutcmc^ ciuita tis,nofcere ipfos omnia quæ adta ciïent agerenturtjî Rhodi, Si comperta per fe non uulgata fama Romam rcferre.Diu negantes perpulerunt, ut moram nauigationis breuem pro falute fociæ urbis paterentur.Poftquàm Rhodum uentum eftun concioncm quoep eos rjdcm preci bus pertraxerunt. Aduentus Icgatorum auxit potius timorcm ciuitati cp minuit:omnia cnira Popilius,quæ finguli uniuerfiip eo bello hoftiÜter dixerât fccerantlt;p,rctulit:amp;’ uir afperinge/ nio augcbatatrocitatem eorum quædicercntur, uultu truci Si aceufatoria uocc,ut cû propriæ fimultatis nulla caufa cum ciuitate elïet.ex unius fenatoris Romani acerbitate,qualis in fe uni uerß fenatus animus eflctconieótarent.C.Decimi-) moderatior oratio fuit: qui in plerifcp eoz * rum qux comemorata à Popilio effcnt.culpam non penes populum, fed penes paucos conci tores uulgi cfTc dixit: cos ucnalcm linguam habenteis décréta plena regiæ aHentationis fccifz (èjôi cas legationcs mifj(fc,quarû Rbodios femper non minus puderet quàm pccniterct:quç * omnia,fi tarnen populo forctjn capita noxiorûucrfura.Cum magno affenfu audituseft,noa magis eo quod multitudinis noxam clcuabat,quàm quod culpam in aurores uerterat. Itacp cum principes corum Romanis refpondercnr, ncquaquam tarnen tam grata oratio eoru fuir, qui quæ Popilius obiccerat diluerc utcunq; conati funt:quàm corû qui Decimio in autoribus ad piaculum noxæ obqcicndis aßenfi funt.Decrctû igitur cxtcmplo,ut qui pro Perfeo aduerz fus Romanos dixiße quid aut feeiße conuinccrentuncapitis condcmnarcntur.Exccßcruntur be fub aduentu Romanorum quidam,ali) mortem ßbi confciucrunt. Lcgati non ultra quàm quinqj dies Rhodi morati.Alexandriam proficifcuntur.Ncc co (egnius iudicia ex dccreto coz * ram his faclo Rhodi excrccbantur : quam pcrfeucrantiam in exequenda re Decimij lenitas.

Cum hæc gererentun Antiochus frußra tentatis meenibus Alexandria: abfeeßerat: csctcracp Ægypto potitus,rcliólo Memphi maiorc Ptolcmæo.cui regnu quæri fuis uiribus fimulabat, ut uidlorcm mox aggrcdcrctur.in Syriam cxcrcitum abduxit.Ncc huius uolutatis cius ignaz rus Ptolcmæus, dum conterritum obfidionis metu minorem fratrem habcrct, poffc fc rccipi Alcxandrcæ öiforore adiuuante Si non repugnantibus fratrisamicis ratus:primum ad foroz rem, deinde ad fratrem amicosqj cius non prius deßitit mittcrc quàm pacem cu qs confirma retSufpeeßum Antiochum cffeccrat, quod cætcra Ægypto ßbi tradita Pelufrj ualidum rcliz dtum erat præfi'dium:apparcbat claußra Ægypti tench,ut cum uclit rurfus cxcrcitum induce ret.Bello inteßino cum fratre eum exitum fore, ut uiólor feßus certamine nequaquâ par Anz tiocho futurus eßet.H.Tc prudentcr animaduerfa à maiorc,cu aßenfu minor frater quiép cum co crantaccepcrunnforor plurimum adiuuit,non confil{omodo,fcd ctiam prccibus.Itaq; coz fentientibus cunólis pace fadta Alcxandream rccipitur, nc multitudine quidem aduerfantc: quæ in bello no per obfidionem modo, fed etiam poßquàm àmeenibus abfeeßum cß, quia nihil ex Ægypto fubuehebatur, omnium rerum attenuata inopia erat.His cum lætari Antioz chum conuenienseßetjfi rcducendi cius caufa exercitum Ægyptum induxißet, quo fpcciofo titulo ad omneis Afiæ Si Græciæ ciuitates Icgationibus rccipicndis littcrisq^ dimittedis ufus crahadeo cß oßenfus,ut multo acrius infeßiustß aduerfus duos, quàm ante aduerfus unu pa rarer bellum.Cyprum extemplo claßem mifit: ipfe primo ucre cum excrcitu Ægyptû pctens in Cœlen Syriam proeeßit. Circa Rhinocolura Ptolemæi Icgatis agetibus gratias quod per eum regnum patrium recepißet,pctcntibuscj ut fuum munus tucretur, amp;nbsp;dicerct potius quid fieri uellet,quàm hoßis ex focio faólus ui atc^ armis agerct,refpondit:non aliter necç claßem rcuocaturum, neqj exercitum reduóturum, nifi ßbi Si tota Cypro Si Pelufio agrocp qui circa

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pelufiacum

Peîufîâcum odium Nili effet cederet : diemc^ præftituit, intra quam de conditionibus peta/ dtis rcfponfum acciperet * Poftquàm dies data indutqs præterqt, nauigantibus hoftio Nili ad Peluîîum per deferta Arabiæad Memphim incolebant, K ab cætcris Ægypttis partim 4 uoluntate partim metu, ad Alcxandriam modicis itineribus defcendit. Ad LeuGnem tranP greffo flumen t qui locus quatuor milia ab Alexandria abeft » legati Romani occurrerunf* Quos cû aduenientcis falutaffec,dextrâmcp Popilio porrigeret, tabellas ei Popilius fcriptum habcnteis tradit.atc^ omnium primum id legere iubet.Quibus perleótis, cum fe confideraru rum adhibitis amicis quid faciendum ßbi effet dixiffet: Popilius pro cætera afperitate animi uirga quam in manu gcrebatcircumfcripfi't regem,ac prius quàm hoc circulo cxccdaS,inquiC* redde rcfpófum fcnatui quod referam. Obftupefadtus tarn uiolenro imperio parumper cum hæfftaffet, Faciam, inquit, quod cenfet fenatus. Turn demum Popilius dextram rcgi taq/ quam focio atquc amico porrexit.Die deinde finita cum exceffiffet Ægypto Antiochusjega ti Concordia etiam autoritate fua inter fratres firmata, inter quos uix dum conucnerat, pars Cyprum nauigant: Si inde quæ iam uicerat prælio Ægyptias naues claffem Antiocho dimic runt. Clara ea per gentcis legatio fuit, quod hand dubie adempca Antiocho Ægyptus ha/ bcnti iam,redditumcp patrium regnum ftirpi Ptolemæi fuerat. Coss, eius anni ficut alteriuS . clarus confulatus infigni uióloria, ita alterius obfcura fama, quia materiam res gerendi non habuit.Iam primum cum legionibusad conueniendum diem dixit, non aufpicato templum intrauit: uitio diem didlam effe augures, cum ad eos relatum eft, decreuerunt. Profedtus irt Galliam circa Macros campos ad monteisSiciminam Si Papinum ftatiua habuitideinde cif caeadcmloca cum foctjsnominis Latini hibernabat. Legiones Romanæ,quoduitiodies exercitui ad conueniendum didta erat, Romæ manferant. Et prætores.præter C. Papirium Carbonem cuiSardinia euencrat,in prouincias iere:eum iusdicereRomæ(nam earn quoqp fortem habebat) inter ciues Si percgrinos patres cenfuerant. Et Popilius Si ea legatio quæi miffa ad Antiochum erat Romam redqnrettulit controucrfias inter reges fublatas effe,exer/ citumqj ex Ægypto in Syriam rcdudlum.Poft ipforum regum legati uenerunt: Antiochi le/ gati rcfercntcs omni uidtoria potiorem pacem regi quç fenatui placuiffet uifam,eumc^ baud (ecus quàm deorum imperio legatorum Romanorum iuffis paruiffc.gratulati deinde uidlo/ riam funt,ad quam ope fi quid impcratum foret adfuturu regem fuiffe.Ptolemæi legati com/ muni nomine régis Si Cleopatrægratias egerunt. plus eos S P Q R quàm parentibuS fuis, plus quàm drjs immortalibus dcbere : per quos obfidione miferrima liberati effent, re/ gnum patrium props amiffum recepiffent.Refponfum ab fenatu eft, Antiochum redtc atqj ordine feciffe quod legatis paruiffec,gratumcp id effe S P Q R. Regibus Ægypti Ptole mæo Cleopatræcp fi quid per fe boni commodity eueniffet, id magnopere fenatum laetariî daturumcp opcram, ut regni fui maximum fempcr præfidium pofitu effe in fide populi Rö/ mani ducant.Munera Icgatis ut ex inftituto mitteda curaret, C.Papirio prçtori mandatum, Littcræ deinde Macedonia allatæ.quæ uidtoriæ lætitiam geminarent : Perfea regem in pote/ ftatem confulis ueniffe.Dimiflîs legatis,difceptatum inter Pifanos Lunenfesé^ legatos: Pifa/ nis querentibus agro fe à colonis Romanis pelli, Lunenfibus affirmantibus eum de quo aga tur à triumuiris agrum fîbi affîgnatum effe. Senatus qui de fi'nibus cognofeeret ftatuerentep quinqueuiros mifit, Q.Fabium Buteonem.P. Cornelium Blafi'onem,T. Sempronium Mu/ fcam,L.Næuium Balbum,C. Apuleium Saturninu.Et ab Eumene Si ab Attalo, Si ab Athe næo fratribus communis legatio de uidtoria gratulatum uenit.Et Mafgabæ regis Mafiniff^ fi'lio Puteolis naucm egreffo præftofuitobuiam miffuscum pecunia L.Manliusquçftonqui Romam eum publico fumptu perduceret. Aduenienti extemplo fenatus datus eft, Is adule/ feens italocutuseft, utquæ rebus grata erant, gratiora uerbis faceret. Commemorauitquot pedites equitesqj.quot clephantos,quantum frumenri eo quadriennio pater fuusin Macedo niam mifît.Sed duas res ei rubori fuiffe,unam quod rogaffet eum per legatos fenatus quç ad bellum opus effcc,Si non imperaffet,alteram quod pecuniam ei pro frumento mififfet.Mafi/ niffam meminiffe regnum à populo Romano partum auclum^ Si multiplicatum haberci

76 ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D ï ö. ' 0^quot;^ I rr T ÄE' '

üfu regni contcHtum, Gi're dominium ÔC ius eorum qui dedcrinc cffc, Sumcrc imquc cófdcrn non fc rogareæquum ede : ncq] cmere ea ex fruótibus agri ab fedati quæ ibi proueniant. ld MafiniGæ fatis efle Ói fore^quod populo Romano lupcrcifct.Cum ijs mandatis à patrcpro/ fcótum.poftea confecutos cquites,qui deuiólam Macedoniam nuntiarcnt: gratulatumép fez natui iubercnt indicate, tantæ earn rem lætitiæ parti fuo ciTe,ut Romam uenire uelic loui^ Opt. Max. in Çapitolio factificate Si grates agcreiid, nifi molcllum fit, ut ei permittatur ab fcnatu pcterc. Rdponfum regulo eft : Facere pattern eius MafinifTam quod uirum gratum bonumq^ facere dcceat,ut prctiû honorcmcp debito bcneficio addat. Et populû Romanuni »ab eo bello punico forti fidclique opera adiutum. Si ilium faucntc regnum populo Romano 'adcptum:xquitatc fua poftca trium regum bellis dcinccps,omnibus tundtum oHicijs. Vidlo ria uero populi Romani lætari eum regem mirum no eße, qui foricm omné fortunæ regnitp: fui cura rebus Romanis immifcuiffet.Grates dqspropopuli Romani uidloriaapud fuospcz nates agcrct,Rom;e filium procoadlurum. Gratulatû quoq^ fatis fuo ac partis nomine elfe, Ipfum rclinquere regnum ôi Africa excedcrc,præterquàm quod illi inutile effet,non eße è rez * publica P R fenatû cenfere.pctenti Mafgabæ ut Hanno Hamilcaris filius ofpcs in locum exiz ■geret.Munera ex fenatus confulto emere regulo quæftor iuRus ex C pondo argenti. Si pro/ lèqui eu Puteolos,omnemcp fumptû quo ad in Italia effet præbcrc. Si duas naucs conducere quibus ipfe comitesép regis in Africa deueherentur: Si comitibus omnibus liberis feruisep ue 'ftimenta data.Haud ita multo poft de altero Mafiniffe filio Mifagcnc littcrçallate funnmift fum eu ab L, Paulo poft deuidtû Perfea in Africa cû equitibus fuis, nauigantédifpcrfa clafic in Hadriatico mari BrudiGû tribus nauibus ægrû dclarû. Ad eu cû qfdcm muneribus,quç da ta Romæ fratri eius etat.L.Sccrtinius quæftor brûdifiu miffusiiufiuscp curare ut ædes hofpiz

In quatuor urbanas tribus deferipri étant libcrtini,prætcr cos quibus filius quinquenni maior ex S C effet. Eos ubi proximo luftro cenfi' effent cenferi iuGcrunnÔ^ cos qui prardium prædiâ lie ruftica pluris fefterrium xx x milium habcrent,ccnfcndi ius fadfum eft. Hoc cura ita ferz uatum eßet, negabat Claudius fuffragq lationem iniuffu populi cenforem cuiquam homini, nedum ordini uniuerfo adimere poffe.Neqicnim fi tribu raouetc poftet, quod fit nihil aliud quam mutarciubcretribum,idcoomnibus V Si xxx tribubuscmoucrcpofte: id eft ciuiz tatem libertatcmcperipcre,non ubi cenfeatur finite,fed cenfu excludere.Hac intet ipfosdifee ptata:poftremo eö defeenfum eft, ut ex 1111 urbanis tribubus unä palam in atrio libertatis fortirentur,in quaomnes qui feruitutéfcruiffcntcóqccrcnt.Exquiïin.'i; forsexfit: in ca T.Grac ' chus pronuntiauit libertinos omneis cenferi placcrc. Magno ca res honori cenforibus apud fenatum fuit.gratiç adfx Si Sempronio.qui in bene cœpto pcrfcucraftcnÄ Claudio,qui non impediffct.Piures quam à fuperioribus, Si fenatu emoti funt, Si cquos ucndcrc iuffi : omnes fjdem ab utroq^ Si tribu temoti,SC ærarii faCtiineq; ullius quem alter notaret.ab altero Icuata ignominia.Pctentibus ut ex inftituto ad fartatcefta exigenda. Si ad opera qux locaffent pro/ banda,anni Si bimenfis tempus prorogarctunCn.Trcmcllius tribunus, quia Icctus non erat in fenatum,interceffit.Eodeanno C.Citcrciusxdcm in monte Albano dedicauit,quinqucnz nio poftep uouit.Flame Martialis inauguratus eft co anno L.Poftumius Albinus. Q.Ælio M.Iunio Coss.de prouincfjsrefcrcntibus,cenfucre patres duas prouinciasHifpaniam rurfus fieri,qux'una per bellum MacedonicurafuerattK Macedoniam Illyricuméçeofdcm L.Pauz lum,ôi L. Anicium obtincrc,donee de fentétia legatorum Si res bcllo turbafas,ôô ftatû alium eius regni forraando compofuiffent.Coss.Pifæ Gallia dccrct.x cura binis Icgionibus pediz tum,Sô cquitum quadringentcnis.Prætorum fortes fuerc,Q.Cafln urbana, M.Iuucntfi Talz ux inter peregrinos,Tib.Claudrj Neronis Sicilia,Cn.Fulur) Hifpania citcrionC.Licinfj Ner uxulterior. A. Manlio Torquato Sardinia obuenerat: ncqufjt ire in prouinciâ, ad rcs capitaz leis quçrendas ex S C retentus.Dc prodigfjs deinde nuntiatis fenatus eft cofultus.Ædcs dco rum penatiû in uelia decxlo tadla crat,5i in oppidoMincruio duxportxôimurialiquâtum* Anagnix terra pluerat,ôC Lanuuij fax in cxlo uifa erat.Et Calatiæ in publico agro M. Valez rius

L I B E R ' nbsp;nbsp;(\ V I N T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T'?

riusduis Romanus nunrîabat c foco fuo (anguine per triduum 6i cîuas nocflcs manafTc. Ob id maxime Xuiri libros adiré iufïi.fupplicationê in diem unû populo cdixerûr.SC b capris in foro facrificauerut ; ÔC alioru prodigioru caufa diem akerû fupplicatio circa omnia puluinaria fuit,Si hoftfjs maioribus facrifîcatû eft,ôi urbs luftrata. Inde quod ad honoré deum immor/ talium pertinereudecrcuit fenatus.ut quoniâ pcrduclles fuperati Perfeus Si Gétius reges cum Macedonia atc^ Illyrico in poteftate P R clïcnnut quâta dona Ap.Claudio,M.Scmpronio Coss.ob deuidtû Antiochû regê data ad omnia puluinariae(Tcnt,tanca Q.Ca(lius Si M.Iu' uentiusPrr.curarentdanda.Legatos deinde,quoiû defententia impp.L. PauIus,L. Anicius, cóponercnt res,decreuerunt:decem in Macedonia, quinq; in Illyricu.InMaccdoniam funt hi nominati. A.Poftumius Lufeus, C.Claudius, ambo cenforrj: C. Licinius Craffus collega in confulatu Pauli,tum prorogato imperio prouinciâ Galliâ habcbar.His cofularibus addidcre Cn.DomiciuÆnobarbu,Serg.Cornelium Syllam,L.Iuniû,C.Antiftiij Labeonem, T.Nu/ mifiû Tarquiniêfem,A.Tercntiû Varronem.in lllyricû aût hi nominati,P.Ælius Ligus con/ fularis,C.Cicereius,ôi Cn.Bxbius Pamphilus (hic priore anno, Ciccrcius multis anteannis Pr.fuerat)P. TerentiusTufciucicanus,P.Manilius.Moniri deinde Coss.à patribus, utquoni am akerû ex his fuccedere C. Licinio,qui legatus nominatus erat,in Galliâ oporteret : primo quoq; tempore prouincias aut compararent inter fe,aut fortirentur.fortiti funt.M.Iunio Pife obuenerunt (quem prius quàm in prouinciam iret, legationes qux undicp Romam gratula/ turn conuenerunt,introduccrein fenatum placuit)Q.Ælio Gallia.Cætcrû quanqua taies uiri mittcrentur,quorû de confîlio fperari potïet impp.nihil indignû ncc dementia, ncc grauitatc P R decreturos e(Te:tamcn in fenatu quoqj agitata eft fumma conGliorû, ut inrhoata omnia legati ab domo ferre ad imperatores poflent. Omniû primum liberos c(ïc placebat Macedo nas atep Illyrios,ut omnibus gentibus apparcret, arma P R non liberis feruitutem, fed cótra feruientibuslibertatemafferre: ut Si in libertatc genres que cnent,tutâ cam Gbi perpétuâmes fub tutela e(ïe : Si quæ fub regibus uiuerent, Si in præfcns tempus mitiores eos iultioresqûc refpedlu populi Romani habere fe : SC G quando bellum cum populo Romano regibus fuif/ fet fuis,exitum eiusuidtoriam Romanis,Gbi libertatem allaturum crcdercnt.Metalli quoque Maccdonici,quod ingens ucétigal erat, locationesque prædiorum ruflicorum tolli placebat. Nam neque Gne publicano cxerceri polTeiSC ubi publicanus cftâbi aut ius publicum uanum, aut libertatem foerjs nullam effe. Ne ipfos quidem Macedonas idem excrccre pofle: ubi in mediopræda adminiftrantibus ciTet,ibi nunquam caufas feditionum St certaminis defo/ re.Commune conGlium gentiseffet, ne improbum uulgus à fenatu aliquando libertatem fa/ lubri moderationi datam ,ad licentiam pertilentem traheret. In quatuor regiones deferibi MaccdoniamjUt fuum quæquc conGlium haberet, plaçait : S^ dimidium tributi quàm quod regibus ferre foliti erant,populo Romano pcnderc, Similia his in Illyricum mandata : cæ/ tera ipGs imperatoribus legatisque relieffa, in quibus præfens tradlatio rcrum certiora fubie/ étura erat conGlia. Inter multas regum gentiumSi populorum legationes Attains ka/ ter regisEumenis maxime conuertitinfcomnium oculos animosép.cxceptus cnimeftab his qui Gmul eo bello militauerunt, haud paulo benignius quàm G ipfc rex Eumencs ucnif/ fet. Adduxeranteum duæ in fpeciem honeffæ rcs, una gratulatio conueniens in ca uiéloria quam ipfe adiuuiffet : altéra querimonia Gallic! tumukus, Aducrtæque gladijs regnum in dubium adduélum effe, Suberat Si fccrcta fpes honorum pr.Tmiorumép ab fenatu,qua: uix falua pietate eius contingere poterant. Erant cnim quidam Romanorum quoque non boni autores, qui fpe cupiditatem eius eîicerentieamopinionemde AttaloSi Eumcnc Rom;B effc,tanquam de akero Romanis certo amico, akero ncc Romanis, nec PerG Gdo focio. Ita/ que uix ffatui poffe, utrum qua: pro fe, an qux contra fratrem petiturus effet, ab fenatu ma/ gis impetrabilia forent : adeo uniuerfos omn'a Si huic tribucrc, Si illi uero negate. Eoruni hominum ( ut res docuit ) Attalus erat, qui quantum fpes fpopondiffet cuperent, ni unius amici prudens monitiouelutfrenosanimo eiusgeftienti fecundis rébusimpofuiffct.Stra/ tius cum eo fuit medicus, ad id ip.fum à no fccuro Eumene Romam raiffus fpcculator rcrum . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G î qua:

78 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC. Q_ V I N T AE

quæ à fratrc agcrcntunmonitorquc fidus (i decedi fide uidiHetls ad occupatas fam aurcs folz lidtatumc^ iam animu cu ueniflct, aggreflus tempeftiuis teniponbus rem propè prolapfam reftituinalijs alia rcgna crcuifle rebus diccndo,regnum corum nouum, nullis ucturtis fundaz turn opibus fraterna flare concordia:quod unus nomen regium Si prçcipuum capitis infigne geratjomnes fratres régnent. Attalum uero,quia ætate proximus, quis non pro rege habcat: neqj eo folum quia tantas præfcntcs cius opes cernât, led quod baud ambiguu prope diem regnaturum cum infirmitate ætatcép Eumenis effet nullam ftirpem liberum habcntis(ncc dum enim agnouerat cum qui poftea regnauit)Quid attincret uim affere rei fua fpontc mox ad cum aduenturçC’Acccffiiîe etiam nouam tempeftatem regno tumultus Gallici,cui uixeon fenfu Si Concordia regum refifti queat. Si uero ad externum bellum domeftica feditio adrjeia tur, fifti non poffe: nec aliud cum nc frater in regno moriatur, fibi ipfi fpem propinquam regni erepturum.Si utraque gloriofa res effet,Si feruaffc fratri regnum Si eripuilfc, feruati taz men regni quæ iunefta pietati fit potiorem laudem fuiffc. Sed enimuero cum deteftabilis alte ra res Si proximaparricidio fit,quid ad dcliberationcm dubij fupereffeCVtrum enim partem regni petiturum effe,an totum erepturum'Tfi partem : ambo infirmos diflraólisuiribus. Si oz mnibus iniurijs obnoxios fore. Si totum,priuatum ne ergo maiorem fratrem, an exulem ilia ætate ilia corporis infirmitate,an ultimum mori iuffurumÆgregium enim utfabulis traditus impiorum fratrum euentus taceatur,Perfei exitum uidcri:qui ex fraterna cæde raptum diadc ma,in templo Samothracum. uelut præfcntibus dijs exigentibus pcenas, ad pedes uidtoris hoflis prortratus pofuerit.Eos ipfos.qui non illi amici,fed Eumcni infcfti,ftimulent cum,piez tatem coflantiamc^ laudaturos,fi fidem ad ultimu fratri præftitiffet.Hçc plus ualucrc in Atz tali animo.Itaque introduótus in lenatu,gratulatus ui(ff;oriam,Si fua mérita eo bello,fratrisfp (fi qua erant) Si Gallorum defedlionem,qu.T nupcr ingenti motu fadta crat,expofuic. Petrjt lit legatos mittetet ad eos, quorum autoritäre ab armis auocarentur. His pro regni utilirate editis mandatis.Ænum fibi Si Maroncam petqt. Ita dcflituta eorum fpc, qui fratre accufato partitionem regni petiturum crediderant,curiam exceffît. V t raro alias quifquam rex aut priz uatus,tanto fauore tantoq? omnium affenfu eft auditusiomnibus honoribusmuncribusque Si prxfens eft cultus, Si proficifeentem profecuti funt. Inter multas Afiæ Græciæque lez gationes, Rhodiorum maxime Icgati ciuitatem conuerterunt. Nam cum primo inuefte candida uifi effènt, quod Si gratulantcisdcccbat, Si, fi fordidam ueftem habuiffTcnt, lugenz tium Perfei cafum præbere fpcciem potcrantipoflquàm confulti ab Marco lunio confule pa/ tres,ftantibusincomitiolegatis, an locum Lautiam fenatumquedatent,nullum hofpitaz le ius in ijs feruandum ccnfucrunt : egreffus è curia conful, cum Rhodrj gratulatum fc de uiz dtoria purgatumqueciuitatis ctimina dicentes ueniffe, petiffent ut fenatus fibi darctur, proz nuntianfoerjs Si amicis,Si alia comiter arque hofpitaliter præftare Romanos,Si fenatum daz te confueffe:Rhodios nonita meritos cobello,ut amicorum fociorum numéro habcndi fint. His auditis proftrauerunt fe omnes humi,confulcmqùe Si cundtos qui aderantorantes, ne noua falfaquc crimina plus obeffe Rhodrjs æquum cenferent, quàm antiqua mérita quoz rum ipfi teflcs effent. Extcmplo uefte fordida fumpta domos principum cum precibus ac laz crymis circumibant, ôtantes ut prius cognofeerent caufam quàm condemnarentur. Marz eus luuentius Talua prætor cuius inter ciues Si peregrinos iurifdidlio crat, populum aducrz fus Rhodios incitabat : rogationcmqùe promulgauerar, ut Rhodijs bellum indiccrctur, Si ex magiftratibus eiusanni deligerenr qui ad id bellum cum claffe mitteretur, fe cum fpez rans futurum eff'e. Huie aeffioni Marcus Antonius Si Marcus Pomponius tribuni plcbis ad uerfabantur. Sed Si praetor nouo maloque exemplo rem ingreffus crar, quod ante non conz lulto fenatu, non confulibus certioribus fadtis, de fua unius fententia rogationcm fcrrcnuclz Icntiuberentne Rhodqs bellum indici: cum anteafempcr prius fenarusde bcllo confultus effet, deinde ad populum latum.Si tribuni plcbis: cum ita traditum effet nc quis prius interz cedcrct legi, quàm priuatis fuadendi diffuadendique legem poteftas fadta effet : coque perz fiepe cueniffet, ut qui non profeffî effent fe interceffuros, animaduerfis uitqs legis ex ratione diffuadcnz

L r B E-R- Q, V I N T V s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7?.

diflaadenti’ütnj’ntercederenuöi qui ad intcrccdendum ueniflent, defiflercnt uidti autoritati/ busfuadentiutn legem .Tum interprætorem tribunosc^ omnia intempeftiue agendi ccrta/ men erat. Tribuni feftinationem prxtoris ante tempus intcrcedendo in aduentum im/ peccauerimus ne adhuc dubium cft,pœnas ignominias omnes iam patimur. Antca Cartha, ginienfibus uiótis.Philippo Antiocho fupcratis,cum Romam uenilTemus.ex publico hofpiz tio in curiam gratulatum uobis Patres confcripti ex curia in Capitolium ad deos ueftros do na ferentesmunc ex fordido diuerforio uix mercede recepti,ac propè hoftium more extra urz bcm manere iuflian hoc fqualore ucnimus in curiam Romanam Rhodij.quos prouincijs nu per Lycia atque Caria,quospræmqs atquc honoribusampliflimis donaftis. Et Maccdonas Illy riosc^ liberos efle,ut audimus, iubetis, cum feruierint antcquàm uobifcum bellarcnt ( nec cuiufquam fortunæ inuidemus, immo agnofcimus clementiam populi Romani ) Rhodios qui nihil aliud quàm quicuerunt hoc bcllo, hoftcs ex focijs fadturi eftis C Certe quidem uos eftis Romani, qui ideo Felicia bclla ueftra eflc, quia iufta Fint præ uobis fern's : nec tarn exitu corum quod uincatis.quàm principr)s,quod non fine caufa fufcipiatis, gloriamini. Mcflana in Sicilia oppugnata.Carthaginienfes: Athenæ oppugnatæ, ÔC Græcia in feruitutcm petita* Si adiutus Annibai pecunia auxilrjs Philippum hoftcm fecerunt. Antiochus ipfe ultro, ab Ætolis hoftibus ueftris accerfitus, ex Afia da FTc in Græciam traiecit : Demetriade amp;nbsp;Chalciz de amp;nbsp;faltu Thcrmopylarum occupato,de ponefiTione impcrij uos deijcere conatus.Cum Per feo,focr) ucftri oppugnati, alqinterfedhi rcguli principescp gentium aut populoru, caufa beiz li uobis fuerc. Quem tandem titulum noftra calamitas habitura eft,fi pehturi fumus C Nonz dum fegrego ciuitatis caufam à Polyarato Si Dione ciuibus noftris.S: rjs quos ut traderemus. uobis adduximus. Si omnes Rhodq æque noxrj cffemus, quod noftrum in hoc bello crimen effet C Perfei partibus fauimus, amp;nbsp;quemadmodum Antiochi Ph ilippiep bello,pro uobis adz uerfus reges,(ic nunc pro rege aduerfus uos ftetimus.Qucmadmodum folearaus focios iuuaz re,Si quàm impigre capefferc bclla,C.Liuium, L.Æmilium Rcgillum interrogate, qui claffiz lt;nbsp;bus ueftris in Afia præfuerunt. Nunquam ueftræ naucs pugnauere fine nobis : noftra claflc pugnauimus femel ad Samum ,iterum in Pamphylia aduerfus Annibalem imperatorem: quæ uidloria nobis eo gloriofior eft, quod cum ad Samum magnam partem nauium aducr Ta pugna Si egregiam iuuentutem amififtcmus,ne tanta quidem clade territi, itcrum aufi fuz mus regiæclafti ex Syria uenienri obuiam ire. Hæcnon gloriandi caufa retuli,ncque cnim ca nunc noftra eft fortuna : fed ut admonerem quemadmodum adiuuarc focios folercnt Rhoz drj. Prxmia Philippo Si Antiocho deuidtis ampliftima accepimus à uobis. Si quæ ueftra nunc eft fortuna detim benignitate Si uirrute ueftra, ca Perfei fuiflet, Si præmia pctitum ad uidtorem regem ueniftemus in Maccdoniam , quid tandem dicercmus C Pecunia ne à nobis adiutum, an frumento C auxilqs terreftribus an naualibus C Quod præfîdium tenuiftenos* . Vbi pugnafle,aut fub illius ducibus,aut per nos ipfoscSi quæreret, ubi miles nofter, ubi naz uis intra præfidia fua fuiftet, quid refponderemus C Caufam fortafte diccrcmus apud uicftoz rem, quemadmodum apud uos dicimus. Hoc enim legatos utroep de pace mittendo confez cuti furaus.ut ne ab utraque parte gratiam inircmus, ab altera ctiam crimen Si periculum eft fct.Quanquam Perfeus uere obijeeretjid quod uos non poteftis Patres conferiptimos princiz pio belli mififte ad uos legatos,qui pollicerentur uobis quæ ad bellum opus eftentmaualibuS armis.iuuentutc noftra,ficuc prioribus bellis,ad omnia paratos fore, ne præftarcmus per uos ftetit,qui de quacunque caufa turn afpernati noftra auxilia eftis. Neque fccimus igitur quicz quam tanquam hoftes, neq; bonorum fociorum defuimus ofticio,fcd à uobis prohibiti præz ftare fuimus. Quid igiturCnihifne fadtum neque didlum eft in ciuitate ueftra Rhodrj quod nolleris,quo merito oftenderetur populus RomanusC Hine iam non quod fadlum eft defenz furus fummo adeo infanio,fed publicam caufam à priuatoru culpa fcgrcgaturus.Nulla cnim eft ciuitas quæ no Si improbos ciucs aliquando,ôi imperita multitudine femper habcat.Etia apud uos fuifte audiui,qui aftentado multitudini graifaren^Sd feceflifte aliquado à uobis pie

8o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C. Ql V I N T AE

bcm, ncc in poteftate ueftra rempub.fuifle, Si hoc in hac tam bcnc morata ciuitatc accidere potuit, mirari quifquam poteft aliquos fuiflc apud nos, qui rcgis amicitiam petentcs plcbem noftrâconfilqsdeprauarent C qui tarnen nihil ultra ualuerunt,quàm ut in onicio ceflarcmus. Non prætcribo id,quod grauilTimum eft in hoc beno,crime ciuitatis noftræ. Legatos eodcm tempore ad uos K ad Perfea de pace mifimus, quod infelix confilium furiofus ( ut poftea audiuimus)orator ftukiflimum feciuquem fic locutum conftat, tanquam C.Popilius legatus Romanus,quern ad fummouendosa belloAntiochum Si Ptolemæum reges mififtis,loque/ tetur.Sed tarnen ca fiuefuperbia.fiue ftultitia appellanda eft, eadem qux apud uos Si apud Perfea fuit.Tam ciuitatium quàm fingulorum hominu mores funugentes quoqj aliæ iracun/ dæ aliæ audaces, quædam timidæ.in uinum , in ucncrem proniorcs aiiæ funt. Athenienfiura populum fama eft celerem Si fupra uires audacem efte ad conandum:Laccdæmoniorum cun ïftatorem Si uix in ca quibus fîdit ingredientem. Non ncgaucrim Si totam Afiæ regionê ina lîiora parère ingenia,ôi noftrorum tumidiorem fermonem efte,quod excellere inter finitimas ciuitates uideamunôi id ipfum non tam uiribus noftris,^ ucftris honoribus ac iudicijs.Satis quidem Si tune in præfentia caftigata ilia legatio erat, cum tam trifti refponfo ueftro dimif/ fa.Si turn parum ignominiæ penfum eft, hæc certe tam miferabilis ac fupplcx legatio, etiam infolcntioris quàm ilia fuit, legationis fan's magnum piaculum effet. Superbiam, uerborum præfertim,iracundi oderunt, prudentes irriderent, utiqj G inferioris aduerfus fuperiorem eft: capitait pœna nemo unquam dignam iudicauit. Id cnim uero pcriculum erat, ne Romanos Rhodq contemnerent: etiam deos aliqui uerbis ferocionbus increpant, nec ob id quenquam fulmine ieftum audimus.Quid igitur fuperat quod purgamus,fi nec faótum hoftile ullum noz . ftrum eft, uerba tumidiora legati oftenGonem aurium non perniciem ciuitaris merueruntf Voluntatis noftræ tacite uelut litem æftimari ucftris inter uos fermonibus audio P Ctfauiffc nos régi ÔC ilium uincerc maluifTcddeo bello perfequendos effe credunt.Alt) ueftrum.uoluifte quidem nos hoc,non tarnen ob id bello perfequendos efte: ncque moribus,neque legibus ub lius ciuitatis ira comparatum eft'e,ut G qui uellet inimicum perirc, ut G nihil fccerit quo id fiat, capitis damnetur.His qui nos pœna non criminc libérant,gratiam quidem habemustipfi no bis hanc dicimus legcm,G omnes uolumus quod arguimur, non diftinguimus uoluntatem à fadlo.omnes pîecftamur.Si ali) principum noftrorum uobis,altj régi fauetunnnon poftulo ut propter nos, qui partium ueftrarum fuimus, regis fautorcs falui fint. Illud dcprccor, ne nos propter illos pereamus. Non eftis uos illis infeftioresquàmciuitas ipfa : Si hoc qui feiebant, plerique eorum aut profugerunt,aut mortem fibi confciuerunt : ali) damnati à nobis in pote/ ftate ueftra erunt Patres confcripti.Cæteri Rhodij,ficut gratiam nullam meriti hoc bello, ita ne pœnam quidem fumus. Priorum noftrorum benefadtorum cumulus, hoc quod nunc cef/ fatum in ofticio eft,explcat. Cum tribus regibus geflîftis bella per hos annos : ne plus obfit nobis quod uno bello cefîauimus, quàm quod duobus bellis pro uobis pugnauimus. Phi/ lippum Antiochum Perfea tanquam treis fententias ponite. duæ nos abloluunt : una dubia eft,ut grauior fit.Illi de nobis fi iudicarenc,damnati effemus.uos indicate Patres confcnpti,fic Rhodus in terris, an funditus deleatur. Nó enim de bello deliberatis Patres confcripti,quod inferre poccftis,gercre non poteftis,cum nemo Rhodiorum arma aduerfus uos laturos fit.Si perfeuerabitisin ira,tcmpusà uobis pctemus,quohanc funeftam Icgationcm domum refera mus:omnia libera capita,quidquid Rhodiorum uirorum fœminarum cft,cum omni pecunia noftra nauesconfeendemus: ac relidbs penatibus publicis pnuatist]^, Romam ueniemus : Si omni auro argento, quicquid publici,quicquid priuati eft, in comitio in ueftibulo curiæ uc/ ftræ cumulato,corpora noftra coniugumcp ac liberoru ueftræ poteftati pcrmittcmus,hic paft furi quodeunque patiendum erit : procul ab oculis noftris urbs noftra diripiatur, incendatur, ’ Hofteis Rhodios efte Romani indicate poftuntæft tarnen Si noftrum aliquod de nobis iudi cium,quod nuquâ iudicauimusnos ucftros hofteis,nec quicquâ hoftilc,etiamfi omnia patie/ mur,faciemus.Secundu talem orationé uniuerfi rurfus prociderunt,ramosép olcç fuppliccs ia ôtâtes tandé excitati curia exceflerût.Tunc ièntentiæ interrogari cœptæ.lnfèftiftimi Rhodijs

LIBER lt;X,V r N T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g| •

erantqüi confules prætoresûe aùt legati geflerant in Macedonia bellum.Pluritnß caafam eo rum adiuuit M.Portius Cato,qui afper ingenio turn lenem mitcmcp fenatorem egit. Nó inz feram fimulachrum uiri copiofi quæ dixerit referendo : ipiius oratio fcripta extat, Originum quinto libro inclufa.Rhodqs refponfum ita redditu eft,ut nee holies fierent,nec focrj permaz nerent.Philocrates Si Aftymedes principes legationis erant.partem cum Philocrate renutiaz re Rhodum legationem placuit.partem cum Aftymede Rpmæ fubfifterc,quæ agerentur feb ret,certioresc]^ fuos faceret.In prçfentia deducere ante certam diem ex Lycia CariatÇ iufleruC præfeôtos.Hæc Rhodum nuntiata,quæ per fe triftia fuiflent : quia maioris mali leuatus erac timor,cum bellum timi*iflent,in gaudium renuntiata uerterunt. Itat^ extempio corona x X milibus aureorum decreuerunt:Theodotum præfeôlum claffis in earn legationem miferunt* Societatem ab Romanis ita uolebant peti, ut nullum de ea re feitum populi fieret aut litteris mandaretur; quod nifi impetrarent, maior repulfis ignominia effet. Præfedli claffis id uniua eratius, ut agere de ea re fine rogatione ulla perlata poffet. Nam ita per tot annos in amiciz ria fucrantjUt fociali fœdere fe cum Romanis non illigarent: ob nullam aliam caufam, quam ne (pern regibus abfeiderent auxilq fui.fi cui opus effet,neu fibi ipfis fruólus ex benignitate Si fortuna eorum percipiendi, Tuncutiqj petenda focietas uidebatur, non quætutioreseosab alqs faceretmec enim timebant quenquam præter Romanos, fed quæ ipfis Romanis minus fufpedtos. Sub idem ferè tempus Si Caunrj defeiuere ab his, Si Mylaffenfes Euromenfium oppida occuparunt. Nó ita fraóli animi ciuitatis erant,ut nó fentirent,fi Lycia Si Caria adem ptæ ab Romanis forent, cætera aut feipfa per defcótioncm liberarent, aut à finitimis occupaz rentur: includi fe infulæ paruæ Si fterilis agri litoribus,quæ nequaquam alere tantæ urbis poz pulum poffet, Miffa igitur iuuentute propere SC Caunios, quanquam Cybiratarum afciuez rant auxilia,coëgerunt imperio parère: Si Mylaffenfes Alabandenosqûe, qui Euromenfium prouincia adêpta,ad ipfos coniunôto exercitu uenerunt,circa Orthofiam acie uicerunt.Dum hæc ibi,alia in Macedonia,alia Romæ geruntur,interim in Illyrico L. Anicius rege Gentio,ß cut ante dióhum eft,in poteftatem redadto, Scodræ quæ regia fuerar præfidio impofito Gaz binium præfecit-.Rhisoni Si Olcinio urbibus opportunis C.Licinium.Præpofitis his Illyrico cum reliquo exercitu in Epirum eft profcótus. Vbi prima Phanota ei dedita, tota multitudiz ne cum infulis obuiam effufa.Hic præfidio impofito,in Moloflidem tranfgreffus: cuius omni bus oppidis præter Paffaronem Si Tegmonem, Si Phylacen,6i Horreum receptis, primum adPaffaronem ducit. Antinous Si Theodorus principeseius ciuitatis erant, infignes Si fauoz rePerfei Si odio aduerfus Romanos, fjdem uniuerfæ genti autores defeifeendi ab Romanis» Hi confeientia priuatæ noxæ,quia ipfis nulla fpes ueniæerat, ut communi ruina patriæ oppri merentur clauferunt portas,multitudinem ut mortem feruituti præponerent hortantes. Nez mo aduerfuspræpotenteis uiros hifeere audebat.Tandem Lheodotus quidam nobilisSC ipfe adulefcens, cum maior à Romanis metus timorem à principibus fuis uiciffet: quæ uos ra bies, inquit, agitat, qui duorum hominum noxæ ciuitatis acccftionem facitis C Equidem pro patria qui letum oppetiffent fæpe fando audiui, qui patriam pro fe perire æquum cenferent hi primi inuenti funt.Quin aperimus portas. Si imperium accipimus quod orbis terrarum ac cepitC Hæc dicentem cum multitudo fequeretur, Antinous Si Theodorus in primam ftatioz nem hoftium irruperunt, atep ibi offerentes fe ipfi uulneribus interfeóti: urbs dedita eft Roz manis.Simili pertinacia Cephalonis principis claufum Tegmonem, ipfo interfeóto per dedi tionem recepit.Nec Phylace nec Horreum oppugnationcm tulerunt. Pacata Epiro diuifisep in hiberna copqs per opportunas urbes,rcgreffus ipfe in Illyricum,Scodræ,quô quinq^legaz ti ab Roma uenerant,euocatis ex tota prouincia principibus conuentum habuit. Ibi pro triz bunali pronuntiauit de fententia confilq, S P C^R Illyrios effe liberos inhere, præfidia ex omnibus oppidis arcibus Si caftellis fefe deduólurum:non folum liberos,fed ctiam immunes fore Iffenfes Si Taulantios, Daffaretioru Tiruftaras Inittas Olciniatas,quod incolumi Genz tio ad Romanos defeciffent. Daorfeis quoep immunitatem dare, quod relidlo Carauantio ojm armis ad Romanos tranfiffent. Scodrenfibus Si Daffarenfibus Si Selepitanis cæteriscp

Sx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■* 'Ï5 TE C.' quot;lt;Vv I ÏJ T Aë' ■gt;

lllyrijs ucóli'gal ditnidium cius quod régi pendifTent.Inde in tres partes îllyricu diûiGt.utlanf cam fccit quç fupradióta cft,alteram Labeatasomneis,tcrtiam Agrauonitas,amp; Rixonitas,ÔC Oiccratinosaccolasc^ corû.Hac formula didta in lllyrico, ipfe in Epiri Paflaronem in biber/ na redqt.Dum hæc in lllyrico gcruntur, Paulus ante aducntum decem legatorum Q, Maxiz mum filium iam ab Roma rcgreflum ad Æginium Si Agafias diripiendas roittit ; AgaHas quod cum Martio Cos.tradiddfenturbcm, petita ulrro locietate Romana, defccerantrurfus ad PerfeaÆginiennum nouum crimen erat. Famæ de uiôtoria Romanorum fîdem non ha benteSjin quofdam militum urbem ingrcHos hoftilitcr fæuierant. Ad Æniorum quoqj hoftt liter urbem diripiendam L.Poftumium mifît,quod pcrtinacius quàm finitimæ ciuitates in ar misfuerant.Autumni ferè tempus erat,cuius temporis initio circumeundam Græciam, uifcti I daep quæ nobilitata fama magis auribus accepta funt quàm octilis nofcuntur,ut Patuit: pi æ/ pofito caftris C.Sulpicio Gallo,profcd;us cum haüd magno comitatu,tegentibus latera Sei/ pionc fîlio Si Athenæo Eumenis regis fratre, per Theflaliam Delphos petit inclytum oracuz lum. Vbi facrifi'cio Apollini fadto, inchoatas in ueftibulocolumnas, quibus impofîturi fta/ tuas regis Perfei fuerant, fuis ftatuis uiôtor deftinauit. Lèbadiæ quoqj templum louis 1 ro/: phonis adrjt: ibi cum uidiflet os fpecus, per quod oraculo utentes feifeitatû deos defeendunt, iacrificio loui Hercynnæcp faôl:o,quorum ibi templum cft,Chalcidem ad fpecftaculum Euri/ pi, æuoep ante infulæ ponte continenti iunôlæ defeendit. A Chalcide Aulidem traicit trium milium fpatio diftantem,portum inclytum ftationc quondam mille nauium Agamemnoniç claflîs.Dianæc^ templummbi nauibuscurfum ad Troiam, filia uidtima aris admota rex ille regum pctijt.Indc Oropum Atticæ uentum eft,ubi pro deo uates Amphilochus colituntcm plumép uetuftum cft fontibus riuisé]^ circa amœnum. Athenas inde, plcnas quidem Si ipfas ùetuftate famæ, multa tarnen uifcnda'habentcis:arcem, portus, muros Pircum urbi iungen/ tcis.naualia magnorum imperatorum.fimulacra dcorum hominumq? omni genere ôi mate/ fiæ ôi artium infîgnia. Sacrifîcio Mineruæ præfîdi arcis in urbefadlo profedtus, Corinrhum altcrd die peruenit. Vrbs erat tune præclara ante excidium, arx quoque Si ifthmus præbuere fpedlaculumtarx inter omnia in immancm altitudinem édita, featens fontibus: ifthmus duo maria ab occafu Si ortu folis fînitima artis faucibus dirimens. Sicyonera inde Si Argos nobiz les urbes adininde haud parem opibus Epidaurum, fed inclytam Æfculaptj nobili tcmplo: quod V milibus paftuum ab urbe diftans, nunc ueftigrjs reuulforum donorum, turn donis diues erat,quæ remediorum falutariu ægri mercedem facraucrant deo. Inde Lacedæmonem adit,non operum magnificentia,fed difeiplina inftitutisép mcmorabilem: undc per Mégalo/' polim Olympiam afeendit. Vbi Si alia quidem fpedtanda uifa,ôi loucm uelut prçfentcm in/ tuens motus animo eft.Itaq; haud fccusquàm fiin Capitolioimmolaturuscftct,facrifîcium ' amplius folito apparari iuffit.Ita peragrata Græcia,ut nihil eorum, quæ quifquc Perfei bello ' priuatim aut publice fenfiftct.inquircret, ne cuius metu follicitaret animos fociorum : Dcmc/ triadem cum rcuertit,in itinere fordidata turba Ætolorum occurrit. mirantiq? Si percuneftan/ ti quid eftct,defertur D L principes ab Lycifeo Si Tifi'ppo circumfcfto fenatu per milites Ro/ manos miftos à Bebio præiîde interfedtos : alios in exilium aeftos cfte : bonai^ eorum qui in/ terfeefti effent Si exulum poftîdcrc qui arguebant. luftïs Amphipolim adeffe, ipfe conuento Cn. Oôlauio Demctriade, poftquàm fama accidit traieciffe iam marc x legatos, omnibus àlfjs omiftîs Apolloniam ad cos pergit. Quo cum Perfeus obuiam Amphipoli nimis foluta euftodia proceftiftet(id dici iter eft)ipfum quidem benigne allocutus eft:cæterum poftquàm in caftra ad Amphipolim ucniugrauiter increpuifte traditur C.Sulpicium: primû quod Perz fea tam procul à fe uagari per prouinciam paftus eft: deinde quod adeo indulfiftct militibus, utnudare tegulis muros urbisad tegenda hibernacula fua patererur: referriep tegulas Si refar tiri teôta ficut fuerant iuffit. Et Perfea quidem cum maiore fîlio Philippo traditos A. Poftu/ mio in euftodiam miiîf.filiam cum minore fîlio à Samothrace accitos Amphipolim,omni li/ bcrali cultu habuit.Ipfe ubi dies uenic,quo adefte Amphipoli denos principes ciuitatium iuf/ ferat, litterasc^omneisquæubiqîdepofitæcflentamp;pccuniam rcgiamconfern,lt;um x Icga/

LIBER lt;X V I N T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8^

tis circumfufa omnî mukttudfne Macedonum in tribunali confedit. AHuetis regio imperiö tarnen nouum forma terribilem præbuit tribunal, fummotor aditus,præco, accenfus, initiera omnia oculis auribuscj^,quæ uel focios nedum hofteis uiôtos terrere poiîent.Silcntio per prç conem faólo, Paulus Latine quæ fenatui quæ fibi ex conGlq fententia uifa ciTent pronuntia/ uit:ca Cn.Odtauius Pr.(nam ÔC ipfeadcrat)interpretata ferraone Grçco referebat.Qmniuni primum liberos efife iubere Maccdonas,habcnteis urbes eafdé agrosq;, utentes legibus fuis* annuos creanteis magillratus: tributum dimidium eius quod pependiflent rcgibus pendere P R.Deinde in il 11 regiones diuidi Macedoniam. unam fore ÔC prima partem, quod agri inter Strymonem Qi Nelfum amnem iittacccfTurum huic parti trans Neflum ad oriente uer/ fum,quà Perfeus tenuiflet uicos caftella oppida,præter Ænum ôi MaroneâôC Abderattrans Strymonem autem uergentia âd occafum Bifalticam omnem cum Heraclea quam Sinticcti appellant.Secundam fore regionem quam ab ortu Strymo amplelt;ftereturamnis,prçter Siri ticen Heraclcam Si Bifaltaàtab occafu quà Axius terminaret fluuius,additis Pæonis qui pro/ pe Axium flumen ad regionem orientis colerent. Tertia pars faóla,quam Axius ab oriente^ Peneus amnis ab occafu, cingunriad feptentriortem Bora mons obrjcitur, adiedla hüic parti regio Pæoniæ,quà ab occafu præter Axium amnem porrigif-Edeifa quot^ Si Bereça eodetti conceflerunt. 1111 regio trans Boram montcm.una parte confinis Illyrico,altera Epiro.Ca/ pita regionum ubi concilia fîcrcnt,primæ regionis Amphipolim.fecundaj Theifalonicen, ter tiæ Pellam,quartæ Pelagoniam fecit.Eo concilia fuæ cuiufq^ regionis indici, pccuniam confer* ri,ibi magiftratus creari iuifit.Pronurttiauit deinde,neqj connubium,nec^ commercium agrd rum .'cdificiorumq^ inter fe placere cuiquam extra fines regionis fuæ eife. Metalla quoq? auri atque argenti non exerceri : fern Si ^ris permittituedtigal exercentibus dimidium eius impo/ fitum quod pependiflent regi.Et fale inueôto uti uetuit.Dardanis repetétibus Pæonia, quod Si fua fuiflet,ôê continens eflet finibus fuis,omnibus dare libertatem pronuntiauit,qui fub re/ gno Perfei fuiflent.Pofl: non impetratam Pæoniam,falis comertium dédit: tertiæ regioni inl perauit utStobos Pæoniæ deueherent.pretiumcp ftatuit.Naualem materiam Si ipfos cæde te,Si alios pati uetuit. Regionibuâ, quæ affines barbaris eflent : excepta autem tertia omnes erant:permi(ît ut præfidia armata in finibusextremis haberent. Hæcpronuntiatâ primo die conuentus,uaric aflecerunt animos. Libertas præter fpem data arrexit, Si leuatum annuu uc/ dligal’.regionacim cômercfjs interruptis ita uideri laceratatanquam animalia in artus alterutri alterius indigenteis diftraefla : adeo quanta Macedonia eflet, quàm diuifui facilis. Si à feipia quçc^ contempta pars eflet,Macedortes qdoqj ignorabât. Pars prima Bifalras habet fortiflî inos uirosCtrans Neflum amnem incolunt,K circa Strymoriem)amp; multas frugum proprieta/ tes,6Cmetalla,ôiopportunitatem Amphipôlis,quæ obieôta daudit omnes ab oriente foieinl Macedoniam aditus. Secunda parscclcberrimas urbes Theflalonicen Si Caflandriâ babeti ad hoc Pallenem fertilem ac frugiferam terrarn; maritimas quoep opportunitates ei præbcnt portusad Toronem ac montera Athô(Æncæ uocant hunc)alfjad infulara Eubœara, alfjad Hcllefpontum opportune uerfi. Tertia regio nobileis urbes Ëdeflara Si Berœara, Si Pellam habet, Si Vettiorura bellicofara gétem,incolas quoq; perraultos Gallos Si Illyrios irapigroâ cultores.Quartara regionem Eordei Si Linccftæ,ôi Pelagoncs incolunriiundla his Atintanial Si Stymphalis Si Elimiotis. Frigida hæc omnis durat'p cultu Si afpera plaga cfl::cultorij quo/ que ingénia terræ fimilia habetTerociores eos Si accolæ barbari faciunt, nûc bello cxcrcentcsi nunc in pace mifeentes ritus fuos.Diuifæ itaep Macedoniæ partium ufibusfeparatis, quantâ uniuerfos teneat Macedonas formula ditfla.cum leges quoqj fe daturu oftcndiflct.Ætoli de/ inde citati, in qua cognitione magis utra pars Romanis utra régi fauiflet quæfitum eft.quàml utri feciflent iniuriam autaccepiflenuNoxa liberati interfcdlores, exilium pulfisæque ratum fuitac mors interfedtis.A.Bæbiusunuseft damnatus.quod milites Romanos præbuifletad minifterium cædis.Hic euentus Ætolorum caufæ,in omnibus Grçciæ gentibus populis^-eri rum qui partis Romanorum fuerant,inflauit ad intolerabilem fuperbiâ animosiSi obnoxioâ pedibus eorum fubiccit, quos aliqua parte fufpicio fauoris in regem contigerat. Tria genera

principLim in dui’tatibuscrât: duo quæadulando aut Romanorum imperium aùt amicin^ni regum fibi priuatim opesopprcflîs faciebant ciuitatibus : medium unum utrique generi ad/ uerfum libertärem Si leges tucbatur.His ut maior apud fuos caritasjta minor apud externos gratia erat.Secundis rebus eiati Romanorum partis cius fautores,foli turn in magiftratibus. Joli in legationibus erant.Hi cum frequentes Si ex Peloponnefo Si ex Boètia.ôC ex alfjs Græ/ ciæ concilqs adeffent, impleuere aures decem legatorum : non eos tantum, qui fc propalàm per uanitatem iaólaflent tanquam hofpites Si amicos Perfei, fed multo plures alios ex occul/ to fauifTe: rcliquos per fpeciem tuendæ libertatis in coeilnsaduerfus Romanos omnia inQru/ xifle: nee aliter cas manfuras in fide genres, nifi fraôtis animis partium, aleretur confirmare/ turcp autoritas eorum, qui nihil prætcr imperium Romanorum expedtarent. Ab his editis nominibus.euocatis litteris imperatoris ex Ætolia Acarnaniaép amp;nbsp;Epiro Si Boëtia, qui Ro/ mam ad caufam dicendam fequerentur : in Achaiam ex decem legatorum numéro profedti duo,C.Claudius,SC Cn.Domitius,ut ipfi ediclo cuocarcnt. Id duabus de caufis fadtum:una quod fîduciæ plus animorumep eile Achæis ad non parendum credebant, Si forfitan etiam in periculo fore Callicratem Si cæteros criminû aurores delatoresq?. altera cur præfentcs euo/ tarent caufa crat:quod ex alrjs gentibus principum litteras deprenfas in commentarijs regqs habebantan Acheis cæcum erat crimen, nullis eorum litteris inuentis. Ætolis dimiifis, Acar/ nanum citata gens:in his nihil nouatum.nifi quod Lcucas exempta cft Acarnanum concilio. Quærendo deinde latius,qui publice aut priuatim partium regis fuiflent,in Afiam quoq; co gnitionem extendêrcrôd ad Antififan in Lesbo infuladirucndam,traduccndos Mcthymnatn Antilïæos, Labconem miferunt : quod Antenorcm regium præfeclum, quo tempore cum lembis circa Lesbum eft uagatus, portu receptum commeatibus iuuiffent. Duo fecuri per/ euffi uiri infignes : Andronicus Andronici filius Ætolus, quod patrem fccutus arma contra populum Romanu tuliflef.ôC Neo Thcbanus,quo autorc focietatem cum Perfeo iunxcrant, His rerum externarum cognitionibus interpofius, Maccdonum rurfus aduocatum côcilium. pronuntiatum quod ad flatum Macedoniæ pertinebat, fenatores quos Synedros uocant le/ gendos efife, quorum confilio refpublica adminiftrarctur. Nomina deinde funt recitata prin/, cipum Macedonum , quos cum liberis maiohbus quàm X v annos natis præccdere in Ica/ liam placeret. Id prima fpccie fæuum, mox apparuit multitudini Macedonum pro libcrtate fua efle fadtum. Nominati funt enim regis amici purpuraticß duces cxercituum, præfeôti na/ uium.aut præfidiorû,fcruirc régi humilitcGalfis fuperbe iraperare afructi:prædiuitcs alfi, alq quos fortuna non æquarent his fumptibus pares:rcgius omnibus uidlus ueft itusép.nulli ciui/ lis animus ncq; legum neque libertatis æquæ patiens.Omnes igitur qui in aliquis minifterfis rcgfjs etiam qui in minimis legationibus fuerant, iuflî Macedonia excedcrc, atque in Italiam iretqui non paruiflet imperio,mors denuntiata. Leges Macedoniæ dédit cum tanta cura, uc non hoftibus uiÆs.fcd foefjs bene meritis dare uideretunôô quas ne ufus quidem longo tem pore,qui unus cft legum corrector, experiendo argucret. Ab ferfis rebus ludicrum, quod ex multo ante præparato.Ôi in Afiæ ciuitates Si ad reges miftîs qui denuntiarcnt.ôi cum circum tret ipfe Grçciç ciuitates indixcratprincipibus,magno apparatu Amphipoli fecit.Nam Siar tifîcum omnis generis qui ludicram artem faciebant,ex toto orbe terrarum multitudo. Si ath letarum Si nobilium equorum conuenit : Si legationcs cum uiétimis, Si quidquid aliud deo/ rum hominumép caufa fieri magnis ludis in Græcia folet.Ita faôtum cft, ut non magnificen/ tiam tantum,fed prudentiam in dandis fpecftaculis,ad quæ rudes turn Romani erant, admi/ rarentur.Epulæquoque legationibus paratæ ÔCopulentia ôicura cadem. Vulgodieftum ipfius fercbant,ôi conuiuium inftrucre, Si ludos parare, eiufdem efte qui uincere bello feiret. Edito ludicro omnis generis, elypeisep ærcis in naues impofitis, cætcra omnis generis arma cumulata in ingentem aceruum, precatus Martern Mineruam Lunamep matrem ôi cæteros dcos quibus fpolia hoftium dicare ius fasep cft, ipfc imp. face fubdita fuccendit: deinde cirz cumftantes tribuni militum pro fe quifquc ignés conicccrunt.Notata cft in illo conuentu Euz ropæ Afiæq;, undique partim ad gratulationem partim ad fpcclacuium contradla multitu/ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dine.

LIBER Q_ V I N T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8^

dîne,tantis naualibus terreftribusqùe cxerc{ribus,ea copia rerum ea uilitas annonæ, ut pn7 uatis, ôi ciuitatibus, ôi gentibus doua data pleraque eius generis fint ab imperatore, non in ufum modo præfentem » fed etiam quod domos aueherent. Speôtaculo fuit ci quæ uenerat turbæ, non fcænicum magis ludicrum, non certamina hominum aut curricula equorum* quàm præda Macedonia omnis ut uiferctur expoiîta, ftatuarum tabularumque, textiliumi amp;nbsp;uaforum ex auro Si argento, Ôi ære, K ebore fadtorum ingenti cura in ea regia : ut non irt præfentem modo fpeciem, qualibus referta rcgia Alexandrcæ erat, fed in perpetuum ufum fi'erent.Hæc in claifem impoîîta,deuehenda Romam Cn.Odtauio data. Paulus benigne le/ gatis dimiffis, tranfgreiTus Strymonem, mille pafluum ab Amphipoli cadra pofuit : inde profeólus, Pellam quinto die peruenit. Prætergreiîus urbem, ad Spelæum ( quod uocant) biduum moratus, P. Naficam, ôi Q. Maximum filium cum parte copiarum ad depopulan/ dos Illyrios qui Perfea iuuerant bello.mifit, iuflbs ad Oricum fibi occurrere : ipfe Epirum pc/ tens quintifdecimis caftris PafTaronem peruenit.Haud procul inde Anicq cadra aberant.ad quem litteris midis,ne quid ad ea quæ fièrent moueretun fenatum prædam Epiri ciuitatiuuii quæ ad Perfea defecident,cxercitui dedidè: fummidîs centurionibus in fîngulas urbes, qui fc dicerent ad præfidia deducenda uenidcjUt liberi Epirotæ fi'cut Macedones effent: denos prill cipes ex fingulis euocauit ciuitatibus.Quibus cum denuntiadet, ut aurum atque argentum in publicum proferretur,per omnes ciuitates cohortes dimifit.ante in ulterioresquam in propio res profeCti.ut uno die in omnes perucniretur. Edita tribunis centurionibusep erant quæ age/ rentur: mane omne aurum argentumcp collatum : hora quarta fignum ad diripiendas urbes datum ed militibus:tantac^ præda fuit, ut in equitem c c c C denarrj, peditibus duceni di/ uiderentur,centum quinquaginta milia capitum humanorum abducerentur. Muri deinde di reptarumurbium diruti funt:eafuereoppida circa lxx.uendita prædaomnium,deeafum ma militi numeratum ed.Paulusad mare Oricum defcendit,nequaquam ut ratus erat expie tis militum animis:qui tanquam nullum in Macedonia gedidentbellum,cxperteis rcgiæprç: dæ ede indignabantur. Orici cum midascum Scipione Nafica Maximo^ filio copias inue/ niffetexercitu in naues impofito in Italiam traiecit. Et pod paucos dies Anicius conuentu re/ liquorum Epirotarum Acarnanumtç a(d:o,iudiscp in Italiam fcqui principibus, quorum co/ gnitionem caufæ referuarat : ipfe nauibus expedhatis, quibus ufus Macédoniens exercitus erat, in Italiam traiecit. Cum hæc in Macedonia Epiroep geda funt,Iegati, qui cum Attalo ad finiendum bellum inter Gallos Si regem Eumenem miili crant,in Afiam peruenerunt.In duerjs per hyemem faólis. Si Galli domos abierant. Si rex in hiberna cócederat Pergamum, grauiep morbo æger fuerat. Ver primum ex domo exciuitu'amcp Synnada peruencrant,cuni Eumenes ad Sardeis undiq; exercitum cotraxerat. Ibi ÔC Romani Solouettium ducem Gal/ lorum Synnadis allocuti, Si Attains cum eis profedtus : fed cadra Gallorum intrare eum non placuit,neanimiexdifccptatione iritarentur. P. Liciniuscum regulo Gallorum ed locu/ tus, retulitep ferociorem eum deprecando factum:ut mirum uideri poffet, inter tarn opulen/ tos reges Antiochum Ptolemæuméj^ tantum legatorum Romanorum uerba ualuide, utex/ templo pacem facerent,apud Gallos nullius momenti fuiffe. Romam primum reges captiuf Perfeus Si Gentius in cudodiam cum liberis abduóli, dein turba alia captiuorum : turn quiz bus Macedonum denuntiatum erat, ut Romam uenirent, principumque Græciæ. nam hi quoq; non folum præfentes exciti crannfed etiam fi qui apud reges ede dicebantur,litteris ac cerfiti funt.PauIus ipfe pod dies paucos regia naue ingentis magnitudinis, quam X V i uer/ fusremorum agebant ,-ornata Macedonicisfpoliis,noninfignium tantum armorumjfed etiam regiorum textilium, aduerfo Tiberi ad urbem ed fubueótus, completis ripis obuiam effufa multitudine. Paucos pod dies Anicius amp;nbsp;Odtauius clade fua adueóli. Tribus fis o/ mnibus decretused ab fenatu triumphus; mandatumep Q. Cadïo prætori cum tribunis ple bis ex autoritäre patrum ageret, rogationem ad plebem ferrent, ut fis quo die urbem triumz phantes inueherentur imperium effet, Intaóla inuidia media funt, ad fumma fermé tendit.

86 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C. Q_V I N T AE.

Ncc de Atticti. nee de Oefhauq triumpho dubitatum efl;:Paulum, cui ipfi quoep fe compara/ re crubui(rent,obtreótano carpfit. Antiqua difciplina milites habucrat ; de præda parcius fperauerant ex tantis regqs opibus dederat,nihil relióturis, fi auiditati indulgerctur, quod in ærarium defcrret:torus Macédoniens cxcrcitus impcratorieratnegligenter adfuturus comi/ tijs ferendx Icgis. Sed cos Sernius Sulpicius Galba, qui tribunus militum fccundæ Icgionis in Macedoniafuerat, priuatim imperatori inimicus,prenfando ipfe, Si. per fuæ Icgionis mili/ tes follicitando,ftimulauerat ut frequentes ad fuffragium adeiïcnt: imperiofum dueem amp;nbsp;ma lignum,antiquando rogationem quæ de triumpho cius ferretur, ulcifccrcntur : plcbcm urba/ nam fecuturam efle militum iudiciatpecuniam illum dare non potuifTc,militem honorem da re pofleme fpcraretibi frudlum gratiæ ubi non meruiflet. His incitatis, cum in Capitolio ro/ garionéeam T.Sempronius tribunus plebis ferret, Si priuatislcge dicendi locus eilet ad fua/ dcndum,ut in re minime dubia,fi quifquam procedercnScruius Galba repente proccfljt:5i à Tr.poftulauic, ut quoniam hora iam odlaua diei eflet, ncc fatis temporis ad demóftrandum haberct,cur L.Æmilium no iuberent triumpharen'n poftcrum diem differrcnt. Si mane cam rem agercnt.Integro fibi die ad caufam cam orandam opus ciTc.Cum tribunus diccrc co die fi quid ucllct iubcretu'n nodtem rem dicendo extraxit, reierendo admonendoep cxadla acerz be munia militiæ,plus laboris,plus periculi quàm defideraifetres iniunclum : contra in præz miis,in honoribus,omnia ardtataimilitiamc^, fi talibus fuccedatducibus, horridiorem afpez rioremc]^ bcllantibus, candem uidtoribus inopem atqj inhonoratam futuram . Maccdonas in meliore fortuna,quam milites Romanos,cfie. Si frequetes poftcro die ad legem antiquan dam adeifent.intcllcdluros potentcis uiros, non omnia in ducis, aliquid Si in militum manu efle. His Liocibus incitati, poflcro die milites tanta frcquentia Capitolium complcucrunt,uc aditus nulli præterea ad fuffragium ferendum effet .Intro uocatæ primæ tribus cum antiquaz rent,concurfus in Capitolium principum ciuitatis fadlus eft, indignum facinus efte clamitanz tium.L.PauIum tanti belli uidiorcm difpoliari triumphoiobnoxiosimperatores tradi licétia: atcfj auaritiæ militariiin uno nimis fe per ambitionem pcccare.Quid fi domini milites impez ratoribus imponanturdln Galbam pro fc quifq? probra ingercrc.Tandem hoc tumultu feda to,M.Seruiliusqui Cos.ôCmagiftcrcquitum fuerat,ut de integro cam rem agerent ab tribuz nis pctcre,diccndicß fibi ad populum poteftatem facerent. Tribuni cum ad deliberandum le celfiffenc,uidti autoritatibus principum,dc integro agcrc cœperunt: reuocaturosép fe cafdem tribus rcnuntiarunt,fi M. Scruilius alfjq? priuati qui diccrcucilent dixiftent. Tum Scruilius:

Quantus imp.L.Æmilius fuerit Qutrites.fi cx alia re nulla çftimari polfir,ucl hoc fatis erat, quod cum tarn feditiofos Si leues miliccs,tam nobilem,tam tcmerarium.tam eloquentem ad j'nftigandam multitudincm inimicum in caftris haberct, nullam in cxcrcitu fcditioncm haz buit.Eadem fcucritasimperrj quam nuncoderunt,tunc eos cótinuit.Itaqtantiqua difciplina habiti neqj feccrut.Seruius quidem Galba,fi in L.PauIo accufando tirocinium ponerc Si doz cumentum eloquentiæ dare uoluit.non triumphum impedire debuitiquem, fi nihil aliud, fez natus iuftumeftc iudicaueranfed poftero die quàm triumphatum eft priuatum cum uifurus cfTet,nomen deferret,amp;: legibus interrogaretiaut ferius paulo, cum primum magiftratus ipfc ccpilfct,diem diceret,inimicum ad populum accufarct. Ita amp;nbsp;pretium retfte fadti triumphum haberet L.Paulus pro egregie bello gcftoiSi pœnam, fi quid Si uetcrc gloria fua Si noua indi gnum feciftet.Sed uidelicetcui crime nullum probrum diccrc potcrat,cius obtretftare laudes uoluit.Dicm integrum hefterno die accufandum L. Paulum petrjf.quatuor horas, quantum fupererat diei,dicendo abfumpfit.Quis unquam tarn nocensreus fuit, cuius uitia uitæ tot ho ris expromi non poffentCQuid interim obiecit quod L,Paulus,fi caufam dicat, negatu uclitî’ Duasmihi aliquis condones parumperfaciatiunam militum Macedonicoru,puram alteram intégrions iudierj Si à fauore Si odio-.uniuerfo iudicante P R apud concionem togatam K ur banam prius reus agatur. Quid apud Quiritcs Romanos Scrui Galba diccrcsC Illa cnim tiz bi tota abfeifa oratio effetiin ftatione feuerius SC intentius inftitiftimigilix acerbius Si diligen dus

LIBER Q^V I N. T V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;87,

tins drciimitæ funtopen's plus quàm antca fccifti, cum ipfc imperator ôi exador ctraimircs, Eodem die Ôi iter fecifti.ÔC in aciem ex itinere duxiftû Ne uidorcm quidé te adquiefccrc paP fus eftiftatim ad pcrfequendos hoftes duxit.Cum te præda parncnda locuplctcm facere pofz fet.pecuniara regiam translaturus in triumpho eft Si in xvâitû laturus. Hæc ficut ad militutn animosftimulandos aliqucm aculeum habenc,qui parum liccntiæ parum auariciæ fuæ infer/ uitum cenfcnnita apud P R. nihil ualuiflent: qui ut uctcra atq? audita à parentibus fuis no rc/ pctat,quæ ambitione impcratorura dades accepta: fint, quæ feueritate imperq uidoriæpar/ tæiproximo certePunico bcllo.qnid inter M.Minudum magilirum cquitum, amp;nbsp;Q.Fabium Maximum diôlatorem interfuerit.meminit.Itac^ aceufatorem id feire potuifle, ÔCfuperuaca/ neam defenfionem Pauli fuiße.Tranfeaturad alteram concionem-.necQuiritesuosdcd mili/ tes uideor appellaturus,G' nomen hoc faltem ruborcm incutcrc. Si uerecûdiam aliquam impe ratoris uiolandi adfcrre poflit.Equidem ipfe aliter afïcclus animo fum, qui apud cxercitû mî hi loqui uidean^ paulo ante cram, cum ad plebem urbanam fpedlabat oratio. Quid etiam dicitis militcs'TAliquis efl Romæ,prætcr Pcrfca,qui triûphari de Macedonibus nolit. Si cum non ijfdem manibus difcerpitis,quibus Macedonas uiciftisC Vincere uos prohibuiflet, G poz tuiHeuqui triuraphanteis urbem inire prohibct.Erratis milites, G tnumphû imperatoris tanz tum,ÔC non militum quoque,ô: uniuerG P R elfe dccus cenfetis.Non unius hoc Pauli. Multi etiam qui ab fenatu non impetrarunt triumphum, in monte Albano triumpharunt. Nemo L.Paulo magis eripere dccus perfedti belli Macedonici potcft,quàm C.Lutatio primi Punici belli,quam P.Cornelio fccundncp illis qui triumphauerunt. Nec L.Paulu minorcm aut ma/ * iorcm imperatorem triumphus facictimilitum magis in hoc uniuerGcp populi Romani fama agttunprimum ne inuidtæ Si ingrati antmi aduerfus clariflimum quemqj ciuem opinione ha bcat,ÔC imitari in hoc populum Athenienfcm lacerantem inuidia principes fuos uidcatur.Sa tis peccatum in Camillo à maioribus ueftris eft, quem tarnen ante rcceptam per eum à Galz lis urbem uiolarunt:fatis infuper uobis in P. Africano,Literni domicilium Si fedé fuifle domiz toris Africç,Literni fepulchrum oftcndi.Erubcfcamus,gloria G par illis uiris L.Paulus.iniuria ueftra exçquetur.Hxcigitur primu infamia deleatur,fœda apud alias gentes,damnofa apud noftros.Quisenim aut Africani, aut Pauli Gmilis cfteingrata ÔJ inimica bonis ciuitatc uelitC’ Si infamia nulla effet,Si de gloria tantum agerctur, qui tandem triumphus non communem nominis Romani gloriam habet C Tot de Gallis triumphi, tot de Hifpanis, tot de Pœnis, ipforum tantum impcratorum,an populi Romani dicuntur 7 Quemadmodum non de Pyrz rho modo,nec de Annibale,fed de Epirotis CarthaginienGbusép triumphi aôli funt: Gc non M.Curius tantum ncc P.CorneIius,fed Romani triumpharut.Militum quidem propria eft caufaïqui Si ipG laurcati.ôi quifque donisquibus donati funt inGgncs, Triumphum nomine cicnt,fuastp ÔC imp,laudes canentes per urbem incedunt.Si quando non deportati ex prouin cia milites ad triumphum Gnt.frcmunt; Si tarnen fuum quoqj, fc abfenteis, quod fuis maniz bus parta uictoria Gt,triumphare credunt.Si quis uos interroger milites,ad quam rem in Ita liam deportati Si non ftatim confeefta prouincia dimiftî Gtis : quid Romam frequentes fub Ggnis ucncritisiquid moremini hic,Sv non diuerG domos quifque abeatis ueftras : quid aliud refpondeatis,quam uostriumphanteis uideri uellc7 Voscerteuicftores confpici uelledebez batis. Triumphatum nuper de Philippo patre huius Si de Antiocho eft : ambo regnabant cum de his triumphatum eft. De Perfeo capto in urbem cum liberis abduefto non triumphaz bitur7Quod G in curru fcandenteis Capitolium auratos purpuratosqGe,ex inferiore loco Luz cius Paulus in turba togatorum unus priuatus interroget : Luci Anici, Cn. Oófaui, utrutn uos digniores triumpho efl’e, an me cenfetis 7 currum ei cefturi, Si præ pudorc uidentur inGz gnia ipG fua tradituri : ÖC uos Gentium quàm Perfca duci in triumphum mauultis Quirites, Si de acceffione potius belli quàm de bcllo triumphari7Et Icgiones cx Illyrico laurcatçurbem inibunt. Si naualcs focqcMacedonicç Icgiones fuo abrogato triumphos alienos fpcdlabuntC Quid deinde tam opimæ prxda’,tam opulcntæ uictoriæ fpolijs Get 7 Quo nam abdentur ilz

88 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C. Q_ V I N T AE

la tot milîa armorum dctraóta corporibus hoftium C an in Macedonian! remittentur 7Quo (igna aurca,marmorea,eburnea: tabula: pidæ, textilia : tantum argenti cælati, tantum auri, tanta pecunia regiaCAn noôtu tanquam furtiua in ærarium deportabuntur Quid illud fpez dtaculum maximum^ nobilififimusopulentiiïimusc^ rex captusubi uiôlori populo oftendi/ turCQuos Syphax rex captus,acceHio Punici belli,concurfus fecerit,pleric|î mcminimus.Perz feus rex capeus, Philippus amp;nbsp;Alexander filij regis, tanta nomina fubtrahentur ciuitatis ocu/ lisCipfum L.Paulum bis Cos.domitorem Græciæ,omnium oculi confpicere urbem curru in/ gredientem auent.Ad hoc fecimusconfulem, ut bellum perquadriennium ingenti etiam pu/ dore noftrum tradtum perficerencui fortito prouinciam, cui proficifeenti prælagientibus ani/ mis uidloriam triumphumîp deftinauimus.ei uidtori triumphum negaturi C amp;quidem non homines tantum,fed deos etiam fuo honore fraudaturi; dqs quoque enim non folum homi/ nibus debetur. Vtrum maiores ueftri omnium magnarum rcrum ôi principia exorfi ab dijs funt, ÔC fînem eum ftatucrunt C Conful proficifeens prætorùe paludatis lidtoribus in prouin/ dam amp;nbsp;ad bellum,uota in Capitolio nuncupauuidlor perpçtrato eodem, in Capitolio trium phans.ad eofdem deos qiiibus uotanuncupauit,méritadona populiRomani traducit. Pars non minima triumphi eft,uiôtima: præcedentes:ut appareat drjs grates agentem impe ratoremobrempublicam bene geftam redire.Omneisillasuidlimas quas traducendasin triumpho uindicauit,alias alio cçdente maôtatc.illas quidem epulas fenatus,quæ nec pn'uato Ioco,ncc publico profano,fed in Capitolio eduntunutrum hominû uoluptatis caufa, an dco/ rum hominumcç:autore Seruio Galba turbaturi eftisCL.Pauli triumpho portæ claudenturC’ rex Macedonum Perfeus cum liberis amp;nbsp;turba alia captiuorum,fpolia Maccdonum, circa flu/ men relinquenturC'L.Paulus priuatus tanquam rure rediens à porta domum ibit C Et tu ceiv turio,miles,quid de imp.Paulo fenatus decreuit potius,quàm quid Seruius Galba fabuletur, audûôi hocdicere me potius quàm illum audi.Ille nihil prætcrquàm loqui,ôC ipfud malcdice ac maligne didicit: ego ter amp;nbsp;uiciens cum hofte per prouocationem pugnaui ; ex omnibus cum quibus manum conferui fpolia retuli : inflgne corpus honeftis cicatricibus omnibus ad/ uerfo corpore exceptis habeo. Nudalfe deinde fe dicitur. Si quo quæq; bcllo uulnera accepta eflent rctuliffe.Quæ dum oftcntat.adapcrtis forte quæ uelanda crant, tumor inguinum pro/ ximis rifum mouit.tum, hoc quoque quod ridetis, inquit, in cquo dies noótescp perfcdendo habeomec magisme eius quàm cicatricum harum pudetpœnitettp.quando nunquam miht impedimentoad rempublicam benegerendam domi militiæq^ fuit. Ego hoc ferro fæpcuc/ xatum corpus uetus miles adulefcentibus militibus oftendi. Galba nitens SC integrum denu/ det.Reuocate,fi uidetuntribuni ad fuffragium tribus: ego ad uos milites

fummam omnis captiui auri argentiep translati H-s millies ducenties fuifle,Valerius Antiâs tradit : quæ haud dubie maior aliquanto fumma ex numéro plauftrorum ponderibuscç au/ ri argenti generatim ab ipfo feriptis efficitur. Alterum tantum aut in bellum proximum ab/ fumptum , aut in fuga cum Samothraeem peteret diflîpatum, tradunt: eoqùe id mirabilius erat, quod tantum pccuniæ intra triginta annos poft bellum Philippi cum Romanis, par/ timexfrueftu metallorum, partim ex uecftigalibus alijs coaceruatum fuerat. Itaque admo/ dum inops pecuniæ Philippus, Perfeus contra prædiues, bellarecum Romanis cœpit. Ipfc poftremo Paulus in curru, magnam cum dignitate alia corporis, turn fenetfta ipfa maiefta/ tern præ fe ferens. poft currum inter alios illuttres uiros fili) duo, Maximus amp;nbsp;P. Scipio : de/ inde équités turmatim, Si. cohortes peditum fuis quæque ordinibus. Pediti in Angulos dati centeni, duplex centurioni. triplex equiti : tantum pediti daturum fuifle credunt, pro rata alqs.fiaut nonrefragatihonori eius fuiftent,aut benignehacipfa fummanuntiata accla/ maftent. Sed non Perfeus tantum per illos dies documentum humanorum cafuum fuit, in catenis ante currum uidloris ducis per urbem hoftium du(ftus,fed etiam uidtor Paulus auro purpuraque folgens, Nam duobus è Elfjs, quos duobus datis in adoptionem , folos

nomînisfacrorum famili'æqùc heredes rennuerat dotni»minor ferme xii annos natus, quinqj diebus ante triumphum, maior x 1111 annorum triduo poft triumphum deccftit; quos prætextatos curru uehi cum pâtre, fibi ipfos (îmileis prædcftinantcis triumphos opor/ tuerat.Paucis poft diebus data à M.Antonio tribuno plebis condone, cum de fuis rebus ge/ (lismore cæterorum imperatorum difteruiflet,mcmorabiliseiusoratioôi dignaRomano principe fuit. Quanquam ÔC quàm féliciter rempublicam adminiftrauerim, Si quod duo fuP mina domum meam per hosdies perculerint, non ignorare uos Quirites arbitror, cum fpez (ftaculo uobis nunc triumphus meus, nunc funera liberorum meorum fuerint : tarnen pau/ cisquæfo ftnatis me cum publica felicitate comparare eo quo debeo animo priuatam meam fortunam. Profeeftus ex Italia claftem à Brundilîo foie orto folui, nona diei hora cum omniz bus meis nauibus Corcyram tenui. Inde quinto die Delphis Apollini pro me exercitibuséj^ ôi claftîbusluftra facrifîcaui.A Delphis quinto die in cadra perucni:ubi exercitu accepto, mu tatis quibufdam, qux magna impedimenta uidloriæ erant, progreftus quia inexpugnabilia caftra hoftium erant, neque cogi pugnare potcrat rex, inter prælîdia eius faltum ad Petram euafî : ôC ad pugnam rege coadto acie uici ; Macedoniam in poteftatem populi Romani rez degi. SCquod bellum per quadriennium quatuor ante me confules ita gefterunt, ut fempcr fuccedbri traderent grauius, id ego quindecim diebus perfeci. Aliarum deinde fecundarum rcrum uelut prouentus fecutus-.ciuitates omnes Macedonia; fe dediderunt : gasa regia in poz teftatem uenitirex ipfe,tradencibuspropè ipfïs drjs, in templo Samothracum cum liberis eft captus. Mihi quoque ipQ nimia iam fortuna mea uideri,eoip fufpedla efle. Maris pericula tiz mere cœpi in tanta pecunia regia in Italiam traijeienda ôi uidtore exercitu tranfportando. Poftquàm omnia fccundo nauium curfu in Italiam pcruenerunt, neq? erat quod ultra prccaz rer, illud optaui, ut cum ex fummo retro uolui fortuna confueftet, mutationem eius domus mea potius,quam rcfpublicafentiret.Itaquc defundtam efte fortunam publicam mea tarn inz figni calamitate fpero,quod triumphusmeus,uelut ad ludibrium cafuum humanorum,duoz bus funeribus Ifberorum mcorum eft interpofitus. Et cum ego Si Perfeus nunc nobilia maz xime fords mortalium exempla fpedlemur, ille qui ante fecaptiuos captiuusipfeducilibcz ros uidit, incolumes tarnen eos habet : ego qui de illo triumphaui, ab altcrius funerc filiq curz rum ex Capitolio propc iam expirantem ucni: neque ex tanta ftirpe liberum fupercftqui * Luci) Æmilq Pauli nomen ferat. Duos enim tanquam ex magna progenie libcrorum in adoptionem datos Cornelia ôd Fabia gens habent. Pauli in domo^ræter (e nemo fupereft, Sedhanc cladem domus meæ,ucftra félicitas5d fecunda fortuna publica confolatur. Hæc tanto didta animo magis confudere audientium animos, quàm fi miferabiliter orbitatem fuam deflendo locutus efiTct. Cn. Odtauius Calcnd. Decembribus de rege Perfeo naualcm triumphum egit.Is triumphus finecaptiuis fuit, fine fpolqs. Dedit focqs naualibus in fi'nguz losdenarios feptuagenos quinque, gubernatoribus qui in nauibus fucrant duplex, magi/ ftris nauium quadruplex. Senatus deinde habitus eftzpatres cenfuerunt ut Quintus Caftius Perfea regem cum Alexandro filio Albarn in cuftodiam duceret, comités pccuniam argenz rum inftrumentum quodhaberet.Bids regis Thracum filiuscum obfidibusin cuftodiam Carfeolos eft miflus. Cæteros captiuos,qui in triumpho dudti crant, in carcercm condi plaz cuit. Paucos poft dies quàm hæc aóta, Icgati ab Cotyc rege Thracum uenerunt, pccuniam ad redimendum filium aliosc^ obfides adportantes. Eis in fenatum introdueftis, Si id ipfutn argument!' prætendentibus orationis,non fua uoluntatc Cotyn belloiuuifTePerfea,quod obfides dare coaeftus effet zorandbusqtieut cos pretio quantum ipfi ftatuiftent patres redi/ mi paterentunrefponfum ex autoritäre fenatus eftzpopulum Romanum meminifle amicitiç quæ cum Cotye maionbusque eius Si gente Thracum fuiflet. obfides datos crimen non ci i/ minis defenfionem efle, cum Thracum gend ne quietus quidem Perfeus, nedum bcllo Ro/ mano occupatus,timcndusfuerit. Cæterumetfi CotysPerfei gratiam prætuliftetamicitiæ populi Romani : magis quid fe dignum eftet, quàm quid merito eius fieri polfet, æftima/ turum: filium atque obfides ei rcmifturum, Beneficia gratuita efle populi Romani: pretium

90 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEC, Q^V 1 N r AÊ

eorummallefeltnquere in accipientium anitm's.quam præfcnscxigetc.Lcgati nominate T.Qui'nn'us Flaminius,C.Lianius Ncrua, M.Caninius Rcbilus, qui obßdes in Thraciâ re/ ducerent: Si Thradbus munera data in fingulos binum miliu æris. Bins cu cæteris obfidibus à Carfeolis accerfitus,ad patrem cu legatis miflus.Naues regiæ captæ de Maccdonibus muß ratæante magnitudinis,in campo Martio fubdudtæ funuHærente adhucnon in animis mo do, fed penè in oculis memoria Macedonia triumphi, L. Anicius Quirinalibus triumphauit de rege Gentio Illyrqstp. Similia omnia magis uila hominibus quam paria:minor iple imp. Si nobilitate Anicius cum Æmilio,ôi iure imperij Pr.cum Cos.collatusmon Gentius Perfeo, non Illyrrj Macedonibus,non fpolia fpolijs.non pecunia Macedonicæ,non donadonis com parari poterant.Itaqj ßcut præfülgebat huic triumphus rccensu'ta apparebat ipfum per fe in/ tuentibus ncquaquam elfe contemnendum . Perdomuerat intra paucosdies terra maric^ fe/ rocem locisc^ munitis fretam gentem Illyriorujregem regiæc^ omneis ftirpis ccpcrat:tranftu lit in triumphum multa militaria figna fpolia^ alia Si fupclleclilem regiam:aun pondo x x Si VII, argenti X Si ix pondo:denariumtriamiliatSi c xx railialllyriciaigenti. Ante currum du^i Gentius rex cum coniugc Si liberis, Si Carauantius frater regis Si aliquot nobi les Illyrij. Depræda militibus in fingulos quadragcnos quinos denarios, duplex centurioni, triplex equiti.focfjs nominis Latini quantum ciuibus, Si focrjsnaualibus dedit quantum mill tibus. Lætior hunc triumphum eft fecutus miles, multisque dux ipfe carminibus eelebratus, H-S ducêties ex ea præda redaeftum efte.autor eft Antiâs,prçter aurum argentumcp quod in ærarium fit latum:quod quia unde redigi potucrit non apparebat,autorcm pro re polui.Rex Gentius cum liberis Si coniugc Si fratre Spoletium in cuftodiam ex fenatus confulco dudlus: cæteri captiui Romæ in carcerem coniedti : recufantibusc]? cuftodiam Spoletinis Igituruium regestraduefti.Reliquum exIllyricoprædç CC xx lembieranudeGentioregecaptoscos Corcyrcis Si Apolloniatibus Si Dyrracinis Q.Caftius ex fenatus confiilto tribuit. Confules eo anno agro tantum Ligurum populato, cum hoftes exercitus nunquam eduxiftent, nulla re memorabili gefta, Romam ad magiftratus fubrogandos redieruntzSi primo comitiali die confutes crearunt,M.Claudium Marccllum,C.SuIpitium Galium. Deinde prxtorcs pofte/ ro die, L. lulium, L. Apuleium Satuminum, A. Lidnium Neruam, P. Rutilium Caluum, P. Quintilium Varum, M. Fonteium. His prætoribus duæ urbanæ prouinciæ funt decretæ, duæ Hifpaniæ,Sicilia ac Sardinia. Intercalatum eo anno : poftridie Tcrminalia intercalates Eierunt. Augur eo anno mortuus eft C. Claudiustin eius locum augures Icgerunt T. Quin/ tium FlaminiumiSi flamen Quirinalis mortuus M.Fabius Piôlor. Eo anno rex Prufia ucnit Romam cum fîlio Nicomede. Is magno comitatu urbem ingreftus, ad forum à porta tnbuz naltß Q.Caftfj prætoris perrexit : concurfucp undiq? faefto, deos qui urbem Romam incole/ fenc,fcnatumq^ Si populum Romanû falutatum fe dixit uenifle: Sigratulatum quod Perfea Gentiumeç regesuiciifent, Macedonibusqp Si Illyrrjs in ditioncm redadis auxiflentimpez rium.Cum prætor fenatum ei,fi uelit,eo die daturû dixiflet,biduum pctrjt,quo tcmpla deun» urbemtp Si hofpitcs amicosqp uiferet. Datus qui circumdüceret cumL. Cornelius Scipio quæftor,qui Si Capuam ei obuiam miftus fueratiSi ædes,quç ipfum comitcscç eius benigne reciperent,condudæ.Tertio poft die fenatum adit.gratulatus uidoriam eft:merita fua in eo bello commcmorauit:petnt,utuotum Gbi foluere,Romæ in Capitolio x maiores hoftias,8i Præncfte unam Fortunæ licerct : ea nota pro uidoria populi Romani efte. Et ut focietas fe/ cum renouaretunagerep fibi de rege Antiocho captus,quem nulli datum à populo Romano Galli poflîderent, darctur. Filium poftremo Nicomedem fenatui commendauit. Omnium qui in Macedonia imperatorcs fuerant,fauore eft adiutus. itaep cætera quç pctcbatconcefta: de agro refponfum eft, legatos ad rem infpicicndam mifluros. Si ager P R fuiflet, nec cui/ quam datus eflèt, digniftîmum co dono Prufiam habituros cfle. Si autem Antiochi non fu/ iflet.co ne populi quidem Romani fadum apparerciaut fi datus Gallis effet, ignofccre Pruz fiam debere,fi ex nullius iniuria quidquam ci datû ucllet P R. Ne quod detur quidé gratum effe donû poffc,quod eu qui dec ubi ucllet ablaturû effe fciat.Facilc Nicomedts cômédationé

accîpcrc.Quianta cura rcgum amicorum liberos tueatur P R dociimcnro Ptotcmæum pti regem efle.Cû hoc refpofo Prufias eft dimiflus.Muncra ci ex fcftcrtqs iuHa dan,ôC ua/ forum argenteorum pondo l . amp;nbsp;filio regis Nicomedi ex ea fumma munera dari cenfuerunti ex qua Mafgabæ filio regis Mafiniffæ data effent: amp;nbsp;ut uicffimæ alia^ quæ ad facrifîciu per/ tinerent,feu Romæ, feu Prænefte immolare uellet,regi ex publico ficut magiftratibus Roma nis præberentur : ôi ut ex claffe quæ Brundifrj effet naues longæ uiginti affignarentur quibus uterctundonecad claffem dono datam ei rex perueniffct,L.CorneIius Scipio ne ab eoabfcc/ deret, fumptume^ ipfi Si comitibus præberet donee nauem confeendiffet. Mire lætum Si ea benignitate in fe populi Romani regem fuiffe,ferunt:munera fibi ipfum emiffe:filium iuffiffe donum P R acciperc.Hæcde Prufia noftri feriptores. Polybius cum regem indignum maiez ftate nominis tanti tradinpileatum capite rafo obuiam ire legatis folitumjibertumé^ fe P R ferre, Siideo infignia ordinis eius gerere. Rom^ quoqj curii uenirec in curiam fummififfe fe.

Si ofculo limen curiæ c5tigifle:5i deos feruatores luos fenarum appellaffe: aliamcp orationem non tam honorificath audientibus, quam fibi deformem habuiffe. Moratus circa urbem x xX baud amplius dies, in regnum eft profedtus»

basileae, in OFFICINA # R O B E N I a n a per Hieronymum Frob, Io. Hei^uagium.Si Nicolaum Epifeopium, m d x x x i

D V E N T V S Æneæ in Italiam.ßC res ab eo geftæ.Afcanq rcgnum Albæ,K Sylurj Æneæ.ac deinceps Syluioru regum primo libro coti tinentur. Numitoris filia à Marte compreffa.nati Romulus,amp; Re/ raus. Amulius obtruncatus. Vrbs à Romulo condica.Senatus le/ dus. Cum Sabinis bcllatum.Opima fpolia loui Feretrio lata. In centurias populus diuiius. Fidenates,8£ Veientes uidi. Romulus confecratus. Numa Pompilius ritus facrorum tradidit: lano tem/ plum conftituit:eiuscp porta.pacatisomnibus circa populis,primus clau(ît:cum dea Ægeria fîbi congreffus nodurnos efle ßmulans.feroces populi animos ad teil gionem perpulit. Tullus Hoftilius Albanos bellopctijt. Poft hæc trigeminorum pugna. Horatius abfolutus. Metij Suffetij (upplicium. Alba diruta. Albani in ciuitatem recepti, Sabinis bellum indidum. Ad poftremu fulmine abfumptus eft. Ancus Martius cærimo/ nias à Numa inftitutas renouauit: Latinis uidis.Öi ad ciuitatem afcitis montera Auentinum afli'gnauit: Politorium urbem Latinorum bellorep^itam, quam prifci Latini occupauerant: diruiupontem Sublicium in Tyberim fedtdaniculum collem urbi addidit: fines imperfj pro/ tulit:Oftiam condidit. Tarquinius Prifcus in Anci amicitiam receptus. Centum additis pa trum numerüm auxit: Latinos fubegit:circum defignauitJudos edidinSabinorum bello poti tus.equitum centurias ampliauit.Tentâdæ fcientiæ caufà Accfj Nauij auguris.confuluifte fer/ cur:an id,de quo cogitareneffici poffenquod cum ille fieri pofte refpondiftct: iuffifte eum no/ uacula cotem præciderejidcp protinus fadum. Sabinos præterea acie uicit: urbem muro cir/ cundedit:cloacasfecit. Seruius Tullius natus ex captiua corniculana.cui puero in cunis pofi/ to caput arßfte traditum eft:VeientesatqueHetrufcos prælio fudit:cenfum primus omnium cgit: luftrum condidit: claftes.centuriasç^ dcfcripfit: Pomœrium protulincolles urbi.Quiri/ nalcm,Viminalem.Efquilinumcp adiecit:templü Dianæ cum Latinis in Auentino fecit. Lu cius Tarquinius Superbus,occifoSeruioeius focero.inuafitregnum.quo die fcelerata Tullia per patris iacentis corpus carpentum egit.Ärmatos circa fe ad cuftodiam corporis fui habuit: Turnum Hcrdoniu fraude interemiubellum cum VoIfcisgeftitSi ex eorum præda teraplum loui in Capitolio fecit. Terminus,öd luuentas non addixere:quorum aræ moueri non potue tunt. Filius Sextus Tarquinius dolo Gabios in poteftatem fuam redegit, Huius filqs Del/ phos profedis,öi confulentibus, quis eorum regnaturus eftet Romæ:didum eft:eum régna/ turum:qui primus matrem ofculatuseftet.quod refponfum cum ip(i aliter interpretaretunlu/ nius Brutus,qui cum fjs profedus eranprolapfum fe fimulauic:öi terram ofculatus cft.idt^ fa dum eins euentus rei comprobauit. nam cum impotenter fe gerendo Tarquinius Superbus omnes in odium fuum adduxiftet: ad ultimum propter expugnatam nodurna ui à Sex.filio cius Lucretiæ pudicitiam, quæ uocato patread feTricipitino, öi uiro Collatino obteftata ne inulta mors eius eftet,cultro fe intercmit: Bruti opera maxime cxpulfus eft:cum regnaftet an/ nos uiginti quinque. Tunc confules primum creati funt L. lunius Brutus, Si L.Tarquinius Collatinus.

BRutüs iureiurando popülum aftrinxinnemincm regnare Romæ pafturumzTarquinium Collatinum collegam fuum propter affinitatem Tarquiniorum fufpedum,coegitconfu/ latu fe abdicare,5i ciuitate cedere:bona regum diripi iuftt:agrum Marti cofecrauit:qui Cara/ pus Martius nominatus eft, adolefcentes nobiles,in quibus fuos quoq;. Si fratris filios, quia coniurauerantderecipiendisregibusrfecuri percuftinferuo indici,cui Vindicius nomen fuit:li/ bertatem dedit: ex cuius nomine uindida eft appellata. Cum aduerfus reges, qui contradis Veientium,öiTarquiniorum copiis bellum intulerannexercitum duxiftct:inacie cum Arunte I filio

filio Superbi commortuus eft: cumq?tnatronæ artnum lüxerüut. L.Valerius conful kgcm de prouocarionc ad populum tulit. Capitolium dedicatura eft. Porfena rex Cluiinorum, bcllo pro Tarquinqs fufcepto.cum ad laniculum ueniftcune Tybcrim tranfiret,uirtute Cocli tis Horatt] prohibitus eft. qui, dum altj pontem Sublicium refcindunt: folus Hetrufcos fufti/ nuit: K ponte rupto armatus fc in flumen mifit: ÔC ad fuos tranauit. Alterum acceflit uirtutis exemplum à Mutio. qui.cum ad feriendum Porfenam caftra hoftium intraftet: occifo fcriba, quern regem efle putabat:comprehefus,impofitam altaribus manum, in quibus facrificatuna erat:exuri paftus eft:dixitc^:tales trecctos eftc coniuratos in mortem ipflus regis.quorum ad.* miratione coadtus Porfena pacis conditiones ferre, bellum omifit, acceptis obfidibus.cx quiz bus uirgo una Chlcclia deceptis cuftodibus per Tybcrim ad fuos tranauit:Ä cum reddtta ciz fet:àPorfena honorifice reraifta.cqueftriq^ ftatua donata eft. Ap.Claudius ex Sabinis Ro mam transfugit:ob hoc Claudia tribus adietfta eft. Numerus tribuum ampliatus eft:ut cf/ fent triginta una. Aduerfus Tarquinium Superbum cum Latinorum exercitu bellum infez rentem A.Pofthumius dieftator profpere pugnauit apud lacum Regillum. Plebs,cum pro/ ptcr nexos ob æs alienum Sacrum in monte fcccftiftenconfilio Menenfj Agrippa: à feditione rcuocata eft. Idem Agrippa cum dcceffiftet: propter paupertatem publico impendio elatus. Tribuni plebis quinqj crcati funt.Oppidum Volfcorura Corioli captum eft uirtute, ôi opera Cn.Martqrqui ob hoc Coriolanus uoc^s eft; T.Latinus uir de plcbc.cum in uifu admoni tuseflet.utde quibufdam religionibus ad fenatum perferret:amp; neglexiftenamiflo filio,debilia facftus,pofteaquàm dclatus ad fenatum ledlica eadem ilia indicauerat.ufu pedum reccpto,do mum reuerfuseft. Cum Cn.Martius Coriolanus,qui in cxilium pulfus,dux Volfcorura fa/ (ftus exercitum hoftium urbi primo admouiftet: SC mifti ad cum primum legati.poftca facerz dotes fruftra dcprecati efient,ne bellum patriæ inferret:Veturia mater.SC Volumnia uxor im petraucrunt ab eo: ut recederet. Lex agraria primum lata eft. Sp.Caftiusconfularis regni criminc damnarus eft,nccatusc^. Qppia uirgo ueftalis ob inceftum uiua defofta eft. Cum iiicini hoftes Veientes incommodi magis, quam graues eflent: familia Fabiorum id bellum gerendum depopofcit;mifitép in id trccentos fex armatos:qui ad Crcmeram ad unum ab ho ftibus cæfi funt.uno impubère domi relido. Res præterea aduerfum Volfcos,0C Æquos,62 Veientes, SC feditioncs inter patres, plcbemc^ continet. Appius Claudius conful, cum ad/ uerfus Volfcos contumacia exercitus male pugnatum eftet: dccimum quenque militum £ufte percuflit,

SEditionesde agrarqs legibus fadæ.Capitolium ab exuIibus,ÔC fcruisoccüpatum,cæfis ijs rcccptum eft. Cenfus bis adus eft.priore luftro cenfa funt ciuium capita ccntü,quatuor

ÔC uigtnti millia, c c x 1111, præter ôrbos,orbascp:fequêt{, c x x x 11 millia, C C c c x i x. Cum aduerfus Æquos res male gefta eflet:L.Quintius Cincinnatus didator fadus,cum ruz re intentus ruftico operi eftct;ad bellum gerendum accerfitus cft. Is uidos hoftes fub iugum mifit. Tribunorum plebis numerus ampliatus eft:ut effent decem: x x X V i anno à primis tribunis plebis. Petitis per legatos,SC allatis atticis legibus,ad conftituendas eas,proponenz dasep decerauiri pro confulibus fine ullis alqs magiftratibus creati, altero SC trecentefimo anz no,quam Roma codita erat:SC ut à regibus ad confulcs, ira à confulibus ad decemuiros tranfz latum impcrium.Ii decem tabulis legum pofitis.cum modefte fe in honore geffiftent: SC ob id in alterum quoeç annum eundem effe magiftratum placuiflct: cum complura impotenter fez ciflennmagiftrarum noluerunt dcponcre;ÖC in tertium annum detinuerunndoncc inuido coz rum imperio finem attulit libido Ap.Claudfj.qui cum in amorem uirginisincidiffcnfummifz fo, qui earn in feruitutem pctcret: neceffitatem patri eins Virginio impofuit,rapto ex taberna proxima cultromt filiam interimercncum aliter earn tueri non poftetme in poteftate ftuprum illaturi ucniret.hoc tarn magna: luxuriæexemplo plebs incitata montera Auentinum occupa uit: coegitc^ decemuiros abdicate fe magiftratu. ex quibus Appius, SC unus collcgarum, qui præcipue pœnam raeruerant:in carcerem côiedûcæteri in cxilium adi. Res prxterea contra Sabinos

Sabinos, K Volfcos, SC Æquos profpcrc geftas continet; QC parum honeftum populi roma/ ni iudicium: qui iudex inter Ardeates SC Aricinos fumptus, agrum de quo ambigebatur fibi adiudicauit.

LEx de connubio patrurn,SC plebis contentione magna,patribus repugnatibus,pcrlata efl: à trib.pl. Aliquot annis res populi Ro. domi militiæcp per hoc genus magiftratus admi niftratæ funt. Item cenfores tunc primum creati funt. Ager Ardeatinis romani populi iu/ dicio ablatus,miflis in eum colonis.reftitutus eft.Cum fame populus Ro. laboraret; Sp.Me/ lius eques romanus frumétum populo fua impenfa largitus eftzSC ob id fadum conciliata fibi plebe.regnum affeótans à C. Seruilio Hala magiftro equitu iuftu Quintq Cincinnati didla/ toris occifus eft.L.Minutius index boue aurata donatus eft. Legatis romanis a Fidenatibus occifis,quoniam ob rempub.occubueranuftatuæ in roftris poiîtæ funt. Cornelius Coftus tri bunus militum,occifo Volumnio rege Veientium.opima fpolia fecunda rctulit. Mamercus Æmylius dilt;ftator cenfuræ honore, qui antea per quinquennium gerebatunanni SC fex men/ flum fpacio finito,ob earn rem à cenforibus nctatus eft. Fidenæ in poteftatem reda«ftæ:eocp coloni mifti funt.quibus occifis Fidenates cu defeciftent à populo romanotà Mamerco Æmy/ Iio dieftatore uidli funt.SC Fidenæ captæ.Coniuratio feruorum opprefta eft. Pofthumius tri bunus militum propter crudelitatem ab exercitu occifus eft. Stipendium ex ærario tum pri/ mum militibus datum eft.Rcs præterea geftas aduerfum Volfcos SC Veientes continet,

IN obfidionc Veiorum hibernacula militibus fadta funt. ca res cum eftet noua;indignatio/ nem tribunorum plebis mouit,querentium non dari picbi nec per hycme militiæ requiem. Equités tum primum equis fuis mcrere cœperunt.Cum inundatio in lacu Albano faóla ef/ fet;uaces,qui earn rem interpretaretunab hoftibus captus eft. Furius Camillus dictator de/ cem annos obfeflos Veios cepiufimulacrum Romam tranftulit: décima partem prædæ Del/ phos Apollini milit. Idem thbunus militum.cum Falifeos obfideretrproditos hoftium filios parentibus rcmifînftatimiç deditione fa(fta,Falifcorum uieftoria iuftitia cofecutus eft. Cum alter ex cenforibus,Iulius deceftïfteuin locum eius M.Cornelius fuffeclus cft.ncc id poftea fa ctum eft;quoniam eo luftro à Gallis Romacapta eft. Furius Camillus,cum ci dies à L.Apu leio crib.pl. didta eftenin exilium abije. Cum Senoncs Galli CIuQum obfiderennSC legati à fenatu mifti ad componendum inter eos,SC Clufînos pacem,pugnantcs contra Gallos in acie Clufinorum ftetiftent:hoc faólo eorum cocitati Senones urbem infefto exercitu pcrierunt:fu/ fisep ad Alliam flumen Romanis,ccpcre urbem,præter Capitolium:in quod fe iuuenes con/ tulcrant.maiores natu cum inflgnibus honorum, quos quifq? gefterattin ueftibulis ædium fez dentes occiderunc. Sc cum per auerfam partem Capitolij iam in fummum cuafiftent: proditi clangore anferum.M.Manlrj præcipue opera deiedhi funt. coadlis deinde propter famem Ro manis defpondere,ut mille pondo auri darent:8C hoc pretio finem obfldionis emcrennFuhus Camillus dictator abfens creatus inter pendendum aurum cum exercitu ucniuSC Gallos poft fextum menfem urbeexpulit:ccciditcp.Ædes loui Capitolino faeftatquo loco ante urbem ca/ ptam uox audita crat; aduentare Gallos. Didtum eft ad Veios migrandum efte, propter in/ cenfam,8Cdirutam urbem. quod confilium Camillo authore difeuflum eft. Mouit populum uocis quoep omen ex centurione auditæ.qui,cum in forum ueniftet; manipularijs fuis dixerat: fta miies:hic optime manebimus,

REs aduerfus Æquos, SC Volfcos, SC Hetrufeos profpere geftas continet. Quatuor tribus additæ funt:Stellatina,Sabbatina,Promentina,Arnienfis. M.Manlius,qui Capitolium à Gallis defenderatteu obftridtos ære alieno liberarct:nexosexolueret:crimine affedtati regni damnatus,de faxo Tarpeio deiedlus eft.in cuius notam S.C.fadtu eft:ne cui de Manila gen/ te Marco cognomen efl’et. C.Licinius,8C L.Seftius trib.pl. legem promulgarunt:ut confulcs ctiam ex plebe fîerenttqui ex patribus creabantur, earn legem cum magna contentione repu/ i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I } gnantibus

gnantibus patribus,cum rjdcm tribuni plebis per quinquenium foil magiftratus fuißrnt.'pcr/ tulcrunt.ôi primus omnium ex plebe conful L.Sextius creatus eft. Lata eft altera lexme cuiz quam plus quingentis iugeribus agri liceret pofiidere.

DVo noui magiftratus adieóli funt;pra:tura,ÔC ædilitas curulis. Peftilcntia ciuftas laboz rauit: eamcp iniignem fecit mors Furrj Camilli. cuius remcdium, Si finis cum per nouas religiones quæreretunludi fcenici tunc primum facfti funt. Cum dies L.Manlio dicla eftet à

; M.Pompeio trib.pl.propter delecftum acerbe facftum,6i ob T.Manlium filium relcgatu fine ullo crimineiadolefcens ipfe,cuius rclcgatio patri obijciebatunuenit in cubiculum tribuni:ftriz (ftoqß gladio cocgit eum in uerba fua iuraremo pcrfeucraturum fe in accufatione. tunc omniqi ' pernitiofa omifla funt. In patentem uoraginem urbis Romæ Curtius armatus equo fc præz cipitauineacp expleta eft. Manlius adolelces.qui pattern à tribunitia ucxatione liberauerati contra Galium prouocantem aliquem ex militibus romanis,in fingulare certamen dcfcendit: cicß occifo torquem aureum detraxit:qucm ipfe poftea tulit: Si ex co Torquatus eft nuncupaz tus. Duæ tribus additæ:Pontina,Si Publicia. Licinius Stolo lege ab ipfo lata damnatus eft: quod plus quingentorum iugerum agri poffideret. M. Valerius trib.militum Galium,à quo prouocatus eratu'nfidcnte galea coruo.Si unguibus roftroep infeftâte hoftem,interemit;Si ex eo Coruini nomen acccpinconfulcp proximo anno creatus eft ob uirtutemicum x x 111 haz beret annum. Amicitiacum Carthaginenfibusiundla. Campani,cumurgcrenturàSamni tibus belloiauxilio aduerfus cos à fenatu petito,cum id non impetrarent: urbe,atcj5 agros poz pulo romano dedidcrunt.ob quam caufam ea,quæ populi romani faóta eftent: defendi bello' aduerfus Samnites placuit. Cum ab A.Cornelio confule exercitus in iniquum locum deduz (ftusin magno diferimine eftet:P.Decij tribuni militum opera feruatus eft.qui occupato colie fupcr id iugum.in quo Samnites fédérant: occafionem confuli in æquiorem locum cuadcndi dedit:ipfe ab hoftibus circunfeftus erupit. Milites romani,qui Capuæ in præfidio erant reliz (fti:cum de ea occupada urbe confpiraflent:8i deteólo confilio,metu fupplicrj à populo romaz no defcciflent: per M.Valerium Coruinum diótatorem, qui confilio fuo eos à furore reuocaz ueratipatriæ reftituti funt,

LAtini cum Campanis defecerunt:Si miffis Icgatis ad fenatum conditionem tulcrunt:ut,fi pacem habere uellentialterum ex Latinisconfulem facerent. Qua legatione periata,præz tor eorum Annius de Capitolio ita prolapfus eft:ut exanimaretur, T.Manlius conful filiunt fuum,quod contra ediólum pugnaucrat aduerfum Latinosiquauis profpere pugnaftet.’fecuri pcrcuflit. Laboratibus Romanis,P.Decius tunc cum Manlio deuouit fe pro excrcitu:Si con citato equo cum in medios hoftes fe intuIifTet.-intcrfecftus morte fua Romanis uieftoriam refti tuit, Latini in deditione uenerunt. T.Manlio in urbem reuerfo nemo ex iuuentutc obuiam proceffit. Minutia uirgo ueftalis incefti damnata eft. Aufonibus ui(ftis,in oppidum Cales coIonia dcduóta eft.Itcm Fregellæ colonia deduôtæ funt. Veneficium compluriu matronaz rum comprehenfum.quarum plurimæ ftatim epotis mcdicaminibus pcricrunt. Lex de uez neficio tunc primu conftituta eft. Priuernatibus.cum rebellaftenttuicftis ciuitas data eft. Pa læpolitani uióti belloiSC obfidione in deditionem uenerunt. Q.Publio,qui eos obfederanpriz mum imperiu proIatumiSi per confules ei decretus triumphus. Plebs nexu liberata eft proz pter Lucrj Papyrrj creditoris libidinem: qui C.Publio debitori fuo ftuprum inferre uoluerat. Cum L.Papyrius diólator reuerfus in urbem ab exercitu eftet propter aufpicia repetendat Q.Fabius magifter equitum occafione rei bene gerendæ inuitatus,cótra ediólum eius præliaz tuseft:qui profpere aduerfus Samnites pugnauit.ob earn caufam cum didlator de magiftro equitum fupplicium fumpturusuideretunFabius Romam profuginSi cum caufa parum proz ficerenpopuli precibus donatus eft. Res præterca contra Samnites profpere geftas cotinet, TL I B R I IX

Itus VeruriuSjSC Sp.Pofthumius apud Caudinas furcas,dedudó in locum iniquum ex) ercitu

ercitu cum nulla fpes cuadendi eflet: fœdere cum Samnitibus faóto, SC fexcenns equitibus ro? mam'sobfidibus datisjta exercitu abduxerunuut omnes fub iugum mittercntur.tidemcp au-* thore Sp.Pofthumio cos.qui in fenatu fuaferatzut corum dcditionc,quorum culpa ram deior me fœdus iólu eratzpublica fides liberarcturzcum duobus trib. plebis,SC omnibus^qui per fee dus fpopoderantzdediti Samnitibus non fuut recepti.nec etiam muko poftca fufis à Papyrio Curfore Samn{tibus,8C fub iugum miffis,receptiscp fexcentis equitibus romanis,qui obfides dati crantz pudor prioris flagitrj abolitus. Tribus duæ adieófæ funtzVfentina, SC Falcrina, Suefla.ôi Pontiæ coloniæ dcdudlæ funt. Ap.Claudius cenfor aquam Claudiam perduxit: üiam ftrauitzquæ Appia uocata eftzlibertinorum filios in fenàtu legit. ideocp,quoniam is or/ do uidebatur inquinarus indignisz fequentis anni confules in fenatu legendo obferuaueruntî quemadmodum ante per proximos cenfores obferuatum fuerat. Res præterea contra Apu los, Hetrufeos, Vmbros,Marfos, Pelignos, Æquos, SC Samnites, quibus fœdus erat reftitu/ tumz profpere geftas continet. Flauius Scriba libertino pâtre natus ædilis curulis fuit, per forenfem faétionem creatus. quæ, cum comitia,K campum turbaretz SC in fis propter nimias uires dominareturzà Q. Fabio cenfore in quatuor tribus redadla eft: eaip res Fabio Maximo nomen dédit.

COloniæ dedudlæ funt Sora,SC Alba; Carfeoli Marfi in deditionem accepti funt. Col/ legium augurum ampliatum eftzut eflent nouemz cum antea quaterni fuiilent. Lex de prouocatione ad populû à Valerio confulc tune primum lata eft. Duæ tribus adieôtæ funt: Anienfis,ôi Terentiana. Samnitibus bcHum indicflumzS; aduerfus cos profperepugnatum eft. Cum aduerfus Hetrufeos,Vmbros,Samnitcs, Gallos P.Dccio,amp; Q.Fabio ducibus pu gnareturz romanusq^ exefeitus in maximo effet diferimine: P. Decius fccutus exemplum pa/ tris deuouit fe pro cxercituzôi morte fua uieftoriam eius pugnæ populo romano dédit. Papy rius curfor Samnitium cxercitum,qui iureiurando aftriôlus fuozquo maiorc conftantia uirtuz tis in aciem defcenderctzfudit. Cenfusacftuseftzluftrum conditum. cenfa funtciuium capita ducenta fexagintaduo millia,ÔC trecenta uigintiduo.

SV M Fabius Gurges coful maleaduerfum Samnites pugnaffetzSC fenatus de remo/ uendo eo ab exercitu ageretz Fabius Maximus pater dcprccatus banc filfi ignomi/ niam,eo maxime fenatum mouitz quod iturum fe filio legatum pollicitus eft; idc^ præftitit. atquc eius confilfis, SC opéra filiusconful adiutus, cæfis Samnitibus triumphauiu C. Pontium imperatorem Samnitium dueftum in triumpho fccuri pereuftit. Cum ciuitas peftilcntia laboraretz miftis legatis, ut Æfculapfi fîgnum Romam ab Epidauro transferrent: angucm,qui fe in naucm eorû cotulcratan quo ipfum numê efte conftabatdeportaucrezcoqp in infulam Tyberis egrcftb,eodem loco fedes Æfculapfi conftitutaeft. L.Pofthumius con/ (ùlaris, quoniam, cum cxercitui præcftet,opcra militum in agro fuo ufus eflètzdamnatus eft. Cum Samnitibus paeem petentibus fœdus quarto renouatum eft. Curius Dentatus con fui Samnitibus cæfis,ÔJ Sabinis,qui rebellaucrant,ui(ftis,ÔC in deditionem acccptis,bis in eo/ dem magiftratu triumphauit. Coloniædedudtæ funt,Caftrum,Sena,Adria. Triumuiri ca pitales tune primum creati funt. Cenfus adlus cftzluftrum conditum.cenfa funt ciuium capi ta CCLXXIII millia, Plebs propter æs alienum,ÔC graues,ôê longas feditiones ad ulti/ mum feceflîtin laniculumzunde à Q.Hortenfio didlatore deduôla eftziscp in ipfo magiftra/ tu deceftîr. Res præterea contra Volfinienfes geftas continetzitem aduerfus Lucanoszcon/ tra quos auxilium Tyrrhenis ferre placuerat.

CVm legati Romanorum à Gallis Senonibus interfedli cflentzbello ob id Gallis indidlo^ L.Cæcilius prætor cum Icgionibus ab fis cæfus eft. Cum à Tarentinis claftis romana direpta effet,duce,qui præerat claffi,occifozlcgati ad eos à fenatu,ut de fis iniurfis quererentur,-mifti,pulfati funt.ob id bellum fis indiótum eft, Samnites defeccrunt. Aduerfus eos,amp; Lu-^ 1 4- canos.

canos, K Brunos, Si Hetrufcos aliquot prælrjs àcomplunbus dudbusbcne pugnatutn eft. Pyrrhus Epirotarum rex,ut auxilium ferret Tarentin is: in Italiam ucnir, Cum in præfidi/ um Rhcginorum legio campana cum præfeëto Decio lubelio mifla cflet: occiiîs Rheginis Rhcgium occupauit,

VAIcrius Leuinus conful parum profpere aduerfus Pyrrhum pugnauinelephantoru ma/ xime inuiîtata facie territis militibus.Poft id prælium cum corpora Romanorum,qui in acie ccciderannPyrrhus infpicerenomnia uerfa in hoftem inuênit: populabûduscp ad urbem Româ proceflît. C.Fabricius miffus ad eum.ut de redimendis.captiuis agerenfruftra ut pa/ triam dcfereret à rege tentatus eft.captiui fine pretio remiflî funt. Cyneas legatus à Pyrrho ad fenatum miftus pctqc:ut componédæ pacis caufa rex in urbem reciperetur. de qua re cum ad frequentiorcm fenatum referri placuiftet: Ap.Claudius, qui propter inualitudinem oculo/ rum iamdiu à confilqs publicis abftinueranuenit in curiam:SÎ fentétia fua tenuinut id Pyrrho ocgaretur. P. Domitius cenfor primus ex plebe luftrum condidit. cenfa funt ciuium capita CCLXXVI11 millia,ccxx11. IterumaduerfusPyrrhumdubioeuêtupugnatumeft.

Cum Carthaginenfibus quarto fœdus renouatum eft. Cum C.Fabritio confuli is,qui ad cum à Pyrrho transfugerat: polliceretur fe régi uenenum daturum: cum indicio ad regem re/ miftus eft. Res præterea contra Hetrufcos,Lucanos,ÔC Brutios,8£ Samnites profpere geftas continet.

PYrrhus in Siciliam traiccit. Cum inter alia prodigia fulmine dcieólum effet in Capito/ Iio louis fignum: caput eius per arufpices inuentu eft. Curius Dentatus,cum dcletftum habereneiusqui citatus non refpoderanbona uendidit. Pyrrhum iterum ex Sicilia in Italiam reuerfum uicit:5^ Italia expulit. Fabricius cenfor P.Cornelium Rufinum confularem fenatu mouinquod decem argenti pondo faóti haberet.Luftro à cenforibus condito,cenfa funtcapi/ taciuium cclxx i millia, ccXx1111. Cum PtolemæoÆgyptiregefocietasiundra eft. Sextilia uirgo Veftalis damnata incefti uiua defofta eft. Coloniæ dedudlæ funt Pofi/ donia.ôi Confa. Carthaginenfium claftis auxilio Mamertinis ucnit.quo faóto ab rjs fœdus uiolatum eft. Res præterea contra Lucanos, Samnites, amp;nbsp;Brutios féliciter geftas, ÔC Pyrrhi mortem continet.

VIdtis Tarentinis pax SClibcrtas data eft. Legio Campana,qu.æ Rhegium occupaueratt obfcffa,dcditione fadla, fecuri percuffa eft. Cum legatos Apolloniatium ad fenatum miftos quidam iuuenes pulfaffenndediti funt Apolloniatibus. Picentibus uidlis pax data, Coloniæ deductæ: Ariminum in Piceno: Beneuentum in Samnio. Tunc primum popu/ fus romanus argento uti cœpit. Vmbri.SC Salentini uidti in deditionem accepti funt. Quæ/ ftorum numerus ampliatus eft.

ORigo Carthaginéfium,ÔC primordia urbis referuntur: contra quos,0i Hieronem regem Syracufanorum auxilium Mamertinis ferendum cenfuit fenatus. Cum de ea re inter fuadentes,uc id fieret; diftuadentesq^ contentio fuiifet: tranfgreftis turn primum mare equiti/ bus romanis aduerfus Hieronem fæpius bene pugnatum.Petcnti pax data eft.Luftrum à ccn foribuscondirum.cenfafuntciuiumcapita CCCLxxii millia,ccxxiiii. D.Iunius Brutus munus gladiatorium in honorem defuncTi paths edidic primus. nbsp;Colonia Efernia

CN.Cornelius cos. à clafle punica circunuentus, amp;nbsp;per fraudem ueluti in colloquium euo/ cams captus eft. Cn.Duilius cos. aduerfus claffem Pœnorum profpere pugnauit: pri/ musep omnium romanorum ducum naualis uidtoriæ duxit triumpbum.ob quam caufam ei perpetuus honos habitus eft; ut reuertenti à cœna tibicines canerent: ôC funale præferrctur.

' L.Comelius cos.in Sardinia contra Sardos,ôC Corfos,6C Hannonem Pœnorum diicem fc licitcr pugnauit. Attilius Calatinus cos.cum in locum iniquum à Pcenis circunfeiïum terne/ rcduxiflct exercitum: M.Calpurnq tribuni militum uirtute,amp; opera euafit.qui cum trecentis militibus eruptione faóta hoftes in fe couertit. Annibal dux Pœnorum uicta claflTejCui præ/ fucrat:à militibus fuis in crucem fublatus eft, Attilius Regulus cos.uidtis naualilprælio Pœ/ ’nisjin Africam traiecit.

A Ttilius Regulus in Africa ferpentem portentofæ magnitudinis cum maxima’milirumi i/jLclade occidit. ÔC cum aliquot prælqs aduerfum Carthaginenfes pugnaffet: fucccftorcp ù fenatu profpere bellum gerend non mittcretunidipfum per literas ad fenatum miffas conque ftus eft. in quibus inter caufas petendi fucceftbris erat: quod agellus eius à mercenaries dcua/ ftaretur.Quærente deinde fortuna ut magnum utriufcç cafus exemplum in Rcgulo prodere/ tur: accerßto à Carthaginenfibus Xantippo Lacedæmoniorum duce, uiótus in prælio, amp;nbsp;ca/ ptus eft. Res deinde à ducibus romanis omnibus terra maric^ profpere geftas deformauere naufragia claflium. T.Coruncanus primus ex plebe pótifex maximus creams eft. M.Scin pronius Sophus, Valerius Maximus cefores cum fenatum legerent: x 111 fenatu mouerunt, luftrum condideruntquo cenfa funtciuium capita C c c x v 11 millia, c c x v 11. Regulus miffus à Carthaginenfibus ad fenamm, ut de pace, fi earn minime impetraret: de captiuis commutandis ageret: iureiurando aftriótus eft rediturum fe Carthagincm: fi commutari ca/ pduos non placuiftet. utrucç negandi author fenatui fuit:0i cum fide cuftodita rcuerfus eflett fupplicio à Carthaginenfibus de eo fumpto.perijt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,

CÆcilius Metellus,rebus aduerfus Pœnos profpere geftis,fpeciofiftimu egit triumphum:

XIII ducibus hoftium. Si. centum uiginti elephantis in eo dudtis. Claudius Pulchec cos. qui contra aufpicia profedtus iuffit immergi pullos: qui cibari nolebant: infeliciter aduer/ fus Carthaginenfes clafle pugnauinôi reuocatus à fenatu,iuffusqi didlatorem diccre,C.Glati ciam dixit,fortis ultimæ hominem;qui coadlus abdicate fe magiftratu,poftea ludos prætexta tus fpedtauit. Attilius Calatinus primus didtator extra Italiam exercitum duxit. Cum Pœ nis captiuorum commuratio fadla eft. Coloniæ dedudlæ funt, Frcgellæ, in agro Salentino Brundufium. Luftrum à cenforibus conditum eft. cenfa funt ciuium capita C c l i millia C C X X11, Claudia foror P.Claudq,qui contemptis aufpicfjs male pugnaueraùà ludis di/ uertens.cum turba premeretundixit.utinam frater raeusuiucreniterumcp claflem duceret.ob earn caufam multata eft. Duo prætores turn primum creati font. Cæcilius Metellus pon/ tifex maximus A.Pofthumiura CQfulem,quoniam idem Si flamen Martialis erancum ille ad bellum gerendum proficifd uellet: in urbe tenuit: nec paftus eft à facris recedere. Rebus ad/ uerfus Pœnos pluribus ducibus gcftis.fummam uidloriæ C.Ludtatius conful uidta ad Æga/ tes infulas clafle Pœnorum, finem bello impoluit. Petentibus Carthaginefibus pax data eft. Cum templum Veftæ arderet: Cæcilius Metellus potifex maximus ex incendio facra rapuit. Duæ tribus adiedtæ funt;Velina,ô2 Efquilina. Falifcûcum rebellaflènt:fexto die domiti in deditionem uenerunt.

SPolctum colonia dedudta cft. Aduerfus Ligures tune primum exercitus promotus eft, Sardi Si Corfi.cum rebellaflent; fubadti funt. Tutia uirgo Veftalis incefti damnata eft, Bellum Illyricis propter unum ex legatis,qui ad eosmiflî erant:occifum indieftû eft:fubaôtic]^ in deditionem uenerunt, Prætorum numerus ampliatus eft:uteflent quatuor. Galli tranf/ alpini,quiin Italiam eruperant:ca:fî funt. Eo bello populus romanus fociorum,Latiniq^ no/ minis trecenta millia armatorum habuifle dicitur. Exercitibus romanis turn primum trans Padum duôtis, Galli Infubres aliquot prælqs in deditionem uenerunt. M.Claudius Mar/ cellus confuLoccifo Infubrium Gallorum duce Viridomaro,opima fpolia retulit. Iftri fuba/ (fti Cant. Item Illy riet, cum rebellaflent: domiti in deditionem uenerunt, Luftrum à cen fo/ ribus

ribuS condl'tum efltcx quo cenfa funt dui'um capita c c l x x millia. Libcrtini in quatuor tribus redaóti funt: cum antea difperii fuiflent: Efquilinam, Palatinam, Suburranam, Colli/ nam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;muniuit:amp; circum flaminium extruxit. Coloniae dedudtæ funt in agro à

j N Italia belli punici fecundi adta narrantur: SC Annibalis Pœnorum ducis contra I fœdus per Iberum amnem cranfitus:a quo Saguntus fociorum populi romani ciuiz I tas oólauo menfe capta eft. de quibus iniurqs miffi Icgati ad Carthaginenfes, qui quererentur.SC cum fatisfacere nollent:bellum qs indidum eft. Annibal fuperato Pyreneo faltu.per Gallias fufis,qui obfiftere ei conati crant: ad Alpes ueniuSC laboriofo per eas tranii/ tu cum montanos quocp Gallos obuios aliquot prælqs repuliflettdefccndit in ItaliæSC ad Ti/ cinum amnem Romanos equeftri prælio ftidinin quo uufneratum P.Cornelium Scipionem protcxit filius:qui African! poftea nomen accepit. iterumcç exercitu romano ad flumen Tre/ Siam fiifo,Annibal Apenninum per maximam militum uexarionem propter uim tempefta/ turn tranfqt, Cn.Cornelius Scipio in Hifpania contra Pœnos profpere pugnauitjuce hoz ftium Magone capto,

A Nnibal per continuas uigilias in paludibus oculo amiflb, uenit in Hetruriam: perquas JlA- paludes quatriduo.SC tribus noólibus fine ulla requie iter feat, C.Flaminius conful ho mo temerarius contra aufpicia profe(ftus,flgnis militaribus cffoftis, quæ tolli non poterant:6C ab equo,quem confcenderat:per caput deuolutus,infldrjs ab Annibale drcunuentus ad Thra flmenum lacum cum exercitu cæfus eft. Sex millia, quæ eruperant: fide ab Maharbale data, perfidia Annibalis uinóta funt. Cum ad nuntium cladis Romæ luëlus cflènduæ marres in/ îperato receptis filqs, gaudio mortuæ funt. Ob hanc cladem ex fîbyllinis libris uer facrum uotum. Cum deinde Q.Fabius Maximus diólator aduerfus Annibalem miflus nollet acte cum eo côfligere:ne contra fcrocem tot uiólorqs hoftem territum aduerfis prælqs militem pu/ gnæ committeret:ôC opponendo fe tantummodo conatus Annibalis impedireuM.MinutiuS magifter equitum,ferox SC temerarius,criminando didlatorem,tâquam timidum SC fegnem, effedttut populi iuflu ei imperiu cum didatore æquaretur, diuifoi^ exerdtu, cum in iniquum locum conflixiflet:ôC in maximo difcrimine legiones eius eflentJuperueniéte cum exerdtu Fa bio Maximo ex difcrimine liberatus eft.quo beneficio uitftus caftra cum eo iunxiuSC patrem cum falutauit:idcmc^ milites facere commilitonibus iuffit. Annibal uaftata Campania in/ ter Cafilinum oppidum.ôC Calliculam montem à Fabio claufus, farmentis ad cornua boum alligatis,6C incenfis,præfidium Romanorum.quod Calliculam infidebanfugauit: amp;nbsp;fie tranf/ greffuseft faltum. idemcp Fabij Maximidiôtatoris,cum circumpofita ureret: agro pcpercitî ut ilium tanquam proditorem fufpeôlum faceret. Æmylio deinde Paulo,amp; Terentio Var/ tone confulibuSjôC ducibus cum maxima clade aduerfus Annibalem ad Cannas pugnatum eft’.cæfaq^ eo prælio Romanorum quadragintaquinc^ millia cum Paulo confule,6ó fenatori/ bus L X X X, confularibus atcç prætorqs aut ædilitqs triginta. Poft quam cladem cum à no/ bilibus adolefcentibus propter defperationê confilium de relinquenda Italia iniretur: P.Cor nelius Sdpio tribunus militum,qui poftea Africanus nuncupatus eft: ftridlo fuper capita de/ liberantium fcrro.iurauit pro hofte fe habiturum eum,qui in uerba fua non iuraflèt,effcdt^î ut omnes minime relidlum iri à fe Italiam iureiurando aftringerentur. Præterea trepidatio/ nem urbis,3i luôlum, 62 res in Hifpania meliore euentu geftas continet. Opimia, Si Floro/ nia Veftales uirgines incefti damnatæ funt. Propter paucitatem uero militum feruoru odto millia armata funt. captiui cum poteftas effet redimendi: redempti non funt, Varroni obz uiam itum eft:Ôi gratiæ adæ-.quod de republica non defperaffet,

CAmpani ad Annibalem defccere. Nuntius Cannenfis uidloriæ Mago Carthaginem miffus annules aureos à digitis oedforum Romanorum detrados in ucftibulo curiæ fû/

diuquos cxccfTifTc moJq mcnfuram traditur. poft quem quidem nuntium Hanno ex Pœnis uir nobikflitnus fuadebat fenatui Carthaginenfium:ut pacem à populo romano pcterent:nec tenuit.obftrepente barchina faólionc. Cl.Marcellus præcor ad Nolam cruptione aduerfus Annibale ex oppido fadta profpere pugnauit. Exercitus Annibalis per byberna Capuæ ira luxuriatus eft.’ut corporum uiribus, atep animorum cneruaretur. Cafilinum à Pœnis obfeft fum ita fame uexatura eft: ut lora, amp;nbsp;pelles feu cis derraótas, item mures eftenuSi nucibus per Vulturnum amnem à Romanis miftis uixerint. Senatus ex cqueftri ordine hominibus cen turn nonaginta feptem fuppletus eft. L.Pofthumius prætor à Gallis cum exercicu cæfus eft* Cn.ôC P.Scipiones in Hifpania Afdrubalem uicerunt:0i Hifpaniam fuam fecerunt. Reli/ quiæ cannenfîs exercitus in Siciliara relegatæ funt: nc recederent inde,nifi finito bello. Inter Philmpum Macedonum regem, amp;nbsp;Annibalem focietas iunóta eft, Sempronius Gracchus cos. Campanos çecidit. Præterea in Sardinia féliciter à T. Man Iio prætore aduerfus Pœnos, Sardosep res geftas cotinena quo Afdrubal duxÄ Mago.s: Hanno capti. Claudius Margt; cellus praetor Annibalis exercitum ad Nolam prælio fudittôC uicit: primusqp omnium tot eta/ dibus feftis Romanis meliorem fpem belli dedit.

Hieronymus Syracufanoru rex, cuius auus Hiero amicus populo romano fuerattad Car/ thaginenfes defecit:K propter crudelitatem,fuperbiamcp à fuis interfeeftus eft. T.Sem pronius proconful profpere aduerfus Pœnos,8C Hannonem ducem ad Beneuentu pugnauit, , fcruorum maxime operarquos liberos effc iuftit. Cl.Marcellus cos.in Sicilia,quæ propè tota ad Pœnos defeceranSyracufas obledit. Philippo Macedonum regt bclium indidlu eft.qui ad Apollonia noefturno praelio oppreflus,fugatusc^,in Macedoniam cum propè inermi exee citu profugit.ad id bellum gerendum Valerius prætor miftus eft. Res præterea in Hifpania à P.amp; Cn.Scipionibus aduerfus Carthaginenfes geftas continet. Syphax rex Numidarum in amicitiam afeitus contra Mafaniflam regem Mafæfulorû pro Carthaginenfibus pugnans, uiótus,in Hifpaniam ad Scipione cum maxima manu tranfqt contra Gadesrubi angufto fre/ to Africa, Hifpania dirimuntur. Celtibcri quolt;^ in amicitiam recepti funt: quorum auxi/ lijs accitis,cunc primum mercenarium militem romana caftra habuerunt.

P Cornelius Scipio,poftea Africanus,ante legitimos annos ædilis faólus eft. Annibal ur/ bem Tarentum præter arcem per tarentinos iuuenes,qui fe nodlu uenatum ire iimulaue/ ranncepit. Ludi Apollinares ex martijs carminibus,quibus cannéiîs clades prædicla fuerat: inftituti funt.A' Q.Fuluio,0i Ap.Claudio coss.aduerfus Hannonem Pœnorum ducem pro/ fperc pugnatum eft. T.Sempronius Gracchus proconful ab hofpite fuo Lucano in inßdias duólus à Magone interemptus eft. Centenius Penula.qui centurio militauerat:cum pctiftet à fcnatu:ut fibi exercitus daretunpollicituscp effet,(i hoc impctraffet: de Annibale uidloriams otfto millibus acceptis militum dux fadus conflixit acie cum Annibaleiqui cum exercitu eum cæcidit. Cn.Fuluius prætor male aduerfus Annibale pugnauit-.in quo prælio hominu fexdc rim millia ceciderunt: ipfe cum equitibus ducentis effugit. Capua obfeffa eft à Q.Fuluio,52 ab Ap.Claudio cos. Cl.Marcellus Syracufas expugnauit anno tertio;3i ingentem fe uirura geflit.in eo tumultu urbis captæ Archimedes intentus formis,quas in puluere defcripferat:in/ terfeeftus eft. P.Si Cn.Scipiones in Hifpania tot tantaruc^ rerum féliciter geftarum trifteni exitum tulerunt, propè cum ton's exercitibus cæfi anno oólauo, quam in Hifpaniam iueranr. araiffac^ eius prouinciæ poffeffio foret:niß L. Martij equids romani uirtute ÔC induftria con/ tradlis exerrituum reliquijs,eiufdem hortatu bina caftra hoftium expugnata effent.ad trigin/ ca feptem millia cæfaæx mille oôlingentisipræda ingens capta.dux Martius appellatus eft.

ANnibal ad tertium ab urbe Roma lapidem fuper Anienem caftra pofuit.iplê ucro cum duobus millibus cquitum ufcç ad portam Capenam,ut urbis fitum explorarenobequi tauit. ÔC cum per triduum in aciem utrincj exercitus omnis defeendiffet: certamen tempeftai diremiu

diremit, nam cum in caftra rcdqflcnt: ftatim ferenitas erat. Capua capta eft à Q.Fuluio,S£ Ap.CIaudio coss.principes campani ueneno Gbi coiciuerunt mortem.Cum fenatus Campa/ norum deligatus effet ad palos:ut fecuri ferireturditcras à fenatu miffas Q.Fuluius cos,quibus iubebatur parcere;ante^ Iegeret,in finu pofuitîôC lege agi iuffit-.ôi fupplicium peregit. Cum in comitrjs apud populum quæreretuncui mandaretur Hifpaniaru imperiummullo id uolcn/ tc fuicipere,P.Scipio P.filius,qui in Hifpania cecideranprofeffus eft fe iturum.Si fuffragio po puli.confenfucç omnium miflus,Nouam Carthagine uno die expugnauit:cum ageret uigefi mum quartum annumtuidercturq^ diuina ftirpe creatus:quoniam amp;nbsp;ipfe pofteaquàm togam acceperat: quotidie in Capitolio erat: amp;: in cubiculo matris eius anguis fæpenumero uifus eft.

Res præterea in Sicilia geftas continetiSi amicitiam cum Ætolis iunólam.bellumcp geftum aduerfus Acarnânas,ÔC Philippum Macedonum regem.

CN.FuIuius procos.cum exercitu ab Annibale cæfus eft.Meliore euentu a Claudio Mar/ cello cos.aduerfus eudem ad Numiftronem pugnatum eft.inde Annibal nodlu rcceffit.

Marcellus infecutus eft:0C fubinde cedetem preffit:donec effugeret.priore pugna Annibal iuz perior fuit: Marcellus infequenti. Fabius Maximus pater confulis Tarentinos per deditioz nem acccpit. In Hifpania ad Betulam Scipio cum Afdrubale Amilcaris conflixit:amp; uicit.inz ter alia captum puerum regalem eximiæ formæad auunculum Mafaniffam cum donis mifit. .1 Cl.Marcellus,T.Quintius Crifpinus coss. fpeculandi caufa egreffi à caftris infidqs ab Anz nibale circunuenti funt. Marcellus occifus fuit: Crifpinus fugit. Res præterea à P. Sulpitio . prætore aduerfus Philippum, SC Achæos geftas continet. Luftrum à cenforibus conditum eft:cenfa funt ciuium capita centum triginta feptem millia,centum SC ocfto.ex quo numero ap paruit quantum hominum tot præliorum aduerfa fortuna populo romano abftuliffet. Afz drubafqui cum exercitu nouo tranfcenderat Alpes:ut fe Annibali coniungeret: cum millibus hominum l v i cæfus eft M.Liuq confulis duótu,non minore opera Claudrj Neronis confuz Iis.qui cum Annibali oppofitus effet: reliólis caftris,ita ut inimicum fallereueleda manu pro/ fecftus Afdrubalem circunuenit.

REs in Hifpania profpere geftæ à Syllano Scipionis legato, SC L.Scipionc fratre aduerfus PœnoSjâ Sulpitio procos, SC ab Attalo rege Afiæ aduerfus Philippum regem Macedoz num pro Ætolis referuntur. Cum M.Liuio,SC Claudio Neroni coss.triumphus decretus efz fet: Liuius.qui in prouincia fua rem gefferanquadrigis inuedtus eft: Nero,qui in collcgæ proz uinciam.ut uidtoriam eius adiuuaret:uenerat:equo eft fecutus:SC in hoc habitu plus gloriæ,re/ uerentiæcp babuit.nam SC plus in bello,quam collega fccerat. Ignis in æde Veftæ negligenz tia uirginis, quæ non cuftodierat: extindtus eft.uirgo cæfa eft flagro. P. Scipio in Hifpania cum Pœnis bellauit x 1111 anno eius belli,anno quinto,pofteaquâ ierancxclufisc^ in totum poffeflione eius hoftibus, Hifpania reccpit: SC aTarraconein Africam ad Syphacem regem Numidarum duobus nauigrjs tranfuedtus,fœdus iunxit. Afdrubal Gifgonis ioi cum eo, in co dem ledlo accubauit.munus gladiatorium in honorem patris,patrui^ Carthagini Nouæ dez dit, no ex gladiatoribus:fed ex r)s,qui aut in honorem ducis,aut ex prouocatione in certamen defcendebannin quo reguli fratres de regno ferro contenderunt. Cum Aftapa urbs ab Roz manis oppugnaretunoppidani liberos,SC coniuges rogo extrudto occiderunnfe infuper præci pitauerunt. Ipfe Scipio dum graui morbo implicitus effet:feditioncm in parte exercitus mo tarn confirmatus difcuffit:rebellantesc^ Hifpaniæ populos coegit in deditione uenire. Et ami citia fadla eft cum Mafaniffa rege Numidarum:qui illi quidem auxilium,ii in Africam traiez ciffenpollicebatur.cu Gaditanis quocp poft difceffum inde Magonis, cui ex Carthagine fcriz ptum erat:ut in Italiam traijceret.Romam reuerfus.confulcp creatus. Africam prouinciam pe tenti,contradicentc Q.Fabio Maximo,Sicilia data eft:permiffumép:ut in Africam trafjceret: fi ex republica effe cenfetet. Mago Amilcaris filius à minore Balcari infula,ubi hyemaranin Italiam traiecit.

EX Sicilia C.Lælius in Africa à Scipione miiTus ingentem prædâ rcportauinSè mandata MafanifFæ Scipioni expofuit, conquerentis:quod non exercitum in Africain traiecifleu Bellum in Hifpania finitûjuicftorc Romanoiquod Indibilisexcicauerat.ipfe in acie occifusî Mandonius expofcétibus Romanis à fuis dedicus eft.Magoni,qui in Galiiam, Liguham ierauex Africa ôf railitum ampla manus miiTa:ôi pccuniæiquibus auxilia conduceret:præce/ ptumq^ruc fe Annibali iugeret. Scipio à Syracuiîs in Brutios traiecinôi Locro3,pulfo puni CO præfidiojfugatocp Annibale rcccpit. Pax cum Philippo faóla eft. Idæa mater déporta ta eft Româ à Pefînuntc oppido Phrygiæ carmine in libris Gbyllinis inuentoipclli Italia alie nigenam hoftem pofteifî mater Idxa deportata Romam eftet.tradita autê eft Romanis per Attalum Regem Afiæ.lapis eranquem matre deûm incolæ dicebant.excepit P.Scipio NaG ca,Cn.filius,eius,qui in Hifpania perierat:uir optimus à fenatu iudicatus, adolefcês nondum quæftorius:quoniâ ita refponfum habebaturiut numen id ab optimo uiro recipereâcofccra/ returq^. Locrenfes legatos Româ miferunqui de impotêtia Q. Pleminij Icgati quererétur: ' quod pecunia Proferpinæ abftuleratiôC liberos eorû,ôi coniugcs ftupraucrar. Pleminius in catenis Româ perduôlus in carcere mortuus eft. Cuni falfus rumor de P.Scipione procon fule.qui in Sicilia erat:in urbcm perlatus effet: tanquâ luxuriaretunmiffis ob hoc legatis â fez natutqui explorarcnt: an ea uera effent: purgatus infamia Scipio in Africam traiccit fenatus permiffu. Syphax accepta filiain matrimoniu Afdrubalis Gifgoais,amicitiæ,quam cû Sei pionc ipfe iunxerat:rcnunciauit. Mafaniffa rex Mafæfulorum,dum pro Carthagine in Hi ipania militât: amiffo pâtre Gala, de regno exciderar. quo per bellum fæpe repetito,aliquot prælrjs à Syphace rege Numidarum ui(ftus,in totum priuatus cftiK cum ducentis equitibus exul Scipioni fe iûxinôC cum eo primo ftatim bello Hannonem Amikaris filium cum ampla manu interemit. Scipio aduentu Afdrubalis Si Syphacis, qui propè cum centum millibus armatorum uenerannab obGdione Vticæ depufus hyberna cômuniuit. Sempronius Cos. in agro crotonienG profpere aduerfus Annibalem pugnauit. Luftrum à cenforibus condiz turn eft.cenfafuntciuium capita CCXV millia: IntercéforesM.Liuium,ôi Claudiu Nez ronem notabilis difcordiafuit.nam Si Claudius Liuio collegæ equum ademit: quod à popu lo Romano damnatus, aôtusep in exilium fuerat: Si Liuius Claudio:quod falfum in fe teftiz monium dixiffenSiquod minime bona Gde fccu in gratiâ rcdiffet.idem omnes tribus.extra unâ,ærarias rcliquitiquod Si innocente fe dânaffennSi poftea côfulem,cenforemc^ feciffent.

IN Africa Scipio Carthagincnfes,Ôi eundé Syphacem Numidaru regem, Afdrubalemc^ pluhbus prælijs uicit,adiuuante Mafaniffa: binaep hoftium caftraexpugnauinin quibus X L millia hominû ferroigniq^ confumpta funt. Syphacem per C.Lælium ccpir.Mafaniffq Sophonisbam uxoré Syphacis,Gliam Afdrubalis,captam ftatim adamauinôinuptrjsfacftis uxorem habuic-.caftigatusq? à Scipione uenenu ei trâfmiGt: quo quidem haufto ilia dcceffit. Effecftumçp eft multis Scipionis ui(ftorrjs:ut Carthaginéfes in defperationé aôti in auxilium publicæ falutis Annibalem ex Italia reuocarét.iscp anno decimofexto Italia difcedês in Afriz cam traiecititentauitcp per colloquiu pacem cum Scipione coponcre: Si cum de côditionibus pacis non coueniffenacie uiôtus eft. Pax CarthaginenGbus data eft petentibus. Annibal Gifgonem pacem diffuadentem manu fua detraxit:excufata deinde temeritate faôti ,ipfe pa cem fuaGt Mago bello,quo in agro Infubrium cum Romanis conflixerat:uulneratus,dum in Africam per legatos reuocatus rcuerteretunex uulnere mortuus eft. Reuerfus in urbem Scipio ampliffimu,nobiliffimumc^ egit triumphû-.quem Q.Terentius Cullco fenator pileaz tus fecutuseft.Scipio Africanus,incertum militari prius fauore,an populari aura ita cognomi natus Gt.primus certe hic imperator uicftæ à fe nomine gentis nobilitatus eft.

,, E L L I aduerfus Philippu Macedonia: regem,quod intermiffum eratircpetiti eau fx feruntur hæ. Tempore initioru duo iuuenes Acarnânes.qui non initiati crant: K Athenas

Athenas weneruntôC in facrarium Cercris cum alps pluribus fuis intraucrunt, ob hoc, tan^ nefes fummum comififlentiab Acheniéllbus cæfi funt Acarnânes raorribus fuoru comori ad uindicandu illos auxilium à Philippo petierunt.Paucis menfibus poft pacem Carthagincnft. bus datam,quingcntefimo quadrageQmo anno ab urbe códita,cum Athcnienfîû,qui obfide bantur à Philippodegari auxilium à fenatu petiftent:0i fenatus id cenfuiftetferendum,plebe, quod tot bclloru continuus labor grauis erat: diftentiente:tenuit authoritas patru:ut fociæ ci/ uitati ferre quoqj opem populus iuberet.Bellum id P.Sulpitio cofuli mandatu eft:qui exerci tu in Macedonia duólo, equeftribus prælqs cum Philippo profpcre pugnauit Abydeni à Philippo obfefti ad exemplum Saguntinoru fuos,fet^ occiderut. L. t urius prætor Gallos Infubres rebellantes, ôi Amilcare pœnû bellum in ea parte molicnte acie uicit. Amilcar co in bello occifus eft:0C millia hominu x x x v. Præterea expeditioncs Philippi régis,ÔJ Sul/ pitrj confulis,expugnationescç urbiu ab utroi^ faótas continet.Sulpitius Cos.adiuuantibus rege Atcalo,Si Rhodqs bellum gerebat, Triumphauit de Gallis L.Furius prætor.

CO H P L V R A prodigia ex diueriîs regionibus nutiata referuntur: inter qua:,in Mace doniain puppi longænauis lauream efîe natam.T.QuintiusFlaminius Cos.aduerfus Philippum féliciter pugnauit in faucibus Epiri:fugatuq; coegit in rcgnu reuerti.Ipfe Thefta/ liam,quæ eft uicinia Maccdoniçtfocfjs xî.tolis,ôi Acarnanibus,uexauit. L.Quintius Flami nius confulis fraternauali prælio,Attalo rege. Si Rhodijs adiuuantibus, Eubœam,ôi: mariti/ mam oram cepit. Achæi in amicitiam recepti funr. Coniuratio feruorum faóla de folucn/ dis Carthagineniîbus obfi'dibus opprefla eft. Prætoru numerus ampliatus eft:ut feni créa rentur. Cornelius Cos.Gallos Infubres prælio fudit. Cum Lacedæmontis,amp; tyrâno eo/ rum Nabide amicitia iunôla eft. Præterea expugnationes urbiu in macedonia referûtur.

TI T V S Quintius Flaminius proconful cû Philippo ad Cynoccphalas in Theftalia acie uiôto debellauit. L.QuintiusFlaminiusfraterproconfulis,Acarnanas,Leucadeurbe, quæ caput eft Acarnaniæ:expugnata,in deditionem acccpit. C. Sempronius Tuditanus prætor à Celtiberis cû cxercitu cæfus eft. Attains à Thebis ob fubitam inualitudinê transla tusdeceflît. PaxpetentiPhilippo,Græciælibertas data eft. L.Furius, ÔC Claudius Mar/ cellus confules Boios,SC Infubres Gallos fubegerunt.Marcellus triumphauit. Annibal fru/ ftra in Africa bellum molicus,8i ob hoc Romanis per epiftolas aduerfæ fadlionis principum delatus, propter metum Romanorum, qui legatos ad Carthagincnliû fenatum de eo mifez rant:profugus ad Antiochum regem Syriæ fe cotulit,bcllum côtra Romanos parantem.

Lex Oppia,quam C.Oppiustribunusplebisbellopunicodeftringendiscultibusma/ tronarum tulerat: cum maxima cótentione abrogata eft:cum Porcius Cato author fuif/ fet:ne ealex aboleretur.Is in Hifpaniam profeólus bcllo,quod Emporqs orfus eft:citerioreni , Hifpania pacauit.T. Quintius Flaminius bellum aduerfus Lacedæmonios,ôi tyrannum eoz rum Nabidem profpere gcftü,data rjs pace,qualcm ipfe uoluiuliberatisc^ Argistqui fub di/ tione tyranni eranufiniuit. Senatus tune primu fecretus à populo ludos fpediauit. ut id fie/ ret,Sex.Ælius Pætus,ô2 L.Cornelius Céthégus cêfores interuenerût cû indignatione plcbis.

Coloniæ pleræquc dedueftæ funt. M.Porcius Cato de Hifpania triûphauit. Res præte rca aduerfus Boios.K Infubres Gallos féliciter geftæ referunt'^. T.Quintius Flaminius, qui Philippû Macedonû rcgê,ôC Nabidem Lacedæmoniorû tyrannû uicerat: Græciâq? omnem Iiberauerat:ob hanc rcrû fadlarû mukitudinem triduo triûphauit. Lcgati Carthaginéfium nunt{aucrunt:Annibalem,qui ad Antiochû côfijgerat bellum cû eo moliri.tentauerat autera per Ariftonem Tyriû fine literis Carthaginem miftum ad rebellandum Pœnos concitare.

PS c IP I O Africanus legatus miftus ad Antiochû,Ephefi cum Annibale, qui fe Anrio/ cho iûxerat:collocutuseft;ut,û fieri poftec,metum uitæ, quem ex populo Romano con/ ceperat:

ceperaueximeret.Inter alia cum quæreret ab Annibale:qucm fuifle maximum imperatorem Annibalcrederct:refpondit:Alexandrum Macedonum regem:quod parua manu innumera biles exercitus fudifletiquodcp ultimas oras.quas uifere fupra fidem Humana elTenperagraf/ fet.quæréti deinde quem fccundum poneretânquit: Pyrrhuieo quod caftra metari docuifièt: ad hæc neminem elegantius loca cepifTeipræfidia difpofuifTe. excquéti quem tertium diccret; femet dixit.ridcs Scipio,quidnam tu diceres:(î me,inquit,uiciiïes';^tunc uero,inquit,me Si an/ te Alexandrum,ôi ante Pyrrhum,ôC ante alios pofuilïem. Inter ea prodigia,quæ plurima fuilTe traduntur:bouem,Cn.Domitio confule,locucum:Roma cauc tibi:refcrtur. Apparat in Antiochum bellum Romani.Nabis Lacedæmoniorum tyrannus incitatusab Ætolis,qui Si Philippum,ôC Antiochum ad inferêdum bellum populo Romano folicitabant: à populo Romano defciuit: Si bello aduerfus Philopœmenem Achæorum prætorcm gefto,ab Æto/ lis interfeôlus eft. Ætoli quoqj ab amicitia populi Romani defecerunt.cum quibus focieta te iundla Antiochus Syriæ rex cum bellum Græciæ iatuliflencomplurcs urbcsoccupauitnn/ ter quas Chalcidera,ôi totam Eubçeam. Res præterea in Liguhbus geftas. Si apparatum belli ab Antiocho continet.

Mar c V S Attilius Glabrio Cos. Antiochum apud Thermopylas, Philippe rege ad/ iuuâte,uiôlum Græcia expulitiidemqp Ætolos fubegit. P.Cornelius Scipio Nafica Cos. ædem matris deùm, quam ipfe in Palatiûintulerauuir optiraus à fenatu ludicatus: de/ dicauinidemt^ Boios,Ôi Gallos uiólosin deditionem accepif.ôi de rjs triumphauit. Præte tea naualia certamina profpera aduerfus præfeôlos Antiochi regis releruntur.

Cf O R N E L I V s Scipio Cos.legato P. Scipione Africano,qui fe fraths Icgatû futurum I dixerat:iî ei Græcia,ôC Alla prouincia decerneretur.cum C.Lælio,qui multum in fenatu poterauea prouincia dari uideretur:profe(Æus ad bellum aduerfus Antiochum gerendum in Adam primus omnium Romanorum ducum traiecit. Æmylius Regillus aduerfus regiam claifem Antiochi féliciter pugnauit ad Myonefum.Rhodqs adiuuantibus. Fil t us Africani ab Antiocho captus patri remiflus eft. M. Attilius Glabrio de Antiocho, que Græcia ex/ pulerat:ôi de Ætolis triumphauit. Viefto deinde Antiocho à L.Comelio Scipione, adiu/ uanteEumene rege,Attali Pergameni fîlio,pax data.ea conditione: ut omnibus prouincijs ci traTaurum montem cederet. Eumeni,quo iuuante Antiochus uiótus erataegnum amplia turn. Rhodqs quoeç qui Si ipd iuueranuquædam ciuitates conceifæ. Colonia dedudla eft Bononia. Æmylius Rcgillus,qui prçfeôlos Antiochi nauali certamine uiceratmaualé trium phum duxit. L.Cornelius Scipio,qui cum Antiocho bellauerat: cognomine fratri coæqua/ tus, Afiaticus appellatus eft.

Ma R C V S Fuluius Cos in Epiro Ambracienfes obfeflbs,per deditionem accepit: Ce/ phaleniam fubegit:Ætolis perdomitispacem dédit. Cn. Manlius Cos,collega eius GallogræcosToliftobogios Teôtofagos,ÔC Trocmos,qui Brenno duce in Adam traderant: cum foli citra Taurum montem minime parerentiuicit. Eorum origo. Si cum eo loca,quæ te/ nent:occupauerantc^:referuntur. Exemplum quoc^ uirtutis. Si pudicitiæ in fœmina tradi/ tur. Quæ cum regis Gallogræcorum uxor fuerat: capta centurionem,qui ei intulcrat:occidit.

Luftru à cenforibusconditueft.cenfafuntciuiu capita CCLViii millia,ôi cccxxvni. Cum Ariarathe rege Cappadociæ amicitia iunôta eft. Cn.Manlius,côtradicentibus de/ cem legatis,ex quorum condlio fœduscum Antiocho conferipferaude Gallogræcis,alt;fta per fe caufa in fcnatu,triuphauit. Scipio Africanus, die ei di(fta,ut quidâ aiunnâ Petilio Atfteô tribuno plebis, ut quidam:à Næuio, quod præda cum Antiocho capta ærarium fraudaftet: pofteaquam is dies ucnif.euocatus in roftra,hacdie,inquit,Quirites Carthaginé uici,amp; pro/ fequente populo,Capitolium afcêdittinde,ne amplius tribunitqs iniurfjs uexaretur: in uolun tarium exilium Liternû conceflît,incertum ibi,an Roraæ defundtus. nam eius monimentum K X utrobiqs

utrobiq? Riic L.Scipio AGaticus/rater Africani.eode peculatus crttnine accufatus,damna/ tusL^.cum in uincula,d£ carcere duceretunT. Sempronius Gracchus tribunus plebtsgt; qui an/ tea Scipionibus inimicuseratiinterceffinSC ob id beneficium Africani filiam duxit. Cum po/ pulus quæftores in bona eius publice poflîdcda mififlet: non modo in i)s nullum ueftigium pecunia: rcgix apparuinfed nequaquam tantum in ærarium redaélumzquantæ fummæ erat damnatus. collatam à cognatis.öC amicis innumerabilem pecuniam accipere noluit. quæ ne/ ceffitari ei erat ad cultum: retenta.

Ae M Y LIV s Cos. Liguribus fubadlis.uiam à Placetia ufc^ Ariminu perduiflam Fla miniæiunxit. Initia luxuriæ introduóha ab cxercitu afiatico referutur. Ligurcs,qui/ gt;nbsp;cunc^ circa Apenninum eratjfubadti funt. Bacchanalia facrum Græcû,ÔC quidem noclur/ num,fcelerum omnium maximum feminarium.cum ad ingentis turbæ cóiurationem perue/ nifletîà confule inueftigatum: SCmukoru pœna fublatu eft. A ceforibus L. Valerio Flacco, amp;nbsp;M. Porcio Catone,uir ÔC belli amp;nbsp;pacis artibus maximus motus eft fenatu L.Quintius Fla miniusT.Quintij frateneo quod cum Galliam prouinciam Cos. obtinuerat: rogatus à Phi/ lippo Pœno.quem amabaufcorto nobili,Gallum qucndam fua manu occideratifiue, utqui/ dam tradiderunttunum damnatorum fecuri percufterat,rogatus à meretrice Placetina: cuius amore deperibat.Extat in eum M.Catonis oratio. Scipio Literni deceflit.Et tanquam iun gente Fortuna circa id tempus duo funera maximorum uirorum, Annibai à Prufia Bithyniæ rege,ad quem uiólo Antiocho cofugeraucum dederetur Romanis: qui ad expofcendu ilium T.Quintium Flaminium miferant:ueneno fibi mortem cofciuit. Philopœmenes quoc^, dux Achæorum, uir maximus eft à Meftenrjs interemptus ueneno: cum ab fis bello captus eftet.

Coloniæ Pollentia, amp;nbsp;Pifauru,ÔC Mutina,ÔC Parma, deduôtæ funt, Præterea res aduer/ fum Celtiberos profperc geftas,ô^ initia:caufascç belli macedonici continet.cuius origo inde ueninquod Philippus ægre ferebat regnû fuum minui à Romanis:eo quod cogeref' à Thra/ cibus.alfiscgi locis præfidia deducere,

Cv M Philippus liberos eoru.quos in uinculis nobiliflîmoru quidem hominu habebatî conquiri ad mortem iuftiflct:! heoxena pro liberis fuis,ÔC fororis uerita admodum pue ris regis libidine,prolatis in mediu gladfis.ôi poculo,in quo erat uenenum: fuafit fis:ut immi nens ludibriu morte effugerêtiôi cum perfuafifteuipfa etiam fe interemit. Certamina inter Philippi Macedoniæ regis liberos Perfeum Si Demetrium referuntur:amp; ut fraude Fratris Fui Demetrius confiótis criminibus.inter quæ accufationem parricidfi,ôi affedtationé regni, pri/ mum Ferro petitus,ad ukimum,quoniam populi Romani amicus erat: ueneno necatus eft:re gnumc^ Macedoniæ mortuo Philippo ad PerFeu deuenit. Item res in Liguribus,amp; HiFpa nia contra Celtiberos à cópluribus Féliciter geftas continet. Libri Numæ Pompilfi in agro L. Petilfi Fcribæ Fub laniculo à cukoribus agri in area lap idea claufi Si græci. Si latini inuenti funt.in quibus plura quæ diftoluendarû religionu erant:prætor ad quem delati erant:cum le/ giftetiiurauit fenatui contra rempub.efte.ut legerétunFeruarenturq^iôi ex S.C.in comitio ex/ ufti Funt. Colonia Aquileia dcdudla eft. Philippus ægritudine animi c5Fcdtus,quod De/ metrium filiu falfîs akerius filfi in eudem dclationibus impulFus ueneno FuftuliflètiôC de pœ/ na Perfei cogitauit: uoluitcç Antigonum potius amicu fuum fucceftbrem regni fui relinque/ re.fed in hac cogitatione morte raptus eft.rcgnum Perfeus accepit.

GNIS in æde ueftæ extindtus eft. T.Sempronius Gracchus proconful Cekibc rosuidlosin deditionem accepit:monimentumfpopcru fuorum.Gracchurim op/

JH' pidum in Hifpania conftituit. A Pofthumio Albino proconfule Vaccei,ac Lufi/ tani fubaefti funt. de utrifq? triuphauit. Antiochus Antiochi filius obfes Romanis à pâtre datus.mortuo fratreSeleuco.qui patri defundlo fucceflerat:in regnum Syriæ ab urbe dimif/ fus. Luftru à cenforibusconditueft.Cenfa funt ciuium capita cclxiii millia, ccxLiur.

Q.Volumtwus Saxa tnb.ple.legem tuli't:ncquis hærcdcm mulierem inftitüerctfuafît legem M. Caco.extat oratio cius. Prætcrea rescotra Ligures,Iftros,Sardos, amp;nbsp;Celtiberos à com pluribus ducibus geftas continet.02 initia belli Macedonici:quod Perfeus Philippi filius mo/ liebatur.miferat enim ad Carthagincnfes legationemiôC ab qs noóte audita erat, fed Ôi alias Græciæ ciuitatcs folicirabat.qui præter rcligione,quod quammulta templa raagnifica multis locis ercxit:Athenis louis Olymprj.K Antiochiæ:uilifrimum regem egit,

Fvlvivs Flaccus cenfortemplu lunonisLaciniætegulismarmoreis fpoliauit:utædem, quam dedicauerantegeret. tegulæ ex S.C, reportatæ. Eumenes Aiîæ rex in fenatu de Perfeo Macedonia: rege qucftuseft. cuius iniuriæ in populum Romanu referuntur.ob quas . bello ei inditfto.P.Licinius CrafTus Cos.cui Macedonia décréta erat: in Macedonia tranfqt: leuibustp expeditionibus,equeftribus prælqs in Theffaliacum Perfeo felici euetu pugnauir.

Inter Mafaniflam,amp;: Carthaginefes de agro fuit dies ad difceptandu à fenatu datus. Le/ gati mifTi ad ciuitates focias. Si reges rogandos: ut in fide permanerét:dubitâtibus Rhodrjs. Luftrum à cenforibus conditu eft.Cenfa funt ciiiium capita c c l v 11 millia c C x X X I, Res præterea aduerfus Corfos,3i Ligures profpere geftas continet.

PR AET ORES nonnulli, coquod auare Si crudeliter prouincias adminiftraflcnt:damnati funt.P.Licinius Craftus procoful coplures in Græcia urbes expugnauinSi crudelitcr di/ ripuit.ob id captiui.qui ab eo uenierant:ex S.C. poftea reftituti funt. A præferftis claftium Romanoru multa impotenter in focios faóla. Res præterea à Perfeo rege in Thracia pro/ Ipere geftas cotincnSi uiólis Dardanis,ôi Illyrico:cuius rex erat Getius: motus, qui in Hifpa nia ab Olonico faótus eratzipfo interempto cofedit. M.Æmylius Lepidus à ceforibus prin ceps in fenatu ledtus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;libri xliiii

Qm ARTi V s Philippus per faltus penetrauitin Macedoniam:cópluresq^ urbes occupa uit. Rhodrj mifere legatos Romam,minates:ut Perfeo eflent auxiliotnifi populus Ro manus cum co pacem atq; amicitia coniungcrct. indigne id latum. Cu id bellum L.Æmylio Paulo fequentis anni confuli iterum mandatum efteuPaulus in concionc precatus eft:ut quic quid diri populo Ro. immineret:fupra domum fuam conuerteretur: Si in Macedonia profe/ (ftus Perfeum uicittuniuerfamq^ Macedoniam in poteftatem redegir.antequam confligeret: dixit exercitui:ne mirarctur quod luna noóhe proxima defedlura efFet. Gentius quoq; rex Illyricoru.cum rebellaftet: ab Anicio prætore uidus uenitin deditionemrSi cum uxore. Si li/ beris,Si propinquis Romam miftus. Ab Alexandria legati à Cleopatra,Si Ptolemxo regi bus uenerunt.querentes de Antiocho regc Syriæzquod is bellum inferret. Perfeus folicita/ tis in auxilium Eumene rege Pergami, Si Gentio rege Illyricorum, quia is pecuniam.quam promiferat minime dabauab cis rclidus eft.

PE R s E V s ab Æmylio Paulo in Samothracia captus eft. Cu Antiochus Syria: rex Pto lemæum Si Cleopatra,Ægypti reges obfideretzSi miftis ad cum à fenatu legatis.qui iu/ berennab obfidione foerj regis abfiftcret:editisc^ mandatis confidcraturu fe illc, quid taciun dum eftet, refpondiftettunus legatoru Popilius nirga regem circuferipfit: iuftitcp antequâ cir culo excederct,refpófum daret.qua afperitate effccit ut Antiochus bellum omitteret. Lega/ tiones gratulantiu populoru.ac regum in fenatum admiftæ. Rhodiorum,quia eo bello cotra populum Romanu fuerat,exclufa. poftero die cum de eo quæreretur:ut f)s bellum indicere6 caufam in fenatu patriæ fuæ legati egeruc:nec tan^ hoftes,nec tanqua foerj dimifti. Mace/ donia in prouinciæ forma redada eft. Æmylius Paulus repugnantibus militibuseiuspro/ peer minoré prædara.Si cótradiccnte SeruioSulpitio Galba triumphauif.Si Perfeû cum tri/ bus filrjs antecurru duxit.cuius triumphi lætitia,ne folida ei contingeret: duoru filioru funeri bus infignita eft.quoru alterius mors paths triumphu prçceftinakerius fecuta eft. Luftrum conditu eft à cêforibus.Cêfa funt ciuiu capita cccxii millia, DCCCV. PrufiasBithy/ niæ rex Roma,ut fenatui gratias ageret ob uidoriâ ex Macedonia parta,uenit.6i Nicomede K 5 filiura

filiu fuum fenatui cómendauit.rex plenus adulationis libertu fe populi Romani cfTc dicebaf.

EvMENES rcx Roma uenit.qui.quia Maccdonicobello fe mediuegerat:ne aut mimicus iudicatus uidcretunfi exclufus eileüaut liberatus criminc:fi admittcretur: in comitio lex lata eftme cuiquam regi Romam uenire liceret. Claudius Marcellus Cos.alpinos Gallos, C.Sulpitius Gallus Ligures fubegit, Legati Pruiîæ regis cóquefti funt de Éumenctquod fines fuos depopulareturdixeruntq^: eum cófpiraflc cum Antiochocótra populu Romanu. Societas cum dcprecantibus Rhodijs iunóla eft. Luftru à cenforibus conditu eft.Cenfa eo funt ciuiu capita c c c x x v 11 millia, X x 11. Princeps fenatus leclus M.Æmylius Lc pidus. Ptolemæus Ægyptiorû rex à minore fratre è regno pulfu5,miffîs ad eum legatis, in regnu reftitutus eft. Ariarathe Cappadociæ rege mortuo, filius eius Ariarathes accepit re/ gnumtôC amicitiâ per legatos cum populo Ro. renouauit. Rcs prætcrea aduerfus Ligures, Corfos,ôi Lufitanosuario euentu geftas,ÔC motus Syriæ,mortuo Antiocho,qui filiu Antioz chum puerû admodum reliquerat:c6tinet.Hunc Antiochum pueru cum Lyfia tutore Dcme trius,Seleuci filius, qui Roma obfes miftus fuerat:clàm, quia minime dimittebatur à Romaz nis:interemit:SC ipfe in regnu reccptus.L.Æmylius Paulus,qui Perfeû uicerat;mortuus:cuius tanta abftinentia fuit:ut cum ex Hifpania,ÔC Macedonia maximas opes retuliflet: uix ex auz (ftione bonorum eius redaôturn fit,unde dos uxori eius redderetur. Pontinæ paludes à Corz nelio Cethego confule,cui ea prouincia euenerat:ficcatæ:agerq^ ex ijs fatftus.

Cf N.Tremelio tribu.ple.mulda dicfta eftiquod cum M.Æmylio Lepido,pontifîcemaxiz r mo,iniuriofe contenderat.facroru quoqj magiftratuum ius potentius fuit. Lex de am bitulata. Luftrûàcenforibusconditueft.cenfafuntciuiumcapita cccxxvni millia, CCCXiïll. EtprincepsfenatusledusÆmyliusLepidus. InterPtolcmæosfratres,qui diftîdebât:fœdus ilt;ftura:uc alter in Ægypto, alter Cyrenis regnaret. Ariarathes Cappado ciæ rex cofilio Demetrq regis Syriæ, ÔC uiribus pulfus regno â fenatu reftitutus eft. MifTi à fenatu legatitqui inter Mafanifram,ôi Carthaginenfes de agro iudicarêt. C.Martius Cos, aduerfum Dalraatas paru profpere primu,poftea féliciter pugnauit.cum quibus bello confit gédi caufa fuit:quod Illyricos populi Romani focios uaftauerât. eandem genté Cornelius Nafica Cos.domuit. Q.Opimius Cos.tranfalpinos Ligures,qui Maflilienfium oppidum Antipolim,6i Nicæam uaftabant:fubegit. Præterea in Hifpania à compluribus paru proz fpere res geftas continet. Confules anno quingentefimo nonagefimo oôtauo ab urbe con/ dira magiftratum,peracftis comitqsjinfequentiscç anni confulibus creatis,inire cœperut. Mn tandi comitia caufa fùit:quod Hifpani rebellabât. Legati ad difeeptandum inter Mafanifz fam,Si Carthaginéfes miflî nuntiauerunttuim naualis materiæ fe Carthagine deprehedifle. Quidam prætorcs à prouinefjs auaritiæ nomine accufati,ôJ damnati funt.

Lvstrvh àcenforibusconditueft.Cenfafuntciuiucapita CCCXXliii millia. Se mina tertfj belli punicireferutur. Cu in fi'nibus Carthaginenfiû maximus Numidarum excrcitus,Archobar2:ane duce Syphacis nepote,diceretur efle:M.Porcius Cato fuafitmt Car thaginenfibus,qui exercitu fpecie contra Mafanifiam regem,fed re uera cótra Romanos acci tum in finibus haberênbellum indiccretur.contradicente P.Cornelio Nafica,placuitdegatos mitti Carthaginera:qui fpecularêtunquidageretur.Caftigato fenatu Carthagincnfi'u,quod contra fœdus exercitu,Si nauales materias habercnnpacé inter Mafanifiam,ôc cos facere uoz lueruntiMafanifiTa agro,de quo lis erancedente.fed Gifgo,Amilcarisfilius,homo feditiofus, qui tue in magiftraru erancu fenatus parituru fe iudicio Icgatoru dixiflenita bellum aduerfus Romanos fuadédo cócitauinut legatis,quo minus uiolarenfjfugam explicuerit. ld nutianz tes infeftu iam fenatu Carthaginéfibus infeftioré fccerunt. M.Porcius Cato fonus mortui filq in prætura tenuifiimo,ut ualuinCnam pauper erat)fumptu fecit. Andrifcus.qui fe Perfet filiura,régis quondâ Macedoniæ,ingenti afieueratione métiretunRomâ mifius. M. Æmy lius Lepidus,qui princeps fenatus fextis iam céforibus erat ledtusi.ante^ expirarct: præcepit fihqs

filtisdcdto fe ftrato fine lintcis, fine purpura efferreuin reliqtium funus ne plus æris denos confuincrent.itnaginû fpecie.non fumptibus nobilitari maximoru uiroru itinera folere. De uenefîcqsquæfitum.Publia.ÔC Licinia nobilcs fœtninæ,quæ uirosfuos necafle infimulabanz tuncognita caufa, cum prætori prædes, uadescp dcdiflent:cognatorum decreto necatæ funt.

Guluffa Mafaniiïæfilius denuntiauit Carchagine dcledtus agi: clafTem coparari: ôi baud dubiu bcllum ftrui.Cum Cato fuaderet:ut ijs bellum indiceretunP.Cornelio Nafica dicente nihil temere faciundu:placuit,decem mitti legatos exploratu, L.LiciniusLucullus,A.Poft/ humius Albinus Coss.cum deleólu feuere agerent: nec quen^ gratia dimitterenuatribunis plebis.qui pro amicis fuis uacatione impetrare non pocuerunt:in carcerem cóieóli funt. Hi/ fpanienfe bellum cum paru profperc aliquoties geftum ita cofudiflet ciuitatem Romana: ut ne q quide inuenircntur:qui aut tribunatu excipcret:aut legati ire aellent:P.Cornelius Æmy lianus proceflinSC excepturu militiægenus,quodcûq^imperatu eflenprofeiTtis eft. quoexem plo ad militadi ftudium omnes incitauit. L.Lucullus Cos.cui Claudius Marcellus fuccefte ranpacafle omnes Celtiberiæpopulos cu uideretur: Vacccos,Cantabros,6lt;: alias regiones, iterû alias incognitas nationes in Hifpania fubegtt.Ibi P.Cornelius Africanus Scipio Æmy lianus,L. Pauli filius, African! ncpos,fed adoptiuus prouocatoré barbaru tribunus militum occidit:ôC in expugnatione captæ urbis maius multo etiä periculum adqt.nam mutu primus omnium tranfeendit. Seruius Sulpitius Galba prætor male aduerfus Lufitanos pugnauit.

Cum legati ex Africa cu Carthaginenfiu oratoribus,0^ Gulufla Mafaniftæ filio redrjftent: dicerentcÇ’.ÔC exercitu Si claflem Carthagine deprehendifte:prorogari fententiâ placuit.Ca/ tone.ôi alqs principibus fenatus fuadentibus: ut in Africa cofeftim tranfportarctur exercitus. quia uero Cornelius Nafica dicebannondumfibi iuftam caufam belli uideri;placuit,uc bello defifteretquot;: fi Carthaginefes clafTem exuffiftenuSi exercitu dimififlennfi minus:proximi con/ fuies de bello punico referrent. Cum locatu à cenforibus theatrum excruereturtP.Cornelio Nafica authore.tan^ inutile SC nociturum publicis moribus, ex S.C, deftrudtum eft:popu/ lusc^ aliquandiu ftans tudos fpeeftauit, Carthaginefes turn aduerfum feedus bellum Mafa lt;iifïæ intulerunt.Vidli ab eo nonagefimu fecundum annu habente, Si fine pulpamine man/ dere,ôc guftare cibum tantummodo folito,infuper Romanum bellum merucrunt.

Te r t I r punici belli initiu altero Si fexcentefimo anno ab urbe condita intra quintu an num,quam erat coeptu.confummatu omnino eft. Inter M.Porcium Catonem.S: Sciz pionem Nafica,quorum alteru fapientiffimu uirum in ciuitate habebant:alter uir optimus à fenatu iudicatus erat:diuerfis certatu eft fentettjs:Catone fuadente bellumtôî utomnino dele retur Carthago: Nafica diftuadête:placuitnihilominus:€o quod cotra feedus naues haberêt: Si extra fines exercitu duxiftent: quodeç focio populi Ro. Si amico Mafaniflæ arma intuliP fent:ÔCquod fîliu eius Guluftam,qui cu legatis Romanis erat:in oppidu minime recepiffent: bellu qs indici.Prius ullæcopiæ in naues imponeretunuticenfes legati Roma uenerunt,fe, fuaé^ omnia dedentes.Ea legatio,ueluti maximu belli omen grata patribus,acerba Cartha/ ginenfibus fuit. Diti patri ludi ad Tarentu expræcepto librorum Sibyllinoru fadli.qui an/ no primo primipunici belli quingentefimo Si altero anno ab urbe codita fadli erant. Lega ti triginta Romam uenerunt:pcr quos Carthaginenfes fe dcdebant.Catonis fententia perui cit:ut decreto perftaref'tôC ut confules quamprimu proficifeerentur ad bellum.Qui ubi in Afri cam tranfierunt,acceptis,quos iraperauerat,trecentis obfidibus. Si armis, omnibusc^ inftruz mentis belli,fiqua Carthagine eranntunc cum ex authoritate patrum iuberet: ut in alio loco procul à mari decern millia paftuum.nec minus,remoto oppidum facerentiindignitate rei ad bellandum Carthaginenfes compulerunt. Obfideri,oppugnarif^ cœpta eft Carthago à L.Martio, M.Manlio confulibus.ln qua oppugnatione.cum negledlos ab una parte muros duo tribuni temere cu cohortibus irrupifient-.ôi ab oppidanis grauiter cæderentur: à Scipioz • nc Africano explicit! funt.per quern Si caftellum Romanoru,quod nodle expugnabant: pau cis cquitibus iuuantibus liberatum eft:caftr!scç,quæ Carthaginenfes omnibus copijs pariter ’ ab urbe egreftioppugnabanuliberatisjis præcipuâ gloria tulir. Præterea cum ab irrita oppuz

gnatione Catthagints Cos, (alter enim Romam ad comkia icrat)cxerci'tum ducere aduerfus Afdrubalem ucllet: qui cum altera manu iniquu faltum infederaufuafit primo c6fuii:ne tam iniquo loco confligeret.uiÓtus deinde cóplurium,qui 8i prudentiæ eius,à uirtuti inuidebant: fencentijs.K ipfe faltum ingrefÏus eft.cumcp,ficutprædixerat,fufus fugatuscp efTet Romanus cxcrcitustôC duæ cohortes ab bofte obiîderêtuncum exiguis equitu turmis in faltû reuerfus li berauit eas:S2 incolumes reduxit.(^uam uirtutêeius Si Cato,uir promptioris multo ad uitu/ perandum linguæ,in fenatu ßc profecutus eft:uc diccret:reliquos,qui in Africa militarent:um bris militare:Scipionê uigore:ÔC populus Romanus eo fauore ilium côplexus eft: ut comittjs coplurimæeum tribus confulem fcriberentcum hoc per ætatem minime liceret.Cum L.Scri boniustribunus ple.rogationê promulgafteuut Lufitani, qui ex fœdere populo Ro. dcditi à Sergio Galba in Gallia ueniflentn'n libertatê reftituerêtunM.Catoacerrime fuafit.extat ora tio in annalibuscius inclufa.Q. Fuluius Nobilioretiâ ab co in fenatu laceratus refpodit pro Galba, ipfc quolt;ç Galba,cu fe dânari uideret: coplexus duos filios prætextatos, amp;nbsp;filiu Caq Sulpicii, cuius tutor erat:ita miferabiliter pro fc locutus eft: ut rogatio antiquarcf.extanc très orationes eius;duç aduerfum Libonê tribunû plebis,rogationescp eius habitas de Lufitanis: una contra L.Corneliû Cethegum:in qua Lufitanos propter fefe caftra habentes cæfos fate tunquod cópertum habuerit: equo atqj homine fuo immolatis per fpcciem pacis adoriri ex/ ercitum fuû in animo habuifle. Andrifcus quidâ ultimæ fortis homo,Perfei regis fe filium fercns. Si mutato nomine Philippus uocatus.cu ab urbe Roma,quó ilium Demetrius Syriæ rex ob hoc ipfum medacium miferanclam profogiflet: multis ad falfam eius famam uelut ad ueram euntibus,cotra(ftoexercitu,totam Macedoniam autuoluntate incolentium,aucarmis occupauit.Fabulam aute huiufmodi finxerat.Ex pellice fe Perfeo rege ortum, traditum edu/ candum Cyrthefæ cuidam efte: utin belli cafus, quod ille cu Romanis agcret:aliquod ucluc fernen ftirpis regiæ extaret.Perfeo demortuo, Adramiti fe educatum uftç ad duodecimo an num ætatis.patré eius efte credentem,a quo educaretunignaru generis fuifte fui.affeólo dein de co,cum propè ad uitæ finem ukimu eftendeteóla tandem fîbi origine fuamzfalfæcp matri libellum datum fîgno Perfei regis fîgnatû: quem fibi traderet: cum ad puberê ætatem uenifz fet: obtcftationesc^ ultimas adieótas.ut res in occulto ad id tempus lèruarctunpubefccnti liz bellum tradidinin quo relióti fibi duo thefauri à patre diceretur.tum fcientem mulierem fub/ dititium feefle.uerâ ftirpem ignoranti edidiflegenustatq; obteftatam:ut prius qua'm ad Eu menem raanaret res,Per(co inimicumtexcederetqs locis:ne interficeretur.eo fe extcrritum, fiz mul fperantcm aliquod auxilium à Demetrio,in Syriam fe cotulifle: atqj ibi primu quis ipfc omnino eflenpalam expromere aufum.

Th E s s A LI A, cum SC illam inuadere armis.atcp occupare Pfcudophilippus uellettpcr Romanoru legatos auxilqs Acfaæoru defcnfa eft. Prufias rex Bithyniæ omnium huz millimoru fautor, atcp uitioru, à Nicomede filio, adiuuante Attalo rege Pergami occifus eft, Habebat aliu filiu:qui pro fuperiore ordine dentiu enatu habuifle unum os cotinens dicitur» Cum legatos ad pace inter Nicomede SC Prufia faciedam Romani mififlennôf unus ex qs caput multis cicatricibus fparfum haberet: alter pedibus æger eflentertius ingen io fecors haz bereAdixit Cato:eam legatione ncc caput,nec pedes,nec cor habere. In Syria.quæ eo tepo re ex ftirpe generis Perfei régis Macedonu inertia, fecordiaeç fimilê Prufiæ regê habebania cente eo in ganeo SC luftris, Ammonius regnabat.pcr que ôi amici omnes regis,Si Laodice re gina.Ôd Antigonus Demetrq filius.occifi. Mafanifla Numidiæ rex maior nonaginta annis uir infignis deceflît. Inter cætera opera iuuenilia.quæ ad ultimû edidinadeo etiâ uerfus in fez neeftam uiguinut poft fextum SC odlogefimu annum genueritunu filium. Inter tres liberos, »maximum natu Mycipfam,Guluflam,ôi Manaftabalem,quietiam græcisliteris erat erudi tus: P.Scipio Æmylianus, cum commune eis pater regnum reliquiflct: SC diuidere eos arbfz trio Scipionisiuflîflet: adminiftrationem regni diuifit. Item Phaniæ Himilconis præfctfto equitum Carthaginenfiu,uiro forti,amp; cuius opera præcipua Pœni utebâtunfuafincum equiz tatu fùo ad Romanos tranfire.Trium legatorum,quiad Mafaniflàm mifli fuerât-.Claudius Marcellus

Marcellus coorta ccmpeftatc fludtibus obrutus eft. Carthagi'nenfes Afdrubalem Mala/ nifte nepotera.quem præcorem habebant:proditionis fufpeclumjn curia intereracrut. quae fufpicio inde emanauinquod propinquus effet Guluffæ.auxilia Romanoru iuuâtis. P.Sci pio Ærnylianus cum ædilitatem peteret:conful à populo didtus.quoniam per X annos con/ -iulem fieri minime licebat: cum maximo certaminc fuffragantibus plebeqs.ôi repugnâtibus aliquätulum patribus.legibus folutus.ôJ Cos.creacus eft. M.Æmylius nonnullas urbes cir cumpoficas Carthagini expugnauit, Pfeudophilippus in Macedonia, cæfo cum exercitu M.luucncio præcore,à Q.Cæcilio uidtus,captusc^,relidta Macedonia.

A R T H A G O uiginti tria millia quidé paffuu in circuitu laborc maximo obfèffa, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;partes capta eft.primum à Mancino legato,deinde à Scipione cófule:cui ex/

tra forte prouincia Africa data eft. Cartbaginenfes portu nouo.quia uetus à Sei pjone erat obftru(ftus:fa(fto,ÔC contracta exiguo tempore ampla claffe, nauali prælio infelici ter pugnaucrunt. Afdrubaîis quoep eorum ducis caftra ad Nefentum oppidum loco diffi cillimo fîta cum exercitu dcleta funt à Scipione, qui tandem urbem expugnauit feptingente/ fîmo anno.quàm erat codita.fpoliorum maior pars Siculis.quibus ablata erânreddita. VL timo urbis excidio eu fe Afdrubal Scipioni dedidiffet: uxor eius, qux paucis ante diebus de marito minime impetrare potuerat ut ad uidloré transfugeret: fe flagratis in medium urbis incendiû duobus cû liberis ex arce præcipitauit. Scipio exemplo patris eius Æmyirj Pauli qui Macedoniam uiceratdudos fecitztransfugas.atq? fugitiuos beftqs obiecit. Belli Acbaici femina referuntur hæctquod legati populi Romani ab Achaicis pulfati funt. Corinthû mifli' erantjut eas ciuicates,qua; fub ditione Philippi fuerantiab Achaico concilio fecernerent.

Cv M Achcis,qui in auxiliû Bœotios, ôê Chalcidenfcs habebantiQ. Cæcilius Metellus ad Thermopylas bello conflixit.quibus uidtis, dux eorum Critolaus ueneno fibi mor/ tem confciuit.in cuius locû Dracus Acbaici motus primus author ab Achæis dux creams,ad Ifthmon à L. Mumio confule uidlus eft. quÉomni Achæia in deditionem accepta, Corin/ thum exS.C.diruitzquiaibi legati Romanorum uioiati erat. Thebæ quoq^,ô£ Chaicis, quae auxilio fueranndirutæ. Ipfe L.Mumius fe abftinentiffimum uirum egit.nec quicquam ex rjs opibus ornamentisq^,quæ prædiues Corinthus habulniti domum eius peruenit. Q.Cæci/ lius Metellus de Andrifeo triumphauinP.Cornelius Africanus Scipio Æmylianus de Car/ thagine,0i Afdrubale. Viriacus primum in Hifpania ex paftore uenator,Si ex uenatore la/ tro,moxiufti quoqueexercitusdux faótus, uniuerfam Lufitaniam occupauit-.M. Vetilium prætorem, fufo eius exercitu, cepit. poft quem C. Plautius prætor nihilo felicius rem geffit, tantumcp terrorem is hoftis intulinut aduerfus eum confulari opus effet Si duce. Si exercitu.

Præterea motus Syriae,ôi bella inter reges gefta referutur. Alexander homo ignotus,ôi in/ certæ ftirpis,occifo (ficutante dictu eft) Demetrio rege,in Syria regnabat.hunc Demetrius, Demetrq filius,qui à pâtre quondam ob incertos belli cafus ablegatus in Gnidon fuerat: con tempta fecordia inertia^ eius,adiuuante Ptolemæo Ægypti rege, cuius filiam Cleopatram acceperat in matrimonium,bello interemit.Ptolemæus in caput grauiter uulneratus,inter cu/ ratione,dum offa medici terebrare cotenduntiexpirauinatcp in locum eius frater minor Pto/ lemæus,qui Cyrenis regnabanfucceffit. Demetrius ob crudelitatem,quam per tormenta in fuos exercebana Diodoro quodam uno ex fubiedlis, qui Alexandri filio bimulo admodum regnum afferebattbello fuperatus,Seleuciam fugit. L.Mumius de Achæis triumphauit.fi/ gna ærea,marmorea^,Ôi tabulas piclas in triumpho tulit.

Ap. Claudius Cos.Salaffos,gcntem alpinam.domuit. Alter Pfeudo philippus in Ma/ ccdonia à L.Tremelio quæftore cum exercitu cæfus eft. Q. Cæcilius Metellus pro/ coful Celtiberos cecidit. A Q.Fabio procofule pars maxima Lufitaniæ, expugnatis multis urbibus.recepta eft, C.lulius fenator græce res Romanasfcripfit.

Qp o M p E 1 V s Cos.in Hifpania Thcrmeftinos fubcgi't.cum eifdcm quidem.Si Nu/ mantinis pacem ob infirmitate fecit. Luftrum à cenfohbus conditum eft.Cenfa func duiumcapita CCCCXXVIII millia, cCcxl11. CumMaccdonulegaticonqueftqm uenifTent de lunio Syllano prçtoreiquod acceptis pecunqs prouincia fpolialTet:0£ fenatus de querelis eorum uelkt cognofcere: T.ManliusTorquatuSjoyllani pater,petqt,impetrauîtc^î ut fibi huiufmodi cognitto mandaretur. Si domt caufa cognita, filium condemnauiuabdica/ uitqprac ne funeri quidem eius, cum fufpendio uitam finiflet:interfuit: fedensc^ domi potefta tern cofultantibus ex inftituto fedt. Q. Fabius proconful, rebus in Hifpania profpere ge/ ftis,labem impofuit, pace cum Viriato æquisconditionibusfaóta. Viriatus à proditoribus cofilio Seruilrj Cepionis interemptus eft:0{ ab exerdtu eius multum imploratus,ac nobiliffiz me tumulatusjuir duxq^ maximus, per quatuordedm annos, quibus cum Romanis bcllutn geffinfrequentius fuperior,

PC o R N EL I o Na(ica,cui cognomen Serapion fuit,ab irridente Curiatio tribuno ple, impofitumiôf D.Iunio Bruto Cossideleólum habentibus in confpedtu tyronum res fa lubcrrimi exempli facta eft.nam C.Matienus accufatus eft apud tnbunos plebis: quod exer citum in Hifpania deferuiffeudamnatusqp füb furca diu uirgis cæfus eft: amp;nbsp;feftertio nummo uenijt.Tribuni pl.quia no impetrarunt ut fibi denos,quos uellent,milites eximere liceret:con fuies in carcerem mitti iufterunt. lunius Brutus Cons.in Hifpania qs,qui fub Viriato miliz tauerant:agros,oppidüq^ dediuquod Valencia uocatu eft» M.Popilius à Numätinis,cum quibus pacem fadtä fenatus irritam cenfueradcu excrcitu fufus fugatuscß. C.Hoftilio Man cino cófule facrificante,pulli excauca euolauerunt.confcendenti deinde in nauim,ut in Hifpa niam profidfcere^acddit audiri.mane ntane Mancine.Mandno aufpicia triftia fuifle proba tum eft.uiótus enim à Numantinis,ÖC caftris exutus,cum fpes nulla (eruandi exercitus effet: pacem cum fjsfccit ignominiofamtquam ratam effe fenatus uctuit.Triginta millia Romano rum aNumantinorum millibus quatuof uidta erant. D.Iunius Lufitaniam urbium expuz gnationibus ufq? ad occanum pcrdomuiüSi cum fluuiu Obliuionem trafire nollcnt: raptum fignifero fignum ipfe tranftulitiö^ fi'c ut tranfgrederentur perfuafit.Alex.filius, rex Syriæ,dez cem annos admodum habês,à Diodoro,qui Triphon cognominabatun tutore fuo per frau dem ocdfus eft: corruptis quidem medids: qui eum calculi dolore cofumi ad populum menz titi dum fecant ilium: occiderunt.

DI V NI V s Brutus in ulteriore Hifpania féliciter aduerfus Gallecios pugnauit:difiimili euentu M.Æmylius Lepidus procoful aduerfus Vacceos rem geffit: clademé^ fimilem Numâtinæ paffus eft. Ad exoluendum numantini foederis religione populum Mancinus, cum huius rei author fuiffet:deditus Numantinis minime eft receptus. Luftrum à cenforiz busconditueft.Cenfa funtduium capita cc cxxii i millia. FuluiusFlaccusCos.Var deos in lllyrico fubegit. M.Cæfonius prætôr in Thracia efi Scordifeis profpcrc pugnauit. Cum uitio ducum bellum numatinum non fine publico pudore duraret: delatus eft ultro Scipioni Africano à fenatu,populocß Romano confulatus. quem cum ille capere ob legem, quæ uetabat,quenquam intra decem annos itcrum confulem fieri licere:minime ucllet: ficuti priori confulatu,legibus folutus eft. Bellum feruile in Sicilia ortum,cum opprimi à prætori bus minime ualuiflet:C.Fuluio confuli mandatum eft,Cuius belli initium fuit Eunus feruus, natione Syrustqui cótraóla agreftium feruorum manu,amp;: folutis ergaftulis, iufti exercitus nu merum impleuit.Cleon quoq? alter feruus ad lxx millia feruorum contraxit. SC coprjs iunz tftis contra populum Romanu,exercitumcç eius bellum fæperiumero gefferunt.

SCIPIO A F RI c A N V s Numantiam obfeditiSC corruptum licentia, luxuriacp exerci tum ad gencrofiffimam militiæ difdplinam rcuocauit. omnia enim delitiaru inftruméra reddit

recidif.duo millia fcortorum a caftris re{ecit:militetn omni die in opere habninSi triginta die/ rum ti;umentum,ad fepccnos uallos ferre cogebat.ægrc propter onus incedend dicebar, cum gladio reCte uallare fcicris: uallum ferre deiinico. Alq nimirum parum habiliter fcutum fereti eum fcutum amplius iufto ferre iuifit. ueq^ id fe rcprchcndcre:quoniam melius fcuto, quam gladio uteretur.Quem militem extra ordinem deprehedinfi Romanus cfîctiuinbusjî extra/ neus:uirgis cecidit. lumenta quidem omnia,nc exoneraret militesiuendidit. multotics con/ tra hoihu eruptiones féliciter pugnauit. Vaccei obfcflijiberis Si, coiugibus trucidatis.ipß fe interemerut. Scipio ampliflima muneta fibi ab Antiocho rege Syriæ,cû cælare alfjs impe/ ratoribus rcgu munera mos effet: pro tribunal! ea acccpturu fe efle dixit, eacp omnia referre quxftori in publicas tabulas iuffit.ex ijs uirisfortibus munera fedaturu.Cu undiq; Numan/ tiam obfidione claufiffet: ôi opprcffos fame uideret urgeri:hoflesgt;q pabulatu exierant:uctuit • interimitq? diceref.uelocius eos abfumpturos frumetu,quod haberéufi plures quidc fuiffent.

SEMPRONivs Gracchus tribunus plebis cum agrariam legem ferret aducrfus uo/ 1 luntatem fcnatus,Si cqueftris ordinis:nequis ex publico agro plus quam decern iugera pofTiderettin eum furorem exarfit:ut M. Odtauio collegæ caufam diuerfæ partis defendenti poteftatem lege lataabrogaret:fec^,amp; fratrcm Gracchum,0i Ap.Claudium focerum trium/ uiros ad diuidudum agrum crearcc.Promulgauitamp; aliam legem agrariam.qua,fi quis latius agru patefaceret:ut rjdem omnino triumuiri iudicarent qua publicus agenqua priuatus effet. Deinde cum minus agri effet,quam quod diuidi poffenfine offenfa etiam plcbis,quoniâ eos ad cupiditatem amplam modo fperâdi incitaueranlegem fe promulgaturum oftendit ob id: ut fjs,qui Sempronia lege agrum accipere deberent:pccunia:quæ régis Attali fuifîctidiuidere tur, Hæredem autem populum Romanum rcliquerat Attalus,rexPergami,Eumenis filius. Tot indignationibus commotus grauiter fenatusiante omnes C. Antonius Cos.qui cum in fenatu in Gracchum peroraffetiraptus ab eo ad populum,delatus(^ plebi, rurfus in cum pro roftris concionatus eft. Cum iterum tribunus plcbis creari uellet Gracchusiauthore P. Cor/ nelio Nafîca in capitolio à primatibus occifus cft:iclusprimum fragmentis fubfelliorû.Si in/ ter alios,qui in eadem feditione occiiî cranninfepukus: Si in fîumen proiedtus. Rcs præte/ rca in Sicilia uario euentu aduerfum fugitiuos geftas continet.

NV M A N T IN I fame maxime coadtûipii fe per uices trucidauerût.Caprâ urbem Sc^ pio Africanus deleuinôi de ea triuphauit:quartodecimo anno poft Carthaginem dele tam. P.Attilius Cos.in Sicilia cum fugitiuis debcllauit. Ariftonicus,rcgis Eumenis filius, Afiam occupauit:cu teftamento Attali regis legata populo Romano libera cffe dcbcrct. Ad/ uerfus eum P.Licinius Craflus Cos.cum idem pontifex maximus effet: quod nunquâ antea faótu eratiextra Italiam profedlus.prælio uilt;ftus,amp; interemptus eft, M.Perpenna Cos. ui/ dlum Ariftonicu in deditione accepit, Q.Pompeius,amp; Q. Metellus tunc primu uterep ex plebe cêfores faóli, Luftrû à cenforibus eft conditû.Cenfa funt capita cc ex in millia, DcCCXXIII, prxter pupillosSiuiduas.Q.Metellusceforcefuitiutducereuxoresomnes cogcrentur omnino liberoru creandoru caufa.extat oratio eius:quam Auguftus Cæfar,cu de maritadis ordinibus agereuuelut eo tepore fcripta in fenatu recitauit. C.Catinius Labeo tri bunus ple.Q.Metellum cenforê,à quo in fenatu legendo præteritus erat:dc faxo defici iuffit. quod ne fiereccæteri thbuni plc.auxilio quamaxime fuerunt. Cum Carbo tribunus ple.ro gationem tuliffenut eudem tribunu ple.quoties quidem uellet, creari liccret:rogationem eius P. Africanus grauiffima oratione diffuafit.in qua dixiuT.Gracchum iurc c-^fum uideri.Grac chus contra fuafit rogationem: fed Scipio cenfuit. Bella inter Antiochum regem Syria’, 32 Phraatem Parthoru regê gefta,ncc magis quietæ res Ægypti referuntur. Ptolamaus Euer getcscognominatus,ob nimiam eius crudelitatem fuis inuifus, incéfa à populo regia clam in Cypru profugit.SC cum forori eius Cleopatra:,quam eius uirgine filia per uim coprcffa,ôu in matrimoniu duóta,repudiauerat:regnum à populo datum effet:infenfus filium,quern ex ilia ' habebat

habcbauin Cypro occidit: caputc^ cius,amp;: manus,0i pedes matri mißt. Seditioncs à triuuiz ris Fuluio Flacco,C. Graccho,amp; C.Carbonc de agro diuidudo crcatis exciratæ.quibus cum P. Scipio Africanus aduerfarctun fortisc'p ac ualidus pridie domum fc recepiffen mortuus in cubiculo inuctus eft.Sufpeóla foiwanquam uenenum ci dediiTct Semproniauxonhinc ma/ xirnc, quod foror effet Gracchorum; cum quibusfimultas Africano fuerat. de morte tarnen eius nuila quæftio aóta.quo dcRinólo,feditiones triumuiralcs acrius exarferut. C.Sempro nius Cos, contra lapidas primo male rem geffit: raox uiótoria cladem acceptam emedauit. uirtute D.Iunij Bruti,eius:qui Lufitaniam fubegerat.

Ligures bello domuit.mifTus in auxilium Maffiließbus aduerfus Falanios Gallos: qui populabantur fines Maflilienßü. L.Opimius prætor Fregcllanos,qui dcfcceranin deditio/ • nem accepiuFregellas diruit. Peftilentia in Africa à maxima multitudine locuftarusSi dein de necataru ftrage tuiffe traditur. Luftrum à ceforibus conditu eft.Cenfa funt ciuiu capita CCCXC millia, DCCXXXVI. Gracchus.Tyberqfratentribunuspl.eloquetiorquam frater,perniciofas aliquas leges tulit:inter quas frumentariam.ut femiffe Si trientc frumêtum plebi darctunaltcram legem agrariam:quam firater eius tuleratitertiam: qua equeftrem ordi nem cum fenatu confentientecorruperat:(treccnti fenatores erannfexcenti cquites)uttrecetis fenatoribus admifeerentunid efttut cquefter ordo bis tatum uirium in fenatu habcrct.Si con tinuato in alterum annum tribunatu, legibus agrarijs laris cffecit:ut coplures coloniæ in Ita/ lia deducerentunSi una in folo dirutæ Carthaginis.quo ipfetriumuir creatus coloniam dedn xit. Præterea res à Q. Metello co fuie aduerfus Balearcs geftas c6rinet:quas Græci Gymne fias appeilannquia æftatem nudi exigat.Balearcs à tcii miflu appellati: ucl à Baleo Herculis cornice ibi relidlo tuncjcum Hercules ad Geryoncn nauigarct. Motus quoq^ Syria: rcfcrun tur.in quibus Cleopatra Demetrium uirum fuum. Si Seleucu filium,multu indignata, quod occifo patre eius à fe,iniuffu fuo diadema fumpfiifetiinteremit.

s E X TI V s proconful uidla Saluiorum gente.coloniam Aquas Sextias codidir, copiam Si calidis Si frigidis fontibus, atc^ à nomine fuo ita appellatas.

Cn. Domitius proconful contra Allobroges ad oppidum Vindalium multfi fez ficitcr pugnauit. Quibus bellum inferédi caufa fuit:quod Tcutomalium Saluiorum regem fn gientem rcccpilfent: Si omni ope iuuiffent: quodcp Heduorura agros, fociorum populi Roz mani uaftauiifent. C.Gracchus fediriofo tribunatu aóto.cu Auentinu armata quoq^ mulz titudine occupauifiTcna L. Opimio confule, ex S.C.uocato ad arma populo,pulfus intercmz ptus eft:Si cum co Fuluius Flaccus focius eiufdcm, Q.Fabius Maximus Cos.Pauli nepos, ■ aduerfus Allobroges.Si Bituitum Aruernoru regem féliciter pugnauit. Ex Bituiticxercitu cæ fa millia hominum centum uiginti.Si cum ipfead fatisfaciendum fenatui Romam profcótus quot;effet:Albæ cuftodiendus datus eft: quia cotra pacem uidebatur, ut in Galliam remittcretur. ‘decrctum quoqjcftiut Congenriatus,filiuseius,comprehenfusRomam mitreretur.Allobro ges in deditione accepti. L.Opimius accufatus apud populum à Q. Decio tribuno plcbis, quod indamnatos ciues in carcerem conieciflet:liberatus eft.

CÎ N. Marcius Cos. Sarnios gentem alpinam expugnautt. Micipfa Numidarum rex lt;nbsp;mortuus.regnu tribus filqs reliquit,Adherbali,Hyepfali,Si lugurthæfratris filio:quem in filium adoptauerat. L.Cæcilius Metellus Dalmatas obfedit. lugurtha Hycmpfalcm fratrem bello periinquem uiclum interemiuAdherbalem regno expuliuqui à fenatu reftiruz tus eft. L.Cæcilius Metcllus, Cn.Domitius Ænobarbus cenfores,duos Si triginta fenatu amouerunt. Præterea motus Syriæ regum continet.

CATO Pcrcius Cons.in Tbracia male aduerfus Scordifeos pugnauit. Luftrum à ccn foribusconditueft.Cenfafuntciuiumcapita cccxciiii millia, cccxxxvi.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TEmylia

Æmyîia Lidnîa, SJ Martia uirgincs Veftales incefti damnatæ funt.idtp inccftiim quemad/ modum commiflùm, deprehenfutn, ÔL fudicatutn fit, refercur. Cimbri gens naga popula/ bundi in Illyricum uenerut.ab qs Papyrius Carbo Cos.cum cxercitu fufus eft. Liuius Dm fus Cos. aduerfus Scordifeos gentem à Gallis oriundam in Thracia féliciter pugnauit : ma/ gnumcp honorem tulit.

Ad HE RB A L bellopetitusàIugurtha,0JinoppidoCircaobfêftus,contradenuntia/ tionem fenatus ab eo occifus eft. Ob hoc ipfi lugurthæ bellum indiótu. idcç etiâ Cal/ purniusBeftia Cos.gerere iuftus pacem cum lugurtha iniuflu populi ÔJ fenatus fecit.Iugur/ tha fide publica euocatus ad indicâdum confiliorum authores.quod multos pecunia in fena/ tu corrupiftè dicebatunRomam ucnit.SJ propter cædem admiflam in regulum quendam no mine Maflîuam,qui regnum eius populo Romano inuifi appetebat;incerfelt;ftu, Romæ cum periclitarecuncaufam capitis dicere iutfus clàm proftiginSJ difcedens urbe fertur dixifte. O ur bem uenalem,ôJ-cito perituramtfi emptorera inuenerit. A. Pofthumius legatus infelicitet prælio aduerfus lugurtham gefto conflixit: pacemcp etiam multum ignominiofam adiecit: quam quidem minime elfe feruandam fenatus cenfuit.

Qc AE c I LI V S Metellus Cos.duobusprælqs lugurtham fudit: SJuniuerfam Numi diam uaftauit. M.Iunius Syllanus Cos. aduerfum Cimbros infeliciter pugnauit.le/ gatis Cimbroru fedê ÔJ agros,in quibus confiderét;poftulantibus fenatus negauit. M.Mi/ nutius procoful contra Thracas féliciter quidê pugnauit. L. Caffius Cos à Tigurinis Gai/ Iis pago Heluetioru, qui à ciuitate fccefterantdn finibus Allobrogum cum exercitu cæfus eft., milites,qui ex ca clade fuperauerânobfidibus datis.ôJ dimidia rerum omnium parte.ut inco/ lûmes dimitterentur, cum hoftibus paóli funt.

IV G V R T H A pullûs à C.NÎaho ex Numidia,auxilio Bochi Mauroru regis adiutus eft., amp;nbsp;cæfis prælio Bochi quoq? copqs,nolente Boccho bellum infeliciter fufeeprum diutius fu ftinere,uin(ftus ab eo,ôJ traditus Mario eft.in qua re præcipua opera L,Cornelrj Syllæ,quæ/ ftoris Mari] fuit.

Av R E LIV s Scaurus legatus côfulis à Cimbris fufo exercitu,captus eft.ôJ cum in cott fîlium ab i]S euocatus deterrereteos:ne alpes tranfirent Italiam perituri: eo quod dice/ ret Romanos uinci minime pofte: à Bolo rege féroce iuuene occifus eft. Ab qfdé hoftibus C.Manlius,ÔJ Q.Seruilius Cepio procófules uidli prælio,câftriscç binis exuti funt. odtogin ta millia militum occifa:calonum ac lixarum quadraginta millia.Secundum populi Roma/ ni iuftionem,Cepionis,cuius temeritate clades accepta eratidamnati bona publicata funt.pri moc^ poft regem Tarquinium imperium ei abrogatum.In triumpho C.Marrj dueftus ante curru eius lugurtha cum duobus filr)s:ÖJ in carcere necatuS. Marius triumphali uefte in fe/ nntum uenit-.quodnemo ante eum fecerattei^ propter Cimbrici Belli metu continuatus per complûtes annos magiftratus eft: confulatu fecundo ÔJ tertio abfens Cos. creatus, quartum confulatum diftimulanter captans cólècutus eft. Cn.Domitius pontifex maximus populi fuftragio creatus eft. Cimbri,uaftatis omnibus,quæ circa Rhodanum.öJ Pyreneum funtj per faltum in Hifpaniam tranfgreffi,ibiq; multa loca populati.a Celtiberis fugati funtireuer iicpin Galliam bellicofis quidem fe Theutonis coniunxerunt,

An T o NIV s prætor in Sicilia maritimos prædones perfecutus eft. C.Marius CosJ-fumma ui oppugnata à Theutonis, ÔJ Ambronibus caftra défendit. duobus deinde prælrjs circa AquasSeftias eos hoftes deleuit. in quibus cæfa tradutur hoftium ducenta mil/ lia:capta nonaginta. Marius abfens quintum Cos. creatus eft. triumphum oblatum, donee Cimbros uinceret:diftulit. Cimbri repulfo ab alpibusTugatocp Q.Catulo proconfule.qui

fauces aîptum obfederat:ÔC ad flumen Athefîm caftellum edîtum i'nfederat,relitjuefatcp: ubi uirtutefua cxplicata fugicntem proc5fulem,exercitumcp;profecutiin Italiam traieciflenniuii dlis eiufdcm Catuli,Si C.Manj exercicibus,præKo uicli funt ab eis,in quo cæfa traduntur ho ininum centum quadtaginta millia:capta fexaginca.Marius totius ci'uitatis cofenfu receptus pro duobus tn’umphis, qui offerebancununo contentas fuit.Pnmores ciuitatis,qui aliquan/ tulum,ut nouo homini ad tantos honores euedlo, inuiderant: cônferuatam ab eo retnpubîiz cam fatebantur. P.MaIleolu3,matre interempta,primus oinniü infutus culleo in mare præz cipitatus eft. Ancylia cum ftrepitu mota ene,antequam cimbricum bellum confummare/ tur.referuntur. Bella præterea inter Syriæ reges continet.

CN. Apuleius Saturninus,adiuuante C. Mano,Si per milites occifb A.Numio competi tore, tribunus plebis per uim creatus non minus uiolenter tribunatum, quàm petierat; gefïit. amp;nbsp;cum legem agrariam per uim tuliHet: Metello Numidico, co quod in cam minime iurafTcndiem dixit.qui cum à bonis ciuibus defendereturme caufa malorum certaminu eflet, in uoluntarium exilium Rhodum profedtus eft.ibiq^ legendo,0iaudiedo magnos uiros adz uocabat.Profedlo C.Marius feditionis author,qui lextum quidem confulatu per tribus fpar fa pecunia emcrat:aqua Si igni intcrdixit.Idcm Apuleius Saturninus tribunus ple.C.Memz mium candidatum confularus petitorcm maximum, quern aduerfarium adtionibus fuis tiz mebat:intercmit.quibus rebus cocitato quamplurimum fenatu in cius caufam,0i C. Marius homo mutabilis,0i uarij confilrj,ingeni}C|5,qui femper fccundam fortunam traniicrancu cum tueri minime ponet:oppreffus armiscu Glaucia prxtore, Si aiqseiufdem furoris foerjs bcllo cjuoda interfedtus cft.Q.Cæciîius Metellus ab cxilio ingenti totius fauore ciuitatis redudtus eft. M. Aquilius Cos.in Sicilia bellum feruile concitatum confecit.

Cv AI M. Aquilius de pccunqs repetudis caufam diccrctiipfe rogarc iudiccs noluit.M.An ‘ tonius,qui pro eo pcrorabat: tunica à pedlore cius difeiditmt honeftas cicatrices oflenz deret.quibus cófpedtis,indubitater abfolutus cft.Ciccro cius rei folus author. Didius proz conful aduerfum Cekiberos féliciter pugnauit. Ptolema:us Cyrenarum rcx,cui cognomenz turn Appionis fuit: mortuus ha:rcdcm populum Romanum rcliquit. Si eius regni ciuitates fenatus libéras efte iufiit. Ariobarrancs in regnum Cappadocia: à L.Cornelio Sylla reduz xftus eft. Parthorum Icgati à rege Arface mifli ad Syllam ucneruntzut amicitiam à populo Romano peterent. P.Rutilius, uir fummæ innocentia:, qui Icgatus C.Marij proconfulis à publicanorum iniurijs Aiiam defenderat: inuifus equeftri ordini, penes quern ludicia crant: repetundarum damnatus in exilium miftus eft. C.Geminius prætor contra Thracas infez k'eiter pugnauit. Senatus cum impotentiâ cqueftris ordinis in iudieijs exercendis ferre nolz let:omni ui niri cœpit: ut ad fe indicia transferrentur: fuftinente caufam cius M. Liuio Druz fo tribuno plebis:qui,ut uires fibi acquircret: pcrniciofa Ipe largitionis plebe cócitauit. Prxz terea motus Syriæ regum continet.

L I V I V s Drufus tribunus pie. ut maioribus uiribus fenatus caufam fufeeptam tnerctur:focio3,ôi ItalicoS populos fpc ciuitatis Romance folicitauir. rjsep adiuuan hbus per uim legibus agrarrjs,frumentarijstp latis legem quoq^ iudicialem tulit,ut ■arqua parte indicia penes fenatu. Si equeftrem ordinem cfTent. Cum deinde promifia foeijs ciuitas præftari non poftetarati Italic! defedlionem cœperunt agitarc.eorum coitus,coniuraz tiones.orationcscp in concilrjs principum referuntur.proptcr quæ Liuius Drufus etiam fena .tui inuifus fadlus,utlut focialis belli author,incertum à quo,domi occifus eft.

IT A L I c I populidefeccrut,Picenes, Veftini,Marn,Peligni,Marrucini,Lncani,Sanitcs: initio belli à Picentibus moto. Q.Seruilius proconful in oppido Afculo cum omnibus tiuibus Romanis,qui in eo oppido eratioccifus eft.faga populus fumpfit, Scruilius Galba Î , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à Lucanis

a Lueanis cotnprehenfusgt;unîusfœtninæ opera,ad quatn diuertebatur, capti'uitate,excmptua eft. Efcrnia,0f Alba coloniæ ab Italicis obfeffe funt, Auxilia demum Latini nominis.exz tcrnarumcp gentiu mifta populo Romano, amp;:expedirionesinuiccm,urbiumcj expugnatioz nes referuntur.

Lc AE s A R Cos.male aduerfus Samnites pugnauit. Nola colonia in poteftatem Sa/ mnitium cum L.Pofthumioprætoreuenif.qui interemptus eft.Cóplures populi ad hoz ftcs defecerunt. Cum P.Rutilius Cos.parum profpere cotra Marfos pugnaftenôc in præ/ Iio cecidiftet; C. Marius Icgatus cius mcliorc quide euentu cum hoftibus coflixit. Ser.Sulz pitius Pclignos fudit. Q. Cepio legatus Rutilq cum obfeflus profpere in hoftes erupiftet: ôi ob eum fucceflum æquacum ei cum C.Mario effet imperium:temerarius fadtus, Ô4 circunuen tus in(ïdfjs,fufo exercitu,cecidit. L.Cæfar Cos.feliciter contra Samnites pugnauit.ob eam uidtoriâ Romæ faga pofita funt.ôi ut uaria belli Fortuna effet-.Efernia colonia cum M. Marz cello in poteftatem Samnitiu uenit. Sed amp;nbsp;C.Marius prælio Marfos fudit: Hirnio Aßnio prætore Marrucinorum occifo. C. Cæcilius in Gallia tranfalpina Saluios rebellantes uicit.

Cf N. PompeiusPicentes prælio fudit:Siobfedit. propter quam uidtoriam Romæ prætez r xtæ.aliacp magiftratuum omaméta infignia fumpta funt, C.Marius cum Marfis du bio euentu pugnauit. Libertini turn primum mslitare cœperunt. Aurelius Plotius legatus Vmbros.L.Porcius prætor Marfos,cum uterqj populus defeciffenprælio uicerunt.Nicomez des in Bythiniæ.Ariobarzanesin Cappadociæ regnum redudti funt, Cn.Pompeius Cos. Marfos acie uicit. Cû ære alieno oppreffa effet ciuitas:A.Sempronius Afellus prætor,quoz niam fècundum debitorcs ius dicebat:ab qs,qui fœnerabantunin foro occifus cft. Præterea incuriîones Thracum in Macedoniam,populationes^ continet.

AP O s T H V M IV s Albinuslegatusinobfidione caftrorum hoftilium cecidit. Sulz pitius legatus, cum claffipræeffet: infamis crimine proditionis ab exercitu fuo interfez dtus. nbsp;nbsp;L.Cornelius Sylla legatus Samnites prælio uicit: ÔC bina caftra eorum expugnauir.

Cn.Pompeius Veftinos in deditionem accepit. L.Porcius Cos rebus profpere geftis,fu/ fîscp aliquoties Marfis, dum caftra eorum expugnat: cecidit. Ea res hoftibus uidloriam eius prælrj dédit. Cofconius,ô2 LuceiusSamnites acie uicerunuMarium Egnatiu.nobüiffimum hoftium ducem occiderunt:compluraq^ eorum oppida in deditionem acceperunt. L.Sylla Hirpinos domuit: Sânites multis prælfjs fudit: aliquot populos recepit:quantistp raro quiO quam ante confulatum rebus geftis,ad petitionem confulatus Romam eft profedlus.

A G A B IN IV s legatus, rebus aduerfum Lucanos profpere geftis, multis oppidis exz pugnatis, in obfidione caftroru hoftilium cecidit. Sulpitius legatus Marrucinos cez cidinuniuerfamcp eam regionem rccepit. Cn. Pompeius proconful Veftinos, Si Pelignos in deditionem accepit. Marfi quoq; à L.Murena,ôi Cæcilio Pinna legatis aliquot prælqs fradti paeem petierunt. Afculum a Cn.Pompeio captum eft:cæfis à Mamerco Æmylio le gato Italicis.Silo Popcdius,dux Marforum,author huius rei in prælio cecidit. Ariobarsaz nes Cappadociæ,Nicomedes Bithyniæ regno à Mithridate Pond rege pulfi funt. Præterea incurfioncs Thracum in Macedoniam continet.

Cv M P.Suîpitius tribunus plebis,authore C.Mario, perniciofas leges promulgaffet:ut exules reuocarêcur:ôi noui ciucsUiberciniép diftribuerêtur in tribus: amp;nbsp;ut Marius aducr fus Mithridate Ponti regé dux crearetunôi aduerfantibus Coss.Q.Pompeio,ôi L.Syllç uim intuliffenoccifoeç Pompei} cófulis filio,genero Syllæ:L.Sylla Cos.cu exercitu in urbé uenit» amp;nbsp;aduerfus faétionem Sulpitq,Si Marq in ipfa urbe pugnauineamqp cxpulit.ex quo duode dm àfenatu hoftesdnter quos C.Marius pater,ÔC fîlius iudicad funt. P.Sulpitius eu in quaz ‘

jïam uilla latcrctindido ferui fut retraóluSySC ocdfus eft. fcruus,ut præmium promi'fïi' indici) habereumanumiflijs ob fcelus domini proditi de faxo deiedtus eft. C.Marius filtus in Africatn traiedt.C.Marius pater,cum in paludibus Minturnenfïum laterct:extradtus eft ab oppidanis. Si cu ad ocddêdum cum miftus feruus natione Gailus maieftace tanti uiri perter ritus rcceftïfletu'mpofitus publice in nauim delatus eft in Africam. L.Sylla duitatis ft a tuin t)rdinàuit:exiride colonias deduxit.Q.Pompeius Cos.ad capiêdum à Cn.Pompeio procon füle cXcrcitum profelt;ftus,con(ïlio eius ocdfus eft. Mithridates Ponti rex Bithynia SC Cap/ padocia occupatisÄ pulib Aquilio Icgato.Phrygiam prouincia populi Romani cum ingen/ ti excrcitu intrauit.

Mithridates Afi'amoccupauinQ.Oppiumproconfulemj'temAquiliumlega/ turn in uincula cóieciniufluc^ eius quicquid duium Romanorum in Alia fuit, uno die trucidatum eft.urbem Rhodum.quæ fola in fide permâferanoppugnauit: Si aliquot prælfjs naualibus uidtus rcccftit. Archelaus præfedlus régis in Græciam cum exercitu uenit:Athé nas occupauit. Prætereatrcpidationéurbium,inlùlarumcp,alijsadMithridatem,aliis ad populum Romanum ciuitates fuas trahentibus,continet,

C CORN ELIVS Cinna cu perniciofas leges per uim ferretipulfus urbe à Cn.Odlauio collega cu Sextio tribuno plebisiimperiocp ei abrogato.corruptum Ap.Claudrj excjci turn in poteftatem fuam redegit:amp; bcllum urbi intulitiaccerfito C.Mario cum alfis exulibus ex Africa.in quo bello duo fratres.altcr ex Pompei] exercitu,alter ex Cinnæ,ignorâtes cócur/ rcrunt.K cum uidtor mortuum fpoliaretiagnito fratre ingenti lamcntatione edita,rogo ci ex/ trudlo ipfe fupra rogum fe transfoditiôi codé igni confumptus eft. Et cum opprimi inter ini/ tia potuiflef.Cn.Pompci] fraudc,qui utranq; parte fouendo,uires Cinnæ dedinnec nifi pro/ fligatis optimatiu rebus auxilium tulitiôi: confulis fcgnitie,confirmati Cinna SC Marius qua/ tuor exercitibus,quoru duo Q.Sertorio,0C Carboni dati funtiurbem circunfederunt.Oftiam coloniam Marius expugnauit:0C crudeliter diripuit.

IT A L IcI s populisàfenatuciuitasdataeft,Samnites,quifoliarmarecipicbantiCinna:, amp;nbsp;Mario fe coniunxcrunt.ab i]s Plancius cum exercitu cæfus eft.Cinna SC Marius cu Car bone SC Sertorio laniculum occupaueruntiSi fugati ab Odtauio confule recefterunt. Marius Antium quidcm,0C Ariciam,Si Lauiniu colonias deuaftauit. Cum nulla omnino ipes effet optimatibus refiftendi propter fegnitiem SC perfidiam SC ducum,5d militum,qui corrupti aut pugnarenolebantiaut ad diuerfas partes tranfibantiCinna SC Marius in urbem recepti funt. qui uelut captam earn cædibus SC rapinis uaftaruntiCn.Odlauio confule occifo: SC omnibus aduerfe partis nobilibus trucidatisiinter quos M. Antonio eloquétiflîmo uiro.ôê C. Cæfare: quoru capita in roftris pofita. Craffus filius ab equitibus Firabriæ interemptus.pater Craf/ fus,nequid indignum uirtute fua pateretungladio fe transfixir. Et dtra ulla comitia confulcs in fequentem annum feipfos renuntiauerunt.eodem dic,quo magiftratum inierant: Marius Sex.Lidnium fenatore de faxo dcfici iuftiticditisc^ multis fcelcribus Idibus lanuarijs decef/ finuir: cuius fi examinentur cum uirtutibus uitia: haud facile fit didlu: utrum bcllo mclior,an pace pernidofior fuerit. adeo quam rempublica armatus feruauit: earn primo togatus omni gencre fraudis,poftremo armis euertit.

SYLLA Athenas,quas Archclaus præfedlus Mithridatis occuparaticircunfcdit: SC cum maximo labore expugnauitiurbi libertatcm,0i duibus quæ habuerant,red ___didit. Magncfia,quæ fola in Afia ciuitas in fide manferat: fumma uirtute aduer/ fus Mithridatem defenfa eft. Pr.ætcrca à Thracibus in Macedonia gefta continet,

Y L L A copias regis,quæ Macedonia occupata in Theftaliâ uenerantiprælio uiciticæfis ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoftium

hodiutn cecusii miHibustcaflns quoq; expugnacis.renouato deinde bello, iterum cxercitum cius fndit:ac deleuit.Archelaus cu clane regia Syllæ fe tradidit. L,Valerius Flaccus Cos.col Icga Cinnc mifiTus^ut Syllx fuccederenpropter auariciam inuifus exercitui fuo à C. Fimbria legato ipfius.ukimx audaciæ homine,occifus efttSi imperiu ad Fimbriam translatu. Præte rea expugnatæ in Afi'a urbes à Mithridate:ôC crudeliter direpta q)uincia;incurfionescj Thra cum in Macedoniam referuntur.

C FIMBRIA in Aha fuiisaliquotcopqsMithridatis,urbem Pergamu ccpit: obfeiTumc^ regem no abfuitmultum quin caperetiurbem Ilion,quæ fe potcftati Syllæ rcferuabatî expugnauinac deleuiuSC magnam partem Aiîæ recepit. Sylla multis prælrjs Thracas eect dit. Cum L.Cinn3,0i Cn.Papyrius Carbo à fe ipfis confules per biennium creati,bellum contra Syllam pararent: effedtum quidem eft per L. Valerium Flaccum principcm fcnatus, qui orationem in fenatu habuit: SC per eos, qui concordiæ ftudebant: ut legati^ad Syllam de pace mitterencur.Cinna ab exercitu fuo,quern inuitum cogebat naues confcendere,ôC aducrz fus Syllam proficifci:interemptus eft,confulatu Carbo folus geftir. Sylla cum in Afiam tra ieciftenpacem cum Mithridate fecic:ita,Ut his cederet prouincrjs: Afia, Bithynia, Cappado/ da. Fimbria dcfertus ab exercitu,qui ad Syllam tranfi'crat: ipfc fe percuftit,impetrauitc^ a feruo præbens ceruicem:ut eum omnino interßceret.

SYLLA lcgatis,qui à fenatu mifti erat-.futurum fe in poteftate fenatus refpondinii ciucs# qui à Cinna pulfi ad fe côfugerant:reftituerentur.quæ coditio cu iuftaTcnatui uidereturj ,per Carbone,facftionemcp eius,cui bellum uidebatur utiliusme conueniret,effe(ft:u eft. Idem ,Carbo,cum ab omnibus oppidis Italiæ obßdes cxigere uellet:ut fidcm iliorum cotra Syllam jobligaret:confenfu fenatus prohibitus.Nouis ciuibus S.C.fuffragiura datum eft. Q. Mez tellus Pius,qui partes optimatiu fecutus eraticu in Africa bellum moliretur:à C.Fabio præto re pulfus eft:fcnatusq^ cofultum per fadlionem Carbonis,SC marianarum partium fadu eft, utomnes ubiqj exercitus dimitteretur. Libertini in quinqi SC triginta tribus diftributifunt,

SYLLA in Italiam cum exercitu traieciumiifiscç Iegatis,qui de pace agerentiSC à confulc Cn.Carbone, SC C.Norbanouiolatis,eunde Norbanu prælio uicit.Etcum L. Scipionis alterius cofulis, cum quo per omnia id cgerauut pace iungereunec potuerattcaftra oppugna/ turns eftet; uniuerfus exercitus cofulis folicitatus per emiftos à Sylla milites Fgna ad Syllam trâftulit:Scipio,cü interimi poftetidimiftus eft. Cn.Pompcius,Cn.F.eius,qui Afculum cepc rauconfcripto quidem uoluntariorum exercitu,cum tribus legionibus ad Syllam ueneratiad quern fe nobilitas omnis conferebat:ita,ut deferta urbe ad caftra ueniretur, Præterea expez ditiones per uniuerfam Italiam utriufq? partis ducum referuntur.

Cv M C.Marius,C. Marij filius Cos. ante annos uiginti p uim creams eftet: C. Fabius in Africa propter crudelitatcm SC auaritiam in prætorio fuo uiuus exuftus eft. L.Phiz lippus legatus Syllæ Sardiniam,Q. Antonio prætore pulfo SC occifo,occupauir. Sylla cum Italicis populis,ne timeretur ab qs uelut erepturus ciuicatem,SC fuftragq ius nuper datum fee dus percuffit. itemq^ ex fiducia iam certæ uicloriæ litigatores, à quibus adhibebantur uadiz monia:Roma deferre iuftit. Cum à parte diuerfa urbs adhuc teneretur:L.Damafcius præz tor ex Lioluntate C.Marij confulis,cum fenatum contraxiftet:omnem,quæ in urbe erat,nobiz litatem trucidauit. ex cuius quidem numero Q. Mutius Scæuola pontifex maximus fùgiens in ucftibulo ædis Veftæ occifus eft, Præterea bellum à L.Murena aduerfus Mithridatem in Alia renouatum continet.

S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBRI LXXXVII

Y L L A C.Marium,exercitu eius fufo dcletoc^ ad Sacriportum,in oppido Prænefte obz L 3 fedic

E P I T o ME fcditturbem Romain ex l’m'micorum manibus recepit:Marium crumpere tentantem rcpiibu Præterea res à legatis eius eadem ubi^ Fortuna partium gcftas continet,

SYLLA Carbonem.exercitu eius ad Clu(îum,ad Fauêtiam,Fidentiam^ cæfojtalta ex/-pulit. cum Samnitibus, qui foli Italicorum populoriâ nondum arma depofuerant: iuxta urbem Romam ante portam Collinam debellauit:recuperaracp repub.pulcherrimam uiclo riam crudelitate,quanta in nullo homine unquam fuitanquinauit.OôFo millia deditorum in uia publica trucidauintabulam profcriptionis pofuit:urbé, ôi uniuerfam Italiam cædibus re/ pleuit.inter quos omnes Prænertinos inermes interimi iuflît, Mariû fenatori] ordinis uirum cruribus, brachijscß fradtis, auribus præfedtis, ÔC efoflîs oculis necauic. C. Marius Præne^ fte obfeflus à Lucretio Afella, Syllanarum partium uiro,cum per cuniculum captarcteuadez re:fcptus ab exercitu morte fibi confciuit in ipfo cuniculo.cum fentirct fe euaderc minime pofz fe:Cum Pontio Telefino Fugæ comité ftridto utrinq^ gladio occurrit.quem cû occidifTetjfau' eius à feruo impctrauitiut fe occideret. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;libri l xxx ix

L B R V T V s à Cn.PapyrioCarbone, qui Corcyram appuleranmiffus nauc pifeatoria

Lilybæu,ut exploraret.an ibi Pompeius effet, Si circûuentus a' nauibus.quas Pompeius miferanin fe mucrone uerfo ad tranftrû nauis obnixuscorporis pódereoccubuit. Cn.Pom peius in Sicïliâ cum imperio à fenatu miiïus Cn. Carbonem.qui flens muliebriter mortem tulit:captum occidit. Sylia didlator fadtus,quod nemo quidem unquam fcccrancum fafciz bus uiginti quatuor proceffinrebusq^ nouis reipub.ftatum confîrmauit.tribunorû plebis po teftatem minuit:ôComne ius legum ferendarum ademit:pontifîcum,augurumq5 collcgiu am pliauiuut effent quindecimtfênatum ex equeftri ordinc fuppleuinprofcriptoru liberis ius pez tendorum honorû eripuit;amp; bona eorum uêdidit.exquibus primo multa rapuinrcdaclum cft feftertiùm ter millies quingenticscp.Lucretium Afeîlam confulatu contra uoluntaté fuam petere aufum iuflït interimi in foro:amp; cum indigne ferret populus Romanus:concione uoca/ ta fe lufliffe dixit.Cn.Pompeiusin Africa Cn, Domitium profcriptu,Ôi Hieram regem Nu/ midarumbellummolientes.uidlosintereraif.K ilil Si xx annosnatusadbuccqucsRo manus,quod quidem nemini contigeranex Africa triumphauit. Cn.Norbanus confularis proferiptus in urbe Rhodo,cum comprehenderetur: fe ipfe interemit. Metellus ex proferiz pris unus clàm capite adoperto ad pofticum ædis Baftiæ uxoris cum acccflîffet:admiflus mi nime efttquia ilium proferiptû dicerct.itaq? fe trâsfoditîôd fanguine fuo fores refperfît, Sylla Nolam in Samnio recepit. X L V11. legiones in agros captos deduxinôC eos ijs diuifle. Vo laterras.quod oppidû adhuc in armis erat;obfeffum in deditionê accepit. Mitylcnæ quoc^ in Afia,quæ fola urbs poft uidtum Mithridatcm arma retinebanexpugnatæ, dirutæcp funt.

SYLLA deceftîr.honosc^ ei à fenatu habitus eft:ur in câpo Martio fepelirctur. M,Lcz pidus,cum adta Syllæ tentaret refcindere:bellum excitauit. Si à Q. Catulo collega Italia pulfus eft:ÔC in Sardinia fruftra bellum molitus perijt. M.Brutus,qui Cifalpinam Galliam tenebat: à Cn.Pompcio occifus eft, Q.Sertoriusproferiptus in ulteriore Hifpania ingens bellum excitauit. L.Manlius procofuLfid M.Antonius legatus ab Herculeio quæftorc pra:y lio uidli funt. Præterea à P.Seruilio proconfule aduerfus Cilicas res geftas continet.

N. Pompeius,cum adhuc quæftor eftet:cum imperio cofulari aduerfus Sertorium miffus eft. Sertorius aliquot urbes expugnauiùplurimasq^ ciuitates in poteftaz t tem fuâ redegit. Ap.Claudius proconful 1 hracas pluribus prælfjs uicit. Q.Mc tellus proconful L.Herculeium quæftorem Sertorfj omnino cum exercitu cecidit.

CN. Pompeius adhuc dubio euentu cum Sertorio pugnauinita.ut flngula ex utraq; par/ te cornua uicerint. Q.Sertorius Metellum,amp; Perpénam cû duobus exercitibus præz lio fudit.cuius uidtoriæ partem cupiens auferre Pompeius paru profpere pugnauit, obfeflus * * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deinde

X I I 1 I DECADVM deinde Calagurq Sertorius afliduis eruptionibus no leuiora damna obfidedbus tulit. Præ/ terea à P.Curfore procónfule in Thracia res geftas aduerfus Dardanos,0J Q.Sertorq multa crudcliain fuos faàa condnec.qui plurimosamicorum,0C fecum profcriptorum crimine pro/ didonisindmulatos interemir.

PSERviLiv s proconful in Cilicia Ifauros domuit: Si aliquot urbes piratarum expugna. uit, Nicomedes Bithyniæ rex moriens populum Romanum fecit hæredem: regnumtj!

cius in prouinciæ formam redadtu eft. Mithridates.fœdere cum Sertorio iólo,bellum po/ pulo Romano intulit. Apparatus deinde regiarum copiarum pedeftrium naualium^: Si occupata Bithynia. M. Aurelius Cotta Cos.ad Chalcedonia prælio à rege uióhus cft:rex^ à'Pompeio.ôd Metello uiólus.K ut contra Sertorium egcrunt. qui omnibus belli militiæc^ ar tibus par iuit.quos ctia ab obfidione Calagurrj oppidi depulfos coegit diuerfas regiones pc/ . tere,MetelIum ulteriorem Hifpaniam.Pompeium Galliam,

Llvcvlevs Cos.adueiTusMithridatéequeftribusprælrjsféliciterpugnauiuôiex/ peditiones aliquot profperas fccitïpofcétcsc^ pugnâ milites à fèditione inhibuit. Deio tarus Gallogræciæ tctrarches præfetflos Mithridatis bellum in Phrygia mouentes cccidit. _ Præterea res à Pompeio in Hifpania contra Sertorium profpere geftas continet.

Ce V RI O procoful Dardanos in Thracia domuit. Quatuor Si feptuaginta gladiato/ res Capuæex ludoLcntuli proRigerut. Si congregata feruorum ÔLcrgaftulorum mul/ titudine,Chryfo,ÔC Spartacoducibus bello excitato.Claudium pulchrum legatum. Si P-Vo renum prætorem prælio uicerunt. L. Lucullus proconful ad Cyzicum urbem excrcitum Mi thridatis fame ferroep deleuit: pulfumcp à Bithynia regem uarrjs belli ac naufragiorum cafî/ bus fraôtum coegit in Pontum profugere.

A RIV s prætor Chryfum, fugitiuorum ducem,cum uiginti miHibus hominum ceci/ V,^dit. C.Lentulus Cos.male aduerfus Spartacum pugnauit. Ab eodem L.Gellius, SC Q.Arius prætor acie uidli funt, Sertorius à M.Antonio.ôC M. Perpenna,ÔC alijs coiura/ tis in conüiuio interfedhus eft.oôlauoducatus fiai annotmagnus dux:amp; aduerfus duos impe/ ratores Pômpeium,ô£ Metellum fepe partut frequédus uieftor, ad ultimum defertus Si pro/ ditus. Imperium partium ad Marium tralatum eft. quem Cn.Pompeius uiclu.captumq^ interemit:ac recepit Hifpanias decimo ferè annœquàm cœptu erat bellum. C. Caftïus pro/ confuLCn.Manlius prætor male aduerfus Spartacum pugnaueruntu'dc^ bellum M.Crafto prætori mandatum eft.

Mc R A s s V s prætor primum cum parte fagiduorû, quæ ex Gallis, Germanise^ con/ ftabatîfcliciter pugnauitxæfis inimicorum x x x v millibus,ôi duce eorum Granico.

Cum Spartaco dein debellauit:cæ(îs cum ipfo millibus quadraginta. M.Antonius prætor tellum aduerfus Cretenfes parum profpere geftum morte fua finiuit. M.Lucullus procon fui Thracas fubegit. L.Lucullus in Ponto aduerfus Mithridaté féliciter pugnauit: cælîs ho ftiumamplius^ fexaginta millibus. M.Craffus,Ôê Cn.Pompeius Coss.fa(fti funt. * ft/ cutPompeiustantequam quæfturam gerereuex équité Romano, tribunidam poteftatem rc ftituerunt.Iudicia quoq; per M. Aurelium Cottam prætorem ad équités Romanos transla/ ta funt. Mithridates defperatione reru fuaru coaeftus ad Tigranem Armeniæ regê côfùgir,

La CHARE S filius Mithridatis.Bofpori rex,à L.Lucullo in amicidâ rcceptus eft. C.Len tuluSjôC L.Gellius cenfores afperam cenfurâ egeruntiquatuor Si fexaginta fenatu mods, àquibusluftrum conditum eft. Cenfa funt ciuium capita C CC CL millia. L.Metellus prætor in Sicilia aduerfum piratas profpere rem geflit. Templu louis in Capitolio, quod » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L 4- incendio '

, incendio cófumptum erat:refedu à Q.Catulo dedicatum eft. L.LuculIus in Armenia MP , thndaté,ói Tigranem.ói immenfas utriufcß regis copias mukis certaminibus fudit Q.Me/ tellus proconful.bello fîbi aduerfum Cretenfes mandato.Cydoniâ urbem obfedit, C.Tna rius legacus Luculli aduerfus Mithridatera parum profpere pugnauit. Lucullum,ne perle/ queretur Mithridatem.ac Tigranemzfummarai^ uiôloriæ imponeret;feditio militum tenuiti qui fequi nolebât:quia legiones ualerianæ,impleca à fe ftipédia dicêtes,Lucullû relinquerût.

Qmetellvs proconful Gnofon,amp;Lyôtum,ôi Cydoniam,ÔC alias plurimas ciuita tes expugnauir. L.Rofcius tribunus plebis legê tuliuut equitibus Romanis in thea/ tro quatuordecim gradus proximi afTignarêtur. Cn.Pompeius lege ad populum lata per/ fequi piratas iulTus,qui commercium annonæintercluferât: intra quadragefîmum diem toto mari eosexpulinbellocç eu qsin Cilicia cófeóto, acceptis in deditionê piratis, agros ôê urbes dédit. Prçterea res à Q.Metello aduerfus Cretéfes cotinetîôi epiftolas Metelli,ôC Cn.Potn peq inuicem miiïas.quentur Metellus gloriam rerum à fe geftarum à Pompeio fublatâprx/ teriri:qui in Cretam miferitlegatum fuum ad accipiendas urbium deditiones.Pompeius BjO mæ rationem reddit hoc fe facere debuiffe,

Cf M A N L. IV s tribunus plebis indignatione maxima nobilitatis lege tulit:ut Pompeio / bellum Mithridaticum mandaretur. Concio cius bona. Q.Metellus domitis Cre/ tenlîbusjiberæ in id tempus infulæ legem tulit. Cn.Pompeius ad gerendû bellum aduer/ fus Mithridatem profeôlus,cum rege Parthorû Phraate amicitiâ renouauit:equeftri prælio Mithridatem uicit. Præterea bellum inter Phraatem regem Parthorum,ôi Tigranem,Ar/ meniorum regem,ac demum inter fîlium Tigranem,patremq^geftum continet.

S N. poMPEivs Mithridatemnoôturnopræliouidtumcoegit Bofporon profu/ gere: Tigranem in deditionê accepit;eiqj,ademptis Syria, Phœnicia, Si. Cilicia, regnum Armeniæ reftituit. Coniuratio eorum,qui in petione confulatus ambi tus damnati erât-.faêla de interficiêdis Coss.opprefla eft. Cn.Pompeius cum

Mithridatê perfequeref; in ultimas ignotasq^ gentes penetrauitdberos,Albanos,qui tranß/ tum minime dabant: prælio uicit. Præterea fugâ Mithridatis per Colchos, Hcniochosq^, Si res ab co in Bofporo geftas continet.

CN.Pompeius in prouinciæ forma Pontum redegit. Pharnaces filius Mithridatis bei/ Ium patri intulit.ab eo Mithridates obfeftus, in regia cum ueneno fumpto parum pro/ feciftetadmortê:à milite Gallo, nomine Bithoco, à quo ut iuuaretur petierat:interfc(ftus eft.

Cn. Pompeius ludæos fubegit.fanum eorum in Hierofolyma inuiolatum ante id tempus cepit.L.Catilina bis repulfam in petitione confulatus paftus cum Lentulo prætore.ôi Cethe go,amp; pluribus coniurauit decæde confulum,amp; fenatus,incendr}s urbis,opprimenda republi/ catexercitu quotç in Hetruria coparato.Ea coiuratio induftria M. Tullrj Ciceronis eruta eft, Catilina urbe pulfo,de reliquis coniuratis omnino fumptum fupplicium eft.

Catilina à C.Antonio procofule cu exercitu cæfus. P.CIodius accufatus:quod in mulieris habitu facrariu.in quod uirum intrare nefas eftantraftet: cumc^ uxoré Metelli Pontificis ftuprauiftet;abfolutus. Cn.Potitius prætor Allobroges,qui rebellauerannad So loriem domuit. P.CIodius ad plebem tranfrjt. C.Cæfar Lufitanos fubegit.eocp confula/ tus candidato.öi captante rempublicam inuadere,confpiratio inter tres principes ciuitatis fa/ dta eft,Cn.Pompeiu,M. Craflum,ôi C.Cæfarê. Leges agrariæ à Cæfare confule cum ma xima contentione,inuito fenatu,ÔC altero confule M.Bibulo latæ funt. C.Antonius procon fui in Thracia parum profpere rem geflit. M.Cicero lege à P.Clodio tribuno plebis lata, quia

quia indemnatos dues necauifletn'n exilium mifTus eft. Cæfar in prouincia Galliam profe (ftus Heluetios, gentem uagam,domuit: quæfedcm quærens perprouindam Cæfaris Nar/ bonem iter facere uolebat.Præterea fitum Galliarum cotinet. Pompeius de liberis Mithri/

, datis Tigrane.ôC Tigranis filio triumphauit:Magnuscp à tota concione confalutatuseft.

PRIMA pars libri fitum Germaniæ,morcscp continet. C.Cæfar cótra Gcrmanos.qui Ariouifto duce in Galliam defcendcrant:cum cxcrcitu duceret,rogatus ab Heduis,amp; Se quanis:quorura ager poftidebatuntrepidationcm militum propter metum nouoru hoftium orta allocutione exercitus inhibuit:amp; uidtos prxlio Germanos Gallia omni expulit. M.Ci cerOjPompeio inter alios orante. Si T.Annio Milone tribuno ple.ingenti gaudio fenatus,ac uniuerfæ Italiæ ab exilio redudlus èft. Cn.Pompeio per quinquennium annonæ cura man dataeft.Cæfar AmbianoSjSueffiones, Viromanduos,Atrebatcs,Belgaru populos,quorum quidem maxima multitudo erauprælio euidtos in dcditonem accepit:ac deinde contra Ner/ uiosunam harum ciuitatum cum maximo diferimine pugnauit: eamep gentem deleuiuquæ bellum geftîudonec ex fexaginta millibus armatoru trecenti fupereftènncx nonaginta quin/ que fenatoribus tres tantumodo euaderent. Lege lata de redigenda in prouindæ formam Cypro,00 publicanda pecunia rcgia,M.Catoni adminiftratio eiufde rci mandata eft. Pto/ lemæus Ægypti rex ob iniurias,quas patiebantunà fuis regno pulfus Roma ucnit. C.Cæ far gentem oceano iun(ftam,fcilicet Venetos,nauali prælio uicit. Piivterea à legatis clus ca/. dem fortuna res geftas continet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Cv M M.Catonistribuni plebisinterceftionibuscbmitiatollcrcntunfenatusueftemmtt tauit.M.Cato in petitione præturæ,prælato Vatinio repulfam tulit.idcm cu legem ira/ pcdiret:qua prouindæ confulares in quinquenniu, Pompeio Hilpaniæ,Crafto Syria Si Par/ thicum bellum. Cæfari Gallia SiGermania dabâtunà C.Trebonio tribuno plebis legis au/ thore in uincula dudtus eft. A.Gabinius proconful Ptolemæum in regnum reduxit Ægy pti:reicdto Archelaotquem fibi regem afeiuerant. Cæfar,uidtis Germanis, Si in Gallia cæfis, Rhenum trafeendit: proximam partem Germaniæ domuit: ac deinde oceano in Britaniam parum profpere tempeftatibus aduerfis traiecitu'terumcç paru felicius,maximaq; hominum multitudine cæfa.rcliquam partem infulæ in poteftatem redegit.

IV LI A Cæfaris filia,Pompeq uxor.decefliuhonoscp maximusei à Populo habitus eftrut in Campo Martio fepeliretur. Gallorum multi populi,Ambiorige duce Ebur'onum dez fecerunt.aquibus Cotta,Si T. Aurunculeius legati Cæfaris infidqs circuuenti, cum exerciru, cui præerantææfi funt. Si cum aliarum quoque legionum caftra oppugnata maximo labore defenfa eftent: intertç eos, qui in Treuiris præerat: Q.Cicero; ab ipfo Cæfare hoftes ptælio fufi funt, M.Craffus bellum Parthis illaturus Euphratem fluuium tranfiuit. uidluscç præz Iio,in quo Si filius eius cecidit: cum reliquias exercitus in collem recepiftet: euocatus in collo/ quium ab hoftibus,utde pace adturus, quorum dux erat Surenas:comprehenfus, Si nequid uiuus pateretunrepugnans interemptus eft:8i ita perqt.

CC AE s A R Treuiris in Gallia uidtis, iterum in Germaniam tranfit:nulloq^ ibi inuen to hofte, reuerfus in Galliam Eburones,Si alias ciuitates,quæconfpirauerant:uidt,Si re gem Ambiorigem in fuga perfecutus. P. Clodij à T. Annio Milone, candidato confula/ Xus, Appia uia ad Bonillas oedfi corpus plebs in curia cremauit. Cum feditiones inter can didatos confulatus, Hypfeum, Scipionem, Si Milonem eftent: qui armis ac ui contendebâtî ad coprimendas eas Cn. Pompeius legatus à fenatu conful tertiu fadtus eft abfens. Si folusi quod neminiun^ cotigit. Quæftione décréta de morte P.Clodrj.Milo iudicio dânatus in exiliû adtus eft.Lex didta eft:ut ratio abfentis Cæfaris in petitione c5fulatushabere6inuito Sicotradicéte M.Catone. Prçterea rcsgeftas à C.Cçfare aduerfum Gallos,q ^pe uniuerfi i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L ƒ Verein/

Vcrcingcntorigc Aruerno duce, defecerunt: ÔC laboriofas obfidioncs orbium continet: inter quas Auarici Biturigum,Gergonis Auernorum.

Cc AE s A R Gallos ad Alexiam uicif.omnescç Galliæ ciuitates,quæ in armis fueranhin dedicionem accepit. C.Caffius quæftor M. Crafli Parthos, qui in Syriam trafcende ranncecidit. nbsp;In petitione confulatus M.Cato repulfam tulincreatis Coss.Ser.Sulpitio, Si

M.Marcello. C.Cæfar Bellouacos cum alqs Gallorum populis domuit. Præterca cotcn tioncs inter Coss.de fucceflbre C.Cæfari mittendo.agente in fenatu M.Marcello confule.ut Cæfarad petitionem confulatus ueniretxum is.lege lata in id tempus confulatus.prouincias obtinere debereurest^ à M.Bibulo geftas in Syria continet.

CA vs AE ciuilium armorum, Si initia referuntuncontentionesq^ de fucceflore C.Cæfa ri mittendo: cum fe dimiifurü exercitum negarennifi à Pompeio dimitteretur.ôi C.Cu rionis tribuni plebis primum aduerfus Cæfarem aôliones cotinet. Cum S.C.faólum efTct: lit fucceffor Cæfari omnino mitteretur; M. Antonio,ôi Q.Ca{ïio tribunis plebis, quonia in/ tcrceffionibus id S.C.impediebantturbe pul(js:mâdatumc^ à fenatu côfulibus. Si Cn.Pom peioîut uidcrét nequid refpublica detriméti caperet: C. Cæfar bello inimicos perfecutus cum exercitu in Italiâ uenit:Corfîniû cum L.Domitio.ôi L.Lentulo cepit:eosc^ dimifit:Cn,Pom peium:uniuerfoscç eius partium Italia omnino expulit.

Ce A E S A R Maflîliâ.quæ portas ipfi clauferat:obfedit:8i relidis in obfidione C.Trebo nio,ôi D.Bruto.profedus in Hifpaniâ L. Afraniû,ôi C.Petreium legatos Cn.Pompcrj cû fcptê legionibus ad Ilerdâ in deditioné accepit,omncsc]p incolumes dimißt: Varrone quo/ que legatoPompefj cum exercitu in poteftaté fuâ redado.Gaditanis ciuiraté dédit. Maflî lienfes duobus naualibus prælqs uidi, poft longam obßdionein poteftaté Cæfaris fepermi ferunt. C.Antonius legatus Cæfaris male contra Pompeianos pugnauit: Si in lllyrico ca/ ptus eft.in quo bello Opitergini tranfpadani Cæfaris auxiliares rate fua ab hoftilibus naui/ bus claufa,potius quàm in poteftatem inimicorum uenirentiinter fe cocurrentes occubuerut.

C.Curio legatus Cæfaris in Africa,cum aduerfus pompeianarum partium ducem Varroz nem pugnaftet:â luba rege Mauritania: cû exercitu cæfus eft. C.Cæfar in Græciâ traiecit.

c AECiLiv s Rufusprætorcûfeditionesinurbequâmmaximeconcitaret,no J uarum tabularum fpe plebe folicitata:abrogato magiftratu, pulfus urbe Milonî cxuli,qui fugitiuorû exercitum côtraxerat:fe côiunxit.uterq;,cum bellum moliren tuninterempti funt. Cleopatra Ægypti regina à Ptolemæo fratre regno pulfa cft. Propter Q.Catuli prætoris auaritiâ,crudelicatem cp Cordubenfes in Hifpania cû dua/ bus Varianis legionibus à partibus Cæfaris defciuerunr. Cn. Pompeius ad Brundufîum obfeflus à Cæfare, Si præQdrjs eius cum magna clade diuerfæ partis expugnatis, obfidione liberatuSjtranslato in Thefîaliam bello,apud Pharfaliam acie uiduseft.Ciccro in caftris re/ manßt:uir nihil minus,quàm ad Bella natus.omnibuscç aduerfarum partium, qui fe potefta ti uidoris permiferunt:Cæfar ignouit.

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L I B R r c X I I

Tr E P ID A TI O uidarum partium per diuerfas orbis terrarum partes,amp; fuga referun tur, Cn.Pompeius,cum Ægyptû petifTetu'uffu Ptolemæi regis pupilli,authore Theo doro præceptorc,cuius apud regé maxima erat authoritas:ôd Photino,occifus eft ab Achilla, cui delegatum id facinus erata'n nauicula:antequam in terra exiret. Cornelia uxor,02 Sex. Pompeius filius in Cyprû refugerût. Cæfar poft tertium diem infecutus,cum ei Theodo/ rus caput Pompef),ôd annulum obtuliffetnnfenfus eft:Ôi illachrymauit:ßne pcriculo Alexati driam tumultuantem intrauit. Cæfar didator creatus Cleopatram in regnum Ægypti re/ duxitiôC inferentem bellum rjfdem authoribus Ptolemæum,quibus Pompeium interfecerat,

cum maxi'mo fuo diFcnmine uicit. Ptolemæus.dum fugitun Nilo naui'cula fubfedi't. Prxz terea laboriofum M. Catonis in Africa per deferta cum Icgionibus icer,0i bellum à Cn.Doz mirio contra Phraatem Parthum profpere geftum continet,

CONF iRM AT IS in Africa pompeianis partibus,earum imperium P.Scipioni delatu efts Catone cui ex æquo deferebatur imperiutcedente.Et cum de diruenda urbe Vtica pro/ pter fauorem ciuitatis eius in Cæfarê deliberaretunidé^ ne fîeret.M.Cato tenuiftet: luba fua dente,ut dirueret'',tucela cius,5C cuftodia mâdata eft Catoni. Popefj Magni fîlius in Hifpa nia cótraólis uiribus quaru ducatû nec Afranius,nec Petreius cxcipere uolcbâtibellum aducr fus Cæfarem renouauit. Pharnaces Mithridatis filius,rex Ponti fine ulla belli mora uidtus eft, Cu feditiones Romæ à P. Dolobella tribuno pie, legé feréte de nouis tabuîis excitatæ eflentô^ ex ea caufa plebs tumultuareturandudlis à M. Antonio magiftro equitû in urbem militibus odtingêti è plebe cæfî funt. Cæfar ueteranis eu feditione miflîoné poftulantibus deditôi eu in Africâ^traiecifiTeucontra copias lubæ regis cum diferimine maximo pugnauit.

Be L L V M in Syria Cæcilius Baffus eques Romanus pompeianaru partium excitauit. Si relidto à legione Sexto Cæfare, quæ ad BalTum tranfierat:occifoc^ eo Cæfar Scipioz nem prætorem,Afraniu,Iubamc^ uicit ad Tapfum,caftriseorum expugnatis. Cato audita re,cum fe pereufliftèt Vticæ:S^ interueniente fîlio curaretur: inter, ipfam curationem refeifto uulnereexpirauiuannoætatisquadragefimonono.Petreius Iubam,fecp intercmit. P.Scipio in naue circunuentus honeftæ morti uocem quoej adiccit. quærenribus enim hoftibus impe ratorem, dixit.imperator bene fe habet.Fauftus Si Afranius occifi: Catonis filio ucnia data.

CAE S A R quatuor triuphosduxit.ex Gallia,ex Ægypto,exPonto,Si Africa, epulum. Si omnis generis fpedtacula edidit. M.Marcello confulari, fenatu rogante, conceffit rez ditum.qui Marcellus beneficio eius frui minime potuit,à P.Magio Chilone cliente fuo Athe nis occifus.Etcenfum cgit.quo cenfa funt ciuium capita centû quinquaginta millia.Profeôtus in Hifpaniâ contra Sex.Pompeium.utrinqj multis expeditionibus faólis, Si aliquot urbibus expugnatis, fummâ uidtoriam cum maximo diferimine ad Mundam urbem confecutus eft. Pompeius Sex.effugit.

Ce AE S A R exHifpania qüintû triumphum egit.ôicum multi,quammaxirniép honoz res ei à fenatu decreti eftentdnter quos:üt pater patriæ appellaretur:ôi facrofantftus, ac didtator in perpetuum eftet: inuidiæ caufam aduerfus eum præftiteret quod fenatui deferêtî hos honorestcu ante ædem Veneris genitricis federet: minime aflurrexinôi quod M. Antoz nio confute collega fuo inter Lupercos currente Diadcma capiti fuo impofitum in fella repoz fuit:ô^ quod Epidio Marulo, Si Cæfcceo Flauo tribunis plebis inuidiam ei raquam regnum affedlanti mouêtibus poteftasabrogata eft.Ex fis caufis confpiratione in eum fadla,cuius ca pitafuerunt,M.Brutus,amp; C.Trebonius,amp; Caftius,ôJ ex Cæfaris partibus D.Brutus: in cuz ria Pompefi occifus eft uiginti tribus uuIneribuS-.occupatumcp ab interfeeftoribus eius Capiz tolium. Obliuione deinde cædis eius à fenatu décréta, obfidibus Antohfi,ÔÔ Lepidi liber is acceptis,coniurati à Capitolio defeenderunt. Teftamento Cæfaris ha:res ex parte dimidia fnftitutusC.Odtàuiusexfororeneposîôi in nomen adoptatus eft. Cæfaris Corpus cum in campum Martium ferretur à plcbetante roftra crematum eft. Didtaturæ honos in perpez tuum fublatus eft. Chamaces humillimæ fortis homo,qui fe C.Marfi fîliû fercbat:cû apud credulam plebem feditiones moueret:interfecftus eft.

COCTAVIVS RomâexEpirouenit. eoenim ilium,Cæfar præmiferat,bellum in Macez donia gefturustomnibusc^ prolpete excepti5,etiâ nomé Cæfaris fumpfît, in cofufione

return, ac tumuku Lepidu ponti'ficcm maxtmu intcrcmit. Scd M. Antonius Cos.cum im a potenter dominaretunlegemtp de prom'ndarutn permutarionc tuliflct per uim:amp; Cæfarcin quoqucpctcntcm:utfibi aduerfum auunculi perculTores adeflenmagnisiniurrjsaflecit. Cx/ far,ut fibi Si rcipublicæ uircs cotra cum paraturus, deduólos in colonias uetcranos excitauir. Legiortcsquoque quarta. Si Martia figna ab Antonio ad Cæfarcm tulerunt, deinde plures fæuicia M. Anconq paffim in caftris fuis trucidatiiquia Si fufpecli crantîSi ad Cæfarcm defd uerunt. D.Brutus,uc petenti Cifalpina Galliam Antonio obfiftcrenMutinam cum exerci/ tu occupauit. Præcerea difeurfus utriufq? partis uirorum ad accipiendas prouincias,appara tusep belli continet,

Mb R VT V S inGræcîafubprætextureipublicæ,SifufeepticontraM.Antoniumbelli, cxcrcitum, cui Vatinius præeraticum prouincia in potellate fuam rcdcgit.C. Cæfari, qui primus reipub.arma fumpferat pro populo Romanotimperiura àfenatu datum eft cum cofulanbus ornamentisiadieólumcp: ut fenatoreffet. M.Antonius D.Brutû Mutinæobfè dittmiffiLp ad eum legati à fenatu de pace parum ad earn componendam ualucrunt. Popuz lus Romanus faga fumpfît. M.Brutus in Epiro C.Antonium prætorem cum exercitu po/ teftati fuæ fubegit,

CT R E B O N I V S in Afia fraude P. Dolobellæ occifus cft.ob id facinus Dolobella à fez

natu inimicus iudicatus eft. Gum Panfa Cos.male aduerfus Antonium pugnaftet: A.Hircius Cos.cum exercitu fuperueniens, fuiîsM.Antonq copqs,fortunam utriufq? partis æquauit.Vieftus deinde ab Hircio Si Cæfare Antonius in Galliam confugittôi M.Lcpidum cum legionibus,quæfub ipfo crâtzGbi iunxinhoftiscp a fenatu cum omnibusgt;qui intra præfi dia eius crantu'udicatus eft. A.Hircius.qui poft uióloriam ipfîus in inimicorum caftris ccci deratîSi L.Panfa è uulnere,quod in aduerfo prælio exceperatidefunôlus, in Campo Martio fepulti funt. Aduerfus C.Cæfarem.qui folus è tribus duetbus fupercranparum gratus fena tus fuic.qui D.Bruto obfîdione mutineniî à Cæfare liberato.honore triumphi dccrcto,Cæfa ris, railitumep cius mentioncra non fatis gratam habuit. ob quæ C. Cæfar, reconciliata per M.Lepidum cum M. Antonio gratia, Romam cum exercitu uenit:8i pcrculfis aduentu cius qs.qui in cum iniqui erantæum annos x v 111 haberetiCos creatus eft.

Ce A E S A R Cos.Icgem tulit de quæftione habeda in cos; quorum opera pater occifus effcLpoftulaticp ea lege M.Brutus,C.Canîus,D.Brutus abfcntes dânati funt. Cura M. Antonio uires Aiînius quoep Pollio, K Munacius Plancus cum exercitibus fuis adiuntfti ampliaffentiSC D.Brutus,cui fenatus ut perfequeretur Antonium,mandauit:relidtus à legioz nibus fuis profugiffetiiuffu Antonrj.in cuius poteftaté ucncrauà Capeno Sequano intercmz ptus eft. C.Cæfar pacem eu Antonio, Si Lepido fecit;ita,ut très uiri rcip. côftituendæ quiz dem per quinquenniu præeffent.ipfe Lepidus,8i Antonius ftatuerütiut fuos quifq? inimicos profcribcrét.in qua proferiptione plurimi cquites, c x x x fenatoru nomina fucrant:6i inter eos L.Pauli fratris M.Lcpidi,8i L.Cæfaris Antonrj auunculi,M.Ciceronis,cuius occifi à Po pilio Icgionario militc,cum haberct annos b x 111; caput quo^ cû manu dextra in roftris pofitum eft.Præterea res à M.Bruto in Græcîa geftas continet.

A S SIVS, Cui mandatum à fenatu eranut Dolobellam inimicüm iudicatu bello perfcqueretquot;; authoritate rcipub.adiutus Syriam cum tribus exercitibus, qui in caz dem prouincia eranttin poteftaté fuam redcgittDolobcllam in urbe Laodicea obz feffum mori coegit. M.quoqj Bruti iuffu C.Antonius captus occifus cft.

MbrvtVS aduerfus Thracas paru profpere rem geftitiomnibuscp trafmarinis prouin eqs,exercitibus^ in poteftate eius,Si C.Caftq redadis, coierut Smyrnæ uterq; ad orz dinanda

X I I I I • D E c A D V M dinanda Rituri belli confilia, -M.Meflallæ Publicolam fratrera iunctum communi confilia condemnauerunt.

S E X, Pompeius,Magni filius, leótisexEpiro profcriptis ac fugitiuis,cum exercitu diu (îz ne ulla loci cuiufquam pofleffione prædatus in mari,Meffanam oppidum in Sicilia pri mum.deinde totam prouinciam occupauit:occifoc^ à Pompeio A.Bithynicoprætore,Saluiz denum legatum Cæfaris nauali prælio uicit. Cæfar Si Antonius cum exercitibus in Græz ciam traiecerunt.bellum contra Brutum.Si Cafllum gefturi» Q.Cornificius in Africa T.Se ftium Caffianarum partium ducem prælio uicit.

C CAESAR, Si Antonius apud Philipposuario euentu contra Brutum, Si Cafli'um pu . gnauerunt:ita,ut utriufqj dextera cornua uicerinnSi caftra quoc^ utrinqj ab rjs^qui nice rant:expugnarentur. Sed inæqualem fortunam partium mors quidem Caflf) fccit. qui cum in eo cornu fuiflet; quod pulfum erat:totum exercitum fufum ratus,mortem fibi cofeiuir. Ab tcro deinde prælio uidlus M.Brutus Si ipfc uitâ finiuit: exorato Stratone fugæ comiremt fibi gladium adijceret.annoru erat circiter ætatis X x x x. Inter quos Q.Hortéfius occifus eft.

CC AE s A R, relidlo Antonio(trâfmarinæ prouinciæ ex parte imperium ci cefifitjreuerfus in Italia ueteranis agros diuifit. feditiones exercitus fui,quas corrupti à Fuluia M. Anz tonij uxorc milites contra imperatorem fuum concitauerant: cum grandi periculo inhibuit. L.Antonius Cos,M, Antoni] frater,eadem Fuluia confulentc,bellum Cæfari inrulinrcceptis in partes fuas populis:quorum agri ueteranis aflignati crannSi M. Lepido,qui euftodiæ urz bis cum exercitu præerat:fciflb,hofliliter in urbem irrupit.

CC AE s A R, cum effet annoru x x 11 r, obicflum in oppido Perufia L. Antonium,coz natumcp aliquoties erumperc, Si repulfum fame coegit in deditionem uenireupfiq?, Si ' omnibus quidem militibuseius ignouinPerufiam diruit: redadtistp in poteftatefuam omni bus diuerfæ partis exercitibus,bellum citra ullum fanguinem confecit.

PA R T H I, Labicno,qui pompeianarum partium fuerat:ducc, in Syriam irrupcruntmiz (^loc^ Didio Saxa M.Antonrj legato,uniuerlam cam prouincia occupauerut. M.Au tonius, cum ad bellum contra Cæfarem gerendum incitarctur: uxore Fuluia dimiflra,ne conz cordiæ ducum obftaref.pacc faefta cum Cæfare,fororem eius Odtauiam in matrimoniu duz xit. Q. Saluidenum cofilia nefaria contra Cæfarem molitum indicio fuo detexinist'p damna tus mortem fibi confeiuit. P. Ventidius Antoni] legatus Parthos prælio uidtos Syria expu linLabieno coru duce occifo. Cum uicinus Italiæ hoftis Scx.Pompeius Siciliam tcneret:Si annonæcommcatum impedirctæum co poftulatam pacem Cæfar, Si Antonius quidem fez , ceruntnta ut Siciliam prouinciam habcrct. Prætcrea motus Africæ,Si bella gefta cotinet.

Cv M Sex.Ponmpeius rurfum latrocinqs marc infeftum rcdderctmcc pacem,quam acz ccperatipræftaret; Cæfar necefiTario bello contra cum fufeepto, duobus naualibus præz lijs dubio euentu pugnauit. L. Ventidius legatus M. Antoni] Parthos in Syria uicit: Rcz gemq^ eorum interemit. ludæi quoq; à Icgatis Antoni] intcrempti funt, Prætcrea belli fiz culi apparatum continet.

A dversvs Scx.Pompcium uan'o euentu naualibus certaminibuspugnatu cflt ita,üt duaru claflïum,Cæfaris altera,cui Agrippa præerat;uinccrct:altcra,quam Cæfardüxc rattdeleta,expofiti in terram,in quammaximo periculo cflent.uidlus deinde Pompcius in Si ciliam profugit.M.Lepidus,qui ex Africa uelut ad focietate belli contra Sex.Pompeiu à Cæ fare gerédi traieceraueibellLim cu Cxfarquo^inferreurelidto exercitu, abrogate triuuiratus honore

honore,ûitam impctrauit, M.Agrippa nauali corona à Cæfare donatus eft. qui honos ne mini ante eum habitus eil«

Ma R c V S AntoniuâJuna cum Cleopatra luxuriaretur: Mediam prouinciâ ingreHus bellum cum legionibus xviii.ÔCXVt millibus equitû Parthis intulit.8^ cum dua bus legionibus amiilis,nulla re profpere cedête retro rediretjinfecutis fubinde Parthis, amp;nbsp;in/ genti trepidatione,0C magno totius exercitus periculo,in Armeniam rcuerfus eft, x x i die trecenta millia fuga emenfus. circa oóto millia hominum tempeftatibus amifit. tempeftates quoeç infeftas fuper infeliciter fufeeptum parthicu bellum culpa fua paftus eft: quia hyemaz re in Armenia nolebaudum ad Cleopatram feftinat, '

E X. Pompeius,cu in fidem M.Antoni) ueniret:bellum aduerfus eum in AHa mo liens à legatis eius oppreftus eft, Cæfar feditionem ueteranoru cum magna per/ ___nicie motam inhibuit:Iapidas,Dalmatas,amp; Pannonios fubegit, Antonius Artiniz ridem Armenia: regem fide data perdudlu in uincula confici iuffiuregnum^ Armeniæ filio fuo ex Cleopatra nato dedit;quam uxoris loco iampride captus amore eius habere cœperat, LIBRI CXXXII

CC A E s A R in Illyrico Dalmatas domuit. Cum M. Antonius ob amore Cleopatræ, ex qua duos filios habebat,Philadelphum,0i Alexâdrumtnccç in urbem ucnire uellet:' neep finito eius tempore triumuiratus imperiu deponcrc:bellumc^ moliretur: quod urbi,Itaz liæc^ inferrew’ngetibus tarn naualibus, quam terreftribus copqs ob hoccotraótis, remiflo^ Oôtauiæ forori Cæfaris repudio,Cæfar in Epirum cum exercitu traiecit, Pugnæ deinde na uales,ôd prælia equeftria fecunda Cæfaris referuntur.

Ma N T O N I V s ad Adium claftè uidus Alexandriam profûgit:obfeflusc^ à Cæfaz re in ultima rcrum defperatione,præcipue occifæ Cleopatræ fallo rumore impulfus,lê ipfe interemit. Cæfaris Alexâdria in poteftatem redadta, Cleopatra,ne in arbitrium uidlo ris ueniretiuoluntaria morte occubuit. In urbem reuerfus tres triumphos cgit:unum ex Illy rico:akcru ex Adtiaca uiôtoria: tertiu ex Clcopatra:impofico fine ciuilibus bellis altero Si tri gefimo anno. M.Lepidus,qui Lepidi triumuiri fiierat filius: coniuratione contra Cæfarem fada,bellum moliens oppreftus,occifus eft.

Ce ae s A R rebus compofitis,ôi omnibus prouinefis in certam forma redadis, Augu/ ftus quoq) cognominatus cft:amp; méfis Sextilis in honorem eius appellatus eft. Cum ille couentum Narbonæ egit:cenfus à tribus Gallrjs.quas cæfar pater uiceranadus. Bellum contra Baftarnas,8i Mœfos.SC alias genres à M.Craftb refertur,

Be L L V M à M. Craftb aduerfus Thracas, Si à Cæfare aduerfus Hifpanos geftum rez fertunôC Salaftï,genres alpinæ.perdomiti.

R H E T IA à Tyberio Nerone,ôi Drufo Cæfaris priuigno domita:Agrpipa Cæfaris ge ncr mortuus:ôî à Drufo cenfus adus eft.

CI VIT A T E s Germaniæ cis Rhenum,ôC trans Rhenum pofitæ oppugnantur à Dru fo:K tumultus.qui ob cenfurn exortus in Gallia crat:corapofitus. Ara Cæfari ad conz fluenté Araris ôiRhodani dedicata: facerdote^ creato C. Iulio Vercondaridubio Heduo.

Th R A c E s domin' à Scipione: item Cherufci,Tcnchateri, Cauci.aliæcp Germanoru trans Rhenum gctes fubadæ à Drufo referuntur. Odauia foror Augufti defunda: ante amifto filio Marcello.cuius moniméta funt thearrum.ô^ porticus eiusnomini dicata..

Bell V M cotra Tranfrhenanas gentes à Drufo geftum refcrtur.in quo inter pnmorcs pugnauerut.T.Senedti'us.Ôi Anccftius tribuni ciuitads Neruiorum. E)almatas,0i Pan/ nonios Nero frater Drufî fubegit. Pax cum Parthis faóla eft;[ignis à rege eorum,quæ fub Craflo,ÔC poftea fub Antonio capta erant redditis.

Bell V M aduerfus Germanoru trans Rhenum ciuitates geftum à Drufo refertur. ipfc ex fradtura equo fupcr crus eius collapfo, x x x die, quam id acciderat: mortuus eft. corpus à Nerone tratre, qui nuncio ualetudinis euocacus raptim occurrerac : Romani reue/ ótumtêi in C. lulq tumulo conditum. Laudarus à Cæfarc Augufto uidtrico: ÔC fupremis illius funeribus plures honores addin'.

CTATORVM, C OSS. TRIB.MILITVM Q_V I CONSVLARI fuerint poteflate,prtetorum,cenforum,0' dliaruin rerui»,qu£ maxime memorabiles hac prima decade continentur.

CONSVLVM, PR AE TORVM, CAETERORV E M £/■ moratu äigtforutn,c[ut htic tertia contincntur decade.

CONSVLVM,CENSORVM, C AE T E R O R V M Q_y E ME/ »jorlt;lt;fj4 dignorum,lt;iui hite quarta continentur decttde.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;continentur^

SI FORTE cupis nofïe,quantum quoq? loco défît I'n his quinq; recens re/ pern's libris, fcito archetypum uniuerfum quaternionibus tn'gintaquatuor confta/ re,quorum finguli folia octo habuerant.Vnius folrj modum intelliges ex primi 11/ bri duobus deinceps fragmentis.quorum alterius d e d v x i t initium eft, alte/ rius MORE :nameafinguIisfolqsconnnentur.Exeoquaternionumnumeropri mus perrjt. Proximi duo extant intcgri. Ex quarto Si quinto fupra memorata fra/ gmentaduntaxat (uperfunt.Sextus Si alrj deinceps ufq? quintumdecimum extant integri. Decimufquintus Si tres proxime fequcntes interciderunt. Sex ordine pro/ ximi habentur integri. Ex uigefimoquinto quaternione perierunt duo extrema, item duo media foliaiex fequenti quatuor mediaiex uigefimofeptimo duo media: ex fequenti unicum,quo quartus liber claufus fueranatqj tot folrjs liber is diminu/ tus eft. Reliqui fex quintum librura continentes integri funt,prætcr trigefimum duobus extremis folqs, ôi ultimum primo duntaxat, mutilos. Nam omnium po/ ftremum uacaucrat.

Liurj Decadas, multa dih'gentius expendens, quæ fupenöz resfugerantper henricvm glareanvh Heluenum, poëtam Iaureatum,publtcum in ce/ lebrifribvrgensivm Academia honeftiflîmarum difciplinarum profeflorera.

CHRISTO PATRI, AC ILLVSTRI PRINCIPI, DOMINO BALTHASARi Epl'fcopoCoftantien.Sic.Cæf.Ma,Vicecanccllario, Mecœnati fuo fumopcre colendo, Henricus Glareanus p. l,

V M pafli'm uiderem, ornatiiTime PræfuL hoc feculo ccrtari inter doólos pulchro mehcrcle certamine, ut in fua quifqj arte fuos iuuiflcauthores ui/ dcri polTitjdum alius no intellecÆa prius difcutit, alius ex uetuftioribus co dicibus loca.tcmporu iniuria deprauata emendat: uifus fum mihi iurc rc/ prehendcndus, fi nihil ipfe pro mca quantulacunqj portione conferrem, . Itaq? cum in cclebri Friburgenfium Academia publice T. LiuijDecadas his annis prælegiflem, inucniremc^ tot mendis deprauatum authorem, ccepi mccum ipfc cogitare,quo padto aliqua ex parte pro uirili fuccurrerem, Conatus itaq? fum, eximiorum uirorum ante nos cxemplo.fcribcre in eundem annotationes.Verum cum res in immenfuna crefeeret Cplures enim nuc loci quam mille mihi annotati funt,nec dum tarnen finis) Si Fro/ beniusLiuq æditionê cum Quinqj libris reces inuentis properaret,nec erat nuc illas ædendi tempus, ut tarnen aliquid lucis etia noftra opera tali accederet authori,curaûi ut temporuni ratio per Reges, c o s s. reliquofc^ magiftratus ad earn ufq; ætatê conftaret, quatenus uixit Liuius. Sane ca apud ueteres nemini non erant nota,opinor,queadmodum hodie,ac haud dubie ctiam tum , Faftorum dies : apüd nos uero adeo deplorata res uifa eft.ut multi de ea ne cogitarint quide, magnos alioqui authores emendantes : donee Caflïodori Catalogus de COSS. Romanis, opera Ioannis Coclæi, infignisnoftra ætateTheoIogfacolim in Ma/ thematicis præceptoris noftri,in lucem uenit. Turn Gregorius Haloandenuir magna,meo iudicio,induftria,Iuftiniani Cæfaris Codicem emendans,Caflïodori corruptum exemplar multis in locis reftituit, plurimaq^ ex alrjs authoribus recSle emendauît. Idem ego in priori/ bus annis annifus,qui Liuiana continetur hiftoria,nec cu hoc, nec cum illo ubiq^ cofenriens, quêadmodum nec inter ipfos ubic^ conuenit. Porto quot locis diflentiâ. Si quibus authori/ bus fultus,leólor eruditus legendo facile uidebit. Spero aut fore, ut optimus quife^ cofeflii/ rus fit,me nec temere,nec fine frudu Ieóhorum,hanc poft illos fufeepifle prouinciam.SimpIi citer aute authorum loca oftendo Ie(ft:ori,relinquens illu fuo iudicio, nec omnia quæ poterâ odiofe inculcans, nec ubiq; : illic tædium euitans.hic oftentationem. Sed hæc obiter de cat» fa,quæ nos ad hoc ncgocium fcribendum compuleric,diximus,Nam de utilitate huius fup/ putationis,0C quare unuquodc^ ita inftituerimus, multa nobis eflent dicenda,quæ in aliud tempus diffcremus. Circumipicienti autem mihi cui hos noftros potiflimum dedicarem labores,occurrebat in primis amplitudo ac magnificentia tua,quæ tot bénéfices me fibi de/ uinxit, ita de me eft mérita,ut nihil non illi deberecxiftimcm. Non parum autem deterre/ bat muneris huius exiguitas ac uilitas, uerum rurfus animu dabat humanitas tua.non nunc primum mihi,fed multisante'annis in aulaClementiflimi Pientiflimiq^CæfarisMax. Æmyliani cognita, qua fretus ego aufus fum magnificentiæ tuæ hanc noftram offerte ope ram , ut faltem animi grati fpecimen darem, Maiora Si me dcberc,0C amplitudinem tuam decere, certo fcio : fed in eo faftigio de vs Opt, Max. te collocauit, ut animum beneuolum ac gratum non minus uelis relatam gratiam. Accipe igitur hæc noftra qualiacuncp funtgt; certe quæ oflîciofæ mentis erga bene merentem monumenta dici queant, Si me inter dien/ tes tuos numerate non dedigneris. Vale Clementiflime Princeps. Friburgi Brifgoiæ. Atv no ab orbe redempto, m. d. xxxi.

*	100 1 19
I	101 1 10
X	lOi 1 XI
5	1 * ’
4	i 104 j XJ	1 '• .______________________
1	1 »0$ 1 X4-
i	1 lOff i XJ

}	107 j 1.G i
	108 j 17	...
	13? 1 X3

z	Iio X9
3	lU 30	•-
4	iiX Ji
1	nj i 5x
	114 1 ‘	ANCvs MARTivs liH. Romanofum Rcx Ann. x^
ƒ.1	“5 1’'!
aI	iiff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5
1	1'7 nbsp;nbsp;4
j.	quot;8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_________________________________________________________________________________________________________________

1 t ’ƒ? i 1_____________________________________________________________________________________________________

t_12!2^_2 ‘_______— * 122 ^22-1__________________________ *_______ _______________

Tj i?8 1 i ________________________________________________________________________

Rom. I

I	1(71	^4-
X	Ilt;7X	_i?
gt;	KS^Î	ZG
4-
I	Ig?	x8
X	Ilt;7ff	_^9
Î	1(77
4-	158	?i	Meminit Plin. li, z, ca. n. fed duobus annis à noftra lupputatione dittert.
1	16’9
X	17O_	3Î
5	17»	J5-	--------------i-------L.. --------------------------------
4-	.»7^
1			J Poft hanc Olympiada Pythagorara in Italia habicafle author eft Diony^
±l	274-	i	1 li. X. ubi de Numa Pompylio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
5		J8
4-	ï'^S	1	SER.vivs TvLLivs VI. RomanorumKexAnuis 4.4.
1		X
'3.	»7^ 1	3

4-	ICO	A, Virgtnius Cœlimontanus CO s s» T» Vctufius Gemînius	Hune ann^ ab ur. conâ, eße ducetißmum fexagefimuta Oionyßus perhibet.qui yirginiu Montanu cognominati Liuius, ut ßolet ßrequentius^cognomen omittit. SeceiRo Plebis irt Sacrütti montehi
I	XCI	5p. Caflius V icelinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ll. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prfm,- Tribuni Pt cos s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AKtb DJO»;!/ÎO. Pofthumius Comimus Aurunus n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;____
	ICI	T. Geganius Macerinus coss. P. Mi'nutius Augurinus
3		A.5emproniusAtratinus n. coss. M.Minûtius Augurinus n.______ _
4-	XC4.	( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q.5uIpiriusUamerinus 1 coss. 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sp. Largius Flauius n.	Horum at^ ßequltit anni Coss, nomina omittit Liuij codex, ex Dionyfio adpoßuimus, Dionyfij codex habet rlauius, eit potius Rufus ßt legendS,
I	xcy	C» Julius Tullus coss. P. Pinarius RûRis	Toties luniit pro Julio, es- Tulliitpro Tulio reperiaf,utuix feias quid fequaris, nec in Coss, folit, fed in duobus eü'am Ro. regibus. Qifidam Tullius nomen putant, Tullus eognomë, fed cy prtenomen in in. Ro. rege.
2.		Sp.NautiusRutilius coss, Sex. Furius Philo	M. Coriolanimors.
5	US’J	C. Aquilius coss, T.Sicinîas	Horum Coss, cognomind nußiuam inuenio,
	XSZ	Sp. Caflius Viceluius ni. « nbsp;1 Proculus Virginius RûriluS
I	X5‘9	Q. Fabius Vibulanus coss, Ser, Cornelius MaluginenGs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;______
		L. Aemylius Mamercus coss. Cæfo Fabius Vibulanus	Et ÄHBc annii ducenteßmum ßptuageßmii ab urb. con. Hic Q_. ac M, Fabiorum frater fuit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dionyf, Forro parens horum Cafo quoqs dicebatur.
î		M. Fabius Vibulanus coss. L. Valerius Potitus	Dionyßus li, 8. ait,hunc PuhlieoLe eiut qui eieeit Reget firatré fuiße. Quapropter 4 quibufdam etiam Fublicola cognominatur.
4-	172-	Q. Fabius Vibulanus n. coss. C. Iulius Tullius	vide num idcßt qui anno xä5/«ft, ey Tullus no Tulliut cognominandus,cy qui pofiea faâus Deeemuir,
I		Cæfo Fabius Vibulanus n. coss. sp. Furius Medullinus
1		M. Fabius Vibulanus ii. coss. Cn. Manilius Cincinnatus	\ dÿida Mamilitu, quida Mallius kgunt,fed non placet.

	JÎO	C. Iulius Tullus n. COSS. L. Virginîus Tricoftus		Hie primumfit Cos. Anno jo8. Ac rf/n« ab L.luliot qui Tribunus mil. Anno 517.
I	JÎ'I	M. Mankus Capicoknus coss. Q. Sulpirius ColTus		Macer Lictniuf (ut author cjt Liuim) prions anni Coss, refedosfertbiquot;, ut lulius ill. Vir^imus II. Wrfcrut» fecutus eft Caftiodonis,
X	;xx	M. Fabius Vibulanus Folius Flaccinator L. Sergius Fidenas
5	nj	L. Pinarius Mamercus ^^j^^’Sex. FuriusMcdulltnus Sp. Pofthumfus Albus		Quidam L.legunt.fed ego Sextum legettdlM puto, qui fit Trib. mil. 11. A nno 55S‘
	5^4-	1. Quintius Pœnus Cmciunatus COSS. Cn. Iulius Mento		kuc Ctncinnaii ftiiuf dicuur dLiuio»
	Î17	L. Papyrius Crallus ii. Iulius Tullus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
X		L. Sergius Fidenas li, coss. , Hoflius LucrctiusTricipitinuS
41	^‘^’1 1	,, T. Qjinnus Pœnus Cincinnatus A. Cornelius Coilus		II.
	Î18	i\| C. Sermlius Hala Strudtus coss. L. Papyrius Mugillao^^.	rn.	jinno itt. fuit bie Cos. qq duiits fdtetur eius anni . Coss, nomina in pnfeis annabbus non effe.
1 ’’’ 1	Ji?	T. Quincius Pœnus Cmciunatus TRiB.C. Furius M. Poftbumius „ f, ,, A. Cornelius ColTus —		Pro hoc Turio quida habit U Calpburntu pifeni* •
X	3Î0 J	5cmpronius Atratinus trib.L. Furius Mcdullinus -MIL. L. Quintius Cincinnatus II. L. Horatius Barbarus	Ouidii 'm Liuio adiecerüt L.Furiu Medut!inü,dt in ucteribut libris hi tret duntdxdtreperiuntur : fub quibui Veierd bui in xx.dtinos ddttefunt induciie,qudrü tëputrxijje ait Liui. fub tribunif g fucre dnd49, ClUjf rS. ut minimu dnc.deficit uno
.11 Î	ÎÎ»	. t, Ap. Claudius CraÜus TRiB.Sp. NautiusRutilius T. Sergius Fidenas Sex. Iulius Tullus	Qjiiddin pofurrant bucC, Pdpyriu Crdjfum ,fedex Ltuio fdtts pdtet Ap. Cldudium le^etidum.
4-	ÎJi	Sempronius Atratinus coss.Q^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vibulanus	In Vdlerif codice li.J.cd.t.Q^CdtuIut kgiturpro Q^.Tabio.
I		L. Mankus Capitolinus Antonius Merenda MIL. p Papyrius Mugillanus
X	Î34-	Cn, Fabius Vibulanus coss. T. QuinriusCapitolinus Hie CdpitoUni fuitpliut.	Po/t hi^s Cöss, ji quis Lttiij uerbd diligéter 'mlptciar.inuenict annum omijjum.qué tame ponerc auß non fumut propter Cn tniUi ßpputationem li.s- Liuifddßnem.Adideconfirntdndu ;; accedit, quod de indueijs Veientibui datif, dc deinde ßnittSt pdulo fuperiui diximut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Ah«i ab urbe c3.

«15

1	4-30	Alios fccutihos pofuimus,cH tamé Liuius L. papytills Curfor Dilïlator (îne cos s, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«e uerbo quidem memincriteius anni,fcd prlt;ecedéte anno eoru facit mentionê,
5	4-31	C.iSulpitius Longus n. COSS. Q. Ælius Cæritanus	Mire in Liuij codicibus hoc nomen uariatum,quidam Aemy lium,quidam Aulum appcllatum contendunt.
	45t	1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q. Fabius Rutilianus COSS, L, Fuluius Curuus	Plitt.Ltutus atlt;p Valerius hune Rutilianum uocant, Plutarchits ia Fompeio RuUum, quida Roüianum. Hic Maximi nomen adeptut anno ab ur, co, 450. ut libro nono ad finé narrat Liuiut^ Papyrif Diflatoris Magifter Equitum,Ambufli filiuifQ^Gurgitis pater. Vide nuM Plin, de hoe 7. ca. 4-5. loquatur.
I	33	T.VeturiusCaluinus n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caudinapax, COSS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Meminit Cicero li.5, Ojf.cr m Catone.Quod idea admonêdS Sp. Pofthumius Albinus II. duximf^ci, in off’.nSeri additi repiatur, in Cato.uero omißi.
1	5	L.nPapyrius Curfor ii. COSS. Q. Publilius Philo in. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;__ ___
3	3J	L, Papyrius Curfor ni. COSS. Q. Ælius Cæritanus II.	Quidam annales habentMugillanus
4-	3lt;S’	M. Follius biaccinator COSS. L.PIautîus Venox Ii.	quot;Plin, V. 15. ca. $. de Plautio bis Cos,
I	37	Q. Æmylius Baibula COSS, C. lunius Brutus Bubuîcos

Sp. Nautius

3	39	Liuius duorum Diâatorum hoe anno meminit,fed Iccue corruptus efl,ut diligeter legétifatis luculéter apparet, Q.FabiuS DiÓlatOr (Ïne COSS, Alijfcptimopoflanno DiâatorëcumMagi/lroEquitit fuißefineCoss.ponunt, cun Liuius Pabio eontinuatum ______honorem manifeHe ßteatur.
	O	L. PapyriuS Curfor ini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Liuius huius Anni Coss. nomina omißt, nos ex COSS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caßiodoro adpofitimus, 0. Publilius Philo IIIL
I	I	C, ^ulpitiUS JLongUS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i non eß alius ab eo qui anno ^■fi. adijcicndum ni. COSS, M. Pætilius Libo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_________
X	X	L. Papyrius Curfor V, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Appif Cenfura, COSS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pofica caetts, C, îunius Brutus Bubukus il.
3	3	M. Valerius Maximus coss. P. Dccius Mus

Olym Pûdcs		j AW.4amp; 1 «r. eS,	L
•4« * *47	X	)	KÄ ƒquot;• I' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lAcminithoruCicerotUbide laudibtit (X, FabijMaximitin NI. VrOrtlcllUS C/CthcgUS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Catone. Cteteru de Liuio Andronico ijdcm in emnibiu uulgÂ COiSt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tM expliiribut per erroretn, eum ij ßnt qui itnr.û 51J, 5«olt;l P. Semprom'us Tudi'tanus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^dmonuimiu. Carom's Cenforfj quaf(}ura,autliore Liuio.
	5		Cn.Seruüius Cæpio cos s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cn. Seruiliui Geminui, qCoT,fuitdnno urbis ^37. occiliis dicitur Cn, Scruilius Geminus npud canndt.qudpropter non efi opm hic C.pro Cn.legere.
			T. Claudius Nero COSS. M. Seruilius GeminùS
	1		Cn Cornelius T -cntulus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MeminithoruPlin.U.iS. «.18. ubicum Liuio eadê muenies pr^nomind,ctiiiMßinCaßioioroaliiiponantunLthocdnno 7ni. r» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idemPlin. fdtetur üdnnibdlê uiHum^cumfuperiorefcribdt P. æIiuS PætUS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Uuiui uiaunt.
	X	i îî^	Set.SulpitiusGalba nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bellvh jhacedonicvm COSS^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CVM PHILIPP 0. C. Aurelius Cotta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d e c a s q_v a r r a.
	î	55$	L. Cornelius Lentulus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jr Hoc nomen fere deprdudtum erdt m codicibus,hic ddßnem nonihuiut beUilibri fitprator. Atdlij P,ViHiunt Apptt/ P. lulius Appulus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lum Tribulum uocdnt.
	4^	53^	Hie Plamminius eitu filiut fiut,qui apud Thrdfimenum periftf', T. Quincius Flamminius uMbarefipluurcMHaM. Catonis Cenlorfj Prætura QuiddmddduntCdtusdlterumcognomiex Plinioli.if.cd.xi. Sex, Ælius PætUS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;at ego puto eum loqui de eo qui Cot, Anno urbit s 87. propter uerbd qut fidtim de Verfeo fequuntur.
	t x 3	^^7 yys	Cn, Cornelius Cethegus COSS. Q. Minutius'Rufus__________________________________ L. Furius Purpureo M. Claudius Marcellus
	t x 3	^^3	L, Valerius Flaccus Portius Cato
	4-	^GO	F. Cornelius läcipio Africanus II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hor«« parentet, inquit LiuiltS initio fecuttdi Sempronius Longus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;belli Punici.unàfuereCott.
	I X	Î5^I	L. Cornelius Merula COSS, Q, Minutius Thermus
	I X	SGZ l	L. Quintius tlamminius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T. rlSminif frater fuit,à, Catone Cenfore Senatu mottu Q 0 SS’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Seneäuteipfememorat dpudCiceronem. Cn. DomitiusÆnobarbus
*	5		P. Cornelius Scipio Nafica Cd^iodom habet M, pro P. fed comranum eß in Liuio, ty Q J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dpud dlios. Hie Cn, Scipionis prolet fuit ei{K,qui cu P. frdtre M Attil ' S Glabrio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H’Jfidnijs perijt,cr uir opt, iudicdtm d Senatu Rom.
*	4.		L. Cornelius Scipio Afiaticus Cognomê hoeAfricanut erdt in plarii^ Liuij codicibut li, COSS* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^.huitit beUi,at quidä dcleucre. No efl dut hie Leelioi 5 dpu4 C, LxliuS Africanus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ciceroné,fed dpud Liuiu librit dVquot de fecudo beUo Pun.

IC'S

1^9

les 4-	urif.fttt 6-40	tvï. Acilius Balbus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AttzJzwî Icguur apud Plin. li. 1. ca. 19, hbro codent cdb, ^6, aut nt âlli,sS. COSS- C. Portius Cato
1 X 5 4-	lt;74.1 «quot;^x lt;^■4? 6^44	G» Cxcihus iVletellus Caprarms coss. C. Papyriüs Carbo____________________ eH in pjîn. u. t. ea, jy. M. Liuius Grufus cossgt; l,. Pîfo Cæfonîanus___________________________ P, ScipiO Naßca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vidctur hic Serapiontsßlius,de quibut Cicero iù t. Q J ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;off. ubi dednimorum udrietate. L'CalphumiusBcftia__________iygvrthinvm eellvm. M. Minucius Rufus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qj P’’® nbsp;nbsp;l^gitur m SaUußij codicibut âebeUo lu^urthino, Sp. Pofthumius Albinus
t	64^	Q. Gæcilius MeCeiluS Numidicus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Meteüo flo. li.6s.(iuilt;iudm cognomen eo in loco omiffum, uicit enim tiumidiam. Hic L, LucuJU « T . r» If nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Munculuf fuit^aitPlutar, 'ntLucuUo.. M Junius Syllanus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;____
X	lt;?4lt;î	Ser. Sulpitius Galba coss. M. Aemyîius Scaürùs HottenHus
5		L. CalliUS Longinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pltn.li.x»ea,if,habet L^CrafHy/ed errore,ut pttto,codicu. Hïc 4 ç Q J J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tigurinis Heîuetijs occifui eft, dit Cdfar li. t,de bello GaUico» z-i X zr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KT - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M^fiitntNebotéqttidam uocdnt,cum Plutdrchuf ineiut niM c. Manus Nepos_________
4-		G. Atdlius^eranus coss, 0. Seruilius C^pio_______________
I	lt;r 9	P.RutiliusRutus coss, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aîif hue Mdnilium uocdnt.dt in ofnttiiuf plori de Manlius Maximus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sdauflî/ codidbut Nidniius eß,
X		C. Marius Nepos ii» coss. C, Flaûius Fimbria________________________________________________
î		C. Marius Nepos in. coss. L. Aurelius O reifes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;________
	6^1.	C, Marius Nepos im. Plutdrchus in ^^drio dit,qudrtum Confuldtu Mdriû geßiße cüQ^, Cdtulo,itd rlorui,itd Cdßiodormßtd Plin,li.t7. cd.i.in quibufddin L 61 t’ S Cat lus UbrtsinucrßerdntCossJjuiutdtc^fequetis dnnidlterdexpdrte,
I		C. Marius Nepos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y. coss, M. Äquilius
X	i lt;r^4	G. Manus Nepos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VI, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^emmit bwuf Confulatut Pltn.l(.J.. ca. $^,qudqudm Cn» ibi pro C, prtetered numerus omiffus. L. Valcrius Flaceüs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;____________

Relt lt;x.v o s Coss. , haud tem ere à nobis omifïos, quod ad Liuq uoÏu/ mina nihil facianc, qui uelic,apud Caffiodomm quærat, aut potius apud Gregorium Haloandrum » qui ei authori,cum ex luftiniani Cæfaris Codicc,tum alqs multts collatis authoribus non parum lucis attulit. Nos totum hunc Catalogum Liuio aptaui/ mus,in quem Annotationes paramus^ædituri eas cum eritplus oerj. Tu uale,ôi hunc noftrum laboré boni confule.

DICTATORES	T.Sempronius Gracchus	M.Claudius M.arcellus	Sp.LtttTffJKÎ
Prodiüator primut Fa/	Poâhumio ßifßcitur	L.Poähumius Albinus 4«	Cn.Oâauius
bint Maximuf,M.Minutius Rujfui magifterequitum jç	M. Marcellus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 t M.MarceUo ßtßicitur,^uia ui	M.Valerius Leuinus Ap.Claudius Pülcher	Cn.Seruilius Capio L.Æmylius Pappus Z9S
L. Veturiut Philo comitio/ rum caufa di{iator,M..Pom	tio creatus fuerat Ci^.FabiusMaximus III 71	Q^Fuluius Flaccus Qu.Mutius Scicuola nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;68	T.Claudius Nero M. Martius RaUa
ponius Matho mag.eci. 4$ M.Imwiï« dictator, T. Sew/	Maximus 11H III nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;84	Qjf. Fuluius Flaccus T. Oäacilius iterunt	L.Scribonius Libo M.Pomponius Matho Z09
pronius mag.equitum 54	Cl^Fabius Fabij ßUus	Qji. Fabius cSßtlis Fabij ßlius	P.Cornelius Lentulus
M.Flt;lt;6i«ï Buteo dictator ßne	T.Sempronius iterum 99	P.Cornelius Lentulus nbsp;nbsp;nbsp;84	P. Qiiintilius Varus
magiflro eejtiitum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6-7 Q. Claudius Cento dictator,	Q_^Fuluius Flaccus Ap.Claudius Pülcher soj	M. Attilius P.Sempronius Tuditanus	P.amp;liusPtetus P. Iulius Appulus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tzt
Q^Fuluius Flaccus magi/ fiere^uitum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loj	Cn.Fuluius Centimalus P.Sulpitius Seruilius 114	Cn.Fuluius Centimalus M.Æmylius Lepidus 99	M.Sextius Sabinus Cn.Tremeüius Flaccus
Q_. Fuluius Flaccus diâator, P. Licinius Craffus magißer	H.C/ifttdii« Marcellus IIII M.Vd/cn'KJ LfHIWW IJö	Cn.Fuluius Flaccus CLüero	C.Liuius Salinator C. Aurelius Cotta XJ4
equitum L. Mdnlr'ttf Torquatus diâa/	Qw.Fdtit« Maximus V Qu.Fuluius Flaccus 111154	M. Junius Syßanus p.Cornclius Sulla nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toj	Mlwfl/wPccnwj Ai.valerius Falco
tor,C.Seruilius magißer e/ quitum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;169	M. Claudius Marcellus V T.Quintius Crifpinus i6$	L. Cornelius Lentulus Cornelius Cethegus	M.Fabitts Buteo P.JElius Tubero 14.0
a.Ciuius di{lator,c\. Cieci/ lius magißer equitum i8y	C.Claudius Uero M.Liuius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;170	C.Sulpitius C.CalphurniusPißo 1x4	CENSORES
Q».Cifc’i7tw Metellus diâa/	E.Veturius	P.Manlius Volßi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ''	L.Ä^mylttls
tor,L.Veturius Phila magi	QjC^cilius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;löj	L.Manlius Acidinus	C.Flaminius
ßer ec^uitum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;109 P.Sulpitius diâator^M.Serui	P.CornrliWî S«pio F.Licinius Craffus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S97	C.Leäorius L.Cintius Alimentius iJ6	P.Furius Philus M. Attilius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99
lius magißer eßuitum zj4 Cn. Seruilius Geminus diâa/	M. Cornelius Cethegus P.SemproniusTuditanus 109	L.Vefunttî Philo T.Qjiintius Crißpinus	L.Veturius Philo F.Licinius Craßus x?4
tor, P. Æ.liusPietusmagi/ ßer equitum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X40	Cn.SfrMih’tt* Ciepio Cn.Seruilius Geminus ixi	C.Hoäilius Tubulus C.Aurunculeius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;154	M.Corwelztw Cethegus P.Sepronius Tuditanus 157
CONSVLES	M.SfrHi/z'i« Geminus T.Claudius Nero nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;154	F.Licinius Craßus diues F.Licinius Varus	F.Licinius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;169
P. Cornelius Scipio T.SemproniusLongus 9	Cn. Cornelius Lentulus P. Æ. lius Ptêtus	Sex.Julius Ctefar Q^. Claudius Flaminius i6}	M.Liuius C. Claudius Nero nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izz
Cn.Seruilius C.Flaminius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18	P RAETORES L.Manlius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iz	L.Portius Licinius C. Manlius	PONTIFICES
Flaminio defunâo ad Thraß mcnum ßijfeäut eß	C.Attilius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16 M.Pompowiw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j4	A.Hoâitius Cato C.HoâiliusCato nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;170	M AXIMI L.Cornelius Lentulus 5$
M. Attiliui Regulus 4t	Æ.mylius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55	C. Seruilius	Ai.Cornelius Cethegus lof
C.Teretttius Varro	C. TfrcnliJM varro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apz	Ai. Ctccilius	F.Licinius Craßus to^.
L.Æmylius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;46 L.Poâhumius III	Ai.Pomponius Aïatho P.Furius Philus	T.Claudius AßeUus Q^Manlius Thurinus iSj	FINIS '

J	i-13	1-1:1
4-	iSo

Olym ptades		Ätt, dl ur.co.	„....... '.-______________________________
«’S	I	2-4-y	£), lunius Brutus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nute julf-eäu^ Spi Lucretius Tricipitittuti _ - . Ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rurfia huic fuf. M.Horattuf PulutUuf, L. Tarqui'mus Collarinus _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuicfujfeam p.vdieriufPubheold.
	X	x ff	p. Valerius Publicola ii, COSS. T» Lucretius Tricipitinus
^9	î 4-	2-4-7 14.8	P, Valerius Publicola m. COSS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r» 1 -11 - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îtdDioHyfîuf. JnomnibutLiuijcodicibttsP. ______Nl. HoratluS Puluillus II._______________Lucretius habetur, nomen mthi fufpeaum» Sp. Largius Rufus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;norum Coss. nomina dpud Liuium omiffd, ittf COSS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuria utputo téporii, exDionyfio adpofuimut. T. Hermi'm'us Aquilinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_______
^9	I	2^4-9	fvî. Valerius Volelus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nunc PublicohefratremfcribitDionyßusli, COSS. p. Pofthumi'us Tubertus
	X ?	XfO ^5^	P, Valerius Publicola nbsp;nbsp;liii. COSS. T. Lucretius Tricipitinus ' n«______________-___________________ ’ P. Pofthumius 1 ubertus ii. COSS. Agrippa Menenius LanatuS
,70	4-		igt;p. Callius Vicelinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oionyßus vfcelUnum uo cat ß codex non fallit, Cicero autem in Leelio Eeeillinum. Opiter VergtniuS Tricoftüs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jn Diony/ij codice oHricatits nominatun
,70	I		Pofthumius C/Otninius Aurunus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Poahumiushic,acptfteahis,prlt;£nomen COSS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eü i cum altâs nomen ejfc joleat. T. Largius Flauius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
	X	iy4-	Ser. ibulpitius Cgt;amehnus Seruiits prienomê efl, Seruil us aut ac Sergius nomma,quod COSS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;codicu error! admohen.us,ne quis (emerc hallucmcturi • M, Manlius Tullus LongÜS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uuriatio in hh nominibiK,iAaiilius,KtaKilius,aç Mami/ hits,ut in Tullius dc Tulluf,item in Rutilus ac Ruttlms.
	î	^51	P, Veturius Geminius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Liuius Cn.Vetufiu uocdt,Dionyfius P. Vrtiiri« Geminium, dlij Cicurinum, Caßiodorus etidm L.non P. COSS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . . J- P Fbutius Elealas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;codices T. Lbutium uocant, Dionypus P. A/»/ non 'Eledldm,fed'Heluam cognominant.
71	4-	2ylt;S-	1 Largius t lauius 11» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1» Li«V codiabus non reae T. Lartius legitur. COSS» Q Chlœlius Siculus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ouiddm etidtn Voculdm cognominant.
71	1	2-57	Au. Sempronius Atratinus COSS. M.Minutius AugurinuS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
	X	x$8	ßS.. Pofthumius Regillenfis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m Caßiodori codice C. pr-enowfn eft. COSS. T. VirginiusTricoftus
	î	^59	Ap. Claudius 5abinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;norum Coss. memmit plmf II. 55. C«. j,. ab inaio, Conuenit - nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dutem etiam in annis. COSS. P. Seruilius Prifeus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q«Wlt;lt;m Struaum quoq; cognominant.

Olytn piades		An. dt f ur. f ö. 1
	I	OÎJ	Hoe anno regnarunt per tyranntdem proxttni Decemuiri. Quod ipfe indieat Liuilit in Valerij Horatijq^ reljgt;onßone,lt;iua negabant fe altter iiitros,lt;inàm ß decemuiri déportèrent inßgnijt magiiîratut eiu^, quo anno iam ante abijjent» O^iendttur etia ex Dionypj fuppiitatione, qui li. xt ait, primas confulari pote fiate tribunos mil. creatos tertio oflogeßmte quarts Olympiados anno, qui ßt ab urbe con. trecenteßmus undccimtts. Apud Liutum «tro ita trecenteßmut decimui,ut Decemuirorum trecenteßmus alter.
		JOS’	L. Valerius PotitUS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aduerfus Herdonium pugnans/M capitolio occifus eft, anno ab ur. co, 194.. D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pronepos hie fuit eius H oratij, qui cum Valerio Publi/ M. Horatius BarbatuS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cola Cos. fuit Anno ab ur. con, 147.
	J	507	Sp. Herminius Continifanus COSS. T. Virginius Cælimontanus Tricoftus
«4	4-	J08	GeganiuS fvlacerinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caßiodorus Claudiît pro Caio uocat. Atquibaudfcio,an uf^ COSS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inuenias apud ueiußisßmos Claudiupranomen: certepoft C. lulius Tulfus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Augujlum faaum primum uidetur.cum pnus nomen eßet.
«4	I	ÎC9	r. Quintius Capicolinus Barbatus nil, COSS. Agrippa FuriusMedullinuS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;________
	J	JÏO	M, Genurius Augurinus COSS. P. Curiarius Philo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;___T» rtlonyßf eodice ea C.Quittlius. Sempronius Arratinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L. Papyrius Mugillanus Acilius Longus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;° * L. Sempronius Atrannus ’ T. CæciliuS Siculus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Auli hie frater fuit ait Di anyf.^
Ss	4	-1;.. Jrx	n. COSS.'p Qyjj^SjQgpjYQj'j,ygßg,.[jgfyg
	1	. t.quot;' 3IÎ	. -, M. habius Vibulanus COSSf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P.urfus Poßhum/ushie prarnomen Poflhumius Ebutius Helua Comicen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rfl^ut fupra aliquoties.
	1	314	C. Furius Pacilius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;— nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in Caß. Tacitifs eß cognomen, COSS. M. Papyrius CrafTus
		3»y	Proculus Geganius Maccrinus COSSé L. MeneniuS LanatUS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vide num ßt gui anno JOI, Cot f«iV, «t (idJendit n.
S6 -	4	3IS’	T.QuintiusCapitolinusBarbarus VI. Agrippa MeneniuS Lanatus
	t	ï«7	M. Æmylius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q«irf4 in Liuio Mamercus addidere,alg PidenHs. Quintius CincinnatUS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘Liuius hunc Cincinnatißlium ait. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ L. Iulius Tullus_____________ Alif claudium lulium uoeant.
	1 Î	5ï8 319	Mt Geganius Macerinus iii. Coss. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De A. Cornelio Coßoetiamipfe Liuius dubitat hoc in toco L. Sergll^S Fidenas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confulnehuiusanni,anTrtbunu!mil.fuerit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt; M. Cornelius Maluginenfis Papyrius CrafTus_______

Olym piades		j Anni al 1 urbe c3	«î
			JL» Quintius Cincinnatus nbsp;nbsp;iii. TRIE Sex. Furius Medullinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii, MIL. M. Manlius Capitolinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tîoc in nomine uîâetur memoria htpfut L. Sempronius Atratinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Uuim^uide apudeum y, 4.
91	4-		Agrippa Menenius Lanatus Lucretius Tricipicinus Sp» Nautius Rutilius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n.
91	I	»7	L. Sergius Fidenâs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii. Papyrius Mugillanus C.Seruilius Strudus
	t	îî8	Agrippa Menenius Lanatus n. TRIB.C, Seruilius Struôtus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cwr huit eontinuatui bonos » ratio non redditur P. Lucretius Tricipitinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Liuiotcum id aliquädo facial in alijs, «t Anno Sp. Rutilius CraUuS_________ SeruiUo Uala.
	J	ÎJ9	A. Sempronius Atratinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m, Papyrins Mugillanus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R«tihtwUcog«omf«cÄ,qttolt;i Sp. Nautius Rutilius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pr*«dente anno erat nomen.
		J 4-0	P, Cornelius Coflus - C, Valerius Potitus tRIB.T. Quintius Cincinnatus ‘ C. Martius Rutilius . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;UuncMartinm^uidâcodices non habent, M. Fabius Fibulanus in? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;___
	1	H*	Cn. Cornelius Coflus ï MIL. Q, Fabius VibulanuS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fabioapttdLiuiuadieäHefl JT. cum nuf^ antea inter Trib» m’ Pofthumius RegilleniiS * mil.reperiatur.Cos.lt;luidë. fuit ann.^3^- ß fortaße inde error.
	£	î4-i	A, Cornelius Coilus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'liic,nififitalius3etiam anno ity. Cos.fwt, AtquiaLtuiuS Q^s* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dubitat,num anno urbis ^i^.etiam Ccs.fucrit,ideo numcrum L. Furius MeduIIinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
		Î4-Î	Q. Fabius Vibulanus Ambuftus COSS. C. Furius Pgtilius__________________________
	4-	Î4-4«	M. PapyriUS IVlugllianuS • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Atratinus Quidam habebant librhfed non reite,ut puto^ COSS. ' C. Nautius Rutilius___________
9^	I	3 y	M. Aimylius Mamercus COSS. C. Valerius Potitus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Veteres pUri^ codices p,valerium habent.
	2.	î4-lt;r	Cn. Cornelius Coflus COSS. L. Furius Medullinus ll.
	J	J 4'7	fr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cur huiccontinuatushonos.nS redditcaufamLiuius,cu tarne ' ‘Cn. Cornelius Coflus II, id in SeruiHo anno fequente non ne^lexerit, Multi tarnen C, C. SeruiliusHala nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CorneliumuocanthuncCoffum.

»4
Olym		1 A». 4t«
pia	des 1 «r. co^
		Î4-8	L. Furius Mcdullinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t/«/«« omnes hos eo honore funftos ait,cr^f Valerius Potitus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eri„r«TO44i(«r»a»». Miu Q. Fabi'us Vibulanus nbsp;nbsp;nbsp;ir. C.SeruiliusHala nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;__
!gt;4	I	! ï49	P. Cornelius Coflus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hoe pn'mum tempore ftipendxunj TRiB.Cn. Cornelius CoiTus III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;drftwmfxpwWko. C. Fabius Ambuftus L. Valerius Potitus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii.
	X	ÏSo	T. Quintius Capitolinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcq circumfeffie Q. Quintius Cincinnatus TRIE c. Iulius Tullus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II. Manlius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quidam Manilium Icgunt Sex. Furius Medullinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;III. M. Æmylius Mamercus
		Î5Ï	C. Valerius Potitus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjif (^uiditm addSt M, Veturium Cicurinum,utpttt M. Sergius Fidenas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;festem ,fed in pberis^ libris non habetur, TRiB.p, Cornelius Malugincnßs Cn. Cornelius Coflus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pr^nomimbus huiut Cosß ati^ etiam Ani^\ c «-• n c n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cr in prioribut a-feouemibut magna uariatio, C. Fabius Ambuftus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h«» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.I/« f»i. si Sp. NautiuS RutiliuS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ahoqui adijdendum Illi. Liuiut addit 11.
	4-		M. Æmylius Mamercus ii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Afÿ amp;««lt; Mumertinum ucant, haudfdo jwre, L. Valerius Potitus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;III. Ap. Claudius Craflus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II. Quintilius Varus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? M. Julius Tullus M. Pofthumius RegflUnßtf M. Furius Camillus M. Pofthumius Albinus
^5	I	3»	C. Seruilius Hala nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;III. Q. Seruilius Fidenas TRiB.p, Virginius Q. Sulpitius Camerinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alij c. Sulphlum Comutum'Hoeant A, Manlius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Manlium Manilittw, M. Sergius Fidcn £s ii.
	X	ÎJ4-	L. Valerius Potitus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nil. M. Furius Camillus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n. trib.M. Æmylius Mamercus nbsp;nbsp;ni. C. Cornelius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et hortvm duorum, Coßi ae Ambi^i,iMgna in C» Fabius Ambuftus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pranominibut uarietat, L. Iulius Tidlus
*	i		P. Manlius Capitolinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Manilium quidam habent, P.Titinius TRIB.p, Melius Sex, Furius Medullinus iiii. L. Popilius Volfcus P. Licinius Caluus____________ primus ex plebe Trib.mil. Confutaripoteßate.

Ôîyni piades		lAnni at] !ttr6cco.\|
			M. Veturius Cicuh'nuâ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex patriâjs^ L. TidniusLonguâ TRiB-P, Menenius Cn. Genunus Panfà nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;öjidtuorTriiuniplckh L. Racilius Voifo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W AttiUus ïegitttf.
96	1	^57	L. Valerius Poticus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V« M. Valerius MaximuS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qa hubebM quidam codîcet,fed 4»«ô ^^o^Mjegitun TRiB.fvî. Furius Camillus nbsp;nbsp;nbsp;îiï* L. Furius Medullinus lit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vix alim in Mo hoe Catdlogo plut faceßii C^.SctuAiusfidcois nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»fgori/5»4»,teL.F«ri«,. Q. Sulpirius CamennuS IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;....................
	X	5f8 /	L. luliLis Tullus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IL L. Furius Medullinus Wl TRiB.L. Sergius Fidenas . MIL. 2;^^ PofthumiusRcgilicniîs P. Cornelius Maluginenlîs A. Manlius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îîl
		îî9	P. Licinius Calui fîlius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ueinio V. patricij dut anni lt;iuo pdter fuerat 1 Tirininc 1 rtnona nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hic fieridebebant, At Liuiut KX ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;un, pkbeiof iqui cunt veturio fuerantanno •P, fv^neniuS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exhibet eos^ itt fequentibui eiufdem Miti Cn. Genutius Panfa il, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;geHît repetit, L Racilius Voifo lï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;___ Vei) Capri
	4-	î«quot;©	P. Cornelius ColTuS III, P. Cornelius Scipio trib-M. Valerius Maximus II Cxfo Fabius Ambuftus L, Furius Medullinus nbsp;nbsp;nbsp;V. Q. Seruilius Fidenas nbsp;nbsp;nbsp;hl
if7 i	I X	ÎÔ’I îcrx	M. Furius Camillus nbsp;nbsp;nbsp;iin. L. Furius Medullinus VL TRiB.C.Æmylius Mamercus L. Valerius Publicola Sp. Pofthumius AlbinuS P, Cornélius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îf* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Decognominehuiridubium, L. Lucretius Flauius ^°^^ Ser. Sulpirius Camerinus
	5	îffî	L» Valerius PotitUS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bîonyfi U.i^ fùb hk Coss-aitluRrum conditum,cr eße COSS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;àprimif Cosi, dnnuhune 119, Locuf tatfiéin Dionyfio M. Manlius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferèdeprauate legitur squareeuiudicio injfiieienduf.
(	4-		L» Lucretius Tricipirinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Plin.lt.».ea, I,fi numerm no fallit,hoc anno dit edptdm Çpr S InV' R fi-t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RomdtHiPlutdrchutinCdmitlodnnojóOtUtfeneidpud * T * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Liuiumii.5gt;fuMiuniore!inCdpitoliumcónfeenderent, TRIB.fsZl. /bmyllUS Mamcrtinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CdmiüiH in ordtione pofied hdbitd ne Veiof migrd/ L» FnriuS Medullinus VII* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rét,diligentiutnuinerauitiUtcrDionyfiufiqMshiefe Agrippa Furius Philo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duthoret, C.Aemylius Mamercus IL

Olym ptades		j A«, dt 1 «r. co.	1
98 99	1	3^3	lt;2; babius Ambultus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;roma capta a gallis Duo altcri Fabij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Authore Vionyf. li. i. TRIB.P SulpitlUS Lonous nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;innum inferunt fub Du^atore Cdmillo,lt;iuod Liuiuf MIL ZA c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r? - ' ° lt;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicdt Romanos non pajjbs eum abdicare Ce Giiidturd,nifi (2.« ocruihus ridenas lïll. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;circuma^lo, quod tarnen ego de hoe anno, f^uo urbs P. Scruiïius Mulu^inenfjS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;capta eflànteUigcndum puto.____
	amp;	jS’iS’	b. Valerius Pubilcola nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11» L. Virgim’usTricoflus TRTB.p, Cornelius A. ManliusCapi'toh'nus L. Acmylius Mamertinus L. Pofthumius Albinus
	Î		1'. Quinnus Cincinnatus Q. ScruiiiusFidenâs V. -TRIE Q Iulius Tullus L. Aquilius Cornus L. Lucretius Tricipitinus IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ScnSulpitius Rufus TI.__________________________. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;________,
	4	J6^8	L. Papyrius Curlor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Cn. Sergius Fidenâs TRiB-b. Aemylius Mamertinus IL Licinius Menenius Lanatus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•• Exnomînehicfirænomenfa^tim^ L. Valerius Publicola HL • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■' nbsp;nbsp;nbsp;_________
	1	5lt;S‘9	M.Furius Camillus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Ser. Cornelius Maluginenfîs trib.Q. ScruiiiusFidenâs nbsp;nbsp;nbsp;-VL L. Quinrius Cincinnatus b. Horadus PuluilluS P, Valerius Potitus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;__________'
	z	370	A. Manlius Capitolinus IL P Cornelius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• iJuiut Cornelîj cognomen his dtitedotnißum TRiB-r Quinlius Capitolinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;“■ gt;“■ L. Quintius Capitolinus L. PapyriusCurfor IL________
	Î 1	571	Scr. Cornelius Malugineniîs • IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M. Manlius de faxo P. Valerius Potitus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T.rpni tow«. TRiB-M.Furius Camillus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VL Scr. Sulpitius Rufus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HL ■ C. Papyrius CralTus T. Quintius Cincinnatus ir, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;__ _________
	4	Ï7i	b. Valerius Publicola nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIL A. Manlius Capitolinus nbsp;nbsp;HL TRiE.Scr. Sulpitius Rnfus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HiL L. Lucretius Tricipitinus nbsp;nbsp;nbsp;HL L. Acmylius Mamertinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IIL M. TreboniusFlauus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.__

Olym pudcs		1 An.dl 1 ur. cö	Î7 1
IOC	I	Î7Î	Sp. Papvrius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hoï duosPdpyrics Liuius dit nouos Trib.mil, L, Papyhus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nullum dd^ofuimus tiumcrum. TRiB-Ser. Cornelius Maluginenfîs lil, Q. $cruilius Fidenas C, Sulpitius Peticus L. Aemylius Mamertinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;........ ...
	1	Î7	M. Furius Camillus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VU. A. Pofthumius Rcgillenfîs TRiB-L. PofthumiusRegilleniîs L. Furius Medullinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nie furius iauenis eu Cdmittocertitmenfufcefiit, M. Fabius Ambultus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p^titum nil.dt Liuius non hdbet.
	5	Î75	L. Valerius Publicola nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v, P. Valerius Potitus nbsp;nbsp;nbsp;ni. TRiB.Cn. Sergius Fidenas n. Licinius Menenius Lanatus n. P, Papyrius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alter eß it nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- i Ser. Cornelius MalugincnFs nil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
loj	4-	Ï7Ö’	P. Manlius Capitolinus -C. Manlius Capitolinus trib.L. Iulius Tullus C, Sextiiius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 M. Albinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piebeibitret, L. Antiftius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'1?/. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,......... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■
loj	quot;f'	J	Sp. Furius Meâullinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; Q. Seruilîus Fidenas II, TRiB-Licinius Menenius Lanatus nbsp;nbsp;nbsp;m. P. Clœlius Crafiùs M. FîoratiuS PuluilluS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quiddm c. pro m. bdleUt, L. Geganius MacerinuS
1 1 i	2.	Î78	L. Aemylius Mamertinus V, P, Valerius Potitus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ini. TRiB.C. Veturius Ser. Sulpitius Rufus v, L. Quintius Cinefnnatus IL C. Quintius Cincinnatus
	(	Î79	lt;X.V I N Q_V ENNIO JîAGlSTRATVVM SOLITVDO VR BEM^TENVIT, I N GLV I T L I V I V S. Et PLEBE REFICIENTE DVOS T R I B V N 0 S , L 1 C I / NIVM STOLONEM, LVCIVM Q_v E SEXtIVM LATERANVM, ET HI S C O M I T I A

Olym piades		1 Aff.ttS 1 ur.co.	1 1
	4-	jSo	TRIBVNORVM MIL(TVM PERPETVA INTERCESSIONS TOLLENTlBVS, NEC SEGNIVS RE S I STENTIBVS PATRIBVS OB TREIS, Q_V AS ILLI PROMVLGA
lOL	(	581	RVNT, LEGES, Q„V A R V M PRIMA FVIT, DE AERE ALIENO MI/ N V E N D 0. A LT E R A, D E MO DO AGRORVM FINIEN/
	v		DO. POSTREMA, DE C 0 M M V N I C AN D 0 CVM PLEBE CO N/ S VLATV ET
J	Î	jSj	CAETERA. it
	4	J84-	L. Furius Meduilinus ii. A, Manlius Capitolinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;si it tft ^uiatino nbsp;nbsp;nbsp;erit iiil TRIB.Scr, Sulpiti'us Rufus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VI. Ser, Cornelius Malugi’ncnGs V, A, Valerius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nora aa^cu uuiut fognontinit, C, Valerius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_______
lOJ	I	58f	Q. Seruilius t idenäs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;III» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Uuittt niilUadijcit cognomina,offenfut opinor nominum C, Veturius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multitutlinc, Etfani hit tot annit nimiü ejl nominum, TRIE. A* Cornelius Cofliis M. Cornelius Malugineniis Q.Quintius Capitolinus M. Fabius Ambuftus II,
		ï8lt;7	T, Quintius Capitolinus ii. Ser, Cornelius Malugineniis Vi. TRIB-Ser, Sulpitius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quidam Prgtextatum lunc Sulpitium uocant,ac im, mil. So, Seruilius Struólus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adiungunttcum in prioribui nuÜa Erlt;etextati mentio, L Papyrius CrafTus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;babuit in tanta turba. L, VeturiusCraflus Ccurinüs
	Î	387	’ • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Reliquorum nominanöinuenio, acnehorumquidemfuoin P Valerius Potitus V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Potituf fané VI. rtiam à Liuia dtcüur fequêti anno,cum T ' ' ' Ql nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ttufquamV. dicatur,cr C.Liciniuf Stalot^uiàp, Manlio ‘TRIB-C, LlCiniUS uCOlO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Diäatore Magißer eijuitum diäuc efl, dicitur antea fuiffe Trib, mil. con/u. poteflate , cum nufyuam dut fit nomen toto hoc Catalogo.Adiuuatbanc opinionem nontn iüeannut t^uo Tribuni L. Scxtiui dc Stolofeiam in adern aduerfia optima tet maximo priuato periculo, nuüo publico emoUtmento fia/ rc conquerebantur^

Olym piades		Pirt.iH) «r.co.	1
	•r		A, Cornelius Coffus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n, M. Cornelius Malugineniîs n* trib.M. GcganiusMacerinus MIL. Manlius Capitolinus ii. L. Veturius Craflus Cicurinus lî* P. Valerius Potitus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vr.
104	I	389	L. Æmylius Mamercus COSS. L. Sextius La tcranus	PRIMVS EX PLEBE COS;
•	X	Î90	Q.Seruilius Hala coss. L. Genutius Auentineniîs	Catnillimors •
	ï	391	C. iSulpitius Peticus coss. C. LiciniusStoIo CaîuuS	Quidam hune Potitus,quidam Bethycum, nonnuüi Pythicum uocant. Atlt;^ haud fcio numiüefit qui dnno 373. Trib. mil. fuit. .... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
	4-	39i	C. Genutius Auentinenßs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yide Diodorit siculu i» Philippe ex quo coUationë clynt C Q S 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pittdu hue pofuimM.Sed iBe more grieco fecudu Olympia/ L Æm vlius Mamercus nbsp;nbsp;il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;numeratcost. Noi contra/ecudu Cost. Olympiadas»
loy	I	393	Q. Seruilius Hala ii. coss. L. Genutius Auentineniîs__	Diodorus hune Genutiii. q,. uocat,ficut pr,eeedentis anniCn. pro C.ueiumGrieeiin prtenominibnt non jj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rttimodiMn diligentes ut uidere efi apud iBos.
	X	394-	C.SulpitiusPericus il coss. C. Licinius Stolo Caluus	T, Manftj fingulare cum 6400 certamen. !!•
	î	39$	M. babius Ambuftus coss, C.PetiliusBalbuS	1 Lîbo yifolus,duo hlt;ec cognomina alij adijciuL
		SS«quot;	M.PopiliusLenâs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ Diodorus C. uocat. Qtiodßiseß Torquatt KX t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pater no Ct fed L.eßettUtLiuiuseiim,ya/ Cn. Manlius Capitolinus Imperiofus leriws ac ckero li.^.offîciorim uocant.
IO(Î	i	397	c. t'abius ArabuRus coss. C. Plaurius ProculuS	Quidâ codi. Cn.habét.Diodorus'M,fed Liuiut addidißet II^ PÎotius dicitur apud Diodorit cognatioe 0 o- au. Bt Pro 1 cuius hic cognomen quod alibi prænomen.
	%	598	vide huius Olympiadis annu hune apud Pli.li. ta. 6. Sed C Martius Rutilius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;errore haud dubie co dieu. Quidam çy hic cr in fequentibus Eutilum uocant hune Martium. . J. » Quidam hoc Anno T, M.anliumlegunt. Quod anno 401. Cn. Manlius Capitolinus Im nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Manlius Diâator failusßt^quod uerißmile non (periofus IL , uidetur de eo qui nunquatit Cos. antea 3 er hune ii. Cos. fa/ ciunt Anno 408.
	î	399	M. Fabius Ambuflus il coss. M. Popilius Lenâs nbsp;nbsp;nbsp;IL

2 Olym Pfades		• IAhh.oI	4 _	•
	4-	400	C. Sulpitit» Peticus ill. COSS. M, Valerius Publicola	vide hot dnnos dpud Liuium li, y. vnut .n. numerus iüie cldudicdt, eu dit,Abldto poji nanti annu 4 plebe cofuldtu, pofi undeeimum legendu, 02« error fdcile incidit dlterndf tione numerorum xi. de ix.
107	I	401	M. Fabius Ambuflus III. C QSS . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tie hoe dubitdtum in quibufddm dnndUbut inuenio» T. Quintius Capitolinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Popilium inquit Liuiut.
	1	40X	C. Sulpitius Peticus nbsp;nbsp;nbsp;nil. COSS. M. Valerius Publicola li.
	Î	40Î	P. Valerius Publicola COSS, C. Martius Rutilius nbsp;nbsp;nbsp;ll.	Hoc dnno Greecid uexdtdm d Philippa Alexdndri Mdgni pdrentCffcribit Plin. U. z. cd. 17, I« Diofioro eß M.Fdbiut,errorefortdßit codieunt.
	4-	404-	C. 5ulpitius Peticus v. COSS, T. Quintius Pænus	Ctefoneni etidm eognomindtum 4 quibufddn dit Liuius hunc Quintium.
108	1	4-of	M.Popilius Lenas iir. COSS. L. Cornelius Scipio Aruina	Plin.li. X. Cd. IS. Olympiddd centefimd o£tdud cSpdrdtdd dnnos 598. fed eo in loco puto legendunt centefintdfexté dnno fecundo.
	1	400’	L.Furius Camillus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inDiodorohicCoss.nominainuerfdreperiutur, nuncdntiei pdntid nofirS ordinê t nunc fequétid, Q»olt;i ddmonendit duxi J, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnuf,needretleflorëntordretur,turbdretûe,Meminitdatent Ap. Claudius CraiiUS M.ValerqcS Gallo pugna. (horU Cost,GeU,li.9‘Cd.xi,
	5	4-07	M. Valerius Publicola Coruinus COSS. M. Popilius Lenas mi.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;____
	4-	408	1, Manlius Torquatus COSS. C. Plautius Venox	Qui dnno $9S,T.Manliunt legut,hoc loco Cn.Mdnlium ir* legunt,-dnè dpud Liuiu T. tAdnlius hie lt.Cos.diciturqui dnted nufqud pofitus db eojt codices nan fdUunt,
lt;09	I	409	M. Valerius Coruinus nbsp;nbsp;nbsp;ii. COSS. C.Perilius Balbus _______n.	Libo vifolus ddqcitur dlibhut dnted dnno urbis t9S,
		410	M. Fabius Dorfuo COSS. Sev, Sulpitius Camcrinus
	Î	4« J	C. Martius Rutilius iii. COSS. T. Manlius Torquatus 11	I« Liuif codicibus ddieilum erdt U. cum tdtnen eundelH dnno 4-oS.Liuius etidm Il,Cos,exhibedt,fed codices errdnt.
	4-	41X	M. Valerius Coruinus nbsp;nbsp;nbsp;111 COSS. A. Cornelius Coffus	Bellum Samniticum
IIO	I	4n	Q, 5’eruilius Hala nbsp;nbsp;nbsp;111. COSS. C. Martius Rutilius 1111.
	X	4»4	L. Aemylius Mamercus COSS. C. Plautius Vcnox nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11.	tjouus hie eß, qudqudm dlij hunc M.dmercumiiUnn dutem dnno JS9. Mdrnertinum uocdnt.

2 Cîytn m'adfs		4 1 A»,dJ 1 ur. CO.	1 ______
	4-		L. PapyriusCurfor c 0 s s. Sp. Caruilius Maximus	Hicfupcrioris Curforis filiuf fuit, ut fdtet ex Plin- li.7.ca,ultimo.
(2.1	I	4.5^1	Q. Fabius Max. F. Gurges c oss. D. ïunius Brutus Scæua	Hic Fdbiw Rutilidfiifiliuf fuit, Antbuüi nepos,ut Plin. teftdtur li. 7. nbsp;nbsp;nbsp;41. S E C V N D A__
	1	4.ffx	L» Pofthumius Megcllus coss. c. ïunius Brùtùs	in. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E c A S
	J	4-lt;Sî	P» Cornelius Rufinus c 0 s s » M. Curtus Dcntatus	Ex fdmilid L. SyUa fuit, Huiui Curij Confuldtum Cicero in Cdtonedit quinquen nio fuifje- poU ßlij Dccij dcuotionem.
	4-	4-6’4-	M. Valerius Coruinus coss. Q. Cædicius Nodlua	Hie VdlcriiK tüius Coruiniprogenies uidetur.Ndm dli^ VI. rfdJWfr«/:!, non probdtur. Quippe Coruinus VI. fit Cos, Anno 4-S4- Tor^udto fubrogdttu. hic ergo VU. fieret Cos, Afqui c. 2Jidrius primus fuit Rontte feptiesCos. ut duthor e/l Plutdrchus. Frætered numerus dnnoru d primo Coruini 1 Co«f«l4t« ddfextum,non pdtitur ut hic pondmtis VI,
(ij	1	4-lt;fy	Martius 1 rcmulus P. Cornelius Aruioa	11. IL
	X	4.(ylt;y	lgt;4. Ciaudius Marcelius *C. Nautius Rutilius
	î		M. Valerius Maximus COSS. C. Æelius PætuS	Hlt;(«dƒc{o,lfieIgt;c/u jHi anno nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dUus,
	4-	4.6^8	C. Claudius Caninias coss, M. Æmylius LeptduS
114.	1	4-6’9	C,5eruilius lucca coss, L, Cædlius Metcllus	Cdfiiodorus hdbet Ctelius pro C£cilius,fed errore codicum.
	X	4-7°	P. Cornelius üolabeila Maximus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huius anni Plin, li.ic.ca. x, coss, Ca. Domitius Caîuus
	î	4-7’	C. Fabritius Lulcinus coss. Q. Aemylius Papus	ßELLVM. CVM REGE PYRRHO vide Plin, li. 7. cd. ultimo,de hocdnno.
	4-	4-72'	L. Aemylius Barbula Coss. __ Q. Martius Philippus	Hoc dnno primum elepbdntos uidit Udlid,inlt;iuit pU,li.S,cd.6,
ixy	I	4-7Î	P. Valerius Leuinus coss. T. Coruncanus	Huius multa mentio dpud Ctceronem, Qjtiddm non Titum fed Tyberium uocdtum putdnt. Error ex lite rd,t,oriri fdcile potuit.
	X	4-74-	P. Sulpitius Aucrrio coss. P. Decius Pyrrhicus	Idem nomen eji Anno 450. Hocrfnno Ap. Cldudius Ctecus ordtionemhdbuit,neeuin regc Pyrrho pdx fieret, duthore Cicerone in Cdtone.
	a

1	4-9Ô	M. Valerius Ma^xitnus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VtciePiin.h-ÏS-«^^.^. cr li.j.ca.ultimo, tunt C 0 S S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;compara locot,uier fx dtero emendandutt M. Oótadlius CrafTus Meffala
Î	4-9’	L. Pofthumius Mcgelius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ c 0 s s. j Q. Manilius Vitulus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li.
4-	4-92-	L. Valerius Flaccus Tt0^^ciliumuocatPolylgt;,U.i.fedinprlt;tnominibttt L, Oc^lacillUS CraflUS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipßut codex fiepe errat.
I	4-9Î	Cn. Cornelius iicipio Alîntt COSS. C. Ouillius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 'Vnttt,^uodfcîam,Pîorut bunc Cn. tiocat,omnes aîij Ct
2.	494-	C. Aquilius Florus COSS* L. Cornelius Scipio
Î	495r	C. Sulpinus Paterculus COSS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;- A- Attilius Calatinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;polybij codex habet kut{b'um,fed non placet^
4-	4.96-	Cn. Corneliusbiæius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t ll nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e Polyb.hoc anno captu ait Regulu,^ui fuit bu Cot-auto COSS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ribuf Plinio ac Cicerone,antea Anno urbis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoe M, Attilius Rc^ulus Seràrtus II. lt;«». ^uare aliiu c. Attihus Regulut Anno urbis 503^
I	497	Q. Cædicius Longus L» Manlius Regulus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;-
	498	M. Ai-tnylius Paulus COSS . Scr, Fuluius Nobiliof
Î	499	C, Cornelius iScipio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nie Sdpio abut uidetur ab eo,qtti captus turpiter (JOS St nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^anis anno urbis .1^.9^. A An-ilific Calat-fniKi TT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alt;iuiliu hunc uocat Polyb.fi codex non errat.Cicero AttiÏi^ __* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huiiu meminitiUt putofm Catone poß Valerium Coruinmnt
4-	$00 j	Cn. Seruilius Cæpio C. Sempronius Blæfus
1 * 1	yoi	C. Aurelius Cotta COS^’P. Seruilius Geminus
	JOt	L. C.XC1I1US iVietelius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ■ ■ ■■• nbsp;nbsp;nbsp;Uieminithuius anniPlin.li.S.ca.o. Polybius ait hunc -n . nt - J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;decimwmepiartum. huius belli annum. C. Furius Placidus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Curius habet Polybius pro Furius.
?	$0?	C. Attilius Regulus Seranus Hic non efl tUe Regulus ^ui adfuppliciu efl profeaus, ut fldé QOSS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hofli datum cSferuarctdÿippefex ante annoscaptuserat,fi J fvîanll'us Volfo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Polybio credimus,cr à Carthaginéflbiu mifere occifus.
	ƒ04-	Plia. li. 15. C4.1, horum meminit. Citterum eo in Ap. Claudius Pulcher Cæd Nepos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;logendum, cumgétefimo ^uartotnon quinto. * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GeS. autem li. x. ca.6. huius fororem Clt;ecifiliant COSg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uocat, baud fcio qu'am bene, hic enim male ade L. luniUS Pullus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerfus Panos pugnauit.nö Ap.Claudiiis Caudex^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ut ex Floro ac Polybio plané inteîligitur.

niadcs		Art.df» ur.co
	1		P.Seniilius Gerainus cos s. C, Aurelius Cotta	II» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.___ ir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;____
	i		L, Cæcilius Metellus IL COSS. M. Fabius Buteo	Htutts Aïetelli memiititbis Cicero in Catone, eum Cato puer utdiffefe ait. Otitd fieri facile potuit, cum hicdiupoüea uixerit, ut eodem loco ait Cato.
			M. Fabius Licinius rf 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^‘‘^^‘■X‘Clt;i.6.aliternomifiataîterumCost, M, Otfladlius Crafius Meuala n. AaHum pro oflanUo,
	4-		M. Falius Buteo 11. coss. C. Attilius Balbus	*
134.	I		A. Matiiius Acticus coss. C. Sempronius Blxfus	II.
	amp;	$10	C. Fundanius Fundulus coss. C. Sulpitius Gallus
	f		C. LuÔtatlUS CatuluS Cicreonius Horum Ccss. meminit Hanno apud Liusü li j. fe(undi COSS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Punici. Vidêtur enim Cartha^incnfcs 4 C,ttifii,plt;« Pofthumius Albinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;’«''» wro fetjuente anno firntatam hahuffjc.
	4-	ÏIl	Q,. LuCtâClUS Catulus Cercus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hüSijUiäi-m Liktmu. ultimojaundi biU.11 UkUi,non ÙA Q Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;longe 4 fine memorat. At in pnnominibitt horu duerü Lu Â Manlius Atticus ir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff' emmbtu prepemodü eodieibm.
	I	fi?	C. Claudius Cento coss. M Sempronius Tuditanus	Cjccro in Catöc^ubi de Liuio Andronico,iiö ubi de Maximo, horumCosf. meminit. At emnia exemplarta pro Centone habent Ccthego,decepti Coss, de Maximo. Theodortif Gazd mm htec uerteret, ac temporum rationem dtßidere uideret, Coss, nomina omifit.
		r4-	C. Manlius Lucrinus coss. Q. Valerius Flaccus	Aianilium uocant al^.
	i	p$	I .Sempronius Gracchus coss. P. Cornelius Falco
	4-		L, Cornelius Lentulus Caudinus coss. Q. Fuluius Flaccus
*3lt;S-	I	y‘7	C. Licinius Varus coss, P. Cornelius Lentulus Caudinus
	T X	$18	T, Manlius Torquatus coss. C. Attilius Balbus ii.	Vide num hi fint Coss. guibus lani tempi» ij, claufum, lt;]uo/ rum Plutarchus in Uita Mume Pompil meminit,amp;' Maiilif4té Liuius in eodé Numd.Jn Plutarchi item codice efi M. A tiiliut pro C. alter0 hic Cos,
	ï	5’9	L. Polthumius Albinus Caruilius Maximus

Olym \|An. d6 püüdcs 1 ur. co		lquot; 1
		Q. FsbiUS Maximus Verrucofus Cog«oWf» ^Aaximi à, RudUnno habet, quare nequd Q j j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q omittendum. Verrucofutn autem apeÜat tum Plu/ M. Pompon,US Matho’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M«k».,.»»PK».K. ,4.«. 7.
'}7	1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yii	M, Æmylius Lepidus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hoc anno natm Cato Cenforinw, COSS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• M. Obh'tius Malleolus -----------
	i	Hic défunt nobis huius anni Cost. Quod unde conijcimus, longum effet enumerate, authoribus tarn'S certis,Dionyffo,Cicerone ac Plinio nioti,hunc fecuti fumus ordinem, omittentes Cots, quos illij tertio anno fecundi belli Pun.poflPlamminiumac Sèruiltum pofuere,uidelicet M.,Attilium Pabiatium aeCn^ Seruilium Mufftanum, atq; id etiam authoribus Polybio, Plinio ac Liuio fecimus.
-	Î 5^3	M. PomponiUS Matho II. quot;nbsp;hoc primum anno Romte diuortium fuiffe teffatur Dio nyfius li.z.in Romulo. Conueniunt autem anninobifcii C P pyrius MafTuS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ratione, duorum anticipatione annorum,
	4- 5'14'	M, Aemylius Barbula COSS , M. lunius Pera
	» ns	L, Pofthumius Albinus ii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;„ in Polybio utriujq^ Cos.pr^nomen uariatumefl, fed parum moueor. Cn. ruluius Centumalus
	1	Q, Fabius Maximus Verrucolus nbsp;nbsp;ll. aorum Coss. memtmt Ctcero tn Catone,ubi de laudibus Q. Pabij Mdx. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PuiohuncCaruiliueße,quiRomlt;eprimusdiuortitvmfecit, Dp. Caruilius Maximus II. 4^ GeUius U,^. ca. s. or Valerius li. z. ca.t. quaquant (« annis minime conueniunt.
3		P. Valerius Flaccus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bellum Galiicum. COSS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- M. Attilius Regulus______________________________________
	I- fx8	L. Apuftius COSS. M. Valerius Lcuinus
I		C. Attilius Regulus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mcwm« borum Plin. li, i.ca.zo. quiquam codices quidant eo in loco mire errant, T * 2C 1' D T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hie Aemylius,ffuePaulus,utPlin,uocat,ßue papus,utdlij,cogno Jj, ZbmyllUS Paulus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»Mt«d Jw.ccrte hoc beHo GaUico perijt,ut author efl Polyb. U.z,
X	- ■ 1^° 1	T. Manlius Torquatus nbsp;nbsp;nbsp;n. Coss. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;■ Q. Fuluius Flaccus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n.
J	fîi	C Ouintius Flamminius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pbilus pro Philo legendum puto. Ham apudLiuium li. z. de * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fecudo beUo Punico,P, Purif Phili,uiri conptlaris filij,metitio • r»i 'I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eß. Et apud CiceronemPhili cum Paulis, Catonibus, Scipio/ P. F uriUS Philo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nibus,ac ceteris magnis nominantur in Lalio,
4-		M. Claudius fdarcellus À. COSS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Cn. Cornelius Scipio Caluus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c.efipr^tfofneninPolybio.
140 I	ÎJÎ	P. Cornelius Alina nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' coss. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ M. Minutius Rufos
X	$34- lt;	'OSS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Leuina ’C. LuëlariusScæuoîa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;___________________________________

5	yjy 1	NÏ» LiuiuS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Horit memiiiit Plin.U'.29-ca.i. cum numero etidm huim Unnii Q Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pätet^Plinium hunc noflru baiuißc ordineWt 7^ f- r» I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Clt;efcr«in fcfc M. Liuius poflea Salinator diâus efl. LÆniyliusPaulus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tertia-.
1	fjö-	PC'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Initium fccundi belli Pun» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, P» OorncllUS Scipio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Polybim u.y.ttit Anno primo centeßmie quddragefitnce Olympiddos COSS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sdguntit expugndtum,ac deinde poflero anno Hannibale in Italian T Sempronius Longus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uidetur pyionyflj fupputationc, qua hac Liuij duebut 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o preuenitannis.
t	^yj	Tertio anno Olympiades centefimæ quadrageßma in Tuflia Cn Seruill'us Geminus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confliäum au Polyb. li, s- ubi rurßu duobuf anti cipat annU. Porro idem cum Liuio fatetur M. Attiliu Regit ^OSS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turnßtbrogatum Flamminio,acannofequenti Process, res C. Quintfus FlamtniniUS n, geßiße, quare nuUus hie inferendus propter eos annos^ M. Attilius Regulus 11,
amp;		J TEmyliuS Paulus n, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ScipionU Aemyliani auus fuit, cuius identidem memifiit Cicero,quarto ante anno Cos. cu M.Liuioino C.Lalio,ut T' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deprauate legitur in T, Liuio. periftautemapud Cannot, C. lercntiusVarro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cannenft's Pugna.
	yj9	kPofthumius Albinus m. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M.cidudiwîMarcefli« n. p^umiorulTeflù Q. Fabius Max. verruco. COSS, T, Sempronius Gracchus
4-	14-0	Q. Fabius Maximus Verrucofus mr. Coss» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caßiodorus habet II. ƒ?lt;/ non numeral Conßtlatun M. Claudius Marcellus in, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quem uitio creatm non geffit.
I	$4-1	Q, Fabius Maximus V errucofi filius nbsp;nbsp;Cuio apud Cicerone de Senea. Maximi flliunt Marcum nominal, fed errore,ut fufliicür,co(tir t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum. Nam er Liuius amp;■ GeUius Q - uocant, T. Sempronius Gracchus n,___________________________________
1	y4-i	Ap» Claudius Pülcher COSS, Q, Fuluius Flaccüs ïli.quot;
5 -	y.4-j	P, Sulpitius Galba ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quidam etiö hunc Sutpilium,Maximum cognominant.Liuius ttttiiilt;^gt;gt;(00Curulem Magifiratumgefßßefatetur, F Î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^gt;f^terus omißus efl, ul fit alius ab Cn. ruluiUS Centumalus gg ^ni ßfU Anno urbis $15. Al»/ «twf ponunt numerii H
4-	f4-4-	M, Valerius Leuinus n. Et huius Cettini numerus omifßus efl in Liuij codice, at ipfe Q j j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Liuius li. 9. huius belli ait,hunc bis Ces, fuiße,quare non efl M. Claudius Marcellus iiii,
t	J4-f	Tarentum receptum, Q. Fuluius Flaccus iiir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
» ■. t	$4-lt;f	1, Quintius Crifpinus eoss, M» Claudius Marcellus V. l-iuius obiter hic cam reddit,cur Marcellus V. Cos, dicatur'i
Î	$4-7	C', Claudius Nero nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Olympilt;e ludicrii fuifße teflatur in horu COss, creatione, atq^ ad id mißum L^Manlium.Per quod oüenditurt M LiuiüsSatinatot ü
4-	$4-8	COSS Veturius Philo ’Q, Cæcilius Meteiius
I	54-9	P, Cornelius Scipio ’P* LiciniuS CraiTuS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qt^idam etiam alterum cognome adiecere Oiues.

Oîym piadcs		1 A« dM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, - 1 ur. co 1
I4-S	1	5^5	M. ruluius Nobilior COSS, Co. Manlius Volfo	HuitM dnnimeininit PUn.li.i^.ca.i.aifc^ Coss,
	X	SS6	M. Valerius Meffala coss^ C. Liuius Salinatof	I^leminit huiuf Cato apud Ciceronem non ita lottge db initio de Senedute,
	5	5^7	M. Æmylius Lepidus COSS. C. Quintius Flamminius	—
	4-		Sp. Pofthumius Albinus COSS, Q. Martius Philippus	Plinius li,53.cd.x. hos memorat Coss,
14.9	1	^^9	Ap, Claudius Pulcher, COSS. M. Sempronius Tuditanus	Hoc anno P.Sctpionë ju per tore moriuum ait Caïc apua Ctcé ronëde Senedute^Anno ante me Qnquens) Cenforë mortuut efl,noiiem annis pufl meu Confulatît.cum Cos.iteru, me Cost creatui ejfet Quo ’m locopaulo antelegëdum , quintal amp;nbsp;tri geßmui,non tertias, quod obiter notandum duximus.
	Z	57^	P. Claudius Pulcher COSS. L. Portius Licinius	Nobilis Catonis Cenfura /
	3	57^	- M. Claudius Marcellus ll, COSS. Q. Fabius Labeo	Hic omijfut uidctur,fed non rede,numerus,propterea quod liber tertius huius Oecados amiffut ejl. Hannibalis mors.auth', Liuio.
	4-	$7^	Cn, BcebiusPamphilus COSS, L. Aemylius Paulus	Caßiodorus ac uetuflipUriq; codices T am philos habent.Alif putant hoc tempore Komanos non pauca à GrtecK fumpßße, fortaffis cr qu^edam affèdaffe nomina peregrina t ut funt homines nouarum rerum cupidi. Hic Paulus eius progenies aide tur,qui apud Cannas prri/t.
lyo	1	573	P. Cornelius Lentulus Cethegus ^oss-M^ Bœbius Pamphilus
	X	$74-	Au. Pollhumius Albinus Calphurnius Pifo
	3	^7$	L. Manlius Accidinus COSS, Q.FuluiusFlaccüs	HoruM Coss. meminit Plin.îi,is-ca.ii, cum numéro etiam annorum.
	4-	57^	M. Attilius Volfo COSS. M. lunius Brutus	Cn. A/ianliùm habet Caßiodorus,
»P	I	577	C. Claudius Pulcher nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cl.v inta d'ecas. COSS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cicero U.z. Ojf.Plutarchus item, hunc Tj/beriu non Titü uocunt, T . SemproniUS Gracchus error rx T, folaUtera. fuitaiit htc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C.Grdcchorüpater.
	X	$78	Ca. Cornelius Leuinus COSS, Q. Pætilius Spaio
	3	579 ’	Q. Mutius iScæuola COSS. M. Aemylius Lepidus	?

5 Olym piades		X «r,co. 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
	4-	^8o	5p. Pofthumius Paulus COSS. P. Muti'us Scæuola	Plin. li. t. cd. ji. lt;/c his toeiui puto,qtidciudm MÎnutio dpud eum pro P^ tàutio legitur.
	I		L. Pollhumius Albinus COSS’ M. Popilius'Lenâs
	1	$81	C. Popilius Lenas COSS. P. Cælius Li'go	vide Cicerone li,i. Officiorîi,ubi de Cdtonii pUo militante 3 de utro loqiiatur Fopilio : nifi quis pro Popilio legendum putet, Pduluni Acmylium, ut plané fufpicor. Certe de Cos. huius temporis loqtur. Bellum cum Perfeo
	Î	585	P. Licinius Crailui c oss. c. Caffius Longinus	Plin, li.y.ca.d-. horit meminit, l» Geüio li, ca.^-.corrupte legitur Q_. Licinius. Kuius Craßi Cato apud Cicerone femel dtq; iterum meminit,opinor.
	4-	f84.	C. Hoftilius Mancinus coss - C.Attilius Seranus
	1	5^5	Q. Martius Philippus COSS. Q, Seruilius Cæpio	II. Keminit horuM Cicero de Seneäute,ubi de PJtnij iet4te,ubi plteriq^ codices habent Scipione pro Ctepione,
		jSff	L./tmylius Paulus n, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.... V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Horummetttionefacit CiceroinLteîlOfUbitumen non reite Lufcinio pro Licinio,legendumetilt;im(tpudeudem,vni Cost, C. Licinius CrafTuS '' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uni Cenfores,bK coUegte, . •
	5		Q. Ælius Pætus Catus COSS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 M. lunius Pœnus	De hoc Plin, uidetur loqui li. }$, ca. xi. 4» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• .4. nbsp;nbsp;nbsp;•
	4-	5S8	C. Sulpicius Gallus COSS. M. Claudius Marcellus	Hutus Sulpitij multi meminere fcriptores » Plint li, 1. lt;■4.11. er Oîiintilianus li, i, cz rfliÿ. 'j’ His Coss, tedita eü Terentif Andria.
	I	f89	T, Manlius Torquatus coss, Cn. Odlauius	Terentij Hecyrä bis Coss.fecZdo data fcributffednö placuijje, Videtur Cicero de hoc loqui li, i. Ojficiorumgt;ubi de Honorati “ hominis domo,
	X	^90	A. Manlius Torquatus COSS. Q. Caflîus Longinus	--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- t ■!
	5	f91	T. Sempronius Gracchus COSS. M. luuentiusHelua	H, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hw Coîî.lt;tlt;Î4 Terentij tdMT0/1 Tijj-u^tSfiSdioti. No» f/l omittedus hic numerus, ß Plutarcho credimus in uitd Cracchorum, qui eum bis Cos.fuiffe teflatur. In Plinij li.T.ca.si.quidam Talpa,quidam Taluafcribunt.
	4-	Ï9i	P. Scipio Nafîca COSS. C. Martius Figulus
	» I	$95	M. Valerius Meßala COSS. C.Fannius Strabo	Terétij Eunuchus ac phormio ailoi.Meminit horu Gell.li.i:ca.i4-^ De hoc Pannio loquiuidetur Plin. li.io.ca. 5c.eoinloco xi. legendum,non xl. ut quidam libri errant.
	X	$94-	L. Anitius Gallus coss. M. Cornelius Céthégus	Terentij Adelphi aüahisCoss.

Oîym piades		Aft.dt ur.co
	J	^31	Cn, Cornelius Uolabella coss, M. Fuluius Nobîlior	HwiiMnumeridiinorum uriismeminitPïi.li.j.cd.ultimot.
		590’	M. Aemylius Lepidus Coss, ' C. Popilius Lenas IL
ifö	I	y97	Sex. Iulius Cæfar coss. L. Aurelius Oreftcs	Hof CoK. feptem dnms dnte Punie» tertium hel.^ turn memordtplin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«.j.
	1	$98	L. Cornelius Lentulus coss. C. Martius Figulus li.
	i	539	P. Cornelius Scipio N a (ica coss, M. Claudius Marcellus	II.
	4-	lt;700	Öpimius coss. L. Pofthumius Albinos
	I	ffot	Q. Fuluius Nobîlior coss. T. Annius Fufîus	Vide i^uidßbi ueîit hoc loco Cdßiodori fynchronifmuSt qute Pio. li.^^. de ineundis mdgiflrdtibus habet,
	Z	tf’OL	M. Claudius Marcellus coss. L. Valerius Flaccos	III.
	î	ffoj	C. Eicinius LuculluS COSS, A, Pofthumius Albinos
	4-	lt;704-	L. Quintius rlamminios coss. M. Acilius Balbus	TERTIVM BELLVM PVN, Crflo dpud Cicerone fingitur his Coss, locutus cum Scipione acLiclio. Klcminit horuPli. ii.y.cd.^d.^uodideoddtnone fnui,^ (y dpud hue cr dpud cicerone nomind corruptd funt,
ijH	I	6o^	L. Martius Cenforinus coss. M. Manilius	Cicero de Somnio Scipionis flatim ab initio herum meminit » omnibus propemodu quie nos uidimus exlplartbus corruptis, iz. cd.e.cy Plorm li.^^.Caßiodortu itë,hüc Manliu uocant.
	t	sots	Sp. Pollhumius Magnus coss. L. Pifo Cæfonianus
	î	ff 07	P. iScipio Africanus /fcmylianus coss. c. Liuius Drufus
	4-	ffo8	L. Cornélius Lentulus coss. L. Mummius Acliaicus	Caßiodorus hdbet Cn. Cornelium,
»y?	I	609	Q. fabius Maximus Æ-mylianus coss. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Df hii Coss. Cicero in LitUo. L. Hoflilius Mancinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;__ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Meminit hutus Mancini Pli. li. je.cd. 4,

Ûîym		damp;\| !«»•amp;. fit »1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_____
	Z	Cio	Ser. 5ulpinus Galba coss. L. Aurelius Cotta	Suetoniut in Galba huim memiait^ut puto,Sulpit^,
	* 9	Cîl )	Ap. Claudius Pülcher COSS. Q. Cxcilius Metellus Maccdonicüs
	!*	CîZ	L, Metellus Caluus COSS. Q. Fabius Maximus Seruilianus
léû	1	1	Cn. Seruilius Cæpio COSS. Q. Pompeius Nepos
	Z	CI4.	C. Lxlius COSS. Q. Seruilius Cæpio	Hunc Ltelium fapientem ufurpatum ait Cicero nbsp;nbsp;nbsp;Ojficiorüt er de Amicitia Dialogue abeo habet nomen 3 focer fuit q_î Alutij ScteuoU AuguriS ac C, Tannij , qui poßea fequentur» ~ tttopinor, Annis 6^1. er 657. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—
	}	lt;s^«f	Cn. Calphurnius Pilo COSS. M. Popilius Lenas
	4-	CiC	P. Scipio Naffca Serapion COSS. D. lunius Brutus_________	Boc authore Tyb. Gracchus 'm Capitolio 4 primatibus etfus eß, ait rlor, li. $8,
151	I	ciy	M. Aimylius Lepidus Porcina nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; COSS. C. Hofhiius Mancinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;__
	Z	C18	P. Furius Philo COSS. Sex. AttiliusSeranüs__
	î	6’19	Ser. Fuluius tlaccus COSS. Q. Calphurnius Pifo_________ ’
	4	6’tO	P. Scipio Africanus Ätmylianus n. c« hicßt annw I4.i phore Con/ulatuSdpionif, Q j j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;miror^dßbi Tlorm li. 56. uelit cu lege,iiut nuHos n P.,I,n'„c Fhrrn« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;permittit, ruiuius riaccus
ló’l	i	CZI	C. Mutius Scæuola COSS, L. Calphurnius Pifo	Cos. etiam Plutarchus ponit, quando ctefus ejt Tyb, Gracchus, quod ideo admonemus,quodin Plcr.perperam C, Antonius legitur li, 58. __Tyb. Semp. Gracchi »ntcn'fus._______
	Z	Czz	P. Popilius Lenas COSS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' C. Sulpitius Galba	Apud Florum li,s9, P,Attilius legiiur,fi codex non faUit, Cicero in Lttlio,ubi de C, ^loßo,pro Sulfitio habet Rutiliu^
	î	Cl}	P. Licinius CralTus COSS, L. Valerius Flaccus	Quidä hue Liciniu etiam Mutianit cognominant, Vide de eo Valerium li,}, ca. z-cr GeHium li. !• cd. 0»
	4	C14.	Äp. Claudius Lentulus COSS. M.Pcrpenna Nepos	Df fcoc Perpenna Valerius li. j. 4,

Olytn piadcs		I Anni jigt; 1 urbe cö	• ■
i6j	1		C. Sempronius Tuditanus coss. M. Aquilius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
	1	6lS	Cn, Oótauius coss. T. Anni’us Ruftis	, - '-tr
	Î	» Gi'J	L. CafTius Longinus Rauilia coss» L. Cornelius Cinna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_,___ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;____
	4-	lt;ri8	M. Aemylius Lepidus coss» L. Aurelius Oreftes	■ -__quot; ____________________________________________________________
	I	6'i9	M. Plaucius Hypfeus coss. M. Fuluius Flaccus	irlt;
	1	ö^JO	C. CaHius Longinus coss. Sex. Domitius Caluinus	rioruf ii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caßiodorutjhuttc C.Scxtiutn uocM.
	Î		Q. CæciÜus Metellus coss. T. Quintius Flamminius ApeilaS , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;___________
	4-	ffji	Cn. Domitius Aenobarbus coss. C. Fannius	Dionyßui li.i..non itu longe Àprincipio,Mno ójo.primü bella ciuilia cgpißi ait, fed ego errors x. annorutn puto, legendum^ Anno urlis 6zo, t^eminithorum Coss. Plin. li.z.ca.yz.lt;}uaciuam ferè libri eo in loco corrupt^
	1		L. Qpitnius coss, . nbsp;Q.Fabius Maximus	C. Gracchi' inceritus Et huiut CSfultttus nteminit plin.li.z.ca.z^.ubi numeri frußra ddditiinplteris^ codicibut. Opimij etia thentio apudeundéli. numero dttnoril urbis o^^-.cu tdmêcd.i4.,eiufdent librifttc de eodem Opimio,ftnt dnni 6$^.ut hic noüer numerue, i CrftfT» er bunc Maxim» Flo.li.6i. Pauli nepotem uocat.
	2.	lt;fï4-	P.Manilius coss. C. Papyrius Balbus _	’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Manlius Cdßiod.
	Î		L» Cædlius Metellus coss. L. Aurelius Cotta
	4-		M. Portius Cato Nepos • coss» Q. Martius Rex	Micipfæ mors P/t»,Ij.x.c4.ji.fcor« meminit O' GeUius li.i^.ca,iS. In Floro Cn. corrupte legitur pro _______
ilt;rlt;y	I		L. Cædlius Metellus Diadema coss» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Videtur hic C. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cas. fuit anno urbii Ô; Mutius Scæuoia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;....... .....
	1	ö'jS	C» Lidnius Geta coss.Q^ Maximus Eburnus _
	Î	lt;S’Ï9	M. ÆmyliusScaurus coss-M. Cxcilius Metellus
				D

Olym Piadcs		Anni dl «rfcc c5	’l
	Î		M. Antonius COSS. Pofthumius Albi'nus	Keminit herum Plin. li. 8. cd. 7, etiam cum annis lt;th urbe condita, Gellius item meminit li. 4. cd. es. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j i
	4-	s^s	~ Q, Cæcilius Metellus COSS. T. Didius Viuius	X
171	1		Cn. Cornelius Lentulus Clodianus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/«.îo.m.i. aerunt li.x.ci(.z. quaquiittt hoc in loco M. no Cn^ nr... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cornelius dicitur, P. Licinius CralTus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;___
	amp;		Cn. Domitius Ænobarbus COSS» C. Caflius Longinus______
	Î	^^9	L. Licinius CralTus COSS, Q. Mutiüs Scæuola	p. eß in Caßiodoro. ■ - --- - - -
		6^0	C. Cælius Caldus COSS, L. Domitius Ænobarbus
172/	I, t	Ö’Ö’I	C. Valerius Fbccus COSS, M. Herennius	Plinius hos nomindt li, 19. cd.
		lt;rlt;y2.	P, Claudius Pülcher COSS, M. Pülcher Perpenna	C, Cldudius in Cdßiodoro.
	Î	«•«S’?	L, Martius Philippus c 0 s s. Sex. Iulius Caifae	Mentio eß horum apudPlin. li.}}. clt;t. }, amp;nbsp;libro z.eu.S^, dut ut dlij numerdt, 8;, Bellum Sociale.
	4-	6-6’4-	L, Iulius Cælar COSS. P. Rutilius Lupus
»7?	I	66$	Cn, Pompeius Strabo COSS. L. Portius Cato	Plin.li.f. cd.s. ubi de oppido Stabijs in Cdmpdno dgro^de bis loqui mihi uidetur, quäqudm nomindferè ibidë corrupta. in omnibus, quote^uotnos uidimus, cxempldribus. Hic aut Pont peius Mdgni Pompeÿ pdter fuitiduthoribus Plutdr.dc Iloro,
	amp;	666	L, Cornelius Sylb COSS. Q, Pompeius Rufus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_______ _
	5	66^	Cn. Qótauius COSS, L. Cornelius Cinna	Hie Odduius quad Cinnie obflitißet,db eo dc C, Mario occifuS ed, cum eo etiam M. Antonius Ulf eloquentis/ fimuSfdc C. Ciefdr,
	4-	663	C. Marius Nepos nbsp;nbsp;nbsp;vii. COSS. L. Cornelius Cinna ll.
174	I	66^	Cn. Papyrius Carbo COSS. L, Cornelius Cinna in, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_______
			—. .. ... J,... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;--.v ...r- -----	D X

Olym piades		1 A». j ur. co.
178 179 180 i8i	I	63^	Q. Hortenfius Nepos coss» Q. Cædlius Metellus
	z	CSS-	L. Cæcililis MeteÜUS Creticus SaUufliui in Catilma uidetHr hutte nbsp;nbsp;nbsp;uoeare non L.ubi rnce nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;drmtijO- ïloriK item li, 99, Q» Marti'us Vati'a
	3	63’J	C, Calphurnius Pifo coss. M. Atdk'us Glabno
	4-	(788	M, AitnylitlS jLeplduS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SdUuüitM bt Cdtilind hos Coss. ponit, fub quibus defignatt fe Q Q j j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quentb anni Coss. P. Cornelius Syïld, cr P. Antrow»« Patns J JyJjQg'PuJIug nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;legibus ambitus biterrogdtipcenasdederunt,
	I z	lt;789	V L. Aurelius Cotta il coss» L. Mankus Torquatûs nbsp;n.
	I z	6’90	L» Iulius Cæfar nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SaHußius in CatiUna cum L.Cicfare nommât C.ïigulum. COSS, Q. Martius Thermus
	3	lt;791	M, 1 ullius Cicero nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Saüußius in Catilina,'i:y Plin.li.Sxa.^y.Cteterü idé Plin.Cicerone £ 0 j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confule numerat annum urbis yoo.crrore haud dubie,li, 9, ca. $9. C.P^tonias nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Catilmæconturaria.
	4-	lt;791	D, lunius 5gt;yllanus COSS'^ _ i , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; L.Murena
	I	«795	M.PupiusPilo Calphurnianus coss. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Meminit horum plin. li. ca, 2^. Cy U, 8. ca. ^6, M. Valerius MeffaU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex lu î?-'«. lt;^1’ imHo.
		i 0’94«	L, Afranius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X,«nc c, Afranium uocat li.2. ca. 09. er hunc Metellit Celerem,Qt- Salluflius in Catütna, COSS* Q. Cæciltus Metellus Celer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
	3	«■97	' C. Iulius Cæfar nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c COSSi M, Calphurnius Bibülus
	4-	lt;79ff	L, Pifo CæfonianuS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pifo,Clt;efaris [beer fuit,cuius filia Calphurnia C afari nupta,Plutarchus author. Bells Gallicü quod C, Cæfar gefli't, A. Gabinius
	I	«797	P, Cornelius Lentulus coss. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itehorumCoUegioPlin.li.j.ca.n, Q. Metellus Nepos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_____
	z	lt;798	Cn, Lentulus Marcellinus COSS. L. Martius Philippus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hmmc puto Augufliuitricumfuiße.
	3	e’99	Cn. Pompeius Magnus IL coss. M. Licinius Craflus IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_______
	‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U 3

Olym piades		Anni d urhe CÛ	H ,l
		700	1 DotnitiuS /Enobarbus Swtoniws de hoe initio ï^eronis anted autetn admonuimus» Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Plin,ti,9,cd.}9, buncannorum numerum db urbe c3. tribuip Cl d P 1 h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fe Ciceroni Cos./èdhdud dubio codieiierroreplitfx.dnnif^
	1	701	Cn. Domitius Caluinus Coss* M. Valerius MeHala	P. Clodius à Milonc cæfus.
	£	7O£	Cn. Pompeius Magnus COSS. Q. Metellus Scipio	- . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PUn.li.is.cd.i.Pompeij qudrtit Con/ülatü numerdt, III. lOlUS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;codices,ut puto,errdt.P.t quSuis Pompeiusfolus Cos. credtus effet, tdmen foceru MeteUum Scipionë m collegdm dd v.menfeis delegit, dit Plutdrchus in Pompeio.
	Î	70Î	Ser. Sulpitius Rufus COSS. M, Claudius Marcellus	t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» • * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Meminit huius Suetonius in Clt;efdre.
	4	704	L. Æ.mylius Paulus COSS. C. Claudius Marcellus	Plinius horum mentionem fdcitîi.z.cd.^S., Suetonius in Cdfdre dit hune Cdium Mdrci Mdrceîli pdtruelem fuiße-frdtrem.
	I	70J	C. Claudius Marcellus COSS. L, Lentulus Crufcellus	II. »
	t.	706'	C. Iulius Cæiar nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n. COSS, P. Seruilius Ifauricus	c.ivLivs ca'esar oppreßd Rep. primus finguldre imperium obtinuit.
			Q. Fufius Calenus COSS. P. Vaticanus	Meminit Plin,ti.S,cd.7,
	4-		C. Iulius Cæliar nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ni. COSS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 M.ÆmyhasLeptdas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“
	I	709	rnçç Fabius Maximus	olus Cdßiodorus hune ddponit.
	£	710	C, Iulius Cæfar v. coss, M. Antonius	P. Cornelius DoldbeBa Cdfdri fuffeüus.
	3 •	7«	A. Hirtius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C. Cæfar Octauianus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘‘ff’o quidam Aug/^ordiun/ ÇQjj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur imperium. C, Vlbiüs Panfa Q. Pedius iidùu Pedij meminit Plin.li.5s. ea.^.cy- eius nepotts.
	4	7«^	M. Æmylius Lepidus II. COSS. L. Munatius Plancus	Suetonius in AuguHo, Cdius Cdfdr Oâduidnus primu cum M.Antonio,M,qute Lepido, Deinde tdntum cum Antonio per xii. ferè dnnos, nouißime per quatuor or xl.folus Remp. tenuit. Horum Coss. meminit Plin.li.t.cd.ii.çr Suetonius inTyber.
i8;	I	7«ï	P. Seruilius Ifauricus il. COSS. L. Antonius Pætâs	Hoc loco hic Seruilius Cos. If. dicitur, eu dpud Eufebiît in Chro^^ nicis,ß codices nofdllttnt, fub mortem lulij Cdfdris publico funere eldtus dicdtur. Hie L. Antonius M. Antonij Triumuiri frater fuit,dit Plor. li.n^.
	£	7’4	Cn. Domitius Caluinus coss. c. Aiînius Pollio

Olym piades		4‘ . Anni 4amp;I urbeco. \|
	Î	71?	L, Portius Cenforinus coss. C. CaluiQus Sabinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
		7’lt;y	Ap» Claudius Puicher coss, C. Norbanus FïaccuS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ’
l85	1	’1^'7	M. VipfaniusAgrippa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' coss. L. Canini'us Gallus
	X	718	L. Gellius Publicola coss. M. Coccei'us Nerua ..... ........
	Î	7’9	L. CorniHcius c 0 S S i Sex. Pompe^___________
		710	L. Scribonius Libo coss» L. Atratinus
187	I	7W	C.CæfarOótauianus ii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Quidi pro Cicerone nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Volcatitt Tullum pofuerni, S S . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cußiodorus L. Volcatiu^t rx Plutarcbo atlt;]^ ctiam ex Plin. M. TulItUS Cicero nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I/. H, en. 6. fttis liquet M.Tut^ Cieeronis fuißeßlrom.
	2.	7ii	Cn. Domitius Ænobarbus COSS. C. Soffius
	Î	1^3	C.CxfarOä:auianus III. c. caesar octavianvs solvs. f* 0 «xxri ’ KT er f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Augufti uerum imperiimtiMhore SuetoniOtCr M. Valerius Menala___^^1,-1,^11^ nbsp;nbsp;nbsp;impoßtutt Dionyf.li, n
	4-		jG. Cæfar Qótauianus lin, COSS. M.LiciniusCrafïus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .........
188	I	l'i'S	C. CæfarOitauianus v. coss. Sex. Apuleius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
	amp;	Ti.s	C, Cæfar Qctauianus nbsp;nbsp;Vi. coss. M. Vipfanius Agrippa nbsp;nbsp;nbsp;ii» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.....
	Î		C. Cæfar Qdauiaaus nbsp;nbsp;nbsp;vu. coss. M.VipfaniasAgtipps ni.
	4-	718	C. Cæfar Odtauiaaus Auguftus vlii, coss. T. Statilius Taurus
189	I		C. Cæfar Oôlauianus Auguftus lx.' coss. M. luniusSylIanus
			D 4.