IOANNIS CASSIANI ■

VlRl disertissimi. de incarnatione Domini libri VII.

iam recens acditt»

ITEM

Beati Cyrilli fermo.deeo quod ucrbum dei fadum fit homo*

And. Cratander pio Ie dort falutcm.

Hos Caffiani, uiri dofhfTimi, de incarnarion domini libros, nunc porifTimum in lucem arden-dos defumpfimus.Chnftiane Icdor.qudd paffim feculo hoc turbulen riffimo repullularc audim us, qui.iuxta Apoftoli uariciniü.fpirjtibus impoftori-bus amp;nbsp;dænionioi ü dodtnnis attendentes.à fide de fcifcufiattpCut diuus Petrus ait) dicunt: Vbi eftpol licitatio aduentus eius^ Proindc nehuiufeemodi peftiferis ferpentu fibilisimprudentiimponatur, in primis ad lacrarum literarum anclioram, quae, dt Pauli uerbis utar.ad faluté erudiunt.confugien dum. Ad hxc.Scnptorû ecclefiafticorû monimeta no ofeitanter euoluenda funt;eorum maxime qui fpiritu fandio afflari, fcripturam pure dextre'^, ôC non illotis, ut uulgd dicitur, manibus contreda-runt, aduerfum letiferas harreticorü occurfiones. Quod genus funt, pnerer alios fandhiTimos ecclc fia: Chrifti antiftites.Chryfoftomus.Sd illius difci-pulus Ioan. CalTianus. Cuius libros miliicxcuden dos nupcrdcditD.Ioan.Sichardus.IureconfuItul tus.uir no minus in tegritate quam eruditione in-fignis,amp; diligcntilTimus ucterum ccxlicum inftau tor. In quibus alicubi afterifeis interpofitis admo-nitfiteuolumus, exemplar, quod unicu extabar, fuifle mutilum. Praierea Cyrilli Alexan. homiliä ciufdem argument! fubnexuimus.ex mulris illius quK apud nos habentur,nondum jcditis. Y ale.

EORVM QVAE' PRAEC IPVE IM hoclibellohabenturjndcx.

AEgritudo quo maior fucrirjioc inftanrior debet effecuratio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pagina 6.

Agri dominici feges femper lappas tolcrauit. «S Ainbrofius eximms dei faterdos.

Animalia ex atomis nafeuntur.

Antioehenifymboli fides.

Apes quo padtoprocreentur.

Apollinaris liæretici error.

Apoftoli omnesqî fanéli nihil unquam in fuo,fcd

Chrifti nomine fecerunt.

Arrianæperucrfiratisimpietas.

Athanafius Alcxandrinus eximius conftantiar uirtutis exemplum.

Audien tiæ loeum non habet qui çunélorum ftatu taconuellit.

Auguftini epikopi Hipponenfis de Chrifti natiui täte fententia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zCj

B

Bafilifci ferpentes exouis uolucrum,quas Ibes uo cant.gignuntur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, îzj

C

Caflîanus «à beato Chryfoftomo in facrum mini-fteriumadoptatus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17^

CalTianus beati Chryfoftomi difcîpulus. tyï Clirifti duplex natiuitas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24t

Chriftusfiliusdcipernaturam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ug

Chriftus à prophetis deus prænunciatus.qi.ô^ xjt Chrifti tncarnationc D odores fandti teftan i. zàt

’ I M D E

Cbriftus propter unitatem uerbum dicitur. loi Chriftolefu impropriaaddere,non minoris erro , ris eft quàm propria de rogare, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8

Chrifti natiuitas in ueteri teftamcto prçnuciata.2g Confeffionis perfedlæ perfcdia uirtus quæ. 120 Conftitutionesconftirutorifuntobnoxiæ.ôfnon ■ conftitutionibusconftitutor, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zig

Crcdentes in deum.omncs fihi dei funt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;127

Crucis dominiçæ nomen amp;nbsp;ludæos offendit, amp;nbsp;gentibus rifui fuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yt

Cyrilli Alexand.de Chrifto incarnato fermo. 273 D

Deltas ficutno minuitur,itanecaugetur. 47 Dei agnitionem deus ipfchomini tribuit. 9Ö Deus in prophctis ô( patriarchis locutus eft. ~ Deo nihil impoflibile. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t6i.ôlt;,224

Dei omnipotentiain creaturisfuis nofcenda.' 2ij Diabolus Chriftumdeumcognouit. 254 Diuinitas fuis tefnbus probanda.

-

, Eiâiæ de natiuitate Chrifti pratnunciario* 28. Sf 29 Effe æternitatis eft, fieri temporalitatis.

Eunomiiharreticiprauitas.

Excelfum quandoq; pro deo fcripnira ponit. ijj

F

Faófum pro nato ponere fcriptura faera folet. 177 Fides de deo his teftibus danda eft, qiios deus mi-f:t,amp;in quibus locutus eft.

j Fidci uirtus nefcitimminui.

Fide*

INDEX.

Fides loco non imminuitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tSg

Fides ecclefiæ eft Petri apoftoli confefHo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;St

Fides uera amp;nbsp;cadiolica quarfit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14g

Fidei fymbolu cur tam paucis cöprehendatur. i66 Fidei catholicæ facramentu in quo cötineatur. 9g Fidelibus deflcda funt quç alijs uidenî ridicula,4i Filius hominis idem eft qui uerbum dei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to6

Fotini hærefis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g

G •

Grati« deo patri quarc agendæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tjg

Gentes indepto Chriftiano nomine,fide nomi neadChriftumtranficrunt.

Gregorius fplendidiffimumfcientixac doârinæ iubar.

Harefis in ecclefa hydræfîmilitudinemhabet, d Hæreticorum fides,imd perfidia,portât inferni.St Harreticorum mos.

Hebionitarum harrefis.

Hiercmias ^ipheta ante {ânéhficatus q natus. no HiercmiædeChriftoteftimonium.

Hieronymus càtholicorum magifter.

Hilarij de Chriftiincamationctcftimonium.

Hyperbaton figura feriptura: peculiaris. »sS

Iacob patriarcha Chriftutn ex uirgine nafciturû cognouit.

lefiimquifoluant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t46.amp;t48

Impii hodie non minus Chriftum perfequuntur,

B »

IN DEX.

quàmiîmanus in ilium iniicerent. 7» Infidclitas tencbrofa fibi etiam in luce tenebras facit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10X

Ioannis Chryfoftomi laus.

loan.Chryfoftomus quid de fi'lrj dei incarnatione fenferit.

Iudxidcumcredunt,fednonfiliumdei.'' ' ii; L

Liber uere fit qui Chrifto cœperiteflecaptiu’.xo^ Leporrj hxrefis.

LeporqPelagianiilærecantatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tj

Leporii ad epifcopos Gallicanes epiftola. 14

Leporij confefiîo.

Locuftarum ortus.

M

Macedontj blafphemia in fpiritumfantflum. 8 MalachiædenatiuitateChriitiprædiétio. }z Martion is error.

Martionicarum SC Manicheorum error confuta'.

tatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i;S.dCi43

N

Nafci ex diflimilibus multa, uarijs exemplis pro-batur.

Natiuicas Ciirifti duplex.

Natiuitatem paricnti non femper confubftantia-lemeffeprobatur.

P

Pclagianus error. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10.amp; 1«

Pelagms fuo errore omnes impietates uicit.

Petri

INDEX.

■ Perri apoftoli Hdcs poteftatc diiiina accepit. f*’ Petri apoftolorum primi confeffio?

. populumapcccatorcdimercjfoliusdeieft. n8 R

Religio omnes unit.

Rerum demonftratio fuffidt ad diflorum confie

manonem.

Res diffimilcs ex diffimilibus fubftitifTc natuh$.

rt6.amp;2zo.

ReseademnonpotefteffepiaS^impia.

Refurreftionis uocabulo fcriptura regeneratio-nemnominat.

Rufini de Chnfto incarnato reftimonium. i6amp; S

Sabellianorumhîcrefïs. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Saluatoris operib’ femp trinitatisuirfadfuit.î48 San(fli omnes fub lege ueteris teftamenti per gra-

tiamChriftifuntiäluati. “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14^

Sapientiadei prjstantü cognita.impiisignora, yx Scripta facra in omni fui parte conucniunt. sx Scripntrafacra qfi unü diuini oris teftimoniii. 9» Sermo diuinus fibiipfi refpondere folet. x6o Soluerelefum quid fir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;148

Spiritum dei omnes fan^U habuerunt. ixö. amp;nbsp;Symbolum unde dicatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i6y

Synecdoches tropusifcripturis facris frequés.xo4

T

Teftitnoniafanftorum patrum de Chrifto incarnato. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;26t

7

I K D E

Teftimonifsdiuinis intelligcntia darmoniaci fpirl tus mifccri ncquit,

Thcotocos Maria dicitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zx. amp;nbsp;40

Thomæ apoftoli uera de Chrifto confeffio. 84 V

Vencficorumconfuctudo, quot;

Vtritas ucntilata plus rutilât.

Veritatinudæcredendum.

Veritatisindubitatx manifeftatio, cftuniuerforî autoritas.

Veritatccognitam derelinquereintolerabilius eft quamincognitam negate.

Vincula diaritatisamp;coercionis.

finis.

ERRATA, quæ alicuius momenti uidcbantur.

Pagella.i.uerfu.ty.cxpunge,ac, xj.j. lege, fc pa' rir. xy.y.fanftu. 48.i.non potes, yi.ty.perfidæ’ afficinaus. 6t.i6. obruas. 75. t. ignotam.

77'.xx. habcbat. So.xx.autorc. 86.6.diuerfaloq.

89.4.corporali. ^y.iy.fe parit. pS.n.habeat.ixy. ^.thtotoci. »44.x4.uniri, »y^.p.Ghriftotocos.

«

t

IOANNIS CASSIA

N I I N L 1 B R O S dein* carnationeDomint,cotra Nefto* rium hæreucum,ad Leoneiu

Romanæ urbis epifco« pum,Præfauo,

i^ltionû fpiricalium libel Jï lis,fcnfu magiscp fer^ mone infignibus,quia llalto famftorum uiïoi'CÏ

fermo noftrç im pentiacimparfuitrcogitarami ÔC prope modum conftitueram poft illum prodi tæ infcinæ ac pudorê,ita me in portu ft* lenrfj collocare,ut excufarem quStum inmeeflet,per taciturnttans uerecundi am, loquacitatts audaciam. Sed uicifti p«'opofit3,ac fententiä meam laudabi« 11 ftudio,amp; imperiofiflimo afFedu tuo, mi Leo uenerande,ac fufpicienda chari tas mea Romanæ ecclefiæ,ac diuini mi

X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PR AÈ F A T I O»

nifterij decus,produces me exilloprç* meditan filcnttj receflu» in publies for* midandum^ iudicium tSi noua fubire cogis,adbucdcpræterins erubefeemê; cum^ etiam minoribus impar fuero, par maioribus à te efle compellon Ego nbsp;nbsp;nbsp;•

enim ne in illis quidem opufculis,quï* bus per ingenioli noftri oblatiunculam domino facrificauimus, moliri aliquiti autufurpare tentaiïem, nifi epifcopali tradus impeno. Creuititac^perteoris noftri ÔC ftyli dignitas.Nam quiiulTi an teadedominicis ftudijs locuti fumus, nûc id exigis,ut de ipfa incarnatione do nbsp;nbsp;nbsp;f

mini ac maieftate dicamusjta qui prius in fanda têpii uelut per facerdotalê ma num introdudi fumus,nunc dudu tuo atep fubfidio quafi in fandorum fanda penetramus.Magnus honor,fed peri* culofa progrefllo:quia obtineri facrorS , penetralium aediuini praemij palma no poteft,nifi hofte fuperato. Exigis itac^, ac iubes,aduerfum recentem hærefim, ; ac nouum fidci hoftem conferere imbe I cilles

P R. AE E A T I O, 5

cilles manus,ÔC contra peftiferi ferpcnc ' os graues hiatus aperto,utaiunt,ore co fiftere: fcilicet ut «n refurgentem in ec défia dei ftnuofis tradibus draconê uts propheticajôt: fermonis euangelici di»« uina uirtus,me quafi incâtatore irrum* pat, Pareo obfecrationi tuç, pareo iuf^ fioni:maloenidcmeipfotibiquàm mi ht credere,maxtmê qwia id tecû amor Icfu Chrifti Domini mei præcipit,qut hocipfum etiam in te iubet.Supereft, ut effedum negottj abipfo poftules, per quem imperafti «Tua enim iam hic magis caufa quàm mea ucrtitur, tuutn magis iudicium quàm meum ofFici* um periclitatur.Me enim,fiue par fin» tuo impcrio,fiue non fim,ipfa aliquate nus obediêtiae ratio atcphumilitatis cx^ cufatinift quod hoc plusmeritieftin obfeq^io meOjfi minus eft inpoflïbili tate.Facile enim cuiuflibetiuffîoniex abundantia fatisfacimus: illius officium grande eftjfiC mirabile^qui etiam idem in uotohabet,quod in uiribu»

B Z

P R. AE F A T I O

non habet. Tua ergo hæc res, tuum ne gotium,tui pudoris opus eft: ora amp;nbsp;ob iecra,neitnperiria mea pericliteturele« dio tua,amp; opfnioni rantæ nobis no re« fpondenttbus, etiam fi ego per obedientiae uenia bene pareo, tu tarne per inconfiderantiä iudictj maleimperafte uidearis.

IOANNIS CASSIA

NI DE 1 N C ARN AT lO N E Chrifti,contra Ncftorium, liber primus»

tara, defedis quon dam hydram capiti bus, numerofiusre nafcentêperfuada

lia creuifTc.ltacp no uo inauditôque mi |■acuIo,mult^pl^cato mortibus fuis mô^ ftrojlucri genus effet amiffio,fcilicet du quicquid ferrum fecantis abfcideret,to turn id fœcunditas prodigiofa gemina« ret,doneelaborans atœæftuâs cœptæ illiusdefedionis induftrius appetitor, caifatis totiens ineffîcaci opéré uirtuti* bus,fortitudinem belli armaret arte cö^ lilt} ,ÔéS. admotis, ut aiunt, ignibus mul tipiieem portentuofi corporis prolem feruenti gladio defecaret;ac fie ambu* B 5

à nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10« CASSIANI

(lis mtnnfecus medulh's, cum rebelle« oenas improbac foecunditatis exureret, tandem ’ parturitio monftruofa ceflæ*

* ret.Ita ergoctiamhærcfesin'ecclefrjs,il lius quam poëtarum commêtafinxe^ runt,hydracfimilitudinê gerunttæ iftç enim aduerfum nos linguis feralibus fi bilât, Sgt;C iftæ utrus letale iaciunt,6C iftæ fedis capitibus renafcuntur, Sed quia refurgente morbo nô debet celîare me* dicina:ôlt; quäto maiorfuerit çgritudo, tanto inftantior debet efie euratio, Po« tens eft enim Dominus Deus nofter,ut quod de morte hydrac illius gentilium falfitas finxit, hoc in ecclefiarum bellis veritas peragatjôC ignitus fandifpiritus gladius Jta in extinguendanouellahae refi omnes penitus medullas permn'o« fae generarfonis exurat :ut tandem pro« dfgiofa fœcunditas cmoriêribus uenis parère defiftat.Non noua ein funthæc ineccleftjs monftruofi femtnis germi« na:femper has dominici agri feges lap« pas fentésque tolerauit,ôô adfiduum in

de inc ar N, DOM, LIB» t J ca fufFocatricis zizaniæ germen emer* fit.Hinccnim Hebionitæ,hinG Sabcl liani.hinc Amani,hincdeni^ Euno=* miam,ÔC Macedoniani,htnc Foùniani Oc Apollinariftæ, cæterîque ecclefia* rû uepres,ô(f enecantes bonæ fideifru gem trtbülipullularunt.Quorum prî^ mus Hebion,d0 incarnationcm domii Uebion, nicam nimis aflerit,diuinitatis eam con iundionenudauit.Sabellij autempoft Siicüiut. hune ex dtffimilitudine hærefeos fupc« rions fchifma prorumpens ,dû in pâtre aefilio amp;nbsp;fpiritufando diflannânullam efle côtendit,facram ÔC ineffabilcm tris: nitatem,quantum in ipfo fuit, blafphe^ ma côfufione permifeuit, Secu ta eft de* inde hune quem diximus, Arrianac per Am'w. uerfitatis impietas.Quaeneuiderec fa eras mifeere perfonas, diuerfas effe di* xit,atq; diffîmiles in trinitate fubftanti* as.Eunomius autem poft hûc quidem, -EunomitK fed eiufdem admodumprauitatis,licet fimile m fibi diui nam effe adfcruit trini tacem, diuerfam tamêàfeipfaeffecon*

B 4

8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO, C ASSIANI

tendit: admittcns fimilitudincm,exclult;lt; Kticedoni- dens parilitatem.Macedonius quoquc us. irremcdiabili in fpiritufandum impieta te blafphemans,licet eiufdem fubftan tiæ patrem amp;nbsp;filium dixerit, fandum tarnen Ipiritum creaturam uocans,reus tocius diuinicans fuit, q^uia lædf in trini« täte aliquid non poteltfine totiustrini TotiHuf' iniuria. Fotinus autê quamuis Ie fum, qui ex uirgine natus eft, Deutn dixerit,male tamen cum principio ho« AboSinarif minis principiS efle Dei côfinxit.Apol linarisuero hominem unitum Deo in confideratèintelligês ,humanam eum no habuifle anima malecredidicQuia non minoris crroris eft Domino lefu Chriftoimpropria addere,quàm pro« pria derogare. Quidquid enim de illo non itadicitur uteft,etiam fihonorui deatur,iniuria eft.lta hnguli ex fui limi litudine hærefeos haerefim procreates, omnes quidemafe diucrfa,fed omnes tamen fideiaduerfa fenferunt.Nuper quocß, id eft in diebus noftris emerfifle hacrefim

DE INC ARN» DOM. L I B» I» bærefim ucncnofam,et maxime Beliga rum urbecôfpex{mus,cerri errorisjn* ccrri nominis: quia cum rccenti capitc ex antiqua Hebionitarû ftirpe furrcxc tit,dubium admodum eft, antiqua ma gis dici,an recens debeat.Noua enim adfcrtoribus,feduetufta erroribus fuit, tolitarium quippe hominem domina noftrum lefum Chriftum natum efTe blafphemans, hoc quod ad dei poftea honoré poteftatemcp peruenerit,huma ni mcriti ,non diuinæ afleruit fuiflê na* turæiacper hoc eum diuinitatê ipfam nonexproprietate unftæfibi diutnita* lis femper habuifle,fedpoftea pro prac mio laboris paflîonislt;pmeruiffe:eum üticp dominum faluatoremcp noftrum non deum natum ,fed â deo blafphe* maret adfumptum:côfinis fcilicct huic haerefi quæ n5cextat,amp;^quafîgermana ^5 ^onfanguinea,quæ'que tam Hebio nitis quam his recentibus cofentanea, tempore quidem inter utrofcç media, fed utrifcj tarnen peruerfitate côiunda» ß 5

lo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10, CAS s lÄNI

s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sint quamuis cius nonnulla alia his

quatiam diximus confimilia,fed longu eft uniuerfa memorare.Neque em n5c addiccdum commemorationem præs teritorum, fed confutationem nouorir fumpfimus. niud fané unS prætercun dum no arbitramur,quod peculiarc ac proprium fupradi(flæ illius hærefeos, peligiänut quxex Pelagiano errore defcenderat, error, fuicquod dtcentes quidam folirarium hominélefum Chnftum fineulli pec cati cotagione uixiire,eo progrefft fût, ut affêrerent homines fi uelint,fine pec cato eflc pofle. Cofequens enim exifti mabât,utfihomo folitarius Icfus Chri ftusfine peccato fui(ret,omncs quo« que homines fine Dei adiutorio eife poflint quicquid ille homo folitarius fine coniortio Dei efle potuiflet, Ac fic nuham facerent inter omnem hominê ac dominum noftrum lefum Chriftum eflediftantiamreum idem utiep homo nifu atc^ induftria fua mereri pofl»t,qcP Chriftus ftudio aclabore mcruifTct*

• nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quo

DÉ I N CARN» DOM. lib* I* Il Quo facflum eft,ut in maiorê quoque ac monftruofiorem infaniam prorum« pentes,dtcerent dominum noftrû ïefu Chriftum hune in mundû non ad præ« ftâdam humano generi redemptions, ledadpræbenda bonorum acftuum ex empla ueniffe:uidelicet ut difeiplinam eius fequentes homines, dumper can dem uiam uirtutis incederent,ad eande iiircutG præmia pcruenirenttEuacuan tes quantum in ipfis fuit, omnem diui« næ redemptionis gratiam:cum idem di cerenthomines confequi pofte uiuen« do.quodpræftitiftet deus pro humana falute moriêdo. Addiderut quoque do tninum faluatoremœ noftrû poft ba« prifma faeftû efle Chriftum,poft refur reclionem deum : alterum adfignan« tes undionis myfterio,alterum merito paftionis. Vnde aduertit nouus nunc iam,nonnouæ hçrefeos autor,quido tninum faluatoremque noftrum folitaa fiü hominem natum efte contendit,idc fe omnino dicere quod Pelagianiftac

j2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO« CASSIANI

), nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ante dixcrunt:amp;confequens errori fuO

efle,ut qui unqj fine pcccato folitarium hominem lefum Chriftum uixiffe afle rit, omnes quocp per fe homines fine peccato pofTe efle blafphemet: nee ne:? cefTariam quoc^ exemplo illius dicant redemptionem domini fuifre,cum ad cœlefte regnfl fuo tantö homines nifu, utaiunt,ualeantperuenire» NeedubiS id eft,re ipfa penitus déclarante* Hine ein illud eft,quod interceffîonibus fuis Pelagianiftarum querelas fouet,amp; feri pus fuis caufas illorum adferit: quod fubtiliterhis,uel utuerius dixerim,fub dole patrocinatur,ÔC confanguineæ fis bi improbitati improbo fufFr^atur affe. dhi,feiens fcilicet eiufdêfeefle fenfus, eiufdem fpiritus,ôlt;S ideo dolens cogni^ tam fibi hærefim ab ecclefia elfe difiun* ô:am,quâ feitfibi uticp peruerfitate co* iundam*Sedtamê quia illi,qui dehac peftilentium fpinarum ftirpe defeende rant,diuina ope iâ ac pietate fanati funt, orandus quoque eriam nunc dominus deus

DE INCARN. DOM. LIB. I. . IJ

« deus nofter eft,ut quia confentancac fî* bi in quibufdam priftina ilia haerefis,6C hæcnoua,fimilibus malorum ininjs,fi* milem bonorum exitû largtatur. Lepo Typpft'n«. rius enim tücmonachus,modó prelby tenqui ex Pelagn,ut fupra diximus,ia« ftitutione,uel potius prauitate defcenc dens, apud Gallias adfertor prædidæ hærefeos,aut inter primoSjaut inter ma ximos,fuit à nobis admonitus, a deo e* mendatus:itamalè conceptam perfua fionem magnifiée condemnautt,ut no minus pene admiranda fit corredio iU lius, quàmillæfamultorum fides:quia primû eft errorem penitus non incurre« re, fecundû bene repudiate .Is ergo in fe reuerfus,non fold in Africa,ubi tunc erat,atque nunc eft,tarn errorem fuutn cum dolore,quàm fine pudore confef« fuseftrfed etiamad omnesadmodum Galliæ ciuitates, flebiles côfeflîonis ac plandusfui literas dedit’.fcilicet utubi deuiatio eius prius cognita erat,illicetu cmendario nofceretur; Qc qui tefteser*

: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;roris

14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO* CAS SI AN I

roris antea fuerunt, ijdcm poftea cow retfh'onis cfTcnt, Ex cuius confeflione, uel potius deploranóe,nonullainfcreri daexiftimauimus, duplici ex caula:ut corrcdio eorum nobis teftimonio, S)C his qui nutant,excmpio eflencquo^ rutncp errorem fequinon erubuiflént, corum emendationcni fequi no erube fcerentîacficutfimili ægritudine infir* marentur, ita fimili remedio fanarent, Ie ergo agnita opinionis fuæ peruerfita te,0C infpedla fidei luce fcribens ad epi* fcopos Gallicanos,ita exorfus ê ;Quid in me primû o domini mei uenerâdi,S^ bcatilïîmi facerdotes, accufem nefcio, ÔC quid in me primû excufem,no inue nio. Sic imperitta SCfupcrbia,fic ftulta fimplicitas cum perfuafionenoxia,fic fcruor cum intemperantiajfic utuerius dicam,cû fui diminutione debilis fides, fimulinmcomnia recepta uiguerunt, uttotó6tantis fimulfit^ obediffecon fufio, amp;nbsp;ha:c eadem ab animo potuifle «edere mihi ftupêda gratulatto.Et poft pauca

bE INCARR, DOM, LIB, U pauca fubiungtt:Sic ergo minime perd pientes hanc poten tiâ dei, fenfu noftro S)C propriaratione fapiêtes, quafi in in« feriora fe deus agere uideat: ita homi* nem cum domino natô efle dicamus, ut feorfum quæ dei föt,foli deo demus: fie feorfum quæ funt hominisjfoli homi ni reputemus. Quartâ manifeftiffime introducimus intrinitate per(c)nam,ôe de uno filio dei non unutn,fed facere in eipiamusduos Chriftos,quodànobis iâ ipfe dominus fie deus Chriftus auer« tat.Ergo conßtemur dominum acdeCf noftrumIefumChriftum unicum filiS dei,qui fibiantefecula natus ex pâtre eft,nobisà tempore de fpiritufando, 6e Maria femper uirgine fadum homi ncm,deum natû,Et confitentes utrâcp fubftantiamcamisacuerbi unumeun demc^deum arcp hominem infeparabi lem,fern per pia fidei credulitate fufeepi mus:6e ex tempore fuiceptæ carnis,fic omnia dicimus quæerant dci,tranfiflè l'n h ominem,ut omnia quæ erant horai

iO» CASSIAN I

nis,in dcum uenirent.EthacintelIigfH tia uerbum fadum fitcaro,non ut cons uerfione,aut mutabilitate aliqua cœpe nt effe quod non erat,fed ut potentia di uinæ difpenfationis uerbu patrisnun^ quam à patre difcedens, homo proprie fieri dignaretur : incamatuscjp fitunû genitus fecreto illo myfterio quo ipfe nouitînoftrû nanque eft credere,iliius nofle : Ac fic ipfe deus uerbum, totum fufcipiens quod eft hominis,homo fitî ÔC adfumptus homo totum accipiendo quod deus eft,aliud quàm deus efle no poflît.Non tarnen quia incarnatus diet tur,amp;immixtus,diminuttQ eius eft accf pienda fubftanuætnouit enim deus fine fui corruptione mifeeri, SC tarnen in ue ritate mifceri.’nouit in fe ita fufc{pere,ut Oihileicrefcataugmenti, ficut feipfum tots nouit infundere,ut nihil accidat de trimêti.Nô ergo ad intelligcntiâ imbe* cillitatis noftræfecundfl experimêtorîî uifibiliadocumêta faciêtes coniedurä

æqualibus fe in inui cem ingrediend bus

de INCARN. DOM. LIB. I. 1? buscrcaturis, putemusdeû homi'nê^ commixtum, amp;nbsp;tali cofufione carnis ÔC uerbi,quafi aliquod corpus efFeâum. Abfit ita credere,ut conflatili quodam« raodo genere duas naturas in unam re dadâ arbitremur efle fubftantia:huiufs modi enim commixtio partis utriufcg corruptio eft, Deus enim,qui capabilis non capax eft,penetrans non penetraai bilis,implens non implebiHs qui ubic^ fimul torus eft,SC ubilt;çdiffufuseft,per infufionem potêtiæ fuæ mifericorditer naturç eft mixtus humanç.Et poft pau ca.’Nafcitur ergo nobis propriedefpirt tufando,Sc Maria femper uirgine deus homo lefus Chriftus fiilius dei.Ac fic in alterutrum unum fituerbum SC carotut manenteinfua perfedione naturaliter utraeç fubftantia, fine fui præiudicio SC humanitati diuina communicent, SC di uinitatihumana participent. Necalter deus,alterhomo,fedidê ipfe deus qui QC homo,0C uiciflim homo qui SC deus lefos Chriftus unus dei filius nuncupe

18 IO» Cassiani

fur SCuerèfit:ô^ tdco idagcndü nobis femper eft QC credendum,ut dominum noftrum lefum Chriftum filium dei de um ucrum,quem cum patrefemper. Sc aequalem patri ante fecula confites mur,eödem à tempore fufceptae carnis fadlum deum hominem no negemus; nec quafi per gradus SC tempora pro* ficientem in deum, alterius ftatus fuifa fe ante refurredionê credamus,alterius poft refurredionem,fed eiufdem pleni tudinis, atcp uirtutis. Et itêpaulô poft: Sedquiauerbumdeus in hominem di gnanter hominem fufcipiendo defcens dit, Sc per fufceptionê dei homo afccn« ditinuerbum,totus deus uerbû fadus efttotushomo.Nonenim deus pater homo fadus eft,nec fpiritusfädus,fed unigenitus patris:ideóque una perfona accipienda eft carnis ÔC uerbi: ut fidcli* ter fine aliqua dubitatione credamus unum eundem dei filium, infeparabile femper geminæ fubftantiç,etiam gigan tftn nominatum in diebus carnis fuac, ec

de inc ARN» DOM. LIBJ I»

SC acrè femper omniageffîfle quæ funt hominis,amp; uerè femper pofledifle quç deifunt. Quoniam SC ficcrucifixus eft infirmitate,fed uiuit ex uirtute dei. Hâc ergo eins confeffîonem, id eft cathoa licorum omnium fidem,amp; omnes Afri cani epifcopi,unde fcribebat,amp; omnes Gallicani,ad quos fcribebat, coprobas uerunt. Ne(^ ullus adhuc omnino exa tat cui fides hec fine infldelitatis crimia ne difpliceret, probata negate pietate. Sufficereergo folus nuncadcofutans dam haerefim debcret cofenfus omniG: quia indubitatae ueritatis manifeftatio eft autoritas uniuerforum, SiC perfeda ratio fatRa eft ubi nemo diflenfit: I ta ut qui cótra hoc fentire nitatur,hutus pri» ma ftatim fronte non tam fit audiend» affertio,quàm damnanda péruerfitast quiapraeiudiciumfecum damnationis cxhibu{t,qutiudicium uniuerfitatis im pugnat:amp; audientiæ locû no habet g à cunâis ftatutaconuellit.Côfirmata ein femel ab omnibus ueritate, quicquid

C X

2’0 . ’IO* CASSIANl LIB. I.

contra id uenit, hocipfo ftatim falïïtas cfle nofcenda eft,quod à uentate diften tit: Ac per hoc fufficere ei etiam id folu conucnit ad fentcntiam damnationis, quod difcrepat à iudicio ueritatis. Sed tarnen quiarationi non obeft fermo ras tionis,amp; femperueritas uentilataplus rutilât,tnelius^ eft errantes difputatio* nis curaiione corrigi,quàm cenfuræ fe« ueritate damnari : curanda eft, quan« tum in nobis eft,per diuinam opem in nouis hæreticis uetushçrefis ,utrecea! pta per facra mifei icordiä fanitate, mes delà potius eorum det fandæ fidei teftis: tnoniu.quam dänatio iuftæ feueritatis exempla. Adfit tâtû difputationi ac fer tnoni de fe habito ipfa ueritas,Öf pietaa teilla qua deüexhomine dignata eft, humanis erroribus opitulef,qui ad hoc fe uel maxime in terris,atcß in hominenafci uoluit,ut falfitati amplius locus

effe non poftet»

[oan.

IOANNIS CASSIANI DE INs H CARNATIONE DOMINI,;;

LIBER SECVnDVS»

V oniä lib eil o primo quæ* dam præmifimus, quibus nouum h^reticum ex anti quis hçrefeos ftirpibus pul ^^'lulareadprobaremus, fuffî cerequidë ci ad excipiendâiuftçdâna tionis fentenriâ, debet priorum hæretta corû tuftadânatio. Qutacûeafdem ra dices habeat,atcp tjfdê erroribus emer« gat, fatis iam in autoribus fuis ipfe das mnatus eft, maxime cûidipfum quod ipfi adferût, etiam hi qui proxime ante hosmalèfecuti funt,bene condemnas rint,utfufftcerehis abunde iam in alte rutrum fuorum exempla debeant, uel horum fcilicet qui emendati,uel eorum quicôdemnati funt.Si efh corrigt ques Dnt,habentin fuorum corredionibus

medullamifi corrigi non queunt,habet fuorum damnarione fcntentiam:tamc ne prçiudicio magis aduerfû eos quàm 'C 5

Xi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104 C ASSIANI

iudicio uti uelleexiftitnemur, I'pfam eo rum in medium peftiferam propofitioslt; nem,uel potius blafphemantê amend amproferamus:fumentes in omnibus fcutum fidei,âC gladium rpiritus,quod eft uerbum dei, îcilicet ut refurgens ue tufti draconis caput,idem diuini fermo nis gladius, epam nunc in nouis angui bus defeGet,qui prius in antiquis ferpe dbus amputauiuNam c3 idêhorum er ror fit,qui illorû fuit, pro defedione ifto rum haberi debet defedio illorum:0(^ quia renafcêtes colubri peftiferos in eca defia domini flatus agunt, amp;nbsp;tabçfcere quofdam fibilis fuis faciunt,unguenda eft propter nouas infirmitates antiquis curationibus recens medela:ut etiam fi illud quod prius adum eft,n5 ualetad languoris damnationê,hoc tame quod nûc agimus,ualeatad languentiu fani« tatê,D icis itacp, quifquis es ille hæreda ce,quideûexuirginenatS negas,Mas riam matrem domini noftri lefu Chrifti ffi07ÓK0^. theotocon,id eft matrem dei, appellari non

de inc ARN. DOM. L I B» II. 25 n5 poffè,fed chriftotocon,hoc eft Chri ;j(5lt;so75s fti tantum matrem,nô detmemo enîm, Koff, inquis,antiqutorem feparet.Ac de hoc quidem tam ftulto ar^tnento, quod natiuitatem dei carnali tntelligentia çfti mandam putas,amp;: myfterium maiefta* tis humants credis cêfendum efïe ratio nibus, pofteafî deus adnuet, difputabi musmunc interim amp;nbsp;Chriftum deura, amp;nbsp;Mariam matrem dei diuinis teftibus approbemus. Audi itacç loquentem ad paftoresdedeiortu angelû dei; N a tu s eft,inquit,uobis hodie faluator, qui eft Chriftus dominus, in ciuitate Dauid. Ne folum uticg in Chrifto hominê intel ligeres,ô(S domini tibi ÔC faluatoris no* menadiecit:fcilicetut quem faluatorê cffc cognofceres, deû nequaquam effe dubitares:Ôt cum faluandi uirtus non nifi diuinae competeret poteftati,diuinç efte eû potentiæ non ambigeres,in quo potentiam faluandi eife didiciftes. Sed hoc incredulitati tuæ parum fortafte uidcatur; quia eum angelus dominum

C 4

24 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lO CASSIANI

poti'us Sif faluatorcm, quam de um aut ' dei filium nominaret:cum uticçimptjflî me deum neges,quem faluatorem effe fatearis* Audi quoeg archangelum Ga«!

l.uelt;e.i. brielem Mariæ uirgtni prædicantê : Spi ritus,inquitjfandus ueniet in te, ÖC uir tus altiffimi obumbrabit tibi : ideo SC quod nafeetur in te fandum,uocabitur filius dei,Vides quemadmodum nati-uitatê dei indicaturus, diuinitatis opera præmifcrit. Spiritus enim fandlus, in* quit,uenietinte,£C uirtus altiflimi ob* umbrabit tibi.Pulcherrime loquens an gelus,diuinitate uerborum maieftatem diuini opens explicuiu Spiritus enim fancflus uirginis interiora fandificans, inhis potêtia diuinitatis fuæ fpirans, humanac fe inferuit mifeuitœ naturæ: atque id quod alienum àfe fuerat,fu3 fecit,uirtuteidfua fcilicet,ac maieftate præfumens*Acnead introitum diuini tatis Humana fortafle infirmitas no fub fifteret,uenerandam omnibus uirginê uirtus altiflimi roborauit:ut corporcam

imbe

de INCARN» DOMi LIB» II» 2$ imbecillitatem circumfufa umbræfuac protecfiione firmaret,6lt;^ ad cofumman« dum conceptus facri inenarrabilefacra mentum Humana infirmitas non defice ret,quam diuiniobumbratio fuftineret, Spiritus ergo, inquit, fan Aus ueniet in te, amp;nbsp;uirtus altiffimi obumbrabit tibi* Si nafciturus itac^e fanAauirginehoa motantSmodo folitarius erat,quid tan to agebat facri aduentus nuntio^quid tSto diuinitatis ipfius apparatus' Si utic^ homo ex homine, ÓC caro tantSmodo nafcebaturex carne: iuffio quippetan turn ad td potuerat,aut uoluntas diui^ hafufFicere.Si enim adfabricandos cœ los,fundandam terram,creandü mare, fedcs dcnicç Qc thronos,amp; angelos,óó archangelos,amp;: principals,amp; potefta tes:fi ad creandam poftrcmo omnem cœleftem militiam,amp; ad lila innumera diuinorum exercituum milium milia, folafibi tantum uoluntas deiimperiü^ fufficit;quiaipfedixit,Ôlt;:faAafunt:ipfe pp/.j», mandauitjôC creata funt:cur id ad con^

C 5

lé nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lOf CASSIAN I

ceptioncm,uttu ais,unius hominis pa* Hïm uifum eft,quod fatis ad procreatio nem diuinorum omnium fuitcSCid po tentia ac maieftas dei,in ortu unius in* fantuli parum credidir,quod ad códitio Hem terrenorS omniü cœleftiumcp fuf fecinSed illud uticp eft,quód illa omnia opera ada fuerantper iuflïonê dei,na« uitas autem agenda no erat,nifi per ad* uentü;quia amp;nbsp;concipi ab homine deus nifi fe donante,fic nafci nifi feillaben* tenonpoterat:amp;ideo archangelusfu* peruenturam uirgini maieftatem facra indicabaüuidelicet ut quia agi tanta res per hominum officiû no ualebat,ipfius adfuturam deceret maieftatem in con* ceptu, qui erat futurus in partu. Et ideo defcendituerbum filius, adeft maieftas fpiritusfandijuirtus obumbrata partis: ütiqueutin facramento facræ côceptio nisjomis efletcooperatio trinitatis.Ideo inquit: QC quod nafcetur in te fandum, oocabit filius dei. Bene addidit,ideo:ut oftenderet fcilicet ideo hgc fecutura, quia

de INCARN* DOM* LIB* II* X? quia fuerât ilia præmifla:amp; quia deus fuperueniflet in côceptione, ideo deus futurus effet in partu. Rationé ergo ta« tæ rei puellac reddidit nefcienti,dicens: Vticçquia fpiritusfandus fuperueniet, quiauirtus altiflîmi obubrabitddeo quod nafcet fandufî,uocabit filius det* Hoc eft dicere: Ne ignores/inquitjhûc tantac rei apparatum,hoc tanti myfterr) facramentumudeo in te tota uenietma ieftasdei:quiaexte nafcetur filiusdci. Quid hic ultra adhucambigi,aut quid amplius dici poteftc’deum dixit fupera uêturu, dei filiutn nafcitur5*Tu quxre nunc,fi placet, quomodo aut dei filius deus no fit,aut quomodo quædeûçdi dit,theotocos,id eft dei mater effe non poffit* Sufficereergo hæctibi fola, im* mo fufficere haec tibi fumma deberet. Sed quia teftimonia facræ natiuitatis abunde fuppetunttutpote quxidcirco omnia fcripta f3t,ut ipfius teftes effent: infpiciamus in pauxillaaliqua portiôe, ctiain adnundationem de deo ueteris

28 Io* CASS lANi

tcftamentOutmteHigas futurum exutïtf ginedeiortum, non tunc tantum cum fat^his eftnunciatum, fed etiam ab ipfo admodum mundi ortu efle prædidumî reuera utquiaineffabile opus agenda crat, tolleret quandoq; incredulitatem rerû præfenrium præmiffa fem per ad* nunttatio futurorû.Aititacç Efaias pro phetatEcceuirgoconcipiet, StTparietfi lium,6C uocabunt nomêeius emanuel: quod eft interpretaeû, nobifeum deus, Quisefthfc incrédule ambiguitati lo* cusfConcepturam propheta utrginem dixit, uirgo concepitrfiliu nafeiturum, filius natus eftruocandum deum,uoca tur deus. Hoc enim appellatur nomine quod natura. Vnde cum uocandum eS dei fpiritusdeum dixerit, probat feab fpiritu dei uacuum,qui fe à cofortio red ditdiuinæ nuncupationis aliéna, Ecce ergo inquit,uirgo concipiet,amp; pariet ft lium,SC uocabunt nomê eius emanuel; quod eftinterpretatum, nobifeû deus, bed illud eft forfitan quo fe infidelis uer

DE I N CARN, DOM* LIB» II. 2 tat tergtuerfatio:ut dicathocquod uos candü cum deum propheta dixerat ^no tarn admaieftatemdtuinitatis,quäin ad appellationem nominis pertinere, Sed quid fadmus,quöd appellatus hoe no mineincuâgelijs Chrißus omnino n5 tarnenmêtttuseße prophetadel fpirttus diet non potcfl.Quid ergo illud cfl^utintelligamus utique prophetiatn illam diuinitatis nomê tunc prædixifle, non carnis.Nam cum aliud in euange« ho homo unitusdeo nomen acceperit, necefleefl utique hoc uocabulumho« minis fuiflejillud diuinitaris* Sed perga . mus ulteriusîSC alia ad ueiitatempro* bandam ueritatis teflimonia conuoce* mus.Vbienim dedeo agitur, nulla re diuinitas melius quàm fuis teflibus ad« probat. Ait ergo idê propheta alibûFia EJ4.9. hus natus eß nobis, paruulus datus eft nobisîcuius principatus fuper humeru cius:amp;: uocabiturnomêeius magnico fîlq angelus,deus fortis,pater fijturi fea culijprinceps paçis.Sicut fupetiws utU

Io« CASSIAfîï

que uocandum eum emanuel prophc* ta dixeratu'ta hic uocandum eum ÔC ma gni conflit) nunriô,Ô£^ dominum forré, amp;nbsp;pattern futuri feculi,ôf pacis princi* pem dicitiCum utique nullo loco eum in euangelijs uocatum his nominibus legerimusî V t intelligamus fcilicet non cavnis eflehæc uocabula, fed diuinitas tistatque illud in euangelijs nomen efle hominis fufcepti,hoc ingenitç poteftas tis*Etquia nafciturus inhomine deus erat,ita nomina ipfaper difpenfationê facram fuifle diuifatut 6C carni hominis nomen inderet,ô6 diuinitati deus. Vos cabitur ergo,inquit,magni confilij nun tius,deus fortis,pater futuri feculi,prin ceps pacis.Non hic quifquis es,ô hære tice, non hic prophetaillediuino fpiris tu plenus,exemplo adfertionîs tuæ,ill2 qui natus eft,conflatili ftatuç Ô6 fîgmen to infenfibili comparauit.Filiusenim, inquit,natus eft nobis, paruulus datus eft nobis, cuius'principatus fuperhus menimeius:ôf uocabitur nomen eius magn»

DE INCARR, DOM, LIB, II, JI magni confilq nuntius,deus fortis ,Ne hunc quem adnunciabat, alium quam illö qut in carne natus eft intelligeres, nomen natiuitatis adiecit, dicens:filius natus eft nobis,paruulus datus eftno« bis.Videsquot cognominibus ad de« monftrandam corporalis ortus proprie tatem propheta ufus (itÄnatum enim eum, Sgt;C paruulS nominauit : fcilicetut cuidentius fignificationem nataefobo« lis,nomen exprimeret paruitatis:præui dens abfque dubio diuinus fpiritus häc blafphemantium hæreticorum peruer« fitatem,his omni mundo deum quina fcebatur,rerum ipfarum uocabulis de« monftrauit;ut etiam fi blafphemarehac retiens quæreret,blafphemiæ tarnen lo cum penitus inuenire no poftet.Filius ergo,inquit, natus eft nobis, paruulus datuseft nobts,cuius principatus fu« perhumerumeius:öduocabitur nomc cius magni confiltj nuntius,deus fortis, pater futuri feculi, princeps pacis. Par« uulum hunc qui natus €ft,ölt; pacis pria

ÎZ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10. CASSIANI

dpcm efle docuit,ô^ futuri feculi' pâtre, deum fortcm, Quis eft tergïuerfan* di Jocusç’feparari paruulus hic qui na^ tus eft,à deo qui in eo natus eft,non po teft,hunc ein quem natum dixit, pâtre futuri feculi nominauiuhunc que par* uulumnuncupauit,deum foriempræi: dixit.Quid eft hæreticefquô te coferas;quot; fepta de conclufa funt omnia:nô eft uf^ quam penitusexeundi locus. Supereft ut errorem quem uoluntas noluit intcU ligere,tandem incipiat uel neceflîtas c5 fiteri.Sed non contenti his quæ fuffici* unpquid etiam per aliû prophetam fpi Malich.^, ritusfandus dixeritinquiramus.Si affi* get,inquit,homo deum fuum,quiauos affigitismeç'uteuidentiora utieg fièrent quæ prophetabâtur, quod de paflione domini noftri propheta cecinit, quafi ipfius de quo dicebat ore prædixit:Si affîget homo deum fuum,quia uos affï gitismeç’Nonnetibi quæfo dixifle hoc dominus deus nofter quafiad crucem duâusuideturç'Cur quæfo redempto*

rem

de INCARN. DOM. LIB. II. 55 rem ucftrumnon agnofdnsc’Curdcu indutfi prouobis carne nefdti'scfaluaio riueftro necem paratisï' autorêuuæad morte ducuisfDeus uefter quê fufpen« ditis,dcus uefter quê crucifigitis. Qins rogo hic error, aut qua: infam'a eftcSi aftiget homo deum fuum,quia uos affi gitis mee'V ides quomodo uox hæc ipfa rum quodammodo qua: adæ funtrerS uox fitcNunquid expreftîus quiequam aut manifeftius quæreresC Vides quoa modo teftimoniafacra natum incarne dominûiefum Chuftum,ab ipfisquo dämodo incunabulis ufque adcrucê, quam pertulit ,profecuta fintj' Cü utic^ illum quem alibi legis deö in carne na-fei,hiedeum incruce uideas affi'gi.Et ideo prophera, tllic ubi natus eft, deus dicitur;amp;: illic ubi crucifixus eft, deus euidentiftime nominatur:ne fcilia cetin aliquo dignitati diuinitatis prçiu* dicaret carnis affumptio,ÖC honorem maieftatis infi ingeret uel humilitas cor poriSjUel contumeliapaffîonis:cû uticj

54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ 10. C AS s IAN I

augcrcin nobis afFeóum eins SC cultiî debeatuel dignatiotam humilis natiui taris,ucl pietasbenigna paticntis:quia maximum uticß 6C immaniflîmum fee* lus eftjUtideoapudnos minus hono* ris habeat,quia plus amorisimpendit» Sed hisomiflîs, quç explican'ideo nul lo modo poflut,quia ficut immêfitas bc neficiorum illius,ita relatio modutn non habet: tempus eft ut fortiflîmutn de eo, ac tnanifeftiffîmum teftem eius apoftolum Paulum côfulamus:fidelilïî me enim nobis omnia de dco dicere po teft,ècuius femper pedore locutuscft deus.Tcftaturergo in hune modum de gratia arque aduentu dei noftri,miftus ad deftituendum gentilis fuperftitionis A.iTit.1. erroremeledusgentiû magifter:Appa ruit,inquit,gratia deiÔC faluatoris nos ftrt omnibus hominibus: erudiens nos, utabnegantes impietatem.SCiecularia defideria,fobriè 5C piè ÔC iuftè uiuamus inhocmundo:expedâtes beatâfpem, amp;nbsp;aduentum glot iæ magni deijamp;: falua toris

DE IN Carn. DOM. LIB. lî. 55 toris noftri lefu Chrifti. Apparuit, inquit, gratia dei faluatoris noftri. Bene congruo ad oftcndendum noua? gratiç generationis aduentû fermone ufus eft.Dicens cnim, apparuit,ortum noue gratiæ ac natiuitans expreflît: quia cxa inde apparere donum gratiae nouaccoi pit,ex quo deus in mundo natus appalt; ruit.Digna ergo ÔC cÓgrua haue noua; gratiae lucem uerbi proprietate,quafi d( gito indicante monftrauit.Hoc enim re ôiftîmc apparuifledicitur,quod fubita quafi apparitionis luce monftratunS^ cut in euâgeltjs apparuüTe ftellam Ma gis orientalibus legimusiôt in Exodo, ^xodi f, Apparuit,inquit,Moy fi angel 9 in igné flammæ rubi.In omnibus enim ôd his ôdaliisutfionibus facns,hoc utendiitn uel maxime uerbo feriptuta exifdma* uit:ut apparuilfe hæc diceret,quae inlo» liraclaritate fulgerent.ltaergo amp;apo«gt; ftolus feiens aduentum coelcftis gratiae quæ ortu facræ natiuitatis apparuit,uer bo earn fulgidæ apparitionis exprefltî;

O i

■tb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10, CASSI ANI

ut apparuifle utiqucid diccrct,quod no uae lucis fplêdorc ladiaret, A ppar uitere go gratiadeifaluaton's noftri, Nöquid caufari hic aliquidquafidcambiguita . te nominum potes, ut dicas aliud efTe Chriftum, aliud deOfut faluatorê à ma ieftate nominisfui diftrahas, domi* num à diuinitate fecernast'Ecce hic uir dei ex deo loquit,SC apparuifle exMa* ria gratiam dei, euidentifTima praedica* done tcftatur.Ac ne forte non ex Ma« ria deum apparuifle diceres,nomen fta dm addidit faluatoris: fcilicetuteöna* turn efle ex Maria deum crederes, quê faluatorem natum negare non poflïs, LKamp;f 2. luxtailIud:Quia natus eft uobis hodie faluator.O admirabtlem, öó uerè à deo datum gentibus magiftrum: qui feiens futuram hanc hæreticae prauitatis infa« niam,quæin litem uocabuladeiuerte* ret,ÔC calumniari deo de fuisnomini* bus non dmereene faluatoris uocabu«« lum hæreticus à diuinitate fecerneret, nomen dei ante prasmifidfcilicct ut præ miflum

deincarn. dom» lib. ir. 57 dei nomc omnia fibi quç feque rentnomina utndicaret: necp ullus in fequentibus folitariS cfle hominê Chii ftum crederet,quê in primo ftatim uo cabulo deum eflc didicilTet.Expedana tes,inquit idem apoftolus, beatäfpcm, amp;C aduentö glorie magni dei, Sc falua to ris noftri lefu C hrilh. Vidic ^fedo iU le diuinç fapientiæ doctor,ad infidiofas calliditates diabolicçcapuonis,fimplicê tantummodo non lufflcere dodrinam, nifi fandam fidei prædicationê muni« mine cautionts armaflet. Et ideo cQ fu« periusnomêdei faluatoris^ pofuiflTet, hic addidit,lefu Chrifti. Licet neadfi« gntficadum dominum lefum Chriftum fufficere tibi forfitan nomen folum non crederes faluatorisrSC no eundê lefum Chriftum deum efte intelligeres, quem faluatorê deum efte cognouiflesc’Quid ergo aitc’expedlätes,inquit,bea ta fpem, ÖC aducntum gloriæ magni dei,^ falua toris noftri lefu Chrifti. N ihil hic de no minibus domini noftri deeft;amp;: dcü hic

D Î

58 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Io, CASSIANI

faluarorem ÔC lefum ÄfChriftum ui des, Sed omnia haec uidens,omnia in deo efîeperfpicis. Audifti enim deS, fed faluatorcm.AudiftideS,fedIcfum Audifti dcum efle,fed Chriftum.Scpas rari hoc appellationis diuerfitate no uas 1er, quod diuinitas unitate coniunxit. Qiiicquid liber de his requifieris,ideni (nuenics, Saluaror deus eft, lefusdeus eftjChriftus deus eft.Omnehoc qd'au dis plurale eft nuncupationc,fcd un3 eft poreftare, Quiacû amp;faluarordeus fir,0C lefus deus,amp;^ Chriftusdeus,inrel ligere aperrum eft,quod omnia hæc dis ftinguuntur appellarione,fed iungunt maieftare.Et cum euidenriflime audias quod unus in fingulis nuncupaf deus: intelligere urique aperre pores, quod eft in omnibus unus deus, Acficnon lieer ribi iam ex diftimilirudine domini eænuncuparionis quærere diferepans tiam poreftaris,amp; pro uartetare appella tionisdiuerfirarem facere pcrfonae.No licet dicere, Chriftus ex Maria natus

de INCARN» DOM. LIB. H» 5 {gt; nô deus,apoftolus eni proclamât deus. Non licet diccre, lefus ex Maria natus nondeus.‘apoftolusjenim teftàtur,deus . Nô licetdicere faluator natus no deusrapoftolus erh con firmit,deus. Nihileftquote conféras: quicqutddedominicis uocabulis fum pferis, deus eft q d*nominaris. Nihil efl qcPdicas,nihil eftquod afferas,nihil qj* improba fallïtate côfingas.Potes habe re in increduHtate impia quod non ere« das,no habes in calumniadi occafione quoddeneges. Quanquaquiadediut na haefaluatoris domini noftri gratia paulo fuperius loqui coepimus,uolo ut de eadê readhucex letîlionibç facris liquadicamus.Legimus in atflibus apo ftoloru apoftolû Petru eos qui euâgeliu recipientes, nihilominus tarnen iugum uetuftjc legis portandum elTecenfebat, Alt;ï.n. tea redarguentem: Qjaid.inquit, tenta» tis deum,imponere iugum fuper cerui* ces difcipulorum, quod neque patres noftri,necçnos portare pocuimusCSed

D 4

3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10. CAS SlAMI

per grati'am domini noftri lefu Chrißf credimus faluari, quêadmodum ÔC illi. Donum certæ gratiæ huius per Icfum Chrirtum datS apoftolus dicK.R.efpon demthi nuncft placet,granâ hancquae ad (aluremomnium data eft,abhomi« ne,an à deo datam exiftimesC Si ab ho« mine, réclamai tibi uas dei Paulus, di« cens: Apparuit gratia dcifaluatons no ftri. Diuini enim elTe gratia hancdocet muncris,nô imbecillitatis humanæ. Et fane etiam fi facrum teftimoniû no fup« peteret,ipfarei ucritas teftimonto erat: Quia prçftare rem perpetui ÔC immor talis bont,fragilia fiC terrena nôpoflût: needare quifqua akeri ualet quoipfc indiget: aut tribuere illius ret copiam, cuius reiinopiafuftinerefateat. A deo ergonecefleeftgratiam datam nonne ges.Dcus ergo eft qui dédit, data autê eft per dominum noftrum Icfum Chri* ftu.’ergo dominus lefus Chriftus deus. Si autê eft ille, utiqueut eft, dcus:ergo ilia quae deum peperit,theotocos,id eft genitrix

de INCARN. DOM. LIB» II» 4I genttrix dei » Nifi forte ad tarn ridiculä blafphemiae contradidioncm tendere uelis, utillä ex qua deus natuseft, dct matrêncgestcum ilium quinatus eft, deum negate no poftîs» Sed uideamus tamêquiddehaceademdomini noftri gratia etiâ euâgeliû dei fenferit. Gratia, inquit,ÔC ueritas per lefum Chriftum fadaeft. Si folttarius homo Chriftus, quomodo hæc fada per ChriftumfVn de in eo uirtus diuina,fi in eo fola huma na côditioc'V nde cœleftis largitas,fi ter rena paupertasCNemo enim poteft tri:« buerequod non habet.Dans ergo diui nam gratiam Chriftus,habuit quodde dit.Neque enim poteft harumdiueriîG« fimarum inter fe rerum quis differentia fuftinere.'ut fimul SC patiatur indigenti am inopis,amp; habeatmunificentiamlar gientis.Et ideo feiens apoftolus Paulus, omnes diuitiarum cœleftium thefauros in Chrifto efle,rede ad ecclefias feribiu Gratia domini noftritefu Chrifti uo* bifcum.Qui fcilicetfæpius iam docue*

D 5

4i lO CASSIANi

rat eundem deu cfle quem Chriiïumï c cundam'que inillo maiellatem detta« tis eflejamp;^omnem in co corporaliter plc tiitudincm diuinitatis habitare ,reclc utique iam fine adtedione nominis dei folam precatur gratiam Chrifti. Quia cumeadem docuerit faepius gratiâdei elTequam Chrifti,pleninîmenuncfolâ precaturgratiam Chriftirquiain gratia Chrifti omnem feit dei gratiam cörines ri.Gratia ergo,tnquit,domini noftrt le^ fu Chrifti uobifcum.lnterrogo te quif« quis es o hacretice,fcribens hçc ad ecclc fias Paulus, quid his precabat ad quos fcribebatc'Gratia em,inquit,domini no ftn lefu Chrifti uobifeum. Si homo foli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

tariusIefusChriftusrergoô^ ille optas dari ecclefijs gratiam Chrifti, gratiam dari feoptabat: ÔC dices,gratia Chrifti uobifcu,hoc dicebat,gratia hominis uo bifeum,gratia carnis uobifeum, gratia imbecillitatis corporeac,gratia fragilitai tis humanæ. Auteur omnino nomëgra riæipfius nominaret,figratiam homi

nis lt;

de inc ARN. DOM, L 1 II. 45* fiis optarctc’quta optandi ratio non fubs fiftcbanubi non erat quod optaret:ncc precandum crat,uteius gratia his con tingerct,qui fubftantiatn, ut ais,ipfius quæoptabatur gratiæ no habcret.Ergo Hides hçc ftulta efle penitus amp;nbsp;ridicula: fmmopotius non ridicula, fedflenda: ea enim quæ quibufdam faciliortbus funt ridicula,ptis ac fidelibus flêdafût. Quia in ftultitia ueftrac infidelitatis illi effundût lacrymas charitatis,0^ in fapi cntia impietatis alienæ illi habent lacry mas pietatis fua:. Refipifcamus ergo aliquando, ÔC refpiremus : quia fenfus hie non fapientia tantum,fed etiam fpi* ntucareticumfituiique fpiritali fapien t.a uacuus,ôcfpiritu falutis alienus.Sed dicasforfitangratiam hanc dominino ftrilefu Chrifti, de qua apoftolus fcri* bit, non cumipfo natam,fcd pofteaci illapfu diuinitatis infufamrquia SC ho* mo ipfe ate dominus nofter lefusChri ftus, quern folitariQ dicis,nôcum deo natusjfed poftea à deo dicatur affum«

44* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’O* CASSIANI

ptxisïac per hoc to tum homini illt grati tiam, quando amp;nbsp;diuinitatê datam.Ne* que nos aliud dicimusquàm qóuddia Ulna gratia cum diuinttate defcenderit: quia ÔC diuina grana dei fit fiC largitio quodammodo ipfius diuinttatis,acdo num munificentiagratiarum .Tempos risergo internos forfitan putctur ma« gis quam rei elTe diftantia: quia diuini« tatemquam nos CÛ domino lefuChri« fto natam,tu poftea dicas infufam. Sed illud eft quod natam cum domino diui nitatem negans,nec poftea fideliter cos fiteri potes: quia non poteft una eadêcp resin parteefle impia,fiC in parte pros baripiatâf eademin portione fidei,Slt;^ in poruone effe perfidiæ» Primum ergo illud à te requiro;dominum noftrum le fum Chriftum.quiex Maria uirgine na tus eft,hominis tantum filium,an etiam dei dicas filiumc’ Nos enim,id eft catho ticorS omniu fides, qua omnes utrun« que hoc 6C credimus ÔC intelligimus,0(f fcimusôt:conficemur:quôdamp; homis nis

DE INCARN» DOM, LIB, II, niseft filius,quiaexliomine natuseft: £)^ dci flli'us, quia ex diuinitate conceptus. I U ergo utrûque hoc,td eft deifî-Itumatque hominis,an tantû hominis efle afîeris^Si tantû hominis,rcdamant tibi apoftolijteclamant prophetacjecla matdeniqueipfeperquemeft fada co ceptio fpiritusîandilObruitur impudê tiifimum os tuum cundis diuinorû api cumtcftimoni|s:obruitur facris uolu-minibus Tandis teftibus: obruitur déni que ipfo dei euangelio quafi diuina ma nu.Et Gabriel il le magnus, cjui in Za* charia uocem incredulam uirtuteuer-bi fui coërcuit, multo magis in te blaf* phemam atque impiam fuo ipfo ore da mnauit,dicensad Mariam uirginê dei matrem;Spiritus,inquit, fandus ueni« et in te,amp;^ uirtus altifl'mi obumbrabit ti bi.IdeoÔ£^ quodnafeetur ex te fandû, uocabitur filius dei .V ides quod ut fe-cundum camem hominis fieret filius le fus Chriftus,antè eft films dei prædica-(usfParitura enim dominum uirgo Ma

46 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10»CASSIANI

rfa,fancro infe fptn'tu defcendcte,öt' vit turcalnflïmi coopérante concepû.

per hoc intelhgis,quod dommi làluato n's^noftrimde eftortgo unde conce* ptusifiCcQdefcendente in uirginem to tius diuimtahs plenitudine natus lit,fill us elle hominis no potuerat, nili ptius delfilius fuiirctÄideo miflus ad adnS tiandam facri onus natiuitatë angelus dei,cum facramentum conceptionis an tèdixiflet, panui ipfi nomen impoluit, dicensddco quod nafcetur ex te fan dum,uocabitur filius dci:hoc eft, illius filius nuncupabit,quo generate eftgea neraius. Dei ergo filius lefus Chriftus: quia Sgt;C à diuinitate genitus,0£f à diuinû täte conceptus. Si autêdei filius,ergo in dubitanter dcus;fi autem dcus,ergo gra tia dei no carenstneep enim ea re unqua caruir,quam ipfe fecit.Gratia cm amp;nbsp;ue ritas per lefum ChriftQ fada eft.Omnis ergo in eo gratia, omnis uirtus, omnis potentia,omnis diuinitas,omnis deni=« que diuinitatis acmaieftatis ipfius plent tudo

de incarn« dom, lib, n, 47 tudo cû co arque in eo fcmperfuerunr, fiueincœlo.fiuein terra, fiuc in utero, fiueinortuinthil unquatn deode deo defuit, fern per cm cû deo deitas,nô Iom Co unquâab eo,non tempore feparata; ubique enim deus totus, ubique perfe« dus, nondiuifus,non demutatus, non imminutus eft: quianecaddiunquam deo,nec detrahi quicquam poteft:fic enimimminutionë dcitatts non habet, (icut nec augmentum .Idem ergo in ter ris fuit ,qui amp;nbsp;in cœlistidem in humili* bus,qui rn excelfis.'idêin hominis exi* guitare,qui in del maleftate.Et idco be* neapoftolus Chiiftigratiam nominâs, der gratiam nominabatiQuia Chriftus totû eratquod deus: omnisinipfaftat hominis conceptronedei uirtus,omnis diuinitas ,omnis diuinitatis uenerat pie nitudo.lnde enim illi omnis diuinitatis peifedio,undeamp;: origo,Neque enim unquam finedeo fueiat homo ille,qui tiiiquehocipfum quod erat, eflê à deo cceperat.Hoc ttaque primum,uelii uo

' 4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CASSIANI LIBUb

Ii's,negarenon poteft, quod dominus lefus Chriftus filius dci fit: archangelo «tique damâte in cuangelijs: quod ex te nafeetur fandum, uocabit filius dei. Hoc autem pofito, feito te quicquid de Chrifto legeriSjdedei filio lcgere:quic» quid de domino aut lefu Iegeris,ad dei filium pertinere.Omnia entm bee illius nomina,dei filiQ nominant: omnia hæc eiusuocabula,fiIiQdei clamât. Etideo tu in his omnibus quæcunque audit* iis,nomê diuinitatis agnofcens,cu in omnibus uideas te dei filiu intelligeredebcie, argumê tare fi placet,quomodo deum ualeas à dei fi

Iio feparare»

De

ioannis cassiani de in« CARNATIONE DOMINI, UBER TERTlVS»

Cribens Romanis diuinus ^0^1,2 ille ccclefîarû magifter, cCt argueret, immo defleretlu« dæorum, id eft fratrS fuorû intidelKatem,his uerbis ufus eft: Opta« bam,inqu«,anathema ipfe fiengt;ego à Chrifto pro fratribus meisiqui funt co^s gnati fecundum carnem,qui funt Ifrae litæ:quorum adoptio eft filiorû, amp;nbsp;glo« ria,amp; teftamentum,amp; legislatio, fiC ob fequium,SC promiflionesiquorum pa* tres,exquibus Chriftus fecundum car nem,qui eft fuper omnia deus benedi« dus in fecula.O affedum ÔC fideliffimi apoftoIijamp;T pijflitni propinqui:qui inae« ftimabili charitate moriuultamp;pro co« gnatis ut proximus,6C pro difcipulis ut magifter.Et quæ tandem caufa ut mori uellett’una u tique, ut illi uiuerent* V ita autein eorqm mquo coniinebatur^in

E

tfci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10. CASSIANI

hoc fcih'cet, uf i'pfeait, ut deum Chfi* ftum fecundum carnem natum ex fua carne cognofcerent. Et ideo uticp apo# ftolus plus dolebat, quia eu illi exlfra^s el natum non intelligerent, qui ex fuis ædi'tum plus amare deberent. Exquis bus enim Chriftus,inquit, fecundü car nem,qui eft fuper omnia deus benedi^ élus in fecüla.Eum fcilicet ex illis Chri ftum natum ait fecundum carnem,qui fit fuper omnia deus benedicftus in fecu la*Ex quibus Chriftus em inquit fecun dum carnê,quieft fuper omnia deus: Chriftum utique fecundum carnem na tum ex illis non negasrfed idem qui ex illis natus eft,deus eft. Quid circumisc’ quid tergiuerfarisc'Chriftû ex Ifrael nas^ tum fecundum carnem deum elfe apo« ftolus dicit.Tu doce quando no fuerit. Ex quibus Chriftus,inquit, fecundum carnem,qui eft fuper omnia deus.Vi=« des quia hoc apoftolus unitate coniun .xerit,feparariomnino non poteftdeus àChrifto.Sicutenim ex illis Chriftum apoftolus

DËINCARN. dom* lib. III, 5t apoftolus prçdicat,ita dcum in Chrifto ciTe côfirmat, Aut utrunque hoc neges necefle eft,aututruncp fateahs.Natus fecundum carnem Chriftus ex illis dici turfed idem in Chrifto deus ab apofto Io prædicatur , Vnde amp;nbsp;alibi:Deus i.Corj, enim erai in Chrifto, mundum reconci hans fibi,Diuidi hoe ab alterutro nes quaquam poteft, AutChriftum ex illis aeditum denega,aut ex uirginein Chri fto aeditum confitere.Qui eft,inquit,fu per omnia deus benedidus in fecula, Sufficere quidem fidelibus ad indican dam maieftatem diuinitatis nomen dci abunde potuit:fedaddendo,luper o* mnia deus benedidus in fecula, blal^ phemiam perfidiæ alTertionis exclufit: nequisfcilicetimpiorumuocabulüdei . -interdum etiam hominibus temporarie dono diuinae difpenfationis indultum, adiniuriam fummæ diuinitatis afltjme ret,SC contumeliofis deo comparationi bus coaptaret,ficut utiqueillud ubiad Moyfen dicit deus.'Dedi te deü Pharao

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ex

-• î I . 10, GASSIANI

ntautilludiEgo dixi,dij efiis.cumhoc utïc^ cuidentiflimatn induki nominis habeat fignificationem.Nam ubi dicit, ego dixi:non tam nomen eft poteftatif, quam fermo dicentts, Sed ÔC illudubi dicicDedi te deum Pharaonf:non diui nitatem accipiê«s,fed poteftatem dan* tis expofuk. Nam cum dixent,dedijin iHouticß fignifleataeft deipoteftas qui dédit, non diuinitatis natura in eo qui accepit.De deo autê ac domino noftro lefu Chrifto cum dicitur,qui eftfuper omnia deus benedidus in fecula:amp; res ftatim probat in uerbo,amp; uerbi res de* monftratur in nomine:quia dei nomen in dei klio non fignificatio eft adoptio-nis indultæ,fed ueritas proprietasœ na ».Cor.$. turæjtaque inquitidê apoftolus:Nos neminem éx hoc noutmus fecundn car nem:amp;ficognouimus fecundu came Chriftum,fed nunc iam non nouimus, Benefibi cunda facri fermonis fcripta conueniunt,5C in omni penitus fui par te;euam ubi uerborum fpecie non con fonant.

dB incarn, dom, lib, III» 55 fonant, rerum tamê uirtute cocordant: ficutinhocquodaitjSCfi cognouimus Chriftum fecundum carnenijfed nunc iam non nouimus:teftimoni3 enini dia dt prxfenrisjconfirmatto fuperioris eft, quodixicex qutbus ChriftusfecundS carneni,qui eft fuper omnia deus bene didus in fecula.lllic em pofuit,ex quia bus Chriftus fecundum carnemrhtc au tem,amp; fi cognouimus Chriftum fecun dum carnem: illic,qui eftfuperomnia deus:hicautem,Chriftum fccundöcar nemnunc iam non nouimus. Species uerbora QC alia,fed rei uirtus unareuna dementmquêillic fecundum carnem natum deum fuper omnia prçdicat,hic fecundum carnem feiam non nofleco firmatjdeo fcilicetquiaeundem quem natum in carne nouerat, deS in fecula confitcturÄidco àfceum ignorari fea cundum carnem,quia fuper omniadea us,Hocdicit,Non nouimus iam Chria ftum fecundum camemrfiC hiCjUonno uimus iam Chriftum fecundum carnê,

E }

54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io* CASS lANi

Hoc ait,Quia eft deus benedidus in fc cula.Afcenditergo quodâmodo, quas fl in altiorem gradum dodrinae apofto licç prædicanodicetfibi fenfu in utrocp conucniat,facramentû tarnen perfedac fidei,quafi fententiae exprcflïonem con firmat,dicensÆt ft cognouimus fecun dum carnem Chriftum,fed nSciam no nouinius:uidelicet,quia prius eû Ô6ho minem fcimus S)C deum,nunc tantum dcû. Ceflante enim infirmitatecarnis, nihil in eo iam nouimus nifi uirtute dis uinitatisiquia totum in eoutrtuseftma ieftatis diuinæ,ubi efte deftjtinfirmitas imbecillitatis huminæ.Omne ergo pc nitus hoc teftimonio myfterig QC fum» ptae carnis,0C perfedæ diuinitatis expo fuit.Dicens efh,Etfi cognouimus Chri ftum fccundum carnem:facramentum nati in carne deilocutus eft. Adijciens autc,Nuncia no nouimus: uim depofi tçinfirmitatis explicuit. Ac per hoc co gnitioillacarnis ad fignifîcationê pers ttnethominislignoratio autê adhonos

de. INCARN, DOM. LIB, III, 55 rem diuinitatis , Hoc eft em dicere, Co gnouimus Chriftfï fecundum carnê,ut agnofcereturfuitquondâ quod fecuni dumcarnem: nunc lam non cognouts muspoftquaefledefiuit. Natura enitn carnis in fpiritualem eft translata fub« ftantiam;ÔCilIudquod fuerat quôdam hominis,fa(ftum eft totum dei. Et ideo nonnouimusChriftumfecundum car nem:quia abforpta perdiuina maiefta tern infirmitate corporea,nihil facro res (edit corpori ,ex quo imbecillitas in eo camis poflit agnofct, nbsp;nbsp;per hocquic*

quid fuerat prius fubftantiçduplicis,fa dum eft uirtutis unius.Cum utique no fit dubium,Chriftum qui crucifixus eft ex infirmitate noftra,totum uere ex ma ieftate fua diuina.Quod fcilicet apofto lus omni fcriptorum fuorû corpore prç dicans,bene etiam ad Galatas fcribens ait.'Paulus apoftolus no ab hominibus neque per hominê,fed per lefum Chri= ftum ÔC deum pattern. V ides quàm be ne fibi in prioribus præfentibuscR côue

b 4.

î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO* CASSIANI

niâtJllic cm'm dicit, nunc tam no noul mus Chriftum fecundum camem:hic ait,non ex hominibus,neque per homi nê,fed per lefum Chriftum, Patet quês» admodumetiâ hic idem quodin fupe^ rioribus doceat, Dicens enim,miflum fenô per hominem,hoc dicitjnon noui mus Chriftum fecundum carnem: QC ideo non per hominem miflum,fed per ïefum.'quiaper Chriftum miftus,non per hominem miftusfum,fed perdeû; nomen in eo humanitatts iam noneft, în quo to tum fibi diuinitas uindicauit. Etideocum dixiiTet miflum fenonab homintbus, neque per hominem, fed per lefum ChriftSrbene addidi£,amp;r deu patremthoc eft miffum fe à deo patre QC â deo filio efle defignans.In quibus uti« que licet propter rayfterium facrç QC in* effabilis generationis, duplex fitperfo na, generantis SC geniti:una tarnen eft uirtus mittentis dei,Et ideo ille miffum feàdeo patreÔC deo filio dicens,in per fonis quidem dualem oftêdit numerS, fed

DE I NC ARN, DOM. L I B, III, fed in miffîone unam docuit potcftatc, Sed per Chriftum,inqutt,Ieftim,Ô!r deg patrem, qui fufcitauit eum à mortuis, rrædarusuiiqueô^ admirabilis magi^ fier,feiens dominum lefum Chriflum ficutuerumdeumjita ôiSuerum homn nem prædicandum:itafemper maiefta tem diuinitatis in eo prædicat,ut incar« nationis confefltonem penitus non re« Iinquat:excludens uti(Ç phantafma Marrionis incarnationeuera,amp;^ pauper taré Hebionis diuinitate perfedatne fei licet per alterutrum blafphcmiæ peruer fitate dominus lefus Chriftus aut ho« mo penitus fine deo,aut deus fine homi ne credat.Beneergoapoftolusmiflum fe ficut à deo pâtre, ita dC à deo filio prç« dicanSjConfeffîonem ftatim dominicæ incamatiouis adiunxit,dicens:qui fufei tauit eum à mortuisiueru fcilicet incar« nati dei corpus,fufeitatum à mortuis do cêsJuxta il(ud:Et fi cognouimus Chri ftum fecundum carnem:bene addens, fed nunc iam non nouimus. Hoc cnim

E 5

■ $8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO CAS s I ANI .

fein CO nofledicit fecundum cartiem, quod fltà mortuis fufcitatus Jn eo uero feeumiam non node fecundum carné, quod ceffante carnis fragilitate,in fola eum nouerit dei efle uirtute, Fidelis fei licet prædicandæ dominicæ diuinitatis, ÔC fan's idoneus teftis: qui in principio uocationis fuç cœlitus caftigatus, maie ftatem fufcicati à mortuis domini noftri lefu Chrifti,nó fide tantû animi fui ere deret,fed etiam ocuiis corporaltbus ap^s probafiet. Vnde etiam apud Agrippa regem ÔC cæteros mundi indices diffes rens,ita ait: Dum irem Damafeum en poteftate ôô permiflu principis facerdo turn, die media in uiauidi rex decœlo fupra fplendorem folis circnfuIfiiTe me lumê,amp; omnes qui mecû fimul erâtro« tnnes^ nos cS decidiflemus in terram, audiui uocem dicentem mihi Hebrai« ca lingua .‘Saule faule quid meperfes querisc* durum eft tibi contra ftimulum calcitrare. Ego autê dixi: quis es domi« , ue^Dominus auté dixit ad meiego fum lefus

de INCARN« dom» lib. ui. 59 lefus Nazarenus, que tu perfequeris. V »des quod eum apoftolus, quê»n tan to maieftatis fulgore uiderat, redèiâ fe (ecundum carnem non nofte dicebat. Cum enim iubar illud diuini luminis quod fuftinereno potuit,in ipfa fui pro ftratione uidiflet,uox hæc fecuta eft: Saule iaule, quid me perfequeris ^Cui quærenti quis eflet,ita euidenti domi* nus perfonæ fuæ fignificatione refpone diuEgofum lefus Nazarenus, que tu perfequeris.Te te inquam hæretice nûc interrogo,teappello:credisde fe apos ftolo,autnon credisç’autfiidparû æfti^ mas,credis de fe domino, aut non cres dis^ Si credis,finita quæftio eft. Hoc em necefleeftquodnos credimus credas. Nos enim tuxta apoftol5,amp; fi cognoui mus Chriftum fecundum carnem, fed nunc iam no nouimus. Nos Chrifturti contumeltjs non affecimus: nos came â deo non feparamus, amp;nbsp;totum quod Chriftus eft,efle in deo credimus.Tuer ' go fi idê qd* nos credimus credis,eadf

ào nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO, CASSTANI

neccffe eft fidei facramenta fatearis.Si autem à nobis diflides :fi neque ecclesi fijs,neque apoftolo, neque tpfi denicg defedeocredis roftende nobis in hoc quod apoftolus uidit, quid fit caro, Si^ quid fit deus. Ego enimhic difcernere nihilualeo.Video ineffabiiem illumia nationê;uideo inexplicabilem claritate uideo fplendorem humanac fragilitati intolerabilem, amp;nbsp;fupra id quod ferre mortales oculi queunt, inçftimabiiem maieftatem deilucefulgenrê .Quç hic diuiiîo,quç hic diferetio eftc'In uoce le^s fum audimus,in maieftate deum cernia mustquid eft aliud niiî ut in una eadê^ fubftantia deS ÔC lefum elle credamust? Volo tarnen de hoc eodem adhuc alia quid apud te loqui.Dic mihi quæfo.’Si tibi nunc perfequenti fidem catholica idappareret, quod ignoranti apoftolo tune apparuitzii te inopinantem atque fecurum fulgor illecircundaret,amp;r pera culfum atque perterritum fplendor im* menfi luminis conftcrncrct:lateres^ tn

de inc ARN» dom» LIB. III. (n tenebris oculorum atque errorû tuo rumiquas nbi immenfas Qc meffabiles anguftïas pauormétis augerctçDic mi biobfccro îcumte immincntts morris formtdo premeret,amp; terror comminan (isdefupcr maieflaris urgeret:audires quoque iHud in tanta mentis confufioa nedignum perfidla tua nomen :SauIc faule quid me perfequeris;amp; quærenti tibi quis effet,refponderef è cœlo : ego fum lefus Nazarenus, quem tu perle-querisiquid diccres îN efcio, nô ad pie num adhuc credo: deliberate amplius mecum uolo,quem teeffe exiftimem, qui è cœlo loquaristqui me fulgore tuæ diuinitatis obruereszcuius uocem audi am,fîC maieftaté ferrcnon pofïïm.Traa dandum mihi de hoc negotio eft,cre-dendum tibi fit,an non credendû,Chri - ftus fis tu an deus:fî deus folus fis,an in

Chrifto:fi Chriftus folus fis,an indeo. Difcretionemhanc fubtiliter obferua-ri, amp;nbsp;diligenter confiderari uolo, quid credendus fiSjquid iudicandus fis,No

• .1 nbsp;= nbsp;10. C/SSIANI

lo cnim aliquid de ofRcio meo perderet ut CÛ te ut hominê defptcia, aliquid ribt diuini honoris impendâ, St ergo ut Pau lus tunc apoftolus iacu it, pro lira tus hu mi iacerestôC fulgore diuini luminis oh rutus,extremes ipiritus ageresthæc for fan dicereSjhac ociofa loquacitatis gar= rulitategSnires.Sed quid facimusc'qtf aliud tunc apoftolo uifum eft. Et cum tremens ac femianimis concidiflet, diflr mulandum ultra no cenfuit,dcliberans dumamplius non putauit; fuffecit^ ei quod ineffabilibus experimêtis quem ignorans hominem efle credidit,ads monitus deum efle cognouittnon difli's mulauit,non diftulittnecmale concepturn errorem infideli amplius délibéra none fufpêdittfed audito eccelislefum domini fui nominc,fubditaut famulus, trépida ut flagellatus,deuota ut conuer fus uoce refpondit: Quid faciam domi neCitaque paratifltma,ac deuotifltma fi deidftatim meruittutquê fideliter cre^« didit, eo ipfo iugiter non careret:5C ad quern

DE INCARN. doh, LfB« in* quem corde tranfierat,is in cor eins ipfe tranfirecdicente ipfo de fe apoftolo: An experimentum quæritis eins qui in me loquitur Chnftic'Quoloco uolo hærerf ce,ütmihi différas,hunc quem loquf apoftolus intra fe dicit, homo fit an de« US ( Si homo quomodo in corde eins corpus loquipoterat akcriusc Sidcus, ergo iam no homo Chriftus,fed deus: quia cum locutus in apoftolo Chriftus fit,amp; loqui in eo non potueri t nift deus: ergo locutus in eo cft Chriftus deus, Vides itaque,nihil effe hic iam quod di ci queatjOec difiundioncm, autdiuifto nem aliquam inter Chriftum fieri amp;nbsp;de um poffe:quia totus in Chrifto deus, amp;totus in deo Chriftus. Nulla hicre« cipi diffeparatio poteft: nulla difcifio: una tantum eft firn plex, una tantüpia ficfana confeflio,adorare,amare, cole« reChriftum deum. Vis autem adhuc pleniusSC cumulatius fcire nullam in« ter deum Chriftum effedtftantiamî’ ÖCeundem penitus deum intelligendu

64 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10* GASSIANI

efle quem Chriftum^ Audi apoftolum *♦ Cor.Ç nbsp;nbsp;Corinthios loquentem : Omnes ein

nos,inquit,manifeftari oportet ante tria bunal Chrifti,ut référât unufquifquc propria corporis, prout geflît,iiue boi* num, fiue malum. Alio loco ad Roma Ilo«.i4. nâecclefiâ fcribens: Omnes,inquit, fta bimus ante tribunal dei.Scriptû eft em; Ef4.45* ego dicitdominus:quia mihi fle^ detomnegenu,ÔC confîtebitur omnis lingua deo. Vides ergo unum atcp idë tribunal dei futurum elle quod Chrifti^ intellige ergo indubitanter ChriftS des umîamp; ubi uides infeparabilem penitus Chrifti ac dei eflè fubftantiam,infepara bilemquoque agnofce efleperfonam* Nifi forte quia apoftolus,in alfa nos ma nifeftandos epilîola ante tribunal dei di xit;duo forte tribunalia facias, ÔC alios tudicandosà Chrifto,alios àdco cenfe as.SedhecfriuolaâCfuriofafunt,^ in:lt; fanientibus infaniora. Agnofce ergo o^ mnium dominum, agnofce uniuerfita tisdeum, agnofce in tribunali dei tnbu nal

de INCARN« dom. lib. III. 65 nal Chrifti,agnofcein tribunal! Chrifti tribunal dd. Ama uitam, ama falutem tuâ^ama à quo creatus es:metueaquo iudicandus es. V élis cnim nolis, maniai feftâdus ante tribunal Chrifti es,fe* pofita impietatis blafphemia ,acuer-borum infidelium cantilena,ft aliud pu tas tribunal dei eflequàm Chriftimeni es ante tribunal Chrifti:0(f inuentes uti que documento inexplicabili, ipfum tribunal dei eflequod Chrifti, totamcp infiltoChriftoamp; filij dei maieftatc, amp;nbsp;patris dei poteftatem. Non enim pater ioM.r, iudicatquenquam,fed!udiciumomnc deditfiliorutomnes honorificent filiS, ficuthonorificant patrem, Qjuiem ne-gat patrem,ÖC filium: omnis qui negat fdium,nec patrem habet:qui côfîtetur . filium,ÔC patrem habet.Difceitac^ in-feparabilem efle patris ac filij honoré, infeparabilem dignitatem: neque hono rari filium fine patre,nec patrem pofte finefiho. Honorare autê deum acdei filium,nifi in Chrifto onigenito deifi-

66 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO, CASSIANI

Ko nullus uaIet:Quia fpiritum ipfunt utique homo,nifi infptntu Chriftiha Row,8. here non poteft,dicente apoftolo: Vos autcm in carne non eftis fed in fpiritu, fi tarnen fpiritus dei habitat in uobis. Si quis autcm fpiritum Chrifti no habet, iHdrm. h 1C non efteius.Etitcrum:Quis accufa bit aduerfus eleóos deic’deus qui iuftii» ficat.Quis eft qui côdemnetc' Chriftus lefuSjquimortuus eft,immoqih refur^s rexit. Vides ergo iam^ctfi no uis,nulla omnino penitus uel inter fpiritum dei fpiritum Chrifti,uel inter iudicium dei S)C iudicium Chrifti efle diftantiam» T u elige utrum malis,alteruin cnim fie rineccfleeft, utaut Chriftum deuefte fide intelligas , aut in Chrifto deum damnatione cognofcas.Seduidcamus cætcraquæfequûtur.Scribens ad Co* rinthiorum ccclefiam idê de quo fupe* rius locuti fumus dodorccclefiarum o* I Cor..I. mnium Paulus,ita locutus eftjudæi, inqut't,fignapetunt,6lt;f genres fapientia quxrunt.'nosautem prtcdicamus Chri ftum

DE INCARN» DOM. L I B. III. 67 ftum crucifixum.’Iudæis quidetn fcan* dalunijgentibas autem ftultitiam, ipfis autem qui falui fiuntj udæis atque gen tibuSjChriftum dei uirtutem Qi. dei la pi cntiam. O fortifîîmû fîdei magiftrum: eut docenti ecclefias, parum etiam hoc loco uifum eftjUt Chiiftum deum efle diceret,nifi crucifixum addidiflbt zfeihä cetutadexertiflîmam ac uahdiffîmain fidei dodnnam cundem quem crucifî« xum dicerct,dci fapientiam prædicarer» Nô ergo fubtilitate altqua,aut circum* itioneuerborumufus cft;necin prædt cando domini cuâgeh'o, crucis Chrifti nomen erubuit.Et heet hoc (candalum effet ludæis,amp; ftuhitia gentibus,deuni audirenatum,dcum audire corporeû, deum audirepaflum,deum audire cru eifixumrnon tarnen ille propter iudaici fcandali impieratcm.uirtutem pietatis fuænon enarrauit: aut propter alienæ ftultitiæ infidelitatem, fidei fuæ robur imminuittfed palàm, conftanter, forti* ter cû quê caro aediderat,hommes occi

F i

8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO. CASSIANI

derant, lancea perforarat, cruxdiflcn^ derat, uirtu tern dei ôé fapi'ennam praedi cabat,Iudafis quidem fcandalum,gen« tibusautemftuIttriam.Sed tarnen hoc quod erat alqs fcandalum ac ftultitia, alijs erat uirtus dei amp;nbsp;fapiêtia.Pro di'uer fitateenim perfonarum, erat diuerfitas fenfuuin:amp; quod expers fantintelle^ dïus, de incapax ueri boni difFidentia in fipiês denegaueratjid intra ipfos animæ recefliis facrum efle ac falutiferu fides fapiens fentiebat.Dic mihi ergo hæretia ce,hoftis quidem omniu, fed tuus ma^ ximetcui crux domininoftri lefu Chris fti,amp;? c5 ludæis fcandalum efijSC ftulti tia cum gentibus:qui facramenta ueræ falutis de illorum refpuis fcandalo, dC iftorum non fapis ftoliditatc:cur Pauli apoftoli prædicatio, aut paganis (lulu's tia,autludæis fcandalum fuitenunquid potueratofFenderehomines,fi ChriftS ut tu afferis,folitarium e(fe hominê etiS ipfedocuiffetCCui em natiuitas illius, cui paffiojCui crux,cut peremptio in«

credibilis

de INCARN, DOM» L I B, III* 69 credibtiis autgrautsefTe potuifTetç'aut quid noui uelinauditi in fe Pauli prædi catio fecerat,fi id paflum hominê Chri ftûelTe dixiflet, qcPpaflimquotidie in hominibus côditio Humana tolcraret; SedilIuduticßCrat,quod gctilis ftulri=« tianô recipiebat,quod ludaicainfiddi tas refpuebat:quodChnftfiuticp,quê illijUttUjfoIitarium hominem arbitras bant,apoftolus deû efle dicebat. Hoc eratutiquequodimpiorum fenfus refu . tabat,quod perfidorum aures ferre no poterât;in homine lefu Chrifto dei præ dicare natiuicatem, dei afleri paffîonê, deiannunciatecrucem. Hoc ucicçerat graue,hoc incredibile:quia hoc erat ins credulum humanç audientiæ,quodins auditum fuerat diuinæ contigiiTe natus ræ.Itaque fecurus es tali hac affirmatio ne,atquedoô:rina,quôd nûquam prçs dicaùo tuaaut gentibus ftultitia,aut lus dæis fcandalumerit.Nunquam tu à lu dæis atque gentibus autcunX Petro cru cifigeris, aut cum lacobo lapidaberis,

quot; ■ '■ P' 5

o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Io* CASSIAMI

aut c2 Paulo capite pledêris. Nocnim habet prædicauo tua illorum ofFenfiosî nem.Solitanum hominem natum, folt tariurn palTum aflens. Timere non po tes,ne perfecutione fua te illi lædanttcu tu eos tua praedicarione confirmes. Sed uideamus tarnen adhuc aliquid de hoc ipfo.Chriftus ergo iuxta apoftolQ, uirs tus deiÔCfapientiadei eft.Quid habes quod refpondeasî'quid habes quo te conferasÆxire hic Sê progredi nufquâ potes.Chriftus dei fapientia eft, dei uirtus.Ille que ludæi infedati funt,quê gentiles riferunt,quem tu cum illis ipfe perfcqueris.IIle inquâ,quiôC paganis ftultitia eft,ÔCludæis fcandalum,ÔC tibi utrunque aile inquam eft dei uirtusôC deifap entia. Quid habes quod agasîquot; claudes fortafle aures ne audias.HocStS ïudçi apoftolo predicate fecerSt. Quid libet facias, Chriftus in cœlo eft, ÔC in deo,ÔCcumeo,atqueineo in fuperiori bus,in quo in inferioribus fuitjperfea qui eum iam cumludæis nô potes.Sed

facis

DE INCÄR.N4 dom; lib, in, 7t facts unum tamen quod potes ; perfelt;s queris eum in fide, perfequeris in eccle fia, perfequeris in opinionisimpiæ te^ lojperfeq^uerispraui dogtnatis gladio, Pius forte aliquidquam quidam uete« rum ludaeorûfacisrChriftum tu nunc perfequeris, poftquâeû etiâ illi qui per fecuti fuerant, crediderût. Sed minoris criminis forfan putas, quôd inijcerein eum iam manus non potes, Nô minus inquâ, no minus grauis ilia eft perfecu tio, in qua eû in fuis impq perfequunr, Sed offendit te dominicæ crucis nomê: hocSCludæosfemper offendit. Exhor refcis deum audire pafTum :hoc ÔC gen ’ «lis error irrifit. Quæro ergo nunc, in qua ab illis parte difridas,cum inhacti bi atque illis pcruerfitate coueniat;Sed cgoprædicationê banc dominice paf« fionis non folum imminuo,fed quanta in uoto cftac fubftantia mea, augeo, Nunc cnim qui crucifixus eft,non iolû uirtutem ac fapientiam dei, qua nihil maius eft,fed etiam totius diuinitatis ac

F 4

yz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÏO* CASSIANÏ

maieftatis dominum prædicabo. Hoc magis quod in hocfcrmo meusdodrt i.Cor-*’ na dei eiljdicente apoftoIo.’Sapientiam loquimurinter perfedos: fed fapientia no huius feculi, nequeprincipû huius feculi,qui deftruunf:fed loquimur det fapientiam in myfterio,quæ abfcondita fuinquam praedeftinauitdeus ante fecu la in gloriam noftram.’qua nemo princt pum feculi huius cognouit.Si enim co gnouiffcnt,nunquam dominum males ftatis crucifixiflent. Sed ficut fcriptum cftiQpod oculus no uidit, nec auris au diuit,nec in cor hominis afcendit, quæ prarparauitdeus his qui diligûteû. Vis des quam breuiter fermo apoftolicus quata dixcrit c* Sapientiâ fe loqui dicit, fed fapientiam quant perfedè tantums modo fapientes feiant, prudentes fccu li nefeianr. Dei enim hoc ait effe fapiêci am,quæ fit diuino teda myfterio,amp;: an teomnia fcculain fandorum gloiiant prædcftinatatatque ideocam histantu quideumfapiuni,efle cognitam,pria cipibus

DE INCARN* DOM, LIB, 11b cipibus autêfcculi huius pem'tus igno ram.Caufamautêfubdidü, qua utrun qucquod dixcrat côprobaret, dtcens: Si enim cognouiflènt, nunquam doini num m aid tans crudflxiflent.Sed ficut fcriptum eft,quodoculus nô uidït, ncc auris ..jdiuit,necin corhommis afcen dit,quæ prçparauit deus his qui diligût eum. Vides ergo quod fapientiadei in myfterio abfcondita,ôô ante fecula præ deftinata,his fuit incognita qui maiefta «s dominum crucifixeruntc'his autê co gnitaqui fufceperuntt Bene autem in myfterio abfconditam dicitdei fuifle fa pientiam:quia nullus hoc unquam ho minis uel oculus uidere,ucl audire au» ris,uel cor potuit cogitare, quôd maie^ ftatis dominus uel nafeiturus eftet ex ’uirgine,uel uenturus in carne,uel omni afticiendus pœnæ5lt;^ contumeliæ paf»; fione.Scdhecutiquedcidona,ficut ne mo cft qui,cü cflentabfcondita in my^* fteno,fapcre unquam per fe potent; ica bcatuseftqui reuclata cognouit. Vn^

F 5

74 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CASSIANI

dequicunque eamno agnoucrunt, nc cefle habeantur inter, principes fcculit qui autem cognouerunt, inter fapien* tesjdei .Non ag no feit ergo deum in carne natum dominum qui negat: ergo dC uos non agnofcitis qui negatis. Sed qutdiibet faciatis, quamlibet im^ pie negatis : nos plus apoftolo credit mus.Et quid apoftolodicoc”plus deo credimus. Ipfienim per apoftolum ere dimus,quemlocutum inapoftoloeer tl fumus ♦ Dominum maieftatis fermo diuinus cruciGxuma principibus hu=' ius feculi dicit i tu negas:amp; illi negas bant deum fe crucifigere qui crucifige bant. Habentergo qui confitentur, ciï confitente apoftolo partem:habeas tu necefle eft cum perfequentibus por^ tionem.Quid ergoeft hic iam quod dici queatc’dominum maieftatis crucifi xum apoftolus dicit:immuta hoe, ft po tes : fepara nunc,fi uales,lefum à deo. Crucifixu certè àludæis Chriftûnega te no potes.Sed dominus maieftatis eft qui

de INCARN» dom. LIB» III. 7$ quicrucifixus eft. Ergo ncccffceft aut Chriftum affixSyfle in cruce deneges: autdeum affixum efle fatearis. Sed for teoiFendit te,quodtâdtu unius uelma xime Pauli apoftoli teftimonqs loquor. Satis mihi idoneus eft quê elegit deusT necenim erubefco eum fidei meg habe re teftem, quem deus uoluit mundi tos’ tius efle doAorem.Scd tarnen utacqui efcam in hoc uoluntati tuæ,qui habere me forfan praeter ea quibus ufus fum te ftimonianon arbitraris, audi perfetftS humanæfaluris QC fempiternæbeatitu^ dinis facramentum, Martham in euan gelio prçdicantê.Quid enim aitt’Vti(g ^*’'*’*' *** domine,ego credidi,quia tues Chri« ftus filius dei uiui,qui in hue mundum ucnifti.Difce à mullere fidem ueramtdi fee æternæ fpci confefl’ionem,Habes ta men grande folatiumtnô erubefcas ab ea facramentu falutis agnofcere,à qua feftimoniu deus no refutauit acciperc. Qiiod fi autoritas tibi forfan perfonæ maioris placeuquamuis nullius difpW

7^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I'O* CASS lANI

cere uel perfonauel fexus debeat ,cui confeflio facramenti autoritatem fade: quia quamlibet conditio cuiufquâ aut ïoeus minor fitjUirtus tarne fidei nefcic imminui:Interrogemus tarnen no ind pientem aliquempuerulum,cuius infli tutiorudistautfœminâ,cuius fides for«« fitanuideatur incipiens: fed fummum ilium amp;nbsp;inter difdpulos difcipuIum,0C inter magiftrosmagiftrum: qui Roma næ ecclefiæ gubernaculum regens,fi# cut fidei habuit,ita Qc. facerdottj princia patum,Dic nobis ergo,die nobis quæs lumus princeps apoftolorum Petre,dic quemadmodum credere ecclefig deum debeâcçquum eft enim utdoceas nos, dodus à dominOjSC aperias nobis ianu am,cuius dauern accepifti» Exclude os mnes fuffodientes cœleftem domû:ôô cos qui per adulterinas cauernas, ÔC ils licitos intrare aditus moliuntur,auerte: quia certum eft quod nullus oftium res gni intrare poterit, nifi cui clauis à te in çfclefijs collocata referarit ♦ Die ergo qUem

de INCARN. DOM, LIB. III. 77 quemadmodum credere Icfum Chris Hum 0^ confitert communem dominS debeamus. R.efpondebis utit^ abfque dubio;Q uid me côfuHs qualiter domia nus conxîtêdus fttC quum habeas qua« liter fim ego ipfe confcHus.Lcge euana gelium,amp; non requires perfonam me am,cum habeas confefTioncm meam: immo illic habcs perfona meam,ubi c5 fefllonem meam; quia cuperfonamea autoritatem fine confeflionenon habea at, autoritas eftperfonæmeæipfa cona feflio. Die ergo euangelifta,dic nobis eonfeflionem,dicfummifidem apofto lithominem 'ne tantum eonfeflus fit lea fum,an deûîcarnem ineo tantum efle dixcrit,an dei fdium prædicariteinterro ganti ergo domino lefu Chrifto,qucm eum crederent, que confiterentur effe difdpuli,reipondetprimus apoftolorS Petrus, unus utique pro omnibustidc enim unius habuit refponfio, quodha-beat omnium fides. Sed primû decuit reip5dere;utidem eilet ordo refponfio

78 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I O* C ASSIANI

nis qui erat honons:6C ipfe antecedci* rctconfeiïîone ,qui antecedebatætatc. Quid ergo aitc'Tu cs,inqutt, Chriftus fi lius deiuJui.SimpIici ÖC ruftica interro^ gatione ad confutandum te mihi hære^ tice uti neceflc cft.Dic mihi quçfo,quis ille fueritjCui Petrus ifta refponditrNe^ garenon potes Chrifium fuifle.lnterro go ergOjClniftum quem uocasdiomia ncmandeumv hominê utique abfque dubiolhinc enim omnis eft tua hærefis, quia negas Chriftum filiü dei. Et ideo etiam Mariam ChriftotoconefTe, non thcotocon dicis:quia Chrifii genera^ trixfit,nondei.Chriftum ergo hominê tantum afleris,non deum .’SC ideo filiu cfle eum hominis,non dei. Quid ergo ad hæcrefpondit Petru s:Tu es, inquit, Chriftus filius dei uiui.Chriftum hunc quem tu hominis tantum filium efte aß» feris,iHe teftatus filium dei.Cui uis cre« damusî'tibi an PetroCopinornoes tarn impudens,ut præponerete audeamus primo apoftolorum, Tametfi quid eft

quod

de INCARN, dom. lib. hi. 79 quod tu non audeascaut quemadmos dum apoftolum non defpictas, qui de« um negate potuiftifTu es,ergo in quit, Chnftus fiyps deiuiui.Nunqui'd hoc ambigui autobfcuri aliquid m fe ha«» betc^fimplex tantum eft amp;: aperta cofeG: fiOjChriftum deifîliû prædicat, Negas fortafle dióum : fed euangeha teftan^ tur.An mentiri apoftolum di'cisf fed de teftabilis falfitas,apoftolum falfitaus ac cufans.An dealio Chrifto aliquo for-fan hoc didu efle contendis^ Sed nouG prodigiofi comenti genus. Quid ergo reliquum eftt unum fcilicer,utcGfcu^ ptum fitlcgatur,0L uerum fit quod leg{ tur,tandem uel ui uel neceflitate côftiis dus,cum falfitatê aftiucre nonualeas, uctûatê impugn are dcfiftas.Scd tarnen quia fummi apoftoli teftimonio ufus fum,quodominûIefumChriftum cos râ dec ipfe confeflus fit:uideamus quês admodum confeflionem eiusis quern j confeflus eft appiobatitiquia plus eft multo quàm quod apoftolus dixit,ft di

So nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO. CÄSSIANI

dum iff lus deus ipfe laudautt. Dfccnd ' ergo apoftolo.'tu es Chriftus fih'us dei uiufquid à domino faluatore refpofum eftc'Beatus es,inquit, Simon Bariona: quia caro amp;nbsp;fanguis non reuelauit tibi, fed fpiiitus patris mei, qui in cœlis eft» Si difplicettibiutiapoftoli teftimonio, dei uteredaudädo ein deus quod didS eft, autoritärem fuam apoftolico dido addidit :ita ut etiä fi didü illud apoftoli ore prodtjtjfuum efte hoc tarne deus fe ceritqui probauit.Beatus es,inquit, Sis: mon Barionaîquia caro ÔC fanguis non reuelauit tibi,fed fpiritus patris mei,qui in cœlis eft,Ergo in apoftoli dido nbsp;nbsp;fpi

ritusfandi,ö^ praefentis filtj QC dei teftis« monium uides:quid ergo amplius aut quid ftmile requiresCFilius laudauit,pa ter interfuit.’fpiritus reuelauit. Apoftoli ergo didü totius diuinitatis eft teftimo^ nium :quia illius necefle eft hoc didS * autoritatem habeat,quo adore procefs» ftt.Beatus ergo es,inquit, Simon Bario natquia caro ÔC fanguis non reuelauit » bi

de INCARN, DOM. LIE* III. 8t bi,fed Spiritus patri'smei, qui in cozlis eft .Ergo fi Petro nô caro amp;nbsp;fanguis re uelauerunt ifta ÔC infpiraucrunt,iam in telligis qui infpirauerit tibi. Si ilium fpi ritus dei docuit, qui Chriftum deû elle confeflus cft:uides quod tu fpiritu dæ« monis dodus fis,qui negare potuiftit* Sed tamê didum illud domini,quo col laudauit Petrum,quædida alia confer quunturÆtego ,inquit, tibidico: quia tu es Petrus,SC fuper banc petrâ çdifîca bo ecclefîammeam.Vides quoddidö Petri ecclefiæ fides eftt’ergo extra eccle fi'am fit necefle cft,qui fide ecclefiae non tenetur. Et tibi, inquit dominus, dabo claues regni cœlorû.Fides hæc cœlum meruinfides hæc claues regni cœleftis accepinlntellige quæ te maneant.Intro ire clauis huius ianuam nô poteris, qui fidem clauis iftius denegafti.Etportæ, inquitjinfcrni non præualebunt aduers fum te.Portçinferni fides eft hæreticoa rum,immoperfidia»QuantS efhàcœa lo inferna diftant,tâtum ab eo qui Chrt

Si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO, CASS lANi

ftom deum côfeiïus fuerit,is qui negaC’ Quæ ligaucns, inquit, in terris, ligata crunrincœlislSC quæcunque folucris fuper terra,erunt foluta ôif in cœlis. Pcf feda apoftoli fides poteftatê quodam« modo diuinitatis accepit.'ut quæ ligaC» fetuel foluifletin terris,uel ligata efleni in coeleftibus, uel foluta. Tu ergo qui contra fidem apoftoli uenis,cum ligatiï te iam in terris uideas,fupereft utligatö quocç in cœlis efle cognofcas, Sedlon gûeftire per fingula,quç prolixiftîma SC copiofiftîmam diftertionem numero fui faciunt,etiâfi breuiter ftridim^ me* morentur.Sedunumaddere tamê ad* buctibi apoftoli teftimonium uolo:ut intelligas bis quæ ante paflîonê domi* nia(ftafunt,eaeuam quæ poft paftîonc funt fecuta congruere ♦ lllapfus in con* uentum difcipulorum fuorû claufis do minus ianuis, cum ueritatem corporis fui apoftolis declaràre uoluiftet:palpa* ta Thomas apoftolus carne illius,tra* dato latere,exploraus^ uulneribus,c5

perta

de incarn. doh, lib, hi, 85 perta pcnitus manifeftati corporis ucrt rate,quid proclamauitc’Dominus,ins Joan.20» quit,meusamp;dcus mcus,Nunquiddi4 xit hoc quod tu dicischomoSC no deus, Chriftus nodtuinitas. Corpus utic^ dominifui tetigit,0C deumeffe refpon dit.Nunquid diferetionem aliquam ho minisS^ deiintulitc’autcarnê illâ theos tocon jUt tu ais,id eft fufeeptricem deita tis imagine nominauitc’uel more impie tatis tuæ eum quern contigit,non pro« pter fe,fed propter eum quern in fe rece perat,uenerandü efle memorauitr Sed fubtilitatemhanediferetionis tuæ apo ftolusdei forte non norauôC elegantiä iudteij tuiaedifferentiam no habebat^ homo uidelicct rufticus amp;nbsp;imperitus, Dialedicæ artis nefeius ,PhiIo(bphicæ difputationis ignarus:cui fcilicetinftitii tio domini fui abunde fufficiebat:6Cqui nihil omnino feiebat nifi hoc qiPdomis» no docente cognoucrat.Etideofcrmo fuus cœleftis dodrina erat:fides fua ma gifterium diijinû erat; difiungcre,ut ni

84 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO* CASSIANI

fads,à corpore fuo dominum no didice ratifie diucHcre à feipfo deû penitus ne fciebat.Sandîus,fyncerus,piusMnnocê tiam, peritiam, fide illæfam, feientiam incorruptam habensifenfum cQ aftutia fimplicem,cum perfedia fimplicitate fa pientiam totius mail experte,totius cor ruptionis ignarum,totius hæreticæ per uerfiiatisimmunemifiequi formamdi uini magifterrj in fe exprimens,hoc tan turn quod didicerat tenebat, Itaq;illc, uttuforfitanputas, ruflicus ÔC imperil tus breui te nunc refponfione codudit, paucis fermonis fui côteret. Quid ergo apoftolus Thomas tetigit,cum ad pals pandum deum accelfitdChriftum utiep abfquedubio. Quid autê exclamauit? Dominus,inquit, mcus,amp; deus meus. Nunc,fipores,fie Chriftum adeofepa ra,fiemuta didlum hoc,f Tiales.Da Dia ledicam difputationem: da prudêtiam mödialem, fie (îultam illam uerbofam calliditatem fapientiam. Verte omnes teiein facies,fie contrahe, Quicquid fis

uc

de incarn» dom; lib. IIh 85 ue animts fiue arte u aléas, quid libetdi» cas.qutdlibet facias :exire htnc nufquâ uales:ni(î hoc quod apoftolus tetigit, deû eflTefatearis. Etqutdem fi quo mo« do poHisjmmutare Forfan hiftoricaf uangelicç prædicationem uelis: ut nec corpus dotnint Thomas apoftolus con tigiiret,ncc Chriftum dominum deü di xiflelegeretur.Sed immutari quod in euâgelio dei fcriptum eft, nequaquam potcft.Cœlum enim ÔC terra tranfibö^, M4ttb.i4. uerba ucrô dei nô prçteribut, Ecceem ctiamnunctibiillequi nûc teftatuseft Thomas apoftolus clamacDcus eft le fus quem tetigqdeus eft cuius membra palpauitnô ego incorporalia tenui,nec intracftabilia tra(ftaui:non fpiritu manu contigi.’ut deeo tantum credar dixiffe, deus eftrfpiritus enim iuxtadomini met didlum,carné SCofla nô habet.Ego cor pus domini mei tetigi : ego carnem ofta palpauirego digitos meos inlocS uu!nerummifi;fiCdeChriftomeo, que coinpalbauerâ,proclamaui zDominus

i

tneuSjÔ!: deus meus .Non ein noutin* ter Chriftum amp;nbsp;deum facere diftantiâ: inferere facrtiegas opiniôes inter lefum âS deumnolordiuellereàfeipfo doroî num mcumnefcio.Faccfleà me quîG» quis diuerfa fends, quifquis diucrfilo* queris.EgoaliudChriftumquàm deS elle nônoui'.hoccum coapoftolis me* is tenut:hocecclcfijs tradidi.’hoc gen« bus prçdicaui:hocedâ dbi clamo,Chri (lus deus eft, Chriftus deus eft. Aliud mens fana nô fendualiud fides fana no ïoquiturjdiuelliàfediuinitas nô poteft, Etcumudque quicquid eft Chriftus, deus eft,inueniri in deo aliud non po* teft quàm deus. Quid ais tu nûc hæ* reticct^ fufficiüntne hæc teftimoniafi'dei etiam fummçinfidelitadranaliquid ad* hucaddêdumeftç'fiC quid uel poft pro phetas, uel poft apoftolos addi poteftc* Nififortè,ut ludæi quondam expoftu L«c/h. labant,fignum dbi de cœlo etiam tu da

ri poftules.Sed petend hoc dbi illud qd* refponfum tûc illis cftjneceflè eft refpo deri.

DEINCARN. DOH.LIB. ï», 8? •

deri^Generario praua 8C adultéra fignS quæricfic fignum non dabiturei,nift'fi gnum lone prophære.Et uere fufficere tibi fignum hoc ucl cum ludæts cru ci fi genribus poterat,ut dominum deum noftrum etiam bacrefola dodus crede res,quam etiâ illi qui perfecuti fuerant, crcdiderunt.Sedtarnen quia cœlefti« figni fecimus mentionem, oftcndâ tibt de cœlo fignutfiC quidcm tale,cui ncc dçmoncs unquam côtradixerunüdum «pfa ueritatis neceflitate,licet lefum cor poreum cfle cernèrent,deû tamêquod eratcfiTe clamabant.Quid ergo ait euan gelifta de domino lefu Chriftot’Bapti« zatus autê,inquit,confeftim afcêdit de aqua.Et ecce aperti funt ei cœli,amp; uidit fptritumdefcendentcm ficut columba uenientem fuperfe.Et ecce uoxdecœ lisdiccns:Hic eftfilius meus diledus, in quo mihi côplacui.Quid ad hecnûc hæretice aistDidum difplicet,an perfo na dicêtistNec interpretatione certè in« digetintelb'gêtia allocutiôhis,ncc corn

G

S8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10» CASSIANI

mêdatione uciboru dignitas alloquen tis.Deus pater eft qui dixit: eutdens eft • quod didumeft.Nunquid aut tam im=: pudentem,aut tarn facrilegam uocem proferrepoteris,ut dicas de unigenito dei filio nee deo patri efle credendumi;' Hie eft ergo, inquit, filius meus dile* (ftusdn quo mihi complacui.Sed tenta bis forfitan dicere,uteftdemetiajde uer bo hoc,non de Chrifto didum fuifte. Die mihi ergo,quis erat qui baptizaba tur'^uerbum an Chriftus; caro an fpiris tusc^N égaré utiquenô potes Chriftum fuiflè. Homo ergo ille ex homine ac deo natus,fpiritufando in uirginem de fcendêtCjÔC uirtute altiffîmi obumbran te conceptus, ac fic hominis amp;nbsp;dei fili* us,ille utiœ,utnegare non potes,bapti:« zatus eft.Si ergo ille baptizatus eft,ille nominatus:quia ille utique nominatus qui baptizatus eft. Hie eft, inquit, fili* us meus dilecftus,in quo mihi compla cui.Nunquid dici fignificantius autex preffius quicquam poteftc’ Chriftus ba ptizatus

de INCARN, DOM. LIB» III,

ptizatus eft:CIiriftus afcedit de aqua: Chriftobaprizato cœliapern funtrpro pterChriftum Columba defcêdit fuper Chriftumun corporalis fpecie fpirirus fandus adftitittChriftum pater appeb uit.Hoc fi de Chrifto didum negate au fuses/upereft utnecbaptizatS Chris ftum fuifle,necfpiritû defcendifle, nec pattern locutum efle contendas.Sed ur get tame 5C premitteipfa ueritas: uteti am fi confiteri earn nolis jamcn negate non poflis. Quid enim ait euangeliftac’ Baptizatus autem confeftim afcendit de aqua. Qui baptizatus eftÆhriftus utiq;. Et ecce, inquit, aperti funt ei cœli, Cui fcilicet nifi illi qui baptizatus eft, Chrifto utic^Æt uidit fpiritû dci defcen dentcm ficut columbam uenientemfu perfe.Quis uidttc’Chriftus fcilicet.Su« per quern defcêditc’fuper Chriftum uti que, Etuox fada eft decoelo dicens. De quot’de Chrifto fcilicet. Quidefh fequiturc’Hiceft filius meus dilcdus,in quo mihi complacui.Vt omnia ilia pro

'po nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÎO, CASSIANI

pterqucm fada eflent oftendcrentur, uoxconfecutaeftdtcens: Hic eftfilius meus diledus. Hoe cft dicere:Hiceft propterquêcundahçcfada funt.Hic eft entm filius meusrpropter hunc cœli aperti funepropter hunc fpiritus meus uenirpropterhuneuox mea fada eft* Hic eftenim filius meus. Dicens efn, hic eftfilius meus,quê defignabatc’ ill3 ütiquequem columba tangebar, Quê ergo columba tetigitc’Chriftu fcilicet. Ergo Chriftus.lmpletaeft,utreor,fp5 fio mea. V tdes ergo profedo h^retice fï gnum «bi decœlo datum.’amp;^ quidê no unum,fedâCmultaôC fingulariafHa besenim unQin apertione cœli, aliud Cpiritus defeenfionis, tertiû in patris uo ce. Quæ utique euidentilfimè omnia Chriftum dcum efledeclarant: quia eû referatio coelorum deum indicat,0(^ defeenfio fuper eum fpiritusfandideu approbat,00 allocutio patris deum efle confirma6Ncque enim uel coelum nifi domini fui honore patuiftenuel fpiri« tus

D E 1 N C ARN. D OM, lib. Hl. tus fpecie corporali nifi fuper dei fïlium defcendiirecnec pater filium nifi uerèfi ïium declaralïefpræfcrtiiTi cum his di« iiinap natiuitatis fignificationibus, quae non iolum ueritatem piæ fidci côfirma rent,fed etiain prauitatem impie opinio nisexcluderent. InefFabilienim diuini diÄi magnificentia cum expreiTeac ft* gnificâter dixilTet patev;hic eft filius me usdiledusraddditetiam illud quodfe cutum eftrdiledus fcilicet,in quomihi coplacui. Vtic^fieut perprophetadeS fortem,SC deum magnum iam prçdtca uerat:ita hie dices,filius meus diletftus in quo complacui,fuper proprij filtj fui nomen etiam dilediamp;S complacitifibi fill} nomen adiecit:ut proprictatêdiuû nac uideltcetnaturç nominum fignifi'ca ret adieó:io:amp; id ad honore filq dei pe* cultariter pertineret, quod nulli omni no homini cotigiflet.Itacp ficut ilia pro pria ac peculiaria in perfona domini no ftri lefuChrifti fucrût,quôd cœli aper« tifunt,quódeum deus pater cundis ui

92 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO, CASSIANI LIB. Ill*

dentibusperaduentatem atque aftan* tcmcolumbam quafi manu quodam* modo fua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quia digito indican

temonftrauitdicenSjHic eftfilius me us utaillud quoque proprium ei acfin gulare,quód peculiariter patri compla dtus nominatur:ut peculiarcm utique naturæ fignificadonem peculiaria addf tamenta monftrarent, SC proprietatem unigeniti filij etiam cognominum pro prieras confirmaret, quam iam honor Ïignorum præcedentium cóprobaiïet. Sed iam libelli iftius finis fit.Neque eni didumhocdei patris augerihumanis fermonibus,autexacquari poteft. No« bis de domino lefu Chrifto filio fuo, fads perfeipfe deus pater idoneus tes ftis eft dicens:Hiceft filius meus.Tu fi cotradicendS h is dei patris uocibus pu tasdlli à te necefleeft cotradici,qui eum euidendflimadeclarado

ne filium fuQ efle ab omni mundo fecit agnofci,

De

IOANNIS CASSIANI DE IN« CARNATIONE DOMINI, LIBER CtV A R T V Sgt;

O nfummatts libellis tribus quafifidelilîîmis atc^opu* lentiflîmis teftibus, ut aper te quorum ueritas non hu«

manis tantum,fed etiâ diumis teftimo ntjs locupletata eft, fufïïcere quidê no bis ad caufç probationem,per diuinam autoritärem abundè poterant.’cum ipfa utique perfecaufæ fuæ autorûasdiui« na fufFiciatSed tamê quia plena eft his teftimonijsfacrorum uoluminû feues: ubi tot teftes funt,quot fentêtiæ.’immo ubi ipfa feriptura fact a, quafi unû quo« dam modo diuini oris eft teftimoniû:ad cumulanda quædâadhuc putauimus, non pro neceflîtate approbationis,fed pro facultate return St copiatut quic« quid neceflarium non eflet defenfioni, lotû proficeret ornatui. Ergo quia fupc

94 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÏO» CASSIANÏ

riorfbus libris dominu lefum Chnftum nonpropheticis tantum atque apofto beis,fed etiam euangelicis tefnmonqs, cum in caineatquein terra efiet,deunt probauimus:nüc eum qui in eamena tuseft,etiam ante carnis fufcepiionent deum fuifl'e monftremus :ut incelltgas confentientibuSjóó quaft eonclamanti bus fibi diuinorum uoluminö teftimo* nijs,eundem te in natiuitate eorporea hominem debere credere Sgt;C deum, quemantenatiuitatem corpoream tan turn deumramp;T quem poftçditioncm uir ginis in corpore deû, eundem ante par tum uirginis u erb um deû, Difce ergo primumab apoftolo totiusmundi ma giftrOjCum qui eft fine exordio deum, filium deijin fine mu ndijid eft in tem po rumplcnitudine,filium hominis fatftS G4I.4. efle.Ait cnimrAt ubiuenit plcnirudo temporis,mifitdeus filium fuum faóu ex muliere, faóum fub lege. Die mihi ergo nunc,antcquam dominus lefus Chriftus ex matre M aria nafeeretur,ha buit

DE INCARN» DOM. L I B» lUt 9$ buitdeus filiutn,autnon habuûcNcga renon potes quin habucritmecp enim unquam aut fine pâtre filius, autfinefi lio patenquia ficut ex patte filius,ita C35 filio pater dicitur. V ides ergo quod dû rente apofiolo,mifit deus filium fuutn, fuum utique fuum,ut ipfi'us uerbis utaf apoftofi,fuum filium deus mifit.Neq^ enim aut alienum aliquê filium mifir, quia fuum mifilïe dicitur:aut omnino mittere potuit,fi no erat qui mitteretur» Mifitcrgo,inquit,filium fuum,faâuin ex multere.Ergo ÔC quia mifit eu mißt qui erat:5C quia fuum mifit, non alicnü uticp,fedfuQmifit.Vbiergo illudeft tu um calliditatis terrene argumêtGinemo anteriore fcparet;Nunquid ein no anti quior Maria dominus c’nûquid nô anti quior filia hominis dei filius^ nunquid nô antiquior denicp homine ipfo deus^ cû uticp nullus hominû nô ex deo, Vû des ergo quod non folum anitquiorê fe Maria pepericnô lolû inquâ antiquiorë fe, fed audorê fuij^ ptocreans procréa

'9^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I0gt; C ASSIANI

torem fuum.Fadaeftparentis parens; quiaquàmpromptum utique futtdeo natiuitatê hom ini tribu ere, tam prom* ptumfibi.’quàm facile ut hominem na fci faceret,tam facile utipfe exhomine nafceretur,N eque enim circumferipta eftinperfonafua poteftas deijUt quod dei in omnibus licet,non liceat in fetamp;f qui utiep in natura deitatis ipfius id ha* bet,ut omnia poffit deus,in fua tantum perfona id no habet ut fit deus in homi ne .Sequeftratis ergoac repudiaris fri* uolis Sé caducis terrenariï argumêtatio num ftoliditatibus,fimplici tantummo do teftificationi ac nudæ credêdu m eft ueritatitSC his tantum dedeo teftibus fi desaccommodanda, quos deus mifit, amp;in quibus ipfe defe,utita dixerim, prædicauit.Aequûeft enim utdeagni lioneillius ipfi credamus, cuius fcilicet totum eft quod de eo nouimus: quia a* gnofci utiquedeus ab homine non po* luit, nifi agnitionem fui ipfe tribuif* fet,Etideo iyftumeft ut totum creda*

mus

DE INCARN» DOM, LIB* IIII» S7 mus de eo qd* feimus, cuius eft omne qd* feimus:quia fi ci nô credimus à quo (cimus,fitutomnino nihil fciamus,dû cinô credimus per que feimus, Itaque quia fuperiore teftimonio patuit, quôd deus fîlium fuum mifiqSC is filius homi nis faâus cft, qui femper filius dei fuit: uideamus an idem apoftolus alibi fîmisi le aliquid teftimonio huic dixerittut lua cens iâ per fe ueritas,duplicata teftimo niorum luce plus luceat.Aitidem ergo apoftoluszMifit deus filium fuum in fis Rom,g, militudine camis peccati. Vi^s uticß apoftolumnon cafu aliquid aütincon fiderata uoce dixifle,utidquod femel dixerat practeriretc’ quia fcilicet nec cas dere in eû cafus aut inconfiderantia po terat,in quo plenitudo diuini confilq ÔC fermonis habitabat.Quid ergo aitCMis fit deus fîlium fuum in fimilitudine car nis peccati. Idem itérât,idem inculcaC dieensiMifit deus filium fuum«Eximi us utique ÔC admirabilis magifter,fcis ens in hoc totum penitus catholicæ fa«

9$ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO. CASSIANI

crame nturn fidcf contineri: ut natus I'n carne dominus, ôf mifluseHeinhunc mundum dci filiuscrederetunhoccri* am atque etiam clamitat dicens: Mißt deusfih'umruum.NecmirSfi adeuan gelizadumdei aduentum peculiaiiter miflus,fic pracdicauircum id edam an* te legem lator legis ipfe damauerit,dw Exo di, 4. cens.’Obfecro domine,prouide alium quern mittas.Quod in Hebrseorum uo luminibus multo euidenuus legit: Ob fecro domine,mirte qucm miflurus es, Pius utiquepropheta,0lt;: totius in fe ge neris humaniaffedum Habens, eS qui mittendus â patte ad redemptionem ac falutem omnium erat,ut quamcelcrti me mitteretur, quafi totius adeo patre humanaecamis uocibus po(lulabat,di ccnszObfecro domine,mitte que miffii rus es«Mi(it,ergo inquit,deus filium fu um in fimilitudine carnis peccati. Bene cum milTum eum in carne dicerct,pec catum ab eo carnis excluftt»Mifit enina inquit,deus filium fuum in iimilitudi«

ne

de INCARN, DOMi LIB» UIII» ÿV ne carnis peccari: hoc eft,ut (n uera camis fufceptione agnofceretur,uentas nonfuiffc pcccatûôiS quantum ad cor* pus,U entas inteUigeretur: quantum ad peccatû ,fimüitudo peccati»Quia cû o* mnts caro peccatrix fit: ille autem fine pcccato carnem habuerit: fimilitudinê peccatricis carnis in Ce habuit, dQ in car ne effet: ueritate autem peccati caruit, quia fine pcccato fuiuMifit ergo, in* quit, deus filium fuum in fimilitudinc carnis peccati » V is fcire quàm bene hoc apoftolus prædicarit, audi quem* admodum hoc in os apoftoli, quafi ex ipftus dei ore defluxerit, dicente domi no’.Nonenim mifitdeus filium fuuin loMlfcf» mundum,utiudicetmund3,fcdut fal* uecurmundusper ipfum,Ecce ipfc,ut uides, dominus miffumfeà deo pâtre ad falutem humani generis proteftatur». Quod fi euidcntius declarandS putas, que filium ad faluandos homines deus inifcrit,quamuis proprius atquc unlgc meusdeifiliusnonniûunus finamp;cum

H X

nfOO I! IO, CASSIANI

filium fuum miflifledicitur, unigenirtf utiquefuum tniOHe monftratur, Audi tarnen Dauid prophctam,eum qui ad ialutem humanatn miflus fît euidentif«

linie defîgnaniem. Mifit,inquit, uerbu fuum,amp;Ian au It cos. Nunquid uertere hoc ad carnem potesc'utdicas adfanan dum humanum genus hominem tan tumadeo miffum.Non potcsutiquc; reclamatenimtibicG omnibus fcnptu ns iacris Dauid propheta dicens: Mifît ucrbumfuum,amp;: fanauit cos» Vides er go ad fanandos homines uerbum mif* lumefle:quia licet per Chriftu fanitas data fît,uerbu tamê deiin Chrifto fuit, quod per Chriftum cunda fanauit:ac hcunito per facramentum incarnatio« nis Chrifto uerbo dei,fadus eft Chri

ftus amp;nbsp;uerbu dei unus ex re utraq? fili«s us dei.Quod utic^apoftolusloannes dedarare aperte uolens:Mifît, inquit, deus filiû fuû faluatorê mundi.Intelligi gis quomodo infeparabilt cônexione deû hominê^ côiunxerit;' Chriftus eni 4^^

DB INCARH, DOH.-LIB. IIII, 16l qui ex Maria natus eft,faluator abfcpdu bioappellat,fecundSillud:Qiu'anatus Lim 1« cftuobis hodie faluator,qui eft Chrf* flus dominus.Hicautêipfum qd* mif=« fum eft uerbS dei,faluatorê nominat,di cens:Mifttdeusfilium fuum faluarorë mundi.Patetitacp quód per facramen* turn uniti cum homine uerbi dei,amp;: uer bum quod ad faluandum miflum eft, faluatord«citur:Sd faluatorin carne na tus,per uerbt uti($ confortium dei filius nuncupatunacfic indifcreta utriufque nominis maieftate,qutaunitus eftcunx homine deus,quicquid eft homo óf de usjtotumpenitus nuncupatur deus.Et ideoidemapoftolus bene fubdidit,dis cês:Qutfquis crcdiderit,quialcfuseft filius dei,deus in illo manet,ófcharitas dei in eo perfeda eft. lllum uerè prædi^ cat credere,ilium plenum diuina afterit charitate,qui lefum filium dei credit.Fi lium autem dei uerbum dei effe teftaf: ac per hoe unS atque idem penitus uult ntelligi unigenitum uerbum dei,óf le«

H 5

102 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÏO* CASSIANÏ

fum Chnftum filium dei. V is autê pk* niusfcirc^quamuis Chriftus fecundö camé uerc ex homine homo natus eft: tarnen propter inefFabikm facramenti unitatcm,qua unitus cü deo homo eft, nullam penitus inter Chriftum Qc uer bum efle diftantiamc'Audi dominicum cuangel«um,immo potius audi ipfum ]0lt;M.i7. defcendentem deum.Haec eft,inquit, uitaacterna,utcognofrâtte folumucrû deûjôCquem milïfti lefum Chriftum, Superius audiftiuerbum dciadfanan* dos homines miflum cfte:hic autcm au dis cum qui miflusjcfum ChriftS efle. Sépara hoeft potes:eum uideas tïtam unitatem Chrifti öi. uerbiefTe, ut no fo lum unifum en Chrifto uerbum, fed eii am propter unitatê ipfam Chriftus iam uerbum efle dicatur.Scd paru hocelult; cere forfltan putas: non quia parumlu ceat, fed quia infidelitas tenebrofafem per ipfa fibi etiam in luce tenebras facit, Audi itaque paucis fermonibus omnt hoc unitatis dominiez facramentû apo ftolum

OÊ ÏNCARN* DOM. LIB* 11II* lOJ ftolum complcdentctn. Vnus,inquit, i.Cor.l» dominus notier Icfus Chriftus,per quê omnia.Iefu bone, quanta eft au ton tas inuerbts tuist’tua entm funtquæàcuis per te dicunt,Ecce hoc apoftolt di Aum quâm paucis quâta compte AitcV nus, inquit, dominus lefqs Chriftus, per quem omnia.Nunqu{d ad prçdicandS tantimyfterq facramentum aliquacirs» cûitioneuerborfîufus eftî'aütid quod intclligi à nobis uoluitjongae orationis narrationetraAauitc'Vnus, inquit,do^ minus notier lefus Chriftus,per quem omnia. Simplici tantûflC breuilocutio ne arcanum tantæ maieftatis edocuit: hacfcilicetfîducia,qua feiebat fermo« nem fuumin negodo dei longis argua mentationibus non egere,amp;fidemdi «ftis fuis diuinitatem dare. Sola enim ad di Aorum confîrmationcm,rerS fuffl citdetnonftratio,quXdo probatio in au toritatedicenris eft. Vnus, ergo inquit, dominus lefus Chriftus, per quemo« (nnia*Confideraubihoc de uerbopa«

H 4

io4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C/SSIANI

. tris legens,qd*de Chrifto legis.Omnb,’ inquiteuangeliü,per ipfum fada funtt fine ipfo fadutn eft nihil, Apoftolus dicit, per Chriftum omniaxuangelium dicit,peruerbum omnia. Nunquid re« pugnant fibi fermones facricNon utic^ï fedunum atqueeundê intelÜgi uoiuic â: apoftolus Chriftumperquê omnia creata dixit,Sc euangelifta uerbum per qcFomnia fadaefle memorauit,Opor« * ViJffMr tuerat itaquequifquis es. * Audi btc dliquid inquam quid ipfe de fe uerbum dci de* us pronuneiarit. Nemo,inquit, afcêdic lo«» ?- incœlum,nifiquide coelo dcfcendit,fl joM.g, liushominis qui eft in cœlo.EtiterS: Si uideritisjinquit,filium hominis afeen« dentem ubi erat prius, Filium hominis è coelo defcêdifle memorauit.Quid efte* quid muflîtasî'Negato hoc,fi hocua-les.Sed rationem didi quæris: non red do interim: deus hoc dixit; deus locu« tus eftruerbS illius fumma ratio eft.Rc moueo argumeta,remoueo difputatio« nes;foia mihi ad credulitatê fuffîcit per t fona

DE INCARN. DOM.'LIB.

fonadicentis. Non licet mihi de fide di dit ambigere, nô licet deliberate. Quid mihiquærerequomodo uerS fit quod . deus dixit: cum dubitare non debeam, quin uerû fit quod deus dixentc'Nemo, fiiquit,afcendit in cœlûjUifi qui defcen dit de cœlo filius hominis,qui eft in cœ lo. V erbum utique partis fcmper in clt;x lo fuitrSf quomodo ille filium homini» femper in coelo fuifle memorauitdntel quôdeumfifia hominis eße docuit,qui femper dei filius fuittefi uti^ que eum qui filius hominis nuperexti tit,in cœlo femper fuifle côfîrmet. Hue acceditmaius aliud, quod eundcmfili um hominis,ideftuerbumdeiquoddc , nbsp;nbsp;3

fcendifle de cœlo dixit,etiam tune cum in terra loquitur.in cœlo efleteftat.Nc ïïio, enim inquit,afcêditin cœlum,nifî qui de cœlo defeendit filius hominis^ qui eft in cœlo.Quis quæfo eft qui hoc loquiturt’ Chriftus utique. Vbiautetn tune erat cum loqueretur^ in terra feili, cet.Et quomodo feamp;è cœlo cum na«

H 5

gt;o6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to, CASS lANl

tusefldefcendifrcjamp;r cum loquitur, id cœlo effe teftatunÔC cundem filium ho minis efle dicitc'cum utique ÔC ècodo nifideus defccndere no potuerit:6Cc3 in terra loquitur,in cœlo uticß nifiper dei infinitatem efle non poffit. Aduertc ergo tandem 0^ percipe, quod idem eft fiiius hominis qui uerbum dei: quia ÔC filius eft hominis,dum exhomineuere nafeitunô^ uerbum dei, dum idem qui in terra loquitur, manet femper in cœ* Io» Ac fie humanæ eft natiuitatis, quod fïlium fe hominis uere diciudiuinç autê infinitatis,quód è cœlo penitus non re« cedit.Etideo bene apoftolus inftar diut B^.4, norum uerborû docens: Qui, enim in* quit,defccndit,ipfe eftfl^qui afeendit iupcromncscœlos,utimplerctomnia: ctmfum defeendiflê dicit quemafeen* dirie.Defcendere autcê cœlo nonpo« tuit,nifi uerbum dei. Quod uticp cum in forma dei eflet, exinaniuit fernen« pfum,formam ferui accipiens,in fimili« tudinem hominum fadus,ô^habitu in

uenrufi

DE INCARN* DOM. lib, 11 IL CtàT tientus ut homo î humiliauit femea« pfum,fadus obediens ufque ad mortê^ mortem autem cru ds.Dcfcendit ergo c cœlo uerbum deûafcendit autem filius bomimsripfum ait afcendifle quem de* fcendiffe.Ergo uides quod idê Si( filius hominis qui uerbum dei,Et ideo fccun dumdiuini uerbi magifterium intrepi dèiam amp;nbsp;incundanter amp;nbsp;filius homi* nis ècœlo defcendifle,ôif dominus malt; îeftatis crucifixus efle dicêdus eftiquia fçcundum fufcepti corporis facramen i Cum,âf filiusdei fadus eftfiliushomt»« nis,amp; in filio hominis crucifixus eft do minus maieftatis»Et quid pluraf longS eft de fingulis multa diccrc;dies em me deficiet,fi omnia quç adhancrem affer ri poffunt,conquirere aut explicate ten tauero. Keuoluenda cnim hoc uolenri feriptura omnis,ac relegenda eft, Nam quæ funt quæ non pertineant ad hocî' cQ omnia icripta fint propter hoc, Bre* uiterergoacftridimnonnulla dici ne* cefl'eeftjUtdicipoflrinuÔC enumeranda

tos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO« CASSIANI

quædam magis quàm expli'canda, ac dainnts,uti(adicani, damna redimen^ da:Cum propter hoc urique conuentat ahqua tranfcurri^neceflfè fit propè cun^ (Sarericeri. Venir,ergoinquitfaluator in euangelio,uenit filius hominis falua t.Tiwo. I. re quod perierauEt apoftolus: Fidelis, inquitjfermo, ÔC omni acceptione di^ gnus: quomodo lefus Chriftus uenit in mundum peccatores faluos facere, quorum primus ego fum. Sed âC loan^« I04M.1« neseuangeliftarin propria, inquit, ue« nit,as fui eum non receperût. V ides er;« go quodfcriptura alibi filium hominis, alibi lefum Chriftum,alibi uerbum dei in mundum ueniffe prædicat: 1 ntellige itaeç diflimilitudinem appellationum cfle,non rerumtamp;f in diuerfa nominum fpecieunam elTeuirtutê.Nam licet ue* niflè in mundum nunc filius hominis, nunc dei nominetur,ideftuerbü:unu8 tarnen in utroque nomine defignatur, Nam cum utique fecundum euangeli* ftam is in mundum uenerit,per quem

DE ÏNCARN. DOM. LIE» IIHlt; ipfe fadus eft mundus:amp; filius homi* nis f^us fit,qui eft mundi creator de us;nôintereftquidin fingulis nomine tur qui deus in omnibus intelligitur* Nonpraeiudicatenim diuinitati digna tioaut uoluntas fua: cum hoc utique magis diutnitatem ipfam comprobet: quia quicquid uoluit,hoc fuit. Èrgo ÔC quia uoluit,in mundum uenit: amp;nbsp;quia uoluit,homo natus cft:amp; quia uoluit, filius hominis appellatuseft.Omniae« nim ficut uocabula funt,ita uirtutes dei Non imminuitinillo diflunilitudo no minis uim poteftatis.Quicquid libetdi dus fueritjin cundis unum eft; fit licet in fpecie uocabulorum aliqua diuerft« tas, non eft in uirtute nominû nifi una maieftas, Verùm ^uiahadenus euan gelicis uel maxime atque apoftolici» quafi nouis teftibus ufi fumus: nunc de prophetis ueteribus proferamus:admi« feentes interdum antiquis noua: ut in« telligant omnes, feripturam facrâ uen lutum in carne dominû,toto quodam«

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10» CASSIANI

modo fuo corpore, quaff unoorccia* maffe. Af c ftaque exitnfus file admira bfiis tam mutiere def dfues, quam tefli* monfo,cuf unf admodum côtfgft fand! ffcarf antequàm nafcf, Hferemfas pro^ BrfFwfc.j, pheta;Hiceft, fnqufens, dominus no* flerznon reputabfturalius praeter eum; qui inuenftomnem uiam difciplinæ,ô(S dediteamlacob puerofuo, ôdlfraéldi ledo fuo.Poft hæc in terris uifus eft,Slt; inter homines conuerfatus eft. Hie eft, ergo inquit, deus nofter. Vides à pro* phetadeum quafi manu indice oftêdf, amp;nbsp;quafi digito fignificante monftraric’ Hie cft,em inquit,deus nofter. Die mi* biergo,qucm deum hisfignfs prophe ta tunc atque indfeijs demonftrabatc’ nunquid nam patremÆt quid necefle erat oftendi eum quern fe omnes nolle ~ credebantfNon enim ludaei deum tûc ignorabantzquia fub def lege ufuebât. Bed id agebatur utique,ut filium deum nofcercnt.Et ideo bene prophetaeum jyuf omnê dffciplinam inuenfftet, id eft legem

dbîncxrn, dom, UB/ Ilir, ut !cgem dediflct, uidendû in tern’s,id eft uenturum in came dicebat: ut quia eS qui legem dcdifletjdeumeflfe ludæino dubitarcnt.’eum qui in carne uenturus cfletjdeum rfle cognofcerent: cum eS utique quem legiflatorcm deum crcde rent,uidcdum inter homines per fufcc ptionem humanç carnis audirenueode ipfo quocp fcriptura facra per prophetS aduentum propriûpollicête: Qpia ego Ep.r** ipfe qui loquebar,ecce adfum. Non re putabitur,inquit,alius prçter eum.Pul« ehre his propheta praeuidens peruerfa dogmata,omnem fenfum haereticçper uerfitatis exclufit,diccns:Nô reputabr tur alius præter eum.Hiceftenim unua ex deo in deû natus: cuius iuffione uni uerfitatis opus fecutSeft: cuius uolun« tas rerum ortus eft:cuius imperiû mun di fabrica eft: qui cundla dixit, fada funt:cunda mandauit, ÔÔ creata funt. Hie ergo unus eft ad patriarchas 1cm quens, in prophetis manens,ex fpiritu conceptus, natus ex uirgine Maria: ii|

«1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10, CASSIANÎ

mundo uifus,inter homines conuerfa* tus,afFigens ligno crucis chirograph3 peccatorum,triumphans in femetiplo, aduerfarias nobis inimicasc]^ uirtutes morte occîdens,refurgendi hdê omni^ bus tribuens,gloria fui corporis corru^ ptionem humanæ carnis interimens, V ni ergo hæc domino lefu Chrifto pc« culiariafunt:amp; ideo nô reputabit alius adeum:quiaunosinhacgloriæac bea titudinis îïngularitate deus ex deona^ tus eftjd ergo prophetica dodrinaiûc agebatur,ut unitusà cundisdei patris filius difceretur;SC cum ad filium nô re putari deum alterum audirent,unû uti* » que in pâtre ac fîlio deu elfe cognofce« rent.Poft hæCjinquitj in terris uifus eft, amp;nbsp;cum hominibus conuerfatus eft.Vi des quôd euidenter hic aduentus domt ni ac diuinitatis defignaturt'Nunquid cnim pater unquam, qui non nifi filio tantum uifibilis efle legitur,aut in terris . uifus eft,autin carne æditus, aut inter

homines côuerfatus ellç^Nô utic^ «Intel hg«»

de INCARN, DOMi LIB, HH, itj' l‘g’s ergo quod omnia hæcde filiode« * dictafunt. Nam £C cum uidendum in terris deum propheta dixerit:ÔC alius præterfilium non fit uifus in terrismon dealio hocabfquedubio prophetadi« xit,quàm in quo didum pofte a res pro bauit.Cum enim utdendû utique deiï dixerit,non de alio hocuere dicere po« tuit quàm qui uerè poftea uifus fuit, Sed de hoc fatis baden us: nunc ad alia tranfeamus. Labor,inquit Efaias pro« Efa.^r, pheta,labor Aegypti amp;nbsp;negotiatio Acs thiopiæ,fiC Sabaim uiri fubitmes ad te tranfibuntjôt: tui erunüpoft te ambulaa bunt,uindimanibus pergent,6C te ado rabunt,te que deprecabuntur; quoniâ in te eft deuSjÔtf non eft praeter te deus. Tu es em deus nofter,amp; nefciebamus, deus Ifraël faluator, Quàm bene fibi dt uina femper fcripta conueniunt. Supeat rior enim propheta dixit, hic eft deus nofter:ifteautcm,tu es deus nofter,In illo üticg diuina dodrina,in hoc huma^ naconfeffio eft,Alter perfonam magi*

l

114 Jf ÎO, CASSIANI

ftd docentis,alter perfonam populi con fitentis explicuiuPone ein nunc docen tem quottdie tn ecclefîa,ficut facit, Hie remiam prophetam,acdicentetn de da mino lefu Chrifto,hic eft deus nofter: quid aliud utique refponderct cunda cccleita,ficut facit, quam id quod alius prophetaad dominum lefum dixit,tu es deus noftcrClta ut bene præfenti con fefltoni etiam praeterita ignorantia pof* fitadiungi,dtcente populo:tu es deus nofter,SC nefctebamus. Bene enim hi qui prius dæmonicis fuperftitionibua occupati,igtiorabant deum, côuerfîad fidem dicere poflunutu es deus nofter, amp;nbsp;nefciebamus.Quod ft ex ludaeorum magisperfonaprobaritibi idipfum cu pis’confidera poftinfoelicem ignorant» liamiSC impiam perfecutionem conuer tentes fe ad fidem, ÔC agnofcentes deS paflim populos ludaeorum: SCuide an rede dicere poflint:tu es deus nofter, amp;nbsp;nefciebamus,Sed ego addo aliud:ut tibi non ex confitentibus tantummodo ludæis

de incarn. dom; lib» iiii» tiç ludçtSjfcd etiâ ex negantibus probera, Interroga cm'm cos qui perdurant aüs^ hucinfacrilegio ludæos, an feiant uel credant deum.Scire utique fe,ôô^ crede re confitebuntur. At contra interroga ancredani filium deirnegabunt protc^i lt;» âô blafphcmabût, V ides ergaquod deeo hoc prophet^dixtt, quem ludæi Si nefeierût fempcr,ô; adhuc nefciunt: nondeeoquemuriq? Siaedere fc pua tant Si confiteri .Et ideo bene hi qui ex ludæis ad fidem poft ignorantiam uent unt,diccre pofTuntrtu es deus nofter,ô^ nefciebamus.Rede enim hi qui poft ignorantiam credunt, nefcifTe fe dicût, quem adhuc non credentes fe nefeire contendût.Palàmenim cft,quodcum nefciflefe prius dicunt, poft igno.ian=lt; tiam confitentes,quem adhuc nefciunt denegantes.Labor, inquit, Aegypti SC negotiatio Aethiopiæ,amp; Sabaim uiri fublimes ad te tranfibuntjn his diuerfa rum nationum uocabulis aduentû cre^ dituth^tum gentium fîgnificari:ncmiw

I Z

Io* CASSIANI

ni dubium eft.Tranfiffc aotem adChrf ftum genres, negare non uales: utpo* te quç nomine Chriftianiratis indepto, no fide tantum ad dominölefum Chri ftum,fed etiam ipfo nomine tranfierûr. Quia cum idem quot funt uocentur, fa (ftum eft quod erat fidet opus, nominis facramentum .Ad te,inquit, tranftbût, amp;nbsp;tuierunt:poftteambulabunt,uindi manicis pergen t.Sicut funtuincula co* crtioniSjita funt uincula charitarisrfe*-cundumillud quod ait dominus: At* traxi eos in uinculis charitatis. Vere cm magna funt hæc uincuIa,Ô£f ineft'a* bills charitatis: quibus qui alligantur, gaudentcatenis fuis, V is fcire hoc ue* rum cflec^audi apoftolum Paulum gau» dentem Só exultantem uinculis fuis,cü Epb.4. ait.Obfecro uos ego uindusin domi* no.Etilludobfecro:cû fis talisutPau» lusfcnex,nuncautemô(fuindus Chri fti lefu.Vides quantum gaudebat uin» culorum fuorum merito,quorum etiâ nos deus prouocabat exemplo .Nô du bium

de I NCARN. DOM. LIB. HU. It7 bium eft autem, in quibus eft domt^ nt amor,unum effe domintcæ uincula tionis affeiftum,fccundumillud:MuItt Ad.4i tudinisautetncredenuû erat cor QC ant ma una.Te,inquit,adorabunL, te^ de« precabuntur:quoniam in te eft deus,6C nec prçter te deus.Dictum prophete apoftolus euidenter expofuit dtcens: Quoniam deus erat in Chrifto,munda *• Cor.ç reeoncilians fibi.In te ergo eft deus,in-quiCjôC no eft præter te deus. Bene pro phetadicens.in teeft deus,no tantum eum qui prüfens effetjfed etiâ cum qui eftetin prælcnü monftrauit: habitante feilicet ab co in quo habitaret,naturæ fi * gntflcationc,non unitatis abnegatione diftinguens,Tu,inquit,deus, amp;nbsp;nefeie bamus,deus Ifraël faluator. Quamuis multisiam feripturaô^ euidentibus fi» gnts,de quo loqueretur, oftenderet: ex preffit tarnen manifeftiftime in faluato ris nomine Chrifti nomen: quia idem faluator uttque qui Chriftus,dicête an gelo:Quia natus eft uobis hodiefalua Lmc«*.

I 5

I I8 • ” * nbsp;nbsp;'10. CASSIANl

to*', qui eft Chriftus dominus ♦ lefutn eni'm Hebraicè faluatorem interpréta* M nemini dubium eft: ficut angelus fan dç Mari^irgini proteftatur,dicens:Et uocabts nomen eius lefum: ipfe cnim faluum faciet populum fufîà peecatis eorum.Ac ne forte eum hoc modofal* uatorem diceres prardicatum,quo de IttJic.j. altjs didueftiEtfufcitauiteis dominus faluatorê Othonielfilium Chenez.S^ Ibidem. iterum:Sufcitauiteis dominus faluato

rem Aod filiu Gera« adiecittipfeenim faluum faciet populum fuumapecca* tis corum.Non autem humanæ opis re dimere populum à captiuitate peccati: quodilli foliuoeg poffibile cft,de quo didScft:Ecce agnus dei,quitollitpec cata mundi.Cæteri enim non fuum po pulum,fed dei:amp;S non à peecatis,fed ab hoftibus faluauerunt. Tu,ergo inquit, deus noftcr,6C nefcicbamus, deus Ifra* el faluator.Quos magis putas hoc dice recquibushocmagis putas côucniflêc’ ludæis an gentibus^Si ludæis: ludari ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;utiq^

de INCAR.N, D om. lib» llH» 119 vtiqueChriftum non cognouerunt,fe cundum illuddlraël autem me non cos Ep.!» gnouit,ô^^ populus me nô intelIexit»Et iHud:Etmundus pen'pfum fadus eft, ôf mundus cum non cognoufcin pro pria uenit,amp; fui eum non receperunt. Siautêgentibüstpalàm eft quodChri ftum gentilitas idolis occupata nefciuit: quamuis ilia nec patrem fcieritrfed tas men etiâfi nûcnouit.V ides'ergo quôd fiucexgenribus fitcrederts populus,ßs ueexludæis,bene pro fe uterquedidtt Tues deus nofter,amp; nefciebamus,de us Ifraël faluator»Quia dC genres colen tes prius idola,ignorabant deum: Ôë lu dæi negantes dominumjignorabant fis liûdei.Ac per hoc bene de Chrifto ta illi quàm ifti dicunüTu es deus nofter, amp;nbsp;nefciebamus. Quia tâ illi nefciebant deum qui non credebant, quàm illi flU um qui negabât. Sic ergo Chriftus cre dcndus eft,utueritas Ioquitur,utdiuini tas proteftatur,ut Chriftus deniqueips fe praedicat,qui utrunque eft. Quid ins

1 4

ÏXO 10, CASSIANI LIB, V, terferere teinfelix furor inter deum ÔS Chriftû niteris;quid feparare corpus fu «mafiliodeiappetis,8Cipfûàfe deödi u^dereconaris^unitadi(recas,ÓC cóiun da difccrnis, Verbo dei dedeo credc: nulla ein re melius côfireri diuinitatetn dei omnino poteris, quam eaipfa de fe ficut diyinitas docuit, uoce fatearis. Sd tote emiuxta propheta:quia dominus ipfe eft deus^quiinuenit omnê uia di# fciplinç.’qui utique 8)C in terris uifus eft, inter homines côuerfatus eft.Ipfelumê fideiinmundû intulit.’ipfe lucê falutis pfal.107- oftenditJ.)eus enim dominus,SC illuxit nobis. Huncergo crede,hunc dilige, hüc cófitere.Quia quando ei,ut fcriptu eft, omnegenu fledetur, coeleftium SC terreftriumSC infernorûrôC omnis lin# gua côfitebit,quia dominus lefus Chri ftus in gloria eftdei patristuelis nolis, negare no poteris ,quia dominus lefus Chriftus in gloria eft dei patris. Hæc ^einperfedç côfeflîonisperfeda uirtus eft,deû acdominûlefum Chriftû fern per in dei patris gloria cófitcri.Amcn,

I ZI

’IOANNIS CASSIANI DE IN« CARNATIONE DOMINI, liber Q^VINTVS*

Iximus libro primo haere« firn Pelagianæ hçrefeos dt fciplinam atque imitatri« cê,id omnibus modis ten« tafle atque pugnafTe, ut det filius dominus lefus Chrifl:us,na«

tus exuirgine,homo tantummodo folt tarius crederetunfiC arrepta poftmodu uirtutisuiaid eum pie religioséqueui« uendo obtinuifle,ut dignus per banc ut tæfandimoniam fieret, cui fe maieftas diuinafociaretracftc exclufaab eope« nitus facræoriginis dignitate,fola ei tan tummodo meritorû relinqueretur ele« diojd adnitentes utic^ aclaborantes, uteoquafi inplebem omnium mifTo, ÔC uelutinturbam humani generis ag« gregato,id per bonorum aduû conuer fationem mereriomnes homines pof« fe dicerent,quicquid bene uiuendo illc

I 5

«xi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo, CASSlANl

meruifTet.Peftifera fcih'cet ac letah's af» fertio.'quæ ÔC deo uera derogans, ÔC ho minibus falfa piomittês, in utrocp effet damnabilis mendactj : dum amp;nbsp;facrile gïj iniuriadeum afficit,ÔC hominem in rpem falfç prçfumptionis induciuPer:» uerfiffimafcilicetatc^impqflima afler« tio,mortalitati donans quod non erat, deo tollens quod erat, Huius ergo per nitiofæ ac mortiferæ prauitatis hæc quç nunc orta eft recens hærefîs, quafî redis uiuos quodammodo fufcitâs cineres, in uetenbus fauillis nouu mouit ineen dium.SoIitarium quippe hominem na tumeffe afferit dominum lefum Chri ftum.Etideoquid neceftè eftutrequi* ramus,an in côfequentibus eius peruer fitausfit quæ eftin capite ipfo fceleris uniuseSuperfluum quippe eft expeda reinpofterioribusqualis fit, quæexpe dandi omnino caufas iam in principio non reliquit.Quæ enim ratio eft explo rare, aninfimilitudinem fuperioris hæ refeos eadê promittat homini, quæCqd* im

de ÎNCARN* DOM. LIB, V. îmmaniflïmum fcelus eft) eadetn tollit deodtautpenè impium fit,cum uidea mus quid præcefrerit,requirere quidfe quaturîquafi uero aliqua in confequen tibuscaufaafFerri pollît, quafe probet nôefle impium quinegaret deum. Ait crgo,utfepeiam diximis,noua herefîs, dominum lefum Chriftum hominem tantummodo folitarium,ex uirgine naa tûefle:âr ideo Mariam Chriftotocon, non theotocon efle appellandam:quia fitChrifti mater,nô deûAdditpræterea facrilcgæ affertioni quàm prauaargu^ mêta,tâfriuola,dices: Nemo anteriore fe parit. Quafi uerô unigeniti dei nati uitas à prophetis prçdida,à fecuiis prç« nuntiata,humanis fit tradanda aut çfti manda rationibus.Aut uero ipfa, quif* quis es ô hæretice, cui de pattu fuo ca* lumniarisjuirgo Maria proprijs hoc qtf adûeft egerit confummaritqueuirtuti bus:utei in tanta re,ac tanto opéré im* becilÜtasobijciat humana.Si quid ita* que in hacre per hominis opus adum

I Z 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10. CAS s IAN I

çftjhumanas quære rationes. Si autem totum quod adû eft,dei uirtus eftrquid impoflibilitatem expedas humanam, übiefficientiâuides efle diuinamfSed de hoc tamê plenius poftea. Nûc quod paulô anterius dicere cqepimus exequa mur:ut omnes fciant in Pelagianis cb neribus ignés quærere fe,ô^ nouis facri legorum flatibus fauillas ueteres excita re.Dicis ergo Chriftum hominem tan# tummodo folitariumnatum eflTe.Hoc utiqueamp;^illaquamin primo Übro eui# denteroftendimus,Pelagianæ impieta tis hærefîs prædicauit, Chriftum homi nem tâtummodo folitarium natfî effe, Addis prçterea, dominum ipfum omni ùmlefum Chriftum theotocon imagi nem appellandum,id eft nô deum, fed fufceptorem deirfcilicet uteû non pro# pterfequiafît deus, fed quia deu infe fufcipiat,honorandum putas.Hoc uti# que ilia etiam qua ante dixi hærefis afle rebat,Chriftû non propter fe colendff, videlicet quia deus elTetjfed quia bo# nis

de INCARN* dom. LIB* V* nbsp;1 2 ƒ '

nis ac prjs adibus deü in fe habere mes ruifTet.Èrgo uides Pelagians te ui» us uomere,Pelagiano te fpihtu fibilare* Vndecóuenit,utd£te nó tam iudican dum quam iudicatum efle uideat: quia CÛ eiufdem erroris fis,necefle efteiuf* demquocçetiam damnationis efle ere daris. Vi nódicamilludinterimjquod imperial! ftatuç comparans,intantam faciilegt) impietatem acblafphemiam prorupiftijUtredeadmodumetiam Pe lagium,qui pene omnes impietates ui ceritjhac amentia uidfle uidearis. Ais ergo Cbriftum theotocon imaginé ap* pellandum,id eftnon propter fe eum quia fit deus,fed quia deum in fefufce périthonorandS*Hoe modo ergo nis hil inter eum amp;nbsp;omnes qui fuerunt fan dos homines elfe alTcris: quia omnes utiquefandihominesdeS infe habue runt.Siquidem amp;nbsp;in patriarchis deum fuilfe,amp; in prophetis deum locutS non ignoramus.Omnes denique nondico apoftolos, martyres, fed omnes quot^

1X6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Io» CASSIANI

fancT-QS dei, Qc feruos dei habere in /c Ipiritum dei credimus,fecundum illud; i.Cor.«. Vos eftis templum dei ui'ui, ficut deus dixitjnhabitabo in eis, Etiterü: Nefd tisquiatempludei eftis, ötT fpiritus dei habitat in uobisÆt per hoc omnes thess otoci funnac fic hoc modo cundos ad-modum Chrifto ftmiles,amp; deo pares di cis» Sed abfit hæc abominandi erroris impietas,ut faduræ fuacfador,ut famu lis fuis dominus, ut terrenac fragüitatis deus terreftrium Qc cocleftium compa^: retur:amp;: haec ei ex bencfictjs fuis iniuria fiat,utquihabitationefua dignatur ho minem,idcircoidem quod homo effe dicatur» Quinimmo hoc inter illum ins tereft fic fandos omnes, quod inter ha bitaculum habitatorem:quod utitç ut habiteturnon habitaculi eft, fed ha« bitatoriSjin cuius fcilicet arbitrio eft ædificatio habitaculi,Sc ufus:ideftuel utuelithabitaculuipfum facere, uel uC CoMj. cumfecerit,dignetur habitare»An expe rimentum quaeritis,inquit apoftolus,ei us

de IN CARN» DOM. L I B. V. 127 OS qui in me loquitur Chrifti^ôC alibi: Neîcitis quia Chiiftus lefus in uobis lifJenh cftç'nifi forte reprobi eftis. Et iterumjn Epb.}^ interiore inquit homine habitare Chris ftumperfidem in cordibus ueftris.Vi des quid interfit inter dodrinam apofio licam QC blafphemiam tuâc’Tu in Chri ftodeûuelut inhomine habitare dicis: ille Chriftum ipfum in hominibus habi tare teftat. Quo*i profetflo, ut tu aisjca ro 66 fanguis facere no poffunt tfcilicet utexhocipfo quoeû deumtu eflenes gasjdeus probetur.Nam cum eum qui in homine h abitetdeum non neges,ne ceffè eft ut eum quem in hominibus ha bitare cognofcimus ,euidentiflîmedes um effe credamus.Omnes ergo fiue pa triarchæjfîue prophctç,fiue apoftoli,fi« ue martyres,fiue deniqj Candi omnes, habueruntquideminfede«,2C omnes filij deifadi funt,Slt; omnes theotoci fuc runtrfed diuerfa utique multô diflîmilîs que ratio ne. Omnes enim credentes de umjfihjdei funtper adoptionemjuni«

Its nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO* CASSIAfîI

/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;genttus autem filius per naturam: qui

nön ex materia aliquaeftapatre genii’ tus;quiaomnisres,0C omnisrerQmatc ria,per unigenitum dei filium eft,no ex nihilo,quia ex patre;non quafi partus, quia nihil in dco uacuum atque muta bile:fedineffabiliteratqueinçftimabiliü ter deus pater in his quæ ingenita infe erant,unigenitum fuum genuit:ac fic ab ingenito fummo ÔC fempiterno pa=« tre, unigenitus fummus dC fempiter^ nus eftfilius.’idcm habendus in carne, qui habeturin fptritundem credendus in maiefiate, qui nafciturus in carne. Nondiutfionem aliquamaut difciflîo» nem fuifecttjUt feex parte aliqua non nafcente pars fui aliqua nafceretur:aut aliquid in eo diuinitatis poftea fuperue niret,quod in eo natum ex uirginenon Col,i. fuiflet.Omnis enim,iuxta apoftolum, omnisin Chriftoplenitudo diuinitatis habitat corporalitcr.Non quia aliquan do habitaucritjSC aliquando no habita uerit nec quia poftea fuerit,SC ante non fuerit

de INCARN. DOM. LIB, V.

fucrk.AIioquin adillâ Pdagianç hœrc feos impictatêdeuoluimur.’utdicamus ex ccrto tempore habitante in Chrifto deû.’tum ineûfuperueniirc, quâdoille uïta côucrfatione id promerucrit, ut in fe uirtus diuinitatis habitaret.Homis nû ergo hominû funt hæc,nô dci.’ut in» quantû humana imbecillitas ualet, deo fc humlicntjdco fubdât dei fe habitacu lum faciant,amp;: habere hofpitêatqj habt tatorêdeumfideôf pictate mcrcantur: Quia prout quis idoneus munere det fuerit,ita eum diuina gratia muneratur. Prout fi quisdignus putaturdeojitadei fruitur aduentu,fecundum iüam domi ni promilîîoné: Si quis diligit me, fers monem meum feruabitrôC ego SC pater meus ueniemusad eum,amp; manfionê apud eû faciemus. Longe auté alia de Chrifto res arcç ratio cftun qua omnis picnitudo diuinitatis habitat corporalis ter:ÔC qui ira diuinitatis plenitudinem in flt;^ habet,ut cundis de fua plenitudi nejargiätur: qui inhabitante in fc diui*

K

130 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î04 cassiani

nitatis plcnitudme,ita i'pfe in finguliä fandorû habitat,prout eos dignes fuo putarit habitaculo:amp; ita omnibus de plenitudme fua tribuit,ut ipfe in pleni* tudine fua iugiter pcrieueret:qui uti(^ ctiam cum in corpore fuo in terra effet, animabus tarnen fandorum omnium inerat.’cœlos,terras,mare, omnc déni* que uniuerfitatem infinitate potentiæ fuæacmaieftatisimplebat:amp;^ ita totus in feipfoerat,ut cum tarnen mundi uni uerfa nô caperent.Quia quamÜbet ma gnafint amp;nbsp;ineffabilia quæ fada funt, nulla tarnen tam capacia immenfa funt,quæ ipfum pofftnt capere fadorê» Ifte ergo eft de quo propheta dicit: Quoniam in te eft deus,ô(f non eft præ ter te deus. Tu es cnim deusnofter,fîC nefciebamus, deus Ifraël faluator: qui in terris utiquepoftea uifuseft,amp; cum hominibus conuerfatus eft. De quo eti amDauid propheta ex perfona ipfius dicit;De uentrc matris meæ deus meus CS tu.Oftendens utique quôd nunqua homo

DE INC ARN« DOM, LIB, V, 15t? homo nie domim'cus fine uni'tate dei fuerit: m quo ipfo ftatim uirginis ute=» ro plenitudo diuinitatis habttaret, Sts Cut ÔC alibi idem propheta: Ventas,ins ppj quit,de terra orta eft,amp; iuftitia de cœlo profpextt. Vt intelligeremus fcilicet profpiciente ècœlis filio dei, id eft ads ueniente ac defcendente, iuftitiam nata efle è carne uirginis: non phantaftä cor poris,feducritatcm.Ipfeeft enim ueris tas,fecundum illudipfius teftimonium uetitatis:Ego fum ueritas, amp;nbsp;uita. Ergo quiaanterioribus iibris ueritatem häc, id eft dominum lefum Chriftum natu exuirgine deum probauimus: nunc ut libello abhinc proximo inftituimus, eü qui ex uirgine nafciturus eflet,fempcr deum prænunciatum effe doceamus. Ait itaque Efaias propheta: Quiefcite äb homine, cuius fpiritusin naribus eiustquiainquo reputatuseft ipfe.uef ut atque euidentius in Hebrço eft.'quia excelfus reputatus eft ipfe.Pulchre aus tem dicens,quiefcite,ucrbo uim prohi*

K z

'tjx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO» CASSIANI

bentis inquietudinê pcrfccutionis cxlt; prefliLQuiefdte, inquit,ab homi'ne, cuius fpirïtus in naribus eius: quiaex« ; cclfusreputatus ipfeeft.Nunquid non unaeadem^ fententia dC humanicor pons fuCceptionem, ÔC dci locutus eft ueritatemc'Quiefcite, inquit, ab homia ne, cuius fpiritus in naribus eiusrquia excelfusreputatus eft ipfe.Nonnenbi quæfo palam alloqui perfecutores do= mini uidetur,dicens:Quiefciteab homi ne,quem perfequimini:quia hie homo deieftc’Et licet in humilitate humanæ carnis appareat,in celfitudine tarnen di uinac magnificentiæ perfeuerat. Bene autem dicens propheta: Quiefeite ab hominc,cuius fpiritus in naribus eius: certiflima humani corporis fignificatio« ’ ne hominem demonftrauit. Intrépide utique ac fiducialitertutpotequi tâ con ftanter ueritatê hominis affe re ret quam deitquia hçc fides uera eft fiC catholica, credere dominum lefum Chriftum ita fubftanuam ueri corporis^ficut ueritatê

per

de INC ARN. DOM. LIB. V, I JJ perfedac dfuinitatis habuifle. Nifi forte inillo ah'quid ambigêdum putes,quia excelfum pro deo pofutt; cum utic^ hie mos fcripturac facræ fit excelfum pro deodicere,ficutillud prophetæ: Dédit pf4.45. uocem fuam excelfus, mota eft ter« fa.Et,Tu folus excelfus fuperomnem pfd/j*. terram.Efaiasquoquequihçcdicit:Ex celfosös^ fublimis habitans æternitatê. In quo manifeftc intelligendum eft; cS illic excelfum fine ullaadiedioedeipo fuerit,quôdetiambic deum in excelfi nomine nuncuparit.Ergo quia euiden ter per prophetam fermo diuinus domi numlefumChriftum QC hominem 6iS deum prænunciauit:uideamus an uete ribus teftimontjs etiam nunc conueni« ant 6C concordent noua. Quod foit,in* quit apoftolus loannes, à principio, quod audiuimus,quod uidimus oculis noftris, quod perfpeximus,amp; manus noftrac palpauerunt de uerbo uitç,ÔC ui tamanifeftataeft:fiC uidimus, ÔC tefta* niur,0^ annunciamus uobis uitam acter

K 5

A't54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ’°* CASSIANl

natn,quæ erat apud patrem,5C apparu* itnobis» Vides quemadmodum uete* rarecenribus roborenf,6C andquä pçr* nundationem nouæ praedicationis co* firmatio cofequaturc'Efaias dixit: Qui* efciteabhomine,cuiusfpirirus in nari* bus : quia excelCus reputatus eft ipfe» Ipfe loannes autem:Quod fuit,inquit, à pnncipio,quod audiuimus, quod ui* dimusoculis noftris,qcP perfpeximus. ÔC manus noftræ palpauerunt» Ille per* fequendum aludacis hominem efledi* xitrhic palpatum hominem humanis manibus praedicajuit.IIle eundem que hominem annundarat, deS excelfum prædixit:hic eum quem palpatum ab hominibus efledocuit,deum in princi* ’ piofemper fuillememorauit.Ergo eui dêtiffîmum eft,quod ambo dominum ïefumChriftum amp;nbsp;hominem manife* ftaruntamp;^ deumtquia eundem poftea hominem quem femper deum: acper hoe hominem fiC deum, quia homine ipfum deum.Quod fuit,ergo inquit,in

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;principio

DE INCARN* DOM* LIE* V* IJÇ principio,quodaudtuimus, quod uidi=» mus oculis noftris,quod pcrfpcximus, SiC tnanus noftræ palpauerunt de ucr^ bo uitæ,8C uita manifeftata eft: ÔC uidia

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mus,amp;:teftamur,amp;:annunciamus uo:*

bis uitam ætcrnam, quæ crat apud pas

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trem,amp;r apparuit nobis* V ides quot in

dictjs,quot modis, quàm uart]s,quàm mulnplicibus dileâiflîtnus ille ac dca uindifltmus deo apoftolus, facramen tum diuinac incarnarionis infinuetdam primS quôd eum qui in principio fem perfuerit,uifuni incarne effe teftatur» Deinde ne id quodauditum ac uifum dixerat, parum incredulis uideret,paï patutnquoque,idefttadum arque tra datum tam fuis quàm cæterorum ma uibus confirmauit.Bcne utique per ma nifeftationem aflumptæ carnis,opinio nem Martionitarum,ac Manichei erro rem cxcludens: ne quis phantafiam ab hominibus uifam crederet,cum palpa tam corporis ueritatem à fe apoftolus prxdicaftet.Deindc addit,uerbum uirç

IJÓ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO. CASSIANI

fitful tam manifeftatam: hoc fe utdifle, hoc annuciare,hocproteftari,fimul fci licet ôé cxequens officium fidei,5C inge rensterrorem increduliiaiitut cum ille utique proteftaturfeprædicare,fibi no imputaret p enculum fuum qui noluifs fetaudire. Annuciamus uobis,inquit, uitam ætcrnam,quae erat apud patrem, Sgt;Capparuit nobis:hocquod apud pa« trerrifempcr fuit,hominibus apparuiG* fe:hoc quod in principio femper fuit, ab hominibus uifum efle : hoc quod uerbum uitæ fine exoidio erat, palpatu humanis manibus docuit efle. Vides quot modis, quàm uartjs.quàm mul* tiplicibus,quàm indiuiduis,quàm aper tis itafacramentum uitæ cum deo car* nis expofuit,ut nemo alterutrum dice* reomninopoflît,quinôutrunqueme« moraret.Quodipiequoque apoftolus Hft.ij. alibi euidentifll'me: lefus enim,inquit, Chnftus heri ÔC hodic ipfe amp;' in iecuia. Hocefl:illud utique quod fupcriorete* ftimonio dixit: quod erat à principio, hoc

DE INCARN. DOM, LIB* V.

hoc manus noftræ paIpaucrunt.Non quia palpari fpiritus per fe poflit: fed quia uerbum fcilicet caro fadum,in ho uiine quodammodo,cui uninim fuelt; fa^palpabacur.Etideo idem lefushert hodie:ideftidemante exordiumun di, qui in carneadê in præterito,qui in prçfenan'dê quocp etiam in fecula,quia idem per omnia qui anteomnia.Et hoc totum dominus lefus Chriftus.Etquolt; modo idem ante mundi ortum, qui nu per ortus fcilicetc’quia idem in homme nuperortus,qui ante ortum omniudc us.Etideo Chriftus totum nominator quod deusrquia tanta eft Chrifti Qi. dci unitas,ut nemo utiep iam omnino pof» fituel Chriftum diccns, non deum in Chrifti nomine diccre:ucl deum dices, non Chriftum in dei nomine nuncupa »■e.Acficunito fibipenitus permaiefta tem facrænatiuitatisutriufque fubftan dae facramento, quicquid erat, fcilicet homo6lt; deuSjfadum eft totum deus. V ndeapoftolus Paulus uidens reuçja«

K 5^-

tjS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10. C ASSIANI

ris fidei oculis totum tn Chrifto incx* plicabiiis mateftacis arcanum,ïta locu tuseft,tnuitans adreferendam deogra ttam agnofcentesbeneficia dei popu* Colofj» los;Grarias,inquit,agentespatri,quf di grtos nos fecit portione fortis fandoru in lumine:qut eripuitnos de poteftate tenebrarSjamp;T tranftulitin regnumfilq diledionisfuætin quo habemus rcdem ptionem perfanguinem ipfïus, remiG« fionem peccatorumïqui eft imago dei inuifibilis,pn'mogenitus uniuerfæ créa turæiquia in ipfo condita funt untuerfa incoelis ÔC in terra, uifibilia ÔC inuifibi lia,fiuethfoni, fiue dominationes,/iuc poteftatestomnia per ipfum QC in ipfo creata funt, SC in ipfo conftant.Etipfe eft caput corporis ccclefiæ,quieft prin cipium,primogenitus ex mortuis, ut fit in omnibus ipfe primatû tenens: quia in ipfo coplacuit omnem plenitudine habitare, SC per ipfum reconciliare o* mniain ipfum,pacificans per fanguine crucis eius,fiue qux in cœlis, fiue quæ in

DE INCARIT* DOM. LIB, V.

in terris funt.Nunquid amp;nbsp;hoc aliqua interprctationis adiedione indiget^cû itacopiofè ÔCeuidenter expreflum fit, ut in fe non folum reixim fidefn, fed ctt am expofitionis habeat claritatê. Gra^ lias enim agere nos patri iubet: magna Uticç caufa agendac gratiac adieda: quia dignos nos feceritportione fandorum, ÔC ereptos de poteftate tenebrarû tran* ftuleritinregnû filtj diledionis fuae:in quohabeamus redemptionê ôfretnif* flonê peccator5:qui fît imago dei inuifî bilis, primogenitus uniuerfg creaturæ: quiainipfo ac peripfum creata fint os mnia:quorSutique fîcutfadoripfe, ita ctiâ gubernator fî't.Et quid poft hçcdp* fe eft,inquit,caput corporis ecdefiçrqui eft principium,primogenitus ex mortu is.R.efurredionem quafî generationem fcriptura nominat: quia ficut generatio uitam creetjita refurredio generet ad ui tam, Vnde etiam refurredio ipfa rege* neratio nucupatur, fecundum illuddo mini teftûnoniâ:Amêdico uobis,quod

J'

« 4® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÎO* C ASSI ANI

uosquifecuti eftis me,fn regeneration ne eu federte filius hominis tn fede ma ieftatts fuacjfedebitts QC uos fuper fedes duodecim tudicantes duodecim tribus Ifraé'l.Ergo primogenitum ex mortuis eumdictt,quemfupenus tnuifibtlê dei filtum atque imaginé prædicauiu Quis autem imago inutfibilts deifnift uniges nitus uerbS dei. Et quomodo is refurrc xifle ex mortuis dicit,qui imago ac uer bum dei inuifibilis nominaturc' Et quid tarne adhuc additurc” Vt fit,inqutt,ipfc primatum tenens:quia in ipfo compla cuitomnem plenitudinem habitare,ö(5 peripfumrecódliare omnia inipfum, . pacificans per fanguinem crucis eius, fiue quae in coelis,fiue qug in terra funt. Nunquidindiget primatu uniuerforu creator omniumt’aut principatu eorum quae à fe fada funt, tpfe qui fecitc’ Aut nunquiddtcide uerbo poteft, ut in eo qui fit primogenitus ex mortuis, com* ptacueritomnem plenitudinem habita refqui utiep unigenitus Filius dei, amp;nbsp;uer bum

dB INCARN» dom. LIB. V, bum dci ante uniuerfa return exordia, pattern inuifibilem in fe Habens, ita pri usomnemplenitudinem in fe habuit, ut eflet ipfeomniö plcnttudo. Et quid poftremoç'Omnia,inquit,pacificâs per fanguinem cruds eiusjiue quç in terra Hue quç in cœlis funt,Manifeftauit uti* queapertiflîmè de quo diceret, quêpri mogcnirûexmortuis nominaffet.Nun quid cnim per uerbi aut fpiritus fangui né recociliata acpacificata funtomnia^ Non utiq^.'nequeenim in natura cade« reimpaffibilem res ulla potuit paflio« nis, aut fundi fanguis ualuit nifi Homi« nis,aut mori alter quam homo;amp; tame idem qui in fequentibus moi tuus dici« tur,fuperius imago dei inuifibilis prgdi catur.Quomodo ergo 0^ hoc^fdlicet quia id omni modo ab apoftolis cautS eft,ne aliqua uidcretur in ChnftoefTe diuifio,amp;^ unitusinfilio hominis filius dei indperet per erraticas interpretatio nes duas habere perfonas,acper pra® wasat£^ impias opiniones,quiefletfei«

14.2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10« CASSIANI

licet in fe unus, duplex fieret in nobis? Et ideo pulchreac mirabiltter ab ipfo unigenito filio dei ufç ad unitû filio del fihum hominis prædicatio apoftolica defeenditrut ficut ipfe rerum ordo,ita etiâ doëlrinæ fermo decurreret.Ita cun da infeparabili connexione, ÔC quafi quodam ponte continuans,ut fine ulla penitus diuifione ÔC interuallo eS que in principio mundi legeres, in fine tem porisinueniresrnequeulla omnino di ftradione impiae difcelfionis admifia, unû in carne atep alium in fpiiitu filiCr dei crederes: Cû itaapoftolicS magifte rium,deS pariter atque hominem per facramentum corporeçnatiuitatis unif^ fct,utcundem tibi réconciliante in cru cc omnia demonftrarct,quern ante cx^ ordium mundi imaginem dei inuifibi^ lis prædicaflet.Quodquidem apoftoli didum fti.’tamendodrina domini eft. Idem enim hocinapoftolo ad Chriftia nos,quiconfimileilludin euagclio ad ]o4«.8. lüdços perfeIocutuscft,dicens:Nunc

au tem

DE INCARN» DOM. LIB, V» lt;45' autem quæritt's me interfîccre hôminc, quiucritatem uobts locutus fum,quâ audïui abeo.Ncqueemm ego à meue nio.’fedtllememifît.Etdeum utiquefc hominem efle indicans. Hominem in hoc quod hominem efle fe prçdicat, Dcuminhocquôdmiflùm feefle con firmat. Apud cum enim necefleeftfem per fuerac à quo uenerat: 06 ab eo uene rataquofemiflum efledicebat, Vnde etiam illud fuit, quod dicentibus ad fe Iudæis:Quinquagintaannos nondutn ïiideit^ babes,amp; Abraham uidiftic’Conucnicn tiffima æternitatisac maieftatis fuæuo cerefpondit, dicens:Amcn amendico uobis,priufquam Abraham fieret,ego fum.Quçro ergo,cuius didu hoc uelis eflec’Chrifti utique abfcß dubio. Et quo modo qui natusrecêti tempore fuerat, ante Abraham fe efle dicebatç’Per illŒ fcilicetcui unituseratpenitus uerbum deijUtintelligerent omnes quanta eflet Chrifti acdei unitas.’cum quicquidde^ iistnChriftodiceret,totum iam fibidi*

144 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10« CASSIANI

uinitaris uniras uindicaret.Bene autcm confcius æternitatis fuæ,illa in corpore tunc ludaris uoce refpondit,qua quonlt; ExoJt.f, da Moyfi locutus fuerat in fpiritu. Hic enim aiuPriufquam Abrahä fieret,ego fum.Moyfi auiem: Ego fum qui Cum» Admirabiliutiqucdiuinæ naturæ seter nitatem fermonis magnificentia praedis cauiuquia nihil de deo tarn conuenies dici potelEquam ut femper elfe dicat: quia cfle nec præterit initium,nec futu^ riterminum habeet. Et ideo aptifiimè hocdeæternidei natura dicitur,quod aeternitatioptimecoaptatur.Quæ quia dem ipfc dominus 1 efus Chriltus,cum de Abraham dicerct, diuerfitatefermo nisoftendit,diccns: Priufquam Abraa ham fieret,ego fum.De Abraham dixit priufquam fierendefeautem,ego fum fcilicetrquia temporalitatis eft fieri, efie çternitatis.Etideo illud fatfium efie,hu manx tribuit breuitati: illud autêfum, naturæ fuæ. Ethçc omnia Chriftus uti«» que,quiperfacramentum unit homi* nis

DE INCARNf dom; LIB* V* 145y nt's ac det in illo qui femper fuerat, I'am futfle dicebat. Qpod apoftolus quoc^ cQ dilucidareac manifeftare omnibus cupereqita locutus eft.’Quoniam lefus populum de terra Aegypti faluans, fes cundo eos qui non crediderunt perdis dit, SedôC alibi: Neque tentemus,ins i.Cor.w* quit,Chriftum,ficut quidam illoru ten taueruntjSC à ferpcntibus perierSt. Exi mtus quoque apoftolorum Petrus: Et AÄ.ir» nunequid tentatis deum imponereiu gum fuper ceruices difcipuloru, quod neque patresnoftrineque nos portare potuimus^Sed per grariam domini nos ftrilefu Chrifti credimus faluari, quês admodum ÔC illi, Liberatum ab Äegys ptodei populum,peringentes aqua rum oias ficcis pedibus abdudu,ac per uaftas eremi folitudines conferuatum, non nifi à folo abfque dubio deo nouis mus,fecundum illud: Dominus folus DcMt.jx» ducebat eos,SC.non erat cS eis deus alie nus.Et quomodo apoftolus tä euidenti busteftimontjs,ô(:àkfu liberatum algt; t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L

146

Aegypto populum Iuda?orum,amp;f à ccm tnilibus ludæorum cum in deferio tcntaium prædtcat,dicens:Neque ten* temus Cbnftum, ficut quidam illorum tentauerunt,SCa feipentibus perierunt» Omnesquoque fandlos qui uixerunt fub lege uetcris teftamenti,beatus apo* ftolus Petrus pergratiam domininoltri lefuChriftipraedicat efle faluatos.Exi itaque,cfFuge hinc,fi potes, tu quifquis die es qui rabido ore,ac blafphemo ipi titu furens, nihil interefle admodum inter Adam ÔC Chriftu putas,0(^ quie5 etiä poft partum uirginis deû denegas» t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* loannes: Om nis ,inquit, qui

^Dcfidc foluitIefum,exdeonôeft,ÔC hic eft an ranturhic tichriftus, Agnofcis'neeum hacrcuce^ qMäant» Agnofeis de te iam palàm ôé defîgnan* ter dixiflet'Nemo enim ita foluit lefum quàm qui non confitetur deum. Cum enim in hoc omnis ccclefiæ fi'des, amp;nbsp;o* mnis cultus fit,lefum deum ucrum fate ri: quismagisuenerationêeius amp;nbsp;cul* tumloluerepotuûjquàm qui totumin CO

DE INC A RN, DOM, EI B, V, CO quod omnes colimus, dencgauit^ Caueas ergo obfccro caueas, ne quis eriam te antichriftu dicere queat, Con^s uj'darime aut maledicere putasc'Non meûcftquodloquor,eccecuâgeliftadi citjOmnis qui foluit Iefum,ex dco no hie eft antichriftus. Si non foluis Icfum,0Cdeum non negas, anrichriftS te nullus dicere poteft. Si autem negas; quid accufas quod antichriftßtequißs quam eftedicatc’Tuhocdetejtu inqua dum negas,ipfe dixifti, V is feire hoc uc rum eflec’ Die mihi lefum cum ex uirgi nenafceretur,quid uelis hominem fui« ifte an deumc’Si deum tantû, foluis ud-que lefumrqui in eo hominem unitunt deofuifle deneges. Siautê hominem, foluisutic^nihilominusrqui folum tan tummodo,utfacis,hominem natS efle blafphemes.Nifi forte exiftimas quod non foluas lefum,qui fuifle deum ineo denegasrquifolueris utique etiamfina turn cum deo hominê denegares. Sed exemplis forfan hoc manifeftius uelis

1-48 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10, CASSIANI

fieri, accipe de utroque.Mani'cheus ex^ traecclefiam eft,qui lefum deum tantö fuifle aflerit : Hebion,quia hominem, V terquc enim negauit ac foluinalter fo lum dicendo hominem, alter tantumo dofolumdeum, Quia licet diuerfa dis xerint,par tarnen eft ipfius diuerfitatis impietas,Nifi quod fi ulla inter malorït magnitudinem poteftefle difcretio,ins iuriofior blafphemia tua eft,quç folum hominem affèrit,quàm ilia quæ folum deumrquia licet utrunc^ malum fit,con tumeliofius tarnen eft diuina domino q humana rapuifle,Fides ergo hæc tantû nbsp;nbsp;nbsp;[

catholica,baec tantum uera eft, domis» j num lefum Chriftum ficut deS ita ho* ■ ininem,amp; ficut hominem ita amp;nbsp;deum credere,Omnis enim qui foluitlefum,‘ cxdeo non eft.Soluere autem hoc eft, quodunitum eftinlefu, uelle rumpes re:06 quod indiuiduu, feparare. Quid autem inlefu unitumæ indiuiduumc' Homo utiqueSC deus,Ergo ille lefum foluit,qui h^c feparauerit atque difrup^

rit

de INC ARM» dom* L IB, V* lt;49 rit. Alioquinfî non difrumpitac fepa« rat,ergo nee foluit. Si autê feparat atcç difrumpitjille uticç foluit. Et ideo omni homini in hanc blafphemiam atep in« faniam prorumpentfipfepro fein euä« gelio dominus lefus illud quod ad pha rifeos locutus eft, clamat, ac proteftat: Quod deus coniunxit,homo non fepa Mdttamp;.ip, ret.Quod licetillicubiadeo didü eft, adcaufamaliamrefponfum efle uidea tur:tamen profunditas dei,quae no ma« gis de camalibus quam de fpiritalibus loquebatur,cum de illo hoc, tum magis de hoc uoluitintelligi: quia credetibus tune ludaeis id quod tu diets hominem tantummodo lefum fine deo efle, cum defocietateconiugq dominus interro« garetur:non de eo tantum,fed etiam de hocedocuiuÔ^ de minoribus cofultus, etiam de altioribus maioribûfcç refpon dit,dicês:Quod deus coniunxit,homo nonfeparet.Hoc eft:NoIite id fepara« re quod in me deus iunxitrnon feparet humana impietas quod in me uniuit di . - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L 5

t 150 nbsp;/ . nbsp;nbsp;nbsp;10, CASS IANI

üinamaieftas,Visautem plem'us fcire hoe ita efle, audi apoftolum de hisipfis dequibustuncfaluatordocutt,difleren temrqui utique utpote magifterà deo mifTuSjUt capere tune auditorum imbe cillitas poteratjCa ipfa quæ deus in mys: fterio praediearat, expofuit. Cum cnim de coniugi'o carftalt,unde interrogatus in CU an gel 10 faluator fuerat,difputaret, replicauit eaipfe quibusilleufus tune fuerat legts uetcris teftimonia,fcilieetut intelligeretur quód eandem rem expo-neretqui rjfdem teftimonqs uteretur. Adneiens præterea,nedeefle caufæali quid uideretur,etiam earnaleeoniugiS mullens quoque aeuiri nomen, quos ad mutuum adhortabaturafFedum,ita Eph.f, pofuit:Viri diligite uxores ueftras,ficut ibidem» SC Chriflxis ccclefiam. Etitcrum: Ita uni debent diligere uxores fuas,ut eor porafua.Qui uxorem fuam dnigit,fe* ipfum diligtr. Nemo unquam carncm fuam odio habuit,fed nutrit ÔC fouet ea, ficut QC Chriftus ecdefiam:quia mem* bra

DE INC AR.N» DOM. Iz I B» V, 15! bra fumus corporis eius. V ides quenv admodum Chrifti atque ecclefiæ nomi na uiriac mulieris nomtnibus adiuns gatc'Omnes à carnali audientia ad fpiri tualem intclligentiâ traxit. Cum enim omnia ifta dixi{ret,fubdidit ea quibus in euangelio dominus ufus fuerattefti monia, dicens: Propter hoc relinquet homopatrêfuum ÔC matrem fuam,6C adiungeturad uxorem fuam:0;^ erunt duo in carne una. Et quid poft hæc^ quafi cQ magna clamoris proteftatio« ne fubiecit: Sacramentum, inquit, hoc magnum eft. Kemouit utique de hoc omnino SC amputauit carnalem intelle dum, ubi facramentum penitus dixit cflediuinû.Etquid tame poftifta fubs diditCEgo autem dico in Chrifto SC in ecclefia.Cum dixiflet, facramentu hoc magnum eft.'non dixit,haec eft expofî» tio facramenti.Scd quidcEgo autem di co in Chrifto 6C in ecclefia. Hoc eft di* ceredllud quidem magnQ eft facramen tum:fed ego in Chrifto dico amp;nbsp;ineccle

' ■» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L ’

io* CAS s I AN I

fia.Hoc cft;ut quia capere illud ad prç* fens forfitan omnes no queunt,uel hoc capiant,quod tarnen ab illo non difcre pat,nec diuerfum eft:quia utrunque de Chriftoeft* Sed quia profundiora ilia non capiunt,hæc faltem fadliora co* gnofcantrutcum prompttoreni intelle élum cœperint capere,ad altiorem ua* leant peruentre:amp; planioris nunc rei a* dipifcentia,fit poftea profundioris uia* Quod ergo magnS illud eftfacramen* turn, quod fub uiri atque uxoris nomi^ ne defignatur^ Apoftolum ipfum inter* rogemusrqui ad docendam eandê rem I. Tiw.j. alibi uerbis rei tpfius ufus eft dicensÆt manifefte magnu eft pietatis facramen* turn ,quod manifeftatum eft in carne,iu ftificatumeftin fpiritu: apparuit ange* Iis,prædicatum eft gentibus, creditum eft in mundo,affumptum eft in gloria* Quod ergo magnu eft illud facramen* tum,quod manifeftatu eft in carnec’ De usfcilicet natus c carne,deus uifusin corpore : Quiutit^ ficut palam eft ma* nifeßatus

D E INCARN» do Mi LIB» V, lt;nbsp;nifeftatus in came,ita palam eft adfum« ptus in gloria»Hoccrgo magnum eft fa cramentum, de quo «pfe ait: Propterea relinqucthomo patrem fuö SCmatrem, S)C adhærebit uxori fuae: amp;nbsp;erunt duo in carne una. Qui fuerunt ergo duo in car ne unac’ deus fcilicet atq; anima. In una ein ea quae unita deo eft carne hominis, deuseftatc^anima, fccundöilhidipfi^ usdominûNemopoteftàmetoIlereas loitit. lo. nimam meam : fed ego pono earn à me ipfo. Poteftatem habeo ponendi eam, amp;poteftatê habeo iteru fumendieam. Tria ergo nunc in hoe uides,deum, car ncm,animam:deus eftquiloquitur: ca ro,in qua loquitur:anima,dequalo* quitur. Propterea ergo homo ille,de quo prophetadiciuFratepnóredemit, 48, redimet homoi:’Qui,ut didum eft,afcen dit ubi erat prius.amp;S de quo legimus: Nemo afcendit in coelS, nifi qui de co2s j. lo defcêditfilius hominis,quieftin coz* lo, Propter hoc inquam relinquet patrê fuutn ó^matrem;id eft deum ex quo na

ï- 5

, 154 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10. C ASSI ANI

tus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hi'erufaletn illam quac eftma

’ teromntumnoftrûmrÔÈ^ adhaefithuma næcarniquaftuxori fuæ.Enddrcode pâtre exprefle dixit: Kelinquct homo patrem fuum:dematreautem non di«* xit,fuam,fedtantummodo matrem po^ fuit:quia non ta iphus erat mater,quam üniucrforûcredcntium, ideftomnium noftruiEtadiunAus eftuxorifuæiquia ficut uiramp;mulierunQcorpus funt,ita maieftas diuinitatis, 8C caro hominis u«! niQtur,ÔC fadi funt duo, id eft deus atcp anima in carne una.Quia ficutcaro ilia habitatorem in fc habuit deum, ita anis mam quocg in fe cohabitante deo. Hoc ergo magnum eft illud facramentum, quod inquirendum nos admiratio apo ftoli uocat,0Cadhortatio diuinitatis inui tat: non alienum utiqjetiam à Chrifto abecclefia, ut ipfe ait: Ego autem di* co in Chrifto Sc in ecclefia. Quia Sc ca* ro ecclefiæcaro Chriftieft,SCin carne Chrifti deus eft atqj anima: ac ficide in -Chrifto quod in ecclefia:quia facramen turn

DE IN CARN, DOM. L I B» V, J5ÿ tum quod in Chrifti carne creditur,cris am fideinecclefiacontinetur. Hoc era

• go facramenrS, quod ÔC manifeftatum eft incarne,Scapparuitin mundo,6C gentibusprædicatur,multi fandorum ucterum iicut præuidebâtinfpiritu, ita uidere eiiam in carne uoluerSt, Amen enim inquit dominus, dico uobis: quia multi prophetæ SC iufti cupierunt uide* re quæ uos uidiftis, non uiderunt: 8C audire quæ audiftis, 6C non audierunr. Et ideo Efaias propheta:Vtinä, inquit, Eft. ^4-domine difrumperes cœIos,SC defeen« deres. SedSC Dauid: Domineinclina pfal.i4!‘ cœloSjSCdefcende.Mofes quocçiOften Bxoii. j. de,inquit,m ihi teipfum,ut manifefte ui deâte. NemoadmodS propiusquàm Moyfes legem capiens, alloquentem c nubibus deSatc^ ad ipfam admodum præfentiam maieftatisacceflit. Etquoa modo CÛ nemo propiora quam ille de deo cerneret, adhuc manifeftiorapofee bat dices: Oftcndemihi,ingt, teipfum^ ut manifefte uideam tecfciltcet quia hoc

lt;0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO» CASSIANI

nie fieri precabatur quod tjfdem admo« dum uerbis apoftolus factum efle dice* bat :ideft ut palam dominus manifefta« • returin carne, palam appareretin mun do, palam adfumeretur in gloria : amp;nbsp;o* mnia oculis tandem carnalibus fandi cerneret,quae fpiritalibus pracutdebant. Alioquin fi, ut hærcticus ait,deus futu* rus in domino lefuChriftoerat, uelut in ftatua amp;nbsp;in organo, ideft ut habitaret tantum quafi in homine, Si loqueretur quafi per homineminó ut ipfe effet qui habitaret, atque ex fe ÔC en fuo corpore loqueretur deusnam uticp fie amp;nbsp;habita* ret in Tandis,SC locutus fuerat è Tandis* In his quoep ipfîs, quos Tupra dixi, qui aduentû ipfius precabantur,ficeratac loquebatur. Et quid neceffe erat ut hoc omnes poTcerêt quod habebant, fi hoc petebant quod iam acceperatc’aut quid uidere oculis cuperent quod corde reti nebantc’præfertim cum plus Titeandem rem haberequempiam intra fe,quàm uidere extra le* Autfifichabitaturuse*

rat in

de incarn, Doh, LIB. V» 1 rät in Chrifto deus,ficutin Tandis omni bus:curmagis Chriftumuidere omnes fandi cuperent quàm feipfosî’Et fi ean« dem rem uifuri in domino lefu erant, quam in fehabebant.cur non plus mul ro arbitrarentur eandem rem in fe habe re quàm in altero uidereïquot; Sed erras infe lix furor, non intelligens, ut apoftolus ait,amp; quæloquaris,amp; dequibus adfir« mes.Omnes enim prophetæ,amp;:omnes fandi portions quandâ diuini fpiritus, prout capere poterant,à deo acceperûf. In Chrifto autê omnis plénitude diuini tatis habitauit at($ habitat corporaliter. Et ideo longe de eius plenitudine funt, ex cuius plenitudine aliquid accipiStî quorû adimpletio Chrifti munus: quia uacui utique omnes erant,nift ipfe eflèt omnis plenitudo. Hoc ergo fandi o^ mues optabâtjhoc precabantur,hoc fîc uidereoculis defiderabant, ficut animo ac mente fapieb ant. Et ideo Efaias prolt; pheta: Vtinam, inquit,difrumperes cœ losjôi^ defcêderes. Sed dC Habacuc idê

1$ 8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;io; CASSIANI

HmKj. adnuntians’quod ille optans; Dum ad* propiât, inquic, anni, oftendêns, in ad* uentutn temp or û demonftraberis.De* usdetheman, fiueillud : Deus ab Au* ftro uentet.Dauid quoc^: Deus manife pM??. fteuenieuEtitcrum: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fedcs fuper

Cherubin,appare. Altj aduentum eius que mundo præftitit, adnunciabât: alq poftulabât, Nonnulli fpeciedifpari,fed afFedu pari:intelhgêtes utiqi aliquate* pus quanta rem precaret,ut deus in deo habitans, in forma dei ac finu perma* nens, femetipfum exinaniret, formam ferui acciperet, amp;nbsp;fe ufcp ad fufcipiêdas omnes paffîonum acerbitates coutume lias^ fubmitteret, fubiret pœnâ pro be neficijstamp;^ qd* intolerabiliflîmû eft 6ó indigniffimü,ab hisipfis morte excipe* ret, pro quibusipfemoreretur. Intelli* gentes ergo hoc aliquatenus fandîi o* mnes : aliquatenus inquam intelhgen testquia quantum fit nemo intclligit:c5 fona omnes aduentü dei uoce, Ô6 qua* ficonceptum mutuo poftulabant. Sei entes

de INCAR.N. DOM. LIB» V» »4^;

entes utiq; in hoc fpem omûfum cûnfî?: ftere, in hoc falutem omnium contine«s rirquia nullus foluereuinóos poflit,ni* fiimmunisa uinculis: nullus eximcre peccatorcs, nifi peccato carcns:ncmó liberate aliqua re quemquâ po left, nifi ea re ipfe liber fit qua re alius liberatur» Etideo cum inomnes mors pertranfif«: fet.omnes uira indigebant: ut in Adam fcilicet morientes, in Chrifto uiuercnt» Quiaquamuismulti fanlt;fii,mulfiele« Al ac familiäres admodum deo ftierût:, nulli tarnen potucruntperfepeni«

tus elfe falui, nifi fuiflent ad« uentu domini redem ptionefaluatt»

lOANs

IOANNIS CASSIANI DE IN* CARNATIONE DOMINI, LIBER SEXTVS,

Egimus in euSgeh'o, appo fids iubente domino quin que panibus innumeram dei plebem cffe faturata, Etquomodo id tarnen £3=^

dum fit, nee enarrare fermo, nec colli-gere çftimatio,nec intelligere fenfus po teft. Tanta di tâ incôprehenfibilis diui=: nae uis poteftatis eft: ut cum habeamus in nobis fadi ipfius confcientiâ,impofs» bile tarnen nobis fit fadi fcire rationem. lamprimum enim quis comprehended: requeat,quomodo tarn exiguuspanS numerus, non dicam adefum ac fatu* ritatem, fed etiam ad diuifioncm ip fam appofitionem^fufficerct: Cumplura multo milia hominû fuerint quam pa* nes ipfi: plura pene conuiuia quam de tot panibus fragmenta effe pofiunt.Na la eft ergo ex uerbo domini rerû copia, Creuit

de INCARN« dom, lié, VI»

, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'v

CreuK in adu opus ♦ Et'cum paru eflet quoduidebatur, fadum eftinçftimabi Ie quod dabatur.NuHus ergo bicconie duræ nullus humanæ aeftimati'oni aut rationi locus, Solum eft quod in tali re fidelium acfapientium menti fcirelice:* at: utquamlibet magna fintquæàdeo fiunt atcp inæftimabilia, etiam fi ea ip fa fenfu noncapiantjimpoftibilia tarnen deo nulla efle cognofcant, Scd de his ta mentâ ineffàbilibus diuinae uirtutis aa dibus, quod rediflime ineftabilibus fa cri ortus miraculis coaptatur, quia ita respofcit, pleniuspoftea. Interim quia quinque panum fecimus mentionem, non incongrue,utreor,quinque eos lia bris quos iam euoluimus, côparamus. Si enim numéro pares funt, fpecienon diflimiles. Nam cum illi hordeacq fuea rint,SC hi quantum ad ingeniû noftrum pertinet, hordeactj dicipoflunùquama uis teftimonqs facris locupletati» defpia cabilibus inuolucris falutiferas opes c5 tegat, Etiam in hoc fcilicet ab illis non

lö, CASSlAMI

difcrcpantcs;qui'a fïcutilit cö effent paa *' - peres fpecte, facit funtdiuftes benedb ’^^i'onea'ta bi quocß cum ingenio noftro uiles fint, funt tarnen facra admixtione preciofi:ÓC cum præferâtinfeexfermo* ne noftro hordei uilitatem, habent tao men intrinfecus exdomeftids teftimo« nqspanisuiuifaporem. Supereftutad exemplum illorum,per diuinimuneris gratiâ, innumeris ex feminibus faluti^ feros cibos præbeant, Eificutilli corpo ralem dederStedentibus fortitudinem: ita q fpiritalem legentibus tribuant falu britatem, Potens eftautê dominus,cu^ iusetiam hocdonüeft,ficutillud fuit, ut qui per cibum fecit nó deficerc in uia faturos, per hunc faciat non deuiare fa* turatos. Sed tarnen quia illic ubi paruo quidem efu, fed magno muneretnnu* mera plebs dei pafta eft,addin' quinque illis panibus duo pifces legötur : pareil ut nos quocp quiofferri pernosomni* bus fequentibusdeumpopulis fpirita* lis prandij cupimus, quinque illis libria quail

de ÎNCARN» DOM. LIB. VI» quafi quinque panibus, duos adhucii* bcllos quaiï duos pifces adijctamus.Tc crantes domine, te obfecrantes ; ut ui« dés nifum ofRctj, ac uoti noftri, des pio conatui opus efïîcax. Et cS nos pro ob« fequio affedu^ noftro numcrö illum panum ac pifctum, libellorum numero exæquarecupiamusjtu uirtutem bene« didionis ilKus in hæc transferas : âc qui fcriptiunculam noftram numero euan« gelico muncraris,numerû quoqj ipfum euâgelico frudu expleas, tribuas^ bçc adfandum ôô falubrem cibum cunâis ecclefîæ tuæ populis, omni ætati, Âf o« mni fexui.Et fi qui forte iam letifero illo uirofi anguis fpiritu adflati funt, corru* ptocp animarum acmentium ftatu, pe« ftiferosuenis languentibus morbos tra hunt: des cundis fani fenfus uigorem: des plenam fidei fanitatem : ut tnbuens per îcripta haîc noftri operis, tui mune^ risfaluatorê, omnibus curamadinftar penitus fandificati ineuangelioàteci« bi, ficut per efum ilium corroborafti elt;

M X

1^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CASSIANI

furientes, ita per hunc fanàri tubeas ta* bcfcentesjgiturquianeganttdeum hç reü'co abunde iani,ut reorjCundis fupc noribus fcriptis diuinorum teftimonio* rum autoritate refpondimus:nunc ad fi dê Antiocheni fymboli uirtutem^ ue* niamus. In quo cum ipfe baptizatus fit acrenatus, futseum profeflïonibus ar« gui,fuis(utita dicam) armts cótert opor recrut his teftimontjs facris,etiam feipfo (utitadicâ)tefte fuperetur. Ncqjenim alqs iam rebus contra eum agi necefle erit,cum palam fe SC euidenter ipfe con uicerit.Textus ergo acftdes Antioche« ni fymboli hçceft» Credo in unumamp;S folum uerum deum patrêomnipoten« tem, creatorem omnium uifibiliü ÔC in« uifibilium creaturarü. Etindominum noftrum lefum Chriftum, filium eius unigenitumjSC ptimogenitu totius ere« aturæ, ex eo natum ante omnia fecula, amp;nbsp;non fadum,deSuerum ex deo uero, inine^ homoufion patri. Per quê QC fecula có* paginata funt,fiC omnia fada,Qui pro« pter

DE INCARN* DOM, LIB* VI* léç pter nos uenft,Et natus eft ex Maria uir gtne:ô^ crucifixus fub Ponno Pilato,ô^ fepultus‘g|^ terria die refiirrexit fecundiï fcripturas: ÔC in cœlos afcendit: ÔC iterff ueniet iudicareuiuos ôtfmortuos.Etre^ iiqua* In fymbolo, quod ecclefiarû o« mnium fîdem loquitur, fcire opto quid fequi mails,hominutn autoritateman deiî’ Quamuis ego tecum non cenforie aut feuere agam, ut tibi eligendæ tantS alterius rei copiam tribuâ: ut unum péri mens,alterum negem: utruncp enim de utroque concedo. Et quid concedoc'di cam, ad utruncp te etiam fi nolis traho: utrunque enim in fymbolo efle fi uis, oportet fapiasuoluntarius: fi non uis, neceffe eftcompellaris inuitus, Symbo IS quippe,ut fcis, ex collatione nomen accepit.Qpod enim Græcè a-vi^JioAoiJ di citur,Laanè collatio nominatur.CoIIa^ tio autem ideo,quiain unum ab apofto Iis dominijtotius catholicæ legis fide quicquid peruniuerfum diuinorum uo lutninumcorpusimmenfa funditurco

M 5

lóó nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10. CASSIANI

pta, totumin fymbolicolhgtturbrcuita ^m, 9. te perfeda:fccundû tllud apoftolûVer* bû,i'nqui t,confummans breuians in acquicate : quia uerbum breuiatum cietdortiinus' fuper terrâ. Hoceft ergo breuiatS uerbum quod fecitdominus, fidem fcilicet duplids teftamentifuiin pauca colligens, fed fenfum omnium feripturarQ in breuia côcludens, fu ade fuis côdens, amp;nbsp;uim totius legis côpen diofiflima breuitate perficiês.Confulês fcilicetinhoCjUtptjflîmus pater,uel ne# gligentiæ quorundam filiorS fuorum, uel imperitiaf :utnon laboraret utique quamuis fimplex 8gt;C imperitamens ca# pere, quodpoffît facile etiam memoria Contineri. Vidés ergo in fymbolo auto* ritatem dei elfe: uerbum enim breuiatû faciet dominus fuper terram, Sed homi num fortaffe quæris : ne id quidê deeft, per hominem enim id deus fecit, Sicut enim immenfam illam feripturarum fa crarum copiam per patriarchas SC pro# phetas maxime fuos cohdidit ; ita fym*

bolum

D E INC A RN, DOM, LIB.V I» 167 bolum per apoftolos fuos facerdotescp conftituit. Etquicquidilleperfuos lar ga ac redundant! copia dilatauit, idem hic per fuos pleniflïma breuitate coclu« fit. Nihil ergo in fymbolodeeft, quod ex fcriptis dei per apoftolos dei códitu, totum in fe, quantum ad autoritärem pertinet, habet quicquid uel hominum eft,ucl dei. Quamuis etia quod per hos mines fadum eft,dei exiftimandum fit: quianontamillorumperquos fadum eft, quam illius credendö efle qui fecit. Credo, er^o inquit fym bolum, inunCt uerum folum deum, patrê omnipotent tem, creatorem omnium uifibtlium amp;nbsp;inuifibilium creaturarûtSCin dominum noftrum lefum Chriftum filium eius ut nigenitum, amp;nbsp;primogenitum totius ere aturæ: ex eonatum ante omnia fecula. Sc non fadum.Deum uerum ex deo ue fo, homoufion patri, per que fecula compaginata funt,SC omnia fada.Qui propter nos uenit,5C natus eft ex Maria uirgine,0C crucifixus fub Pontio Pilato

M 4

IO. CASSIAHI *

fie fepuItus.Et terria die refurrexit fecun dum fcriptutas,amp;^ in cœlos afcendit. Et iterS ueniet iudicare uiuos ÓC mortuos, Etreliqua. Si Arrianae autSabelIianac haerefeos adfertor efles, dC non tuo ipib fymbolo tecum uterer,conuincerem te: tarnen teftimoniorum facrorum auton' tateconuincerem, legis ipfius uoce con uincerê.Denicg probata per uniuerfum mundum fymboli ueritate dicerem te, etiamfî expers intelligentiac ac fenfus ef fes, oportere tarnen fequi faltem con« fenium generis humaniinedpluris face redebere paucorum improborum per« uerfitatem quàm ecclefiarum omnium fidem ; quæ utiep à Chrifto fundata, ab apoftolis tradita, nó aliud exiftimanda eiïet quàm uox atc^ autoritas dei, quæ haberetin feuticpöfuocemamp;T fenfum dei.Et quid tandem fi fïc apud te a^erê, quid diceresc'quid refponderesc’nonne obfecro illudc* Non ita te imbutum, no ita inftitutü efle: aliud tibi à parentibus, aliud à magiftris att^ autoribus tuis tra* ditum:

lt;69

DE I NC ARN* DOM, LIB, VI* dttS: Non hoc te in coucnriculo iifo pa terni dogtnatis, nec in ecclefîa oeftrac ^feflîonis audifle.’aliud poftremo textiî ipfum atc^ fermonê traditi tibi atqj infû nuati fymboli continere. In eo te baptis zatutn,in eo te renatum eiTe.Hoc tenea re quod accepifles : nbsp;nbsp;in eo te fidere di

ceres,in quo regenerate efle didicifles* Nónnequaefo dicens hæc, fortiffimo te etiahi contra ueritatem fcuto uti arbitra rerisÆt uere in negotio quamuis impro bo, no importuna defenfio : ÔC quæ no abfurdc caufam erroris diceret, fi perti* naciamnon fociareterrori* Namcum hoc teneres quod à paruo accepifles, plus haberet inteemendatio quod de , præfenti errore corrigcret,quàm feucri* tas quoddepræterito uindicaret.Nunc autem cum in catholica urbe natus, ca« tholicafideinftitutus, catholico baptifi* materegeneratus fis:nunquidagerc te* cum quafi cum Arriano aut Sabelliano poflûmCQui uunam fui fles, minus do* lorcm in malis æditum quàm de bonb

M 5

gt;70 nbsp;nbsp;. nbsp;. 10. CASSIANI

lapfum, minus fîdê non habitam quàtn amiflam, minus ueterê hæreticû g no* uS apoftatâ:minus enim intuhïîes cun* ëlæ ecclefiæ uel labis uel peftilentiæ:mi nus denique efïes uel acerbus ad dolo* rem,uel grauis ad exemplum : fi popu* laris potius tentare quàm facerdos ec* clefiam pofles.ErgOjUt fupra dixi,fî Sa* bellianae aut Arrianæ,uel cuiuflibet hae refeos difdpulus atcp adfertor elîes : tu* eri utic^ te parentum exemplo uelis,ma giftrorum inftitutione, plcbis focietate, fymboli fide.Non iniquum autem hæ* retice, non iniquum aut graue aliquid poftulo. Hocfacincatholica fideædi* tus, quod fueras pro perucrfitate fadu* rus.Tene parentum inftitutionemrtene ecclefiæ fidem: tene fymboli ueritatem: tcnebaptifmatis falutem, Quodgenus in te prodign, quod genus monnri cüi Pro te tu no facis,quod alq etiam pro et rore fecerut.Sed progreiïî fatis in altum fumus:5C pro cognatæ urbis affedu Ce* quentes doloris impetû quafîuentuin feruen*

DE I NC Arn, doh, lib. vi. i?:* ferucnte, dutn cupidi curfus fumus, te« norem admodum recflt irineris exceffi:« ttius. Symbolumergohæretice,cuius fuperius textum diximusjicetomnium ecdefiarum fit,quia una omnium fi des: peculiariter tarnen Antiochenæ ur bis atq; ecclefiae eft,id eftillius in qua tu aeditus,in quainftitutus, in quarenatus es.Huius te itaque perduxit fymboli fi« des ad uita: fontem,ad falutis régénéras done, ad euchariftiae gratiam,ad domis nicommunione.Etquid pluracOmni^ um grauis SC luduofa coqueftio, ad mi niftertj etiam officiu, ad preibytertj cub men, ad facerdottj dignitatem. Facile hoc infelix furor aut leue efle arbitraristquot; non uides quid egeris fin quod te bara thrum præcipitaris i Perdens fymboli fidem,totum quodfueras perdidiftirfa* cramenta enim facerdotij ac falutis tuæ fymboli ueritate conftabant. Negate te tantummodoillud putas^tete inquam ipfum negafti.Scd negate te forfitan no potas. V idcamus fymboli textum: ut fi

IO» CASSIANI

ea dids quæ prius,non arguaris:fin ault; tem multo alia amp;côtraria,non expedes iam ut à me confuteris,cn te tu ipfe dam naueris. Si enimSC aliud nunc adferis quam in fymbolo eft,SC aliud quam pri US dixiftirquid reliquum eft,niß ut nuh It præterquàm tibi imputes animaduer fionem tuam c’cum eandem eileuideas fententiam in te omnium, quam tuam» Credo, inquit fymbolum, in unü deü, patrem omnipotentê,creatorem omni* um uifîbilium amp;nbsp;inuifibilium créa tu ra* rum. EtindominulefumChriftum fi* lium eins unigenitum totius creaturæ, ex eo natu anteomnia fecula, ÔC non fa dum, lam primum ad hæcrefpondere te côuenittCôfitcaris hoede lefu Chri* fto dei filio,aut negest'Si confiteris,fana funromnia.Sin minus,quomodo nunc negas quod ipfe ante confeiTus esc’ eligc ergo quid maks : alteriï enim èduobus fieri necefle eft : ut eadê te uia ipfa con* fefliOjfi permanet, fola liberetraut fi ne* gatur, prima condemnet. Credo enim, dixi«

DE INCARN, DOM. LIB, Vï, 17J dixilh in fymbolo, in dominum noftru lefum Chriftum filiS eius unigenitum, S)C primogenitum totius creaturac. Siu* nigenitusSCprimogenitus totius créa* turæ dominus lefus Chriftus, ergo tua •pfa côfeflîone indubitanter deus. Ne* que enim alius unigenitus ÔC primoge* nitus totius creaturæ, nifi unigenitus deifilius, ficut primogenitus creatura* rum.Ita 6Ccreator omniû deus.Et quo* modo folitarium hominê ex uirgine na turn afleris,quê deum ante fecula fuifle côfeflus esc’Deinde ex eo,inquit fymbo lum, id eft ex pâtre natû ante omnia fe* cula,SC non fadS. Quoduticp non nifi unigenito tantum dei filio côpetit; ut na tiuitas iilius fadura non fît,ôtS natus tan tumodo non fadus efle dicatur:quia côtrarationê rei ipfîusatqt honoré eft, ut fador omniû fadura elîecredaufiC fie ipfe autor cœptorû omniû cœperir, ficutabeo cunda cœperunt.Etidcona tus, nô fadus dicitur: quiafingularisei eft natiuitas, nô fadura cômunis.EtcS

174 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CASSIANI- ,

fit deus exdeo natus, to tum necefleefl habeat diuinitas geniti quicquid malt; gnitudo gencrantis, Sequttur autem i'a lymbolo:Deum uerö ex deo uero, ho^ moufion patri: per quem amp;nbsp;fecula com paginatafunt, fiComniafada.Etcûhoc totum dixcris,memento de domino Iegt; fu Chrifto te cunda dixifle, Hoe enim in fymbolo habes: Crcdcretcindomt# num lefum Chriftum,filium dei unige^ nitû, Sc primogenitum tottus creaturæ» Etpofthaccatcß alia: deumuerûexdeo uerojhomoufion patrûper quê fccu# la compaginatafunt » Quomodo ergo idem deus amp;nbsp;non deus, idem deus Ôô idem ftatua,idem deus ôt^idem organûc’ Non concordant fibihæcô hæreticein aliquoneccÔueniunt, uteundem cum uolueris dicas deum cum uolueris pu^ tes figmentum. Dixifti in fymbolo, ue^ rum deum:nunc dicis,hominem folita^ rium.Quomodo hçcfîbicôpetere ôéco aptari queût ut idem fumma fit uirtus, idem fit fola infîrmitas:idem fumma ma tefias

DE INCARN. DOH, L'I B» VL 175 te(las,idem foIamortalitas.Non conue niunt hçc fibi in uno eodem^ domino: ot eundê in cultû amp;in contumeliâ diuia dens,ex parte quauis facias honoré, ex parte quamauis facias miuriâ.Dixifti in fymbolojcum facramentû ueræ falutis acciperes : dominû lefum Chriftû, deû uerû ex deo uero,homoufion patri,cre:» atoré feculorû, faéiorê omniû. V bi es ô doIorCubi es ille qui tûc fuiftic’ubi ilia fi* dcsCubi ilia confelfioC In portenta nunc atCÇ prodigiarecidiftt. Quæ teftultitiæ, quç amentiæ perdideruntC deum totius potentiç ac maieftatis adinanimâmate riam,amp; figméta infenfibilia tranftulifti^ profecit uidelicet fides tua tempore,^fe cit çtate,profecit facerdotioCdeterior fe* nex quàm quondâ paruulus : nuncpe ior ueteranus quàm tyrunculusgt;deteri«i or epifcopus quàm incipiens fadus es: necdifcipuluspoftquammagifter effc cœpifti t Sed uideamus cætera quæ fe* quuntur, Dicensergofymbolum:do* minum lefum Cnftum deum uerû ex

176 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO» CASSIANÏ

deo ucro, homoufion patri, per que cula compaginata funt, ÔC omnia fada; hoc infcparabili ftatim conexione fubi« iunxit; Qpi propter nos, inqt,uenit, àC natus eft ex Maria uirginejlle ergo qui uerus deus, qui homoufius patri, g ere ator feculorum,qui fador omnium: ille inquam uenitin mundum, amp;nbsp;natus ex GiJ.4. Maria uirgine. Secundum illud fcilicet

Pauli apoftoli; Atubi uenit plenitudo temporu, mißt deus filiu fuum fadû ex mullere, fadû fub lege* Vides quomo do fcripturis facris fymboli facramenta côueniût cquot; Apoftolus filiû dei miffum à patreprædicat, fymbolum uenilTecons firmat. Hoc enim erat confeques uti(Ç, ut quem miflum apoftofus edocuerat, fides confitereturnoftraueniffê. Dein« de apoftolus ait, ex muliere fadû: fym« bolum autê,ex Maria procreatum. Ad« uerris itaque quod ipfa in fymbolo ptura ioquitur, à qua fymbolum ipfum îe defeendifle teftatur. Bene autem apo ftolus, fadum inquiens ex muliere, fa* dum

DE INCARN» dom; LIE» VI*

pro nato pofuitjdiuini eloquîj cofue tödine, qua fadus pro nato ponitur,ferf cundö illud: Pro patribus tuis fadi funt Ppf.44. tibi filtj, V el illud : Priufqua Abraham 10(«w.8» fieret, ego fum Jn quo fcilicet euidêter dixiflenofcitur: priufquam nafceretur, ego fum : fadi nomine rem natiuitatis oltendens:quia efficientiam fadi habet quicquid non indiget utfi'at * Qui pro« pter nos,ergo inquit,uenit, amp;nbsp;natus eft ex Maria uirgine* Si homo folitarius ex Maria natus eft: cur uenifle diciturCNe* queenim uenit nifi qui habet idipfum in eflentia, ut uenire poftït» Quia autê nondû idipfum acceperat ut eflet:quois modo id habere poterat ut uenirett’Hoa mo autem ante conceptum omnino no fuit;ergo in fe non habuit ut uenire pof«® fit.Deum ergo uenilTe certum eft:cui in utraquere præpofita efle fuppetii 0^ uenire. Qui utique SCquia erat uenit, quia uenire femper potuit', fempcr fuit» Sed quid de uerbo argumetamur, cum res eluceantç'ÔC in fymboli textu indicia '

178 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1Ögt; CASSIAMI

rerum quærimus, cum ipfe in co fit fer* mo rerum f Repetamus confcflïonetn fymboli,6Ctuâ:tua enim quç illiusrquia confeflïoncm illius tuam confitcndofe ciftijUtintelligas præuaricatumte non tantum à fymbolo, fed ÔC à te,Credo,er go inquit fymbolum, in unû folum ue* rum deum, patrem omnipotentem, cre atorem omnium uifibilium amp;nbsp;inuifibi* lium creaturarum. Et in dominS lefum Chriftum filiû eius unigenitum, ôf pri mogenitum totius creaturæ: ex eo nata ante omnia fccula,^nô fadum: deum uerû ex deo ucro,homoufion patri: per qucm ÔC fecula compaginatafunt,eto* mnia fada. Qui propter nos uenit, 8C natus eft ex Maria uirgine. Propter nos ergo, inquit fymbolum, dominus no* fter lefus Chriftus uenit natus eft: SCcrucifixus eft fub Pontio Pilato:amp;fe* pultus, SC refurrexitfecundum fcriptu* ras. Confi'teri hoc ecclefias non pudet, apoftolos prædicare no puduit. Tui* pfe, tu inquam ipfe, cuius nunc omnis

uox

DE INCARN* DOHi LIB* VI* 17^ ti0x facrilegiS eft: qui nihil adrnodS no negas:hæc tarnen omnia negafti,deutn uti(^natum,deum palTum, deum refur rcxiftè. Et quid poft bæc^ quo deuolu« tus esç’ quid eftedus lt;; in quæ redadus^ quid ais c*quid euomis lt;: quod ipfe fcilia eet, ut quidam ait, no fani efle hominis non fanus iuret Oreftes.Quid enim dia as^Quid eftigif,quiaChriftotocon na tus eft filius dei.’utputa fi dixerimusrere do in deü uerbum filium dei,unigenitS ex patre natum, homoufion patri : qui defcendit, ÔC fepultus eft:non ftatim au ditus ipfe accepit plagam : deus mortu* us.Etiterum:ne fieri, inquis, poteft, ut qui ante omnia (ècula natus eft, fecun» da uice nafcatur, æ hoc deus. Si fieri oa mnia hæc omnino non potuerut : quo* modo ecclefiarû fymbolum fada eflc dicitt’ Quomodo etiamtüipfe dixifti^ Conferamus enimoumhisquac anteâ te dida funt,ca quac nunc à te dicuntur. Dixifti prius:Credo in deum patrem,ôd in lefum Chriftum filium eius, deu uc*

N X

ï8o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10 CASSIANI

rum exdco ucro, homoufion patri; qui propter nos ueninamp;natus ex Maria uir ginetamp;fcrucifixus eft fub Pontio Pilato, ÔCfepultus eft.N une autê quid aisc’Sidl xerimus : Credo in deum uerbS filium dei unigenitum, ex patrenatû,homou* • nbsp;nbsp;fion pacri.’qui defcenditjfiC fepultus eft;

no ftatimauditusipfeaccepit plagam, Aeerbitas quidêatc^ impietas diditui cogere nos ad immoderatum ac ferui* dum refpondendi impetum poteft; fed reftringenda pauluium prj doloris funt retinacula.Te inquam ergo re ipfum co fulo: die mihi quæfo, fi iudæorû quifpi ƒ aut paganorfî catholicç fidei fymbolum neget,num audiendû eum exiftimes eflt; fe^non utiep. Quid fi idipfum haereticus aut apoftata c’multo certe minus : quia intolerabilius eft ucritatê cognitâ dere* Iinquere,g incognita negare. Duos igit in re uidemus, catholicu ßC apoftatâ: ôd prius quidem catholicum, nuncapofta tam,Quod ergo nobis fequendS putes, ipfe conftitue; alierum enim præponere inte

i8f

DE INCARH. POM, LIE/ Vl» n te non potes,nift alterumin te ipfe da mnaueris.Dicis ergo damnari à te eum qui prius fueris, damnari catholicum à tefymbolum, damnari omnium confef fionem, damnari fidcm. Et quid igiturt* oindignum facinus, ôintolerabilis do* lor, Ç^idfacig inecclefiacatholica,cai tholicorum præuaricatorf Curcœtunt populi polluis : qui fidem populi denea gaftic' Infuper amp;nbsp;confifterc in altario, ÔC confcendere tribunal, Si ofFerre impu* dentifflmum ac perfidiflimû os tu um populo dei aufus es : occupare cathea dram, præfumere facerdottum,profitea rimagiftrum. VtquiddocesChriftiaa nos, Chriftumnocredensc'cumipfum in cuius dei templo funt, deû neges, SC poft hæc omnia, ô infania,ô furor. De-corem te ôtSepifcopum putasc’cum eunt ipfum U tique, ôinfelix cæcttas,eum ipfum inquam deum deneges, cuius te elfe adferas facerdotem ♦ Sed efferimur prç dolore.Quid ergo tnquit fymbol^^^ uel quid tu in fymbolo ipfedixifti? Do

N 5

18X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10. CASSIANI

minum uticç lefum Chriftum,dcum ue rum ex dco uero, homoufion patri: peir quem fecula creata funt,06omnia fada. Hunc eundem propter nos uentfle, ÔC natum efle ex Maria utrgine.Cum ergo dcum natum ex Maria dixeris, quomo do Mariam dei matrê negasc' Cum deS ueniffedixeris,quomodo deum nunc negas efle qui uenit lt;nbsp;Dixifli in fymbo* lo: Credo in lefum Chriftum filiûdei: credo in deum uerum ex deo uero, ho« mouflon patrirqui propter nos uenit, natus eft ex Maria uirgine,8ôcrudfïxus fub Pontio Pilato, amp;nbsp;fepultus eft. Niîc autem dicis:Si dixcrimusîCrcdo inde* um uerbum filium dei unigenitum, ex 'patre natum, homoufion patri : qui de« fccndit,6C fepultus eft:non ftatim audi« tus ipfe acccptt plagam. Vides ergo de« ftruere te penitus atcp eradicate omné catholici fymboli,omnê catholici facra« menti fidem^ô fcelus,ô portentum,ut il k ait,in ultimas terras afportandu: quia hoc redius de te dtdtur,ut in illâ fdficet foil*

» 8î

DE fNCÄRN, DOH. LI B» VL folitudinê tranfeas, ubi nullutn ualeas inuenire quem perdas. Fidem ergo fa* lutis noftræ,facramentum fpei ecdefias fticæ tu auditus tui atque aurium plagâ putas. Et quomodo quondam cum ad baptifmS curreres, fanis hæcfacramcn ta auribus audiebas quomodo cum te magiftri eccIefiarS docerent, aures tuæ non uulneratæ funtc' fine uHa tune certè plaga dupliciorisatcgaurium fungeba ris officio : cum 6C audita ab altjs dice* res, Stf ipfe te dicentem didor audites* Vbierant tune hçc aurium tuarumuul nerac'ubihæc auditus tui plagaCCur no contradixifti, ÔC recIamaffiïSeduidelis: cet pro arbitrio ac libidine tu a,cum uis, difcipulus es ecclefiæ : cum uis, hoftis: cum uis, catholicus: cum uis,apoftata, Dignus nimirum autor,quiinquamli* bet partem te conruleris, ecclefias poft te trahas: cuius uoluntas Icx uitç noftrç fit, qui mutabilitate tua humanum ge* nu s mutes:Ôfquia tu efle nolis quod o* mnes funt,quod tu uelis»Prgclara uide*

N 4

184 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’O* C ASSI AHI

licet auton'tas ; ut quia tu quod eras non es, efTe mundus deiinat quod fuit, Sed paruulum te forfitan. cum renafcereris fuifle dicis: ôi. ideo nec fapere tunc,nee reclamare ualuifle, V erum eft,obftitit ti bi infantia ne cotradiceres ,qui mori uir contradicendo potuifles. Quid enim fi in ilia fidcliffima ac deuotiflima Chrifti ecclefia, cum facerdos fymbolS refpon dentiSC adclamanti populo dei trader ret, mutire tuin aliquo aut reclamare tentaffes^ Audiendus fortaffe fueras,ac non ftatim ut nouu prodigtj monftri ge nus in peftem aliquam exterminiumœ mittêdus. Non quia pq(Timailia acre« giofiffima plebs dei contaminari uel im pqffimi cuiufquam fanguineuelit:fed quia in magnis plerunque urbibus fer^ uens dei amore populus,cum exurgerc contra deumfuumquempiam uiderit, calorem fidei retinere non nouit. Sed es: fto,infans,fi tarnen ita eft,côtradicere ac reclamare fymbolo non potueris : cur adultior iam robuftior^ tacuiftic'Creui* fticertè.

DE INCARN, DOM* LIB* VI. 1$^

(U certè,6C uir fadus,6Cminifterio eccle fiaftico infertus es Per tot ergo states, per tot offîctj ac dignitatis gradus, nuns quam intelleda à te fides eft,quam tans diu ante docuiftic’ DiaconG certe eius te S)C pref byteru fuiffe nofti : fi difplicebat tibi faluris régula,cur fufcipiebaseius fei honorem, cuius non approbabas fis demc'Sed prouidus uidelicet uir ôi. fims plex religiofus, ita temperare te inter us trunque uoluifti: ut teueres 06 facrilegtj perfidiam,00 catholici dignitatem. Plas ga ergo auditus tui, ÔC uulnus aurium tuarum eft deus natus, ÔC deus paflus. Et ubi illud tuS eft Paule apoftole: Nos i. Cor.t. autem pracdicamus Chriftum crucifis xum,iudaîis quidem fcandalum,genns bus autem ftultitia : ipfis autem uocatis ludacis ÔÔ Graecis Chriftum dei uirtutc amp;dei fapientia.Quid eft fapientia SCuir tus deic'deus utic^. Chriftum autem qui crucifixus eft, dei uirtutem ÔC fapientia prædicat. Ergo fi abfq; dubio fapientia dei Chriftus,ergo abfcç dubio Chriftum

N 5

f S6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10« CASSIANI

dcus^Nos ergo ingt, pracdicamus Chrï ftum crucifixü, ludeis qutdem fcanda^! Iuin,gcntibus autê ftuititiatn.Crux Ka^* que domini,quç flu I «na gcnribus àC lu dæis fcandalum fuit, ribi utrunque eft. Nequeenim autftultitiaullamaioreft, quàm non crederc:autmaius fcanda=: lum, quàm audire nolle. Vulneraban^ tur ergo illorö aures ad prædicaoonem ac paffîonem dei, ficut nunc uulnerans tur tuac. Plagam eflehoc auditus fui pu tabant,ficut tu putas. Et hinc erat quôd ad nomen dei ac domini lefu Chrifti, prædicante Chriftum deum Paulo apo ftolo,claudebant ilIt capitis fui aures,fi* eut tu claudis animi. Par in hac parte u=» triufc^ ueftrûm uideri poteft impietas: nifi quod hoc maius eft crimen tuum, quodillieum negabant,inquoadhuc paftîo oftendebat hominêrtu eum denc gas quem etiam refurretftio iam proba^: uitdeum. Acperhocilli eumperfeque bantur in terrartu perfequeris amp;nbsp;in cœ* Io« Nec folum id/ed hoc utique cruder

lius

D E INCARN. DOM; LIB.V t i g lius ÔC fccleftius,quód illi negabänt per ignorantiam,tu poft fidem: illi ncfdcn^ tes dominum, tu côfeflus deumalli fub çmulationc legis,tu fub profeftîone an-tifti«s:ilii eum à quo fe arbitrabâtur alie nos, tu eS cuius facerdos es» O facinus indignum ÔC inauditû î eum ipfum per* fequeris infedatioue, cuius adhucute* ris dignitate. Sed magno uidelicet perfi dix atcç impietatis tuç argumêto ad ne* gandum ac perfequendum dominum deum uteris,dicens : homoufios parien ti debet efle natiuitas, Nondum ad plc=» nû dico, ac profero in dei natiuitate pe* nitus hoc non eflè feruandum: quia nô parienris fuit natiuitas ipfa, fed nati : ÄS ipfe natus eft ut uoluit, cuius fuit hoc û pfum utnafceretur. Interim quia ho* tnoufion parienti dicis natiuitatem efte debere:ego dominum lefum Chriftum homoufion dico fuifte amp;nbsp;patri panter matri. Pro perfonarum enim diuerft* rate reddidit parienti unicuiquc fimilitu dinem fuam, Secundum diuipitatem

188 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10, CASSIANI

enim homoufios patri rfecundumcar^ nem autem homoufios mam fuit, Non quód alter qui homoufios patri, alter qui homoufios matri : fed quia idem do minus lefus Chriftus homo natus èC deus, utriufquein fe parentis habuit proprietatem.’dum ô^in eo quod homo eft, humanacmatris reddidit fimilitudi* nem : ÔC in eo quod deus, dei patris ha* buit ueritatê, Älioquin fi non idê Ch ri (lusex Mariaeft qexdeonatus,duos abfcp dubio Chriftos facis: fecundum il (ud fcilicetPelagianaeimpietatis fcelus: quæ folitarium hominem ex uirgine n a turn adferens, eruditorem eum dixit hu mant generis, magis quam redemptorê fuifle: quia non redemptionem uitæ ho minibus, fed uiuendi dederit exemplû; uidelicet ut fequentes eum homines du fimilia agerent, ad confimilia perueni* rent,Vnaergo impietatis ueftræorigo, cadem errorum radix eft, Illi folitarium hominem ex Marianatum adferunt,0^ lu I dem,Illi filiutn hominis à filio dei

parant

DE INCARN, DOM« L IB» V# tS?

parant, amp;nbsp;tu idem«IIH faluatorem aiunt perbaptifma Chriftumeflefadfî,tuin baprifmo templum dei fadum.llli cum deum no negant fadum poft paftionc, tunegaseum etiam poftafcenfionc.In unoergo admodum tanta diftat ueftra peruerfttas, quod illi in terris blafphe« mare uidêtur dominO: tu amp;nbsp;in cœlo«Vi cifti ac fupcrgreftus es, non negamus, quos imitaris « Illi quafi aliquando defi nunt deu negate,tu nunquam. Quan* quam necillorum habêda fit ad plena uera confeflio,qui faluatori poft paflios ne tantu honoré, diuinitatis impertiunt: amp;nbsp;cum eu ante dcu ncgent, poftea cofi tentur:quia ,ut mihi uidetur, in deo qua parte denegauen't, totum negau amp;nbsp;qui non femper fuifle confeflus fuerit, fern per negat. Sicut Ô6 tu, etiamft hodie in coelo dominum lefum Chriftum,qui cx Maria uirginenatus eft,uerü deü dis ceres : tarnen nifi femper deum diceres, non uere cöfitcreris. Sed uidelicet non uis mutate in aliquo, aut uariaie fenten

' ' lo; CASSIANI

riamïquemnatum hominem folitanS dids,eriam hodiedeumnonefle con^ tendis, O noua ac fingularis impietas: quem cum hæreticis hominem efle affe ris, deum nee cum hæreticis confiteris, Sed tarnen ut dicere inftitueram, duos à te abfcp dubio Chriftos fieri,id ipfum di lucidandum eft. Die mihi quæfo,tu qui Chriftum à filio dei feparas, quomodo in fymbolo Chriftum ex deo natum eü fe fatearisc' Ais enim:Credo in deum pa trem, 6C in Chriftum lefum filium dei» Dicis autemex Maria non eundem fi;* lium dci natum. Ergo alter ex deo Chii ftus, alter ex Maria. Duo ergo in Centen tia tua Chrifti funt» Qui cum in fymboa: lo Chriftum non neges,alterum ex Ma riaChriftum aflcris,quameum quem in fymbolo confiteris. Sed dicis forfan Chriftum non cfte ex deo nat5:ÓCquoa modo in fymbolo ais; Credo in Icfum Chriftum nlium dei;' Autnegaturuse» ergo fymbolum, aut confeffurus filium dei Chriftum * Si autem cófiteris in fym bolo

DE ÏNCARN» DOM» LIE» VI» bolo Cbriftum fîlium dci, necefle eft ut eundcmex Maria côfîtearis Chriftum fihum dei, Aut fi alium ex Maria Chri« ftum adferis, duos utique Chriftos efle blafphcmes* Sed tamcn eriam fi' peruer fitasac perfidiatuahac fymbolifideno concludatur:nônne quefo ratione ipfa, acluce ueritaris obruerisrDic mihi quai fo quifquis ille es hærerice. Trinttas cer te eft quâ credimus,quâ confitemur,pa ter amp;nbsp;filius ÔC fpiritus fandus.De maie« ftatepatris ac Ipintus nulUquæftio eft, Filio calumniaris, eo quôd nô eundem ex Maria dicas çditum,qucm ex deo pa tre gcneratum.Dicmihi ergo; eu m fifi'S dei unigenitum natum ex deo non ne* gas, hune qui ex Maria natus eft quem uelis efteCDicis hominem folitarium,iu xtaillud quodipfedixifti : quod natum eft ex carne, caro eft. Sed appellari ho* monon poteft folitarius,qui folanon efthumanae creationis lege generatus. Qpod enim in ea eft,inquit angélus,de fpiritu fando eft,Et hoc tarnen eiiam tu

lO* CASSlANI

ipfe , qui omnia admodum facramcnta falutis negas, negate non audcs» Cum ergo ex fpiritu fando natus fit:amp;dici ho mo non queat folitarius qui eft deo in« fpirante conceptus; fi ille non eft, qui iu xta apoftolum, femeripfum exinaniuif, formam ferui accipiens: 0^ uerbum ca« ro facium eft;amp;humiliauit femeripfum fadus obediens ufq; ad mortem: fiC qui propter nos egenus fadus eft, cum ef« fet diues ; die mihi ergo, quis ille eft qui fie ex fpiritu fando aeditus,fiedeo obum brante conceptus;’ Alterumabfquedu bio efle dicis.Duo ergo funt: id eft fie il« !e qui eft ex deo pane in ccelo genitus, ille qui ex Maria deo infpirante coce ptus, Aeper hoc quartus eft hie,quern introducis ; quern intantum cum uer« bis hominem folitarium dicas,re ipfa fo litariu non fuifle confirmas; ut eum etiä fi non ita ut debes, tarnen fie honorabi« km fie uenerandum amp;fadorandum efte fa tear is. Ergo cum fie adorandus fituti« quedei filius,qui expatrenatus;ôeado randus

DE INCARN, dom; LIbJ VI* 19Î ’ randus qui per fpiritS fandü ex Maria procrcatus: duos ergo óf honorabilcs « bi QC uenerabiles facis, quos intantunt a fe diuidis,ut peculian'ter fuo quenque bonore ucnereris.Ac per hoe intelligis, quód negando ac feparando à fe filium dei, totum quantum in te eft facramena turn diuinitatis euertis.Dum enim quar tamintrinitate perfonam conaris infers rere,uides te totam trinitaté penitus dea negaffc.Quæ cum ita fintmegans ergoi unum lefum Chnftumfilium dei,nea gafti omnia.Nam QC hæc ratio eccleiïaa ftici facramenti,ó(: catholicæfidei eft: ut qui partem diuini facramentinegat, di uini parte non ualeat confiterijta enim fibieónexa ÔC cocorporata funt omnia, ut aliud fine alio ftare non poflît: Sié qui unum ex omnibus denegauerit, alia ei omnia credidifle non profit, Itacß fi nea gîis deum dominum lefum Chriftum, necefleeft ut filium dei denegâs, etiam patreni neges. Qpia iuxta ipfius patris uoeem; Ç^ui non habet fihum, nec pa*

194 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’O, CASSIANI

trem habet : qui au tem habet filium, ÄT pattern h abet. Nega ns ergo genitü,ctiä genitorem negas.Negans quoep filium deiin carne natum, confequens eftut etiam in fpiritu natu neges : quia idem natus in carne, qui prius natus in fpiri* tu.Non credens ergo in carne æditum, necefle eft etiam paflum eflenon ere* das. Noncredensautem illius paflio* ncm,quidreliquum eft, nifi etiam refur redionem negesc' quia fides fufeitati ex fide mortui eft.Nec ftare poteft ratio re* furredionis, nifi fides mortis ante prç* cefterit. Negas ergo paflum ÔC mortuu, negas quoqueabinferis refurgentem. Confequens utique eft, ut neges etiam afeendentem: quia afeenfi'o fine refurre (ftione efle no potuit.Et qui refurrexifle non creditor, neceffeeftnec afeendiffe Epbf.4« crcdatur,dicêteapoftolo; Qui enim de* fcêdit,ipfeeftamp; quiafcêdir. Ergo quan tû in te eft,dominus lefus Chriftus netp ab inferis refurrexit, neep cœlum afcen* dit, nequeaddextram deipatris fedet, neep

DE IN CARN* DOM, LIB, VI, ' neep ad ilium qui expedatur examina^: tionis ultimac diem ueniet, nee uiuos ac mortuos iudicabit, Intelligis icac^o in^* feiix ÔC ftjriofa peruerfitas, euacuadete penitus omnê fymboli fidem, omnetn ipei facramenti^ uirtutem. Et in eccles fiainfuperftareaufus es,amp;efle te facers dotem putas:cum ilia omnia denegaue tis,pcrquæfacerdos eflecoepifti. Kedi ergo ad uiam redam: recipe fenfum pri ftinum : refipifee tandem fi aliquando fapuifti, Regredere ad temetipfum, fi tame habuifti in te quonda aliquid quo nunc regrediaris. Agnofee facramen* ta falutis tuae, per quæ innouatus, per quærenatuses. Non minus tibinunc opus funtquàm tunc fueruntrutteper poenitentiam nunc regenerent,quç per fontem^ante generarunt, Tene plenum fymboli ordinem : tene perfedam fidet ueritatem, Credein deum patrem, cres dein filium dcum:inunG genitorem, ÔC unum genitum, amp;nbsp;eundem tarnen unigenitum ôf primogenttû,dominum

O Z

IO« CASS lANi

omnium lefum Chriftum, homoufîoii patrùnatum in deitatc,natum in corpo« re: duplids quidê natiuitatis, fed unius maieftatis.Qui creator omnium creatu rarum,idem fueritnatus expatre,qui pofteanatusexuirgine. Hoc ein quod excarneatc^ in carneuenit^ortus eiu8 fuit, non imminutio:6C natus tantu eft, non dcmutatus«Quia licet in forma del manens,formam ferui aflumpferit,infir mitas tarnen habitus humani non in fir* mauit naturam dei : fed incolumi utiq; atc^ integra diuinitatis uirtutein carne hominis totum quod adium eft, profe* dlus foit hominis, non defediio maiefta lis. Nam cum aeditus in carne hum ana deus eft,nondum eftincamenatus,nc deus in fe maneret, fed ut deo in fe ma* nente homo deus eflet, Etideo Maria cum carnalibus oculis hominem cer * neret, fpiritalibus tarnen deum confite* 104»,11, batur,dicens: V tic^ domine,ego credi* di quia tu es Ch riftu s filius dei uiui, qui in mundum uenifti » Ideo Petrus reue* (ante

DE INCARN. OOM, LIB, VT, t97 lantefpiritu fando, cum extrinfecus fi* Itum hornims afpiceret, dei tarnen fis lis praedicabat dicens:Tu es Chnftus R liusdeiuiut, Ideo Thomas cum carné tangeret, deum fe terigifle credcbat, dis cés:Dominus meus etdeus meus,VnS io4«.io, enim Chriftum omnes confitebantur, ne duos facerent. Hune ergo crede : ÔC ttacrede dominum omniS lefumChri ftum , unigenitum ÖC prirnogenitum, cundem rerum creatorem, quem honu num conferuatorem : eundem prius co diforem totius mundi,qucm poftea res demptorem generis humani. Qui cum patre atep in patre permanens, homous fios patri: ÖC (uxta apoftolum, form am ferui accipiens, humiliauit fe ufque ad mortem, mortem autem crucis : ÔC ius xtafymbolum, natus eft ex Maria uirgf ne, crucifixus fub Pontio Pilato, amp;nbsp;fe* pultus, Ettertiadierefurrexit fecundS feripturas, ÖC in coelum afeenditrö^ ites rum ueniet iudicare uiuos 3^ mortuos. Haec eft enim fides ueftra : hacc eft falu»

198 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO« CASSIANI

ueftf a ; deum ac dominum lefum Chrl ftum, eundem 6C ante omnia credere, poftomnia. Quoniam, ut fcriptum Hft.ij, eftjiefus Chriftus heri SC hodie, ipfe

amp; in fecula. In heri enim omne prxte-ritum tempus oftenditjn quo ante prin cipiumnatusa patreell» Inhodieaute feculi iftius fapientia,inquo rurfusex üirgine natus eft paflus eft, refurrcxit» Ineo uero quodipfein fecula dicitur, omnis futura aeternitas ÔC immenfitas defignatur. Sed dicis forfitan : fi eunde in fine temporum natum dicam ex uir* gine 1 qui ante omnia natus fuerit ex deo patre,carneum meetiam ante mun di initia deum dicere : qui ipfum dicam poftea hominem, quem femper deum: ac per hoc hominê ilium qui natus fit, poftea femper fuifle.NoIo te hac igno* rantiæ cæcitateatq; hacerrorum node confundi,ut putes me hominem qui ex Maria natus eft, ante exordia rerum af* ferere, amp;nbsp;deum enâ ante principia mun . di femper corporeum praedicare ♦ Non

DE INCARN. DOM. LiB.Vl. I99 . ita inquam, no ita dico: quod priufquä nafceret homo, in deo fueri't : fed quod pofteam homme natu s deus fit. Non enim caro illa quae ex carne uirginis na ta eft, femper fuit : fed deus qui fem per fuit, ex carne uirginis in carne hominis aduenit. V erbum enim caro fadû, non carnem fecum exhibuit, fed carni fe ho minis dignatione diuinitatis uniuit.Dic enim mihi,quando,uel ubi uerbum ca^ ro fadum eft : aut ubi exinaniuit femets ipfum form am ferui accipicns : aut ubi egenus fadus eft, cum elfer diues ( nifi in illo facro uirginis utero: ubi dum in« camatur, uerbum dei caro dicitur fadSt dum æditur,formam ferui in ueritatefu feepit: cum humanaconditionepatibu lo affigitur,fit egenus: 06 pauper reddit paflionc carnali,c5 effet maieftate diui-» nadiues. Alioquin,fiut ipfe ais, poft hæcineumutinunum prophetarû atep fandorum diuinitas uenit:ergo Qc in il=» lis in quibus habitare dignatus eft, uerbum caro fadumeft:ergo per unum«

O 4.

XOO . IO, CASSIANI

quen^ inorum,exinahîuit femctipfutti formam ferui acdpens, Ac per hoc ni* hilnouSnec præcipuum in Chriftofa* dium eft, nihil fingulare, nihil mirabilc nec côccptio ipfius habuit, nec natiui* tas,nec mors. Et tarnen ut ad fuperiora redeamustcum hæc ita fint omnia, ficut diximus:quomodo lefus Chriftus,quê cum hominê tantummodo eflè afleris, etiam antequâmex uirginenafeeretur, femper fuiffè Iegitur,amp; à prophetis atqj apoftolis deietiaantefecula prædicatf I. Cor.8. dicête Paulo:Vnus dominus lefus,per Co/,i, que omnia. Sed Sd alibi: Quoniamin

Chrifto,inquit,creata funt omnia in cœ iis Sdin terra,uifibilia ÔCinuifibilia. Sym bolû quoeç amp;nbsp;humana pariter ÔCdiuina autoritäre contextum,Credo,inquir, in deum patrem, ÔC in deum lefum Chri* ftum,filium eius unigenitum,6dprimo* genitum totius creaturæ. Et poft alia: Deum uerSexdeo uero:perquem8d fecula compaginata funt, amp;nbsp;omnia fa* , da, Etitê: Qui propter nos ucnit,6dna tus eft

DE INCARN» DOM. LIE» VI* XOI tus eftcx Maria uirgine, S£ ciudfîxus, fepultus ♦ Quomodo ergo cum ipfa côfeffîone noftraanteuirginis partum atqueconceptumdominicus homooi mnmo nô fuerit, Chriftus tarnen, qui à te homo folitarius dicif, deus in fcriptis fanâis fineexordio prçdicaturç’ô^ tanta hominis ac dei unitas legitur, nt 2C ho» modeo fcmperantècoæternus,amp;rpo» ftea homini deùs compaflus efle uidea turc Cum uticp nec ininitiabilis homo, nee paflîbilis deus credendus fit efle. II lud eft uticç quod iagi fuperioribus fcrf ptis teftati fumus, quod unitas homini, td eft fuo corpori deus, nullam fieri pa» tiatur inter hominem ac deum huma» na opinione diftanriam.Nec admitri o» mnino uoluit, ut alius àquoquam fiai hus hominis, alius ßJius dei credere» tur. Sedita omnibus fcriptis facrisdo« minicum hominem conneditdeoatcp concorporat,utnecin tempore admo* dum hominem is à deo, nec in paffionc poflit deum ab homine difcernere, Sé

O 5

ZOZ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO» CAS SI AN I '

enim ad tempus refpicis, in uenies feme per filium hominis cum filiodei, Siad paffionem, inuenies fempercum filio hominis dei filium : ita fcilicet units indiuiduum fibi Chriftum filium homi nis,ac dei filium,ut quantum ad uocem diuinæ feripturæ pcrtinet,nec homo fe* parari à deo tempore, nec ab homine deus omnino ualeatpaflione.Hinceni lodd.j, illud eft:Nemo afeenditin coelum, nifi qui de coelo defcêdit filius hominis,qui eft in coelo, V bi cum filius dei loqueree tur in terris,filium efle hominis teftaba* tur in ccelis: eundem filium hominis quem afeenfurS dicebat in coelum, de^ feendifte quoep antea teftabatur è coelo.

. Vel illud: Si uideritis filium hominis a* fcendente ubi erat prius: cS eum qui ex homine natus eft nominet, in fupernis tarnen Temper fuifte teftatur.Sed ôtfapo ftolus,fi ad tempus refpicitur,per Chri:* •.Cor.8. ftum omniapraedicat: Vnus,enimingt; quit, dominus lefus Chriftus, per que omnia, Stautem ad paftioncm maiefta

DE INCARN* DOM, L I B» VL 2Ó5 tis, dominum crucifîxum cffe defignac. Sienim, l'nquit, cognouifTent, nunquâ ’• Cor.i. dominum maieftatis crudfixiHent, Et ideo etiam fymbolum unigcnitfi ÔC pri» mogenitS dominum lefum Chriftum deum uerum ex deo uero, homoufion patri,SC creatorcm omnium dicensjua« tum ex uirgine,6Ccrucifîxum,poftea 6^ fepultum efleteftatur. Itaincorporans fcilicetdeiôChominis filium, öi'unicns hominem ac deum, ut nee in tempore fieri ulla ualeat, nee in pafîîône diuifio* Cum idemuticç dominus IcfusChria ftuSjSC per aeternitatem temporis deus, amp;nbsp;per tolerantiam paflionis homo cfle doceatur : acfdliect nee homo ininitia^ bilis, nee deus paflîbilis dici debcat. In uno tarnen domino lefu ChriftoSCho mo ante perpetuus, 6C deus mortuus praedicatur, Vides ergo quod Chriftus omnia eft, amp;nbsp;nomen illius fignificauo utriufc^ naturæ : quia SC homo deus natus : ita fie in fe cuntfta compleditur, ut in eius nomine nihil deefle nofeatur* ’

,2o4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cassiani

Non ergo ante partG uirginis cadctn in , prçteWto çternitas hominis quæ deirfed quia in utero uirginis unitus efi deus homini’, fadum eft ut in Chrifto omni* no non poflit alterum fine altero nomi* nari ♦ Quicquid ergo de domino lefu Chrifto dixeris, totum dicis î ÔC in dd filio filium hominis, amp;nbsp;in hominis Iio dei filium nuncupabis: tropo fciliceC fynecdoches,quo ÔC à parte totum intel ligitur,0lt;: à toto portio nominatur: Do* centibus id uticg etiam fcriptis facris: in quibus dominus fçpe hoc tropo utens, dumdealqs ficdocet,ficeriade feipfo uoluit intelligi.N ec^ enim in diuiuis uo lumtnibus aliter uel dies interdum, uel reSjUel homines,uel tempora defignan tur.Sicut illud, quod qu adringenti s Ifra elemannis ferutturum Aegyptijs deus GWt.iç, prçdicat,dices ad Abrabâ:Sciens fcito, quia peregrinum erit fernen tuû in terra non fua: QC feruituti eos fubicîjëtramp;S ad* fligêt eos annis quadringentis. Cum ft omne tempus ex quo deus iocutuseft, confi*

DE INCARN, DOM. LIB, VI, 20$ confideretur, plus fint quam quadrin« gcnti’.fi autcm illud tantum quo feruica runt,minus. Quodfcilicettempusnis fihoctropo intelligatur, menritus forfi tan,quod abfit à Chriftianis fenfibus, dei fermo uidcatur. Sed du uticp à tem* pore diuinæ uocis totSuitæ tempus annos plus quam quadringentos,amp;fer uitutis minus multôquàm quadringen tos habet : ita fit, ut uel â toto pars, uel â parte totumualeatintelligi. Non difs fimilts quoque etiam de diebus inters dum ac nodibus fignificario eft: ubi cum in utrocç tempore unus dies intelli gatur, in parte unius temporis tempus utrunc^ monftratur. Hocfiquidemmo do etiam illud quod de tempore domis nicæ paflîonis obfeurumuidetur, ape« ritur. Cum efh fub excmplo lonse pros phetac futurum filiû hominis dominus in corde terrç tribus diebus ÄTtribus no dibus efle prædixerit:amp; poftfextâfabs bâti,qua crucifixus eft, non nifi una tan turn apud inferos die, Qc duabus nodi«

2o6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lO^ CASSIANI

bus fuent : quomodo diuini fermom's ueritas inuenitur ( Tropo fcilicet fynec* doches,id eft ut ad diem qua crucifixus eft, nox practeritaiSC ad nocftem qua furrexiqdies futura referatur: ac lie addi tis Sc node quae præceftîtdiei fuæ, ÔC die qui fubiedus eft nodi fuæ,nihil de# fuifle integro tempon nofdtur, quod à fui parte impletur. Scatent hisrationi# bus exemplis feripturæ facrac : fed Ion gum eft uniuerfa memorare» Sicenim dicente pfalmo: Quid eft homo quod memor es eius à parte totfi intelligitur, dumuno homine nuncupato plenitu# do human! generis demonftratur» Sic eiiam illud ubi Achab peccauit,peccaf» fe plebs dicitur:dum uniuerfitate appel lata, à toto portio defignatur » loannes loM.i quoquepræceflbrdomini, Poft me,in# quit, uenituir, qui ante me fadus eft: quia prior me erat. Quomodo igit poft le ucnturû indicat, que ante fe fuifle de# fignatc' Si enim de homine hoc qui po# fleanatus eft intelligitur,quomodo an# teipfum

DE INCARN« DOH. LIB. Vl. 207 te ipfum fuitfSi de ucrbo,quomodo ui'r poll me uenit c'nifi quod in uno domû nolefu Chrifto amp;pofteritas hommis, amp;'uerbi anriquitas demonßratur. Ac fie fit, ut onus tdem^ dominus ante ilium fiCpoft ilium uenerit: quia Scfecundum carncm eftloanne poftcrior, ÔC fecun* dum diuinitae omnibus prior. Er idco il le uirum tantummodo nominäs,amp; ho« minem demonftrauit, ôi uerbum:quia cum dominus lefus Chi iftus filius dei, ÔC homine confummatus fueritSC uer« bo, unum de co dicens omnia demon« ftrauit. Et quid plural Dies me, ut reor, deficiat, fi omnia quae de hoc di ci pof« funt, colligere autenanare tentauero.

Et fatis hæc quae nunc diximus, in hacnegotij parte duntaxat, amp;nbsp;ad fymboli funtex« pofitionê,SCad caufæ officium, 6C ad librimodum.

□

£o8

I O Ann IS DASS I ANI DE IN* CARNATIONE DOMINI, liber SEPTIM vs*

Vod euemre his folet qui pelagus iam euaferint, aut prætentas portibus fyr* tes, aut uidnalitoribus faxa formtdanumihi hoc adtpodum accidit, utreferuatis ad ulrimS quibufdam hx^ reticorum calumnijs cum iam ad exa* laboris termina uenerim, eS ipfum fi'nem incipia metuere,ad quern defide* rauerâ pcruenire, Sedutpropheta^ait: P[4l ii7- Dominusmihi adiutoreft ,nô timebo quid faciat mihi homo : non timeamus prætentas hæreticorum infidiantium fo ueas, Qi. obfeptas fpinis paflim horren* tibos uias: quae cum afperent magis iti* neraquàm claudant,de emundationc nobis potius labor, quam de poffibilita te formido« Quia cum nobis agentibus redum iter infirmiter fe obtjeiant, Qi horreât ambulâtibus magis quàm ob* fint:

DE INCARN, DOM, LIB» Vir, 2 q ftncplushabetoffîcium atqjopus no« ftruniin purgatione quodagat,qvàin ■ gt;. ex difficulrate quod «meatjgit ad mon ftruofum illud letiferi fcrpêtis caput mit tîntes manu, amp;nbsp;pertradare omnia ad« •Eodum illigata ingêtibus fpiris tortuo« domine kfu precamur: ut des nobis ucrbum in aperrione oris ad dcllrucn«! das omnes munitionum cogitationcs, fiComnem altitudincm cxtonentcm fc aduerfum fcientiam dei: utcaptiuemus omncm intelleduminobedicniia tua: fe captiuus, Adefto ergo tu offiao tuo opcrijuis pro tc fupra menfura uiriö co nitentibus, Da hiantia noui fcrpêtis o« ra, ÔC tumentia letalibus ueneniscolla conterere:qui facis fupra ferpentesÔê fcorpiones illaefos crcdentium pedcs ingredi, ac fuper afpidem ÔC bafilifcum pftl.99, ambularc, ÔC conculcare leonem amp;nbsp;dra conem,Tribuas^ per intrepidam inno

10, CASSIANI

centix conftantis audadam,ut deled^* turinfansabubcrefuper foramincafpt dis: amp;: in cauernam rcguli, qui ablada* tusfuerit,manumfuammittat. Daer* go nobis in cauernas huius immanif limi ac fceleftiflïmi rcguli,innocuas ma nus mittcre. Etfi inforaminibus qui* bufdamiam,id eftin fenfu humanorS latebris autcubile habuit, autoua pofu it, autfquamofi tradus fcmitam derdi* quit:aufer abuniuerfis perniciofiflïm« anguis fordidum ÔC ferale contagium» Extraheillataspcrfidiçimmunditias:âf obfcffâs redolenticoeno animas uentw iabro facrç purgationis emunda.'ut fpe* luncæ latronum domus orationü finr, J4- Et in quibus nunc, ut fcrtptS cft, diuer# forijs ericq amp;nbsp;onocentauri, SC pilofi, öd diuerforum prodigiorum monftrauer* fantur : in bis fandi fpiiitus dona, id eft fidei ac religionis decora refpondeanu Ac ficut eiedis quondam idolorum cul hbus,exterminatiscpfimulachris,fecifti ex phanis dxmonü templa uirtutum';

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infe«s

211

DE1NCAR.N» dom. LIB, VII» infcrens in cauernis ferpentum ÔC fcor^ pionum, fulgentis luminis radios:óó ex ouihbus errorum ac turpitudinum, domus ornamcntorü ac pulchhtudinum rcddidifti:Ita omnibus quorum oculos xaligo hæreucç peruerfitatis obfeditjus cem mifericordiæ tuæ ac ueritatis infun de: utincarnarionis tuæ magnum acfa lutiferum facramentu tandem ac puro lumine cotuentes, ita tc ex facrofanclo illo immaculato uirginis utero æditum mundo uerum hominc efle intelligant, ut uerum tarnen deum femper fuilfe co gnofcant, Acpriufquamde bis rebus loqui incipio, quas necdum libris fupe rioribus prælibaui, æquum arbitror ad:» nitar exoluere quæ iam ante promifirut expiera penitus expofitione,liberius de intadis dicere ordiar, cum de pollicitis fatisfecero. Ait ergo ad deftruendam facrac natiuitatis fidem ftbilans in dei ec clefia nouus coluber : Nemo anteriore fe parit.Primum ergo te nö folum quid dicas,fed ctiam unde dicas nefcirc arbt«

P 2

2IX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO» CASSIANI

tror.Si enim fcircs autintelligeres utidc diceres, nequaquam unigcniti dci natt^ uitatem mortalis opiniunculæ rationc cenfcrcsrneque ei qui extra conccptum humanæorigi'nis naius eft,humanis de fimnuncuhs præiudicare tentares : aut terrcnas impoffibilitates di'utnæ omni« potêtiæ obtjceres, fi deo impoffibile ni* hilefTecognouifTes, Nemo ergo, inqt, anteriorem fe parit. Die mihi quæfo,de quibus te loqui caufis, de quorum ani« mantium æftimas definite naturis c' ho* minibustean feris, auibusan pecudi* bus legem ponere putasî’Ifta enim funt ö^alia huiufcemodi,de quibus hæc dici pofTunt, Nemo enim ex his anteriorem fe gignere ualenquia ea quç orta iam fu erint,redire in id rurfum non queunt,ut noua creationegenerentur, Etideo ne* mo anteriorem ie parère, quoniam ncc anteriorem gignere poteft, V nde uenit caufa pariendi, nifi ex pofiibilitate ge* nerandicTu ergo id in natiuitateomni* potentis dei, quod in onu terrenorum

anima«

DE ÏNCARN» DOM* LIB* VII» anitnafiutn confiderandum putasïSC ei naturam humanæconditionis obtjds, qui eft autor l'pfe naturçCVides ergo,ut fupra dixi,nefcireteunde autde quo di cas.’qui faduras fadori comparas:amp;ad aftiniandatn dei omnipotentiam’eariï rerû exemplo uteris, quæ ipfe uticp non effent, nifi idipfum ex deo eiîènt quod funt.Deus ergo ut uoluit,SCquando uo luit, ÔC ex qua uoluit aduenit. Nec tem pus ei,nec perfona, nec confuetudo ho minû, nec exempla reru prçiudicarunC quia obfifterc ei nô potuit lex creatura« rô,qui cft creator ipfe cundorû.Et pof* fe ei quod uoluit prompts fuit : quia po teftas adfuituoluntati.Vis feirealiquaa tenus quanta fît omnipotentia deiî’Ègo id etiam de creaturis fuis facere poflè credo, quod tu eum de feipfo facere po tuiffe non credis. Omnia cnim animan tia quç pofteriora fe pariunt,fî modo id deus iubeat,anteriora multôfe parère poffunt.Nâ ÔrScibi ipfî,ôlt;pocula,fî ea di uinitads uoluntas fît,in côceptus quof*

P 5

214 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÏO* CASSIANI

dam nbsp;progenies uerti poflunt» Pi qua£

denic^ ipfæ,quibus ab exordio rerû ma nantibus, ôi. quibus admodum omnia animantia utuntur, corporari,fi id deus lubeat in uifceribus, éc gigni pofliint» Quis enim facris openbus modum fta# tuet,autdiuinam prouidentiâcircum# Ep.45. fcribetc’autquis,utfcriptum eft,diatei: quid feciftic' Si negas omnia deû polTc, nega anteriore nalct ex Maria deo na* fcente potuifle. Si autê impoflïbile deo nihil eft, curei impoflibilitatem in fuo ipfo aduentu obqcisjcui impoflibileni* hil in omnibus efle cognofcisc Secunda autê peruerfitatis tuæ uel calumnia blaf phematrix,uel blafphema calumniatrix eft, quia ais : homoufios parienti debet eflenatiuitas. Non diflimilisfuperiori: uerbiscnim quam re ÔC genere diuerfa eft. C urn enim denatiuitate dei agatur, idem dicis.potentiorê ex Maria non po tuilTc nafci, quod fupcrius anteriore no potui fte generari. Étideo uel id quod füpradidü eft, etia hicrefponfum puta:

DE INC ARN» D OM* LIB, VIL ilf oei id quod nunc dicendS eft, eriâ de il lorefponderi cxifttma. Ait crgoîhomou fios pariêfi debet elle natiuitas.Si ad ter renas creationes refpicis, uel maxime ita euenit. Sin autê ad ortû dei, quid in natiuitate eius naturae exempla confide tast’ quia conftitutiones côftitutori funt obnoxiæ, non côftitutionibus conftuu tor. V is autem plenius feire, quàm non folumimpiæ, fed etiamineptæ finthæ calumniæ tuæ, amp;nbsp;non uidentis penitus deiomnipotentiamt’Dic mihi quçfo tu, qui non nifi ex paribus paria nafci pu* tas.'undc inexplicabilisilla quondâin eremo coturnicû innumerofitas ad pas Nimm ii. ftum Ifraëliticac plebis repente nata fit:’ Non enim eas antè in aliquo loco geni* tricibus fuis æditas, fed fubito aduentu legimusillatas. Ctbusdeniqueipfeillc Exo ïtf. codeftts,unde perquadraginta annos in Hebraeorû cadra defluxtt t* nunquid mannam manna generauitt'Sed hçc de uetuftisrerû miraculisrquiddenouisî’ Paucis panibus ac pifciculis innume*

P 4

Z\6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO4 CASSIANI

ras populorum fcqucntium turbas fti eremo non femel pauit. Satietaos rario in ctbisnon fuit:qutacfuiientes caufa inuifïbilis SC faturauiqqua caufa lo4».i. acetiam miraculo natum in Gahleauiss

num de aquts le^tmus, Dic mihi,quo* modo difparem a fui qualitate fubftan^ tiam difpar natura generauitCpracfertim cum id quod dominiez natiuitati maxi me conuenit, nobilioris admodumrei ortus ex inferiore proceflerin Die mihi quomodo ex ilia aquç fimplicitate egre gius uini amp;nbsp;admirabilis fapor natus fitc’ quomodo aliud fit hauftum, aliud infu fume’ Nunquid cifterna ilia ucl puteus hanc natura habuitc’cumplusmultofu perfuerit quam fans etiä fuerit efuritioä= ni. Qua ratione hoc totu eft, ut cu fatic* täte edentes capcrent,augmentis ineffa bilibus cibus ipfe dehifeeret, ut aquas exfe fumptas in optima uina mutarete' Autnunquid uaforQ id qualttas,aut mi niftrorö egit induftria i nihil urieg horiï» Et quomodo fadi rario cogitarionecor

DK INCARN* DOM. LÎB, VIT* Zï dis non com prchenduur ï cum fadi tas men ueriras confcienriæ firmitate ferucs tur^ Coeco fuperoculos in euangelio lu tum pofitum eft , ôi oculi ablufo nas tifunt. Nunquid aut aqua hanc natura habuit, ut oculos parerett'aut lutum, ut lucem crearet Cquot;nihil uticp herum, præ* fertim cum aquacoeco nihil côferat, lu tum autem uidentibus että obeffepofs (it.Etquomodores nocendiuimin fe Habens, offîdumremedq acfalutis ex* hibuit: óf quæobefle fanis folet, quafi miniftra tune fanitatis fuitfDicis itaque dei hanc tribuifle uirtutem, dei prælîitif fe mcdicinam: 6C omnia hæc quæ dixi* mus, omnipotentiam penitus elFeciflc diüinam: qui potês fit utiep ex folitis no ua condere, 6C ex contrarijs falubria co ftituere: etea quæ in impofïîbilitatibus atc^ inefFicientns fîtæ fint,in rerum pof* fibilitates effetfluscp mutare.ldem ergo de ortu ipfius domini, quod de rebus omnibuscôfitere. Crededeum natuni Ut üoluit, que non negas potuifle quod

2l8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO, CASSIANI

uoluit:nifî forte uirtutem quæei ad a»' lia omnia adfuit, ad feipfum acftimas defuifle : ôé ipfi ad natiuitatem fuam mnipotentia fua défait, quae ab eo pro* cedens uniuerfa penetrauit. Tu mihi in natiuitate domini obîjcistnemo ante* riorem fe parit: amp;nbsp;in partu quo omnipo nbsp;nbsp;nbsp;'

tens deus natus eft,dicis:homoufios pa rienti debeteifc natiuitas: quafi uero eu quolibet hominum humanis legibus a* gas, cui impoffîbilitatê fuam obijcias, que terrena infirmitate côcludas. Corn munem omnium diets conditionem cf fe nafcêdi, eandem legem elfe generan nbsp;nbsp;nbsp;,

di : non potuifle penitus in uniuerfita* i te generis humani uni tantum homini nbsp;nbsp;; ■

contingerc, quoduetuerit deusomni* bus prouenirc.Non intelligis de quo di cas, non uides de quo loquaris:quia uc tusuticpomnium conditio,SCcunda* rum lex naturarum eft, per quem eft Sd quicquid homo poteft:quiaipfe utri* ufe^ rei penitus modum ftatuit, ÔC ufcß quo aceederet facultas, QC quod ulteri*

us non

DE INCARN* DOM, LIB» Vll, £19

US no progrederetur infîrmitas. Quam infanè ergo tu ci impoffibïluatc humas nam obqcis, cui poflibilitas ipfa debet» Siperfonain domini terrenis infirmita« dbus æftimeSjôfomnipotentiam dei hu tnanis rationibus metiaris : nihil utique quod fecundum corporeas ipfius paflî« ones deo cogruum uideatur inuenics* Si entm uerifimilc uideri potcft, ut Ma* ria anteriorem fe dcum parère non qui« ueriuquomodo uerifimilc erit quod cru cifixus ab hominibus deus fuerit i ÔC ta men idem qui crucifixus eft deus ipfe prædixit: Si adfîget homo dcum fuum, MäUch- j; quiauos adfigitismeç’ Siideonatusex uirgine dominus non putabitur, quia anterior parienti fuerit qui nafeebatur: quomododeus languinc habuilfecres diturc'SC tarnen ad prefbyteros Ephe« fiorum didtur : Regite ecclefîam dei, AA.10. quam acquifiutt fanguine fuo, Poftres mo quomodo autor uttæ priuatus ui« ta exiftimabiturÆt tarnen PetrustAuto AA.i-reiUjinquit, uitae interfeciftis* Nenro ih

tio

IO* CASSIANI

terns fitus, in cœlis efTe poteft î quo* IM».J. modo dominus ipfedicit : Filius homi* nis qui eft in cœlo î* Si deniq; ideo natS ex uirginc deS non putas, quia homou fios parienti debet effe natiuitas: quo^ modo rés diflîmiles ex difflmilibus crcü diturus es fubftitiftè naturisc’Ergo apud tenec coturnices fubito uentus intu* lit,nec manna décidit,nec uinû ex aqua prodift, nccmulta milia hominum exi* guo cibo pafta funt, ncc poft lutum cœ CO lumen apparuiuQuod fi hçc omnia incredibilia utic^ Si contra rationem ui=« dentur,nifià deo fada credantur: cur in natiuitate eius denegas quod in ope* ribus confîteris^ Autnunquid præftare orfui fuo aduentui^ non potuit, quod humanis remedrjsatqjutilitatibus non negauitc’Longum eft de hac rc ôifpropè fabulofum amplius dicere» Sed tarnen ad confutandam ineptiam atc^infani* am tuam, qua ais quod homoufios pa* rienti natiuitas effe debeat : id eft quod dilîîmilia fibi quælibet parère non pof* fint:

221

DE INC ARN» DOM» LIB» VII» fint î etiam terrenarum return exempla proféra, quo ex diffîmilibus nafd muk ta conuincam.Non quod in tali re com paratio ulla aut fieri poffît, aut efic debe at : fed ut non dubites in facto ortu exi« fiere id potuifle, quod etiam in terr en is hisôCcaducisuideas prouenire; Apes ficut minima admodum, ita prudentifl» ma ac folertiflima animalia,ex diuerfifli mis ædi legibus atej exire naturis.Cum enim fint mirt ingenij animantia, Ô6 no folum fenfujfed etiam prudentia abun* dêt,exccrptis quibufdam herbarum flo ribus procreant.Quod maius exempIS adhibendum, aut afiumendû putase’ex atomis animalia nafcunt.Qui opifex iU lie,qui fabricator eft, q formater corpo«: rû, qui infpirator animarû î' Sonum de»; nicß ipfum quo inter fe quafi loquûtur, quis deditcConcinnitatem pedum,arte orium, ekgantiam^ pinnarû quis fins xit,atlt;ç côpofuik Ingenium,iram, pro« uifionem, motum, placiditatê,concors diam,dift6nfionem, bella,pacem,ordflt;gt;:

2XX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO» CASSIÄNI

nationem,difpofïnonem,ofRda,pnncî patus, omnia deni^ quæ funt illis qua« fi cum humano genere communia, eu lus dodrina, aut cuius munere,quo im buente, aut quo inftituentefumpferûtî’ Nunquidhoc à paterno femine inde« ptç funtc'aut in genitali utero,atq; in ma terna carne didiccrunt i Nec uterQ uticp norunt, nec fernen fciunt : depafti tan« tummodo flores in aluearia congerun« turtex quibus inçftimabili opificio apes exeunt. Nihil illic genctricum uifeera prolibus conférât : neq; apes ex apibus æduntur:operariæ funt tantum,nô pro« creatriccstexherbarûflofculis animan« tia prodeunt : quid fimile herbis StT ani« mantibus c’quis fabricator igiturrerum iftarum fit credo intelligis.Nunc ôd am bige an potueritnatiuitati fuç dominus id tribuere, quod uides eum etiâ fadu« ris minimis præftitilîe. Superfluum for tè fit poft hæc talia addi aliquid : fed ta« men etiam nô neceflâria ad exemplum xddantur ad cumulum» Loeuftis repen tefub«

DE INCARN, DOM» L I B» VII, te fubtexi acra, impleri terras uidemus» Prode earum femina,prode ortus, pro« de generatrices, Inde enim,ut uidcs,e« xeunt unde nafcûtur. Præfcribe bis re« bus omnibus, quodhomoufios pariêti eflenatiuitas fua debeat. Et tarnen inuc nieris in pracfcriptionibus hisridiculis, quàm nuncesin neganda dominina« tiuitate furiofus.Et quid poft hæcfNun quid progredi nos debere ultra ueltu ipfeexiftimasc’ Adhucaddimu s tarnen aliquid:e»ouis uo!ucrn,quas in ptoibes uocant, bafilifcos ferpentes gi* gni indubitabileeft. Quid cognatû confentaneum auiatqueferpentic’ Cur homoufios pariêti natiuitas fuanoeftç’ Ettamen hæcomnia nec gignentesa« gunt, nec nafcentes fciunt : led fiunt la tentibus caufis incxplicabili quadâ atqj multiplicigigncntis lege naturae. Et tu eius natiuitati terrenarum opinionum præfcriptiunculas obticts, qui ne earû quidcmnatiuitatum rationem rcddere potes,quænutu ipfiusac praeceptionc

’O* CASSÏ ANI

nafcunrur : cuius arbitrium fotum agi'tï cuius imperium totum efFicit : cuinihil contraire, nihil obhfterepotuit:amp; adfo turn quod polTibilitate agendum erat, «elle fufficir. Sed tempus tandem eft ut reliquas eiiam occultiorcs atq; infidioli* ores blafphemias tuas,quia quod main itremus,iam ignorare non poflumus, faltem ne ignorantes capiant, detega^: tn us. Poftjiftiin quodam peftifero tras datu tuo dicens : Quoniam diuinæ na turæ imago eft hoir.oihancautcm pros iecit diabolus in corruptionem:doluit ficut pro imagine fuadeus, ficut pro fta tua fuaimperator,amp;corruptam repas ratimaginem, amp;nbsp;finefemine formauit deuirgine naturâ: fecundutn ilium qui fine femine nafcitur Adam,6c per homi nemhumanam naturam fufeitat: quos f. c«r.i$. niam per hominê mors, tdeo amp;nbsp;per ho minem refurredio mortuorum, V enefi corum quorundam, utaiunt, confuetu do eft.’ut in poculis quæ conftdont,ue* nenis mella permifce^t : ut duldbus no

citura

DE incarn;doh; lib. vir. 2.x$ citura cclcntur : 8^ dum quts tndhs du! cedine capitur,uenenipcfteperimatur. Ira ergo ÔC tu dicens:diuinæ nature ima goeft homothancaurcm proiecitdïasi bolus in corruprioncmrdoluitficut pro imagine fua deus, ficut pro ftatuafua imperator: ora quodammodo poculi peftilentis dulcedine quadam, quafî mclle circutniinis tuthaurientes inge:^ ftum poculû homines, dum illecebrofa deguftant, pernitiofa non fentiant. Def rtomen obtjcis, ut religionis nomine mentiaris : fanda permittis, utperuerfa pcrfuadeaSjÔC confitendo deum id effi* das, uteum ipfum neges quem confite ris, Quis cnim non uidit quo eas, quid moliaris^ Dicis quippe: doluit ficut pro imagine fua deus, ficut pro ftatua lua imperator,6C corruptam reparatimagia nem,Ô£rfinefemineformauitdeuirgine ttaturam:fecundum ilium qui fine femi rienafeit Adam, SC per hominê huma» nam natura fufcitat:quoniam enim per' hominê morsjideo SCper hominem rea'

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q.

xx6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10, CASS iani

furredt'o mortuorum. Hoc ergo tante» ftadiOjhoc tanto aClu praelocutionibus biandis fallax infidiator cgtfti : ut deum ïn praecedenubus nommas,ad hominê in confequcntibus perucnires : 6C cum ipfum folitarij hominis cótumelia poft afficeres, cui fubdolæ humilitatis offîlt; cio honorem dei ante detulifles, Dicis ergo quod imaginem dei,quam diabo=» lus proiccerit in corruptionem, pietas diuinarepararit, Corruptam, enim in« quis,reparat imaginem Jam hoc quam fubdole quod ais, corrupts reparat ima ginem : fcilicct ut perfuadcas nihil plus fuifle in eo in quo imago reparat,quam in ea ipfa imagine fuerit cui reparatio præftabatur, Ac per hoc idem tantum;: modo tiis efle dominum quod Adam; nihil plus imaginis reparatorem, quam ipfam imaginem corruentem. Deni= que quid agas,quid moliaiis,fcquenti^ bus probas,diccns:Sine femine forma; uit natura fecundum ilium qui fine mine nafeitur AdamtfiC per hominê hu manam

DE INCARN. DOM. LIB. VU. Z27 manatn naturam fufdtat.Similem inos: mnibus ÔC parem Adæ dominû lefum fuifleafleris : ilium uncpfine fcmine, QC hune fine femineallum hominê folum, hune hominem folitarium. Ac per hoc uides te diligenter cautfle ac profpexiGa fe,ne dominus lefus Chriftus aut ma« ior in aliquo Adamo, aut forte melior putaret: cum ita eos fibi menfuris paria bus comparaueris, utderogaturum te quodammodo Adæ aliquid crederes, fi ei deum quippiam prætulilïcs. Quoa niam enim inquis,per hominem mors, ideo Ôlt; per hominem refurredio mora tuorum. Etiam apoftolico teftimonio peruerfitatem tuâaefeelus probarenia teris, contagione impietatis tuæ uas eledionis infamas:uidelicet ut quia à te autor falutis tuæ non intelligitur, ideira co etiam apoftolus deum negafie uidea tur. Et tarnen fi apoftolicis teftimontjs uti placebat, cur uno eius côtentus cun da filuifti ÔC hoc non fubdidifti ftatim: Paulus apoftolus nô ab hominibus nea

IO« CASSIANI

que per hominem, fed per lefum Chfi* I,Cor.», num, AutilIud.’Sapientiamloquimur

inter perfedos. Et poftalia: Quam ne* mo,mquit,principû feculi huius cogno uit. Si enim cognouiflent, nunquâ do* minum maieftatis crucifixiiTent. Vel il* Colof.z, lud: Quoniam in ipfo habitat omnis.

plenitudo diuinitatis corporaliter« Et: ». Cor s. Vnus dominus lefus Chriftus,per que omnia. An in parte apoftolum probâs, in parte reprobans, in eo tantum eum recipis,in quo pro difpenfatione homi* nem Chriftûnominat:ineo répudias, in quo deum: Paulus enim hominem lefum non negaufed deum tarnen eun* dem hominem confîtetur : ÔC ita huma no generi per hominem refurredionê ueniffe præd»cat,ut in homine tarnen i* pfo deum refurrexifle confirmer. V idc enim an eum qui refurrexerit, deû præ* dieet.’ qui eum qui crucifixus eft, deum maieftatis efteteftatur.Sed tarnen nedo minum lefum quafi unum de plebe cre ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deresjdedifti ei aliquid dignitatis ,tribù«s

ens

DE INCARN. DOM« LÏB* Vlh 120 ensethonorcm utfanlt;5lo homini, non diuinttatê utuero homini acuero deo. Quid enim dicisc'Formauitdeus dornk ntcä incarnationem : theotoci formam honoremus cum dco, ficut unam for« fiîâdeitaris, ficut diuinæ uoluntaris in^ fcparabilem fiatuamjicutimagincm la tenus del. Superius imaginé dei Adam effedixifti, hicChriftum imaginemdi cis: ilium ftatuam, ôôhuncftatuâ. Sed gratiac uidelicet tibi pro honore dei a^ gendæ funt,quôd theotoci formam ho norandacum deo efle concedisun quo non tam honor eft q iniuria. Neœeiâi in hocipfo tribuis domino lefu Chris fto honorem diuinitatis: fed negas fubs tili quidem impietatis arte.Honorandü cum deo dicis, ne deum efte fatearis: SC hocipfo quo uideris eum fallacitercon iunxifre,difliungas. Nam cQ uticp eum non utdeumcolcndum,fedquaficum deo honorandu efte blafphemes : ideo ei tribuis diuinae uicinitatis coniuntftios nCjUt deitatis auferas ucritatê. Imptjftî*

23° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lû« C/SSIANI

me callidifïïme hoftisdci, pcragcre uis fcelus neganu's, quafi fub nomine confitentis. Honoremus, inquis, ficui diuinæ uoluntatis infeparabilê ftatuâ, fient imàginemlatentis dei.Profecitui* delicetapudnos per beneficia fuaho^ nor creatoris, acredem proris noftri do* mini lefu Chrifti, Si ideo ab eo dexter* no interim redempti fumus , ut redem* ptorcm noftrum ftatua diceremus : di* gno uidelicetobfequio, digno culm re* fpondere benignitati ac pietati illius ni* timur, ft maieftatem quam ille propter nos humiliare non renuit,nos etiam au ferre conemur. Sed excufasuidelicetil latam domino contumeliam fubditi ho noris officio, dicens: tanquam imagine latcntis dei. In hoc quod imaginem di* cis,humanæeum comparas conditio« ni. In hoc quod latentis dei, certiffimac derogas dignitati. Deus enim,inquit Ppf 49. Dauid,manifefteueniet,deus nofter Ôé non filebit. Et uenitutiqj, ôC non filuir, qui priufquam ipfe quippiam poft or*

DE INCAR.N» DOM. LIB* Vik turn fuum dicerct, aduentum fuum ÔC terrcnis panter,ÔC diuinis teftibus decla rauitrdum ftella indicat, dum magt ado rant.dum angeli adnuntiât.Quid quça risampliusc’adhucuox illius filebat in tetris, amp;nbsp;honor illius iam clatnabat in cceIo. Latuiffe ergo in cœlo,ac latere tu deS dicisc’at non hoc prophetæ, non pa triarchæ, nondenicp lexuniucrfa præ=: dixitcNon dicebanx emlatitaturuni,qui uenturS omnibus pr£dicabat.Bfras in« felix cœcitas,caufas blafçhemadi quæ« rcns,amp; noninueniens. I ueumlatuiflc etiam poft aduentum fuum dicis : ego cum nec prius quidc latuific approbo quàm ueniret. Nunquidcnim patriars cham ilium eximium,cuiuocabulum uifio dci prçfentis impofuit,qu£ ex fup=« plantatoris nomine in Ifraelis nomen afeendit : nunquid facramentum nafeia turiex uirginedei latuitc'quicum my* fterium futuræ incarnationis ex concer tationeludantis fecum hominis agnoa uiflet: Vidi,inquit,deum facie ad wci5,

Q. 4

Z^Z , . IO* CASSIANI

ÔC falua fada eft anima mea.Quid quç fo uiderat ut uidiffe fe deum credereti nunquid inter fulgura fe ei ÔC tonitrua deus protuÜtç’ aut referato intrinfecus çœlo corufcans fe ei fades diuinitatis ftenditc' Nihil uticp eorum, fed ediuerfo magis uidit hominem, ÔC. agnouit deû» O uerè dignus indepto nomine, amp;nbsp;qui interioribus magis quam exterioribus oculis uocabuli à deo dati meruit digni* tatem, Ludantem fecum Humana fpe^: ciem uidebat,luidere fedeumprote ftabatur ♦ Sciebat uticp quód illa hominis fpecies, dei ueritas erat:quia in qua tue erat fpecie deus uifus, in ea erat fpe* ciei ipfius poftea ueritate uenturus.. Quanquam quid miremur, fi tantus pa triarcha indubitantcr credidit,quodei qjfe per fe deus tam euidenter often* dri, dicente ipfo : Quia uidi deum fade ad fadem, amp;nbsp;falua fada eft anima meai Quid ei tantum deus præfentis diuini^ tatis oftenderatjUt demonftratam fibi fadem dei diceret^Homo enim ei ut ui* , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debatur

DE 1NCARN DOM. LIB* VII. ^51 debatur tantûmodoapparuerat,quem in concertatione fuperauerat, Sed hoc utique per praccurrcntia rerum indicia deus agebat :ut nemo eflet qui deum natum ex homine non crcdcret, cum in Humana fpecie deS iam patriarcha ante uidiffet. Sed quid ego in uno cxcmplo tandiu commoror, quafi multa defint^ Nunquid enim latere homines iamtu poterat in carne uenturus deusc’cum de eo quafi ad omne humanum genus paa lam propheta diceret:Ecce deus uefter. ef4.40. Et alibi.'Ecce deus nofter ,Et illud: Dea Ep. 15. us fortis, pater futuri feculï,princeps pa Ep.9. cis:2f rcgni eius non erit finis.Sed et c5 iam ueniflet,nunquid latebat eos quod uenerat, qui uenifle eum palam confite banturV nunquid ignorabat dei aduemt turn Petrus,dicês:Tu es Chriftus filius Motth ie dei uiui c'Nunquid Maria quid loquea retur,aut quern crederet nefciebatc’V tia 104»,«. que,inquies, domine, ego credidi quia tu es Chriftus filius dei uiui, qui in hue mundum uenifti. Omnesdeniquequi

0. $

ZJJf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO* CASSIANl

ab eo uel morborum remedia,uel mem brorutn reftttutiones, uel mortuorum uitatn petebant ab hominis id infirma täte, an à dei omnipotentia poftulabâtc' Diabolus denicgipfe, cum eum omni il lecebrarum ambitUjOmni nequitiæ fuæ arte tentaret, quid aut nefciens fufpica^ bat, aut tentas fcire cupiebat C aut quid tantopere eum mouerat, quod deum h umana in humilitate quacrebatc'Nun= quid documentis prioribus id didice* rat;’ Autquemuero in humanocorpo re deum uenilTecognoueratc' Non ungt; que:fed magnis fignorum indicijs, ma gnts rerum experimentis, Ô6 ueritatis ipfius uocibus ad fufpitionem inqui fitioncm rei huius compellabatunutpo te ÖCqui femel iamà loanne audierat; Ecce agnus dei, ecce qui tollit peccatu 5. mundi. EtiterS ab eodem; Ego à tede^ beo baptizari, S)C tu uenis ad me De* fcendcs quoCß decœlo,amp;^ftans fupra ca put domini columba,euidentê fe ac ma nifeftandg claritati dei indicem dederat.

Vox

D E INC Arn. DOM* LIB. V n» XJJ VOX quocp cum no per ænigmata, nec per figuras à dco mifla permouerat, dis cens: Pu es Filius meus dtledus,in re co piacui'. Et ideo licet hominem extrinles eus in lefu uideret, filium dei inueftigas batdtcensîSifilius dei es,die ut lapides Lmc.^. ifiipanes fiant. Nunquid diabolo cons templatio hominis fufpitioncm diuini* taris cripuit: ut per hoc quod hominem uidebat, crederet deum efle non pofTet’ Non uticp : fed quid ait ( Si filius dei es, die ut lapides ifti panes fiant. Non am-bigebat utique efle pofle quod an eflTet perferutabatur: de ueritate ei erat folici-tudo,nonde impoflîbilitate feeuritas, Atquifciebatutiq; dominû lefum Chri ftum ex Maria natû efle, feiebat pannis obuolutum, in præfepio pofitum, pau perem eius inter humana exordia par* uitatem fuiflfè, ÔC egenam etiam Icgid* mis incunabulorum miniftertjs infan-tiam:non dubitabat quoepeum ueram carnemhabere,Uerè hominem natum elTe.Et cur ei hoc ad fecuritatem parum

r , 10» CASS I ANI

uifum efl:c’eut eum quem ucre homi’o nem effe nouerat, deû pofTe effe crede«» bate' Difce ergo infelix furor, difee infa« nia, ÔC crudelis impietas ^difee tandem uel à diabolo minoris efle perfidiac. 111c dixit,fi filius dei es: tu dicisjilius dei no es.Qpod illeinterrogauit,tu negas.Ne mo adhuc inuentus eft præter te,qui dt abolicam impietatê fuerit fupergreiTus : quod ille in domino confeiTus eftciTc poflê, tu non credis eiTe potuifle. Sed ceiTauit poftea forfitan ac conquieuit, SCcaflatis tentationibus fuis depofuit fufpitionem : quia non inueniebatefFe* dlum. Manfitquinimmo in eo femper, âSufcpadipfamdomini crucem fufpi* tio in eum per formidines proprias eu« mulata peruenit:quid plurac'netûc quû dem opinari deeo filiû dei defqt, poft$ tantum ineum perfecutoribus fuis lice=* re cognouit.Sed callidus utique hoftis, inter ipfas quoque corporeas paflîones figna diuinitaris afpiciens, etiam fi efle eum malebathominc, fufpicari tarnen compe h

DE INCARN. DOM. LIB, Vlb XJT compellabatur deu: quia licet hoc maU let credere quod uolebat, cogebatur ta men ad id certis rerum indicés quod ti mebat. Necmirum.’quamuiscnimeu ÔC confputum,amp; flagellatum,amp; contu melijs afFe(ftum,amp;'in çruce atflum uide^ ret:cernebat tarnen inter ipfas iniuriarîï dignitates diuinas exabûdare uirtutes; dumuelum templi fcinditur,dum loi rcfugit, dum dies obfcuratur,dum paf* fionis uirtutem omnia fentiunt.Cunda etiam quæ deum nefciunt,opus diuinis tatis agnofcunt. Et ideo uidens hoc dia bolus ac tremens, omnimodo perucnis te ad dei agnitionem, etiâ in ipfa h omis nis confummatione tentauit, dices per eos qui crucifixerât: Si filius dei eft,des M4r.t5* fcendatnunc de cruce, amp;nbsp;credimus Senfitutique dominum deum noftrutn pafltone corporis redemptionê huma* næ falutis operari, fimul^eaamp;fe des ftrui acfubiugari.ôC nos redimi atq? fais uari. Ettdeo hollis generis humanio^ mnimodo omni dolo caflari ea uo*

25 8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10» CAS SI AN I

luit,quae agi pro omnium redem pi io nc cognouit.Si filius, inquit, dci eft,defcen dat nunc de cruce, QC credimus ei: fcili* cetut motus uerborum contume!ia,do mini defererçtfacramentum, dum ulctîs fceretur iniuriam » Vides ergo dominS etiam in cruce pofitum filium dei appel Iari:uides eos id quod nominant fuipi^ cari.Difce itaque, ut fuperius dixi,uel à perfecutoribus ipfis, uel à diabolo filiS dei credere. Quis unquam æquauit dse moniacam infidel t ta tê lt;nbsp;quis fupergreC« fus eft c’ Ilie eum filium dei elTe fufpica^: tus eft, etiam cum mortem pertulit: tu ncgasetiâcumrefurrexit. Ille eum de3 fufpicatus eft, cui feocculuit; tu negas, cuiprobauit, Vterisergoaduerfusde^ urn fcripturis facns,amp; fuos in ipfum te* ftes agere conaris. Sed quomodoc’uere ut non folum dei,fed etiam tcftimonio* rumipforum præuaricatorfis. Necmi* rumuticp fi quia id quoduisnô potes, id facis folum quod potes: quia uertere in deum teftimonia facra non uales, quod

DE INCARN, DOM. L IB, VII.

quodualesipfa peruerus, Dicisenim: Érgoôc Paulus mentiturdeChrifto di HcL?. cens.’Sine matre,fine gcncalogia.Inters rogo te, de quo hoc uelis dixilic Paulüc’ defilio QC uerbo dei, an de Chrifto,quê tu à filio dei feparas, SC hominem tans tum efle blafphemasrSi de Chrifto utis que quem hominem folitahum dicis: quomodo nafcihomo finematreamp; {i^ ne genealogia maternçoriginis potuitc’ Sin autêdedei uerboacdei filio:quid facimus quod apoftolus , uttu facri« legeæftimas, teftis tuus eodem loco ats que eodem teftimonio eum que tu fine matre afleris, etiam fine pan e efle teftas tur,dicens:fine patre,fine matre,fine ge nealogiaC Ergo fupereftutapoftoli tes ftimonio Utens, quia filium dei fine ma tre afleris, etiam fine patre clTe blafphe mes. Vides ergo peruerfitatis ac ncqui tiæ tuae Audio in quod te impietatis prçs ruptum ieceris : ut quod nemo adhuc à feculisnifiinfanus fortalTe dixit, dum fi lium dei matrem no habuiflè dicis, ctiâ

io» cAssiAnr ' ' patrê ipfius dcnegcs.Et hoc tarnen ne* Ido impietate maiori an tneptia: quia quid ftulous, quid ineptius, quam filij nomen ponere,ôifpatris nomen uellere ticere^ Sed didstnon reticeo,non nego* Erquisergote furor compulit teftimo^ nium tllud ponerec’ubï dum matrê eum non habuifle dids etiam patrcm etus negafleuidearis. Nam eum in eodê te^ ftimonio, ficut fine matre, ita etiam fine pâtre efle dicaturrnecefle eft ut fine ma* tre ibi intelligi poteft eodem modo quo finematre efle ibiintelligitur, etiam fine patreeflecredatur. Sed hoc praeru* ptailla ad negandum deum infania no intellexitrquç cum id truncatum pone* ret,quod integrum fcriptum eft, non ui dit referata facrauoluminis ferie redar gui impudens atcp apertum pofle men dacium* O ftulta blafphemia amp;nbsp;amen* tia : quae dum ipfa non uidet quid fequi debeat,etiam illud non fapuit quid legt poflit: quafi uero quia auferebat fibi in* telligentiam, auferrepoflet omnibus le diot

241

DE INCARN« dom, lib. Vil, dionem:aut idco perdituri omnes ad Ie gendum oculos capitis fui eflcnt, quia ipfciam mentis oculos perdidiflet.Au* dicrgo hæreticequod furatus es : audi plena ôi integraquae debilia ac trun s cata pofuifti» Apoftolusdupliçcm dei Qatiuitatem infinuarein omnibus cupi ens:ut ficin deitate natû dominum fiC in carne monftraret,ait, fine patre,finema tre: alterum cnim proprium eft diutnita tisnatiuitati,alterum carnis. Quiaficut in deitate eft fine matre generatus,ita in corpore eft fine patre : ac fic cum nec ne patre, nec fine matre fit, fiC fine patre tarnen fiC fine matre crededus eft. Quia fi dum ex patre nafcit refpicis, fine ma« treeflerfidumex marre, fine patre. Ac ficinfingulisnatiuitatibus alterum ha« bcns,alterum in utroep no habuit; quia neediuinitatis natiuitas matre eguit, ÔC ad natiuitatem corporis fibi ipfe fuffecit fine patre. Ergo inquit apoftolus : fine matre,fine genealogia. Quomodo fine genealogia dominum fuifle dicit : cum

R

a41 IO» CASSIANI

euangcliû Matthçi euangeliftæ à gene:# alogia cœperûfaluatoris, dicens: Liber generationis lefu Chrifti filîj Dauid, fi# Itj Abraham « Ergo 8C tuxta euangeli# ftam habct’genealogiam, ÔC iuxta apo ftolutn non habet: quia iuxta euange# liumex matre h abet, iuxta apoftoiutrt ex pâtre nô habet.Et ideo bene apofto:« (us dicens,fine pâtre,fine matre, fine ge nealogia : ubi eum fine matre genitum cnepofuit,ibietiâfine genealogia efle memorauit. Ac per hoc in utrac^ domi^ ni natiuttate, amp;nbsp;euangeltcafibi QC ftolica fimul fcripta conueniunt. Qjna amp;fiuxta euangeltftam habet genealogi# am, fine pâtre in carne natus : amp;nbsp;iuxta apoftolum nô habet, fine matre domi# nus in deitate gcneratus: Efaia dicente;

Ef4jj, Generationemautem eius quis enarra# bit c' Curergo haereticenon hoc modo quac legcras,integra ÔC incorrupta pofu ifti Vides itacp apoftolum hac ratione qua natum dominum fine pâtre pofuit, haceuâ fincmatrepofuifle:utô(^qua ra tione

DE INCARN, DOM. LIB. VH. X45 tione intclligerct eflc fine patre, hac no fccretur efle fine m atre, Etficutnonpof fit urique fine patre credt, ita fine matre quo(Ç non poffit intelligt.Cur ergo hacs J rerice non hocmodo quæ in apoftolo Iegeras,tncolumia ÖCinuiolata pofuiftic’ ' 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fed partem ingeris,partem fubtrahistÔtS

ut adftruere falfitatem per fcelus poffis, ueritatis uerba furaris. Video à quo dos

1 dus es. Illiusenim habere credendus . es inftitutionem, cuius fequeris exems plutn. Sic enim diabolus in euangelio tentas deum: Si fïlius,inquit,deies:mit L«c.4. tetedeorfum. Scriptum eft enim: quia Pf(l.99» angelis fuis mandauit de te, ut cuftodis

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;antte in omnibus uqs tuis. Etcumhoc

dixiflet, cohaerentia Si fubieda fubtras xit: id eft : Super afpidem amp;nbsp;bafilifcum ambulabis, conculcabis leonem ÓC

1 draconem. Callidè utique fuperiora po ’ fuit, inferiora fubtraxit, Illud enim po« ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuit ut circumfcriberet:hoc reticuit ne fe

ipfe damnaret.Sciebat enim fe afpidem

I ÔC bafilifcum, fe leonem ÔC draconem

prophetica uoce fignari, Ita ergo amp;nbsp;tu partem obqctens, partem fubtrabcns, •llud fcilicet pom's ut drcöuenias : hoe fubtrahts,neft totum utJCppofueris,cirïs cumfcripnonem tuam ipfecodemnes, Sed tempus tandë eftad ultcnora tranf* tre : nimis enim diu in fingults commo# rantcs, dum affèdu copi'ofæ refponfio« nts ducimur,modum libri etiam longio ris excedimus. Ais ergo in alia difputa« tione,immoinalia blafphemiatua, ÔC fpiritum dediuina naturafcparâs: Qui humanitatem cius creauit. Ait enim; Motth-i. Quia quod ex Maria natum eft, de fpi* ritu fancflo eft. Qui amp;nbsp;iuftitia repleuit quod creatum eft. Ait enim ; Apparuit in carne, iuftificatus eft in fpiritu ♦ Item qui eum fecit Ôl dçmonijs metuendum. Matth.it. Ego,enim ait, in fpiritu deietjciodxmo nia.Qui carnem eius fecit templum. lodtt.io. Vidi enim fpiritum cius defeendentem quafi columbam , fiC manentem fuper eum . Item qui ci donauit elcuationcm Afl.i. incœîum, Aitenim; Dans mandatum apoftoli«

DE INC ARM. DOM, LIB, V II» apoQolis quos clcgi't, per fpiritum fana lt;Sum eleuatus eft. Hune denicß qui tan tamgloriam Chrifto donauit, Omnis ergo in his blafphemia tua hçc eft; ut ni hü Chriftus per fe habuerittfed nec ipfe Ut tu ais, folitarius homo aliqutd à uera bo, id eft à filio dei ccperii, fed totum in eo donS fpiritus fucrit. Si ergo omne id quod tu ad fpiritum refers,elFe ipfius demonftrabimus: quid reliquum eft,ni fi utquem tu ideo hominem uis intellia gi,quia,utais,totum habueritalienum: nos ideo probcmus den, quia habuerit tot« fuumc’ Et quidc hoc non difputatia onibus tant« aut arguments, fed uoce ipfius diuinitatis probauimus; quia nul ladedeo reeftiusquam diuina teftâtur» EtquianuHa fe melius quamipfa ma« ieftas dei nouit,nullis de deo dignius creditur quam his in quibus deus ipfe eft teftis fuus. Primum ergo quod ais, quia humanitatem eius fpiritus fandus crearit: poflemus id nos fimpliciterins tell/gcre, fi agnofeeremus te id non infi

R 5

Z^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO, CASSÏANI

deliter protuIiflè.Nec^ enim nos coficc ptam ex fpiritu fando domini carnem negamus:fed ita tarnen conceptum cor pus coopérante fpiritu dicimus, ut ere# atum tarnen fibi à fiiio dei hominem fu urn efle dicamus:dicentc ipfo in fenptis Proutr.9. facris fpiritu fando,atlt;^ reftante : Sapi# enria ædificauit fibi domum. Vides er# go quód id quod conceptum eft à fpiri# tu fando,çdificatum à fiiio dei atep per# fedum eft i nô quia aliud opus filij dei, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliud fpiritus fandi fit:fed quia per uni#

tatem diuinitatis ac maieftatis,amp;^ opera tio fpiritus ædificatio fîltj dei fit, Sgt;C ædifi catio filfi dei cooperatio fpiritus fandi, Etideo non folum fpiritus fandus in uirginem fuperuenifle, fed etiam uirtus altilTimi obumbrafle uirginem legitur: ut quia fapientia ipfa plenitudo diuij^ nitatis eft, fapientiæ fibi domum ædifi# canti omnem diuinitatis plenitudinem nemo ambigeret affùiiîè, Sed infelix blafphemandi amentia,dum fepararc Chriftum à filio deinititur,non uidet fe , ipfam à fe diuinitatis penitus fcparare

naturam»

de INCÄRN, DOMi LIB» VII» I47 na turâ.Nifî forte credit quod ideo ædi'lt;s ficata ei à fp tritu fando domus fitjjquia idoneus ac potens ædificare fibijdoj« mum ipfe non fuertt, Sed hoe quàm ins fanum eft,tamridiculum:utqui nutu omnem cœleftium ac terreftrium unis uerfitatem creaffe creditur, ædificare fis bi corpus non potuifle credaturc’Præfcr tim cQ uirtus fandi fpiritus, uirtus cius fit: amp;ita unita fibi atep infeparabilis diui nitas fit trinitatis atep maieftas, ut nihil omnino inuna deitatis perfona poflït intelligi, quod à plenitudine diuinitatis uakat feparari. Ergo hoe pofito SC intel ledo, quod iuxta fidem feripturæ facræ fpiritu fando fuperueniente, amp;nbsp;uirtute altiflïmiobumbrante, fapientia fibi dos mum ædificauerit : reliquae calumnias rum l^Iafphemiæ nihil funt.Necçenim dubium eft,quód ipfeper feuniuerfa fecerit, in cuius nomine ac fide etiâ eres dentium fides nulla non potuit. Neque enim ille auxilio alterius eguilfe creden dus eft, cum ne illi quidê eguerint, qui

X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

248 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO» C/SSIANI

, nbsp;nbsp;nbsp;in ufrtute fpfius crcdidcrunt. t® ideo

dC fllud quod afs,quia à fpfrftu fuftifica« tus fit,amp; quod metuendum eum dçmo nfbus fpirftus fccerit, 8C quod caro cius afpiritu fadaffttcmplum.’öf quodafpi htu eleuatus fit in coelumrfacrilcgaamp;fa riofa funtomniarnon quia in bis omni« bus quæipfe fecit, unitas 8gt;( coopéras tio fpirftus defiiiflc credenda fit : utpotc cum niinquä dcitas à fe défit,ôf in opes ribus faluatorisfemperuirtus fuerfttris nitatisrfed quia tu domino lefu Chrifto quafi inopi amp;nbsp;imbecillo opitulatum ufs (jpiritum fandum, quiea.illi utit^ tribu«« crir quæpratftare fibfjpfinon quiuerit, Difceitaqueexfacris teftimontjs deum credere,ö^: falfiratem ueritati non admis feere: quia res non recipit, amp;' ratio per* horrefcit,ut diuinis teftimonijs dæmo niaci fpirftus fntellfgentfa mifeeat. lam primum enim hoc quod afs, qufa iufti* tia repleueritquodcreatum eft: 6c hoc apoftolico ufs teftimonio comprobare, quod dicat:Apparuitfn carne,luftifica* tus

DE INCARN« DOH. LÎB, VIÎ, tus cftin fpirituîutruncp tnfano fenfu QC furiofo fpintu loqueds, Quia Suf hoc quod à fpiritu uis eum repletû elîèiuftis tia y (deo ponis, ut oftendas eius uacui« tatem, cui præftitam clTc alîeras iuftitiæ adimpletionem.Et hoc quod fuper hac re apoftolico teftimonio uteris, diuini teftimontj ordinem rationem^ furaris. Nonenim itaab apoftolo pofitum cft uttuid truncatum uniatumcppofuifti. Quidenim apoftolus aitlt;Etmanifeftè »• Titu s. magnum eft pictatis facramcntû, quod manifeftatum eft in carne, iuftificatum cftin fpiritu.Vides ergo quod myftcriû pietatis,ucl facramcntum iuftificatum apoftolus pracdicauit. Non enim tam immemoripfedidorum fuorumacdo drinæ fuæcrat,uteum iuftitiæeguifle diccret,quem ipfe fem per iuftitiam prç« dicarat.diccns; Qui fadus eft nobis iu« »• Com, ftitia, ficfanâificatio, amp;nbsp;redemptio. Ali bi quocß: Sed abluti,inquit,eftis,fed iult; ftificati eftis, fed fancftifîcati eftis in no» gt;• Cor,«. mine domini noftri Iriii Chrifti.Quàm

K 5

2^0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO* CASSIANI

longe ergo ab eo eft ut adimpletionc iu ftitiæ indiguerit, qui iuftitia uniuerfa co pIeuit:5C ut maieftas etus iuftitiam non habuerit, cuius etiâ nomen cunda iufti ficat. Vides ergo uel quam inepta blaff phemia tua, uel quam infana fit, quod auferre domino noftro niteris, quod ita ab eo in omnes credentes large Temper effunditur,ut nunquam inipfa tarnen iugi largitateminuatur* Dicis quoque quod fpiritus eum fecerit dæmonibus metuendum. Ad quod quidê refpueiii dum ac refutandum, etiam fi ipfadidi exccrabilitas fatisfeett, tarnen adhibebi mus exempla. Die mihi quæfo tu, qui hoc quod eum dæmones timuerunt, non fuum dicis,fed alienum: nec pote=’ ftaris uis fuifle, fed muneris : quomodo etiam nomen eius poteftatem habuit, qua ipfe,uttu ais,indigens fuite’quomo do in nomine eius dgmones eiedi,debi les curati, mortui fufeitati funt cquot; Petrus AH.i. enim apoftolus claudo illiqui fedebat

ad fpeciofam porta templi: In nomine, inquit

DE INCARNÉ DOM» L ï B» VII, înquitjefu Chrifti furge,ô^ ambula. Et iterum in duitate loppead eum qui ab annisodo paralyticus iacebatin ledo Aeneas: Sanat te, inqt, dominus lefus Chriftus, furgeamp; fternetibi, Paulus quotç: Praccipio, inquit, tibi,per fpiritû pyriionem, in nomine lefu Chrifti exi^ reab earfitTexijtab eadæmonium. Sed quàm longe hæc imbecillitas à domino noftro fuerit, hinc intellige : quôd ego neillosquidem imbecillos fuifledico, quos ille per nomen fuum potentes felt; écrit. Siquidem nulliunquamapofto« lorum poft domini refurredionem uel daemonem, uel ullam inürmitatemob:* ftitifte agnouimus.Quomodo ergo me tuendû eum fpiritus reddidit, qui alios fecit effe metuendosC aut in feipfo inftra mus fuit, cuius fides etiam per alios fu« per uniuerfa regnauitcPoftremo qui po leftatcm àdeo acceperunt, nunquâpo* teftatem ipfam ad eum quo acceperant retulerSttquig poteftas ‘pia uim uU iam ünquani habere potuit,nifi P^f no*

X5i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÏO* CASSIANI

men ipfÏus qui dédit. Idco^ ÄT apofto* li.amp;Tomnes miniftri deinihil in fuo un* quam, fed in Chrifti nomine atep inuo* catione fecerüt : quia poteftas ipfa inde accipiebat uirtutê, unde habebat exor# dium:ÔCdari perminiftros nequaqua poterat,nifi ab autore uenüTet. 1'u ergo qui idem uis dominum fuiflequod u# num ex feruis fuis : quia ficut apoftoli nihil uticß habuerant,nifi[ à domino fuo accepiflent: ita tu nihil uis dominum ipfum habuiire,nifi quod à fpiritu acce# périt : Ac per hoc amp;nbsp;ipfum quod habu it,nonutdomina uis habutfle,fed ut feruumaccepÜTe, Dicmihiergo,quo« modo ille poteftate ipfa utfua, non ut accepta utebaturc'quid enim de eo legi# 9. must’Surge,inquit paralytico,tollegra# batum tuum, ÔC uade in domum tuam, 4. Etiterum fupplicantiprofdio patri: Va de,inquit, filiustuusuiuit. Etilludubi unicus matris ad fepulchrum defereba ^« 7- tur: Adulcfcens,inquit,tibidico,furge.

Nunquid ergo, utmos erat eorum qu* pote

deincarn« dom, lib, vn, 25$ poteftatem adeo accipiebant, potefta« tcmquocp illedari fib» ad effldendum tnuocatione diuini nominis poftulaa: bat^ Cur non ficut apoftoli, in nomine ipGus, ita ipfe quoqj in nomine fpiritus operabatur i Denic^ quid de ipfo euan^ gelium proteftaturC brat, inquit, doces K4tth,7» eos ficutpoteftatemHabens,nonficut fcribæ amp;nbsp;pharifæi. Aut fupeibum ôc ara rogantem forfitan uis fuifletqui potefta tem qua à deo,ut ais,accepiflet,fuae pos tentiac deputaret C Sed quid facimus^ quod poteftas nunquä eft obfecuta fa* inulis,nifi per nomen autoris: nec Habe re cfficientia potuit, ft aliquid fibi ex ea faciens deputauit. Sed quid tandiu eui* dentibus quide, fed tarnen minoribus argumentis contra furentem blafphe* miam agimusf Audiamus ipfum ad di* fcipulos loquentem deum : Infirmos Mitttfc.i©« curate,mortuos fufcitate,leprofos mun date,dxmones eijcite.EtiterumrInno* mine,inquit, æco daemonia eijcietis, JSunquid ad poteftatem extendendam.

254 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*0» c ASSI ANI

alterius nomine eguit, q ipfum nomen fuum poteibtc effe fecit Sed quid ad^« Lttc.io. hue addïturÆccejinquitjdedi uobis po tcftatê cal candi fuper ferpentes amp;nbsp;fcor* piones,æfuper omnem uirtutem inimi Mdttb5. ci.Ipfecertèmitê,utuerèerat,Sehumis=

* lem corde fe efle dicit.Et quomodo pro fumma utique poteftate in nomine fuo operari alios præcipit, fi ipfe ia nomine operabaf aheno 'i Autalijs dabat quafi fuö,quod ipfe, ut tu ais, non habuerat, nifi accepiffet alienüc' Die mihi autê qui fandorû poteftatem à deo accipientes, fie opera« funtCAut nunquid non infa^ nus Petrus creditus fuerat, aut furiofus loannes, aut amens Paulus, fi quibufs cuncp aut ægris dixifièt, in nomine no* ftro furgite: aut claudis, in nomine no* ftro ambulate: autmortuis, in nomine noftro uiuite : aut illud ad aliquos, da* mus uobis poteftatê calcandi fuper fer* pentes Se feorpiones, Se fuper omnêpo tefiatem inimiciî’ Intel lige ergo ex hoc ipfo infaniâ tuâ:quia ficut h£C uerba in* fana

DE INCARN DOM» LIB» VII» fana funt,fîfinthumanæ præfumpno= nisn'ta tu tnfaniflîmus, quidiuinæ hæc non intelligts poteftatis.cx duobus eni alterum côfîteans neceffeeft : autpofle hominem diuinam poteftatcm ÔC habe re fiC^dare:aut certe fi nullus omnino ho minu id poteft, dcum fuifle qui potuir» Nemo enim diuinam uirtutem poteft tribuere in munificentia, nifi qui habue rit in natura.Sequitur autem in blafphe tnia tua, quod caro eius templum à fpia ritu fada fit, ideo quia loannes dixerit: Vidienim fpiiitumdefcendcntêdecœ IO(«.i. Io,amp;: manentem fuper eum.Quia furio fam aflertionem tuam etiam diuinis te^ ftimonis confirmare conan's : quam ob caufam uideamus an hoc quod tu ais, teflimonium facrum dixerit. V idienim, inquitjfpiritum defeendentem ficutco» lumbam, ÔC manentem fuper eum. Di» feerne hic fi potes, quis potior,quis ma tor fit,quis honoratiorrfs qui defeende» bat,an is ad quem defeendebaturrfs qui deferebat honorem, an is cui deferebîu

10. CASS lANI

tur honore* V bi hie in teftimonio fonaf, quod carnem eius tcmplum fpiritus cerite* autin quo honorem dei minuit,fi ad demonftrandu humano generi delt; urn deus ipfe defcendite'Cum utieg non minor intelligi debeac cuius indicata (it dignitas,quàm is qui index fuerit digni tans.Sed ablitullam credere aut fieri in diuinitate diftantiam ; quiaeademuna deitas,amp;æqualis poteftas opinionem penitus impiæ inçqualitatis excludit.Et ideo in hoc negotio,cum pa tris perfo naÔCfilq ÔÔ fpiritus fantfii fit, SC cum fl iius dei fit ad quem defcenditur,fpiritus quidefcendit, pater qui teßimonium di cit : nullus plus habuit honoris, nullus quicquam accepit iniuriæ : fed æquali«» ter ad plenitudinem deiratis toturedun dat: quia quæuis in tiinitateperfonaho norem in fe totius continettrinitatis. Et ideo dici hinc amplius non necefle eß, nifiadmanifeflandam tantu impietatis tuæ caufam atcç originem, Quia fpinae uticy ac tribuli ex radicibus emergêtes.

DE INCARN, DOM, LIB* VII» X 57 qualitate fuiftirpem fuam produnt,ex eo ipfo quod funt, indicät unde nafcan lur, ItaergofiCtu Pelagianae hærefeos fpmofam fabuli fidêoftendis in germi-ne, quod pater tuus habuifle traditur in radice, Lcporius ille enim, ut Leporius difcipulus fuus dixit, dominum noftru afferebatChriftumfaäumefleper ba« ptifmS : tu in baptifmo templum diets bdumefleperfpiritum. Nonquidem ad plenum eadem uerba funt, fed ad plenum una peruerfitas, Addis autem etiam hoc prædtdisimpietatibus tuis, quod cleuationcm domino in cœlum fpiritus condonaritroftendens fcilicet fa crilcgo fenfu tuo, quod tarn imbecillü ac tarn egenum dominum lefom Chri ftum fuilTe credis, quod nifi eum fpiri:* tus eleuaifet in cœlum,adhuc hodie for fitan futuru æftimares in terra» Ad pro^ bationem autem didi etiam teftimoniCi facrumadhibês:ait,inquis,enim:Dans mandata apoftolis quos elegit, per (pia« ritum fandum eleuatus eft« Quid te ap

Z58 io* cassiani pcKemç’ quid te exiftimcmç'qui conuiH pendo diuinas literas, id agis ne teftilt;lt; tnonia facrahabeant uim tellitnonio* rum. Nouum audaciægenus,quodid efficere argumentis nequitiæ fuæ nitw tur, ut falfitatê ueritas confîrmare uideo ' atur. No enim itain apoftolicis adibus A(S.i. didumeft,uttuais. Quidenimfcriptu ra dicit i Quæ cœpit lefus facereôC do* cere ufcp in diem qua praecipens apofto lis, per fpiritum fandum quos elegit,af fumptus eft.Quod utique hyperbaton eft, ÔC î ta intelligendû:quæ cœpit lefus facere êCdocere ufcp in diem qua affum ptus eft, præcipiens apoftolis quos ele* gitper fpiritum fandum: utreîpondcri tibi forfitanamplius quàm teftimonio ipfo in bac parte non debeat:quia fuffl* cere utitp ad plenum ueritati debeat in-tegritas teftimont), fi falfitati poteratfa=s tis efTe correptio. Sed tarnen tu q^ui pu* tas dominum noftrum lefum Chriftû non potuiffe cœlum afcendere, nifi ele* uatus eftèt à fpiritu : die mibi quomodo

DE INCARN, DOM. LIB» Vif ipfeait: NemoafcenditinGœIum,nifl iom.j. qui de cœlo defccndit fihus hominis, qui eftîn cœloi:'Agnofce ergo quàm ria diculè ôé ftultè putas non potuifle eum cœlum afcendere,qui cum defcendiflet in terris, nunquâ abfuiffc dicatur è cœ« loîSC an poffîbile à fueritlinquenti infe ros coelum afcendcre,cui promptum fu erit etiâ in terris fito, fempcr in coeleftia bus permanere, Quid autê illud quod ipfe ait.’afcendo ad patrem meumç’ nun quid in afcenfîone hac intcrcefluram opem indiguitalterius î quiitt hoc ipfo quo afcenfurum feefledixit,uirtutem propriç poteftatis oftenditlt;Dauid quoe quedeipfadominiafcenfione: Afcens dit, inquit, deus in iubilo, dominus in uoce tubæ» Euidenter maieftatê afcens dentis per poteftatem afcenfionis expli cuit. Sed uideamus tarnen qua tandem

' præcedêtes blafphemiastuasadiedios neconcludas. Qui tantam,inquis,glos fiam Chrifto donauit. Gloriam nomis naSjUtcontumeliam facias» Nam ineo

S 5

'200 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10» CASSIANI

quod donatum dominum gloria afle« ris,dum accepifle dicis, indiguifle blaf* phemas« Hocenimait impius fenfu« fuus, ut largitas munerantis indigentiä accipietis oftendat» O infcliccm impie* tatem tuä,amp; ubi illud eft quod de afcen dente in cœlû domino lefu Chrifto ipfa pftl.if. olim diuinitas pracnuntiauitt’ Attollite, inquiens,portas ueftraSjamp;f introibitrex gloriæ,Cum^ipfefibi,utfolet fermo diuinus. quaft fubinquirentis nomine reipondiflet, quis eftilterexgloriæ:fta* tim fübdidit: dominus fortis amp;nbsp;potens, dominus potes in praeliozfub praelq uti* que gefti nomine, uidoriam domini tri umphantis oftendens» Deinde cum ad complendam rei expofitionê, textum fupradidi fermonis iteraflet, hac maie* ftatem domini coelum introcuntis con* clufione monftrauit, dicens: Dominus uirtutum, ipfe eft rex gloriac« Scilicet ne fufceptio corporis honorem fummç im minueret diuinitaris, eundem hicdomi num üirtutum,SCregem cœleftisgloriæ efle

DE INCARN« DOM, LIB, VU* cfTedocuitjquetn Cuperius uidorê infer ntpræltj prædicauit. Nuncô^donatam domino gloriaeiTcdicito : cum pros phetia eum reeem gloriae efle dixeot,Ô(r ipfedefeita temficacus fîcCum uenerit filius hominis in gloria fua * Répugna fi potes, 6d contradicitorut cum iîlelehaa here tcftetur gloriam fuam, tu accepifie eum dicas alienam.Quamuis nos itadi camus eum gloriam habere propriam, ut non negemus tarnen hanc ipfam glo riæproprietatem ci cum fpiritu ac pâtre eflè communem. Quia quicquid deus po fïîdet, deitaos eft : âC regnum gloriæ itaeftfiliodei proprium,quôdnon eft tarnen à tocius deitatis proprietate diuis fum, Scd tempus tandem eft fine libro, immo uniuerio operi imponerc, fi pau* corum tarnen fandlorum uirorum atcç illuftrium facerdotum dida fubdideroî ut id quod autoritäre tcftimoniorum fa* crorufniamadprobauimus,etiam fidc præfentis temporis roboremus. Hilaris us uir uirtutum omtiiû atcp ornamento«

10 CASSIANI

tum,amp; ficut uita, itaeloquêaainfignfs; qui fiCmagifter eccicfiarum 6lt;^facerdos, no per fua tantum mérita,fed etiam per profedus creuit aÜorû : QC inter procel^ las perfecutionûita immobilis perftitit, utperinuidfac fidei fortitudinem etiam confeflbris ceperit dignitatem : in libro fidei primo, dcum uerum ex deo uero dominum lefum Chriftum, SC ante fe^ cula natum, poftea hominem genigt; tumeiTe teftatur .Item in fecundo libro: Vnus Unigenitus deus in corpufculi humani formam fandæ uirginis utero infcrtus adcrefcit: qui omnia continet, Ôl intra quem cuncfla funt, humani par tus lege profertur. Item in eodcm libro: Angelus tcftis eft, deus nobifcum eft,il le qui nafcit.Item in libro decimo:Nati quoque in hominem ex partu uirginis dei facramentû docuimus. Item in eo* dem: Nanque cum in hominem natus deus fit, non idcirco natus eft, ne deus non maneret. Item eiufdê in proôcmio cxpofitionis euangeitj fecundum Mat* tbacum;

D E INCARN, DOM, LIB» Vlb 265 thæum: Erat nanep pfimùm necclTariâ nobis, ut Unigenitus deus noftri caufa homo natus cognofcetetur.Item in co* fequentibus: Ad id quod deus erat,hoa mo id quod turn no erat gigneret. Item in eodem: Tertium deincepsillud con gruum fuit, ut quia deus homo genitus in mundo,amp; caetera. Hæcquidem pau cafunt de fatis multis.Sed tarnen uides ctiam ex his quaediximus, quod palam amp;euidenternat5ex Maria deum præa dicat.Et ubi illud tuum:Non potuit ere atura parère crcatorem:quod natum eft ex carnc,caro eftt' Longum eft de fingu lis perfonis couenientia dicere. Enurae ratio magis quam executio didorum genda eft t quia fibi ad executionem fui ipfafuffidunt. Ambrofius eximius dci Ambrofiut facerdos: qui à manu domini non rece^ dens,in dei femper digito quafi gemma rutilauit; in libro qui eft aduirgines, ita memorat : Frater meus candidus amp;nbsp;ru« bicundus.Candidus,quiapatrisfplen* dot eftnubeus,quia partus eft uirginis*

S 4

204 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÏO* CASSIANI

Memento tarnen anriquiora in eo diui# nttatis infigma, quam corporis facra* menta.Non enim coepit ex utrgi'ne,fed qui erat,uenki'n ui'rginem, Icemipfïus in natali domini {V idete miraculu ma* tris dominicæ: uirgo concepit,uirgo pe périt: uirgo cum parturit,uirgo grauida, E^fe.44. uirgo poft partum. SicutinEzechiele dicitur : Et porta erat claufa, ÔC non eft apertatquia dominus tranfiuit per earn. Gloriofa uirginitas,ö(r præclara foecun« ditas. Dominus mundinafcitur, ÔÔ nul lus eftgemitus parientis : uacuatur ute* rus, amp;nbsp;uerus infans excipit, nec tarnen uirginitas uiolatur. Fas erat, ut deo na* fcentemcritum crefceretcaftitatis : nec perclus egreflum uiolarentur integra, qui uenerat fanare corrupta.Itê in expo fitione euangelij fecûdum Lucâ:Quod ea potiflimàm Ieda eft ut dcû pârcret, quæ erat defponfata uiro, natum cette ex uirgine deum prædicat,Mariam ma* trem dei nominat. Et ubi ilia eft prodi* giofaatc^ execrabilis uoxtua,quaais: quo*

DEINCARN, dom. LIB. VII.

quomodo mater poteft efle alieni à na« tura fua t” ft ante mater ab ipfis uocatur, humanitas eft quod natû eft,non deus^ Eece eximius magifter ftdei,amp;: homme dicit earn efte quæ genutt, ÔC deum efle qui natus cft:amp;tamen hoc no infidelita tis caufam,fed fidet efle mtraculu. Hie« Uierony^ ronymus catholicorum magifter,cuius fcripta per uniuerfum mundiî quafi di« uinæ lampades rutilat,in libro ad Eufto chium:Dei,inquit,filius pro noftra falu tc hominis fatftus eft filius : decern men flbus in utero ut nafcatur expedat : ÔC il le cuius pugillo mundus includit, prac* fepij contfnetur anguftijs.Item ipfius in comcntario EfaiçtDominus enim uirtu tfl,qui eft rex gloriæ, ipfe defcedit rn ute rum uirginaIem,Slt;ingreflus eft ôdegref fus orientalem porta, quæ Temper clau« fa eft. De quo Gabriel dicit ad uirgine: Spiritus fandus fuperueniet in te,fiCuir tus alnffimi obumbrabit ribi.Propterca quod nafcetur in te fandum,uocabitur filius deùEt in prouerbtjs:Sapiêtia ædi* Prouer^.

S 5

»66 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I o* CASSIANI

ficauitfibi domû. Compara hoc, fipla* cet, dodn'nætuæ,immo blafphemiac, quaais : Deus cmm menfîum creator eft,fîC non menfium partus. Ecce enitn Hieronymus uir ficut maximç fcienriç, «a probatiffimæ puræcp doëirinæ, tjfdc propè uerbis, quibus tu dei filium men (ium partum negas, iile partum menHiï efleteftatur. Decêenim, inquit, menfî« bus in utero ut nafcaturexpedat. Sed parua tibi Forfîtan uiri huius uidec auto ritasddem omnes atcg tjfdem uerbis pu tato dicere:quia quicuncç dei filium par turn effe uirginis non negat, partum ef* Rufinut. fe menfium confîtctur, Kufinus quo* que Chriftianac philofophiæ uir, baud contemnenda eccelfiafticorum dicîo* rum portio, itain cxpofitione fymboli de domtni naiiuitate teftatur : Filius nim,mquit,dei nafcitur exuirgine, non principaliter foli carni fociatus fed ani ma inter carnem deumcp mediante neratus.Nunquid obfcurè deS ex homi ne natum tefiificacus eÜ:;' Augufiinus

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hippo«:

dB incarn* oom, lib, vil 267 HipponæRegicnfis oppidimagnus fa AugulH-cetdos:Vt autê homines,inquit,nafce# nut. rcntur ex deo,primùm ex ipks naius eft deus, Chriftus enim deus, óf Chriftus natus ex hominibus, non quæfiuit nifi matrem in terra : quia tam patrem ha^ bebat in cœlo. Natus eft exdeo, per quem cfficimur : ói natus ex foemina, per quera reficeremurJtem illic: Etuer bumcaro fadüeft,amp;habitauit in no« bis.Quid ergo miraris,quia homines ex dco nafcunturf Attende ipfum deS næ» tum ex hominibus.Item eiufdem in epi ftola ad V olufianumjSed öf fpfe Moy^ fes öfcaeteri prophetae ueracifltme dornt na Chriftum prophetauerunt, öf et glo riam magnam dederüt,Huncnon tan* quam parem fibt,nec in eadem mtracu« loxum potentia fuperiorem, fed plane dominum deum omniö,öf hominem propter homines fadum uenturS pro« nunttauerunt. Qpi propterea Sgt;C ipfcta lia facere uoluit ,ne effet abfurdum quç per illos fecerat,ft ipfc non faceret,Scd

Z6S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO. CASSIANI

tarnen fîCahquid propria faccrc debuft, nafci de uirgine, à mortals refurgcre,ii' cœlum afcendere. Hocdeoquiparum ptitat,quid pluscxpedetignoro.Scd forte quia hi quos numerauimus uiri in diueriis mundi partibus fuerunt,minus probabiles tibi autoritate uideantur. Ri diculum id quidem : quia loco fides no imminuitur:^^ quid fitquis, non ubi fit confidcrandum: præferdm cum religio omnes uniat : fiC hi qui in fide una funt, in corpore quoque uno effenofcantur. Sed tarnen aliquos no defpicias, etiam Cr(goriut deorientalibusproferimus. Gregorius fplendidiflimum fcientiæ ac dodrinac iubar:qui cum olim uita fundus fit,ctiä nunc tarnen autoritate ac fi'deuiuit:6^ cum olimia corpore abfit ab ecclefijs, tarnen uoceacmagifterionon reccdit» Cum ergo,inquit, proceffiflet ex uirgi* ne deus, in ea quam alTumpferat huma na natura, unum è duobus fibi inuicem cotrarqs extftens, carne ac fpiritu: aliud in deum aflumitur, aliud deitatis gratia

DE INCARN* DOM, LIB, VH* .

prafftat, O nouaSC inaodita pcrmixtto, O mira ôfinexquifita copago.Qui erat fît, amp;nbsp;creator crcatur: fîC quiimmenfus eft, capitur medianteanimadco ÔC car* ne: amp;nbsp;ille qui omnes diuites facit, pau^ pereffîcitur. Item rurfus de Epiphania: Sed quid fit quid de nobis agit uel pro nobisfnouaquædam inauditacffïci« tur permutatio naturarum : ôi deus ho* mo fit, Item illic: Et dei filius cœpit efle etiam hominis : dei filius non côuerfus cxeoquod erat,inconuertibilis nancp eftjfcd afliimens quod non crat,miferi* cors enim eft, ut capi poflît qui capi n5 poterat* V ides quàm præclare atcç ma* gnificeita maieftatem deitatis prædicat, ut dignationem incarnationis infinuet, Sciens uticp admirabilis fidei dodîor, ex bis omnibus quç nobis in mundum ue niens deus tribuit,beneficiorum efle eu mulum ,non honoris imminutionem: quiaquicquid homini deus prçftitit,au geri eius in nobis debet affeefium, non minuere dignitatem.Athanafius quoep ƒ

270 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10* CASSlANi

Alcxandnnæ urbis facerdos, eximiurti coftantiae ÔC «irtuüs exemplum : quern hærettcæ perfecutionis procella non co trtuit, fed probaui't : qui^ fimilcm fem* per fplendenti fpeculo uitam babens, prius penemdeptus eftmartyris merttâ quam confeflbns caper« dignitatem, Vtdeamusquid de domino lefu Chri* fto, uel de domini matrefenferiu Hacc ergo intentio eftamp;fcharadcr fandæ fer» pturæ,quod faepe diximus, dupk'cê effe in eodem faluatore fignificattonê:quod femperdeus fuit,06eftfih'us,uerbum fiClumen,amp;fapientia patris,amp;fquod po ftea propter nos carnem fumpfitexMa ria uirginetheotocOjSChomo fadus eft. Item poft alia: Multi ergo fandt fuerSt fiCmundià peccatorHieremias amp;fab ute ro fandificatus eft : Sgt;C loannes cS effet in utero, exultauitin gaudio uoceMa* riae theotoci, De um utitç dei filium,quî utuerbis ipfius fidcmuniuerforumlo* quar, uerbum eft, ÔC lumen, amp;nbsp;fapien* ria patris,propter nos carnem fumpfiffc dicitî

DE INCARN* DOM* LIB* VU* 271

didttôfideothcotoconuj'rginem Ma^ riam, quia fit mater, appellat. 1 cannes Chryfofio^ Conftantinopolitanorum antiftitS des ww. eus ; cuius fanditas abic^ ulla gentilitiæ perfecutionis procella, ad martyrtj mes ritaperuenit, quid de filtj dei incarnatis one fenferit ac prædicaret aufculta * Et il lum,inquit,quê fi nuda deitate uentfTet, non eoelô,non terra,non maria, nô ulla creaturafuftinere potuiflet, illæfauirgi* nis uifcera portauerunt. Huius ergo fis dem atque dodtrinam, etiam fi aliorum ignorabas, fequi ac teneri debueras: euius uticpamore ac defiderio te anti* ftitem iîbi plebs religiofa delegit* Quia c5 de Antiochena ecclefia te iibi fume* retfacerdotê,cx quo ilium ante prçlege rat, recepturâ fe in te credidit quicquid in illo habere defijflet. Nonne quçfo hi omnes quafî propherico olim fpiritu ad eonfundendas blafphemias tuas cun* da dixeruntffu enim dominum falua* torem^ noftrum Chriftum efle clami* laSj non deumnlli autem Chriftum do?

xyz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10. CASSIANI

mtnum uerum deum» Tu Mariani chri ftofocon, non theotocon elle blafphe* masrilli ita chriftotocon non negant,ut theotocon efle cognofcät. Non res tan tum blafphemqs tuis funt oppofitae,fed amp;nbsp;uerba rerum; ut aperte intelligamus, olim aduerfus blafphemias tuas muniäs men à deo inexpugnabileprçparatumî quoduenturamquandocg uim hæreti^ cæ impugnationis parato ia muro fran* get ueritatis.Et tu ô impijlîîme atque im pudcntilTime, præclaræ urbis contami* nator, catholicæ ac fandç plebis grauis exitiofa contagio, ftare in ecclefia dei ac loqui audes : dC blafphemi^ ac furios fis uocibus tuis,facerdotes femper illae«» fac fidei fitS catholicæ confeflîonis tnfïi^ mas,magiftrorû priorum uitio, plebem Conftantinopolitanæ urbis errarec* Tu ergo emendator priorum antiftitum, tu condemnator ueterum facerdotum, tu Gregorio exceUentior,tu Nedario pro batior,tu loanne prçftantior,omnibus* queorientalium urbiom facerdotibus^ qui

INCARN, dom; LIB. VIT* 175 qui etfi non ciufdcm nominis, cuius hi quos nominauij eius tarnen fidei fue^ funtQuoj quidem,quantum ad hanc caufam pertinct, fuHicit: quia cum fide agatur,omnes in eo ide funt quod opti* mi\inquoconfortcs funtoptimorum» Vnde ego quoepipie humilisatep ob^ feurus nomine, ficutmerito, licet mihi inter eximios Conftantinopoliranae ur^ bis antiftites locum magiftri ufurpare non poffim : ftudium tarnen difeipuli aftedum^ præfumo, Adoptatus enim â beatiflimæ memoriç loanne epifeopo in minifteriû facrum, atc^ oblatus deo, amp;nbsp;fi corpore abfum,afFedu illic fum;SC illi dilediflimo mihi ac uenerandifiimo» dei populo amp;nbsp;fi nunc præfentianoad^ mifccor, tarnen mente coniungor. Et hinceftquôdcondolertsei atcßcompa dens, in uocem nunctriftitiae commua nis ac doloris erupi: ÔC quod unum poa tui,peropufculorumnoftrorüflebilem querimoniam, quafi pro membrorunt

374 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’O* CASSIANI

atcp artuum meorS infirmicatccIamauL «fCor.i», Etcnim fiiuxtaapoftolö, dokntc qui* dem minore corporis parte,côdoletma or arque compatitur:quanto magis do* lente maiore minor compati oportet? Inhumanifllmum quippe eR, ut in uno atc^eodem corpore maiorû infirmitate minora non fentiant : cum minorû ma* iora patiantur. V ndeobfecro acdepre* cor omnes uos, qui intra Conftantino* politanæ urbis ambitum fiti, 8C per affe dum patriæciues mei, amp;nbsp;perunitatem fidei fra tres mei eßis,ut feparetis uos ab •• Cw.r. illOjUt fcriptu eftjupo rapaci, qui deuo rat dei populum,ficut cibum panis.Nc tetigeritis, necpguftaueritis quicquam illius: quia funt omnia in intet itü.Exite de medio eiuSjacfeparaminijamp;immun dum nc tetigeritis ♦ Mementote magi* ftrorum ueterum facerdotum^ ueftro* rum: Gregorrj nobilis per orbem, Ne* darq fandimonia infignis,Ioannis fide ac puriiate mirabilis »Ioannis inquam Ioannis illius, qui uere ad fimilitudi* ncm

DE INCARN, DOM* LIB, VU, . ncm Ioannis euangeliftac, ÔC difcipua luslefujamp;apollolus, quafi fuper pea lt;^us domini fempcr affedumque difa cubuit, lllius inquam mementoteu'Ia Ium fequimini: iliius puricatem, illius fi dem, illius dodrinam ac fandimoniani cogitate, Illius mementote femperdoa doris ueftri ac nutritoris, in cuius quafi gremioquodatnmodo amplexucp créa uiftis. Qui cómunis mihi ac uobis maa giftet fuit : cuius difeipuli atque inftitua tio fumus. Illius fciipta legite : illius in»« formationê tenete: illius fidem acmeria tum amplexamini. Quod etfi affequi grande eft ac difficile, fequi tarnen puU chrum atcß fublime, Quoniam in fuma ma rerum, non adeptio tantum, fed ea tiamimitatio içfa laudanda eft. Qpia nunquam fere aliquis eius rei potiora nead plenum caret, ad quam fcandea reac petucnirecontenderit, 111e ergo uo bis in fenfu femper, ÔC quafi in confpea du fit:illein animo atc^ in cogiraiione ücrfetur, life denique ipfc uobis etiam

T i

IO, CASSIANI

hacc quæ à me funt fcn'pta commendet; quia hæc quæ ego fcnpfi,ille me do«: cuit: ac per hoe non tam meam hæc quàm illius elle crédité : Quia riuus ex fonte conftattÔ^quicquid putatur eC/i fe difcipulijtotumad honorem referri côuenit magiftri. Te autê prætcr cmnia ac fuper omnia deus pater domini no^ ftri lefu Chrifti, æquè uoce ac mente fupplici obfecro:ut hæc quæ ex largua^ te tui muneris fcripfimus, tu dono tuf amoris infinues.Eiquia,utipfe nos do* minus deus nofter unigenitus tuus do* cuit,ita dilexißi hune mundum, ut pro falutemundi unigenitumtuum mitte* res : dones hoc plebi tuæ, quam rede* mifti,ut in incamatione unigeniti filq tui, QC tuum donum, amp;nbsp;afFe Aum illius fapiat: ÔC hoc quod pro nobis unigeni* tus tuus dominus deus nofter amp;nbsp;natus, ÔC paflus eft, amp;nbsp;refurrexinita omnes 8C intelligant ÔC ament, ut dignatio fuac maieftatis profeAus fit noftri amoris:

nec

DE 1NCAR.N* DOM. L IB* VU» '2.*1'7 nee in animis uni'uerforum humüitas il lius imminurionem habeathonoris,fed augmentum femper pariat charitaris:ac beneficia facrac mifericordia: ita omnes pieac fapienter intcnigamus,ut tanto plus debere nouerimus nos deo no ftro,quanto humih'or propter

nos fa diu s eft à Ce deus,

IO* CASSIANI DE iNCARNAa TIONE CHRISTI LIBRI SE

PTIMIETVLTIMI

FINIS,

27 s

BEATI CYRILLI SER

MO, DE EO CtyOD VERBVM' dei fadum fît homo.

Rrofundum quidê QC malt; gnum,uerc^ admiratione dignû eft hoc religtonis fa cramentS,atlt;^ adeo ange« ideranuflîmû. Dicebatem ah'quando feruaton's difcïpulus de his quae à Tandis prophetis dida fuper lefu omnium noftrûm feruatore: quæ nunc reuelata funt nobis per eos,qui euâgel» zant nobis in fpiritu fando è coelis mif* fo Jn quæ dcfiderant angeli profpicerc, «.Pfti. Sanèomncs profpcxerûL,quiintellexe* runt magnum hocreligionis facramen tumtquoniam natus eft fccundum car* nem Chriftustgratiarumadiones pro nobis ofFerentes, dicebat: Gloria in ex* cclfîsjSC in terra pax, in hominibus bo* na uoIuntas.Quomodo rnim l^titia im plendi

DE INC ARN* DOM. SERMO 179 plendi' non erant, mundi faluatorem ÔC rcdemptorem uidentes natutn è fanda utrginc, qui etiam uno peccatore peni» tentiam agente,feftumaguntfficutdt« Lue if' dt faluator, rripudietfgitpropternos fandorutn fpirituS mylntudo. Et quod hic argumentum:' Vnigenitus homo fa dus elt,natus eft fecundum carnem, innotuit dominiez erga nos benignita* tis latitudo, amp;incomparabilis miferû cordiæ magnitude. Nam beatuspro^ pheta Efaias inquit: Abforpfitmors ua îida. Etiterum : Abftulit deusomnem lachrymam ab omni facie. Abftulit au» tem quodammodoomnis fadeilachry mam, V el quo pado uetercm illam ma ledidionê ut inefficacem declarauit,2lt; aduerfantiflîmum mortis deftruxitim» perium, docebit iterum fapientiflîmus Paulus: Nam quia paruuli participes He6.* fuerunt fanguinis ÔC carnis, fiC ipfe militer particeps fuit eorum: ut per mot temeum qui mortis poteftatem habet, abokat,hoc eftdiaboIum,Sdiberec eos

T 5

^89 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BEATr CYRILLI ;

qui mctu mortis per omncm uitam few uituti obnoxtj crant» Quid igitur'eft hoc,fimiliter particcps fuiccorumc'Vel illud nimirûquôd faduseft ficutnos, ex fanda ÔC dei génitrice Maria in fans’ guine Sc carne. Nam cum uerbum dei fit deus natura,Sc uerus,confubftantia:s lis Sc coëternus patri, amp;nbsp;fuæ fublimita^ tis excellentia honorificentiiïïmus , Sgt;C informaSC fimilitudineeiusqui genugt;« iunon eft rapinam arbitratusquódef* fet æqualis deo, fed femetipfum exina* niuit forma ferui affumpta e fanda Ma ria,in fimilitudine hominum fadus, SC figura inuentus ut homo,humiliauit fe* metipfum, fadus obediens ufcp ad mor tem,mortem autem crucis.ltaque fpon teufqueadeofe humiliauit, quide fua plcnitudine dat omnibus. Demifit aus« ' tem fefe propter nos, à nullo coadus, fed ultroneus propter nos ferui forma accepit,qui fecundum naturam fuam liber.Inter eos qui nobis fimiles, qui fu per omnem creaturam eft,Inter eos qui

fub

DE INCÀRN» DOM. SERHO, Z8lt; fubmorte,quiomncsutuifîcat. Ipfecs nim eft panis uiuus,fîCuitam dédit mun dOjfatfîus nobifcum fub lege,qui fuper

ÔC legiflator, utpotedeus. Inter eOs qui initiû ÔC natiuitatem habet, qui anteomnefeculum ôc tempus, imó fe^ culorum conditoramp; fador. Quomos do igitur fuit ficut nos f corpore aflum« pto ex fanda uirgine, corpore autem non inanimato, ficut uifum eft quibuû dam hæreticis,fed animato,atqueadeô anima rationali. Sic prodtjt perfedus homo ex muliere abfquepeccato, ue* rèfiCnonopinioneuelphantafia, Non côtemptior fuitinhocquôderat deus, neep id abiecitquod erat: fem per eft ôkS erit deus ♦ Sic dei genitricem dicimus fandam uirginem.Nam fic beatus Pau lus dicit: Vnus deus fiC pater, ex quo i.cor.S, omnia:amp; unus dominus lefus Chri« ftus,per quern omnia. Non enim diui« dimus unum dominum amp;nbsp;deum ÔC fal uatorem noftrum in duos filios, cum quihomofuitjôi^incarnatûdei uerbum. ‘

T 5

iSX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BEATI CYB.ILLÎ

Neep, ficut optnantur quidam hærcrfcf 6óimprudêtes,quód humanitas ÓC dei* tas mutuum confufac fuut, ita quod uer bum dei in na tu ram carnis conceflerit, natura carnis in naturam deitatis co* oerfa fit: tnucrtibileenim fiC immutabi* Ie omnibus modiseft uerbum dei : fed quod carnem animatam anima rationa li fibi ex fanda uirgineuereuniuerituer bum dei, inefFabiliter incarnatum, óé fa dum homodicitur« Sufficiat igitur ad redam 6C ad irreprehenfibilem fidei no ftræ confeflîoncm, dei genitricem di* cere amp;nbsp;confiteri fandam uirginem : id autem adducere, quod amp;nbsp;hominis ge* nitrix fit,non eft neceffe netç utile, Edo dienim fumus confiteri unum deum, amp;nbsp;crederceum,etiam poftquam homo igt;Tim a, fadus eft, ficut Paulus didt : Vnus de* us, unus de mediator dei 6Ó hominum, Namhominêquidem dicimusfadum efte inuertibiliter dei uerbum, ÔC quan* Cum quidem ad naturam carnis pern'm ÿt, peperitbeatauirgo corpus confub ftantialc

DE IN CAR.N. DOH. SERMO. X8j ftantiale fuo Ô!. noftro : fed in hoc quod didtur dei genitrix,fimul colligiturôC hominis manifeftatio. Non cnim nuda peperit deitatem fanda uirgo, fed unilt; turn carni det uerbum, id non aliter inlt; telligitur dei genitrix, nifi hoc modo* Nam omnino praeintelligitur côfeflto incarnationis.Etficultràuerû critquód dei genitrix fuerit fanda uirgo,quæ pe» peritmirabiliterunûChriftum,fimihtcr camis nobifcû participé fiCfanguinis,ÔC côfubftantialem eiamp;nobis fecundühu manitatem, ita ut caro fit ex dei gcnitria ce Maria. Non enim fimilis fubftantiæ, Vtquibufdâuidetur hæreticis^fed oficov ô(iovlt;ruc. O'«©quot;,hoc eft côfubftantialis,id eft ex no ftra fubftantia. Dicit ein : Semen Abra Hfamp; »-hæ apprehendit.Qui autcm dicit onoiov hoc eft fimilem fubftantia, non dtlt; cituerum hominem, fed iimilitudinem filt)hominis,ficut Daniel dicit. Apo* Dlt;lt;n.ie ftolus autcm non fîmilitudinem nos docuit, fed inquit: Homo Chriftus lefus, qui dédit femetipfum rcdemptt«

284 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BEATI CYRILLI

oftcm pro omnibus.Confubftantiakm autem qui dicit, dicit eundem efle cunt patre amp;nbsp;deo fecundum diufnitatem, fi*“ cut QC patres noftri confeflï funt, dicen^ tes ó;«ovlt;r»o//,hoc eft confubftantiale pa tn',ÓC nó c;zfl«ivo-lt;op,hoceftfimilem fub* ftanti'a.Protnde cum dicamus dei ^eni«* tricem, fuperflua Ô6 non neceflario fult;« peraddimus hominis genitricê»Sufficit em,ut dixi,prima uox totius facramen* tinoftri confeflïonem contincns,ö^nul lam loquacitatis occaftonê uolentibus ueritatem calumniari fuppcditâs, Mos enim hæreticorû eft etiam ea quae recfte dida funt, in adulterinum fenfum pera« uertere, Abducimur autem nuHo mo* do intelligentes quod errarint, SC ipfas diuinas fcripturas corruperint, Proindc noftrS fucrit, digna SCfentcntiæ côgrua proferre uerba » At ft ifti non rede intel ligunt,nih 11 ad nos, Ipfi audiêt per pro* phetam dicentê: Vaehisquidicuntma lum bonum,6lt;^ bonum malum, Atqui nulla comunio eft lucis QC tenebrarum:

nulla

de incarngt; doh. s ermo; 28$ nullaconfpiratio Chrifti amp;^BeIial,Natn nos ingrcdicmur uiam redam, ôifni* hil aduken'ni habentem, hoc eft femi« tam regiam,filt;non obliquam:atque fie occurremus ad præmiû fupernæ uocarionis, per quem ÔCcS quo deo ÔC patri glo« ria cum fando fpiritu in fecula fecus lorum, Amen,

FINIS,

BASILEAE, APVD AND. CRA« TANDRVM, MENSE MARa TI O, ANNO M. D,