DE
sacrament AU Mandvcatione
CORPORIS CHRISTI EtSa-craiDentail potu Sanguinis ipßus in Sacra Cœna Domini.
^heologica ScholaÜica T'ra^taüo.
^xcudebat Joannes Le L^reux.
M, D. LXXXIX.
-ocr page 2- -ocr page 3-- ’ 1 I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5
illvsTrissimo
PRINCIPI, AC domino Do. MA V R I T I o , D o. WillclmiFil, Landtgrauio Haf-siæ, Cömiti in Catzenelnbogen^ Dietz, Nidda, Ziegenhain,amp;c* Domino Suo Clemetiisimo:Sa-lutem per lehim Chriftum Dominum noftrum.
L L VSTRISSi^E Prmceps, Cleji/enüßtme Domine : Qo^tanti mP ante aliquot annos de Sacro Cœ--DominicA myßierio Dheologice Sdjolafiice diJJererlt;Lj,prAclara Dertulliam fententia^ occnrrc“-^at : or dine eße d principalibus de'^ 'c
-ocr page 4-4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E P I s T o L A.
dncenduV't entmin reliquü omni-buidißt^linüjita maximein Theo loßcü T^raéiatiônibî^SjConfufio tHperandà efi. Qmim ißturmdn fropoßtum^cjjetfan^itßimum Corporis Sdgumis Chrißt myflerw traéfarejOpersipretttim miht 'vißum
eßd^primis agere de HttmanA ß fins ehr fil Nature u er it ate, at(p ab illo capite arcefiere ßejnentes de Sacra Domini Cœna difintatio-nes. iEtenimfiqais ignoret cjiiidßt Corpns^ Sdpuis lefit Chrißt, nam tüins natnra atep^ eßentta : tandlfieripoteß, ^jt mteütgat^pM^ fiit Mdducatio CorporisChrtßi, Potiss Sdgninis ipfinss?ßa(j^ Theo-logica nbsp;nbsp;Scholaßica DraSiatio nbsp;nbsp;nbsp;i
njentâtes HtimanA Nature Jß ßhridi
-ocr page 5-Ep I ST OL 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
^hrißi à nobü ante -quatuorännos ^dita efl^'vteafùbfierneremus^ dua aliü 'T'raédationtbus,tu de Spi-
Corporis Cbrißi^tum de Sa-^(inientalupflus corporis Madu-'^‘^tionc'.ßcut in Prsfatione ad Illu^ fi'tßmos Poietßimäs'Germa-
Principes ^eritatem Euange-amplexos, admonehamiss.
autern iam operi manum ‘^àmoueremus ; en Galltci tamul-
repente exorttfantjCfui me^ to-tres annos , cimlis iÜMs tem-
^ßatts flacitbus iaSiatism , ab in-fiitMto operç_j reuocarunt. Peédè e-
Hieronymus addudia Eheo-^^
/ nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fT' ' nbsp;nbsp;nbsp;1- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
^^^(^‘^JdentiO otio opus eße ludt-'^W.Simulateß 'verb niiht ad prifii
mea jiudia,c[uafipoßliminio^e-
-ocr page 6-a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÏPISTOt A.
dîre,Dominfif conceßif, nihil priîis factendum putaui, quam pro noßra tentatate id prafiarer^’ quod ante a promißram me r^m.Cónfirtpfimus igiturH^racl^quot; turk-d^^ßpmtuali, ßianducationc Corport^’Chrtßij eumq^dicauinnf^ nomtni idußnßimi (ß PoUNtißi’^-mtPrtncipM Priderici Comitii latini\,'Etóoratus haredi Veß^ ßelfitutd.confanguinei.Huc uerode Sacramentßi MaducationeP^ ciatum^'vtvßeram l^e^iro-Celfßa-^'' ctttpß rerum qua d nobü t^aßanA tiirßetöantta natura. ßluem\ admàdîwt edim ht duo EraóiaW^ aptißim^ntsr ß^oharent'iita'ui' deq ^ods: ambo^ ßlußrßimos nbsp;nbsp;'ve
red^rißianoi Prtncipes,arUtßtmo
fanguinis
-ocr page 7-E P I S't O L A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7
{(juôd longe
eße eoniun^^'^-.
me0ßt0iamp; wre- ff^tßagire ^^^^atßufurMjn^^t'afrib'ü^coiun^hß , àn^is promouendo • Keßtamp; ^^iftt EudgeticA döMnA pfo-! ^^^^andA-^atejue^ etiard eofnpafan^ '^•‘^^eifnibUcA Christ an A tra^Htl-^^^‘^ttßelieißimam operam nanetü. ^odft lUufirtßifnf'd Potentiß hus Princess Domtnui Eyo. [ ^'^tdelmus Landt^auM^ ^^arens ^ß^^ßelßdignatus efi,profita (Jie ^^^tißnoßrof aduerßpis Pr. E’4^r~ nouAfbdälitatts Nlonacburn
I ßjl^^tationeEßÜA Celf. iamprtde ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicataSy Aqùo (ß facHi' ani-
'‘^lt;^ci^ere:idem mdn iure ‘videor
-ocr page 8-8 Epistola.
pojje, de Clemenüßimi Parentis ClemenüßifnofiUo poUiceri.Quin-etiavn memor ^veteris iütHs dtdi yä^nXeb^avfMfjivnffo^'ueltfn hoc noßr^ nMnußctilitm grati no fin ac mémo-rts animi perpetuum efii_j monï-metum, PP am ad maxima tda bt' nefictaj^UA Gallic a ScclefiA dollri-' na ßuangelicam profitetes ab lüti' (Inßtmis Potentißsimis ßlfit. V fir, Maiortbus acceperunt, boc etiam priuatim acceßtt:ojUod(jiM llluHriJfiçfiPotentiJfi.T^ares Pt' prACelfitud.meadßuam Celfiitud. profeplumjsenignißstme (cjUA eß /-pfius, dementia J excepijfiet, ipßa t' tiam Veftra Celfi.'mc^jßpenurM-'CO ßuo colloquio dignataefl.Hic cb quid, commcmorem dodißsimi^
Pefirs,
-ocr page 9-Epistola. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9
^^ßra Celßtud.fermones^ Ex qui-factie fttm per^ext eatn plus e-quam atatts raüoferebat La-^Inis nbsp;nbsp;Qramp;cts literis tin£tam Çÿ
'^^timts cuttifqtie modi dtfctpltnis, P^^poltfam oyddde^ Htt-
PoeLtces^quo EcEraCelßt. deleéiatur, 'vtei cum tpßs Mu-maximum commeraifm eße ap-^reat.Q^m aute ah humaniori-
dißcipltnüad res Eheoloßcas ^uinaßffirmo EßrACelßaßur-l€bat: t^no poterdßatü apudme, '^dlaudare/ueladmirari Illußrtß
Potetiß.parentisßn^larepru -dentiam^addo etiafelicitatem, qui Pßrd Ceißtam accurate ta ex-celieter mfiituendd-curauerit.Cf^a de refipctum ageha cum nohili
-ocr page 10-E ? I s T n t A.
Pro.17-
IÖ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t P I S T n t A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
^nerdjô ^Bernardo, Keufelio. PrO' '
cii ctafißimo Henrtc^ 1 , Cmwßo CanceU/ftrto ‘vira prixfia-magna pietafeac drddrina pt^x.dftis:^^-quospKf'merttamp; Pilußr^
Püt^tßpaf-eri^ipP'.C.plpirtmtfii' ei^. PJkdtg^d in merheriA' (pièód'óiPSolomó-, patentes eße bbt^ ro^ dirnai^ttim: ^tetßimßbe- i ros eße pare tam corona. Qdiod d^'m ‘pos tta qüadroite ptop^ctfÿ- ■ dam'videripoßtt Sölomo narß'^'' i /tmdtef^ßßris^iß'egr^giam ßnfetitiaedtdiße.QM^re^d^^^^^ Prmeeps'‘(hte enf?^gt;miht lice at camp;^ bbrtathtîem tdam-repetere, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)
fße apudP^.C^^ßis farn )expedat ijaot c^adtifßdomePtcü exc-' ßisßtadptetatis
prouo-
-ocr page 11-E P I s T O L Ai. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11'
^rouocata; cpAatam expeédationem fdfiineat^ejHtppe quatpfa cocitaue-^itprAclarù tllis initns. Expendat,, in£fua,E.C.Ç^ßbt ipfi accommode^ mdhanc Chryfoßomt fententia:eics,zm. Ammu adolefientù debere ejje do-'quot;'^ ^um Dei. Hums igîtur domiistn ‘^nimo HçfirA Celf.fundameia fex:^
Celßpergatdomu tU^ Dei iijuotidie ^xtruere rebus maximis co^at-f^one dfgf7^i^?3ts, its prAfirttm ofUA ^dptirîor€Reltgionepertinent,fiî4-^iosè i^ditanâis. Qî^refitmmtfsè peto aK,C.'vf hocnoïirx. tenwtatis bentgnè rectpere digne^*. ^^r:eiu,odno eocdfiUoipfioffertmîi^Sf edlt;velirrîtis res antea t^otas ^docere :ßd 'ut tagt;ntiim nofirü alt-
-ocr page 12-li, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E P I S T D l A.-i
quando legendi^(fiquid^m idfii^ cere non ^auahttur ) ea re weet tt^ memoria de e^uibusgrauiptmos'Vt rospipe audiiiit doâifsime diffett“ tes.Satis enim cuiqw^ perpeÜtitf^ eß e^uàmfisertt atejut^ ettamnuti^ fitCerniania neologïs,pietatedo-' Sirind'^prsßantißsimis aç celeber“ rimis exornata. Id qwdetiamß' tis ipß animadu€rti,tu.m multts^' Ins^tu doStißsimis Pafiortbus Cap ßllenfibus.cdwniendts, qui me eol-loqutofuo cohonefiaruntj. Quati-' quam autem in boc noflro P'heolo' gico nbsp;nbsp;Sebolafltco ISracdàtu diffeti
ti^mus^nonfclùm d Pottficiis:fèdt' tiam abaliis'nonnullis,qui nobis 0 hoc grauißsimo^docirina. capitcJ quot;^ififiint a p:iritat‘’^' ^erbt Deire-ceders:
-ocr page 13-cederen : tarnen nolim nofiritm hoe {crtptMfn m eatn partem accipi^ ^Haß deleiiemur dißsidtisfouedts: lt;jHum potius ex animo optemnsexr-^in£tasilla5 cotentiones ^quamp;faper ^Acre^magno piorum omnium do--^oredamprtdem extiterunt.V^eHra, iÿtur Celßtudo apudße reputahit, quot;^ernm ejßcjquoddSlaZjianZjenus ^d)nonehat:vjris etiam poets amor Eîpnnit, ^tßtfnü neeeße^ altcfuando eße f^«Hp^roçlt;aro«/xÉ^v. dSlthtl e^t ßateor^ ^ihil eßd^ejuam, paccy iucundius, ' ni\3il optahtltus : fed tta tarnen ‘vt
T'heologiea veritate
’’^i^nepoomd
quot;^^eedamu^ quam ßmper cre-dendameße^^ loquendam %^erif~^inpcx-fime cenfuit Auÿ^Ütnus. Atque quot;^titerumhoc loco dSla?:ddz^enum
-ocr page 14-14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E P I s T o r; a.
appellemus:ßc illefeite nbsp;nbsp;ele^anteY
hac de re loquutus
vbîfij- 0juiÿVQiitç n xa^ lt;iCcn€eiaç' J'ict^lt;ri^-'Q^quot;‘ re noftra, hamp;cKe^rerCelfitud. obi^' ' ta^^veHroque nomini die at a 7)ißi^ ■fait aeo ß)ecdat, 'utdtfeîdtü omntbui pérpelua oblmione confepultisfean' ,ä:ißima inter nos ac ^ere Cbrifitd' na eontunüiofeanciaturs Qtfed fi-' quinofhrumhuncTraéidtumficrb püs , dentatifeque chartis .exagitandùmfefeeperint : profit^' mur^tmquam nos m lüam conttt-tiandi arenamdeficenferos : quipfx quum nohis conflitutumfit,fiemptt quidem ad ar^rnenta difieretturn, - nuneptamautern admaledtâa cd' uitiantiism refifamp;dere. Porrb de no-fera Jnethado ,£tsins rationem iritt'
-ocr page 15-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et I s T o L A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,15
pri^tis reddtdimw ^^taui alicjuid htea nohis ejje re^e-* I ^(ndu.Nobis enint propoßtueß, no ^^^copiofi dißufi^ oraüone dila \
J ^^reßtdpotiut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cotrouerßat^
{^doitdtïusfieripotefiynudd ante omntu oculos proponere:
I M^Dei duce,adhtbito^ 'ußi dnälyticA jdpodeiÓiicA difci^ plweéforès facthus 'verü afalß ^wdicetTt. Re£tè erii7ngt; Hierony^^^ ^^^ojuüphaleratam oTattonernili”'^^^^-^tol^^icßTra^intiombus tmpro r^biisfiè^is tra(danti-gt;m-']^y,pbdiß/is oratio neceßaria edl^ '^oqaA^erborum copoßtioneßon-^ßcat. 'Rene apßeliciier Tale JUu-fli'ißime Princepf:,^ noßra tenui-^('■titl^abo^einßbi dtcatum Pquot;. Cpro
-ocr page 16-iïi
Ep^stola.
clement ia nbsp;nbsp;benignitatehni
c^onfi^lat.T)or»lnHs V^ra Celf.foi ^pintiis donisprafianüfiimis gismagise^ exdrnarepergatiEçdt* fia Cbrifitanamp;^utfon^nesfieratd Ç^,exoptat)quafflürimiimali(lii^‘ do profati4gt;risfitémejtieT)eum 0lgt;^-filax.ex animo pree^irj'vtKEfi bcfirifisimum nbsp;nbsp;nbsp;P oteüfihnafi
rente^nonfiltim ipfi Celfitadfi^ J etiam tott fiecfifiU, diti fiilaum_ d ittcolamemconfieruet.
Ex Mifiaq 7/oflro. (fil-anno Pgt;omtni MED. LXXÈlfi quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•■ nbsp;nbsp;nbsp;• -v
.. ■ Acv -V
Illuftrifs.Vç^fàE Gelfitudinis ©blcruanciffimusv
-X . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ 'V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Va .1 • '- v
A V—, A.SÀ0Ef^-
t
-ocr page 17-“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
DE SA CR A ME NT A H mandvcatione corporis Chrifti, Se Sacramentali potu Sanguinis ipfius in facra Domini Cœna.
‘ C A P V T I.
MÆC præclara Anguftini nquot;!!-ccutia:Omnetn doótrinam vel Chnft. hb.
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R R,crum cffc vel SignorunKCÙm
J jlijsquæftionibusexplicandis, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ùm maxime conucnic hmc no
fttæ 1 raétanoûi de fanôliflîmo Ccenæ Domi-nicæ Sacramento, Icaque quiitn in Tcaólaru sntcànobis edito egenmus de5piriruaii mâ-iucatione Corpons Chrifti,amp; de Ipirituaii potu fangiiinis ipfitis in Cœna Dnmini ; nunC nobis eft de SaCramentali mand 'catioue Sc potu dilTerendumivc ex Aoguftini fencentia, Rerum doôlrinacum Signorû àodrina con-iuDgatur. Vc enim aiôliflicnam noftram cimi. Chnfto coniunôtionem ex qua vitam îpiri-tualem amp;nbsp;æternam haiirimus, nobis Chriftus, ipfe ante oculos ptoponeret ; Sacramentum Cœnæ Dominicæ inftituit ; in quo propofi-tisSignis, videlicet Pane de Vmo, quæ tunt Ordinariacorporum noftroru.i'fi^J.imenra.ex« primere voluit alimentum illud cœ!.-ftv aC lpirituale,quoaniminoftrifoucntui m vitam aternam.Ôo,iim enim tanta fit ingtnij noftri Aj.
-ocr page 18-X DE SACKAM. MANDVCAT.
tarditasjVt etiam Verbo Dei comraonefâdî, ea qua* ad vitâm aeternam pertinent vix intel-ligere poflimus : tanta porro fit noftra incrc-diilitaSjVt diuinas promiflîoncs vera fide per-cipere nobifque accommodate difficiUimura fîtitanta denique obliuio vt bcncfîcîoriiro Dei memoria ftatim nobis cffliiatildcirco Dominus vt infirmitatt nofttæ fuccurrerct, cum prædicationc Verbi Sacramenta etiam con-iunxit,quibus fides noftraamp; faciliùs docerc-tur amp;nbsp;cmcaciùs confirrriaretur: nôfque ipfi in aiïidua beneficiorum Dei rccordatione vet-faremur. Atque bare adcó conueniunt Cœns Dominicæ SacramentOjVt rcriim Diuinatum, quibusfalnsnoftra continetur, imptimifque cius vitæ quam in Chrifto habemiis, meritô dici poffit lucidiffimü fpeculum, ccrtiflîmuro pignus amp;nbsp;perpetuum monimentum.
In hac autc Sacramentali Mâducatione ex-plicanda nobis negotiû erit:primùm cû Pon-tificijs Tranfl'ubftantiationem inuehentibus. Deinde cum alijs nonnullis quibus videtur, fieri non pofle, vt verè fimus Corporis Chti-ftiparticipes, nifi ipfumChrifti Corpus Verè ac Realiter fit pra:fens in terris, cum pane,In paneôc Sub pane.Illos TranlTubftantiatorcs, bos veto Confubftantiatores vulgo appclla-ri audimusiacproptcrea vtemur hilce nomi* I nibus,non qaodvelimus conuitium cuipiam ( facercjfed vt ita faciliùs fignificetur, vtrorum- ( que fentcnti3,quam bac nofira Dilputationc j rcfcl-
-ocr page 19-COKPOMS ’crtÜISTI. - ' j tcfclkndam fufcepimiis. Vrrofque verà vnt Difpurarione comprehcndinmsgt; qiiandóqui— ticmjicet non in omnibus contieuiant,tarnen iifdem propemodum aduerfus noftram fen-tentiam vtuntur argumentis, amp;nbsp;ipfanoftrae ftntentiæ veritas iifdem firniamentis aduer-fusvttofqueafTetitur: quemadmodum ck fe-j quentibus fict manifeflum. Primum igirur ' »oftraproponenda ell,deindeaudieda vtro-tumque fententia. .;i-.
' i. IJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I.
Credi?nus lt;juoüei S. Homrm Cana ex i/t- OrtMuii Chrißi celehratüri jiÀpem amp;
'jfe tJobà axe corforùfumeada profonufitur., ,a.ii Mm-M. fubßantiam. fuAf» rett Hire,
^ibilemiftus’fieri Sigfta amp;nbsp;StgdlA cerftfitma^ I Corporis amp;nbsp;SAnguints tefis Chrifii, cor--I P^raliterincælo exifientis-.quit ifuideivideli-
^‘^^Corpus amp;nbsp;Sanguis Chrfit^anlmis nofir is ^^hibenturverafide reciptendaddtjue quot;uirtu-
** amp;nbsp;effcacta Spiritus fanift arclfiimam amp;figt;iritualer» coniuttSltonem efficient ûi
^tem^ue fieri Signa amp;nbsp;Sigilla faniîifitmst (omiKunionis cum mjstico Corpore leju Chri' ?*lt;iuodefiEcclefia.
Hane noftram fententiam ita exponimus. . Mü.andoqmdera Ccena Domini eft Sacra-
A.ij.
-ocr page 20-4 de sacram. mandvcat.
mentum , amp;nbsp;e«! eft Sacramentorum Ecdefi« natura, vt duabus rebus conftent, nimitura Signo amp;nbsp;ipßus Signi veritate (id quod ab omnibus Theologis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rcccptum eft)
inde confequitur,panem amp;nbsp;vinum, qiiæ in S. Domini Cœna nobis porriguntur, non iam eftc ex naturali corum vfu fpedanda ( nece-nim nobis præbenturvt ex illis corpora no-ft:ranutriamus)fed in cum fine adhiberi vt fides noftra fignis illis magis ac magis inftru-üa’, confirmatâque.vcrè amp;nbsp;fpiritiialiter man-ducet Corpus amp;nbsp;Sanguinem Icfu Chriftiin vita æternâ : de qua Spiritual! manducatione iam in alio Tradatu cgimus.
ManducafioncSacramentalc ita à Spiriiua-li manducatione diftinguimus ,'vt qiiû Panis» ex Sacramentorum natura,vocetur Corpus Chrifti cuius eft certiflimiim fignum ac figil-lum(vt infracopiofius diccndûcrit)illi dican-turCorpus Chrifti manducarc Sacramctalitct fiuc Sacramentali manducatione, qui in Cff' na Dominifacrum illud CorporisChrifti fignum ore corporis manducant.llliautcm di' cantur manducare verum Chrifti Corpus Spirituali manducatione,qui ipfius anima o-rc,id eft vera fide, percipiunt Corpus Chrifti» ' eiufquc fiunt veie participes,efficacitare Spi-ricus ianifti.manducantcs non folum pancm Domini,fed ctiam panem Dominum, vt ali-quando dixit Auguftinus.
itaque quemadmodu verura Chrifti Corpus
-ocr page 21-CORPORIS CHRISTI. | pus poteft Spirirualitcr fine figno , amp;nbsp;extra Cœnam Domini mandiicari : nempe inVer-boveraFiderecepto(id quod Veteres amp;nbsp;Rc-«ntiores Ecclefiæ Doófcores agnofcunt.) Ira Signum amp;nbsp;Sigilium Corporis Clirifti poteft altquando fine ipliiis veti Corporis perce-ptionc Corporaliter manducari in S. Cœna: tunc autem dicitur qnidem Corpus Chri-ftimanducari : fed tantum Sacramentaliter , W eft,rationc Sacramenti. Nam qua ra-tione facer ille Panis dicitur Corpus Chrifti* 'i tatio’ne Manducat io facri illiuspanis dici-tut Corporis Chrifti Manducatio. Vocabulu »utem Sacramenti, licet varie fumatut à Do-ftonbiisEcclefiafticis;(intcrdum cnim fumi-tut pro Signo, interdum pro rota Aâione à Chrifto inftituta) tarnen hoc loquendi genus Manducare Sacramcntalitenrefertur imprimis ad ipfius figni perceptionemiatquchsec locutio amp;nbsp;aliquot aliar confimiles, cùm aliis plerifqueDoótoribus, turn Auguftino familiäres funt.Sacramenta.inquit Auguftinus,ex li'nilitudine eatum return quarum Sacramen-taflint,plerunquectiam ipfarum return nomina accipiuntficut ergo fecundum qucnda modum Sacramentû Corporis Chrifti, Corpus Chrifti eft; Sacramentum Sanguinis Chti ftiiSanguis Chrifti eft: Ira Sacramentum fidei. Fides eft.Hçc Auguftinus epift.aj.Q^bd fi Sacramenti vocabulum generaliter accipias pro tota Aftione Cœnæ Domini,amp; pro ipfa ifi Si-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A.iij.
-ocr page 22-„ nbsp;nbsp;4 DB.SApR,Aj^, MANDVCAT.
gni rum Rci Signatç perceptionccfequerecut, Sacramcntalein manducationem , co fenfu, comprehcndere amp;nbsp;Corpotalcm amp;nbsp;Spirituale Manducationé fimul: atqiie ira vocahuluffl Sacramcnralitcrqiiod Theologi vfiirpantad diilinguendum inter vtranquc Manducationem .nihil diftinguetet:imó ne diftingueret quidem inter cos qui ad (alutem , amp;nbsp;alios qui ' ad indicium Cœnam Domini participant.
In terminis ip.fis nulla eft aut pcrexigua dif« ficultas.Signum amp;; Sigillum dicimus (quçduo P,obi.4' Paulus coniunxit.quum de Circtincifionelo-queretiir) vt facrum hoc Myfterium à nudis Signis longe feiungamns. Nec enim tantùra docemnr ex ipfa «i'aXo5-/ct amp;: conucnicntia quæ eft inter Signum amp;nbsp;rem SignificatâjCot-pus amp;nbsp;Sanguinem Chriftiefle animorum no-ftrorum alimentum: fed etiam Spiritus Sandus vritur Signis iilis ceu inftrumentis v-jnicuique ex n.s qui v.e.rè credunt applicet prç-ftannflîmum hoc Dci donum,quum Rem la-cris illis ftmbolis fignificatam.in fidcliuraaC piorum animis cfficaciter obfignati
Porio Corpus Chrifti dicitur hîc duobus ' modis : aut enim fignificac verü Chrifti Corpus quod pro nobis in cruce traditumeftiaiit fignificat vcram Ecclefiam Dei cuius ipfe Chti i.Cor.|o. ftus caput eft, qncmadmodum amp;nbsp;Scriptura loquitur,amp;' Veteres exponunt. Vrraque figni-ficatio in hoc Myfterio locum habet.Nam per Spiritualcmvcri Corpoiis Chrifti manduca-tio’
-ocr page 23-CORPORIS CHRI^TI^ 7 honem, arcliflîinc cum Chrifto coniungi-lt;tgt;ur:amp; ab ipfo ceu à capitevita ad nos tan-QUam ad ipfms membra dimanat. Prætçrea ûtifto eiuldem Fidei amp;nbsp;fraterna: Charitatis Vinculo inter nos deuincimur, tanquâm éiuf-lt;îcin Corporis membra.
De Fide amp;dc SpiritualiperceptioneCor-poris Chrifti egimus in Traftatu de Spirituali ’ï'anducatione.vnde depromi poterüt quæad horum vocabulorû intelligentiam pertinent, | Denique hue redit noftra hæc fentent ia, vt ab iis longiflimè recedent es qui fancbiffimuin Cœnæ Domini myfterium habent pro Signis nudis,(quos in Traólatione de Spirituali Mâ-ducatione Corporis Chrifti rcftitauimus) nó tarnen animos noftros in cralFas eorum co-gitationes demergamus, qui Signa cum Re obGgnataconfundentes,neque Signa neque return Significatarum veritatem retiniierunt.
Pontificiorumautem,hoceft,Tranirubftan tiatorumfententia efteiufmodi.
Quoticfeunq-, proferütur ea verba Chrifti, “ quibus Sacramentü hocinftituit ,fupcr panê‘* amp;nbsp;vinûjidque à Sacerdote qui intentionc ha-beat confecrandi ; tum fubftantiam panis vini conuerti in fubftantiam veri Corporis“ amp;nbsp;veriSanguinisChrifti,remanenribusnudis “ accidentibus panis amp;nbsp;vini, qux quidem acci-“ dentia fignificant corpus amp;nbsp;fanguinem Chri-“ ftivelatum ipfis accidentibus. Porrb Corpus*' Chrifti realiterexiftens fubillis accidentibus**
A.iiij.
-ocr page 24-8 DE^SACRAM. MANDVGAT. elfe Dgnum tum veri CorporisChrifti,quod in cruccpependir.tum myfticjcorporisChri-fti nempe Ê.cçkfiæ. Denique tradiint tonur Corpus Chrifli eile fub ipccic panis amp;nbsp;fuir qualibet parte cius : amp;nbsp;oze percipi ram àpiis quam ab impiisi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Hane fententiam vt explicarent diu mul-tumq; PqntificiJ Scholaftici'laborarût. Quin-ctiam Monachi TranfTubftantianonis facellites ef iamnu hodie nihil non fentantjVt pof-fint grauiflima ilia incômoda,Jquæ fententia ipinrum confequutur,vlla vcl ratione,vel ra-tionis fimilitudine dcclinarczfcdhaftenuscx hoc inexpiicabili labyrintho niillofe fophi-fticesdc argutiarum filo expedite potuctunt. Hue tandem euadunt, vt dicant verba Chrifti accipienda efiefine vllotropo,fcdfimpliciter Vt fonant : ex quo fii ,vt quum Chriftus affirmée id quod porrigebat difeipulis efle fuura Corpus pro nobis traditum amp;nbsp;fanguinem pro nobisfufum,id devero ac natutali ipfiusCot pore amp;nbsp;.Sanguine realiter præfente fub acci-dentibiis panis amp;nbsp;vini, intelligendum fit.Por-ro Dei porentiam fuo illi dogmari prætexiint: adco vt in hoc myfterio non audiendæ fint naruræ leges.fed hoc vnum nobis fatis fuper-que elFe debear ;quód Deus eft Omnipo-tens. Tametfi poftremis hifeetemporibus exotti funt noui illi ac recentes Monachi (quos vulgo lefuitas appellitant) qui no-,aas quafdam argutiasexcogitariint, vrpro-benf
-ocr page 25-CORPORIS CHRISTI. g ’»nt fcilicec do^ma Trâflubftantiationis ip fis iiîturælegibus nó plane repugnare.Quæ om-fuis locis à nobis figillatim excuticnda Hint.
Confiibftantiatorum fcntctia cftj'huiufmodi.
In Sacramento Cœnæ Domini panis ''■ni fübftanriam rcmanere quidem, fed vnà« ■■nrn pane amp;: vino Chrifti Corpus 8c fangui-lt;« ■■tniinelTe realiter præfentia in terris,amp; rea- lt;* liter otecorporis ram à piis ac pœnitcntibus, « ^uain ab impiis 8c impœnitennbus recipi. «'
Hanc fentcntiain exponunt itidem vt illi f“petiorcs.Nimirum vrgent ti fgt;iriv,nec 'vllû ■topum in Chrifti verbis admittunt.Tantùm ’■oc diffcrunt , quod cum Pontificij dicanc Corpus Chrifti elfe fub accidentibus panis: Ju,Corpus Chrifti cxiftere Sub, In,amp; Cum i-pfo pane arbitrantur.
HæcigitureftControuerfia. An in Cœna Domini Corpus amp;nbsp;Sanguis Chrifti, vel fub folis panis amp;nbsp;vini Accidentibus: vel In,Cum, Sub ipfo Pane amp;nbsp;Vino Realiter amp;nbsp;Efl'entiali-ter cxiftens, Orc corporis manducctur amp;nbsp;bi-batiir ram à piis amp;nbsp;fidelibus,quàm ab impiis amp;inipoenitentibus. Nec-ne. Ex cuiusCon-troucrfiæ definitione fimul etiam emerget: Eam propric Sacramentalem Manducationc Corporis Chrifti dicendamcHe,quum, ex in-ftituro Chrifti,facer panis in Cœna Domini inanducatur,qiii quidem nominatur Corpus Chrifti, CÓ quod Signuincftôc Sigillum ccr-
-ocr page 26-IO DE SACRAM. MANDVCAT.
tiffimum ipfius Corporis, vt ante diximus. Superiorem autem illam oralem Manduca-tioncm Reaiisamp; e/rcntialis Corporis Chrirti ab aducrfariis introduâam, non poiTe did Sacramentalem Corporis Chrirti inanduca-tionem : quod idem de Sacramcntali potu Sanguinis Chriftidiólum efto.
Itaque ex ratione atque ordine noftrx nie-thodi:primùmex ccrtiflimis Scripturæ fun-damentis demonftrandaeft fcntentiæ noftrx veritas.
SIydiamus igitur'Scripturælocos de hoc facro myftcrio dilTeten-tes.
,EdentibtiS eis accepit lefus ptt- i , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nem, amp;nbsp;tjuum benedixiffei fre^i^
dedltt^ue dtfeipulis çpquot; ait:Accipite,comedde,hiC 1 eH: Corpus meum : amp;nbsp;acceptapoculo ac grants | a£lss yldedtt ess dscens : bsbste ex eo omnes,liiic eH enssn Sanguis meus tJoui iUius Tefla-menti lt;jui pro multis ejfundstur in remtßioner» peceatorum.Dicoautem vobis, nonbibamab hoc tempore ex hocfruElu vitis vf'^ue ad dtem ilhttf^ lt;]uum spfum btbam vobtfeum nouum in regnopa^ trss met.
Luc.ti.
Et accepta pane epttum gratias egijfetfregit é“
dedtt
-ocr page 27-CORPORIS CHRISTI. H
eitdicenSfhoc eil Corpus meum, (]uoi pro
Dobis tlaiur: hoc facile in met recorilationem: Iti~ poculum pof quam coenautßet dicens, hoc focttlum efl nouum ülud, Tefiamentum in fanguine ^^0 qtiipro vobis effundtiur.
Accept à Domino quod tradidi vobis ; Do- i.Cor.it. w»««ra lejhm ea noble qua prodebatur accepijfe panentgratiis ablisfregtjfe ac dixijfeyAccipitei edite,hocmeum eil Corput quod pro vobts fran~ ^ttHr,hocf.icite ad meirecordationem iltidem ö“ poculum poslquamccenajfet dicendothocpoculum tft nanti illud Tefamentü tn meoSanguinethocfacile quoitefcunque btberilis ad mei recordattone. ^uotiefcunque enim edertlis panem hunc po-(uluin hoc btberuis mortem Domini annuntiatit 'gt;j[quequb venerit.Ilaque quifquis edent panem hunc, aut biberii hoc poculum Domini in digne reus tenebitur Corporis (fr Sanguints Domini.Pro-
I betautem qutfque feipfum ^(fr ita de pane tUo e~ ■ dat^ de poctiloillo hibat : nam qui edit bibit indigne,tudicium fibi ipfe edit nbsp;nbsp;btbit,non difcer-
»ens Corpus Domini.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Poculum bene dtblionis cui benedicimw, nonne
fommunio fanguinis Chrtfi efltpanis quemfian-^'^°^'^°’ , nbsp;nbsp;gimui,nonne communia corporis Chrifit efl^. ^uo-
»iam vnwpanis vnum corpus multi fumta. nam amnes vnius panisfumus participes.
Ex fuperioribus Scripturæ locis noftram «n-i'æftÇdz itaconficimus.
-ocr page 28-lt;2 DE SACRAM. MANDVCAT.
A’no'AEISIS.
” C *|Vicquid eft Ecclcfiat Chriftianæ Sa-»gt; V^gt;cramcntû in quo res tcrrenæad resCŒ ») Icftcsacfpirituales qiiæ ad vitâ'æcernâpeni-’gt; nent fignificandas, obfignandas amp;nbsp;in memo-»» riam reuocandas adhibenrur , amp;nbsp;expreflb i « Dei verbo, tii ipfarum reruni cœleftiutn, tum j’eriâtcrrcnarû vera amp;nbsp;naturalis eflentia fiue gt;f ftibftantia afleritur: atqueipfisterrenii rebus « tribuiintur earnm rerum nomina quaruin « lignafunt : llludefteiufmodi vc res ipfæter* jgt;tenæ fuam eircntiam ac fubllantiam reti-néant, amp;nbsp;nihilominos fiant Signa deSigill» » certiflima , adeôque monimentaeorum om-« nium quæ /îgnificant,amp; quæ vcrè fimul fpiri-»gt; tnaliter exhibentur amp;. præbentur per veram •’fidem, virtuce amp;nbsp;cfficacia Spiritus fanâi, ’» non autem corporaliter ncc oraliter reci-” pienda.
»* Sacra Domini Cœna eft Ecclcfiæ Chriftia-” næSacramentum in quo restcrrcnæ,(ncmpe •gt; panis amp;nbsp;vinurn, quæ nobis ore corporis fu-« menda proponuntur) ad tes cœleftes acfpiti-tualcs fignificandas obfignâdas amp;nbsp;in memo-” riam reuocandas adhibcntur(nempead figni-^’ficandum verum Chrifti Corpus amp;nbsp;fangui-neirijitcmquead fignificandam amp;nbsp;obfignan-” dam Spiritualem amp;nbsp;arôlilfimâ cûiunclionem »gt; cum jpfo Clin fl O amp;nbsp;cominnnionc cum my-ftico
-ocr page 29-CORPORIS CHRISTI. 15
Rico Corpore Chrifti» quod cft Eclefia : itcm-Que ad renouandam Chrifti ac præfcrtim Mortis ipfiusmemoriam)amp; exprclFo Dci vcr-/' ,bo tumipfarum Returncœlcftiuin:(videlicet
Corporis amp;nbsp;Sanguinis Chrifti) tum etiam terrenarü,(videlicet panis amp;nbsp;vini) vera amp;nbsp;na-turaliscirentia ic fubftantia alTctitur,tumi-pCisterrenis rebus (ncmpe pani amp;nbsp;vino) tri-ouuntur carum rerum nomina quarumiigna funt,(nimirum nomina Corporis amp;nbsp;Sanguinis Chrifti.)
Quare Sacra Domini Cœna eft eiufmodi
Vt res ipfa terrena (videlicet panis amp;nbsp;vinum nobis ore corporis fumenda ptopo» nuntiir) fuam eftentiam ac fiibftantiam reti-neant,amp; nihilominus Bant Signa amp;nbsp;Sigilla certiffima.adcóqtie monimenta eorum omnium quç fignificant,amp; quæ^verè fimul Spiri-I tiialitcr cxhibentur/amp; praebentnr vera fide, I virtute amp;nbsp;efticaciaSpiritus fanäi,nonautcta j corporaliter,ncc otaliter recipienda.
EXPLlC^riO srPERIORIS
DemonUrationis,
Ç1 fuperior Dcmonftratio ad régulas Analy-^ticas exigatur,facile patebit in omnibus ttr-tirpt^wftadeb vr non poflit vlla ratione de Complexionis veritate dubitari. Qyo^ VC cuiuis fit pcrfpicuum,itap3uciscxplico.
Maior propoficio qus continet ri jutrsy
-ocr page 30-14 DE SACRAM. MANDVCAT. extra eontrouerfiam eft;nifi forte quis velSa* cramentorum naturam ignorer, vel dubitet de certiflîma verbi Dei veritate,quod abfit. Porto continet dtfinitionem amp;nbsp;propria «r»~ .
eins rei de qua agitur, adeo vt ipfum Medium fit afjLifQV,
Minor propofitio confîrmatur tum ipsâ Sacramentorum naturâ, tùm expreffis illu Setipturæ locis , qui noftræ Demonftrationi fubftrati funt. Etenim affirmamus Sacrant Domini Cœnam eife SacramentumEcclefiæ Chriftianæ.ac proindc redè colligo,In S. Cœ nares terrenas ad res cœleftes ac fpirituales fignificandasadhiberi.Quia hoeeft de ratio-ne Sacramenti , quemadmodum dodiffinii qiiique Theologi ttadiderunt. Hinc qui in Sacramentorum tradatione verfanturidenti-dem in orc habent Auguftini diôlumiAcccdit verbum ad elementum 8i fit Sacramentum. Id quod etiâ facile probari poflîtindudione» fiquisomnia tum Veteris, tum Noui Tefta-menti Sacramenta difpiciat, in quibus omni-b usj adeôquein Baptifmo,quû rcs terrena ad-hibeatur ad rem (piritliaient fignificandam: quo minus idem in hoc Cœnæ Domini Sa-cramonco ftatuendum fit nulla fatis idone^ ratip afferri poteft. Quinetiam quum Paulus' ropneat eos qui facrum hune panem edunr, diiudicareacdifcernere Corpus Domini, itc indicium fi bi manducent ac bibantfiàtis aperte fignificac rem vulgarem à rc Sacraiitem Signum
-ocr page 31-CORPORIS CHRISTI. , IJ gnumarc Si^nificata.amp;rem terrenam à rc *piritualiamp; cœltlb elle (difccrnçndâ.Hucaddc •Juod dicicut de Chnlli amp;nbsp;mortis ipßus recor-ditionc.quandoquidcm p.vtiiJ.cfuvciv fincfigno cómodèiutelligi non potcft. SignUmautein lgt;ocniylleno(vt cû AugulKamp;aliisloquamur) til res terrenadiuinitus inftitutajquæ præter 'd quod ingerit fcnfibus, aliud facit in cogita-tionc venirenn qua non quid fit attéditur, fed P»tius quid fignificet.Signa amp;nbsp;Sigilia dicimus ^aiarcs fignificatæ fimiil cxhibentur, fpiri-tiiilitctjVera fidc,vti diximus,rccipicdæ.Nam '»utile eft fignum, nifi fides ‘intusadfit,intuit Chryfoftomus. Deinde fubiicimus vc-'gt;»1 amp;nbsp;naturalem eflentiam ac fubftantiapa-quot;'s vini afleri exprelfo Dei vetbo. Sic enitn Ewngchllx coipmcmorant, Chrtfium m-t^Hum hsnedtxijjet fregi/fe ae difttfults, quæ omnia de pane ri *w5 intclligenda funt. Qiiod cnim accepic Chriftiis illiid fregit, acdedit difcipulis. Ac-ttpit autem Chriftus panem: Quarc Chri-“Um fregilfe ac dedilfe panem difcipulis, om-quot;ino iiecelfatium eft,nifi ipfa Euangeliftarum ''tfba.iplamque oracionis fcriem lacercs ac pctuertas. Adde hæc verba Pauli: Qugtief-(u^u'e fdentil p^nem hnnc: item : \Qurf^uit ‘dm panem hunc ; Sic de pane illo 'edat:8c ^uem frangtmuf. (^rc. ne mihi profc-^nda fit eorum fenrentia qui nomineFra-“onis panis apud Lucam facram Coc-
i.Cor.n.
16 DE SACRAM. MANDVCAT.
Aäa.
Mitlió’.
nam Domini intelligunt .Rurfus pocultm i-pfum Chriftus ipfe appellat , iius fruSiur»vitis;c^üo nomine terrenum vinumfi' gnJficatjàc propterea illi opponic nouum ftu-âum vitis, cuius in regno Dei futuri futnus participes. Ex quibus'omnibus manifeftuni crt.veram ac naturalem fubftantiam Panis amp;nbsp;Vini in hoc Sacramento conftitui, amp;itae^-preflb Dei verbo aflcrijVt qui de eo dubitarir, allé merito de verbo Dei dubitatc videatut. Qubd autem addimuspani amp;nbsp;vino tribuiea-rumrerum nomina quarum figna funt,p«' fpicuum eft ex his verbis. HoceH corput meum. hoc efi[einguis me»/. Corpus etiain tnyfticuni amp;eiuscommunionem fignifîcari.Pàulus do' cet his verbis : Qtioniam vnnspunis,vnitm cof ƒ«ƒ »?«/«y«»i«x.ltaque cfficitur,panem Si vi* num qùaf nobisinS. Cœna Domini propo-nuntur elfe Signa amp;nbsp;Sigillacertiflîma eorum quæ fignificantjamp; quorum propterea notnen habentutéinq; eflemonimenta quibus Chri-ftus,adeôq; Morsipfius noNs in memoriâ rc-uocatur.id quod patet ex his verbis.Hof/to« in met recordationemsiteen •. ^^uotiefcnntjue eie-ritis panem hunc,^ poculwn hoc btberttts,morttni Domini annunttatts vftpne epuo venerit. Deniqiit verum Chrifti Corpus fpiritualirer amp;nbsp;fide manducari.idque virtute amp;nbsp;efficacia Spniius fanâi:in fuperiori noftra difpuratione de Spi-ritualimanducatione Corporis Chrifti,fuse expofuimus: quæ nihil attinec hîc repeterf.
-ocr page 33-CORPORIS CHRISTI. I7 His igitur omnibus expofitis, nobis redit Superior ilk noftra fententia,nempe Panem nobis in S.Cana Domini frofm^ '»»ntHryfuamfitbfiantiam retinere'.^^ nihilo7ninus ßgtlla certißima,ade0ijue monimen-M eorum omnium ^uafignificant (f;“ ^usi fitntßgt;i-ßde récif tenda. Id quod erat dc-Bionftrandum.
liibftantiatione répudiant le inclinant ad Pontificios
V N c ex ratinne noftræ methodi aduerfus dogmata TraniTubfiatia-tionis amp;c Confubftantiationis nobis eit aveto’Ktüctroi'î'Ç amp;nbsp;tXt'i'K.Tix.cS'i difputan-dum.Verumenimuerb quia Confubitantia-kres commentu illud Pontificium deTranC-, amp;nbsp;tunc demum ,quuminhocMy
ftcrio agunt de reali Inexiftentia Corporis Chrjftijdcirco, primum omnium Potincio-tumTranflubflantiatio nobis cuertenda eft. Hie autéleótores velim admonitos,mihi hoc loco no elfe propofitû oftendere, fanóliflima ilia Chrifti verba quib. ipfe facru Cœnæ my fleriii inftituit, ad Pótificios,fuu illud externum amp;nbsp;realefvt illi quidem affirm'ant}Miflx facrificiû celebrâtes,minimèpertinere. Hîc •n. agitur de Sacra D.Coena exprellis Chrifti Verbis inftituta, non dç humanis consentis,
B. j.
-ocr page 34-D E: s A C H A M. M A N, D VC A.
quib. maxiraototiusorbis Cliriftiani malo, ipfum CœnæDommicæ Sacraraentû inMif iàm PôtificiSjhoceftjinnudos inanéfq; ritus ac ct-remonias theatricas Sc quod longe gra uius eftjin idololatriâ conuerfum eftzquadê re alibi inTraólatu dcV nico Sacr ificio Chn fti dilFeruimuslSed quia propofitæ quæftio' nis habenda eft ratio, fequcns dilputatioin Pontificiâ Traflubftantiationé feretur,vtea Ecclefiæ Romanæ fcntentiâ euertainuî,qua anteà in primo capite recenfuimus de cóuer fione fubftâtiæpanis amp;nbsp;vinijn verù Corpus amp;Sanguiné lefu -Chriftijremanétibus panb amp;nbsp;vini accidentibus ; amp;nbsp;reliqua eiufinodl quæ l'uprà à nobis commemorata funt.
“T ranffub^anüationem.
A R. G. I.
Oâ/ne âogma ^uo negattfr id^uodeX' prejßf Apoflolorum c^rl-Mangelißarumvei bis affirmaiurex Ecclefiit, Chrifliarut, ßntbtts ix' termtnandum efl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■
Dogma de T'ranffubfiantiatione efi eiufinoih Ttetfne ge tur idc/Hod expreflit Apoflolomm db Jd-uangeliflarum verbis aflirmatur,
Quare dogma de Tranfiubilantiatione ex £C' cßefia Chrtfltanxfimbnsextermtnandume/l.
Maior eft in promptu.Minore propofitio-nem ficprobamus.Tranirubftantiatorcs ne-gant in S. Cœna Domini, poft confecra-tio*
-ocr page 35-CORPORIS CHRISTI. 19 ^‘onem, panis fubftantiam remanere , ac proinde negant eile panem : quum tarne A-Poftoli amp;nbsp;Euangeliftæ verbis expreflîs parein eile dicant. Vtpatetex capitefuperiori ptoxiinojamp;ex locis Scripturæ quibus noftra ^emonftratio nititur, vbi noaainatimpoft “«nedidionem vocatur panis. Panis quern hn^imusy inquit Paukis.^^obeycww^'«? ederi-‘i^fMem hunCj^c. amp;nbsp;Chriftusj/Vo« Mam de ^^^fndlwvitist (inquit.) RefpondentChrifti Corpus vocari pane, propterea quod panis ’^oiiucrfus eft in Corpus Chrifti : vt nomo ''ocatiir terra amp;nbsp;cinis quia de terra fadus ^ft'Contrà, fequeretur,Chrifti Corpus fieri 'I® labftantia panis, quæ fit ipfius Corporis 'quot;Weria-.quod eft abfurdiflimum.Nam vnius ’'ufdctnque corporis vna eft cademque ®«eria, amp;nbsp;vna eft forma. Quare fantftiili-quot;quot;un Chrifti Corpus no poteît conftare du-plicimateria eaque differente toto gencre: ^oino veto dicitur terra, turn quia eius cor-piiscterra defumptum eft,turn quia tan-’^ttnin terra reuertitur. Ac Chrifti Corpus quot;»que de panis fiibftantia defumptum eft, quot;tque in panis fubftantiam reuertitur.
I.COMO.
I. Cor.ir. Matth.
Captant etiam aliud diuerticulum ex eo quod dicitur virga Aaronis abforpfillc vit-magorum Pharaonis, ciim tarnen virga ’um eilet inferpentemconuerfa. Sed ratio »ft in promptu , nempe quia ftatim virga in priftinam ac naturalem formam
B.ij.
-ocr page 36-2.0 d e’ s a C R A. M. M A N D V C A T-erat i‘edituia,eamque formam tum habebat, quum Mofes banc liiftoriam confcripfit-Qiniietiam verbû Abforbcndi fatisindicat tune temporis fui lie ferpentcmec enim proprium eft vitgæ vtaliquid abforbeat.Virgas autetn Magorfi dicit Moles fuilFe abforptaSj vtdiftinguac miraculum Dei à magicis prs-ftigtis . Ergo nihil huichiftoriæcumCœna Domini commune eft. Etenim in ilia virgæ’ conuerlîone exterior oculorum fenfus aftc' élus eft , amp;nbsp;tandiu vifus eft ille ferpensjquâ-diu durauit ilia conuerfio Si donee virga in priftiftam formam redierit. Atin CœnaDomini, nihil tale apparet^nec fenfus vllomo* do afficinntur commentitia ilia conuerfio-ne, fed potius diólant plane contrariuæ' Præterea ne ipft quidem Pontificij volunG pané faclu elle Corpus Chrift,necrutfus(!f Corpore Chrifti panem fieri : quod tanien neceflario lequeretur ex ilia comparationf virgæMofis.Denique conuerfio virgæ infr^ pentem expreffis ac dilucidis Scripture vtf' bis affirmatur ; at de conuerfione panh corpus Chrifti nihil extat in Scriptura. enim Mofes.£/ƒlt;« (inquit) m ferpentcm'Slt;^' conuerfa.At nihil tale dicitur de pane.
11.
SI panis fubfiantia conuertitur in corpus Jh : Ergo Cœsta Domini non efi Saer^^^''' rttm.Ai'u'ntjov.
Can-
-ocr page 37-CORPORIS CHRISTI. 21
Confequentia patet. Nam ea cft natura Sacramentorum ( ita diólante Scri-pturaamp;r Veteribus omnibus alfentientibus) vtfit avcAoj/za inter Signum amp;nbsp;Signatum, qua fublata, Sacramentum etiam tollitur. Si Sacramcnta (iiCquit Auguftinus ) quandam Ep. 13. fimilitudinem earum rerii quarum Sacrame-tafuntnon haberet,omnino Sacrameta non dfent. Atqui àvet^oylei buius Sacrarnenti fi-faeftinea facultate nutriendi quam panis Hahenvtita doceamur,animo« noftros ali ac foueri corpore amp;nbsp;Säglüne lefq Clüiliin vi-tamæternamjquemadmodum pane amp;nbsp;vino corpus noftrumalitnr acfouetur in bac vita, lam fi tolntur fubftantia panis, obfecro te,vbinam eritilla nutriendi facultas?nec e-nim panis albedojcotunditas, amp;nbsp;reliqua bu^ iufmodi accidentia nutriunt.Quod fiTranf-fubftantiatio (liccateniin mibi bocdicere) ûiosliberoSjboc eft,mukip]icem illam Mo-nachornm progeniem,qui tam prçfraôlc\e-titatirefifl:unt,iolis accidentibus aleret,pro-fefto iampride eorum contendendi ftudium tefrixilTet. Item: quandoquidem panis in S. DominiCœnaert etiam fignum myftici corporis , fiue fandliffimæ illius vnionis qua o-mnia Ecclefiæ membra fub Chrifto capite arâiflimè inter feconiungunturjnon minus quamexmultis granis frumenti vnus panis conficitur ; Si tollatur panis fubftantia,fimul efle definit bæc «y«Aogt;)oe, ac proinde tollitur
B. iij.
-ocr page 38-DE SACRA M. MANDVCAT.
Sacramentû: contra hçç expreflà verba Pau-X. cor.io. ii,Paniî (^uem'ftangimttijtonne communia corporis Chrifliefi? ^^emadmodum vnus panis,'Viingt;n corpus multi fumus: num omnes vnum ponem par-ticipomusitisec Paulus, contra Tranflubftan-tiationem pro nobis diflèrens. .
Atenim inquiunt, anteTranirubftantia-tionemfuitpanis,ac propterea fuit etiam ilia av«Aogt;/a.Ego verb fie infto. Ergoautpa nis fuit Sacramentum ante Tranflûbftantia-tionem('amp; fie Tranirubftantiatio cuanefeit) autièquitur’, idquod e/Ièdefiit,elle Sacramentum :quod inconftantiffimè dicitur ôC dvTKfetriiiSç. Nam id quod non eft fimpiiei-ter,quomodoerit Sacramentum? Atque o-mnino contendant licet Monachi neruos o-mnes fophifticos: affirmo illos eft'ugere non polïè,quin pofita Tranftiibftantiatione, tol-Jatur Sacramentum : faciant, fingant, iniie-niant omnia diuerticuJarfemper veritas for-tior eminebit.
III.
SIBaptifini SacramentumeffeSiumfuumplent habet tn fideltbus,remanente z/iç/uafubfini-tta, nec vlla idonea f ficuti fuo loco oftende-mus)ratio afferripotefl^ epuamohremnonidemdi ! Sacramento Coena Domini flatuendhaufit:^uiingt; 1 vtrobie/ue proponatur ., exhibeatur ar^iffir»^ cum Chriflo coniunSio ;cerù vt S, Cœna Domini
-ocr page 39-CORTORIS CHRISTI. 25 futim plenè haheat nihil opus eß panis Tranßtibflanttatione.
y erttm eß^ntecedenj.
yerum ergo (ß Confitjnens.
Connexi veritas petituv ex lümmafimiJitu-'^ine qiiæ inter Baptifmum amp;nbsp;facram Gœ-lîin Domini intercedit, quam qiiidcm ego ^■c demonftro.
Primum, vtrumque eft Noui Teftamcnti ^scramentum à Chrifto inftitutum.Deinde, Si côparentur eaquæde BaptifmOjCÛ ijs quæ lt;lt Cœna Dom. dicuntur, inde patebit tanta vtriufque Sacramenti conuenientia , vtne l’æcquidem line illis intelligi poffint.Audi-îmussenimea quæ dicuntur de Baptifmo crediderti nbsp;nbsp;nbsp;hapttzAtus' fuent feruahttKr.
^‘^fttzetHrvnufi^Htfijueveftrûm tnnomine Ifßt (^hrißiin remißionern peccatorum. Ntfie/ttisge- loan.j.
faerit ex n.cjun. ß/ ßintu, nonpotefi.tntrotre Rom.iî. »i regnum Dei.^n ignoratùtnos c^uot/jttot b dp-*'1ßtifumus tn Chnßumlefum, in martern tpßut jjj.j, ‘ß baptizatos,(ßc. iSIamß cum eo plantatt cou-laimits conformattone mortis etus,r:imtrum etiam tefurre^tonts {conformatione^coalefcemus. Qui-tun^ue tn Chrtßobapttfttt eßis Chriflum tt^ti-ßs.'ßlos Baptifmus feruut^non abieElio fordtum carnisßd bonlt;t. confetentia tnterrogatio ergo, Deti per refurrebiionem lefu Chfißt. fecundHmprtcno~ ttonem Dei Patris tn faniiipcattone Sptrttuf, ad Obedtenttam (ß aßerßonem fangutnis lefu Chri fih ^eruautt nos per lauuttum regenerattonis,
•. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B. iiij.
V
-ocr page 40-2.4 DE SACRA M. M A N D VC A T. renouationemSpirititi ftnüi.c^c. Viciffim au-diamus ea quæ de Cœna D.dicuntur.
loan.iî. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manducauerit ex hoc pane viuet in £-
ternum.Nifie demis carnemfilij hominis bihe-rit is eitss fanguinem, non h abêtis vitam in vobis, \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Panis ejnem ego dabo,caro mea esi,^Ham ego dabo pro mundt vtta.Qui edit me am carnem nbsp;bi-
hit meam fanguinem in me manet nbsp;nbsp;ego in eo.
Cor. ir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;edit carnem me am nbsp;nbsp;ht bit meum fanguinh
Matth.is habet vitam atemam.Probetfetpfum homo (^jit de pane illo edat^^c. Hoc esî corpus meum lt;jwd pro vobis fangitur, hoc efl fanguis metss ^tupn muhis funditurin remfßtonempeccatontm.,^ti ...Ex his omnibus fummaBaptifmi amp;nbsp;Cœ-næ Domini fimilitudo ôc conuenientia facile elucefcit quâdoquidem vtrobique agitut
-. de Remiflîone peccatorum,deSalute ïc vi-•' ' ■ l taæterna, de Coniunôtione quæ nobis cura
■ morte Chriftiadeôque cumipfoChrifto ar-éfiffima intercedit. Viilgatum eft autem il-lud : De fimilibus fimilia : de iifdem eadeni elle ftatuenda.
Ad antecedens quod attinet : illi ipfi fa* tentutjAquæ fubftantiam remanere:cur ergo non idem cenfcant de Cœna Dominiî Num eft maius aliquid aut mirabilius, nß« triri in vitam æternam:quàm in vitam çter-nam regenerari? minime ccrtè ; nee minus loin.;. nouum Nicodemo, quàm illud Capet-naitis durum vifum eft.
Atjinquiunt, non eadem verba in Baptif-moj
-ocr page 41-r o R P O RIS e H R I S T I.
«10, quapin Cocna Domini.Nec enim Chri-ftu.s oftendens Aquam,dixit, Hoe eft fangiiis meus. Quod quidem diuerticuium ego fie tefello. Primùm eft peticio prineipij.Hoe e~ nim eft inter noscontrouerfumjan illaChri ftiverba, Hocefl corput nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tranflubftan«
tiationem ii^ferant. Deinde licet totidem verbis eaderh fententia non exprimatur, ta* Rien affirmojcaquæ de Baptilmo dieuntur æquipollere iis verbis,quibus Sacra Domini Corna inftituta eft. Quid eniinhæe fibi vo-luiit,Llt;j»lt;ïcr«w regenerationts:aflgt;erflo fungutnis Tît.j. i(fu ChriSît: Baptmari in remiflionempeccatorïit amp;quæfiint huiufmodi.Quis enim nefeitno Aquæ fubftantiam , fed Chrifti fanguinem tflelauacrum regenerationis? itémquemon Aquæ fubftantia fed Chrifti fanguine Re-«liflionem peccatorum nobis comparari? Qjyd porro fibi vultillud Apoftolij£o/ lt;}tii ^opttz.ant’tr.^in monem Christ baptizari^nonnG liis verbis fignificatur fanguis Chrifti? Ita-q«etum verbum Baptizandi^c^noà fignificat Riergendo abluere ) tumipfius rei eirenn-ftantiafatis compleétitur nomen Sanguinis, licet non expreftüm.fit in ipfa Baptilnai in-Aitutione. Tertio fi propterihancloquendi formula, Hoc eftcorpM w«c«w,vfqu8adcô Cœ -RaDominiBaptifmo antecellit, vtillic fiat T^tanffiibftantiatio, hic verb non fiat; Ergo Sacramenta Veteris Teftamenti funt longe ptçftantiora BaptifmiSacramento. Namin
-ocr page 42-16 DE SACRA M. MAN DV CA T. | veteris Teftamcnti Sacramentjs fimilis lo-quendi formula viuipatur: vt, HoeefiTf^n-jitus ftite Pafiha'. Hocefl fœâtu meum : de Cir-» cûci/îonc; Item;Petra erat ChriflMyHc aliquot confimilia. Atqui hoe confequens ipfimet valde répudiant, quippe qui nobis obiiçiaCj I vetera, nos Sacramenta cum NouiTeftamen ti Sacramentis exæquare.
n I î.
SîhifChriflivtrbisy Hoc Ht corpm meum T räßubnantiatto eljicitur.Er^e explican non poteßyquidfigntficeturpronomtncy Hoc.i/lhßt-dum efi confeejuens ; Abfurdum tgitur (ß ^ntt-cedens.
Confequentia itaprobatur.Qunm,Hoc, fit demonftratiuum (v t id à Grammaticis re,' petamus ) aliquid demonftret necefle eft» Quare aut demonftrat Corpus Chrifti. aut iplàm panis fubftantiam cum eius acciden-tibus,autfolapanis accidentia. Si.demon-ftrat corpus Chrifti-.Ergo id non fit viTranf-fubftantiationis , quam illi volunt cftici er horum verborum prolatione. Sic enim Tho« ; mas'.Côfecratio, inquit, perficitur in vltirao ; inltanti prolationis verborum. Itaque fi' querctur, efiè corpus Chrifti ante confiera- * tionem, quodilli vehementer negant. Hue add.e plana hçc pevfpicua Euangeliftarum verba.Acceptt panemyfre^itydedltque difetpulu /»w.Qmid fi référant deraôfl:ratiuum,H»G
-ocr page 43-CORPORIS CHRISTI. 17 adipfam panis fubftantiam,amp;; omnino ad i-pfum pancm, quippc Signum amp;nbsp;Sigillurn Corporis Chrifti certiffimü (vti nccellc eft) periic ergo Tranlfubftätiatio-.fequitur enim, verumpanem fuiiie Apoftolis demonllrard.
I Abiitenim vtvnquamaufintdiccrc,aliquid fuilTefalsodemcnftratum à Cbrifto. Deni-quefi dicant fola panis accidentia fuillc de-monftrata, fua retexunt omnia: quandoqui-dem negant, accidentia elle corpus Chrifti, quod tarnen Chriftus ipfe affirmaret. Hic, quem tandem exitum reperiant : nemo po-*'’ft hadhenus explicate. Nam quöd ridicule .1 am cominifeuntur Vagum aliquod In-diuiduum,id profedlo eft eiufmodijVt febri-citantis cuiuldam Monachi delirium eile vi-deauir : imo nc intelligi quidem poffit iftud non dillerendi fed fomniandi gc nus.Nullum eft enim Indiuiduum quod non fitTttPiTc acproindecertum,non autem vaquot; gumdndeterminatum aut indefinitum: præ-lifrtim quu præcedat denionftratiuum, Hoc, certamaliquiddefignans. Sed quiveritati refiftuut, ita errent ac vagentur necelle eft. Quinetiam fi is effet fenfus verborum Chrifti quem illi volunCperindc acfi diceret,f/oc ifiudvelatur fub accidenti-bus ^anis, eft corpm ccrtèTranflîibftantiatioiam præcef-fift'et ilia Chrifti verbaiqucmadmodura dixi-uius. Denique qui'i oculis corporis accidentia demonftréturpotiùs quàm ipfa fubftan-
-ocr page 44-x8 DE SACRA M. MANDVCAT-
tia,quænoftns oculisniß accidentium bc-neficio demonftrari non poteft ( foli enini mentis oculi fubftantiam,detraâ:is acciden-tibus,contemplantui:ic proinde dicebat Au guftinnsjinteriores oculos elle indices exte-riorum oculorum.) omnino demóftratiuum Hoc fubftantiam fuis accidentibus vcftitam fignificat, aut eft demonftratiuuna non de-monftrans. Itaquefi demonftraretur corpus Chrifti, quandoquidem eft exterior amp;nbsp;alpe-dabilis demonftratio, certè demonflrarctur corpus cum fuis accidentibus, atque ita Cor pus Chrifti videreturin Cœna Domini j amp;nbsp;eflèt omnibus alpeétabile: quod longe fectiS eft.
V.
SI in Cœna Domini fabflantia panii r.tn neci fed folapantt acctdenttafitperfunt.Hf' Acctdentia nutriuntftém^He: ex acctdenttbm nerantur-verrnes amp;nbsp;cineres-./puod velopinart^itl' tijfmnm e/l,
Confequentia patetex ipfo fenfuamp;cxi-pfa experiétia. Nam qui facra ilia Signa participant, in ièipfis fentiunt vim ac facilitate panis amp;nbsp;vini; adeô vt abfurdum fit affirma-re,panis vinique fubftantiameftedefiilfej rcmanentibus folis accidentibus.Rurfus me moriæ proditum eft ,reliquias Euchariftia: comburi folitas. Denique non negant Pon-tificij quin idbntidem apud ipfos hoftiæ (vt vocant)
-ocr page 45-COR PO RIS CHRISTI. 29 vocant) diutius afTeruatæ tineis ac vermi-bus abiumantur, ex qua re inter ipfos Träf-fubftantiatores non parua exorta eft difpu-litiojdum qusetunt, vndena illi vermes exi-ftant,amp; quid turn fiat deChrifii Corpore: Theologicè , fcilicet jde Cœna Domini differentes.
VI.
S/ in Cana Domini fila pants ac vint acct-dentta fuperfunt: Ergo rur/ùs iUa accidentia nftibflantiatn Tranjfubïiantiantur-, ita vt Pon-dficy pro vna iam dttas habeant Tranjjubflan-tiatwnes. Confequentia patetjCertum eft e-nim (nifi rurfus velint ipfos etiam homines inlapides amp;truncos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tranifub-
ftantiare) in Cœna Domini panis vinique faporem amp;guftu remanere.Ex quo efticitur, fubelTe panis ac vini fubftantia,quandoqu j-dé fapor fine fubftantia materiata efle no po tcft,neque haótcnus auditum eft vilius acci-dentis faporem elfe. Ad hæc perfpicuum eft, accidentia ilia quæ Pontificij fola fupetefle cxiftimant : non efle quafdam Mathemati-cas delineationes , fed elfe corpora Phyfi-ca materiam amp;nbsp;td trttb» corporis natura-Jis habentia, cuiufinodi eft longitudo, la~ titudo amp;nbsp;profunditas : quæ omnia vel ipfi Pontificii negant ad Chrifti corpus pertine-re.Qinmobrem ü quis exiftimat,accidentia materia conftare, illeprofcótb accidens in fubftantiam commutauit.
-ocr page 46-5Q D E s A C R A M. M A N D V C A T.
V I I.
MjtiJi.ïó ^^Cœna Dominifola pantsaccidentiari-i.Zot.w. ^manent : ergo fiarenon potefi ^noddicttwin amp;c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scriptnra defacri Panis fratiione.M'dtinov.
Confequentia patef. Ecquidenimfran-loan.w. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uih Chrilli Corpus’ Abfit.Or»ff»
l.xud.n. confringetts ex ffff. Inquit. Et nominatim E ti angeliftæ.az/fffff/î/y pattern,inquiunt,fre^iff dedtt^tte dtfcipttUs.Sc PauIuszT’iîwz# quernfran-
Num igitur accidentia franguntui? Atquinosagimus non de Mathematica fed de vera fraétionc: adeo vt, nifi fubllrata ft materia ac fubftantiajfradio, locum habere nonpolht.
Relpondet Thomas fmagnus ille Tranl-fubllantiationis patronus,qui quantum in ipfo fuit non diibitauit ipfa naturæ fundamenta conucllere,vt fuæ Tranirubftantiati-oni blandirctur-lQuantitatem dimenfitiam frangi.Qupd ego fic rcfello. Fraótiodc qua .igitur aut eft vera^aut mathematica. Sima-themarica, ruit igitur huius Sacramenti ve-ritas:quod abfit.Item; crgoquibufdam præ-ftigiis, eorumquiinterfunt oculi deludun-tur,apparet enim vera amp;nbsp;realis fraótio.Item: Ergo abrogatur fides verbo Dei:quod abfiC. Nam Paulus: ƒlt;»»» ejttemfrangimtts,vàQgm.t'fK' ne communie efl Corporis CAry/z? Itertj: Nifi fi^ vera Iraóliojquomodo fignificabit fummos illos dolores quos Chriftus in crucepro nobis paiTus efl.’Sic cnira Paulus verba Chrifli
com-
-ocr page 47-CORPORIS CHRISTI. 3I tommemorans, Hoc efl corpus meum i^uodpro wiw/»-lt;?n^/z«y,inquit,aJIudens ad veram pa-nis fradionc.Itaque,fi fradtio panis,ert pars Sicramcnti, ( quippe cu fignificet maximos Chrillicruciatus) veram efli fradioncmjiic-tclTe eft. Quomodo enim res falfa rei veriC-finue Sacrum fignum fanftiimque pignus tlFe poteft? Rurfus , fi fradio vcraeft (ficuti tft omnino) non igitur fola quantitas di-'Bcnfiua frangitur iquiain vera fraótionc, Ion fola quantitas fed ipfum quantum fran-ÿtuf.hoc ell, ipfa fubflantia quæ quantita-fcm habet. Atque hçc de Thomç fomnio no-lgt;is dida fint.En quo tandem euadant etiam pradara hominumingenia,quum humana commenta puriffimo Dei verbo anteponut.
VIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
SlinCœna T)amim fola pants vintque acct-' ientiarernanent{yt Ponttfle^volat/t} ergoac ‘‘‘Itntia fubflfluntfine fitbieiio, fi.S'vva.rov, Ref-pondet Thomas quern plerique ex. recenti-onbusfcholallicis fequuntur (Francifeanis HOîtûuis licet propter inuetcratfi inter illas Feftas odium ,inuidentibusamp; obfirepenti-^us){olamquantitatem dimenfiuam fubfi-ft«e fine lubicóto.amp; in ipfa quantitate rcli-Hoaaccidentia fundari. Quod quidem non fomnium fed delirium ita redarguo.
Quantitas non poteft elfe dimenfiua, nili fit alicuius quanti dimenfiua ; hoc eft, non po-
-ocr page 48-31 n E S Ä C R A m/ W à N D V c a t. tcftdici quantitas dimetieiis;» nifi aliquod quantum dimetiatur. Hæc enim üint ex tertio genere Relatorum? fxiTÇev Trfèçri futi*-TÔv.Iamhîcnon agitur de quantitate ilia ma thematica quæifit »(pofféir»«?, fed de qiian* to pliyfico quod videtur, contrcftatub mo-uetur amp;i quod eft longum, latum amp;nbsp;profun-dum. Itaque quantitas illa dimctiens ne-ceilariö includit fubftantiam Materiatam quam dimetiatuf.alioqui vanum eft nomen quantitatis dimcnfiuæ,perinde vt fi quis di' cat menfuram fine aliquö menfurato : quod nihil e£t aliud,quam inanes voces fundere: fummum,non in Theologicis modojverura-etiam in omnibus difputationibus vitium« Deinde Thomas petit principium. Nam qui dicit Quantitatem dimenfiuam fubfiftere fine SubieCbo j ille dicit, Accidens fine fubie-lt;So fubfiftcre- Qwntitatem enim clTe accl-densjfpero no negaturos. Deniquenihil ab-furdius dicipotuit, quamyrcliqua accidentia fundariin quantitate dimenfiua. Nam tametfi is eft ordo naturæ vt quantitas pro-ximc ad fubftantiam accedat, tarnen quali-tas amp;nbsp;reliqua accidentia' non poiTunt in quantitate dimenfiua fundafi , fed fun-dantur in fubftantia quæ quanta eft : quem-admodum licet qualitas ordinepræcedata-(ftionem, tarnen aiftionon fundaturinqua-litatejfed in fubftantia quæ qüàlis eft. Etc-nim qui fieri poteft vt reliqua accidentia in quan-
-ocr page 49-CORPORIS CHRISTI. }} «juantitate fubfiftantquu ipfa quantitas fine fubftantiæ fiindaméto fiibfiftere non pof fit.Nec fum ncfcius, quum hoc loco 'omnes ' rationes amp;nbsp;Thomam amp;nbsp;rcliquos Tranfiub-ftantiatoies deficiunt,tandem cos Omnipo-tcntiam Dei fuis commends prætexcrcfqua refpófionem poftea fuo loco iefellemus)Sed illud demiror; cur non igitiir idemde aliis accidentibus dicant,ac viderivclint Iludiófi ordinis naturae in fumnia ilia rerum omnium perturbatione quam inuehunl.Enimue-rojfiquidcm velit, no minus poteft Deus fa-cere vt qualitas fubfiftat per le, quam ipfa. quantitas. Itaque dum amplificare volunt Ûmnipotentiam Dei, cam reftringunt.
Sût qui tefpodeant: Accidétia polfe fine fiibieólo fubfillerc,eoquód lux,inquiût,quç cftaccidés, ante Solis crcationem cxttterit, quæ poftea in Sole tanquam in fubiedo fubfiltat-.quos ita refelio.Primum,pcrperam faciunt, qui ex iis quç in prtma Mûdi cófor matione fada funt, velint ipfam rerum na-turam à Deo conftitutam euertere. Satis c-nim confiât,banc eife rerum naturam,vt accidentia nifi in fubiedo elfe non poffint.De inde qui putant primigeniam illam lucem fuilTe accidens, à præftantiflimis Thcologis amp;Philofophis dinentiuntmec fatis couenit, creationem mundi ab accidentis creationc cocpilfe. V ideant Ledores quàm vatic turn ab Augufiino turn ab aliis Dodoribus de
C.j.
-ocr page 50-' nbsp;nbsp;nbsp;54 de sacra m. mandvcat.
primæillÎLis lacis creatione difputatum fit. vide ^ug. Denique diftinguendutn eft inter Luccraamp; A.lt;/e Gene. Lumen : quod pofteriusplerique oinnes fatentureireaccidens, itaJucem, eampræ-fertim quam Mofes dicit initio creatam eflè inter fubftantias doôliflimi Theologi nu-meranf.ne mihi diccndum fit:quç nobis ob-iiciiintur non extare apud Mofen (licet non defint qui ita cenleant ) nempe lucem illam înprincipio crcatam (quamilli dicuntefièj accidens amp;nbsp;nonnulli exVeteribus putant fuilFeiam tune corpus aliquod lucidum di-ftinguens inter mane amp;velperam) illam,in-quam, lucem fuiile deinde in Sole tanquam Cen. I, in fubieôto collocatâ. Sic enim Mofes : Ext-fianttinc^aitDeaSjLuminaria in expanßone cœ~ li,S!Cc.Etfecit duo magna luminana,S)CC.E'i qui bus apparet folem cum fua luce fimul fuiße creatum ,vt diem à noéle fepararetma lumi-nare fine luce ne intelligi quidem poteft.Sed de bac re haôtenus : nos enim de ipfa reruni natura à Deo conftituta , conformatâque dillerimusmon de iis quæ perfeôlam abfo-lutâmque naturæ conftitutionem præcelfe-runt, amp;nbsp;quorum plena cognitio longe pro-feélb fuperat humanam intelligentiam. Quanquam autem res in hocMyfterio figni-ficatæ rebus omnibus creatis longé antecel-lunt: tarnen externa ligna petita funt ex rebus ordinariis ad captura huraanum accom-raodatis.
IX.
-ocr page 51-C poßta Tquot; ranffubflttntiatione ,fitbfiantiapa-^P^^neijnepoffitin nihilum reiigi.,neqite refoL-'^\quot;'^'lt;nAtenam ^nmixrntne^He connerti infubflaa Chrifii : Ergo dogma de Tranffub-‘‘'^‘wionemertimen: fomnium. jintecedent erum igitur^ confe^ttens. Conne-eft perfpicuum.
Antecedentis partes ita figillatim proba-• PriraûjfubftâtiaPanis no poteft in nibilû î^'^igi-nec ordine naturæ,ex cuius legib.ni-nihilû r uertitur:nec vi verborûChri-‘^‘•’luia nihil tale extat in his Chrifti verbis:
(fi corpus meu-.amp;c fane quamirum foret i-‘iidratiocinadi genusjfiex verbo, Efi^con-'l^deretur, aliquid non eile? Ite hæc verba: •'^(((pitpanem'. deditc/ue efic. Panis ^uemfran- j S‘'Oks : Sic de pane illo edat ; Quemadmodum v~ i ’'^panis^vnum corpus multi fumus, nam omnes r 'xvnopane participamus. amp;confimilia fatis fffellunt iftam(vt illi vocant) fubftantiæ pa-‘’isannihilationem. Ad hæc,verbo Dei om-'’■aex nihilo fuiffe creata, itemque eire,fub-®ere conferuari paffim legimus, potius •jiiàm ipfas return creatarum euentias verbo ^ei in nihilu redigi. Rurfus fiex his verbis, Hdc efi corpus meum, fubftantia panis in ni-liilum redigitur : cur etiam ipfa accidentia ■'onfimuleuanefcent? Nam ilia imprimis demonftrantur vt ante diximu$.Item:agnof-
C. ii.
-ocr page 52-DE SACK AM. MANDVCAT.
Cerent Pronomine f/oc demonllrari fub-ftantiam panis, quod illi vehementer negât: alioqui, quomodo amp;nbsp;quitus tandcmverbis ipfa panis fubftantia peribitîEtenim nifi dt' monftretur panis fubftantia, nulla igitur in his Chrifti verbisfadla eft: mentio lublhn' tiæ panis.Qui fit igitur vt vi verboru Chri' fti id iniiihilum redigatur de quo Chriftns nihil dixerit; Quod ft Chriftus locutus eft de ftibftantia-panis:ergo hie erit fenfus Vet' borum Chrifti (fiquidem fcnfusdicediiseft)-Hoc quod nihil eft, eft corpus mcum.Abluf dum amp;nbsp;fmpium. Denique hoc répugnâtipft vocabulo Tranirubftantiationis quo con-uerfio fubftantiæ fignificaturialioqui(nobis eniinita loqui liceat) dicenda elPet potius Defubftantiatio. Conuerfio verb non delet fubftantiam fed mutât formâ.Qiiidplutibus ' * ' .I,' opus eft? nobis etiamracentibus Monacho-' rum iUse çopiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quæ fub fignft
Thomç rhilitant,magno vocis amp;nbsp;maniiii pc-dumque ftrepitu hanede fubftantiæ panis annihilatioiie fententiam explodunt. Sic e-jnh.^.set. nina Thomas';Multum inquit , de natuti corporca primo creata iam in nihilum re-diiflet cx.frequentationc huiufmodi myfte-rij : nec e|i'deccns vt in iacramento falutis diuina'vi'rhitealiquid in nihilum redigatur. Hxc'Thomas.
‘ Sec'undq'^bftantia panis non reloluitut in prinaamiriatc-riam? quiafubftaluia panis ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' non
-ocr page 53-CORÎORIS CHRISTI. 37 'ion eft fine fua forma eflentialiiformam au-teminprimârn materiam refoluipofTe jiie findoqiiidem auditum eft. Cæterùmfi pri-Jfla matcriaeft potentiafvt Pliilofophi tra-•iunt ) hoc erit valdc præpofterum , ab Aftu legtedi ad Potentiamicùm potius a potentia îdAdumprogrediendum fit.Atque omni-■'0 commentum eft: iftudde prima materia planeredolet antiquum illud Chaos ^quum ■■ondum mundus fuis partibus dift’inétus, ^olluccret.-vtita nobis melius figiiificet quä-fam rerum omnium perturbationemTranf-liihftantiatio in oibem terrarum inuexerit.
déprima materiahaâ;enus,quam à Deo cteatain feimus^fed poftmundi conforma-quot;onem fine forma exiftere, nemo Chriftia-luscreditj amp;nbsp;nullus Philofoph'us exiftîmar. Atqiieid féiiftc vel ipfe Thomas quicqm-®entum ïftud étiam refutaiiit.
Tertio Subftantia panis non conuertitur ’n fubfta.ntiam Corporis Çhrifii ( quemad-’nodiim Thomas opinatus eft) fequentibus rationibus.
Si vlla fieret conuerfio id fieret vi verbo-’amChriftiiAt hîc nullurn eft Chrifti ver-l’am quod conuerfionem fignîfice't /nâ ver-l'âifrlmon fignificat conuerfionem. Nec ,n. ■ta dixit QhtiAus.fubilMtia p arris aii'Corportsrriei, quod tarnen dictum oportuit '’thæc de conuerfione fententia locum haletât. Quod fl vlla eft'et conuerfio, certc ilia C. iij.
-ocr page 54-j8 DE SACRA M. MANDVCAT. præcederet verbumjE/?jVt ita Chriftus dè re iamantè faóla loqui videatur. Etenimnon poteft elle corpus ante conuerfioncnijnec in ipfa conuerfione,led tantum poft conuer-fionem. Atquinegant omnes Pontificij elTe corpus ,Chrifti antequam verba ilia pro-nuntiata fint.Nulla eft igitur couerfio.Nam qui folo vocabulo Benedicendi contend funt: egregic à gregalibus fuis Pontificiis refd-luntur.Nec enim Benedixit idem eft ac nem in [num Corpus tranjfubn:antiauit.
Item:fi panis couertitur in Corpus Chri-fti:ergo materia ipfius panis eftfimulcum materia amp;nbsp;elsetiali forma Corporis Chrifti: atqueita quoties fit TranlfubftantiatiOjto-ties aliquid accedit fubftâtiæ corpoiisChri-fti. aWFaTov. Confequentia patet ex iis quit paulóantè diximus vel ipfis omnibus Tiiolt; miftis alfentientibus. Namfubftantia panis non redigitur in nihilum, nec etiam in pri-mam materiam refoluiturniec rurfus manct fub fuis accidentibus ( vt illi volunt)amp;ta-men eft aliquidjacproinde cftalicubi.Itaque fi conuertitur in Corpus Chrifti, certe non alibi quamin Chrifti corpore quçrenda eft-
Item:fi panis couertitur in Corpus Chri' fti;fequeretur,formam clfentialem panis in formam Corporis Chrifti tranfire,airumptis ipfius Corporis accidentibus ji'dque ex natura conuerfionis.Iam quia hoc eft dénatura corporis vt videri amp;nbsp;contiçdari pofiît: certè
-ocr page 55-CORPORIS CHRISTI.
certcnoniampanis fed ipfum Chrifti Corpus videretur. At contra fit. Videtur enim panisjiSc Corpus Chrifti non videtur.
Refpondent : fubftantiam panis in fub-ftantiam Corporis tantùm conuerti nec ta-men adefle accidentia Corporis fed Panis accidentiafupereffe.Audio fcilicet petitio-nem principij. Nec enim fomnium térque ^uatérque repetitumjaliud eft quàm {omnium; quandoquidem Rium commentum re-citare,non eft fuum commentum confirma-re.Credoigiturteitacredere;fed ego quæ-lo rationem cur ita credas.Chriftus.inquis, ita dixit. Itâne verb, vbiobfecro’quando? quibus verbis? vblnam gentium fitmentio iftius feparationis accidentium à fubftantia? Quum Chriftus diceret ‘.Hoc e^i corpusmenm ^nodpro vobts truditur nû loquebatur de ib-lavel panis vel corporis fubftantia fine vllis accidentibus? Et corpus quod traditum eft, nullâne habebat accidétiaîpotultne fine qua titate amp;nbsp;eiufmodi Accidentib.crucifigif’aut, habebâtne accidétiaPanis’Quid igitur ver-bis Chrifti cum ifto fomnio commune cftè poteftî
Item;fi panis conuertitur in Corpus Chri. ftiidquein inftanti amp;nbsp;fine motu locali vt Thomiftæ volunf.Ergo fubftantia Corporis Chrifti non eft fub panis accidentibus.Con fequentia patctiquia Corpus Chrifti eft in cœlojPontificiis aflentientibus.Ipfa autem
C. iiij.
-ocr page 56-40 DE SAC RAM. MANdVCJ^T.
accidentia panis funt in terra. Siquidau-temconuerteretur in aliud quodiam aâu exifteret(id quod à nobis per conceffionetn diôlû fit) necelîàriô traheretur ad id in quod conuertcretur J amp;nbsp;ibidem elîet cum eo:ac proinde fubftantia panis in cœlum euolaret in Corpus Chrifti connerfa. Ibi enim cft Corpus Chrifti. Alioqui potius Corpus Chrifti diceretur conuerti in panem ■ fi-quidemPanem fequaturamp; in Pan is loco re-fideat. Itaque quû voluntpundo temporis panem conuerti in Corpus Chriftiamp; ibidc efle vbi erat panis:profeôlo,quicquid tadpm excufent,non poftunt eftugere qtiin inférant Corpus Chrifti fimul per illam conuer-fionem generari.Quod abht. Confequentia patct,quia.idin quodaliqüid conueftitur, per huius conuerfionem elfe incipir.licet e-nim fpccies præexiftat,tarnen fingiilare'îoJ'«-ri non præexiftit.Et hoc dicitur vnum finguhire conuerti in aliud fingulare prçexiftcs. Scquerctur enim idem fimuliam elfe amp;nbsp;fieri.
Refpondet Thomas, hanc conuerfionem elle ûngularem amp;nbsp;fieri diuina virtute : quod quidem nihil aliud eft quàmprincipiunipe' tére amp;nbsp;id quod eft in quæftione pofitnm af-ferre loco nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adde quod diuina vir-
tus non facit vt conuerfio non fit couerfio, quemadmodurn infra copiofius explicabi-mus, quum excutiemus iftud relpondendi genus.
-ocr page 57-CORPORIS CHRISTI. 4I genus. Hinc fit vtg.-ilcat.'iilia Monachorum acies quæ loannem Duns Scotum ducem fiquitur, magno animo contendat, in fuis difputationibusjprælentiam Corporis Chri-lli iiiEucliarillia non fieri per conuerfionem fubftantiæ panis: quandoquidem fola Con-uerfio non infert Præfentiam ; nec enim fe-qnitur,inquiunt: Panis conüerticur in Corpus Clirifti: Etgo Corpus Chrifti eftprçfens in Euchariftia, quia corpus Chrifti præexi-ftitamp;eft in cœlo ; præfentia auteur corporis Mciveljbi eft pofterior ipfius corporis eftvn fia. Hic verb quid faciunt conuerfionis pa-fioni; nempe exponunt (aut peruertunt po-fius)vocabu'um Conucrfionis:atque itafei-îicetrem explicant;vt Conuerfio fit fubftan tialis fucceflio qua Corpus Chrifti fuccedit , fubftantiae panis.hoc eft,vno verbo, vt conuerfio non fir conuerfio. Q^arc hoc modo paiinodiam canunt amp;nbsp;retexunt fua ilia omnia fuperiora de conuerfione quç fit in inftâ fi jitemque de fubftantia panis quam nega-banttumin nihilumredigi,tum inprimam nrateriam refoiui.Nam quinam fit in inftan-ti conuerfio,fi eft fubftantialis fucceffio? itê: fi fucceditur fubftantiæ panis,ilia igitur re-ceffitjaut non ei fiicceditur;amp;,fi non rediga tur ill nihilum,quónam tandem çuadit ? lté; fi fubftatiapanis longe abeft à corpore,amp;: ni-bilci cum ipfo Chrifti Corpore commune eft,cur dicitur conuerti inipfum corpus?
-ocr page 58-42- DE SACRA M. M A ND V CAT. ipfutHj inquâ,corpus,quod ne attingit qui-demjimó à quo abeft quàm lógiffimè : arque vbinam terrarutn fit^nondum potuerunt ma gui ifti (omniatores fomniare.Deniq; fi corpus Chrifti quod eft in cœlo,fuccederet fub ftantiæ panis in terra^quomodo id fieret fine motu locali.’O miferos homines wXatiar-Tctî TfXetvafjüéinii' inquit Paulus.Sed digla-diâtes Monachos in præfentia relinquamus.
X.
SI vi. verborum ChriHi panü conuertitKf i» corpus: vinum in fangutnetn Chrillt: Ergo /eparatur corpus afangmne, à.S'ùva.rov. Confc-quçtiapatet. Nam verba Chrifti feparatim pronu ntiantur.Quod fi in Corpore contine-tur Sangu is jouorlum igitur Vinum in San-guinem feorfim tranflubftantiatur.
RefpondentjSanguinem eflè in Corpore amp;Corpus cû Sâguine perConcomitantmm. Sed egoficinfto. Primùmùneptum effehoc vocabulum. Nam pars non dicitur comitari totumj fed efie in toto. Sanguis autcm eft pars corporis viuentis :ifti autem perinde loquuntur ac fi languis effet aliquid aduen-titium amp;nbsp;extraneum. Deinde non foiuitur propofitum fupcriùs incommodum, fed au-geturpotius. Nam fi ea eft Concomitantia Corporis amp;nbsp;Sanguinis, vt corpus fine fan-guine elfe non pofsit : fi Panis conuertitur ni Corpus Chrifti, certc in eius fànguinem fimul
-ocr page 59-CORPORIS CHRISTI. 4? fimul conuertatur necelfe eft.Nain,obfecro lemi Tranirubftantiatorjquid intelligis nomine Cofporis?num aliquod corpus lt;rx«x-, foläq; delineatione aduinbrafum? Minime vero quandoquidem de ipfo eilen-tiali Chrifti Corpore loqueris. Ergo loque-lis de eo corpore quod carnem , olla amp;nbsp;^ànguinem habet. Idque non virtute Con-comitantiæ , fed iplîus naturæ virtute. Q_^od fi habet fanguinem ex Concomitan-tiajhabet igitur amp;nbsp;ollà amp;nbsp;carnem eodem modo. Ecquod igitur eft ilJud corpus cui tribuitur ifta concomitantia î Nam facile probabo totum ipfum corpus elfeConcomi tâtiam-.fiquidem tibi fideshabeatur.Rurfus; fi Corpus Chrifti confiât carne,oflibusamp; fanguine quia efi veru amp;nbsp;naturale corpus: Ergofipanis TranlTubfiantiatur in verum amp;nbsp;naturale Corpus Chrifii,certè Tranflub-llantiatur in carnéjolîà amp;nbsp;fanguinemKJu?)d fi excipias non conuerti In fanguinem vi TranlIubftantiationiSjfcd tantum per Con-comitantiam adelïè fanguinem ; idem ego dica de carne amp;nbsp;olîîbus adeôque de iis omnibus quibus corpus confiât : turn induóti-one colligamjuihil eorum exquibus confiât Corpus ChrifiiviTranlfubfiantiationis ad-elfeinEucharifiiaj ac proinde nullam elle Trafl'ubfiantiationem.Etenim cedô mihi ra tionem quamobrem vi Tranllubfiantiatio-nis panis potius conuertatur in carnçniiSc
-ocr page 60-44 DE SACRA M. MANDVCAT.
oiï’a qnàm in fanguinem ; itcmque ü fan-guis per Concomitantiam adfitjcurnone-tiamcaroamp;ofUiadcrunt per concomican-tiam.Qiurcfne quid diffimulem) video ego tuam illatn Tranïrubftantiationem ^rauicer lahorare ex hac concornitantia. Nam quia præcifc verba Chrifti vrges, ego quoque præcisc verba Chrifti vrgeo, ad hune mo-dum ; Hoc efl fànguts meus, sjnt^ro rnultisfun-^z.-zlt;r,inquit Chriftus.Ergo loquitur de Sanguine quatenus funditur: non qUatenus eft in corpore, quorfum igirur tu.a ilia conco; mifantia qua vis fanguinem elfe iii Eucha-riftiavi conuerfionis , amp;nbsp;elfe in Chrifti cor-, pore vi concomifantiæ. At fi fan guis funcii-
tur,non eft igirur in corpore, hæc enimdi-cuntur ttvTJ^aT/Kwçjfanguincm fundi amp;fan-guinem elfe in corpore.Q^re fi tuaTranf-fubftantiatio locum habet vi verborü Chri-1 ijiiuilus ftapereft concomitantiæ locus.Tu veto qui præcisc vrges verba Chrifti, vbi tandem iftam concomitantiam reperifti?V-binam de ilia Chriftus vnquam locutus eft? Aliter igitur verba Chrirti quàm de Corporis ?c fang liais Tranjrubftantiatioiie intel-ligenda !unt: amp;nbsp;ad hanc rcrti libéré agnof-cendam, non fcîentià, profçôlù , fed con-feientià opus eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ '
XI.
SI p^nis tr4T^^ubHantijttur H coi'pùs Chrifti, Mim.i Ch; rftl nb eiAS cornore fifiara-tttr.
-ocr page 61-CORPORIS CHRISTI. 45 teî'.AJ'üvaToy.Conlequentiapatet.Nam corporalis fubf antia panis non poteft conuerti infubftantiam fpiritualcm animæ.rcclama-tererum natura. Ex quo fit vt corpus quod «iftit in Eucharilha vi Tranirubftanciatio-nis{vt volunt) 111 corpus fine anima.
Refpondent vt fupràj animam adelle per Concomitautiam : quam quidcm (vt video) fuis commentis indiuiduam comitem eile volunt. Qu.inetiam Diuinitatcm Cbrifii e-tiam adefle per Concomitantiam Tranfiub-fiantiatores autumant, quod quam parum dicatur fatis cuiquc perlpicuum eile poteft. Nam qui dicit Deitatem comita-tihiimanam naturamfille nefcitquæ fit vis wirapitaä-4amp;)« amp;nbsp;vnionis Hypoftaticæ. Porro nos iltam Concomitantiam proxime réfuta-uimus, bac imprimis ratione, quod de ilia nihil extet na verbo Deiiadeo vt qui Tranf. fubftantiatibni Concomitantiam luflul-ciiitjfomniuna veiintalio fomnio confirma-reinouis illis .amp; lefquipedalibus vocabulis honainib.illndctes. Quare oppono illis hoc Thcoreiha.,.^
Nullum dogma Thcologicum, alTumit a-liquid cuius nihil extat iii verbo Dei.
Ita igitur ex verbo Dei ftatuendum eft, Ghrifturh habere animam amp;corpus,quia eil Verus homo-. acpropterea animam Chri-fti non concomitari ipfius* coypus quafi fit aliquid.exfcriaum amp;nbsp;aduentitium , fed
-ocr page 62-4^ DE SACRA M. MANDVCAT. elïè in ipfo corpore non bencficio con-comitantiæ fed veritate naturæ.Quod vt e-tiamnum dilucidius fiatjita differamus.
Anima in vno eodémque corpore non poteftelfe variis modis jiifdémquerepug-nantibus. Qi^arequû anima Chrifti in eins Corpore quod incœloexiilit no fit per con comitantiam (nemo enim vnquam ita lo' quiitus eft, ac ne ipfi quidem Pontificij ) fi per concomitantiam fit in Corpore Chrifti in Euchariftia : Ergo, Aut non eft idem corpus (quod Tranlfubflantiatores non aufint dicere)aut incurruntin fuperius incommo-dummempe animam in eodem corpore eifc modis repugnantibus. Id quod tolleret ve-ritatem humanænaturæ lefu Chrifti. Quod abfit.
Item; quæro: An corpus quod Chriftus dedi t difcipulis , fuerit viuu corpus an mor-tuum. Si mortuum: ergo corpus Chrifti fi' mul eodémque tempore fuit mortuum amp;nbsp;non mortuum.Aj'Jt'etToi'.Si viuum : Ergo eivciyituftdedit corpus amp;nbsp;animam fimul. Ex quo efticitur:vt fi pan is conuertitur in illud ipfum corpus quod Chriftus difcipulis de-ditmeceifario in corpus amp;nbsp;anima conuerta-tilr:amp; fi in corpus,longe magis in anima eo quod animati corporis anima eft forma. Q^odfipanispoteft conuertiin fiibftanti-am animati corporis:Ergo poteft etiam con uerti in animam quia anima eft de fubftan-tia
-ocr page 63-CORPORIS CHRISTI. 47 tijanimaticorpons,amp; potior pars eius. lam qiiod in aiiud conuertitur,in illius formam potiflimùm conuertitur. At non poteft có^ uecti in animam ( vt ante didum eft Sc Pon-tificij affentiuntur) non igitur poteft converti in corporis animati ftibftantiam.Qupd ficonuertitar in corpus nóautemin anima, vnum igitur ab altero feparatur. Item;panis vonconuertitur in illud corpus quod Chti-ftvs difcipulisdedit.V trunque abiurdiflimu.
XII.
S/ panis tranffubflanti»tKr in Corput Chrifli'. ^■rgo cjuHm ChrifiM dedit fuum corpM dtfci 5 tpfum CorpM ( i^uod tunc erat pajjibile
Annule }fuitw/ibileßmul intttßbile. AJ'ov«-Confequentia patct nam Chriftus ipfe , pwtigens fuum corpus proculdubio erat vi-' fibilisjSc corpus quod dabat ex iftorum fen-'wtiacratinuifibile: vtne nunc quide Cor-i pvsChriftiinEucbariftiavifibileeft. Item; , ^ein corpus erat fimul realiter amp;nbsp;aólu mini-
amp; miniftratum, loques amp;nbsp;non loques, ^gens amp;nbsp;patiensjgeftans amp;nbsp;geftatum, porri-?sns amp;nbsp;porredum Sc eiufmodi fexcenta in-'^ommodaabfurdiilima’.hoc eftjtotidem fru-'^usTtanffubftantiationis.
XIII.
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1“ranßubfiantiatur in Corpus Chrißi
tx verbts tpfituC hriflipracisi ita vt finät in-
-ocr page 64-4^ DE SACRA M. MANDVÇAT-teile ci U vt ifli voluttt. Ergo non tUud ipßttn Cor' fweßtn E^uchartfliit i^nod jipofloln porre^lntu efl. Confcqucntia patet.Nam difcipulisdi* turn ell mortale ccrpus:ex his verbis : pro 'vobù traditnr. Item ; Sanguis tjutfundunr-Athodie afrirmant Pontificij' panemtranl-fubftantiari in ilhid ipluin Corpus quod in ccelo elljamp; quod confiât elle gloriolum im-paffibile amp;nbsp;i'mmortale.
X I 1 I I.
SI pants T ranßubslantiatur in Corpus Chrijii vi z'crborutn ejuet Chr/lfus pronunttauU.Ergo tjuurn Ponitßcij addunt hanc condittonern : St fi~ cerdos habeat imenüonem conficrandi,tpfißbi repugnant. Conlequentia patet. Sicenim vis ipfa verborum Chrifli pendet a facerdote confecrante penes quern ell,etiam pronun-tiatis Chrihi verbisj vel confecrare vel non confecrare.
X V.
SI ad T'ranffubllantiationem Cf^iciendanint' cejptni) retjuiriturintenttofecerdotis( vtzO' lunt J Ergo ruit altud eorum commentum,cjuc di-cunt Adfßam ejfe opus opem«w.Confequentia patet J tu ex definitione operis operati qua-Jem illi iph proponunt : tii ex eo quodTraC-fubflantiatio ell pars præcipua, adeóque ipfius Milîæ.
XVI.
SI ad Tquot; ranjjubsîantiationem efßciendam ne-cijfario re^writur intentio facerdoüs ; Ergo • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dogmA
-ocr page 65-CORPORIS CHRISTI. 49
’ö*« de TranffiibFiantiatione esl inuttle.
Con-
'fquçntia patet. Nam nifi quis credat, Pa-elFe tranirubftantiatun}:tradunt Ponti-eiufmodi hominem accipere non pofle
Corpus Chrifti. Atqui fieri non poteft v£ H^iseredat panem eflè tranilubftantiatum *■' Corpus, fi iftud pcndeat ex intcntione fa-fcrdotis. Ecquis enim vnquam poflit ad inferiores hominis cogitationes peruadere? Qi^üd fr de facerdotis intentionc dubitatyr (*ti omnino nccelle eft) certè,vbi eil dubita fioibi noneftfides. Quinetiamhis tempolt;-fihus amp;: in tanta iftorum facerdotum ( quos ''ocant)ignorantia;nefcio an non tarn dubi- ' färi, fed certó affirmari debeat, illos homi-' nulla eiufmodi habere intentionem.quu
*pfigt;quid fit vel TranlfubftantiatiojVel Con-^ecratiojvel confecrandi intentio,tam aperce nefeiant, vt omnes feiant, eos id ncicire,
XVII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• -
01 facerdotis Ponttficij adeffciendam Tranf-Cab^ianttationem Fonttfiemm intentio retjui-
; nec tüa intentto reijutritur in Baptt/mo vt effeilum habeat {^ttodvtrunijHetpfiPon-firmant}Er^o Bapttfrnus esi longe prailH' Euchari^fa, verba tlla cjuibus Baptifinut ff^ettur, fufit efficaciora verbts Hits nbsp;nbsp;nbsp;ad ton-
ßttendam Encharifiiarn recitantur ( lt;juod vtrun-‘jM ipfi Pontifieÿ negant)At(}uey id fi na efi.Er-IP nuila efi quot;f ranffubFiantiatio in Euchariflia: ^nandotjuidem nnlla efi Tranfiubfiantiatio in
D.j.
-ocr page 66-50 DE SACRA M. M AN D V C AT. B^ptipno;îd,'jue vt Corn^^tratronis.Qon fequctù parce. Nam ex Pôtificiorum doclrina verba in ßaptifmo adlnbita,pcr feeflicacia lunt: at verba ilia quibüs diciint Euchariftiatn confici, non func per fe eflicacia,fed pendent ab intentione facerdotis : amp;nbsp;quod per ic ell effieax^eft eopræHantius cui,vtfltef-ficax,alieno opus ell auxilio.
■'J quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XVIII.
S I Sacerdotii Ponttficij intentio rtlt;juiritur ai
7quot;ranlJubflantMtioneinyergo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tionfi-
bt confiant cjwim afiinaant Corpus Chrtfit ab im-probis että (p impœnitentibus màducart. Nam li Cdnfecrantis intentio requiritur , quanto magiis accipientis. Præterea, num recta in-teptio fine fide,aut vera fides finepœnitcn-tia ellcpotell’ PJeraque profcrripolfuntin -hanc fententiam.
Haétenus iii folos Pontificios noftra Di-Ijiutationem conuertimus, fuam Tranlfub-ftantiationem in hoe myfterium perperàm inuehentes.Nunc nobis refelJendumelhco-mcntii de reali Inexillentia Corporis Chri-fti; quodquidem cum orali manducatione Tranlfubllantiatoribus amp;nbsp;Confubllantia-toribus cómune ell.Inhoc tarnen dirferunt, quod illi putant, verum amp;nbsp;naturale Corpus Chrifti realiter exiliere amp;nbsp;cótincri fub midis accidentibiis panis quibus velatur, Ac Cófubllatiatores affirmât illud ipfum Corpus realiter inexillere In , Cum, Sub vero
■. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pane
-ocr page 67-corporis CHRISTI. IJ pWe in huric vfurn confecrato. Qirimobre gt;n vtrofque fimul Icqüens Diiputa-tio nobis inftituenda eft.
ARG. I.
Direalii InexiflenttA Coff orif ChrifiiJnyCit l) ^ubpane y nelnudù ettis accidentibus non et {peciat vt Corpas Chrifii efus Sangninemßii--ntualitey, ore animi nera fide ad vttam ater~ madncemtiSyreiicienda efi-.St eb fi)e£lat,perpe-inuttliter ad illnd ajfiequendunt adhtbe~ lt;nr:acpyotndefie eüam erit reücienda,
Priorem partem noftræ argumentationis ■lli ipfi rid negarif.negarent ehim Sacramé-funijquod, riifi fine ertJt« ? intellcôèo, intcJ-liginopoteft. Eft enim facrumlnftitutum. Peppfteriori omnfs eft controuérfia, Huic 'gituf fidem ita faciamus.Quoties ad finem iliquem airequendum media,habemus,cer-^ nullis incommodis confliôtata : ftultiü-fimum eft j vt ilium ipfum finem aftequa-Wurjea conquirere media,quæ neque certa (une amp;nbsp;infinitis incommodis conflidlantur. Quis eft autem finis j qüô facrum hoc my-fterium fpeétat ? Nimirum vt fpiritualiter îtque animo ipfo verë percipiamus Corpus ^Sanguiné Chrifti adeôque Chriftumip-Pum,vt eu illo ardiffimè coniunéti vitâ quç '•îipfo eft haüriamus, faâi ipfius Chrifti amp;nbsp;beneficioru eius participes , quemadmodû ilibi fuo loco fufius à nobis explicatuiia eft.
D.ij.
-ocr page 68-5X DE SACRA M. M A N D VC AT.
H(îc autera quû non aliiratione quàm verj. fide iSc virtute Spiritus fanóli fieri poffit; af-firmamus, ad Corpus Chrifti fpiritualictr pcrcipiendum,nihil opus elfe vel paniscoiv iicrfione in Corpus ,vel locali motu amp;nbsp;de* fccnfu Corporis Chrifti fub accidentiapa-nisjvcl reali illa Corpons inexiftentia,quan’ doquideru fides verbo Dei amp;nbsp;lacris illh fynabobs ac figillis,nerape Pane ac Vinoma-gis ac magis edocla confirinatâque Corpus Chrifti in ccelis exiftcs,operante SpirituSä-äojverc percipit:vt in fuperiori Difputatio-ne probiuimus.Hæc media certa funt amp;nbsp;ex^ traiiicoonnodorü omniumaleä conftitiita: quippe cumipfo Dei vetbo,amp; cum«t'aX9gt;')t Colöffij. fidei confentxnea.Sic enim Paulus : Strejur-rext^iis cum Chrtfio, fnpema nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vbi Cbfir-
ßusefl ad dexteram Dei/idens, UoilruntinKt' Teufxx efl in cælù 'vnde tîiam Seruaturtm expt~ I* bil j. [lamus Domtnurnicfum Chriflum,E,t multa alia in hanc fententiam : quæ nos iubent Chri-ftum in cœlis contemplari.Adde vim fidei quæ non fubfiftit in renus terrenis, fedcce-Icftia confelt;ftatur,per quam etiam Chriftus habite in cordibus noftris j inquit Apofto-EpLÿ Denique expendamus quanta fit vis Spiritus fancfti res quantumuis Jicct loco-rum mteruallo diffitas ariftiffimè coniun-gentis ; hæc, inquam, omnia confidcrentur, amp;nbsp;nihil reperictur abcnum , nihil difcre-pansjuiiiil quod vljis incommodis lahefaifta-ripoC-
-ocr page 69-CÔRPORIS CHRISTI. 55 poflit.Ex altera partCjfi , vt animus nofter ^rpus Chriftipercipiat,introducenda eft, MTranflubftantiatio vel Inexiftcntia Cor-PoriSjDeus boncj quot incommoda occur-Juntjtum iam commemorata, tum amplius * nobis commemoi anda;c quibus nullis ha-^«nus diftinótionum adminiculis, nulla ar-^fjOulJis vocabulis quantumuis licet nouis, l’otrifonisjincxplicabilibuSjMonachiTiäf-fubftantiationis alumni amp;nbsp;quotquot funt Inexiftentiæ Corporis patronifeic vnquam expedite potuerunt. Itaque fpero ex hac di-fputationc fore cuiuis perfpicuumjdogma-fiilla elfe quandam Iliadem incommodo-tuni,quæ nulla vnquam induftriadifl'olui polTint.Tenet igitur noftra confequentia; pftpcram amp;nbsp;inutiliter excogitata fuifl'e, vt Vere acvera fide corpus Chrifti manduce-•nus ad vitaan æternam ac proindc reii-«ienda.
. »I
'S
ARG. tl.
y / Corpus Chrißi efl cibuJ fl!iritualfs,acpreinde '^4nimf,non corpoyis ore rnafiducari debet : eertè ifgma iüud de Jnexi^entia Corporit Christy ßtire non petefl. f ernm efl jinteeedens, yerum ^p^v,r^QonfecjMn!,
Connexi veritas per fclucct. Etenimeó potiflimiim fpeäat Inexiftcntia Corporis jVt ipfum Corpus Chr.fti realiter pracfens ori noftro imponatut. Quare fi verum amp;nbsp;natu-
D.iij.
-ocr page 70-tale Chrifti Corpus ore corporis fumi ne-quc poteft,neq; debet : quorlum igitur Inc-xiftentia Corporis ? Antecedens licproba-mus. Primùm quæro tum ex Pontificiis tum ex Confubftantiatoribus an Corpus Chrifti fit cibus Ipiritualis , an vçro corporalis. Item; an hæc verba , Corpus Chrtfit, fint crafsc ita vt foiiantamp; de corporali manducatione intelligenda, an , verb per fimilitudinemaccipienda defpiri-tuali manducatione,. Si refpondeant idem quod Bercngarius indignus Andegauenfis Ecclefia: Diaconus, dictante Nicolao longe indignilfimo Ecclefiæ Romanæ Epileopo profeifiis cft:nempe vcrum Corpus Domini noftri lefu Chrifti lenfualiter non folùm fâcraméturn led in veritate manibus facet-dotum traétarijfrangi, lie fidelium dentibus atteri (horrefcoreferens) Si,inquam, manducatione Corporis Chrifti ita crafsc intel-Iigant: aliquid igitur caufç dicant,quamob-rem non lint ad Capèrnaitas ablegandf.ni-fi forte cenfendi lint ipfis Capernaitis craf-fiores craft’am ciufmodi manducationem Corporis Chrifti perhorrefcentibus.Itaque . illis oppono luculentiflima hæc Chrifti ver- 1 ba; erb a quit lo^tiorvobu Ipiritus funt^^wtt funt : nc plura mihi dicenda fint de Corpore Chrifti quod ctiam mortale amp;nbsp;paflibilcjne-que frangi potuit, nec atteri,iuxta Prophe-tam (ita commémorante loanne) nedumvt glorificatuin frangi vel atteri poflit.
-ocr page 71-CORPORIS CHRISTI, r 55 Pofteaquam illi multum fudarunf in-ver-lgt;is Bcrengarij aliqua interpretatione,vel certe interpretationis fpecie molliendis ta-(iemcenlentjCorpüs Chiifti efle cibum Ipi-dtualem hoteft inuii'ibilem,amp; nihilominus Rianducari ipfo ore corporis, eöquödinui-fibiliter manducatur.Atque ira fallunt Trajet quibus Spirituale nihil aliud videtur quam Inuifibile.Quare hc in-ftainus. Cibum Spiritualem opponi Corpo-tali; non tanquam inuihbilem vihbili ; fed quia cibus lpiritualis,animum:cibus autem corporalis corpus nutrit,quod fiquis negat, negat igitur cibum eile alimentum.Alioqui multa lunt inuifibilia quæ corpus nutriunt. Nam amp;nbsp;panis amp;nbsp;reliquorum ciborum fa-cultates ipfæ quibus præditi funtjoculis no-ftris propric non patent,amp; nihilominus orc corporis fumuntur,amp;ipfum corpus afficiut atque nutriunt ; Quare detradlo illius falla-ciæ integumento ; quævo ex illis,an Corpus Chrifti lit eiufmodi cibus qui corpus nu-triat, necnc. Abfit autem vt dicantelfe ci-bum,quo corpus noftrum fuftentetur in hac vitalltaque efticio,Corpus Chrifti non eile cibum corporalem, fed fpiritualem : ac pro-inde non corporis, fed ore animimandu-candum efl'c. Vt enim cibus corporalis., Corporaliter-.ita cibus fpiritualis, Spiritua--liter manducatur. Atenim, inquis, mandu-catur corporaliter, vt Ijjiritualiter mandu-cetur. übfecro te , quonam tandem mo do?
D.iiij.
-ocr page 72-^6 DBSACRAM. MANDVCAT. Nonne fèntis te ipfam return naturamat-’quc ordincm pcruertereîQuàm cnim crafsè hoe amp;nbsp;abfurdè dicitur : Corpus Chriftiori noftro impont, vt ea quafi ianua patefada, in animu noftrü ingrediatur? Atqui fi des eft ianua qua Chriftus inanimum noftrumin-greditutj quiapey^d?w,inquit Paulus, Cin-Jins habitat in cordibns rtoïirts. Qupd fl exifti-mas èamelTè vim fidei,vt Chrilti Corpus in ore noftro prehendat,vt indetraducatad animum,quantà magis exipfafideinatura admonitus debes exiftimare,fidempercipe-re Corpus Chrifti in cœlo exiftens. Qujdï eritne difticilius fidei contemplari Corpus Chrifti in cœlo,quàm in pane vel in ore?Aï-qui, fides naturà amp;nbsp;vifuâ furfiim rclpick. QüP fidclium TTo/^iTt'ipM fit in coelo, P ' ■5- inquit ApoftoJus.Vt alibi dicftumcft.Eó fpe-Heb.ÿ. quod ait Apoftolus de animæ anchora tuta(^firmafC/ua tngredtturvfi^ne tn ea (jmfnnt intra velumy ejua pracarforpro nobts in^reffus efi In illud Chrtittis. Ex quo fit vt Chrylbftomus dicat: Pfal. ns. fidem elle fcalam à terra in cœlum.
2^' ' * nbsp;nbsp;nbsp;Ergóne, inquis, poteft fides in cœlum
afeendere amp;nbsp;Corpus Chrifti non poterie elTc præfens in terris ? Refpondeo: fidem non afeendere locali motu fquemadmodum hæc obieókioinnucre videtur)quia hoc no eft de eius natura. Quemadmodu igiturres ctiam præteritas amp;nbsp;futuras fides præiêns quæ nûc eft in animo vere ampleditur : nee cam vlla
tem-
-ocr page 73-co R PO KI s CHRISTI, 57 ^cmporum fpatiaimpediunt : itaillaipfafi-lt;ies hominis Chriftiani in terris exiftentis, ’mpleditur Corpus Chrifti in cælo exi-ftcns,nullis locorum interuallis exclufa. Vt ergo Corpus Chrifti non poteft non elle Verum corpus : ita fides non poteft non cflç fides. Veriirn age;poftquam diu multumque fiborafti vt explicates , fcilicet^quomodo Verum Chrifti Corpus poflit ore corporis nianducari ; vndc ad animum ipfum tran-leat ; nunc fi placet nobis exponc, quonara ■nodo verü amp;nbsp;eirentiale Chrifti Corpus , in animo noftro clFc poflit : Nurn modo aliquo naturali minime. Sic enim dicitur animus eÛe in corpore potiiis quam corpus in ani-nio. Num in pane vel (übpanisaccidenti-bus?Neidquidem:quia illanon perueniunt ad animum. Nurn vcftrà ilia Inexiftentiâ? lt;îuomodo id tandem? Vos enim Corpus elïc dicicis vel inexiftele,in, cum,fub panervel, fiib Accidentibus panismon autemjinjcums fiib animo , vel l^b animi Accidentibus. Præterea jpræfentia Chrifti in animis no-ftris fitper fidemjnquit Paulus:amp; hæc præ-lentia dicitur prefentia gratiæ,quæ profeótó longe differtab inexiftentiâ corporis,Theo-logis omnibus alFentientibus. Chrifti Cor-' pusjinquis,eftin animis noftris,præfentia Ipirituali. Qmd igitur opus eft verum Corpus elfe realiter in orc noftro vtanimos no-Ihosnutriat in vitam æternam?
-ocr page 74-58 PE S A Ç R A M. M A N D V C A T.
Arg. Ill»
SI Corpom Inexiflentia in Pane velfiib Panis acctaenttbtss locurn habet : tolienda erit hte farmula in hoc Myfleno à prtfiis vfc^ae fecahs vfurpata:wzmpe‘. svrsvm cord Xi^itain etiam ipfi Potittficij retinent.
Confequentia patet.Sic enim veteres ad-monebantur in celebrando Cœnæ Domini myfterio,furfum cuehendos elleanimosjVC Chfifti corpore in cœlis exiftente fruereii-tur.Quod ii ifti audicndi funt immutanda eric formula; amp;nbsp;quum admonebunt, deprimere Deorfum corda , tum plebs rcfpondc-bitjfe habere animos non in coclo ad Dominum , fed in pancj vel fub Accidentibus pa-nis in terra.
Arg. nil.
OMne dogma ejno Idololatria inuehitnr ex-termtnandum efi.
Dogmate De Inexijlentia Corporis ChrifliIdo-lolatria inuehitnr. •' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Eß tgitnr exterminandum,
I. Ioân.$.
Maior eft perlpicua,quum enim ea ftna-turæ noftræ corruptio vt quàm facillimè in idololatriam prolabamur : ad hoc grauifti-mum peccatum aditus omnes obfttuendi funt. Nec enim loannes loquebatur Idolo- I latris fed fidelibus , quum admoneret ah Idolis cauendum efte.Nec parui faciendum eft exemplum régis Ezechiæjqui Icrpentem
ænetim
-ocr page 75-CORPORIS CHRISTI. 59 æncum contriuit eo quod popti'us ilload Wololatriam abuterctiir. Ne mihi vrgcn- x Reg. lt;Juin fit illud præccptum Apoftolijquo fide- ' les iubebat ab iis omnibus abftinerejquæ äd Idololatriam accedere videbantui jamp;c.
Ad Minorem propolitionem quod atri-net:vtinam veto non totcxtarent illius pro-bationes.Kem quidem fimulant verbis; ac Varias diftincliones adhibcnt quibus crimen É(ir4)XoXaTpi('ctç népcse’oToXaTftiaçabs fe feilicet amoueant. Verumcnimuero ( vt vulgó dici folet) Aqua hçret.Ecquis enim ex multis hominum millibus didinttiones illas vnquam noqit? imó verb quotufquifque eft fx illis ipfis Monachisjqui fi bi videtur reli-quoriim omnium acutillimi, quern iftæ di-Itinäiones non adeo irretitæ teneant , vC nunquam fefe inde potuerit expedire ? At-que interim dum in vmbra amp;nbsp;in fuis fchoUs nnika garriunt de Accidentibus fine fubie-ftojde quantitate dimenliua, deconcomi-tantia,deTranirubftantiatione,derea]i Inc-xiftentiajde vifibili amp;nbsp;inuifibili amp;nbsp;clerifque aliis confimilibus inuentis:ecce tibi magna hominum multitude qui »defixis in pane vinooculisjChriftum ipfum fibi videntur adorare : parum foliciti de commeiititiis illis Diftinclionibus.
ARC. V.
SICor^wChrtßi efifimnlin fluribui locis:{iA quod neceftarifj confequitur ex ifta reali
-ocr page 76-ÄO BE S A C R A M. M A TTD V C A T.
Incxiftcotiâ Corporis ) aut efl m oinnibta illtt I9CÙ eodem moeio,tt»t non.'Si non efl eodem rnodo: Jetjuiturcontradt^lio.^tc enim vntni eiufdinii^ue Corporis prx/inua prafinti^ repugnaretn^ aliter eflet in locis lt;judm tn loco splnraltias aute/nmhd altud efl ejuam vnitates Aggregats.. Stn antern Corpus Chriflt efl in omntbiss loctseodemrnoAo f^rverum e^ tjuod tflt dtcunt de Inextflentia C«r-porù. Ergo Corpus Chriflt nuff/uam eß -vtfibtle, fniflt;^tte dimenflontbus ctrcan/criptttrn pr^dt-tuw fua formay hoc eft,vno verbo: Ergo nufljoam efl verum corpus (ejuod abflt.) Confequentia pater : quia illiipfi ciicunt,inhoc Myfterio Corpus Chiifti non elFc vifibile nec circun-fcriptum fuis dimenfionibus, necfua forma præditum : amp;nbsp;certè fi tale eflèt, dignofcere-tur ipfis fenfibus corporis.
V I.
Slvera Corporis Inextflentia in Pane velfnb Panis acctdenttbus locum habet:Ergo Chrißi Corpus non efl verum corpus, ^uod abflt.Px ejuo eflicttur, T“ranfl^ubflantiattonem (ƒ realem iHam Corporis ChrtPit Inexiflenttafltne dogmate fCbi-tjuttatis flare non pofle.
Confcquentia patetzquia hoc ell de cP fentia vcri amp;nbsp;vere humani corporis vt fuas habcat dimefiones.Quare(vt de Pontificiis agamus ) fi Corpus Chrifti eft lub quätitate dimenfiua panis ( in qua ridicule voluntre-liqua accidentia fundari;)Non habet igitur fuam quantitatem dimcnfiuain, aut falfum eft quod
-ocr page 77-CORPORIS CHRISTI.
quod dicunt, Corpus Chrifh vclari pa-nis accid^ntibus.Alioqui ftqueretur,vnUin idtmquc corpus habere varias quanticates ditnenliuas,adeóque inter le contrarias.Ec-quid enim ei qiiantitati quæ dimetitur ro»-tunditafcm panis cufti quantitate humani corporis dimcnGua com.nunc elfe poteftp SuWatis autcm humani corporis dimenfio-nibus,anum Habit humani corporis veritas? Quinetiam quis aon videtfniii ipfe fibi oculos confixcrit) inde iequi,Corpus Chri»-fti cflc vbique diftulum, à qua tarnen Icrr-técia Monachi fc plurimum abhorrcre pro-fitentur. Qui a verb Traólatum de V critate Humanæ naturæ Icfu Chrifti iam cdidimus aduerfus commentitiam Corpotis ChrilU Omnipræfentiam; idcirco noningrediemur iiiplenîoremhuiufcc rei tradtationem. Nùc tantùin docebimus , petiniquc faccreiftos Monachos , qui libellis identidem editiÿ dogma illud Vbiquifatis infeétantur t fine quo ipforum TranlFubilantiatio ftare non poteft.Quotics enim in luis illis libellis alïe-tunt vericactm Humanæ naturç Chrifti,to-tiesfuam Tranirubftantiacionem iuguLmr,
Sed operæpretiumell: audire quibus di-Uerticulis Pontificij ellugere conétur. Corpus Chrilli non ell vbique ( inquiuntj præ-lentiâ Maieftatis (quod ell vbiquitanorum commétum:fcd clt in cœlo in fanólilfimo Sacramento.Itâne tandem ? Arqui lî vobis fides habcatur non poteftellein vçftro illo
-ocr page 78-DE S A C R A M. M A N D V C À T'
Sacramenco.Itâne tadé’Atqui fi vobis fides habeatur non poteft elfe in vcftro illo Sacramento nilî lit vbiqiie. Qimd quidem ita doceo.Quum Monachi Pontificijjfuartijhoc eft , Romanam Eccleliaih nobis vendirant: eain pleno ore Catholica proniitiant, quip-pe quam affirment per vniuerfiim terrard orbem diffitfam elïe;atqiic hîc nobis Orientalem (imul amp;nbsp;Occidentalem Indiamcom-memorant.lt;RurIùs ob'linatiffimc.conten-dunt, fine Milïæ facrificio, ac proinde line TranlfubUantiatione , Ecclefiam Catholi-cam non elfe. QuareJi pa/fim pcrvniuer-furi tcrrarum orbem Eucharîftia confecra-turfvt illi quidem gloriari folent} Quid igi-tiir vetat ^quin Chrilli corpus vbique lit? Verùm inquis,illi qui tuentur dogma Vbi-quita'tis, affirmant Cbrilii Corpus elfe vbique vi Vnionis fiypollaticç,amp; Omniprçfen tiâ Maieftatis. Nos verb no itemrqui de cce lo tantumloquimur amp;nbsp;de Sacramento. Au-dio:amp; id'quidem eftnon negateOmnipræ-fentiam corporis , fed potias difpatare de Modo iplius Omnipræfentiæ.Quod vt diln-cidius nar rem ita paucis ex^cabo. Qj tuentur Vbiquitaté Corporis Chrifti, nul-quam tarnen alibi Corpus ipfum Chrifti quærendumelîètradunt quàm incœloamp;in Sacramentofquod tarnen ifti TranlTubftan-tiatores tanquàm fibiproprium vendicant) fed quiim animaduerfcrent fquippeMona-chisTranlÏÏibftantiatoribusperlpicàciores} fieri
-ocr page 79-CORPORIS CHRISTI.
fieri non pofle vt verum amp;nbsp;naturale Chrifli Corpus ßtfimul in cœlo amp;nbsp;in terra elfen ria-liter præfcns, nili ftatuatureius Omnipræ-lentia-.idcirco eö deucnerunt, vt dicerent Corpus Chrifti elle omnipræfens. Quade te, vt ante dixi,à nobis alibi difputatum eft. Nuctâtùm affirmo, Trairubftantiatores ita Verbit negate Omnipræfétiâ Corporis Chri lb,vt cä re ipfa ncc opinantes cólbtuant. Id ^uod inanifeftófiet lcquctibus rationibus.
I Si Sacramentum in quo per Tranlfub-ftantiationé verum Chrifti Corpus eftreaÜ-tcrpræfens ,eft in vniuerfo terrarum orbe («luod vtrunque affirmant Pontificij vtpau-loantc diximus) Corpus igitur Chrifti vbi-Siieeft. Neceuim Iblum illud tempus fpe-ttandum eft quo Millam Pontificij célébrât: tluandoquidem nullum eft fanum in quo fiuchariftia pixide inclufii non afleruetur, lt;luani ilh tradunt cUe verum amp;nbsp;naturale Chrifti Corpus.Ex quo etiamnum efficitutj fialfum efle quod paulo ante dicebat fecre-'lereinempe Corpus Chrifti elfe tantùm in •^œlo amp;in fanóhffimo Sacraméto. Nam Eu-vhariftiam alFeruatam , elle Sacramentum, extra vfum amp;nbsp;iplam aiftionemSacramenti, fiaulint dicere,redarguétur pcrlpicuis hifi-vcrbis.y^fcepitpanern, benedixit,fregit, de~ àitifue difdpultSfÇ^ ait-, Hoc efl corpus meü.hê’. ^w/ióze.ErgoSacramétü eft, quado datur.
a Si Corpus Chrifti yno eodemq; te'pore *ftia omnib’ illis locisin quib’PótificijEU'
-ocr page 80-64 D E s AC R AM. MAND VC AT. chariiham confecrant fquæ locailli dicunt elfe innu merabitia : atque vtinam certc non tain longe eivoies Ecclefiæ Romanæ graf-farentur) certc Corpus Chrifti ibi nonelt circunicriptum fuis dimenkonibus.Quine-tiam plerique ck fcholafticis Pontificiis au-thori'tatcm Thomæ fequutijnegant Corpus Chrifti elfe in Euchariftia vel circufcripti-uèjvel dehniciuc.Iraq; relinquitur vt Corpus Chrifti vbique fit. Conftquentia eft in promptuex hoc Theoremate longe certiffi mo. Quicquid nullis locorum fpatiisamp;fi-nibus circunl'cribitur definituriid vbique eft. Quarefi Corpus Chrifti in Euchariftii nullis locorum fpatiis amp;nbsp;finibus circunfcri-bitur amp;nbsp;definituriCerfc Corpus Chrifti vbique eft. Si circunfcribitur- Ergo tot funt corpora quot Euchariftiæ. Vtrûqitt^-eoXo^oi.
Qma infinitas ex parte elfe non poteft: Ergo nec vbiquitas. At ex iftorum fenten-tia fequitur , ratione facramenti, Corpus Chrifti vbique elfe : plane igitur vbique eft.
4, Si quis velit remouerc abaliquoOm-nipræfentiam hue Vbiquitatem,neceirario proferet circunferiptionem amp;nbsp;definitio-ncm quibus vbiquitas tollitur:Ergo circiin-fcriptione amp;nbsp;definitione fublatis ftatuitur vbiquitas.Ia vtrique negant Corpus Chrifti elle in Sacramento Circunfcriptiuc : ne fint plura corpora :itemque Definitiuè, ne corpus ipfum videantur conuertere in eflentiâ ac naturam Ipirituaiem.
Porrà
-ocr page 81-CORPORIS CHRISTI. 65 Si (lare poffît hoc Enuntiatum Aliquid nec «ITcprcunfcriptiim ncc definituna, quod ramen vbiqne non fit : Ergo fimili ratione (la-bit hoc enuntiaruiTnAliquid non eiïe finitum ([uod tarnen infinirû non fittAÏura^i' vi ipfius vocabnli.
l’otro quid fibi vult quod Pontificij dicnnt Corpus Chrifti Contineri fub Accidcntibiis panis rCaliteiPcur igitiir non circunfcribituE localitetPNarn corpus realiter continetur loto. Qi^id? ficontinctur loco nonne amp;nbsp;fini-tnrî fl finitur, num pot cil elEe (iniul in pkiri-bushoftils?(vt illi vocât)Si in baccontinetur,
Ian fimul continetur in alia? Tot fint igitut torpora necelfe e(l,quod funt lioflie.AJ'ova'Sv.
Sexta ratio ( nl mihi plures rccenCen-fint) Eoquod TranfTubflantiatores non (olum affirmant Corpus Chrtfli eile fub quantitate dimenfiua panis,fed eße torum fub qua-libet eius parte. Eft igitut oXôjçoXo». Atquic-quideftoA«; ?Äcy nullis locoruin fpatiis Ä; fi-tiibus civcunfctiptunijterminatum amp;nbsp;defini-tuni'.ij vbiqtic cft.Qiiid plura?Enimucro non poffiim fatis mitari nouam illa Monachorum fubtilitatem, qui pofteaquam lua nobis tom-nia recitauetunt de quantitate dunenfina Panis,fub qua fciliccc Corpus Chrifti latct non citcunfctiptum fuis dimenfionibus : tum libi vidcnturpulchrè euafilFe dogma Vbiquiratis: tnodè loliim Sacramentum excipiaut, aflar-méntque alibi,ncmpein ccelo,Cornus Clu'ifti
-ocr page 82-66 DE SACRAM. MANDVCAT.
clPc fiiisdiinenfionibus circuinfcriptum. Qui mihi idem facere videntur , vt fiquis hoini' nein domi occidiiTct : ac proptcrca aHirmarct ciim foris viuere, eo quod non foris feddomi occifnseircr. Amabotc, Monaçhe Traniliib-ftantiator,poftquai-n in tuo Sacramento veri-tatem corporis peremiili, arque id quod impedit ne corpus fit finitiim ac proinde verura corpus fuftulifti, videlicet proprias ÄfeiFen-tialcs ipitus corporis conditionesamp; proprietäres quibus finituricur nobis profers verita-tem Corporis Chrifti in cœlo exiftenris? po-teft-neidem corpus fimul ciTefinirnm amp;in(î-nitum , circunfcriprtim incircunferiptum: hocellvno verbo eiTe fiinnl corpus amp;nbsp;non corpus.’Sed æquum cft vr^xTranirubftanria-tionis radice ciulmodi furcufi prodeant. Quamobrem quoties MonachiOmniprælcn-tiædogma libellis infeótanrur , probântque Chrifti Corpus eft'e verum corpus, toriesipiî finefentenriæ nunrium remirrunr. Et quum aduerfusOmnipræfentiam difputantes folam Euchariftiamexcipiunt,turnilliram ridicule principium petunt, vt fi hoc reipondendi genus femel admitratur, nihil vnqiiam falfum elle dcmonftrari poifir. Hisamp; plerifque aliis argumentis facile expugnatur coinmentum Pfeud Ecclefiæ Romanæ de inexiftentia, fuie piçfentia corporis per Tranirubftantiarioné, in qua dcfcndéda.quumMonachiiampridcnb experiri vcllcntquô vfquepollènt Cuis ar^u-tiis
-ocr page 83-CORPORIS CHRISTI. tfy '■’s progredi, relira vcritatis via quae plana amp;nbsp;cft,toc (pinofis diucrriculis fuum iftud quot;SnuinCricarunt.vt nondum inter cos pla-1 *'^cöftec quid fit Tranirubftantiatio. Et pro-'■^'Idubio liquisattétè rem confidcrarit.com-P'^fict Tranllubftantiationem e^Te 'troÄigt;rpetfA~ (‘’S» quidem, led nudum in arte vocabulum, ’’'explicabile , multiphcibus variorum,errorü intortumtdenique mulrisaFT/^aeo^ät' la-inuolutum,quod nihil folidum,nihil cer habeat:atque(vt ad ipfum dogmaalluda-’’'quot;s)nihil fit aliud quam fiólitium aliquod acci fine fubieclo.
Ex fuperioribu,s plerifque argumentas, c-'■ettiturctiä opinio dcReaJilnexiftcntiaCor- ^dunfus Pofis Chrifti In,Cum,Sub Pane : fimulque de ^nwiA«-Otali Manducatione veri Corporis Chti-*'’”’ Corpa-Sed hæc preterea ab iis qui hoc dogmachrißi, r.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/- I • nbsp;nbsp;nbsp;1 A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in,cum, Sub
‘Uentur confideran velimiis. Quçro an agno-fcant Corpus Chrifli effe verum Corpus, ßtc-nc? Abfit vt negent,verum igitur Corpus Chrifti nonne eil circunferiptum aepræ-ditiim veris fuis dimcnfioiiibusPEtenim Cor
pus non circumferiptum non eft Corpus: Huia fl eft Corpus,eft igitur Quantiufi quantum eft, habet igitur fuas diraenfiones , fi habet fuas dimenfiones circumferiptum eft I igitur amp;nbsp;locale ;nifi vocabulorum fenfum, ; ipfaque ctiam vocabula nobis fortè cri-piant. Eflnc igitur Corpus Chtifti circun-Pctiptum In, Cum, Sub pane vel fub eins Ac-Eij.
-ocr page 84-éS DE SACRAM. MANDVCAT.
cidcntibusamp;inorc? Si non eft circiinfcripti'i amp;nbsp;tarnen ibi realiter cxiftit : ergo non eft verum Corpus : quia realis exiftentià Corporis non eft fine fuis dimcnfionibus,necfine luis condittonibus fiucproprietatibusires-etT/ita/f, quibus Corpus eft Corpus:alioquin clfet ex-iftentia Corporis non exiftcntis. lam ft verum Chrifti Corpus non potcft exiftere ni-fi circunfcriprum : non igicur realiter exiftic vcl in Pane velinOre,quianunc realitercxi-ftit in cœlo ; elfcnt enim multa Corpora cum vnum lit Corpus. Si dicuntclfein cœlo cir-cunfcriptum, amp;; in pane vcl fub fpecic pa-nis incircunfcriptum gt;nbsp;Ergo non clfennali-ter amp;: realiter vrrobiquc exiftit: alioquiidem corpus habcret mul diuerfas clîèntiales exi-ftcntiaSjid quod avTi^arixu; diceretur. Ifa-que Cj Corpus Chrifti circunfcriprum eft in cœlo, amp;nbsp;non in Sacramento : certc aut non vtrobiqj elTentialitcr amp;nbsp;realiter exiftit,(quod tarnen volunt)autnon vtrobiquccftidem Corpus : atquc ira Corpus Chrifti diuerfum eilet à fcipfo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Amplius quæro .Sir
rte Corpus Chrifti In pane vel Sub Speciepa-nis Localitcr? Si eft : non igitur eft limul Lo-caliter in ccelo : quia localitas infcrr circun-fcriprioncm amp;nbsp;dimenftones Corporis, atquc
ftvaTxni totidcm cirent corpora Chrifti: quod abftr.Si non eft localitcr in pane vel fub Ipecie panisrquarc igirur dicirt cxidere elfen-tialitcr in pane vel fub ilia fpecicpanis? Nam qui
-ocr page 85-CORPORIS CHRISTI. 6'^
^aidicit cxiftcntiam Corporis line Localira-’fiüledicit Corpus finiulcxiftere amp;nbsp;non cxi-ftcrc;quia localiras eft de ratione eircntialis præfentiæ amp;nbsp;exiftentiae Corporis adu exiquot; ftcntis;quoniä vn diximus Corpus non exiftic finefuisdimenhonibusamp; proptiis conditio-■'ibusdocusautem metitur amp;nbsp;ambit fuperfi-dem ipfius Corporis.
Ad bæc.quid fignificant hæc loquendi gèlera ; In.Curn.Sub Pane vel fub fpecie Panis, in OrePnonne inferunt Localitatem.Idem-'’eeftquum dicisln Pane vel fub fpecie panisi îefî dicctes extra panem velextra fpeciern pa-nis;In ore’ac ii dicercs extra os? Minime. Si-Snificatur ergo locus. Etenira qui dicit in Ore,dicit,Vbi: ac proinde dicit loqum.: quia »OS de corpore loquimiir.Corpus autem non eirecitcunfcriptum;amp; effe in pane circunferi-pto.vel fub fpecie panis circunferiptatquid eft diudquàm CorpusCbnftiin Spiritum con^ •JettcrePEftjinquisjin loco nonlocaliter? lam ergo,vt dixi.non eft Corpus fed fpiritus:qûod ipfe Chriftus fuis verbis ncgaiiir. Et certc nonnulli cx Vbiquitariis id non diffimulanr, ^uumvt pro.bcnt aliquid pofte effe in loco, ncc tarnen elfe ibi localitcr,profcrunt præ-fenriam Dei cum fandis hominibus. Nam illi funt localiter in loco. Deus autem non eft localitcr. Nimitum Vbiquitarij fiios mores tutantur,quibus religio non eft Corpus Chri fti non modo in natiitamfpiritualcm,verum-
E.iij.
-ocr page 86-quot;JQ DE SACRAM. MANDVCAT.
ctïam in Deitaté transformare. Ecqtiid eniio aliud fibi vulr præclara fcilicet everaoiî quam afFcrut de præfentia Dei,quurn nos loquainiit de Reali pracfentia vcrrCorporis IcfuChri quot;nbsp;fti?Quïles,obfecro,iftos hômines eiTe dicas? Theologof-ne,qui præcipuû Religionis Chri' ftianæfiindamentniti conuellimtzan didercn-di peritos;qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eit; iwa ).»voç,amp; ûta$
c(,5-n(^{ç mcndicancurab iisrebusqiiælongif-fimè (Sè plufquam toto g en ere diffcrunr? *
Item,fi realiter Corpus cxiftit cum Pane vcl fubpanis fpcdie,amp; Oralicetmandiicariir,crgo Realiter côntreftatur.ld fi ira cft,Corpus igiquot; tür habet fuas dirnenfioncs, amp;nbsp;localitaté fine tjüibus 'cöntreókatio he cogirari qtiide potcft-
Item,fi Corpus Chrifti realiter exiftctet præféhs cum pane vcl fflb fpecie Panis. Ergo vfdeixtûr,amp; ipfo corporis fcnfii deprehende-retur :vrvideiur panis,^ fentitur punis, fiu2 (vt alij \’‘olunt)panis fpecies.
Non phyficarationc hæc intclligo.inquis: Atqui.quum Chrifhis vellet probate veram cxiftentiam amp;nbsp;cirenrialera præfcntiara fui corporis; Widere imfttii, manmmeM tneos:na tpfe fuin\ cbntreEiateme amp;nbsp;videte-. Spiff tus carnew nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non habet, proue rne conßidnis
habere.H^c Chriftus veram fui Corporis amp;nbsp;ef-fentialem præfentiam cxplicans Phyficis ratio hibus. Negatis igitur iis qüæ funt «OTamp;iT» Sc ef* fentialia Corporis , negatur ipfius Corporis veritas.
-ocr page 87-CORPORIS CHRISTI. yr
Qiûnetiâin his Chrifti verbis, H oc eß Cor pus HOC, demonftrat-ne ipfum elfentia
If amp;nbsp;naturale Corpus Chrifti ,nec-nc?Si non •Ifmonftrat : faceflàt igicur Rcalis præfentià amp;nbsp;Inexiftétia CorporisChrifti,In pane,fiue,Sub' panislpccie. Si demoiiftrac, obfecto ce, quis hoc paticncer andiat, eft’entiale Corpus Chri- । fti nobis demonftrari ea conditionc,ne à no-his videri pofsitPEcquod eftèt iftud dernóftran •ligenusî Sunt qui dicanc Corpus Chrifti de-•tionftrari non oculis Corporis,led oculis métis. Atenim nemo ncfcit demonftranonc quæ fohifce verbis,Hocel/.cftc ad præfentiam re-hcrcndainiadcb vt quæ lit rdtio demonftratio-lis.eaquoque fit ratio præfcntiæ. Itaque fi vt âgnofcunr,CorpusChriftidemonftratur,non oculis Corporis,fed oculis mentis ; certè præ-fentia Corporis Chrifti in hoc myfterionon «itCorporalis fed’Spiritualis. lam verb fatis oonllat Corpus Chrifti in cœlo realiter cxiftés polie demonftrari mentis oculisnmo quæ funt Cttleftia,ea propriè inTheologia dicuntur me tis oculis demonftrari.contemplamur, iii-giiit Paulus,7«.« cernuntur, fed ans, non ctrnun-tnr. Nam^Hscernunturtemporariafunt: atqus noncernuntur sterna. Quorfum igitur vrgent tantoperc Corporis Chrifti Realem in Pane velin fpecic Panis amp;nbsp;in Ore præfentiam,fi fo-lis oculis mentis, etiam ex ipforuro fcntentia. Corpus Chrifti dcmonftratur ? vetfent fe in omiies partes lieer,nunqua efficient quin rea-
, E.iiij.
-ocr page 88-71 DE sacram. mandvcat.
Iis amp;nbsp;eirentialisCorporis præfencia demonftr» ta, nô lit ibi viübiliretjvbj deinôftratar. Qn^i-re U In pane vel lub Specie panis dcmonÜra-tnr Corpus : Ergo in pane vcl fub fpecie panis cil viiîbilitcrpræfcns. bJon eft antem vilîbili-ter prçfens in pane velfub fpeciepanis,vt per-fpicuiim cft:non eft igitur in pane vcl fub (pe-cic panis realiter præfcnsGorpus Cbrifti.Nam a,’/«3-)tTcv de corpore dicuntur aaâ’ aw-ràùi. propterea necclîàrioi
Rurfus fequetcfurexcorum fentcntia,idcni Corpus elFc fimul Âôtu vifibilc in cœlo, amp;: in-uihbilein tetra , adeoque in locis innumera-bilibus : atque ita tolbtur veritas Si Idcnriris Corporis Chrifti,,amp; conftituitureins Vbiqui-tas : quod vrrumqucifli faltem verbis negant* Denique hoc Joquendi genus In,Cum,Sub p^ ne,quandoquidelr, agitiir de duobusCorpotiquot; bus.neinpe de Corpore Chrifti amp;nbsp;de Pane.in-fert non coiunitioncm Corporum, fedcon-fufioncm:quod abfir.
Multa pofFunt proferri in hanc fenrentiam: Ibd nobis fans fuit.qnah digitum ad argumeu* toruin fontes intcndifrc.
lam panelsca videntur elle refcllendfl, qi”' busvttique Aduerfarij fibi videntur (iipetiota noftraargumenta potiffiinuni dcclinare.
ReTponfio- £)(jo fünt imprimis qua: vtrique folcnt ad Obicótiones reipondcre. Vnum eft cKcutiun- Omnipotentia Dei. Alreriim, vt Pontificij tur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lóquiiii-
-ocr page 89-CORPORIS CHRISTI 75 loquuntur,Miraciilû:aut,vt alij malût dicere, Supcrnatutalis amp;nbsp;Sacramentalis ratio. Quæ duofigillaciiT» exGuticmus.vt omnibus fit per-Ipicuuin fatifoe tuto in illis rtfponfionibus lt;lclirefcäc:amp; Verum verü fit quodillitoties in-tiilcant:Varios Rcfpciäus tollere incommoda inobis obicóka.
Vtigitur primùm agamus dc Omnipoten-tia Det, quam luis commentis vtrique prætc-itunt quanquam cade reiam cgimusquumal-ftnremus veritatéhumançNaturçChrifti ad-uerfus Vbiquitarios,tamen,prout res hæc vide fut poftulare,quædam inde repetemus,amp;: liuic ^tlpófioni nunc opponcmus triaTheoremata Theoiogica omni exceptione maiora.
Primum eft : Non licere Thcologicè argu-tnentariab Omnipotentia Dei, nifipræcedat ßtivoldntas cxpielîb ipfius verbo clarè patc-
Siccnim Chriftus Sadducæis: Erratis, in-Matth.ti. quit, nefaetites Scnpturas ne^uepotefiatem Der. poteftatemipfani cumScriprunsconiungens. Hocquàm verùm fit, vel ex co apparet, quod nullum dogma, quantumuisabfurdum , vn-quam tciiceretur ,fihoc Connexum valerct: Deus eft or^potens:Ergo, hocsvl illud verft eft. AcproindeMarcion , Eutyches amp;innu-incrabilcs alij veteres hæretici efient ab inferis excit3ndi,quibus licet et Omnipotenriam Dei ptofetic ad fiiorutu errorum confirmatie-
-ocr page 90-74 ßE SACRAM. MANDVCAT. nem.
Diccnt fortaffis fc fretos c(Te verbo Del: quandoqiiidem Chriftusdixit, HaceßCorpm tneum. SeA paulöpóft.qiïumnóbis adiploriim obieóliones refpondcnduin erir, facilè demon ftrabimitsjbis Chrifti verbis nihil eflc cum rca liifta Inexiftcntiaamp;Orali roaducationecora« mune. Nos autcm in noftro Theoremate^no-minatim banc conditionem appofuimiis : Vt voluntas Dei fit nobis clarè patefaóta Verbo ipfius. Etcnim muha' fiint,figurata in Sacrisli-tcris,quæ fi accipias vt verba fonant, ran turn aberitvtclarèintclligas volunratem Dci.vt ab eapotius quam longifsin-.è rciilias. Fac eniin (ne multisaliis coniiroilibus recenfendisfira longior)Anthropomorphitas,vtDeo tribuant humanam fotmam,ea commcmorare qua:paf ftm in Scriptura extant de facie, deauribus, de inanu Dei.Stquæ funt eiufmodiitumitaratio-cinari. Deus vult habere humanam figuram, quia fcriptum eft.Deum vidcre, Deiim audirc amp;c. Deus autcm eft Omnipotens : Verum eft igitur Deum eftc piæditum Humana figura. Qujs,obfecró,libenter audirer iftos hçrcticos, fum Verbo Dei, turn Omnipotentiaipfius ira abutentes ? Hocenitn valde repugnar diuinæ Omnipotentiç.ncdû vt pofsit ab ea confirma-ri. Quareipfum Dei verbum fibi faccm præ-fert,adeö vt.collatisScripturælocis, facilèfit difpicere, an locutio fit figurata, nec-ne?amp; quem
-ocr page 91-CORPORIS CHRISTI. 75 ^ttemadmodiitn intelligendafit.
Secundum Theorema. Non liccre Thcolo-S'cc argiimentari ah Omnipotentia Dei ad id '^onfirmandum cuiuscontrarium extatin ver ^0 Dei.Nam hoc elTet potentiamDei ipfi Deo °Pponere: quem fibi ipfi non polFc repugnarc fi'iseltmanifeftum.Sicenim Paulus : fidus inquir,/«p/«»» negart nonpotefl,amp; altbi: i.Cor.i.
Chrifius non eiittn dr non,
Ter t iü Theorema,non licere Thcologicè ar Sutnentariab Omnipotentia Dei adidcon-fitmandum quod contradidionern jeontinet. Thomas Quod elle verifsimum, velipfi Scholaftici fatis cent. Gear ^gnofeunr, quum affirmét Dcutn non pofTc fatil.l i.amp; 1. cere vt Contradidio fit vera ; hocenim cfict In'potcntiæ non Omnipotetiæ. Id quod à Ve teribi sdepromptumeft: InfinuDei non eft Coiitradidio,inquit Auguftinus: Item ; Deus Confcff.I. dicirur Omnipotés faciendo quod vult,nó tiendo quod no vult : quod fi ci accidetet,ne- ciuir.'^ quaquam effet Omnipotens: vndc propterea oei. 1. ^.e. quædam non potcft,quia eft Omnipotens. 10.De tép. Item: Qiianta non poteft Dcus.?Non potefti'fuiuis. tnori, non poteft pcccare, non poteft menti-ti,non poteft falli,T anta non poteft ,quai fi poflct.non elfer Omnipotcns.Et Ambrolius: ImpofTibilc tftDeu mentiri, inquit Apofto-lusdiTipoftlbileiftiidnon Infirmitatts cft,fcd virriitis. Hane Vetcrum dodrinam,quxcla-ijjflimclucet in Scriptiua Scholaftici baud in-
-ocr page 92-y6 DE SACRAM. MANPVCAT.
fcitè fane,dilatant amp;nbsp;explicant( quemadmodu ante tres annos aduerfiis Monachos Burdega-Icnfes Gallicè dilleiuimus.idqiiodnoftrisver' bisqiiàmbreuiffimè fieri poterit,refcreraus.) icliohtßic»- Primój Deus (inquiunt illi, amp;vctiflîmè) rum fenttn- non poteft facerc, id quod faAum eft, faftutn tirfrfeOwnj- jiQfj eire.Nain,fi fatftum eft , veru eft igitur fa-f of«w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efle:acproinde falfum eft,factum nonef
fe. Et viciffim, fi faótum nó efttverum eft igi' tur faótum non elfe; acproindefallum eft ,fa-élumefle. Atqui, non didicimus,fcd à natura ipfa haufimiisamp;exprcflîiTiuSjIdé de codéfimul nonpolFeefie verum Si falfum: quia Ens amp;nbsp;Verum conuertuntur, vt tradunt Philofophi, Si Thcologiagnofcunttnimirum naturævo-ceni, velpotius , Dei vocem refonanteinin naturalibus principiis,audientes. Conftatau-rem,Dcum non pofle idquod falfumeft, quia falfitas, non eft poteftaris,fed irnpoteiitiæamp; infirmitatis. Rcâè enira Cliryfoftomus cen-in Ioan, fet,nihil efte infirmius mcdacio. Itaquequum liom.iS. Deus fit fimul Omnipotcns amp;nbsp;vcraciifimus: adeóque ipfa oninipotcntia amp;nbsp;ipfa veritas, ccrtèomnipoteotia cum veritatc piignarenó poteft.Q^um enira veritas fir poteftatis, ipfa fibi oranipotentia rcpiignaret:ftatuendum eft igitur,Dcum non poftL facerc, vt id quodfa-flum eft non fit fadlum.hoc eft dicerc,fieri nó pofte,vt Deus non fit Omnipotens amp;nbsp;veracif-fimus,quia fieri non poteft, vt non fit Deus, qui
-ocr page 93-CORPORIS CHRISTI. 77
Quinon clRt Deus ,fi non cHtc omnipoccns amp;nbsp;vcraciffimiis.
Secundo,Deus(inquiunt) non poteft face-te,vrfi Definitum cft,non fit quoque ipfius Definino. Exempli gratia : poteft quidetn Deus facere , vt qui homo eft, non iam fit homo: fed non poteft facere, vt fimul homo fit amp;nbsp;non fit; ac proindc nonpoteftfacere, vt homo fit, 5c non fit Animal rationis particeps. Cum enim definitio amp;nbsp;definitum conuertantur, fequeretur hominem fimul ef-fe,amp;noneire. Nam quidefinitionem rei ali— cuius dicit, ille dicit rem ipfam : quia dicit id ^uodres ipfa eft. Si quis autc dicat re elfe fine fuaefleniia,ille dixerit ré fimul cfTe amp;non elle.
Tertio,Dcus(inquiunt)non poteft facere vc oppofitaquæ femutuô tollunt ac perimunt, fint fimul in codem fubiecto. Exempli caufa: hæcpropofitio vera eft : Corpus Chriftifuit mortale,nimirurn antequam pro nobismorc-tetur : aeproinde falfum eft : Corpus Chrifti tiincfuifle immottalc,quia non potuiflet mo-ti Chriftus:at Chriftus pro nobis mortuus eft. Contrà.pofteaquam Chriftus refurrexit, iain hæc propofitio vera clbCorpusChrifti eft im-niortalctacproindefalfum cft,Corpus Chrifti efle mortale : non ampliw monture inquit Pau lus;w)ow tUi vltru non dominabitur De his gitur amp;nbsp;confimilibus'verè dicunt Schola-ftici, Deumilla non pofTc : quandoquidenj
-ocr page 94-78 DE SACRAM. MANDVCAT. . continent contradiôtioncm, acproindcfalff-tatem. Fal/iras autem non e(t potelbtis, DeTriniu fedinfirmitatis.Itaquc,inqiiit Aiiguftinus,llla te lib.iç. Dcuspotcnternonpoteft,neccftinfirmitasi-
Nunc vtfuperiora ilh adpræfentem qux-ftioncm accommodcmus , ita ftatiienduin cft : Pcrperam aducrfarios rcfpondcre , Deumfacere vt Corpus Chnfti fit Realiter præfens, fiuecxiftens, In pane velSubacci' dentibus panis, amp;nbsp;in Orcadquc fine Circutn-fcriptione , fine localitate , dcnique fine propriisdimcnfionibus .• quia Deus cftOm-nipotens. Sic enim potius ratiociuandum crt : Deus eft Omniporens : ergo non facit vt CorpusChrifti fit Realiter præfens fimul in pluribus locis, amp;nbsp;fit præfens Realiter fine lcx:alitateamp; fine fuis propriis Dimcnfioni-biis. Ratio eft : quia Deus faccrct Contra-didtoria edè fimul vera. Item faceret dcfi-nitum cxiftere fine fua Definitione ( Co rpus cnim^fine fuis dim^nfionibus:amp; .Reamp;Jîsprx-fcntia Corporisjfine Circun fcriptione amp;nbsp;Locale fine localitate,definiri amp;nbsp;intclliginonpo-teft ) adco vt qui dicat Corpus fine Dimenfio-nibus , amp;nbsp;realem præfentiam Corporis fine localitate , ille dicat Corpus non elfe Corpus : amp;nbsp;realem præfentiam corporis non ef-fe realem Corporis præfentiam. Denique Deus cft Oranipotcns.Ergononfacityt idem
Cor-
-ocr page 95-, CORPORIS CHRISTI. 79 Corpus lit hmnl circiimfcriptum amp;: incircw foiptun : invnolüco, amp;inpluribus fimul: ^iiiahæc diio oppofica fc nautuo pcriinunt: amp;feqiRrerur contiadiótio , quam Deuspo-tcntcrnon potcft, inquic Auguftinus. At-que hæc de tertio Theoremate à nobis dióta finr.
Ex his igitur tribus Theoreraatibus fupc-tiotera illain de Oiiinipotcntia DeiRcfpon-fionéita rcdarguamus.Ab omnipotentia Dei Hon licet argumentari velpro Tranfl'ubftan-^ ’iïtionc velpro Reali Inexiftentia Corporis, lt;luippe quum non tantùm deftitutæ fint vo-luntateDei, ipfius verboclarè patefaóla: fed Etiara plane aduerfcntur exprcflis Scripturx teflimOniis : ( tollitur enim veritas Corporis Clniftijquç perfpicuè affirmatur in Scriptura: tollitnr eciam fubftantia panis amp;nbsp;vini in toyftcrioCœnç Domini,quç tarnen manifcftis âpoftoloru verbis afleritur ) ôc apertam Con-tradiólionem contineant, vtproximè decla-tauiraus. Dcnique fi valet hoc argumentum duótumab OmnipotentiaDei,cur igitur ifti tantopere fucenfent dogmati Vbiquitatis? quod qui defendunt, folent illam ipfam Om-nipotentiam pretexere. Itaque aut illis cum dogmate Vbiquitatis in gratiam redcundum: authuicargumentorenuntiandum eft.
Sic igitur argumentum duiftum ab Omni-potentiai retorqueamus. Deus eft Omnipo-tenstcrgo poteft facers vt nos in terris exi-
-ocr page 96-8o DE SACRAM. MANDVCAT.
Üenres participemus vcrum Corpus Chrifti in cœlis cxiftens; quod ifti fieri non poflè exi-ftimant nifi Corpus ipfum in rcrris realiter prælens exirtat;fimul Omnipotentiâ Dei vf genees Sc de Omnipotenriadeidubitantcs.
Alcera refponfio cft Miraciilum (vrPoii-tefanfionù, tificij loquuntur } editinn ab Omnipotentiâ deMirMu/o. Dei , quod quia pendet ab corum fuperio-ri rcfponfionc, ca refutara, fua fponte cor-ruac necclFe eft. Hæc tarnen addemtre :pri' rno.eam eile miraculorum naruram,vtfx* ternos fenfus aflicianr , arque ira conimo' néant homines, eolquc rapiant in adraira-rioncm operum Dei : ex quo fides amp;nbsp;obc* dientia erga Dciim gignanrur. Id quod pro-baci porelt Indudtione , fiqiiis ca iniracu-cula figillatim expendac qua? läcris litctis prodita funt.' Secundo, farisconOar, poft-quam Etiangcli) pratdicatio radices egifj eiufinodi miracula in Ecclcûa cclîhirc,qiiem-admodum Veteres agnouerunt, amp;nbsp;(ipla ex-perientia conuincit.- hoc autem facrumCœ na? Domini Myftcrium debet in vfurpari quandiu in terris vcriàrur. Ter-rió , Miracula non funt conftituenda in re-rum elîêntiis euerrendis f id qtrod Hercc, fi iftis crcdaHiiis) quandoquidem miraculafunt quidem Supra amp;nbsp;Prærer , fed non Contra rerijm naturam amp;nbsp;eirenriam , adeo vr il-lam deftruant. Sicettim Auguftinnus.Deus inqair,
-ocr page 97-CORPORIS CHRISTI. 8l ■pquitjUdeft naturç, vt natura miraculis non Decm.fr,
mort. ^tr. c.\6.
Verbis:Licet (inquit) Deus aliquando'præ-
Cpfr. Gen
ter ordinem rebus inditum aliquid opéré-turmihil tarnen facit contra naturam.Hæc -
loo.
Thomas Monachorum pater amp;nbsp;magnus 4 Tranlfubftantiationis patronus. Quartôjin'^'quot;'“'®'*^* lis quïtcontradiólioncm continent, Mira-culum elïè non potell ; quia Miraculum eft poteftatis: amp;nbsp;contradiólio eft impotentiæ amp;nbsp;infirmicatisjvt ante djximus:amp; id Scholafti-ti agnouerunt.Quintó,quum Pacra Domini Cœna fit Sacramentum ordinarium Eccle-fiæ, hoc dicîtur aVr/ipaT/xamp;çiMiraculum fie-riin otdinario Ecclefiæ Sacramento : quia omne Miraculum eft extraordinarium,auc non eft Miraculum. Ncquehîc dicant,fieri Miraculum fpiritualiter;primum eô quod id répugnât naturç Miraculi, vt ia dictum eft : Deinde quia id non conuenit eorumfenten riæ. Nam quæ dicuntur fieri fpiritualiter illaMiracula fiuntin animis noftris, at niliil file nobis proporiunt, fed potiùs affirmant Miraculum fieri in realiCorporis prçfentia, vel in Pane vel fub accidentibus Panis amp;nbsp;in Ore.Os autemGorporis noftri, non eft animus nofter. In hacetiam fententia Augufti-numfuifl’e,çonflat ex his illius vcrbis.Panis jjeTrm.1. inquit, ad hoc fadus, in accipiendoSacra-piento confumitur. Sed quia hæc homini-bus nota funt quia per horo,inçsfiunt,ho-
-ocr page 98-81 DE SACRA M. MANDVCAT. norem tanquam religiofa poifunt Jiabere, ftuporenij tanquam mira non polliint. Hæc 1 Augußinus. Ca:terùm quum Panis amp;nbsp;vinu '■ 'fint res externæ amp;nbsp;afpeàabilesmon conue-nienterdiciturjMiraculum fpirituale dcre-bus cxternis fieri. Quod fi mibi non aflèii-tiäturjcuojuant igitur facras paginas :amp;, il-' quidem poffintj talc aliquodMiraculum,inde nobis depromant ad fuæ fcntentiæ con-firmationem.
De ’vat'm Sed iam excutiendæ flint latebræ in quas reßgt;ecbliut Aduerfarij folent fe identidcabdercjquuni firtjprxte- nipetioribus incommodis vrgentur, Varij, \unt. inquiunt,refpedus non toJlunt vcritatem elFentiæ. ItaqueCorpus Chrifti non eftin Pane veJ fubPanis accidentibus modoPhy fico amp;nbsp;natural! : fed modo Sacramentali èc fiipernaturali.Itanecenfetis? Atenim loqui-mur de vera præfcntia veriCorporis,verc amp;nbsp;Aólu exiftentis,quæ fibi perpetuo conftansr vcftros illos varios ac diuerlbs re/peótus nihil moratur.Itaque Corpus Chrifii, de quo diiIerimus,cft,7acr€T;,Indiuidui)m amp;fingu-late realiter exiftens^quippe verum amp;natu-raleCorpusmec gloria tolliceius veritatem, quia non eilet gloriofum Corpus, nifi clfet verum Corpus : Acproindenulli vnqiiam vellri relpeftus elficientjVt hoc ipfum Corpus,fit Ado fimul in Cœlo amp;nbsp;in terris in Io-, cis innumerabilibus Realiter cxi’lensrfif A-du circumlcnptu fiinul amp;nbsp;incircumlcriptu: deni-
-ocr page 99-CORPORIS CHRISTI. 85 Jenique,fit Adu alicubi præfens, neque ibi litlocaliter. Concludamus igitur, Corpus Chrifti non polîè ellèjnifi verum Corpus: amp;: li qui relpedus adhibcantur quipugnent cum veritate ipfius Corporis toties clarifli-mis Scripturæ teftimoniis comprobata, eos elfe,non relpedus dillerentiumjied (bmnia delirancium. Etenim vt eorum verba in ip-bsretorqueamus:varij hominum rcipedus ®on tollunt veritatem ciïêntiç:fcd potius ab •pfa rei veritate tolluntur.
Sed iam quinam fint ifti varij refpedu.s, Judiendum eft. Realis præfentia Corporis Chrifti in pane vel fub fpecie Panis ( inqui-quot;ut) nee eft Corporalis, necSpiritualis; fed 'tttia quædam,nempe Sacramentalis. Ve-'umenimuero, quandoquideCorpusChri-lii eft fubrtantia omnis fubftantia vel eft Corporalis,vel fpiritualis:certe fi Sacramen-fälis ifta præfentia, nee eft Corporalis, nec Spiritualist nó eft igitur Realis amp;nbsp;eflentialis Corporis Chrifti præfentia. Iam non poteft elfe vtraque realis fimul : quia nec Corpus poteft elfe Spiritus : nec Spiritus poteft eile Corpus : amp;nbsp;qui ifta toto genere dilFercntia confundunt amp;nbsp;cxæquant,illi in maxima rerum omnium ignoratione verfantur.Atque omnino detrado iftius diftindionis integu-^ento,facile eft videre,Sacramentalem prç-lentiam illis nihil aliud eire,quàm Realert» prælentiam in Pane vel lub fpecie Panis,at-
F.ij.
-ocr page 100-84 DE SACRA M. MANDVCAT.
que itanon diftinguuntjfed répétant fuam lèntentiam aliis verbis jfuo more ««TsAtr-
Hoc enim internos eft cótrouerfum. Sk-nc verum Chrifti Corpus Realiter præ-fens füb panis Accidentibusj fiueln, cum, fub pane,vt alij volunt. Et quum nos vrge-musea qüæneceflàriô confequuntur Realem, fiue,eirentialem præfentiam Corporis, ex ipfius corporis veritate : turn illi fie egre-giè diftinguunt-.Corpus Chrifti,nec Corporaliter nec Spiritualitcr efle præfens,fed Sa-cramentaliterihoc eft^vt illi quidem intelli-gunt, Corpus Chrifti efte fub accidentibus panis, vei in,cû,fub pane:prçclarû,fcilicet,di ftinguendi genus.Peto à Chriftianis leûori-busvtferiô aduertant ad eiufmodi Diftin-ôtioncs,in quibus Petitio Principij fokt fub Verborum inuolucris delitefcere;adeo vt ex vfu loquendi iftorum hominum diftin-guere,nihil aliud fit,quàm fuam fententiam aliis verbis repetere.
loin.6.
Nonnulli fie excipiunt :Manducationem Signi non elfe tam pignus fumptionis Spiri tualis Corporis Chrrfti,quàm rei tertiæ, né-pe futuræ vitæ.Quidîvnde manat ad nos vita ilia aeterna, nifi ab ipfo Chrifto pro nobis tradito?Eritne effedum, fine fua caufaî po-tius igitur Chriftum audiamus dehoc myftc rio itadilferentem.Qui manducatmeam car nem habet vi tam æternam : Itc nifi ederitis carne filii hominis nô habetis vitâ in vobis.
Nam
-ocr page 101-CORPORIS CHRISTI. 8y
Nam quöd alij dicunt Oralem Mandiica-tionem Corporis Chrifti efle Signum man-ducationis Spiritualis: itemque Corpus elïè Corporis,amp; Sanguinem elfe Säguinis Sacra-inentum,non eget refutatione. Inuchit e-nim manifeftam Signi amp;nbsp;rei Signatæ confu-Conem: fiquidem vnaeademque res fit fui ipfius Signumiefletque in infinitum progref uis.Dicendum eft igitur ( ita iubentc Sacra-■neiiti ratione amp;nbsp;natura) Oralem maducatio nem Panis efiè Signum Spiritualis man-ducationis Corporis Chrifti.Quorfum enim Panis,fi Corpus eft fignum Corporis?
Cæterùm Oralem manducationem Aduer ^wij dicunt non eft'e naturalem,fed fupcrna-'uralemSc incomprehenfibilem,adeóque iió plane cognofcendam ante diem nouiffimii:
omnia dicuntur inconftantiflimc. Ec-tiuis cnim nefcit oralem manducationem ef fenaturalem ? quid hic,obfecro, adeo eftin-tomprehenfibile, vt ad eius cognitione dies quot;ouiflimus fit expelt;ftandus, nimirum quum non amplius Sacramentis opus erit? Itaque fiCorpùs Chrifti manducandumeft à nobis niodo fupernaturali amp;nbsp;incomprehenfibili, non eft igitur oraliter manducandum. Sed forte iftis idem eft fupernaturalc amp;nbsp;uVepipuin-’'•o'vatqueavT/^üfnxôv amp;id quodrei naturam tollit.Nam ifta profeefto Oralis Manducatio veri Corporis Chrifti,veram eius eft'entiam
ipfius Sacramenti naturam euertit. Sed F. ii).
-ocr page 102-DE SACRA M. MANDVCAT.
maneat Corporis Chrifti naturæ veritas,ve raque Sacramenti dodrina,amp; omnia huma na commenta euanefcant.
Scd enim quia Confubftantiatores plané adhærefcunt idis Diftinétionibus, 5.«-pernaturaUterSacramenta,littr\ar(püe ica Ce putant fuperiora incommodaànobis propo fita eifugcrej aliquid præterea dehifceDi-ftindionibus dicendum eil.
SupernaturaJe dici non potcil, id quoH naturam euertit. Nam aliud e/l vTrtp^uiriiiài', aliud «VT/ipiKnxo'iz.Quînam enim fuperaturna tura,fi natura noneil.’iam autem fupràaJ-monuimuSjMiracuIa quæ funt fuprà Si pra:-ter naturam eluccre,non in euertendisj fed in illuftrandis ac decorandis fubilantiis quç certc non illuilrantur neque decoranturfi eiFe definant.Quüd Ci quis dicat verum corpus eile fupcrnaturaliter nô verum corpus» ilJe proculdubiodieet naturam fupernatu-raliter non elîè naturam.Opponamus igitur îAi errori craiîiiîimo hoc Theorema.
Omnis diilinôlio qu^ rei de qua agitur naturam euertit,nô eA vera diilinôlio. Nam hacdiilinclione NaturalitcrjSupernaturali ter amp;: confimilibus(fiquidem funt verædi-ilinôliones) Res non tolluntur , fedrerum modi determinantur. Modus autem rei non poteil elfe niiî res ipfa maneat:alioquin erit modus non determinandæ rei, fed extermi-nandæ. Enimuero non poiiïim fatis mirari præpoileram iilorum hominum diligen-
-ocr page 103-CORPORIS CHRISTI. 87 tiam qui tantoperc laborantjVt nobis expli-centjfcilicetjquónam modo verum Corpus Chriftijiion fit amplius verum Corpus. Nä fialiquo tandem modo fit, vt Corpus Chri-ftidcfinitionem veri Corporis,ac propterea naturam veri corporis abiiciatmonne inde fequitur Corpus Chrifti, non eile verum Corpus’Eil-ne aliquid verum, quodomni-nó non fit verum’Ecquis vnquam C hriftia-nus dubitauitjfanóliffimum ChriftiCorpus, fuiire,e(ïè. Sc pcrpetuöfore verü corpus ? Id Scriptura iubet nos credereild vetera Sym-Bola tradiderunt : IdEccIefiaDei conftari-tiflimè retinet. 1 nunc, Sc te quantumuis li-, tetexcrucia, in coquirendis modisquibus CorpusChrifli no fit veru Corpus.Na fi ali-quo modo CorpusChrilli no habet fuas pro prietates Sc dimcnfiones, eftque incircun-icriptum; ergo aliquo modo non eft verum Corpus. Si fupernaturaliter Corpus Chriili non habet fuas dimenfiones amp;conditiones: ergo fupernaturaliter non eft verum Corpus. Si facramentaliter non habet fuas dimenfiones amp;nbsp;proprietäres : ergo ficramcn-taliter non eft veru corpus.Atqui nec Sacra métaliter nec Supernaturalirer,nec vllo mo do fieri poteftjVt Corpus Chrifti, non fit ve rum corpus. Ergo ineptaamp;ridicula eft ifta diftin(ftio,iam non diltinguens fedipfam rei naturam euertens.
Atque hocctiam vocabulum Sacramen-F. iiij.
-ocr page 104-88 DE SACRA M. MAN DV CA T. /^Z/wdifcutiamus. Ifti homines h a ne fente tram perpétué» habent in orc, Sacramentum conftare duabus rebus,nimirum Re cœlefti 3e terrenazhoc ell,vt Theologi dicunt,Signo amp;nbsp;Refignificata.Iam fi ita eft, necellè eftigi turvtrunque maneat, videlicet Signumamp; Res. Atqui Corpus tollitur fi Realiter præ-feus eftin cœlocircunfcriptum, amp;nbsp;Realiter fimul ell præfens incircunferiptum in Pane ôcin ore: vtiam diximus. Quînam ergopo-teft id fieri S'acramentaliteisfiue, ratione Sa-cramentali, vt ifti loquuntur? Quid quod Tranft’ubftantiationem reiiciunt ( amp;nbsp;merito reiiciuntjhacimprimis ratione : quiajquutn Panis fit Signum Corporis Chrifti, nccelTe eft remanere veram Panis fubftantiam , fides abrogetur veritari Sacramenti.' Obfe-cro vosjfi veram (igni naturaminSacramen to conftanter retinctis , cur naturam Rei fi-gnificatæ nobis eripitis?Si Panis eft verusPa nis:cur Corpus Chrifti non erit verum cor-pus.’Atqui infinitispartibus Res fignificata præftatligno: debemus igitur longe magis Corporis Chriftftquàm Panis veritatemre-tinere.Quare Corpus Chrifti no poteft Realiter exiftere præfens in pane amp;nbsp;fnore, quia non poteft elle non verum Corpus. Quid? nonne illi ipfi inculcant,Sacramentum conftare duabus rebusjnempc,figno amp;nbsp;re figni-ficata.’Si igitur Corpus Chriftieft Sacramé-tdliterprxCenSjergo id depane dicendum e-ric.
-ocr page 105-CORPORIS CH*RISTI. 89 fit. Atqui, Sacramentum non facit vt pa-nis fit præfens , fed qnum fit realiter præ-fens fit fignum Corporis Chrifti ,ex ipfius Chrifti inll:ituto.Porró,quia Sacramcntali-ter fignificat modum amp;nbsp;rationem Sacrame-tiiecquis efthic modus? Sidicanteumelfe inodiim Saciamenti,vt Res fit realiter amp;nbsp;ef-lentialiter prxfens cum Signo, principium petiintjVt diximus.Hoc enim inter nos con-troucrfum cft. Nam perinde eftac fi dicant: In S.Cœna Corpus Chrifti elfe realiter præ-fens in pane amp;nbsp;in orejquia hæc eft ratio Sa-tra^entiiquod quid eft aliud, quam ratio-nein fine ratione atferre?
Verüenimueró illitum exprellb Del ver-1’0 j tum certiflimis rationib'us inde petitis, nituntur,qui docent, earn eile rationem Sa-trainentorum: vt figna nobis cxterius exhi-beantur; Res autcm fignificatæ nobis fint hteriusjhoc eft, ab ipfo animo vera fide per efficaciam Spiritus S.recipicdç.Et quum Fi-(Ics nullis locorum interiiallis poffit inter-cliidi: earn in hoc fandiffimo myfterio verc ampledi CorpusChrifti realiter in cœlo prç Ittis, adeoque totum Chriftum, vt viuifica tins virtus adnos dimanet.hæc eft vera ratio Sacramentalis quia return ellèntiam tonfer-uat,amp;eft ipfius naturæ Sacramenti conue-nientifllma.Sic enim Auguft. Tûc vira vni -cuiq; eritCorpus amp;nbsp;fanguis Chrifti,fi quod h Sacramento vifibiliter fumitur , inipfa
-ocr page 106-ÿO D E SACRA M. M A ND V C AT. veritate Ipii itualiter manducetur.
Denique hoe dicitur incóltantiffimc.Cor-' K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pus elle realiter præfens in pane amp;nbsp;in ore.
li nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nam hic Ae^/e^idem cft quod Elïèntiale. Ex
quo fit vt ex corum fententia,verum amp;nbsp;efié-tidle Corpus fit realiter amp;nbsp;ellèntialiter præfens inpaneamp;in ore.Atenimellèntiapræ-fentis Corporis jfine dimenfionibiis ôi con-ditionibus eHènrialibusfuis,ne cogitariqui dem potell.Eoquimurenim deCorpore aâii exiftente. Qnarc léqueretur ex iftorü'fenten tia,Corpus Chrifti eile verum, fine veritate Corporis.-iSe elle Corpus efièntiaJe,firie Corporis efientia : Mirus eft profectöeiufmodigt; non Diltindionis,icd confufionis amp;pcrtur-bationis rerum omnium modus.
Atque hæcde Aduerlanoruni Relpófio-nibusad fuperiores noltras Obieótiones.
c A P V T 1111.
O s T E A Q^A M fentétiç noflrç ve ritatem ceiciiTimis Scripturæ firs' mamentis comprobau]mus.-amp; Ad-ueilariorum fentcntiam firmiflïmis rationi-bus amp;c incommodis «ÀUTO/crefufauimusjeo-rumque relponfiones adohieélionesnodtss diJuimus:reliquum eft ea difeutere argu-men-
-ocr page 107-CORPORIS CHRISTI. 9I tnenta,quibus illi conantiir fua dogmata ho niinibus commendarc. -
Obiectio I.
Caro mea vere efi cihus-.^ Sanguis meus •vcre potusloan. 6. Ergo Corpus Sanguis Chrt-ßi Reahter prüfens extßit fub ^cadenttbus Ranis vini ; vel (vtaltj dicunt) In, CumySub pane ep}- vino ore Corporis manducatur bi-(gt;itnr.Confetpuentiapatet ex ipßs verbisy adeotjue (xvocabuloyVere ydKnamp;ùi y cpuo Ch/tßus vftts «st.
Respons IO.
Vtantecedeiis cft veriffimum, ita Con.^ fequens eft falfiffimum.Primus error (5)%iç tiii; xé^ttnç. Nam Chriftqs affirmât Carné fuâ efFe cibujiiépe fpiritiialé Sc ad ani toosnutriédos accómodatu: quéadmodum illeipl’eibidemcxponit,inquiês: E’erba^um io^uor vobis ßiiritus funty nbsp;nbsp;vita funt.Cy\o^çx.~
uandaeft igitur »vnxo’i-ia. inter vitam cibum ilium quo vita fuftentatur.V t enim lo-quitur Chriftus de vita fpirituali in fanólilÏi ma ilia condone: ita proculdubio loquitur de cibo amp;nbsp;alimento fpirituali.Sic enim Chri ftus:/;ice//panis tjus de coslo de/cendtt, vttpui eo itefitturnon moriatur. Si ^uis ederit ex hoc pane viuet in atemum.Caro me a eß^uam dabo pro mit divita,(^ cjUACunsjue eoßietiant. vt igitur ani -mævitaverc vitaeft-.ita cibus quo vita ani-
-ocr page 108-51 DE S A C R A M, MA N D VC A.
inæ fouetur verècibus eft . ItaqueinhisJo-quendi generibuSjhæ pacticülæ Verè amp;nbsp;Ve-rû cîÂitamp;aç To eLxtiQ^îtuàv intelligendæ funt pro ratione fubieéli. At ifti verba Ghriftiper lilde accipiuntjVt fi de Corporali cibo loque retur. Q^orfum enim colligunt ore corporali manducandum elfe Corpus Chrifti, cô quod Chrifius dixcrit Carncm fuam verç ef ! fe cibum,nifi de Corporali cibo intelligant? ( At nominatimChriftus affirmauit piritum elle qui viuificat.Itémque fiia hçc verba elfe Spiritumihoc eft no de Corporali fed de Spi- I rituali cibo eflè accipienda ; qui quidem ci' i bus ipiritualisoreanimi, hoc eft, vera Fide manducatur atque percipicur. hinc ilia prç-clara ex eadem Chrifti concione. Qt» creâtt in me habet vitam xtemam : Ego fampanu viti. (^c. hoc efl opHf Del vt creâatis tn eam cjni mißt me. venit aâ me neejuatpuam eßmet, (ß lt;}iti credit th me non fitiet vnipuam-, eß’c. vidißh me neecredttii,^ßc,vtomniitjutvidetfilium (ß credit !» eum^habeat vitam aternam. Sunt (jutdam ex fobie ejui non credttnt,(^c.
Abducamijs igitur ad incommodiim.
Vocabula Cibi,amp;jManducandi,autacci pienda funt in propriafignificationejaut metaphorice vfurpantur. Si in propria fig-nificatione: Ergo caro Chrifti eft cibus Cor-poralis Corpus ipfum nutriens in haevita, quemadmodum amp;nbsp;reliqui cibi.AtTu'fstToi-. amp;nbsp;plus quam Capernaiticum. Si metaphorice vfur-
-ocr page 109-CORPORIS CHRISTI. ÿj vfurpantunergo non inde potcft inferri ora lis perceptio veri amp;nbsp;naturalis Corporis Chrifti, Error eft p,tTÔ.Ctf.lt;nç eiç «A a o Nam oralem perceptioné iftimetaphoricc nondicunt, fed propric:atq; ira oralis perceptio eft pars naturalis amp;nbsp;corporalis man-ducationis qua corpus ipfum nutritur. Ete-nim necmanducatio fine cibo nee cibus fine nutrimento intelligi debet: alioquin cric cibus non cibus. Quanquam igitur Caro Chrifti non eft figurata aut metaphorica, tarnen figuratis verbis exprimitur arûifii-niaamp; fpirirualis coniunâ:io,quæ cum vera Chrifti Carnc adeóque cü ipfo Chrifto no-hisintercedit.In bis igitur enuntiatis Sub-’eélum propriè intelligitur ,Prædicatum au-temconcipitur verbis figuratis ad facilio-tem rerum Spiritualium intelligentiam.
Secundus error,quöd plus allumant in Co lèquentc quhm in Antecedence propofue-tinr. Nihil enim Chriftus dixiCjdcTranlfub-ftantiationc, nihil de panis accidentibus fine fubicäo amp;nbsp;fine fubftantia panis (vt Mo-nachi quidem diólitant) rcmanentibusmihii de reali Inexiftentia in pane , imö ne de ipfo Quidem pane naturali quicquam hic locutus eft Chriftus. Quare verba Chrifti fic in ill os ipfos retorqucamus.
Simanifeftumeft Chriftumapud loanne loqui de fpirituali cibo quo fouemur in vita Ipiritualem amp;nbsp;aeternam ( nifi forte ifti cum
-ocr page 110-94 DE s AC R AM. M A N D V C A T. fùiscommentis ad Caperna(tas difcedant) Ergo caro Chrifti ell vere cibus fpiritualis» Et vi Cofequentis , no eft mànducandaore corporis. Vtenim cibus qui vere eft cibus corporalis,non animi, led corporis ore mä-ducandus eft;ita cibus qui verè eft cibus Ipi ritualis,nó corporis fed animi ore inafiducä dus amp;percipiédus eft.Vtaufem animoper-cipiamus Corpus Chrifti , nihil opus eft vel Trâllùbftantiatiôe, vel cófubftatiatione,vel orali mäducatione veri corporis Chrifti: ftd vcra fidcopus eft,quçnos cü Chrifti corpore in coeloexiftcnte fpiritualiter amp;nbsp;efficaciffi-mc,operaiJte Spiricu S. coniungaf. Eteniin verbo illo manducandi mctaphoricè amp;nbsp;Spiritualiter vfurpato arébiffimam cum iplb Chrifto coniunótionem fignificari copiosc diximus in fuperiori Traólatu deSpirituali manducatione Corporis Chrifti.Loquoratt temde verailla fide quæ Chriftum cum fuis benaficiis verè apprchcndit , ne forte Ad-uerfarij exilliment medefuailla fideloqui quæ vel ad accidentia panisvcl ad ipfum pa-nem adhære fcit.Sic enim nobis definiunt fî-demin hoc facramento ncceflàriam: nempe vt credamus verum corpus Chrifti inuifibi-liter elle vel fubaccidentibus panisvelin ipfopane.At Chriftus in hoc myfterio iubet nos in feipfum credere amp;nbsp;ad fcipftim venire qui carnem fuam dédit pro mundi vita,vt ea ratione vitam æternamhabcamus,quetn-ad-
-ocr page 111-CORPORIS CHRISTI. 9^ admodiim Chhftus ipfe in prçclaraillacon-cione apnd löannem teftatus eil.
Atenim gt;nbsp;Inquiunt,muka percipiuntur corpore, quç ad animum ipfum perueniunt vtaqua ßaptifmi amp;nbsp;exterior verbi prædica-tio.R.cfpondeo cum Pctro,Ablutionem ex-terioremquæ fit in Baptifino,non abluere animam neque nos feruare. Abluunture-nimanimæ noftræ fanguine Icfii Chrifti in-quit loannes quo nos Spiritus S. afpergit, uoan.!. inquit idem Petrus. Quemadmodum igitur i.Pet.i. 'n Baptifmo,necipfe Chrifti fanguis,nequc Spiritus S. tingit fanguine Chrifti exterius Corpus vt animam abluat: Ita ipfum Chrifti Corpus non eft oraliter manducandum vt animam nutriat. Qupdad externam verbi Ptædicationem attinet grauiffimos illi cr-rores admittunt quum in Philofophia, tum inTheologia. Nam res ipfæ quæ fenfus no-ftros externos afticiunt, non perueniunt ad 'nentem noftram fed earum tantum ifAoiu-MaTa.Sonum aufem quiaures fcrit,aut corpora quæ oculis videntur elfe realiter in ■nentejuemo vnquamcogitauit,imó ne co-gitati quidem poffitielfet enim hoc infanire noncog’tare. Prætereaquando Euangelio ptçdicatocrcdimusjfides interius creatur in animis noftris amp;nbsp;infunditur aSpirituS. vt Theologi docent;tantum abeft vt fides amp;nbsp;ea quæcreduntur funt In,Cum ,Sub fonoillo, qui ab auribus noftris excipitur.
-ocr page 112-96 DE SACRA M. MANDVCAT.
O B I E C T I O I K
ACcepit Jefus panem nbsp;nbsp;henedixit aefrt^it
dcdît^ue diftipuUs fuis nbsp;nbsp;ait,z/^ccipite qquot;
comedtte-, hoc efl Corpus meum:^ accipiens cali-cem grattas egttç^dedtt tUis dtcens-, Bibite ex hoc ormes. Hoc ejl emm Sanguis meus noui Te-flamenti ^ui pro multis effunditttrin remtfionetn peccatomm.
Ergo verum amp;nbsp;haturale Chrifti Corpus amp;nbsp;Sanguis eft Verè amp;nbsp;realiter præfens, vel fub midis accidentibus panis amp;nbsp;vini fine fubieôio remanétibus vt Pôtificij volunf.vel IiijCumj Sub pane amp;nbsp;vino,vt malunt alij:amp; oraliterpercipitur,vt vtriqueaffirmant.Cô-fequentia patet,exipfis Chrifti verbis ita conftanter ab Euangeliftis recitatis. Adde alias eîrcunftantias î hempe quôdChi'iftus loquutus fuerit amiciflîmisjin loco priuato: in Teftaniento condendo: in difcellù. Ex quibus efficitur jChriftum aperte amp;nbsp;fine tropo Apoftolis fuilîè locutum;amp; 5 piS'v efl’e retinendum, ne Corpus figuratuin elfe vide atü r.
R ESPONSIO.
QVandoquidem Sacræ Cœnæ Domini nihil eft cum Mifta Pontificiörum có-mune (vt alibi à nobis demonftratum eft) pcftemuseos ab ipfo limine arcere : facro-famfta Domini verba perperam vfurpantes, amp;nbsp;tanquam in alienam polfeffionem irruen-
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tes!
-ocr page 113-CORPORIS CHRISTI. 97 tes ••Illa enim ad Cœnain Domini, non ad commcntitiumMilîæ Sacrificium pertinét, vt videre licet ex illis ipßs locis qüos citant. Nam quum Chriftus dixmt,ampite rnandn-flt;«#;Sacrificuli in fua Milla nihil aliis porri-gunt,ac foli manducant. Et quüm Chriftus dixerit, Btbite ex hec omnesz Illi Laicos fquos vocant)ne extra MiiFamquidem, ad cali-tem acCedere patiuntur. Quare hæc funt Monachorum verba:videte,adorate,peól:us tundite,amp; peraólaMiira pretium numerate. Quæ quam longe diftent à verbis Chrifti, liquis non videt, ille non lucem folis clariG-fimam , fed fuam ipfe cæcitatem accufet. Verumenimuero quoniam iftis multa con-r ■lonanda funt, fi quis velit cum cis difputa-tf. âge, ne rem ita ad viuum refeccmus : fed Wgumentum nobis propofitum excutiamus amp;nbsp;doceamus his fanôtillimis Ghrifti verbis, neque Pontificiorum nequcConfubftantia-torum dogmata fubîeuari vllo modo pofte.
Antecedens admittimus: amp;nbsp;ipfa Chrifti Verba magna cum rcucrentiaaudimus, eâ-que elfe vcriftima certiflimè credimus.Con-lequens autem eofdem continet errores quos in fuperiori Obieôtione redarguimus.
Primus error : quod alienam ftgnificatio-uem affingunt verbis Chrifti. Nullum eft enim verbum à Chrifto in hoc facro myfte-tio inftituerido vfurpatum quod conuerfio -
G.j.
-ocr page 114-98 DE SACRAM. MANDVCAT.
ncm tignificefi vel, 7rânilabiiTintiationem vel CoaCubila.nt:i3j:ionem. Nam jicctf/ere, Benedicere, ïiue agcrt,frang re, darCy non ügnißcant conuertcre aut Confub-fta'ntiare per realem Inexiftcntiara. Riir-ïus in hoc compJexo, Hoc efl corpntrneuniy verbum Eß, non hgnißcat conaecterevel exiliere realiter In,Cum, fubrealiqua. Hoc cniin verbum haóiejius fubftanfiuum di-dum eft , nunquam autem Tran/I’ubftan-tiuum veJConfubftantiuum. Quinetiamfi rem propius in/pjcias facile comperies Eße , i^ Tranirabhanciari vel ConCubhan-tiari opponi:adeó vt conftantcr affiimare poilim y Si eil, ergo non traniîùbftantiatur, line in aliam lubftantiam conuercitur nec Confubftantiatur. Nam quod conuer-titur eft in fieri ( vt Ichola. Joquituij
ac proinde nondum eil bxc velil~ I Ja’fubftantia. Et f quemadmodum iain an- ( tc diximus in cap.lupetioii proximo, qiium I excureremns Demonftratiuum Hoc) nbsp;I
quum Chrjftusnon dixerit,Hoc hat corpus nbsp;nbsp;I
meiim,veJ,Hoc lit Corpus mcum,(ed itapo I tius ,Hoceß Corpus mewn : certè li vlJa eilet conuerfio earn neccile elhet prxceihire: Idquc vi ipiius verbi Eft, quod iJIinobis obiiciunt. Neque fieripoteft, Vt vlJa fefo-phiilica IbJertia inde vnquam expédiant. / Q^od Ü elVeC realis Inexiftentia quam alij. ( inuebunt, ƒ
-ocr page 115-CORPORIS CHRISTI. 99 '•’I'ehunt, Cliriftus non diceret. Hoc elt Corpus meum S’edIn, Clim, Sub hoc, eft Corpus meutn.
Secundus error : quód Confequens fit j .“ngèlatius Anteccdente. Ecquid enim eft ! Chrifti verbis quod vel fufpicari poC-i pertincre ad Chrifti Corpus fine pro-I ptietatibus naturalibus amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( vt
''frique voluut ) ôi. viciflîm ad panis accidentia fine proprio fubieclo : vt Ponti-' fonihiant ; lie rcliqua eiufmodi quæ dogmata Tranilùbftantiationis amp;nbsp;realis
gt; ^Oexiftentiæconfequunturî
, Tertius error : quia in tota -Scriptura ’’olluin vnquam extat. fimile Joquendi ge« *quot;is ex quo Tranirubftantiatio vcl realise diiexiftentia confequatur. Ferant tyç-aa-ftç, polfunt. Nobis autem Chriftianis cura ^criptura loquendum eft , neque vagan-dum per aliénas abfurdafquc interpréta,-^'ones.
Quartus error : qubd iftud Confequens i'ontificiorum manifeftè repugnet expref; fiî verbis Apoftoli quibus nominatim fa-; cit mentionem panis ( vt alibi diximus) , inquit , qn(rn frangimns nonne com-^ I founio Corporis ChrtHt efl ? Item : Sic de feue illo edat (^c. Qi^are oppono fak filTimo illi Confequenti hoc veriffinrura Theotema.
G.ij.
-ocr page 116-lOO D t S A C R A M. M A N D y C A T.
Qujcqiifd repitgnat expreiïb verbo Dei, falfuin eih * •
Et quia falfà ex veris coJligi non poiîùnt (ita dictante AnaJytiea difcipJma) certè) ’ Coniequens illud quod eit fallilîîmuinj non poteft cülligi ex Chriiîi verbis quæ funt ve-riffiina. Quintns error : Quod à ieipfis vtri-que di/ièntiant. Nam hæc verba de calice, Hoc efl SangMs «lezrAquomcdo ipfi fine tro- i po inteJJigaiit ? Etenim demonfiratiuum, I Hic,(iîc enim conuertunt) neccfiàriô ad ca-Jicem refcrtur , vt fit fenfas : Hic calix eH 1 languis meus;quod nid dgnracèaccipias, | ecce tibi noua iplius calicis Tranirabtiaii- I tiatio vel Confiibilanriario. Rurfus, apiid ' Paiilam hxc verba ( vtilli ipd interprecan-tur } H te calix nouHVt TeflumentttmeÙ tn mco favguine , nemo vnqam nifi dguratc relt;^è ‘ incelliget. Idem dico de bis verbis Pauli:
Panis efl communie corporis; Calix eil com- , manto fangnims. Atque , vt, Ci deripoiTit, / lecam ipdPontibcij confentiant quando- I quidem voJunt accidentia panis amp;c vini ƒ eile Signa : li accidentia ilia vocantur velpa-nis, vel corpus f vf quumfifi dicunt Corpus ebrifli frangi, quodp/erique ad accidentia i referunt^quomodo id bet bne tropo? ' Qrtareadigamus ad incommodam fape- i rias ConreqHens,bocmodo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ
Si ex hoc loquendi genere HoceilcorpHf / mettm, I
-ocr page 117-CORPOR IS 'CH R IS T f. ÎÔÏ Wf«Wj TranlKibnantiatio fequituiÆrgo iti,-liem lelt;|uedir en his ^rbis Hoc efl fœdMi de Circuncifiöne.' ÀJ'tw'a^y.Et quod pctincommodé accidit Tranlfubftantia-i his , hoc 1 oqucndi gcnu« vaRte' conuenit j Win his Pauli verbis : Hit 'cAlixeftnoiMrh Te'siameniHW tn favgutne meo, ItidtW ex his I 'erhis. Hoc efl tranflttti Honiini de Agno pa-; Ichali amp;c confimilia non pauca, de quibus îlio loco diircremus. Déniqûe retorquéa-'quot;us fuperiorem obiedioncni cum fuis cif-cunftantiis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ''j
'i • 1 I
I Si verba Chrifti co.nftanter ab Apofeo-! lis amp;nbsp;Euangehftis comrnernorata fuiit(y,t ' gt;lli agnofeunt ôc meritb ) Ergo hæc Lpç«
Pauli verba Hxc cnUx efl nounrn 7 eiia.-nentumtn fangutne rneo , emdetn plane kj)-ûimhabent cum illis M^tthæi verbis :Hoc i languis meuJ noui 'Teflamentf.amp;CVi conle'-I quentis ; quemadmodum in illis nulla elle pooeft Tranflubftantiatio vcl Conlubftari-tiatjojitain his MatthæiEuangehftæ verbis nulla elfe poterit.
Item;Si Chriftus Jocutus cum amiciflî-i mis, in loco priuato, indifcelfuiinTella-inento condendo , écaliquid præcipiendo aperteIqquutus eft, amp;nbsp;fine tropo ( vt ifti dieuht ih fuis coniefturis) Ergo Chriftus de Tranflîibftantiatione loquucus non eft
G.iij.
-ocr page 118-desacra M. M an P V C a T. nequedc Reali Inexiftentia fiue Confub-ftantiatione.
Confequeutia patet : quia iila duo com-fncntaf4t7»Jo-/ee{ amp;nbsp;ivsFtui aJeo difficilia finit amp;nbsp;obfcura,vt ne illis quidem fit cogiiita qui ca progenuefunt. Contiq fi Clirifti verba facilia funt. Ergo finit intelligenda modo Sacramentaal gt;nbsp;quo nomen rei fignificatæ figno tribuitqr. Çoqfequentia patet .• Quia illud fiicramentale loquendi genus eft facile amp;nbsp;in omnibus Sacramentis Jobferuari folitum. Qm'id (i in lioc Sacramento in bis Chrifti verbis eft aliquid fingularequod in reliquis Sacramentis obferuatum non fit» vt ifti volunt j profeótó verba Chriftinon erunt perlpiçüa. Nam vulgatum eft:Qnod præter morem amp;nbsp;otdinem accidit, id nobis per feobicurius videri.
quot;• Item,Si Chriftus aperte locutus eft'. erg® lecutus eft figUratè. Tropum enimfiueh-guram intelligimUsynon aliquid falluniaut Commentitiumfficut nonnulli nobis perpe-ram obieótant ) fed loquendi genus quotes de qua agitur amp;nbsp;facilius amp;nbsp;fignificantiüs ex-primitur ex ipfius rei natura. Nam alioqui fi fermonem Chriftij vt verba fonant intel-figas j nihil difficilius excogitari poffit. Tc' iftes funt Capernaitæ hisverbis,£)MrMeßJ^gt;^ fermo., ^mspottfl eum audtre: Qui,netiam Po«' tificjjvt feiiieet poflint hæc verba Chrifti
■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;expone-
-ocr page 119-CORPORIS CHRISTI. nbsp;IO 5
exponei’e,necellàïiô aJMiraculuin3amp; Con-fubftantiatores ad rationem fupcrnatura-lem, incognitam amp;nbsp;incomprehenfibilemj tanquam ad lac-ram anchoram refugiunt;amp;: vtrique obiicinnt Omnipotentiam DeGquç inrebns facilibus amp;nbsp;perfpicuis vrgcrinon folet. Atque illi ipG vt pcrfpicua reddant hæc Chrilti verba de Calice, Hwefi fangnts netts y dicunt nomine CAltcii, contentum in gt;nbsp;calice 'fignificari, quam lociitioncm elle fi.* guratam fatis ell manifeftum. Item fi iiv difcelFu, Chriftus aperte locutus eft, (vt af-fii:mant)ergo verba Chrifti adiftacommen-ta referri non pollunt. Nam ft ea locum ha-bent, Chriftus igitur non difceftit, quippe fiib accidentibus panis perpetuö Velin Pó-tificio altari; vel in pixide , vel realiter In, Cum,fub pane delitelcens.
■ Sed lam nobis ad Chrifti verba propius accedendum eft.
Primum omnium profitemur, nos facro-lanfta ilia verba ex animo reuererimec vHo modo de eorum veritate dubitare.Nam ere dimus in S.DominiCoena, Chriftum nobis faiirn corpus amp;nbsp;fanguinem, léque adeo ip-fum ( nepofthac ifti nobis obiiciant nos loco Reijvfum, beneficia amp;nbsp;frutlum repone-re)Chriftum,inquam,ipfum fele vnacum fuis don is ac raeritis donate, vera fide per efficacitatcm Spiritus Sanóli recipiendum
G.iiij.
-ocr page 120-104 DE sacra M. MANDVCAT.
in vitain æternam. Neque tarnen ptopterea, polRimus illam interprétationein admit-tere,quâifti volunt Chriili veruin amp;nbsp;elFen-tiale corpus vercamp; realiter exiliere In, Cûgt; Sub Pane vel Sub Accidentibus Panis.
Controuerfia igitur imprimis eft demo-do turn Exhibitionis turn Receptionis.Illi dicunt eflentiale Chrifti Corpus Realiter præfèns in terris amp;nbsp;exiftcns In,Cum,fubPa-nevel iub panis accidentibus exhibcri nobis amp;nbsp;à nobis fumi ipfo Orc corporis noftri. Nos autem affirmamus Corpus Chrifti verum amp;elîèntiale in ccelo exiftens. nobis in terris exillcntibus verb exhiberi amp;nbsp;a nobis E,ecipi fide,per opcrantem in animis noftris Spiritum Sandtum , quandoquidem ea vis eft, Spiritus Sandli, ÓceaFideinatura,vt nullis poflînt locorum interuallis impediri.
Vt igitur euertamus fupcrius aduerla-riorum connexum amp;nbsp;Conlequens de Reali ilia Inexiftentia CorporisChrifti,duo nobis videntur elle præftanda. Primum refel-lendaeft eorum intcrpretatio : Deinde no-ftra firmiffimis rationibus confirmanda.
Illorum interpretationem ftare non polPe vt probemus , proferimus hoc Theorema Theologicum ab omnibus sfxaAo^ov/x^aere-ceptum: quippe quod nitaturT»ff-«ü*A«-9-ejV Scripturas, quia eft â-HTrui/ç-à; : ac proinde (ibi perpctub cofiftans amp;nbsp;confeiitanea.
Omnis
-ocr page 121-CORPORIS CHRISTI. IQ5
Omnis Interpretatio quæ pugnat cum apertis Scripturæ locis amp;nbsp;cum ipfa Fidci Analogia:ac proinde conflidlatur grauiffi-. •nis incommodis eft rciicienda. Ell enim »■â'wxoj.oç.
Iftorum interpretationem efleeiufmodi ■amante à nobis demonftratum eft in capi-■c fuperiori pioximo, quum eorum eirores ■ncominodis vrgeremus quorum iumma liicpaucis videtur efte repetenda.
I Ex iftorum interpretationibus (tquere-turChrifti Corpus non elFe verum ac naturale Corpus : quippe quod fimu! eflet in ccc-logt;amp; in terra : in loco,amp; in locis fimub courra naturam veri corporis.
I Sequeretui'jnon tantum non efte Corpus, fed elle totum aliquod auAov amp;nbsp;fimpli-riffimcoAwçSz.ov in infinitis locis llmul.Nam tonftat ex eorum doólrina Chrifti Corpus ■■bicunque eft,ibi eile totum : alioqui eilet rliuifum,aut plura dient corpora. r
5 Sequeretur , Corpus Chrifti elfe va-r rium ac multiplex :adeóque fibi ipll epn-trarium. ElFet enim fimulincœlo Circun-Icriptum, amp;nbsp;vifibüe : Et in Pane vel fub Par l uis accidentibus Inuifibile amp;nbsp;Incirciui-I Ictiptum. Nam inane eft quod illi exci-pinnt , modum amp;nbsp;rationem iftius Inexi-flentiæ efle cœleftem amp;nbsp;fpiritualem. Ete.-uitn, præterquamquod illud nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;df-
-ocr page 122-10(5 DE S AC K AM.M AND VC AT.
citur: VernmCorpus cxiftere fpiritnalicer: vt fiquis dicat Spiritum die præfentcm Corporaliter: certe nec Panis ipfe, nec eius Accidentia poilunt elFe fiibieéVum /fxjixir Spirituaiis illius præfentiæ Chrifti,Dcqiia Matth 18 Chrilhis dixit, -vobtfcitm fum vfijne ad con-EpheC3. fiirnrnationem fecuU. Et Paulus dicit
eße tn nobis. Nufquam autem legas, vel Chriftum, vel Chrifti Corpus die In Pane , vel cum pane , vel fub ipfins Acci-dentibus: fed In nobis amp;nbsp;nobifeum. Enim-uero ea eft rerum fpiritualium natura vt hnt obietfta fidei rtoftra: , non oculoriiin: quorfum igitur Realis ilia præfentia corporis, fi Corpus Chrifti non videtur,amp; 11 fenfus externos non moueat ?' Denique quoties ifti dicunt Corpus Chrifti dfe realiter præfens , fine præfentia Corporali, amp;nbsp;line proprio exillendi modo, toties di-cunt Prælèntiam non .præfèntiam Corporis non corporis : id quod conftare po-teft exipforum vocabulorum definitione.
J Sequeretur, Sanguinem Chrifti elle feparandum ab eius Corpore ( vt iam a-iibi diximus ) quod abht. Confequeiitia patet :fic enim Chriftus : Hoc eftfangins meus qui pro multis dfunditur in Remif fionem peccatorum.Si ergo ille ipfeSan-' guis qui fufus eft,Realiter eft præfens: cer-tc eft a Corporc feparatus : aliter enim fundi non
-ocr page 123-CORPORIS CHRISTI. I07. di non potuit : alioqui crit Sanguis fuius amp;non fufus Innul.
Cralïà eft, inquiunt, liæc cogitatio. Re-fpondco hunc eße frutlum cralïæilliflsin-* terpretationis j quam pioponunt : fic au-tcm abfurda abfurdis ex legibus reólè diP-ierendi conuincenda eße. Abfit autèm vt vel Corpus Chrißi exangue, velSangui-nem Chrißi fine ipfius corpore conßitui-nius.Chrißus enimtotus eßjtotulque inæi^ teinum viuens.
4 Sequeretur, Memoriam elFc rei Prx-icntis : Itémque rei prælentis aduenrum expeclari. Sic enim Matthäus, Hoc facite ^nmei memori-am Et, Paulus,'Mortem Homit/t i- Cor.n. ^nnunttatts denec veniat. Atenim, inquiunt, finis non Collierei fiibßantiam. Sit ita fanc; fiednihilominus rei memoria cum eiufdem fei ptæfentia ßare 'non poteß : ne præfens ßmpus cum præterito confundatur. Rur-fiis ^'Agit Paulus de aduentu nouißiinq, •nquiunt : quod amp;nbsp;nos agnolcimus : nec vl-lum alium humanie Chrißi natura; aduen-tumcxpedtamus’.quippe ab Angelis edofti a£1.i. Chrißum alpeélabiliter venturum de cœlq lt;)uemadmodum aipeótabihter ad cœhim afeendit. Item Chrißum ipfum audientes: ii^uitnobis dtxentteccebtc Chriflus authicme (i^edtte. Si di-xerntt •vobie: ecce in defer to efi : ne (^redtmini: ecce in ConclauibM'.ne crédité. Sicut
-ocr page 124-ïo8 DE S A C R A M. M A N D V C A Té
enimfulgu,r*exit ab Ortente ; apparet vß^ue A lt;83. Occidentetn •.ita etiagt;» ent adttentHs FtUf homtnù. Deniqiie à Petro ao’mon ti , fore , vC cœliim capiat Chrjîium v/q.ue ad tempus nouilJimic inïlaurationis : de quo poftremo Jocoà nobis a.Iibi aduerfus Vbi-qiiitarios di/putatiim c(l. Nam qu.odnon' nuJIi ex Poncifjciis maJunt interprerari Excipere, ne Corpus Chrilii in.
çoCjO tantum ciTè videator, plufquampuerile e/l.-Ioqiiiturenim Petrus de loco cœle-fri in quem Cbri/lus receptus eil , non qaod hic : vel ibi in cœlo Chriilum aili-gatum elfe veJimus , veJ certum in ccelis locum ei afTignemus ( de qnibuf rebus prxhât facere cum Scripture quàm cu-riofiùs difquirere ) ied quia cccJum ip-fum i tanquam locus nobis aifignetur, vbi realiter exidet amp;nbsp;continebitur humi-na Cbri/li Natura , ad noaiffiiaam vique diem: quæ Petri verba ifti prxtermiuunt.
.Prætcrea miror cur idi nohntChridi Corpus in cœlo contîneri, qtium non dubttenit adîrmare illud iplum Cmpus itib- acci-dentibus Panis continerL. Q^id .’continè-bicur fub Panis fpecie ôe ■ non continebi-tur in cœlo } En qub prorumpac Alona-
. , chorum impudentia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u' /
f Sequereiur gt;nbsp;Apodolos'.'manducalle ƒ Corpif^ /
-ocr page 125-CORPORIS CHRISTI. lO^
Corpus pafllbile amp;nbsp;mortale , fi to puTo'i» præcisc vrgeas. Sic enim Chriftus , Cor-tjuod pro vobii traditur : San^Mts (^ut pro
^i/bis fnnditur. Ec Paulus ^CorpM ^Kod pro , '^obis franpitHT y inquit : Nos verö Corpus Chritli glorificacum, Immortale amp;: bnpaflibilc manducare. Ex quo efticcre-tue, Cœnam Domini quam cclcbiamus *lïe valde diffimilem ab ca domini Cœna lt;Juam Apoftoli participarunt, contra ha’C «prefli Chrifti verba , Hoc facue i in-lt;luit. N'ini quo4 illi refpondent , curiosum eite quærere morfaléne Corpus ap •mmortale Chriftus dederit, vanum eft ‘Siuerticuiom neque hoc modo obicäa incommoda ddfoluuntur.
6 Denique fequeretur , non audien-'Sos Scripturæ locos quibus iubemur Chri- j ttum in ccclo contcmplari : amp;nbsp;vis ipfa Fi- PhiLj. •Seiiaccret , quandoquidem non iam fur-him eueherctur fides , fed in terrain fub panem aut fub Accidentia panisdeprime-feCur. Qmd quod Deum ipfum omnipræ-Sentem öc Infinitum amp;nbsp;qui cœlumamp;ter-fam continet non lub terrenis elcmentis, Std in coelo ipfo contemplari imprimis amp;nbsp;Hoærcre iubcmurî
Mïttb lt;r, 15.18.
Luc. 11.$; ext.
Exhis 3cp!erifquc aliis confimilibus in-commodis , cuiuis perfp'.cuum elle poteft
-ocr page 126-IIO DE SACRA M. MANDVCAT.
iftorum intcrpietationcm de Reali Inexi-ilentia pugnare cum expreffis amp;nbsp;clarilîimis Scripturæ locis , maximis , grauiflimis, iifdcmcjue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incommodis conflida-
ri ; adeo vt à Theologis omnibus fit reii-cienda.
Prætetea quémadmodum ilia ipfa inter-pretatio non eft o-vaKOyc,!. fidei : ita neceft «l'aXoT'Oç coiitextui amp;nbsp;illis verbis dequo^-rum iriterpretatione agitur. Nam verbum E s T J quod ifti imprimis vrgent j neque fi-gnificat Tranftubftantiare, nequeConfub-ftanciarc,neque Incfte, neque Subeflejque-madmodu nouo quoda modo illi verba hcC , Chrifti interpretantur : adcó vt quumipfi ^pHTovvrgeantJua ipforij verba pro Chrifti verbis fubftiruant. Porro iplorum interpre-tatio non conuenit eius rei naturæ de tjua agitur : quandoquidem ea eft natura Sa-pramenti , vt fides noftra ex rebus vifi-bilibus commonefacfta, confirmataquefur-fum alcendat ad rerum cccleftium contem-p’ationem : quum tarnen ex iftorum inter-pretatione fides debeat rebus externisjoem-pe Pani amp;nbsp;vino velpanis vinique accideii-tibus adhærefcere.
Ex quibus omnibus fatis conftat iftorum interpretationem eife reiiciendam, quum nec fidei nec contextui fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ticïs-
pugnat ipfius Sacramenti naturæ. lam ergo nobis
-ocr page 127-CORPORIS CHRISTI. Ill ^obis veiaverborum Chrifti interpietatio 'quot;ueftiganda ell.
Primùm autem fwbfternhmus liocTheo-I tcma ThcoJogicum pendeiis à fuperiore •luodiam à nobis pofitum elb
Omnis interpretatio Sciipturæ exlocis lt;^ohlimilibus ciiildem ScriptUrç petenda eft.
Huie Theoremati plerique omnes allen-'■untur tùm veteres turn Keceriorcs Theo-l°gi:quippe ,quui.n eins veritas nitaturip-^Us Scripturæ ftu.'ai.AH'âeicf., quemadmodum *ntc dixiinus. Ex hoc igitur Theoremate Mlram difputationem itadirigamus.Affir-quot;'imus niifquam in Scriptura reperiri (îmi-Hoquendi genus,quodhtde duabus fimul ' “aturis eftcntiis vel de alterius naturæ Hudis accidcntibus propriè Sc Ketr» To'^nTe^ I •Welligendum. Ferant illi «vs-aa-jv ft polfint. l'timquöd nonnulli autumantjEnuntiatio-■'tni verborum Chrifti elle ftngularem , amp;nbsp;lt;l«æ non poftit aliter intelligiquàm ipii ex-ponant : mera eft petitio principij, cui ft lo-deti!r,nihjliam ab erroribus dc^commé-titiis interpretationibus tutum elle poterit.
Hæc funt igitur Chrifti verba quæ Impri-■nis vrgentur ab Aduerfariis Hoc e s t coRPvs MEVM. De PronomînCj Hof, •amfupràegimus aduerfus Potificios.Q^ia
Conftibftantiatores variant in expoft-tione hiiiufce Pronominis , ea de re aliquid nobis dicédû eft. Nônuîli nobis afteritiùtur.
-ocr page 128-ni DE s A C R A M. M A ND V C A T.
Pronomen hoc, elle de pane intelligendum: verùm affirmant , non idem elTe , Hoceß corpw menm , vt fi diceretiir, hic panis eft Corpus meum. Nam, inquiunt,Panis fuà cilentià non eft Corpus Chrifti. Sed hæc ratio valde friget, Sc nihil aliud quàtn prirïcipium petit : quafi verô neceilè fit, quoties vfurpatur verbum fy? , toties rei cffientiam fignificari : quum potius iden-tidem in_ Scriptura Signis accommodc-tur. Porto , fi Hoc, de Pane intelligunt, perinde efi: igitur hoc , atque , hic Panis, vel ex ipfis Grammaticæ legibùs , quas illi nobis obiiciunt. Nam dcmonftratjua particula refoluenda eft in id quod de-monftratur , alioqui nunquam poffis re-âc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confiât autem ex iplà nar-
ratione Euangclica , Panem fuilFe accep-turn, fradlum, iSc datum di/cipulis, quum Chrifius illis dicecet •. Hoc e/l corpus meum, ex quo efficitur, Panem ipfis fuillè demou-ftratum. Qu^d fi dicas, Chrifti Corpus fuif-lè demonftratum ; Iti igitur erunt relol-ucnda verba Chrifti , Corpus meum , eft Corpus meum. Ex quo Enuntiato videant ' illi numquid poßivc colligere ad lenten- I tiâm fuam confirmandam. Alij igitur ex J Coafubftantiatoribus malunt proiiomine j Hoc^ vtrunqnc fuifiè demonftratum vnum ( 3d Icnfum , alterum ad incelleâum. Vc' / rumcnim- ƒ
-ocr page 129-C o R P Ö R t s ’ C HR I ST r. HJ tumenimucro id répugnât ipfis Euange-lillarum verbis, in quibus nulla Corporis tnentio nec demonftratio anteceffit. Effet Äutem perabfurdumdicere , Chriftum effeuille fuum Corpus TopuTOf nihil dicendo, amp;nbsp;nihil demonllrarrdo : deinde ft duo hxc 11 Haul demoultrarentur quandoquidem funt plufquam toto gcnere differentia, nempe Panis amp;nbsp;Corpus Chrifti ; certè non Hoc fed Hec dicendum foretjnomine multitudinis: alioqui àvityni,;, aut effet Impanatio amp;nbsp;v-' nio Hypoftatica Panis amp;nbsp;Corporis Chrifti: ' aut elfet aliquod totufn, quod neque panis clfet J neque corpus , led aliqtiid ex pane amp;nbsp;torpore compofitum,tanquam ex partibus. benique ex iftorum fcntentia , ita verba ' Chrifti refoluenda elfent.'Panis amp;nbsp;Corpus ■tieum i eft Corpus meum : qUo nefcioan 1 tjuicquam dicipofiit abfurdius. Quamob-: ïtni ita fuadéte atque adeo cogente rei vc-htatedtaftatucndum eit.Non ahter refolui pofle verba Chrifti, quam fi ita diceret:Hic Panis eft Corpus meumzquæ quidem enun-tiatio non eft loci Enuntiatio. Ne c eijim ita Chriftus enuntiat. Corpus meum eft In I hoc Pane, aut C urn hoc Pane, aut Sub hoc
Pane, aut fub huius Panis aceidentibus:Eó cnimredeütomnes iftoru interpretationes. Atenim hæc vocabula,Panis,amp;Corpus non locu fed fubftantia fignificant propric, amp;
To'ptiTs'r.Ex quo efficitur ,primam Sub-
HJ.
-ocr page 130-Il4 DE SACRA M. MANDVCAT.
ftaiitiam de prima SubftantiaprædicarijV-trûque.n.erat roitri fingulare certum, defi-jiitum, extra mentem exiftens ; non autem
aliquod Indiuiduum vagum amp;indetermi-natum jVt Pontificij fomniant. Subuciamus igitur hoc fecundum Theorema Theologi-cum ab omnibus ijs probatum, qui ratione amp;nbsp;ratiocinatione præditi funt.
Qyotiefcunque prima fubftantia de alia prima fubftantia prædicatur in Scriptiira, eiufmodi enuntiatio eft figurata.(Primam autem fubftantiam dicimus rUirt amp;Indiui ' duum fingulare reuera extra mentem exiftens). nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(
Huiufcemodi Theorematis veritas latif-fimè patet,amp; eft omnibus perfpicuaqui vel tantulum fuerint ipfis TraJ^S'eia.i pri-mordiis inftituti. Nam ne ipfaquidemfe-cunda Subftâtia, quç eft xa-3-’ oha, poteftjuifi figuratc de alia fecunda fubftantia prædica-lijfigencre difierant. Quanto id igitur ma-gis dicendum eft in hoc Enuntiato , vbi tam Subieótiim quàm prçdicafum eft râS't'ti Indiuiduum extra mentem reipfa exiftens: amp;c vnum ab altero longiflimc amp;nbsp;plufquam toto gencre dirfcrt,nempe Panis amp;nbsp;Corpus Chrifti? Sed enim quia in campo Theologi-co verfamur: probemus Theorema noftrum Induiftione commemorandis Scripturæ lo-cjs hue fpeétantibus.
ï.Cor.io.. Petra erat Chrtflw. Ecce Ule Dei (quum
-ocr page 131-CORPORIS CHRISTI. IIJ huutnChriftuip loanncs demonftraret:pe- loan.i. Me enim eftac äloannesdiceret;hiceft
I ^gnus Dei)
Joannes efi Eliot.
1 hofumftella.
^gofum vitis vera. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xx.
^os eflis templumDei, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Io,n. 15.
^SiifuntfleUoerroticd.Et confimilia permul i.Cor.3.
*’‘Ex quibus noftri Theorematis veritas ein tiina ex fcientia petite diiferendi : tum
^’^vfu loquendi Scripturæ, à qua, ceu vera Me vnica cynofura,fi defleólatnus,fieri no quin incurramus in grauiffimos erro-
Mueruadmodum iftis cótigit, qui per In-Mdua vaga vagari, quam inScriptura pe^ j M figere maluerunt. Ecquis enim patien-''f audiat vel panem,vel panis accidetiaefle Mipfum Corpus Chrifti.
Namquod quidam obiicere folent hæc
Mendt gencra;hoc eft AKaticum, hoc eil r 0ru intet* Mnanumfnempe vinum)Itcmque3hoc eft pMationes *Sn’s,de candente ferro;vel vt alij (quib. ma S’s aurum placet) proferunt,Hoc eft aurum, ’^tmonftrato marfupio ; illa ne refponfione ^aidem digna funt ; quippe quum nihil Ulis “t cum fanótiffimis Chrifti verbis commuât. Hæc enim loquendi genera defignant '«umcrairarum terrenarumque cóiunóHo-quot;«iHjCatumque exiftentiam in fubieólis coa ^fnientibus amp;nbsp;«TèktihoÏ; , quæ quidem con-''inftio non efficitur ex Ulis verbisifed verba
-ocr page 132-lié DE S AC R A M. M AKD V C A T. fignificantconiunâionem illam iam antea fadam. Necenim vinum eft inpoculo,eà quod dicitur j hoc cflè vinum: fed illud dici-tur quod iam erat. Afin verbis Chrifti, vos contenditisOorpusChriftielîein Pane vcl fub fpecie panis,vi verborum Chrifti. Ate-nimfiveftra hmilitudo valeac, fequeretur 'Corpus Chriftifuillê in Pane vcl fub Acci-dentibus panis ante ipfa verba : ac proinde non vi verborum Chrifti. Cæterùm, hocfi-mile non conuenit cum eo quod dicitis, hac Corporis Chrifti inexiftentiam elfe fuperna-turalem amp;: incomprehcnfibilem. Quid quod etiamnum aliter vos ipfi fcntentiamveftram cuertitis’Nam ex illis ipfis veftris fimilitudi-nibus eftîcio, Enuntiatum de quo difputa-musyfiguratum eflcrquia fuperiora illa'loqué di genera per Metonymiam vfurpantur:in qua duo rcquiruntur, ncmpe continensamp; contentumiquæ vtraque vera fint (non autc ' nuda accidentia fine fubieôlojquas Metoiiy mias Monachis relinquimus ipfi rerum natu , ræ incognitas) atque vobis ita concludenti-bus,fequeretur:Corpus Chrifti reuera con-tineri amp;nbsp;definiri InPane vel fub accidétibus Panis , ac proinde noneftè alibi ,vt iamdo-cuimusjcx propriafignificatione verbi Cou tineri quum de corpore dicitur. Denique i' fta fimilia non rclpondent fententiæ Gon-fubftantiatorum. Nulla eft enim Metonymia quç vnquam efticere poflit hoc loquen-di
-ocr page 133-CORPORIS. CHRISTI, Ijy genus: hoc eft vinum,id eft,vinumcft In,
Sub hocpoculo.
QiK)d autem nonnulli malunt elTe Sy-^ecdochen, ineptiffimum eit. Nam vinum •'on eft pars poculi, nee poculum pars Vini: •gt;«€ funt fimul tanquam partes totum ali-Hnod conftituentes, Içem CœnaD. non eft lotumaiiquod compofitum ex pane amp;cor-pore Chrifti tanquam ex partib. totum s-Jro-^‘«*conftituentibus. De ferro candente, fi-r •quot;lie ineptum eft.Namille ignis in ferro, no ^ftfubftantia,fed Accidens in fubiedto.Ac-••edit enim amp;nbsp;recedit citra fubietfti interi-^uin. Deinde longe verius dicitur, hoc eft fttrum,quàm hoc eft ignis:ne mihi dicendii fit earatione ferrum ignitum vocari Igné, ^uia fenfus exteriores ita afficiuntur ab Ac-tidente Ignis amp;nbsp;eius operationc.quæ omnia abiftisallataquam aliéna fint à Ti^pjircuSfa-tilcintelligi poteft.
Sic etiam inftant:quemadmodum in hoc luc. $. Vetbo Remtttiintur ubi peceata, Remiftio pec-tatorum non figuratur , ledincludttur realiter ôc exhibetur-.ita his verbis , Hoicfl cor-fiu rneum realiter incluJitur Corpus C hrifti.
Refpondeo peccatorum remillionem no includi tribus illis vocabulisfnon enim vo-cabulis peccata remittuntur, fed gi aria Dei per lefum Chriftum,qui faótus eft propitia-tiopropeccatis noftris,vt ait Apoftolus)nec i. Ioan. gt;nbsp;exhiberi auribus, fed animo credentis, qi^i
H. iij.
-ocr page 134-Il8 DESACRAM. M AND V C A T.
non vocabula, fed rem vocabulis fignifica-tam vera fide apprehendens,obtinet Remif-fionem peccatorum. Q^id enim fi quis tibi domum autfundum donaueritjCenftsne do inum ipfatn autfundum includi realiterin vocabulo Donandi? Qmd quod illi ipfi mutant fententtamîNam h huic obieóhioni cce das,non iâ dicêdum erit,CorpusChrifti ei^e In,Cum,Subpanc,veI fubAccidentibus Panis.(ed elle In , Cum amp;Sub bis verbis Hoc eß- corptu meum\Lt quia verba non ore perci-piuntur,fed aunbus,euanuit igitur Oralis il la Manducatio, amp;c iam dicendaerit Auralis. ‘ Quamobrem,ita retorqueamus banc obie-élionem .'Quemadmodum bæc verba Chri-Lue.$/ Ç^Aremittuntuf ttbt peccata. Paralyticus auri-bus percepit, Rem autem illis verbis figni-ficatam,nempe Remiffionem peccatorum, animo amp;nbsp;vera fide amplexus eft ( habuit e-nim remiffionem peccatorum, nôquiaChri ftum loquentem audiuit, fed quia in Chri-ftum loquentem credidit ) ita in Gœna Domini facra Symbola Corporis amp;nbsp;Sanguinis Chrifti ore quidem fumimus, fed rem facris illis Symbolis fignificatam , hoc eft Corpus amp;Sanguinem Dominijoon orecorporis,fed ore animi, nempe vera fide manducamus amp;nbsp;bibimus in vitam arternam.Atqueomni-no propofita ilia fimilitudo aliéna eft : Nam Remiffio non eft aliquid corporeum, nos ve ro de præfentia corporis drfputamus.
Sed
-ocr page 135-CORPORIS CHRISTI. II9
Sed aliud ctiamnum obiiciunt , In præ-i^nTrofi «ptis tropos non eircadmictendos.Relpon- adm:ttatiir lt;leo:primùm,hæc verba Chrifti hoc eji Cor-*’*, fusmeum(k quibusex iftorum fententia,ma^*^' nat vis realis præfentiæ Corporis Chrifti) non eile præceptiuajfed Enuntiatiiia:nec a-liqiiis vnquam dixcrit , ex his folis verbis Mcfpi/e, Comedtte, pofte colligirealemillam præfcntiam.Verumenimueropropius id dif piciamus quod obiiciuntIn præceptisin-«Juiuntj Tropos Scripturanon admitticjtàgt; «e vcro.’Quid igitur hæc fibi volunt?
Cauete afennento Pharifaorünnc^mt Chri- Deut. lo. ^W.CircunctditepritpHtMCordü'veJiri:ïncptXït krem. 4. Mofes.Se»ï»«4tff vobis tn luftttia. Soluite fjodos
Scindite cordai,von 'veflirnenta in-quiunt Prophetæ.Erpwr^iJteî/en« fermentnm i.Cor.$.
(itts nouaconjperßo, inquit Paulus, Matt.5.amp; gt;ntte meum iugum fuper vos inquit illeipfe Chriftusadde quæ dicuntur de oculo erucn tiojde abfcindenda dcxtera,de tollenda cru-ce ócfexcenta id genus. Sit igitur prior hîc ’ trror fuperiorisobiciftionis ,
lt;luod nos amp;nbsp;copia amp;nbsp;pondéré crç-aa-tèMn obruimus. Alter error, quod Sacramenta confundunt cum nudis præceptis. Etenim Sacramenta atque imprimis Noui T eftamc-tij Cunt ampIilTima teftimonia amp;nbsp;figilla pro-iniftionum gratiæDei, Remiffionis pecca-totum amp;vitææternæ. Qyare fubiiciamus hocTertium Theorema Theologicum cum
'H. iiij.
-ocr page 136-120 DESAC B-AM. M A N D V C A T. duobus fuperioribus conueniens.-,
Nullum Sacramentuin fine tropo plenè cxplicari intelügi poteft.
Atque id nobis probartdum eft piimùm ratione,dcindc Scripturælocis. R^ijtio peti-tur ex natura amp;nbsp;Sacranaentfiquödvul^ gó definitur clFe rei facræ vifibile fignum. Itaque fi verba in Sacramentis-vfiirpata nude amp;nbsp;fimpliciter tantum intelligantur, non erunt Sacramenta: quia res extennç per fé confiderabuntur duutaxat, acproindenon erunt Signa.Nam fignum eft àic vt Se Sigillum. Eft igitur referendum ad a-liud,nempe ad Signatum, quæ quidem ratio fine vocabtilis figuratis reólè intelliginon poteft. Itaque qui dicit Sacramenta fine Tropo efteintelligendaplle dicit Sacramen-tum non elle Sacramentum, quia tollit fignum fine quo Sacramentünon cft.Iamû-tis conftat Tropos non elle in Rebus fed in Vocabulis. Ex quibus cliicefcit noftri Tlieo rematis veritas.
Sed iam percurramus ipfa Sacramenta Se Scripturam de Sacramentis agentem au-diamns.
In Circuncifione,fi Veteres verbum Cir-cunctdendi pare amp;fimpliciter intellexilîènt, Deat. 10. non fuillet Sacramentum. Sed admoneban-amp; 30. tur illo exteriore figno, cor elfe circunci-lerera.tf. ftendum; quod fine tropo intelligi non poteft. Hue Ipeólant quæ amp;pe occurrunt in
Scri^
-ocr page 137-CORPORIS CHWSTI. »f
^«iptura De corde circancidendo;De pras- Ezech.44 pucio cordis, De'incircuncifiscordeamp; auri- Aft.?. bus:EtIiæc præclara apud Apoftolum:£lt;« y«lt;e fy?,iiiquit, circuncijio tnpropatulo t» came, ^lt;1» efi Ctrcancißo,fed Circunctßo cordts. Et qiiç ^fferri poll'unt in illam fententiam. Atque liæc deCircnncifione quam line tropovete ftsnon intfllexerunt.
Idem dicode Agno Pafchali, Paulo ipfoi.Cor.j, locupletiflimo interprété hifce verbis ; Pa/-
nofirumpro nobü facrtßcatum efl,nempe Chri feflum celebremM,nonfermeni.o vete-
^hnecferment 0 maliü^etfed non fermentatie pa-'^ii'Ksfincerttatis (^i/en/^tto.Similiterloannes loan. 19.
■dquod dcillo Agno Ccriptq erat, o^wwea«-ï'f'ngetie ex eo,ad Chriftum tetulit.Ex quo fit,
apud Aportolum,Mofes dicatur fide cele-^ralfe Pafchajiie qui primogenitos perime-^atjattingeret Ifraelitas. Fides igitur Mofis amp;pioru veterumnon fubllitit in Sacrificio ^Manducatione vifibili Agni Pafchalis;fcd jam tum fide fpeótabant,eumventurum,quc Joannes præfentem demonftrauit,affirma- loan.i. üitque elle Agnum ilium Dci, qui peccata J^Iorte fua expiauit. Quinetiam Dominus i-pfcfic locutus eftde fanguincillius AgnnÉ“-fttvobis, inquit, S/^««zgt;ï(vtpollcae’(pliC‘aC')
In aliis Sacramentis Veteris Teftamenti non efo longior ; hoc enim nobis debet luf-ficere quod ait Paulus : Patres noflros eandern ’• Cor.10. ffcam_mandticajfe,i^ eundern potum ßintnaleta
-ocr page 138-12.1 DE Sacram. mandvcat.
^i^/j7?.Eandemgt;inquam,nobifcum, ita expo-nenfibus pleril'que omnibus V eteribusmoii (vt quidam exponunt) inter fctantùm. IJ quod manifeftc patet turn ex mente Apofto-11 ôc ferie contextus,tum ex nomine Chrifti amp;nbsp;ex verbo Baptizandi illi'c vfurpatis ;ac propterea Paulus vocat efcam illamamp;po-tum ilium fpiritualem. Quemadmodum nimin Cœna Domini,propofitis facris iÿm-bolis,videlicet Pane amp;nbsp;Vino,docemur Chri ftum elTe perfeâiffimum animarum noflra-rum alimentum :ita ilia ipfadoélrinapro-ponebatur Ifraelitis in Manna amp;nbsp;in Aqua quæ ex Petra profluxit. Falluntur ergo qui aducrfus nos fie difputant. Si omncslfrae-litæ cibum fpiritualem , hoc eft Chriftiim manducaueruntjinde fequi iinprobosctiain Chrirtum mandiicare ,in Cœna D.qiiod tarnen nos vehementer negamus. Nam illis impofnit falfaintcrpretatio vncabuli Spiri-tualis.quod intelligunt de ipfo Chrifto, quû tarnen Paulus ita appcllet Mannaamp;Aquam r upismimirum quatenus erant venturi Chri fli Sacramenta , non autem corporaliatantum alimenta. Plue adde quæ ApoRolus ad Hth. 8,9. Hebræos copiofiiîimè diflèruitde Veterum Sacraraentorum amp;nbsp;ccrcmonianim verafig-nificatione.Nec enim dubium cuiquam elfe poteft quin fideles Jfraelitæ veteia Sacramenta célébrantes,animos ab rebus fignifq; vifibiiibus ad res ipfas fignificaras traduxe-rint.
-ocr page 139-CORPORIS CHRISTI. IXJ
rillt. Atque hæc deSacramentis veteris Te-ftamenti.
lam vtdeNoui Teftamcnti Sacramentis agamus, Baptifmum non intelligimiis fine Tropo ; quippe Paulum audientes affirma«- Gal.j. tem, ^^otejHot bapttzatt funt eos Chr:ftufn in- Rom.«. dutjje-.tn mortem Chriflifuiffe ^apttzntosz per (gt;a-ptt/mum cum Chriü-o confepultos eJJèyô'C. Quin-etiam Petrus ait not ferunriperBaptifmum,tion i.Pst.j.
fordes camit abluuntur./id ^uo Chriflumpro nobù àmortiiis ex citât um certd confiientta ample liimur. Id quod Chriftus Regenerationis vo cabulo fatis expreffit. Quæ quidem omnia fuperiora loquendi genera fine Tropo in-telligi. non polfiint.
Supereft S. Cœnæ Domini Sacramentum, cuius verba ex iis quç ante diximus^affirmo, reâèintelligi fine tropo non polie. Eft enim Sacramétum; nec vlla ratio aff rri poflît eut vioictur ipfaratio amp;nbsp;naturaSacramenti: nec obferuandus fit ille loquendi vfusquem vi» demus in reliquis Sacramentis obferuari. Nam quod ifii folent procvç-eta-flt;idipfum de quoagimus,amp; quodinter nos controuet-fum cil afferre,iamantea inanem illam Prin cipij petitionem eiecimus. Quidïqui aiunt nonlicere hoc Sacramentum Cœne Domini ex aliorum Sacramentorum natura amp;nbsp;ex vlu loquendi Scripturæ potius exponerc, quàm ex humanis fomniis «Si commentis: certè ve-rilTimèin illos quadrat quod aliquis dixiç.
-ocr page 140-/ nbsp;114 DE SACRA M. MANDVCAT.
liane elle non fcientiam, fed litigiofam igno rantiam.Audiamus potius Paulum itavtrun que Sacramentum fandiffimè amp;c veriffimc coniungenrem. In vnoIpmtnnos omries m v-Cof. it. nbsp;nbsp;nbsp;corpM bapti^aùfumuSf/iue ludat^fine Gu-
ci,ftHe feruf,ßne Itben-.^^ omnes in vnumJjiiruum potattfumtu, Quare 11 dari ratio non potefti curin rebus fimillimisamp; quarum idem eft obieódum, idem fundamcntumjidein finis, tanta dilîîmilitudo conftituatur, cur Tropii ilii admittunt in Baptifmo,fi Cœnam Domini fine vllo tropo intelligendam elle conten-dunt’Q^d fi Tropum noji admittunt in Ba ptifinofnam ex iis nonnullos huepropemo-dum accedere video)cenfentne verum ChG ,fti Saguinem autSpiritum S.animas nollras CJirilti languine abluentem elle in Aqua, cum Aqua,vel fub Aqua ? fi id exiftimant: cur ergo tantopere in Cœna Domini vrget rofuTo'y, quandoquidem nufquam extat hoc loquendi genus de Aqua , Hoc ell faiiguis Chrifti;vel, Hoc ell Spiritus S, Rurfusquo-modo Spiritus S. ellprælens In, Cum,Si!b aqua in Baptifmo ? num prælèntiâ elîçntiæ qua vbiq; ell, quia ell Dcusded quid hoc ad peculiare Myllcriu? Num prælentiâ gratiæ? Tit.J. At Paulusid nópatitur Serunuitnos, inquit, per lanacnm Regcneratianis : Renonatwnis Sptritits S.juem ejfudit innos copiose per Iefngt;n Chri/lum Sentatorem noflrUiScc, Innos, in quit, »fonuiii/IcpuMn, quippe quum aqua non fit
Subie-
-ocr page 141-CORPORIS CHRISTI. I15
SubiectûcTtKTiKev præfentiæ gratiæ Spiritus S. Necenim aqua regeneratutjied homines. Ergo quemadmodum Aquæ ablutio eftcx-teriotjita ablutio fanguinis Chrifti per Spi-ritumS. eft interior. Reólc enim loannes: Lautt nos à peccatis no^irisper fanguinem fuum. Qm veto tantam diffimilitudinem inter Baptifmum amp;Cœnam Domini conftituunt, proférant igitur aliquam caufam,cur minus fit fpiritualiter Renafci, quam fpiritualiter Nutririme mihi fit cofirmandum quod pafi-firnextatinScripturazarcliffimam Coniun- Rom.«, ftiouem cum Chrifto, adeóquc vitam æter-nam.non miuus Baptifinfiquam Cœnæ Do- j ' mini fincm amp;nbsp;vlum eft'e. ”• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tit.s.amp;r.
Vcrùm age,progrediamur etiam vlterius ßcSacramencum Ccenç Domini fine Tro-poamp; figuratalocutione expücari amp;nbsp;intelligi non pofte probenjus ex circunftantiis ipfis locorum Scripturæjin quibus de hoc Myfte-tioagitur,quas circunftantias nos ita figil-latim recenfemus,
I. Quum Chriftus (licet exprefsc no faciat mentioncm Cœnæ D.) Remipfam quæ nobis in S.Cœna proponitHrnobis explicaret, amp;nbsp;Capernaitæ fanóliffimam illam concio-nemde Manducanda Carneamp;de Dibendo Sanguine Chrifti perhorrefccrent, quippe ipfa vocabula fimpliciter , propric amp;nbsp;fine tropo intelligentes:tum ChriftuSjS^iww efi vimßcat, Caro non prodeß quicquam^verba
-ocr page 142-liÓDE SACRA M. MANDVCAT.
loquor vobis F^irtus fiint Vita funt. Quç quocunque tandem modo exponantur, ccr-tc nos abducunt a fimplici propriaque vei-borum fignificatione , quod quidem fine Tropo fieri non poteft.
Mitrhitf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;commémorât fanóti
huiufce Myfterij inflitutioncm, ait Chri-
' ftiim ita de Poculo dixilfc: Bibue ex hoe om-nes, hoe efl entm fan guis mew Noui T efiamenti tjnod pro muitte effundttur in Remijfionem pee~ Luf. çatorum. Lucas autem 8c Paulus ita récitant I.Cor.H. ChriftiHteealixefilSlouum'Teflameti-turn m Jangutne meot^ui pro Tjobis ejfunditur.^t-quiilliomnes rem vnam eandémque dixe-runtiquum diftante Spiritu S.nobis illalcri ptis tradiderint. Ex quo efficitur, hæc duo îeof'uvitiaéiv 8c æquipollere, f/oc efl fanguii mew îf out f eilamentfli,t,Hoe efl Nouttm f e~ flamentum tn fangutne meo : quod fine Tropo fieri, quis vnquam dixerit? Qubd fi viiutn non poilir dici Nouum Tel'.amentum, nifi Tropus admittatur:amp; Panismuila alia ratio-
) ne dicitur Corpus quàm eâ quâ vinum di-citur ûnguis,cfficitur,in Chrifti verbis tro-pum necelfariü fubefle.
Noua, in- Scd antequam pergo reliqua commemo-rare, nobis rcfelicnda eft nonnuÜorum in-ferpretatio, quâ Pauli amp;nbsp;Lucç alioquicla-fangume riffimis verbis Jibenter velint tenebrasof-mco, refit- fundere. In fangutne meo gt;nbsp;hoc eft inquiunf, Cum fanguinc mco.Nam quod Matthçusamp;:
' Mar-
-ocr page 143-CORPORIS CHRISTI. Iiy
Marcus Græca Phrafe dixerunt ,hic efl fnn~ fins meus oui TeSl.irnentt, Lucas amp;nbsp;Paulus hebraica phrafi dixerunt □ hoc poculurn No-ii»mTe^amentum eflinSanguine meoyhoc cft. Cum fanguine meo:Hæc illi. V erumenim-ueroinhis verbis; Hoceflfanguismeusoui ExoJ.t^: ’Teïiamenti-tcvcc dicant Phrafin efle Græcam Hcb.p. non video quum aperte ilia phrafis extet a-pud Mofen his verbis £cce flinguisfoeclerisz quæ verba fie Apoftolus interpretatus ell « TO (qP'“ ■’■»5 «ha9gt;lîi»ç.Ad phrafin autem he-braicam quod atttinet,fateor literam Beth 3pus Hebræosjvulgô exprimi his particulis Ingt;Et, Cum,fed ita, vtfimplcxconiundio non fit intelligenda, fed potius fignificetur •:aufa,ratio,modus,inftrumcntum atque o-■nninolt;rov*(T/ovreiahcuius.Sic cnim intelli-p^ gendi funt fequentes loci : Hon feruatur Rex * ^^multo exercitu. Omnia poflurntnChnflo cjui corroborât:^ fexçenti loci confimilcs.At-
4ne vt ad Pauli amp;nbsp;Lucæ verba de quib. dif- phil.4,' putatur propius accedamus fic alibi Apo-Ephef.x. ^ci\asIuFHficati tn fangutne tpfius feruabimuT Ephef.i.
pe r ipfurn.ProptnejuifaEit eflis tn fanguine ClinT/z.Quod alibi idem Apofiolus dicit per CololT. t f^inguinem rSe^fs.a.Toç, quemadmodum e-
I fiimexponenda funt ilia apud Apoftolum Heb.io. Qw conculcar-.t fangutnem tn tpuofuerat fanPli- Heb.13. ficatus, id eft, per quem ,vt ille ipfe exponit ^ts^^ex.vtfanSltflcaretpopulum perproprturn fan ^»inem t« liHu ajlfjutroi. Sic ctiam intel-
-ocr page 144-Zacli.ji. ligenda funt quæ feqiiiJtur.Sfrz«lt;î^fmtnfan^ ^ eiiamcnti : Laatt nos à pec~ catis noflris tn fanguine fuo. Rede/nifli nos Dro in frngutne tno. Lauernnt Üolas fît as ac dealba-runtin fangttine ylgrà,S:C confimiJia permul-ta. Eîf qinbus facile intelligifur apud Paulum 8i Lucam lnfangHine,non exponendiim elIèjCiim ßnguinej quafi quædam Inèxi-ftcntia fignificctuf, vclConcomirantia rea-lis. Semcl cnim pafTus e/î Chiillus amp;i: femel eins languis fulùs cft. Et fœdusipfnmper-petuct durât, fancitum aiitem eft fadus Chnlli languine, quatenus ille fanguis fit-fuscll : ncc propterea necelFe cft fufiönem ipfàm femper elfe cum fœdere : Itaque In fangutneià eft, per ïânguinem : vtfitfenfus: Hoc pocuJum ed nouum ilJud fœdus quod pacifcor meo fànguine. Chrillus cnim eft ■Mediator Noui ^œderis fine Te/lamenti: quia feipfum Deo obtulit pro nobis.Etvt Apodolas ait, oh id Mediator N out Tefla-menti eß^ -vt morte intercedente ad redetnptionem ear um prxuaricationum c]ult;i, fitérant fub priore nbsp;nbsp;/
Teflamento, vocatipromißionem aecipianteter- / na hdireditatis. Item , Quanto magis fangnis I Chrifii t^uiper Spiritum atemum feipfum obtubt I inculpatumDeo ,purgabitconfcientiam'veflrxm | À mortuis openbus adferuiendum Deo viuo. h.t‘ i (jae hæc de vera huiusphtads interprets' / tione. Porrô ne ilia quidem interpretatio / quam alFerunt vJlomodo iènCentiam ipfo- / runi ƒ
-ocr page 145-CORPORIS CHRISTI. ' U?
tmn adiuuat.Nam non vrgcraus tantum hanc particulam, In;(quanï ifti petperatn coniier-tuntin præpofitionem Cùm) fed totiim hoc complexiim, Hic calix tß I^aanm Tefiamen-tumin fangutne mao. cn\m quæto,qiiî-nam Ca'ix lit Nouum Tcftamentuin: an pro-priè amp;nbsp;}(^ TOfHTBi/, an vetôfiguratè. Effepro-priènon exihimo di'ttiiros ; quia omnes otn-ftiiim hnguarum phrafes cosdeficcrcnt. Qua-tercliqiium cft,vt fît figiiratum loquendi gc« Hus. Ecquis enim dicat Sanguinem amp;nbsp;fœdus •îuod fanguincfanciriim eft, efte vnum idem-lt;li)erealiter ? acnoh id potins adhibitoTto-pointclligcndum eirc?Ec quianosad Hcbrços tciiocant, velim attentéexpindant qiiodMo-ftsdeCircumcifione commémorât his verbis: Gen. fw,Çrw4^e,inquît Dominus. Feedtu meum in' ‘fx me te , clr iailer feuten tuttm pofl te , vt I'm tibi Detu amp;nbsp;fanini tuo amp;c. Et p.niJà poft : hoc ell foe dus rneum ejuod obferuahitis; (lircurncidetuf ex vobis omnis mafculus ^c.kctn ^xit foednsmeuin cum carne veilra. Tnm fubii-cit.'Errnr inquit ,in ßgnumfcederls inter me
Eccetibi tria imprimis confideranda; v-Hu.m, quodnam fit illnd fœdus:nenipc , vt fiin tibiDeusamp; fcminituo.Sccundumiipfam Cir-cuiicilioneni vocari fcdus ’.feedm meum in car-r^e/^4,inquir.Tertium;ciir Circumcifio va-'^'‘turfeclnsmempf qina eft fignum foederis;/« Ä.?n«%ƒa'l/fr«,inquit.Non figniim illud inane ^ualeifti nobis obiicinnt lt;nbsp;in fuum commea-.13
-ocr page 146-IjO DE S AC RAM. MANDV CAT.
tmn,non in nofttam fcntentjani dilputanrcs) fed quale dffcribit Paulus , vc (it lignum amp;nbsp;(i-gilliim certifsiraurn. Sicenim Paulus, ^ceepit fignumCtrcnncifio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iulhttut fidet-.ktf^as
hæcde phrah Hcbraica , cuius opem fiultra implor.arunt, vtnoftrum illud aigumentu.n fornlfimum ex Pauli amp;nbsp;Lucæ verbis dedtidu, noua quadain intcrprctatione declinaret.De* nique (quiaTeftamenri vocem nonnulli vr-gent.) S. Domini Cœiianon connncr taniùin ipfuin fœdus quod Chrifti (anguine finciruia cftifcd continet etiain ligna amp;nbsp;ligilla ipfiiis fee derisiac proinde nibil mirmn eft li Chnftiis fi-
I guratis verbis non folùm in.Tcftamento fed eriam in Sacramento condcndo.Sacramcnta-Jiter loquutiis ell.Sed iam pergamus alias Cir-cunftantias rcccnfcrc ex quibus manifeftum fiât, vçrbaChiifti de quibus iam dilputamus elTcliguratè intclligenda.
Paulus ita récitât yerba Chrilli,77ôÇfy?elt;»)’ pHsmeumjuodpro vobtsfranaunr. Nimirum ad j.Cor.n. fraótionem Panis rcfpicicns qua fummicru-ciatus dolorcfqiic Chrifti exprimuptur., Con-Ifaraurem,Corpus mhtiftifradfum nonfuilTe, . neefrangi porniirc.Ira enim fcriptum erat.ZVa
Ipimi}. confringeturvHumostpßui: vt ait loannes port fexodii. Alofcn. Quarc hoc verbum f'rangitnr à Piulo vlurpatiim ligurarèintelligendum ( d, Nam quod nonnulli ex Ponrificiisrclpondenr.Cor pus Chrifti non potuiftcFrangi prour in criice pendcbatjfcd Corpus Chrifti fub fpecie amp;nbsp;ac-cidcn-
-ocr page 147-CORPORIS CHRISTI. IJI ' '■idcntibus Pänis vcrc cótineri,vt aÜquaratio-ne vcre affirmari pofljt qiiöd frangatur, iß* ^inunCjHoCiinquam.noftram fentenciam con ; firmat.Qnoinodo cnin),fraiäio Panis,vcl vr il-I 11 ridicule dicunr, Accidenum panis, porefi: di ci fraftio Corporis Chrifh nifi figurate : id qüod illi etiani dicunt his vocabulis: Aliqua ra tiöncaffirmari pofTe.Porrb ifti hominesmaxi-Hiopcrèrcfiliunr àmenrePauli, qniloquitur äe Corpore Chrifti, qoatcniis crucifixiim fuit pro nobis;.^««;^ pro vobts ''etbarcfpondent hifee verbis EuängeliHarni ^nodpro vobif traàtiur .* rpwi pro volts datHr, iiuæadipfam Chrifti mortem referenda (unt. hm cum Chtiftus S. Cœnam inftituensPane hcgit.non tunepaiTuseft pro nobisiquod mi-ror ab iftis Ponrificiis non animadiierfum,qni 'otiesfuum Miflæ Sacrificium Incrucntum appellant,ipfumque volunt,fcilicet,ad S.Cce-ftatii referre.Maneac igitur quod diximus.ver-lgt;um Fran^itttrapudPaulum itafuilTe vfiirpa-tum : vt fradio panis , fit Signum dolotum Chrifti quos ipfe in cruce pro nobis perpeflus eft:Acpropterea.itadisante rerum confe-quétia.Panis eft fignû ipfius Corporis Chriftfi
4. Idem Apoftolus de facro hoc myllerio ' loques.C^/iar benedtÜtonis cui henedicimuSyfione ‘ßcommuntoSanguinit ChrtHi: Er ,Paniflt;]uem ,.Cor.làî fitingmus nonne ell communie Corports Chrt^lt? Quæ veiba finerropointelligi qnî poirunr?
5. I^os multt fumttt Vnttspants amp;nbsp;vnum corpus^ Ibidend^
r3i DE SACRA M. MANDVCAT.
^uontam omnes eunâimpunemparticipamui.
i.Cot.n. 6. Idé Apoftoliis déco qui.indigncad tantiî inyfkriuni accedir. ludiaum ftbtmandncat(^ htbit. Quas omnia vt redèamp; aVaXo^aç expo-nanriir,tropus cfl necc/rarioadhibcndus.
Ncc vcrôaudicnda eü ha:c illorum diftin-ôbo; Manducationcm Corporis Chrifti etTe i-nyfliam quidem , fed non figuraram : fie cnim incurrunt in rv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eniin
de vocabulis lt;t%i tb purS difputamus: iJli de re-ipfa loqnuntur. lam figuratalocutio non tol-litrci veritatem, fed camfaciJius explicat, amp;nbsp;femper câ figura à rc ipCit difiinguenda.Itaquc Jicet Corporis Chrifti Manducario figurarè dicatur.tamen res hoc loquendi generefigni-ficataeft verifsima,non autcni figurataauttro pic3,videlicet ardifsimaciim ipfoChriftocon Jumftio, vr alibi diximus. Q^are ifti perperain faciunt quiMyfticû opponant Figurato,quu potius diuina myftcria folcanr vt plurimuin figuraris verbis adtimbrari.quippe qua; verbis ‘ fatis propçiisexprimi non poflînt.
Pudcataurein Poaiidcios qui quum de Spiritual! manducarione loquunrur , quæ fit in Cœna Domini, per fidem, animo credentis, cam vocantMeraphoricam demerè Ipirirtia-Jem fumptionem Corporis Chrifti amp;nbsp;fangui-nis ipfiusrnon fecundum fe, fed fecundum eo-rum cffcélujn : puri fecundum donum gratis. Hxc illi.Vcrumenimucro vnde ilia fumptio Corpotis Chrifti quçficin CœnaDomini per fidenî
-ocr page 149-CORPORIS CHRISTI. 135 fidem amp;nbsp;animo crcdcntis , nifi quiaChriftiis dar amp;c præbet menti fnum Corpus ? Si dat,ec-quibus verbis.nonne his verbis; Hoc eßcarpiu meumyAe quibus difputamusîeritne figurata lo cutio refpeftu animi amp;non crit refpeóluCor-potisPvndc tantùmdifcrimenîvbitanti difcri-minis To'puToif ’ En hominum fomnia! Qijod (i palam quod fentiunt proférant ; certènega-buntjChrifti Corpus percipi vera fide amp;nbsp;animo credentis: dicent fola Chrifti beneficia, nobis in Cœna ad falutem communicari : que ctrorem tcfutauimus in Traófitu de Spiri-tuali manducatione.
Quæ quum ica fint,iam corum qiiæ diximus fumma facienda eft:amp;,iaólis fupetiorumTheo tematumfundamentis, Conclufio noftra ad hunc modum extruenda.Quandoquidem Seri pturæloci fontex ipCaScriptura, amp;nbsp;locis con-finnilibus exponenda : necpolTuiTt Singularia Indiuidnade aliis Singularibus Indiuiduis nifi figuratè prædicari:amp;ea eft Sactamentorum na tura vr fine tropo plané explicari amp;nbsp;intelligi nópo(fint:Qmnctiam manifcftum cft,exipfis Circunftantiis »Sacramentum Cœnæ Pomini adhibitorropoeireintclligendum-.Confequi-tur, hæc Chrifti verba: hoe eßcorpusmeufn.'df» hoe eflfanguismeM:non ümpïicizct ,vt fonant fed figuraté exponenda cft'ezSiue Tropus in v~ no cxhisvocabulis , fiue in toto Complexo conftituatur.
Qmfnamigitur,inquies,tropus hïc crit ad-
I.iij«;
-ocr page 150-Roæ.^.
T.Cor.io.
ï}4 DE SACRAM« MANDVCAT. mittcndus? Neinpeidem qui in omnibus Sa-cramentis , videlicet vt nomen rei Significai? jpfi Signotribuatur. vcl Signiià refignata de-nomincturndque potiiïîmum duabus de cau-ns.Primùm,propter conuenicntiam amp;nbsp;lïraili* rudincm Signi amp;nbsp;Signati.Dcindc.vt bac ratio-ne fidcs noftra magis magrfque confirmctur: ccrtôqnc ftatuainus ex verbo Dcinos eirepcr fidé rei fignificarç participes.Nec enim Sacra-mcnta funt Signa nuda: fed funt etiam Sigillé vetirarcm ipfam in animis noftris obfignan-ti3:vt patet ex f’aulo, qui Circumcifionem vo cauit «-»/x«»» amp;nbsp;lt;rippagt;-7J'a, vt alibi diximiis/^é admodum igitur certus fum ac fentio mein S. Domini Cœna Signa externa Corporis Sc Sanguinis Domini ore corporco accipcte: ica certb credo me fpiritualiter amp;vera fide.Ef-ficacirate Spiritus S. veritatcm illis Symbolis fignificatam, S( ipfi fidejcxhibitam percipere: arque hocitacfTc Paulus vnovctbo declara-uitjCum dicetet.Caltccm cut bsnedictirMeff'e ca-f mu/tionem SanguinisChrtflt.hicnïm Chriftus di xerat Calicem effe Sanguinem , quum tarnen Paulusdicat.Calicem clFe communionem fan guinis.Exqno perfpicuum eft: Calicem voca-ri fanguincinzeb quod fideles hoc Sacramento pic eelebrando, funt noituvuiSi vcsè participes Corporis Sc Sanguinis Chrifti, co modo quo diximus.
HuncTropü quem cgo Tropü Sacramen-talem appellate foleo.cûmqucin omnibusSa-cramentis filé- confidcrandiim ,[fubicctis ali-
-ocr page 151-CORPORrs CHRISTI. '155
'luot teÜimonîis ica confirmamus
Circuncifio fignumamp;figillnmfjederis,vo- Geniz^ver catiir fœdus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fu.iojj.
Agnus,Signumamp;/xmuo(rtwi)vcranGtus Do-Hiiniquâ primogcniros Ægypttorum pcccu-tcret,vocatur Tranfirus, Pafcha.
PetraJignum Chrifti.vocatur Chriftiis.
Arca.fignum Domini « vocatur Dominus, Rex gloriæ.fortitudo Dei,Deus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pf sy. HtbJ
TerraChanaanjfignum quic£is,vocatur qui- }amp;:4' es Domini.
Colûba,fignri SpiritusS.vocatiirSpiritus
Ex quibus amp;nbsp;confimilibus locis tedè amp;nbsp;eon uenienter dicimus,Pancm,Signum,Sigilluniamp; pn/jiïirujutiv Corporis ChriRi , vocariChrifti
i Coipus.his verbis,Horencor m meum.
Sed quia nobis occiirritur ànonnullis qui locos à nobis ind'iótos alircr cxponunt.paucis eorum interprctatio refcllenda cft. Circunci-
J fio.inquiunt, non figmficat fœdus, fede(Hp-ftim fœdus, quia Circuncifio non cft fine ver-bo promifsionis. Atquiidnon eftnobifcum, fed cum Paulo lingarc. Sic enim ille de Abra-hamo. AccepttSiffnumCtfcuncifionis.^t cxprcfRoni.4. fisvetbisDoininusquurnCircuncifionemin-{iiciierer.CtrcundJeftr cxrnem preputij veßri, Gen.i/. haceritinßgnumfasdensintff me i^vos: pau-lo znrc-.hoceflfcediu meum (juoi ohferititbttis: Cir cuncidetur inter VOS omnis mafculus. Ex quibus nianifcftum eft Circuncifionem efle Signurn fadctis,amp; proptetea vocari fœdus.Ipfum au-
I. iiij.
-ocr page 152-I
A
■«;
Roin.i.
Coloff.t.
Gen.17.
DE SAC RAM. MANDVCAT. i fem fœdus Dominus commemorauetat his J verbis.fz/;?» DetU tH»s feminispoßte.Qywc licet in Adionc amp;nbsp;celebratione Sacrameuti verbum cum Signo coniungatur,tarnen quod ad naturam attinetjfemper Signum ipiuiTiàtc fignificata dirtinguitur. Sic Pauitis diitmguc-bat Circumcifioncm carnis,quam dien elle in proparulojàcordis Circumcj(ione,quan) aübi vocat Circumcifioncm non manu fadä«,:;;«-pOTrfljjfToi.Et jOe longiùs abeamiis,id (ans eil per fpicuum ex Domini verbis Circunciiionrm inftituentis;/aflt;/»« mftun erit tncame velha.'^ii Verbum fœderisefle in carne , putoifiosnnn ïxoïJ I ' lt;d'lt;3:m’os.Sicetiam Sabbathum erat fignuiri fœ Eteeh lo. dcris Deiivtcxtat apud Mofen amp;apiid Prophe Leuk.ij. tim'.SabhathameaÄedi eti tVteJ]e^ytfiiinHrnin~ ttr me tntee eos, feirent lt;juoä egofum tiomi-nw fiinBtficanseos:iC proinde Sabbatha vocan turfancla.
Sic porrb pcrguntrAgnusPafchalis ncc erat, nccfignificabat rranfitum Domini, fed Chti-ftum verum Dei Agnü. NecMofes dicirquod Agnus fit Paltha , hoc eft tranfitus : HaiciHi.
Exod II C3*uod attincf ad Mofen , hæc funt eins verba: i Comedttts eumfeflinantes: Tigt;anßtus Domini esi. nbsp;nbsp;nbsp;j
Namtranfiho pfr terram tÆ^yptt nnEledUt^ percutta^n omne pnmogemtu;» tn terra ty£eypti
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;drc. Etfanguts tlle ent vobii tnfignum tn dormbit)
tn tfuibut erttts : CHmejae fanguinem tllum videro prêter lbo vos,nee erit tn vobtsplaga internecionis. Ex quibus pcrfpicuum eft Agnû vocari rran-firum
-ocr page 153-CORPORIS CHRISTI. Ï37 îîtiimàMofe. Nam quod illi conantnr verba ’ Mofis Ka eludcrc quaü dixerit, ElFe, hoc eft, iâ htn immincrc Tranfitum Domini vel Angeli percutientis,plufquam ridiculum eft. Pri-fnùm enim non conuenit cum phrafiHebrai-ea, quæ fie fonat ad verbumTranfitushoc Do-
fic refolue nda eft,hoc,eft trafitus Domini, ex illius linguae proprictatc. Deinde, eiretinutilisrepetitioinfequente verfu , vbi TranlitusDominiiamiam inftans defcribitur. Deniq-ue fans conftat Agnum ilium vocatum fuilFc Pelach fine Pafcha , adco vt dubitari de noftrainterpretatione non poffit. ToUite vo~ Agnumamp;mailate Pafcha.Sampcabù Pafcha ^orntno Deotu0.^»Hm filijve(ln vebis dtxennt'. ^ftam ellhiC cultus ve^er? Rejpondehitù ma~ ^ittio Pafcha Domini t]ui pratentt domos filiortt Ifrael tn tÆoypto cum cideret iÆ^ypttoSy amp;nbsp;do-fnos noflras hbi rautt.Wxc Moles ipfe nobis ra-tionem reddeni quimobrem Agnus ille voca tusfuerit TranfitusDomini. Nam data opera tepetit verbum HebraieumP^/ïcèjquod tran-fite fignificarzitavt qui de hacre dubitat, illc ttunquam Mofen legirtè videatur.Atenim in-H''is»Agnus fignificabat Chriftum. Benènattas: fed vnde tandem fic tatiocinaris, Agnum tton fignificalFe tranfitum ,eó quod Chriftum fignificaucrit? Ego veto fic potius colligo : A-gnum,e6quod tranfitum fignificaucrit, Chri-fiutn fignificalfe. Qu^û enim Ifraelitarum fores Agni illius maólati fanguine oblincrentur,
-ocr page 154-138 DE SACRA M. MaNDVCAT.
i.Cor^.
¥cb.]t.
ne Angelus tranfienseos percutcret,earesfy-pusfuitillius Rcdcptionisperfcdiffiniæ, qua ChriftuSjAgno illo adutnbratus.effufo (andbl iimo fuofangiiineperfecit. Itaqiiefic Paulus: Pafcha nojlntmimmolatum e(i , nempeChrtß'iti: qirandaqnidcm idem Agnus fuir , äc Signum träfitus Domini,amp; typus Chrifti venturij nec ca inter fefuntopponenda, qoippequa? ardif fimo vinculo coniungantur.Nam propter vé-turum Chriftum pij Veteres liberati (unr. Sic enim ApoftoluSjPer^z/e;»peregit Pafcha amp;nbsp;ef-fnßonem tUamfangutnis : ne qui penmebatpftmo' gentta tpßottangeret. Nonniillicx Pontificiis hoc diucrticulum comment! funt, Agnum ilium fiiiffe vocarum Pafcha ranquam nomine proprio, quemadmodum Scipio vocatuseft AfricanuSjidque fine figura,inquiunt. Ridicu-lum : quafi verb Agnus quidam fucrit vnicus
I
Deuter.
fingularis qui ab exituÆgypti vfque ad tetn pora Chrifti durauerit : ac non potius finguli Agni in familiis Ifraelitarum madati itavo-cati fuerintjfacræ illius Adionis tempore.Ita-que femper dcueniendum eft ad rationemip-fam propter quam Agnus illevocatus fit trän '• firus.Conftat aurem ex Mofe, IfracJitas rnyfte rium hoccelebranres, commemorafte beneficium Domini,qui illos ab Angelo pcrcuticntc liberaucrit. Maner igitur fiipenus illud no-ftrum argumentum.
Deinde fic obiiciunr , Paulus non locutus dl de Petra folida amp;mancnte,fcd de Petra quç feq le-
-ocr page 155-CORPORIS CHRISTI. 139 ^ucbatur,quæcracChriftus. Erat enimPe-! 'fafpititualis.fpiritualcm aquam exhibés: ne-•juc fignificabat Petram fpiritualcm. Hæc illi, 'Jiii fimiil periniqiiè fuccenfent Auguftino HüodP^uh locum ilium de Petra Chriltum fi-Snificantc iiitcllcxerit. Nos autem nouam iftä 'ntcrpretationein ita reiicimus. Primùm, per-' öertunr jpfum otdinem Enunttatiouis.Quum i^niiTiPaulüS dixçtit,PetrA eratChrilfwàdi fie e-»untiant.Chrifius erat Petra,quod non eft A-poftolum interpretari, fed cius Enuntiationc ptæpofterècommurarc.Secundô,in hacipfail lorum Enuntiationc, Chnflus erat Petra ttto-pusnccelßrio conftituendus eft. Nec enim Chriftus W««, nomine proprièintelleólo, Petra eft : necetiam dici poteft, Petra fpiritualis, nififigurate öi per fimilitudinem Petræcorpo rtæ : Ita, quum maxime volunt figuratas lo-cutiones declinare ad figuratas locutio-n« teuoluuntur. Porto ex loci circunftan-tiafatiseft perfpicuuin , Paulum loqui de Petra illavndc manaruntaquxin defettoPlbic-nim paucis pcrcurrit illam de cxitu Ifraclitaru «Ægypto hiftoriam , facirque mentionem nubis amp;nbsp;maris: tumfiibiicit permulta quæin dcfecto Ifraelitis contigerunt. Itaquc licet ita Icgeremus, Chriftus erat Petra , tarnen pro-, ptercircunftantiam locidiccndum efict, Petra I illam defertidedifleoccafionem Apoftolo, vt I diceter.Chtiftum clPe Pctram:acproinde vclis nolis.huc tibi femper tedeiindum cft.Peträil-làCbtiftum fuiftc adumbiatum.Excreplicau-
!
-ocr page 156-, nbsp;nbsp;nbsp;Ï40 DE SACRAM. MANDVCAT.
roanit fa:Chriftus eft Agnut Dei^ijui toUttpeccata mit- j //lt;,inquit loannesjndc ego efficio, Agnutp il- nbsp;nbsp;1
luinlegalem, maétatiimpropcccatofiiiirety- It pum Chrifti : Itemquc apud Paulum Chriftus । tCor.j, diciturPafchanoftrum; atqucindecolligitut j Agnum Pafchalem typum Chrifti fuifle: Imp« j i rite igitur ifti amp;nbsp;àSio^o'j^a! tollunt typum, vt t conftituat rem ipfam.Tertió quum cadefit ra- 11 tio Potus amp;nbsp;cibi in illo Pauli contextu,amp; no- i mine cibi fpirtrualis Manna intelligafur,quotl t fignum fuifle Chrifti omnes TKeologi faten- t tut , ccrtcilludipfutndePctra deferti feten- J dumeft. Quart®, quum ibidem ait Apoftoliis t Ifraelitas fuifle baptizatos in nube amp;nbsp;man.fe- E querctur ex iftorum interpretatione, Paulum t non fuilfe locutum de vera nube ilia amp;de veto I mari, quod tarnen fccus eft, vt contexrus ipfe I fatis arguit. Atenim,inquiunr,Petra ilia deferti eratimmobilis, amp;nbsp;Paulus loquitur de ilia Pe i tra quae fequcbarur Ifraelitas. QuidPquafi verb V nominePetræ non intclligat etiam Paulusa- tH qiias illas qua: ex Petra profluxerunt.Nam bi- gt;1 here Petram ne fando qmdem audinim eft* ÔC Paulus dicit Btbebantex Petra, vt riuos ma» lt;] nantesàPetrafignificet. DicituraurcmPetra t fecuta Ifraelitas, eo quod riuus qui inde mana bat per defertailia locadefluens, Ifraelitasalb g quandiu fecutus eft; id quod turn ipfa ratio di- '' dar, tum facile colligi poteft ex pfal. 78 amp;nbsp;ita f] dodifsimi quiqueTheologi cenfuerunt.Cer-tc Chriftum fuifle Ifraclitarum duce fæpe Ic- t giraus:
-ocr page 157-CORPORIS CHRISTI. I4I ^imus; fed Chriftumfeciitiim 'fuifTe Ifraclitas durum eft , nequid diffimuleni loquendige-»usuc malo ego Chrißum audire totics prçci* picnrcm vt fe lequamqt. Præterca non fentiut Aduerfaiij (chocmodo retexcre nouamillä intcrpi ctationem quam attiilcrunt de Ifraeli-tiscandem cfcam fpiritualcm edentibiisamp;eun dem potum fpiritualcm bibentibus , Inter fe inquiebant, non nobifcum : hic verb volunc loraine Petræipfummct Chriftum fuiflcno-'ninatum.Qujcquid igitur obiiciant Aducrfa-fijmanet firmum argumentum quod ex fupe Honbus locisSctipturçdepromp(îmus,adcô-Stinandam veram vetborum Chrifti expofi-'ionem. Noftra autem hæcintcrpretatio amp;nbsp;f'ntentiacomprehendi potetl tribus fequen-I ’ibusEniintiatis.
j I. CorpusChriftivere pro nobis traditum» Sanguis Chrifti pro nobis vcrc efFufus eft, ptDco per Chriftum rcconciliati.vitamacter-. l'ira adipifcamur. Faccfl'anr igitur omnes Ad-I quot;erfariorum obiediones deSymbolieo, figu-» ' iito, tropico Chrifti corpore vel Sanguine: liiodipforum eft commentum , non noftra ffntcntia.
i. Corpus illud pro nobis traditumamp;San-i guis ille pro nobis effufus , nobis in S. Cœna fpirirualiter cxhibentur.à nobis fide fynecra amp;nbsp;cfficacitacc Spiritus S. percipienda, i Eiiiusrci pcto àleôtoribiis vt pleniorem expia •lationemlcgât jnTraólatu deSpirituali man-
-ocr page 158-ducatione Corporis Chrifti.nc nobis modum ilium imaginarium fiuc fuam dcimaginanonc caiumniam Aducrfarij opponant.
3. In S. Domini Cœna Panis amp;nbsp;Vinuin funt Signa,Anritypa,Figurç,Symbola,amp; nihil ominus Sigilla vera amp;nbsp;certifsima vcri Corporis amp;nbsp;Sanguinis lefu Chriftià nobis fpirituali-ter per fidem, operanre Spinru S.percipiendi. Pofthac igitur obiediones de Nudis Signisi aditerfusnos perperam propofitx , conticef-cant.
leidem paucis comprehendamus Confub-ftantiatorum rcfiirationcm propoiito ipfo-rum SyllogifmO.quo vno illi fuam fententiam compleftuntur.
Verba Cœnæî Accipite amp;nbsp;Mädncatc,de Cor poraliadlu amp;nbsp;manducarioneloquuntur.
Ar de co quod accipi amp;nbsp;manducari iubet Chriftus, ipfc Chriftus dixit, Hoceftcorpu» mcum.
Ergo verum Chrifti corpus Realiter adcRÄJ manducatur in Pane.
EQuidem mulra in hoc Syllogifmo defide-ro.exquibus quædam annotabo.
Primus error eft fuperioris Syllogifmi quod habcat4.terminos,cófquenullo inter fe vinculo cohærentes. Nam primus hic efto terminus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cceni,Accipite dtquot;manducate.Secün
dus Terminus, qui debuit effe Maius extremü in complexione repetendum hiceft,Df Cer/»» ra{iaiïu(^ AïafïdftcattMelojMnntHr. Tertius termi-
-ocr page 159-CORPORIS CHRISTI. I45 'frminus:/«/ ijKod Chnßut dtxtt^nempe,Hoc eü rfieum Quartus ccri inus,^MZ«fr adtß manducaturin Patte. Qiiare feruata Maiotc ^‘opoGtionc, quæ debintcontinercTOjue^y, ^'Cdicendum fuir ex Atte diflcrendi Vtfaltcm ^uædain facies Syllogifmi nobis appareret.
Verba Cœnæ, Accipitcamp; Manduc^tc , de 'Otporali aä:u amp;nbsp;manducationc loquuntut.
Acca quæ Chtiftus dixit Hoc eft Corpus quot;'tutti, funt verba Cœnæ Accipite amp;nbsp;tnandu-«Mc.
[ Ergo, Ea quæChriftus dixit (hoceft Cor-jP''smcum)decorporali adu amp;nbsp;manducatio-I quot;^loquuntut. Ecce tibi quónam euadat hic Mîngyünusin quonecpesnec manus officiu ^cii.
i. Secundus error eft Petitio Principij in Ma-) 'quot;''t ptopofitione fi quidc vocabula Accipicdi ^Manducandi velint reftringere adCorpo«
Manducationern. Nos enim dupliccm ' ^hnducationem conftituimqsivnam Signi.al p'rana Signât: banc fpiritualem.illam Corpo-1 Itaque fuam tepetunt non aurem con-' ^fniant fencentiatn,
Tertius crror,quöd hæc verba quæ appofî-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliteradeßin Pane: nufquatn exrant
'quot;Præmiflîi, adeb vtiarnnonfit coinplexio, J'à cadauer complexionis quûcomplexionis ' ^nima à præmiflîs pendear.
Chartas crror:q.ex iftorû Syllogifmo horte i^iincómoda cófequuntur,atqihocimprimis.
-ocr page 160-144 DESACRAM. MANDVCAT.
4
V Corpus Chrifti clFe Corpoialiaclu mandu-candum: adcovthuius Syllogifmi archite-«äis fit iam cum Capernaitis in gratiam re-4eundutn. lt;
. Quintus errotj quod hocSyllogifmo retexant fuas illas fuperiores diftinótiones de CœîeftijSacramentali Sc Supernaturali mo-do,.quo Chridi Corpus volunt realiter elTe, amp;nbsp;à nobis manducari oraliter In, Cum, Sub Pane.Nam quid fit aótus corporalis mandu-candijfatis omnes norunt, fed corporaleni ülum aétum fieri modo cœlelH Sc fupernatu rail, an ab aliis intelligi pofîît,nefcio.-certc fateor à me intelligi non polle. Etcnim a-clum corporalem manducandi Sc oralem manducationcmeile naturalem, hucufque intcllexi. Qinnetiam amp;nbsp;hoc mcignorare fa-téor,quî fiat,vt illi qui Corpus Cnrifti quæ-riint in Pane,Cum Pane, Sub Pane, vel lub fpecie panis,ac proinde fubfiftunt in terris, nobis modum coeleftem, fupernatur .lem amp;nbsp;myfticum totics inculcent.
Adigamus igituriftos ad incommodum. Namiliius Syllogifmi vcltigiis, ita conciu-dete lictretïDe eo de quoChrillus dixit A.C‘ cipite Sc Mandücate, de eo fic narrat Mat-Matth.iff. tha:us Fregtt, inqiiit, dedtitjMe difapulis,: Ergo Corpus Chrilli fraótum eft,idque vera St Corporali fradione. Nam de ea. Matcli.lo' ’ quutus ed.Œ^uvcctov. Corrigatur dcnique Syl logifinus fuperior hoc modo, vt dicamUs,
Qiiem-
-ocr page 161-CORPORIS' CHRISTI. 14^ Q^emadmodum S. Domini Cœna conftat duabus rebus, nempe Signo amp;: Signato, ita duplice elFe Percaptionem amp;nbsp;Manducatio-nem:vn3m Signi alteramSignati.Signum ac-cipi amp;nbsp;Manducari Corporaliter : Signatum veto,nempe Corpus amp;nbsp;Sanguinem Chrifti, accipi amp;nbsp;manducari {piritualiterjnempeper fidemicfficaciâ Spiritus S. Vtiam læpius di-ximus.
Obiectio III.
mandHcauent Panem hunc bibeYit po- t. Cor.n; tnlwn indt^neyretis erit Corporü Sanguinis Do *nini. ItzOisiutliciumfibi manducat nbsp;nbsp;btbit non
^tfe ernens Corpus Domtni.Ergo in S.Cœna Cor~ fw Chrißi eßentiale extßit realiter prüfens In^ ^um^Sub Pane^vel Subß/eciebuipanist^Ora-bter Manducatur. i'di^ue nonfolumapifs,'verum~ otiam ab tmpits.Ratto efi^t^uiaßnis no efi de fitb-fi‘tntia Sacramenti ,fed ad falutarem eins -vfum duntaxat refirtur:falua rei fubfiantia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro-
fterea Irenaus dixit Euchartfliam conßare dua-^us rebus Terrena ßj“ Ccelefln Res autem Cœle~ ßis efl tpfum Corpus Chrifti. Quare ad integnta-iem SacTMnenti ,frublus Sacramenti non reejiuiri-ftir. PJam vt luminis evipyeta eß in corpore lt;(lt;ttSyetiamft cacus adfit, fed ctupym utdç eil in oculo videntts:ita Corpus Chrißt efl in Pane, vel flb zAcctdenttbus Panis:Sed ertp j-htixûTî eil in credente paenitente. Qtânettant nonnuUi vtuti.-twhoc Sydogifmo-i^tf^uit maducat Panem Cce ’
K. j, -
-ocr page 162-M domtnÙ£f is manducat CorpM Chrifli- Impij manducstntpanern CœnitDorni-nicis. Ergo Impij ^Motjuemanducant Corpus Chrsfli. Etficnon Re-jpuendo fed Rectpsendo, Chrtßt Corpus mandu-'cant.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Respons IO.
Primùnijnihil hîc habentPontificij quod non modó non fublcuct, verumctiam non plane euertat Tranirubftantiationem:quan-doquidem Paulus nominatim affirmât, Pa-nem elîcjamp;,pancm manducari.Qi^atcr enim Panem hîc nominauit. Quare omillb nunc sTranffiibftantiationis commento,nobis ad-uerfusillam Realem Inexiftentiam, quam vtrique vrgenr,lcrmonemomnem conuer-' temus.
■ Nego fuperius confequensmcquepolFum -animaduerterc vndénam fibi fidem faciat hæc conclufio.Nam ego contrarie cóeludo: Ergo qui indigne manducat hune panem no manducat Corpus Chrifti. Ratio eft quia indigne manducaris panem hunc, reus eft corporisamp;fanguinis Domini aepropterea indicium fibi manducat amp;bibit:inquit Paulus. At is qui manducat Corpus fiue Carné Chriftiihabetvitam Aternam-,inquitipfe Chri ftus.Hæc autem vehemcilter repugnant, ƒ«-dicsurnfibsmadsscare.amp;c^haberevttarn saerhAftt, Miror autem homineseo audaciæ prorum-pere, vt non dubitent negare Contradiâo-
-ocr page 163-CORPORIS CHRISTI. I47 tic id quódChriftus affirmat;amp; nihilominus •Hculcare tÀ piiTo\.Hçc funt enim verba Chri fti: Siejuis ederit ex hoe paneviuetintttemum de fuo corpore loqueretur) Ifti auté Gedicunt : Quidam qui ederit ex hoe pane ’’onviuetinæterniim. Atenim, inquis, vr-Sfo verba Pauli:Äff« erit Corporis Domini:A.vi •lioifed quum Pauli verba verbis Chrifti có-^tadiftoric oppónis,hociam non vrgere eft, peruertere.Ego verb non minus illa ipfa ^auli verbavrgeo.Sed tu addisReus eritCor Pons,videlicet,manducati. At ego dicojCor poris nó manducati, fed *'preti atque reiefti. ^um enim facer ille Pams fit Signum amp;nbsp;Si ?gt;tlum Corporis Chrifti; quod quidem cor-Püs tibi præbetur fpiritua’iter amp;nbsp;verafide •quot;anducandurnzSi Panem hunc fine vera Fi j ^e(quæpœnitentiam habet indiuiduam co-•quot;item) manducafti; certè indigné hunc pa-'’Ena manducafti ; ac proinde reuses,quód ^hrifti Corpus tibi oblatum (piritualiter nó t ’’’ïiiducaueris, itaque affirmamus nihil ex-,hre in Scriptura vnde poflint fuam illam ''onclufionem tueri j quum nos fimus freti , 'quot;ultis Scripruræ locis ex quibus noftra hæc ^onclufio confirmetur : præfcrtim his lucu-^l'ntiftimis Chrifti verbis iam ante comme-j 'tioratis. Qni edttmeam ca.mem btbtt meum S^ngmnem habet-vitiiTn ittemam.V.t-,T^tß ederitis y'ornem ßly hominis btberitis ettu fanguinem ^nhabebitis vttam tn vobis, Quód fi ifti rçdlè K.i,.
-ocr page 164-148 DE SAC R AM. MANdVCA t. conneélcrcnt hoc modo;Reus eft Corporis, ergo manducauit Corpus;certè necelïe efleC hanc Vniucrfalém propofitionem elle vera. Quiconque reus ell Corporis Chrilli, man-ducauitCorpus Chrifti; quod falfiflimu eft. Nam ludæi qui Chriftum crucifixcrunt Rei funt Corporis amp;nbsp;Saguinis Domini (fie enim Matth.17 illi,Saguü eius fnpernos fuper Itberos noflw) nec tarnen Chrifti Corpus manducarunt. At nosjpfo Chrifto au(ftore,ita rediffime con-nctftimusiMâducauir Corpus Chrifti; ergo, habet vitam æternam.Contrà;Non habet vi tam;crgo,non manducauit carnem Chrifti, nec bibit cius fanguinem. Itaque Garo Chri fti amp;nbsp;eiüs Sanguis efl'entialiterore Corporis non manducatur amp;nbsp;bibitur : nec Realiter exiftit in amp;nbsp;fub Ipecie Panis amp;. vini.
Secundus error to èTro/x^ov à fupe-riore manans. Nam illi pennde ratiocinan-tur ,vtftindignè manducans Panemhunc, Mon poffit elle reus Corporis Domini,nifi , ipfum Corpus realiter exiftens In,Cum,Sub Pane , vel lub Panis Accidentibus oraliter manducauerit; quû tarnen fitrcus Corporis cö quod abutatur facro illo Signo Corporis. •Nam fl olim reus erat Içfæ Maieftatisqiii Aatuam Imperatoris confregerat,auteiil-Juferat;quanto maior efteorum culpa,qui facro hoqPane abutuntur, amp;nbsp;fandtiflimuni hoc Myftcriumjquantum in iplîs eft propha nantî Quôd fiquis diploma fui Priacipis ac-r ce-
-ocr page 165-CORP OR IS CHRISTI. I49 manu jin terram per contemptum ibicoerit,nonne is dicctur Principem ipfum '^ontumclia affecilïè?
Tertius error: quod rccedunt à verbis poftoli: Sic .n. Paulus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MsAîSlDT-
B RIT P Al^ EM HKlTCAn-lt;luit; Ifti auten-ijQui manducauerit Corpus Chrillijinquiunt.Qbod quidemeft fua, ver^ pro Apolloli verbis fubftituere.Paulus ’utem fignificat iniuriam non Signo j fed rci ipfi Significatæ fieri.
Atenim,inquiuntjfubiicitPauIus:£aOT ^w, ^dignè mandncat hune Panem , iudteiumßbi * ’gt;‘«nducare, non dtiudicantem Corpus Domini, Corpus igitur ipfum etiä ab impiis indigne fumétibus manducatur.Imó verb quisnon *idcc Paulum opponcre indicium j hoc eft ' Condcmnationem Manducationi Corporis Ghrifti? quafi dicat: Qm indigne Panem iiunc maducatjne exiftimet fe Corpus Chri-' manducare ( fic enim falutcm amp;nbsp;vitam roanducaret) fed fciac fc fibi indicium man-’lucare.Atque vt ad verbum Dijudicandi ac-; redamuSjfongè melius atque verius ita con-I ■'eftetur. Non diiudicauit corpus Domini, rtgo nonmanducauif.qnàm fi dicas:Non di-gt;udicauit,ergo mâducauit. Cedó enim quid diiudicare aut difcernerc Corpus Domini.-Nimirum habere rationemtaw-riMyftetijquo Chriftus vult nos facere iui Corporis per fidem participes: amp;nbsp;aliter de K.iij.
-ocr page 166-IJO DE SACRA M. MANDVCAT. facro hoc epulo iudicare quàm de iis cibis qui ad nutriendum corpus adhibentur.Ec-quod autcmeftinftrumentum diiudicandi? nonne eft ipfa fidcs ?Itaque relinquitur vt qui veram ndem non habent, illi non diiu-dicent Corpus Domini.Iam autem confeci-mus in fuperiori traôtatu de Manducatione Spirituali Chrifti, Corpus manducarivcra fide: ex quo cfficicur, illam ipfam fidem efîè inftrumentum tu diiudicandi tûmanducan di Chrifti Corporis -.adco vt hæc fint confe-«ftaria. Non diiudicauit Corpus , ergo non manducauit Corpus. Nam fi diiudicauit, fidem veram habuit ; fi fidem veram habuifj ergo manducauif.alioqui diceres eum fimul habere veram fidem,amp;non habere.Dico autem veram Fidem quæ Pa-nitentiam con-iumftam habet. Qu^ù enim Chriftus de hoc myfterio diftêrcns dixiftet tjuofdatneße intet eos lt;jut non ctederenf:pa.alo poft facit mentio-nem ludeproditoris qui quidem licet fidem profi^eretur, tarnen non credebat: quando-quidem veram fidem non habebat huic myfterio conuenicntcm. Quamobrcm( vtipfa Pauli verba in aduerfarios regrtamusjfiin fando Domini Myl^crio Corpus Chrifti di-iudicandum eftfvt monet Paulus)ergo qui putant Corpus Domini non minus mandu-cariore Corporis quàm (acrum ilium Pané qui nobis porrigitur. Corpus Domini non diiudicantjquia non difcernunt inter cibum
Cor-
-ocr page 167-CORPORIS CHRISTI. IJf Corporalem amp;nbsp;Spiritualem, Naturalem ßc Supernaturalem, Signum amp;nbsp;Signatum: hoc ®ft,intcr pané Signum Corporis,amp; ipfum ve fum Chrifti Corpus.
Q^artus error t» UéNä quod Paulus mctaphoricè dixit,ifti vfurpant in Ptopria figuihcatione. Satis enim conftat, Judicium nonpolFe oraliter manducari qua tloquidem non eft Corpus:amp; fiquidem pro-pric loquimur, folæ res corporeæ oralitec •näducantur: Deinde,fi propric loquimur i-(lem non poteft elfe ümul cibus amp;potus.At-Qui de ludicio vtrumque Paulus affirmauit ^is veïïiisludiciKmfibi maducat hibit. hoc «ftreiiseft mortis, quia vitâ fibioblata fide Ion recepit,quû non diiudicaret Corpus D.
Quamobrem colligamus incommoda lô-ge graulflima quæ lequerentur h Indigne •nanducantes panem ( vt loquitur Paulus) otmtwr. •nanducarent Corpus Chrifti :vt itafupe-vior Obieôlio tam de mâducatione Indigne fiinaétiumquàmde Orali manducatione at-que de Reali illa Inexiftentia CorporisChri fti lüa fponte corruat.
I. Primùm fequeretur , ftare non poftè Jlla Chrifti vetbaapudloannem (ficutantc loan.«, diximus)!^« magt;idiicat me um Carnem btbit neum fang’ttnernhabetvùjnn £ternïtmAtcm'.ln
manet ego tn eo.Ego fam Panis vttx^ hio ‘fl pants t^iii defeendtt de cœlo,vt ijtii ex eo man-ducaaertt non moriatur, me manducaneriti
K. iiij.
-ocr page 168-r^l DE SACRA M. MA ND V C AT. wuetpropter me-.amp;c quæcunquc ibi amp;nbsp;in locis confimiiibus dicnntur in eandem fententia.
Obiiciunt, Chriflüm apud loannem non agere de Cœna Domini : fed tantum de ilia Manducatione Corporis Chrilh quç fit fpi-ritualiter,etiam extra Sacramétum.Quid.'’fl generaliter Chrillus loquntus eft,quamob-remexcipies, Cœnæ Domini Sacramentum vbi fandiffima ilia Chrifticoncio de man-ducanda carne ipfius quam loannes commémorât J nobis propemodum ante oculos proponitur? Qnamuis enim tum Chiillus defignis ipfis loquntus non fuerit,tarnen cum piis Maioribus agnolcimus Chriftum illic de Re Sacrament! dilleruilfe. Qu^çto e-, nim , an Corpus Chiifti de quo iplè dixit chryfofl. QmHpro vobts datur., Sangutt ejnt pro vobts fun reTntffionefnpeccatornm jfit illa ipfa ca-r Cypr de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fitillcipfc Sanguis, de quibusapud
CïtjmDj- loannem dixit: Prf«« e^uem ego dabo pro mun-”•‘»1 ^u- dl vit a,Caro me a efl vere ctbus, fanguis mein n lt;ueTre eftpoti(s,8cc, Eft-negt;inquam j idem Cor negant elfe, repugnant ipfi Ioan. Chrifti verbis. Et abfit vt Corpus Chrifti quod vnum cft,fit multiplex amp;nbsp;diuerfum.Si ide efi Corpus :ergo qui in Cœna Domini mäducant Corpus, h.rbent' vitam æternam, amp;nbsp;vi confequentis indigne manducantes panem,fiue impij accedetcs ad menfam Do-minijCorpUsChtilli non manducant.Enim-uero hoc fineingenti blaiphemia dicinon poteft:
r
-ocr page 169-CORPORIS CHRISTI. I55 poteft; Corpus Chrifti non poffe extra Sa-cramcntum manducari ,niii aCr dentibus öc Pœnitentibus ; amp;nbsp;in Sacramento poilè tam à piis amp;nbsp;pœnitentibus quàmab impœ-nitentibus amp;nbsp;impiis manducari. Q^od eft dicere : Corpus Chrifti extra ,Sacramentum ellètantùm viuificum J fed in Sacramento, nonitcm. Numenim Sacra Domini Gœna eo inlütuta eft,vt Corpus Chrifti fiat minus viuihcum quàm fit extra Sacramentum Cœ næ Domini. Abfit.Si dicant cft'e quidem idé CorpuSjfed extra Sacramentum SpiritualD ter tantum accipi amp;nbsp;manducaritat in Sacramento Üraliter efte manducandum, Princi-pium petùt. Hoc enim illud eft de quo quç-ritur. Quqd fi Chriftus apud loannem de Orali Manducatione locutus non eft (iftis alTentientibus ) amp;nbsp;tarnen locutu^ eft de ea Manducatione,qua fit vt in Ghrlfto manea- nbsp;nbsp;'
mus,amp; Chriftus in nobis maneat, amp;nbsp;habea-mus vitam æternam : quorfum igitur hæc commentitia Oralis manducatio veri amp;nbsp;na-turalis Corporis Chrifti?
2. Siimprobi amp;nbsp;impœnitentes (hoc eft indigne manducantes huncpanem,vt loqui tur Paulusjpolfent mäducare Corpus Chrifti, fequeretur Spiritum Chrifti amp;nbsp;vim eius viuifîcam ab ipfo Chrifti Corpore, adeóque ab ipfo Chrifto diuelli pofte Ao^offque loäncs vitam eile dixit) ab il Io ipfo Corpore j.jojn.i. feparari. ccS'ûva.rov blafphemu.Confequc-
-ocr page 170-Tdin.fi. loan, 14.
154 DE SACRA M. M AN D V C AT. tiapatet. Namqui indigne ad facrammen-fam accedunt, iudicium hbi manducant,in-quit Paulus.^ic antem Chriftust^^o furnpa-nts tlle zt tulp eus,quot;Et Caro mea efi quant ego dabo pro mundt vitazUc alibi.-£^o fum ziiat 'veritof vita. Qm habet filium habet vitam. Sic igitur concludamus: SiCorpas Chrifti manduca-tiir ab ImpiisjErgo Impii amp;nbsp;Impœnitétes ha bent vitam: at non habent : ergo vita à Chri fti Corpore feparatur : quia Corpus Chrifti habentes (vt volunt) vitam non habent. Ab-furdum,
Rom. 8.
3. Si indigne manducantespanemhuncCorpus Chrifti manducarent, fequeretur: Man-» ducare, non iam efte Manducare, fed Rcii-cere. dS'óvetrov propter oppofitionem. Nam hxc duo fimul coniungancuru4eetpteed!'^^ d«elt;tze,inquit Chriftus, Etipfa manducatio eft perceptio. Sicut igitur fiquis Panem re-\^’iciat,ille Panem Manducare non dicetur.I-ta qui Corpus Chrifti reiiciunt illi dicinon poifunt Corpus Chrifti Manducare. Nam ft Manducarent,Reciperent:fi Reciperent,fi-» mul etiam cum eo eius beneficia reciperent, ex his Pauli verbis:^^«» proprto fi'10 non peper at fed pro nobis tradtditeum, nbsp;nbsp;nbsp;OM O DO
Ch'M EO OMNIA NOEIS NON D O NABIT? Qu,are fi cum Corpore Chri fti omnia Chrifti beneficia tibi donantur ,amp; illa accipis;habes igitur Remiffioncmpecca torum;Santftificationem amp;nbsp;vitam æternam;
' id
-ocr page 171-CORPORIS CHRISTI. 155 id quod de Improbis illis dici non poteft.
Namquodilli reipondenr Improbos il-Jos fendre efficacitcrSpiritum Chriftiad iu-diciüm, valde efta';lt;üpov. Sienimvfquam a-r libi, certc in hoc fanôdffimo myfterio Spiritus Chriftieft Spiritus vitæjiion autêmor- ’ tis.Deinde fieri pofle vt Spiritus Chrifti ore corporis, non autem ore animi percipiatur, ^lifi nouam Theologiamintroduxerintgt; dif-ficillimè nobis explicabunt. Nam quûPau- GaUt4. lus de Spiritu Chrifti loqueretur. Â/«/zr,in-qu'.tjDf«^ Spiriturn Filij fut in corda ’veflra.Fw tibi quo modo Spiritus Chrifti recipiatur, nempe Corde amp;nbsp;Animo.
Sed enim fie inftant:vt Sol ceram liquefa-cit,amp; lutumindurat, ita Corpus Chrifti pro ratione vel fidei vel incredulitatis vitam vel iudicium operatur. Porrb Chriftus non eft tantum Seruator fed etiamludex,vt feriptû eft Pateromne tudtcium dédit filio,^c.Ç^yà ad loan.5. fimilitudinem attinet,in multis fallit tam ex parte agentis^quàm ex parte fubiefti patien tis. Nam Radius fiue calor Solis hic compa-ratur cumChrifto. AtenimSol amp;liquefacit amp;nbsp;indurat, propter vnam eandémque Solis proprietatem,nempe calorem,adeô vt itadi camus : Sol iiquefacit Ceram, nempe ca-lefaciens;itémque Sol indurat luturndtidem calcfaciêns. Itaq; dicendû elfet ex Eac fimi-litudine : Chriftus Viuificatcredentes, quia eft Panis vitæ : itémque Chriftus iudreat in-
-ocr page 172-15^ DE SACRAM. MANDVCA. credulos amp;nbsp;impœnitentes,quia eft Panis vi-tæ quæ poderior ratio plané inepta eft. Deinde Sol agit diuerfc in ceram amp;nbsp;in lutum, atque idem cfticiens diuerfa effetftaprofert, nempe propter diuerforij fubieâorum na-turain,quâ ipfe Sol no ingenerat:fed quç eft in ipfo patiente fubiedo, amp;nbsp;ex eins natura. At quod attinet ad credétes^longé aliud nobis ftatuendum eft. Quum eniim omnes homines natura hnt täquam lutumtcertè, Cre-dentes hoc habent à Spiritu Chrifti, vt cre-3lt;!. dät Sc fiant tanquam cera, fiue vt Ptopheta loquitur, eorum cor lapideum in cor carnis conuertatur.Qupd fi iftis eorumquc fiinili-tudini fidem habeas , fcqucretur, homines fua vi Sc natura Credere, non autem bencfi-cio Chrifti,quum tarnen Fides fit donii Dei, Sc Apoftolus dicat nos credcre potentiffima amp;efficaciflimaSpiritus S. virtute .Sicigicur longé melius quadrabit fimilitudo. Quem-admodum ccra,accedcntc calore Solis,Ji-quefit:amp; eodem calore folis recedente,indu-ratur:Ita accedente amp;nbsp;recepto Chrifto viui-fico , homines vitam habent : codémque Chrifto viuifico recedenfe , hoc eft non recepto ab hominibus, propter incrudeli-tatem amp;nbsp;impœnitentiam, ilii homines in-creduli Sc impeenitentes iudicantur amp;mo-riuntur.Iam ad illud quod obiiciunt deChri fto,non tantum Scruatore,fcd etiam ludice, fz-
-ocr page 173-CORPORIS CHRISTI. Ijy facilis eft vefponfio. Non enim in S.Cœna Chriftus nobis proponitur tanquam iudex, fed tanquam Seruator, vt apparet ex his ver bis Corpus cjuoäpro -vobts traditur.SaTigKis i^ui fffitndemr in RemJJionempeccatornfnÄtem Caro mea ej} ejiiam ego dabo pro mundi vita. Atqui Indicate amp;nbsp;Remittere peccata lue oppo-nuntur.Perperam ergo ilti argumentantur ab auóloritate Chriili , ad perceptionem Corporis Chrifti, quæ necellariö infertvi-tam amp;nbsp;falutem. Itaque Paulus de indigne manducantepanem hunc, non dixit Corpus Chrifti manducatjfed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W4«-
ducati^ btbit.
Aliud etiamnum fimile nobis opponunt inhunemodum. Sicut auditorum infidcliü aures non percipiunt tantiim fonum verbi prædicati, fed etiam rem verboprædicato allatam:idcm videlicet verbum quodpio-rum aures percipiunt non ab illa potentia feparatum:ita etiam impij in Coena vefeen-tes, Corpus Chriili ote fuo accipiunt^quod pij ore fuo accipiunt.Nam idc Euangeliü eft Odor vitæ amp;nbsp;mortis.inquit Paulus.Hæc illi. Refpondco in hoc limiii multa elfe vitiofa. vt.n. prætermittamus,non fatis reólè fimili-tudinem duci a Qualitate ad Subftantiam: quod efficit vt in muftis claudicet,ccrtc ma-nifeftaeft fallacia in verboPercipiédi.Nâ in Euägelio prædicatOjnô verba ipfa aut voca-bula proponuntur äc oftqrütur ad falute,fed,
-ocr page 174-158 DE s AC R A M. M AN DVC A T.
Chriflus ipfccum fuis beneficiis.Fateorigi-tur improbos amp;incredulos poflè quidcm perc'pere Eiiangclium jhocellj verbaipfà inteiligere5amp; alîèqui fenlüm eorumquædi cuntuiiSed non propterea recipiuntChri-ftum iplum,vel EuangcJiuin:quonia;m id fine fide fieri non poteft : imó potius fuain-credulitate Chrillum 8i Euangelium rcii-ciunt.Aliud cft igiturrecipcre Chriftum : a-liud percipere fenium vocabulorum qiii-bus Chriftns prçbetur amp;nbsp;exhibeturjalioqui fequeretiir eundemcire fimul Infidelemamp; C’redcntcmzaiTüt'aToi'.Itaqueloannesde iis . nui Chriftum reiiciebant ait otulos earwm loan.li’ r ff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;1 \
jutJJe excacatoi corda, obdurata ne vidèrent 1. Cor. 4. i)cmIù,lt;^corde tntelltgerenf.amp;c PaulusiSi/ff/aw efl Euangelium nostrum, ijj ^ui pereunt te 11 um eßfin t^uibui Dew hutia fecuU excacauit mentes ^td eflytnfidelthus,ne irradtet eos lumen Euan-^e/ÿ.Quamuisigitur infid( les,fiue ij quipe-reunt,audire poflint arque intelligere deper cipere quid htEuangcîiumjcafidequâhi-ftoricam lolemus appcHarc : tarnen non re-cipiunt !ucem Euangelij, quia non habent veram fidem quâ Chriftus ipie recipitnf: alioqui non eflent carci, fed liimen Euangelij eosirradiaret, quod vtrunque faliumeft ex Apoftoli verbis. lam autem fuprà admo-nuimas, ex hac ipfafimilitudinc labefadtari Adueriariorum fententiam deRealilnexi-ftentia amp;OraIi njanducatione.Nam vt cre-
damus
-ocr page 175-CORPORIS CHRISTI. 159 damus Chriftum tradidilfe fuum Corpus pro iiobis,quisdiceret necelle elï'cjVt ipium Clirifti Corpus realiter exiftat In,Cuni,Sub Sono vocabulorum,aut ipfis vocabulis quæ auribus pcrcipimus?
Ad odorem quod attinet : hæc funt Pauli Verba : Chrifti bontu odor fumns Deo in iis feruantur c^iniistjui pereunf. bis ^uide/n oder mortis ad mortem : Ulis vero odor vitAad vitamt «luibus verbis abfit vt Paulus dixerit,eos qui Euangelium fide percipiunt,odorcm mortis percipere ; fed ait fe elfe odorem mortis iis ^uipereunt : quandoquidem Euangelium ab ipfo Paulo annuntiatum vera fide non anaplediuntur.Aliud eft igitur Minifterium Pauli, aliud ipfe Chriftus ad vitam amp;nbsp;fàlu-^ tem ab ipfo Paulo prçdicatus.Hçc enim pars eft Minillerij : Denuntiarc Deiindicium iis qui non credunt, fed prærradè Euangelium teiiciunf.quibus Paulus fit odor mortis per accidens,vt loquuntur. Nam caufa mortis non in Pauio prædicante fuit, fed in ipfis in-fidelibus.
Deniquefuperiores Similitudines repugnant Aducrfariorûfententiæ amp;cuertûti-llam realem Inexiftentiam Corporis. Nec nim Corpus Solis realiter cxiltit In, C um. Sub lutOjvel eins accidentibus,vt lutum in-duref.nec ipfum Corpus ex quo manat odor ell in ipfis naribus ; adeb vt hoc vnoipfbru argumento facile corruatiftorum fentetia-
-ocr page 176-l6o DE SACRA M. MAND V CAD
Sic etiamnum inftant,Si foli vera fide præditi manducant Corpus Chniti, ergo Corpus amp;nbsp;Sanguis Chrifti luiit m S.Cœna vi fidei hominum, non autem vi verboruna Chrifti : arque ira penes homines eilet efti-cere, vt Corpus Chrifti fit præfens vel non præfens. Atenim incredulitas noftra fidem Rom.j. Dei non euacuatjinquit Paulus.
Refpondeo errorem eile t»' nec fatis accurate illos difterercj qui Inftru-mentum opponant cauamp; ; quum tarnen illa duo coniunäiffima eile oporteati vt cnim C.hriftus pro lua mifericordia dat nobis fiium corpus fanguinem: ita fides verbo ipfius inltruóta confirmataque, eft Ratio medium j amp;nbsp;inftrumentum quo fimguinem Chrifti recipimus. Atque vt de Pauli loco reipondeamus non ita bene conneólitur :Si incredulitas fidem Dei non euacuat, ergo • fides non eft inftrumentum Corporis Chrifti recipiendfiquemadmodumncn fequitur: Si quorundam cæcitas lumen Solis non ob-fcurat'.propterea Solis lumen ocuhs non vi-deri. Porrö ipfa etiam fides qua Corpus Chrifti percipimus nobis datur «Scingenera tur in animis noftris per Spiritum Sandum.
Hoc etiam obiiciuntjVt Oralem Mandu-cationem Corporis Chrifti nobis, fcilicet, probent j Si fide tantùm m^nducatur Corpus Chrifti, amp;nbsp;Fides fxträ Sacramentum haberi potcft : quorfiim igitur Sacramen-
tumi
-ocr page 177-CORPORIS CHRISTI.* 16l
tum .-auc quid amplius in ipfo Sacramento pcrcipitur’Reipondeo Sacrametum eö fuif-feinllicutum jVt maior fit fides abipfis fig-Jiis exterioribus cdoä:a amp;nbsp;confirmata : Et quamuisres eaden^proponatur:tumin prç-dicatione verbi, tum in ipfo Sacramento ' (cuius pars maxima eft ipfa verbi prædica-tio} tarnen eft differentia feciindum plus amp;nbsp;minus. Vtenim quihabent perfpicaciores oculos,reni candem,quæ fimul videnda mul tis proponitur longe facilius ac melius pof-funt intueri: Ita quo fides eft inftruótior, co melius amp;nbsp;efficacius Chriftum ipfum appre-lienditiqua de re pluribus egimus in trada-tu de Manducatione Spirituals. Sed nos ita viciffim ab illis quæramus.Si ilia Oralis mä-ducatio veri Corporis Chriftifquam incul-. cant) communis eft tarn piis quam impiis indigne ad Sacram Menläm accedcntibus (vt illi ipfi volunt) Ecquid igitur amplius percipiunt pij quam impij?
Verumenimuerofic rurfus obiiciunt : finis Sacrament! non eft dcipfius Sacramcnti Subrtantia. ErgoCorpus Chrifti realiter in Gum, Sut» Pane, vel cius Accidentibus, præfens fumitur ab impiis etiam amp;nbsp;impoc-, nitentibus , licet fruótum tanti myfterij nonpercipiant. Hæc illi. Quod quam verum fit, iam nobis difpiciendum eft.
Si nomine Subftanriæintelligunt Mate-tiam ex qua CccnaDomini tanquam ex Par-
L.j.
-ocr page 178-ißi DE Sacra M. mandvcat.
fibus Integrantibus componatur i feren-dinon funr. Nam S. Cœna non eft aliquod Tofiim raJoAoi', Sc Materiale : fed eft Diuinum Inftitutum amp;nbsp;res myftica . Nee 1,4r.j4' eos iuLiarc poteft Irenæus ,qnum ait, Eu-' chariftiam conftare duabus rebus , terrena
amp; ccclefti. Non enim verbo illo CONSTAT voluit intelligcre j Partes eiufmodi Integrantes ex quibus Totum aliquod vifi-conficiatur. Nam boe eilet
T-or, amp;nbsp;pugharet cum ipfius Irenæi verbis» qui loquitur de rc terrena amp;nbsp;coclefti : quæ res non poftunt conftituere vnum raJoAsr» tanquam partes Integrantes, quum inter fe plus quàm toto genere différant, Sed lo-quitur Irenæus de iis rebus quæ nobis in lioc myfterio amp;nbsp;fandiflîmo Inftitutopropo-nuntur. Quod quidem Inftitutum à Toto Materiali amp;nbsp;Integrali longiffimc differt. Qu^anquam autem nolo hîc copiosc düTere-re de Sacramentis (bæccnim resj nec eft noftri inftituti Sc longiorem orationema-deoque Tradatum denderat} tarnen vt ad banc re/pondeamus obieélionem, neceilè 77« ^4iT4- eft aliquid dicerc de Sacramenti Definitio-meittiJefi. nc. Sacramentum ( quo nomine bîc non nitione. folum fignum intclligo, lcd facrum ipfum myfteriû amp;nbsp;Inftitutum Domini ) lion efta-Jiquod fimplex Subieélum : ac proinde defi-niendumeft c* «aji’ocô'eiresiç, vt Pbilofbphi loquuntur. Namquamuis conftet duabus
re-
-ocr page 179-rebus, videlicet Signo amp;nbsp;re Signata non tarnen exiftimanduin eft Sacraincntiim eile BwjcXov Sc tertiam quandam lubftantiamex duabiis fiibftantiis compofitam : vt Meli-cratum vel liydromeli ex melle aqua com politum , quod ncc mel eil nec aqua , léd aliquid tertium. Ex quo fit , vt li quis ita Sicramentum definiat, vt fit tantum Com-pofitio vel Coniundio Signi cum re Signifi cata, iile certè non rem myfticam fed rem plane Phyficam definire videatur. Atqui tonftat , Sacramentum eile diuinum Inlli-tutum, ac propterea non pofte accurate définir! prstcrmilfo fine «exaT«. alioqui non intelligeretur quid fit Sacramentum; atque ita eilet definitio non definiens. Ratio eft, ipfa Inftituti natura,quæ tria potiffimum i'equirit, vt reólè intelligatur,quid fit In-ftitutum : nempe vt cognofeamus , Quis inftituerit : Qmd illo Inftituto continea-tur; amp;, Quem in finem fit inftitutum.Itaque proponimus hoc Theorema non in Tlieolo-gia tantùm,fcd etiam in plerifquc aliis difei-plinis verilfimum.
Nullum Inftitutum redlc definiri po-teft , abfque mentiöne finis illius propter quem inftitutum eft. Etenim , Inftitutum, cd Medium tendens ad Finem aliquem. Medium autem, nifi fine ad quem tendit intelledlo , intelligi non poteft. lam vt ad quæftionem nobis propofitam acceda-
L. ii.
-ocr page 180-164 D E s A C RA M. M AND VC AT. mus : quxritur inter nos, an finis quo Sa-cramentum Cœnæ Domini ipeélat, fit de ipfius Sacramenti Subftantia : hoc eft di-cercj An Finis od ivixn amp;nbsp;propter quemin-ftitutum eftipfum Sacramentum veniat in illius genuinam definitionem . Quia veto nomen Sacramenti generalius eft, amp;ab i-pfis etiam Theologis (àquibusnomenhoc impofitum eft Cœnæ Domini ) varie acci-pitur amp;nbsp;definitur , præftat vlùrparc ilia i-pfir vocabula quæ extant in Scriptura, vt res hæc facilius intelligatur. Vocaturi-I. Cor. II. gitut à Paulo Kue^aKor . Iain quae-
ro , an Cœna Dominica definiri poffit abf-que mentione finis, propter quem eft Coe-na Dominica.? Equidem affirmononpof-fe; dicitur cnim Coena Dominica, hoc eft ab ipfo Domino inftituta: ac proinde nift intelligatur quamobrem inftituta fit,affirmo , inquam , quid fit Coena Dominica à neminc vnquain rede intelligi pofte, idquc ex. Theoremate fuperiori. Itaque fic Paulus Corinthios ab vfu legitimo Cœnæ Do-minicæ aberrantes grauiffimè redarguens, Af o» nbsp;nbsp;nbsp;hoc [ inquit ] Cœnam UomintcArn
manducare : ac tum eos ad iplam Inftitutio-\ nem tantimyftcri) reuocauit. Perfpicuum
eft autem ex ipfa Jnftitutione Domini quó-nam Ipcderamp;qui fir eius finis : nempe vt memoriam Paffionis Chrifti célébrantes annuntiantes mortem Domini donee ve-niat,
-ocr page 181-CORPORIS CHRISTI. I65
•liât J fimus Corporis pro nobis traditi amp;nbsp;j ftnguinis pro nobis fnfi adeóque ipfius Chri fti participes amp;nbsp;vitam æternam habeatniis: ex hac fandiiTima Clirifti condone apud
' loanijem : Panis ego dabo Caro tnea efl, lt;iHam ego dabo pro mundt vita. Atque hæc quæ dicimns ipfi Aduerfarij agnol'cunt in Baptifmo, quum dicunt Baptifmu no figni-ficare , fed realiter elFe peccatornm nollro-turn fepulturam. Item , Baptifmum non fgnificare fed elfe lauacrum Regeneratio-nis: Itaenim illi inquiunt aduerfus noftram fcntentiam difputantes. Sic igitur ex eo-rutn ore concludamus. Si Baptifmus eft tealiter peccatornm noftrorum fepultura pcrmortem Chrifli ; amp;nbsp;eft Realiter laua-
. ctum Rcgeqerationis : profeótó finis Bap-I tifmi eft de ipfius Baptifmi fubftantia.Na amp;nbsp;peccatoru fepulturajamp; regeneratio eft. finis Baptifmi cvtKtt -rs Si quia ratio diffimilitudi-
i nis reddi non poteft, fequitur Cœnâ Domi-i nicamefi’e epulum noftræ Viuificationis in ! Clirifto.Qu^ quum ita fint, manifcftum eft
necBaptifmum, nec Cœnam Dominicain abfque fine iu city.» vel intelligi ppfie vel de-j finiri ; vnde confcdarium eft , flare non
poftequod Aduerfarij nobis obiiciunt, Finern Sacraméti non elfe de ipfius Sacramen-ti fiibfrantia.
Ergo neinquies, definet elfe Cœna Do-tnini li impius amp;nbsp;impœnitens ad facram
L. iij.
-ocr page 182-1^6 DE SACK AM. MAND VC AT.
menfam accelîcrit ? Refpondeo , quod ad InftitLitum ipfum attinet,elIèCccnamDominicain , modo ex eins verboritc celebre-tur : fed non elfe Cœnam Dominicam illi indigne manducäci: quin potins clFe Domi-nicæ Cœnç profanationé.Hinc apparetquç fit fententia Auguftini toties Sacramentûà Re Sacramenti diftinguentis (hoc cnim no-bis hceat ipfius Auguftini canfà diccre, quem ifti nihil taie promeritum vexarefo-lent fuis feviptis, quod Rem Sacramenth aliain faciatab ipfo Sacramento.) Etenim ibi nomine Sacramenti externa fymbola (quæ vulgo à Theologis vocantur Sacra-menta, hoceft , facra ligna) vel exterio-rem aôhonem Cœnæ Dominicæ intelligit; quæ quum diftinguitàReSacramenti,perlte amp;nbsp;doólc, hoc eft Auguftinianè, loqui-tur. Ac ne erres, quum dixit Augullinus, amp;nbsp;quum ipfi quoque dicimus, in Cœna Domini Corpus amp;nbsp;Sanguinem Chrilii elfe rem Sacramenti: intclligimus,Corpus amp;Sanguinem Chrifti adeoque Chrilfum ipfum viuificum : aeproinde fpiritualem noftri vi-uificationem in Chrifto , elfe Rem Sacramenti. Illi hadenus definiunt Rem Sacramenti , vt fit tantum Realis Coniundio Corporis Chrifti cum Pane , amp;nbsp;Sanguinis cum Vino. Quf’‘^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nosigitur
miferos , fi propter Panem amp;Vinum, ac non potius propter nos facrum hoc Myfte-riuin
-ocr page 183-COKPORIS CHRISTI. 1^7 rium inftitutum eft ! Verumenimuero nuf-quam Chriftumita concionantem legimus. Ego fum in Pane amp;nbsp;Panis eft in me:Aut fumfub Accidentibus Panis amp;nbsp;Accidentia Panis func in me : fed ita potius : Qm edit loan.«. nteam cArnem bibit meum Sanguinem ( in-(piit ) in me m^net, ego tn eo. Hæc eft igi-tur ,hæc, inquam, coninnclio intelligenda, h.Tc vrgenda eft potius quam externis fignis adliæreicendum : atque his fanótiflimis Chrifti verbis quibus hancquæftionem^Jro-decîdit, quæ ne inferorum quidem poteftates vnquam nobis eripicnt , con-ftantiffimc credendum eft, SPIR.ITVS EST Q_y I V I V I F I C A T. Sed vtadrem Sacramenti redeamj nonne Sacramentum Cœnæ Dominicæ conftare dicis Signo amp;nbsp;re Signata? Ecquod igitur eft Signum? Panis^inquis^Cedo igitur mihi A-nalogiamjquæ eft inter Signum amp;R.emSig natam. Etenim ex Sacramenti Ecclefiaftici natura; Analogia illa nccefl'aria eft:quæ fi no fit-.non eft igitur Signum^ac proinde non eft Sacramentum . Eft autem ridiculum quod nonnulli dicunt Analogiam in eo eifc.quod quemadmodum Corpus Datur, ita Accipi-tnr. Nos enim non de Dandi amp;nbsp;Accipiendi Aétione amp;nbsp;ritu loquimur,fed de ca Ke quæ datur.Quanuis enim Dare amp;nbsp;Acciperejiint Relata;non tarnen omnis relatio eftlt;tv«x»3du Saçramentalis.Error cftjlt;®%è to
L. iiij.
-ocr page 184-168 D E s A C R A M. M A N D V C A T.
quia Sacramentalis Analogja debet elle inter fignum amp;nbsp;rem fignificatam, fequerctur ex illorum fentetia:Dare eile fignum,amp;Ac-cipere, elle réfignificatam. Atenim id quod datur,accipitur, vi Rclationis .Puerile eft i-gitur iftud fubterfugiu m.Cçterü fatis patet Nutrire, efle Analogiam in Cocna Domini interSignu amp;nbsp;Signatum. Quéadmodum .n. Corpor.1 noftra Paneamp;Vino nutriunturnta Chriftusfuo Corpore amp;nbsp;Sanguine animos noftros alit in vitam æternam.Ergo Corpus Chrifti eft res fignificata fine Res Sacramé-tiznonfvtifti quidem cxiftimant)quatcnus eft Realiter præfens amp;exiftens in Pane vel cum Pane vel fub Pane fiuefub Accidenti-bus Paniszfed quatenus Chrifti Corpore A-niminoftri nutriuntur: quandoquidem A-nalogia huius Sacramentinon eft confti-tuenda in Reali præfi.ntia,fed in ipfoali-mentOjVt dnftum eft.Nam Panis non nutrit quatenus eft hic vel illic præfens,necquate-nus cerniturjattreeftatur ,ori imponitur:fed quatenus opérante facilitate naturali con-coqu’tur dcreipfa cum Corporibus vnitur. Sic igitur dicamus ex ipfius Ânalogiæ regu-^ la.S'i Corpus Chrifti eilet Realiter præfens cum panefvt volunt}amp;:Ori Corporis impo-ncrctur : certè non proptcrea eftet Res Sa-cramenti , quia vt Chrifti Corpore Animus nofter nutriatur, illud orc animi, hoc eft , fide man du can neceile Sc ipfum
Chri-
-ocr page 185-CORPORIS CHRISTI. 1^9 Chriftum opérante Spiritu Sandto, vnum nobifcum fieri , fine tarnen naturarumvcl cofufione vel traffufione.Ex quib. omnibus efficitur impio^ indigne p^nem mäducätesj vtloquitur Paulusjcxteriori Aól dni Cœnæ , Dominicæ communicantes, non accipere j Rem Sacram.cnti: quia ipforun^ animi non . viuificantur Chrifti Corpore amp;nbsp;Sanguine, nec illi accipiunt Corpus amp;nbsp;Sangu nem Chrifti : quia fi accipcrent, proculdubio vi-uificarentur. Ncc conGentaneum eft Cor-I pus Chr;fti ex parte rem efté Sacramtn-) ti, amp;nbsp;ex parte nonefle. Quum verb il-’ li negarc non poflînt S gnumqu'dem. Roc eft^pancm ipfiim Adu corpusalere alio-qui non futurum Signum.deelfet enim A-j nalogia.- quid erit caufæ , curidemdeRe fignata nondicemusî nempe Corpus Cbri-fti haôtenus eife Rem fignatam , quarcnus txillo Chriftus animos noftros viuificat. A-hoqui plus trilmis Pani quàm Chrifti Cor-pori. Nam panis femper eft alimentum Corporale ; Corpus autem Chrifti non fem-] per eft alimentum fp rituale, fi tibi credi-! ”ius. Eft quidem alimentum , inquis, quia poteft nutrirc,amp;proculdubio nutrirct,a-' nimos fi fide manducaretur,fpirituali man-ducatione, quæaliaeftab orali Manduca-tionc Corporis Chrifti. Itâne cenfes ? At-4ui Panis non eft fignum quia poteft nutrite, fed quia nutrit adu ;ex quo fit vtidein (ie Chrifti Corpore ftatuendura fit. Nec O-
-ocr page 186-170 DE SACRA M. MANDVCAT. rails Manducatio Panis , fignum eil Oralis Manducationis Corporis Chrifti (hoccnim 11 quis dicat , ille rebrili quodam fomnio delirare videatur){cd ell Signum fpiritualis illius Manducationis quæ fit ore animi, hoc ell J fide. Atque hoc loco vide quàm pa-rum tibi confies. Quum enim de reali pro-prietatum communicatione difputas : ais Corpus Chridi efle viuificum , quod ilia jPprictas fitei Realiter cómunicata vi Vnio nis hypoftaticç,quadereaiibià nobis difpu tafu eft. Nunc autem quid tibi vis , qui exiftimes Corpus Chrifti ita abimpiis mandu-cari, vt eorumrelpeftu non fit Aölu viuifi-cum?Certc ex tua ilia priori fententia, fic in teipfum ratiocinabor. Aut non eft Corpus Chrifti J aut eft Corpus Aólu Viuificum. Et fi manducatur Corpus Chrifti, mandu-caturergo Corpus viuificumjquiavnioHy-poftatica eft Aólu. At impij non viuifi-cantur ; Impij igitur non manducant Corpus Chrifti. Quod fi qui Corpus Chrifti accipiunt, vitam fpiritualemaccipiunt. At Impij vitam fpiritualem non accipiunt: Non igitur accipiunt Corpus Chrifti. Imó verb: ( inqiiis,principium petens } accipiunt Corpus Chrifti, fed Orab.ter tantiim, non autem fp ritualiter . Ergo fi tibi credi-mus , Impij accipiunt orairter fpiritualem vitam , quam elfe fpiritualiter accipiendam haólenus _ Theologi cenfuerunt ; quippe
-ocr page 187-CORPORIS CHRISTI. I7I ( sM’iKfXctTjKwç Trvtbp-arlKtt truyttetfovrii : inter quos, eofcli'mqueprækantiiîimos Augu-itirtum nuinsia'nus, qu- qiuim acute iSi petite Sacramentum à re Sacrarnenti dillni-gueret ( id quod amp;nbsp;ali j pi æflantiffimi qui-j que veteres fecerunt ) cauit fibi ah horren-dis illis incommodis , in quæ necelïè eft in-■ cunat ij, qui quû fibi prçclarè Signum cum j Signato coniungerc vidcantur, vtrunque I commifccnt amp;nbsp;confond ont, tum in aliis rebus , tum in eo potillimum, quod Oralem Manducationem non foli Signo »fedetiam jren£iticS Rei Sgnificatæ tribuunt. Qilia verb qui ^ugup'ina Auguftinum reprehendunt , eum libenter «‘»dli'ttiir, velint Irenæiflagel’is caftigarc» idcirco bçc Irenæi verba Auguft. fententiæ opponunt. Q^eadmodum, inquit, qui eftà terra panis , percipicns vocationem Dei iam non communis panis eft.' fed Euchariftia ex duabiis rebus conftans Terrena amp;nbsp;Cœlefti. Sic amp;nbsp;Corpora noftra percipientia Eucharifiiam. Iam non funt corruptibilia , Ipem rc-futreólionis habentia. Hæc Irenæiis, quæ feilicet, ifti opponunt Auguftini fententiæ de Sacramento amp;nbsp;Re Sacrament! : quum ta men Irenæus vocabulum Sacrarnenti ne v-furparit quidem. Ar, inquiunt, Sacramentum Corporis Chrifti ,amp; Euchariftia fuht Synonyma.Refpondeo pro Auguftino(nam tametfi nondum de Vetcrum fententia dif-ferirauSjtamen fuperior obieäio me adlior-
-ocr page 188-172- DESACRA M. M A ND V C A T. tatur vt hic aliquid dicam de Irenæi amp;nbsp;Au-guftini fententia) Refpondeo, inquam, ilia duo vocabula varie vfurpari jacproinde Ipcorum circunllantiis elïc de Maioriitn no fti’oruîn fententiaiudicandum. Auguftino, Sacramentum ell facrç Rei Signum:quç de-finîtio torius Antiquitatis calculo compro-bafa apud Scholafticos etiam obtinuit. Eu-cbardiia apud Irençum exterius quidem Signum amp;nbsp;Sacramentum fignificat,feditavt Îîmul etiam coniungat RemSacraméti, co-rum videlicet refpeótu qui vera fide ipiritua liter Euchariiiiam percipiunt,hoc eft, communicant Cœnæ Domini amp;nbsp;Mortis ipfius inemoriam cû gratiarum aótlone célébrât. Qmnetiam Rem Coeleftem itaexponit, vt non fit Reabs quædam ipfius Rei Cœleftis coniundiocum Signo,vel in Signo,vel fub Signojfed potius efted:umamp; frudus fan-diflimi huius Inftituti ; ac proindc non dubitat affirmare , Corpora noftra non iam eile corruptibilia,quippe quæ ip«n Re-furredionis liabeant.Qu-^ verba fi Augufti-ni C.enfores attedercnt, nunquamprofedó Irenæum opponerent Auguftino ; nec enim dubiu eft quin depropta fint ex hoc Ioannis loco; Qui edit me am CArnem nbsp;bibit menm fAn-
gHtnem^Abet vitAm £ternArn,(^ ego excitabo ilium in noKtffimo die, Atque hæc de verbis amp;nbsp;fentenna Irenæi, cui præclarè cum Auguftino conuenit.Quum igitur Auguftini repre-lienfores
-ocr page 189-CORPORIS CHRISTI. I73 henforesduos illos viros prçflantiflimos inter fe committere voluerint j neque id po-tuerunt iä illos ambos bac in re cóiunólifli-tnos, iftis reprehenforibus opponamus;in hunc modum.
Quicunque Euchariftiam percipiuntjl-li integrum Sacramentum Corporis amp;nbsp;Sanguinis Domini, eaque omnia quæfunt de Huius Sacramenti kibftantia ( vt ifti lo-quuntur) amp;(vtloquitur Augullinus) Sacramentum , amp;nbsp;Rcra Sacramenti perci-piunt.
Illi demum quorum corpora iam non funt corruptibilia , quippe fpem Refurv reótionis habentia Euchariftiam perci-piunt ; ( iuxta fententiam Irenæi, qui his Verbis eos qui percipiunt Euchariftiam,dc-fcrifÄit.)
Quare : Illi demum quorum corpora iam non funt corruptibilia,quippe fpem Refur-teiftionis habentiajntegrum Sacramentum Corporis Si Sanguinis Domini, eaque omnia quæ funt de huius Sacramenti fubftantia (vt ifti loquuntur ) amp;nbsp;( vt loquitur Augufti-nusj Sacramentum amp;nbsp;Rem Sacramenti re-Cipiunt, Etvihuius conclufionis,Impij amp;nbsp;inapoenitentes qui ad menfam Domini indigné accedunt amp;nbsp;indigné manducantpanem nunc ( vtloquitur Paulus) non manducant Corpus Chrifti,nec bibunt eiusSanguinem: hoc elt'Rem quidem Euchariftiæ terrenam.
-ocr page 190-174 DE SACRA M. M A N D VC AT.
it.d non cœlcdeiiif q '.cmadmodumloquitur ]reiiæii.s}amp;(' vt Aiigu/tinus loquituij Sacra-mcntnm quiJein , led non Rem Sacramenti recipiunt. E.x quibusefliciturjfincmdruôlû, cfftilumqne Sacramenti elle de huius Sacra menti fubltantia J ficuti demonflratum eft.
Hoc antcm etiamnum facile perfpici poteft i ex alia fimilitndine quæ eft in lioc myilerio inter Signum amp;nbsp;Rem Significatam : ncmpe quatenus Corpus Chrilli Myiiicumamp; ar-Ctiffima piorum coniuniftio fimilitudine Panis exprimitur ; ita docente Apoftolo, his
1. Cor.io. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Flints tjitemfrangimnsnonne commumo
Corporis Chrifli efl? ciuoniam vnitspants,\gt;nufn corptts mnltt furmu. FFarn o mncs vnins Panis fi-mtisparctctpes. HæcPaulus: quæiili inalie-num fenfum ita detorquent, vtdicant,Paulum hîc non agere de Spirituali communio-nelîuc Mtrut/icf. quæ fit per Fidem amp;nbsp;quæ eft piorum propria:lèd tantum de externa com-munione quæ fit in fraétione , benedidione amp;nbsp;fumptione Panis: cuius fuæ lententiæ ra-tionem hanc afterunr,quod Paulus dicat O-mnes ex eodem pane participate ; fatis au-tem conftet impios amp;impœnitcntes non ef-fe participes ipiritualis cumChriftovnionis. Addunt dthanc rationemjquod quum Paulus fie ait : FJonpotePHs M-enfst Doitàniparti-etpeseffe CpDAmontoram-, nullam fa-ciat mentioncm fidei vel incredulitatis.Vti-gitur qui idolothytis vefcebâtur,vnum cor
pus
-ocr page 191-C o R î o K 1 s CHRISTI. I75 pus omnes erant: lîc qui l’anem Cicratum in Meiifa Domini mantluvabant,vnumcorpus '^umiilis eranc quibufcum veicebantur : ica fîmeii vt nomen Corporis in hoc Pauli loco cæcum externum Écclcliçrcferatur.Hæc ■Hi, de quorum interpretacione nunc nobis ägendum elheaque primum refellendaj turn ’tiillas Obieóliones refpondendum , quas *llinollræ,hoc ellj ab orchodoxis cheolo-gis conftancer receptæ inCerpreCacioni op-ponunt.
Iftam igicur Aduerfariorum interprcta-tionem repudio cribus racionibus longe gra Uifîimis,quas ego figillacim recenleo.Nimi-tum quia non eitctfdAoj/o; fidei.’Deinde quia Uon eft «vfiéAoj-oç concexcui. Deniquc quia eft àiruÇ’eiTOç.
NonelTe avaZcT-ev fidci inde apparet,quia Uobiseripic dodlrinam vt veriffimamitapio turn omnium cum veterum cum recentiord tonfenfu receptam De Corpore Chrifti My ftico: etiam externis Cœnæ Domini ijmbo-lis adumbratam. Quemadmodum enim ex niultis granis, vnus idcinquc Panis confici-tur: amp;vinumex mukjs vuisexprimitur:ita ex piorum fanólillimo confenlu , amp;nbsp;fpiri-luali eademque ardliffima coniunftione tonftat Ecclefia quæ eft Corpus Chrifti Myfticum , quod quidem nos in Symbo- . lo crcdcre profitemur j videlicet Eccle~ fiam Catholicam fanCcorum comunionetn.
-ocr page 192-DE SACRA M. M AN DV CAT.
Hane doÄrinam certis Scripturæ teftimo-niis,ac prçfertim hoc ipfo loco Panli de qiio dilputamus confirmatam, à primis vfque Fti/e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftianæ cempovibus omnes Or-
de thodoxi conftantißimc rctinucrunt. Quæ-eanfenfu ramus igituc cx ilfis : velincne Spiritualem Ecclefiæ , hoc eil Sandtorum communio-7, ’ ' 'l nem pertincre ad finem nobis in Ccena Do-amp;Cyfr.de tnini propofitam,amp; earn inhoc lacromy-CKiiaDo- ftcriü fignificari : nec ne? Si aiunt: res con-
fc£ta. eit: quandoquidem ex Sacramentorum natura , necelfeeft externa Symbola gerere fimilitud^hem eorum quæ fignifican-tur ; facile vt lam appareat qui fit horum verborum fenfus apud Paulum , tjuomam Tntispants, vriHm Corpus mulu fnmus : atque intelligamus panem habere fimilitudinein Corporis myllici. Sin autem fuperiorem Dodtrinam negent de Spiritual! Sandlo-rum communione,nobisfignificatain Ccc-na Domini : fic inflamus. Si Spiritualis no-4 lira cum Chriftoconiundliongnificaturin Ccena Domini (vt ante à nobis confirma-tumeft, amp;nbsp;illi ipfi non negant eile finem frudlum , effedlumquc huius Sacramenti) » certe fpiritualis etiam Sandlorumjioc eil» ipfius Ecclefiæ communio fignificatur in Sacramento Cœnæ Domini , quod à nobis full US explicatum in Tradlatu de Spi-rituali Manducatione Chrilli Corporis, peto à ledtoribus ne grauentur legere.
Con-
-ocr page 193-GO RP OMS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;STt 177
Coniungimur enim Çhrifto tanquam ca-piti,ac proinde (leruin j}^Ltuj;a itapoft«-lante) non potes cuntungictipcapiçe, vt exçp vitamhaurias , quin fjmul fis mcmx , j, bruin totîus Çorporis. Siem Corpuf vnio» eß^ i( iiiquit Paulus , cè* membra h^btt multa:om- i.Cor.nî maver\ membra Corporis vnytj^^ .m^ta ejuara ftnt,vnum/a»t Corptu,ita(ß.Chnßtu,Eifim^ per vnuffi ßtrstum nos om)ies fm/n^rn Corpstf bapiizAti famus ^fiae ladat^t'ßof (jraci^fiaf ferai , ßae Itberi, Et omnes in vrtum ßtrtntm potatt fumas. Hæc Paulqÿ^, Saçramenta Ec^ clçûæ, Cbriûianjt refçf;çn^;,^çi,jip(îus Ec^ ’ clcfwe Spiritualem Coiiiundipnem , vnde
Auguftinils : fiant Cptfqs Ch£ifti,inquit^ «»■/’•558? fi volunt yiuerç de Corporç^ÇhriÛi. Se4 nihil attinet plura CQrtSmemorarc. Satis cnim pcripicuuip e(l,jÇonunupiiqnem San^ âiorum .pobjs,,in Cqsna.Dominica propoj-ni : adeh*vt hoc myQerium yetetes ,vulg^ Communiqncm appellarint. Inde quoqup natum eft Expçmmunicatipnis vocafiur lum , quum improbi , qui nullis mpniti; nullâquc Ecckfiaftica repruhenfiope ad Pœnitcntiamadduci polfunt, iueiiciuntuf excommunionc vifibili Eçclefiar; vt intel-^‘S^nt,, qpandiu, pbftiuati manierinf , fe ip Samâprum çommunipnç apn eire.r;E^ q.i^b bus omnibus cflîcio, iftptum interpretatiq-nem quam tedar guojnoneife aF«Ä»z«v fidçU
M.j.
-ocr page 194-ïyS D É s A C k A M. mand V CAT.
Secundö ,aftirmamus illamjpfàm inter' ptetationcrrt non eflc «Ktxej ov contcxtui’ Prrmïim -antcm omnium proferamns àeâ-f.Cor.10, Xvr/r 'loei de quo dilputamus. Paulus ob-8. ihrgat eos Qotinthios qui Idolothytis ve-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ quot;feebätur , adcóquc in ipló Idoleio cumIdo-
lolatris arcumbcbant,id fcilicct inter Adia-pilota niinicrantes; Affirmât autem Apoftu-ins hanc elle partent cultus Idolorum , ac propterea qui'folcnnibus eiufmodi Idolo-ïatrarumeonuiuii^intercrant, eósefle De-moniofu'm pdrticipes.Hoc vtprobet,vtitur duobus potiflimùm'argnmentis'; prius à ...... ■ Cccha Dorhihità y bofterius àlègalibus Sa-» drifiôiisjpræfedtim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defumptum
èftffioc mlt;/dö,- Q^effiadmodüni in Cœna Dominica externa Symbola qua; participa* mus 'funt iSedyiS' tanquani pignora certiffi-nia noftræ Coniunddionis'cum Cfirifto, Si: gt;eiüs CornntunFonis qua Ecclefitc membra 'interfe aróbffirtic eoniunguntur ;Itcmque', quêmadmqdum Iffaelita:j pcraiâô Sacrifi-cio, folènribepulütn ck lege célébrantes, có ipfo' teftababtiir fe illius Sacrifreij efle par-Ü'cipes. Similiter ilia conuiuiaqüæ inter fe agitant idololatra: in quibus velCuntuf iis qdieduis idoHs'fiicrificarunt, reddunt eos Daimomorum^fticipes.Hæc eft fententia quot;Euius loci, vt cuiiüs (erierti contextiis con-Üderänti peripiciilMii elle poteft. Nunc vi-deamus
-ocr page 195-tO«.PÖ».IS CHRISTI- '^179 deatnus quàm longé hinc tefiliat fapcriof interpretatiô de externo amp;nbsp;vifibili cœtd EcclefiÈe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
I. Primùmi Apoftolus, noh fiittpJièitét dixit,Corpus : lcd quum antea dixiflètP4-nem ^ttemfrangimus-tjfe communionem Cotforii Chriftr. tum fubiicit, nos elle vnum Corpus: clegantilîimè tranfitum facicnsà Corpore amp;nbsp;Sanguine Domini ad ip!îus Corpus my-fticum;vt patet ex lèrie contextus. Item:boc non eft Aportolicum loquendi genus , vt Corpus y»(bia,figniftcetexferioi‘em congre-gationemmec vlqüam,vcl Paülum,vel alios Apoftolos ira loquentes reperias : nec it* Scriptüra loquitur,qüod maxirni eft liiom^ ti ad fallàs interpretationes redarg'uendas,
2. Item particulaiÔT/,qii'æ rationeni aftèrïî' nonpoteft illorum interpr'étationiconuenid re. Necénim panisquem frangimuÿidcifa CO eft communio Corporis C hrifti,quiâmul ti in vnum locum cûnuenimus, vel qàia fü-•nus in cœtu Ecclcfiaftico : fed potius idcif-co facti illi conucntushabentut, VCpanem Dominicum frangentcs,ipfius Doiqikf pus participemuSÀ ' nq ‘i - nonnrtuiu
3. Kurfüs:hæe fimul funt expendcdâ:vri4M? panisjvnum Corpus nnulti futnus.Nam vnit^ Corporis debet relpÓdtf re vnioni Panis^Sa«'! tis autem conftat, multttudinem gränorun* lt;nbsp;fitnul colleótoru non elfe pané, (edacetuû •
M.ij.
-ocr page 196-iSoDE SACRAM. MANDVCAT.
Vt autcm ex ^nujcis gfanis vnus conficia-r tiirpiinis , Jongcvkliutl requiri, quàm firn* plicem granorum coJleólionein. Ex quo tjc vt limili ^ratione exterior rideliumcon-»^egatio nou conftituat, vnum illud Cor-piu de iquo- fic PauliH' 5 whs pants y vnam Corpus maltt ftttans ; tèdifpiïitualia amp;nbsp;arclif-fimaaniinoriim potjiu quàmcorporum có-requicarpr«
Ad Jilt;et'jirtorum interprctatio amp;nbsp;fen-i\tja. pugvat cmn^a. ratione quam Paulus duijit gib I.U'a^litis vjétimas cdeiitibus, quo* aiti^tUfisshpc eftjipiius Sacrificij elïèparti-jfpeKucmpe ex pi;ófrripco Lcgis Nam fació iMrtdcótuiuium S.acrifiçij Euch.iriû;ici, quod tfttppiMtbuïilegis^nflQbfabariir.non detinic-bat^iftXteriori couttiaarum cœcudedtcfta-baçupyçpnuiuaseile participes cius Sa-^ CiiÊiçii»* -quod îp forum nomine pexaAum fuem*;' ■) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'I! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
.jt; Amplius.Ifti incerpretationi rcpuguat ipiîqp.Vauli prqpoûtuna, çui duo ilia argu-ipençAdutn ex CœanDoœini gt;nbsp;tum çx cd«-wijïwgalibuS'Euçiiîrillicis petita.fubfer-uiunt:nempe,eos qui Idolothytis velceban-tUftjSi; iWererant folennibus idololatrarum epttbîjidbJprumjCuJfcua lt;lgt;£atis,cire,non Ido* Jolt;uiajqj/i Hiihil funwftddæmoniorum par twipttSENuwcninmlU/dsmoniorum parti-cipatw/ud exterxorem ccetum rçftringeba-
tuf?
-ocr page 197-CdkiORt^s
tuù norine potiui Idololatræ rëuera erant‘ Diemöniorum participes. Cum ipfis Ôæmoi^ nils animo coniunóli gt;nbsp;Q^s igitur no videt, non tantum de rebus externis, fed fimul de. rerum iplarum cffeóMshïc agi’Addé qtiæ ’a-libi dick Paulus : ^uedconjortturhiußtttttcum x. Cor-0. tniuflitia gt;nbsp;t]uamp; comtnunio luci ctim tenebris ; lt;^u,i («nnrdia Chnflo cwn Belial,^Map^rsfidch cttia tnfidelt ? cunfenßo teih^to Dfi ctttnßmulä ehrb^ Nttrnvos Templutnquot;Deieflti ;'^ttaprij. pter feparAmtnt nbsp;nbsp;nbsp;impuritt/i ne atttnfite. Hxc
Paulus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
6. Præterea fi Paulus de Cœna D'ômR ni di(Terens non inte!lfquot;arVeram amp;nbsp;^piri-tualem dum Chriftoconiunctionem : item-que aréhlTimam illam fidei amp;nbsp;charitatis cô^‘ murtionem qua fideles inter fe deuinCiün-tur :quô tandem , obfecràeuadet Pàuli ra-^ tiocinatio?vbicritvcltf-tail:(.««t vel ipfius Ràtiocinationis fatis-nc apte dticerè-tur argumétum ab exterion Chriftianorum, congregatione ad illam côniundionem, qua Ethnici , fuis Sacrificüs amp;nbsp;Conuiùiis Cclebrandis ,cum D'æmôniis, hôrt tàm cdrt porejquamanimOjCopulabahturl ’
Denique oppttiitioMenfa: Domini ft Menü DæmOniorum Gtis idcuincit quod diciniüs, Nam fi Menfæ DjEihoniprum participés“, erant quoquC jDæmoniorum fuoi. exitib participes : terrèillidémum di'cendi
M.iij.
-ocr page 198-ißl DE SACRAM-MANDVCAT.
flint Mcnfain Domini participate , qui verè öi ad falutem Chrillum ipfuin participant. Etenim qui îudiciufn fibi manducant de bi-bunt , quomodo reólc opponentur iiJis qui funt participes Diçmoniorum î Qi^emad-modum igitur fieri nqn poteft , vt quisfi-mul fit particeps Chrilli amp;: D.rmonio-rum:ica fieri neqiiit vt idem fit fimul Menfæ Domini amp;nbsp;Menlæ Darmoniorum particeps. Itaque ftatuendum eft, Pauli verba de com-munione Corporis Chrifti in hoc loco de quodifputamus,elfe de Spirituali veritate amp;nbsp;fruciu amp;nbsp;fine huius Sacramentiiadeóque de vera membrorum corporis inter fe amp;nbsp;cum fuo Capite coniundione iiitelhgendi: non autem refirfiigenda ad eorum exterio-rem congregationem qui Canam Domini-cam celebrant, quemadmodum ifti volunt, quorum interpretationemoftendimus non eile ipfi. Apoftolico contextui
I. Reftat vt probemus hancinterpreça-tionem eile «Vwç-aSrjhoc modo.Scqueretur, fi iftis interpretibus credas,contextuin Pau-fijta elfe intellige.ndum : ynum Corpuz muht fumujfhoc cftjUQs qui multi fumushmul con gregatifnam do multiA illis loquitur , qui vnàDominicam Cœnam celebrabant ) fii-mus multi fimul congregariiquâ apage fis ab Apofi:oliça,id efi,ab açcuratilîi-ma ratioçinatione.Ecquid.n.aliud erit in at-tributo
-ocr page 199-C o R P o R I s gt;C H R I s T B 7 iSj tribuco quàm in fubiechogt;fi yoç.abuluip Coç polis lîgnificat tantum exteriorem Ghti-r Üianorum congiegationem? necellè eftigi-tur hæc verba Pauli,':/««»» Corpfts, elîe figni-ficantiora quàm vt ad exteriorem ilium cœ-j turnreftringantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.quot;
j 2. Item fl valcretilla interpretatio dç . i nuda exteriore congregationeirgo horum verborum Pauli,-:/»«/ pants,vnum corpus tifumus : nam omnes vnius panss fumuspantct~ pf/,hic erit fenfus: Nos qui celebramus Cœnam Domini conftituimus vnum cœ»-turn externum :eóquód omnes fumuspar- gt;^,.3 ticipes vnius panis , hoc cll,eô quod omnes celebramus Cœnam Domini , quod eft «Vt/'ç-ttTotf. Sicenim potius dicendum ciret. 5 Nos in vnum conuenirc vt fanóliflimum hoc myfterium celebremus, iion tam corp ‘ porc , quam animo coniunóti. Multà alia confimilia occurrent leéloribus , quoties , , attente fuperiorem illam interpretationcm cum Apoftoli contextu conferre volent. Quare lupcreft vt vno verbo eorum Obie» âiones diluamus.
Paulus, inquiunt,affirmât,omnes ex eo-dcih pane participate. At| Impij indigné accedentes non lunt participes Spiritua-lis vnionis cum Chrifto. 't »id -ï-
Rcfpondeo : primùmPaulum non dicere fimplicitcr Omiiesifcd Nos omnes, oi TriiAi
M.iiij.
-ocr page 200-1*4 D B 8 A C R A M. M A N D V C A T.
quod de piis tum ver^ fide SC pœnitentia ad Menlam Domini acceden-tibus inteUigenduni cft:idqupd Articulus oómaximc indicat.
Arque hoc loqücdi genus ta læpe viùrpa-tum in Sachs Jiteris, miror ab ^^ls non ani-X. Cor.it. maduerfum. Sic cuîm alibi Paulus. Nosor»-
nes per vnum jj/trttuM tn vnum Corpus
zatt fumus; Et «mnes vna potattone potatt fu-
Cibt.4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnnmIpiruuK'.ïtcm-, Subitmis Hterufa-
lem Itbera efi, ejm, efl mater omnwn nojtriitil» , îtem'donee emidamM omnes tn vmtatetn pdet, Ephef. 4. agnttionis filij'iyei in vtritm perfi£lit-t.heni: proprto /lito nonpepercu ,fed pro nobts orn^ ntbttt tradtdtt eunt, tfuomodo ûtn ettam cum tt Rom.8. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobts donabtt ? ejtiis tntentabtt crime»
adnerfHt FAedos Det? Et re’iqua plus quàm aurea , non ad impœmtentes ôc hypocri-Ms , fed id fantèos amp;nbsp;dedos pertincntia.
loan.i. Ex'quo fit vcUoandes ficdicatdeilhsqui * defciaeranrà vcW Rchgione. Enobit egrep fifitntifednoneya^t ex nobte : !lt;I^aTnßfitijfent ex nohùpermanßff'etK vtrufue nebifcum:iic con-fitnilia pJeraque. Ex quibus facile intclli-giPur,Paulüra' ita loq o generalirctjVtip-fius oratio ad pios fit, non autem ad repro-bos'jF^fe'renda. Itaque fe ipfe foci um adiun-git, his verbis : Pants cf»em frangtmus. I^nus pants, vnum eorpus mttlttfitftMt- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pontsß.
tuas potttetpesjäcc.
! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Siquis
-ocr page 201-C o K P o M s CHRISTI. 185
Siquis aiitem à nobis rationcm qnæfat, quamobrem ca qiiæ funt Eleótorum propria, paflimin Scripturis tribuantur generaliter illis omnibus quiChrillianamRe-■ ligionem prorttenciir : neque tarnen ad hy-pocritas amp;nbsp;reprobos pertineant; fic habeat. PrædicationemEuangeli), Sacramenta, ea-que adeö omnia quæ ad pietatis ftudiuin ! leferuntur , propter Eleólos elle inftituta, 'ex quibus propriè conftat Ecdefia Dei. Scd cniin quia non noAtum eft indicate Elc-ftos à Reprobis , amp;nbsp;charitas iubet nos bene de illis omnibus (perare qui Religio-nein Chrillianam protitentur:eó fit vt Scri-pturade natura, vfu,fine, cflcóHique tum Eiiangelica’ prædicationis tum Sacramcfl-torum, fæpenumero generaliter loquatur: perinde ac fi illi omncs quibus Euange-lium prædicatur amp;nbsp;facra myrtcriaadmini-ftrantur, fruftum tantarum rerum percipe-tent. Si Chriftus Ptbphetam citans ; f.runt Ioan g. «mnes edoüiàDeo. Et alibi : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E(i.54.
e terra omnes traham ad neipft,m. Et Apofto-'
1 Z' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. J ' I i.Tlieffi.
Ills : bratiM agimut 1/eo jempsr de .omntbus j
, Sgt;cc. vt fut faainus yfratret dile^t ^ vos: fje à Deo eletios. ïtçm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feruahù
tos(jni te audiennh Et qlij plerique loci cbn-fitniles, in quibus loquendfmodus generà-lis,nôn comprebertdit hypocritas 8i repro-l^os, fed ad pios homines amp;nbsp;fanâos rcftrin-
-ocr page 202-DE SACRA M. MANÇVCAT.
Ronj io. genJus eft : vt amp;nbsp;hæx: generalis Pauli fcn-tenria. Conclußt Deus omnes m contunuM, vt omnium miß fer stur.Scà de huius loci Apo-ftolici interprctatione fatis iam multa. Re-liquas huius tcitiæ Obietlionis partes pau-cis iam ahloluamus.
Simile quod proférant de lumine cuius wif'yttt.v dicunt elle in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,ctiam 11 cæ-
cus adht : pratter quàm quod continet multa diffimiilima (quænuncnoiidiicutio, nec enim opus eft ) facile in eos rétorquer! po-teft hoc modo. Quemadmodum cæcus nulle modo participât lumen , fed illi demum participant qui praediti funt videndi facul-tate : ita Impij amp;nbsp;increduh indigne acce-dentes ad Menfam Domini non participant Corpus Chrift , cuius illi demum hunt participes qui, vt oculis , ita vera hdeipfutn percipiunt. Fides autem Corpus Chriftiin cœlo exiftens , ita contemplatur, vtpurifli-mis eius radiis illuftratajviinilliusamp;èn'f-yetetv perlentiat, nôfque cum illo ardiftime côniungat,Sed de his hadenus.
Supereft vtSyllogifmum ah AdiierfariM propolîtum excutiamus.
Qyilquis manducat panem Cœnæ Do-minicæ,is manducat Corpus Chrifti.
Impij manducant panem CœnæDomi-rticæ: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ErgOj
Impij
-ocr page 203-.CORPORIS CHRISTI. 187
Impij quoque mandticat Corpus Chrifti.
Maior propofitio continet duplicetnpe-titicncin prîncipij. Primùm enim quæritur inter nos: an impij facrum panem Cœnæ Dominicæ riianducantes, manducentetiam Corpus Chrifti:hoc vt ifti probent, fcili-tet,affirmant generaliter ómnes mandu-Cantes lâcrum illtirti Pànem, Corpus etiam Chrifti manducare : quod quidem non pro-hîndi fed petendi principii genus , non îTheoIogis modo, verumetiam ab omnium diiciplinarum tradatoribus iampri-lt;iem explofum cft. Aliter etiamnum Prin-cipium petunt. Nam fi roges illos,cur , om-nes facrum ilium panem manducâtes, man-flocent quoque Corpus Chrifti ; Refpon,-Jebunt quia Chriftus dixit : Hoc efl corpiu neu/n î quorum verborum interpretatio (juum inter nos controuerfa fit, illi ex fua, non ex vcrhorû Chrifti fcntentia, perpetub Wgumentantur. lam autem fæpç à nobis cx-pHcatum cft quibus modis, turn facer ille panis, turn ipfum Chrifti Corpus comeda-tur -.videlicet, Panis Corporali, amp;nbsp;Corpus Chrifti Spirituali modo : quod quidem ni-iiil opus cft hîc rcpetere.Minor propofiti* debuit elfe reftridior. Sed de hoc Syllogif-nio principium pctente hadcnus.lam ehim gt;liæ Aduerfariorum Obicdiones expen-: icniiæ funt.
-ocr page 204-188 VE s A C ïl A M. M A N D V e A T.
O B I F. C T I o nu.
H' H 7.amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ten^tnei. turn efl prxflarjÜM Ve-
*• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-» teret^poJlolM y Ergo No,a Teßa-
meti SacrAmoita oportet ejjie prßßanitora Sacra-mentii 'veterit Teßamenti. lt,i^ue (juum ‘veterts Teßarnenti Stier,tmenta Res ipfas tantum ßgnificarint, eßiettur N oui 'Neßatnenti Sacra-mentts i Rein prafentem , hoc eß. Corpus Chri-ßi realiter exhiberi. ^ho^ui minor eßet glana 'ceteils Teßarnenti ; noElra Sacramentà eßent Imperfeütora^dS'vujaeToo.
Responsio-
IStius Confequeneis errores ira recenfeor Primus error , eftquumait, Sacramen-ta veteris Tellamciiti tantum fignificaÜè; quod période eft ac fi dicantftiüretantùm Signa nïida : aeproinde veteres Ifraëüras non fuille participes veritatis fignificatat. Qi^ôd fi verum circt, aftum eft igitur de Veterum illorum falute. Nam extraChri-ftumamp;ipfius »oivi»yletv nullaeft fàlits. Ne-que Maiores noftri potuêre falu'tcm vn-quam adipiici alia rationc, quàm Chrifti beneficio. Et licet Chriftus nondum ipfo talt;fto Garnis extantis participatus fuerio tarnen ius infitionis in ipfam carnem iatti obtinebant vera fide, cui futura iunfptÿi-feniia:
-ocr page 205-\ C o R. ® o R I s C H R I SvT I- U 189
quæ , vt nullis locorum Ipatiis, nullis pored rempoium intccuallis im-Pediri. Ex quo fit, vt dicatur Chriftus ApacÆ, inta Qcctfus ab origine mitHi. Audiamus igitut ^aid Scriptura ftatuat dcpiis maioribus.
^braham vidit diem meum-iijj-gauifus.efl,
abraham credid/t Deo ,(^ei imputatum efi •4-*d tufttttarn. accrptt jignurn Ctrcnncifiontft hnaculum lufitM jidei^ vt Jit pater Dtaniu m crtr denttum.
s
Si ejîù Chriftt , eßii igiturfernen j^bnfhiic, (Jr berede/ fecnndum promijjionem.
Qidd ex fide funtbenedtcuntur cum Ola fidele, j{,_ Vnde Efaias de Chrifto venture
Verba faciens. Correéïte noiiiv, pacu ftper
(J}“ Ituore etus fitnatt fiemui,Di)mtnusreiecit ’« eufn tniejaùates nojlras^ Ucct en im boe b«4 aeficium de quo locutus eft Propheta ad' Gentes ctiam portigatut, tamenpbferuanU dum eft, Ecclefiam Ifraelis loqui, aut.Pro-phetam ipfius Ecclclix nomine ': ita vt amp;quot;nbsp;Chriftus ipfe amp;nbsp;beneficium Cliriitiiam turn Rona. ij. idlfraelitas pertinuerit. itert Pauliisr-Z)»«gt; 3csgt;. iefam Chrtjiam ffitjje Aitrnjlrum Ctrcauctfioi^'
adconfirmandM prornijfiones patrttm. Coatte flat autein Sacramenta veteris -Tcftamenti fuilFc, jplarum promiflionucn'pignora ac proinde non nuda figna,vt ifti volunt.Quis
-ocr page 206-Ï90 DE SACRA M. MAND VGA T.
cnim eorum fuiÜètvfus? qiiisfruélusîat-quehocillud elt, quoddilertis verbis te-».Cor.io. ftatur ApoftoluszP^irr^r nojln eandemefcum ^intualeffi ntitnducauerunt, omnes eunder» fiotum ßitritualetn btberunt, Btbebantenimex-fiijuente peira jpintualt Ferra autern erat Chrifiuf, quem locum iuprà iam vindica-uimus à falia quorundam interpretatio-nc , qui eandem efcam inter iplbs Ifrae-htas , non eandem nobifcum efcam ex~ ponunt. Qmim enim nominatim Chrifti mentioncm faciat , qui eft animarum no-ftrarum al mentum : lequitur vt quum Veteres fuennt, Apoftoîo telle , iplrus Chrifti participes , eandem illi nobifcum efcam particjpauerint. Qmd quod Paulus ftatim iubiicit i e terte/nus Chnflum , ficut /quidam etrum ttntarunt. Si ergo infidèles Ifrac-' litæ tSc increduli Chnllum verc tentarunt: Cur non viciflim Ifracliræ fideles Chri-ftum verèparticiparunt} Hue fpeeftat quod Hcb.n. jjjj. j^pollolus de Mofe, iJd'Fatores arbttratui dimttas probrurn Chnjh , ejuàrn y4e^ypttornm threfauroe : Intaebatur entm tn pramy largitre-•nem. AtquiidMofen per fidem fecilfe ibidem ApoftoJus affirmât. Eadem cil gratia , inquis , fed dilcrimen ell in Re Si-gnata. C^amobrem obfecrô ? tune gratiam Chrifti line Chrifto ipfb , amp;nbsp;Alimenrum fine cibo confideras ? aut ( quod vos ali-quandoj
-ocr page 207-CORPORIS C H k I S T I. ’ I9I quando , vel potius nimium læpe nobis obiicitis ) Signum à Re Signata plané di-nellis î Longé aliter Chriftus bos docuitj quum nos iubet fuam carnem manduca- loan.lt;. te, vtinfe màncamus amp;nbsp;habeamusvifam «ternam.Ex tuis igitur verbis ira concludo: Si in vtroque Teftamentoeadem eft Chrifti gratia ; amp;nbsp;in Noüo Teftamento Chrifti gratia illis demum confertur qui Chriftumip-fum vera fide recipiunt ; Ergo idem de ve-teriTeftamento ftatuendum cft.Scd cur non «os rctellimus ex ipfa diflerendi feientia? Nam fi vetera Sacramenta Chriftumlîgni-ficabant tantùm,Et noftra Sacramenta Chri cxhibcnt(quemadmodum illi tradunt)
lt;lifferentia non eft in Rcj fed in Reï modo. Nam fi Chriftus fignificatus, Re differtà Chrifto exhibito, Icqnitur, aut-duos eiîè Chriftos J aut Chriftum à fcipfo difFerrCj quod Vtrunque abfit. Chriftus enim eft turn «xhibitionisjtum fignificationis fundamen-*utn. Quamobtequum hoc fit Sacramento tiimpropriumjVt doéhrinâ iplam obfignent: «Sicitur nonaliameflc conftituendam dif-fttentiam inter SacramentavtiiufqueTe-ftamcnti,quàm quç in vtriufqueSacramen* h dodrina conftitui folet. Quemadmio-“Jttm igitur indodrina vetetis^eftamen-ti proponebatur Chriftus Redemptor amp;nbsp;^tuator totius Ecclefiæ , nondum tune
-ocr page 208-*91 DE SACRA M. M AND VGA T. mundo exhibitus, (ed tandem fuo tempore exhibendiis : ita in Sacramentis vecciis Tellaméiiti proponcbatur Chriftuj fuo temp(?re cxhibendus ,quum iij iioiltisSa-crainent s proponatur tandem fuo tempore exhib tus. Qu^a verbcft hâic vis fi-dei vt res fiiruras, abféntes amp;nbsp;remotifli-mas, fadat præfentes (Eft enim fides,in-Ilcb.n. quit Apoftolus, eorum quæ ipcranturoW-ç-Miç, Ôi eorum quæ non videntur iddrco pij Maiores nollri quorum fidem tantopcte commendat Apoftolus fub 'n-tere Te(ï:^mei\to Chriftum fuo tempore tandem exhibcndum , tanquam præfcn-tem, vera fide ampJexifunt: atquc his fi-dei ocuJis Abrahamus vidit diemChrifli, îoan.g. gauifus ell, inqiiit ipfe Chriftiis. Deni-que quum ipfe Abrahamus fueritïuftifica-r tus ex üde, vt paulo dntc ex Paufo diximus; certà , àut luibficatjo ßdei eft fine Chri-
: ) aut Abraha-mus dde iuftificatus, vera fide etiam non fignificarioném Cliriâi, fed Chriftum ip-^ fum amplexus eft, ( quod eft o’/iJd'J'o^ot'J.Sçd iam errores fuperiotis Obieäionit fpcen Team lis.
^Secundus error hic efl,quad nôTiitisre^ çitit locd Apoiloli,ac proinde no reifte exeo cóeludut ; Nec enim Apofloius Sacrament»
çym
-ocr page 209-CORPORIS CHRISTI. 195
Cain Sacraincntu j.fcdTvllatncntiim cum Tc-ftamcnio compacte, (iiiiinquani autein Vere-tisamp; Nüui Tcllanicnti cadvintll Siibftaatia, tarnen ApoitolusafHrniat Nouuin Tcllajncn-tiingt; cfle prseilannus .jniinirnni qaiainNouo Tcftamciito iinplccæ liint ptoinilLouci in vcfcre Teitamento I’atiibus de Chnfto : ac proitidenoftra cödiyo pc^ltanrior eil, quaa-doqiiidé Vciercsin Cbuflatu credebantj tandem aliqiiaiido in carnc maniftllandun) : ac. nos in Chriltum ciediiTius, iain in carne raani fclMtyiBjÓC nunc cœlcfli gloria præfùlgearçm: adeo vt emus illi tantàmaadios lenticbât,. nos, eiu3 luce clarinitna pctfundainur. Jtaijiic cli(-j Crimen non ell in Rci l’ubllaptia, led in jatio-ncexhibitionis ,qviam elle hodie clariotcin amp;nbsp;ptællanciorcin,ablic vr negemiis. Pcrperàm i-gitur opponunc Aduerfatij Subllantiany bxbq oitioni-.quuai potiusExhibitio Chrilli Veteri-busfadla, cum ipfius Chiifti exhibicione, ejuaj nos hodie fruitnur.coniparajjdafucrit.Ex quo lit, vt incoramoduni non bene aUiünent hoc niodo. Alioquin, inqniunr, maior erit glona Veteris quàm Noui Teftamenti. Primùm e-nim,diccndmn potiusfuir, eandetn llaruijglo-liam vtciufqueTellamenti.Deinde ne hoc qui dem confeqnitur ex vari^ tationc Exhibilio-.nisjVt diélum ell.
Tetrius error eflin Connexi falfitatp. Si Sa-ctamenta Noui Teftamenti Chnl'.u n p.æ-fcBtcin exhibent, inquiunc, Ergo Corpus
N.j.
-ocr page 210-194 DE SACRAM. MANDVCAT,
I Cor.IO.
Chrifti realiter cxirtit prxfensIn,Cum,SubPa nc,aut Panis accidcntibus,amp; oraliter mandii-catnr. Non (cquitur. Nec enim Chriftus exhi-bcciir corporali modo præfcns, fed Spirituali: ilia antcm realis Incxiftcntia quam inculcant, perrinet ad Cotpotalem modiim Exhibitio-nis, vt iam ante fæpins à nobis diótuin eft;qua* doqiiidcm realis præfentia^ cxiftenriaCorpo riSjiiopoteft elle nift Corporalis: alioqui(quic quid tandem prætcxant ) conftitueretiir Corpus non Corpus: Corporale ik non Corpora-lc:amp;præfentianon prçfcntia.Quamuis autem Corpus Chrifti in coelo exiftac, nobis tarnen e.’thibetur, non Corporali, fed Spirituali præ-£cntia:ncc refpedlu nortroruniCoiporum quç in terns verfantur (nec enim de craffo corpo-rum contaólu agitur) fed fidci noftracrefpe-â:u,qu,-EvirrurcSpiritusS. fubuetta, fiipra res iftas fluxas amp;mortales,Corpus Chrifti inCce-lo'rcaliter cxiftens, contemplatur amp;nbsp;pcrcipit: id quod copiofids expofnimus in fupetiore Tradatu dcManducatione Spirituali Corporis Chrifti.
Quid autem hîc obiiciant operxpretiura hîcconfiderareiPaulus affirmât,inquiunt.hæc illis accidilfe in figura ; Ergo quantum diftat vmbra à Corpore , tantumSacramenta Vete-ris amp;nbsp;Noui TeftamCnti inter fe diffcrunt. Rcf-pondeo : primùm Pauli verba non elle ad Sa-criimcnta Veterum reftringenda : fed elle imprimis accommodanda hiftoria: quam commémorât.
-ocr page 211-CORPOkiS CHRISTI. 19$
nicir.orat.Sic cnirn Paulus:fclt;f autem tyfi noHri Ib. fneru ’t^vtne ctncHptfcamMsreï mtlas ,ßcuttlli toncupunnt.Vbï veliin atrenrè vocabiilum fin expcndi.Bt pauló póll,6«rtyp’ci eue-»«^.»ffrcw.Dcinde, vitioscita concluditur. Si typi fuenint, ergo Vctcres non habueriint ip-faruin Rerum veritarem. QüiS enim diibitar, etiatn NouiTelUmcnti Sacramcia vocari An-titypa,qiicinadniodum Petrus de Baptifnio lo i-Pcr.j. qiiutiis eß’Abfit igiturvrTypi Vererii fncrint nudi typi fine veritatc.Na einfmodiTypos Dc* vcracifsimus adtoq^ipfa veritas nó proponir.
Atcnim , inquiunt, Veteres Doftores tra- / diderunt Sacramrnra Vercrum in populo K-raelitico finlFe ligna Sacramcntoriim Ec-* clcfîæChi iftianæ.Rcfpondco; banc eflè Vete-riim fentcntiani;Sacrair.enra Legalia adChri-ftum ipfum fpeöalTctac proinde, noftra Saera-menta in locum Veterum Sacramentorum fuccelïilTe. Nee enim Veteres Doótores Paulo contradixerunt, id affirmanti quod nosaffir-tnamus. Pafiha ntßrum immolatum efl, i,Qqx Chriflus'. ttaejuefeflum a^itemus nor. fermenta veten nee fermenta mahttti amp;nbsp;neefutititfed nonfer-tnentattspantbut flncentatisdr venf4r/r.Item,P4 Cor.jo. tresnorin eandern efcam fpiritualem ederunt eundempotumbtherunt : Petra autemeratChfi-tiui. Item , funt vmbea rertm futur arum: at Carpus Christ. In quo loco Paulus comparât Coloff-4. legales ceremonias cum ipfoChriffo,non cum hoftris Sasramentis, vr nonnulH ex Aducrla-
-ocr page 212-I^(j DEiSACRAM. MANDVCAT.
rils diótitanc.Sicigicur malèconcluduut.Si A-gnugt; vciè tointdebatur , Ergoiii Euchariftia CorpusChrifli vcrc âc oraliter comeditur.Nu figunuêconicdtbatur Maiina/Ergo necChci-fti Coipus.inqiuunt.Nccemm.vt iam dixigt;Vc rerun) Sacraincnta fucruut figna noftroruin fiirui orum, (cd fucrunt Signa Chrifti venturi. Ioan.(f. Et quuin Chri.Qus dc Manna amp;dcfua Carne diilercrct apiid loannem.non Manna cumEti-cliarirtia, ('cd cum illa ipfa Carne comparauit. Neqiie id fer ri poceft, Sacranienciirn ede, non Rc», lèdSacrammti Sacramentum : ne pro-gred’iis fiat in infinitum : amp;nbsp;( vtaliquandovc-A'uATref-reribushireticisobiicicbatkenffus ) fempee J-i-cóï' rypi typorum amp;i imagines imaginiim adinue-nianriii. At Signum non refertur ad Signum, ied ad Rem fignificatam, vt ciiiuis peripicuum .cd. Qnbd fi Vctcrum Sacramenta fucrint no-ftrorum Signa, cerrè non in gratiam Ecclefiæ vcteris.fed uodri caufa,vetera illaSacramenta indituta funt,quod falfum cd.
Adiiciunt,Corpus Chiidi non figtirarè mâ-duL'ari,có quód Agnus amp;nbsp;Manna non figuratè fed realiter amp;nbsp;oraliter edebancur. Quid? Nonne Panisille facer ctiam realiter amp;nbsp;oraliter aia ducatur? Quod (î Corpus Ciiriltiita editurvt Agnus amp;nbsp;Mannaedebantur: certèCorporaliter edirurietJ'uuaToi'.lrtn) :Sic liceret cx hocar gumenro concludcrciSiAgnus realirernon figuratè madabatur, amp;nbsp;coquebatur (hoceniin pars crat Sacramenti, Vt amp;nbsp;immolatio) anre-
quarn
-ocr page 213-CORPORIS CHRISTI.'quot; I97 lt;10301 CO vefcerentur Ifraclitærcrgo (abfit vcr-boblafphcmia ) ideîTi de Corpore Chriftidi-cendiiin eft:Abfurdinînnuinamp; quod p^æaiires tefugianr.Quôdfi in hocConnexo,M.andiiea-teChrifti Corpus,verbum,Manducandi, non sccipiturfiguratefed propric , ergo Chrifti Corpus mandiicatur,vt reliqui cibiad corpus hûcfüftenrandiimihæcenim eft propria figni-ficatioverbi Manducandi. Ec quiainveraamp; propria Manducatione cibus nontaiinimori admouetur, fedetiam teriturdenribus , amp;in ventticulum dctnitritunnon iam Oralis Man ducatiotantumconftituenda fuerit, fedetiam Dentalis amp;nbsp;Gutturalis : quibusabfnrdiflimis commentis opponimus banc clariflimam amp;nbsp;exprelTiffimam Chnfti fententiam deMandu-canda fua Catne ‘.Verba ijuitloijubr'vobis Spin- loan. tut funt amp;nbsp;vita funt. Sicigitur potius cóneélen dum eftiSi fignnrn oralircr mandiicatur, Ergo ResSignificata non oraltterrnandncatur,quia difcrimen adhibendum eft inter Signum St remSigni. At, vt ifti volunt, Signum exe-quarctur cum ReSignata. Cçterùm Agnus Pafchalis non fignificabat Chriftu aliquando inEuchariftiaaChriftianis €OiTiedendum,fcd potius Chriftum fiio tempore pro Rcdem-ptione totiusEccIefiæ crucifigendum.
Sicigitur Argumentum in nobis oMcélum tctorqueamus.SiSacramenta noftra fimt prç-llantioraSacramcntis Veteris Tcftarr.enti, vt iftiobiici«nt,amp; ipfiVetcresnon fubfiftebant
-ocr page 214-IP8 DE SACRAM. MANDVGAT.
in rebus terrenis amp;nbsp;afpedabilibus, fed vera fide ad Rein fignificatain aflurgebant : Ergo id nobis hodie Jonge maiori rationepræltandu eft. Neque debcmus animos noftros ita in res terrenas demergcre vt Chrifti Corpus In.Cu, Sub Pane vel fub Panis Specie , quæramus. J-tcm;Si Vereres fuere participes Chrifti nondu in carne exliibiti,amp; quum liumana eius Natura nondum Adu exilieret ( vt à nobis ptoba-tû crt)curigifurpra;cifèvrgetur Realislntxi-/llt;ntia Corporis cum Pane vel fub Specie Banis, vt iJlam Efcam fpirituajem hodie man-ducemus , amp;iiliiinpotum fpirituaJem biba-mus?Si Veteres potucrunt Hiiinanam Chmii naturam quum nondiim Adu exiftcret , fide percipcreicur non poterimus Chrifti Corpus Corporaliter tantum Si Locaiiter à nobis dil-iundum fide percipere?
Porto he aduerfiisPontificios concludimiis: Si Mannafuir fiinilitudo Eucharifliac , quein-admodum exiftimant. Ergo: qucmadmodiiin Manna rcipfa edebatur , non autem folaciiis Accidentia : idem quoque de Pane quod eft Symbolum Chrifti Corporis dicendum erit.
OBIECTIO V.
loan,I, loan.xo, Aft4.
Vtdi S. dffcend«»tem de Cvlo. Eree cum Steno prx,fê»s udefttt Sptntus S. tdetn de ß^tu Chrisit dieendum ejl. de Itngtut Et Vt Confeijutnttt Corpuj Chniii eïi in Pane
cum
-ocr page 215-CORPORIS CHRISTI. I99
(ttmpane(^fybpane-velfublpecte Punis : Etin forma Panis Corpus Christi dicitur viden at-srePlarP.non in proprietate effentia, ijuernadmodti spiritus Saȣius, tnpropnetate ejjentia wfiu non ofi.
RESPONSIO.
Totnm hoe Argumentum eft furdCaem st( itfoç. Agitur enim inter nos de Reali exi-ftentiaA: præientia Corporis , nondeReali præfentia Spiritus Sanfti. Agitur, inquam, inter nos de Humana Chrifti natiirà,qiiani af-firmamus nec Vbique.ncc pluribus in locis fi-niul elfe poflé.Hîc antem nobis opponiturSpi titus Sandus quem fatisconliat vbiqucelfe, qnippe quum fit Deiis,
Secundus error.Quum variis modisintelli-gifoleaE præfentia Spiritus Sandi,nempe Ef-lentiæ amp;nbsp;poteftatis diuinæ,qua vbiqiic eft , amp;nbsp;omniafouet accôtinet: Item, Gratiæ.qua non vbiqueeft, fed tantùm in fidehbus : irémque præfentia Peculiaris, Spititiis Sandi in C hti- ' ftofecundum humanam ciusNaturam de qua ficloanncs : Deus non dédit ille Spiritum adjoan nienfuram;Et alibi:Ex plenitudineeius accepi loan inus omnes fuperior obiedio illos modos cô fundit,amp; nullum retinct. Nam fi velint Spiritum Sandum prælcntem adfuifi'e, præfentia Edentix amp;nbsp;potcfiatis,id nô côiicnict cii eo lo coqucmcitant.Quprfuin enfin peculiare illud
N.iiij.
-ocr page 216-ióo DE SACRA M. MANDVCAT.
Colùbæ Signum, 6 a gitiir de Omnipræientia Spiritus Sanft) ? Nmn Chnftuserir eu omnibus rebus ctcatisexxqiiandus? Abht.Sin n’a-lint incelligcrepr«leiitiani gtatiæ : tunc ilia ptæfeiitia non ent conlliim nda vel in Signo vel cum Signo vel fub Signo , fed in animo e-ius qtii Spititum Sanftiiin recipir. VndePau-Galat,4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DeusSpiritum filij in ctrda fioHr-i : Si
gnum auteni exteriiis non eit d mli-àv liiiiufcc prsElentiæ.Deniqne (i locus hic nobis obieftns exponendus eft de modo illo peculiar), quo Spiritus Sanftiisdicitiircilein Chiifto(vi (iia-det loci ciccûftantia)ccrtc ilia piæfrntiaSpiri-tiisSanfti no poteft cóftituiln, Cû fablïgn®» alioqui non erat præfentia pcculiaris ipfi f-hri fto : ne mihi repctendum fit quod nunc dicc-bam.Signum exterius non elle capax ciufniodi præfentiæ.
Tcrtius error, quum ab eo quod femel tantum idque præter ordincm amp;nbsp;miracnlutn fa-fttim eft, argumentantnr ad id quod ordina-niim eft in Ecclefia , cuiulmodi eft Sacra-nicntum Cœnæ Domini : ex hoc Chrifti præccpto , Hoc faette. lam fi quam vim ha-bcat fuperior obieftio , certè id fieret propter reruin fimilicudinem. Nam hoc Aduerfiirio-rum arginnentum duciturab exemplo. Atqui res valde diffimiles compa rantnr: nempe Cor pus'C'hrifti, cumSpititu Dei : Panis ve| Species Panis cum Co!umba;amp; quod femel amp;nbsp;mi-laculose faftum eft, cum eoxjuod eftordiiia-riuiu
-ocr page 217-CORPORIS CHRISTI. lOI lium in EccIefia.Quatc opponimus hocTheo-tema. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
A tcbus extraotdinariis adres ordinarias nc ctiiaiia argumenta non ducuniur. Debemus cnim in illis ratiocinari tt» wm; jgarauT«;.
Qnartus error , quod non fatis reólè Ric locus ab iis exponitiir , amp;nbsp;cxlocis Scriptiiræ male intellcólis bona Argumenta duci non poflunt: ^aÂiTrov CK Taf ^gt;i «aXw; jt_:^o»7dav Aej-ftz inquit ille. Nam ilia fpccies Colum-bæ quæ tunc appariiit , non co fpcâabar, vt fignificarct Spiritum Sandum eirc in il-lo exteriorc Signo; fed potius elTcin Chri-I Ru ; ac propterea dicicur refediile fupet I Chriftum : ncque tunc coepit Spiritus San-I äus ciî'e in Chrifto quum lignum illud Spiritus San(3:i apparuir. Itaque quum Spiritus Sanclus fit inuifibilis , hæc verba Ioannis. Kuil ßnritum de/cendefJtem,hanc[\a.bcnt fcnfiim iloannem exillo figno exteriore co-gnouilTc, plcnitudincm Spiritus Sandi in Chrifto habitare : quemadmodum Joannes ipfe teftatuseft, quum dicerec Spiritum Chri- 5' ƒ« non drttum effe ad menßirarn. Et Paulus, pla-tuit Deo -vt omnis pienitudo Deitatisin Chri- ° ^0 habitaret.
Quintus error eft Connexi falfitas. Nec cnim fequitur : fi Columba vocatur Spi— : ritus Sandus, propterea Spiritum Sandum fuille Realiter cum Columba de Omnipræ-fentia Spiritus Sandi hîc non difputo gt;nbsp;de
-ocr page 218-XOl DE SACKAM. MANtVCAT.
Ioan.:.
quapauló antèegiinns, (cd vin. Con ni x) tan-tùm excrttio. Ratio cft: quia oportcnt hmc propofitionem elfevcram. Qi^tiefciiqiie vni rci tribuitur Ntwnen alterius, tuin fignificari Reakm èc Eflentialempræfcnriam amp;nbsp;coniiin^ itionem vtriufque rei: quod longe fccus fexcentæ«i'ç-at(r«c in contrariain partem aifer-ripoiTiinr. Nam conllat inter omnes, Signo i paiîîm tribui nomen Rei (îgnificatæ in Scriprura : er Signum denominarià termino ad quem. At, quod feiam , ne vnus qui-dem in Scriptura locus eft , ex quo ftiam illam propofitionein confirment. Hæc e-nira verba Ioannis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noslrti contreSfa-
uerttnt , de fermone “vatt (^rc. ad Vnioncin hy-poftaticam effc referenda fatis eft petfpi-cuum. Ncque minus perfpicuum eft , Pa-nem amp;nbsp;Corpus Chrifti non coniungi vnio-ne Hypoftatica. Denique quandoquidcin ifti rS pHTflv vrgere fc (imulant , non idem eftlo-quendi genus in loco nobis obieefto quod in inftit jtione Cœiiæ Oomini.Nam non ita dici rur deColumba demonftrata,Hoc eft Spiritus Sandus.
lam quod illi fubiiciunt Corpus Chrifti nonvideri nec attredari in propt ictate ef- , fenriæ fed in forma Panis : quemadmodum Spiritus Sandus vifuS eft in forma Colum-bæ nullius eft momenti : quia SpitirusSan-dus non eft vifus , ita poftulante inuifibili
Spiritus
-ocr page 219-CORPORIS CHRISTI. I05
SpiritusSanéli natura:necin proprietate eflen-tiæ Spiritus Sandus videri poteft oculis Corporis. Sed longè aliud de Chrifti Corpore dicèndum eft , cuiusea eft natura vt fit vifibi-le amp;nbsp;palpabile : ita docente ipfo Chrifto, LudTi^ Contreïlate tM amp;nbsp;videte. Nam Spiritus car-nemamp;eJfanonhabet.ÇiuimtÀssem quoties vel Tranfubftantiatores vel Confubftantiatores nobis in hac quxllione verfantibus obtrudent htcvocabula , Inuifibiliter amp;nbsp;Infenfibiliter, toties illis opponemus vetitatem Humanæ Narurælefu Chrifti certiflimis Scripturælotis confirmatam : amp;nbsp;extra omnemdubicatio-nis alcam apud pios amp;nbsp;orthodoxos omnes conftitutam.
lam (upcrius Argumentum ad incommo-dum adigamus hoe modo. Sipræfentia Spiritus Sandi quam Columba ilia fignificabat, fuit conftttucndain ipfo Columbas figno : fc-queretur , piæicntiam Spiritus Sandi non fuilTc in Chrifto.fed extra Chrifturn.quod ab-fit. Nam Columba illa non vifa eft in Chri-ftum ingredi, nec vllus vnquam exiftimauit, necefte fiiifTe vt Spiritus andus eflet,In, cum vel (uh Columba,v.t Spiritus Sandus in Chrifto eftet. Item, fequereturSpiritum Sandum habere motum localem partibus diuiduum.s^^ _ Siccnim \o^nnzs,Con[fgt;extSpiritumdefcenden~ ternejuaßColumbam deCa/o. Item,fuper/^ttem t^idertidßiritumdefiendentem, .
-ocr page 220-X04 DE SACRAM. MANDVCAT.
loin. 10.
Scdetiamnum retorqueamus locum obie-âum. Siloannes non dubitauic dicerefeSpi-ritumSanftum vidillequum lignum Spiritus Sandi videret , quippe ex rritoloqucndi vfti nomen vericatisipfi iïgnotribnens: ergo nihil mirum videri debet, fi Cbriftus Sacrani CœnaminlUtuens, Pané fignum amp;figillum Corporis appellanit Corpus fiium.
Flatus Chrifti ( hoc enimetiam nobis obii-ciunt) fuit quideni fignum Spiritus Sandi, quem Chriftus Apoflolis infpirauit, fedpræ* lentia Spiritus Sandi fignificata illo figno, non alibi conllitucnda cftquam in animis poftolorum.Fuit enim præfcntiaGratiæ, ex iis quæ paulo ante diximus.
Aiît.j.
Cor.it.
Rom ,11.
Idem dico de linguis quæ tanquam igncæ vifæfuntdie Pentccoftes , quæ fignificabant dona illa-wrsu/zaTota qnibus animi Apoftolo-rum perfufi fiint : ac proptcrea non in linguis igneis, fed in Apoftolis ipfis, dona illa confti-tuenda funt.Sicenim Chriftus.
-Acdptetif virtutem Spiritus SanBi, poßipuitin in vesfuperuenerit.Vjt Paulus.
Huie dntur fermafapientiit per Spiritumiiüifer-no fcientia fecundum eundem ^irttum.
Item : Hab entes dona differentia fecundum gratiam(fuanobtsdata eff Et plerique alijloci confimiles.
Quamobrem quum fatis conftct,linguasil-las igneas fignificairc linguarum donum quod
Ano-
amp;
-ocr page 221-CORPORIS CHRISTI. 205
Apoftolis per tniraculü coccfliira cft.(ficcnitn fuit inter fignum amp;nbsp;rem fignificatam Analo-gia)amp; hoc donum minimè fucrit, vcl in figno, vel cum figno, fed in ipfis Apoftolis , confc-, quitur , pcrperamindeconftituircalcmprsc“ fcntiam Si cxiftentiam Corporis Chrifti in Pane vcl fub fpecie Panis.
1
OBIECTIO VI. 13
SPecies viroru(^ equiAerant Angeli de
Gen. 18. z.Reg. 6. ibieniw ipß Angeli er Ant: SimiliterPAnis eßCorpns, qwA CorpuseslinPA^ nekvel {vt Alij volunt ) Sub PAnis Accidsnübutx AddequAdeferpentecom/nemorAntnrGen.^. 'j
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RESPONSÏO.
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
r\E Myfterioquod Maiores noftri confide-■*^rarunt in tribus illis Angelis qui Abraha-Hiovififunt,nihil attincthîc quicquam dice-re; fatisenim fupérque nobis eft, quodiftud argumentum eftt^w fequentibus ratio-nibus.
Prima ratio, quia inter nos agitur de Sacra-mentis.nó autc de variisillisformis quasAngc liafTumpferuntjitadifponentc Deo,amp; cû ho-' minibus vifibiliter vcrfarcntur.Nam ailumpta j forma,non eft Sacramcntum naturç airuitictis
-ocr page 222-IQ6 de SACKAM. MANDVCAT.
nec apud ptobatos audores memini me legere, Tresillos viros , quos Abraham conui-uio cxcepilFc diciiiir, fn liFe Sacramenta Angelorum, fed potius fuilFe Angelos Humana forma confpicuos.Quincriam,difficile fuerit afli-gnare Analogiam humanç formçcum Angelica natura, id quod ramen in Sacramenris ne-CclFarium cft.Curaiitem till Angeli humanam formam alFumpferint , vc cum Abraham amp;nbsp;cum Loth coHoqucrentur, ratio eftin prom-ptu. Quum cnim natura Angclorum fit Spiri-tualis,fieri non poreft vt nortris fenfibus fub-Mciatur.ltaquc forma quçdam fenfibus alFuin-pta cft.At Sacramenta non co fpcófanr, vt con iulatur externis fenfibus , fed potiùs vt intc-rior oculus animi, ncirtpc fides confirine-tur,
Sccunda rarioiquia in Sacramenris Signa fu munturex rcbusnatUfalibus , ad.;óque ex rerum naturalium ordine. Ar humanam illani formam Angeli naturaliter non habebanr, a-■lioqui nonfuilFcnr Angeli, fed veri homines. Porté forma ilia creata focrat, non ordine Si Iratione naturalijfcd miraculo.
-oTcrtia ratio:.quiaSacramenta funt ordinaria in Ecclcfia.At formas illascxtcrioresab An gehs alFumptas nemo nefcitfuilfcrcmextra-'lt;jrdinariain.
Eadcm dico de Eqnis amp;nbsp;Cnrnbiis igneis • I. Reg. 6. quum ira Deus vellet Angelos rçddcreafpeclabilesferuoElizçijVtcertusefiec
de
-ocr page 223-CORPORIS CHRISTI. tOJ de diuino piçlîdio aduerlusSyroru turfnas.Ac ne nobis pluraaddcnda fint in illä lentcntiä: exlithno fuperiorem Obiedltonem fua fponté coliapfam eiretquam etumnum adincottimo-duin addiicimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;'
Sgt; Corpus Chrifti inS. Cœna præfenscftin Pane,vel fub Accidentibus Panis ( vt alij voluut) queinadinodum Angeli præfentes erant informa Humana, amp;nbsp;in equis, amp;nbsp;curribus ig-ncis: Ergo , Corpus Chrifttaffumit formatn Panis, VC ab hominibus videri pofsit : amp;nbsp;quia Sacramentum Cœn« Domini eft or-dinarium in Ecclefia, idcirco Panis erit forma ordinaria Corporis Ghrifti ftlt;Piw'aT«v. Rurfus QiiIIm Corpus Chriftibabeat etiam fiiamfor mam adcóquc vifibilem, quia eft Corpus ; fe* queretiir,idem Corpus habetefimul ddas for« mas vilibiles gencre differentes. Abfurdiffi-rnum: Habet enim Chrifttis fiiatr formatn vi* fibilcm in quai videri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Videri vèller;
necilli ad cam rem opus eft forma Panis ’:' fi:-eus eft de Angelis,quorft natura non (ubiicirur noftrisfcnlibtis.Item ex fiiperioti comparatio ne fequerctur;Si Corpus Chrifti eft reahter ift Paneaut cum Pane,vcl vt âli)volunt,ftib fpé-cie Panisitiinc temporis no elfe in cee1o:qUöd abiîr. Cqnfcqucntia pater. Nam qinim Angeli appariierunthominibiisSc præfetitesfut-runr cum forma veltii,forma qtiam afTompfe-rantjtuin non eraiic alibi, vt’V'eceres teftan-
-ocr page 224-XoS DE SACRAM. MaNDVCAT.
tur , ex hoe difcnminc probantes Deitatem SpiritusSanétincnipe quod ßtvbiqiie: Angeli verb non item. Non enim Angeli funtv-^que nee pluribus in locis liinul, qtiadoqui-demfiniunturproprietatc fubüantiæ fiia? : vt Theologi docétjalioquin eflent Deus.aJ'uu'a-‘’f’y-Qli?niobréita retorqueamus fuperius argumentum. Si Angeli,qui funt fpintualesef-Centiæ, non funt fitnulin pluribus locis , nec funt .vbiqiie, quanto minus id dicendum de Luc t-t- Chtifti Corpore,de quo fic ipfc GHriftus,/’/«/-iÔ’.'vidstequonia'n Spiritus carnem c/fit HoahiibetyVtvidetü me heitere.
. ,Ql£Oda^inetad (lerpent.em Gen.j. (hoce-pim nonnulli obitçilt;int ) Eqmdein vcliin i-* ftud argumentum ab illis prætcrmiirum , in hacpræfcrtim quaftione : ncque fumilliidfu-It^indudlurusi, fatis enim iftæc obiedioex iis quæ ptoximqdiximus rcfellitur; hoc vnum addam.tantùroabeirc. ,jvr diabolus viderivo-lucrit:vt potiusabufusfit fcrpente.nc digno feruetur : arque ita facilius infidias miilicri Jftruetet : queadmodum exitus comprobauir. jQmiietiam ita permittente Deo , quum per D«moniaços orc humanolocutus eft : nsnio jytiquam dixit,ipfos Daemoniacos fuiire ligua Dtaboli. Quareapagefis iftas obicdiOnes,ab .iiaçquæftionc grauiffima alieniffimas, amp;à re , digoißima longe ipdigniffinias.
-ocr page 225-■ I CORPORIS CHRISTI.IÎ Zoy
1 'ObiectI'0. Vil. ’ y.'i
IPSE efl-ijui gt;venit ^erAc/itaiti ^/anguinem i.loan. Qwbtft verbis,i^apiifmiu Cana liomini'intelltgttntur. ^uare in Cana î)ominti^ languit Chrtfli efl re aliter ^rafins, i^Céifluee-ttani,viCinfltjuentis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
RespoïIsio. -
Is TVD argumentum nihil plané efficit:cu-5 ius Coniequentiamitaredarguo. Primus crfor ; quia dogma fidei non eft aftrucndum ex loci alicuius alioqui difficilioris expofi-tionemifi ilia ipfa expofitio fimul Scriptutæ-teftimoniis cuidcntiffimis côprobetur:qtiôd hie fadtum non video» Haec autem Ioannis verba varie ab EcclcfiafticiS Dodoribus ek-pofita funt. Quidam enim ea'tcferunrad legales ablutiones jamp;ad Sanguinem facrificiop rum fub veteri Tcftamento,quibus iam prp-dem Deus teftabatur futurum aduentnChri fti» Alij exponunt de aqua amp;nbsp;fanguinc qu« de Chrifti latere fluxerunt, quibus mors Chriftijac proinde Humana; eius nature ve ritas probata eft : quod plcrique V eteres per allufionem ad SacramentaChriftianæ Reli* gionistranftulcrunt, quuirt dicerent, Sacra-menta noftrat Chrifti latere profluxifte. Ex quaquidemallufione non puto iftos veile ^ön/e/KT^itwjargumentari. Q^od fihuicin-terpretationi de veritate Humanæ Chrifti naturæ fubfccihant: nz difficillimum fuerit,' . If O. j. »ni'j^
-ocr page 226-iio DE SACRAM. MANDVCAT.
cx hoc loco Ioannis » dogma de Rcali Inex-iftcntia Corporis Chrifti in Pane vel fubac-cidentibus Panis ftabilirc.
Secundus error : eb quod dum nominé Janguinis intelligut Cœnam Domini jmul-tis fefe implicancdifficultatibus. Cur enim non etiamjidque imprimis meminit Corporis? atqui de Corpore nullum verbum.Rur-fus J cur vinum non dixit potius quàm San-guinem: quemadmodum nomine Aquæ, fi-cut illi volunt, Baptifmum fignificauit? Ad hæc quomodo iftud loquendi genus expli-eabunt’Venit per aquam amp;fanguinem:fipu Cant efle idem acH diccret loannes Chriftum Baptifmum amp;nbsp;S.Coenam inftituifle : mirum eft profeóhó amp;nbsp;plane nouum interpretatio-nis genuJ.Quid porro diduri funt de Spiritu quern loannes ait a? to'«!,id eft, in vnum cf-le cum Aqua amp;nbsp;Sanguine? num iddeS. Spiritus efl'entia intelligent? vndc igiturifta cum Aqua amp;nbsp;Sanguine vnitas ? an de donis
? at ilia Jiampridem elle defie-runt? an de Spiritu Regencrationis ? at eius Iedes,nec in Aqua Baptifmi,nec in caliccCce næ Domini, fed eft in piorumanimis con-ftituenda. Polfunt infinita eiuftnodi profcr-li, cx quibus facile illi fcntiant,quàm fit lu-bricafuperior ipforum argumentatio.
Tertius error :quód intelligant Coenam nomine Sanguinis ,amp; hunc exiftimant efTe verum Chrifti Sanguincm realiter præfi^n-fem:acquc ita nobis proponantCœnam Do -
-ocr page 227-fcokPóRisï CrtKrsTi. ztt lïiini fine vllo Signo , quum tarnen illa con-fttét diiàbùs rebus j nempc Signo 8c Re fi-gnifiéita j idque ex natüra Sacramentornm. Quartus error: quia licet illi nobifcum de ifta irtterprctatione conueniref, nihil tarnen cfficerent. Semper enim dicefemus, nomen Sanguinis tribui ipfius Sanguinis Signo,nc-pe vino, ex tropo Sacramentaji de quo nos fuprà düTeruimus.QmSd ficontradicant ,ac velint verba Ioannis fine tropo intelligerc: nobis igitur cxplicent, quomodofine tropo nomine Sanguinis S* Cœnam intelligant: a-deôvtex ipforum fententia , Sanguis non tantum fignificet Corpus amp;nbsp;Sanguinem,fed etiam Pancm amp;nbsp;Calicem. V erùm ne fimus longiores, retorqueamuS fiiperiorem obie-ftionem,hoc modo.
Si in hoC Ioannis loco Aqua fignificatBa ptifmun^i, amp;nbsp;Sangùis Cœnam Domini, (juæ duo amp;nbsp;Spiritus, teftantur de Chrifto‘.amp; hæc tria vnum funt(inquit Ioanncs)Ergoquem^ admodum verus Sanguis Ghrifti non eft rea liter in Aqua,vel cum aquà,vel fub aquâ Baa ptifmi : ira'verum Corpus amp;nbsp;vêtus Sàriguis Chrifti non eft realiter ih Pane 8i vino j vel Cum pane amp;nbsp;vino, vel füb paneamp; vino, vel fub eorundem AccidentibusiConfequentia fidemiibi facit ex illa ipla eorum interpre» tatione amp;nbsp;ex verbo Teïlandi : quod loannes vfurpauit.Atque imprimis hçc verba vrgeo: ini/ntimfiint» inqüit loannes. vt igitur verus o.ij.
-ocr page 228-212 D E S A C R A M.'M A N D V C A T.
Sanguis Chrifti cepræfentatur A^ua Baptii^ mi : ita Pane amp;nbsp;Vino, facris Signis in Cœna Domini propofittSj repræfentantur verum Corpus amp;vcrus Sanguis ChriBi, iemcl iii cruce pro noljis effufus.Atque id nos docet Spiritus S.qui vcritatem ipfam quam Sacra-, mentateftantur gt;nbsp;in animis noftris obfignat.' Qu^umantemin.iSaçramentis Signa teften-tur de veritate : Sc loannes hic dicaf,S4«^«i-ntm teflari'.ncceamp; eft nomine Sanguinis, Signum ipfius Sanguinis intelligercmifi plane tollas naturam Sacramentorum amp;nbsp;fignifica-tionem verbi Teftandi.Nam vcrum Sangui-nem teftaridevero Sanguine »nullis vnqua rationibus probari potuit:quanquam hacin re ferio ac vehementer PontificiæTranirub-’ ftantiationis miniftri iampridem elabora-riint. Nam plane alienum eft quod nonnuHi poft Lanfrartcum Tranlfubftantiationis fa* tcllitem, ex Auguftino proférant: Chriftum Luc. 14. apud Luca finxifte; fe longius ire amp;nbsp;,nihilomi
KUS manftlle cum difeipulis ,.vt ita præfigu-rafetle profefturum fupraomnes çjelos»ne-que tarnen difcipulos deferturum^itavtli-; ótionis fuerit vera fignificatio:hoc,inquam, Jgt;lanG alienum eft ab hacnoftra quæftione. r9»lt;.OTf»-A.ugufti-nifquanquamdllispotiùs afFcntior J qui do-centiChriftum earatione difcipulorum animos magjis magifque rerum diuinarum ftu-dioincendere voluille Xquid hoc ad Sàcrâ-
men-
f
-ocr page 229-CORPORIS CHRISTI. 113 mentum Gœnæ Domini? PorrójAuguftinus loquutLiseft dediueriis aâionibus Chrilli, amp;nbsp;voluit,vnam elle fignum alterius.At Gorr pus Chrifti ert vnum numero, amp;: infeite du-citur argumentû abAlt;3:ionibus,numcro plur ribus amp;nbsp;diuerfis, ad Corpiis Chrifti quod eft vnum idémque corpus,ac propterca non po teft elfe fignum amp;nbsp;facramentum fui ipfius.
_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;irirgiii
SICorpM Ghnfii-perciptHm Cana Demi-nt confert eua.m tpßs corponhM: ergo Corpo-taltter oraliter reetpitur.^
yen AM aßirmetjCorporanoßra tarn non eße corru-
pttbtUa-,Ipem Refurrebltonii habentta.
Responsio, ,,
F At 1.1 T Confcquens:Nam vtinhocSa crarrtento duplex cibus proponitur:nem pe Cibus Corporalis,qui Panis eft,amp; Cibus anrmæ, qui eft Chriflusiita duplex vjta Con-fideranda eftmimirû vitahæc præfens, mor-taJis , caduca : amp;nbsp;vita ipiritualis, externa. Corpus Chrifti in Gœna Dominica percep-tum, non eft cibus alcns Corpus nofti û cor-' ruptibile in hac mortal! vita,alioqui etfet ci busXoiporalis : nec iam elfer Capernaitis fuccenUndum. Sedeftcibus Spiritualisa-
O. hj.
-ocr page 230-114 DE SACRA M. MANDVCAT. nimam ipfam vegetans eâque præftans om-nia,«juæ ad totius hominis Regetterationem amp;Sanôi:ificationera pertinent.Nec enim re-generatio concluditur in folo animo, fed ab animo manat ad Corpus. Ex quo fit vt Paul.
I, Cor. 6. óiCittCorporanoUra ejfe membra Chtifli tem fiam SpmtttJ SanHi. Pixtetea. futurum cft vC ipfiu^ Chrifti Eencficio Corpora noftra rc-furgant in vitam æternam ,quæ vitaetiam i.Cor.iç Spiritualis dicîtür:amp; ipfa Corpora à Paulo voeâtur fpiritualia. His igiturpofitis ita fta tupndum elhbenefieiii Çœnæ Dorninicon-ferre Corpori:quia ab ip(o animo percep-, turn eft : tantiim abeft vt hac rationeperci-piatur ab animô,quôd Oraliter pcrcipiatur: quemadmodum iili exiftimant. Error eft ri fÂ,ri dL^Tiov eâ( AfTiov. Debemusigitur dare operam vtcorporalia cum corporalibus, fpiritualia cum Ipiritualibus conferamus •rBViiip.a.Tix.A wtu/attTltoTi; «■ti)-x6«t'oVTtç,inquie bat Apoftolus.Satis autem conftat Corpora-lem amp;nbsp;oralem manducationempertinere ad CibumCorporalem quo noftraCorpora fu-* Mirc.7. ftentantur in hac mortali vita.Id quod etia-num magis confirmare licet ex ipfius Domini noftri verbis. Caeterum illam eflefen-tentiam Irenæi Iàtisperfpicuumeft,exhis verbisjlâ no funt cotruptibilia, ipé Refurre dhionis habétia. Nec.n.negate voIuit,Corpo ra noftra in hac vita elle cotruptibilia,fed de vita æterna locutus eft:ac proinde dixitjGor » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pora
-ocr page 231-CORPORIS CHRISTI- ilj pora habere fpem Refurredlionis;Cuius ra tione dick. Illa iam non eile corruptibilia quæ tarnen natura corruptibilia funt. Hue accedit quod ipfa etiam Corpora noftra tum inßaptifmotumin S. Coenapignora acci-piant futuræ refurretkionis amp;nbsp;vitæ æternæ.
O BI EC TI o. IX.
ECce ego vobifcum fum -vft^ue aâ confttrnma^ ttonem fecult.Matth.xi. Ergo verum Chri-ßt Corpuf efi inttur/hfub pane-.vel continetur fub Specte Panü in Eucharißta. Stcentmperpetn'ono bifcum eß. ,
Responsio.
FAlfum amp;nbsp;Ridiculum Confeqncns : amp;, quodgrauiuseft j manifeftc repugnans his Chrifti verbis. Semperpauperes habebttis vobtfcum,me autemnon femperhabebttis. Quarre locum MattRaS.de Diuina gratiæ praefen tia, nö aute de reali corporis pracfeutia intcl ligimus.Qupd fi velint ita ratiocinari-.Chri' ftuseftpræfensin terris; ergo etiamfecun dum humanam naturam amp;nbsp;fecundü exiften tiam corporis ( hoc enim infert fuperior ob-ieótio,auc non eft obiedio; ) vident, vt opi-nor,(e delabi ad dogmaVbiquitatis,cui iftud argumentandi genus, amp;nbsp;hic Matthæi locus nobis obiedus vulgôprætexi folct. Ex quo j magis magifque perfpicitur quam verum fit quoda nobis in proximo Hipcriori capite di-dum eff.Tranflubftaniiatione amp;nbsp;Confubka tionemfinc dogmate Vbiquitatis Rare non
O, iiij.
-ocr page 232-iJó DE S A CR AM. .HAND V C A T.
poU’ezadeó vt nimis morofi habédi fint Mo-nachi qui libellis editis Vbiquitati fucceiir fent,nifi forte id fimulato vultu faciant,Yt liapleraque. Qi^iaveroin Traólatu noilro de vcritate humanæ Naturæ Chriftijjbunc Matthazi locum tradfauiraus, nonerimusin præfentia longiores : fed locum nobis obie-dlum ita in illos ipfos\ retorquebimus, Chrillus eft nobifeum vfi^uead confummà-tfonem leculi,quemadmodum promUit ; amp;nbsp;ilia promiffio pertinet ad veram præfeutiam Corporis Chrifti in Euchariftia vtiftiVo-lunt.Ergo foli fidcles funtparticipes præ-tfentiæ Corporis in Euchariftia; atque ita lt;-uertjtur iftorum commentum quo affirmât
-f tarn probos quàm reprobps manducare Cor pi^Chrifti in Euchariftia, qua de re iam fu-pra à nobis difputatum eft. Conlequentia Jpatet. Nam ilia Chrifti pcomiffio ad pios
Edeles , non autem adimpoeititentes St reprobos pertinet. K O BIS.CrA/,inqui(j quum fideles omnes in Apoftolorum perfoT na. compellarctzquemadmodum pij Maiorei ex ipfo Dei verbo redlc intellcxerunt.Redte De trin.l. enim Cyrillus locum hue exponeszMifit no-7’ bis, inquit, de cœlo Paracletum per quern Inloi I /’lol’ifi^umeft. Et alibizChriftus cumDilcipu Ils etfi non Corpore,virrute tarnen Deitatis Inloa l.n vnàfempcr amp;nbsp;fuit Sefuturus eft. ItemzQini Deus amp;nbsp;Homo verc fit Chriftus,oportuit Apoftolosintclligeredneftabili Deitatis po-teftate
-ocr page 233-y. CORPORIS ^CHRISTI. II7 teftatevnà cum cis femper futurum,etiamh carne abellèt. Et Aiiguft.'Chriftus,inqLiic, abfens etiam præfcnsclimifipræfens eilet, à nobis iprts teneri nonpoflèt: fed quoniam verii eftjquod aif.ecce ego vobifcu fum vfq; ad confummationem Kculi abiit, Sc Inc eft : amp;nbsp;rediit amp;nbsp;nos non defcruit. Corpus e-nim fuum intulit cœlo: Maîéftatem non abr ftulit mundo. Item,Chrirtodifcedentc corporaliter , non folùm Spiritus S. fed amp;nbsp;Pater Sc âlius illis affuit Spiritualitera Näifi ab cis fie abfoeffit Chriftus vt prqillo,nó cum illo in eis effet Spiritus S.vbi eft eiuspromiflio Inloan-I. Aïccnt'ïS'i Ecce,egavobifiumfitm’vfijite aâ con- ’V fnmmnitonern ficnlt : Sc 'ventetuus ad eurn ego Pater, ijr manfionem apad eumfaciermu'iXQa.n, 14. amp;c.
» o BI E CTI Ö 3f.
SI Dom poteß-facere Vt idem carpits fit in plit-rtbits locis fimul,nthtlobflat quorninm verurn Chrtfti Corpus fit realiter prüfens cy exiflens in Eucharifiia.^t Deiu idpotefi. l\[am quad di-uinitMfatinm efl, fieri diainitns potefi. EaSlunt efi autern altquando vt hnmana Chrifii nàtnra incœ'.oexifientfimnl'fisertt interra,velpenes terrain,aut in aère terra victnof inquiuntMonachi) nempe quando Chrifins vifius efi' Paulo vt patet ex his locis. Nouiffirne omnium vifus efi efr mihi i.Cor. ry. lefus qui apparuft tibi in via qnu ye-niebas ASI. iziSequenti noSle afians ei Dfimtnm
-ocr page 234-Il8 DE SACRAMl UANDVCA.
dntvConfide nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Conjint autem
Chriflum tn caelo futurum 'vfyue dum venerttvt-‘ ttoj (^r mortuos tudicaturus. Quart tum tcmporu Chrifiui futtfimul tn cœloçfin terra vel penei terram.
Responsio.
eOnncxaipillud fiiperius negamus. Error eft To' wfl/z^oi'.Nec enim Theo Jogice concludirurex foJa poteftatc Dehfed ex voJuntate Dci ipfiusyerbopatefada, vt nos ad finem fupcrioris cap. admonuimus. Quarenihil efficitur hocargumentandigc» nere;Deus poteft hoc facerc:Ergo hoc facit. Match.£â nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquit, me nen
pojfe nuncprecaripatrem meum ^ut hicfißatmir ht plures lt;^uam duodeam legiones ^ngelorum? Marc. 14. ItttnzPaterfOmniapolfibtliafunttibi-. trar.jfer lt;i me ifiudpoculum ; vtrum non ^uid ego velimfed igituf tibi quemadmodum nobis manendum fit intra fines voluntatis Dci:plt;? riusquàm nosin Iblius poteftatis Dcipro-fundiflimam abyfium précipites demus.
Porró fidicas, Deum vcllc Tranlfubftan-fiafionem aut realem inexiftenti am fieri : ex his verbis:fdoc eßCorpuimeum : principium petis.Et iam ante à nobis eiufinodi conclu-fio refutata eft quum ip fa Chrifti verba ,fiue fpeóles vfum Scripturæ ( extra quam vagari Theologis non licet)fiueexpendas vim ac paturam iptorum verborumad ilia dogmata refer-
t
-ocr page 235-CORPOÎII.S CHRISTI. ^«9 referri nonpofUnt jqucmadmodumcopio-Hùs idoneo loçp demonftrauimus. Vciùm, inquis,boceftfundamçntum quo nitimini, vtTranflùbftantiationem amp;nbsp;Realem inexi-ftentiam negetismempe quod Qeus non pof fit facercjvt idem Corpus fit fimul in pluti» bus locis.Ain verp? At nos longe meiiùs ex-ponimus nollram fitntentiam : quàm decur-tatis illis tuis verbis. Affirmamus enimDeü nolle ilia veftra commenta. Pttmum:quia ilia repugnant naturæ Sacramenti, Deus autc vultCœnam Domini elle Sacramentumzde-ind e fv t m ul ta all a prætermittam) quia euet-tunt Humana'm naturamChrifti,cui centics inillies tentenamillia Corporum , amp;eoam-' plius affingunt pro vnoCorpore»quod Deus Voluit amp;nbsp;vult elfe verum amp;nbsp;verè bumanum Corpus : id qupd certilfimis Scripturæteûi-moniis freti, adeóque vobis airenticntibus, clariflima voce profitemur.Quinetii^nn die;-mus VOS perperamamp; iniquillimè facere,,qui exprefiæ Dei voluntati,ipfius Dei Omnipo-tentiam opponatis.Atque is fit fecundus cr-rordn Tbeologia longe grauilfimus.
Tertius error:quod ne iftud quidemargumentum j fia nobis admittereturfquod abfit)veftra ilia dogmata adiuuaret. Nece-nim(vt de Pótificiisagamus)fcquitur:Cbri-ftiCorpus poteft elfe fimul in pluribus locis: Ergo fubftantia panis in fubftantiam Corporis Chrifti cóuertitur inEuchariftia. Hoc
-ocr page 236-Ho Igt;B' s À C R AM. M AN D V C ƒ T.
é(l,hocquot;, inquamicft lt;]uod Vrgemus amp;nbsp;cuius ‘ cxitum nunqiiam Ponoficij reperient,etiam 'JiEccleïîaRomana, tanquam cquusTroia-nus, nouas qüotidie nouorû Monachorum êâternaS, nonJs argutiis amp;captionibus ar-matasjin orbem terrarumproruderetCqubd àbfrt)Quum cnim caufani poftiilamus, qua obrem panis conuertatur in Corpus ChrilH: 'tumilliproferunt Coçporis Chrifti dignira-jtemiamp;contehdunt ipfum iHud Corpus poife ^fimuleiîèin pluribus lôcis.t^afi verôdefo-']ó Chrifti Corpore fit qüæftio, ac non etiam dePanisfubftantia,quam illi volunt in fub-^ftàhtiam Corporis Chrifti conuerti. Piobét -ftobis tâncam pailis dignitatem vt fiat Cor-'pus Chrifti. Nec eiiim vobis hoc loco dific-'fendum eft de dignitate Corporis Chrifti, cuiui närftram euerïit'isicui, quoad eiusfie-• fi pofeft, veftro commento‘explieandoilhi^ ditis'. Sed vobis agendum eft de ipfius Panis ^■dignitate amp;nbsp;poteftate.-fiquidem poteft panis fieri realiter ipfum Corpus Chrifti,vt Tranf-fiibftantiatoresaiunt:vel fi Panisipfum Chri fti Corpus in fe poteft realiter recipere,.qiia2 eft Confubftantiatorum fententia. Nam vt inTraniEibftantiationem hæcdicamus: Ec-qiiando auditum eft, fubftantiam vnam in alteram fubftantiana conuerti fub prioris iubftantiæ accidentibus delitefcentemîEc-quænam vnquam fuit fiibftantiæ conuerfio fine nouæ formæ aflumptione? Itane rerum, ordinem
-ocr page 237-C OR P o R I S C H R I s T !• iH ordincm ipfâmque natura à Deo Opt. Max. crc^tam perinietis,vt vcftra,fcilicet ,TianG-. fubftantiatio de reium ordine fublato amp;nbsp;de cuerfa natura triumphum agatî Vos mira* çulum in foloChrifti Corpore fcrutaminirat longé maius miraciilum eßet in Panis fuK-ftantia conftituendum.Cedo enim,in hoc c-.^ nuntiatotPanis conuertitui in Corpus Chô* fti T vblnam ftatuis elfe miraculum ,in pahe,j ari in Corp«re?quis non videt in pane potius-quàm in Corpore ’ Age ergo repone nobis egregium illud tuum Theorema, totâmque ilJam argumentationem quam fuprà nobis obiecifti,atque ita dicas. Quod aliquando fa ûum eft diuinitus, id diuinitus fieri poteft-Fadum cft autem aliquando diuinitus vt v-na fubftantia in alteram plufquam toto généré differentem fubftantiam conuerfa fit, fine nouæ formæ affumptione »fine materiæ acccnione,amp; rcmanentibus eins fubftantiç, quæ conuerfa eft, tiiidis amp;nbsp;fine fubieélo ac-cidentibusjfub quibus altera fubftantia, de-litcfçitjipfa fuis veris ac propriis^ accidentL bus deûituta.Ergo fieri poteft vt panls fubftantia in fubftantiam Corporis Chrifti con-, uertatur.Sic,inquam,tibi, Monache Tra'nf-fiibftantiator conclüdendum eft; amp;nbsp;quia ex-emplis deleôlarismroferenda eruntexempïa’ eiufrnodi conuerfiDnis, : ac turn dcipum fre-. quenp Pontificîprtimtheatro, amp;nbsp;MonacHs. omnibus applaudentibus, ipfa tibi T rallub-quot;
-ocr page 238-Ill DESACkAM. f^ANDVÖAT. ftantiatîo voce fuagratias aget, quód tàm præclarè caufam foam cgehs, Si maximum ilium laborem exantlaueris, nondum adhuc ab vllis Moiiachis atfcntatum. Sed fi id non potes præftare, facile igitur vides nullius momenti efle fuperiorcm illam tuamcon-clufionem.
Quartus error:qao'd ifthaic argumentatid répugnât Pontificiorum Si Confubftantia-torum fententiæ. Nam fi ex co quod Chri-ftus poteft elle pluribus inlocis fimul (vt vö^ Innt) fequitur Corpus Chrifti pofle efle in Euchariftia : Ergo Corpus Chrilti cil in Eu-chariftia vt in loco : alioqui iftud argumentum non procederet Q^àd fi itaeft,ecquis igitur eft locus Corporis Chrifti in Euchariftia’ Si eft fub accidentib. Panis vt Pontifi-eij volunt ôe in loco fubftantiæ ipfius panis: ipfa igitur accidentia quemnam locum ha-bentîvultis quantitatem panis dimetientem tanquam præcipuum accidens rcmanere; Ecquoiiam igitur in locoî vtrum accidentia funt in loco Corporis Chrifti, an Corpus Chrifti eft in locoaccidentium? Quinetiam (vt Realem inexiftentiam fimul renitemus) fi Corpus eft in loco : ergo locus commen-furaturcorporiiquod fine quantitate corporis propria fieri non poteft. Itaque fi Panis vel accidentia cius ßeCorpus Chrifti funt fimul in vno eodémque loco. Si locus com-menfuraturtumCorpori tumetiam quan-titati
-ocr page 239-CORPORIS CHRISTI. ItJ
titati panis dimetienti.Ergo Corpus Chrifti , «ft ibi Idealiter quod illi omnes negant. lté. Ergo idem locus eft magnus amp;paruus llmul Nemo enim nefeit magnum elle diferimen * inter quantitatem Corporis Chrifti amp;quä^ titatem panis. lam fi dua? diüerfe quantitates non polFunt eile fimul in vno codemque loco(vt eft euiuis manifeftum) S£ Corpus Chrifti eft in loco panis ( vt Pontificij vo-lüt) ipfa igitur accidentia funt extra locum: quod fi ita eft,quomodo ergó videntür. Rur fusjSiCorpus Chriftieft In, Cum,Sub Pane quomodo eft in loco? Sic enim non locus: ledloca fignificantureaque inter feoppofita.
Item,Quomodo eft In pane non localiter, fi Panis eft Localiter: quod ipfi Confubftantia tores agnofeuntj’ Nimirurn mendacium nihil aliud eft quam mendacium, quocunque tandem penicillo depingatur.
Qifintus error in praua expofitione lo-corum Scripturæ quos citant. Paulus ( in-quiunt)vidit Chriftum amp;nbsp;audiuitvocemex Ute eius,quum ipleChriftus eflet in terra auc penes terram.Refpondeo, hæc verba in terra aut penes terram, fiue in aère terfæ vici-no, eile tua non Pauli verba.Et certè ex hoc dubitandi potius quàm dilferendt généré vix vnquam fieri poffint accurata: demon-ftrationes.At ego fine vlla dubitation« affir-Jno, diuinae illiuslucis radiosquam Paulos
-ocr page 240-22-4 DE SAC RAM. MAND VG A T.
Aft.Kf. i’1 via viditjccœlorefujfi-flc.fic enim Paulus jpfe: Ptf Wf4zojinquitj»i vta vidi C OÈLl-gt; 7 S Intern lt;jut, jpleeniiirem Sohs fnperabai).
Aa.ii. f*rc»»fnlfiffefne,amp;cc.nflt;tnamp;tv. Eoalibi .-.Æâw/O i n q ni tjZ/jzZ?» it erfactenu amp;■ approptu^uantrIgt;a-■ma.fce^cvreiter rnertdiem,vt repente è cale ctreun-Lues. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lux mttlta-, U? npavS. Et Lucas.
Quum iterfateret, in quit b faâurn efl vt appro^ ptnquaret Damafio, nbsp;nbsp;nbsp;repente circtmfulfit engt;H
lux è cœlo, ^ÎTOT liftitSt Hoc quidem cœjcfte' viftim varie ab interpretibus exponifoict. quum alij boc;eferant ad id quod alibi dicit ».Cor.Il, Paulus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in tertwnvpjHe cœlam
Aft-ii. fvt amp;nbsp;alias dicit fe vidilfc Chriflû èz
alij exilliment Cliriftum vifum fuillè Paulo in cœlojquemadmodum Stephano vifus eft: alij vero malint intelligere, verba Pauli de Chrifto vilb^non quod eius corpus viderit, fed qui.a vldit cceleftem 'illamlucem exip-üus Glirifti maiedlatc refulgenfem amp;;: audi-uitvocem Chrifti ad lècœlitus dclatam;quo fit vtnon dubitet affirmarç fe Chriftum vi-dilTe.Q^am interpretationemex eo confirmant, quod quum Paulus cœlefte hoc vi-fum commémorât J ait tantum felucem il-Jam Iplendidiffimam vidiiîc : non filcntjo præteriturus fi faciem Corpus Chrilli yidilfet : deinde nomiiratim tellatur Pau-Jus fe non vidilJè præ gloria illius lucis, quæ ipfius ocuJos perïtrinxcrat : tantum abeft
-ocr page 241-tORPORl'S 'CHRIST
abeft Vt Corpus Cbrifti vMerepetuetit.At-(pie inde toncluduntjuihil miriiefle fiChri-ftus dicatur apparuifle,qiium fuæ maicftacis figna ccrtiHimä propofuit.- quemadmodum Chriftus Paulum ailoquens ,/lt;ifwogt;inquit, apparut ttbi vtdeßgnaremte miniilrumAciefle turn eorum ejuiit. vidtfli, tum eorum in lt;juibui'Ap-‘ parebo «Äz.quod profectb de ipfius Corporis Chrifti confpeftu intelligi non poteft. Sicy inquam varie de häc viuone difputari folec alüs hanc,aliis illam fententiam ampleótan-tibusjmanente nihilominus quod ait Paulus i.Cor.i5.fe Chrittum vidille, ad probandafli ipfius Chrifti rcfiirreftionem. Sed qui diiei' rit Chriftum ipftim in terraaut penes tertâ fuirtè tum , quum Paulo apparuit , pratter iftos Monachos, inuentus eft nemo.Ac mi*^ ror eos nö fuifte ab illa fententia reuocatos, -ii.ai foltern expreflis hifce Pauli verbis. Non fui rebolitf,\nc[VLit,cœ/efit vtfionif vpeitia qu:e,vidcanf ifti ecquónam modo conueni-' re puffint cum lua illa dubitation : In terra,' aut penes terram i fiue in aëre tetræ vicino. Idem dico de voce Chrifti quam fuifle dela-tarn cœiitus vel ex co apparet quod folurf Paulusloquentem Chnftum audient.
niecurn eradt,inlt;t:^\xit,lucem^Mtdern cottlpexeriitf lt;$• expauefatli fitnt, tiocem autern non audie-rutevM (jui /o^uebaturmeeu. Et diîîîmile proferamus de cœlefli voct,Htceß f iltru meta dtle^M in lt;]ho ac^utefii'. Sic Petrus ’quot;Pquot;'
P.j.
-ocr page 242-■2ii.6 DE SACRA M. MA N D V C A T. narrat t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;votemy nos audtuimns i calo delà'»
tam t ^uumejfemtuynàcum eo tn monte faniio. Item: t/4cteferat à Deo Pâtre honorem (j^-glo-rmmvote hmufmodt adeumdelata è magnifica £/onx.R.idicuIumeft igitur c^uod nonnülli ex houis Monachis, tcrgiuerlandi caufa obii-ciunt.Chriftum quafi in aurem locutum fiiif fe Paulo:eo quôd Pauli comités non diPin-(îic intçllexcrunt quid Paulo Dominus dixe-rit.Quis.n.nefcit lolum Paulum verba Chri-fii intellcxifle propter quem vox ilia Cœle-ftis édita fuerat. Itaque illis verbis non tantum auresj fed etiam,atque imprimis, animus Pauli perculfus eft. Hoc ergo incon-ftantiffimc diciturvocc Chrifti cœlitus fa-dam fuiftèjamp;.Chriftû in aurem Paulo locutum eile. Certè quum Chrifto precanti vox loan.ii.^ è coclo refpondit apud Ioannem,non dicitur •ii Pater ille çœleftis in aurem locutus, licet a-
lij tonitru fadum efle, alij Angclum cum Chrifto collocutum fuille dicerent. Dcni-que quum vrgent hæc verba, tn via, faciunt impctitc : Nam Paulus dicitur in via fuifle quum ei Chriftus apparuit:non autem dicitur Chriftus fuilfe in via: id quod vel ipfi pueri facile percipiant. Sed enim,inquiunt, ex alio loco patet Chriftum Paulo adftitifle, ac ei dix]üe,Conßde, amp;c. Ad. z}, in-quit. Refpondeo , locum ilium non elfe de corporali vifione intelligendum. Sic enim lMi:lt;zs.Se^tunte noile i inquit f/tt^ans ei Do-. ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minwt
-ocr page 243-t o RP o KI s CHRISTI. Xiy ininuSfâtxttf Confide Paitle,8cc. quodita intcl-li«ndumeft vtquod alibi commemoratur à Luca hifcfe verbis: Dwtautem Domtnus no- Aft! îg, lie ^ervtfionem Paulo : ne ttme.,fieâ loijuere fiAxc Lucas. Quare vifa ilia diùinitus oblata cûm iis quæ fenûbus cxternis.obiiciuntur confun denda non funt.Aftitit igitur DominusPau-lo noôtcjnempe per vifionem di'ôpttiJieivoi.Ac de locis illisperperam intelleôlis hæc nobis oculosperdidiiretjquomodonifi inSpiritu Chriftum videbat?Auguftinus. Membris ad hue pobtis in terra Caput damans in Cœlo 15. non dicebat j quid perfequeris fideles meos fed quid me perfequerisîltem,Caput de Cœ lo pro membris clamat inquietatur Corpus amp;dc cœlo intonat Chtilîos : Saule Saule quid meperfequeris?vtqui Hon credider^ refurgentijfaltem crederet in cœlo fedenti.
r
SeXtus error:in falfa ipforum,locorum ^uos obieélant applicatiqne,Primùm enim, Quis non miretur ex his Pauli verbisji^/wwi ver'o omntum vifiu efl etia mthi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«T t veLv-
'twi' îiftos veile coneludere verè Corporis Chrifti præfcntiàm eandémque ordinariani êcperpetyam in EuchariÛia? Item Côrpiis ' Chriftielle irt Euchariftia,lieer non videa-
r^eb qubd aliqiiando Chriftus Paulo vifiis èft; Denique Corpus Chrifti elle fimul ift
P.ij.
-ocr page 244-■ dé s a c r a m. m a N D V c a t. ccntenis locorum rtiillibus,eó quód dicitur Chriftus Paiilo adftitiJïè.Ü mirificam ac pla nè nouam,nouifque Monachis dignam con-clufionem! Verücnimueró,Monache tranP fiibllantiaror ( vt hoe ctiam loco te incom-modis obruamus) quandoquidem exiftima« Corpus Chrilli fuiliê in terra aut penes rer-ram,tum quum Chriftus Paulo apparuit; die {bdes:quomodoiftudconuenit cumtua illa fuperiore fcntencia,Corpus Chrifti elle tantum incœlo amp;nbsp;in landillimo Sacramento? Ne cenim fuit in Sacramento, quum Paulo viftis eft. Explica nobis,fi potes : ecquonam modo Chriftus turn fuerit in terra aut penes terram : quemadmodum dubitado opinaris? AnVt conuerfionis? Minime. Nec enim di-citfi's ibi Euchariftiam fuille.An mofu lotali? ne id qiridem.Nam agnofeitis CorpusChri-Aiin cœlopermanerc vfquedumChriftus ve niat viuos amp;mortuos iudicaturus. QinSd ft mofu locali Chriftus efttt interris , pro-ctlldubibinCceltieft*' de(iiierct,inquitTho-• maslt; cómento TranlEibftâtiationis expiicâ-dojVr! potiusimplicädogt;fruftra«slt;»TeV p»lt;^tS}(»o;.Qiyd ergo? nü vi ümniptælentiæamp; Vbiquitatis? At vos dogma illud reiicitis: quum tarnen hoc vePro argument© videam VOS nec opinâtes Vbiquitatr patrodnari.Re lt;ftè enim ita concludidur : Si Corpus Chrifti faitreipfa præfcns in terris quum Paulo ap-p«uic,neque id faótum eft, vel conuerlione, vel
-ocr page 245-CORPORIS CHRISTI. 219 ve! motu löcali ; Ergo id fadum eft vi Vbi-quitatis. Necenim hadeniis vLumaliu mo-duma vobis excogitatuni fui/Te video ; quid pofthac faduri fitis incertum eft. Hune au-tem locum V biquitariis patrocinari non pof fcjconfirmauimus in Tradatu noftro dc ve-ritatcHumanæNatur.TCbrifti. Paucis igi-tur locos nobis obiedos retotqueamus.
Si Chrifti Corpus eft inpluribus-loc^ft,-mul,eo quod Paulus vidit Chriftum, ait-diuit vocem ciuSjVt ifti volunt: Ergo,ex hoc exemplo ,non dicemus Chriftumicflcfimul pluribus in locis,nili videamus ipfum,amp; vo-eem eins audiamus.Et vi Confequentis,Cof pus Chrifti non eft vcrc præfcns in Euchari-ftia In,Cum,fub panc,vel fub panis acciden-tibus : quia ibi nec videtur Chriftus,nec au-ditur.
ObIECTIO XI. ■ b .. NO» mtHMs efl ab vne capt nbsp;nbsp;continen plttr
ra.,^nàm vnum capi ^conttnen àplunbufi Ergo fi locM vnwpetutt capere corpora dmerfa^ certè corpus vnum dwerßs tu locü adej^e potent, ^tcompertum eft ex Senptura locum vnum con tinuiße dtuerfa corpora nempe Corpm Cbnftt (fr ohferatam tanuarn loan.zo. Item : tliud tpfum Corpics Ktrgtms tntemeratum, quurn natut eß Chrifltu.t/idde lapidem clauß fepulchrt Adatth. li.dr coelostncorrupttbtles aChrißt Corporepe-netratoj Hebr. 4. ^/idde tjtiod av. Cbn^lns P. lij.
-ocr page 246-»30 DE SACRA M. M AND VC AT.
Ai at th. facilittf ejfe camelwn per foramen MM tranfire lt;juàm dtuitem ingredt in regnunt t)ei,t.rgopotefl virtnte Det fien vtidipfn Chri-fii CorpM adft prafens dtuerfis tn tocü '.maximè t^uum non ab tllis locü^ capi,fid illii in facramen-tomirabtUtercomineri afferamw.
R E s P O N s I Q.
H Æc ipfa fundamcnta vulgô fubfter-nuntur dogmati Omnipræfentiæ fiue Vbiquicatis:ac propterea quid de illis à no-bis diâum fuerit de Vehtate Humanæ Na-turæîChrillijpetoà Lcctoribus vti legere ne grabentur.Nunc iatis erit redarguere fupe-riorem Obieétionem propofitis aliqqotçx præcipuis eius erroribus.
Primus error eil piaua locorum quos oh-iiciunt interpretatio.Nam bæc verba loan^ nis venulefui fortbniclaufis,\tz exponunt, vÇ fi dicatur Icfus per ipfas ianuas claufas ipfo corpore penetraire;quod loge fccus eft. Hoc fruim tantum fibi vuitloannes : Illû Chrifti aduétum ad Difcipulos fuilFe miraculofiim, qùum ei fores humana ratione aperta: non fuerint,amp; omnia impediméta Corpori Chri fti turn celîèrintjVt ad fuos accedeiet. Itaqj fiatim fubiicit loannes.A/w/zrf,edt-dttlefiu in dtfctpnlorntn fuornrn conppetlu.ldem dico de faxo monumenti per quod Corpus Chrifti tranfiillè fine folutione continui, vt ifti voluntjEuangeliftæ noncommemorant.i
N eque
-ocr page 247-CORPORIS CHRISTI. 1}I
Ncq;itare6kccolligitur; Ait Matthscus An- ’’ gelum c cœlo defcendiflè, amp;nbsp;lapidem ab o-ftio deuoluiire: Ergo Chriftus refurgens pe- lt;nbsp;nctrauit per ipfum lapidem fine continui fo ,. lutione. Quinetiam non défunt qui exitti-^ . mentChriltumtefurrexilfe,quumille terrât^, motus faóluse(ljamp; Angelus lapidem monu* nbsp;nbsp;. . .
mênti dauoluit: atqueid fibi videnturcolli-gere eyi narration« Marei, Lucæ amp;nbsp;Ioannis, quicQnrtanter affirmât lapidem ilium fuilfe deuolucum antequam muliercs ad monu-mentum acceffilftnt,adeö vtMatthæus ca etiam commémorer quæ faóta funt pauló ' antequam mulicres ad ipfum monumentû perueniircnt.Hçcilli:dequibus nunc copio-nus non difputo. Nâvtvtresgefta cft,cettè conllat exitum Chrilti cfepulchro fuilfe mi-raculofum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Porrô afceniîo Chrifti in cœlumfuite-tiammitaculofa;amp;quodaitApoftolus;CÂr»-7?«»afa’/ojpf»errlt;^,itaexponovtidquodiç- . pè inScriptura occurrit de cœlis apertis;qua «• nbsp;nbsp;'
de re nolîrum non eft curiofius dilquirere, ’ neeexiftimare cumnonnullis nouç Societa-tis MonachisjScripturamloqui Metaphori-cc:Et apertionemcœlorum fuiffie tantum fe-cundum apparentiam. Ac certèdemiror i-lt; ftos homines : veile videri rerum aliarum o-mnium naturam conferuate, vt vnam Chii-fti naturam deftruant.
Quod artinet ad partum fanôtiffimæ Vir-P. iiij.
-ocr page 248-2. Ji DE SA CR, AM. M AND V C A T,
Matris Domini.non memini vfquam resselermt quot;nbsp;. r ■ i- • i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. I .
de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in Ucnslitetis legere modumnatniitatis
Deiparet jCi|tifti fuifle iniraculofum ; quin pocius co-iii-fandißi ticailiumcolligi poteft ex verbis Luc« cap.i, »»f Kirgi- vcXii^.Etquod ifti diólitant, nififueritpar-”anïin.De W® niiraculofus, aliquid propterea de-Carnchri trahi Ytrginitati Matris Domini,piorfus inc fit /Jitro- ptum eft.Qimm enim fads conftet, earn mi-ny’n.iecu- raculofa ac plané diuina rationeConcepilfej
'^ïitT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;airerendam ipfius Virginita-
j'-/eliud(ii‘omnibus blaiphemiis vindi-tn Symbol. nandam.Quod fl ifti velintcuriofius aliquod ^mbrof.de hxemiraculum fcrutarufaltem eiufmodi mi-wc ^0”quot;* conftituanf, quod non euertatHu-c. 6. lit tnanæ Chrifti naturæ veritatem,quam Chri-Lucl l.C 1 ftus, vt aliis multis argumentis, ita fua nati-UrmEfisi uitate apertiffimc comptobauic. Namfvtvr adj-/eb.c. no vcrbo ad locos nobis obieótos refpon-
ff deam)profcro Theorema theologicu, J quod chri^ « videant illi num labefaclare poffint.
fepuichra In diuinis miraculis mhil conftitucndum ■vide Leon, eft quod apeftis Scripturæ locis amp;nbsp;ipfi Fidei ^^^^.analogiæ repugnctmec vJlialij modi confti-flinus ttiendi fint præter eos quos Scriptura com-5a»t1.5er.-memorat.Ratio eft quia miraculadiuina pe-lt;5.//(eroa.-dent à fumma Dei poteftate quæ captum iutelhgcntiæ noftrælongé fuperat,eâquead filt;leni !noftramconfîrmandam,non euerten-dam referenda funt.
Secundus error iam fuprà notatus ; quod à.fola Dei poteftate argumcntcturjadeóque con-
-ocr page 249-CORPOR XSgt;' CHRISTI.
contra ipfius volitntatem pleniflïmè nobis in Scripturapatefaólam,de ventate Coipo-■ris Chrilli. i
TcCtius error : quöd (vt iam alicubi dixir inus)niiraculanon funtftatuenda in cucrtt-dis rerum elFentiis.Etenim mirabilis eft Do minus propric in creandis fummaque pro-uidcntia adminiftrandis rerum naturis Öf edentiis amp;vera dottrinaTnaconferuanda. At duo corpora in vno loco fimul elFc non polfuntjquin iftorum corporum eflèntia tol latur;amp; veritas doârinaîde ChriftiCorpore ex iftorum lententia deftruatur. Ncc cnim potett efle Corpus nifi Circunfcriptum, ncc cirCunlcriptum fine materia fua, quantitate aepropriis dimenfionibus. Diuerfe au-tem dimeniloncs amp;nbsp;quantitates fimul in eo-demloco elfe nonpofliinf.alioqui diucrlum non eft diuer.fum,aut idem non eft idem.
Quartus error ^quiai fi daremus in illis miraculis de ingrelFuChrifti ad difcipulos, de exitu ipfius efepulchro,amp; de coclis aChti fti Corpore penetratis, euerti aliquam efté-tiam f quod abfit) non tarnen fcquerctur Corporis Chrifti eft'entiam amp;naturam eiPc euertendam, fed hoepotius delanuis , de faxo,amp;de coclis dicendiim ellet.Quia ilia mi racula faefta finit propter ipfum Chriftum, cuius fi naturan^euertas^quomodopropter ipfum Chriftum fad» erunt?Excmpli gratia fummo Dei miraculo factum eft,vt Kraelitæ per medias aquas tranfierint. Atque hoc mi-
-ocr page 250-134 de sacra m.mandvcat. racnlum,qiiia propter Ifraèlitas fie bat, non immutauit eorum naturâ : fed cohibuit vim aquarum^adeo vtnon delfraclitisjfed de a-quis: nec propter aquas,fed propter Ifracli-tas miraculum editum fit.Itaquc fi tum per-CBipta fuilleç vil a elïcntia ( quod abfit vt di-camus)ccrtc non Ifraclitaruni,fed ipfius ma ris edcntiafuiilèt perempta. Arque hoc loco habeoquod cum Monachis TranlFubftan-tiariis expoftulem,qui in illo fuo commento non patiuntureirentiam CorporisChrifti in vno fimul loco cû panis cfsétia remanere.'ii-demque non dubitant a/firmare , Corpus Chrilli cum lanuis A: cum iaxo monuménti in vno fimul loco fuilfe.Qi^çfo quid tantùm commeruit elïcnpa panis, vt détérioré loco elfe debeat quàm ianu.T,vcl faxi clïentia.’En quôeuadanthumana fomnia,quum homines à piiritate verbi Dei deflcótentcsjpfi fiquot; bi fuis commentis illudunt.
Quintus error:quöd ifta obiedio fuis ver bis iplà fcrefellit.Nam hçc verbaJw^yedbE-grtdt,amp;c Penetragt;'e,figni(icant motum locale; aepropterea nonpofl'unt ferre fequentem conclufionemde duobus corporibus in vno eodémque lococonftitutis. Quinetiam verbum penetrandi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;répugnât ei quod
dicitur de folutione cotinui non fa da. Quad fi vim verborumamp;rem ipfam paulo accu-ratiùs confiderent, mihi allentientur.Nam fi dîcant punûo temporis amp;nbsp;( vt fchola lo-
lt;îui-
-ocr page 251-CORPORIS CHRISTI. IJJ quiturjin inftanti, Chrillum ingrelFum elfe ad fuos , vel exidfe è fepulchro : fecum ipfi pugnabuntiquandoquideverba illa ingredi, egredi,amp; penetrare, motii locale fignificant qui non poteft fieri in inftanti : quia ad mo -tum localem partes temporis requiruntur, vt fit motus àtcrminoadterminum; quemr admodum Thomas magnusille Tranlfuh-ftantiator facile agnouit. Quódfi Chriftus nec ingrelFus eft ncc egrelFus in inftanti: in-grclfus eft igitur amp;nbsp;egrelftis,motu locali,at-que ita duo Corpora non fueruntin eodem loco fimul.Motus enim localis fit delocoad locü. Et certe ingreftus vel egreifus Corporis fine motu locali, ne cogitariquidem po-r teft. Atque omninb qui dic|t,Cprpus Chrij fti tranfiifte, vel per fores, vel per illud ia-» Xum:ille necelfarib fignificat amp;nbsp;fores amp;nbsp;la-, xum viam tranfeunti corpori ceffide : auC profeótó dicitjträfiifle amp;nbsp;non trafiilfe quöd eft «FTKpatww.Etenim quærojan fores fuc-rint claufç ipfiCorporiChrifti necncîSi clau fæ:non igitur tranfiit-Si nonclauamp;j viam i-gitur cellerunt tranfeunti. Et quiaiftitan-topere vrgent Ta pnT«'!-, non præcifè conclu.* ditur ex his verbis Ioannis, Corpus Chrifti per ipfes ianuas tranfiuftfe tum quum clau-(æ eft'ent. Sic eninx loannes aXerir^t^'ait', inquit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
Sextus errof.InepÇa Ipcorum quos citant applicatio. Nam illi comparant modumin-grediendi eurn modoexiftendi.Quum enim
-ocr page 252-Z^6 DE S AC KAM. M A N D V G A T.
Chrilhis ad fuos ingrefl'us elt amp;detit in medio ( inquit Joannes) nonne erat vihbile ip-lius Corpus fuifque dimenfionibus prædi-tum’Certc amp;nbsp;ipfc Chriftus poftquam refnr-rexit fe præbuit aQjcótabilem. Quid autem ßmile repcrias inTraniï’ubftantiatione? vcl in ilia Rcali Corporis Ghriili Inexillentiai Non quæris quónam modo amp;nbsp;qua via Corpus Chrifti vcniat in locum fubilantiæ pa-iiis vel in Panem J Sub Pancm (negasenim cum Thoma localem motum Corporis Cliri lli,alioqinn inquitThomasfequeretur,quod ih cœlo eiledelineret,amp;non poifet iimul hoc Sacramentum agi nifi in vno loco , quu vnus motus localis non nifi ad vnum termi-num finiatur )fe4cóncludis,lt;?orpus Cbrilti eile fub accidentibusPanis. vel In,Cum,Sub Pane.tur igituribi non cilafpcólabile/lté: viiftius comparationiy(fiquidem eft compa-ratiojhoc tantùm concIuderentzGhrifti Cor jxis f ile pofte fimul in duobus loci'squem-admodum duo corpora aliquando fucrunt in vno éodémq; loco,fi illis credamus.Quid autem duo locaadinnumerabiiii,nifi quod vtrobiquc vcritas'Corporis eucrritur.
Septimus error et’vTi(p«lt;nlt;,quæ eil in argu-menri conclufione.. Negant enim Corpus Chrifti capi in Sacramento, amp;nbsp;fimul affirmât,illud ipfiim Corpus in Sacramento Gon tineri fvcl vt alij loquutur) Inexillere.Qiiid clt autem fibi ipfi contradicere gt;nbsp;hoc non eft;
-ocr page 253-i CORP© kï s lt;nbsp;CHRISTI. 2.37 eft? Atenim , inqilies, ego addo vocabulum mirabilitcr vel fupernaturaliter. Audiojamp;c fateornon banc tan turn fed reliquas veftras contradidtiones elFe mirabiles, imó etiam contra ipfim natutam:quum neque diui-ni verbi auClontas, nec ipfà veraCorporis Chrifti natura pofEtvos àtam inepto dit ferendi gencre reuocare.
Oftauus error in ipfa forma conneften-di:concludunt enim à Corpore ad locum.' amp;■ 'viciflim à loco ad Corpus contra naturarri amp;nbsp;loci amp;nbsp;Corporis in quo genereconrie--ftcndi non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; nec vllaeft
Vel »uué;^« vcl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acproinde violan-
tur omnes leges Analyticæ Demonftratio-his amp;nbsp;accurat* ratiocinatiortis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
■* Sllnt plerique abperrbres à quibus receft lendis nunc fliperledco: vt fuperiorem ob-ieótioné adigam àd-incommodû hoc modo. ' Si hæc propofitit!*,'non minus eft ab vno *capiamp; continert.plurkiquam vnum capi' amp;nbsp;contineri a pluribuk, ^d TranfliibftantiatScy-'nem vel Có’fu'bft'i'rttlationê pérrinet:amp;' vetS eft,Corpus Chtifti Àon capi ab illis locis in 'quibus præiêns dd •ftiqbod vtruque in fupe rioTiobiedlione cotinetur.Ergo idé argumé tû'fimul pernnet äc-honpertinet ad Trant 'fubftantiatiouem amp;'Confub'^antiatienen». Itéftî CorpusChriftî no capifur ab illis locis vt volût.Ergo Infinitù eft. Atq; hoc illud eft q? fçpe dix) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^ius dtcédu eft: Ttâftîibrtâ
tittionéamp;Côfubftâtiationé fiuc Realé inex-
-ocr page 254-£58 DE i AC X AM!« AND VC AT. iftentiâ Corporis Chrifti IiijCum, fub Pané fine dogmateVbiquitatis ftare non poflèfCo fequentia patctjCX ratione Infinitatis. Nâfi Corpus Chrifti fuerit in cctics cencenis mil lib. locoru fimuUnec tame ab illis locis innii merabilibus capiatur.Ergo locaora fuperatJ
Ité;fi Corpus Chrifti fuit in eodeloco cu obferata ianua vel ch lapide fepulchri clau-fojVt ais.Ergo fuit tcpus quii GorpusChrifti nec in cœlo nccin terra circunfcriptn fuerit propriis dimcnfionib. amp;nbsp;vi eófequétis fuerit plane infinitü.Cófequentiapatet.Nam quo-ties inftamuSjCorpusChrifti no pofte efle ve rû corpus fine fuis dimenfionib.relpódetis, Corpus illud eftè circunfcriptû, népein cœ-lojlicetin Euchariftiafuis dimenfionib. non fit circunfcriptûi At loci à vobis citati in hac obieótioneillarefpóuonê vobis eripiût. Nec 4n.tâ Corpus Chtifti erat in cœlo quû exiit c fepulchro amp;nbsp;ad fuos ihgrèfsfls eft,nifi ad N-biquitatê redeatis. Date igitur nobis locum vbi tue téporis Chrifti Corpus circûfcriptû fucritjamp;locale. Si tamp;c nufquâ fuit cireuferi-ptû amp;nbsp;locale,tijc igitur fuit infinitû:Si tûc er go nûc etiâ.Nâ q» ièmcl fuit infinitiî nunqua définit infinitü efse:alioquin infinitûnôfuit.
Côtineo me à plurib. incomodis enume-ladis.Nâ qui addut de Camelo per foramen acus tranleûte non fatis petite ratiocinâtur: quâdoquidê in Thcologia arguméta à Pro-ucrbiali locucione nô dueâtur^ Q^inetiâ lo^
-ocr page 255-CORPORIS CHRISTI. ijÿ eus ille eos refellit.Nam certu eftillis verbis Chriftum fignificare id quod fieri no poteft: quod perfpicuum eft ex Marco,quu ait; nbsp;nbsp;nbsp;Marc.id.
äiffictie efl vt cofidu'^c opibus m Regnum Dei ingrediuntur. fuciltui efl Camelumperforame a-ttt6 tranfire,ijuam dtuttem in RegniiDet ingredi, Loquitur ergo Chriftus de illis Diuitib. qui opib.cófidunt,quos in regnû Dei ingredi no minus impoflibile eft qua Camelü per foramen acus tranfire. Polilit quide diuites fcr-uari fummaDei tu potetia tuna mifericordia, fed ita tarnen vt iam no opibus cofidant.Na Theologicc amp;nbsp;verc dicitur: Diuites opibus fidetes non pofte ingredi in regnii cœlorû.Et Deu non polfe falute donate illos qui manct impij amp;iinpœnitentes,quâdiu tales fut.quia nó vult amp;nbsp;non poteft fibi Repugnare.Et hoc non pofte inquiut vetcres,nó eftinfirmitatis fed Poteftatis.
Iam ita retorqueo fuperioré Obieólioné.
Si diuerfa corpora eile in eodé loco, Sc. i-dc Corpus eftè in pluribus locis,paria fùt:«?c nufquâ iegitur,imó ne cogitari quidé poteft cedes cétena corporûmilliaamp; eôamplius, fuilfe vel cfte polFe in vno eodéque loco.Er-go ftare nó poteft quod iftidicût Corpus Chrifti elfe in ccties cétenis locorum milli-busamp;eô amplius.
Quæ quû ita fint,iftâ propofitioné.No minus eft ab vno capi amp;nbsp;cotineri plura,quàm vnû capi amp;côtineri à plurib.zcéieo ita expo-nendâ:vtdicamus,illa duo elle çquè falls amp;
-ocr page 256-i4Ô DE SACRA M. MaNDVCAT.
tû naturæ tûipfiDei vcrborepugnâtiazNam ilia duo çquc périmant Corporis Chrifti ve-rifatem. Et ita in pofterum corrigenda erit:' Non minus falfum eft ab vno corpore con-tineri plura corpora, quàm vnum corpus à pluribus amp;diuerlis contineri.
ObiECTIO XII.
ÖVictjuid non tnuolutt vUo modo contradi-titonem,id Dewfdc^re potefl.
CorpM vnum multù tn locis nuUo modo fontradtchonem muoluit.
Q^are vt -vnum corp^ßtin mnltis locü Detti facere potef}.
Jïdatorefi perfpicua ex Omnipotentia Dei.
Aitnorßc prohatur.Eße altcubiprafens^^Huin de corpore dtcitur^efl accidens corporü,à cerpo/e diuerj'tim, tpfôqne corpore poflertus. Ergo diutgt;'a virtute poffeeconflttre verum alt^uedcorpur, ne-tjue tarnen- vlliloco ejfepra/em. Idßt^uü neget, an negare audebtt in poteßate Dei fuiffe , jKUi creautt ab initto •Vniüerßtm lounc munduKitta vnum altt^ttod corpus-) puta Itgnumvnunt) aut isnum laptdem tantummodo creare, Hec certe ß Deusßctß'et,verum alttjuod corpus fectßet ^uod non habuißet tarnen vUumacctdens präfentist ad tjiten^uam locum.la c/ut. ratio eutdens aßerri po-tefi quamobre ne^ueatißne cotradi^lione,nö mub-ttpUcato corporeymulttpltcart acctdens tUudprt-' fentit, in corpore?Ergo multipUcatio prafenrti n» ofi multtpltcatie corporis,Dtces,vnd prafennare /puitere todd vnu corpus ade'o vtnopoßu in io dem
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corpore
-ocr page 257-CÖRPORtS CHRISTI. 24I ttrpore alteretßmnlpontpr^fenna. Rejpondeo: Id no poße (juidem Jien z i't utt N/ttur£,fed pojfeßeri wttue dttuna.Profero alijntd no prorfus ^hßmi~ le de telattone it^ualttMts. tid ex fententtn tjno-rttndAm non tmprobahtlt, in eodemfitbteüo locut efipJurtbus relattontbns a^ualttattj, '
Item : Inomnt ContradtStone eßa/ßrmatio negatio. AtcjHi dicit Corpus Chrifii eßeßmul in plnrtbus locùt nie tantiim ußirmat. Non id igimr tnuolutt Contradtütonem.
Responsio.
Mlrificum certc ratiocinandi genus: quod quidem ego ita excutio.
Ad explicandam Maiorem propofitiö-nem : duo funt obferuanda. Vnum: quutn Theologi tradunt Dcum non pofle quæ co- nbsp;nbsp;’
tradidionem implicant,id non ita acc'pien-dum cffc t quafi inßnitam Dei poteftatem vllis finib* terminate velint(Sic enim Deus non eilet Omnipotens,quod abfit) fed eo lo-quendi genere diftinguunt poteftatem ab infirmitate amp;nbsp;impotentia: quo etiam modo intelligendum eft quod ait Paulus, Deum feipfum negate non polit. NamquumEns amp;nbsp;Verum arâiffimè intet fe cohæreant: Deus autem fit ipfum Ens amp;ipfum Verum per fe , Et in Deo idem fit eileamp;pollc (eft enim Ens fimplicilfimum } Idcirco fit Î[uemadmodum in eftentia Dei nihil eft alfum gt;nbsp;ita nihil fit falfum in eius pote-
-ocr page 258-14^ DE .S AC R am. Ma N D V C A T.
ftate ; ac proinde in ea non fit contradi-lt;âio quæ line fallitate elle non poteft : vt fu-pca copiofiùs deinonftrauimus.
Alterum quod obfcruandum diximns,amp; quod iam a nobis aliquoties cômemoratum eft;in detiniendis quællionibus Thcologicis potellatc Dci ab eins voluiitate nobis ip fi us verbo patefaAa,non elle feparandam. Atque hæcde Maiori propofitione.
Minor propofitio.fi loqnatur de eapræ-fcntia Corporis quç fit in pluribus ac diuer-lis locis limulfalioqui extra rc vagatur) plane falfa eft: Atque operæpretium eft videre quibufnâ rationibus noui Monaclii (ex quorum penu amp;nbsp;arte intima fuperius argumentum depromptum eft ) banc propolitionem confirmare enitantur. Elle alicubi præfens (inquiunt)eft Accidens corporis ipfo corpore pofterius'.ac proinde ex natura amp;nbsp;ratio-ne Accidentis , poteft fine interitufubiecti nempe corporis, ab ipfo fubieóto abellè : ita vt poffit elle verum corpus,nequc tarnen vl-li loco elfe præfens : népediuina virtute. Ex quo eflicitur vt accidens præfentiæ multi-plicavi poflît ipfo corpore non jnultiplica-to. Hæc iili: veteres errorcs noui.scrroribus cumulantes : ex quibus aliquot qui craffio-rcs vifi funt ita redargue.
Primus error eft, quöd ita vtproponitur argumentum eft , nec ad quæftio-uem de qua inter nos agitur vllo modo per-tinet.
-ocr page 259-G o R B Ö K Ï S - C tî R I s T I. £43 tinet. Ecquis enim noftrûm vnquam nega-uit,quin corpus polfit elle multis in locis? Quod ß negai emus 3 facile nos profcótö iiti Monachi conuincerent, quippc qui ad Ga-ramantas amp;nbsp;Indos vfquc identidem curfi-tent. Sed hoc elt in difquditione pofitum; poflîtne corpus elle fimul amp;nbsp;codé tempore pluribus inlocis, quamparticulam,Simvl, dolóne an ignorantia prætcrmittant alio-rum eilo indicium. Error eft ro ‘Ofoi'fi' etTTfiäi f^tyofÀtvOV.
Secundus error, quód noftram fenteii-tiam non'explicent ,neque id attingant,in quopolitus eft controuetfiæftatus . Etenim quum affirmamus y corpus non pofte fimul eft’e pluribus in locis : hanc rationcm afteri-mus : qubd naturale atque adeó verum 8c humanum corpus fua Materia præditum veras partes Habens extra partes amp;nbsp;locale, propriis dimenfionibus finiatur :-q'uæ ferre nullomodopoll'unt vt corpus eodem tempore fit in pluribus ac diuerfis locis. Hic enim locus primo eft continens terminus corporis , amp;nbsp;ipH corpori locato commenfu-ratur : quod efte non polfet fi corpus idem eilet in pluribus locis fimul.Quare, quem-admodum multi loci fimul elle non pof-funt , ita nec idem corpus fimul inmultis locis. Quid autem obiiciunt Tranifiibftan-tiarij ? dicunt præfentiam amp;nbsp;locum efti accidens corporis pofterius ipfo corporcs
-ocr page 260-X44 de sacra m. mandvcat. fed hoc prætermittiint,quod ipfam quçftio-nem continet: nempe,corpus non polïè efle præfens amp;nbsp;tealiter exiftcre quin fit locale fiufque dimenfionibus circunferibatur :a-lioqui non futurum corpus. Atquc hanc no-ftram relpoafioncm fatis intciliguntij qui in Trai/eixi verfati finit: Veruntamen rem ipfam paulo lariùs explicemus.
Inter Accidentia quæ fubftantiâamp;«ir/«i’ return veftiunt.alia funt aliis ipfi fubfianti« propinquiora. Omnium veto proximè ad fubllantiam accedit Q^antitas: id quod ipfi Tranlfiibfiantiarij, tantum abeft vt negent: vt velint quantitatem etiam locum fubllan-tiæ obtinere infuo ilio Tranirubftantiatio-nis commento. Sic cnim tradunt, reliqua panis accidentia in quantitate dimenfiua fundati: quippe qiium eospudeat, accidentia conftituere fine fiibieóto. lam efle præfens vel hip vel alibi:hoc certc ipfam fubfta-tiam corporis non continet, Sed corpus elfe præfens alicubi : hoc verb ab ipfa corporis fubftantia non recedit: nee enim poteft e/Ic corpus quin fitalicubi,nec poteft Corpus a-licubi exiftere, quin fit ibi præfens. Sed ifti prælèntiam èv tut^-éhou perperàm confi-derant:quafi hïc non agatur de hoevero Corpore quod eft Indiuiduum fingulare aótu exiftens. Rurfiis quum aliquid dicatur elfe pofterius multis modis,fateor,quum ipfam cllèntiæ rationem confideraamp;: quantitatem eftè
-ocr page 261-CORPORIS CHRISTI. 14$ té elFe ipfa fubftantia ipvtrfi pofteriorem :Sed fi fpedes corpusjVt eft hoc corpus profeétó quantitas illins corporis non eft tempore nee xo'j.® fine definitione pofte-rior ipfo corpore ; Quód fi ifti Monachi qui fibi propc folis vendicant fcientiam atque artem diiïercndij in memoriam reuocarent, in rebus creatis vrlav amp;nbsp;to' «va, nó idem elfe : nunquam in crallum hunc errorem pro-laberentur. Nam qui dicit corpus humanû, ille non fimpiiciter dicit Subftantiam , fed dicit Subftantiam quantamrquia fine quantitate intelligi corpus humanum non poteft; necQuantitas Corporis,videlicet Longitu-dojLatitudo, Profunditas in Concreto fub-ieifto poteft definiri line Corpore : amp;nbsp;vicif-fim Corpus fine ilia quantitate definiri non poteft. Nam omnis res Materiata eiulmodi quâtitatibus propriis xaôauTo' menfuratur: amp;nbsp;Localis eft.Ex quo apparet quàm ifti fal-lantur qui putant Quantitatem eflè aliquid extrinfccum Separabile à Corpore. Nam id fine quo res definiri non poteft, quomodo crit aliquid extrinlècum àb ipfare feparabi-le ? Itaque fiquis exiftimet quantitatem hoc cörpore quod eft pofteriorem ellèjillc exiftimat quantitatem elle quantitate po-• fterioremiquod fateor elfe lefuiticum diftè-rendi genus.Ex quibus efficitur,totum illud quod alfumunt falfiflimum elïc,nempe,ElIè alicubi præfcns,eftè accidens corporis,ipfo
-ocr page 262-X4^ db.s.acram. mandvcat. corpore pofterius : liquidem loquantur de. corpore aclu exillente, amp;nbsp;de eo quod ell po-Herms tempore, de quibus nollra hæc inlli-tuCa çll difputatio. Loqiùmur cnim de Chri fti Corpore, quod quidem-codem tempore elfe prüfens pluribus in locis pernegamus. Ccçterùmnon omnia accidentia lunteiuP-modijVt tolli poflint à prima fubûantia quæ hoc enim vel illud corpusanici qaidem potell hoc vel iilo colore qui facile tolli pollit : fed fieri non potell quin corpus habeat tres dimenfiones quibus finiatur. Itaque non magis audiendus ell liquisdicjf corpus; elle nbsp;nbsp;non elle in loco,quàm fi dicaÇ
corpus elle amp;nbsp;non elfe in tempore :Iccna elfe fine materia fua.Atenimfinquiîit, non-ne Chriilus depofuit mortalitatem amp;nbsp;patir bilitatem quæ lunt naturales corporis qua-litafes ? Certè : led non propterea naturana ip fitm corporis abllulit,quandoquidem mu-tatio qualitatis nop perimit naturam corporis : fed corpus non potell exillere pifi fit quantum,nec elle quantum,nifi propriis di-menfionibus circunfcfibatur i atque.hipup-modi elle Corpus, Chrifti glorificatû fupr.à cap.i.demonltçauiHtQS’ Na fublatis propriis dimç/ifioiubus Corporis , fe.que/etut ipfius Corporis partes né ellè.extta partes: ae pro-indc non elle partes^ fed ^H.qo.i^ confufum-Qupd fi non fucrint Partes, Totum igitur , non erit: atquc ita noneritÇorpus:quâdQ-
-ocr page 263-CORPORIS cItkrs'tI. '147 quidé Corpus eftTotum «-tu/oXor conftaiis fuis partibus inter fe diftindis.
Tertius errofjquód pughantià proponät. Quæro cnim poHitne fieri ex. oxdinc haturæ vt corpus cxiftat quod nulli lo'cofitprçfens. Negât illi amp;nbsp;id fieri autumät diuinà virtutc. Quod fi ita eftjqùorfum igitur verbofum il-lud veftrû de Accidéteargumétû? Cur tato-pere vrgetis Accidens iftud elfe diùcrfuin à corpore: amp;nbsp;ipfo corpore pofteriüs î Nonne hæc omnia haufia funt ex ipfls naturç^fonti-busîquî fit ergo vt id negetis ex ordinc natu ræ fieri?autfi id naturæ repugiiatzquæfiijcui;, veftrû arceffitis argumctum ab ipfis naturæ principiis? num opus eft extraordiriaria Dei virtute,vtaccidcsTit pofteriüs fubftantiâ, 8c poffit abeffe à fubiedo citra ipfius'lùbiedi intcritum?
Quartus error e^Jjuet/ev.Sic ënim'îl-li. Si poteft cfl'c corpus fine accidéte piæfen-tiæ 8c loci.Ergo poteft elle prçfens pluribus in locis limul. Âtenim fi daremus quod iHi volunt de fuo illo accidéte (quod abfit) nihil tarne cfficerét.Sic enim potius çocludédurn cireuErgo poteft elle cû accidéte præfenti^ amp;nbsp;locit'idq; ex natura? iTtcuaTSacjpiinde to-tuilludrElfeplurib’in locis fimul,ab iftocô-lequétc refecadû eft.Nulloeninâ vinculo cii A ntecedéte coneditur.Hçc eft enim natura prçfentiç amp;nbsp;loci, vt vnum corpus fit prüfens in vno loco,no auté in plurib* fimuhôè vnius corporis virus fit locus, vt ante didum eft.
-ocr page 264-44^ DE SACKAM'MANDVCAT.
Vrgeamus igitur incommodo:Si corpus elFct hne accidente præfentiæ amp;nbsp;loci ( id quod volunt) nufquam eilet. Nam quod ell alicubi, ell ibipræfen« amp;nbsp;j fiquidem eft corpus, ft habet, Vbi,eftigitur inloco:amp;:,fi non eft alicubi, nufquam eft. Quemadmodum fufius etiam ex Veterum fententia docui-mus in Traólatudc Veritate Naturç huma-nç Chçifti.Itaqueflï iftis credimus,)Corpus quod nufquam eft,ac proptercà non eft,po-teft die in pluribus locis limul. Abfurdum
Quintus error fuperiori confimilis. Si corpus,inquiunt, potell elle fine Accidente præfentiæ amp;nbsp;loci : Ergo, non multiplicato corpore, multiplicari poteftaccidenspræ-fentiæ amp;nbsp;loci in corpore. Demus quodeft fallîllimum: Præfentiam amp;nbsp;locum elfe Accidentia lêparabilia à corpore reuera cxi-ftenteihoc eft,vt eft corpus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Singulare
Indiuiduum extra mentemexillens: tarnen iftorum argumentü non procederet.Id quod manifellè doceo in ea qualitate quæ eft accidens feparabile à corpore indiuiduo.Na licet hoc vel illud corpus quod ell Tot)\7i pof fit elle fine aibedine:tamé fi albü eft,aliirmo albedinéillius corporis non polïè multiplicari corpore no multiplicato. Ratio eft quia albedo huius corporis nóeftaliquid vniuer-fale 3c lea^.'Asu, led eft indiuiduaalbedo: ac proinde in multis numero corporibus mul-ts func
-ocr page 265-CORPORIS CHRISTI. 149 tæ flint ïlbcdincsnó {pecre , fed numero di-uerfçiquod fi funtplurcs albedines numero, joecelïarió multacrunc corpora fubieóla.
Similiter h funt multæ numero præfentiæ Corporis Chriftif quod eft verum amp;nbsp;vnunï Numero)cettè eruntmulta Corpora Chrifti præfentia numero diucrfa-MVuviXTOv amp;horrendum.
Item:Si valet iftorum argumentum, ergo amp;nbsp;hoc valebit: Tempus ell tantùm Acçidês corporis aólu præfentis quod in Corporis dennitionem non venir. Ergo idem corpus potcft Aólu elle præfcns diuerfis tempori-Dus fimul:amp; per confequens,præ fens,preteritum , amp;nbsp;futurum tempus erit fimul. Nam corpus præfcns non minus eft in tempore quàm in loco:imô Tempus eft remotius Ac-cidens à corpore quàm fit Locus.
Sic igitut intelligendum eft, multiplicari quidem acerdens præfentiæ Corporis , fed non fimul : hoc eft codem temporc. Poteft enim corpus nunc efle præfens in hoc loco amp;nbsp;paulo poft alibi : Et ita mutiplicatur præ-fentia vnius eiufdemque corporis. Quaqua melius dicetur varia fiue diuerfa, quàm mul tiplex præfentia.
Sextus error (ne fim longtor enumerandis huiufee argument! crroribus,de quo i 11 i me. ritb poflint dicere quod perperàm affirmât de corpore,videlicet non multiplicatoargu-mento errores multiplicari) errer, inquam, fiiperiores longe fuperäs,quum ex falfa hy-
-ocr page 266-Ï50 D E A C R A M. M A N D V C AT. pothcfi ita argumentatuv.Si Dens(inquiüt) non creaUètmundûjlèd ioco miindi cceallet vnum aliquod corpus,puta lignii aut lapidé, certc fcciilet vnum corpus quod no habuif-fet vllû accidés præfentiæ aut vlliim locum. O verè ligncd aut lapideó argumentü! Sicci-ne vos,noui Monachi nouorü argumentoru architeóli, veftr.a illâ nutanté Tranllùbftan-tiationc fuftcntatisïSiccine colünas ligneas aut lapideas illi fuffulcitis ? Agè vcrónoue TranllubflantiatoFj qui mundû vniuerfum, bella tua hypcthefi in vnum lapidem tranf-fubftätiafti; Ecquid tadé effici poteft,ex lito argumentandi generc^Cedomihi, Ilie lapis immenfusjvcliitud tuu lignu eccuius tandé naturæ fuiflet’ nam ad nollros lapides amp;nbsp;ad noftraligna quod attinct, habet lüas dimé-fioncs amp;nbsp;funt in loco.Sed præftat tuum illud. fomnium in te retorquerezatque adeo tuii ilium lapidé rciicere intuû caput hoc modo:
Si Deus (inquiunt ifti, fomniantes ) non mundum £èd vnum lapidem creafl'et, nullum habuiflet accidens præfèntiæ. Hoc fi verum cft : ergo ftare non poteft fuperius eorundem.connexum quum itaconcludc-rent; Si corpus poteft eflé fine accidente præfèntiæ : Ergo poteft eftc pkiribus in lo-cis : ex quo fcqueretur,lapidem ilium polie efle pluribus in locis,quum tarnen ex ftuita aut infana eorum hypothefi nullus locus creatus eftet.
Item
-ocr page 267-CORPORIS CHRISfl. IJX
Item: fi non mundas,fed ynus lapis crea-tus eilet, fine ordine, fine liicc.fine pulchri-t«dine:lioc ad probandnm dogma Trani-fiibftantiationis valeret : eo fpeCtante Mo-nachorum argumento ( neque id minim, qufi amp;nbsp;Tranifubftantiatio amp;nbsp;hoc argumentum reriim naturam euertant,amp; tanquam aliquod chaos rerumque omnium pertur-bationem inducint) Ergo , quia Deus non vnum lapidcm, fed vniuerfum mundum pul-cherrimum fiufque partibus aptilRme di-ftinótum creauit.idcirco dogma Tranirub--ftantiationis tä procul eiiciendum eft,vt inter homines nullum pofthac habeat Acci-dens praifentiæ, dequotand u ilH Mona-chi dii'putant : qui fortaffis exifiimant homines eile in lapides aut ligna conuerfos, quibus tarn abfurda argumeta, fine pudorc, ante oculos proponät. ite: Si quod implicat contradiótioné ad poteftaté Dei referri non debet, vtilli libentcr quidé vehnt, fedtamé nó audét negare.Ergo Chrifii Corpus nó eft fimul in pluribus locix.Confequentiapatct. Nam perinde eft ac fi dicant; corpus nó eile corpus. Eft enim de ■eft’entia veri corporß Aélu exiitentis vtfuis dimenfionibusieùcû-fciibatur. Audiantigitur amp;nbsp;agnofcantvO-cem Thomæ fui magiftri rem hac totam ex-plicâtis hoc modo. Ad remotioné(inquit)cu iullibetprincipij elfentialisyfequitur remo-tio ipfius rei.Siigitur Deus nó poteft facere
-ocr page 268-R E -S A C R A M. M A N D V C A T.
rem fimul elfe amp;nbsp;non circmcc etiä potcft fa-cere , quód rei defit aliquid fuorum princi-pioru elfentialiüjipfa remanentc.Hæc 1 ho. masiContr.Gentil.l.i.c.aj.quum illam fuam £liola Trâlfubilâtiationé imprudés , ac nihil tale cogitanSjiugularet. Scdhæchaólenus.
Nam quod attinct ad diuerfas relationes aeqiialitatis quas etiam in fubfidium vocariit nihil ad re faciut.Hoc cnimnómodóThco-logicu fed etiam falfum eft in philofophia qusc di(Shat Relata inter fe rcferri y vna eadc-que relatione : quod philofophis copioliùs tradandü relinquimus. Porro abfurdumeft Accides accidétis confcrre cû veritate Corporis verc amp;nbsp;a(ftu exiftentis : Et fie omninó mçram fallaciâ Accidentis cômittunt. Atq; hæc de relationibus æqualitatis quas huc per vim ac nefas noui ifti Monachi detorfe-rnnt,ex ièntentia (vt illidicuntjnon impro-babili,lt;ire(r«K7/itarç,fi:ilicetjargumentantes.
In fummaiifti loquûfur de eftèntia corpo ris,quatenus Corpus definitur:qua ratione» eft ««'9-o'aov. Nos autem diflèrimus de prim^ fubftantia quæ eft materiata: nrmpe de coir-pore fingiilari amp;nbsp;indiuiduo Aiftu exiftcnte, quod eft Corpus Chrifli. Deinde loquuntur de prælcnfia,quatcnus eft accidens cômune corporibuSjôe quod in Corporis defihitionc non venir. Nos auté loquimur de præfentia Si exiftétia huius Corporis fingularw Achi exiftcntisjirempeCorporis Clirifti quod ifti affirmant
-ocr page 269-C o k P o R I s CHRISTI. affirmant realiter exiftcre Sub fpecie Panis. Atqui hoc iam non eft de Accidente difpu-tare , quia præfcntia huius corporis non eft Accidcns Corporis pratfentis amp;Adtu hîc vcl dbi inexiftentis. Alioqui corpus poiletcire præfens fine præfentia: Et præfentia Aótu pofïct diuclliab exiltentiaAclu.quod ne co-gftariquidempoteft.
Qupd poftremb afterunt.Contradidioné conllare ex. Affirmationc Sc Negatione amp;nbsp;irt hoe Enütiato-.Corpus Chriftieft in pluribus locis,nihil negari, plané ineptû eft. Eft cnim iroS'uuitfj.i^t negationis : quandoquidem hæc Affirmatio de lingularilndiuiduojhoc eft de Chrifti Corpore limul in pluribus locis exi-ftentCjContinct negationem quae opponitur Contradiéloric veritari Corporis. Exempli gratia; Siquis dicat Petria Apoftolum fimul fuilfe Antiochiæ amp;llt;omae,ille Cótradiótio-nem inuoluet.Nam ex natura veri Corporis no potuit fimul Sc codé tempore elfe Romæ qui erat Antiochiæ.Et vnû affirmans; alterû necellàrii» negas Contradidoric.Sic fi dicas cüdé fimul eÎTe hominé amp;nbsp;rationis experte: videberis tantû aftirmare^led tarnen ifta tua affirmatio continet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Negationem
cotradiiftoriâ. Nâ fi eft homo, non eft igitur rationis cxpers:amp; viciffim fi eft rationis ex-pcrs,nô eft igitur homo.Similitcr,Si Corpus Chrifti eft circûfcriptû:nô eft incirciferiptu Scçontrà. Sed iâ iftosamandemus ad prçce-pta ifpnteieii Sc fequctc obicôtionc audiam’.
-ocr page 270-2.54 DE s A C P. A M. M AN D V C A T. Object lo. xiii.
CVrproprie Corpus vnum necjueat inpltiri-bus locii adejjefimiilîifyln cjuta vnwn?At Deus eft vnuSiidemij-, totus dmerfißirnis in locts. An ijuta efl- vnum pnttum (p- creatum ? Atfub-ftuntia rcrum finttarur» non loco proprteffedfuo geneie utcjue differentiapinttur-.vtfuain non aha-rum rerumperfeSltonem contineat. ltem:^nimd Tjnum ejuiddam fnttum eftiéquot; efl tarnen to ta di-uerfißimis in parttbus pojjet diutna ■virtutc in parttbus etiam dtuulfls prüfens effefublata tarnen informatione. Itern-.Angelusfiflere fefe prlt;e-fentern potefl dtflerentibus in rebus , in vna-^ualt;^ue totum. Si hoc fine repugnantia conuenire potefl Spiritui, cur non ettam eadem Dei Tjirtute poßit acctdere corporii
ktSPONSIO.
ECce tibi quædam errorum abylFus, ex quibus aliquot delibabo.vt adcogtio-fccndos alios via fitrudioribus patefaäa.
Primus error «ïb^ eXAe/Te; i'nufietui;. Nam vnum corpus non potcft quidtm eile pluribus in locisfimuLSed huius rei ratio propric non cft lt;nbsp;quia eft vnum finitum, creatum,corporeum. Sed quu alErmatio fit menfiira ncgationisjfi velis facile percipere quaraobrem vnum corpus non fit fimul in locis
-ocr page 271-CORPORIS CHRISTI. 255 locis pluribus: videndumeft quomodo corpus fit in loco. Eft enim localiter amp;nbsp;circun-fcriptiuè,quia terminatur loco,amp; locus ci commenfuratur amp;eft locale:vt antèdiótum eft.Ex quo cfticitur, vt non poffit eile fmul in pluribus locis, quoniam toties circun-fcribereturj quot client loca : quod perinde eft ac ft dicas corpus circunferibi ftmulamp; non circunferibi. Locus eniin circunferi-bens amp;nbsp;terminans C(gt;rpusgt;alia loca exciudit, Nec audieudus fit, ftquis dicat, corpus aliter elle in locis quam in loco.Quqmodo igi-tur eft in h)co?Nempe ita vtiploloco termi-netur.Quód ft idem dicas de pluribus locis: lequetur ex duobus alterum ; aut idem corpus habere fimul varias ftbique répugnantes dimenfiones , fimulque circun-fcribiamp;non circunfcribi:autplura illa loca elfe vnum eundemque locum. Vtrunque falfiffimum amp;nbsp;dvl/ipiiJiKoyi
Secundus error; Diftraiftio coniungédo-rum. Nam feparatim confiderant vnum, amp;nbsp;corpus. Atqui illa duo coniungenda funt in hac quæftione.Etenim corpus répudiât amp;nbsp;perhorrefeit iftam TroXf^rapus-tay , quia eft vnum corpus coniunclu ,non difiunélum, quia eft vnum, amp;nbsp;quia eft corpus, quando-quidem multa corpora polfunt fimul elle in pluribus locis.Vnû autem corpus nô poteft.
Tertius error :/x«TajSeelt;n( ahha 7»yoç. Etenim, ne vrgçam corpus cum Deo Bene-
-ocr page 272-2-5^ DE S À C R A M. M A N D V C A T. diólö fine bhfphemia comparari non polleî certc Animæ 3lt;: Angeli natura pcrperâ hue torquetu! .Nam audicn’dus eftChnftus:Sp»-Luc.i4gt; 'gt;'**^*gt; tar.Km offa non habet fient vtdetts me habere, inquit, llH vero, Corpus Chrifti in fpiritualcm eflèntiam conuertunt,ac proin-de tollunt ipfius corporis veritatem.
Quartus error tbùj ôfji.uwft.ia.v.î^â. ciTc in loco dicitur mukis modis. Primùm Deus dicitur elle,non in diuerfis locis(vt ifti Mo-nachinimis cxihter loquiitur)lcd in omnibus locis amp;nbsp;vbique: quia omnia cótinet. Eft cnim infinitus ac propterea vnus. Nâ ft duo client infiiiiti alter ab altero finirctur. Anima dicitur elfe in corpore,tota in toto amp;nbsp;fin gulis cius partibus propter naturam ipfius animç, quatenns eft forma corporis. Angelus etia habet fuum vbi, fed definitiue, non autem localiter.Corpus autem naturale di-citur elfe in loco,circûfcriptiuè,vti diximus, eo quod habet tres illas dimenfiones Qiian-titatis ad cóftituendü corpus necellarias. In fumma:Dcus omnia continet,amp; nufquâ có-tinetur. Anima eft in corpore vt forma cor-pons:amp; ita in corpore cótinetur.Neq; veru eft quod ifti dicut, Anima elle totâ in diuer-fiflimis partibus,qau potius dicédû fit in par tibuscoinntli/Timis. Angelus àutéibi defi-nitur vbieftmec veru eft quod ifti dicut Angeld fe præfentc filiere in rebus diflerenti-Dus : fiquidem intcUigit elle fimul amp;nbsp;eodem in diuerfis
-ocr page 273-CORPORIS CHRISTI. 1^7 tcrupore in diuerfislocifc Quum igitur.e/Tc alir Cubitam inukis acvarus modis dicatur,,incpti flint 1111 qui pcrindc de hac re dilTcKat (ic fivno modo diet rctur iSi. in rebus longé diCsiniilli-mis Qmibnidincin quaerant. qwod. ctiain pciIpicuiini fit ex fcquentierrore. ;
Quintus error ; quia quæcunqucyelfimil^ vcl cxeinp'a p; ofc tant ad probandam Cprpo risnullo rnodo polFunc propo^ fitte queftioni conuenire.Sic eniin illi tradunt Corpus Chrifti elFcjCapi amp;nbsp;conrincri irjcoelo fuis dimenfionibus definitum(ac pcopccrca ve hcnicnrer infulrant iis quos illi ipfi per Indi-briuin Vbiquefarias appellant) atque ibiefle Yilibfic; ÖC nihilocninus idem Corpus Chofti elfç in (acramento.hoccft.in locis innufriÇraT bdihus fiinuhfed ibi non capinechabere pjp-pnas dimenfioncj, ncc eße vifibile, fçdibielîc per conuerfionem fine fjtiTvtrla.». Age ergp , ir dem oftendant in iis qnæ profenint de Deo, de Anima amp;nbsp;de Angclo.Et, verè yr. dicam , vql hasQvna ratio commentum iftud multiquot; præ,-fentiæfaris fupérque redarguit , quàd idem Corpus Ÿclint aliter elfe in locisquàm ifl locq: ka.vt.ciufdcra Corporis præfcntia præfcnti^e «pugncr.
Sextus crrof:Pexitioprincipij:Primum, quû Viciant animam etiam in partibus diuulfis fine inforrriationc præfitnrém cire pofleiquod mc-rum cilfomnium j ac proinde nullam huiufçe reiprobatioaemaffîrqnî. ;Ppindc quum rnr'
-ocr page 274-»$8 DE SACRAM. MANDVCAT fusadOmnipotentiam Dei rccurtunt» Si po-teft hoc conuenirc fpiritiii (inquiunr)ciir non eademUci virtute,corpori? Qaod ratiocinan divelpocius fomniandi gtnus fiiprà à nobis rcfiiratumcft. Cæterùin Deus Opt. Max. re-rum creator non perimit rcrum creataruin na turas,quas potius vuk fublifti re: idd nq} Deus fapientiffimus non perturbât rerum ordinem Ctiiuslpfeauftoreft : ita vr corpus fiat vel anima vel Angelus,amp; viciflim anima vel Angelus fiat corpus. Iftam rerum perturbatione Deus odit,amp; pij omncs dcteftantur.
Septimus error in falfo Confcquente. Nec cnim fequeretur , fivcrum elltt quod voluut de Animaamp;r Angelo(quod abfit)idc etiâ de cor flore dicendûede,quia (ùbtilis Animæ amp;nbsp;Angeli cdentia cû natura corporis comparâda nó cft.quç ncceiïàrio polhilat vt corpus fit quantum,amp; circunfcrtbatur loco, vt antè didlû eft.
Supcreft corum ratio à di fi .irione rerum pe tita quæ mine paucis excutienda e(L Subftan-«arcrum finitariim (inqiiiunt ) propriè non loco fed fuo gencre amp;nbsp;dirtercntia finitur. At nos de eo finiendi modo non loquimur.Error tuns efidt^To rüc AiÇsnx. Definirio non cft Indiuiduorû ftd vniuerfaliû. Ex quo efficit tur, vt fi tibi fides habeatur, Chnfti Corpus nûquam Si nufquâfiieritdffinitum.Qutnctii nunqùaiji poterisdefinite Corpus Locale, quin fc'cias mentionem quantitatis amp;nbsp;earum dimenfionum quibusinloco circunferibitur.
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Itaque
-ocr page 275-COkPOR-fS CÈtRIJTI. ’
Ïtaqneqniim àdefihirionevniiierfali denenio ad ipfiim Chiifti Corpus ( qiiod quidcm veril àc naturale corpus cft)tuin egoaftirino Chri-fticotpus proptia*s häbere dihienfioncsqui-bus cftctinlcribatur amp;nbsp;Ctt iri vnb loco.vt ei dc-finitiócorporis çonueniar,amp; fieverüm cor- „ pus.HH veto boni fcilicei Philofophi.quum Ici quuntut de fubrtantia Corporis Chrifti , in-telligunt fubftantiam quç rfixa9’*^« ac proin-dc dcfinicur;nô autc banc (übftahtiam quæ cft To'/'tT/.hocelt, illudipfum Chrilh Corpus de quo int er nos agitur : quöd quia verû tit cor-puSjideo finitnr locoamp; circûicnbitur proprüs dimcnfionibus vt fuprà diôlü ett, Quâobrengt; ita paiicis iuptriorc côparationc in eOs ipfos rctorqueamuS.QucadniodûAhgtlusita habet fuû Vbi.vtnûqua plnribuàac diucriîs loos.ù-itiul præiens adiit(iiôcpiin Angtloi û titi ntisi tft infinita;amp; ipGAngtli dicunnir mitîi Hebr. l.)Et animaitain corpore cöhtuittur.vttum-quâ aniina vna fit in pluribiis corporibus: Ica Verû amp;nbsp;verc bumanû corpus nun quan. fuit ôc nunquaorit inpluribus ac diuerfis locis limul. Sed hçc hacleniis.Na ex nciftris ad argumentai Aduerfariorû refponGonibus iptro cuiuiseHe perfpicuûinec VetbO Dci.nec vllis humains vd àrgumentis velatgutiis cômenraTràn irubf .â~ tfationis amp;nbsp;Cónl'ubftantiatiöuis flare polG^ quippe qnæ ruin Vetbo Dei,turn ipG rernin tiaturæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;repugnéciqucinadiuoUuiri
i nobis dcmoniltatum ift.
K.ti,-
-ocr page 276-2^0 , DE ,S ACR AM-; M ANDY.C AT.
S , C AP. ,,X.
45-
^^■‘tli t^uarn Angt-PJonefJerepM-gnitndiim Itcetfenfui ef rationino' '' Arit abfurdttmefe videAtur^yuiei verbn Deiffn
ejfi nonpo/funt, fenfus atitem no^er deceptKfacil-timuhelK Os nojlriim sf/intttali igne ùapleri. LiH-hoc admirabidipingHine cruentari,
Aiiguft.in nbsp;nbsp;nbsp;Item'.Punernvtnuminmyflerio perconfiefsi-
P^-35- tiçnem Spiritus SanSli.potentiàïitercarnern
guinem creTtri : (pr (fuottdte pro mundt uicn mylttce tvomolart : zitftcutdertrgine per S pint um SM-{1ugt;ndier.t caro creatn e/l^ttapsreundem exfub-ftantiapnnts (ÿ- vtnt mylitce Corpus Chriflt confe-
xratut, n
Cysilt.' ad PPos/acrsm Chrifli csrnem pretiofum eitu Cojli(îriû fangHtnem in benediclione viuißcn acapere tnpA~ Auguft. in x/f ef vtno. Nosiecciperein Plt;tt)e yuodptpenditin Ne'Jhtr. '' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;iAsce yuoAeffufurn eßef
amp;de cache- Ohrifi latere : Iß os eitis carnemfubpanisformat» chiz-riid. S'acramento acctpere (tquot; fa»gttine»i eitu fub vint hpiphan fecte potare. In vißbiltbasfignactdisrestnutfibi-
Inpatie efe efßcactd ad viuificatio-non.ln tllo SacramentoChrtfum effe yttia C'orpsis ef Chriflt: fub vtrayue fecie totnm fumi Chriiîü.
Thcophy I. ^hrifwn non dt xifft, h^c eil figura,fed hoc efi in loin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fneurnùneff'abili esdm dp trattone transfer,-
faperSlarc.mari: Lcetpanis ejfe -aideatitsrJPane.m ywde/n ap-
pstrere,
-ocr page 277-CORPORIS ’ c H R i S t r? T 2ÖÏ parère,fed Carnem ejfe' : ßieciem fehnii 'Ö' ‘vini fer-uan,in virtutem antim^Citrnis amp;fangHtnis tr'anfi elementart (^c.
‘ ■ RESPONSIO. • . r* • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
PRimùnijfolum Dei Verbûcft mcfiiraFi-dei noftræ; vt alibi copiofiùs à nobis dc(-nionftratum cft in Traftatu de Verbo Dci fcripto.Dcinde ÄduerfarijTcftiinonia illaVe-tcrum non intclligunt ex ipforum Veterum fententia; ncceä iat'is icäeacc0fnnit)cfent fuo ^dóginati dé reali Corporis ChHfti' inëxiftèrf-tialn Cum Sub Pane amp;nbsp;vino gt;nbsp;vcl fub Panis 3ç vini accidentibus. Quod vtrunque ha cx-
Chriftus nos alir proprio Corporcfinqiiiiint Veteres)neaipe qiiatenus Corpus Chriftifpiri ^.ôabtét amp;nbsp;vera fide pcïcipitnus id'quOd à hoois expofitutt) c in Tradlatu De fpiri-tuali manducationc Corporis Chrifti. Et quia res cft fidei,idcirco ncc fenfus qofl'ct, nec Humana ratiô audieïi'dàcrt? llli igiruV Ôibh’és loci nobis oppofitij funt intelligendi deSpiti-jtualimandupatïont;Corporis Chrifti, non de Orafi manducationc, qüalé comminifeuntur, ' îj quibus difpiicéPjnÓftra de hoè fandiffiino niyftcrio fententia. Dicïint autem Vetetes os noftrum impleri ighe /p'irituafi : Si linguàtn fanguinecruentari : q'ûia dum vera fide Signa Cœnæ Doiritiica; percipimùs , proculdübio
Rii).
-ocr page 278-162, DE 6AC.KAM. MANDVCAT.
£(T)us rerum fignificatarum.IioccftCorpQris feSangiiinis Domini yefè participes,Quare ilia oinnia figurarè diciintur. Nec enim os jio-ftrum propne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ignis fpiritiialis(hoC
enin, adanim^m amp;nbsp;ßdempcrtincr) neclingua noftra proprie Chrifti fanguinecrucnraruria-lioqurres hæc non cÆLtïpititualiSjftd Corpo-lalis: qupd abfit: nec id vnqiiam vpterîbus in inentcm venir, qui (æpe hvperbolicis ciulmo-d) loquendi gencnbqs vfi funr,vt npbis magis çoinniendarent (pi(irualem manduçarionem. , Papem Sc viniim Carnem amp;nbsp;Sanguinem crearj dipiqt Vpterçs: hoç cft facra ilia fyinbq lainfanftiflîmiJin hune vfum cpnfecnri,vt il-^s_ yera fide perceptis Carnemamp; Sanguinem C'hriHi , ipfûmque adtô Chriftiim parricipe-jinus, qncinadmodum patet e\ hoc ipfo loco jpohis obiedo. In myfterio, inquit.pcrçonfe-jtcrationem:Ifcm;cxfijl3(lant,ia Papilt;amp;Ygt;n’'iny .IbccCorpus Chrifïi cpnfecrapij-.AlioquiCor-puS Chrifti in CoenaDominica creari non aû-
-Ijpt dicerr Adiierfarij, lieer ex fuis cpmmen-jiis Pqntincij yidep vejinc fui Creatoris Cre^-
Nos Chrifti earnetn ju p^ane vel fuh panls forma accipere dicupp Yçtjçres: hoccft.fidclfs Çœnam Dominipam rire célébrantes non mi nus fpirirualirpr yera dde manducafe Car-^pepi Chrifti,qiiàm ore çorporis facruni ipftus Garnis fymbolnm accipiiinr. Et hoc loquendi . gequsln P^nc Sub Pane,amp;/îgnaïimilia o,f-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çqt-
-ocr page 279-. CORPORIS CHRISTI.-rj
currUat, idcirco à Veccnbusvfurpantur,quu in Ccena Ooniini Panis eft Signumamp;Sigillura Coi poris Chriftaac ptoindc tanquain tnßru-ttictum cxtcrnisquo vtitur Spiritus San6liis(i-ra inlhtuente Domino)vt nos intcrius afticiat fua virture,amp; viuificet Carne amp;nbsp;Sangiqne lefu Chrifti. Atquc eo fpedat quod Vetctcs nobis obicfti.Oicût In panf cHç eftrcaciam ad ficationcm. Sinnlcs funt hæJocuriones qux paffimapud Veteres occurrunt. Nosacciperp in Aquaremiflionem pcccatorum , falutcm 8c Scnt.I.lt; vitam (amp; vr loquitur Auguft.amp; Hieronymus, dift.j.ac
. citante Lombardo ) in Baptifmo Trinitatcm dift.4quot; interius hominem baptixarc : fidem in aqnis Baptifmi dari vel nutriri. Sic intelligendum quodlfidorus amp;nbsp;Bettramus dicuntiSub rerura vifjbilium integumento,virtutem ftugratiam diuinam intus inuifibiliter falutem^deJium Oj-pcrariiiSc quæ firn,ilia occurrunt non intolligen ;da deReali Intaincntiarerum SigibHcatatum In Cum vel SubSignis, vçl fqb Signqrtqn aç-cidentibusded de l'pintuali ifla prxfCtitia amp;nbsp;ftuitione qua Spiritus Sandus animis noßris exhiber vera fide intuendara amp;nbsp;percipiendam: quemadmodvm iam üepçà nobis cxpofitüeß. , Panem tranfforirari dixit Thcophyladus •amp;Carnem eße: nimirum quiaquotquot vera fide factum ilium pau.em pcreipiunt.fiuntCar nis Chrißi participes, cuius Panjs Signum fit ac Sigilliim : idcirco nomen habet Garnis, vt ante cfidum eß. Vocabula autem Tranffor«
R inj.
-ocr page 280-EE-n A C R A M. 1îPK nIgt;VC AT.
fhandi'amp;' Tran feie ment äwdj.Vt fatèor elle da'-' riorajSe quæ neipfiquldeiTi Adaei'l'an}aiiÄftt tueri ;l^T9pHTov , ira d/dörtilïis RealeA^ far-.^ purisChfifti in terris !itt|iieJadeö in Pantvel fab pänis acctdentibus prçfènnam »nferri noil poiTe. Q^irietiàm ratnttli ■haec'Th'-ophylaóU vötaböM Ponrifici^libi fuætioc TranlTnlyllani tlÿtfonilféHdicil', tartt'ch non poll'unt ilhspa-ft’âtifrari.fioai'iJèm r^ftèexThcophylaóh lenten t(atx|Rj'rt an nt r. ' Namjllam matationcni • ttftrô ad'vfum Paiiis , vr diftiim eft fuoloco, ótónadciiisTubftantiam.Sacer cnim ille Panis non ndbis porfigitiir vr corpus alar, fed vt lit inftrumentiim anims nutriendæjqBod Thfd-Jjbylaôlum fenfilfc perfpicoiim eft ex hisifgt;ïias Verbis. Inyrrturein carnfs amp;rSangiiinisrranß-■èkhaentari.inc^uit. NempcfjuiaPanemilltirA Ärb fide 8c prÈnirentia ex inftituro DoiViini 9iiarrdu’cantcs,amp; ex faerb pociilb bibétcsiGak^-n/s S’ingoinis Ch'riftï virnitem in animis 'ÏT’óftfïis'p’erlènti^nsfex qiib fit vt Theoplfyl»-àiis'prriponar virrurèVn ipfimCarnis amp;nbsp;San'-gninïs, entas virnitis Signa ipfa non fnnt Ail-■T/)/(^:lbd pioriirti'anin^iiïîdèinftriiéfi. ’
Siipcriora Vercruni'reftimonia ita intcllf-‘i^cnda,non aiitcm ad Realem quam Tranlfub llanriatores 8c Confiibftanriatoresconftitnüc Incxiftcnriam Corporis Chrilîi irt tdrris in Pancvelfub Pahisfptcie, derorquenda effe, paiicis demonftro hoc Connexo.
Si realispræfcntia Corporis Chrifti In,Ciî, Sub
-ocr page 281-’ ‘cORPOR'lS-^'cirtClSTlf i^5 SiiL pane vel fubPanis accidencibus ftatifinön porcll quhi cueptatur ipfius Corpofis Chrïfti vcrirâs;amp; veritarem CorporisChnfti Véfêres Doftöres pij omnes vnö confenfü conftantcè ref inüerunticcrt è Vctcrcs Doâores Realem H làrri inexiftentiam.'fiue præfebtiam Corjjorij Chnfti. In Pane völ fub Parfts Acfcidehribiis rmnquâprobarùnt.Ariam inTradatu noftro de Veritate HurfiançNaturæChrifti nobisco” ftitit Veccrii fcntcria, de veroChrifti corporfc fnifq-jdimenfionibnscircunrcrïpto.códitiorii^-bufqiie amp;nbsp;proprieratib'iis veri corporis prædî-to; qiiam nihil attincfrepererc.QHare VetetÄ Doólores nunquam probSrirnt Realem illàfh Corporis cum pancvcl fub parii's fpecielncx*-ftentiam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'' quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■'
■' Q^ineriam ex Vcréfhm teftfmoftlis nbWs obiedfrs effici non polTe rllatn -RealPrti fheit-ftenriam ira doccn. Hæc non funr 'èonïcfti-ria:Chriftus nos al t fiio Corporetos noftrum itnplctur ignefpitttuali : lingua noftracrneii-rÄtiir Chfiftifanguine: Pahis eft CänTT Fanis transformatur amp;nbsp;tranfel^mentatur : Panis pctconfccrationcm crcatur çaro. Ergo Corpus Chrifti eft Realrrerexrftcfis in panec^n pane fiib pahc.vel fub Panis accidentibus:hec inqnain nullo conlêq'.iefttifc vinculo conne-ftuntiir : inió nc ipla qnidem vocabulacô ac-cedunr.If eir ex hoc loquendi gencre: Corpus Chrifti in Pane vcl hib panis forma accipimus: no fequKur Corpus jpfuineflè Realiteriamp; cf-
-ocr page 282-2.66 DE- s AÇKAM. MANDVCAT.
fentialitcr in pane vcl fub pane velfubpanis accidentibus Nam mukaiô'ç-“»'«? ex ipfis Veteribüsattulimus amp;nbsp;pkiresetiam afFerripof fujit.Addequod fi fit Cprpiis.ex ipfa etiâScri-pcura feremus ïvtrrtfftv. Nam ex eo qupd dicit Pauk«,Patres noftros fuiirc baptiza.tos in nit-j.Corjs. bcamp;inipari , ôi candem fpiritualem çfcain manduçaiïe, colligi non pqteft Sangiiincm Chnftifuiire turn Rt^liter ciçiftcntcm in nu-beamp; in mari : vel Çorpus Chrifti fuiife realiter in Manna aut (ub cius accidcntibus. I-tem , ei^ eo quod dicebat ChrUius ludaeis, cqs jn Scnptiiris vuam ætcrnam habere , minime fequitut vitam letfrnam elfe Realiter prælentcm in ipfis Scrirpturis : ne loci alij con-fTinilesmihi comlnemorandi fint.Sedpræftat ,qpatdaiT) ex ipfîs Veteribüs dijibare quibiis il-.J^fuam nobis dç hoc myllcrio fententiara ea-.pkcabunt, , ,
CAP, VI.
Cypr. de
(?i,riia D.
Eferiim Doéfcornm fcnrentiae deMyfterio CœnçDomini ad-ueriiis dogma de Reali incxi-ftentia Corporis Chrifti In, Cum, fub Pane , vcl (ub Panis accidcntibus.
Potusamp; efus ad candem pcrrinét rationçm
qui-
-ocr page 283-CORPORIS CHRISTI. 167 ghibus ficüt corporea nutnrnr fubftantia amp;nbsp;viuic : ica vita fpiiitus hoc proprio alimentQ nùrrirur: Sç quod efca carni, hoc animæ fides cß : quod pibus coipori , hoc verbum £piri-fui.cxccHentiori virtiite peragens æternaliter quodagût alimctacorporaliatcporaliter amp;c.
Item : Hæc quorjes agimus non dentes ad ibijcn^. mordendum acuitnus/edPanem fanólum fin-cera fide frangimus amp;nbsp;difiribuimus.
Dedit Dominus noftpr in menf^ in qua vl- In ferm, de timum cum Apoftolis participauit conuiuium Chrtltp.«. propriis manibiispancm S( vinum gt;nbsp;iq cru-cc verb manibus militum Corpus tradidit vulnerandum : vt in Apolhohs fcçrctiùs ira» prellaveritas finccra,amp; vera (înçeritas expo-qercr Gentibus quomodo Panis amp;nbsp;vjnum ca-ro efiet amp;ranguis;quibusralionibuscaufaçcf-feólibus conuenirent: amp;nbsp;diuerfa nomina vel fpecies .ad vpam reducctentur eflentiam amp;nbsp;fignificantia fignificaca eifdem vocabulis Cenferenttir,
Kroflraamp; ipfius coniunftionec mifeetper-^^C“^'’* _{onas, nec vnit.fubftantiasjfed affeétiis çonfo-jÇiat,amp; confœderat voluntatcs.
(^uaódó Domintis Corpus fuum panera ] j .yocat de mnltorum graporum adunationc çongefium,popi)lum noftrum quem portabat indicat adiinatum. Et quando fanguinem fuiimyinum appellat, de botris arque acinis phirimis expreirum atqiie in vniim coaiftum, gregemutem noftrura fignificat, commixrio-
-ocr page 284-2lt;;8' de 'sVci^am. mandv’cat. fié a’dütt^tçrrtiikïtüifi'nis copnlatum.amp;infepa-j labile vfilcätisSactamcntüin. t---
CKryfoft. ■ 'Óiï.Of^fi'O'^hiiiósi'Cotpbris participes èffici-ïiomil.i . nifir/ÿc qüOtqïibtSafignïnci'n dcgtrftj/rtas.có-4dCor.^amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liliim fiirfum udébteni
aT'ot» qui a'B Aiïgelis ädöratür hune degtffläi'Aw. Ain. - Qu^fiirium fûrtt‘,‘inqtiit Pairtus ,'fâpï?c; vbi Chriftus eft ad d^^Ccta Ö.ei feilens lt;?ic.'Afcen-^ deigirur ad cétii p'ortas » imó cceli ccelôrçïn, ôt'rùâcqua: diciifiuS fn'tucbcris.. ' '
Q^uötquot pai-'ricijgt;c‘S huius Cöfpöris'cîïi-hom.Äi.aH , qiiotquot fangiiinem degiift.iifius, cà ' giterhù'sqiiod itliim fnrfnm fcdentçnv, qui ab Angelis adoratbr incorruptibili Vïéin'usvir-turi h’unc degiillaipiis.’^ '
„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Acdi'pitc; cöfreduc. hoc eft Corpus mcum
inMatth. Quomodo fiubäfi non hi^Tunt qauiti hoc audiilenf? qiiia fti'ulta iam amp;nbsp;'magna de iiqc ante^l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’Qmipfóptcr nee illud
^qddd 'iâiVi’ïtchïô bérdeperanc confiriTtàint-amp; cætera-lpfe quoq^pc bibir ex co,ne andirixvéf-,C èis’iîh's dicerent. C^id ig/tut ? San'guinedl bi-bimus',' si Càrnènt cottiedinnis ?.,aï?idêèquot;p?/-ttirbarcntur. bjâni. dc ’^uandq p^J^iïs^d£^Ws - I ' verba fccit, rndlti föfiimiVibdo pro^tcf vérba fcandaliim pafTî fint.’ -Ne igitiir 'tuTic id ^dö-qiie acciderer,pfîmus'ipfe hocfecic vt rranq'rfil lôànimoad communicationem ifiyne/idruln induccret amp;c.QuandôDomiDus hoc my'dcriû tradidir, Vinum tradidir, ôc iam poftRefurre-’ diö-
-ocr page 285-CORPORIS jCHRISTI.
äionem fine tnyftcriishi fimplicimenfa.vino vfuscft. Ex gtnimincaic vitiî, qiiæcertèvi- ' num non aquam proJucir.
Bafilms amp;nbsp;Nàzianzenus,vocanc Panem Sc vi In IJcurff.’ num S. Cœnæ »vUtutto. fiue Signa Corpotis Chnfti. Ec Tuwat t«{ rulxfliti Signa falntis no’-
Irenæus, Eft altare in cœlis: illncenim pre-1.4.^.54. ccsnoftræamp; ablation es nofttædirigunturtijc adcemplum , quemadmodum ait loaqnes in Apocalypn,: Apertum eft templiim Dei,amp; ta-bcrnaculum.Eccecnim,inqint,cabcrnaculuin Del in quo habitabit cuni fiominibus.
Hîc Chriftus in imagine ofFcrtur ; illic v'c(p Ambrof.ik in cœlo lo vccitate, vbi apud Patrem pro ho- ofF.1.4.c.48. bis quail Aduocatus interuenit.Afccnde ergd| nbsp;nbsp;nbsp;pi-
ô homo, in cœlum amp;nbsp;videbjs ca quorum vi^ bra hic erat vcl imago amp;c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ .
Ante bcnediôHonem verborum alia fpe-Da Sacram. ciesnominatur, poft Confecrationem , Cor-** pusChriftivetèSIGN IFIC AT VR. »-r-'
Chriftus afitirapto Pane qui confortât cor hotninisjvcritatem Corporis fuis repræfenta- Matth.c. oit.
Manducauit Manna êe Moyfes amp;nbsp;Aaron amp;nbsp;Auguftinus Pkinees.iS«: multi qui Domino placucrunt, amp;nbsp;mortui non huit. Q^arc? vifibiJem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hquot;?/!'
bum fpiritualiter intcllexcruntjfpiritualiter e-furiertiint . (piritualiier.guftaiiQrunt, vt fpâri-tuaiitcpfi^tiarentur.Nam amp;nbsp;noshod.icacçepi- ' ‘ mus vifibilera cibum: fedhliud eftSacramen-
-ocr page 286-
tJQ DE SACRA M. MANbV'èATj tuin.aliudcft virtus Sacramenti. Inloan.tra. Hoe cft manducare illam efcain Sc ilium bi- | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
CORPOKI5 CHRISTI. ^i/I -
qnibus Apoßolasait, Quoniam qui talia a-gunr, regnum Del non polßdebunt äcc. non funt dicendi manducare Corpus Chrißhquo-nianccin mebris cóputandi funt Chrißi. Nó poffunt fimul die amp;nbsp;membra Chrißi,ócmebra meretneis. Deniqj ipfe dicensiQui mänducac meam carnem amp;:c. oßendir quid fit NON SACRAMENTO T E N V S, fed reuera Corpus Chrißi manducarP gt;nbsp;amp;nbsp;ciusSangui-nem bibere ; hoeeßcnim in Chtißo manerc vt in illo maneat amp;nbsp;Chrißus. Siecnim hoc dixit,tanqtiam diceref.Qui in me non maner,amp; in quo ego non manco,non fe dicat àUt cXißi-met manducare Corpus meum , aut bibere fangiiinem meum.
Mifetabilis feruitus animæ,Signa pro Rebus Lj.de Dod. accipereamp;c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chnft.
Nifi manducaueriris carnem amp;c. inquit Chriß isifacinus amp;nbsp;flagitium videtiir iubère. Figura eß ergo prçciptens PaßioniDomini ef-fe communicandum,amp; vtilitcr recondendum in memoria,quod pro nobis caro eins crueiß-xa amp;nbsp;vulnerata fit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
Qui difcordat à Chrißo nec Corpus eius sentjj,. manducar neefanguinem bibit-.etiamfi tantæ Rci Sacrarrtenrum ad iudicium accipiat.
SiSacramenta q iandam fimilitudinem ca- £p tj. rum rcrum quarum Sacramenta funt,non ha-berent.omninoSacramenca non dient.Ex hac autc fimilitudine plerunqr etiara ipfarü Rcrü nominaaccipiüt.Ergo fetundu quendä modi
-ocr page 288-S.ACfls44M. MANDVCAT.
Sacf4menturaj,Corpori$, Chtjfti Corpus Chtifti cft. SacraaicntumSinguinis j Sanguis Chriftieftamp;c.
J , Sfgna cum ad res diuinas pertinent Sacra-’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;penta appellantur.
Ep.jo nbsp;nbsp;nbsp;*' Qü* quot;Qquot; quærunt Spiritum Sandü inChri-
(li Corpore, crus habent foris Sacramentum: fed Rem ipfam non tenenr intus cuius eft illud Saçramentum, He ideo libi ludicinm mandu* çanç;amp; bibunr.
Ep.ioi. -gt; Neq moueat quod aliqiiando Res quae (i-gniftcat,nx?mcn eins Rci quam fignificat accir pit.Sic.enim amp;nbsp;Petra Chriftus.quia Significat Cbfiftun). ,
Serm iji.Sc Tangit Ckriftum qui credit in Chriftum, .’Z4» J ■ Etfctm.174.Cu1n afcendit in coclum ab to no .a., fcparamiit: iicut illeafcendit necreceftit ànor bis,fie amp;nbsp;noscumillo ibi iam fumus.Et ferm. .175. Afeendamus cum Chtifto interim cordp Icqucmur amp;nbsp;corpore: Surfum corda debemUS haberead Dominum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
»n IcuK.l.j. Solet res quæ fignificat eius rei nomine *1“*™ fignificat nuncupari:amp;hinc eft quod jiliólunj eft, Petracrat Chriftiis. Non cnim dixit Petra fignificar Chriftum : fed taiv ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc ;ellec;r quod .vtiquc per fubftan-
riamonoa hoc,crat , fed per ûgnifiçati;Or
Ç .nem, , .1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Accédant aft lefutn : non carne, fçft corde: ' i' w .. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non
-ocr page 289-co R to R I s CHRISTI. 2.75 non Corporis præfentiâ, fed fidei potential ficut ille Centurio. amp;,
Noli pararc fauces, fed cor : Non ergo Serm.t3. quod videcuvjfed quod creditur pafpit : NosficundäLa non tangimusjcredimus. (i, i
Vita erit vnicuique Cotpus 8c Sanguis Serm. i.de Chrifti:fi quod in Sacramento vifibiliter fu-miturjn ipia vrritate Spiritualitermanducc^ ’ ’ turjSpiritualiter bibatur.
In conuiuio Corporfs amp;nbsp;Sanguinis fui in Pf-i^ figuram difcipulis cQmmendauit amp;nbsp;tradidit.
De menia dominica fumitur quibuldam rr. xj. z» ad vitam, quibufdam ad exitium. Res verb I»«», ipfa cuius eit S'aeramehtum,omni homini ad vitam, nulli ad exitium^ quicunque eius particeps fucrir,amp;c. In quo Chtiftus no ma- 1 netproculdubio necmâducat fpiritualiter, licet carnaliter amp;nbsp;vifibiliter premat denti-bus Sacramentum Corporis amp;nbsp;languinis Chrifti, fed mag'.s rants rci Sacrametumad indicium fibi manducat amp;nbsp;bibit.
Ill) manducabant panem'Dominum ;Iu- Tr,Sa. das Panem Domini contra Dominum,amp;c.
Sermo caro fadus erat ac proinde in cau- rertnll. de fam vitæ äppctendus,amp; deuorandus auditu, Itff earnù. amp;nbsp;rumlnandus intelledu, amp;nbsp;fide digeren-
Panem Corpus fuum appellat (adu.Marc, l.i.)Paneipfum fui'i Corpus repræfentat. Et 1.4. Acceptum panem ^dilkibutumdifcir
S- h
-ocr page 290-174 DJESACR AM.' MAN DVC A. pûUs^,Coirpus Cuutp. Hum fecitiHoc eft Corpus meum dicendoji rd çft figura Corporis • î-’quot; gt;nbsp;rnci.’Pattem faum Corpus appellat amp;c.Caro
*'• ' Chnlti fiodie nobis,fed Spiritualiter vtiquc . non carnalitcr exhibetur.
Sirnurdm Ioan. 2Oi NoH me tangere, nondum enim afeéndf ad Pafrem mcum.Quafi veroquum ig afeenderit j nunc tangi ab ea velit, aut ftp. çitK. ppffit.Et vfquepoterif.led afteótu, non ma-‘ nd: v^ótó,non oculo.-fide,non fenfibus. Tanges mafiu fideijd'.fiderij digito ,'dlt;uotionis amplexiutanges oculomentis. EtSerm.yi?. .^Crederc’.inueniile eft. Norunt fideles Chii-ftlitti hàbi'are per fidem in cordibus fuis. Quid'pröpius eft? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
Num a’r.S-pàio-oipapz/avmyftcrium noftrum pronuntias,amp; irreligiöse ad clalfas cogita-tiones vrges fiaeliuin mcrec^iSc humanis co-gitatiomb.attentas ea traótar. ,quæ fola.pu-, ra amp;nbsp;exquifita fide accipiuntur hfodoret nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n
lumyftcrioru inftitutione sa'uator nofter nomina CGmmiuauit,amp;,^yinbolo nomc Cor poris d' dit.
Dominus accipiens (ymbolum non dixit; Iiæc ell Diuinitas mea ; ftd , Hoc eft corpus meum,quia videlicet panis Corporis,amp; non .. ' Diuinitatis fymbolum amp;nbsp;typus eft. ,
‘Signa myftica poftSàniftificationem non recedunt a fùbftantia naturæ. i-
Super-
-ocr page 291-CORPORIS CHRISTI, 17^
Supcrfedeoà pluribus teftimoniis Vetc-rum recenfendis, quam rem plerique huius ætacis Dodiflimi Theologi accurate amp;nbsp;feli-
POrrb quandoquidem nonnulli ex nouis illisMonachisjquos lefuitas appellitant,, idétidem obiiciunteos qui Traniliibltantia tionem improbant, non fatisinrer fe con-uenire:peto à leétoribus vt nobis liceat,an-tequam huncTraftatum concludamusjquç-dain adiungere de Pcntificiorum Doétorum concertationibus in Tranflübft; quæftione, quod quidem argumentum iam alias à nobis tradlatum fuir.SicenimiRiMonachi qui tantopere diflidiis deleólantur, intelligent,« nihil ad eam rem fibi opus eile extra fuä fa-miliam vagarizquia fatis habet in quo in po-fterum fe exerceant,ipfis fuorum Doótorum contröuerfiis(fi fieri poirit)cóciliandis. Hoc ergo Tranllubftantiatorum inter fe de illo fuo commente digladiantium theatrum o-mnibus Inc confpiciendum proponozvt ma-gis magifque pateat Tranflubftantiationis abfurditas : ipn autem recerttes Monachi iä admoneantur manum admouere fuis potius curandis ( fiquoid modoliceat} quàmaiie-nis vulneribus exulceiandis.
S. ij.
-ocr page 292-DE’SACRAM. MANDVCAT.
Fontißcwrum DoHorum contriirt^ de TranjlMb~ fianttattone fententia.
I.
QVæruntScholaftici Pótificij Dodores vcrum, verum Chrifti Corpus quod pro nobis crucifîxum eft, in Euchariftia con tcntum manducetur. Affirmant autem Lorn bardus amp;nbsp;Gratianusdnquorum fententiam Scholaftici frequentes eunt, Sedquumeis negotium faccifere videretur Auguftinus his verbis ab iilis ipfis Dodoribus citatis. Jn PionhocCurfus^uodvidetumandHcatnrtefltS) Ve cofetr. fjec hthduri eum fangutnem /^nefufurt fum ij lt;jui Lombardo amp;Gratia-no aiienaproAuguftini verbis fubftituere, eaque Auguftino tribuere. l^fitrn t^tudetn, (äquot; no tpfuwdpfd .i tnutjibtHter-. no tpfum vtfibtltter» Verba autem Auguftini fic habent.Sacrame-turn altijuod conmtendAM vobtti Sptritnaluerin-telleblum vtutßcabit vos.
Thomato- Aug'.iftini verbis accederc videntur quæ /«/•58.c.iÿ Scholaftici tradiderunt de Corpore Chrifti incœlo exiftente,extra Sacramentum Spiri-tuatiter manducando;quemadmodum perC-- . picuumeft ex eorum fcriptis.
fuperiori fententiæ videtur Lombar-art Ba- dus leiiuntiare quum ait/
»MM.4. ras httttM Sacramentr.Sacrtßcmm Aielchtfedech'. 9-lt;lu.i.art. fi4anna : Agnum Pafchaient : nbsp;nbsp;fangutnemejui
tet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/^rereC^rï^ïrquam fententiam A-
JiTi.s.’ ftefanus Sc plerique alii fcquuntur.
Item
-ocr page 293-CORPORISCHRlSTr. 177
Itemilleiple Lombardus amp;nbsp;Gratianus; in Summa Sacramentaif 1er /unutarproprium Chrifit Cer-^-l’‘*''‘*‘^-\' pw : ipirttualtierfumiturSptrttutilis Chrifit ca-ro.Sic duo pc opria corpora Chrilh cóftituit: vnum proprium,alterum fpirituale.Nifi for lt;Zlt;yï.i ca». tè Corpus Chrifti aliud faciat quèm fit i-lt;/« gt;jac pfiusCaro.
Sjed imprimis inexplicabile edl.quod extat Czfecr. a.p\iâGx3.t\3.nci.DHpliciterintelligùur CaroChïi fttf^Saguts velSptrttualis'.tUa atij^ dtutna de qua ‘ ipfe ait,Car o mea vere efi cthmçp' saguis vere efi pocM,(^c. vel, Caro qua crucifixa efi Sanguis qui pro muliis effufw efi lance a.
IdctCaro etits efi quaformd,Pants operta inSa Can.hocifi crameto acctptmus c^Sdguis eius qne fub Vint fie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duh
cie^p/aporepotamustCaro ‘videlicet Camis,(p-Sa guis Sacramentii efi sagutnis.Carne^Sagutnev-trnq^lntiißbtlt fignatur vtfibtleD.nefirtlejuChri fit corpus (p‘ palpabileplenu gratia omnium virtu tum^ dtuinamateflate.YlxciWe. Quum auté , explicate voluit Thomas ratione quâ Chri-fti caro dicatur opcrta inSacramento:amp;: hac rem aliqua fimilitudine adumbrate: Species Vants,inlt;\vdt,efifignum Corporis,ficut in pafitllo OpuÇ.pi.c.
9-
funt occultMA carnes.
Idem Gratianus. Coelefiispanis qui Chrifii caro efi fuo modo vacatur Cotpiss Chrtfii, quurn reuera fit Sacramentum Corporis Chrtfii,tihus vi clofia tn delicet quod vtfibtle, quod palpabite, mortale in Can.hcc efl cruce pofitum e^.vbi Glofla:Z'0C4t«r C/)ny?t Cor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clt;e
pus,tdefi,Stgntßcat.
S. iij.
-ocr page 294-S A C R A M. M A N D V C A T.
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..11 nbsp;nbsp;nbsp;■' J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
I ï.
K.
, Z^VçruntScholafticiPontificij vfrû Corr « v^pus Chridi in Eücharillia contcntum
Ore corporis f.Smarurjamp; in ventriculum de-iiciatur : an vero lola fide ab animo pcrcipi debeat.
Fidetantnm’percipicndum efichæcin-nuere videntnr.
De Cijicr. nbsp;nbsp;Corp/uC hnfii^Fide,Mente (^haufitt interior
'} i Cm. nbsp;nbsp;nbsp;hominü finnitter.
tj-Macorpiit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J -r! „ r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ ■ r
Can qui ' ii^a'VtJtpiwertnSacramentofiimitur,tntpjit manduel, ventarej^tritualtter manducatur bthttur.
Can hit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ftqittdprtra^ dentes nbsp;nbsp;'t^entrem,crede(^mii!t
ducaflii^r^^- •
ùan.crede^. Cwderi-inChriflumeßmandncare panemvi-
Can.tuceis ; Chriflißtnguinem bibimiu credentes,
Can.chri- ' ' on ifiepaniyefl /^ni vadttin corpMifedpa-fiij anis esf nbsp;nbsp;nbsp;'’ji{a'i^tèi/^,ïtii,^iii antma noflra fùbfiantiamful-
dt, 'i- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■
Canin il- nbsp;nbsp;I a t'le-^^ydmento Chriflits efltnon ergo corpo-
ralü efcaßdIpirttualis.
Can. (JU,a nbsp;nbsp;Quamadrejserendumaftare cibisßiritualtbsis
fattandns afcendis,racrum Dei ttti corpfts pde re-ßiire.,mi-'te continge,cordis manu fufeipe,
'trad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;porxnCAicttinus.Fa/ßßimumeßCorput
4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;psirttUalft Ct
non percipiendo ßed credendo dicunt Dheologiß-miin Fttehartßia.
Aid.e.^. Idem, Manducatio corporalis non mailtcat ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ebri-
-ocr page 295-CORP'ORIS CHRISTI.-^ »79 Chrißt Corpus ■. quanuts cotiterat Sacramentales ■ fpectes : fed Sptritualis manducatto egt;u£perani~ mamßt, ad Christ caraem in Sacramenti exi~ flentemperttngtt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Alij veró contra clicätjamp; exiftimant Corpus Chrifti ore quidem Rimi,fed non in vH- -triciiliun dcfcendere. SicenimGloiRi'äpud clójpt {ti' Gt atiantim : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cito fpectes demihiss ätteri-, tribut
tur, tarn ctto tn ccelum rapitur Corpus ChrtfliAksi vidf contrarias amp;nbsp;répugnantes opiuiones, prolixe fecitatas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;incan.
Durandus ante Corpus Chrißi de bre tratißt' oon ifitiias ad Cor: (fr tunedeßnttprafentta Corporalss,re-manenteßtrituah.
• Rurfus alij cxiftimant Corpus ChtiRi e- ^flefinsS tiam in ventriculum defeendere ,modo ta-»gt;4Z.4. i. men (pecies in ore non fuerit immutata. fait.ti. 17. ■■ Alij poOremocenfent Corpus Chriftro mnino dciici in ventriculum : amp;ihi tandiu mauere quandiu (pecies permanent. Vide difi 9 qu i. Gratianum in bis verbistS«^»/« per el-rietateifiTbomiu-i. Eucharißta ettomuerit. Quç verba SchoiaiHci fane quam (ordidc exagitantjdilleretes qua-tenus Corpus Chrilti cenl'eÄtur elfe fub ae- ,f,^ cidentibus per euomitionem eicólis. Glop'a.
QVærunt ScholafticiPontilicij; An Cor-
'US C hrifti frangarur 8c atteratur den-tib'is néene. Nonfrangiappatet exhisquæ fequuntur.
S. iiij.
-ocr page 296-iSöDESAC RA.M. MANDVCAT.
De Cofeer. nbsp;nbsp;Non ^uando manducttinHs, partes de tllo faci~
dift.X.Can. mus.
{jui mädii- f^ffumente non confcifns, non confia fitts,no » quot;^■jj-^i^r^dwtfinsdmegeraccipkur.
ejMnt. Af anducatio corporalis non mafiicat Chrtili Catet.ti.i. Corpus,auamuis conterat Sacramentales fiecies. tr.z.c.^. Rurfus quidam exiP imantjUihil verc fwn Thomae» - gj^fgj tantum videri frangi:amp; mirabiii mo-
''I’’ frangitur fieri fraftionem [En 7V. Dura. miracqlaTrann’ubllantiacionis.] inration.l. Alij docent Goi'pus Chrifii frangi amp;nbsp;lîi-hilominus exifterc non diuifiim : alij ma-lunt fubftantiâ panis frangi(atque ita Traf-fubflantiatio cuanait.J
l.4.feitt.di- nbsp;nbsp;y ulgó tarnen auóloritatcLombardi dutSi
ßtnU.it,, opinantur partitionem fieri in folis Acci-dentibus.
Contra veró,ipfum Chrifti Corpus fran-gi Si détibus atteri verbis apcrtiffimis Papa Nicolays amp;Synodus Romana ßerengarjo tradidit in hune modum.
Confiteoreandemfidern mf tenere ejuam Do., Ç'an. ego nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;'venerabtlis Papa Ntcolaus,^ hac fan-
Bertnga- fia Synodiss onfloruate Euangeltca amp;nbsp;^poflo-''‘•a. .hcatenendumjradtdttymihiijuefirmauit. Scilicet panem e^vtnum ^u£ in altari ponuntur,pofi Con ficrationem nonfolam Sacramentu^fed etiarn ve^ ram Corpus Domini no fin le fit Chrifii ejfe cfrfen., fitaluery non folùm Sacramentam ,fed in veritate
Catei f, facerdotam traflari ofrangi (fj- fideliam-denttbasatteri.Hüic decreto incercediint Ca ietanus.
-ocr page 297-CORPORIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i8t
ietanusj Aftefanus, Gloflà amp;nbsp;plerique alij Jffimma. Doäoves.
H I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m
( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;Can c^oBe
QVærunt Scholaftici Pontificij vtrûim-quot;quot;.î'ô’'‘quot; probi Corpus Chrifti manducent : amp;
vulgo exilumant manducare, polt Lombar-dum lib.4.rent.dift.9.öcc.
Contra non mäducare fignifi^ant ea quæ fequuntur.
Q^dtfcordat a Chriflo non manducat carnem Can-cjui Ji eins :nec bibiteiut Canvuinemt etß tant£reiSa-fi°'^‘^‘^‘-
J J ' r J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eonfj^i,
cramentnm ad tudtcturn fita perdtttonts acceptt.
Chrtfias pantseïî de ^uotjui rnanducatvtuet ifl atemtirn,
QM^^anducant btbunt Cbriflum , vit am câ-quima maftducant ej/bibttnt.Kdde; qUod alibi à Sçho-lafticis Pontificiis traditur iblos fideles ac-cipere Corpus Chrifti. Item : Spiritualem cX/tef. in raanducationemquæfitperfidem Iblis pro- fum na t. bisconuçnire. ' nbsp;nbsp;nbsp;' ;j , i,
Nônullificdiftinguunt;Si9'«if tnfidelts
lajn habet intenttonem idudfumendi tanijua n Sa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4';
cramentumaliquod Ecclefianonfumit Saciamen ysfiepimS tdUtery ^uia fumtt vtßgnum.lntentio edi neceffa- nbsp;nbsp;'vlgt;ifrp.
ria,(^ necejfarium vt-ida intentie dtirigatur fécun damfidemejuaesltntpfitVelinOiltero’. ^oportet , ' lt;jaod faltem fumere tntefidatttjaod altos credere aßimaty licet ipfe non ere dat: fiue i^ata credit e[~ reverum.Sacram.entum,jiue^uiaextditmataltos . , credere, : . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ' .
-ocr page 298-i8i DE SACRA M. MANDVCAT.
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V.
QVærunt Scholaftici Pontificij an quum ßucharißia fumitur. Corpus Chrißi fit quærendùmin cœloian vetó lub accidenti-bus Panis.
Cj/tr.Jeo lo cœloquærendumelïèprobat vetusi‘1-rat-dom, la formula quam Pontificij in fua Milfa reti-nucrunt Sturfum ceräa. Adde hanc preca-juijfi. tionemMiilæ.Supp/icet te rogamutC/mnipoth Det'S^ tube Hacprcferrtper rnanuf ^attUt Jinge-Itjtn fubLffne altare, tuv,tn conjpeiiu ^futna Ma,-, ■ iefiatts tue. Itaque Lombardus ait, Millam non reCtèdici nifi Angelus veniatyquemad-modum Sacerdos precatur. Sedenim huius precationis fenfus nondumplane confiât Doôboribds'Pônlicif jvt videreeftapud Gra tianum tn GloJJa in Cjtn.vti'um in verbo perfer-
' re.De Cö»fecr.dtfl.]..^t zpviA Durandura z«ra
.1.
Hue fpçôlathæcMilIæ precatio. VtepuA ,.rmne fpecie germM},rev:ttm verttate capiatnut.
/lailtan. -, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nncjuAtnctiT» Chrtfli ntfide tntimt etns e'ßt-
b timt araz'bi Chn^lus Pontifex pro omntbut nfi tlit iure actipitttr..
ChriïintfuffitmePl donee feculumfniatur.
Im.c. tjuid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eoàemt^ue memento tn ceehtm )\tpttur cor-
fit far.Tuu. Ch-ai:aconfictandui.
Cai.primit Corpus CbttPHin’vno loco effe oportet, zjeri-^Hidem he nbsp;nbsp;nbsp;tsutem eins vbie/uediffuft eil.
Contra vulgo exiftimant verum Ghrifli Cor-
-ocr page 299-CORP O R IS CHRîJrii 283
Corpus Realiter præfens exiliere fub Acci-dentibus Pauis. SreenimCaietanus. T'r/rf ßintin Euchari^tia'.Sacmmentum ijuod adora-mw.Mandacatio Sacramentalk: Et Adandwa-tto Spintttalts.
EtT'homas.Corpat Christ eslinvno loco, .i. opufi. $8. in cœlo-iVijibtlitertufor'nahnmana'.veritat ante c ^. eins vbicjue,id eß,DiM)ittai nbsp;nbsp;veram Corpus in
omni jiltariSacramentalitereß, Lege amp;nbsp;fi potes intellige confimiles diftinóliones à Do-óloribus Pontificiis propofitas.CorpusChri fti elfe in Loco fed non localiter. Elfe Qnan-tumjfed non per modum quantitatisiellc in Euchariftia euni corporis locum qui in cœ- ' nbsp;nbsp;’ ’
lo eftjfed non elTe pofitione:amp; eiufmodiple raque. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
VI. ' ■
QVæruntScholafticiPontificij;An in Eu chariftia Panis fubflantia remaneat .....■ néc-ne. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...
Pr/w4jinqnit Scotus , opiniofitit,^Modfub- ' flantta Panis manet', ^lia opinio ^uod non ma-netfubflantia P ants,fid velannihtlatur,vel refol uiturtn matenam primam. Aha, ^uod fubflantia pants conuertititrtn CorpusCbrifli,SiCc. Dico i^uod licet fubflantia pants maner et non auferret quot;venerationem ,neijue effet occafio ldololatria, ^uod fubfl-antta pants magis reprafantat Corpus ebrifli quam accidentia tanhrmz^uum matorflt conuenientia fubflantia, ad fHbflantiani,lt;juam ad zAccidens,
-ocr page 300-184 DE s AC R AM. MA N D VC A T.
/» 4.p»f. Petrus de Aliiaco. IdeMoâuslt;jutponitßib^ ^«■6. flanttampants remanere nec répugnât rattonif nec aui.torttait hibltatimo eflfaciltor adtntelltgeit du/n ez rattonabtUori^ nonpontt acctdentiafine fiubteâo quod efi t/num de di^ctltbus tjne. blepo^
nuntur.
Ve Codeer. Martinus Papa, ƒ« Sacramento offertura-ni of ortet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tsmum parus ^ua tn fypo Chrifli bene^
£tLn.in dtC'intur.
Saeram. Qtwm Magtfler veritatis verum fatutis no-Van qunm'^f^ßicrtjictumfutscommendaret dtftpulis,nullt lac /ed Fanem tantum nbsp;nbsp;caltcem fub he c Sacra
mento coanofcamus dediffe.
CatiopOiM n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n r r- I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jr
Pams fn CaUx^MmentHm efi RefiirrePltonis.
^omodo ^otefi lt;juod pants efiyefie Corpus Chrifit?r^uantomagis efi operatortus fermo Cnri^ fii vt fint lt;fua erant (fi in altud conuertamur.
Can.i quo J mm.
*1'
Ecclefist. duobus confiât ^Sacra-■memo Re ^acramentf.ficut Chrtfit perfona co~ fiat exDeo haminett^uum ipfii Chriftus Veras fit Deus (ÿ- verus homo : cjuta otmts res tllarum rerum natura-m e^rtniritatem tn fie continet ex putbus conficttur.
Contra vulgó credunt fubftantiam Panis in fiibftantiamCorporisChrifti.vtperlpiciiü eft.Scd quibufdam vocabulis iftaconiierfio exprimatur,nondum inter eos ccnllat.Sic e-nim extat in Can, qui manducant. Pants efi Corpus Chrtfit.Contca. fic Scotas.Quahbetta-^i^ift^^pofitto eftfalfatPanisefi Corpus Chrifik
Pants
-ocr page 301-CORPORIS CHRISTI. iSç
Panifßt Corpus Chrtfit ; ita dtcendum rß.De Pane fit CorpM Chrtßt.C^od rurfus Gloflà itn probat apud Gratianum in Can. quia Cor-pus.in verbo côuertuntur.deConfecr.dift.i.
Nec minus laborant S cholaftici Pontifi-. cij vtnobiSjfcilicetj explicentquid fubftan-tia panis fiat, amp;nbsp;quorfum cuolet. Quidam exiftimant eam in nihilum rcdigi, a qua fen tentia Ecclefiam abhorrere Scotus ait.Glof ch'lpinti. fa tamcnapud Gratianumeam opinionem ampleditur. Non dcfiint qui purent in pri--^quot;quot;’ “ mam materiam refolui:quemadmodum dif- ter.Ext*ie putat Lombardus. Thomas affirmât fubilâ- snmaTrin. tiam Panis no redigi in nihilum, quem Sco- Thom-i-t}. tusrefellitviciffimaCaietanoretutatus.
Non etiam fatis confiât inter illos. An a-qua etiam cum vino tranifubfiantietur in Thm.ib. Sanguinem.Nonnulli aquam in nihilum re-digunt.Alij malunt tranllubfiantiare in fan-guinem.Alij putantconucrti in vitalem hu morem Chrifit.Timidior efi Durâdus; Quis • inquit, audeatdefinire.
VideGlolfam in rit.de ConEdifi.i.In Can. non oportet.Ibidem.Et in Can.cum Martha paragraphe verum de celebr.Mill’.Durand. 1.4.c.4i.
Thomas autemmauult Aquamconuerti in vinum : amp;nbsp;vinum in fanguinem, ex quo infert parum Aquæadmifcendum elle vino in ctlebratione Mdîæ. Nimirum veretur ne nimia Aquæ copia vinum ordine præpofie-
-ocr page 302-2,86 desacra M. MANDVCAt.
ro in Aquam coniiertatur ; quod Tranllub-ftantiationis genus Rom.Ecclefiæ facerdo-tes abique hærefeos fulpicionelibenter ref-puunt.
Nondum ctiam inter illos fatis conftat An accidentia Panis amp;nbsp;Vini (int fine fub-7« report, ieétoiii Euchai'illia.Sic enim Scotus. T'ew-'J .lo.ej.j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^1,1 fßCorpusChr'fti,ßueacctàenttafint
ibi in pane ut in fnbteUo.,fine ßnefithtebio, Alij malunt accidentia fundari in aëre.Lonibar-dus cenfetl.4.dilt.i2.efle fine fubitóho. Cui fubfcribic Thomas Opufiamp;5.qu.79,Ita tarnen vt accidentia poffint honnnemnu-tnre: atque ita rurfus accidentiain lubltan-tiam coHuertit.
Qu^ærunt ctiam : An mures Euchariftiam comedentes CorpusChrifii etiam comedât. Et affirmant multi 3 vt extat apudGratianû de Conlécr.difi.z.Can. qui bene non cudo-dierit.amp;ibi Glollàjamp;c. hue accédât Thomas,j.q.So.art.^. Alij contiariam opinioncm tuentur. Sic enim apud GratianumiNemo illam carnemmanducatnifi qui a. orauerit. Et ita cenfentBonauentura,Aftefanus amp;nbsp;a-7» fumma Jjj njerique. Quidam hue redeuntjVtdicant ' miracLilolcfubltantiam rcuerti, AJijnouam materiam creari^quos omnes confutat Tho mas. Prætcrea hærent quum vrsentur
Euchariitia gigni
lt;■.41. folent, vaWc folHciti vndénam exiftant ilJi vermejj Qujdam ex aère circunftantc. Alij quibus
-ocr page 303-CORPORIS CHRISTI. 187 quib.Tràlliibllâtxatio difplicet.ex ipfaPanis fubllantia. Thomas ex quantitare dimenfi-ua,atque id per miraculum fieri autumat: quum potius miraculiloco habendum eilet, fi nullt inde vermes gignerentur.
VII.
QVçrunt Scholaftici Pontificij vtru fpc-cies Panis fitSignum Corporis abfque
Sanguine:an verb includentis humores amp;nbsp;fpiritus,atq le adeb ipfum Sanguinem. Tho masafhimatjSanguinem adcfleCorpori per optfc.^ conncxionem, cuius fcntentiä permulti le-r.13. quuntur.Verum Scotus hic fufpenfas habet rationes.A o» efi, inquit,fW«z/». pjam-utrun-ijue foteßfafitnert-. nbsp;nbsp;neutrnrnprobart. En tibi
cgiegiè Pontificiorum Doótorum decilio-ncs.
Hanc conncxionem amp;nbsp;Concomitantiam Üdem Scholaltici nobis obtrmjuntjquum a-gitur de Communione fub vtraquelpccie, qua fobs Sacerdotibus conucnirc Conciliii Conhantienle decreuit,amp; id iampridem in Ecclefia Komanafuitfadtitatum.Cui errori contradicuntlcquentes Canones apud Gra-tianum Cw/tperMus tj/uod tjwdmn fu/npta C^r- dijl i.can. poris (der!pomone à Calice abfttneant : cjnipro- Cui^eramU't CHldnbio , c^wmam irieß:tii tjua faperjiittoi.e do-centnradCmngi ^autimegra. Sacraineyitd pera-piant,aui ao tntegrit arcea, ^nontam dmtjio •vnitts etußlem j ,te M tfierijßne grandi jacnle- _ gio nonpoteftpernenire.
-ocr page 304-2.88 DE SACRA M. M A N Ö V C A T.i
C4»j4rer- Sacerdotes i^ut EuchanfltA deßraiunt fan-tlotet.1,^.1 gutnern Dornini popuUs ettu diuidunt in Calice nobtfinm voseftts firnuLbocfamimus fimul.,btbi-mttsftmuli cjutafimul'vtMmus.yidc Can.quia palfus.Can.fi non funt.Can.in Cœna. Can. timorem.Can.quutn frangitur.Can.quid fit fanguisDe Confecr.dift.2.
Et in MilFa. E^otcjuot ex hac ^Itaris par-tieipattone facrofanbium filij tut Corpus fan-guinem fumpßrimus omnt benedtSitone replea-
. Kfir,
OVæruntSchûIaft'.ci Pontificij quibufi-nam verbis Corpus Chrifii Confe-cretiir.Negotium eis faceffit ilia Millæ pre-catio,qua hc rogat Saccrdos.
lube hs’.cperfirri per manus Angeli tui’, quod Glofla ad Tranflubftantiationem refert:nec abhorret Lombardus.Confiat autem, banc precationem in Mifiâ fubfiqui recitatio-Gligt;fp4in nem horum veiborumiHof e// Corpusmeum: Cott.-vtrü adeo vt quidam exilHment propric in cœlo» *quot; aut certc in mrniûerio Antzelorum fieri Co-lecrationem.
Dura, in Noniiulli dicunt Chriftum Confecrallè rat. l. 4.e. lioc verbo Benedixit ; vt aliatollatur rcpu-gnantiajquum Chriftus dicatur fregillè Pa-nem antequam ciufmodi verba pronuntia-ret: Sacerdotes autem privs eapronuntienc Tham- iq. quàm hoftiam frangant. Thomas ait Euan-78. gélifias non co ordiue rem recitare quo
gefia cfi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Neç
-ocr page 305-I CÖRPORIS CHRISTI. 189
Nee parum eft difficultatis coiiftituere quot verba præcisc requirantur ad formam Confeerationis:qiia de re Lomb. J,4idift.S. Et Thomas Opufc.jp.Et^.qu.yS.amp;c.
Scotus ad ignorantiam fuam tanquam ad perfugium recurrittE/rduquitj igntrantia li- in reparti cita -ignorart i^uot verbapritctse retjuiranturad nbsp;nbsp;nbsp;S-q i-
forrnam.Confecrationis:ideQ i^ui creditfe/cireerrat. Er pzvdi) 3.rtr,e-.üracinonhabent(jancfor-!- \ mam Confecrationü fängtttnts, 'öl' tarnen non nt-gamns cm conficere Corpus Chrtflt: vnde in mul-tis dtfeordant à nobis /quantum ad Sanguinem quantum ad corpus.
Porro demonftratiuo HOC Scotus ait peque demonftrari Panem, nec Accidentia Panisjrieq; Corpus Chrifti,fcd tantü aliquotl Ens : alioqui lermo nonelîèt operatorius.
Durandus exiftimat Hoc referenduth ad Corpus ChriftbEt Faótam fuftFe confecratio pem per V erbum Benedtxit: quam diflçnfio-nemfusè traiftatjimyidejç/jpet apud Thó-mam,3.qu.78.ar5,5^ ,j
^xçcnta (unt eiufmodi quæ nondum rc-ceniejOvtantifper^dumNoui Monachi operä dederió^ ,iftis iuoruro gregalium diirenfio-nibus concihandjs :fiquaidarteamp; folertia Xophiftica prçftari poflitNam vt redèVeta.-res cenfuerunt . quum variæ fint amp;nbsp;multi- Theodor. plices mêndaci) viæ, vna quot;tarnen eàdémque firmiffima c veritas,quam Auguft. fum-Paam omnium magiftram appellauit. quot;
-ocr page 306-Ipa D E s A C R A M. M A N D V C A T.
SVpereft vc ex noltra methouo indice-mus errorum fontes amp;nbsp;'tsfâi-fbf eo-lum dogmatum quæ à nobis ii^Jioc Theolo-gico amp;nbsp;Scholailico traftatu refutata funt, Atque vc id fiat commodius , (etuabimus ilium ipfum ordinem J quem in Traôfatu de . Spiritual! manducatione lequuti fumus.
I. Caput dodrinæ de lefu Chr fto verc ■feear^fewajquo faillsnollracontinctutji’on reófc Sc of 9'uJ'ó^w( retinent.Qi^andoquidem' euertunt Humanæ îpfius Natuiæ veritatem. vt Realem Corporis'Chrifti Inexiflentiam interris amp;: In,Cum,SubPane,velfubPanis . Accihcntibus totalem ipfius Corporis Ma ducaéibilem ftabiliant. Arque vt id perfua-deânt,opponunt diuinam eius Omnipoten-jiam véfi'tati ipfius Co'rporis. Quinctiam ab re'ctapianaque Scrgt;ptutarurh via,diüertunt âd Ipiuofas quafdam intricatas amp;nbsp;nunquam cxplicabiles Diftinttiones' ; quibuSifcilicefj emciant : Cörpiis’Clir!rtî'’v'âfiis leipê’iîtibus elfe vcrumfimul npn vcrum Corpùs.In iis aiitein DiftilKft obibus ^quæ lùnt nopiine ténus diftiniîtiones) duo ,lt;*dcmquc graüiffi^ nil érrorés a'dmitrûntü'i. Primiim enirh ke-rum quibus diftlngucndis' àdhibentui'l tiâ-4 turam toHunt. Déiildè n!)ii/I aliud continent . quam inanem PctitiöÜétti principij amp;nbsp;me-
' ' »-tv « fît G lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ' ■
xam «
2» Ecclefiæ Goniunctionem cura corpore
-ocr page 307-CORPORIS CHRISTI. X91 porc amp;nbsp;Sanguine Icfu Chrilti non aliter có-» fticuuntquàin per oralem Manducationem; ira vt, fi Iltis credas, Ecclefia ore tenus cum Chrifto coniungatur.gt;pir'tuali vert» Manda cationiquæ fit fide, amp;nbsp;vt illiloquuntuisCha ritate fola Chrilti beneficia tribuunt.-non au tem veram ipfius Chrifti pcrccptioné,Chri-ftum à fuis donis amp;nbsp;Meritis diuellentes; que errorem in Tractatu de Spirituali Manduca tione confutauimus.
3. Spiritus S.virtuté Si efficaciâ nô igno-fcunt; Sc *qiiu fit vinculum arctiflîmæ noitrç Cum Chrifto Connnidtionis ; tarnen illi pu-tantjiros cum Chrifto coniungi,non virtnte Spiritus Sanóhi, fed Reali inexiftentiaCorporis amp;nbsp;Sanguinis Chrifti fub Signis amp;nbsp;O-rali ipl'orum Manducatione amp;nbsp;Potu :ita vc iam non fit Spiritualis fed Corporalis Con-iunclio.
■*
4. Fidei vim ac naturam in hocmyftcrio f’ianè ignorant (de quacopiosè egimus in il o Traâatu de Spirituali Manducatiône)fo-la Fide Hiftoricacontenti' imô ne fidé ipfain hiftoricam rctinent: quæ nos iubet credere, Chriftum in cctlum alcendilfcivnde turn de mum Venturas eft,quumviuosac mortuos iudicabit .■ nullàmq; aliam in terris futuram Humanæ ipfius naturæ pi æfentiam Realem nobis proponit. Qmnetiamad pcrtipiendû
T. q.
-ocr page 308-192' üE SacraM.mandvcat.
Chrifti Corpus,Crédere, nihil illis aliud eft, quàm ipforum Dogmati aftenciri: Ex quo fit vtexeorum fententia,Corpus Chrifti inCoç na Domini percipiatur, non vera Fide, fed Opéré quodam Operato ,vt vulgo Pontifi-, cij loquuiitur. Hue fpeótat quod Pontifici j tradunt deillorum Intentione qu} ad S. Menfam accedunt: quam intetionemilli ex-ponunt implicitam quandam fidemiqua (vt Scholafticos loquétes audiuimus)credunt a-lios crcdere:ex quo fit vt dicant, eos qui indigné hune Panem manducant ( vt loquitur PaulusJV ELLE maiiducarc Corpus Chri fti:ac proindeChrifti Corpus manducare: qui tarnen 11 vere loquerentur, dicerent,eps veile videri manducare Corpus Chrifti. Nä eiufmodi Hypocritis fatts fupérque eft exterior Re'igionis profefîio. Quamobrem ilia vel Intentio vel Noluntas Ç vt loquuntur ) ft fit fine Fide amp;nbsp;Peenitentia, nee bona eft intentio nec bona voluntas :amp; propterca maxime falluntur qui eiufmodi intétioni amp;nbsp;vq-luntati nomen Fidei tribuunt. Ita enim fta-tuendum eft,falfurn elTeeos veile Mandu-. care Corpus Chrifti, qui cum Chrifto com-.munionem habere non expetunt. Nam fi velint foIoOre mandueare,non autem Ani-mo,vi.Pontificij obtenant, certè Chriftum .reirciuntifed fl vohint Animo amp;nbsp;Fide man-f'ducare Corpus Chrifti iuxta eius promilfio--nem inVerbo ipfius patefaólamihabent igi-tur
-ocr page 309-CORPORIS CHRISTI. 1$} tur Fidem amp;nbsp;Pœnitentiam.Nosenim,digne Manducare metimur, non ex Mäducantium Perfcólione fçur entm manducarét?) léd lm perfeéFionis vera cognitione amp;nbsp;(trio fenfu: quodquidem fine Fide amp;nbsp;Pœnitcntia fieri nequit.Vt enim cibum corporalem efuricn-tes,amp;potum corporalemfitientes fiimimus, vt ilia nobis profint ad tuendam vitam;ita tu dem mverèpercipimus Corpus amp;nbsp;Sangui-nem Chrillbqiium illud Corpus cfurimus Sc fitimus ilium Sanguinem .• hoc eft, quum a-gnofcimus peccata nollraj amp;vcra Fide ad Dei mil'ericordiäamp;ad vitam nobis in Chri fto exhibitam recurrimus.Ex quibus pcrfpi-cuum eft Aduerfarios non intçlligere quid fit Fides in hoc myfterio.
5. Sacrament! naturam Sc finem per-uertunt. Quum enim eó fpeótet vt nos lür-fum euehatad Rerum coeleftium med ratio ncmiilli ad ipfa Signa amp;nbsp;ad res Externas ad-hærefcunt. Subftantiam autem SacrameOti in Reali amp;nbsp;eirentiali Coniunólione Signi Sc rei Signatæ Realique inexiftentia Rei amp;nbsp;ve-ritatis Significatae in ipfo amp;nbsp;hibipfo Signo conftituuntiipfumque Sacramentum ex Re amp;nbsp;Signo componunCtanquam aliquod to-tum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sc mu/ixov ex Partibus Inte-
grantibus conflatum. Quorum omniu erro-rum pnmaria caula eft,quod in exponendis Chrifti verbis, neglexerintpr.Tclaram hanc
T. iij.
-ocr page 310-i94 DE SACK A'M.M A N D V C A T.
In Knch. Auguftini fentcntiam quæ firmiffimc niti-c.68. tur vcrbo Dei;n -mpejLocosScripfurædif-ficiliores ita die exponendos , vt quod pro-ponitur aliis Scripturæ locis manifetiis non jnucniatiircir contrar uni. Itafit vtquum illi TO (urèr vrgeât,tarnen ipfa verba ita per-uertiint,vt de fubieólo facianr Piædicatum amp;: contra.Sic enim Chriflus. Hoc eft- Corpus wew.Atilli ficexponunt;Corpus menm eft In,(.-um,,Sub Pane; vel fub Panis Accidcn-tibus Quinetiamvocabulis Ennntiati illius aliénas He commentitias fignificationes af-fingunt.
Q^ç quum ita fint,quum noftram,hoc eft Orthodoxs Ecclefiæ fententiam ex locis Scripturæ firmiftimis amp;nbsp;c ariffimis confir-niauerimiis,eamque euidentem 8i NecdFa-riam Apodeifticis Argumentis effecerimus: Aduerfariorum autem fententiam amp;nbsp;Dog-mata exo-Tix»; refutaucrimus ; ipforumque Obiedliones ex aperto Dei verbo dilFolue-rimus;manet nortræ fententiæ veritas, ante Îiiornm omnium ocnlos in media Scripturæ uce conftituta; nempe quoties S. Domini Cœna ex inftituto Chrifti celebratur Pané 8i y inum quæ nobis ore corporis fumenda ■ proponuntur, eflentiam ac (iibftantiam fua retinerc, amp;nbsp;nihilominus fieri figna amp;nbsp;figilla certiffima veri Corporis amp;nbsp;Sanguinis lefu Chrifti corporaliter in coelo exiftentis : quæ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidem
-ocr page 311-CORPORIS CHRISTI.
quidem videlicet Corpus amp;nbsp;languis Chri-fti animis noftris exhibentur vera fide reci-pienda, idque virtute iScefEcacia Spiritus S. ardtiffimam hancamp; fpiritualemconiun(3:io-netn efificientisdtémque fieri figna amp;nbsp;figilia fancliffimæcommunionis cum myftico corpore lefuChrifti quod eft Ecclelia.
Faxit autem Pater illecœleftispcrlefum Chriftum verè Qiarö/naTrey pro nobis mor-tuum amp;nbsp;araortuis excicatum, quicum fpiri-tuali amp;nbsp;arótiffima communionc coniunóti vitam cœleftem amp;nbsp;æternam abeopercipi-mus,vt ianólillïmum Cœnæ Domini myfte-rium J quo vera hæcamp; viuificacommunio veviflimc obfignatur amp;nbsp;fancitur ab huma., nis Gommehtis vindicet, amp;nbsp;cxtinólis omnibus in Ecclefia Chriftiana diffidiis , noftros animos verbi fui radiis illuftratos, amp;nbsp;Chri-ftianæ pacis vinculo deuinélos, ita dilponat vt ad Sacram illam Menfam ex Inftituto Chrifti,cum ea qua decetreuerentia acce-dentesjCorpore Sc Sanguine Chrifti.adeó-que ipfo Chrifto vera fide, Samfti Spiritus cfiicacitate veic perfruamur.
Lavs Deo.
-ocr page 312-Errata de erunt corrigenda.
Pa^ l6.Un.l,.genimen, p-'i9‘l l7-irretitum.p.Sl.l.9.num pro.Porro Si.p.6^.l is quet. f-Sy.l. zi.nc^ent.Perum p.70 I I9.at.p.9^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I li.cùm f-
vl repu^net.p.tiq. i.l.Ptrumquep.li,7.l-i Phraß /.r4. p tt6 I zo.fi ■viniim, p.l^O.l.zq.Corpui Chrtfli.ptli^.l.lO.dicentque (y l.i9.txfo-nendi-p.lH-l io-delefumqitc p.\j9 l.zz.iiefertigt;.p.i4i.l.iz. S‘gnati p.i712 y .mSjf/x'TMiiit p pntnerint.p iSo,/./. jßiritualts p.lZ^.l II diiudicafi: 1-zi.Sù.p 197.l.zi.dete in. pA99.l.zz.illi.p io6 l.Ji fenßhdis.p.zo^ l.zi dippipßeretur^ l.penult.^ re.p zii i.zz. dp’ xtarna p.z^zd.zq.fint x«6,/.4, /» fit lt;gt;pin,2.8^d,i6,chrtßt coituerfh^ l.zp.quibitfnam.
-ocr page 313- -ocr page 314- -ocr page 315- -ocr page 316- -ocr page 317-gWffl O Ajto ^hUùSwMi ouiôt^u ottûuaxibuniM ânautuy vnn^uœ uinidwv jiunad viuuüj-W jumv dttq {) nn vuun VJ) dmuw unn îrouSn)43mnutuûui
utu umni dxæmuiu tuS jT IMJniiû) nptvtu uqdjn
^Ut bi9 wu
dtuiuniou^ tu^jutnotdunnudtajn ôtiàv Jng dtntuni ôUQidii atadoAxt t Stttbüpb Juuunu ;jx-d ôi(3o»nixoiuy ôtniüitv
’JOlÜbîî ;IÜUU' ilvut ndutî 4:qaûi mtwj 4gt;4gt;q dnn^ iwd£
JAî dwu juiapid uimtutw
ilt;ii0pm«ui luttj juajjiuuy uuntlQV voijdaj
S)Ul jatd
jid4tw:mvmbtnaxh)»jMmt0t3^ WW wiuiJÖ'fVFivm uttü iaS9ixttuamtt2U^JtU2?n'Obnmb»^«bidid lgt;4vb*bAiawB3mugt;lt;wtdamu^^ba^ 3}bAM]aiiqalt;fsgt;ug»vd«^4lt;)9um ouMWdu 4noCb4tSmtywmvtwio oonbtuwbaw ^«ddtolu 0(maiuub4uu maibbi mbatt$ iwa^.tutV^duj jy jtJtVü wj bôiuoMt^v 0:^«jjivnu0iqpu«uti0|cumb çnuttttjw
UUUU and»
♦-Qb^ nöbu luvti; UBJOUi îwj