Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are. In order of appearance:

olt;ii^jfrionES POSTREMÆ SCRIPT AB A REVE^ REndO vir o philippo m e« LANTHONE, proxfmisanm's ante obiuim.

; PIET ATE, VI Rÿ TVTE, PRVDENTÏA, ET SAPIENTIA PRÆSTANTISSI« mis Viris , amplifsimi ord/nis

buius ßcut ordine primuni eorum (juee extra nos Junt^ta re etiam et di^nita te in boc^enere ndpoßremum eße lgt;i-detur patrilt;e locus commodus^quinaß centes excipit. 'Htc enimfi nbsp;nbsp;cœluni

balet bene afiedium, ne^, ^ft Toetue l)erbis 'y)tamur j auerfios equos ah eo Sol iurigitf lt;i3' homines eiufmodi, qui ßnt ingenqs excultis^ndbarbarii Turn i^itur de tjs omnibus, in quibus l)irtus etproeflantia^eneris bumani confifiit, infibole fies concipi poteîl, per fe bona, meliormulto at^. certior, 2 quàm

s r I s T o L A quam de ijs^ qui in non fimilibus locis in hanc l^itam eduntur.Inprimis tarnen ß ingenta excuka patria habet yj^es h^ec coyßrmatWi nam coeli conßitutio repugnanttbus Ijohintatibus parum po= te^sijlfoluntai lùr Studium hac in parte contra cœltini aliquidt^^ mtdtumpro» ßcit, in quo ^enere ^nacharßs ex» eniplum ejje potent '}gt;numpro multts, qui Tatria Scytha faptentiæ laudeni conßecutus eîtj Et ^io 'Borißbenites futtj quot;Ham yiyjßes etiamßi aßero «(s' montoßo loco natus,Gr(ecus tarnen fuit, Brinium auteni beneficium^ quod ex patri a cult a percipitur, occafio eïl educationis reEce, qua ad '})irtutem laudem (s'decusjcompendiofa lyia^per» ducuntur y quibus htec continfity cum c^eteriSfquifinel^lUs Ijeluti adminicu» In eo contenduntjlabores «(s' dtfficul» tatesj atlt;p, impedimenta in tali itinere

maximum in terris bonum eßepronun^ ciat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;sr eosy qui buius

participesßant facultate habere com-paranßßbi in terris praßantiam di* tiinam, id e^i, exceUentem nbsp;nbsp;nbsp;ndrifi*

cam,^d htecß. accedit relißonis 'i)eri-tdS)l)t educationis non tanttimßipien* tisjfed pitt etiam relißio/ie copia. Juppetatj immortaleßt quod a patria accipitur beneficium^cums cum exper* tesfuerint pleriq, ex laeteribusßapien» tibusGr^ecis Latinis,grauißime tarnen de ofßcqs difputant^quapatriae debeantufi ^lato quidem prlt;e c^ete* risjUt ß iam huius boni conßderatio ac* cedatjquod ab inßttutione Christiana ' exißity nullte dijputationes in hoc^e* nerehjperboUcie J^ideripoßint aut de* beant.

T T I s T o L A ßt l)triußue tabula le^is diuinæ, or tum honeßum noßri-, parentum honrflatemj fortunulA^i •isr educao tionem noßram 'y)niu€rßm,pdtritejat^. tta plus huic quam parentibus debe= muSjficut Tlato fcribitiCum dparenti* bus horum nthil accipere pojßemus abß quepatria ßs eßet is- adminißratione huius légitima.

Itaq^qui domi itjrin patria boc in^ ^ens bonum educationispiit bone^ Jilt;)e non habentj aut pereunt inter profanos lt;is- harbarosy aut mirabiliter conßeruanturj diuinitus conciliatis oc^ caßonibus priuatis peculiaribus-, aut eduPii et tarn in aUd ter ram, quam deineeps patriam babeantj 'N.eqj enim ßmphciter) Vbi bene ePtßbi patria ePlyUt Grad Iterßis lgt;eteris fententia habet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quem lt;7 propterea

Liyßlt;i^ réfutât-, fei l)hi iniicata bona nobis concHiantur l)el liniuer/a '})el praci^ua, alys enim fapè alia ortus, alia cinitatis lt;i3* inßitutionis at^. ita duplex aut triplex etiam patria eïi. £r^a qufC loca qui naturae aße^um deponitjin eo pietatis, bumanitatis, ^ratiix^atq^ honeßatis omnù cura et re» ße^us euanuijfe l)idetur,

E^o l^ero meo loco caufas me ha» here mteliigo maximas, cur S)eo^ra» tias agam etiam hoe nomine,quodl}e» ßram ^mpublicam,Amplißtmi J^iri, patriam mihi dedit,quæ htcc bona edu» cationis luculentè nuhi fuppeditauit, cum ciuitas Ifeßra^quod ad ciuilemad» minißrationem attmet, ad litrumque tempus ^ipub., pacis 'iS' belliprlt;ecla» refit conßituta,idquod multis ex'yie» teribus tllis^ qua fapientum literis ce» 4- lebran»

E r I s T o L A lelrânt Wide fuit)'y)t in iJtro^^^enere plt;t rem landein mererentur, altquie etiam ex bis Itnum tantum agentesj alterum prorfus ne^lexerunt^

^^ur^atam autem in ^ïi^ione 'leeritatis doEirinamj prima in Germa» nia accepitj conßantiß^mèperinfi» niicts difficultatesjig' in multiplicibus pericnlis baElenus conferuat ((s' tue» tur. Itaq. inter pr^ecipua^ Germanidi ciuitates celebraturj tarn ab qs qua in. oculos incurrunt omniunti quam qua à fapientibus intellu^untur. Fidei autem lt;ts-fnpientia laus eximia eîtj (fr antiä quat qua declaratur etiam Ttudio ig* beneßcentia l^eßra erga minißerium Ecclefiaßtcunij ß^olas, A pietate enimfapientia exßity etßriptum eïl, TDIQ tuAßtCarii} £lt;f WKt crolg/a/J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pietOS

^lo etiam prodeïl ^ipub. Sicut enïm in ceteris in hul^us manant exempla re^entMUj ha ma^rfiratus fui exem* plum hac etiam in parte populus fe» quituTj qui quam ßt erga Scholas Eccleßas heneficus^ teßamenta docent multorum ciuium j quibusfumtus con» ßüuuntur tenuioribus iJt in Scholas publicas mittantur J (tsr multo plures idem faciunt ex fuperßitibus, atque hiec publtcè nota funtj cum de priua» ta in hoc genere benignitate nihil di» cendum hoc loco zjt tempore l^idea » tur.

Vbi autem Magißratus pius eh, fastens, magnificus, ciuium aman% ^OH^oç aptTH? ngi^ avTaywvisxç xaniaç, ficundum '^leteris Theologi elogium, Et populus in timoré 'Domini H-OÇ, indußriusfui negottj benegerens, politus, elegans, liberalis,grauis,locu»

t P I s T o L pleS) tbi ab pr^ßdium eîl bonis rebus arttbusj doElrinte Itberaîi lgt;niuerflt;ieifirmißimwnißxcttt S)ei be» neficioj in quot;befira (ßepub. Eccleß(^ Schölte florenti nbsp;nbsp;nbsp;muitte utiles 'ïiittie

Etßautem doEîrina literarum) (s' fapientite îtudia prtecipua ßntjis ma» ximè neceJJariU) non tarnen alß ettam ! artibus (s opificys carere htec l)itapo- ! teîl) de puib. Siracides fcribit^loriosè : ccvÇjàuTWjjQVHoïKitd'H'a'triiUTrô'ÂiÇjE.t nTÜpii / ctzœv©-' SHpiScti, H ifiHo'iç aUTwp îfyacriût i^Ty^^^^^ty^celebria etiamfuntex'Ve^ i ßra '\)rbe multorum ingénia in omni^ î bus doErinarum genertbusj qui Ifaria ; laude (s dignitate prtediti, tam apud ; fuosquam externoS) ^tpub.inprteci^ puis l^itte muneribus operam nauant eiufmon

BCD I C àT o iiJ, ' ciußiodi,l^t non tantum noßro feculo fed ad pofieritatem etiam memoriam fibi comffarare Jgt;ideantur memorabi* lem. Et pere^rinanturjnon tantum ne» ^otiaüonumfed doElrinlt;€ etiam amp;nbsp;lia heralïs co^nitionk caufa nonpauci,^ tam in externarum^entium, quam in Gennanii^ Scholis multi féliciter dif cunty Et in banc noßram à multis iam annisex noßra patria multi aduenit entes cum laude apud nos lgt;erfatißintt fts- adbuc 'l^eïfantur,

Htec omnia cum l)erißima ftnt nonmetuo affentationis crimen, quae non dicityneq, iudicia euro aut Ju* ß'iciones illiberalium bominum, cum er^a patriam Fiudium pietatis laudem babeati ciutum tarnen procconia pieta* tis, externoriim ponderis plus babent, ita^in pra/entta nibtl de hacamplius dicendum

P I s T d L dicendumputAui^Sed me ^andere te» ßor, (Deo ^ratia^ a^o, quod^ etuis Jum laudatte rei^tthlica^

Etiam amßißimo ordini ’})eßro, ma^iftratui patriae me^, l)t pius ct^ fits ex animo ^raticts a^o pro publicis priuatis beneftcijsy quod public cè ad noßros homines^ nt confido adpoßeritatem etiamjnotum ac teßa» tumfieretiCum hac Epißola mea ba^s OrationeSf qult;e in Academia noßra. habitue 1)1 antehac alia ß:ripta publica huiuSidme colleEltiefunti l)eßr^ Am» plitudini nuttere^ eiq more inueterato infcriberCf atq^ dedicare loluijlel eti* am aufusfuh Scriptum quidem qua» le ßt «.M-m quod l)eßrlt;ie amplttudi» ■ ni propter honorificentißimum tudici» umjisT opinionem de Academia noßra, , nonpoterit ejße in^ratum»

me fauorey 'ij' beneuolentia IteJlrA compleEii '\)t 'irelitùyfubmifiè oro.ld^ polliceor me er^a ÄmpUßimum ordt» nem Ite/lrum debito cultuj yeneratio» nC) obferuanticiy §ludio,ifr (jutbuscun^ foterorebusjzs' offictjs ejjèpromeri^ twumt

Oro etlam proßtüwn ^eum Ta» trem ^Domini Saluatork noßri lESl^ CH^lSEIy 'ï)tmentes

confiüa 'ïieflrA deinceps quoque^u» bernet lt;7 diri^at ad laudeniy ^^lo^ riam fanEißtmi nominis fu 'h tria jalutem jßcut haBenus diuinitus has eße ^ubernatas, ciuitatem

Terfcriptum Id: Maij, y^nno ^5^5’ tempore,Chriß0 9rAtiaf ex periculoßßimo mor bo conuakßcere c(£ßylt;ij* ijuaß exfciHoibus mortis dun* nci beni^tate ßim ere^tus,

Michael Matus ITo* ribergenf. ^Icademi^ Witeber^enßs mini* ßer iamab aunts fe^* tendecim.

RI Mr-M AGO GRAT I AS Beo omni potent!, aternopAtri Do« gt;««ji noßri lefu Chrißi, conditori cceli Gf terr£ O' Angelorum CZ bomjKMMjUnd cumfitio fao Domino noßro ieju Ghrißo cr Spiritu fAndo fap, lt;]uod cr colligit in his regionibas P.cclcfiAm, ZT dementer hAdenus tribuit hutc AcAdemi^, (S' uicinis regio» nibas dodrinic lucem, (S' mediocrem trAnquiüitA» tem,lt;}uiA uerißimum ed Pp/: cJjdum : tHifi Domi» nils cußodierit ciuitAtem, frußra uigilAt, qui eu» ßodit eAiti. Deinde er hune ipfum eußodem Ec« deßi£ fu£ Dc€«n omnipotentem oro, ut deineeps quoiji protegAt (S gubernet hAS regiones (S Ew cleßAs in eis,ZS hAnc AcAdemiAm,

Q«ù «ero optime conßitutum eil,ut quolibet femcflri boc difficile onus gubernAtionis in Aliwn trAnsferntur ( t^Am uicißitudo luborem leUAt, zy cd AriflocrAtiA ) Significo uobis, eledum effe Re» dorem lüuflrem cy Generofunt D, Chrißopho» rum, Comitem in Burby (Sc,

Cum dutem feuerißime pvitcipidt uox diuindt ut ïn quolibet ccetu legibus confocidto dues obedU dut fuis mdgißrdtibus, M.einentote uobis quoq; prlt;e ceptum ej]e, ut huic ueftro Kedort iÜuftri cy Ge^ jierofo Coiniti Cbrifto^horo,reuerenter obedidtis, Eü omniuo politicus ordo teßimonium fdpientie, tujlici£, prou[denti£, prifentiie Det inter hoa mines,quod fxpe cogitundum e{l,ut reuerentid era gd totivm ordmem politicum confirmetur.üec uea ro quidqudm ufqudm legitur diilum grduius de bdc re totd, qudin Pduli condo, qu£ dd Komunos fcriptd cll,in qud h£c uerbd fludiofè con/iderdndd funt : Nece/fe eR obedire non folùm propter irdnt, fed etidm propter confcientidni.

Expreße ddfirmdt contumicidm non tdntùm ird mdgißrdtuum in priefentid punirffed etidm nka le fcclus effe, quod mentes d Dec dueUdt.Hoc dido mdgis munitd e^ duthoritds Mdgißrdtuum dpui mediocres l}ommes,qudm uïlis drmis dut prlt;efidijs, CiUdre tribuiteMdgißrdtuidcbitd ojßcid, ne Dca us offenfus uos dbijcidt. HiCc totd docirmd,Dei bea nefido, piè in bdc Acddemid illußrdtd eR.

Cognitis dutem fontibus decet uos Deo grdtids dgerc pro bdc dodrind, mdgißrdtibus mdtori reuerentid obedire. Tibi dutem nouo Kedori rite cledo fuffrdgijs fendtus Acddemite,trddo mdgißrd* tum, CT fignd mdgißrdtus, er oroßlium Dei De* minum no/irum lefum Chrißum,cumfit per quem doélrind de Deo pdtefddd ek,ut ipfe cr doilria

doHr'nhefludia, cz hunc coctum docentiwm Çj- di« fcentium regdt, zj uerc Jit Reélcr CT conform* tor, 'De'mde ut tc gnbernct, er faciiit,ut tm gm lertiittiojit faufltt cr focltx. Amen. Anno lyyf.

aVod fdufoivm er fxlix fit, eleHm eS Re=: dor Acddcmiie clarißimui uir nobilitate

lt;tc uirtute prlt;tflans Dom'wiiM lodcbwntw à BE«d «tritwqj iuris Coiior O' Profefjbr. Hhkm eleäio* nem uobts publice renuncio, Multæ font en'm cdu* fo, cwr tdlcmrenunciationem fieri publicedeceat, Vos necefje eH foire,cui mdndetur tndgiflrdtus,Oquot; utile ffl, me er fondtum AcddetniiC pdldm profite* rt, o ftudium lt;ttqj dutoritdtem ad cum iuwitndtwii, cr tMEfjdilt;m difoiplindin coUdturos effo. Vrtecipi* »ni« (tMtem «obw, ut reuerenter b«ic Redon Acd* demiie noftris demeeps obtemperetis propter mttna datum diumum, quod Pdulus Apeftolus his uerbis récitât : tJeceffo ed obedire, non folùtn propter irdm, id ed, propter pcends, fed etiam propter confoientiam. Hlt;ec «erba infigite intimis fonfibut pedorum. Nibil entm dtci grauius poted dd fan*

cicndäm difctpltnam, er municndum ordinent po^ i liticum, lt;judm quad PAulm ait , confcientiM à Df o ' aueüi or fieri hoftes 'Dei,fifint contumaces lAagb ftratibiK : ciuid eR autem triftiui, quàtn 4 Deo (fs uulfiim damnatum efiè f Ideo propter Deunt fieäite animos ad piam oiedientiam erga Magi^ ftratus. Pro quo officio Deus prictnia daturum fe protnittit 'm hoc pr^cepto : Honora patrem Qf ’ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;matrem,ut fis longteuus fitper terram. De'mde me»

mentote fcholas effe partem PcclefiiC Dei prlt;ech ■ puam. ideôfitismodeftiores, ne mali mores dede^ । corent P.cclefiam Dei, O' mcerorem adferant Spi^ rituiSanHo'm bonis. Nuncuerotibinouoreélori ! hunc Scholafticum coetimt commendo, or htec Ke» : Horis figna trado. Et civm Eilius D EI Dowmjik i nofter lESVS CHRISTVS, crucifixas pro ■ nobis,o refufcitatus promifirit, fie fiemperadfiu^ turum effe Ecclefi^ fiute muocanti ipfium, oro, ut ipfie hutc parti Ecelefia, ficilicet coetui Scholafiico interfit,O' te, o nos omnes gubernet,imo ut ipfie per fiefi fit Kedor noftrie Academi£ perpetuus, ficut uerè ed pontifex. O' caput Ecclefiiie fiute, Oquot; fieruet ftudia doi!lr'm£,per quam celebratur

GRtecui uerfui eil, mdximè congruensid de^ lirum Papäm Paulum Quartum,qui inulti^ ma feneäa egens er imparatus nuper mtulit iels Ium potenti Regi er acerrimè nationi Kißgt;anic£. 7^au§ avaö'KipTHff'«(gc iroAw koviojtop sysif a.

Eripuit familite ColumnenfiPapa aliquot ops pida,ca^ tradidit fuisagnatis. Et rurfus in Neupo» Il eoüoeare fuos conatur.

Hi« tititti« res molicns tali ietate,quid aliud eil, quam antu inconcinnè faltando magnum pulues rem excitans, Hunc ludum mox abrumpet tp/iiu interttt«, CT htUred pliu tumultuum excitauit in

remuf, ewm^ de calamitatibui generis hus Witni, er dc eitrum caujts multa cogitarem, non potui non deplorare hommum miferiam, qui ad mala ’auTÓ/xara, ut nominantur, quorum e^ mas gna moles ,plurima addunt oiu0ouptTa,qHlt;c medts ocri diligentia uitari cr poterant er debebant. Cui ueftrum non hoc ftcpe accidit, quod eil in uers fuHomerico:

H-wt V(2i^TaX«’ifO(; aafo§i7r{cüTaso|i Kanop t|a. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B 5 Sed

ScJ unit nos Dem commonefaiios noflris O“ da lienis excmplis dgnofccre 'mfiraiMtem iiojirdm, et ad diligentidin adtungere precdtionem ut diuinia tus regantur peâora noftra in omnibus negocijs, ßcut j'criptum eR, Scio Domine, non eft hominis uia eius,Scd Dem dat fapientiam fapientibm.

Ac utdd hiftoridm redam,Pontifices content^ ptu Dctfiunt coed, quare fiurenter ruunt in multa fcclera,qu!e poems attrahunt. CoHocarunt idola in Ecclefidm, dequibm didumdl. Cum, uidebitis ftdntem in locofdndo dbomindtionem udftdtricem, Qtti legit intelltgdt. P.tueris bonisdbie£iisqu£=i runt impend cr obficnds uoluptdtes, Eftq; impud dentid tdntd, utfiecerint décréta, quibrn [anxerut, iure diuino Papam non folu/m Epifcoporum fumlt;i mum ejje, fed etidm Regum Dominw 4jCr /«o drs bitrio poffie dare O' eripere régna quibm uelit. Horum mendaciorum adeo manifefta efl uanitas, ut fi quis uelit refutare, uideatur in mendie lychs num accenderc, Et tarnen ut Dionyfim habebat KoAaKaç, qui ipfim fiiuta lingebant, Sic dula Roa WrffJït habet hanim inepttarum patronos. Aliquot ties in Germania accidit, ut hoc pr£textu Princi^ pibus non malis, Pontifices imperia ademerint, cumq; aduerfm Henricum quartum Rodolfim im^ perator credtm effet, mtffa efl ei corona, in qua uerfm inferiptm fuit, quo oftendere Papa uoluit, Pontificia poteftatis effe, abrogare o tradcre ini^ perid. Petra dedit Petro,Petrm diadema Rodolfo.

Qÿdlii impudentia tR dicere Chriflunt Petro dedißc rcgidm potefldtem,feu mundi ^àonarcbianit cum exprejji difcerudt imperia 4 RlmifiertoEu» angelij, cum mquit ,Regw gentium dotninantur, uos autcm non fic.

Non unit prétexta EiMtgelij imperia occupa* ri, Sed unit uocem ejfe, tjua ipfe /it cfficax in men* ttbus, craccendatueri Dei agnitionem,(juafefe diumitof ipfa credentibui communicat. Et bdc uo* ce in magna confu/ione generis humani coUigitur Pccleßa jine armiSi in qua films Dei inchoat ecter* nam iu/iiciam uitam, cr finit corpora in hac uita exercere officia aconomica amp;nbsp;politica, qme non funt ilia aterna lux zir iu/iicta ,qult;efulget i« ttientibus.

Sed ita fieri folet, Non folum gentes, fed etiam finguli priuatim,ni/i diuinitus regantur ,Euange* Hum infleäunt ad fuas naturas,ac de gentibus ma* gis per/fitcua funt exempla.

^gyptij ctr Syriaci femper prodigiofas fuper* fiitiones ez inuenerunt O’ exercuerunt. ibi igitur nati funt monachi, alif perpétua filentia o Ion* gd/n inediam fibi imperarunt, quorum alij fiando *M «no uefligio magnam partem uitæ confumpfe* runt, literarum o doärinlt;e ftudia negleäa Oquot; ^reta funt. Et hi quidem uirtutes di/lribucrunt 0»

, Ka^ap'^Kixij O' S'toufyiK.àç. Commua nes quas nominabantHÿinàcç, uidcri uolebant Ion* ge utneere, cui lüam corporum carntficinam ad*

8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A N N O J î î «, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

dcidnt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p ad tertium gradu/m 5

ad Enthi^fmos dicebant» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Grtecis iijgenij^ blanditur eoncinnitaf opinio* ! nam artium metn inclufs explicationes.

Plui igitur in hoe gencre caUtdarum di/puta* tionum fnit. }bi Eotinius, Eunomiu^ zx alij trans* ? formarunt doürinam defilio Dei,Z3- de SpiritH ; fanéloin Philofophiatn, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

In Apbncrf latè wagata funt contagia Mani* ■' chieorum, quia lUud hominum genus etfi aliq^uid 3 habet actiminis, tarnen concinnitatem non quterit, 5 feddeleflaturnouisGrprodigiofis inuentis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Germants ingenuitas libertas grata funt, ’ tdeo fucofas fuperflitiones lati abi/cimus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

H£ tibi erunt artes paeiq; imponere ntorem, | Non folum cel/itudo animorum e{l in Italis ey | dommattonis cupidttas, fed induflria etiam utilH t fM gubernatione.

Qjtare magna arte inde ufcj' à Gregorij primi j temporeconftitutaeH ab eisdominatio, qu fiti ? funt (y nerui dommationis opes,zy regum adiun* * {lio,^uorum alios nouis honoribus fîbi obligarunt, alios tenuerunt fafc'matos barbarteis perfuaßoni* ; bus de ijs idolis qua quifq^ magnifaciebat. '

M.ultwin Pontifices ey umbra dignitatis, quatlt i ddbncwlcnn^ urbsRomaretinebat,adiuuit, Et Italia populi cum gracos Imperatores (y Exar* chos

cLoJ tufte odiftcnt, intuebaniur tllam uctcretn dr* con Romam,^^ dutoritdte pontificum peregrines reges pldcdre ftudebdnt.

fdctlis eft dutem amp;• perjjiicud refutdtio eiui ftienddcij, quod Romdno Pontifici îtnpcrid niundi frib»if. Et cxtdnt ca de refcriptd tempore Ludo^ uiei BdUdri d multis editd, Fuitq^ diligcntid tdnta MiOccdm, ut qudnqudm gr^ac l'mgu£ jgndriw fuit, tdmen fumpferit d dodis griecd teflimonid. Recitdt enim dd, uerbum fententidtn Chryfoflomi qu£ redè dtfeernit regidm potefldtem,çr tninifle^ num Eudngelij, q»od dit M.’mißcriu/ni effe docen» di dodrmum d Deo trdditdm, fine drmis, nec effe potefldtem cuiqudm dundi dut eripiendi wnperid, autcondendi leges de politicd guberndtione, Sl«t difiindi grddus, ut dixit dd Confldntiivm tmperd* torem ’m Synodo Leontius Lydorum Lpifeopus, STÓ^a t!'i£-c5-0pTaX®ïiÇo£T'Epogt;Ç t7riX0f0i?«

Explodcndd funt igitur Ronifdcij conftitutio Cr/tmiltum nugdrum commciitd, quæ «iondrebù dm politicdm Rowdno Epifeopo tribuunt.

' Quod Hero id confirmdnt hoc typoQuid Pc* • triK dixerit, Ecce duo glddij bic, id repitdt tpfe ‘ Dom’miUjUetdns Petrum prælwrijEt triftis ’mter* j prctdtio eftjcum mq«tt, fdtis eft duos ej]e glddioSt I* jd cft, gem’mos ejfe bojles, fcilicet, Tjirdimos CZ imptos DoftoreïjEtbnieoj Oquot; lud«eoï.

S ed aliqui mmiM wnpKdcntes fdtentur mondr* cbwt» Politicdm non cjjè trdditdw Petro, Sed di»

ßjutdnt infer Epifcopos oportere primum aîique# ejje, utßt ordo^or ut fciatur quis ccnuocare alioS ad indicia er'ad Synodos debeat. H«c dccowwo« dan f dida Tu es Petrus, er fuper hanc Petram a* dificabo Eccleßam meatn, item paße oues meus. W igt;is uerbis guia Petrum Dominus aüoquitur, aiunt fr^latunt eße cieteris, Et fuceeßorem Petri fiM* tftum Epißopum eße. Id ejuoque refutatur diâû Chrißi,Re^es getstuim domimantur eorum, VoS autem non ßc»

Remoueanturi minißerioEuangelij KaKo^x« , ciuie transformant hunc docendi laborem, qui ßmüis eA in omnibus, in Politicam potentiam aut anteceüentiam. idem Euangelium eß omnium reâè doeentium, Et omnium uoce eßcax eUfiliuS Dei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;eterni Patris,

quot;Vnwn caput e^ Eccleßicßlius Dei perßeictu emnia in omnibus. Remoueatur monßrofa figura, quæaddit alterum Caput. Remouet imperia Chri^ flus, erßmihtudinem imperiorum ßu gradus cmnia ambitiofa certamina,cumait, Vosautem non ßc.

Cum autem in natura humanaßt htec labes,ut alta concupißat, Sicut ßriptum eß initium peco cati fuperbia,omnibus temporibus fucrunt,funt ef erunt horribilia ambitionum certamina in Eccles fia. 'tJec tantum in imperils boe accidit,quodßrb pßt Poêla,

Pdtriiin timen obruit olim Clor'iipiucorwmyldudis titulig^cupido, Multô fepiui Ecclcfgs nocet ambitio, Nec tM« ter dppldufns populi mentes cbrite dulccdine fdlf£ glorite mouenturhoc diuino fulmine, Abomindtia eü Del, guicguid eüfublimê conm homimbus, dc prefer tim in gubcrnationc, cum tbt Jit occd/io,fd=i ciltus fefe ejfcrunt hommes, ideo cito in fede Ro“ tudiid gu£/itd e^l domindtio, dc prabuit occaßo-nem decretu/m Synodfquic Eccleßdrum injfeätos nem in Oriente commendduit Alcxdndriiid: Ecclea ßx, in Occidente uero Komdn£. Hoc ctwn eßet humano iure conflitutum, Romdnus Antiflesßd^i tim po^ aicendm Synodum extrd hds metds cgre^^ didufus,fcripßtdd Orientis Epifcopos,ut dRos tndno eonfrmdtionem peterent. Extdt reßonßo inTheodoreto ubinom'md plurimorum recitdna tur,inter quos zy Bdßlius eß,qui RowttntwJi Pozis tificem grduiter dccufdnt, quod feruitutem Eccles fijs mponere conetur. Ed Epiflold illußrc teflis monium eR uetufl£ dqudlitdtis Epifcoporum. Poa fled fecutum eü certdmen infer Ro??Z(lt;«u}n er Coitfldntinopolitdnum,in quo Gregorius crudclif= ßmo pdrricid£ Ehoc£ fuit £quior,quid Rorndnum Epifcopum pr£tulit Confldntinopolitdno. Sed td^ tnenuideri modeßus uoluit, Non uult quenqudnt dtciciilt;.ov/jSjjinlt;}p,cr grduttcr dccufat dmbitio^ »cm,mquicns ; o tempord, o mores,udftdtur orbis terrarumàBdrbdriSfdelentur urbes (jtempld^ truci‘

truciddntur non folwm exercitm noflri, fed etidlA inermii muUitudo in urbibui, Senes, pueri,tndtro^ nte, uirgines, occupdntur proùincta d eultoribaf' idolorum, qui Sdrbdricd Idold coUocdnt in temple noflrd,truciddtis pijs fdcerdotibus,ln bis tdntis cd^ Idmitdtibuf cr doloribuf piorum, tdtnen delicidti* tur Epifcopi cy udnitdtis nommd expetunt, ef nouosdc propbdnos titulos fibt trtbuunt,

Pofled depofltd uerecundid Rottidni Epifeopi non folum coUocdrunt fe infdfligio Eccleji£,fli etidm dddiderunt dd fe pertinere mondrchidtn Jim periorum, creuerunt enim opes cy potentid, chill noflri Jmperdtoresdttrtbutflènt RomdniC Eccle/h^ prtedid qu£diim. dondttoncs initio mediocre! fuerunt, cr bono confilio fdil£ funt, ut fumptiH hdberent fdmili£ docentium,difcentitim, ludicum, fcribdrum,cr dliorum mintflroruin,quibui cdrere guberndtio non poteil.

Credo etidm Principes ndturd mdgniflcos non tdnthmneceflitdtis fedflilendoris quoq^rdticnelU hdbiiiffe,Sed pduldtim ipfl Pontifices,non contend pr£diis, qu£ iuflè poßidebdnt er dd ufus neceflm rios ddtd erdnt, inudferunt in uicinds poflißiond) pdrtim frdude, pdrtim mdnifefld uiolentid, Et dm ceßit dliud fceliis.

Initio pr£did non Epifcopis,fed Ecclefqs doiti* td funt,ut nunc ddntur reditus dut pr£did Acadm mijlf

’P'j

(I*

'in ftS Uli iHf-

■rt

mijs, Nee quifyudm unus eâ ærdrij Dowmjuî .

Et uetus confuetudo fuit difiribuere Ecclefid^ rum reditufin qudtuor partes,prima erdt docen^ tium zy difeentium, fecunda Judicum cr aliorum tniniflrorum,qui nominabantur ^laMvoi. Tertût pauperum. Qj^rtd lt;edificationu/in ey dliortwn quotidianorum fumptuum, Hiec diflributio ho^ nefidfuit ey certes quefioresl)dbuit,dcfcitis tw owni guberndtione, quantumuis exigua, tarnen multorum hom'mum opéra (ymultis rebits opus

Tdlisdutem cum initio fuiffet quejlura fdcub tatum P,ccefîdfiicariim,Tyrdnni Pontifices lt;erari4 ddfefe tranftulerunt, Eit qu« difcentibus CT prtuperibiM attributdfuerdnt,ipfi interuerterunt, C imibrrfw aliqudin iudieiortim potentie caufa retmueruut,

ltlt;( 14)» reges fadi, fruuntur alienis facultatif lus, tanquam proprijs, eyfîcut feriptum ed, heb

I«4nf«r de deemofynii publicii,

Creuerunt dutem cunt opibui ut dixi, cinn dlitt uicid, tum uero maxime iniufta dowi«(lt;ndi cupidi^ tM,Tlt;ioflri Iwper^toreï(trte opprej?t funt,cwn belld dducrfus ucnricos QMrtwm QKWitttW dccenfafunt, ut alia multd omittdm.

Per fefc dutem bcÜd doilrindf ZT difciplindnt delent,cr cum Pontifices ipfi fiunt beürftoreï, ttiulto mdgisfit qwod uetusPoëtd dixit :

Spernitur ordtor'bonus,homdus miles dmatur.

Multi

Multi igitur tetri errores non folùm de cotll* tnenticid poteflate Pontißcum,fedmultô trntgiidt impijs cultibui confirmati funt.

Hlt;ec mgentiA mdld nuUiuf eloquentid fdtis de^ plorare poteB. (^udntd libtdinum turpUudoe^ in Pontifieijs luflrisf Qjtdntummdh in Mißis, in tjuibits ddorunt Detw» fuum Mdofim, feu MH* Zdtn,

Et/i'dutem nunc de tdntd dinphtudine reruti prolixe did non poteü, tdmen hxc commonefddie iuniorum cdufd repetitd eR, ut cz cogitent de er* roribus Pontißdis.cr de ird Dei,O' qa£rdntquo* ntodo jibiredtiK confulere poßint. Mon certdti* dum eß uitijs, contemptu dodrindrutn, drrogdn* tid,udnitdte,luxu,cum fddione Pontißeid, fed ßu* dio redd dtfeendi,drdenti inuocdtione Dei,piH ] inorum guberndtione»

li£c ßnt prießdid dduerfui ntdld PontißeiH, ( Ordte inqutt Domtnui,ne uenientes poenlt;e uos op* primdnt.

Vtdutem redeinuocdre Deum poßimui ,do* drhid de ueris cultibui tenendd ed, o conuerßo dd Deum neceßfdrid edjicut hdne o feuerißimdlH Cf dulctßimdm concionem Deus fepe repetit lt;nbsp;f Conuertimini dd me,O' ego conuertdr ad uos. Mi* nbsp;nbsp;j

hildubtwm ed propter idold O'bbidines puniri , genus humdnum horribilibus mutdtionibus impe*

fWp-H ƒJlCVpU/XKtC'£Tûß6^t^HÀ@-’al^KX©-'. Sed nunc quog; ruere enm uidemu^,^t fcriptwn

‘ Hiigog T«rciciwn regnum nommurt adparet. Sei Mte ultiniM poenäf, utriufq^ regnt potentUfeuis

‘ irriMm, ß uera unimorum conuer/io dd Dcum fiet,Et dd hdne necefftrtd eR in fingulis diligentid

lt; n«Jlndiop difcite, Sicut fcriptum cft,S« adfiduut « er dttentus in leRione, dodrindj er confoldtione, 1 DlXl.

pecco,uenidm tnihi date, Sed tdfnenfic MicOioU* endumejjepijs parcntibm ar Prteceptoribmßn^ tnoroßtdte.

Propono dutem (luneflionem digndtn conßdt'' rdtione : Vtrum Pdflori Pecleßis reilè fentienl^ CJ' pto, licedt hdbere fuperiorem iurisdiiltonHf in pradio dttribuio, ut ip[e ibi ufwnfruéium bt‘ bedt,

De hdc quicflione eo dißgt;uto, quid nonnuUi cufdnt hoc exemplo Epifcopcs retinentes dominé tionem. Sic igiturfentio. i^on probo drticulni^ Vuicleuicum in Synodo Edfiltenß propo/ùwm:^ ftcerdotes hdbednt certes rcditus,fcd uiudnti^ quotididnis ele€tno[ynK,ut Fruncifcdni, Sed ludi^ fdpicnter piè'conflitutwm ejße , ut certi ßlt;^ reditui Pdflorum, er ut ßt tdUs)nodus,ut nee in' cpid, nee diuitiic impedidnt miniflerium.

Conceditenim nobis omnibusEudngelitvmy 1ère proprium,ut concedit uti dUjs legitimis erJ^ ndtionibus uitie ceconomicie politica, ut fcri^ ptivm eü : Pontes tut deriuentur fords, Gr tu DO* minus eortvm tndneta.

Si igitur Pdfior hdbedt t« fuo [undo iurisi^ iiionem fuperiorem, non impedientem miniflefif tvm,poteÂ edm retinere, ut dlids fundi commodittgt; tes. Nee pugndt cum hdc fententid diâum': Reg^ gentium dom'mdntur, Vos dutem nonfic. Pidni^^ Id condo proprie hoc docet,non confiitui hnpefU Eudngelio.

1»

'Hf

)i^

QHÔcJ dutem hoc exemple quidam excusant Es pifeopos, tenentes Imperia, non reâè accommoa dMt exemplum. Primum enim etiamß effent piß iüud OHM iurtidiHionis tantum eil, utimpediat mmiflerium. Deinde boc conßderandum efl, Es pifeopos dommari non in fuo, [ed'm alieno t quia pradiaiÜa 'mitto Ecclcfijs, non Epifeopis donata funt,ut 'mde docentes er difeentes alerentur,tr ut aliquorum calamitofcrimt egeßati confuleretur, N««c Epifeopt donata Ecclefijs, uelut Eeges poff ßdent tanquamfua,CT funt uelut Harpyte,qu£ eri* piunt uiüum alijs, quibus debetur. Non igitur transferatur exemplum pij Pafloris,relié fruentâ fuo,adkosEpifcopos, quialieno fruuntur. Sicubi Principes detrußs Epifeopis iBa pradia çy iurtsa dillionem occupant, cogitent, quibus ilia bona inh tio data ßnt, zy ael aliquid 'mde reddant Ecclefijs, quod pauct faciunt.

Quare illorum benignitas, qui uel parum inde transferunt ad Eccleßas, zy Scholas, 4 nonnuUis laudatur citato ucteri ucrfu»

O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hj ÔÀÎy« J'oÙçgt;£K(î)£u'|£Tfltt.

Siuidelicet Ecclefjs zy Scholis aliquid lara gtantur. Sed tuum tudictum Res «erende Domine Dodor Cunrade audis

IB ANNO I r Î 7» ORATIO BREVIS QVA GENER.OSVS AC NOBILI^ Brfro, Dduid ab vngnad, (yc. AuliriAcui,elcéiai in Acadc!ni£ Keclorem fuxni cxcufat pueritiam wulci; petit ß vicercâorem ipßiM in hac pet mclefla Scbolstflicd gubernatione adiuuari 4 exteris Projeffortbai.i.Maij.

OPinatißimi uiri, Preceptor es charißmti : IM prêter ßem ißa ueßrd tnihi petitto oblM eR,ut rei nouitate tt{rbdtus,uix inuenidm,quid re^ Jßoitdeam, ViTorMn grauißimorum, prüden^ ttßimorum conßliitm improbdre,dut reprehends^ re non debeo, ejuos ut parentes merità uenerorlt; DißimuUre tarnen non pojßivm, nie confiderantent tne£ £tatis imbeciUitatein, er rerum omnium im^ peritianhmirari quid uos mouerit, ut hoc tempore munui Keéloris puero committeretis, Qijod qui» dem quam reüè er utilitcr fiat, usfirum er it per» pendere.

Ego cHW adueniens im hanc fcholam, eins gu» bernatoribus obedientiam promiferim, puto niei deßugere td, quid à me anto fludio exigitur» Quare etfime plané ineptti eße ad hans funiltonem inteUigo, er ad eius declinationent multauerè, eriufiè pr£texerepofièm: tarnen ne fuperbus, aut contumax iudicer : quodfauflum fii ac falix,ueftr£ uoluntati obtemperabo, firetus bo» nitate ueftratmihiqi certö perfiuadens^uoSier can» dide

I Udo de we iudicio hune Reâoris titulum er offi^ ’ cium ad we detulißc, mj büc gubernatione cùm gt;nbsp;We, tùm ewm, quem wibi fodum-huiuf adminiflrd=* 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tionii adiungetis, ueftro confilio,prlt;efcutta)Operii

f Dfiwn (flfrntwM patrem Domini noflri kfu Cbrijii toto pe/lore oro, ut per hoc femcftrc trän* quillitdtemhis rcgionibwî concédât, cr hancfcbo* tam,nof(f} omnes dementer gubernet,protegat or con[eruct. DIXI. PrwMMai). A)»io jyy?»

♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no i7, ïunq.

dicationis : cuwi tn re manifefla non /ît opiM totiei repetere commoncfadionem, utilitas enm omnio

* lus Hi conjjiedit cft, iUlt;e bdrbdricæ cr Cgt;clo« • nbsp;nbsp;nbsp;ptcie opiniones fatis refutata: fiint,qult;e fingunt ca*

fu omniafieri,nec 'mfitas eßi dißimiles «ires reme» ' dijs, zj- artem commenticiam effe : Tarnen grduif« * fima caufa cfl, cur fepè de bw opcrtbus diuntis cr f dicitur,zr dicendiwit eft, «idelicetjUt grati Dem f celebremut, cr teflmonia prafcntiie Dei c pro« ' Mdentht cogitemus, de Jîmul nos ipfos commone»

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C 2 facii»

fäciämui,dd quem finem nostpß conditi Socordiu eil querere, ad quem ufum conditu ttbfinthtit,o~ KiXt^P'oi- : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intueri finem^dd queif

Multo mdiore urte homines conditi funt, R.emediogt; rum copia er diftributio oflendit hominum uitdfi Deo cura cjß, Sed cur uult Deus feruari homines! Tantum ne ideo, ut fruamur ijs uoluptatibus qult;sf maxima pars hominum fobs expetit ƒ imô proptet caufam banc unam omnium maximam, fefe ut no^ iis communicet. Etfimul uitam,luctm,fapientiti^ er iufttciam fuam in nos Jpargat in tota teternits^ te,quod quidem facit in cogitatione nofira de CrC^ atione er redemptione per Eilium.

Nec Deus oftendit fe tantum ut corpora curet^ Sed cur feruari nos uelit iÜe monet.

Tunc autem in nobis fulget,tunc peilora complet Ulens pia cum difcit munera noffe Dei.

S£pè cum intucor luâantia pharmaca cult morbis, cogito de caußs cur homines conditi fint, Vnde htec tantaßt tampraflantis naturæ inßrtni^ tas f quare mors 'm hone Dei imagimem grajfetufi €«!■

CMîdJ tetKpui in hàcuita noscibo, (^retMedijt feruet, quotnodo nos per filium rcfiituat De bts rebus tMximis ßmul nos remcdiorum confideratto C medicâtio cotnmonefacit. cùm igitur de reine» dijs, de arte Medica dteimus, fepè repetimus conditoris mentionein, dicimus, ad quetn ufum non foltvm remédia condita /int jfed etiam homi» num natura’, ut fapè nos ip/i Deo in publico eœ« tu gratias a^amuf proomtbi« beneficijs :'Et i«a uentuti borMtoresßmus, ut de Deo,er de eins be» neßcijsfiepius cogitent,grati euw eelebrent,er e» ins donis rede utantur. Sit igiturhlt;ec prima er priecipua p4rs no/lrx or;tttonw,^«4W uos mecum pijs mentibus recitate.

Tibi omnipotens Deus,uiue,fapiens, uerax,iu» fle,benefice, cafte, er liberrime,aterne Tater Do» WHii noftri lefu Chrifti,conditor cceli CT terrae er bomwtiMn,unlt;t cum filio tuo coaeterno Domino no« /Iro leju Cbrijlo, Et Spiritu tuo fando effufo in Apoftolos, pdrdcleto : gratias dgimtw, quod im« menfa mifericordia te patefecifti in credtione, re» donptione, er rcjufcittttione generis bumont. Et quod iwbdc uitet colligtî aternam ’Ecclejiam,er «t coUigdKjbominum uitam feruas, er das innumera» !, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bilid beneßctiijTcq; «eriî gemittbus ordmi«,ut de»

* coUigi«,©- jerues lt;tc regAs nos er familias noftras, ti Poft bttne commemorationem de Deo, adiungamu« ctutmpAfUcMlttm doftri«(ePbgt;/tcie.

Amplißimä cÄ fapientM in hue doi^rinlt;i : Sei nunc excerpeima pArttcuhtin dulcißimam de Sytn^ pathid, cr Antipdthtii multarum rcrum in natu^ rd. Sunt cnim propoßtec imagmes, ut nos commo* neßdeiantdebere homines Deo conformes eßfe, amp;nbsp;inimicos hoßtum Dei. Ac dolendum efl cum altlt;^ Crcdtur£ fcruent ordincm,^uo conditie funt : her* ribiliter turbari hunc ordincmab hominibus..

Perpetua eflconcordia Magnetis Gf ferri, uel potius Kiagnetis ad polum Arilicum, qult;e fympd* thia mirabilior eft. Cur nos homines non tuemuf concordiam cum Deof cur non feejuimur Deu trdf hentem nos luce fdpientilt;e fuie-,ut ferrum trahitur à Magnete, multo obfeuriore caufa ƒ Cur difeedi* mus d Deo, cum Magnes femper ad polum Ariih cum fe conuertat f Quafdam igitur imagines re== citabimus: Ac prima ßt, in maximis eorporibus miranda confenßo eft SteUarum cj- deris,quamß quis negat ejfe,manifefiè furit, Cum Sol à noßro uerttce difeedit, aër fit frigidior, quia radij obli* qui funt imbecilliores : Cum ad nos redit, magii calefit der,quia uis eft maior in radijs redioribus. Cum funt congrejfus Planetarum ßccorum in fia cis fignis, ut uidimus anno millefimo quingentefi* moquadragefimo,£fiusinaëre,et in terraßccitas maior eft. Contra cum funt humidorum congref fus in fignis humidis, maior eft cy acris o- terrif humiditas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Nfc JmBiuw eü caleflium corporum, »»entorttm concordiam mirificam e/Je. Deiebat CT ratiottalis anim£ caw Deo perpétua concordia ep fe, cum gtiidem homo fit imago Deùe:^ intelligat caufoi confenfionis,S€d dicamius de plantif aliciuot, Balfamo ferrum adeo inimicum eü, ut, cum ferro fecatur,mox arefiat. Vngtubut igitur i« fcalpendo O' putando utendum e^. imago eil Ecclcf^cfuee non ferro regenda eft, fed uoce doârin£. Ealfami fucco aluntur uiper£,ct magna agm'ma uiperarum fruticem, uelut obßdtone c'mgunt, deleilantur o umbra foliorum. Succui autcmUalfami remedtum eil contra uenena optimum. S/k aluntur Balfamo, id cit, uoce doilr'm^ caleflis, autores o defenfos res malorum dogmatum, o mutatur pabulum in uenena, Sed Balfamum rurfus remedium cH. Olea formidat quercum, adeo ut moriatur cum uicina eil. iwpei-w premunt Ecclefiam,ac priefertlm ciint aut centauri dogmata condunt, feu infleilunt 4o« ârinam ad fuas commoditates': aut dogmatum conditores armant fe tribunteia o tyrannica po» tentia.

Cûgnatio dutem olex o uitis mirifica eil. In« ferU uiti clea gignit o uuas o oliuas. Ita cum fi’i des régit opera, ft dulcis focietas Euangclij cr Legis, Et Lexfit multo foecundior,dulcefcit labor O Dfo placet. Sunt O Antipathiæ multarum re» rum mirtfide, Magnes cum allium ei illi»itur,non trahit ferrum. Graeci allium cruó^oJ^op nommant^

^uod aimt diäum^quiß o-MUop pó/op, rofd fc(* ttdd. Cum doilr'm£ mfunduntur fxtidd fophifmd^ tn,uim priorem dmittit : Vt uerd or dale is confo^ htio eA, dicere tUi, ^ui uerè expduefcit dgnitione ira Da : iuflißcdti fide,pdcfm habemus. Hiec dub eißimd cr uerißimd uox fit o-nsaop póJ'op, fi quis fingdt fe iufium efie fide, etidm cùm furenter per^ feuerdt m fceleribui contrd confiientidm, Dißidid ndtiud funt multdrtim rerum : AquiU or Cygni, ut regum cr ordtorum. Luporum cr ouium, ut Tyrannorum Qr^cclefia, formicdt metuitmui, utfedulos cr dmdntes Idborum metuitfiur. Infe/ia apes fiucis, ut reile docentes, ignduis cr gulæ dulgentibuf» Scdrdbeus Aquüdin edit : Cum enim aquild forbedt oud fcdrdbei, uicißim fedrdbeus d=gt; quildrum oud celfis arboribus deijcit. Qud re fi^ gnificdtur etidm potentium Tyrunnorum 'miuße fdfid ab infimis pofic puniri. Sed iUuftre teflimo* mum eâ prouidentiæ Dei, quod ita plantas diftrb buit, ut uelut 'm oeconomid, magno confilto alijs alias uires attribuerit, Fit pants ex firumentisfiar^ re,tritico, olyra cr paucis alijs,qudrum rerum ta* lis eR natura, ut 'm fangu'mem corporum noftro* rum conuerti poßmt. Et addita eil rigatio, qu£ fit potu, iüam fol£ res ficc£ conuerti 'm fangub nemnonpofiint. De'mde ermorborum remedia, qu£ non pojfiunt efiè cibi, condita funt. Et tantd arte diftributa, ut pr£uidcns diucrfos morbos,aha remedia,dlijsmorbisoppofuerit. Alia bilem,dlia pltUltdfft

pîluîtMt trttliunt,ali£ herbx opitulantur cerebro, alilt;e cordi, alilt;e pulmoni -, ali£ peélori, allie epatt^ ali£]jgt;leni, ali£ ucntriculogt; Hlt;fc artificiofa dtflria luttonccjuaquamcafùfada eftjpd tcftaturhunc wundum «trcano co^lio conditum clJ'e,o~ quidcnt ita,utadparcat conditorem amantemeßi homi» nivm,qutares tarn mult£, pr£cipuè ad humanos ua fui faâ£ funt.Ac huit« di/iributionis doflriwd Det beneficia 'm arte nojlra cz quotidianis exemplis artis,conferuatur, Qjwre ca- propter fapientiant Dei O' propter noftram utilitatem bi«c fludta ma^

’ beatur, cum ärborum fruólui mature feere'mcipi» ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«nt, monendos effe adolefcentes cenfui de dy fente»

’ rijt, VidiwiwenintaliqKoh« immatures fruilui, ’ aut etiam wdturos ctwn uccej^it intemperontw ‘ ferre letbdles morboî. Condttt funt arborum fru» î di« («d grdwij^inii« «tiliutej. Sed arte er rdtionc • MtdjHur. Cerafa cr pruna,ut de alijs non dtcamjde» ‘ levant ocwlos, fuauiter refrigerdnt, deinde foie J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonntbtl coda, c ibi funt «lt;tldè plnbreî.

‘ Qtjid ufitatiui eft in febribuijO“ cùm facienda ‘ i«K.oix!a,qMdm uulgaria pruna,quibui utimur, { po/lqMdm fol crudtwn fuccum exhau/ît, qu£ nomu » ndniiM BpâSuAa. Credo eniwzAtbenieo qui fefx« , €uXa eße prmw fcribit, Et Suidas dddit Etjitnolo«

giam feopœp feàjîNovTa, id eft, Crudatn woletn ex «entricwlo eqcienttlt;t. V( autem cum rede utimur

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C y falu»

fdluberrimd funt, itd cum crudd auidè uordnM celerrimi fucci illi putrefcunt cr pdßim 'm coi' port putrcfaâtones, efficiunt. Verttturergo nidß fd putrefaäd in tndteridm biliofdnt, rodentciU dc Idctrdntem mteftind, Vnde dyfenteri£ noM(igt; eR. ScitK dutem tntdtos tÜd Idcerdtione 'mtcflino' rum interfici. Et putrefdil£ tnaffie mcendid dJ' iuudntur for is leftu, Et intus 'mfufo potu itntnode' Tdto. Hfc mald dtligeiitius hoe anno cduenda funt, ^uia mmus bené maturefccnt fruilus, cum ,efldS frigidior{tt,qudm qudletn coâio terrd ndfcentiuiigt; poj'cit.Longè autem tutius eâ arcere morbos tcin^ pcrjntidyqudm at tr ditos depellere pharmacis,cuit uidcltcet dupliciter languefaild eil ndtura morbo precedente ey intemperantia. tiultà phd aalet ante morbum mediocris abft'mentid, quàm ü inorbo terra Eemnia, autpomum Cydonium, Sitit jgttur memores huius diili: Spernc uoluptateSi ttocct emptd dolore uoluptas, Oro autem Domiigt; ÿum noflrum ïefwm Chriflum, cuflodcm cr cdput

(K V f fdrem in koc elJe circumflantium fcho» .gi i^l‘tjbcoruin cœtu, ucl t^nlt;tros publicorum ritu»» j., tim huiM fchohe, uel pcruerfa borum tcinporu'Ui fapientM ittt imbutos, ut nihil dcledet cos niß de* rißo Oquot; rcprehcnßo omnium, qult;e fäpientißimo (onßlio li matohbiM inflitutd, piè religioßccj; hue ufq-, cultd funt CT conferudtd, dc feurrilif cxdgi* tdtio uel cduiüdtio pottus rede didorum cx fd* dorimt , repeterem dltiut cdufdi confuetudmi^

O' uetuflißim£, quic nebie produdis in publicum imponit pdrtes de drgumento dliquo dißerendi. Sed quM non dubito uos cf' ßire hunc tnorem Academite antiquum eßejO uero obedien* tid dc obferudntiæ fludio mdiorum inflitutd ucne* rdri, ttcc ajßerndri ed uel faflidio delicdto uel 'm* fulfd cenfurd, hanc orationem omittenddm cenßeo.

• Q«(tre omtjßd excufatione dccurdtiore publici ri* tius dc me dicdm, qui qudnquam maluiffêm tacere prorßus in boc publicoeonfeßu,fum enim naturd timidior o melt;e mibt imbeciUitatis opiimè coïts feiut : tarnen quid id unicè fludui fempcr,ut lcgibut

* fchol£ O' dutoritdti praceptorum reuerenter pd* rerem, o oftenderetn non delcddri me Cynicd lOd fdpientid, qud omnem euertit o contcnmit ordi* nem in uita,o uirtutem putdt eße fdpienter d mds: ioribus

ioribui condittu leges aiijcere aut irridere t uollù banc quoq; confuetudinem feructre. Ac uehemetf^ ter etiam atcj^ etiam uos oro, ut me confuetud'mH officij cMfs. dicentem libenter audiatis, itc hu* tnanitcite ueftrd or beneuolentid [ulleuetis. Argn^ mentu/m orationis defump/i ujitato fchohe mor‘ ex Aphorifmo 46. partis quartte, Apborifmi uet* iafunt: Si rigor incidatfebrenon 'mtermittentti tegro tarn debili, lethale eü. Qjiid fit difcrimtni^ quieritur inter rigores illostcjui cum febribus pr^^ fertim biliofi's J^iaT^amp;ssiSo'oUç fimul inuadunt, correptumqi concutiunt tegrum grauißime, atqut inter ch/xqu. o'ttUEJ'pEuovra rede recenfentufi Cr reliquos, qui GT J'iaÄamp;Tr's^t; quaiidoq^tCUiH refoluta ac dißipata materia definunt, quandoi} ardores continuos, quos Kaucrwvaig uocant coiifr quuntur,qult;e rigorum fit caußa,quomodo cieantuf cr cuius materiie impulfu, motuatque agitations deniq; d qua caufa incitetur materia tanto tmpeiH tantaépi uehementia, ut corpus tarn uiolenter ui^ bret, atque commoueat, an ßuaJßonte nutuq; itn^ pulfa [uo feratur ac ruat,an uero conatu propel!^ tur nature. Difiindio borti/m rigorum exipß^ rum ed petenda febrium caufis ac natura. Biltoß fcbres aut continuis ac ßeruidißimis caloribus i»* feflant, ac pene deurunt corpus, ut Kav(rwv£iji neq^ interquiefcunt aut ceffant. Semel enim 'meen* fe ardent cont'menter j donee conßu/mpta, quatt eerripuit incendium, tnateria deflagrent ac defi ciant'

, étant« Aut nar« tt^iócTou^ ^va.^, rtpctitii per i«ter«dlld pi(roxgt;f(BM rftquc exdcerbdtionibui af» fligunt, exthicfloq; inccndio acfopito abeunt atc^

i ««(tnefcuiit fcilicct ubi materia qua: concepta ex f putredine fiamma, exarferat,conflagrauit dtcj; ex« I* cujjd efl, KaucroVEÇ aut de uchcinentia flammée ni»

bil remittunt, qui ex nanoK^eç O“ oXtflyioi uoa crfiitur, aut ecu deflinatif circuitibiMjubi dJiqud«« t' tulum ifacio etliqwo de teftu rcmiferunt,non tarnen i* conquieucrunt, pöÄ rurfus exajfcrati uehementi»

iM Mifurgunt atque i«tenduiitur, qui ©■ ÎTriamp;u.i» tgt; s(§oi funt. Origo bdruir- febrium oiHuium è pua tredine eft biliî flaucc puircfeciitis iu uajis uel he» ft pdtis ip/iiw uel inde propagatis propinquts dut re» ilgt; »notioribi«. Si enim auda lufto dwplitw /Îuudbiliî, $ woduwiq; ac menfurdw naturic conucnientenj ex« P cedens, O' 4 fult;e jpecici normd dcgenerd(iî,onerefc lit nlt;tt«ram corporis, btec irritdtd Oquot; onere grauan»

tis materiæ cy deredine pungentis dc ueUicantts, tu exerit elt;«, quibus fefe regit dc fuftentat, utres, ac 11» prwnuMi experiundo cortione»« ac feparationem Dlt; ui caloris natiui, à tota redunddutis btlis maffa » TO ’iXwfu^g 7rlt;S|)i‘Tlwp.a i-mpurijliMimn , quod '(ilt; nulld «oftione enjendd« potell, ut corporis ufui ff feruidt, fecernit dc fecludit, id^ cwm fortis cdlor di ndtiuus «iget eqeit uet in fudores extenudtwm dc j, dijfolutwm, uel detrufum iw dlui«n,uel dblegdtuwi i(lt; dd urin« wedtiM« Si exitus wnpedidtur objîrudio* '.Hl nibiM intercIufiM, detentiwn blt;eret in corpore,

quid cilorii ndtiui regmine deßituitur,lt;ägt; dlieno arcumuentum dtq; occupdttim putrefeit. Putre* dinii leejionem ndturd fertis fentiens C tantij^et enm donee } Xwpaç fepardt ndturd.uiget udletq; ) qudnto pote^i co/idtu dtq^ mpetu incumbit in eX^ puljtoncm )fMeri£ putrefeentis. Hoc impulfu nd^ tur£dgitdtd )ndteriti,balities qutdd)» fubtiles[cX putredme fcru!di,concitdttßimo motu per ueniU delatt in omnes corporii pdrtes, muj'culcs tllifu ud^ Udo pcreellunt,qudttunt dc uibrdnt,cum qud cotf cußioneetß illddcdlidorwm atque dcriumfivmo* rumcitdto impetu excitdtur, fenfui tdtnen infrb gtddtionis extremor um comungitur perpetuo, quod cor percepto putridorum hdUtuum hinc i«“ de difeurrenttum nocumento, protinus dbexte^ rioribui omnibus cdlorem mtro dd fefe reuocdt. lî tdndcm ubi dffluxu dcceffuq; putridorum hdlitu* wmddduólusdtqucmcenjufcx£fludt dtque ejfero uefctt,cor impdtiens fldmm£ ,qudnturn poteA of repulßs hdUtibui feruidis cr e^fußs J^iritibui, quos contdiiui commixtioq^ hdlituum appulfo^ rutn feruefecit, fefe tuetur cr uindtedt, Inde £flut totum corput oecupdt, qui è corde fluens uocdtuf febrii. Pdrs mdteri£ putrefeentU eo motu per hea pdr 'm 'mteflind depellitur, indeq-ß leuior eA fur-fumin uentrtculum fertur, zj'dcred'me mordi-cdndo uomitui ciet ß grduior fubßdit m dluuM dccumbcns, cz turbdtd dluo deieAiones commo-uet, Hine pracordiorum tenßo,cdpitii dolordc

ftertigo, «itKplt;e,fomi«4 uentrii interdamexu fiunt, Hdlitui craßiores tefluantc tam toto cargos

* te,motu lenttore protrudit natura ad cutcm^nuant laxatam calore idcocii hiantibut ports peruiam i'di

) perrumpentes, ubi occurfu paulo rentißius catena tis aeris denfantur atque coguntur,m fudores diflt;» fluunt. De/tnit itaq; feruor excujja tailbus natus

$ redit tantißicr, donee uel oninis fit cuacaata atc^ * exhaufla materia putrida,uel natura ueneat ae do* * mmetur. Redit autem coücäis denuô quos naturit * fepararat icbonbi«, or dereltélis à calore natiuo ‘ tdeoej; putrefcentibus, cum feparatos uel propter . obfeptos meatus uel quad ob ùnbecillttatetn oneri ‘ fit tmpar,extrudere ad potentiores meatm ncquea ‘ at. Si ucro natura ianguens ex ealorts natiui ! imbecillo pr£fidio nontubU deficiens non poßit ' putrefcentem c uafis depeüerc materiam.retinetur • ea intra uafa cr nttûo'uvotç excitât,quos aut con^

tinuo aut paululum rémittente inccndio fouet, DC ^ouK enim humore perpetuo natura donee ualet, quod optimum eft ac corport conuenientißimuntt tuetur (jc défendit i corruptione, feiunHis ac de* ftitutis primo ichoribus, etiamfi hebetatus calor natiuus cœperit I^ngnere. Si ergo putredo retine« atur intra uafa, tanti/per donee naturx fupere^i tantifin »iritwn ut coquendo feparandoq; afiiruart aliquid lt;lt;c tueri poj?it, etfi calor febrilis non ex« t'mguiturprorfus,fedatur tarnen certis interuaUis ajlut

teflui dliqudntulum, ZT putredo fit mitior unit KautruvEç iTri0K.is6^oi exiftunt, St profligitt* profirdtoue prorfus aut cone ul cd to cdlore MtiiH fruftrd laboret natura, cr ferpens putredo m lüi^ ^uog^ inuadat quod ad fut confi:ruati()nemacrt‘ ficäionetn natura ceu repofitura crat, Kaucroivt! exoriuntur oTe^Q^iot. De harum febrtum rigt’ ribus pnecipuè loquiturHypocrates in hoc Apblt;gt;‘ rifino. Kariui enitnrtgorescumhisinprincipijgt; inuadcre confueuerunt ctrniqi corripiunt £grd conftanti uirtute z:y fignii coétionii jefie eftendeti' tibui, fere fequuturoi euacuationcs, quoinatuti uires primwm pericliata fiias paulo po^ molietut, prlt;ecedunt lt;(c denunciant. Si uero rigor incidat fi‘ bre non internnttente, a:gro iam debili,lethale Aut enim preeuiui ac pranundui rigor euaciu^ tionem adfierct,autfine fequutura cuacuatione iii‘ fefiabtt. Si rigoretn infequuta euacuatio fiionti' nea fuerit,qult;e nec leftu/m febrilis flantma tnitigeb nec leuationem tegro afferat, ab bnbectlli naturi fruftra tentatam efie tnaterilt;e exclufionem, lt;3 candem mere fuoimpetu fineduiluer gubertul^ tione,ac legri languidof uires diffbluturam effi Hi' dicat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aoyta oukp/ctemç. ^.get

etiam rigoris agitationes difficulter fuflinebit. St rigort euacuatio non fiuccedat^ fruftra anniti nd^ turam, ut noxia amoliatur atque effundat,Z!r ui* dam fuccivmbere arguit,cr rigor ipfeconcufiioiK uiolenta pene fraótas antea. ac labantes urn tegri

^uos cietiiopetui ealoris tuttui, circimfufi aërù ucl e^ttfie dquie frigiditatc, repulfi ad interiors tfâjéfnentiin ac coÜeäi mtrorfum (T refluentit

T CW impettt GT copia,obuiof(ii in mcatibus halifm ‘I* propeUentis atq^ eijcientii ad mufculos. Sed voo-«« f K.«Tà4’'j|!ç amp;.7vyc(VK P-tT« îcvoi» iiVK^âXou (rBo-ZJiS Rûù KÀovou Travrtit^ tS «ru« î’’ êxaT©-*. Hkihlt; rigoris ouriop -TÇOHy^spSwop eft copia btwnoriMn uel dtlidoruni «tcriuMt, uel nnxto» rtMn,«t H! q«(trtlt;tnK,«cI Jrigidorâ/ed calore ftijb»

1* «fl «ruwetCZiKop Mel o*ujwx^ MTiop,iiehemens mo if tM y «el buworiwn jpforiwn, uel rcfolutorum Hide h halituivm per mufculofas O“ fènfibilcs corporii partes, quem motum net, uel natura ip[a noxid excutiens, uel fxitcr» k.Îvko'iç culorK natiui reci*

;i funt mufculop fènfibilcs corporis ^rtes,quie 1» iUifu bumoruMi uel bdlituion coc«ti«ntMr, ut cona f tineri nequeant. Ad blt;w czjjîccies cy caufas^ t qu« de rigoribus dicMntKr,cum redHci (gt;oj^Hit,no« i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D iKÏei«

lui cärum commemorationem omittere, petit ut (jualcmcuiiq^ hänc explictUionem boni confuU^ tii, 'm cjHd ß quid deßdenmermt dliqui, ut dcßde* rAri multii poße mtelligo,db ijs priefertim,qui dc‘ rurdtiiif dchi^rebui inquirunt, Oquot; fontes fcrii‘_ tdntur^oro, ut quod decsk explednt,quod obfcuru US indicatum , dccldrent, quod breuiter nitnii

cocife ceu perjir'mgitur expliccnt fußus. Om etidtn Deum £ternum pdtrem iiom'mi o- fdludto‘ risnoßri ïefii Chrißi, fontem fdpientiie felb cis dc fdlutdris medicdtionis, ut ddßt nobis fdrntfo fuo Spiritu, er mentes noßrds docedt dc regdt,et iuuet dc fortunet conatus er 'tndußridm noflrdnt, ut medtcdtioncs noßr£ proßnt multis 'm ge* nere humano, er fdcidt nos udfd nufericordiit gt;nbsp;DIXI.

ÆTdtem noßrdnt decet pr^cipuè dntor amp;nbsp;ßudium uerecundiie, qu£ hoc quoq^ cotin plciiitur, ut cum ddhibemur certo grduiq- conf* lio dd publicorum rituum 'm fchoïdjfeiktculd^èx^ citdtis intusdnimis dddliqudm conßderdtioneni, for is uero fenßbus dd feridm mtentionem,errt^ liqui corporis geßibus dd decentem dc feddidti ntodcftidm compoßtis, cognofcdmus quiefidnt amp;

dicäntur, nec ael importunct ohflrrpera gär» fulitate turbemui occupâtes attcntiotiefèijfusa^ , Horum, uel audaéîcr fumamus nobis £4, ([Uie funt tnuiorum 4c pneceptorum.

Hifc cogittnî cttwi cr nahtrd feduld pe(= ilt; rrntiwn cm dtdHc inftitutione ducar adßudium Ü cultumg^ tnodeftiæ, ztj- abherream ab indccora lt;£* ■i Ml nofivie procacitate, dijjiculur me addicen^ ¥ nbsp;nbsp;diwn ex boc loco in hoc amplißimo conßcjßt

0 ptoriHM Cf offieij mei atque ebedientiæratio eoe= 1 giffet. Etqiiia requiriàiiobisuidconon tantùm t, ut de ijs qu£ erudite O' ßapientcr dicuntur O” ex '« uiuis exemplis, quxante oculos nojlros conflitu* untur, pulchritudinem uirtutis optimarlini artium decus inte’digere difeamus atque admirari, fed imitiri etiam propoßtd exempla à teneris con^ fuefcamus certis exercitijs lt;etati noflrx accommo= datis : Confido CT' conßlia illit, qu£ confirmatior z £tag rcHius intelligit, cr autoritatem pr£cepto^ rum, CUI rcucrenter nojplt;l)ijcimtw,cxc«pt«rx ejfe, quic obijci letuti noflrte poterant,

Propüno igitur de more dtq; irftituto fchola^ ueteri quießioncm, ckiik explicatio conducere poterit bocdnnt tempore ad cauendag occafioncs

** multaram (Cgritudmuw ct acuendam diligentia ain mappetitu compefeendo Gt regendis lt;tccoa . ercendis manibug, ne appetitui obfequantur £3quot; \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Di indMl*

indulgeditt, Icüicet, Curpræcoces O'crudi frU* élui,quos OTTwpaç uocdnt Grted, auidiu^ exulcerent inteflmd,coinmotis dlui cruentis dcH»* xionibuf, quM «TuofEVTipai; nomindnt,Qr dolorc exciato, cum dilfenterid mdgtM ex parte cieatut ab acrt cr tienenata btle arrodente O' ceu abroquot; dente mte/lmorum pcüiculat interiores mot* dacitatis acredine ƒ Et c«r crebriui hoe efficiatd frudiK immaturifEx genere uero ceraforum,curt qu£ uel carne confiant copiofa, fucculenta pr^epingui, uel rara quidem fed dulci ac fangui‘ neo liquore exuberante, ut cceciltana, duracttnb AäianA,Apronia,niagis quàm reliqua qua coloft faturo purpurafcentia acorem fapiunt ; Ex gene‘ re prunorü cerea magii ztr Ajtnina,quam iberid u'mi fapore amula, idem pariant^cumcrfruätd crudi ZT lüa ceraforum dc prunorum genera fic' co affluant frigido, hac acredine fua pungeiule ueUtcandocfi tenerof intefiinorum cuticular firin^ gere faciltiu ZT Idcerare pofiint f Caufam hditc effe exifiimo.

Cerafa (Tpruna largo Cf' aqueo redunddtt fucco, eoq; in alijs plui, in alijs minui calore foUi percotlo, fapor ar guit, qui aut dulcis eü,aut ei aqueo ad dulcedinem obfeuram tendit, Oquot; què^ decerpa protinui uel putrefcunt,ucl parte fupet* fiui humorii extenfa emarcefeunt CZ flaccefieit^ do corrugantur, deniq; quöd leui occafione intr^ fefe uermes procréant, quorum non eü origo ali^ ufide

ANNO iyy€. Î7 unde, niß ex putrcdine biwnorij excrcmentitift ^uem cdlor ndtiuui deßituit. Dulcedo argument tjwn câ cnloris inßtimaior euidentior ube* noris, remißior hebettor languidioris. Httwû da ita^; ilia eße er uel frigida uel tenuiter calida ob buwiidùdfm exubcrantem ac uincentem minU me obßcurwmeil. Taha nero putredini conciph tndte aefouendæ funt maxime idoiica,idq; er uerx mieuli qui prtmis innafei con[ueucrunt,oflen» dunt.

Quare euw auiditis er largim deuorantur^ corpus fuccis crudis replent, quos quatido debilis alioqutn er' circumfuß aeris 'neßu euocatus ac d » fierßuscalor natiuus umcere nequit,rehäiilli4 natura er ab alieno calore circumuenti corrum-puntur ac putrefeunt, tanto citius,quanto folidia US corpus ac compatiius obflruilionibus facilius compitur. Calore ergo putreßadente incen^ duntur er acuumtur : de putrefaihone lentorem acquirunt tenaciorem,cumq; er onerc er acredi» ne caloris infefiant naturam, eijeiuntur tandem ab iüa irritata, Sedtardius ob lentorem prore» fentej inßflunt fubinde ac harent, caloreq; pu^ tridoaffligunt hepar, acredinis morfu erodunt inteflina, A.d utramq^ a/feüionem refentrice hepatis debilitaaer fauciatis inteßinis, co(tfi= quiturfluxus alui cruentus ,quieo eR pcriculoßs or, d«o er bilioamp;m in corpore exerementum co= pioßus ante coUeilum fuerit, er hepatis languor

plut cretterit, er mtc/ima tenero fenfu delicAti erofionem gra.uiut tulmnt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

Cicteri fruólut immaturi, 'm c/uibut fuccut quetit cum ßcco terreo nondum probè fuboAiÜT^, nee calore foUt mäturatus , codon modo crudorum fuccorum cedeeruattone matcridi» præbent dc fomcntum putred'mi C3” fluxui^ dyffcnterico. dudiidocf; fiddcolleóiosdntcd cru^' dos hu/mores hi dcceddnt,febrcs incendut. Qjtdn^, docj; dd ctiiem ßdrguntur exclufi per uends ndtu^] r£ impetu amp;nbsp;in ^w^H/xara. erwmpunt, ucl di undm dliqudm dcpcüuntur pdrtctn gt;nbsp;qudin in tu^ morondttollunt. Quire mdgnn curd uitdndunï efum crudorumß-tiiluum exijlimo,ex nobis pue\ ris co mdgis, cjuod corpord noflrd tetdic ddhuc tnoÜid er tencrd, er cx WJ^cfayi'a crudis im^^ plctd humoribus dc dcfeljd o^cnduntur fdcilii^ df periculojius Ididuntur. Sed qud ui inqutes fuc^ ci frigtdi humtdi cxulccrdndo tdm periculo/? fdUcidiit inteftmd, ut er rumentd in/tgnid de Id^ cimids pelliculis dcterdnt, er' cdloris febrilis jent fum inuehdnt er' prouocent tdntdm(dngumiso‘ ruptionemf Rejjiondeo. iionfudui nccpri^^ mo ftdtim occurfu hoe cfficiunt ,f'ed putredinè’ corrupfi. t^dm dum Idrgioris er' crudioris fucci copidcdlorem ndtiuum prius Idnguidum dinpliut* hebetdnt, tdndon db co defiituti er' concluji un* diq^cdlore exdrdcfcuntalicno putrcfcunt. 1 tctds nofird nee cdpit nee dffèquitur expliedtio*9 ncf/t^

«fW dccurdtiorcM. Qudre ClarißimumD.Do0lo= rem reuerenter oro,ut eruditins cam C7 copioßm duditoribas explicct.

A C MAGNIFICI D. RECTORIS, Tiaronis Dduidi? db Vngndd cxc. kbit» dn te le^tm fcboldflicdrum prlt;ele= élionem

DEcct no! ddolefcentes noffè et fepè 'mfueri mente ddoleßcentiam Cyri, et exempla pri* ntte ætatts nobtlißimi Prmeipii, lt;juem Dci« optia »«d indole in/iruxerat, ut ad maximi imperij con=! fiituttonem ciwn pViepararet. Sunt entm deßeriptd, quadam illiue exempla, ut nobis ad uirtutem com = monefaéliones effent. S£pè autem reeftari duditis hiftoriam de Cyri i«dicio,propter quod adoleftens narrat matri,fc plagde dccepiffe.ld nunc repetam, (juia cy' ipfe ea narratione ualde deleiior, er «e» lis omnibus dulcißtmam effe exiflimo,

'Erat, inc{uit, procerior adolefcens ejui breuetn tunicam habebat. Ij diteri adolefcenti breuiori, habenti longam ueflem, ui hanc dctrdxit,ddtd fud. Ireuiore, conueniente ad modum corporis lüius. 'Dcfert autem ad Cyrum iudicem 'm agmine puerb li hanc caufam, is, cui longior tunica erepta erat. Hie pronunciat Cyrus lußtum efße, quenej; tenere ueftctn fuo corpori congruentem. ^t\ouetur enim

40 ANNO xyr?« cogt;nmoditdte,qMm in ufu ucßium fore coghaMi Pofled cum Uldgiflro iudicium,amp; caufim fentett* ti£, ut mos erdt, exponerct, reteda hdc fententU inijutt MdgißeTfLege iudicdndum eße, non cx (ommoditdte, qudm quifcj^ priudtim cogitet, to vóplt;ifj.op /luauop livaU, de Cyro pidgds ddt, ut difcdnt CT' ipß cr- c£teri, Legem debere iudic^ normdm eße,non priudtdt mtdgmdtiones.

ii«ec ndrrdtio, quid de exercitijs puerilibui lo* qui uidetur, dulcior ed noßrie ætdtt. Sed re ipß commonefddio ed de Legum dutoritdte,qudm fd^ piensuetußdsmdximdmeffeuoluiL Ac Lthnicos quidemrdtio crutilitdi mouerunt^utuitdm CT mores hominum legibus régi ueüent, non prtudtis opmienibus dut cupidiMibus. Qudlis enim con* fufio in uitA eßit,ß fuds opmiones dut cupiditdtct finguli potentes fequerentur, nec eßent freni cu* piditdtum honeßtc leges ƒ

Nox mouednt non tdnt'umrdtio cy utilitds,fei multi nagis Deus ipfe.Qjidntum bonum ell,quod Deus hdne fudm fdptentidm, fcilicet leges, nobis pdtefecit, qu^e teßdntur eße Dcivm, er docent qudlis fit I Vult Deus hommes qs kgibus regi Cf frendri,quds fud uoce trddidit, non tdntum ut in* ter nos pdx fit, fed prmum ut commonefddi hdC ipfd fdptentidjdgnofcdmus eße Deum conditoreiu, er cogitemusqudlis fit,uidelicet fdpiens,uerdx, bonus, beneficus, luflus, cdßus, mifericors, u'm* dex fcelerum. là.t ne hdne legem putemus eße fd* bulditt,

,'hominum aflutia excogitdtitm, ipft Deitt cuflos Oquot; txecutorfude uock (t(icÄ generi huma^ no,rapit ad pamtf omnes fceleratos, etiäm cùnt Mdgiflratuum er iudiciorum dutoritdi eluditur, ßcut feriptum eR:Qiii gladium acceperit,gla* dio peribic. Omnis anima polluta inceftis libidinibus euometur ex terra. Hlt;e non funt indnes minie, fed cxempld pandrum omnibui «etds tibui conßiiciuntur. Vult igitur Tieut lege not doceri, genm bumduiwn non cdfu nAtum efß er Hcumreuerd ddeffe hommum focietdti, er feeler rum umdicem effe. De»«de uult eunt prode^e no* bii dd cotnmunem pdeem.

lUe conßlid Dei conßderentur, dc non folunt timedmut, fed etidm dntemui er ucneremur'legetf er totum polihciwn ordinem.

KurfiM «crö non folùm piäurds Cyclopum er 'CenU«roruw mtuedmur ,quibiesßgnificdtifiint popuh IcgHW intmici : fed etidm exccremur Anti* ttomos noflri temporis,qui legum erdifciplinie contemptum 'm Ecclefidm ddferunt. Scripfit nu* per quidem Antronius ,fummAm drtem Chrifiid* »wrtHn ejfe,nefcire legem. Reäius erdt dicerez StHnwuw Cyclopum drtem effe, nefeire legem. Qudlis furor eA, de fdpientid Dei, qudm femper Dew immenp bonttdte 'm Ecclefid conßgt;ici lt;lt;c t«« teUigi uoluit,diccre: Sumnum drtem c^e,hdnc ne* feiref Idei ne Det« w rupe S'mdi in ter «ntt mird* (uld, Mt fixtufexcentorum miUium uirorum,ter*

ribili ueee Legew edidit 'm ma,nu mediâtoris, nunc impudentißimui trtbunuf plebii cam dele* . at,çy lubciit nefeire Legem f

Si dlideAfententid,cur improprid (^ dmbh gud/jgt;drgis inpopulivm.e cia btecdicuntur,11011 ut qutcrdtur mtcrpretdtio,fcd utfurentibus blan^ didris, O' frenos cupiditdtum Idxes, o pldufiti cdptes,o tibi dommdtionem Otyrdnnidem i» uulgo qu£rds. Lîon obfcurum eil, efuo ifli tribu* viçi/ cldmores Jßeiient. Yeterd h£c drtijicii funt :

In uulgum dnibiguds, odijs de dddere fldmmds. ; g Longé ueriusdicitur : Infold Ecclc/idDei re* ilè intelligi O mdgnifieri legem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

Vos igitur cum dues ßtis Eccleß£, di feite amp;nbsp;amdte legem diuinitus trdditdm.

iJiementote etidm ett,qu£ fepè duditis,cjuomigt;* do difciplind o inchodtd obedieutid Deo pldce* ant. Cogitdte difcrimen Eudngelij o politici or* d'mis, O'neruum ilium uobisproponite ; ISlecefi ' tH obedire, nonfol'um propter irdm,fcd etiaiU

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propter confeientidm. Idea leges de difeiplmd O'

de trdiKjuiUitdte ucftrd honeftißme conditds, dt* teute dudite. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Legeftdtutd,

HU legibm, quic iam kâæfunt,ut ob(cgt;npcre=: tis, pvtccipimui co. Mtboritdte^c^udm fcitis diuinitiii dttribufdm ejje legibus. Aluefuntipfd «CX Cecdlogi, qudrum Deus immedidtè dutbor eft: Alie funt ddditlt;e optima con/ilto pioritwi prin cipum. Prrf'cipit dutem Deus utrtfq; obedire, Cf wincicx eft petuldntite üquot; contumdciie 'm utroq-

’• Icgum grdd«. Vt tgiturobtct}iperetis,tuouedmmi prim'um eogitdtione fdptenti£ uoluntdtis Dei, qui eü fans defenfor iufticiic: Deinde cow^ muni trdnquiüitdte, qudm propter eonftrudtto^: nein focietdtis burndn« tuen debemus: Tertio proprid utilitdte. Eft entm immotu ucritdsdiui^

;« nitM trddifd : Non erit bené impio. Pdreife ctidm Dccleftæ, cui cum neceftdrid Jit doilrind, ftholæ conftrudndiefunt,AcdcbebdtpoRgrddumNli= niftrorum Eudngelij, dgmen ftholdfticum flos er dccus efte Eecle/ite. Et eü flos pr£cipuus,pii ftnes

* Do(lores,er pij ddoleftentcs, qudles multos in hoc noftro ccetu effte non dubito. Acutindmnon eftent ddmixti dlij efferi.qui Cyclopicd immdnitd^ te Deum,Eeges, Eccleftdm, honeftdm fbeietdtem,

Éem ad dextram tetcrni pdtrii,ut det dond hûwini* ha, ut femper Ecclefidtnßbi 'm his rcgionibia col^ tigdt, O' gubernetdc protegdt hanc AcadcmidUb O' j« nos ddoleßentesDeum rcélè 'muocanttb titfemper fit hlt;ec Acddeinid talis cactus, in regnet O' uerèddfitfitiiaDei,/icut firiptume^' Vbicuncj; funt duo dut tres congrcgdti in nom'm^ meo,m medio eoritm film. Pid fchold fine ulid htdtione eü templum Det, O' congruit dd db ûum : Donna mddomus ordtionis uocdbititf' Vos quotj; pij ddolefientes quotididnis uotis petb te,ut Deus uoS O' totdm Ecclefidm gubernet,eti‘ amfimulti ddmixti funt, quorumuoluntdtesncn funt pbe, tdmen Deus exaudiet piorumgemM Oeos firudbity O ut nos firuet O'gubernth propter PHij fut gloridm,toto eum pedlore oro.

Vo fepius O' quo plurd de Legibus dt^ ttitie guberndtione cogito, è tdufds turn in dodlrmu coelefti, turn in Philofi^ phidtrdditds ipfi »iecumreputo,quifidt,utnU‘ ximd pdrs hominum cœcd,oudrijs drdens eupb ditdttbia, nee legum uoci, nec dtrocifiimoru/ii^ fuppliciorum metu coherceri poßit, co diffieilitH Wihi fâ legi bus dicere. Deplordre ntdgis eoW tnunei»

Munem generis humdni imbccillitdtê uelim, quitu » tnultd de bonitdte legum dijjèrere inter adolea 1« Jcentcîj^ttorjwn KtiHi nondum inteUigere (Tdtnds (, reblt;« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noticidm Det ü iuflici(e,(T

1, ordinew uitteiDeo impreffîim mentibm hnma* D ttis,quieüeffigies cyimago mentis diuinte,polt;* l; kft. imo iuuentns nonfecus accarcerem leges ■t odit,quM exifiimat cffe triflia O' iniqua uincultt ilt; naturte ad uoluptatem eonditlt;e. Nfc folùm primlt;t gt;nbsp;letas, luxurians adhucgenuino fucco O'ignare f, bumanArutn nùferiarum, O' incauta, inimica ilt; legibus : Sed etiam maxima pars grandiorum pro» i« ßitaens panas contemparwin legum, feiens ta» Il wn indwJgct exitioßs cupiditatibus. Paris, (, 7f.gifibus, Sextus TctrijKmws, Paufanias, Alci» biades, Mdrii« , Catilina, O' alij innumerabia Jm, dum libidini, ambitioni, cupidati umdiâtO nurem gerunt, f ientes accerfunt fibi O' alijs tri» flißimas calamitates, Simetu ptxnarum O'in» gentium miferiarum, qult;e certô cemitantur deli» â!i,non frenantur animi,quid legum uoce olau» datione proficere pojfumus ƒ Nec noua eü hac L querela. Semper hommes fapientes doluerunt, uinci leges hom'mum petulantia Oquot; fiiroribi«. Sfdwi boedoJore confolcmur noî mandatoDei. Ptiamß multi nee audiunt nee 'mteUigunt nee me» t«Knt leges, tarnen earum uocem extare Deus in» 0 ter hommes uoluit. ideo rfb iwitio generis biwndni 0 tradidit eaSiO imperia conflituit,ut leges, iudi» K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cia,

cid, pccnAf, difcipUiiAm, tucrentur. Obtemplf^ nuts igitur Dro, Icgum Koccni Itbros in pulis circumferamits, nec dcterrc.imur hominti'^ contumaciet, fed fciamus noj^ros labores parti b‘’‘ m'mivm prodelfe. Audierant uoceniDei foiiMtcf^ ex monte Sina, fcxcena, millia tiirorum, qM e(ß mAgii£ parti eiitsinultitudinistiibil profuit,ti^ t men ztj- tunc aliquorum mentes rexit, re^ femper aliquos ad omnem lt;£ternitatem. iZecfrdlt^ gamur animis,ut omnia doiîrmæ cr /fgiOK fliidi^ abijciamtis,qiiia nulla funt firma ZJ' perpétua itn^ perta,nuÜ£ pcrpetUie fedes doilrinat. Olim in gypto ztr Phoenicia, poftca in Ajia z^ in Grad^ fueruntpolitia; florentes ,qu£ fueruntliterarti^ z:r legum fchol£. iZunc ibi hommes barban Jitt^ iure uelut Cyclopes uagantur. Etmetuend£ fui^ fimiles uaftationes in alifi gentibus. Etfi angi bot metu fanos homines decet, tarnen hac nos confobi^ tione diuinitiis propofïta fuftentcmits. In hac frd^ gihtate hommum et brcuitate uit£ res tpfa ofteit‘ dit, humanis uiribus non poffe rctineri eunded Imperiorum ftatum. Alexander magna uirtutt mchoauit imperij formam, fed eo extmâo qualit fecuta eR dilaceratio totius orbis tcrrarumtquó)» diuturna bcUa f qu£ leges cr dtfciphnam in orf* nibus genttbiis atrocitcr labefailarunt. Tales funl fubinde fatales poen£, cy mutationes orbis tcrrii* rum,lugend£ quidem,fed tamen inter has confia fionesiciamus Deunt feruare Ecclefiam fuam, CT aliqu^

ttliciuM politi(« iure Oquot; legibus conflitufds^utßnt f(t hoJlntidBcclefiæDei, litcrdrum er doiir'mie, E« runt ergo dliqud; reßgt;ubliCie,ubi legwm uoeem M» dient, difccnt, fondbunt, colent alicfui non pauci, ctfi md:or feinper er fuit er eft er' erit Cyclo»

Ul« tent,uidelicet Dei mdnddtum ejfe,ut legum uocent cuftodidmus, difcdmus, docedmuf,proferdmus i«

’n, priM4tu er publicis conßlijs,ct Deant femper dli» quAs politids ferudturum ejfc, qult;£ doélrmie do» tmcilid erunt. Noj igit«r bond cum Jfe noflrunt officium fdctdmus, neciegum jiudu dbijcidmus,e»

.j4 tidmfi fuperbè dc furenter cds contemnunt non ifi folùmTurci, fedctidmdlij tyrdnnijiJ' uulgi pdri nf în4X(«i4 toto orbe terwuin.

ul Htec prefdtus fion lt;td confirmdndos dnimoi -■ (tliquortwtt, qui kuius fentiunt dc legibus,propte» red quod non fdtis frendre bomMiunt duddcidnt poffunt, Mt mutdtis^ imperijs dltcubi delentur.

,, Etß hdic itd ffunt, turnen feidmus leges Dei uocent „ effè, nee prorfus dcleri poffe, etidmfi didbolui,qui eà dutor dißipdtionum, fubinde hommes furio»

j( fos impellit, ut/tcut Gygdutes dggeflis montibut cccJuMi ferro perfodere condti funt, itd ipß grup ,lt; fentur dduerfus Dcuni er Leges.

Po/lqudm htec prafdtus fumdd ontncs,numè , düoqudr tdntùm ftudiofos ejquot; modeflos,e^ petdnt 3 db eis officium Deo debitum, er' tpfis fdlutdre, f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pro»

Propter Detmt nos fludiofi Cf modejli auditorei oro dtq- obteflor, ut cum homo ad imagmem Dei conditueßt,cogitetif,quanto bono ornatuefit ho* mo, (T ([uid fit ilia imago, quantum malumf quanta mifiria fit,imagmem (Ham uel corrumpe* re uel delere. De blt;lt;c imagine.,quia fans eâ Ugum nofirarum iuris, paucaadijeiam, Vtrunq^ uo* luit Deus,cùm fuam imagmem 'm hommem tranfi fudit, uideltcet ut homo agnofieret Archetypum, fi Archetypo fibieélum effi debere fitret. Ac ut agnofieretur Deus, lumen humanis mentibui infitum efi, in quo ut infieculo nofira corpora, fic Deus aliquo modo cernitur,quèd fit,qualis fit eiiu uoluntis, cr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;congruere nojlram uolun*

Cogitate qttiefi,'quantce h^e res fint. Deus uult nofiras mentes tunquim fiecula efiejin quibus ipfi confiiciatur. Vult nos tanquàm libros efie, in qutbus fuam fipientiam digitis fuis firipfit, do* cuit nos quid fit Deus, uidelicet mens teternaCJquot; immenfi, cr qualis fit, uidelicet fapiens, uerax, amans cafiitatem Cr iufiiciam,id e{i,£quaUtatem, tribuens squalid tequalibus fine acceptatione per* fondrum,bona bonis, mala mails, hberrimèagens, benefica,diligens homines,ut conditor,ac pr£fer* tim illud opus diligit, quod uoluit efie fuam efiigi* em,cr flagitans ut nofira mens cr uoluntas con^ gruat cum fua mente cy uoluntate. nancadmi* randam fapientiam, legimus amp;nbsp;difiimus in ipfi con/i*

ton/tdcrdtione humante mentK. Nec uUa homi* num aut angelorum eloquentia (anti, eü,quie fatit dicere poßit, quantum Jit hoc deem, quod Hem hoc tanto muncre (y' tanta luce ,ßmüitudtne zy focietate fute^mntis,»osornAuit.

Sedf^roh dolor nan ajjicimuf hone tmagment^ nee contenmimui t^ntinn, fed etiam obrumm cceno ey flereortbui. tulget in mente noticia in^ ßui, 4 Heo, quod ßt Heus, reâè facientes approx hans O' defendens, contra uero fceleratos puni» ens. At Lpicurei pugnantes cum hac ipja luce, furentcr dijputant,nuüam ejße prouidcntiam.Hux diu'ma docet, non cjfe rapiendant alterius coniu» gem, fed Paris, TEgiflhus, O' àlq multi rapiunt. Hocct lux eadem diuina, non mouenda ejfe bella ciuilia,rapiendlt;e dommationiscauja,fineordine legum, O' Hc,um uelle, ut legitmos magifiratus ueneremurjimus pacts cußodes,non 'mflati appe» tamus fubltmes gradusJine uocattone, fed amemus humilia. At M.arius, Catilina, Antonius, Borgias, O' alij innumerabiles, elati ambitione, beUa ipßs O' multis gentibus exitialia mouerunt, ita con» culcatur imago Hei à maxima parte hominum.

Sed ßudi^ac modeßi fefc ipßaßgt;iciant,ac ad» moniti hac Hei imagine Heum qiuerant, O' con» fiderent uerè diligi humanum genus à Heo con» ditore, O aman te ac fouente humtlta,ac uicißim i nobis pofiularijUt nofira uim ad hanc imagin'ent congriMt,

Deinde Gr iSud reputent, hanc legum doflrh rum, quant profitemurex hac imagine Dei dc^ fcriptam cjjè, gx noftros libros enarrationem effè diuin£ imagmis. Quod qui agtwfcent, ut reseH, uenerari leges tanquant fapientia Dei ateriue ri=gt; Hulum incipient.

Eü igitur fons iuris noftri, ut dixi, imago ilU Dei: Sed accedere oportet [apientiuni gubernato^ runt conßliuni,qui Dfo mentes eorum gubernante fagaciter tllant in natura hominis lucem cernunt. Idq; etiam Dei opus eü,mentes gubernatorum re^^ gere, ut uera GJ' iufta deprehendant, ßcut Salo^ mon inquit : Diuinant labia regis, id efl,Deo gu^ bernante cernunt GT eligunt uera GT lufia. îtaq^ leges imperiorum, congruentes cum imagine Dei inßta humanis mentibus,reuera ßnt fententiæ di^ ttin£,GTexplicatio legis Dei. Quod cum uerißi^t tnum ßt, excitemus animos noflros ad amorem O’ reuerentiam legum.

. Htec in prxfentia ad commonefaciendos ßu^ Hofos GT modeflos breuiter dixi, qult;e fcio fepè in bac fcbola repeti. Deum oro, ut ipfe nos adiuuet GT regat, ut uita nofira congruat ad legem, qutc (fl fapientia Dei, GT' omnes afliones noflra nobis GT toti generi humano ßnt falutares.

ALIA BIVSDEM, QVA INVITATIS AD SE PRO» feljoribui alijs hoj}itibus ommbits in prandio, cum 4 frAtre propter parentis obittim demunt reuoeatus ejjet,udledixit,atcji magiftratum fcholaflieumfimul rc]ignauit

CLarißimi Viri, cruditione (^ uirtute pne^ ftdt!tes,Prlt;eccptorcs carißimi. Scio uos hor^ ttri adolefcentiam, ut Cyri hiftoridtn 4 ^eno= phonte fcriptam,fepe n!ultwmciilegdmiK,(iudm 0utdcm narrdt Cicero,Sciptonetn femper in mant^ vus bdbuijjè. In e4 hiflorid lcgimn5,diiciplind Pcr^ ßcd in iudieijs dccufdtos cz punitos e/Je Migrd= tos expreße dicitur : Ingratitudinem effc waximam dudricem ad omnia curpia. î/l£yis{u) Hyt/xova stti Travra tlt;z cut^pcc. Cohorrefco legens antam uituperationem , dc Deum toto peâore oro, ut meum animum, Un^ gudni,C}''uoluntdte}n fleélat ad ueram Cf perpe=gt; tudm gratitudinem erga ipfum, cr ergd Oomi^ num. noftrum lefum Cbrijium, ergd homines ; benemeritos,

Ac nunc coram uobis teßibus, celebro Dcnm ceternum, pdtrem Domini noftri icßu Chrijit pro hoc ingenti beneficio, lt;iuod me dd dgnitionem filij uocduit, CZ quidem quod in hdc ueßra Eccleßd ttiihi fettiinit neceßarM doärinie prabuit, qud hic •gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£2 nutiore

mxiorc pcrßncuitdtc proponitur,lt;iui)K alibi, Dfs iïzde profiteor me uobii gratitudinem ü” omnia gratttudinis officia debere,pro ueflro labore, O’ pro Jingulari erga me beneuolentia, i^uam cùm a^ lijs rebuSytiim ueró etiam hoe honorffico de me iu^i dicio ueftro declaraftis, dim me fungi magiflratn uolutfiis. Pro his omnibus beneficijs promit to me gratum fore in to a uitu mea,o in tota £tcrnitii te. Qjianquàm autem non eü officiofum ,fi nulla grauis caufa fit, difeedere ex Academia gcrentes magiftratum, antequam legitimo tempore depo* vendus di, tarnen uobis trijhfima caufa nota eâ, qu£ me domum reuocat, quod orbati carißimo pâtre de domefticis negotijs nosfratres deliberare cogimur.

Excrucior itAqi multiplici dolore,quod imma^ turamorte patera nobis auulfuseü, quodfiudia dodrinarum, in quee bona cum ffe ingreffiis fum, interrumpuntur , domeßieis difficultatibus conflictamur. Oro igitur ut mihi bentgnè con^i cedatis, ut O' nunc deponam Uiagißratum, ßad iufium tempus adeffe non poffem, O’ domum re^ dcam. Idutpublicepeterem,iamuos ddprandi=‘ urn uocaui, quod uolo in hoc meo difeeffu fimul ef fe feedus mutult;e beneuolenthe inter nos. Vofß ore, ut beneuolentiam erga me uefiram non fina* tis extingui.

Pgo uicißim O' Acddemilt;e,O' uobis perpetu^ am gratitud mem promit to, o P ilium Dei, Do^ minunt

noflrum lefum Chriflum cruciflxum pro nobis cr refufcitatum, T^oyop koù iin.6va. iiiJ'iop îcïiPi» OTa'Çoç oro, ut nos omncs gubcrnet, ZT protegdt, e? regät laborcs docentium. Sicut 'm-s quit : Ego fum uitisAios palmites. Sine me nihil poteftis facere. K«i)c lilium Dei Domi» num noflrum ïefum Chriflum oro, ut flmper nos fibi palmites faciat,cr femper inter nosfibi xter» namEcekflam coUigat. D\y:t.

HOneflæ eaufle funt horur,: eongrefluiim, Nlt;tm Ç3quot; renundationem teflimoniorum de= cet ejjc publicam, conucnire fines tanquant Cenfores, ut audiant qualia flnt luniorum fludia utile eR,zy tpfc confpedus multorum eruditorum inbac frequentia accendit animos iuniorum ad cogitationem de fludijs dodrinic. Conucnimus autem non dntùm ad htee Jpeikleula, fed multo ntagis ad precatioiKW. cyuare initio ad banc meant commemorationem gemitus z:r uotn ueflra adiungite, Gratias agimus Deo £terno Patri Do= mini noflri tefu Chrifli, creatori generis humani, utu, cumfllio fuo Domino noflro lefu chrtflo, Oquot;

Spirifu fdniio,quoduoce Eudngelij 'internos ternAm Eccleßdm coUigit, hdäenus nos cle^^ monter fcruauit, e3^ ftudia doilr'inæ apud nos rc^ xit,eum(]j oramus, utde'inceps nos feruet er gtf‘ ieTnct,er nonßnat ext'ingui lucem doärmioßo, er fetnper 'mter nos feternAm Ecclefiam coÜi^-

Dc'mdc cam honeße 'mflitutam ßt, ut 'm his congreßibus dicatur dltquid ad excitandos iunioo res ad difcendum,aut ad formanda iudicia,de^ creut hifioriam recitare Gregorij Nazianzeni, Oquot; dißutationes multas cont'met, er cxeni^ pla digna memoria, Libenter enim buc hiflorias ueterum fcriptoram adferimus, ut ad cognofeen* damEccleß£ antiquitatcm, er adconßderandos dijudicationes nuximorum ecrtarn'inum iuniores muitentur. Et prodeR 'mtueri omniam tempos rum Eccleßam,ut piorum iudicijs de doilrina co^ firmemur, er exemplis crigamur,ut cam uidemus omnibus temporibus cymbam filij Dei borribilibns tempeßatibus quaßatam eße, ey tarnen diumitas feruataw, non ßangamur animis illa trifhßimut ßiecie,cxiflimantcs prorfus abieätum eße genas bumanunt à Deo,fed ßciamus tarnen ßemper aliquos ßeruari reltquias, quo ßnt uera Egt;ei Ecclgßa, CT banc geflarimanibus Ftlq Bei, ne prorfus oppri^ matur,ßcKtdpnid EfaiamdtHumefl. Ego «oî geflabo eticem in feneihl,Ego feci,ego faluabo uos. Needubito quin omnesquiEccleßamamant, bis biflor'tjs

ANNO IT y 8. Tî bi/lorijî deleilentur, îm (juibus recitAndh etßde^ eäßlendor, qucm adhibuit uctuflas in Vdnegyri-(is,qucm pduci imitiri pofjunt,etidnifi uelint, mcnetidmbreuis cottimcnwrdtio multds ddnwni^ ttones offert utiles pdrtint fludijs, pdrtimmoris Bi«.

Nec «erô guidqudm dulcius e^, qudm cum il=gt; lis utris quafi coUoqut, quodfit,cum in his ndrrd=: tionibus confirvMtnur ipforum fententifs de do= arind,zy exemplis^ qua in ßmilibus arwmnis aut (oiißliivm oflendunt, dut ccrtc mceflicidm leniunt. Videmur enim iniuflè peterc,ut extra communem qudß legem, nobis nihtl infuaue dcciddt,cum qui=‘ dem fctdmus qudre totA hominum naturd ingenti= bus miferijs onerata ßt,z^ illos uirosmeltores aßeriora tuliße.

Ac 'm tpfo initio buius hifloria boc exemplum nobis gratimi eße debet, quod fcimus Gregorium 'iidzidnzenum natum eße 'Pdtre Epifcopo, er fcribit ipfe am felix fuiße coniugium, utdliud trdnquiüius non uiderit. Aidtrem etidm narrat, quid propter prudentiam er fanfiißimos mores magna eins autoritas apud omnes honeflas nM.= tronas erat, wultorum dißidiorum femma 'm urbe 'Nazianza er uicinia extinxtße.

EÄ dKtew Eidzianza oppidum Cappadocia uic'mum Cafarca,m qua natus erat Edßlius cum quo poßea buie er amicicia perpétua, cz ßudtox rutn focietas fuit,ut poßea dicdtn. Cumautem dos

tnï 4 purcntibus difceret Prophetarunt (T Apo» ftolorum eturrdtiones, PcclcjÎ£ hiftoriam,zy lu» dicia fdnilorum uirorumde grauißimis conirv^i uerfijs, Viderdrit en'm pdrentes longi tonporii certAmind,quid egreßi ßuntdnnum itoMge/imuMi Puterfimiil curduitutdd domeflicdm doilrindnt adiungeret ddolefcens fludid Ploquentilt;e e:^ phi=i lofophi£, eumqi primum Alexdndridtn»ufit,quie tune fuit drx doilrindritm m toto genere humA» no pr^cipud. Fortdßts (y eo Itbentim filium eo fnijit,quid tunc poA longum exilium frnexAthd^i ndjius co redierdt, ciu Hccleßd reilc ßentiens »« Vrbe Treuirorum boß^itium dunes oilo dede» rdt.

Cum dut em eloquenti£ exercitia ntdiord eßfe Atbenis, er fonum Griccte I'mgUie fuduioremtbi effe dudiret,cr ipfe mturd nMgis dd ed ßudid du» ceretur,Athcnds poü dliquot diinos profe^lus eft. ibi Bdfiliuni nofti cepit, cum pdtrid commit» niseftit , O' fimilid eftintftudidjimiles uoluntd» tes,zy quicddm nAturarum ddiunaio,ßrctts dlijs fodoldcijs huic uni fdmilidris ßuit,nArrdt entm or tunc Atbents fuifte corruptißimes mores cr in-ßgnem iuucntutts petuldntidm, quid multi diui» tes Scholdftici plus dediti erdnt ludis, fpefUculis, eonutuijs, er obfeenis uoluptdtibus,qudm dodlri» tidrum ftudijs, plures ctidm pdldm Athci,t:y^' mul» ti mdgicis drtibus dediti erdnt. Ab his cum dmbo abhorrèrentBdßlius Cf Gregorius, quid domefti» cd dtßci»

ca difciplina ad ueram^Dei dgnition€»t,amp;dd bo= neflos cr ctiftos mores ddfuefaéli fuerant, fefe coniunxerunt, fimul inftudijs doéirm£pro=s ce/)irunt. Ex crf familidritate ora dtnicicia dein=: de nunqudm interrupa eü, ut fuut durabillesas micicM,quarumhottcfld funt initid. Et uerum illude^l, ot-srap TO Tiii’ietu) tXö ‘pyo'ip. Eo tcwpore uentt Athenas ïulianus nondutn imperator, fed iam ex fchota aecerfitus ad regen=! ddmGallidm,ü' jjgt;erans imperium. Hie confirm: mauit ctiam tmproborum duddciam Athenis,quid Ethnic IS fefc uenditdbdt, nbsp;nbsp;Magos confulebdt,

CS- Chriflidnos aßjernabdtur. Ex his inoribut tunc i^oq; conieitiuram fecerunt multi, rdptus rumelt;Jc dommationem, cr renoudturum feuici» am dduerfus Chriflidnos, ut non multi pofl dccia die. Eüq; injignis luculentd defcriptiogeflu^ iwn iulidni apud Eidzianzenum, ex quibus uatieia natus eil,qudlis futurus effet.

Etß enim magne funt Idtcbre peótorum in improbis v dflutis,cr artificiofe funt ironie ar confiliorum occultationes, amen nature peruer» fitds ex monflrofls geflibus cr' alijs flgnis anbt maduerti poteR. Verba Eldzidtizeni de Iulian» bee funt. Tunc mea conieilura non fuituana, Eecit enim me udtem morum ipfius inequalitas CT admirationis magnitudo. Non enim mihi uide» bantur flgna bone nature efle, crebri flexus colli, bumeri per uices fubfultantes. Oculi uagabundi

Cf truces, Oquot; qualcs funt 'm furentibus,pedcs /labiles er erehrie geniculattoncs, Naßts corru^ gdtusddßgnificdndum contemptutn, ridicuLefi^ gur£ uultiK, cdch'mni dltum crepdntes, Nutuf er renutus jine ßerrtwne, Jermones dbrupti non comptetii fententijs, interro^dttones mordmdtiC, er'jine cdußd fdót£, rejßonjiones dlicn£ d propo* fito, nec mter fe con/entientes. Sed quid jinguU fcrtbdm. Tdlem dnte fdiki, eße animddutrti, qud^i icm ejfe poftcd 'm ipßs fd£lis uidimus.ii£c cum uif^ dtjfeni,excldmdui coram ntultis, qui teftes buius mei ßermonis ejjè po/funt, O qudntuni nidlum ntte trit Komdttum imperium. Bdnc defcriptioneitt hic mferut, ut ddolcfcentes bac ndrrdtione cottt^ nwnefdélicogitent gejlus reâle regendos cjjc, (J tnodeftue fignificdtiones conjidcrent.

'Difcejjerdt Atbenis Bdßtius,mdntt frdtris edtß Hus ex fede, in qud decldmitdbdt, er idm Grcge* no Atben£ folitudo erdnt, quid cdfld mens fugie^ bdt Etbntcd er dlid foddlicid. Qjtdre eT' ipfe dti^i qudnto poH dd fenempdtrem redit, cum idm trb cejimum dnnum dttigijßt. Tunc dccepte bdptiß tno pdter ddiunxit eum Fresbyteris, Jbt diremptis controuerßjs er' reflitutd concerdtd feceßit dd Bdßlium,qui et ipje ett leHor C£fdre£ futfjet,reli^ ibipdtrid propter obtrcHationes,tunc mßio pruC dio cum dliquot duditoribus uixit.ibißmul treden cfmdnnis cotnnwrdti funt, non'jm ignduo ocio,ßd

ANNO ïyyg. P tn precdtioriïbui CZi« coUdtione fcriptorum,quia bm uniue)T£ A/iteEcckfiM erudiebant, cruerts tatem propugnahantaduerfia Arianos,Mdiiicbe-05,^ alioi furores. Ç^UMtum bonum fit habere fidelem TvafasaritJU, V uclut Aehatem, ex uc= ten Prouerbio notum cH. Duabus panter cunti=: bus.

lAultum igitur profuit Ecclcf£horum duor: rum coniun(tio, cum alter alterum moneret, confirmaret, et ambo confentientes uietnorunt concordiam rctinerent. Sed utrumq; Deus ex tllo dulcifiimo fuceeffu in dciem',amp;' in magna pralia eduxit, Bafilium patria uocauit ad Epifcopi mu^ nus, ybi cumlmperlt;^tore 'Valentemagnaei eer^ txmtna fucrunt. Gregenum fenex Pater egre/fus annum nonagefimum fibi adtunxit, ut doceret Eccle/iam in publtcis concionibus. ibi donee pater uixit,er deinde poü mortem patris Ecclefiaifi féliciter rextt.

Etfi autem 'Valentis imperatorisfieuitia pafiim exEccleftjs pij Doâores pellebantur, tarnen Gre» gorius non eü pulfus. Et fortafiis cum aliquo mo^ do texit Glympij pr£/{dis pietas, de quo feribit ipfe,difccdcre cum rcUnqucntem lacrymus ciutbus Cf memoriam beneficiorum non in coluinnis, fed in mentibus bonorum,Cf reditum etus optât. Ma= gntmi bonum eü, concordia Pafloris Cf prafidis, Sed h£c e/fe non potuijfet,fiaut Olympius ad rannumfe inflexijfct aut Gregorius alterum pe=‘ dent

dem in E.ccleßa,alterunt in Curu habere ucluißet, 'Laudanda eSl igitur prudentia Gregorij, guod a» tiimumpraßdis nonalienAuit ’iroT^v'n^eyixoa'V'» VK. Et oßendunt Epifiolte Gregorij mutuam inter ipßs beneuolcntiam fuiße eximiam.

Poßed cum Ariani dommarentur ConßantU ttopoli, uocatui eü eo Gregoriui ut Eptfcopi muttere fungeretur, GT Arianos refutaret. ïbi man* ßtannos duodecim inter magna certamina nutt* ^uamanimo fra0lus,etiamßmagnis contumclijs adfeilus e^. Primum in templo pr^ecipuo ut Epifcopusdocuit, inde pulßts ab Artanis, locum, non docendi munus relujuit, cum quidem lapidi* t bus etiatn obrutus eßet, Sed in prtuata domo an* nos aliquot docuit, donee Theodoßus Imperator Conßantmopol'tn uenit. Kieduxit eum in tem* plum repreßis Artanis, ubi deinceps docuit do* nec ibi manßt,

Cwn autem Ariani non potuißent eum peUe* re,exoritur alia peflis ad eum perdendum. Gre* gorius Cynico cuidam nomine Maximo pvrßafe* rat,ut doilrinam Eccleßie amplcileretur, eumc^ üdpresbyteri GX'Leiloris munuseuehit. Hicut Cynicus Gf humana et diuina tura oblitus,ardens ambitione adiungitß failioni,qult;e Gregorio erat inimica, Gt excutere fenem Gf in fefe trans ferre Epifcopi dignitatem conatur, pugnat faitione, Gt pecunia,Gf profeélus Alexandriam calumniji aecendit Eptfeopum contra Gregorium. Sed prd*

{« cut twtAerdt Integrität Gregorij ,etVM i«d« pellt t. Redit turnen arma,tut ab Alexandrino, er magnos tumultut eiet, tnterea Thedoßut optimui Imperator cum fediciofos orTyrannos in'Euros pa magnis præltjs dcleuijfct uiilor iam paeas tum imperium teneret, tollere etiam dißtdia Em c^ßaflica conatus eÄ. Et exemple Conßantini Synodum indixit, qute fecunda nommatur,ad quamcouenerunt Epifcopi centum Cf quinquos gi«tt ConflantinopoliyAnno à natuli Chriflitres centeßmo oilogeßmo tertio. Extat Decretum in quo profitentur Eatres fe ampleili Symbolum üicenim, eSquot; xbVo non difeejjiiros ejß, Cquot; dams nantur qui neganf rbp Aoyop v^safj^JJop, qui negant Spiritum fanétum eße v^s«a fiS^op.

De bis tantis rebut cum décréta eßent, ' Mrfxwji ambitio nouum cer tarnen nwuit. Hie fas (iione Alexandrina ßipatut fe uoluit Epifcopum Conflantinopoli creari. Gregoriut placidtßime imquit, Se ß de doilrina accufetur, reßionfurutn ejfe Gf indicium ipßt qui tunc conuenerant fum» mauoluntate permittere. At de Epifcopi dignis tite,fe prorfut nihil contendere. Sedmagis petes re ut fenex lam liberetur maximit laboribut,euriSt contentionibut, quat fufl'mere in hac tetatis imbes cillitate non pojfet. Addit etiam fe malle ut lonatn enauieijciquamdiß'enßonem de dignitate diutis w durare. Hortatur ut idoneum eligant tC^ßnt

A N N O I n ?• memores dióli Prophetici, Diligite VeritdtcM, pctcem. l^dmb^ecipfd uerbd in etui ordtione re^ cenfentur. No« uicit Ambitio Mdximi, Pt tAn=t dem feueritdteTheodofij fycophdutd Mdximui re^ preffia e^l, piorum fcntentijs credtia Epifco^ pus ïieibiriusTdrfenJis uir eruditin ct rcflc feit’^ tiens.

Redit igitur in pdtridtn Gregorius,ibi di^ [cordijs fcddtis (uccejjbrcm eligi curdt Euldbum. Ipfe fecedit'inprlt;edtuntpdternum Artdnzd,ubi confilijs Uteris multos rexit. Scd uocdtusdd Synodos noiidcceßit ddedsufus excufdtione udle* tud'mis, nt oftendit eius Eptftold, qudm prodeil notAm ejfe, ut confideretur, c^udm periculofumßt Synodos conaocdre dut dd eds decedere. Ad Pros copium ßc ßribit.Sic ddfeilus fum,ß uerum ßri^ bendumefl, üfomnes Epifcoporum Synodos fu^ gere uelim, qutd nullius Synodi exitum uidi bo= num,lt;tut mdgii finire eds dtßidid, qudmdccende=i ve, ndm cuptditds contentionis ez dommdtionis umcunt rdtionem. Nee fttmo« exiflimes hæc me odio fertbere. Accitius dliquis iudicdns,dccufd* bttur ipfe, qudm dliorum certdmen dirimct. ideo we 'm hoc feceffu contineo, Ztr ne turbetur precd^ tio,trdnquilUtdtem tuerifludeo. Uunc dutem ZT corporis infirmitds me excufdt,dßidue enim uelut extremum hdlitum ßiro, Ztr meo corpore uti non poffum. Ideo te oro, ut zr tu mihi tgnofcds, Ztr perfuddeds Unperdtori pio, ne me propter igmu uilm

tiiam'nondecedere cid c£terosexifl:met,fed ue» nidmdctmbeciUitdtiyproptcr([Mm fcitfe nuhi pctenti, feceffunt potim eju-im aliud beneficium conceßi^c. Hæc deSynedis mEpifiola feribit, Aj^eriora, dicit in carminibus non eiuæri uerita= tdtem,fed dominAtionem,0' dilacerari orbem ter^ rarum ambitione doceittiimi,cr dit eos Cercopimt fîmilcs efie, id eü, impoflorcs, qui, qui Sophifmd^ turn pr£/iigijs hommes dccipiunt.

CcrcopMwt tenednt ut qu£rdnt régna fuperbi, Sed Cbrifli fit raens noflrdquietd, domus^

Hæc de uitu eitts legimiif, qu£ exempluw e^ uiri modefli, non diÇcedentis ob officio proptet iniurtas, amantis ueritntcm crpdcem. lc,xdoiïrilt;i itd uero ipfius tejlimonia petamus uer£ f€ntenti£^

Conffdnter amplexus eft Symbolum iiticcniwh lt;3“ ddfirmauit earn effe ueteris Ecele/Ï£ doilrtnd,^ Nec lt;tî) ed confeßione dißccßit frailus uUis crucial dhbus dut minis^ Réfutât Manicheos cr hofles grati£, TrÔlp K,aTOp6ï/j5j!Jop Trapa ^eS «PtifoToU Toïç nai-ov/jifioiQ (ted outwç Vtùoucrf. Et dliquoties has fententias repetit. Réfutât Houdtianos cr Calhdros,TdXdt eos qui negdbdnt Dew»n efftcdcemeffi uoceEudngelij dutBaptifmo

fimïnifter Jit mdignus^ut in AphricdDctutiJlt uociferabdntur. Contra hosgrauiter z:^ j^lendia dèinquit, Vteadem eAoï^fccyii^, fineaureofine ferreo annula tmprefjd ßt,itA eandem effè um nifterij in Ecclcßa. EZ- quidem dulcißime ait, Deut eh qui baptizat, m'mijier ant'um comniodato dat manum. CoUigit adpeüationes filij Gei CJquot; enar^^ rat,7\.óyopaitdici quia fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro”

Etfi autem defiderantur in co interdum ex* pUcationes longiores, tamp;men qutddefiammado* drina: Chriftianæ fienfiritji candor fit in ludican* do, inteÜigi poteR. Et hanc commemorationent de uitA eins inftitui, non modo ut exempla morunt ab eo petantur, fiedetiam ut inuitemus luniores ad antiquitatis confiderationem. Prodcüficirequie fit perpétua uox Ecclejue. Etfi eniw fides noit humana autoritatenititur,fieddiilis Dei, turnen iußit Deus nos audire docentem Ecclefiam, noscji uult ab ea Gr commonefieri er confirmari. Atque utinam lüi qui iadlitant fie uetuftatem Ecclefia tuen, non umbram eius oftenderent, fiedipfioM profierrent integram. Eiunc excerpunt muttla di* £kt, notha,recentia. Uac obtrudunt Regibus ZJquot; Princtptbus titulis ueterum,qui fiade^nt,hos impoftores iuberent ut fiacrilegos puniri. Scri* ptum eß. E!on dicas fialfium tefiimoniivm, quanta igitur contumelia eh ueterum, producerc eos,ad fialfiunt

fdftvn te/limoniiim dicendum. Id ne fiit,legendi funt fontes, conßderändum quid quify ddfrnut, qui libri qudß in dliends domos ut fures O' Töt-XwpuXoi penrtrMerintjGf ßmus nos quoq; memo

DOftij^wte domine Decane crProcanceïlas rie dignißime. Eft hiflorù I^aztanzeni exs tgt;^elfa horum temporum, Cf nwrumatque bomi^' num huius fccul: piilura. AnteceUuerunt ilia eta^ te cateris m'Eccleßa,autoritate\ meritis,ZT do» ûrtnæ eloquentie ac pietatis laude ,Iiaßliui MO» fftus,cr huiuf frater Gregorius Nijjènus, Gregos rius llazianzeniis,Amphilochius iconij Epifcopus alijnon multi. Ht cum effent i prima etate res äe mflituti in dodrina Eccleße,Qr Philofophicis artibus preclare exculti, cr adfuefadi ad fapiens tern CZ perfficuam eloquentiamjCr arderentflus dio mquirende explicandæ^ ueritatis,magno flu» dio ac contentione dodrinam Apoflolicam iüus ftrarunt ac defenderunt, pcruefligatis diligenter ac penßtatis teflimonijs prime Eccleße, que es rant autoritate Apoflobca tradita,Cf de Philofos fbicisftudijs inEccleßa Tctiwcndw, que eieda

prorfus amp;nbsp;pibliitd. uolebitt Grex 'mdoélortvm pocritarum,pugnArttnt dccrrbnè.

Extdt graue teftimontum Gregorij iiaziunze-^ ni contra Philofbphicæ doilrma: hojles m func“ bn oratione de Bafilio lAagno, cum mcfuit : Con= fiten oportet onmes fana mente prieditos, doóiri^ nam inter humana omnia primam ac pratcipuant ejje non folum hanc nofiram, quæad Del nos ag^ nitionem deducit, falutis noftræ continet atij; explicatfiundamentn,fed (tralteram illa)n,fTbjj •

'nç inn2.Hlt;riaç, e^uam mitlti ui^ tTeiCoyj^ 2a}p KOÙ {TcpaAEfàp, ROÙ Trô^fio criminantiir ac traducunt, u-auci^g liJ'ô'n.ç. Et concludens earn partem addit ; Non contemnenda eA doArina liberalior eà, ijuodaliquibus hoc fia^ cicndum uidetur, fed potius cncoUoi nbsp;nbsp;nbsp;ccTrcuÄJa

Tin cenfendi funt illi, qui in ea finit opinione, ut optar int omnes fui fimtles efife, ut in fui fimtliuin frequentia latere,z:r tuflam ruditatis atq; infcitt£ fu£ reprehenfionem ejfugere pofiint. Bafilius pe^ culiari fcripto edito, qu£ ïam explofa erant ex SchoUs ftudUj reuocauit, excitatis ad ea colenda adolefcentibus.

De eloquentia Bafilij Oquot; îJazianzcni fuit iu^ dtcium uetujlatis, Bafilium Aa/jL-n^óraTcp livûit cy; tSgt; Trou/uyN^Tcrou : i^azianzenum exceUerc in titrocj; gcnere, VTssoixvn}s.a.laiiM cr TravuyHfihm, fed soL^tS^ô^S^op ejfe Bafilio. Hos tintos uirot impiorum hypocntaruni cohors,qua: dom'mabaii

fur in *4«/« iniperatorum cr Principum fyco^ phanticii calumnijs, mendäctbtis infe£htioiiibi»f ticfarijs GT occultis molittonibiM adeo exercuit, ut cy Epifcopatibus exctiljirit quofdum, CT in exiliumpuifosprcjjerit dltqudndiu. Sedquid cps primi ucritM mitocentid non potc/l, ut ntdxi^ jnèlaborot alie^uantijjicr, ideo pdulo po£i, inno^ xcntMpatefdikl, rcuocati funtnb exibo dc rcfli^ tuti honorificè. Hifr co conimemoro,ut ddolefceiix tes exetnplo c iudicifs tdntorum uirorum , rum tcftimopid ufurpd,tEccleßd tumjnam ïslió^ msa.,cßnßrmdti,contetnnAnt infulfdwdicidalis quorum, quißmiltbus drùbus v ßriptis fludid Philofophicd nunc cppu^nlt;uit zy Çc[e id fludium urdentius exufcitent. Qjiid enim fit hoc tempo= re his dißmüe/ Cum iidt^in uerdPhilofophia

doärntd. Eccleßic egregidm nduafic operdtn cognouerimui hos doiüos or honcfios uiros t CT Ifies ßt, operdm eorum profuturum eße Eccleßa; CZ Kcipublicie.tibi eos commcndo,dc peto Coße* gij nofiri O' ipforumnomine^tpublicddutoritc te tejlimonium eis dodrmie tribuds. Hoc benefit» cio ipfios tibi in perpetuum deuincics. Oro au» tem Eilium Dei Dominum aoflrum lefium Chri» flum,conditorem generis humani er Eccleßtc -, ut fieniper 'm bis regionibits ecy mternos teternatn ßbi coUigdt Eccleßdm uoce CT Minificrto Euan* gelijfiui,ernosotnncsfidciat uafit mifericordite, er orgdudfidlutdrid.

Non eR nofiri officij de cdußs dißmtdre pro* ptcr (Judi inßitutum eil, ut in hoc loco iu^ niores in confeffum doélorum fenum,^“ in ma,gnA fre^uentid dicant, etß multof eße cdufu honßidt cogito. Sed tws decet modeße legibui Qf confue^i tudini obtctnperdre,quod ut uerecufidè me fdcere inteUigdtis, primum d uobis peto,ttt me pdtienter audidtis,deinde ut ordtionem iuuenilent boni con^ fuldtii. EJï boe quoq; modefliæ, cduere ne prolU xè dicendo uidedr mihi inepte pldcerc. Vt igitur ufitdtum efl,du£ßionem propono. An KorndniM Pontifex itK hdbedt trdnsferendce dignitatis Ros mm' ïmperdtoris Oquot; Prindpivm Pledorum. Scio dißiutdtionem de re tdiitd ntdgii pertinere dd fummorum Prindpivm conßlid,qudm dd iuueniles decldmdttones, tumen cum hid diebue Germdnilt;e Pr'meipes dd delibcrdtionefn de re mdximd conue^ nidnt, iußum eil nos omnes,fenes Oquot; iuuenes dr* dentibud uotis Deum prccdri, ut conßlid Princi* pum gubernet,^' pätrue noßrcepdcem Gr fdlutd* rem guberndtionem tribudt. ïd ut fdcidt,toto pe* dore eum oro. in hdc cogitdtione non eß intern* peßiuum ßmul de mutdtione ueteris Imperij, CT de uettrum Germdnorivm uirtute, Cf de horum rccentium Pontificum duddeid cogitdre,qui non nivnc primum, Jed dnted quoq; condti funt germlt;id‘ nidm turbdre, mutdtufornM guberndtionis. Sid* nifeßum

ANNO ïyys €7 nifefium efl uerißimum eflè diâwn XenophcmtK^ Tra.çr(/j. /jiiTaêgt;o‘Xai tto’Xitc'u)} ^cttlt;aTK4gt;opof. MagHiC igitur citdes nbsp;nbsp;nbsp;uaftationes flcuta funt,

^uotics tentutu eü mutdtio,ßcpe autem inde ufljue lt;( quadringentii dnnis tentdtd eR. Et Ponfifices arnidueruntfe decretis,iuljent,ut articuliwAfidei omnes ampleRi banc fentcnttatn,P.onunes Ponti» ficcs hdberc utrunq; gliidium,hoc eR,iM transfe» rcndi Régna. nbsp;nbsp;\deo Plenricos,Pridericos,l.iüo»

«icuMt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non folum renwucre à i^uberna»

tione,fcd etiam ex Ecclefla eijcere conati funt. In» de longa bella^multorum Principum cædcSyCr ua» ftationes ortæfunt, quæ etiant pofteritati nocue» runt, ut dKitur. Altn fedcnt ciuilis uulnera dex» tr£. Sicautem argumentantur. Summits Saccr* dos in Lege Niofaica poteflatem habuit conflitu» endi cr remouendi Reges, ut Samuel, loiada, Cr alij. N«nc Ronwntw Pontifex cR fummus Sa» cerdos. Sit igitur/tmilis poteflas. Conflatetiant banc Imperij gernunici formant ab Otbone tertio Ronwno Pontiflce hiflitutam efle. PoteR igi» tur à Ronwno Pontiflce mutari aut abolcri, pr£» fertim fl Principes ab ipfo dilfentiant,aut non de» fendant Pontificum potentiam. lia:cflgt;l€ndidè exaggerari poflunt. PtLudouiciBauari tempore de bac quteflione terribiles difliutationes édita funt. Eifl autem plaufîbilis oratio qua coniungit tanquam diwiMo fadere fummum Saccrdoteni, or fummu/m Regem,quia profeRo piusutriusq; po»

tcftatii confenftn ingens bonum eil. ideocontrd^ rid fcntentid, quie Sdcerdotem qudjidueUiidKe^ gc, minus Jj’lendidd eil, vt ueritM fepe Jjiecioft. (pinione quanquam falfd obfcuratur, utdieitnr. d'once amp;ia.2iTou 'rlur 'aÂHÿaap.

Circunddt autem Euangcliu/m certds metdi F.pifcopis. AdfiriMt non pert mere dd eos conßi* tuere Imperia, utdiilum eil, Reges gentium do» tninantur. Vos autem nonßc. t^on igiturha» bet Pontifex ius dandi aut eripiendi régna fuo ara bitrio. CarolusMagnusïtaliam ufq^ad !Neapolin tenebat, quia rebeUantes Longobardos neceffe fuit eum reprimerc. Hoc iure cum teneret illatit. Ualiie or am, tribuit ei titulum imperator is Ponti» fex,quo tit ulo amen non eß ufus, niß concedenti» bus Graecis. Hane dißiutationem refera ad tu» rum clartßmum Doilorem Gcorgium MMorem, Cy tum orOfUt de ea copioßus dicat.

ETß deliberationes de Imperifs funt propritf Princtpum, amen foÜicitudo nbsp;nbsp;uota debent

eße communia omnium. Sicut QT preeceptum eil. Orate pro Regibus. Ac profeilo nunc periculd magna funt, amp;■ dcltbcratio de re maxima inßitui» tur. Haec eo cogitanda funt, utpedora ad preca» tionem accendantur. Si qui non adßciuntur curd publice falutis, ZJ antum fuas uoluptates quie» runt.

ANNO ïîîS. «9 runt, lorum uitA /twi/w cßfeu pecudum uif^e, feu orgijsBdcchaMliuin. Non igitur reprehendcndi funt lt;}ut nwdejle Gquot; pio /ludio feu uetcret miM^ tiones 'm hoeimperio,feu prtefentia periculd com memorctnt. Efl omnino pulchrum a^i'w/xa fenu-tusPTmcipumBleätorum 'm GermAnu. Nccconlt; filium 'm genere humane fublimius e/t,cx iani an’‘ nes ejuingentos fepe profuit toti Europte, quod guidem Romani Pontifices fiepe euertere conati funt. Ac ut beüa aduerfus Henricos et alios accen= fa omittam,rccens neruu cleäionis hac arte mci= dere conatus eü Pontifex 7P.neas Syluius. Epifco* pumMegunt'mum ifebergenfem confirmare no-luit,nifipromitterct,nim^ Mognnünuwi Epifco^ pum conuocaturum eße Elcilores, nifi intcrro= gato er adfentiente Romano Pontifice. Hoc /t cbt'muißet Romanus Pontifex, Eleélorum auto= ritds prorfus ext'mibu fuißit. Répugnât igifur conftanter ifebergius,qui cumfulm'me Pontificio iäus, pelleretur, fufcepit eins defenfionem in cau= fa iufia,C!' ad Elcc^orum digniiatem Gcrm4= in£ falutcm pertinente Fridericus Palat'mus, Cumó; bellum inde ortum eßet, uicit tandem cau^ faiuflior. Senefeit autem hiec forma germantci Jmperif, (3^ iam periodus communis Jmperijs fata» lis, uidelicct quingenti anni à tertio Othone,prie* terijt. Ideo non leuia pericula impendent. Cum autem uerifiimim fit imperia Oquot; conßitui conferuari 4 Deo,ficut Daniel inquit,Deus eA qui E 4 trdHfe

transfert ftabilitrégna,oro Deum condito^-rem generis bumani amp;cufiodem politica focie= txt(s,ut tribiMt germania pacem crftlutaremgu^ bcrnationem.

De arguments tuis breuiter refiondeo. EÜ omn'mo ^eciofa oratio qua copulatfwnmumfa-cerdotemzrR.egem. Sed tarnen falfa funt Pon^^ tificia décréta, qua Petro utrunq;gladium tribu=‘ trunt. Palfus z^iUe uerfus eR, qiufuit inferiptui corona Rodolphi qui in uicina urbe Mersburg fepultus eü. Petra dedit Petro,Petrus diadema Ro dolpho. Caufaautem beUorum quales fuer'mt lon^ gum effet recitare. Creuit Pontificta potentia fuo quodam fato, cr nuncfiabilitur tUorum dißtdijs qui earn oppugnant, Fiet timen quod in Sibylla uerfu pradiélum eü.

CTOR ACADBMIÆ, ILLVSTRIS, de Generofus Contes i iJaJfciuu , CdttcnElnboi ^en quot;Viduden cr Dietz Crc. Adolphus fuunt rcnimciAHit lAdgiftrdtum fcholdßicim publiée, j8. Oéiobris.

DOifUßimi uiri Praceptores uenerandif honeßumiij' Deogrutum e^l,uenerdri dc tueri politicun ordinem er iufiis legibus obtem» perdre. Cum igitur in hdc Aeddemtd leges bona eonßlio quolibet femeftri transférant labores in ‘tlios, ego iam itolens depono Magifratum^quein Mihi fingulari beneuolentia Calendis Maij mans daßisuobis gratiam habeo pro iudicio de me Ueßro,t^ pro hac beneuolentießgnificationejQX“ uicißim gratitudmcm animi uobis prteßabo, Ztr ubi potero huic Academilt;e prodejß, quam ega quidem utiliter feruire Eccleßte Dei er ßudqs exißimo,non deerit ei mea eommendatio, Scio eti^ dm lllußrem Dominum patrem meum charißis mum de hac Academia bené fentire, er earn libens ter ornare fuo tcßimonio,quod feitis apud bonos uiros plurimum autoritatis habere. Gratias au* tem agofilio Dei, Domino noßro lefu Chrißo,cru cifixo pro nobis, er refufcitato, colligenti atter» nam Eccießam uoce Euangelij, quod haäenus er basEcclefias, er hanc Academiam feruduit, er €um oro f «t deinceps nos omnes protegat er gus

'yt. ANNO I V 7 8. i itmei, Nunc Deo iuuMte ad eleilioncm Rcäorii procedite,quimagiftratufungatur fequente Seme fin,qua: eleäio ut fit faufia ei' felix, facial fibui Dei,fedens ad dexn-am atcrni Patrii, dans dond bomintbui. D i x i.

DOlt;flißmi uiri, ZT cateri buius Academ'ue JSAagiftri O^ Scholaftici, bono confilio 'm' flitutum eH ut labores magiftratus t« Academta quobbet Semeftri transferantur in abos,amp; ut pu^ iltcè exponatur, quis fit eleólus P.eélor,quia nofi fc uos JAagiftratum oportet, cr fcire confenfu Senatus eiguhernationem manda tam ejfè. Expo» no igitur ttobi5,cenfentienlibus fuffragijs cleóium, cfie Reâorem Academue, qui proximo femtfin boe magiftratu fungatur, lUuftrem uirum HEN« RICVMBARONEM Mï STARKEM® B E R G, cr f I adiunéïum 'ejfe Vicereélorcm ui' rum doäißtmum VITVM VVINSHE® MIV M, Dodorew artis Mediene. Ac fimul ti=‘ bi ibuftris Bdro Aiagiftratum Gr figna üagtftra^ tus trado.

Scitisautem Deunt mmenfa bonitAtéinftituifi fe Gr tueri pobticum ordinem, qui teftimontf ume^

«w de Deo, er de præfenfitt Dei in genere J)U=: inAno. Ac notum eil uobh prieceptum : Obedite nonfolùm propter irarn, fed etiam propter Confeientiam. KuUis prte/idij!,nullis armii inA« gismuniri poteil ordo politicus, qu-lmhAc uoce diuinitus tTAditn. Qjtarehi, c[ui Deuni tintent ucrè Ament Cf ueru reuerentiA tuen ordinem dia uinum ftudednt. Cogitent etidm, Deum uindicent ejje contuwAciæ, et' contumdciäm horribile uula nus effe confcientue, Ac uerè irafei Deum petulant ter uiolantibus honefids leges.

Oro dutem filittmDei,Ooittinmn noßrumJea fum Chriflum, ut fdcidt,ut huius R.eâoris guber* HAtio fit fdufld feltx ,cr ut ipfe fit Acddemiit P.eillor,C}- nos omnes gubernet,ficut utrunej; mo=gt; net uox diumd,, fine auxilioVci non efiè fèlicent eurfim hominum ,ficttt mquitfilius Dei : Sine me nihtl potefiis fdcere. Er uerè Draw opifKMh ina uocdntibus eum ,ficut inquit : Petite ztr dccipiee tis.ltem: CommenddDeouidnitudtn,C3' fitera in eum, ctr ipfe fdciet. Dixi.

ORATIO RECTORIS, { nobilis et GENEROSI, Dowkj HENRICI BARONIS 4 Star* , hemberg, erc. ^uam babuitadïlluflrctn D. A* D O LPHVM Comitem in ISiajJauit, ezc. Ac

ad Senatum Academia, cum eiMagiftratum Schotafiicum offerrent atq^de* mandarent.

MAgnifice domine Reâor, Conus generofe, cr mibi fempcr colendc,clarißimi crorna* tißimi uiri, Praceptores reuerendi atq- ebarißi* ' ftii gt;nbsp;Quod à nu petitis, ut reiloriSim bac cclebri Academia munus,in boefenuflre fufcipiam,a* gnofco ueffram'erga me beneuolëtiam. Et pro boe ucflro de me ludicio gratitudo mea utcißim ergi VOS omnesacßngulos,totamqi hancfcholam con* fiabit. Sed cum modejlia (y’ uerecundia leges ntt doceant, quàm impar Jim buic officio fuft'mendo, non mirum eSl, quod iam perturbor, ac dubito • fane quid reffohdeam. Nc^ enim confilium ue* ! flrum reprebendere me aut mprobare decet, €7 tumen mea imbcciUitax, et' rerum bnperitia mihl nonignotaeil. ciirn printumhuc ueni,prowifi me buius Academia gubernatoribus obedienteW fore. Quare autoritatem ueflram non facile de* i \ fugerepoffum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Ef/î tgitur me mimtna idoncum ad banc fun* (lioncmeffe intcÜigo, eb edm caufam merito tUdtit

, obedtens, dut contwmdx e^e uidcur, quod Dco de I RcdfWptore noftro lefu Chrifio duce cr auj^ice t felix fduflum^ fit, uejlrtc uolunUti obtempéras • bo, fretui beneuolentia ueftra, mthig; certô pers ; fuadetjs, uo$ cr candido de me iudicio hune Res élorts titulivm atq^ officium dd me detulilJ'e,(^ i« bdc gubernAtione,tùm me,tùm eum quem mihi ads iuniluri eflis,ucftro confilio, priefentid,operd,ey’ autoritdte bentgne adiuturos effè,

’ Chrifli toto peólore oro^ut per hoc Semeftre trdns ^uiUitdtcm hii regionibus conceddt,ey hanc Scho

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idm nosej^ omnes dementer gubern€t,‘protegat C?*

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deburgenfi Dodori luris,Cdl.

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Decembris.

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doloribut aliter poteü,

’ i 5 «ï«»« exempla quardmui, an alij fimilia tules ‘ rmt, nbsp;nbsp;caufas cr exitus fimilium calamitAtum i»

alijs confideremut. Omnia enim iudicant hommes î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aut Regulis aut Exemplù. S^epe igitur in hac pus

Hied ntafticid uniuerftm dntiquitatem intMor, cum alios terribiles motus Impcriorum, tiittt uero Germantam a/jitcio, in qua ut 'm alijs genti* ius)nult£peuæmutationcs acciderunt. Sed prat* cipu£ ort£pint lt;i Komaitis Pontipcibus.uidchcet bcUd Uenrici ç^uarti GT Quinti, dc'mdctridiri^ ci Primi ctr Secundi. Post hos bcUum Ludoiiici Bauart cr Priderici Auftriaci. Ac 'm his tumulti* bus non folum regni dilaceratio faiki e^, zy- de^ biliatapotentia, Cf cognati Prmcipes,ut Cadmei fratres inter fept dimicarunt : Sed etiam Eccle/i£ deleta funt, ct muUie pitc mentes in dubitationent Oquot; in exitium pra:cipitat£. Vtilißimum eüau« tem caufas horum beUorum conjiderarc,uidclic£t furiasPontipeum, qui ut fuamdominationemau^ gerent,pierunt ez Ez/ropiC zr Ecclepæ aActso^ f£ç, f^am deteâiis fraudibiis Pontificum multjC partes doârina' illuprantnr, or pratmtmiuntur borne mentes, nepmilibtiserroribus fafeinat^ pe* reant.

vtautem hte hiflorite iunioribus notifiant, prode/l alias aliam partem recitare, cum intégré non poß'mt uno tempore exponi. 'Süunc igiturde Ludoutco Bauaro dicam,de quo htecdqputata punt. Poßit ne effe imperator qui riteelcilus eil^ Senatu Eleâorum, niji accédât confirmatio Pon* tipcia. Contenderunt tunc Pontifices,Petro non folum m'mifterium Euangelij mandatum effe, fed etiam traditam fummam potefiatempoliticam,nee

ifucnlt;judm iuße fettere imperium,niß ctdfentiente Vein fuceeßbre. a£c ut indoiHs perfuaderentur Mri£ pr£ftigi£ nwnttbuiiitcj^ oculn hominum oß» fuf£ funt. Kefutationes oppofuerunt uiri doiiit Dantes, Mar/tlius Pdtdu'miK cr Occam Anglus^ ^ui Heidelberg£ conciona,tus efl:. Difcordia non ütttùm feditiones pariebat, betla., fed etiam tnultas animas trucidabat, quia lE.ccle/i£ diflrahe» bantur fulmme Pontificio. Interea Ludouicus S-tcaufaq; ualeiiSjCaufamqi tuentibusdrmis,eh flcaiumnijs, Pontificio fulmme fcditioforum armis oppugnabatur, txmeii uincit tandem,CT inx ter exempla numerart poteR,qu£ oftendunt iufl:£ cauf£ Deum opitulari. H£c præfatus fum, ut feiant iuniores ex hac Utfloria difci poffe doûri^ nam de dtfirmme miniflerij Puangelici ztrpo^ litic£ poteftatis, ZT'alias quafdam doilrimepar^ tes. yt autem difputationum ZT occaflones ZT uarietas magis inteüigi poßint,hifioriam breuiter recitabo,

Pulcherrimus Senatus 'm genere humano e^t i.leilorum confilium ,ZT'Ut à Deo feruetur ZT gubernctur optandum e^l. P.t fiepe profuit Euro» p£ eins Senatus concordta. Sed tune difcordia ne» feto à quibus ora, magni meendij caufa fuit. Ve» r'um fußieor à lohanne Rege Boiemie ortam effet qui Auftriaco 'mimicus erat. Anno igitur miUefi» nto trecenteßmo quartodecimo, ardente Comett er

CSr tninitinte uenturtti cbdesmenfe Oi^obri Elf* ilores, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Treuir,zj- Iohannes RfX

Boicwjie, Marchio Brandeburgenßs VVoldc^ wariK eligunt ïmperatoremDiicem üauariieLu* douicum, cueteri Eleélores in eodem confeffit Côlt; lonicnßs, Palatinus Kudolphus frater Eudouicit e:^' Rudolphus D«x Saxontlt;£,elegerunt Iwperato^ rem Eridericum Auflriacum.

ErantLudouicns O'Rudolphus Palatinus na^ ti ex Amita Eriderici Außriaci. Sed cur eonfo‘ brtnum fratri pra;tulerit nefcio, QnamuerèiS^ grc tulerit Eudouicus fratrts Rudolphi fuffraga^ tionem, poena, oflendit, quia imtra biennium poll tledione expulit eum ex patria. Expulfus Rudob phus fugit in Angliam,ubi exul poAannosali* quot mortuus ed, Coniunx eius Mechtilda filiet Imperatoris Adolphi,ctimfilijs inAuflriacotn^ moratd ed, ubi cum in exilio mortua effet,Eudo^ uicus fratrisfilios ad fe reuoeauit,eifqi ELeidelbet'^ gam (S'in Horico Ambergam, Ctr alia quiedatli oppida reddidit,fed htec aliquanto podaccide»: runt. Hoc dutem loco commemoraui non foliM breuitatis caufa,fed etiamutcogitetisquantum maltßt ciuilis dtfcordia, cum hie auditis,inittum beUorum fuilfe,fratris cxpulßonem.

EuitcrRudolphus Saxoniie Egt;ux Confobri* nui Eriderici Außriaci natiisexHagneipßuiA^ mita,quorum nobis'gratior ßt recordatio, qui^ hicRudolphus templum priM,quodinhoc loco fuit

ANNO Ifys» 79 fuit,uii hcccoratio habetur condidit, c^'apud matrem filiam Rudolphi Imperatorii in hoc oppi^ do fcpultM e^, Buitc propter cognationem O“ prteftantißimi AuiRodolphi imperatorii memo* ridiu prtetulijje îriderictim non eil mirum.

Mox autem poil eleólionem coronatui eil Ludouicut ufiato loco in tcmplo Aquisgrant^ ïridericiK Bonnlt;£ minore comitatu. Ac ftatim in duM partes Germania fcilja eii,Vrbes Belgica; O' c£tcr£ ußque ad Argentoratum adiunxerunt ß l^udouico,o~ uicini principes, inter quos uirtute autoritate anteceUuit Bridericus Burggrauiin Üoribergenßs. Vrbes Hcluetic£ qu£ tune impex ratoribus noftris parebant et pl£r£q; Rhctic£ et Vlma Bridericum receperunt.Vterqi etiam extern nisauxilijs fe conßrmauit ,Bridericus üungaros accerßuit. Ludouicus tohanncm Regem Boiemos rum uirum indußrium o bellicofum , qui odio Außriacimagis huncadiuuit quamHungari ad= uerßarium. Tcnuit imperium Ludouicus annos tres O' triginta,mortuus in ucnatione anno Clis maiterico, Sexageßmo tertio £tatis fu£ anno\ paeata Germdnia,nam ctßnon deßncbatBontifex moltrinouabella: tamen cum totiesuicißct, O’ leneuolentiam multorwm principum er ctuita=: turn tuflicia O' moderatione uiilortarum confer cutus eßet,quia o hL/a-vHsixii omnium iniuriartvn fanxerat,nemo ei beüum inferre tandem audebah fridericus annooiiauo poil eleii lonem acie uiilus

Hw oÆo anni'S narije uices fuerunt,dmicatu)n esl dliquottes, Oquot; induci£ faéiæ funt, cr tentdt£ p.icificdttones cum honejit omnes dolerent, (T principes cognatos (Erant enim confobrini Lu=i douicus zr- Eridericus} Jitirc cognatum [angui^: nem, exteros pollui innumerabilibus parrici= dijs. Et Jlatim initio recitdre libct,quod in hac t(rgt; ta bi/iorid fapientißimc deliberatuni eil, Edcijiciia tiojk injlitutdeit, utueteri more coHcgx cjjènt pari dutoritdte,amp;' uterq^ nomen hdberetimperd^ toris,t3' oinnid edidtl, omnes literx edcrentur in* fcriptione utriußq;,Jicut M.,Antonius ztrL-Verus coÜegæ fuerunt, ztr Deinde Vdlentinidnus QT Vdiens, amp;nbsp;max Grdtidnus Ztr Theodoßus. üœ xquißimum confîlium ddparet à bonis, fdpienti* hus ztr doélis uiris ortum eß'e. Sed furix Pontiß* cix omnid pid conjtlid impediebant,

Eontifex lohdnnes Viceßmus fecundus conten* dit fe iudicem eße huius controuerßx. Vt Eund i Sole lumen dccipit, itd ordiiidtam eße hominuin guberiidtionem, ut à fummo Sdeerdote ïmperdtor dutoritdtcm dccipidt. Veile Deum cdput eßcßiM* tnum in terris, Petri fucceßorem,cut diitùmeü:-Tibi ddbo cldues regni coelorum. Item : Pdßce ones mcds. Eixe Pontificij ordtores in EZegum Cf »» Princtpum conßlijs Pericled gs'dndiloquentid to* nabant,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Abijt

Alijt biennium po^ ekólioneinßne dimcäti^ «ne. Sed etnno tniÜeßtno trecentcßmo fedecimo ïridcricuemAgnumexercitwm ad oppidum Sue^ ui£ EfUngtim adducit, qttod ut dlt£ urbes in frd'Vbmmßtiie, parebat Ludouico. Accediteo O' Ludouicm inßrudu^ copijs uicinorum prin-cipum amp;nbsp;duxlijs Bobemicis. ïbi cum utriquc dd lieccbdrum dccednnt dgudtum, prlt;elium fubitu cccdßone comittitur, 'm quomultii nobtlibut ui^ rie utrmq;pdrttm cdptis,pdrfim interfe^iii^quo ndrtcdißeßitm eü. H£c prima crvffa^ii^ cr do^ lorem fdpientibut duxit, qui Cddmeam ui^ioridttt ^tuebdnt ,ß[aplat dimicdrctur, e^ Duces con-(antiores ad praliandam fccit. ildq^ folutd cbß^ dione EsUngenß quddricnnio nullum magnum pralrum fdélum eÄ. Sedanno milleßmo tyccetite= ßmo er uiccßmo Eridericas Auflridcut mdiorent exercititmad Argen torati uicinidm ddducit,ubi dißcnßoerat 'mterEpißcpum ÇXdues. Epifcos fut Außriaco feddiunxerdt,Ctues Ludouicum rc=i eeperantqui ne ßis deeßet ducit er ipfe exerci^ iim dd locd uictrtd cdflrit hoflium. Vbiqutddu» xes utr'mq; nolcbdnt hdurirc cogndtum [unguis nein, neutra pars ad dimicandum properahdt. I« qudß 'mducijs colloquuntur etidm multi ex «= tfaq; parte, Cf' de pace, e?quot; de coniugijs délibéra^ tur. Sed Ludouicat confirmatis fuorum animis Argentorati,dbducitexercitum per[altum Jiaga noenfemd'enuitdtcs ad KhenumniHnit praßdijs.

Rurfui biennium fine pnelio uMiore dbijt. Sei anno miüeßmo trecentcjvno tertio Fridcrieiti Auftridctu decerntnittia Hungarorivm Cf uigt»^ ti milld Auflridcortmt, in BdUdriam ad Muldor^f ex' Ottingaw ducitytibi peregrime gentei oppidd amp;nbsp;pagos diripifbant Qf incendebant ,'cr iner^ vieni turbam trucidabant, or honeftas tnulieres ac uirgines rapiebant, lam tiott cum ciuibw, non proculà patria, fed cum Hungaris amp;nbsp;uaflatio^ ncm barbaricam m media patria facientibu^ beb lum crat, ition igitur contatur Ludouicui, ut aii= tea, fed quantum poteü, properat,acccr/it auxi^ ha utetna., Oquot; armat fuos, Veniunt ad eum lohan^ nesRcxBotemiie,'lcridericui Burggrauiies llori=! bergenjis, Gr Henricui Comes Hennebcrgenfis cum magiiis equitivm copijs ex uiema Irancia GT Rhcnana ora collcdis, Rune excrcitum dudtLu^ douicus ad reprimendos Rungaros,quorum cru^ délitas maximè terrtbths erat.

lixpedubat autem Auftriacus fratrem LupoU dum adducentem Rhetos GT Sueuos. Eo nwgfS properabat Ludouicus non eo tantum quia maitH pcriculum futurum erat, fi Lupoldus uir peri^ tus rei militaris adduxiffet Khetos Gf Sueuos, quorum non erat contemnendum robur, fed etiant quia Rungari adhuc fecuri inter populationes adhuc contemnentes hoftem facthus opprimi po^ terant. Cum igitur accefilfet ad hoftes Ludtx^ uicusj nec cederet Aufiriacus confifus Rungartco

ANNO ïyys. 8î rolore,opponit Ludouicus Hungdricis legio/tibia Boiemtcin, crEquitibu^ îîungciricis Eridericum Eurggrauimn Hennebergtum cum Francicit amp;nbsp;Khendnii equitibui. Mdgtid ctedes utrmq^ fd= (k c^,donee Flungdri pulfi or dißipdti funt. Poe ftedequitcs Aujîridci dliqudntifper defenderunt Eridericum, fed eo cdpto reliqud multitude equie tiem cr peditum fugit.Frdtres duo principes Aue ftrtdci,FridericiK[ïmp€rdtor Henricus capti funt. Eridericum Außridcum cepißc diciturEe ques qui eum mox dd Burggrduium ddduxit. Lk= poldusduditü fdmd, clddis mdgno cum doloren^ fuds copidf cr reliquidf qu£dd eu/m confluxerunt in locd tutd reduxit. Ediîum eû hoc prixiium die weeßmo odhuo Septembris, Anno M. CCC. X X111. ANNO po^i eledionem utriufq^ cihuo. Henricus Dux Auflrte ïohdnnt Régi Boi« emi£ trdditur. Eridericus triennio cdptiuus ree tentus e^ t» üree uteind oppido celebrt Nd a

PoH uidoridm Ludouicus pdccm in Gcrmdnia conßituere condtus ed, conßrmdt eortm benee neuolentidw qui anted cum eo coniundi fuerdnt Cir reetpit dduerftrios qui fe dedebant, Sdncit ic/j-vusicip omnium iniuridrum,z:} Edida, de pace proponit. EtfidutemLupoldus nec dnimumhoa fiikm deponit, nec quiefcit,tdmen compefei fdeile poterdt cum Germdnilt;e pdrs nidior idm ZJ- trdna quiÜd ejfet, cum Ludouico coniundA, Sed fu* G î ri^e

ritc Pontificite mox eo anno capto Friderico gt;nbsp;clcßiK dijiraxerunt. E4 calamitM maiorem dolo^ reni i^ Ludoutco zj' oinnibm honeftii attubt, quam antca Pr'mcipum bcllum. Conjcicnttte eiim in pluribus 'm dubitationem adducebantur. Facit Pontifex Iohannes Viceßmin fecunduc dccrettMt in quo Ludouico præcipit ut deponat dignita^ I tem. Id /h/î feccrit, er ipfum GT omnes ci obtcitt= perantes e'tjcit ex Fcclefiæ communione^ut nomi^^ i namiis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

initio obiecit Pontifex Ludouico btec duo tri- | mina, prmum quod Galeacio Medtolancnfi opent ! tulerit contra Pontificios, Secundum, quod nou^ dum confirmatus à Komano Ponttfice aufus fit fa^ cere Impcratoris officia. Reßoiidit initio mode^ raté LudouiciK, fe in elcilione iuraffe,defe7iforcm fe fore iuftici£, idea Galeacium in caufa iufia à ft defenfum effe, Deinde codem iuramento fe obli= gari, ut elcßuifaciat imperatoris officia, idco e= nimftclcâio,utccrtM ßtdefenfor iuflicheiGr eußos pacis in omnibus regionibus, quarum de fen ßo imperatori commendata eSl, cogi mandata diuino quamlibet poteßatem fuo loco facere ea quit fmt'ffiui offiicij. Nec poteßatem gercndi gla^ dij dari à Pontificc, fed à Deo,iuxta diélum : Rf* g« gentiuM dominantur,Vos nonßc. idco adfir^ mat fe ncc poffic nec uelle imperium à Dco datunt deponcre, donee Deus eum in hac militia feruire uclit. li£c Keßionßo,ß Pontißci non fitisfecerit.

Jf prouocdre ad legttimam Synodum. Kac rc= fionßonc édita ere uit ccntentio, his tantis di-: ßutationibiK metis, undeJintïmpcria, v qutc fît autoritds Epifcopi ,quæ fît nis confirmatio: nis Eontifîci£. Pontifex impudenter fcribelat Petro datum effe fummam autoritatem non fo= ium in miniflerio Euangelij, fed etiam inPolU ticagubernatione. Quarenemopofit effeIm* perator, nifî confirmatus à Romano Pontifî* ce. De hac quaiflione multa feripta utrinque non folum priuatorum hominum, qui aut illuftra* re Hcritatem bono confîtio ftudebant,aut Pontifici uffentabantur, fed etiam ïmperatoris CZ Pontifi* cis edebantur. Pontifex] Eudouicum atrocißimc damnat ac nominat H£reticumdioc dißidium du* rauit annos quatuor c? uiginti poll captimi Au* ßriacum.

Tam longo tempore'acciderunt CJ' crelr£ Uoluntatum mutationes, zy cum alibi Pontificia autoritas antefcrrctur ïmperatori, alibi défende* rctur imperator, dubitatio moderatos homines duritcr cruciauit,Ziy accedebant feditiones ü“ hi* troc'inia,qu£ minus compefei potcrant,cumauto* ritas ImperatoriS labefa£tata effet. Inter hos tu* multus tarnen utcunqi ez Imperq fafiigium Lu* douicttsrctinuit,e^pacem in Germania de fendit.. Ludolphus Auftriacus cum paßim excitarct tu* multus,nec tarnen Ludouico par eßet,tandem Ar* gentorati motu mente cxtinäusefi.lta Deusacer*

Quarto igiturannopoR uiâoriam Lodoub CM in ltalia)nproficifcitur,ubi toto triennio corn moratur,pacem’,m Vrbibus paßim rcfiituit,Komie autem ad Cardinalium, 'Epifcoporum pneci^ puorum uirorum catum,de'mde QrapudSena^ turn in quo confelfus fuit pneftantium uirorum ex faniilijs'Principum Columncnß crVr/ina, CT dlijs, expofuit inturiat, quibut adfcilui erat à lo* । hanne uice/tnto fecundo. J^iec prim coronari uo« I luit,quam intcUexiffct eos probare nbsp;nbsp;caufam fu^ :

am 1;:^ uoluntatem erga Eccleßam Oquot; R.empub: feq^ oflendebat iudicium iüis permittere, quos dicaret tanquam'Synodum effe, quia eruditione, fapicntia, eyy uirtute excetlerentyZy ipforum fen^ tentiof fepièfecuturumeffe. .Adßrmabatample’‘ éli fe conflanter doilrinam Catholic£ Eccleß£ rieijCy fe maxime femper optaße Oquot; optare com^ munem concordiam.

Ad h£c Eccleßaßicum coUegium Sena» tui reßonderunt, fe quoq; iudicare,\ohanncm ui^ ceßmum fecundum non rcäe fcctjfe, quodßne Synodo, ßne légitima cognitione in re tanta décréta fecerit, cumq^fcirent earn alienum eße 4 [ falßs opinionibM, uelle fe cum ipfo coniunäos ef-fe. DoHi etiam addiderunt manifeße falfum eße, Petro traditam eße fummam poteflatem politic cam. iiec Carolum propter autoritatem Pontiff ciaiii

ANNO i S. 87 cidm dici Unpcratoron uoluiffe, fed quid idmltds Udm,Gerrndntam,O'Gdüum tenebdt,reipfi Occis dentii Imperium eum tenuiffè, tumen tittdum non uoluiffe admittere,niß tranfidlione ftéld cum ijs cjui tunc titulum tenebdnt, Dci« Imperid fld^ bilit,O' trdnsfert, ut fcriptum esl, nec trdnsldtio iHd nidnddtd eA Petrp. Denitj; etidmß Pontificù dm confirmdttonem decedere Pontifices ueimt,td» mendebent hdbere tuftus cdufäi ,fi confirmdtios nem denegent. Hdc totd controuerßd fdpienter dij^utdtd, fiunt SendtiKconfultd er db Eccleßd^ collegio,er 4 Sendtu,ut corond Imperdtorid (oronenturLudouicus O' eins coniunx Mdrgtt« fis,(lU£ Prißic crHoüdndhe dom'mdfuit. Coro=i tMiofddlueA ritu folenniKomæ diefeptimodes cimo ldnudrij,dnni miüeßmi trecenteßmi oiUui it Sfephdno Columnenß,qui o Princeps O“ Cdrdt* nalis erat exceücns uirtute^

m bis ciu£ haAcnus egit Lttdouicus,)nolt;lerdtio eins idude digna cA. Poflea P.om£ crcari iufiit E= pifcopum Komdnum Petrum Corbdrium Pran^ etfidnum ndtum in dgro Reattno dc nominauit eumPiicoldum Qu'mtum. Js er fudfulmiitdcon^ trd lobdnnem uiceßmum fecundum edidit. Hie rurÇus dijfutdtum eA: An ad ïmperdtorem ÏM pertinedt adimendi dignitatem Pontifici et alium conflituendi,er quo ordine hoc fieri debeat. Si^ cut Otto Primus,Pontifici cognita caufd in Syno=-do dignitatem ademit. Hec dubium efl Pccleßam

dcbere wunui docendi ddimcre falfd défendent^ idcfi ord'me faciendum eR caufa cognita. Sed douicum optArimfuiffe conteatu/m tudieijs fap^‘ entum de ijs qu£ anted egerat,pra:fertim cum no^ uum Pantificem non d^enfurus effet, iiiferi^f aicolaui poflea captui m GaUiam miffia eâ, nlgt;t in carccre mortuui a^. Sed animi irritati contu^ mclif difficulter frenare tram u'mdidtæ cupt‘ ditatem poffunt, pnefertim donee fortuna eâ dulgentior. Nec poÄ reditum ex ïtalia in German niam res memoria dignas Ludouiciis gefit, plaça-rePontifices^ qui fueruntpoü ioban item Vicefi== mum fee und urn conatus e/i. Sed Clcmentem bct‘ luit non clementiorem lohanne uiceßmo fecundo, Quare CT aduerfu buncedidki edidit..

infeliciter etiam implicuit fe difcordiie duo^ vtmregiim Pbilippi Valefije^' PduardiAnglici,. qui cum effent aftutifimi, ambo eum ludificati funt, Sed utriq; accidit ali^uanto poR boc c^uod dicitur'n^sUtx. P-oyn^ aÄ/o-K£rc«,aX* Z« a.A.ia-yiTclU. Valefius etiam eo mul-tum nocuit Ludouico, quèd abeolohannemRe* gern Poiemije abftraxit, qui fucrat antea ^«sd.= ■nç ipffus 'm omnibus beüis. 'Dißunxit fe à Ludo“ uico er Treuirenßs Pledlor, qui antea uelut pe= dius eius fuerat, er omnium conßlioriim guber^ nator.Idem deinde incitator er adiutor eü Carod lo Boiemico in petitione imperij. Tales amicorum 'tnconflaiitilt;£ etßinquotidiana uitaußtataifunt, ut

ut Plato mlt;fuit cpucra tup-ïTaêoXop o 7k(^. Et Poétadicit: Omnia ucrtuntur,certè uertuntur amores, anten in dilJcnfionibus ciuili» bw multo crebriorcs cy- feuiores fitnt ualuntatum mutationcs. No„ MMtMwt dcfcrunturamiei,fed etiamexconiunüißimii fiunt crudclißimihofies. Ciuare talibm temporibu'Sßepißime tws commas nefaciamui de diéio Epicharmi NÎicfE Höd fJ-ifxvHs cocfptvSp. t^ccßducia ainicorum res non necelßariM moueamiu, nec de* farti ab arntcis, ßrangamur antmis in caußs tuflii. O ngcefßarijs ■, fed à Deo petamus er cxpcâemtei ‘luxdmm, ßeut Propheta inquit. Pater mittel' feliquerunt nte, Dews autemfnfeepit nte^

Etß autem uiuo Ludouico e^' elegerunt eX' coronarunt Eleüorerquidam Carolum,tatnen aus teritai adhuc tanta fuit Eudouici er ciuitatum beneuolentia erga eum tanta, ut armts Carolus nia ill tentarct. Sed poft eins mortem exercitum ex Eoiemiaad urbem Katißonam primum adduxit. lAortuus eß autem Ludouicus,anno proximo poß Caroll elcäionem Quinto Idui Oélobris , anno miücßmo trecenteßmo quadrageßmo feptimo, cton d««ox tres e^- triginta inter magnas aduera fationes, ita tenuiffct imperium,ut in turisdiiiioa ne tußus,er fuorum defenfor non lentus eßet. Et quod miruni in Vira magnanimo, ciim tantis (ontumeliß irritaretur, ncmini tarnen unq bellum intulit.

intuUt^ Sed femper tantum inferentes armis depua iit, lt;}ua ex re adparet cum fuiffè, ut de Lacedenw^ fti/s Thucydides inlt;jutt : ^Ài(lt;rvXOF Köd «PpasK” çtop,qute uirtus in Principe qudntafît,non olgt;fcit= rume^. Hæc Ireuiter deLudouico ïmperatore dtxi, cum quidem libenter or piura hißorica CT dtß)utdtiones lon^iores dddcreni,ß tempus pate» rctur^

Sed utilitdtem huius hißoriie conßdcrdte,Mo* net ut coÿtemus 'm tantis miferijs humana uit£, hoc ijuoq; ßpe dccidere, ut triflißimte dißordi£ ab ambitione er diijs furoribus Pontificum Sycophantdrum, qui Vénales Imguas habent,qlia= ies nunc funt Stdphylus, CdniRus, Crejjanicus Ci“ fimiles,oridntur, 'm quihus hoc confibum rcäißi^ mum ertutißimum c^,quierere ueritatem 'm fon^ tibus, uidelicet 'm Sertptis diuinitus traduis, hatte çonflanter dmple{ti,er conßlia er diliones diri^ ^cre dd normam diuinitus monfiratam, nec trd er cupiditate uindiillt;e db ea norma abßrahi, nee curioßtdte moucre non neeeßaria ,ßmul autein i | quot;Deo petere er expeihre auxüium iuxta diduttt» Commenda Deo uiam tuam er ßgt;era 'm eum, jpfe fdciet, Eo etiam Uiflorhe hums conßderdtio prodeü, quta oflendit difcrimen m'mifler'ij Puan* ! gelid er poteflatis Politic£,quod iwtißimumeße çmnibus oportet, erßepe cogitandum eÄ.

Oro autemfilium Dei Dom'mum nofirum le* fum ChriflumtUt tws quoqi 'm his tdntis difcordijs publik

publieh ^ifbernet er protegdt, O“ fdciat not CKEVH ÈT^wuç eX' orgdtjd fdlutdrid noflrh dnintd» lgt;iK,'EccUji£ uniucrfe, fdmilijs ttofiris cr poflerU tdtitAnKit.

Iniperdtorii, amp;nbsp;Clcmenth Pontifich,recititii. 4 Pduto Dumerichio Hallciifc Decdno

Mvitd ueftigid Deus impreßit omnibus ntiitu di pdrtibus,dc prlt;ecipuè hom'mi quic tcfldn^ tur effe Deum,er oflendunt qudlis ßt,er conuin’t cunt humdtids mentes,ut fdtcri cogdmur eße pro^t uidciittdm,e?quot; nos Deo cur£ eße,er qudntivgt;nmdi=s net ordinis, legum, fdpienti£,tufliei£,er honefliC foeietdtis,non folis hommum eoiifilijs dut utribus, fcddDeo confcrudri. ll£c feio uerißitnd eße, er cum firmißimd ddßenßone hdS ßententids dmple^ ftdr, totd mente er toto peâore ab Epicureis, Stoicis, er' Aeddemieis furortbus abhorreo, quo=i rum ßunt tll£ Cyclopie£ uoees,quibus contemptiu Beißgntßcdtur,etiamß alij eßrendtius, dlij timU dius loquuntur. Nec «ero tantum hdc Phyfieti eogitdtioiie Dcum agnoßco, ßed etiam Eccleßit ^üriitam confirmatatn reßurredione mortuo»

rum,eduilione ifrailitdrumvx Æ^ypto, O' WuU ti^tnirand^ libcrdtionibui ucrdm ejje credo, O DeîHM lt;eternum Pdtrem Don/mi noftri ïefa Cbri-fii,crcdtorem omnium rerum inuoco in dgnitione O fiducid Medidtoris. ciim igitur certivmfit nc-teriidm Ecclc/idm uoce Euditgelij per filium colli= gi,grdttds dgo Deo lt;eterno Patri Domini noftri ießi Chrifli, qui cum Pilio o Spiritu fanilo cce^ lum O terrain O' genus humditum condidit, quod hdilenus dementer nos o docuit O' pro=^ texit, o eum oro toto pedore,ut non finatdpud nos extingui'uocem Pudngelij,fed femper inter nos £terndm Pcclefidm coÜigdt,gubcrnet o pro* tegdt nos, Propter te Deus, propter tefdcias, ut rede agnofcdris O' rede inuoceris.

Sicut dutem ufitdtum ed, a maxime decet t» his congreßtbus dicidUquid de dodrinis, dut de uirtutibus,dut de honeftis exemplis, dicam aliquid non dlienum lt;t ftudijs noftris, de Pononienfi con* greffu Caroli Impcrdtoris o Pontificis Clemen* tis,qutd hac contentio de re maxima, uidelicet, de Synodo, qu£ ibi fuit inter uiros excellentes fapi* entia, in htftorijs Caroli omifia ed, quam ego qui* dem tudico maxime dtgnam effe memoria O' con* fiderationepofteritatis.'Nec uero exiftimetis banc narrationem fingi, ut iunonis o Veneris alter* cdtiones in pocmdte,fed uere inftitutam ejfe hanc delibcrdtionem,ddhuc multi norunt qui interfue* runt,q^tti o fententilt;efivmmAm,Otierbd qu£dant nofirii

nojlris dHiicK namrunt, dud de refcntenti£ furnrndm fideliter recitdbo, etidntß ucrbdomnin re ferre non pojjii/m, Nfc dubito lÛos ftpicntcs cr eloquentes uiros tdntd de re, multa prudentius O' ßgt;lendidins dixifjè, ab ullo diet pojfunt om^ niim, qui nunc fdpienthe Oquot; eloquentie laude ex^ ccliunt.

Vt autem hoc tempore potißimum hone com» memorationem adferrem,ec) fit, quia recens mor» tuo Carolo, fepe cogito O' de ipßus natura de fortuna, o de ijs mutationibus, que in imperia

que in Ecclejta acciderunt. ^xißimo etiam fa» nos hommes hec debere recordari,ut conßderent fa,que diuinitusfiuntinimperijs (y mEccleJùt.

Ctuis fuit Kegummultis feculisad quem op» primendum foties Europe potentia coniunétu ßti l)i tantis motibus,t).men De«i hune Principent tnirabtliter texit, Rex Gdözee« cum haberet ma» gnimi exercitum ad Tà paruis copijs non folùml fupcrattts eSl,fed etiam captusDcinde curtt urbs {^eapolis fexmenßbuscircumßderetur,rura fusfraiki, eße Caroli potentia exiflimabatur, Êx=t ercitus GaÜicus tbi lue perijt. Hfc Oquot; alia muite recordantes, prefentiam Dei in uiâoris defenßo» ne cernimus.

Oualis uero in his congreßibusfuituiilorf Kesoßendit capto Rege Gallico,0quot; deinde capto Pontißce nihil crudeliter eum feciffe, Hec eins üiodera tio laude digna eH.

Scio fore qui mihi ut proirum ohijcient, quoi in hue commemorutiotie non uitupero Carolum. Bgo uero qua fronte poßum euentta diuinituf guhernutos uituperare ƒ Etqu£ moderate ab co fadu funt, neq- occultari poyunt,neq; taxdri,niß quis calumniofe ea deprauare uelit. Grati uero i)eum celebrcmui,quod'texit hunc Principem, O' iaarmauit autoritate o~ felicttatCjUt Germaniu fub ipfo mediocriter tranquiUa fucrit. Quamai rem initto etiam eins moderatio profutt, cum nob let Pontifici£ crudelitati morem gcrere,fcd flagb taret cognitionem controuer/iarum, o ueUct re dehberataEcclc/t£faluticonfuli. Abca modéra^ tione quod poftca difceßtt,Oquot; beüum Germanb cum moult, deploremus calamitatem huius ultimlt;e Cr dehri£ feneébe mundi,o agnofcamus tn omni* bus partibus multùmeffe fcclerum, propter qute pante Oquot; uencrunt O' ueiiient. Et oremus filtutit 'Dei, ut iuftam iram leniat, ez fua ueritati opent ferat,o rcliquias fut agminis feruet. ïpfe Carolus etiam expertus eÂ iUa confilia utolentafibt non fuiffe feheia,

Sed non inftituo orationcm de omnibus eiut faills, De congreffii Eononienfi dicam,qui often* dit eum initio à uiolentls confilijs abhorruiftfe.

'Vera funt hæc: Cumin italiamannotricefi* mo profeiturus cftet,deliberationes fibt firibi iufi fit de controuerftjs Ecclefiæ, E.ejfonderunt qut* damprorfus nuüam mutationem do£lr'inlt;e, aut

ANNO I y y 9. Sj-rituum faciendum, aut pcrmittendetmelfe, nee ul» lam Synodum conuocandam effe,fed tantum armis dekndos ejji omnes amp;nbsp;Doilores (^ Principes,qui laiefailare frafentem tanquillitatem auderent^ quiaplu^malt fit in exemple admijjà mutationet quàm 'm morbo cuiui emendatie mfiituatur. Se» melenimtentata mutatiene curiefa mgenia 'muis tari ad maieres mutationes. Alij mitiores,refigt;ons deruntEcclefiam htec herrida cyLacenica confis lia non decere. Primum^quia aliut finie fit Lace» niclt;e gubernationie, aluie P.cclcfite : In Laconica tant'um quteri pacis conferuationem, In 'Ecclefùt anteferendamejfiegloriam Del. Cumautemmanis feflum fit, multas falfas op'miones, errore, lupers ftitione,auaricia, 'm Ecclcfiam 'mueSUs ejje,nccefs fariam cjji emendationem propter gloriamDei: Deinde ne quidemfore pacem, quia femper futus rifint qui aliqua reprehendent,idqi tumultuofius faduros effe multos, quia fine publica autoritate, Crfineconfinlu gubernatorum idagerent: Ejfie lt;ymanifcfta libid'mum fcelcra 'mceelibatu,qute toUiDeiis pneccperit,quantum fieri à .guberna* toribus poßit.

Poftremo 'Ecclcfiam non debere Tyrannicam efie,fed propter probabilcs caufas lenire 'miufla onera. Athenis Solon uetcrum legum afßerita» tem mitigauit or cramp;a'aX^amp;a.p effecit. S^epe O“ i« urbe Koma in împerio mitigatæfunt nexe» fvm calamitates. c^uanto magisDcelefiam decct

IcnitM, cui toties pr^ceptum eil, ut pdrcat tnjit* tnii. Detitq; cum tot Principes ad Synodum pro^ uoceiit, cr quidem cum ubiq; terrarum boni doili aßtduis getnitibus petant Synodum, qualif Tyrannis efjet jine uUa cognitioneßeuiciam exer^ cere. Adiunihi funt exempla bonorum Prin^ cipum,qui Synodos utilesPccleßeeconuocarunt, Conflantmi, Thcodofii, Arcadij,Marciani.

Leito utroq; conjilio imperator O’ natuni tnitis, O' alienus aTyrannide O'non propbaniHf re diu cogitatu o^ dij^utata cum fapientißimii uiris, tandem praitulit fententiam luftam O' wi^* tiorcm, o adjirmauitße in ea permanßurum ejfe. Cum igituriientum cil Bononidm,inßituti deliberationc de pacePccleßte, cum confedifßent Carolus O' Pontifex, o hinc fcntores Cardinal les, Genutius,Parneßiis O alij,inde Principes Hijfanici O'italici aflarcnt, Mercurinus longu O' grauißima oratione uoluntatem Caroli explt;rgt; fuit O'Synodum flagitauit, Huic Clemens qui O'ßpiens O' eloquens erat, o ad banc tintant caufam paratus uenerat, in banc fententiamre^ Jfondit : Credo ego tc Carole imperator, o ttio ludicio reuerenter fentientem de inuocatione Drt, O’ incitatum laudatißimorum Principum exon* plis, bono fludio Synodum flagitare, Sed bac de re in qua plurimum eil periculi Pccleßee prior ejfe 1 mea dehberatio debet, Oquot; priecipua autoritas • î^ant ut non dijfutew fubtiliter de meo iure, boe confiait

ANNO iyr9. 97 confiât, Synodum tiieenant iußi/fi ad Rontanum Epifiopum dcferri controuerjiM Eccic/iarum ocs cidentüjO' iwftram fedcm mdicerc Synodos.Sccpe igitur ante hoc tetnpuf cz mecum tpfe, Oquot; cum hoc Genutio (2quot; Earnejio, cy alijs dclibcraui,(}no= tnodoEcdc/tiC pad cofulendum fit,priui ne in Sy= nodo res dijputandie Jint, an podus antum annis opprimendi ßnt c^ui difccdunt à dccretts opd nionihis antca reccptd. (yua de re cum cenfiam non i/ndicendam efie Synodum, initio peto, ne mihi autopibui RomatiiC (cdd mettiere exiftimes. loa hSnem uiceftmum tertium aiiint pocnitiiiftc,qiiod Synodum Conftantienftm conuocauerat,ctvm eum ex fummo faftigio deijccrct. Ego uero expertm Mrias fortunlt;£ uices,nuper ctiatncaptus cogito non folùm honores cz potentiam fed hanc,ipfdm nittm quoq;,fugacifiimas umbrasefte,cy traquißo animo cedam de hac ftatione quandocunqi me uel Eieus, -nel cafus aliquis indc abftrahet. Deinde nec de opibiis Ronu,n£ fedis angor, quas attribuit no» bis Ludouicus Caroil ft}ius,ct ut fumptus neceftari OS in gnbernatione habcamus, et ut jinnis tutiorcs contra fubita latrocinia.Sed uelim hac farcina Ro nianu Epifcopîdeuari,fi femper tales linperatores haberemus,qualem te eft'e uidco. Hon igitur Syno-dit propter has ftultas cupiditates ftigio, Hcq- hoc stTgumêto moueor,^ magni fadunt lurisconfulti : Galère debere reru iudicaatriiautoritatê,nec an* da décréta nouis diftgt;utationib.labefa£tdnda[effe.

Ego ueroß pdci ,ß poßcritdti prodeßct dißtitd* tio,noücm cam prohibere, ac tantiitn ad publica/n pacem,cr ßlutem pofieritatis inea fententia dire» än cH. oßendam autem extpßs dogmatum gcne^ ribus mei confilij caufiis.

Sunt dogmatA partim non ßlum falfa, fed cti^ am manifejiè abfurda, qualia funt Anabaptiflied : Oportere ßcultdtes omnium communes eße, Md-gißrdtus, tudicid, légitimas poenas, Imperia, res prorfus d Deo ddmnatas eß'e. Omnia fieri necef-fario etidm fcelera, nuUam eße libertatem humd^ tue uoluntdtis, renafci homines fine uoce doärinne Enthufidfmis cogentibus repugndntem uoluntd^ tern. bJiiper etiam Samofdtenicd motafuntdefi^ ho Dei, qua; transformant Ecclefia: doitrinam i;i Mahometicam. Vt autem ad incendium boni ont^^ ties reflinguendum mox cocurrunt ,fic concurred re omîtes gubernatores oportebdt ad oppriinendd initid harum quteftionum, de res peßimiexempli fuertt,de eis admittere uUam difimtdtionem, Sed.it Confiantiui ïmperdtor, pr£ftigiatorem dU^ direpotuit h£c blajfhema dicentcm inSynodo: Pdter eH ât/EffiJç, filius eâ lutrîSiiç, dißimilisell ergofiliusPatri. Qmefuit h£cleuitas,uelpotius impictas, tales uoces audtre t Te ne Carole exifii* mem tam^non dico lentum, fed uecordem eße, ut fuit Conftdntius, ut fedens in Synodo,fine tngen^ ti dolore ctr indignatione, talia Sophifmatd audi-^ turus fis.

Secundd cLißi^ eü, ut itx dicdm,dog'mAtK tnexa tricdbilid. De hw cum toüi ccrtanimd non poßint, meUiisfuerit od non dgitdri. Tdles funt qult;ejtiones de ddordtione pants, de oblationc, de facrificio tni/ße,

Tertid claßis eü, dijßenfaiilid Pontißeis du^ toritate, ut 'laxdtto uotorum, conceßto ccniugiß ewienddtioßuperßitionis, 'm cibts, uejlitu,crß)ni= libiM mcptijs, De hdccldfßecumrcsßntmdnife» ß£ -, nihil opus eü dijputattonc Synodi. Si Keges Ct' Principes petent harwm reru/in moderatio^ fedes Romand uno ediilo barum rerum om^ tiiUK i7ri0a.t!ap cdcre poßct, Vclim cy ipfe toUi ßupcrßitionem morum uicia, qux flultis legi^ bus augentur. Sed avapX'«p/’f’'t Petaturi Rojimka /ède cmendatio, cut nolo adimiautoritils tcmuetuftie p.ccleJÎ£ ßententia ei attributam.

liis cldßibus dogmatum conßderdtis cduße cernuntur, quare non fit conuocanda Synodus. Reltquum eR igitur, ut Carole armis pacem refii^ tuds. Italia domita tuts armts,quieta eü. Rex Gal* li£ repreffus, qui tecum non de Stoicis paradoxes, dut ludaicisfupcrfiitionibus Monachorum, fed de Imperia certauit.Quantà facilius Germanine par* tem non mAgnam compefces, qua in re cz pofte* rititdm intuearis. Huius fedis autcritate extin* amp;nbsp;fequetur îicvapX'«^ gt;nbsp;laxatio difctpli* lueadferet barbariem m moribus, (^petulantia

ingeiiiorvm gtgnct fine fine noua dogmatt, C moram in hoc incendia pcmiciofam elfie cogitato.

nec cum dixiffct Pontifex,iubet Carolin,([uia decreuerat non difccdere à fua fententia, Mercu== rinum re future Pontifices orationem, fed cumdi* cere lAercurinm capiffet, interpellât Pontifex, toruitatc uultin or uocis, Tyrannidem oflendens, Cr his ipfis Kerb is obiurgat Mercurinum: Qiiare tuia mihi aduerfari audes, O'dominum eontri DK encitas f

Hzc fur git ad dicendum Carolus ipfe. Miratt=: tur Principes quid luuenis diilurusfit, to attenti audiunt omnes,Puitq;, hæc grauifiimic orationis [umma.

Agnofco me tuuenem cffe, O' htiius îAercurini O' aliorum fapientum confilijs uti mefateor, O debere me fapientiores audire ludico, o de hue ip fa deliberatione,qttam fcio pert mere ad gloriäi» Dei, O'ad filutem uniuerfi generis humani cum multis collocutus fum,qut exceüunt fapientia,uir== tute,O'fide,qui fentiunt Ecclefiteopus effe Syno^ do, 't^ec tu ignoras uoluntates omnium fapientum O' bonorum in tota Europa, qui afiiduis gemiti^ bus Synodum flagitant talem qu£ reile guberne^ tur. eyu^are cumrediu deliberata o-ijsargu^ mentis,qute tu opponis, diligenter cogitatis uelim conuocari Synodum,fcito O'M.ercurinivm,qu!e dixit,meis mandatis dixiffe ,O'mea.b hac feilten^ tia donee uiuam,non difcejfurum ejfe. Tuum com‘ filium

anno I y y 9» lOï filium ßteciofum o-’ plaußbile prophifiii uideri potcll,ßd meUm er iußum eü er Eccleßx conue^ nicntiiK ,er'ßme non impcdicriti^, Deo luuAnte, ßero genen humanofalutarc futurum effe. Nfc tÜtt terribili onttione tuu abducor ù fententia, ^uod non ßt uudiendu dißutatio de abfurdts O“ inextncabtltbus. t^am nee omnid qu£ nunc dijfu^t tdntur abfurdd funt, nee funt ulla inextricabiles quiefliones ïn Eccleßu de rebu^ ncceffarijs. Audiui lt;tr' ego inihi fepe Ehitonicum lÜud dici : ut pdren= turn dcltrid ferenda funt, itd in ciuitatibus ex' rct: ^‘ÿonibut uitid quidam diftmulanda ejfe. Moduf etui rei er inimperijs er inEcclcjia. Eunda^ 'tnentum certe in Eccleßa rctineri oportet, Ef leges £tern£ in ïmperijs er in Eccleßa retincinbe funt,qu£ prohibent tdolorum inuoeationes er li=: bidinumconfußones. irrepferunt autem inEc= cleßam qu£dc(m inuocdtioncs contumeliofe con= traDcum. Etturpitudo Itbidinum inconß^eäiu e^. Neo tdntùm horum malorum emendatio Syno= dum requirit, fed uniuerfe dcdlrin£ integrum corpus coUigendu/m eü,quod und uoce omnes gen tes in omnibus templis fonent. Scis cnim nunc de multis mdgnis rebus, etiam in tuis caßris dißbs noseldmores effe. Cum jfidrferit h£c £tds qu£ddtii dbfurdd, cppondt Synodus iUußrid er firmd teßia tnonid,ut er- hoc tempore, er in poßerum minus decipidntur hommes, moniti urgumentis 4 Synas do oßenßs.

lîld dutetn uox Pontifice 'mdignd e^, t^uod dit quæddm inextricdbilid ejje. Dc«ï immenfd bonitd^ te fe fdtefecit,cruult nos dmpleélidoilrmditt quam trddidit,quæ ß cßetambigud, inanis fonui eßet. PldcetmMautem O'Theodofij confihiM üui iußtt 'm Synodo quteri^tZ^ proferri teflmonid ßncera uetufidtis. Certè enim Eccleßdm doétri^ cem libentcr dudio, ut Sdmßon monutt ; Si non 4-raßitis uituld med non muenißetis.

De dtßgt;enfdtione qudm oßers,qudnto l)£cfiet commodius 'm Synodo f lAdior enm eritgentiwftt corcordid,fißmulomncstdlem £7ri£/Kaap rech pient. Pt iUo diilo Heroico deleilor : in ceminu^ ni periculoßt communis dehberdtio. Nec (/fƒ«ä t«riw fum meo oßicio rebus cognitis. Et ut cogni“ tio poßit ordinefieri,uetertmi imperdtorum ex^i emplo ddßuturusfum, amp;■ qudntumpotero perft* ciam, ut h£ueteres leges iußißim£ ßcruentur: quot;Vtrdq; pars panter audiatur. Et, Sententite non Tyrannicis arbitrijs ferantur,ßed iuxta leges,ui^ delicet iuxta doilrmam,quamcertumeüàDeo traditam eße.

Nunc quöd iubes ut ßne dijudicatione bond CZ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pariter deleam, id nequaquam faciam •

Eiolo enm ex Eccleßa toUere legitma indicia amp;nbsp;conftituere Tyrannidem. Declaraui autcm anted non obßcure 'm bello,medm obferuantiam ergd Ec* cleßam zj- erga federn Komanam Ztr ergd tC) quam zr dcmceps prtefiabo.

H4C orationc auditd, O'Pontifex O-omnes Pr'mcipes ittgcnium o ntdgnitud'metn dnimi in Cdrolo ntirdti funt. Ideo ne mdgis incenderetur Cdroluf placidé rcjpondet Pontifex, fe cum fuo Senat» rurfiadchberaturumelf.

Hlt;ec Pononienßs ditio ofiendit tunc guident Caroll modcratam fuiffe uoluntatcm, cui cengruit O hoc,quód poftea 'm conuentu Auguftdno con=i feßionem Pcclefiarum noflrarum fibi exhiberi iußit, quie omnia cogitemu^ iti, guberndnte Deo faébi, elfe, ut Puangelij doélrmd er Uluflraretur lt;3~ propdgaretur, quam propter gloriam Dci, CT propter falutem noßram ftudioße difcamut, er agnofeentesimmen/d T:)eibeneficid,gratieum cea lebremui,O' ab ipfa aßiduis uotis petdmus,ut nos in tantis confußontbns generis humani dementer gubernet,O' protegdt,nec ßnat nos implicari era roribus, O' ex Pccleßa in tenebras ruere,

Te fili 'Dei Domine lefu Chriße,quidixißi: Venite ad me omîtes,qui laboratis Oonerati eßis, reficiam uos, inuoco ut nos doceas, regas O“ ferues. Vera te loqui non dubito,uocdntem omnes arumnofos. Dac tua uoeeßetus ad te accea

RV-uocdt mihi m memoridm hlt;ec conßliorwn Cdroli ïmperdtoris commemordtio, eds (JUiH fkpe hdbui de Augufto Ctefdre, O' hoe ipfö Caro-to.,cogttdtiones.Multd repcrio m his duobM Prin=‘ cipibus ßmilid, o-qudnqudm potentta utriufi^; fltjjgt;dr,o rerum ipfdrum, dc temporam conditiot fub utrocfi fuit dißimilK : Tdmen in res mrtdi idm cr turbdtM incidit utcrtj^. Ndttirdrumßmilitui dmcm,gcnefeoii congruentid indicdt: Vtercj; cnim Cdpricornum wpoo-KO-as-Svra, uterq^ ciim Sdtur^^ no Mdrtetn coniunóhim hdbuit. tndc non obfcuri eü cdufdJimilitudmii,morti/m, conßliorum, condlt; tuu/m, euentuum, rerum gefidrum,udrietdtii fot“ turnt. Kedijt in urbem Komdm Auguflui ex fcho* Ïd Khodid,d literisdd imperium,pofi interfedluw C Ctefdrem,dciuo fuerdt adopidtut ddolefcens dd’^ wodum, Oquot; ut c£ßs Hircio O' Pdnfd Confuhbiü fucccdcrct, credtute^l Confuldnnum dgens dcci^^ mum nonum. Eundem tetdtis dtinum dgens Cdro^ ÎUS dccitus eil Eledlcrum fujfrdgijs dd ïmperij 'Romdni ddm'mißrdtioncm. Aldgnd beüd gefit ii=‘ terq- terrd muriq; part propemodum euentu, Cf ijfdem fortune uicibus, contrd domefiicos WAgit qudm exteros hofles. Vdrijs fuit uterej; petititf dduerfdtionibus O' inßdijs. Vtriq; pritfldntifi’^ mos o^fdpientid et uirtute beüicd uirosDeusdd^ iunxit.

ANNO Ijy?. 107 iunxit, quorum confilijs, duau, f'dicitdte ac fuc^ ceßibm res tantas gejferunt, Augufto Agrippam, Meccetidtem, Drujum cr ahos. Carolo, lii.ercim~ numjCränuelum^Antontum Leud)n,amp;¥ron]ßcr» gfum. Iz! utroq-fdpientidfuitexcellensctMmddx fnodum adolescente, e^ in/ignis pofl utdiorMW, moderatio. Terunt ^iicolaum Sckonbergtum Car= dittalem Capuanum cum perfundius Legationibus apud tres lieges, Carolwiniii/ßaniarum,Vrancif: cum Galiiarti, lt;Q' tienne urn Anglt£,rcdijßfct Ro= «wzzz, interrogatus effet à Cardinale S. Gcor= gij, Ciii£ reperi/fet in tills tribus regnis memora^ tu maximè digna, refßondifje concinne admodum C? breuiter. Kcperiffe je in Callijs pulchrum ^egnum, in Anglia pulchrum Kegetn, fuitcnim forma Henrici Regis eximia : in Hijf anijs uero ftpiens confilium Regis, Qiiod et de tpfo Carolo, O' de Senatit Regni 'tnteUigi uoluit : ¥utt er jiu= dium in utroq^ ferium res centmotas or fludluan= tes componendt, 0:3quot; cum reparata 03 firmata pa= ce, quam dißidia diffoluerant, conftituendifiatm alicuius duraturi ad poßercs, 03 profuturi trän:: quillitati atq; incolumitatiimperij.

Délibérât Augußus de forma Reipublictc cum duobus ßapientißimis uiris Agrippa er Mecana^ te, utrum reßituerct ucteremfortnäReipublice, que erat ex Arißocratia er D; mocratia mixta,an tüam prorfus abolitam preßaret comutare in A\c= »archiani. Extant délibérationis illius capita apud

Dionem cxpojita lotigis ordtionibof, tn quibut }nultd di]j!utantur grduiter pipienter bt trdmq; pdtrem: Ud de dirimendb O' (bpiendb con troucrfqs ^ccleßdftici^ O ctnenddiidis Ecclepji Syiwdi legitimæ iudicio, deq^ mftdurdtidd con^ cor did,o dntebeüum Germdtiicwn opo^,ci()gt;i fdpicntibiM tnultd contulit Cdrolus in ctnnes pdr* tes dccurdtè penßtdtd. Sed pdri propemodtnn fuccejju tcntduit uterq;,quod diu multumq; pienter cogitdrdt, o deßieratione tdndem conß“ lijs dbieóiis db incepto deftitit, o /èfe ceuremo^ uit d Keipubltcte ddminißrdtione, Auguflus peti= td ï^old, Cdrolusynondflerio,o in mcefliciddcß* litudine mor tuns eHuterq;.

Exemplo eü uterq^ qudmßt bifelix bumditd fïtpientid, o qudm irritd prorfus,ß non regdtuf diuinitus^

Eo libentius dutem ego quoq^ Cdroli tmpertb toris mentionem fdcio, quad inter tdntds oceupii‘ tiones guberndtionis,et beUoru,omnes fcinius eutu O' dmdfßc, O' inteüexiße, O' coluiffè, dtq; exer^ cuißehds noflrdsdrtes Ehyßcds O' t^dtbemdtu eds, ßc ut nee medicdtionibus uteretur, quds neu ipfe prins conßderdßet O' cxdmmdßet,O' de do^ (Irind Geogrdphicd dtq^ Aßronomicd plurd noß fct,qudm multidl'q hisfludijs prtecipue dedißt^quot; 'm honore hdberet pr£miisq- ddficeret,qui hdrti/tit dtfciplindrnm cognitione exceUerent. Hoc iudi^ ciode nofiris drtibus tanti ïmperdtorismouedno tut

Cunt dutent cr has trigintd duos honeflos Gf* dodos uiros more Schol£ auditos, compererimM in Philofophia pr^clurdm ndUdlJi operdgt;n,Gquot; Jj’C-Temus eos ufui futures Gquot; oriidmento dcpnefidio tccle/t£ Chrifli G' Keipuhlicæ, £lt;^uum cenfeo,ut ijshonoribus qui dutoritdte Tjnperdtorum dodis dttributi funt, Collegionoflro ornentur., Qudre tibi eos Dodißime domine Decd/ie C3quot; procdzicefs hrie commendo, O' peto CoUcgij ncftri cir ipfo» fum nomine,ut titulum eis cr gradu/m tidgijicrif Phi/ofophiei confcrds, Civo benefcio ipfos tibi itt perpetuum deuilicies. Oro etidm Deum icters num pdtrem Domitii noftri tefu Chrifti, ut Eccles ßds hdrim regionum amp;nbsp;hdnc fcholdm noßrdm dementer tuedtur dc protegdt, G^feruet lucent dodrin£ fu£dcftudid honeftd, G'nos omnes re* gdt dc cujtodidt,

SCitis hos publiées ritus dd exercitid dodrinds rum pert inert G^bono conßlio noiidbolitos

Qudre ut honcfl£ confuetudinipdrerent,nos ^tirdfrdgdri dutoritdti pr£ceptorum,quimein ^oclocodicereiufferunt, Vos etidm oro ut tris ^gt;*dtishoc l)oneft£ confuetudini) ut me non gras udtitn

Udtim dudidtii, cum quidcm ncc nMteridnt tam (idfem decrcii€rim,nec proltxitdte ordtioiüs uoi diu dctmere ueltm. Qi^teftioticm ußtdto more propono : Reâe'ne Arifloteles dixerit, utrtutcitl elfe habitum in uoluntate ex crebm dilionibui pardtum. Vtenim dubitem htec caufi eA. ç^uid etß intelligi potcü,quomodo noticiie ßnt habitiUf quiüfcimw elfcimugines crcbro ac fortiter int^ preßds cerebro,tAmen ubtßnt,v quidßnt tüi bitiü quos uult Arifloteles nominuri uirtutes^ monflrure difficile efl. Puer difcit literds, qiids poflquum fepc multumq; afliexit, imagines im=gt; preflæfunt c crcbro, qu£ funt noticia zj- habitui^ Cluidßmile de uirtute dici potefl ƒ Pccleßa pld^ nius HOS docet, que uirtutem aitcffe mot urn, fcH flammam Spiritus ftndi iuxta didum : Ciui fliquot; ritu Del ducuntur, bifunt Pilij Dei, Item frudus ffiritus funt, Diledio, beneficentid, ztX alij boni motus, In lofeph caflitas dici poteü,uel ipfe SpirU tus fandus gubernans cogitattones cr cor ipßus, ucl hl effedus in corde. Pojfum et de Heroica uir=‘ tute dicere, in Scipione fortitudinem eafliU^ tem effe diuinos niotus,ut rede dixit Seneca: Nk/=gt; la magna uirtus ßne Deo ed. Video etiam ubi ZX quid fint so^}ai, quiC funt in naturis non moU’t flroßs adfedus feu motus, qui in eis nafcuntur, quibus ad amplcdendam fimilcm naturam teit^ dunt, ut Parentuin amor erga Sobolem. Tales cru/XTra^efoCi , non funt iÜi Ariflotelici ZT ac^ cerßtt

w/îh htibitui, /èâ ndfcimtur 'm nobis,ut in Ntdg^ tttte Uis Mrdhens ferrum. Et Idtè hoc pdtct 'm rerum ndturiso/xoiop o/xo!agt; lt;^'\op, quod Cicc= ro J^lendidißime dicit: iHihil rapdciuseflßmili=: Him quion ndturd. 'Deniq^ ubi cr quidßnt uitid monfrari Z}quot; conßici potc^. Sunt enim Ardentes Ajfetlus qui erüpunt,cü nonfrenutur cogitdtione, ^reiMtur ira 'm Achille,ne Agdmemnonem 'm^ terfcidt. No« ßendtur 'm Alexdndro 'mterficien^ te Clytum. 'Vterq; tumen uiciofus turpiter ird* cundus etl. Idtn ex contrddio drgumentum fuma, Cum uicid ßnt 'mcendid ddfeiluum errdntium, uirtus igitur nihil erit,niß ßt ddfeélus drdës cutn rdtione congruens. ïdß itd e^,eudncfcunt Aria flotelici hdbitus, Oquot; dgnofcendd eâ 'mgens mßra tnitds humdnx ndturæ, 'm qud dut nihil dut udlde pdrum etl uirtutis , er rcditur dd illdtn femperda gitdtdin eynunqudm explicdtum quieflionemda pud Philoßphos it (r(cPaH.TOp îi aptrÄ.

Qiàd igitur ß uirtus tdiituin diu'inus motut tü, eil ne libertds dliqud uoluntdtis ? Poßunt ne hommes nonrendti fdcere honeßds diliones t Et qute res eA difcipl'mdt Effici ne lUud noßrd ddfttca fdtlionc poteA,quod Pluto mquit ; Bu^u.oflJ'x /xcv «Tx nbsp;nbsp;Travra avJ'fa 6ivoa,'7r§aop lît wç on /J-a»

Xisa. Hdrum mdxtmdru rcrum conßderdtioncnt 'm uitd et 'm Eccleßd neceßdrideße mdnifeßu fÀ ClUfire explicdtione peto .À Reuercndo uiro Pdulo ^ro pdftore Eccleße nfgt;firit,qui fcio de humdrui 'mfira

inßrmitdte cogitdntem aßiduis gemitibui duxili^ um Del ßbi çy dlijs petere. Ego qucq^ de hdc no* fird inßrmitdte cogitdns,oro ßlium Det ut nte gü* bern€t,cum quidem ßt nobis fd£lus fdpientid,iufli* cid,ßnilißcdtio,o~ rcdemptio,

ES T onmino gloriofe diilum d Pldtone: Lib.^-vó/xop. Bu^ioatPi) pjv) d'à Travra avd'ftf itvMi 'Tt^aoji lt;5^ oTi id.ó.7\.i5a.. Sed boe ipfû/fn e^l quod ipfe nommdt 6UXlt;^”iS olt;u-o/a vojo-oSsTep' Rdrdeü hiecuirfus, O'eA dut in fdnélis mottig dcccnfus d Spiritu ßtniio, dut in uiris Keroieit diuinitus crcdtd mdgnitudo dnimt ßmul O' excelß O pldcidi. Ceeterum tüd Arißotelicd uirtus e^ udlde Idnguidd. Ndtn etidtnß quid ßint iUi bdbi* tus, fuut tenuid uefligid in corde, impreßioneßi* rituum fdiki,, ut relmquitur odor inwdnu,con* tdilu rei bene olentis.

in noticijs fdcilius eü cernere bdbitus, mpri* Htuntur cerebro imdgmes, utcum ßgillivmcene imprimitur. Ute imdgines funt expreßiores (T durdbiliorcs.

Sepoßtd dutem dißutdtione de Ariflotelicis hdbitibus, hoc uerum eA, honeflds ddiones ßeri ßintreüio locomotiune. PoteA Alexdn» der

^eribfl'tnerc à coniuge ^ filiabu^ Dtirij,ide^f Regere locomotiuitm,ne eoi Attingdt, etiamfi 'wtoi Wclt;ilait,ut fatetur.

}idnc libertdtem,vult'Deui reliquäm efjè, O' feuertßime prlt;ecipit externd membrd lege rcgi, f^bdnc dtfcipimam nommât Pdulm opera legis, lt;l‘iödßdnt cogitdtionelegis dente nemos,ettamfi tor hdbet contraria incendid. Ac urolationem difaplinie Deus/euerißime punit, utmultd triflia lt;ic trdgicd Jßeiklculd quotidie oflenditnt,bella,c£a dts,Udftdtiones, morbi o dlilt;e multlt;e calamitates. ^icenim 'mquituox diuind'. Omnisc^ui gladiu/m lt;ieceperit,glddioperibit. Et de confußone libidd nirni : Omnis anima qua fecerit has abommdtio^ nes,erddicdbttur.

borrcnci*« pœnds intueamur, O' di/cipli^ na uioldtionemuitemus, Magna eü autem natu^ flt;e mfirmitds,O' mfidia Diabolorwm funt aßU du£. Etß igitur eil dliqualibertds, tarnen facile umcuntur homines. Sciant autem renati auxiliiMi lt;tßlio Dei petendam eße,qui 'mquit : Orate ne in^ tretis in tentdtionem. ïungantur hac : diligentia O 'muocatio,necßt homo ut truncus. Ç^uare lo^ hannes 'mquit : Natasex Deo cuflodit fe,O' Dieta bolus nonatt'm^et eim, uidelicet, mtentum ■JïipoaüTa ioeorop. Heecuerbadiligentiampracia piunt.

Bacnunc breuiter de hdcprolixa queefiion: dico, de qua Jape alias refutamus Stoica O' Ma^ ï nichiea

nichisd dcliriii êÀaK.wj\, uofji adhortor,ut dßi^ dud precatioiK uos conßrinctis, (y promißioiie/it uiuuerßdlon ad uos pcrtinere fldtudtis, in (^ndß« liui Dei uerdx le^dtus, omnes ad fc uocdt Idhordii^ tes er onerdtos.

A VITO VVINSEMIO , A R T I 5 MediciC Doäore die ijr. Mdij, cum grdduf DO'« dlorii in drte Medicd decerneretur uiro eldrißimo lohdnni M.on'mgero

ANfe dnnos centum er ßex, die uieeßtno no“ no Mxtij, cdptdm eße urbem Conftantinopo* lim ßcribitur, (^uie multii ßecidis ucre urbiumto* tius generis humdiu Kegindfuit, er'non folutn arx Impcrij, fed etidm doiürindrinn er Eccleß^l præcipud Jedes.

Bmstdnt£ rei dies cuminßet ,dc»tcntime£ uelut oculis obuerfdrentur illd horribilis expuglt;i ndtio,ccedes Dnperdtoris, er mdgn£ multitudinis nobiliU/m uirtute prteßdntium, ciuium, Mdtrond^ rivm, pudieißintdrunt uirgmum er inßdntumßibi» dinum confußoncs, literdtorum trucidatio, do^ iirmdrnm mterilits, er contumeliæ Chrifli, (jue pofled feeutic ddhuc in ed urbe dotn'mdntur ,ne

P otuî quidem fine dolore elJe cogitdns de iïlo trißißimo excmplo, cz de horribiltbus ru'mis oni=’ nium împcriorum , c^uibin oftendit Dem tram fuitm ctduerfui generis humain fcelerd , ey- de multis caiijis, quibus Germanid/îtniles pœ/ias ata trahit.

Ç^na in cogitatione tempora etiamconßdero. Inftanratioà Conftantino faiki coüocatur inana num à nato Cbrißo ex uirgine trecenteßmum quintum, qui fuit ante mortem Conjiantini quina tus amnis.'Excidium incidit in annum Chrißi mtla ießmum, Ciuadrmgente/imum quinquageßmum icrtium. Meruallum eü Anni mille centum er oäodecim, Congruit igitur fere duratio urbis Rome ufqi adTiottlam.qui eam deflruxit. Acßn^ gulari beneficio Da multis feculis hec urbs Ec= tlcßas in Aßa er uicina Thracia er Grecia des ßndit idonec paulatim propter hominum delts Ih longius inoccidentem amtisTurcicis Mdhoa ntetied mpictais inuedn eR, er hanc tpfam arcent Imperij oppreßit, ßcut ante Gonßantinum pre* dixit Methodius LycieEpißcopuf,

Cum autem uideamus poA id tempus que ruia ne in Grecia er Pannonia fecuteßnt, er latro* ania Turcica in ucflibulo Germanie confpician* tur, de poßeris noflris cogitemus, erfilium Dei Eiominum noßrum iefum Chrifurni^qui dixit^Ego uohtfeumfum, ufque ad confummAtionem fcculi, ptecemur uerisgenutibus,ttternesfernet,gu-t

bernet, O' protegdt. O' in hii regionibuf /èinpef iCternäm Ecck/îamßbi colligit, o' propter fudtit gloridm pofteritdti ez fatnilijs noflrts tribudt Ea clcfids reiie inuocantes ipfum o polittM tncdio^ crcs O' honeßdtn difciplmam O' doilrmdrum lu^ ccm, o m hts regionibus bdrburicM udflitutes ri non /iiidt,

Credimut te,fili Dei Domine te fit Chriftc, in^ duijfc mafdm noflrienctturlt;e,nefunditustotuvi genui humanum perirct, Et te,(]ui dixifli, Ego ƒ«'gt;» uitii, uos pdlmitet, inuocdmuf,ut nos o po' fieros noftros tibi inferds,ut/mt pdlmites tui^fctn-per te celebrdntes. Idem uos omncs cum omnibui pijs in hoc congrc/fu precemmi.

Vtrumqt dutcm præcepit filius Dci/muocdtio^ nem o fludid dodlrm£, dc de fludiorum neglt“ élione commmdtio trdditd e^l, qudm dudiente: cohorrefcere omnes debent,Quid fcientidm repu^ ltfli,repelldm te,ne fdcerdotio mibi fungdris.

Cum igitur nece/fdrid daéirin^ fludid c/fe fciiü mtu, fuo cj^uifq^ loco conferudtionem dodlrmdruni ddiuuet.

Etft dutem drtes muitte O' diuerfe funt,tdmen und efl omnium Regind, Sdpientid Ecclcflæ trd^ ditd,dd qudm cognofcenddm Uteris,lmguis,O‘(ir» tibus dlijs opus cA,

tdeo cum uos dd dicendum hortdmur, necejfe eA de pluribus drtibus did, O' focietds qu£dditt CÄ doilrinarum ut /tnguUe multd db dlijs mutu*

t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;entur.

A N N O 1 y y 9, iiy ficuf finguliB aliquM uit£ partes regunt, tarnen uita oinnes ordine compleélitur. DicimiK autcm aUàs de alijs partibus, nutte ußaam adhortatioiicm de confideratione huma= ni corporis, feu de Anatonnea doôlrina propter iuniores repetere décréta, nec pudet eadetn, qua: fepe audttis,ccfKmemorare.

Quotidte enim 'mueßra muoedtione hiecco» gitare debetis, Cum incipis precdtionein,cogitare debesgt;quid inuoces, quis amp;qudlis fit ille creator, quetn aUoqueris, qult;e de fefe tefiimonia nobis tra^ dideritßn operibus crcationis ztr in teipfo, CZ de^^ inde in alijs patcfadionibus C^' mißiotie filij.

Conuincimur dute)n,ut ftatuere cogamur, efje Deiwn creatorein, ZJ talem effe,uidelicet mentent leternam, faptentem, ueracem, bonam, beneficam, iuftdm,caftdtn,liberdm,uindicemfcelerttm.

Cum ajficimus mmutabiles noticias nobis in» ßta{,qute redh ZJ' nonredkl difeernunt, crhd», bent in corde u'mdicem dolorem cum uiolantur, in bis noticifs cum difeernis bonum et malum,diß cis Deum procul à rébus malis omnibus feiungen» dum ejfe.Non igitur fit ingrata repetitio comnwa nefaüionivin de utilitate doitrina: Andtonic£.

Nec uero iam eos aüoquor, qui fe totos drti ia.edic£ deduntyUteam exerceant, Hifciunta» mentiameffie ueüe Curationes inflituerefine con» fideratione loci dffeâti, nos CZ pofitus, ztr origi» nés (?■ propdgationeSjCr qualitates, ztr lt;ru^7ralt;

■!s-lt;x^£'ai^ßitguloTtimnKtubrorum noffê, neceße fÄ, Scire etiatn qui ßnt ßnulidrcs ßitgulonM tuorbi, quce propria remcdta, qua in re etiam lUu^ fire teftmontum prouidentue dium£ cernttur. Celts pr£utdcns quibus rcbitsuita hominttm tuen' da eßet.fiiarßt in untuerßm terrant,uelut inhor=: tum lt;;y ßunicnta ad uißum neceßaria, er rentes dia, in quibus bonitM er ßpientia conßiciuntur.

TStam utfidclts er induftrius Myropola diftri» buit in officina ßngulorum morborum remedia, ita Ccus ßngulis membris certa atixilia accom^ modauit, quorum omnium difiinilionem er ufuf-nofiè medicos oportet.

Sed hancorationemnon ad y[edicos inftitui, fed ad ccctum luinorum, qui dißunt ea doólrina^ rum initia, qua; omnibus in uita neceßdria funt.

Afiirmo autem prorfus omnibus homtnibtis ad curam tuend£ ualetudmis neeeßdriam eße cogni^^ tionem aliqua doiSlrin£ Anatomie£.Vt cautio ad^ bibeatur, ne membra Udantur, er' ut morborum initqs cito occurrere poßis, neeeße eR e^ poßtiH eorum er natur as ahqito modo intelligerei.

Meminimus bicanno ante mortem.,Kcucren^ dum uirum Doflorem Martinum Lutherum fubb to nap(P/wy/xS periculofè ægrotafiè.. Cumq; ad eum uenißet amicus, cui fcifcitanti,eßent'ne cru=‘ ciatus in calculi uijs, reßondit ille, fupra eosuiai eße, er cor peti, er cruciatus ßuiores eße,qudm ßnt,qui à cälculo oriuntur, er Aamp;ieo^üfJ.ia-i^ im‘ pendere.

I f cudcrc, Uic me tue n s cor di arteridm tdugit, nihil ibimdli fignificdhdtur, cerebrum erdt incolume, nihil erdt Apopleäicum, erdt Oquot; cor incolume^

I C cruciatut non erdnt in cdlculi regione, fed cor premebdtur.- Ex locoigitur rdttocindbdtur hic notum ntdlorimi humorum in orificio uentriculi tjje, cr or turn d frigore, erdt entm tunc horridd bruntd, lubet igitur ntox ojfuldnt djferri cdliddnt, Ct- ddri uinum non mufleum fed uetm ,}td, Deo iuudnte, mox repreßi funtcrucidtui tîli,Cf ofien^ dit cuentM in conieilurd non fuif 'e errdtum, itd j ffpf mdgnd periculd fubito incidunt, quibw ntfi drte mox occurrM, priui, uinat nd turdm morbtK, qudtn dccerßmedicuipote^. Qtiotiesfcholdflici incidunt in pertculofu infomnidt, alias ex crudi= tdte, dlids ex lucubrdtionibtt^, alias ex dnimi dolo= ribm, Cum cruditds eR cdufd,uentriculus fouen= dus e^l, cMW cerebri ^ftus prior cdufd eil, longe dlijs remedijs utendum eil. Hifc rowJWJKoro, ut cogitetis ßnguli uobis opus ejfedd tuenddm udletudinenty noffe membrorum dißinilio^i nes, Ct’ conßderdte, qudntum fieri poteil, qui s bus rebus finguld feu heddntur feu luuentur. Ac mdnifefium fÄ multos interire halte confia j derdtionem négligentes. Quim multi ßolidi in itineribus extinguuntur, ubi medicos hdbere non poffunt, quid nihil duxilij opponere pojfunt, cum locum djfeilum ignorent. Exempld. mul *

gui nihil intereffè inter Mérinos [copulas (T membra, humani corporis exiflimant, nec curant uUam tuend£ ualetudinis, nec diltgentiam adbi^ bent. Adfert hoc guogne doilrina anatomicd,ut conßderes,guam fragiles /int machmube corporis humani, in guibus zSffons eü uitse or précipita aüiones fiunt, Hutritiones, motus fenfuum, (T motus locales tCogitationes , O'recordationes, QuammoÜeeH cerebrum f guodtarneneâdomi* ctliwm plurimarum O' maxime admirabilium a^ {iionum. Cor etfi feptum eü certisThalamis, men uel exiguo halitu uenenato fubito interfici poteR. 'Pulmo,cpar,uentriculus,jflen »guàm uo^: rias et periculofas offenßones experiuntur. Quid, ußtatius, guàm extingui hommes lacerato Epate, cum aut in teflu auidtus biberunt,aut aliogui pluf culum mgurgitarunt. Ciuam facile rumpuntur uente O nerui ƒ

Vtdi robußum adolcfcentcm,0’ guidem 'mge^ nio prieflantem uehementiorefaltu rupta uena in pedore flatim extingui. A/ficiatur ergo mem^ brorum fragilitas, ut diligentia 'm nobis excitetur ea tuendi, o uirtutes afßmiantur, gult;e funt mo^ deratio 'm cibo, potu, laboribus, o omnibus mo^ tibus. Hon contemnite didumEauli, guod iubet corpus honore affci. tslon tantum foueri iubet, utfouemus pecudes,fedprtecipit maius ofßcium, ut corpora noflra honore ajfciatur, honos autem tribuendus e^ propter ufus diu'mos. Erat homo

po/l creationem ante ktpfum domicilium Dei,fnl» ?,cbat 'm homme Dem ipÇe accendens lucent, quit uerè agnofcebatur,Gr flammax 'm corde j^arferat, qu£ motut aies cicbant, qualis eü ipfe Deus. r,tjî lt;tutem 'm lapfu his tantis bonis orbati fimtus, «a ^n 'm ipjis pritnis parcntibus 'm conuer/tone re= fiitui h£c bona caperunt, vfit idem m omnibust qui uerè ad Deum conuertuntur,'Vt films Dei dUoquitur primos parentes,admirant , dam nbsp;nbsp;dulcißimam promifiionem exfînu£terni

patris profiert, or rurfiusfiulget 'meis,Gr ejfun* dit in corda Spiritum fanäum, la conuerfinune quoq; fiunt domicilium Dei, cr corpora noftra funt organa multarum exceUentium ailionum dia uinarum, ut m cafiitate cr tota gubernatione loa ppfc, cr pr£lifs Dauidis tr fimilibus. Vt autent omnes modefli hommes cogitant magna fcelera efiè, Violare templa Dei, cj- aras hommum maniia lus extrudlas, ia longe uerius magna fcelera effe fiatuamiis, Viua Dei templa,m quibus uere Deus habitat,lucet, et fie genen humano ofiendit,uiolas rc. Necejjària eil autem ad curam confieruationis confîderatio nKmbrorum,ac ut mteUigas,quid, Deusmfingulisproprtè agat,necefifie esi corimt dificrimma nofifie, Lucent m cerebro noticiæ. Ara dent in corde piorum affcéluum flamm£,Armane tur neruiyUt externa membra cieant,h£c ut aliquo tttodo agnofici dificernt pofimt,membrorum çr idionum difimüiones aliquo modo ficiri neceffè

eü, DÎxi de cura tucndee ualetudirii multo Ire* uiut,quàm res pofcit. iiunc cr de altera ntilitate dicam ,qult;ead omnes domines per tine t, ad uiros Cf multeres. î^ece/Jè cfi aliquo tnodo inteUigi dif“ crimina potentiarum anima;, de quibus a^Adant fuh frondibtis pomiferæ alicuius arboris fedens concionatus eA^ explieans diâum, Sub te er it ad» petitus tuns. Nunquam bac dodlrina ueraEc» cleßa earutt, Sed aîiàs magis alias minus per/pi» cuè tradita câ. i^unc quoque uidetis,quanta fit mfiulfitas multcrum, qui cùm de libero arbitrio difiiutant, nondificcrnuntpotcntias, O' uerè funt cvoi ayov'nç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Ner aero dificerni poten»

ti£ pojfiunt, nifi membra O eoruin officia affiici» as. inquit Paulus, impies detinere ueritatem ca» ptiuam m iniufticia, id effi ueras notieias,m cere» bro, quibus tumen cor non obtempérât, fiedes igi» tur noticiie qu£renda eA, uidelicet cerebrum, O' eogitandum eA noticiam in eerebro lucem effie, uelut in oculis fua quædamluxeA. Vtfiulget in i 'Dautdis eerebro noticia, non Machaberis, at cor alibt coUocatum ardens errantibiis motibus non ebtemperat, o uelut tyrannus noticia re/ia mo» nentt répugnât, ynde alibi manet uera fiententia, alibi rccipiuntur contraria incendia, Ketmet ta» men fienatus in cerebro hancautoritatcm, nt ner» nismandare pofiit, ne tyranno obtempèrent, Sed ttianus contineant, ne aliénant ceniugem attm»

utcumiuict CMiibyfes ii:tcrfict Crafuw-, iiunc tumen mimflri abfeondunt z^feruant, Ex=: plicari h£c difcrimind non rcólè po/funt, nijt membra er corum officia diffiingnat^quam ad rent ccpiofa doiirina opui e/l, De cerefcro,corde, neruis,gradibiis adpetitionum, cogitatione^ (iria. tlcéiione Tr^ocupto-«, Simulatione, de doto,de culpa,deaHionum caufîs, HrfrwjnreruMJ conß= dcrationem m uita neccffiariani effie omnibitt noa tiffimum esl, qult;e dodlrina Anatomica de mewbrii (S' corum offieijs carerc nonpoteil. Hteutilita= tes nwueant bonds mcntcs,ut difcant banc dodri^ tiain, c^uæ fi minus mouerent homines,tarnen pro= pter confirnMtionem affieuevationis de Deo O“ de prouidentia,fabricatio membrorum aßicicnda ef= fet. Non confluxiffie hatte rerum naturam ex De= moiriti atomis manifeftffiinium ed, er ex immo= tis notieffi, c}ult;e hominibus inßta: funt,er ex in=: ^enti dolore, lt;^ui ßc^uitur uiolationem iHarunt twticiarum ordine immutabili, Barum rerum aßedlio tUu/ire teflimonium ed de Deo Oquot; de prouidcntia , quas tumen ita propius affiicien :* tur , cum ipfa fabricatio membrorum ctiant conßderatur, Ctuid mirabtlius ed quam incex rebrum tot noticias tarn uarias multarum arti^ tm er rcrum includi poffic ƒ Tails maffia ßne mente fieri non potuit, quia certè nunquam fiapU eas natura ex ccccis Atomis orirlpoteffinon enitn poteä effiedus toto gencre prtefiantior effie caufit,

Nihil de homine pr^dicdri mdim potcR,qudi9 quod uox diuind fepe dffirntdt : Hominem ejje imdg'mem Dei, Et fapientes omnes dixerunt,ut in pocmate Icriptimi eil:

Exemplumqi quiiq; eft in inidgine pdrud EH dutem fimilitudo intelligendd in noticijs reiki, C!quot; non reiki dtfcernenttbuf,qu£ funt in cereiro, V in ijs motibiis cordii,qui ctm Dfo congruunt, qui funt reliqui in hdc qudnqudm depraudtd turd sofyai Of dolor,qui fcelerd fcquitur.Vt du^ tern ingens dmor eft pdrentum ergd fobolem,ia, i» Deo ueriis eH dmorergdfilium,ct'nosquißlio t ddiun{lifumus,ßcutfcrtptumeH,fumus kex«?'” i TvpSjjct nyoLTTHij^o), Ct uult nobis conditor eds so^yôiç, quds in nofiri cordis penetrdlid infe=‘ ttit,commonefdiliones effe, de fuo dmore,quo\noi compleilitur,quod cum fit uerißimum, cogiht qudntum hoe /it,quod te ßc dmdt Deus,ut tui pd^ rentes, ct oßendit dmorem, cumfiltum mißt,ut ) folueret pro nobis,oflendit etidm dlijs in^ । gentibiis beneficijs. De his rebus c'um conßderd^ tio membrorum hominis, ct propridrum in eii diïioniiM,nos commonefdcit, querimus etidm,utu: deßnt m hdc imdgine Dei contrdrie fordes, cur conditorem htec Idnguefdih ndturd uicißim non dmet, ct petimus utdeterßs fordibus imdgort^ fiitudtur, qua ciim nonßtfruflrd conditd,rurfui ent ßmilis Archetypo purd cr nitidd, ctined tdnqudm in ßeculo cldrè fulgebunt rddijdiuinlt;t 1 ßpicn»

ANNO ï y 9. Uï fifilcfttLe, Z}quot; iufticiæ. Sed nulliuteloqueiitidpitis txponere potcü, quam mult£ commonefdilioncs indjpeâione mcmbrorum proponantur, qudrum fubinde plures dnimaduertent fltidioß, cum 'm bine doHrindtn ingreßi fucrint, dd quam ctidm dulccdme cegnitionis 'muitemur ,'lucundum uidcre adificid reile fdäd, lt;3- dpte diflrtbutd, qudnto iucundiia eü contempUri icdificium tut corporii, 'm quo uides, qudntd drteßtiguld ntents brd er formdtd ercoüocdtd fint. Confilij locus uelut 'm fiieculd fummus cR. In medio robur eil, 1 nbsp;nbsp;qu id, cor fans cü cdlorii uiuifici er dff'eiiuum,qui

' jiue confilio obtemperdnt , fiuc ruunt cocci in bdc IdnguefddA ndturd,td)nen funt deerrimi. Hd^ bet tdmen fendtut mmiftros neruos, qui externos gcjlus regunt, e^'errdntes cordis impetus cohi^ here pojfunt, Imus locus dttributus eü culmie, ex qud amen drte cibi intotum corpus uehuntur..

I Uxe tildcbmdrum diftributto certe ßdpientidtn conditoris oftendit, quem grdti celebremus, er precemur ut nos,qui er operd ipfius er domictlid fumus ,erdbeo propter filium diltgimur,clement ter fcruet,gubernet,er protegdt.Q^dntum etidm deetts eü humdnæ ndturtc, quod Deus bdne ipfdm figurdm 'mduit tm Aoyw, quem genuit dnte mun^ di fdbricdtionem er pro ferre iußitdrednumde^ e^fetum de reftitutione ndturie, 'm qud huic filio, qui eH u'îros'fxo'îuç »eterni pdtris,fimb trimus t Cum igitur inferti fimus tuie wdfi^ fili

Dei Domme iefu Chrifie, te uerif geniitibuf pre^ camur, ut nos furculos tuos ferues,gubernes, (Jt protegas.

A lOHANNE HERMANNO AR* üï îàedicie Doilore^cuin gradus Do^orum in ar* te J^edicii deccrnerctur uiro clÄvißimo Andrea Kofe SuinphordiAiio Franco

MVitA [unt in mttura rerum uefligia Dei iÜut ßria, qua teflantur hunc mundum non cce^ co cdfu cx Democriti atomis conßuxijje ; fed nerè effe mentem arcbite(intricem,fapientem,ueracent, beneficam, iuftam, caftam, liberam ,uindiccm fce‘' lerum. Maxime uero lÜuflria teßimonia in nobis ipjis circumferimus, noticias numerorum cj or* dinis, immotum difcrimen honeflorum Oquot; tur* pium, horribiles erinnyas confcientia poA de* Uila.

Kanc fapientiam eyy iufliciamajficientes con* uincimur, ut fatcri cogamur effe Deum condito* rem fapientem ZJ tujlivm. Sed ualde dolendu/m eü, quod cum adeo propè cernamus Deum,utferè manibus contreitari queat,amen adeo ferrea funl hominum peüora^ut adfenfionam non firmiter retine*

Quod esl iUud amplum thedtrum memrix, cdpax tot or tam uariarum imaginum, attji artt» ttm, O' tam cito profèrent, cum impreffa imago fepofcitur ƒ

Qji£ celeritas in guberndtione,cum cogita» Ho mandat neruis^ut mottts cieant quos elcgimiti? li£c jt quit non ajficit, nec miratur^or exifli» titat temerè nata effe fabricationii autorem,nec fi» ties confiderat, is uerè eâ rigidior omnibus fcoK puHs 'mmario 'm terra ubicunq^pofitis.

Profe£lo utilis ell difciplma O'ad confirman» das mentes de Deo, o de prouidentia, o ad exci» tandum fiudium uirtutum, fiepe o kec cr alut multi tcfiimonia de Deo cogttare.

Quid mirabilius eA confcritatione focietatu himaiue 'm tant'is dijfiutationibus?

Banc tarnen conferuat DeuSt mdnifefiè retrài bens latrones ad poenas, ut dicitur : Dmnis ^ui gladium acceperit, gladio peribit.

Exempla igitur poenarum ofleniunt, o irafci Deum feeleribuSfO cujlodeni effe legitmue facie» tatis.

Sicut ixion m rota iacens apud P'mddrum,cla» mat. Difcite tufiiciam inoniti,o non te/nnere diuof.

cùtn dutem ut dixi, profit dfiici drtificioftlH fabricdtionomhommis, qudm doôlrina Aïedico^ rum pr^cipuè tüuftrat, confiitui ïam de hac ftione difiutdre. Keile'ne diilum fit ab Arißote^ le,utrtutes efiè habitus feuï^ei^, ut quæramus CJ' quid fint habitus, v ubifint,(2^ quid interfit in“ ter noticias V uirtutcs,

Nam htec explicatio ex fontibus doflriiht Medicorum [amenda eA, cy prodcffie hanc confi“ dcrationem ad mores regendos manifeftum eflgt; Sicut uox diuma inquit : Sub te fit adpetitus tuuf.

Ailio eü cùm m prlt;e[enti cogitatione fomut“ tur 'mago rei cogitatie motu cerebri, cy[ua quO“ dam fiirituum uibratione, utcum lingua format fermonem,

Etfi propius hicc non cernimus,neqi exponi il“ luftrius poffunt, tarnen noticias effe formare ima“ gincs in cerebro non dubium e fi: tdq^ opus quo mirabtliuseR,eomagis teftatur Deum condito“ rem ejfe.

Noticite uerà, qude funt habitus,funt imagine! fiepè repetitæ, cr altius imprefite cerebro,ut cuW lt;rqgt;^ôfytç eadem fepè certe imprimitur. ita cuw fiepè uideo peregrmum, imago imprimitur ah tius,cy fitfirmior.

Uac de noticqs minus obfcura funt,quàm cuiit de ailionibus uirtutum cy habitibus dicitur.

Huitts diltonis cdufd pingttur in ipfo poentd» te. Retrdhi Achillcm fingit Honernf d Paüdde, id esl, cogitdtio legis mcercbro^docetjiion interfis tiendum e(fe fummum ducem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Huie ddmonitioni cum dfjentiretiir, Mdnddt cogitdtioneruis,utretrdhdnt mdnus. Etneruo^ ’■fcm tdlis eA ndturd, ut impulßones 4 cogitdtio» tiibus fddds recipidnt.

quot;Hon eHtdlisucntricuU ndtierd,utóbtempc» tel comtdtioni mdnddnti dllionem.

'Ejje dutem hdne libcrtdtein in homine reli» ^Mm, ut nerui obtemperdre cogitdtioni,^:}- eiere tnotiis locdles poßmt,mdinfeftum eR.

Vteunq; igitur intelligi hoc genus dilionum polen, quad nomindtur reiiio locomotiute jCrd» pud Gdlenum ulvHtrig -Tr^ooüpE'àKH.

Rtfi dutem ddio dicttur honefid in AchiUe titdnuum repreßio, tdnien cör fldgrdt ird, nec diet poten ibi ejfe hdbitum, qui regdt irdm, feu Wdn» fuctudinem.

Quid igitur,ZT ubi funt iUi hdbitus, quos A* tifloteles nomindt Virtutes Qißerte locutus f^fdulus loties dicens, Homines non fieri iuftos ^pertbus legis, quid uidet ddiones illds fieri po fie, ^»itfunt renia locomotiuie,qu£ quidem nomindt

legi'S opcrd^quiä lex regit cogitdtioncm. 'ï^oMmdt amp;nbsp;literdm, ([uid hdc cogitdtio efl uelut objcurd fcripturd, iüta cerebro. Hon efl lux in toti dnh ntd ßplendens, nec efi incenditim drdens in cor^i de.

Non igitur gloriofd uirtutis ddpeUdtione utia tur loquens de obedientid , qudm utcunq; rdtio prceftdt in reflione locomotiute.

. ^ccleßd prorfui de uirtute nos reflius docet, qu£ddfirmdt edm ejje motus Spiritus fdnfli, ejfuß in cordd rendfccntiwm, confirmdntis agnttioncnt Dei, incitdntis dd txles motus, qudlis ipfe efl. Vt mioßph Cdflitds, eflnwtus Spiritus fdnfli, confirmdits dgnitionem Dez' in cerebro, dccenfdnt uerbo T)ei, (2^ repugndns inßdijs Didboli,0' lïle^ cebris drdentis domina,

Necrecufo uti hdc phrdß ,'Virtutem eße ip* fumDetm,feuipfum Spiritumfdnilum,utPfdl* tnns inquit : Vortitudo med Deus es tu.

'E.tquidemint»,ntd infirmitdte noflrd,dgnod fcdmus nobis opus eße Deo reilore,et immenfd be* neficid ViLij Dei intelligdmus,e:t}quot; Deo grdtidSdgd* tnus, cum pro cater is beneficijs, turn uerè cr pro hoe dono, quod nos guberndt, munit Spiritu fdnflo,ne dut infirmitdte noflrd labdmur,dut did* boli odijs (y inßdijs euertdmur.

ANNO I 7 7 % KJ ftnites ill deliberatione-, f^pè reéîè delibeViM ex^ cuti noun perfua/ionibui, fepè u'mà adfeétuum fluilibns.

nine ilia pint ; ovS^lç av^^fSirap l^-nou/a T« ffoe^o^. ïtem : No« iuflm in term^qui entu tnulta tuflè faciat ,non etiampeccct. Et simonie deum lüud, ou pi£/iop ’^^c'camp;cu Tt^aycovo/j, Et apudSenecam h£cfuut:

Agnofeamus ergo 'mfirmitatem noftrajn,!:^ etuxilium aDeofetamuSyßeut Dcniinus prteeipit; Cïuanto magii pater uefler ealeflis dabit Spirit tum pmiHtim petcntibus. Et grati 'mgentia benc^ ficia Dei eelcbremus.

Hifc duleißima Eccleßlt;e doärina multi iUa» ftrtus cflendit, quid fit uirtus, quam lÜa Arifto» teln,ut ita dieam, Seeniea uirtutisfimulatio feit Umbra.

eyuid igitur f i^ihil'ne dieemus efiè habituât feu t^ip, earn de uirtutibin loquimur.

Ad id priufquam rejfondeo, dieam, quid itt Philofophia uirtus nomimari reiliuspoßit, quant habitua.

Primùm, in omnibus, kom monftrcfis, sop» ya^jCttw aeeedunt ludicUvin or lAoderatio, de qua dicituf) wg Hlt;r«' cwa ^^jusoing «.EKpa» pSj^u,

DcMc Hcroica excellentilt;i,qu£ tditien non e^l onintum,ut Achtllii,Alexaitdri,lulijfortitHdo.

Vtrunqi dutetn Oquot;so^y-ai O' Heroicd cclfitu* do animi, funt inclindtiones 4 Deo conditie m ho^i fninum cordtbtn. Et quidßnt,utcunqi tnonflrdri in exemples poteR ,e:y gignunt déliones extern ndt pracUrds. Dißmilis fortitudo lulij pr-c^: itdntii O' Antonij. ïn lulio non tdntùm cogitatio imperdt externis membrii,utpugnent : Sed eH in corde ingens 'mcendium quo O' luudtur cogitd* tio, O' impcüuntur dc uelut drnidntur extcrnd niembrd. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Jn Antonio cogitdtio imperdt externis nietn^ iris, qute utcunq; uel ddfuefdélionc ucl imitdtione fit excitdtior. C^ud in re hoc quoque confiderdn^^ dum eü,quèd qudnqudm Heroicd uirtus, uerè Dei opus cR,tumen O' ip/dfdcilè extinguitur. Et tnuU ti Kerotci uiri in mdgnos furores incidunt,O'fi^ unt trifiid ßciktculd generi humdno,

Dercules furens interficit coniugem O filios. Alexander poftremis dnnis qudm tetrd bellud eh i Cumdnted nihil in eius toto regno prater ipfiwi pulchriiis effet propter iufiicidm,temperdntidnt O modeftidm.

De Themifloclc fdiiivm eH prdtconiwm in con» uentu multdrum gentium: Sdpientid eins ferudtdin ejfc Grecidm.

ANNO I î r 9. IÎ1 dedidit, turpiter etiam äd hoficf tandem ßbi mortem confciutt.

Déniai tahum uirorum cr uitin pcenlt;e de^ derunt occafionem Herodoto ut dixerit : ücmi» nem elJè mortdlium neque fore,cui non db initio itidlum ddinixtum ßt,mdxbnd uero mdximis.

Attrdhit dutem pandi in fivmmis uirisfiducid fui,qud eldti licum negligiint,ztr multd iniufiè ßi* eiiint.

Cum igitur ncc Heroicd uirtm ßdbilis ßt,con» fugidmui dd filium 'Dei, cr dh ipfo guberndri nos petdmiK, ([ui dixit : Ego fumuitis,uos pdk mites.

Poflqudm utcunefi expo fui,qudm rem Eccleßd monßret,cum uirtutem nom'imdt ; Et quid Philos fophid uirtutem nom'mdre poßit : Nunc qu£rds mus cr quid fit Ariflotelicd cr ubi fit, ZT quit fit eius ufus.

Vt noticid; quiefunt hdbitui, ut drtes, fiunt crebrd imprefione imdginum in cerebrum: itik confentdneum e^ in corde Oquot; neruis co tendentis bus crebrd imprefione fiirituum fieri firmitdtem, prefertim cumdoólrind so^ya.i dccedunt,

Thrdfibulus e^l elemens in uiólorid ciuili, ZT fdneit h:/d.vus'iot.p,quid ex doitrind fipientum, zy ex fu£ atdtis exemplis ZX ueteribus Hifiorijs, dis dicit, non retineri imperid nimid dficritdte, zy

fine Î7rzffK.E’a : Adficituretictm mifericordid ergd pdtriani-, cogndtos cr ducs, mter lt;fuos ndturdle focdus eü. Et erdt urbs Atticd dotnicilium Icgum, propugndtrix uniu€rf£ Grieci£ contrd barbd^ Tos, Tdlent urbem confcn^nddm cfie cogitdbdt, li£c omnid fledunt cor dus,ut répugnet iriC, fntrcdt 'mimicis, ZT toüdt cdufds iwuorum bettor rum f uidelicct, Kepetitiones ueterum pojjeßio^ «um.

Sed etidm fi quid ed ïüe hdbitus, feu impreßiir fiiirituum in corde, res Idnguidd ed,crfdcilè uin* cüur 'meendifs rndlorum d^eduum.

De uitijsqu£ res fint facilius ed iudicdre.Sunt en'tm drdentes ez indomiti ddfedus undecunque oriuntur. t^dm in hdc deprdUdtd ndturd niultiC funt cdufe mulorum motuutn.

idea cum fit fufiicdx, 'mfidus,omnid metuens,^ Cf fit infirudus potentid, toUit eos quibus irdfct» tur. Hec cdufe quterendicfunt in monftrofis nd» turis. Sed ruuHt,quid tdlcs funt,amp;dcceduntDid* lolorum impulfioncs, nt 'm Cdligula, î^erene, ZT aJqs innumerdbilibus.

Confirmdntur dutem praui ddfedus confie» tudine, cr fdcilèfiunt hdbitus tenacifimè hteren» tes : Vt in Gditgrend dut fimtbbus morbis, praui» tds humorum tempore confirmoM, corrigi non poted.

igitur in uitijs inteUigi potcRprauot ndfeiîu'S, tcmporc conßrmdtos,deinde habltui ef: fe,^udm in uirtutibu^.

Profunt tdmen expetenti uirtutem,crelrd doe ârinte cogitdtio, uigüdntid, çj intentio in uitdn» dti cdußs Idpfuum ; Ef i« Kccle/td pijs plurmunt prodeü precdtio, quæ redlèDeum inuocdt,lt;^ petit ut in mente AÔy@^ lucem guberndtricent dccendat, cr in peâore Spiritui fdtiélia drdens conßrmet ddfenßonem, qum diuintc uoci creditur^ CT motus tribudt tales,qudlis ipfe eii.

Tune fortior e^ gulerndtio, ewn ZT cogitd* tio neruos redlè ciet, er ßmul boni motm in cor* de armant emnia membra.

iîae doilrina quotidiè in inuocatione cogi* tanda e^,quie qutdem meîiui intelligetur, cum Jî* mid corporis membra, contemplaberis, in quibus Oquot; teftimonid funt de Tieo, cr funt uulnera, qui* 'bits qu£ remedia Deus condiderit, confiderandwm tù.

iHominat Paulus legem P£ddgogum,quod eti* am cum de non renatis dicitur, tumen feiendum tH, quie membra bic Padagogus doceat zx coer* ceat, cr pr£cipi a Deo difciplinam, O“ feue* rè etiamin hac mor tali uita externa dcliikipue luri.

Vos uero in Eccleßd Dei nonfoltvm oitempe* rarcut Ethnicos oportet: Sedaudienda eRuoX Eudngelij, ut dgnitiofilij De/ in mentibus dcceti* ddtur, amp;prteftetur obedientid'Js^onyovfjS.WÇi T!r!s'£(igt;i^,ut Eudgrius redèlocutus eü :fidt muo^ cdtio ueriDei,e:^ peMur duxilium in conuerjio“ ne in toto curfu uita;, inßudijs uer£ dodlrin£,

Dae qui fdcient, experientur fuos gemitus^tJ uotd fud non eße irritd, fentient in ueris dolo^ ribus, trepiddtionibuSffdlutdres con fold tiones cr duxilium Dei,

DiCc ipfd experientid oftendet diferimen in^ ter doilrindrum genera. Inter Ariflotclicdni qua eâ umbra uirtutis, ztr ucras uirtutes.

Oro autem uobifeum toto petlore aterntM Pdtretn Domini noftri lefu Chrifti, qui cumfilio fuo Domino noflro left Chrifio, amp;■ Jfiritu San^ âo, creauit coelum Oquot; terrdm,cr certo aternant Ecclejiam uoceEuangclij coUtgit ,ut propter hum Dominum noftrum Icfum Chriftum nobis fît propicius, ztT' gubernet nos Jfiritu fuo fantlo, Gf protegdt ac regat harum regionum Ecclefîas, (T dotlrinaftudia, üquot; politias, Gf cum alijs uita prafîdijs etiam Medication nesfelices tribuat,

EVripidci triivm priccipuè uirtutum fiudtutn præcipii 4dolefccnttbui, ut Heim colcre, ut pitrentibuiyCr quos loco parentum hdbent,ut pu^ blicis legibus Iduddtd confuetudine receptis »loribus obtcmpcrdre confuefcdnt. E^ 4lt;id/ï , ormra. tPfSp K.aÄ\.iso/) s^a stcpou/op tunAflaç «£?.. cùm itdcp pTiecipud fit in iftdte noHrd Idus ^ictdtis, ofiicij obedientidc, non exiftimo ex» peéfan d nw rdtiones huius meifddi, quad iuffin prodeo hue ad dicendivm, confido enim ipfas obe» dientia: leges cxcufdturds,fiquidinuerecundius in eo fieri cenfiebitur ,quod ceu conciondn puer fenibus,filius præceptoribus or pdtribtts in tdgt;/t frequenti confefiu, non uercar.

'Et cum cdufds noueritis omnes infiituti morii huius, quo locus dicendi dlicui ex nobis tribuitur, fcio non tam ordtionem nel ludicio cldbordtdtn , uel politdm orndtu uerbormn,quenqudm ueflnm 4 nobis requirere, quam deleibin ftudio prafidn» dit obedienti^e, cr his dd excitdndd ingenid noftrd compdrdtis exercitijs.^ Mouco dutem qu£fi:ionent deufiatd temporis nofiri c^noftrie gentis con» fuetudtne. An rede fiat,quid plurmi posl longds multorum dierum helluationes,cum corpus tcn=

ANNO I y y 9, tAri fluxionibuifentiuttt,0'pr£cipuè cdtxrrih remedid uel d tteniedpcrtione,uel 4 fcarificdtu cit^ tii, CT elfit/îs fudoribM pctunt non femel iterum annudtim, fed creberrmè. Rationibui ui‘ dentur moueri tüi hii potißimum, quod reprimi ac ffti dcfluxionci, e^- confumi aut dtfeuti congc» fil m altqudf» pdrtem ex afiiuxu humorcs eowmo* diM nequcdnt, nifi uel qui agitdti ferunturpet membrd, humores cum dolorii fenfu dffdtim ex» hduridntur, uel ijs, qui fefe in dliquem locum i»‘ fuderunt Oquot; ingefferunt humores,pdtefiat exituf, inci/is cuti pdtentioribus fordminibus fcdrificd* tu, Qt' ddhibedtur fuilio cucurbitctrum, qud cir* cumfufi etidm dttrdhdntur ztX' exugdntur. Et frigerdriduiHtatep dd temperiem reduci 'mfldilt^ mdtum uino corpus, fi fdngumis pars aliquddU^ ferdtur. Sed fdüere mihi dtq^ dberrdre d uero hn rdtiones uidentur tnultiplicitcr. ¥crècnim,qui ex crdpulisdc comeffdtionibus ndti Cdtdrri, d cdpite in qudfeunq^ dcldbunturdc defidunt pdrtes,in ce^t rebri fimbus de plicdturis txtrd udforum medtuf cottigiituri dedenfdtis m liquor es udportbus cru» dis,quibus cerebrum imbuitur etquot; opplentur cdud intrd eerebrü er crdnium ffdcid.Ac phlebotomid cr fcdrificdtus tdntùm uenis inclufos humorese» ducunt : Phlebotomid quidë eos qui dmpliorib: rd* mis : fcdrificdtus eos,qiii extremis furculis infunt. Qjidre non medentur fluxionibus extra uends, fed tutiird ante ldnguefddnw,d)fiigunt grduius. Ab* fumunt

ANNO X y y 9. Xî7 [uMunt enim jjgt;irituum et ttdtiul cdloris fdrtem, quieprtêjîdM erdpults anted hebetAti çr conculcdtA, rehnquere naturæ, non eripcrc, quie tugere acfoucrc fubjidio temperati caloris, non dißipare aut diminuere conueniebat , ad Hierum fuccorum crudttatem eniendandam, quibm uena ferè hcüuationtbin diftenta; atquc inflatie tument. ^t quanquam fit interdum, ut cr eu» curbitarum fudlio coüeâam fluxionew euacuet digérât, pricfiertim fî corpus fit tnintts itn» purum, GT uenlt;e feâio aüeuet corpus iuuenile, prefertim natura robuflum atque aüeuatum parte oneris crudorum fuccorum, tumen utraq; longé plus nocet crebrô iterata. Phleboto» fuia tali conditione aut hydropemaut arfof^'ap accélérât. Scarificatuf aut plus attrahit ad lo» fum affieilum ,aut eundem reddit obnoxium flu» ^onibus,dut fi nM herum infert,ddimit mnnbrii purius cr conuenientiui nutrimentum, cui fisc» atdit impurum ac uiciofium, huic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sed

fiionem ad clarifiimum Dommum Dodforem An» dream Kofiam , quem oro ut cr de quæjlione ipfia, Çr de aUdtis rationibus, ac pluribus alijs qute in partem utramq^ adduci pojjunt, copiofius nos edo*

Ivftißimum cR,no^,cum m omnibus alijf honeftii déliotübui, tMn uerô in hii congreßtbuiqui do‘ éîrinarum ctiußd fitmt, ordiri orationent ab itiuo“ catione D EI , qui fons eAßapientite nbsp;nbsp;iufiici£,

er ut h£c fua ßumma, boqa, in nos jßargat : uult ipßc in totaætcrnitate in nobis lucere. Mecu/in igttur initio reucrentcr er caflis mentibus CT' pijs Unguis,hanc orationent recitate.

Tibi omnfpotens Deus j atterne Pater Domini noftri lefu Chrifti, creator generis humani,una cumfilio tuo Domino noftro lefu Chrifto, 8i Spiritu tuo fando gratiasa« gimus pro omnibus benefietjs tuis, in qui-busamp;f hæcfunt, Lux tuaedodrinæ,amp;,'uox honeftarum artium,amp;; huius Academi« conferuatiojamp;ardentibus uotis precamur, utdeinceps quoque nos doceas, gubernes ß^protegasjamp;'omnitempore internos tibi seternam Ecclefiam colligas,Amen.

NVnc qua de re diAurus ftm, ut conßuetudo poflulat, exponam, riifficilis mihi de Argin tnento délibérât io fuit, Nam in hos congreffus oratio

«Mio adferenda cR nec inanis ncc moleftd. quot;Ego Ucro re ipfa comperi uerum eße tUud Ennidttvm : Ægfr Animus feniper errät, Cum mihi ad coms tnunem mafliciam, quam dißidia cälamitätes public£ omnibiK modeftts bominibui adferunt,äcs ^effent ingens dolor domefltcus,äccidit mihi quod dicitur, oTTou ïcAyë ïkS Xöf“ tXamp;iUt etiam ß ffjèt aliqud in hocgencre fäcultäs med,tAmen hoe tempore nteo dd tdles commentdtiones idoneus eß fenonpoßem. Externos hofles hdbent EcclefiiC foftræ crudelißimos. Tyrdnnos Turctcos c?quot; Pons tificios, His relidis dimicdmus inter nos,ut Cdds tnei frdtres.De hdc cdldmitdte eo non libet dicerct quid dolorem ueflrum dugere nolo, mdgnitudo tudli fuperdt omnium hominum eloquentidm. Sas pf igit«r mdndätd diuind,(y de concordtd, or de modo retinenda concordilt;e inter gemitus cy Ids tfymds cogito. Ciutd pote/l dici mdius hdcgräs uißimd uoce iohdnnis, D E V S dileäio eH, qui mamp;net in dileilione,in Deo mdnet,O' Deus in eo S Inde iudicetur quid de furijs illis ßentiendumfitj qu£ dut prdfligijs Sophifmdtu reîlè trdditd cors 'rwmpût,dut drdentes odijs inflrmd membrd truns cdre qudm fdttdre mdlunt,amp;-his duobus modis Ecclefldm diflrdhunt. Prorfus dbeßedbEccleßd Sophiflicdm oportuit. Simplex, perjßicua,^' ftns motd ueritds eü. J^on Deus uolens impietdtem tu es. Adeoqi neeeßdrid eft obedientid Deo debitd iuxtdipfius uoluntdteminlege expreßdm,ut dos , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ndtus

«4ftó ßt hominibut, Tilitts quißcret uilîimd, ({làil noßrd ndturm obcdientiam amißt. CurfihiMßt uiéiimd,fi obedicntia non cA neceffarid f !n häc qu/eßtonccum ucritds fit perfiicua, amen im* pudcnter eam oppugnant (juid^m ludis Scphi* fticii,Ht qui ftdrefotem, tcrrdm moueridifiu* tdrunt. E t poßim cxempld plurd commemordre. Alij uew in cdufis leuioribtn odio firuiunt, cum pdrcerc infirmé deberent. Sunt cnim e?- in uerd Ècclcfid tencUd membrd O' mfirmdypriefertimin hdc opinionum. O' im hdc difiipUnlt;e confufione. Udlde mula dccidunt,qu£ Imiter fdndndd crdnt.Si quis non pugiMx induit ueft:e)n Imedm, cur tduq pdrricidiumO' ueritdtis preditioncmexdgitds^

Tdlid tnultd cum hoc tempore cogitdrcm, ue* nerunt nuhi in mentem ueterd di£kt ctfdän mub tA, quie funt commonefddiones de Concordid, O de contunélionc ciuium tuendd. Scribit Ariftote* lesinntedijs urbibits futjfie Grdtidrum tcmpld,ut ciues commonefierent demutud beneuolentid, de beneficentid, de grdtitudine, de condondtione of* fenfionum^ Pducd igitur de ueteribui dppelldtio* mbits Chdrituin dicdm, quid hoc Argumentü grd* tiud fore exiflmo querelii O' dccufdttontbus.

Etfidutem commenticid numind PthnicoruM deteftdndd funt^quorum, multu, ex dllegorijs ndtd funt, turnen quid initiofignificdtum jitßudiofoi hißoridrum confiderdre decet. Leges ndturæ no* bifcwn ndfcuntar j nbsp;nbsp;ofiendnnt homines inter fe

eße rerun oßieiorun cowpenfutio» ne, C7 deberipro mercibui æqtMliuprcciu. Htec eompenfitioiußieid naminatur. Quidam uero iene/icia (y offictd gratis tribuenda eße,qua: eti^ *gt;nß priudtim lUis qutbtis tribuuntur no funt de^ bit3,,amè generis hunani eoßruationi debenture Hifc eommunicatio alias beneficentia, altis mi^ ßricordia, alias i-ssiamp;)i.t îa no^ni»lt;(^ttr. No« debet Kultus jfi. M.arceUo hofli aeerrimo reduihonem tn patriam, fed Reipub: debet conferuare multos honeßos dues. Inlelligit autem htimana ratio has If^es, ordinem diuinun eße, er Deus hisoßieiis eoli ueUe,ideo leges ipfas,honefla prteeipientes, p» ^uris pidurarum aut ßatuarum antiquitas oflena du, ut foletnus pro Tyranno Draeenem pingere, ^ed rcmotu ««jninuitt adpeliaiione AÜegoriant titarremus.

QHÓd iottis fitije dicuntur Charites,ßgmficaa fi«n eü, Leges de iußtcla er beneßcentia diuinat eße. Mater Eurynone eA, quia ^neßeia ad mul* tosperueniunt, er qutdem totam foeietatemhu* tiunam conßruant. Parentes alunt fobolem, Ci^ «es communieant res neeeßarias contraäibuf, (Tmulta pr^/iant oßicia non débita. Alif Pa* trent nommarunt Solern , er Matrem TEglen, quöd uitam foueant er ornent lußida erEeiie^ jicentia.

Nomina uero ußtata Charitum hieefunt apud 1 Heßodum er Pindarum, Aglaia,Eupbrofyne,er

Thdlu. Tres enim à plerifq; numerantur. Tdcede^ monij duos tantum pinxerunt, quia compenfatio^ nem mercis Oquot; precq, dati beneficq redditte gratine, ßgntficare uoluerunt. Sed cùm tres nomi^ nantur,compenfatio inter duos,G^ uberior in re» ferente gratiam /ignificatur. In nowi-njamp;K^ mul» tlt;e fiint commonefailiones. Aglaia e^pulchritu» do. Primum enim pulcra, id e^, iufta. officia, iuflte focictatum caupe eße debent. ProbibetuT fcelerum focietas, utfcriptu/meSl ,'iilonßi focius alienorum fcelerum. Et fimiles in legibus prohibitiones muitte funt,Societates ZT’ palkt notl debere effie fcelerum umcula. Ideo Pericles dixit, itrop-cu. .Et in Mimo didlutK eA, Bis peccat qui peccanti obfequium accoW» Wodat.

Cottega trigmbi, Tyrannorum Atbenis Tberi» । menes fuit, er quidemautoreiusflatiis,qui initio patriic necejfariui fuit. Sed cum CoUegte honeftit ciuibus uitam facultates eriperent, er filiat uirgines,'tn atrijs cruore patrum ma,dentibus,fal» tare nudas cogerent,aduerfari eis ccepit,^^ ^neri mAluit,quàm iniußam crudelitatem adiuuare. Eecerant Decrctum Eacedemonij, ne quis Atbe» nienßbus exulibus bojfitium pmeberet gerentibui arma ad recuperandam pa triam. Tbebani quan» quam Eacedemontorum focijerant,contrariu/igt;t Eiecretum fecerunt, Hulia ut domus eis claufa ef* fet. coUega er affinis erat Licinij Conflantinutgt; sei

5ed itigens bellum Confluntinui dduerfiK Colka ^dtn fufcepit, ut Ecclefias crnobilißintci aua contra iniufiam feuitiam tucrctur,quo inbeUo MarceUmui tiarrat auxilijs Erancicis praxtpuè Coaflantmum adiutum eßi, Denic^ynoa^Kcguht tA,Coninnéliones er Amicicidi debere caufds box ncjltu habere, Abfît autem Sophiftiea, nee aut itt fxderibm, aut in diflraiiionibusfalja cauf£ pne* texanturt ut funt lißtatte Ironbe: Ac pletluntur homines ov (Pkx

i]Uod tarnen oflcnditur. ideo antem nudlt;e piilte funt Charites,utßmulatio omnisabßt inter Atnix cos er ßcios, CJ- uero candore animoram,bencfi* da er officia petantur er tribuantur.

Pcrtinct ad caufas honeßat er h£c, ne beneßx centiaßt inordinate rerum dißipatio autprofu» ßo,ui Cocnic Antoni] er Clcopatrie, Denig; lat£ hec dûârina patet ^ut facile ex præceptis de iu» fiicia etquot; liberalitate intcUigi potcÉi,

igitur caufax coniundionum prima 'mx ter Charites Aglaia. Sccunda Euphrofyne uoluitx tuis in dante er accipiente ingenuitatem poßux Ut, ut dicitur ,1iilarem datoremdiligitDeus. Et Veteres Gr£ci dixerunt ,’xlt;a[i'n£ip lt;îè ’n. ^u^loç

Seneca fcribit, Fabiumguendam benefit dum ab homine duro ajferè datum,nommaff'e pax nem lapidofum, guem efurienti accipere ßt neeeß fariimifUejcendo amen infuauem. S£pe er mont

utilitdtcm corrumpit, ut dicitur,Gratiä, qua tiro dd ell, ingratd ell. Btqui fuperbèddntjotigd ex» pcclntione crucunt, ut m dulis Seneca fieri dicit, ubi dit, miurids priccipitcs efje, lentd beneficid. Nee elt;ïZ!Z«w in dante uirtu^ ell,fiiie fitperbidfine contumelid,finc captdtionc dare, fed comiter lt;y tempefliuè, ut intelligi poßit moueri eum cogitd* tione humdtidrum cdlamitdtum,mifericcrdid (T finccrd bcneuolentid. Sed etidm db dccipientenb^ fint duaricid er infidiæ, habcdt hcncflas cdufit petitio,nec fit fimilis flcUtonum impofluris, Re(^è Tiberiut,dflutifiimtt^ fcncx,cu/m multi peterentdb ipfo utfolueret æs dltenum, quod ipfi debebdnt, iußiteos mfcndtu cdufM dicere, cur tdntumdtrii dlieni contrdxiffent. Hdc ucluti cenfura deterruit dlios,ne htcc TrAsovEKTK/xara ab Imperatorc pc^ terent.

Qjiid ufitdtiui eH pcrfidiofis dmicts,qui fdini* iiaritdtes aliquorum ddpetu^t,uelutabutantur tUorum ojficijs^uel ut multa fieculenturadeoi ipfos euer tendos, lt;i quibus in familiaritatem dd^ mißi funt. lîcec Sinenis aut Sexti Tarquinijarti* field cum uix cditcri uUa iiigilantia poßint,bonis confcientia honcfl£ uoluntdtis tarnen pofted fold* tto eH, Sed illi Deum uindicem effe infidiarum CT uioldtec fidei debitte amicis expirientur,ut uert diHumi ell à Poe ta.

Si tu oblitus es, at Dij nvminerunf, meminit fides. te ut pceniteat,pofltnodo falhfacict tui,

Tertid inter Charites Thalia cR, qiMßgnifi=t atgerminanteniy uidelicet, Gratitudincm, prc'* eium pro merce^ officia pro offieijs. Sed htccTera tia prob dolor, procul alias jecjuitur, mixfiiciaia C7'uulti( cy fordida uefle .oftendens , Oflendite^^ nim Uta communis qu.ini rara fit pro magnisbe^ nefleijs gratitudo. Primum quam turpiter ingrax tiomnes famits Deo, cuius beneficia in fiabricatiox ne noftri corporis, in donatione uit£, in mifiione filif, patefaätone doólrime, collcâione Ecclefije, nuiricätiane,ct aßidua proteâlioae, quotus qujf= que uel tenuiter confideraL

hlpbonfium R.egem Neapolitanum fdpientent Principem narrant,fi quando iratusfiuit alicui in= ^tato, folitum fiefie ah illius uituperatione reuoca^ re,bis uerbis,Ego uero cur hums culp£ tantopere fùeeenfeo,qui nieam accu fare potms dcberem,cunt Deo multà magis mgratus jim, qui innumerabilid botta mihi tribuit. Sedoro cum,ut Imc confießione tntie culpi£ leniatur. Hoc fapientißimi Regis exemplum fiepe recordemur, c? nofiram ingratix tudinem deploremus. Singuli deinde Parentes ue-firos ititueamini,cy cogitetts quanta res fit sopyi m cordibus coru/m erga uos, quanta fiollieitudo, quantum labarum dolorum m educationc jin morbis, er alijs periculis. In hac confiderattone fianiores omnes ualde pudebit ingratttudinis fus, (iuana contumacia esi adiierj'us Magijlratus, Pajiorcsficclefiarum, er fiddes Dodores. Mi ce

rAt Cdrolo Mdgno Imperdtor Confidiitinopoliti* nui inter dlid Regid dond librum Dionyfij gr^’^ cumdccurdtè fcriptum,ïuit enimolimRegiu/M tAhd dona,, cr dantes et dccipientes magni facere, Hunc quantd fit bidui temporis barbaries, recens exemplum oflendit. 'i^on enim multo dnte mor» tem ïnclytus Rfjc Chriflidnus,mtßt Auto» jnatondrgenteum motuumcoelefttum,cydrtiß» ciofè fdólumydd'Ducem Alofcouiorum, ut nomi» nant, düurus de pdee Liuoniæ. Cum reuerentet exhibitum effet K^TO/xcenp , barbdro tUi fuit aieca^o^ iujooia., qui cum dlid dona retineretßoc pulcherrimum opus cum contumelia etiam reddi iußit, quid non fit pium confiderdre motus Cele» fies. Hine Gr gentis CT ducisbarbariemaflimd» te. Sed multohumdnius Vrancus nofler. Hicut liber multis notusfieret, iußit eum inLatinunt fermonem trdnsferri. Icuitq^ interpres Iohannes Scotus,qui tunc Lutetiafludiddoarin£guber» nduit.

Ltfiautem interpretatio nequaquameHniti» da, timen fides autori non defuit,qui comftio» nefailus eins hbri leilione, pofied quafdam ui» tiofas ddordtiones taxauit. ïd cum agreferret duditorum turba, bnpetu in Senem failo, qui fcdulo eos longo tempore docuerat, CT compre» henfo, effodiunt oculos. Tdlis grdtia fideliter do» centibus fepe redditur. Addo CT narrdtionemde hofßite ingrato mtmorid diÿunn, qua apud Sene»

am txtdt. Philippus Macedo audacem wiliton habuit, quern ut habcret obfequentiorem in peri= culù, petenti ynaiora premia dcdtt quam cateris. Çum autem in foua tempeftate mijiljit eum Jpc=i culatim loca qutedam, rediens miles naufragium facit, Ztr in man perqßet, nifi ru/licus in uicino littore conjjgt;eä:o lÜius periculo, propere m Cym* bam defeendißet, er eum dam inter fluilus iaéhls. tur excepijfet. Cumq; femianimem in uiUam fuant Uexi/fet^triduo eum officiofe recreat, eyr recrca^ turn uiatico inftruit. iUe difeedens promittit fe beneßeium eins Regt pratdteaturum eßfe, eyr per^^ fctlurum ut ei gratia referatur. Reuerfus ad Phi-lippum narrat naitfragium, beneficia liberator: vis fui aftutè occultât, Oquot; ut norunt aula: uerfii/m tlcfîodi :

caJ'wç ouK. ayaSÂ Kt^nijSjâop avJ'pa A«dd(ï?fr pofeit pro labore pramium, er narrat in co littore uiüam effe, quam tanquam monu/!ncn= turn fui periculi fibidonari petit. Rexdonatztr tnittit quaflorem, qui ei pofiefiionem tradat. Do^ let fe rufiicus ex fuo ztr maiorum fuorum fundo cxpelli,zy quidem benemeritum de milite. Pxpo^ nitigitur Quaftori integram faiiinarrationem, quant miles, quia negare non poterat^fatetur ttcx rameffe. Cenfet igitur Qjieftor mandata differ: venda effi,Gr iubet utrttnq^fccum ad Regem pros ficifci. Audit Rex pofiTefioris meritum,zy ofiicis wn eins laudatjZtf iubet eivm retinere uillam, quee

amp; mxiores ipfîin, er ipfum uagientes exceperdf. Militein tubei cum ignom'mtd dimitti muftis iff fronte ftigfnatibus, Heffes'ingrdtiis. Tales hcjfi^ tes multi funt. Prob dolor efiam in Academijs, iff quibus multi non tantum grattam, fed pecuntatif etiaiK debitam non foluunt.

7 radidit autem Paulus P.cgulan! de competf* fatione honeftiftimam. ï^emim quidquam debed^ tis,nift diledlionem. lufticia no)mnatur,dare,quod auiti obhgatione debetur. Id Paulus fieri praci-pit. Nee unit turban uit£ ordinem, er‘ iudicid^ deleri honeftas leges, dcfraudari homines prtetex^ tu Chriftiana; focietatis. Sciamus enim er ctuilenr obligationem diuinam effe. Jiü autem er naturd^ lis obligatio diuina, qute beneficentiam er gratis tudmemanimi complc£litur,de qua dicit, Semper deberiDileilionem. Sitinbonis menttbusperpe^ tuacura tuenda honeftx coniimflionts ercon^ cordiie publicte in Pedefta er in impcrijs,er lu^ uandi Clues,quantum fieri potcR,fit ctiam i-usiei!gt; us'a,fapientir ferantur ei' tegantur quxdani in= commoda,nc totum corpus percdt,ut in fonde corpore morbi quidam tolerantur, qui fine maio^ re malo toUt non pofiiint. Non patitur hoc tem^ pus longiorem orationem, er ego tantum etymon logias uteunq; enarrareuolur, quod tumen fieri non pote^, nifi er d rebus ipfis er' harm num mo» ribus in uita petantur exempla.

p Q})AYitum in uctuftißiwd urbe Elided, ejudrum primd Rofdm gent, dlterd niyrtum. Tertid aflrd» galum feu talum. Artifices multd itigeniofe figni^ ficarunt in publicis monumentis, Rofd fignificat pulcrittidtnem,^ frdgrdntidm, i^ihil iuflictd,be^ neficentid, ftudio tuendte coniundlionis in bonis edufis, pulcrins ztT dulcius eR. Myrtus fcecundt^ tatemfignißcdt, Accipiens beneficium reddat ui» cißim feu officid,feu rcrum precid. Aftrdgali fig» nificdiit incertos cuentus,inconfldntidm uoluna» tum indmicis, ingrdtitudmem.Rdræ funt fir» tute zy durdbiles amicicite, ut non diuturnd fuit quot;Pompeij cz iulij dmicicid. îJec fine cdufd nec fine exemplis dixit Pldto, lt;p\/(re tU|U.£raêoÀop l^op,

Edini^; ob cdufdm prieceptum trdditum fil, /xîixvna'o (CTTisamp;p, ToôtTO. ap^pa (fptvwp. Sed de hdc fipientid loqudntur dlij Seniores ez peritiores. Nos,cjuicun(i; erunt cuentus,iuftd di» fcdinus CZ fdcidntus,intclligdmus amp;nbsp;dtnemiis grd» titudmeni, fimiis ojficiofi,ubi pofiiimus alijs bene fdccre,non turbemus uitd ordinem,non Idceremus ^cclcfids,cy fimus memores diéli,Edbor uefier no fxit indnisin Domino, Deus reiki fdcientibus dd= bit pldcidos exitus, etidmfiincurrent in cosmulti^ itniuftis odijs drdentes,ut modeflifiimè diedm.

Apud Uomerum dßidct Vulcdno Chdritum ««4 in officind, c^uo figmento fdpiens Poëtd multa fizgt;iifieduit CT drtium operd fint utilid zr

iucmdd communi uita, O^ quod in ipßsoperibtH aitor CJ- ucnufläi eße debeat, nee fint honünunt thäldmi fimtles porcorum fldbuli^ cr ucro c/ubd artifices deceit officiofos cr placides efie, noit afi^cros,non worofos, twnauaros, non intiidos. Qnanto magis in £cclefijs Academijs habitare Charites oportebat, ne dodlrinte iüuuies ct' bar^i laries alienet hommes, ut funt paradoxa stoico^ rum, ejuæ adfirmant omnia necefiario fierifionas cr malos ohttones, cr illa fanatica, impium efiè M.agiftratus gerere, exerecre indicia, bona opera non effie necefjària, ne'ue docentium ambitio po^ pularibus clamoribus, ïdola ftabiltat, autodia iu^ gulent innocentes. Flato folitus eü dicere ad 'Xe^ nocratem, quod triftiore O“ rigidiore natura efi fet,uolens eum excitare ad comitatcm, fuauitate)»

iTzn'iAamp;ap, qu£ in communi confuetudine ne^ celfiariæ funt,cssivS^ x^?i°''l’‘

Hane adhortationem uos quoq-, memineritis, fed concinnè intelleilam. Keâius autem dicemtn (ûTivSi tS ^isS), qui certe unit uos unum in ipfo effe. Propter Oeum ez Dominum noftrum lefiM Chriftum amemus tufticiam, ex concordiam pu» blicam, ex' fiquie diffenfiones funt,de his placide, candide, fineodijs, fine lt;^Aovamp;n.ita. fincSophi» ftica dicantur fententi£, ex fit iudexEcclefia. 1« histantis negoeijs conjficitur uerum effe, quod ait Theocritus, nihil fine gratijs amabile efje, ri yx/p ayoLTSHfiip av0fU7ro/§ a.-nW/s'J^

ot£i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iHfj, Quid dlieniuf fü,

quim res optima,ueritd(ent,p(tccm, coneordMm» Ileum ipfum,inter funds quierere. Longe dlid ad Leum uid eA, qui adfirmAt fe hdbitare in ffiritu contrito, humili, cr timente fennoncm diu'munt. Oro dutem filtum Lei Lommum noftrtm leftmt Chriftum, crucifixum pro nobis or refufcitatimtt qui fedet dd dextrum deterai Vutris, ut donA det

iiominibus,ut nos omnes gubcrnet Z3quot; pfOs tegdt,Gr effunddt i/n nos jfiritum grdti£ orpreeuan,

CElßtudo dnimi 'm Ldurentio durdns in fupti plicio oßendit cum reilèfeciffe^quódTy-rdnno non ceßit. üdtn bildritds illd 'm ipfdfldnts nu, opus fuit Spiritus fdnili. Lifcernuntur enint euentibusdiu'mimotus, amp;■ Katto^HAi'a hivmdnd, qua dnte cructdtum fortis esi, ut dicitur, dulce bellum incxperto. Pofled 'm dcie excutitur. Vt metninimus Monetdrium, qui feditiofdm multi = tudinem m Tur in gid drmduerdt, cotte ókim ex duddcißimis er egentißimis nebulonibits fojfori* bus,t^ cdrbondrijs. U citrn 'mterfeilis tribus miU

lit;« hotnmum cdptui effet À DucibtM Säxoniit, abicäißimo animo fiat. Tales pint ^^aouS'amp;'Koi, ut Pepe experientta ofleiidtt, Dißimilis horum fuit Laurentius, qui 'm flantmis etiam robur animi oftendit ZT' Tyranno infultauit. Kel'mquo igitur banc quifflionem,^ de altera dicam. An reéiè fa^ eiant Principes harum regionum, in guibus uox Euangclij 'mcorrupta fonat, cr monajieria defe^ runtur,qu6d eoruin redttus ad fetransferunt. Keffiondeo uerè amp;nbsp;plané, c'um Principescuffo* des bonorum publiccrum effè dcbeant, transpcrre ad fe amp;nbsp;Imperia Monafferiorum v rcditus de» bent, ac de imperijs nihil dubiiim eÛ, quia Pafto» ribus cyr Scholis non punt tradcnda imperia lUXtA diilurn. Reges gentium dominantur eorimt, uos dutem non lie. Lt reclè didum e^ in Gr£ca hi» fioria, 'rffu ■no'XplLU.b^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'uS^ioa ÓdIu)

De reditibus autem agant iuxta leges,cum uo» itintas plientdonantiuni, ut Ecclepqs iUireditus prodejpent, primum ex eis attribuant Ecclefijs, Scholls Cf tioPocomijs, quantum neeeßitas poflu» lat. SiquidpupcreA,utantureo ipPt,qiii utinant fint Oeeonomi prugales, Sedin magiu guberna» tione ne fieri quidempote^ , ut ubiq^ Principes fint iiigiluntes, mult£punt harpy^e in aulis, multi prafides,qui ut Elazianzenus qucritur'ßri^ arei manibus rapiunt ex publico. Et omnia tem* perd

ANNO X y y 9. xy? pcrahabent exempla ueteris di^t, Tati-iell 'kó.e fi-ica. Idea per locum quidam amicus nofter ucte* rem uerfum hue tranflulit, 0 7roJ5\K K,'A44a$ 0 oZiya tTouç l^odo aliquid attribuant EcclefqSyScholis CZ' No» foeomijs, nos bom confulturos Ji reliquijs friiane turaul^e. Sed conjolationem hanc retineamuSp quid Deus promit tit Ecclefia do{lorcm,panem V' aquam, tumetji cum tribijatione. Erecorigi= turardcntibus uotiSyUt nos àoceat,gubernet,proe tegat ZT fuppeditet nobis ztf familijs nojlrisho» Jpitia tranquiUdyZt) uidlum.Amen.

ORATIO GENEROSO ET MAGNIFICO D. D. CHRISTO-phoro Burggrauio 4 Dhon Bdrone erc. Acde demuelRe^iHore habita ante L egum fchoe Idfiicarum prteleilionent ly.Septemb.

CVm acht catu^ cffc docentium, CJ” di» (centiam, quia uocc dtuitid, or non aliter £=: ter na Eccleßa Deo colligituryamemiu ZT tpfido=t ^ri/me ftudia, ZT hlt;ec agmina fciatnits habere due cemfibum Dei 'KÓyoii £terni patris, zy honeßit legibus, dc difetpUna confoeiaa effe oportere, zt’ toram conittn^lionem omnibm officijs tuendant ejjè. ideo uobts Deges recitantur, quarum priccie pua funt ipfa uox decalogi, cy fimt addita: qu£e dant

dam de executione , quam Dei« magillratibai mandauit. Scitis enim deieri obcdientiam pri^ mum Deo, deinde magiftratui, qitam ut praftetK mouere uos debet autoritM diuina, (ju£ de Decd^ logo inquit : in precept is tneis ambulate. Et de la gitimis magtftrattbui ait : Ncceffe e/l cbcdire,nott folum propter iram, Sed etiam propter confcien= ttam. H£c dtótAßnt uobii norgt;n£ uit£, cogitate homines non conditos eße, ut pccudunt more uagenturßne legibus.,^ßne eupiditatum frenis, Sed Deo uiuere, CT debere Deo conformes eße, cumßnt imagines eius, o- uelit ab eis agnofci, ut fcfe eis communicare poßit, eos gubernare, Cf ßgt;argere in eos fu£ lucis,faptenti£,O'' iuflici£ ra^ dios. Deinde ej hoc cogitate, Academias non de» bere Gigantum, aut Cyclopum exercitum eße,aut Circes flabulum, Sed Dei templum,in quo cr ha-bitet Deus, Cf aßidui ßnt cafli Angeli tcgentes in^^ firma corpora ueflra. Ac manifejium eß, multon rum in hac Academia £tatem talem eße, qu£ uere eSl domicilium Dei,e7 à caßis Angelis cufioditur, Sicut fcriptum eil : Angeli eorum in coelisfemo per uident faciem patris. Horum tcnerismentU busprofeilo neceßc eil inferere itéras fententias de Deo,de Icgibus Dei, de magißratibus,de dtfci^ plina. Horum animi pr£muniendi funt contra mala exempla, cy pcrtiiciofas opiniones. Ideo aßi^ due repetuntur in congreßibits noßris commone* fadiones, cum de c£teris rebus cognitionedignis,

ANNO iyf9» try tum Hero er de oicdientia Dco,0quot; rMgiftrdtibia dcbitn. Grandioret etiam obteflor,ut tpfi ucs iint e(fe dotnicilium Dei, or cogitent quammtfes rum nbsp;nbsp;horrendumßt mAncre hofletnDei, aßiers

fiiiguinem filij Cei, efße orgdnivm diabolo« rum,qui impios mmultaßelcrd,V'in trifiißia niscorporum, or animarum panas précipitant, Gmnes igitur uocem Dei dudiamus, qui mquit ; lt;ionuertimini dd me, zj ego conuertarad uos,Z3’ drdentibus uotis à Deo petan!us,ut prepter fihum nos dementer recipiat, Spiritu fuo fando, caßo nbsp;nbsp;ueraci gubernett Miferd hominum na»

tura facile aberrat à redo fud infirmitdte. Et ue= rißimuni ed lüud Simonideum. üon facile ed nafciTiTpiywvoii, ided,perfedum. Sed tdmeit in teneris animis multum 'm utranq^ partent do« dr'maualct. Dulce ed libertatis nomen, Oquot; ue« *■«« ed tllud Lucani: Libertatis amor totum cur decipis orbem quod redius ßc diceretur : Lia terfrffM amorßultum cur dccipis orbem ? Auide igitur accipiuntur iüæ tribunitié condones, qult;e libertatem amplifiednt, Oquot; frenos cupiditatibui ldxant,qualis hec ed concio Cynicorum potim quàm Chriflianoru/m, qué uociferatur banc pro« poßtionem falfam effe : Eona opéra funt neceffà« ria^ Mirabitur pofleritas fuiffe fecultvm tam fu« riofum, in quo talis 'mfania applauforeshabueriK Seduidete impudentiam, ut flabiliant hoc tetrum nundacium, affuunt manifeflè depraudta Pauli didu.

dtihl,cinorum nattuam fcntentiam omnet itofft utdißi^num eü, non jblum uthorum priofligiato“ rumtudicdn poßmt- impoßuras, fed cttdmquii alioqui grauißimtim dodlr mam 'm ijsdii.^ii Pduliti trddidit. Altera citâtur ex pofteriore Eptßold ad Corinthios fcripta : ou kät« imTixyim Ae)-u. ibi Paultit de modo Elecmajyrktrum conaonatur. Etuniuerfam Ecclcjtam prémunit contra Aaa^ baptifticos furores, de Platonica communication nc. iion tmpero ut facultates in commune con* fcratis,ncc pr^ectpioquantum qutfqueconfcrre debeat,utprincipes mtributis modampra:ciptn unt. Hon talta funt imperia Apofloli, aut pafion ris in Eccle/ia. Sed fuum quisq; teneat, Oquot; fuo arbitrio modum Eleemofyme eonftituat. HiCc e/i natiua fentcntia Pauli,in quauidetts difcerni non præceptdàpra'ceptis, ilt;cc ualct hate confequen* tia, à non pr£ccptis ad pr£cepta. Nam de pr£n ceptis dicitur ad Titum: Nate dicito cum omni imperio, /xiro: ti-occ-kç îTriTa}«?. Df præcepto. Non Mcechaberis, nequaquam diccret Paulus: u» KctTo: irnTO-yltii Agyu. Altcrum citatur ex E» piftola ad Philemonem, ubi Paulus ait fe noluijfc retmere feruum fugitiuumfincdommiconfeiifu, Nolui inquit tibi inuito adimere feruum. Sed fe* tinuiffem,fi tua uoluntas acceßiffet. Hic de uon luntate in contrailu inter partes loquitur,utfi de conducendo equo ageretur, utar tuo equo, ß mihi uolens utendum dabts.

nie de forma, contraélm loquitur inter par^ tes, non de obligatione^qua, Deo debemus obedten* tiam in prlt;eceptis. Etquidem rurftes docet nos de diflinàione dominiernm, non unit prætextu ^ebgionis feruum ertpi domino nolenti. Vult in (ontnchbus ferudri legum uocem.Vrohtbet quitb* qiidm eripi dominis inuitis,feu furto,feu dlijs mos dis,quicum legibus pugnant. üdiic doélrinant gt;nt£ntilem iftifeurræin alicnißimdm fententiam transformdnt. Utec eo commemoro, ut amp;quot;Soo phijhcam conßderetis,i!:T mugis dmetis ftudia do* dlrmæ, quod cumfdcietis,uidebitisqudmfeuerè t)c«s nobis amp;nbsp;legum reuerentidm,et difcipUndnt prdceperit.

Hotiche na.turdles,qu£ uerifimè (ùnt radiffi* picnti£ ex menie diuinu in nos trunsfuß, .qu,amp; funt decalogi doârind, funt propoßtiones neeeß fdrtd: cr immotæ mugis quim h£c propoßtio: Bis quatuor funt oéîo. Manifeßd igitur mftnia eil. Or Cyclopum Cynieorum furor, dicere obe* dicntidm,qudm Leg« diuin£ pr£cipiunt,nott effe tieceffariam. Ac magiflratuum feueritate cohe* cendi erânt,qui taies opiniones defendunt contu* meliofis contra Deum, ey perniciofas mortbus. (^uid intereil mter pecudes ez’ homines remotA Igt;eicyLegum noticia.^ lîlt;ecbrcuiterdixi,cu/m ^eges Academùe recitdiidæ effent, quascum au* dietis,ßmul dereuerentia Deo, legibus cy magi* fifutibus débita, cogitate, cr fontes doélrivie de hif

fcw tnMimis rebm 'mtucntini, remotn, Anttwftio* rum fophifticd, GT Kt decet funos hoWMtesJibeit^ ter Deo honefiis kgibtes obteiuperate,

AVdiuißis AcadentiiC leges, tfaax cum fateri omncs oporteat pilt;is,honcflaf,(::r tranquiüb Mi communi utiles ejje,pr(ecipimus ut eis obedia^ tis, Fortdßis dutem leutus curant cas dliqui,quilt;i itident nos non armatos eße prteßdijs, utpunire contumaces poßimus. Scd fcitote, Deum legum cr ordinis Politici cuflodem efße, cpti baud dubiè contumaces punit, ut quotidiana exempla oflen^ dunt. Pt in Eccleßafle ßcriptumefl : N«« ent ♦wp«mYw»n ßcelus,etiamfi pocme dijferuntur. Nec tAmen décrit oß^io ßuo lüuflrißimus Princeps, qui uult implorari attxilium fuum in defenfiont iuflicite, cx pacis. Precamur autemfilium Dci, Dominum noßrum leßim Chrißum crucifixum pro nobis or reßiß:itatum ,fedentem ad dextram leterni patris, ac dona largientem hom'indnu} ut femper Ecclefiam in bis regionibus colligat, nos omnes gubcrnet, Dixi. Die 17, Septembrii.

A N R o ’ I r f lyj GRATIÄRVM ACTIO PRIVATA , IN CON5E5SV RE-«erenJorttW» clarißimorum nbsp;nbsp;doiHßimorum ui»

rorim,ProfejJbrum^Prteceptorum à Reüore Generofo Ù.G.Chriftcphoro Burggrauio 4 Dhon Barone habita , die Luce Euangeliflæj, cumrefignaret magtftratwn fcholaflicum erc.

De O lt;e^er«o, p^ttr« Domini noßri lESV Chriflt,fonti ßtpientie gratiat ago^^uôd ha» ^enut Eccleßam, ZT Academiam in hocoppido dementer conßeruautt, or cum oro, ut deincept ^uolt;jue noiprotegat, t3quot;gubernet. Vobis etiant ^atiamhabeo,quc)d oflendiflis uosamanter e3quot; honorificè de me fentire, earnq; ob caufam mihi ^giftfattim mandaflis. Et Promitto perpétuant Academie gratttudinem. Peto etiam mihi ignofci^ p c^uid à me neglcdum eil. Ac nommathn gratiat ago reuerendo uiro,Dodori Georgia Matori, qui iabores adminiftrationis hoc Semeflre precipuot ßiflmuit, tiiunc more légitima depono magiflra» turn, (tr uos adhortor,ut ad noui Kedoris ele» ilionem, quam filius Dei gubernet

QVA RENVNCIAT, QVEM COMi muiubiK fuffrdgijs, Setuttui Acadenttin Ktélorem elegtt ore,

QVod fduftitm, Gf felix ßt, expono uolk omnium confentientibui fuffrdgijs cle* ^um ejfe Ke^orem huius Acddemi£, uirum rißimum Georgium Crdcouium, JDoilorcm 1. V. Conßlidrium lUuflrißimi Ducis Sdxoni£,V.leilo* rtsGXc. Acßltum Dez' Dominum tioflrum ïefuM Chrifium, fvdentem nd dextrdm æterni pdtris, äc ddntem domi, bominibtis, pdflores, GT doélorcs, cro, ut ZT inter nos feruet (Tgubernet docenti* tim ZT difeentium ccetus, ZT fit ipfe htnus Acd» demid; Keäor ZT Proteilor, ZT hunc Redorent Dodorem Georgium adiuuet.

BLICA CORAM AVDITOR1BV5» qua fimul eos ad obedientiam fuo ma* giftratui prteftandamt boftaturi

Non cdfu ortu/M eß gentn haniantim ex Df« mocriti atom'n, nec cafit ßefuamur. Sed ue* reed Deus lt;eternus conclitor generis humanit eumfilto fuo £terno Domino nohro lefu Chnfic» er

ANNO I S’ î 9' gt;ûl O' Spirifu lanâo.,qui ßbi ’Ecck/ùm ^eterMm colligit uoee Euangelij per cr propter filium Domi-inum ttoftrum lefum Chrißum , crucifixum pro nobis,zj~ rcfufcintum,et mirabiliter in tantts con fufionibw generis hutnani protcgit^cferiMt ca-tus docenttum, lt;Cf~ difeentium Euangelium.

Hute uero Deo iCtertio pdtri Domini twflri iefu Clrriftt gratis ago, quod haéleiuts dementer 'mhisregionibus colligit (eterndmEcdelÏMi,cy' ueradodrina ßudia, ÇX' eorum hoßitta confer-ttdt, zy .hanc Acctdetniam contra, multorum ho-fitim rabiem protcgit,^' ut femper profegat^ hancEccleßam, CT Academiam, precor, quia ue= Tifmedißum^üz üiß Dommus eußodierit ci-uitatem^frußra uigdatqui cufloditeam, CumM-tembono conßlio conflitutumßt, ut quolibet fe-mejlri onus Kedoris m alium transferatur, Gf proßt omnes fcire,quem magißratum habeantjd publice proponitur.Itaq; expono uobis,quodfau-ßum er faelixßtjdcdum cjfe Redorem hums A« eademiiC uirutn clarißimum,cruditionc GT uirtu-tepraflantem Georgtum Cracouium, Dodorent iuris,Cenßltarium llluflrtßimi ducisSaxonilt;e Ele-doris G!'c. S'mgulari autem Dei beneficia 'm hac ßhold perjßtcue lüuftratA ed dodrinaeieelifcri-mine mmifierq Euangelici, gt Politici ordiniSf Cf de obedientia debitm, legitimis magiftratibus. Hane cogitantes huic Redori ue.flro Dodori Georgia Cracouio reucrenter obedite propter

nMtiddtum quot;Det : Necejjc eR obedire non foluUt propter tram, fed et um propter eonfcientidm, Hæc feuerißintd fententu diumitus traditi, conn monefdcM uos de uolunatc, iudicio Det, (T confirmet peélora,nc furenter contra Deum,t^ legitimos ynAgifiratus ruant, nec fibi tram Dei,Gr pcenof attrapant. De'mdc reuerentta erga doilri* itarunt fludia uos moueat, ut conferuari honeftas Scholas uelitts. Qttalisinuita barbaries f Quales tencbrx, qualis in moribus confufio, quàm tetra, Tgt;et ’religionum, legum obltuio fecutura effet l fi deletis Academijs, indodorum cupiditatibus, (S' monfirofis ac feditiofis fanaticorum hominum clamoribua omnia regantur, ut fit inter Anaba» ptiflas,^^ illorum fimiles. H^cmala neaccidant, dodrinlt;e tuflo ordine confîderandlt;e funt,quod fieri non poted, ntfi fint honejli, tranquiüi, (S redè ordinatt docentium (S difcentium ccetus. Taies ccetus ut conferuentur, finguli fuo loco pr£ftcnt officia communi tranquiüiati débita, cr uelmt Academtas effc itéra Dei templa, et orna* mena quot;E.cclefi£, quibus Kedor fit films Dei gt;nbsp;Do« minus nofter te fus Chriftus, crucifixtis pro nobis, refufeitatus, fedens ad dextram £terni patris, dans donAhominibus,Paftores C^ Do{lores,fî* eut inquit ipfc : Vbicunq- funt duo aut tres con* gregati m nomine meo,in medio coriMnfivm.Hunc tier um Redorem Dominum noftrum lefum Chri* fium,qui inquit : Bgo fum uitis uos palmitcs,oro,

D, Paulo Piero, Pccleß£ quot;Vuitebergenfit Paflori,cr tribtu alijs gradum, O' teftnno» nium Doilorum 'm Theologu tri^^ bueret.y.Decemb:

TIB1 DftM emnipotens aeterne pater Domi» ni noftri iefu Chrifti,creator call O'terrtCt Angelorum O' bom'tnum, unà cumfilio tuo cox» terno Domino noflro lefù Chrißo crufixo pro nobis o refufcitato,0' Spiritu fanclo tuo ueraci O' cafto gratias agtmus, cum pro omnibus bene» ficijt, turn uero pro hoc fummo bono,c]uèdfiliimt nobis mißfti, O' propter eum leternam Pcclejiam inter nos quocii tibi colligis, O' tier is gemitibus te oramus,utfcmper 'mter noslt;eternAmPccleßam colligas,o nos dementer guberncs, Idcj; propter tuam gloriam facias, Jicutdmfli: Propter me^ propter me faciam, ut non adficiar contumclta, quia certe auditorcs tux dodr'mie fiemus, o te uerum Detim, qui te patefecißi mijfoßlto muos camus, o tute Pcclefi£ciues fu/mus, O'difcedi» mus ab omnibus hoßtbus Pilij tui o Pccleßue tu£. Non abijcias nos ad te confugientes, quanquam

fumui deformid îK-Tw^ara, C7 hdnc Icretltt^t uocem dd tcadferimus: üoftræ ’micjuitdte! mc* rentiir pandt. Sed tu propter nomen tuum noflri mifcredrii. Ç^uare eeu udgdbitndat Vidtordnc^ bit dißctiJurut es i làdneto in domialio tuo,qnoi uoeem doótr 'm£ tu£ cr expetit difeit.

Hec initio priefdri nos iufttßimum eR, quia bi conffreffitt nonfoliim propter dijßutationesfei tnulto magis propter precdtionetumfiitutifunt.

Addenda e^autem Gr prop ter iuniores diffu* titicr. Et (JHM rcfczw hue miffa eft queeftto ; An ad canam Domini admittendi ßnt,qiai ludicibus petunt defenfionem aut panam, Seu utaiiores, feu ut rei,cu/m fcriptum ßt. KelmquemuniK tuum ante altare, dc tfyde, ac prius reconcilieris fratri tuo,Gr poflea donum offeros, ^fioconfen* tiens aduerfario tuo,cr c.

Hane quaflionem explieare deereui, non ut in Wales conßrmetur prophanitat, Sed utpijs confo* Idtio neceffdria oßendatur, GT error eximatur. Ac meminimus anteannos ftvèquadragtnta uiro clarißimo Doólori Hieronymo ueram interpreti’i tionem pergratam ßuiffe, cum quidam ex Eecleßa uniuerfumagmenßorenfe eijeerent.

OptAndum eßomn'mo,ut cenfura ditiinitiU inßituta, feuere exerceatur in Eccleßa, ßcut feri* ptum eü : Si non annunciaueris impio,Sdnguinem eius de manu tua requiram. Sed tarnen antecedert debet

debet cognitie, cr fit certa. iudicij normA,necfidt illud quod dicitur : Dut ucniam coruiSjUexut een» fir'd columbuf,

EÜdutemucrd iudicij normuhiec: Arcendi fint 4 cœriA Dom'mi omnes, qui in dcltdlii exter* nis perfeuerunt, pugnuntibus cum uoce diuinu, de quibu^conutnet pojfint. EfamEcclefid non infiti* cit latcbrdi pcéloris,Scd ludicdt externdfiila, cr Korrnm habet Decalogum rede inteüedum, । zj- Paulus intuetur,inquicns dd Cor'mthioi: ilon fit focietdi cum Scortatoribm, defiaudato* ribns, ïdolorum cultoribuf,conuicidtoribui,ebri» egt;fis,rdpt0ribui.

Cum nomindt tdolorum cultores, cemprehen» dit omnes, qtii 'm externa profeßtene aut inuocd^ tione primarn Tabulam Hioldnt,ut multi fint Epi* curei, Item Pyrrhouq, qui diet Neutrales uoluiit, multi pertmdciter cr rabiofè Pontificia tdola de» fendunt, multi finatiea Anabaptiflarum delird» menta, Ct fimilid, Deniq; omnes, de quibus Johan» ties inquit ; Omnis qut non manet in dodritm Cbrifli,Deum non habet.

Minus obfeurum eH, quafidä pugnent cum ficunddTabula, Qui 'miuftèheduntaliorum cor» pora,Ciut oflendunt cuptditatem nocendi Cf odid minis aut alijsfignis, Qui fint poUuti uagis Itbi» d'mibus. Qui resaliorum rapiunt aut firantur, aut exercent miufiosquieftus, ut fieneratores, er qui in cotraäibus quoquo modo alios defraudant.

t.briofosetidmcidiungit,qui dediti heüudtiotà, ojntttunt fui officij Idbores, nec corporibuf trt’‘ buudtt dcbitum honorem, fed uolcntes ed corrum* punttü~ impediunt inuocdtioncm er deliberdtie* nei,

Cogitdte quÀm tnultd tetra uitia nom'atdrit 'PduliK^dduerftuquecenfurdm exerceri uoluit, quad ß fieret, quanti Idbores effent iudiaoruM Ecclefidfticorum t

ßarum tudicid, pij pdftoret non adiuudnturdpo* tentibtM^quormn multi ne iudicia metudnt,nulltt conflitui uolunt^ Multißecie iudiciorum hdbent Sdteüitid alfentdtorum, qui fdlßs op'mionibut fu* cos murant, confirmentIdold, er multas 'miuftdX dominorum cupiditates. Taits e^ enim ^nerif bumanimiferid, ut dtcitur :

Pollqitdm uero conßderduimus ,qui namar» cendt fint à commumone, iam addatur altera Rf= guld,quie pdueis fyüabis comprehendi poteil. Re* de doceat Pafior, er damnet omnia uitia 'mteriolt;: va er' exteriova. Cu/mep de arcanis iudicare nott poßit,admittdt ad canam Domini omncs,qui funt itvi'yu.'Xnw.

«„lt;( uoce compleilimtir extcrndM oiedU tntiam iuxtn utramij^ tdbuldm Decdlogi.Sit pro^ feßio uer£ doéîrm£ cognitd multii, or firma, fit coniunilio cum ucra 'Ecclefid in inuocdtione. Sint mores lufii cdfli. Sit in officio dili^entid. Sit in Milu temperdntid y Sit modeftidinregendd, ird* cundia cr dlijs ddfieililuf,,

Tdlesadmittendi funt ctd cocnant Domini,nec funt drcendi propter mUttidniidutfiorenfies diffiu^c titiones. l^dm !:}£ res funt partes politici ordinis, iiuem mjlltuit, cr conferudt, Oquot;ddprobdt igt;eus. Uldxmè ddmittendi funtadccendmrgt;omi= ni Con/idnt'mus zr dlij milites, (dm indcietruci* ddturi ingentemLicinij exercitu/m.

ExcipitMielchizedek redeuntem expr£lio Aa brahdm, ZX ewm dd Sdcrificium ddmittit,eiq; bea nedicit.

Hifc. lt;■«gt;« de militibm. manifefid fint, fdtena dun effizr Indices, z^eos qui tudicum cognition nemfldgitdnt , cum re optimd diuinitus ordindtn Mdntur,non drcendoseffie lt;i focietdtc piorum.

At nemo litigdt,nifi irdtus zr ardens odio. Scriptum e^dutemt.Dilige proxinum ficut te ipfum ..

Etfimultiddferunt odid , cupiditdtem nocen* di, z^ Sycophdntias dd ludicid,tumen b£c funt uia tid db ipfis dccerfitd, quot;Vtdutem dmicifiimi de mda ximis rebus difiimiles hdbent opiniones, zr dlioa îw« petunt cxpeâAnt decretn ; its, boni de h£'‘

rtdiMe, de contrdüibw cr alijs negocijs drfftna tirepo/fiint fine odij aceriitate cupidiMe ‘fcndi.

De re WAximti de fucceßionein regno floren^ tißimo duo fratres filij Darij diffentiebdiit : tibdZdnes l^erxes. Nee ta?Mezï niutud beneuo^ lentidcxtiniiA eü,Sed drbitriopdtriißfe reue» tenter uterci; fubieeit,frenda cupiditdte: ne ultrd Leges efferetur.

Vidimus ipfi duos, frdtres Duces Bdudricof Guilelnium Ludouieum, cùm propterTefld» mentum pdtris de ßucceßione dilfcnttrentjinea» dijs cxpeilarc imperdtoris VidxitntUdni fcnten^ ttdm, nee fudutßintdm fdmilidritdtem,nec oßieioe rum CJ'donorum uicißitudifiem intermittere.

}n dcie duo principes dtnieißimi Yieüor amp;nbsp;Polyddtnds diuerfd conßlid hdbent, AcprimiM fonßliumPolyddmdntis Ueélordntcßrtfuo. Df« i«de dlid in re fuddentiquidddm imdignum non obtemperdt, cum quidem dicit Polyddmds : Qudmuis lt;egre dudis Heder me reÆt monentetHt No/i popuh tAmen eA cum ddmuo glorid Kegvm Amplificdndd, fdlus pottor ßt publicd ciui Seu tune conßlium cum pofcit Curtd noflrumt Seu cum fldnt inflrudte dcies,pugnteép eientur Hune quoq-, dicendd ed melior fententid nobis:

Dijfentiebdnt 'mter fe non de Aßni umbrd !lt;(•* bins amp;^Sctpio,de trdqciendo exercitu in Africain, CiT fenex ïdbius prior is bcüi exeinplis terrebatur, , ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;denicit

ANNO I y y 9. ïdj deniq- reiîiui erdt eita conßlium. Ncc fawn Sets pioncm ederdt. M.iltiddes priclidndum effè cenfet bdt,c£tcri Duees prdlium ßjJ'uddebantjtwn odio, fedalid, moti probabili op'mione,

Qjioties uidemu^ dniicißimos 'm Sendtu dlitjuot diuerfit fe/i tentidf acerrimè propugndrc,cjui cùttt idemJjgt;edient, uidelicct falutcm publiedtn^uids ta« men diuerfde ad earn ejfe putant, Difjintiebantßs fit odie PauJue Petrue^

Cum igiturßnc odio ex ßne cupiditute 'miuße ftocendi, poßit eßße op'mionum dißimilitudo, (S’ fepe graues dubùandi caußeßnt, exßiecioßa ars itmKnteii 'm utrag; parte, licet deferre controuers ßds ad fapientes gubernatores, cum guidem hune ^rd'mem ex mßitueritDeus, ex audtri iwbtsdus hituntibus uelit.

P^euerentia eâ Deo, legibus, ex magißratilnu debits herum uocem anteferre priuatieopinioni lt;3- cupiditati. Vt c'umßngulari pugna dimicant 'inter fefe Aiax ex Heflor, guiefcit uterg; exercis tusßeäator uirtutis duorum ßortißimorum D«-««w L 1» dum mter fefe arguments utriufg; pars tis fapienterpropoßtd dmicdnt,retmeantur ms eUife cupidiMes propter mandatum Dei,ex pros fter hunc ordinem diumitus fancitum.

Hlt;cc docendiifunt hommcs,ut odia, ex cupidie Mem iniufle nocendi reprimant,exdgnofcant ors dinem diumu,cx propter Deli reuerenter audiant ^eges ex iAagifiratus.Hiee doâr'mit ad pieMem, ad

»d regendes mores,z^ ad pacem publicdM conitt» eit, Neepnf hlt;ec Stoica,(Hungere odia,0' dij(iu* tationem forenfem,ßcut 'm Senatoria deliberation ne feiungi odium cr alias prauas cupiditates nen eeffe eü. Lex enimfit gubernatrix,non caca cU* piditas.

Doee^ igitur nos filius Dej de rebus maximis, cum iubet accedentem ad aram prias reconciliari fratri. Cultus efii oftendit, non ritus facrificion rum in impijs,Sed uult pralucere fidem,uult corn da habere noua obedientia femma, ficut 'm Hofed inquit : Mifericordiam uolo non (acrificium, C agnitionem Det, non holocaufta. Itaq; ante ritus facrficiorum reconcilieris (ratri, depofito odio, abieiki etiain controuerfia, fi fits te miufta pete* re. Sed fires dubia eR, amanter pacifiaminiuos legis uocem expeiklturos cr auditurose(Je. Sape enim controuerfia non ad te unicum,fed ad totaiit familiam,aut ad pacem publicam pertment,ut HU Ducum Bauaria, de qua dixi.

Eadem cR (èntentia diili : £(10 confentiens aduerfario tuo cito, Videlicet depofito odio O' dbie£^ controuerfid ,fi(cis te 'miu(la pctere, uel fi res dubia eR, amanter pacifcamini uos Leg««» Crludictim uocem expeiktturos CT audituros e((e. £tquidem Grace legitur’'ilt;^t iuuoSp, Sis beneuolus.

Jam cogiti quam nice((arium fit hoc prace* ceptum 'm Lcclcfiaiin uia politica,m aconomied.

ntula horribüid incendid uiditnuimEcx tltfiii ortu fine uÜU ueris cdufis,tantum accenfi ^Aove(K.E('lt;x zy odijs, deinde aftutè (luafitie funt ^wy^oc.lt;^M J'iK.cuo\i,ficut Plato nommât. Di=^ feeßitex noftrtsEcclefijs Staphylm odio quorun^ dam iniuflo, Pinxit laiifds contra confaentiam, Sf ueteris cr perpetu£ Eccle/ine umdtcem cjfe Utile,cum fciatmultA noua Idola ngyi Jè^Àuy/x«=s T« lt;i Ponttficijs defendi,prorfui ignota ueteri Ect tlcfie. Manifefimn eü zj- alios quofdam odio tioßri, non ueris caufs abfurdas fententias de=t fendcre. Priieterea,ut in febrc, cum in lingua bi^ liofus humor redundat, ez rcliquos humores di* luit, dulcia etiam guflantifiunt amara : Ita mens ItHida facile in alieno fermone inuenit quod di^ ßfliceat. Nfc «fró poteil effe pax, nift in dijudbt cando fit fanitas,^^^ candor adhibeatur,qHi inter* dimtobfcurè aut ambigue diibi conc'mnè'mter* pretetur. Exempla paßim obuia funt. Scripfit alicubi LVTHERVS, duo effe Sacramentik diumitus traditii,cietera addia ejfe htimana auto* ritate, Sceleratè Staphylus uociferatur, Luthe* rum dicere, Coniugium humana autoritate 'mfti* tutum e/fe,cïtm tantum de appeUatione Sacramen* ti Lutherus di/futet : An Coniugium,quod omnes confianter adfirmamus diuinitus infiitutum efie, nommandumfitSacramentum nouiTeflamenti i R« perfijieua eü. Et tarnen tlleSycophantape* regymamfententiam adfinxit. Tales ludifunt ad*

uerldri0rum,lt;it(os utfilim Da dwans uer4tdtii tomfefcdt, prccemur. Circumjjieilione noftr* uitdri tdlcs reprehenßcnes non pcßunt, ut did* tur: ovSip a.7i.i^i((gt;lt;if/d.a.n.op ttu truKOcfavTC® «pHy/xaTiÔ^. Sed non tamp;ntùw hac impudentid cflcndit cosmdlie cdufæ patronos efje, indul* gere odijs : Verum cr purricidid tot annorum il* lußridßgnd funt odij. Jn Hißanid, in Gallid,in Bdgico,cr muldslocn dtijs nidgndfeuicid in piof exercetur. Dt Epifcopus Treuerenjis nunc ad ue* terem Trcuirorum urban^qucc obm fidum ho* Jpitium Ecclcßte fuit, exercitum ddmouit,ut piot ibi mterßcidt. Hlt;cc conßderdre uos decet,ut co* gitctii,qu£ crubtßt Ecclcßd, exquißntueri fontes dißidiorum, ut Ecdeß£ coniundioneitt cttinibus offeijs tuedniini, Ac ut 'm ciuili confue* tudine difcerni ciues ex hofles oportet, ex ne in* finit£ ßdnt difirddiones, qu£dd)n in ciuibusin* fuduid fdpienter tolerdndd er lenienda, funt,ut to* lerdt*Scipio Tribunes : Ifa iw Eccleftd pij coniun* äi m uerd inuocdtione, qui etidmß infirmi funt: atmen funt dociles,dißerndnturdb Atheis exido* lorum defenforibiK,qui cum uniuerfdtn Eccteß£ doärindm 'mdnem fdbuldmeffefldtudnt, tdntùm tiret'mcnt ußatA ïdold,quid, uident ßmuldtio* nem fuperfiitionis ddferre opulentidm,exner* uum elfepotcnti£. Aduerfus illdm Tdanumfo* bolem coniundi ßnt uer£ Eccl£ß£ ciues, non pr£lientur inter fefe ut Cddmei frdtresßd cogi*

ïc»!!« in hdc dgmine CHRISTI ^/«rtoioj cffe teneros Öquot; laitguidos comités qui la ducen • di pint, ne defeßi cxtingUMtur, Sed ut paula^ timfequentes conprmentur ,adquosetiam ucrè fertmet «ox Pfalmi: Ex ore HifazirtuwczIi-Pentium perfecifti Inudem. Tdltbus pdrccndutn odio exulcerandd pint eorum uulnerd,qult;e pdulatm mitjoribns remedijsfindripojjunt.

De tili ftudio tuettdeefcGniun^lioilis dd pt* os dues hoc modo fcribit Demoßhenes, cuius uer* ha hbenter recito, quia prodeR omnibus nottßiifiü e^e : TrajxxKaAw bç tkÜtci , c« auTOij iDiauTWi; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coTîTiaç 7ra| £vîwp,àAX à:/!*

«uç sacioisinui; bç tLuu Irtpap X“P'P •^jOTToOsiij, o\i^ oiùi ilt;^îccp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îtvtx«

TrXnfwp TO K-Oivà truiwzfîpofi or^o« (Pep BXot« •nfftp, ouTt Pgt;-!y*'J^«.iTa:ç ’«Piaij £X3f*Ç RoivHc-v/xcpsfoVTa ôuiS^p, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aTCJçaX*

Xavç ■^aK.aXwjTaûra auTOÇ oio/d-ou. lt;P©p Tt^œa TOp TTwëp. id eü, Adhortor alios dd deponcn* daodiA,ciimquidemßniili humanitate multi er» ga me non fint ufi, qui me iniufiè cX' piditio* fé 'mimicis propmarunt , Sed ludico non ex* plendam effe uindidte cupiditatem cum perni* cie publtca, ncc priuata odta mifienda eße ne* gocifs publicis, Sed me primum hanc modéra* ttonem, ad quam alios adhortor,pra:ßare de* here, Hlt;c iße ciuilws Atticfs conciotiabatur,

QMitto plia eße £ccleß£ ciuemin qudfiliiti 'Del feuerißime hoc Memdätum pr^cipit : Difcite 4 me,quid mit is fum, humilis corde. Hds com* nwnefdâioncs cum fepe dudiatis, excmpld ne* fird 'mtolerdndis 'miurijs conjßicidiitur ,ßthee ordtio breuior. Precor dutem toto pedore filium Dei Dom'mivm noflrum lefum Chriflum, ut effici* 4t,ut omnes, qui in P.cclejijs noflris docent, uiiunt fint in ipßo,

REuerende uir, Domine 'Vicecdncelldrie Jnte* gerrime, [ Scimus f mptum eße de Pilio Dei : Sedet dd dextram leterni pdtris, dans dona homi* ttibus,Pdßores cr Dodores. Non dubium ed lÿ* turfdlutares Dodores ucrèd filioDei nobis tri* bui. Sed hosßumit cxccetudißcentium, e^uult accedere noflrdm eledioncm,quant ipfe ^uberndt, 'Vult cr teflimonid de dodrina zr moribus pro* ferri, propter qua; ddditus ed docentibus Cancel* larita, ut plures eßent inßcdoresßudioruM Gquot; morwm. ïdeà tibi offero hos quatuor uiros,quo* rum eruditionem, confeßionem,C^ mores probari Dedoribus nottvm ed. Sed uolumus etiam tuum iudicium CT dutoritatem accedere. Etfi conduct tuutit

tuum de eis iudtcium, cum noflro, ut f^ero, Pefo ut tribuM eis potcflatem fcuiicentidmdcapicndi grddum Doé! or urn Theologiiie. Prtcor dutem hum Dcij^ui inijuit : Bgofum uitis uos pdhmtes, ut nos ontncs gubemet, CT fdcidt,utßmuspdhm* tes fxcundi ipfiinfiti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

VBtuftißimi Cdnones î)oc ftnxerunt, ut nu^i prioßcerentur Ecclefijs, lt;jui non dnted ecrtß ^dcio temporis in Bccleßdftiioordinefuijjent.

Voluit fapiens uetußds diu er 4 multis explo* fdri eruditwnem pietdtem corum, qui prdßi* turi erdnt Bccleßß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ’

Inde »M Acrfdewijî funt grdduwm fempord, Cr fuulti indices ddhibentur, Et collc^ij; docentium *diun{lus eft Cdncelldrius, quem uoluit uetuftds iußieäorcm eßeßudiorum 'm uniuerfd Acddetnid^ O ucluti cenfoyem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Atq^'ttt'mdm iwbis pliirés ddiunéli eßentuiri doéii pij, qui ßudid noftri cixtus ddiuudrent mjßicerent. Sed hoc tempore Gtncelldrq uices ieruntDeedni.

Ciim dutem cgo CT' coUegtC mei hos doélos CT pios uiros (iudiuerimHS,Pdulum£berum,Erdfmum K Ltetvmr

l^ætunt, ïohMnem Cogeleru/m, Pdulum CreHi^ um, er probemus corum eruditionem, mores, fMW confeßionem, ego dutorititc, qun hoc tem^ pore fungor, ludico dignos eßßc honorifico teßi* tnonio, er tribuo eis licentiam er potefldtem äc* cipicndi grddum er ornement«, Do^orum Theologid.

Scio dutem uerè d ßlio üei fedente dd dextrdllt aterni Pdtris ddri dotu EccleJtlt;e,Pdflores er Do= élores. Sed hos ßemit ex his, qui doärinMttdiß cunt, quem toto peéfore or o, ut dementer in hii regionibus ßeruet Eccleßdmßudm, er' hos, quibtts teßimontum tribuimus, ßemper gubernet, ey'fd^ cidt eos Udfdmtßericordt£, er' orgdUA fdlutArM fuis dnimdbus er' dlijs.

aVonUm iubeniur dliquidhoclocodicert, etfi nos hic confeffus dmplißimorum amp;nbsp;| dodißimorum uirorum dd dicendum timidioret | reddit, conßeios nobis infdntitc noflrtc, qu^e nibd adferre poteil dignum tdlium duditorum fspien* tid,eruditione er' iudicio confirmdto mdximdruin j rerwm ufu er experientid ; turnen rurßus crigit ....... nó(

ANNO Iff?. *7^ tus eorundcm pcr]jgt;eih humAtütas craquitM, ^uoscum SchoJärum confuetudivem norint,cr fdant, tws hus partes twn fumere nobis ultra, fed deUtM,-atqitc impofitaxfdluo officio rectiftre non poffc j fperamia ueaidw ddturos nobis, prieccpto= fumntAnddto, ut decet,obf'elt;juentibus,Qr nos pro taorc Scholarum fduca dicentes, patienterdudi= turos efj'e,quod quidem et tant ut faciänt,c^Collex g-tram meorum,0'nKo nomme reuerenter zr officiofè peto,

Conftitui dutempaucd dicere de inßgiü diSo ^duli ad Ephef .lt;f.. Aßendit 'm dltum,captdin du= eens cdptiuiatem, Ztr dedit dond hommibus, Ex 4K0 diäo in magnis fepe doloribus confolationem nauß.

Sumpßt dutem id Pdultis ex Pfalnto 68. ubi Udgnificè defcribitur gloriofusTriumphus uióio^^ fis Meßi£ Domini noßrilepi Chrifli,redeuntis in coelum, poA deuidos hoßes :

Hüne uidorem regreßum infud,boceßindlx tum feu cixlimi,wide dd hunc confliitum cum hot fiibus generis himtdui feß demißrdt, poä lüdnt pompam triumphalem dicit Pßlmus accepiße do^ na dißribtiendahommibi(s,pro confuetudmeIm^ pcratorimi triumphantium, qui reuerß ex terra hoflili ,magnißco cum apparatu mgreßt urbem, ante omnia aß:endebant 'm fivmrnum templiim,Hbi cum fdcrificdßent lt;ruTitfia., «7' gratias Dfo egiß fentpro mdorid) diflribuebantdondtiua in mili*

tes er Congidria indues, ut omnes iUd uiâorit Lett frucrentur er luudrentur. E4 ciozM qudlit fuerint er ddhucßnt, qua quotidie db hocTri* umphdtore Cbrißo diftribuuntur,exponensApo* fiolus Pdulut dit, Ab ipfo dan ditos quidem Apo* ftolos,dliosProphetMydlios Tc.udngelijlds,dUosPà* flores er DodoreSf quæ ftne expojitio mirißcii , er rdtioni dbfurdd dtq; etidm rtdiculd uidcri potcA.

Sienim buius triimpbdntis mdgnitudinetU, potentidm, opulctitidm,intinificentidm ßeiles, nihil db eo expeiklre mimerii potes, nifi mdgniß* cum, dmplißimivm, predoßßsmum, E/l enim hio uidor non ut dlij, imbecillis homo tintum, fedß* tnul D«' P thus,opt feit er guberndtor cali er ter* r£,poßidens omnes Theßiuros fummorum er ea* leßtum bonorum.

Quid igitur cenßesddri db imnwruli, nißli* teruA bouA 14 ditißimo, niß dmplißimd 4 DfO deniq; niß diuindf hoce/i,fud mAgnitudinede bonitdte immenßd er mfinitn bouA ƒ

Qt^tgitur funt iÜd dond,qu£hic talif ettdn* tut uiilor, tdm munificus, er ob ipßvm uiäorhe ßicceßiim Itberdlior, fuis dißribuit, quos uniei diligit,pro quibus tuntA pericuU er mdldfubijt er fußmuit.^

Dedit mquit Pdului,dlios Apoßolos,dlios Pro* phetds,dlios Budngelißds, dlios pdßorcs,dlios Do* £lores.

Elt;eccine funt iBa egregid dotM,(jult;e exdlto conferuntur 4 tum potente, ntdgnißco, liberdli Triumphdtore Chriflo, fedente dd dextram lt;etera ni Pdtris, ^3quot; uerbo potentid fuie omnia fuftinen^ te? An hic fru£iut omnis (3 finisuniuerjt iüiut belli ccnferi debet, quod Pilins Dei tinto cum mo» limme geßit cum hofiibus generis humani,in quo morte ipfius uidorta para eü f An hac fios (a utilitits ex am celebri uiHoria, Z3 tarn gloriofo triumpho filij Dei expeiklrt debet, fcdicct Ht fint inter homines alij Apojloli, alq Paflores, alif Dodores.

Quid ucro ipfi Apofloli funt, qui inter hos, quos Paulus prædicat ejfie dona Triumphatoris Chrifti, primi numerantur, ZS' donis I'mguarum Z3 fanattonum (3 altorum miraculorum diumU tus ornati exeellimtQuid funt mquam iRi tpfi Apofloli i niji homines communi fortes totius generis humani terumnofi, fragiles, morales. Imo quidApoflolus Paulus defier coUegis fuis, hoc ed, de Apoftolis untuerfis fintit crfiribitf Ï. CorHîtf?.4. depingit fuum collegium mirificis coloribus, miferrmam conditioncm er triflifii* mamfieciem ejfi fummorum in Ecclefia, oflenc dens,cum dicit: Puto. autem quod Deus nos Apoftolos'tiouifiimos oflendit ceu mortt defiina* tos, quid fiie£iiculum fddi fumus Alundo,er Ana gelis er Eominibus, Hos ftulti fumus propter Chriflum,nosinfirmi,contcmpti,fdmelici,fitibuna

di, nudi, contumcUjs otnniam expoßti', udgäntts incertis ßdihu^, quierentcs nobis uidum ntónuuid | laboribiis, nulediilis v blafphemijs profoititb' }nw,i!^ odijs omnium ordinwm infeftamur, denuj; K.a.^i^fxoi.Toi. huius mundifudli fitmus ; tjgjj

Boc cum de Apoftolis miiuerßs dicat qui tpfc omnium iudicto inter Apoflolos facilt primum locwm obtinet, reuocemus nobis in mems^ riam,quid dep ipfe peculianter dtcat. (Xuàm M-ferè déplorât fuam infirmitatem, palam profitent, feston facere bonumquod uelit, fed malum quoi nolitf ïtemfîbi effe infixum palum incarnent ' Angetum Satante, à quedurifiimè cedatur colgt;tlt;= phis.

Quàm uero trifli tetra imagine fe ipfi de^ format et abijcit Paulus, cum fe uocat 10.0., hoc eü,immaturum ej' imperfeélum feetv/m, feu motam, abortu eieibim t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Taies cum feipfoseffe dicant ipß Apefieli, qui intertUa dona triumphalia primtlreeenfen^ tur,quid de reliquis fentiendum eA,Pafloribws (7 'Do(loribus,qui nontUts tantisdonisßintutof* nati funtt

Mirum igitur uideri poteR, cur audeat Pait^ lus hos miferos, iierumnofos,abieélifiimos amp;' eon‘ tempttfiimôs hommes uocare dona illa, qua bit tantus uiüor er Triumphator Dom'mus nofiet \efiis Chrifius ceu pracipuas manubias et frutlum totntt

ANNO »779» totiiK ge ft I it fte bcîlftuiélorite cr Triumphi fui in» ter homines diftribuat.

Sed Siätuttmus grduißimo conßlioPMlumitA hune Dduidis locum in ter pre nt um effe,ut per il» U cœleftid douA, quæ uiilor Dominus nofler kfus Chriflus in Coelum rcucéiut diftrtbuendd dcccpit hominibuSyintelligdt Apoflolos,ProphetdS,Paflo» res cr Doilores. Caufim igitur huius interpre» ntionis qutemmus.lti fiet zy Dduidis didum^ZT PauH declardtio iüuftrior.

Noftwn ed m Pccleßa, quomodo primi pdren» tes circumuenti inßdijsfeuißimi Idtronis Dmbo» liityßolidti ßnttUis eocleftibus bonis, qu£ dd. imaginem Deiformdti, in crcdtione dcceperdnt, (y infuper fducidti ßnt incurdbilibus ty prorfus lethdlibus uulneribtis. Sed Filtus Dct tmmenfd bo» nitdte mifertus generis humdni, in fade defor» ntAtt cr duulßÀ Deo,crin tCternUim cdrcerem ir£ Dft, Oquot; mortis concluß db bofte Didbolo,ideo bumdUAm nAturdm dffumpßt, ut inftiikt uulnera fdnArct, er bomt nobis À Diabolo crcptd,reftitue= ret,

îîiec bonA funt :remißio peccatoram,gratuite ieceptdtio cr reconciliatio, donatio Spiritusßn» dl, uera agnitio Dei, pdx er heticid 'm Deo, in» (bodtio conformiMis cum Deo, certißima ßcs uiteg er confuetudinis eeterme cum Deo, ubi co» ram perfrucmur 'mfinitA luce, fapientia erglo» rid diuma.

loM prim per prmum Idpfui/it TihmDeiDommm nofter iefm Chriflm recupi^ raait, frdâo, exdrmAto,Jj'olidto,t^ aternis uin^ cuUs conflriila Iiidbclo,edci; boM reddit omnibui ipftidn ßde felt;iuentibmamp; dtnpleólentibm.

Hec pint uerißimd iUddond. feu manubie fed congiarid, que utólor er Triamphdtor naßer Icfm Chrtflm receptm in calum fue Ecekfie pertit de diftributt^

Cur igitur Pdulm, cum ucüet iüud diiiiM Pfdlmt interpretdri de. donis diflribucndii,non fe» ett pottm mcntionem harum uere ccclefltum amp;nbsp;eternorum bonorum, que fold digne funt d tdnto domino et uiäorc donartfCur mdluit doiid. uocdte homines erumnofos, fudm ipfertm multipliceid 'mfirmitdtem déplorantes, er nwrtiobnoxios i

Cdufd eR uerißimd, quod diumPdulmreJ^e* xitdd M.odum, quo communicdntur nobis bec caîeflid er eteriid bond., que non dlitcr nobis trù buuntur, nißper miniflerium uerbi. Admirando enim confilto er certißimo décréta conflitiut rem,uoce Eudngelijprolda per filiumexfind eterni pdtris gt;nbsp;cr fanante per Apoflolos, er non aliter, faluos fdcere hommes,çr participes redder re eternorum beneficiorum, que fud )norte,uti âorid, refurreilioue er leto Triumpho peperit, Cr impetrauit gencri humano Dom'mus nofler Icfm Chriflm,ßcut 'mquit ipfePaulm, Euangeü^ nm eüpotentidDeidd ftlutem omni credenti.

Ideô PduliM dotiA ilia triumphant is Chriflifa^ pienter exponit ipfos Apoftolos, Paflores V Doa âcres,^uia per lUos fanantesDodrtnamàfilio Heo acceptant, conferuntur ZJ diflrihuuntur iHd calefiia bona omnibus, lt;jui audito uerbo credunt^ O’ parta bona,lt;i jiZio Dci cz oblata per miniflroi fide fibi applicant.

boc di£lum Pauli oppo/itum pernicioßf: pmo errori Stenchfcldij aliorum Enthufiafia^ rum,(]ui ueluerbum uocaleprorfus exténuant ZT contemnunt, uel docent negleélo uerbo expeitun^ dos effe raptus uiolentos,

ueneremur minifterium Euaagclij, ZtX' uerè fiatuamus per lüud, er. non aliter, nobis donari iVa caleftia bo.na., parta fangu'me: er morte Dos mini noftri iefu Chrißi,iuxt», Pauli di£lum : Quos elegit,hos.er uocauit, item , Eides ex audita eH.

Confolatio' multiplex continetur hoc breui diâoPauli.. Prim'um quod films Dei ipfeßteu* flosEccleßa, er conferuet mmiß(rtum,excitatis fubinde pifs ac falutaribus Doóioribus. idea enint afcendit tn alttem,inquit Paulus,ideo fedetad dex* tram Dei patris,ideô regnat, ut det m'mißros, quorum tioce coUigatur Eccleßa in generc hu‘ manot

Deinde ßngulK uocdtis ddmunut docendi 'i» Eccleßd hiffc mgcns confoLitio proponitur, Quoi PdulMuulteos cert(gt;fidtuere,ßliumDci Aoyoii tteÜe efficitcemeßepermmiflerium ipforumßcut inquit ahbi : Labor uefler non erit irrititt 'm Do^ niino.

Stmut nos fané arumnoß, fumus tniferrTfimtM ffrcti in mundo conculcati Oquot; ucrè lj^o\, ßimus etiam 'mfirmi multis fordib^ fadatt,ac prorfus ut Pfalmustoquitur, vhttioi KOU S'xXa^ovTiç, ïmô reuera fimtus, ut Pauhis de fe inquit : în^w^ara. Tarnen fctamus filiant Dei per noflram infirmAm uocem efficacem eße per hanc flultam pr£dicationem faluosface^ re credentes uerbo,ßcttt ’mquit: Vir tus mea in inßrmiate perficitur.

la hoc loco Paulus inquit îRpoßotos ,Pafto^ res or Doélores eße iüa dona,, quie filius D« lt;lt;(?lt;’ friumpho fße Lccleßa; diflribuat, hoc eß eße tlli Wß organa, per qu£ iUa coelcflia er 'm £terniü^ tem duratura bona hom'mibus impertiat.

Hac nos confolatione erin communibas rumnis,i!V 'm fenfu mfirmitatis propri£ eriganiui er fußentemas.

Te uero filtDei Xoys neu tnccip îe'iJ'îav irec^ coUeßor ev cuftos Pccleß£ tu£ oramus,id nos mißerrimos hommes uertßhne infantes CT dlentes, er uocatos turnen ad hoc difficilemumts, ut tuam uocem 'm Pccleßa fonemus: regas ipß

ANNO I y î 9. igy Spiritu fänHo tuo, doce^a, confirmes.,cr fuftentes tn hdc mdgnA inßrmitate nofirn, in hac trifli confujione pojirem£ attitis mundt,ut Jimus orga=i tu, faliitarid, per qu£ ftniltficetur nomen tuumt plurimi perducantur ad foaetatem regni tui, nliqiM tibi in genere humane grata fiant. Amen.

CVM. iuffitseffiem hoc loco aliquid propone* re,ctfi mea lt;etas nondttm tdonea eü ad dicen* in anta frequentia fenum cr cruditorum, tneq; uerecundia, quam pritcipuam efjemtunio* ribus oportet,Sicut Homerus inquit, où«fwç J' au '’top ® y^ounfop nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mouebat, ne in

hune locum prodirem : amen eo libentim obtem* peraui Pr£ceptoribus, me in hunc locum ducen* tibus, quia uolunt me non effie ociofum J}gt;e£hto* rem honoris carißimi pa tris mei. P,go quidem O' toto peélore grattas ago Deo £t€rno Patri Do* mini twflri lefu Chri/li, creatori generis humani, V' £ternam Peclefiam uocc Puangelij propter ßlium cr pereum colligenti,quod haäenits nos clêmenter O' gubernauit O' protexit,0' patrem mihi ttlem dedtt,o fuis donis ornauit : O' oro,ut dtineeps totamfannltam fcruet O' gubcriiet

Jngens beneficium Dei eü, longo ordine pe^ fier os uidere E.cclefiam,Qr ynAiorum teftimo^ nid dudire, ut eu. pofieris tradant, Tulis falicitdi ntdior fuit ante diluutum, fed tarnen ztr po^ dilu^ uturn uidit C7' audiuit Abraham progenitorent Sem, ex tjuo nonus ortus erat,cùm (iuidem,à ditu* Uto ufg^ ad circtmctfionem fint anni circiter gtia^ dringen ti, O magna, foeliettaa, uidere O' audire cera teftmonia maiorum de doilr'ina tot feculif. Etfi autem in hac mifera feneâit mundi non funt tàm longa uita jfactaitAtnen gaudeo me uidere Pa* tremOcoüegas, gui norunthifioriam'E.cclefiie horum guadraginta annorum, ez Deo gratias a* go 1 guôd haüeniu hune coetum feruauit,O' oro, Ut dein ceps nos feruet cr gubernet.

C'um autem confuetudo fitproponere guaftioa nem in his congrefiibus, haud dubiè hanc ipfam ob caufam tnfiitua, ut nos luniores doélr'in£ fiM* mam, gu£ certis teftimonijs à matoribus traditur, meminiffe fludeamus, propono o ego Reueren^: dis uiris Doâori Erafmo, cr Doâori lohanni htti gult;eftiones,dignasconfiderationc. Quarum prior eil: eVR FILIVS DEI NOMINE« TVR AÓror.lt;’

V/itaa enarratio eil, guæ O'dpudBafitlium extat, guta cogitatione nafcitur, cum fit imago £ terni Patris.

Altéra enarratio eilNataanzeni o aliorum, guia fit perfona. immediate alloguens Patres, O omtii

Anno lyy?. »87 tmni tctnporc in Eccleßa feruans minißcritm tuangclij, efficax uoce Euttngdii,/icut or ip* fe dicit : oiù) a^'xlùj on Köd Aa'Aw vfj-lp.Et EjÀi: quinquagcßmo fecundo: Ego ipfe qui loquor lt;td* fwn, Ef dulcißime inquit lrcni£Uf : Semper adfuit Eccleßlt;e

Hlt;cr enurratio dulcior eü,quM oflendit eß fcxóyop vlt;^sâ/j3i)jop,amp; fempereum ddeßeEcs (leß£^ in nobis fidem er rnuocattoiiem dccen* dfre,

Tibt uero Reuerende D.Dodor lohdnnes hdne quieftionempropono: AN TOLERANDA SIT VOX IN ECCLESIA iflorum,qui contendunt, hdne propoßtionem eße uerdm ; No» «d obedientid non eft neceßdrid,cum Pdulus dicdt, ou Kara iTviraylu} Xtyco. Kdrum qu^flionum txplicdtio cum Udldè utilisßt oro,ut de eis dliqutd dicdtis,

Vobißum dutem oro Eilium Dei Dominum noftrim iefum Chriflivm,qui dixit, Ego fum uitis, uos pdlmites, ut nos ßbi inferdt tdiiqudm

Non dubium eR fiimmmn omnium qu^ejbio* num in genere humano effè, quid fit ßliut quot;Dei, tin apud Bccleftam initio fuerit etidm An^ tequAm ex uirgme nAtus efi. Exiftimo etium prh fnum hoccertAmen in'EcclepA fuijfc,quia diAbolt, quifunthoftes filij Dei ,horribiliter impulerunt CAin O' aUa impiA orgAmn, ut negArent Adejßc tunc cuflodem BccleJiie,O' multo mugi^ riderent, cum diccbatur ddfuturut eße AdfumptA humAnA HAturA O' pAßurui.

Deinde poü quÀm AppAruit AdfumptA humAnA nAturA, non folum ceraminA de hoc filto moti funt,Sed etiAm horribtle imperium MAhometicu/m exortum eH Ad propAgAndAm O defendendAHI blA/ßhemiAm contrAeum.

Ideó necejjè efk piAf mentes confirmAri ittufiri^ bus teftimonijs, ut O honos filio Dei trihuAtur, O noftrA inuocAtio non lAnguefiAt.

CÙm Autem ipfedicAt: î^emo nouit pAtrolt nifi filius , Oquot; eut ttoletYtliusreueUre, totoeu/m peilore oro, at tpfè nos doceAt de teterno PAtre, amp;nbsp;de fefe. Pt cum dixerit : Pgo fum uitis, uoS pAlmites,oro,ut nosßbi inferAt,tAnquAm furculoi O pAlmites. Htec cum in inuocAttone cogttu* tgt;tus,his tpfis tefiimonijs de beneficijs commonefd* âiAggt;

ANNO r y I 9, ïgj (fi dgtwfcaniu^yUerè hune Dominum cjjè ofnnipos tentem,Qr fempcr ucr£ Ecclefu adfuijje. Et guit dem uniuerfi Erophetica. doélrma lanosdeeiut 1 diuinitdte docet, fubmde repetens didst, gu£ ada firnunt, omnipotentem efjè, er inuooandum ej]c. Hifc (/«o neqtMqudm conueiuunt uUi nctturlt;é, qu£ non ed Deui. Ssepe Mtcm mihi propono illuflre teßmonium, quod 'm Epiftola ad Coloffenfes ext tit, ubi expreße dicitur ; Per Chrifitm omnin condia ejße,cr ipßum eßße ante omnia, Ed igitur m chrtßo natura cmterna patri ct ^Trotvyot.a-* tgt;.a. £ ter ni Patris, Talibtcs eredt teßimonijs alat ores ad cum confugiamitf Oquot; ab eo petamuf er. expedemwi auxiltum ,ßcut Efaias mquit : Gentes ad eum confugient, in Pfalmo dicitur : Et de» precabuntur coram eo fcmpcryCr ipfe mquit: Vet niteadmeo)nncs,qut labor at is O-enerati eflii, tr ego reficiam uos. nunc ciculttim,hunc Iwnot fem prafiemusGf nos ab omnibus blafphemii I feiungamus, qui hunc Filitim Dei Dom'mum no» 1 /Irtwi IE S V jW C H R I S T V M, ndunt inuM care, Intueamur etiam fegniciem nofirorumpet Äorw)«, O' doleamus, non eßße ardentiorem inuo= eationem nofiram,ey ßepe repetumus banc excldt nationem : Credo Domwif, opew fertmbecillitap ti me£,

H4ZIC meam conßeßionem Oquot; muocationem hoc pr£ßcrtim loco prius recitare uolui, quàm ad tuant qu£fiionetttrej}/ond€rem,

Non cÎHÎizawi eA in primo cdpite mlrrdttotiif I quot;E-Mngelica apud lohännem, âpxw o Zóyoç, nominariltliiim 2.óyop. Sic er in Epiftola pri^ rw Johannii, cdpife quarto, Jcriptum e^: Tres funt tefltficctntes in calo. Pater, r^óy^, er Spi‘ ritus(andm. Et Jgnatius ait inteüigcndumeflé T^oyo/j oucriwj^, ut difcernat d fono euanefccnte. Etfidutem de caufa huius adpeüationis fcio 'Scri^ ptores dtßiutare, timen hiec etMrratio minusdb^ fcura eA clt;eteris,dici huneßlium “Xéyop, quia ßt perp3nA,per quam Pater dlloquiturEccleßam,cr arcanum decretum, uidelicet Euangelium profert de reconciliatione, ignotum omnibus Angelis, cut in lohanne ß:riptum eü ; Eiltus qui eil 'mßnu Pdtris,ipße cnarrauit nobis.

Kiec interpretitio nominis etiam dulcis eow^ moneßailio eil de perpétua G“ adßdua prafentid ßlijDei apud Eccleßam ,de qud ßepe conciona* tur ; Ercc cgo uobißeum fum omnibus diebits uß^ adconßummationemfecuii. Vern: Vbicunq^duo aut tres ßint congregdti 'm nomine meo,m medio eorivm ßim. Egoßvm uitis, uos palmites, S'me me ‘ tiihil poteßis facere. Ego 'm patre meo ßim, uos inme,G- ego inuobis. item, Sedetaddextram j eeterni Patris, dans donAbominibus. Bane prit: fentiamßlij Deißa-pe cogitantes, petimus er ex^-peilemusab eo gubernAtionem,prote{lionem, er liberationem ab omnibus malis, er hanc confola* tionem t€nedmus,f€mper Jeruatterum ejße aliquem coetu/m^

feetwm,lt;juißt uerd Eccleßd^cr domicilium ipßut, Simul etidtn cogitemui, (jult;e nam fit bite uera Ecx (lefid, ubi fit, nee dubitemiK efic htinc tpfum catum,bt quo uoxEudtigelif fondtfine corrupte^ lii cum funddtnentopugndittibus. Hunts Ecetefiie cum Clues fwmus, certum eA nobis ddeße Eilium r)ei,qui fcrudbit Ecclefidm fudm,qudttquam uurijs ^mdgnis icrumnis excrcetur,zt^'utferuetnos, toto eum peiiore oro.

Tdntum de tud Qjiæflione in hdc breuitdte temporisrcfigt;ondere uolui,mdgis,ut confeßtonent meunt oflenderem,qudm ut dijputdtionem tnfiitu* trem. Cum enim nerd fententid comprehenfd esl, dcquiefcdnt in ca piæ mentes, z^fit nwdus dtfisu* Mionum, er rixdtrices ndturas uitemus,qu£ non pdtiunturfibifdtisfieri, üquot; nonhocdgunt,ut do^ ecdnt cr fdnent ditos, fed ut Acddemtco more Ids befditent omnid, cx mentes in idbyrinthos indus cdnt, ubi mcertitudine eppreffi perednt. Sit igis turmodus dijfutdtionum-, ZJ- dgnitdm ueritdtem pièretmedmus, er nos d fillo Dei confirmdrtpes timus. D I X I.

POlycdrpum finilum fenemdiuntfiolitwmdis ÿtu obfiruere durium mcdtus ,fi quando aus

diebdt bldfl)hcmtts uoces. Ego cr niihi CT popufo dures obftruâki! effè vptdrim, eùm edunturdUt leguntur iUte tetra uoces contendentitvm: üoudUt obedientidm non ejje necelpiridm, Item bond cpc« rd ofjicere fdluti. Mtrdbitur polieritds huiM fccuii furores, cjuo conccditur, ut tdlid defen^ ddntur 'm Templis, CT eddntur in publicis Sert* ptis. Et/i dutem CT miht placet non utt hdc pro* poßtione ; Bond operd funt neceffarid. ad falutcnk tarnen conflantcr adßrmo, CT i)eo luudnte in to* td eeternitdte ddßrmabo, hanc propoßtionem ue* ram ej]eßne uüd peregrina mterpretdtione ,ßne ulia Sophißicd 'mteüc^m : üoud obedicntid e^ neceffarid, feu ,'Boha opera funt neceffarid,^iiii neceffdrium non fignißcat metu cxtortum, fed ßgnißcdt ordinem diu'mum, quo crcaturd ratio* nalis fubieita eü credtori, ut qudnquam sopiJ in parcntibiis, quo eâ ardentior, co rnagisßgt;on* tanea eü, tAmen uerißimd e^propoßtio: sopyi cA neeeßarid, quid naturaßc à Deo orf/mxfci eil. PrateTd barbarica 'tnfulßtds eil, quod cum ßt mentio bonorum operum, tantiim de externis diet uolunt. Noî ^«^er^orcz» CT exteriorem cbedien* turnt nomine bonorum operum comple£limur,ß* cut uox diuina loquitur. Ne quidem popului bo* num Opus tdnt'um umbrdm externi operis,feuge* fium externum intelligit, fed in mente conßliuni reólum CT m^ocü^ia-ip bonam compleilitur. tiiC cum per/ficudfint, tAtwn 'm multis tanti, eA, nos die»

A N NO' i f y % jçç Jico inlritia, fed nMlitiA, ut non dcßnänt LitrAre contra mamfcjiam ueritatcm.

Vtigitur breuiter rejfondeam, rctineo Pauli diiiuntyqut ait : Debitores fumtts. Et Chrtßuf iit^ ^uit^quod debuimut fecimiü. Et i. lohan. 4. d:c!^ tur ; Debemuf fratres dtUgere.

Qjùd uero Sycophanta quidam in uicinia di* ilvm Pauli, quod in Epiflola ad Cormthios fcri* ptumcH, OU KKT« iTtiTaylu) opponit huic pro* pojitioni, noua obedtentia eâ necefferia, uel in* fcitia esl, ud impudentia. 'Difcernit enim Paulut inandata i non mandatii, nec ualct confequenttic Ä confußone dtffaratorum, ut funt dijfarata non pr^cepa O'prtecepta. Non prohibiti funt certi cibi,Ergo no prolnbitum cdadulterium. Hlt;cc ejji i^vanóT^oü^a. omnes intelligunt.Docet autem u* niuerfam Ecclejiam Paulus,non effe pneceptant Platonicam communicationem rerum, nec mint* firos Euangdij certum. numcrum ElcmofyttArwn wdicerepo)fe,ntR.eges tribun indicant. De I3« tantis rebus,Paulut utilißimam dodrinam ibi tra* didit,qu£totiobruitur deliramentis,lt;!::}‘ Sophifli* ca tUorum. pi'£ftigiatorum, qui dctorquent uerba Paull ad aha Oper a,qu£ expreßts mandatis ordi* naa funt. Adderemplura,nifianguflia temparit prohibcret. Sed oro fihum E)et,ut nos gubernet.

Adhortor etiampublicos Magiftratut, utpu* blicif panis coherceant petulantiam lUorum, qui lUas barbaricM uoces defendiit, cotumehofas con*

tnDeum, crpcrniaofM moribiu. Difcditt illi admoniti uerberibut ut Therfites, petuLnMt» l'mgu£ turpißimum niorbtim e/Ji iLKÓ7i.a.s^ yTti'Osa ouyJsH v^al^. Pcrttnet enim cy di i pics mdgiftrdtui blajßhcmos crpernidofof [er* woiiespunire, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DIX I.

OR ATIO DE VIRO CLARISSIMO, GREGORIO PON=gt; lt;ano, Do(f?ore iurii, CdnceUario Ducum Saxontd, Eleiiorum cr c. habiti 4 Vito Vuinshemio Sento* re,arti5 Medtcie Dod ore, cr gr£c£ lingua pro* feßore,ctim dccerneretur grddus Dodoris artis Medic£ Cdfpdro Pcucero Budißino. ^o.l{i!iudrij.

ET prouidentilt;e diiimte teftimonid plurimd iit medicdtione quotidie exrnimus, ditn ordineiii inrerunt nuturd, trvpirraamp;tlaç CZâvîfsraôfiaç contempldtnur. Bt ßmul ingcntemhom'mum 'tn* firmitdtem 'm morbii nonßne wdgno dolore dj[i* cimm. Kdnc hdbet IJledicut dßidudm [choldHl tnonitricem de inuocdtioneDei. Quod igitur fe* pe intuens lt;egrotos uerii gemitibiis peto, ut Dein conditor generii humdni nobie opem ferdt, lenidt trumnds, [cruet dliquos honeflos Cf pios cce* tin,idem nunc ([uoq; precor, ut hdnc AcddemidW, ^U£ d pdldttt dtheii or 4 fdiMticis uariè oppugns* tur,

ANNO xféo. 197 tur,dementerguberiiet Gr protegdt,Gr'Deogrd* tidf ago, quod hcidenuf cam contra hoflium ra* item défendit.

Cum autem diflurm in Jioc loco de drgwmen* to deliberdrem, CT hoc ipfo tempore fcpe dd ado* lefcentem filium uiri cldrißimi Gregorij Ponant medicdtionis cdufd dcccderem, quid muta de pd* trisuirtute Grmcritiscogiabdm,non aliudar* gumentum ip/iui hiftori£ dnteferendum effe cen* fui. ProdeR enim publicè, anti uiri, cuiut con* filio res mdxim£, qu£ in noftram ætdtem incide* nnt, guberndt£ funt, exempta iwa effe. Et chm non folum huius oppidt, Academiæ^GJ'Pccleft£ ciuss fuertt, fed etiam muta beneficia huic oppi* do,Acddemt£ crE-cclefùe tribuerit, iuftumeSl grdtam de ipfo commemorationem publicè cr priuatim facere. Cumq; fingulari beneuolentu multos ex nobis priuatim complexus fit,hoc quoq; decet gratitudinem fuo loco oftendere.

Ego n«z!c hifloridm eius recitabo, quam exta* read omnempofieritatem utileeH, nec,ut fit in Panegyricis, attoUam res paruds in maitis, quoi propter ingenij imbecillitdtem nonpo/fum. Sei res ipfds, quarum amplitudo cr fflendor fuperat etidm eloquentium faculatem, nudas crbrcuiter exponant. Nam cr h£c qualiscunque cxpofitio cflendit eum fuiffe gubernatorem falutarem Pc* clefiæ GT pdtri£, donee ipfc quidem uelut in naui elauum tenuit. Ad hoc opus præcipuum in corn*

tiiuni foeietate hdbuit Pontdfiuf non ilU tdntünt injlrumcntd,(^U£Periclcs reguirit, o'óuio'ipTro*.

)g tPoua/xi/j i^{xUuQ^7u{.b}::Scd etidm ucri Hti muoeattonetn, ueritatiidmorem,conftaiitilt;igt;n iierii fcntentijs, iuflicidm ,ir£ ynoderdtioncnt, cantorem, c£tcras uirtutes, gu£ funt tefiimo^ tiid pr£lcnti£ Dei, guibuii (ccutidos euentM tribuit Dciw. Primum dutem de fludijs £7 ty^ rocmioetui dicdm,guidnecclJe c^ldoélrtnd ex-cultos eße eoi,gui confilid inforo nbsp;nbsp;in curid gu*

Hdtuieü Gregoriui Pontdnui ex honeftis pd* renttbiK in oppido uicino Vuitteberg£,cuidPon’‘ te nomen cA, ubi pdter diu pr£cipuum tndgi^ Prdtum geßit, gut poflcd amen fenex hie bdbUd* re mAluit,ut eßet aßiduue duditor Luthert,cr co* gititicne du!cißim£ dûârin£ de fiho Dei fefe con* folùTctur, dd uerdm inuocdtionein celebrd* tionem Dci dccendcrct. (iudngudfn igitur CT fcneébl morbis impcdicbdtur, amenfepe hoc iongum iter d fuis £dibus dd duditorium ufgue cupiditdtc dudtendi Pfdlmorum endrrationem tmetiebdtur. Qjiid ucro ipfe iuuenis me* diocriter didicerut initid doilrindrum , dind* bdt doéîrinds, ez cum rem fdmilidrem dm* plant hdberet , tribus filijs ßudtd diftribuit, ira ut unum ueüet procedere in doélrind Pc* clcfî£ , Secundum in lure, Tertium in drte ] médita, Horum filiorum fludia altgudndiu feni uoluptd*

ANNO I y o. 197 Uoluptiù fuerunt, Sed duobui extin^is, GregO’* riM,lt;jui iw ciuiledtfccbat,fupcrftes fuit, Uic frimum in Acddcmta irancofordianA utrum ex^ cellentcm cruditione cr elotjuentia Doóiorrnt Plänkcbcrgtum dudiuit, quo tempore, cum Frdti» cofordue mediocrid ßudta ejfenc Hngu£ Utinte, ipfe quoque ad luris initia adiunxit cxcrcitia fty^ li,fcrtpjtt cdrmcn çy folutam orationem, qui£ ttaturd ad eloquentiam zyJflendorem in dtctudo MifitiW, leSlione zy imitattone Ciceronii ^ir^ gtlij dcleSblbatur. Senex etiam dicebat,fe inter* dumVirgilij carmen iegcntcm nonßne uolupa* te imagines Principum Zi^ ueteris imperq for* inam in eo contempiari. Ptß autcin Plankeber* Jittwj propter eloquentiam diligebat: amen cum buc ex Erfordia migraßct Dodor Henningns, fama iurisconfulti, ad quern omnes diffcilliniie taufe fere totius Germanic deferebantur, motui Pontanus hue uenit, non folum ut publice docen* temaudiret : Sed multo magis ut in ctus familia* titatc cognofeeret tpßus ludicia, ztr legum ddpli* rationes. Libenter Henningus, cum ingenium, ' auiditatem in difcendo , Zir eloquentiam in eo ronßderaffet, admißt eum in familiaritatcm, tnonßrat eontrouerßas, qu£ad fe deferebantur, tnulta cum eo di/futat , fepe ctiam inflrudlum conßlijs mittitad erudita Principum iudicia. Td* lent cum habcret dodorem Z^ monitorcm annos, aliquot, ut Papinianum 'Vlpianus , çr ßmtil

He audiret ingenio cr eruditione cxcellentOlt Doilorem Hicronymum Schurffitim, adeo in hoc doârmæ genere proeeßit, ut d Principibics eti^itn confuleretur, o-^i if.a.'Kop lt;^\op nbsp;nbsp;nbsp;, iau[m ce=gt;

fintjße in nuptijs Cadmi Harnwtnes dtcitur. Cum autem ad erudittonem, prudent lam, lujliei^ am, adiuniht cA cloqucntia, nthd ca copulatione pulchrius esi, lt;juæ cum in Ponano conjßtccretur, plures eum Principes cr ciuitatcsaccerßcbant, ac de cieteris uirtuttbus, qu£ magss in gubernAtio^ ne conjßeüte funt,poftea dicam. Prius de eloquent tia,quæ ei pate feci t aditum ad Rempublicam, dicendum eii. Rtfi autem fcio mediocres ho* mines non follim ineptos,fed etiam fatuos dt* a, cum uelut Critici aut Arifarcht de excellenti* bus uiris indicant : mmen eins ret modus elt: Vult Deusagnofei excellentiam nirtutum, Qjtm de ipfo teflimonmm eü,ut uerè mquit Seneca: Uulla magna uirtus ßne Deo e^. Eo igitur hi£C commemoratio refcratur, ut cclebremns Deum, emus radios effe exceUentem ingenij um, artes, uirtûtes eximias^ adfirmamus, nbsp;nbsp;nbsp;ei pro his

donis, qu£ tribuit propter gubernationem, gra=s tiasagimus. Hoile etiam fateri bona, qu£oculis eernuntur, liuor eft. Et ego non tarn meum indicium , qudm fapientum fermones recenfeo, quos audiui dicere : Hemincm fe uidiffe, in quo plura ejjent natur£ bona, qu£ partim necejfaria funt in Qratorc, partim funt ornamenta, quam inPona^

ANNO I y Ä O, Ï59 Jw. Ingenium fuit doârina er ca pax CT' auidum, prudcntiae^ circumf^edlio/îngularis. Ner crdt haUucinatrix natura, utfuntmulta: deerrantes Adparerga, Sed rediitudo incoiudicijerat,er id, formare erudttioneßuduit. Didicit iurts publtci Cf priuati doârinam, ex adiunxtt cognitionem feriptorum Propheticorum Oquot; Apoßclicortmt, omnium Ecclepæ certant'mum-, er temporum, non tantum,ut fe ad dteendum inflrueret,fed muQ tô magis, ut Pgt;eum reélè muocaret, guod feimui turn ferio cr fine hypocrifi fecifie. Ad banc re» rum doârinam accedebant diuinitui ei donat!», non folùm profluens fermants copia , fed etiam fitendor m ucrbis er figurts, uox grandis er ui=t rilis,qu£ etiam'm magno exercitu exaudiripoa fuifièt. Proccritas corporis, er Jfeciesaliujaa^ 5 g^flns fedatißimi, ut in nuüo uidimus, er grauitostana, ut fepe mtuentes eum dicentem (ogitiremtts lUud de Solone , c^uem aiunt non exertis manibus extra paüium dtcere folitum. Hlt;fc erant eoptdchriora, quia uidebantur tan^ tum natiua ejfe,er oftenationis nihilanbnaduerti potuit.,

Prat oratio in confeßibus publicis er confie lijs tota grauis,fine uerborum delicijs, S£pe etiam tnaefla fine aßfeShitione : Keilas fententias cone ftanter propugnabat, etiamfi interdum ingrattc trant polentibus, melioribus fententijs er feriptis fine t^Aovamp;niKx cedebat. Vtriusq; enim rci multA

cxcmpld meminintM : ucritdtcm, iuflicidm,. tlSquot; fit lutcm pubticdm fu£ gloria fuis commodis diit tefcrcbdt : alienißimus lt;t poputdri adpldufu er 4 xro2.iilt;7r^a-yp.olt;rióiH,utgui feiitiret guberndtiot nis rwlem, cr non uellet cdmfibi dugeri,ttec pdra ergd dcccrfcndd cffe, rclmqucndd. tpya. 1« priudtis nero (oÜo^uijs eruditorum mbileodub ciuscrdt: Auidè dudicbdt hifloridt Eccleßa zyr bnperiorum,zy multds ipfe rccitdbdt turn leilds, tumduditds: quoties in/tgnes fontcntiaexuete* ribus rccleßa ßriptoribus profercbdutur, inox cdf fibi fcribi iiißit, ut cùni ex Bdßlio dtâum de Sold ßdc dudiuit. Mtfcebdtdijßutdtionesdeob* fcuris controuerßjs, ut dHorum dudirct concin* nas cxplicdtiones, condiebdt zy hildritdte tulid coUoquid, dßierfo cdtidido file, non enim deerdt ei lepos in fermonibus hildrioribtos.

Bae brcuiter recitdui de ingenio zy fludijs tim, qua uerd. effe multi norunt, zy uereeundè fine colldtione Ordtorum didhl funt, qudm dlijs relinquo. Ad utrdmq; forntdm ordtionis idoncut fuit, dd grdttdiorem zy figt;lendidiorem, qud utet batur, citm iUo fono opus erdt in Principum con-feßtbus, zy dd dltcrdm tenuiorem zy Atticdut formdtn in priudtis coUoquijs zy dcliberdtioni^ bus. Ptfi uideor ineptus,qui in bdcndrrdtione peeij mentionetn fdcio, tdmen libet ddijeere. in conuentu Auguftdno cùatdd Principes quaddW de Syiwdo mdiccndd dccurdtè diccret, non pro*

rul fcdentibii'S Eccio O' Philifgt;po,EcciiK/cribit M parua p.'igcUit h£c utrbii : CutM eâ isic ad=: fcribit PhilippM, EÄ cïm/î Vuitebcrgcnßs. Ri/r» fMadfcribit EccfMs; Profcilô esi doquens. Srd, fideo ad ferieni üijioriæ.

Cunt Dux fapieiis Pridcricut Elcilor,0'eiiK Conitliarij fdpteiitcs o elotjuentes uiri Eabiet= Hi« lt;i Ecililch, O Fridericin 4 Thun altcluo = ties Postfanum dudiuilJent, O' mgenium, erudi» tioncni, eloquentum conjiderdifent, cr »wr« fcirent bonis uiris probdri,uocdt eum D«x Sitxo* nite Fridcritus in duldtn, cz Cdncelldrij tnunus ei commenddt, quod fcttis prlt;ecipuum efje non folttm inprlt;etorqs negoc'qs,fcd etiam dliisgrdo ttioribus dclibcrdtionibiis. Conftdt dutem in ludi^: rijs rcgtndis mduflrtdm O' tequitdtcm cuts to, probdtdm fuiffe fapientibus dc bonis Principibus, nobilitdti o ciuttdtibus, ut otnncs cunt pariter dihgerent, Sed prtetorid negocid omitto. Igt;ux Pridericuscum Colonidtn fecum duxit, ubi coUo^ qiiio intcrfuit Ducts Eridcrtci O’ Erdfnn Roa feroddwj. ibi o Alcdndro Lcgdto Pontificio feßtondit, petcnti ut DuxFridericttsLutherum tradcret certis Epifcopis, qut eum careeri inclu^ derent.Ia initid dulicdt milttidt Ponam 'mciderunt »« printdm a-y^a^tp Lutheri O' Pontificiorum, b hxc militid deinceps dnnos circiter trigintit, plurimum curarum et Idborum fuflinuit. Nec oms tiidconueiituum prtilùihîc recitdri pojjunt:fed qutcddin

quædam dttingam, ex quibuf de cieterii conieffu* ra fieri poteü. Wornidtiie ciim de niAxmii rebut Dux lèridericiK cum Uiercur'mo fiepe deliberaret : Multi, cum Ponti.no Mercur'mut fumiliuritcrlo^ cutiisefl de Caroll ïmperatorii uoluntute, quant oftendit alienam ejfie 4 crudelitate, c:;- conari ut Synodiii indicatur non fiolum propter hos contro* uerfidi.,fied etiam ut pluraBcclefitc mala corn* gantur. Et narrabat Pontinut Mercur'mum hoc Epiphonema addidififie : Eenefiecerunt Principes Germania, quad Carolum elegerunt ïmperato^^ rem. Experientur enim O' fiapientem o bonum fore^

Secutus eil Conuentus Auguftanus Anno 17 ? o. qui uclut Epitafis fuit certiminum Ec^ clefia huius temporis, ibi Carolus,qui iam Italiant armis domitam uiilor tenebat, quanquam incita^ batur, ut noftris bellum in ferret: tarnen incuin^ bens in cogitationem de Synodo, utantea Mercii* rinus dixerat, poflulat exhibcri à noftris doäri* nlt;e confefiionem. duim multa resdeliberanda tune inciderint, longum effet dicere,quo tempore pracipuas deliberationes ita rexit Pontanus, ut fapicntiameius,fideni amp;nbsp;conftantiam probaue* rin t optmi Principes Dux Saxonia Iohannes Ele* äor, O' catcri in hac caufa coniundli.

Cum autem ante exitum Conuentus nomine Pojitificiorum orationem habuiffet prafente Cd* rolo Eledor turchio loachimus Primus, atroci*

ANNO I y S O. 2OÎ 1er tnmitdntem noftris, quam coràm audiebant liux Saxoniæ ïobannes Eleilor, Gcorgtu^ Mar* chio Brandcburgcnjîs, Ernefluf Dzlt;x Lunebur* ^eiilis,cr Wolffgangui Princeps Anhaltinui, luJJuseRà Duce Saxontæ Pleilore Pontanuire* /}gt;oitdere. Huic Periclcte OrationiMarchionis itA rejlgt;ondit Pontanus mSenatu Prmapum,ut ue* teribus Apologettcis ïuflmi (y aliorum piorum anteferri h^c re/jion/io poßit.

Voluntas, inquit, Duds Saxonite^crga de* mentißimum ïmperatoreni Carolum 'm eledione eonßgt;c£ki e^. Deinde omnium herum Principum wi reprimendis Turcis çj ßeditionibus, ZJ con* ßat nulla 'm re defutjje eos paci publicte. Adfir* mant ettam femper fe memores forediuiniman* dati: Date Deo,qu£Deißunt,z^('tefari,qu£ funt Ciefaris. Non priiiata cupiditate ulla, non curioficatc , nonerrore, non cceco im* petu dodnnam, de qua confeßio cxhtbitA eil, amplexi funt. Sed cion cam diu audiuiffent, ©■ fontibui diligenter conßderatis, zS“ coüatis teßimonqs ßncerteantiquitatis, 'mteUexiffent ue* ram eße, non uoluerunt agnittc ueritati aduerfa* ri,menugt;res feuerißimte comminationis diu'mte, i«dicitur:Blajßhemiamnonr£mitti. Quare er propter gloriam Dci, er propter propriant falutem,er propter alios, quißudium habent pie* tatis,quorum multi funt eledi, Deo iuuante,hdnc iodrinam CT profitebuntur ipß, ZS“ in Eccleft/s

finsdoceri curdbunt. Cumci^ mdnifeftdftt trnpu» dcntid. Pontißciorum, qui nuOos errores,Qr nulli vitid in fuis opinKnibtis amp;nbsp;moribus effe uocift’i rantur, fldgitdnt omnes pijit^eris gemitibus in to^ td 'Europd, ut in Synodo legicimd inftitudtur emctt datio: idem petunt hi Principes, ztr ffcrtint clementtßimü impcrdtorem,qui uidct neccjfdriditt effe e)r.enddtionem Ecckfiæ, fine cognitione non effe drmA fimipturum,ut errores,libùmes,cy alii Mtid Pontificiorum ftdbüidt, cr nlienæ itnpieati Crf£Uiti£ grdtificetur, zy ueritdtem,qu£gîoa ridm filïj Cei illufirat, cr faluti aninidrum necefi fdrid cü, vpprimdt, pr^fertim ciimffem de Sy^ nodo cftenderit. Keucrenter igiturPrincipes (yr uniucrfdm Ecdcfidtn fefe clementißmo Impe» rdtori commcnddnt, quem ordnt,ut etium cogi* tetfiin hdc delircHAundifcneikt genen humno mdiores confufufiones impendere, quæ cdueri melius poffunt lenitdte a- STr/efUE?«, qudm fi nu* ioresdißipdtiones armisfidnt,Rcut inbclUsEohe* micis dcctdit,üec ueritds opprimi poterit,etidnt* fi Principes dut populi dliqui oppreßi fuermt, EMERGET TAM E N VERITAS, NEC DELERI A PORTIS INFE« RORVM POTERIT. cùm penè dd uerbum Pontanus dixiffet,a~ dliqui fiementes mains certAmen moturi effent, Moguntinus dit : noneffe mirivm dtroci fratris orationi rejfonfum effe durius,ncc prodeffe longiorem contentionem.

A ’N N Ö I 6 O; X3f Werfatur ergo Ctefar, V diet iulet,lè fdüurivin tlfè,(juod Chtiflianum imperatoreni facere in* ^umfit, atq; in Scniitum dmittiK

Bic cum fuiffet exif Ui citu Coniicnfui, poßei Moguntinui cr Pdlaf inui Ludouicus cunt Caro» lo Xmperatoire de pace GernMni£ coUoquuntur i^oÿinti£. ibi cunt quidam a/periuf loquereturf Cafarcm habere aha régna,etiamfi Germania ua* ßata c/fet : Interpellât hunc C£far,mquicns : H« «oniußi tedicere. fAolo enim fieri uaftitatem in Germanta, quia Cf patria c^, cr ab ea fummum deeu! accept. Et Iwpcrdfor faluti orbis terrarunt, qwntm poteA, Deo «««dofe, confulcre debet, ita pacem certii conditiombus fecit, qu£ durauit ab anno tricefimo ufque ad quadragefimivm fex» fum. No« confero Oratorum cloqucntiant,ma» ierioiconfero. Confampta eii eloquentia Peri» ilh tDemofihenii, Ciceronii, in tticitandis cwt« ti« (td beha. Quanto maiui deem eü , cloquen* tiam confierre ad illujlrandam glariam filif Dei, ad Ecclcfi£ CJ' patri£ pacem : Ire rebut fractpuè totiui Pontani curfia confumptut eft.

I Antefricefimumanftuweommenticio fadere ‘Principes moti, arma ceperunt. Erat Paniem terror uniuerf£ Germani£ incu/fitf ; Sed re in» quifia Pontani diligentia cxercitiis dimißifunt, O'tumultiu initia ßdaa funt. Poffemplura exent^

exempla faliitartum con/tliorum recitdre. AgifO* fcamu^autem m rebus antu foclKcm faptenMXf quot;Dei beneficium cfjc Deo grattas agamus men ZJ organic Deifitus hotws debctur,z^ fiuolo^ co diitam Euripdis congruit ; Pr^ecipua laudc (t* uem dignum ejfie, non qui 'm tudicmJfieélaculH MteceUit : â^à /À«Xaç icuAu'iop Àcya»

i^olo autem uulnera noftra contrechre cotn^ niemoratione belli, quod anno 46. fiecutum e^. Tanttim hoc dicam, quod fcio eum m deliberatio* ne ilia dixijje ; Comitem fie fiortuna; Prmciputn fore,qualilcunqi euentus effict. Belli fiuafiorem nott fore. Ac fi quit multi, dijfiutat de praccdentibiH occafiottibiis, is cogitet nos iam de bominibus Io* qui,m quibtfs multiplex csl mfirmitas, Imofingidi cogitemus nofira uitia pœnas mereri, qua-prob dolor, ZJ magna or mula funt, cr petamus, ut propter filium mediatorem æternus Pater in ira tntfericordt£ recordetur,cr mocftifitma Ecclejhe Opern fierat,nec finatfieri mfinitas difiipationes. Hon hoc tantum uerumeA ; Quicquid delirant reges pleäuntur Achiui. Sed fiepe etiam propter populi uitia mmus fixliccs fiunt boni gubernato* res. Oro autem Eilium Oei Dom'mum noftriM kfum Chriftum,ut nos propter fiuam gloriam gu* bernet,z^ protegat. Redeo ad narrationem.

Pacts tempore precipua cura fiouit Eccle/tas: Injfieilionis, m qua reditus libcraliter attributi fiunt

ANNO t y 6 o, 207 funt multii Eccleßji, ipfe fudforfuit, cumcf- earn labtfaiblre Ant'momica fadio cotMretur, pcrfes cit, ut iudicium conuocdtis pijs amp;nbsp;doHis uirà conftitucretur,m quo injßeäores dcfenfifunK Zxeoceram'me ndtee fuiit eruditißiwie propoßa tiones Lutheri contra Antinomos. Cumq; doäri^ tum Lcckß^redc 'tntcüigerct, zy Leum rede 'wnocdret, neeßargi erroreï, nee dißidia accent di ßnebat. Aiaximeq; oderat Thrafones,qui ut ui* deantur aliof fubtUitate umccre, ludunt uerbo* rwm debcijs^dc ’n.^o!-'toAoy'ia.i= qu£runt,v^ ^au« fj-ara. fH/xirtap, qu£ mentes m dubitationes ZT trrores adducunt, ac narrare poffem in quibut materijs de Sophißica gemens queßusfit.

Alagna uirtutes ineoz^ hie fuerunt,quèd ex* pugnari ße pecunia nunquam pa/fus ed, Nee lt;««• bitioße unquam in alijs aulis fauores aucupatut ed, ac fitpe audiuimus reciantem ueterem uer* ßum: üemopoted Dommis panterferutre duo* bus.

Odia er obtreihtiones fapienter Z^ Tabiano more tubt, Quanquam non crat lentus, er quere* batur ira languefieri fui corporis uires. Sed ^^a* gißrum fe moderdnd£ irte, primtim habuiffe Du* cem Saxoni£ Fridericum narrabat. Dicebat item tuüefe precationem, cr alias res neceffarias la* xantem frenos cupiditati umdid£, impedire, ac feperepetebat uocem ChrißiDifcitcà me, quia ttutisfMn,zj' hwmüis corde.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Domeßtcd uitA cdfld GT fobrid fuit. Cum^

Pdier ei dmpldtn hieredttdtem reh^uerit, r)U,gii edm frugdlitdte duxit, lt;^udgt;nßipendijs, Indefcio fepe cum mediocri pecunia fine oftentatione pdU’: Il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peribuf Opern tuîilfe. C^uotidte aliquid temporif

facrlt;e leàioni precationi tribuit. Et 'm bäc extrenu, feneifia. egreffm feptuagefimum annum, cum fefe, Ecclefiain er familiam quotidie arden^ tißimis precibui filio Dei commendaret, mcit cum uires corports tetate magis quàtn morbo de* feciffent,placidé deeeßit, Nec nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuMi 'm*

Hiec de Pontaw breuius er tenuius dixi,quim uirtutum ipfius decut meretur : fed iudico utile effe iuuentuti honefloi imagines plurimas mtue* ri, Etplerunqi Biftorite tnultarumrerumdohri* nam continent.

Adhortor autem \uniores, ut cum tales biflo* rids legunt uel audiunt, cogitent filium Dei federe ad dextram Patris, er dare dona hominibus, CT gratiM ei dgant,quod aliquos dat falntures guber* tu.tores,er petant fe quoq; or^nafalutariadfi* lio Dei fieri, feq; prebeant remiges Deo guber* nanti non ignauos, Ac dodtr 'ina fe inftruant, (T ad honeftos ttfus préparent. Sciantqi D E V M «eÜe hdc diligentia coli. Et execrentur Maniched amp;nbsp;Ant'momica deliramenti, illorum, qui uecife* rantur ; 'QonA opera non effe neceffdria, ciint qui* dem

ANNO I y S O, 2OJgt; I rffW tanta fit eorum amentia, ut quid fint loua opera er mala, non inteüigant, Oro autemfik» vmDet,ut nos gubernet er protegat.

CLdrtßwne D. Doflor, er 'VicecaneeUarie, Pr£ceptor obferuande, Veritas ipfa fibi te=: flimoniiim tribuit ubtq;,mquit Galenus. îüonigi=gt; tiir in ■prafentia longa commemoratione utar, quod m rebiM ambiguis er ignotis fieri filet, Nofti e«4?M eâ hums amici nofiri lA. Cafiari Peu* ceri doârina non huic nntum Academùe, Sed to* ti Germanite er exterisquo^ nationtbus. îAorum Hero er uit£ honefias omnibus nobis notifi'ma, Igt;equibusquod hoc in ioco paucioradico,id fa* eio propter ipfius [modefitam iiiT uerecundiam. Ham quod de Amphiarao UPfihylus dixit, ou J^o* u.amp;p’ói^isolt;^,^a.y)iC livai : Eoanimo erip=gt; firn cjfi fiio,MauulteJfi bonus, mage quarn bo* nusejfi uideri.

Intercedunt autem ey' ali£ ^auifiimæcau» fe,atqi neeeßitudo uetus,ut ipfumquocunq; tern* pore luuare er or nare debeamus, Qdiod utiiben* tms fiaciamus,etiam piet as erga praceptorcm nos udhortatur, Gaudeo igitur pr£b€ri mihi qualem* cunc^ occafionem dcclarand£ gratitud'mis er

cbfcruäntiie cum ergd ipfum, tum er erga pritef^ ptorem optime nun tum, er te eoiem unimo cjji certofcio. Quid ueroad Exumen er dijj'utatto^ nematt'met, jatisfdäum ejjè fdslcgibui Acade» milt;e. CiMre cum in hdc publica. Tefimonij Cf Gradua renunciatione etiam tuaautoritiuacce^ dere debeat, reuerenter i tc peto CoUegij noftri, meo er amici nomine, ut Ki^Caj^aro Vcucero concédai facultatem,ac, ut uocant liccntiam fup ciptendi gradum er inßgnia dodoris in arte ÿie^ dica, td gratißimum eoüegio noflro erit,er opti’‘ tniem ac doilißimum uirum immortali beneßeio ad perpetuum objèruantiam er gratitudinem tibi deuinxerii, D 1 X I.

CV M hunc conßeßßum ueflrum oculis intuc^ or uiri clarißimi, uirtute, eruditione^digni* täte atque amplitudine praflantes, deq; exceh lenti doélrina. uefiru , er mea mecum cogi-to imbeciUitite, animaduerto diiluro mihi qute» damhoc 'tn loco non tarn attentione, quam fa» itoris beneuolenti£ ueftne fludijs opui elfe, Qu£ quidem ut non difficulter mihi pr£ftetii, duo uos mauere debent. Nam neque priuato con^

ANNO I y o, 2« pho hiM dicendi partes pimp/i, ped wänddto er autoritcite legiein,lt;iudm colere cr tueri decet ontA ties,qui edm, 'm qud uiuuiit Kewpublicdm confer^: Udtdm cupiunt, or cum tranquiUitate etc dignitd» te, flor en tern amp;pdbilem: Igt;!eque exemplo hoc tiouo pdcio, fed obtempéra lduddtißim£ confues tud'mi,qu£ fdpienti ntdtorum conpUo mtrodudHt Gquot;dmultis ante me celebrata, or ipfo comment ddafruitu nbsp;nbsp;neceßitdte ßemper hue ufq^ uiguit.

tHe uerô etidm recorddtio conpderdtioci^ ßummtc iwndnitdtis O’ æquitdtii ueftrlt;e, qud ex hoc tppo loco duditosd uobis ante me pUrosq; memmi,in pern optimdm eredlum conprmdt, ut candem ego multo magisduobis lec^uitdtem expedlem, ^udm exhibitam dlijs recordor, qui in dulctßtmd uobip cum multorum annorum coniunilione O’ con* fuetudme uitlt;ie, in communicdtione mutud hone=! ftorumoßßciorum o fententiarum amicd coüd^ tioiie ,pnguloriim priudtim ergd me eximiam be* neuolentidm drgumentis non obfeuris perjpexi, Oreipfd multoties fmnexpertus, cuius me opt* nionis de uobis fruit urn ut percipere pnatts, er reperre ex hoc conpefpu hodie, uos uehementer pro med ergd pngulos obpcrudntid oro. Cum dutent neque ego dd dicendum pm 'mpruilus, O' drgu* mentum de quo dipiri Pcholdfiico more oportet, non tdmcompoptie ordtionis copid o Jflendore ihuflrdri dtque oflentari, qudmrdtionum pundd* mentis difcutijO dbpq^ ociopo ornatu pmplici

2J2 ANNO ï 7 5 o. orationc explicari uclit, ut fit in dij^utätieniiuf, iton ero proUxia.

Djfitw erg'} pducd de quddragefimafiecundo Aphorifiuû partis fecundce, cuius uerba funtt fortem Apoplexiant folucre impoßibtle e^, imbe^ ciUem non facile. Occafionem de Apoplexia eo^ gitandi accuratttu ,prlt;ebuerunt mihi, quæ grafi fanturuulgo, zj' plurbnos correptos interimunt EpilepticiC O' dpopleüic£ ajfe^iones, quarutit çr inuafiones funt tom précipites ar fubitæ, cr impreßiones tàm uehementes ac feux, ut uideani tur uclut iissKÎ'Hfji.tci vovh/jmtk , 4 peculiari eca li Zif deris conjiitutione tomntoueri mijseorpo^ ribus,quibus me^ aptitudo quxdamacpropene fio ad eafdcm ex tanguefaitu cerebri uirtute coaceruatorum longo tempore fuperfluorum re* dundantia, Neque improbo cenieäuras eorum, qut caufis bdrum xgritudinum ex Saturai CT Martis tnfauflo, noxio cr tninaci pofitu petitis, dliquanto ante de earum pericuUs monuerunt. Sed prob dolor, quantum mgluuie, crapulis, inteitf pefliuis comeffationibus, bis caufis externis amp;. calefiibus inflruimus Gr cumulamus ceu penu mamp;tcvix idoneæ incorporibusnoftrisf Quantos dddimus, cum flupemus ebrietate, aut mfanimus ambitione CX'odijs ,dut inmagnis animi dolori* bus impdtientid, uel in fubditis commotionibus præcipiti de feruida iracundid extrd nosrapimurt Tunc inqudm quantos fuppeditamus occafiones ijCdent

ANNO I J- g o. 20 iffde»t cäu/is, utm nos inuadant uimcf^ expraa nunt txerceant fuam f Sed caleftibui cdußs ctniß^,depropiortbits ernobis infitis qu£ddm dilJeramus. Gulenus reélè cr conemnè uniuerfas ucTit Apoplexie proximo cduptf contplexus eA duobus generibuf, cum inquit : Iieri Apoplexiant ex defe^u fenfus Gt mottos in corpore uniuerfo co quod uirtus antmalis diffundt in aeruos, GA in membra motui de fenÇui deflinata, traifci nequedt {uel iS'kx qiAty/J-oviÿ^ riva J^ia^icriij ïiutcJ îyK,tlt;î’aAQjlt;rusHtr«.(ra/), uel cco'tZtfs 1101== i/J.7rijJ.Tr7\.a{)Sjj(op vygoTuroq cpAey/xaTws «Phç) [cilieet cerebro, uel obfcljb a^cilu prater ndturam, qutßt inflanmtioni ßmilis, uel oppleto obturdtocfi phlegmdticis humoribus intus, qud uentriculoru/m dluei, GA dnfrailuum multipltces lt;(c mtrando contextu impliciti duilus, Gt ceu m=gt; ciß in ßbfldntidm ipßus tenues pori, ß db in^^ fdrdu humorum liberi ßnt,pdtent dgitdtorum ßgt;irituum difcurfui GA trdicîlionù

Ha edufaßuntiUufirlores, cum O' diferimen deferies cæterdrum,quæ has proximus dntece=: dunt, gignunt, dent, impellunt, GA ipßus morbi origo conßderdtur de naturd. Apoplexid in iHoa rum eil morborum numero, quos ex impulfu dlia quo 'tncitAti,dccum deßuxionis impetu ruentes bumorcs, feq; in cerebrum inferentes, GA Idpfu eoncitdto de fubito uel in cdud eiusßidcidexcußi

mgefti, uel detru/i impaHiq; 'm uendt cr dr* teridi,qutbui er membraned cerebri 'muoliicrd ititexa Junt, er pertextum eR corpuf ipßmt, pd^ j rere confueuerunt, Cduftrum giÿientium uni eRexternd ereuidens: Alterd interm er eon peilbui mfiti: Tertid, qte.im aiwex^ quot;tt^oert^ X« gt;nbsp;td eR, cont'mentem uocditt. Extermrum guæddm per fefe ippi mfultu uel illifu Apoplexidm fdeiunt, ut cum ualidiore iRu frdRis er collißi oßtbut erdnei er cerebri mdßd ed co/ftpreßione codiin dtque codrRnt»,, dut Idefueo interclit/ts uel comprefßu iß uenis,qute lt;r((gt;aylTiJiç er iuguldres nommdntur,protmui ceffdnte motu, cor reßtird* tione intercifd ßuffocdtur. Qjtttddm.rurßus inten nds cdußiu uel gignunt, dugentdc codcerudnt uc» lut pdbulo fuppeditdto, quod uia præfidt luxui dédia, dtque heUudttonibiu, uel coUcRm dnte dU terdtionum qudrunddtn immuatione pnepd^ rdnt, ut cum ex.hdlitibui crudis denßdti codRiqi humores er 'mtrd. erdneum detenti 4 alore lentorem pduldtim contrdhunt er tendcitdtem, uel genitdi, congeßM dc prapdrdtM impeüunt dgitdntq;, ut c'umquieti humorct dut uehemen^ tii tracundiæ feruoreueldcriscircumfujtdrdo^ ribui di(foluti dcfuß, dutexpreßi eruelutexa clufi dftriRione medtuum db aßeriore frigo “ re, dut copid elifi irruunt 'm cerebrum, intern tite edufe qudf 'n^oHyovfjSjjai^ CT dntccedentes uocant, er qudrum db exteriiis origo eR, funt humorei

ANNO I 7 o. 2iy lumores, qui ud m ipßs riuulii uenarum cupitiit bii [alicet atro cralfoci; cr melancholico fungut* ne refertd ,dut extra uenarum dudiK intra era» neam o: cerebri membranea muolucra, quacunq; patetaliquid uacat, inq; ipfis ßnubics cerebri eontinentur, confedi cr continua aceeßione ag^ geßtoneque mAtert£ nouæ audi ex qs habttbiK^ qui de uentriculo, hepate,uenK in habitant totiut corporis digeßis ,aßtdue in cerebrum uelut te* dum fumo/^ domui fupra poßtum efferuntur. Ab l?K humortbas tanti^cr donee quicfeunt,nihil admodum periculied. Siiquocunc^externoina citati principio explicent et dilatent fefe,fubit(tq} Oquot; conßertim iniwdent in cerebrum, per iciilum adferunt,quo liberatur teger, ßnatura uidrix repulfos hosexcutiatpernara,palatum,os,Qr meatus alios, ut fit in catarris. Si non excutiat, fed oneri fuccumbat,fcquuntur7roipa‘ÂÛcr{iç,aut ^^TrXxyîo«, aut Apoplexiie,aut alite his cognox tictegritudines.. Sed de Apoplexia dicemus. Si er* go quiaenis infant humores,cx amplioribus ramis depeUantur atq^ adigaiitur inanguflißmiosfur* culos, protinus impletos hos diflendunt, inq; tu* morem attoUunt uniuerfos,adeoq; ipfum fimul ce* rebri corpus, in quod defiguntur or penetrant, moxq; ip fa tumoris mole, qu£q; fere fiatim humo* rum infardum confequitur mflammatione, de* niq; erumpentis nonnunquàm fangutnis effluxu in ßnus laxiores , cerebro inferunt^ J'lol.Qitrip

fblegiMtMßntilem, ut occuptttum dt^ue ohjtttM tmdtqudcj; uidedtur 'mfldmmdtionibiis. Hlt;fc tP/a« ÿic-i^ partim comprimeado atque coariktndo ce^ rcbri meatus, impcdiendoci; motum diduäionis Cf ccntraäionis, tiecelJarium cf dd dlios ufus Cf impulfus j^irituumac trdieilus 'm neruos,par* tim opplcndo poros, Cf fi ofculis uenarum huf mores cxcidant, ipfas etiam cauitates laxioreSjfa* citutnuUa defluente uirtute animaUext'mgude tur fenfus Cf motus 'm reliquo corpore. Si qui ex^ tra uenas fluitant uaUdiorc ddaäu 'm ipßjsßntu ccrebridtq; dnfrdilus fubito confertmq^imp'm» gant,totosq^ occupâtes explednt,fiqi 'm poros etiam ipfos cerebri ac neruorum fubeant atque pénétrent, qui ferè tailbus omnibus tanguent an* telargiore imbuticf tenaciore humiditate. Tali ergo mfarilu humores uifcidi cum obfiant dtqut offeiunt cerebri motui,tum irruptionem et trait* fitum Jpirituum animalium 'm neruos inhibent. Hoc modo ‘mgefti atque impaäi humores uel ue* nArivm riuulis uclalueis cerebri,quod Cf feélio cftendit dpopleâicorum poft obitivm,fiuntapo* plcxj.e curiop o-twix^ • Proximè enim eatn, quæapoptexid propriè dicitur,/ta^eertp effich tmt, siyvao-tp ftilicet, feu coaritationcm meatu* urn cerebri emuium. Cuius differentia funt lev* uvosaig Kod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rvKVuio-ip tumor prater

naturam inflammatioiiiftmilis, ex affluxu humo* rum per ucnas, tp-eff nbsp;nbsp;nbsp;mfardus humorum in

ANNO 17 6 O, 217 tJneos Crplicdf cerebri ex affiuxu extvd uetitu tffieit. Ex fow liquet UMnifeflo : cum Apo^» plexùe ortui fit ex humor urn defluxu difccrni oportere tempora, confiderari initia in» ctpientis, confiftentis, O' abfolutlt;e atquc com* plet£ fluxionii, Inciptens Ti^o^uAaxZw, con* fißens partim 'n^otpvT^a.üliij,partim irip, abfolutA ^^aTramp;o-ip Jblamexigit, Prlt;ea fiant id autem ante ufum 'ci^p ToTenLlap t'umn.t'* vwûreç fimplices,tuma.v7icü!xô:o'aç,tùm Trapo« XtTVtfo'ftç «ƒ/« qtiidem phlébotomie fcavificatut fimilium ,fi ex uenit fit maii origo, catharüi* «■orion uero, enematum, apophlegmatifmorum, trrhmorum^uehcmeatis ligature,acriwm friüio* ^Mn,fi extra uenof.

Df abfoluta, id eli,de faékl apoplexie l'oquituv Hippocrates, quam, fi fortis fit, dicit curatu ejfie hnpoßibilem, fi mitior O' remißior, non facilem^ indicium fortißime apoplexie eR extreme labo* Tans reßßiratio, quam molitur O' peragit cere* brum impulfu mußculorum thoracis. Cum enim Tcliqui mufculi totius corporis omnes 'm apople* xijs concidant O conquicfcant, foil quithoraci firuiunt,quamHis difßculter, mouentur amen ad* dudione Oquot; relaxatione fui aliquantulum attol* Itntcs o fubmittentes rurfus pedus, idéjjfit pro* pter refiirationis neceßiatem , qua neruorum uirtus quanquam impcfita cr languens incita* inr, corde refrigerationem fui fiagitante expul* fione

XJg ANNO I y 6 o. fione derium fuliginofortmt hdUtuum ZT frigi“ äiorii dërK hauflu, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fort if dpo[gt;lexi£

gumentum, fed minuf feux, dnhelituf (Mcjutilii cr 'mordindtui dtq; intenfus,amp; ex mterudllif fe turn in tendent, tùm remit tens. Denicjiqudntà fdcilior eR, xcjtMbilior zr lenior rejfirdtio, tAnto minus periculie^.

Yitdutem fortisdpoplexidd. plend perfeëkl^} olftruólione db humor thus eopioßs,fimulg^dut crdßifdutcum erdßieie lentis, morbi mdgnitudi-ne rejfondente mAgnitudini cdufe. Curationeiit dutem non ddmittit, mdgndex pdrte propter fuß focdtionis periculwm,qu6d fere citius firdnguldtu extinguitur eor, quim exonerdto er db omni ob* firuäionis impeditione expedito cerebro,fhordei motus liber reddi Oquot; reflitui rejfirdtio poßit, tdntoq; difficilius curdtur, qudnto er humorum copid, er crdßieies de tendcitds mdior fuerit, CT hi medtus omnes drilius obfedermt, er ddheß* rint pert'mdcius. Ueque cnim propter eopidm di* minui Gf exhduriricità,nec propter erdßiciettl perdnguflos ndrium er fducium duilus proliei er eduei, nee propter ddhxrentem lentoremre* iielli dc prouolui fdcilè poßunt, Qiidproptcr cumrepugnet, er tvJ'elip dlidm oflenddt edufe morbum ftcientis conditio, tt,men propter ue* hementidm er uiolcntidm dffeilus, er perieuli, quod uitdm petit mAgnitud'mem, extremd fldtim inter initid oportet ddhiberi remedid,utß non li* beretur.

ANNO ï y 6 o. 219 terrtur, dtamen aUeuetur cerebrum, ^cori periculo fujfocationK uindicatum concédât tutit wem moram rcliquijs morbi perducendis ad con* uenienteni maturMtem, Cf cxtirpandit atg^ obs terendis. Sed prolixior fum, quàm conuenit. vbe* riorcnim traibttioaliopertmet. Vos,uiriclarifi fimi, ut qutc diéta funtàme, boniconfuldtis,pro uejîro candore crper/peita mihi erga mebene* uolentia, uebementer oro.

Vox Vilij Dei Dommi noflri kflt Chrifli in* quit : Smite paruulos ucnire ad me, quia ta* hum esl regnum coelorum. Pro hac mmenfa boni* titeDeo primum gratiasago, quod me cr flmiles lt;tdfe uocat, O“' nobis falutetn in hac uitit or poß î’dRf uitum promittit. Et quia nos adfirmat mem* ^t'‘(efl'e fu£ Ecclefîe, toto peâore eum oro,ut me parentes meos gubernet O“ protegat. De'mdc pro hoc beneflcto gratias ago Deo teterno pa* triDom'mi noflri ïefu Chrifli,quad me uoluitflie* ^torem ex' oratorem efle in hoc honeflißinio ceetu. Oro igitur Filium Dei Dominum noflrum tefum Chriflum,crucifixum pro nobis er refufli» Mum,uterhanc Academiumfempergubernet,

Oquot; totum curpm charißmii Patrio meire^it, Si^ cut dutem confuetudo eü,propono quteftionent-An cognitie motuum coelejiium conferuandd ßt propter Pccleß'am , polltide er medicationetth De hue quieflione primiwi hoc argumentum op* pono :

tiihilprodeilfcire motus fuUatA diuindtiotie, Diu'matio autem lege Dei probtbitA eil.

Hoc argumentum prtelexunt multi fu£ igthi* ui£,nedifeant optimasdoilrinasdenumeris,ß‘ gunster motibuscoeleflibus,qu£ tumen eo expe* tend£ funt, quia clarißime oflendunt, hunc ordi* nem in ndtura non caßt ortumelße, ßedeßßmetugt; tem ArchiteÜAtricem. Primum autem negan* da eil maior, qu£ dicit, nullam eßß: utilitatem co* gnitionis motuumfublati diu'matione. Sunt etibit dli£ utilitates, quaru prima eil annoru diflinHio, qu£ neceffdria eü Eccle/t£ er pelitqs 'm htßorii er cont'mua gubernatione. Quales tenebr£in uitA ejßentß ut boues retro Jßeiluntes nullani tetit ■ por um dtfl'milionem cerneremiK ƒ

Cum autem uelit Deus annorum difl'milio* nem notam eßße,obßeruatio motuum ncccjjdria eil, quia fine obferuatione conflitui met£ annorum nonpoßßunt.

Eil autem er hoc fignum placere Deo haue diligentiam dißcernettdi annos, quia ipfeannorum feriem, ab imitio mundi conßeruauit, ac magnum decuf

ANNO ï y é 0, zzi 4ffw e/l 'Eccle/ta, quàd Mt ‘cd follt;t con/èrudti Jit'.htec fériés, amp;- quidem h£c conferuiitioßgnim I aliquod, folius 'E.cclefiie doélr 'mAm ueram effe» I Erdt igitur frudentum gubernAtorwm nunc quo^ I lt;jwe f«rdre, ut uerA EccleßA poßeßionem huius I fidcherrmite doürinæ retineret, Oquot;/ßero Deimt 1 »pfiwn Eccleßlt;£ ctißodem deinccps etidtn hoc dec fusinEcclefidcottferudturumejje. Gdudeoetidm mfttm pdtrem hac 'm re fludijs feruijße, De« um oro, «t »je J» gwkmet, ut ueßigia. pdtris fe» qttdr.

! Dejwlt;ie reßtondendum eü Cr ad m'morem, qu£ diuindtioiies prohibit£ ßnt. Vna îAowTini omnim fummacR, qu£ certè mdximè expetenda

, i}«o4 ttide/icef, CT motuum ordo doäric »£tefldntureße Deum fdptenti£ fontem,

Hdnc pldcere Deo nihil duhium e/tt qut quidem maxime 'mcitare nos dd hm artes di» fccnddf debet , de quibus dit Plata ; Grdtam de Deofdmam indrtibus ßgt;drfdmeße. Eiutic uero cdrißime Pdter à te pcto, ut de hdc totd qu£c ! ßione copioßut différas, er oro De« um,ut dementer nos guber=i net CT protegdt.

CArißime Tili, guæ abs tc de quæftione (judlH propoßtifti, explicdtionii caufd dtâbifunt, cducrtßimd efße affentior. Polfent addialicKjU^^ dam ex iàedicorum doitrmd zy obfcrudtiiji uet td fieri pdteretur anguflia tempori6,U€l opm cjfit mole drgumentorum tn re mdnife/ld. GaleniU dificernens fontes, d ^uibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peti oportet

wedicdtionum omnium,quæ fiunt,tertium confia tuitTb-^iiXop,lt;Juodut i^fc mquit:XÓyop tX® ^icTi ^j(5^ uAkç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;morbo dducr‘

fdtur : c^joTi cüç omt/ou vocra^ovT@^ cum uel affert dtque mfligit,uel fouet, ucl duget morbujngt; Ad medicdtiones uero confert id, quod qua bd* bent rdtionent ap ouk. ^V£u. Cdufiu uero amp;nbsp;conftitutionum diuerfdrum mutdttonum Tamp;i quot;TriS^iiXovT^ tn ijfdem cr diuerfis locis, rede refert tnregionem, dnni tempus, ztfqudmipfe uocdt iMTÓsaurip. Regio tdlis eü, quid turn nd* turd terrdrum dtfimilts efl temperie Z!^' qudlitd* tibus foil, eorumq; qua terrd contmentur c^' in* clufd ldtent,itemq; dqudrum,z^ figurdextdntiunt fuperficietenus partium dtque endtorum , ttmt quod tabs efl eius pofitusddmundi medium, hd* bitudoq} ad iter Sohs, Luna dc planetarum, (T congruentid dtque confenfio tolls cum tridngulis

ANNO I J- Ä o. '22Ç erßderibui cali, id e/l, d'là aiùj ^Etr/p Kôù tfu». voiAiiuirip Tt^ôç TOUç ^stpaç. Anni cjuadripar^ tiam diftmitionem quatuor temporum gratißis mis uariatam uicibuf, prlt;£cipuè efßcit cr tempes rat annuo circuitu Sol. Karasaoiç, quie amp;■ maiores a'êris (utdentiores Kûù Ka^oÀotOTEpccç,* ^ minores ac minue inßgnes,ut particulares »KnflrUiif, diurnae^ horarias, O' pene momenta^ neas uartationes compîeiiitur. ïUa ergo talie eA magna ex parteàuaria O'uaga planetarum obs erratione, congreljîiq; inter fc corundem,0'dis uerfa conicdione confertioneq- radiorum ex difs ferentibue interuallie dißimilitcr inter fe collißos rum,atq; ab inerrantium etiam o cceîoadhitrens tiumßeilarum exortuer decubitu^ Iwinintvm des liquijs, ardoribue flagrantium eometarum CT mes teororum uariante diuerfîtaté, qu£ ui fyderum excitantur O difcutiuntur.'Htec cumfint euidens tißftnd, ut reliquâ omittam,conuineunt'non nés gligendam eße Medico prorfus banc, de qua dis xifii, jiawTiiiiù}. Sed huius loci non e^ih^c pros tixiue perfequi. Quare er rationibue omißis, er autoritatum teßimonijs, O‘ longiore explicatio= ne priecifa, ad id me conuerto, qiiod ultimum in hocaiüufupereii, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

Prtecipuum quod in bis congreßtbus publicis piorum er dodorwm bominum er ueritatts atq; concordtlt;£ amantiwm fieri debet, eil prccatio ad ^eum ardens ac feria, et gratiarum ailio.qua ces iebren-

iebrentur beneßcid , quibm diuinitut ajjicbnttf cumulamur. Ingens omnino Dei beneficiu/m

eR,quàd non folum condtdit genus humänum, huic oftendit artes multipliccs uite nccejjarias, fed quod fefe etiam patcfecit, ac traditi doârirul tninifterMm 'mfiituit, quo colligit lt;£ternam htere» ditatemictcrno ^ilio Dom'mo noftro ïefu Chrifto. Smgulare uero hoe Dei beneficium eii , quod in hdcfchola reflituta luce ueritatis, nos ex den* fißime, calig'me inueteratæ fuperftitionis , confiufifiimarum opmionum errabundis late* Iris , ad lUius lucis confiieilum cogmtionemq^ reduxit, excitatis atque 'mftrudis ido* neis cuftodibus hanc fouet ac conferuat 'm bac fcbola Ct plurimis alijs cum hac contundis, Cf hos nidulos fua; ^cclcfiee 'm his terris contra tot aduerfationes, molitiones cr impctitiones,contrit tam manifefiam rabiem hom'mum Ca'mico odio ( tiofiri furentiivin tuetur Cfprotegit. Hoc bene* ficio nos peculiariter Deo obligamur ad gratia» rum adionem fempiternam, ct ad acrius atq- ar* dentius ftudium ret'mendi ac propagandiad po» fieros depofitum , quo nobis frui conceditur, Agitofccre ergo hæc beneficia, er grdw mente ! cogitare, et celebrare uoce ct fcriptis nos de* cet.

Ago itaq; grattas toto pedere Deo «eferno flt;lt;trj Dommi noflri tefu Chrifti conditori generis numani Lccleßlt;e fuee,fontictautoriomnium bono*

lonorum fxUcis etc filuteiris tntdKdtiont},un4 cwmfilio fuo Domino noftro lefu Chrißo, qut

gt;«xl tiKwp patris, jo-iclviç iS^'iKt-nç iwfter comm pdtre, or cum Spiritu ptnâo pam» ekto, cdfto, uiuo cy ueretee, Ecckfîdmfibi inter aos coBigit uoce Z3' mmijlerio Buattgelij fui, quad etd focietdtem iUiits teinqudm ciuescr membra nos uocauit cr adiunxit, quod do^rina: cocleftisßnceriork et aliarü artuim utilium ftudia in hdc Academia non finit extingui ,qttôd Ct'me O' jiudia mea, o condtus in doccudo de medi-candohdilcnus rexit dtqueadiuuit. Eitmq; oro verts etdrdentibus gemittbus, ut deinceps etiam O hocdoärinarum domtcilium tucdtur,^ in eo conferuet hlt;ec fua dona, uocem Euangelij incor* rupam, cr totius pitnork Philofophiie ftudid,cr totum uitie melt;e,ftudiorum de medicdtionum cur* fwm giibernet, dirigat o for tunet, meq; uelit efis fiudt mifiricordia ctorganum falutdre, ut cr fpfigran faciam, Oquot; profim tnuUis in genere hu* mano uttlid docendo,ct urtem medicamfixliciter faciendo.

Deinde grdtids etgo iUuflrifimo Principi de Domino, Domino Augufto Ele^ori Sdxoniec Do* minonofiro Clementißimo, quod in banc curam pr^ipuè incumbit,qu£ preecipua momniguber* natiotie effe debet, ut Deus reilè agnofcatur, rede colatur uera obedientia or uera inuocatio* »e eum fiducta eeterni filij tiediatork O' Re«

ZzS ANNO ï Î S o, dcniptoris iioflriyGfDei gloria tUußretur,^^ hommes doólrma, difciplma cy legibus excuk ti manfuefaäi adducantur ad Deum, ey affuefiant ad fidei O' muocationis , fdnil£ ac 'Deo placentis honeflatis , Oquot; omniwm piarwm uirtutum ftudia atque exercitia, O“ ut hxc Scho^ laatque 'meaoptimarum artium fiudia, Gr que femel conßitua eil doeentium confenfu norma ueritatis,uigeat acprcpagetur. Pro quibiK betie^ ficijs tanto Pr'mcipe dignißimis, o proßngulari er ga me dementia gratitudmemlllujirißim£ceU Jitudini eins perpetuam me debere profiteer o priefiiturum poÜiceor. E^ Dem oro,Mt O' ipfum lUufirißimum Pr 'mcipem Pledorem O' cru/xSous T-suraç eius,ac focios confiliorum O' 'mguber^ natione Paraftatas regat ac cujlodiat, o tribuat his terris falutarem pacem O'falutarem guber-nAtionenî.

Ago etiam gratias 'P.euerendiß'mio ct lUuflrifi fimo Pr'mcipi ac Dom'mo, Domino Sigifinundo Archiepifcopo IJlagdeburgenfi, Primati German ntieO'c. quod fefiiuitatem hanc renunciationis mea celebrari afe uoluerit per uirum darißimum D. Pdi/Zm Pratorium. Pro qua tarn dementi uo^ luntate erga me, cßfitud'mi ipfius memortam O gratiiudmem fempiternampromitto. ïpfi etiant quot;Viro darißimo D. Paulo Prlt;etorio,o gratiam me debere profiteer o dedaraturum recipio, quod pro ueteri neceßitudme noftra inter fiimmasoe^ cupa^

ANNO I y 6 O. 227 cupdtiones honori cxiftimattoni wetc bdnc cpertim dare, hoc officio aducntiu fui efficere non fît grdudtui, ut hlt;ec feftiuitoi h^c do£to== rum hoinmum corona db ipfo etidm duóiior, or* ndtior lüuftrior redderetur.

Débitai etidm grattai ago Magnifico D.Ke^ ilori, Inclytis ac Generofîs Dommis Comiti= bus ^dronibui, iiobilitate ac uirtute prtcs fiant ibui hofiiitibui cater is, qui cum ad hos cons greffia Scholafiicos accedunt,teftantur fe eis' dis gnitatem literarum intelligere, es' has magnifias cere ac uencrari eSquot; fiduere Schola es Bcdefia nofira, qute humanitas digntfitma al omnibus ijs, qui iUufiri loco natifiunt, es ad dliqud fiummas riwn dignitatum fiaftigid uirtute es rebus benefices hciterq; gefii5,dficenderunt,

Vobis ucró Keuerendi es cldrißmi Viri, pies täte, dignitdte esdodrmapraftanta, Dodora es Pro fie fibres Acddcmiie Dipficte,es cateri Dos dores dtque amici eS matoresmei cum obfieruans tid colendi, eS“ tibi mprimis lodchime Cdmcrarie^ quem es ego, ut fiert debuit, pdtris loco fiumma fiemper ueneratione colut, es cum pdtria commus ni Germania, omnes extera nationes uero grauiq^ iudicio fiufiiciunt atque admirantur : Vobis ergo omnibusgratids ago,quantos caperepotcdants mus meus, quid honori meo fiauere uos ofienditiSf es tefiam'tni uera defîneera beneuolentid uos nos bificum coniundosefie, es deleduri amicicia, cols

loquij! CT' conluetud'me noßra. Vôî circwmßk eiens de Ulo Platonis diélo colite : ou ^^uaoi; ayXaoç ou«/* acPa/iaç, ôut/'^ Scpyupou kàivoU «njoç av^’pwTTop «roft/pia^opiSz/öK, outwç îcs^a^ Tiia Tt^ôç o4f«î wç ctya^iü}) otvJ'pœp o/xoeff àJ*« jj-ap voiliriQ. Nihil eH omnino dut praßdntius dut dulcius coniunélione non fucdtii, bonorum et pio* rum conßenttentium deprtedpuis rébus, (^hoc confenfu litdntium de quibus dicit filius Dei : Vbicuncjj duo dut tres eongregdti fuerint in no* tn'me meo,m medto eorum fum.Hcec uerô ut fit m» ter nosbeneuolentid perpetud, it^y-crefcdt dtque confirnutur,fitcii initium ittius teterni et Itetißimi complexuf, quo fruemur in dltcrd uia, uert per* fediq^ or diuini ZfT mutui dmoris fldmmis drden» tes,in conßieitu filq Del (y- confuetudme Bccle* fi£ caeleßis, fdcidt Deus, qui eü dileélio cr fans concordiit.

Edfdem grdtids uobis ago Reuerendi cr cld» rißmiuiri Domini Dodores (2'Profeßores hu* tus noßr£ Acddemite uniuerfi, Prxceptores ZT coUegiO perpetud obferuantid colendi, uni Nobiles dtque dmici ceeted, qui honoris meicdufd conuenifiis, cùmdedlijs bénéfices ueßris,tiimde eximid or confldnti beneuolentid,qudm finguldri humdnitdte declarufiis ZT prdßitiflis mihi multis dnnis. Ndne'lit retinedtis ergd me, qud peßim contentione peto. Ego ut femel coüeilum dtq^ dd* cptdm non tenureejfunddm,fed dldw dtquedu*

ANNO I f o. ZZ9 géant omni erga uoj officiorum v oifertianti^ genere,ettitdr fedulo. Et precor Deum, ut hanc eoniuniltonem animorum inter nos cr concordi^ *nt, O' hanc de uera doiirinafilij Deiconfenfio* ncnt, qua nixa ZT fulta ha:c Schold Dei prouidcna tia o procuratione hadenus conftitit cr fioruit^ nunquamßnat turban aut diffiolui.

Tibi uero omni cultu reuerentiie dignißimt Domine Pdtrone, Prleceptor, Parets o~Socerf quibuf uerbis dgam gratias, qui tthi debeo ontnia e Cuius pietds, fapientid, uirtus o dodrina ia me bnftruxit, ut dffiniatem noflrdm poftea non refita gerii. Htec inflitutio er confuetudo tud, quam affiilitds poftea confequuta ed, caufta mihi ed om-^ nium beneficiorum, qult;e à Dfo uit£ me£ conceft fd funt, er fttnt maxima, zx à me ut par ed, pro maxmis agnofeuntur er cekbrantur. Tua etiam edufd,qu£ nunc fiunt,fiunt omnia, tiam ctß muU tum mihi polliceor de exterorwm erga me ftudijs, er multi mthi ab his etiam dari non dubito, neque ipß mtdubiare uolunt autßnunt, Sitigiturut mthi aliqud : Tibi tarnen ut dixi dantur omnia, quodß non inteUigdm atque pradteem, nimisßnt tmperitusdtqueingratus. Is me ucroß quid tibi grattvm ed, pro quo Deo gratias ago er tibi, eins nomme ideo gaudeo, quia tibi gratum ed. i^ant ttß de his ornamentis, quee mihi iam eoÜata funt, ita fentiout debeo, non tarnen iUis ipßs tarn gaua

deo uüoreßjeiltt meo dut meorum omnium, (jtùnt te amp;nbsp;bonefiißimdm familum tudm ,dmenon de^^ fortturt. Q_uod ut femperfidt demceps,z^ noftrd opera utiliter inferuiat Ecclefiæ gloria ßlij Tiet, cy tua feneäui aegutefeere poßtt m noflrn, ZX' familia tua uniuerfe or amtcortvm tuorum conftantihut fludijs ey ofßcijs domefticii (yex= ternii, oro aternumPatrem Homini noftri lefu Chrißi, Eundem oro ut tc diu Ecckßa fua ey no^ bis untuerßs conferuet, qut unus hde atdte ey bis uiribus cohibes multorum improbitatem,quorum fiqui funt impotentiores, eorum furor erumpens er ipfe fefe rctundit,et per te ab Eccleßa Chrtßi,. fiuia fuppeditdrit -, facile profligabitur. Kcliqua preetbus tuis ardentißimis d nobis dreentur, qua proEccleßa, Kepublica (y priuata falute nofird excubant. Commendo autem zy tuam ey omni’^ um noßrum falutcmßlio D« Dommo noßro left ' Chrtßo, eußodi Eccleßa fua,qui fe certo affiitu^ rum nobis zy defenfurum nos promißt aduerfus furores, inßditu zyTyrannidem Diaboli, ßcut

dixit : Ero uobifeum ufque ad confummAtto= nemfeculi. item: i^emorapietoucs meas ex manibus meis.

Tïli ontnipofens Dem aterne pater Dom'mi noftri AeÇu Chrißi, qui cœlum O' terram O' hommes o omnes creaturas, unà cumfilio tuo co£terno Domino noftro lefu Chriflo,0 Spiritit tuo Saniio creafti, o immcnfa bonitate propter filium coUigis teternam ^cclefîam, grattas ago^ quod haäenus nos dementer gubernaßi er proa texißi, Teq; oro,ut femper inter tws teternam Dc= deßam ttbi coüigas,o non finas internos extin^ guilucem Duangelij, agnitionem ßlq tut o ues ram inuocationem propter gloriam tuam, O om^ nipotens Dem aternc pater Domini noßri tcßi Chrißi, per O propter filium tuum Dominum noßrum lefum Chrtßum fertia inter nos rcliqutM^ teuere agnofeentes O' célébrantes, O' nos feo* cito «riisuH îÀ£ou§, O' organa qihe in omni lt;elt;t ternitate uera gratitudine O' Iteticia te celee brent,

Hec uota primùm facere nos in his publids congreßtbm decet , quta certè conuenimm, ut propter gloriam Dei,ßudia dodrinarum noßro loco iuuemm. Adeo o uos o nos adiungamm ge= tnitm noßroi ad precationetn ßlij Dei,quam in

iflo ntirändo tigone fuo rccitat , in^uienr'. Säit» ä^ifica eos 'm ueritmte, Seroioitutis eü ucritin^ Idem cttm ipfo tntcivmpetite,Sanilificd nos, OW* nip''tens 'Deus,ieterne pater Domini nofiri kfit Chrifli, ’mueritite tua,Sermo tuns eH ueritaSf quot;Vt autem uß ta tum eü, de aliqua doéîr'm£ parte ( Jieere, fiimpfi utilem commoaefailionem de ^.e* , tleßa ,.de qua cum recens quidam uocißrari ce* i per'mt,Ecclcßam inuißbilem effe ,quoexfermoa ne fcquitur iivapx«* multiplex incertitudo de doärina, de teflimonijs tempor um (3' Synodo* rum,de coniunätone ciuium Eccleßa tuenda, de focietatc muocationis : ncceße eä extare ue* nm cy perßiicuam ßntentiam. SienimnuüaeSi tttßbilis Bccleßa 'm hac um , quomodo agaoßeit* tur or uuniflriEuangclij Of auditores f OT qiue ^.ccleßie iudicia erunt, de quibus ßripttmeüt DICECCLESIÆ.«' QutCentteflimonioruw autoritas, de tcmporibui f de receptie libris t de controuerßarum iudicijs f Qjtomodo dißerne* tnus dues (y bofles, quorum expetenda or tuen* da ßt focietas f qui pugiendi ßnt f Qjiales in inuocatione teneera erunt ,ß non dißingues in* uocattonem tuam,ab muocatione hoßium Chrifli, de quibus tpß inquit : No« adßmam nomma co* rirni in labijs meis f Civm igitur certitudo qiue* rendaßt, rede de bis tantis rebus hommes docen* difuat. Prmiuan confiituendacddcfinitioEe* eleßte uißbilis 'm hac um , congruens cum imagi*

ANNO I f Ä o, 2?î «Æmî, qttte 4 fiho Dei trdditæfnnt, de Sagend, m qud funt boni nMli pifces,cr cum hdc appelle tione: Dic^cclejiie,

Affîrnw igitur V.ccleßdm uißbilem 'm hdc ui» lt;4, catum ui/ibilem ejje, dmpleàentium mcorrt^ ptdm Eudngelij doiir 'mdm, 'm quo fuut multi elec ^i dd teterndm Sdlutem, rendti uoce Eudnge= ii) Oquot; Spiritu SdmUo, etfi funt 'm eodem coetu quoquenon fdnili/fed tAmeit mprofeßione fxterna, uoeem doilr'm£ edndem fanantes cu/m Sdnélis,

Cimtq; nomino anipledentes mcorruptdtH iudngetij doólrmdm, compleélor legitimimt Kfim eorimt rituum quos Deus quolibet tempore inßituit, CX' excludo Idold. Oquot; pert'macidm defenc ßottis Idolorimi.

Ncc cduiUdtione turbemur de uocdbulo Eue tngelij : Compledor hoc nomme doiür'mdm poee nttenti£ Ct £tcrn£ promißionis,'tmö capita ’m Symbolis coüeSla,,ßcut Apofloli appellatione Eu» dngetij utuntur, de totu m'miflerij fui doârind'. Qmù ƒ? legis adpcUationem 'mfererem, protixa dtfl'mäio partium legis addenda effet. Sdpienter dieunt Jurisconfulti Eericulofas eße deßnitioneSf quid non eilremedium contra Sycophdnt£ more fum, Inuenire facile pojßint monßrofe, uirulcnt£ er calu/mmatricesnAtur£, quod arrodant. Nec à Mußsilla deprauatianum artificia, fed à Sphinx gf Ofix

georiuntur. Sit cdndor in 'mterprctdtiofu, uii uere explicdtio ddiunóki eâ, qu£ calumnids per^ fiiicuè refittdt, cr fïmin mcmores honejlißim^ uocii Thucididste : cPzaSoAaç ou ou7t Tuye/J 'àvaç tij «;?\hXouç , ouk tüÙq ovraç ScTrotPEXEtö-c«. Ac pldne ndfirmo, tdn^ quam denwnßrdtioncm, gu£iudicdri rdtione po^ teü,tenendam efße hanc fententiam ; Nequaquant eßeDciEcclcßam eos cœtM,'quicontrariamdo^ ilr'tnam legimorali defendant. Vt Bthnicifin^ gebant turbam Deorum : multi fanatici probat uérunt libidmum confußones : Pontificij er hometici leges coniugij delent. Comprehendo igt‘ tur in deßnitione Eccleß£ er legem moralem re^ âè intelleilam. 'E.tß autem Ecclcßa non cernitur ut regnum Pontificium, in quo incurrunt iii ccmZox: Pontificum ßlendor, dignitatim grät dus,opum oßentatio, Purpur£, Satcüitia, deniq^ - omnia ilia qu£ Daniel compleilil ur cum ait : Co‘ lent Deum Maozim, auro er argento ; Tarnen conßicitur Eccleßa^uthoneßa Arißocratia,fcu pius coetus dccentium er difccntium Chrtfltanäm if.a.THXna'ipyqui tametßnon ijfdem parietibus i«» clufus edl, fed dißerfus, eandem tämen uer£dot ilrin£ er' pi£ inuocationis uoeem fonat. Eunc catum oculis er' auribus diflingui poffe ab omnU bus,qui aliam uoeem fonant,manifeflum cA. Paut lus inquit:oTt^tlt;£^opi'^HbHf)SpOTca teotrfs-a C'StyysAo/ç ig ^v0f cStto/ç* Q^ale ßedblculu/in

ANNO I y 6 o. 2?f ^cck/ia effcpoteß, ß non cernitur ? Ojiomodo prchendi corpora Cr intcrßci poffunt,ßdtliin’= äio nequc oculis nccj; duribM agnofcitur f Cunt regnarent in Indeed Herodes,Phdrifri zy Sdddu^ cet, qui Ordinaridtn gubcrnationem tcncbdnt,hos Tion ccrtc conj}gt;icicbdntur SdteUitid CZ gbtdif, Ncr diftinffio nulld inter hos ztr ucramPccleßdin fenßbui dccipiebdtur.

Erdn t uerd Dci Pccleßd Zdehdridt,Elizabeth, A.nna, Jofeph, Maria, Soror Mdrite, alij tnub ti, qui horunt dofirinam dudiebant, quam cunt Phdrifei o“ Sadducei dißentire a [nis opinions bus mteüigerent,Zdchdriam interficinnt,quod fdcere non potuiffènt fidiflin^iio nulld fenßbui dcciperetur. J^on udgaturEccleßa inter Andd= bdtdsm tenebrisßd cü ut Paulus inquit,^saTfO!J 1 fcoc eil ßeiidculum mundo, angelis ztA hommi=‘ I bus, feu ut Salomon inquit, Actes ad prælidndimt 1 mfiruélA,habens fua qutedamßgna, arma er daß fîca. Manifeftum c^ldici ßgnd monftrantidEca

I cleßdm : Vocem tnmiflerij Euangclici incorru^ ptinßztr ritus diuinitus tradttos,qui in oculos eurrunt, confcßionem ZT inuocationem a c£teris gentibus dtflinikim. An,cim lulianimilitesdlij

1 facrificarent îdolis,dlij facrificare noUent, diflm^^ ^io nuHd conjficiebatur ƒ Sed nubeculam » eut inuoluunt Eccleßam, obijeiunt populo ifli Platon nid. Quod creditur inquiunt, non uidetur : Ecs

uafrummuolucrumeuoludiKiK, i/lultce funt pro* poßtiottes, quorum etfi ccrnuntur Subieân, a* wen Priedicatd ßde adduntuTy ut cum dicimtu: Sol eü 4 Deo creutuf ; Hlt;ec noflrd corpora reuo* cabuntur in uMm. HÎcfides ajßnßo eR,qud in* tegram propofitionem ampleélbnur. Ita [ùbieila in his propofitionibus accipt fenfibus dieimus : Homines fonantes uocem TE,udngelij fint Ecclejùl quot;Dei, fieu coetus, in quo fiunt cleilt. Et amen fide pr^dicatum additur. Diftmilio interagmen mar* tyrum cr Tyraniios ocuUs ludicari poteA : Audi* wusconficßioncm muocationcm piorum,Vide* mus eorum corpora lacerari fierro,uri flammis (T wultis modis crucian, aie fides addit priedicata: Taies placent Deo,Taies prdftant Deo gratos ciil* tus. Talcsfiunt hicrcdes cœleflis Ecclefia. Hac re* ßonßone perfipicuè euolutaeR obiedio lUoruMt quiEcclefiiamfinguntcfifie Platonicamïdcam.

Poflquam uero conflitutum eâ confiici Ecclefiam in hac uia, cr quæ fint figna iwn fiai* lentia : Um addenda cü necefifiaria doéir 'ina. Man* datum Dei efifieficias, utuer£ Ecclefia teadiun* gas fide, confießione, inuocatione cr officijs,qtut ad eius confieruationem Deits prafiari iufiit. Vult Deustefiult;e Eccle/ùe ciuem communis militue fioctum efifie, non ho}lem, non parricidam,nen defiertorem cr transfiugam. îdeà ficriptum eH : Plantati i» domo Domini, in atrijs domus Dei nofiri florebunt. IteWt Beati qui habitant m do*

tno taa Domine, E.t Pfal. 26, Vnum hoc fetiji Piom'mo, ut habttem mdomo Domini, omnibui iiebMuit£ mcic. Nec uero antum fiatadiunäio *i banc ueram Bcclefiam, Sed etiam ftudtum fit-in omnibus, tuendie coniunélionis, quale efie in bonii cr fidehbui ciuibus omiubm decet. Difcen-namui hofies crdues, Aduerfut hoftesfinit»uh pliantes cr acres, erga ctues placidi, bcneficiiob» liuifcentes iniuriat, ne diftraéliones non nccejfitu ria fiant. Non enim loquimur de Dcclefia huiid Hita, ut de corpore, in quo mini fit morboru/nt, fed habet etiam uera Ecclefia, retinens fumda* mentum, non exiguat infirmitates, itt, multunt ealiginis erat in difdpulisBaptiftx zy Chrifii,in tUaaurora, ante manifefiarn mißioncmSpiritui Sandi, Pt amen ineo coetnerantekdiadieterii namfàlutem. Vocetó; nosadfocietateniE-cclefitt hec dulcifiima confolatio, quèd certum ed, ia eocatu eledoseffè ad aternam falutem. N«c ia numero eledorumelfe illos, qui hurc eoetui nun* quant inferuntur, luxa didum Pauli : Quos ekei git, hos Cf uocauit. Qiiomodo autem in antfi, confufione generis humani, in tam uarifs opi * nionum difiidifi fieri adiundio adueraniEccle* fiam poted, fi diftindio hominuM fenfibus non accipitur e Deindequomodo fient indicia iuxa, mandatum Chrifti, D1C £cclefi£,fi iudices con* figt;ici non poteruntf Sed hoc ipfiint tonfilium Alcibiadeum eA, cùm eninmid^d Alcibiades

Vcriclemßlentio ct geftußgnißcantettt noudf (K* riü et foBicitudmeSjinterrogat edufam,iÜe rejjgt;lt;»^ det,Se cogitdre qnomodo ‘rdtiones refirret, IW® «eró inquit dudax adokfcens, cogitet quorticdo non referM. ld iftifdciunt : Vociferdntuv nuü^tiH conflict Bccleßdm, ut iudicid delednt,o-ßbiTJ=‘ »•((„mdcm 'm Eccleßd fumdnt, gigndnt dognuti tnonßroß, t^uie nemo fanui probdt frenos cH‘ piditdtibuildxdnt. Huic licenthe qucerunturUte^ brig uelut Qrci gdled, feu potiui ut Cerdflie fe db^ dunt,qui fe luto 'muoluunt Qt' cornud exerunt,id incdutos uidtores fducient : Sic ifli fe fdâionibttt tnuniunt, ex fuis Idtebris, (^uos uolunt iugu^ Idnt. Vtigitur muerdEccleßd Iudicidretincan^ '• tur,conßici edmfldtuendumeü. Ef ^udnqudilt bonis mdli mixti funt : tdtnen fetnper dliquïs c«‘ tuseilueritdtiscuflos. In fecundd EpheßndSy‘ tiodo, quig now'mdtur AksJ/kh , Byzdntium Epif copum reólè fenticntem cdlcibusitn percußitAH‘ tiochenus'm publico confcffu, ut 'mtrd triduu/n fenexext'milus ßt. Erdnt tarnen alij rede fentieii^ tes\ Ztr uicit tandem ueritas. nac cogitandii funt quoties recitamus didum: Credo effeSam dam Eccleßam Catbolicam, heti Deo gratias agd^ )nus,qu()d m tantis dißidijs propterfiliitm ferudt idiquem catumitnquo funtelediadfocietatei» ' caleflis qt' teterng Eccleßte. Deinde fapientet , conßderemus, quie ubißt uera Eccleßa,(^ lt;» | ettw coetum ooi ineludamWfC^ coniundionent j eiU( 1

tiui tueri ßudeamus. Llt;etcniur etieini nos dd dlioa turn reólè muocdntium proces, ddiungere nojiros gemitus cr uoa, lt;}UiC ßlins Dfi, nbsp;nbsp;eh •murêâ}*

pro nobis, dd pdtrcm ecternum perfert. Et ^uidem in precdtione intuedmur ptos dlios^guiß's tnul precdntur,/icut Dom'mus meruit : Vbifunt duo aut tres congregatt tn nomine meo, in medio eorumfunt. Etquidem unit nos Deus mutuis con*' foldtionibus ertgt, ficut dd Petrum dtcitur:Et tuconuerfus confirmd frdtres tuos. Multi Sdnili umhdbent fdmibdSyConiugespids V dulcißinum fobolem. Hane ««If DciK 4 pdrentibus doceri O' inferi Ecclejùe^uult eo; eße in eo coetu,in quo (unt dllqiii elcdli. Hec dulcißimd confolatio pijspd* reiifibus cxcutitur, ft cogiandum eA, nullam eße tiifibilem Eccleßam, nee fciri dn familie fue ßnt P,ecleße ciues.

£tß preßigijs dißutationiim magni in his qtteßionibus tumultus excitaripoßunt: Tarnen nos maitifeße uoci diuine obtemperemus, firmiß ßme ßatuentes, hoc agmen ueram O' uißbtient Eeclcßam eße in hac uia, quod fonat Euangelß uocem incorruptam, Oquot; in hoc agmine eße uerè eleüosad eternam calcßis Eccleße focietatem., O' ucUc Detim, ut hutus Eccleße ciuesßmus Noi O' Hoßri,o cum ed inuocdtionem noßram cons tungamus. H(ff ccrfti O'firma funt, O' pijs ad confoldtionem O'ad ueram lgt;'uocationemutilid. Preßigijs utro contrariarum d/ßutaiionum op*

Z4O ANNO lyóo» ponamm h^c grauißima diihl: Qua Dent pracepit, fände cogitä. Item: I^uceriiäpedibm meif uerbivm tuum. Certe enim dijfutätionum portet efe mtäi alicfUiis. Et uocem fuam Deta trddidit,ut metäx ^nobts circumdaret, ne Pyrrho* nio tnore uägäbunda mentes Jine fine errent,

Täntum hoc tempore de Ecclefiä dixi, dd con* folandos pios, contra lUorum clamores, qut citnt non ueiint quari Ecclefia focietatem, non folivnt avapX'ap dißipätiones pnblicè efficiunt,fed etiam priuatim fingulos precipitant in pernicio* fas dubttationes. Cum autem nos luniores audia* tis, controuerfids grauißimas, non pojfe fine ern* ditione dijudicari Oquot; exponi, Cf' oriri plurimoi haUucinationes ab rndodts, excitate uosaddif* cendnm propter gloriam D E I,Gr propter falu* tern communem amp;nbsp;ueftram, ez fiudijs mtfcete precationem, ficttt fcriptum ed: Subditus eflo DcOjCZ oraeunt. Et fient ufitatèdicitur: Labo* ra cy ora. Quefi facietis, non dubitate ftudid tiefi:ra falutaria uobis valijs futuraeffi. Sepe ettam cogitemus huius ultime, languide CT deli* re fenede mundi mala que predida funt, ut cu* ra, fedulitas O' precationes intendantur, fient Dominus inquit: Orate utpoßitis effugereue* uientia mala, Crefeit rabies Diabolorurn,quia pa* ne eorum fumme nuncpropioresfiunt. Ui petu* Idnttam ingentorum accendunt, armant Tyran*

«oî C Sophifliis, ut ïdcla mniori erddclHfiefla* liliant, quant antca. Satii enim in GaUid^ nia, ßclgico, hombiloiit fiuitiam cxcrceri. Nrc jimu^ adio ferra, utiiéc de magnitudme pericu^ lorum, nee de prtejidijs cogitemui, Se.d-pi/ihiiiüiK DcogTAtiM agamies,quodnobii aliquiyitijfe^ihe^ diocria Halcyonia tribuit-, ttj' tribui at.ifii/^wiis, ut doârina propagcturi Deinde magnitudinepet riculorum eommonef4,éli,in difeendo et inucçajif do fimui ardentiores,nec fomniemus hum({iiani-di? ligentiam huic magtntudini periculorum parem effe. Sed Jimtu memores uocis filij Dei,qtn inquit : Sine me nihil poteftis facere. Vt autem pftendit nobis imbcciüitatem nojiram : rurfus er con= folatur nos er auxilium protmUit inuocanttbits^ inquiens: Ctuantö magis pater uefteryccclefiif dabit Spiritum fandtum petentibus, non ait re* pugnanttbus er petulanter ruentibiis 'm onniiit fcetera ,fed coniungit petitioncm CTtpromißioa nem, cum ait: Petite et äccipietis. Vult Deus inuocatione fe coli, et ab omnibus creaturis dtf^ cerni,et uult in inuocatione filitim agnofci, ßcut ipfe inquit ; Quicquid petieritis patrem m nomine meo, dabit uobis.

SCitK nos nonfiducia ingen^ aut eruditionif, hucaddtcendum prodire, fed legum autoritär ti, quartvnt honefta: cr probabiles caufe funt,ob‘ temperare, qua mî re officij laus e^,qu£fine uüd dubitatione tnaior eü 'm lunioribus, quant Uus fa^^ pienfite.

Cum igitur lufla ßt dicendi caufa,peto ut ordi tionem meam boni confulatis, preefertim cum pef^ feil ur us ßm, ne prolixité uobis Mole fia ßt.

Ctuia uerô nunc 'm Oratione I)ecani diiltM eil,Rcclcßa)n w terris uißbilcni eße, O' oportere i« fd Indicia eße,proxim(e quxfliones funt de tior^ liia,iudicij,ó' quare ualeant ludicum fententi£, An ualeant ut 'm pfophanis iudicijs autoritate Regia feu pr£toria ƒ

De Jjw quieflionibus eo nunc dicendimt eH, quia recens Viennie E-ßuint propoßtiones edidit, in quibus expreße htec aßeueratio ßripta eil :

Inept um O' ridiculum eße, petere à fcriptura tAnquam fupremo iudice controucrßarum rcli^ gionis definitamfententiam. Sic enhn Vicnnenßs tHe expreße loquitur,

Holeamus talibus blaßhcmijs augeri iram Dei, O' oflendamus eas nobis dtßlicere, ac precemur Tieum,ut poenas à nobis auertat.

Quid enim aliud aguntiflii' quint ut delete uoce diuina concedatur potentibui,ut in Ecclefiit coUocent idola, cr ßngant dogmaa ut libet,ßcut fccerunt iiabogdonofor, Anticchui,Mahometui alij.Sic defendunt hoc tempore Pontificia ido* la plurima, qu;a autoritatent Pontificiam antefet runtexpreßa Dei mandatis.

Qjia;ro tgitur,An norma iudicijßtuerbivm DEI,anucroPontißcumautorités. Deinde er lt;if Synodisi Valeant'ne earum fententiiie autori* täte p^egia feu pretoria.

Ac primum argumenter, tilormam iudicio* rum oportcre eßße fcripta Prophetica er Apoßo-lica er Symbola, quia expreße ßcrtptum eA : Si quis aliud Euangeltum pradicauerit, anathema /it. item, Si quis non manet in dodlrina Chrifiit Deum non habet,

Loquimur autem de feriptoßneSophiflica in^ telleâo, ac natiuam fententiam retineri uolumue, non afßngt barbaricof aut Sophiflicof interpre» tationes pugnantes cum perjpicuis teflimonijf, quoi extant in feriptis Propheticis er“ Apoflo» licis,

J^am AnabaptifliC cz ßmiles, non retment feripta, etiamß uerba calumniofè ad ßtoi porten» tofasopiniones accommodant, Nam ha;cuerba: DA OMNI PETENTI, non euertuntdi» ßindionem dominiorum , quic alibi pcrßiicuis uerbis expreße comprobata eêi, yolumus igitur

244 ANNO'' i 6 Ot acccdcre ddleilione)n,dextcrititcm inconferelt» dis locis zy' ordme dijiribucndis,

In qudlibet gubcrnationc oportet uiudtn uo» cem ludicis habere fummam autoriatem, Quii femper naa lege dejîderatur interpretatio. rimum e^ dubiorum i« fcriptis Propheticis CT Apoßolicis.

Prgo neceffdria eß uiua uox iudicis, CT ut ß» niantur controuerß£, neeeß'e eÄ hanc ualcre ait* toritdte Regia feu pretoria.

H£c plaußbiliter dicuntur apud Reges CT PrindpiS, fed quatenus probandaßnt, coßderan* divm esi. Ideo hanc grauißimam quceßionein defe* ro adreuerendum utrum paßorem Eccleßte no^ ßric Dodorem Paulum Eberum, quem propter domeßieam inßttutionem ßngulari pietate CT dtbeo uenerari, CT femper uenerabor,

CArißimeFraneifee, Volo CT ego meam coin feßionetn extare contra prdßigiatorem Viennenfemcr ßmiles, qui uolunt normamtin dicij in Eccleßa effe, non fcripta Prophetica CT Apoßolica CT Symbola ,fcd Pontificum CT' Sy no* dorim

ANNO ly^o. 24y iorttw fctitentiiu, or hdi uolunt ualere dutoritute Regia feu Pratoria. Httc falfa perfua/ione clati Pontißces,duddcißime in Eccleßd coÜocdrunt cz ftdbiliunt multi Idold. Idco tdxari earn neceffe eil^ Adßrmo me retmcre hdnc uerdtn fententidw, Nor«wgt;K tudicij de doélrind in Eecle/i'd eßeferi^ pa Propheticd V' Apofloltca, CT SymboU, qu£ guident ipfd tantum funt breuis coUeilio articus lorum, lt;^ui comprehenjî funt in fcriptis Prophet ticis cr Apoßolicif,

Ctuad uero Pontificij obijciunt,fcripa jncfr« lt;!t e/fe:Palfum eft, zy contumeliofwm contra Df= IWM. Vult Deus Ct dudiri ct intelligifuamuos eem. CiU£efl enint infania ,diccre, Decalogum, promißionem gratia cf atterna falutis, drticulos Symbolorum, ejje incertos fonos, Cf /imiles folijs Sibylla.

Quod uero haretici diikt ^uadam detorquent ad fua deliramenta, id fit ipforum fcelerc, quia non conficrunt difla Prophetica Cf Apofiolica» Seimus opusefie doilrina Cf coUatione locorum iudtciorum , ficut redle dixit Epiphanius: No» frd„^forgt;Kdndlt;lt; funt omnia difh tn Allego^ rias, fed retinenda efl natiua uerhorum fignifica-tio 'm lege, promißione gratia, CJ- articulis fidei. AdditautemEptphanius,Opuseffe fenfu amp;Jßecu latione, Senfu opus efl,ad intelligenda fingula ues cabuld, Speculatione opus efl,ad locoru et dogmas timi coHationè Ct ordinemconjlituendimi.ldco 'tn

’Eccleßa uuît 'Deus eße uocem docentiimt,cjU£ noit gigndt noud dogmatUffed fermonem ProphetieuW (j- Apofloltcum dextrè redddt, membroruM | ordràm jn doeendo ofienddt, qute db 'meruditii ! fiert non poßiint.

Abfit ab Pcclefid duddcid, qtidm fibi multi Pontifices Hteretici fiumpferiient, v fivmintt omnibus temportbus,ficulpendi idoldfingendt opi^ niones feu peregr'mas fielt contrarias uoci db utnee.

Sed de hac qu£ftione hoc tempore intégrédb ci non poteü, de qua tarnen fiepe alijs temporibus er dicimus Deo luuante, er didluri fiumus, Oro autemfilium Dei fiedentem ad dexteram Patrb, ac dond largientem P.cclcfi£, ut fiudia gubernet, er nos protegdt,

ETfi quotidie de mirando confiilio rédemption nis generis humani in omni tnuocatione co^ gitandiim eü, tarnen anni tempus nunc omnes pios

ANNO I î S O, 247 pio!admonct, utmdiorfit mtcntio^cr omnU wh vanda fa£ki, ^ua inhoc teiupui inctdunt,confia dcrentur.

Cr at prima dies trit, quamundus ante annos guinguies miüe, quingentos, CT uiginti duo ton« ditut. cR.

Die 17. Maÿ prima dies crit diluuij ante an* nos ter miüc odingentos fixaginta fex.

Confintaneum eü Abel initio Veris in tere fedum efifi, ^t 1prfc eodem anni tempore oblatum tfic, cum typi ejjènt Chrifti. De Bapttfta exprejje firibitur,circa Pafcha trucidatum efiè.

Hlt;ec miranda fiedncula intuentes, agnoficere ar deplorare nofira peccaa,e:j Deo grattas agee re pro patefadionibus, er, pro mtfib redemptore filio, exettare corda.ad.inuocationem debeboa mus.

At proh dolor ut in fieuis morbis poü mtcra ualla redeunt atroces paroxyfmt, ita hoe tempore in multis fiurorwm mcrementa funt cr tiofeoAoa, ut Medicorum uerbis utar. Helluantur, concura runt non ad conuiuia, fid ut humanum cruorent hauriant,denunciant fibi mutuaslanienas.

Va:c nos fienes, ac prafirtim nos, quibus Ece clefilt;e gubernatio commendata ed, non poffitmus

ßne ingenti dolore dßjtcere, qui quidetH 'amp;■ cdui f^}(^ÇecuturM pœnoi horumfurorumcogitä^ inia. Difciplind mdgis mdgUcji Idxdtur immdniti» tc op'mioaum, qud: ut fcriptum cä , uertunt ’Xafifi amp;/Ç iia-i?lt;yamp;a.p. lauitdntur ergo didboli* e£ furiie, c^ bimorbi panxfuntprophdtiitdtif. Udi pcetidf deinde ruina imperiorum beüd, O' Udfidtiones^ comitdbuntur.

inter hdrum cogitdtionum fluäuf hdc uclut dncom nos ptftentdtnus, uidelicct, proinißtone lij Dei, qui ddßnndt, fc rehquids Eccleßa ßcrud* turum eße etidtn in hdc deltra wundi feneókt,ficut inquit : Etidm in feneamp;i uos gefldbo, er pracU pit, ne officium docendijO nwnendi nofiros dbifi cidnw.

Q^udre primunt, ut mdnddto nei obedidnt,o)it^ nibus duditoribus noflris practpio, tdnqudtn Ec« cleßa huius pdftor,ut iniuflos impetus frenentjO ßnt modeßi, fie dd pidm meditdtionctn QT »i® uocdtionem exuficitent.

Hortor etidm mdgiflrdtus, ut iÜds peftes, qua fidndri nolunt, tdnqudtn îcAasof aç pdtriæ,ex op^ ptdo eifiidfjt.

Deinde cat um piorum düoquor, inter quat multi fiunt ddolcficentes tdles, de quibus ficriptunt eA ; Sinite pdruulosdd me uenire, quid tdliumeA rcgnum calorum.

Hos iubeo mecum fiupplices dd Deum dccede^ re,cuipriw'um grdtidsdgimus,quèdfilium mißt redem^

, cjKod nobis ctiatn jilium oftendit, ZT nos Eccleß£ fu£ i)iferuit,cr dementer nos noflrtis. families bädenus protexit.

Erecdtnur etidm ueris gemitibus leterntvm trem Domini noflri tefu Chrifli, credtorem gene» ris humdni, ut propter filium femper mter nos tterndmEcdefld,m colligdt,nos docedt^gubernet^ amp;nbsp;protegdt.

Hdncjigntficdtionemgrdtitttdinis ZX btec «o* fct primimt fieri in bis congrefiibus decct.

Etunc z^ de pdrte dliqud dodrinte dicendum td, qu£ zy tpjd dd excitdnddm gratitudinem O' inuocdtionem proded.

In friore libro -rra^aT^amp;TropSjksp, ut nomi» tumus, cdp. 17. Dlt;t«(d grdtids dgit propter trdditdm promißionem rcdemptoris, quo in loco fententid infignis pofla ed, qu£ in libris I^ti* nis negUgcnter reddM ed, cum quidem grdmmd* tied in Bbrced Icdione non fit dmbigud. BreuitdS didifecit,ut interprétés qudfi prieteruolduerit fententid. Ledio grtccd propior ed fbnttbus: tTre^ç /jLE WÇ ofacriç wtto«, fwÙ

^^cminiflis Berndrdum Ziglcrum, nAtum in familid nobtk gentis îsiyforumy uirum cxceUen* tem ingento cruditione, ludtcij reditudine, O' fide, quo cum mihi dulcisdmieicidfuit, tsdffira mdbdt.

2;o ANNO I Î 5 O, nmllt;(t,pne uUii corruptelis hanc efje grdmmAtï^ cam natiuam interpretationem. ET A S Pl” CIS ME IN FORMA HOMINIS, QVI IN EXCELSIS ES lEHOVA DEVS. Hiinc interpretationem crLuthertu probabat, le^lores mediocriter erudtti in lin^ gua Ebrtea, CT non prophani,agnofcere po/]unt, nequaquam peregrinam effe. Certè priora uer^ ba: Et ajpici^ mein forma hom'mis, feu ut for» tnahom'mii, congruunt cum graca interpréta» tione^

Uanc igitur gramma ticam Oquot; non peregri» tiam interpretationem retineamiis, adiunga» mui diilii Euangelicis, cr pondera Herboru/fH confideremui.

Verbum fi.djficis,congruit cumdiilo: vidit Abraham diem. rncum, ZSquot; lataties eü,

Appeüationem form£ imitatut eB; Paulmycum ait, Qui cum effet informa E)ei,formam Jeruiad» fumem,

Cumqs adfirmet hune Mcßiam,quem aÜoqui» tur,uerè effe Deum Jehoua in excelfii, zx dirai tarnen eum conjfici in forma hominis, agnofed hune dominum, quem alloquitur,uerè adfumptu» rum effe humanam naturam, ut antea diàum ell: Semen mulieris conculcabit caput ferpentis. Et ad, Abraham exprefê didlum cü: In femine tuo bene* dicentur omnes gentes, Adh£cdi£la adiungatuï adfeuerattohïc poßta,dclorma hominis.

Simul dutcm ddfirmdt, hutic Mcßidm ejfe Dee ton khoiM 'm excclßs, qui er femper adfuit £ce clcfi£,ut expreffe adfirmant Prophetie er Apœ floh.

'Vt^'gitur eoufeßioexfdtde utrdq^Mturd 'm primo cap. ïohan: ia,'m hoc loco tradia eH cone feßto de utraq; ndturd, Ac ad confirmando! nos contra'Ebionii, Samofateni Alahometi, Serueti^ çr ßmilium l)lajßhen!iaf,diligenlcr iüuflria tefti* mania de doilrma colligamut.

Poflea er' conßolattones inde fumamuSyde quie bus mox diconus. Prius enim commemoranda eH htjloria Latomi Louanieiißs, Pdidit is fcrtptimt contra kcclepM noflras, quod extat,m quocxe prefje dicit : Patref Adam, Abraham, Dautdettt erProphetas ,non aliam Dei notieiamhabuijji, quàm qualcm habucrunt 'Xenophon er Cicero. Kos enim nominat, qui prorjus ignorauerunt promißtonem redcmptoris,er tantum habucrunt qudliacunqi legis ue/iigta. Hic LrffowiM aliquane topoSl morions, triduo ante mortem iacuit, hor» ribilimugitu ßgnificans fuos cruciatus, er exe damans interdum, fe fcientem ueritati aduerfœ tîon ejjè, ut Pontificijs tyrannie gratum face* ret.

Hanc hißoriam ueram eße multi norunt,quant to commemoro, ut hofles filij Dei,TamnKrus,Stae phylus, er ßmiles ßtoc exemplo moniti., iudicium D« metuant.

Scripßt eddrm Tammerm, quæ Ldtomm, Ü' confu/ionetn gentium VEccleßte fdctt^fingit Aliegoridm de Chrifto dit cum effe legis uoccW» Aduer/us hds bldßgt;hemids tenedtniis uerd teftimo* nid y dc dudbus ndturis in Chrijio tidto ex utrgne, ut muocdtio dd eumßt firmd qj- drdens, ej' jld^ tudmus uerè ncs db eo exdudiri ,ßcut inquit : nttc ddmc omnes, qui Idbordtis C7 onerdti eßis, er ego reßeidm uos. Rededinus igitur dd diiliM Dduidis,cgt;' inde conßldtionesj'umdmus.

Adßieis me, inquit. Udßnguli dd eum confu^ ■gientes, ddßici fedßlio Dci uerèßutudnt. Sciant ejße omnipotentem, dc intueri cordium gemitiis.

'Deinde fciamus nos pldcidè O' dementerdd* ßiici er crigi, quid hic filiusmobis doiidtiis eA,i(t ßt medidtor, ne in nos trd Dei ejfunddtur,ßeut ipfe mquit : üon mißt Deus filium fuum in mun* dum, ut iudicet mundum ,fedut filuetur mundiK per eum.

Ipfe e/i umbrdculum tuum, ne ird Dei eonfa* ntdris, Ac diligenter immoretur cogitdtio noflrd uerbo Aßiciendi, et dgnofcdmus,immenfum lene* ficium ejfe, quad hie Dominus uerè nos miferoi djficit, curat,deprotegit nos, non tdntum in communibus naturie periculis, fed etidm dduerfus Tyrdnnos o Diabolos. Deinde O' in morte fer* Udt nos,ne opprimamur æternis mdlis.ideo inquit, Hemo rapict oues meas ex mdiiibus meis.

ANNO i 7 6 Ö, 27Î IfwboWMJW? Induit humcincim nuttiir.tni itii,ut tùmejjet Jînc peccuto, tumen pcenlt;tf noftrortan pcccutorum,mortem or mejfubiles dolores fuflù nerct.

Contcmplemur nos ipfos, tjU4m foedtem ßt ßgt;eu ibculum, Cdduuer. Talés eü hie Dom'muspena dens m cruee, O' abieélus 'm fepulchru'm. gt;. 'Fit ß* tnilis noflrii cadaueribus. Sic induens noßram formum, nos ajpicit. Sed diim fit cadatter tuoß^ mile,ßmul eR Deus leboua, O' tuoeadaueri red’^ dit uitdm,O' quidem liberatam li pecfrffo, morte, O' omnibus arumnis, Ft hlt;ec nofir a turpißima eadAuerA, hoc Domino fiMmformam nobis tri^ iuente,fiMittemplA O'doniiciliA Dei in toa le* termtate. Fion poteü uSius creatune eloc^uentia pingi bu^e Antithefis fiortme bominis , cum Chri» ftus fitcudauer nobésfim!lc, o- nos uieißim in^ duimur formA refurgentis Chrifii. Vult tarnen Deus'mitiu buius Çult;e fiipicntiA: o bonitAtis cö-gituri, CJ hue cogitAtione lucem fitdm 'in tiobis Accendit.

'PrætercA fiormAin nofirMt 'induit , cum pra firdtus cordm æterno pdfrc, ez fufi'mcns tram Dei effiufidm meum propter nofir a peccdtd, fuddt fdngtt'inem. Fiihil trifiius hue formA cogitari poi tcR. Sed hdne mduit, ut quot;AuT^ai pro nobis foludt, fit redemptor O' dcprecdtor,ficut fcriptum esl : Dum qui non nouit peccdtum,fecit peccdtum, ut fwfidmus lufiiciiiDet 'm ipfo, Sie mduit forntAin hcmi='

bowMïW, ut in p panuts noftrortvm peccdtorunt transférât, nobii ucrö donet fuaMfor{nam,(lu£ eA lujlicta Dei, cr uia iiberata 4 peecato CJquot; Worte.

^tfi autem magnitudo harum rerum fuperat cwnium crcaturarum fapicntiam : tarnen diumant uocew audiatnus htec docentem, c?quot; ueris gemiti* bus peamus, ut iÜucefcat mentibus noßris ueri filij Dei agnitio,(iui in his fits doloribus non tantum esl exemplum patienti£,fedeAredcmptor. Propter Hos iram æterni patris fußinet, er

foluit, ac nobis meretur liberationem,ßcut in^ ^uit Paulus ‘. iußificati fanguine ipßus. Et alibi: Tu in fanguine teßamenti tui educes umilos tuoi de lacu, in c^uo non eä aqua.

lîanc totam fapientiam rident Epicurei, bometici, Eanatici, Pbarßeei, Pontificij, aduerfut quorum blaßgt;hcmias dodrina nos tnuniamus, ej ab ipfo ßlio Dei confirmari nos petamus,cui gralt;‘ tias agamus,ut agit Dauid,qu()d nos informa ho^ minis adjficit,^ propter nos induit maffam natu^ r£ noßrie, quod faitus eü redemptor, quod fuant nobis formam dondt,quod cr merito cr effcacia faluator eil,quod à Deo nobis fadus ed fapientia, iuflieia , fandificatio, O' redemptio. Pro his omnibus beneßeijs tibi fill Dei Domine lESV C H RISTE crucifixe pro nobis O' refufeitate, gratidsago,teq^oro,femperutnosajficias,do^ , eeas,gubernes O protegas nos,O' tua forma nos tn tots

'm totA gterniute induAf. Tibi twti eH humane I nature forma ianguida, plena caligmii crmor^ lorum,dcniqi deformia cadauera fumut, Ucc uIU firma folatia nouimui, niß t^uod tu nos in formes homints aß^icis, nbsp;nbsp;guident iubes, ut ad tc confue

giamuf, iubes à te peti expefkiri auxiltum, guod tta promtßßi, ut fanguine Oquot; refurreilione tua promißtones obßgnaueris.

'Petimus igitur v expeikimus i te guberna* tionem cr ßlutem. Non eü par certantinibuf cr perieulis noßrts uUa humana uigilantia cr po* tentia. inßdiantur nobis aßutißimißiritus,dr* dentes horribili odio tui, hi Tyrannos vfophi^ ßas incitant, ut idola ftabiliant, tuos ccetus reüè docentes dißipent, tua membra occidant,bella in^ iufla moucant, cy uaflationes in genere humana faciant, deleant difciplinam,cr uocem tue dos {Ir'tne. TEt hi habent adiun^m maximam homis num partem. Videmus enim guantaßt multitu^ do Mahometica in toto orbe terrarum, guantA Pontißcia,guanta fandtica,uidcmiii guanta ßtfea uitia. Aduerfus tot hofliumgenera, Of contra tantos exercitus, guid fumus nos, gui tiere Eccles ße membra fumus, nißpauce ouicule inter Dras I Mn!wn,Tjgrn»«, Pardorum O' Luporum ags mina, feu guod er at Tianiel inter Leones f Hie Jue preßdia habemus,niß te Pill Dei Domine Je* « Chrifle cruc^xe pro nobis o refufeitate, gui I aßneis ms 'm forma hommis, er es Deus in exa I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S ’ cclßsl

Adhortor etiam fenes cr iuniores, ut periculd confîdercnt fefcad ddigentiam cr inuocatio» nem cxufcitent,rec iüa rnmMnitdte dogmatunt ejfemti, taxent frenos cupiditatibus.,c]Uiefingunt, nihil opus eße cogitatione doéirinie, diligentia in regendis moribus precatione. tmà ne cjuidei» nouant obedicntiam neceßariam eße. Doleatnits fotiiis ,(2rhis Ztr alijs blaßthemijs generi humana pcenas attrahi. Cometa:, Terriemotus, chaßnata, Tclipfes, ßgna funt futurarum calatnitatum. Et t^uidemtalia ßgnahis proximis annis multa uidi» tnus. Sed blaßihemiie non tantutn ßgnificant ue^^ nientes panas,fed etiam attrahunt, luxta diilum : Non habebit Deus infontent, ^uicunq^ uanè ufur^ pat nomen eius,

Smus igitur modeßi, er uera neceßaria difcamus, uitemus Sophifmatum pra;ßigias. Sit etiam cura pijs conueniens regende uttlt;e. Ad^ feret, ut uidctis, hlt;ec aeris ßccitas flerilitatcm, qua Deus temulentiam cr ingluuiem puniet. Et ppè concurrunt plures pcenie,ut in uerfu dicitur.

J’wf/aKôç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A(/xo§ a/x Stu*

Hnrtttn rerum cogitatione fleikimus animos ad modeßiam,cr ad inuocationem, quia miti* gationem pcenarum Deus iubet peti,ßcut tnquit: inuoca me in die tribuUtionis, zj eripiam te.

tJMc commonefailioncm adieci enArrationi diili Vauidii, quia id jit dulciM,citm nofir as tnifi* ri AS aj^uimui,

Qonfidcrent Autem fiudioji Q}-hoc : ciitn ui« dcant, cognitis fontibus, illuftriorcni fieri finten* tiaiii DAUidis,mAgis amanda ejfie doilrinA fiudtA, D I X I.

REutrende Doäor Georgi, domine Vicecän« eelltirie ornAttßme, Preceptor, Collega er Compdter earifiime, cum 'Dommui nofier iefiui Chrifius ad difcipulos ait : Mefiis guidem eopiofit, operarij uer6 pauci, Rogate ergo Dominum mefi« fis,ut extradât opcrarios in mejfiem juam.Vtrunc^ ‘tnonet,jalutares Doiiores Dei donum ejfi, eumlt;]f ueUe, utagnita magnitudine huiies heneficij, ar« den ter oremus, ut ipfie det fideles O' fioeliees Ec« clefiie gubernatores, yidemus multos in mejfiem, hoc e^ , in gubernationem Ecciefia: prAtextu crdinarite fiuceeßiottis irrupijfie, non opcrarios-, fed uentres ignauos , uoluptatibus deditos, er magisdehocjollicitos,qucmodo jibi facerdotia (r ïopfr cumulent, quàm quemodo Dfo Ecclejiatn folligant.

Rurfiuf ■altos cernimus non expeéiatti le gif i* tna uocatione,tn mefiem irrepfijfie,eo quidem præ*

textu, quod uelmt operäri,fed dum Jtbi (oli fàpert uidentur,cr zelum JinguUrem arrogant,aliorum légitimé uocatorum tS' fideltum meßorum operas turbant cy impediunt, atq- itafit, ut eorum labor infalix ßt, or niulttsetiamperniciofiis. Quare graiiißimof caußas habcinus hoc tempore, orandi Igt;eum,ut ipfe extradât operarios in meßem fuam, hoc cR, det pios, fedulos, nwderatos, fideles cr falutares quot;Doélorcs, qui CZ 'mftrumenta ad guber^ nationem lE.ccleßce necefifiaria afférant,Ingenium, doélrinam, iudicijreilitudmem, ztr fimtlia dona, €7 ijs uelintreélè uti, ad coÜeéltonem amp;nbsp;tedtfica^ tionem Ecclefite, non ad dißipationem Gt' dejlru^ âionem eorimi,qua: ab alqs magno labore ,fide ac falicitate cxtruda, funt.

Extrudit autem gX' uocat Deus operarios in tneffemfitai» alias immediate, alias utplurimwm per homines pios cr prudentes, qui prtefunt Ec^ cleßie, quorum cleHionem ipße tarnen gubernat er fiortunat.

Hoc modo eü uocatus admtmusdocendi Eu^ angeliumàSenatWlnclytie Academiæ Eegiomon^ tan£,äuthoritatc Gr uoluntate iüuflrtßimt Prin^ cipisac Dom'mi D. ALBERTI Uiarchionis Erandeburgenßs ,Ducis Eorußix, gtc. Domini noflri clementißimi,hicpiusGreruditus uir Dauid Voit, ciim prius iÜic in Schola diffutatione publica GT confießionem ßuam de toto corpore doüriniepiam edidijjit, er ßuam eruditionem ac indt.^

ANNO lyßs. 279 indufirùtn iHußrißimo Priucipi Gr doäißimü Proßeffbribui Acddetnix tÜiiK probaßßet.

Cumg; diiducend£ ßiice ßamilix caußa reucr» ti 'm hdf regiones conftituifjct, petitum cH i no» bis, ut ncflri CoUegij teßimonio publice orndtiK dd Inelyta/n Acddeniiatn Regif montis remit tdtur. ClUd ipfd petitione oftendit GT illußrtßimus Princeps, GT inclytusSeiidtusAcddcmi£Rfg/o* nwnfd/irf’jppiüw conßenßum 'm dodr'ind caUßi dmdre Gr tuen nobißeum tieÜe. Cittare agutßi^ mum e^l, uos huic clemcntißmue GT pilt;epoßuldt tioni reuerenter obfeijui. Scis dutem orndtißime domine VieecanceÛdrie, hune ÎA. Dduidem muU tesdnnos nobißeum uixißßecum Iduàe pietdt'is,moa deßi£ Gr diltgcnti£ m omni generc offieij, AudU uimus ctiam publicè GT priudtim ip/iiu Conßeße ßonem de pr£cipuis drticulis doilrin£ cceleßiSf GT deprehendimus proßeiium inßudio Theologint dignum honorißco teßimonio.

Cum dutem utili conjîlio dntiquitus 'm Aedde* m'ijs elegdntur uiri ßdpientid,tiirtute GT' dignitdte pr£ßdntcs, c/ui fint infiieélores ßudiorum,c^ gua bernent publicorum teßimoniorum eoüdtionem, ^uos CdnceHdrios uocdmus, GT tu nunc,ut Deed* nus CoUegij noßri,uiccm CdnceUarij gerds,hunc tibi reuerendum uirum M. Dduidem 'Voit oßßero^ Gf peto noßri CoUegij Gr ipfius AI. Dduidis no^ mine, ut ei tribuds poteßdtem, Oquot; ut uocdnt Lù

ccnti.tm äecipiendi gradum O' 'mfignrd rum Theologie, o nobifcum Dcuwi ores, ut ha^ tus cundiduti minißertum o totius uit£ curfum dementer regdt, for tunet, oadiuuet, utßtuM tnifericordhe utditer feruiens Deo Qr^cdeßie.

Vldenfur fortäßis hi congreßus noßri O’ h£ Ceremonite quibufddm pueriles, o qudß ludi Scenici ac Theutrici, fed fctcndum eü mugnM O' graues effe cisiufis,cur h£ ceremonite O' in ue» ieri Teßamento dtuimtus mßttut£ßnt, o poßed ab Apoßolis aliqu£, cum m'mißerium ucrbi qui* lufdam commendandum effet, ferudt£ ßnt.

Pr£cipit Deus Nloyß, ut in publica confecra* iione Sacerdotum induat fratrem Aaronem ue* ßimentis fuis, imponat Thiaram capiti, o ßhos eius induat tunicis lineis, o imponat eis mitram, qualis ferè ritus à nobis fernatur in ijs initiandis, quibus publicum teßimonium tribuitur, cum im* ponimtis pileum, pr£bcmus ofculum, damns ins te* nend£ Cdthedr£, annulum o alia ornamenti ac priuilegid db Imperatoribus buic ordini con* f^ffi O' dttributd.

ÏH cum di Eccleßd Antiociend dd propdgdx tionetn Euangelif Pduluf Bdriidids mdnddto Spiritus faniii in Cyprum^Pamphilium, Phrygia dm O' dlu Aß£locd mittendi eßent-ßcuti refert Eucdf y conuenerunt Prophetic dcCoilores, Oquot; cum iciundßent Oquot; craßent^ impofuißentq^ cis KAntis, dimiferunt eos.

Hune ritwn Apofloîicum O' nos in taliius congreßtbui feruamus, c'um initio conuenimus di prccationem, O' deinde miniflertum docendi Eu» tingelij ijs, quorum nobis explordtd doólrindeü, O' perßeili mores, publicd uoce cordm Ecclcßd commenddmus.

Primum, ne omnibuspdtedt aditus ddminifie» rium O' publicum docendi munus, fed ijs tdntum, quorum explordtd doärind o uitd perßgt;c£ki e^., ßcuti Timotheo d Pdulo priecipitur,Aïiniflri pro* beatur prm'um, deinde miniflrent /«vsyKÄHTBi cvnç.

Qudlisenim idrbdries oß'et,ß homines non uocdti, dut non explordti undecunq; in Eccleßds irrumperent { ciudntum ctiam pcriculum eß fett

'Vult Eieus Eccleßdm catum eße honefiißi» Hiè ordindtum, ut Pdulus inquit : Omnid fidnt décoré O' ordinègt; ttemEccleßd ut cdflrorim ddtsordinatd ßt, üon uult inedeßc bdrbdricdt

2to ANNO lygo./ confujiones czStKaras-acna/j, iÜummoro» Cyclopum, de guo dicitur :

Secunda cMfieR,quàd DemuuUconjjiici i /ott lEcclcfia cos,quibui teflimonia ddntur,ut ccr» tdßt de eorum uocdtione, çy ipforum doilrmdtn er mores probdri toti presbyteria, er ijs quibut guberndtio. E.feleji£ commenddtA eü.

Tertid cdufd eji,ut er ipß Doäorcs Eccleßlt;t fcidtit fudm uocdtionemterhdbednttUuflridte^i flimonid fute uecdtionis, quid confeientid fecum dißutdns de uocdtione,ftepe duriter crucidtur, er cum hdc uocc reprehenditur, Currebdnt, er non mittebd»teos,mdgno inpericuloell, er meminh mus,quofddmqui in fedittone Rußicdnd dnte dn^ nos non mißt cucurrerdnt, miferrimè in de‘ fßerdtione perqfTe.

Qjtdrtd Cdufd e/b,ut 'm his congreßtbus dgdne tur grdtiæDeo prommiflerio uerbi er mflituto er hdäenus in hts furoribus Didbolorum mundi mirdbiliter ferudto,crut precemur Deum, ut porro feruet er tuedtur uerbi mintflerium d fe mftitutum, er extruddt operdrios m mcjfcm fudm, er eosipfe Spiritu fdnilo fuo ungdt, CT' mdnm fuds impondt, ut fruäum coptofum dffe^: rdHt,p-fruiluf ipforum muncdt.

c'um igitur hie reuerendm uirM.DduidVoit ab tüufirißimo Principe ALBERTO Mdr^ chione Brdndcburgenfe,Duce Borußiie erc. cutus ea

ANNO I y o. Xg5 eü exceHens ßipientia crfgt;ietta,ad docendum TS.it* angelium 'Domïni noflri Tcfu Chrtfli 'm Acddemid Kegiomontdiiti, uocdtM pt, tSJquot; dudim,pt publice eiuf confeflio, i!:r mores eius pnt cdfli cr honeflif i:3^R.euercndi uiri Cottega mei,c;~luoet Mdgiftri i DrfwjdK nom'me petdnt, publico teflimonio huiut i-ccleptEy SchoU (^^ CoUegij noflri eumorndri, i.godutoritdte,qud hoc tempore fungor,iudico te M. Dduidem dignumefli honorifico teflimonio, tribuo tibi licentidm O' potefldtem accipiendi I grddum Oquot; orndmentd Doäorum in Theologia, in nomme Patris nbsp;nbsp;pilij o' Spiritus pnili.

Poflremo toto peâore dgo grdtids fllio Dei, fedentidd dexteram teterni Pdtris,(juiddtdonlt;i hominibus, dlios Apoflolos, dliosProphetds,dlios Pudngcliflds, dlios Pdflores, dlios Doélores,c^uód hdäenus Pcclcpdm O' hune catum docentiunt elementer flruduit,quemoro,ut o porrà nos cmnes feruet O' protegdt, O' te Dduidem co oleo ungdt,quo Regem nbsp;nbsp;Prophetam flimmum Ddui*

demper Sdmuelem unxit, O'in tuo miniflerio tettd regdt, ut ps Uds miflricordite O' orgdnum fdlutdre tibi O'Ec* clep£, A M. EU.

Si'tântivm e£res,quie aliot^ui intdU ccnfelJif doiltßimorum hotnmum plurimtim pojßunt, Judies funt prlt;eßdntidmgcnij,eruditie, cy elo^i qucntid, hoc loco d uobii Jßeihrentur requi* rerentur,non folùm fummo timoré dfficercr dd dl= cendimt dccedens, fed etidm hune uniuerfum ca^ ndtum dbijeerem. Agnofeo cnim lïïd non folùm non fummd,, fed necfdltem mediccridin me ejfe. CÙm dutem feidm, idq-explordtè pcrccptum zy cognitum hdbcdm,obedi{ntt£ Idudem non rnino;: rts 4 uobis fieri quim eloquentidtn , mihi non dubium facit humdnitds çy ^equitds ucftrd, uos tnihi dicenti, cumiujfus ftm, uenidm ddturos, (y breuem ordtionemfine tdtdio ty fdjfidio duditu^ ros effc,ciHod ut fdeidtis, confuetudo Scholdrum uos hortdtur, ty ego 4 uobis idem reuerenter ty cfficiofè peto,

Diduriu dutem fitm efudntumin hdc erdtio^ nis me£ nmeie , ty in iftd temporis dnguflid fieri potell, de dido Pduli niAximè tnfigni ty memord* bdi,quod in ^.cdpitedd Coloffi extat: Sermo Christ fti hdbitet in uobis opulenter,cum omni fapientid. Inter prdtcipudsfentcntidshuiusPpiftoLehoc di* âwm

âwin tanqudm itißgnisgcmnMeminet, quu tnultiK grduißimdf adnwnitiones continet conta mendantes doólrin£ flndium, diligenter er ßepi conßderandum eâ, nee tantum diligentiam in ßa fcentibui exufeitat, fed etiam confolatur nos, qui propter hoc jiudium CT propagationem huius doa ^rttue non leues terumnAs fuftinemuf,

Primum oflendit Paulus ntAndatum diuinum effe, ut dodrinuftt Chrifti reélè difcamus, er Ema pha/is eü inßgnis in his uerbis : TAabitet in uobis, amp;nbsp;quidem opulenter. Pamiliarißime notißunt qui nobifcumhabitunt. Sciamusetiamuerè 'm illopea ^ore Deusn ipfum habitire, in quo cogitatur doa Urina, in couerßone ad Deum,er in confolatiome Oquot; niuocationeßcut exprefße Dominus inquit : Si quis diligit me,fermonem meum feruabit,e^- Pater Keus diliget eum,cr ueniemusad cum,ermanßoa nem ap-td eum fademus. Placent igitur Deo,ledio CZ cogiatio doilrina, er' per cam Deus eR eßßa cax,er habt at in nobis.

Sed hicEnthußaflie quidam reclamant, Abßt^ inqutumt,ut leilioni tribuamus h£c incendia, quiC proprie à Spiritu fando oriuntur, qui, cum tpß libet,rapit fuosquofdam feriptos in faalibus täa bulls. Dolendum eß hanc Enthußaflicam imagia nationem multorum fiudia languefacere, fed nos conflanter muniamus nos lucukntis teßimonijs diuinis, quic labefaitariiiullo modo poffunt. No« lt;» eA uox Pauli : Euangeliimt cA potentia Dei ad

ad fuîutem omni credcnti. Item, 'E.udngeUivm fÆ mintjlerium Spiritui, Non hicquidem fcntit in^ clufum eße Spiritum fanilum in literarum fi* guroi, fed célébrât immenfam bonitatcm Dei, qui bu/ic ipfum ordinem zragendi modum infiituit.

Suntctiam aîifçr hi quidem,qui opinionii er^ rareßbi Atlantes uidcntur, dvm fe folos ucritatii propugnatores ejfe iaditant. Horumfimpliciter talc ed acumen ; Excludendum ed meritum,Ergo iiihtl loci habetaliqua diligentia cr cogitatio. O deteftandam licentiam, et mirabilem infcitiam dif« fcrcndt. Vere ztr Jine Sophijiica rejfondeo, Ex« f/«dt meritum, non quod omnino nihil dgamui,jed quia non fatisfacimui legi, cr proculabfumus i perfcdione. Deinde excluditur meritum,ut pro^ mtßto Jit firma, Ctr certa Jit confiolatio, ZJ-filio Dci juus honos tribuatur, Sed hæc alibi copiojiuf explicantur. Paulus inquit: Pidescxauditued, nec uult auditum ejje Jine cogitatione, Ideo in hoc dido, quod nunc propofiuimui, iubet fiermo^ nem Chrijli in nobis habitare,ey quidem cum om» ni fiapientia. Htecadmonitioinjcriturdediligem tia,qu£habet duo extrema,ignauiam amp;nbsp;fophijii^ cen. Non habitat fcrmo Dei in facrificulis indo^ dis,qui legunt autcanunt Jine intelledu. Nee habitat in JbphiJlis h£rcticis,cr pr£jligidtoribui, qui etiam legunt Prophetarum Z7' Apojlolorunt libroSffcd legunt eosfine fapicntia: Fontes non rede

»vdc difcunt, qui pint 'm tp/ù libris Propheticii C ApoPohcis, ut Papifl£ non difcernunt Ugent O“ promißionem grathe, cultutdiuinittK mandas tos,er piperfliliones ab hominibus excogitdttts i Anabdptiftlt;e confundunt doärindm de tupicid teteriid in corde, er de uits, politicd,. Tmgunt Pudugebum, burbdriem effejquje ddmnet ordmem polittcivm.Antmomi non difcernunt peccdtd cons trd confcientidtn db dlijs. Tdlid exenipld cogitdns dd funt,ut conßderemusqudredicdtur: Habitet in uobis fernio Det cum fdpientid. Sit tterd dilis gentid in difcendo,reâè dißingudntur mentbrd doélrinæ ercoÜdtio illußret ueritdtetn, non ßt recitdtio ocio/d ^a-rfjAoyia, er' omnino remos uednturfophifiicd: prtefligiæ omnium Hareticos rum. Hon poteü dutem reüitudo ludicijrctincs ri ßne curd difeendt, erßne muocdtione Dei, Qunre er Pptlmo46. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cR: PfdUite fdpiens

ter. Acpepemihi multumqicogitdiiti de optima rdtione dijeend^ Theologùe prxcldrum uiderifos let,quod Lutherus, cuius bonorificdinmentioncm boc m loco peri iuflum eR,er nlids fxpe dixit, er in pruefdtione primi Tomi Germuntci fuorum o» perum pdulo accurdtius expofuit : Theologidtn uerdm erfdlutdrcm tribus inflrumentis egere, lüeditdtionc, qudtn Paulus hoc m loco ivomucrip, dlibi Icdionem nommât: Precdtionem,er cxpe^ rientiam ^iritualem. Ac de preedtione dicitur ffdlmo ijÿ. ïae cum ferno tuo fccundum mtfes ricors

Cum igitur certum ßt, Deo placere h^c ftu* did noftrd, er Deum ddeße docentiiut eJquot; dißen» tibiis, ex dd cœleflis EcclcßeC conßctudinetn hdc doófrina homines duel, lenidmus nobis horumin» gentium bonorum eogitutione dolores noflrcs,'er animos in hoc curfußudiorum conßrmemus, tjuos quidem ut regdt er eonfirmet tpßßlius Dei Ao« yoç, toteeum pciloreoro.

VVlt Tiens leterntis Pdter Domini noßri'teßt Chrißi,creator generis humdni cum fihofuo coætcrno, Domino noflro lefu Chrifto,crucifixo pro nobis,et refufcitdto,er cü Spiritu fuo fanäo, erudiri primdm £tdtem,er uult fe à nobis inuoed» ri,)icat fcriptum: Sinite pdruulos admeuentre. Talium e^enim regnum coelorum. Vult igitur nosajJueßcriinEccleßd ad reeitandamfuamdo* éirinam, ut ernose^alij adoleßentes commone* fiant deuoluntatc Dci, ut cogitemus, dtfeendam efjc doilrinamßcut prteceptum eü : Hic eft filitis meus dilcäuSfHuncdudite.

Sîcut dtitem ußatum eü, proporto quioßio* ncnt : An rcile diâimi fit,in definitione Legis mo» nhs, Lexmoralis eü icternd O' imnwaßpien* norma lußicia in Deo,cuius radios tmmen» ja bonitate, in rationales creaiuras Deus m crca^ tione,transfiidit, difcernens re3n, Gquot; non reiht, ojlendens quod fit Deus, cr quod uelit reihl, pra-cipiat, ut fimus ipß conformes, er quod nelit dejlrucre pugnantes cum ilia norma.

Hane definitioiiem bono con/ilio er pio fludio tradiam, arrodit quidam uirulentus Sycopbanta, itoc argumenta :

'tinne qiiæro, An propter bane futilem cauil* lationem, falfafît propofîtio, Legem effe £ternant fapientiam in Deo, erfic argumenter, reilefîc dici. Expreße fcriptumeH: Ego Deus er non mutor. item, tionDeusuolensimpieatemtues, item,tian ucni foluere legem,fcd itnplere. Et quaa quam remittit Deus peceata, , amen non uult ta,fcduult ca qult;e congruuntcum lege morali, er rejlituit homines, ut fiant conformes cum iUct fua fapicntia.ltcm,fiiüa fapientia effet mutabilis, quomodo feiremus, qualis fit Deus ƒ idea autem dicitur fimilitudo Dei in nobis fnlgere, quia biec noticia in nobis lucet,qu£,fi Deus non femper ta» iis effet,non referretDcum, Hecrtatura humana retinet

retintt ntditti deem poR Idpftim \ ctMiti hane lu^t cem,lt;]Uiie etiam in EthnicKadeà fulftt, utgeni SdxontcA adhuc ignara Chrifli,tdntoperedetejid» te. fit ftupra adultertd^ ut ftuprdtds ddiütea rlt;u firdnguldtds cremduerint, ftuprdtores ZT tiKxchos, fuprd rogos fuf^enfos 'mterfeccrmt.

Hoc [cripfit Bonifdcius Pipini tempore dd regem Angltcum, lt;]uod libenter redtdui, ijuid utile efi omne$ hoc pulehrum exemplum gentis Sdxonic£ nojje. De quieftione uerà, peto,ut reue^ rendue uir D. Dduid refiondedt, zy oro filuvi» Del,ut nos omnes gubernet ZJ protegdt. Amen.

Tilis e^ explicdtio 'qult;eftionis tua, dn reéft dicdtur,Dex eA aternd z^ immota, fdpientu in Deo^z^ normd iufticia difccrncns reih, zr non re£kl t cuius rud'ij trdnsfufi funt in credturds rd» tiondles,ut fint tefiimonid,cfuàd fit Deus,etofien* dont fjudlis fit, ZT difcerndnt etim d rndlis ndturis, Cf poftuldtperfeânm obedientidm,z^ denuncidt deftrufiionem omnibus non obedientibus.RcJion* deodutem,Reâè fie did, de detefldndd eüim= pudentid Sycophdiitdrum, qui hdnc mdnifeftdtit ueritdtem cduillationibus obruere condntur. Hac propofitio e^ uerd in totd aternildte, zif necefid* riddb

Trilt;K ab fol UH ncceßttatc : Dem e/lbonut. Et hec e^i impoßibtl^ ; Deia eü ntulu^, necejJarU um lt;1:^ tmmotum e^l difcrimen bom mail. Do= cct autem Dein hoc eße bonum quod ordinat lex tnoraln,ßcut lAtcheee 6. diólum eA : Indicabo ti=. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

quidßt bonum. Ac fublato dtferimine boni O' malt, nefcitur quidßt Deu^^o fequuntur Pyrs rhomj o Manuh£i furores.

E.jfc autem hanc normam in Deo transfufam vn homines in crcatione, conßrmatur hoc illuflri teftimonio quod dtcitur, homines conditos eße adßmilitudmem Dei. Eadem eü igitur Eiottcia bom m Deo, qu£ impreßa esl hominibui. Et in Deo o in hommibus immota e^, alioqui non diß cerm poßet Deus à mails naturis

Qjiod autem obijcitur,ltomines non eße £ters nos, legem uero datam eße homintbuSyquare non ßt £terna. Eactlis efl explicatio. Promulgatio non peperit fententiam legis, quia h£cante creation nemfuit, Sed promulgatio feu transfußo 'm homie nes nobis earn oflendit.

U£c bremter in hac angußia temporis ree ßondeo,o adhortor Scholaflicos-.ut totum lüum txcrcittmt Antinönwrum uitent, in quo multiC gen tes funt,utin Trotano exercitu,Polye phemt ßlij,IAufculus,Stcnckcfeldiani

UcbrtCdm 4 Mdgiflro 'ticnrico Moüero îidni-iurgcnfe, Hebrdico Profefjore hdbitd, 'Die zS-Mdrtij.

Singuldri beneficia Dem /èmper Pcc}efilt;e trU butt imgudt EbrdtC gndros et mterpretes, dlidS plures,dlids pduciorcs.ttiotum efi enim db Origene Hexdpld 'mftruitA ejfie, 'm quibm ddiunfhe funt li^ irii Ebræis doilißimorum hom'mum 'm cd Imgttd interpretdtiones. Po^i Origene Ductdnm M.drtyr tëpore Diocletidni Griccteledlioni ex Ebr£K fon^ tibus emeddtiones dddidit. Poü hunc Hieronymuf ttiultum lucie dttulit Ldt'mæ le(ltoni,pdrtim fidüis nouis 'mterpretdtionibus,pdrtim editis comment tdrijs, qui funt riuuli hiftoridrum zty endrrdtio^ tiumEbrdicdrum. PoAhuncdliquotßeculis, cùni Europd plcnd eßet Mondchorum, ftudid l'mgud^ rum Griccte er Pbr££ negleOa funt. Qjtod eo dc^ cidit, quid cum pr 'mtd £t£S non ddfiuefieret dd re=gt; âè loquendttm, non expetebdtur mcorruptu Ic^ ilio ßdcrorum Itbrorum , er Mondebi plurimi prorfm lUitcrdti, dut operrn rufticd^ fidctebdnt,ut ddhuc inAtho monteßdciunt, dut uentrifieruie^ bdnt ociofi, pduci literdrum ftudiofierdnt,er' fii'‘ mebdtur doîir'md ex Idcunts, uidelicet ex meptii rhdpßodijs, qudf mdoili utcunque eoüegerdnt de ceremonqs, qudlia ((dhuc extant ucterum Mond^ chorinn

ANNO JySo. 275 cLotuwi monumentd, Inde cwmulabdntur faper^ Jlitiofiritm idold. Tuijje tumen Unguciriim ftu= diofos inde apparet^cfuód ey CdrolM Mdgnm fan= xtt, ut Grectc Ungute interpres ejjèt in Collegio 'Ofndburgenfi. Ezkî ediili formd rccitutur in Hh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

florid utri cldrißimi Crdntij mei cognuti. Deinde O’ JM Synodo decretum fdilum eA, ut prtecipu£ Acddcinite haberent Gracæ ty EfcriTif tingute in* terpretes. Circd ed tempord Lirdniif fuit,qui Vrcphetdrumleiltonem prxeldrèilluflrduit. De* inde Idbores ßurgenfs e:^- Gdidtint fecuti funt, qui ftudiofls etidmprofunt.

Dtec eó eommemordtti, ut iudicijs fliperiorum temporum iuniores commoneftäi cogitent ne* ccfldridm efle ’m Ecclcßd Ungudrum Ebrc£ er Gr£cte cognitionem. Id cum res ipfd oflendit,non Opus eU longd Ordtionc. Guberndtorum feueri* tdte Opus eflct,ut cogèrent eos,qui dluntur,ut Ec« cleflte doilrindm difcdnt,ddiungcre dd id ftuditmt Unguds Griecdm Ebr.edm. Qjtd in reprimum hoc con/ideretur : Omnium confoldtionum fum* ma er dulcißimd h£c eü, fcire ibi Eccleflam Dei effe non pojfe, ubi manifefle reijeitur doilrind Prophettcd er Apoflolicd, dut dogmata defen* duntur manifeftè piignantid cum fcriptis Pro« pheticis er Apoflolicis ,ficut fcriptum eR : Eun* damentum dliud poni non potcH, pr£tcr id quod pof tum eil, quod eil Chriftiis lefus, Etdd Ephe* ßos fcribUur,Ecclcfidm extruHam efle fuper fun*

ddmentum Apoftolorum or Prophetarum.^t duU cißime in Pftlmo diâum : ßenedicite Domino in Ecclefijs de font ihm ï frail.

Vttgiturimpoßibilceä ßthnicam cyMaho^ meticam midtitudmemhtereticorum agmmd 'Bccleftam Dei effe : ia neceffe eü in eo cactu uerè ejfe eleilos ad focietatem coeleflis Bccle/îæ, ^ui lis brosPropheticoi et Apoftolicos legit,audit,difcit CA compleilitur, ci^uos ut popular audire CA in^ tcUigcre poßit, neceffe esl mterpretes effe, quibui fontes noti ßnt,

Sequuntur autem bdc incommoda, cum Do=: iioribiis ignoti funt fontes, Pr mum : tgnoti nul^i la cupido. Almut amantur ez wi«iM Icguntur facri libri abijs, qui fontes non norunt, ut nemo Latina; Ungute ignarus deleihtur led tone Virgb Uj aut Tercntij, aut altorum, etiamfi in Unguant noßram transfufifint, femel injfeitü pofiea abifi ciuntur, Eodem modo faftidiunt indodi facros libros, quod quidem multos fatcri audimus.

iam cogitate quantum malifit, non dcleduri ealcdione, nec eamadfiduè repetere, ita fiunt mentes prophante, crefcunt dubitationes,langue^ fit inuocatio.

Secundum incommodumeÜ Dubitatio. ASam qui fontes non norunt, de multis tefiimonijs reti= tient triJies dubitationes. Id quod in ijs animad^ uerti poted,quiminus funt prophani. Hi fepe CA anxièfcifcitantur, quid fit m fontibus,ficutmui* tot

ANNO I f S o. 27J' tosmeminimui igiiaros Gr£cie Lbrete Ungute^ qui cum ex Pfutmii aut undecunque ex facris Librii proferuntur confoLttiones} aut confirmlt;i^ tiones, ßudiofi interrogent, ciu£ fît netiue fen=* tentid in fontibu^,qu£fîtphrdfîs,qu£figura, sint igitur noti fontes, ut teftimoniorum certitudofît in noftro agone contra aduerfarios, utpo= ftea dicam. iiam etiamfî noftra caifîa fontes non cxpeteremus, timen fciri eos ncceffe e/l, ciim ad= uerfarij refutandi funt. Ciuantuni tumultuabaii’: tur Ariani prolato ex Salonione hoe dtéfo : Kup»o$ o/iüp iiuToüîtç'îfy'«. Ciiinin fontibus fît uerbum poffedit, non fîbricauit feu ïtckfft. Sed de refutattonealiorum pofîea dicam. Hune de domeftteo ufu loquor,

Tertium igitur incommodum intueaminif quod in partibus librorum fequi neeeffe e^i,fîlin3 gua fît ignota, jviultæ haÜucinationes ex malis uerfîonibusfitem ex infeitia phrafîs cr figurer um oriuntur. HÎcquentus campus taxandi falfes in^ terpretationes patetf Sed ordiamur ab ipfîs lus d£K,quibus etfî Itngue non ignoOi eil,temen iudi* ciumde phrafî ztr figuris dee^: îdeomulta fto= lidè eorrumpunt. iJlanifefîum eÆ Pfahnum, Di= xit Dominus,ueticinart de Mefiia, tüi detorquent ad Abraham, ztr interpretantur, De forrenfe in in uia bibet, id efi, ex Htlo. Apud JMicheam legU mus: Honintraboineam, inuerbisnullaefi:am= biguitaSi Sed phrafîs ignota eA eis. Significat fe

won regndturum ejje in Sdimrid, Seruabo, incfuit'., exigudf rel!quidi,Scd regnumdekbo. ibi c'um fhdjtn in ucrbo Intrandi non cernant,fingunt peregrines fentcnties, Scitis enim in quahbet lingud profrias fignißcationes fingularum uocum, ez ufum m tungendts uerbis, er allufiones infi=: gurisfeiri operiere, quant ad rem ßientia jor'= mande oraitonn opus c/i, que iudeis dceA. Sed omißis ludeis uentamus ad Interprètes, qui in lin= guam Grecam aut Latinam [acres libres transa fuderunt, quorum laude er uoluntatem er ope= ra ipfa. Etfi enim[epe hallucinati [unt : tarnen magna ex parte mtelleâum lingue E-bree confer» uauerunt : duare ludicandum e^, ces bene meria tos eße. Sed fi quis its, laudat, ut fontes ueht ne» gligt, er ignauiam confirmet, is profeétè dtgnus esl odio.

Qji.im multi Pftlmi adeo in féliciter redditi funt,ut plurima membra non intclligantur, ut fit in Pfalmis : E,xurgat Deus, item, Domine probat fit me. item, üiji Dominus edificaucrit domum. Et quoties in Prophelis aliénas fentcntias gia gnuntf

Apud Uofiam er Greci er Latini legerunt : Sicut udflatus oft Salmana d domo eius, qui uindie cduit Baal. Hec prorfus a.a-up.oL funt,cum le^io natiud fit perffiicua, ficut Salman eucrtit Arbeid. Aiinitatur Samarieexcidium,ficutlüt ipfeSab man Rex Aßyrius deleuerat Arbeid.

In Ydrâlipomenis, ut itom'mdmufyCdp.iy.prio:-ris hbrijegimus : Tecifli me Jj/eâabilem fuper oma nes homines Domine Deus, Gr£ci commoditiSf tTTpJtç œç o^a.çrii^ iev^^uneïs Sic enim Ebrâi^^ « legitur, Etdjjgt;icis me ut formdhommiSyqui es khoud Deus in excclßs. Qjeid dulciits eil hdc fen= tentidßgnificdnte eopuldttonem dudrum ndturd= rum in Meßid f Etponderd funt in uerbis :Aßii= cis me : curds, protegis, fcruds. Et quidem indn= tus formd hominis, trdiisfcrs in te mortem, er tribuis nobis tiiam fornum, ut tibt reuiuifcentißs miles efficidmur. El£c leilio confoldtioncmpro=: ponit, commonefacit nos de ßmibbus diilis : Ettw non nouit peccdtum, feat pcccdtum, ut nosßamus luflieid Dez in ipfo.Etßdutem propter Ireuitdtcm cduiUdtor eludere hoc teßimonium de dudbus ndturisin Chriflo poteA : tumen ddiun^ él um alijs multis grdtum cH pie conßderunti,

Apud Efdidm legitur : Deßnitn confummdtio txunddbit iuflicidm,ld eil, Inßne politi£ ïuddicæ, quipr£ßnitus eil, lußicidldrgißimedombitur. HÎc quoque propter breuitdtem qudfi pr£teruos Idt fententid leäorem. Gr£ci igitur minus per^ ßiieue reddiderunt ucrbd, 'Aoyop o'UJO’n.T/J.Hjxï^ vop Ttomo« 0 Scoç. Etßdutcm Gr£cd uerbd retia net Pdulus, tdmen fententid congruit cumfontia lus, quibus injfeélis, quid uclit Pdulus,melius iiu* telligi poteil,qudm ex Gr£cd leélionc. Et quidem

tnultte phrafesfunt in omnibus fcriptii Apoftolicif proprtie Ebr£is,qu£ fine ufu Ebreæ Ungi/æ dextrè inteütgt non poffunt. Denicj; negari non poteü, mAgis obuidf cffè fententiM in cjuultbet Imgua ijs, (juibus fd /i»2gKilt;,lt;j«dZK audit, donKlitca feu famia liarK eü, crejui phraßn, figuras O' rationcm formand£ orationis intcüigunt, quàm ijs, cjuibuf hjecfubfidia défunt. Audiut DoéforemThcologite enarrantem hoe diâum : Propter bac uenit ira Dei fuper filios mcrcduhtatis, magno boatu di= figt;utaredeijs,gui nati funt eximpijs parcntibus. Hane cjuaeftionem mouebat ignarus Ebraicæ pbrat fis. Audiui ahum, gutfingebat prodigiofam cau^ fam,guare Deus ponereturfubieäi loco in hoc dido : Deus erat uerbum, Cum pr£dicattim de^: beat effe communiiis fubiedo. Gracus articului oftendit'Xó'Yopeffe fubicdum. Audiuiahum,gut dido Iohannis ccu hanio pene ftrangulabatur : Peccatumed miguitas. Dtfi utabat guomodo ini* guitas omnia peecata complederetur,cilt;m fenten* tia fit obuta in Graca led tone a/j-a^Tia. (^ÿp avo» fxia.. Definit peccatum antithefi Norwlt;e. Cz«» enim lex fit norma oftendens redt),, perjfiicuunt ed peccatum ejfe, guidguid lt;«b lUa norma difere^ pat, ut funt ufitatte definitionespriuationum amp;4)o!Zj5£trip tvavTiou. Ita fepe una uox m fonti* bus ledorem de magnis rebus docet. Ac recitari talia exempla mtilta poßent.

ANNO iy€o. 27J ^utirum mgcns fequttur,(]u6d refutationes omncs funt Iznguidiores, niji proferatur ]ineambiguis täte,quid jit in fontibns. Ojiander uerbu/in Ifnpus tare in Gcncji or Paulo transformabat in ucrbim infundcre : lufiicia Abrah^e impuaa esi, id 'tnfufa.

Ptji uerttm eR, effundi Spiritum fanilum in corda credcntium : amen retmenda eüconfola» tio, qu£ adfirmat nos propter obedicntiam jilij Hei luftos ,ide^, Deo acceptas ejjè,non propter infttjam nouiatemjicut Pontißcq docuerunt,qui etiam hoc modo corruperunt didunn : iufli fumus per gratiam, id eR, propter infufam qualitatem. Kcttnenda e^i autem propria fignißcatio uoca* lulorum Imputationis zy gratia;, qu£ Pbreeis no^ tißimiC funt, Etiam noflro tempore fcripferunt quidam,tn inßantibus. non eße pcccatum,quia pec* catumßgnißcet ailionem. Atfcientibus phrajin Ebraicam notißimum eR , id nomen jigniftcare malum pugtians cum lege Dei, Grreum,jiueßt aäio, jiue hterens 'm natura prauitas feu defe* iius.

Heniq^ utßt in Eccleßa certitudo priuatint V publice, feiri fontes ab aliquibus neceffariunt e^,qui CiCteros cr erndire CTconfirmare poßint. Nee ignaui£ excufattonem quicramus, quod cum excant mterpretationes non folum ueteres faélæ t'^gligcntiiis, fed etiam recentes mult£,non uidea* tur oper£precium coUocare tempus in peregri*

nArum linguarum ßudium. Ldudo er uoluntii^ tem 'mterpretuM er opera ipßa. Sed cum /hit diß fimilesßaiic ipfam oh caufam fontes adeundi funt., ut ueram fententiam eltgas, er' uideasnon alienii oculis,fed tuis. Et ubi uox esi cadem mterpretum, tarnen hoc fit, i^uodin uetcribus uerfibus dici=^ tur

’Ll cjttanciuàm fapor e.^ ablate dulcis ab unda, Dulcius ex ipfo fonte bibuntur aqute.

CiUdnquam ego non fol'um dulced'me /iudiofoF tnoueri uolo,Certitudo expetenda eA,cumquh dem tiuUd mterpretatio tarn dccuratdfieri poßit,. qua: pondera uerborum ej' emphafes ubig^ redder re pofiit. Esl autem prtefertim Ebraia lingua ple== nd uenufltfiimarum fi^urarum. Eton aberrauit interpres d fententid,cum dixit : Quia ponet ani== mamfuam pro peccdto,rsifii ‘h.fa.a^Tia.^.Sed mul= to lUuflritis eitEbrdum , quodrcthiuit Pdulus,Eum qui non nouitpeccatum,fecit pecca^ turn. ÎHec falji crimen ducatur, quod fccit inter== pres. Hoc esl nomen quod uocabunt eum,T)omt=^ a us luftus nojler. Sed multo plentus eii,quod Gramma tied certo reddi po/lulat, lehoud iu/iicid tio/ird. Quod etidmret'imuit Paulus, Fdórus e^ nobis a Eeo fapientia er luflicia. Uuias generis exempla plurima rccituri po/fent. Addo autem er hoc, quod fcio eruditos er prudentes boni confu» 1ère : Fatcamur nos homines effe,de qutbus didlum eâ:

t/l : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;avßpwTTM^ fêip o-ttm/tci. (fo^oç, liix

tcrdum non fatii tntentt fivmui, intcrdinn etiant cum fumns intenti, amn 4 propofito abducimur pcregrina alignaJjieaeMagni momenti(intentie eü in Pptlmo,Ofciilitmmi füium. Idcur mutarint Grxci, ne fu]jgt;ictiri quidem poffii/m. Grauißimtt doótrina cä m iob ; Vere fcto quod non Jit inftiis cordm Deo. lortaßis horridiies hoe leronymo utfum eü,tüiutt ergo defuo : No» iuflies ho)no compdrdtMDco. Videtii obrui ndtiudm ß(nten= tiam, GT leélori peregrindm oflendi de re nMxis )tM, In Daniele addidit perntcioßitn particulatn : tortaßii ignoßcet Dem, cum in textu/it d/ßeuc=: rdtto :Ecce ent fdndtio deltéloru/m tuorum. No» fcice dut reprehendendi ftndio dico, dut quod ues lim interpretum cenfor feu Ariftdrchui uideri, fed officif mei ratio poßuldt, ut hts monitionibui exciton luniores ad difcendum. Et tarnen pauca ruderd ex ingentibut aceruA protuli. Leuiiese^ fuperioribuf errdtis, quod 'm librum Amos irrep= fitdpud Gritcos nomen ßderii Kempha, quod m dilis Apoftolicis retinetur,ucl quid ßc uulgotunc fielld aliqua nomindta eR,ueiquid literdrumfigu= ris interprètes decepti funt. 1» textu eR nomen Kvap. Et confentaneum eft, eum de Sirio loqui, cuius ortus initiuin erat anni ^Egyptq die decimd o£kiud iidq,incident in tempus exundationis î^ilL ltdqi à Sirio tanquam à num 'me,folenni ritu exun= datio fclix petebatur. Hüne idoli cultu/m taxat

Propbetó. Sed non omnid errdtm, idm colligere fiitui, tantum hiec pauca reccn(ui,ut iuniores co^ gitent de caußs propter quM 'Eccleßce neeeßarid e^ Imguce E breæ cognitio, GT ßß ad earn dißen^ dam exußitent. Certitudine opui eü priuatim er pubbcè,GT' ambigua lectio non folum 'mfuauit eü^ fed etiam prorfm abijcitur. yt igitur Gr certte fint mentes deßntentia Propheticorum Apo^ ftolicorum ßriptorum, Gr horum leilio propter certitudinem magis appetaturßmgua h£c dißens daeA, quid ubi ffernuntur libri Prophet ici gt Apoflolici,ibi Ecclefiam eße impoßibile eA.Simits igitur memores huiui dulctßmi diAi: ßenedicite 'Domino defontibus ifraiél. Ego quidem Deo grda tias agOy quad me ad uer£ Ecclefi£ focietatem uoa cauit, Gr in hoc pio labore docendi linguam GT vnterpretandiProphetas fcruireuoluit. Has opea ras cumßiam Ecclefi£ neceßarias eße,faciam eas Deo iuuante fideliter, GT oro eum, ut nos omnes gubernet GT adiuuet,ac ardentibus uotis peto, ut femper in his regionibus £ternam Ecclefiam colli* gat Gr membra noßra fanet^ac faciat,ut quam plurimi unum in ipfo fimus^

IN FVNERE DOMINI PHILIPPI Mc/iinfbo«K , à Vito VVmsbemio ^irtii MediciO Doâore, die uiceßiM prima Aprtlis.

REuercndi O' clarißimi uiri, doilritid, uirttu te, o fide prxfiantes, pdtroni o coUeg£ colendi,uosc}i optimi duditores. Non cA, ut lam i me expeäetK ordtionem ftudio dut meditdtione dliqud eldbordtdin, qualem hie lociM O' drgumena ti dignitde requirebat,t^eq; cnim in tdntohoc pu^ llico ludu-, o meo dcerbifiimo dolore, dd dicena dum dfferre pojfium earn dtiimi prafeiitidm, etJfii= ritui dte^ hcec ipfia uox tc/lis pietdti5,obferudntilt;ie, O' grdtitudinis noflrd ergd pientifiimum o ops timum Praceptorem, Ucrimii O' tnarore imp«* ditur dtq- 'mtercluditur.

R« «erô ipß, hor eß,pietdt, dodr'md O' uir* tui reuerendt Pr^ceptoris de quibui hoc tempore dicendum erat, non ntediocrem dicendi fidcultd* tern , fed uim O' flivmen ordtionie uberrimum pofiuldnt, d quo me quant loiiÿfiimè dbefifie fentio.

Audietis igitur in priefientia non ordtionem itel huic loco, uel duribut ueftrii, uel mdgnitudi* ni huius drgumenti conucnientcm, fed miferoi tdntum, concifdi, zy male cohdirentes quereldi, qudles dnimi ludu O' dolore perturbdti temerè

folc/tt effundere, quibuf ne ucbis nimium moïeftut firn ,moder4bor ipfc mthi, breuiter Untuin fumnia, quidam capia rerum percurram, caterd, ji uiudm, fortdjje alio tetnpore pdulo ubcrua trd= ^turui.

Etß ut dixi inteUigo me propter mgenij tenuitdtem cz ordfzonw mopidtn, hutcdrgumens to pro dignitdte trddztndo longè impdrem ejje^ timen uel doiïr'md Oquot; utrtus hutut uiri,uel ipjtus non tdntum ergd Gcrmdnidm noflrdm, Sed to* tum Chriftidrium orbem mena, zj- priccipiiè cr* gdhdrum regtonum Ecclefidi ZT hdnc (choldm, (y feorfum ergd me beneficid uocem mihi expri* munt, ut his fdltcm lugubnbius qucrclii cptimi pr£ceptorii mdnibits pdrentcm , quibioi cz j«s gcnr/d bond, qu£ 'mteritu hutm uin dmittimut, Z^ Eccleßdrum, fchohe, dc noflrdm orbitdtent deplorem.

ï^dm fiz^ de poenis diuinh, qu^e cum ales ui* ri ex hdc uitd euocdntur imminent, c impen* dentibus nobis miflris dicendum floret, ntdgis eti* dm dnimo flrdngerer,Zir uelut flub immodtco onert utilus fluccumberem.

De uia Reuerendi Ztr optimi Præceptoris, pducd quicddm, qudntum per Idcrimdspotero, di* cdm, ubi ut res tpfld poftuldbit, ctidm de doélrind ip/ius dliquderunt inflerendd, Deinde z^defle* hei tpflus ex huius uitte miflerijs trdnfl{tu,in eter» ndm fldnilorum fledem, dliqud adqctdm.

cipes Palatinos Philippum,Cf Rupertum,Et pro* pter eximiam prudentiam,artcm,fidem,acuir* tutem carus Kiaximiliano Jmperatori O” multis Prinetpibus atque comitibus, fuit uir pius, pe*

lt;(libus hora duodecima confueuitè ledofurgere adußtaariim preoumreciationem, Liberos familiaw magno ftudio cura regebat, hoc unicè operam dabat,ut toa domus piè O' honeße uiueret. Deniq^ ciuis erat Prmcipibus, Rcipub: lt;tc Patri£ utilts,Mater Barbara Matrona fuit ho* neßißima, fingulari fapientia Oquot; morum graut* täte prtedita.

Ex talibus Parentilus natiis ,O'ab bis tàm faniilè educatus fuit Philippus, ut non fit miru/in tn tintum eum uirtim poßea euafiße, Verè enmt diélum esl à ueteri Poe a, iuixiSÎKip TTouSiosi T« ÄwZa, /uossSeap / ou.

Res fuit Illis non tenuis, fed qu£ propè medio* critatem fuperaret, earn fußentabat, cr augebat pr£cipue Benediólio diuma, ipforum fobria O' honefia frugalitas, O in agricultura induflria ac tfigiUntia.

Et uiuit ddhuc fuperßcs Phil/ppo Georgiuf frater in domo Paterna uir honeftiß: ac prtecipUie dutoritattfs in Pdlatindtu. Patrem Philippins ami-fit dn: 4 nat o Chriflo lyos. die menfis Septembyipfe natits idm annos iz, Aunm mdter^ num, in quo fuit excellens uerèfeniUs prudent tid, grau UM, zr integrity, coniundh, cum aUi toritatc funimd,dmifitdnte Patremdtebusunde* dm. Huie Patre oeeupato negoeijs Prinetpumt pr^ecipuè cduedtio cz inftitutio Philippi eur^ fuit.Qjiare cum tn eo admodum Puero euidentio^ raquam pro ,eate,rard: atq; excellentis indolis indicia ineffi animaduerteret, qu.im primum per lt;etatem litirof dtj'cere potutt,eum in fchoia PatriiC publica erudirt curat.

Inde pofiea abdudlum propter contdgij cuiufi dam metiem , quo fi hohe guberndtorem infcdlum ejfe compererat, domejiico prteceptori formats: dumtradit,is erat \ohdnncsVngdrus,qui pofted fub in grauefeentem aO-tem uerbi diuini concio* nator fadlus eil inoppido Marchionatus Badens fis, CUI eil nomen d porta Eercini£,Vixitq- ufque ad annum .-t nato Chrifto ex Marta uirginc i y f quo anno mortuies eii, Conferuauit htitus utri me^ morlam Philippus donee uixit,fingulari cum pie* tdte Ü ucncrattone.

Putt eo tempore Celebris fchoia in oppido Por* tæ liercintte,quam gubernauit Georgius SimleruS Vumipmenfis, cuius integrttdi, uirtus, cr indo* cendif

cendd îuuentute aßtduitdi de fides, tunt pr£ cxtee ris per cam Germdntæ cram prxdicdbdtur. I« eat« fcholdtn Philippus niiffiis, dpud fiororem Doiloru lohdnnis Cdpntonis cogndtam fudm conocdtur» CoUegdm habuit Simler us quendum iohdnnem nil* lebrandum qui prieter publicorum in fchold ftu* diorum operds, priuatA quædam cumquibufidam hdbuit exercitia,in lingua utrdq;,Latind. cr Gr£* Cd. Hoc tidgiftro Præccptore prmum Philip* pus elements Grlt;eclt;e Ungu£ deguftauit. Vtrunsp ut alterum Patrem coluit, Simlertim pofied T'ubing£ publice docentem dudiuit.

Guotdutamp;n reuerfus ex GaUia Capnio crebrà i« Pdtriam cxpaciaretur ,inutfiend£ fororis cdu* fd, apud qudm Philippus alcbdtur, conßderdre itAturdm pueri dtque uigcnium zy profieilm explqrare incipit, qu£ omnid cum non probarct tnntum,ßed admiraretur ,quem dilexerdt anted propter cognationis uincidumcum propter in* genij prdjlantiam ctidm ut magnifiaceret mouc* tur, donatumq; libello Gr£C£ GrammaticeSyLexi* co, utuocant, gr£co, GtBibliorumcodice, ad gnduiter dc ftrenuè pergendum incitât, ddditis exhortdtionibus GT impqfito in cdput cius Pileo purpurea, quo tpfie ciirn Doctor fieret, ornatus fuerdt, talem futurum præfdgiens qualis eudfit. Bibliorum codicem GT circumtulit fecum perpe* tuo, Cf legit diligentifiimè, G^' hanc legendi tex* tusBiblici confiietudinem,qu6d fibi adolefcenti

frofuiffe plurimum expertuieUet,cumreitnuit tp(e ad extremum ufq^, turn nobu uniuerßs difei* pulis fuis fepè commendduit.

Biennium uerfdtus in eu lchold,mittitur in pd^ tridm Pdtris, nempe in publicdm fcholam Heideb bergenßniy ubi ddoleßens propter run miran* di ingenij præfldntiam, nwrumq^ fuauitdtem dc uenujidtem,omntbui bonis i^t^ honeftis hemins bus ualdè cdrusfuit, Et conjeruduit locus lUe me^a moridm huius alumni fui Philippi cum perpetud iencuolentid ufq; in hunc diem. Ludouicus Comes À Eoenfiein ibi liberos fuos HU crudiendos com= mendduit, cs- uixit in domo Doéloris PaUantis 1 heologiycuius 'integritdtem,uirtutem,cr fapiena tiam nobis fepè priedicauit.

IntercefitilU lîeidelberg£ ßngularis familida ritus cum Petro Stiirmio Argentoratenfî fratre Jdcobijcui tuncpriudtus Preceptor erdt Vimphea tingius, uir ut optimus ct’ integerrimus,itd eritdia tißimus. Triennium Heidclberg£ uixit ,pdrti»t ante, partim poA mortem Pdtris, audiuit ibi iocentem Guntherum Ehetorem, cr cum Sora billo quoddm poetA,cuius uenamfepèIduddbdtf uixit fdmilidriter, fcripfit idm tunc ddolcfcens profefforibus in ea fchold orationes, qu£ publice reciat£fint. Et linguarum fludidacpr£cipue fcribendi exercitium foluta oratione cr uerfu exa ciauit.

ANNO I y 6 o. 289 fies, liabeb^ittur uel Gordto twdo difficiliui txphcabiles, de propojhionibui modalibui,item de uniuerfallbus realibus, niultum hæ rixarutn inter usantes pariebant, de his enim inter fe lugiter digladiabantur, hos nodos ipfe diffoluit,ct cer» tsmina haie cum magna omniim admiratione fu* flulit, confcripfit tune Qt rudimenta Grxciehn^ gu£,(iutepoftea in publicum édita funt. Primum fcholajiicum gradum, cui à Laurca nomen cA,af» fumpfîtyCiim natus ïam effet annosguatuordecim, lAeinpeanno ànatoexuirginc Cbrijto ii.

ïnde cùm propter call grauitatem quotannis fub autivmnum cum febrc confiióUretur, mater periculum metuens, Tubingam ipfum tranfert,ibi reélius ualuit,cr totum fexennium uixit, Priuds timacpublicè cum magna laude cy admiratio* nedocuit, ey fcripta lt;jult;edam ecu primos fœtus, cx quibus fatis apparuit, qui prouentus in poften rum expeébindi forent, m luccm edidit. Audn uit ibi or lureconfultos ex quibus Ulo tempore célébrés fuerunt Lamparterus,P.bingerus Cf alij, Lamparterum pracipuè laudabat. Audiuit item ' Theologos,de quorum inept is Cf inutilibus diff lia tationibus in rebus grautßimis dicere, Cf multi ridicuU ipforiim deliramenta commemorare fole^ lat.

Df Mo„dc^gt;o quodam concionatore eius loei narrare foiebat, quod pro concione,omijfa Buan»

geliorum doârind, Ethica Ariflotelis explicafi fet non paruo audientium fludio, qui cupidiui Ariflotelica cognouifTent, quàm fabulai amies \ qutbui implere templa iUius barbaricte fuper/iio tionis temporibui ufitatum fuit, Chrtflt men^ tione prorfui negleikl , Et hac recitans fepè deplorabat coecitatem cr mfelicitatem lÜiui fe» cult.

Prtefuit crTypographiciC officinlt;e Anshelmi ttliquandiu, Excudebatur tunc illud grande hi^ floricunt uolumen iJaucleri, in quo multa qme corrupta erant, ipfe emendauit, mutila multA compleuit, confufanea in ordinem redegit,obfcu=gt; rii lucem reddidit, fuperuacanea præcidit, effè» citq^utis liber, qui anted erat farrago uerms, quam mtegrum hi/lorM corpus, poftea i multis Cr adpeteretur, cr magna cumutihtate legere* tur.

Hoc fexennio crebro cr multum fuit cunt Capnione, Eeruebat tunc certamen^quod Capnio* ni erat, cum hom'intbus improbifimis cr mpor* tunifimis, nempe cum Monachis cr tionacho* rum propugnatoribiu fophißis, cuius certam'mii cdufe Zir uarij euentus referuntur i Philippo i« oratione quæ extat , continens hifioriam uitio Capnionis. Cum his Catharmatis uir optimus confliibibatur, CA quidem crudeliter ac duriter ab iüis excrcebatur, qui 'm ea confliitAtione multi pdrtim Komaan, partim ad impera* torent

ANNO I 7 6 O, 2$i forcw miffd (unt, ex hi^ pleraq; Philippin ipfefuit ntAnu defcripßt. Cumcj; Capnio fubmde ex Stuhgdrdid Tubtngdm ueniret,folebdtdpudPhi* iippwm dii/ertere in lUo fchold/lieo diuerforiolo, CJ' und cum co in coücgio cibum cdpiebdt.Stoffle^^ rum lAdthemdticum mî Tubingenfi fchold fcdulo audiuit, quem ZT in primis Iduddre folebdt, Au^ diuit tunc cf PoêtumBebeltum, idm tunc em erdt tpfîui dutoritlt;n,ut omnium oculi in eum con* ieéîi effent,

Princeps dutem Sdxoniæ Pleäor Pridcricutf cuius fdpientid celebrdtur, ciim dnte dnnos non multos mdgno ftudio hdnc Acddemidm condidiff fct,amp;-undecunqueuiros doilcs,quibusedmin* Jlrucre O' cxorndre poffet, conquireret, hdc in re ufus c^ confîlio Cdpnionis in conuentu impe* rij Auguftdno, Anno d ndto Chriflo 1718. Cow« rnenddt Cdpnio Principi Prtderico Philippunt tunc iuuenem ddhuc, qui tpfum fldt'm dffumtum hue mißt, ut Gracdm lingudm hie doceret. Qute tenebr£ tunc hie fuerint, non idm dicdm, Sed in* trd pducos dnnos Philippus earn lucent non tdn* turn Imgudrum , ßd cteterdrum optimdrum dißiplmdrum hic extulit,ut unius huius uiri inge* nio e? operd h£c fchold fdcilè c£terds in GerniAi nid Acddemidi celebritdte fuperdret.

qudm id initio difficile fuerit, fdciU exiflia WdripoteH, c'um omnidfceddBdrbdrie ceu dena fd cdligmc obruti, ideerent, multi dutent inillo

cocno fcpultiJtA ut fit, ctß propter Principii dutoritatem pdldm dduerfitri minui du^ derent, tdmen cUm uelcontemncrent,uel obtre* {h,rent,DeefJènt prietered exempld Grd:cd,e^ ofi^ fictndrum Typogrdphicdrum miniflerium, non leuc dd excitdndd fludid ddmmiculum.

Memini ipfie, cum ficrè biennium hicfiuifient, Cr Philippicd! 'Demojihenis optimum Preceptor nobii publiée enarrdret, unno db hinc trigefimo fiexto, dtiditores tUi crumui numero tdntùm qud^ tuor, propter exemplorum inopidm, defertbere enim cogebamur, or unicum tdntùm erdt excm^ plum Pricceptorii, unde defcriberemui,ttimenex his difiicultdttbus omnibus eluilatus eR incredia bili pdtientid, cum etidm uigilijs co tempore dffiia geretur, cr Udletud'mc minus commodd uteres* tur. Vidi Epiftoldmi Principe Eleóiorc Prides rico tunc dd eum fcriptdm,(iud ipfiumhortutur, ut udletudini parent, nec nimio fe Idbore confix cidt, eyy ex celld fiud commodum potum lUt offert, éitnbdt ined Eptflold optimus Princeps diiluin Pduli Apoftoli : Honorem habendum ejfie corpo^ ri. Et,fic£terddi£kiPauli ueraefiicredit, in^ quit, cr hoc uerum efic,dtquc lUi obediendum crede.

Cum dutem ante ipfim hue ucnifiet, D. t'mus Lutherus, qui htc fiacram Theologiam doce^^ bdt, cr crebro diffutabat, facile contraxit cos, itdutfit, mutud uirtutis CT ingeniorum admU rdtio.

ANNO I y « o. t9î Wfio, PÎiilippui in Luthero dnimi tndgnitudinem penè plu's qudm hurndudm, ingcnij dcumen, in lu-dicdndo inimiabilcm soxlt;i‘-lt;’‘tJ-op, in explicandis controucrfijs do{lrinlt;£ dexterttdtem (tltd dond. diuind , fupra comtnunem bommum cdptum ( ut erdt tdlium donorum Bei non fegnis ceftmdtor ) conßderdns,capit eum ut uirumjin^ guldreni cr heroicum , per quem DEVS res tndxmds ejjicere in dnimo haberet, ddtnirdri eolere, tndgnifdccre. Sie^ ipfum non tAntùm coluit uiucntem ,fedz}' poil mortem, donee ipfe uixtt.

Eutherus uieißim^eddcm dond DEI inPhU lippo tdnquam fiidm in fßeculo imdginem con=gt; tcntpldns,z^ quantAtn lucem Unguarim dtque dr» tium tùm dicendi, t'um citterdrum cognitto do= drinæ fdcræ afferrct, expendens ,prlt;etered er ingenij fuduitatem, dta^ lUds Icniores cr mdnfuea tiares uirtutes in Philippo conßderans, ut ipfe non rudis tdlium donorum Bei lt;eßimdtor, mdgno uerocf; dinore ipßum dmpleili c£pit. Cum fuper h£c omntd hoc etiam in eo inejje dnimdd^ uerteret, quod Philippus dißolutd in fuum ordia tiem contrdhere, confufd reäe diftribuere, incer^ tis locum qudfi tus fumn refiituere, dmbi e guis proprietdtcm, obfcuris definiendo cxplU eando lucem præbere polJet,Et breuiter quod ipße ßnguldre cr rdrumquodddm orgdnum effet,per quod Beus dliquid mirdttdum effet effêilurus.

Coniunxit igitur Deus htec duo orgitnd fud^ dt(jue hos duos uiros tantos,mirabili quodam tem^ perumento : ut cum Lutherus Erufmo Kotcrodaa mo alijs qutbufdum median morborum Eccles filt;e immitior uideretur, Philippus uero eundent curßim urgens, nec ab eo defleóleiis Icnior de mis tior hdberetur,tdli «ruyKpaafa mcdicdtionis Deo, ficut uidetur, libuit uti, 'm hdc extreme Ecclcjine fenefeentis tegritudme^quæ idm, ut ille de fenefeen te Rep: fud dixit, neq^ morbos fuosfdcilè, nec re* medid ferre poteü.

Cùm igitur dnimis CT fententi/s idm effent eoninniüifimi Lutherus cr Philippus, eucnit ut EcctusTheoIogus per pracipuds Acddemiäs Ger^ mAnitt penè omnes circwmudgdretur, er ubicj^ theniAta, fud, quibits federnpontificidm, nbsp;nbsp;eorum

temporum horrendos errores tuebdtur, diffu * Omdo Jfdrgeret dc defenderet, iTr/viK/a demde fud Cf triumphos Thrdfonico more decdnaret. Ix tdndem er Lip/idm uenit dnno x y 19. cmw quo Lutherus ut congrederetur Lipfidm uoed* tus fuit,qui fecum ddduxit er Achdten fuum Phi* Lppum ,c'um propter edm,qult;£ mter ipfoserdt, coniunóltonem, tum er propter lingudrum cog* nitionem, ex quibus tunqudm ex ipfis fontibus de tcfhmon'ùs fcriptur£ dntiquitdtis, certd diju* dicdtio fieri poffet, er nduduit tune Philippus in lÜd diffutdtione edm operdm Luthero, dtque j« 'mterpeüduit dc refuauit Eccium, ut ille fieut erdt

ANNO I y lt;nbsp;O 2^^ tTAt impatiens, tandem 'm hlt;ec ucria proru/mpe» ret : Tace tu Philippe, ac tua fludia cura, ne me perturba. Pruefagijt tunc Pccio credo animus tjualem lUum aduerfarium aliquando cfjet habi* turus.

Kcdicre abiüo congreffu noftri, ac inter eos amor cy fanibk concordia 'tn dies fingulos ma* gis magisq; coaluit. Puit tunc id tempus, quo fe furor aduerfariorum noflrorum ufque adeo ef* fundebat, ut ne quidem furtis fuis,ZT impofiuris placidé contenti elfe,aut qiiiefcerepofjent,Sed ea infttper profumma pietate, fanilimonia, lußicia adorart poßularent. Accidit ergo, ut Lutherus penè 'muitus ad contradicendum ma* nifeflis tüorum blajfhemijs compelleretur , ad* fuitiüifidusubiq^ Ctr aßiduus Philip* pus, Atque ita ambo, ut fit poR confer turn prtC:: humin medium leflum certaminispertrahuntur. Hoc tempore multa moliti funt aduerfarij, no* firos ut euerterent, id quod feripta cy~aâaeo* rum teftantur. Adiungunt tOquot; noftris aliqui fe , qui -^(xAoya qutcdam mouent, ficut fit rebus motis perturbatis. Hoc loco'm quas di/ficultos tfs, O' qute certamina Reucrendus Dominus Pn* ceptor 'mciderit,commemorarc poffem, fed in ali* ud tempus ifta referuo. Ptfi hoc quidem fcio, Oquot; uerè affirmare popfilm, ipfum multas fané horri* dos fententias, ne quid triftiiis dicam, ipfum tune aliquibus cum multa lenitate o manfuetudmeè

mAnibm extorfî^Jè, C^udle hoc e^i, hommi Chri^ fiianonoH licere liti^are 'm iudtcio,aut Magi^^-flratiK Politici cegnitione uel fubjidio uti ; lus Mefaicum 'm forum eße rcuocMdtmt,ncque uüis legibus utendum Chriflianis. Non ifla Luthert culpa nwuebdntur, Sed fiebut fd, quod 'm ali^ bus mutdtiontbus mcdicationibus dccidere fo^ kt : bond enim fd’pè cum mdlif erddicuntur, cr fund cum morbofis eijciuntur. Notn ddhucmihi V' qudfi 'm conjfiedltt fuut eins Mtis hac dim certdmmd, qiue fufl'muit, e^' pepè de his querelds fuds, Dom'mus Preceptor dpud me depofuit. Sed utformicce certum (tr unum iter terunt, itn tÜe unum curfum urgebdt fempcr^ JimplicoK ueritds tem, edtnq; lUibatam ut tueretur, ilium curfum tenuit,edmq; meant fecutus e^, donee uixit,ncc db Cd uUis fe contumelies dut miurijs dimoucri pdff'usc^,Et DE V Al immortdlem,quie mtered tgnitd teld Sdtditie, quds mßdids faljorum frda trum, qtidm tetram Cf dbommabiltm htiius feculi Sophtjheam , quie menddcid, quds contumelids tintd cum pdtientid, de pene ßnefenjußflinuit, qudß ddoninid hteciumpridem occdlluiffèt, iios nero ckm impdtientid noßrd nwti, ZJ' tllius ui^ cem dolentes, 'mterdum ei horatores lt;3- 'mfli^ gdtores effemus , ut reßondendo CJ mcnddcid re feilende, Zoilis lüis dliquando tandem ord ob^: firueret, Reßondet iÜe , dodlr'mdm fudm or fcriptd nota eße,nihil dlid reßonßone dut réfuta^

ANNO I 7 é Oi 257 fiowe eße. Ittferea fuum iter,ut dixi,urgeidt^ cum Pontifieijs doâr'mte noßr£ hoflibue fuat in flatione acerrmè depugnAbut.

Edidit fcripti, plurimu utilißima O' Udldè ne* cefjaria, qu£hic ßnguU recenfere longum fa^ ret, fed fiet o hoc, Deo duxilidnte, dlio tempo* re, Sunt dutem ex hts quxd^m ^h'^hTlk«, quibtit pr£cipui libn fdcri luculcntu, interpretdtione ex* plicdntur, ut coinmentirij in Ddnieleni,lohdnnent P.udngeliftdm, Epiftoldf Pauli, O'dlios hbrosfd* cros,(iutbui nonfcio quidexdéliue dut magisper* Jpicuum effe poßit, Conférant h£c cum ueteri* buf, qui uolent, o me uerum tefleni eße fatebun* tur. Pugndt ocum hoflthue ueritdtii ubtqi,ut dixi, deerrimè, o Mi^ quidem tugulum*premit, etfiminue fortdjfe tumultuatur, quàm ahqui uel* lent. Poflremo ut alia omit tarn, fummam doilri* V£ 'Erclefiaru/m nofirdrum commodißimo o~ eru* ditißimo compendio complexus eh ’m duplici We^op.oXoyuern Augufidna, o iUu, qu£fuperto* rii repetitio efi,editA dnno 1771. Hwrfercfiit plena o exailißimd explicatio dogmatum fin* gulorum comprehenfd libro, cui titulier efi,Loci communes, çynemlibrrnn cum uidijfet Lutheruf dufiis fuit dicere, non dubitare fe, quin uel unum hunc librum Philippi omnibus fententidrijs, o fcholdfiicis fcriptii dnteferret.Atque ut riimpant fc inuidi qui pofiea uiro tanto obtreikire coepe* runt, proferre neque ex ueterum nec recentio*

rum fcriptif, neque etiam fuo ex Thedtro quids qudm poffunt, cum hoe jcripto, quod fit confer rendum, Etfi non nimis miqtti funt leflimatores (dieni ldboris,dicant lUi nobis, nifi utranque Con» feßionew Phtlippt ï^oeos communes haberent, quodndm corpus integrum, dutqudm fumnum huius doilrinie effent hdbituri!' Non lamdis camdeillius utilißimis ßcriptis in alijs dtfciplmis. Qjiod compendium Dialedtices, quod Rhctcris ces,quod dodlrinie mordlis,quod denique Phyfîs ces dut dodlrinu: de animd commodius, luculens tins, dut exdilius hdbemus, qudm ed qute ipfe nos bis rchquit ƒ Denique quantum in omnibus his difciplinis catiginis tenebrarum fuit, dnte» quàm ipfe his lucempratbiut f Confumebdtur tots, uia in fold Dialediicd Ariflotelis difcendd,ncq; ad cam uia quantumuis longa fufficiebat,de cætcris ut breuitatis edufd lam taceam, Hæc autem labos riofißima O’ ßdelißma apiculd peruolauit per uniuerfos doélrinarum campos,atq^ inde ex uarijs feriptorum flofculis ledißimum o dulcißimum fuccum nobis in fduos congeßit, iuxa ueterii Poëta: fententiam :

ïloriferis ut apes in faltibus omnia libant, Omnia nos itidem depafeimur aurea dida, Aurea perpétua femper dignißima uiti.

IJunc ea uicißim e^ noflrd 'm gratitudo,libens ter quidë his donis Deifruimur.Sed poftea his obs faturd’

ANNO I 7 g O, 299 fkturdti, rMoß-! dentibta 'm tMtortvm bencficio= rum autorem fermur, Et lt;^uod dc mgrdtißimis hoßitibus lt;i Vlauto dicitur, Vitupcrdmin er co^: mcdimM amen. De fcriptK huitisuiri,deg;m=: gratitudme hominum pro hts, dito tempore p}e= niiis DEO iuudnte, ndtnhicc temporisbreuttdi addlid me uocdt, Scripa amen mdicdnt ingea nium qudle fuerit, qut Idbores, quod ftudtum be^ né merendi de toto gencre humdno, qitem ip/tus curfumut'mdm nonßepe mterruptfßcnt certdmi» nA er mifirite noßrorum temporum, tn qutbns Ad perferendos Idbores molefltßtmos, miurids 'ma fuper er contumelids, dnimo ßctnper 'muiilo er pdtientißimo fuit : Netwo iüum unqudm qudna tumuis importimiis, de grddu fuo deturbdreuda luit, quin ueriatem ZT' edin undm qu^reret dc propugndret. in iudicdiido reólus, in pronuncia dndo cdutui, dc circum/pcélus, in communiedndo omnium fdcilimus eJ‘fidelißimus. Sed hocipftus fummum, er pientißimimt ftudtum fepè inter a peüdrunt Idbores importunt er odiofi. duoties dd conuenttis er Theologorum congrejfus duoa cdtus fuit,quos ibi Idbores,quds miftrids fuft'muiti cum non antum rdbio/is dduerßiriorim morfibtis ex^ofitus effet, fed er domefticorum rag ferre cogeretur.

I« conuentu Auguftdno, dnno mille/tmo quitta genteftmo trigeftmo, cum noftra confeßio db ido fertpa effet, qute ut tune in Kegum er Pr'mcia pum

noftro IE SV CHRISTO defenfore nuine* lit in æternum, etiarn contrd portd^ inferorum, quemddmodtvm tunc nugno animo D. Pontanui coram impcratore Principibus dixit. Utec in» quam confeßio ciim à noßris exhibia eßet impe» ratori atque totiui imperij ordinibuf, fremue» runt Pontificij, in primis Campegim, atej-, in aulaimperatoris aliqui non 'infimi,c[ui ïmpera» torem ucl tot régna in dißerimen conijeere para» turn eße dicerent, potius quàm ißa ferret. Po« flridie ciim totum a'auéJ'ftop congregatum eß fet, accerßtur Philippus, ejui animo infrailo ad eos ingreditur, uidit ibi fe circumfeptum iÜo Gyrodentium Sdanie,ZTut ionafPropheta folui intra coßaihelu£ marinlt;e ejuaßaturylnßat Campegiiis, horrenda fulmina iratißimi ac feuißimi louis fui uibrat, aeteri tot regnorivm potentiam oruircs contra ißum, heu mifertvtn CZ exiguum imbeciÜium CHRISTI o«ic«/ilt;a rum gregem, m'maciter intentant. Poferat ibi etiam uir fortis conßans commoueri. Inter» rogatus igiturPhilippus, numcedere uellet,re» ffondet, Cedere non poßiimus, ncc ueritntem de» ferere , Oramus autem propter DE VM cr CHRISTVM, ut aduerfarii nobisignofeant, Cy ,fi poßunt, nobifeum dijfenfent, id eii, conce» dant nobis ea (^ult;e bona confeientia relmquere non poßumus, Contra ^uam uocem audiant

ANNO I y € o. ?or fccldiudt Cdmpegtu^ ,i^on pofjùm, non po^Juntf clduc non errante. Ad cjuod tonttruum Philips pi{s,etjiftabat uelnt in medio Leontim,Luporu'm, atque Vrforum, qui ipfum impunè ucl in minutât partieulas difcerpere potuiffent,amen ingcntein animim angufto in corpoix uerfms, fortifimê rejjimdit,Pgt;eo, inquit, caufam nos com^ tnittimut. Si DEVS pro nobis, quit contra nos ƒ Deniq; quidquid ent, fupcranda omnis fortund ferendo e^l, Addidit ex hoc, habemut iam in no.-firis regionibus tot miferorum Parochorum er miniftrorum Eccleßarum coniuges er libérés, quiuel quadragints, miUiitm nicmerum fuperant, tot animat defererc non poffumut, facieniiis igi» tur, quod poterimus, à Eilio Dei, cuius h.ec cauft eR, auxilium petemus, noftro in loco erflatione quofeunque labores er dijfcultates perferemtis, etiam pugnabimus, ß nfccffeerit, ex moriemur, ßDcus la uoluerit ,potiut quàm uttotanimiei nobisprodantur. Hi fermones, er coin locodi^ Hi, num .pußüum autlangucntemanimum indi^ careuidentur, quem iüi maleuoli falfô tribuunt ? - Sußmuit ßmilia certamina aliquoties in ttlibus ■congreßibus, ex- nunqtiam tarnen animo fuccu» huit. Longum uero foret omniahiec in prlt;efentia commemorare.

De uno adhuc congreffu, qui inter noflros fuit , pauca quxdam dicam, er ucniam mihi dari feto repetei^ nunc de homine carißimo morte erepto.

erepto, ed, (iu£ ipfe uiuus nobii dulcißimo fcrtnoi nereferrefolebdt. Brdt lufjit Pr'mcipumTorgte in domo Purochi, inftitutet inter Dodores noflrd^ rum Pccleßdrum primarios deliberdtto difficili=t nut, Aducrfdrij cnim tunepenè iugulo noflrofer* row ddmouebant, fuperior potefloi pdccm, quam toties noflri fuppliees pettuerant in 'Itbrd durificis f ut (juidam prtcflans ztr tndgnut uir dixit, nobis ddmetiebdtur, l^oflric^ Principes,zr qui docebdnt non leut de cduß comnwuebantur, duapropter D. Mdrttni« er dlq quidam do^-centes ,Torgam conuocabantur, ubi tunc dutd erat,ut in medium confulerent, quid fieri, uel non fieri poflet. Pxifliment iam tUi Heroes, qui nunc in tuto feroces fiunt, qui tunc Agon conflitutut fiuerit, Nam ut de minis tuceam, co^ natus certè Z2 molitiones aduerfiariorum eiusmoa di erant, edó} pericula nobis impendebant, qu£ nemo fianus facile contemnere poflet. Contra qu£ etfi Principes animo uiderentur magno atque infiraâo efle, tarnen quia ad multos periculum pertinebat, qui non pariter omnes animofi erant, cr magna uaflitas imminere uidebatur, paucis docentibus, qui aderant, ualdè difficilis confitla tatio propofita erat. Sedet igitur pauper ztr paucorum Senatus , à folo Deo auxilium orans, J}gt;erans,z?'expeâans, tandempoH preces er fia= tis longum colloquium, Philippus defiatigatus GT ntoefius furgit, erat enim paulum euocatus nuncio quodant

ANNO lyÄO, Î05 guoditm 'mterpellanfe, cjuo dimi/Jô 'm reditu 'm» greditur concldite, in quo um erant mifera mu» herentte, Parochi cz diiorum Diaconorum com iuges ac paruuli hberi, quorum alij iatn mAmmam fugebant, alij 4 matribiis prece$ recitantes audie» bantur, Adliat zr audit Philippus cum admit ratione cr magno, dcleihitione , Jicut foiebat, puerorumbalbutientespreces ,menu)r diéti: Ex orc infinitum zrladlentium pcrfecißi laudem, Et quod pracipuè ipfum mouebat, uidetex Dia» conorimt uxoribus unamlaihtntcm filiolum,zr fimul paßinacam 'm prandium manto 'meiden* tem , atque audientem alt erum paruulum reci» tanteni ujitatas preces cr 'muocantem Dcum, Exclamat,o tres fanél os ZfDeogratos labores, Ab hocß/eikieulo confirmatus animo, ac iam he» tus atque alacris 'm fenatum redit hilari uultu, Excipit eum Euthcrus, Quid tibi Philippe ac» (idit, inquit, quod tta hilaris ad nos redis, qui paulô ante trißior h'mcexibas, reßiondet tUe, ne fimus animo pußÜo, Dom'mi, iam enim uidi eos qui pro nobis pugnaturi funt,quinos défendent, C; contra uim omnem muiäi erunt Zfmane» Quairit Lutherus, quinam funt hi tarn for» tes duces, ac milites, Parochorum noßrorum (y Diaconorum uxores, inquit Philippus,zr paruuli hberi, quorum preecs ïam audtui, quas D E V S Hört eü furdis auribus auditurus. Ncq;easadhuc neglexit optimus Pater Domini noßri lES'V X ‘ Chrifit,.

CHRISTI, „CC porro, ut fjieritniuf, negliget, 'E.xceptiK htc fernw esî, utfeltx CT fäuftum enwn, V' inm ttnimis mdgis confirtiMti.ßdtuunt id (juod pios Ct confiantes ucrbi diuini Doilores dcccbat^ CT tttud ipforum confilium, bencficto Dcj fdlutD,^ re fuit Ecclefijs, CT' ddfii{honeni,qult;e immmebat, DEVS elementen- lenijt. Poffem aha multa com^ memordre, qUiC ofiendunt ctidm uiuo Luthcro, Philippunt nofiris neutiquam nietucndi dutorcm, fed dd fiducidni iw C H RIS T O lt;7 confidntiam femper hortdtorcm fuiffe.

'Verùm,cùm idem loquuntur omnia ipfius ferb pta, for taffe fuperuacancum uideatur his imnwa rari. Quod autem lenior natura cr placidtor fuit, nec quantum aliqui ucllent tumultuatui c^, cum amen eundem curfum,confiantifiimè ur^i gcret,id laudipotius quamuitio tribuent homi=i ncs modefii,CT de illo quidem nofirorum congref=gt; fu hd:c dixiffe fat is fit.

Porro in conuentu Ratisbonenfi qui habitus CÄ anno à nato ex uirgine Chrifio i y 41. fanloi labores pertulit Philippus, quantos uix decent alios robufiifiimo corpore perferre poffe credc^ rem, ut omnes mirarentur, quomodo hoc tant debile corpufculum tanto oneri fufficcre poffet^ CT quid in eo conuentu cffeilum fit, norunt CT dgnofeunt boni ac pij.

Ex hts congreßibus, domum, CT'ad fcholafii^ cos, cos^fibi, utfertbdt, dulcifiimos laborcs re^ uerfus,

ANNO I 7 « o, Î07 tierltK,tn quoquc tnultipliciter interturidlä^ tur, timen tantum erat in eo omnibut bencfactcn=: di ftudiimi, ut nihil molejiite patientia non uince= ret, hüte uerfut ucl Epijiolant, altcri orationon, tertio preeleitionem aut coneionem feribebat uel emendabat. Ce auliei'S enim oecupationibut er Eccle/iarum gubernattone tarn non dteam. Hit tantiiytanique multii rebui,cum dtfttneretur, non tanun lUe deólrtnte fludium,non ferUf mediti=: ttonet feriptiones, non cxplicationem grauip ftmorum dogmatum omittebat. Luthero aßidu-ui adiutor fuit, cum 'm alijs laboribu^, timt amp;nbsp;in facrorimi Eibliorum translationeyCjuæ magno ali^ quot annorum labore inflrudn, ct perfeäkl eil. Euitij; inter eos, dum uixit Lutheria, contunilio plus quam fraterna, ipfe enim Lutherum neuere^ iatur, er ab ipfo uicißim ferio atque ardenter di= ligebatur, fuerunt qutdem mter eos, utßt mter domines dodos ueritatem inqutrentes, aliquando inter dijfutandum difceptationes qult;edam, ferid dilfen/io,quod cert(gt;fcio,nunqudmfuit. Etquan^ tum ipfum amarit Lutheries 'inde ecjlimari poteiit Cum Philippus Vuimaria: 'm morbum periculofunt incidifjit , quo intra paucos dies ita, confumebaa tur, ut iam omnes de uia ipßus dejferarent, Aca cerjitur pr'mcipis luffu Lutherus, qui quantapoa tuit celeritAte dies er nodes iter facicns,ad cum ucnit : cimiq^ ia ad extremum attenuatum uidea retjUt prater uoecm^camqiualdc exilem,nullum

Idcrmii exclanMt, heu ^U4m preciofum, or ^cckß£ Utile orgdnum diuinivm,qu.im tniferè no=^ lis eü dffeâum, or penè interijt» CÙmcj; ipfum tintùm fdlutdßit, ftdtim in genua procumbens, ordre coepit. Scimus dutem quàm feria cr tira densfuerit Lutheri precatto , qua C7' ^M«cPbia lippus qudfi è media morte reuocatus crcdeba^ tur.

Tandem cùm Lutherus curfum fuum iam con^ feciffct: er D E V S ipfum ex hac morbili uita, in lÜdm calcftem fcholam euocajfet uidimus qua pietdte interitum tulerit Philippus, quibus bene* ficijs uiduam reliikim or liberos ILuthert cumu* Iduerit, üeque quidquam poA Lutheri interi* tum,ucl doiHrina uel cercmonijs mutatum eH. Sed fiatim fecutum eA illud triflißimum bellum, si id, fecum,ficut ft, aliqutd dttraxit, non id Philip* po impuandum eil, fed potius temporum ajfe* ritati ,Etfiin fchold cr Ecclefijs, ut dixi, bene* ficio Dei, doflrinie uel ccremoniarum mutatio* nemnuUam uidimus. ExcitAta deinde funt,inßi* gante Diabolo, dißidia (y ccrtAmina inter docen* tes, quæ qui mouerunt, quàm graues Oquot; neceffà* rids caulds habuerint ipß uiderint, ctr nos nthil aliud illis precamur à Deo,quàm ut ferià fentiant, quidfecerint, quôd ifla horribili diflrailione Ec« cleßds lacerdrunt,Gr in tam multis piortim de bo* wtwn hommiMn cerdibus spiritum fanilum per* turba*

ANNO X y € o. 507 turldrunt. Cogitent aîiquando hdne feueram Chrifli redemtoris uocem, qui tolerabiliut efjc dit in imomuri fubmergi, quimfdltem unum depdv uulorum grege offendere.

Eüduteminhis certAminibiu Philtppuf ter meritwM fuum mclementer dcceptm ab illis prtecipue, quos ipfeeuexit, SumnMpeeedtihiec cR, quod leniorem poA bellum cr non /atis tu» wultuofum fuiffe dicunt. Quodqi confultdtioni» bus interfuit, in quibui utrum dliquid dduerftrijs foncedi pofj'et,qu£fitum eA.

In hit qute fuertt etiis eonfldns G-perpetud fententid fdtis exponitur in libro noftrorum de dAis Synodicis, G teftdtur repetia poA edf con* fultdtiones confeßio noftrd,dUjqi libri edndondo* Armdtti continentes,quibui fdcilè pldcdri polfent, fi fandbiles eljent. Qiid uero lenitdte G dnimi tolerdntid iÜorum importunas clamores, iniurids, G contumelids tulerit, g qud intereufidedtque aßiduitdte ueritdtis doArinam propdgdre perre» xerit, omnes nouimus, Koc dutem conßlio tdcuit G itafe profeindi pd]JùseA,quid priecidere uo* luit'occdßoncs nidiorum certiminumno necejjd* rioru/m. Vielt ergo iüos, ut nouojit«, pulchcrrimo genere uiAorhe, nempe filentio G pdticntid,iux* ta, diAum. In filentio G fie fortitudo ueftrd, Sed de bis controuerßjs ciitn fcriptd g dpoïogiæ no* ftrorum uulgô extent, quibus fibi fdtisfieripdti* tiitur,fiqui[untfi(nAbitcs,fupcrudcdneum uide»

tur in pr£l'entilt;i plurd. uerbd fdccrc. Ad priori itdq-, rcdco. Mtttationein, ut dm, in fchoUo“ Ecclcfijs,nuÜcim uidimu^,neque aliter doemt Phi= lippM poü bellum quàm ante bellum,ßcut aliqui de eofalfo uociferantur, quibus for taffe alio tem^ porepleniiareffondebitur : Htcc enm temporii angujtia nos ad aliaauocat. De feriptis ipjius Of dotlrina, deq^ perpetuo mftituto er curfu uit£, quantum in hac animi met perturbatione, or temporis breuitate fieri potuit, diüivm iam à me c/l. Noj enzwj qui lam per annos multos cum hoc uiro uerfatifumus, hoc certo feimus, eum omnes cogiationes, confilia, labores, erftudiafua tantum direxiffè ad ueræ cert£ er perfficute doilri^ ne propagationem, ad gloriam ChriftifilqDei lufirandam, deniq^ ad Ecclefiarum er quam plu-rimorum hominum falutem, hec lUi confiant etquot; perpétua intentio,hic folus fcopus fuit^

Ab ambitione quam longißime abfuit ,hQ= norem er opes non curauit, nec qmefiuit, quod hec mifera rudera rei famtliaris fatis tefiantur, r)eleekibatur,hocdiilo AchiUts, quod eflapud Philofiratum, ^/a-op feu to rsAeop jpywp

(5'fc ttAeovektoitw o ^ouAó^uóUz!^, id , mea fit laborum pars maior, pecunia autem abundet, qui uolet, Scimus quam ampla conditio* nesiüi feepèoblat£ fuerint,non ut à ^bis defice* rct (quodquidampropriamAlicia,ficut ifcariotes nie , er multo leutore compendia nwtifccerunt)

ANNO 1 f { o. 509 fed ut tantum tn guibufdum dodr'mte partibus »litiui agerct. Sic enim dicebant,concedcret quee» dam, qUiC non magni momcnti effe uidercntur^ necßneret ob ifla leuia concordiam Eccle/iædifi folui, Ad qua refpondit tlle,fcire ßetiamolim Arianos ab Homou/ianis eodem modo poftulaße, ne propter duo uerba Ecdeßam lacerari ßne= rent, lüos tumen non conccßifje, fequoque nihil iUis largiri aut concedere pojje, Uac dogmata oportere pura conferuari, i:/ refutari, or refus tationem tarn tetrorurn crrorum necelfariam ef fe, Sicut tÜis tunc rejßondit, itu perpetuam eius conftantem fentcntiam fuiffe, ipfîus fcripta te= fiantur, CZ norunt otnnes, quibus propius notus fuit.

Uunc uenio ad mores CZ uitam mterioreWt in quibus nihil ajperum fuit, fed fumma. lenitOiS Cr manfuetudo. Nam biiem qua corpus in iuucns tute ajfici poterat,meditatione patientia mans fuefecerat, Sapé enim hoc Sophocleum in orc has tebat,S£fyamp;p yoi/p «1 7r«^a?p.£^ u lujocop OÇ J'/d'at/K.ft, Kod TO yl^/jvoUop quot;^Is np, In familiari conuidu cr coUoquio omnibus nobis fuauitas lUius, ut notißima, ia tucundtßinut fuit. De non dicam, ego quidem lacrimot quo ties cogtto,qua meafuturafitinhacmifera fcncélute ttlo amtffo folitudo :lt;^Aoso^ytap non fcio,dn 'm utlohomine maiorew uidcrm, anto CZ tàm uerô atnore coniugem, liberos, nepotes

er neptes compleächatur, wie «er4 dicere cmnes nouiftis. Beneficentu ueró,dtlt;juc etiam, ut'm tÜd tenuitAte rei fdmüiarii ergd omnesmu^ nificentid penè mdior fuit, qu-im ipjiiK res ferre pojjèt, nemo db illo benefictum dut eleemofyndtn fruftrd petebdt, nsijue uUi qudntumuis importuna petitori præclufa erdt ipfius benignitds. Reut fdmihdrem tenuem er dttritdm rcliquit, fed locu=t pletißimum Pdtrimonium Itberis cü bond fumd parentum, er Betti hieredibus ipjiuietidm benea dicet.

Viribus corporis imbeciUibus fuit er udletua d'me tenui 'mdeufj; d. pueritid,fedtemperdntid, fobrietdtedc optimo uiuendi ordine,ttd corpus alioqui debile roborduit, ut niAximis ctidm Idbo» ribusfufficeret.Animdducrtimus turnen poü cona iugis interitum 'm dies fingulos niAgisdttenudtum dc debiliatum fuiffe.

Animo dd mortem femper fuit xquißimo inde ufque d iuuentute,hoc dutem proxmo biennio etidm citpidiis moricndi, qutc cdufd fucritfdcilè exiftimdri poteü,tiedebdt eum idm pctuldnttie,Sya cophdntidrwn, er mdlicidc hom'mum huius noftne letdtis.

Vltimtts dUtem dilus teßis eR certißimus de totA eins fuperiorc uia, dnimo, er confilijs om== nibus,dta; oficndtt,quöd nthil uiiqudm ffedkiuerit aut quiejiuerit dliud, qudm gloridm Chrißt er Etclefix fdlutem, tempus enim er hord mortis

flott fert hypocri/iti, Qvoties hts dttnis, prie^» apuè proxmis menjibm ante mortem^cum getnia tu or Idcrimis deplorauit Eccle/iarum noftrarum dißraflionem, quam ardcntibui uotts ^3“ precibuf 4 Deo petiuit, ut ipfc mtcr docentes concordiant fanciret, h^ec mala fanaret Hac um cura lüi fcmper in ore ct' corde erat.

Et de fermonibus ipßus ante mortem multi, dicere poljintyfi htec temporis anguftia pateretur, Priefagijt enim ipfefibi mftare diem migrattonis, tnihiqi paulo ante mortem dixit, Nefcio quid mihi feret coniundio Martis ty Saturni,qM erit de* cima quinta die huius menfis, Cumq; febre corre^ ptus eßet, cr ego corpufculum iam ante pene ad extremum attenuatum conßderarem, atque cum gemitu diccrem, Qnomodo feret hoc corpus fe^ brem paulo longiorem, fubrtdcns rejfondit mihi» cupio dißolui ey effe cum Chriflo.

Dixit cr pridie quàm moreretur ad generum, l^onmorbo moueor, ncq; ulla eRfolicitudo,qu«t animum meum angit aut perturbât, Vna cura eA, UM folicitudo, ut Ecclejta Jint in Chriflo lefu concordes, Hwzc fatis adparet, qult;e fuerint eius perpétua: cogitationes , amp;nbsp;quid fempcr animo propofltum habucrit, Dixit ciquot; eodem die, Si me DEVS lam eiiocaueritex hacuita,libera* bor ab inimicis plenis odio,Sophiflica, çr mem* dacifs, hoc monflrofo anno Mtur£. Sœpè ante mortem iterauit hanc precationem Redemtoris,

qu£ cR inlolMnne,Smt unum in nobi^^ fieltf amp;nbsp;tios nttum fumui, S£pè Oquot; hoe didum PduU Apo^ floh, c^uod ed in priore ad Corinth: Chriftuiflt;i^ dus cd nabis fapientia 4 D E O, lufticia, fandi' ficatio, or redemtio. Edidit alias multas ante mortem fandtßimas noces, qu£ fuerunt teftimo* nia pietatis ipfîus,ncque htcreflrri omîtespofl funt, Paulo autem antcquàm cxhalarct animant, cum à Domino Paftore recitarentur uerba, qu£ funtin ¥.uangclto Johannis: Dcdit eis potefla^ tem,utPtlij Der fiant,qui credunt in nomine eins. Sublatis oculis er manibus drxit, Hoc did um ant=» tno meo femper obuerfatur : O felicem, Prlt;plt; ceptor,qui inhac hora hancfirmißimamfalutis Anchoram prehendere potuifti, Dcniq; aßidue doneefßtrare potuit, iterauit hanc prccationem : Deus miferere mei per Chriflum filium tuum, erßenfibus integerrimis fuit,ußque ad ultimum uit£ articulum, Nam h£e fuit dus poftrema uox, qua teflatus ed fe audire er inteUigere ea, qu£ nobts ex facra Scriptura rccimbantur. Kefolutus itaq; paulatim penè fine fenfu mortis tandem flgt;if= rare defijt,cr quaft obfopitus laeuit, neque ulla in fade apparuit deformatio , aut lineamentorum tnutatio, ficut in morte fieri fokt. Pelix ipfe,quent pod talem confeßionem er- tarn multipliecm in^ uocationem DEVS »ta placido er' tranquiUo tranfitu ex bac mifera er arumnofa uita ad £ter^ Mam felidtatem tranftuUt. Nobts autem, fuisq;

ANNO ly^o. ?iï oifinibui O' haram rcgionum Ecckfiji,dfquc huic fchol£ triflißtmum fui deßderitim reliquit, qui cùm uclut in feuii tempcßalibiK maris idéiemury ruuclerum noflrum annßmus, tunc cùm dus pr£=: fcntid nobis quàm maxime opus cjfet, neque ullo tcmporc minus, quàm nunc,co carere poteramus, E-t faits adparet, quid DEVS in animo habeat^ cùm tales homines ex hoe mundo au fer t, ne ßnt Jfcéhtores imminentium calamitativm, üolo male omtnart, ad panitentiam tarnen nos ad patten^ tiam pr£parcmus, ut uel iram Domini e^ugere, uel, fi ßt opus,paternam cafligationem obedienter ferre poßimus. Debet enim talium uirorum in^ teritus nos excitare ad timorem Dei, ad pceniten» tiam er ardentiorem precationem, er ut cautie diligentes, ac fideles ßmus in cuflodiendo depo* fito, quod hi duo uiri Eutherus ac Philippus apud nos reliquerunt, nempe 'm puritate cafl£ O’ in^ ccntaminat£ dodrin£ conferuanda. Eion igitur nunc hora eü, utßmus fecuri, aut flertamus, fed ßmus uigilantes-, Vidimus quid poü Lutheri mor= tem fecutum eR, quid iam ßt expcilandum pro fe quisq; reputet. tion pojfum plura addere ob temporis breuitatem, z^animimei perturbatio* nem.

Tibi £ terne Deus er Pater Domini noflri I Es SV CHRISTI gratias agimus,qu()dhunc ui* rum, hunc inquam Angelum tuum nobis tarn diu conceßifii, er Lucem uerbi ttii per eum inter nos accen*

accendißi. Oramiu te, ut alios huic/imilcs'co» dores, er mmiftros femper in hac Schola er Ec« dc/id excitare uclis, luxta dulcißimam promißio» nem lESV CHRISTI F/7t/ tui, Non relin^ J^tam uos Orphaiws, Certè nunc Patre hoc amißgt; Ó Orphans fumus, niß tu DEVS optime nos dementer reßexeris, Tu igttur Lucem uerbi tui in nobis non patiare extingui, tußemper tibi deßam inter nos congrega, qua te rede inuocet ercelebret in £ternMn,Tu da fidos Dodores, ^ualem iam à nobis ad te reuocafti. Et nos in fide CHRISTI filij tui, in fide inquam uera er in uerbo fincero conßerua in omnem teternis

O R A T I O ÇLV A A VICERECTORE GEORGIO Maiore Sacne Theologite Dodore, pod obitum D. Philippi MelanthoniSjfignificatA eil fcholafti* cisVuitebergenfibus lUuftrtß: Princtpis ac Do« mini, D. AuguftiDucisSaxoniæ er Sacri

VTrumq^ prtedixit uox diuina, er exoriturai ejße in genere humano maiores rerum per» turbationes, at^ opinionum dogmatum con-» fufiones

ANNO I y lt;nbsp;O. ÎI5 fußones tetriores, fub extremem tnundi ccu fde thifccntii fetwihm,ZT turnen Deum cx rcliqua fe* ce hominum ufq; ad mundifinem, comparaturum m'mifterio Euangelij tetcrnam htereditatcm TiliOf er hanc umbraculo alarum fuarum teSUm con» feruaturam inter coÜifiones er ruinas imperia» rum, zj falfarum opinionum confliäus, utßnt aliqui,qui coniunäisanimis doilrtna confenfu, ez concordi inuocationc, qua: ninttur fiduda Chrißi mediator is, ac cera firmaqißc a;tcrn£ ui» tic, ipfum colant er celcbrei^ ctiam in hac uita,, quot;Vtru/mq; euentu compleri, ccrttßimo argumenta appetentis liberationem,res oflendit.

minitantur er denunciant, imo pene inten» tint orbi Chrißiano clades immenfas, quie prater ußtatum natura ordinem er curfum, in multis natura partibus conjpeétn funt prodtgia aliquot annis.

Creßit Tyrannis apud hoßespatefailaueri» tat is,quorum aliqui cum dißimilcs fint,dudttm de» tedas fuperßitionum fraudes er refutitas eut» denter, ea amen fauitia retinere ac ßabilire T« K.Ev’g« AaKTi^ovnç , aliqui profanitatent quam muehunt augere conantur.

Quot er quam praßantesuirosßuditm er proßßio dgnita ueritatis adegit ad rogos er in» cendia in regno GaUicof Ad commemorationem immanititis fuppliciorum,quibus'pij excruciati 'm Hißa^

Kecens in ed Celttbercrum pdrte,iju£Pyre’‘ neii montibui iidrboncnß GdUiæ uic'md, 4 ue^ teribiis Gottis er Alanis Cdtulduntd: nomen retb nuit, er dntiqtiitus ante Gotticaser VanddlicdS irruptiones Caftclldnorum fedes fuit, fuprd trid tniüid honiinum in cdrccm detruft, er dd flam^ in£ dtque exuflionis fupplieium condemndtn per^ hibentur, •

Qu,id dicdm de mditifcftis furoribus eorunt, qui fludid, confitid, er' molitiones ruAgno condtu omnes dirigunt,tdntumddeffidendiOs dtflrdélio^ nes in Eccleßd ntdiorcs, depraudtione Sophiflica explicdt£ do{irin£ dut cdlumnijs er infeihtio^ ntbui ienè meritorum pr£textu quocunq^ f qu£ ut peßem inueäurd eße in Ecclcßdm nullis poflea remedijs fdUdbilem omnium opmione citius, metui femper, itu proß^tcerc edm nunc mihi uidcor er experiri, bcva.yn.i gt;oop iron U

Quid uero d£ mteritu dicdm eorivm, quorum curd,uigildntid, fides er diligentid,normAm ueri* tdtis caleflis, D« benignitdte tiiata, eft hdilenus : prudentid uerö,fludtum er fedulitds 'm omnipie^ tdtis er officiorum genere ergd quofeunq^,Veelei: ßds coniunxit dtque copulduit, pr£cißsaut clißs dtque auerßs duxilio diumo occdßonibus non ne*

ANNO I y € O, JI? eeljäridrum contettfionum,dut hifcc fupprcßis ucl äißimuldtis filentio dc tolcrdntid^

Hoi OK« uidcdmu^ eripi nobii hoe turbulento Y-erum ftdtu, cogiantes illud,in guo dicitur, col* Ijgi luflos ne uidcdnt uenturd mdld, non dubitea muf ccrtö impendcre niutdtiones mdximdf, quda rum Jßc^htores bos fuos miniflro! cffe Dem non uult.

Ciuid exiflimdmmportendcre mortem opti» mi uiri lt;!:j- omni cultu reuerentiie digntßimi Phi^ hppi Melunthonii ,pdtrK cz prxceptoris noflri colendißtmi,ut non dtcdni qiidiitum eoextinélo EccleßiC reiteßentientes qudiitum bondrum dr» fium ßudid, qudntum omnes nos prtejidium dmi= ferimus, qui eum dffeilibtts, cura, bénéfices uerè pdtrem nobis : doîîr'mæ uerö fidelißimd commu» nicdtionc plus qudin pdtrem fuijße cxpertifumut uniiterfi,^

tlt;lon libenter mdlidliquid oininor,ßed metuo, tte,ut poR mortem Lutheri Germdnid inteßinis conciatd dtque conculjd motibus, fuo tdndem inumdduitßdtigumc,ßc Philippo è medio fubldto, proceüis contcntioitivm, quibusexomni parte do* iirind petitur, Lccleßd tmpiilßd er dgitdtd, ndu= frdgium fdcidt, de doilrime luce dc ueritdte pcriclitetur. Certè enim ucl fold hîcumbrdduto* ritdtis prifiinæ terruit multos qudntumuis ßro*

, er auddcidmretudit dc repreßit conatus co* rundem, iiultoî leniMeflcxit fua atq^ emolliuit

P8 ANNO I f « 9* comitate, multorum feruidos dc priedpites turli^ num inftar impetus, moderatadduerfattone mox inter initia ita attriuit, ut protinm fathifcerent edr coUaberentur : Studio uerotuendi uerasfen^* tenttai Jine acerba uel aducrfatione ucl aduerfan^ ttum cxdgitationt, edT' precum aßiduitate ad De-«w,lt;j«i£pro Ecclcßa Jcmperexcubabant,jregtt Cr eltjit fepc caÜidè jirudloi cr fuco falfo exqub fîtè adornatoi molitiones.

Inter htec mala tarnen, qua: augentur (dr ins grauefcunt, indies ffarfa uer£ doârinte femina ubiq; paulatim radicibus aélis, fcrpunt magis atqi magis CT confirmantur.

ïntuentes igitur in hlt;ec futurarum cladium prauia Jigna, qua funt teflimonia ira diuina er» ga genus humanum propter reflituta rcligtonis contemtum, exufeitemus animos ad precandum ardentius,certafiducia promi/Ja diumitus pro» teiiionis edr conferuationis Ecclefîa.

Conßderemui magnitudincm bcneficiorum, qua Deus per hac duo opyotFa pracipua CZ ea fanibi, edr falutaria Lutherum fcilicet edr Philip» pum, Chriftiano orbi impertiuerit, cum his 'Do* Honbus fuperflitionis pontificia tenebras depu» lit, edr regniPontificij mciditneruos,acpuriorii doHrina luccm reduxit,auxit edr fouit.

Demus etiam operam, ut quam hi nobis tradi» derunt doHrinam , earn tanquam facratißimunf eicinuiolabile depofitum cufiodiamus edr cxcola» tnu^t

A N N o I y 6 o. JIJ MW yitec ßtMmus normtum quitdra^int!i, duorum annorum mdefejjb fludio cUbomtam, com^ prchcnldtn ordme concinno, O' perj]}icuo lüux fimam f£rmone,dcniciiconßdntiä confcßionis er ardentibtisfidei exercitift cogt;nprobätdtt!,pcttdanx ter corrumpt, er oremutYilium Deiquiafcendit in dltum, ut det dond konnnibw,ut ipfe ueritdtem uindicet dc tucdtur fudm, et' dlios idoncos doilox res collocet in ueftigid iUorum, quos ex hdc fld* tionc uelut ex dcic euocdtos in Êcclc/iam coelcx flem trdnßulit,er hos inßruilos nccclßrijs doti= husddiuuetdc gubernet fditilo fuol^iritu,

IE5V CHRISTI, condiior cœliamp; terrae amp;nbsp;generis humani,unà cum Elio tuo coacterno öt SPIRITV SANCTO,grati_ as ago toto peAore,quôd milTis amp;nbsp;inftrudis his dodoribus accendifti amp;nbsp;conferuafti in histerris lucem Euangelijtui,amp;huius mi-nifterio conuocas,amp; comparas tibi æternam Ecclefiam : quodquc dodores ipfos rexifii Spiritu tuo fandOjS” protexifti dementer hos nidulos, qui Ecclefiae tuæ hofpitia præ« buerunt. Tecÿ oramus toto pedore arden-tilTimè, ne rclinquas nos orphanos,ne(^ de-fiituas nos »nee lucem dodrinæ tuæ in his

rcgionibus extingui finas, fed SPIRITV SAN CTO tuo rcgas , ducas , doccas Si. confirmes nos,quos Redore orbatos reli-quosefl'e uoluiftijutfandiflimi dcpofiti,il-libatæ ueritacis tuæfimus SC maneamus cu-(k)des amp;nbsp;propagatorcs perpetui, nec à norma conftituta uoce tua,amp; tuorum miniftro* rum opera declarata,unquam aut difceda-mus aut deijci nos patiamur, ut opera noftra le benedicente fcruiat utiliter Ecclefiæ tuæ,amp; illufiret gloriam tuam, 8i conuertat ad agni-tionemtui mentesplurimorum.

amp; in his regionibus æternam Ecclcfiam, amp;nbsp;fandifica nos in ueritate tua, Sermo tuns efiueritas: coniunge animos noftros uina culo ueræ concordiæ , fcilicet confenfu de dodrina tua , 8i unius Mediatoris IE S V CHRISTI Fili) tui agnitioneamp;fiducia,amp; mutui ac ueri amoris non fimulatis fiammis amp;nbsp;officijs ad tuæ dodrinæ propagationem, ut fimus unum in Tc,per amp;nbsp;propter jternum FiliumtuumDominum nofirum lESVM CHRISTY AI, Aoyop nbsp;nbsp;nbsp;eiitóva aov, cruci-

PRaefta PATER «terne,utillorum bo« norum fiamus haercdcs, quae ut largiaris nobis

nobis per Filium tuum IES VM CHRN STVHjhuius exemplo, poftremo prcca-Uis eft preceptor nofter ,ut pcrfeucremus in uera tui agnitione, utmaneamus concordes , 8i Hamus participes æternæ (àlucis, Amen,

HÆ C pr£j'dtui fum auditores cdrißimi,ut in hoe publico luâlu, nbsp;nbsp;nbsp;hue aiitd dnimo^

rum conjierndtorum obitu Pdtris noftri moeflü cid, cr metu imminentium mutdtionum^engdmui CZ conßrmemus dtiimos noftros,ccrtiJpe pr^/èn^ tiæ diitime duxilij diuini, neefrungdmur con^ Jßeäu hombiltum dijlrdäionum, c^uæ mulorum ingeniorû petuldntid excitdt£, obruiturtc uiden^ tur omnia^nec de pojieritdte dcßiercmui,nec pro* icilis remis 'E.cclejtam hts Idcerationum ZJ turbu’= tionum fludibus permittamus, fed perfißentes in ftdtione fdcidtnits finguli fuo loco oßieium noftrum fideliter dc fedulè, Dcum inuocd « tum dlfuturum dtque opituldturum nobis , CZ poftcritutem dliquam conferudturum certófld* tuamiif.

B-uius immenfe bonitdtis CZ mifericordite fult;e, ffem cerKm Deus nobis oflenditfm clemcntijlima uoluntdte cr dffeélione erga Eccteßdm,fludid literdrum, nos uniuerfos finguldri, deniq; pid cr fummo Principe dignd folicitud'me illußrißimi Vrinctpis dc Dommi, Domini Augußi Duds

Saxoni£,Sdcri Romdni Imperij Elcéiorii wmi noflrt demntißimi, äe qud ut Celßtudo ipß~ Ui tefldreturapud nos, O' conflerndtos hdc per^: turbdttone dnimos noflros ut confoldretur dtque conprindret, mißt hue cum mdnddtts uiros cld^ rißimos -, nobiliate, uirtute, fapisntid O' dodri^ nd excellentes, D. Erd/zw«)« d Konrtt^,cr D.Llt;lt;«= rentiivm L'mdemdnnum I. V. Doélorem.

tnteUigit lüuflrißimits Princeps Eledor pro excellcnti fdpientidfud, quern uirwm dmißerimut Philippa mortiio Acddcmitc, imo Ecclefqs hdrum regionum uniuerßs P.edorem üquot; cufiodem dtque excubitorem fuimt, o fldbilitdtis prießdium, cr cc/ctrzftifwlt;/ec»j. O'ßlendoris fui nitorem,inqi rebus dubijs dc h£rentibiis dut perturbdtis ducetit dtq; interpretem,hoc tdm mcerto O’ flududnte rerum fldtu,quo nunqudm minus cocdrerepoe terdt.

Hobis uero Acddemite dlumnis, pdtrem O' pr£ceptorem : Dodrin£ cceleßi pdtronum in his terris fuum dc uindicem, Eccleßijs coniundis uni=‘ us dodrin£ profcßione, O' dodorem ueritdtis, O Chriflidn£ pietdtis ,humdnitdtis, moderdtio=i tits, fdnditdtis, iolerdnti£ o omnium pidrum uirtutum exemplum ereptum eßeintelligit Quod cum dolorem ei pepercrit amp;nbsp;ludum ingentë,dtq; üuxerit edm qudm proEccleßd gerit Çoltcttudi^ tiem, multorum pr£jidntium Princtpum cxemplo, amen (xcelfi untmi robore O' confolationum di^ utndrum

u’marum pr^/idio dolori repugnans,in huiuf fi ferucre, orbiati ^cclefiarum crnoftræ,quid ud opiiadferret, ud adhiberet confoUtionK co« gjfarc non neglexit, qu£ optimi Principe pictdf, ut eû nuxima., itn nullis 4 nobis laudibus fitis ces iebrari pote^.

Nfc fÂ conuenientitts quidqudm tinto Prins dpi, quÀm affid iadura ali, quamruindpofiet confequi rerum pr£cipudrum,Pcclefidrum de dos élrindrum, udut exJ}gt;eculd tnultè dntè pros filed is tempeftdtibus, quæ impendent,^ quarere remedid, quibus hlt;e dut depulfe dtfcutidntur,dut dppulße excipidntur dc fiftincdntur, ne improuis fo Gt' inopindto hdrum impctu udut opprefid exs t'mgudntur, quibus nititur O' confiftit prtecipuè fdlus uniuerjbrum,uerd Hei dgnitio,0' difcipltmt honefld dc legi diuinte congruens.

£tfi taq; Optimus Princeps Plcdor SdxoniiC Hontinus nofter dcmcntißimus hoc publico O' cetntnuni ludu ncfiro,o~ hdc iddurd,qudm dtnifi fione Pdtris noftrt fecimus, uehementer dngitur, Ecdcfiit O'noftrd cdufd ,}pfum enim Philippum fine uUd dubiatione, fimus ontnes ex iniujiorum O' cruddium odtorum impetitionibus dd hetißis fnum Fili) Dei o bedtorunt complexum, O' ex frementibus impetuo/i mdris inftdr turbdrum cotmnotiotiUnts, 'm quietißimdtn O' luce diuind plenum cedi ßedem trududum efße : amen O' de eonferudtione dc propdgdtione dodrinurum dd Y Î poflea

poßeroS fe optime /perdre oftendit, Çuo exetti* plojAc tMndatii dulctßimarum confobtionu/m O’ cbmentißimArum ßgnißclt;itionum,miö djfeétuimi pdtcrnorum plenis, nosquoque mßiem optinunt erigit dtq^inductt.

Pro gud tMi inßgni pietdte O' clcmentid illite ß^ ißimd Cclßtudini ipßiu grdtidf qudntnK po/ßis ti.iM dgmM, ez ordmu^ Dtiwn toto p€éiore,ut O' ipfum iUuflrißimum Frincipem Elcélorem, O' coniugem eins lüuflrißimdm, o liberos O' cru^ia G»A6Vroè§ eius dc ■^(dslt;xrcn= 'm guberndtione,0‘ conßliorum foctos dtciue ddmtnißros negocio= rum pert'mentium dd falutem publicdm , demerit ter tuedtur , regdt lt;tc cußodidt, O' confirmet ipßs Hires dnimi o corporis, dc uitdm proroget, O' tribudt bis terris cum fdlutdri guberndtione ßdlutdrem pdcem, ut cfute Dci beneßcio o protect ilione ddhuc fiorentEccleßxySchoLe, Keßgt;ub: dodriM, leges, iudicid, hoiießd uirtntum cxer* citid o cultus,conßfldiit dtque conßeruentur,0' fiudio dt^i mduflrid eoriwK qui prd-funt du£ki O’ dmplificdtn, crefcdnt.

Signtßcdmus ergouobis optimi duditores,0’ lud um 'm quo esl und nobißu lliußrißimus Pri-»« ceps naßer Eledor Sdxonite , propter obitut» cdrißimt Pdtris dc Fr£ceptoris noflri, o ßetn eius de ßudijs m hdc fchoU optimum, o uolun-Mem'm bis conßerudndis clementißirmdm,o uos boramur, ut Deo und, nobißum de tdli eius djf^^ dione

Hione amp;nbsp;uoluntAtegrdtiin dgiitis,ZT pro itico* lumitdte ipßui or hberorum drdentid uotn fd « cidtis.

De nobi^ p»Uicemur uobii edm, qiidtiiz^ iÏÏu^i Urtßimui Pr 'mccps Elcilor Sdxonite, ^3'^ fidelißi^ mi noftri Praceptoris exemplum ii^' noftrd 4 noa bis fides exigit,dthgentidm O~dßiduitAtem in do* fendo.

Ddbitur d nobis operd fiedulo, ut diligentid^ fide, operarum dßiduitAtc , omnibus ojficijs hu-mdnitdtis, pie folicitudinis curd,pdrtdgt;ndtdue collechm hicreditdtem Pdtris noftri, coetum jci^ licet huius ficholte freijuentißiinum ,hunc crgout non dißipemus negligentia,dut toruitdte alte^ nemus, fed ß augere non poterimus, confierue* mus amen tpßus excmplo CZ imitatione, reiki dc itéra de ipßus praifcripto docendo , operas ttßidue inftanter urgendo dc pcrßccpicndo, pdterno complexu fbucndo ac luudndo a^ lumnos noftros,quo ad eius fieri potcrit,ne dégénérés or tam prlt;eftdnti pdtre Migni hd 3 bcamur.

A uobis, quos reliilos poft ße commendduit fidei noftra:, uicißim pctimus requirimus, ut cicm quem praftittftis optimo Pra;ceptori uellro, diuino mandato debctis obedienttlt;e z^ reuca rentiie cultum, nobis etiam prlt;eftetis. Quod ut fiaciatisßonte ztr aldcriter muitte uos cdufie mo» Here debent.

Primo duforifM nMnddti diuini, quo uos ollh gdri dd obcdientictm cum feucrißima grduißimlt;i=gt; rum pKuarum commmdttone ßcpe dudites. Nee dubitetuDcum licentid)n,contumdcidtn:,z^ petu^^ Idntidm ulturtmi ejße, etidm cùm Uidgißrdtuf dut nonfdciunt ojßctum, dut impediuntur, ne exequi poends effrenem ferocidtn compefeere pof* fint.

Secundo,XÜuflrißimi Principis Pleiiorii Sdxos nitt uos mouedt dutoritds, Qui fldgitdt,ut bis, quosconflituit ipfe in hdc Acddemid profeßßores, pricfecit ftudijs publicis de dißciplm£ hx mo* rum guberndtiom, ßubiefli fitis de pdredtis, (y fungdm'mi ofßcio ueftro dihgenter. No« tumuU tuemini, non turbetis dut impedidtis trdnquiüitd^ tem dliorum, non fcclcribus cr fldgitijs poUuatis hune pulcerrimii cœtum, in quo dbfq^ omnt dubio multi ßuntclcäi, ztr ßdnili, qui ßunt templd SpirU tus fdnäi, er fiturctcic morum de ferocid er im^ VMnitdte grduißime ojfenduntur.Promitttt etidtn illuflrißimtis Prineeps SdxoniiC Pledlor non ßefe deßuturum nobis dutoritdte ßud in dißciplinic de= fenfione, eJquot; exequutione pacnAVum ,fi qui petu* Idntius obedirereeußduerint,

De ueflrd etidm ßdlute er officio ucflro,dtque eptimis pdrentibus ueftris cogitdte.i/lißi buc eftis non dd luxus er belludtiones,non dd oeium dut centidtn omnium cupiditdtum,nonddofficindttt improbititis,fiddd difeenddmdoilrindm Ecele^ fiæ,cr

y amp;nbsp;puriorii Philofophi^.äd rcgendos de een» formendes animi affedtK, hos honeftd, mo« rum gubcrndtionc effingendos ex doürina; prlt;e-fcripto,ad cxercitid uit£ innocentis CJ-fanéhe, ucr£ 'muocationii, grdtiarum ddionis ergd Heum.

In hdne ergo ut curdtn cr eogitdtionem itt^ (umbdtisomni fludioo-eontentione^exigunt it uobis pdrentes ucflri, putrid cr ^eelefid eui de^ fiindmimyGr eui opera ueftra leruire debet,Deni* que uit£ eonditionis ueflr£ ratio, üee de uitn tant'uni ßagitiofe tradu£hi,fed de iaâura tempo» rii eogitate uobii rationes Deo fore reddendat.

Tribuatis boe pientißimis manibia optlmi Pr£ceptoris ueftri,atque huiusfutife uos non tan» turn ociofos auditores, fed affeclas or imitatores probate effingendis CZ exprimendis ut doélrm£ fententijs,ßchoneflißimis,fanatßimis (y caflißi» mis nwrtbus eins,er Icnitate ac manfuetudine exi» miac:^ fngulari de propè diuma, Huius quotieß cunque tiel uultum animo eaincipitis, uel oetilis imagmem intuemmi, eùm loeum alßieitis,ex quo tot paternas audiuiftis commoncfailiones ueflri, exiftimate hoc cum mortuum pofluîarc , quod pr£cepit uiuus,Vosnwrtuo etiam debere quod uiuo pr£ßitiflis.

Parcite cr noßris doloribus, quos ex hoe cd» fu conceptos fußinemns tantes, ut fi tantum fun* y y dere»

dercMii! Idcrimdrum, quantum dqu£ uoluit AU bii, explcrc eos non poffcmm, Hos'ne nobis exd^ cerbetis^

ciimcj- inter uos fint dlicjui, cjuos bic non dmof do£lrin£ neque dtfcendi curd detinet, fed liberius

liccntius uiuendi occdfio, procul d pdrentum conffeiiu, cr quorum uitu, jludium, cr opera cccupdtur rebus ntmimecrdmi noflro conuenU entibus, illis edichnus, ut hmc difcedant pro^ cul, zj- tulem dltbi potius qudm in Acddcmia tioflrd uititn dgdnt, qu£ non idea tantum nocet plurimum,quod prouocdt irdm 'Dei, dttrahit, dccelerat cumulât pœnds public as 0- calami^ tdtes, turbat tranquillitatem publicam, frangit

eleudt dutoritdtem legu/m,fed etiam quod muU torum dttimos grauiter ojfendit morum diffo* lutione , qu£ ldxdt£ difcipli)i£ ^ectem pr£ fe fcrt,dliquos ucro contdgijs horum mfeólos ZX poUutos corrumpit utdegenerent. Ç^uèdfi com^ nwrati hic tales diutius fuer'mt, nec uit£ zy mo* rum emenddtione pr£buermt ffemfrugts mclio* ris,nofirum erit perficere, uta tailbus Cathar* tnatis hie ccetus expurgetur, ne parsJincera tra* hatur, etfi optar emus eos memores pietatis Zi^ of* ficij fui, diligentiores effe 'm fludijs Zir rcgcndis wioribus. Modefiis zy honeßis necßudia noßra, neefuffrdgid ZJ teßimonia ubicunq-,fueritopus deerint. li£c contmoncfaciendi ueßri caufa dice* re fum iuffus,

O ro Mtcmîilium Dft Dowwtuwi noflrum le« ƒ««« Chriflum, crucifixum pro nobis er refufeU tutum, fedentem dd dextrdm patris, er largien* tcmdoiM hommibus, ut mifercdtur noßrio' le^ ttidt nobis drumnds er folieitudines nofirdi,dc periculd,qult;e impendent, benigne amoliaturerquot; auertat,nec.ßndt ext'mguilucem doärinte fuse^ çy regdt nos, ut finrnus organd udfi fdlutdrid nobis e^ ^ijs.

APeïles Veneris a.va.j^vojjSjjit^, id ell, è ntd» ri primum emergent^, caput, fdcicm er peUus, pdulà diite mortem qudna. potuit diligent tid qudm dcurdtißimepinxiffe dicitur,qui cùnt pdulô pôH mortem obifßet opéré ddhuc imper^ feilo, non inuentus esl poU eiem in omni pofleria tdte Piilor, qui huic operi nunum ddmouerc, er reîiqui corporis membra pingere duderet. Videa ior,igitur ego fortdjjè intpudens tielduddx nimis,. qui mihi à fenatu Acddemiie hoc onus imponi pdjfusfuerim, ut poA optimivm, er pientißimwm

Pr^cppforem Dialeélicdm pr^tcgerem ,eoinlo^ co, ubi (j!pè uocctn ipßtK Scholä/hci cùm gemitit requirent, Et poâ tam excellentetn artificem eb dem operi mamum admoucre,perinde e^aefi po^ Homer um iliudti ciinere,dut poA Regem Duuidem Pfulmos fcribere Hellem.

Intelligo agnofeo ipfe, optimi duditora, quantum ct quam longé maïui uiribus mets oniu in me fufeeperim, nee med mibi imbecillitdx ignoo, eA, comnwuet or perturbât me etiam locus ipfe, ubi dulciß: PriCceptor docuit,ubi icvnvaop acr^x« ultimum Cygneam uocem edidit, cuius mihi menwrid, trifle deftderium, Cf qudfi tmdgo ocs curret, quoties hucaflenfurus fltem. Dentqueplu^ rimd funt,qu£ me reuocdre quafl rctrahere poterdnt. Sed quid fdcidm i Priwum dutcritds Pr£cepti diuini me onus hoc ut flubircm nwuit, quotubcmur uoluntdti diuime parcre, Çuo quißq; in loco O“ fldtione, Cumigttur Deus Rcueren=: dum Pdtrem çy prteceptorem noflrum ex hue tnortili Schold in illdm fudm leternam Scholdnt euocduerit, noflrum eA, id quod d Domino fdd Aum cA obcdicnter ferre, iuxt), diAum, HumU lidmini fub potenti jnanu Dei. Deinde/icutin dcie fieri folet, ubi in cddentium locd O' ordinet fuccedunt qui fuperflites funt, ne totn dcies in* tcredt, eodem medo O' noflrum ojficium eA, ut* cunque fuflinere dc fulctre,rcm incUndtdm, ne tAnti uiri O' Duds noflri intcritus nobis totius

ANNO 1760. ïîl Schotte dtquc Eccleftarum ruinam trahat. Etjt intcUtgimuiquimipfi longé impares/îtnics, fuc=i ccdimnf timen ,ßcnt fepè milites gregdrij in du* cum occumbentium locum, quod poffumus fds cimus, Ef ordinus Dcum per Cbriftum, ut Idbor tiofler non fit irritus in Chrifto, Et J^erdmiK uos quoque pro humdtiitdte ueflrd mediocrititem uel tcnui fitem noftrdm boni confulturos effie.

ïidc inqudm fiducid hoc onus mihi d findtu Acddemie imponi pajfiis fum, quod ut fitfiincre poßim,uos'und mecum Deum comprecdbimini, ut ille Spiritu fdttélofuo mihi dementer ddfit, er huic fcnili ccrpori uires {'ufficidt,ut utiliter Scho* be er uobis inferuire udleum, Qjiod ut fidt fdeidt Hominus er Kedemptor nofier ïefus Chrifius, Amen.

Et quid, ut infiituti nofiri memores fimus, de hoclibro quem explicdndum in minusßumimus, er de Didlcäicd nobis hoc in loco diccndwm eü, primùm de multiplici utiliate huiits compendij pducd quedam, ut potero dicdm,qudmuis dolore er recenti ludumultum impcdior,fed timen hoc filentio prtetereundum non erdt, ut ddolcfcen » tes dgnofcdnt qudntum memoriic huius Viri de* bent.

Extint db Arifiotele feripti in Didledlcd libri multi, qui communi nomine er Titulo inficribun* turOrgdnum logicon, quorum alij de dlijsdrtis fdrtibusdgunt,fedcùm 'mhistAntum fitcdligi, uis er

nis amp;nbsp;teneirarim, ut fuperior lt;eUf,lt;lu^ Arißot telles doärit!£ penèplusqu^m uerhoDei dediti, fuit, fe inde suoluere non poffet, dccidit,ut multi huic mdlo mederi, his tenebris lucem dliquant afferre coiutrentur. Hi uerô cùm linguarum cr diccndi artium ddminiculo dcßituerentur, er in Bdrbdrico cccno fepulti, dc infantes effent, nee fcrtbendt dut dicendi ufum ullumhdberent, non nudóhoc nopotuerunt effeeredut confequi,Arigt; ftotelicds tenebrds ut illujirarent, fed er has ipfds ttnebrds ipjt ntAtoribits tenebris erdmbdgibus m* uoluerunt dtque obfeurarunt, 1« dceidit ut riui fontibusmdgis turbidi er limoß effent.

Hoc in numero cum dlij multi, ( fuit enim hitc praicipud Scholarum doilrma eins letdtis) tum er Tdrtdreus recenfetur, eum ut prlt;£fcntem Deunt htcc Schold ante dduentum Philippi coluit,De quo ut ttcnuße its, uerè lußt quidam.

Tartara quod uincis er coeœ nubild mentis, Honten conueniens ergo libelle tenes.

Reuerd enmi denfd caligine er tenebris plus quam tartdreis inuoluti funt till commentdrij.

Accidit igitur in Scholis tunc uerfantibus, quod dccidere neccffefuit, ut cùm team uitdm in hdc penè fold arte confumerent, ad eius cognitio* nem tumen nunquam perii^irent. Sedinpuerili* bus ef^ ffinoßs dltercdtionibus Scholdflicis tem^ pusßnefruilu terebant. Cumey propriumßt hu^ lusdrtis offieitem, hos duds uirtutes ut infiruat, nempf

irenrpe ut indicium formet, fontes muentionis oftendnt, ip/iutreiq; hac uirtute penitus dcflituc* bdiitur ; Ad iudicundum enim mAgis mepti erant, uel utti idtota, muentionis autem ne notnen quidem norant. ïnanibus tanthin rixis inter fe cer=* ttbant. Socrates ne an Plato curreret, its, miferè tota illis uita labore inani finefruélu confumeba* tnr. Vttaccam, quod ex ore reuerenda: inemorilt;e Dotlorii Mar-tmu Lulheri ( qui in doflrina Ari» ftotelica, ut qui^uam alius peruolutatus erat, ) nudtui, multa ejfe 'm Organe qute parum utilia» Us haberent, quod utrum itafit,in præfentia non dijfuto : De argutijs cy ffinis tàm Organi quant commentariorum loquor.

ïam ex his ‘tenebris dijfcultatibus, pro fe quifq; perpendat, quàmoperofum cr dif^ilèfu» tril Reuerendo Domino Prieceptori artem hanc eruere, atque in hanc lucem,m qua nunc benefiet» Dei emmet, proferre, quart nifi ingratißmi fu» tKUS,quo crimme nullum grauius e^,iuxti, Mimo» graphi diélam: Ingrat urn dicens crimen omne di» xeris, fateri nos oportet. Quod fi nullo alio bene* ficto nos cr doélr 'marum ommum fiudia affecif» fet Keuerendus Pater Praiccptor,quie quod uel ttnam hancdifciplinam, Dtaleiltcam dico, ctetcra* rum omnium ut adm'miftricem, im GT guberna* tricem in tarn luculentum, difeentibus commo» dum,e:y obuium compendium, atq^ 'm unum quafi torpw nobis contulit, hanc lucem huic regime

de gtibertutrici difeipli-n^ priebuit, qu£dntè iw tencbris, ut dixi, plu/quam Tartarcts, Deum im* moralem, quÀm ala obftura fcdebat. Si nuUo tnciuam aito beneficio nos pr£ceptor aff-ceißet, amen uel ob hoc unum beneßeium ei non poßet pro merito grätidm referre toa meeternumpers fleritds. Et nbsp;nbsp;nbsp;lux in reliefuis doilrmis pr£ctpue

in fderd uelßecua fit, uelJimiliter eluxerit, uide^ runt dgnouerunt omnes pij ac boni. Hiec igi^ tur beneßetd diuind dgnofcere,his^^ gratis anmis reuerenterßrui debemus,i^ amen,ut etiam (efuod proprium eAGratitudinisoßieium') autoris an= torum beneficiorumprimum Dei opt: Max: Pa« tris Domini cz ReJewptor« noftri lefu Chrifti, De'mde zj' ab co fiibreßaäi Drgani, Præceptoris noftri memortam, ea qua pios er gratos dtfcipu^ los dccet reucrentia, pietatc,er bencuolentu^co^ lamus.

Agnofeunt hecc multi alijs in loeis uiri doéli er boni, próque hoc beneficio, quod Ariftotelici pelagi fluólibus crepti funt,Deo gratias agunt er fruuntur hoc beneficio diuinoea,qua bonosdc pios decet,pi€ate atq^ gratitudine,

Sed funt er alij, qui ne quidem,firumpantur, ifta negare poßiint, fruuntur eX' tpfi his donis ac beneficijs, fed armis ijfdem, quibus ab co inftruili funt,contra dutorem hoftiliter utuntur,ficut ipft uiuus, fubinde dieerefolebat,quód olim mifera dà cebdt

ANNO I 7 « o. ny teidt Alt;iuilii, cum fagitta confixa ejJetiAgtiofco penttiMmcdt in uulneremo.

Hit quid nos precemur aliud, quint quod ho* mines Chrtßianos,ß modo ij efje, qui dicimur,uo» lumuSydecet, er oportet, tJempc,utDciweoscle* menter conuertat, dona, Hei ut agnofeant, er ut ijs uni nobifeum animo grata,pièaereuerenter utintur, er horum donorum fontem atque auto* rem, Deum uni nobifeum in fanäo erpiocon* fenfu doilrmtc colant ac cofiteantur inieternum, in Chrifio er per Chriflum lt;eternum teterni Hei filium. Hoc er ego Ulis opto etquot; prccor 4 Heo per Chrifium,Anien.

Abjbluiiam, optimi auditores,primatn partent propojitionis mejequantum in hac animi mei per* turbatione, er temporis huiusangußia ßertpo* tutt,promtß enim me diélurum de libri huius^ quem prælegere debeo, utilitate, er autoris erga nos benefieijs.iiuncrcßat,ut er de materia Itbri, hoc efl, de eo quad ägimus, nempe de Hialeilicit tiliquid,dicamui.

Hialeäica non Mtum commune clt;eterarum dißipUnarum omnium Organon eä, Qjiieq-, ca* teras artes fuis Methodis includit,er' ut ar tes fint facit, ficut de ca Cicero dicit, fed eil cmnino lUa communis nAtur£ er mentis humame uis, de fer* tnone cr rebus rcóium uerumq; iudicium inßitu* ens,er 'mter fe conucnientta iungens,ac pugnan* tM feparans, qua mens humanaffifana eH er fa*

pit, ceu duce er Uldgifiru de guberndtrîce utîtur in dmofeendd de rebia omnibui ueritAtc,[ç:x refu^ tundd fdlßtdte.

Hteciudicium infor)n4t,e^ ordmem inftituit, ^uoiudicio crordme omnes ßnA mente prtediti homines, cogitnttones, confilid ex' diliones omnes guberndnt, Htec lüis in cogiando Dux, in delibe^ rdndo normd eii,qudm in decernendo fldtuen^ do fecjudntur.

Udc duce qui deflituuntur, non mirum eR ,ß wonfirofds, ZJ' db humdno fenßi longé dbhorren^ tes cogitdtiones hdbent,fi ^a.'XoyeL,hoc cü,d rds tione or Jènfu humdno deerrdntid p(fcipiunt,mos uent, meliuntur. Uisaliud , qud cerebrum fds num,quod prccemur,non habemus.

Cdufds ejfeilrices Didlcüices, ut ZT c£terds rumdtfciphndrum fecerunt tres: îZempe, mges nium ucl ndturdm, td cA, donum Dei. Deinde doilrinam(eu inftttutionem,ed ut dux iti ZX imis tdtrix cA ndturæ. Ex iudicio enim optimortmt Z^' prieftdntißimorum ingeniorum, omnes dftes natte ('unt,ut uerè dixerit Pldto: Artes domi nos ftrtc ndtds e(fc, In ingenijs uerô Deus hanc lucent accendit ZJ ed excit!Ht,etß ut uerbi fui,itt, ztrmub tdrum drtium humane generi Deum ipfum dodos rem ac monflratorem fuijße credo,zxuod ZT Ard* tus confeßus ed, cuius uerfus fubijcio.

Plurima mortales fugiunt incognitA mentes, Quie De{(î teternus nondum patefecit in arte. ;

ANNO 1 y O. ÎJ7 Hoe dute tnex cadem mAnifeftd. in luce pdtelmit, Qm nunc fub dcnfi caligine merjd premuntur, Hic genui bimtunum, JWigno complexuf dmore, Vndteji conjjncuum fefe dedit,dt(j^ per omna Hatura partes oftendit plurmd fignd.

Sed hunc ordinem turnen Deus enflituit er conferuatum uult, nempe ut ingenia mfiituttone ac doólrina excolantur excitentur, hoc cùnt fit,tunc ipfe dat mcrementum.Accedit demde qult;£ inter cdufas ejfeilrices tertio loco recenfetur^ u[its er exercitdtio, cap non aAoyoç TpiSâ eü, fed à doârina regitur, in agendo rcólitudincm efpcit, Ingenium itdqiàDeopctendumeü,er id quod contigit, doéirina, cultu,ftudio ac tncdia^ tione excolendum , er exerciutione confirmane duw. Ad communem uitte inflitutionem ißa per^ tincnt. iios qui in fchola uerfamur,(y difcentU umfludijs infcruimus, ad eaquic artis er doilri^ tue funt in pricfentia nos conferemus.

Ars ipfa autem,meoiudicio propiusautme» iius defcribi non poteR, quàm apud Ciccronent in Bruto defcriptd eil. Quem totum locum, quitt ualdè itlußrKe{l,poncre htc libuit, Sunt autetn htec uerba. Sic enim Brute exiflimo iuris Ctutlis magnum ufum er apud Scteuolam er apud mul* tos fuijfe, Artem 'm hoc uno, quod nunquam effe» ciflet ipflusiuris fcientia, ntfi camprteterca didi» ciflètartë, quadoccret rem uniuerfamdtflribuere in parteS}l4tentem explicare definiendo,obfl:urant

cxpldn^re intcrpretdndo. Atnbigud primum Ufc dere, de'mde diflbtgucre, poftremô hahere regu=: lamyt^ud uerd v fdlfd ludicdrentur, ex (juibm propofttiiqua clJent, qud; non elfent confequen^ tid. nie enimdttulithancdrtem omnium drtium WAximdm, qudfi Ittccm, dd ea qu£ confufè ab dhjs dut rejjgt;ondebdntur dut dgcbdntur, Didleélicdi» tniht utdtris diccre, inquit, Reélè inquam mteßi^ gii. Hd^fenui Cicero, qui quantum huic drti tris ludt uidctis,eruntdutcm nobis ißd inter prteles gendum fepè iterdndd de inculcandd, qudre his nunc non immorabor, dd tüud tempus ea referuds bimus. De ordinc quo hicc ars trdditur, pducd quieddmddijcidnt,ut fdctlius difeentes iiJ^tap, CT fornum qudnddtn tllius dnimo dtque cogitdtione concipere poßint.

In parte dliqud huius drtis dißcendd puero mis bi Dducntriie obtigit Prteceptor uirDoätß: er opt: Senex Bdrtolemeus Colonienßs, lüc hoc unis ceftudebdt,ut dd/imilitudinem Grdmmdtices,qu£ nobis idm notior erat, Didlcillelt;e trd^htionent eonformdret. Pt ex duabus his artibus,quantum fieri poffet,qua/iunam efficcrc. Quid utrum res dè fieri debedt,aut poßit, in prlt;efentid non dtjßus tibo, nos tune, ut pueri, cùm quafiad nota dedus ceremur, ddplaudebdmiis, Sed utar amen exems plo et fimilitudine petia ex Grammatica. Vtenint primlt;e atati, quæad Grammaticam dificendam ad* hibetur, proponuntur primùm Plemena prima

ANNO I f Ä o, 3;5 ßngul£ de ßmplices literie, earum figuræ po^ tefldtes print,max er ordo cognattones puelt;‘ ris incuïcantur. Ex Uteris deinde dccentur ne^ dere Syliabas, Ex Syllabis diäiones, O' porro ex his orationcm. Qjiie fipura, perßtietta çy certu eü, ambiguiateomni exclufa,er fenfum mentis ([uäni preximè atgue exaitiißime exprimit, tunc ea, quod ad Grammaticamrationem attmet,opti^ ma effe iudicatur, er hue ufque procedit Gram=i matted. Vtrum mens 'm ludicando uel pronunci* undo de re tpfa a ueritate aut ratione re£ta, deer* rduerit, non curdt, fed trddit fermonem àfe iant fdbrcfaäum forori [ue Dialcdtca exdminandimt, retexendu et reformandttm.iUd eodem modo fer* monemdGrdmmaticd dcccptum,ut cenfuriefu£ ceu Lydto lapidi rc^lè fubijeere poßit, rurfum in minutas partes, hoc nbsp;nbsp;, 'm ßmpUces uoces refol*

mt, Ab bis cxemplo fororis Grammatiae mcipi* ens, earum naturam, utm, poteßatem, cognatio* nes, diftrimina, atque dißidia quam exaólifimè inquirit dtque excutit,tdßtperprtedicabiltd er prtedicamenti, quic oflendunt ordinem er pote* fldtemßmplicium uocum. Pnedicamenta diucr* fos omntimt rerum er uocum ordincs tradunt, Pnedicabilid eiufdem ordinis feu famille uoces rurfum diftribuunt, o oflendunt que latius,que m'mus Idtè patent, hoc eü, que plura que paucio* raßgnificant, queq^ mter fe neccfldriö ,que non necejfaria lege coherent, lam uocesßmplices atq^ Z 5 adei

adeo res per iUas ßgnificdtdf, ia ccrto ordine dilt;* firtbutds examinatM ,rurfwm altert cenfuric fubijcit Dtaledica. Eins cenfuræguberndtrix e^ definitto. ïBd nouant lucent his addit, Cf~ß opiit cil,ad fororem fuant diuißonenteas tranfmittit, ubt ßciute Idtius patent diflribuuntur ,atquehdc qudft 'Ti^o^aoKjS^txsiu.ii prtepdratas ucccs,dedu* ctt Dialeiitcd ad Mcthodum.priusquantex his fer» monent conntikit. Methodus autent campus cr ^uaji pdleßra cH, in c^ua definttiones cr diuißo» nes cxercentur. Per metas crßacia huius cam* pl ordme ccrto ducuntur uoces, ut num quid ad* hue tn his mcxcußiim ßtadparcat. Ethiccnobis primi libri materies ac quaß farrago erit, Ab hac ßmplicium uoctim cenfura O’ expUcatione progrejjd Dialedica, tunc prim'uminter fe con* nedere uocabula docet,ziX' extruitpropoßtiones, tn quibus partium connexio CT genus prccdica* tionis, ut dicitur , accurate obferuandum ed. Ham partes in affirmatiuis cognatas effeopor* tet, nequefatis cilfcire,fcd ej quograducogi* tationis inter fe contingant, cxcutiendum ed ; I« negatiuis contra inter fe dtßidcre aut pugnare. Hon enim idem edß dicam, Afinas non ed equits, (T uis contra leges non ed tufltcid. El£c pugnant, iÜadißidcnt: Ita ßngulic orationes feu propoß» tiones per fe primiim excutiuntur, mox inter fe Cr conferuntur, finguntur ac refinguntur, qu£ nofir£ operte erunt in fecunda parte htiius lihri,

ANNO lySOü Î4I fed nondum integr£ ordtionis eeirpuf hdietnus^ uer'um exqiüßtdm tdntùmpdrùum cenfurdmdtq; explicdtionem, exqutbui ut in cr(wiiiaamp;fie prn fKum mdiora membm tdndcm integrum corpus extruitur. Vrogreditur igitur Didleilicd db his membris minortbus ordine dd mdiord,C^ qudfi ub extguis fionttbus dperit diffundit fefe in dni= plifiimum flwmen, Congregdt inter fe, qudfi dd colloquium conuocdt plures propofitioncs, fed non itA ut lüde temerè concurrdnt, is enim ebrios ' rum dut mente deerrdntium fiermo eü,ucrùm cer^: to loco, numero, ordine O' lege cm conuçnire oportet, ut inde extrudtur legitimd drgumeiM» tio, cuius qud: ßecics, qu£ uis, qult;£qs leges fint, fuo loco, nempe in tertid pdrte huius libri ex-plicdndum ueniet. Et tune nobis dlterd pdrs Hidleélices, nempe ed qu£ uocdtur dbfo^ iutd erit.

Sed refidt ddhuc iÜd pdrs, qu£ drgumenforunt iindteridm,uim O' neruos fuppediat, nempeivft* fiue inuentrix, ed fontes oftendit, ex qutbus nMtcrid drgumentorum hduritur, dtque h£c tu^ eundtfiintd eÄ confiderdtio ,uidcre ex qud pdrte propofitionum fuma, fit probdtio, O' qud lege, , grddu, O' ordine cum ed pdrte cognaafit in dfgt; firmdtiuis, o contrd quomodo difidedt uel puga net in negdtiuis. Hïc nobis fiepe reffeitundum trit dd fontes, hoc eü, dd bivecAvcrip, O' ed qu£ libro primo, fecundo o tertio trddia, fiunt, EU

342 A N N O J r g o. uerà inuenicndi ratio er locorum doârmd exs a£lè exfheaa in quarto libro, cum ea traamp;atione timen non pigebit conferre Topica Ciceronis, fT eruditißimum librum Rodd phi Agricobe de tn=gt; ucntione Dialeilica. In fine aiitem huim operii falfortim argumentorum refuMio docetur, ca eii quafi exercitdtio quædam, qua oftenditur,qui fit prcecedentium Præceptorum ufui, in ludicando panter er inueniendo.

Uabetis iam, optimi auditores, hac breui com» mcmorationeexprefiam,er quafiocula fubie^nt totiui huiui utilißim£ artis atque omnium cæte» rarum artium parentii, cxiguam quandamfora mam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiue eidytlion, quales forma parua

adificiorum proponi folent, ex quibics tumen uta eunq^ ludicari poteß, qualis ipfa futura fit flrua dura, tarn ueftrum ent officium, fi ftudijsuea flris,imô fifaluti confultum cupitii,hancartem primitm ut ametis, eiiu pracepta er leges feno atque exaâè difcatis, er earn ducem aegubernoa tricem uobis non tantum in fludijs ueftris er in omni genere dodrina deligatis, commune enim hac omnium dtfeipUnarum ofyewop e/l,fid ut er in cogitamp;tionibus,confiliis er ailionibus omnibus, per toam uiam fit hac uobis régula er canon ludicandi, proi:unciandi,fi:atutndi er decernena di de rebus omnibus. NuÜa enim magiftra er gua bernatrix melior eH utfiudiorum do^-^rina, itA fenfuum er cogitationum omnium.Deinde Dcum unà

ANNO I y Ä o, unimecum totopeélore ordte,utiUe clementer tniht docenti or uobis difcentibus adfit, ut labor meut er uejicr fit honori Deo, er Chriflo Ke» demtori nojlro, falutaris Ecclefi£,R.cipubltcief qu.im pliirimK hommibus er nobis ipfif,

STPpe dudiuiftis optimi duditores, in fcriptore hijioricoefuocunquereOutri a-auicip ■ko'KiIl» ulxà nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, qu£ duo multi

compleduntur, ut tudicto fit pr£dttus exdi^o, ut prudentidc filerti obfirudtione confiderct, dc difiernat momentu, occafiotKS, cdufit,er uniuer* firn TTÂ^isàaeç omnes rerum er negociorum, ut locd perueftigdrit rerum gejldrum ,dtqueexplo* rata hdbedt tempord, ut perfindrum ndturdf,in» genid,er mores £ftimdre, ex ijs dlid, qu£ ex* prefid non fint,drgutè de dextre conieitdri no» rtt,regaturqi non afiiâuum impetu,fid reéii, conftdntisq; iudicijnormd,acdeligdtinfignid zr tieeejfdrid, pr£teredt obfiurd, qu£ ut aliqud no»

tutione eelcbrcnttir, diguA non funt. Deincte lit cognittn res cLt^-, animo concepts sxponere poßit fignificanter,perjjgt;icuè, difertè, oraticnes rebut accommodati. Polybius his addit ut totam omni* ttm temporum htftortam animo comprehenfant Ü“ uelut ante oculos, cr in ccnjßedu habeat, ut fiat htftoria o'afj.a.Tcamp;if iq , integro per feit oc^i corpori fimilis. Pos', ^ui partes tantum ex hifto* rijs decerpunt, aitfimiles e/fe bve^(Lilisa-ip,id eit^ fomniantibus, nee magisfiatuere cy pronunciare de rebus pojfe, (}uàm de elcgantia pulcritudi* ne,uel perfeiiione corporis alicuius pronunciantt qui difccrptas ac dijfcrfas partes feorfim contcm* plantur, fabrica mtegri corporis,compofitio» ne nunquam uifa.

His omnibus fcitis exceHuilfe patrem cr prlt;e» ceptorem noflrum carifimum Philippum Melan* thonem pue cr fanil^e memorue, cui utmam eo ufque Deus uitam prorogaffet, donee incoatimi tnimdi exordio Chronicorum /iriem, Cit' ad Ca* roll Magni res geflas perduilum féliciter, per* texuiffet. Res loquitur fcriptorum idem teflimo* mo conumcente, qui conferatur ei copia CJ- ua* rietate doilrinæ, cognitione prope exaih hi* flori£ omnium temporum, exquifiti iudicif reili* tudine GT grauitute ,oratioHis difert£ atque ex* plicat£ facilitate, uix repiriri, ut taceam de c£* teris uirtutibus,quibus eminuit,cr nobis pr£* fuxit.

HocuertM de noflro dicere Præceptore pof^ fumM,cuiu^ utitidm cogitutioncs Cr fcripa, qu£ ardentK pietatis dtutnæ ^Iuck dcfapiettti£,folin dte eruditions, moderations eximi£, furntna per* f^icuitatts, or confoldtionum cfficacißimdruw plena effè, tot Anns noftraedoilicxperientia di* dicimuf : Vt'inam lÜa. 'mquatn, legere nobs plura diutiis V frui ucrè cygnete uociiuiuo dcgra* tißimo concentu licuiffct. Pldtonißunt: fiot Cl l^iwiiu.001 T^P tK. Tvö ffCCCffOVOUjUT©-* sé{xa.Ttg ’lovriap 2.oyaip. Quanta nos fuimis icatiores, dum compellantem nos Ctquot; docentcm uoce pr£ceptoris noflri Filium Dei, audirc con* ceßßum fuit, Sed emigrauitex hdcfragilicr cd* duca uia illc in £ternam, po^quàm ccramen de* ccrtiuit bonum, curfum fuum percgit, fidein fer* UdUit, ornandts corona iufiici£, qu£ lUi 'm calo rcpofitucü, F-t ßngulari conjilio, dc mifericor* did Deus hunc m'tnißrum cr ciMS^yop 'm ter* rs fuum crudeliumodioriimimpetitionibus,cr 'initiftdrum calumniarum 'miquißms 'mfeHatio* nibus, cr commotmrum turbarlem quaji fluâibus, deniij; in grauefcentium in dies fingulos operd* rum,laborum, £rumnarum ac folicitudinum one* ri,qu£ ojnnia incredibili^ac mimitabili toleran* tid fußinuit, his ergo fubtrailiim DEVS fr4«js tulitin coeleßem federn, ubi 'm ßnti Abrdh£,in l£tißi*

latißimo comptexu Filif D EI Dowi«« nojlri Ifs ƒ« Chrifii, (juem in hdc uia iirdenter coluit, con^ fidnter confeffiii eÆ cuiui nomen, gloriam, me^ riti.,dc benejiçid fiudio omni de contentuneib luftrduit, dd (]ucm, hoc ipfo duce preces tp/tui CrUütA prd'lidnte,)^e,ßduetd, de læticid ple^ hoc edreere corporii folutut, commigrduit, In huiuf (intjudm) ubi complcxufine omni dubio, à curdrum omnium impeditione liber, pro pen ' peßis cerumuK aternd fruitur l£ticid,pro exhdu^i fiis odijs perfunditur^fldgrdntißimoßenfu dmorii diu'mi : pro Sophißarum intricdtii praftigijs,. quibus extricdndii er refuandis occupdtus f^uit, coÜoquitur cum F ILIO DEI , crbedtis,de ddmirdndo eonßlio diuinitutis pdtefdélo inmifi ßone FIL11, CZ (/e ddmirando opißcio ndturte, qud! coüoquid toties er t^nto cum deßderio expe» tiuit, denique ubi pro conuiciorum, er cdlum^ nidrum debdcchdtionibius, qult;e ttobis obflrepunt, audit dulcißimum ’a.u.^óa.ixa. decdntunte iÜud choro Eccleßd: cceleßii, de quo priedixit Daniel Prophetd. Ciui doili fuermt fulgebunt qudß ßlendor firmamenti, e^' qui ad luflicidm erudiunt mukoi quaßfleUte in perpetud æternitdte : qudti^ qudm er mter nos bonos omîtes improbiatem er uirukntidm calumntdrum, quibus hddenus immerttô lacerdtum uidimus, nunc magis detefld^ turos, etß qu£ ex hdrum dj^erßone nomini eius ddh^feruttt ]nAculd:,eds gratdm memoriamlUu^

ANNO lyßo. H 7 fir turn merit or um protri turdm atcj; oiruituram confido, Twp TroVNf o7ç ou th^coo'kîtûU Xoyo/ç. Neguc ipfos credo hoftes tam imnMnes futuros, ut quem paticntifiimè omnia tolerantem ferre in uiuii non potuerunt, et beaam quietem poü mortem inuideant. Sed ad noftra redeo. Amiquot; fit ergo Academia Keélorem fuum,de quo faptenquot; turn ludtcia fuerunt, ibi futuram fuijfe fcholam, ubicunqite is fubfluijfet, fient de Scipione iudicaa turn fcribitur, imperium ibi fuijfe futurum, ubi Scipioaut natus effet, aittrcrum fuarum cottocafi fet federn, ^tamifit eum ah tcmpore,lt;]uo expofiquot; ta iniurijs plurimts, uclut nauis in medijs tempequot; ftatum fiuiitbiis, calumniarum procelliscxagiiiquot; tur concutitur.

Etfi autem nos remiges reîiqui necproiei^is remis ftattonem deferemiis noftram, nec depofia gubernationis cura Academiam, quantum ad nos, conueüifinemus,acdifqci illorum inuafionibiis, 4 quibiif petitur, amen noflra; nobis imbeciüiaquot; tis confeq, quàm fimus huic noftro Keélori dtßiquot; miles, quàm impures antæmoli gubernationis-, intclligimus. Diftribuimits operas morte interquot; ruptas, ut quod humeris ipfius incubuit onus, quodq; Atlanteo robore fuftmuit folus, fubea * mus ac prteftemus multi, cohatis ac coniundis operis CT confilijsad fulciendam fcholam,ne qua: ipfi inntxa, fuffultu ipfius confiait, ac floruit,ipquot; fo amoto fathijcat ac corruat, Sed uix magno co» ttatu.

«4f«, er non ntfî D£O luudnte affêquemtirt quod folu^ ipfe KAUit dtque ejfccit. î^on deerimuf timn fide, dihgenttd atque mploratione auxilij diumi, ucl glort£ Dei ac ueritati, ucl corn muni uttliMi, uel officio noftro,uelfialuti de ftudijs ue» flrK. ïdcirco ne in hdc pcrturbdtione publie^ dejjionderetis ditimos, de ftudijs deJfierdretiSj mdturè operdf db ipfb reltâlM perfiequi dtque ur^ gere decreuimus, ddturi operam, utfidc,dtltgen^ tld, dtque dfiiduitite fitrcidmus, qu£ ingenijs ufit rerum, copid ex udrietdte doilrin£ confequi ne» quimus. Confidimus DEVM. uel uotis tpfius de precibus poftreniis dc perpetuis, quibus fcholdtit ex^cclefidm hdne Deo commendduit, tributu^ ru/m,ut Idbores noftri tpfb benedicente de dirigent te ornent gloridm Chrifti^utihter feruidat Eccle^ fi£,ex profint plurimis.

Cefiit dutem ex cd pdrtitione décréta ex tndn^ ddto fetidtus Acddcmi£ mihi pdrs operdrum penè difficilimd, curd fcilicet pertexendi fiertem hifta* ridrum 'm Chronicis qu£ reliqud eü, cuius rei cùm mdgnitudmetn mecum perpendo, ex meo me pede metiens dd lÜd uires meds compdro dtq^ cxd» mino, lt;t qutbus ucl dnndltum noMorem mftru* âum effie oportere fiuprd ofteudi, ex uos omnes pr£ceptorc)n ex pdtrem nteum edrifiimunt pdrd» ttfiimivmfuiftè ficitis, uideo me onus multi rndiut uirtbus mets fiubijffie. Accedunt dd difficultdtent pericula,qu£ tantà obqcientur mAiord,qudntâ trdäa^

irnihliio noftrti tempord propiits dtttgmt,ut nihil dicdm de rerum obfcuritdte, fcriptorum negligentid, qud fdólu/m, ut de prtecipuis cz ntd* ximti rebus penè nihil nifi conieéluris explicdri poßit. Etji igitur mdluiffèm non fufcipere ope» r^itm hdnc,qudm captdtn pojied cum meo dedecore GSquot; ddntno fcholic publico de mdnibus deponerc : Tdmen ne uiderer dcfugiendo dut recufundo pdr^ tem piibltcorum labarum me^ uoluijje conßulere tranquillitati ignauiæ, expertri decreui,quid »« hoc genere poßm pr£ftare, conßdo uot omnes qutbus ßdem meam GT fludium probare cupto, hoc inß:ruiendi ueftris commodis quälen cunq- ftudtum mcum in optimam partem eandidè interpretaturos eßße.

incodtameßße meminiflis tertidmpdrtem Chroa nicorum d mentione translati d Greecis imperif dd Rfg« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, cui mutdtioni occafionent

prdbuit, ßeu ignautd Grtecorum Prmcipum, fett Exarcborum Tyrdnnts, ßeu uicinorum regum impcrij ßedem appetentium mdch'mdtiones, ßeu ut pottits reor, dmbitio V duaricid Romduorum Pontißcum, inhidntium iji,quiedelmperio Ro« »MW poR eieilos Gothos nondum lt;t Longobdr» dis occupdtd erant. Superbiam fuijße, Gr antecel* lendi , dc dominandi cupidttatem infiniam in Pontificibiii Romanis, inde ufque ab iis temport» lus,qutbuseorum dutoritas altqtta ejje coepit,\m* perdtoribusdd ßdem ChrifiiconuerJisjZ^borum ambi»

nmbitionc aflu ex lacemtionibui dc t^inis pdr* tim Eccle/ïarum. Orientalium , pdrttm Imperif Romdtii rdptam potentidm , pduldtim chuiße mdgis nugisq;, ipßs primo Prmcipdtum unter Epifcopos, amp;'m uniuerfds orbii Chriftidni Ec« cleßdx dom'mium ßbi drrogdntibu^, mox ïm^ perid dc regtM fu^e potentiit fubijcientibm, amp;nbsp;fe=t fe exruderibut Idcerdti dc diflrdóli imperij in^ firuentibuf dtque drtndnttbiin, htflori£ docent, CÙm enim in Niccna Synodo decretunt eßet, ut Alexdndr'mitsEccleßdrum in A phricd,Antioche^ mts Aßdticdrum, Rontdnui Occidentahum in» ßeäor eßetdtque guberndtor, ty ddiuniîii his eßet Hierofolymitdnits-, qui PdLefiinieprießderet, tdtidem uerô Conßdntini dccreto dcceßißet dd hos cy Byzdntinus : His ergo itm, conßitutts mox Romdnus turbdtd tequdlitate remeo deduxit,ut nihil, quod d cieteris dcliberdtum eßet er fand» tum, rdtum hdbere ucUet, niß db ipfo eßet pned» puè dpprobdtum, ty pdulo poü motis db Arrio certdmmibusdePilio DEl,(y orientdlibm Ec« cleßqs hdc contentione conuulßs, dc dißrddis, hdne dutoritdtem ex iüis dißidifs duxitdtque con» firntduit, donee tundem Mdhometico furore O» rientdhbus eppreßis, dc pene extinäii, Bizdnti» tto foli de princtpdtu litem mauere capit,qud)n dß fentiente er fuffrdgdnte imperdtore Phocd obti» nuit. Im metati Romdni Epifcoptruentium in Aßd dtqueAphricd Ecclcfidrum mteritu, erfi* ductd

ANNO ï y 6 O. J7I rfwfM eL(fi autoriUtisticquifitie tjjgt;eq; huîuf coitt firnMndie cr potenti£ amplificandie, de transfe* tendo lt;td fefe dominio 'm omncs orbis Chrtfluni 'Eccleßtü, Gr hoc in ßos ufm conuertcndo^cxem^ plo ueteris formte Romani Impcnj rogitare, idcf; ut confcquerentur, nihil non moliri atq- cxpcriri cceperunt.Adeptum tandem dominium GT raptnm cum hoc poteflatcm imperandi cieterK,cr qult;et uif pro arbitrio ftatucndi fancicndicj; contulerunt coyKt minifterium 'E.uangelij in Monarchtam pos liticam difmihm ah imperatoris potentia com* tnutarent, cr fapienter ac pie conftitutum,d:llri* butumq; conuenienter,Gr ad confcruationem pu^s ritatis do^lr'ime GT gubernationem difcipl'mie f€=* uerioris dire£lum pulchcrrimum ord'mem primte Eccleßie, huic fute Uionarchitc ßabiliend£, tuen* da:q; accommodarent. Conßitucruntergo quaß Konarcham orbis Chrifltani Rowdnaw pontifi* cem, frußra reclamantibus ,Gr- refragantibut ccc* terii Epifcopis, gt Romanum iniuße hoc it», gt hanc poteflatcm ufurpare contendentibi». Subie* ceruntdutem huicEccleßasaliarumgentium or* bis Chrtfliani, diflributas uelut in STrapXiaç flit prouinciat religione lurisiurandi cidem obli* garunt ad fidem GT obedientiam. Proximi fue* runt pontifici uocati Patriarchte, qui ut hodie *pud Turcos EcUerbeij, uiccs gcfferuntabflntis ponttficis extra Europam in rcliquis orbis terra* ( rum partibus,Aßa atqi Europa.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad Aphri*

Aphricdnui klcxAndrilt;s,Lybicäii Tf^gyptU Ai pwcurauit, uccatui einovfjSljjiMt^ Kp/rilç. Antiochcnm AßaticAS,quantum ßilicet de hts re^ Itquumfuitfub Mahometici regni lugo. Bizanti^i nui IcnicM y zy reliquM A/i£ littorale. Hierofo^ lymitanui Phocnicius Cf Palteflineai-.codem modOf quo PuropcM ii,qut fe fuprcnnvm pontificem con^ flituebat, ficut ad Turcoi prou'mcioi m Europa adminiftrat Eeüerbeui Europem, in Aßa Aßati-cui, 'm Africa ^Egyptiui, quem poii deßrudium SultAnorum regnum Selymui coüocauit in urbe lÄcmphi. in haruin partium prouincioi coüoca=i runt p.iT^oiTo'AHTa^, quos Archtepißopos uo^ carunt,ut R.omani olim proconfules, aut proum^ darum duces, ucl comités, PcrfeSat^iproi, Tur^ c£Eaffas. Quorum ß plures rcquireret prouin^ ct£ amplitudo, unum corum t'^apXo/J primatem, alium quempiam legati munere fun^ gi uolucrunt, qui ceu qu£ßor adeßet proconfuli tnprouincia, M.etropolitis fuberant Epifcopi, ut hodie 'm regno TurcicoBaßis parent Sanfachi, Horum tS'ioii.HiriQ ad certoi prouinciarivm region nes aßriibl particularium difliniU tradlutvnt limitibui, comprebendebat impoßtos bis Xuft TT/ff-KOTTOVç, Prcsbytcros, Archidiaconos, Dia^ conos, v-ssolt;S^ia.)cóvo\tq, ctvayvwsaç, tTTopurscfij, ^upwpouç, uTs-KpÊTaç zy totam re^ liquam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rd^iii , conflituam ad boc, ut

EfJf/îæ conflit ut ionc dppcÜdtioiics foUsretinu* trunt, oflicijs ipjîs cr mmtflerijs in abufum con»-utr/ts. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H

Omnibui his addiderunt tandem nttmerofli et^mina ^tiortAchorum facrtficulorim, quafi exeratui quofdam comparatos ad cuflodicnd(tSi inq; oflicio contincndM proutncM, V ad cm lee ^es infrigulos exequendof, qu£ autoritite Ponti^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

fie um lat£ crant. Summo Pontifici fenatum Car» dmalium certi officiorum diflmitione, Epificopis eoücgia Canonicorum adiunxcrunt, ex quibui le= gerentur fuccefloret. Et banc ut tuerentur maie= flatem, terruerunt Principes fubnme anathema* iis,cr municrunt fiefic opibusac potentia, pertra* üis ad fie, aut fraude uel pra-textu quocunq; occu* patis prou'mcijs. ’Deniq^ eà progrefii funt auda* ci£ cr impudentiæ, ut fingere non fint ueritif toncefiionibui imperatonvm fie fie ufitrparc pote* fiatem, quant exercent, contra omnium hiftoria* rum annoti,tii,cr diu'ma conflit utione pontificunt maicftatem complcôliregnamundi CJ' poteflatem habere cripiendi imperia MonArchis,cr tradendi tadem alijs pro arbitrio, contra exprefias nbsp;nbsp;eut*

time natæ dijfutationcs CT de poteflate pon* ttficum,non folùmin EcclefiaSjfed cr imperia, tnundi, CT de iure dominij politici, quod prætex* tufiäurum donationum iailitant, quee CT' totum fommouerunt orbem Chnftianum, CT' toties tur*

idtäin Germunidm concufjirunt at^ue afflixe» runt,commißis inter fe PrincipibiiU,Ht frangi po^ tentidm, er Ittbefailari tandem autoritatem ne» cejjè fnerit. Teflantur id hiftorice belli Uenrico» rum, triflis feriiitui Itnperatorum Sueuicorum, 'Ludontci ßauarici ceramina. Contentiones de prima tu peper er un t ftultæ er ambitiofo K.aKo]H= potenthe politicte, quod uel errore er igno» ratione difcriminis inter miniflerium Puange» licum er poteftatem politicam,uel ambitiofa mA» licia ßnxerunt oportcre talcm in Ecclefia M.o» narebam effe, qualis eßet in imperio, er eundent cportere ejße inflruäum potentia atque autori» täte taU,qualis tllius effet, er eodem conffftere hunc loco cportere, quo tllc,er quocunq^ is trän» ftuliffit imperif federn, eodem alterius federn hac ip/à translatione trahi atque coBocari. Vnllor Papa primus circa annum natiSaluatorisducen» tejimum Ecclefijs Orientalibus nouas ferre le» ^cs,er has fi reeufarent ,minitiri anAthemAO, aufus fuit. Kuic acriter reftitit lrenlt;eus Epifeo» pus Lugdunenfis auditor Polycarpi, qui Johan» nis Euangeltfi^e difdpulus fuerat. Poftea Syno» dus Eiicena autoritate er dignitattbus exaiqua» vit Alexandrmum, Antiochenum er PlomAnum, erfingulis certarum Ecclefiarum inffgt;eilionegt;» commendauit.

li£c lt;equalitas conferuata cü ufj; ad tempo» Vd Hquridj er phocie imperatortim,quibus qui» dant

ANNO I f o. jj-y datn Johannes Pttlridrcbd ConflantinopolitiiniK exult), nionaflicd fimutdt£ humilitutK comnien» dations eucäuf ad Epifcopatum, non centen lt;t tui fuo loco zj- ntunere, fe oia.'UfjSiJjin.cp did, O' ccsteris fuperior effe uoluit. Buic ciim fe op^ ponerent Pelagitts OGregoriits Magnui, ap fenßt timen lAatiriciits Imperator, pra-fligijs cim perfuafus ,Ootn.'afjSjjigt;lt;.o}j eum deelarauit. Eut renunciationi cwn reclamarent Pelagiui II. Gr Cregoriin Magnum, Phoats, qui Mauriciumin* terfccit,metuens defeitionemitaliæab ïmperato* rtbui Grisds, titulum hunc Gregorio detulit,etß is eum non agnouit. Eundem titulum eodem tem= poreßmili Iuris prætextu ßbiucndicauitEptßov pus Eauennas, eo quod grafßantibus 'm Italia Got* this, o Rohm4 Gotthis capta ac uaflata, Valen» t'mianus lunior Imper'ij federn feeeratEauennam, quam o mißi à Grtecis Imperatoribus Exarchi aditalia defenßonem contra Gotthos o Longo» far dos munierunt. Sed hoc oppreffo mox ident eertameit poH Gregorij mortem fub Eonifacio 111. circa annum Chrifli 607, recruduit o ue» hementius exarßt, 'inter Eomanum O Conflan» tinopolitanum, citm quidemcaufam cognofeen» te O' difeeptante Phoca decretum fadum eü, ut titulum otK.vijSjjiuS ufurparet Eomanus Epifco» pus.

Hoefreti decrefo PontißccsEomani,paula» tim augere tiMgls magisqi potentiam fuam cce»

perunt.uß occdponibiü, efud^ irrupttones Got tb» clt;e dc Longobdrdic£, dc 1 talioc dildccrdtiones pe^i percrunt. t^dm c'ummifjùi in itdlidtndb imperd’! tore Confldutinopohtdno Theodoricuf Gotthorü Rcx dd expeUendum Odoacrum non duderet n» Uddere P^omAm,ciUdm (idodcertenebdl ,fcd fub^ fiflcret Kduenn£, cr Ronw fubinde dominai mu-tdret, dlijs dlios excutientibm, Komdni pontificet hdc occdßone pduldtim ßbt ddiunxerunt o~de* uinxerunt eiuium dnimos, pert£fos tdm crebrd* rum cr peneuloßrurn mutdtionum, quosßdilos cdldmitdttbui reßieere dd ipfoi, zj ex ipforam conßlijs pendere dnimaduertebdnt. ï« fdélum^ ut cuin dutoritds Pontißcum inudluißet.,poR de^ uióloi, domitos O' eppreffbs ope Longobdrdo:t rum Gotthos, Romdni conßlio o hortutu dc duilu Pontificum neejue Pxdrehis pdrerent, neq-Lotigobdrdos ddmitterent, fed utris(];uterentur ut foeijs. Sed cum uexdrentur ab utrifej^, O' Lon^ gobdrß exdrchit andern eteâis occuparent qu£ tpß poßederant, O' dppeterent regnuimiali£ac dominium urbis Rom£, tdndem Pontifices mett» entes potentiam et minas dc machinationes Lon^ gobardorum, O ciipientes, qu£ bis occafionibut fua fiecißent, non mnnire tantum, fed phiribusad’ icâis üugere,dttrdxerunt Prancos contra Lon’ gobdrdos. Primo ergo Pipinusrogatuponttficit Bddridni O' Romanorum ingreßas m itdltdm,pd’ cemfccit inter Pontificem o^ Aflulphum Regem

Longoi^trdorum,(]ucm cocgit Romanis ccdere de ijs, (ju£'E,xarchi5 eripuerat, cjuod hoc potißimimt conjîho fadum exiftimo,ut elßent munitiores atcj^ ccnfirmatiores aduerfus mminentem O' infeflant tpjis Longobardorum potcntum.

Poftea cùm Dcpderius ultimui Longebardoa ruMî Rcx non dcßneret hello lacejjère O preme^ rc Rotnanos, Carolus Magnus idem primo fee it ^tiod pater, o Vrbem Romam 'mgrejßus.patrici* Drum numero à Pontifice Stephana afcriptus cd, fed cum uiolatis faederibus repararet bellum De= fiderius nec ejuiefeeret, reuerfus Carolus fecundo, hunc acte uidum O' captum abduxit. 'Roq^ Leo» drum relegato tn exilium,in quo mortuus ed, ex^ archatum Pontißci reftrtuit. TumprimumPonti^ fees, qui res Rccle/tafltcas ante procurarunt fo^ las coeperunt cum 'Eccleßa adminiflrationc ali-* quam politicte gubernationis partem coniungerc. Sed luris 'm urbem Romam o imperium Roma* fium nec habuerunt quidquam,necßbi uendicaue* runt, nec ucl tranßulcrunt, uel trans ferre 'm Ca^ rolum potuerunt, cum Gr^corum imperatorunt Icgati mclitionibus pontificum aduerfarentur. O' conarentur prohiberc, ne 'm Italtam Prancica au* xilia pertraherentur.

I Veriim ciim Græcus imperator Conflantinia agente id matre irena , ex tranfadtone Carola ceßtßit Imperium Occidentis, O Nicephorm Imperator pod Irenen fublatam eadem padn atq^

(onuentA renoudfjct, turn dctnivm Carolut diäde» ttMte crnAtus 4 Ponttficc fdâtis eSl dominu'S, cr Vrbii Romte,0quot;Udlite, ZT'tttulum Imperdtorit ufurpduit, non ex Pontificis feu renuitctdttone^ feu diddematis impo/ittone,fed lure heilt or trdnsa dilionii. Qjtos hello defenderdt dc feruardt rogd* tu Pontificis, dh ijs/fontuneu deditione de fuhiea âione fufeeptui, dominium eorum ohtinuitlure belli, idqi eonfirmduit eonceßio de eonfenfus ltn=t perdtorts Grieet, qui cum dntea uerè dominitsfu* ilfet,lurifuo renunciduit, idq;libéré 'm Cdrolum trdiiftulit, cum quidem retruhere dd fefe umiffd et recuperdre defperdret, quod fe impdrem potenttx prdncicie e/fe mteUigeret. Hæc cum ex hißor'qi nuinifeftd Jùit,comm(ntitid ejfe,cr fdl/d qu^e Po/u* tificite potefldti exeuftiida uelpingendd: potiut prd;texuntur,nonell duhium,

QKiC de Confldntini donutione finguntur, im* pudentiord funt, quùm ut refutdtioncm meredn=i tur,cum multos poH Conflantinum Imperatores, V horum duces dtque exdrchos Kom^m tenuiffe conftet, nec dommq Pontificiem ulla ujfidm jiut tncntio.

Primdtum 'inter Epifeopos tuentur fold Pho^ c£ Jmperdtoris conceßione, quern cr Nicend Sy^ nodus exprejfo decreto prohibuit, er multi cx Epifcopis Komunts diite Eontfdcium recuftrunt, quod fds non effe fdterentur, ut fe quifqudm Ec»» clejidrum cdput Oquot; princtpem conjtitueret, Nff

Cr£CielE.ccleß£ unquMn agnoucruntEpifcopum Romdiiu/m aiiguam cix.vf}S^itf.op, niji tün y8. antm, guo Galii occupato Byzantio Græctwn perium guberna,runt, 4 Comncnió fublatii ujq; ad JAichdelem Paheologum.

Commenta de äonationibM Pipini , Caroli iAagnt,Ludouiii Pij,dccjj coÜato in Pontifices pcrio urbis Kom£ ltali£,fiimilitcr hiftoriarum confenfu rcdarguuntur. Confiât enimLothariunt 'Ludoutci Pij filium nouos in urbe Magifiratut creajjiycüm immicnMtibusà pâtre auocon* cefiis ciues abuterentur,ct“ rexerunt ac confiitu* trunt italiatn fuccefibres Lotharij ex eademfami» lia.,cr poH cos Ottones etUj. into cùm Pontifi* ces nout crearentur confiât eleilionem nonfuifie ratum, nifi earn imperator approbafiet.

Quod uerb exconfiitutione Ottonis tertij eb* ijcitur, non fieri Impcratores -, nifi confiecratos Cj-diademate imperatorio ornatos à Pontifice, nihil patrocinatur commentici£ potefiati Ponti* ficum. iJam Ottonis confiitutio ins potefia* tem cligendt omnem defignatis ab ipfo elebtori* bns attribuit, qui non tantum Regem Gcrmani£t ut Pontificij afi'entatores fialfó,fingunt,fedimpe* ratoremRomanorwm eligunt. Pcntificis confie* cratio nihil aliud eil,nifi eledîirenunciatio , ZT tefiificatio, quod legitime ZT fiecundum leges ele* Uns fit.

tori, fed hoc ci legitime tradittim effe tefldtur di ijs, penes lt;}ues eit eleilio,Sicttt Epifcopus Rf-menjis non tradit regntmi regt GaUne, quod acci^ pit nunc lure fucceßionis, fed iufta, tty Icgitimei eum fucceßione regnum cdpejfere ßud confecm^ tione proßtetur. tieque eleilio eR Pontificis, fed ut dixi, renuncidtio, qua eleólio publice déclara^ tur orbi terrarum, cam quidem habent nuUo lure diuino,fed humano prorfui, id eflyprimorum in Occidenteïmperatorum bencficto et coneeßio^ rte, qui uel religiofa moti de primatu, quem iaih^ runt Pontifices,opinione,ucl reuerentia urbis^ qu£fedes fuiffet Impcrij tot annos, uel eà nwti, quôd ad defenftonem urbis, amp;nbsp;Ualiæ affertionem contra Longobardos optima ßgt;c er opinione de ipßs inuitati clfent,à Komano Epifcopopotius quàm alto hanc fieri renunciationem uoluerunt. iiiecmonui paucis, ut in hiflorijs tilia confides^ rentur contra Pontificum figments,, inter quie grauißimum e^l,er in Deum eontumeliofißimumt quod Clementina Paftoralts er conflitutio Bcni^ facij expreße affirmât, Pontificcm mandata dtui» no, armatum effe ea poteflatc, qua poßit trans» ferre impertum pro arbitrio ad quofcunque, quo figmento Pontifex Rodolphum Sueut£ ducem, curus cadauer Mersburgi fcpultum eR, impulit ad bellum mouendum Hcnrico 1111, Ex cuius forore natus erat, tntfifo ei diadcmate cum tali in^ feriptione.

Sed hiec prolixiut perfecjui dcftnam, zy in* ter priclegendum deJinguln dicendum erit accu* ratiui.

Oro autem Ocum sternum patrem Domini tioftri }eßi Chri/li,utin hac orbitate dementer refiictat nos , tueatur ac foucat hcs coetiu SchoUfticos, cr adiuuet ac dirigat conatus no* firos in explicatione nccefjariæ dodrmlt;e,ut ope* ra noftra jiruiat utilitcr glortæ ip)iut ,Ecclcß£ CT Reipublicie, per cr propter lefum Chrifium fihum eiut Dominum noßrum,crunfixum pro nobis ac refufcitutum.

ET FAMILIA HIPPOCRATI5, recitttit 4 Dodore lohanne Herntanno, cum con* ferret titulum Dodoris in arte tàedica, M4i gißro lohanni Schutlero Crojfenfi, die iy.iunij,

D}cere me quitdam in hoc confeffu ueflro co* nantcm, Reuerendi CX' dartßimi uiri, more Schollt;e netcri, aliorum ac mco ipßus exemplo, tot nunc caufe turbant (tr inipcdiunt,ut net]; un* de ordiar, nequc quid dicam fciam, cr pcne uox ipfafaucibus adhterefcit, cum dolore abforptA in* terno, turn ijs qu£ forts obqciuntur reprejja. Re* quirunf

quirunt octili lumen Schohe noftræ, ornAwn^ tum UC dectii huius pulchcrrimi cr honeflißimi caetu^ dtque conßcjjui um cum, er fî diceref^ Anirnum corporis fcholuftici Philippum Mclan» thonetn. Vox fornMtorem requint fuMn,Qr erua dUarumcogitdtionum dtquc clubordtie er politte erdtionis mdgtflrum mens._Kequirunt dures uc^ ftræ uerè K.yK.V0op äffixce, cui prlt;ecinente Philips po u^eldnthon€, ßuccmentibus nobis ex pneßrip* to, tot idtn dnnis lüx itd djrueuerunt,ut huic dißis tnilid non ßne ojfcnßone/int ddmißurie.

Confliäutur uero dnimus dnte ddhuc cum priore dc penitus inßto ipß dtque infixo dolore, quem nunc conßeäus uicini tumuli reßicdt dte^ exdßerdt. Tum ad infolitamhuiusloci atq^cons feßus maflicidm obßupcßcit.

citm enim uiuo tÜo et præfente ceu uixiße mes tninertm omnid dc niguiße mcredibili quaddm his iaritutedtque dlAcna.te,ut non commouear uehes menterfenßu publtci luólus,m quo ia moerere uis dentur omnia, ut torpeant ccu attonita, fiert non poteü, Perturbor lt;2' conßeientia me^ imbcciUis tdtis,quèd ea, qua dó^urum tali theatro, er apud ales audttores aßerre oportet praßdia er adius mcna,deeße snihi intelligo uniuerßd,er me anted facundum, ßapientem, alacrem ad dtcendum, er huic theatro gratum futße recordor, non med commendatione aliqua, ßed exceüentibus, ac ucri dtumts dotibus huius, quem toties cum genntu er

Licrymii deßdcro, o[gt;tiini er pientißimipdtris de Prlt;£ceptoris noflri. Tot rrgo cùm concurrdnt caufe,(iult;e priorcnt nnhi dolorem tùmrenoudnt atc^i Adjugent, tùm nouii perturbdtionibiK accus fnuldtit, quibui ita pcrcellitur dnimus meue^ ut coÜigere (ele nequcdt, ßiero uentdm uos mihi dd» turos ejjè ,Ji neque ordtionem ueftris digndm du^ ribut,nccdd dicendumdldcriateni prtftindmdta tulero,quod quidemutfdeidtb uos proeximio cdtidore ueftro er mco ergd uos fludio dtq^ obfer* Udntid uehetnenter oro.

Dicdm dutem pAUcd de origine, fdmtlid, er feriptis iîippocrdtis,quemPrincipemindrte nos fird fequimur uenerdmur merito, cui tinter' foil debemus erdcceptum referimusmeritó eum, qui dd nos perucnit gufltm drtis Medicie, cuius fententijs denique dddidi fumus tAnqudm de cœlo proldtis ordcults dd cum modum, ut contrd eds fidtuere dut experiri dliquid ne fus ducdmiis.Hunc pdterna origine db 7E/culdpio,mdtertiddbHcrs cule propdgdtum eße longd mdiorum ferle, funt qui confldnter dffirmdnt, qud in re pnecipuè er con/îderdtione er ddmirdttone dignum, hoc eü, quèd drtis îiedtcæ fludium, culturdm, profeßios nem z?quot; ufum utM Afetepiddum fdmtlid dttnis dm* pltus mille conferuduit, libcris in ueßigid pdrens tum fuccedenttbus er drtis duitæ poffeßionem de propdgdtionem tuentibus, quodßnguldri'Deicon fillo fditwn eße non dubito, utpoficris mdtorim inuentA

«ïKfttfütreligtofa ßde£uflodicntiiui,/iJ]isaddc^ rent, qua ipß cxpcriundo duce er nugifln tione didictfjènt, arsauiln, illuflrdt3,,er abjolutii creßeret,zy tranfmittcretur mcorruptji, ad po=t ficros.

De Tffculapio omitto fahelÎM Crxcorum^nca ^ue de parentibiü eiM rixor. Artem eum apud ^gyptios didicijjc, er inde in Gritciam muexißi fe ,monflrati5 uiribus herbarum, e^ medendira^ tione, prorfus non eR dubium. eÆ çy nomen pea regrinum,quod fi ad Griecorum figmenta aUudit^ qua: commémorât Paußtniae, uelab E:?; ey Keleph fdilum csl, quorum capram tllud,hoc canemßga nificat, ucl ab pfeh er Kekph, quorum tgnem th lud, hoc canemJignificat, t^am qu£ de Æfcula^ pio expoßto, er àcapra laéhto,à cane ctiflo^ dito,dcqicircumfufa huic flamma,quando re=i pertu^eR,Gr£cifabulantur,nota funt. Sedquod» cunque, ßt nominis Etymon, aut ratio qua:cunq;t hauflam in Ægypto artis doitrinam profeffios e^i er excreuit ffßulapiuf in Gr£cta,ßccefßi anto, ut Byppolytum Thefei ßlium in uiam reuocajße perfuaßone uulgt créditas, er diuinii ßtcultm honoribiK. A Chirone centauro educatum eum fcribunt in cadem cum prießantißimis Gr£ctie Principibus Schola, in qua fuerunt Peleus,iafont AchiÜes,er plurimi ahj,quodargumenta e^neq; obfeuro neque humiti cum loco natum fuiß'e,pr£‘ fertim cum poficros eins parti, Mieffcniac£ in Pf» lopotiquot;

toponntfo imperaßc conftdtex Homero cy Pdufd* ma. Et illo graui ac fapieiitt feculo anttijuo, ut uirtutum,ßc opttmarum arUum etfapicntiæ flu* djd pene propria fucrunt illuftrium fjmiliarimtf tfult;£ nunc ex ijfdem re recht ac procul pul fa, po/t longa CT deploranJa exilia, uix andem in mifer^ rimii pauperum tuguriolii receptut inuenerunt CT hoj}gt;itia, lt;i quibuf ipfis etiam traihtntur pro uirium ac facultatum tenuitate, fatis tenuiter, id eA, negligenter,penè fame extabefcentibiu utrifi que,O' Mußs ipfis, Q}' harumcultoribus.

Sed ad TFfculapium redeo, Ex fcoc nati ßlij Eodalyrius iZT ^.lacbaon, duxerunt una cum relU quis Græcix Principibus, fuasad oppugnationcm Troi£ copias, in qua ob/idione, ej' Medicorunt eccy bellatorum prafliterunt operam. Machaone ad Troiam ab EurypiloTelephi filio interfeAo, poßcri etus tenuerunt paterna ey auita régna,in Meßcniaca ufjue ad reditum Heracltdarum in Pclofionnefum, qui recuperata Peloponnefo, pe* pulcrunt inde Pelopidas,iielidas,e::r Afclepiadcos untuerfos, quorum cum fefe alij alio ex fuga con» ferrent, Tifamenes Orcßisßlius reliAis Argis ad Achiuos, l^clidee, quorum erat à ’l^cflore ori» go, Afbezji« fefe reciperent : Machaonis nepotet adPodalyrij poflerosprofugiffc exißimo. Capta enim Troia Podalyrius tempeflate delatus ad Sy» fon urbem incontincnti Caria:, ibiquod pertur» iati Gracia partim bcüisarderet itttefiinis,par» tim

tim Ltrocinijs uexdretur, depofia curd cttpilt;* dMte imperij dc guberndtionis, fcholdm dperuit, 'm qud drtem pdtridm doccre cixpit dc fdcere.

Ex ed Schold, quaß Coloni£ deduHic funt po^ fled tres injîgnes dliæ Scholl, quic floruerunt cr cldruerunt doélrin^ Mediclt;e cultu trditdtio* ne mult is dnnis,toti^-, Grdcits Afi£ dd Perfldnt ulque i^edicos fuppéditdruiit, Rhodid nimiruWt Cnidid Cbît.

SUnt qui in Rhodo Poddjyrtum fubflitifle, tiT • rerum fudrtvm collocdfle federn, expofito comiti^ tu prodiderunt.

Certdrunt dutent h£ Schol£ inter fe £Mula fludio extollend£ cr dmplificdnd£ drtis, undquda iibet dmbtttofd idikttione eorundem mdiorum, fud, dliorum uel inuentis uel trdditis dnteferente., ut ferè fit, cum memorid dut cldritdtis dutpr£a fldntM mdiorum, in ed re, in qud illi excelluerunt, mdgnAm dutorttdtcm nobis, O' mdgnos fumimus Spiritus, hdberiq; ipfl cenferi pr£ftdntiores uolumas dlijs, eo nomine, quod ex ijs na.ti jimusdc propdgdtt,quibus dutoribus peruefligß£ drtes dc prolatæ celebrdntur.

Sic ergo contendentibus his tribus Scholis de drtis Afclepidde£ pofleßione,reliquds tdndem ob» flurduit Cod, o celcbritAte dutoritdtis dc fdm£, O' pr£ftdntium drtificum numero, O' pr£cldrif‘ pmis fcriptorum. plurimorum monumentis, etfi O fudfuit Cnidijs fententijs dignitds dtqfdutori» tlt;^t

ANNO I y 5 o» fi«, diu in mxnibui Medicorum uerfat^t ejjè, tltq- ufurpdtiti legimui.

ciuæ ergo 'm Coo extitit Schoid, ea geiiuit, d» tuit, mflruxit O'dbfoluit Hippocrdtemdecimum nonum db TEfculdpio, in gua toa ferie mdiorum nuttui non dutoris pritni fequutin ueßigidpro^ prijs(uis incldruit dt(j; eminuit dotibus o com* menddttonibus, dbfolutißimd fcilicct drtis duitic cognitione, O' trdihttione dexterrmd,fucccjjuci; inußu drtis tdcremediorum ddmintflrdtione dd* tttirdiidd.

Qudftt ßngulos praftdntidm conicquutosefgt; fe, eo minus mirum ciî, quod ndili nAturds idone* ds, principid drtis mox uelut cum nutricum Idäe fugercnt, o^ intrd domefiicos pdrietes,ftdtm d teuer is qudm primum liter ds noße didiciffcnt,imi citm bdlbutirc incipcrent, dd corporum feólorum contcmpldtiones O' conßderdtiones remediorum ßmplicium ddhiberentur,ord'meq-, ducerentiir per cmncs doilrin£ pdrtes,O hdcexcultiprot'mm ad operd drtis cxperiundd aßueßerent.

Mdiores Hippocrdtis hoc recenfcntur ordine. Tfßuldpius, Poddlyrius, Hippolochiis, Sofirdtus, DarddUS,Clcdmttides,Crifdmis,Theodorus,Sofird* tus dlter,Crißdmis dlter, Theodorus dltef, Soßrd* tus tertius. iiebrus,Gncßdicus. Hippocrates,Hea ncW«, Hippocrdtes magnus.

Hebri Tritiiii Hippocratis meminit in ordtio* »e ad AthenienßsTheßdlus Hippocrdtis ßlius, B b Amphi*

Amphiiîyones enim ietlum gerentet dduerfuf Cryfcos Locrorum uic'moi,repetituri direptM db illiiTentpli Delphtd opes, hune ordculi manitu dccerßucrunt dd depeUcnddW db exercitu peftetn, qu£ mdgndm eius pdrtem perenicrdt.

Huius ex Gitofidico filio nepos fuit Hippoerds tes primus,cui tribuuntur hbri de frdduris z^dr^ ticulis,dui inter üippocrdticos extdnt, er dbnc=‘ poseiufdem Herdclides noftri Hippoerdtis pdter, qui Amynta Mdcedonum Kegi fdmiltdris (^t'cd^ rus fuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Ab eo conferipti cenfentur, Aphorifmorum Cf' Prognoficorum libri,qui inter üippocrdticos folipene prmcipdtum obtinent.

Hoc plt;itre e^l ndtus nofter Hippoerdtes O' Fhendrea mdtre Herdclided, propter quatn fe ui* eeßmum, db Hercule numerauit. Cldruit priccis puè temporÜus beUi Peloponneßdci , quo toti GriOciie profuit plurbnusn tndußrid,ßdcs, o fe^ licitds eius in iUd celebri pefldentid, qune ex PdUa nonid o lttyrideprofe£ta, cr ftre totdm Græcia dm perudgdtA ,udfliattm ejfccit ingentem. Tuit dutem ueneni antd uis,ut fubitè extingueret plu^ rimos, multis rdtionis o menwriig ufum ddime^ ret, dliquibus roborc ndturne excujfum dd ex» tremd, mdnus pedesq^ drticulis folutis ceu pneci» dcret.

lüd ergo lue horribiliter grdffdnte, ipß cum i Iheßfdln contdgium fyluis circwnqud^ incenßs depul»

âepuhffètjCluibui ra o'utteJ'ovûjJ^ difcußtt KJ confumßt. Poflea «td Ternwpylas profeâui, Dorien/ibuf (J Phocenfibut medtatia tii.TheJJàlum filium reuocdtum ab Archelao Mas cedonum rcge,qui haredibics Perdicic fraude fnb^ latis regnum rapiicrat, conceßit petenttbiü Athe* nienfibm fecundo belli anno.

'Draconem aitcriKn f.tiumexpagafis accerft^ tit»! tntßt in Bellcfpontum. Polybo genero fudio^ rum cr Scholce curatn commenZtuit. Poflea Athenien/ibu^ 'm Siciliam traieiluris,rurfui Thcf^ falum adiunxit, quorum hi beneficiorum memo.* res, Eippocratem uicißim proximum ab Her* cule in Eleußnijs facru coUocarunt, donatum iure ciuitAtis, ej eidem ac pcßeriseius uniuer* fis fiipendia KJ uidlum in pritMlt;to de publico decreuerunt, quod fuit apud Athenienfcs fum» mum.

Habuit cundem 'm honore KJ delitijs Perdic* casMacedonum Rcx,cùm proptercxccHentiam art is, turn propter originis KJ famili£ Hcraclidee cognationem.

Nam KJ tJlacedonici Reges pa ter M origi* ne ab Hercule defcendcbant, ut mater na Hippo* crates.

Sequuti funt hune filij duo Theffalus KJ Dra* co. Theffalus io/otci/auTaTog ntopqùp paternis accurate uefligijs inhafit, KJ qu£ tlle imperfedlA reliquerat explicuit,qu£q; /farfim annotarat,col*

370 ANNO I y Ô o, leih dißri^uit dtcf- digeßit 'm ord'meni, ut coh^lt;i rerent or 'mter fe confcntirent.

Secundus, quart tu, qu'mtui er fexttcs. Sed procul d Schola v fludijsuiam inaulaRcgum Mace=gt; donicorum traduxit,non commenandofed medi^ cando.

Polybut gener, SchoÎ£ er fiudiorum h/ledico^ rum po/l Socerimt gubernationem fufeepit. Ab hoc compoßtos effe bbros de natura humana, er de femme erudia uetuflof cenfuit.

'DubttAtumetiamfuit,an libri Tra^SSp Kippocrati potius ,quam huic Polybo jmtaferia bendi. Draconem alterum filium libros creup compofuiffe opmio fuit, quos aliqui tribue^ runt Theßalo,

Ret'muerunt autem poßer'i Plippocratis, aui^ t£ artis profeßionem annos pene ducentos. Theß failli Hippocratem tertium er ex hoc nepotent Kippocratem quartum Oquot; abnepotem Draconent tertium : Draco ttidemßltwm auo ofxtüvv/xop relt;i liquit.

Hippocratem tertium cenfuit fuißc autorem feripti de Dienteria Diofeorides is, qui fub Hda driano ïmperatore Hippocratica ßripta recog nouit, er 'm ordmem redegit. Draconem tertio um medicumagentemapud Roxanen Alexandri magnt coniugem, Caffander cum Roxane carceri inclufimi}tandein cccidiiußit,

Contmemordnt Hiftorix plures alios Magno Hippocrati 0/J.ü^v^ovQ, ex eadcm ortosftirpe, Cooj omnes, ut quintum fextum Thymbrai hos, V feptimum Praxyanaiiisfihum,(iuospr£a tcreo,cum nee confiet certo,quo gradu cognattoa nis priores attigerint, nee reperiatur, quid m doärina arte Medica nauarint ac prafiitc» rint.

Polylum inSchollt;e uippocrdticaadtninifira» tione excepit Tiiocles Cdrifltus, qui primus Attd,=gt; tomicd ex profefib peculidribus feriptis tradkiuitt cr dutor putdtur commentarij de morbis muliea rum. J'ió.j'oxop hdbuitPrdXdgoram Coumiiicea archifilium ex Afiiepiddeis ultimum. Apud hunc crv/j.c^ci'nTixi fucrunt Philotimus, Eudenius ZT Herophylus.

Ad Philotimum refertur liber •ssS^i'^oeptit;, qui Plippocrdticis connumerdtur. Herophilus à doólrtnd Uippocratica difießit primus, quoZT Chry/ippo atque Erafiflrato dutoribus uetus do* itrind corrumpi capit,cum iam fidmilue Aficlepia» dclt;e limitibus excidifièt. Tiim primum medicorum Schölte in tres difcefierunt partes de faiiiones» alijs T^oyitcolg , dlifi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dlijs Empirieis

Hdc occdfione fadlum elï,ut inualeficente pdra tium ftudio CZ noudrum opinionum foetu ubera timdugefeente, ZSquot; cuinceiitc, negleikifitpdulda thn doilrinte uippoeraticte cultura, totaq; drs

I ra enim fieri neceffe cR cum dut rudes atq; exercit!gt;.(i, (yperpetute fententi£ dc uoluntatis eorum igiuri, Ù quibus primo artes condita funtf aut notti, dc altem peregrinis iufcäi opinioni» bus, eviufcuncji doârinæ trailationcm fufeepe* fint, cr accedit dmbitio fuperbè faftidiens re a cepta dtcjue u/iatit, or extimuïdHsdnimosdd m* MitAtts dmorentdc ftudium.

rddionum ergo dißidi/s cr contentionibui doârma medied conuulfd grdue uiilnus dccepitj CT' pene proteân idcuitdd Gdlenitetdtem ufij^cfui cxciMus diumitus tlippocrdlicd fcripti, è tenc» brts in lucent reduita, cr d mndis repurgdtn rura fus iüußrduit, (T ut in manibus omnium effent dc legercntur c;- excolcrentur, totaq; curandi ratio rcuocaretur adueros rationtvm fontes perfecit^ cxploßs Empiriccrum Ntethodieorum dehrijs, quiequidempaulôpôA deflituta feâbttoru ßudijs fua ffonte euanuerunt,deletdcxanimis erme* tneria honiinum doiirina Hippocratic£ nitore.

DeKippocraticis fcriptis, An yvncria. ßnted cmnid, qu£ nomen eius pneferunt ac profitentur, dim etiam dubiMum legimus, quod inde natum cH, Cum Ptolemeus Philadelphus inßrudlurus Bj=gt; bliothecam Alexandrite cmnts generis optimd feripa tnaximis fumptibus coemeret, multi tunc, ut fit, lucri ß)e cy eupiditite, autoram titulis detra^

ANNO J y Ä o» J7Î àetrdHii nemen üippocratfs alicnis'.liiris pre* fixer un t.

J^ec kuiter eofdem corruperunt ij , qui fe emendatos ad ferre libres idétxrunt, eo quèd au* ddaer,que uifum fuerdt,tpfi muaffent,excmptK, intertextis, tnnlfofitis pro mrbitrio fententijs, ficut Mnemon Sidites tertiimi Epidemiorum ob^s tidit prepojito fuo nomine, cum dddttione tS «P/OpOwTCU.

Poftea. cum Bibliotheed Akxdndr'md confia* grajfet, ej remanfijfent exempld queddm,m pri* ueitorum mantbus, Artemidorus cognomento Ca* pito zx coguAtus eins Diofcorides, Akxandrini ambo, temporibus Adriani Imperatork, coUeiln* rt dt/pcrfa fragmenta plus ettam damni dederunt deprauatione fcripture, in fenfum fepe een* trarium prorfns detorfione.

Quèd ergo refiitutù er emendatis fruimur Bippocratis fcriptis,uni dcbemus Gakno,qut qui* dem (J notd ac fubditicia à genuinis difccrnit,cr ertpaXp-ara corrigit,queqido{lrini» liippocratice confond cr conformid funt, que dltend ac dijfona, O' ucl fraude corrupt«,,uel dgt;n» biticne prêter rem infarib,, exaélo iudieio de* monftrat, oueram fententiam elicit ac dccla* rat,

Primum is o tertium Bpidemiorum Hippo* crdti,ut feeundum, quartum, quintum o fextum The/falofilio eins at tribuit.

Reliques ut ß^urics amp;■ fuppoßtitios reijeit, Tifoyviüfftap libroscum aphorifmis alibi Magna Uippocrati, quo potins mclmat er fréquentions bus fentent ijs, alibi huius patri Heraclidte adiudis cat. Moflro ctiam aßignat libres de aère aquis er îocis,er de ratione uiéius in morbisacutis^etß ex Cnidijs fententijs hos decerptos effe^iqutbufdant iudicatum fignificat. De ipfo Hippocrate Galeni indicium eR, itaÂop nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;âvtpa îxuTOp

ytyovtVt«, A*.M lt;^7^Qb.(s.ia.q S «gzAoïTo^iag îtXMflftaç er de feriptis eins : KateSç ôuJtp t-yja-j-îp , fed ejfe qn£dam obfcurioria, qutcdam mutila, pl^eraq; concifa,breuia, e^' vn ars il um contracta, nihil fuperfluivm, ociofum nihil, eralienumd rei natura continents, fed argua, breuitate rotunda er ßgnißcantia, tantaq^ refera ta bonarum rerum copia, ut ubertas er amplitua do rerum,iierborum numerum longe uincat,

Idcircc requirere ea agricolas bonos, qui ma cultiora conférant atq^excolant ,confufa difUna guant', concifa ac minuta augeant, deficientia perficiant,

Quod cum melius nemo Galena ipfo pr^fiitea rit, huic earn referamus nos gratiam, quam ipfc Hippocrati reddidit, er eins feripta non exemplo Auerrois er multorum rccenliivm carptim et caa lumniofe exagitemus ,fed eo animi candorc,iudia tij reàitudine er ueritatis fiudio trail emus, quo

ANNO I f i o, î7y tJippocTitfica ipfe ceu fubigit O' elabordt. Idfiet ß uniucrfum complcxt corpui doôlrinæ, ex collar tione omnium, gux fuerit o fit uerd de perpétua autortt de pracipun parttbus fententid , reélè dextreej; Oquot; fine Sophijlicd conftituerimus, O' l)unc in firiptorum Hippocrdtn teilione ducem nobis propofuerimus, dtq; Interpretern unum om* mum optimum.

Deprehendemus enim ddhibito conuenienti cdndore in ludicundo, ncc monfirafie uüum dlium fontes ueros do^lrina medic£ reélius , neque eofdem cxplicd/fe commodius o fufius, nee y^e» thodi drtificem inueniri praftantiorcm Galet no, o confenttre hunefibt ubió-dcxtrè inteUct ^um,.

Agdmus er Deo gratias, dutori O'fonti fd» pienthe Medico, O' omnis fclicts ac falutaris medicathnis ,quod talibus artificibus doilrinam defiribi integram uolucrtt,0'quod hacmonu» mena, inter tot temporum iniuriasdefenfa,dtt quedb interitu uindicda,O' fidcli opera idoneot rum hominum cula ac propagata,nobis commua nicarit.

Agnofiamus ingens'Dei beneficium efièquàd und Ajclepiädum familia annos amplius mille dot àlrinam hanc,qu£ pars c^ praicipua fapicntia di» u'rna in creatione reruwi exprejfic ,ficut earn O' Paulus nominat, quod ergo ilia banc conferuarit fanilu fide dc diligentia tamdiu.

N#f »KIMI« elJè Icneficiwm Dcz cogifeWtK, ^uèd poU Galcni tempora orbe terrarum horrid liliter dilacerato beHorum motibiK, ïmperio Rogt;nd«o peregrinarum ae barbararum gentium irruptionibui ac confu/ionibui pene euerfo,nee præcipua huiuf doärmx monumentA perierint^ nee coneiderint ftiedia, nee prorfut corruptA fit doflrina,c^ petimm ut hoe nos quoq; pofteros noftros dono fruifinat.

Oro autem filium Dei, Deminum nofirum ie» fum Chriftum,ut inter nos eeternam fibiEccle» fiam coütgat, tucatur ac feruet hancfcholam nojlram, qalt;e efl ct fuit multos annos inde ufjue ab imtto repurgatæ E^cclefix, domteilium dotlri» fite cceleflis, er omnium aliarum honeftarum ac neeefiariarum arfium, Oquot; leniat nobts dolores ^fti^os, quos ob ereptum nobis ducem nofirum fufiinemus, ac prohibeat ne fiant aut noutt uafiationes terrarum aut matores

ANNO I f i o, Î77 ORATIO RECITA-Ta a casparo crvcigero l. trofelJore Thcologiæ ,T:icclt;ino CoUegij Phi^t lofophici 6. Iduum Sextiln in pro= nwtionc tlt;Ugiftroruni.

CV M boc folennt dte, cr i« tab confeffu ru laude GT dignitate prxßantißimorivm bominum dicendum mihi effè fcirem,uehcnKnter periurban fenfianmumnuum, cum dilßcultate rei per fe,tum recordatione eorum,cfUi£ ex hoc los co in talibus feftiuiatibui Scholaflicii à multis iam annis ego (^alij audtreconfueuinitus: cum prieeffetadhuc fludijs communibuf patronm prlt;es ceptor, nbsp;nbsp;parens quondam noßer,uir clarijiimut

C7 nunc Sanäißimui PHILIPPVS ME» L A N T H O N. Cuius memoria cum. celebrari 4 nobis debeat omni tempore, non poßßim faecre quin in hac ingreßione mea, pro mea erga uiuum Cr nwrtuum affeilione, O' lUius erga me ingen* tibus CT pa ternis beneficijs, quibus me, priuatim etiam, plane obruit, pro his igitur quin ante om* niaaltquid huius memoriae dem^nonpoßiim face* re : Jd quod bonos CT amantes Reipub: CT falutis communis uniuerfos animis fuis comprobare fcid.

lacrima, ( Vt CaUmachus appellat quot;) à me excita* tur,nequeßa res commouetur. Heque deßnet lu* duofa e/fe Academiae noßrae, O' fauentibus huic, dtqueEccleß£Chrißiuniuerf£,ca dies,qua ex

bäc deccßitif, ^ui Aàademidm hatteefji fecit, id quod grtecum uerhum,quo dp^lldtur,/igntficat, cum tpfe ejjet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;remedium,^ mca

dtc'mdm, quictem, dtque trdnquiüiatem ( rebut Idbordittibuf O' perturbdtif ) pr£ftdret ^ccle/iiC ' acKetpublica : î^eque feitfia eorum perpetuuf, quie moric huiuf annferuni respublic£ o priuds t£ twflr£,deponi mcmoridtn illiuffinunt,eum tw» nitores O' monumenta hdbedtnus nimis muta O’ triflid omnibus 4 pdrtibuf,qu£ dolori noflro quiea tem nuUdm concedunt, Yuit ilie uerè parens no^ fter: t^eq^enimuHuf pater nu,iore affeéiione eli, magif'uebeneficuf erga fobolem fuam, quam ipße fuiterga respublicM opriuatas noftras: Cumcp} effet if,qui inftruiluf ingenio fummo o dotirina excellente res bonos o falutares fapienter pru= denterej; cxcogitare, O'cafdem dffertè pronttn» dare poffet: Earn omnem facultotatem ßuamad falutem commuttem Eccleju Clmfli, bonorum ftudiorum,o publicam Acddemi£,dtque omnium qui hanc ab ipfo expetebant ,contulit, Vnde, ut alijs uiueret,ipfe uiam Idborioffffitnam uixit,cum, ft fibi uiuere uoluiffct, omnino eff'e potuiffct bed* tißimuf.

Qudntuf autem iUe murus fuerit oppojitus, fophiftic£ ,mendacijs, o tumultuanti aduulgut ieuitati, res docet, o (ut pericttlum esl ) mogis docebit de'tnceps. Hondum fex mcnßesßunt, ex quo terr Of reliquit fan^ißimo animaip/ius, o

ANNO I y 5 o. Î79 tlU£ moucdnturab inquictii, uel hoflibut poHut faint is cr cfuietis publicte,ante oculos cR: qui cum nunquam fuerint trtiit^'foviG: -, nunc timen nwre tuo illo audent omnia,o\i ^lt;x/p K,opu0@^ Atuo-ycri it^û'a-ossoi}, cum uiuentem non minus metucrint, quintoderint,mortuum odiffe pcrgant^metuerc deßnant. Ego uero ,etß(ut u^tus ex gratis ) pu^ llico O' priuato nomine deleRor commemoration ne beneßeiorum eius,quem colui o dilexi inprien fentia,timen nihil uolo commemoratis addereetin am propterea, ne feindam dolorem publicum : Et funt in manibus alia.

Eeflat igitur ut in hac orbitite noßra,0' den ßderio tabs parentis, nobis uideamits o rebus communibus. Kihil autem poffumus o per fc fan cere reiiiits, O' quod piß manibus parentis pr£n ceptoris O patroni iioflri gratius O iucundiits ßt, quam ß, fequentes priecldrißintum exemplum O' intpreffa uefligia ipßus, coniunilis animis er operis ( pro noßra mediocritite,fuo quifq^ loco ) propagemus ueritatem, o eaßudia qu£ Eccleßa O'Reipub: utiliter inferuiunt. In quonoßerco^ natus ante oculos eR, neque prorfus obfcurus,nea que 'mfclix in Domino» Nam, Dei beneficia,cona tra ominationes er uota multorum non pefiimè fe dant initia adminifirationis noßr£,o conferuan» tur adhucjChrißo gratia,ca qu£ fanRifiimus pr£a ceptor nofier nobis reliquit. Etfi quad tali tempo» re noflro, tAÜs eR flatus fihol£ noflr£ hoe etiant

mortuo dcceptwm refermus, qui preciiut iiïiui uiuentis hoe nobis pcirtwm ßatuimud, qutußtdit pro ^cckßa fcholis, cr pcculiariter pro Acd» demid hac noflra,drd€ntißimM,edcj; ßne dubio, in fai(l:ißimd. dnimd ipßus ergd ßlutcm publicdtn perpétuédurdt impreßddßeflio :utprcctbui ips ßu6 ßare uidedntur res noßr£ uiut er mortui, cum, qutbui noflrds coniungdmus, permittentet Deo Cifterd,

Quid uero cptimèfunddti doär'nid ßcholdrü er Eccleßdrum noßrdrum,er imprimis SanäiC fimc mortui praeceptoris noftri feripta in-uaduntiir , noud impudentid, db ingrdtis illii dlumnis noßris: ideo ueriatt iuprimis, fed er mortuo pr£ceptori noßro hoc debere uideor, ut de ijs, qu£ cx Pldtonis er Arißotelis con^t trouerfijs, idm m r.cclcßd temere er ttouo cx^ emplo mouentur, De lüis igitur, ut dd dtfeipu^ tos Acddemi£ noßr£ in prtefentid qu£ddm differ rdm. ^xtititdutem nuperin hac uiciniagenu* hominum, quod negdt fe de Deo noticids hd^ beredut fentire ndturdlesdliquds. Docet enint non efle innatas ullas homini dc Deo notio« nes, neque de uniate huius, neque de Credtione rerum, er prouidentid. De huius igitur rd» tionibus qu£rdm, qudntu/m in pr£fenti4 tempui feret,ex funddmentis hum4ii£ fdpienti£, CT do* Arma Eccleßg

E/l dutem uctus haec inter Platonem amp;nbsp;Ariftotelem controueifia, dtt alieiua ßnt 'm» fit£ nobis uüis dc rebus notiones, qu£ no^vai' tvlt; vo/'üU erfuut Griccis, Ciceroni no» tienes cr noticiiC, PLATO i« M.enone (y Phædone docet eße quxddin ludicid or qudß pros titsncidtii mentis, qit£ non compurentur di/cendo^ fed i nAturd inßnt, qttód anima in corpus ilia fes cum intulerit, neque in caduco corpore illlt;e nos ticite exißere-, neque has inuentre in hocanimt potuerit: Ideoq; concludit /xi^nirip eße âvaAlt;-v«quot; trip ,id eR, noflrum difeere recordationctn eße. Atq^^ut Platonis dogma Ciceronis uerbis expos nam ) in eo libro qui infcribitur Menon,pußotient quondam Socrates interrogat quddarn Geometris ca de dimenßone quadrati, Adßc ea ille reßons det ut puer, zy tarnen im facties intcrrogationes funt, ut gradatim reßondensco perueniat, qitaß Geometricadtdicißetz Exquoeßci unit Socras tes,utdifeerenibilßtaliud,quamrecordari. In Phoedonc autent difertè pronuttciat, quemuis,qui omnium r er urn rudis eße uideatur, bene interros ganti reßondentem, declarare, fc non tiim ilia dis feere, fed reminifeendo recognojeerc : Nee «ero fieri uUo modo poße, ut, à puer is, tot rerum atci} tantirum inßtas, zy quaß conßgnatas in animis, notiones (quas £vvoi'«ç uocant) haberemus, nifi animus, antequam corpiu intrdßet,m rerum cos gnitione uiguißet, ©■ c.

Contrjhiecdi/putduitARISTOTELE S qui ititelleóïumßmilem habcri uult abuhe rdfiic,ut j« ^Ko ,pcr fe GT ab origine fud,nihil inßt neque notuidrum nequc fcientiie.,fed inferdturinhune extrmfecM quicquid hdbet huiui generii : infcrri dutem per fenßtf, quos proptercd in duimdatibut ePeuja/JKu triljuitpinoi} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dppelldt inAnd^

lyticn,ubi, a.}X^'P yvwtrfuç, exproßeß'o dia ß}UtAt. Ita igitur Arißoteh nihil eü in intcüeâu, quod non prins in fenß ßuerit : Cumq^ negdre non poßit,oportere efße Tijr.uas-apxS^^a/J yviücrtp dliqudnt, dbfqi qud nihil difei poßit,in hoe quident ti cum Pldtone conuenit,ßcd tunde ßt,in eo diferea pdt, Ab lüd cnimßnfuum fdculate hdne deducit. In Nicontdchicii dutem dliqudnto pldniiK, twjj j cti/jucv iTTctyayH ^EopoetüTo«, at Si outamp;Ha-ff, «» lîi i^ta/xu Ttvi, ngêj aJS'.o«

Hlt;cc eA ittd uetui ut diximia ) inter Pldto^ nem O' Ariflotelcm controuerßd,quie non poteil breuiter decidi, poffet dutetn,Si de Arißotelii fen^ tentid conßdret,An dnêmd. ßt,ut in fcholiilo» quuntur,ex trdduce, o cum femme propdgetur t Quodnonfenßt Pldto. Arifloteles quid fenferit non rcperio, O fieri poteil, 'ut ipfe quid fentiret noninuenerit. Nam etß dnimdm formdm fdeit, corpus mdteridm, dtque hoc modo non pote^l dni^ mm 4 corpore fepdrdre,cum formA non fit reipfd fcpdrabilis 4 ntdterid, er ipfe docet his uerbis.

tfJ'oç uAk ou nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tS Ti^ay/xaTijç,

ut hac conftderdtione a tx traduce in Jemine ejjè oporteat : vSp amen alicubi facit, ahcubi S'Uf a^£p iivamp;ernvcgt;U.,lt;C^ 9§op eivop /xóvop, ne(j; aäiones huius qutcq habere cum corporis adtonibus commune. lS.tß autem me nonfugit, cuiufntodi interpretationibus utantur qui confiât re fibt Artftotelem credi uolunt, baud fcio amen an non ex bis locis, O' pluribus alijs, conuinci du* biationis poßit, quam de ea re, cuius explication nemfibi fumpßtjMbuertt.

’(^uodß aliunde in corpus uenit uel vovç uel anima, fuit priujquam intraret,atque ita aliunde fecum ea qult;e habet in corpus intultt,neque à ror» poris mole comparare ßbiaut dtfcerc potuit,qult;e corpus nequcfcit ncque habet, cum ne fenfus qui* dcmßt corporis proprius.i^am (ut reite Plato in» quit ) neq; aurisaudit,neq^ oculus cernit,fed ani* tuns per aures audit,o- ccrnit per oculos : quippe cum animo occupato fieri poßtt, ut patentibus ait ribus O oculis,nihil time neq; cernatur neq; audi» taur. Et fenfus etiam extcriores,qui uocantur,cjß communes animi Oquot; corporis d{tiones,non corpo* ris folius, Arifloteles docet, Origo autem animiß diuina eil, quid de noticijs quteritur unde ßnt i Ita igitur peruenitur lam ad ea, qute Religionis twflr£ ueritas tintum nouit Gr explicat, eßeani» mam imaginis diuin£,quam in corpus ex limo ter» reformata und cum uia, Deus inhalaucrit tilem,

î84 ANNO » 7 g 9, id eü, 4 corporii nAturd diuerßßimAM,^.^ von poftca conditMn ( qui ex aninjA O' corpore conjiat ) generdndo hanc propdgare in fobolem, ut totus homo gigndt totum hominem.

ïtaq- literqi i^p(^g^t, et P L A T O,quißntper omîtes omnium animds aliunde in corpora ima mit ti fenfit,AKISTOTELE S,qui omnes ex femine etquot; materia educit. I^am in materia ei forma ineü cTttwap-ß} O'' fint eidem, ut munduSy iti generationes etiam perpétua: (y originis exa pertes, A uerttate tarnen Religionis minus abera rant Elatonica,ut ey Pbilofophia htiius uniuerfa : Quibus ctiamfife oppofiit Ariftoteles, uiilia taa men ueritatis roborequod e^i ilt;y^upo/j,cd dixit qu£à Platonicis nonjunt dißentanea, utretuln mus. si igitur homo eA conditus ad imaginem rgt;ei Qquod Platoni zy Arißioteli puto effe diuinum iüud, quod in homine agnofeunt ) Sequitur inejfe tioticias in eo à prima origine. Qua etfiin natua ra corrupta, ut catera uirtutes hominis, affltilte funt,non tarnen perierunt prorfus. STOlCl in natura oua^ncip, 'Tt^ÓAxq.ip, O yntsta-tp iwmia nant, qui cum cüiamp;iic'ip feparent , ab ea, quæ e^l yvwcriç CT'Ti^ÔÀK^fç j tton uidentur 4 fenfibus iotcc dedueere. De 5CEPTICI5 quteri nihil attinet, qutppe qui nihd dicant.

Solus Epicurus, fine uUa ty dubitatione ty cautione, animam prorfus aÜigauit ad fenfus, tanquamad pratfepe {Quicquid,inquit,anima cerni

cemmut-, id omne orttur lt;i fenjibiu) afque itA dni^ 7Mm qudji interemu, cui omnem uirtutcm ty fcientidm, quam injèc^ per fchabeat, detrabit : Cum Ariftotelcs tmidiM pronunciet ,crin fententid deanimd zy' inteüeilu /ibi non conftet, qut,ß mtcÜigeiitidm diu'mitAtem hdhcre coacedit, non tuntùm noticidf inßtaf, fed aliifuidniuUo iiM er dmplm ei tribuit. Solus igitur Epicu^ rus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;interimit (ytdiximu^') er omni

uirtute C7 fcientid,qua)n ex fe hdbcdt,intelleilu'tn ' ßohaf, Huius dogma ta/e in fcholdi Gquot; Eccle« fiam reuocant ij, gui negant fe de Deo uüxi hd’: lerenotieiM ir.ßtäf, fed d fenßbws hdbere omnid, J^tque,ne cdüidè dgere uideumur, editn uerba quac Epicurifmum lUum profitcniurjtozw fide reciabo,qu£ ßc habent :

Sialiquis homo in Sylua effet educatus, neque unquam autabalrjs hominibusau-djfl'er,aut tcrriculamenta fpedrorum perpef-fus efTct,non etiam tonitrua ,auteiufmodi alia, Quid tandem plus de Deo fcirct quam brutum lt;nbsp;Quod etiam nunc ipfa experientia teftatur in pueris negligendus in fylueäribus locis educatisamp;c.

Tales dodorcs cum Epicurcos appella-mus, non contumeliofè dicimus, fed propagator res dogmatis Bpicurei ejß fignifiedmur. Btß Epi* curus foi üor eA, quem non minitAtiti murmure

J8« ANNO 1 r O. cocluwcoMpreßit, Ef Pythdgorici. (VtArißo» teles refert} ad terrendos eos tintktn (im funt 'm Titrtiro tonitru exiflere nutumdnt.

Ariftoteles demonftrattone Logica probat eße unum primum nwtorem, non plttres,m Phyßa cis : Izi Aïetuphyficis autem (, ut appeßant) etiam uerptm Homerictim de hoc ufurpat.

Pythagoras, Socrdf« er Plato Deum faci^ untyTo ïp, m zjgt;.ovo4:ü£ç,i^ -ro Scutcxî'uêÇsTO fxox vaJ'iKop, rb ^cvrtriç îtyaBo/j. Vnde CJ“ lUa définie tio extitit^neus eil menslt;eternA, caufa boni m natura: ßue Plato autor eÄ huius,ßue altusMwn=r dumcoepiße Plato fcribit, cuius Philofophia pris tnumhommem conjiituit: Et notus eü de créas tione rerum Lini uerfus Poêïlt;c ißius antiquiß

Nd« quid ßt illud Ci fact 'm prxfcntia non quieritur,ortus tarnen rerum mdieatur. De Pro« uidcntialt;t«fm quam foÜicitè dißutarunt uetes res illi fapientes 'mp qui extra Eccleßant fuerunt, cum quiererent etiam quomodo argus menta refutarent qu£ obijeerentur. Et fenten» tiam de Deo,quidßt Deus, ßquitur etiam de Pro* uidentia decretim, iiam eße Deum confiteri, er nihil hunc curare, nihil agere, totamq^mach'mant «lundi,qtue hdc contmentur neque reßieerct tte$

ANNO I y « o. 387 tuitte guler/iäre, uel hätte etiattt nefcire , id cü, uerbo Detwn fäcere, reipfa toUere : Qjtod Epieu^t rum feeijfe legimu^, ut contra hunc Poflidonius dif^utnuit. QJii igitur Deum ejp; fcntiunt,eos nes ceffè eü hoe etiam una flatuere, ut opißcent unis uerfitatii rerivm, itä guberndtorem eorundem elfe Deum, cuiuf de prtejtäntißimä mente otnniä conflituäntur^

Sed dicunt non conuenire de his inter Philofos phos, cum albf aliorum dog^ttbus obtrc{lent,cr hcerefes ßnt, fämtlite horum multipliées ; In ijs Eutern quie näturte funt, confenfus eü omnium, Ji» cut Cicero definit legem naturte effe in ejuo omnes populi confentiänt. Præclarc. Cur non eädent Opera ärgumentäntur î^on effe sojyaç in nas tura,neque parentes colendos effe, cum fit genui hominum ijuoddam quod mailet parentes : Aut nihil effe certum quia Pirrhonijs aliter uideatur» Item, turpitud'mem effe opinionis commentum, pudorem non effe in natura, cum Stoici quidam, penè Cynici,obfeantMem in uerbis aut rebus effè aliquamnegent. Argumenta tamf«,Præci-pua Epicureæ fobolis lütus noux,quam brcs utßime proponamus, Paulus fcribit (incjuiunt) Homo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonpercipit eaqua: lyei funt:

ltem,Qu^od mundus perfapientiam non cogno* uerit Oeum : E^ feriptum eR, Dabo legem meant 'm cordibus eorum. Ergo natura non ineü. Et Gentes fucre ldolatr£ : P-rgo noticiam de Deo ms

fiMunuUdtn habucre. , pueri deDeo nihit fc» tmt: quot;E-rgo 'm adultisetiamnuUdeRdehoc notb eid. D.fcciudlid fintomnes 'mteÜigunt. Confun» ditur enim fapientid legis cum faptenttd Eudiige» lij, dt(j; kdc cdufd e/l lilis error is ttlis.

De fapientia Euangcltj uerumcft, credi edm, non fciri, cum non antum igiwa fît UAtu-rd;, fed contrdrid etidm principles huius,qndlc hoc e^, Nitialiend iufticid cr fundiate, cr non proprid ; cum rdtioni hie fît murus dheneus. Nii confeirefîbi nuUd pdUefeere culpd. ( Sit cnim hoc tmivm pro multis.) Hane igitur quod in ndturd non inejjet, idea dttulit nobis filius Dei ex finit Pdtris,ut fdtttos nos fîteeret per ftultdm prddieds tionem cruds, cum uideret nobis fdlutem perfd^ pientidm non pofje conferri. De hue fdpientia quterit EVSEEIVS, dn demonftrdtioncs hd= bedt, zy hdberc negdt : 'm quo tumen fenfîffe cum melius exiftimdbimilt;s,qudm loquitur. Neque cnim fînipliciter kzzI aTrXwç nuUds Demonftrdtiones habet, cum uerbum Dcifit ueritds,Qr fdentid fit fdnélorum, qua habet yvZcip lt;!::x ’a.'ÂHÿamp;xp, fed Aoyruàç nuüds habet. De legis autem fapien-tia Paulus feribit difertè, legem fcriptam effe 'm cor dibus hotninum. Dac igi tur alia lex eü, quant ilia qua 'm corda renatorum immittitur, qui non nafeuntur talcs, fed fiintuMvii tCTia-iç cr ötva« '^wVTOii (ICVW0E/J, Qjiod fi lex inesi in natura, Cr habet aliquas noticias reliquat, eruiit ilhe non

ANNO I Î S O. ?85 non tAntum de fecund^ fed etiam de pr'nnd tA iuld. Et reperit ndturd expr'mcipijs injitis cRi unum Heum, zxelfe colendum, itcque profd-* nd! uoces ufurpandM de rebiK facris, ijuod cR proprie ^‘Xao-efnp.amp;p : dd culttos ctidm nuw.inis externes cert is nbsp;nbsp;nbsp;flat is t empor ibuf opus ejfc

intelligit ,qii£ uiolari temerè non licedt. Cumq; 'Decdlogits jit imdgo Oquot; ^udjt pMurd Dez, 'mtelli^ git hoc etidm rdtic,eds omnes uirtutes in Deo in^ ejfe, ut/it lt;^7lt;a.vd^lt;e,7r@^ KOd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuftus,

lgt;eiieficus,cdftus,uerdx. Sccundd: dutcrn abu^ Ite prd’ceptA itA in nAfurd hdbent euidentes nos fields, ut, ijudmdiu fdnitds mentis mdnet, fuo iudiciofe ddmnentfdcinoroß tlli quicontrdhdc délinquant ; Df ^«o Idtinus PoctA in fdtyrd fecit. Vnd csl htcc ultto quod fe ludice nemo nocens dbfoluitur Cfc. Et funt hinePoetArum furi£z }nteliigit e^ cognitione fcelcris fieri rcoshomis ties, etir conceptum dnimo fdcinus etidmfi non perpetretur, turpitudincm hdbere : ut uidedmur exfeeundd tAbuldddprimdm drgumeatAri poffc. Si riAturd inteUigit e/]e Dfztwi uerdccm, iuftuWf cd/lum dgnofeere edm etiam quod /it Gens.

SuntmA igitur h£c esl : gt;fupere/fe etidm in ndturd corruptA, ex principes in/itis,ii;r imdgine GcifidS noticids,E./fe Geum,e:tr quod fit colcndus^ etidm qudlis /it,uerdx,cdftus,beneficus,qui punidt fcclera CT uirtutem diligdt : fed ncq; qui fit Gem (id cll,qH£ ova-!a,feu ttdturd hums ) cr quod fint

triä itt quibui Mmm,neque quomodo colendut Jtt^ reffcrire dut ftdtuere ndturdm uüo modo pofjc : indcfdäum e^, utquælibet gens pcculiarcm cul^ tum lieifibt commmifccretur, cum Dcum efj'c er colendum effe mtcüigeret : hinc idoldtrue om^ nes ext iter unt : Quibus non antum de Geo notU cid non euertitur, fedbæcontrd tUos Epicurcos noticiarum cuerfores drgumena fuppeditdnt. Neque enim nos fic drgumentdmur : Idoldtriæ funt multipliées gentium. Ergo ndturdlis in his de Deo noticid non e^l. Sed contrd potius rdtios cindmur : Quid gentes cr num'md multiplicid/la bl finxerunt, er cultus certos excogitduerunt quibus ilid deleihiri crederent, ergo in ndturd cA hiec notio wi/i«, e?“ Dcum eUe,er colendum ejje: cum nuUd gens tiim bdrbdrd unqudm fuerit,qu£ non religionis dlicuius formuldin jibt conftituerit^ Atq; ituquide ueroDeo ueroq^cultu hums nihil cognouiffent non tumen cdrere religionis cert£ formiild ( ut dixi} ueUent dut poffent. Sicut dUa tem in circulo unum tuntum punâum eil, lt;t quo omnes linex duile dd dmbitus Uncdm £qudles funt, quod er per ^oxlth punilum feu iciv'^op dppcÜdtur, cum infima in hoc concipi poßint dlia : la unum tdntum eß uerum, cum in c£teris, turn in religione imprimis, d quo quxcunq^ rece» dunt error funt er impietds. iw rc/igio uerd und (il,ldoldtri£ multiplices.

ANNO X y O. 551 nÂturdlitvm, ia. intelligentie: ctiamfdcuh/utninut euidens eR, dtque itd notici^etidm infite: minus in hts dnimdducrtuntur : eius rei cdufem Plato expofuit, neque deeffe poffitnt cogitdntibns dliie, quds dfferdiit. No»i cnm]i nonftatim ingredutn* turpueri, ideo nullde^ mhis cerebri Gr neruoa rumuirtus. Atque ut intelligentite etidm, obftdt Idxum nimis cr humidum cerebrum : dnimorum tAmen cr 'tnteüigentid: motus, tèm orgdnici quditt inorgdnici illi, etidm mpuerisfele exerunt, zr rdtiocmdtionum condtus 'in hisdudiuntur, tenues quidem illi, plerunque etidm ridiculi, rdtionis w« men Gr noticidrum indices. C^udsßinterrogdtor aliquis Socrdticus interrogdtiontbus fcitis qudß eruere Idborduerit, turn prorfus etidm mdnifeflie fientdliquæ. Ad tlldm,igitur ultimo loco com^ memcrdam obtedlioncm fittis fit in priefentid, re» ßondere nos Ex Ariftotelc, Jpecimen nAtur£ uniufcuiufq; ex perfedki GT intcgra,noexinchoa aa dut corruptd,cdpicndunt efiè : Vt cum de ho» tn'mis ndturd qud:ritur,neq- puer neque fenex de» crepitus produccndus fit.

Scd htec ipfi. quts modo coUegi, tempus non finit nos neque explicdre, neque produdlis drgu» mentis confirmdre. Neque quterdm etidm,quomo» do numeri, proportiones, GT cd in fiimmd oninid, qua fenfu nullo dijudicdri, neque db his deferri dd dnimunt ullo modo pofiunt. Hdc inqudm, non qudrdm quomodo difcdiitur dut pcrcipid/itur f

Hoc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fi Än'ftotefici effè uolutttt

omnemdc Deo,crprimam tabua lam legis diuinæ ex natura tollunr, ewr pr4= dticd principle (y fccundam tAbulam in nAtura telmquunt f. Nam hd( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^EopeiS-o«

figntficdt Ariftotcles. C^uidenmt cRaliudci tß/ca /J.OÇ die f dclt;]uo fupracx Nicomachtfis rctulilt;* niM. Sed päulo poä hi£c ctiam mcralia oppugnAs bunt. Vidcntur enim paulatim procedere uede, amp;• ad cam rem aditimi (juxrere, ut fublaa ex nA=: tura prima nbula, inuadant dcinceps jecundam. Qua CT ipfà fublaa, tfuairi nimirum er dijfutari poterit, Aubamp;na. opera fint Tcafàc lt;fivcrip,aut K«T« (pûeript Neque difficile ent probarc, effi h^ec contra naturam, (]ult;c nec/ue fint m OAturatn • infita, er nAturam infuper ajjiigant : nam lex tya rannui ell, er utrtutu ftudtum corpm dcbilitAt^ er nuUo officio aut difcipltna contmeri, nihilg; contra uoluntatem facere, uircs alit, er immAni corporum magnitudine homines efficit, ut de Sueuis Ctefar fcribit. Suppcditabit er altos ufm ad turbandum multipliées, de quibus in prafentia. non uidetur dicendum.

QuodßAridotclem fcqui uolunt, dißutiu^s tern contra Platoncm de inficis naturae no= tionibus, carß Ariflotelici omnino eß'e uolunt, non audiunt cum docentem, ejuod homoßt nbsp;nbsp;x*

•Ti^aftto/j t Sed Epicure! illi lunt,non Ariftote« lici,af dtximui. Uornbileeli profciló legem Dei tent ope*

topere oppugn^ri i petuldntM , cr profdniate vnqutetoriim hommum : Sunt qui exEcclefiæ do» ^rma. banc fublaam uolunt, Alif ex uitn fan{lo= rum tollunt,tam etidin dcccdunt,qui nc tn nAturd quidem et locum rclinquendum contendunt. Sed ent ei lociii firmui,C}~ fedes perpétua in eordibui cr UM fidelium, Ecclefid, Chrifti : quem oramits, ut animos omnium ad uerita^

X TAide optarim^ bos dicendi partes magis idoe nco, 'mcct:tunoftro,commendatascfj'e. Ego fntnt nAturlt;e imbecilUtatem CT infantiam me= am agnofco ac deploro, quie nequdquam afferre altquid dignum ifio cruditißimorum uirorum con fejju poteß. Sed quta me uebis excufdt fchoLehua ius conßuetudo,C^ preceptor urn autoritas, quant detreänreßne fldgitio non potui, ntbtl met pur=t gandi caufa addam amplms : fed cum altquid bic loco omnium meorum c-vfi^ontt'mp iuffios ßtn dicere, commonefecit me biftoria Ciui Laurentij, cuius memoriam Ecclefia po^l biduum celebrabit, utde mßgni fortttudnie tpßus pduca dijferam. Qjtam puerilem meant bdlbuticm,ut,pro bumani» tamp;te ueflra, patienter audiatiStreuerenter à uobis etiamatq^etiampeto.

Tuit hic Laurentius, fub 'X.ifto Lpifcopo Roa inAnlt;e T,cclc)ilt;e, priccipuus ex coücgio Diacono^ rum, (juibus ctiatn erat commi/Jù cura er inflow dta Eleemcfynarum iSquot; aliorum redituum,quihui tuncnimiftri uerbt er egentes 'm illa Eccle/iaales bantur. Hie Epifcopum fuum duäurn ad fupplt» cium comitans, ab eodem mandata accipit, ut iita terea, dum ipfc quoque Martyrü coronam confer quatur,(quod poSi paucos dies puturum ei prtedia cit ) diligenter cuftodiat the/auros Ecclejiie ßbi concreditos. Hoc diilum cum Satellites excep» tum ad priefeilutn urbis detulijjint, accerßtus Laurentius,iujßes eü Jmperatori Dedo mdigenti pecuntjs ad militiam, pro cotttmuni defenßone impcrij, Theßuros Eccleßa; fua: tradere. Id initio ßbi non licere caufatur Laurentius, fed, inflante, erquot; extrema m'mitante priefedo, tandem,quaß territus comminationibus lÜius cederet, petit tridui ßbi ßiacium dari, donee Thefauros illos, non uno in loco reconditos,conquirac,er ex lateis bris erutos 'm unum locum coniportet ; Hoc tetnpore impetrato, conuocat omnes, quotquot in lila urbe dodr 'mam de filio Dei agnouerant, tnendicos, cœcos, claiidos, mutilos,leprofos,attate er morbis confedos fcncs er anus, quibus ipfe ßngulis dommicis diebus alimenta exairario Ec« cleß£ diflribuere conßeuerat. Eos ante tempU fores ordme coUocatos, ad conßitutum tempus, pr^fedo urbis cupide expeékniti mgentes auri

ANNO I J « o. jjy fdili argcnti Jignitti cumulas, oflendit : dd* dens, Has cjji iUos Ecclcßa fu£ thefduros ,htec Rö^KÄ/a, ^«orww curatdnto ftudiojibidbupie fcopo yLiflo dn te mortem eßet commcndaa, ne quid inde fineret perire, cum Deus tilts ceu pr£= ciojtßtmis ud/ts, imo ceu fleUis, dlic^uditdo cale=i ftctn duldm fudm efjet cxorndturus.

Sed frußrdtusJpefud Oquot; infuper (ut putdbdt) etidm j'uperbè dertfus pr^feólus^rdpiddfuppli» cium iHtco iubet Ldurentium, O“ dldcri uultu oa fiendentem, fedd (iu£uis fupplictd ferenda pdrd» tivm,imponi crdttculie,cui prume fubflratte crant, ut lento igite excruciatus, duari prtejidis crua delem dnimum dtrocttdte zj diuturnitdte fups pltcij exaturaret. ibi non eiulattis edere,non quia ritdrt,nÔ conuiciari,dut maid imprccdri fuis tara toribus Ddurentius, fedcclebrarefiliurnDeihetA gratidrum détone zr ardcnti muocatione: tdna dem conuerfus fdcie dd prd:fcäum,unum,inquit, Idtus idm fdtis dffatum eR ( ut opinor) appone igitur de IÜOquod uis, ZT comede,zj‘ reltquum Idtus imuerfiim,djfd fimiliter. Atquein hac cona fidntid confeßionts ztr aideritdte de lequabtlttate dnimi perfeuerans, crfubmde preces pro incoa iumiate Eccleßie repetens, tandem in craticuU txpirauit.

Hdnc hiftoriam, propter iuniores ,breuiter comnumorare uolui,quod earn no tarn effe utile drbitror, cwm mults, ibißnt de quibus erudite dia putari

putari poßit. Ndtnciutfti fokt ,Rc^téne fecerit LdurentiM, quid præfeiio ïmpcrdtork nomme petenti thejduros i,cckßlt;edd ufui publicos, con^ tumdciter fe oppofuit,cum potiiertt,dmißione pe^ tunite,o^ fudin uiam redimere,^^ pldcdre crude» litAtcmTyrdnnt, ob hdnc exdcerbdtioncm gruffd» turidtrociui 'm 'Ecckßdm ,dtque itn toti coetui crcdentium trdnquiÜMtem hoe obfequio compd» rdre : Scd quid h£c quaßio dlids hoe m loco cru» dite dgitAti eft, omijjd ed, pducd dicdm de mdgn^ dißimiktudine inter Ldurentium pdtientem hor» ribile hoe fupplicq genuf,O' Chriftumfilium D«, gt;nbsp;leuicre,ut uidetur, fupphcij genere necdtum.

J^durcntiui hdnc horrenddm dffdtionem zy-uftuldtioncm durdbilcm corpork itA pdtienter perfert, ut non modo uocem frdéli dolore dnimi teflon dutgcflum deformem, per impdtientidttt non eddt, uerum etidtn 'm ipfo fupplicio dcccrbifl: ßmo,trdnquillo dn'imo,qudß iocdns,tyrdnnum de» ridedt. Chriflu^ uero ( ut confldt ex hiflorid) eti» ' dm dntequdm cdperetur db hofltbui, 'm horto, qudm miferè torquetur dngiturdnimo ƒ quint flebiliter difcipulis dperit fudm moeflicidmf inqui» ens, Triflis efl dnimd med ufq^ dd mortem : Item, ßgt;iritios quidem promttK efl, cdroueri 'mfirmdZ Qudmdnxièordt pdtrcm ƒ lt;utcdlixiUedfe trdnf» ferdtur,qudm humiLiter furgcns d prectbiu, dcce» dit ad difctpulot fuos ƒ djfdtur eot, exufcitAt dor» wientet.

ANNO » r lt;nbsp;O. ^7 mienfcs, petit ut fcc um in hoc dgone uigiJent, ^udfi opem,aut(dltem confolationeni ab ei^ requis rens, fubinde dd ipfosrcuertitur: deniquequim fignißcdntibttf ticrbis MdrciM cxpreßit hd/tc in in tpfodol^ii nugnitudincm f cum tnquit,]^ i(p(aTO £K.^a/xS0tä-ü« Kzd àcJ\/xoi)p/j, hoc est, qudß cum ftupore coitfteritdri, uchonenter Mgidaimo. Qriidf quod diixicatis impetus ex^ prtmtt ipfi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fdiiguineos loco fudorii^

cdq^ omnid ci cucntunt dittcqudm corptwdb hogt;i fle cxcrucidrctur. In tpfd uero crucc qudm trißii er flupendd uox iüd fuit de Mcßia prold tu f cum excldmatfc d Heo effe defertum,etJitimßbi potu rejimgui pofluldt. (^id herum fimile in Lduren* tio cernitur ; ïgt;KÔ,qu£ non fignA eminent in Ldu» rentto animi celjiorii erfirnnorii^

lAdior Uticid, dut ßütem minor trepiddtio., }nfupplicio,eüJignum mdioris confldntiæcr ro» Ioris dnimi. In Ldurentio non modo trepidatio deformis nulld conßiicitur, ueruM etidm heticitt quafiexultdus in ipfo cruemtu : in Chrißo ucr», etidm dntc tormentd corporis,uox er otmics cor^ foris gefltis fufinrndm trcpiddtionem er nullam Ixtitiam oßendunt. Ergo Edurentiugt;s excelluifße uideri poteA fortitudine antmi er conßantia Chriflum,cum amen perfonlt;cßntin infinitum ineequdles. jkd huiits argtvmenti folutionem necejfé^

necejjürili tttihi e/Jè uidefur confïderatio eorivm nulortim^qtije à. pluribia tolerdntur. Nit»/ nuior 'Propoßtio tut» demum uerd cil,cum ægudltd funt mAlti,quie lt;i pluribus ferenda ßnt, ubiß quii pr£ cæteris deforiniter trépidât ,uerißmtle eRiüunt moUicie animi refugcre 'pafionem, Sed mßni^ tuin difcrimen eü inter ea, qua: Chriflus fuflinet, 'mter tlla, quæ Laurentius patitur. Hic enim animo nihd mali fentit : fed hetatur in Deo,feit fe propter mediatorem, quemßde apprehendit, ha^ here plaça tum Deum, feit fe in caufa confeßioniSt pro gloria Dei ex uoluntate ipßusßoc fupplicium nuüo fuo dcltiHo meritum ferre, fett fuam mortem futuram teflimonium do£lrina:,ü' confirmatu^ ram in muliis ßdem er conßantiam in confeßioa neßmdi: fcitßbi promißa effe in ccelo fempiters na prlt;emia,inßnitis modis fuperatura hanc breuis temporis paßionem, Utatur tempus adeffe,quo li* beratusex hoc trifii carcere faedati peccatocor* poris er inquinatißimi mundi, poßit tranßre ad xternam confuetudinem er uiam cum Deo, er cor àm fr ui luce, ftpientia iufiicia,er clt;eteris,qu£ 'm Deo fumma funt, lt;eternis bonis, Oquot; uniuerfi gloria. Horum bonorum conjfeilus er deßderia um in Laurentio abforbet, er hebetat fenfum ex* ternorum cruciatuum. in corpore quod folum pa* titur, er erigit animum auxdio ffiritus fanili ad illam animi tranquiüitatem er Letttiam,qult;e forts ttiameutdentibus ßgniscon/ficitur.

J Chrißi paßio infinitif modii eSl mdiort Jpfe enim non tantum corpora lacerattonem re» formidtitdut refugit, fed laborat fufiinens çr m* ftntuns horrcndam iram Deiaduerfut pcc^ cdtum totiui generis humdnt, effufam in ippim^ und cum fenfu teternlt;e mortis cr dbieéiwnis 4 r)eo, qudm nuUiis hominum dutangelorum fuflis nerc potuijfet. Hoc finguldre eA in filio Dei,qui idea maffe cdrnis noftr^ uniriuoluit,ut fufimert fud omnipotentid lUdtn immenfitaiem panlt;e, pro Ldurentio O' nobis omndius poffet, ut perfoluto lytro Dem nobis pldcdretur,O' rcmißio pcccdto* rtmi lt;tc aterndrum impetraretur. Cum igitur itia ßnitd fit in^qudlitds inter mald,qtilt;e pdtiuntur Chrifim O' Ldurentius, non eâ tnirum, ctiam gc* fim O fignificdtioncs externdf dolor is cjfedißH miles.

Mdximiit dmor dbforbet fenfum o metum mortis: ut parentes cernimus in periculis liberorS mere in prgt;efcntem mortem,pro: magnitudine O’ drdore mnati dmoris èrgd fobolem.in Chrifiofuit ardentißimui amor erga Deum o hominum gea nui. £rgo lUius amoris immenfitax debebat toÙere omnem trepidationcm ofugam mortis ificut uia demut Agdtham ,Laurenttum o altos quofdam Martyres alacriter adijffe ac pertuliffe atrocid Cupplutd. Hicetiamad Maiorem reliondendum

cenfeo : Metum fenfum mortis aifbrbcrt dmtn ris nugnitudmcji prteter mortem corporis aliud mdltim non fttadiunäum. Sed Chrifto minimui cruciatuum erat perferre lacerationem er wwr± tem corporis : Alms ex prins diélis cau/ts eum intus excruciabat dolor, cuius figna foris conjjgt;ici non fuit mirandum,

Sed cum fatear me, per infantiam,mAgnitudia nem iftarum rerum explicare non poffe: officicfi rogo Reuerendum Dominum Doóiorem Paulum Eberum huius Ecclefia: Paftorem,ut ad erudiendos iuntores accuratius er- uberius de horum argumentorum folutione différât,

EGo uero Doäißime Md gifler exiflimo fontes foluttonum uercs à te monflratos effe, quatt^ tum in ifld breuitdte fieri potuit, i^am barum re=: rum amplitudincm exhaurire, nullius creature fdpientia poteü. Verum eü, mmorem in paßio^ ne trepidationem effe argumentum magnitudinis animorum : cieteris paribus, fidqualia/int mald, qu£ d diuer/is fuflmentur.

Patitur quidem Laurentius horrendos crucid» tus in lüd membrorum uflulatione, fed tan timt corpore fentit dolores, animus integer eli,er be^ atur

tlfvrin Deo, erroboritt-ur^ SpirituSdnflo,qiti eil,ut in tetnpio caninmf,ïn läborc rcqutes,in leftu tenrperies, in flctu folatium, feu, ut in 'Zuehdriii «ominätur Spirihes grdti£ prccunt, dceendens in Laurentio fiduciam ccrtdin intfericordite, qua ftdtuit fe effe dcceptum Deo propter Filiunt didtorem, propter quern feit fc hdbere certam ffew harediatii uitæ confuetudinis iietcrn£ cumDeo,quorum boiwrum infinititnagnitudo, monftrdt}, Laurentio , per uerbum crffiritum fdnilum, gignit in corde Utitiam t^ntt^nt, qua: uelit hdne obedientiam in truce, O' leniatfenfum txternorum crucidtuum, adco ut nuüusforis coti^ fficidtur geftui indecorus, mcUicieni animi dut impdtientidm drguem.

Sic de pucllis quoque fanélis legmtn,dcceßifi edf, cum tripudio quafi, ad fupplicid exquijitie crudclititK plena.

Et meminiflis uos aliquando audire Jimilent Mrrdtionem, de Anglico quodam Ludimagiftro, à reuerendo pr£ceptore noflro Domi-noPhilip^ po failed: memone, qudm hifloridm propter coj, qui rccens hue dccefjcrunt, repeti utile elfe art iitror.

illeAnglicuf Ludimdgi/lcr, uir piuiO' cru^ ditui, cb admonitum per liter di de impid condor ne facrificulum,deldtui dpud A.egem, Wcnricum V111. cr cdlumnijs opprcjfui, ddn!ndtur,ut hie^ reticiK ad rogum, Eridie dutem eiut diei,qui fup^

pltcio deß'matuicr^t, inuißtcum cjuidämexdmU cis in ciircere, ajferens altquid dclicatioris ctbi djfati cr obduAi pancd crufla^quod genm condi* turlt;£ pafietM Anglt uocant. ibi cum ultimumß-tnul candrcnt, cctptiuus cupidiuf dtt'mgens carncm feruentiorcm, Lefum illo nimio calore di^ gitum retrdbcrct, ridens fudtn ipfe moÜiciem re= prehendit mquiens: Ecce nunc unius dtgituli uflionem ferre non poffum^ contre(tdtA carne feruentiore,quid cros ßciai/tiCum totut cre* nidbor.

Deinde conuerfu ad ferios fermones, multd pijßime dijfutducrat cum amtco de neeeßtmte confeßionis, de miferia huiut drumneße uttæ, de beneficijs partii nebis paßione er mertefilij D«, dc immenßtite glortlt;t promi/fd filijs Dei m alteret uitfk. Sequente die cum ad audicndam fententiam capitalem in aulam ejfet adduilies, er Rex ipfe al= loquensreum, proieäo ante ipfum fafciculo far* mentorum, quemgeßare cogunturad locum fup* plicif iOi qui igne cremantur in Anglia, liberum feciffet optare utrum ueüet, uel uitam,qudm fer* uaturus effet,ß confeffui errores fuos publice re* canfarct, ut loquuntur, uel cum fafciculo rogum eligerc,ßperßßere in hiereß decreuilfet, ibt Lu* dimagißer procumbens in genua Regi gratiM egit pro hac dementia, er palam teßatuf eil,fe* cundum Deum nuUiuf autoritatem in terra fe pit* rKfacere,quim Regis fui, neminem etiam plm reue*

re Kerm ez diture, qudm Kegidm rtMieftdtetn, fed twn poffe fe Heum contumelid ddficcre, abieiin ipfiui ueritite, de cfUd certus effet, Qj- pro cuiw pdtefdâhone Filio Dei in totd æternMtegrdtidi ailurui effet, inde pofitum dntc fe fdfcem uirguU tor um arripiens,zy cum complexo exofculdtts, O tfiihi dulcißme fdfcicule, 'mquit, tu me potua ere» mdtwm huic miferte uitte exime, quim ut contra Deivm clementißimum meum prudens, v fcien$ illiquid fdcidm, Grfilqipjiui fdnguinempronie mifcro pcccdtore effufivm,feelerutddbncgdtione uerini,tisdb ipfopdtefdél^ conculcent. Atqueia, fdfciculivm pro more gentii lüius gcfldns, ddro^ gum perdui^us eü, ubi multum ddhortdtui tur^ bdtti circumftdiitium dd uenerdtionem RegiiS Mds ieftdtis, zr dd fludium dinoreni pictutls dc ue=t ritdtis, dnimoßßime perfereits fuppUciMn,inter inuocdtionem cUrdm Dlq Dci,zy- cantiones Pfdk morivm, tandem fldmntAfulfocdtiK eSl.

Hifc jnemordèj/M funt,^:^ ddmirdtione digniff ftmd,,fcd fieri laexperientidbuiuinoftricatatis docuit, quit plurimd triftißimorum fuppliciorunt exempld pdßim hdbuit, qua pq hommes etidm ex fcemmeo fexu mdgnA dnimorim dldcriMe er conftdntid per tuier unt, ut confftci poffet uerißut murn effe id quod Chriftus dd Pdtilum tnquit: tus med in mbeciüitate pcrficitur.

Sed longé triftiord. mdJd. fufl'muit Piliia Dei Dommus iwß^er lefus Chrijius, qui ciim uniuerfimt Dd Î molent

molem peccatorum totiu^ generis humdni in fe deuolut/Jet, hdbutt non nntùm totdm rcrum nA= tumm jibi aduerjantem fadus pidculum cZKoca ^app-a er mAlcdidum pro Jiobis,fed etnun Deim ipfimt, nAturd infenßßmum peccdto, fenjit ini= tine urn ßbt, itu ut quoc/uo ucrfns animi O' corpo^: risoculos circumferret,nihil niji irdm,poendSy mortem , 'tnferos ^dbiedionem O' ddtnndtionem cerneret. Hoc diluuium ir£ dium£ O' poendrum in umvm hunc hominem ejßufumAbforpjißct'eum, nifî diuina ndturie mdjjdm quam ajßmpferdt mortdlcm,fud omnipotentid fußcntdjßt. Hunc ocednum ir£ Dei cernens in fe unum irruere Chri fins, jicutEfdids mquit: tecitineumincurrere pcccdtd omnium noflrum ; o 'm horto cUmdt., Pdter,ßfieri potcA,trdnfedt d me cdlix ifle, P,t 'm cruce,Deus meus,Deus meus qudre me derelts quifli.

Et ideo tdm diligenter iUd ce^fdov'a. cz ayw« Via Eudngeliflis deßriptd ed, ut feiremus, 'mfi^ nitis modis nidiord ejfc illd,qu£ films Dei pro no^s bis pertulit, qudm que uel Ldurentius uel Anglic eus lüe Martyr tulerunt, uel uUd rdtiondlis cred^ turdcogiando djfequi, nedum fufi'mere o per^i ferre ipfd poteü.

Ex quibus æflimdri utrumq; debet,primum, ^uim feedd O Deo inuiß res fit peccdtum,cui

ANNO ïj-fio. 401* tuntgpere irnfcitur Deuf,ut ne quidem filio fuo dile^lißimo parcAt, cfum in illo quod mor tule cR, ÇX paßibile, horrendis nwdis conterAt Oquot; deftru=gt; At,quiA fe Alienor urn peccAtorum reum feccrAt, cr Ad fAtiifAiltonem pro peccAtis gencm humAnsße ipße obligAUerAt AbiecerAt.

Uac ßepe cogitinda erAnt,Ad cxcuticndAfit deteftAbilem fecuritutem noflrAm, qute extenudns peccAtA cr irdm Dei aduerfus peccAtum,cum con^ temptu Dei ruit temtre m tetrAftdgitid,qudfircs leuti fit O' fdcilintè expidbilis uioldtio mAnddtoa runt Dei.

Dc'tnde etidm conßderdri debet immenßtds anwris Dei patris ergd genus humAnii/m,qui ne per tret funditus opusÀfe ad imaginem fuam fds élum, cum aliud nuUum tequiualens precium in uiiiuerfitAte rerum credtarum inueniri poßet, tia Hum fuum co^eternum uoluit fieri uiilintdm pro liberationc generis humani. Cogitetur etiam im* menßtAS dmoris Filij Dei ultra fie oßerentis ad hanc triflifiimam Icgationem O' cum defiderio Accedentis ad hoc opus redemptionis no/lrlt;e,/icut inquit ipfi : Defiderio defideraui hoc poflremu/m pdfiehd WAnducare uobificum.

Flarum tintArtim rerum cogitatio exuficitet in nobis timorem Dci,fiducidm , dileiiionem Dei

coniunihm cum ftudio grdtttud'mts CT ferine oie^ dientia etidm in cruce Vddfliólionibui.,qult;e nobis diuma uolunate imponütur,ut hac trtfti Paßtone tilij Dei liberati d fenfu ira Dei et[£ternie damna* tionis,llt;eti 'm Deo aci]uiefcamuf,exemfgt;lo Lduren* ti) fenfum extcrni cructatus umcëtes cogiationCf

certi. fße, cr deßderto aternorum bonorum ad quorum poßeßionem cr ßuitionem,ut nos de* menter ferducat benigntßimus Deus, er interea in hac uia nos uerbo er jßiritu fando fuo doce* at, regat, roboret, fuflentet ac conferuet in fan=: dißcatione fandißimi nomints fui, in partittone regnifui, in aliqua obedientia mandatorum fuo* rum, coniundis eum uotis per ïefum Chriflum

diledum tpßus Filtum unicum faluato= rem noßrum ardenter in* deßnenter orabmus.

De Plauto feimus uerfus quofdam commemo* rari, ipfumq; hos compofuiffe 4 Varrone eße traditum ; In qutbus ed,poßquam iUeßt mor* te captiis.

ANNO iy«o, 407 tecdfgt;tuf,Iugere comœclidm,cr fcciMm ejjede» fcrtum, cz nefcio quid nugarum coUdcrimalJe. No^ dMfcw niulto ueriiK dtijue rcâliM perhibere pojjiimui^ fubldto c terris tJidgiflro, preeceptore, parente ( ommunt ,fummo uiro Philtppo Meldn» thone, cr noßrdm Acddemidm in orbiate dtque fclitudme reliébim, cr plurimis publiée prtud» time]} trißictdni,mcxrorem, luäum obldtum,ddm» ttdcf; ZA tneommodd ddtd ejje : Sed de dlijs dici ne» eefji non cR: î^oflrd dutem proprid detrimen» tu dnte oculos ZA i« mdnibus funt. Qu£cnim do» ilrni£ pdrs twn defiderdt ingenif ftudij^} ipßut fdeultdtem ZA ddiumentd f }pfdlocd,non inagis refonantid tioceeius,fqudlidiordfunt. Qutsdu» tem noftrum omnium non indies cum nidximd molcftid, ZA dnxictdte ( ut detrimentum tdce» ttm) requirit Keligiofe pieatis huius intcgri» tdtem^or curdm ueritdtis., er fipienttte eopi» am , O' prudcnti£ conßlium , ZA eruditionit ufum

i^dmquid ego commemordreiH benignititent ZA liberdlitAtem ipßus in uniuerfos f In quo cnim unqudm cldu/d fuit, uel non effufd potius Philip» pi MfUnthonis tnunificd ZAfproltxa largitdsf Qjiis,non mipetratoquod petiuiß'et,db hoc dimtf» fus f Cui non profuit ille lt;’ dut,de quo non eü bene meritus,mpertiendo neceffdrid,dut nauando ope» rum i Qui ex dttimo CT ßnceri communicduit fum omnibus cunitAtquibus dugeri ornariq^ dli»

tjui poffènt : üeque auxilium ncquc fauor ipßM uUi defutt, )'tue admonitionc, feu comncndutione, fiuettdmdefcnßonc cpuseffet: Nequepurfimo’: niamadhibuit illc unquam m fublcuando egen tes, uel dundo etium quibufcunq^. Dc quo nunc plurn non dtcani.

ClU£dutem cxpofufed cumudofnnesordines, eonditiones,£Mes, res,tenipord pertineant : iftos ttimen coetus,CJ'celebrttdtcmfcholaßicorum con^ uentuum tnprimif acerbißtmi doloris fenfum hue morte percipere necefje e/l, Izj qutbus non ruAgts audtuntur,neque reciantur compofta Ù Philippa ÎAeldnthoneJilentc nun uoce eximtu 'm folenntbiti congregationibns,neque hac facultate nos ämpli^^ US injlruente. Ptßdutem tdÜuiroè mediofubld» to, plus ddmni dcceptum csl, qu.im abdliquibui forte creditur, O' detertord ( niß propttius Dc» US, ptorum precibus motus, duertut ) euentent, quim metuuntur, o noflrorum fludiorum cur fus undiq^ impeditus ddh£rcfcit de retdrddtur : Non inmen, tdnqudtn m mari nduis ffohdte. guberuA^ tore,O' flucbudns,omni ope deflituendd eü ddmi^ niflrdtio Acddenii£. pffct hoc crimen lUius,quem ereptum nobis deplordmus, non fe tarn diuturno Idbore o fideh dßiduitdte efficerepotuiffe,ut rc^ Imquerct decedent tdoneos dliquos dd fuftmendd Cd onerd communitcr, o coniunäis fludqs, qu£ tpfe fufeepiffet O pertulilfet folus.

ANNO I y « o. 409 thonis in omni gcncrc cxcellentcm induftrianty cam qud noftra non compdrdndd Jit : fed ut Poeti Lyricue, non idea quod priores tenedt Mlt;eoniui fcdcs Hotnerus, latere, dit poftcriorum Poetdrum Cdmænds ; fie eminentibus quidem Vlnlippi Ilt;\e= Idnthonis jfcciofifimis opcribiu,noftri tsmen eti= dm ftudij coiidtns O'operd diligentid conjfici po^ tent. Sdpe in prdlijs, Imperdtore dnt Duce cdfo, dffliilam rem cr turbdtam dciem,dlicuius tribuni centurionis'ue uirtus, dut milttum ctidm confen* tientes dnimi,coniim{ldqi rmxnusrejiitucrunt. Et J« fe res hdbet, ut 'm terris omnid,non pcrmdnen= do, fed fuccedendo,durdre pofint. Pquidem timt=! dè hdc dico, (j- fentio udlde i/lo loco perturbdri dnimum nKum,Gyquid dmifertmus intcUigo: de ijs autem qu£ fecuturdJint,ut non debeo neq^fds cA deffcrdre,ßc,cum effcanimi mei nonnuUam hd:/t* titionem fdteor, turn ordtionem uerccunddtn dtq^ tnodefldm effe decet.

Mem'mimus fupcriorc dnno,cum optimus prd^ fidntißimusq; uir liedtcas Doilor Idcobus Milichiuf cxhdc liitdmigrdffet,quints, Philippi Meldnthonis mafticid fuent, ciim gemitu O' Id^ crimis profequeretur inortem illius,non modi des fiderio uetens amici, quo longo tempore fdmilids rißimc ufus effet, fed cogitstione ctidm dccepti damni : qudiido copiofo fermone, qudlis cr qudtts tus uir tile ereptus publicd utiliati e/fet,demons firduit, pnediedndo ipfîus reltgionem, pietstem;

fidem, uirtutem, fapientidm humilitAtem, in» credibtie fludium in Icgendo non modo antiquo» rum utriupj; linguic nutorum lAros, fed cuoluen» do etidtn huiuf fecuU fcripta, fi qua effe leilione non indignA iudicajfet. CÙm enim iUe untiquitn* tem ( ut decet ) ueneraretur, O' pr£cipult;tm exis tnidnicii euram in hanc conferret, iwn deerat ta» men reeentibm quoque operibm fduor lüim, dc potiui h^ec etidm ddmirdtum ejfe eum,o mdgni fcciffe edndidißimo iudicio, fcimuf. Non co»/a mordbor nunc in dUjs qudm plurimif nomindn» dis, ^uibus dmißis mdgnlt;e idiHur^e fdflte funt,^ult;e reciatio ineideret etidm in domeflicdm mentio» nem.

Sed omn'ino noftrlt;e miferie bic qudß colophon aceeßit, ut non multi uno., cum Philippo Meldn^ thone, iucundißimte fdmilidritdtis confuetud'me, O' officiorumßrmtßintd contumilionc, o bene» ficiorum femper pdrdtis meritis priudti, fed om» nes ut ( rebus dubijsdi^ue difficilibus ) ope duxi* Hoéf; deßituti fint, O' pr^fidium defenfioéj; Acd* demt£erept),. üon poffiumui igitur non mdiorem dolorem cdpcre dnimis noftris, qudm uerbis fig» ntficdre conceddtur, neijue nugnitudo infeltcia» tis confoldtionem ddhuc ddmittit, o deplordre nos grduiter'^ ferre cogit hune cdfum detrimenti dcerbitds : cfuamuis cum ipfo quidem qudm opti» tnèeffiedilum intelligdmus,neque eius,quemut pr£ceptorem, imè pdrentem,dmorc mdximo pro» fequi»

ANNO I ƒ lt;nbsp;o. 4« fe^uimur, projperttm fortunAtn dcflere dcbeamm. Nd« cr tnedtocre curriculum confecit uiuendo, CJ” Idboribui perpetuii dcfutigatus ad c^uietent translutut eii fempitcrndm. C^uis enim ncfcit i in (luantis occuputionum infiiitarum qudji flu=s äibus illc idilAtus fuerit, cui ignoftc funtaßiduie interpelldtioncs ipfiui f cm molcflißimu negoctu f quieanoii indies, fed horis Jingulis fiebdiit’.cui curaf qmbus dißrahebatur huius uiri dnimm,non ille qutdetn rejficiens ad fe aut fuos, fed publicum utilitutem circumßnciciis, zjquot; omnium priuutim commoditAtes compleitens.

Accedit,quôd eu tempora tam exißebdnt,qiio» tUTtt triflicidm,fi uia ei fippeteret,dcplordre pop fet,conditionem ßdtum iuutire,fAcereqi mho* rem baud fcto an non poffet. Tantum quufi pro» ceUarum feuitiam inciart uidimui odij, 'muidite, maleuolentije, cum horribili cahgine obtre£la.tio* num cr calumniurum, ueluti fulminibm infe* ékttionum atque malediccnttie. Stbi omn'mo lUe féliciter cj oportunè deceßit, ejfugiens impetus crudeles aduerfantium trumjuillititi, Ct eo fe recipient ubi in pace ccrtn ucquiefcere hcerct. Kihil turn enim in beat», uit», illi nocere poteü, quamuii, aliqui, tAnquamfer^ beflu, umbrum er jfecimen irruendo petant,dum corpus cz rœ at» tingere nedueunt. Obfcanurum ctiam auium clungores fadi non definent obflrepere famæ cr nominismELANTHONïI exceHcntite at»

(jite cldritdti : Et nunc ddeo ijuofddfn execrdndof flridere ofcines fcrtnr KaKM (Secundum Tra* gocdtatn') KAa^cvraç oSsjw kou ^tSapSapu« fjSjja. Qute ncfanda: uoces /iue mußitentur, feiietiam Intendantur, cr grandiores fiant,nihil rctulerit ucl illiui, t^ui feniper taliacontempfit, uel neftra, citti nihil curamiM, aiit ctiam, uc * luti lioratianx parr£ rcc'mentif omen, detefta* Mur.

Non igitur quicciuant mali morte accidit Phi* hppo Siclanthoni, ac plurimum potim boni con* tigit : Confilij, ingenij, autoritativ, pietdtis, hu* maniatis, dodr'mæ ufiu fruéluq; nos fumusJpo* liati: ia tumen, ut cius ,cuitKmortemceremus, ieneficio, ab ipfio conftitutte res nobis reliél^fial* U£ incolumesq- permanere pofie uideantur, ijs tuentibiis atque confieruantibus, quos lUe, cim docendo infiituijfiet offieijsq; tribuendis coniun* xijfiet, expertuv eâ f'emper,^' nunc habet memo* resmaximorum benefiailorum atque gratos. In quorum numero extremum quoq^ me poni, cy ultimo loco,facile patiorimodô inter eoscen* fear,qui Philippum Mclanthoncmadmirantur, colunt, celebrant laudando, pneceptorem com* tnuncm agnofeunt, ey memortam ihius,tanquant parentis optiminon dégénérésfilij, uencratione cr honoreprofequuntur.Quorumnoneftißimum agmen fequi malo, quàm ahud, nefiio quod,duce* rt ; er honefiius mihieffè pcrfuadco prieceptorettt hunc

Cum autcm ttlij, non illof cjuidem labMtcs ref, fed mmen comniotds, pr^cUre poßii inftaurare^ Atcjue fulcire ; etium d tneu tcnuiate,meo loco,dli^ quid oper£ ( ut fßero ) nduMturJi non ingenio, atcfue folertilt;i,lt;it dtligentid, C!' feduliatc-, cuiiit fubjidio C3quot; ine effe perfeiiurum confide, nc etdu^ dtcet ddmmifirdtio Acddcmitc in ea doâlrnid: pdr=! tc,ciu£ ntcd c^ proprtd, cum cicterii omnibus tlhi fit Iduddbilii dtquc firuiiuojd. Curdtio mtbi nuper Idta eft rei honeftifiim£, CiT in fcholdfticis con^t uentibiis mdximc utilis, uel, fi lUi confifiere debca ^nt, ornnmo necefidriæ, ut pricejfiem iudicio de ftudijs fcbobifiicorum nofirorum : quibuf fi di^ gni uidercntur, titulos boitorum pneetpuos de=: £crnendos curdremus, ut optimdrum difciplisi ndrum dtque drtium Magijlri dppeUdrentur, J^egocium hoc gefiimus cum ed, qudpdr fuit, diligentid dc fide, Adhibiti funt optimi do« dißimi uiri dliquot, qui, interrogdiido, qudn^ turn quiq; difcendo profcciffent cognofccrcnt, ■de uitd nwrihiisqjingulorum ferrent fententidm, ISlihil omijfum eii dttentioni'S,Hel elidm feueritd» tii in iniquircndo : Comperimus omnes hoc ornd-mentwm cr decics mcreri, ey confentientibui fuf» frdgijs honoris cximij pulcherrimum nomen tri» buendum effe fidtuimus uniuerfis. Renuncidcio Âutemad mepertinet, cdinperagdm confuetudine

Academic noftr£: Vbi pducj. (ju^diim, fecutut morem huilenM /£ruatum,dtxero,(juæ animos au^ dtentium aligna non futtU neque mani cognittone tn/iruere poßint. Recorder autem fepe ex hoe loco hißoriarum prudentes narrationes eße recis Mm: lt;]uod m præfcntia er lt;t mf ßet,ß:d itu, ut exs pofitio omnts cum dißmtatione quadam de fludijt commifeeatur. Hane orationem neque iniucuns dam audientibus J ne^^ue utdiatis expertem fore exiflitno.

Commemoraho autem Progreflîones Srin-crementa dodrinæ eruditae apud nos, eiut temporis , cuius noftra parentwmij- noftrorum eetM memoriam compleilitur. Q««« contemplant tes multa animaduertere poterunt quœ non modi deleilenty fed profint etiam. Referam autem pie» ralt;^ auditit ab alijs, mg; his prints patre meo, de Jfuo omnium bonam effe extßimationcm certi CIO, negue de ipfo meßgt;lendidius logui conuenit. Atgue ut ad rem ueniamus. Hon puto effe guen» guam tn hoc catu, gui dubitet, aut demonftran» dum effe arbitretur, dodrme eruditionem eße ad Deum CJ- hommes rem optimam CT preclarißi» mam : cr contra, barbarite infcitiam turpißi » mamatgucdcterrimam.Hoc igiturmenunc pros hare eßet fuperuacaneutn.Religuum igitur ed de jnkqs doAdnac finccdods 8lt;rediorisapud nostdegifiudiorwn liberahum reflitutione,cr iß

ANNO T 7 g O. 4iy qui in percolcndis iliis pr^cipuèelabowuntjbre» uiter dijjèrere.

Primum auttm,fcilicct, opm fuit fundamenti, €ui faptcntiae CT humantatis quafi extruitto im= foneretur, quem effe GrammAtiae truibltum me* um ignorut,ln quo qua./i c on for manda ad aliqucm ufum fermonii, amp;nbsp;ftrifita ucterum intelligeiidit, baud fcio an nemo nojirorum quidem hominum priM aliquid magnopere adiumeiiti attulerit hte* rarumftudtofis, quainBebeliui Z3~ Hcnrichtnan* nui. Quorum illtuiante multos annos mortem, adoîcfcens turn, Philippus Ulelanthon ucrjtbus grlt;ecis tclebrauit, eiusq-, rctnouitas plerorumc^ anmos admiratione commouit : H/c adhuc pla* cidam uttum (_ ut audimus quot;) degit Auguftte yinde* licorum uir honoratus iT féliciter fenejcens^neq-enim mullo ewm abannis centum abejfe oportet,jt quidem hos nondum uel attigit, uelctiam fupera* uit. Ante annos LV. édita pritccpta ab ipfo Grammdticie in precio fuerunt propterea quod crdine perjjiieuo tradi omnia cernebantur, cr addebatur exemplorum illuflris copia, Audiui ex pâtre meo^ optimum uirum c fidelißinum preceptorem ( quo ipfe quoq; uteretur ) tilts ton* poribus GBOKGIVM. HELTVM,nofira: Academnt non ignotum, fuis ciifcipulis eum li* brum propofuife,ita ut edifcere cogeret hos uer* lofas fané commentât lonis accurata expojitiones: ttt^ multn fuiffe id per quàm moleßwn ac graue.

R E V C H LINI (qui Capntonem grtcco K9* tuincfeappcliitbcit ) ijjdemferè temporibui fludio utquc iindujirid tiun Hebrmcæ qudtn Gr£C£ liters üpparere or conduct m GermdUM taperunt, zx incrcdibili cupidiate erudita dodr'md luucntut exarfit. G^uundo V Philippi Mcldnthonii ( quod hic fdcilè cùm ingenio atque nAtura,tùm ftudto de diligcfitid pTicfidret ) in primd ddolefccntid , dc pmepucritid, ceUbre nomen fuit. Pulcritudo rci tn(uct£ obldtd oculii noflrorum hominum ingen* tem dmorem in dnimii exciabdt, utilitdi etidm jn= ttlleih plurimos düiciebdt : ia tùm dccidit,ut bos tidrum literdrum ftudid colerentur, ZJ' effent in precio dtque in honore doilores illdrum,zy pdu* latim obfolcfcercnt priores mflitutiones fcholafli* de. Quèd Jiqui negleüionemhdrum inique fer^ rent, hoc modo confequebdntur,ut in odio cjfent, Zy d quibufddtn irriderentur. Sed hec omittendti funt hoc loco.

Omnino feruebdt opui, Züquot; deferebdntur] trd^ ihtiones prioris dourine obfcure dtque futilis, ZJ nitor elegdntidéj- difeipline politioris expete^ Idtur, Tune Tip/îdmKicardus Crocus Pritunnus, qui in Gdüid duditor fuerdt Hieronymi Atedn» ein,uentt anno Chrißi M.D.ICV. prôfeffusq^do^i ârinam Grecarum literarum, omnium amorent fduoremq^ fidtm cA maximum confecutus : quôd huius imgue non primordia, ut aliquiante tpfivm, fed integram atque plénum fdentiam illius affero re,zir

, O’ pcße banc totam fxplicare docereq- ttide— retur, Negabat mem pater credibile nunc effe, id (fuod ipfe tunc cognoucrit : Tanquam ccclitus de-tjnfjum Crocum omnes ueneratos elJe aicbat, u-numquemq; fèfcliccm iudicaljè ,ß in fatntharitA= tem ipßui inßnuaretur : Docentt uerô er merce-ßem, qu£ poßularctur perfoluerc, GT quocunq; locotemporecfi prlt;eßö cjß,recufauijßc neminenr. ß conenbia node fe conueniri ß quamuii longe extra oppidum iußißct, onines libenter (mquit) ob-fecuti fuilßent. Uunc feinflituto prxccptorii Helti (quimagnosfumtui faeerct in Croci do-drinam ) publice priuatimq- audiuißemem pater dicebät, cum baberet condifcipulum toaebimum Camerarium: quem ipßim quoq; ßimm de ijis ßepe mentioncm facere, nonßne iucunda recorßatione flagrantii tuncflndij er incitAt£ cuptditatis di-feendi, quam tantopere paulo pod c^pißc remitiere, er nunc plane ßigerc déplorât, Praßecrunt dodrina: latinarum liter ar um eo tempore Lipßte, Vitui Verlcrui, ZTGcorgim Calim Aubanut, Trancm uterq^.

GeorgiiK autemlïeltm,cumdiligentia fide inftitutionis, tum difcipHn^e fandiate, parem al-terum non babuit, 'Delitianut etiam,qui Epiftaten fe Hominabat, in opinione fuiße perbibetur ßn-gularif er eximite dodrina; : qui tarnen quod demi fiere latitaret negligens cultits zy ufiu'S bwmani^ ty intra panetej docendo twn adbiberet jfilendo-

Tem oräticnis, er tofd um horridior effet,mlt;ig!i fuj^icicbatur quîm colcbdtur. His Iohannes Llt;lt;n= gus Lempergius aceeßit, quem accurate er exa quifitè ueterum autoruin monumenta explican» tem,multos auditores allicere folitum accepimus : Jsq; nunc ettam tHedicmæ facultate exceüens, e* rudittßimis feriptts probat, quantum hisfludijs (de quibtis loquimur) opera; labortsq; impenderitt In adoleßcentibus eminebat Andreas Irancus Ca^ mitianus c^i poflea dignitatem iuris feientia ßatis amplam csl confecutus.

I^on pofjum neque debeo omnia,qua: comperi, nunc ricenßere, neque omnium,de quibus indica^ tum cd, nom'matim mem'milJè, cum quidem pro^ poßtivm ßt, De har um Kegionum dodis er polU tis, uerba facere. In qua mentioneneeeße fuit, priores tribuere Academia Lipßa, ut antiquiori, er aliquando copioßort. Sed nunc perfequamur reliqua. Cum Croco aduenerat Iohannes Mczelea ; TUS, tanquam difcipulus feätins Magißrium. Paulo nbsp;nbsp;1

pod er Petrus MoffcÜanus Lipßam fe contulit. Apud nos quidem recentes res, er' quaß adoleß eens Academia indies turn fieri grandior atque firmtor,augente iamfamam hums cum aliorum dodrma atque fapientia, tiim eruditione TPfli^ campiani : quern quod quidam maleuoli I^ipfia eieciffcnt, exiftimatio de eo maior fuit, quia, non tarn fuo commerito aliquo, quam iniquiorum in meliora fiudia cz boitarum artiumprofeßionct» odio

ANNO 1 S' i O. 4x9 eJio, expulfum eße, lüum confluret. Entered fan* élitdte Rcligionti )wftr£, non modo ftipcrftitionis leuitdte,fed mdlicid etiam cr frdude improbitatii, cbfcurdtA cr uiolatd, ddeo, ut mAximarum rerum falutdris ueritds ad errores fœdes nugato» rid commentd detorquerctur : De Tbeo/ogw quo= que qudefttones contentionesq^ funt infolitx ex* ortte.

Et cum Lip/id Crocui deceßijjct reuertens in pdtridm, eiq; Petrui JAcfcUdnus fucceßiffet, Phia lippui t,\eldnthon ( id quod ignotum nemini eii quot;) de fententid cogndtifui Cdpnioni5,db iüuflrißimo Principe Eleffore Duce Saxonite Eriderico, Era neßi fillo inuiatui per quint honorificeaddo:! ärtnam cxercendam in Acddemid fiud, uenit hue annoChrifti M. D. XVIII. Eluiuidnniinitio Jodchimum Cdmerarium JLtpfid deeeßi/Je ndrrd» bdt pdter meui, cum fiocium tUum bdbuijfiet fludi* orum annii ferme quinq;ycumqi circiter annos ex his tres ambo Croci M.ofi:tldniq; doilrinam fire» quentdjfent. Crocus praceptA Grammatica in» printis calluit, is fuit qui tradere ea plané CT perjficuèfeiret : Atque ediditt'um elemenahu» ius, tdbellis quibufdam cxpliedtA,qui libellus nunc etiam, in tanto aceruo fcriptorum huiusgeneris, is ejfe exiflimatur à peritis lingua Graca, ut, ad inflitutionis celeritAtem ct commodiatem difeen» di, uix alius uUus magis idoneus rcperiri poffe uu dcatur. iiofellanus autem,cum uoluntutescon»

uertere dd dit lord, çy f^em melioris uicriorKcb doélr 'mlt;e fdcere fchold/iicte congregdtioni cxpif* fct,ndtur£ infirmiate ( quod cfjit corpore prd modu/m grdctli dtq^ tenui ) fiudiorum defdti» gdtiones diu tolerarc twn potuit: Quibus opprefgt; fM, ddmodion luuenis obijt,dnno poüqudm publi* cè docere cxperdt, fexto.

Vuit turn itolird Acddemid ddttiodum frcquem^ quod, poR Philippi Meldtithonis dduentum,mnua mcrabtles in iUdm confluèrent: cum idtn teueren» d£ menu)ri£ Mdrtini Lutheri, prdftdntißimi The ologi, C7 dtuinitus cxciati dd Keligtonis flindia Mem dffèrenddtn, refeüendosq; errores fuperfti'* tionis or fraudes mAlici£ confutdndds, cr Juris Confultorum principum duorum, D. D. Hcn/im» gi C}' Hieronimi, famd dttrdheret undiq^ pluria mos. Atque hand fcio dn nullo 'm hoc loco pofted eruditioiie dodr'm£ exceUuerit quifqudm,qui non ex hdc Acddemid prodijffet, cum hie uixijfet uel difcipuliloco,uel et mm docendimunerefunilut efl'et : etfi difcipulos effe public£ do{lr'm£ non pua debdt eos quoque, qui alios docere tpfi pofl'ent CT folercnt. Quid ego dicam de ijs i qui ad Reia public£ admmiflrdtionem hinc acce/jerunt, cr amplißimos gejferunt honores : ex quibus nunc etiam aliquos paßim ad gubernaculd Rcipub: fca icre non eR obfeurum. Keque horum nomma,in hdc fcholafltcd dijflutatione inculcdndd duxi ; in quibus non modo honefta cr nobilid, Jed iHu * flrißimd.

'FuiU'e tum fodahtium quodddm cclcbre pr^s cipuorum genere, digniate, prudentia, tngeniOf cruditione ddoleßcentum, cognoutJtmtliter ludi* CIO pdtris mei : In (juo quarnuui interdum hilaritM ußurpdretur, tamp;men pudoris er modefttne obliuio» nemnon irrepß/ße, tUedfftrmdbdt. Admifccretfe ahquis mterdum ferocior dut infolcntior, ia ('m* ^uit) dccipicbdtur, ut dUt congrcjjui ipfe eos fld* timMturet ultra,dUt dntmumfuum temperdndo tnortbiK pldcidii ctcterorum dccommodarct. Nc« mo horum in libcrdli confuetud'ine ab dltero ßc ojfcndebdtur, ut cdufd ei iufla guerclte darctur. Qu6d ß(juis trafeialtcui temereduderet,tdmne» gligenter hoc ferebatur, ut ßidßionte, er dißi» tnuldndo, grdtid breui tempore reconciliare » tur, er expoftuldtionibut nuüis relinqueretur lo» cuf. t^on libet, ne hdc quidem in parte, nomind exponere, memorante pdtre meo mihi noti, ddo^^ lcß:entum optimorum, qui poßed pleriqßtn fum* ttws uirot eudßerunt: cum et tpße ße in iHo numero cum maxima uoluptite ßuißfc diceret. üonigno* rant etiam h£c ßere uHi, audita ex aliß. Fuerunt dutem hi omnes , qui pre clt;eteris Philippum Melanthonem obferuarent , er eo familiariter wterentur. Foßdem ipßum quoque Lutherum beneuolentid complextvm effèßngulart conßat.

pr^fertim catibuf, hildriorein uiam, Cf haieri pro dtjjbliitu atque leut. Quod amen tian incrito fieri extftimdttdum,c'um ca geruntur atquefiunt, in quibut non modo tnrpttudo esi mantfefla , fed non etiam honeftof euidens.Ebrtetatis faeditoi uca fana rixarum, certiminum, pugnxq; deformitas, obfcaenitat ucrborum t ZT qu£ alia conimitti ims probe petulanter interdum uidemut, ea ftagi^ tiofa funt Qf feelerata, : Triftitiam autetn uitæcf^ labores (ut ait Poeta') finire libérait Letitia,(ut alius Poeta fecityirivamp;p uoa ■nai'^dp ttouTa «Ti'a Ktxaot t]gt;fovë/J, non efl profeélô culpandum. Dca claratur autcm editis opufculis, quid dtdutn fa* £lumq; fuerit iUo tempore. Eeguntur ucrfiis, ey extant alia fcriptd,compofiaabqs,qui infoda* litio hoc coniungebantur mutuis uoluntatibus zy-off cijs : Ipfo Philtppo haram operarum autore Crarchiteâo. In ^«o gencre eximium fuiffe fci* nius publice matcrtam aliquant argumenta con* ueniente declamitari : quod cum tpfe princeps fc* ciffet, exemplum iftud fecuti fucre non pauci flu* diofè cr diligenter. Vt autem cupiditas in ado* lefccntibiis eruditionis literarum maior effet,cum ahjs fcribendis, turn Grlt;ecis tn latinum fermoncnt uertendis, CZ hortando idem tüt ut cxperiren* tur, icmuldtione præclara animos ad ftudiorum bono um laborem Philippus i,\elanthon incitare non deflitit,

ANNO I f Ä O. 42J dum ( rcferentes dlicr'.m femwnes} diximttt,ßu* did uirtutis ZJ fdfgt;icntilt;e, coniunila picatt, coa lendo cffloruerunt, nojlr£cj^ Acddenii£ concilid» runt famam cekbcrrimdm. Et qudmuii eo loco bd-cjita, effet, qui 'mcolM opportunisteßid non mdgnoperemuisret,plurimi amen inhdncura lent federn coUocdre non dubitarunt reliélA pda trM, ZJ negleitii honoribin digniateq^ corn* nwdis, quibue, ucl dpud fuos uel dlibi, potin fdcilè potuiffent. Quo fdâumeü,ut qudfimunicipitm quodddm hoc Muffrum, id e^, omnii libérait^ C3“ ingfnttiC cognitionii de fdcultdtK exifteret ; Ow« nés autem boni,quibus hic con/tflere non licuiffet, hdnc amen Acddernuun, qudfi pdtridm dlterdtn fudtn gloridndo ojlentdrent. Admiffi fdnè,utfity fucre nonnuüi improbi ztr nuli, mgrdtiq; ergd, eos quibus deberent omnid, zy indximonvm in fe coüdtorum bencfciorum immemores. Quæ «= men noflra Acddemi£ pr£ftdntißimo corpori Ida bcs z:^' mdcul£ ferius funt dfferfe, neque in hoc diu h£fcrunt, H£c eü Editio (ju£ddm, indoôioa ricin dut femidodorum cr fcicnti£ opinione m» fldtorum quorunddm, cdlumnidtrix z^ obtre» dtindo maledicd : qu£, tdnqudm foboles prdud O* impia,^ fedindo pdrentes,dliquod nomen ex cria mine lÜorum ducupdtur db induis uulgi futili dp» pldufu. Df quibus meliusßlere fuerit,ne per con» tumelidin quidem Z3~ probrum mentione dignis, boc pr£fcrtim drgumento, cum neque fint lüi

Cluonidtn autem oflettdimm ,undeprogrejj(i Iiterarutn cruditio, ex doiir'ma bondrum urtium, ^uibuici;qudß uentis fecundis proueikl, eo dpud nos pcruenerit,ut non longé db exceüentiæ perfe= ilione ex ueluti fdftigio dbeffe uidcdtur, dd præ^ cldrdm certèj^eciem perduikl fit : Reliciuum eil, utpdrtA non modo tuen fed etidm dugcre cone^ mur, Omnid dutem ul acquiruntur dtligcntid Id^ boreq^ er ftudiojtc negltgentid de/ididq^ et ignd^ utd dinittuntur, Iruftrd etidm commemordbttur I dliorum pietds, curd., drdor mentis dd rerum ldu= dem, ex qiiicquid /feciofum eft deJflendidum :ß 'tntered feelere fldgitijsqi uiti eonaminetur. Si neque Dei metu neque hominimi reßedu tdngdn=gt; tur dnimi, ft turpitudo non modo non fugidtur, feddffeéietur quoque,fiIdnguedtdd Iduddbilid er rcilu dppetitio ,ft in oeeulto ideere ex fordibus uolutdri pergdt propofttum. Q«o enim futilia tdtisuiti, moresqi euddere eaeperint ,perftgt;teuum eil : turn qudntd foeordid eonudleftdt, ex quod frigm oeeupet feholds, fentitur. Verum de his neque £tdtemmedm deeet, neque eongruitpera fonte, qudfi eenforite grauitatis in ferre ordtio» nem.

Breuiorem dutem muite» ndrrdtionem medm, qu.lm cte res defiderdrunt, quæ indiedtte pottus funt quiim endrrdtte,Jfero nuUi omnium futftc in* iucun *

iucttndäm : fortaße etiam frudu non penifm cda riturdßt. intelligi enim potuit, concordM at= (fue fuduitatc honcßie confuetud'mii, crincum=: bendo in optimdrum difcipUndrum dtque drtium fiudid totis utrihm,multos exiflimdticnem lo^ ndm,digniatemq; honores conßcutos, er nolt;c flrdin (hl Acddcmid dudumcfi orndamg; effè:quent (tiimodum oflendimus. Vnde conflitui poted,gu£ ßmih in ßgt;e,z^dd pdremeuentum cuig; feguen» da expetenddcf;, er uitunda ac fugiendd ßnt, GrdKij?)»»« dutor Xenophon docct, pulcherri* wum er potentißimum regnum Cyri in Aßd, ut printumdißidiofuccelßorum Idbefdókttumjtn dc^* tneeps defiaentibus eiutdtibus dc populisdimi^ nutum, er omnid uerfa in deterius fuijfe : Tune er Religtoncnt atgue pietutem primùm, deinde omne ius htmidnum ßdemg; uioldtdm : Hlt;fc con« ftcutd eße dudriti£ er luxurilt;e uitid,ckm er in» fdtiabili cuptditite lucrd,gu£rerentur,cr erdpus ld,libidinibus,ocio,delitgs,inertid tdm dnimi gudtn eorpord eorrwmperentur : Vnde er omnem eognitionem Itbcrdlis ßeienti£, er reimihtdris exercitdtionem dpud illos interijße: tdndemß, proldpfos dd extremdtn jmpietdtem , er' officij negligentidm er iniufiicidm, penituf eße eßcemi» ndtos, Hdud ßcio dn dlid fit iiiftori£ utilitdSy guim, legende ed gu£temporibus dclocis diiier» fis diuerfd dceiderunt, in hoc tAngudtn ßeculum injßiei, er fitmi exempld fdcienderum fugiendo» rwn^

tur animi dd tandem. lilt;ec utilitds petatur à uete^i rum quidem hbris potißimum, fed mea ctiam (niß fdltor') ndrrdtio reram recentium cd conßderare, qu£ expoßa,funt,uotcntesinftruere conßlio ZT prudentia potent : ut confcreiites cum tempora, tum homines, tum etiam aHiones ZT ßudia me^ liord,uoluntdte reilA ZT fano confiiio cligdnt,ZT détériora déclinent.

Caput autemeil felicititis ZT diulurnitatis in quacunq; hominum congregatione, confeiifio eo* rum qui tüam regere debent. Hocjapientißimus dutor Plato ßmpliciter uerum eßeait^zTquie^: cunque communitas ea ßt,donee concordia duret in pnecipuia, ^amuis hi ßnt numero pduci,hanc commoueri poße negat : dtßidijs autem cxißenti» lus ,ßmul flatum priorem mutari. Hoc oraculum exißmandum, ZT omnibus uiribiis annitendum nobis eil, inße non modo dignitatis fed etiam fa* lutis ret'mendæ, ut quibus Academiam noflrattt creuiffe magnitudine, ZT orndtamßlendore, ZT celebretn ucra laude ,ZT(,ut Gra:ci loquuntur) '^»'Xo'rlß} faUam cßfe twuimus atque fcimus,ad cd perfequenda animos,uoluntatesqi,ZT fludia, opc* ras, rationes, fententias ajfcilioneßnccradcfi* deli coniusigamus. Hoc cum erit tegimentum re* lus noflris, ZTßc præclarè pertegentur iüa, ne perpluant,fccundum Plautum: tum ucrö 'mimi* cis ZT muidis dolorem afferet maximum ZT acer» bißimum.

anno 1 y 6 o, 427 uidcdnt 'mgrdtos int^befcdntcjue ui» dcndo.SucccjjHs noftros,ut dit PoëtA,fupbliaumqi fuum /int ipfi.

Ce guo reliquivm eâ ut precili» utdmur', ZT uotdfdcidmiM religiofd mente O' orepio, implo^ rante! opem praßdiumcj^ l'ilij Cei O“ cuftodii generic hiimdni: cuuk deprccatione ga ternu^ pater motm, oblitmcji offenfionum omnis umyO reconciliatd gratid^fauore benignitatis fug, humdnum genia coniplexus eü, iüudqi con= fèrudt perpétua filij ddcóli commendatione urai /xEo-mîa HM. c^Tvu'^ö, o mittitßiiritum. fans üwm dirigcntem dn’mti inteUigentidm adomnem tieritdtcm,O' uoluntates obfequentium,neque dd=: tiiffantium couertentein dd reikt,honeftd, laudda bilid, uirtutemqÿ O' decu6,ut degatur uita, in fan^i üiMe O' tufticid,ßne reprehenßone O' culpa ad Ce um o homines. Huic ßli, uni, gterno, omnia potentijfanilo, forti, immortdli,iußo,cdflo,libéra rimo,clementißimo Ceo Patri Comini O Itberda toriinoßri IPSV CHRISTIßtlauf^ honor, gloria, 'cr uiiloritf

ORATIO INGLYTÏ ET GENEROSI DOMINI D.CHRI« fiophori Burggrauif lt;i Dfco« Baronis Cc, qua SetMtui AcademiieyProfejJbribus huius Vuinerfis, C conuiuis omnibus ante difceffum ad prandiunt inuitatis gratias egit c tuiedixit, die zy. Oóiobris.

MAgnifice riominc Aeélor, Jttuftres C Ge-nero/i Domini Comités C Barones, uiri pietite,eruditione c uirtute prafiantes,Prte'gt; ceptores c amici carißimi: Gratias ago toto peiîore æterno Dco, patri Domini noflri teßu Chrifli,cum Bilio unigenito CSpiritti fanüo, (luod mc 'm ueflra Academia fonante ueram de Deo doäir'mam per filiivm mediatorë èfînu letertâ Patris prohtam ,C 'mhac mundißeneikt hoc 'm loco per eximia Dei organa, praceptores noflros denuo accenßam, hadenus, qu£ diu'ma eA ipflus dementia, benignè conferuauit. De'mde c hoc grata mente pradico : quèd uiuere me uoluit in hac Academia,'m qua non modo'm honeflarimt artium fludijs operam aliquam ponere: uerum C hommum dodißimorum,mihiqi, de quo pr^cipuè gaudeo, amidßimoriim, conßuetud'me dulcißma famtliariter uti c ßrui licuit. Ex quibus non pofl fiim non grata mente meminiflè uiri fandißimi (pi£ memorise )Dom'mi Philippi tVLelanthonis, Pr^eceptoris c Parentis noftri düedißimi. Cuius benet

ANNO I y g o, 4’9 tnitcßeia cum pMim ex publica ittJiituHone, parim priuatis udnuinitionibu^ cr ijs guidem pa^ ternii, ana in me extiterunt, ut non modo non ucrbu ilia ajjequi, fed ne cogiatione guident ad corum amplitiidmem accedere mihi Itccat, nulla unguam illorum m animo meo memoriam obfeuratura eR dum uiuam -, obliuio. Vobif uerà prefcntibm -, guos DEVS adhuc uult eße fua perflites, cr accepttc doélrinæ puriatem pros P‘^garc, gutbufeungue potcro fludijs O' oßieijs gratum meum animu/m, propenfamg- uoluntas tern probare conabor. Ciim autemea/it rerum mearum ratio, ut mihi in poßerum uobifeum uis uere nonliceat, uolui ante difceßum meum Ses natum Academie huiuf, cum religun Dommis atgue amicis meis ad tenue prandium inuiare^ ac primum paucis uerbis gratias agere uniuers fo ccleberrimehuius Academie Senatui, gui Jins gulari guadam 'm me pieate , beneuolcntia O' promtitudme fumma me huius Vniuerßatis ads mmiflratione fungi uoluit, pro gua uolunate omnibus uicißm O' fingulis buic Academie addis âis,debiam animi mci gratitudinempolliccor^ officiag; O' fludia mea omni in loco promitto. De'mde O’ Itiagnifico Domino Ke£tori, ac ces teris Preceptoribus meis pro fideli fludiorim »!«oru«i mformatione ac conflanti erga me uos lunate,ea gua debeo diligentia gratias agoatguc uniuerfis o finguHSffeorJimucroiiagnfcodos mino

tnmo Reilori, cum quo ßngularis mihi (tuïcis^ er graa um dudum confuetudo,multaq-fctmilM^ ritiitis intereeßerunt officu,opcram,fidem,C7 grA tum mcA uniuerftm defero. Singuläres etum grlt;f^ tus etisq^ qudm poßum nMximM ago dommis Co^ tnitibus Qi'Baronibus,cteteris(p,amicis dikdlißimis pro omnib.officqsdmicici£ et communtbiis fludijs, quoru dum in uia manfero, memoriam conßerud^ refltidebo. Quanquam autem Magnifiée domine Redlor an». M.T. aliorimcji Preeceptorum collie torum m me beneficiorum jit multitudo, ut nuHo tmquam tempore parem me referre gratiam poße confidam: amen cum qualemcunq- grati animi te* fiificationem ncccfidriam eße intelligerem,uolui ad conuiuium hoc non magntficum qitidem amp;nbsp;ßlendtdum,optmo amen cramico animo inßru^ ßum uos fimtil conuocare, quod non neglexißet habeo grattant, atq; eo quoq^ amorem ueftrum er^ ga me agnofeo, Oro autem Magnificum domtnunt Reólorem cum dominis Comitibus, Baronibuf re^ liquisqi Pratceptoribus Oquot; amicis,ut tenuiateilt hatte boni confulant, Quod reflat, cmnes leterito Deo Pdfn Oomini noflri ïefu Chriftt uni cum iif Spiritu fuo fando commendo,G)~ ardenttbus uotü T)eum prccor, ut Ecclefias er Scholas hartem re‘ gtonum dementer confiruet, defenddt,Gr guber‘ net. Me uerà ut gratilt;e cy bcneuolenttæ ueftrat qua me hadenut complexi eftis, m pofterum quoc^ comeitdatum habeati5,etiam atqi etiam peto.Dtxi-

anno J y g o* 4ji RBSPONSIO HA. GNIFICI d. rectoris magi-ftri Petri Vmccntij yratislauienßs lt;td eundem'Dominum habita.

ILlußris (T Generofe Domine, cam ratio officij, quo in prafentia fungor, mihi potißmum re=a Jpondcndi adfcrat neceßitatem, faciam,quod ius beorcumbrcuiMe. Primum omnium gratias agimut aterno, omnipotenti, uero Deo, aters no Patri Domini noftri SaluatorK teßu Chrifli, quod 'm w/thv temperum uarietate O' ßepc omi^ noßs mutationtbiK Dcclejiaf harum regionum, dukcm communium ftudiorum O~doâr'm£ alutnnam hanc Academiam noflram dementer Tejßtxerit o- conßeruauerit,quem nunc etiam, ut äWsfcmpcr, ita 'm hoc congrefjit oramus ues tis gcmitibui O' toto pedore, ut Academiam, i« ^«(lt;prw»(«n ftudia purioris dodrin£ Euangelif diu'mitws m'miflerio Lutheri o Philippi fanda memoria; Præccptorum noflrorumrurfui excMtd funt, porro Spiritu fando fuo regat, o nos in hdcorbitate pod amijjd ßmma ornameta opras Jidia fub umbra alarum ßuarum contra Pontifia cios furores, o Sycophantarum maledicentiam O rabicm protegat, ac deinceps etiam feruet, quodeum benignè fadurum effe de ipfius immens fa bonitate non dubttamus nobis poÙiceri, freti dulcißima promißione exprefia dido Prophetie : Pf Propter

Propter me fdciam, propter me, ne bldj^hemer. Veftra etiam confuetudine ïÜuftris generofe ’Domine, mirificè omnes deleddti fumui, cui CT hnnc dnimum, CT iudictj dexteritdtem grdtuld^ tnur^quod fivmmdm uetuftdm generis nobilia^ tcm doélrind et eruditione orndnddm cenfueritis. Camcj- ueftrd Generoßtdf non folum dd ftudiorunt dmorem,pietdtem, dnimi modcrdtionem GT Jïngu^ Idrcm fuduitdtem morum exemplo fuo dlios fui or^i dinis homines inuiare ftuduerit, dtq^ itd hoc toto tempore quo uerfdtA eâ 'tn Acddemid nohifcum, uixerit, ut dulcißimo M.endndri uerfu irndginent morum Gf 'mgenij ueftri exprejfdm effe exiftimeo mui, cum inquit, uç hcTu a'luiio‘amp; ^hsothq k£® K^lt;xixpSjjH,Scd etid deldto d nohis fummo in Acd^ demid mdgiftrdtu eddem Generofitds ueflrd cum fummd grduitdtis GT fdpientite Idude per fun = £btßt,nosiiicißim GriÜdrumomniumqudsdixi prlt;efldntißimdrum uirtutum præconium meri ‘ tô uobis tribuimus, GTdb Acddemid gt ttobii omnibus grdtidm uobis GT beneuolentidm perpe^ tudm debcri profitemur, Ad qudm etidmqudß mutuo fxdere fdilo Generoßtdti ucflr£ nos 'm pr^fentid uolumus dUigdtos, Optdmus etidm ut tnflitutd migrdtio V. G. projferè feliciteréf} (uenidt , gt' ordmus teternum Pdtrem Domini nofiri lefu Chrißi, ut totum curriculum uefirtC Uit£uelit effe fdlutdre Eccleßie GT Keipublic£ e^dn'nnie uefirlt;e, Pofirentôpetimus ut v. G.

ANNO I f S o. 435 noflri t/Knuriam cum btneuokntia conflanter tea nere inter fiudia cowmunM cum pluriius no» firtim, uelpotius cum omnibut inchoatam amicis ciam benignètueri ueltt,proquo cr animo amp;nbsp;cfficio nos uicißim debiam V. G. gratitude nem cr beneuolentiam poUicettiur.

BRO KECITATA A CASPARO Pmero Artis lAcdiclt;e quot;Doiiore, cum ^adus Do= ^orumin arte Aicdica decerneretur duobus doa ^is z:r honeßis uirts Ulagißris, Sigtfmitndo ^cborhelio iiaumburgenß,O' loachimo Struppio Gelnhußenß. die 24.

F^ßiuitoi Scbolx h«ec altera e^l publicd,(}Ute à beatißima ex kac uitA migrât tone parentis ac prteceptoris noßri Philippi Melanthonis coetum fcholaflicum ad ipftas tumulum folenni ac frea quenti concurfu colligit. TaltUmßßiuitAtum cca lebritatem cum pene unus itle, dum in uiuis eßet, gubernârit prlt;ectpuèfapicntis eloquentiæ ada mirabili promptitudine, cr exornârit itenerandi conßedus ac nuüi non cxpetittc prtefentiæ ßngua lari autoritate,qult;econiun{lionii fuit noßrlt;e nera uuSfCy nunquam'mterituris diumi ingen^ monua if Z mentii

mentis pofteritdti commendÂrit, certus [urn, ne* tn 'mem in hoc ejji numero,qui aut non ingens hue iUius deßderium afferat, aut non ingemißat, uel aßieiens orbitntem huius confeßus, uel cogitanS quantum publicæ doftrinte lumen, admintflritlt;‘ tioni fcholte prlt;eßdium,toti coetui noflro decus CT amp;nbsp;ornamentum illofublato deeeßerit. Meum ue^ ro dolorem quanquam confenefeere non patiun^ tur, cùm memoria fummorum illius in me beneß ciorum,aßeäionisq;erga me CJ- demefoîlieitudi* nis penè plus quàm patern£, qu£ in horos er mo* mentA recurrens uulnus reßricat ac uellicat, tùnt iUa etiam oculis aßidue obuerßantia ar^lißimte coniundionis er dulctßimie conßuetudinis noßra monumenta domefiica CTumcula neeeßitudinis noßr£ atq-, nexus ßivmmi, carißtma ßcilicet pigno* ra coniugij mei,quie quàm tenerè dilexerit, quoiu curarit impenße, CT fouer it foUicitèf quoties me* cum cogito, penè exanimor.

VLiec ergo etß ne conquießcere quidem unquotit dolorem meum ßnunt : amen incitari nunc cum uehementius CT exalßerari ßentio conßedu uici* ni tumuli CT recordatione lachrynMrum,quos me fundere hoc tpfo in loco jneminifiis paulo ante mortem,adinchoatam mentionembeneßeiorum, quibus me plane obruit. Vix me reprimo,ne in a* les nunc erumpam lachrymos dejfiderio mortui, quales tune uiuo eo CT' aßidente expreßit mihi pr£ßenßo nee falßa, nec fortuia fequutur£ mox dißum*

anno I f ä o. 4îy dißun^ionis,cum fingultdntibus fuj^iriji reforpa, tntercifaq; uox,inter'mitid faucibmddh£refce=t ret, iterum at^ue itcrum red'mfegrdtn, tinten impingeretdc titubdret, Uiidemqi cum fe fruflrd poftremo condtu mcitißet, initnddntium Ucrya nurum impetu abrtipti, prorfm eonticcßerct. Qudrum cdttfds ne totum retexens atg; excutient, cum repererim nulltif,profcib, ed efje rdtiocinor ex occulti commet tone dnimi,emindnti} difceßdnt ex hdc uia ißi, eu i nuüd effèm in pofterum publia* Cd teftificdtione pietitem debitdm cordm decidrds turut, tftihi ueró prdtfdgientis propè imminentott crbititem^

Accedit dd ludlum ingensperlurbdtiodnimi tx[enfu imbecHlitAtis me£. iidtn dd preeteritd me reuocdns fuppediatAw hdilenm dlijs, mihi nunc denegdtum ornAtè eS' fdpienter dicendi ex hoc locofdcultitem deßderdnf,expdU€fco dd con^ ßeilum orndtißimi confejjiü ueftri,e:squot; infelicitia tem mcdm tdcitè dccußo, qud: conceßßdm Dn benb gnitite dlüs uberrimo cum fruélu perennis giorite tpforum ßdcultitem ,mihi in ijfdem occdfionibut inuidit.

Qudnqudm ergo propter dolor is recrudet feentis deerbititem, Gr quod illd,qute ordtori ex hoc loco uerbd fdéïuro beneuolentidm concilidre G}- dttentionem poßunt, cunikt deeffe mihi inteU ligo,unui ex omnibus dd dicendumfum minime idoneui : amen cumdutoritute publicd diftribu»

tus in CoUegio noflro ordo oneruM laboritW publicoram htumihi pdrfef detulerit, perfrahi me hue pdffÏM fum officij dtque obedienthefiudio, beneuolentice ueflrlt;e certißima fiducia^'m quit cttm po/ttd uidedm otnnid, eam ut benignè mihi prxftetii propter memoriam at^uc ttmoremiÜiits, à ^uo uos perhumdniter dtque officioße ddiutos onnet meminiftis, er melt;e infelicttatit commifed ratipne, uos reuerenter oro,

Scitis dutem conßuetudinem obtmuiffe,ttti» hit congreßibus dicdtur dliquid de rebus no pror^ fusdltenisdftudijs cr profeßione noftm: quee cùnt tales ßnt plerteq-, ut dijßutdtionum fuccinitAnt perfßicuitdtem mugis, quim orationis longue uä^ gas ambdges O'ctmbittoßum ornattmt ament atq; expetant, deleäus argumenti conuenientis, diffi= cultAtem mihi aliquant attulit. îîanc auxit uarie“ tos recitatarum ante orationum, qult;e o quidquid fuit amœnioris materite,id omne pratripuerunt dióluris in poflerum,0' in ip fas M-edicte art is lau^ des exhauferunt pene, quod de ea dici potefl. Et quanquàm amplitudo nAtur£ fuppeditat pluriwiit, quorum uel explicatio uel indicatio fold libera* libus ingenijs iucunda eâ, eo quod udletudini curandte conduednt, Oquot; confirment in animis af* fenfionem de prouidcntia : tarnen ciini obfeurita* tis aliquid plaraque habeant, prtefertim fi ad fubtiliorem rdtionem phyficdm reuoeentur, O' trdilAt:

ANNO ï y 6 o. 4^7 ïrrfiîhfioMew exigant à dccldnMtor'ie genere tilienam, huius loci non funt. Sed re wultùm diuq^ deliberata, citm de cordii pdrtibiK ex biflo* ria. anAtomes Med quadam d coüegis meis dt^, 4 Uobis uerô »Mg«4 cunt deleiiAtione auditd grd^ uitjueiudicio probdtd meminerm,putdui nonin^t grdttvm etidtn nuncfore uobis, fide cerebro quie^ ddm commemordrem, m cuius ædificio plurd dlis qudnto qudm in uUd pdrte dlid occurrunt,lt;iu£ dd^ tnirdri po/Jùnius, intelligere penitus cr cxplicdrc non poßumus.

Btfi cnim nüüius qudntumuis exiguæ pdrtis ndturd penitus perfiici cr rowpricbcndt dcie mentis htmtdnæ poteâ, cerebrum amen cr fdbri^ c£dtque confornationis concinniate, cr ddmùt rdnddrum de pldnè diumdrum dilionum pr£à. ftdntid c£terds fuperdt omnes. cùm non tdntùm drx fit fenfutim omnium cr motuum Kœp drtifex, mdgnds membrorum moles, cr mu fi culorum pr£tttmtdd corpora tenuißimis neruox rum fibris fepe ex longo interudUo trdhens dtque impellens, in quo ipfo amen multum iste^l ddmis rdtionis, [cd cr [dpientiæfit domicilium, zr offi» cind cogiationum,iudicij,rdtioctndtionis, nKmolt;t ri£, quibus Deo genus humdnum fimilimum eft, Viam qu£ ex corde ccu fonte fluit inreliquum corpus cum brutis hdbemus communem. Jntedia gentid qu£ non ex naterid brutd trdSbX, fed dcs cepa ex diu'miate, ü- bdc delibdtd, eognatione

quddäm animos humanos cum Deo coniungitt longé fupra natur as reluquas genus hivmanum effort atcj; extoUit.

Sed (^Ute eSl fubfidntia cerelri f übt Ct' ^uo^ tnodo fiunt in hdc tarn fqudlida maffa aitioncs tarn admirandas lri£cfdtedinur non penitus fcirif fed quantum fciri pote^ confiderentus, gratt celebremus. Nec cu)nTS.picuroex Denwcrü ti Atomis confluxijfe corpora noftra fentidtnus : Sed dgnofcdmus effe Deum meutern aterndm Ar=‘ chiteétatricem, qua orgdnd corporis ad ailiones diuerfas tdnta arte Cf fapientta fabricärit^ ty edndem effe tdle)}i,nimtrum uerdcem, beneficdtHf iufidm,cdftdm,qudlem fefe expreßit ijsnoticijs, qudsrddijs fult;£ fapientiie inmentibus nofirisdc* cendit.

Athenienfes, quöd htvmdnæ fapientilt;e fedes offc'md effet cerebrum m homines,huius reueren^ tld db omni cerebro abfiinuerunt, Gr PaUddeitt » fdpientiie Dedtn ex cerebro louis natam effe finxe* runt,cui fdbeU£, ut pr£buiffe caufdm hac mßtit cerebro diümitdtis uefiigid non repugno ; Sic twit teuibus conieéluris moueor, ut exiflimem profe-itämeffe exreliquijs apud V,thnicos ceu fomnijs doilrin£ ueteris fdnilorum pdtrum de Dho Del, qui eü fdpientid pdtris, quem pater mens £ternd gtgnit ab£terno T^oyop twd iinóva. fuam.Cogna^ tio eA magna graca uocis aScwa cum Hebrad Adonai, ^t impreßit Deus howinibus quaddtii limuld^

fimuidchrdj^uic nos de ipfo commonefacerent, utiturq^ uocdbtdis noflris^cum fe fdtreni cr ^uent db aterno genuit filiiim,'X6y'0i) ^ii^ovanomi-iMt.tomuntur auteni in cerebro ut dtcetur gmes rerum cogitdndo. Sic pater £ternus fefe in=: tucns GT cogitans gignit imagmem fui, qua: cSl i.Tva.vycec'/J^a. tk^ «Po^nç jtód XixpaKTiip -nti^ utsto« SttCEcaj JîtuTOv, in qua ipfe fulget. ^thic quot;Kóy!^ pofteaaüoquens Eccle/iant patrem oftendit.

Sed redeo ad cerebrum , cuius etß fubflantia penitus nou non eü,Gr obfcuriores multo funt aStiones : amen inßteäio docet originent elfe ex tenuißina cz purißimd pdrtc feminum ac ßgt;iria tuum plena, qu£ dum natura conceptafemina dis flribuit, horumcß coólionem tnoderatur ac dirigtt dd formationem corporis , caloris feruore CSquot; Ißirituum impetu in iUam funimam arcem pros pellitur. Nec corfgM/rfttó feminibus abftmile eii. Forma rejßondet oßi quo includitur, iinmobili. id weroex oéloniseA compoßtum oßibus, futuras ' rum comntißfuris inter fefe artißciofe coagmens tUtiSt

Sed qua ui fuftinetur, ut uelutin aquilibrio pendens fuoq; fefe pondéré librans,nec collabatur ac procübat in baßn cranei cum ßt copioßßmtum in homme, nee in fefe concidati tot pertufum,fos ris obliquorum ßnuum duélibus, intus alueis pas tentioribus, qui utardua laquearia maximorum, ledificiorum, incumbentemmolemreliqu£ ntafße

fulciiwt, cunt guident motibM dgitetur eotttinuii, amp;nbsp;fuK,cjuibui fefe diducitdtq; contrahituicifs fim, alienis, putbus totum concutitur corpus i Etfîenim gemma membrana quarwm pracmâit qudß uinculo quodam circumdatum colligatur atq^ cont'metur ne diffluat. ïlîa ergo etß id annes XU quarundam fibrarum à cranei culmine fußen* dunt : tarnen cum ßt moles non parua,eur non ru* ptisnexibus fubßdit, faltibus corporis reuulfum detrailumq^^aut cur non potius in fe conßdit. An fno conglobatum nixu ac ueluti conglomeratiM anßaduum complicatione, fefe cont'met,formA^i ipfa figura fua fuflentat momenta ƒ qua ui parietes ceUularum fefe fufl'ment rcprimuntcf^ea, qua for is urgent, ne fraili auteliß irruentium impctu in cauaßaciaadigantur ƒ Etßergo, ut dixi omnium caufe reddi nequeunt, tarnen qua ucl ratione, uel conieduris explicari aliquo modo pofiunt, conßderentur.

Conuoluitur cerebrum toto exteriore ambiitt in anfraâus multiplices zr gyros helicum mftar, qui penetrant inprofundum. Intusqua ßniioßs his ceu plicis coiéuntibus, harum coalitu folidari incipit, mox a coalitu in amplos rurfus er laxe hiantes fefe expandit dlueos,quos mtegunt ZT muniunt ex anfraóluum fiffuris folidata partes, flruélura ’m liquida ztr penè fluida maffa, opere Z7ßecie admirabüi imitante formas ztrlaquea* ria am»

ANNO I 7 6 o. 4^1 »’Miifttplißimärumarcium. Quod uerà amp;nbsp;inhù ipfîs parietibuf, CT t« anfrdiluum interflitijs ac feptii folidum cernitur, hoc onme /ßongiarim inflar, tcnuißmis amp;ußvm effugicntibm farda ntinibm periitum de porofum e^. ïnteriorum cela luldrtim quorum qudtuor funt, duce priores ZT tminentioresfitu dextrofînifiroq^ difttnila, fora Wd cr mdgintudmepdres,utr'tnque dd 7i::iilt;oamp;Sita terebri corpus conßftunt ,quod dformdcdUißc denom'mdtum, diflnntes fuprd erdßioris menta igt;ran£ infarélu difunilds cerebri pdrtes rurfus codgmtntans ,produeit fx fcfe feptum,ciuo œa dent cellule idntum dntcriorc pdrte d fronte quantum pofteriore db occipitio remotd; , in dextrdni finiftrdmcii dirimuntur. Ba du£ cela hl£ intus rotundié, cr fuprd fornicum inftdr £c}udbilitcr incurudt£ , figurd lun£ recens d coitu prodeuntis, db interioribus in pofteriord extenduntur, Vbi rurfusi'nflex£uerfusdnterioa rd, z^ obliqua duiiu fenfint cornuum effigie dra £ls.t£ de uclut fafttgidt£ in dcumen, per cerebri feruntur fub/ldntidtn deorfum, donee eà per a tingunthidntibus ofeulis, ubi olfdélus orgdnd, neruos opticos cerebrum ex fcfe emittit^ Ztr qud mdximi rdtni drteridrum fopordlium, qu£ Kttpw'ij'iç funt , cerebrum fubeunt , de quibus intrd medtusiüos conditis, crinfubli^ mè fubueâis , dcfijfurd multiplici difcerptés, rurfusque implexis inter fe z^ tenuis mem a brdn^

Irdttie intertextu deuinólis, nAturd conforwet (^J'vn.'àoamp;S^uocdtum ■K’Xiyp.oif vti ^uo lt;jui db drterijs fopordUbui dduehitur ex corde uMii,uirtKte celebri exeoätu, dc uelM lUuftratta, ex obfcuro lucidiUtexigneofer* itidoqi ßi letbereuf ZSquot; caleflK.

Q«(t uero feße h£ duie çeÜulte contingunt proxmè, coeunt nullo fepti interflitto feelufe, ZX in celluldtn noudm dc tertidm fe explicdnt utrii^i (omtniinem.qud: profundte Gr dcut£ imHi duorwn contiguorum montium, ([uorum difiunibl cdcit^ wind und quieddw continud iungdt tefludo perß^ wilii,priortbis dudbus fubidcet. Huie deßiper ob^ duAd cerebri pdrs,qu£ tefludinis. figurdw intiti^ tur i Andtowicii 4a2?lt;o8lt;Kç tru^a, dicitur. W bdne tertidm cduitdtem exonerdnt ßtperfludfit^ prewiedute. Verhdiicex ijßdem /ßiritus dnimdlii in poflrewdm ZSquot; qudrtdm celluUm commedt. EX iüdipßdenimtertidceUuld mcdtm inßgniißfp^^ dorfdlis meduUte principium,huic pdrtim,pdrti»t cerebrißubfldntite incißts,inter cerebri «TztPiz/x»? C yXïTta, quibus d teflium zy' ndtium ßmilitu^ d'me nomind dttributd ßtnt, in poflrentdm cellu* Idm ducitur, qu£ dorßdli medulbe z:r' cerebetlo communis, dc exedudtis in titroq^dimidij ouidtn^ plitudine ßntbtts conflituitur,qud dorfdU meduUi cerebellum ddndß:itur. Ex eddem tertid ceUuU dlius meatus dd cyatbum cxcipiendlt;e pituite cere^ bri defiindtum porrigitur, qui ex deßuxu d ßtpe^ rioribui

ANNO lygo. 445 riorilgt;fw collelkim in ipfd pituitam eo dtuchit ac deponit, ut inde per ttibulos ac fyphones,quorum utrinq- gemini funtex tenuii membruniepropa^ ginibus confl(iti,inos Oquot; ndres excerndtur.Sed totius cerebri ßruilurdm perfcqui nimis foret longum. idcirco de folis eius ceÜulis pducd ddddm, in qudrum prioribus excoquitur Oquot; dbfoluitur tmimdlis Spiritus, cum ex uMli exdflius elabords to, turn ex dttemperdto buic d‘ére,qui injfirdtione dttrdbitur.

Non pnf dutem ba ceUuhe ocioß dlueiffirU tuum,necJfiritus fudfe ui mcitunt CZ dgitdnt,nec fud ui modcrdntur täus iüos,tiuibus cogiMionum lt;nbsp;fenfibuf informdtA teld dctexitur: fed feriunt et împeUunt hos»toduldti,Qt^ uelut dd numéros cer=! ^os fe uibrdntes cerebri motus,qui d continuis motibus eiufdem difcrepant. Nm«= enim quiefcit cerebrum. Sunt fbiritutm in dlueis cerebri dßidui uelut in Euripo fluxus dta que refluxus, quos diftentum dtque debifeens ce= rebrum ex ceUulis conedmerdtis intrd poros ZT finus obliquiores dtque compreffos, exorbet, rura fusq^codrSkitum regerit in eofdemdtq^ refundit. His^irituum motibus nbsp;nbsp;nbsp;perpurgdntur ceUulte,

ZX implentur atq; infldntur,ut expedite pdtednt, ipfumq; cerebrum uelut furfum dólum de fujflenlt;t fivm cilrd ddminiculd dcfulcrd cminet,Jfirttibits leuitdtis fu£ impetu tdntum id cogentibus furfum, qudntvm pondéré dc.grduitdte proprid trdbitur deorfum:

444 ANNO t^6o, deorfuM. His ipfis motibtu /^iritus traijciunturin neruos extcrnorum fenfuum, ut gyntiones ginum feu Jfecierum dduehcint, qucis iierui ab ob^^ ieilis externis, accipiunt,

IneR zy ipß cerebro itis 'peculiaris ortA ex te)nperie,qult;e obfcura quædam rudimenta, cogitta tionum menwrije mfonnat in brutis. Sed lüos tn homine cerebri O'jfirituum uibratus, quibui perjficuè conformantur rerum imagmeSjO lon=‘ ga concmnaqi ac reile cchterens, imo artisac fa^t picntite plena cogitationum feries ceu depmgt’! tur. lUos ergo ciet cr gubernataltauisprieftan^ tior,cuius non eA ex natura bruta origo^ianc uo-cant animant rationalem.

Etfi autem de huius fcdc non dijfuto, quant cum facris Uteris cor di includo ; amen prxcipuat mentis o uolunatis ailiones, cum cerebri pra^ cipuis uiribus ut coniungamus, res cogit. vi menu tis enim exciatum cerebrum,cum opus eR,fua fe= fe temperie cum expeditius commouet, agtans non fortuito turbatoue : fed tequabili,congrue O' regulate motu Spiritus, turn eofdem fua natura informes, fed claros,lucidosckOcuiUbetmagini fufcipiendce aptos ceu conjignat adumbratione quadam obfcurarum imaginum, quas effngit iUo fiiiJ^irituumq; uibratu ex ante impreßisJimula^ cris,moxq;exhis propagat aliasatq^alias,ficut lingua uocem ex ajferæ ar ter ice anguftisrimulis inconditum quiddam refonantemac rude,uariatis iâibus

ANNO I y i o, 44J' iäibui format,nwdcratur etc temperat. Rurfui ut lingua continuato j^iritu traélui unoq}modo flu’t entes fonosctefim ceu in kwA« (dr M/xfxaTK particndol, modulatas uoces efficit, ut producant tur iniongumextentoJ}gt;iritu,Cf uarientur 'mfle^ xo t diftinguantur concifo, copulentur mtorto^ promittanturrcuocato, crex inopmato infufs centur, ut murmurent fecum : nihil edit tarnen articulât um per feÇe, nihil charaileriflicis expreß: fum twtis rerum quarurn imagines cogititiones fffingunt fed qu£ homini ineü mens inteÜigens, bifc cerebri impulfus, tddf agitatie Ungu£ uerbera-tus nwderans -, horum opera ex^\uficis illis (dr ad tntlodiamharmonicam concinnatis fonis : fed pris gt;ttlut infculptis in refonantem a'êrem ßgnifi-^‘intibus charaéleribus, (tr his fuo ordine coUos ^atii, notas conficit, auditui attemperatas, qui£ peroculos impreffas aut hauflas auribus,(y'ada* ilu/firituum iüitas cerebro imagines,ceu refultu guodamac reuerberatu referunt in aëremuicifs firn. Sic cerebrum etß ui fua agitatii,interruptis, diflributis, e?- ordine fuo collocatis atcj; coaptatis ffirittbus, lt;jui externorum obieilorumJfeciebus ceutinëli funtatque imbuti, etßhis igiturrudi-menta ^uxdam adivmbrat futurarum cogitatio= num uelut primis tineis duëiis,t^uod brutorum phantafinata oflendunt, tarnen expre/fum, intes grum,firmum, ordine contextum,reële coharens, amp;nbsp;rervm cognitarum ideas compleëlens nihil cfjicit.

efficit, niß totam illatn fomMtionen},dirigdt, ex^ poliat atijue dbfoluat mens ipfa ui priejiantiore diumd, cr luce affuß ßiritibus per feil tore, qudm iUi eA J^irituum ex folo cerebro acquißa. Rurfus aberrat htec cogMtionum ßries,cimi cet rebro corrupto ut fit in melt(ncholici,s djfeilionit bus, dberrat primd delmcdtio, ut itA dicdm cum^ ßirit tuum dd tmprejfidm J^eciem rccipienddm non eH conuenicns bdbitttdo ex uitio dliquo, Perficit ere gohimtdn^ fdpientite cogitdtiones cum cerebro mens inteUigens hoc modo. iJeque hdsdutceret brum fine mente, dut fine cerebro mens molitur, tuntißer donee in his corporis cdrceribus meni hfcret.

Adhos ufusprtecipuèfinus cerebri compdrdt tos ejje res oftendit, quod his non reilè d ndturd fiormdtis turbdri cr dberrdre uim rdtiocindtrit cent, ut inijsquos o^tiKtcpàXôç cr lt;fo|ou5 tnindnt, dut humorc crdjjb oppletis dtque obftut pefidiHs,extingui eundem uel hebetdri experimur, ut dpoplcélicisdccidit.

Sed ut in re obficurd Oquot; difficili plurd de ceret bri dflionibus cr uentriculoru ufiu explicdre non poffivm, uulnerd noftrd deploro,qutbus O~ not ticue de Deo obficurdtue funt, nbsp;nbsp;hcbetutn eR ment

tis dcies ,utfidd mßeilioncm noftri ZJ' reliqui ndturx fi conuertdt, cæcutidt uelut noéîuæmt tuentes in lucent merididndm. Si tttud retmuifiint lumen

tumen mentet humante, quod ex inditi diuinitui lucefulßt inprimis parentibui ante lapßim, nec deceßilJet t»,ntum abfolutißimte corporum no» firorum fabriclt;e,aeicmentK'Deum rcilè agnoßce* remm, zy in abditas penitufq; abfirufoi rerum penetraremui naturoi, zj corpora noßra qua fonditn funt,ut ßnt domicilia, ztr templa Dci, organa efßent ailionum diuinarum. Sed lapßu attenuAtum, z^ atra cirçumfufum caligme,id quoddelumine rehquum efi,obfcurè micat, ceu tenuis fauiüa inter magnos aceruos cinerum, ZiT cercbri craßs labeßaäuta atque corruptu cum adiones edit mutilas ac deprauatas, tùmßßiritus S'^ntt impures, unde tant'um prauarum ztr abers fantium ratiocinationum in generchumano, tane fophiflices ac perplexitatis,tantum dubitatios numet ignorantia, tantum caliginisac cacitatis.

' lioleamuscrgopeccatis noftris ztf clarißimos lucisdtuina radios, in nobis penè extiniîos, ZT comparatam ad ufum mentis inteUigentis pulcers rimam atque abßlutißimam organorum fabris camita languefaéhm ac uitiatam ejfe,ut mens in hac deprauationc ceu duélor cacutiens Z^ rudis atque imperitusartifex, cerebri uelut organi cor» ruptt ope zy adminiculo infiituat Zir pertexat cogitationum opus artifici conuenicns,td eÂ lan» guidum, mtitilum,obfcurum, deforme,diftortunt, procul aberratis à redlitudine, CT ab ea nornui procul dißtdens, in qua conßßit perfeâio.

Doleamuf etiam plurimcs cum alijs fcekribuii tumuero inprimK heüiMtionibiK, crapulisjuxii lAidinibui reliquam adhuc Itm'mii diu'mi fc'm^ tilluldm,^' cerebri quantuUmctmque uim, com* tu uiolento oppugnare atque obtundere^CT impe* dire aéiiones neceffariax, jpiritibiu uel exbduftii, uel crudorum humorum cano dfperßs atque in* quinatis,cellule dutem obrutii dtq; obturdtis con* geftdrwm ex crdpulif forditvm dceruo,^t cogitdn* tes de ferid emenddtione, quardmus uerum Hedi* cum uulnerum nofirorumVilium Dei. Huncpetn* mus, ut cum ipfe ßt leternd fdpientid teterni Pd* tris,, nbsp;nbsp;lumen leternum de lumine,quod uenit in

huncmundum dd difcutienddm Ctr depeUenddfit cdliginem, in qudm fefe genus bumdnum ex com* municdta diuinttus luce, ßid uoluntite perprte* ceps demerßt, ut ergo borribili Ube deßormAtdS, cdligine denigrdtds tetrd mentes nofirds, rur* fus expolidt dtque iUußret fud luce,i:x trépidédt* que obfcurè fcmtiUdntes in nobis fldmmuldsdd* fldtußiritus fdnäi exußitet dtque dugedt,cy- in* flduret Idbem ndturee.

Cumq^ per miniflerium Dudngelij nondli* ter rddios lucis fuießdrgdt^Oquot; cum ijfdem ejfun* ddt in cordd noßrd Spiritum fdnélum ut in rene* UdtisiUis exußitet motusßiritudles ,ßmul peta* mus,ut uoce Pudngelij aterndmßbi inter nos Ec* cleßdm coUigdt,qu£ pldntet coclos in hdc uitd. Tc ergoEtlij D« Domine nofler ïefu Chrtfle Aoye

ANNO I y S o» 443 wd «iKop «ïlt;Pi£ ’tS âïJ'îou Trarpôç, crncifixe pro tioiis cz refufcitate toto pedore oro,ut rd* dijs fapicnti^ tuio dcccndM er iUuftres mentes ttoflrds Cf ftndifices nos ßiiritu fando tuo, fanes uulnera nofira,noscf; tibi infertosgefies^ Cf hanc Ecclefiam ZT Acadennam protegas atg; gubernes, AMEN.

VO conjïlio 4 tnaioribui introdudtimpt^ noflra etiam lt;etati in tahbusfeftiuitati* aliqnie dicendi partes conecdantur, de eo ex f}oc loco diffiruêre mul» multi, quorum rationes extant mandatte Uteris. Itaq; hoc tantum agam, vt qua diccnda 'm prafentia accepi,eorum recita* tor firn difertus Cffidetis in ter pres,'m quo fola laudemmercri poffum ut meis cf propr'qs.

Exijsautem qua 'm medio funt, Cf hoc anno (Tautumno acciderunt, Cf conflitutione aëris, quant nunc etiam experimur, qua/lionem propo* no rcnunciato iam Medic ma Dodori D. ioachi* mico Struppio,talem.

Cur in nofin's regionibus G auftri Hint frequentes, amp;nbsp;autumno rofaria denuo efflo-refcant, pcftikntiac fccuturse ea Ggna haben-tur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”

Ex bw uero ßgnis duewddmod^ roßtrum flores dutumtiAlcs fepiuflule fdüunt, itd duflron rum creiri ftdtus ferme nun(judm,utriiif(j; tdmen dncdufe Phyflcce fint dliquie, utbocportenddnt, cr qutefint iil£ quterimus. Ptdcdufiris primum, dn confentdneum fit, quod quiddm djferunt d uea nenis quibus lüie regiones fcdtent d'érem qudfi contdgione infici, dtqfitdmdlum cr peftdentcm ex his nobis dffldri,ficut ex Idcttum zy ftdgnorum dquis putrefcentibus GT cddduerum uno in loco coUcdorum çr putrefcentium copid dêrem infici certum e{l, uel dn hoc tenuius fit,O' ex fontibus dodritite Hippocrdticteproferri dliquidpofiit re» Hilts o mebus.

trulli quident tienti de remetioribus locis Cr per udfiiord mdrid dd nos^feruntur, qui Septen-triondlesfimius,qudm Aujlri, ut horum qudfi pe» regrinitds nocere nojlrisficis pofiit, ndtn A» fricte qudm propius dfldnt frigidi efife fcribun* tur,ut noftris Aquilones O ncqudqudm pe^ ftilentes. E/fe dutem nobis uentos humidos iüos O“cdlidos experientid docet ,fiue longinquitdf locorum, ex quibus fiirdnt,fiue mdgnummAre quod trdnfeunt,fineflelldrurn uirtustdlesfdcit, putdntur enim excitdri d Venere. Hi igitur (um continenier figt;irdnt,ficut hdc totd aftdte o CZ dutumno toto continues hdbuinius,eodem mo» do dérem db his dfficineceffeeH. ltd pdrtium dn» ni temperdtnentum coifumpiturjicut buius dnni tefids

anno lygo. 45'1 tfiiii humidd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dutumnui fîmiliter huitiidut

Quemddmodum dutetn ^oo‘if.^aia''a. huworian m corporibus caufa esl morborum omnium,MJt partes anni tcmperdnwnta fud non ferudnt certo^ rum morborum cdufe fiunt,qudm Medicus ex dos âritid Hippocrdtis prteuidere Oquot; pr^dicere po» teil,cum cnim in uerc fdnguis,£}ldte bilis, dutum» no Meldncholia, hyeme pittum in corporibus re» dundct, quie coftitutiodëris quos humores dugedt qudsq- «Tuo-np^rfaç inducdt, qui cogitdntes funt Gquot; Pfiyßci aflimdrefpoffùnt, implet dutë corporit cdlida zy humidd dëris conflitutio,repïen», uero et l}umidd corpord excremëtis fcdtent,qute funt cdu» f^ morborû priefentes, deftdtis igitur cdlore corpo ribui refolutis cdlor internus exhdlddo dttenudtur et fit mbccillior,nMgis dutem debilitdtur bumoris copid dugcfcente,quo obruitur,G- fub finem lt;eftd» tis, quod tempus Graeci oTra^àp dppcÙdnt,excr€» mentu in corportbus diëkl dugcre hominesfoIenL Qwod fi idm dutumnus fucccddt eiufnodijqui neq; corpord frigiditdte fud con/îringdt, utcdlorfefe recoUigdt çr corroboret, neque ficcitite fud hu» mores prlt;eciddt,nMlum dupltcdtur,hyems dutcnt ndturd fud phkgnM duget, qudlis igitur fitnguis erit ueris tempore ƒ Putredwji enim prtcpdrdtum corpus itA cfi:,ut Cdlore dlieno dccedcnte,de exter» nddut intcrnA cdufa,, celeriter illd inccnddtur. In Mère dutem tAli uebitur non aliter quàm in loco

4^2 ANNO ï y g 0« pAluftri, îpfc dtttem per fe /vvAfatriixp concipit ex uentorum comnutionibus çr contdgione ea dm ^Ude pcftem affert, ut foie in hune agente ca^ lore fuo affeüioncm concipiat,putreduti ßmüi^t tnam,filt;iutdem putrefeere cum negat ArißoteleSf O«« ex propinquis caufis peftilentis confiUu* tionii una cenferi poteR.

Stvmuntur autem h£c,ut explteatim dicamuf, ex dh’ii cr corporum, qu£ ai hoc maxime afficU tmtur,conftitutione, aëre enim corpuipliti utitur eoq^magii afficitur duàm cibo Gr potu,eàmfine cibo multis diebui,/tne acre ne momento qutdent durare utun poßit. Acr autem per fecalidus cr humidui à quatuor caufis potißimum afficitur, primùm ijs qua in folo fubieRo certis inlocisaes cidunt, de quo initio dtximus. Secundo à flcUis: Tertio à uentis,qua; funtaëris commotio,quarto 4 SoleG^pofitu huius, unde funt certa tempera* muta, quatuoraiini temporwni,qute funt Gracis wfou, htec cum conferuantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habet

aerfalutares corporibus cr rebui nafc'entibusu* niucrfis, ut contra morbiferas cr pefiilentes fi ex caufis coeteftibus aut alijs h£c peruertuntur. Cali=i dut igitur aër humidut per fc,fi infuper GT ab teftatis hu/more cr autumni calore alieno, incale^ feit hu/me£kitur,tum iütim,ut corpora in mor= bisfolentjquandamTTix^cc (pvcip T-oifxinlù)-KaTasatrip concipere neceffe eR,cumad falutare temperamentum ealoris huius nonuifi duos par‘t

tet ^inni cdlidM effe oportedt,duflraU igUur tefida te cr dutumno der cdlore cr humore dlietio, ^ud-p obrutut corrivmpitur,Qr]putred'mipræpdrd» tur, qui corpord pofled or terram dtque hdc ndfcentid pmiliter dfficit,ut cdlorc uernoetr teftis uo fuccedente peftilentidm grandri confentaneum

Rofdriorum fecundd dpud ttoj cfflorefcentid «bprudtionii eü populdris nt'minqi eruditie et fou piui fdllentis ut dixitnut,neque ettam htec tdiitutn^ fed uiolds quoquc cr dlidf ex flirpium genere ite= rum efflorutjfo cotnpertum e^ , dudiuimuf Ilf dliquid referri de certis locis ’m ord feptentriondli dd ntdre Sdbulofumubi qu£ddm dUtumno drbores noftrdtes omnis generispmul fruiiui ettr flores bdbuer'mt und cum roforijs, neq; timen fiquentem annumpeftilentem fuijfoyCr hugt;i ius dnni dutumno font, qui dd Rhenum idem uia derunt, cum drboribus quibufoam nofirdtibus fie« ri. Sedpieftdf gelidiufould eAmultd'm flirptbtfs reprimuntur, quo mmus fefe proferdnt,quie po:: fled dutumnus cdlidus cr humidus elicit, ut tilts omn'mo huius dnni partis conflitutio iUam efflo: refoentiam efficiat ,qudmppeflisfequitur,resad itlds ipfas cdufds recidit, quas de auftris protulis mus. Fallit tumen boc fignum turn potißimum, qiiando precedentes partes dnni J'vo'x.facriap ttuUam bdbuerunt, neque eftas auflralts fuit. eA enim bocquafi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;figni certioris, er

ßgni quodddmßgnum fecundariivm. De (luiiut omnibta crcatim lam Medicinte Doüorem^tt* dire cupimut.

Deum oro, ut «tuerfut 4 peccatii noßris in fucient dikäi filij fui intueriuelit, er propter crucem er mortem atque intcreeßionem huiut pitreere pecedtis noflris, er mitigdre pœnds uit£ huiui^dtque ab Eccleßd,er populo fuo omnid tdin dnimdrum qudm corporum uericuld benigne dt ucrterc, propter eundem Dominum nofirum

CArißime Ajßnis er erudia eH qu£flio,ciuä^ produxtfli, er- pdtet Idtißtme, qudnqudm er dbs te de ed dijßutdtum eß tdntum, quantum ex^ plicdriueris rdtionibui fummdtimpotefi. Adde^ rem plurd,ß ratio id temporis er confuetudo Schöbe patcretur. Compledlitur enim fontes caufas dijfutdtionis de infeélionibus peflilentibui, quafunt iTri^/xicU b'ri^^ioi,er de multislegrt^ iudmtbus diijs. Etßenim mfeótionum er conta--giorum peßilentium caufe propmque funt, rà tru-nsiJ^oVüiifii iOdó.o'iJ-Qaoi feu Äotia-ult;Sit cuzEf/xas

ra, ut Gälenui nominai qute uel d calefliiui cdua ßsde terrd exprvffd,uel demdgndputredinein aerem editd, in dmplißimos diffunduntur trailuf, inßgt;irdtu^ attraäd humoribus permixtA dc ßnritibus, cdlore uitdlißugdto eltfoc^,putredinent corportbutinferunt -, tamen duftrina conßitutioa nes prlt;ecedunt pberunque quie ceu affufd corpoa ribtis excrementitij hu/moris Idrgiore copid,refo* lutoc^- dc bebetdto ndtiuo cdlore , cum tomentil, præpdrdnt putredini, tum edndem excitdnt igneo Cdlore in dlieno humido dccenfo, «ritmTM gt;oyp P-aAisa TK vy^à O (Ttü/J-ara, ut Gda lern« inquit. Tanto dutem mdiorem comnwuent putredincm, qudnto amp;■ diutim durant ßeq^ in hoa ras pene er momenta, crebriue udriant,ey~ aliento* reanni tempore ingruunf, er magie idonedcora pord comprehcndunt,qudlid funt dut aaK-oxu/xia na dut ttT^h^uioiu.«- in cacochymicie craßities dc lentor redundantium humorum tA«.lt;}3pa|ip : In plethoricis copia ac multitudo (rcpuucocrif] efficit, qua; fit cum in extremes uaforum dudite humores impetu quodam adddi, er infardi impaéiiqifuca cedentium copid,occludunt dtqueobturdntoria ficid, ne perjpiratio fieri poßit tufta er necejjda rta. Hippocrates cum de morbis Epidemijs pera trdd^t,orditur lt;t conjiitutione aëris,er wde cau» fds petit. Sic in primo Epidemiorum cdufas »nore borum, qui grajfati funt in Thafo, refert in Aua firinam Kardsaa-ip. inquit cnim : In Thafo aua

4ïö ANNO I f 6 o, tu/mtuli tempore circ4 dequinoHiuM amp;nbsp;ocedfmn Pleiddum,uf^ue extmddttones wultie,cont'menteit molles ut in Aujlrino cceli fidtu.

Vt.ergo m rebus terra nd^'centHm Auflrin£ conftitutiones, guod eus fuppeditdnt qudlitdtes, tjuibus orttu rerum cr generdtio c«nfldt,iterdtos flores eliciunt, reftituto eo fucco,qui prius in flo» res fruilusc[i fuerdt dbfumptus dtque exhduftus, t3' eodem cdlore percoiHo dc mdturdto ; Repti • Hum uero quorum ex putredinc origo eH pro* uentum foecunddnt : Sic indnimantiumcorpord adduila ed humiditAte, qute uenis continetur, dr* terijsq; efficiunt uthumores concepto dlieno cd* lore ex putredine infebres dUt drdentes dut pe* flilentes exdrdefl:dnt,dut inanthraces fybubo* nes efflorefcdnt, pro corporum, humorum,conflit tutionis ipflus, Qf infedionum rdtione dc diuer* fitdte. Suntqi tmiuetflm flccitdtes intbrtbus[dlu* briores ztr minus noxiu^dc periculofle. Vimdu* firorum dtgue cffeilionem pducis Hippocrdtes cftendit -, cum inquit in tertio, porte Aphorifmi. Aphorifl quinto. Auftri duditum hebetant, cdli* ginem offimdunt, coput grduont, tarditutcm (T longuorem inducunt. Udm uniuerfum corpus, dliend cr penetrante humiditute implettdo, cum emoüiunt, loxdnt, cr longuefaciiint orgono fen* . flium omnium, dtque orbitrorij metus,horum^ ƒ principium O' fontem, turn cdlorem tuturolem ebtundunt ocpenèfirofigulont.

Sed hlt;ec prolixiuf perleqiti defîno, necfue wittit hiclocia ubcriorcm trdóbitione)n,qult;e alio pert'mct, Parcendum cA etiam ornatißimo con* feffui doilißimorum uirorum j ne hac pro* lixitite off'cndantur,zx ut bom confidant, qu£ in hac temporis angufiia did potuerunt,reuerenter oro.

Titi uero carißime affinis gratiam habeo,lt;juod honoris met caufa hanc diccndi ex hoc loco pro* umdam fufdpere non es grauatns. Kenouatmihi conJfieAus O' uox tua memortam o deßdermm patris tui, foceri mti carißimi,quern cum propter nirtutem, dodrinam, prudentiam, mtegritutem, fidem bono uiro dignam fciam carum fuiffe, collegis omnibus in hac Academia, o mtdtis prlt;eflantibus Prindpibus, quibus profuit prüden* tia ippus ufu rerum multiplid, dodrma o £tAtc pene abfoluta, uehementer doleo earn mihi non contigiffe felicitatem, ut Jfieäutorem eum cerne* remihi liceret eorum qute honoris met caufa mfii* tuta iam o peradu funt. Te tarnen hortor ut paternis inpfias uefiiglfs, O uirtutes eius imite* ris, O' oro filium Dei Dominum nofirum tefum

Chrifium crucipxwm pro nobis o refufci* tutum, ut fando fuo Spiritu o te rcgat, O' me adiuuet atq^ iubernet.

ORATIO DE LQTHA* RIO SAXONE, RECITATA A Cldrißimo uiro ïohMne Schneide'wein. I. V. Do* ilore ac Profeffbre publico, cum tribueret grudum Doóloris, Vi£lori Ott’mgo

SI, ut 'hommes oderunt leges,cupiuntc{- dcïetds, M mox omnis eartmi dodr'md è fcholis eijcien^ du, crMtoritM toUendd effetègcncrehumano, iiindudum euerfo toto ordme politico, ext'tnäis iudicijs,difciprm(t,fiudijs uirtutum ztrhoneftd^^ rum artium,dißipdtlt;i totius generis humanifocic^ tAte, pro humunitAte er tufticiu regnaret pliü quint Scythicd blt;irb(iries,belu'md feritAte,dtqi mAiiitdte Cyclopicd drmdtA. Ontn'mo dgrefle dt^ efferum uulgus, GT nAtum nondum ctcurdtie,mA^ gno drdent legum dc difciphnlt;e odio tdnquitn du* ri cdrceris,quod i ndturee prduitAte ortum,mAgit confirmAtur d Diabolo cr mdld confuetud'me: dcuitur uero cr ejferdtur, cum fermonibus eo* rum,qui Legibus O' Magiflrdtui conuicidntur dtque obtre^nt, tum exemplis conculcdntiiM petuldnter difciplmdm.

Sunt dutem tria præcipuè hominum generd le* gtbus 'inßenßa. Vnum Cyclopicum eoruyn, qui,ut dpud Pldtonem Hippias, legem deeußant tdnquint Tyrditnum, i cutus praßeripto dtßcedere nonli* cedt. Hecßcripto iure opus effè. O' huius 'mter*

ANNO J y 5 I. 4^5 pretdttonc,lt;jua doilrind lurifconfultorum expo* nitur: Sed tutn inuitudc moribu^howinum for* ntdndii dcregcndii turn in rebui ddmintflrdndis de iudicdttdif/equenddm efjè ndturdm ducem, (y drbitrium uniuicuiwque contendunt, cui tdntnnt trtbuunt, de eonfidunt,ut non ueredntur id duto* ritdtilegum dnteferre ,feilieet, huim pr^etextu dnhehntes dd lïLim ipfdm tyrdnnidetn,ciudm in Ie* ges fdlfo eonferunt. Udmlegwm dutoritdte eteeis tpforum dffeilibus uinculd inijei, metinqi eirewmx ddripotentilt;e dut lieenttte, qudm dppetunt,fc* runt grduißime.

Alterum hypoeritiettmeileorum,lt;}ui ßtnilent tyrdnmdemreligionis titulo quierunt. NdW dum ieges Ronwnd^ tdnqudtn 4 Repub: Chriflidnd dli= ends cleudnt,(y explodi uolunt dtq; extemtindri «b eo ecetu,m quo eH Eeelcßd Dei,hoc moliunturf ut dbolitis legibus horum interpretibus fubs motis,ipß’m eorum uefligid fuccedentes,uel tun* qudnt interprétés Mofdiedrum Icgum, uel ut ius diees hvoTnu^ujooi foil dominentur in dulis Priwa eipumeyRebufpubliciSity fuo drbitrio guber* tient uniuerfd.

Tertittwi eft prontifeuum nulgus, quod ut nd* turd ferum dtquc indomitum cH, itd nee difeipli, lid: iugum, nee legum frenos libcnter ddntittit,zy in g^rtMw duci, 4c eoncludi repdgulis eßrenes im* pctus dnmorum dgr'e pdtitur, cui,utprafenstm* periwmon}negrdueeä,ßeut Tbwcjididem dicùwr;

fiicitur : it», qu£rit cr cupidißime dmpleiHtitr AnArcbidtn omnem, (^Uie qtMuis esl Tyrdnnide grantor dc pemiciofîor, amp;ddoccdßones qudfi cuncjiuelut effrdHisrepdguUsitrumpit extra me* tdfjfertur^acruit,quo coeco 'mcitatur impetu.

Contra talium homimvm iudicia z^furorei tnuniant fefe tuniores eonfideratis legum fonti* zy- penfiatd totim ordmis politici dignitatc, zy magna cura je ajjuefactant ad amorem ztr re* uerenttam legitm : furores autem eorum execren* tur,qui eam fapientiam, qu^ in librisïurifconful* tortim continetur, oderiint zy contemnunt, No« funt leges tyrannica umcula,humdndueldflutia fabrefailA uel dutoritate fdneia,, ut cupiditati* bus pot ent urn adulentur, et hor urn drment dc fla* btliant tyrannidem contra imbeciUiores, ft fee* lerdta e^Hox,quant his uerfibits expreßitPeli* tianus:

Vera nimisfdma eA,nil n^ uirus habent, fJeque imperid,dutdefortuito actemerario eoncurfu hominum extiterunt,aut fold uel fapien* tia uel uiolentia hutnana conflituta funt ac fufii* nentur,dut citm ruunt,cdfu intereunt : fed le* gum fontes TJeus ipfe gencri humano nwnflrd* uit, cum fua lucis ZT fapientùe radios in men* tesnoßroi transfudit, tli radij de duabus rebus nos docent.

Primùnt, quid fit Deut mens terM,tntelli» fens, fipiens,gradiis rcrum me ferfonururndi^ ftinguensdc dtflribuens ord'me nd confocidtionent necefiario, fdneiens diferimind dilionum, fecer» tiens benddmnliSjiuflus, beneficut, uerdx, cdftus, ^ui detejintur horribiliter omnem ord'mis fui con= fufionentjC^ in fdc'morofis, ord'mis perturbdtio^ tient panis dtroeißimis feuerißime uendient.

Secundo hos ipfosrddios diumæ fdpientilt;e ii» eirco 'mfitos effe mentibus noflris, ut drehetypi imdgmem exprimdntj 'm qud Deunt contemplent tnur, er ut bond e^uæ 'm eo fummA funt, ngnofednt mus dtque teflmemus ex ijs, qua nobis impertiuit, wteHigentid dijudicdnte uerd d fdlfis,bond 4 niAnt lis,honeftd d turpibus, libertdte uoluntdtis noticid ord'mis ZT numerorum. Deinde ut fint norntd, dd qudm dirigdmus, moderemur dtque dccommo= demus déliones nofirds, quds cum hdc fudfdpien« tidDeus congruere uult,ficut dd certdt ftelldt tidutacurfus nnuium mfleéiunt, ne 'mcertis dffea äuum fluélibus impulfi dtque idóktti udgemur dtque erremus fine duce : Non'uult enimnegligi Deus confiderdtionem reltquidrum imdgmis fult;e mhom'me,z^ exprejfum 'm hdc confilium ipfius Zj uoluntdtem. I ïion uult ruere hommes extrd tnetds,quds rddijs fuiefdpientiie ipfe definiuit, lüec dehdc DEI uoluntdte aliter ludicdt mens non prorfus Cyclopicd dutferd,ficutPldto elegdntius

CrueriiK quÀm cateri^ientitudinis huntditaf» »ent jiatuit o/xo !ac ip tS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«.ara to ti'cuJCiTop,

id eÂ,conforgt;nitat£m cum Deo,quantum effingere tic praflare uiribm, fuii ad exemplum impreßte imaginis homo potent.

Ex b« reliquijs fapientiic diitiM, quanquam attenuatis C)“ obfcuratis labe natura: corrupts, no ext'milis tumen, ficut aliqui nouo furore con^ tendunt, funt extruélte Deges,quas cum nommo, non mteUigo leges cum norma diuma pugnantes, quails lUa fuit Sybaritarum: t^emonoftrumfru=gt; gi eflo ; aut Scytharum, de parentibus fenio cona fe£tis,maikindis: aut LycurgiapudSpartanos, qu£ concedebat pacifci cum alterius coniuge ; Sed cum aliarum gentium honcftas leges,turn uero in prmis noflras Komanas intcüigo,quas ajfrmo efa fe Dei fapientiam,propofitam generi humano, per eosgubernatores,quorum mentesaffiatu commo* uit O' rexit fingulari Deus, ut iufticiic fontes in* quirerent, O' ex hh perjfcdlis formam o ufum iuflicùe genen humano demonflrarent atquecx* plicarent. Ham ex his diuinitus patefadis fonti* btis,ucl firmis demonftrationibus,uelrationibus non alienis à demonftratione, deriuata funt atqiie detextie leges Romante, O cum Decalogo con* fentiunt.

Nec legum tantum fapientiam Deusaperuit generi humano :fed ut 'm hoc mundi fyftemate cocli o elementar urn pofitus, totamc^caufarum feriem

ANNO I y 6 I. 465 ferie^tt Wultiplici eirundem difiinilione eo difiri^ huitatque contexuit ordine, ut fublimioribiK ins feriores cr fubiedlte fint certa lege,z^ nexuads wirando cohtereant : Sic genuihittnanum magna ordmum ceu graduum uarietate 'm ccrtas clafiis diflmflu coniimxtt atq^ deumxit inter fefe legutii nexihiis, nbsp;nbsp;nbsp;alijs u'meulis multtp}icibus,imperijs,

»« quibits alij pr£funt,alij obediunt pio loco atque ordme,doHrma uirtutum, contra(libui, iudieijs, fr£mijs,pccnis. Huiefbcietati adcA perpetuotCr ord'mem àfe conftitutum tueturac munit aduers fM furore! Diabolorumac turbulentorum homU num, ad eum modum, ut excitet ipfe,Cf autoritas tt! atque fdpienti£ uiribm mftruatlegumdefens fores atque mterpretes, qui, cum opus eü,laxatos difcipl'mie neruos, rurfus afir 'mgant, mcifosreftis tuant, ^tfi uel eludatur autoritas,ucl mpedia= turconatus magiflratuum, ipfefacmorofosmiris fids occafionibus ceu 'm nafidm ittedos O’ irre« titos,rapit ad fupplicia.

Cum ergo de ordine politico dicitur, non tans turn mtueamur dift 'mdos hom'mum gradus : fed compleiUmur er ’Deum autorem ordmat£ con* foe ationis aefontem legum, o leges ipfas atque harum dodr'mam, qutbus tota ceu idlt;ea ordmis politici defcripta e^, zy perfonas ordmis cuftos des, qua pricftant, ne quid turbetur, neue 'mters rumpatur aut labefiat ac diffoluatur hæc focietis tis humana: uelut compages. Leges Oeconomicas uh CT

politico generi hum^no, ut mirändormtund^ tuum dique effeâionum leges, nAturlt;e Deus ipfe impofuit : titciue 'm ndturu feriem uires cdufi* rum,ficin jbcietdte htimndpcrfonArumgrudus dc munerd difireuit. Et «f ndturdm fuftentdt ;fic l^umdUdm coferudt focietdtem. Ncc minus lucent in his ordinationtbus prouidentilt;e,prlt;el'entiie, fd^ ptenti£,bonitdtiSi dmoris Dei ergd nos uefti» gid,q in c£teris ndturu; pdrtibus: etfi proh dolor, crebrioribushieet tetrioribus confufionibus tur» bdntur, ijUie excitdntur d Didbolis amp;nbsp;hominum ntdlorum furoribus. Ord'misdutem ife conftitu^ tt rdtiones zy~cdu[ds oftendit generi hutttdnoin ed, fdpientid, qudm 'm humdnds mentes indiditdc uelut confignduit, ex qud ejfulfit lumen fipientifi legum, Bt tuetur hunc ordinem cum per fefe.jùiii per tdoneos homines, quorum,qui dd guberndculi fedentes, legum uocem fondiit O' exequuntur, Mdgiflrdtus : qui his legum uocem decldrdnt,ïu= ris confulti fint.

Klt;£c Dei beneficia dgnofientes ,D'E.0 autori grdtidsdgdmus,cumqi oremus, ut concinnatant magna fipientia harmoniam pulcherrimi ordims, depuljis Didbolis crmalorum hominum turbu^ lentis mohtionibus dtfiußts, contincat dc fulcidt, ne fdtifidt ac dildbdtur. ïouedt amp;nbsp;ftudiddoilri^ na: Legum, amp;nbsp;idoneos his conflitudt interprétés, qui fint ueri iuftiq^ amantes, O' alieni à Sophifma= turn prteftigijs. Largiatur (2^ tranquiUa tempora fludijs.

litrhdrie Turcica aut Mofcouitica dißgt; dpHnatn O' leges (leleri,O' uaflitatetn in his ter^ ris efjici finat.

Utec pTiefafus fum prolixius,ut ïuuentus difcat Legum doârmam per tine re ad politici ordinis conliruationem, O d'Deo ortam ejje,'Etutjiij commonefailionibtis excituts,, dj^uefdciat fe ad hiec tuntn manera pijs precibus à Deo petenda, ac praflet iibcnter reuerentiam atque obedientiant Tegibtif ac legunt cuftodil^, colat dodrinant Tegum, O' caueat mala exempla ac fcandala,qui^ buidut labefdókintur dut dißipdnturbonic con=: fiitutiones, ac leges obruuntur. Tales en'tm com= monefadiones pra-cipuè in his folennitatibics rea petere conuenit, O' noftri ord'mtsßunt propriie, ^uibus legum cura dti^ue cxplicdtio conimenddt^

(■um dutem ußtatum ßt in his congreßibut aliijutd dicere,quo ueladanwrem doilrina legum inuitenlur \uniores, uel de altqua do{lrinlt;e parte erudiantur, uel cclcbretur memoria eorum, qui praclarum aliquid pro Repub. gejßerunt, aut ex ufa o dignitateReipublica; conflitucrunt,decree ui recitare hiflortam Lotharij Saxonis, 'm qua citm multa ßnt memoratu digna, tiirn hoc praci^ pue laudabile eA, quod legum RomanArim do» ârinam, tempor urn 'miurijs 'mtermißdm, è tene» brts reduxit in lucem,atquead culturamreuoca» tut O ufumiäßtu fquaÜoreq-repurgdtdm. Jnci»

diteim m turbatißimitf res p(itri(e,lt;lUie Ger^ niMid borribiliter diflrlt;libl,'ln}perij uiribus enitr^i udtis dtque comminutis, Imperatorum autoritAte labcfdihitA Oquot;potentiddccifdfPontificivm RoiM^ norum er P.pifcoportvin tyrdnnide confirntAta, omnempenè, qua reliqud fuit,mdieftatetn ïinperq euerterunt. Pontifices enim fcelerdtè dbufihdc tyrdnnide,non tantum crudeli fi(perbid,dtque du^ ddctd dcteftandie improbitAtis plena,, conculcd^ runtïmperdtoresdnAthemdtum fulmine territos, er concitAtls 'm eos fubditis, cruentorum ediilo-rum promulgdtionibiis, Germanidm bellis 'mtefti‘= nis 'muoluerunt, de quibus ciuili fdngu'me fpen^ omnes dnguli 'munddrimt: Sed etidm furore pror^ fus Didbolico, cœlo bellum 'mtulerunt, decretis fdneitis contrdfilium 'Dei, er huius 'mjiitutis dut deletis dut profdndtis, nut borribilium Idolorwtn cultu obrutis.

Sed dd Lothdrium uenio. I; efl pdtre Gebhdr^ do, Comité Suppleburgio, nidtre filid Priderici 'Burggrduij iiortci cdftri, pdupere regno ndtiis dd Imperium mdgnum, co tempore, quo Sdxonid bellis drfit, quie primùm occulta, conjfirdtione Pr'mcipum Sdxoni£, poflsed dduerfdtionibus CT mdch'mdtionibus dpertis er' iÜorum er Ppifcopo^ rum 'm Gernunid dcPontificum Romanorum 'm-cenfd,er Pontificïbus odid dlentibusdtque exdffe^ rdntiius, longè Idteq^ grdfidtn, non Gcrnunidm tdntùm ctedibiis, inccndijs dc direptionibus deud^ ftdrimt:

ANNO I y 6 I. 407 üärunt-.fedGr fimiltiif totiM deleuerunt perij fornMm mutAuerunt. Longit eA iniurid.,lon= glt;e Ambiiges,longii m4.lorum,qu£ m'de sxtiteruntj feries. Sed cdufa paitcii perfiringam.

Vetuflißima confuefud'me inde ufque À tem^ poribui Conftantini Ulctgni obferudtum fuit, ut nuUi munws Epifcopi ufurpdre in orbe Chrifltdno liceret, niß djjènfu Autoritdte Unperdtorii confirnMto. Dehdc confuetudine, cum Cdrolus Mdgnttî imperium Occidentis occupdßet, itA ina ter ipfum cr Epifcopum RonWMMWi conuenit, ut titulum cr AUtoritAton Oecumenici Romdnut Epifcopus retineret, cr procurdret ed,(ju£ dd res fdcrds, minifierium fcilicet doArinie, dißipli= n£ Eccleßdflicie guberndtionem pertinerent. Sed ins conflituendi Eptfcopos ueterum imperdtorum exemple, Edrolo crpofleris relm(jueretur,Elec uBd ullius,etidm ipjtus RomdniEpifcopieleAio Idberetur rdtA ,fi imperdtor non dffenfißet, Ncc eleAo liceretdut Synodos Epifcoporum conuocd^ re,dut in rebus uel inritibus Eccleßte mutdre quid uel conflituera ßne conßlio er dpprobdtio= ne Imperdtoris. Hlt;f c «t expreßb conßenßu utrin^ que ßdncitA,itA J Cdroli poflcris,nMgno defenß et conßerudfA funt fludio, dcßeueritAte nMgnd, con= trd Pontifices, qui nwx d Cdrolo hiec pdihl dtque conuentA primo cdÜidè drrodere, mox uiolenter infringere tentirunt. Cumq^ dd Sdxonesdignitds

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hb Î Imperif

Imperij translata, effet', eädcm renouarunt Ottoa nes primus tertius. Extatenim mffrtum iuri Pontificio decretum,ubi Hadriani primi exemph, conferreff dicitPontifex Ottoni Ctefari potefto^^ tem eligcndi Papam, conflituendi ffdem Apofto^i licam, Epiffopos confîrmandi^/imuli^ panant Mieit Gr ftatuit iüis grauißimam, qui non expe^ iksto Ctcfaris fuffragio Epiffopos conffcrarent. Hcec conftitutio quantum profueritadEcclefiot rum GT ïmperij tranquillitatcm, oftenduntamib tiofa certamina Pontificum, qu£ deincepsffcuta, Italiam obiecerunt direptioni peregrinaru/m gen^ tium : Germaniam confiftere Gr eonquwffcre ntinquani permiffrunt. Certè Gallia qua inbac eonfuetud'me nihil immutari paffd eR,ncque Epiff eopis potentiam ullam contra ueteres rationes concedi uoluit, hoe nomine, quàm noflra Gennafgt; nia multô fuit beatior gt tranquillior. Sedintpa^ tienter tulcrunt Pontifceshancffruitutem, quit cumprtecludi fibi adttivm omnemad earn poten» tiam cernerent, qua feff oppreffuros ïmperatorcs eonfidebant,nihil mouere GT moltri datis occaffo» nibus deftiterunt, quo lUS conjîrmandi Epiffopos in ff trans ferrent. ïd cnim /i perfeciffent,non fo» re difficile perfficiebant, quando ticllent,aut ele» élionem impcdire ïmpcratoru/m,de quibus delibe» raretur, aut elcélos, quos ferre noUent, repeHere, Germania per Epiffopos commota. CÙm autent banc rem fcpè tentaffint frufira, tandem poU

HfMWÎ III, mortem adepti lt;3- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rei

pcrficicnd£ (tccommodätißtmam, Gr prophaftn fiecioßßimam, TMgno demum ferioéii (^onatu in cammeumbere caperunt. Ardebant odijsmutuis Tritnci Gr Sdxones ex £mulci ‘de Imperia conten-tione,qu£ odid non primfdnuri potuerunt, cfudm extirpdtis rddicitin utriiej;, cùm utriiq- fepeli= rentur. Irdnci excußis poflerii Henrici Aucupii occupdrdnt Imperium. ld Sdxonibus Gr graue erat Gr dcerbum, ut qui non obcdirc,fedimpe^ rare longo tempore gT' didicerant GT confueuea rant.

'^eliquerat dutem Henricui ïll. impuberem filitm Henricum quartum. In hunc confßirant Saxonet, GTueteribui inciati odijs GT irritati nouii miurijs eorum,qui Imperium tutorio nomi^ ne adm'mifirabant, ut fit, inßolentiiis,Gr aüeéli in /ßem rei conficiendæ immatura aitate Regie pue^^ ri. Herum odia magie magieq^ inflammabat Otto 'Bduarite Oux,origine Saxo, Comes Horthemij Gr dominue terrarum ad Vißurgim, quem Henricite, ciirn paululum adoleuißßet, conjßirationis GT' affe^ (bâti imperij criminie conuißum. Ducatu ßaua^ ri£ exuerdt. Praicipua tune fuit potentia in Saxo^ nid lldgni er Hermanni Ductim Saxonité: Otto:= nie,de quo didlum eü : Pcberti Aiarchionie Saxos niie, qui per Thuringidm Gr Mtßniam late impes ritAbat: vdonie Marchionie Prandeburgenfis. Ex bac Saxonum coniuratione audi animie Epiß

copi, O' 'm f^etn eer tam defenßonis contra ïmpe^: ratorem ere£li, m eundem ettam cum Romana Pontifice con/pirant. Aceufatur Imperator refeos, ob male adminiflratasresRccleJïce,O' di-flrtbuta non iioneis facerdotia,qui fuit pratextut maximè plaufibilk : Euocatur Romam ad dicen-dam caufam, condemnatur ad pcenof, quibuf ad= mijfa crim'ma luatatque expiet ad lim'ma templet: rum 'm urbe Roma, depo/ita dignitate ac maie^ fiate Imperatoris, totiui anni fpado, fed iti, ut priuifejè nudispedibus adPontificisgenua pros uoluat, Utec dum Romæfiunt, nouis ediilis Pons tificijs turbatur Germania. Rodolpho Sueuorum Uuct,cuijlenrici foror nupferat,mittitur coros na cum mferiptione : Petra dedit Petro, Petrm diadema Rodolpho.lubcntur Saxones Rodolphum fequi.

imperator re cognitA,properat redire in Gers maniam, o fubito, quantispoteâ copijs coailii, Rodolpho occurrit. Quintopralio uiélumad ALersburgum O'grauiter fauciatum profligat ex acie : Vbi ciim Rodolpho iam expiraturo, dextra quam 'm prtelio amiferat, dilata effet, nmis feri fcelera O' perfidiam Pontificum deteflatui : HifC (aflantium Eptfeoporum agmen dllocutui)mquit, dextra eH, qua imperatort iuramento promiffant fidem confirtnaui. Hac uiolatæ à me, uobis inftis gatoribui,fidei argumentum O' nefarue perfidie ueftrlt;e teftif e^.

Ojlendit Dem' in hac Trägcedia, ittuflribut fumnwrum Principimt cxemplii,lt;idejji felegitimis Magiß:rcitibm,hosci} tegereac tiieri,cr reprimere iniuflm AC feditioptf molitionesjuxti, diiium'.Qui gladium acceperit, gUdio peribit. Deinde non oriri inlerire, neo conjtftcre Jmperia cafn, fedferuaridc mutAri diumitus. Denic^ue ueram tffiregitldm,quant tradit filim Dei, Vt Keges gentium dominentur : lA'miflri uerbi non teneant imperia politica, Dederunt enim pcenaf,quotquot conßliorum feditioforum fuerunt autoresô-fo^ cij ex utroque ordinc politico CJ~ Ecclefiaflico. liant cr in autores Pontifices fcelera redierunt fua, er pracipuis Saxonivm fianttbjs extMis,degt;: tieneruntpr'mcipatm ad alienos. Cunt enim repa~ ratis uiribm à Rodolphi interitu, Hermannum quondam Imperatorent delegififint, queni alij,Lo= tar'mgum,alij Saxoneni fui/fie prodtderunt,er hoc in oppugnatione cuiufidam oppidi, lapidis iólu miferè perempto, Jpent rcgni fiecijfient P.cberto Marchioni Saxonite, qui P-cclefiam iiaumburgen= fem condidit, Vincente fortuna imperatoris, quanquam afflióli, fruflra beBum mflaurarunt, Cccidit in his bellis Otto Dux ad Vifurgim,cum filijs, Conrado cr Henrico Crafib. Ducivm Saxos niaiflirpcm claufit magnus Dux Saxonite, fiquals lore er fiordibus careens confivmptus. Echardo fillo Ecbcrti Marchionis Saxonite, in molendino, non procul à Brunfutga opprejjo er iugulato,

conàdit pofteritii^ Henrici Aucupis.VdoneiPrb miildo Obotritorum regulo pulfo, Gr pofleritM etm extmfki perucnit Mdrchia Brdndeburgenjts ddAlbertumVrfum. InterfeiluseA Lothdrij pdter Gebhdrdut comes.

mec fdtis fuerdt Pontificibus, dlienosdd fedi* tionem folicitdfji, nifi etidm ex împeratore ndtos filios, Conrddum primimt, moxij; eo mortuo GT Henricum dd focietatem bcUi, contrd pdtrcin per= pulijjent, qui, ne inultos ferrentpdrricidij cond^ tus ftdtutds expreßis qudrti precepti coinindtio^ nibuf pocndsperfoluerunt. muddtn ergo dihunc modum Sdxonid Prmcipibus,cum Mdrchidm nchfem Henricus Pdter dttrihuilfet ThimoniBi^ thinie domino, conditari ftirpis Uixircbionuin Mifntce, Filius, qui fe cum Sdxonibus contra Ptt= trem coniunxerat ,ut partdm obfequijs bcneuo= : lentidm donationibus confirtiMret,credt'Duce»i Sdxoniie Lotharium, GT conccdit, utßmul tenc^ ret, qult;£ d coniuge filid Henrici Crdßi, que item i focru, forore Pchdrdi tidrchionés accefferdnt. Itó Lorfjdrzftó beneficia e? coneeßione tmperdto^ ris, totim eomplexus Sdxoniam, ex fort und teniii dd potentidtn amplam Gr lllufl:rem euedlus c^l. Sei nonlongd nee durabilis fuit hec d'non bonis ortà prmcipijs,dmicitid. mam c'um qfdem poftuldtis j Pontificum Henricus filius dduerfaretur, quepd* ter detre£iArdt\,.aouis mcitutionibus Pontificum

coniwtélione dijfolua, bellum recruduit, ÎM quo cùm LotbiriiK Pontifici^ partes defendens cos pias Henrici quinti deleuiffet, ïntperator à fortus TiAdeftitutus fmilus de defdtigutuspertindci improbitttcPontificuntytindem de fuo iure ceßit. Etji enim princeps fuit non contemnendus, tHa men neque dn'mi magnitudine dtque conflantid neque mduftridmilituri, nec ciuili prudenttd,nee quefueeeffu in rebus gerendis, pdtri pur fuit, qui, ut nuximè in prima teate liberius uixerit ae dif‘ folutius, ut fuit educatus indulgentius : Tarnen non licuit propterea turbare Pontificibus ïmperif tranquiUitatem, uetera de neeeffarid iurd cons ueÜere. r)equibus,quod dimicarit eonflanter de fortiter, non multà clementius trafbltur in hiflos ri/s,dbdduldloribusPontificum,quàm db ipßse^ Pontificib. exagitAtus.Sed c'um ambitionc cr crus dclitate Pontificta profe£lds,cdufas ne ipfe quident feriptores tegereprorfus de dißimulare poßint, de feriptis eorum reffondeo,quèd dixiffè Leos nes, in fabulis eü, ui fa ftatua, in qua Leonern hos mo ftrangulabat, Aliter bane lu^m expreßus ros futffe Leones, fi fculpere didiciffent. Puit oninino Henricus quartus, unus ex fummis beUda toribus, qui cum fexdgies bis, deie conflixerit, fepius Vnllor quam uiélus , féliciter egquot; exter* nosbofles repreßit, erdomeflicos nwtus corns preßit, Nec cum Pontificibus de lana caprind contendit,fed de reftimmA,qud conceffd,rutturdm

Imperdtorum autoritdtem,z^ mdieftdtent Iwperif coUdpfurdttt proj^icicbdt,ficut ra docuit. H4J Pontificum artes O' machinationes nefdrids ac Çcelerdtdf, O' ab Ppifcoportvm tnunere alienißia mas, paraßti ipforum alto premuntßlentio,tdn=: turn Tragicè exdggerant,ß guid uel Rege puero, à tutoribus,uel ab ipfo luuenilibus annis peccatwnt e^i,dequibus, cum ceffirit o feuitite O' cenßr£ Pontißcwm, cur eum crudcliter perßqui,cur om= nia feditionibui mßcere , ut extorquerent qult;e flagitdbant,non defliterunt^ Sed redeo adLo^ tharium.

Henrico quinto mortuo, 'Epifcoporum conß=: lio,depoßitur atque euebitur 'ad tmperitiM btc noßer Votharius, uir acris, induflriui, iufiusfi^ piens,fortunatui'.Sed qui Pontißcilt;e tyranntdi ni^ mitvm conceßit O' indulßt,feu metu fcußupcrßi“ tione,qu£ ab bis initqs,eo ußqUe progreßa eAdult;! daciceatque impudentiit, ut non contenta, princbi pätuPcclcßie, î/lonarcbiam etiam orbis Cbriflia* ni dppetere ac tentare ßuerit außa, O' conati ßt opprimere. l^otbarius ergo plurmorum fuffragijs Imperium conßcutui, occupata contra æmulos Sueuos Germania auxilio generi Henrici Leonis 'Ducis 'Bduariæ, O' boßibus terrore potentite po=‘ tiui, quam pralio deuiilis, primiim in patria fefe confirmât. lAox O' ïtalia potitus, cùm uideret utrlqi neceßdriam eße pacem, boc agit ante ont-nia,ut utranc^ longisac diuturnis bellis, ceuna^ uitn

ANNO ïyfii, 477 uim proceUis quaffàtAm de fatifcentent reficidt dtc^ 'mftduret, omnibm bcÜorum cdufis prieeißs». Jdperfecit fubldtis 'm ïtulid Pontificum dißidiß^ Cr ex Apultd pulfo Rogerio Sicüite rege : 1« Gers mdiiid Boiemorum tutnultibm ßcddtts^ er recons cihatK dnimii,ciui mutuis ddhuc fldgrdbd.iit odifs^ exreccnti ctuilium beUorum memoridßcut Athes tidf reflituit Tbrdfybului fdneita dtnnifiid. Sed pdeem in Itulid non fore diuturnam drbitrdtut, i« tuntn, er Legtün dißimilitudine er iudiciorim diuerßate,qudm peregr'mdrum genttu/m corns tnixtiones inuexerdnt, ideo ctvm fecundo ueniffet in lalidm, idm fenex er dnteceUens dutoritute dc potentid délibérât de conflitutione iudiciorunt er Legum emenddtione, Adhibetur dd edtn delis lerdtionem lrneriui,qui in itdlid, dutoritdte, er prudentid: lt;(c iuflicilt;e opinione exceÜuerdt inde ußj;d tetnporibiit Henrici quid cum Cons fidntinopoli didieißet LegesR.omAndf,zringus berndtione effet, fepè ritm bdrbdricos, in fucccfi ßonibm c?- dlijs negocijs, ex Gottorum, Longos bdrdorum et Prdncortm confuetudinibus relis iluos,depr£fcriptoRomdni iuris dut corrigeret aut tnoderdretur. Confultus is ergo, ofiendit Lotbdrio, quantum fit dÙdturd boni ïmperio er publictc trdnquiJliati,eddem uox Legum,cons gruens rdtioni, er iuflicia conformis,er hortds tur Imperatorem, ut mandet ludicibus fuis,ut de edufis dccerndnt 4c pronuncient ex^ure Romds

no. i^euerodoßt iîlùn copia, pro fer t ex ^iblioà thecis libres feriptos, ut cxcolaturac nottim ßat,fuadet, ufSononiæ ueteri more,dperiatur fehoU lurifconfultorum. ibi enim Theodoßus ïm= perator, Legum interprétés coUocdrat ,l)oc, ut opiner, conßUo,ut qui fequi duldsanted or caflrd Imperatorum confueuerdnt, legum 'Doilorcs, po=! fled certo m loco cr doélrinam prefiterentur, CJ“ de iure interrogati reflonderent. ç^u^o confllio vnGcrmanid Camer£ ludicium ,flcut dpud Gr£= cor Amphiôiyoniwn inflitutu/m meminimus. B.e=i petit Itnperatori longd narratione onginemcr antiquitAtem iuris Romani,cuius inittdpopulus Romanus, ut natura horridior cr afuetus de de=: dit us bellis,acceperit à cultiore gentc Gr^cd, cuin /ludÿs humdnitatis. Commemordt, qualcs eodem tempore Reflub. alibi floruerint. Vt Cdrthagi^ nenfls Jmperij amuld, drma Romana cxercuerit, O' ined gente uirtutem dtque induflridm beUi= cdmauxerit dtquedeuerit. Atticauerè,Rhodia O' lÄaßilienßs, qua Phocenfium in ionia, Celo^ nid'fuit,ut ingentd Romana emoUierintpauld» tim O'flexerint,eloquentia O' fapicntiafludijs tradudba ad humaniorem uiuendi rationem. Vt leges Romani fuas per decemuiros coUigi de con^ fcribi curauerint, cum ex Atticis legibus Solonis, turn ex dlijs Gracarum Vrbiusn conflitutionix bus, ut ex legibus Zdleuci apud Locros, Gha^i ronda apud Thurios» Ex his demum, quo=‘ modo

MM Jo iegcs duodccim tAbularum, plurihui, au^ Rcmpublicdm pert'mcrcnt mtextis , confia a tic, cr excmplo Athenicnfïum harum interpre* tes fuerïnt conflituti, qui leges enarrarint, er confulti de lure pronunciarint. Deinde quo* modo his initijs creuerit fiudium Leg«w,Gr' pro* pagatum fît atque conferuatum Kontie, 'm Bcry* to, Conftiitttinopoli, Cf andern in latia Hono* nice ufquedd Gotticdf ZT Longohdrdicas irru* ptiones, quibus oppreffa uox Legum conticue* rn, zy- dejierit ufus earum dtqtte cultura. H^ec dunt recenjet, exdggerdt recentes dildcerd* tiones lali^e , quds pepererant belld ' Henriet ïill. amp;nbsp;quantum publicis dißidijs dirimendis fopiendis, re/iitutio iiiris Rotnani profntura fit, dcmonftrdt. Pldcuit (dpientilmperdtori con* filiumirnerificumcj; deeßii letlor, ipfe idtn leate ' grandis dd fcholds refit qt' ^ocendi Idboron fufeipit, ut pofteriati confuldt. Hk initqs Mt» fldurdtd Legum dodlrmapdulatimin dlids dtque dlids lütlid: urbes, indeq; in GuUium er trnidem in Gernuwiuf» propdgda eR,qu£ quantu/m lucis dt* tulerit controuerfijs dubijs,qudntwm opis Kebujß. exponere nimis foret longwm.Con/litutis boe ino* do rebus in talid, Dotbdrttis rediturus in Germa--nidtn, per Trideniinu udllentyVeronte worbo cor=

1 ripitur,quo tandc in itinercextinftu-s eü,cïan dn= ' te iter lalicum amiffofilio amp;indfeuld proie defigt;e* 1 Mta, Henricu Leonem BuHurHni Saxonite Dueetn,

atque iUitufdrtis hlt;eredemi AlterMn genertim Ludouicmn, cuiuf duum Ludouicwm Bdrbdtum ConrddM Sdltquus Comitem m pdrte qudddnt Thur'mgiie fecerdt,'^otiiM Thuringu crHdßilt;e uicinie Comitem proumcidlem inflituilfet. De« ceßit dutem dnno imperij ij. Sdlutn noftrte 1140.

ïn buiui guberndtione duo priccipuè operd Prinapi conuenientid crUude dignd ßunt, quod pdcem Germdnite er Udli£ reddidu, er reflitua legum do{lrind,formdm ludiciorivm emendduit, Phec beneficid utmdximdfimt,ßcgrda commet mordtione cd nos celebrdre decet.

Cum^ grdtitudo duds compleibLtur uirtutes : uerititem,qult;e dgnofeit undeprofe£lafintbent‘ ficid, er dutorem celebrdt : er iuflicidm, qud fe obligdt dd mutud offictd, dgnofcdmus er nos to* thdriumfuijje unum inter fdlutdres Principes ge* neris hMndni,cui Italia qudnqudm externo er pe* regrino, timen edm tribuit {dudem^ut poR Cdro* Ium Uldgnum d iiuÜo ex tmperdtoribus fe mdiori* busbenejicijsdjfe^meffeprofitedtur. EtDtO dgdmus grdtids, quod er tulcm dederit Gernunii Principem, er per bunc Legum doärindm,u[um er dutorititem reflituerit,pr€cemurqi drden* tibus uotis,ut h£c fud dond conferuet,

SI tàm ingettio uakrem O' elo^ucnfia,i^uàm i«a tclligo,ciuantMn dcßtnnhi in u troque,non ora direr ab excufitione imbeciUititis mete, fed qu£a relam inftttucrem de difpculate deligendi conuea niens argumentum, in tana rerum uarieate atq-ubertate, cr de infclicis fecult noßri megt;ribui,dui dijjiculatem augent. Argumenta enim fefe ojfea runt midique. Naw C7 hie locus, O hoc ipfum anni temput,dc ijs meadmonetuirii,quos h^ec Schola habuit fummos, quorum altcrumgcnuit, aitcrum eripuit Februarius menfis. Herum, ut curfus,Deo gubernante ,falufaris fuit Bccleßtc ; ia »Kriw erga Rempub. Chriftianam, o decera tiaatqueixhaufia procakfti ueriate ceramia na, fuperaaq; perieula,O' tnagno fludio iiiufiraa t£ doélrïnie, campos aperiunt eloquentiie ampltfa ßmos,omagnA refertos copia rerum grauißimaa rum, ^iMrum commemorationem, cum debeatur memori£ o bcncficijs horum uirorum dc poflea riati,ßgt;erareni neque ingraani neque mutilent eße fuiuram pijs o gratis mentibus. Recordatio uero prscmaturi intcritus utriufquc,o qu£ cons fecua funtmala publica,tri fies dilaccrationes Eca (leßarimi) horribilia odia, contenttones maliciofe 11 magis

JMagw cjudin neceffdTM, dccrba infeilâtiones O* imrfm uirulenti fepultorum, cdufa offerunt tua lis luflM, quxreldrum, in quM,fi fefe dolor no= ßerelfimderet,etßforaßeimplacabilM nonnida lorum odid €Xdcerbdturlt;e ejjent, bonos tumen, O’ ueriiAtis O’ pdcis amantes, non modo non o^ena derent, fed in foeietutem etiam ludius noftrfqnettt confenefcere non patitur imnutura O' infelix pr£cocium fcriptorum fcetura pertraheret. No* ftr£dutcm artes,quas tra£la,mus o exercennts aßidue, o in quibus occupatur omnis cura noa ftra atqueopera, quantum argumentorum fup» peditaret ƒ de quibus homo facundus jflendidè poffet dicere citra offenfionem cuiufquc, etß ue^i reor,ut hoc etiamßne offenßonefieri non poßit. EÔ e«w»,prob dolor,res redicrunt, ut phtlofophi-carum artium nomen in odio fit, mentio 'm fufit^ ticnem 'mcurrat, ufus o cultura toleretur £grè : ut præcipuorum Po'éturum, quos uetuflas,ut fo“ pientiæ magtflros, coluit, fcripa adolefcentia lusèmanibiis excut(antur,O relegentur è fcho^ lis.

Jn c£teris,fimpltci uerituti, cuius uiguit ha^: ilenus amor O' fludium, impudcns O turpis fo^ phifiica : liberaliori eruditiont, audax o ladbl* buttda infiitiatredlè ac propriè loquendi fludto, rudis o infulfa barbaries : mnocenti£ ,fußicio^ nes, uim ajferunt. ïicque didlum eü quicquailt tàm explicate, aut fadum tàm_confidcratè,i»

tun irruift atque inuitdiit mordicui Mden* tite Iiuor,quodue uirulentiic acerhttMnoncona Jpurcet Ct inficiat, uel caltvmntarum uiclcntiit non conutüat ac deprduet. Et g«« infduabuf ttdhnc murmurant ucces, hlt;erent^ interdental imo qua uix oculis fefe exerunt,occula animoru/in fonfdjpriufquam proferuntur, intentißtmearris piuntur,/iniflerrmiè detorquentur,rabioßßime txagiantur. 1« n«fi« ctt4w own« lt;tc ge/ÏKi een« fur£ agtmtur,quodqi fapicnttßimum ejße in rebut humdtusßepe iudicatum fwt, dc tutißimu/m,ttiees re,id idm impunè non licet, J'iaSa^.iup uis-o« if‘lt;i.‘^£g,qutcfu'Ht a(xa.xop K-axop, luxtiPMas rum, occupdnt animos non tantum promifcult;e tnultitud'mis, cuius eü TvipTi.ois to HTOi’,fcdctiam fdpientum. Si ergo er ab eloquentia inftruélus t^em,er doilrina: me dtqiie ingenlj nerui non dcs ßccrcnt, in bas exaggerandas potius,quàm in me extenuandum atque abijeiendum ea expromerem, Sed qu£ fit tenuitdf ingenqmei,quie j« dieendo infantid,er cgo mihi confeiusfum optime,er ncs miniueftru/m ignotumeÄ. Qiidre reuerenter uos oro, ut cum elabordtum mbH atq- expoUtum,ners uofum etiam nibtl, aut ex fontibus uerte folidieq; fipientilt;e petitum, à me expeikiri fcidm,cuiußmos dt iDdfunt, quibusanimi ueflri imbutifunt,ct aß fuerunt dures, ut ergo quiequid td fuerit, quod àmedicetur pro more confuetudine febohe, boni confuldtiSjÇir candide interpretem'mi.

Ai iHd nero cfuod t(ttinet,quie dttigi,prece)»U nt uni mecum ctrdentibu^ uotis, leternu/m D« filn urn, Dommum noftrum ïefum Chriflum, Xoyop Hgi/) fiucvaaitßio/jTvy «ïj'iou 7raTfdç,regndn=i tem ad dextcram leterni Patrio, Gquot; diftrtbiientem doita, homenibufy ut inter nos fibi coüigat Eccleß» am perpétué), Ct haue Spiritu fanüo fuo gubera net,dt(jue in ed conferuet iÜagt;n,quim inenArrda bilt bonitAte hts poftremis mundi delirant is tem^^ poribus dccendit lucem doärinlt;e Cf cxterarunt artium^quarum pr^ßdium Eceleßamrequircre resdocuit,noflri fcculi experientid’.Auertateti^i am certdmind amp;nbsp;difcordiarum femina occd-ßones, quibtts animi diueÜuntur, diftrahuntiir i» contrarias occupationes fiudia, Cfquot; ueritas cona ttulfa de uelut difcerpti fluiludt,donec merla ex^ tinguatur autdißipata euanefcat, fanet uulnerd ttoftra, Cf fleikit animos eorum,qui fedent ad gu“, berndcutd, ut quærant remedia falutAria dißidtis publiciSiCt caueant,nc crefcant, neueEccle/ue maiora confient pericula ; deniq^ uniuerfos nos coniunilos animis, fenfibus ac ftudijs,unofigt;iritu regdt ac dueat, ut prteeunte luce coelefii,direókint expreße ueritatis normam fequamur perpctucgt;,Cf hanc tueamur cf propagemus, priuatas iniurias, quanquim acerbds Cf indignas commendemus Dfo, patienter feramus propter Ecclefiaitt Zvdcwnç ÊKtû'aç ètVEU fttuôtç âv/Sçitoà fxitSip vtón^op cf^ ^vaswffWTfcg neeieop, MaU enint

tn'nn tttitlis nee toUuntur, nee leniuntur, (ed ex^ (ijj)erantur e:^ ciemuUntur, ngïj ttuji' ouo-Sóvu«

Qu^rentimihi dutemdrgnmentum huic loco Cr tempon dccommoddtiwn, fateor dehberdtio»-gt; nem cam fuifje difficilem.'Veterd fepe repetia gnt tidm non babent. Noud gignere mearum noneSl Uiriun2.De parte dliqud doârinte noftr£ différerez tutum non egt;^ in bdc licentid edlumnidndi, Ztr lie dcpctuldntid ingeniorum 2n«rdicui prlt;eben^ denttum aclacerantiumfi quid ex hdc Schold prodeat, quantumuis piè, moderdtè, prudent ter, circiwiffeâè cr difertè diôliim. Virorunt bonorum celebrare Idiides CT mérita , pideu^ lum effe cenfetur. Récitât Pindarm prteceptmn Nfrci, ut mimici etiam laudent eum,ciui res lufldi etr utiles ctuibus gefit. Hoc frufira decdntdtur iis,quosodiorum mueteratarabies eôddigitdee mentt£ , ut non tdntum laudes benemcritorum ferre non poßint, fed etiam fud. dUtoribm detra^ here , zts operibiis, qu£ rcliquerunt pofteritati, fidem dtque autoritatem derogare non uerean* tur,

Qudmuis itaq;, ztr inftitutlt;e hoc in loco feffi» uititi conuenientius, er mihi laboriofum m'mui dc difficile, er de quo non dubito,toti duditorunt ccetuifuiffet gratius futurum, Ji narrationem in* fiituiffem repetitam ex hijiorta eortim, quos ut tneriti eolimus ac ueneramur : ffc celebrare nuÜis it } unquà/ft

unqtùm Idudibw fatis poffùmm : titmen ut cede» rem temport,hoc omiljo, conßitui pducu monere àe eommuniivm ftudiorum finepr£cipuo, nbsp;nbsp;hor*

Un ddolefcentes ad conßderditddm ZX 'mteüigen^i ddm doilrindrum omnium digniatem, dtqiiein primK dd edf drtes mdgnifdcienddf,qudrumß de^a flitudntur ddiumento, énfeliciter mdiord dggre-dientur. Omne fludium noßrum confumitur in duabuf rebui pnecipuè, in cd fapientid dißendd, dd ußem conferendd, qu£ rebies diflinàn drtù vmqidiuerßs eft generibm pertrdfbttii. : O'elo^ qucnti£ exercitijs, quibui res,cum opus esi,cxpli= cdntur O' illußrdntur. De utrdq;, grduißimd extdnt Pldtonis tefiimonid. Artibus hoc tribuit, quod in ßngulds grdtd de Deo fdmd jpdrfd ßt, l£.loquenti£ ßnem ßdtuit, ut dicdt Deo grdtd Qu£ ßnt ergo uefligiddtumitdtismdrtibusßn^ ^ulis, conßderdbimuf.

Et ßdcr£ liter£ docent, O’ communis idipfum intelligcntid,rdtioq- inhomine conuincit,hoc mundi pulcherrimuM thedtrum tunu fdpientidi Deo drchiteélo fdbreßtilum, tdntdß rerwm ud= rictdte exorndtum efp: hominis cdufd, hominem uero, cuius O impcrio fubditum o fubicólum intelligente eße mundum iioluit conditor,his dù uin£ ndtur£ proprijs orndmentis, rdtione fcilicet O liberd uoluntdte, condecordtum eße dtque in= ßruilum, non untum, ut emineret pr£ c£teris nAturis dtque excclleret,fed propter

cpißcetn, ut his ducilus O' ^dtninißris Deuw agnofceret, o ucrd obedientid coUret ac ' cclebraret. Si ergo traóktm hauflatnc]^ ex diuiniu= te lucem homo non amißfjit, in mentibits humanis uelut in nitidißimo ßieculo expreßißima refuljîp fet effigies archetypi imußciuißq; in. ßemctipßo ocu^ lis Çu£ mentis prlt;elucentibus inßuße diuinitus lu* cis radijs, Deum effet conff^icatus ; Et iffdem ocu= lis penetraffet in abditas ac abftrußas reru/m natu* vas, harumô; eauffs er ut is ac difcriminibus,con* ditoris conjtlium O fapientiam intégré perffe* xiffet. Denigue imitando O“ effingendo imprejjà: imaginisceu idteam, dd nulum O uolunatemau* toris omnem obedientite conafum inflexiffet de direxiffet. Etfi uerô O'hdnc fapientne diuinte iucem,ldbes primorum parentum Idpfu nature infliélii hebetauit atque obßcurdutt,0 imaginent arebetypi fade affierfit ; amen nee lüam prorfus extinxit, nec banc penitus expunxit aut obtriuit. iiecdelctis omnibus noticijs, mensbumana nudlt;e abuLc fimilis euafft, quam fenfuum pereeptiones, nouis conjîgnent notiontbus,ut cenfuit Ariflote* les. Sed retinuit mens aliquid infitie lueis,ut noti* ciam principiorum, ordmis, numeroru/m,dtfcri* men ueri O falfi,quanqHdm obfcurè lUa micat ue* luti fcintilluld tenuis in denfa caligine. Retinuit Cr ueftigid quidam abßolutißima; imdginis, qu^ adhuc, O' quôd fit, o qudlis fit ~Deus,utcunquc tgt;flendumt,nimirum, quôd fit intelligens, fapiens,

cnmipotens, iufiut, tribuemiequitlUieclUdUiui ß* ne accepütione perfonArum, boM, bona, nMbt mAlK,uerax, bénéficia, caftut, Itbcrrtmu^tdihgem crcätuvAf, lt;13' pree fer tm lüud opuf fuum, in quo fuam effigietn conjfici uoluit, ZT flagituns, ut mens 13' uoliuntAs noftrd cum ipßus mente Oquot; uo^ luntäte congrudt. Ketinuit dutcm cum his O' trv/x(p\nvp eS'óiM/j.ip ic^i7Lgt;i.lw,iMdc,quicquid CÜ fdpienti£ humuna, profeäum eR, artes mde rgt;et Jingulari inftin{lU:,dudluq; O' dux{lio,extrua entibus utris fapientibus.

At beec lubes nAturlt;e humana; utinfidurdree tur,ut reftitueretur mutilati imdgo, nec mens hu=i manaaut uerfareturin perpétua Dei ignoratio^ ne,aut confititaretur cum aßiduis fluilibus dubùe tdtiontim, effecit Iilius Dei, Dominus nofler lefts Chriftus, intereeßtone fia apud Pdtrem,obedien* tia o mißione Spiritus fanélii Hicprolato dro caiw décréta diuinitatis, promifît o prlt;efldt in^ fldurationem genen humano: nie oJlenditPd* trem, o rcpurgat ac renouât in homine Spiritis fanét o imdgtnem drchetypi,tüitas maculas o ob^e duébtm rubigineni extergendo, o noult;e lucis (ommunicatione expoliendo.

Inde duo prima diucrfa extiterusit doélrind^ rum genera. Harum unum, Dccleß£ proprium, docet agnofeere Deum, ßcut fefe patefecit per rilium,qui hanc doélrinam, exarcanoßnu£terni Vdtris depromptam, fud uoce promulgduit.

Kott tantum fapientite, prouidentite, lonitAtis diuiwjtefltgia propontt, ut cietertc, nec obfcuram faltcm Deiadumbrat maginem, cfualcm reltciuie'm mente litur£ referunt,uelut primarum linearum duties, fed Dei ejfcntiam oftendit ac uo^ ltmMem,atcfuealfeiiicnem erga genm humanum dcelarat c? eonjirmat,^^ qualisfuerit,atque effe debeat imago Dei in homme, qualisg; futurafît in ilia£ternttate, enarrat, O'quomodo in hac uita reftitutio Hints incohetur^edocet: Denique,i quo reparaafît faites generis humani, qua: perte* rat,quóuc oquibus auxilijs ac pratfîdijs accipia* turae rct'meatur,explicat.

A.b hac toto genere diferepant reliqua do* ärin£ uniuerfa:, qu£ DettWJ eJfcjO qualis fît,de* monflrant aliquo modo, uel ex lituris mdu{l£ atc^ cbftifcat£ imagmis, id e^l, ex reliquijs tUius fapt* enti£, qu£ in humana, mente de prima effigie ar* chctypi,deqi radijsfapienti£ dtuin£ fuperfunt, ucl ex uefligijs,qu£ in c£teraru nAtur£ partium admirando opificto de architeélo teftantur, O' qualtcunq;,quodfupere^i,acuminemcntiu'm hu* manarum comprchenduntur.Orditur mens ab in* Jpeätone o confîderatione fui. Indeduäu fen* fuum progredttur ad contemplationem domicilij, m quo habttat, o c£tcrarum naturx partium, qu£ ad ufum hominis magna fapientia, deflinatis cffieijs,dtfî'méiis cffeaibits,O locis ac fedtbtts ceu «lapt«« dtfîributis,comparat£ funt. Nott duHuw

eft hlt;erere adhuc in mentibuf bwmdnis de m/i'tit friwd imdgine eeu Unectmentd cr ddumbrdttonet । ^uafdam notittarum, qutu Dens uoluit effe reli^ quäs,ut harum ludtcio monitu,honugt;aliciuo modo dgnofeeret drchetypum,cr (è iUt fubieélum efje debere feiret. In his cum mens intueretur Deum, quails /it, nbsp;nbsp;quod dilionum externdrum,

cum his conformitatem requirat, inteUigeret, lea ges mde detexuit.quie con/ociarunt homines, t:x quid in focietAte coiundiis conueniret, qu£ facere oporteret,qu£ omtttere,qu£ dd normam in mente txpre/Jdm congruerent,qu£ ab hdc difereparent, monßrdrunt, tiis conftitutd funt imperia,iudi= cid, contraéliis. Uis communitA O'fults, eadetit uelut pr£ßdiofirmißimo fufientantur dtque gua lernantur.

U£c fnnt uinculd O' nerui tmiuerße foeiea tdtis , priudtim de publice, quibus ruptis , illd dißiparetur : laxatis hi/ccret ac fnnderetur in rimas, ncque continere fefe diu atque con/iflere fine hts fulcris o repdgulis po/Jit. Ncc minus in dodlrina legum ,oijs, quas leges fdnciunt,ordia nationibus, lucent : fapientia, tuflicid, ueritas,cda ftitas,o dlid bona, qu£ in Deo funt /umma,quà)n in mente ipßa humana. Nee tioftrtKff legwm honea 4) fiarum, qu£dd imdginis diuina ue/iigia congrua F unt, fcopuseüalius,quim utfapienti£oluflia ci£ diu'm£ Canoncm in mentibus hu/manis, uelut ■inbreues fafciculos eonuolutu/m, euoluendo o

ANNO î y 6 I, 455 expdndeitdo, dtque in omnes priudtord/m pu» ilicorum offiaorum pdrtes, adeoq; incodgmen* tdtiones omnes O'nexui ordinii politici tanqudm normdm rcilitudinii guberndtncein dirigeiido, dccommodcnt dd afum generis burndni, o fodea tdtis humdHie guberndttoneni dc defenßonem, ut ddmonedntur homines, Deum dutoremeffè ordi^ nis o fdpientia politicte, o poßuldre huius or^ dinis coiiferudtionem.

Simt reliqute in mentibushumdnis O~ noticilt;e crdinis dc numerorum dtque dlidplurmd,o in^ telletlus connexionis cohtercntiæ, dtque confecu^: tionis in drgumentdndo, O ut uniuerfd pducis dicdmHdcddiutd mens,pofl* qudm fefe exeußitjO cd peperit,qu£ totum com» plcduntur genus hiimdnutn,prteeimtibus fenfibus fcfe conuertitdd partem naturie humana brutam, rationisq; expertem O mtetligcnti£. ïn fabrica ergo corporis humani, O tota rerum natura, qu£ad huitis fuflentationem ddmirabili rerum dia uerfîtate, fed concordi confenfu uelut conjßirat, in his ergo, cum quanta ßapientia in humane cora pore ad ufus certos partis rationalis : in reliqud natura ad corporis humani ufus ßngula fabrefds Ha ßnt atque attemperata, pcruefligaß'etartem Medicam condidit, qu£ dwm ex antipathid o fympathia naturarum, eruit ctexplicat ratioa nem tuendi fouendiq^ corpora humana multiplici pr£ßdtorum, quibus natura redundat, uarieate, rurfus

rurfiK amp;nbsp;effè Deum,cr ({ualis ßt,deiWnßrdf.Sei dliter (juim legum doélrina. lî£c cnim animos qudß in rem pritfenteni deducit,poncns ante ocu^ losquandam ueluti piéluram, aliqua exijs,qus funt ’H Deo, reprafentintem, iUa non Dei imagi^ nem efßngit, fed ex fabrica corporis humani O' admirandarum in hoe uirium difermine ordineqi délionum, O' cum humano corpore cæterariM natura; partium confenfu O' repugnantia pens fiupenda, eadem ratiocinando coliigit. Idcirco digniate prior eü Legum doärina, poßerior ars Itiedica. ïllaenim exreliquijs imaginisdiutniein mente defcriptu, hi hac, Dcum cernendum propos nit eo finc,ut humana, omnia ,priuata o pubhei, in hac externa, communis uita; focietAte fiant huic imaghti conformia •.Etcomponit,fingit,atquciit Platonis uerboutar, ,partem hominis nobiliorem rqua is addiuinitatem proximè acce^ dit, animum fdlicet: HuncfleéiitO'aßuefacit ad moderationem, nimis feruidos impetus repri* mendo ac retundendo, O' intra definitas meM concludendo atque cocrcendo. I« , quod di^ flortivm eÄ ac deprauatum, corrigit,quantum O' reliqua lux,corrigendum eße monet,0‘ imbeciüi^ tos humanoi patitur. QUje aßuefailto erßutx fomnium eA umbr^deiüa obedientia, quam lex Del flagitat : turnen O' neeeßaria 0^,0-à Deo prtecipitur. Et pertinet ad diAum ; Lex eA paa dagogus hi Chnfiun»

Doflrind îAcdicticurâni corporii dgit, ut nwnti prdflo jù ac ferutdt,d(l ultmumfinem con^ fcc^uendum, dd qucm komo condituscA, perßcit^ dcq; Dfo ex fabric£ uirium dtque dôitonim prdftantid aflinidt dtque ccnflituit. Sed toto c«lt;t lo,ut dicitur,fuperdt utrdmqi, doilrind Eccle/tte, qult;e, quid, er- qudntam defit homini, fola expli^ cdt, cdufdi fold monßrdt horrendte Idbii i« utrdq; parte,tenebrarum dtque ealiginii fircum« fufe imdgini diuMiicm mente, deprauationis Koù l'aç fwrktWrttMi uiritvm i-n orgrfniî eor=t poTM. Sok etiam utriq; denuneiat, offert de pr£^ fiat remédia à Tilio De/. Q/ilt;t»/,q//tlt;t non uHd ges nuit ercatura, nec uii CX deumeit ingenif humdni dut ex fefeed;dit,dut cruit exnaturd,fed Filtiis ^ei aperuit, produihm ex areano eenßlio de des ercto diMiKifdtK, de rebut, non ad banc fragilem dtque eaduedm,cr initiridrum omnium de mtfes riarum procellii expcßtdm uitam pertinentibm, fed ad aternam, luee diuitid Cf Icetieid plendm,eus 11«, q«o»/ocio inehoari Miit/lt;t in bac uiti, ZX' quaß rudimeiM qutedam oportedt, oflendit, idetreo Dtnni ckU« reuerentiæ fanilißim£ ac perpetuæ dtgniJ?Mnit eft. C(etcrdf,uit CT aeumen ingenij O“ fedulitat indußrite peperit buman£, petit« prina pijs ex notionibw-s nobis bißtis, qiidruw confumis tur operd cteurainbaeexterna uiabenereileq; er cum ratione (tgendd, er iw buit« uitte miferq^ leniendis,erratis eorrigendis, bonis adiptfeendisi er

er uii dcc^uiJitA funt,fouendii, augendis eXof itAndii, TotA enim Pbilolophiti nihil eâ dliitd, nifi querela, de humanis miferijs es' leue frenum.

Vento ad noflrat aiftes Philofophicat,qu£ cum duabutpriecedentibut ex ijfdetn propagatx prine cipijs,ordine nature proccdunt,dignitAte fequun^i tur. Ham i!y fti'ndamenti,qnibi{t lUa; nituntur, préparant ac pr£ftrunnt, er ijfdem uclutmini^ flr£ afiflumt acferuiunt, qutbut, qui fefe non eX‘ pediiierit amp;nbsp;e onfr mauer it,in iÜat ihgreflut ftpf b£rcbit achallucinabitur. Pontes Legum eruit ac demonflrat doélrina de moribut, quam Ethiiieett uocant. Huie titritmt in homine difcrimina expli» cat doélrina Phy/tca,difcernens libéré agentes Gf rationis compotes ab agentibus naturalitcr amp;nbsp;ratione carentibut. Eadem aditus adornat ac 'pr£munit ad Medicat artes, v prima quajihnca» menta format,de quibut reliquum corpus contexi* tar. Vtraqs ex doélrina nnmerorum, proportie* num,motuu/m calcftium, plurima affumit mu» tuatur. Vtrique,ut trafkiri ac doceri pofint, ar* tificia Methodi neceffaria funt, Gt' proprij fer* tnenis copia atq' exponendi facultas.

Quanquàm autem peculiar is eR doélrina Ec* clefl£, tarnen non pauca lUa quoque habet,in qui* bus harutn artium prafidia Cf adiumenta non afliernatur. Ham Gt fermonis ufim atque 'tntcUe* élum à Grammatica, er traébitionis rationem ex

ANNO ly g I. 49J TiitikiHicis, Oquot; guanditm c^uäfi defcriptioncm di* flmilarum uirium in homme, multdrumq^ natus r£ pdrtium decldrutionem ex Phypcis, cz £t«ni Ydtionem ex doHrind dftrorum petit,de cæteris pdrtibus,ciult;ehuic cogndtiefunt. Cumcf; de ijs materijs dijjercndum ell, qute dd legem Dei pro^ prié périment, multi fumitex Philofophid mord* li, ut nom'md uirtutum, definitiones, doiîrindtn delegeudturx. Etipfd coUdtio Phllofophiie mo* rdlis doilr'm£Ecclep£ tUuftrdt utramq;: Nec lt;fe difcrim'me, nifi ufraque cognitd,reélè dici po* tell. Sed ed fdpienti£ dium£ teßimonid percenfe* re, quibus refert£funt fingul£,cùm tot£ nihil dli* udfint,nipDcifdpientid,nimtsforet longum. In« teUigodutem uerdm Philofophidm ex prmcipijs natura notis,dut longd animaduerfis experientid, demonßrationibus conftitutam : Non deliramenta StoicorumautEpicureorum uelaliorum otAoy« avott?toXóyKTa commenta.

Ciuis negdbit fapienti£ dium£ pdrticula efie, dut 'm doilrma numerorum, horum uim, feriem, tnterualldyrdtionem, analogiam, qu£qi ex his ex* truHa funt,'mfinita uarietate : aut in Geometrids demonßrdtiombiis euidcntidm certitudinis: dut in doilrina de motibus cœleftibus, demonfirationum O” numerorum, cum perpetuo ortiine tnotuunt admirandum confcnfum.

Meminerint ergo diilum Pldfonis adolefcen* tes; Gratam de Deofamam 'm artibus figt;drfam efie.

CZ coghcnt, doürmnif uerM res(icriK ejje dert^ Udt/ü ex riuulis fapicnti^ diuinie,qn£ tcflStur Dw wwi e]Jè,cr (JmUsfit cßendunt. Et rcferri debcrf do^lrinas omnes ,no dd obfcurdnd urn uel obruen* ddfn,fed ddornanddut dc celcbrditddm gloriat/t Dei, confirmdnddm dlfenfionem de prouidcn~ tid : M.entes etidm in doârindrum trd^tione femperdcberc intentdi effc, CZ deßxds in Deunt dutorem, qui his fefe expreßit, tlt;!utic etidm hoc tnoneo ddolefcentes, ut drttwm Philofopbicdruni utilitdtem intcüigere difcdnt, dc mdgmfdccre : Et inhiifefeprimd lettte, dwmuigent tngenijs,nec dum Idborem difcendi,dutgrduiterferunt, dut fdflidiunt, diligenter exercednt, Omnino enim id fibi pcrfuddednt, infeliciter in cicterii fcfe dolt;flri=* nisopcrdm poßturoseffe, ntfihdujid cxhis dï^ tibnsfunddmentddd eds dttulerint,qu£ ßmt uelut dl£,qudrum remigio fubldtd ingcnid,euoldnt id fublimiord. nis deftituti, humi rcpunt, frußri dd tUd enituntur, tdndemq^ mdgiw condtu d lange tnultum diuqi dd iüd dnhcldndo,i(ix guflum edruni tAitdem perclpiunt. Nec nwucdnturddolefcentes, dut cldtnoribus eorum, qui fua rudiati amp;nbsp;infei^ ti£, nefeio quosßoärma fdcræ ßnguldres ey En^ thußdflicos mteücélm pratexentes, Phtlofopht“ ca drtes trdducunt dd uulgus,tdnqudm pernicio» fdf nwribtis chrtdßidnis, cz cognittonem do^ Jlrinte fdcrie uerdm impediunt, dut iudicijs ßni^ firisdUquorum, qui cxcludunt è fcholis eos duto^^

ANNO ïy6i. 495 res,ci}uibiafoiis purittu lfnguarum,)juarttmcos gnitio Eccle/i£ ncce/J^ria eü,dilcttur, SeJ contra ales,meliorum O' faniorum indicia ati^ue euiden* tes utdiates fibi proponant.

Te uutem Fili Dei, Domine nofter lefu Chriftc, ^ui es cuflos O' wnbraculum Fccleßa, toto pe= iloreoro,ut hii regionibus dementer pacem tri= buM, nec Academiam hanc, o b£c dodrinee ftu= did, quie profitemur, delerißnas : Sed excites O' inßruds ingénia dodrinarivm capacia. O' falntas rid Eccleßa tuie, qua difccndo docendoq^ ,ea cons feruent O' propagent, ut tu celebreris.

DE AFFECTIBVS INTER PAREN* tes o liberos mutuis,^uos sopyàç uocant, Keciaa à M. Faulo Ebero filio.

VAldè me pudet hoc wî loco o conßflere o dicere ante dlios,qui me iieatc,eruditionc,0' iudicio longé fuperdnt,ac optArim O' hunc locum O has dicendi partes, alij mandatas fuiße,c}uidb ingenio, dodrina o ufu, quorum nihil in hanc exiguam atatcm meam cadcre poted,iußrudior, cum laude Schölte noflrlt;e cos fuflinere potuißet, qualesmulti inhoc coetu jMforuwi compctitorum

itiueniuntur. Sed quid hoc iti utfum c^l ijs, quo* rum duthoritdtcm defugcre nohis iunioribm non licet, ]jgt;ero omncs,quibios huiui Acddemi£ confue= tudo notd cii, mihi ucnidm ddturos,dliquid de uo^ lunate O' tujju pvtcceptorum meorum fummdre^ ucrentid dignißimorivm afferenti, to potiut obe^ diendifludium probdturos ejj'e,qudm rcqui/ituros facundi£ conAtum,qut non modo omnistrritui effet fut urut, fed etiam ridiculut in hdcmed£ate uidcri merito poffet.

ciim igitur O' Schoi£ confuetudo, O' ftffimi Domini Decani dutoritdt,dliquid me in hdc ipft meainfintid dicercpoftulet,conftitutpduca qu£rere potim quàm diffèrerc de ftorgis Phylîcie, quae confiât in cordibm parentum erga liberos, pr£fertim calamitofos, flagrare ,admonitiis hi-Jiorid. Euangelica de muliere Cdnan£d, quam die Domintco proximo à Keuerendo uiro, pieate, ruditione o uirtute pr£ftante Domino M. I0« hanne Kittelio Pdflore'Eccle/t£ Brandeburgenffs, hoffiite noflro,luculenter cnarrari audiuimtts,quo inodo tàdter acerbißimo dolore ob miferiam ßli£ d D£monio horribiliter uexdt£, perculfa O' imlt;= pttlfd, ad Chriflum accurrerit, O' fuum doloretn ardcntibics gemitibus, lachrymis o cldmoribta tefida,Opern lüius imploraucrit, tbiq^ fflentio pri=gt; mùni quaff ncgledlionis indicio abfterria, deinde posl: difcipulorum ctiam intereeßionem exclufd O retceid fft d focieate populi ludaici,quaff eins

ANNO lygï. 497 foîiiM faluändi caufa Chriflui exhibitum effet titidem etiatn poA repetitM preces, çr }na:ftißi:i tMM fupplicationem, cum conuicio immutidic cr cbfcatite cants, c^uafi prorfus repudiate fit,uli ti.» menmcititA O'antmaa magnitudine amor is Oquot; doloris materni, hoc ipfum conuicium detorferit ■ad futc petitionis ffntcntiani, atcjuc M capto fuis Herbis O conftriiio quaff Chrifto, extorferit ffW, quant priusconftantcr denegare uifus fucs ■rat, cumaUegato catcllorum iure, quod in demo cum flijs families habent, erudite interprétatif effet ,diuinas promißiones de benefieijs Meßite, ^öd, etff iüa principaliter femini kbrahte debe* rentur,tiint:i, tarnen eorum fft largitas Oquot; ubertas, ut etiam alienis à populo Dei indigentibus O' pe^ tentibus contingere debeant, er abundè fuffeÀu^ raffnt. Eorum beneffciorum,qutbusfilijnonin= digerent, miculis faltem o bucceüiscitmfe fatu^: ran petiuiffet,non tantum à Chrifto idimpetrat, quodpetiucrat, uerum etiam audit fuatfidei con-gt; ftantiam, robur O efftcadam palam prlt;edicari tantis encomiis, quantis nuÜius tunc Apoftolifi^ des laudata fuit, qui contrà fepius o dntea aua dierant, o deinceps auditurt erant, fe oAiyoTrn sovç, fe tardas corde ad credendum, fe amsop J'ns^a/j.pSjjlw 4 Chrifto appeïlari O obiurgari.

Jn hac muliere cum admodum inffgniter cons fficiantur sofpat parentum er ga liberos, o 'ca^

ym ctiam infignes utîUtates cerndnttir,qU(tf etffe» runt, ciwt uerbo Dei reguntur,extflmdui opéras precium, de ijs dlii^uid dicere, non contrd StoicoS witum, qui bas quoquedffeilus,ficut zs' alios, op'miones effe iudtcdbdnt, amp;nbsp;ut fuo genere uicios fos cum dlijs legi Gei manifeflè tontrdrijs ex nAs turd hontinis toüendos ejje cenfebdnt : Verùtn etU am contrd quofddm üypocritdsrecentes,quiiüd Stoicorum delirid Theologia mifcentes,pr£textu Jingularis pietatis hos d^eilus uniuerfos impra^ bdnt, cr hominc Chriflidno indignos efjè cldmi=‘ tdnt, qui mente fud Ztr corde tantum inaßiduo contuitu cali djfixus, nuüd prorßus re terrenalas tari dut ddfici debcdt, nihil niß ccelefltd appetere, cogMre, ßomnidre quoque, nuUd re trifli comme= ueri,nullius proximi caldmitnte, lapfu,morte, dos lere dut lugere, denique dd omnes euentus exter= nos immotiK,imperterritiK,a- avaicQ-HrlQ^ quafi eße debedt.

lE.t hos fdndticos fuosilupores etidm fcriptu* ræ fdnda teßhnonijs tueri,o~ imperito uulgo pro ßngulari fdnäimonid uenditare conantur, alles gantesdiäA Chrißi (yApoflolorum,quibusiUi reprchendunt GT damnant intempcfliuas curai er ßolicitudines de uióiu er defenßone, cupiditus tem uindiäce priuata ,nimiam trepidationem ob metum futurorum, ßduciam erßem fluxorum bonorum nimiam mocfliciam er' indecoros luilia in calamiMibuf noßris uel proximorimi.

Hlt;ec diiki, Scripture ifti fanAtici detorquent ad omnium dffeiluum hunMnArnm prohibition nem, i^exigunt in régénérât is plus quÀmiloin citm bii!sa.^0a.p, qudm pofted ßngunt effè dptU tudinem cr prtepdrdtionem dd iUm , quds idâin tint , illumindtiones c reueldtiones drcdnds^ ijuarum udnA promißione imperitos homines i fiudio uerbt , 4 uenerdtione e3quot; ufu miniftes rij, db officijs communibus huius ciuilis facie n tAtis dbducunt , gu£ ueftnid. cum in DetiwJit contumeliofd, cr perniciofd communi uit£,fiepe illuflribus argumentisrefutdri debet,Ct econtrdn rio proponi uen dodrind de affedtbus, ut difcds mus, qui cf qudtenus fin t in mturd conditi, zy quonuido debednt regi, ey quod multdrum mdxin ntdrum uirtutum, er Iduddbilium ddionum in= flrumena ey mcitumentA fint, er de nMximdrtmt rerum confiderdtione nos Militer ddmoneant.

Hdnc dutem dodrindm de dorgis eo libentius trddzlnddm fufcepi,quôd immenfiatem beneficioc rum qua À pqs pdrcntibus dccipimus, nobis ob o= culos ponit, quorum omnium fans C origo funt iHa diuinitus infita cordibus pdrentu/m sopya» ergd fobolem, y nos uicißim no/lri officij, er i« primis grdtitudinis,qudm pdrentibus debemuSt commonefdcit.

Primum dutem Stoicorum delirium reijeimus, duifinxerunt,sopyàç elfe tdntum opinion««« Kk Î mente

mente, ex ohieilis per fenfum monflrittis cottce^ ptM,uelpropenßoncs uoluntdtumex diuturnioe re conuerfdttone Gr iiriliore confuetudine ortäi, utß cdnii nobis domeßieus bldndidtur ob fepiitf dcceptos cibos, uel dlioqui ob diuturniorem noti= cidm,dlienos uero ignotos,Gr nthil meritosdUd^ • tret, duerßtur Grfitgidt. Itt infdntes noßros GT i/gt;2 iiniuerßtm fobolem exißimdnt Stoici dbbldndb ri pdrcntibui,uel propter ßepius dccepti per illos nmnu,ßuld,ucl propter diutumiorem noticidtn O* famiUdritAtcm, Gr uicißm pdrentes propenßo^: res ergd liberos luos,qudgt;» ergddlicnos eße, uel propter opinionem, guod ex feßiüos ortospu^ tent, ßcut dliocfui omnid noßrd cdriord nobis fun t,Gr' pluris £ßimdntur,uel quod iUis itu ddftie* uerint, ut omnibus eorum geßibus,uocibus GT lu^ ßbus deleélentur nMgis,qudm dliorum,quibus non' ddfueuerunt.

Sed fdlfd hiec eße multis drgumentis oßendi poßet,ß tempus permitteret. Experimur enim fo^ bolem diligi, GT quidem drdentius,tunc,c'um nihil foris dppdret, quod nos deteótdre poftt,cùm mor^ bis dut fcdbie deformdti, GT dlijs de cdußs fordb ddti infantes ab dhenis dtque ddeo d domeßteis ctet ter is non modo non contrc{b.ri,fcd GT uixdßiei pr£ ndufed poßunt, quo tempore matres omnium follicitißime g^- drélifimè fouent, Iduant, ter^ gunt infantes,GT in lÜis ipßs fordibusampleilimt tur £7 ofculdntur.

acceptorum bencficiorum recordatione moue= ri, ut p4rent€s diligMt,indc certum eil,quo d'non fbliU itutres Mt nutrices fuusdiligunt mfcintuli, dquibuslac zj' cetera alimentu, zs- fomentA dc= cipiunt,fcd etidm ad pdtresnMximo cordis impes til feruntur, À quibus tumen nihil aut pdrum nu= trimenti dccipiunt, dliqudndo etidm per longa hi^ teruaÜa uifuntur Ztr ÇalutAntur. Et faiMcn cerni= itius infantes fæpead primum ingrejfum patris in cottclaue,zy dd primum contuitum moxexulture, geflire ,rifu, uociferationc, iaikltione omnium membroru/m, o/lenderc fubito dccenfam tn tpfo^ rum peüufculo Iteticiam, cordis dilatationem ZJ' Jftrituum effußonem , quaß ruentium ultra ai complexum aliquandiu non uißi patris, qualcs ge= flus non edit infdr.s ad conjfeîium cuiufcunq; non dico dlieni, fed domeflici ctiam, imègt; flt;epc ne md= tris quidem dut nutricis acceflum tdnto gaudio excipit infans, quanto fe effert,pdtre ex interuaU lo ZT' mediocris temporis conßcilo.

Vanißima igitur cil Stoicorumfentcntiaex^ ifiimantium eiufnwdi sofyai; fjjè opiniones ex narijs occafionibus intra animos conceptas, er conßrmatas ufu ztr diuturna cohabitatione,

Teneamus hoc, quod uerius eil, s’opycèç effe naturales motus cordis,quod ita faitum efl,utfena fu cogttAti uel fanguinis uel Jfiritiis afliciatur,

O' dilatetur Leticid, quä/t oMitm mens tn cont^ plexum fdnguine tundi hont'mis, Cr'mrfm cons trifletur cr contrnbdtur cernens dlilt;iuid moles fium dccidere coguAto fdngu'mi.

Horum motuum cdufds mteriores et propiores cuperemuf omnes mteUigere, Nec ego is fum,(iui mihi edrum explicdttonem fumere debedtn.Sed mis rabiles effe motus cordis, cr mutto dliter ergd cos gitAtos jefe hdbentes,quint ergd dlienos,experiens tiddifcimus. Neque enim tdm fdciles motus, tdm celercs, tdm dcres fentit cor noflrum ,fl quid boni uel mdlt dedlieno homme per fenfus nuncidtum dccepit,quimfiidemueletidm multo leuius cos gnouimus , de eo, qui nobis fangume iundui esl,

Imo quod mdgis mirum cB, etidmfine fenfuum nuncidtione, dhqudndo cornoflrum Idnguoredfs ficitur, comprimitur, ey mocflicid infobti cr res pent'md grdudtur, cuius cdufdm mdicdre nuUdm poffumus,eo ipfo tempore,quo uel libcri noflri uel pdrentcs, etidm cumprocul dbfunt, dliquid mdii pdtiimtur, corde uidelicet pr^fdgiente dliquid noflris trifle cueniffe, dut euenturum, dntequim qutdquim ftniflri nuticij dd nos dUdtumfuitde obituuel dlijs cdldmititibus noflrorum,qudspos fledfdmd uel nuncio camper tds, tempor urn coUds tione fdikt, experimur tunc dccidijfe cogndtis noflris ,qudndo fine euidenti cduft cor noflrun tnœfltcid 'muflatA Idnguere fenfimut-

ItA fieri interdum uidcmus, ut mater Mt fetter filium,frdter aut fioror firdtrem, propter diMur= niti.tem dbfentite, de fdcie prorfia igwtum,intu{ dgfiofcdt, priufqudm for is ocult formant dijudU cent dpprehendd/it, ffiritu nimirum cxfdn= gu'me cognato 'mtr'mfecus commoto, ebu1li= ente^ey' fundente fefe extrd cor, ez quafi ni= tente etj- ruente dd cognAtum fitnguinem uel ritum.

Itdenim naturd co)npdrdtnmeR,utfintiledd, fni generis dltud magno condtu tenddt,ficut fidtn^: ma ex lycbno drdentein id, quod ignis naturz proximwm eü , ut in pinguem amp;nbsp;dcreum fu s mum,uel dliam materidmfimilem celerrimè trdt!=s filit.

Ita uerifimile cR ,figt;iritum dnimdlem, ex ttno corpore per gcnerdtionem duulfum, in dlia corpord propdgdtum,qult;erere coniun£lionem,zt^‘ toties nwucri ZX dgitdri dd confotidtioncm,quo= ties uel recorddtio cogndti fanguinis mentent, uel fiiecies externa uifum, uel fama duditum mouet, imo ut ditlimi eR, dliqudndo fine tdlibus ddgt;nini= cults, fuo quoddnt peculidri motUjZtfpldnè diuino cietur fiiritus dnimdlis,utcorddmoefttcidntuel heticidm conmouedl, tunc, cum cognato bomint proeuldbfcntiihfigniter maledut benéeA. QUiC ideo recito, ut apparcdt id, quod uerißintum e^b, sopyœç nequdqudnt cfie imdgindtiones, dut opU ntones,qu£ pro drbitrio fumi,dcrurfiisdeponi î poßint,

poßint, dut tenure ddfltidttt er receddnt,ut élui ^uripi db incertii uentis impulß, fed ejft iidturdles motui, fubftdntiu jfirituum dnimdlium inditos,utßcut ilii forntdi dlidrum rerun perßn^ guld fenfuun orgdnd dpprehendunt, difcernunt, cr iudicdnt, itd etidtn jfiritum v fanguttiemd fuo uel cognAto corpore or tun, er in lt;Siud cor^ pW per generdtioncmpropdgatum,dgnofcdnt,a' adeun mAgnA celeritAte Qr uehementid rudnt, atque ia cor hnpcÜdnt, ut cogndti hominis con^ ßgt;cilu,conucrfAtione, O' rebus proßieris lutetur, O~eiufdem dbfentid, cdldmiMtbus, er intcritu contrifletur, er uehementißimo conAtu mdld db eo depellere nitatur. Inde exoriuntur dmoresjd^ titiæ, hildritAtes, inter prufentes cogndtos'Ande eü Ardentißimus dolor, er Mius er' deliderium, in cdldmitAtibus, fepara tionibus er mortibus co-gnAtorun : ïnde eü fcruentißimus zeIus,mAximo conAtu etidm cum fuo periculo contendens ,mAi tun l£dens d cogndto corpore depeüere,quos dß fcilussa^yixQ noinindmus,er' ucrè credimus diui* nitiis in credtione rdtiondlibus nAturis impreffos, partem eßfe imdginis TTei, dd (juam homo conßtui fA, er' futures fuiffe in naturd intégra er tiles ripiirgdtos et ardentiores fore in £ternd beatilu^ dine poil haue uiam. ïn hdc ucrö uitd feimus eos feuere à lege ITei rcc^uiri, qu£ dileitioncm proxb vwrun ferio pr£cipit,er in renAtis d Spiritu fan* ilo reßitui,er purtores dccendi dc regi,

Pdului (guident eer (è inter fummdp.c!cra,'(jui(= lia 'm Etbnicis alienis prorfue 4 Deo,fuißi,cir circa finem mundi in maxima natura; bumana; dege= neratione O' prauiate pracipuc futura effè fcri= bit,entimcrat taneiuàm teterrimum uicttvm ctiam ^sopyïap : ciim Kom. i. C m fecunda ad Timo= tbeMwi capite tertio fcribit : Howt«« fuifje O' futures yovivcip aTreeeÇjfexapfeyç, àsop} bç. Et MI primaadTimotbewm ejuinto dicit de uiduis: riifcant priwHiK irp ’îlt;Piop oiKop tucrîSpp, î)tp.oi6«çWolt;J'iJ'ôvoa Taïç -n^oyovoKj. to^tü

I addit p4Kiô p6R : Si lt;iua fuorum, o maxime do= meflicoru/m,curam nonhabet,fidcmnegauit,0‘

l Sunt autem maximarum utilitatum eaufasof» 1 yai conditie in natura bominis. Primùm,ut con-l feruari, propagari o augeri genus bumanum \ fer nutneationem, cducationem O defenßonem l fobolis pojiit, {jUte i^uidem utilitas botnint corn \ brutis animabbus eft communis,in cjuibiw cernun= \ tur mrabiles inclinationes, ßudia, artifeia, Cf I impetus in fouenda,nutrtcdnda, tucnda,proue= 1 benda proie tam diu,donee ßbi neceffartam ad ui= \ fliwn compurdndtMn indußriam, O ad defenßo= 1 nftnptie incoltuniwitw uires o inßrumenta ne^

ceffaria acquißerit.Vnde poßea parentes fobolem i iJcJèrunt, «el etwm à fe prorfus fugant O repel= \ {«lit.

Homini uerà ^opy-aï 'mdit^e non äd tempuf, fed per totdm uitAm durant, tmo etiatn cum æteete fiunt ardentiores O' deriores, qutbiis mouentur pdrentes, utnon antum uiÜumprimis nutricd=: tioHKdnnts foboh quterdnt ,fed etidm imftrudnt edm prieceptü uirtutwm,regdnt earn confitijsfuK, trdducdnt dd dgnitionem o ueros cultos I)ei,cus iuf officij imdgo cernitur 'm ßtu uberum, qu^e brutis dnimdlibut, IditAntibui fxtum, 'm imo uem trecoUocdtA,mulieridd peiiui ddmotu funt,ut ßgnißcdretur, pdrentes deberc Itberis non uiiltvm tunttvm, O c£terd dd hdne tcmpordlem uitdm ne^ ceßdrid, fed fdpientidm etiam imper tire, qu£ ßruere o præpdrdre O perducere fobolem poßit dd eterndtn uitum o confuctudmem cum Deo conditore.

üuius so^y'»lt;^ iUuflre exemplum o 'mfignis frudus nobis propofitus eAinproximd bifiorid mulieris Cdndne£,cui mater num pedus iafld^ grdtdtnoreo doloreob 'mgentem talem calami^: Mem fili£ , ut o foÜicitißime circiemjpiciens qu£rdt cpituldtorem, omenftrdtumpdrtim i» promißiontbus,pdrtim communi fdmd,dnimofè o intrépide conuenidt, fupplex oret,0' nihil re^ ueritd fudm 'mdignitatem , nihil nwrdtd etidnt monftrdti opituldtoris duras uoces O conui^ cid, pergdt, urgedt, o pert'mdcid fidei o 'muo^ cdtionis tdndem expugnet Dominum, O cogdt qudß, fili£ fu£ Opern ferre,qudm ddeptA,hdud du^

ANNO lyöi. 707 hië cum filia poßeii bunc liberutorettt pro ucro Meßid Oquot; îilio Dei dgnouit, inuocduit, celebrd* utt, er etusfiducia ftdtuit fe Deivm pldcatum hd’z ierc, er exhde uia deeeßit l/etu dd leterndm Det conßuctud'mem.

Ad hdne üntdm bonorum tempordlium er-tternorum copidm petenddm d Chrifio er confer f]uenddm,mcitdfrix huic dffluUte mdtrißuit sop= y», diu'mitui ipfiut cordi imprejjd, gua conduief= cere ipfam 'm antA filia mißertd non pertni/it,do= necliberdtionentd corpordlt mdlo ddipifceretur, cMnqud,creßcctitefimul luce er drdoreßdet, £= terudm falutem eii conJecutA.

Hifc tAntorum bonorum inftrumentd dddia hominum ndturit,nos iuniores prtefertim dgnoß: cdinui,mAgntfdcidmiiS, ergrati celebremuf, cz toto peilore deteflemur illosE-ntbu/idftdrum fu^ rores,qui hdf flor gas non dgnoßci ut dondDei, tionufurpariuolunt,erdenientdti indni cdptd=: tioneßdnditdtis, homines non folum détériorés infideltbuf -, ut Pdulus loquitur,uerum etidm ipps belluis crudeliores fdciunt,dum mdtres d liberis, liberos d pdrentibus, frdtres d fororibus perpe= ctem religionis duellunt,er hds s:o^ytxg,qult;e pro= ximos inter fc deuinciunt, er nerui qudp funt domeflicte conßoeidtionis er' mutute beneficen=i tiieergrdtituPnis, exdiiimis hominum eueUere co/idntur.

nid totA mfnfe Momre,^^ grdtiiif Deo ^UMt^ concipere animo poffunt, reuerenter ago,(}uèd hos fonticulos uberrmos 'm peéloribus parentum noftrorum 'mfcutpßt, ex quibus UrgißitM ad noi omnis generis tjuotidie beneficia, pronanant, imprimis dutem ey^ nommatim Dfo gratiasago, guod mihi patrem largitus fÄ «gzxósopyo/j, mä piè amantem, cjuL tpfe à pueris me falutari do:= ürtna de Deo, er- omnibus honeftis ojficijs infiru^ xit, cr abalijs rede ’mfiitui amp;nbsp;fiormari ad uir^ tuUsGr bonarum artium Jludium curauU,cui memoriam pr^dicationem borum beneficia^ rum cum débita reuerentia er obfiequio, Deo iu-uante , ef inhacuitA, er intofaieternitateprie^ ftabo.

quid buius mater iiC über tos meam longé ex^ cellit infantidm\, reuerenter oro, ca.rißime pater, ut tu de digmtdte fiorgarum explicatius dh cas, ef argumenta etiamaliqua refutes, quibus fanatici homines eas impugnare audent.,

CArißime fili, non finit temporis anguflid nes bic inftituerc longiorem refutationem, orna^

ANNO I 7 6 I» yo9 crnAtij^iwi uiri nonfunt prohxitAte owfionw nos fir£ incuUte infuMK oncrandi diutius. Dicam tumen pro pctterno meo i« te amore pMcd, (fuid in publico hoc optimorum uirorum confejju dliquid fillo honeftdrdtione petenti dcncgdre, uiderctur effi dlienum dbeiui nAturd, cui tu lt;^'Koso^y 'ap trihuiiyiqud me non dbhorrere fdteri mdlo,qudnt cumEnthußdftii iflis uideri propter ipfum a7ra= Oöaj] fcrtis nbsp;nbsp;nbsp;confldns.

Specioßfiimum drgumentum, quofc ifli fund* tici impugndtorei florgdrum impcrito uulgo diélum Lticu^-ubi inquit Chrtflu'S'

Si quis uenit ad me, non edit pawcm fu-um amp;nbsp;matrem, Si uxorem, Si filios, Si in-tres, Si forores, adhuc autem amp;nbsp;animam fu-am, non poteft meus effe difcipulus,

^rgo qui unit ejji difeipului Chrifit,mquiunt, debet fe omnibus his uinculis domeflicdrum ne» ceflitudinum cxolucrc, CZ omnemdmorem amp;nbsp;eu» 1 ramfuorurndbijccre.

Tdcilis reflionßo e^, Chriflivm ibi loqui de eds fu confeßionis, quod inde certumeA, quid inlet etidm odijfl fudm uitdni qudm certè non uult , ttosipfos dbrumpere noflro drbitrio,fld teueri nos prohibitione, Non occidcs, ƒ«/«€lt;■,«ec dlis os,necte.

Verum cùm cottfeßio banc tibi neceßitatem, imponit,ut aut parentes, liberos, fratres,mà ni^ tim tuam, amittas, aut à Deo defieias, cr manifes ftam tdolatriam approbcs cz ufurpes : ibi man^^ datum Dei ( Fugitc idola, nbsp;nbsp;: Non habebis

Dcos alienos coram me.) own/lx« alijs carif^ ftmis rebus, cr 'mferioribus præceptis. Honora pattern amp;nbsp;matrem.Dilige proximum tuum) i antefcrre debcs. Et ban: eß'e fententiam ucrbo‘ rum in Luca,)nanifeflume^€x Matthæo lo. erf« pite,t(bi idemprteceptumjic ejfertur .Quiitmt patremplus quam me, noneft medignus, amp;nbsp;qui amat filium aut filiam,fuper me, non cftmedignus.

Non igitur ßmpliciter prohibet amorem pro’’ ximorum feu slorgas,fcd uult cos regi fummo man [ dato: Diligas Dominum Deum tuum « j toto corde, ut Deum magis amemus,quàm nos, aut noftros. Hune amorem transîatum à ea^ rtßimis perfonis in Deum tempore confeßionis : Chrißus uocat ediffe proximos, hoc eßnegligere eos feu pofthabere in cafu confeßionis, vbi funu^ mum Cf infinitum bonum debet ante fern inmo^ ribus Cffinitis. Extra hunc cafum uult nos tene= ripr£cepto*, Diligas proximum tuum. Ho« nora patrem amp;nbsp;matrem tuam, hoc eR, uult exercert à nobis ilorgas erga fobolem, parentes, frates,itA timen, ut ilia regantur uerbo Dei, gri^ dus faciente inter obieikt amoris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

NdW eHdw boc dißimuUri non debet^fropter pcccatum origmis his ipfis fianiniis kgitimi oiTWa rw ergn proximos, äjßcrgi multas fardes, Vt îaiia guidiorjît dfnor ergd cognâtes,guim oportebat, aM itA uchemens C? peruerfus, ut ad qutelibet uU tia nojlrorum conniueat, cr omnia indulgeatf ^Mod flegd/iti uerjtculo reprehenditur : Glanda patrumfegnes facit indulgcntia natos.

Ab bac KraV“ O'«itijî, lt;J«lt;e aliundèacce» dmitjûitgè difcernaiitur ipfa; sopyaGUt rcîi Dco ccndita;, cr fua na,tura optimte, dequibus frofeflô proderdt fape commonefieri iuniores,ut diMBiitm fapientiam cr bonitntem confiderarent attentius, ez pfe 4d «kbrdtioncm illiiw, üquot; lt;td grdtitudinem erga parentes exiifcitarent pfpu«. Ndw inilkssopyaî funtomnium flagrantißimee, ^ua;,ut rcilè dixißi, funt fons omnium beneßcio* rion,qMd;à pdrcntibiw in iibcroî conferuntur, qMorujn amplitudo «ntl ut iinlltt clo^«entw i cxpoijtrc earn poßit.

1 ï,lt;t bond duw (juierunt foboil parentes, et com= \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f irdnt, qudtif uni fubeant kborum, p ericMlorunt,

1 wolepidrum ,qH(tntum fupi«eant cKwrum, uigia I Jidrum, icruwnArtwn, q«dntum perforant erweida \ tMtwn-ÆgritHdint«« ©• dccrbipimoruwt dolortwn, I corpork CZ aniwi, nenw ucl cogitando affequifa= l tis poteSî, ad qua imiuerfa mala toleranda cz exa 1 bditncnddjUnicdtlld diKinittw in animis ccrdi= I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L l buî

1gt;(M conditA sopyi, cr nAtimlis propenfîo erg4 libcros O“ parentes, anmat,roborat obfirmat, ne moleftias pibterfugiant, ne doloribus fuecum^ bant,e:y fobolem 'm mails déférant, ant benefacere recufcnt,

lt;juidem uis 'anwris m parenttbus tnna, e^, ut ne quident tetrlsfepc flagitijs liberorum extingui queat, ïmó etiam refi’mila nonnihil, dc^ nuo exardefcat, ckm fobolem quamuis contuma^ cemjey flagitiofam,in magnis conflitutam arum^ nis, dolere amp;• pœnitere fa(ii intelUgit.

Exemplum, e^l Dauid,qui contumelioflßimo filio Abfoloni uult parci, amp;nbsp;extinilum grauifi-mè luget, Cf-autorem cadis loab tandem puniri mandat.

Dulciflima uero imago proponitur talis pater=gt; na sopySç in Sene diuite, cuius filins, cum fttaiit bareditatê improbis flagitationibus extortamflc=‘ leratè in fcora er aleam profudijfet,tandem nero nbsp;nbsp;i

in fumma inopia Cf poena barens, cz paterna tarnen sofyii confifus,domum redire conflituiflèt’. ibi procul adbuc accedentem,cr 7nacic,fqualore, pannis faedatum, tarnen diéktnte cognato flgt;ilt;‘ ritu pater intus agnofcit prius, quam oculietM dinofccre potuerunt, occurrit igitur prodigofi- [ Iio fcnex pater, CJ~ oblitus dccori, oblitus omnium priorum flagitiorum or offinfarivm,filium am-plcdtttur,ueftit, ornat, cxbilarat,in locum filij (T nbsp;nbsp;'

haredis denuo rcponit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Similis hii fepè fiunt 4 piji parenfilui, quo=z ruw caufi eü iHa animis ipj'orum rndita diumitui flamnM, amoris, quad beneficium Hci, liberi grati (tgnofeere, pruedtcare, rcuerenter ufurpare debebant, er fiummo fludio conAri, ut parentibui debitAm gratitudmem obfiecjuio CZ reucrentid cünueniente pro uinli prteflarent, fuâ tmgt;de= flid,profeâuinfiudijs,0'(ilijs officifiparenttm curât, dolores ,moleflitts, quds ipforum præcipuè caufd fiuftinent,lenircnt amp;nbsp;fubleuarent.

Sed c^uod in dlijs partibus humanæ fiocietdtis . fcpißime uerumeA,illud ctidm dpudlibcros locum interdum i?dbet,quod Pinlt;ldrus conqueritur: tso-Tcaia. tu ƒ a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q

Rrfro enim nunc fobolis reuerentid pdrentum pie= tAti refiiondet, ez dolendum rfe mirdndum e^, cum flatntfiie motus ndturdlisfit ,furfum tendere, quèd hic ignis amorisfipius e^' efficdciusd pdt Tcntibus in fiUos defcenddt, qudm d filijs mpd= rentes uicißim dfeenddt, ut idm pudendum qui= dem, fednimis fepe uerumdpud nos prouerbium boc ufurpetur : Pdeikusefie uni pdtri dut uni md= tri deeem liberos nutrire , qudm decem Itberis unum pdtrcm dut undm mdtrem in fetieâute diere.

Sed generofi dnimi, confiderdtione huiusdm* plifiimi beneficij Pießconditoris hdrum jidmmd= rum in pdrentum cordibus fle£b,ntur, uterebro exufeitent fefcdd fludium pietutis, cbcdientite cz

ergn pdrentes ,meniorcs grduißimie commmdtionii : Non reccdot mdlum dc domo Zrdti.

Frittered nuUo modo prttereMtdum hoe ^uo^ queeii^ldf sopy«? inpdrenttbtn ergdfobolem, non tMtum elJè inftrumentd mutuie beneficentiit inter cogndtos, nbsp;nbsp;neruum focietutis communii

hominnm: ucrumetidm eße dulctßimM umbrdf, Cïquot; ittuflres commonefdélrices dc tejiimonid de dmore itterni Pdtris ergd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de eo dmore,

^uo nos Deus Pdter propter Pilium complcflitur, hune ßuum fubfidntidlcm dmorem,Spiritum fdiifliim, per Pilium Adyop in noflrd cordd effu«“ dit, ut nos/ibi copulet, Oquot; certos redddt,db ipßo nos multo drdentius, confldntius v efficdcius ligi, cumße nobis credentibus in Ftlium, PdtreHt fore profitetur,(judm uÜus homo pdter dut mdter fudm fobolem diligere poteR, ficut Pfdids dulciß jimè inquit : Et dixit Sion : Dereliquit mc Dominus,amp; Dominus oblitus eli mei.Nun quidobliuifci poteft mulier infantern fuum, lit non mifereatur filio uteri fui ƒ Et fi ilia ob« lita fuerit; ego tarnen non obliuifcar tui. Hde cogitd,, quoties precdtionem tudm inchods, edttt formdm recitdns,qudm Chriflus nobis pncfcrtpßt'-Pdter nofler, qui es in coelts : cr certo fldtue, nott fruflrd hoc dulcißimum nomen pdtris Deumßbi tribui ueüe, fed eum, qui fiorgds cordibus pdren^ tum impreßtt,ferid tiir purißimd so^y» te quoque com^

h£c miferd rMter CdnAn^a foUicita eA in cdldmMtcßliieÇult;e, qnomodo ea, liberari poßif. Ccrtoflatue huncPdtreni calcftemteprodigum, C^tuo fcelere incxtreiMni miferiam prolapfum filium,fed pccnitentcm Cf reuerientem,procut contueri, mox ägnofcere, Accedcnti tibi occurrc^i re, geßire te, compleâi, nbsp;nbsp;exofcul4ri,uelle fora

des tUMabluere, iuflicid Pilijfui te ueftire ora riAre, annula fxderii perpetui, hoc eü, arrabone Spiritus fctnäi, aterncim harcdMtem tibi confira mare, nbsp;nbsp;maänre tibi uitulum fagindtwm,l'ilium

fiium, 'ûommu'm nofirum lefum Chriflum, ut pro tefatisfacidt iufticiie Dei, pocnus exoluat, tibi dea inde cibutfit,quo ftgineris ipfe,recrecrii, CT cxa hilareris in (ctcrno conuiuio cum Dca.

'iJ‘ec cogitandd funt, quotiesDeumPdtrisapa peVcttione compeUamus, uelquoties parentes noa firos, matresfamüias naftras cum infantulis blana de coÜudere, eos laiklre ,eorum morbis O' calda tiiitatibusexcruciari cernimus, ut/idtuamus,Dea um multà ardentius nos diligcre, niultà uehea wntit« noftris nulis affici, O uelle nobisopitua lari, ficut filiam ucxatam à d£monio petcnti ma^ tri incolumem reftituit.

Hutic clementifiimum O' ^XosofyoraTOp Patron calefton,qui efl: £ternus Pater Domini noftri lefu Chrifli, toto peiiore oro, ut nos in hdc VMgna, ttiiferia, infirmitate o pcriculis nofiris 1, l 3 démena

, dementer rej^iciat, ztr protegiit, ttT Eccleßdm uerèidlt;enwnio tniferè hoc tempore uexdtdm lts beret, cy te Pdule fill, ac honeftos CT eruditoi cru/x^o/THTtt^ tuos omnes fito fan£lo uerbo (T Spiritu ueriatis, roboris, ey cafiificdtionii doce^ ai,rcgdt, confirmet, fiinäificet zy ddiuuet,ut fid* tu orgdUA utilidE,cdefid;, feritientid glo~ rite Del, ey fiiluti ueftrte animie ey plurimorum dliorivm,

ORATIO DB LEGVM ET ORDINIS POLITICI DIGNI= tite, Kecitdai nobilitute generis uiro cldrifimto loachimo 4 Beuü 1. V. Bgt;odore,Profeljbre eiup dem ordmario , cum conferret g^duM dodoris, Brico Royer pdtricio

aVod duce dtciue dufiice lefuChrifioRe* demp tore nojiro felix ey fduftumfit, Df^ dums dc Lcgum ey ordmis politici dignitAte,or!= diar ittxtA legem Atticdm dbfc); prooemifi ey dffe= dtbus, Qudmuis dntc hdc fiepe hoc ipfio ex loco, eadem de re, db dlijs Ifilendtdè ey grduiterdidum cd, Sed hec fiepe repctendd fiunt, ut in iuiientbitt dldtur legum ey politici ordinis retierentid, No« ftro uerofiecuto magis etidm qu.im unqudin dnted neeejfie

ANNO 3 7 â I. 717 neceffc cR ifid fepe ineulcari, cùm in bdc Mundi fencfcentis poflrenM infirmimte Momitd multi=z tudo honc/ÎM leges cr difciplindm cmnctn mfen= fißime oderit, quid udgds e?quot; errdntes cupiditdtes fuds, iuflis qud/irepdgulis frendri cohcrceri fentiunt. Mordent igitur frenum,ut fero'cientes equi, Oquot; hoc iugum excutere condntur. No/lrum tgitur eü, qui Iuris üquot; legum Sdcerdotes dicimur, fubinde hutiM ordmis politici beneficid commemo= rdre,cr homines, quantum quam inendrrabile dontmD« hocfit,}m)nere.

^ultienimfunt,qui ftcut nippidSdpudPld^ tönern, leges quaft Tyrdnnidis dccufant, P.t cxor=: tifimt noftris temporibus Andbaptiftlt;e, legum dc politici ordinis ut manifefti, itu infenßßimi ho^ fies. Et Antmowj,quicaÜidèlegivm fundaments, conuellimt, cum fingimt illos qui contra confci-eiitiameasuiolant, tsmen Deoplaccre, Hisuero ccctnenda erat fentëtia Pauli Apofloli, qui Dciw» dicitnonejfc Deum Acatsfia/ias,id c^,fcditio^ nis,confuficnis,eyr udfliatis,fed ord’mis cy pacis, Pdcilè ucro his adplaudit contumax, eyfreniim^^ patiens multitude, quiafomniant homines inanem titulum liberts.tis, qu£ nttüd e/fe pote^ nift in Re» bujfub: legibus optime conjiitutis. Its, fit ut hoc tantum beneficium diumum,ficut er cteterafum^ m D« lt;ioK4, nee agnofeatur, neque,ut debebat, reuereitter habcatur, jèd contemnatur ac penè

pedibiif conculcetur. IJon enim homines uem hot nA agnofcunt, ZJ' uerè diäum eüÀ Sutyrico: Omnibus in terris, qult;£ funt À Gadibus ufcj} Aurordm,z^ Gdngen^pduci dinofccre po/Jiint Verd bonA.atq- lUis multim diuerfdjemoli Erroris ncbuU, etc.

Schotte uero ob edm cdufiim precipuè in/litutte funtjUt pictAtis^legum,dip:ipline,z^ omniim hot^ neflorum offictoriim Jint ojficinte. . No; igitur qui in Scholts uerfdmur -, decet cum his profane multitudinis erroribus pugndre, profe quiff; eniti,ut legum dtque difcipline reuerentid, qudiit mAximè fdlud cr inuioldtd mdnedt. Ob hdnc cdu=gt; fdm,cum in hoc honefiißimo cofcjfu mihi in pre^ fcntid ordtio hdbendd e^fct hoc potißimum dr^ gumentum delegi, ut de dignitdte er utilitdte iK‘ ris, legum, zy politici ordinis breuiter dicerein, 'Etfimihi neque ingcnij uires,nec ordtionis ubert^ tAtem, ut id re£lè ßdcerc poßm,fuppetere inteüt^ go, tumen contrÀ me conßoldtur, quod diélum eil db Euripide :

Keékl O'/implex ordtio ucritAtis cH, Neq; uerborum multis dmbdgibus indigct, ]niuftd uero cdufd ueluti Idnguidd tJiorbo putri, fdpientibus cget pharmdcis.

Grdtidm ueró eterno Deo debemus,qui ut lu^ cemßdcrdtißimi uerbi fui nobis in hdc cxtrcmA mtondt feneóta, rurfum cldrius iüucejfcre uoluit, ia, legum,iuris, cz politice gubcrnAtionis dignité atem

Mem dti^ue utilitdtes,ßmul nobis multis iÜuflri= bus teflimonijs ojlcndtt. In qualibus enim tcncbris fupcrior letas ucrpiajity'mde ieftmari potesi,qucd de ordtnis politici dignitite in Ecclejia dltißimum filentium fuit, neque h^c tuna bénéficia D«, ncc eorum utilitasagnofcebatur, inline ucro nobis zy fcriptur£ fdcr£ tcftimcnid in conjfcdlu fumt,quix bus Deus hunc orfmem nobis commenddt,e:tr ex« empld prtemioruni dcpoendrum nosfdtis docent, quanti ilium Deusfdciat, quamfanélè conféra Mt um uelit: Soh uerô Chrifiiani nbsp;nbsp;pij agnofcusit

bac beneficia, at que illis ea qua debent reuerentia _ gratitudine utuntur, Profand multitudohis ficut dlijs donis Del ad cupidiatcs fuas explendof petulanter abutitur. ïgitur multi in pœnis harent, quia Deus banc ingratitudinem non finit impunitam,

Vdulus Apoflolus legum ztr politici ordinis uiolationcm affrmat effe pcccatum mortale, quo confcientia lt;i Deo auellitur, ztr obediendum effe dit non antùm ut uitetur pcena, Sed multô nagis ne confcientia peccatopoîluatur. lllufirc hoc tea fiimonium e^, quo Deus hunc ordincm munit, cuius ipfeauthor er conferuator e^l. Fontes enim legum quid aliud funt, quàm radius lucis cr fapia entia duiina in mentem humanam ab ater no cona ditore trdnsfufa,lloc duce qualis fit Deus,c^ qult;£ ipfius immoa uolumtas dgnofcimus,}ioc duce tur* piaab honeftis,db iniuftis lufta, DcniqucDeo plda

cent id d dif^licentÜM feiimgimM, 'E.t inter Dtulti teflimonid de Deo,qute in ndturd extAnt,uix dhud eü iUuftriui, qudm quad iftdm lucent trdnsfudit in mentes ho)ninum,qud ß dcßituercmur, nihil fd= ne brutis dnimdlibus prtefldremus, lino propter multds cdiifds iüis longè qt' fcediores eßetnus O' mißr lores,Si igitiir pulchcrrimum de certißimiint ordinetn in rcliqud rerum ndturd ,ß teniporum (tnni,dierum de nodlium,ß motuum cceleßium ui» ces dtque ordinem cum ddmirdtione ßedklmus, cur non o hunc ordinem iuflicid;,quem Ariflote^ les lucifer0 O foie pulchriorem eße dicit ,ddmi’» rdmur, £tc mAgnifdcimus t î^empe ifte ordo no» bis mentem er uoluntdtem leterni conditoris in legiim libres, tdnquùm in illuflri imdgine exprefi ßm exhibet. Vt uerö Deus ijlitm ordinem in hu» mdiiogenere fdnxit, itu er eundemconfldntcrtu= eturdtq; conferudt, id quod ntdnifefld experien» tid tefiatur, in ijs qui pr£cipuum neruum legum, nempe iusiurundum uiolunt, item 'm hisqui iniu= fle fanguinem humdnum fundunt, qudm himird'= biliterdd fupplicid retrahuntur t neque ferè ullus , euddit, quin hteredt 'm poenis, ut mdnifeflè ddpd» rcdt ,diu'mitus ifldßc ddminiflrdri, er ßquibus poen£ forte dißeruntur : Hi ftiznfzj 4 furijsitH dgitiiitur, er' alem 'm corde cdmificindm fecunt circuwferunt ,ut Mis longè optdbiliiis eße poßit, quocunq; genere mortis extingui potius,quiim in alibu; confeien ti£ crucidtibm niant trdhere, Ob

hdnc citu^ätn nonnuUi cum latere fgt;otutlj€nt,ultro [c ludîcibuf ad poeriAtn obtulerunt, fcclui confeßi^ ut cititK à tor tore interno hberarentur, Alij por= rô eum euaderc facilimum ejjet,it3,rettncntur, cz ad tribwnalia retrahuntur,ut oinne^fatert cogatis tur à folo Deo hoc fieri, Refera»! tmum atq- altes rum exemplum, ciuie ante ahquot annos h’c accts dcrttnt,amp;multis noti fiint. Vulucrdttir 4 Scholas ftico ReilorAcaden!ii£,et ex eo uulnere paulo pojl woritur,Author cddis tertio primum die in hors rco prope Member gam prahenditur^et 'm foro hie fMpplicio afjicitur,qui interrogatu^ cur ta diu ibi toto pene triduo plue tmo miüiari pos tuijjet conficere,refi’ondtt pedesfibi et crura uifa plumbograuatu, ut ulterius progredi non pojfet. Qnishac uincula pcdibus iüiusmiecitt Nempe Tgt;eue,umdex fanguinis hivmani iniujlè elfufi.Cons Jpidunturfimilia exempla multis 'm locis.Egredis tur ex hacciuitate in agrum Agrtcola quidam fub noéiem cum tam portie claudcrentur, qui cum 'm uicmi filtum corriualem incidißit, in ter fielt ips fum, huic nox tota refiabat qua commode effugcs repotuiffct, SedDeus tpfummanifeftomiraculo retinet, Cogiturper horos quindecim in proximii fegettbits defidere,donee indices i;:tr Lidores pros firidie ad occifum corpus cx publica uia tollens dumegreßtipfumuna rctrahunt, qui cdp!tepo= flea hic plexus esl. Talia exempla multa quotidios na into oflendit, ut ea ornittamus qua in Hifloriis

A N N o I y I. contmemordntur. Hine Veteres furidi uindices homicidiorum fecerunt, Qui eùm ttlid exempla niula non fine admiratione J^eélârent,mn ternes rè neque edfu hæc fieri reputuntes finxerunt pros prium de peculidre quodddtn numen,quod fdn^uis nem bumdntmi iniujlèeffitfwn ulcifcereturt

Propter uioldtam uero iurisiurdndi religiös ne)n,nonmmus illujlrid funtpoendrum excmpld, Quisenim unqudm periurij paendtnefi-ugit t Bes ne ddhuc elementer cum iUisdgitur, qui inhdc uitd puniuntur,dtq; itd dd poenitentidm reuocdns tur, qudlid ddhuc multd mifiriccrdi.e diurna exs empld eernuntur. Hoc horribile e^^cum ddaters nds pcendi refierudntur. Vidimus hie nuuuni dexs trdin hominis periuri, qute per dunos oólo (J uis gintiin fepulchro idcens,cum totum reliquuin corpus multo dnte totum confumptum amp;nbsp;in pul^ uerem redddlum fiuijjet, fold putreficcre. nonpos tuit, ZJquot; erdntdigiti formdti in modum lurdntis, cum dlitcr infledterentur, in illdm formdm ftdtim redibant, Adharebant tendincs ZJ' ncrui,quibus pollcx ztr proximi duo digiti extenduntur intes grt,c£teris confumptis. ïnuentd htec fuit inEcs clefid coUegij Mondchorum in ditione Cdttorum, edT' cum fold mdnus hdc digitorum forma poR tot dnnos effoderetur^non fine cdufd moti funt homis nes rei mirdculo,^^ captum e^ qudri, quis co hl loco fepultus fuiffet, id uero fuperpofiti hpidis / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infcriptio

ANNO I y g I, yi; infcriptio tcjldlxittir. Jbi cognitumc/l QUieflos rem collegij Mondcborum eo in loco ante tot annos fepultum fuijjc, qucm dliqui nordnt ho^ fninem leuem de profdtjum, dd iurdndtvm fdcilem, V relig^oniseontcmptorem fuijji- ’Etimcj; pros p'tcr fud cr coUegij commodd fapè peierdffe, periurijs fuK multos defrduddffè, Quum uero ^-ioiidcbis fidus minifler fuilJe iudicdretur, eunt ip/i honorem mortuo hdbitum, ul in ^ccleßd in loco celebri fipeliretur, DetwM tAmen periurios rum umdicem tdndem hocmirdculo iudicium pes ttw oßendiffc. îAiffd fuit hicc mdnus und cum his ftoridd Principe Cdttorum dd P.le{lorcMSdxos tihe, À quo porro hue dd reuerendte memeri£ Dos itorem Duthcru/m cr œteros 'Pheologos trdnfs milfd fuit, neque ßne horroreJfeihrt poterdt. Si quis hoc tettiere itu dccidtjje putdt,nec iudicij Dis uini teflimonium eße,is non tintitm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id

cii,imptusdc profdnuSyfed pldne mente cdptus c^l. Tdlid exempld tulit nofrd memorid,neq^ uUd ætdi cldiitur,ç^in DEVS dliqudhominibusßmilid mirdculd propondt, ut tefletur fe Legivm amp;nbsp;pos litici ordinis cuftodem dtque uindicem effe, cr ils los certô punirc, qui prlt;ecipuum ncruum ciuilis guberndtionis, nempe iusiurdndum uioldiit, Hdic exempld cr mdnifeftd expericntid quofddm ctidnt exEthnicis mouit,iit de his rebus ferio dilis genter cogitdrent, Hi«c iUd Po'êturvm elogid funt,Cludlehocell:

Atq; htec quidcm ddhuc prtudtd funt^nAm cunt publicd confiderdmutjlongè triflior Oquot; tcrribilior Tragadid ßeilundd exhibetur. Extirpantur fun= ditiK dinplißimte or florentißimte Principum dc regum ßdmüiie ,Eu€rtuntur potcntißima RfgK4 O' Kejpublica, propter iniufldi cades cr per= lurid. ItADeus imdiqioftendit ße Icgumßufticia, O' huius politici ord mis defenforem dc confer^ Udtorem eße,^ hoc ucUe, ut interiores motus in mentibiis humdnis ßbi amp;nbsp;itiflicia ßua conformes Jßiritu ßuo regdntur, Exteriorcs ucro luxti ie= gum o politica guberndtionis normdw in officio retinedntur, Cludmqui Idbefdihre condnturho^^ Mines turbulenti zy ßeditic)fi,d Deo ipßoueldd pandsretrdhuntur, uclquod horribtlius c^,teter» nii panis nMncipantur,Ciuod niß fieret,quomodo poßctdtdm pducis,qui guberuAtioni prafunt, iuntd niultitudo ßurioßd cy- mdoniitu coherccri ! Praßertim cum SdtunM perpetuus Oquot; inßnfißi‘ MUS huius ordmis hoflis non quießedt, ßcd tot is ui-ribus contenddt, ut iftdin hdrnwnidm turbet, CT hdc luce extinâu oMnid tdrtareis tenebris inuoU Udt. Excitdt tUMcn DeusJingulis atutibus dliquos bonos Principes , quorum minifierio utitur dd MunienddM conßerudnddm hdiic gubernutio^ nem, Idq; non tdiitiim inter eos homines,ubißudin hübet 'Eccleßdtn, ueruM Ztr inter Ethnicos,ln quo

^0 numero Alexander Seuerm reilè reccnlèturt lcgum,difciplmi£,cr politico: gubernAtioniidcer^ rimiiicußosdcdefenfor,ciui cùmJ^eges duplici^ ter oppugnari uideret, nempe Sycophanticis nr^^ ' nbsp;nbsp;tibui, zy apertn uij'utracii 'm re exemplum flat uit

I utile ej' conßderatione dignum, ad omnein po/lc= ! ritatem. Sycophantam enim c^ui fumos ucndide= i rat, i« foro publics fumo necari iußit, dumq^ tile pleóiifur ,pr£conis uoce populo denunciari, I fumo puniri eum, qui ßumos uendidißet.

' reconfultos,ciim propter fapicntiam,fidcm et exi= tniam uirtutem priecipuo honore coleret ,M ut Scrinij Magiftcr, quern nos Cancellarium, uoca^^ mus , apud cum eßet, eiusq^ conßlio imprimis ute= retur, etiam in caflris ipfum à fe non foiebat di^

I mittere. milites autem difciplinte impatientes,cr Pr'mcipis feueriMe off'enß,cuin à lureconfulto

I ipfum , ut aßierior eßet , inßtgari fujficarena tur, aduerfus Vlpianum coorti funt, qui cum iamßiicula ez flriéli gladij in ipfum uibrarentur, I imperatoris interuentu ßruatus eü,purpuram e= ! nim,qua ipfe tedus erat, corpori lureconfulti Se= 1 «en« inteelt. Atq- itA inncxium contra furoreni 1 gt;nilif«)n tutatus eii,quos poflea iußis poems affe=gt; cit aliquot legionibus exauthoratis atque cum i infamia dtnnßt^-

Itt leges Oquot; hune publicum guberMtionis or* j dinem turn contra occuUm in/iditHyquibus ceu eu» niculis furtim oppugnatur,qu4m contraaperteint uimmilttaris turb^ opfimus Prmceps eaquade^ luit unimi mdgnitudme défendit, Atque uttnant cmnes gubernatores hoc Jibi cxetnplivm imitum dum proponent. Sunt ucro ed)quot; ultd hunts Imperi“ torts faóta, quiC non mmorem Idudcni merentuf. Cum en'm per Pontifcum or facerdotum audri* Clam multa iniuflè O'' impiè fieri animaduerteret, eOquot; edm non mtntmamIdbcm ejfe dtq^ impedimeiui turn in guberndtione, in templd corum ingrefiiis, quidqutd duri dut drgentt inuentumfuttyinpu^ llicum lt;erdrium redigi prdteepit, fubinde bunc Perfij Sdtyrici uerfum tterdns ;

IntcUigcbdt enim fapiens Princeps, htts tres peftes pr£cipuè legitimte guberndtioni infeflas ef , fe,trempe Pontificum Ambitionem o~r‘'pht‘^gt; SycophantdrumphendcifmosiO rabiofe multitu‘ dinis uiolenttam.

Pucrunt contrd inter principes O' turbato* i reshuius ordinisnonpuuci, ut Caligula,iiero, | Bafianus o alij, orgdna Sdtdn£,qui cum ad git- j lerndtioncm dccefiiffent,uelut apri in cultifiimwM hortum irruentes omnid udfidrunt, Pt ut bonus Princeps falutdris eü multis, ia lUe humdni gena i ris peftes o Alaftores multis hominibus O'fibi ipfis

ip/îs t^nJem 'cxitioß fuerunt. Interficit iniufie ßatrem GetAtn Baßianus, lt;luent exercitui char um (JJi norat,er cum ob cam caufam milites fremere animaduerteret, agit cum Papiniano lureconßul» to,cuius tn exercitu propter fapientiæ er iußicilt;e admirationem magna, erat autoritär, ut codent fa{ktm coram milttibus defenderet, et ipßos do-ceret Getam iuftè interßilum ejjè, cui Papiniaa , nufreßondet iPacilius eil,O Imperator,parria eidium ßacere ^uim defenders, Mäluit enimuir iuftus O' digniK hoc nomine iur€confulti,certum fMppliciiwn, quod fibi ob hanc recufationem poa ratum cjfe fdebat, ftdgt;ire, tjuàm parricidij defena for aut excufator elfe, lut ficut Barbari er ebrij in conuiuijs fuis infanis clamoribus M.ußcam hara moniam turbant : ßc Gubernatorcs praui hunc Ifgiwn er politic£ gubernationis pulcherrimum ordinem turbant lt;iuidem er“ interrumpunt, toliea re t!.nunnonpolfunt,ciuiadiuinitus conferuatur, cum ipßtriftißtmis exemphs pereunt. Tiens enim politias legibus reile conßitutas, uult eße Bcclea ßiefute hoßitia, in his cum c£terte difcipHn£,tum pr£cipuè doürma de Deo hommibus proponi poa te^, ubi ad honeßam difeiphnam er obedientiam hommes iam ante funt adfuefaéli. Ham ut rtiarius dixit,inter claßica er armoruflrepitum,fe legum uocemexaudire non potuiffe: itu in Turcica er l/lofcouitica uaßitate, ubi homines tantum c£dia bus, rapinis, er feedißimis hbidinibus adfuefeunt,

do^frwid de Dco,de tntwcentU,cdß'motiU (Hateuit£, ncqueauribui nec dnimts ddmittitur. Sdtdndxenim tdrtdred lue hom'nium mentes occua pduit, obßdet, or cdpfiuM tenet^nec uüifdnædut fdlutari doélritjie locum concedit, id in Turcis munifefte uidetur, qui cum de Deo v pietate uea Td nwnentur, mox la ird Cf furore implentur, ac uelut in rdbiem efferdntur,ut d ntdlo gcnio dgh tin eos ntdnifeftè ddpdredt. In Pildppisfiquis dd fidem Chriftidndm conuertitur bdptifdtur,qui dtinum uitd! quintwn QT uigeßmum fupcrauity hunc Didbolui nonßnit uiuercßed pdulo poll in» tcrßcit, qui uerô in primd tentefiunt Chrifiiani, loi utuerc folent. Koc tnultis exemplts cognitu/m esi, GT publicd fdmd confirmdtum. Kmcteflimdri pote^l, qudntdßtpotentid Sdtime in bis locis, ubi nulhelegesfunt,nullddtfciplmd. Et diuusPdului Acdtdftaßdm, ide^, ordinispolitici confußonent dc udßitdtem inter triflißimd Sdtdme opefd re= ‘ccnfct. Et 'mldcobi Epifiold dtcitur : ubi Acdti^ fidßd,ibi omne opus mdlu/m eR. Sophocles nullum tndtus mdlum in hdc uin eße dit, quÀm Andra chidn,td eH,ordinisin guberndtione confußo* nem.

Qjidnts, ergo humdme mentis c£citds,qudnn dcmentid eR, quod hoc nntum Zitquot; tdm ncceßdria um bonum repudidt, Zif fubldtum uult,quod cum dufertur,nihil relit^ui mAnct,quod db homine funo in hdc uitd expcti poßit, E t pcrinde fit, utß quis folem

fbkttt O' lethercam luccm c tnundo auferat, tunc necefje eH hoc fieri, quod e^ apud Po 'étum, Lucidui umbrofo mijcebitur auerno.

Uic finii Icgum eîi, nempe gloriu Dei,©“ pdx iic trdnquiïlita^ ncfira, tieccfie eil igitur non hu= TUMno furore, fed plané Diabolico agitari,qui zr contra'Deivm, ©■ in fuum propriumexitium pu^ gnant,n!alè perire ©quot;in aternii pocnie h£rere malunt, quimfaluic/fe,Gr inpaceac tranquilli= tutefuauiter exigere uitam. QUod autem aliqui prietextu liber at is Chri/lianic Icgum cr difcipli-s fia iugum excutere conantur, non libertatcm ,fed p^auis cupidiatibus licentiam atque impunia^ tern quiirentes. His rcjfondcndam csl, Chrifium non uenijfe, ut legum ordinis politici pcrtur^. hationcm, ac uaftitatem ilabiliat, fed ut htec,qu:O propriè funt opera Diaboli, defiruat.

£t qihe uefanla eH, nos qui nos homines uo* cari uolumus, hunc ordinem rccufirc,cum admit rabili ordine uniucrfam rerum naturam diuiniti» condtameffe, in brutisctiamanimantibiis na^ tura magifiird ac duce uiuentibus, hunc ipfum cr^ dinemnon fine admiratione fieHamiK. Habent apes regem fuum, cut honorem cr obedientiam pTtejlant, circum hunc denfie ftipantur,hunc in pugna acerrime defendunt, inmedijsaluearit bus federn huic augufliorem uelut arccm cxtrti^ unt. Hoc faluo mancnt in officio, cxtinilo ucrô

^atim turbant ord'mcm, cr ipfe aluedr'id diripi^ tmt, fed rege incolumi ordinem fuwn rigidißime ferudnt,e^ ut virgHim incjuit,

Hdbcnt zy formic£ pr'mcipem pitm tiuetH corpore cæterii grdndtorem, multie fitnul,fîqud neceßitd! incumbit , tergid ßuid exceptum in tutum reportant. Adpdret zx banc quantumuis pdrudni dtque exilem befliolam tumen ordme cer^ to,de uelut legibui certii uiuere. Grues ducem bd^ bent, quem fequuntur, dgunt per uices cxcubit^, ex negbgenttus uigildntes puniunt,uolant ordiné esquot; quaß cimedti, dcie inftruHtCt ducts uocem du^ £lumq; obedienter ßqutmtur.

Viuunt etidm Ciconiic, quod mdnifeftd expe^ rientid tefiatur, certis legibus, dgunt conuentus, (Xquot; m orbem fldntes inter fe roflrorum obfeuro ftrepitu quaß cqnfultunt ,ß quid forte nout dcci=gt; dit,quid dgendum ßt. Viderunt multibomines non procul d Cembergd uic'mo oppido cdpMle indicium d Ciconijs plus centum in dtnplo prdto fdilum,ctlt;ni qute red erdt, triflis ddßdret in medio qudß centra ctrcuU, cætcris ordine circumfldns tibus, cumq^ferèper duds boras capitibus nutun^ tes qudß collocut£ effent, andern uno impetu emnes in ream,ut tdm dd fuplicium condemnaam irruerunt,dtque rojlris ipfdm in minutas pdrticus las concerpferunt, bdc homines fide dtgni utdea runt, cx'dlijs porro retulerunt, Adulteridapud iUas

ANNO I î 6 I. n» illuCf non ahoqudm cäbitili fupbcio puntri con= flat. Citatur apud Arijlophanem plena humanias its pietatis Lex è Pelargidarutn ideH, Cicos niarum tibuli!,quam hie recitare libuit, Continet tnitn dulctßimam doilrinam de pietutii offices, quiefiUj parcntibus debent, tradiam cr bi quarto pTtecepto Decalogi, quo pracepto Deut domefli:: camßmul CT publieam gubernationem fancit cr communit,additi, lUuftri promißione,qua; huic praeepto prte cateris, ut D. Plt;tM/«î ait, adiungi= tur. Verba legis h£c funt,loquiturautem ex auh bus una :

Sed e^l CT' nobis auibus b£c antiqua lex, ^eßeriptü, in legum tabulis, quas Ciconhe 'Habcnt, paruas nam cum pater ciconias ^iutriuit, zsr iam faólte funt uolatiles, eportet natos banc reßerre gratiant Parentibus, ut fenes uicißim nutriant.

De terreftribui iam diximus, Qult;e in aquis de=i gunt,magis ßupida uidentur,fed t^men C ex lüis quædam certis legibus er ordine uiiliant. Sunt conchis unde uniones petuntur, fui/icut apibus, duces,magnitudinc eruetuftate prtccipuè emi= ttcntes, mirte ad periculum cauendum folertiie,haf ingenti quafi examine fequuntur cattera, CT' his faluis, à pifcatoribus, quieasconfe{kintur,non facile capiuntur, donee urinantium induftria du^ ces intercipiuntur, tunc pricda opima in manibus

f, ingenti tnim numero 'mcludumtur feiibuf. Hifc orJwïM Cf guiernAtionis fimuUcra /i teme^ Te aut cafu, ac nonßngulari fapientia Cf bonitAa te teterni conditorii in animantibus brutis ia ex*

, certè ipfts brutii tnagis bruti(u= tnui. Nobis,propter quos omnia condia funt, exempla funt propoßa, ut per ca Cf de opU fice, Cf noßro officio admoneamur, Kc{lè cnim uerè diétuni esT: ab Arato :

Nam Deus 'tngenti genus hoe complexus amore, Muneribus uarijs toto fe monflrat m orbe, Vt quoties oculis mcurrunt undiq^ noßris ^jße Deum doceant uefligia talia,nosq;

^SÏquot;^ ^nitos teflentur,Cf ipfum Agnofcant noffr£ mentesjucemej; ffequantur iuflici£,quam noßra opifex in peïioraßarßt.

iam ßcut in cæteris animantibus natura ipßt quot;nbsp;ia diuinitus condita eü,ut ordmem quendam fua um, Cf quaß eer tas leges ferne t ,ia in hominit mente hi radij cocleßis fapientie lucent,qui fans eA Cf origo legum atque ordinis in politica gu= hernat 10ne. Hinc ueteres Palladem,quam eandem Cf legum inuentricem Cf urbium gubernatricem fecerunt, louis ßliam, Cf q^iidem ex ipßus cerea bro naam efß finxerunt, ißa imagmeßguificana tes, leges effe cam regulam iußtci£,quie tn mente ' diuinaeil. Heßodus dixit lußiciam ad thronum er in conj^edu Det femper aßare, cf commune quoddam numen eße inter Dcum cf homines, per

ANNO 1 J i I» yij bof MJdicdns, harte effe perpetudm çy iwmotartt uerintem Dei, humants menttbus primum impreß fam, cr doärma ae legibus poftea magis lÜuflra^ tam. Cui ^ui aduerfantur, hi Deo ipfi naturiC quafi bellum indieunt. Cum Deo autem cr nAtu-gt; ra pugnare graue eR,ßeut Uienander ait. Deniq-, fi cjuem mandatum Dei, dignitas legum, (y hitius orßnis ,fi prarfentis uitte manifefta ncetßitas mi= nus mouet, ut hoe tanto benefieio Dei eupidè,re= ucrenter oy eum gratitudmc utatur, hune faltem utilitas cy 'mßnita commoda uitte in tanti boni «mplexum aÜiciant cy inuitent. duid melius pa=: quid duleius quiete, tranquiÜitatc cy fecurU täteconiunikl eum timoré Del, pietate cr hcncs fiate uitte, Pax aurea, pax etmäis potior trium= phis, inquit tüe. Htee uero feeundum Deum prars tipuè legum çy huitis ordinis cH bcnefieium, ’(er« m-oUifs-op CM 7roiamp;, id eR^tequalia bellum non fa= ciustt. luxtA fententiam Euripidis: Sed legibus er iftaiuftieiie régula fublata, nuUa inter homines aqualitas feruari poteil,ergo ncque paxretineri pote{l,ey nceejfi e^,eum htee Diabolo lanua ape^t ritur, tumultibus, bellis ae tenebris infernalibus omnia 'muolui, atq; uelut mi antiquum lüud Chaos reeidere. ïam fi er etetera legum ae ordinis hiiius leneßeia,eommoda, atq^ utilitates eommenwrare Hellem, dieshte mc eitius quam Oratio defeeerit, iieque propter multitudinem er uarietatem htee numero comprehendipofiunL

Quem^uil'areuelit, Libyciuelit£(iuorisidem Difcere qu^multæ Zephyro turbentur arenift Aut ubi tMuigijs uioknttor 'mcidit Euruf, ïioff'e quot lonij ueniuntddlittord fluitui.

Longiorem igitur enumemtionem in prtefen^: tidomittemuf» fdcilèeA imperium in bonis, in» duit Pldutus.UonA enim er redè 'mftitutd ingenid fdcilè mteUigunt,qudntum D« beneficium, cr qudm cuidcns drgumentum pr£l'enti£ diuin£ fdU tem mediocris guberndtio er difaplind publicd fit. Difiortn uero ingenid,qu£cf; d Sdamt dgians tur, nuUd diumorum beneficiorum commemord^i tionefleili dut mitigdri, uix panis coherceri pofi funt.

D E V M £ternum Pdtrem Domini zr Re* demtoris noftri lefu Chrifti toto peélore ordmuf, ut inter nos prim'um lucem fdcrdtifimi uerbifiii non pdtidtur extingui, Et fibi inter nos fiemper Ecclefidm, in qud ipfius nomen er benefiad cele^ brentur, coüigdt. Vtg^ cùm c£terdrum optimds rum drtium, turn er Juris dc Legum doófrindm, honeftdm difciplindm, er mediocrem guberndtio^ nem,cfU£ honeftdtis er dil'ctprm£ euftos cü, nobis clementer conceddt, er contrd Sdtii,n£ dtq- orgd^ norum ipfius uim er infidids h£c fiid donA dc benefiad tuedturdtlt;ji conl'eruet,per et propter

DVlt;c funt potißfmum uirtutes noflr^aMi propojitee ,qu£ cr ïttAximè cokndæfmti iiobif, dectis funt atque oriMmentum noJirum pr£cipuum. Reuerentia fciltcet pttrentum Ac les gim,ijU£ diu’mA uoce ÇAncitm eli,cr M.odefiia.HAs rum uirtutum confîderdtione Adduilus Ad dicens duMi l?«c prodij.cùm’enim chdrißmuf pdter meus, ^ui /imul legum in ter pres de Doóior eH, hoc pues flit officio uolucrit me feruire hottori Doéloris Cidrißmi nunc orndti,dutoriMtem eius defugere fine uioldtionercuerentite pdternæ non potui. ïmô ^^fipAter mihi non effet, tumen, ut interpreti dc P^ofeffori legum repugndre immodeftè non debui, Huic tgttur cum necefJÀriô obtemperem, non dis fputnbo de cAufis,cur pueris nobis locus dtcendt in his Çcniorum zj' dolt;flißimorum uirorivm congrefi fibus tribudtur. Sed ueniam, cd quA debco reues rentid dc modefttd precdbor, ut puerilem oratios nem boni confuldtis.,

çùm Autem in dif}gt;ut!itione proximd uir cIas rißimus D. D. Erifi« de mutuo prdcldrè multA difjcrucrit, ddfero ego ufituto more eddem de requicflionem dignAm cruditd explicdtione : Art cum diedt Chrifius Luc: 6. cdp. Mutuum ddte, nihil 'indef^erdntes, prohibedt forteni repeti e Lt Anrcélè fdcidt homo pius fine dcceßione ufurds rid mutuum répétons i

De brfe qitteftione metninerunt fenes,(ll{dntlt;gt;» pere tumultuati fint olim Anahaptiftæ^or tili) fii^ TiAtici, mAgno conatu contendentes, Communion item rerum ctr tteceffdridmc'umhoeChrU fit dtilo t'um alijs pluribus cenfirnuri acfiabilirL Cum enim in mut ui datione nihil ueltt inde rt, opinantur necelfitrio omnia habenda cfjè coma muntd. Cumcfi de mutui dationedicat, Peccatores peccatoribui mutuum dare, ut paria recipiant^ Tragicè uociferantur, peceatum ejji repetere mutuum, CT econtra perfiHioncm a fanilimoa niameximiam effie nccefiariam hii,lt;juiperhibcn Chrtfliani uelint, ne quie mutuo aUjs dederint, rea petiuiffe à quoquam uideantur. Sic enim fore, ut merceseorum copiofa fit in cacli5,zr filij uocetia tur altißitni.

Ego uero hanc infulßam conßequentiam er manifeftam deprauationem diili Chnfii fanatia cum comentum efie non dubito,dc prudenter con* fiderandum ludico totiuf concionis contextum, er hufnc cum (£terii diélkEuangelicis conferena dum,ut 'mtcrpretatio analoga fit er confentancit fidei.

Kam quad de Impijs ac peccatoribui Chriftut inquit, Hosmutuo dare,ut paria recipiant ,Etelt;‘ contra lubet pias dato mutuonihilindefierare, eoncio eR taxans multa uitia er peccata Pharia ficorum, qui non folum non feruicbant alijs egena tibus his ncceffàrijs dileilionis ofiieijs, Eleem^inis er

CT Mtttuo, Sed cr acceßionibui CT exdÜionibui ufurarijs egen tes onerabdnt contra mdndatuLe^ uit: 2^. Dcut: zi. cap. Tifion faneraberis fratri tuo, AittfiquibiK benefaciebant dato mutuo, des ligebant tsles, apud quos ffes eratßmilium offs ctor urn: Vel erant eortim mutuationes crUees moßnie comparât^ ad oßentationcm, ut liberales er oßieiofieffe uiderentur,crfacilius muenirentj ^ui fimilibus officijs ipfos egentes luuarent.

H(f£- peccatn, o-uitia nommât 'Dominus paria^ tjuorum ffe impios mutuum dare ad fr mat, Et ftanc feu liiert ffem, feu captationem fimilium ofs ficiortm, feu qualifcunque gloriobe taxat. Et ad pt£ceptA 'm lAofe fepe repetia fuos auditores des ducit,ut in bis offeijsfiudeant ejfe benefiet O' ius fttergaomnes. Eton ßfeernant amicosO'inimis cos. Eton prtefient lila officia tintùm benemeritits aut'ffelucri,ucl reddendorum fimilium officios rum, Sed ex eommiferatione o dilcüioite non fis mulat),, rcffeiîu uera; neceßiatls, Erga hos guoc/f ‘ ea cxerccant , t^ui ttel fuerunt ingrati,o- malè de ipfis meriti,ucl .■( (ptibus uicißim expe^Are fimilidt autetiam fortem ipfam non poßint,Elon omittant banc liber ali t) tem u'mdiila cupidia te,non 7r2.io* vt^'aaut odio intufto.

Hlt;lt;«c funmam eße concionis non dubium eR. In diéio ergo : ïAutuum date,nihil inde Jferantes, O'ut Mattheus uerbo fignificante inqutt: Voa lentem à te mutuo fumere nc auerfcris, nequas quam

quant exi/limo intelligcndam effe infulfant iUdnt AriAbdptifldrum confcquentidm, Qj^dpeccdtum fit l'or tent feu cdpitdlerepetere. Effet enim h^c donatio,non mutudtio, fi fortent repeti prohibe* ret db his^dui foluendo funt,e^ foluturos fe bonA fidepromifirunL

Sed cum propter £tAteni hdnc quæflionent ego explicdre non poßim, de fera eamad te Cldrißimc D. DoiSor Erice ,Etdte reuerenter peto, nt tu nobis eruditant eins explicdtionent tradds, Exijii* no enim non foliint exdo(lr'inlt;e coeleftis fontibui endrrdtionem eins uerani peti poffc, Sed ucflrd* rum quoq^ legum fapicntidnt multd de hdc quie* ftione uttltd dc necejfiirid moncre non dubito.

OroduteniFilium Dei Dom'mumnofirumïe* fum Chriflnm, ut hanc fcholdtn Ecclefiam Uquot; nos ontnes dementer feruet de protegdt,

CHdrißime puer,Etfi temporisdnguflid non pd titur longiorem explicdtionem qult;e/lionis, qudm dignam iudico o- ego eruditorum confide* rdtione, funddmenti, folutionis uerd lt;i te mon* ftrdtufunt: Tarnen ut plenior Cit enesrrdtio, bre* uiter h£c addenda elfe extflimo,

Hon dubium eil gloriofum titulum effe nomen perfedioniSfEt dulcent appeUationem communia* nis

nis omnium rcrum, prlt;efcrtim ignauis heluoniim cr flctitonibat , qut opibuf aliorum mirificis arti* bui infidianlur. Sicut ccrtum cR bdc tpfa caulii multos ad fodetatem Anabaptiflarum pertrados tjjè, quia Jjicrarunt je ex alteno Jine fuo laboredb= unde habit nr OS eße, unde gulié fu£ CJ' libid’mibui didu ncfandis indulgerent, Sed tarnen non dubis to communionem iUam rerum omnium fanaticum delyramentum effè, ac diflindionem dom'miorum rcrum proprictatcm diuma fapienta fancitum

Üquot; confirmatum e(Jcfirmißime credo, ^toppono Anabaptiftis praiceptum , Non furtum facies. Quo niß dominta rcrum diflinguerentur, non poffet ne infinita quidem rapacitas furti nomine noari. Quceenim 'm ilia Vlatonica confußonere=t rumaltenarum occupatio aut inuaßo poffetex^i ißerc f

Et uox Euangelq c'um non aboleat aut confié tuat politics , fed adferat iußiciam eyy uitum teternam cordtbus, non toÜit ettam contradus le» gitimos, aut citeras ordmis politici partes,tudi» cia, uelpanas légitimas,Imo hoc ipfumdidum Chrißi,de quo dißutafli, confirmât légitimant dommiorum diflindionem. Ham rebus 'm com» tnune coUatis, uttr proprictafe fublaus,nihilmutu» tim dtci poffet, nec mutationes ull£ fièrent, fed tanquàm de ccmmuni peculio aut bono publico omnes accipercnt, quantum eis non folum opus fflft,fed quantum cr quotiefeunqi libcret. Cum

ergo difiMionem dominiorum funciat D(^lHKiKt e:r creditoremddntem dltcri mutuo dominum re^: rum fuarum ejfepermittdt, Non toÜit coirdilimif quodccipiens mutuum obligdtur dd reddendum antundem qudtitum dccepit, Nfc impcdit credit torem, quo minia repetere mutuum poßit.

Sed ut reâè inteUigdtur modus communicd^ tionts, quem diélo hoc fdncit Chriflus prudent er obferudndd funt difcrimind mutudtionum. Hdtn ut mendicdntium du£ funtjfecicf, Aliquiflellio= nesV tmpoftores, Aliqut uerè egentes : Itt tuofumentium duofunt genera. Sunt enim dliqui tintumfleütonum fimiles, qui quibuspoffunt dr^ tibus dc pnetextibus cumuldre debitA jiudcnt, nec hdbent animum folucndi. Df J?oc genere tenenda funt diiki Prouerb: y. Ne dej fubflantidm tuant crudehbus. Simt entm tales hirundinum fimiles, qui tantum dcfraudare et exhdurire alios ftudent. item Pduli z. Corinth. 8. Vbi pr^cipit iin dan» dum efiè, ne nobis fitadfliilio, cr alijs ignauum ocium. Item Pfahni 57. impius mutuatur non foluit.

Alterum genus e^ uerè egentium, qui ad ufus ceconomicos multipliées offcijs alients indigent, V fideliter fiudent reddere quantum ab alijs dcceperunt. Sed fepe fit, ut aconomicis mife» rijs impedit i foluendo effe non pofiint, ucl eer» tè tempeftiuèliberarefidem fuam nequeant, quant

ANNO » 7 6 I. r4i infumptione mutui dedcrunt creditori. De hii poßertoribuf di£h Chrtßi inteüigendd funt: 'Ne idles pctituros mutuum duerfemur dc fdßtdiofe repcüdmus,Aut cum his mutuo dedimus terum^ ttds corum intelligimus nc fuperbè debitu extors guedmui, ut monet parabold, tAatth. ig. de feruo fuperbè rcpetente debitum centum drdchmdrum lt;i conßeruo fuo, cum tpß tdlentd decies miUe d do* w'mo bcntgnè reniißd effent. Hicc miußieid er duricies in repetendo m'utuo cA pcccdtum, non tnutui repetitio,qutecü ordo diuiniK,quo debitor qui eü foluendo,creditori obligdtuseA.

Difcernit htcc generd mutuo fumentium ipfd uox diuind Deuter, ubi d diutte concedit lex fumere pignus, Sed de ucrè egentibus inquit : Sin pduper eft 4 quo repetiturus es rem qudin debet tibi, non pernoiiabit apud te pignus eius,Sedßd* tim reddes ei dnte Solis occafum, ut dormiens in ueflimento fuo bencdicdt tibi, er habeds iufiicidin cordtn Domino Deo tuo.

Difeernuttt eodem modo cy- noßrlt;e tegesßeHi* cnes,fures er impoßorcsd uerèegentibus,er in ßeÜioncs dc fures poends grduißimds fdneiunt Sed de bis noßris legibus fi dicendum hoc loco nobis effet,nimis foret prolixd commemoratio.

Adhibedtur ergo prudentid 'm interpretsndo diilo Chrißi,er intetligdtur,id de an'mo ergd ue* rè egentes ofßciofo er liberdli, qui pluris fdcidt ofßcium

officium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;egenti, quim iaäurdm rei uet

pecunue mutuo dd.t£, de quibui loquitur Pdulut inquiens : Rüarem datorem diligit Deus. Et amen in hoe ip[6 genere feruentur reguLe,quibui cr hic communicdtionis modus circumfcriptus eü. Chrißus 'mquit Eucæ 11. ra tvóvra date boe eR, pro uiribus nbsp;nbsp;nbsp;pro facultatum. modo. Item,

Paulus i. Corinth. 8. Si modo animi promptitudo adfit, accepa eü ea fecundum id quod poßidet ae poteR quißj;.

Sin ueró mutuo quis deditei qui foluendo eß, ßiat mens pia non cjje peccatum legitime répété» re mutuum, cum alter qui debet in foluendo me» ram facit, Ac reélè iudico te ratiocinari, non fe» qui barbaricum Anabaptißarum fomnium ex di» il O Chrißi, Quód fors feu capitale repeti non poßitfQuia tunc effet donatio,non mutuatio, fi fortem repeti prohiberet ab his,qui foluendo funt, Cr foluturos fe bona fide promiferunt. Sed ne fim prolixior, ad poßremam ailus cr orationis no^^ ßrlt;e partem conuertor,ut uidelicet grattas agamDeo cr mets prlt;ece»

DIO ET CVRA RECTE DICENDI, Rc««tt4Mdgjyîro Alberto LenMigeroîinm-bttrgenji Profeffbre Rhetortcet.

Veniädnwdum in florenti Repub: homina modefti, indomitæ plebis multitudine,qu£

feditionem CZ excidium )«miMur,igubernAtio:2 ne deterrentur,metuentes futura nMld,cr incoma noda, lt;JUie ex fcditiofd fubditorum multttudine expeihndd funt : IW fcoc tempore, quo fludijs, literdrum offie’mts, beUum, udftit3.tcm, cxtrea m^m bdrbdriem, rabies inquiet or um ingeniorum denunciat,ex nwderdtisdlq mctu impendentium malorum, literarum militiam plané deferuntydli} qui dulcedine artium tenentur, in fiudijs quidem progrediuntur,fed priuatimfibitamp;ntum uiuunt, ne ex umbra in adem produdi, cum inuidia,odifs, animorumuirulentia,ambitione,criminationibus, temerarid audacia, fimilibus nAtura monftris congredt dc dimicdre cogantur. Hdzjc communem ejj'e huius feculi,in quod Deus nos incidere permd fit, querelam, apud omnes mitionbiis uirtutibus prxditos deprehendimus. in primis autcm iunio= res zy non admoniti plurimi, quod nunc cum dolore z:}- gemitu attmgere cogor,hac dtdtc in odia um huius Acddemiæ,^- fedis folidorum ftudiorum adducuntur, multi honefli nbsp;nbsp;pq homines fecum

y44 ANNO t i 1, di^utdrc incipiunt,dn ad hunc locum liberos plot dtjcendi cdufd ablegdre poßint, cum publicis fcri=* ptis zj- in publicd condone de fuggcfto d qutbup dam AcddemidVuitebergenfis, multirum h£re= fium dccufetur, M.ultt nobtlitatc generis, zx uir=s tuteprtefiantes politici uiri,mtquisquorundant uociferdtionibus addudt, qui docentes in hdc fchola. non coram audiuerunt, earn de hac Acdde^ mid fdlfam perßuafione conccpcrunt,quod duribui lt;3quot; dnimis iuuentutis quotidiè horribilium erro^ rum cr htrefeon femina infitllcntur. Horum inb qua crpcruerfd iudicia ,Z3mt à munere in hdc fchold docendi duocdrent,nifi cordm per annoi aliquot publicè in hdc Acddemid longè diuerfwns docentes dudtuiljèm. 3ond enim confiientia, or cordm Deo cordium injpedore, e3 coram toto mundo profiteor, quod ex hdc ipßa Cathedra, in quamüeo fiedifiioncntc exmandato iÜu/lrtßimi ac Clementißimi Princtpis noftri (3 prudcntißimi fenatus Academic confilio collocatus fum, per ann nos undedm,dudierim non tantumfidelitcr nobis d reucrendo Prdceptore fandißima memorig, CT reliquis ftudiorum gubernatoribus fideliter trd^ dit3, effie Philoßophue e3 honeftarum artium ftu-i dia, fed i!3 dodrinam coclcftem itd cxplicatami ut nemo duditorum erroris, aut hdrefis eos ar^ guere potuerit. Et hanedodrinam quam nobiS propoßuerunt primis annis, quibus hue ucni,quant multi audierunt, qui earn fußgt;e£tum publicis

ANNO I J- lt;nbsp;I 747 fcrlptis feddunt nunc 'm b^c ipfk cdthe=z drd,bis annispofterioribm, 'm bunc tpfum dirm Doibcrcs repetunt, Z3' aßiduc duditoribus 'mcuU cant. Hane ipßam doâr 'mant, quam ab anno quin^» quage/imo ufquc in prafentem 'mbac Academiit didici, toto pedfore ampledlor., quod cam cunt fcriptii ProphettciijC^ Apoftoticii congruere in» tcUigam, (y- cum iftis fundamentis cr initijs, qua tnihi à Pra^cfptorthus prim£ atatii in fchola Ham» burgenfi cdifcenda pricfcrtpa funt, zj- cum iftis dodlr'mlt;e partibu^, qua^ non tnntùm pro concio» ne, fed cz in coUegio Tbeologorum, Reucrcndia nir pite memoriic, Dolt;3or lobanncs TFpinuf in patru mca docuit. Quod autem in hac ultima nundt fene£lA,ingcnM inquiéta, diffutationes, cr ^(djhones fubtihores moucnt,qud( quidam ex no» Jiris confulunt, non apud indodlos idiotas pro toncione difputari, ne nmia ftibtilttate,auditorcs turbentur,V aßtuplici ueritati^ fententia auo» ccntur,fed ut dodli de bis metis placidé conférant, et quid uerMti congruum Jît,décernant. Propter banc dtlationem in prontmciando-,0- reiedlicncm barum quatflionum ad conuentum tnultoriim eru» ditionc,prudcntia, ctr iudtcio ualentium an Aca» demia noßra damnanda fit, amp;nbsp;bterefium borri» bilium aceufanda, ipforum confeientijs, qui bxc agitant,cogit!inda o- expendenda relinquo. Hicc initio iuniorum caufa,quorum multiuirulentis feriptis (2' conutcijs turbantur, dixi, qui omißis

ncn tiece/prijs dijjiututioniiui, relinciuiinttos iU umo iudteio,quod Paului portituros eos,qui tur^ bint nos,denuncidt ; liofira intcrea fludia cr ex^ trcitia, curemia, ea diligentii,ciult;im ex officij no^ Jlrt ratione Deut parentes a nobis reeiuiruntj ne luce doélrirta diuitiitus traditie, cr Philofo=i phiie in tenebras cr fordes, in qtnbus maiores noi ßrt uerfati funtyrecidamus.

Cum autem mihiaPrieceptoribusnoflris,qui ßudia hterarum promoueri cupiunt, impoßtum ßtmunus explicandieamdod{rma,lt;ii(ie rattonem redtè formandie orationis oflendit, aliocfui re= eepn eonfuetudine, aliquid pnefandum eßet,utile fore iudteaui, pauca de dtgniate,cr utiliatefa^ culatis dicendi in medium aßerre, ad exeiandos nonietAte proueiltores, lt;jutbus hac commémora^ tioncminmè epuserit , fedad inflammandos iui^ niores, ut maiort ßudio, aßiduiate,cr diligentia in curam rede dieendi incumbant,cr utßne ttUa dubinstionecredant,multum-operic atquefludij confumendum cum in tradenda, tum in dtßcnda huiusartisdodrina, Quod cum breuiter expedii! am, uos reuerenter, amp;nbsp;amanter oro,ut me ea pa^i tientia Cf benigniate audiatis,qua altos ex hoc loco dicentes audire confueuiflis. E f/i autem op= time inteUigo ingenij met tcnuitutem, qua uix gnintisatque amplitudinis umbram in faculta» te diccndi capio, multo minus ßlendorem Cf ma= gnificentiam eius orattonc itlußrare ualeoiTamen

ANNO I 7 6 I. y47 Mö« dulito,(iuin me apud uosexcufeiperfonA^ ^uitm wn meo quodam iudicio mihi affiimpfi, fed publicAduthorMtegero. Ac mead dicendum 4ca ccdcntem,humdnitdt congrejfus fcholdfttci erigit, in quo non modo exceüentium uiroriem iudicid, fed dliorum mediocrium honefiiC uoces,de ftu=t dijs doilrinne duditmtur : Sicut in fendtu Attico, non foluni Tbemifiocles dudiebdtur^dut dltuf eru» ditione cr eloquentid prafidtn ordt(ir,fed etidm ob alijs mediocnbus ciuibiu fentcntite dtcebdn* tur,

i^ec de excellentie de perfeih, eloquentid,quda ^nt Cicero in Ubris de ordtore defcribit, qudm ne qnidem JJjerdre po/fumui, hoc in loco dtcdtn, fed de curd reHè diccndi, or diligentid componendte Idtinie,proprice, perjficuce ordtionis,qult;e qudjt inchodtio eH cloquentiieepducdmonebo. Verutn eum in commenddtionibm drtium,dlijsdli£ rdtioa nes probentur , quofddm enim mouet utilitcose dlij oble^htione, quidam neceßitufe impcîluns tur, cumq; und fît hone/lds, cuius cduft liberdles drtes, gencrofis quibtisq; dnimis debent effe com=gt; menddtißimd, de ed nunc pducis dicdmeOquot; oftenci dam non modo propter pulchritudinem, dut utiltca. titem, fed preecipuè propter neccßitutcm hdne dodrinam expetenddm ejfe. Proinde pducis coa gnofeite, quic me adduxerint rdtioncs,ut preecb pue fludiunt dicendi necejjarium omnibuf exifii=s

Principio omnibui in conjjfcólu ßtfeuerißb^ wum Dei imindeitum, quo præcipit non tantum ut nofimcdufa aßidue Propheturunt Apoftolo=gt; rum monuments legtimu!,^^' cognoßeamus,ßed eti^ dm dlqs ea qu£ Icitionc, uc pid mediMione peroe^* pimuSydocendo a.c dicendo coinmunicemui,

Necdubium eR prtecipuum amp;nbsp;fummum eße omnium operum bumiinorum.,alios reilè de Deo^ de dodrina. uitte neceßarid docere dtquc in=. forniAre. tUdnifcftum ed dutemßaedieendidr^ tibus.quie concinnAm,ßmplicem,cr' eruditum dos cendi uidm trddunt non poße integrum dodrinte corpus, dextre cz ßnc corruptclis duditoribm proponi,multo minus tot, cr am diuerfe opinion ncs, qu£ in hoc corrupto feculo, dtque feruilibut. Kioribus irrcpferunt ,ßne fdculate dtcendi reijci, de refuari. in explicdtione enim dodrinx cale=i fibs neeeße efl,ordinem db drtificibus prsefcriptum fequi, ut duditores felicius trddia percipidnt, CT impoßurdrum edufds, exueritlocii cr funddmen^ tii monflrdre, ut conuidi errorem dgnofcdnt. ideoqi Diuus Pdulus Ecclefjs pent urn dytii dieeti^ di prteßeiendum cenfet,cum inquit,eligcndos eße, qui poßint confirntdre duditores m ßdnd dodri-nd, cr centrddicentes conuincere. Et quoddm in loco udlde fdpienter prtecipit, iguArum fdculatis dicendi db Ecclcßd remouere, cumdtt ,ia.p Jè /XH K J’/(^(U.Jtu6VrH'ij,o'jyaTO ’ip iu.K.'XiM'ici.Si quis fdcultdte dicendi non fit pneditui, tdcedt in. Ec# elefidt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Slt;epè

S^pè duditK Thucydidis grduißimum teßi* inonium recMri, quod cum hoc ipfo loco Pauli consentit, quo Keipub: Attica: priecipuum lumen Perickm ornat, cum ait yvóvoi rà cTtovra xgîj tp/A^tuEVo'c« TavTOL. Hoc bvcui Elogio complc= éiturampltßimam doärinam,qu£ çyin uerbis Diui Paull continetur, qua monflrat quibui rcbui eum mflruilum eße oporteat,qui in ciuilißocietus tealiß authoriate, confilio, amp;nbsp;dodr'ma prodeße Mclit. Httzic uult primum mtelligere eax res, qu£ communi hominumßocieUti neccjßarilt;e ßunt,cr præditum eße faculate, commode, er perßieue fxponendi res utiles,erneeeßarios. Hlt;ec duo ßum= »»‘i' doH4 cmäUiTtp uidelicet,et J'cMafs.i)} £p/XNv6V= ^if.b}},non minus Paulus in ijs, qui doilrina: Chris fiiame tra£b,tionem fufeipiunt, quam ipße Thus cydides'jn Philofopho er uiro politico requirit.

Ncc quorundam iudicijs aßcntiantur lunios res,qui ißa cura loquendi minime opus eße puant Theologis,cum certumßt in Propheticis feriptis, er Apo flöhe IS monumentis plurima er' egregia ernamentn, ex oratoria ßaculatc eße deßumpa. Non quin ipfe Paulus i primis annis in hac dicendi arte probe fit mftitutus, cum eius feripa concinno ordine, elegant! methodo,er optima forma orationis, fint diflributa er' cons texta. Eiam ut Strabo refert, in Tharfo Pauli pas tria,artium difciplinlt;e floruerunt,quarum difcens dl cupidiate er Paulum mflammatum fuifje con*

fcntaneum eli. Sic etiim Strabo fcribif, TantUiit Tarfenßbut fiudium circa. Philofophiam fuit *rÙJuâ2Sî\.Zugt; iva.ua.2.io/J ,a7raa'ap Tccu/^ap, ut Athenof cj-Alexandrtam fuperarent, (X fi lt;iuis aliui locut dici pote A, m ^uo fchollt;e or Phtlofo^ phicte cxercitationcs fuerunt. Sed hoc uno plurb mum exceîlit,quod hîc indigenæ dtfcunt,peregria ni uerô non multi hue adueniunt. Hfc Strabo, Didicit igitur inter ctetera Pauîuf, er rationent docendi ac dicendi, qua Doilores in Pcclefia des flituti, fententioi uarièraptatascorrumpunt, er ueluti catuli y ut Platonic uerbK utar , lacérant mordicus apprehenfo, panniculos,

Ac exempla fuperioris eetatii teftantur quint turpitcr fcriptores fepè in grautbus caufis haÜu=gt; cinentur,qui hac arte non fuerunt inftituti. c'unt enimaffiiefaili nonejfent adcuramreilè,propriè er per/ficè loqucndi, doélrinam Ecclcfilt;e 'm ex^ plicatione abfurdis dcclarationibus corruperunt, non 'mtcUigentes proprietatem phrafiimiy fcrmoa niSyerfigurarum,aut fi ipficontrouerfiamali» quam explicare conflituerent, ita monftrofa ora* tione y er compofitione inconcinna y magnos li^ bros confuerunt, ut inemine quantumuis fa^ picnte 'mtelligi pojfent. Exemple nobis efiè po/funt fcripta Monachorum y quorum qu£^ dam adhuc in Eibliothecis multorum afferuan* tur y ut pofleritas uanitatem 'mgeniorum, er nugas fuperioris £tatis uidcat, Hemo quantum^

ANNO ï y « t. j-p uit fîbi /dpiens uidcatur, Scott fermonem intelli= ^et, qui nuUum dognu illuflrduit, fed nugdcißia nidt dijfutdtiones in Eccleßdm inuexit. Ef m/« interpretet in facrts Utens uerè funt ’óvoi p.va pW, ut communi prouerbio celcbrdtiim e^l. Quia cuncjue igitur fferdt fe fine drtis dicendi præfidio Theologum fore, do^rinant 'Ecclejtie reilè endrrdturum,in/îgniterfdllitur. Genus cnim fera tnonis Prophctici, Zif ApoftoUci,finefigurdrunt, phrdßum -, Ungudrum cognitione, toa rd= tione formdnd£ ordtionisperfpici non poteü,nec doârind Pcclcßx ßne coptofd,(^ commodd orda tionis fdcultate propugndri.

Quod ucró dicendi fdcultds ad uniuerfdm Phia lofophidm expUcdnddm cr dd 'tngenuds cr Ubea ralesdrtes ßt necefßdria, difputatione noneget^ cumomnis doiürma honeßdrum drtium ordtione gubernetur,!!^ continedtur. »anc curam dicena dl omnium prtecipuam qui negligunt /mfelidter in fuperioribus facultatibus uerfantur. Videmus proh dolor mdximte partis uerjàntium infludijs literarum imprudentiam, Oquot; peruerßtutem, qui cum Academias accedunt, incenß cupiditate ara tium fuperiorum, fundamento folidæ eruditionis reiedlo,quod nobis dicendi artes præfcribuntdüoa tis manibus cr pedibus,ut dicttur,dijficilium maa teriarum traiiUltionem fufeipiunt. Alij hisinfea rioribus artibus negleßis adfacultatemTheoloa gleam fe totos applicant, alij facrarum Icgum er

iuris doHrinam dccedunt, alij Jjgt;retis diccnc^ dr^ tibus dd fdcutatem Medicorum properdiit.Qudm infchciter tdndem in fdcultdttbus fuperioribui uerfentur,communis experientid ofiendit, ubi idles dd guberndtionem in Bccleßd Repub: dcflitutt his ddminicuUs drtiu/m dicendi cuehun= tur,^udntum fiepe communi hominum fbcietuti nocednt, deplordre potius qudm prolixe commet mordre uolp. Cerium esl enim lt;juod uniuerfd ho^ minum UI a, gubcrndiio Ecclefilt;e, iudicid, fchoLe^ ftudid literdrum, forum, fernwne c;- ordtione indigednt. In his nomindtis pdrtibus nemo dnimt fcnfd , Cr cogiationes dlijs exponcrepoteA, ui intelligdturji non cera tfudddm uid dc rdtione loqudtur, cr drie prius dicendi fdculatcm con-ßrmduerit.

Summi ordtores, qui uetcrum monumentis ce» lebrdntur, cum fcirent prtecipud uit£ negocid, ordtione proprid or perßncud cxpbcdri, non mi= nus follictit fuerunt de concinnis cr commodis ucrbis, quibus dnimi cogiationcs cxplicdrent,, qudm de rerum mdgnitud'me, quds pro temporis ratione trdcb.runt.

Pericles cuius ingenij cxcelicntid,^^ ordtorif fdcultdtis prefldntid tuntA fuit, ut in condo» nibus tondre, dc fulmindre diceretur,quoties dd condones recitdndds dfcendit, femper d Dijs tm» mortdlibus precdri folitus eA, ut ipfius lingudnt

Demoflheni cum obijcerctur quod weditutut id dicendum ueniret, rejjiondit, non modo impu^ dentem, fed etiam improbmn einem uideri iÜumgt; qui prodire ad dicendum uufît, re non diu anted, tnultumq; cogMte,, fe j't poffet,non folùm feripta, fed etiam fculpa diilurum cjjè.

C^uid de Cicerone tnter Romanos Orator ^ji r« eloqucntißimo commemorem f qui ipfe fa« .9 nbsp;nbsp;nbsp;tetur, fc cum fummo timoré ad dicendum f^pè

|i •icceßtße. Hjc aliquando propter diem tudicif IJ pforogatum,quodei de caufa obfeura GJ- intricaa w dicendum erat, ia laitatus c{i,Jit fcruimt id re* ttunciantem liberate dcnarit^

H(Cc exempla Gr indicia Qratorum pr£ftanlt;» tißimorum nos moueant,ut ftatuamus, fumma dh I ligentia, et crebris excrciationtbus nobis opus ep fe, ad banc proprq, puri, gt perß^icui fermonis faculatem comparandam, nec miperitorum per-fua/i'onibusajfentiamur,qui putant nihildicendo facilius e/fc, cum certum]it omnium bumanorum operum fummum,Gr' difftciUimum effe dicendi fa= culatcm. î^onenim cü eloquentia, ut multifibi perfuadent,ociofus aut dccerfitus orationis fucus, qui uoluptatis inanis caufa adhibetur, fed cH fa^ cultas inter rehqua beneficia diuina hominibus ab ipfo Veo conceffa, ut de magnis gt- necejfa* rijs rebus, de religione, de iurc ac tuflicid,dc omni uir^

uirtutis officio, propriè perffiicuè clocere alif filiospoßmt. Si ([UK hatte dicendi fdcultdtcm non ncceßitatii caußa, fed ad inanem oftentationein excogitatim cjfe iudicat, erga Deum extreme im^ piufCringratiiseSi. Qui igitureloquentiamiu^i dicanf donivm diumitui homintmt genericoncefi fmn,cf potiui nAtiua,quàm monftrefa forma oroa tionii deleilüntur, non tantum inuigilent fludio (omparandi cognitionem rertvin bonartmt ,feii addant er loquendi facultatem, qua res ueras rea ilè er perjficuebono genere fermonis exponant. Pidores magna cura in eo laborant, ut mediocria bus CT uiuis quaß coloribus ipfa corpora imitena tur, quanto magis decet homines litcratos in exa plcatione maxintarum reru/m,in Keligione er publicaßudiofe pr£ftare,ut oratio res in mente rede cogitatas exprimât uerbis ßgnificantibus ac illuftrantibus. Sunt enim in oratione uerba nota rerum, quibus res explicantur er definiuna tur, has notas non ambiguës, non perplexas,non cbfcuras effe oportet,Jî res quæ in mente latea bant, er cogitatione conceptaerant,uiuiscoloa ribus pingere erexprimere dcbent,utàlcdoria bus er auditoribtts redè inteîligantur, ne de fen* tentia propria, er natiua rerum qua ab oratore proponuntur,aberrent. Quare in caußsobfeua ris er grauibus explicandis prudentia er cira cumfpedione opus ed,non tantum ut res utiles generi humano proponamus, fed etiam genus fera

ANNO I y « I. yyy tnonii proprium cr perjpicuum deligttniUi, quod rebus ucru refpondet, quod omni umbiguMte cus ret.

Res pletm perieuli e/l ludere pneftigijs /ophip tnatam, (y umbiguis diilis, quibus dißimiles epic niones in animis dudientimn exciantur,unde in= ter Dodores odia,eoneert(Hiones dtrlt;e, C}- difcec pationes'eum pernicie Bcelefîie proueniunt,eimi quisq^cpinionem exdmbigua orutionc eoneepx turn, mordicus defendere nititur. Ruripides no* m'mat turptßimum morbum Imgudm petuLtntentj feueff-renem lt;XKoAa3O|) yXSoJccu euc^lo Iw vó« o-ofj qud: in Ecclefid horribilis pernieies esi, cum in optnionis dlicuius defenßoneludit, utßepefit improprijs dtdlis, quæ dut ex TnAhtid,dut ex infeU tld defendendd Ungud eiufmodi fufcipit.

Ncc antùm linguie utrulentiam,quam ntdlieid iidturte multis fuppeditat,uitemus, fed ZTdmbic guiatem, quantum fieri pote^, fugidtnus , quiie rndgnurum turbarum fiepe cdufd eÆ

In Synodo Syrmtenfi cum quidam Arrij con* trouerfidi humano confiho mederi fluderent,mens tionem uocabulio/xoio-to^ filentio Dbruentes,in Symbole poni öp.o;o$ pro ‘op-oia-t^ décrétiez! runt.Rune cothurnum,/tutrdq;parsdccipcret^ exiftimabdnt difcordilt;e finem fore, quid utrdque pars filium effe fateretur, ZX quidcm fimilempa^ tri,omijfa quieftionc,an fitofj.oilt;noq. Subferipfig hüte décréta, er pius fenexRofius Cerdubenfi

EpifcopufjCMäui, ut MrrAnt^ cum tAwett dntelt;t uerits^tetii conftanter dcfendijfet. Hwc UAta funt innumcrabtlesrixie inter Orthodoxes cr Arrtd^ nos,utriflt;j; pArticuldmo/XQiQçadfuâm opinionent infieflentibus, dlij uoluntatts, dlij eljenti,e tudinem 'mtellcxerunt. Borum malorum cogitA^ tione Uofius, in anum tnajhtiam incidtt, ut do“ lorednimi extinóius putetur.

Boe exemplum eo rccitAui,utfliidioßcogi* tent,quantum referai, quibus uerbis res mente perceptie explicentur, cumq^ nos deccat eße ueri^ tatis euftodes, non tantum res ipfas reàèdifcd^ mus, fed er forntam idoneam er uttlem exponent dl animi fenfa nobis comparemus, ne monftrofd ordtionis forma aut ambiguis diilis auditores eJ Icdores turbenms.

Pr£tered hiCe reâè dicendi feientid, er opti* marum rerum cognitionem duget, quæ femper cum eloquentid coniumókl ed. Oratorum fcriptif quorum imitatio ad facultatcm dicendt lt;tc fieri* lendi nvbis neceffarid efl, plena funt utilißimis inaterijs, in qutbus ßmplici, proprio, er dilueido fermonis genere doärinam de natura rerum, de moribus,de Reipub:gubernatione, er omnibui rebus bonis explieant,

Nfc eü qiicd quis cogitet cloquentiam effe ßne rebus, t^am ita, inter fe coniuraruntEruditio er Eloquentid, ut diuelli nuUo modo poßint.

Sunt eniw eloc^uentia fontes doärind caleflis, Philofophid moralts, doólr'ma Phyßrd, cognitio poetndtu/m 'O' hißoridrum, Ac nihd dliud e^ elos (juentid,ni/t copiofè loqucns fapicntid. Idcocj; Pld=i to uerè dicit,qu6d cloqucntidJine fapientid, cr probitdte fit tinqudin gladius acutus in manu furiofi. Hoftri igitur offtcij er it animum optima^ rumdoilrinarum cognttione mformare, O'fi^ mul fiudium, O' curam reélè loquendi adiungere. Nemo enim eloquens e/fe poteil in eo quod nefcit, ideo Demojlhenes cutdam interrogantiquomodo rede dicendum ejjet, Rejfondit : St nihtl dtxcris nifiquod bene fciueris.Et ufiatè dicitur: Quodq^ par urn nouit nemo docere potesl.

Ac nos, prefer tint qui in ftudijs uerfamur, ad mediocremorationis compofittoncm, fuduitas o uoluptM homine et libérait ingcnio digtta,inuitd* re debebat. üullum pulchritts ornamentum in hos mine literato effc poted,quant fuauis oratio,quant non monftrofd o abfona forma,qualis Aionachox rum plerumq; fuit,fed qua; perjptcuo,o proprio fermone, de concinna conipofittone, animi cogU t),ta,refert, Neque Mufica dulcior, aut iucundtor duribus omnium finfuum dclicattfimis, aut men= te percipi ußa poted, quàm tequabilis oratto,con* Jians bonis Uerbis ac fententijs. At longé à n4tu= ra hom'mis dcgenerauit, into nulla humanitate prdditus esl,quern nullauoluptate,orattopura, perjficud et clegans aJfcit.Q^is cnint non mauult audire

iudire Philomelctm dulcißime canente)u,^uitn cut culum mfuauiter firidentem, quis non aures pos tim nlaudie, qudtn glotoranti (iconic præbereti Hercules ßngitur aured cdtend mdgnos cactus hominum quocuncj- tioluerit traxiße, qud fdbuld ßgnificdre uoluerunt hommes fdptentes,quód elos qucnttd O' dtcendi fdculate hom'mum dnimi mos uedntur. rienwfthenes fud eloquciittd impulit cU ues contrd Philipptmt Mdcedoniie Regem.

AgnofcdmiK dutem O' eclebremus fummA beneßcid Dei, qult;e o Retpub: O'Pccleßte,per facultdtem dicendi profita funt. Superiori leate qud optémd rdtio dicendt ncglcóh, cii,artes cmnes confuß o obfcurè trddt coeperunt, o dodrnue religionis puritdsßibldts, fuit. Riihil propriè dut latine eo tempore enwiciarunt, fed reliih imias ttone ueterü,qui reélè loquuti funt, nouum genus fcrmonis dc prodigtofum in fcholds importarunt, quo uniuerfam Philofophiam dc Theologiam dens /ißimis tenebris inuoluerunt. Cumenimfermoßt nota,, er quafi deferiptio rerum, nemo doiirin^ alicuius pdrtem re£iè intelligere,multà minus alijs cxplicare poteü, niß uerbts dc notis fignißcdntis bus id perßcidt.

Qjidre diuinitus cxcitati funt peßremd muits di lt;eate, duo hcroa multis uirtutum generibus prtefldiites Doäor Dutherus o Philippus Melatts thon ßinifltßimlt;e mtmorue, patres ac prieceptores noflri

ANNO J I i I, yp noflri immortili gratitudme cclebrandi, (^uibtti c'um aha dona qua: grata mente in utroc^ agno~ fcimM ac celebratniis contulit,tùm pr£cipuè elo* quentia, e3' dicendi facultate eos infiruxityUt dos drinam Eccleßlt;e, amp;nbsp;hone flarum artium ftudia à, fordibus tenebris repur garent, nbsp;nbsp;ab interitu

u'mdicarent, ac fublata barbaric,qutefuperioribui fecuhs in Phtlo/bphia grajjdta ek, artes in uete= rent dignitatem atque ampUtudinem reflituerent. Çiuoties de hoc immenfo Dei beneficto cogitamust quod in hac ultima zj- delirante fencHa mundi Duangelq lucemEcclefqs reddidit, cr fludiaclo^ qucntue cxcitauit, quibus relique artes lüuflrate lunt,pudeat nos o itîgratitudinis noflræ,qua hec beneflcia nondebiai gratitudine ac rcuerenx tiaagnoicimiis,z:r deploremus maxime partis ig= nauiam,qutefludia artium dicendinegligit,quù hiis hic Optimus thefàurtis conferuari, çy ad po^^ flcros propagari debebat. Noy infludijs uera famur, cognita fuperiorum temporum infcitia, non tantum gratulemur noflreetati, diitinam ib laminartibus que refloruerunt,felicitatem,fld fugiamiisacrej-ormidemus faflidium prefcntium bonorum,ac cura poflcritatts afliciamur,ut diccn= di facultatem nobis comparcmus , qua dodrina Ecclefie, ZT alte magne artes incorrupte ad po= fteros propagari poßint,

Quoties hanc triflem Ecclefle faciem, quam twbis quorundam inique contentiones inducunt,

uidco etiam pduUtim doârindrum fiudii languefieri, çy difcentes non edmaßiduititem 'm dodr'marum cogn{tione,cic diligentidtn ddhibere, quam primæ ifta artes requirunt.

QKlt;(re cum fummo dolore cogito breuintda gnof tenebras fequuturas, V 'm doélrmu Ecrle-Jiic, in ipßs artibus dicendi,quibus fuperiores facultates ac difciplinæ nituntur : quas ut Deus dementer auertat, fuppliciter eum aßiduis precis bus rogabimus, crfimul quantum fieri potesl 'm eô ciutemur, ut has artes à Domino preceptors iUuftratas, tanquàm preclarum depofitum, fivms ntd fide, fiudio, O' diligentia affieruare poßis mus.

Porrà O' ftyli 'exercitAtio, eo nomine nobis commendatA fit, quod mgcnia dcuit o excitAt,ut Cd qite ledione dutdufcultAtione percepimus, res dins intelligdmus. Cum enim in ficribendo res prudentcr mueftigdntur O'apte digcruntur,ins genid noftra circtmfiedA cogitdtione, o curd excolimus,mtentionem o perjßicatiam augemus» l^on ed quod nobis perfuadedmus ftudiofiunt pres dare ojficio defiundum ,fi quam plurima dudies fit, o multos libros quotidiè euolucrit,fed hoc precipuè requiritur, utftyli exercitAtioncm ads timgdt,o ipfic res auditas et Iedas commoda eras tione explicet. lS!am quod Ouidius de rcliquis ars tibus redè dicit, Solus o artifices qui fiacit ufius trit, \d tn doquendi arte precipuè locum habet.

fJentoenim mtdiocrem fdcuhAtem fcrïbcndi fiH compdrabit^nifi ufum cr' aßiduam exeratdtioncin Adbibuerit. (iuare Ciccrc,cutui ndturd alids ad eloqitentiam ejfiiin tiidetur,defefcribtthisuer= Ik: Jpfd Hid Ji qua fuit in me fdcultas orationis, nifimeadhds cxercitationesretulijfem,exaruif= fet. Et in primo deOratore dicit, optimum de prtefldntißimum dicendi effeilorem^dc mdgiftrum effeßylum. Quodß bdrbdriem,^' tenebrds fupcs fiorii A;tdtif,qult;e idm rurfiK pr£ foribui funt, in ^'ottum noflrum reducere recufdmui,qutbui certè omnes pofleritdtis edufd fummo fludio rcjtflere debemuf, loquendi de fcribendi curum dntemuf, cr flyli exercitid, quibus negledis nos Ct totani pofleriMem rurfus in cahginem, fummos erro^ res,dtque ntdximdrum rerum ignordtioncmcoii:: iqctemus.

Carolomannuf pdtruus Cdroli Mdgniit quds ddtn Synodo, prieflnte dpprobdnte Bonlfdcio, prteecpit, ut fdcerdotcs difecrcnt emenddtè cr reélè fcriberè.Seiebdt cnim optimum princeps fcri= tend: fdcultdtc mdximè opus eflè ad grauißimd^: rtüM controuerjidrum in Ecclejia cxplicdtionemj CSquot; hdc curd proprie ct perjficuè fcribendi, emen^ darimultd ingenij uictd.prchibcri prtecipitanti= dtn, excuti iffiduiam, frendri fuperbiain, qu£ te^ mere iudieat de altorum fcriptis oratione, 'Vtindm et fenatus cdtdlo,nunc multi cogerentur, dd has dicendt CT fcribendi drtes, quds plurimi

f itm nugno detr'mento in prima leate negligunt^ nonßc^ut faciuntplteriq;, pneßtgijs fophifma^ tum 'mreßria ludercnt, nee Cyclopicis moribui commuai ßcictAti nocereiit. Verißima funtqutC dicojGT oftendere poßent exempla hominum,qui hiee fludia contemnunt, quorum feri mores oflen^ dunt,quantum ab humaniate abßnt.

Poflremo O' ipfa pulcherrima hominis fabric eatio nos ad curam dicendi O' fermonis,qui bomU Dis proprius eA, inuit!i,bit, Indidit enim Deus ho^ tn'mi^quemad imaginem ofimthtudmem fuam condidtt, duo exeeÜentia dona, mentem O fermai nem. Mentem uoluit eße ducem, o uitæ guber^ DAtricem, quæ optima rations regat ßuo im-^ perio fubieftos ßubditos , iuditium o uoluna^ tem , difcernat honefla o turpia O con^: templetur Dei uefligia in rerwm natura. Deinde menti addidit ßrmonem, utßt organum quo mens domina rerum utitur in explicandis rebus uit£ neeeßdrijs, o in adminißratione ailtonum, qu£ comuni foctetati neeeßdria: ßunt. Hoc igitur fum= mo dono fermonis,uult Deus nos uti ad ucram fui nominis cclebrationem, O' ad ^celeß£, Retpub: O communis focietatis utiliatem. Qjtod tointeUexiße utdetur,cum cflendit dicendi fa^ cultatem gubernandam eße itiflicia feuuirtute, O faptentia,cum Gorgiam bis uerbis loquentem introducit : th pHTOf/KH ’îw ■jvJ'iHûuàp^HSiop lui.

IJM conItderemtK nMximam generis humant fgt;artem.,cjult;e Imgua fernwne fceleratè abutttur, ad contumeliam nom'fnis diu'mi zy perniciem fo^ cietAtis humanic. Non dicam iam de abufu Ungut utdgart in obtreffAtione,qua ettam infimi ordinis homines nugis CT fabellis excogiatis, obtreiktre bonis cbfucuerunt,de quibus Plautus dicit : M^ultis m quteflu eU thefaurus ftultis in linguaßtus, ut qu£flui habeant male loqui de meliortbus : fed a^ ßgt;iciamus cuiufcunq; ttatis uiros^qui in guberna^ tione Reipub: cr E ccleßte primarij perhiberi uoa lunt. Ptorimi multißc fermone abutuntur,ut dia» holo u[um Ungute concedant,ad mendacia Ct hoa micidia, qua propria funt immundi ßgt;irttus ofßa cia. Exempla hutus Ungut abufus nobis fuppedU tattotius mundi htfloria,qu£ cum omnibusßnt non, nolo exemplorum commenwratione audito» ribiis ticdiwm aßerre. Tantum noflrt ttatis ht/to» riam conßderate, in qua Ungut er fermonis aba ufus uulgaris eU. Duo ißi Pontificij agminis pro* pugnatores prtcipui, Staphyliis üoßus eloa quentiam Unguam non ad eos fincs,quosDeus propofuit rcferunt ,ßd fermone utuntur, utDea wm contumelia afficiant, Cfdiaboli partes ßrea nuè agant, ciirn enim falfa dogman^magna cona tentione, O' orationis acerbitatc defendant, quid aliud faciunt, quam quod Unguam Diabolo patrt mendadorum ad mendacia, plaußbili prttextu ornanda, Oquot; utßmplicium animos decipiat, ufui

Acuerèdehis crfimilihuiPinddrU dwn iUud did pott/i, n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diovç sX0f lt;lt;

Deinde cunt Reges Oquot; Principes, Pontificijt erroribus ddhuc ddhierentes,contra coetum i» ue^ ra Ecclefid, cuius fangumemfiliunt,excitent,dia^ bolo quoque fua dicendi facultdte ad alterum lUud officium homicidium ftrenuè inferuiunt. Horum tnalorum conßderatione, fludiofè uitemus abua fum ^lngu^e,cr Deo conditori graft fimus,qui hoe tinto bono fermonii infiruxit n4turam,ut Dcjwn eiufji opera pia mente cclebrentus, (tr curant lo= quendi ad cos referamus fines, quos Deus in uer^ bo patefado propofuit.

Recitiui qua potui breuitite contmonefadio^ nes iuuentuitt utiles O' neceffiarids, qutbus nwueri nos decet, ut aßidue fumma cura. O' ontni animi intentione nobis contparentus fdcultatcnt,proprio Operßicuo orationis generc, explicandi animi fenfia ac cogitutiones.. Si quos htec eontmemoratio' ad cupidiatem facultatis difendi 'mcitiuit, dixi ut uolui, fin ea fuit orationis noftræ tenuitas, ut neminem incitauerit dixi,ut potui, o fi quent nonmouit, uox mea,ueritas ipfa cuius euftodes nos Deus effie pr^ecipit, ut ad curam rede loquen^ dtfingulos impeüat, exopto.

Cùm dutem nullus labor felix o falubsris fit, fine duxilio diuino, toto pedorc oro Deum £ter=:

ttu/m pdfrem Dowwj noflri iefu Chrifli, condito=i rem generis htvmdni,lt;cr Ucclefllt;e fuie und cumfilio fuo co£teriio,rgt;ommo noflro lefu Chriflo, pdtefds ilo 'm Hierufdlem, cr Spiritu fdnilo, effufl in Apoflolos,ut 'm hisregionibui£tcrnAmfibiEcs clefldmuoceEudngelij coUigdt, gt hdne Acade« midm prtecipuo guberndtore orbdtd,et 'm eaflde^ liter docentes feruet,dc contrd cdlumnids, fbphi^ fticen, Gf dird conuitid c^uorundam protegdt,uos cjUogue G^ ueflrd fludid Spiritu fdnäo fuo regdt^ GT ddiuuet, dd nom'mis flu gloriam, GT Ecclefilt;e de politidrum fdlutem. M.entcm ettam medm fuo flgt;iritu coUuflret, ez Imgudm docentis gubernetf Ut 'm doür'mdrwm explications ipfî grdtti auditoribuf uerà ulilid gt faluarid

ANNO I y i I, ORATIO DB PALAE. STINA RECEPTAjET CONSTITV-to regno Hierofolymorum duce Godefrido Btleos nco,R.ecitAtii,i liobili cr Clartßimo Viro, cbimo i BeuU. I. V. Doilore cr Profelfore culatis ord'mdriojcutn tribuerct titulwm cr inßa gnia Doilordtuf j« V^rolt;j,- iure, OroAtißimo uiro

CVm denuo in hoc mihi loco dicendum effif, {lt;oü mteruaHivm non longtvm,deeodemar=i gumento, de quo nuperrimè uerba feci, CT cogU tAnti paræmtacum iüud, Crambe bii coiln mor$ eA,ueniret 'm mentem, opuifore 'mitio aliqua mei excufatione , 'mdicaut remecum confideraa, non aliam me muenturum uel rei ipfi, uel perfoniO quam fufi'meo accommodatiorem ea, qult;e eA in colloquia Hippie cr Socratis apud Xenophon^ tem. Hippiof ex longo 'mteruaüo reuerfin Atheo na^,cum audiret Socratem lUof fuof ueteres nbsp;nbsp;u^

fitatas admonitiones, 'm amicorum congreßibus familiariter repetere, nec iam alia aut noua, aut ßlcndidiora pr o ferre,deride t eum inquiens: Ad^ hue Socrates eadem lüa dicis, quæ ante multos an-nos dicentcm te audiuimus ƒ Ego uero inquit So= crates,de ijfdem eadem : Tufortaffe qui 'mgenio, fdpicntia cydoflr'mee copia anteccüis, de ijfdent non

ANNO xy^i. $’^7 non dicis eadem. KefpondetHippitis. Prorfus 'm hoc incumbo, ut aliquid excogttein cr djferdtn noui. An de his qult;e fcis, inciuit,ut ft quis interrort ^et, cjuibus liters fcribatur Socrates aut an bis quincjuepnt decern f Aha nunc dicis,aUa dicebas an tea Turn Hippias, De bw eadem ut tu. Sed de iujUcia nunc alia dico, quibus contradicere nee tu necalijpojfunt. Socrates: M.agnum bonu/m toti gcncri humano inuenifli. Ham fi cognouer'mt hanc luftictam homines, cui contradict nequeat, nunquam inter fe diffentient. Ita nuBæ eruntcb uium ciuMtum difcordia:, Ct finis ent fedi* tionimi ac beUorum. Nec magis uelim quant hanc à te fapientiam difcere. Hippias. At non au^ dies,nifi prius tu quocj^ plane Ct explicate dixeriSf quidftdtuM effe iuftum. Nec concerfdw ut tant'unt interrogcsycteliidas diibl,ac fapientiam tuam oc= cultes. Socrates. An fatis perjpicuè diccre uideor, quid fentiam ejfe iuftü,cum failis tpfis oftendamf Sentio igitur lufticiam effe præftare legibus obedi= entiani. Hippias. Sed quomodo lujlicia cü legibus obedirc, cum gentium multarum leges contrario fint^ Nec uerô confeiitaneum eâ tufla inter fe pugnare. Socrates. Atquifunt leges qutedam non fcriptic communes omnibus hominibus, quas non fapicntia condidit, uel autoritas pofuit humaoA: Sed Deus ipfe genen humano tradidit, cuius rei certifitmum Cf cuidentifiimum eÄ argumentum, quod omnium homtnum confenfu iudicatur re^

fjjê, primtwM Dewm colere, deinde parentes honore afficere, I^etjue ideo tmlid non funt legi^ titnd,quM nonnuUi eeinonfaciunt. Adfiauntur cnim pani^^hi qui uiolant hdf leges.

Kiec fimimA eù colloquij inter Hippidm Soerdtem dpud lX.enophonteni,quod uifum eüdp=i ttßimum præbere huic ordtioni exordium. Redeo enim in hunc locum ex interudUo, non ut Hippids longo, fed breuißmo, diâurus de drgumento^ de quo qudlis fuerit med ordtio nuper,meminißis otnnes: Sed de iBo ipfo qudnqudtn per fefe tdm dm=i plum Jit tdmq; Jflendidum, ut nuUtus hominis uel cogitdtionibus comprehendi uel exhduriri elo^ quentid poßit : tumen quid 4 me dice debet,uel poa tius quid dici potcA,dut prioribus melius ueljplen didius,dut quod diHum non ßt priuf,quodÛ€ dfda pientiß: dtque eloquentiß: bominibus de legum dc tuflici^e fontibus fummddlioru cum dttentione Cf ddmirdtione fepc hoc in loco reciatum,üquot; in hoc ipfo idm commemordto duorum priefldntium uU rorum colloquio exprejfum non jit. Siitdq; eddent nunc quic nuper, cz quie dntc me dlij, dtque inter hosprimi er optimi hdrum muentionumdutores er drtifices fepc ufurpdrunt. Si er dcijfdemed= dem, nec rebus mutdtis,nec innoudtis dut udridtis fententijs pronunciduero, confido neminem ues firum hoc reprehenfurum ejfe, cum me excufetdc tuedtur exemplum amp;nbsp;dutoritds lüius, cuifdpien^: titc primdstribuit, non tdnt'um Grteciie umiuerfc cottfen*

ANNO ï y « I. 70 con/ènfui fed etiamdbhdc interrogdtui'Dtemon Delphicui. Sunt uerô cr fecundum Euripidem, «ttAo: t« thç âÂHÔîiaç ï-sb-h koÙ ou Tro/Ki'Xwp J'amp;Tcu (pap^aKw;). Nfc ijfdem, cum und jit ßmplex ueritdf, nifi cddcm did pojfunt,

}nciuit Socrdtei: Uffe quttfddni leges non fcri= ptds, fed diu'mitus conjtitutds, de gutbus mter fe cmnes hommes confentidnt, cr orditur d prhnd, gu£ cr omnium fummAeü^c; Deum effe docct^ ZJ' gudles jit demonftrdt,^' eolere hunc prtedpit. De his non fcriptis legtbus dit prtecldrè Pldto ; Peruulgdtum hunc effe multis fecuUs confir= mdtum fermonem , quod direihm iufticU fuie normdm in ndturdm Dcjm extenderit, cr hdne tu= edtur,tteuel rumpdturdut crepet, uel Idxetur. Adiunxerit autem uindidAm t quæhunc neruum incidcre condntes aut dlioquin d reditudine lc= gis diuime dbcrrdntes aut nulitid cr petuldntid, dut imbecillitdte, Teflcddt nd nernum pu=^ nidd

Congruunt h£c cum tefliwonijs D. Pnuli, qui dffrmdt legis opus 'm cordd gentium 'infcriptum ejfi^ Cr notum effe gentibus to d'lK.ottup.a 9io\iy quod ef leternd '(j immoa, iufliciie normd in Deo, pdtefdda homimbus in Crcdtione, cr repetin in Decdlogo. Kedè dutem Soerntes dddit non tolU dut euerti certitudincm notitidrum prcecipienti= iimqu£ dppetere O' confeikgt;,ri,qu£auerfdrI dc fugerc

fugere dcbei»KUi,ettdmß multi tum obtempèrent : ( fedrudnt pctuldnter extra, definitM metds contrd

Tdtionif pr£fcriptum, Sed cdufat cur hoc fiat neef; mteUigit neque explicdt, nee quid his notieijs des fit, C}quot; ubi hareant dc deficidnt,perj^icit : H£C Paulus ex Ecclefiæ dodlfma detnonftrdt,qui e^' de pcccdti cdufis, ZJ- de lapfu hom'mis fradis dc Idns guefdflis uiribus humdnis, cr de earum mftaurds tione per filium Dei conctondtur.

Sunt ergo dliqu£ leges, ut Soerdtes dit,a.y^(is ipot, quas neque ex fefe effiiixit,neque ex ndturte operibus exfculpfit uis ingen'ij or conatus indus ftria humana: : Sed Deus fuo digito in mentes hos minum ceu tabulas quafdam inferipfit, ac uelut configitAuit, quartim ucritas eR immota, çr immutabilis ordo atque conjlitutio, O'rigor ins flexibilis, magis multo quam à Poêtis efjè finguns tur tJtinois O' Rhadamanti décréta apud inferos. Ncc proptered nihil funt, quod multi O' fuorunt ajfeiluum infdnis ceu ftuilibus acproccllis,o ins citantiu/m diabolorum furoribus magis obfequuns tur,quàm falutaribiis harum legum pr£ceptioni» bus, quas ratio diRitdt,ficut apud Comiewn ques ritur quidam:

Si Kpcîosup i/xZp èovAamp;i/xccTVsp' innata menti uim me£ ajfert prauitas. Et uincit ira confilij prudentiam.

Sed ^Mnent notitice firmte,etiamfi uolunttu inti terdumaffciluum impetu ui£bi,fefie in fielen cr wztfc in pcentts, qult;e immutubili ordine figuuntur, prcecipiM. Nlt;tw Nogt;nothea, ita, cy- cuftos uis gilantifiimut, amp;nbsp;cenfir dccerrimits, Oquot; execjuua tor eH fiucrifiimui Deus tpfi harum legtim. AdeR tnim uerißime ordini politico, genus hum4= num curat,dc fouet, nec deleri Mum finit, ac rcs primitgrajjantes Didbolos,zy turbulcntos homit: nes,ciut leges hasutolant contumaciter, atrocin bus fupplicijs punit in hac ceternA uita, ncmini parcens, cuiufiunque fit ordinis aut conditionis. Dbedientia uero feciendtl/m has leges, ea cA iuftiti (^ia, quant ZTquot; lex Dei ,0^ ex Icgis doilrma quans turn de cd natura notum eii,reflè fie nomindt Sos crjfa, etfi hcec iuflicid. humana longifiimè abcA 4 pcrfeilione ttiius, qudm lex D Ê1 propon/t ZT flagiat, qudntuntuis ab Ariftotelé Hcfiero ZT Duel fir o prtedicetur Jflendidior.

Ex his nonfiriptis legibus detexuit alias hut mana fdpicntid, quibus conftituti funt z^-ddmiti niftrantur impend,regnA,Refigt;ub. toti deniq^ generis humdni focietds. Hlt;w «f/Kf riuulos congrue* te oportet cum fonte ipfo. Si diferepent in genere ( nam fieciem fccpe circurnftantice uariant) legum non merentur nomen. Obedientid enim erga leges politicos zy Magiftratum Dei intueri, zy ad Dei gloridm refirri debet ,fieut in credentibusfit cul*

tus Dei. Deiphicui Dlt;e)non in terrogätus, tjuibui coliDeMdebe(it,rcjjjondit,vo/Jilt;a Tró^ea^. Hlt;ec etfi iudens dtxit fuo mere, amen ridentem etidnt dicere ueruni^quid prohibet f PoftuUt enim httne obedientiAm Deies ttb uniuer/ts, eanden ettant in impijs ornat pnemijs in h4c u{a,ficut exempU teftuntnr.

Ncc honeflis legibui humdnis, qult;e dd nermdtn effiihm in mentibu'S humdnis, Gr Deed'= logi uoce declardtdm dtque iUuftratdm congru^ unt,qudles funt Romdn£ leges, ciU£ citrd contra» uerjiam posl M.ofdicds c£teris ut dntiquitute, ßc digniate, ut dutoriate ,ßc ueriatis certitudine, ut rdtionum dc demonflrdtionum euidentid,ßc ordinis confldntid dnteceüunt, his ergo tribui mdius dut pr£cldrius poteü nihil, lt;ju4m cum pri» nM'edrtvm uelut delinedtio feu ddumbrdtioinfd» picnti£ diuin£demonflrdtur ueßtgijs,conflittti» turó; Demdrchitcilmedrum GT uindex,ßcutje eße horrtbilibm pœndrum dtroeißimdrum exeni» plis ofiendit. De ufu uero cum dicitur,cjuod non tdntum nerui ßnt coniun£lionis dtque focietdtis iumdn£, Gr coercednt 'miuflè fdcicntes : Sed ßnt etidm p£ddgogtd in Chriflivm. li£c etß peffent CZ debcdnt orndrißilendidißime, turnen cum fepe inculcentur, deßno cd proltxim perfeejui : î^dm Gr Gr£co uerfu dicitur : quot;Vertitur in bilem mel quoijiß nimium eü.

P hyldcM dtcjue exequutores mdgiftrdtta politicost quos non cafus nec foU uiolentia hutn^nd, fed Dca w ipfe fummo loco coUocat, arrndt potentia, mtia iiit dutoricdte, cy dema,nddtomuncre fmigentes ddiunat ac défendit: Contrei officium facientes defaftigio detarbeit, CSquot; nefibi poteftatem inßnia tAW fomnient, eilligdt dd edfdem leges, Ufdemut uices fuels delegeiuit, itae cjquot; nomen communicat : Dcoy enm eos appellat, quo Encomio quid requis ^at déclarât, nimirum, ut curant fufcipiantac dca fenponem rertim diu'marum in genere humano, non earum tintùm, quec ad focietatis humano: con feruationcm pertinent, fed multo magis Ecclejtee, utdoilrina uera propagetur, multi adducantur ad Dei agnitionem, idolatriee extir pent ur, oppria meintur blaffiemtarum fentina, priufquàm rafficia bus aüis confirmentur QJquot; ferpant. Deus uera cbedientia egt;quot; [inuocattone in agnitione C3' fidua ciafilq lefu Chrifli celebrctur.

Hiec cum cogitAnti mihi de ordine politico,CT exempla preejiantum principum mecum rcccna fenti occurrerent, uenit in menton inter alia ex* peditio noflrorum ArgonautArum, quee fufcepiA eü in Aßam duce GodefridoBtlenco, de qua quoa ties cogito, toties optotycum gcmitu require, quem ad AchiUis tumulum fans fcribituroptaffie Alexander Magnus , preeconem rerum tllarum Üomerum. Flt;tnw Argonauticee expeditionis in Colchidem ad raptum aura ueüeris,c^' Greecee tn Phrya

Phrygiam ad Trotie expugtiAtionem, cofttpleuit omnium hom'mum uures atc^uc animos omni tem^ pore, Cf uiuet, uigebitq-Ji qua futura eü pofte» ritas, propter ApoUonij ZSquot; Uomeri pocman. Se4 ^uidh^funt comparatæ ad noftrortwihommu/m in Ajia res geftas, ftue conjihum V caufam expe» ditionis,/tue fuccejjus,/tuc bello domitasac fub» a{las,cr i tyranntdis acblaft'hcmi£iugolibera» tas conftitutas proumcias ,flue diuturnititem beUorum atque aftgt;eriatem ftgt;c£lemus. Non prx* die ft'e ut diriperent auri argenticf; thefauros, nec u'mdiâie cupiditate, ut repetcrent cr perftque» rentur priuatie iniurite pcenas,rem tantam auft ^^gy^ft^qifnerunt. Sed quod unum practpuè or maxime ftmmo principe dignum eü, ut quas ob» fédérât ac poüuerat Aiahometicua furor, oppreft ferat tyrannis Turcica Sarraccnica, proiedis Cr abolitis rcligione uera, artibus ac difcipltnis, legibus,iudicijs, florentift: A/ite Tcclejias zy pro» umcias,lUas Chrifto, has orbis Chriftiani Imperia recuperarent ac redderent, detrailo propham ac blaff hemi errons fafeino mcntibus: triftiftimo feruitutis iugo ceruicibus.

Tenebatur tunc Afta à Turcis zty Saracc* nis. Turcos à Saracenis origo ztr mores, non fu» pcrftitionis prophanitas , que utrifque com» munis erat ,ntfi quarundam opinionum diuerftta.» tc fecernebat. Borum imperium oppreffo Baby» lonicoCalipha,quifiimmits apud Saracenosma» giftra»

^ilirdtut,compîeilebaturfimul religiottis reg» nicurdmatque ddn3'miftrdtionent,hoc ergo op3 preffo occu^uerdt omnem Afîdtn 4 T?onto dd Ldx odictedm ufque. Scd d diuerjts gubcriidturSultd* nis,quorum unui ^iicene 'm Bith'mid, dliin Ddmdf; Cl, dlius item Antiochiie in Sirid, Alepi dliut, f}ult;e fuit Bpiphdnid dd Mefopotamidm, dltui ïcon^ ht Lycrfonw Idtè imperitnbdt.Reliquie Syria cum Pd* lafl'md ZT Jf gypto uniuerjd totiq; littordli or« Aphrica in plures dtque diuerfds prou'mcids db fiributa dom'mdbdntur Sdrdceni,Sed potentid ZT dutoriate dnteeettebdt cateros Cdliphd TEgypa tins.

Cdufam expeditionis tdnta bdbetis, dignißU mdmdußbui tdntii,dff'crtioncm fcilicet 'm libertds tern ZT reflitutioncm Pcclejidrum dc pclitiarum cppre/fa A/ta. Dicam zT de occdfîonibui pducd, tlagrabdt ciuilibus bellii Gernidnid, Sdxonibui arteZT perfidid Pontificum condtutis in Henric: cum qudrtum. in his bellis Godefridus Bileonem duxLothdringia, uir fdpiens, deer ZT pietitis d^ mansdtque iufticia fequutiis pdrtes meliores,res tndximds geßit contra fcditiofospro imperdtore, ZT initio beUt deflitutum d cateris, quos Pontiff eij dliendrant dtque impdrdtum, pracipue inflrUe xit. inter fuit ZT prafuitpralifs omnibus, quibiis depugnAtum eil cum Rodolpho Sucuia duce, cui Zy profiremo dd Mersburgimi utdo dextramam^:' putauit,ddd{lA in peólus eius uexiUi quod gefiduu

cujfitde. PoR etmt pugnAw perttefui dontefticdriM diglddUtiomim, guod Icclerdtumeße duceretf in pdtrice uilcem c,edibiK fceutre, aut confîtid des commoddre ZJ' operdi» ut fuit pdtrid Idccretur mdtitbiK, fuolt;ji eon/perfà cruore miferdbiltter itis tercdt, uel J^olidti ornAniëtii de prajîdijs imperij de libertdtis deuenidt in turpem jeruitutem : uos tum uouit non fe in poßerum uel operd fud uel conßlio foturum ZJ' ddiuturum beüd eiuilid, ZT ne etidmßgt;e{htor eße eogeretur tdni erudelti Ids nieme inter fefe ciuium, eeßitrum fe folo pdtrio^ Ztr dlibi noud regnd zt}quot; noucn fedes quaßturum belli gerendi rdtione honeßiore zy Chriflidno ors biutiliore. idßßieeret,j^erdbdtfefdeilè zy fos ciorum zy militum multitud'mem ntdxitndm exs emplo permoturum fuo dtque eodâurum dutoris tdte,qui profießeentem dd reeuperdnddt Pccleßdi eorum loeorum, in quibus filtui Dei fdludtor no‘ ßer ießiiChrißui ndtm eßet zy pdßui,doeuißct, dfecndißit in eoelos, codem pieatii zeloßionte fes querentur. Sperdbdt ctidm futurum,utß precis puumrobur militi£ dbduxiffet, Gcrmdntd exdrs mdtd, bcQd eeßdrent', de quorum dltcro ut eonies äurd eum non fefettit ,copidf enim zy numero muxirndf, zy dnrniK pdrdtißimds e? mßruilißi^^ ntds drmii eontrdxit, itt deeeptut eü in dltero. ‘iJdm ne exhdußdm quidem Gerntdnidm quiefeerc permiferont eoneeptA ex impdtientid exofe domU neitionii odtd, qu^drtibiis pontißeum cxdßgt;erds bdntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Socij

Soci)hniu^ expeditionis fuerunt cttmulijplu^ res uiri praftantes, turn uero pwipuè fratres Godcfridi duo,BaldumM cr Euftachhis,1iugo nAgnus frater Philippi régis Francorum,Robera tus comes Uormannorurn, Vuilhelmi Angloru/m régis films. Poëmimdus Princeps Tarentinorum films Guifcardi tUrns Ftormannorum prtncipis^ quiApuliain omneni Z)quot; Calabriam Saracentsper=i doinitis e^' tot a Ualia eicëlisfuam fiecerat. Tan» credus nepos Bo'emu^di ex forore cum Guilielmo fratre. Ramundv/, comes Tolofanus. Robertus Flandrite comes, Sed mms Godcfridi imperio cr tmtu regebantur omnia. Finne entm e3^ propter uirtiitis, fapienti£ac iufliciee opinionem, pro» pter memoriam rcrum in patria gefiarum, O“ propter tetatis maturitatem, promptitudinem ac celeritatemconjiliorwmin rebus dubijs CTanimi jnagnitudinem in dejperatis, aeteri Jfonte ut du» cem fequ€bantur,ac uenerabantur,

ingreßi ergo iter ad decimum oiinuum Caîen» das Scptembris, Anno à nato Chriflo faluatorc mitlcfinw nonagefimo fexto ,peragratis Funga» rorum z;;!- RulgarorumfinibuSifubannifinemcum exercitu ad limites tmpcrij Graici perueniunt, quod tunc moderabatur Alexius Comnenus. Ab hoc etfi ztr petitam per prtemiffos ex urbe Philip» popoli legatos facultatem traducendi excrcitus facile impetrarunt, (j honorificèacceptifunt,

J8o ANNO lyôl, quod cxcrcitM nutueretur, tAmen poflea tMgntS dctrimcntis affeili (unt. Tranfmiffb dd ByfdittiuM Hellejponto primd contrd Turcos cdflrd contun^ ilis uniucrjis copijs ponunt dd Chdicedoncm. Erf pr/wd Ajtie urbsèregionc Byfantij ïalico nomme hodte Scutdrium dicttur: ubi lufirato cxercitu, fcxccntd peditüin, drmdtorum equitum centum miüidretenßafimt. ïndepromotis cdflrisobß^ dent J^iiccdm’ Bithiniie urbem, Synodi üicente mor id celebrcm, qute Solyntdnno umo 'mterTurci^ cosSulddnos omnium dcerrimo cr potentißimo fubdia erdt. Ad hdnc urbem primd noflris cum Turcis fuit erv^pa^tq, Solymdnno oppugndtioni 'm tentos d ter go ddoriente, (2^ multos de exercitu inepindto aduentu oppreffos flernente. Sed re^ pulfo tllo oppugndtione qua difficilisfuit re= dintegrdtdnoßri Uindem urbe or uniuerfd Soly^ mdnnt fdmiliu dtque dmplißimis thefduris potui, urbem Imperdtori Alexio reßituunt, qu^e non multo dnte in Turcorum. potefldtem uenerdt.

^rogrefßosd Uiced Pißdidm uerßus Solymdn^ nus duceniorum miüium equititu d ter go mud=: dit. Inßflit procedentibus urget, donee pr£lio commißo eiy edia dtque dcccpaßrdge regredi re 'mfe£iu cogitur. Hoc uixpericulo depulfo,in dliud incurrntit ,qucgt;d eôntAius fuit priore, quid nec conßlto necuüis uiribus buntAnis duerti potuit dut ieniri. Deldti enim 'm exufld cr retorridd

ANNO I f 6 I, ç8ï Pïjidiæ loot dr dores Solis (y dêris fquaUorent fera ç vore Syrÿ ddaugente, tintant penurid aqudrum perferimtßtm,ut non tdntwn uelut tdbe con^ fumpa hotninum cr iunwntorum corpord défia cerent, fed lejlu nbsp;nbsp;dridiate utero gereutes créa

parent dtque dbortirent. Nec fuifièt Solymanno difficile fi inftdre perrexiffet, eneruatos fiti atque emdcidtos fine pr£liodclere, Sedferudtos fuiffe, ac proteilos diumitus dubium non eH. Ex bw elua ibiti mdlis, ubiexercitum dd Antiockiatn Pifidhg tnetropolim, dtnxno, fertiU, CT ubere loco fiant recreafiènt, iter per Lycdonidtn inftituwnt uerfus Antiochidm Syria:, quie Kcblatie nomine in facris literis ex Scdechilt;e regis iudlt;e hifiorid nota eü,oca cupdtis i« L^cdozjid, tconio, Herdcled Marea fia. ïnterea Balduinus, BocmundiM O’ Tancrea dus cum parte copiarum uicina locd Lycdonilt;et Ciliti£, Comdgena O -iJlcfopotamiie peruoliant^ nequid inexploratiim 4 tergo O’ latrocmijs infea fium relinquerent, neue coüigi ujfiiam O' confia dere nouos hofiium excrcitiis paterentur.Tarfum Pauli Apoftoli patriam, lÂamiftram, Samo fatum, Edeffani qult;e Rhages in hifiorid Thobiæ, para tim ui expugnant,partim deditione capiunt,pr£a fidifs Turcicis umdtque expulfis, O' omnem ufa que ad Euphratem regionem populabuttdi fuba igunt.

Godefridus è Eycaonid Antiochiam uerfui wouens,qua:dd Orontetn eü fluuiwm,urbemoba P P } fidione

fidione c'mgit, frußm fepe oppugnAtiLnt tuma menfe proditione occupât, paulô poil in eitdem i Turcis, qui è Perßa aduenerant conclufui er re^ rum omnium penuria ud extreme angußh^rc^ duilui, cx de^erutione cum hoßibus numero er robore longe fuperioribus dimicuns uincit,in quo fi prxlio fuccubuiffit, ailumfuißet de uniuerßs : Antiochiu: captæ pr^eficit 3oëmumdum,er cu ex^s ercitu procédons ulterius,reli£ki, qua frußru ten^ ubut in Ph£nicum rcgioneTripoli,dd obßdionem ierofolymorum properut. Hac po^ menßs unius. obßdionem multo ßuorum lubore er ßngumc po^ titus,cum primum conßenßs e^ fuperutis mani* bus in urbem irrupißet, hoßibus ucritcr reßßen^ tibus,t(intlt;i ciedes fxckicä, ut per plateas ue^ lut riuifdnguinis fluxerint. Kecepti, eü urbs an^ no d HAto Chrißo 1099. Idtbus duintilibus. Goa defridusut pietdtis fu£,uirtutis Idborumßiu: ilum dliquem perciperct, confenfu omnium 'm re=i gern Uierofolymorum credtur,cumq- dc more dids demdte regio ornAndus eßet, non duredm, fed ex^ cmplo Chrißi fdludtoris exßinis contextAm fibi corondm imponi uoluit.

Keceptæ ïerofolym£ fdniA cum in Occident tem perucnißet, ana omnium dnimos Utitid complcuit, ut noud cx Gernanid, GdUid er itdlid fubßdtd ceratim compdrdrentur, qu£qudm pris mum in Orientem trdnfmitterentur, ut mdcdts tenudtds copids twuus P£x rcfic€ret,pr£fertim cum

ANNO I y fi I. ygj cum non amphut cum folis Turcis ei res effet, fed acceßiffent boftes Sdrraccni, 0-d tergo imm'me^ rent Utrunculi Arabes, qua gentes quanquàtn difcordes fuiffintante, amen crefcentts percgrU »apotcntia 'm Affa metu conffirarc v confer^ re uires, copias cr confilia fua cogebantur,nifi de totius Afita imperio fua falute periclitari ueU lent, î^ouis ergo deledibtts, qui claffe adduceban-tur confirmatus, reliquam PaUflinam Sarraccnis aliquoties mde profligatis cripit. Tiberiadi Cafirca confenfu Pr'mcipum, duces imponimtur. Vitcimo poR recuperatam Hicrofolymam anno, R.egi uit», funilo furrogatur Baldu'mus frater, qui quod 'mPalaft ’ma, Phanicum rcgione ,proa p'mqua Syria,Mefopotamia, Comagena, reliquum erat, id omne magno, ex parte 'm potefiatem fuatn redigit.

Confequuti ergo Argono.ut{e prafixum CT cptAtum belli finem, er terris potiti amplifimis, non m'more cura 'mcumbunt 'm alterum pacisfi,i nem. îiion enim otia agunt cr ludos,nec uolupt»= tibus fefe dedunt, fed partîtes opens ex' curis, Ppifeopis quosfecum ducebant, commendant Ecs clefias,bisq; ut prafint, iubent,docendo admi-niflrandis facris, ut ffarfa Mahometica impietatis fem'ma exanimis hommum paulatim cuellantur, acuelut fuccifis radicibus probibcantur repullu,,! lore, neue repurgatas Ecclefias denuo corripiant mficiant. ipfi prou'meijs bello partis compo=:

J84 ANNO 1 î I. nendis amp;nbsp;ordmeindis occupantur,condunt leget, inftituunt iudicia. CcUocant duces in JitigultH prouinciM, qui in aßiduis excubijs mtenti in cir^ cumfuforum hofttum confiiia, conatut or nucht* itAtiones, urn horum GT impreßtones fubdtM re=lt; primant cr elidant.

Hoc modo Dei duiiu duxilio : fociorum mAgnanimitute, folertid, uigilantia,fortitudine, felicitate laborum incredibili tolerantia pdrlt;‘ turn atque confiitutwm regnum KierofolymitA» num, cr exornatum religionibus, legibus, iitdi* cijs, iuflicid alijs rebus,denique adieilione plu^ rimarum prouinciarum potentia non content» nenda amplificatum. Tale ergo regnu cum primi expeditionis duces Gr fubniißi ex (jermania noui fucceffores fcliciter adntiniflraffent Grfortiter defendijfent multos aniios, ad Cunradiim Sueuum ufque, fold tumen pene tandem euertit improbitas cr perßdia Romanorum pontificum,que nefarijs molitionibus impcdiuit ïridcrici fccimdi magnis fumptibus adornatos belli apparatus ad eum fi» nem,ut quemadmodum maiores,Conradus Gf i'ri» dericits primus laborantibus fubjidio uenerant. Sic iam d Saracenis opprelfbs ipfe uindicaret in li» bcratem. Hoftra tetas fi fie affeikl, effet, non in foribus zy ipfo limine Germania; conjficaremur impunè (y crudeliter graffiintes ex parte und Turcos, ex altera jM.ofcos,Gr immantbus cadibus dedudas ex Germania matorum tndujlria colo» mat

ANNO X y € I. - ysy nitiS deudftdntes. Anni funt'pdulo plures q trecen= ti,ciim m Sueuoru/m pofierioribiu dd terrdmfins (kim profeâionibuf 'mftitutd eâ militid lAdrid=s norum dd Ptolemdidcn Phanict£ urbem. Kutut inftitutirdtio fuit grduißmd. Projfexerunt uiri fdpientes,cuin otio cr ignduid obtorpuiffet uirtui niilitarii, fore bkli mikte opus,qui uelut in jidtioa ne ttßidud Chriftidni nominù hofles drceret, dut ne progredi po/fcnt fuflineret dc remordretur, nec tueretur tantum, fed proldtdret etidm impe* rij flues, duo nunc Gertnaniie uirtus reddikt eR, qult;£ hoflem impune fdngume maiorumpdrta abs ripere, his ceu deuoratis dtque abforptis,proa ximd qult;eqi inuadere,et in ipfa media patri£ qudfi uifcera penetrare patitur. Erepta potcntißimis hoflibus Afl£ régna : Occupat£ tn man mediter^ raneo lnful£,Khodus, Sicilia, Melita ali£ ; Pf» domitó dtque obtentæ ucrfus feptentrionem gen^: tes Liuonic£ dc Borufliaç^e, excult£q; dcman^ fuefai!l£ colonijs noflris, er contra Earbaros uU cinos longo tempore acriter defenfe, teflcs font uirtutis maiorum, E£dcm nunc magna ex parte dmifli, noflram arguunt c?quot; incufant ignautam, in hanc interitus fut cdufam conferunt,huicfimi=^ les clades dtque cdlamitdtes denunciant, sèd h£c turn dcmum fero nimis dcplorab!mus,cum fruflra a cerutcibus noflris propulfarc conabimur. Si dg-nofcerent Monarch£ orbis Chrifliani, fe diuinitus in hanc flationem coUocatoscfli, non ut pr£fldijs

amp; inßrumentis potentiie utdntur dd uoluptMin fuarum lüeccbrM atque condimenta,ncquc ut fuis ipfi cupiditdtibui Unienam exerceant in genere humdnegt;,fed ut ceu miniflri fumtni Pdflerisfilij Dei eommenddtum gregem cuftodidntde propug^ nent,O' uelut ex prddltdffeeuldproculdccur^ rentes lupos cr gregem dppetentes obferuentdc depeüdnt, Hoe ergoß dgnofcerent, imitdrentur mdiorum exempld, cr omißis bellis non neceffd^ rtjsdtque odijs dcpoßtis,conßltd er uires ecniiM^ gerent dd ferendd, duxilid oppreßis. Sed longius prouehcrqudmconftituerdm. Ad noflros Argo« ndutdf redee), in quibus er con]ilium fufeepta er rdtio ddminifirdtie , er proßeritds ex fententid confeiiicexpeditionis, iüuflrid exempld fuppedi^^ tdt cum fdpienti£ dtque uirtutum plurimdrum. mdgnis prineipibus digntßimdrum,ut pietdtis er amcris ergd Dcum, ergd Eccleßdm,ergd pdtridm, iufliet£,confldntiie,fobrietdtis,cdßitdtis,tolerdn^ ti£ldlorum,fludij ccnflituend£er foucnd£ccn=i cordi£, mdnfuctudinis dcfdciliatis in condondn» dis offenßs, tùmprouidenti£ diuin£,boniatis,mb fericordi£, perpetu£ pr£fenti£ Dei, in imperijs, protcilionis de defenßonis piorum in periculis. Serudntur dltquoties er uincunt in conftiiltbus, (um omnibus rebus impdres,imô cum fame dutßti prope eneiii, non cjuonwdo uincerent,fed quonu)= do honeflè perirent délibérant. Hlt;ec cogitantes (ompleäumur er noflra periculd, ac Deum pres

f twur ardentiim gemitibuf,fcr cr propter £ters numßtium Dotnmum nojlrum kfum Chriftum, ut excitet aliquos Principes, gui labantibui orbis Chrifliani rebus fiiccurrant O' opitulentur. Ser» ttet ac protegut cactus ipfum reâè agnofcentiumt tnuocuntium uc celebmntium ßduciu Pilij media.» toris, nccJinat bene conftuiitas Ecclejias cr pohtii/ts cuerti autdeleri, D I X I.

IN ueteri PocmAte de Gigantibus beUum'calo mferentibus, non dubium eA furores hominum fignificdtos effe, lt;]uiJfretis legibus, Deunt ipfum contumelijsadficiunt, Ncm qui initia furorum Hum m contemnendis legibus non cauent, horunt peAora dtaboli paulatim occupant, o odioDei impeUunt ea ad tetra fcelera, quæ ‘poßea fequun= tur poena: tragic£, O' teternum exitium, ut ex» lt;mpla ofiendunt trißtßima hominum innumera» lilium.

Libenter igitur me adreuerentiam O'dmat rem legum, 'm bac etiam mea mfantia afuefacto. Pt charißimo Patri meo, has diccndi partes mihi imponenti,non fölum cupide obtempcro, Sed gra» tias etiam ago quanta poffum ac debeo reucrëtia, Qjtod in hos honeftißitnos cofcjfus DoAorum,uo=

cem diuuidw, leges çr alidi loneftds drtes prop* tentium^dliijuoties me ddduxit, Et de dliqud parte doilritite legü diccre me uoluit. Ed 'm re cum mdlt;i iorpt obedientiit Cf officij Uus, eiuim elocjuenti^ cflentdtio, c^ute 'm hdc infdntid, med nequidem ex^ peituri d me potc^^Eeuerenter uos uiri clarißimi oro,ut legibus Cfäutorititi pdtern£ obtempe-rdntein,C}~ de re mdxmd pueriUter bdlbutientet» pdtienter dudidtis,

Adfero dutem upato more, qu£ßionem,de C[Ud me dtjputdtio proximd domini Eioéloris Pdu^ li commonefecit. C'um enim tune dßiuerduerit ud» Icre renuncidtionem, quam fecit filid mediante iu^ rdmento,quod dotedcceptd contenta efjè uelit^CJquot; quo minus ab intefldto biereditati pdtcrnæ fucee^i dat,pliant impedire, Elipiusiurandumtalemetu nel dolo extortumpt, Qj^iero uerd nept uulgati in iure régula : lusiurandum quod terrore extern turn uel ui metufue edufa pailum pt, rdtum non haberiƒ

Ac primwin ex depnitione oßendo magnas amp;nbsp;graues ejße dubitandi de ueritdte regulte eauà fas,

Eftenmiuramentum aßeuerdtio derepoßio bdi amp;' Itcita, faikl cum inuocatione ucri Dei,quii pettmus utpt teßis di{lorum,cr punidt falientcs, ü“ nos ipfo teße ad poenam obligamus fecundum ippus comminationem quap arguentes eum men^ ddcijp non punidt fallentes, Cumdutent,depro^ tttißione

ANNO I y 6 I. y89 tnißtone nuda ac fimplici, in qud nos ueracesfore fiiopondimus, diâumfît : Sit fermouefter, E/i, EÜ, No«,Non. De iurdtnentis ucro feueriord Jint mdnddtd diuind, Non peierabis, fed folues L)eo iurdmentum tuum, Et his additifßt triftißt= tnd conimindtio,l^on hdhebit Dens mfontem-ciuiß quis udne ufurpdrit nomen eius, Non dubium eA tnu't!pltcitcr ddfici Detvm contunKÎijs,eum iurds mentum d feiente O' Uolente uiolatur. Cum cnint ßt rogiitns teflis Oquot; uindex, uioldtio negdt eum teflem uerdcetn cffeyContemniteiusuindiAam cr drgnzf eum ntenddcij O' duget deliHi dtrocitd= tern, quod nos tpfos ad poendnt iurando obltgd^ mus.

Non poteAdutent uJJa res eogituri dfroctor, qudm tdntis contumeltjs Deum ddficere. Nee uU^e restdntæeffe pojfunt propter quds tot fcclerum , ac peeedtorumreatu ßiens de uolens quispoUn^ ere fe uelit dut debedt. Quocunqi t^go modo feu terrore feu dolo iurdmentum de re poßibtli O' lU citA extortum ßt ei, qui feiens lurat o potefla^ temiurandi habet, potior eße debet iurisiurdndi religio, o eonßderdtio gloriee Defqudm laAurd rerum corporaliivm quarumcunc^, EAq^ res in in^ finitumminor prdtextus terrorisueldoli, quam contumelid Dei o fccleris tanti confeientia. Ndm etßin terrore fcuuiolentid magna impedta eA uoluntatis libertas, amen cum propoßtis duobus iitalis,minus damnum uoluntas eligit,reuerdin pro*

proniißicne tali libera eü. vt ft quii latroniße pecuntam daturumiurat utuitamredmat, Hiec eleiiio poftquàm faikh efl, non uult Deus uitunt autpecuniam periario rcdimi. In dolo ueroetß non projfncitur fccuturum damnum, Tarnen cum mteruenit luramenti umculum de re poßibili O' licita,ßatiui efl rerum corporalium iafluramfa^ cere quam periurq fcelcre confcientiam oner are. Ac fepe hlt;ec cogitanda erant, non folum ne uiole.-mui iuramenta, Scd etiam ne in turxndo ftmus fa= cile!,utM.attha:i^. futility! ilia taxatur. SitSer^ mo uefter,cfl, efl, non,non, Quodampltutefii malo efl.

li£c uera cjje manifcflißimum efl, Tt hiflori£ omnium tcmporum teftantur Deum nominis fui contumeliam, qua in periurqs adßcitur,feuerißia mia exemplis punire. Ac fepe totii gentibm pce^» nos periurijs accerßtas eße, qutbiK uel hi prtetex^ tu^ metus aut doll circumdati funt, uelalijs modts adeludenda iuramenafuciaflutèquteßti funt, ut Ty fander dixiße fer tur, Pueros aftra gaits ludere, reges luramentis o faderibiis. Suntq^ omni tcm^ pore ueri uerfus Tibuüi :

Sed fortaßis O' in contrariam partem erudi* t£ o magna caufe régula ufitata à fapientibut adducipoßunt. Cum enim nec iuramena, nec lc=‘

ANNO 1 y ô I. 791 g« uîncula ejjè dcbeant iniquMtis, El ntdgißra» tm adm'miftrijint iuftici£ or aqualildtii. «c» ro terrore uel dolo prjeuenlut cum fe ddturum quid îurdt, quodfine mugno fio, dut rerum fud=t rum detrimento de ddmno prtrflttre nequit,infigni ddficidtur iniurid, iuftißimum effè utdetnr, iurd= ment!i,,kge$ dcmdgiftrdtui,dliorum libidini zx iniquitdti in detrimentum dliorum non pdtroci^ na,ri. Ac inhdncpdrtem redè fornißk Prator in iure ciuili dixerit ; Ç^uod ui,metufue cdußdfd^ ^um cR, rdtum non hdbebo. intcüigo eiüm id di» (ium hune in nwdum,non ddri dilionem Idtroni dut infididtori qui terrore uel dolo iuramentunt extorferit, Ac re£lè fdeere mdgijirdtui nondu* biumefl. c'um enimfint euflo^s legiim,non des bent confirmAre latrocmid dut iniufticidtn dlinin qudncivmq;. Eortdßts ZT hoc À fdpientibui dddi poteü: ^eéliui confultum iriconßcienttjSffiGrquot; iw bw turdmentis metu uel dolo extortis,ut mdliji iniuflis cr prohibitis promißionibui ,fimpliciter pronunciet Lex,lurdinentA Idtronibut dut infis didtoribui ddtn, non udlcre, ZT prohibent promifi fdfolui. Sicuoce legis prohibits iurmnentA tilid, neminem obligdrent, ut dlioqui non obligat iuras mentum de re illicia, aut prohibits failum.

Sed utciinq-, h£ magnte cr erudit£ uidedntur cduße,prior tame fententia firmier de uertfimilior efic uidetur ,Ndm etfi non drmat dut adiuudtlex Idtros

btronem aut ’tnfidMorem dcM ailione contrd iurnntem, Tdnwn priudtim uniufcuiufque confd-cntiæhdnc curdm permittit, ne iurdmentumde re poßibili et licitd fdóliim,feiens de Uolens uiolet, nec prohibet quo m'mus protnilfdfdcidt, Cum igi^ turrem corpordlem poßts^uocunq^ tempore Jine pec ca to reimquere, multo md.gis id fdciendum eil,poHqudm antum uinculum mteruenit. Deiw-de etidmfi mdgtftrdtus prohibttio dccedat, fieri tdmen poteH,ut cdfius quijßidmpromißionem comi trdridm dlicui exprimdt, Bicdn potior fit hdben» dd rdtio iurisiurdndi ü“ gloria Dei,qudm uioldtue prohibition's hunum^, dUjs reimquo reuerentet de re tdnti, iudicdntibus.

Cumq; quieflionem hdne grduißimdm explied* ut pdr erdt, propter atdtis zj- iudieij int* beeillitAtem non poßim, defiero edm ego dd te eld* rißime D.üoélor Pdule, Et d te reucrenter p€to,ut tu edm exponds eopiofiuf.

CTENS HISTORIOLAM COLLO» ^Kij habiti inter doilos, mundato CdroU V. Imp: Anno 41, in urbe Rdtisbond,Rccinitn i Magiflro

a Vie in ufu hdfienut fuit confuetudo,exempt plis introduiU mdiorum, ut hui publico* rim congreffuum feftiuiates ordirentur, cr qud* ßconfecrdrent,uoaprieccsq; lt;«lt; Deum Pdtrem ‘eternum Domini noßri lefu Chrifti uiud uniui uoce proldtn, cieterorum tdcito dffenfu concepO, dtgue dbfolutd: cdmutpiè rcligiofeq; conferuc* mus nos pofteri,mouedmur non tuntiim dutorittte iUorwm,qui moru/m dc dtfciplinie fdnilioris Mdgi* ßri, cr doitrime melioris dc uerioris intcrprctes nobis primi extiterunt dcpriectpui, fed cr pert* culortm mdgnitudine, qua in hds fefe terrds dtq; Eccleßds ex omni pdrte nunc concitint dcrius,Zir procelidrum infidr effimdunt impctuoßus dc mt* ndciusqudin unqu.imdnted. Accingunturdd no* udpraiidTurcijterrd mdriéf;. Adfeptcntrionem confirmdt fefe efferd dtque indomM uisRoxold* norum,qult;eTurcicd rdbicm immAiiitsite fuperdt. Nobis Mcro co mdgis mctuendd cii,qu6d ne quidcm qudlicunq; religionis feu cogndtione feu ßmilitu* dine lenitur dut fleéiitur, cum Chrtflidntfmum gens lÜd ritu mcreqi Griccorum profitcdtur, fuis

quibufdditt erroribm cz dbujïbui à, noflrlt;e reî!^ gionii puriatc difcrepantem ; Et quôd ceruictbut noflrii propiiif imm'met ,utqu^em ipfd ïam feuit Imperi^ uifcerd, cz hdurit coniunâdrum nobiî Ecclejidrü (dtiguinem, aßidud infdttAbilt aede^ dclet eonflitutdt Eccle/îdi Z^ReJjiub: extinguit doélrindrivm fludid, dißipdt er cfficit udftitdtcm triftem de deplordnddm. Ncc contentde^ occU'^ pdtts, fed recenti ccedeferox, fremenfq^, progrès ditur.

lid;c dum forigt;sfiunt, demi non m'niord nuU molitur ZTftruit dgmen Pontificium. Etfientnt non prorfiis mtetligo, quo confilio inftitudtur nodui,quie autoritntePontificid cogitur, zy con^ fido })np€ratorcm ,fi eonuentum fucrit,delibcrd^ tioncs omnes z^ délioncs exeniplo Cdroli frdtrii, optimi de Iduddtißimi Pr'meipis, fud fdpienttd int moderdturunt ejfe,ne uel Tyrdnnieis decretis op* primdtur dut Idbefdâetur inuiHa, doélrinlt;e eale^» fits in Eeelefqs noßris ueritdf, uel priord dißidid dut eumulentur dut exdeerbentur nouis odijs,qui= buf,fi m beüum exdrdefcdnt, pdtrid eonfldgret : tAmrn quoßieiletde tendet uefdnid, mlt;ilignitds,dc uirulentid iUdrtvm erinnyum,ut Stdphyli cz huiuf Jîmilium, non eü obfeurum.

ni dum dnxiè conquirunt, dgmindtim congés runt, rdbioß exdgitdnt, qute inßdmmdre mdiord odid in Eecleßdf noflrdi pojfe intelligunt,quoru/in amen dut frdudulenter mutädtiS} dut ueterdtortè deprd^

anno 1^61, y9j àeprdUdti5,dUtßne discrimine bine inde deccra f)tis,confutisciS[cdlimnilt;irum crSophißices nuJè cohterente nexu,aut impudenter JiMlitiofè co=: fiâis rdtiuncuUs, ^utbM nitwntur, qudmcunqne fiecum prie feferant, uel acentibui omnibuf rc^ elaniAt perpetud dpud nos CX cenfentiens doélri-nlt;enormd. BconuerSô dum regnAPontißeum db 'Ecclcßd dlienißimd, dum iniißlds eorundem le^i ges, fdlfdm doéirindm, fuperflttiofos citlttK,ido^ loniAnidm, ducupid pecunidrum, libidines, pdrris etdid, nonexcufdnt tdntum,fcd propugndntdc fldbiliunt, quid condntur dUudniß ut cdufdmd^^ eerbitutc er uirulentid ßcophdtitic£ mdledicens tu iugulent noflrdm, priufqudm in iudicium ue^^ nidt ; ut confirment potentum dnimos, ne uüdpid er moderdtn conßlid dudidntur uel ddmittdntur, Zr incitent eofdem dd crudelitutcm impietA:: tem fdncienddm ac tuenddtn : ut ciuili beUo denuo interfe pdtri£ eines committAnt : ut difturbent er fiunditus cuertint BceleßM twftrds, trucident Chriftimembra er piosBudngeUj tnintfiros.QUd=: lefeunque enim ßnt dutorcs, turnen propter ops pugnationem doóirinie,propter fiophißnAtA,dtque ddßeciem fdpientiæ fette compoßtas, er cdÜidè fucdtds impofturas, er quod blandiuntur dffeilis bus fui dgminis,in ddmirdtionefunt.

Bton dttingdm nunc noftrd uulnerd,qu£ non^ tiuUorum uefdna peruerßtas, zr odio noftrißon^

te dccerßtA cacitd5,uelut unguis 'm ulcere,codlef‘ cere,dutßcoednt occdüeßere, tumen non ßnit,fed nouis fub'mde irriamentis rcfricdt exdßerdtj fcilicet, ut conficidtur his potiut Eccleßd uulne^ rtbus, (miin de ipforum ucl dutoritAte,quie uulgi dpplduju nititur,dliquid dcccddt,ucl deceßiße ui^ dcdntur de op'mionibus,quds non iudicto,fed edio noflri tuendds fufleperunt.

De iUis uero quid dictwi clddibus qudS tegt;tt=gt; pefldtum cdldmitdtes, quds tunto frdgore de tdtn fornuddndis iiiibus intond,ns mugituq^ rebodns tdtn horrendo calwm, Gr tot ignium corrufldtio=i nes : quds uentorum procella, excußi nubtbus turb'mes, impulfd 'm terrds mußtutte md,gnitudis nis grdndme : quds his proflrdt£, per medium ue^ lut mcifle dut confrdihe,rddicitu5 euulfe drbores: quds tdihe, diruta uel fundit'us euerfe domus in multis Germdnite pdrtibus portendunt de denims cidnt ƒ

Hlt;ef portentd cum proculdubio ßnt mdiorunt cdldmitdtum præuid ßgnd, non dfliernemur dut negligdmus illd mdigndtionis diumx teflimonid, fed obijei cogitemus, ut dd uit£ emenddtionem,Gt' dd precdndum drdentius nos exufcitent. Profeiio quern circumfufd undique hofliwm dgmmd Gr in nos 'mtentd, quem Idcerd pdtriic fdthifcentis, Cf' idm propinqud ruitid crepdntis jpecies, quem rd= bics lÜorimiyqui non necefldrijs rixis dtflrdäiones dugent, quem projfedus periculorum, qu£ inde

Eccïcfijs crReipub: impendent, nihil dfjiciunt^ turn Cducdjt rupibui duriorem, ZS' Hyrcand. Ti^ gride immaniorem ejjè oportet.

Vnd mecum igitur uotn conitmgcntes ueftra dicite : Omnipotent £terne OBV s, teterne P4=: terDowi«/ noflri lefu Chrifli, conditor generis hunMni cr 'E-cclefiæ tua, und cumfilio tuo Xoyq» amp;nbsp;imagine tua, cructfixo pro nobis cy refufcia^ io,zy~ Spiritu flanilo Paraclcto, uiuo caflo cy ue-faci,qui fenefcenti Pcclefiie propofltA cera con^ folatiene dixifli : Vfljue ad feneäam ego ip fl, ey ftflue ad canos ego portabo : ego feci :e3“eg0fe= ram : ego portibo zy faluabo, Te oro,collige tibi inter nos aternam Pcclejiam uoce or miniflerio Puangelij tui, per e?' propter teternumfilum tu^ wm, ztr guberna nos Spiritu fanâo tuo,ut te cum leterno Tilto esr Spiritu fanilo uerèagnoflamus, rctlè inuocemus,conflantcr conflteamur, obe^ dientta tibi placente colamits cr celebremus. Ser=! ua ©■ rege cœtus docentium cr difcentium, do^ ärmamPccleJite neceffariam,e2- protege ho/fitia E.ccleflarum. Auerte furorem irte tult;e à nobis, Cr miflricordite tuie menarrabili bonitate, cle^-menter mitiga atrocitatem pcenarum, c^uas iuflo iudicio tuo O' confefione noflra meruit O' me^ retur,qu£ creuit longa lenitate O' impimitAte peccandi licentia. Keprime Oiabolos oppugnan-tesEuangelium,nontAnti(m inciando potentes per deflinaa organa ad tniuflam f^uitiam, fed

etiam callidè tendendo 'mfidiiU prtetextu [dpieiü ti£,O' offundendo ueriMiß)eciofMpcrfuafionesi Elide zy pejjundi tMlorivm hommum conplia, coKAtufac nwlitiones, qui ucl falfa dogmutn. O' impios ritm drtificiofé p'mgendo, uel horridiori* bui interpretdtiones tutpH/xoTéfaç affingendOf neruos tyrannidis o idoldtrue Pontificite inten» dunt dtq^ confirmant.

Prohibe ne dut Sophiftdrum prtcfligijs dtque impoflurii deledtur doilrinæ tud; lumen,dut drmis uel domefticis uel externis difiipentur Bcclefiee. Perrumpdt O' uincdt te duce doilrinic tue ueri= td^yprofirdtis dtque conculcdtis ijs ,que contrd ftruuntur, dut uiolentid rndnifiefid^dut mdchind^ tionibus cldiideftmis. Hiecfidcidi propter te^pro» pter te, ut tu und omnium uocc.uiw peäore o uno J^iritu uerè celebreris, Amen.

t^uncutferuidm confuetudini fchole^breui» but ndrrdtiunculdm repetdm ex fiermonibus pi£ O fdnéle memorie Reucrendi D. Preceptorii Philippi, o pdtris mei lufti Menij, continentem hißorioldm iflitii,fieu confliólus fieu O' collocutio-nit,quddutoritdte Cdroli V. Imperdtoris Rdtis» bone Anno 1741. de controucrfisinrcligione Chriftidnd drticulis inter noftros o~Pontificios dijjgt;ua.tum efl,ducihus fcti ccrtdminisfieu collo» quij Phtlippo o Eccio. id ut fidcerem, monuit me Synodiis que fldgMtur o urgetur. Deinde quod ccrtd»

ANNO ï î 6 I. 799 «rttffjInuMt ijute fuflinuerunt twflri, clU£q- oltù nuerunt , cz arti/ictorum quibuf circumduili funt atq^ elufi ab aduerfarijs caufe (uædiffidentizi bin : Uorum ergo quod noliciam aliquam ad pos fierMtcm propagari dcbereiz^ exemplum ijs, qui uelut in uejligiu tllorum fuccejjcrunt,profu=gt; turum effè ludico.

Plato 'iCenophon, Socratn cz aliorumfàigt; pientum de Pbilofophia fermones magna cura pofteritati commendârunt : quanto magii nosea decet Uteris monumcntnqi conferuare, quibus fa=i lutK noftrlt;e praifidia hojlibus uelut extorta funt de manibuf atque recepta, qult;e tot fcculn ittt aut implicata obuolutaq; tencbris denfijiimis, aut foes dis obruta abujibus, ia arteocculuerunt ac prefs ferunt, ut pro religione uera niultiplicium crros rum uanißima perfuafio Pccleftas poffederit. Puit dutcm ba;c inter utrofq; a-v^pa^iç pracipua, in qua ut Augufia; exhibita, ita Rati^ome defenfa fuit doiirina: ncflrarum Pcclcfiarum formula,er dijfutationum confliilu O'conftantix exemplis. Ncc alias imperator maiore cura o flus dio.ea qua ad reftitutionem pacis publica,et cons troucrfarum difceptationem pertinent, adiuuit ac promcuit, quàm ibidem.

Sed quo conflio commißi interfeJint utrique, piucis referam. Cum initia gubernationis Caroli V. incidiffent in mota de religione certamina, qua fuit praditus fapientia, pro^icicbat, ea Ji inudlu=

iffint,tnutdtiones mdgnlt;M,non in Eccleßd tintant, fed cy Imperio, pdriturd eße,quod dUeriui ordi» nis,fdcri fcilicet,dignititemdtquedutoriatent, imo fdlutem propemodum in dtfcrimen ddduci his diJjiutAtionibus : cr futtddmenti, quibtts iUe nite^ retur dtque confifleret, peti conuelïiq^ non obfcu^ rednimdduerteret: Quo dut Idbefditdtodut euer^^ fo, fecuturdtn ruindm Imperij, dut prlt;efentis forlt;i tttue mutdtionem, non poterdt non fuj^icdri, Sed uicißint cum intuerctur cr confidcrdret coniun^ £ktm cum prophdniate cr impicate deformiti^ tern mdnifeßorum uiciorum Z!}quot; dbufuum, qui in rchgionem Oquot; Kempub. Chriflidndm irrepferunt, fdluti CT trdnquiUit^ti publicte orbis Chrtflidni CT pdtriæ inprimis, nifi fufccptd horum emendd^ ttone,confuli non pojje intetligebdt. ’ Id ergo inde ufq; d principio guberndtionis dcdit operdm, ut pcrficeret, quo controucrßjs in Synodo, duditis, cognitii, dijudicdtis, Gf compofitii publicd duto-^ riate,tùm conferudreturfdlud CT integrd dignb tiis ordinii Eccleßdftici, turn corrigerentur uel prorfus dbolcrentur, qute retineri Jine impieate non pojjent.

Sed cum drte rem duccrent Pontificij,G^ dflu^ tè con/ilid imperdtoris de Synodo eluderent,quód i mutdttonc quorunddm, quæ noßri fldgitdbdnt, tmperdtorem non dlienum effe : Sedi Romdme ue= ro conceßionem omnem quantumuis pdrudm,pe-riculofam fore dnimdduertcrent, ne lUis cnnfbin* / tibus.

ere feebit mdies,cr glifeebit ntigis nMa gu^; diffenßo, publiei eoneordu diffoluta in beb lum eru/mperet, dut dlterMtione perpetui diflri^ her et ordmes Imperif : Ne fc^ce ergo iceiderent,eô deeumt eonfilij,ut utile fore eenferet,fipriui uirt doéli ex utnq; pirte, pUetdi fententiirum deeipittbuf controuerßs eollatione, qult;e horri-dion eßint, eeu moÜirent, ie limdrcnt : gult;e ob^ feurion, explicarent : qu£ non procul inter fe dtßiderent, de ijs diuerßate fublia,uni eommuni formuli, deßnirent. Cognitionem enim omnem O' difceptAtionem Synodo fore ficiliorem ,ß id uclut praminfi deferrentur, oflenßs ijs,quie uentrent m eontrouerßam, qui ßnt fontes. Q^ôd fi quid etiiitt eoncordi confenfuflituere= tur,dc qudcunque eontrouerfiirum pirte,id pro^ futurum ad concordiam inter ordtnes Jmperif, fartitn teihtm retinendim, ufque id Synodi iudi^ citw«. Hint uel pliciturum id effi, ucl leniturum dliquintulum odii, qH£ ut di/ceßio accendent, iti Pontißeq regni inelirntio indtes exd/feru = bit,

Hwic extiterunt O' eonfulationes o dccretu de eonuoeandis dd dißnitdttonem pliciddm uiris doâis, cui cùm Spird defiindn eßet, Pontißcijs feu me tu feu fiducid potentite fi£, feu quôd Synos donihilî noßris pr£fcribi uellent,coUitionem omnem non renucntibus dpertè, fed edllidè ter=t giuerfdntibus faélum, ut inde Hdgonocn reieéldy

t)wx ex Hitgonoc ’VuornMtUm reuocdt£ : cunt ibi fehciter captA ad caput de luflificatione perduéht, effet, doär'tna qua de uicio originis nos fira Ecclcjite profitentur obtenta, inde ettam aus toriute Ciefarb omnia modérante Granuelo, Kas tiffonam Jit translata.

Cum ergo uentum effet Katiffonam : etficons lundi Auguftana: Confeßioni pctiuerunt pertext diffutationcm Vuormatienfem, ucl earn ob caus fam, quod collatii hoc nwdo c diferte cxplicatis rebus, facile fit futurum Prim ipibus, ucras fens tentias agnofeere : Tarnen imperator repudiato hocconfilio aliud propofuit, ut pauci dcltgcrens tur, qui non tarn pugnantes fententias défendes ïent,quàm quærcrcnt qu£ dogmata conciliari poffen t.

Pluie conßlio, ctßaliquoties deprehenfe techs n£Pontifici£ nonnuüos mouerunt, ut fraudem fubeffc fufficarcntur,pr£fcrtim cum uetcribus CX rccentibus cxemplis cdodi,meminiffcnt plcrimqt in talibiis conciliationibus decum ad ambiguas, flcxiloquas, fucofas cz fallaccs formulas, quibus. cbruitur ueritas , er Eccleßarum uulnera nen fanantur,fed magis laccratur : Affenferunt tament quod hanc uiam profuturam effe cenferent ad des clarand.is fententias,quas proßtcrcnturEccleß£, qu£ complex£ funt Confefionem Augußanam: e^deipfo jibi Imperatore poUiccrentur ,quod futurus effet mitior,ß intcüigeret non tarn abs furda

furdd effe dogmlt;M noflrdrum Ecclefiarum ,ficut dSycamp;phdntis trdducuntur : præfertim cum fcrio Cf grduiter tcftdtmeßet imperdtor,uclle feina quin ueritdtem, cr ne quid periculi metucre inde pdrs dltcrutrd poßet, non uelle fe obligdri quena qudm his deltbcrdtis : nee præiudicij ed uim hdbca redeberc,fedcmnid pnus ddtudicid Principum referenda eße.

Proldtm ergo tunc Itber e/i, quern propter nwderdtioneni imperdtor prtetulerat cd-tcris da ccrbim dc durius de eodem argumento fcriptis. Plures enim coUegerdt, O' ftngulari fludio pio= rum cr doilorum fententids longo tempore coga nofeendte ucritdtis cdufi explordrdt. Hie liber dea icilis dd colldtioncm propofitus cR conditione aquißimd, ut qutc non probarent, noarent libera rimé, fed candore ddhibito. Hie ipfc hber ßptem annispôA rurfus in fccndmprodqt,ßd noudcr monßroßore ßecie, conuerfm,fcilicetmetdmora phoß noud in Sphyngem Augujidndm, cr pdrtu éditas infelictore. Ndw er turbauit GT concußit. ^ccle/ids Gcrmdnicds grduius multà,qudm beüum quod praeeßerdt,

Pofluldtum e^ autem, ut legerctur Uber, erdinede ßngulis Cdpitibm diccrentur fentena ti£. Vnde qudßquiedd uclitdtiones dißutniionam cxtiterunt. imtid de hominis creatione : dc lapfu: de libero arbitrio : dc pcfcdti cdufd ; de uicio cria gmis C quodex VucrnMtienß formuld repctitd

effent}reuocatA in dijfutitionetn nonfunt,fed frieteritA. His proximè coherens locus de cutione hominis corum Deo, ( quod nouM quuft ddm fententiiis contineret, c plernq^ in eo effent obfcura, ambigua impropriu, ut uideretur uliis difertè dicere, Tide iuflivm effe hominem coram Deo propter Chrifiunt : alias contra, propter do^ natas uirtutes: ut Thomas, feu ut Plato loquitur:) certarnen nuuit, in quo poA aliquot dierum cer^ tumen, euicerunt noftri, Eccio quantumuis inuito confitente, Tide gratis propter Chriflum, non propter uirtutes noftras hominem iuflificari, Compofita confenßonis formula eA,quam fua mas nu defcriptam Granuelus Imperatort exhtbuitac declarauit, tanto cimt gaudio, ut non dubia feriô letantisan'mi ßgna ediderit, O' injfcm uenerit optimam fore,ut deleili cater as etiam controuers ßas,fi non dirimerent, at faltem moderarentur. Eccttvm etiam tergiuerfantem ac confenfus fui tes flificationcm aßtgnare tardantem, maturare coes gent nonßne indignationisßgnificatione.

M.oueor hac re, ut qua de Confeßtone extres ma Caroli V. imperatoris non uano aut dubio,fed uno omnium fermone circumferuntur, cre^tn non prorfus effe uana.

Altera fuit de Eccleßa, cui parti ( quod liber inßdiofe intexerat falfam hypothes ßn, fcilicet communem Eccleßa confenfum, O' légitimas Sy nodos nonerrare) magnum cer tumen ortu/m

ortWM c^. Cumq^ per dlicfuot dies de hoc loco de* leilt dißluaUent diligenter, (T dtiqui corwm fen* tentMtn Itl^o contrnridtn oppofuifjent ,dbrupti dijfutdtio,zy in dliud eü tempus reteHA.

Hmjc KeMftwn cÄ dd neruum f/ldicfldtis Pon* tißci£, nimtrum dd controuerfidmiri^i /j-tra.* SoXvç apr«, indodrind de Cand Domini, ybi c'um hocfigmento explofo, Philippus dbufum cce* n£ Domtntc£, i« Idoldtricd repo/itione, circum* geftdtionc ZT ddordtione pdnis, his ueris er fir* mis funddmentis impugnajjeti Nihil hdbere rd* tionem Sdcrdmenti extrd inftitutvm 4 Chrifto ufiim : Item, NuUdrn credturdm po/fie inflitucrc Sdcrdmentum, dut in his, ([Ute dutoritdte diuind conditA cr commenddta, funt,dliquid mutdre. His ergo cr ciim ceu fulmine quodS idolum quodddm JAdoZim'jn regno Pontificto perculiffct dcpro* firdffet, C expreffd idoldtriæ mentione Pccium non terruiffet tdntùm, fed etidm enerudfiit dd eum modum, ut cr dnimi GT cxercitit£ dc lu* brtc£ Sophifitccs pr£fidto femetipfum deftitue* ret, h£fitdretq; ringeretur de trepiddret : His ergo uerds demum commouit turbds Eccio, quod extorto filentio penè fe uidlum effe cogeretur fd* teri, pr£ mdigndtione zx fremitu furente : Grd* nuelo ex uehenKutis irdcumdi£ impetu in hds e* rumpente uoccs : ut dicerct : non tuntdin fore Un* perdtori iadurdm cr dmifitoncm omnium regno*

rumipßtii,quMtA eßet futuu'dbolitio Nißet I» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hecuncittdm päßurum cum,ut propter cultutn

Niß^ idolâtra eße cenfeatur. Errare 'mquit po^ tutinui : idolatrie eße nolumui,

Lutherum ( ubi compcrißt, efuibu^ rationi^ bui Idolomaniam Eontificiam 'm abtßu Coen£ Do^ minieic Philtppui concidißet^tAntoperehetatum fuiße eerto confiât, ut penè exilierit gaudio, CT nuncluam fe rem tAiitam aufium fuiße confeßuifit, multis außentibui tefiibui c(.^ioTrisoiç.

Sed ad hifioriam reuertor. Quod autem eo dieEcciuiicfiuans adhuc concept£ mdignationis feruore, apud Epifcopum Mutinenfem meraciore u'moltAlico fe impleutßet,eo(ii 'mfiammatw 'm fe^ brilc meendmm exarjißet, dißutatio de hoc argu mento pr£cifa prorfici Cf mtermißa eßz^Gropit pcroEccijpartes fubeunteac tuentc,cocptumeA de fec^ucntibus capitibiis conferri. Vbi rurfus co^^ tentionem acerrimam peperit gu£fiio per fefio^^ Iida, utrum 'm Confefiione neeeßaria fit omnium deliilorum enumeratio ,Pontificijs regnum con-feßionum magno conatu defendentibus, uel pro^ pter autoritAtem ordinis Sacerdotum,uel propter culinas M.onachorum. Contentio h£c 'meumfi-nem defijt, ut utricji de hac (iu£fiione fententiant fuamfeorfim fcripto expofuer'mt. Agitata et ciu£ii ftio eh de fatisfaäionibus : deq- potefiate Epifco^-porum,cui libcr tribuerat autoritatem ceremonias diumitus infiitutas mutandi. Ef certam'ma mout

ANNO I r « I. ÄO7 Junt de Inuocatione Sanélorum, gui ex bdc uttA difceßerunt : de Applicatione MijJ'lt;c,de priuauk Mi/Jade ufu integro Came Dommi: de guibut cum Gropperui uir minime ad difputandtmt ido=i neM, tintkm proferret coUccIa magno numero hinc inde ex fcriptoribui teftimonia,ad flabilien^ da ea, qu£ liber cont'mebat : d noftris contrariie fententilt;e exhibita: funt. De Inuocatione mortuo^ gt;•«)» hominum Granuclem dixiffe confiât,Tantum 'm ea efife mali, ut fi excufari pofiit, ferri non des beat propter abufuum magnitudincm, quod auers fosaDcoanimoshominum conuertat adinfanos O' Ethnicorum furoribus fimilcs cultus ftatuas rum.

Cum ad hunc modum Librum dcledi percurs rififent,iufii reddito libro ofiendere,de quibus cons uener'mt, zj- quie controucrfiæ dircmtæ non fint, cenfuram utriq^ fuam confiripferunt, quibus pers le{lis,cum fenon idconfiquutum Imperatoruis difiet, quod quiefierat, ut in reliquis etiam cons trouerfqsaliquid farciret, fi componere totas non pojfet : aliam inijt rationem. Tentati funt Vrins ciptmi anmi fflendidè exaggeratis concionibus de Militate Concordia; ex' pacts, de ingentibus malts, qu£ cittilia bellet comitarentur. Adieâum O illud tsi,quod blandirctur improuidis, Imperatorem ' ttwliri emendationem Tcclcfia;, amp;nbsp;doéirinam cas pitim, de quibus confenfum efi'et, propagaturum effe in exteras regiones. tata bona impediri,fi c£teri

c£tcri drticuli mordtcut ret'meiintur., cr regrt* dientes aliijudntulum, celJuros non boflium im* frobiati, fed ptorum indlijs regtontbui utilititif ^uiafiduecranxiead DEVM pro qualicunlt;^ uera doiir'mie luce fuff irarent.

Mouit ntultos belli ciuiln mentio, ut nuarettt dnimii CT fententijs,ut eü trifiißimd bellorum eb uilium Jfecies. NonnuUos animoßores dlterd pdri ”*^2^ ^jßctt,qui cenfuerunt modcrdtione noflrd inuiandam ct' confirmdndam effe uoluntdtettt Imperatorii ,uniuerfo orbi confulere cupientis, quorum hoc fuit argumentum : Cum finguli ijuit^ dam amicorimi uicia dtßimulemut,dliquibui etiatd erroresfuos condonemus, poffe etiam hoc tempos re aliqud feu remitti feu muolui ac tegi,ciim pro^ pter noßrds Eccleßof, in quibut bcllo ciuili uafib tdffutura effet, turn propter aliarum gentium tilitatem, qua ad Ecclefia focietdtemdUietendti ßntatq; adducenda.

Alij contra, etß 'mficiari non poterdnt,fe pa* tria Eccleßarwn er fcholarum excidia metuere-tarnen cenfuerunt doärina corruptelas fugiendat effe. Neque hot illud ntntum mouit, quod omnibui ) periculis ueritas fit anteferrenda, fed hoc etidtn confiderârunt : Ermtum moderatiores pacettt, qua oftendatur impetraturos non effe, nifi totaitt pura dodrina profeßionem abijeerent. Deinde ad domefiicum etiam confenfum rcfficiendutn effe, Plerofq^ enim domi talcm pacificationcm, uel

twm päucorum drticulorum depraudtione accrri^ mè reprehe^urot improbdturos e^e, Inde fe* ^uuturM ejje mdgftdf in Ecclefijs ncßri^ difcor^ didf, iBduer6 promi/Ja deaureo feculo, eldest mendationc Y.cclcßdrtim uideri,ut apud Thucydi* dem dicitur, o^{d.a. tpàÆkop Xcyy.

Reßonfum cü ergo ïmperdtori deliberätiones de reliquii controuerfijs differcnddt effe, donee fententi£ in utrag; parte de priore dtélæclfent. imperator j^e fua deceptus,fenAtu conuocato,ro* gauit fententiof de Libro deleilis propo/ito. Hlt;e f«er«nt triplices. PrimamPontifiewrumdeßri^ pto pronunciauit Guilelmm Bauariie dux, refer* tim criminatione eortim, qui Confeßtonem Au= guflanam amplexi eranl. Htee reietto prorfus li* bro quem Imperator propofuerat, ccnfuit nuUiui opinionis corre^lionem aut nwderationem : nul* lam legum Pontificiarum mitigationemadmittcn* dam cffe,nec concedendum ejfc noflris, ut à rece=gt; ptii cr tot feculorum ufu comprobatis opinioni* but ztr ceremoniji dijfcntiant. Mitiorfuit altera Legatorum Epifcopi Lolonienfis, Eledloris Pala= tini ad Rhenum, O' aliorum quorundam: hac «rticulos conciliâtes probauit. Cateros ad Syno* dwm aut alterius temporis coÜationcm diftuliL Cenfuit autem paulatim coituras Eccleftas in con= cordtamJi adhibcretur aquitas : Oquot; confeientijs piorum, qu£ dcfîàerent uictoforum rituum o o=i pinionwn emcndationcm,confulendum cjfe.Tertia

noftrorum fuit, qute recipi conciliittos articula poßcprofeffi eü,fiqu£dam amiiguè duikl diluci^ diui expltcarentur, or addtdit de ctcteris fenten^ tiM a, noflrii fcripttu uerdf O tant candide ac derate fcriptas effe,ut no dubitent,ceK pifs omnib. fitisfa^uras ejfe.Dtfcrepantibus crgo Princtpunt fententif5,c'um fe imperator nihtl his conftlijs pro^ ficere, cr fruftra m farcienda controuerjiarunt dircmtione concordia anniti, ac laborare cxperi=: retur,ut abrumperet traibitiones honeftè fine fuo cr publico detrimento,nec quidquam iudicaretur priuatA autoritate tyranicè /andre Contarenuttt Legatum Pontificium pronunciare iußit,quod eri rebus hiercntibusoporterct. Hiccùmfe antea oftendi/fct, non abhorrere ab articulis conciliatiSf incitatusEccij importunttate,pr£ter /fematoue opinionetn omnium, conciliate. reiccit,zi^ fer^ uaritotamcaufamPontifici Romano integrauo^ luit,Qr de his controuerfifs iteru di/ßutari uetuit.

Hic fuit exitus deliberationum optimo con/i^i tio fufceptarum, quas qui turbârmt e:!r impediue^ rint non eil obfcurum. Ciÿod fuerit imperatoris uolnntas or concordite cupidißima, à crudeld tatealienißima, ct' patriieamantißima, res docet: De moderatione nojirorwm teßantur fcripta qu£ extant. Improbitatem ,peruicatiam, eyduritiertt aduerfariorum ajferrimos fcopulos cr Caucaß rupes fuperantem declarauit oratio Baiiart. Vc“ rufitamen ad eum omnia finetn dircxit prouexitqi

TiEVSyUtex eo conuentu ueritAtii lux nugis in* tliruerit,ZT plures Ecclcfiji Hoflrii conciliati fint Atq^ lidiunili.

Agamui ergo grdtitu Eilio Dei Domino nofiro lefn Chrifto, primkm quod antmum optmi impe* TAtoriii«rcxit ac fiexit,ut ueriatem pijs ac mo* deratii eonfilijs perueftigiri de pro fem uoluerit, quod eundem cum euentm non rcjfonderent confilijs, ceu inhibuit ne quid ucl fraudulenter moliretur,uel tyrannice ftatueret cum hoftiiiu,in Ecckfiarum noftrarum perniciem. Deinde quod nofiros protexit,anmtauit,zy ddiuuit in uerMtis confefione et ad/èrtione,qu6dqi aduerfttioncs cy tUAchindtiones hoftium, qui ueritAtem utroq; mo* do pTieftigiatrice Sophtfiicd et mindcibus decretis cppugndruntfdifcufitac dißipduit,dc petimm nrdentibui uotii, ut nuncquoq; gubcrnct Impem* torii de caterorum Erincipum animos, ut ea fuf* cipidiit, ftdtudnt,Cf exeqtiantur inreligionii ne* gocio, qUiC non regnum 'Pontificum O' Epifiopo* rum inftruant de munidnt, o horum acuantatq; exdfiierent tyranntdem, fed quie prouehant dtque tUujirent gloriam Det,amplijiccnt Ecclcfidm,con* firment de fulctantfidem in animii piorum red* dantconcordiamEcclefiæ, o confenfum de uera do6lr 'md,ac duleem O“ neceffariam pacem. Seruct etiam ac protegat bos nidulos Ecckfiie in hac ora, cbieilos truculentißimii boftibui,Turcis cr IViof* cis,necfinat doilrmarum fiudia deleri. DIX I.

ET/i me cottfuefudo fchol^e, hoc m loco,non meriMe priuntii,,aut ingenijfiducid, fedle^ gum iuffu diccntem excufare poterdt, Tdmen dg^ nofco iuflißimum elfe,uenidm me precdri,qui cùnt legibui amp;nbsp;confuetudini fchollt;e ciedire reuercn» fer cupidm,producer timen,nec eruditione ed,nec diccndi fdcultite inßruHns, quim hic confeffm honeftißimui fchol^ dignité requirebdt. £t ttt multi dlij, qui dntc me hoc ex loco dixcrunt, cùm drgumentorum tùm explicdtionum bonitdte fdcilimè fduorem ueflrum impetrdrunt ,lt3, mihi utrdqi redeftituto mdgis exiflmdrem neceffaris vm, ejfe beneuolentidm ucflrdm dccurdto ex^ quifîto fludio exordre, nifi O' hoc ipfumfrußrd mecondturum mteütgerem, O'benignitdtii ue^ firæfiducidin ffemdlidm mduceret,qudmfciot non tdm ordtionis cultu, qudm ofßcij o mode^ flilt;e fignificdtione compdrdri, îtdque, ut me pdU* cd quæddm modeftè O' breuiter didurum benign nè O pdtienter dudidtii, ed qud debco O po/fum reuerentid peto. Adfero dutem ufîtdto more qu£= fiionem digndm conßderdtione, de qud me fermer nés O dijfutdtiones de Synodo, qute hoc anno d Pontifice Pio IIIL Jferfwn Tridentum indiilA eü,commonefecerunt.

Concedendum ne fit Epifiopo Rontäno Jui eonuocandarum Synodorum, ©• an citati ab ipfo^ decedere ad Synodtmt, necaffarto er fine recufd:* tione uüa cogantur : Ac primùm non dubito, fd= pientes omnes inteüigere ac confiderare, omn'mo Synodos 'm Ecclefia efii oportere, que cùm con=: trouerjùe 'mcidunt,indicia fint ord'inaria er legU tima,m quibtes multi dodi e^ pij fintentiat placid dè conférant,er teflimonium ueriati perhibeant, Zr fua confeßtone alios erudiant ac confirment, tali Synodo,fi{inquam Ecclefieoput fuit, hoc profeâlô tempore maxime eSi necejfaria. Acut fiat aliquando ueris gemitibus à Deo petendtvm tiam ut hombtlia Idola er cultus 'tmp'tj,qui in max'mta orbis Chrifliani parte parricidijs cruder libus defenduntur er ftabiliuntur, tandem aboiera antur er' extirpentur, er ad pofteritatem aliqud fit ueraEcclefia DEI, tn qua uoxdoHrmtecoe^ leP:is fonetac conferuetur'mcorrupa, er aliqua fit tranquiUitas, er docentiivm pta coniunélio, nec 'm JevapX'« proh dolor nunc eAj'm^ finite fiant Eccle/iie dilacerationes, nonexiftimo uUo allo modo aut confilio humane effici, uel cona ^itui pofièjquàm pia er graui eruditorum er ue» rètimentitm DEVH Synodo, acdijudicatione rerum hoc tempore controuerfarum,

Quod ergoSyitodum offert Pontifex, erad banc pios cr reilè fentientes 'muitat non modo

wn uolunt reprehendi fapientes, fed etidttlgf'cltk Am ei hAbendAtn exifimAntfUtqui Ecclejilt;ezy cAufe publicæ bené uelit, O' quantum quidem ut tpfo e^jconfuli reäißime cupiat. Hec uero, quod de lure conuocationis Satellites Pontificisex di^ élis Chrifti ad Petrum,dijfutant. Tu es Petr us,o fuper hanc petram icdificabo Tccleßam meam, Item, Petre amas me, oues meas pafce,tinti facio^ ut futilitsktem ouanitatem iftarum meptiarumf hoc in loco reciandam aut refutaadam exißia mein, Magis moueor fapientum ludicijs oque^ relis, qui cion neceffariam effe Synodwm uideant, Tt meminerint non folum hoc iuftum o recea ptum effe,ne uocationum officia diftinikl confuna dantur, Scd etiam ältcrum hoc, tlt;le fapienter o graui autoritute fail£ coiißitutiones, prefer tim multorum feculorum confenfu confirmatie tenure moueantur aut mutentur,acerrimè contra eos di=* Jfuant,qui Epifcopo Romano lus indicendi ac conuocandi Synodos concedere nolusit.

Primùm mquiüt, Poteßas Ecclefiu habet mani* datum cognofeenda doilruhe, nec funteonfun^ denda iudicia, Sed caufe prophanu rclmquendlt;e funt Magiftratihus,qui Imperia gubernant,Ecel£=‘ fîafticæ uerö definienda: funt per Epifcopos O' Sacerdotes, quibus cura doilruhe commendatA eü,Sicut o in Malachia feriptum eü: Ex ore SO* cerdotis requiram Legem. Et 'm Deuteronomio praceptum eH, ut ad Sacerdotes deferautur quoi* ßiones

fiiones Jf relui amiiguii. Pauhu item ete iudieiji inEecIcßtt mAnifeflèinqtat-, Spiritui Prophcta= rum prophetis alijsfubieilus esi. Ergo,Etictmfi fummui Epifeopus non effet Ko^nxnm Pontifex, Timen officium Epifcopi proprium eum ficere exiftimdnt, cùm ad toÜcnda dißidia de do^rina, ludicia légitima offert Ecclcß£, Et rfd Synedos inuiat pios reffè fentientics. Ac quod alf de Synodii diffutant Rcguni ez Principum autoris täte cas conuocandae e:yy rcgcndM effe, hoc ipfo ftrguiwnto fe refuture arbitrantur,

cùm cnim diftinila officia ßnt Gubernatio iittperiorum cy doélrina cognitio, Non exifti^ Want ad Keges aut Principes hanc cognitioncm ullo modo picrtmere. Ac ivoT^v'n^a.y/xoccfflu) Conftantq tmperatoris cùm ab Atbanaßo reâè reprehenfam,tùm lt;t Leontio EpifeopoTripoUs in Lydia, nato in Uiyßaad iflrum,in Synodo publies itiflifimè refunnm, arbitrantur, qui cùm imperator Syrmium conuocaßet dtßimilimos homines, et in Synodo intcmpefliucßbi iudtcium de caußs fidei fumeret, primum objiinatè tacuit, Poftea querenti Imperatori, cur inter omnium fermones ipfe folui ßleret,reffgt;bdit hanc fiJentq caufam eße, Quia cogiiAns miraretur,impcratorë, qui ad alia négocia ordinatusßt,alia timenaggredi moli-M, £lt;})«,OTrwç er^aJ'iiTretfi TciX^^i'ç iTt'po/ç î-snXfipëç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/jxùé npy 7ro=

Zi2tK.w/j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•n^otSMK.oij, imcr)i.07ro!ÿ

TtSp £/Ç fj-ovovg ÉTT/fTKOTTOUg HKOVTW^t J'/aTa'ïfojufiy^» Pofted Canoncm ueterent Hi» ceitie Synodi grdui piorum autoriate condituMt er tot iam feculii confirmdtum labefddundivin dut 'm dubium reuocandum effe, cenfent. Quo conflitutwm eA, ut Epifcopm Komdnui 'mjjieitor ejjct Ecclefidrivm 'm Europd er Occidente, Et Ita hdberet conuocdndi Eptfcopos, quoties ufiutr ncceßitdf Ecclejidrim requireret,ßcutEccleJid^ rum Orientif mjßeäio er curd Alexdndr 'mo Ea pifcopo Cdtwne codent commtjjd legitur.

Citunt er ex Socrdtii ndrrdtione bißorid Tri^i pdrtitd lib. 4. cdp. nefcio qudm Eccleßdflicatn Keguldm ueterent^'Hon oportere prater fenten^ turn Romdni Pontifie is celebrari confilid, nec Epifcopum ddmiiAri, Quonidtn fdn(idm Romrf« iiAm Ecclefidm, primdtem omnium Ecclefiarum, fdnili Apoftoli, er horum j'ucceffbres cjj'e uolue* runt.

Cum igitur er ejfie Synodos, Et conuocdri hd( db aliquihus oporteat ; Et uero Epifcopus KonM= nus hatte feu dignitatem, feu prtuilegium, hinc eonfenfu pracipuorum m gcnerc humatio Epifeo* portim dceepertt,er tot iam fecidis poßederit, Ctimq^ er Paulo Apoftolo tcfte altquem 'm Eccles fid ordmem atque tvra^iap effe ncccffe fitter aKarasao-ia perpetuo Ecelejia exitialis fuerit, uehementer dc pert’mdcifiimè negant fapientes uel leuißi^

leuißimattt 'm hac tdtn ueteri Uuddbili confue^ tudme dc conflituttone mutitionem facicnddtn ejje,gud femel ddmiffd,äv«pX'“ amp;nbsp;'tnfinitn dißipdtio, Imo tyramtis conßrmetur multorum improborum O' indoäorum multo tetrior O“ in* tolerabilior, qudm RonMntEpifcopi fueritj^uent ut tyrannum dccufemui er excutere conemur.

Voedt OS igiturdd Synodum, drbitrdnturnon po/fe bond confeientid, dut dliqud cum excufdtiox ne uerißmtli uel tußd, Synodi iudicium defugerCf preferttm cum fcriptumßt, Pdrdti eflote dd red^ denddm rdttonem eins, qute in uobts e^ Jfei, omni pofeenti uos. Addunt etidm crimindtiones multi* plices O pldußbiles, quibus prtegrdudnt cos,qui ad Sy nodos accedere recufdnt,

mcunt Eccleßx iudicid O' dutoriutem, pr^B* fertim exterdrum ndtionum,qu£ dmorem religio* nis ttMXimis rebus geßis idm olim declurûrint, O“ Multos cldrißimos Eccleßue dolores pepercrint, er nunc ettum fludid, doélrmdru/m hdhednt flo* rentißimd, in alibus contemni, dicunt eos uel pu* dere edufe, qudm defendendum fufeeperint, quid proferri edm in lucem nolint, uel ita, deleéhiri dif* ßdto orbis terrdrum, ut temeré fe d c£teris ndtio* nibusfeiungdiit, O'prohibere cupidnt,quà mi* nus cocdt concordtd, cum dccedere dd Synodum O'remedid mulorum publicorum oßendere no* Imt,

CÎM dutcmhis criminationibM nihil dtrocita cogiari poßit,non pojjum non uehenunterhi^ tommoueri, Ncc «tro ignoro dut cxtcnuo,quie in partent contrariant ucrè dijßutantur, cr reilè cppontmtur iniuftæ KomanorumPontificum fu^ perbiiC (Jquot; tyrannidi, Pt fcioEcckßad noftra^in^ corrupam Puangelij doilrinam amplcâentes, in^t iuflè his falßs criminationibiis oncrari ac défera mari. Atque ddeônon contcmncreeaiPccleß£t aut nationum exterarum iudicia, multi uerà mta nud latebras quicrerc aut lueem formidare, ut hoa ipfum potiud agerc certißime ßatuant,utuerei Synodus, Gr uerum eiui ludicium habeatur,m lt;}uo non folui Ppifcopui Romanud, ZJquot; huic luratifaa tellited,qui iniuftd dom'matione CT tyrannide Ec* ckjiam opprcjferunt, Sed multi pij er doäi, non partiales, cognofeant, GT dijudicent controuera fias, damnent idola GT cultud commentitiosciM uerbo Dei pugnantes, GT ueritate patcfaâa 'de confirmatd, reéiè gt piè Ecclcfijs confulant, Sed tarnen agnofeo dißutationem GT qult;cßtonem maa iorcm cjfc,qudm quie à me uel mediocritcr propos ni,ncduim explicari mtegrè poßit, Cumij; cona fuetudine Schölte nobis in his congreßibus,td quod faciltus,Gr noßrie attati conucnientius cü,dcmAtta datum fit, ut fcilicet, Quießionem tantum propoa itamus, GT erudiri nos GT Scholam à fenioribm pctamus, defero Qiiießionem hanc ad Magnifia turn Reucrctidum utrum D. Doilorem Geora gium

giu^ Maiorem huiut'Acddemite Reâorem, o-cum mto de Schole nomme rcuerenter oro, ut ips fede hoc copiofiu^ différât^ Et quid in re tana fidtuendum ßt oflenddt, D I X I.

G O quoque intucns triflißtmd Eccleftdrum uulnerd dißidid docentium , qute in avap= Xiof b«iK-s /ff«/», t3' rerum omnium confußoncy it!tcumuldntur,utpropemodum uideantur infis inti çr inßdndhiltd, non poßum non ingemifeere, V cogitdre ßepe de Synodis, prlt;efertitn cum Oquot; recens d Eontifice indiibißt SynodudJßecie udlde terribtli.

Ac quod in oratione tud dixifli, non cßße con* filium dut remedium hutnanum dliud, quo tolli’ controucrß£-, ^ fdnciri dliqud Ecclcßdrum con= iunâio poßit, quam pidm Sy nodi dijudicdtionem, facile tibi affentior : Imö addo hoc quoque, non me cernere, remedimn malorum publtcorum alittd etiam diuina uoce traditum ejfe , mH uno hoc excepta , quod immedidtè DEVS dijudicat dc toüit tandem controuerßas deletis impijs, ut im* mediate ipfe refutauit luddos. Et teßimonium de= dit Apoßolorum décréta, quod de abrogationc Legii Mofdicie in Synodo 1erofolymituna condi* derdttt,

runt, dekto regno zr Sdcerdotio populi ludctici, Qklt;c po^iquam redaita,funt^'m nihilum^iantfinit e^ controuerfie,

Biic ergo und rdtione excepta,qug tanun in fbluK DEI potefldte confilto Itbemmo pofitA eü,non tradunt firipta, Prophettcd cr Apoftolicd rationem finiendarum controuerfiarum aliatn, prxterquant feuera iufla piarum Synodorum iudicM, E. t pTiecipi ac fitnctri ca diuinitui,ex di£lo Chrifii manifeftifiimum eâ : Djc Ecclefi^e,

Vult non [olùm audiri Ecclefiam,utTyo{lrk ce)»,fed etiam ut iudicem,pronunciantetn ex uer* bo DEI, cum controuerju zs' certamma id po» ftulant. Ac cum nominat Ecclefiant, prlt;ecipud eins membra mteUigit, Do^^orcs, Principes, ZT altos pios. Hoy uult conuenire, ZJ' coBatis fen^ tentijs, curare, ut una extet confintiens doilriwe norma,neinfinitafiant difiipationes,qualesfieri neccfièeü, cumfinguli fuas opiniones comminifi (untur zy~ mordicus retinent.

^cc ullum ell in uita figt;eiktculum pulchritis, qitàm tilts clt;etus fapientum fenum, eruditoru/m, O' uerè timentiwm DEV At,unazy confentien^ tc uoce D E V M cdetrrfnf/um,

Tdlis Sy nodus, fiquando iudicat controuerfi* as, uerè in terra Uymnum Angelicum canit : Gio» ria in excelfis DEO,Et in terra pax, hominibui leticia.

Sed cogitari ac diet de Sytwdo tdU poteü : An ßierari in hac tdm triflt or déplora ta rertvm om^ ntwm confußone , cr delyra feculorum feneihl poßtt,ualde dubito, NdW «t de Pontificijs Synodis figt;em pi£ dijudtcationK concipiamiK, aut noflrts net querellé ucl dijßutationibus Pontificetn cj fia teÜàesetut itiutatwn iricredaniin ,rationenulla addud pojfunt.

îdq; de Qtiteßione,(iuant proponis,non iudicai feniquidquam à nobis effe dijßutandum,niß ut fetlè dteis eorwm nos querehe cr criminationes e^ogerent, qui cùm in Aulis Regum cr Pftncipum ttideri uelint exceücre fapientue ez conßliorum Milium laude, Synodorum autoritate flattim eleßte tsilem conflitui poßc exißimant, in quo ni-büßt certaminum deformitatis. ldeoq;auto= res füllt Regibus Prmcipibus,ut quocuni^ mos do cogi SynodoSjCr flatum, quem fomniant, con« ßitui curent, ac fuis poßea armis defendant, in^ terea atrociter, non defugientes Sy nodos Pontifig cias,accufant Gr crim'mantur,ac ß temerè dtßidio orbis terrarum deledemur, GT' non ipforum tan. tum conßlia,fcd remedta publicoru malorum im= pediamus,(ymaltciam inmultis inquietis Gr tur^t buien tis ingcni/spertinacta iniufla confirrmmus.

Horum ßccioßs GT plaußbilibus cùm argu^ mentis tum criminationibus, quid opponi uerè cy ßne Sophiflica poßit, iufltßimum cri eruditos GT pios cogitare.

C22 A N N O Ï î « Ï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

De tuii ergo drgumentK re/}gt;ondeo. Prtmutft indnis uerborum pompd cft, t]uod incluiutitfEpifi copis mdnddtüm effe doür'mie cognttioitem. Re» £lè igitur fdcere Kemdnum Epifcopum offeren^ tem Synodum, CT dd edm pios muitAntem. ïnde uerö nondum fequitur prmatut ille, quem drro= gdnter nbsp;nbsp;impudenter Jibi Ponttfices Ê.orMni fub

hoe pr£t€xtu conuocdtionis ,fuprd omnes Eccle^ fidi rdpiunt, Qvöd fe exijlmant Epifcoporum o^ mnium fummos ef]i, quos folot O' conuocdre O' ' regere Synodes oportedt,Qutqi cum fuis fdteüiti^ j fcjwzwj hdbednt dicendi fententids de uoeesdeei-ßuds. Eidm de hoc potißmum priuilegio praemb nentite de primdtus fummßpugndnt Konidni Epif eopi,cHm de ture eonuoedtionis dißmtdnf.

Vtitidmuero quodin drgumentoJfeciofè di’^ citur, fdeerent Ronuni Ponttfices, er cognitio= nem dodrinte feuerißme ipfis mdnddtdm fdtentur,muneri ipforum proprqßime compelt;‘ tentem, non négligèrent. Vtindm dd eruditant colldtionem fententidrum,O'pidm rerum contro=‘ uerfdrum dijudicdtionem, imo dd extirpdtionent horrihiltum Idolorum o corrupteldrum ferio 'm^ uitdrent fdpientes, erudites O' uerè lyEV IJi ti^ mentes, la his drgununtis o~ nwleftijs diffiutdtio^ num non foret opus. Eitmc c'um non folum negli^ gdntdoärindm, fed opprimere ueritdtem omni condtu ftudednt, cùm idold O' cultus commenti'^ tios tetris pdrricidijspiorum O' innocentumfld^ iilidnt.

Anno ï y ó i, lihant. Çum lUi ipß conuentm ipforwn, qttosSy* ttodorum auguflo zy fdcrofanüo titulo falfà or^ «Ant, potiiifjint, quàd dicitur, cercopum, quÀm piorimt Sacerdotum catm , in quibitt homines folluti idolis O“ libidmtbui,zy fdßindti tetrii er^ foribn4, imo Epicnrei aflto» banc ipfam ob (dufam concurrunt inter fc coniurant,ut fuos furores zy Tyrannidem fiabüiant, ubi nuUd uox liberd hominis pij ztr eruditi auditur, ubi non fer^ Uätur Lex iequißintd diuina zy nAtural(s,a/jiipoTp c/xoîwç iiitpoacamp;otz. Et iudicant tüi tpß, qut uel dccufdti zy rei funt, uel caufds zy res, de quibm pronuncMturi funt, nec dtdicerunt, nec inteÜi* gunt.

laqi ipfos potius dccuftt argumentum, qu.im Ut iuri ipforum patrocinetur ,quöd etiamjiun^ quam habuißint aut poffedtffent legitimum,tAnKii Jd lufiißimis de cau/is tarn amitterent.quia zy ho=i fiesßnt tter£ doilrinæ, zy rei horribilium idolo^ tum er corruptelarum, de quibus, ß haberetur SynoduSjpoßulandi zy accufandi erant.

Ham talibus uel itts conuocattonis, uel uoces decißuas, zy fummam in ludicio autoriatem per=‘ tttittere,aut in Synodum eorum expreße uel tacite confentire,quid eßet aliud,quam ueriatem hoflt^ lus Chrißi zy Eccleß£ miferæ, ijfq; manifcfiißi:: mis flagitiofè prüdere ac proflituerc.

Sed non eÂ in re manifeßa alia refutatione prolixiore opus. Ac de fecundo argumento tuo eo rcjfon^

reßwndeo breuita. rffè çr hoc comwentum ult;f* fttßimum, quad de confiitutione Synodi Nicfzii« diatur. Ndw; cf/i propter ordhtem ZT tmnquiüù Utem miiorem, Taccleßarum in Occidente inße^ iiio tune commenddtA eAEpifeopo Ronuno, Td« »Jf„ optimi patres primatum illum feu autoria,^ tentfummam uniuerfalcm, quant in negoeüs religionis,cr rebus, ut ne»ninant,j}nritualibus,fu’‘ praomnes omnium ßatuum ordinum honth nes,z:r uniuerfas inorbeterrarMnEccleßas,jibi rapere conatur,nequaquant tribuerunt. la. enitn fecum pug?iArct,feq; ipfum deftrueret Canon, qui inßeciionem ac poteflatem ßmilctn Alexandrmo Zy Antiocheno Epißopo attribuit.

Elamß reilè ex Canone primatum fuum uni* uerfalent Romanus extrait Epifcopus, Non zd«« unus ipfe, fed tres funt conßituti fummi ZT uni* uerfales orbis terris terrarum primates, id uerô ut intolerable e^ Romano Pontifici, ita uanita* tem argumenti penè ridiculam perfincuè demon* firat.

Ac refutationem adiuuat hifioria cum prace* dentium,tum fequentium Synodorum maximèce* lebrium. Ham non fol'um fex tüa, ut uocantur, Oecumenica, zir uniuerfalia Concilia, fed ztr Sy* ttodos alias in Africa tempore Cypriani, in Ori* ente,inAßa,in Griecta,zy alijsnationibus ac pro* uineijs, non àb Epifcopis ,fed Imperatoribus Ro® manis indiilas Zit habitasefife,exhiflorijs certis

ANNO 17 61 6zr V indubitutis notißmium efl. Nee negdti potefl trM itta prlt;ecipud cr omnium celeberrinta Conci» lid,Nicenum Conflantinopolitunum CT V,phefia num^non ßolum non mdi£la,fed ne quidcm gubera tMO, fuijjc à, RomAttii PontificibiM, fed ab atijs Ppifcopis.

Nicen^e enim Synodo Euflatiui Antiochente Pcclejiie Epi/copuf prafedit : Conflant’mopoktia nd Gregoriui CTNefklriui Epifcopi Confia nti* nopolttani : Ephefime CyriUut Alexandria Eptfc ecpui.

Etfi autem Canonic Nieeniprdfextu,CTPria »feiftt«! hunc,et ahafingularia prdeminentid pri* utlegia audacifiimè fibi Epifcopi Romani arrogaa uerunt, CT annii multis lam cum quadam opinion ne légitima; prlt;efcriptionii poffederunt. Tarnen non tgnotum efl, quibu^ td fraudibui CT praflicis initio qu£perint,CTpaulatim adept! fint,quibiKq; ^ftibui femel raptam Tyrannidem fiabilire ac eon* firtnare fiuduer'mt. Ac tefiatur id per/ficuè Sya nodus Carthaginenfis tertia, habita Augufiini tempore, Et fèxtApaulôpôflfccut!i,,inquacùnf deprouocationibus Epifcoporum difinitatum cf: fet,Lcgatus Pontifcis Romani Zo/tmi pofiulds uit, ut concederetur prouocatio ubtcunq; aliqitit ad Romanum Pontificem ddpellafièt,ldqiUtoba t'meret Zofimus,literisquas Eegato dcdtrat,dea cretumcommentitiwm 'mferuit ,quod adfirmabat in cam fententiam in Nieena Synodo conditum

e^fe. Id cum reciatti/m effet ^quidam Epi/co()oriigt;H AlypiiK, monuit cieteros,iflii fe in dccreti} Synodi Eiicenie non legiffè. Mi/tt igitur Synodws Lega^^ tionem ad Cyriüum Alexandrtnum Epifeopumt

Atticum Conflantmopolitinwm, feq; ex y^lt;x^o7ç feu exemplartbu'5 Synodi N4ce„lt;e ßde dis gnu de ueritAte deerett doceri petijt. Ibt cum in longé aliam fententia illi refcripfiffintjcognio, ud nitate decreti eyy falfo, quod Pontifex Komanui committere non metuerat, petitio eorum repus didtn,ö- audacta atq^ ambitio acerrimé reprehens fa tuxaa eR.

Sed etiamß tfta nec diffutemui nee cxaggeres mui,Tamen pauló ante dM efl, alias effc maiores cy mxgis graues caufas,cur hoc tempore,cy uli rerum conditione ius conuocandi ac gubernandi Synodum Pontifici Romano non permit tendu fit : (yuiaùidelicet ztr ipfe cy fateUites eius,Cdrdinas les, Epifcopi GT Pralati œteri, hoftes funt uer£ dodlrinee, quam nonfolkm iniuftis anathematibui CZ exccrationibus iant dudum condcninârunt, Sed quotidiè c£dibus cz fanguine innoccntum extinguere opprimere ftudent.Sicuti hoc terns pore Uiontalti m regno Eieapolitanoà Romano Pontifice inaudita crudelitas aduerfus fanéloshos mines,ueratn doilrinam de DEO profitentes,exs ercetur, Vbi oiluaginta odo homines ante paus cos dies, præcifa gula, non fecus, ac oues proicdi in terrain, in fuo fanguine uolutati,crudelifiis tnèà

ANNO ï 7 6 I. É27 wè 4 cdrttijice fdnquätn Letnio mAditi Cf in terfedi pint. Hlt;fc funt (àcrificid (:!r dujpicid, ^tnbui ißipdrricidie fud Concilid initidnt cr con=! fècrdnt. His pdrricidis,fipermitterctur,quôcl pofluldnt ccnuocdtionis cr primdtm priuikgi^ um,mdnifeftd fe dbn€gdtioneEudngelij,acpro=gt; ditione ucriatis,EccleJÎ£ pie conflitutlt;e poUucs rent, nbsp;nbsp;nbsp;in condemndtionemßii uolentes confctn

ßße, imô illo ipfo confenfu fuo,tAn(iUd}n teßitno^t nio proprio, caulàt» optîmdm Qt uerißimdm con* detntidjje uidcrcntur.

Etß igitur grduc eH crtfnindiUd,(fuibustrd* ducimur dc deformantur, fuflinere, Tdimn cunt nec tenure, nec propterleiies cdufdtd Pontifici* bus Kontdnis, CZ horum defcnioribui, ’m re tun * tn dißcntidtnus, cogitemui mdnddto diu'mo nos cogi ,nedd Synodum Pontificidm dcceddmus. Ac potior nobis ßt ueritdtis confcßio,(iudm probro* rumdcconttmtelidrum iniurid. Cumcj; fcriptum ßt : Peccdtis dlienis ne contmunices. item, No« Ute iugwm ducere cum mfidelibus, Ojiu enim fo* cietds lucis tenebrdrwn ,procul d, altbusEpi^i curcorum congreßtbusdbeffe ttelimus, quos munt* feßum eil, tAntiim dd opprimenddm Zf' delendunt ueritdtem mflitui.

Intered citm priedixerit Chrißus poßremis tem* paribus tn odio omnium hominum futures eße, Honunipßus profeßuri /tnt,hdc nos confo*

iatione fuftcntemMy cjuôd dlibi inquit : Bcdtieftii cùm riMledixerint uobis hommes,lt;1:^ pcrfecuti uos fuerint, ZT dixer'mt omne mAlum aduerlus uos^ Wfntientes propter me ; gaudete exultnt£,quos ttiam merces ucflra copioft eü in coclis. TAuicigb tur dileâo Domino noflro lefu Chrtflo,cuftodi etc proteâori ^cclcjîlt;£, nos pericuU noflra commendemus.

IA COBI AIILICHII DOCTORIS drf« tAedicie, atque eiufdem Profefforis in Acd^ demtd quot;Vuitebergenfi celeberrimi, reciand M» Eufebio Aienio pro Decano Collegij Pbi= lofophiei 1 j. Clt;slend.

Et fatilesperiodiregnoriim mundiatque Ee» cleß£ z^ ipfi rerum in orbe Chriftiano iam commotArwm quaß fliidus, admonent nu de uatU cinijs traditis uoceChrifli z^ Apoflolortwn,lt;jui-bits prlt;edi£lum eA utrunque, zx quod Eccleßam horrtbiles ac tetr£ religionum confußones, atque imperiorum inter fe barbaric^ coUißones, ccu proceÜ£ qudßätureeßnt, ZT timen manßtrus ßt coetitsaliquis eleétorum, qui De«« re/lèagnofi cent.

etM, inuocalunt, dc celeirabwnt in d^nitione O’ fidacid filij lefii Chrifti mcdiatoris, ufque dd l£^ tdm o gloriofdm rc/ufatutioncm piorum , erit catui exiguut dij^crfus, dbie^uf, dcfomiSt fine itnperio,fîne defen/ione O optbm, o ptlt;e dc profdnte multitudinis potentid cppref • fus.

Cowpleuit tyrdnnts PontificuM Rownorm fdtulcm periodum dntwrum quingcntorum. Hanc fnperflitiones o Idoldtrine crudelitite O fcelcs fibus conftituerunt dc retinuerunt, tdntif^cr do^ nee durduit. Nunc luce do^iruw cœlcftii uelut fuln;MC perculfd ruit, o fruftra fdtifcentem un^ dique dc dilabcntan fulciunt fateUites Pontifia ewm noud fupplictorum d/rocttute o peuitid.üec dubium e/i,hos,ficonftliis, o uirtbus proprijs nihil profccerint, ubi fruftrd tcnturint o)nnid,uet Acherontd nwturos efjè, ut fefe cenferuent. Sed difcutiet lux ueritutis tenebrds, fulguris impetiu potenttd}n,qudntdcunq; compardtd fuerit, Eucrti enim O' qua/i confldgrdre ncceffe esl regtium te» nebrurum, hoc nouo repurgdtd; deéirinlt;e ineen» dio. I^cec/fe eil ZyZdnid,qu£ fuccreuerimt, cr dodrindm ueram dtque cultus fujfocdrunt,exuri, ut reftilgens ex ed fldmmd /flcndor,dnt€ filtern re» rum diffiinddtur in omnes orbis Chriftianidtigu» los,cr omnibus geiltibus prius 'imiwtefcdt, Idctrco quicquid lüi pro regno tenebrdrum cuderintdut flruxcrint, in neruutn erumpet o peßum ibit.

Jnift dutem cum Luthero ttoua période, pojlremd interilllt;it,lt;iUM exprimit dtihvm Hefe« Propbftó, fex mdUbuidnnorum bifaridm difl'm^ élis qudß in ipßs articulis, in periodoi duoiecint. Hitc reddidit nobii, immenfa er ineneirrdbiliDei beneßdo , er opera pr£ceptorum noßrorit/m hanc, de qua dixi lucem dodrina ccelcßii, er ottt^ itium difctpltnarum. Sed quàtn exiguo tempore coneeßa fuit nobis facultof hac tranquiÜè fruen^ dii Quàm momenanea fuit félicitas anaf Quaa^ tas cito non neceffaria er petulanter mota certa^ mina Ecclcßarum diuulfarum perturbationes, odiorum encendia, uoluntitum difiradiones pe^ pereruntf Quanalabesinfliikieildoilr'tniemA^ gno labore ex intrieatißimis labyr'mthis erutte atque euolutte, magnoq; periculo adfert^ atque defenfe C^uanta patefaih, eü feneßra malis genijs ad omne petulanthe genus f Deniq^ 'm quant rabiem plurimos adegit uulgi applaufus f Tyrans nis Pontificia in Anarchiam couerfa eR,qult;e eunt ßt 'mfinita Tyranis, feruitutem adduxit muttà 'm-tolerabiliorem priore,in qua licet cuiq^ quod libet: er audct quisq^, quod m mentem uenit : Profein-duntur clamoribus, ac penè iugulantur boni wcürS^ ovoi o’l^Hu-'ioiq : Kali tyrannicè reg^ nant,er inter fe colludentes focdcra faciunt,qua^ lia muiter faciebat cum Simta : p.« TVTrfdiJ /ailii quot;mTrlitamp;cu, /o-H-n. Jaitvep, J'aKVtlt;ô'ûK. Df» ziz^«e inßeiluntur opinioncs,er proijeiuntur uc= r^efea^

ræ fenfcntite dd aliorum arltria. Excidimm ergi fenè ex iOa felicitate, ijuam l^etißima mit ia quafi renafeentis Eccleßa hts terris uix oftendertmt^ tZTvpavv« u6f luj (fivyovTiç,îi(= lt;PHp.y ânoXasy tiSfip i/a.Tri!rofjSjJ, oç w0£B t^Trsrw/j t« Tt^Hy«: Mocra Îhveu «c» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rroTa/xiâ 'iKEAfgr^.

Adcà nihil eü in rébus humanis firmum aut jia^ bile. Quàmnunciuamlütc mtra mediocritntister^ tn'mos diu fefe continent, fed à medio exorbitant tfi leuibiis occafionibus fubitô in alterutrnm ext trenwrum per praceps ruiint, fu£ imbeciüitatis fato, cr diaboli furoribus impulfe. îlt;am ut Imt peria 4 iuftieia v nwderatione in Tyrannidem dégénérant: ItuReligiones à norma pietatisdit uinitus prieferipa, uel in fuperflitionemeffirunt tur,uel recidunt in prophanitatem.

Supcrflrtiones fecult fuperioris uiderimt ij, Quorum letas grandior e^. Nos iuniores ab his, gualesfuerint, aceepimus. Sed qu£ iUis depuljîs f^uccefferit prophanitas, cernimus tftrit];.V[a:c cùnt Indies crefcat,cr ßmul augeatur atcjuc confirme^ tur licentia quiduis fingendi faciendié];,periçulum eis, ne lux dodrinx, qult;e uidetur fulguris inflar riwmentaneo uibratu nos perßrinxiffe, profligaaii dijfutationum partim perplexiate, partim prot phaniate, déférât nos, ac migret allô, çy intereat fitnulpietas, extinda 'Epicurea fecuritate,lt;itiam difciplinæ laxatio peperit, (y pernitiof£ content tiones docenttum in Eeclejia alunt. Vf enim nttnc

ANNO I y 6 2» fefe dant res, metuo ttdeffc mittd ru'tnlt;£ uenturie m Ecclefiam fub extrentAin mundt delirantis fene=gt; iUmJicut prtemonuitßliiK Dcj, cum 'mqutt ; Sur=» gent Pfeudochrtfli Pfcudoprophctæ, dccia ptentmultos. Iten^Pucuntjigna zy prodtgia,ut fi fieri poßit, feducdntur etum cledlL 1 fcw,P«f4lt; ^u6d ueniensfilius Dei mueniet fidcmHw dJÄ« rùw fignificctur utrunque, Ztr quod exoriturte Jint 'mEcclefid ldola.trii£,quibus obrucntur uerd dodrina, cr ueri cultus Det,efiicieturq- Ecclefi£ Udftitds,ztrquod reliquus fiuturus fit cactus aliquis Dcîww rcélè coUntiuni : precemur drdentibus uo* tisfiliivm Dei,ut in hoc coctu nos ejfie uelit,etfiem^ per coUigdt fibt in bis regionibus teternam Eccles ]idm, Hec propter ingratttud'mem ntdgnte multi^ tudinis liicem doóirinne JiiMt extingui.

Nititur fiilus Ecclefiæ fiunddmento Cbrifli O' Apofiolorum reélè 'mtcllcélo. la orndnuntum eli ingens Ecclefitc Philofiophid, cum reilè, erudite, fabric ZTquot; moderdtè trdditur. Et ut in euerfione ucr£ do{lrin£ confiftit interitus Eeclejiarum, iti peftis eA dtque corrupteld iuditiorum, qu£Ztr Ecclefi£ plurimum nacet, c'um pro Philofbphid infiiUdtur dnimis confiufio opinionum uerdrum cr fidlfidrum, er dccerfitur fludium abfiurdd de^ fiendendi uerborum pr£fligi}s,Jicut reperiuntur quos deleéhtt Epic ureas furores diit Stated delird-mentd, dut dlids portciitofds opiniones tueri. Tdlis con»

eonfuetudo parit SycophäntM^art lum itj'r.cclefîie conturbatores,quos ut arceat Deus ab his no^ fir is alueclis procul, fcrio cy ar den ter precca mur.

In harum autem rerum cogitatione quoties dißimiktudmem temporum confiero, deploro coa lamitatcs nofiras. Quanto beatiores nobis fuea runt, non hi tantum, qui doilrtnas nobis reflituea runt, fediliiquoq;,quibus conctjfim fuit lÜius ucrè aurci feculi felicitate frui,quo acri zy tndea fiffoftudio reuocatte funt atque expolitæ doilri* na, quaJitu fqualoreq^ perierunt. Noi econuerfo quat6 fumus lüis infcliciores,qui ad eafumus fera uati tempora, quibus Jpeétare cogimur, ut dtfcia plina uelut ab hoftili barbarie maiorum indufirta uindicata; ac recepta, cy in intcgrivm reftituta, uelpetulanter cr tmpimè dilaeerentur atq; cona Ucllantur,Vel noua barbarie, qua, ut Prouerbto dintur, lUyrica lUuute fadior eü,configt;urcentur fy mquinentur. Hos pejles c'um Dei beneficio hadenus nojira Schola nondum finfcrit, etji for is grauiter impetita,dcmus opcram,ut quoad eiui fieri potent, procul eas ab hts alucoUs repellamus, coniundt fiudijs, operis, ofiicljs, Oquot; beneuolcntia mutua, ne ex dißidqs domefticis accidat nobis, quod apibus intra alueolos fumo difturbatis. Et idquidem uera gratitudmis, quam Deo cz ioribus noflns debemus, ed pars non mtnima, de qua nos zy hic dies commonefacit, qui médius cA

inter duos iUos, quorum pftecedens decitnus fex^^ tiis Philippum genuit, fequens dtcimus oitauus Luthcrum fuftidit.

Pcrtinet uero ad grdtitudincm etidm celebrd^ tio illorum, per quos diu'mitus fludia. literdrum excitAtifunt. Qttdrec'umdlidsdedlijsuirisprx^ fldntibus hoc in loco uerbdpßaßnt,qui fufcept£ confeiticq; emenddtionif doótrinlt;e in hdc Acdde^ Wid dutores fuerunt dtque principes, cy reflet ina ter c£teros lACOBVS MILICHIVS, hunc »lultis de cdufls dclegi priecipuè, de quo nunc dicerem. Puit enim inter lÜos uiros neutia qudfii minimus, qui doélrinte fdWA, eruditis fcria ptis,omni uirtutum genere, huius Scholæ eekbria tdtem duxernnt, cz exant eius prxcLtrd in hdnc Acddemidm merits, cuius emolumen td publicded prudentid, fide dtque diligentid curduit dtq- proa ucxit, utqui mdximè. Meueropriudtimfemper utfilium dilexit, or quibus potuit officijs ftudtofè iuuit, dtq^ promouit,prieterqudm quod prieceptoa rem etidm tn drteMedicdy^^ ducem dtq- monflrda torem cum habui. Qudredeberemeei utcißimdli» qudm gratitudinis fignificdtioncm dgnofio, cr uobis,qui uiuum coluiflis, mortuum fiepe defidea rdflis, hreuem commemordtionem de mentis ipfim non ingrdtdmfore confido.

Pidtus e^ Idcobus Ittilichius pdrentibus hoa tieflifiimis tn Pnbergd ßrifidicd, none/ Cdlendas ï'ebrudrij, primd noil is bord,duno d odto chnflo millea

thiücfîïM (^umgentefimo primo, (juo tottipore Sa= turnui, iuppiter, Venm or Mcrcuriwt uAlcentem fXceperunt triquetrii çx fextilibiK radijs ex do* ■ decatemorijs Geminorum, Aqudrij nbsp;nbsp;nbsp;Artetis.-

lt;^pruim cùm uim ejp; peculiarem CT mirificam, »« formAndis cxceücntibus ingenijs, longo ufa de* prehenfum Jit, vnde, quad pratctpuosquos habnit orbis terrarum uiros doôios, till aliquo fyderum * pofitu, in luccm editos effe obferuatum e^i ; con* fentaneum eüad earn ingenij mAgnitudmemac prxßantidm, qup in eo fuit, haram ftcBarum lu* men plurinium contulijfe, adfuljione conuenienti in «Aturam quam À parentibus acccpit optimam, • oportunè tmprejfum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

Pater prlt;£cipuum ciuf urbis mAgiflratum gef* fit,qui pojlea in filium noftri laeobi fratrcm,qua* fi h£reditario lurç translatas eil, TS.t antecettuit' opinione fapiëtùe, laude iußtctp atq^ integritatis, ^autoritnte. Isc'aminfiliolacolmperffexilfet

I 'mdolem idoneam ad littxds,(y difccndi cupidam, * fiudqs eam dejiinautt, erudiri primùm cura* tnt i« Academia patria, qult;e tunc pr£ catcris da* xuit, adduda fcilicet in admirationem ac celebri* tAtem ab ijs uiris,quos Germania illo tempore Itabuit fummos. ibi Erafmo Roterodamo, Vlrico IZdfio, Conrado Heresbachio, Henrico Glareano,

I Hicolao Gcrbclto,Bedroto, Philtppo Egentino,c:r I plurimitalijsfamiliariscrcarusfuit. De Erafmi I priuau, domejtica confuetudineacfcrmombii'i multi

wtdtd nMYire folebiit civm tnAgnd uolupfdfe: Quomodo diuriids opcrds pdrtiri,O‘ ut mdtutino tempore rcbm ferijs udcdre comnwdiui poUèl:,ues terumnwre tdrdtuf prdndere, indeuel amicisp^ fe dedere, uel obdmbulare, cr inter obdmbuÏdtt^ dwnuelcollocjuijs fuduibui fiinuitdread hilariit Mem, dt^ue obleiUre,ueled recitirc folitufßt, ^U£ex ore eiui recepta, pofled familtarium Collar quiorum tttulo prodierunt. Cum cenfurdt referai ret,lt;judiErdfmin in efflorefcentid fubid tempM inge/iid Germanite fuo more, cr pro ed qua M=! luit dutoriMe Itberiits dgere, confueuerat, dte^ bat, lUum de Philippa adolefcente adfirmaffe: Quod in quamcumqi ar tern neruos ingenij intent furui effet, in ea omnes fummos artifices effet pera.turiK. Udc uoce Erafmidiebat fe mcenfwnt fuiffe ingenti cupiditate Philippi uifendi,

Pofled cum Erafmits Pribergd difeefiiffetBd^ filteam, ipfe de patris fententia fe contulit in Aco* demiam 'Vientienfem , in qua magis quàm alibi tunc fioruerunt eruditioris Philofophite fludia, cr pr£ c£teris Phyfica CJquot; M.dthematica,cùm re^ liqu£ Schol£ adhuc occupat£ effent magna ex parte barbarico coeno doilrin£ fcholaflic£. Uld^ thematicas artes Academia Viennenfis diligentid præcipua excoluit atque lUuflrduit, prima fo'i laq; rebqu£ Germani£ impertiuit, aittoribus Gea orgio Purbdchio ctrlohanne de Monte Regio»

Inde c«»/ pofiea ceu Coloniie tfiathenidticie dedux Ü£tßcnt in Acadefni/u’c^eterM, päuUtim alibi ^uoque prcpagdfte funt. In banc noflram Acade= miam primi difcipHnof itttu muexcrunt Volmarui CZ Kilichius, quai cum adolefccntcs cupidißime amplcilercntur, or urgerent ac pcrfcquercntur certatmt magno O’ alacri ftudio, inuitati ßdlicet certitudme doélrina, o cuidenti utilitate o pr^cipue cxcmplo atque autoritate Philippi Mes lanthonis, qui propter caufoi grauißimai extcUcs feeoi uerii laudibm, o ab adolcfcentibut ßcuere txigere foiebat, breui tempore ita creuerunt in hac Academia, ut cæteroi hii facile fuperarit O' obfeurarit, O laudem iUiiflratte Mathefeos alijs priereptam fuam fecerit. Huim laudif pofleßios ttemcùmtucri nos dcceat, non pojfwin non pcr’= turban uchemcnter,quoties ignauiam noflrie lt;et!is tis ad alacritatem o ardorem prtoris fecult corns plt;iro,qui tantm fuit, ut indoélior baberetur, qui in bis artibus uerfatm non effet,etiamfi 'tn al'ijs txceüeret. ilt;!unc, quod turpißimum nobis erit ad pofleritatem omnem, coresredijjfeanimaduerto, ut non folïim negligantur aut uix leuiterdegus flcntur,fed plané contemnantur,out 'tn tanto numero reperiantur pauci, qui,quad olim pueris familiarißimum erat ac tritißimum ,ufitAtam mes tiendoru'm intcruaHorum, o conformandorum thcmatum call doélrmam norint, Pudeat nos igs nauhe tarn flagitiofe, de qua me queri hoc in loco

er dccet er nece/Jê e^. Sed dabitur in poßertim epera 4 twbis -, cjuibm gubcrnatio doârinie Philo^ fophicte commißa eA,utfi uIm ratione fieri non poterit,uel folaexaminu/m fcucrituteddhicftu^ did iuniores ddigdntur. ïiunc dd uulichiumre‘ deo,

Hic inter pracipuos eB,ciui ftudidtAdthciM» tied in noflrd Acddemid excitirunt. Hdbuit dU^ tem prieceptorefH, er m his er in drte Medicd Georgium CoUimttium, Tdnfteterum, infignetn doólrind utrum, er drtis Mcdictc cogiiitione ttfitefi ccleberrimivm. In Grxcd lingud Ritheimerunt. Et fdmilidris fuit inter cæteros Gdfi/droVrfinoVe^ Iio PoctiC exceÜcnti, Philippo Gitndelio, Woljfi» gdngo l,dfio.

Viennd difccdens uenit in hdne AcddeniidHt dnnoChrifti iy24- inuttdtus potißimumfiudio uer£ doilrinit de Deo er Philofophiie purioris, cjuie repurgdri tune er inftdurdri eapcrdnt,er fdmd nominis Philippi. Vbi,lt;juod unieè expetiue^ rdt, eùm jefe infinudfiit in fidmilidritdtem Philip== pi Mcldnthonis er' Simeonis Grynlt;ei, quem eddent reuiuifieentis omnis doilrinie politioris fdim hue pcüexcrdt, in cdm uenit dpud utrumq^ opmionent er ddmirdtionem, prop ter ingenij er ludieijre* äitudinem,dnimi edndorem, doélrina pro ed netia tc udrietdtem, dtfeendi drdens er inexplebile ftu^ dium,ut dd extremum uitae ufque utriq; fuerit ed^a rißimus. iidm qudntiewnfeeerit Philippus,quo= ties

ties in grduißimK confilijs eiia O' dulcißimis ac pieatis cr faptentiæ plenii fcrmonibm nu,gna cum(uMtate conquieuerit^quotwi dercbui O’ controuerßjs nuximis iudicium eim O' fententis requifiuerit : Deniq; quoties upud eum animi tgritudines ejfuderit, ac depofuerit, cum mtrifico iUeiMtiottis fenfu, memmimui pleriq;.

Cum ergo O'ingenü o integriutii dc dilt* gentùe l^ecimcn prabuijjct eximium, o jßes eß^ ßtußii eum dtquc orndmento fore publicis flu^ difs, tributt ei Academid mumtt publiée doeendi. in quo qudm fideliter O' utiliter fcruierit Scholl, O quantum nauauerit atq- effecerit ad poflcritii,= tern, teflatur enarratio Secundi libri Plmifin qua exdoilr'in£ Ptolemaicæ O'Ariftotelicæ fontibui nodi dc Ldbyrinthi aflronomici O' Phyfiei pie^ riqueiti funt explicdtioiüußrdti,ut difficult tdi, quieuifd fuitrudiori feculo fuperiori ineffe nuxima,euiih atq^difcujfa omnis uideatur. Net^-ex/at mdgii pcrjfieud enarrdtio. quot;Vt enim ndtura ingenudO'reiblerat,it!i, perfficuitdtem maxis mè dmabdt, iuxta iUud Euripideum : iiamp;Aop to caepiç. Et fyeophantidm dc Sophiflicen uehemen* ter oderdt,qu£ in eo reditudo itAtur£ cdufd crat, ut cum Vito Amerbdchio, qtu tiim bic Phy/icen docebdt, minui ei conueniret, quod ab ca Jftno/àa rum dijfutationum fubtilitate o perplexitnte dbborrerei, cui aitcrfludebat maxime,

Poft^uitm dutem ittgenif cr doâriniie cotti^ mnddticne incldruijj'et,uenit in noticiam cant dliorum prueftantum uirorum, ^uibui illud erudi=gt; turn florcns Gerrndnite fcculum abundduit, turn uero cr Pobani Keßi dc ioachimi Cdmerdrij. Inter Cdmcrdrium ZJ lAilichiumfludiortvm,opb nivnum dc uoluntdtum ßmilitudine contrdibi, d^ tnicitid, in earn codluit lt;etdte neceßtiuditiem, ut qui Cdmerdrium impenfîits coliierit dtque obfer^ Uduerit Milichto. Et uictßim qui Milichiutn cogt;n=‘ plexus Jù fuduius Cdmerario, uix uiderim.

Vtorum quotiesJßeihui congreßßus dpud Pht^ lippum Mcldnthonent, cuius domus uelut ex defli^ ndtoDoélorum omnium undecunq^dduenijßent, commune femperfuit bo/pittum, uißtts ßummihi uidcre ■jrOM'âhp »cf'i^op , quod lÜd ßyne* drtd ßdpicntum ueterum, dut iüorum,quos dpud SocrdtimPldto introducit Athcnis,dut Lielij,Sci= pionis dliorumck in urbe Romd mihi in memcridtti redegit. Kec fine ßummd uoluptdtc ßepe recor^ dor ßernwnum,^uos cum conucnilJent hdbitos nte^ mini, non tititumde noflris drtibus,ßcd derebiu ntAximis in Ecclefid imperio, Erdt enim in Mb lichio prtetcr liberalem cognittoncm omnium Phb lofophilt;e partium, ZTartemMedicam,exccüens prüden tia, quam, cum naturd ualeret plurimttm, duxerat atque inftruxerdt multd C7 ddfidua leit lonc hifioridrum ueterum ac recentium, in qut^ bus CO-

ANNO I 7 « Z, «41 cognofcendis tuntum of)er£ ac temporis po» fuit,ut quem ißt hdc bt parte pr^feram, li Philip* pum exdpiam ctr Cdnurarium , non hdhedm. Ciulcquid enim extdt probdtorum hifloricorimt, id non tantum femel injfexerdt, aut obiter per* eurrerdt, fed ut erdt ddßduus er dcer,iterdt!t le* äione fcpiiM euoluerdt, dc pldnè exhdùferdt. Pe* périt ei ciuilis prudentid nonminorem quàmars t'\edicd exifiimdtionem , qute 'm ddmirdtionem tim ddduxit dpud tüuflrißimosPr'mcipcs fdmiliæ Anhaldmte, ^uibus mdduerft corporis ualetudi* ne medicdndo : I« rffcf« dubijs dut difficilibus fd* pienter confulendo, pltufepe profuit i^udm multi dlij»

De Durera D. Philippus pi£ mentoriie foiebdt dicere, Pidoridm, qud dntecettuit citrd contra* Uer/tam omnibus fii£ aitatis drtificibus, fui/fe in tom'm'mdm,tdnti fccitprudentidmcius,et ludicij ^rduitAtem' in dlijsrebus. In Milichio prudentid* ncdrtem M.edicdm,dn uero hdc iOdm uicerit, mco iudicio non m'mtts difficile foret dccernere. Pt/i trat enim uir M.edicus multis dlijs praifldntior unus’. tarnen prtceminebdnt ineo ornAntentapie* tatis,prudentt£,er dlidrtim uirtutum.

Docuit uero er drteni tticdicdm multis dnnis inhde Acddcmid magno cum frudit, credndem fcliciter exercuit. Ciud in re magna lUidebetur grdtid, non eo tantiim, ejuod dodrmdmfidelitcr tradidit ,fed multo mdgisquod primus drtem re*

«42 ANNO I f^2, uocduitydtque reduxit dd fontes Greecos, è (^uibut Ardbum riuuli funt deduóii, Bt duditores ddfue^ fecit, ut fe duce dtq^ interprète dodlr'mdm potius ex limpidis fontibus dutortvm fud I'mgud loquen^ tium, qttdm ex mterpretum turbtdis Idcunis hdu» rirent.

Erdt in dutoriate legum tuendd ZT totAgu^i berndtione Scholdfticd feuerus. tn executione eo^ rum ^ult;e ex ufu de dignitate publicd grduiiudicio conftitua muniuntftdtum pruefentem, ufyuedd pertmdeid durws,menwrid ueteris didi quod fettle per in ore hdbebdt, -w eu Kii/jSjjop /x«' niVHTtop^ Deniq; in omnibus ciuilibus offieijs, honeftus, iu^ ftus, dc grduis erdt, idq; nec drte ddfeitum, nee dßua fimuldtione fucdtum, fed yvHtriop prorfus erdt, ex uero conflantiq; proficifeebdtur iudb cio,quod crin uultu ndturd effinxerdt,in quo elu^ cebdt’«^lapdxlLMp quidddm, dd moderdtim grd» uitdtem honeflißima Jfecie compoßtum, cr ipfe oflendebdt omnium uirtutum exemplis in ferme» ne,ingeflu,dtque mceßu,'m quibus dfferum nihil inerdt, dut deforme, nihil inhumdnum dut infud» ue,nihil dculedtum dut nwrddx, nuUd toruitds,fed eximid grduitds ddmirdbilt temperdtn comitAte,cr ingenuus edndorliuoris omnis dtque inuidentiiC expers, Sæpemihi intuenti dUt cogitunti eum, tl» lud ^tienAttdri in mentem uenit : uç HtPu a'uuia'ß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qudmpulchrdres ed bo»

Tttîf priuau eiw uiM exemplum illuflre omnU ïtw uirtuttim bono pio^; patrifamiliM conuenicn-tium.Deum reüè inuocabat tn agnitione cr fidu^ eu Uiediatoris ïefu Chrifti. ïn eoniugio cafltßime uixit, familum m/ïgni regebctt feueriate. Erat lt;ëi7\.o^ofy^ adnwdum, cr [obolem quam Dci beneßcK procrearat numerofam, twn tuntùm re^ inflitut curabat per altos, fed ipfe quoej^ adßx duè exercebat,nec defugiebat laboreni ijuottdianie inßieäionts atg; explorationis fludiorum ac mor; turn in fuis. Cumej; laxiMe dtfcipUn£ diffolua tiore U in adolefcenti^e uehementer offcnderetur, ne uel fè abfentc fui negligerentur, uel ocedßone liccntitedegenerarent, uel praui fodalitij confuce tudine inßcerentur, nulebat carcre eo cjUieflti, quem ß uoluißit confeâtlri, percipere potuißet uberritnum. illo ergo malebat carcre,q committee Te,iit fua alitjua culpa liberi corrumperëtur, quoi futurum metuebat ,ßaut crebrè abeßet, aut plu* res er aliènes fuis adhtberef,Quie fuit cauß pr£= eipud,ut feilt udinem quietamßd infrufluofam in fua domo, frequcntiie tjua^ßuof^ prxtulcrit.

Denitj; familiaeius erat nihil aliud, quàmEce eleßa parua, quam ipfe gubernabat, ut Antifiès partais operis cum focia coniuge,matrona honea fiißima er grauißima,et uerè prlt;eflabat hoe quod iubet Paulus iiiqutens: tovto. T^oy'i'^ttO’oU. ,oo'lt;x, îcAkOh, ocra o(5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, c(5

cïinidutem cupiditan cognofcendi fontes do* ürittæ caleflis prlt;ecipuè hue eum perpiiliffet, nb htlprius habebat necpofleriusftudio ficntrumU--terarum. Legebat ituq^ adfiduè o- diligenter Pro^ phetied Apoflolicd fcriptA , or his dddebdt probatorum dutorum commentdrios ueteres (J recentes. 'Dodr'mdm ucrô ta perceperat, ut otni nitmi controuerjidrum moments zy fiendamenti redè zy intégré inteüigeret.

Tanto dutent fldgrdbdt dwore difcendi,ut neejf cùm Udleret tneommodius, neque c'utn istds mgrd* ucfceret,fibipdrceret, Et reprehendentibus hdnc nimidm dfidiiMtetn obijciebdt uerfum Solonis: yH^aa'u.ü^ J* outp TToÂià nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tetit^

poristdtn pareus erdt dij^enfdtor, ut nemo eunt domi fult;e repererit, niß dut legentem, dut cometis tuntem dliquid ,dut quod rarumerdt,cumdmico alic^uo taxingsludentem, Quo ludigenereprdcii pue, ZT prefer tint d prandio deleiktbdtur. itnô ne qutdent tntempefliuas lucubrationes 4 eoend ZT dntefomnum moderabatur, Cttirei infomnid tribuo,quibus Idborduit. Tenuem enint admodunt de breuem habebdt fomnum,z^ cdufam nwrbt,qtto ext'mélus eR: liion dubium eil enm,nimias ztr ad^ ßduas, dtquc intempcßiuas dnimi intentione, atb flixiße in eo eercbrt z:r uentriculi uires,eùm eßet altoqui corpore fucculento ZT pleno, Ed feß TTÀsovE^îa tdndem in a7ro7rÂ£^ia/j exoncrauit, cerebroobrutodtqueoppleto, Quodfibimortis

anno lySz, «4y genuf aliqudnto antè ex indicijs non obfeuris ip/i * pradixit. Ham Gr uerti^mes crebriores fcntie^ biit,quibui dnted tentari non erat folitut, Gr tan» tof guident, ut alt^uando non fine periculo ex dito perprieceps ïn terrant décident. Ef cumxftate prlt;ecedente grauiter decubuifiet,Gr fine uüa eud=gt; cuatione corporis,niediocriter reftitutus effet, fubinde maitis malumfitbi uidebatur ominari. De^ ceßit dutem ex hdc uita qninn die, poftquant apo* plexid correptui effet, répétitif fubmdc nondit=: bijs fignif dnmi intus drdëtis ueris Spiritus finili tnotibits,qudrtoldus Houemb. anno là dnte mortent, cùm apud Philippum Melanthos neni ntultd de P,cclefia piè GT grauiter locutus eff fet, addiderat de morte ; Etfifit iter durum, td^ men cùm feidt homines non cafu nafei ad tantoi ealamitdtes,fed rejlarealiam uiam meliorcm,/è expetere idius uitlt;e fdpientiam, ubi Deum coram, GT cdufas mirabilium operum in natura cernât, CrducentefilioDei,ffe frucndie lUiusfapientiat fe minus ab illo itinerc abnorrere,

Hifc de uiri GT Medici optimi, GT pr^ecepto» ris de me praclarè meriti uita, quantum ex fami^ Hari GT dome/lica cum eo confuetudine mihi oba feruare GT cognofiere licuit,cotnmemorare uoluL Cum dutem ornamentum ingcnsfuerit Academite noftrie,grdti memoriam eius conferuemus,Gr Deo ff'dtias dgamus,quàd talem huic Scholar uirum des

derit. Precemur etUm Piliam Dei, ut cîi pdidtitn/l bond cr re£bi ingcnu defici4nt,^perictdMn ims pendeat P-ccleßte mdx'mum, lt;i twud tetriore barbarie, (ptàm quæ fuit anted, ut ipfe excitet ZT iuflrudt idoneos hommes , qui fuccedentes 'm ue^ fiigid eorum,quosfdadbripuerunt,fideU curd zrfludiodoélrindsd ntdiortbus qudfi per manui trdditds cußodidnt dc propagent. Deinde ut tue* dtur hos noftros alueolos, crßt Reilor noßcrt

STF.pè ego,^^ orndtißimi,ßdns hoc in loco,(T rccordatus fum eorum, qui ante me ex his fub* feUqs dixerunt,P,t cogitans de his, uehementeii perturbari ZT excruciari an'mto coepi, non ob me-am tAntum in dicendo mfantiam ac tenuitatem, imparcm eruditioni ZT ßlcndori eorum, quos btc me praceßiße mem'mi, Sedmultomagis propter cdufds altos grauißmas, de quibus me cum locui hie, turn tempus præfens commonefaciunt. Nrf»» qualcs nobis uiros heflerna ZT craßina dics,deci* ma fextd fcilicet ZT décima oâdua Pebruarij, ZT deden t ZT abßulerit, uos ipfos,pro ueßra fapien= tia ZT pietate, non ßne mgentt dolore animi re* cordon arbitror. Pießerna entm fuit lux ilUfelix

Ecdeßic falutdrû, tjua dntedmws fexdgina ^uinci; nAtuieü uir fin(llt;e cr imnwrtdlis memos ri£, Reuerenduf Prteceptor nofter, D. Philippus lielanthon. Craftmd ueró infdußei tÜa cr calami^ tofa Ecclep£ dies eR qua ante atinos fedccim ex* tinilus v nobis dbduéliis ell,uir itidem income pArabilis tetenu, immort^liate dignus, pater acPr£ccptor nofler, D. Martinus Lutherus, ue* ruscx indubtatus extretneelt;eatis ELIAS»

Horum uirorum, qui paulà ante ornamentum Cf decUS iftorum congrefjuumfumtnum, c;}- Rea ßor« eorum prcecipui fuerunt, cum recordareTf Çf conjjiedum acpræfentiam eorum rcquirerem» Simulqircputdremmecum,qttàm trifles Eccle/iie confujiones mortem utriufq^confecutieflnt, e:y nunc uelut morbi tTTiJ'H/j.oi ac Sontid paflim m Ecclefla graflentur, ttn perturbatus fum, ut ad dicendum inftitucre animum non poflim. Nam praterqudtn quod nec natura, nee doélrtna, nec dicendi faculatc inflrudus fum, qua m hunc or=: natißimum confejfum ueflrum prodire cum fidu^ cid dliqud duflm, bnpcdior etiam illo ipfo do* loreac perturbdiione animi, qUiS mthi V ucrba idonea res neceffarias, fl qua amen occurrerc tdlid in tantd imbeciüiate mea poffent, elidit. Et quod dccidere lt;egris or perturbatis dolore aitis misfolet, ta me, de oratione idonea cogiantcm^ excruciate ut pene totuscxanimcr. Oro igitur

rf«f rf/jfer, ut qui multos altos hoc in loco dicen^ tes benignè audtuifiismequoque, non fiducia genij dut eloquentitCjfedproconfuetudmcfcho^ he, er de /cntentid dtque autoritdte précepte» rum noflroruntfpduculd quedam,bdlbuttentent uerius quant dicentem, non graudtim audutis.

Quid dutem dlius dlid de re hic di/j)utdt, Et cum muitte dliæ in Eccle/td controuerß£ grduißi* mlt;e poü Lutheri er Philippi obitum, proh dolor, dgitdri coepti ßnt, tum hec imprimis, de Ueeeßi* titenouaobedientiæ 'mrendtis, Qult;tm fub dnni huius initium quidam in uicinid noflra tetro er horribili furore ita renouauit, ut obcdientiam ra natorum non follim non neceffariam, Sed ad pla^ citum Pidei, libcram effe contendat. Ego,ut er me,er fcholam erudiri petam, de hac potißimuia re querendum aliquid cxifimauL Quæfo itaque ut me patienter audiatis, prtefiabo enim er bre^ Uitate ordtionis, i» fdcilitdte ueflrd abußts ui^ dear.

E/l autem h£c controuerßa, Sit ne probanda reccns illa Antinomorum fententia, quamquidani accrrimè propugnant. Nouam obedientiam, non fül'umnon neceffariam, fed adplacitumPidet libe* ram effef

lAagnd caufa eil, er magno conatu annos ali^ quot idmaild ey agitati. Et ut haud dubiè memi=‘ nißis, non foHim patronis er defenforibus uarijs

ANNO I 7 « Z. «49 propUgMtn, Sedetiim, quod'm menducijs neceffi eü fieri, pharriMcfs dißimilibus,ijfqiomnibui vox zy noxifs curaa ac medicate. îüec enim futu fuit, -TrgoTayûJVKsaîç horum ctrtam'mum, neceßitdlem nou£ obedienti£ qualicu^q- pr£tex~ tu afferend£ falutii renatorum, fubdolè toUere t:y' negiire,aiji cr hoc adteciffcntffdludndiscampera tiiciofam cffe,e::r faluti eorum officere. Hunc qua^ fi nondum fat is fit diilum, aut fcicns quis 'm pera nictem fuam ruiturus fit, noui illi pugties C? paa trom, recens hoc fanAticum de Ubertate conu mentum tanquam corolartum adijciimt, ut qui obedireDeo. fide cr confctentia bona fluduerit^ libéré fe Qfuolentemad pernicieni fuain content dijfe 4C properaffe mteUigat, Alij ut efficatiui hocipfumfeuanteuertant feu prohibeant,iam tn truncos, lam m hoftes DEI, dcemwè Deo rca pugnantes, conuerfos ey renatosimmutant, Q«i libéré nec obedtre Deopoßint, Nee poßint, uclmt: Sed partim ut trunci, partim ut hoftes répugnantes ad DEI arbitrium fingantur CT formentur,

Sed eohorrefco toto peilore cr corpore h£c portenta cogitansac referens. Et tarnen Ecclcfi£ permultum mtereffe ftatuo, ut de his furoribus amp;nbsp;pr£moneatur, cr monftratis horum feu pora tentorum feu pr£ftigiarum fontibus erudiatur iuucntus. Etfiautem fophifticaper fe infinita or mendacium icx.ccra^.U'^op esi, Ac in his quoque

forttntis non uttum tAntiim pnefligidrivm genut âdhibetur, Tam'ne hoc uidetur recentii îûjXo” Kpatrîaç de liberate obcdicntilt;e drgumentimt ejje pracipuum de prînurium. Quodcunqi neccffdri^ um e^l,id Gr coaéîione (txtortum cr meritu/m e^ Sed obedientid noud in renAtii, nec codiltone ex^ torti, nec meritum eü. Ergo non eH dicendd ne^ ccjfdrid,fed dd pldcitum Eidei liberd.

Pofled y ut cemmentum bldndtmi mcdutue GJr fiolid£ multitudiniytjuie Idxdri libertdtem hetdtur, dlijs feu bldnditijs, feudelitijs eonditdm infliÜenl: CT imprimdnt cfficdtiui, bune etidm pardlogif^ inum, tdnijudm ccelitm demijfum ordculum idâi^ tint y Grfîngulii propcinodum pdginis Gf lineis 'mfdrciuntyGr dtnpuüii uerborumfefquipeddliunt exorndtum Gr tnuoluttvm uenditunt. Impoßibtle eß promißionem ccrtdni ejfe y cum qud ponitur conditio obedientiæ necejfdriic. Sed promißionetti uitæ Gf fdlutiâ aternæ oportet ejfe certdm y E!atn ideo eatn Pdulut ex fide ez grdtuiam ejfe contenu dit Rom: 4. Non poteü ergo fimul poni conditio ncccjfdriæ obedientitc y nec exciadendd funt an=i tummeria operum y fed ipfd etidm prlt;efient id fell neceßitdf obedienti£ neceffinrite.

'Dehis pdrdlogifimis cgoquoq; interdumntea cum cogitOy GT fieculi noflri fiurores ueris gemiti^ iu^ deploro, quod conceditur iftùs furijs, ut tdtit firiuoliiy putidiSy nifiulfisy GT mdgu ex hnpudentid Cr mdlitid,qudm tnficitia ndttsprafiigijSydere

iAtM in quot;Eccleßa ludereimpitnè itußnt. Quid eil enimputiditK dut'mfulfiui, quam 'mtelligere nes ceßititetn de codilione dut torturd, Tè,t'de ed ipßt fômnidre, edm nefcio quod ingens meritum dut ejjèdutinfe includere Item fingereyneceßiatem bdne promißionii grdtuit£ certitudinem euertes re dut Idbeßtihre. Hdm ut de eodilione nen difa putcm, qudm omnes non flupidt cr non dementis ti Antinomorum ßdßcmo, mteUigunt, uocdbulo neceßiatis fdlfà djßngi, Qu^dlis hiefiupor eü, fis Iqp/î 'm ddieäo contrddieens, codilum quid er quocunq; modo extortum^ nKritum eßße affeuerds re ƒ An cui per ßomnium m mentem unqudm ues tut, meritum eßße, eum quis lomieidto, ddulterio^ fur to, dut fimili dliquo ßcelere poUutui, dd ßupplis ciumcrpoemm fujîinenddm cogtturi Et qn« edußd eil dltd, quod zy olim Peldgidni db Ecclefict uerè dccußdti ZJ' eondemmti, noftro quoq^ tem= pore MonAchi ZIT totum dgmen Pontificium ius fiißime reprehenfißunt. Quod liberum drbitrium inhom'me finxerunt, üifi c^uid intellexeruntfds ptentes er erudtti in Ecclejtd Doilores,pofiti dr^ bitr'q ZT uirium noftrdrum libertdte ßcu o-'ux tili,qud fdciens quii quod in ße eil, non foliim de congruo,ßed etidm de condigno uitim xtcrnamp;m meredtur, poni ziT' confirimri Peldgidni er Plt;(e pifiicd de merito ßomnid.

ÜMic uero lÜis explofis, boni ifti libertitii des fffifores,nou(im meritorwn genusßomnidiit ,.ex repugs

repugMntium,lt;iudm fingunt,co4flione. ltd uerè ifehii prtefii^ijs diet f)oteA[Euripideum iUudz •KOivra. Ti5TO(ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttolvto. sXl^,0 ouJ'fcp

i®p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etidetn neceßitds obediently,c/Uie

guident ßc ponitur dc reciuiritur,ut anijudm fru^ ^(nfidei crSpiritiM ßnüi iuflißcattonem fe» qudtur,fiprottiißionif grdtuity certitudmeme* uertit dut idbefdiktt, Ciuy ratio eil,lt;juod dn^ tecedens conditio Tidei lUatn ipßam non impedit aut Idbcfdcit f Traditur en'm promißio remißio^ nii peccdtorwm, falutis er uity yterny, hoc mo^ do, utßde dccipidtur, Nfc eü aliter aut dl'ijs ra» a,,nifi hii,qui fideedm dccipiunt,ficut 'mquit Pdului, lußificatifide pdeem habeniui. Item, ideo ex fide gratis, ut promißio firma fit, Hxc ante* cedens conditio fidei necefiariy, cum non tmpedi* at promißionem, quo iure accufatur fequens obe^ dientiy debitum, quod uox diuina tim adfirmat ejji neeeßdrium ,quim priorem feu contritionii feu ftdei conditionem ƒ Et in regulaEdulind,quy efldefinitio obediently neeeßiriy proprtjßima er eruditißime utraq; copulantur, fidei er bo^ ny confidently fiudium er neceßitds, l^.ihta bo^ nam militiam, rct'mensfidem er bonam confide entiam.

Sed etfi fidteor ac protejior, me toto pedore ab his Antinomicis blajfihemijs abhorrere. Tarnen chaos pryfttgiarum, quibus hyc portenta palli= ant, er inuoluunt Amtinomi, utdeo magiseffie muitte

Multiplex de udrium quint ut me ip fient euoluere inde poßim, Nee tentpuf hoc,v mea etiam tenui^ tMlongioremmihi orationem hoe in loco conce= dit dut fuppediat. Itdq; quicflionem hdnc defero dd Reuerettdum C cldrtßimiim uirum D. Dodo= rem Pdulunt Lberum P.celcfi£ noftrlt;e Pdflorem, Eumqi rogo c? meo (2quot; Schollt;e dtque Eccleßlt;e iw=! mine^ut pro fud erga Eccleßdmßdc dmore fin-gulari, edufdm hanc dijudicdnddm C3quot; explicdtis dam fufcipidt, A.C nutte,quantum fieri pote^, ttS'me fcholdm dehdc erudidt.

€?■ doilißime Virtrecordor ego corum de quibm in oratione tud dixifti, uirum Reuerendum Cldrißimum D. Do« ftorem lofcdftnew BKgeßbdgiiwn Ecclefiie iwflr£ Pdflorem, ernoftrum omnium pdtrem memini, quanta cum heticid fiepe dd hos congrefius dccefis firit. Dicebdt enim, dd nuüdf fie fieftiuitates ficho^ laßicdi Itbentiui, dut muiore cUm gdudio uenire, quam dd hdi Mdgiftrorum reniincidtiones,quibuf mirificè fie dfiici dffeuerdbdt,non eó tdntùm, quod tx hdc uelut pdleftrd multi exceüentid ingenid, quorum opéra Ecclefilt;e es- Rejfiub: prtccipuic in tàcrmanu uterentur, prodijffie numiniffiet, Sed ideo

ANNO tj SJ ideo (juoijue, quod de rebui optimis necefjttrijs liic dtjjèri plttcida fententtarum coUatione ue=’ ritAtem4 pijs, fobrijs Cf inteUigentibia uiris in^ qutri dnimaduerteret, O' fciret coüationtim dc dtf^utdtionum iÜdrum omnttvm Kcélorem dc gu-ierndtorem efji cum uirum,(iui de thefduro cpti^ mo cordis fui non nißfeleäd O'optimd, ueter^ O' recentid gt;nbsp;promcre ,o~dd ufum Schöbe poncre femper foleret,

Accedo dutem dd hos congrcfjiis ego guoque non dlijs de cdufis,nec minori cum uolupate : Sed nienc O' die prafenti o~ ordttone tud commone» fd{lus,dum orbiatem noflrdtn intueor, O'eos cftios dixifli utros dnimo o octtlis de/idcro,dum^ ftdtum ^ccleß£triftißtmum,(iui nwrteincorum (iibfecutus e/l, tdcite mecum reccnßco, itu pcrcel* lor dtlt;j; commoueor dnimo, uix ut recoUtgere poßim, O' duget ntihi dolorë di/ßutdtio qudm pro* pofuifli,(}udm dntepducos dies publico fcripto expoßtdm lt;odcfenfdni d Doólorc Andrcd Mufeu* lo nonfine Idcrymisdc gemitibus plurimisdffexi dclegi. Etqudnq potißimum glori£ Deio^c* clefi£ cdußd doleo, ut pdr eil ntdnifeftè impid O' fdlfd,o in 'Deum contumcliofd, O' Eccleßdm hu* tus temporis dd uniuerßdm poßeritdtem defor* Wdntid publice fßdrgi O' defendi : amen o eorti uirortißde ^uibus dixi memorid mihi dolorem exd* cerbdt, quid dlterum Philtppum db homme iflo dudaci impudenter, dÜdtrari o Idcerdri uideo,

ANNO ï 7 S 2, Alter UM Uero, Lutherum uidelicet, quem omnes icerrimum Gr implacabtlem Aiitinotnic£ fdilio» nii hojlem in uitu fud fuijje, er äd extremum ufc^ J}gt;tritum permdnßffe memintmui,dißgt;utdtionK al^ ominandi er perpetuo ab ipfo refutdt£ dc ddm^ ndtiCypdtronum dc defenfore conftitui dc produci pr^dpuum Gr unicum, perperdm dÜegdtis dc de=: prdudtii fcriptorü ipfiui teftimontjs, Id t.im dcers bum dnimo meo dolorem afßcrt, ut uerbis eum ex= primere non poßim.Sed funt hxc fdtud iUd Gr pos flremd tempord mundi fenefcentK nbsp;nbsp;delirantts,

GT 'm perniciem fudm furenter rueiitis, de quibui i« Pdulo didum eil z. Theß: z. ç^ÿonidm chdritda tem ueritdtis non receperunt,ut ßdlui fierent,ideö immittet illii Deue efßcdces iüufiones GT errores^ ut creddnt nKnddcio,ut iudicenter omnes,qui non erediderunt ueritdti, feddpprobduerunt iniuftU eidmGrc. Sedhdsquereldsomitto Grabrumpo, quibus nec proficimus quicquam, nec mutdre qult;e jAdu funt, poßumus, GT ut meo loco,quantum 'm hdc breuitdteßeri poteil,confuetudi»i Schölte fer» uidm, dd qurftionem gt argumenta à te propo/i=i ti, uenio.

Keile dixifti dc maiore propoßtione pr'rniiAr^i ÿimenti ; Infulßßimum figmentum effe,cogitdrc de neceßitate, q,ßgntßcet codilionem,dut tortu^ ram,dutmerttum, SedeR iüufirior rcfutdtio,ßad negdtiudm hanc addatur zy- adßrmatiud, quid propriè GT' quidem uniuerfaliter uoeefh^eeeßari/, ßgntficetur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eÄ

NecelJîtriu/myquodcutKiue [dpientU diuittd ßc ßncitum eR, ut impoßibileßt id mutd^ ; ri,dut ddri eiui oppoßtum,niß Deut ipfe, quod fe^ melßnxit, mutet, impedidt,dut contrdrium liber^ J rzgt;«4 Ko/wTjfti^e fdcidt. Dt quideminhdcipfddtß puatione de l^oud obedientid, üeceßdriumßg-mficdt ordinem diumum, fdncitum credtur^ rd^ tiondh conditK redemptte i Dfo, utßt 'm ipß conformitdd cum fdpientid ZJ lußicid diu'md, uel integrd uel inchodO., lt;juem ordmem impoßibiie fÄ mutdre dut ßdncire dhter, quid ßc d Deo ßucid' tu4e{l,ztr nonmutdtur 'mtotdi£ternitite. Deut enim in toa ^eterniMe nec uult nec dpprobdt iu credturis rationalibui dlium dgendi ordmetHt ( qudm qualem biisnAturisd ßeconditit crredcm^ ptis immenßd fdpienttd fud ßnxit dc trddidit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

Compleäor in definitione omnes grddut ceßitdtis, de quibut dlibi dicitur, nec pofßum pro^ ' pter temporis dngußidmexemplis cdm decldrurc, ' quomodoßngulis neceßitdtis grddtbus congrudt-Poßed »M definitione t^eceßitdtis pertinentis dd hdnc propoßtdm dijpututionem, A ngelos ZT bed* | ^o^ hommes ßmul comprehendo. Angelorum o* | ledientidm djfirmo necefßdridm eßße co ipßo,quid ' bis confimidtis 'm bono, dlius dgendi dut obedien* di ordo,qudm ut diurne ßdpientue ZT iußicie con* formes ßnt 'm totdlt;eternitdte, nonfdncitur nec fdttcictur, cz quid mtpoßibtle eA ddri Angelum bcdtutit

ANNO t 6 Z, lt;5p iedtwn amp;nbsp;in bono confinMtu/m, huic orJini/à* picntiie cr iufttci£ diurne non conforment.

Sicrenatorum obedicntiarndtco ejfe necefftx tiAnt,etilt;imfi non eÄ ut Angclorum, imtegra con* formitiit,fed tuntum tenuis GT fordida bichoatio, ^uia homini primum i Deo condito, poflei preciofo fsngume filij Dei rcdempto,hic ordo a* gendt GT obedtendi fincitus cA, ut obedire Deo fde GJ' confeientia bona incipidt, Et quid im* pof ibile eA dare rendtuM, in quo huius obedien* tue nuUd eA inebodtio.

Suntqi confidcrdndlt;chuius feu Ncceßitdtis,ffU ordinis imntutdbilis in bontinibus cdufe propria immedidtte. Vult Deus credturum d fe condi* tint fibiyUt Arcbetypo, conforment cjfe. Etfiigi* tur in didbolis GT bominibus buius ordinis con* turbdtio tetrd er triftisfdAA eA, tAmen cum non fint abicAi homines ut dtdboli, ntdnet bis perpe* tuo er in totn iCternitAte b£c obligdtio, ut fint Arcbetypo conformes. Et Deus ipfe in omnibus bominibus uniuerfiliter bunc fuum erdinem tue* turdc uMicdt, er poenis dtrocibus deflruit qui* cunqi bdne obligdtionem feu debitum obedientia negligunt, Gr dtrocibus deliAiscontumdeiter ui* oldnt. Ncc/ö/(lt; corpord ahum bominumldcerdt dut deflruit, fed ipfis mentibus GT cordium pene* tralibus ccu carnificem GT uindicem fetierißimum imprcßit, confcientidm, qu£ etidm cum for is non dffiigunturdut cruciantur corpord fupplicifi er

parti!, tinten mentes excrucidt, quæ tormenti Ä infinitum corporis Idcerdtiones exuperdnt. Hoc debitum ex credtione reliquum non folkm non de^ Ictur in rendtis,fed dlio feuertorc uinculo confirm mAtur.üdtn cum immenfid nnfiericordid genus hu^ mdnum per cr propter lilitmi recipidtur, Ttlim dd redimendum dcrepdrundum homines mtjfits, non idea fitnguinem preciofum profiundit, ut li* centtdm de libertitem fixeiendi qutdlibet, nbsp;nbsp;nbsp;dd^t

uerfdndi ordini fidpienti£ dc iuftiche diuin£ coni= pdret dut confirmet, nec credentibus O' rendtis , bic tpfe Filtus O' redemptor Spiritum fitnitum it*

O' in cordd eorum ejfundit, ut ociofius in iris,ucl dormidt, uel dd qudficunqi ipfiorum libidi== nesddfit dut conniuedt, Sed hoc tpfitm debitum, quo conditori tunqudm Archetypo obligdtifiunt, fiabilit O' ddimplet, o^ ddto Spiriiu fiinilo motui tiles tn tpfis dccendit, qudlis O' tpfie Spiritus e^, Et bic ordo fdpientiæ o lufticu diuinlt;e requis rit, dtque iti ddiuudt rendtos, ut quod fuis uiri^ his nequeunt 'inchodre, ifio fdltem duxilidtore poßint.

HiCcuinculd tinti funt, ut nuÜus poßit cogi^ tdri furor nusgis teter O' dbomindbilis, qudm flt;t‘ cereexobedicntid rendtorumrem liberum, drbi‘ trdridtit, oquod fortdßispdulô póü dicent,fi impunè hlt;ec licentid dijputdndt procedet, ddid^ phordm,qult;e ddpldcitum fidei prtefldri ucl omitti poßit O foledt, Sed o rem miferdm,tdlid d 00(10-=

9vlScek/tlt;enon folùm dißfUtari, uerum eftafftpu* ilicii fcriptis defendi GT prcpugtMri,

Sed addo ZT de JAmore commoneßiätonew tieceßariitm dd refutationem huius SophifmatK : No« e^l coadum c^uid, nec mentum reMtorum cbedientid , fed ßotianeo zy libcrrimo ßiritu pTteflutur. Ergo non dtcendd necelfdrid oiidiena tid reuAtorum. Vcrum eR antecedens, nee quifi quam ftnits id negat, Sed hinc nonfcquttur. Ergo libera QT ad placttum fidci arbitraria eH obedien* tia. Nam hoc ipfum,ut libero,ßontAnco,(y hilari fiiritu prlt;eftctur, non uel pcenanim metu,uel me* rttorum fiducia, c/l neccffarium O' diuino ordi* tie fancitum.Vt Angelorum obedicntia nec coa^A

, nec meritorumfiducia pr^eftatur, nec uUa eis Kaioraut fyncerior uoluptat eR,quàm obedire t)fo : tarnen cü neceffaria, quia hoc ipfumfii* itnt Angeli diumitus fancitum effe, ut hilariter fuamunia ctr obedientiam uniuerfam prgficnt atque obeant. Itt in pijs zy fandis parentthuis,be* tieficentia erga natosßontanea ed, zy co arden* flor ac purior, quo magis prompts O' bona funt parent um nAt uro;,amen rcipfa cd neceffaria,quia, natura fie à Deo ordindta esl. Jdeö barbarica in* fidfitas ed , propterca nccefiiatem obedientiic impugnare aut negare,quia ab htlari et Jfontanco fiiritu prcfictfcitur. Et dtuerfifiimæ res funt,ßgt;i=s ritusjfiontaneus feu promptus, zy Itbertas feu po*

tiui liccntid dd pladtum faciendi quidlilgt;et. Sed ‘M re VMufefta quid opu^ eü immorari.

quot;De altera etiam argumenta reilè dixit tua o* ratio : TS!on euerti certttudmem protnißionif fe* quenti obedientia débita. Vtnon euertitur pro* pter antécédentes feu contritionis feu ßdei con* ditiones. Ndw «/ in omni uera conuerfione iufli* ficationcm zj- uiuificationem antecedit neceffario contritio amp;nbsp;mortificatio, ut in curatione uulne* ris neceffario antecedit doloris ß:nfus,Nec iRo an* tccedenti impeditur curatio aut uiuißcatio : M accepts, remißione peccatorum Spiritu fanäo /èquens obedicntia nen modo -non impedit aut la* be facit fidei e:;}quot; confolationis accept£ certitudi* nem, fed potius dulce documentum eR, eßendent certo conuerßonem inchoatam, CT cor tale donti^ cilium ac templum Dei fadum effe. Quomodo au* tern fordida lUa CT imbecitld inchodtio placeat lieoyet qua rattone de hac ipfa Quaflione erudiri ptM mentes oporteat, alibi prolixe fepe did* mus. îlt;iam utrunq^ docemus, neceßariivm cßipqi mentibus, ut inteUigant, CT quomodo perfona ac* cepta fit, CT quomodo languida eius obedientia placcat. 'iJam has quoq^ barbaricas uoces execra* mur: Deus na curat opera.ttem,3onA opera faluti obfunt.An Deus non curat renatoru obedientiam, ciim horrendam iram fuam et tarn aduerfus eleäo* rum pcccata in poenis trißißimis declaret, ut Da* uidis CTfimilium f Quare etiam hoc docemus

ANNO I y g Z, Éói t.tfi Noua obedientu non cÆ rewißionis pecca» toru/m,dt(tuit£ leternæ nteritum,tAnu:npr£a ntia habet 'm hac uits, cr po^ hatte uttam de qui* busdixi differi alibicopiofîus. Quare non addo plura, Sed oro rilitvm D« Dowi««« noftrum le« jwn Chriftum euflodem amp;nbsp;caput Eccleffa: fu£,ut clemententer nos doceat, nbsp;nbsp;dileikitn Ecclefîant

fuam regat,feruet,protcgat,et à furoribus Diabo* lorum liberet, Eundetn quoque oro,ut ueflra ftu* dia regat ZT for tunet,ut feruiant glorue Dei^ cr fint falutaria Eccleße ZT uobis.

ORATIO DE BAR. tolo ivrisconsvlto præ« flantißimo, Rccitata 4 Georgia Cracouio I. V. tioâore clarißimo , cum conferret gradum do* (loris,m utroq^ iure uiro OrnatißimoPhi* lippo lunger Ofchacenfi.

QVotics iuuentus in his honeftißimis con* greßibus publiées Acadetnite ritus, difet* pltnæ ordmisq; caufa à maioribus /äpientißime inflitutos adjficit, non tantum templi hums fflcn* didißime extruâi atque exornati pdrietes,aut eo* rivm quiadfunt ora ac uultus mirctur (quanquint 'm his decet lt;rt6«ç £ilt;ropôovTaç, ut Hos

mtriueriii uUrquot;) uerùmmultà nugis dedium^ rebtn,(lU£trä{lAri CfexplicariabijSiqui hitnc Cathedram confcendunt, folent, cogitet, äcuotu fùd nobifcum coniungat,oretqj,ut Dem pdcem CT tranquiUititem toti orbi terrartim liirgidtur,dt^ hdnc quoq; Seholam, pietatis ac doilritidrum offia eindm, exqud uelut ex equoTroidiw mßnituipes nè doi-'lißimorum hominum exercituf prodift, cte» menter regdtjconferuetdc taedtur.

Pythdgorm dicere folitm eH, tum mdximè CT pietitem cr religionem uerfdri m dnimis bomt* num.cùm rebui diu'mii operdm ddrent. Et Thdlet inter Grtecos Jdpientißimiti hdbitm, dixit, Homi^ nes extßimdre debere,Deos omnid cernere. Deo^ rumqi omnid effe plend, fore enim omnes cdftioret nwdefliores. Religiofè hdcfdpientcrq^ Ethnic rt,uer£Deidgnittonis igttAri monuerunt. c^udn* io igitur mdgis nos, quibm filius Dei non tantum èfnu leterni pdtris fdcrofaniktm iüttts uohtnti* tem reuelduit, Veru/metiam morte fud ah lt;eternis pacnis de crucidtibus redemptis ,donduit lucem, iußicidm Ztr uiam teternam in cordibm fanâo fuo Sptrttu obßgndtdm : Noj ergo quanto magis esquot; dodrinatn Deo diligenter cognofeere, ZT omnium liberalium difcipltnaru/m fiudijs,Eccleftie de Reipub. mdximè nccejfarijs fummd curd dtque diligentia muigtlare,dc in omnibm uit£ ciudis offeqs modtflidHi catu litcrariodignam prlt;efldre decet.

NukoyMn (prob dolorem 4nimk,ßncer£ reli^ fîonk dgnitieq- ueriatis ttmor tdco nucfrigcfckt imó extmguitur penè, quod uc! pdlÀm Epicurci fiunt, uel ßudid doilrind: caleftkßurii ZJ hotten ftdrum drtium negligunt, uel petuldntid dc tndli^ tid iugeniorum noudi dc portentofM op'mioncs gignuut nec eruenda dc defendenda, qudm oppugnandiC euertendec ueriatds 'm omni diß cipimdrum gencre,fludiotencntur, 'mcenßfcili^: cutæmuldtionc er muidid. Qudm feculi noflri infelicttdteni non immertto omnes boni 'm teilte gentes profumdis gemitibut deplordnt. Qjidttt fqudlidd enm qudm triflis er miferd Ecclepæ dc Rcipub. fdcics pdulo poä futurd, qudmq^ tetrd bdrbdries fccuturd fit execrdiidum (Ctdtis iwfirte licentidm er peruerfin^tem, non difficile eil ceftU mdre ijs,qui uel præfentem orbis terrdrum fldtum inimo compleäuntur, uel de pofleritdte folliciti, exoriturds confufiones mdiores pr£fdgttint^Qit£ tpfdeogiatio, nunc ße, nunc me tu permixtA non idro dnimum quoq; noftrum grduiterperceUit:

VOOÇ iVM'cri/ji.oç,l}uj!i p^o'i ècorit 6U(U.OÇ ivîSHfitOJ/ cr/J'Hp£OÇ,îcÂ.’ quot;Vt Homericd utdrfententid. Deum dutem £tcr=^ ««w pdtrem Domini noftri kßu Chrifti oro, ne mtfericordiæ fii£ obliuifcd tur,Sed ut fernen dlicubi piumferuet,dc pcendiimminentes pro immenffi boniate fud mitiget,dtq; impios ey hojliles cond* tus eoru qui orbi Chriftidno, Ecclefùe de E^eipubt

«^4 ANNO i r « exitium moliuntur^repriwät, jtöd iiri Mnop, *(§ fit fn Gracorum eR prouerbio,

Proinde cum partim Schollt;e confuctHdo,par» tkn officij ratio dicendi ncceßitatem hoc tempore mthi importât, Etß cum propter ingertif doUrb naq; tenuitatem, turn uero etiam propter occu* pationum ac fludiorum ab hoe diferte eloquent terq; in hac doäißimorum uirorum corona di cendi ufu quodammodo alienorum uarietatem, ac temporii (quo ha-c fcribenda eranty angufttattt, nihil expeikitione (r atiribuf ucfiris dignum ad* ferre pojfum, pauca tarnen ex hoc loco dicam, ne ab ufîtita Schotte confuetudine difcedere, aut erga cum qui publico teßmonio nofiro ornandus cß» parum ofßciofut fuißc uidear.

Sitpè autem alias de Legum ac profeßionis no^ ßrte utilitate Cf dignitate didaudiuiflis, nec du* bium eß Iuris dodr 'mam ex Decalogo extruitsä» lumen ac pra:ßdtum effe humante focictatis ,qua nihil unquàm boni optabilius, nihilq; prteflantius mortalium generi dari potuit. tiunc uero aliud deligam argumentum, ac de ui ta, 'mgcnio,cr do* drina BARTOLI Le^MWDoilorisacinter* pretis clarißimi pauca rcciabo. Qk^, Jfero, in hoc pTiefertim coetu, in quo non ntß uiros dodiß ßmos Cf uequtßimos de Iuris fcientia cenfores cer* no, neminem offendcnt.

ceuGorgiaiapud Platoneut legem tyrMntvmeffe cenfent, uel morofis cr miquls tudicijs, interdum ttittmcaltvmnijSfprofeßiones aliM prtcgrdiMnt^dc genuino mordent, adeo non moror,ut morbo lUoa rum potius remedium querere, quùm xmuldtione uel inuidid mutud cum en ccrture uelim, P.ffe enitn jmguln difciplinK edrumq- profelforibui fud do» iiA zy- orndmentAjnonnifilheonmo dente roden» tes omnid,mßcidt ibunt.

Ctetcrum quod Cicero inquit: 'NuUdm timqudm mgriAm lurtutemfine ddfidtu diu'mo extitijje, td cum de togdtiSj tum beüicis drtibus uerum ejjc,ni* hldubium e/l,

Hicroicce enm ndtura principdliter ZT imme» diäte ab ipfo natiine impetu diu'mitus mcitäntur. Sic Alexander,Scipio, Cæfar, non populdri laude, Uel commodis, fed ndtura duce dd fortitudmem Accendnntur, dc opera faciunt alijs mimitubtlid. Archimedem ZT dlios in îAdthematicis difciplints arttßces,motuis caleßes tarn exadè ßne diumo in* gento imiari non potuiße, quit negabit Ncc Poëtziw graue plerunq; carmenßne coelefli aliquo mentis inßindu fundere, nec cloquentiam fonan* tibiis uerbis uberibusf fententijs abundantem,ß* ne ui quadam maiore ßuere, doäi omnes ut fate* dntur,neceffe eü. Ac plerunqi tunc,c'um Deus uel res magnas gen ZT politias conßitui, uel ßudid reltgionis, iuris, ]!Aedicin£,ZT Uterarum cxcituri uoluit, ingenia quoq^ tantis rebus paria (quemad*

wodum uniuerfi tnundi hiflorU plurimM exenipltt tejldtur ) exufciOiUit, Nam ut/dcrahiccxcmplti tàoy/îs Gr dliorum pritttredniiK-, quit ne fat dità^ ridm GT immutubilem Pldtonis G^ Ariflotelis in PhilofophtddoârtndmQudntam Gdlcnoindr^ te Medicd prtefldntidm Medicorum fchold tri^ huit f i^oflra quoc]; teate cum Deut pulfis errin rum GT infatitc tencbrii, do{lr'mlt;e purientemiic Uterus mfdurdri uoluerit, quim heroicd ingenùt pietite, fdpientid , eruditioiie dlijfqi uirtutibut præfldntifmd exciuuit

Sic diuinitiKexciatum effe Lothdriumïntpf“ rdtorem, Sdxonum ducem, ut leges Komdnds,notf multis dnnis poH Juft'midtti imperium, Itulid in* teftinis beUorum motibusjîdgrdnte, ittiquißimif Longobdrdorum conflitutionibus opprcffus, in Scholus de forum reuocdret,grdti dgnofeimus.

Inter eos uera qui iUuflrdndis explicdndii^ poftcd legibus operdm nuudrunt, diuindqudft uo^ cdtione,princtpem obtinerelocum BARTO« L V M, Jc quo nojlrd eR inflitutu ordtio, c'utlt fcriptA lUius, turn omnium eruditorum teftimo* nid comprobdttt.l^iec dubium cR, dbfq^ diuino dd* fldtu dc motu, turn ftnos, tdmq^ iuftosjegibus, ri» tioni, GT lequitdti congruentes ititeüeäus, iUun pdrturircdutgignere, dc difficillimdrum contre* uer/ldrum ttodos dtffoluere GT explicdre minime potuiffe.

Ndfi« fÄ aulcm BartoIiK Anno 1309. Ar «f »fP alicuii rcfert,pu€r pViCccptcre tifui eil Petro de Aßißio, fuuu eruelitionent er integritutem nugnopert pr^edieat. Ab eo prima elementA tantih fcbeiate, eelcriate didiat, ut uix annum ietA= tii 14. egreßui, ad Iuris ciuilis fludium in urbe Perußana animum applicuerit, acannis poftea fex elap/is, ciita Cynt, Jacobi Butrigarij, er Ro« «eri/ lorotubenßs dtßcipulus ßuißet, Bononiæ pu* blieè de tare ftemma eum laude reßgt;onderit, An)to «erà feepuenti eetatisfu£ 21. tiiulum ac inßgnia doéioratus, ineomparabilis ingenif, doilrinte, er induflria fu£ pramia à Gymnaßo Bononienßac* ceperit. id exeellentis nAtur£ er admirandiin* genij argumentum eßße facile ciuiuis coneedet.

( ut Qi^Mutius Scruio Sulpitio revendit) furpe ßt patritio er nobili uiro caufas orantidus w ([uo uerfatur ignorare,quantum in Bartolo decusfuiffe cenfeinus, tant folidam perfeilumq; iu* fis fcientiam f Paulè pà^, c'um ea qu£ magno flu* dio lihris iurifconfultorum haußflet ad ufum transfcrenda,er in praxi negotijs appltcanda efli mtelligeret, ad fort adliones fefe e/ontulit. Tuder* ti igitur, eùm crtminaltum caufarum affefldr fa* ilus effet, eyr iudicis prudentes er iurifconfulti peritißimi ojfcio eo ufq;funlt;ffus eü,donee res illi fané peracerba aceidiffèt. CÙm enim uel fua cul* pa,u€l inuidenttum calumniamalè audirc ccepif* fet, quèd legibuf nonfatisperpenßs,fententtam

duriorettt aduerfui rewn ttd furcdi imnuritô con^ demtuitum tuli/jèty/tue confcientü,ßue calumnitl ittd perturbdtm, funilione deferiA, rurßtt dd Ih brofdcfiudidfeceßit f in loctvm fdtiili Vtâoris, non procul d Bononid fitum. ibicùm euoluendis legum uolwminibus dli^udmdiu tempus confuntp» filfet, dd publicdm profeßionem dcccrfitus Pifif conceßit, ubi dtino £tdtii ßu£ z^. celebrem illdm repctitionem L, Siisdui proemptoreff’.dcußi» cdp: conßcripßt, Pofied Perußum ßeße contulit, ubi mdrituf fdHut, anti cum cclebriate er dd* wirdtione iurii doilr'mdnt i» Schold trddidit, ut fummim notn'mti funam de glorium ddeptui,prit* fidntißimi I. C. nomen in ïalid folut, dum uiuc* rctjtucretur, er dd tllum dudiendum mdxintd iw* dequdcjißudioßorum turbd conflueret^ PrtectpuiU uerô ex dißipulis lUiia fuit Bdlduf^qui non an* tùmexceüentem ingenij fui de memoriæ umiu dijfutdtionibui^Bdrtolo uiuo probduit,uerutiie‘ ttdm mortuo eo in doilrin£ er honoris ipßm qudß pojfeßionem pra reliquis ptcceßit. Tdnai« enimBdldusiuris cognitionem confccutuseA,ut nthtl in iure ignordre d pherifq; dicdtur. Ae re* fert is Bdrtolum praceptorem fuum femperte* nuiße opiniones Ldicis pldcentes, hoc eil, qu£ ad inteüeiltvm communem er £quititem propiusdc» cedunt, unde multum ßbi honoris concüiduertt, Sdpiens omnino ed in re Bdrtoli conßlium fuit, quod in obfeuris iudicium potius redl£ rdtionis

er iejuitdtK prudenter fedui, qudttt nhnidm pne cifionemdutptbtüitdtem fequi uoluit,cùm ut J. C. 'mquit : in qutcfiionibus de bono cr tequo, pfe» runqi ful’ dutoritdtefcientiie iuris, pcriculofèere retur. lutt enim ucrè in Bdrtolo fdpientid excel» lens,fummA boniatc temperdti, quo tempera» tnento pulcrius nihil eil v dulcius.

Non futt timen Bartoli qudnttvmuis diubto ht» genio pnediti fdntd lt;lt;nbsp;cdlumnidtoribus tutd. Solet tnim inutdid ( qudm elegdnter Socrates ulcus dni= »he dppcUduit) doilrinam dc uirtutem non dliter dtque umbrd corpus comitiri,’dtque ut apud Pin» darum dicitur : -7150$ -np t'xovT« b epSovoç EfTre Flt;lt;»zlt;e igitur iUius inutdentes. Alij memoriiefir» tUMtetn in co deßderdtam, Alij dlienie Idudis oc» cuttdtorem eum fuißecdlumnidntur, proptered quad prancifei Tigrini legum profeßbris operd inPerußo frequenter uti confueuerit, ßbiq^dlie» naindufirid Idudem comparduit. PlonnuÜi iHud quoque uitio ei uertunt, quod ßtniliter ueterum quoq; nomina tdcuerit, eorumq; inuentdßbi uen» dicdTtt,quod dnfugiUandi iUius caufa tantum, an utro merito eins fiat, incertum cü. Verum citm fieri nequeat, quin multd fcrtbens,db alqs quoque dliquid mutuctur, er inuentis quicdam uel adddt, uel dctrahdt,nulldm prorfus cd reprichenßo labern Bartolo aßerget, aeß quid hdc in parte deliquit Bartolus,iufliui multö uituperandi funt pleriq^ ex eo numero cenfores, qui cumprelixos commenta» rios

rios ex alienis confuttnt, amp;■ centones compilent, rar à dut nuttciuim furtA ipft fua produnt, S£pè etidtn non ueritatis inuefiigdtidte cr qu£r€ndfi ftudio, Sedftula temuUtione, ^Auvdccix 7i.auTÎtx,interdum etidtniudicij errore,Bdrtoli dccifioncs, Icgibm ZT lt;equia.ti coiifcntdneM, fo^ phijiicè oppugKdnt,cr reilis fententijs cdligiiieiit inducunt.V/ttAtiK is qutdèprduis 'mgenijs tnorbuf eü, db dlijs reófè di£ki cduilldri Pyrrhonio more, omnid 'mdubium uocdre, ZJ- nuUiiis qudntumuis Icnc diiltl dutfdäa, probdre, Sed fdlfd fdpiêtilt;e per fudßone oniniü utiles Idbores de condtus inuidio/e cdrpere,dc pr£ fe c0temnere,quibtis tindé dceidit, ut nee fecu tpß confentidnt,iuxt!gt;, lAendudn uer^ fum,o^ÿ6ve§oç «utS tsso'KifS.toç naÿi^aTeâ Scd cum bonos de fdpientes uiros cdndor z^ integritd* mdximè decedt, non è fcholis tantum, ( in quibus candidas effe Mu/àrum ianuas Zîrlt;eciuoluerunt) Sed ex uniuerfa quoq^ hominum confuetudine fo^ phijliea redegetur zt^ exterminetur.

At in omnibus an Bar toll deeißones probe* mus, nec uUa in re ab lüius iudicio cr calcula dif* cedendum putemus, quarts Z^uantum tüius cùnt ingenio omnibus numeris dbptluto, tùm autoriati longa annorum ferie confirnMtæ tribuamus, non cbfcurè oflendimus,ab opinionibus tumen tUius, ut quibufdam in edußs non fatis ab eo explicatis diß cedamus,lcgum ac rdtionum autoriate tnouemur. Kec probamus quorundam [ententiam,quiuelà

uel i Bdrtolo nunqudm difcedendum drbit trantur, etidnt tn his, ubi proprio eorum conflet iudiciO:,diuerfum in lure uerius ejje, imô ipfds com mimes opintones Ç ut uocdmus) tunc deinum reds piendds cenfemui,fiexueriate,textibuilctlicct amp;nbsp;rdtionibus, non dutemex conj^imto fduore forum prodednt, qui no fdtis perpen/ts rebus dm* litiofejTuis bldndientes fen tent ijs communis fent tentt£ titulo de prietextu,uelut Gorgone, dd ucrit titem terrenddm dbutuntur, Neij; idea minus ho* nortf cède BdrtolofentiendumeA. l^dm ut nec liomeriPoetæ, nec Apellis piiioris prteftdntißimi nel poêmd uel tdbuldm ideo contemnimus,fi impdr tmius uerfus fit elegdntid,dut indliquopièlur^ ■ïraptpy» mdculd dppdrcdt, Sed corpus totunt propterdrtis pr£ftdntidm de dignitutcm fuffied finis O’ ddmirdmur: ia. Bdrtolo uerititem iuris ex tndgnd opinionum cenfufionc ztr obfeuriate ret figiofèdc cdndidè inquirentt, dc corpus quodddm iuflict£dc £quitdti conforme colligentt,ignofcent dum eSi,fidlicubi, uelut logo itincrc defe/fus pede dltero impingens hdUucinetur. îidftt ut m ueteri fH uerfujbu^ii^ avfipwTTamp;jp a.Troo'ra troefeç.

Sed dliud grduius crimen Bdrtolo 4 re* eentioribus quibulddm fcholts obijcitur,qu£ lüum ceu bdrbdrnm ex Gymndfijs rclegdiidum cenfent, dequo pdulo poil dicemus.

C£tcrü ut pr£teredmus plurimd dlid iUius lyKtS ^«if pro/txe 4 Jitpne cz dlijs comemordntur.

(ne^ue enim libet hic fcripti Bartoli, in quibui rn* ^enij, doUrhtue, «c fapientilt;e fu£ magnitud'uietlt expreßit, recenfere, cr qutc lUitu yvila'tcx., guiC^ fuppo/ititiafînt, cftcndcrc, c'umalterun td Jitlo» Cl ac temporis ) fummatn in Bartolo iam fenefcen^i te dilccndi auiditatem, luucr.cs non admirari tan^ tùm, fed ZT imiari decet, uel alio quoq; turifcon^ fulti lulidniexemplo,qui fee ttamfi alter um pcdem in fepulchro haberet, addi/ccre ucUe dixit, Qucd ea fola reÜA uiuendi ratio effet, üam cum proue* äioreiam effet atate Bartolos, didicit timen lle^ bratcam linguam crMathemati, (quorum ufum ad iuris quoqoe ciuilisinterpretationcm in cottl^ menarijs fuis tranfiulit ) nec aha liber alia ftudii, ut fj.KToKa'Xoi fajlu turgentes,Qr isifulfi nunc quidam faciunt, contempfit. Quodipfom argu^ mento €Ü,eum fi 'm fcliciora et cruditiora tempos ra,ac prteccptores doüiores incidiffet, humaniti* tis,l'mguariim achifloriarum ßudia minime ne* * glcélurum fuiffe aciniuriam fieri Bartolo ab i/!gt; qui eum uel ignaui£ uel m4liti£ fu£,quôd nihil h* beralium artium difcunt, ztr ingenuas difctph^ nas odto habent, pr£textum ac patronum qu£* runt.

Poflremà non in fcholis tantum Bartolos cU* rus, fed ZJ' in admiratione apud fummos princù pes fuit. Imperatoris enim Caroli 1111. confilia* rius failus, pr£mia ab iÜo doilrina ac uirtute fui digna tulit. }^am non folùm ipfum,fed C7 totatn eius

fitw poftcritutcm mftgnijs alijsci} cgregijs priuik* gijs imperator Carolus quart us ornAiut cj illua /irautt, de ut ipfe mcminit in traibttu fuo de in* fignijs CS' armts,Leonern rubcum cum caudii dua* bus in canipo aureo, ceu uirtutis uerieth nobili* Mii, ( qua' ex uirtute non ex pagorum jeptts^aut agrorum pulueribus nafcitur) tejlimonium,Clt;efdr illidonduit. Curfu uero fuo feliciter abfoluto tnortuus eR Bartolus Peruff Anno Domini ijyy. setatK uero fuie 46.

ais breuiter de uitA acßudijs Bartoli com* memordtii, calumnia eorum, qui Bdrtolum ideo à pulpitis lurifconfultorum arcendum et exploden* «lt;«»! puant, quod eloquentie, elegantiorisqi Ute* , rature ftudia cum iuris fcientia tion coniunxcrit, nobis refutanda cR. EÄ cnim hac de re inter no* firi prefer tim feculi luris profcjforcs bellum pau* limmus Troiano. Capit dutem Uec contentio fiatimcum legum intcrpretatione, ut exuetußis autoribus crfcriptis Ciceronisquoq^appdret. If cnim fuo quoquc tempore queftus ek, dißimilem iurifconfultos docendi rationem fcqui, O' indo* ^orum tabularum infcitiam nonraro tdxauil. Sic ininfcitidm Publij Confe,quife lurifconfultum iaäitabdt,cum tanquàm teftis interrogdrctur, cx fe nihil fcire diceret, Cicero iocatus efi.Difce que* fo ait, forte de iure te interrcgatum credit. Ac fcribit idem, iurifconfultos Jiue erroris obijcietidi caufd, quo plura O’ difftciliora fcire uideantur, Xx fine

ßue ( (^uodßmilim ueri eü) ignoratione docendi Hain non folutn ßtre aliquidjartii cfi, fed quiedam ars etiam doccndi ) fepè quod poßtum e^ in und cognitione, td j« infinta diffartiuntur. fieri id nojlra quoque lt;ctdteab ijs qui nulla prorfui bumd=» niorum literaru cognitione tinéli funt, falua quis fide baudneget. Accidit tarnen Ciceronis quoque feculo, ut non obfcura inter Oratores, luriß confultoselfet £mulatio,tergiuerfdtionum CZ re^ prcbenßnum nutrix,cuiie5,nec ipfe prorfui expert fuit. In oratione enim pro Uiurena, Iuris fieit^ tiam anquam cognitu non diffcilcm extenuare uidctur,fed tempori ut arbitrer, inferuijt, nee tarn ex iudicio quam ex clientis commodo pro trb bunali dixit ,ßquide)n alibi, Ztr in oratione pro Cluentio ius ciuile uehementer extollit,-zr ad Tre= batium fcribcns eam feientiam ex libris per fefe cogiiofci nonpo(fe,do£loremqi Ztr lumen deßde= rare teftatus cR, Imo perfcdlum oratorem abfque folida iuris cognitione exiflere baud pojfe, pluri=gt; bus in locis contcndit.

Valla autem /u£ profeßionis oratori£, in qud excellerc poterdt oblttus,non uulpis ut Lyfander, fed L£onis,utßbi perfuafit,pelle adfua,Ciceronis KaKo^xXia, aut nmto ingenij feruore feduilui, aut contentionis rixandtq^ ftudio,ut cxiftmo, ni^ mia in reprebendendo Trajpxcria ufus(nc quid grauius dicam ) non tantum Bartolivm aliofq; le= gum interprètes,fed ztyipfos ueteres lUußres \uru

ANNO I y 6 Z, «7J-ittfvrcs exdgiOLre non £ruhuit,quaß crLatini fermonii puritAtemneglexcrint,cr interßc[e diß ßdeant,euiiti Thrafîonifmes ab Akiato,'ZaJto, zy ‘tlijs doäißimk uirkfatk réfutâtes, ne tfiâg rlâ nÄl(ä (powi'^amp;fj uidedr,nuncqMdempr£tcreo. Bu^ dteu! quoq;,nuîlidoârinafccundus,longius inter* dtmi aaimi commotione ueâus,ac forte in fuo the* atro ab indodliortbits irrMtuSyfatts acerbe in Ac* curf'um zy Bartolum inuehitur, cut ideo facilius quant Valhe ignofcendum eft,qu()d in aliquibus I«x gt;•« partibus lUuftrandis non contemnendam prie* fiitit operant, ac multis amen 'm locis de feruore fuo nonnihilremittit ,eosqi tantum Accurßanos {ficenim nommât ) àfe reprehendi Z3' axari o* fendit, qui nuUwm lurijfentum effepoffe puant, ucl uolunt potius,non eundem latiniatis contetn* ptorem, qniq; in obtreclationcm meliorum litera* rum prifcipites a£it, nuUo deleilu autores omîtes latines,prater lunfconfultos antiques, interdice* refuis folent.

In fcof 'Budai iudicio nihil ego quidem repre* henßoneaut inuidta dignum anintaduerto. Infe* lixenim (ut moÜtfimèdicam') in Germania quoq; febolis fupcrteribus annis, quorundam ïuris Pro* feffortm fuit opinio, artium linguaru et hiftoria* ru ftudia non antùm turis fcientiâminimè decerc, fed ut peflem legum omnibus fugiendam ejfe, cttm reuera non aqua ZSquot; igni pluribiis locis uti poßi*

tnuf, quint Orutorum, hifloridrum (y PoëWrwH dutoriate, quod ipfum ergu liberaliu ftudid odium non ntfiex ignordntid ndtum erdt. Neque tuntunt ipfd ßudid odcrdnt, ut Alcidtus in Purddoxis qucritur, fed cr iudicibiii v Cdußdtcis erudition nbia tunquim transfugii dut delirU, qui i uerd gemtdndqi Accurßanitdte ( ut Budxus fdlfè lo-quitur quot;) deßiuilßent, infenßßimi erdnt. Seculi Un men tüiui craßiorii inßelicitdtem potiui accufan^ ddm, quam Proßefßores ipßos, quißcßenticbant, notindos cenßeo, proptered, quad in eo numero tnultos uirtute, doärind zj' integriate prdßan* tes ßuißi uiros meminmus, qui etidmß arte dcßU tucrentur,nAturie amen ßaliciatedc dono, fum^ nam prudentue, ddndorumq; conßliorum, dcre^ gendorim iudiciorimt Idudeni reportdrtwt. Hiß m tempord ßxliciord O' cultiord meidißint, nec communi eius teatis errore, qui ( ut leges dlicubi loquuntur) lus ittis pepererdt, perßudß de feduili fuißent, pro cxceüenti ingeniorum fuorum ui, longé dlidmfententidm ßecutißnißint. Porri,ut dd propoßtum reuertdr, non antieni db Ordtorb bus feu RbetoribuSydc Sophißis potius lis hice mo* a, fed in ipßs lurifconfultorum gymndfijs infeli^ citer nda eA, ddeoq; multorum nunc oceupduit dnimos dcfenfus, ut nuüus ßylo pugndndi dc mamp;-ledicendi modus dut finis fit^ Imô dbfque bis hbris, Bibliotbecic typograpborum prorfus frigere ui-dediitur, Pitq^, ut non fine nagiioKeipub. nalo, nimiivm

Gallia;lurifconfulti^qui Biturigibin,alijscfici* its regni in fcholis docent, cum Tholofanis, Piikl^ utenfibui cr Aurelianenjibu^, de Iurii difcendi cr expltcandi ratione multos iam annos rixanturyÇr fubinde id bellum twuis edttionibus recrudefcit, Hi enitn, ciim Bartoli ucftigia aliorumq- ttal'i^ îioéiorum,ciui noftra gitoçi; lt;eate floruerunt, doa cendt interpretandiq; ïuris rationem fec^uantur, ntalam apud illos, qui Bartolo iniquiores,exaiki,)a lat'mitAtis potiiis, quàm doélrinte falubrioris cu* ram in iurifconfulto requirumt, gratiam incunt, quafi à reiio ludicio ac uero difcendi docendicj; tramite prorfus aberrent. Ac habet utraq^ pars fuiC fcntentite non rationes tantum probabiles, fed tiif diucrfa doilifimorum paßim hominuAn flu^ dia. Clute igitur inquis,in ea docentium diffcnjto* Ue uerior fententia £7 melior traâündi ïuris ra^ tio e^ i Difficile mehercle, two cr pericitlofum eil,man hie fefc committere. iiïeq; ego mihi iudi^ cium de uari/s eruditifimorum hominum fcriptis, dec]; eorum certamine, quod antehac doclifimi ub ri alij dirimere aut fopire nequiuerunt, fumo, ne uel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;l^i/cio'Kamp;p,ut eil in proa

Veniam tamen,utffero,mihi dabitis,ßpro ea, qua lurisfiudiofos compleilor beneuolcntia huiits

(ontrouer/i£ fummun 'm grutiant tUorum pducK expopiero. Conßftit autein, meo quidem indicia, hec difceptutio w tribut difcentimn dut docenti^ ttmgcneribuf. Quiddm enim rdtiiis de piretii prorfui fontibut, dd Idcuttdt, ut dicitur,dqudtum eimt, nihil eruditionis dut literdrunt curdnt, imà edf lurifconfulto eudfuro dedecori de impediment to futurdt opindntur,fcci; tunc Vlpidnos dut Seet uoldtepfi cenpent,c'um interpretumJurisfcriptd obiter GT per trdnfenndm dd/piciunt, totiq- in re» pertorijs conficiendis peruoluendis fuddtit,uel inter hos diligentiores etidm comentdtorum libres omnibus dbfq^ ludicio peruolutis, in cdthedrd CT fubfeUijsßne modo rixdntur,fc(j; tune fnbtiles pr£ diednt, cum cpmiones opiniontbus dccumukint, nouißj; fententijs db dntccefßorumdoärinddliet nis,pdginis replent, dc pro ueriatis explicdtione, UdiiMtum pldufird Scholis obtrudunt. Sic uidet mus non pducos icatc pofteriores,fcniorumfent tentifs dducrßrt.reäe dida, ldbepd£ta,re,zy 'inßet eimen excogitdtis drgumentis conuellere,hdncq} fummAm ingenij Idudem ducere, ft in omnibus et gregießnt cß^afVH^noi nöd b.vkXoyinot,utde filiofuoiHedpud Arißophdnem inguit, cum nee uulgdris ingenif Profe/ßribus difficile ßt nouM excogitdre fcntentias, Acddemico more omnid 'ut controuerßdm uocdrci fdcilius eR enim deflrut cre,qudm conflrucre,ut Ariflotclcs inquit.Hi dum Acciirfif Oquot; Bdrtoli itniMores, imo bisßmiles

ANNO iy«z. ^79 Jefeuilitdnt, longißime anten ab ingenijs Oquot; do^ ^rina illorum abfunt, proptcrea, (juód tüi certis doélrinarum limihbut ac canccllis Jus noftrum concluferut, ac 'mterpretdtionis modu fcruarunt, J^on igitur folidam luns fcientiam,c]ii£prjefertm apud doilos cr litcris cxcultos in adntirationefit, Cf lcgum non barbartcè aut infulfified eleganter, Cf ex ipfis Phtlofophi£ ac doélrinæ liberalioris et fecretioris fontibus confcriptarum Profefiorcs dcceat,prmi generis Doólores affcciuuntur.

kc tametfi umbram lurifigt;rudenti£ aucupan^ tur cf eonfiquuntur etum^et in foro fuos habent applaufus: amen inlauftus lUe omnis literatur£ co tcmptus facit, ut prudcntum, bonorum Cf folidè eruditorum lurifconfultoru nomen in fcholis tueri baud püßint.amp;epe enim hiftoriarum ac Imguarum infcitia iiire pcnitiis dura cos h£fiare, cf dunt lucem rebus adferre conantur,tcncbras accerfire necejfe cü ,ficut in editis quorumdam, repetition: nibus Cf leiluris uiderc licet. Earn igitur cognof: eendiaut docendi luris rationem luuenibus per omnia fequenda non effe,ttcmo ut rcor, intcUigens tiegabit.krtium enim Cf linguarum cognitio qu£ ucram methodum ofiendit,ac hominum indicia, format, non ornamentum antùm,fed Cf pr£fi:: dium CÛ fingulare religionisacltiris. Hec iitdco qua rations, abfq- impudentis calumni£ noa,qui:: dam male fcriati errorem fuum honefiis ingcs aijs probare queant, qui cenfent, nulium eße

lureconfultum polfe,(iuiîdtinè O' elegdnter lociui fciat, cùm antiques uel i 2. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiel refera

ptorum uel ediîlorum interprètes, uideamus O' doâè O eleganter fcripßffe. Atque eorunt ex nua mero IkrenniM Miodeftmus non folùm qutcdai» Griccèii feferipa. edidit, uerumetiam condendi earminis gnarus in Vergilij opus Periochen conta pofuit. Antifiium Labeonem omnium diÇciplinaa rumcognitione excetluilJè Geüius tradit. Atteia um etiam Capitonem, non minus eloquentia, quant reliquarum artium feientia claruifje Tacitus mea tnmit. Solon legislator humaniorum ftudiorum autoritate Keipub: Athenien/i cauÇam obtinuit. CÙm enim Athéniennes O' Megarenfes de Salamia nos InfuliC poßeßione contenderent, Solon fU'iC Retpub: caufam ( ut Plutarchus, O' Demofihettis interpres refert ) Homerico ucrßi,cui aliudßniul earmen ex fua fubiunxit Minerua, defendtjfe dU eitur, propterea quod pofleriorem iüum à SoloM rccitutum ac fadum uerßum Homert eßße indices arbitrati, autoritate uatis moti,ac fi Salamin omni memoria homtnum Athenienjium propria fuilfet, pro Solone fententiam tuierunt, quie mgenioßt faUdcia ab eruditione nan, fruduoßa Athenienfia bus. Soient uero honorifica femper fuit.

Centra alij delicatiores nimitvm tierborum lea noemtum feékintcs, res ipfas deferunt, Gloffas, Bartolum, Baldtvm, o hoc genus alios fcriptores, ((»

(iw cfuibu^ et/î minor Latinte lingua tlegdntid,re^ riMn amen pondut ddmirdbile eA ) odio hdbent, tit fttperfiitdrtam Iurii cognitionem hdbentes, fi uerbd quieddm Ldtind dut Griecd,m textibmpdu= là qudm c£tcri commodiuf Cir elegdntiui inter» fretdntur, uel htjior tarn forte dliqudm,dut fcri» ftorii dnttqui fcntentum dd id quod explicdn» dum fufceperunt, belie detortdm in medium dd» ferunt, uel Grdca aliqud fententid locum Iurii il» luflrdnt, htc crißdi erigunt,altoq-, fupercilio dho^ ffwii fcripa contemnunt, nec amen diffcilem dit* quern lurti drttculum dttingunt, dut ufum legum iuditoribm futi 1 rerum omnium foriq; dâionum tgndri, oftendere poffumt,undcßtycitm reàkt, fundamentd non lecerint, ut rdrà dd frugem bo* tam peruenunt.

Hortwn moroßatem^nimiiqi tencrdm deli* cdam de legibin foricji dàlionibut cenfurum ne= quaqudm ftudiojis probanddm ej]'e ludico, qudn* timiuii mdgno ardore de dtnore literdrum humd* niorum fludid db ineunte ufque teate ego quôq; perfccutui fum,dtque nunc etidm bdudfucdtocd compleàlor fduore. Soliddm cnim, non muncdtit dut mutildm lurijfrudentiæ cognitionem requis ro, nec moror quereldf dut contentiofa fcriptd eorum, qui in hoc doAorum genere, multorum quidem bonorum fcriptorum,quibui hißori£,t'um ldtm£ tiim Gr£c£ lUußrdntur, in publicum emit* tunt,fedpdrum fucci,quo Rcipub: obfeurii in

eaufii, dut reis labordittibus, fuccurri ^uedt, ète^ gibus fugunt tpfi,dut difcipults fuis 'mftiüant.

Tertium dc poflremum genus cortim eü,lt;]ui eum rerum cupidißmi de ftudißßßimißnt, uer-borum Uimen la- curdm hdhcnt,ut interim res non minus expenddnt, Gloffds quoej;, Bdriolum dc cd* teros interprètes, etiam/idlicubi Uterdru/m CS' hi= ßoridrum imperitid lapfifunt,adeönon faßidi^ unt, ut zy fdinibarißmos lUos fibt effe cupidnt, CSquot; debitum eis honorem tribudnt, cum in textual um dc mdteridrum explicdtione, uelut Mercurio quodam ad luris lufliciæq^ cuftodiam duili,perpc^ tuis uehendam Idudibus opcram pnefliterint, Ae temporis potius tniquiatem quam lUorum cub pam, quod latiniatcm puriorem non rctinuerint, dccufant,nullum cum Ptinio Itbrum tarn mdlum effe exiftimantes^ ex quo aliqutd bom dccerpi non quedt, dtque itucx lUts eptmd qunecp coUigunt, non alienum d Lucretij praicepto fdcientes,cum inquit :

lloriferis, nt dpes,in fdltibus omnid libdnt, Omnid nos itidem depdfeimuur dured dtikl.

tidne cognofccnddrum,trddenddrumq; legutn rationem, primus nojlrd drtdte inltaltd Alciatus, in Germdntd ttero quot;Zaßus fccutus e^, qui quident in eodem curriculo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■gt;

Uude contenderunt. Ac inprimis Alcidtusedm tr.ntd felicitate abfoluit,ut pauci hdiienus earn perfeillionem adfeihre, nedum dffequi potuerint.

ANNO ï 7 é 2. ggî Ncc improbat ii cam mterprctandarum ïegivm va tioiicm.cùm pronunciatti, feu notabilia qutedam ex textibui eotligutur,glolf£ excutiimtur,0''ßartoli oppo/ïtiones expltcätur, imô pinguioris lA 'merute fcholafticii utikm effe affirmât, Ji mcdws adhibea^i tur,nec nimis loga mterpretatio ftudioforu cona» tui rcnwu€tur,atqieandem exponendarum lcgum rationem eum fecutum effe, commentirij lüius ab txaâione,iudicto zx annii maioribui profeili te= fiantur, 'm quibut nee ordinem Bartoli fequi, nee feliquorim Doótorum antcccfforum fuorum au-toriatem adducere, iUu/m puduit , qucd ipfum quoq; ab Angelo Aret'mo, (Alciati teftimonio') Græcèdc latine difertißimo, O' ïafone eloquent tißimo iureconfulto failum effe, lueubrationes il= lorum eflendunt.

Btji autem non défunt è medio iUo Hoilorum genere {quorum nomma feiens pr^tereo') qui elarißimos lÜos noflra; a:tntis Iuris interprétés, g. i« «i/ferdw Bartol'mie, feilieet feholec partem ni‘ tnittm inelmarmt,fcenieq; actepori inferuierint, f‘lt;gillent,ac quodämodoßdem et conftantiam illo=! fum fuffeiflaffi reddere conëtur, Bas amen ab in^ uidia magis q incorrupto indicia profeëlas repre* iicnßoties leuiter curandaseffe cenfco,ciim fcripta torü,qu£ab hae calumnia lüos facile uindicaiitjn oculis o manib./int omnin,nec dißimilesfunt ali-qui, qui imitationc Alciati aut 7.afij gignendis no^ VHlegu intcHcäib/cfeexcruciant,Simiishumatias operas

operM imitdntibiK. Akidtuf enim non tdntutn Ldtini fermonis clegdntid leges iUuflrdt, fedipfd Iurii mediiÜd ex Bdrtolo dlijfj^ fcriptoribus hdußd lt;jc in fuecum ^udß furnn conucrfd,qult;e in foro,iu=: iiicijs,dc difficilimis confrouerftjs ufuieffeques dnt, perplexii opinionum labyrinthic difeußis, in medium profert,nec ddeo uel fiiperftitiofa uel te^ tier eü, ut fcriptorein rebus dbunddntcm optimis cbucrborum fimplicitAtem dut tenuiatem fajii-didt, imo de Aceur/to, Bdrtolo cr id genus alijs Doäoribus feribit,fuiffe eos mdximos lurifconfiil-tos,cfui etidtn dpud ueteres locum fuum teuere po=: tuijfent, etidnifi ne fummis quidetn labris alias dr^ tes dttigerint, dc tnirdri fefe ineptam cenfurdnt eorum, qut grdutßimo fupercilio fluentißimd fcdturigine hoc foliim nomine 'm eos muebuntur, quod bonarum literdrum, fuerint rudes , qudß qutfqudm fdnus idea minor is excellent em Aflrolo^ gum fdcidt, quod tAußam ignoret,aut Galcnum prd;ßdnttß!mum Medicum damnet, quod Buclidis circ'mum nunquam m manus fumpferit. Tcuit in Bartolo diuina quidam oflendendte ueriorisiu^ fiiorifq- in rebus obfcuris fententiit dcxteritds,cr fummum 'm conferendis legibus, earumq; caßbus diflribuendis iudicium , ut ex dißinäionibus lUiiis uidcre licet, quibus non aliter ac Lesbia régula 'm dißicilium controuerßarum decißonibus utimur. Hds ideo contemnere,qu6d dlicubi m'mus Idt'maßt oratio, fluit itid eü. N4W cum qutclibet drs fud hd^ bedt

ANNO I y 6 2. ggy uocdhu!.-i,}iircconfultis quoque fuis uocubulis fiece/Jario iitendum effe quis negdbit f Çiult;e licet ^liquibus burbura et inconditu effe uideantur,non idcirco timen noud prorfiK fingeiidu funt,quie Hemo intcBigcret.

t^emudnwdutn igitur Poctices uut orutorite fiudiofi optimum quemqi uutorcmfibi imitMdum proponuntlegum tyrones pofirenum hatte difceudi iuris uidin fcquantur, ac quantum cuiufq^ htgeniwm C!quot; Mhterud concedit, eorum qui medi^ inter prima duo doäcrum genera (rerum fct= licet de uerborum pondère coniuiiilio')tencnt,ex^ fttipla ßbi imianda proponant, ita fcilicet, ut i Bartolo ucriatis in !z/rc magtßro, reliquifq^ pro^ hatis fcriptoribus res ipfas gnauiterdifcant, literaturam elegdntiorcm,qutein Im guar urn cr Injloriarum cognittone conßftit, egregium lurilprudcntiiB ornamentum eRiAlciatt,Zafii, ^iglif, Ttraquelli, O' aliorum noßri feculi erudi= ^‘ßimorum ïurcconfultorum excmplo non omnU

Hegligantji^cc fi ßatim ad perfedtonem adjfi^ ^are nequeant, idea odium aduerfus literdrum ae Ihjguarum mitiorafludta conetpiant, aut prorfus deprogreffu in legum cognitione deferent. Ham

in fecundis conßficre fuffeit, Ji prima ajfequi Hequeamus, Oratorue feientiamita iurecon* fulto neccjfariam effe cenfendum cR, non quod forpus efftcidt,fed fuperficiem potius iurisco* loret.

Verutn conciliatione häc noflra fortdßis fe* cundo lUi doccntium gencri nondumfttisfailmn en,prof)tcred, quôd hi non tantum nouam Uiris e» legantita traâundi artem proponere, fed anti* quum Komanorum lu^s, ailionumói^ ueterum for^ mam in forum rcuocare, et legum intelledin mub tis tarn feculis communiter in Scholis iudicijs obferuatos è medio tollere, ac )wuum quodammo^ do iui conflttuere UeÜe uidentur, Specioft equi^ dem hüte propo/ito arguinenn quneruntur, par^ tim ab antiqui iuris ae procejfes tequitate cr/im* pheitate, partim uero abinuedlis contra genuin num ueterum legum fenfum opinionibus fumpta, qutbus Bar toll itigulum petitur.

Quapropter non tarndefendendi Bartoli cdu^i fa,quem cr menti fui erga Rempub: magnitudo, er confenticns tot feculoriim approbatioabfquc noflro patrccinio facile tuetur, quam ut eorum qui in legum tyrocinio uerfantur,er fcri'pta quo^ rundam eruditißimorum fané in Uteris hominum in hanc fententiam euulgata legunt,iudiciafor* mentur,pauca de bis fub'qcienda cenfeo.

in fingulis enim eoriim qui huic fedUe addidli funt,paginis,penè inueniM repetitum, nullam effe utiliorem iuris tradhndi rationem,qiüm /teorum ßmplicitatem imitemur, qui id nobis feriptum re* liquerunt, ac pro exemplo fufficere polfe, unum Vlpianum in commentarijs ad edidlum Pr^etoris urbani, quibus nihil puriui ,fimpliciifs aut ele= gantiuf

IMiiti repcrirt queat. Nihileos quoq; diuino Vlx piani cr reliquorttm ciu^ lt;£ta.tis clarijiimorum lu-fifconfultorum mgenio, mcrcdibilt dodrhite ppientite detrahimui,imó horuin monument!», om= fiiti, cum ipfa Repub: Integra pofleritati feruata tf}e maxime optaremui. Verùm tllud quoq; utfa=: ftantur,nobifq; largiantur Critici lüi, neeeße eil, xeterum lurtfconfultorum quoque tantam fuilje diffen/tonem, tantamq^ pugnantium opmionunt gt;tirietatem, quibui refertifuerunt lUi, ex quibiti findeci£ defcript£ funt,libri, ut uix utta pagina ef/'et,qu£ non aliquot Iuris coiitrouerfi capita eontineret.Ac conqueritur ipfe lujlinianus Impca ^ator tailbus commentaries faâumcl]e,utrur~ fus confufa Zir tn immenfum produit fuerit I«* i'ißirudentia.

Multàante Cicero quoq; idemqueflusefl.Nam in oratione pro Cecinna,de uario lure loquens^ßc tntni appellat ) fignißcat lam fuo tempore rem eo fedailam futffè, ut qui wni lurifconfultorum pla= ^tret, alten dißliceret, Suntq-Jimiles apud tüum lt;]uere!æ mult£, Idemci; lurifconfultorum inter fc pugnantium fedla et familite, hmcSabinuiiorum, illtiic Proculianorum, fatis comprobant. Hane ne /implicitiUem imiabimur, aut tn Rcjfub: noftras reuocabimus ï Aut quod doi^eßimo illo feculo cloquentißtmi fapicntißimiq; tentareaufino funt^ noßraatatis fiolos, JEtna reflinguenda:laborem woluntespr£jtiturosJf eremus ƒ

Tdtetur tpfe I. C. Cdiui, latis primtf legi'buf, capijje (quemadmodum ndturalitcr euenit) ut interpreatio defîderaret prudentum autoriti* temnecejjarianiq; dijjgt;utdttoncm fori, duidfu^ turum exiflimamui, Ji mutatK lurtbiu, conuerjo({{ cognittonum ordine, ac commumum dectfionuin fublato confenfu, uel iiK antiquum reflitueretur, uclnouum prorfm corpui£ quod necejfc foret) conderetur f An non noua interpretatio ej dijjiutatto fori fecutura, noutq^ commentatores {ut ante iufliniant tempora accidit ) leges expli^ caturi,elt;edemqj nobis quereU^quarum fupra men^ tio fa£kt eü,oborituri£ effent^

Atqui inquiunt,mula à luftiniano,eiufqi eon* filiarto Triboniano perperani intellcéla, confu* feqi in Codicis librum, cr Pandcilas relaa, eac^ corrcilione digna effe concedes,nec difcendi iurn rationem ueteribus lurifconfultis ufitatam, noM meliorem cruditioremq; effe negabisf Sint hdc fané, ( neque enim ignorant hi quoq;, qui Bartoli fcripta diligunt, multos paßim in lure locos celt* furadignos effe.) Veritm quod partium quarmi* dam n,eui uniuerfo officient Pulchre quoq; fibi placeant fcriptores illi, qui optimam iuris ratio* nem ab Hermagora , Cicerone, CornificiOfCT Quintilidno traditnm in fcholis reuocandamcen* fent,fuufq; oratoribus Grammaticis in infli* tuenda prteparandaq; iiiucntute locus fit. Sed ubi nunc flint H€nnagorie,ubi Cicerones,iffq^ ßmiles prie*

ANNO I y 6 Z, 689 prMptorei, (]uibM noflm iuuentui inflitudturf Aut queim ( orntiii abjit affentatio) nobis iUi ipßs ïurisprudentiam tradidcrunt aut reliqueruntt quds leges tulerunt, quas in foro caufas foUda ïli^ ris explicatione de fender unt aut obtinuerunt^ Sunt omnino firiptores ifli laude dignißimi, ab his qui ad folidlt;e eruditionis faftigitvm con* tendunt, fludioßßime perdifcendi. Aliorum uero deR.epub.pr£clarè nteritorum laudibus pr£conia iUoriem fraudieße minimè debent, CÙmenim '^artolus (T id genus atij doâores waximi Iuris* (onfulti fuer'mt,qut locum etiatnfuum apud uete* res iUos iuris uertices tuen potuerint,non dubtum tA ucl Hcrmagoratn, ucl Ciceronem ß fuperAites effent,de tUorum laboribus lt;equius iudicaturos fu* iffè, quàm noui hi Catones, quibus adeo nomen Bartoli fordetjUtàfcriptis id juis, non aliter ac foitentes odores à grauidis medici arceant, Ctete* rum ut controuerßie huius fundamentum cr car* I dinem attingamusjillud nobis praitereundum non eA,

Cale fits quidemdoélrittie zr Eccleß£ ea con* ditto eft, ut nutlam diuini dogmatis mutationem, nulla décréta ab £ternt conditoris decretis ac prlt;e eeptis aliéna ucl his contraria admittat, into alttid ^uangeltum docens,anathema habendus cA, ut fa* ere teftantur Utero:. Protulit enim Iilius Gei ex ftnu leternt patris immotam cr immutabilem illitts Uoluntatem, quam nec angelis, nec ulU creatur£ y y mutare.

«90 ANNO I t « X, tnut4re,aut infleâere licet,\mó cctli territ^ pria moles concidet, qudm ut mandatorum diu'moru/n ucl apex minimus labefaéletur. Quam ob causant, unum ac perpetuum doilrma genus ProphetieiS

Apofloltcis Itbris comprehenfum Bcileßam fanélè cußodire,nec noua uel dogmata gignere,uel traditiones humanas in Eccleßam inuehere eui^ ^iiam, mortalium licet. Dißimilis uero poliiiit gubernand£ ratio cü.tn iHa enim perpetuo eafdetit tantum zr eße er dur are leges,nee rcrum huma» ttarum fert conditio, nee temporum eoncedit ra» tio.Paulatim à condito mundo ufcj^ leges humame creuerunt,nunc fublat£,nunc mutatlt;e er emenda» t£,nunc auil£,nunc dmmut£ funt, Alias Solon, alias Lycurgus, alias pofleri eorum leges 'muene» runt. His tantus legum uelut Oceanus,gut adbuc extat,fucceßit, ciu£ i fummis mtgiflratibus in bunc ufqi diemnon raró pro temporum aut ne» gotiorum circumflant'ijs,probabili aliqua ratione, corriguntur. Hanc condendi feu renouandi poßti* UI iuris cum iure naturali er diu'mo non pugnan» fis mutabilcnt rationem Puangelium minimè im» ' probjt,ncc politiamabolet.

Tametß igitur ab antiqui iuris ratione,eiuflt;^ ßniplicitate difceßum, atq^ alia uel tradendi, ucl pronunciandi tuns ratio, quam fuit quondam, 4 'Bartolo ciufq^ anteceßoribus fuccelfortbus fu» feepta,er longo nuneufu introduira effet, Vêtu* fias tarnen nullam iufi£ quereUfnee morofecri* mmatio*

ANNO X y G Z, Äjx VMiAionis aduerfus iurif iudiciorumq; htiâcnm firuatorum rationan c^ordir,tm(_ß condor 'm hoc ^uo res 'mtertnortud penè adhiberetur)feruenti{H fis lA'mtrua hom'mes cdufim habituri eff'en(,pr)e^ ffrtim cùm poßcrior hdc iurifconfultorum fehoo ^,nfc itnpias nec d redic rationis iudicio Z!f tcqui» täte aberrantes fententiax defendat.

Si quis autetn i« banc profeßionem (guod »lijs accidit) abufits irrep/it, aut fi qu£ artificum trrata mciderunt, ea hj turis transferenda tion efiefiam onnes 'mteUigunt. Net fi cjuorundam interpretum nimia prolixitas legibus obfiurira^ tem t:^ caligmon 'mduxtl-,tdeà Bartoli labor, qui hac in remodum feruauit, cr dijficilimas materias ßngulari dexteritate ctfide explicauit,ac fen* tetitias iuri cr xquitati confentaneas ex magna iHadifi/utationtm confufioiie tradidit,extenuan‘ dufaut contemnendus c^l, Cumq; Juris ars tunc ilentum requirat artificem, cum negotijs accom* snodanda e/t,propterea quod fingula négocia fuam quondam babent uarietatë,et raro gencralibus for t/iis iurif prcrfus conueniunt(Tantô enim, ut Ari* Hotcles mquit,dtfficihor eil ars,quantcgt; magis dr* , eofingulariauerfatur) cf i« decifionibus fingula* hum eaƒ«M Doilores noftri,uiri ifl Reip.et fori ne gotijs exercitatißimi^quos Barbaros itti mfolentcr uocant)plurimum pritftiter'mt,dc 'm fedtbus,ut di» citur, ordinar 'ijs nihtl quod aliquando ufu ueni* fequeat, 'mta(lum,'mexplicatumqi relmquant,

ntägM profeâo iHis gratia habenda eü. Ab hü ettim,(]ui earn traddndi iuris uiam, c{U£ in int^ubi renda antiquitate pctißimum uer[iitur,[eilMtes, intra priuatos tantum parietesdelitefcunt,necin adem prodennt, circa quorum pulpita,baßa fola crepant(ut fHartialis utar uerbu;)nec contrat uer/iarum ob/curarum dccißones, nee uÜa Rei^ pub. aut ludiciorum falix gubernatio nobisßgt;e^ randa aut expeilanda cR. c^uod fi oratores iÜi amp;nbsp;^fnTi.ofj^ó.si'ytg, antiquitatis tantum admira» tores er pr^fentium contemtores, fecuîum tüud nobis antiquum reddant, Romanamq^ tlîam Rem» pub.fuofato ac fenedaquafi languentem,Denilt;ß iurisconfultos lÜos Vlpianum, Papinianitm, Sce» uolam ar alios rejhtuant, atq^ (ut iUe ad Qÿinti» lium exclamabat) legiones nobis ami/]âs reddant, nteiHi multos infententtamfuampertraâuri O’ facile nobis perfuafuri effent, repurgandi refor» tnandiqi iuris eximiam ffem reliquam effe. Sed de effoeta hac mundi feneîia, quid quiefo nobis poUi» cebimuriDeclamatores certè /a.s/j.^i/a.o'fÿg eru» ditione quidem uaria, qu£ fuam in feholis laudcm meretur excultos, fed ufu rerum exiguo in^ru» âos,qui de cafuum decißone CT iuris apicibus 'm» terrogati hoc fefe nomine exeufant, quad nonfo» renfem tüam feu pradicam, fed fpeculatiuam 1«^ riffrudentiam didicer'mt, reformatores ngij va» ia.o9iTamp;.i^ nemo,ut arbitrer, conflituet.

Vérfent non lÜi tantum, fed alij ^ttoq; uiri in IfO'e prieclarè uerfati, qui etß cogitata àfenon sertis Hatim iUitiunt itutprlt;elif fubmittunt,curii fitmen Rcipuk maiore etiam fortaßis quàm ^i* ifli tanguntur, dejtderari non pauca ineolaborc po/fe,quem lußinianui eiußji confia ^urif pr^ftiteruntyCr i« cemmentarijs corum,qui poflea Ju^ explicarunt,Nec ignordnt,qult;e olim ue^ teris lurts ratio fuerit, fed uel exemplo Jufliniani, »el rationibutetiam non leuibia moti, non temere fcoc faxum, Stfyphi grautm, mouendum, ludicio:, ftmcy ac cognitionum in lure formam tot annis titediocri fcelicitate feruatam, conuellendam een* fent,memores prlt;fcept{ Gr^eeorum, to namop tù »(ip5jijop,fJiÿ »(.îvHirop Neqi enim femper tàm quid fieri expédiât,quàm quid prießare poßibilefit,co* ^itareprudentit eft.

Hicc cùm ita fe habeant, non poffumut non ab torum dißedere iudicio, qui nimio antiquitatis, eruditioriiqi literaturic zlt;xlo feduâi, (y inter» prêtes luris in fuo genere prtcclaros eontemnunt, O’ uniuerfam luris haiienus feriuti formam, imà Crfubßantiam euerfam cupiunt, Eamq; optimam luris difeendi cir tradendi rationemeße cenfemus, fiRudia humanitatis cumlegum cognitioneatq; eorum interpretum, dequibus noßra inßitutafu* it oratio,fcriptis ita coniungantur,ut iUa magnum buius ornamcntivm, banc uerà iüoruAn atq^ adeà uniuerfe Retpub.fummMn prifidium effe perfua» Y y î fißimum

ßßimum habtdmui, itdedsresconiungdmilt, qiM etfi folt per fe fuo loco plurimum momentide ^nderit hdbentt coniundd tdmen, neruum Ketp, inhdc fqudltdd mundi fenedm non leuiter luxätutn er conuulfwm,tdntô fortiuf corroborabitnt.ÜiiM ut de eloqucntiit cy Poefeos coÜatiow OuidiM inquit :

Vtq; fneii numerii tud ddt fdcundid uiret, Sic uenit d nobif in tud uerbd nitor.

Itd dubium non e{l,iurifconfultu)n eloquentidi humdnioributq; literif excultum,non tdntutn plu^ rimum dbiüis ddiuudri,H€rumetidmuel Ciceronis exemplo Iduddbiliorem in ueritdte inquirendd, ddtninißrdndiijCrreisdefendendis ope^ rdm prafldre. Jsenim pro Ligdrio contrduehe^ mentent Tuberonivm deeufdtionent, quem îudicet (Cr inter hos luliut Ctefdr quoc^^pro condemndto idnt hdbebdnt,ddeout dd dmicos Clt;efdr dixerit, Rf(0tt quidem condentndre certißimum efjè, ntbii tdmen prohiberi Ciceronemdudire,Iurc in ed edu^ fd eloquent ißime explicdto, in Sendtu ntdximd ont* nium ctt»n ddmirdtione dixit, fuitif, is in CKerone defen/ionis torrens, ut Ctefar uelut impetu dtcenf tis 4 propoßto detrufus, quem dnimi fut deflinatione ddmnduerdt,pcr fen* tentum dbfoluere non dut

ORATIO DE ORIGI^ Ne, MVTATIONIBVS ETMfe p'^tionibm gentium quic Germanium tenuerunt, Rteitatd ù yidgißro Henrico îàuUero Hamburg

Votics in bis publicis congreßibiu conttea \^£^nimM, toties primum omnium de hoc tpfo f«tu fchobflico, ^uem cernimui, ipft nobifcum ^ogitcmiM,c{uod prtecipuaßt p:irs ueris Pcclefite, W tjud certô pr^fcni Ftliui Dei ex promijjo effunt lt;lit Spiritum fanâum in corda audientium uocem ftlutaris docirin£, cf cjuod omnibus temporibus tilis alitjuis coetus Fcelefiie fuerit adiundus, i» quo rudior tétas à teneris reilè inflituta ac pr£^ parita e/l ad gubernationem generis hu/mani in ^cclefiis O' politijs, Deinde, ut in templis, f,ritias agamus D E O, quod immenfa bonitate pitefeeerit fe genen humano per Filium, O ne txtingueretur dodrina de fua uoluntate, re^ purgari earn lt;t coeno imptarum opinionum fub=t inde, ac reßitui. Prtecipuè ucro quad in hac pofirema mundi £tate, cum proflrtita iacerct c cbruta uuigi fuperflitione, impijs decretis Pon« tificum O commentis Monachorusn ttiflaurdri eam in hac fchola uoluit,Deinq; quod et dodrinam ipfam O hdnc fcholam dementer protexit de fnruduit inter inteßinorum bellorum periculofot y 4 roii^

confliâui,amp; perniciofd certdminlt;i ttcMrum oph nionimt,qudrum, quod non päuc^e, Dei beneficia fuo, quo tn ueritatem inueila funt impetu coüife, ntdgnd ex parte lam rurfits difiilierunt atq^eua^ nuerunt fingulari prouidentia Dei, qui ueritatis umdex efi, perfeilum efie, gratii mentibus agnogt; feamui, Poftremi etiam uota fiaciamui, ut porro Deui hot nidulot ZiT htecaluearia tueatur aduera fui beUorum ac difiidioricm tempeftates, CT noa ilrafmentef,qui coüocatt fumm in hancHatioa nem,ut cuftodes ßmui doârinte tnagnii certami* nibuf ac pericults mnouatte atqiadfertie,ut ergo wentes aoftras accendat, zyregatconatui acHua dia,ut labores noflrt illuftrent gloriam Det,feruia ant EccleJilt;e, cr profint pofieritati, nbsp;nbsp;Hiec eo

initio pricfatus funt, cr fiepe inculcanda elfi ado» leficentibus fentio,ut admoniti cogitent de dignia täte uit£ fcholaftic£, crde conjilio ac uoluntate eorum,àquibits hue tnifii funt, ne exiftiment pu* blicM ficholas e/fe licentite ac petulantitc gymnaa fia, fed hue uenientes cogitent, fe tn ficratifiima templa mgredi, 'm quibus de Deo rebus inaxia Mis erudiantur, GT ut ad hets tantas res adfierant animos excitatos ac preeparatos inuocatione Dei ad fludium audiendt GT obediendi.

eR autem confiuetudo i« his congrefiibus uel preeconia artium recitare, aut exempla uirtutum, uel aliquam doärina partem iUuftrare, quibus aut iudicia adolefcentum formentur, aut animi exufia citentur

ANNO nn. '69? titenturad uirtutK ZTnecelfdri£doilri»lt;e4moe fem üudium. Qgttre ciwn erde Philofophiit (rde doäritta fiera, cy de prteftantium uirorum pfteclarè meritii, fepè ex hoc loco dtdiim fit (lt;amp; tlijs, O' uarietat uel nouitat interdum grata fit^ belegt argumentum hijioricum, quodetfinouum uidebitur, non alienum tarnen ab hoc loco cr j fludijs noftris,neq‘ indignum ejfe dneo confidera^ tione eruditorum. Diäurus fum enim aliquid de tteterii Germaniæ printis Colonis, harum origine «c propagatione. O' demutationibns,qttM noua» fum gentium ex Oriente migrationes, cum fefe iliàs alijs occafionibuf è priftinii fedibius commotœ »« Puropam mfiidiffent, poftea attulerunt, o^ hat tnutationes trifariam partiar,

Oelegi autem hoc argumentum non eo tan^ tum,quod pita expatria: fada re ferre labor, fed etiam, quod iucundum efi O' utile confiderare, quefuerit maiorum noftrorum prima O' uetui patria, unde prodierint, et quibm feculii,aut qui» bta occafionibui in hiec loca commigrarint, deniq; Ä quibuifint orti progenitoribui. duantivin proa genitores fuos Iones, Aeoles 'Dores iaditat Griecia^quàm operofè O' follicitè mutationes qune euenerunt defcribitf ut originem primam agnoa feat po/lerttas,ac grata memoria celebreticum taa tnenfua fequuta fomnia pl£ra^fabulis impUcet O' corrumpat. • Iwo gUiC non gens fuit occupata in inquirenda origine fua^ Quanto id magis nos y y faeere

fitcere decet^quibm certain,qium fcquämur in iit» ucfttgindo normam literie facrte proponuntfquat rum mdubitata fides ey immota atq- inuiolabilii dutoritof. Non reccnfebo fdbeÜM Berofi, Cornelif Tdciti zs- dlioTM» de Tuifcone, Manno, Vandalo fimilibus,quos illi uel fita op'mione (y- arbitrio, uel ex al lor urn falfo ludieio noftr£ gcntis autoree Hatuunt.Sed altius repetita uera origine à poile* ritate Noh£,quem omnes fcimus fuijfe ktisLcu CX patrcm generis humant po^ dtluuium,propaga* tionem inde noftri generis, ac deinceps gentturn ex Afia in has terras tranfitum ac difiributionettt,' cum exrecenttorum hiftoriarum non fiilis anno* tationibus, turn ex conteéluris alijs atq; argumen tis non leuibus oftcndam, que cum monumentis 'Riblicis congruant, te^antur narrationem Mofi de origmibus gentium ueram efifi, confirmant in animts adfenfi'onem de antiquitate c eertitu* dine doärin£,qu£ femper in Ecclefia fionuit,fcili=* cct,quod prima ex antiquißima de Deo doârimi h£cfit,qu£ ex patefiafiione diuina à fanilis Patri* biu accepta atq^ conlieruata,(y ad pofteros certif* fimis cy grautfiimis tefiimonijs tranfinilfa eSl,cu* tus eeu epttomen expofuit Mofes, quam pofiea Prophetarum condones CT feripta fepè repetiue* runt cr copiofius declararunt,ac propferea tefii* monta Moyfi, ut de alijs rebus, ita de origintbus Gentium ante ferenda effe aniltbus fabulis c£tero* riim,quidoärin£ facr£ fucrunt ignari,

Scrtptores Gr£ci kÏ^tcc^ notttinärunt uno nomme gente! ^u£ uerßa oecdfum aj- Sep* tentrionem longo traâu i Pyren^i! motibtts penè tld pontivm Euxmum ufq;,cr Mœotidem pdludetn hdbitîrunt. Et efl htec de his gentibui appellatio uetufiior multà ejuam Germanoram, ^U£ po/rea 'ntueâii 4 nouit gente feriuf mnotuit Occtdenti,c:^ iioutim gentem 4 Celtii diflinxit. Celti* enim nemen retinuerunt, gui intrit Pyrenieos Cr Rbenion ad mare utrunque crad Alpes Dd* tiubiumque accoluerunt, Inde cr Gdlloriim exi* gud mutdtione nomen defluxit, çy Gullue Celti* ceappellatiorelKiUdmdn/it.Germdni Clt;etert no= ntindti funt, tjui Rheno fluuio 4 Celtis feclufos, Pontogue E«xmo 4b ertu, mari Arüoo.d Septen* trione eont'muis montium Sude turn Surmdtico* Jquot;!«»! iugis i Meridie 'mdufos tradus po/Jideruiit. Sedunde CT gentium er appeÜdttenum harum crigoeilfDe Germdnis iumdicäm.

Inter ßlios Iapheti,qut eR lapethus Poetarum, recenfet Mofes Comerum pdtremAfcdnis,cr Se~. tiiißlip liber nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;annumerdt Mdfen

er Getherwm. Trddunt dutem mdgno confenfu Ueteres feripteres Gomerum Cimbros : Afcdnetn Tuifcones : Maßen er Getherum Malßagetis cele* berr'mdm er beUico/ißimam Aßte gentem,Ge* (herum Getos condidtßi. Maßagetie certo Heros doti er dliorum teflmonio tenuerunt loco ad mon tem Cducdßum zj mdreHircanum,quibui 'm Iods fedes

fcJes continutu habui/Ji, ud potiuf wixtimhdlii tdjji produntur plures alice gentcs tx eddem cum KdlJdgetis origine. Udin cr Germdni Ddi CZ Sdcic inter iUtu nomindntur db Herodoto, yieno» phonte Gf di/s tempore Miondrchi£ Perfic£, ex iJ^djJdgetis Dion producit Aldnos, ciui regent eortvm dppelldt Phdrdfmdnum, aoce, utconijcio, ex Vudrmundo uel Vttdrmdnno deprdudtd. Pto^ lomieut Sdcis locum tribuit ad fluuium idxdrtetn, qui tenetur bodie lt;i Tdrtdris Zdgdthdis, quorum wetropolis e{l Sdmarcdndd, omnium orientisur^ bium dmplißimd cr populojtßimd poft Cdtdidiit regidm mdgni Chdmi, Idem Mdftdgetis Ddos dd^ iungit cr iUos uicißm Sdcif etidm inferit, in uicinid borum coUocdt Aldnos, Sdftones Sye* tios,/icut nomindt, i quibus nomen trdxcruntsuegt; uicimontes, AUdftdgetis Cyrumdcieuidumcr interfcdum efte trddunt, quod drgumento eR, mdgnum fuifte gentis illtuirobur, cum tdnt£du[d fuerit fefe opponere potentie.

Germdnos Jicut in Herodoto nommdntur,non difcerno d Cdrtiidnis, quod nomen diu reliquunt fuit in iUd pdrte Aftd:,(y Aldnos db Eldm deriuo, quod nomen genti Perjtclt;e cj- uic’tnis dlijs tribu* tum eü in Uteris fdcris. Cum ergo teftetur lAo* fes pofteritdtem Sem ex Armenid, que Arcdm ex* cepit,cy primum fdmilie Höbe bojfitium dquis eldpfts prebuit, inud/iffi ey occupdffe terrdm in ortum per amphßimdt filitudines porreddm, conijcio

tonijcio ex his argumentis amp;nbsp;congruetitii ucte* ftim appeHationum Ulifen Getherum ad Hirs canum mare has cognatas gentes, quas eotnniemoa raui, magna uarietatc condidiffe,

Sed quando ex illo Ajiieangulo hasgentesefs fufas effe 'm Afiamanteriorein^atq^ indectiam »» Suropam porro fedcs ad lürum Pontum trans» latis paulatim promouijfe uerftu occafum,fecun» iwmlittus maris Ariloi, exiflimcm, poflea re fee tarn, cum de Cimhris prîtes Tutfconibm die !(er(K

Cimlros ex Gomero progenitos TSojfhoro dm Hlerio ad Taurica Cherfonefum: Tuifeones ex Afe cane terrlt;e Afcani£ in Phrygia nomen dedtjfe, dee niq; ex herum po/îeritate Caueones ortos, propè fttrofq; (edes fixijfe,/tcut et nomen ad Tuifeones al luJit,cur dubitë non utdeo.Hec cau/Jàsreperto cur non a/fentiar, Cimbros, Tuifeones cr Caueones fiue Caycos,qui eelebrantur inter primes cr uetue ^ißimos colonos me£ patriie,qu£ fuit antiqute Germanic pars ocetdua, tUorum in Ajta pofleroe ttm Nohte fobolem effe. Hoc cerium eft teftimoe nioHerodeti cr Plutarchi exfententia uetuftife ftftiorum fcriptorumt Cimbros Aftaticos nomen dedijfe Chnbrtca: Cherfonefo in Europa, quo de hac regione nullum reperitur anttquius'.Tuifcones fcoriwn uicinis ad mare Balthtcum: Caueones mee diterraneis Caycis adutranq^ ripam Albis. Nflt;]fj. his uetuftiores harum regionum Coloni in uUis hiftorijs

hiflorijs indicdntur, Imo pens Rotftdn^ î)i^o‘ riafolæ federn'm hii terrii Cimbrorumprmum pitefecerunt,ßcut uirtutem nobilitarunt difficb les de deuidis ijfdem ut(iorite,fuerunt([; hör um äd Mire Germdnicum uic'mi Gimbriuif, quorum me^ Morum eonferuiuit nomen meie patria Himbur* g(«M, Sicdmbrorum.

£tß uero cjuid de hirum gentium omnium, iJUis dtttgi, dutoribus fdbulentur ueteres, lt;]uid probent rccentiores,lt;]ui unwn Septentrionis äd MireBilthicum angulum fomnidnt, uelut equU/m Troidnum, edidiffe gentcs uniuerfdf, quie poflelt;i Germdnnm noßram, Uilidm, Gdüiim O' Hißditf dmcompleuerunt,non ignoro,nec certi deßnirt tempora poffum aduentus earum ex Aßa 'm ropam: tarnen cumuideamdnti^uaiüa'Eeroß Tdcitidul commentitid prorfus autfibulis «îmo* luta effeßibenter ampledor o ßlt;juor,guiedehit dnnotduit }ierodotus, cum ueritati maxime con* fentaned ßnt. Alt Herodotus, régnante apud Lydos Halydtte rege, ante Monarchiam Perßcam Cimbros etedos fcdibas fuis d populis Scythicis defccndiffe 'm Aßant. inde repulfos ab Halyatte deßendiffe in Europam.'Etßuero quosScythas in* ieUigat non déclarât: tarnen cum notum ßt Grd» cosgentes Hyperborean Scythan appellareconfue^ uijfe nomme non gr£co,fed prorfus ut mihi utde^ tur gentis proprio ac patrio, nimirwm Germantco (Scytha enim noflra Imgua td^ÖtUußgnificat, er

titdem prorfM eß quic ScotoruM dppelliitio)moa «eor Ht Cymbros cnm uictnii Tuifconibns cr Caj) ciitxturbatosejp; folo patrio eredam ab tllii,quot Mea enimteraui Germanise Alanis, Sueuis,Dais, Getis,Siicis,ciui ex Oriente locis altiortbus atq; dßieriortbui feptentrionts in amaenißmam A/Î£ ütiterioris planitiem defeenderunt, Huim conies dure cum alia argumenta habeo, turn hoc quod pfecipuum eA et euidentißimu,m,quod pauló poA longe ante Monarchiam Grecorum mAßaet’Eu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

topaadPontum Euxinum et ifirum inuetertpaa iria CimbrorHm,he gentes potentes fuerunt ac cca libres,cum ante tUarum irruptionê eadtm loca,Ht dixi,incoluermt Cimbri, Tuifcones zy Cayct,

Herodotus fub Dari/ Perfe imperio Gethas ma terThraces in conßnto My forum tali prédicat dogio,ut av0jJôOTaT»ç 0 «PfKctio rocTbç ß^anup ttoeet.Poflea Alexander fucceffbres, qui AUcc« lt;ionilt;e imperarunt,cont'menter cum ilUs beüa gefa ferunt ufq^ ad R.omana tempora,cum deuiAo Pera ßo Macedonia redaâa eA in formant prou'mcie.

Ex RowdHW primus M. Cra/fus bello tena tiuit utrofq; Dacos er Gethas,quos ad utranque iflri ripam Strabo limitibus er focietate etuf* dem feu cognate Imgue coniungens, er inter fe er cum uicinis Tyrigethis ad Tyrant fluuium,ae Myjisbfo.i^'ts^ KZxI o/JtoyAw-ifai; facit. Diuautem ttiultumq- RomazM arma ad l/trum cxercuerunt uiriqf,et alto tempore alij potetia antecellucruiit,

Getharum fuit notior uirtm tempore tJ^oitdrcJiU Grlt;ecie. PofteuKomanii imper ant tbia DacoruM fefeextulitpotentid, qudm Decebdlui illuRrduit. Hdc difcejfu cr migrdttone gentis ex locis tllis,de quddicdm, pduldtim languefaild, rurfu^incUruit Gotthorum nomen, quorum armis dfij- uirtuti ceßit totuf fermé occidens. ïn omnes enim fere occidentii proutncidi Gotticæ fefefamiltlt;e differ tnimdrunt çr extenderunt, e:^ régna incolis fub» dilis conßituerunt in Germania, Italia, Gallia amp;nbsp;Hijfania, Nee dubium cA cr gentem effe eandentt

gentis eiufdem appeUationes eafdem Gethas, Gotthos,cy Guttones,fîcut eandem gentem deno» tant Dai, Ddc£ or Dani ubteunq^ hæ appellation nes repertuntur,

tnGetharum confinio aboccafu Strabo repo* nit Sueuos, quos Plimius amplißimam Germanem rum gentem facit difcrimmibui pene inntemeris, ficutcy Tacitus. Germanorum appelldtt0,ut clt;en terarum gentium, qiM exAfia aducnerunt, poH mtgrationem fub Halyatte faäam, cr poüoccu* patas has terras ab tflro ad R.henum ufq; primu/m in accidenté celebrata e{i,Gr confuetudme popun lorum ufurpari de uniuerjis communiter capita uel propter potentiam qua antecelluerunt Gern mam cieteris, uel quod loca cultis gentibus uicinin ora obfederunt, quibus propter irruptiones terrb biles nomen fuit formidabile. Sic igitur de hac min gratione exiflimo, Cimbros cum uicinis Thuifcon . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nibus

ANNO lyÄz. 70J ttiiui ef Cdycis^multitudine gentium orientalium, iquibuf infefidbdntur dc premebdutur continuii incurßonibut coddos qult;tßuiße nouds ßedes in Europd. Hoj inter Orientdlesè ueßigio mfetjuu« tos e^e er urßfße dd ripds Rheni ufq; et Ocednum [eu Germdnos feu Cdrmdnos-.his rurßu nwx mhit* Iijje Sueuos : pod Sueuos andern [eu bello feu for* tepdrtitis terris inter tflrum, Pontum Euxinuntt tnontesSdrmdticos, erßntvm Coddnum confediffe GethM,Egt;dcos,Aldnos,(iU6S Getdseffe eonfldt, er Sdcdf dc Sdffones. Plinium cum Gerntduorutn i]umlt;j;generd fdcit, iudico non tdm nAturdrtm quim morrnn fludioru/m^ dißimilitudinis,dt ßtus ituerßtdtem exprimere uoluiffe, uocibus id indi* eintibus. }fleuonesenim Bdßdrnis opponit, quo* »■|«n hi colonos dd ortum hdbiantes, illiocciduos txigud muatione literdrum ßgnißcdt,V ued xeo* 1 ner er ofittrnen. IngeuonesVudnddlisopponit, Crutrtfcj; Hermiones. Ingeuones indigendi,uel potius domi utdü terrd colcnda qi{d;rentes:Vudn* ddli negotidtores feu mercdtores : Hermiones bei* Idtores ßgnißcdnt. Gæterd difcrimina omitto.

Hæc de primis colonis Germaniæ, qutc ex du* toribus ipßs peti pojfunt, eo prolixius expofui, quöd de his in pterifq; uel obfeurd uelfdbulofd re* eitiri dnimdduerto, ut exemplo commonefddn ddolefcentid difcdt repudidtis fdbulis fefe dd inue* fligdtionem er conßderdttonem uerdrum hiflo* riurum ddfucfdccre.

Nunc de reltquis duabui muMionibui pdUcd ddddm, quorum una common irruptiombuf Sitelt;= uorutit, Alanorum, yuctndalorum, Gottoru/m (T DacoruMi ir,cidit, ut rdtiocmor,in tempora Tran am, Adriatu i3' Anton'morum.Altera Henetorutit KS' Sarmadortein fequun eü tetatem Heraclq. lUd ex Komanii hiftorqs , quæ accurate defcript^e funt, noaperfefe fatis eA, h£c obfcurior^eA: Ante Antoninum, neque in Cimbrica Cheribnelb Ttanorum, neq; in infulis marts ArAoi or littore | Borfo maris Balthici Gottorum, neq^ 'm TeutO“ num uetcri fede Vuandalorum cr SalJonum, nec^ in reliqua Germanta Tyrigetarum cr îAyforum, deniq; neque in Norico crRhctia Alrnannorum amp;■ Francorum uUa fit ment io, ut btfloriæ R.oma‘ n£ CT Geographtc£ defcriptiones teftantur. Itin li£ uercgt;,Gam£, Htfigt;ani£ CT Afric£ prorfus tunc ignot£ hægentes fuerunt. Debistgiturficfta= tuo,partem Getharum CTDacorum,quiadlftrtmt federunt continuis, partim Romaiwrum,partint ferarum gentium Orientisarmtsdiuexatam, rc= UAo Oriente, conucrtijfe fead Occidentem qu£= fitum nouas terras, CT cum utrisq; uicinosSue^ uos,quos Strabo autor eA fepè cum Gethisad iftrum dimtcajfe. Ha gentes ergo maris ArAoi littora CT infulas adorta funt certatm, mterque fefe CT cum Sueuis, qui ilia loca lam olim tenues rant ante horum irruption'em, armis de pojfcßio-Me contenderunt, donee Dam Cimbricam Chcre fonefunt

ANNO ïÇdz. 707 fsmfw» aloîito ueteri nomine : Gotthi infuliis o-wg»dm partem Suedilt;e, in qua Oflgottorum er Vue^gottorum fedes eH, fuam fecerunt : partem regions aliquam retinuerunt coloni ueteres Sue* ui, à quibiis nomen cum gente Suedica propaga* tumeü. Kehqua Sueuorun multitudocoaâa.i»* iurqs partim nouorum ujcinorum,partim Sarma* tirum CZ Uenetorum, qux gentes Germanicis ui* eina: fetnper, cr alicubi etiam admixt£ fuerunt, paulatim progrejjâ acceßit ad Khenum, Hoscte* ter£ ad ifirumgentes fecutæVuandali, Burgun* di, Alant, Saffbnes, Tyrigetba;, Myß reliâo folo patrio, ingenttbus agminibus in banc uetcrem Germaniam proruperunt, (y fucceffu inciatie, tnox ’m uicinas etiam Romanorum prou'mcias in* tiolarunt, quas edomuerunt, ueteribus mcolis cr ^omanorum colonijs ac pr£/idijs ad Bhcnum ïtanubiumqi partim deletis, partim oppreßis,par* iinproßigatis,prtetereos,qui eontunilis laribia feße (y liberMem tutati fuam,à retenta defenfaq^ libertate noua tygloriofo nomine ïranct appeÜa* fiuoluerunt,inq;üoricorum, Cattorum, ey 'V/i* petum ueterum regione ad Vbios ty Menapios gt;*fqi confederunt. Longobardi enim Albis accohc, qui è ueteri Sueuoru gente fucrunt, 'm Pannontam fecejjerunt,unde in Italiam poftea commigrÂrunt, cum Hermunduris cr plurtbiis alijs Norici ! »w/ifitHd, Anglieû multis Sueuoru gentibus Britan oiam oecupârunt. Uarum inter fe gentiii coßidlus Z 2 (iwriïs

duririwt eoufji, Jonec Myfi KenMnduroruntt Tyrigette pMtim CdUorum partim Cherufcorum ueterum fedes, Saffones totAmintraRhenum amp;nbsp;Albim terram cit falttim Thuringicum, Alanii uero admixti Sueui Rheti^ partem nouo Almatt^ twrum tumine imporatO)Burgundilteduortim agros in Gallia obtinuerunt. Ef Vuandali freies Sueuis cr Alanis fuperato Rheno m Gallitu eua^ ferunt, hif(j; peruafiatis Uißtaniam ettam percur^ rerunt,^ tandem in Africam traiecerunt. neni^ que donee paulatim confirmati, rurfus Francorunt potentia magnam GaUite partem cum Germania, quttBoijs (y SaJJbnibus interiacet, coniunxit regnum confiituit, Gottis, Burgundis,Alemannia cr Tyrigetis fubaélis. Extint adhuc in his terris cum aba Erancorum monumentA,tHm Benediilimt familiie Caenobium in urbe Erphordia, quod opas efi Dagoberti régis Erancorum.

Ncc uel obfcurumuel incertum cil,quibui tempor ibus has gentes hißorbe primum cclebrent. Eranci, Galieno, Alemanni Probo, pene iffdent temporibus Vuandalt ac Burgundi, Saffones Va» lentiniano imperante ex irruptiontbus fadis in Romanorum prouincias inclaruerunt. Tardiut innotuit nomen Tyrigetharum cr Myforum ex Erancorum hiftorijs, eo quod longius à Romano* rum prouineüs abfuerunt. De Gottis qui ad iflrum remanffrunt,notum eH 4 quibus in Itabant cr Calliamliarbonenfem introduittefint,zy qui»

ANNO I f Ä Z» 709 bui occaßonibui Ronunis oppreßii, illM fibipro* umciM uttidicdrint, dcnique ut bine tandem 4 francis cxcußi tn Htßania regnum condiderint, è quorum poßeriate longa regum ferics pro • dijt,

Kane alteram muationem ßequua ell tertian non itAlongo ’tnteruallo,qult;e à Sarmatts extttit Kenetis. He gentes cumprioribuiadlflrumab ortu cr Septentrione perpetuo incumberent,eaf* dem uel fuaßonte inde digre/Tax uel propulfas in« fequi urgereqi 4 tergo non deßiterunt, donee om* nem intra Pontum nbsp;ßnum Venedieum in mari

ArHoo terram,ad 'Boryflhencm,Tyram cr iflrum fiumina,in qua late priores gentes rcgnâruntf eeperunt, CT ibidem uelut arce belli aduerfus Ro« gt;»4n» imperij populos er gentes Germanieas eon» ftituta, non tantum adoecafum amplißimas ter» fnu ufque ad /ilbim cr Salam intra mare Ardloum tz montes Sarmatieos Carpatum,Sudetos, fed cr meridiem uerfus Tbraciam omnem, lAyßam, M4« tedoniam, TE-pirum Zir lUyrieum eompleuerunt. indead meridiem Seruioru,Rafeiorum, Bulgaro» turn, Boßinorum ar Croatorum ad occafum Po« lonorum, Boemorum,Sileßorum, Pomeranorum, Cajfubiorum, cr in extrema ad Albim cy Salam ora Soraborum ar Kenetoru prouenerunt difcri» mina, qua gentes ar inter fefe ar cum Roßis ad ortum habitanfibus eadem utuntur lingua, fed dialeâo difcrepante. Cum Sorabis Franci ; cum Z X J Hcnctis

Henetis Sdxones perpetud belld gejjèrunt, u/^; dd trdnsldtdm MvnArcbidtn Romdni impcrij in Ger^ mdnos,qui iÜdigentespduldtim beÜo frdâM, V religionis Chriflidn£,z^ dliorum officiorum cont^ municdtione mdnfuefd£liis,mp(rio Romw tim fubiecerunt, partim amicitu crfaderibuf contunxerunt. Domitorum à Francis Soraborum monumentum exM in Mypiîa Cœnobium familiit BcnedifUnie ad urbcm Chemnictum, quod firtur conditum cffè à Lothdrio Franco.

SdrmdUrum origo refertur mKiphatfiliunt Gowr. Hic ciiim nominatur Pater Paphldgonuntf quos Henetos effè confiât Homeri cr 'ApoUonif teftimonio. At Henetos efjc Cf fuifji maximdiit gentem Sarmaturum omnium hifloriarum confetti fu trddttur.

Htec de mutitionibus colonorum quas fec^ Germdnid inde u/îjue db mitio, quantum [ciri teü,breuiter recenferc uolui, cum de more fchold hoc 'm loco aliquid dicendum cfjèt, qu£ legentibuf hiflorids ueteres cr récentes hoc prlt;eftitttra cont= modi effe jjgt;cro,ne 'inter fdbeüarum commenta tte^ lut in ignoti fylua ita oberren t in poflerim,ut lt;}uo euadant aut ubi confiflant non reperiant. Receit' tiares Hunnorim, Tarturorum CT aliarum gentil um,cum neqi exilia noua peper erin t in Germania, nec fedibus fuis totas gentes emouerint, omitto, Vtile eA autem bas tamflupendas gentium ncr= firaruni

ANNO î y 6 Zt firdruw dif^erfionesdt^i obcrrdtiones cogtwfcere etiam earn ob cdufdm,lt;iuod in hif ucl nMximè con^^ f^iicitur rerum humAndrum inflabtlitaf.'Vbicj; ter= rarum omnibui feculis,omnesgcntes, otiiniit imp^' rù, imô priuatee familia, uelut Euripi,fubindc no^: nis cr calamto/is wututionibm diftrahuntiirne dißipantur, ut nos de exilio O' de fugacitxte ititiè prefentis m (jult;t incera,, fragtlia o cadueä fünf ctnnid, deq; huius exilij caufîs ddmcnednt , funt peccatd prbnorum parentum, quæ finguli proprijs peccatis indies ctunuldtiiuf : O te/ienn tur genus humdnum non tantum ad ingentesea* lamttatcs huius terumnofe iiita eonditum efie fed' rcjlare aliani uiam mcliorem , in quant trahf^' ferentur pij ex ærumnis pr£fentibus uelut ex' (tinpeftate quadain ope diutna erepti, ubi in. ^eo uera O aterna, Utitia exulabunt o tt^qui»' rfeent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

cùnt ergo legmus has ntutationes, O' cimi to^^ fitagentcs uel deletas, uel dißipatas, uel patria ex^ tftas cognofeimus, prieparemus animos adexci-piendos ac perferendos omnes fortuna cafus, o ^°gdemus hanc utam aliud nihil efie, nifi triflifii* ffuim éxilium erroribus obnoxium ac iaihtionN hus perpetuis, nec tranquiUam fedem uüis uffiatn fore, nifi in illa teterna, o calefti patria,ad quant nos uocat o ducit ntiniflerio Euangelij Eilius Dci «PXnyoç Ecclefiie. Et tarnen fempermanfurant tffe Eeclefiam aliquam etiamfi non florebit opis

but er potent Id, fed inter ruinM dilttceratdruHt pohtiArum udgabitur fine fede crfine hojfitiji certis,miferè dt/ferft^uel etiam crudeliter CT Tyrannicè oppre^d,lt;juam coniunget una con* fentiens doilrmlt;e uox, uniat ueri Dei in agni* tione cr fiducia Dlij DeilESV CHKlSTiin* uocatto. Hone uerum Deum afiduit gemitibut precemur, ut inter impertorum cottifiones fluilu* antemBcclefiam regat cr feruct, ne horumrut» nii obruatur aut mergatur, ht quibut ipfa tnolet periculorumoftenditthumanh confilijs crpri* fid^i Ecclefiatn Dei non ferudri,fed petendam efi fe cr expedandam defenfionem à Deo, qui qui* dem poülcetur fe etiam fenefcentem, CJ'fenio de* lirantem Ecclefiam feruaturum effe. Ante octdoi funt er nunc graffationes crudeles er horribilef uaftationes Turcorum ztr Mofchorum,qui uel to» tat gentes, uel prlt;ecipuaf familiat aut delent aut transferunt, adduilis 'm loca defolata nouit Cf barbarh colonis. In tali gentium translatione quantum 'meü mall f diueüuntur in perpetuum coniugesabflrahunturà complexuparentumh* beri,amici coniunüißimi diflrahuntur, utnihil dicam de legum honeftarum, iudiciorum, Politia* rum,de Ecclefiarum euerfione, de uera doélrinif er uerlt;e ïnuocationis abolitione. Tales 0 Dli Del lefu Chrifte uaftationes ab bis terris auerte, Cf coüige tibi uoce Euangelij inter nos £ternam Eea fley?lt;lt;»», er ut htee coütÿ poßit, mitiga arumnas publicof,

ANNO lyßz. 71^ public^) CT concede falutarem tran^uiüitdtcm propter te, ut tu honore adificiarit ne célébré* ris, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I.

T/i grrffMW mè debere agnofeo prteceptoribut noftris, qui fua quddam ergd me beneuolentüt, CZ «t exiftimo, reuerentid tmtnfierij Euangelif hune locum mihi tribuerunt, ex quo mthi dieen* dum efjit publicè: tumen optArim hds dteendi par* tesdlqs in hoc catu eruditioribus ddtds eße. üdm citminteBigdm,qudntAßt in hisqui dpident CT uirtutum dtquc ingeniorum prieftdntid,cr qudm grdue de rebus omnibus iudicium, çy med mihi nets,ßt in dicendo infdntid, uereor ne med ordtio potius offenddt duditores qudm obleélet, idq- eo nwgM l^uturum arbitrer, quèd cum multos tdtn tnnos 4 fchold abfuerim,dtque htec dicendi exer* citid intered omißrim,nemo minus nunc dd dicen* «fum idoncus dut inflruilus uideri poßit. Sed ta,* txen cum non ßne grdui conßlio à maiortbus in* flitutumßt., ut 'm his honeßißimis doäißimortvn hominum congreßibiis aliquid diedmus,parère me publics dehoneß,e confuetudini ncceffè cll,ac4 uobis pTieccptores obferudndi, citteri utri do* tlißimt dtque honeflißimi peto, ut qud ßdeihtate dc beneuolentid alioscx hoc loco dicentcs audiui*

.714 ANNO iy«2» fi K fepèfCticlefn nwc]uolt;jue ialbutientcM ueriui ^uàm dicentem tiudidtif.

Ad fer O dutem quaflioncm non percgrintUH, fed bute loco CT tempon conucnicntem, quie ipfl nos de dignit«,te horum fludiorum commoncfdcit, CA has felioldfticM opéras nobis commehdat. Cuxt enim Apofiolus iobannes in fua ^piftola dicat, Vnâio docet uos, uociferantur nonnuUi, nihil opiu effe fiudijs aut exerettijs fcholafitcis, (J pojfc fcripta Prophetdrum CA Apoftolorum, eti* am fine hdrum drtium, ijuce in feholis traduntur, admintculo legt dtq; intelligi. AePdpi/hequidem n 'mis funt crdßi,CA meritô à nobis explodendi,lt;lid dulcifiimtvm lohdnnis didlwm dd ceremonialent tllam unilioncm, qudmddhibent i» confirmationt eorum, quos Cdtechumenos uetus Ecclefia nonii» nare folebat, accommodant, eiq; ubn quandam niagicdm extra uerbum CA pratter inftttutionetli diuinam attribuant, dum feptiformem gratiant, cumomni plenitudine fanilttatis O uirtutis,ut loquuntur, per banc undlioncm conferri contenu dunt.Nec opus effe longiore refutatione exiftimo, cum ipfà mfcttid cos redarguat cr conuinedt. Quidenim infulfiusdidaut cogitaripote^,quäM undionem lUam, de qua Prophetic CA Apefioli ftpè loquuntur, ad impium ilium CA ineptum rb turn, qui ne per fomntum qutdcm iflis in mentetn uenerat, transferre f Sed Anabaptifite, ut mai(r= rempietatis ffcciom prlt;efc ferunt,quàmPapift,e, quorum

Anno ï y g z. 7if quorum pietM religio toU in obferudtione rU tuum de ceremonidrum conjiflit : itn ntAiorem hic fucum twbis ohtendunt, fuos dffldtiu feu Em= comnunddtTt, quibus ia dbripiu^tur^ Utfpretii orabie^ii omnibus fludijs, pedibus cr »idnibus,quod dtei folet, tUotis in fteræ fcripturtc li^tionem irrumpant,cr fenfum no dndlogu fidei, pdfuis dffeüibus C7 cupidiMibtis flultis,quds illi *Jfiatus diuinoseffè idditdnt,congruente elicidnt. C'um eniiti eertunifit, unüioncm de qud Apo= fioluf loquitur, non de eeremonid indhi, ut Pontis fieij fomnidnt, fed de Spiritus finili donis inteüilt;‘ gtnddm ejfe, nwx, qua eü ipforum uefinid, exte^^ nuint djperndntur leilionem omnem dtqfm^ terpretitionem, amp;nbsp;labores feholdflicos,ut futiles tty rebus diuinis non mifeendos reqeiunt. Aiimt Un(}ione,hoc eü,d Spiritufanito nosdeeeri mtus, tttq; foris non ejfe opus altquo fludio dut diligcn^^ fidin inquirendd uerd et ndtiud doélr'nia Pros phetiea Apoflolica fententid, dtq; eos qui fiu= dio multo de Idbore dßiduo in indagdndd ueritdte ^Dnt(ndunt,nomindnt literdles, fe uero jpiritudles pradicdnt, qui Spiritu doélore dc monjtrdtore U‘ tdntur, dum dlij intercd indni Idbore fdtigentur, in fyüabdrum dtq; diilionum udrietdtc explh ednda fnt occupdti.

Speciofi uidetur hac e/fe ordtio^O' multi per* tafi laborum, quos hac exercitid fcholafticd ddfe^ runtpenèinfinites, fdeile hisdlfentiuntur, Ncc did

dici pote^,qudfft grdttßt hoc tempore hom'ntilul ambitioßi perfttäßone fdpienthe tumiäishde, utitii,dtcam,o-amp;a‘a)(9ia. dum ßne Idborcdcflu^ diodd fummof quos expetunt, honores perueaire fe pofß exißimdnt. Hdq^ uideds nunc pdßim ntub tosudgdri,qutmfldtihdc perßudßone itttempbt ßß proripiunt, ßq; fuprd omnes hommes efßrunt, crqudnqudm pedibus terrain ddhuc dttingunt, tAmen,ut eü 'm uetcri diilo, ri Kilt;Jgt;aÄH Tvp oupoü/öp büfaosovtri ,hoccü,utilo* rdtiusimquit,fublm{ ßriunt fyderduertice.

Kis dutem inßnis AnAbdptifldrim cldwori* tuSj'qui z^fludid doflrmdrum delent, licenti* dm quidquis fingendi in Eccleßd confirmdnt, bre» uiter er perßieue reßondeo : Tc.tß uerum ek un* âionem db Apoßdo nom'mdri confirmdtioneiiit quie ßtd Spiritu Sdnilo, dum mentes noßras cer* tos reddit,ut fldtudnt, hdne doélrinam d Deo trd* diam, er in ßriptis Propheticis dcApoflolicis comprehenfam, uerdm eße, er dubium non eH præctpuum doélr 'mte lumen eße d Spiritu Sdnilo, ut ußtdte dicitur : Kiß Spiritus mtusdocedt,'m udnum imgud dorentis Idbordt: tdmen iliud ipßin lumen non dccenditur,nec ddtur Spiritus Sdnduf, nißperuerbum propoßtum Pccleßie,er quidetn reitle 'mtelledum dc cogitdtum. Ncque cnim nu^ gtcd uis fyUdbis dut diétionibus, ut olim TFgyptif ( er Chdldtei iudicdbdnt, cA tribuendd. Vt dutem

, ireólè inteUigi,dc iwdiationc diligetitî cogi» *‘■^1 poßit,opui f Ä ctrtè ftudio-ac doärina ntidtia plia.

Qÿttmenimtu uerdt» dutfimMtt confoUtió^ Henitx fcripturd cdpies fß,utin Pdpdtu fdilum ^ntèhiec tempord uidmui,omnid diâa 'mperea g^witwi fcitfum çy tuotdntwmpdidtodrridentent ^aorferii Vt cum promißionem primdm in Pds ^i^dyfo cditum de Meßid, qui deutäo Didbolo, op» l^elßt morte er ßubldto peccdto reftituturm ejjet mflitiam er uiam, d qud primi pdrentetper Idpa fim exciderdnt, Ponttficij ßcelerdte contrd uerunt grdmmdticum ßeiißum, dd uirginem UidridW-, nt cultum eiui ftdiilirent dccommodîrunt. Mihi

, non eil efficdx Spiritus Sdniltis i« bis, qui ^oc modo diflis feripturte ludunt, omnid dd fuos ddfcflus ey cupiditdtes trdbunt. Ndm cum ^aleßti iti,ßt dUigdta, dd hoc uerbum, quod uoce l^ophetdrum ey Apoßolorum ipß eil comment ddtum, ut extrd id nec confoldtionem nec fdlutem reperidt uüdm, quomodo certus ejfe de fud fdlute ^mfqudm potefl, qui d ndtiud uerborum fententid pftulanter difcedit, dut qui omißis bis libris,pro* pridf fibi opmiones de Dei effentid dc uohmtute tomminifcitur f eiudre er Pdulus feuerepræcU pitTimotheo, utdttenddt leâioni. Et Efdids ina quit. Ligd teßimonium, obßgnd legem in difeipu^ lismeiserc. vbi hoc ipfrnn duditoribus fuis ddri petit Prophetd, quod Apoßolus unilionem nomU ndt.

fut. obßgndtio lüd, non aliter fit Spiritum Sanilum, qui dum mentes noftras iüuini^ nat, CT corda noftra acccndit, ut CT 'mtcütgiiil do{lrinam,CT uera fide 'm ea acquiefcant, tmgete dtci phrafi iingu£ Hebr££ propria, Nfc «üoiSpzrùwî fanfliK autobfignat, nifiquidifii* pâli [unt crauditores huiuf doélr'm£,qu£ p(f Prophetas CT Apoftolos 'm Ecclefia fonat, Quart cxecranda CT dctcftanda e^ Anabapttftaruniiu^ fania,qui fuas cogitationes quai ftoltdiadfiâtii CT ciec£ cupidMtcs ipfis fuggerunt, iudicanti!‘ lum'mationem efie ortam à Spiritu fando, qiut pr£ferenda fit ucrbo manifrfio, atque hacfiducii elatfnonfol'um libres Prophcticos CT Apojlolicd reijciunt CT contemnunt, ucrumetiain portento* fai op'miones pro fua libid'mc confingiint, quibin CT Ecclcfiam CT 'R.cffublicas bene confiitutaa multis 'm locis conturbant. tios uerô cuin fciaiHUi praiccptum effc,ut attendamus ledioni,et fcriptit^ ram ferutemur diligenter, nec dubium fit,per hoc fludium ,fiaccedat pia muocatio, dari Spiritiuu fandum CT non aliter , non moueamur mfulfn ifiorumhom'mum clamoribui, fed potius quanto poffumus ftudio annMmur,ut ueram, natiuam (T incorruptam fententiam ex perpétua feriptura confenfu defumptam ampledAmur CT retmeamm. Et quia id fine mularum artium adm'miculo fieri non potedjho! quoq- amemus CT colamus diligent ter,CT de feholii, 'm quibm h£ magna, cura traf fiiduitis

ANNO I y 6 z. 715 fiduittlte trdduntnr, bené tnererifludedmui. Qiiitt ucro dmphßmd doilr'nid in diéloiohdnnii contint nctur', dtg^ ed in hac teniporis dnguftid es' ingenij met tenuiate cxplicdri lt;i mr pro digniate non po^: ttü-reuerenter oro,uirum cldrißtmum D.Do(ïo= fern lohanncm tAdiorem^ de totd qu£ßione, cr pTiefertim de Phrdfi Ebrlt;£d GJquot; de unilionii ritu, propter tuniores dicdt coptofiite.

EfweÄ diâunt, tnfcitid gignit barbdriem.. Hoc cHW in ciuUibiit uit£ délionibia, turn Hero in religions negotio,ubi de fdlutis noßr£ re^ iiudgitur, nimn uerumcjße, priord feculd rndgnoi lubii drgumcnto eße poßunt. Sub imperia enint ^onttßcum, cum liberdlium drtium ßudid negier ^eßent,cr Imgudrum cognitio dt(j; propriétés nonobfcrudretur, nemo fdcrt fermonisjen/um nA* iiuuta eruere dtq: elicere unciudni potutL Neccß ßrii igitur in titras errores propter ßnißru/nt ßriptur£ inteUcélum Idp/ißtnt, cum diikt Eudn* Srli] proprid de grdtuinßlutis dcceptione, nec intelligercut, nec difccrnerent 4 fcntentijs ex le* gis doélrina dcduilis, ßd promtßue dd mord* lern dodrindm ddphcdrent, er fine dtuino inßitu* to,noud decretAfalutis dcguirenddcomminifee* rentur.

rentur, (yfacros ritta in TS,ccleßlt;i,in adioncf TSgyptioru more,niua,rent,toUnici-fcri‘ pturam ftcmtit dd ftabiliendam tantum potentiiilif fu4m uiolenter cr impudenter dctorciuerent.

Udm cy Sdcrdmentorum rdttoncmfeu ccvot* 7i.oy'ct.p non confiderdntes, ufum eorwm uerum i reào fine trdnftulerunt, et ßgnd fdcrdrum rerttnt i» Nummd trdnsfiormdntes, horrendos idoloruw culttH infiitueruntjUt Vefldmet Cererem Ethnici quonddtn ddordrunt. Etßdutem fubinde eruditto’‘ res dliqui ex iÜoru coetu emicuerunt: ijdem amen ne^leâis ßriptur^e fontibus, interpretum leâio/d folum incubuérunt,G-de mteUeüu fcripturi non exfidei conformitdte,ut S. Pdulus pr£cipit,fed eX perfionte feu interpretis dutoriate litem decide* runtyhocq; egerunt unvm,ut priefintis regni con* fiitutionem tuerentur feriptis, nec Idbefaéhrele* ges eiM,dut d receptis moribus difcederequcnqnd patiebâtur. Fdâum igitur eü,utßcut in Euripide de Meneldo dicitur, quod longd, conuerfatione. cum hominibus bdrbdris, tpfe quoq^ barbdrofejfe* äiußt: ita miferd Ecclcßd longd commordtione in folttudine inter bdrbdros idolortvm cultus,ten* qudm Simfon in PhilifldrtmtpiftrinOfdlienelin* guæ dßueuerit,dc ndtiudm dedifc€ns,no inteUexe* rtt fermonë dttipliui, de cuius cognitione fud fdltH dependeret, dtq; interpretdtiones fcriptura con* fe^ui dduerfdntes,uocdbulis Crdtiæ, Ftdei,dli)fqi lt;ejfinger€t. Proinde ctid/n eo ignordntue progreßt

ANNO I f 6 z. 7Z1 funt, ut îohitnnis Apofloli duldßimum hoc ^iMn,Vnéliouos docet,dc impuro illolinimento iegenerum Epifcoporutn acciperent, cy hocad^ plicato mitiatK facrorum ritibut, ajjererent,hic Wemonia, tanquitm tnagicd €jfe£lione,occultd ata ^ue latentequadam, conferri fanfti Spi^, titiM efficdciam,rcrti/nilt;j; diumarum fcientid)» itlt;t hifuiidi atq; imprimi fcriptorum dtumorum qudn ^umlibet rudibui,t}ut4d Intelligendct ea nuUtt una littgudrum atq; drtiwm adminiculis ufi cfa ftnt. Hlt;c quidcm mjulßtdi nbsp;nbsp;nbsp;impi€tia,qult;efilio

Dei effundenti de Spiritu fuo in corda credcntium fanilißcanti ea,)nunus proprium -derogatycx tingltflu cognitionis forni£ loquendi in facris litea t'Kortae^. }dcirco totaPontificiorum cclluuies, tnextemam quorundant rituum obferuatiotiem, ßnepr^ecepto diuino, pietatii fu^fummam refea tente}:horriiilitcr obfcurarunt doârinam de bea luficift filij Dei,atq; hi Pharifeorum more,qui ria tibuiàfe excogitdtis, çy difciplin£ extcrna;, mea tiium fdlutis ddfcripferunt,db una parte Ecclc/ia lt;i»thoftiliter oppugnarunt crob('ederunt:Abala ftroautem latere,Enthußaflie,hofles Ecclcßue uea extiterunt, qui ucrbt fcrtptt ey uocalis,feu exa terni m'miflerij dutoritatem eleudntes, utfafua er reueldtioncs peculidres idâitarunt de rebui diuia nif, Deiq; communicdtionem cum hominibuf fine eonfiderdtione ucrbi fcripti exiflere,nec ddm'mia culo arttum çy Imguarum cognitione oput ejje Ada nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;di

ad fenfum eliciendum in fcriptis diuinis, fed h^e immediate gen lt;i Deo, inttts primum peculiariter occupantif peilora, Oquot; reuelantK ac doeentis rcf ccelcfles, O' uijis ßngularibut fuam iüis mentent patefacere o declarare : deinde ucrófequi mini^ Hert] externi doélrinam,ut exterior homo exerci-tio alitjuo teneretur, Sed uox «eteriii Patris de Pilto cümitans ad uniuerfum genm humanum,Hic eil Pilitu mem dtkdlm. Hune audite,feuere prfci^ pit cognitionem o inueftigationem doâriM, qu£Ecclc/ilt;ediuinttui traditaeil, c^uidenimin^ dignim effet, quam Deo hominet alloquente uoee fcriptur£,aures auertere aut occludere, o tantôt» bonitatem fafiidircf Vult extare o audiri minifle ritvm publicum. O' maicflatem etus confirmât de Calo. Apoftolus iubent, Attende leäioni, o ditationt,docet Ecclefiam Dei ad certum doärin» genus aüigatam effe,nec lieere ei alio modo notm ram O' uoluntatem Dei inueftigare. Certis enit» O conjfiicuis teflimonijs uocem fuam defcriptont literii tradidit Deut, quam nos ampleâi animo, dtfeere o imtelligere cupit, cum à nobis agnofei O celebrari uelit, inq; eum nos finem condiderit. Contumelia igitur in Deum eil, o furor horribU liter à Deo damnatus, mentes abducere uclleàle^ (Itone fderoru/m Itbrorum uUis opmionibus aut mentitis adflatibus, o utfis,qu£à doélrin£con‘ fenfu,o fundamentis diffentiunt. Oritur auteitt talis furor Enthu/iafiarum ab hoc opinione,qu£ fingti

ANNO frtgit Mionem ct conßderntioncm diuindrü pro* tnißionu inutilem ejjè, ut tgnari excratiorü fidei Mefciuttt ac^uiefcendu eßi m ipfif promißionibuf, CZ fxpfddzidu)« eße tuitigdtionem malorttm,ßdu* eilt mißericordi£ D« i« promißtontbuf oßenfie. Hmic iUi clamitdntße Icilioni (tut meditationi uer* H minime adfmbere has conßolationes, hlt;ec animorum erga Deum fiducia filij incendiailt;iu£ proprie à Spiritu fanilo excitantur er oriuntur^ ^ui non inclußus reperitur notis Ulis librorum,fed inbiandum eße alio,ut dum ipß libeat,rapiat guoß dam ßngulari adßatu, quos fatalibus in tabulis conßgnatos atq^ referuatos habcat À retiqua mul* titudine. Minißerium cnim rem eße externam^CT ßn/am tantum in Bccleßaquoduocaturminiße* ni»«. uerbi^ P.rgo neeeße eße per Spiritum uißo* nei oßerri, à quibus pendcant ment es,er quas ex* pcüent. Sed Paull manifefla uox eR,Euangeli* um eße potentiam Dci adfalutemomniercdenti, er ex auditu ßdem prouenire, er Euangelium Spiritus eße miniflerium.üonßentit Paulus inii* terartim ßguris inelufum contineri fanäum Spi* rUiwn, fed célébrât hune proeeßum er agendi niodum,P)ei bonitate immenfa hoc ordine inflitu* tmn.Arguit peccativm peruerbum, uultaudiri fu* am uocetn er cogitart er ibi conßici uult uolun* tatem fuam.Et cum homo non cotemnens luüatur inter trepidationes, er audit Euangelij uocem, er mens conflernata aßciititur promißis Dei,hisq} fe

724 ANNO I y g Z, fuftentdt, û-dubitdtioni ac diffidentilt;erepugndtt promißionem opponit, cr fe erigi À Deo petit: turn caleßis lux in mente 4 Spiritu fanélo decent ditur, rcluftdns habet prtmordia fidei, cr eß acceptui Deo,a'uerißime Spiritus fanâufineo ejjicdcidm fuam exerit er oßendit. Minißcrium igitur,(indnciuim ut res externa, er fonus expert uirtutis dium^e, nihil agit in homineitamen Spirit tus fandus non poteß conttngere,niji per uerbuntt ut dicitur Rom.JO.Fides ex auditu ed. Ergoßne uerbo nec Spiritus fandus necfides contmgunt. Eunuchus regma JEthiopum doceturde Chrißo per Philippum, er hanc dodrinam dccipiens,iici cipit Spiritum fandum.

Sic Centurio non docetur uoce Angeltci,ßi diuinitus iubetur ad fe dccerßere Petrum, ^uo D«‘ US oßendit, quanti fieri uelit uerbi miniflcriii/» per homines prtedicdtum. Sic non ed mortud terd,nec fuperuacaneus miniflerij externi ufus,itt contendunt Anabdptifllt;e, qui dodr'ina inquifitioa nem faßidiunt,ddmmiculd eius cognitionis,drtes, linguis, fcholaßicd exercitid, qu,ie confenfum do^ drtnlt;e er analogic fidei inquirunt,prorfus reijei* unt,nec prophanas artes er literudd ufum facri» rum literarum adhibendas eßedocent.Çiuamdili* gentiam ad intelligendam feripturam qui ufur^ pant,eos mortua litera incumbere dieunt,fefe ue» ro uiuo E)ei Spiritu doceri, er cognitione code* ftiumrerumpeculiarimodo imbui. Etfienimfoli literd

literd feu docentis uox non dttentc(,inteUeäd,con* fîderdtd,dd{)licdtd,cr fine Spiritufdnilo non red» ddt uttdm cr confoldtioncm, cum non ex nidgicd ui tjuddatn uerbum dgdt: tnc^ui/ttio tdtnen feu cog» nitio liters fcriptlt;e cr externum uerbi m'mifte* rium nec^drihm eü, cum ¥tdem ex auditu e/Jc Pdului djferdt, ZSquot; ^ui crederc CT' dpplicare pro* mißionent ßbi debednt, eos dudire oportedt, Et Idudem priecipudtn in hoc Jibi poßtam ipfe uoluit^ quod externum uerbt tninißerium exercedt,cr li* fera doéîorßt, inquiens, Egopldntdui,ApoÜori* gduit, Deiu dddidit incrementd»

liegledld enim litcrte cognitione Cf confenfu fcriptune non inquißto,oriuntur monflrofie opi* niones, eucrtentes do{ir'm£ fundatnentd, atq^ in eddcm impingentes,cum rudes dltqui ddfingunt fcripturlt;e interpretutiones proddfeâu Cfcupt* ditate fud, O’ auddiHer in facris nugdntur, aut Puungelici o Politici regni dißrimen confun* dunt,quod cß reuerd delere Cf tollere literam,uo* ftniDeidSpiritufunélo per Apofiolorum manta fcriptdtn O’ propdgdtdm, o ipfum filium Dei, quem Pdter dudire pr£cipit, legdtum exßnu Pd* ttK proferentem doiHrindm, djferndntur rabiofè, O uoci eiiif dures occludunt.

.In tantôt igitur furores inciderunt Anabdp* tift£ ex peruerfo Hudtorum contemtu, o infcitid proprietdtis O' confuetudinis fermonis in dido iohdnnis tVndio docet uos. Vt enim color urn

72« ANNO ir«Ä difcrmmd,nifi in cldrd luce diei,difcerni non (fof=gt; funtjtd dbfj} con/tderdtione formic locutionis,to* tuiueterii cr noui tcftdmenti ferma ignotm Qudngudtn dutem Apoftolorum monumentd gr£‘ co fermone proditd funt:tdmen cum dfcit£ lingue fcmper referdnt fdpidnt dlit^uid ndtiuie,dccidil ut locutioni græca, plurime forme (3' figure lo‘ quendi, tuxtd hebreum morem ddhefcrint (y'dd‘ mixte ßnt.

tn tohdnne Apoflolo plurime iTszlHyKct«)’, îwavaAi'-^Bç y isa.Ai\oyllt;u O' îctrcw^Era re^ pcriunturApfd ordtionif quog; formd non dccurd^ tefcriptdeß, odiilio hebreum loqiiendi confue^ tudinem plerumq; fapit.ProMe o in dlijs multif locis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ndrrdtionum,et firies rerum €»gt;

pofitionif ordimi nonreffiondet. Hec utreâèin‘ telltgdntur, iiudto grdmmdtices er lingutrunt cognitione opuf eÄ, er membrorwm inter fe con‘ nexione dte^^ coüdtioue.Vtitur dutem crebro uocd* bulo unilionis lohdnnes, de grdtid Spiritus fitndh fumtd trdnsldtione d confuetudine unélionwm,ciue in ueteri lege in luddico populo regibus er fdcer^ dotibus peculidris erdt. Prophete enim piäurdM uerbis res confoUtione plenißimds inuoluentes O exprimentes, fermonem ex more ef ritu publico ddplicdnt er dccommoddnt dd resßnritudles, O dd omnidEcclefie membrd, que, ut Petrus inquit, infdcerdotium regdle unguntur d Spiritu ftnäoi non iüd ceretnonid feu terreno Bdlfdmo,quod nul*

ANNO I y Ä Z. 777 ^i^‘fi^Men,nißa{gt;ud ludaos nci[ceiiitt(r,utPoetie uerfus itidtcett:

Salfama ludtCiC tantum nafcentia genti: ut hoc ßgnificaretur, hisc dona de quibiK nunc dicb *1^} pcculictria eße Eccleß^, z:f populi Del tan» ttm.

^loel utitür uocabulo Eff'ußonis de Spie ^gt;^ngrati£ er precum,exponens typum feufigu* f'till 'm taberndculo: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oleum [der um quo 'mune

g^bdntur, er quod ejfundebdtur fuper Leuiticos ftcerdotes er reges luddicos, erdt exemplum er figutd Spiritus fanilt, eum quo unicus iüeSdeer* dos ^rex nofler pr£ omnibus fuis confortibus,ut Pfdlmo dicitur,ßne menfurd unilus e^,et metna ^td eius,uidelicet Eceleßd,tdnqudm ueflimentd ZT fnofflbrd Adronis,oleo defliÜdnte ex cdpite er bare Kpsrfundi er rigdri debent ipfo eodem Spiritu, ^uomiohdnnes undiionem nommât.

'Ptßintonid uero, quod h£c loquendi forma, undionem habere, er ungt,idemßgnificet,dc hda ^ore grdtidm Spiritus fandii, pdßim multd extdnt itiPfdlmis er Propheticis feriptis. P-Hq^ inter dlid ^oc mdximè tüuflre, quod dpud Pfdtdm cdp, 61. itgitur,ubi eum dixi/fet, Spiritus 'Domini fuper lntiHdtim expliedturiis td alifs uerbis, ut mos eâ Propbeti5,fubijcit,idcô unxit me.pR igitur ungea re er Spiritu perfundere in loele, er obßgnare prorfus idem.Hdc occdßone, er hdc origine hune loquendi modum Iohannes tranflulit, cum inquit:

Vnäio uo! docet, Qjiod quidcmdiâum faiitlfici ttrripueruitt,ut ab ^ccïepa ufam cxtcrtti miniftet rij rfmouednt,ittq;excludant.Scdnatiua fenteiiM diäi eH, Chrifli jidcla, SpiritiK fartäi itiagißeria edoäoi, obßgnatos, atq- confirmatos in cordibuf, iam fare qt teuere qute proponat tpfi's, ut non Opus fit eis^quafi incognita atq; tgnota difiere, Excitatos igitur uult difdpulos juos Iohannes meatione Spiritus fandi, uel unlt;aionis,dd cuius autoritatem çy teftimoniumde fuadodrinapriri uocat, ut confirmatiore fint animo ty cogitent, dodlrinam quam modo amplexi funt er tenent, ucram effi Dci dodlrinam, camqs Spiritus fanäi teflimonio atq^ figido ob/ignatamefie,comproblt;f tarn er confirmatam,

lila autem certitudo dodlrinie,z^ unäiofeu obfignatio eius in corde, certè non contingitfine txtcrno^eruocalimint/ierto docendi, fine cogita^ tione uerbi, fine inquifitiene doéirina:, er fine tn:^-ximis certamlnibus. entm undio, cu/m in dubijs atq; dcfigt;eratis rebus,uelut oleo recreat £7 I rcficit imbutas mentes fenfiu latiti^e in Dcum SM‘ dusfpiritus. Quodfiincteterisleuioribusartibus dodrina aliqua,fine ufu atq; experientia, non fatis eerta ac firma ed, quanto magis id in hoe genere dodrinie accidit, quod fine maxima studio, ufu, I experientia, indagatione, confideratione, er exer* ( citijs fidci, feu certami/nibus nuUo modo intelligi I foted,utS. Paulus fiatetur fe nondum hocajfequu

tun elfe, fed fummii Urnen animi intentione eniti ut affe^uätur, uiderefcopum quo curfuf dirt^ gfBiiw ßt. Si quis drbariitur fe fine doi!lrin£ multiplicii er rfrui« cognittone,^^^ tifu 'm doilo^ rew fac rar um liter arum cuadere pojfefCr hiflria onicaPonttßciorum imilioiie efßci ^ioMot^mp, utmeniorant Hefiodum cum paßor effet,accepto cdaitio à tgt;\ußs 'm Ucliconc uatem iffeäum effe,is iitfulfaiti concepit op'mionem, nee qutdßt undio iiitelligit, qu£ primùm ßne uerbi Dei intelledu apud rudes er indodos nuüa effe poted: undio enim obßgnatio ed cognitionis ,'Vbi nuUa uerbi eil cognitto (3’ cogitatiojbi nulla ed obßgnatio, naBa Spiritus fandi gratia, Poflea etiamß uer,t fatifumus aliquandtu 'm uerbi ledione, (3 degu^ ftiJMiwiK 'mitia rervm facrarum.undio tarnen non fabitoanimiomnes maculas detegit, e3 caligmem baßtationum atq^ erroris propcUit ttc difcutit. Püto Bea^iwn ßbi tllmn uideri fatis fu“ ferq;,cui tandem 'm fera £tate conttgerit, ut fapi» entiantyucrafq^ op'miones affequaturndq^ de ijs re* biisfipientiß: uir aßeruit, quas humana ratio'm* f^fti^are atq; deprehendere poted. Venus igitur dediu'mis rebus afßrmare hoc poßumus, qu£ pro* ' fedi uere aßtci atq^ 'mteüigi,ntji 'm ferijs exerci* dß, in ipfa dimicatione atq^ experientia non pof* funt. Et tarnen ab iüa meta, ad quam eontenden* dum ed, procul nos abeße mem'merimuf.

Orctnuf igitur Ch riüu/m,Ht ipfe äugcitt tn nif--bii dona, cr Spiritus fanât gratidin, cz /py? nos doc ere pergat. Stadia artiimi ctr linguaratmamei : tnus crfideliter propagare cont£ndamus,cum cfuh I don tn explications doârmie codeflis neceffaria fit diligentia inquirendi proprietatem fcrmonis diuinifC^ quierendiava'Koy'îapquie fine adntini^ culo multi plie is doârtn^, linguarum c^artiuxt cognitione non peruefttgatur, ficut uidemus tit cmni barbarie multiplicem efie confufioncm in de» ârina, et erroribus impijs,ac in fundamentum iini p'mgentibusfcatere omnia. Ad leâionem igitur et iludiafacræ fcripturlt;e, timorem Dei, cr antoreix ucritatis,dexteritatetn cy candorcm,crliterasct fermonum cognitionem adferre nos oportet.Et cut ufus tn reliquis ad perfeâioncm eonducituta in hoc genere doârina tüuftrior er it, fifidei exer^ j citiacy ardens accedat inuocatio, cr Deus lucent j faam 'm an mis 'm his exercities accendit, de qua ' diâimt fonat'. Vnâio uos docct. üec mole laboruiit 'm curfududioruM dcfattgcmur,aut animo fuc* cimbamus, orpericulis conterritiueritatemnon deferamus, aut agnitam poflea 'm gratiam aliorum contra confeientiam dißimulemus, aut £tiam,quod ! iud£ proditoris esl, oppugnemus. Cum cnim cer^ tum fit Deo placere hos fcholafticcs congreffus / Cycxercitia fludtorum, ipfumq; adeffe difcenti* bus, er bac doârina duct homines ad eçeleflis Ec* (Icfiie focietatem cp- confuetudmemtHorum htgen tiurn

ANNO I y g Z» 7JI tium lonorum conjidemtio leniat dolores, er ani= mis 'm hoc curfu uocationis cuilibet noßrum ro’: bur atiimum addat. Qjict)» quidem llAtionem noflritm ut regat et confir)tiet,per Spirituntfuutn in cœtu noßro Ulms jyet, toto evm peétore oro,

Tate ARTIS MEDICÆ RECITA» tä i Caßäro Peucero drtK medici Dodore prxa Anntißimo, cum conferret gradum Doüoru murtemedicaAbrahaitto Wernero

'P^^cipuum decus cR ctgtninls fcholdßici,ijuod purs eH illius cat us,qui uoedtur Eccleßd Del, roUigitur uocc tn'miflerij d Filio Deijdc regitur (t Spiritu fdnäo dd leterndtn confuetudinem cum Fieo,tye'mde, quod trdädt dtq^ exercet doilr'tnds, qui iion funt tdntùtn ortidmentd er prte/idid fox eietdtis pullic£ in genere hiwidnoiSed ctiam tclt;! ffifftonid de Deo, qute uel uoce Chrißi'Äoyüdua cuntnos dd uerdtn Dez dgHitionefn,qudipßcon:^ lungbnur dtq; copuldmur,ttel drgumentis rdtioni obuijs, dut in jenfus mcurrentibus confirnidnt 'm dnimis ddfcnßonem de prouidentid.E^l enim 'm dr» tibus etidm grdta de Deo fdmlt;t j^lt;trßd,Vt reile Pldtodit:

quot;Loquor äutem non de Scboltf E thnicorunt hoflium Vilij Dei, qudles funt Mdhometänoruift amp;nbsp;omnium qui quociuo modouelfuroribiumMU fcflii,uel fraudulent^ Sophtflica glortam oppugnant ,Sed de noftrit loquor dgminihus, igt;t quibuf, cum fonet incorrupt^ uox ^uangcUj, CT iiudia doflrmarum referantur ad bunc finern^ut Deui celebretur, certum eil Keilorcm noftrti/M Hgój v-a56^a.cûJ-'s{xu effe ïilium Dei 'hó-Yop,ftci(^ affirmât ipfe: nbsp;nbsp;vbtcunq; duo aut tres congregiti

fuerint in nomine meo,in medio eorumfum. itettn Deleildtio mea in filqs bominum. Ciÿotiefcunc[Ke ergo im boc publici minifierq loco,qui bis congre^^ ßbus propter renunciationum fehiuitdtes deflu natus eil, conuenimus, difcernamiK lt;3- coetus ne‘ Hros, cr doilrinas, quds colimM,i prophanis (T impijs agminibus dogsnatibus omnium leMuiit, ciT omnium dliarum gentium, qu£ caruerunt luce diuind,ffue gloriofum Eccîe/îie nomen titulopro^ fiteantur, dnimis cr ftudijs dlientfimi 4 pietdte, fiue pro boftibus Bcclefiie fefe tnanifefte gerint a deeldrent.

CogitcmusdeDeo dutore cr fonte uere p* pienti£, de demonflrdtionum in drtibus ueritäte dc certitudine, qu£ funt ceu fcintiUantes ignteull dfiduo inuefligdtionii dc colldtionis ftudio pro* pdgdti ex radijs lüiui luminis,quod de luce fuefa* pientt£ Deus in mentibus noftris accendit, Cogi* temusf^de normd dodrinarum, qu£ fit dudio* ruM

t ' coiutuMH noßrorum guberMtrix perpea ( ; tHit,vtDcumiyDcioperttàrebuimalisfepdrâa »■f.DcHm redè 'muocdre, res bondx eligere GT atn* i pleâi,nnild! odiffe ac reijcere difcamus, 1 Deni^; teßcwur ucrd ergd Deunt grdtidrum • t{liotie,Qr beneßciorim diumorunt celebrdtione, obhorrerenostotispeéioribiis 4 bdrbdricd CT Cya flopicd fipientid omnium ittorivm, ^ui Cynicorunt out Pyrrhoniorum more Deum ea- uefligidDei w naturd, cr ndturic conßderdtionemjmo totum uita ordinem contemnunt, plaufus cdptdnt tptid Ruhos uituperdtione doilr'mæ O' ord'mis, quern Deuf iti totd ndturd o tn uitd bomimis fdna xit,dut drtium o dcilrindrum vertitudincm uel Idbefdädnt lu/ibus ingeniorumjuel inuoluuiit pra uerborum.

Adbftriwn rcrum conßderdfionemoddgrda tidrun idtonem, ut 'inuitetur o ddfuefidt ddoa lifceniid exemple publico, ddferimtu dd has c ona gr^/fus inuocdtioncm Dei, cumg; de drtium noa ^rttrum dignitdtc dicmus,repetimus mentioned I)et dutoris^o drtium ufum dtrigimus dd bunefia netn,utilluflrent gloridm Dei,O' feruidnt utilitda ti hoittinim.

Sit tgitur hlt;£c primd Oquot; prtecipud pdrs ordtioa nis noßr£, qud nos ceu publtcd tcßificdtione db omnibus alijs ccetibus extrd Ecclc/tdm feiungda mus. Hdnc mecum pijs mentibus recitdte,

Tibi ontnipotens Deus, uiue,fdpiens,cdße,i(‘ nefice, Gr libcrrime, lt;eterne pater Domini tioßri iefii Chrifli, conditor cali ty terr£,(y homifiwif una cum filio tuo eolt;eterno Domitto noßro leß Chriflo, gt Spirit» [anélo effiifo in Apoßolos,eJ‘ Paracleto, gratiof agimus, quod immenßi tmfer» cordidte pdtefectßiin creattone, rcdemtione, CT refufcitatione generis humant,^ quod ädhuc coUigis tibi teterndt» Tcclefiam etiamexbisfor^ didis reliquijs generis humdni, er utconfemdri h£c poßit, fuppeditds dlimentd er remedid nc‘ ccjjàrid cor paribus in hdc tdntd, er ddhuc indies dugefeente imbeciUitdte iidturd: humante, Denitß quad excitas fubinde idoneos aliquos er fideidot f dlores er Ulcdiccs cerporum. Teq; ueris ge‘ j tnitibus oramus, ut deinceps quoq^ femper inter I nos colligas Tccleßdm, er tuearis, alas, ferues,ie I ' regds nos, er fdmilias noftras, ut jint, qute te ig* / ' nofednt er célèbrent, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

Podlhdt{ccommemordtionemdeDeo,adiuiigi‘ / ' fnusaliquid de arte noflrd, de qua cum dicintof, 1 femper compledlamurcdufas,curhommesforniiti l ' Jimus r Vnde tanta ßt tarn prueflantis nature ƒ ■ infirmitas, quje ad aternitatem omnibus fummis, / ' O“ ex diuinitdte profeilis ornamentis exculti / ' eUdtq; infirudlae vnde tantum in ea calami* / * tativm,tdntum dtrociivm acfeuorummorborimtl I Quare mors in hanc Dei imaginem graffeturI / gt;nbsp;Cur nos Deus ad tempus cibo er remedijs fußen* ƒ ' tetd /

tctfQÿomodo tandem per filium reflitudt dd tctcr Mm cum ipfo uitdm amp;nbsp;confuetudinem luce,iufl(a cM,Cr Utitid icternd plenam, in qud tn menttbui nofiris ab omni labe cxpurgatis, refulgcbtt inte^ g« cr uiud imago Archetypi. De hts maximis tebiK etji nos fold uox Euangclij eraditttamen^res »»edioruni conßderatio mcdicdtiones, ut cdu^-fas intjuiramus in dedrind Ecclejia: commoner* faciunt, cum obfcurds cr mutilas Philofophid ojiendat,

Ingentcm humante nature infirmitdtemuix uHi magis norunt, quim Medici, qui pcnè quotis kinaßgt;edant exempla, cr fapè ex Icuibus offen» fionibus aut erratis cernunt ndfci maid mmcdicde btlia, Siepe tn trißißima incidunt ffedacula fe* uißimorum cruciatuum, qu£ intuerifine ingenti unimorum perturbatione ZT horrore corporum nequeunt,

Caufas cyfontem mali demonfirat uoxccea lefiis, Ed uicißim cr remcdid morbis prcpoßtd V ufum remediorum explicatum cffe docet di» uinitiu hanc unam eyr folam ob caufam quod uult Deus ex hac quantumuis frdgtli orpoUutd coHuuie generis humani in hac uita comparare iteritatn h£reditatem filio, a qua tn omni £terni» täte liera agnitione cr obedientia colatur de cele» bretur, cf cm fefe ipfi uicißim in £ternum com» Kunicet, in quameffundat fefe, in qua confide^ it dt^ conquiefcat ,Jicut monent dulcißimi uer» fus

Hon'Deaf oflendit [e tântùm at corpora citret, Sed cur ferustri nos uelit tile monet.

Tunc autem 'm nobis fulget,tunc psfiora coiuplcti Menspiacumdifcitjnuneranojc DEI.

RcÆè ergo afjirinat Syracidcs,Oquot; remedù Dei opera ejje cr artetn a Deo traditam ejje. Sic enim deremedijs mquit : Dom'mus produxit pharinics de terra, cr prudcns non faftidit ca, De Medico addit: DA LOC VM MEDlCO.NdWCT ipjum Deus creauit. Item M OM ORA Medb cum, Quia propter neceßitatcm Deus eum creS‘ uit, id e^. No« folum remédia genuit Deus, Sei impulit etiam mentes certorum hominum ad re^ mediorum con/idcrationem, cr adiuuit Mi«^ inquijitionis propter neceßitatcm, eiuod natura hom'mum fraéia languefaila peccato, mortem priedpitata, medicationibus carcre no« polfct,niji aut cruciatibus aßiduis excarnißcanda, aut protinus lt;juàm primum haue lucem aßgt;exi/fef) aut ex circumfufo acre hauß/fet uitalium balitu» um pabulum, ext'mguenda eßet,

Confiliumctiam er dextrammedicantiumdu u'mitus regi indicat Syracides,ciim creatiM a Dw Mfcfjetü» perhibet, Creatio enim gubernationei« otiat»

Anno i y s z. 757 it'min ccmpkäitur tMtura ordbie «getttis, ez’ meft ßne Dcoußd falix mdicatio. Ipfeeüe^ nim, ßcut ßriptum eil,uitA O' longitude dierum. In ipfo uiuimut ,fumM, o ntouemur. Vere Detß Hitlt;£ fons (^,0 uitales hdlitm corporibus tpfe «dfUt noflris. Sed uult nos reuerenter uti rebui 11c uÇwM mdgnd arte o ftpientid compdrd» uttiCfliimmutds dldnt fouedntcj;,o corpora lelut ru'mofdsdomosreficidnt, fulctdnt,dc tent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidem itAofficdces funt,cum ipfe

Srfgiw ifciq; hlt;cc Artis Uiedica dignitds eU^ liiDeo cïl, O“ opem fort imbecillitdti bomi^ , de confulit 'mcolumitdti ecrundem propter leßdm, ut O ßngulis dd fludid pia doéïrmlt;e ;dJ?idMd exercitid ßdei O inuoedttonis uires litt longiore fufficidnt, ez exemple multi ad^ :intur dd Dciwn O' dd {bcietdtem Ecdefiie. ;q; exigud pnefldt pijs mentibus eonfoldtionem ir ipfutn ^quodfcimusDeum dfprobdre drtem, t Wc ojfictd noflrd,et ueUe utrumqi,tiim,utßnt rtiliccs,qui drtem trdddntdlijs O remedid exbia ediit, tum, ut Del donis,id eü,remedijs ipßs, o atdicorwm officijs bowlneï reuerentcr utdntur, iedddferdnt Htriqne dd medicdtiones uernm O' (rdentem 'muocdttonem Dei, O grdtidrum dilto= ncm.Itt enim doKum falix eritfidelis Medici opea rd,cr proderit agro,

Nott funt probdncLe uoces iUorum Sdpientiti^ qui propter cctldtnitAtum ZT nurrborum molettt cldmitAitt praftdre hominem dut non ndfci, dut mox, ubi jit tMtu^, interire. Tdles uoces ƒ tuntur db hominibus prophdnis, qui funt ßneW dgnitione, zy ßne fide, in Ecclcfid amendudiri mmimè debent.Cuilibet enim cxpctcdd eülongict uia propter multds cdufds, ut difcdt doélrifidfit de Deo: Vt ufu cy exercitijs crebris ftdbilidt CT dugcdt fidem:Vtdoólrmdm dlijs impertidt, (T exemplo aUtcidt plurimos dd pienttem, Ecclefid coniundtionem: Vtfiuo quifiq^ loco iiel fa pienter er fideliter confulendo, uel fartiterpri‘ lidndo ubtopuse^l, tuedtur pdcempublicdiii,dc prouidcdt prüftet, ne dut deudftentur, dut difijcidiitur imperid cyKefimb: bellis externis» uel fiditionibiis domefticis, quie cum hoßicidpri‘ béant Ecclefijs, iUis ruentibus, hdne quoq;colldlgt;l dtque intcrire, dut fdltem detrimentis djfici, cejjee^.

Prorfius dutem hoc pr^efidt corpori huntdiie drs Uiedied, quod fidpientid Icgum fiocietuti hunM= nie,qu£ eil qudfi umum corpus. Mdgnd enim utn^ ufique eAfiimilitudo. Vt enim d Idbe O' infirwia^ te, qudm peccdtum inflixit ndtur£ hominum, morbi fiunt, qui quod de pulcherrimd hdrmenid ndturs

tutuTie infegr£ reliquum eß,pduUtim dtlJôluunt, ieformint, fttutildnt, dcftruunt,amp;' dli£ deinceps cdufe nwrbos dddugent, dtgue exdcerbdnt cru:z cidttu : te in ordine Politico confußones tyrdn^ nidiim,fcelerum, libidinum, iniuridrum, G!quot;fîmi= litim,(]Uie funt Rertmpub: morbi,pdrtim db erro^ TibiMnentii cr uoluntAtii humdnie contumdcid, ntcendijs udgdrum errdntium cupiditu^ fK»i, pdrtim d furoribui exiftunt Didbolorum. Morborum dlij avró/d-onvi funt, dlij Mtsctiot, e?' borim ([uidem qudtn illorum multo plures. Sunt O-dlii dlijs gt;t.aiLOH^iS6^oi uel imamp;u.is6^ot. Sic CZ uiciorum dtque confußonum it! ordine politico Ingens efl difcrimen, nbsp;nbsp;mult à plurd db box

tninum uolunaitibus Didbolorum furoribus 0^= oiuntur, quàm dliunde, Rurfus ut cdufarum tdorbortmi,ßc ^üedicdtionis eflßmilitudo. krs Kedied,ubi locus efl opi humdnie,phdrmlt;tcis,quie ex terrd petit cr dnimdntibus, morbos uel lenit, uelextirpdt. Siuiolentid morborum medicdmen^ timitiord reßudt,igne eos ußuldt,dut enecdt excindit ferro. Sdpientid Legumiu=: '^‘^‘jhpanis ,dtrocitdte fuppliciorum uitid coa bercet, ac retundit mdligniatem i(9yi KanoH^'ô^ o.p, bis fcilicet pro circumfldntidrum rdtione Udridtis, de ß impunitdte fcelerd ferpdnt er contngio inficidnt plures, exdjferdtis, ßcut pro corporu/M er tnorborimt rdtione medici remedid dcuunt.

Neutrd tAmen fontem nMlitollit,Sedttlitigiit aliqtMntulum ac demulcet, ceufici folijs conter Hum, lit m'mui exerat fefe,^ l/ddt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tgt;ii‘

niis hdbedt deformitAtis. Qwid enim aliudtoH guberndtio poUticd,lt;^ud)n qudlecunqifrenum hu-mdndrium cupidiMum, quo cohibentur,ne exM metMrudnt, ^!' ord'mem humdnce focietAtis tenn^ rè uel turbent, uel euertdnt ƒ C^uid ucro medicd^ tiones nojir^e funt dltud,nifi qudlidcunq;

f (a fuppuUuldntiian indies ex uiciofd radice, cum ætAte ingrduefcetitium tnorborum, qui dpri“ mis in nos pdrentibus in ipfo exortu propdgiiti, (3- penitus inßti, dlid remedididhumdrtificetnde^-fiderdnt.

Sold igitur 'Eccleßte doóirind uerd reniedid dd^ fert d 7ilio Dei, qui iMturdW db interne Idbc per^ purgdtdtn pduldtim renoudt crinftdurdt,cuiiii renoudtionis initium e^ inhdcuitA, crconfwni mdbiturin tUa lt;etcrnitdte, in qud erit Geut oumH 0Î omnibus.

Sed reuertor dd drtem noftrdm, cuius dltcrd cR dignitds cr proximd, quod demonftrdtisiiefii^ gijs fdpientiæ, pr£fenti£,bonitAtis,dc beneficentid Dei ergd nos in rerum ndturd, cr in ipfîs medicd^ tionibus^ducit dnimosdd dgnitionem Dei opißeis, ïdteri enim necejje eA, ßdiios omnes contrd Ic-pb cureds opiniones, qu£ fingunt cdfu omnidfieri, nec imßtds eße rebus uires difimiles,e^' dries iM^ nid de fdbulofd commentA eße : contrd hds mqudm opinioi

anno lySz. 741 cpwio««5 fiteri necejje eH finos,non cdfu ex Hemocriti dtomis confluxiffi rcrunt nAtitrdw, Sed fumnu arte ac fapienttd i Deo architcâo, piente,bono, bencfico, cdflo, iuflo, u'mdice f:e= icrum, fabrefadkim effefdcfufiineri. Quantum ^^fapientia 'm fabrica corporis humdni, 'tn uiris Zr dilionwm difcrimine, in remediorum cr

«ru^TraStfoc, Kûd avVfsraÖEi«, dd ^Mos morbos, Gr pdrtes eer tas corporis, GT 'm^ p/è, tn ußu remediorum, er dpplicdtione ? Zittid eH en'm ddmirdbilius, qudm dltds res opent ferre alijs membris, dlids item prlt;eßdid eße contrei ditos morbos

Smaragdus gemma epilepticos pdroxyßnos uel ürcet,ne accédant,uel, cum 'muadunt,profligdt,ß umcat ;ßfuccivmbat,uelrumpttur, ac dißilit, uel cumnitore uimomnem amitlit.

Corallid de collo fußenßa colorem cumaffes âibus cordis tnirifico confenfu mutdnt,r.fflorefcit enitn rubor corde ceu reuiuifcente exeegritud'me dltquei, aut 'm letitiam effufo^ Vaüefcit exhauflo^ uel torrefaâo corde, uelmeeßitta fenßm extabeß cente. Plena blt;ec funt diu'mitAtis. Sed in bis abdia ti latent atq; abflrufa alia mdiord,m quibus fapis entia Dei T^oyoi^ ludens coram Deo, ludens 'm ora be terree ,ut 'm Prouerbijs dicitur, ceußeikindd exbibet Angelis Gf bommibus admiranda opera diumMtis.

ima^mes exprtffæ, qtM res mAxmau pingUHt. rt uero dgone confcienthe ludAtur fides cvm dubiti-tione, in quo certHitnine fiumcdt,exciat fenfui» uitæ cr Itetitiic £ternie ; fi fuperetur, opprimitur homo horribtU defiieratiene C}' morte xternd.

Sic exhildrdtur Spiritus fiinâus, cùm cordd piorum obtemperdnt Kedlori Dfo , ardent amore Dei. Contriftdtur idem, cim (efi lt;( Deo duertunt cr excuffb Reélore Deo rdpiuntiff fldmmK inord'mdtorum dffedluivm. Defino exeltt^ pld recenficre, cum plurtmd recitna fint anted di dlqs.

Seddrs opificij humdnieum ofienddt,qMlii fit Deus, aeterdrum confiderdtionum teftimonid longé dnteceïlit. Siceâconditushomo,utnKtn^ brd corporis fint organa rerum, quas Deus, ehxt j in ipfo fint fiimma; , homini dd imdginem fiallt j confiormato impertiuit, vt fdpienti£, uerititis, [ bonitatis, lujlititc, beneficentia, cdftitatis,pef‘ j fèueranti^ in bono,liberd: cledlionis. In Cere= bro lucent noticiæ cr ueritas, intelledus nis, numeroru/m, rddij Legis diuin^ difitr^ nentes inter re£kl, non re£tn,inter honeftd O' turpid.

A Ccrefcro oriuntur nerui,qui eogitdtione (T | uoluntdte impulfi, externa membra uel incitant, uel continent. His firenatur impetus imnwdera^ tiorum affeiluwn cordis, quos eerebrumcùm d cordt

A N N o lyöz. 74î corde uitAffi accipidt, uicißim 'm iüo celerr'mo cogitdtionum dißcurfu cxcitAt,prouit!i,rdtionii dtque mteüigentice ceu guflum quendäm iÜi re= fendens. In nbsp;nbsp;nbsp;mdmfcftè cernmus dliquid ßtpis

entid ,libertdtis, mftitite Cf dlidrwn uirtutum i« bomine reliquwm effè, etidsnfi id Idtiguidiits qiidtn mitio conditum fuit, Et uoluit hoc E)e= ^^eliquum elfe, ut oftenderet, dc tefldretur,quds ^i^fitipfe.

Adiuudri ergo conßderdtione hdrum rerwn dgnitioncm Dci, qudntum fcthcet de E)eo cognof--(cre mens humdnd fne uerho poteü, Cfjimul confirmdtA ddfenßone dc prouidentid, excitdri mentes dd reuerenter fentiendum de Eieo, Cf dd eeleirdndum huius prtefldntißimi opificij oufyop, /dfcri neceffe eü. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

cum drs Uledicd pcnè cogdt hommes djfU cere 'm msturd uefligid, quibus itd fefe Deus eff n= xitdtque expreßit, ut pcnè contredkiri mdnibus poßtt, etidm non exclude leges Cf prlt;£ceptd JV[e= dicorum db encomto,quo orndtur Lex apud Pdu^ l‘m,cutn dicitur, quod Lex fît Peeddgogus 'm ^brißum. Etenim dubtumnon e^l, congruere eu/)i temperdmentis corporu/m, incl'mdtiones dnb mormn:bis uero rcjfondere mores Cf dèiioncs ex=: ternds,fcilicet,cuni ndtic ex uiciofo temperdmcii^ to uiciofe, dtq^ ex his ortd: propenfto^ nes,uel drte dc dodirmd, ucl potius Spiritus fdnfti duxilio non corriguntur,nec frendnturdut repris Bbb 4 mwttur.

W.mtur. vßtAtmn diólum eH : Bond Phyßcdß^i^ bondmBthiciim.. Ciudntopere enim ßnt inuici^ proctiues, qudntoi dd ed ferdntur mpetu, ndtuf^ /ua'KfOini O' difiorti, dut confuetudine oorrn^ pti,dut mfldmmdti mtemperdnlid, dut qui gendo dcuunt cupiditAtivm fldmmdf, exemple dlt;’‘ cent. Vtroq; ergo modo drs medicd fit petddgogud »« Chrißum, quod denwnftrdtione tefiimonio^ rum diumitdtis 'm ndturd fleilttdnitnosddcogi^ tutionem de Deo,quodßt Deuf^qudlisfit,t^ curet res humdnds j C7 quod emenddtione uieio^ rum 'm temperdmentis ,fiue conndtAßnt,fiuclt;gt;‘‘ quißtd, corrobordtione membrorum. pf''e^‘P‘‘‘’‘ rum de J'Uuoi/j.iap, exercitijs temperdntiie amp;nbsp;cont'menti£,moderdtione dffeiluum omnium, tibus conuenientibus, ßmilibusddiumentiiidfii reddit dgiliord,0quot; dldcriord, orgdnddiu'mdrum ddtionum m corpore, nd nid fud promptius de reilius obeundd. ïncldrefd^ enm ndtiudßirituum perßtcuitds,fitqi luctdioit nitidiorq- eldbordtA codione perpurgdti deceit fereiidtu,, ut citius u'm lucis Cfdffldtusdiuntidt^ ripidnt or excipidnt,dc celeriore eundem uibrcttti orgdnis imprimdnt.

Quis pote^l fienfiiis effi ficriie pietdtis in bis, quibus ftupet tumetq^ cerebrum obrutum, ‘gt;b‘ uolutum denfd nube cdligdntium hdlituum, leftu'-at cor mcend'qs fieruidifiimorum djfedluum, drdet focus dppeiitionum fldmmis libidmvm, finfiu omnes

ANNO I y « ï, 74T onnes Metefcunt. Aut quibus hlt;e partes crdpuïis er libid'mibus ccu eneruata fatifcunt dtejue ex« oluuntur. Verißimi funt enim PoëtiC uerfus :

Peßernis uicijs, animum quocj; prtegraudt ipfutn hnmi diuinlt;e particuldm dur£.

Ideo pr£cipit Paulus ; habendum eJTe honorem ferport, Quanquàm enim ex luto conflata esl hiec moles corporum nojirorum : Tarnen ad eum ufutn tondiaeil,utintotA aternitute ßt templumac domicüium Dci , Qf organum admirandarum a(ltonum,ßcut in hac uitn credentesfiunt tem^: plum Dei, m quo habitat cr efficaxe^l'touitrmis tds, Deus pater, Filius, er Spiritus [anëlus,Utens minifterio organorum corporis.

Gignuntur 'm corde Spiritus uelut ftammulue tJcpngumc expreßt, qui ut Euripi tcßus ad cere*

I trom effcruntur,cui uitam afferunt, er huius fa^ j miliariüte modificati atq^ illuflrati,cùm adiuuant cogits.ttonem,tum cicnt uicißim affiëlus in corde. Inhanctotum difl'mëlorum halttuum molemfefe

' 'mfinuatdtumitas. DeusleternusPater,quiuitic • prmcipium er fons e^l,aßgt;irat ex corde halitibui * tiiülibus uim nouam,qua renouamur dd teternitu^ ; tem. Cerebri jpirittbus affundit nouam or teter=t j nam lucem Filius Dei, qui eR lumen delumine

oßendens Patrem, zy reddit fimtiores notitias, dicens confolationem. Spiritus ßc meenß noua luce agnittonis d(Minlt;e,è cerebro rcmeant ad cor,

Vbi Spirituiptnéim, agitator, punlcletut, mutuui unwrcrmutud Itetitu interPiitrem O ’]cilitvin,rurpa in corde hue noua luce /^irituum uibrato perculfoq^, quaß cotnplexu mutuo nou£ nitie ac lucis, 'm ipfaßtrituum animalium ac uita^ hum permixtione, excitât své^ytiaç nouas, Cf motus legi 'Dei congruentes, t^on deflruit eniw, fed 'mfiaurat ac red'mtegrat organa aâionwn in credentibus diu'mitas. Quanta eRigiturdignitas artis Medica , quàd organa domicilij dedicati Deo,ad adliones fandlas adornat ac préparât, Hanc fi tnulti confiderarent, maiore diligentia (T reuerentia,confilijs cr præceptis Medicorum ob‘ temperarent, er pluris facerent banc dodlrinatiigt; Peccant omnino grauißime ,dui negledlo ord'tne in ctbo ZT potu, fomno,labortbus, denique in ogt;gt;t= nibus motibui animi ztr corporis, naturte uires af fligunt, Jpirttus uel obtitnduntacbebctant,iul exhaurmnt cr dißipantjmpediimt 'm ipfîslueeiit diuinam permixtam Jfiritibus corporum, Dtuiq; ante tempus mortem fibi ipfi,. eonfcifcunt. Peccant c;- Medici, qui tegrotis adulantur Cf indub gent, aut fie lucclli ad ajfeétus CtJ' cupiditates eo^ rum alludimt,cum permittunt res non conuenien^ tes aut noxias et tam, uel cum exhibent remédia blanda quidem, fed pcrniciofà, quod quicunqfiß ciunt, hl fciant, fc homicidas efie non minus,quam funt iUi, qui artis prorfus ignari,Medicina tarnen facere fumwo cum dtfcrimine tegrorum tiönue^ rentur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cùnc

Cum ergo non tantum utilis fit doilrma Medi^ corwm, fed complcStatur etium confiderutionem fapientilt;e, bonitatts, uc beneficentiiC diuinte erglt;i «OS, cr conducutud uer£ pietdtii exercitid,iinK=: mus edm,Ct- propter gloriam Dei,cy propter nos ftrdm utilitatem,cy grdti beneficijs Dci fruumur, oelebremus fdpientidm bonitdtem eiui.Nott ^o^itcmus nos Deo tantte curlt;e effe, ut huiusfrde ê'Himæ cr fugdcißimie uitæ curricula confeéîo, pofled nihil (imus, ficut iudicänt homines igndri ^Mngelij : Sed ut in tUd teterniate, confuetudine «I« frudmur,cr aßidentes ¥tlio DeiDoiloriuc= rdtn fdpientidm dtfcamus, dd cjuam iter effe uult Oquot; tyrocinium hums uitlt;e Jßdcium ,duod ut reélè foUocemus, cy praceptum nobis effe cogitemuSf O’ i^nitamur fedulo.

Eremus etidm Filium Dei lt;]ui dixit : Sine me «ihn potefiis fdcere, utipfe nos ddiuuet, cr gu= bcrnet,t^ conferuet honejlct fludid,lt;JU(e funt prte= eipuum ipfius munus cr priefiditim Ecclefiæ dc focietdti communi maximè necefidrium, ne pofie= «ti« ex hdc cldrtßimd luce deiirmdrum omniimt, nobis fulfit,'m bdrbdricds tenebrds,quds les uidit letds fuperior,reuoludtur.

Vteconfuetudo noflrtesetiti tn'hiifeftiui^ \^.J^titibui.dicendi copiant fdcit, etim ego quant difertê potero recitAbo,de quibw atque edoiliufum querere, Cum^defiudip'^^ ' diet dignitAte praflantia oratio iamßt habits de quibufdant qutc codent ualeant dißiram. ! tur autent in contmentar 'qs Crlt;ecorum EZeebiatn regent ludiC, kbrum Salomonii de ntedendis tnorbii entnii generis, qui in teniplo UierofoIyntitAiuad* feruatus. fuerit, inde remoui/ß, quod agroti ex hoc potius curationes morborum, quant à Dee precibus pijs peterent, eyr quanquant in facra bi^ | ftoria de hoc faólo Ezechia nihil extat,iu)n tAnten ejfe à ueritAte alienum, ntultA funt qult;e arguunt-fuit enim huius Regis in extirpanda ontniidola^ tria atque inflauranda i/nuocatione eyr uero cttltt* ueri Dei/ludium exccllens,qui neq; ante,neq} poA fehabuitin illo regnopietAteß)nilent,itAque imagmes ZT flatuas qua colebantur euer tit atque : comntmuit, eyr montAnafacra aboleuit,^(y lueet ! cottfecratosßiccidit, eyyßrpentem iencum,quein ■ N.oyfes in defer to erexerat O' qui ad iHa ufque tempora, annis pluribus quadringentis conferua^ tus feerat, confregit, quodludaidiuinoshottores eihaberent incenßsfacrificijs,qualis fuperflitio . atqi Idolatria et cunt antitypo ligno cruets in qu^t ;

Chrifiui pependit ufurpau fuit ueteribui fempoa nbtts,quMi Nicephoruf ^mooto/o/jdppeUureau^ ict, idem no/tris temporibus dd ddordndum eretlum, cz ddhuc ctidtn dlicubi erigi fcimui. ll:* lii/m igitur ferpentem Ezeehids confctdtt^dtciue i«p(pfr opprobrij cdufd biehufldm cognom'mduitf ^Mo in iQrf l'mgudßgntficdtur res aned, idos lumètemplo remouitjomnidqi monumentu om=i «iscj; reliquids idoldtri£ excidit. Cumqi fubldtis publicis exercetidie idoldtri£ oecdßonibus ■gt; imme^: fttwfrt mdneret impietds in hoc genere ^iidieorum, Oquot; in priudtis eedibus edm injtdurd-^fnt,Ezechidsinhis etidm inquißtionefudhdnc ^^pcrfeeHtus,Qr’ ßribunt hoc etidm Gr£ci,quôd »xtu Rcgw aucrfd tdnudrum pdrte tdoldtum de=t pinxerint dute ddordrent, ut inquißtores regios hoc modo failerettt,quod dpertis idiiuis edcon=s tegerentur. Qja igitur cum ferpente Mofdico ^o‘:fecit,etim uerßmile etidmSdlomonis libro «on peperciße neq^ prccum inuocdtionis fiu= diunt,ab hoc ut ßebilitdretur uidere pdti uo^ Etß dutem neqtic de Sdlomonis hoc libro ^‘iicquamhabet fdcrd htflorid, fdpientidm tdmen Sdlomonis eitm fummdm futße conflet,quippe qu£ exceüuerit omniumhominum qui fuißent er fus tuneßent, Nondntew minintd pursßtfdpienti£ humAn£ ndtura er effeitionum huius cognitio, O qux indeexiflit dtque progreditur Medidna drs, utrifque etidm feientißimum tum fuiße dus bitdri

iitAri non poteA, celeirantur tnfdcrdhi/loi rid de flirpibui animalibu^ diJ^uMiones huittf üdmirabiles ctmdis gentibiM amp;■ orbi terrarum, qui differere fciu{t,de lignii d, Cedroqu£eilin Libdno ufdM dd Kylfopum qua endfatur dd pd-rteteSyCr Jîniiliter de dnmdlibuf,duibuf, repenti^ um genere pifcibui, ut in Phyficis enttuijje fdpientidm Sdlomonis dppdredt. Ezechidt turnen Sdlomonis librtvm dn è templo tdntum renwuerit, uel prorfui dboleuerit, non e/i difertè expoßtum, Dc«$ certèextdreetvmlibrum,ßquifuit, noluit, fiue Ezechia dd hdnc rent operd ufuffuit,ßue dUter Ule ut per tret permißt, cum in gente iuddU cd proßdnitntem dugeret, er poßeritutemiüd co» gnitione dbußurdm eßße prauideret. Ex hit igitur renuncidto idm tiedtcime Doilori dmito pdtertto propono quaflionem hdnc.

An hoc Ezechia fdólum dignitdti Medicina aliquid detrdhdt. Etndtura cognitio dtque”’^-dendißcientid profdniatii periculum pra edte^ rii humdna ßdpientia drtibus compleitntur. Et ChriflidUd pietMquomodo medicinii utdtur, Nf$ «ero hac dliend quaßio db hoc loco er' prdfen» tibus dilionibui exiflimdndd, cum er in adeßd» erd renuncidtio fidt, er dehiiquarcreViedicum Chrifiidnum non minuf decedt,qudm de ullii Pby‘ ßcis er Alcdicis dißutdtionibut. Quodßenim Kippocrdtes ivcg^nfxolt;rónnQ Medici qud^ rere er' pracipere non dubitduit,qudnto iMgU de

^oc ^/{terendiim,an hlt;ec profeßio et quomodo Deo pliceit pie exerccri poßit,cum hocfitprofi=gt; »ititii extremlt;e m uit£ genere uerßtrt, quod itn Dfo proamp;e4«r,«on(i(H» conftit uer is.

Vt igitnr de propo/ia quaftione ex multis P‘^ticAdicamui,qu£ tempus tulerit. In ftinilißmi ^lt;^gisftdum non mquiremus,cuiusconfilid er lt;i^iotiespeut in cateris, itu, hdc etidm in re diui=: ^Itus gubernAtds non dubiamus, zy pies ^tismulti facitquce non hdbent,ut KaSunop ftois ^Mti,£uAovo/) aTToAoy'ur/j.op. Quod tdmenille ^certo cumfcripto, ZtTdd auertendum ituus inprecibuspdrtim ßecuri,pdrtimldoldtrici popilifecit, hoc contrd uniuerftim dr tern l\edis

ZTomnid fcriptd huius induci non debet, ^(quepDeus tUum librum Ct db illtus temporis hominibtii cr omni pofteritdte certo conplio dus fttcndumflatuit ,ïdeo etiam cr omnem naturic tonpderdtionem tolli,cr i^edicosnullos eft'e,nes qte Medicindmulldmufurpdriuoluit. Vultenim iteus fe er operd uniuerfd 4 genere huntdno J^es

Atque conpderdri, cr homines qsddglos rum D EI er ßdutem ipfcrum uti,qud'de cduftd amp;nbsp;de imdgine fud mtelhgentiie bonum homis ni communicduit, er in mundo eum collocduit. Idis etidm ipps temporibus , quibus Uber Sdlo a mortis fubldtus eA, in fuo populo Ct alifs gen^ tibus Medicos Ct medicindrum ufum confers luuit, Ct Efdids pcubus impoptis fdUAt ulcus

Ezeclite huiuf, ubicuncj; turn Salomonii itle liber fuertt, quanijuctm ex Hebrteis aliqui tradiderunt ejje halte medicinam mtrificam amp;nbsp;fapientiabu^ nianæ contrariam ,fîcuteniin ferpeniteiicuipro» poniturijs gui ferpentibiu nwrß fient, Num: 2r. C«« tAlibtti legrii ajfedlum docerent ejfe mortis ferum, 0- ligno amaro dulcef dgu£ reddtentur,iti ; ficut ulcer urn cur^ aliendf eße tradun t, de guo ■ ipfi uidcrint. Poflerioribm autem temporibiu ! Græcorivm mgeniaad confiituendam Medidna/n i gult;e in terris maneret excimuit, in guibusenti^ I net ex Rfclepiadum fatnilia Hippocrates, Cr i«“ I ftaurator atgue explicator huius Galenuf. Etfi igitur ßncdubio Salomonis fapientia multofuit amplior, tumen pro his religuijs, guas in getiere humanofupereffe uoluit, gratias Deo aganius (it I reuer enter gs utumur, cum uerißmtleßt ex salt)’ I nwnisfapientia in his etiamaliguidconferuatuw, / figuidetn ex omnibus populis conueniffelegitnus I guieum audirent, Naturie ucro (irmirabilium / effedliontm huius feientiam non tantum non eß I ficere fed exterminare proßtnitatem multo ma^ / gd eA confentaneum, Cum cnim rsamp;p to lt;fvci^ j Kop ^a.0ia.asop ßt, ut fcribit Arifloteles, hoc ipßo ad Deum adducuntur non abducuntur animi, tta ^uidem prope ut manibus guafi contredlent, cum prießntem monflret gu£i libet herba Deivm. Quod tarnen crexuea i -tcribus ctr noflrortvnt temporum excettenttßi= ƒ mi5Me=gt; I

Äis MedtcK profani multi fuerunt,non fludio wip«titnd(«tt, fed alijs cdußs, qutu txplicure non »ft difficile. Et («zit enim fuere nimh Pby» ffii er Medici aliqui ( nttm btirtun profeßientim »ft, Mt Arifioteles ioq«tfHr : «rowof oç 'n^a.yfxa.s qwemadraodiwn Epicurei itit fe perffiexiffie lt;itq;cognouiffie untuerfim mturam gloruntur,ut «Miu re qu£uccidere poßit terreantur ;

Quos nec ffimd Detwn ncc fulmind,nec »)Hiitlt;(nti Murmure comprej^it ccelton»

I \ uulti« morbis À Medico potiiM,quùmnfef(tl«te)« J 1 peti utq; expefl(iri,(j«!lt;m etji iüe nonnunquum mi» , I rubiliter confert, ordine tdmen à feiK/lit«to,per

, I igitur inuerfHtteteriiubemMr WdnuTOddmoucntcs \ wiuocare Nummu : Wlt;t bic ctiurn oportet utruwq;

] \ fî«rigt; Cr primwm quidem à Deo peti c(uxi!iuTO,er \ deinde per qu« illeboc in terris confert djfume= rc, er Ml timorc ipjiiwreuerenter uti,HocJi qui

\ non f(iciuiU,eort»n proftnitds uccufundd eft, non 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C c c obtrcs

obtreólAndum diuino muncri, O' huMiiogencn fAluariarti. Cum dignity o' prteflMtiii ex eo iL'ftimetur,^ ittud fludiu, de quo IJledicina cxifltt, innatura. 'mtegrd fuiffit imicum. Nam et/i tùi/t nequeMedicês neque lurifconfultês opus fuiffct, ^supia ameu o contemplatio natura: inboiiii=: ne 'm fuit, quam 'm præfenti flatu noflro medic'inii ad fanationes morborum conuertit.Neque qua iit re fuauiui fefe et cupidiui occuparet acies nuntii i}unMn£ 'm iÜa'mtegritate fuapoH Deunt quic= quamhabuit, quam rerumabeo creatirum O mundiuniuerfi contemplationem, quodeRPby= ßci O' Medici favc-Qop pra:cipuè,qui uniuerfant natur am confiderant, de qua cetera: humana fi^ pientiæ profeßiones particulas tantum quafdam fibi fumunt, cum ex hoc Mufeo exiflant uniuer^ fie. Qualium rerum contemplationeoftudioad uenerationem Nummis excitattir, qua/iq; meb 1 lefcit ad pietAtem animui, O'i^ 'm hoc uerfatur, ( utnon imflet eumfcienti£perfuaßo,quaarcbb j teéli iÜiui fapientiam fe square multi exiftinii^ I runt, cum quomodo quidcj; effecerit depreben^ I diffefibi uififiunt,neque uUiiis operis huiia ration I nem fie ignorare, Sed earn cjji fcntit o fapientb / am o potentiam huius, in qua fcrutanda buntal! 1 »£ mentii acies nunquam fibi fatisfacere poßit, / utaltumiUe fapcre non foleat, fed ufurpettimo^ ƒ rem religiofum. Ita igitur uerè hunc mumdum o ; ^quae hoc cont 'mentur, quafi Scholam habet o ƒ

ANNO ïy^î» 7S’S‘ lUu/^um, 'm quo pietAtem 'mprhnis 'mflrudt dtque txercedt. Extdntautem ueterumetiam 'm Ecs cleßd dißgt;ut4tiones de hoc^li nlç in. tuç K£;çH(amp;£)K KaratTKOTTop Ttii^ tuo-sÊsiaç Gf mmdiofunt cxplicationes Græcorum luculen= fer. De quibtK omnibus tibi D. Doßor hommi P'oCf liiro GT Medico optimo 'm promptucrit dicere.

DB ILLV. STRISSIMO HEROE AC DVCE i'itturicio Saxoniis Eledlore ZJc. Recitaa cars m'micè à lohanne Mdiore loachimo Sacre Theologie Dodlore, V Poëtn Lau= reato,E)€cano,Calfnd:

^i»perio, er luftn défendit fortiter arwis ^‘^uritiwmrnulli ueterum uirtute fecundtm, ^'Xefide, feu quis pace cA expertus Oquot; armis, ^Xftc uerfu grauioreeanam : gens fera nepotum Audiat, GJ' meritos uirtuti expendat honores ^ê^egiamdecorans animam,que fangu'me nobis iianc patriam:, amp;nbsp;quodcunq- boni nunc floret 'm (^bt'inuit,pulcramq; adijt per uulnera morte, (ilia Hie uir erat qui facra Dez temerata ueneno

Vindelicte Sphingif procerunt trepidMte caterthi Vnm reftituit,fciida^ mfede locduit, Spirdntemc[; miniiS,pcrplexdlt;^ dtUd fondnteM B.eppulit,cr feuos extinxit/duabui igneh Hoc Duce ItbertdS fdndt prlt;eceptd falutis Kcfpexit miferos, quit prlt;ejjb obinutuitore Sphingemaid dominante locis.Çiuin ipfe furentë ! Cent 'mtanum Rom^e nobis noua fulmina belli Faucibus Alp'mis uicina ex urbe Tridento Cudentcm, atq; aris iterum noua facrd,nouiim'cji lî« intentdntem,fubità dare tergd fubegit, folus ferro crimen commune refellit.

Hic rem Germanam belli turbante twmultu, Diftraäamqi dnimis ^udid in diuerfa, reduxit Rurfusindnttqudm uirtutemt crfxderdpacit Legibtts,cr durisfirmauitprotinusdrntiii Hune panter magno fucceffu magna gerentetit Rxterni tremuêre hofles,timucre fodales Arthacfi uirtutemq; domi'.mouet ipfius mgens lama uirfuirtusq; fuis matunor annis. Hune teüus qua Thrdees drdnt,huc Caucafus altut Horruit,Qr populos metuit committere pugne ïpfe fuos,pdtriuntq‘ retrô reuocauit dd H£mum. Huicdebet,ß qud eü meritorim gratta terris, Huic,inquam,flduum qu£ Rat fcola condita ad Ab Qmm fauis turbata armés,cr fedepaterna (bint Rxcuffdm,extrema et Rantem iam 'm forte,refecit Auxilijs,mdiord loco 'mcrementa reponens, H'mc folitô emicuit maior, nmneroq; referta ejl

DifcffifK»:: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuit ufui lnillo,

il£c du/m carmmibus celebro : T» Cbrifle pa^ Vox leternA tui,tu uiuens illiui inflar ( rentis Expert prinapij ZiJ' fints,tu noflra fereniK Orfd tuues, nnti^ faue praclara canenti ^‘^(ts.'Ducifyfldtucji tuo rege uerba,nec aura ^dit), difcrepant, nubibm irrita Jjgt;argant. T« fcoHAfrfrtt tege, Z7 multo fudore receptant His terris duce te pacein Ducts huius ab arte, Te flruéias tacite uires elide,nee itllum Confilijsoro euentum permit te,quibiis te ^otlrmamcii tuam cupiumt fubuertere futtdo, ^elui,uelfreti perplexa ambage loguendi. , H««c etiam ludum porro.atcjj bos alJere catus, ^gregiospariter cœtus iuuenumci;, fenumq;

Qui liiMdetB afferuere tuam,laudemgi parentis. , S^dprtus iBußres or tus à flirpe parentitm ^xpediatti, cr primce reuocabo exordia gentis. Hiwic d( Saxonhe ueteri propagine crettvm . Accipimus , fericmq; domo deducere ab ilia prifci autores gentis longo ordine duili, Atej'iiuo propiore patres, nomeng; decuscj; Pacis cr armorum fludijs gej?cre uicißim, Atq; acie inflrudlas ^^artis duxere catcruas Slue domi, feu bella forts peragenda uocabant, INumqiionon pénétrât uirtus^ TuGaUiatefiis' Mitiorum uirtutis eris, quant fortibus armis Ajfertatn,Mm nunc etiam ditione cocrccnt,

Tefles AÜobrogum populi, belloij; fubdili Taurinates, dito qud uertice nubild call Aut Alpes Grdi£,monattdüe Coccid angimtr Qzw ferus Aufontds inudferdt Uditntbdl ords.

Scd non hic ueteru/m dtt'mgdw monumenti ub-Viuit ddhuc dnimis A Iberti fdmd,nee olm (ror«, fortis dui memores fubeunt obliuid mentes, nie duondddntè ditos Burgimdicd belld regebdt Conjilijs,operdq; huiiis,cr uiribus u[m Pdnnoniæ trdäus fuperosq^fub iurd redddot Aïdtthite regis tenuit qui iwm'md Corui. Aidximits obt'muit rurfum 2Pmitidntis in dntiit. Kic infurgentes bello tres ordine reges PœondjSdrnMticiméjs, nbsp;nbsp;fórtem M.drte Boënttw»

Pnelid dum tentdnt dnimis, v uiribus lequis, Cui regnum Ply/iæ ceddt : de/iflere db drmis. Et pdcis leges cdpere, cotnponere pdcem, Cumó; mdHU beüi terris excedere db iflis tmpulil,hofiis ope intentdns difcrimind lethi Qui legem haue cdpere, er legi pdrere reeußt. Sic regmtßmul er Utes eomponere,er idem Ingenti pdtridm potuit terrorc leudre.

O prteßdns dnimi robur : quod tempore tdli Si quod ddhuc reltquü Ducib: foret,heu ferd niisq Prdilid fic,nec anm forent odid impid,er omîtes letter fc dduerfis concurrant motibus urbes, Necfe hue tot gentes uicinec impumè tuliffent Incurfu, metudtq^ßbi Gernunid clddem.

Pr^ßccre imperio,poilquäm fMlid Cicfdr t^tmcra. foluijjit, fceptrum, regniq; coronAm tàAnddre buic (oli^tAntum o fi lucefruatur ^theredjHcc ddhuc fdto ceßi/Jet nd durdt: ^Antum iudicium tulerdnt de principe tAnto. ktPdtrU er Pdtrui uirtui/ßeSkitA recenter Pbrißdeii Idtè bellis, fefe extuht drmis. tttec minor in puero uirtus ineunte fub £uo SigUA ddbdt, mdgnis diiimi enm motibus dnms f^nteiret, fortes prd;ftdns ddfortid uires, Dum pugndm, dut dliquid mdgndrü inuddere re^ Mcnî dgttdtfibi,nec duld cotcntn quiete esl. (rw ^onetenim frenos pdtitur nuns drdud,er dccr Impetus nie fuis longe prior euoldtdnnis, Si nefcis,Deus hune drdorem nuntibusdddit, £tuelut dccendit,ßc certis fledit hdbenis. Indoliscrgo bonu puero bond, curd iuuentte C^ßit, er Afcdniu de ftirpe Georgius dla Huie ddtus hurebdt cuflos, moresq; regebdt. lliii« ud nutum mores expreß!t,et d^ Compofuit,ut quie uifus fit uclle monere, Hic fddisq; momen ti occurreret ultrè. Ndmfdndosuitie ob mores,ueruq; bedtum Dotlrinte fludium,dtq; inßgnem peiloris drtem, Non anttm ingenti ingentem coplexus dmore cß Officio indulgens, fed enim cumulabdt honosv Siiffiieiens,mdgnAq;dnimi pietdte colebdt, VtfepednteDucesillofenomineferret Cui duo prd;cipui,tdmfido pedore noté,

Quint pietAte uiri,funt iunüi fxdere amori!,_ Vt nwrtem hitud dubitet pro reüigione pttcifci QMmtencdntitti, fcriptii^ 'm fecldpropdgeitt, Te prmcepf uencrande uocans, doilumqi Philipe Ambos mjigncs fdnM,et uirtutibus dmbos. (puWt Si duo prcetcrei tiles GermdtiA tuliffèt.

Terra uiros,idm nunc fcriptorum forte bonorutü Plus erdtjdtc]; m'mus turbdrent fcrtpa ntAloritnt-quot;Diiki hdbuerc fidem, ^otuit qui plurimus drier Effe fuit,toto regni cocunte Semtu Elexiloqult;e Spb'mgi feriptis obfiftere contrd Aufus erdt, prtmusq^ pijs obtendere diäis eorim, primus firepitumq^ m'mds^

Subiecit pedibus, frcgitq^ ferocid monftri Cordd,uotentc Deo, donee ui uicit,^ drmis Obtriuit furgentem, nbsp;nbsp;ßbild coïld, tumentent.

ET mérita ptctds Ducts eü iuflißmd curd, Hine Decus imperq ßdbiltrc,ztX reddere pdeem, Prouehere ingenuds dries, dure priemid doélis, H£c eddem ut fdccret, quem non hdurire IdboretH ^SSrelfus, quos non cdfus tulit hei quibus lüe ïdiüttis fdtis^ dues ut pdce fcdercnt, llle drmis 'm beUd ruit : de h'mc num 'md uero 'Vt celebrent cultu, tot monftrd 'mfditdd deorum Suftulit lüe ddytis,purgdtdci; fderd reliquit, 'Vt pietdte £tds tenerd educctur drte, inflituit ludos ubi Udni fdna, Pdpdtits. Mdiefidte fortvm muniuit, legibus urbes Queis ticqi mos, neq; cultus erdt ; coUdpfd rcfecit Tetnpld

TcMpld Dei, O'ftudid dd [blitos eucxit hottoret, At^i his 4 curis regnAtidi exordid duxit

C««j fdtre defimdio pdtrijs fucceßit hdbenis, Hmc bené dijßoßtis ndtAli in limtte rebus ^ilitidm,cr grdue lAartis opus trdéklre ferendo ^luit,eyfumtis uires oftendere in drmis, Noh pitfrw infejldns,fed miqud db lege refoluens, non rumpens, fed longo in fadere ferudns, l^eirco baud focios regni, ciuesq; pdternt ^»iperij dggrejfus,fed Chrtfii notninis hofies ^^xaßt hello,noftris ut pellereb oris,

dß'ereret decus,cr fud tnusterd Chrifio. ^^(gt;è foris uoluit pdcdtd Teutonis ord, Cum Scythiie populis duro eoncurrerc beBo. ^^folusmdgnds îJ^drtis nutrire cohortes Artnorum impenßsproprqs,dtqidgmine denfo Tcnare ingrelfus,dmtjfdq; regno, reliéhe ^‘f’t’ionidjdomMfq^ repofeere uiribus urbes.

extrd pdtrid primus tndgnd dgmind du^i Comtnuni uiélus pdtrid,cr uirtutisamore (xit Qjidndo j» Pitnnoni«e tendebdnt milite cdmpos, fenittK toto certdtivm cR corpore Regni. Nic primm Jfecimen preefldns certumine belli Itnpleuit terrore hofles, quem deinde fecutus ^lt;*cccffus rerum mognis ddeô extulit dußs dlios regni proceres ut nomen hdberet, Qkos den ingenio tuntum fuperduit,ut omnes ^xtinguit ßellds exortus luce fud Sol. time Aß£ tciim inimied cohorruit olm

Auditu/m dd ttomeu,fuccttffdc{i uifcere in imo si quid dpud rapidü tune geflu eR for titer tjirum Conßlio, dtq- tndnu fletit hutut Prineipts iüic, Hic poüqudm urgetur pugna congreffus iniqud. En bellator equus præceps ex uulnere,terrte Sternitur, excuffimq; equitem fuper ipfe uolutut })}}plicdt,b£rentemq;fèrit grauis unguld pulfu Kdud dotnini mentor, amp;nbsp;terra infuper ädp'lieät Diuerfumq^ rdpit: fed inutilii,inq; ligdtut (ipfum, Teld infldrc uidet, udrtjsq- dffultibue hofles, Ncc fe eripidt, nee qud ui tenderepoflit Adpdret,nt/i Jold oculis lethi horridd imdgo. Proripuit iuuenis qui tunc comes hafit inartni^^ Umq;dffurgentii/m dcxtris,pldgdsq;ferentun tn medio/icntcns fubift, hoftesq; mordndo Suflinuit, lethoq; fuum caput obtulit uitres Pro duce fe hofltli gdudens fuccedere dextra. Aduerfumt ett' iugulo non infcius dccipit enfeitt Etum pr 'meeps fcrui obieilu protcólus abiret.

Ergopedem beSo refer eus tua Carole atideH^ Cdflrd fequebdtur,fub te telerdre mdgiflro Egregtds artes belli, tua cernere failii A/fueuit, mdgnis ex' te fedklrier aufls.

Gelricd tum uiäor poR bella cxhaufld,mcuebits Signd per Attrebates, CT regem lAarte petebdf Erdncifcum,tumidis ubi Sequaiid labitur undif-Jumxit opes,uiresq; tibi,Gallum^ferocem Landrifij ad muros repreßit, nbsp;nbsp;exuit armis-

Qui Deßderij Fctnum de nomine fertur : 1 Vk!« homo aduerfos itu hello terruit hoße^, Vt fdcem petere,O' tentarint tendere dextro.

lii mille ec/uttes inop'mo turbine in hoflef Concitiit,igiMros rerum,oppreflosg^ ruind, päuefalln uirum demiflt corpord letho: Qÿd^rdge impulß, ceflubdnt protinusdrmii, bello ordbdnt flgt;dcium interponere pdcK.

Nfc qweng ingeiiioue pdrem, nec robore, üquot; dr te ^dc^iioflunqiddittos uelles,tu Cdrolehdbebdi, Nomen, ut incduti uix fepe effugerit, drdens Ingenio,cr promtis obeundd dd munid neruls.

Qudntui in hdne pdtridm fduor extitit,drdor Teftes hcu nimiHwi tefles ciuilid belld, {O' ingenf,

1 Cempofita O' Utes, rurfusq^ è forde reduókt RcHigio, ofixiC leges, quibiis impid beOd, Bellortiw Oquot; cdufds penitus prtecideret omnes.

Dum pdrdt ereptdf collcélo milite terrM AfferereHenricus quifremt Lycdonis drcis Sufiinet, o fubito reditu procul inijeithofli

1 Terrorem, immittitcj; fugdm, O fle deijeit omni, ^eglomeraremMÜ contrd,dut obtendere poßit, Nec friceepj uires tempus duret ; ipfe repenté Contrnxit^; mdnum,O' fubita, ui compulit dgmen Sub/idio (bcifs uenicns,qui foederis i{kl Lege tenebdntur per mutud : deniq; totdm Ad pUcidftra euentum rem detulit, dflgt;erd ne qu2 Ingrueret pwgnA, o bellum fine fdnguine dbiret.

Congrcfjos Carolo nee dijs nee uiribui itc^uis Toedere coniiwilos proceres perfenßt, cr itrntli Abfiinuitprimiint,fcdtAndetncau{jii cruento ImplicuttbeUo, peregr 'ma ut gente profeili Appeterent terrdäq^fuM, cogndaiji regtu.: m fitcidt,rapidnt lt;ilieni,e:!r fub iugd mittdnt, Aut inftent J^oliis,dut c'mgdnt oppidd flamtnK*

At CdrolM meriti tdnti no tmmetnor unqudiH, Et iam uiólor oudns,uirtuti prtemid foluit, Et feptemprocerum in numero,coetuqirecepit, E)uiloretn cr beüi fldtuit Germdnide terrd. Tempore idm ex itto qualem fe oflenderit deri Ingenio,e:^ qudntum duri Mduortis in drmis: Eiorunt cr Rbeniis pater,Gr uiolentior Albi'S, Et tumidii ferm ïfler aquis. GT Sequanaßautts.

Jltec Scola cum fxdè ante oculos dißeita idce'‘ Digeßit numero rurfui,t^drtisq-furore nbsp;nbsp;nbsp;(ret,

Di^erfdi olim Mufds ad priflina uexit Aiumertbm cumulansq- nouis GT honorib.dugeits-Et ne doólrinam opprimeret Sphinx impia uerd^t Prtefligijs fraudum : magnis epnatibm ac ui Oppoßtus cepa impedqt, ntox numine Verbi lAulta reluéhndo fatalem auertere pefiem Aufi^erat terrahde, donee pede preßit,Gr ipßm Turbine correptam flygias deiecitad umbras, Udeßmul extinäa noua citm molimind cudi Pr^efenßt,rurfumqi nouosinflare tumultus Quo pid relligio,quö demum interciddt omnis Libertas pdtrùe : fubito tum furgit in iras,

kttoUitq; dnima, primùm oififlerc falfis imperät inuentis, er ult;hm reueUere di{ki, Hätte opcram facris pr£flante M.eldnthone rebut. Quem triße exilium, non dignacf- multA timentent Qum latebrotdperit Sph'mgif, fraudesef; retexit, Complexus fuerat caßa conflanter in omnes.

ubi nil ageret, fed enim iura irrita, ferri ^lt;imnAgis,dtq^ magis uidet,(y' ddta, feedera folni, Cognatosqi Duces belli diferimine cdptos lam contra folitum umclis cy cdrccrc claudi Pene omnis patridmffes nt prierepta, uidendi, Et dulces natos ; ultra impldcdbilis ardet, f^rmaé^ 'mautorem Cdrolum dißrimgit, cr armis Infetjuitur, clauditcj; uidtn fub ruptbus arâis, Pidentemq; fuga: retrahit, fubigitq; reponi OS'« «fq; pilt;ce priui udluit,nec ferre precando.

Sfd prim hie tdcitis concurlibut dgmina fur^ ^ogentesfidio pacis,placid^cfi ciuietis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(tint

^gt;ßtcit,uitreo qua labitur amne Vifurgis. Purthenopenq; urbem, quid confuetudine regni Pxaäos dues longa ditione fouebat Seditione potent, captdtn fub iura coegit, NonIpolid uHd petens, fed enim moderata, tulerut faikt dud laudem, dum qui cane peins angue 0 diffent hofiem,iam communi ore uocarent Vidorem, patrie pdtrcm,cy fe legibus ultra I Subijeerent,famaq; parurent tollere eœlo.

Cau^fM è medio tuUt, und forte reliibl, ilon ia, pcrfciia,, nee db omni pdrte recifd, num properdt Turcos duertere Pdntwnii ord, Atq; dditu ex lUofldbilcm ^uocj; condere pdceitt» Ndw tune lüum moliri beüd putiret Qtiem focium beüi non tuntum i« rebushdbebdt Vt pius 7f.neds fido comiatus Achdte, Sed flipe colldtdijui militts ardnurebdi Mduritij dddidus/îgnis, o- fadere itmélus ? Quippedomum beUo rediens,Turcisqi repulfs Tcce nouo implicitus bello edpit drnM,furore5C^ Horrendos premere, dtq- 'miufti ineendidbeüi iufto Mdrte pdrdt : feu£ idnicf^ dltius ir£ Kduritio furgunt duólorijUt feruere cades Alberto grdffdnte uidet,ncc fine teneri.

Tt idin fummd procul teniplorum cultnindfumdiit Ad M.ani trdfius, defieilte funditus urbes Intereunt.^ fupcrdnt cades,flt;eu£cji rdp’mte, Hec ptetds mouet,dut dulces circu uberd mdtrunt 'Pendentes ndti,férus omnid corripit ignis. Pt idmfda. eddeni I^lyforum rurd propin^ud Contigerdnt : ruit ecce dnimis Mduortius heros Subfidio pdtrite, celertq^ occurrit opum ui Sdxonite 'm cumpis, nbsp;nbsp;uiélum ftrdge cruents,

tmpulcrdt ddre tergd fug£ : Cum plumbed cdnnis Cldns expulfd cduis medidm i(lu trdijcit dluum Trdnftdtgens coftds, Of cdndidd pcólord rumpit. Incertum qud pulfd munu, quo turb'ine dddfii, Hec fe AAauritij idikiuit uulnere quifqudtn.

ANNO I 7 Î. €67 cruor,o~ refolutn, uicißint Ad fupcros anima. cuajit,corpuiq;reliquit In te nixa fide bone Chrifte,tuoci; cruori.

Oceidis heu,Gettc£ (juem no potucre phalanx Sternere quanq aélis inftarent undiq^ teUs. (ges heu re{kl,fides,Sic magne laeebis Flos ueterum, uirtusq; DKf uw fte Teutona tellus Abreptum heu nimium fatis crudclibus orbi SuJ^irat gemitu mgenti ; te deinde reqniret ijier,ct in patrifi qui currit finibut Mbis Bdrbdfit cum moto configt;exerit draw furore Seuitia horrenda nuUo prohibente uagari. Non ille immanes Mofcos impunè tulifièt, i^onaditui tales apertre ad limina nofira, AïoliriûePapam tanto conamine tantas Infidias atlis eonuentibus : He« ffitbi quantum GiUid prefidium, quantum Germania perdis.,

Nos Mero b(cc feros grati referemus ad annos Faihtq;, uirtutemq; Duels,quem lumine cafifum Ad Hitdit titeandri laudant,cr Cajfiia flagna : A\tratur Latium mdtgnans,nomenq; perofum Qttdncjndw, fi tantum RonwiiiCpdrcerc fedi Aufit, nee Capiti infultans tot damna dedijfet. Ipfi etiam ad nomen fufiaratPannonis ora Definfore carens, defenforernq; requirens I/lœfia fuum : Nee grdtt fatis Germanta antis Pro mentis, fedet in tenebris, exua nitore,

I THonfam£m£morantiqu£,nonlaudts auit£: Oderunt uiuum,nunc cajjum luce requirunt.

A t tu nAte Dei,regttK tu fuffice tindeltt pTieftantet uirtute Duces,(]ui fan£kt tucntur lura tua in terris,uinci nefcù priebe Pc^iord : fini tüiqui cœtus te rite colentutft, Pt tua. per populos oracU immoti foMntmn, Dum redens orbi, uiuost]; nbsp;nbsp;luce cnrentès

VEïwî eR utilißinne coinmonefaRionis bolum : yvwO/ lt;rza.\iTÔp. Ego ucro iti non foleo infdntidm menmdpudttUos, ni jndgis dcfeélus nteos (juotidie feriô deplorctn.Ctnii igitur itunc quog^ meomepede dcnwdulo or, croculisdc cogitutione me refera dd bunc ccetum, m guo conucncruntomnigeneredoârù nArum,^^ grdui^de rebus iudicio utri priefldntes, quodq;TS Tfownga^iop cR, diuim ilUus thonis tjuper Trapasaroa fideles, doleo uerè CT ex dnimo, quod hoc confcjfiu, in quo mihi publicè dicendum eR, Ordtioncm dignnm ddferre non pofiim. Sedutprlt;£cipereoptimd,fummu}ninge= nerehumdnoopuseR,ita crprlt;ecipientibusob! I temperdrc, fuam merctur Idudem dpud hommes f dntdntes uirtutem. (Quorum fdnè poftertuscum nnhi uendicem, CJ- me,qui nec erudttione,ttec elo* i quenttd infiruRus fivm, optimorum pr£cepto=! j rum, I

•‘iwM, ^«î ttiihi häf diccndi partes tribuerunt ,fua i liintataittoritaSjCy eos lt;jui conuenerunt, pro ina ^enij fui dextertate,qua de officio wniufcuiufque

1 ßpieiiter iudicdnt,Jfiero m balbutientem benignè iudituros effe, eodemq; ftudio complexuros, quo profequuti'funt hdâenus humanißime eddemin tilioî multos, præfertim cum non tàm docendi,

lt;lKlt;ini difeendi cupidus prodire iuffmßm. Ex ore wfrfiifittw (S' Iddlcfitium, inquit Pfabntts, perfe* ^ißildudem. ReJ^icit igiturdtqueadprobatCT dternui Puter bdlbutientiimi uoces,quibus ccu

, «ntnr ipfi grdtü. Neqwe ucrô uÜd eloqucntid uel ( An^elorwm uel hominum tinti. eil, ut pro dignia t 1 tite fttis celebrdre poßit uUam pdrtem opertim ( lt;li«HtonwH, ne dum blt;tc fumma bond, quôd ipfe - fiât nos fud templd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobis communicdt,

I dnur ipfîtos lucc,fdptentia, cyheticid : Idq^eo , ordHie,Mt in hdc uia prius nos regeneret per , 1 «erbuw, c Spirit um fdnila/m, quein effundit ht ! tordu noftrd, w miniflerio Eudngelij,ficutexa ( 1 P‘jfifcrtptumeil:Supcrinduemur,fi timennon

l nudircperiemur. Et: Eudngelium eft potentM Deiud fulutem omnicredentL Etß igitur tuntua

J \ ruwrcruwimugnitudmem ud»îir£tbwj!«r,er pro=s I fi«« ((dß)ificmiM in uita lt;eternd, cum Deiw erit , owhm in omnibiw beutii: 'intered tumen in fcuc J ; WtauKitDctw ws edtn cogitare inteÜigere,

tin(}M»ttn£nigmAte,cùm noftr£ confolitM cdulfa,tiim ut uerbum Dct,iâ eü, fcripa, Prophe-ticd Apoflolica, per qu£ ipfe res tintiis, ccclo et terra, maiores in Ecclefîa gerit, grata peclo^ re amplext^magnifdctamus, amp;nbsp;lt;4 corruplelis uiii-dicemui, quarum tnult£ omnibus temporibus it multis petulanter excogitantur.

Stenekfeldius hac £tate lt;^6oult;riae'p-ovç è Coelo petens fine teftmonio diitino, uirus fiunt iaté figt;argit cum adprobatione multorum, thorMtem firipti uerbi eleuare O' labefaâire conAtur,ctm negat, Deum per uerbum,audiM, leélum, coginitum efficacem e/fe, fed immediate fefe peéloribus noftris infundere. Nec ceffatPla^ cius Sycophants, inflar /xagt;p/xZv@^ fafcinans,ac territans incautos,ckm 'm alijs falutis nofr£ cott’! ueüerevTsósoLo'ip, tùm de hoc ipfo patefado iu/‘ lis m Ecclefia uerbo,renouare certamina : Puait» gelium non effe pr£dicationein poenitentt£ didb tuns. De quoeùm utile fit teuerefingulosuer as fententias, propono, ut ufitatum eA hae loco qu£fiioncm : de Veteris O' noui Teftamenti dif crimme, O': An Euangelium fit pr£dicatio poe» nitenti£. Varie in hac materia fe torquent multi-SedTeflamentum iwndubiumeA hicfignifieare padum,fèu foedus. eA igitur uetus O nouwm Teftamentum obligatio mutua inter Deum O homines. Diferimmafiquterantur, puto redißi-tnum effe,qu£ 'm utroqsfoedere e£dem,qu^ feßaiit

fefiänt olligntiones utr'mciue, conpderlt;ire. Tam ueteri autem, quàm nouo fadere^Dem credentibus grdtum,iitflitiam çy uitam cctcrnam propter Meßtam. Nifi guis uclit affirmare, Cir^ cumcponcm fuiße o'tfpayTd'« twui Tcflamcnti, ri«t fuiffe tantum lt;rlt;pflt;ny7J'a foederis legalis,noti autan : J'iußu.oomu^ ttÎsewç : ^«orww neutrum cordatiores diäuros ejji exifiimo. Erat enim ’(ffayiç «fiKZXxoatWHç 7r/S£63Ç. Etuetusigttur pailumeam compleélebatur. Sed non opus eße putoplurtbus id probare,quod perßmanifeflum fft. Alioqut fuißint infelices homines ante idiu/m fixdus twwiwn, obligantur etiam utroque fxdere

Haäenus igiturcongruunt. Sed ueteri pafio i feciperefepromittit Deus,cr reeipifehomines 1 wdunt propter exbitettdtWM : 1» nouo propter 1 wbibitttM MeJ?!«?». Veteri obligat fe Deus ad 1 «littendM»! nAtum ex multere, ex Abrda lMm,lpilt;ic,l«tU,DdMtd,er fcruandum u[q; ad eum

1 Wines (ld ferudnddm totam legem Moyßs: Nouo nd Noiwm obedienttdm O' Mpwn Sdcrcimentoruin

i NûuiTefUinenti, Hiwc iKdnifejliwn eil,fcedus «tn? i te O poftexblbntwm McJ^idWjquibiM dijfert,cxis \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Odd 2 gwlt;(

gua ejjê ,ß conferantur ad ed, quibtM congrtiif, i Nfc uidetur abfurdutn quarenti, cuiits rc^edu dicatur iwuum, Gr reßondere de uerbis fcriptu^ r£: Hoc fdélumeâut compleretur : Hine enif/i perßieue reßeäm completionis intelHgitnr. i Compktione autem compleélor exhibitioneiti I promtßi M.eßilt;e, gt qult;e conßequuntur, abroglt;i‘ j tionem legis Ceremonialis GT Horenßs, finettt po^ ( ltti£ Moßicie, Gi promißionum tetnporalium in ( ßtecie. H£c facile iameH prolixius declnrare: ego 'm pauca rem fiudeo conferre.

Sed ntagtM uidetur hie difßcultas obijei àfcnlt;‘ I pturlt;e locis, ^uibus uetus Teflamentum aboknlt;: ( dum,liters, mortis, feruitutis ; Nouum lt;eterituin, Spiritus, uitte, libertatis m'mifterium dicitur Gfe- I Hie puto regulam tenendam, qua non obferuatn i multi fe im^icant ac torquent. Alias tàmuettU 1 quàm nouu/m faedus Legem gt Euangeliunt com- । plcilitur. Vetus eonfxderationem Hei legalem 1 Euangelicam ante exhibitum, Houum poA exhù i bi tum Meßiam. Sic proprièhtec nomina ufurpa‘ i ri arbitrer, Gr ßc fumi ea, oflendtmt diétâ : Gene- / A 7- 'Hritßgnum foederis gtc. Et : Hie eil ealix ƒ Houi feederis : GT alia, Siceafuprainteüigo. Sie / nonitnprocul diflant, quàm à multis fettmgun^ / tur. Alias uero fynechdochicos, Vetuspro lege, / Gr quidem omnibus legis Moftice partibus’,Ho= i uimipro Euangelio fumitur, Sie leremieapHs- ƒ

SicPduluiz.Cormth.er dlibilociuitur. Etre* tierendie dc fana£ nKmoriie 'Domino preceptor fbilippiis, ia ueteris er ncui Teftanwnti difcria mine,Legem Oquot; Euarigclium difcernit. Vtautem tune uetus Teftamentiim omnes legis MoßtictC partes ßgnificat, ita nouum non tnntwm promif* fionem grapiie er exhibendi Meßite, fed etiam de Meßiienuntium compledtitur. Etfecundum hanc finifieationem ßmul inde db edia promtßione pmma, utrim(}i cxtitit : multo »Miord ßunt difermimt.

Hiflc lUrf odiofd Veteris Tefldntenti epithetA. utriufqne commumid O'proprid feceriit

lt;}ttte principio dixi,Vetus ußjue dd Meßidtn exbi* tituw pertingit: Eioiium db cius exhibitione ina «atmneft, sicferipturd diflinguit temporibui liecdHo TeftdmentA. Ac fdtis ntdnifefliMn eUt ’M« femper Vetus, Legem, O' Nouttw , Eudnge=:

IliMW ßguificdre. Vfus huius difcriminis m Eccles J*“ funL Erimus, ut fcidmies idem effe ßxdus Dei t^bißum. O' fton pdtribiß quodd fdludtionem, '‘l eft, cddem nos uid falnart. Secundus, ut uetus 'i'‘^flamenttim confirtnet nos de nouo. Tertius,ut ^onfiderdtis beneficijs, quibiM nos dnteceüimus, (xcitemur dd grdtttudmcm. Qudrtus principds lu eH,ut notugt;njit,nos propter miffum,tllos pros

, I ptermittendumMepdtnpiiuos ej}êüquot;c. Et q«« ( 1 exutroci;tcftdmentod:terndßnt,fdcileelluidere» , 1 CcjJdVitMnpHtttioi«Jlttùe,nAmwnputationepoÂ {1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ddd 5 bdc

Cttr dutem noud dicdtur concio Eudn^fUc^if rejßeäu legdlis, non mdiget longd explicdtione'. Synecdoche, cjud nomen feederts ddlegem nelEn^ angetium feorfim reßrmgitar,ucl de toto fadere dicitur, cjuod pdrti cenucnit: cur ufurpetuTjph“ respo/Jent rdtiones ddduci,Potißimd ejfeuide^ tur : Ôÿtd turnJfedlantur qute utriq;ßnt pdrth culdrid. Vt ueteri,promulgdtio legii Mo/die£, tdouo dutent, cocio de Meßu exhilgt;ito,proigt;iißio^ nihiM de typis complétés, Prtetered,uctus compte* élebdtur toam legem M^oyfîs : îJouum tuntàm re* tinet Mordlid. Et dd ueterés doélrindm Eiunge* licdm,dceeßio fddlti edi m nouo. Atqueitd oblcu* ! rior in ueteri, eldrior in nouo, cr copiojtor eH i Eudngelij concio : Sicut cr Idtius dtffufd Spiritus ) fdnHiperedmefficdctdCrc. Necmiremurferi* ptdreuerendi Gomini Preeceptorés dliqudntôfe* । eus loqui, de ueterés noué tefldmenti, qudm de I Legés çy Eudngelij diferimme ; quid hic Eudnge* lio oppionunt pracipuè legem Mordlem,ibidutem omnes legés Mofdicæ pdrtes confiderdnt. Ac pof fent etidm legés zty Eudngelij plures differentie conflitui, ut ex Pdulo mdnifeflum edi, 2. Co* I rinth.^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

Sed neßt explicdtio longior, uifum edi Domi* ( no preceptoré noflro, precipuds ' indicdre, que 1 fdeilèpojfunt einémo comprebendi. Otnnidigitur / fdcilè /

fâcilè couciliari pojjè exiflimo, obferudU régula ;■ (^uodfcriptura doctores, alias Teflamcntimt ^etus iwminent totam legem cr promißionem gratite quantum cita 'mteUigebatur ante Cbrifti lt;lt;d«erttiHn': Nomuw ; legem Moralem Oquot; con=

1 cionem de Meßia iam exhibita. Alias uero fimplia uetus pro lege tota, J^ouum pro ^uangetio fumant, iam fectmdum pofteriorem fignificatioa nemquomodo differ ant,non eft obfcurimi.Secuni: dum priorem,ut difcernantur, tenenda eH altera «guilt; Tœdera. diftmgui rebus ad quas fit oblis gotio confoederatoru/m. Htcc régula, non uideo quid relmqudt fcrupuli. in ueteri fcedere obligabat fe Deus ad recipiendos wi grdtidm pro? ptcr mittendum,omnes agentespceni^t tcntidm, ad mittendum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex poften

«5 Abrabic, (tcf feruandum cultum ZS- polittant Kopicdm ufque ad Mcßiam exbibituw. Declefia obligitbittur uel credendum in McJ?ilt;ttrt

1 ttcnturtwn, cr lt;td obcdientiam fecwndunt omnes partes legis, ddbibim tumen declaratione Eitdua gtliM. In HOMO foedere De«lt; obligatfe adrecU piendos crcdentes, propter Meßiam tam exhibiez

j tum,er feruandam'Ecclefiam in bdc «iw,in ge= nere. ^cclefia ad credendum in Meßiam exhibit tuffl,itd noMitwobcdieiitii(m,cr «fiwn totius mini“

Sed defino pluribus dicere de bdc jnAterirf-, cMmJît lt;(wplij?wnlt;t, Oquot; ex eius uerd enarron

77lt;S A N N O I r « tionepetipoßit rcßgt;onßo,ddrepre}}enßotiestii‘ ! i truditdi zy cduiU:lt;itorilt;i5, reuercnter oro cldrißi^ j tnum uirum, qui in doärinddeüeo rcilc eru= । ditui eü , Dominimf^ Petrum VincentiiM, i ( conterranciem iy Pr/ecepterem colendum ,utlt;y , hätte ipfdin cdufätti, or quießionet» propoßtMt explicit nobis copiofius. Te uero Pib Dei,Do)lii‘ nelefu Chrifie, totopeâoreorojc'umßi Enu/f/tei nofler: In noßris uiuens mentibus e/io T^Sy^-Cumqi titdßam noßrätn orbatn affbmferis, copuldtioite teflätusßs, te uerèddfici fdlute flra,ipfeßsfundui ey tua Eccleße, ent tot zy tdiiti terrores, hoc ferreo feculo päßittt proponuntur:

Veßserdidtn uenit,nobifcum Chrifle mänetß, Extingui lucem nec pätiire tuäm.

Ueßodi Theogonid,No^e mdtre,Somm pä^: 1 tre nAtum,finxerunt, qui cum ipfe utile nihil ß- I rerc dc pro ferre poffet, res amen diuimtus cotu ƒ ditäs odiofè edrpere feieret dtque reprehenderc, ( ut quod bobus cernud in cdpite, dc non potius in I armti condia ßnt, quo fortius fer ire poßint : ey I hl hot

»I botßHiK opificio, quod non m peiloribus fcnes fifis fdiitc jint,per quäi delitefccntcs cogitAtiones P^jjiicipotutijent, Elt;t Fubulu piiluraeATheo* iogiie fcelerait Fladj, qucm uidtmtK, cumfiudijs io{lrtn£monumentum utile nullum unquum cons ßccrepotuerit,nullam partem doélrma: explica^: tiomiilliui Foetid exemplum plenum ^'Stifällig atra uirulentia ueUicantem, arroa allatrantem tttr calumniantem ab alijs uia piè, reilè erudite utiliter ^plicam. Ç\uèd ei tot annosprofeétó impimè faa ein bis regionibtts nonlicuifjctcumdedecore ^cck/Ï£ publico crßmpltcium animorum, qui ^lecpio zelofieri cxiftimÂrunt perturbatione, Si ilerostlle,qui à clarißimo uiro domino Decano . nerif paulo ante laudibut tanto Fr'mdpe dia ^noPanegyrico decantatufeU, diutiuf fuperftes ^‘Ifet. (yuèd autem ad dificrimen 'Veteris er Houite/lamenti attinet,exifi:iino abs teFefmari pro temporis ratione eruditè didum efièi'E.t cx= dt in Locis cbmumibus di/èrtn explicatio, quant Ifgerc ftudiofi poterint er debent. De arrofia lt;{ Flacio cr repreijenfa Euangelij definitione,m qua dicitnr : Euangelium ejjè concionem pcenitentiie, C promißionem remißionis peccatorum,recona ciliitionis, iufliti^ er uita: teternte gratuMnt propter Filtum Dei,cuius promißionis notitia nea quaquamnafcitur nobificum: Sedexarcanofinu aterntPatris prolatA,fit fupra e^ extra conjfiea

lt;7ww ownium crcaturarum ; Rejpondeo Ireuitcr, çr defendo earn ucram, piam amp;nbsp;eruditam, äißime traditam efjè. Quod autem obijcitur, (onfundi Legis amp;nbsp;Euangelij difcrimen, angelio panitentue doélrina tribuatur,n{in fo^ lum puerilis calumnta eâ, eij' aUatratio digni ridlu ^'KciniKë: fed etiam turpis cr fiagitio^ fus error. LSon cnim fit ntentiopœnitentit,iit Legis er Euangelij fiat confufio,fed ut ußu utrie lifjue dodlrnue fit magis con/ftcuus,acluitiidà declaretur, nequaquani aboleri legem Morilet», fed er deeldrari,er ftabiliri pcrEuangelionficut inquit Dominus : LSon ueni foluere legem ßed plere, Paulus difertè inquit : Eide legem fabi^ limus: Ac fint iunioribus in conjßedlu illuftres rd* tiones, quare oporteat in Euangelij defertptione mentionem pœnitentia: fieri, quas hoc ordine, pingut, ut aiunt Minerua, ac perjficuè red* tibo.

Primo quodEuangelium proprie ei^prtncipd* liter docet de pracipua panitenti^ parte qua ell | Eides, id esl,Eiducia gratuitte remifiionis peccato* ! rum propter Etlium Mediatorem, qua o^ertur in Euangelio credentibus. Hane fidemfiLexdoce* ret aut complexa ejfet, nihil fui/fet opus noua re* uclationc.

Deinde C alteram poeaitentite partem, Coit* tritionem uidelicet, qua propriè Lege fit,ia ti* men moderatur Euangelium actemperat,utfiat

tfilio fdlutäris, cuiufmodi fuit eR Dduidis^ HdnAife, Petri ztr Sdtiäorimi omnium conuerfio^ t^dfeernit earn dpxni tent id non fdlutdri, qualis fuit in Cdin, Saul, ludd., ïulidno, cr ent, nifidd fieum cenucrtentur, breui in Saphylo, Tldcio amp;■ t'unumrdbihbuf dlijs. De tertia etinm pocnitcns ^!lt;^pdrtc, qu£ eü Noua obedientia ex folo Euan^ S^lio difcendtvm eü, quomodo inchoanda fit, quomodo pidcedt. Quantit igitur impudcntid eft f(derdti ueterdtorie fugiUantis ucriatem, eyr toU Intispœnitentue jiKntionemexBuangelijdefcrigt;: piio/te ƒ

Pornj, quod ad dccufationem confcientiarum oitmetjLege quidem accufantur omniapeccdtd, Lege prohibits, funt,ut oftendit definitio trd^ dits d lohdnne ; a/xapna ^p avopi.'a^

Hlt;ff kvo/xia tobt CX repetitur in Euangelio {fcut Lutheriis locutus eii propofitione ^z, terlt;i tie dijfutstionis contra Antinomos, cum inquit, Chriftum legem Moyß non folum recibtre, fed eti= uni perfetlè oxplicare : cr propofitione ^4. Chri=: ftum per legem argucre, m'mari, terrere,^:^' fimb ha legis oficia exercere) eyr eademo-vofxla poftea fatiAturremedio propofito in I.uangelio, fdlicet, fide in Chrtflum, iuxbi didlum Luc: 7. fides tua tefdludmfccit. Et hadlenus quidem Eudngelium generaliter dcceptum, legis minifterio utitur. Sed f/l quoddam peccatum finale C7' ultimum, nuUa alia aut noua jdtiifadiione expiatidit in to a £ter= nibtte.

ternilAte, non exprejfivnt vn bge: fed EM/tgdV proprium, GT 'mEuangelio propriè turn expref film,turn decldrdtiim,uidelicet,ignorMtii(Eilij incredulttM m Eiliiim,Eilij contemtus cr de/^ent^ tio, de guo ipfeDominui mquit : Spirits ftnéluff quemEuangelij miniflris fefnißiirum protndtdf ar guet ^J[wndiim,id eR, ludteos nbsp;nbsp;Gentes de hoe

cdpituli Jfecifico peccdto,lt;}uod non credent in T ilium. Iti, ab ignoratione lilifuoce Euangeli/ uocdntur omnes homines dd eiufdem dgnitionent crfidem,ßne qud legis pœnitentidimperfect tliutild ztr ddmnofd cR.

Hoc qui non conßderdnt,fdtisoflendHntuel crdffam ignordntidm, uel fcelerdtum mdlitidtnß-am,cum uel non inteUigunt,uel uirulenter nbsp;nbsp;ue^

terdtoriè dißimulant, qud fronte confeßioneiH Augußdnam legdnt crApologidmi Jn qiutrunt ntraq^, cum pcxnitenti£ nomine intelligdtur toü conuerßo, in qud duo funt termini, mortifiedtio j C?quot; uiuificdtio, an negdbunt, uiuificdtionemfob ( Eudngeliofieri Non enim certè uiuificdntur uh ' li, niß credentes Eilio, ZT dgnofcentes fummum j peccdtum effe incredulitAtem finalem in Eiliunu i Vnde ZT hoc rcéfè idm oUm diäum e{l in Apolos gid, nec unqudm dßno uUo reprehenfum,cim iH‘ quit: Hec enhnuerbdfunt:

Summa predicdtionis Eudngelij eü drguere ptceatum,ZT offerre remißionem peccdtorim ZT iiifli*

ANNO lySî. 781 iuflitiiim propter Chrißum, Spiritwrn fknätmt ztr ititäm £tcrtMm,z:r utrcMti benefaciamutyC^c. Sic cotnpMiturßumiMtn r.uängelij Cbrifltts ^lt;^Klt: cimait,dclgt;erc prlt;edicari in nominefuo paniteiitiam Ztf“ remißiotiem pcccatorum,

^oflremo redeßt mentio’pcenitentiie in EudUs ^tlij deßnitione etiam ob bdnc cdußdm,duid Eudn= ^eliumed mterpretdtio lefgis, cum cftendit tun^ eße mdgnitudine ira Dei dduerßa bi.vojji!aij. tit nuHd alii fatisßidionc in calo, terrd aut inßc^ Eilij tmigeniti morte btec ird pldcdri po= tKerit. Item , AdditEuangelium legi deinde duU , cum oflendit, guomodo ei fdtiss fidt iconuerßs, hoc’ed, quomodo incbodtiidm eiedientid, ([udmuK mbectüii QXquot; multis modis eonümindtA, amen Deo pldcedt in perfonis res (ondliatiSj ztr Filij umbrdculo dduerfm irtetefium

Rede igitur Lutberiu,cum ßepe dlids,tu»l oltamp;uciO“ nond prime dijßuationis contrd Antia tiomos, propo/itionibm : Pcxnitentid foamp;m ex lea j inquit, dimidium uel initium pxnttentie, uel persynecdocben poenttcntided,quidcdret bona propo/ito, Etß perfeuerdt,ßtpoenitentid Cdin, Saul^ !udd, ZT omnium de Dei mifericordid difßa dentiumZT dejßerdntium, id ed, pereuntium. Et propofitione 21. Confrd inutiles deßerdtionis Md ^iflros,inquit,Euditgelium cœpit docere pcxnitena tidm

tianifyc. QuidobfecrohiecLuthm,Uerltt[iittt | fldcio, Si h£re/is cA Philippum dicerejBuangeli^ urn cffc conctonem pœnitentiie f

Pojjem tnultó plurd comnumordre, Sed in re ; Wdnijcfla cdlumnitc nihil e/lopm longiore erd’! tione, crnunc temporis hdbendd rdtio csl,vr(^ uerendidc cldrißimi confeffus, qui harumrerum comtnonefdäiotiibiK non indiget. Kdnc duteitl , breuem amp;nbsp;pcrß icujm decidrdïioncm dddidiqn^- nbsp;nbsp;i

flionituæ, iuucntutis er imperitortmcdtifd,ne j Sycophdntdrum Cynicis cdlwmnijs,indrrodendd , u/ttdti Jzcclc/i£ er Schohe huius dodlr'tnd ex^ j plicandt formd, dnnis dmpliui quddrdgin a ufur^ nbsp;nbsp;f

ORATIO DE AFFE. ctibvs.recitata a iohanne Hernwnno artis Medicte Doilorc, cum conferre* tur gradtti Goiloratm in arte medica ho= neftis tribm uirts artium liberalium nugijlrii Medicii.

S^pè repetimm, ueÜe D E V M aßgt;ici rerum naturam à genere humano. Certu/m eü cnim boc ttiundi domtctlium ideotAnta arte conditum tjjeatquc conformatum, CZ hominis mentem ideo todijs lucis diuinte accenfam, amp;nbsp;aliqua diuinitAtis purteddtbutum efje, ut in ipfo opificio lue er et ztr (onßiiceretur fapientia D EI, er pulehritudo ac wrietMrerum inuitnret oculosanimosqiadajpe-^ionem-.aßiedUo excitArct inmentibns conjidc-Wionemadmirandarwm uiriwm: tUrKW anmad= impellcret ad inuefligationem ortusatque «ufdriwn, quas recenfens animus tAndem deuenia ^ctid ultimam caufam architeilAtricem, qult;e hac tidmiranda opera fabricarit^ inq^ hisfefe expreffès tu id euwi nwdttm, ut ratioci/nari inde atque con^ fludm mentem necejjiJît, oportere illam tAlem cffè,qualem referunt Cf oflendunt opera : fcilicet diumamyinteÜigentem,fapientem,omnipotentem, beneficamjuflam, amantem generis hutnani. Ideö «on uult ajpici naturam, ut apud TEfopum, Canis intuetur fabellam artficiofè piilnm, fed mentem adhiberi uult, atq;confiderationem.

Hlt;fc fdpicntid,ciudn! PdulutdffimMtetid^ noum fuijje gentibtii,cil pulcberr'muiin decui he* mmimt, O' priecipuiim uit£priefîdium. Adcuiuf i cognitionem O' ddmirdtionem, ui muitetur iit‘ uentm, O’ mtMiidtur’dducrfuf idrbdricd ittdici^ imnuiniivm illorum Cyclopum,qui cr DEV^I O ejfifU 'tn ndturd dtque drtibiif diuitiii^^^ uefligid furenter contemnunt : /ipe proportbniif petttn ex ndturd exempld, qult;e multis obnox“»» infultibui,fd;pecii imp'mgentem dc nutinteiiilt;ijf^'lt;'‘ fionem de prouidentid confirment,o pietut^»^ f’* dnbnisdldnt. î^dm 'm pijs etidmdcretlèinftitu^ tis, qudndoéj- dißimilitudo euentunm, énormité confiufiontmi, magnitudo cdldmitditmtyquibin niuidentur'miuftè opprimi: um inferuntâ/fei^ fui,dcdßiduo o uiolento mpulßuciudfidtumli* beßd£lnnt,ut dubitent an fit 'DEVS,dncurlt;efi'gt;^ D E O r« humdtiie, cum omnid ßerri uidedittiit O fiert cdßu.

Plurimddutem hdbet ex diu'mititeprofil orndmentA genui humdnum præ reliques tuturi!' enim conduits homo,ut effet domicilium D E Igt; «0« eo tuntuni, ut quetnddmodum reliqud ntdch'md oftentdret dlijs imprefjd ueftigiddrcbb teilt, fedmulto mdgis, utipfe dgnofceretdrtelH O'opificem. 'Et conforrudtui cH dd-imdgitui» DEI, 'mciudcerni o dgnofetuoluitdrehetyput) ijute quidem expreßißmtmi eAdeDEO tefiimo'-nium.

J ; Efl Oquot; conditiw dd fodetufcM. Idcircè non ttntùmcAinflruôlwpr£fidijs ,qu£ comgt;nunica’= i tioiie fcrmonis, er aliorum offiaoru/m conalidnt f iitque coniungunt homines, interq; fefe den’vnci= lt;nbsp;untyfèd habet in femettpfo defcrtpam inUgrè pos J litiÆ formam, uiribin diuerfis, ceu lege cera di* J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clafjis,qu£et/t leniuiTiiHyip.o*

( vimÙ imperio gubernantur dißimiliter, ad iwtiw» J tînifjidirigiintKr fcoptMJijUt in/itu ui aliquane^ , I »!itt£W)iEnte, non««Illt;t impulfududuq^rationês , I lubernAtricii,finguld fuo loco aitquid eonferant, , 1 cumadfuflentAtionein fui,ti(m adconferuationent , 1 foacfeitK pitbliciC. Deniq^ qu£ inrcltquum mun^^ , difyfleinA,fufd fient dtq; dijjierfauarietateinfind , 1 tîi,illortt»i ferè aut pdrtem aliqudm,dut imdginent , ( pltcm DE VS opifex contulit in unum homi^ t n«»,ExdiMb«î diuerfißimiiiidturis codgmentu^ » fiWN 5 mtrifico clt;truw contextu inter fefe dtq^ cos

I Hdiic ob cdufani libenter ddolefcentes ddfuefd^ 1 fimw, ut primum fefe contemplentur, cr iudi=

’i 1 «tNi« inter cieterdid etidm monere ordculi «oa ,1 «itt, præcipicntem nn crtayTop. Deinde I l «t diwn fefe intuentur cr excutiwnt,cogitent quda

1 riwi rerum focietite D E V M. dttingdnt c diß 1 cernAnt partem brutain rdtionisq; expertem, qult;e

J l ex elemcntii conjidta plicrdq; ciwn reîiqud ndturd \ (omniuntrt habet, à parte inteIligente,qHam ex dia il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bee

uinitAte nAtim effc teflAntur,cr conuincii^t injt* tArum ttoHcidrum chardéleres, quibiM fefe Deui in mentibui hominum, ceu in tubettd quaddm dc^ fcripßt. Ht qudnqudmnuncdttriti peccdto,cr obluerdH, obfcuriores fuiit, K.nKn ddhucut iit denfd obfcurd calig'me ccu periyyay^id^ap quanddm, qudlisßt Deus ddumbrdnt.

l^thildutent pukhrius, nibtl homilie digniut eR cognitione cr eonßdcivttone eorum boiio rtmt, qute cum in Deo fumma, cr perfedlißimd fint : amen ed nobis fecum eommunid eßiuoluit, quæq- in his,qui credunt in filium, repurgdtdtque infldurdt Spiritu ßmäo.

Qudpropter cum morcfcholicin his publias fefliuiatibus, qute celebrdntur dd commoncfdct^^ endos iuniores dlids de dl'qs didumfit dtuinititis in nobis uefligijs : pducd de affiedîtbus reciabo ex doârind noßrd, congruentid cum exemplisquo^ tididuie experientùe. Sunt enim amp;nbsp;hi pdrs dliquet tmdginis Dei in homine. Vt enim eü in Deo fdpi-entid dtfcernens redkt non re£h : E^l (y luntds exigens re£ki, 1;:^ ßid qudddm Utitid in bis dcquiefcens, zy-nolens contrdrid, uerdq;G~noti fimulda indigncttione rcpellensed ,dc defiruens: îa hominem condidit, ut menti indiderit legesßu notitids, tudicij normds, quæ rcdh prlt;ecipiunt, , prohibent contrdrid. Volunati dttribuerit fd= culatem efficiendi urgcndi monfirda d rd^ tione, Z3~dff€dlus ddiunxerit , ut pracUrèPldto hiquil,

tiç To (PofucfofKKop ^0iK.«fxa.,tAnlt;^Udm teliitcs m'miflros uoluntutii in cxequendii no=! titijs.

HtciUußriürd efjcnt ,fiut in ndturd intégra uires omnesco ordme,^^ qud inter fefe nexccfuca fUitit hartnotiid congriierent: Sed hdc turbdtdjZyquot; Mlwitdtii impeuo Unguefdito, dffeólibuscii info* ^(»ti contumdcid efferdtn, qudntæ fequuttc fint ^onfifiones, confincitur iniUif, qui ineendifi cr impetu alfeéluum -, ecu, proceUn uorticofi tnrbi^i nii rdpiuntur, nee fefe reprhnunt dut rcuocdnt intrd metds iudicio rdtionii circumddttü.

Vult timen Deut O' in hdc corrupts natura ufidut tinqudm executores ejje notitidrum. Vult letiricor, cum notitijs reSbtpriecipientibuf,obs tewperdmui not ipfi, Cfdlip Sicuthetdturtiyp-politm Thefei filiui ,fugiens confuetudinem no^» ucrcd. Scipio ferudns pdtriam ereptdm cx hoftU umniAnibiit. Et iÜuftriord funt cxempldEcclex filt;c.Veriore/lenim Utitid inlofeph dbftincnteà Eon'md, propter Del »Mnddtum. Verior in Dd^^ uide,repreßis dc domttis uicinis hoftibut, refl:itiis tntepdcem Oquot; trdnquiüitAtem in populo. Voluit cnhn iti uiucre de conferudrihanc ndturdm, ut Idtdretur dgnitione Dci o reflè fdilie congru^ entibus dd Dei uoluntitem, O dcquiefceret in Deo.

Rurfut uult etidtn in cordtbui noflris efiè cett repdguld O' cdrccres,mettvm poenArum o futuri

dmU , ^uiß nihil proficiat ratio,monendo acprii^ ctpiendojftolidè tumultuantes aut rabiofi fieroci‘ entes, petulanter contra ordmem ruentes cii^ pitates, acri prafenfione ac mmad dcnunctatione ingcntiummaloYum coherceat atque cotnpefcat. Vult cjfi incendia Oquot; ftamtnas irie,qu£ incitent ad expetendas ac perfequendas poenas fielerum lt;( no‘ bis Cf al'ijs, 'E.t ad priefiandain defienfionem ww-ftèopprefiis. Vultdolere nos propter noflt‘‘t^ aliéna delinks,, Cf trifles noflrorum cafus,atq; fenfu dolorum, qui cor ceu uflulatu longo patda^ tim conficiimt, er enecant, admoneri de crucid^ tibus teternis, ideoq; hör um [enfu reuocari acjl(‘ £li ad modefliam.

Deniq; uult efle tormenta horribilium crueidi tutim, Cf furios ultrices fcelerum,quie ceu uindi' ces protcritorum malorum, er tefles iudicij contumaciter peccatis peccaa cumulantes dßf duorwm Cf intollerabilium dolorum acerrinto fenfu fatigent atque excarnificcnt,er tundemde^ ftruant atq; extinguant t Qjiarum uim experiC'-tur in ceternis fupplicifl impij, Cf in hac uitd ex^ perti funt Cam, Saul, ludas, er alij,quos acerbic tos Cf magnitudo dolorum ad deflerationein) dejfcratio ad fieuitiam 'm femetipfos, Cf oternuiii exitium adegit.

Sicut ergo notitio D E V M intelligentem (T fapientem efli docent, difl'mguentcm uera ifidfis, honejla à turpibus, redki à non reilis'. Sic affè^ tluunt

Udrktäf oftendit D E V M luflum ejjc,cus \ ftodem publicte focietmtis, O' trdnciuiüttdtis,dc difdplm£ in genere humana, iudicem o Hindis cc»t,o dcleiidri dc latnri rede fddd,eacf^ orndre prtemijs ; Contrd horribiliter odtffe o uldfci fcea Qndpropter toto pedore execrdniuraTrcc^

Stoicoru)n,qui panter djfeéluiomnes O fondemndnt,ut fuo genere uittofos : Ef ex natum fubldtos uolunt. Nrf« D EI iffjdgi««» ex homine toUunt, quam non expumgi aut induct, fed expo^ liri Deui atque illuflrart uult, lE.t quidem quomo= doßntdjfeilud pars diuin£ tmaginis inhommCf tios m ^ccleßd, ex dodrina diuinitud pdtefa£tagt;, (/iidpropimO' certiui effentidm er uolunatem Del demonßrdt, reditos vnteUigmud -, coq^ magii tniti Kos decet, ut er naturam dffeduum cognoft edKiiK, er eos ad normam prteceptortm diuinoa fum fiednmits, regatnus ac moderemur, ne repeb knt uel eliddnt admifcentes fefe affidtus dc motus apiritus jandi, Ndm fi cor occupatum incendijs cdiorumjrdcundiie, amorts iüiciti,£muldtionum, irßmüium motuum, tcftuet intus ad nwdum fer* tftntis aqua, locus effe ajflatui fdero nuüus poa ! ted,

ïudico dutem hac etidtn de imdgiine D E l i« I nobispiedici.Vtenimßliits DE ted er uocatur 1 'KÓyoq ngyi è/Kcop patris, quid e:r exprimit in fe^ I fe, er oflendit nobis patrem, accenfa noua luce in I mentibus noflris ,ßcut cogitutiones rerum imdgi=i

«« referunty explicdt fermo : ltd Spirlti^ Fdn^uf cü er uoedtur Spiritm, tùmquid eüceuptnntd fnutuidmoris er lictüiic inter pdtrcm quæeff'ufddpdtre in filium o/xoia'iop,‘r^lt;ii^‘^^ pdtreniyUtfitcomplcxui mutuuiyet ((Udficoitlt-tuiquiddtn m wium ; t'um epud cniijjus dbutro^^ d pdtre er filio,ceu fldtus quiddtnferit de perccb lit eordd, er hoe modo pulfdtii eordibta,‘‘e uiirde tu Jjiiritibuf, cxciat motui legi diumteeongruos, Utens mmiflerio eordis er /jiirituum,ßeut iinpitl= fieogitdttone Spiritui dnémdles erelifii«nt^‘^°^ pereutiunt eor, eoq^ idiu cienturdffefius reßon^ dentes eogitdttoni. Digni funtergô odijsfurores Stoieortmi,quod exuentes hominem omntbm ujfe» Mui, detrdhunt ei orndmentum fummum, quo uno cieterii ndturis dnteceUtt , feilieet pdrteiu tmdginisDei: Sedeum Stoieis nobis confliihiri non eü propofitum. Hoe tdntum dddo, nos eum in dffeitibui etidm dltqudm pdrtem imdginis di^ ttinie coüocdmus, fepdrdre dffeilus toto gencre,(T fud ndturd uitiofos d eicteris, quos pdrtim pr£ci‘ pit er fldgitdt lex Dei, pdrtim Deusipfe infeuit dnimis, è quorum genere funt soiyou, tejles Utno* ris diuini ergd nos.

Dtfeernimus etidm ordinem in djfeâibus infii* tutum diuinitus, er eertis feptum metis dtquedi^ re£lu/m dd Deum,uelut ultimum obiedtum,d eon^ fufiamp;ttc er araÿa, quie ndtA ex pceedto,ordinem inters

Dcnic^ procul feclndimui furores Diabolicis fmiles, dut or los d Dtdbolis, quos cogiMitesdut eernentes, expduefcdmuf, CZ nwiorc curd de flu-dioMt «otemefip/i; frcKdre difedtnus dtque co^ bcreere rdpidos uefdtios cordés impetus,dc res gt defendtq; nos pemmus i filio Dei, ne infuro^ resfmiles mcduti, negligcntid noftrd dcfecuritda te rudmtis ,dut d Didbolo impelldmur dc prlt;ecipt^ temur. QutdtrifliuseR,qudm dmbitione,ird, odijs, efferri in bldj}gt;hemds contrd DeitmopMîioü nes er uoces, er in rdbiem dduerfus homines,bet^ uitut imnuniorctn. Cuius rei exempid quotidiè (prob dolor) eernimus in eontentionibus homis num furentium dmbitione, er odijs eorum, quos nutuunt exiftimdtionem fudtn effc obfeuruturos.

Non opus eil furijs, tintum mirdntur er ddfldnt L‘iudiiiites,hom'mumq; dolent plus pojfe furores.

Hoî ergo omnes procul remouemus, in auibuf fffigies Dtdboli,non Dei lucet imdgo, Sed djfeitus ' i«f£Îîigfî«iM,qKJ dltquo ntodo legt diuin£ confetti tiunt.

Ptfi dutemnec inteUigi neq;explicdri ndturd djfediuum poteil : tumen qudntum djjequi po/fux KUS, confiderdre er dulce er utile eH, propter

impreffu affcâtbui plurimdrum rcrum imdgines, qu£ cogiatie dtq- perpenfe mirificè ddficiunt (y confolantitrdnimos.

Sit ergo dffeiluum definitio, qu£ frdditA eü lt;lt;nbsp;reuercndo Pr£ceptore iwftro Philippo Meld/t^ thonc,qud nuüam reperia dHtpldniorcm,dut eon^ cinntorem : A jfedliu, qui 4 gr£cK iwmindtitur 7rff.0H, motus funt cordis, noticidtn fequentes,quh bus cor profequitur, dut refugit obieékl. dut iuuent ndturdm, dUt deflrudnt, fcmper conti^ tdntur extrctni motus ,dut Ufd ndturd , dolor dc trtflitid,dut fuduiterdffedbi dcle£kitio,feu betitid dcquiefcens m obie^io.

BR ergo cor fedes ey orgdnum djfcâuum idem ZT uit£ forts, cz cdloris, dc jjiirituum uia^ Hum focus dtq; offic'md,cr dnim£domicilium, (y in credcntibus efl tcmplum Dei.

Hos uit£, dnim£, eyJtbi ipß fedibus coniu«‘ ilos effe Deus uoluit, quid zy uitd £tertu eritl£=‘ titid £temA in Deo, cum cordd Deum coittpltxd, drdebunt dtledlione Dei, ey Utitid dcquiejccnte in ipfo, quern quidem corum cernemus, non cdli^ gdntibus dut coecutientibus mentis oculis,utin hdcuitt: fedfldgrantibtos uerddcperpctudluce. iAors contrd ent horribilium crucidtuim indefi-ciens dolor,amp; odium Dei.

His etidm dut conferudri dc foueri, dUt dbfunti dc deftrui uitdm,tefldntur et fubit£ comtnotioncs corporis 3 dc muationef, qua ex mdgnis dc ucbe^ meiiubnt

ANNO 1 7 6 î. 79^ nfntil)«5 dnimi perturbdtionibut repente acci^ dunt, et c£ter£ djfcâtiones,qu£ pduldtim fefe pro* ferunt. Mdg«o repentmo gdudio exanimari hommes compertivm cÙ. Irdcuotdid Atax in furo* Tem cS déliM rabiofum, cerebro phrenetide ob/èf* ) fo. Alijj fX £ftu tr£ fcbrilia incendu exdrfcrunt, ( Multoj cadem in A poplextam, epilep/îam, arthri* I tidcn, fleuritiden, zj ßmiles morbos coniecit» ScMdebergo excandefcentt fißis Idbris ÇangtiK (rupit. Hcrculew mcejiitid longd, cr ut in uiro hcroifo de mdgndnimo uehemens, ddegit in furo* ' r« tieinncholicos: Multi maflitid contdbefcunt, forde inflnr tofti pyri torrefdÜo. Multi dmorunt fldmmis ceu liquefcentes emdrcefcunt, quod An* I tigoni)îiiolt;tcciiiit,Afc/cpM(ie ex pulfuoccultd* fiwn noMcrcÆ dnwretn prodente. Conßerndtiones («bit« CT- nMgn£,repentino impctu corde percul* foydut exitium ddferunt aut obflupefuciunt ho* »unes, ut attonitis ßmiles ceu obtigefcdnt. Sed i dpud HerotJof(«n Pfammenitus conßteild cd* lumiatc libcrorum non flet, uifd ncce dmicorunt iHitcbnmt. Cur item domino CT Saludtori ko« flniefu Cbriflo cogdtio de cdhtmitntibus euentu* ris populo tuddico, Idchrymds exprimit : Agon 1 «on exfrmit ? Cur pdru£ cur£ loquuntur, in* j gcnt« flupent fecundum Trdgiciwn f Pdteor ut notiticirtm,ßc ajfciluim uercim rdtionem,fugere intcUigcntii«»,©' excedere captum noflrum. Er« I go ijj contentißinuf,qu£ utcunq; aßcquimur.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E c c y Ante*

Antecedunt âjfeâu^ noticia^quie oiieéh Wtin^ ßrantjßuc errent notiei£feu reéïè iudicent. Cor notitiji per neruos iilivm, pofled fefe incitit dtt^ impellit fud ui,opefibrdrum,quibut mtextume^t itd ut exilidt, de ceu mfurgdt, rurfiesq^ conciddt, ' Cr diducdt dtque dperidt, rurfiaq^ contrdhdt ic ( comprimdt fefe,de mottes hofee pro ut dliter dtqut -dliter dffeciurn cA , mirifcè cclcrrimo uibrâtu iitifcet dc udriat. Simul dutem jfiritiu ipfo! cr humores,eosqi m dlijs dffeAibtes dlios det (J txdc gttdt.

Llt;etitid Jfiritus Jfdrgit ex.corde,ijsq;fdnguh nem trdieüum dtq- impie turn,zt^uiuificd ui bnbui tum futidit dtque extenudt. Irdcundid bilem commouet, CT exdcuit. In hdc enim corde ob fan^ j guinis Jfirituum feruorem exiefliidnte,mceiiß , indrdentibus humoribus expreßiq}hdlituiftrui-dt, cr cordis impetu incitAti rapidifimo fefe Idtu diffiindutit tn omnid. Qudre ubi coneußd rudît dtque obruerunt cerebrum,fit,ut tunt homo ceu motus tnente, confiitudtur extrd fefe. lAoeflh cid meldncholicos humores exaggerdt, mtn confenfu comtnotos ex liene prolicit. Metus re^ trdhtt Jfiritus, dd inter tord, qutbus cum recurrit fdnguis tenutor dd fontem.

Vicifiitn uerà redumddtts in corpore btlis i o^txÔAouç : Meldiicholicus humor nioeflos: Sdtt^ guis Utes efiiett. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

HiCciw fieri finfiu diÇcimiK experlentia, ttfi (juomodofiant, non prorfui perfincimm.

In llt;eticid cornante amoreni uertim O' legitim »iMm ^o«/i ergd figt;on[dm, cum figt;onfit^ complexu figt;oiife fiiatur, cor extliens de penèdifitliens Leti^ tid fefe cell pdndit de dildtdt, dtgue ennßis figt;iriti=gt; liM pTdhcnfdt er drripit obieâum dddmatum, id^ceu exceptum thdidmis [uts intrdq^ [efecon’i dens,fihi iungit dtque ddpltcdt, er cum qudddm fuduiate 'meo dcquiefcit, doletq; reuelli. Ac fit irdentior l£titid,cuni dmoreü miituus. Hic dfc= dlusimdgo eü dmoris diuini ergd tws, o ’Bilij Lei ergd ßionfdm Ecclefidtn, Deus ditigens nos 'm dile^o, fidinmds dmoris fui, Spiritum fdn s .

I ftutn wii cum Filio per uerbum excutit O' ef~ fimdit w eos, qui djfentiuntur uerbo, quibus nos i eeuprehenfosjibiddtungit o inferit. Hic dnwr copuldt o connedlit credentes Deo, fitq; drdcn=

1 tior'mDco,/i dliquo modo fit mutuus in ncbii,fi non prorfus frigednt cordd nofird^

Gdudio repentino, O' fubia improuifdq; con^ fieriidtione extingui homines qudndoq; fenes prefertiw, er ndturd imbeciUcs, uel fyncopc cora fipi,eo,quod ifthiccdlore uttuli lt;ic Jfiritibus è forde dd jummd corporis dijferfis dißipdtisqi cor i defiitutum calorc ; bi'c obrutum O' fuffvcdtum foriMidcm recurfu corrudt,dltenum d rdtione non tft.

ris,quod dgiutionc effufortvm f^irituuMjCtiloreill iMtiuum 'm tpßs J^iritibm, hutmribm O' iris fufdtet augeat : LiccftitM uero ideo frängdt etc deijeiett uires , quod compreßiotte Cordts retretdos eitque conclufos jßiritut (in flrMgulet, dtque ta. cor ipßum quoque rct, (Oexiccet, calorem 'm cater is obtundtitäb que obterat, concodionem Idbefailet ,bninoris äddenfeti melancholicum humoretn coi(irnitgt; neßcio. Accedere haenon dubitOyfedfunquie^ dam ut ßt luturd cordi, qua eiet dffe^in, (3” qud fit,ut latitid perfufivm ceu reuiuif«it,‘‘(^ que exultet : contrd opprejßim dolore ceu ciddtdtq; contdbefcdt, neeeße eü, In hune cum fiant impreßiones cogitittione , fequi dffe^ion^^ temperamentt cordis, hifq; mutitiones,qnie in re‘ Itquo corpore accidunt reßondere iudico, dddam plurd, cum utx plurd did poße exiß'(gt;ii^gt;^gt; (O de omnium dßeduum udrieate dißiriri”'^^^ dnguflid temporis pdtidtur, necßt 'mflituti pm-fentis^

Sed qui fit,utdiäumeü, utpdrua cnr£ qudntur, lO illdchryment, 'mgentes fiupennt-Omitto dißutdtionem de mdterid Idchrymdrum, qua è cerebro esl, deq^ medtibus, per quosixtiu Idnt db utraq; pdlpebrd dd mteriorem oeuH ntt* gulum.

inßubitis O' mdgnis pduoribus, deßerdtddt'^ pulßone jMlijdUt hberdtione,coroppreffii/gt;»ßfigt;'^

«o coferfocj- recurfu Jjgt;irituum ceu fdthifcit. Acb cidititicj^quiddAm/imtlcdjfedioni, qudtn naras 2.H4ip,tiommdmui,Gr mxToxl'JJ} Gf' fluporemuis ^ilantem, lt;juo correpti, mente fenfu^ omni, de ^tu cejjdnte ( fold ^irdtione excepta, ) ceu con^ '^clatii corporibui obtigefcnnt, formdtn tarnen Gr omnem corporis retment,(iud erdnt,ctmt prehenderentur, Kanent immoti, nee audiunt ^mdtjudm, nee uident, etiam oculis Idtè hidntibtts. ^rcrftKtdlequiddam expduore obflupefcentibut euenit, etfi dtfimiles cdufe fint, tn Cdtoche uen= triculi cerebri, repente db 'mftuxubileoß de pis (“itof humoris obruimtur gt obturdntur. In hoc I fl'ipore uitales Jfiritus deficiunt inccrebo,cuiM I ’■« eau fa eR, quod cor fubito coit in fefe cr con^ fifigt;iÿtur uehementifimè, fibitoq; reuocdt om^ quantum fieri poteA,db exterioribus uitalcm ealorem gt finritiis : receptosq; condit intrdfefèj ^tfefeferuetde uindicct. Quapropterfubtradlo

I eeteris «fore uiuifico,mox coit dter circum prie^ ^wdia fanguis,Gr uires uniuerf^ ceu uita priudttc obtorpefeunt atque labafcunt, ut nequeant fun^ I otire Grexequifud,s,cumuisuitaiisreli= 1 quM corporis uires uniuerfds exufeitet G^- dni= ^t, u^c ergo edufd e^i, cur perterrefdüi fiant

I fittulcs dttonitis, quod cerebrum cdlore uiuifico exhauftum, ceu torpore afficitur de ue terno dtq^

Edndemobcauptmomniiuifübitàfduoretir» ! * ritis,uires dutcldngueßunt,autdcijciuntur GT ' concidunt, ut non tremores antùm, conuutßones i O' fyncope, fed etidm eruptiones GT proßuuii ' humorivm inuoluntdrid fcqudntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

ïn mdiocribttf doloribuf nee cor opprn/n'tur, ' nec eripitur cerebro uis uitdliiAdeo nec cerebrum obßupefcit,nec cor fdthifcit: Sed mirißco confen‘ ' fu, qui eil inter hiec menibrdJuSkttur utrunq;,ce= ’ rebrum cum mdli cogitAtione quierens prdßdii dc depulßonem cor cum dcri fenfu dolorii,cupi= ens propulfdre mdlum. Coniprimitiir ergo utrun= j

, ZSquot; quoddcccdit fctnpcr feu indigndtio,f‘f ) \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnifericordtd,feu utrunque,ideo condtur utrumq;,

depetlcre dut poend. ddßcere feu dutoremfeu * fdtn dolor is ,dut opcm ferre oppreffo cr lobordit^ ’ ti. Concutitur ergo utroq^ motu cor,contrd(bif' J nisdc dildtdtionis, dtque incenfus indiggt;idtgt;one cdlor circd cor ejferuefcit, Vnde cerebrum mtd‘ lefcit, nbsp;nbsp;bumorcs fuß fluunt. Hos contrdâionc । ’

Zy ndres, Tenuiores per occulorum medtusejfUi ß,m Idcbrymds dbeunt,qutbui cxhdufiis,dolor ini* nbsp;ƒ

tefcit, qudfi Idchrymis confumptits. idq^ ijsmixt^ me dccidit,qui Udturd funt lent,citô etidm pldcdntur.

Iw iUdchryniiit Chrijlta prof^icicns cum in=! ^ctiti dolore calamiMes, c^uic feq^uutur£ eßent in 1 fc4c uia,dele(ionê polititeludaic£, deflrudiionem ' Krbii, perpetuum dißipationem gcntts,(lU£ fuerdt populuiDei, Scd longo in muiore dolore eh poft^ ' nbsp;nbsp;M,cum fentit in fe c^undi irum Dei aduerfus pec=i

cdtd generis humunij cum uidet, qudutum Dc!« irdfcdtur peccdto, amp;nbsp;dolet in mugnA pdrtegcnc= tis humuni perire hxc, quie fußmeat pro uniiiera foy^uodplurimi ingrdtipro hdcrcdemtione,ru^ *nt inateriids paeiiM. Kefugit mortem fecun* lt;l«tn nAturam,cum jit nAtur£ dcflruilio.

Ad hdrum rerum conßiedlum, fètifu/mq; itt ex= pducjcit Filius Dei,ut fere opprimdtur,et ludetur penèjUt metuens dbiedionem, Non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i w=

^ue,fcd in cr«cntu«i fudorem diffluit. Concurre= runt enitti in Chriflo multi lt;eflus dtque agones WdximtQ- feruidißimi,quos nulla creaturdfuf= , ferre potuiffct,dutfuperare. Ingens pauor, trifli^z tilt;ifumnM,ßcut ipß dicit : Triflis ed animd mea ufi^ue dd mortem, Ira atque indigndtio fumma dd= ucrftuDidbolum,quie impulit finn dd uindidte cu~ pidiatem ; Item,amor generis humAni,amp; miferi= eordid : Dolor de ingratitudine magnte partis in genere humano : Anxietas, Ztx agonia uehemcn=

Hw contrarijs nwiibus corde diftrado, ' nunc in indignationem incitato,mox contrado iit triflitiam, fcquutd ed in gens agiMio Jfiirituum 1 i

er humorum, ad cordis conciißiones ac nibritut incxphcabiles, intro forasq; magno impetu rucn^ tium,udut in Eurypi fludibus er fuiß'e impctufti nullt creature tolerabilem cruptio cruentifudorif , cfiendit.

^£0 de ajfedibus paucis commemordui,tit Medicus,cum pro confuetudhie fchoUalicjuid di‘ cendum eßet. Multa dcaffedlibus regendisaemo^ derandis pr£cipit dodlrina facra, Mula tradtt Philofophia, quorum itlaßgt;cdant eo, ne proccüis er fluditbus incompo/itorum affeduum impedut^ tur uelexcutiatur Spiritus fand us : H£c neiio‘ luntasyuchemcntia a/feduum raptuautinciaa, facidt contra rationeni, er mpediatfludia at^ exercitia uirtutum. llt;los cum de uiandis caußs atque occaßonibtis affeduum uehementium, hisq; frcnandisac temperandis pr£cipimus, prrpari^ mus cor Spiritui fando, er gubernationi rediC rationis. Ac docemus propter morbos quos com^^ | mouet dut fubitos ac uehe)nentißimos,dutlongos dc diuturttos,ogt;nni ftudio cauendos effe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Non dubium cd tnulto plures ex fanis cr in^ teUigentibus, ext'mgui dffedibus animi, quant atijs ( cdujis. Quant multospræcepsiracundia f quant multos nwefiitid ex conjfedu publicorutn aut I priuatorum malorum naa,abfumpjit f Vt ergo / regipoßint nojjè caufas er organa hutnerumq; I qui in fingulis den tur genera conducit. Ed er I cura adhibenda fumma, utfanitas cordis,quantum j

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi^ri 1 ■

I ' fitripotell,reflittMtttr cr conferwefur. Et clt;u lt;nbsp;1 iitndimeil,neuelintemperdntia,uelMulgentid, I »MgK i«ccnd(tnt»r cordd, uel mficiantur,: t:y fea f ^iwntHr furores nMiores,fieut exempU teflantur, i •«tcrrfcrrelt;fntw.

t Mulu enw» tunc concurrunt, corda gignunt { I ftiirifi« uitiles uenenatos, lt;jui cereirum amp;nbsp;uUm , I p‘tftesinficiunt,utfittnrlt;ibtofisbeftijs,0quot;lt;tccea t 1 dit Diabolus, qui occttpans corda, turn a^tufuo Î 1 pMKos ajfeéus accendit cr auget, turn ext'mguit ( ( in mente uerum iudicimn. ïbi cor quod conditum s \ til,utlitdomiciliumDei,fit cloacai^^organum , fworimi Diuboli. Hoc cum fit trifiifiimum, nw» . torefludio finguli frenemus motus cordis, CT pe* ( 1 ttmi« noj regi i Spiritu fanilo. Te ergo fill , \ DeitotoorittniMpeiÄorejMtdccenclfMMtntenttbt« , «o/lrK uerum luccm Cr agnitionem tui, O' Spiri=gt; . I tufin^o'mfiammes corda nofira,utfacidmustibi Î ' ^lt;tti,fernesetiamboscoetus,e^nidulosnoflros, t , nbsp;nbsp;nbsp;de concedfK fdeem, ac res neceffarias proa

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uttuhonoreadficiariSt

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iff OKATIQ

901 ANNO I ; S Î* ORATIO DB CLADE VARNENSI, RECITAT'A A CAS^- j f 4ro Peucero Philofophite amp;nbsp;Medicinie Doâore cekberrimo in Academid Vuitcbergenß eiufdon Profefjbre, cum decerncrcfur grdduf DoélordtiK in arte N.edicd, duobui honcfli'S amp;nbsp;dodii uirii, die Aiartini,

Dies beflernM,ciui efl qudrtuf Jduum tJoueitt^ bris, renouât mihi memoridni Chtdii netifls. Eo cnim die ante dnnos centum rugt;uetnde= dm, ingcnti flrdge db Amurdthe Turco ƒ«ƒ«lt; fugdtusg- mflgnis Chriflidnorum exercitus, ydrudm Bulgdriæ, olim Myfld: inferioris oppt‘ dum. Situm id eü in Ponti Euxini dmccuißimi^ uberrimis cdmpis, ddflnum dnguflum, fed ex‘ cipiendis nduibus peroportunum inter duopfe^^ tnontorid Cdüdt'm zy Kdcropolm, non ptoeuf^ Tomorumurbe, Ouidij Poët£ exilio celebrknetfl }fler 'm Pontum pruegrdndtbus qu'tnque ofiip verdt. AntiquitusDionyflopol'm nomindrimt.'Dt hdc ergo Clddeciitn, nw tempits ddmoncret, redire hifloridm conftiilus uolui or occdflones, qgt;*ei cum dicendum eflit ußtitA confuetudine abßt*tlt;* cxhocloco, cogitnrem defdtigdtis audicndo no^ flr£ doilr'mæ ucl drgumentn morborum mention ne mfuduid, uel prlt;edtcdtiones toties ufq; dd tidb iimrepetitds: Offendunt enim, ut uirtutisßt* dodrina

ANNO ïy^î. 805 doflrMiiC äc profcßionis alietite, laudes nimiee: Quod ergo uobis ludtcarem hiftoricam nlt;irrdtio=‘ Jtcmplw uolupatis aUaturam elfe, gu4gt;K perpe=* tuM dtßgt;uation£s, aut iteratu. encotnid : uarietds tnimdeleiklt, e^cj; •crap to -zBiÇcîIop ajtcufop. 't^ecme tempïis folùm in haue induxit cogitii* tionem, fed CT locus prtelij, cr ex Polonica gente belli Dux,Rex Ladislaus,patre Ladislao lageHone ttatus,ijuiprimus decus er dignitutcm Regij no^ minis 'm hancfamiltam mtulit. A loco pruelij non itt longo in teruallo abe^ Boryfthenes fluuius, ad lt;{ucm poüfinitas paucorum menßum, ab expug^ natinuperà Roßis munitißima Lituanixarcc, indiicias, nunc bellum totisuiribus mßaurat dute potetißima gentes Sarmaticte,Polcntca er Roffß eultu corporis, genere drmoruw, lingua ac morü bus non im, multmn differentes, niß quod in reliai ÿone ritus Gruecos RoJ^i fequuntur: In militia ÿ^ittiori armaturte GermAnorum more fludent foloni. Sedutinam fortuna profferiore contra Boffos nunc Poloni dimicent, cjuàm cumTurcis ; ‘IfpKgJMriMtt ad VarnAm, id lußflet, pcrtculum ) ne ut poü Varnenfem cladem, ceu reuulfo ef= flatloq; Germania ad Solem orientem propugnas ^ulo,p(ttuit aditusTurcis ad has terras ; la fupcs ratisatque oppreßis uicints, eaidem pateant irru^ ptionibus Scytharum, quos tnultitudine innumes 1 »'w, fcritate immAnißimos,illt reprefferunt haile=! tins,ce u obieihi, moles extmdans flumen.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sileßa

Sileßd feuitidm Scythdrum dtque irnnMnlMoii, fuii dnte dntws trecentos edo£lA certAmmiiin, Zr i ctadibtK gt;nbsp;mem'mit, de metuit, quie ntfi tunc per j Po/onww de Pdnnonidm, ut locufldrun dgm'md dppulfos, duxilio cceleßi, o fud utrtute inhibuif-fet initio dcdetinuiffet aliqudntißer, tnulto Idbore (3quot; (diiguine eoncifos dtquc concilia cdtos progredi ulteriui probibuijj'et,illi incendijs, rdpinis, ciidibui, totdm Germdnidtn inftdr[ubiti inccndij,ut olim B.unni, pcrcurriffint.

Vtindm uero ZT noftri Principes mdgnitudi* nem pericult, quod prteforibus eü, proßgt;icerent, ae preemetirentur, er communibus confulereiit rebus, dimt hofiis dbeü d finibus longius,ctu pre^ pius imtninenti ceruicibus noflris,frufird funtoc-curfuri. tüoUm enimdutfuperbè contemnifitK^ nimto uoluptitiim fiudio, deßdiofe negligi,uell^ rocidttt gentis bdrbdricæ, uel fcclicitatent iuiœnis,qui exercitum dd u'meendum aliquot bo^ rum dnnorum ßcundis pralijs dffuefddum du* cens, in ipfo uiiloridrum curju bldndientifortu* n£ obfequitur dtqßindulget. Udmßuincereper* rexerit, pofled quiefeere necuolet necpotent-Stimuldbitur ipfe crefeente indies cum gloria ipft glortæ cupiditAte. P,t exercitum uidlorijs infolef* centem de ditefeentem rdpinis quomodo contiiie* bit f prefertimß mitioris cccli 'm Gernunid ton* perietnß gentis opes, ß rcrum fruenddrum uber* aton,

Anni funt qumqudgintu, cum in ijfdcm ad tyfihenem cdmpis,fexto Id; Septembris, pdrua ^nuf Polonorum deuicit de dißipduit ingentem ^offorum exercitum, cumqi plurcs de his dliös t^iumphos Poloni enumerent, tdm certdsfibi dc^ frondent uidioridis,fiiuflo fit decernendum pra^ ^0, ut fuperbo contemptu, cr pr£mi,turis confix fijs ttiam extermi auxilid non uideantur ddmijju^i e(fe. Sed uidednt hdc fuu opinione ne deeipuna , neue nhnid uirium fudrum fiducia, amp;nbsp;hoftia twideJjieiHu, uel negligentius uel confidentius aa ^,int,quod eidem genti ad Vdrndm,PdHnonibus ad ^dgititm dccidit. Stcpe timidior hoftis dut imbca ‘^‘Bior,fed uigddns,o- in occafiones intentus,poa tentiorem CT priorii faliciatis fomnio fecurèfea tocientetn, fafluq; nimio ctecutientem,opprefiit, extmxit.

Kac dico non priefagiens nuli aliquid, nec i^ontumelia dfficiens quenqudm, Sed nxtuens cr ^ornmonefdeiem. Vercor enim,ne cum pertodm fit circumaibn, annis quingentis iam completis, Régna Buroptca properen/ dd mutationes, ura gentibusfidtis aefatahbus panes. Ad hancentm metam perduda, régna inter ire, uel externis uel domejiicis conuulfia atque dcfi:ru£ki drmis, teftana tur tot urbium regnorimq^ rudcra O” c'meres, ttfimulti earn metam nonattigerunt, Pannonia:

Idcerddc triflts JficciesditteoculoseH. GdUiitii fdól tones diflrdiki, de ceudbimômotiflu^if‘‘^‘^^ ntttdt, 'ticque obfcurè fefe coinnwuent dtejw^' runt fdti regniVolonici. Domiuero dißid^oru^ occuia femind, ex dilfidentid profeâ£ rdou‘ tiones intefi'mæ, neglcdlionesg; exteriierum bo^ flium de prou'mcidrum, ([udt uirtus mdioru/indb impid or Tyrannicd bdrbdrie u'mdiedtdf Ecclejt^ Chrtflt Germdni£ eoniunxit,quo ttndenrfr’gt;^ eudfur£ /

Vtergo eomnwnefdéîione commonefddi hoe tempore,de noßrd etidm c'morum falutc diligentius de frequently cogd^^ mus, uoa dd Tgt;ciim fdeidmus drdentiori pro ijs, qui dimicdturi funt,non minus de noßrd,qi^ fua fdlute ( Noj en/w iUis fuperdtis eddein pt’''‘ culdproximè exeipient) l^drrdtioncm pr^bj Vdrnamp;m 'mßitudm,qudm rf edu/is (tr oecdßoniiof | beUi ordidr, ut hoe exempla etidm difcdindf fis beHorum oportere iußy effe,C^ hoßtbiis p‘‘^ j ferudndd effe. Tune dutem tußd; funteaußd,^ , Dey tune drmdt de regit Duees, de ddt ui^ori^ dm, eùm,qai belld gerunt,funt uerè btfj.lu}9fjSjlotr qudlesßuduerunt effe Romdni,de quiby dffrmi^ tur,quèd omni eauerint studio, ne priores ipß dlifs drmd 'm ferrent, neue deuidis, Gt fub iu^ord reddclis miuße imperdrent. Tdles fucriint dduer-fus Tureos lohdnnes '[iunniddes,GT Georgia j firwtiis cognomëto Sednderbegy, quorum utroq; ।

«on laîmit co tempore Occidens exercitdtiores in rc bellied,?? dcriom uiros infer omncî, lt;^uot^ quot eMW TKreis ßgnd contulerunt,

GeorgitK rpiri Pr'meeps, fed puer,citm obfes Atnmtbi À pdtredtttus e]fet, eduedtui moribuf TurcicM, dtq;dd difciplindm militurem iUiui gert’‘ itsd tenerisaffuefdäui,poftedTurcicos exerct= tut perpetuis uiäorijs terribiles ,frequentißime proßigdtos, de retufos, mdximis clddibut dffecit^ ttt Ht feptem Ottomdnnici nominis præctpwos Principes pHrpurdtoî, quosBdlfds nomiiidnt, eda

I Jiris exHtos, duf trHciddrit, dut ceperit, putrid 1 Croid fortiter defenfd , qMdi» c'um expugndre \ Amurdtbes nttlld ut poffet, dolorc toties fruflrdti 1 fOHAtHS COnfuWptlM

1 quit,nonPdnnoniicfolti«,fedreliq«lt;etottusî-Ma , Topic,duos duddcifiwos dc falictßimos Turco= Twm tjirdnnos, Amurdtben, Oquot; Mdbometcn,pro= Jljerrimis uidorijs frdilos dtque fdtigdtos, CZ

I procul d Pdnnonid in Tbrdcidm rcieólos, coegit ' db iniurijs, qudmdiu niuerct, db/bmere. Horum \ Jiijl uirtute dc foclicitate tunc fuijfent repref i ' Turci,id»H olim nos awt fcruitutts Turcicic cr«dc= \ Ilfitnd fubiißemus iugd, dut in medio Germanid: 1 turn bis conjliftaremur. Num neque mdgnitudo ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îff 4 dnhnf,

animî, nee uires, neque occdßones hii Tyriituu^ tunc Ocrant ad occupandam laliam Genius niant,

luit omnïno Hunniades units inter fumws itt falicißimos bellatores non tMitum nofirifecuUt fed omnium tempor um, folers ac fagax in proiu^ dendis, patiens in expeamp;lndK, celer in arripieit‘ dis, acer in perfequendis rerum occafiontbus,lt;tt(^ in ipßs rebus urgendis pertmdx,conficicndis tunatus. InhocVarnenß beüo non fuit fjSjj@^ Rege Lrfdw/rfo non iußa arma cäpieiitt contra datum ante fidem,quando pax in annos de^ cem faiki fuit,ac fancita conditionibus ai^uißfnis-UiutAtA fuit ergo prior eius ac perpétua fortuné quid ipfe uiolato iure beÜi, me tos defenßonis gitmtiC exceßißet. Sed ad nArrationemipßniiac'-cedo.

Sigifmundus Imperator cum bis inßxlie^ drm Turcica tentaßet,femel ad aicopoltttl^y/^ urbem,coUatis cum ßaiazeteßgnis ad tertiwn Calend. Oilobris, Anno à nato ChriflomiHtß^ trecenteßmo, nonageßmo qumto, atixilio Gillo= rum, quorum temeriatc res perdita fuit : Deittdt ad Columbacium, Seruia: oppidum, luxta Saman^ driam Alyß£ mferioris Thracueß propugnacu^ Ium,non longe ab ïflro, congrejpts cum Cclebino Baiazetis filio, annis tredecim poü cladcni prio^ rem, reliquitpofleris materiam ingentiiM bello^ rum. Hon eaim quicturi erant Turci priores beüo

er loc mfoclici, imtoq^ conAtu, dniniAü mj^em potiundtc Pannonite ereili, Sigtfmun* 1' «umulturiis Albertus AußruciK gencr,in ipfo ar ^^/^ppAratu è uiuis exceßit,cüm nondu copiai f'Pintwnia er Germania uniuerfas contraxijfet. ^clüfuit is uxorem grauidam, fed duarum lam fia matron. Qitôd ergo Pannonia à morte Ala btrti rege careret,Amurathcs,(lui Georgium Sera ^fi^Ptej^otam nuper principatu cr liberis Jfolia» tit, ratus occafione utendum, continuo in uicis Seruiic Pannoniam populabundus irrupit, ^carfionescrebrM,atque incolis maxime funefioi feett. Pannones di^entes rebus fuis, cùmjèfolot tr-fine Kege tantum hoftem ac tint pertinacem MX fufiinere pojje animaduerterent, ut uires fuas augerent Polonorum focietate, confiltum iniuea runt de nuptijs Ladislai Kegis Polonici, Keginte grauide conciliandis, quatii^uam de partu quid fua turum erat, efiit incertum. Kegina etfi initio non abhorrait, argumentis neceßitattsperfuafa: taa »len ubifilium enixa efièt, nuptias prorfus rccufta ttit,dc quibus ad Polonos iam erat relativm, cupis ens filio Regnum auitum conferuare. Ea res in bellum erupit graue admodum, ac perntciofum, cum ex proceribus nonnullt, qui res ad Ladisla* IHM in/jexcrlt;tnt, hunc depofeerent, er ad uindi* candam repulfe contumeliam incitarent, nona nuHi Regina: CZ Regis pofihumi paries tuerena tur,

IngreJJui in Vannonidni Lddiihui fiudio fawre^ procerum, ob urgentem belli Turcici fteeeßili‘ tern, cite) bonam Kcgni pdrtem obtinitit. Nfc bits fuis de fuit Regina, recuperando amijfi, O' aflu dtque inßdijs tddtslaum oppugnando.

His inter fe confliikintibus, Amurdthessii^ nine negligenddm effe drbitratus db inteßino bcUo occdßonem, copies uniuerfas celerrmè pet JJiyfos, TribaUos^; attraélas,Belgradoddnttmtt, qutc urbs Taururt nomine ueteribus eelebrati, Cr dd Sdui Hanubijepi ccnfluentem comniedißi‘ mo locOjCr ttdturddtque artemunitißimopoftti, Regnipropugnaculum erat. PreecipuetapudLit^ dislaum ualebant dutoritate, ïohdtines Huttnid^ des, ci~ Georgius Seruiæ Deßota exul, epueinpe^ pulerdt c pr'mcipdtu Amurathes. Horum alternait Husiniadem Ludoutcus Trdnfyluanite ,qiue uetc= rum Ddcorum fedes fuit, prtefeeit,ut fe inteftbto iellodifleiito, exea parte areeret aefurnnte^ft* ret d Pannonia Turcos. Alterwin Georgia/iti ài limites contra Belgradum coUocauit cumptefi-dijs,ddprohibendds ibidem Turcorum excurfio-nesdc populationes.

Omnem autem intra Tyram fluuium crty* iurnica iuga atpue Hemum montem,lt;pui lt;( Jlt;ïef»i‘ tria continuo dorfo in Macedontam procurrens, Gf utrobiq; in ramos brachia tus, Myßam fuperio^ ' remaßeris collibus ac prof undis ßnuoßsejiUaüh j bus 'mßdaniß Macedonia dßerminat : inter ergo I huitc I

ANNO I y ö ?. gn huneittontetn,^^ inter Pannonite Daci/ec(iUeteris limites, dcPontum Puxinum conclufim regionem tenebant tunc VuaUacht,1itnlorum coloni, cr Surs mf,ttc£ gentes è Septentrione egreßje, ortu pAe triaq; diuerflt;e,lingud O' »idribus inter fe cognA= t£, Ed regio Rowdiiii temporibiis D(troru;n Gca fdruMiqjdd utrAtnci;iftriripa»i,amp; his uictnorum Roxoldrtorw«, Arpiorum Oquot; TAurofcytharum : Ante bos Tbrdcttw, liiyforum, Tribaliorum .Ac PiArdAnorum jedes fuit. Wdödcbi origmem nos mine ipfo mdicAntes, intruTÿrdw Oquot; tflrum. ubi Adhuc PontisTrAiAni trigintA quAtuorddmirAs biles piLe nequdquAm totds obruente Ddiiubio, uifuntur, (« ueteri Psdeorum pdtrid confedcrunt. Hy/tAm mferiorcm cum pdrte Thrdci£ Bulgdri profeélidc denomindti À Vuolgd fluminc Kojfos turn, qui eft Antiquorum Rbd: Superiorem Mys pAm, Seruij, d progenitoribus Sordbis, Sdrmd = tis'ue: TribdUorum regionem dd Jflrum Rdfcij 4 Rof^K «omen forttti : DdrddnoruKt pdtridm cm lUyridis ord dd montes Eugdneos Boj?i = i«i feu Pdc'indc£ compleucrunt. In Epiruw Oquot; AcArndnidm Albdni fefe infudcrunt. Singulis fui imperdrunt Principes Grlt;eco DeßiotArum nomine, qui idm olim poR dildccrdtum ÀFrdncis Byzdntinum Iwpcritwn, fefe in liber Mem dfferucs nbsp;-

runt, nt plures dlij- Gr£ci£ Principes, Bulgdritc I BejJjotim multo Ante fuftulerdt BdidZetes omni 1 a regione in forWB proKinci« reddita, Seriiue 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ quot;Defpo»

812 ANNO I r « ?♦ DeJjiotdW MuUduiie ,^ult;epdrs eii VUdUdchu ad Tyrdm dmnem, O' ueteres Idzygei, reccns A» tnurdthes eiecerdt. Idem in Epiri Dejpotim Gfigt; orgitim Cdflriotum mdchindbdtur, ui ofrdKde, quiAmwdthe decepto, pdteriiMn principdM receperdt.

Cum ergo Amurdthes omnem edmregionei)i, ddEpirtim O'Pdnnonidmufyae complexe,ttni= mum dd utrdnqi ddiecijjet, cupiditite proferendi uerfiet occidentem ïmperij, fdcilè quidem Pdiino^ nid tunc fuiffetpotitus,propterprocerumdifcor^ didf^nifiaunniddii uigiidntid O' uirtw^multisue^i litAtionibiis, O iufiis pralijsdccifumeumufq;dt^ tritum retdrddffet dtq^ euertiffet.

Mdgnitudinem periculi cum inteUexiffent cateri Europ£ Principef,id dederunt epcmm, ut dißidqs inter Lddisldum\ o regindm compoßti!» perficerent, quo uires uniuerfe in boftem Regno inbidntem conuerterentur, Miffus e^ligiturdd pdccm tend cum reliquis conficienddm db nio Pontifice ïulidnies de Ciefdrinis Cnrdindif» Pontificum enim exitidlie orbi terrdrum dwbitio idm turn in omnid fefe regnorum negocid ingeffe-Tdnt. Is ctcterorum Principum dutoriMCtCr ope rem deduxit eo, ut Regind certis conditioaùi bus filids duds frdtribus Lddisldo o Cdßmiro de^ Jßonderet, Orcgnum pofitis drmis retineret. Hicc enim wtdferèe^l dirimendorum beUorum, O dmicitite inter Reges coltcUidncLerdtio. ’ivamp;t

Xypamp;vayKÆKç’i^Ufî/i; a'v/J.Saa'eç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ouic

Quod uero interea Hunniudes multos Turcos gt;■1«)» exercitus deleuilJet, Seruilt;e partem ac Kuliiuiam totam recepiffet, id grauißime ferens ^uratbes, contrailis uniuerßs copijs Europieis, btcottlumeliam banc bcUo ulcifccndam totis uiris luu'imcubuit: Ladislaus iUi occurfurus bortatu i^eterorum Principum, Pannonicos exerdtus uis ^ridbus copijsHunniadis adiunxit. It^progrefi (usaduerfus boflem confilio Hunniadis, cito mas ximam Seruilt;e cy Eulgarilt;e partem,profligatis ins deatqueexpulfis Turdsrecepit. Hlt;ec («itM cum tffènt latißima, Regt i«Mcnt ingentes addiderunt tnitnos,

Hunniadcs in eo beUo uno die ^uin^uics cum Turds aperto Marte coiigrefßus, qu'mque uidos fijs partis,ut Colopbonem priortbus adderet jßlen duüßimum , fub noilem fexto pr^lio Anatoli^e 'Baßam Amuratbis affinem ingenti aufu temerè O’ improuidè Hunniadis fortunlt;e feße obijeiens ftiHjifci contriuit,ut triginta Turcorum millia udinternecionem c£cidertt. Ad buius cladis fas rnam, etß trepidare Amuratbes ccepit, tarnen ne timiditate, q- fefe, cz maiorum uirtute acquifis turn imperium dcjlituiffi diceretur, nouis ex Aßa co^s aedtis, fadoq^ fupplemcnto, Cdrdwbcitwt j PbogiifjHirtwn impigrumtO^' confilio mas n«^

nu^ proMptum, m quo /pent oninent poßtdm biMt, denuè 'mflruxit. Hunc m nwntii Uemi mI» hbui tiimio uindiflæ dcfiderio 'mcdutiui irruen-tem, Lctdislaui Hunniadii prouidentid itn exce^ pit,ut inexpeibM celeriüte obrutum de eircttino ddtum cepcrit, copijs tlliws uniuerßs pitrtim iu^ gulati’S, partim dißcäts. Ea clades csntuni incup ßßifcrtur Âmurdthi terrorem,ut demorteßbi exde/peratione conßtßenda conßlium habuerit-Sed pr^efentta ac maghitudine animi, expeditisq; conßlijs aalibei Eaffie, hommis aßuti cr Udßi, quem Carambeio fucce/ßirem deflinarat, rur/iH confirma,tus,ecidem monitore aliatn in tuit beÜi gf rendi rationem,ut pvteclußs obfeptisq; ad Rhodos pen montent anguflijs,eluderet cunikindo cir^ curnducendoq^Eabij Maximicontra tîannibdklit flrdtagemate, artes cr conatus Hunniadis. Ed» Ladislaus animaduerfa, cùm bcUum uideretur turum longius, ac difficilius propter angullidS i infidarum uaüium, contentus aliquot uiäoria^ rum gloria, Cf hoßis fuga,exercittmi,quanqudiit | aduerfante réclamante Hunniade, reduxit tri= umphabundusBelgradum, o/lentans inter praddf Turds ereptas captiuum Carambeium.

li£c poflquàm acciderunt 'm Europa, Card^ mannus Cicilite Princeps, iflarum cladtum fama excitus , ualidißintis copijs Pontum amp;Bithy^ ntam Turcorum prou'mcias 'm A/ta inuaßt. Amu rathes tgitur cùm accifas tot pr£lijs atque atte

ANNO I y € î. gij niMtJt fopi'i« utriqi bello non fujfeiîurtu cffè cers ^ct, fcdEuro[gt;£um hoflcm exercitum mus g«, quim Aßa ticum reformidiret, LegAtos mi^ Jit lid LadisUwm petitum pjcem, i^'s conditioni^î l’iif,iiuibus ueüet. Ladislauf non difficulter ajjcn^ fi«, DKown'd diélt : Rofli cedenti ditreum pontent ficnendum ejje, condttiones tulit, Vf Amtird^i to^ cederet Seruia, dcdu^lis pr^ßdijs ex ijs “^eibus^ oppodis, ^u£ adhuc tenebat : redder W Georgia Deßtotie liberos, redderet fortimitij ^ibßmeretdb iniurijs. in poflerum : non repe= ftrrt i/lold(tuidm nec amtjßtm Bulgariie partem. Ibiaim Amurathes folam fibi Bulgctriamrelin^ 5m peteret integram-, annuente Radislao, pax (onclufa eü in annos dccem, nbsp;nbsp;nbsp;itireiurando fir=!

Sed pacis leges, dim uix Amurathes ex E«s ’’üjM m Aßani traiecißit, uiolauit Ladislaus, lu^ i 'lt;*nis alacer er ferox,incert£cj; belli glorii£,ipiim fleura pacis autdior,cx afflatu,fcilicet blandientis i pn'ore bello fbrtuna, er applaiidentis undici; or^ I fiiî Chrifliani acclamationibus, in nouas eosq^ in-ffntes elatus Spiritus : ex Amurathis uero abfcn= in WMiorwn atque lUuftriorum uiiioriartmt, ‘»loin linpcrij Byzantini recuperandi ßgt;emille= ^us. Rwpit dwfë blt;ec feedera perfuaßtsex Eugenij inflMu luliani Cardinalts infanis er exitialibus ' eonßlijs,qui Pontifici Heere iuramenta,pr£fcrtint I bofiibusCbriftianinominispraßiti,religiofia du=

reddere atque refcMere contendeidt ,lt;juidiiuid contradicerent faniores, rcgi fdcieidt, futurtvm, ut Pontificis, Philippi Burgtmdiadii^ cis,ZT Venetorum chßis, ad tieUej^ontum rathi fuppetias fuis laturo,redittim ex Aßd in ropam intercluderet.

Pduxit ergo Ladislaus copias Segedinicon^ gregatas undecimo Calend. Oüobris. iuliano tT c£teris Antiflitibus Pannonum impeUentibnt ZT urgentibus uelut Purijs,dire(lo^ad ßnifiramp^^ lAyfiam inferiorem intinere propter patientto^ resacplaniores campos, auâus copi/sauxilidri^ iusDraculteVuaUachorum Pr'mcipis,lt;}ni exps^ ditionem ifiam uehementer diffuadebat fdititno euentum prafagiens, Bulgariam omnem iuxaJjtf^ ripas ad pontum Euxinum ufque, praßdijs Tni^ cicis Jfonte loca deferentibus occupauit,ZT quot;Varnam morbo languefaélus fubflitit.

Amurathes, ubi rem comperit, mox Caramanno,ciuantis potuit itineribus adHeil^ ßiontum reuerfus, Aßaticas copias,auèd ptcis metu defeilionts in tàm dubio bellißdtu no fatis fideret, tranfuexit in Europam, arilißimum eA ad Caltipolin,claffe Jtilied,ß^ flagitiofa timiditate, feu fcelerau perßdia,ocioß figt;e(kinte. Corruptos enmt fuiffe JfeculdtofO^ nonnuHi tradunt, i^ui timidiMi exercitus potto* c'mantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

Trlt;lt;n/[)orfeirMnt autem copitu Genuenßum iu,ucs,lt;iuibui de/ingulii capitibM,fingulos dureos nummos folutoi e/fe perhibent ,fcilicet, ut quaß q«4ddgt;» fdtorum conßgt;irdtione in hoc etùm tdm licerbo ac fuftefio cafu pdldnt ßerct, tju^ ßt CT ßerit Satellicij Pontificij in periculis (.hriflianæ RtipublicæjCT' quidem Pontificum drtc comtnotis ^tq^accerJïti'S confldntid, rnAgnamp;niwitdf, dcfor^* Allude : qu£ Ugurwm ßdes.

Amurathes tradudldf ex Aßd copias non pro= tuldbl/lhmo Cherfone/i rhraeij, inter Europd:= «,qu(e ibidem congregatie imperatorem expe£la=

1 liint, diftribnit, cr promotes inde caflris Adria= I JKipoIwi uerfus, incredibili ufus ccleritnte, die fep^ I fimo contra Ladislawn adhuc dd ’Varttam bd:rcn» I ffiBjC nihil tale cpinantem,caflra pofuit, I nbsp;nbsp;nbsp;Nonaudiebatur tunciitinniades,utanted ,fed

1 tgt;lMlt; (wlcbant iMlidw ej- Pdnnonicorum Antifli^ ' ’Um ftolida cr Rcgi faalia conßlid,quos libri ors 1 ’ujjciit dcccntius quam drma. Certè Antiflites^ß 1 dcdogmûtibiM, c derebus ad Ecclcßam pertts I *gt;cntibiß, (jMod »iKnerii ipforum eü,ucrofludio 1 fotiiw, qnrtm flulta, alienaq;, O’ toti chrifliano 1 erb'i pernteiofa ambitione, ati^He curioßtate, de i »tißrMcnddrum acicrum ratione, O' confligendi l ciwn (unto bo/le occaßonibus differuißent,ßque ' Pccleßas potiiw qwàtn régna Oquot; beüa adminiftraß Ï fent,refli«i cum Eccleßa,reäHus cum orbis Cbris l jlidiii regnis, O' tunefuißetdilum, nunc ages \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ggg rctur.

retur. Uac nMia cum nunc agnofctontu, dUiin» quam ferö nimis : Tarnen ne nunc quidetn iu/itt Cf conuenientia remedia adhibentur, Sed tilia,qui= bu^ uulnera exacerbari, periculd aggrauarifftt^ tnlçm 'mteritum Europte accelerari cxperimur. Eduihe pint igitur ad Stutariam pugnam acies u-trinque 1111. It/zw Nouembris. chriflianani firu^ xit Hunniades nuturo deliberatoq' conßlto,iti ut latiis uttum ad paludetnqtiandani,alteruntad currue ualli infiar autmuri concatenatoSytcrÿ.iW' exercitiK ad montes conuerterit,

Certatum eü totos dies nodlesq; tres, diii fon tuna ancipiti Qf euentu dubto, Sed tinto ufrittep^ animorum ardore, ut cicforum fanguine canipi ßagnarent. Viilorta tandem ad Chrifliaiws in‘ clinare uifa cH, ob primas Turcorum ordines di- j fiurbatos, atque in fugam dtlapfos, Imperator ( rem ippmi trepidantem ac dejperabumdo Jtt/iilem, i cùm Antiftites ex ftationepM fugientem boßcnt Ktconfulto profequuti, aditu ad nudatos oraties patefa{lo,ui£loriam er uitam Regis, crtotiiu ex^ ; ercitus, Regnteji Rannonici, imo Europa; fallt» temboftibusprodiderunt, Moxenim in nudatos Equittbus ordines conferti Turcorum Sagittarij I immißi, denfa telorum nube ßpeq; ingeininati I Legiones anteriores perruperunt ac dijiccerunt, / Antiflites procul ab ade O' ordimbus fuorum, , nuüo negotio à Turcis dißipati, nunquàm adex^ ; trcitum redier un t, fed in turpi fuga, turpi in» j tend /

ANNO I y é î. 8j5 teirtdi paettiif dederunt perfidiießolidlt;ecj; auda-^ ftlt;e,nimirum cœnom paludibiufujfocati.

ÜMittiades dum fciffbs, confufosq^ ordinct rec ß^it, audit regem Ladislaum adconfertAmPræc ^tiMorum phalangem iuuenüi ferocia pcnetraß ßy lt;^tinq- his prtcliivm confrere cœpijjè. Ad lÜum fatis reparatis ordintbus fublcuandum dum f^'operat, fatilis, Rege tiondum intercinpto,famlt;i fubito percrcbefcit,Regem àPrtetorianis obtritnc ^^itum efje, iHec demum falfa fanu relK^uo exerc ^‘^ui ob diffutos ordtnes laboranti caufam fug£ ^£buit, ut in poflrcmo Scipionis cum Hannibac * con/hólu, feceßio Hannibalis ex prxlio. E4 Pglt;t conjpeâtl Amurathes ctii aliquoties res “d deßerationem rcdicrat, animum reciperc, (’^^tinactiis ex omni parte urgere ,atque infla= ^^iboruriq^ fuos, cr turbatos Idccrosqi ordi= farcire atque producere , donee Rege, qui (quo lethaliter fauciato prolapfus erdt, cone t^lfo y Mdntds pojfet Chriflidnorum copiât, cire ‘'':^ßißs undiq; Legionibus concluderet, Ture ^^'^‘^eonßictudine,

. Iftt R.CXJKUCTIM Pontificum hortdtudd fdle ^gt;^di)n fidetn impulfus, (3- ab ijfdem, rebus metis., rfc proditus, inep ip/a dcie fdtellicijPone T-dj imperia duddcid ac turpifugd,in diferimn ddduilus ,eumqicxercttus fepe uidioe f‘(rte naxima mtferdbiliter trucidatus, rebus Ggg z Chrie

Chrifiitinis detrimentum fummum : hoflibm fum^ mam ad acquirendum ac flabiliendum Oricntis Imperium, cpportuniatem attulit. Adco confen^: fu expertentiig perpetult;e certumeü, Nutta un^ quàmfuiffe falicia jalutaria, uelfoederacum Pontificijs fa£hi, uel bella de horum confilioÇu^ fcepti admintfirata, atque eorundem auxtlijs gefla,prefertim ubi caufejjtecieReligioniifue-rimt pidiæ, aut cùm dignitatis ac potentia Politic ficiæß^eihia eR ampli/icatio.Turci in pralijloco trophieumerexcrunt^pofitacolumna,, cut com» mijjàt pugiiie tempus infcriptum eü.

Himniades in deiißßimum agmcn Pratorid^ norum delatus ad cadauer Regis repetendunt, pe‘ nèinterceptus futffet. iam enim in omnes partes diffiifi ordines Turcorum, copias Chrifiianorum in medium agmen ueluti in na/jetm illeilas, impu^ J ne conculcabant ac malkibant. duodergo deßx-rata cjßent omnia, in fugam ipfefe quoq; p(f deuia proripuit. Pugientem earn Dracula inters cepit, (T captiuum detinuit. Sed admirationc wr= tutis iterumdimifit. ReucrfoinVngariatnpro'-cerum confenfu gubernatto ac defen/io Regiu commendaa eft, utfufeepta publicarum rerun cura prouideret, ne quid detrimenti Regnum ed^ pcret. Cicterte copilt;e,quibusbc[li for tuna pepera , cerat, fuga quidem ex hoftium manibus ereptit funt: fed partim paludibitsac lacubus abforpte,

pärtim finw, frigore, uigilijs eneäie in ßluK, tni=s ßrabiliter interierunt. iuliditiK rumpendi fxn ieris autor,clapfm exhojliummdtnbu^, in fuga ' perfidiic pœnas tragico cxitu iuit, îAudut cnim rca pertus 0- niultts confeiiiK uulncribm, ludicatus cfl i fuis eße lugulatm.

Aiunt Amurdthen ob fuorum fugdmJ^e dni^ déficiente»!, conuerßs oculis i« uexiüum, i« ^“0 depidld fuit 'tmdgo Chri/ii crucifixi,dla uoce pit Imgud exchtmdjfc : Crucifixe ,ß uerè es 'Deus, fdafiere perfididm tuie gentis, qu£ contrd im er fits,contrdfidem ddtinijdrnMcepit.

Hfc eR Hiflorid clddi5Vdrncnßs,c}Ud»tea cowmemordMi, ut conßderdtis edußs, (iu£ dttrd^ lgt;«nt gentium, regnorum,dtciue urbium interituf, ßtKus nwdefliores, cr d Deo gubernAtionem de ' ^cfinßonem petumus. Opturim dutem Gemtdnia cos Principes, erin inquircndis dc cognofeendis TwrcicM (ttq;(t!ijs bdrbdrdrum in uicinidgentium bijlorijs diligentiores, in pdtrid contrd tules

I muniendd defendenduq; coniunäiores effe «tqwe deriores. Ac ß mugis noßent gentesipfds, Ü'Tyrdnntcds,dtque iniufi£ fieuict£, obfccenitu^ tis,mpieMis plcnds,dpudillds gubernutionum formM,excmpIdn:ultiplicis er belutnte iniufticiic , immdnib.tis, gent« militiiiC, confuetudinem i pwliitndi : Mdgnitudo rcrum excitdret genero» 1 fosttniwoi ddmuiorent curum tuendi conferudns

ANNO ï y 6 ?♦ diq; inpdtrta pr£fentem politilt;e, formAHï mis conßitutdm de temperatamlegibus: Gquot; mores humAnitatis plenos : ^ccleßds fottAntes ucräm de Deo doéirinam: iudicid,quie iußicii^ funt in pdee pr^fidia, çf communis focietitii ncrui: fdmiUds nobiles,quds fcr£ gentes rddi^ atus extirpdnt: honeftds politids ,difciprmiis dc doilrinds , quds dbolent prorfus, fummd rerutit in difeipima militari,cr beüdndi conluetudme,iic iniußis rdpinispo/ita. Queritur làcclefid, àpud nduidem fe exuldre inter Mefeeb Gquot; Keddr, ß eil, inter Moßhos Gquot; Ardbes, ex quibus Aoß funtGTurct. cùm ergo h£ gentes iminmeditt ex propinquo ceruicibus noflris , petamtts enta Ddutde duxdiunt g defenfionem À Deo. Te erge fill Dei, Äoye tiAop àïJ'/£ tS Jcïd'ft#7?lt;x^lt;’Ç, toto oro peilore, ut propter gloridm tudmttoi protegens prohiheds, neTurcicis, Roßicis,dUtti» uilibus beÜis efßcidtur m bis terris barbdried tid^^ fiitds : Sed coUige G ferud inter nos fcclefîdtH teile 'inuocdntem, g rege mentes docetls^ tiwm,ut unumßnt in te, Amen.

Ne bi congrejjui noßri, 'mquibiufitrentm* ctatio teftimonij publici, ejfent tantiitn uel ecioÇa uel etiam profana J^e£l:Acula,lt;iudlia 'm fuis pinegyribtii exhibait Gracia, fapienter 'mflitus tUMi eü, ut ante renunciationcm proponeretur commonefadio aliqua utilis difcenttbus, cr huic ' mifcerentur uota ad Detmi precesej^^eiuibiK Eccles 1 fi, Eccleßte neceßari£ artes a Heo confer uas I fi petercntur. Hlt;« enwn itu cum dodrina Eccles fe omni tempore copulatas fuiffe conflat, ut ubis

1 etmque hiec refituta effuIfit^iUneßmul tüuxer'mt, (^hacextindAjpaulo pod iUa: i^uoquemteries fint, barbarie oppreßte,

întelligo autem artium nomine, non manem iut garrulam Sophiflicen, alienam à ueritate, ZT woribi« lt;tc «if«e pernieiofam, fed ueram ac fobris i ant Philofophiam, qu£ deducit mentes ad confides 1 Mtionem natur £, zs eA commonefadio de Deo, Talem adfirmo Dei donum ejfe, et excitari atque iüufiraridiuinitus. UancduxacMagiflraEccles i /îd la dirigit ad normam do{lrm£ cœleflis, atque J intrametas Moce diuina circundatas ita ceu coërs I

824 ANNO I 7 6 cet, ut uicißim ornAmentivm acpritfîdiumAlxi pctat atque confequdtur.

t^eijuc id à me dvrogdnter diet, tnteÜigunt eruditi fdpiente!, qui norunt,ciult;intumPhdoi fophid fiepe do£trinlt;e caleflt perfficuMtis tiddiH, fi lüd pr£ccdente dtque iter regentefiec ut dncib Id fcqudtur, dc feruidt difcentibiu in uerd eturrd^ tione fermants : qudntum etidw conferdtludsdc prefidij cieteris drtibit5,cluibus regitur dtlt;^ ddnti* niftrdtur focietds hunutna,.

Sonnt Ecclefid inde ufij-db initio generis hu^ mnni uocem fuce do{irin£ fold,de mentis (}■ bene‘ ficijs filij Dei, quibus inflaurdtur genus huminii/m ad æternioitem. alt;ec ipfi propria, lÜifoli hec di‘ uinitits patefd£kl eâ. Sed intercd tnmenfola etiaiii doilrmam legis mordits integrdtn conferuduit at» que 'tncorruptdm,qudmgentes catere horribili audacid furtofis obfequutx cupiditnttbus partim mutilarunt, partim deprauaam proiecerunt,ds‘ tinentes ueriatem in iniufticid,ut Paulus ait- EX hac detextA eA totn dodrina \urisconfuliotiiin, quant or ab Ecclefia cepiffe,repetitA docent legu/nt initia, ceu pod longa exilid,ac nonnudaetM apud dtuerfas gentes natifragia, redqjfe Utndeilt ad Ecclefiam,ut ad normam legis diuine autoriti^ te Ecclefiæ ceu istflexa atque ddaptaa corrige^ retur : Oflendunt piorum Imperatorum decreü, qui ex ueteribus legibus Romanis fuflulerunt eas, quaspietas Chrifiiana nonadmifit, Grflatucrunt

iliiitp!eli(i4nAlogii(,quales funt, quic prohibent cidtM Idolorimt, ac pœiiM fanciunt capitulct t« tos,ß quiEthnico more paLim Idolis facrtficiia rentjUt Junt ediikl de his Conftiint ’mi,Vjlent'mMs nijTheodoßi, ph^fii'iùorumèTroa/ofÿiôp.a.TCi, quibt« confittutiones Ethnicæ uel emendanter uel “Mentur. Uccdubium e^ ,dijpuationes iuriis fonfultorum dodlrina Eccleßie plurimum eße lU

Sold etiiim Eccleßu monflrät cy explicat uera fiutdamenn doiirinie de nAturu rerum uc IA.edic£ iirtis,refuMisEthtiicorumcommentis de mundi exordto, de rerum princtpijs, de cuußs inflabilitAa tism ntAteria Elementen cr imbecidMtis dtque confußonum in genere hunMtio. Nam O' Detwn oflendit eßoprimdm cdufam drchiteamp;utricem. O' tundoK eße mentent æteriMm, infinitum, omnipos tentent, ord'inis intelligentem, liberrimdm, diuer^ fißimdm ab hdc uißbilt mdchmd, qute er hunc or= dtnem iu/lifMerit, O' feruet dtque gubernet nAtu^ nm Itberrimè, O' operibus inußtdtis extrd ordi~ nem nAtur^ tefletur, non tAnt'um fe opificem eße dominum nAturie, fed multi mAgis fe cufio= demdc proteitorem eße illtus coetus, cuifudS pro» mißiones tradtdit, quds uult intelligi dc fein fudm uocem dc fud decretd eßc^ lt;tc fdnélè coli o eußo» diri.

Cdufdi ueri incertorum dc udgorum motuunt i JJMferi« O' mAgntC frdgilititis nAtur£ humAiite,

nwrîiorttwj, mortK alidrum horrihiliam con^ fujionwm, quM mens humdnA mtuens obftupefcit, cùm caupK uerds nuüds ptrj^icidt, refert tpft in idpfum primer um pdrentum, çr c^ud: hune confer cutd eA,execrdtionem diuindm.

Sold denilt;ii Eceleßd, ut multi dlid prdtereim, perpetudm dnnorum fericm inde ufque db initio mundi recenfuit,qudm exare Ucus uoluit,ut mumdi primordid fcirentur, cr ordo pdtefdâio=i num innote(ceret omni poßerititi, qudndo,in quibus locis, cr quibus tefiibiu trdditi fit uex di=i u'md, ubi cr qudndo filius Hci Dominus nofler lefut Chrifttis conciondtus fit ex nwrtereuixea rit : toti deniq; Ecclefid eonditd, propdgdtd,dt* que inter triftißimds .ïmperiorum ruinds crima judnißimds didbolteic Tyrdnnidis perßequutiones mirdbiliter fuftenatie hiflorid, ut d pofleritite eognofccretur.

Seddd decurdtim dnnorum dcßcriptionettme diftindltonem, eùm multdrum dlidrum drtium rea quirdntur ddiumena, prteeipuè uerà GeometriiC

Arithmetic£, quibus uelut dlis Aftronomid fea fidttollit in fublme dd dflrorum av9o-llap,ut Pldtoait : certum eù Peelefite etidm deberiprda cipuè drtium M.dtherMtiedrum propdgdtionem, quds ut eonderent dbßoluerent fdn^i pdtreSi credo nonnulldm etidm fuijfe cdufdtti, eur eis uiti in tot dnnosfit prorogdti,

*iokp:etitibus curam con/idcrMdi dtligcntiui Ec« twflri tetnporis,in ^ua ubi iÜiagiionerint •’c petißtAuermt beneficid,ciu£in bäcpoßrcmd “•c délira ntMtdi fen€£ki,mcxhdnjta bonitate Deus ^bis communieduit innumcrd, ccncipient fud Jigt;onte ueros cr luflos impetus dd pcrpetudm grd=gt; ^ttudinem, lt;JU£ ueritutem compleàitur cr tnfiitis pTieftdnddm Deo O' ijs,perquos tdntti, benefia Deus impertit diq^ confcrudt.

Rcduéli fwmus dd focietAtemuerie'Eceleß£,0' lid aßcäum dtej- dgnitionem illtus £tern£ lue is,tn ^Ud Deum uifuri dc celebrdturi fumus cordtn in ^ot), £terniM€,quod nuUi unqudm eontigit extra icclefîdtn, qudntivmuis hununo iudicio, fapienti ^xt bedto, Udnc dccendi Deus uoluit in hdc fcho^ ^,dt(jue ex hdc cteteris illucefcere. Adiunxit dd (tm lueem, Cieterdrum drtium lumen, quantum Germania,/i quid fiißorijs creditur, niinquam ontea uidit, quod tueriac fouere ad poßeriatem augere dijßeilius er it, prdfertim bis mori=: ^us, qui fenßm irrepunt o conßmiantur. Hicc Una bona nec peßilentibus dc pernicioßs docen= ^iitmdißidqs conueüi aut obfeurari, qtiibus arßt Germania lam multos dnnos, nec bedorum uaßds tionibus proculedri aut obrui,dpud nos eü pafjus.

Exigit ergo Veritas, qu£ prima gratitußnis p4ri eüjde profitetur utideßt ortum beneficium : Illa ergo primum hoc exigit, ut ,noti imdußria, fipientid, con/ilqsMt uiribus hu}tMnis,has res pdrtdt

pdr fi« dttji confeilM ejje fomnietttui t fed in ricum dutorem referamiu: Alterum,(iuodre(iuirituet ritM,eR,ut cos uiros,quorum opera,cr cos Prin^ cipes, quorum auxilio protedione acdefcnßone Eccleßa condttur, fubinde mdgis magisqi dtit^ plißcdtur dc dildtdtur, quorum beneßccntid ceu pdbulo artes benefit,alto: fotccq; crefeunt,ag‘ nofcamus organa, diu'ma eße, exufcitdri, regi, cr dotibus mßrui atque aditiuari diuinitus. Tales CT 'Dodores Cf principes patrones Eeclefjs harum terrarum buic Academie, dtuinitus hucufq^ tri* butoseßi profiteamur, Gt bocDei donum grdti celebremus.

Dc ßde,indußria, fedulitite Dodorum,tefldn* turmonuments conferuat£ puritutis dodrintc u* triufque ,facree Philofopbiclt;e. Prhtcipum pie* tAtem erga Deum, amorem Cf affedionem erga Eccleßatn,curagt;n poflcritutis, fapientiam, muni* ficentiam , commendabunt pofleris monument!), Ecclcßarum fcholarum i« bis regiontbus, qu£ Cf nunc florent, Cf prteßdijsneceßarijs omnibus optime conflitut£ ad flabiliatem, faciunt,ut prte* clarè ßeremus depoßcritite,dequaut quifq^Cf uir melior cd, cf fuorum amantlor, itamaximè folicitus ed, cupiens fuos in eandem uera beatitu* dinis poßeßionem collocare, in qua ipß uiuere contigit.

in bac gencre cum lüußrißimus Princeps, DuxSaxoniic Eledor Augtiflus 3 dominus nofler clemen*

tlementißimtüfitn certet cr cum nMioriim cum multii alijs Regibuf de Pr 'mcipibtn -, ut nulli ceddt, dißimulare me publicd conimodd,qu£ lt;* Uerè heroied ipfim prouidentid de fdpicntid,O' tnunificentid redcunt,nonddfuos tatts ^«tn, fed,dum fuit confulit, etidm dd gentes exter=t gt;'‘t! plurimdf, grdtitudo non ßnit,eüm in banc coinmenwrdtioncm deuenérim. Hthilreferdmde ionufticd eiui confuetudine, quant omnes feimui oceupatdm ejfe aßiduii exercitiß do£îrmlt;e ßdeney gt;icr£ ßeri^qi inuocationisDci ,dc ßdn(litnonilt;£ : cura cor um, quie polit iie flatim firmumatq; flo* tentent, Cf gubcriMionent ßalutarent dc tran= ßillam prafldiit ; deniq; inter tot tatiMq;anipliß: lintie gubernAtionii négocia, etiantacri in de= ßjßo jiudio plurtmarum de difßcilimarü artium, W quarum nonnuüif,ut eft ingenio dcerrinto,pers J}gt;icdcißimo Cf auidißimo,mutt3, ex ßontibm tpfît ^egt;gnoßcendi,prteßertimMdthemAticd,tdntumeld» ^orauitatque-elßecit,ut non ßolitnt multnexßc/e txtelligdt, ex inueniat etiam, ßed ut exerccre ip* [^tettant artißcet poßit, ilec, 'tnqudnt, ttfi pro* ^^jßet redan,quod domefliclt;e uirtutes ßuml cont* ttioneßadiones omnibus utiles, amen hoc loco, ^‘lt;gt;ft pratßcntis inßituti non /int,ca pnetereot ßapicntid dicam conßulente rebus prießens abus ac projßiciente ßuturis, deq; munificentid , jKa ceu ßulciuntur ac muniuntur Pccleßte ßbol£.

ïnteTligit lUiiflrißimuf Princeps Eleitor SdXót niiCypriecipuum efjè ntuftui pij Mdgtßrätuf, prte^ nbsp;nbsp;nbsp;j

fldre non trnttùm, ut m prtefentid Ecclefijs bene fit, fonet uox uer^e doélrmlt;e, ddiuuetur dc de= fenddtur minifierium Eudngclij, curetur uiélut ‘i p docentibui, fed ettdm ut htec bond propdgentur, ( r, de peruenidntddpofieros.

pud Ecclefitc membrdycxemploa prdcdnt cuetcris, ( Hoc moneri fe feit uerbis PfdlKi : Et nunc reges . j inteüigite,eruditnini qui iudicdtis terrdtn. Seruite ( ’Domino in tigt;}!orc,exultdte ei cum trcmore.Ofcl(lt;gt; j Idmini filium, ne qudndo irdfcdtur Dom'tnut. i

Dc drtibui uerodc difcipl'mii cteteris la, fen* j tit ,utnon contenttu iudicio Crafidpud yieno^ j phontem,ccnfedt ant'um effe -ssiiyoiç aaTiw^.', etfi er hoc Encomium prtecldrum eR,feduerius er । rcéiiui iudicdt, cjfe ornAmëa dc prtefidid Ecclefii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Idcirco cum Ecclcfids hdbedt in his fuis region ( nibui puriate doëtrinæ,pijs ritibui,qui exercitijs I dolt;!lrin£ er 'tnuocdtionis feruiunt, iudicijsEccle* fidfiicis dc difciplime piu: ; Guberndtionem Poltti-

Um loneftißimis legibm, Cr feuerißimis iudicijs quot;• ÿriuiterac ßipienter conftitutam dt^ueexornA^ tim: ut h£c bottA confirmdrcntur dc perdumrent iipofleroi, fcholMdlityCr mßruit,publicdi dudf, (triudtM tres ,uth£(y doiir'mie fdcrlt;e, dc cæte^ ♦quot;dru«: dißciplmdrum fideles cuftodes efient, incji ^isfineeria,tem,dtque confienfum tuerentur, zy tu ßem'nadrid educdrent, ceu proatudrid fnppe^ étirent Ecclefijs idoneos uerbi m'mifiros, dd Unt certdm dtcjne confentientem do(lrin£ fiorx ^m ddfiiefiddos: Reipub: utiles guberuAtoreSj ftdinc deduäis liberalibus ingenijs, ^UtC cum iu= ^eio deligumtur ,perdrtes fingulds,d primis dn^ ’tiiiUt folidumdliquid dfieciui poßint,ubi cetdf ^tifuit dc iudicium. Sine fchoUs enim uniuerßd il~ ^cito ejjent intertturd ,ß idoneis guberndtori^ ^tttextmiHtSrKOft protmusdlij in iÜorum ucftigid [t(ecdereat,ifs fi exculti drtibus,quibus amp;nbsp;munc^ ^tiocendi Oquot; oneri guberndtionis, qute du£ßunt in genere humdtio omnium mdixm}£,pdres eßjc foßmt.

Hiefchol£ qudtttum pr£jlitermt domipdtri£t ipfa loquitur. Ciudntum e£demprofint dcpro fnerint ßorisexteris gentibuSiCrcdo nuüdm ex ipx tjji Autfore, qu£ non libentcrprofitedturjOquot; °pttmiprincipis hac in pdrtc pieatem dcliberd^ tititeni gratt, pr£dicet,

Sed dd ïileólorem noftrum redeo.lluic,ut ßdpi^ uti Pr'mcipidc fuoru et pofteriatis dnMntißimo,

non ft fis fuit^tuntis impenfîs pubticisM fcho^ Im dïere^ifed quod uideret fato quodam temporti/n noflrorum,negltgi,uel ettam contcmnt fludia Hte^ rdrum ab ijs, ad/juos præcipuè pertinebdtyO' cu^ ram huée propagandi ab ordinibus fupertoribus, quos olim in Gracia (y ïtalia confiâtpoffeßionent doürinarivm, quafi fitamac propriatnßectfie,de^ uolutam efiè ad ordincs inferiores,quibus ne fach le emtrgant,obfiat res angufia donii,futurum au^ tem, ut hiec res adferat tandem uel detrimentunt uel ruinam, er artibus ipfis ac doilrinis ,erEelt; clefqs efiam ac Rebuff ub. in quM mox tetra effet peruafura barbaries,ft uox doélrinarum eontieef= ceret. Ideo ut banc quoque calamitatem,quam im^ pendêre, into ingruere iam,fapicnter prteuidet, Ü fuis regionibus auertat, quantum bumanttus fiert poteß, rurfus decreuit nouos er uerè regios fum^ tus in bac nofira Academia certis Scbolafiicisfnt^ figni numero, fed eer a conditione deled is, qtto^ rivm alij in alijs dodrinarum generibus exercean^ tur iufio tempore, quod intégré fontibus percipi^ endis fufificiat. quot;i^on enim uult, ut tantunt eua* nidas fedenturaut captent umbras, aut fold de^ gufient initia, fed utfontes baurire,er perjfiee^ re uera, firma ac folida ftimdamenta confuefcant, He unquarn'E-cclefijspij er intelligentesmintfiri, Rcipublicie fapientes crvfj.amp;ooAzÛTcU,fcbolis eru' di tl dodorcs,dodrinte ipfi acres er cxerciati de^: fenfores defint. Bas uerè diitinas dotes er' uirtu^

Ijeroiäcdt, Vieatem lÜuflrißimi Principis Ple=t ^o^is, quic anteit cr gubernat c«eterits, fapientU *»i,iußiciam,munific(ntiam:bdf ergo, fi non ^iMntafunt mctirttnur de perpenderemM,nimii ofcitdnter de his eogituremus, ut lenißime dieant. Siuero nongrdtn mente eelebrdremus ZJ- pofleri* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-i

^tieommenddremus/miuftèfdeeremns. Htee er-* ?o, ut alia in eo illuflrid orndmentd plurimdrum ^oicdrum uirtutiim,fldttMmusdonA dtuindeß KzTdUgeri eonfirtndriqid Spiritn ßando pe=: ^nnis,utdiuTS.eeleßlt;eP)€izyKeipub.proßnt, Id flint fldgiat ueritiu, qult;e,ut dix{,prmd grdtituv iinis^drseR,

Cumdutem dlterd grdtitudinis pdrs ßtlußis filt;i,qute fefe obligdt dd officid zj )nutud,cogite=s »tus poßuldre d nobis leges iuflieiæ, ut de perce=t ptis ingentibus beneßeiis Deo aßidue grdtids dgd^ »tas^z:}- grdtitiidinem omnibus demAndata obedientite offieijSy in dgnittone ztP fidueid filij u=gt; f^igeniti Domini ZH^ medidtoris nofirt lefu Chrifli, decldremiis. Deinde ut eos, quosfuorum beneß» fiorum uoluit eßc eeu diflributores, tdnqudm or^ gitdd diuind z?quot; generi humAno fdluartd, eo re» igt;erenti£, obßerudntite ztr obedientine cultu dffi» (lAmusde profequdmur, quo unumquemq; eonue» nit fuo loco ztP ordine. Denique ut dries ipfds de doßrinas ceu res diuinds fdnâè religtoßeq^ trdfte» Kus de eoldmus, quod ßet, ß quds dccepimus,rclia ÿofd fide tueri Zir poßeris quaß per ntAnns trd»

dere incorruptiu fluduerimui. Tales aufent reth nebimus, ß, ne uel tricis ocio(br{im Sophifmatum inuoluantur,uel tcbfurdarum opintonum cceno iii^ qumentur, uel nouorum cpmmentorum dißimili* tudmeac difcrepantia deformentur, prohibtterb tnus, mßftentes ucßigijs, qUiC ante oculos funt, fcriptis expreffd. id nero ut 'non dubito unum^ quetnq; ea fide, diligentia ztSquot; afiiduiate prtefiitua rum in fua arte quam profitetur, qua quifiq^fecit baiienus litame meo loco faóiurum promitto,qui cum partem dodrinæ Aflronomic£ mhacfcbold tradam, co magis de hums conferuatione folicitus fum, quo magis illam Eccleßte cura fuiffe confide^ ro, qu£, ut dixi, à primordqs mumdi duótam fe^ riem annorum, Gr accuratißima fanilorum pa=i trum annotatione diflinilam nobis communicos Ult, quaß careremus, quanto plus feiremus de no^ fira uelaliarum gentium origine, de mitqs'E.ccle^ ß£ GT imperiorum, quam de fua origine noue^ runt omîtes gentes extra ^cclefiam, i^gyptij cio in quoi commentitia miÜia annorum retro fuam uetuflatem referunt ,ßne uUa aut principij aut progreffuum aut mutationum, qu£ incide= runt, ùndicatione. Gyttdmabfurdum e^,quodex horum commentis citât Herodotus, Solern intra annos undecies mille trecentos GT quadraginta, quater uariaße locaortus Groccafus. Etjienint fortaffe de muatione, uel mAxim£ obliquitatis Solis uel Apogeorum ac perigeorum, uel orbis

ficTldti,eiccuJdrimentioortùtiM atcfue oecdfuum poljet^timn figmentum de tettipore abfurdißi» mtmieû. Arcddes ßeßnxerunt dnte Litttdnt ^os ejj'e. Thejjalife fdbuldtifunt ex Idpidibue pro*

Attiei udUA idikintid gloridbdntur, fe ’^VTBX^owQ cjße, qudß fx ferrd proruperint.

Ridtculd htec nobis dccidunt, qui de hdrügen* tium origtfte ex Sdcris dtfcimus, d quibut dutori* bw conditie jînt,et qudndo cocperint.Pdtremgen* tis Xgyptie nommunt Sdcric literie mizrdifnum filiimt Chdtni : lonice gcntis, tdpetum, ÏMum. Nec his dißimilid funt, que de primis pdrentibus Gernunice gentis comm'mifcusttur multi, nixi lt;iutoritnte Tdciti, dliqunntô mdgis ineptiimt Gdl* lia feriptores, dum dbUedoris nepotibusPrdn* fo er Bruto propdgdnt i'rdtieos O' Brimn * «Os,

ItA cùm etidm de noftre gentis ortu nutlddlia ^onumenti trdddnt teftimonia ueriora, quiim Ecs ^Itfidfticd, etfipofted dlie hijloruedd Ecclejîdfli* coüdte, lumen mde dccipiunt, dgnofcdmiis qndntum hoc fit beneficium, qiiôd doccdt Ecclc* K tende fit gens nofird, ex qutbus dutoribus nu n

O' quôd indnnorum ferie tempord etidm ori* ^ittii indicdt ,quibus confentiimt deiiicepshifto* ^ilt;^,qu£ fequuntur. imà ex Ecclefid natum effe

profeibim dnni diftributionem coUdtio ofien* , etfi 'm ed fingulegentes fuo quoddm confilio lab'inde aliquid nwarunt,quô fe o ù populo Dei,

CT itlijs gentibus dißiäere oftendereitf. Certify fimtvmen cnim exbifloridNohie, fättHospatres iw menfes ßngulos,^o.dics recenfutffe,quod Ægy^ ptij tmitati in fui anni dcfcriptione obferuarunt. ^gypiijf cteterte gentes Europc£,(juicquid de anni ratione in ufu habuerunt,ferunt aeceptu. Neque uRos unquam Cyclopes fuiffe tam feras puto, neque uüam unquam tam horridam barba* riem,qult;enon menfium atq^annoruminterualla acmetas notarit,

Sed cùm anni neceßitat manifeflaßt,uelim ttiam fcholaflicos attenté conßderare , quant latè doéirina de Anna pateat, quantum ad exaitam buius ceu fabricam atque confiitutionem confe* rat totus chorus arttum Mathematicarum, quie Cf inter fcfe,cr cùm Aflronomia prtecipuè,ieter* no deuMæ fœdere,ita opéras cum hac communi* cant fuas, utß qua fefe ex his fubtrahat,autßde* ßciat,ha:rere max iRam, cr aliqua fua parte man* cam fieri atque mutilam necejfe fit. t^equecnim magnitudo anni definiri poteÂ, aut fiderei, quem îtsiÇoTïipîJ'a uocant,fiad inerrantcsftcRasSolis circuitus referantur, nifi orbis fteRati nwtus ex* ploratus fit : aut Troptci feu uertentis, ntfi fimul etiam momenta æquinoélioru ac folflittorum fint comprehenfa :aut utriufij;,nifi uniuerfa in annuo Sohs ambitu uarietas, 'Thlt;^ lt;pou.voijS.ijHi= b-vceifaoL* A/a$ incitatiore CSquot; tardiore incefi'u ad diuerfa Zodiaci punélafitanimaduerfaatlt;^perfieita.

Annum conflituunt nunflrud Jjgt;dcia. Hec ue* ^o,quotnodo defîgnabuntur ac diftinguentur^nifi ex Lun£ conuerßonibui, nel ex Solis deeurfu per Zodiaci J'^sSincuTUfJ^o^ta. f Ergo circuitui ^undres, in guibus nuior adhuc ineA udrietas, ut prius metiamur neceffe eA quim menflrud ßidciit ^eterminetnns. Diurni ueró noAurniq; temporis eontinuis uicibus crefcentem dc decre[centem uda tietAtem quomodo explicdbimus dltter, qudm ex e}uottdidno ccdi circumdAn, cr Solis condtu ni» ^iiq- in contrdrium^

Egt;eniquequdtuor dnni temporum grdtißimM xicMjCr mdgnA fdpientid peculidri temperte4 eixli utribui diuinitus diftinAds, qu£qs in hds incis iunt menßruds, diurnds,hordrids dc penè numens fineds dêris muationesy amp;nbsp;pr£ter hds dlids etidm “ffcAiones dtq; impreßionestqu£ è cali defluxu in dmplißimos deris trdAus ßefe diffnndunt,dc uel ftlubritutem ddferunt, uel ddmnd, dtq^ detrimens tArcbusndfi-entibuidtque cotporibui. lUdsergo ^utquomodo mteîligemus,dut quomodoperjßis eienius, nifi ztr quinq; errdntium ftelldrum,multo tnuore udrietdte difcurrentium, curfu dlids dliter in boredm uel dufirum deflexo,^ incitdto uel res prcffo, dd Solis mterudUd, dut itineris,in quo des eitrruntjUt itd dicdm, djßerititem f 'S^iß ergo hds rum etidm Synodos cum Sole, cr cttua^àç »(gyi îtOToypoiaç er 'jt^oognixaßdo'ld-o'Ji^ dd Solern

Ac difci hicc niß dc documentii ifgt;oÙvopSjjlt;gt;gt;p, eruditK obferuationibui multorum feculoruM, nec nißde hdrum inter fe coüdtione dccurdtn, ne=! quci^nt. Orditurenimfeu Aßronaniidfeu Aflro^ }ogtd,(utroci; enim nomine uetußdt ufd eü) db his^ qu£(^otJ.v6(Auci^ fenßbui oflendunt,7ra^a.'rHfHcramp; er fenßbui er ex Geometrtcis atque Arithmettcis demonflrdtionibui rdtioniperfuddent. Obßrud^ tiones eruditec orgdnie fiunt, qu£ ddcMnufuM fabriedt Hlechdnicd , er rdtionem firudlura dc diflributionts dirigentibus Geometrid ZT Arith^ metted. Cum^i inflitui nequednt^niß explordtim ßt, in quo terra uefligio, qud dd Solu iter, dut dd tequinodlialem uel Polum extdntcm,qitd dd ortunt ueloccafum hdbitudme conßßdmui,er orgdnd collocemuijCoßnogrdphid opue e^,qua quid coni’^ pledlitur yi(üy^a.^nlt;xi= XüJpOTjagzxa? m^ct.yfxa.'nitxç, terra fuperßetem, locorumqi in= terudüd dimetitur dc dtflribuit, cui rei nugnum ußm prafidnt J'»o'rr[p/KH, /xETtcopotrttoTr/K» er yva/xoviK.«. Hac enim ex gnomonum er umbrd-rum rdttone, rurfM Geonwtricts innixd fonttbuf, ende petites flultd demonflrdtionibui, multd compdrdt dd motuwm obferudtiones dc doélrendm neeeßdrids. /j~.iTiafO(ru.o-oeiAH fleüdrum dltitu-denes: A/oTrfpjK.H cdr tendent interudlld exqutntdc ceu menfurdt.

t TotitK uerà per orgditA call flendrumcj-con=: fciftpldtioncm dc notdtionem dirigit o-ir[inù, cinn ^ilionn rdtionem explicet,dc cdufds muenidt, cur fedem ßellte eodetn dut diuerfo poßtu nidgnitu=: ^Wem mutent. lî£ itdque omnes etß ijfdem poflea jirniAntur demonßrdtionibui, quibus Aflrologid, ^men ipß ceu ßmuldntur cr fudm dccommoddiit t'perdm, qud illd tundem perficitur.

Seder exobferudtts prmt5,multA de'mceps ilia extruunt dc d€texunt,coniunflis er pdrtitis, ptout opui eR,operii Arithmeticd er Geometrid^ cum 'm ipßs motibui 'tnßnt,non ta,men db om=‘ ^ibui euidenter percipiuntur.

üeque hte difciplmie dd rem tintAm fold ddfe=! fant Euclided elementu,, etß 'mde 'mitium e^ : fed ^ultA dlid ex hii confldtd,fed Geometrid prdcipuè ^oéir'mdm Tridngulorum utrorumg^, pldnorum “c Sphdricorum, qud ceufcalds lÜd confiruit,ciui= btu er dfcendit in fublimè, et rationes explicdt fabricd: corporum dtque erbium caleflium, mo=i ^tum, interudllorum ,nMgnitudmis, connexionis Wfcr fefc et cum reliquo mundi fyfiemdte, habi= ^adinis dd terram. Ex fcw tandem,ubi ea er inter fßc er dd ucterum dnnotatA congruere depre== l^tnderunt, demonßratio mueßigans confenfum, logißice d'mumerans motus dc tempora, con^ feiiitur Cdnoncs medioru/m motuum. ütec Aßro« ^gt;tii£ initid funt, qu£ poßquim folertid drtißi tv/m fdbricatii orbibus dc circulis homccentris ubh er

CT eccentrii, adrationcm motuivm digeftii atque coaptatis ia ceu depinxit de expreßit, ut oculif cernendu/m proponant coràm, quodprocul fit in fublimt,fi tunc Geometriclt;£ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;con^

uincant hypothefes obferudtii cr lt;pdivoijSjjoiç fdtiifdcere, doârind conftituitur, Cf de dijferein tid medtorum dc uerorum nutuum canones con* duntur 'ngolt;amp;alt;poiifia'iap, de quibui logiftice ex Arithmetics ndta demonfirationibiK , deinceps motut fiderumddqu£uis momenta, elicit depro* wit. Bi fi intégré coUeéii obferuatisde cpeavop^î* voiQ refiiondednt confiât doélrind omnibiu fuis abfoluta partibis. Si difcrepent, redit labor adus in orbem jquem repetiab initio atq- itcrariopor* tet co ufque, donee motuivm utrorumq^, horuM qui numerantur ex cdnonibus, tllorum qui obfer* uantur in coelo, efficidtur confinfio. Sed bic la* bor, CUM nec unius fit hominis, ncc paucorum an* norum, ncc fumtuum,quos fuflinere priuati pofi funt, decebat Keges cr Principes propofitis prtemijs excellentia ingenid, qudlid nonniul* tis contingunt, excitaread h£cfiudid,nonmi* nus quam dd dlias artes quæfiuofas, urgenda ex* colenddq;,quod olim Aßyrios er JPgyptiosreges, recens ex Komanis Impcratoribus paucos,ercx Btfianis umum Alphonfum fecifife legimus, cuius tmpenfis Ptolenidicd funt refiituta ,qu£ fiinte* rififient, quanta effet ladura fadd f in quantain poflcritas rtdada, fuiffet barbariem I Brat cr

nunc emendittione opm Culendärio Rogt;«4«o, m lt;]uo eequinoélia ac foljlitia penc in ippt menfium principidfunt retrdiki continuo rcgreffu. inde nifi dd principium fuerint redtiiki, pcrmutdbnnt tdndem cum lt;equino£lijs fedes fuut iolfiitid,dtque W uernos O' duttvmndles menfes hlt;ec demigrd^ iunt, reliÜK hybernis O'lt;£finis,ut db ^qumodijs oecupentur. Sed quotui quifq^ eil ex fummis or* lt;iinibus,qui hdc curd dfficidtur f Scholis relinquia tur, in quibus utmdin hoc, quod drtißcum fiudio nojiro tempore, pdrtim ex Ptolcmdicis fcriptis^ pdrtim ex inuentis recentibus, utcunque contex* turn dtque congefum eA : lgt;!dm O' Copernici Oquot; nefiri prtcceptoris Erdfmi Idbores merito ntAgni» fdcimus dcretincmus: Vtinum ergo illud coms ntentAndo iüuflrdre,O' docendo confrudre pojfes ntw. t^dm de ncftris inuentis uix dut jfem dlis siuum concipere ipßdut poÜiceri alijs quid pojfus gt;nus, deftituti ijs fubftdijs,ßne quibus/ruflrd tdns turn ejfemus opus dggrefiiri. Optdrim dutcm O' hdrum drtium neceßitdtem Jimul difficuttdtem eonßdcrdre principes fdpientes,O' de edr um com ferudtione cogitdre. Intered duditores noßros hortor,ut,ctidmßpri£mid deßnt tdntis Idboris bus dignA , tdmcn fud ßonte hds drtes dtnent dc difcdnt, cum propter ipfam drtium pulcritudis nem, o certitudmis euidentidtn, qud; ineA : timt quid utilitdtes funt mdnifefllt;e, imo neccßdri£. tsfs fuefdcidnt etidm fcfe ad cccli dßieAioncm, Ztrßdes Hhh y rdnojfe

vu. noffe confuefcdnt. t^uDd profeâo funt puîcrio» rdmonimen.a,qudtnh£cin calofulgentid lumi^ «A,nec putet quis,uÜM pyrdmides uetcrcs dut tros phlt;£d uUd mdiore cum ddmirdtionedut uohiptute fiedlurt pojj'e,qudm djj/iciimtfdpitntesintcgris hybcrnii noilibu^, dlterum call Idtns perudgdns tcm Orioncm : nunc nos ccrnimus fub Cuncrî fiderc uicißitudine ddmirdbili difcurrcntes, Sds turni dc \ouis fleüds, dd eum mcdum, ut progrès dicndo dißiingdutur, in regreßu mox concurrdnt rurfus dtq; ccniu/ngdntur. Vidimus hos die qudrts, menfis Septcmbris aiini fcxdgefimi tcrtij,tdm pros pè congreffbs, ut ccuUs diftingui enterudUum non potuerit. Tulid in calo nottre zy compleâi eogis titione Deum drchiteéîum dtque guberndtorem ifiorum corporum nwtuu/m,di[igetitid eü cons neniens zy digms Scholaflicis, in qud nuUi décrit ftudium. Oro dutem Deum ictcrnum pdtrcm Dos tnini nofiri Icfu Chrtfli, conditorem in calo lUos rum pulcherrimorum corporivm, ztr dutorcai fts picnti£, qu£in dodrind calcflium motuum con= tinctur mexhduftd,ut ztrh^zy dlids dries i.ccles ft£ ncccffdrtdi nonßndt extingui, Ct prohibent, ließdnt bdrbdricte Udfldtioncs in his terris,fed conceddt Cf llluflrißimo Principi Dledori trnns ' quilldin dc fdlutdrem guberndtionem , Cf nobis grdtdhdleyonid dcconimoddtn his fludijs ,quibus ipfe honore dfßciturdc cclebrdtur,

SPe(fhfij?»nt’ Domme Decane Gr procdncetltl== nc, compdtcr, collegd amice obferuande : t-t ucrißima esi commenddtiotua Mathenufica» gt;‘imt difciplmarum,CT' iufiißima cckbratioaugu= filt;emimißcentitelÜuflrißmi Pr'mcipis noftri,ut lt;«»»1 in utroque officium non poßtt non gratißi= fluuneffè bonii inteUtgcntibui omnibut. Hoc pofteriios, etiam pietatis Idudem complet igt;tr. Miht uero cr cites temporis, in lt;juod blt;ec Scholdflicd feftiuitM noftrd incidit, exquißtio dt= ^ue conjiderdtio, fuppeditare nonnihil uidetur, lt;ittod dd ed, ciu£ tu de horum fludiorum ufu dtffc» tuifli^ lUuftrandd fdcidt, cr ijs, qu£ inpnefentid ^^endd funtuidmfferiMt.

Keffncientibuf enim dd dntiquißimds fd= bijlortds, fub hoc prüfens temptes,^ hdcdn=‘ Hi noffri parte, celebraffe uidetur gens Hebrad nemoriam fortium, quibus tempus quarcbatur, quo de con/iIio Amanis Rex Aßuerus extirparc è regno fuo deberet populum ludaicum, Quod conjilium ciim Deus pietate GT- opera inprimis Üardochæi cz Efthcra : qua gt' Edijja eA, eiy ^^offd effè putAtur Herodoto : impediret, g^ au* torem huius euerteret , GT cor Kegis populo Maico ita reconcilidret, ut contra hoftes fuos

urrM ei permitteret quihm cr felicißime 'ufm fuit, Turn igitur ut liberationis huiui diu'mx me^ moriii conferiMretur\ lodchitn left filiut, lt;iui pdtriidpud Ddrium ahfentK,locoPontifexcrdt in 1Ü0 populo db Adrone decimui oiktuui, ut N^ cephoruf numerdA Hie igitur tunc de fententid lAdrdochiei Tefium inflituit folennii^ celebrdtio» nis huius, Quodddomnem pofieritdtem in popu^ loïfrd'éliticaceîebrdrctur, decimd ([udrtd (^de^ emd quintd die menfs Addr, quod ut in lætifim^ rei memorid feßum fuit hildritdtii puiliete, £t ficut Romdnorum extiterunt multis feculii poll : Ifti fcifc tudieorum fuerunt Hildrid quneddtn. Q«o exemp/ofowmoZ-of» uerifimile eA dliquos poßed in Ecdeßdm introduxiße publics Idtittte i'eflum, cum ptaeeret eis, ut effent dhriflidUA etidm Hild=‘ ridquæddm.

Qudm commode dutem cr qud de edußin Ijoc tempus collocdtd ed fint, equate inflitu^ turn iUud fit, non qudrimus in prafentid. Sed bdc poßed temporu/m cr moritm peruerfftds in Bac^ chdndlid ZT Lupercdlid ethnied conuertit. Atque kmc effè lUd noßrorum temporum hildrid,quie idm in Buridlid conuevtuntur, etidm temporis rd* tio comprobdre uidetur, Cum in pdrtcm dnni edm, qud illd luddicd cclebrdtd funtßncidere uide* dntur.

Reffiondet dutem menfis Heirdus Addr, Ro* mdno Eebrudrio in dnno lulij, ut Hifdn, qui Mdr* tio re*

ANNO I f « 4. S4F *io rejpondere potiuf ^uim Aprili uidetur, an^ etwn, quern apud Kebritos Dom'mui fanxit, *iieoet.

E/l enim dnniK Eccleßie 'Dei prißta duplex : Kniw dutiquißimui, db iÜu primis pdtribut nbsp;nbsp;hu»

^ndfdpientid conftitutus, dnte etidtn diluuiu/ntt 'll utdetur, nbsp;nbsp;pok tempord huiut db Abrdhdma

fttam propdgdtut ,qui Chdldaos Arithmeticdm Aßronomidtn docuijjc legitur. Hie dntiquif» Ivitut dttnut incodtut fuit 4 noud Lutid praceden» dqu'moiiium dutumndle, ut'meiddt in Septem» ^em Rontdnum dnni lultdni , qui fecundum no-lirtit rdtiones reßondet Ttfri Hebrao. Cduftm huim incodtionit dntiquitdti fuiffe dliqui putunt hnc,quèd indutumno mundum effe conditum ^Uidani etidtn ex 'Hebrais crediderint,Cf non'tn ^e,‘c'u»t dliwtde, tiimexdrborum fruäibusdr» iimentumducentet,ut dppdret. Sedmdgit efje «ideturronfentuneum, idea turn 4 prifeit tllit m» (odtum dnnum fuiffe, Quod omnibut frugibm Ct frudtbus turn in omnibut propemodum tnun» di pdrtibus perceptit, expeßnri incipidtur no» 'flu prouentut. Etfi dutem fold Eceleßd, fieut dotlrindin de initio tnumdi, itudnni etidtnrdtto» ncm conferuduit integrdm, dd beneficiorum O” (onßhorum diu'merum explicdttonem: Aßdts,» tnen fermé ton hutte d pdtribut deceptum re » tmuit, qu£ db lequinoiHto dutumndli dnnum in* eodMt,Qr TF.gyptut fermé eumdem ufurpduit, Incepit

Vicepit eitim annum à quarto Calend. Seplettilrii. t Hic igitur uetuf annui eü Eccleßte prim£,quo tempore menfes nondum habuerunt nomina cer^ ta, fed numeris tantîim notuta fuère. VfurpaOi autem et conferuata fuit in Eccleßa htec prima annt ratio, ufque ad tempora exitus populi Jfraë^ j litici ex 2Egypto , qui ettm educeretur node, , pracedente decimum quimtum diem eius menßs, qui in ueteri anno feptimus erat,crpoßea N/« pn appellatus fuit, propter rei tAnt£ memoriatit I Dominus mutauit anni ueteris rationem, et । flituit nouam, atque pracepit populo fuo, ut hic 1 menßs, cuius décima quin tu die eduilt fuerant, i e//êt cis principium er caput nKnßum, id eH, primus in menßbus anni, ut habet paraphraßs , Chaldaica, quo manifeflè oflenditur, ante hoc tempus nonfuiffe tUum menfem principium an=gt; , ni. Cur enim mandaretur de nouo initio i Hie , igitur annus alter esiprtfcie Eccleßa, etcom^ peratione cum priore recentior, fed per fe ant tiquißimus, lÜe prior humanlt;e fapientia e^, hie ' alter inßitutionis et mandati diuini, quernfer^ ttat in fua hifloria Mofes, Et fecundum hunc Genef 7. primum menfem nommât, et Eeuitici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Niacedonum. er TEgyptio receiitiore facile *ilt;equatur, quem Z!r hodie retinét, ni/i quvd à ^tuli chrifli annum 'mcoat,qui brumx diesejfe lt;^feditur, cr quo tempore Chriflui natm futt •» 2 7. Décembres inctdit, 4 quo idm receßit ans ^idpando ad dies fermé 1

De bocuero iitroque anno, ßcut confiât ex iifiorqs ueterum, itu hifloria; Hebrad quem los ‘imt m Romano anno habeant , quo deinceps ^cclcßa ufa fuit hodie utitur, de hoc inquant confiât ßmüiter.

Rtquanquam magnifado mcolocofluditimt ^oHißimorum uirorum -, qm in hac re explicatis •li commnnicärunt nobifcum labores fuos : I/t ftomptu tarnen eA demonfirare, Romani anni '•lt;( Rebr£um reduflionem cxquißtam , à Lutne 'l^menßum Lunurium numeratione effe nullam f°fie.

Menfes fuos Hcbrtei confenfu omnium d Ltta ^etatis medio motu ducunt,quos eij- incoant i ^Uilunio-, fed ßacium reditus Lutra; ad Solem^ 5«i appellatur menßs ctuilss ct fynodicus, habet '^‘(s z 9. horos circiter 1 ßc Lunaris annm fitnmunis menßum duodecim, habet dies ? 7 4. * quo numero abfunt adhuc dies 11. Kf Roind« gt;gt;usanniK compleatur, neq^folaris annus cum hoc “Ho modo per difiributionemmenßimi in trigmta dies

diet poteA indtinis ßngulis ^ntuUèntvnut in multis, j^unaretn amen hunc fuum, cum foU-ri ddæqudre, utcimciue iUam gentem legimut,non epailis, fed Embolifnu) tmius integri menßs,ut annus 6/xêoA//jLa(oç hdbeat menfes tredecm, dies ?8?. horos in prafentM non numero. }ta terni annt Rebrtei fermé cum ternis Romanis eequon» tur, exuperantibus Romanis ad dies circiter très, Sed cr tempora Embolifmi ïudaici peculiaria funt, tn periodo enim Cyclt lunaris iÜius lt;^ui de^ ccm cr nouem annos continet, fit infertiô men^ fis intercalaris fepties, quinquies po^i duos annos interie^os,bis poâ unum. Item anteuertit Pe^ riodus Cycli fequentis pracedentcm proximunt i-fi coniunélione Luminum hora una cr fermé dU midia. la fit, ut multis annis mtercurrentibuf omnium menfium initia uaricnt.

Ex bw ratio meatur de menfe Elifan, utrum Romano Martio aut Aprili refiondere hune nta= gis fit confenancum, Cuius inittum funt qui do= ceant aliquando prlt;eceßi/fe, aliquando fecutum fuiffe tequinoäium uernum. tdq^ accidiffe pro^ pter Embolifmum,quod ahunde, cy defataia æ^uinoüijsanticipatione teflimantes, annoan* turn Embolifitueo uel excurriffe, uel longiusex* currifie in Romani Aprilis tempora, menfemP^i^ fin arbitramur, cùm hadenus dtßuaa demons ftrare utdeantur, quod in menfibusttebrais cuM

conferendis, necfue finbrej^ndeat, Oquot; tnultorMioresantiafationes 'mitiortvm fdciend^ lint, lt;^udm uuïgus cxiftimdt, zr ic^uationem ex» ^mßtam e/Je nuüdm, Etji de hii breuitcr did non pofe^ : dtlt;jue int TrAdtre mi fcoc potins prtc^ ftns noflri anni tempus, isiddere iUd gentis He» ^lt;flt;e Hi/drw Mardoch4ica,uttippellituimiis,qiMm iit aliud iudicamus.

Cum dutem hoe tempore noflro, crtinnt fre* fptentid fit petentium honores fcholaflicos, quan» ttmnon uidit hdc Academia ab initio fundatios nis fuee, nequedealißf^pe compertum eR,Et in hocipfum tempus promulgatio bcnignitg.ti5ïllut ßrißimi Erincipis de flipendijs conflitutis incia iiit,Cai^AS habemus cur fcholafticaetiamHilda quicdam cclebrare poßimus, lopTaJovnç X«* fiSKfia in medijs periculis E.eipubliCie.

Sequentes igitur nota D. Decani nofiri, agia tHus gratias proptcio cr mifericordi Deo, qui flua dijsnofiris cultoresGrpatronos conciliât,quod •n maximis tcrroribus gt periculis, qune undtque offèruntur , penè unicum adhuc argumentum i’abemus, nondum prorfus contra hos terras irria f^'tx ine diuinte, cum hoc modo maximum benea ficium, quod terris conferri pote^i, conßeruetur, iieritas caleflis GT humana fapientia.

iSußrißimi autem Principis munificentiam ptnè rcgiam, fubmijja ueiieratione, er quantam lii animi

animi ttojlri concipere poffunt grdtitud'Me ce^ lelrätnM -, ^ui foltK ex pr'mcipibui Germtinite duds fcholM publicds omnibm rebuf inftrudißbi Wds habet er conferudt,neque conferudt antkm, fed nouis quotidie bénéficias de inexhduflo fonte munificente heroicie cumuldt dtque duget. i^unc dutem poR cieterd fud,tnntum 'm huius fchoLedifi cipulos fud jfionte confert pecunia;, qie er dd no^i te Academe futidationem fatis effe poßit, er fi^ ne quanta impudente crim'me, peti ab tpfius Ceb fitud'me non potuiffet,ncque 'm herum temporum pcriculis fdcere fortaßis liber et multis alijs, Sed non conceditur nobis tempus,'m pr£fentid,ad exs promendum dehac re cogiationes noftras. Nlt;t« etß er officiofa er uerbofa fuit hdc in parte ora^ tio tua, fi cui tarnen contendere tecum libêrct,ei propter amplitud'mem argumenti, neque deeffe poffet quod diceret, er pietatis id effet certa^ men pulcherrimum, 'm quo u'mci etiam glorio» fum fuerit. His igitur mifiis, tu£ dignitatis Jfieihatißime D. Decd«e, comtnendo hos ui= ros er iuuenes honeftos dtque eruditos,qui in pri== udta erpubhcd exammatione eos fc c/fe probd^i runt, ut collegium noftrum, fummos 'm fiudijs Philofophe er bonarum artium honores eis des cernendos iudicdrit. itoque coüegij noftri nomis ne tuam fieitotam dignitatem reuerenter oro^ ut quos candidati hi nofiri meriti effe er tueri pofiè iudtcantur, eos honores ipfis benignècons feras.

ANNO Xî^4. 8p fer4«, CT' pro concflJà tibi poteflate, publice nut* ÿfiroi optimdrwm difciplmarivm er Philofophite frees atque renttneies. Pro qua re er coUegium tioflrum gratiam tibi debebit, ercandidati ifli fuo quifque loco, qult;e debebunt er poterunt o^^ da, pr^eflititros fe pollicentur omni tempore. lt;^od reftat, oro Pieum, ut bac noftra uniuer= [a, Pcclejite ipfius, ReipitblictC, Academilt;e, er 'm hacdocenttbus er difcentibus omnibus, er candidatis noßris, bene féliciter^ euenire uelit,

CLarißime uir, prlt;eceptor, compater er' collega obferuande. Cum fatis conßet ueriß ßnu, ejjc, qu£ abs tc erudite er grauiter diikl funt, deutilitate ßudiorum noßrorum, qutein Anni conßitutione maxime conßgt;icitur: non libet plura 'm earn fententiam uerba facere. Petitioni autem tu£ eoetiam afßcntior libentius, quia ius fium eR , uiros honeßos er idoneos ad docen^ dum,publicis teßimonijs ornari, ut ßudia lite* rarum conferuentur Pccle/iæ er 'R.eipublicie ne* Hi 2 eeßaria.

cefj4ri4. Po^qudtn igitur horum cdndiiitt* torum eruditionem atque mtegritutem probduit collegium twflrum, ey acceßit grduißimwnt iudiciumlttuftrißimi Pr'mcipis D.PrnefltLudo^ uici, Stetini dc Pomerdniie Ducis , INldgnifici Reilorid dc Domini noflri clementißimi, cuiiti Celfitud: fy mdgnificentid non gr‘tiMti/1, eß: hoi ipfos cdndiddtos dudire publtcè, ut dechtrdrett fecr mdgnifdcere noflra fiudia ct de cdndidd^ tis optime fentire dc Jßerdre,fitqipropteredde» cretum ut titulut CZ inßgnid Mdgtflerij Phi^ tofophici hii decerndntur : Ego quoque ipforiM honori dc digniMi fdueo, eosch promoueri cu=‘ pio, non eo tdntum,quod mthi cum plerifque eil fdmilidritdi cr dmicitia, fed ideo duoque,

I s 1 certo mihi confldret, omnihut, ht hoc dtnplißimo O' duguftißmo coetu, morcm de tonfuetudhtem huius Acddcmia: notum ejje, Oquot; ßmul ctidm hoc perfudfum effe, me non med J^on^ te,hune locum occupd/fe, nec ultrôhdtdicendi pdrtes mihi defumfîlfe, Sed iudicio O' dutoritna te pvieceptorum, quibus dbfque grdui culpd re^ luàaritwn potui,utrumque mihi dttributum O' äßignAtum efjè: Prorfut non hdberem, quibus Uerbi! dut rdtionibus hoc fdüum meum exeufd^ fetit, quod in tanto numero eorum, quifimul or^ tidtißhni coüegq Philofophict teflimonium publi* eum hoc tempore mecum expetiuerunt, Ego poa tißimum ht hoc lüußrißhnorum Prmcipiim,gene» roßßimorum Bdronum,0'dliorum doäißimorum O praßdnttßimorum uirorum confcjjù,hoc onia dicendi ht me reciperc dufus fuerim. Pdcile enhn mteUigo, nuüdtn ordtionem, qudntumuis dccu* fdtè eldbordtum , me d fldgitiofe hnpudentilt;e O drrogdntilt;e fujßicione liberdre pojjè, Pt quid dlioqui ndturd fum thnidus, O' db omni oflen a tdtionâ duÇu dlienui de dbhorrem ; omnmo ob* mutefecrem , fi uüd ex pdrte mihi hoc obijci fofiè dgnofeerem, Me higcnij fiducid, O' oflen* ^ii î tAndx

Unda eruditionis grdtia^iilijs doäis ZThoncflit^ uirii lt;rvttlt;foiTHTaiQ cr competitoribus miSf hM dicendi partes præriputffè, Sed civin bac ßgt;icione me baud dubiè hberet hums /chohe hoa nefla confuetudo, twa omnibus , qui adfunt î gaudeo me leuuri difficili labore purgandi uobis hoc me um fadum, cuius me gnmißtmas cdupii habere tp/i mtelligitis. Quad uero fecundolo^^ comihi htc agendum qua/t necejjario erat,i(tro^ garem me patienter audiri, qui me£ infantile mihi confcius, profiteer nihil à me affempojji, quod talium Virorivm præfentia dignum fit, aut iudicio exadißimo fatisfaciat : Video 'm eo quo^ que operam fruftra fumi apud eos,qui fiimma hua maniate crbonitite preeditt,magis uerecundte obcdientije ftudium, quam operofie fdcitndi£ ce a natum lt;l nobis hoc in loco requirunt. Vertmtia men quod ucftr£ eximia uirtutes ultra mihi pro* mittunt O' Jßondcnt qitafî. Id precibus etiaitt nuis ctvtn debitu reuerentiu cultu à uobis cona tendo, ut qua facilitate alios fimili 'm loco confia tiitos anted audiuiftis^adem me quoq^ nunc pducd didurum patienter feratis : cui ueftra aquitite magisopuseâ quamalijs,qui aliquot lamannos db Acddemijs publicis rcmotus , cr 'm puluere fcholafiico detentus, omnem ingenij met tultua ram O' exerciationcm, puerorum utilititi poüa ponere coaélus fui. Sed quoniam de uefira boni* täte non dubito, prutermijfd' longioriprufattone, de'ma

Satui pro more[cholte reccpto,dd me dîioi frudiendos, tjUieflionem proponere ex grduißtmo fcco T?duli, qui in 8. fdpJfe epiftolæ ad Romanos txtat: Vbi inter cætera argumenta,quibusTàc^ flefîam, in hoc mundo uerè dolores parturientis fuflinentcm confolatur, ctrad jßem ac patientiam gt;« terumnis prteflandam adhortatur. Non temcrè, fed magno confilio cr inenarrabili Jàpientia exx tmplum totius naturce rcrtim proponit, Quam •ffirmat diumitus uanitati fubieôtamp;m, C}“ prtete^i featrißi feruituti obnoxiam effè, qult;e fittienda demum fit, cum interitu ZT corruptione uniucr* fi machinée mundi. Verum fub hac uanitate zy dura firuitute,uclut fub arumna ZX' pondéré gra^ ^ißimo, dit omnes creaturax gemere,ZT niti, zy tnore parturicntium mulierum anxtetatcm ztr eructatus trifles per ferre, una cum V.cclcfia, eu* ’w liberdtionem Ztt glorificationem folicite ex* pedent, ut cum ea etianiipfefui renouationem ^ecipiant. Htec enimfunt uerba Pduli Apoflo* il, «f MI Grifciî fontibus fignificantißime red* tantur : k aTroK.apaJ'on.ia iuq ûlicreai^ aiài o^nroH.aAO'P'P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ôiS amp;-3y£KJ'£^X^T0tt,

, â/5\a J'/œ np virorófw/Tct siiy tA ■ niliPt. oTi XgôJ ccurii h nlitriç ê'Ââ/^i^to^Ha's* Ttiu awo d'ovÂslaç epSo^aç, £/ç olùj lit 4

-niç vi)}} T^KVM/j Tbv ^toü, OK^oLfjSj/ Toc^, oTi TsAcra. K lîfwiç lt;rus£va* Kgî!) cuvu/lva a^i Tb vaS). Etcnitn folicia a,,inquit, Creatur£ expeikltio, rcuelationent filiorum Dci expeiht. Vanititi en'mi fubieiki, eâ jwn notens, fed propter eum, qui fubiecitearn'M Jpe, Quia CT ipfa creatura liberabitur 4 feruita^ te corruptionis in liberatione glorùe 'Eilioru/M Dei. Scimusenim, quod otnnis creatura conge* Mifcit, cr una parturit ufque ad hoc tetnpus.

Vt autem dehocdiâo Pauli cogitareMhoe temporepaulàdiligentius,crde codent queftio^ new infliluerent, tnprimii me admonutt proxi* miK call ardor, ut Jtccum Liuio Cf alijs lat'mis fcnptoribus appelle»!, qui recens nondum elapfo ailiduo,conß)e0luseil admodum tembili fliecie ;pertotam ferme ttoâem, qult;efecutA eü diem tS. huius menfis ïebruarij, qm tpfo die ante 18gt; annos Reuerendus Pater Dommus Doâor M. Luther us Islebite ipfo die Concordiie,'m patria fuaex hacuitain calejlem patriam cuocatus eü. Eo am trifli Jfeéktculo, quod fine confiernAtio* tte animi aßneere non potui, commotus, cum ty ahorum piorum querelas Cf gemitusdeeoaudi* vcm, et confolationem in uerbo Dei qttarerent i Inprimis mihi hums lociPauUni recordatio fub* îpt,qui cum contmeat qunedam fubobfcura, Cf de^tu, truditorum lt;rv'^HTiisramp; Cf declarationc,

cü Jecopauca dicere, ut occafiottetitprie* alijs doilioribuf de eo dtjferendi aceumtiutt ^cogiandi diligentiui,

Primum cnim mirum uideri alicui poteRtQ^ gt;’e Pdului tribuat tüdm dnxidm expeildtiono», ^f^em liberdtionis, CT gemitum dcfenfum do* Ioris, rebiK manimatis conditii d, Deo fine fen* fit, cum de re fcrid dgcns, ttoii uidedtur debuijfe^ hcturum dut Ordtorum nugt;re,figurdrum intern* ptfiiuo ufu qudfi ludert.

Deinde cum dicdt Pdulus, uniuerfdüt Mtu* ftim 4 Deo condttAW, udniatt fubieikim, er cor* fuptioni obnoxidtn ejje, uidetur conßrmdre ucl* le Epicureorum fur ores, qui intuenteshdnere* l•|«» confu/ionem in mundo, er dbufum credtu* fdrum multiplicem, rdciocmantur, Ref eeww iunundf ferri tetnerè de nullum ejfe Dei proui* ientidm.

Poflremo dubitAri pote/i de cdußs, qudreDe* us ndturdm rerum non uolentem Udniati ip/i fnbqcidt,^^ tuntis dbufîbus timdiu expofitum efje ßnut f Et qudre hdne pulcherrtmdm mundi nuA* chmdmyfummAfdpientidd fe condiam er ornd* turn, dd extremum prorfui defiruere er denuo inftdurdre uelit.

De his rebus, etß nec ingenij mei imbecillia tds, nec temporis dngufiid meßnit longdm dtjfu*

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lit y tthos

SîS ANNO I y « 4» tntioncm inftituerc : Tanten quia aliquid omnino dicendum eA, exponam breuiter meat luueniles cogiationcs,pctiturut poftea à reuerendis Pr^* ccptoribuf earundem corredlioneni, uberio=gt; rem huiut diiîi Paulini eoarratioaem.

Nequaquam igitur , quantum ego iudicare pcßum, ludere uoluit Paulut figurarum flofcu^ lis, in hac grauißimadijputatione, in qua corni^ tur ueras efficaces confolationes proponere pijs, perfecutionem patientibus propter confeß ]ioncm Puangelij, fed ftngulari Spiritus motu, wtuetur horribiks abufus, qutbus res bonx i Tgt;eo conditit, 4 Diabofis ü~ mpijs homintbus, contaminantur quaß, cr deformantur. Et/i au» tem omncs créatur£ propter hos tarn fxdos ab» ufus cr horrendos prophanationes, eo ipfo uiden» tur quafi uoces zr gemitus lacbrymas fuos cflendere, quando plures mu/itatos motus cr ef» feiliones habent, quas Prodigia nominamus, qua^ tia funt in fubtimi Cometarum trifles flamnt£, Chafmata, eyalia incendia in acre ,fulminim item amp;nbsp;procellarum crebritas ac feuitia, ma » num ey fluminivm fubitæ eximdationes ty dilu» uia, cruoris ex terra fcaturigines , monflrofl partus, terrarum tremores ey horrendi mugitus, quibus omnibus ey abufiim fui multipliccm/tgni* ficare, eyceu uoce édita eypiduris propofitis, prienimciare uidentur clades totarum gentium,

Cr extremum mundi interitum : Tarnen Paulin iocquidemin loco,cumcreaturMdicit ingcmif-eere, nonuideturad lüa prodigia rejjncere, fed idea potißimum fie logui. Qjita prtecipua pars maturarum, cuiui caufa rcltqu£ ômnes cr eon* dit£ funt, tam diu conferuantur, Pij uidelicct liiommes in Ecclefia omnibm temporibin, tüum nbtifum rerum 4 Deo conditurum CT cernuntma= propter cum acerbißimos dolores animo* expertuntur. Quemadmodumenim, cum ^itu£ tdolorum Tthnicorumtemplolerofolymi* (ïtto ab Antiocho Epiphane inferebantur, £3quot; in lt;tra ad uert Dei cultus dejiinaa ui£lm£ prohibi* Ie Ethnico ritu maiklbantur, pr£terea in ipßo fnnplo hommes pij trucidabantur, lionefl£ uir* ^mes Cf mAtron£ ad ftupra rapicbantur, uaßa Rempli aurea in Ethnicorum obßcoenis conuiuijs prophanabantur , non dolebant aut gemebant ifnc ipfi lapides tcmpli, aut ar£, nee aurum frophanatum, fed M.accab£i e3alia pia mem* ^a Ecclefiæ acerbißimo dolore excruciabanturt O tarnen fe promißione diuma de manfura Ec* ^^tßa e3' uenturo liberatore eonfolabantur ; rw ‘■«w omnes res fint fubic£l£ multiplici abufui ^iabolorum, Tyrannorum, ^3 aliorum impio* hominunt, er una cum Ecclcfia fuft'meant ^gnas miurias (yprophanationem : Hunc affe* dolor is,quo excruciantur pij 'm Ecclefia,per ftofopopociam, uelpotius a'luioiKiiaa'ip Z3 com* muni*

tnunicdtionem qudnddnt, trdmfert Pdulus 4 prlt;e* cipiM pdrte credturte inuniuerfdm credtumn, ld(ii ideafdcit,^tid certo confldt,}iAturdmre’‘ rum conditdm ejfe, non dd tdlcs dbufm cr iniua ridi (mpiorum/fed ddutilitAtem, letitidm, CT incolumititcm piorum. Hunc uero bonumfineiti, cum rerum ndturd poR Idpfum generis humditi fctnper tencre c^dlJè(jUi non poßit, imo eontrd ipfum cogdtur fepe Diabolis cr impijs feruire eontrd Deum, eontrd pios homines, eontrd uerfdm Ecclcjtdtn : lîdud dubie Pdulus ßgnifiedd re uoluit, ipfdtn ndturdnt rerum lUos dbufus tdcb tè ddmndre, cy dolores de gemitus piorum dp^ probdre.

Itdque ut exprimeret hunc confenfum cogi“ tdtionum in pijs hominibus cum eofine, dd quatt Mtiuerfd ndturd credtA eH, uti uoluit tdm fignifi^ cdnttbus uerbis, Tràcra m lîfîenç crusîva^a xpîj trus:(o/tve.

Sed ne nitnis diu in primd pdrte qucjlionis propofitic inhteredm: Nunc quidem ddtdterdtn pdrtem dccedo, in qud dubitdri poffi uideo. Num Pdulus ia dicdt uniuerfits credturds udniatifubo ieilds ejji, quod uelit impugndre dut euertere fintentidtn de prouidentid.

Hie breuiter rejßondeo : Nequdqudtn eo dnb mo intueri or deplordre Pdulum triflem confu^ fionem rerum 'm hoc mundo, quo Epicurus il* iartt

Um df^icitf qui inde ntAlehoc mod« rdfioeinite fur : MuUm res finit Ceui ab impijs rdpi in te^ frum abufiim o indigne traiturt: ^rgo pror* fùi non curat Deut res humanM. Item : Aliquant lt;liu tilis fuit confufio er uanitof rerum in mune lt;io ; Ergo perpetuo talis erit^

tn ales coUeäiones umiuerfales progreffät lt;nbsp;particulariate, (quas uitiofas effe omnes fini ^telligunt) incurrere hunanam fipientiamnes ^tffe eA,dum intuetur hancconfufionemcui fubicän eA natura rertvin,fine uerboDei,nec fiufis illiuf cernit, nec modum aefinem iüius m» hÜigit, nec profpicit denique ac credit libera^ fionem credturarum, cy fecuturam inftauratioe fietn gloriofim huius domicilq, ad uerum CT' teter^ film ufum beatorum.

At uero Pduliu Apoftolui hiec omnia ex «frbo er patefdUionibus diuinis agnofeens, non cbfiurè contra ipfum Ppicurum btec argument ’muertit ad confirmandam prouidentiam : PA, inquit, confufio (yferuitus creaturlt;e, Sed iUa fit Deo feiente er permittente imö fubijeien^ te,qui ercreaturam in iUauaniate ,ne in ni=! bilim redigatur, fuftenat, er finem eius dc li» berationem er gloridm dctemam Dcclefite pro^ »iifit,er poenas teternas Diabolis er impijs priemt dixit : Ergo necejfe eA prouidentiam effe fa^ ' teri,

Qjiod dutetn tertio loco hie ciu£ritur, re permit tut Deus credturam fuam, non uolen^ tern, erprteterfuum meritum,dc contrdfinent credtionii , am foedlt;e feruituti tumdiu fubijei, ddeo multiplici dhufu impiorwm projdndri^ Dt qudre lUos ipfos dbufus duertcre andern nett dliter uelit Deus, niß deflrudionc zy- corruption ne totius nMchinlt;e , c[Udm ana drte curlt;t condidit f

Tciic ego ßne uiiîui dmplitudine rerum hicn reo. ^t qudnqudm mihi dehdcre cogiantidlin ^ud in mentem ueniHnt,c{uæ ddduci non income mode poße uidentur : Tdmen cum ipfe fidere nuii cogtattonibus non iudeum : Mdlo de rebus antis dudire fententids feniorum , c^ui diu res eafdem cogiarunt, quorum tudicid, ut Pldto in qudddm Epifleld fcribitjcertiordfunt.

Qudmobrem oro Reuerendum Dominum Pdflorem hums P.ccleßlt;e , Doâorem Pdulum Pberum , Præccptorem O' hoßitem munt, ut O' de reßonßonibus mets dd priores pdrtes qu^ßionis propoßta fententidm ßidm expondt: Rt poflrenam pdrtem Quafltonis de cdußs to^ lerdttc feruitutis O' deflruflionis huiuspulchcrs rimi ledificij , ipfe expltcdnddm fufeipidt. Cui pro hoc o dlijs ergd me benefieiß O’ mritis uerè pdternis, O' ego gratitudmem dnimi fern* piterndm

anno I 7 é 4. ggj poîliceor , toU pofleritM fanior Mud dubie perpétua meritorum ipfita célébra* ^one prteflabtt.

DOHißime Mdgi/ler cbriflophore , No« (/«amp;IUWI cü , quin mediocriter intelligent Ztr pij homines ,aitimi octilos circumferen* per orbem terrarum nobis cognitum, ztr otn* ’'Um regnorum or regionum Eccleßas ztr po* f‘tias,ztr fummorum Principum familias,omnes Unique flatus ac ordines in genere humanoper* ^’ißrantes, uehenunter cenflernentur ac cohort gt;'efcant, cum ubique tuntam confuflonem, avapa Xmp , ZT, ut Paulus nominat, /xaroKoTnroL, »lueniant, quantam nutto unquam tempore fuifl ff legimus alias, niflquando fatales ac umiuerfa* hsorbis terrdrum poente ac uaflatioiies proximic t^te foribus fucrunt. Pquidem de meo dolore cen* fsduram facicns, quem capio ex confleólu pu* ^lieorum praifentium^ZT ex metu impendentium »Mlorum, quem dolorem non dubito mthi cum plurmis pijs communcm ejfe, omnino flatuo, adue*

aduenifji idm tÏÏud poßrctntim tempus , tn Chriflus pnedixit fore a-uuoxlti} imo^ f'lac,, ^TTo uX^VTOp amp;v0fwTTw/j awo (poSou ‘TÇoo-jf'omaç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oinovpSji/ij,

hoc eR , fore ßngularem anxietatem genttuim, ad defferationcm ufejue, contabcfcentibus homi-nibui prif timorc cr expeékttione eorum, fupcruentura funt orbi terrarum. Qvarefi quam, nunc certc opus eR, ut nos 'mflruamits ue^ risacfirmis confolationibus, quibus ertgt erfub Ctrl corda noßra poß'mt, ne prlt;e me tu aut fenfa tantbrum malorum deficiant. cùm autem effi» caeißima remedia dolor um quorimilibet, exfolo uerbodiuinitus patefailo bauriri poß'mt, debet earn ipfam ob caufam nobis fiudium facraruM literarum hoc tempore eommendatius effe, 'in qui» but CT priediéhe funt hie confufiones mundi, uergentis ad tnteritum, CT confolationes pro» ponuntur folide, quibus muniri acroboraripe» Hora poffunt, ne mcerori fuccumbant.

Laudo igitur pietatem tuam, Chrißophore, quod in communi maflicia horum temporum,dni* mum tuum fludes confirmare cfficacibus confola» tionibui, qualem omnino eßfe iudico iflam, quant ex Diuo Paulo tn medium adduxißi, in qua dtcit, uniuerfam rerum natur am nobifeumgemere,(T dolcre ob communes iniurias impiorum, cr ße» rare etiam , cr anxtè expeiktre liberationem, ereâo

treäo qudß capite circumj]gt;eâiintem, unde o-quando uenint nuxtliwmÇid enim uox Gnecd öcnroa Ka.^a.iS'onep,ßgnificdt,qud Pauluf utitur,lt;tllitdens baud dubiè ad diäutn Chrißi, iubentis nos capita trigere tunc, lt;]udndo po^remi temporis tnundi confußones cr terrores ingruunt.)

Sicut Mtem fitpè expert us fum in magnis do* loribus, de pr^ecipue in proximo meo uulnere,dnia mum tneusn Icudri nonnihil,lt;judndo uidi dliosbo* nos uiros meo ludußmul commoueri, (quentddmo» dumnihtleü dcerbius £îîr»XcWp£Kax,ia, iw« fultans meeflo, er cdl«mttdtem exprobrdns, ut imt pius Semei Dduidt exuldnti fdciebdt) itd in bis do» loribus,guem conßeäws publicorum ntdlorum mi» bi pdrit, efficdcißime me confoldtur O' recredt btec Pduli 'n^oerussozsoiia, ^ud djfirmdt totdm re» rum ndlurdm, qudmuis expertem dlicubi fenfui, nobifcum gemere O condolere de noßrd-miferid, de cupidißime expeädre, o certoßerdre nobif* cum tllum l£tum dieni, quo libcrdti db omnibut tntferijs, traducemur in promißum regnum, er gloridm dcfruitioncm d'ternd: eonfuetudinis cum Cco.

Rfuîc igitur tu iudicus, Pdulum tribucre bdt qudß uoccs,gcmitui,dc fenfum doloris, toti rcrum nAturie,reßgt;icientem udßnem ipßum,in quem eil i Pseo coiiditd ercdturd, uideheet ut feruiatdd utib» tdtem er fdlutem hommum dd bndginem Dei ere» dtorum, er Deum reâè dgnofcentium dc colen» Kkk tium»

tium. luxtd hunc finem didt p4uliM,credtut rdm deteßiiri abufm cr inturidf,lt;iuibui Didboli CT impij hommes contdmmdnt res bonds, ijsq^ dd con^ tumeliam Dei, CTquot; perniciem piorum de Eccleßfi abutuntur, cr qudji emißa uocc de gemitibus de» plordre fudm trißem feruitutem, CT eonfirmdre pios,quàd muitd feruidt impijs contrdEecle/idtn, erquodßt futuriis huius trtßis feruitutis hetus finis,cr feeuturd ingens cr£ternd glorid piorutn, qutbus tpfd quo^ ereaturd renoudtd,poßed in totd lt;eternitdteßne ulld ojfenßone,eontrißdtione,dbu^ fu,ßt feruiturd bedtis hommibus, er eommoditurd dd {gt;trpetudml£titidm,gloridm, uitdm ipfo* rum. ,

Hdnc duleem eoneionem omnium pdrtium ntun* di,qud iuxtd hoc Pduli dtdum nos in drumnis no» ßris priudtis cr publicis,qt(otidiequdfidüoqui» tur CT confoldittr totd rerum ndturd, nobis hoc difto proponit cr commenddt Apoßolus, quo ne» qudquim toüit prouidentidm Dei,fed potius con* firmdt, ut tu reàè rdtioctndtus es, cum dpertè di» cdtPduluSjCredturdmeße fubieildm udnitdtiißi« top uwoTa^WTa, propter Deum uidelicet,erga Deo fciente O' permittente fußinet iüdm feruitu» tem, o quidem irs iATehf'i, inquit,cum jpe ccrtio liberationis. Loquitur autem hic Pdulas more fcripturd, qu£ ßepc dicit, Deum altquid fdeere, quod permittit fieri, de non eßicdciter in prüfen» tid impedit,dHt mutdtfdut contrdrium fieri cogit, ficut

ftcut dicitur indunre cor Phardonit oflenfîone plurium tnirdculortim, quando finit mere in lÜAm e4ecttdte)n CT contemtum mirdculomm cor impij Regis, perfudfi li fuis fdpientibus,drte mdgicd lUd tnirdculdd Mofe fieri, qu£ ipfis imitari non ejfet difficile. Propter banc extcnudtionemjUd /lupen* dAfaäd Det perMofen edttd,erdnt tdntiimrcgi impia caufd (fed minime proprid) mdurdtionis,ut pertindcius denegdret populo exitivm in defer* turn, cum tdmen Old tnirdcuU idea exhiberentur i t)eo,ut fuperbui dc contumdx régis animus molle* fieret, cr flederetur ad obedientiam Deo tdm po* tenti praftandam,

ltd hie dicitur Deim, credturam fubieciffe Udnitdti,hoc eii,horribilibus abufibus Diabolorunt impiorum hominum,cùm non eofine conferuet t)iundum,ut-eo tam fceleratè Diaboli cr impij abu* tdntur, fed propter alias grauifiimas eaufas : quds htinam tam facile mihi effet exponere, quàm tibi facile fuit, Chriftophore, eds ex me fcifiitarfde ^uibus cuperem ipfe alias exercitdtiores diffiren* tes audire. Et hic locus, ac temporis dnguftid,non patiturorationisprolixitatcmiueruntdmen ut tu£ fetitioni dliiiudtenus faltem obfequar, pdueißima adijciam.

Potuiffet Deus benignißisnus conditor gene* fis humant, primos Hommes poA feedißimum la* Pfum uni cum ipfo domicilio in ipforum uftm fondito, fummo tare ilatim funditus delere, er

Scd cum pro fua immenfa ionitate ac ntiferb cordta,^udtn filij coteterni interceßio ac obligatio ad fatisfaélionem progetiere hiMnano,impetrarat, Homines in gratiam recepij]êt, cr eos ^uamuis morti corporis obnoxios, tarnen longiufculè uiuere fuperterram ueüet,ut multiplicare fe crefeere in eœtivm ac numérofam Eccleßam pojfent, cr tempus haberent, guo cr plenius inftitui,^^ pro^t ficere indies ac confirmart in agnitioiie Dfi, O” eandem »« fuos O’ altos propagare docendo O alijs ofpcijs pojjènt : etiam mundi domtcilium ipßs reliqutt, o creaturam uoluit eo ordine ac fine,ad quemcondita initiô fuifiet,omnibus hominibiis fer* uire, ad fuftentandam, fouendam t prorogandam ipfis uitam, o ad monftrandam ipfis infingulis naturae partibus etiam utlifiimis,Dei conditoris fa* pientiam,potentiam, ^hsóthto. «SzAwöf«« 7riap,ut Paulus nommât.

H£c m'mifteria uoluit Heus creaturant fine cmni recufaticne prieftare pifs potifiimum homi* nibus, O ^cclefiæ fux ciuibus, propter ^uos O’ initio earn condiderat, o poR lapfum hominum in ordme fuo reliquerat, nifi quod fibt hanc pote* Hatem Uberam refcruarat Deus,ut eiufdem créa* tur£ m'mifterio poffet uti ad cohercendos, exer* cendos, cajiigandos filios fuos in Ecclefia,feroci* enteSjlanguefeentes, o dclinqucntes.

Sei or impijs (tc ingratis howinibui uoluit tieus eadem tninißeria obfequu rf creatura fine recufttione praflari diqiMndiu, fi pojfènt impij hlt;tc bonitdte condttorK, O' obfequiji rerum ab ipfo conditarum,fl€(li o pertnoueri aliquando lt;td pitnitentiam i ad agnitionem Gf reuerentem cultum Deiyperuoccmfilij )nediatoris,ßcut Chri» fites teflatur mquicns, Matth, ^,ßtis imitatores Matris ucßri, qui in calés efi, qui Solern fuivm finit oriri tam fuper malosquàm fuper bonos^o pluui^ «m facundantem agros impertit non tantum tu-fiis,fed O' iniußis,

Nfc propterea Deus caufa illorum fcelerum efl putandus, quie defignant impij,adtuti minifiee tio creatura, ipßs aliam ob caufam conceffo,ficut ille benignißimus Paterfamilias, Luc£ if.HoneA cenßndus caufa fuiffe prodigo filio profußonum, beluationtim,0' fcortationum, quibusnequam iUe filius ifed poßea per panttentiam conuerfus') hie* reditatem à pâtre dementi acceptam prodegerat, quant optaffet pater ad alios ufus conuerfam effe, jicutpotcrat ac debuerat ea filius utiadfuam Cr ttliorum multiplicem utilitatem.

Caufa igitur eü Principalis, cur Deus hune tnundum ßnat etiam in his abußbus ac uanitate tamdiu durare, immenfus amor O' mifericordia Dei conditoris erga genus humanwm, ex quo ut coUigatßbi copiofam Pccleßam, cuifuam bonita» temlargißime communiest,finit per aliquot fecula.

durare multiplicationem ho}mnum,lt;jtforimi uîtti)tt ftflcntat minifterio creaturdrum.

Altéra caufa eü, ineffabtlii dementia (3quot; fxect K^o^vfj.'a, qua Daps perfert aliquandiu impios rum fcelera, abufui optimarum creaturarti/m, ut habcantJjgt;acium reßpifeendi perferiam pœni^ tcntia»i,et ut,negleéia. conuerßone ad rgt;etvm,qult;e tot modis abipßs eü requißta cr flagitata,mex* cufabilesßnt in iudicio Dei uniuerfali.

De fcrfc caufa loquitur Paulus, Ro, 2. inquiens P-xiftimafne o honw faciens htec fcelera,qu(idef» fugiturui ßs indicium Défaut opulentiam benign nitatiscr pdtientilt;e cr /xattfoSu/xiaç contenu nii? ignorans,quôd bonitos Dei te ducerc cupitad poenitentiam. Tu autem fecundwn duritiem ini’! poenitentii cordis tui, accumulas tibiipfiirami» die lro,(y reuelatione tußi iudicij Dei.

Hoc jgùwr dmore erga 'E.ccleßam,^' patientia ac longanimitate utens erga mpios, ßnit Deus tnundum durare fubieilimt tot zy tamßxdis abus ßbus,quos feriô improbat, O' grauiter punict per filium uenturum ad iudicandum omnes creaturas rationales, quando igné diffoluet etiam banc to» tam mundi snaebinam.

Sed hic rurfus quoris, o petis à me caufas tibi e)epont,curDeus tllos abufus non aliter ueltt toiles re, quant cum dcflrudione huius pulcerrimi adis ficij, quod tanta arte ac cura femel extruxtt,O' tam diu conferuauttT An non pojßet auferre ad poenas

pattiK lt;eterniif impiot contdmindtores creatura* rum,filuo zy durante ipfo domicilio in tota teter^ nitdte

Ex multif cdufîs pducds recitd,bo, qua nos de inamp;gnis rebus utüiter commonefdcere poßunt.

Prima e^,quód etfi htec reru/m uniuer/itas per febonaeR,ßcutteftdtur diilu/m Gcneßs'.Et uidit Df H-5 omnia quie fecerdt,(y erant ualdè bona : ta^ men propter lapfum primorunt parcntum, zy propterfiliorum degenerationem ac impictatem, etidm ipfa fedes hofifmum aliquem quafi reatum contrax{t,zy Deo quodammodo muifa eA reddi^ td,zy malediAioni diuime fubie£ki,ficut manifcftè dicitur Gen,3. lt{dlcdiiU terra propter te. Ab hoc reatu zy malediUione aliter non liberatur, nifi ipßd quoq; deflruatur.Vt enimßordes zy foetorem altquem uenenatum concipiunt ades zy conclauta iHd in quibus homines leprofiaut alqs contagioßs rnorbis ajfeili aliquandiu commoratißunt-.ita mun dus quaq^ poÜuitur quaßßelcribus inhabitantium Didbolorum zy impiorum homintvm, zy ßordes contrahit, quds per ignem abolert zy quaß exco» qui oportet.

Sectmda caußa deßruflionis mundi eA:ut Deus 'm ßne mumdi edat tnßgne zy lüußre teflimoni^ immenßie ßu£ ine aduerßus peccatum, non modo Diabolos,qui prima peccati caußaßuerunt, zy Komines impios, qui 'm peccatis zy contem^ t«DEI creatorisßnepoenitentia zyßduciafilij

Medhtorif perfenerarunt, abieSfurui cR in itfer^ noi cructatitf, fed etiam totam tllam domum,qult;e fedem priebuit pollutes O' ingrdtis credtttris,funa ditiu demoliturus cr renouuturus cß:,ut femel om» nis peccdti qudfi memoria aboleatur, o palam fiat omnibus angelis o hom'tntbus, adeè Deum odijfe, Cr ferre non poffe peccdtum, ut ne locum quidem illum tdlem relmquereuelit,quilts fuit,m quo pa» tratum eil peccdtum,quemddmodum pr 'mceps iu» fliciteo uirtutis amans non contentas eil, latro» nes, quos comperit immaniter graffatos fuiffe in homines mnocentes,fupplicio capitis ajfeciffe:Sed, ut monument urn relinquat iufi^ iræ fult;e,ipfas eti» am ar ces o receptus latrunculorumdcfirutt o cuertiK

Tertiaedufaeil,quod hac crematione mundi Heus ettam teftimonium fute clementiie o amoris aterni er ga Eccleftam edere uolet, quam cum ftpè permiferit antea per creaturas affligt,exerccri,cr propter aliqua deliila etiam puntri o excruciari: iam refufcitat£ o glorificatie Ecclefia oftenfurus eü, er anted fe inuitum tllas poenas irrogajfe, cr pofihdc nullas amplius poenas aut affliiHones Ec* cleß£ metuendas effe, quad ut ei eer tins perfuade» at,omnibusBeatis jfieilantibus, totamhanc mundi machinam tgni comburet, cum renouatione talis £dific'tj,quod tantum ad gloriam, utilitatem, leti» tiam, o deleilationem Beatoriim in totalt;£terni» tateferuiat ; Sicut mater pia poü acrem caftiga»

Honem filij ca/i ob deltélum, çr promittcntis fen* am emendationem, uirgxf ipfiu,quibiM ucrberauit, filium, ipfo af^iciente, cum indigmttione zy maht imprecuttone 'm ignem abijat ey comburit,/tniul «t tejlißceturjibt quoq; tUxm neceffitriam ca/liga» tioncmfitij uduerfitni zy dolori zy ut rurfut exbilaret ac confirmet ßlium hdc abolitions m^ firumenti pœnariim, ne poühac Jimilem iratn aut lurbcra nietuat.

Expofui ex muîtis dliquM cMfu, quare Dem w remotione uanitettis cr abufuum rcrum 4 fe creatdrwmjimul uelit ipfatn mundi niachmam de» Slruere cum renouatione eiufdetn.

Qjtod tempm ctun non procul abßt,ßcut plurima m'mimè ßlldciii, çy eu tpfd ßgttd tefldn» tur,qu£ pr^eeeßurd effe lüdtn mundi conflagration nem ipfle filiut Dei pr^dixit : oro Deum £ternum patretn Domitti noftri lefuChrtfli,zy hune ipfum hlium Dei zy filium Hominis lefum Chrtflum, rediturum cum menarrabili gloria ad tudicandos fliiritus zy hommes uiuentes tune zy à morte re» fufeitatos, ut nosinterea replantes fuper terrant in magna imbeciUitate noflra, zy triftiflimis con» fußontbus fqualentis fenio mundi,de m immanibus furoribus Didbolorum zy 'nnptorum hominum,fuo uerbo zy ffliritu fanélo clementer zy paterne do* ceat, regat, munidt, roboret,uiuificet, zy adiuuet, M poflimus uigilare, zy eredis capitibus expeda* fe,retmentes fidcw de bonam confcientiam, (y l£*

tw cordibM excipere aduenientem Dominum de rcdemtorem noßrum lefum Chriflum, ßcul ipfe gratiißime monet homines uiiluros eircd lUdpo» iiremit tempord mundi, qu£ hdud dubiè nos dttigi* tnuf,inquiens : Lucit zi. Vigilate itaq^ omni tem^ pore,ordntcs,ut digni hdbedminiejfugereijldoM* nid,quie cuenturd funt,cr fldre dntefili^ urn homints. DIXI.

ClATAAB 1 L L V S T RISSIMO Principe de Domino, D. Erneflo Ludouico,Sedi=’ norum Pomerdniie, Cdßubiorum et Henetoriim duce Rugtæ, Principe Gutzeouu, cre^

Redlore Acddemi£ VVitebergcn/is^, cum leges Acddcmi£ fchohu: flicif repetcrentur. die plduum April,

CVm Schol£ debednt eße officine fdpienti^,tt uirtutum, iudico utile effe, ut fepè rcpctdti^ tur, non tdntum dodlrine ncceffdrie, fed etidm commonefd(liones,dc legumfontibus,cydignitdte totius ordtnis politici,ut teneris dnimis infliUetur honeftd de legibus opinio, rudior £tM nondunt cicurdtd dodlrind, pauldtmt dffuefidt, dd dmorem lcgu'm,dc difciplm£,cr reuerentidtn ergd ord'mem foliticum, qu£ dffuefddlio deinceps ddh£ret (y frodeü per omnem £tdtem.

Nee minor eRIaut oiedien tiic ergo, leges, lt;ie iHitgiflrdttvm, quimtHAgn£ eruditionis acfapicn* tiie, uelpotiiumulto tïliustiwor htui cll,ctimftt ornitmentum hominis pr£eipuum,compleâens to^ tum chorum uirtutwm,cuius pukhritudinem Ah« floleles HcJ}gt;ero ac Luctfero, decus Plato omnibus uiäorijs Olympicis priefert, Quod ß corporels term oculis poßet, ut lÜa conßiciuntur, ardentioa tesmulto fui amores, er maiorem «tdnurationetn commouerct, Sed perjpicitur tarnen acie mentis, Ruanda legum fontes conßderantur,in quibus cum oflenditur autor legum, er Arcbiteilus, ac eußos ^rdinis politici, ejuifefe in legum fapientia depin* xit dtiji expreßit,Si ^ui hiec audientes,dut leuiter, *ut nihil dfficiuntur, cos quouis Cyclope feriores sße oportet,

Proio ttacy conßlium er confuetudinem hums fi.cademi£,quôd et leges fuas repetit annuatim pu=‘ ilica uoce, er autoritate, er ante recitationent proponit coinmonefailiones adolefcentibus neeeß farias. Cumq^ er initio me legum autoritati reue* tenter fuhiecerim, et poflea liientcr paruerim fen* tentijs Profejforum hums Acadcmi£iC{uando Ma* 2fjlratum Scholaftictim mihi impofuerunt : Nunc ttiam non grauatim me ab ijfdem hue ad Ulas ipfas ^ontmonefadiones recitandas product paffus fum, ttem id exigeret ratio muneris, quo fungor, er ex* tmplis inuttarer multorum illuflrium hominunif

Vdteor me dUqudm huiut rei pdrtem ctUm de* lere inRitutioni Scbolaflicte, lt;juôd li teiurii iti d[lt;‘ fuefdâui fum, utfcidm non debcreme^uelopinio^ nes,dut cupiditdtes priudtM ante ferre legwm fn» tentiji, cutuirei exemplum. hdbeo 'mCyroXcno^ phonteo,uel temerc refrugdri iudicijs^cr uoluntd^ tibia Seniorum de prudentiorum.Neq; excidetutu^ qudm dnimo meo lex Tbeodofif Jmperdtoris, lit qudmeunqi me guberndtionis publica pdrtem Deuf collocdrit,digndm effe uocem mdieftdte regndntâ. Legibus dHigdtum je Pr'mcipem profiteri. tidne tonfuetudinem qua pduldtim ludicio zy atdte con^ firmdtur,c'um mteÜigdm mibi mdximoperè profu» turdm clfe,meritcgt; Scholds dmo er colo,

Üeducnio dd id quod nunc dgitur.Vos Sebold» ilicosddbortor,ut cogitetis leges fdpientia diuithe riuulos, ordinem politicum er conferudtionem humdna focietdtis., iuflicia diutna opusiutruq^ te» übnonium prafentia diu'ma ejfe 'm genere hu* ttidno.

De Mdgifirdtu uero itd fentidtis,non db homi*. num dmbitione er ■ss'Xiovtlla. Tyrunnicè rdpien* tium Imperid, dut i uiolentd oppreßtone 'mfirmio* rum bunc extitijfe,ficut multi propbdiii iudiednt : Sed 4 D E O legibus ddditum,er dutoritdte depo* tefldte diu'md drmdtum effe, cuius officium cü,ut fit legum cuftos. Sicut pracldrè deferibit M.dgi» ftrdtum Ariftotelef,id eü,ut fönet decdlogi uocem infocietdteciuili,utexequdturp«ndi et coherce*

lt;f. lt;tc puniät idelinquentcs ccntm Decalogum, ut ftmt opm eil, [uof qudfdam leget ddddt,t^ 'mter=! pretetur, qua nan pugnent cum DecAlogo,ut poe» nMetidtnfuis legibiu fAncitdi exigdtacperfequa* fur. Leges enim Jine pcenis eontemnuntur. it htu» ^tur diilum TEfchinis : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TróT-tayi;»

«2tç /XH vtüfa.i7ct TWg aæ/KSvTaç’tXß' Certà ctiam uobis perfuddeatis,Deum tueri,^- ordinem [uum. cz coiiftttutosÀfehuiin ordmis cuflodcs, de praßdes, ed jèuerifdte, ut ßMdgißrdtus impedida tur,uel(ud imbecilhtdte, uel delinquentiumfero* tidyipfe iudicûs crfdtellitis munus obiens, duto* res mirdbilibus modis, cr occdjionibui cojfipre» benfos Atq^ irretitos.rdpidt dd exquißtds pcends,

enim certd cr immotd reguld. Noh erit bea ne impio. Item, Lion erit impunitum ßelus, qua cum congruit Ordculi uerfus : ïvSiii^ âvSpwwup «æiKco/j ÔUK. a7roT!lt;ramp;, etidin 'm hdcuttd.

«Him «nçMdW contumdcem uioldtionem le» giwn et fcrocem fut Mdgißrdtus contemtum, mul» tum tulit, I^eq; impunitdtem JJieret qutfqudm,qui ordinem dtu'mum turbduertt.

Uuüi exercitus, SdteUitid nuUd,nullidggeres, dut propugndculd mdgis tnuniunt Mdgiflrdtum, qudtn Pduli Concio dd Romanos,qua non tdntum duties poends eontumdeibuf denuncidt,fed eofdem raos fieri aterna ira Dei, cr mere 'm aternum txitium,pronunctdt, Quotiefcunq- ergolegum nocem duditis, Dei uos audtre uocem cogttetis, cr dd

ad Uldgifiratum quoticscuniji acceditis, nteuitne^ ritK,uos,ut Plato ait, ad numen quoddam accede^» re,CUI uicesfuat, in ciutli gubernatione focie^» tatis humante Dcm dclegauit, cr præflà adeft,adf iungit autoritatem ac fufficit uires, quando cog^ no fat ac difceptat caufu, dicit cr exequitur fen* teiittasydepofcitadptenoi delinqucntes. Cutin rei exempla fuppcditat quotidiana expcricntia.

Suntdutem ordinn politici, poR Oeconomioi prima ac pra-cipua pars,Schola;,doârinA ac difci* plina bené confit tutte, qu£ uelut feminaria ac promptuaria Ecclcfias Gr Refiublicats dehtde in= âruunt.Oeconomitecnim tantum gignunt ntt* triunt, SchoLe uero formant cr excoluntEccle* fits Politijs idoneos gubernatorer.

Cluare certo Ratuatis, Scholas Deo, eomagit curie efiè, quo magis refert plurimos, quàm opti* i»è,àteneris educari,ZT quàm paucißtmos cor* rumpi, prefertim ea tctate, que ucrè eü domteili* umDeßzT eufioditur à cafiis Angelis.

ita de Scholafiico dgmine qui fentiunt, reâè fèntiunt-.Quigigantumaut Cycloptvm colluuiem, aut Circes Habulum ejfe putant,'tn quo fitlicentia omnium flagitiorum ac fcelerum, hi Scholafiico* rum nomen, uel ipfi hnmerito ufurpant,ß his fefe annumer€nt,uel contumeha fumma afficiunt,fi ab hoc grege funt alteni. Nfc fe dubitent granißimoi Deo daturos effe pcenas, qut etatem innocentent z:y~ hnprouidam excmplis uite diJfolHtioris,zy in*

folentii contumAcilt;e muitdnt ad peccdndum, uel fediii^os dut tncitdto! etidin cogunt degenerdrc.et hoc rwdo conturbdnt in ip/is Sptritum fanéluni, dolore dfficiunt optimos parentes €orum,defrdu=t dant Ecclefidf,et Ketnpublicatn, contumeliojifunt tn Geum, cuius Imagmem, qu£ reftitta debebdt^ folluunt prius,dc déformant magis magisq^,quant db m/itd labe purgdri coepit atq; expoliri.

Cian dutem conuocati nimc jitis dd audiens das leges AcddeinU ; hortor uos,eo ut dnimo illas ^diatis, quo uocem de calo fonantcm adtniffuri tffetis, cr dmplexuri.

Suntenim inter has pra-cipuie ipfa uox Deca^ ^ogiitddefcrtpt£,ut uerèfîntofj.oiMivXlt;iilt;;, quit hsPldto leges effe dcbere rede dijfutdt.

Uis dddit£ funtqu£dam de executione,qu£ à öfo M.dgiflrdtibus mandatd cd. Obedientiam au^ fecundum las leges, metnincritis, dcbere uos ptimum Deo, deinde Magiftrdtui,quam ut pr£fle=: mouere uos debet dnte omnia autoritas diui» t^,multis declardta pr£ceptis,quibusDccdlogo, legitimo Uidgijlrdtui dignitas fua atq^pote^ ajferitur ac dabilitur, M.ouedt uos publiai te tranquillitatis ratio, quam petulantcr turbare ptffefcelus ed, etiam/i fequatur tmpunitds. Ac^ tidit enim qudndoq;,ut cocleftes ettam poen£, quas s inßigit, dtfferantur, cum quidem im^ punitds blandiens fcrocibits tngenijs, dcuit du^ dtutnpeccandiaugetq^ licenttam. Sedheceoipfo

o^avflwcx «KapTTM« sd^Ui} anÇfO^c/j TTotyK-ÄauTO/j o'^a/xa 6£p@^. Nfc c««dd4»r datis occd/ionibui Diiibolui,fed db initijs tdlibuf teldf texitncbis incxtricdbilcs, quibiif irretitos, conijcU in cdlamitdtum peldgiift fju^deinceps in totdx gentcs zx fdmiliiU multi: fe* (ulii graß'dntur horribiltter. Jn libcrMui inge^ ni/t uero pin: ualeat honeßi rejßeäui, propter tnMddtum Dei, qudm formido pcendrum, 'old cuXpo'/J «Zi^pwç Tvïç u.a'XZq TTttpUAoa-ipfecun^ dum Sophoclcni. Turpe e^ dignitatem generi: à parenttbn: acecptam, turpitudme propria, aut ccntamit!are,aut obfcurare:fed omnium maximum eü,lt;iuod in ij:, ^uiperfeuerant in deliüi: contra confcientiam. Den: non e^l efficax.

Qua de re grauißima eà Siracida fententia: kvHf o-ocpo'ç OU /J.ia-Hlt;ramp; vóiJ,op^ó^v'}f^ijnó(iSjJolt;i îtUTO COÇ lt;^H.aTeiLy7/t tcAoTo/j, id ell,Vir [a^ pien: non odit legem, Qt^iuero eii hypocriu i« fdfÆ uelut intempeftate Cymba, Simulator ejui non uerè aflintitur uoci diuinie,legibuf exprejße, fed putat fabulam ejfe aflute excogitatam ab homi» ntbns ambitto/i:, pact: caufa, i: ent ut Cymba in tempeflatibn:,\aäallt;itur fluiiibut cuptditatum,^^ Diabolorum impulßonibnt, ac tandem fine confo* lattone ruet in exitium lt;etcrnum. ç^uid trifttM eA,qu4m effe cx tnanere hoflem Dei, ey organum

Dz’dlgt;o/orttW, cjui contunukces contemtores legum exunofcelerc in aliud, amp;nbsp;tandem in triflißimat poenM corporum or animarum prædpitant:

Horum cogitatione excitate er alite in animif feuer entiam er ga leges,er ordinem Politicum,zr' nunc,dum inSeholis uerßam'mi,O' deinceps omni tempore,ad quodcunq- uos genus uitlt;e 'Deus uocarit,er libenter r)eo,Magifiratui, er honeßis legibus obtempes

AVdiuiflis leges Academia;, eftiascum fateri omnes oporteat,pias,honeflM,er tranquilli= tatt eommtmi utiles ejJe:Priecipimus,ut eis obediat tis,ca autoritate,quamaudiuijiis legibus diuinitus attribut am eße.

Debebat poâ gradum miniflrorum 'Euangelij agmen Scbolaflicorum,flos er decus effe Ecclejilt;£, Et eA flos prtecipuus, pi/ fenes Dodores, er pij Adolcfccntes,quales in hoc catu multi flint. His vt'mam non ejflent admixti alij efferi, qui Deum, leges,Ecclefiam, lAagiftratum, honeftam flocieta^ tem er omnia utrtutum oflficia contemnunt, er Erlt;eeeptorum condones atq^ commonefladiones tterè patentas,ideo leuius curant,quod uidcnt, non

fdtis arnutos ejjè, ijs prießdijf, quibtd tdlem petu^ lau tl am cohercere poffent.

Sed fciant iftt, Deum fore u'mdicem, er fe Deo pœnM uiolatifui ordinis debere, quM perfoluent guando eat Iudex illc expetiuerit, cuius dcclmdre forum, dut defugere iudicium non poterunt, CT perfoluent non præmoniti, tor taffe cum iniuridi rum efUds fecerunt obliti, beatos fe effc, er extrd periculum fomnidbtmtjTefldbunturfuo exemple, ut multi dlij:

Preedmur dutem tilium Dei, Dominum no= flrum ïefum Chrifum, crucifixum pro nobis, dc refufcitdtum,Sedentem dd dextrdm lt;eterni Pdtris, dc donA Idrgientem hommibus, ut Scholdm hdnc uelit mdnere domicilium Ecclefîæ fute, cr ueritds tis refiitutne Cufiodem,ficut fuit hue uf(j;,Et con* tunélionem cum hdc Schold Eccleßdrum er Scho* Idrumpdtrtie er regionum noflrdrum,m und fide er Spiritu umo, cfud 'mter fcfi hdólenus itd deu'm» ilæfuerunt, utdiffolui nuüts humdnis, nullis Did* bolicis drtibus potuerit.

lüdm ergo Coniun^ionem, precdmur ut con* fert(etdctuedtur,utßmusomnesunum inipfo'.

LENDIS MAII PVBLICE, ILLVc ^rißimti'S Prmccps ac IDominui. D. ERNES= TVS EVDOVIÇVS, Dux Sedinorum, PO’: weräniie, Cdjjubiorum, ac Henctorivm, Priitccps Kughe, Comes Caycorum, cj'e,Acadeniiie tebergenßs tunc Keiler, lAagiftratum fcho= laflicum reßgnauit,eum(ii lüi^rißimo C.S, fratrt,duci B A R NI AI O tr(lt;= didit,cr commendauit

MVLTÆ magne incidunt difficultates in omnem quantumuis Çalutarem,CT plactdattt gubernationetn. Nam cy hominum nature fimt infirme.CJ-odio Deigraßantur DiabolihomicU qui imbeeiües natur as incendunt, ut contura bentdifciplinam,Crmoueant Re/ßubheas, Iddo^ Cent exempla omnium hifloriarum quotidiane experientie. Sed uos qui in doür'me Ïludijs uer= f»nini,precipuè decet, hec con/ïderare, er intel= ^gere,er hls commonefailos, reprimere errantes bnpetus, quibus turbatur uite ordo, ac petere ar^^ ^entibus uotis, ut cœtibus hominum DEVS ipje ‘^fideat, con/ilqs interfit gubernatorum, ut fle= ßut mentes ipforum, ac fubditorum ad uirtutim *^telleilumatq}amorem, Verißimivm eslenim ^oä 4 Salofnone fcriptwm cü, Vt oculi uideant.

Crd«w étudiant, Geum facers utru»tâ;,Xd s^, ut diu prtejint, reéis confidant fids, CT fubditi mo= dc/le obtempèrent, nec furentcr dilacerent bené conflitutum ordinem, h£c Dei beneficia effe, ad* fidentis ad gubernaculum,ficut in naui ad clauum adfidetgubernator, HiCc uota afiidue repeters dsbetis,fed tali tsmpore ar dent ins, quandofit rs* nunciatio Magiftratus ueftri publica, vbi ccnjfis* ilus Uiagiftratus ds toto uos ordins Politico com* nwnefaciat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Mecum igitur omnss' piamsnts intuentes Cr inuocantes ucrumDE V M,his uerbis preccminL Tibi £terne DEV S,pater Domini nofirt IP. SV CHKlSTt, conditor, cz conferuator omnium rerum,O'Pcclefiæ tult;e,una cumfilio erSpiritu fanäo,qui in focietategeneris humaniuis configt;ici fapientiam tuam,iuftictam bonitatem erga ge* nushumanum,^-uisPolitias e/fehojfiitia Peels* fia: tuis, T it« srgo toto psélors gr a tias agimus, quod in tantis furoribus hominum, qui uarijs fee* leribus uites ordinem turbant,feruas tarnen aliquos Politias m his regionibus nofiris, atq; alijs pluri* bus,inquibus fonat uox Puangelij, cxcoluntur artes uita communi nccelfari£,Peclefi£ uclut ni* dulos habent, uita ciuilis nonTyrannicis impcrijs, fedfapienter cr iufte fcriptis legibus regitur, or mores hom'mum mediocri difcipHna frenantur. Pt oramus uthas Politias,inq^ illisfiholos crPc* clefias porri tuearis ac regos, ne opinionumoc

merum tetr^e confu/toncs €xiflitnt,fed minedtit Ac uigcdnt, uox Uudngelij, honcftd dc necelfdrid ßu=: did, leges, iudicid, V omîtes nerui difcipHitte, ut femper inter nos perpetM À Deo coUigdtur Ec=s cle/id. lï£c bond cr peti pracepifli, dffiriiidi te ddturum eße propter filiuw,Confidimus it^; te uotd dc gemttiii pctenttum cd exdudituritm eße.

Ab bdc precdtionc exorfi nunc Jignificdmui »obi'S pro finguldri cenfilio SendtusAcadcmiæ de^ crctimi nobis eße fuceeßbrem in Mdgißrdtu fcho:^ laflico per hoc tcßiuum ßmeßre lUuflrißimum Prineipem,dc Dominum, D. BARNIMVM Stetini Or Pomerdnid: DucemO“c.frdtrcm mihi dilctUißimum.Et ddiunälum iÜi eße proreilorem, Mru,m,eruditione,uirtute cy- prudentid excellcns tem CASPAKVM. PEVCERVM PbU loßphiiC îltedicmie Doclorem, Hunc uobis M.dgißrdtum conflitui cogitetisd Deo, no« tdn^ tum dutoritdte prlt;ieceptorum ueflrorum. Qtidre ^ui Deum timent, uerd ße reuerentid ei ßubijeient O- omniobedientid eum colent.Qui er Deum er Mdgißrdtum contemnunt,meminerintDeum con tutndci£ uindicem eße er fe perßenßuros tditdetn in dnimis,lt;iui comitdri hdne folent horribiles con^ fcientiis crucidtus, quifuritcßunt ultrices contu^ tndci£, c?quot; »« exitium dgunt rcos uioldt£ obedie tnti£.

Nunc tu£ dileflioni trddo er Uidgiflrdtuntf O mßgnid huius dtq; orndmentd, ef opto pres

corc{^,ut guiertutio T.'D.ßt trdnquiUä acßlutd^ rii, Tdlisßne duxilio dittino cum ejje nequedt:

Oro Deum leterniim Pdtrem Oommi noßri ïcfu Chrifli,ut ipßßt Keilor Acddetniæ, de T. D» CZ nos omnes dementer gubernet, ddiuuet.

ET GVBERNATIONE SCHOLA» filed Vdlent'mi Fridldndi Troccdorffij, mßdttrd= tore GT'redore Sd)ol£ Goltpergenßs, KccitdU 4 dißipulo olim ciufdem, AUgißro Bdlddfdro Rhduu tlt;!dumburgenß Sileßo^ Collegij Philofophb ci in Acddemid Witebergenß tune Oeedno, dtq; lüuflrißmorum Oucum Pome^

SI quem fore cxiflimdrem, qui me reprehenfu^ rus ßt djferentem Ordtionem, non tdmueldb hoe loco.uel lt;lt;nbsp;dudijs Philofophicis dlienlt;i,m,qudm drgumento tenuem dc noudm, Idbordrem mdiore curd, in exeufdndo conßlio meo. Video enim eo moigis fludio mihi ucflro dc fduore opus eße,quäm Cietcris,quo mdgis in me deßdero ed pre/idid^que dpud uosdlios hdc follicitudine liberdtos,fubleud^ runt, hoff es fum in Acddemid hoe tem^ pore,^ ut fdtisfecero qs,quibus cum dliqud mihi neeeßttu*

tteceßitudo wtercedit, quorum cum oru, uultucq; intueor,flt;itcor recordutionem bencuolentitc ergu mt illorum uicißim engere nonnihil,ac recrcarc Animum meum,zy^ loci 'mfolentta,Q}~ conßcjßus hu^ iuf amplitudme, auditorum frequentia, graui= tfr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: Tumen non poffum non uereri

ludicia reliquor urn, qu£ ut libera, debent, ita uarid eße, cr excaußs atq^ occaßonibm naßeidiuerßs folent.Sed cum cogito,cr qui uir lUe fuerit de quo uerba fdiluriu fum, (dr quam de fe reliquerit cpi=: nionem 'm animis tießris, inßgt;em uenio pene ccr^ ttm,memoriam meritorurn illiui, CT renouatum fold mentionc nom'mis dmorcm ucßrum,uel non admißiirum eßße cenßurdm i» me ßeueriorem,uelß quid offenße adhicferit, id illum diluiturum eße dc deleturum J^onte, mc tdcentc. (Peivai )o(/p ai ïu=: gt;ioicU cnfSucourcu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;Pflv«?lt;S'fc0truya

Dtâuruf enim ßum de uiro optnno O' 'mgcnio^ fum ßirmdtorc fcelicißimo,Valent'mo Trocedorf* fio, in quo laudandoyß plußculum indulßro dmori erga illum meo,uenidm mihi ddturoi uos, o quid^ quidpcccdtumd mehdcin parte ßuerit,id pietati et gratttudmi,qudm Pneceptori optime de me me^ fito debco, tributuros eße confido. Itd enim apud dlum fuimut,quotquot 'm eiui fchold dtdicimut,ut animo nos paterna complexut,nihd diligentia;, cu‘ raq^maximie 'm nobis erudiendis dtq; inßituen-tarn pr£ceptis uirtutum dtq^ pictdtis, qudm

^on dberdt 'm eo ergd nos dignd lAdgiftro fea uerttds, fed dbfq^ toruitdte de moroßtdte,mirificd qudddinyO dtdtinoflrie turn grutd comitdte tem* perdtd. In propottendis ijs,quie difeendd erdnt, dexteritdsßnguldrK. Hdne itd moderdbdtur,ut dd edptum fefe demitteret o dccommoddret dd uires fingulorum, cum 'mgeniorum pene 'mfinitd effet diuerfttds. Inexcrcendd uero operd noßrd,penfoq; extgendo fummd aßiduitds.

itd(}} cum metueremus, obferudremus, reuere* remur eum tdnqudm mdgiùrum, non fecus tdmen O’ dmdbdmus O' colebdinus, ut pdrentem.

Digiidin uiri mcmortdm ludico, quie commen* detur poßeritdti, Sed dignius exemplum fcholdfli* ae guberndtionis,qudm dd formdm optm£ politic itd conRituerdt, diflributis claßibui, legibud, Hu* dijs,exercitijs, iudieijs, KIdgiflrdtibus, officip pu* bficii, O' priudtis,ut prüfens dbfenfq; pdri feueri* tdte O'foelicitdtc ddm’miftrdret, diq; exequeretur omnidyO in officio,dtq; 'mtrd circumfcriptds me* tds,qudfi cdrceres quofddm contmeret feholdßieos'. Vt ddeße ubiqi, cum procul dbeffet, O' ßgt;eädre cordm fingulorum operds dtq-, urgere, cenfurdsq; agere in fingulorum mores dtq^ ditiones'.ut quou'is momento dgere aliud nihtl, nifi docere uiud uoce quosuis, repetere diddtd, pr£cipere, monerc,l]or* tdri,poends mmitdri delmquentibus,Deniq^ ut dd hoe

fcoc regnum 'm fchoU Mtus,atqiddiumentisne» fcjjîirifs dtumitus 'müruUus ejjc uiderctur.

Emnt enim res uere diitmx c(dtnirlt;ibiles,opa Utt deji'mutici- in eo mutiere fuccejjiis, de quibut teftintur, qui è fcholu eius prodierunt iwiumerit amp;nbsp;dutoritds, qux tuntd erdt prxditus^ut conjjpes ^ui folus pr£fentis,Qr fold mcmorin dbfcntis pr^-^drcnt dtq; effcerent^dpud ndturds etidin ferocio* Tes, dc minus cicurdtds, quod uix dlibi legum dc paettdrum metus poteü. Sed circumddtdm jibi di^ uinitus dutoritdtem tuebdtur cr dugebdt,feduli» tdte 'mofficijs uocdtionis, cr integritdte de titonid uitd! 'mnocentis^ Hdnc dd uocem dodrinte qudm trddebdt itd compdrdrdt, uerd dnimi pietate, ut excellcntid uirtutum,quibui commenddre fe om» tnbui : fed fcholdflicis fuis prteire dc prielucere co» ntbdtur, ne fujptcionem qutdem de ipfofiniftrdm, utiqudm 'm dtiimos hom'mü, uUd 'm pdrte ddmiferit. I)oceb(t idfcquens ndrrdtto,dd qudm nunc dccedo.

Üdtus ed Vdlent'mus Trocedorffius, Anno 1490. Pdtre Agricold, uirohonc/io,Bernhdrdo tridcldndo, m pdgo Ù quo cognomentum trdxit, cum aliud fit nomen familtce pdtern^,Difldtpdgus Uno milidri d Gorlicio,fuperioris Lufdtue oppido. Pdter cHW ndturd effet reltgiofus,fuperflitiontbus eius £tdtis dpprime deditus, frequens Mondchis ilitus loci ddcffe,qu£q; illi mendicdndo coUegijfent, ddferudre domifu£,Et cum'm urbem ucntitdret fecum dduehere eratfolitus, qu£ occdfio fuit, ut lH 7 dccet

accedentem ad Monacbos patrcm crebro ßliu4 eo^ }nitaretur,in quo lUifeu jjiecie ccnftderlt;itu,feu ob^ feruutii argumentii atq- mdicijs alijs, quod cr cus riojius 'mqui/ïuiffet multd, O' hbrorum trdildtioa nc deled an utfas effet. Uk ergo notis ubi in eode=gt; prehendiffintindolemdifcendi duiddt», o dodrb narum cdpdcem,bortati parentesfuerunt,utfili* um fcholiCddhiberentjCr erudiriliteris curdrent. Sequuti conjiliunt pdrentes, Redori ffhohe iti urbe eum comiiiendant. Sed cum utx Itterds noffe, O' iungere dtdiciffit,relidd fchold, redijt domum dd operds rufficds,fcu pertxfus uttie fcholdfti,c£, ffi* reuocdtui d pdtre, cut res famibdris ntdgis, quant filij indoles cura erat.Sed dduerfdbdtur utriq; ntd» ter, qua u/itdtd illorum temporum perfud/ione, turn demum fe fore bcdtdm putabdt,fi uelSdcer* dotem,uel Mondchum genuiffet. Cum ergo opti* mam de fillo ffein, ex Mondcborum iudtcio concea piffet,abduct eum d literK nolebdt, o ne marttiM offenderet,/i filium jn urbem remiffum^db operis xuflicis prorfum arccret cum rei familiaris detrb tnento, d pdftore O' cuftode pdgiinipetrdt,utbic ledioncm, o pronunctationem pueri fuccifiuis bons exercedt, lUe Itterds eum forntdre dc pingere doccdt.

Ad bunc ufum aiebdt turn inter iorent betula cortteem chartds, dnferem cdlamcs, fultginem in-fumibub dirdmentum fiuppeditaffe.

H« exercitiji, poßqu^m biennium confum/ù ^pud parentes, quod iam aufio cum £tute tudicio, iittrurum utilitatem confideritret^atq-ititeilige= fet }ncliui,mdtre etidmaßidue inßigantc, répudias uit Uttam rußicam, er urbe repetita, tot um fefe ßudijs dedidit.Mater abeuntem profequuta, zS“ dis fnißum à fe multii lacrymis obteßata fuerat, ne uis tarn fcholaßicam defereret. Hm uoces ßepe afßrs fnabatjfe tune omiiiii locoacceptße,c:X‘ de fequutus r£ uit£ eurfu, qui fcholaßicus futuruf eßet,inters pretatum eße. Quare ß quando deinceps etiant »d funélionet aliM ßilcnßdiores uoeabatur, ut Ecs tlcßaßicM, recufabat cm, quad fe uoto tmitrii^ SehoUs dcdicatum eße »umintßit. Ab bis ßbt per mandata eiufdtm falua pietate dtfeedere non Its fcre.

Reuerfuf ttaq; ad ßudia,tanta cum intentianc *nimi,cr aßtduitate tanta 'm tüa 'incubuit, ut pam eorum annorum ßgt;acio £tate fupertores omne^, longo 'mteruallo anteuerterit,et ßem dc fefe funts nain concitarit. Pr£ceptorem babuit quendatn i\agißrum Alexandrum Cuß'mianum,qui poflea puriorem Euangelij doélr'mam amplexuißutt unta biter prxcipuos, qui Ecclefiax Sileß£ à fordibut fontißeijs repurgarunt. Parentes amißt annos Uitui uigmtitres,idelt,annoà nato ChrißoSals uatore tertio decimo, quo dtuendita bxreditatc uniuerfa, Lypßam fe contulit, vbt quod propter tudicq maturitatem ac reäitudinem pojfet per

fe conßituerc,qu£ if)ß ^ludta ntäxime conuenircnt, odtßet bdrb^ricni fermonis monlt;ißici,ciui tune in fcholis dominab£tur,fcd ubf^; cognitione lingu£ gr£c£, perfid nil pofie, in cruditione doilri»£ cerneret, ut coniungeret ergo linguam utrumque, delegit pr£ c£teris, Kdgißros, Petrum MoßeUd* num, Gr Riccurdum Crocum Anglum, quorum alter M.ofelldniM in Idtina lingua puriore, alter Kiccardus in gr£ca exceÜere iudicabatur, er qui* dem Riccardui gr£e£ lmgu£ fludium in has ter= rasrecensadduxerat. Vtrunq; er audiuit diligen* ter, zj celuit fludiofe amplius biennio, CT exem^ plo ac uelut manuduilione tllorum feriptores in utraq; linguaprobatißimos legere,cr.imitarieum fermonis, tum bißoriarum caufa coepit, ibidem co tempore, primum ßußeptt in philoßopbia gradam. Inde uocatus Gorlidum ad docendum in fchola, Etfi inttio erat loco inferiore, pauUtim tarnen propter liberalis ac polit£ cruditionis opinionem ita creuit,ut non pigeret Redorem Schoù er coU legM, illo Magiflro uti in difcendis dementis gr£‘ c£ lingu£, er Eatinis Scriptoribus cognofeen» dis.

Quare tune er eoüegas er fiholaßicos pari* ter docutt, Collegis libros Ctceronis de ojficijs e* narrauit,er Plutarchi libellum, de puerorum edu* catione. Adiuuit er multos alios bonos uiros,in fcholarum per Silcfi'am emendatione er conßitu* tione, Opera atq^ confilio fuo, qui capti pulchritu* dine

di«c de dulcedine reflorentium literdrum,faflidie» bdnt bdrbdricM fordes, in quiiui confenuerantyZr hunc iuueiiem certdtim coicbdntdtq- inuitabantdd fefl. Sed hdud itd ntulto poR cum Luthcrui editii propofltionibui oppugndret 'indulgenties,qudf ue* ndcs circumtulit Tecehuf,cxcituiuirifd»id,buc Vuitebergdtn ittiui uifendi cdufa profeilui eR, I/ja ciWjf tunc forte fortund 'tn ludteum quendam Chri* fiunii fdcris bdptifmo initidtum, Hddridnum no^t tn'me, pdtrid Biflidnum, tiuic, cum non dbunddret pccunid,operdtn fudm dddixtt dd m'miftertd domes flicd, quopoffet fine fumtu flio, dudirc trddentem elementd lingu£ fdcrtC, in qud celeriter tdntum profecit, ut mox cum multorum ddmirdtione, ins teUigeret zy recitaret PfAlmos Jine interprcte,fud lingud,cr eofdem cxplicdrct alijs. Commordtu^ in Acddemid dd dnnum quintum ufq^, duditorem aßis duum cr fedulum prebuit Lutbero Philippa, Sed deleóldtus ingenio de fludijs Philippi cr eiufs dem in docendo perjjneuitdte, facilitate dc res turn coptdjdd hunc imitdndum totum fefe compo» fuit.

Tdntd curd dutcm,dc tdm reltgiofe uefligid eiui 'confe{idbdtur,ut non fententies tdntum db iUo trd* ditdf,fed cr Kert(lt; retinere fluderet, dtq; ufurpdre in docendo,dd extremdm feneildm ufq;, S'ih.IjJj vhs

■ss'oJzJ’oç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/riw -n^ièoT^lù}, up «

‘^'^Tuav'^ lt;flwHß(taua-ss0^rHr^H ttSu'Skké, ’JHd uerbd fepe in ore hdbcbdt, imopidculum ft tohis

commî/Jurum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pritfcripta norntd, ufl

Idtum un^uem difcederet. î^eq; obfcure pra fe fercbdt,eum fefruéium capcre exfuisliboribui prtecipuumji guof in officmd fud excoluilfet,pro=t bdret Philippa, amp;nbsp;ScKpoaraç huie idoneos pr£i ftdret. Ndw 01 ed crdt fententid, fcholdf priuatM debere GT ucfltgtd fequi publicdruim, O' ingenid tenerd prdpdrdre dtq; dffuefacere ad clementa pu=i blic£ doârin£ in Academijs, pr£fertim,Ji certd et £tdti puerth dccotnmoddtd doélrin£ forma extd-ret, non dd fita inuenta, qu£ eager ent ur f£pèddo=‘ lefeentes dedifeere labore aliquanto difficiliore, quam addidiciffent, Nee lt;^7lt;avTiap probabatib torum, qut in fcholdf fuof non ddmittebaiit quid^ quam, ni/t quod ipfi uel genuiffent,ucl fuo ludicia hinc inde decerptum corraßß'ent.

Poflerioribuf dnnisin Academid priudtim do^ cendo fefe fuflentautt,commode o liberaltter,idq} turn fdilu non fuit difficile,

Tdnto enim flagrauit difeendi Rudio £tdfiiïd, ut cum magnd effet rdritof re£lè eruditorum,fi qui reperirentur, qui meliorif doärin£ inftdurda tionem de propagdtionemddiuudrent, ij multa mer cede conducerentur o cumularentur premijs. Pnarrauit dutemprdter Ciceronis fcriptd,quia buf multam opere cr eur£impendit,PdulindsP.‘ pifloldf Gr£cdf, non'tom lmgu£, quam doärin£ edufd,cuiuf fundamentd his Magiftris o rnftaurda toribiis,quosDB V S excitarat, cupiebat intégré cognofeere

^gnofcerc.t^eg;ab iHo tempöredemeepstmguaitt findium doilrm£ faerce de manibui depofuit.bidtn *bduéltK ex Academia,dutoritdte conjtlio uiri ^ptimi or 'mtegerrimi,G EORGIl HEL=:

E RIC exceüens fuit doärina e::^- pru=: '^entid, ad reftitutionem fchola; Gcltpergenfis, coUdpfd erdt,poä difccjfu/rd Uicronymi wiU ’Itbergij utri cldrifimi, qui ante pduccs annos in ^orußta nu)rtuugt;se^l,dnnis plcnw, Centefimum tnim dttigiffè putdtur.

EÓ ergo abdudluijcum non fubito fchola auge= ^tur,rebus mutatione doélrinte ttc rituum turba^ ds ac fludluantibus,^^ collega à pulucrihus fcho= ^it/licis ad rempublicam acceßilfet,ipfe omne tem^ pus tribuit dtßgt;utationi,commentationi,colldtioni ftntentiarum, cum amicis de fufeepta religionis ttnenddtione.

Inciderat tum forte ccrtarnen Doilori îoanni ^([fo, Theologo prdftanti, in urbe Vratislauia, fttm AtoUAchis ZSquot; faccrdotibus eius loci,quorum ^tinceps erat quidam DoiHor Sporns, id ad di=gt; ßiutdtionemdeuenerat. KESSVScongreffurui aduerfdrqs,nc folus rem tantam andere uide= ^ttur fiducia quadam uel ingenij uel doiirintef ptie multis alijs Trocedorffium ßbi adiunxit, tarnt 9(am paratiorem cieteris ad conflidivm, er à fub* ßdijs necelfarijs inftrudiorcm. Cumq^ libres Bit ^ieos amicis dijlrtbuijfet, qui ad citata attende^ ^^tit,iudicio Trocedorffij tantum tribuit,ut ab eo

folo textitf, qui proferrentur, in fontibui Grlt;ecif V liebrtticis,inj^ici ac confiderdri uolucrit,

Eodem tempore innoudta religionis oecdjw^ ne StenckfcldiiM nbsp;nbsp;nonnuUi Ali},quos propter ob^

fcuritdtem nomtnis confulto pratereo,/jidrlerditt in urbe Ligniccnji fcmind fditdtici de peflilentit delirij,qucd dcittceps dilis pduldtim rddicibM,non Sileßdm foldm,(ed multdi dliiu Germdnt£, dc pr£s eipue noiinuUo! Sueui£ pdrtes, infecit. Tumuero cr Principis in ed urbe dnimum occupdrdt.Pluic delirio,etim primm fefe oppojuiffet, dcriterrc* flitiffit pene fotut Trocedorffius dliqudndiu, ct td/t dem in fecretioribus eoUoquijs Prinerpem pertind» ater diureluitdntem^euidcntid tcflhnoniorun[d* erortim,nonnihil flexiffetyobtinuit^ut db co contri fdudticos dccerferentur, td/iqudmdd Acddcmidtn, qudtn conditurus eßit,uiri doâi ex hdc Acddemid, inter quosfuerunt Berndrduc Zigkr us, quern ex» ceÜuijJe peritid rmgU£ Hcbrieæ metninimus cltineS, Corddtus nonnuUi dlij circiter dnnum À iidto Chriflo Hi cum non dutores folum fdndtici dogmdtistfed O' pdtronos horum experirentur o^ piniones femel conceptus mordicus rctinere, O emenddtioncm futurum effe dtfficilem: Ptß pertu* lerunt uliquundiu uduerfuntiivm oppugnutwnes, nonnullos etium ex his fummouerunt, aliquot in fententidtn truduxerunt ftniorcm, tundem tua men cefferunt dcerbitdti o importunituti cu* terorum, quos inteUigebdiit toUi dijßculter pojfegt;

SolutTracedorffiiu in ßatiotie perßitit,cr iüut tclaq; fuflinuit tüorum, eo ufque, donee dcuido expugttAto Principii animo, perfecit ut per-nictoßum dogma radtcttiK extirparetur, autori» iuf dimißis.

Pr£cipuani in hoc ncgocio aieiatfuiffe aut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i|

ioriatem Lutheri, quanciudm multos Princeps tonfuluiß£t,pr{efertbn poütjuam impetrafjèt, ut Stenckfeidius hue ad coüot^uium cum Luthero tmtterctur.

Rcdijt ipfe in Academiam dnno proximo inte conuentum Augußanum, ei' hoc peraäo, Goltbergcnßbus, autore ei' impulfore Helmerico, ^uem fupra nominaui, ßUicite ac pene fupplicis ter eum ad inßaurationem fchola; fu£ muituntU bus,hisobßquutus propter amicum ucterem, rc^ teptt ß ex Academta Goltbergam, anno tricefimo primo, er fchohe gubernAtionem denuo,fed pro=gt; ßeriorequam antcafatoacßtcccßuadijt. Quod tnim farna nominis tpßus Sileßam complcuilßt totani multo ante,cito inagitA ßholdfl!corum,mul= titudo ex omnibus locis eo conßuxit.

Nunc reliquam uitum eins pertexam, quam in fèhoLe adminißraticne conßmpfit. Ltß dutem ex priudta uia comemorare poßem priecldrd exem= pli plurtmarum uirtutum, congruentium ad fo= tum ordinem Decalogi, ut ardentis pietatis erga ^eun,ferieeeraßidud:inuocationis,uigildntiie, ffdulitatis 4t- conßdnti£ in uocatione llt;(borio/ißt=

»ttt, cr pZf «4 nwlefliärum, addo etiam plettA î«^ diarumDtaboli, non fimuldtte caßiMis, fobrietA^ tis, beneficentiæ erga pauper es, quie fuiteximia, lt;ëa%o^opyiaç ergafcholaßicos, quos anquam ex fe natos compUétebatur ac fouebat : tanwn de fchola prtecipue dicam, quia publica illußriora funt priuatis,cr prodeü exemplum cxtare ad po^ ßeritatem. Celebrantur lt;i grauitate acfeueriate difciphn£ ßchobe uetercs, Rhodia, cr Klaßiliens Jts,fedfi nata ex £cclejta, nbsp;nbsp;nbsp;ad lt;eternitatemßie^^

âbhntia fcholarum ornamenta, fi ucros difcipltn£ neruos pluris facimus, quam euanidam fapientiam Ethnicorum,longé hanc Ulis anteccHuiffie aßintiec mur. Erat enim prorßts fimilis, ut dixi, optime conßitut£ polithe , er legibus, doilrina atque alijs honeßis exercitijs, præclarifiimé fancita;, ad huncßnem, ut adoleßentia 4 teneris imbutafan^ élis de Egt;eo fententijs, fleiieretur ad timorem CT inuocationem Dei, ut dißceret elemcnta literaruM atque artium ncceffariarum Ecclefiæ, er commu=: ni hom'mum focieati, ut ardiore difciplina uelut cicuraa manßueßeret, er aßuefieret ad communia honeßa ojßcia publica ac priuata,

Coetum uniuerßtm qui nwmeroßts erat, fed in^ genijs dißimilis, dißinxerat ueteri Attico er Ro* mano more in claßes fex, claßes in tribus certas. Claßibus fingulis pro captu ingeniorum, fua de= ftinaratfludia, qua: aßidue repetebat er urgebat citra

fitrd iefatigationem eadetn per cadem dceliran’: do. Superiores eluffis ipfc docebat, primù dliciuot ittnis (blus, fequentibus cum iCtas cr opera cre^ Vißent, auxilioeoUegarum, quos afciuerat, ln(e* rtores erudtebdt per difcipulos t^tu grundiores, quos exercerc ingenia ac profeblus fuos hdc occd‘ (tone uolebdt,tn ijs, qua atuti puerili conueniunt, frofeiliores exercebdt in funddmentis doólrina facra, hac enim pracipud curd de diligent id in* eulcdbdt, in ufu lingua utriusq^ Idtina or grace, ijs drtibus, qua formdnda ordtionis cr regen* da rdtiociiidtionis cdu(d trdduntur. Qudre dialeâicen nunqudni intcr/nittebdt,^' Vergilij pocmdtd dc Ciceronis fdmilidres Epificlds in md* nibus fcholdjlicorum perpetuo e(fe uolebdt, C3* prlt;f^fr hdS ex interudllis,Ciccronts o(ficid O' ord* tiones eiufdetn, nonnunqu.im o Liuidnas endr* rubdt, ut dd Rhetoricd ctidm excrcitid pduldtim trdduceretiir iuuentus. Ad gracd dementi Ifo* erdtis fcripti dddebdtip' PduHnds Ppifiolas. Et qudnqudtnßngulis diebuf,hordin undtn repetitio* Bi publiblica tribueret : amen utdcueretdttcn* tionem CA diligentidm in duditoribus , femper praledtonibus mifcebdt exdtnind , quaftionibui metisdut drguimentis,qua fereexEthnieddUt ft* erd dodrind fiemebdt, dUt propoßtis fententijs, ueldliquo loco communi, quo fiebdt, utßmul cr Eiidlcdtcdrum praceptionum ufum conß^icerent ^olefcentes, O' res ipfds nofße dtque intdligcre Mtnm z coil*

(onfuefctrent. Argumetitorum cr cjUteflionuni rxplicdtioncs uel ipfe inftituebat,uel extgebdt ab aliquo ex auditoribui,ciuos cum re^uircret,decla= rationes uberiores, ex fontibuspetitiis,prie= monebat ante publicie prteleélionis tempus, la in ßngulas etiam feptimanas bina ftyli exercitia itt=‘ flitucrat, alterum in oratione folua, alteram 'in carmine. His tertium argumentandi addiderat, cutaderatcrprteerat,Thematibus tn dijjiuatio* nem propofîtis.

Materiam fcriptis fuppediabat alias facrani alias Philofophicâ,Sed ociofam aut ieiunam nunq. Scripa quidem publice exigebat à fingulis at^; inßgt;iciebat,ut diligentiam exploraret fuorum.Sed raro perlegebat, quod tempus non fuppetereti Quæ ueróformandi Styli caufa nwnenda erant,ea feorfim accerßtis ad Çe ßngulis, ubi commodum erat, exponebat priuatim accurate, de ijsdem fepe publice nwnebat.

Sed prater banc fcribendi dißutandi^; Gi prater quotidianam lattne loquendi confuetudis ttem, occaßones ijfdem exercitijsprabebantplua res aha conßitutiones, difciphna caufa introdu= Ha,de quibus hifloria gubernationis monebit. De qua priusquam perrcxero dicere, hoc dißmulare non poffitm, yideri mihi gubernationem anta multitudinis ideo cttam facihorem lUi faille, quod ey in paucaeam contraxerat, craptißimo or^ dine gradus officiorum, quibus utcbatur diftinxeo

tdt, Id ttfro ßngularis emt prudentite, NäM fakx ^Atem tdceo, qute prorßa erat diuina.

Vniuerfo enm ctxtui prierai ipfe tanijuat/i «uTCKpaTCip- Sed tot Ephoris utcbatur, ut in Unto agntine nuBi manenti in Hatione, intra, metoi, uUo uel loco ucl tempore fui deeffcnt cuflon des atque cenfores. Qjtos ergo domeflice dtfcia pimici-asi/J.i'XiiTCiLÇ cr cuflodes conflituerat, eos (xconemos ; Ciuos morum cenfores, er quafi hart tnoflas inter ofxo'^’ssi'laq deßgnarat,hosEphoa ros,er mjfeüores : quibus td negotij dederat,ut in conuentibus publicis, qui leclionum, facrorivnif «ut dißiutationum caufafiebant,obfer narent cona tributes fuos, hosquæfores nominabat,

Oecononwrum munus erat curare er pr^eflat re,ut donufiica quisq^ officia reilè faceret. Hi cum mane furgendum effet, tintinabuli pulfu ex» citabant cateros, paulô pàd hoffiatim circum* euntcs,nondum progreffos cxcutiebant,Cieteros impeüebant, ut rite mduti ablutiq- properarent communes ad preces, quas prlt;£cipua cura ac feue* ritate flagitamp;bat er urgebat, lidemerad leâioa nés conuocabant agmen fcholajitcum ßgnodato, Oquot; à prandio ubi prteterijffet tempus quod laxaa tiontbus animi honeftis conceffum erat,conclauia perluffrabant ßngula,num purgata iÜa effent,ut decebat, nu/m leâißrati cffent,ueflimëtA exterfat fupellcx munda er compoßta, num ad locum er operas quisq; fuas redijffct, Prouidebant etiant

ac pr£ftiibdnt,nc qui tu/multudrentur.,dut tdrent, dut fdbuldttonibui mtempcßiuii ud mu/i=gt; caexercitijs dlteiw tempore turbdrent jiudid ui» c'mortmt. Somni tempore dppetete,poßqudm pre» ces rectütie efjènt, ßchoU foribuf condufis dtque obferdtii, codem ßgno dd ledum quenqudm fuunt reuocdbdnt. Cumq^ de ßngulis inquißuißent ho» ßidtim, Silentium imperdhant. Uec citiui ip/ife quieti ddbdnt, qudm conßluiße omnid ubiq;dni» miduerttffent. Hortan citwt plures eßent, 'm plu » ribu^ dc diaerßs contubernijs, cæteri dd imum, qui prd^cipuuc erdt, referebdnt, de fult;eßdei com» mißK,quidßeret.Hic renuncidbdtprteceptori qui. noitnunqudm Oeconomis dderdt, nonnumqudm multo pod ,dut 'm uwuerfos ipfc 'mquirebdt, dUt de ijs fafcitdbdtur folii, quos de nodurnK eudgd» tionibiM 4r difeurfdtionibus fußiedoi hdbebdt.

Ephoris fubiedi erdnt Dyfcophori. Hi menfr m'mißrabdnt, idq; ordmeßnguli hebdomdddtim fdciebdnt. Ephori mdgißri erdnt illiiM pdrtiidiß ciplind; ßholdßiciie,quie exigit mundiciem,elegdna tidni nwdeßidm in menfd, dc leges qua de hif pr^cipiebdnt exequebdntur. Cumq^gercrentmu» nus commenddtum dutoriate pubticd, catericos non m’inus, qudm ipßmt prteceptorem reuerebdn» tur. Hüne fublda menß dbeuntcmcundißeque» bdntur è ueßigio, ncc comnwrdri diutius cui» squdm,nec ante datumßgnum Itcebat rcuerti. Vo» lebat

hat autcni [uccmüos accumbere /tngulof, ut aftri= (lutac uelut uinilut uenter minus implcrctur atcf; oncraretur cibi farcina^ ingenij ZSquot; ualetudinis vaufa.

Ciu^ßores operarum publicarum erant îpyos J^iuKToU. Singulis auteni tribubus fui præerant qu£flores, lt;jui uni fiipremo fuberant uc pare= bant,]lli hcbdomadatim crcabantur,e:y fefe magi» firatufolcnniterpublica oratione abdicabant.Bo^ rum munus menftruum erat,Ad hunc ctetcri refes rebant, Siqitt ex contribuhbus uela leilionibus uel à facris publicis, uel à ucßiertinis dtßiutatio^ num exercities abfuijjènt. Nd« dlt;/ quxftores per=^ tinebat, cogere contribules, ad obcundas aßidue acfedulo publicas preces leélioncs, Abfentes uero notare atque mdicare. Thematu item qu£= flion urn uel argumentorum proponere, de quibus à cccna, per boriC dimidiie Jflacium, inter fc con^ tributes conferebant ,Vno interrogante. Stquos ex aconomis aut quieftoribus uel négligentes efli »« commiflb munere, uel fuis conniuere, aut cum ijs coUudere deprehendebat,m tales ut prceuarica“ tores grauißime animaduertebat,

Rebus Jie conftitutis, qui contra leges,mores, inflitun feholic deliquerat, aut contra officium feccrat,indicabatur prieceptort. De huius fentetu tia ad poenam corporis aut mulélam condemna^ batur, uel à Ulagiftratu fcholaftico uocabatur in tudicium ad diccn^m caufam.

De Mdgiftratu res fie fe habet. Creabat cotta fiilem nten/ibusfingulis è catufcholafiico, cui ad^ iungebat Senatores duodecim : Cenfores bmes. lût ConfuU caufas cognofeenti aßidebant, quorum fî quis aliquid admittebat indignuin ordine tUo, SetiAtu mouebatur.

Cenfores lAagiftri erant worum de difciplin^ »« uijs cr congreßibus publicis, ut in inceffu, ge* flu,fermone,cr tons corporis dHioneprdjldre» turdfeholdßieis modeflid ordinem decens,

Qwbus uero iudicium publicum fubeundum erdt, his dies dicebatur oiliduo ante, utpriente=i dititi dccederent. No« enrâî dut fcenicum dut thedtricum ßtcikiculum exhibebatur , fed res dgebdtur fend, cum ed, qua: publicis iudieijs con* uenit folennitAte de feueritdte. Sendtus fob ac dr* cumferipto loco intra determinatum ctreum con^ ßdebat, quem tranfeendere ncmini licebat. Cir^ cumfiabdt agmen reliquum intentum in rem pr/e* fentem, cum uerecundia cr modeßia rei tunttC conueniente. In medio dgmine confißebdt Dt^=‘ tor perpetuus. Keus d reltquo coetu fepardtus, jpeßdnte audiente totd corona, dccufabatur» Partes dccufatoris ipfe qudndoq; dgebat,nonnun^ quam eas demandabat uni ex fcholaflicis, prafcr^ tim fi quid commißu/m erat contra leges aut bo= nos mores. Reus lußus reßondere, prins enim fan non licebat, Si uelculpam diluißet iufla ex= cufd tione,u€l agnita culpa, deprccatione ufus, di= ligctu

ligentidm fuant oratione probaffet confeffid ab» foluebatur, fentcntids rogante confute, quod decretum erat pronunciante. Si ignAUhe index effet négligent oratio,quamquisqi fuo iJlarte com fonere oportebdt, condemnAbatur uel in leui culpa. I

MagnA feueritite cr grauitAte deincepsip/e ‘ dläat fententiat repetebat, exaggerabat,cr exe^ quebatur. inftituerat autem ludteia hoc potißta tnum conftlio, ut adolefcentes lt;i teneris confide» rare dignitatem ordinis politici, ntAgiftratus i»c ludicta, tanquam Dei oput^reuereri confuefee» rent» liatn ut pietatem er ga Deum uoce doârmæ C3- prccttw exercitijs ,fic reuerentiam erga ordi= nein politicum Jfeäüculis ludiciorivm publicorunt tcnellit animii mferi oportereatq; infigi cenfebat. Hec miniif ei cur£erat fingere mores ttnicuiusq^, quam excolere peilus doilrina. Commemorandte hoc in loco crant ez Panegyres, quas more Grte» ci£ ueteris peculiari quadam fefliuitate célébra» bat. In bis ertim reciabantur À fcholdfticis ora» tioncs latino: ceratim,et coronAbantur cum prie» conio publico, qui uiciffent,ut olim in certamini» bus Olympicis.li£c ffeibicula animos non prorfui aut ueternofos aut à cupidiMe glorilt;e alienos,ue» hemeiiter accendebant et mcitabant. Hec dißimu* landa prorfus erant corporis exercitia,quiectfi non tarn urgebat,quam permittebat,amen ffeibi» tor effe plcrunq; cum aut palefira exerceretur

dut curfu certiretur, dt^; dgilitdtem uniufcuiuftj; ohferudre, cr coUduddre dldcres dtque excitutos, uitupcrare tgttduos aut diftortos folebdt. Sed (jquot; hæc cz dlid pcne 'mfinitu, perfegui neque temporis ratio pdtitur, ne^ inftituti eü noftri.

Ad huncmodum. fcholam ille fuam gubernAa uitannos plurimos. Sed in extreme d(iu infalix fuitjdbefaibit!i, difciplina, Didboli infidijs or igt;n= pulfu, GT crefeente petulantia de nulitid ingeniös rum, fdto quodatn ejfata huius de delyrd: fenei{lt;e tnundi, in qud ruunt ceu impetn ejuodam pr^ch pitdtd,bene conflitutA omnid, zy coUabuntur dtcj; intcreunt hone}l£dries dtq^ difciplinæ ,duidquid contrd mobdmur dtque eoncmur. Accejjerumtdd domefiicds cdldmitAtcs maid publicd. Ndtneum dißipdtdm (cuißimdpcftc ßcholdm uixuelutfrd^ iids. c naußrdgto tubulas recoUcgiffèt eyy infidu* rajßet ,fubttcgt; incetidio totum conßdgrduit oppi* dum, in quo ledifieid fcholæ fimul pcrierunt ,ßed nuüi ßchotdftieorum quidqudm dccidit. Hocbene^ ficium cuflodhe fdndorwm dngelorum trtbucbdt, à quibtu improuidum cr curiofum dgmen erep^t turn ex eircumfufo incendiodc mirdndis modis firudtum eßßet,

PoR earn cladem qudm grduißimc tulit, cum dgmine fcholdflico feeeßtt in exilium, in quo dum occupdtur coUtgendis fumpttbus dd adipeia par* tint renouandd, pdrtim fircteiidd, fed de aßiduis Oper is feholdßicts nihil amen retnittit, frdätu ante

anteaMe dclAborilm, cx rccentiius dcloribin curls riMgislcinguefnäus, opprimitur fubit% Apoplexia inter docendum, cum cnarrare ccepiß fctpfdlmum z^. Dominus paflormeuscâ 6. Ctt« lendarum Maij,Anno i y y 6. poßguam annum attigtßet fexageßmum ßptimum.

Hoc cxu««ifarKfar/(J)fff; C7 innocentem in terris claußt Trocedorffius, anima cumPfalmi prccatione eniißd,crDeo conditori redditt,,inter fanäißima opera uocationis. Congruitin eumuc» rißime Encomium,^uo ornaße Epicharnium ßert-iitur antKjuitas, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)lt;x/p Tronjaf) Traï*

rip li-!Si ;\^Hcrips.a, (XtyiT^a. X«P»'ç QJM^ rccuminEccleßam extent menti eins pricclara plurima, Oquot; totus uit£curfus feruient glorne t)ei, zß iommumi uttliati, agnofeamus eum ßuiß ßcorganum ßalutare, exciatum er gubcriiAtum diuinitus, ad has opcraiS,qu£ rüdem adoleßcentiam deduxerunt ad agnittonem Dei er aliarum rerum lonartim, atejue accenderunt pietutls er uirtutis fludia.

Agamus ergo Deo gratiaseiuod ey talcmdcx dent Eccleßa Deflorem, er labores eiusguber= narit acßortuna.nt,utcjßentßalutares multis. Pe= timus etiam ardentibus uotis, ut tiles multos fups peditet uiros,quorum minißerio,er Eeclcßa col= ltgatur inter nos, eelebratura tpßum in toa icter= »itite, er conferuentur neeeßariaßudiudodri* tUirum.

Te ergo oitinipotens,ieterne,uere rietti,£lertie pdter Domini nofîri lefu Chrifli oro, ut fernes cz pro^eg4^ £cclcjîdf in bis terris, nec finds extingui lucem dodrindrum, dut udftdtiones ejfici leUis wlibus uel extcrnis, per cr propterßlium tuum Dominum noßrum iefum chrißwn, Amen.

Peikibilis D. Decane, procdnceîldrie dignißb me, uel unus, de quo uerbd fedßi Trocedorjß^ US exemplo e^ quot Cf qudntis orndtum uirtuti* tgt;us,Z7' quibus ddminiculis dc praßdijs alijs opor^ tedt effe inflrudum eum, qui ddolefcentum debet forntdre ingenid, Cf fingere dc regere mores, qndntum tilis uiri Idbores conferdnt dc prlt;eflent commumi hominim focietdti,quanqudm pene nuU lius ed munus dtque profcßio contcmptior mter homines. Deniq^ qildm neceffiiriie fint fcbold Cf Itterdrum fludid. Vt mdgnd legum Cf dodrinda rum, mdgnd /choldflic£ uitie, qudnqudtn tmbrda tilis, Cf militite fimilitudo ed, itd non minus dos dort in fcbold, qudm dut guberndtori,in publicd, dut duci bono m dcie, opus ed, prater Reprafidd multdrum rerum, dexteritdtc qudddm iudicij dc fdgdcitdte, eruditione, prudcntid, quoddtn dnimi robore dtque confldntid in uocdtionis operis urs gendiSjin perferendis iniurijs dc tnoleflijs,qu£ obs ijeiuna

ANNO ij’lt;S4, 5Oÿ ijciunturinpnit£ ,ätgucm contemnendd i»grii= titud'me, tolerantu laborum, uigtlantia lt;tc feduli» Me,lt;ic præter hlt;ec,(tutoritnte cr feliciate/ingu^ kri, qua cum confcrantur cr gubernentur diui-nitui lit reile dixifli,prccatione etiam aßidua atq; irdente oput eR,qua 4 Deo petantur et cxpeâeus turfucceffui. Relt;^e Plato iuftos effè Philofo^ phos aff'erit,etfi enim adreipublicieadgt;nmiftra= tionem non acccdunt : urnen cum iujliciaßt fuum quenq^ officium facere, Ct ffiuâum etas officq fuo loco conferre ad communem falutem generis hu= mani, id maxime faciunt phitofophi Zï' doäores i« feholis, qui reîigicnes, rerum naturalium eau-fat, omnium boneflorum officlorum leges 'mqui= runt Oquot; explicant, er has res diuinas cateris im= pertinnt, qui artes illußrant, mandant Uteris res geßas, enarrant hiflortas, préparant ingenta, ad alias artes maiores,ad Eccleßam,ad rempublicam, Non geßit magiflratus ifocrates, fed tonßlijs fuit gubernauit imperatorem laudatißimum Timothée lt;»gt;», Cf formauit multorum ingénia, qui poflea in republica principes extiterunt.Nec magis de uita, hotninum meritus eA TEfchines orator quam Ari^ ßoteles, qui et fi nee magiflratus geßit,nee caufas fgit: tarnen Alexandrum, O' multos alios princis ^sdocuitfapientiam,e^‘finxit ac affiuefecitad i iufliciam beneficentiami Errant qui ad fliuam ^fci,aut in ftabulis educari,uel gubernatores uel duces bonos ac fapientes crcdunt. Errant qui re^ tinert

tinert de defendi pdeem de trdneiuiUitdteM pullid edm putant fold militArium conjiliorum cj uirtu* tis bctlicæ de mdnuum promptitudme. Sed qui utrunqi coniunxit, qui eA A/xcj3#7tpo/j,e($^7rw/J svuaAi'ofo 6£ûio,H96J p.oMo-amp;p ÈparSc^ tPwpojJ i7risa.fj3dj@-^. Ef qui mdrte udlet, niufirii/m QT wunercprajldt. QUdlcs fucrunt M.onAreh£ omni tempore,qui impend conftitucrunt, (yria, Alexs dnder, Ciefdr, Cdrohn Magitta : hie excellit. Hide ior amen politic£ fdpienti£ quam bellica uirtutis Idus eft,quod potior pdcis qudm beUi curd efte des bet. Rcéie Euripides corondndos cenfet fpientes ez iuAos, non qui belld dttrahere dut accendere, fed dirimere de fopire norunt, avlt;rpaç, inquit, iyslui a-oftgt;o}jt= n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, qgt;v:^t,oiii stat's

lt;amp;lt;«, X wo-T/ç KyërûîZ ttóA«, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eouffùp

up ctvHp, CS-/Ç gt;£ /du^up tf-Y ccTraÄ« KaKâj/xaX«? t a$£«pwjjlioù sdereq, niuvrayoï/p ttoAci ré Tracr» gÂ Traerip £Â«c-/gt; KaAtî. Oportet,inquit,uirunt fapientem bquot; bos num corondre frondibus,t!ilis fit guberiidtor n» uititis, moderdtus CT iuftus, qui confilqs res pers niciofds duertere cr belld de feditiones toBere nos uit. Bacenim erciuiati omni ei' toti Gracia faluturid funt.

Udrum dutem rerum initid, futiddmena, ners ui, ddferuntur dd rempublicam, non ex ftabulis, fed ex feholis, Etfi dutem educati extra fcholds homines cffcri plarunqi gt;ton folum contemnunt, fed

etiäM crudeliter oderunt liters,uin^ fula fudrum cupiditutum, amen hortvm ludicijs non mouedmur,plies Udledt dpud bonos dignit^is Its terdrivm,QSquot; publicd utilitds qudm miqud CentdUs rorum ludicid, qudni odid Tyrannorum. Venere= /I )»«r nagnifdcidmus fcholds anqudm feminds rid Ecclejtie OS'reipubliclt;e, cy fideles dcficlices fcholdrum gubernAtores coldtnus anqudin orgd^ «4 fialutdrid, tnilfit diuinitus dd confierudtionem de fropagdtionem rerum mAximdrum 'm gencre hu^ OAno. Cui rei cum feruidt etidm bicc 'm jcholis con fuetudo, qud tdeneis tribuuntur tefi'monid public Cd, de hdc ettdtn reuerenter fientidmus amp;nbsp;religion fe edm confieruemns de tuedmur. Cum duteni hifice diebiu explorda fit CT comprobdaÀ collegia no= jlro eruditio horum trigina oâo honeftorum doiHorum uirortmt, fitq; decrctum ut ornctur pu» ilico teftimonio doélrime, tibi eos diligenter com= mendo petoq; collegif no/lri nomine,ut autoriate ) publicd, qud in prdfintia fitmgeris créés et renun= des eos liberdlium artium cy' Philofophite mAgi= flros, Quo beneficia amp;nbsp;collegium no/lru CT cdn= iiddtos ipfios tibi m perpetuum deu'mcies.OrodUs tem Oeu/m tcternum pdtrem Dommi noftri iefit Chrifti, ut totum curfium uitee ipforum ia guber= net,ut feruidt glome ipfius,cy fdluti communi ge= neris humani. Kegdt etidm dc protegdt hos dlueos los nojlros,nc uel externis uel domefiicis beÜis dut docent turn difiidtjs turbentur. nbsp;nbsp;D I X I.

Oäißime domine l\dgifler Seiaftiane, Col^ legd cr dmice colende,ßdigntatcm ordis nis fcholdfltci, huiiu nofiræ mdtttæ literdrit tnultt in hune modum conßderdrent, dthgentiiu fefe dd fcholdrum gubernAtionem prtepdrdrent. Certum e^l enim non bene idélis primis fundda rnentif omne reliquum cfuod fupcrjirutturfrdgile e/Jè dtef; cdductim,fed ut in hac pdrtep^ccetur in culpd eil fepsßime uel negligcntid,uel infeitid de ruditdspræceptorum. Qud dere, non inflitudm hoc in loco qitereldm, quid de hii noflris candidd» fis, fecut tudtco, de quibui ßem concept non dus tidm, mdgno ufui eos dtq^ orndmento fcholts,Bcs clefiæ de Reipublicie futures effe.

Qudpropter fsuco honoribusdedignititicos rum,dc libenter tu£ petitioni djfentior,

Qjiod ergo foeltx fduflumq; fit, es- Ecckfi£ ChriftidcRcipublicte fdlutdrc, ego dutoriate pus x Hica, qud in prafentid fungor : Vos trigintt oilo honcflos ^3quot; doâos utros liberdlnmi drttum, Gf Philofophtie magiftros creo cr credtos rcnuntio : In nomine Pdtris V fitij or Spiritus fdnüi. Etdt= tribuouobis omnid ornAtnentn prtuilegtdquis hushicordoùfummis Principtbus fingularicons filio oriMtus tü.

aVod iubeor fdcere, ut dicam aliquid hoc loco Cf tempore, 'meome fludium cf mo^ figerdtionem meam prohare decet cUrißimK uia ris Dommis Præceptoribus nofiris. Hoc igitur ofa ficium meum ut dpprobent, Cf conAtus tenuitntis tnelt;c ut benignè ferant cum ed, c^ud pdr e^l fubmiß fîone,ucnerdtione,dtc[i diligentiaßngulos Cf unis uerfos oro, qui dd hdnc S-choldflicum fefliuitdtem conuenerunt. cùmdutem 'm tdlibus renuncidtios tnbus quteßiones proponi folednt, de rébus bonis O- utilibus,riu£ expîicentur ; in prxfentid de quos ddm cdpite quæremusex ijs,qu£ hodieconiuns iHonemPccleßdrumnoflrdrum conucÜunt: Rc= ile ne docedtur nuüdm cjß uoluntdtis httmdn£ dtlionem 'm conuerßone dd Detmi : Sed hdnc tintum hdberefe,ut fubieilum pdtiens,Cf quidem repugndns Deo, ideccj- expechindum ci eße donee diuinitusdd credendum cogdtur^ Aeprimumres (ito drgumentum, quo pottßimum moueri dudio dnhelos lUos diuinorum impulfuum cdptutorcs : Pecedtum h£rens in ndturd corrupts, non folunt sfjtxaiç illius R.eilitud'mis de conformitdtis eiim Dco,qu£ in credtione hom'mi 'mfitd fuit : Sed esi in totofubiedo horribilis deflrudio Cf omnis virium hominis a/auecpi'ia fummd : In mente Cf priudtio CÄ lucis redè dgnofeentis Deum, ünn zr

9Î4 ANNO i ? 4, er äcceßit mßuper horribilis Ciiligo,cr multi trn fles neut alij: in uoluntAte priuatioeR conform miatis cum Deo, zy-dcceflit horrcndd confu/io lUiuf hdrmonite,quieantedfuerut dulcißimd: in corde faikl e^ kra^Jct Ct confu/io dppetitionunt inenarrabilis, /icuti Paulus dcfcribens h^ec iiulne^t ra, utitur triftißima uocc, qua tunquam fulmine per terre fail os cohorre/cere nos oportebat: Sen^ fus carnis inimiettta cü ddtterfus Dcum,ncc fubij^ citur legi Dei, de ne pote/l quidem.

Tails cum fit natura hominum, non eR con^ fentaneum dhquam eius atdionem in coniierfione ejfe po/fe, nift à Deo impulfa Jit uoluntas, ut cre^ dat uerbo cr Deo obediat.

Hoc /feciofum argumentum prtecipuum effe uideo, quo tuentur fc lUi diuinorum impulfuum (y cod^ionis defenfores, ac conceffa aliqua uoa luntttis adione in apprehendendo uerbo,extenu^ ari pecedtum inquiunt,cr- deprauari terribilc il= lud fulmen Pduli, quod rigidißime tilt expofltunt uolunt. Sed ut dubitem de Argumenta h^c caufd eü. No« fÄ quidcm exteniiandum peccatum, ty deprauatio harens 'm nAtura,quia triflißima funt omntd, de quibus loquitur drgumcntum,edq; eiuf modi ut nuüis humants uiribus,nullo quantumuis diffictlt dc laboriofo conatu toUi poßmt : Sed tis men à codéiione tÜa er mord cxpcékinte diuinos imputfus abhorrcre pias mentes iuflißimum eil, qttid innumerabilta funt mandata,qua feuerißime pra^i

f»’£cipitwt tredi uerbo promißionis nolU trâdigt;‘ to, 'Bac omnid prorftiseffentf)Mnid,/iadflattis de calo expcHandi funt,quibtts-ad credendum co'‘

Sed sophiftteen uniuerfditi, (jud ße Entbuffafhe hdc in cdufa inuoluunt atas noftrd conipreheiiae^ fe non poteü, ideo oppono dbfurdd,cjuie codilio^ ttetn feciuuntur horribiltd, v ßunt dUquanto con:t ffcifHord, qudm ut uSo Sophiflices inuolucro tegi poßint. Primumenim confirntdtur prophdnitm ntdxima multttud 'mii, qua hoc pratextu fe tuebi^ tur, quod expeilet rdptui etidmff furoribui emni’^ bws mdulgcdt, pofted remord tur conuerßenem ca tiamm hisquinon fient prorfui a^iot autproa phdni : Extinguit amp;■ confoldtionetn Eudnge a lij propridm, e::^ dbducit mentes à uerbo Del dd quarenddm puritntempropridm,qndtn ifliffccioa fo titulo ntotuum diuinorum orndnt,cum fides dc* ceddt dd Deum innixd uerbo Dei, non mottbus dia Umis, dUt purittiti propria. Poftremo confirnidt iubitcittoncm prohibitum manddtis innumerdbtlia bus, qudle hoc eA i, lohdnnis 4. Qui non credit Deo,menddcem eumfdeit,

Haccmiiid cum fint mdnifcftißhnd, dbhorreo tofo peäore db illd expe£bi,tione codélionis,dc re« Zuldm uerdm effe iudico, quum Ecclefia neffra trddunt : Audientes uocem uerbi Dci Legis er ^udngelij uelimus obedientidtn, peamus duxia ^ium. Hocpoffi hominem, qui fdnaiur uerbo, non

dubito, G”fîc fit conuerfio çr non dlil€r,ßcut 'm Apocalipß dicitur: Sto dd oßium cr pulfo,ß (juis audit uocem nuam ZX aperit ianudtn, 'mgre^ dtdr dd eum, iohdiinii S. Qui audit à me, cr difcit,hic uenit ad me, Sed fateor me hanc de tan^t tii rebus quaflionem non poffi explicare : Idea oro Keuerendum O' elarißimum uirtm D. Do* äorem Paulum CreUium ,ut me cr altos doeeat, cr fumdamena explicationis monflret.

retmere nos dodr'mam de omnibus fidei Chrb jhan^e Articulis mtegram Oquot; mcorrupam. Et Kon mtelligere hdnc aliter, quam ßcut uoce diui^ na traditur cr enArratur. P.t conflanter perfeue^ rare nos 'm fententia orthodoxOyrxpoßta, de com* prehenfa 'm conßßtone Auguft* exhibits impe* ratori Carolo Anno i y ? o. Arf qudm cr uos nu»c obligati eßis omnes deßnguli, Ac Dfo iu* ud/ite fententidm et Confeßionem hanc nimquam in uia noflrd abijeiemus aut deferemus. Sed quid his tcfiificationibus noftris proficiamus, dut pro* fccermt hdilenus patres de praceptores noßri carißimi quteßio oßendit quam propofuißi, de qua und nunc dccrbißime er dtroeißime dccufd* mur ab ijs, qui ex Eccleßarum noßrartim finu

} (^fîne culpa twflra hofles nobis faéîi funt acüsoviPot ZS' implacahiles. Nec obßcurum c^ quanto lila conatu ac uchenKntia,zS' olhn agis titA flt, ZS nunc propugnetur. Ctvmq^ non défis nant nos propter hanccriminari ac traducere as trocißimcEnthufiaflie ac Sycophants ßAaK/noj non moleflefero de hac ipßa qusri à te,Acßentens tiamdeea noflram quam plurimis notam efie ac fspe repcti, zs neceflaritvm, ZS utile efli tudico, ad refutandam ,aut leniendam, certè apud bonos Cy intelligentes criminationim iüarum maleuos kntiam cs acerbitatem quibui paßint déformas tnur. Etfi fimul uideo non poffe hoc zs loco es tempore caufam totam itA cxponi, quemadmodum magnitudo eius requirit.

Ac primum omnium affeuerationem, de qua initiodixi, repeto iterum,conflanter nosampleili dc retinere Confeßionis Auguflanæ fententiam, cum de reliq^uis Articulis omnibus, tum de hoc ipfo, cutus ate in quteflione mentio faHiA e^. Ac uera me dicere teftaturos fiero honefloritm zs piorum omnium oculos qui fcriptA Prlt;eceptorum noflrorum Icgunt ac legerunt. Et uos omncs, qui inschola zs Templo docentes nos auditis,

'Etequaquam Pelagiani aut Monachi fumus,qui peccatum Originis ZS lüa triflia mala, qute laps fum primorum hominum fecutA funt, extenues mus aut contemnamus t Sed miferiarum ZS mas lorum molem maiorem zs tnfliorcm effe adfirs Unn Î mamuf,

nMfnui, qudm qua uUiiu hominis dut etUm Angeli fapientid (y elof^uentid comprehendi O' exprimi poßit.

laq^urgumcnti itlius, qiiodrecitißi,0'reilc iudtcds pr£cipuu,m dc fummum eße eortim, qui nos dccußnt dc crimindntur : Eins inqudtn ex» dggerdtio trdgicd, qud pdßim utuntur,twbis nott erat oppoitenddßcd Peldgidnis O' Mondchis. ^ie» quaqudm enim dicimus dut ßentimus peccdtum Originis tuntum redtum eße propter AdtC Idps pßum, Ncc, ut Motidchi, tenebrns triflißimas in mente, duerßonem o acTal'ap in uolulitdte O corde, dicimus poends tantum eße peccdti Origi* nis,nee ejße res pugmantes cum Lege Dei. Sed cer= tö eas O paenM primi Idpfus, O peccdta inßn* gulis ndfcentibus eße ddfirmdmus. LiuUo ctidm, modoimagindmur, hoc tantum im naturd humd* na nidfum , o in omnes homines propdgdtuM morbum, eße in hdc uita infldr dccidentis fepdrd* bilis, quod d ndturd hominis noflro drbitrio O noßris uiribus,toUi dc ßepdrdripoßit, utpdßim nos Sycophants ilh ßdlße derident, incuicdtionc-amißs imdginis Oei,qudm inquiunt non ßuiße in* ßdr Corons, qas cdpiti uirginis pro drbitrio im*-ponttur dut ddimitur.

M.emtnimus nos quoq^, quod Augußinus imd*-ginem Oci intelligdt de ipjd ßubßantid dnims, mentis', o uoluntatis, nee reprehendimus hdnc fcntcntidm, Sed eomplcflimur ws cum fubßdnM

O' ipfd JetM, feu ut ußtdte nominant,uirttttes in /ingulis animæ potenties, congruentes cwm mente (Ituina ; In mente lue cm de Beo noticiam legis, V firmam ajjcnjioncmacquiefcentem 'm Dfo. lu HoluntAte o corde rcélitudmem ac conforming tem cum uolimnte Det,er copulationem omnium uirtutum ,Et deni^; hherntem uolunMis nlcm, qult;eßne ulld contumacia mferiorum uiriumpo* terat Legi Dei obedire.

Kate dona omnid compleiimur appellatione imdgmis ,ßcuti er Pdulus imaginem non de fold deprauan fubßdntid intcüigit, fed deed,in qud lucent uirtutes, congruentes cum mente diumd. 1 llld uero dona fuiffeab ipfa fubflantid animcC, mentis er uolumntis diflinän er fcparabilta,lap= fus oßendit,quo dona lUa amiffa funt,mdnente de retena dnimlt;e,menfis er uoluntntis fubflantid. Huius autem, ut naturg 'mteüigentis er liberté, cum alid funt déiiones,ejfcdlioncs er motus,quam corporum aut rerum bitunrum, aut altdrum qudt: rumeuttq;, ßne ludicio er deliberatione, natu^ taliter er uniformiter nntum dgentium, Neqtia* qudmfequitur ßmplicitcr, propter dcprauatio^t ntm, qult;e dcceßit, conucrßonein hfiminis eße tun* quam trunci ocioß,-aUt repugnantis er inuiti, Nec enim cohierent illd : amifla eä in potentijs dnimte ßmilitudo er conformitas cum Deo : Er^t go nullte funt harum aäiones, effediones de moa fus, Item conuertitur homo lapfus ac peccatt Ida ünn 4 iccor«

be corruptut, ergo repugtuns conuertitur. fiindu enm diuerfi eivm/tnt^ morbi cr peccit^ ti origMis Locus, ut fîc loqudr,feu fubieâtutt ipfum hdbens diltones/ibi proprids dc peculidreSt in quo fubieilo hteret ntdlum deinde morbus ipfe, feu defeilus in fubieâo, propter quem fub^ leilum reijcitur,utdliud funt ruderd feu partes lt;edificij dißipdti, Aliud ipfd lt;edificij feu form^ de^^ firuilio dc dißipdtio. Item, ut dhud eâ memo brum in corpore hominis,dliud morbus dut uulnus in membro hlt;erens. Sic inqudm cum dtftindA fmt, pcccdtum, zj- fummit potentùe hominis, in quibus pcccdtum effe dictmus, prudenter retinendivM eo rdt hoc difcrimen, zj confiderandum, quomodo mturte deprdudt^ ZT inquinat^ fidt farutio ZT inftdurdtto.

t^dm noticite nouie,qute de Deo, de iudicio Dei dduerfus peccdtum, zs- rurfus de mifericordid e* ius,umiuerfdliter ztr grdtuito recipiente dd filium confugicntes, ZT dliiefîmiles,in mentedccendun^ tur per uerbum ZT Spiritum fdnilum, non fic m* primuntur menti, ut cerlt;e figillum inprimitur,dut ut rddij foldres in dolium ffdrguntur, dut parti corporis flignid dliquod inuritur, fed dccenduna tur eo modo,qui naturjeet dilionibiis mentis como petit, ZT proprius eA ex crcdtione. Et euw dco cenfe funt, non Jicin mente retinentur dutmdo nent, quemddmodivm uinum in dolium infufum retinetur,dutut incorpore cicdtrixQf uefitgid

txuulnere,(iut ht ufio fligntdte mènent,Sed utdc* cenfe funt, itA mènent dcrctinentur ntmentibw^ to modo, qui délionibus menti competentibut ey proprifs congruit. 1« ruMî in uolirntute zy corde fente! amp;nbsp;ucrui timor Hci, cum fiducia, mifericora dhc non figt;nulittA,cum urdens dtleéîio Iiei,cwm la* titu ht Dco, cum /fes,pdticntid,dut alia uirtutes^ dccendumtur ; üonfit hoc, ut Ji cerdm mditu trd^ ücs ZT ltqucfdcidi,dut ut herb£ Z^ medicdmenti humores in corpore trdhunt, dut ut corpora igné cdlefiunt,ut frigore obrigefeunt. lAulto mhiui itA h£cfiunt, de fi lignum nodofum ZT difiortum, fculptor quiffidm formet, Aut eques recdlcitrdn* tem zrfurentem cquum frenh et cdlcdnbia man* fucfdcidtjSed ut de primd de fummd dnim£ potent tid,dc mente Z7 hitelleélu,di{lum eH, Ita hic quo^ que ht uoluntAte cr corde conuerfio illd ZiT rege^ nerdtio ZJ noua immutAtio ,fit eo modo er ordi-ne,qui ddionibui z^ motibm uoluntAtis z^ cordh propriu! eü, quiq^ in hdc qudmuh deprdudtA, ZT peccdto corruptA,dtqi inquhidtA naturd, tAnqudtn Del opta ex primd credttonc reliquia cii.

Ac qu£ fint ill£däiones, effeitiones ZT mo* tut,mentis, uolumtAtis ZiT cordts proprij ZiT tidtua rdles,non ex Phyficd tAntum doflrhid : Sed ntultis diuinh teftimonijs ,oftenderedc demonftrdre fd» eile effet, nifi zy loci huiia CT temporis hdbendtt effet ratio.

Pcr^icuè igitur, q^tiid de modo coiiuerfïonii fatiAtioitis nAtura noftr£ fl:atuAmiis,Argumens fo cz qu^ftioni tu£ rejjiondeo. 'tJequaquam mi^ fcrrimte UAturie noflrie,AUt uoluntitis uirihuf.,(eu, ut uulgo loqui folent,libero hom'mis drbttrio,hAnc mAgnAtn exceÜentem dignitdtem tribuimui, guod fuii utribuf poßit ßedppliedre ddgt;grdtidm, imô hoc non tribuimu^,quod m 'mui cfl, quod mens Oquot; uoluntds non renAti, fuis uiribus,/tneSpiritK fdn'fo poßit dfßentiri promtßtoniEudngelij, dut mchoare mtcrioretn obedientiain , pldcentem Deo. î^cqudqüdm ßumus Peldgidni,quißnxeruntj Ttth'il cßßepeccdtum originis,amp;pofßehominem, uiribus »Aturdlibus, ß'ne Spiritu ßinifo ,ß uclit, legi Deißdtisßdccre, interiore exteriore obedit enttd.

Exprcßfe ddtnKAni’.is Peldgidnos, Z)''dbhorre^ mus db his blajßhcmijs contumcliofts in filium Del CT Spirit um fan dum, cT dclentibus uerdm doélrindm de Lege, de peccato, de grdtid C!f de bcneficijs diuinis, quæ per Pilium (T Spiritum Sdnéîum nobis exhibentiir. Ample élimur toto pa diore uoccm Pilij.Dei : Si uos Ftlius liberducrtt,uea re liberi eritis, Et Pdulidiih: QuiSpirituDei ducuntur hi funt Filij Dei. Item, Si quisSpiritum Chrifli non hdbet,hic non esl eins,(T Deo grdtii» dgimus pro his fummis bonis, pro douAto Ftlio er ^piritu fdnilo.

Rff WMJor« funt toüere feccatum mor* tem, qucim quæ uiribus hum^ntf , aut libero fiybis trio non renAtorum /inc Euangclto O’ /inc Spiri-tu fdndo tribut poßint. Talcs enim ftu libsridt feu faculties ,/îadhuc fupere/fet in natura botni* num non renAtorum, quid opus c/fet Tuangclio, filio Dei, aut Spiritu fanilo f Itaq^ o adfirmatii’ uambanc nosanipleéliac ret'mcre, difcrtc o fan* ücteßamur. Solins Det beneficium eße,non iuh firarum utrium aut no/lrte uolimatis, quod con= uertimur -, fanamur O' regeneramur. Ciuod 4 trtfttßima feruitute peccati o rnortisperTiliwm' O Spirit um fitnäum libcratnur, Quod accendi^ turm mcntibusno/lris,lux rcfleagnofeensDe^ trni, firma a/fi;n/io,ucra fides,ucrus timor Dei, ar= dens oferta dileilto Dei, o rcliqiia obedicn= tia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;♦

Itt «fro ttfr««^,- adfirmasniis, ne baca//cucra^ tione deleanius aut de/lruamus, qme in natura ho= ntinum, admiranda fapientia o inenArrabi/i bo-nitttc Dei, non folum crcatA, fed ettani posl: tri* fiißimumlapfum reliih fimt,acqufd inteUiga^ mus iatn diximtts, tpfam uidcltcet mentis,UûluntÀ’c-tis O'cordis in homine fubjiantiam. Itemailio* fes, e/feéltones, o motus hartem potentiarum proprtas. Quod ut faciamus, hac graiitßima O’ maxime necejfaria ratione mouemur,quodDeits Kult doceri hemines^^t hoc ntodo folo,o non alia ter,uult r(gencrarc,fanAre cr cenuertere Homi*

nesyimo uulthommes ordiri confoldtionem, conuerßonis certitud'mem, non d regenerdtionis Mt renoudtionis fenfu, non uult hommes pronuna (idre defedutde uoluntdte fud ,fccnndum lucem iUdm noudm d fe in mentibus dccenfdm dc fulgcna tem , non fecundum qudlitdtcs feu motus nouos in uolunate Çf corde,non ficundum laticia dc cona foldtionis fenfum, feu pdruum,feunugnum, fed iuxtd folum uerbuntd fe propoßtum, quod uult iiudiri,legi, cogitAri cr dccipi fide^

Htec cum ßnt certißimd er mdubitAtA,cr in leiliione, duditione, dc cogitAtionc uerbi, 'm qu£a rendd confoldtione d uerbo propoßtA, profeiio homo non ßt truncus, non pojfunt ill£ utßc noa m'mem, nuturdles er congenttie omnibus, mentis, ttoluntdtis er cordis diliones er motus qudntuma uis dcprdudtif 'mquindti er Idngucfdâildbeoria gmdlt, dcleri dut toUi ex ndturd. E^ c«gt;k ßnt iUd in ndturd reliqud , nequdqudm did poteü, nec congruit fecum 'm explicdtione, conuerti hotni^ nem tunqudm truncum ociofum ,multo uero minus diet poteü, conuerti muitum cz repugndn* tem^

J^iihil hdc de impreßione Nouitdtis ( ndm hoc tterbo utuntur iUi praßigidtores') imdgmdtio difa fert d Mondchorum fomnio, de iufltcid feu grdtid infufd,dut grdtis ddtA,er pr£pdrsmte dcformdna te hom'mem dddccipienddm grdtidm, grdtum po* fied fdcientem, ut de congruo er condigno homo

fuftißcetur. I^atn etß mottißime htec pariidoxa 'm* terpreteris : Inteüigi ca ottinia,qHie de pure pdßia ua. 0- quidem repugnAtitium conuerßone dtjßu* tent,tnnlt;judm de dlieno er dotMto lgt;etießcio,quod neftrii uiribui non dcquirdtur, tdmen nondum hoc dicitur,dequo Pdului et Eccleßa noflr^con^ tendunt. Quonwdo donatum ienefictum dccipid» tur er qud in re uoluntd(,dccipicns {d,dcquiefcdt^ tmde item certitudeßt,de qud mdxime pduidtc er perterrefd(l£ mentes in iieris doloribus dißuunt.

Hze Pdulus er Eccleß^ noßrte multo dUter mentes erudiunt, beneficium inquiunt, dïienum er grdtuitum eße^quod per erpropterEilium t)ei medidtorem recipimur, fed hoc ed condilt;gt; tione propoßtum dc promi^um eße , ut fide dccipidtur. Proponuntergo pduefdäis men= tibuecum promißiones uniuerfales, tum mdndd^i tum omnium fummum, quo prædpitur, ut oms nes erßnguli proprid fide obldtum beneficium dccipidnt, ut uerbum duditum,leilum er cogitus tum non dbijeiant, non dßgt;ernentur,ut non induis gednt dubititioni dut dißidentid; contrd uerbum. Hoc cum fdeiunt hi qui ed netite funt utdoceri poßint, non dubitunt Eccleßa nofird: talescerto dccipere promißiim beneficium, er' accipere td Uolcntes, non codlios. Acciperedutem non liberi Arbitrij dut uolunatis uiribus dut merito, fed ut donum Dei per filium CT Spiritum pné}um,uoce ^Udngelijleélu,dudM,cogitdtn,efficdcis.

1 Hdttc crgo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uocem proponitttui nien^

tibm pduefaüis cy trepidantibM, Et ab hdc or» dtri tos proccfjum umuerfum conuerjîottK, rege» ncrdtionès, luflificdtioni'i cr fdludtionn lubemut. înhdc ipfduoce etum dcquiefcendwm,dtqi 'mde pctcnddm effè certitudinem docemui. ]^e(]ud» qudm ojfundmus pdiudis mentibui hoc qudß/^e* (lrum, je dudtcndo, legende cogitdndo uerbo, dut rectandis m inuocdticne precibus,nondlio cumfruttu occupdri dut fdtigdri,(jUdinolimlu* ehei occupdti fuerint fudrum trdditionum obfer» udtione,dut non fdcere opus melius dut fruiluofi» us,qudm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tAondchi M^onidles, qui

in templis libres fdcros ut uerbd ZJ fonos non in» telleilos, demurmurent. Sed lubemus dnxids men» tes pronuncidre et fidtuere de Deo luxa uerbum cr promißionem Eudngelij grdtuitudm (y uni» uerfdlcm, qudm uffirmumus cum Pdulo potentidin Del ejjè dd ßdlutem omni credenti. No« lubemus flatuere, ut MonAchi ZJ hi Enthußdflie notii,fe» cundum lucis dut nouiatis infufe uel imprejjie fenfum ,feupdruum, feu tnAgnivm,feudrdentem, feu Idnguidwm. Hune enim fenfum, qui Spiritus fdnüiopus e^jdffrmdmus non dnteuer tere dut prlt;eccdcre cogiationem dccepattoncm uerbi, fed fequi certo CZ indubiate, qudndocunq^ mens ht uçrbo dcquiefcit ,zir eofe fuflenat. Eldm pro» ceffiis diuiniis dißimilis eA Phy/teis zy humdtiis proceßibus. Medicus nihil adfirnat de remedq ef»

ficdch,n'iß prim fado expcrimcnto : At uoxdU Uma lubet homines pron unciare iuxta uerbum, er accedcre ad Deam innixos uerbo, Poftea fequi eßa ficaciam ey feiifum confolationis dicit. Suut h£c otnnia Regula breuißima complexm eü Pauhii Korn: 4. Idea ex fide gratis,ut fit firma, promifiio. Item Rom.io. Ex auditu fides esfiauditm per uer* bum DeL

Nec praftigi£ ill^, de trunco Cf imprefiioni tiouitatis, re^utari melim aut redim pofiunt, quamfimpltciter oppofito mandate hocfirnnmo et iinmoto, quod 4 uerbo ordiendum (y co fiolo ad tieum acccdendmn ed,à quo cum abducant homi= Ues haic paradoxa portentofa de trunco O' de re^^ pugnantta, ad imagmationem aliam,de quatrendis tiouisin mente, uoluntate o corde mottbmim* profits,ut loquuntur, diuinitm, euerti ac deleri o^^ Uinemfidei Oquot; confolationis certitudmem non du* bium efi.

De repugnantia uero etia'm conuerforii quant Uihilo pertinacim propugnant, una ed perjfiicutt ^fiionfio. Cum intelligamm conttcrfionem,non de Jlt;Ko antii momento, aut de muttloatq^ hnperfiedo uiitto, fed duobm ea terminis inciudamus, Ternii* tto uidclicct,à quo,o ad quë,ut difcernere couer* fom Ct no couerfum pojfumm, Eamfi afiiduo coti* ^uc exerceda effc,etcerto cxcrccri m inuocatione ^rra dicamm,tmô cu uices O' incremeta cim fint, ^^ufingimus hunc conuerfum ejfc,in quo reliquue peccati,

peccdti,iti Spiritui er kgi mentis repugtunt, ut ipfe régnent er capiiuum hominem abrtpiant,ad excutiendlt;tm fidem er lapfus contru confcicnti* dm. Sed in quo hlt;e ipfe reliquilt;e eontumdciter Spiritui aduerfantes, d Spiritu mortijicdntur er fepeliuntur, ne regnent aut dominentur. Sed ut regnet Tiltuf De« er Spiritui fanäm, per uerbtim 'm renato er conuerfo habitans, 'Et ut uitn eon=‘ formis effe ineipiat motibui, er efficaciteßlij er Spiritus fin{li,iuxa diéta, Pauli : Qui/ßiritu D« dHcuntur,hi funt filij Dei,fta{liones carnisJßiri* tu nwrtificaueritHyUiuetii, item mente ferWo legi Deierc. Ituq; propter multiplicem ambiguiti* tem neutrum hor um paradoxorum recepimiif, conuerti hominem repugnantem, aut habere fe hom'mem in conuerßone, er poü conuerßonem repuguAtiuè er hofliliter ergaDeum. Ham etß earo aliquatenuf adhuc répugnât er aduerßatur ßnritui, amen non fequitur 4 ditto feeundum , quid ad ditlum ßmpliciter, homo conuerfus repu-

Sed abrumpo htec nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et prolixiorent

totius controuerß£ explicationem alijs rel'mquo, er oro Eilitim Bei, fontem lucii er' fapientM omnii, ut dementer nos regat, doceat, er ceramina docentium fanet er'

DECANO RECITATA CVM TRI-teftimonium primi in Philofophia gntdM quatuordecim honcßii ädolefcentibM flipen* diarijs yüuftrißimi PrmcipK,Gucii

AKnui ittm alter agitur,lt;iuando de ßententia cûttegij docenfiam Philofophiam 'm hacA» cademia decretum fuit, ut reftitucretur intermiß fa aliquandiu conf/etudo, tribuendi publice tefli* montum doilrinie, ijs, tjui perceptif féliciter pria tnii artibuf, qu£ formandi fermonif dc regcndtC ratioc'mationif caufa traduntur, deguftatif etiam aliquantulum reltqu£ phtlofophice mitiß, fundamenta ieciffent frmiufcula ad eruditionent folidtorem. Huiuf confilij catife, fcripto fuerunt explicate ac propofitte publico.

Hec fujficari tune potuiffet qttifquant ullos fore tam mcogitantes, qui laudatißimam confus^ tudinem ueterem fapienti conßlio maiorum infti» tutam,lcgibut fancitam,diuqi cultam atq^ ufurpa^ tarn, er noflrie fcholiCcommunem cum alijsAcas demiß,quifludiumhuiui reducendæ improbatua ttcjfent,aut contemtui habituri,uelctiamexagH taturi.pricfertbn cum id agi,jj)eóluriqi cbßaret,ut inclmatis (td rwwriw ac nutantibuf ftudijs hoc etis

?ÎO ANNO î f 4* am qudß remedio,ßcut nonnuUU alijs,fiiiuettirei tur, dtq; confuleretur mature priutquam euerfd omnid,ç^ proieild penitui obrueret barbaries ex lllyricd tüuuie na,ta.Sed banc de more antiquo re= uocando uoluntatis optimæßgnificationem, quoa modo cxcepermt corruptißima feculi tioflri iu^i dicia non libet meminiIJi, ZT referre pudet. nbsp;nbsp;Se^

auutum eR demceps^ ut cum noua donatione ïUus firißimi Principis 'E.leiloris Cf Ducis Saxoniic.

Dommi nofiri clcmentißimi, Academia auge^ retur,qua alerentur, cr cducdrentur,quiferui=i rentolmt Pcclefiæ crP-eipublicte, ut ergo in ea donatione, ij, qui frui ueüent munificenti£ iüu^ ftrißim£ beneficijs,iubercntur fecuudum leges, ey uti conuenit, ordme difccre artes n€cejfarias,Gr' de confeilis dtßmiklrum claßium fludqs petere teftimonid à prieceptoribus publicd. Ad banc lllu^ ftrißimi Principis conflitutionem,Jferauimus non nuüos æquiores futures ueteri mori cr de conß= ho prtcceptorum reélius iudicaturos effe.Sed adeo licentid deprauandi cenfuris iniquis omnia, qu£ ßunt à fupcrioribus,dc maledicendi libtdo,in non= nuüorum in/èdit animis,ut ne nunc quidem conth nerefepotuertt. Quibiis cum dtgladiariboctent: pore non uolumus. Suas enm iÜos furias ulturos effe fcimus, cr pœnas publicas contemtum legum, ordinis, difciplinlt;e, uindicaturas effe, certum eil: Quo res redierit, quantum dtfciplma labem fcccz: rit, quantum ferocia, creuerit, cr contumacia in

mtiite teneriore,dgnofcimiK, cumidfcnttMitK cr txperidmur.Deplordmm id etum^Qr eè mdgii de:gt; plordmus,quo ntAgii ufu compcrimm, eo ufcj^ mxlit proceßiffeyCr inudluiffc,ut remedid, qu£ddkibcn* tur, non ferdnt, into ut hutmtentur z^exdcer* ientvr. Coudre cum fruflrd tdlibui remedid qu£a rdntur.reltnqudmw ed V)eo umdici. Sed cum mula tl in hoe catu bonifitnt, multi fdttdbilcs, illos hora tdmur,ut dcliberdtis dc decretii dutoritdte publia Cd fuperiorum religiofè obtempèrent, cz lt;ïc qu£ more nuiorum introduóbi dc recepfd, qu£ lea gtbus ex ufu publico conftitutd, qu£fingulorum commodis futit dccommoddtd.^reuercnter (entidnt dc loqudntur, tdnqudm de re fdcrd,qudm prophda nit fermonibut:,(commdtts,fdnnis,cdlumnijs cxdgta tdre,hoftilii fdpientid cR,ut Pinddrut dit.

Propter hos pdued degrddtbw dicdm,quibt{t in fchoUs publtcis fludtd cr honores dißin^ guimtur. Non repetdm prolixe quo con/ilio tt olim ffrddus inflituti)int,v qudntumdd commua nid jiudid momenti ddßerdt tllorum conjirudtia. 'tidtdmejjè confuetudinem conijcio cxfcholtspea ripdtettcorum,qui grddus fecerunt doürindrum-,

«H.pa/xa'ZtK.u/j, £tdtum et ingeniorum cdu[d,cum mdgndm conftet e(fe dißimilitudinem dißcentiumy Cz ordine tdmßt opus in dodrin£ folidioris exa ^dificdtione, ut /tc dicdm, qudm in omnibus dlijs gt;t!t£ negotijsßn R.epublicd,in Architedonicd. Pü

in ætdtepuerili imbeciîlitiif cjuæddnt, (^Utenec in plurd diuerfdcji fe diftrdhi ßnit fimul,nec dmplitu* dinem rerum cdpit dut dßequitur,ciuM dries fupe^ riores compléétumtur, nec dliend Imgud de rebm différentes mteVigit fine Imgudrum cognitione, fine culturd dliqud dtq; dfiuefiiilione ludicijfine ddmimculis multdrum drtium, qu£ prtecedunt ty uidm fternumt. Qudreuifum fuit, qudfi,pergrd* dus quofddm, pueros pduldtim dd artes grauiorcs traducere. Quemadmodum enim, ord mfantunt non ftatim cibos capiunt dutferunt folidiores,fed Idéle diu dluntur, poflea pr£manf6 cibo, donee confirmentur or grandefcant. itd infirmioribus teneræ dtdtis ingenijs, rudtord de fdctliora imtio tradenddefji, poflea ordine reliquas artes adiun* gendas eflèySapiens antiquitas cenfuit. Necatatis tantum tj- ingentorum hac in re, habita eA ratio, fed ord'tnis ettam,quam ndtura monflrauit,qu£ ab ijs,qult;efumt priord natura ordiri docet ab his demceps,dd ea qutefequntur atq-eohtcrent pro* Kim£,aecedere, Donee pcrcurfis de fuperatis ottt* nibus,eniti atq; euadere ad fafligium liceat.

Ad quod ut uix peruenerit ullus,ntfi quigrd* ddtim afcenderit,fic quo cum fruéîu in fuperiori* bus Doét r in is uerflntur,i;^ qua eas cum flxlicitate de dexteritate traéient, dtq^ exercednt,qui infe* rioribus pr£teritis,dd lUas pedibus,quod diunt,il* lotis proruperunt, tanquam in rofasfus, cxemplts didicintus

His de cdußs uiri prudentes in fcholts cldfjes qusfddw deferipferunt difeentium, ut lecundum letatum diferimina, ingeniorum uires alij in alijs difciplinis mflituercntur in fud quisq^ cîdU'e,tdnqudm intrd feptd dctineretur,doncc dd alid mdiord uideretur effe fatis priepdrdtus,quod cum exflordtum effet,trdnsferretur inordwem proximè fuperiorent,

Vtq^ idjierct cum qudddtn folennitdte,ZT dcu» tretur diligentid in difcentibus, proponebdiitur honorum prlt;(mid, quæ cum dpprobdtionis de iu* dicij eorum,qui priecrdnt teflißcdtione publicd conferebdtttur, cr ddiungebdntur iurd, imtnuni^ tates, Zfr orndnuntd cei td, quibus differrent db dlijs.Uinc honorumetidtn de dignitdtum quidam grdduf extiterunt, qui teflmonia funt iudicij pu* blict Academiarum de doilrina cuiusq;. Ho5 fapi* ens dnttquitds tanti fccit, ut qui uel infimum con* fequutus effet, haberetu-r dignior, dtq; 'm Repu* bhcd, 'm feholis, in Rcclefia, euchcreturpree alijs, tanqudm magis idoneiu. Ncc puduit heec doârina teflimonid petere Principes origine clarifiimos. De Alberto enim Bauarite duce, Auo illius Albcr* ti, qui nunc rerum potitur apud Bauaros, affir* tnant, quod m Parifienfi fchola cum 'm exammi* bus ufitdtis profeâus 'm primis artibus fuos colle* gio Philofophico probdffet,orttAri hoc primo gra*

du uoluerit,nec recuftrit iUu ctum geftdre orndft mentd,qu£ confuetudme fchoU promotes in himo ordmem dißinxerunt d caterts, Uiultum degenea rauit d grauitdte mdiorum lt;etds noftrd,0' dccidit grddibus 'm fcholis,quod in mihtid ord'mi eejuitum durdtorum. Credri equitem durdtum,pdtrum mea mor id, tant A erdt dignit as, ut d fummis Regibm etiam expeteretur. De ¥rdncifco enim Galiiarum Rcgc meminimus, quod inßgnid (tr orndmenld bums ordmis,non ufurpdrit,dntequdm promtrutß fet ed uirtutc ZTrebus geßis, quodfdilum e^,poA deuiHos dd MdrignAiium Heluetios. inline in tdna turn dcuenit contemtum, ut Idtrocinari, quam hdo dignitdte equeftri ornAri,m'mus turpe ducatur.

Eddem fere conditio eA graduum 'm fcholis, fed primus contemtior cü reliquis, quu eds dries, quds compleólitur, dc requirtt hie grddus,fdftidi= unt pLeriq-, dut leuiter dtt'mgunt,dc fuperbd pera fudßone protinus irruunt dd dries ('eueriores,nida Id imgudrivm, nuüd dkendißientid,nullo dliartmt dr num prießdio inftrufli. Hine tUa rei literdrue ndtd cdlamitds e/l, qute itd concutit CJquot; Idbefda £btt fcholds, ut nifi ddhibitd emenddtio fuerit,nea ceße/it colldbi (y mterire fludid, Ac uemtmihi in mentem uox queeddm.cldrißimi ïurifconlti,Do‘ éloris Elieronymi Schurjf, is 'm confejj'u prieftdna tißmtorum uirorum, A\ultdS fore w doHrmdiua ns confttjiones dixit,non multopôü, quod pluri* mi rudes prxccpnonum primdrum drtiivm dd

ris prudcntiäm fefe conferrent.Tdxdns iuuentu^ tem,ciuee nuUo ordme,dd grauißimd fiudid ruih

Audiuiflis qudi pii conßlij rdtioncs bdbuerit dntiquitds. üunc nofirdf etidtn cognofdtc. Noj ruind iwuet, qute dnte oculos eli, Rumd inquam ioJMritm drtium dtq; difciplmdrum, cuiuscduße fimt,quèd non ordme, neq; mtegre drtes luuentm difcit, quod exdfn'md refugiutit,dlij dmbttione,dlq confctenttdfu£ ruditdtis, quad fine cenfurd,cr fi^ necxplordtione protnifcuè, quiuis fefe 'm Scholds, RccIefidSydulds amp;nbsp;Rejfublicds mgertmt, tur'm Acddeniidi plurimi prorjusrudes, quorum dltqui chpti dulced'me ltbertdtis,quce conceditur, er exemplis licentiic muitdti, recufmt uiuere fub dlieiw ïmperio, er legibus mflitutionis legitiniie fefe fubmittere, oderunt enim ut leguM,itd pnece» ptionum u'mculd,'mgenid non ntdnfuefddn, atq; ut inmortbus,ficmdrtibuslicentidm quterunt. Aid qui 'mtuentes 'm exeinpld profeéliorum,putdnt 'm* genij effe fordidi, diu h£rere 'm Grdmmdticis,dut fimilibiis nugis. Mox propcrdiit itdq^ dd drtes dli* ds, 'm quibus cum dliquot dnnos contriueriint:,fi dijfersndum fit demeeps dcpdrtedliqud,uixhifi cere pofiunt, deftituti fdcultdte dicendi, cuius compdrdtidæ prior curd effe debebdt. itdfit ut cum neq; ddferdnt in fcholds publicds, rede per^^ ceptds drtes p'rimds,ncc curd fiteds difcere,nun* qudwperuenidnt dd foliddm eruditionem, er fud

contdgid propagent pofiea inter cos, ad ^Uos cru» diendos conducuntur. Hi ipß fimt, lt;jui oderunt primum in Philofophid grddum, quid examind ode rtint,Alq,ut dixi fuperbid,!!:^ contemtu,dlij metu. Udm exdmind mßituuntur,non tdntum,ut explo* rentur profeâus, fed etidtn, ut m mores inquird* tur,Gr confiderentur ingenid. iUcties fui itaq; dlij altds cdufds hdbent. ïnfcicidm dlij,o~ quidem plu* rmi,quid primds drtes pieriq^ negligumt,Alij cor* ruptos dut poUutos mores. Alq mgcntd diftortd, perplexd, dtnbitiofd. Htcc initio nec prodi uolunt, neq; drgut.Hi ergo adolefcentiæ O'(choUrum pe* fles funt,qudm extirpdri neceffe eR,quod cum dli* ter fieri non poßit, ntfi ut ddigdntur dd examind, conflitutum eü, urgente fie neceßitate, neminem uel ad fcholaflicas funólioncs dein ceps promouen* dum cffe,uel teflimonio ornandum ac profequen* dum publico, quo multi hdélenus abufi turpiter alijs mpofuerunt,nifife priui Decdnocr profef* foribus coüegij Philofophid, dignum probarit primo gradu.HiCc graui confilio a præceptoribus fdnciri,uos agnofeere decct, O’ reild præcipieti* tibus obtemperare,prlt;efertim cum ipfi, O' publicè Crpriudtim fideliter o paterne modum difcendi tradant, o lediones optimas in omnibus difcipli* nis proponant, fummo fludio explicent artes,qu£ uelut dite funt,quibus adiuta mens m cedum attol* litur,ncc fit dliqud philofophiæ pars qu£ non pr^* clarifiimè enarretur. Veftrum igitur eü,id opegt;

rlt;«gt;H £llt;trf,nc ttofcw defuifje uidelt;im'mi,fed pricfen» tibiu commode grati frMmini.V.t flatueùs Ecc/e« fiam td i uobis peterc, ut ludicia. Prxccptorum, lt;]ui fludijs.,^' conferuationi fummorum bonorum, 'm geilere hunMno, examina O' hos gradies condu» cere exiftimant, o nunc optimo confilio in hanc fcholam pubhcè reuocant, magnifaciatii, lt;0 eo* rum autoritati pareatis. Quumenimmaiorabea neßeid ab Eccleßa acciptamus, quóm dpriuatis udisjiue pdrentibufßueamicis,iequum eA,nos illi hatte grat lam referre, O' omni ßde artes cuflodi» re ac defendere. ïd turn demumcommodè fiet,fi 4 primis artium 'mitijs, ad fuperiores difciplinois contendemus,ac pattenter repofcentibus doär'mie audita diéhlta,rcjjgt;ondebimus.

Cum dutem nullius conAtusfitfxlixO'Utilis unciuam,ßnc Dco,lt;i (^uo manant omnia,cjuii^ per» ennis æternuscji bonorum omnium eil fans, toto eum pedore oro, ut nos omnes dementer iuuet, regat oprotegat, panas mitiget,neeßnat dißia pari catus rede docentium O' difccntium,Per O' propter filium fuum, Dom'tnum nofirum lefum Chriflum, Amen.

aVod igiturfxlix de fauflumßt, Ego auto* ritate publica, qua iam fungor, uos qua* tuordccim candidatos, Primo gradu Philofophia orno O' tn Baccalaurcos ingenuarum artium Pronioueo O' promotos renuncio. In nom'tne Pa»

ïrtî ©• Spiritui fetnüi, Cmnq; fcidmaiui^ tam tuin efje falicem, niJtDeoguberttAnte,o- iu^ uante, O' quodclementißime pr£ceperit Dem,ut ipfum inuoccmm, o auxilium inuocantibm pro» mittat, ficut fcriptum e^l, Petite O' dccipietis. Oro Deum aternum Pdtrem Domint noflri lefu Cbriftt, conditorem cali O' terræ O' bominu'nt Mid cum fillo fiuo co£terno Domino noflro lefu Chrifto, o Spiritu fdnélo fiuo, fiontem fidpienti£, iuftiti£ o pdcii,ut nos omnes gubernet,O'fidcidt orgdHA fidlutdrid noflris animabus o alijs,O‘H* lujiretdc confirmât propter gloriam nominis fiui h£c fidlutdrid ftudtorum ucftrorum principid.

TA AS ILLVSTRISSIMO PRIN’ cipe,dc Domino, D. B A R NIM O, Dttce Sedi» norum Pomerdni£ Cafifiubiortim de Henetorum, Principe Rugi£, Comité Caycorum O'e.

CE.lebrdtur ficbold Pytbdgor£,m ed ord ltdli£, :IU£ ma,gnd Græcid appellatd eü, quod pro» duxerit nbsp;nbsp;Philofiopbos fidminoSjO- optimos ac fid»

pienfißinw! îJomothetiif ätq; GubernAtores, qui «b Autore Pytbdgorici funt notnmuti.

Etfîdutem poflqudm hi paßim m urbibtnprin=: cipdtum cbtmuifßcnt,cldndcfli^d quieddm illorum coniiirdtio, quie tarnen qudlis fuerit^non exprimi-^ tur, cdufdm præbuit, ut deleii tpfi, Synedrid eorum cxufld ßnt uno tonpore uniuerßd cuius fia mile, de fdmilid quadam Militiæßdcra legimus,mda iorum noftrortim £tdtc,quos Templarios nominAa runt'.tdmen cr leges quibus confhtuerunt Refiu-: llicds,honefiißimds fuißße dtq; grduißimois,docent reltquiie conftitutionum ’Zaleuci CT Chdrond£,et eafdcm profuiffie publictc tranquillitdti, quamdtit uigueruntyte/idntur feditiones,qu£ Pythdgoricos fubldtos fccut£ funt, O~doiirtnam politic£ßapia cnti£, quam dutor famili£ ex Ægypto aducxit, congrudm cßße fontibus fdpienti£ dtum£, oftena dunt frugmentd difiutdtionum, qu£ßuperßunt,ex Jchold iÜd profeiki.

P^ecitdtur dlicubi Diotogenis Pythdgorici ßententid,qudqudlem dcceat efie bonumprincia pern deßnitur, Princeps bonus, inquit, e^,qui lUa fitßimus efliiuftißimus efl, qui idefl,qui maxims fccun^uin leges imperat, ^iUM.opvófxi/£opivri.Tdlis dutem esleyr impca rator bonus,cr index iuftus, GT Sacerdos fanflus. Trtd enim exigit officid prxcipud 4 bono Princia t^,'W ^'TUyep,id efl,foris bcllo arcere hoftcs,dc

940 ANNO ï y « 4-latrocinid depcÜere,ut fubditi domipàce fruipofgt; ßnt, ijs uacare operibm, quie pacis propria fient.

Secundo,TV J'inao'vso'Kiîp ra /Imcioc «T/as vîp-amp;p,ideîl,domitueri adminiflrare iuflici=‘ atn, que flabüit thronum, regere iudicia ac difei^ plindm,’nvsoiepiü kûù tutpytrepTOuijv^oTi* Ta.ypSjj'isq, id eh,dffe{lu paterno confulere utilu tatibus populi, ut patresfatniliM educare liberos ZtT' honeflis arfibus erttdire poßint, ut conferue* tur 'm terris uera de Deo zy fiUo eins lefu Chrifio noticia, O' colantur alia uirtutis fiudia, qu£ ne^ glignntur aut deferuntur,cùm uaßationes effieb untur bellis aut latrocinijs, aut cum tyrannicè opprbnuntur fubditi, uel exbauriuntur pr'incb pum ßyXi/xi«,

Tertium,quod requirit,eR tc ScfaTrtuap Siàp, iuxta diéü : Reg« intelligiteiErudimmi qui iudi^ catis terramiOfculam'mi Jilium. Item : Aperite portas pr'meipes ueflrds,ut mtroeat rex gloria.

Item, Reges erunt nutritorcs tui. Duo enim compleilitur htec pars, ut qui prlt;efunt alijs,ipß reélè agnofeant, feriô 'muocent,uera ac nonfîmu^ latapietate, O' p'qs oßieijs atq-, exemplis colant Deum. Deinde ut fonçant ac tueantur Ecclcßas O fcholas, adiuuent mintftcrium Euangelq, pren pùgent ueram Dei noticiam mter hommes.

Idem Diotogenes ciuem optimum defribens, bunc cigteris antefert omnibus, qui nullas uido^ rias

triunipbos nutlos, nutlos in Kepublicd bonos tes, ut vUto alt, pluris facit, quant did ciuemobt temper an tent legibus CT prindpi,qui eü

,iieù, uiua ei' anmata lex,fedtta, cum non difeedit d Regula, nec dégénérât à fe» metipfo,fed intra metas legibus circumdatas fefe continet,

Rtji feio autem ab bomine'Etbnico btecdici^ neq^ tgnoro,quantum interßt inter dodrinam Ecs propriam er fapientiam Ethnicorumitas men pr^ccepta moralia à quocumq^ tradantHr,fi cum Decalogo congruant, iudico effe uocem legis diuin£, quie eß aterna, ü-intmota fapientia cf régula iufticia: in Deo, cuius radios Deus condis tor/farßt in mentes bominum,ut oßendant,quod rs- qualisßt Deus, uelut normte regant adlios nes. Et fiunt itlußriora talia prteccpta,ut ctetera legis diumte, citm ex Eccleßte dodrina declarant tur,prtefertimß concinna breuitas inßt,

Jdeo libenter talia di{kl ampledor ufurpo, meq; hac Diotogenis commonefadione deleikiri fateor mea er aliorum caufa. Elam mc ßudijs eo conßlio adhibit um effe intelligo, ut qiitc mei oft ficij futurafimt in gubernationc difcam atq; ext ercere confuefcam. Et cum propter Magiflratum fcholafltcum quem gero, dtcendum eljlt aliquid Ueteri more atq; inßituto, de obcdicntia c cfßs cio, hoc in loco: ludico mc à memetipfo crdiri dea IntiJJe. ,Elam qui alijs prtecipiensßbi etiam le~

g« fcrt, ^vo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuui^yoit^ To/ç’/ey^upo«

TaTDi^'io'óifiTL Rod «êzXavSpwTTia, ld e^, admini^ ftrii Utens duobiis fortißimis, tequalitate et hamd^ nitdte^ut Polybius inquit,is fuoplas effidt exëplo, qudm uel oratione longtt,uel utroci cbmïnutione,

Alf guident O' borum o fimilium dlionun pr£ceptorum,quie uox caleßis tradit^ud qu£cuH* que mc Deus guberndculd prouexerit O' euexe^t rit,memorem fore profiteor.Et oro Deum putrem teternum Domini o ftluatoris noflri lefu cbrifii, per O propter filium, ut me docent,regat et du» cut Sando fuo Spiritu,dc fnciat me um mifericor“ dite, O' orgdnum fdlutdre meis dc multisdlijsin genere humdno.

D£c cum de me dixerim, uos etidm commilitoti nesoptimi, ojfcijueftri eommonefdcio,'m quo fd‘ ciendo,ßßudio inter uos o diligentid certdueri-tis,qui eßdgon omnium /blendidifimus,èfa.Çamp;op duferetis tdli uiiloriie deflindtimt dmplißimis pro» mißionibus diuinis.Ambttiofè,ut Pdulus loquitur, hoc dgite, ut proprid fdcidtis, hoceü, qumofficq funt o uocdtionis ueßr£, qu£q- funt uerd,iußd, cdßd,dmicdbilid, Idudedignd,,o referte omnid dd gloridm Dci,neirritetur ird Dei, ne oßendnturde deformetur Eccleßd, ne turbetur pdx publicd, ne moerore dffcidntur pij pdrentes ueßri.

Sit perpetuo mens defixd ueßrd in Deum feue^ rè ßdgitdntem difcipUnnm, dc minitdntem contu^ mactbus,quosponè fequitur ii,J'fó.sia,uibrdtifre=: tti/ô»

fl! fonifU influent aßidue n /umSii) ayap, Cogitds fio uerô compleikitur fanilos angelos, cuflodcs eorporum ueflrorum CT aélionum omnium in]^e= iloreSyOcuU intueantur prdceptorum,CT omnium honeßorum hom'mum iudicid,ubicunq; eritis, qufi non reuereri, aut ferociter etiam ac petulanUr contemnere, argumentum e/l impudentia dc pro^ phdnitdtis extreme, cui proximè imminent ruina atq; 'mteritiK.Perijt enim is, cui perijt pudor.

Moucdmini ej- poendrum nugnitudinc, qiid: immutdbili lege iufliciic diuinte dcliibi comitdn^ tur.Quid Veits iuflus cA, (y cum propter iußiei-dm fuam dbomindtur de deflruit contrdrid, tùm mteUigi uult,ße iuflum eße, extare uult dißerU men inter lufld O' iniußd. Ncc conßflere fo=i cietds generis bumani poßet, nififdeinorofi ceu pcrniciofd membra toUerentur^ Vt feidt du=: tem unusquisq;, qu£ fldtudnt requirant le=s gesßholdßicie db unitierßs unoquolibet ue* firum, fuo loco dtq; ordine, recitari nimc eds pu» blicè curdbimus. Vos qud dccet üttcntionc cj re* uerentid dußcultdte.

Audiußlis leges Acddcmiie, quibus, cum ße= Hent gloridmOei,fdlutem trdnquillitdtem pu* blicam,commodd priudtd/ingulorum,^^ congru* ont cum decdlogo, reuerenter obtewperdbitis.

Sutunu, Idui eR illorum,lt;^ui ita, uitatn inflita« MityUt turn nwdo non panics dignA committantf fed etiatn obedienttx confeqiMntur teflimonia O' mercantur pTitmia. hk long£uittos uoce diuinii promittitur, referta dtq-, cumulatd rebui ad uitant bené beatecj-degendam necefjarijs omnibM.

Proxima laus cedit ijs, quibus t« ■^a^Hfs.aTot funt fxa9iip.a.Ta,qtii ucl commotiefafli uelcafiù gati pcccare deßnunt, aut quos aliorumpocme rf peccando deterrent. Amentia eR,m bac tanta na^ turx infirmitate o Diaboli f£uitia,ciu£rere atii» mopolitiam /itieuicijs O'fine error ibus. Quare fuaetiam tribuenda lauseRfanabilibus,(juospx^ nlt;e O' exempla reddiait meliores.

Deplorati prorfits funt, qui uel catci ac ferret, »ec fuis nee aliens poenis etnendantur,uelejferan^ tur 'm peenis ac fiunt rdbio/iores,ucl repreßi ali^ quantulum, mox relabuntur in eadem fcelera.Ta^ les Salomon facit f miles canibus redeuntibus ad uomitum. Sed longé triflior eA uox Chrtfli,qui affrmat, talibus poßrema fieri détériora priori^ bus, redeunte Diabolo cum alijs feptem nequiori» busJfirttibus. H^c cogitantes totis peAortbus co* borrefcite,cumq; muitte O' magna confufiones 'nt uita oriantur,tiim lt;i Diabolo, turn ab hommum uel »egligentia,uel petulantia, petite uosgubernart À fillo Det, O' maiore cura ac diligentia regite mo* res ueftros, reppimite impetus ferociores,o ob* temperate bené monentibusiquia eertum cA,Deunt

I non effe efficacem in his, qui frenA laxunt cupU j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t dut perfeuerant in deliilii contra

! Oro (««ffw toto peßore Deum ttternum pa* trem Domini noßri iefu Chrifti, conditorem call I terrnCyt^ hominum, cr Ecclefia,und cumfilio ■ fuo Domino noftro ïefu Chrifto, cructfixo pro ' nobis cr rcfufcitdto, cr Spiritu fanilo paracleto, I ut fud immenfa mifericordid propter filium per^ pctuo inter nos coUigdt d:ternAni hareditdtem tiliOfCrregdt nosSpiritufdnilofuo,feruethos ffitid ^.cclejtie, Oquot; cum uerißime fit fans fdpien» tia nbsp;nbsp;legum, fit etidm cuftos inter nos commu

nis focietdtis, ordinis politici ,difcipitnte, iudi* dorum amp;nbsp;uirtutis, e^cidt ut femper inter nos i iucedt uerd ipfiiis dgnitio,ut eum inom= ni £ternitdtecelebremus.

RESIGNATIO BIVS DEM ILLVSTRISSIMI PRINCÜ pis Crc. publice habttn, cum mAgiftrdtum fchoi UJlicum, die S. Lucæ Eudngclifl£ deponeret, ZT ïnclyto dc Generofb Comiti Solmenß, lOHANNI GEORGIO trddcret dtcj; com=

IDfo uerfdmur in fludijs literdrum, ut in rerum uAturd, in ordine politico, 'm pcrpetud ferie Ei» iloridrum Ecclcfid: zyquot; imperiorum, 'm doârind Ecclefîæ GT lierd Philofophid quardmus or coUi» gdttius teftimonid de EiEO , cr his confirtmti ßrmiter ^dtudmus elfedliqudtn DEI Eccleßdtit ingenere humdno,nofq; 'mcd DE O cur£effe, dc propter edm ferudri hunc rerum ndturdtn, Pnpes rid, literds, difciplmdm, leges cr dlio^^eruoshu» mdn£ focietAtis. Et utdd ilium nos catum ddiun* gdtnus, qui efl Eccleßd,dtque 'm eoßnguli fuo lo= co dtque ord'me,fruflum ßudiorum referdmusdd himcßnetn, utglorid DEI celebreturdtqßUu» flretur.

E£c cogitdtio infixdßt dn'mtis noßris,h£cde» cenddt muocdtionem DEI O'fleikitdnimosdd timoremDEl,dd modeßidm,ddfludiumobedi» endiDEO dcreiledifcendidrtesneceffdrids.Ad htmeßopum direilusßt otnnis Idbordtq^cond* tus naßer.

N#(J; eR uUd uUitis uel doârinie, ueî hifloriæ Wel focicMü humlt;UM itcl iMturæ pars, tam exilis, obfcura contetnptA, quæ non fit re ferm ueftigijs proutdentilt;e,prtefenti£ et bonitatis diuin£ infini» tis, sed inter reliqua uos fcholaflici conßderatc præcipuc domeflica exemple hunts Ecclcß£ ZT fchoLe, in qua Deus ex denfißimis er plusquam Ctrnmerijs tenebris errorum ZT tdolomani£ pon» tfßci£ acoenfam rurfusimmenfa bonit!ite,clarißigt; mam Euangelij lucem ittuccßcere orbi terrarum ucluit,quafundanKiM prima iecit Eccle/u ex di» uerfißmis gentibus hoc mundi poflremo ßeculo colligend£. In his nidulis initia habuit ßua poflrc» mi temporis Eccleßa, quam nullis innixamhuma» nis pr£jidijs, mirandis modisprotexit ßeruauit Deus, cunt oppugnaretur mßcflißime àpr£ctpuis omnibus orbis Chrifliani principibus.

B£c ifE I operrf, non minora eßße miracula certö ßatuatis, quamßuit edu£lio populilßraeliti» ci ex Ægypto per undas maris rubri, uel redudio etußdemabexilio Babylonico in primam patriam ac reßilutio, Etfi animos ßeeuros ZT uohfptatibus ebrios kuiter aßficiunt. Sed ab horum prophani» titc totis pedoribus abhorrentes, h£c ingentia t) EI beneficia, grata memoria repetamus ac ce» lebremus, ciim alias tum uero pr£cipue hoc die Üatah Academi£, confiftentes ad fepulchra qua» tuor ßummoru utrorum quibus tanq organis Deus ußus ed ad tantarum rerum perßedionem. Inter

^uos cum cffigicm lHußrißimt Prmcipiß sohannis Tgt;ucii Sdxonite Eleäorii dui mei îMterni oculis intucor,dnimui meiK recordatione uirtutum iüiut tnirifice perceUitur dt(j; commouetur.

Excelluitenim otnntbui uirtutibuf neceffdrijs bono principi dt(j; dd communem confocidtionem utihbiü, iuflicid, dmorc ueritAtis,fide, confldntidt modeflid inimicdfdfiui O' d)nbttioni,fortitudi»e, caßiatc, 'iieque ineoilhedrte dfcitæ dut fucdt£ erdnt, fed ndtiuic. tuit in co pedits cdndidum,O' ingeniium, non 7r7i.tovtn7iMp, non fucdtum,non in/idiofum, nonliuidum, nonfujficdx,dlienumdb ^emuldtione,d crudeliate,db dUdritid, d curioßtd* te, cdndidè fuum cuicp locum tribuens, fugitdm rixdrum.dnuns Principum confocidtionem et pu^ iltcdm concordidm.

H45 uirtutci rexit non oflentmtio fdpienti£ iit^^ dnis et fophifiicd,fed uerd prudcntid,'mtuens uir= tut um föntet in Decdlogo monßrdtos, o De«»» duthoremordiniiPolitici O beneficiorum omni=! um, qutbut fc djfeilum O orndtum effc diuinitu^ dgnouit,

Cumq; multd fdpienter, multd iuflè, fortiter, liberdliter, piè fecerit, tum reltquarum uirtutum chorum bdc fupremd coronide, qute fuit in eo ex=s ceüent opta Spiritus ftnili, condecorduit o db» foluit, confldntid fcilicet confeßionis mdgno dc præfenti animo editte coram Imperdtore Carolo Qjtinto, inter infenßßimos hojles, non territut pen*

pericutis, quibus expoßtu/m ßß unditj; obie* äum cffe intcÜexit.tllt;ec uiâorijs omnibus umphis eü antcßrendu.

£olibentiusdutem htcc commemoro,ut cr me excitemad imitationem uirtutum duiturum, cr uos commonefditi de beneficijs diumis, gratidf mecum dgdtis Deo dutori, dtij; mcolumitdtcm fdlutemJE-ccleßdrum pidrum ßholdrum omni* urn, qute ex hdc Metropoli 'm multds dlids tervds, uelut colonia deduó}£ funt de propdgdtie,pijs uo* tis de precibus eidem commendetis,

Tibi ergo aterne ueriß'ime DEVS, pdter ater* ne Dom'mi noflri Icfu Chrifli, conditor CT cuflos t,ccleßie tu/ejUquot; iuflicade ßcietdtis humdrne con* ßrudtor, grdtids dgimus toto peólore,quod red* didtfli nobis lucem dodlrintc tute,nec finis eüdpud nos ext'mgui, quod protegis pid -Ecclefidrum ho* Jpitid, (J- concedis pdeem Ecclefljs cr doHrittd* rum fludijs necefldridm, quod dccendis cr régis cerdd piorum Principum, ut dgnoßdnt te uerum t)cum Ecclefids eurent de fouednt, Et ordmus te drdentibus gemitibus,ut nos de'tnceps quoq; gu* bernes de tuedris,Ct propter gloridm tudm 'inter nos fillo tuo, Domino noflro tefu Chriflo,coüigdt hlt;ereditdtem,eelebrdturd ipßm 'm omni leternitu* tefierueshdneßholdm,qute fuit dlueus docentium de dißentium doéir'mds neclt;;ffdrids mdeufq;db initio repurgdt£ do{lr'mie,dc prohibeds ne pefle, fdme,dut beÜis hi catus dißipentur.

Cum dutem ordmis politici pdrs pr^cipudJtt, ut quilibet certo fit Mdgiftrdtui fubiedui, in ed focietdte,in qud uiuit, neq; expedidt Kebufiubli^ cis ut fine Mjigiftrdtu udgetur quifqudtn, grdui confiliofuus etidm IJidgiftrdtiis catui fiholdftico conflitutws cB:,duem cum per hune dnnum ordine gejfirimiM iüuflrißimui fréter meu^, Gux Sedi^ norum cr Pomerdnilt;e Crc. ^rnefliM Ludouicuff. «:y ego, de confilio fententid fendtui publici i/n hdc Acddemid, wfum eii eidem Sendtui, M.dgi=! ftrdtumeundem grduißimis decaufis deferredd ïncîytum cr Generofum comitem ïohannem Gelt;t orgitim Solmenfem. Qudreuobiihutu^ Schold Alumni fignifico nobis fuccefibrem, uobis Reilo* rem defigna.tum efie, dtquc decretum authoriate publicd Inclytum CZ gencroßum Comitem Sob nKnfem,iohdnnem Georgium, cr nobthtutc de di^i gnitAle iidirMii O'dlijs ornumentis i{luflrem:£teo ntm longd inclytorum A\diorum feric ZT cognA^ tione fdngumis dttingit preccipuds prinetpum in GernMnid fdmiliM otnnes, Gf egregtdi Eximij genij Gy generofi dnimi dotes hdbet. Proreilorem uero huicddditum efie uirum doblr'md GT uirtu* te orndtißimum Mdgiflrum Cdfidrum Crueige^ rum, Huie ueftro Mdgiftrdtui tit debi turn reue^ rcntidtn Gy obedientum prtefletis, no minus qudin legibus ipfis,uos horuimur,cogitantes illud.tfoSH* riop OUK, oLnsamp;'ylfijOi^ac vo/xou (JiMviw, quid uox Icgis, non e^ hotninis fed Dei uoxi nbsp;nbsp;nbsp;•

Tibi uero ïnclyte conus greitulor,lt;juod in hdc tnihi prouincia fucccdis, quam nec in amiciorem, neque in coniunilioretn qucnquam trans ferre po= tuijfem,hoc in 1oco,civm propter alias caufas, turn uero propter generis à flirpe Naterna tua cog= m,tionettt,Tradoqi tibi Magiftratus fcbolaflici in=‘ ßgnia, fccptraJtgillumJihrum,cUues Cf Eponii^ dem. Etoro 'DeampatremieterntimDommiCf faluatoris noflri icfu Chrifli, authorem cuflo^ dem humanu focieatis lt;3quot; Eccleflte fu(e,ut tribuat tibi gubernationem tranquiUam ac falutarem, uti= lem ac neceffariam culturu ac propagationi do= drinarum difciplinse, Oquot; feruet acprotegat btec feminaria ^ccleflce,^ Nidulos hofle, qui bo= Jficta ccetui docentium ac difcentium prtebcnt,ne turbenturaut diftpcntur contagtofls infedioni^^ bus,quiein multis Germanuelocisgraffanturaut beüis cxternis aut doineflicis. D J X I.

RESPONSIO ELECTI NOVI RECTORIS GENEROSI Comitis IOHANNIS GEORGII ad lllu^ flriflimum Principem, duccm Pomeranitc BARNIMVM.

ILluflrifme Princeps Magnifiée Redorflomb ne clementiflmc, Keuerendi, clarifltmi uiri, gt;!tfi propter letatem, quu tenerior ed, cr quia ut 4 hojfes

l)o/}gt;es nouuf in hac Academia imperttui rerum, confuetudinii publicie,poteram uel deprecartf uel etiam honefte recuftre onut lAagiftratus fcbo^ Idfiici, quad mihi imponitur, plané idfdcere confiitueram : amen ctim nu deceat no refragari fententijs celjïtudinii uefiru, cr caterorivm in Academia Profefforum, quibui nu, ut Academi^e dltvmnum iudico debere obtcmpcrare, uolui nu ut reliquis legibus, ia iudicijs, CT fententijs ueftii etiä in hac re fubijcere, Prüfertim cum intcUigiifti aliqua ex parte etiam quufitum effe honorem nu^ um. Nam Academic digniati,quuperfc floret, autoriate,0' digniatc docentium,ac celebriate, (3quot; frequentia auditor um, qute à nu poflit accès derc ana autoritas, quana foraffe expedatur, ne per uatem quidem intclligo. Quare cum mos rofa reeufatio eflèt habitura Jfleciem uel infulflos tis uel prupofleru faptentia;,ne in alterutram cids pam incurrere uidear, parère ueftris fententqs decreui, atq^eo Itbenttus oblatum munusaccipio, quia O' uos uniuerfos O'Jingulos confldo negos tiapubltcugubcrnationis fideliter adminiftratu* roi elfc,O'quem miht addtdiflis Proredorem, quem picate, dodrina, autoriate, O' fide antes cellere fcio.

(parede utroq-uobis nugratiamdebereags nofco perpetuum, O' cum tdeo me cledum effe uis deam, ut cofuefcam negotia gubernationum paus latim ajficere O' inteüigere, benigne peto, ut me

C7 Prorf dorew meum ueflrd beneuolentia autos ntAte f Jiudio cy mduftria adiuuetii. £t oro Deu/m teternu/m patrcm Domtni noflri I E S V

A MAGNIFICO D. RECTORE Academiic Vuitcbergenfîs lobanne Georgia, 1ns clyto Comité in Sobns, Domino in tJlinceburg Cf

VT graui confilio inflituam CT £tAti tener^ neccffdrumelji cxiflimem, banc repetitios tiem legum publicarum, cum aligua commonefas élione de difciplina, quam in Academia ufurpari uideo,moueor non antum autoritate lUuflnßtmos rum Principum Eleiîorum, Academic omisaip, lt;}uorum mandata id fit, etfi h£c apud me, ut par eR lt;tc decet, maxima eâ, fied multo magis caulîs ipfis confilij huiui CT maris, guas res ofiendit ad exatandum pietatis (T uirtutumamarcmadfiers replurimum mamenti. Duo enim agi Jßeilnricii pr£cipuè animaduerto. Vt mentes tciier£ difiant reâte mteüigere fontes zr uim legum, ZT adfues fiant ad reuerentiam ergatotum ordinem politic cum zy obedientiam.

Cum fontes Legum in Decalogo nwnflrdntur, deducitur tncns ad vop-oSiTlw prtmum legum du^ torem dtque ordinis politici Architeilum Deum, cr nm tdtn nMgiftrdtui qudtn tpji DEO obligd=‘ turomneobediendifluditvm,qutdid quod mdgi» firdtusfldtuit dtque fdncit, Deum ueUe,illd decld=gt; rdt congrucntid cum Decdlogo, 'm quo fdpientite de iuflicitc fuie Idtedm de nornid Dcjm exprefit,cui conformes uult effe homines, 'm quorum mentibus hdne lucem dccendit, ut ndturd mtclligdnt to tPi* KciM/xa. Vt 'Pdulus nomindt,cr uoluntutem drnMuit,ut regere externd membrd,feu utuoa cdnt,nwtum uoltmtArium poßint.

Qudrepeut 'm non conformes legi diuinlt;e,ldti eß immoa fententid, Mdlediéius omnis qui non fecerit hæc,quie in lege fcripta, funt, nbsp;nbsp;a^apri«

avop.!a, id cA, qiiicquid difcrepdt db iHd norma,la de ciuilibus Mdgifirdtuum legibus pro-^ nuncidt Pdulits. iieceffe eil obedire non antum propter irdm. ^ed propter confeientidm, qu£ uioldns leges Mdgifirdtuum fit red cordm DEO.

SfWJWKMi 'm homine ornAmentu eil,Tv TrßOotf« Xe/J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agt;a0o/J s/ç to u.oi.Ta.'n^a.'Tlamp;p

T àya^à, quid efficit homines conformes uolim* tati diuina, qui ultimus eil finis, dd quern homo condituseil, orndtur ingentibus pramijsdi^ uinitus.

AfïNO jySf. 977 leget, tfuia non delitiquit negUgentid dut mcurid. Sed ferociter repugndt uolunMi diuinlt;£ cunt quciddin Cyclopico contemptu jyEï, er horrid iiliter pwntur Supplid/s huiiK uit£ er leternis. Nee cum in poenutis Gygdntesdccumulatis mon-tiitos flrimlJèdditui dd coclum, itt ioui bellum ferrent, er d loue fulmene oppreßt de dißeili ejfe fingimtur,ßgnificdri dliud qtticqudm cogitemut qudm hos mdnifeftos furores mdgiftrdtui dc legb ins contumdciter dduerfdntium, quorum pedord ßmul diabolus occupdt,infdnilt;e fcrocidni ddau =: ^cns. Demde er dtrocitatem poendrum, qu£ tSflp aient coniiantur, DEO md,!entemfld= tione,ac nugnam partent delinquentium rapiente ad fupplicid fuis mdnibus,quos u'mcire legum re-pdguld er cohercere Kdgiflratuum uires non pojfunt. Vt cum no puniebantur d ludtctbus Phd= rdo, Alexdnder, Antiochus, Antonius, Caligula, ■ Nero, er innumerabtles alij, opprmebat coj Nf= meßs dtuind, er opprimet ßmiles alios omnibus tcatibus. Verißime enim didum ed :

No« wrt5,«o« regio, non a tos uUa ßueri ludicij exeniplis non domus uÜd caret.

la cum de or dine politico dicitur, quod ßt o* pus DEI, M!(izcd7ttr mentione autoris,qua uene^ ratione hoc opus traibindum, qua fouendumßt atquetuendum curd ,fcilicet anquam res facra, ©■ attinus Mt£ nofirx utilißimum.

vtmdm uero hte condones eos pdrerent fru^ dm in omnium lt;inimis,qui outeruntur.Sed nMgtiA ingeniorum dißimüitudo nbsp;nbsp;nbsp;Alij infirmitite nA^

turlt;eruuntcontra leges, Alijfiudtodutconfue^ tudine fibi furores dccerfunt, quos ubi inudfit didbolus, furores lUi erefcunt., Neq^eodem nwdo commonefadiones dccipiunturd iunioribm, Gf 4 ndtu grandioribus, qui um non folum lt;etdte,doa drind cr ufu dffuefidi funt utpropius confide* rent hdne DEI uoluntAtemcrordinispulchri* tudinem, SecLetidmcdldmiattbin itu funt edodi, ut iudicium irdm D E I metudnt.. Cum enim reipjd experimur euentus certo reff andere cottt^ mindtionibus diumAßrmior fitdffenßo. lélusfd* pit, ut did folet, Itanos poenis commonefdât dc territi,fubmittmus dnimos Gf intrd modeftiit fi* nes nos recipimui.

Pldto rogdtus, ut Cyrenaids Leges feriberet, reffondit, Difficillimum effe Leges ferre fccun= ddfortund utentibus, iJihil enim indomitum m4= ^lseffe GTefferum animo rebus projferis Grad uoluntatem fluentibus inflato,Con.tra tra£klbilius nihil effe etflexibilius cdlamitatibus aliquantulum fubdflo. cr condocefado. tdem cy teneræ dtati aeddit, qu£cum fit ignaramiferiarum humanas rum atque improuida,nce magnitudinemrerum tantarum intelligdt,cr lafduientium adhucatt^ exultantium cuptditatum iuuenibus fthnulisdgb* tetur,non minus odit crauerfatur condones de

àifcipUitd,^udt» ipfd legum uincula,ceucaput 'quatiens ac frenum meidens m/iar'^equorum ins lt;lomitoriem,cum de officio admonetur autfeueris us cohercetur. Sed hoc intereil, quod etß noflra tetas uclut luxurians genuino fucco ferturnatus impulfibus Oquot; ferocior cH, nondum oiriguit tarnen. Sed à deteriorihus ad meliora fleiii ac traducipoteR. idea in fcholisdodrinaexcolitur er regitur difciplina, ut cicurata domita, cons UermturadagnitionemDEI, ddt'morem DEI, «d obedientiam. De quoßne lcgis,T?aulus grauißis mè inquit, Lex eü ptedagogus O' additur laus aniplißima,ciim inquit effe padagogum, Vt Chris flum agnofcamus ,id cA, Lex docendo Cir caflis gando rudibus inflittat initia [apientiaccxleflist O' paulatim prouehit difcentes,o compefeit ers rantes impetus,Vtmentes admittant dodrinant de fillo O' incipiant fieri templa DLL

Cum igitur hiC publics commonefailiones ins ftituantur preecipue noflra caufa, quibus difeipUs na maxime-opus efl,audiamusreu€rCnter diuinam Uocem in legibus fonantem, O' his magna curai obtemperemus, Summam laudem in obedienliae pudio ponentes, Agnofcamtts etiam paternasaffes iliones pricceptorum, qui pia ßoüicitudine confus lunt, quibuspoffuntmodisatAti nofirte, o utïve sopyo» patres fepe tolerant nonnuüorum errores, aliquorum etiam ferociam,]fe emendationis. Non txtfiimate tarnen cos qui 'mdulgent cupiditatibus, nee

nec dejinunt petulttnter detreiUre dutcyîtAteUi legum V prteceptorum,quos Dem i!:^ juo amp;nbsp;pdi rentum loco nobis cofiituit,Deo placere. Scd tales ßne omni dubto cogitate it Deo defert or f-uturum effeut tandem triflißmis pœnis muoluantur, im~ mota funt enim hlt;£c ordcula ; î^olite errdre DEVS Kon irridetur : Idoldtra Scortatorcs,ddnlteri, ho^ micidd:,maledici, dudri,furestrdptores zj^c. non poßidebunt regnum Dei. Item propter htec uenit ird Dei fuper uos. His ordculis omnes commoner fdili dtfcipimdm fldtudmus neceffdrtdm ejJ'e,Qr tU more Dei dd modeflidin dnimos componamus. Hoc qui fdcient indies magis magisq; mtcUigent, qudn turn fit bonum efje doniicilium Dez, regi, duci, protegi diumitm^

Audiuiftis leges Acddemite CTpramiffdmbis commonefdilionem huic loco conuenientem, quio dpud modeftiorcs, qui difciplind reguditur,qui uc^ rdm obedient he Idudcm appetunt, qute funddmen^ turn eA uirtutivm omnium radix feu qult;e uerU us omnes in fefe uirtutes continet. Dcniq; qui O' effe Deivm fdpientem, iuflum, Gr uindicem ftiUu^ tent, GX eius iram GX' poenas metuunt. Apud bos ergo cofido illds hoc e^eilurd effe, ut cogitatione de his dßidud fefe exufeitent dd hiec dtuma bond, uenerdndd GT dd obedient idtn Deo debitam,dc dtf riplinie

ANNO ï 7 y. 579 ciplittit dMoretn. Ho^ ädhortor,ut confuetud'metu cteterorum, qui fureiitcr difciplwie repctguld exa cutiunt,cr' frenos abijciunt, fugiant, eosq; uelut pcftes et nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uitent. Cogiate ut rcîle cen=

fuitdpud y^enophontem Cyrus, pietntcm corum, quibus cum uerfdbiminiJingulis ueftrum condu^ cèrejuxa diilum, Cum bonis bonus eris,cum per^ uerfisperuerteris.dudre ut ij,qui ntdre mgreffu= ri funt,nAuigdre mdlunt, cum pijs,qudqui dliquid fcclerdte fecerunt, Iftt ra contubcrnio fcholdjiico Uelut in nAui honeftis uos potius cr modeftis dds iungdtis q turbulentis CT inqHietis,quos ut mdre, fie cr focietds humdnd, ctr hic ordo politicus cum tolerdre dmplius non pote^ytandetn euotnit. Talcs cnim certum cû efie hoftes Dei, er fuis cupiditAr= tibus quicrere infinitam licentidm,ct pricbere cdu» fam dißtpdtionibus çy uaftattonibus in optimè coi fiituto catu, cr andern his turbis obrui quibus fimul implicdntur dlij minus mali. Sed horum con=^ fuetudinc et focietnte conamindti.

Oro dutent Deum leternum pdtrem Domini Uoftri iefu Chrifli, ut feruetEcckfids df politids., Oquot; cuftodidt hoc dgnicn feholdfiieum, tn quo dos ^rinam filq fut lefu Chrifii multi rcélè difcunt^ quos mdgno ufui (2^ ornanKnto Tcclefijs poli= ^qs futurosefjc, figt;es eil, Auer at occdfiones dißi^ pationum er pericula conagionum lumen do* ^rind;fute nunquam finat extingui.

ORATIO CONT h NENS COMMONEFACTIONEM de dtfcipltna fcholaflica, recitit). 4 Decane Collett gij Magtflro Alberto Lemaier, cum teflimonilM doärmlt;e aliquot honeflis er doélis uiris tri* bueret die Martij uigefinu.

CV M uetufloi teßimonia publice tribui uo* luit, non eo fol'um rcßiexit ut htec in oculos incurrentia ßgt;eStncula, adoleßentibm dignitAtent doilrinarum er graduum commendarent, fed tnulto magis ut in hit congrcßibM fieret inuoca* tio, er adderentur cotnmonefaätoneslt;£tAti tene^ Tie utiles, de aliqua doólrinlt;e neeeßame parte, de uirtutum exemplis, de difeipUna.

Non dubium eü enmt, bunc talent confeßwn tot piorum fenu/m Doélorum,er tot piorum ado* lefeentum, uerè efife tctnplum Dei,er præcipuum Bcclefiæ agmen ac feminarium, congruens ad di* âum -, Domus mea domus orationis uocabitur,cu* lus agminis Keâor eA ipfe filius Dei Aoy^^^Do* minus nofler ïefus Chriflus, accendens mentes lu* mine fuo, cr impeUens atque gubernans corda Spiritu fanélo ,ficut de fe aßirmat,inquiens,ubi* cunqi duo uel tres congregati fuerint in nomine meo,m medio eorum fum. Qjtare neque inuoeatio noflra, quæfit coniunäis animis er uotis irrita eA unquam, neque inefficaces prorfus funt uoces

ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;momtri*

wanitrices, tjuù fcriptum eü,Verfgt;u/)n nvum ncn reucrtctur ad me fine fruflu, etfi fortafie font in boc ccetu, quos iüæ uoccs non magii nwuent aut ajficiunt quant aur£ Jibitui.

Ordiatur itaq; orationcm noftrant frecatio^ cuiut cum me uelut conftituat mimui public urn, quod ger 0, uos qutefo uerba pifi animo* rum motibui fubfcquimini,Tibi omnipotens DeuSt icternc pater'Domini noftrilefu Chrtfli,ccnditor call ZTterræ imacumfiliotuo coæternoDomi* no noftro lefuChriflo, cr Spiritu [anilo, fapiens^ l}onc,uerax,iufte,caftc,mifiricors, gratias agimue, quod hailcnui immenfa bcnitate hoc tua: militite agmen ita protexifli, ut cum tentatum fuerit un* diq;^helli5,fame, peftcycalumnijs inimicorum,cone uulfum tarnen ac dißipatum non fit. Et idem ag* men tuum quod ita rextfli,ut quanquam in hoc fa* tali articula mutationum mundi fenio ccu fathif* ccntis,omnia ruinam minitenturfftudia tarnen do* ilrinarum in eouiguerint atq;flcruerint,lt;3- me« diocriterfit gubernata difciplina.

Hon cafu h£c tanta bona nobis eueniffc,ncq; mduftria aut uigilantia noftra parta effe finti* inus.Sed te authorcm grati agnofeimus, cr tux mifericordite tribumus, quod ft:/' nos fuperftites fumus,e:^ his tuis bénéfices, incolumi ac tranquil* lo Ecclefiat in his terris ac Eeipub.flatu fruimur. Acuotis ardentibus te propter filtum Dominum fioftrum tefum Chrifium crucifixim: pro nobis or

rcfufcitdtum oramm^ut deinceps etiamfîmiU io'i nitdtenos ferues,cr omnium noftrum m(ntcs,uo* lunrates, conßlia, diltones cr ftudid guberncs,ut fint fdlutdrtd nobis dUfint ucrèfiniiis udfi mi* fertcordt£,lucedt lux nojtrd cordm homittibuSjUt tu uerè celebreris,

H£c uotd, Ut mdiori motu dnimorum ficidtiSy Cr fepe ingeminetis, prlt;efertim in hoe confifiu, monednt uos cy pr£fentes cdldmitdtes orbis ter* rdrum,cr periculd qult;e impendent. Præforibus funt poen£ pecedtorum dtroces dc tembiles CT penèïa^a.Ta.ilt;Y_iTtap ut Gr£cidictunt,Grdffdn* tur beUd, feditiones, peftilentid, furores fandtici, feuictd dduerfus reilè fentientcs cr docentes,qu£ fdtdli qudddm dmentid dc c£citdte exdfierdtur in multis locis. Sed triftiord imminent dbirruptio* nibus bdrbdricis, domefticis nwtibus ut dtßipd* tiones gentium, udftdtiones,cxcidtd urbium,exililt;t qu£ amp;nbsp;dccidere poffumt cr prodigijs multis, phdfmdtis, eclipfibus, infduftis congreßibus fyde* rum, denuncidtd funt, cr multorum furoribus ir* ritdntur.

Hfc nifi dut ferrei eftemHs,dut prorfus cuttkX yxKoTiç, nifidut dedoluiffemus prorfus,dut obri* gutjfemus, fleélcre dnimos dd dliqudm confiderda tionem ir£ nbsp;nbsp;iudicij diuini,zy excitdredtg^ dcu*

ere, in nobis cur dm ZX ftudium inuocdtionis dc uit£ modeftioris debebdnt. Sed quid fitfPdrs pene Jttiximdi dut uoluptdtibus cbrid, dut coecd,dc ud* rijs

ANNO I r « y. 3^5 l^ijs ardent cupiditatibut ruit, qno cupiditatum uefano impetu incitatur. Ki fecult mores, non de:lt;! nunciant tantum,fed attrahuMt or cumulant poet nas publics. In hot non tninus quam in poenM ipfas mtueamur, quos nifi agnitos ferio emendat uerimtis,quo animo compeUabimus Deimi,calatni^ tatumfublicarwn niitigationum petituri^

Precationi itaqi fubiungam cohortatiionent, equam ad uos fcholaßicos, mandate præceptorum dingo. Kane inflituere nos cogit, degenerantu paulatim ubiq; locorum,atq‘ coUabentis difeipUniC ; ruina,zj morum corruptie,quantß tam facile eß fet nobis reflituer€,quani premtum fuit ambitiolà: leuitati nonnuüorum diffoluere, dc labefaâàre, minus in remedijs quterendis laboraremus,Sed co= natus nofiros non fore irritos confidbnus, freti promißionibus auxilij diu'mi.

tHagna e^ generis humani imbecillitas,qua fit ut natura tetas rudior, abcrrct atq^ exorbitet facit kareäo, nenfecus accarcerem oderitdifeit plinam Qf leges quas exifiimct effe triftia in= tußa u'mcula naturiead uoluptatem x:onditlt;e,Sed ad hanc communem imbeciUitatemaicccdunt alite mawres caufeuel à negligentia,uel àpetulantia, V furoribus hominum er aabolorum,^^ a^op« M«« multipliées,quibus petulantia confirmatur et crefcit. ^amnon folum prima atas luxuriansadt liuc fucco genuino, ignara rniferiarum humait

tiArum dc mcdtttdyinimicd, eü dtfetpHn£,Sec{ etidm ttiAximd part grdndiorum, ^ui ctim pro/^iciditt pixHAS contemtdrum legum,tarnen ftrenuè indulgent exicioßs cupiditatibia.

Parys, TPgyfiuf, Tarquinius, Pdufdniae ,Alcb Hades, Marita, Cdttima, cr innumcrabtles ali/, dam libidmi, ambitioni, cupiditati u’mdiilæ mo^ rem gerunt, feientes accerfuntfibi cralqscalda mitâtes. Quam multi(efe iracundia aut ebrietate in extretna periculd conijeiunt f Ncc no«lt;t eil hxc querela. Omnibus temporibus fapientes dolu» erunt uinci legum O' magiflratuum authorita^ tem,petulantia o~ furoribus hominum, Etinhac inßrmitdte humanie naturæ, quam in alijs magis in alijs minus deprauant, infaufl£ commixtiones fyderum, creducatio prima affuefailioq; ac do* dlrina, qult;e in utrarnq; partem plurimum ualct, inhde ergo inßdilt;e Diabolorum aßiduteßunt ac multipliées, quam caucre uigilantia ac diligentia circumßgt;edlionis humana fold nequit,

Bas caufas initio conßderate adolefcentes,0' mementote auxilium petendum eße à ßlio Dei qui inquitiOrate ne intretis in tentationem, ut'adiuti diuinitus uitetis laqueos o retia Diabolorum. Coniungi enim uult Deus utrumef;, inuoeationem CZ diligcntiam noflram. Quare inquit ioannes, l^dtus exDeo cuflodit fe, o Diabolus non at tin* git eum,uidelicet intentum ujdù TOpSvra tauTo/). Bicc uerba intimis fenßbus peéïorum ueflrorum

Perpetua infixé, excitent er impeÜ4nt uos ad di» ligentidm cauendi occaßoncs peccdtorum,cr Dt* aboli inßdtnis,

Sed propoßti noflri tton eü, de caußs uiciofa* riim dàionum in ßngulii hoc in loco differere. Keincdia quierimu/s^quibui labafcenti difeiplinte, primquam tota. corrudt obuiam edtur,'ti£c twde pctonui,niß 4 Cdußs, quibui difcipUnd hoc nofiro fcculo Idbefdikltd eü? Sed cdufdf quomodotoUc* tnusfinitium corruptionii difciplmæ extitit d beb lis,hæc qudiitum 'mfringdnt,eucrtdnt cr concul* cent uim legum cr Mdgiflrdtuum duthoritdtem, fuperiorum diiiwrum exemplo didicimtu, Btßue* ro ndtd, inde maid maxima fueruntßdnari tdmen dtq; emenddri rcßitutd pdee publicd pauldtim po^ tuiffcnt, niß Idbefdikttd ante, grduiiK mox impu» lißint ex dmbittone cr odqsprofeéiæ contention ncs docentium in l£.ccleßdyqu£ mox in manifeflot horribilei furores eruperdnt.

Qudsuocescnimdudiuit £ccleßd?qu£jfedA* uit certdmind f QudS expertd fuitmolitioncsfdb ijs,qui uelut Cddmxi frdtres hoflilid arma huic fchol£ dtq- Eccleßa intulerunt , quorum dliqui ceutrdnsfugæ incdflrd hoßium fe contulerunt, aliqui turbdto donn dulcißimo confenfu Eccleßd» rum,quds umd do{lrin£ confeßio copuldrdt, tdun turn hoßibtis commoddrunt, quantum prodejje non poterdntß dpud ipfos militdrent. Hlt;cc dißin did,etß uulnm pent'immedicdbile inflixerunt diß

dpHnlt;e,tdmen pita nocuerunt tribimitite condo» nes nouorumdognMtiftartim,CiUdlcs iHe fwnt uo* ccs-.Homincm habere fe ut trimcum. expeékin» dos efje Enthufîapnos raptus.Et retmeri fidem CT Spirituwfdndum 'm lapjibus eontrd confden» tidm,ttem qudlis ittd efl condo cyclopum dut Cgt;-«Korum potius,qudm Chriflidnorum,(fU£ uoctfe* rdtur, hanc propoßtionem fdlfdm effe bond operd funt neeeffdrtd»

Klirdbitur pofteritds fuiße feculum tdmfurio* fimt,m quo tdlis mfdiiid dppldufores muenerit.Td» lestdmtn condones, qu£ amplificant hbertdtem ntultitud'mi grdtdm, erfrenos cupiditdttbiK Idx* dnt,duidè drripiuntur.

Sed quantum damni deder'mt, quantum effèra» r'mt animos, non fentimus tantum 'mdies,fed er fe» ro nimis er fruftra dtploramus,cum ne nunc qui» dem his manifeßis furoribus fui deßnt patroni dc defenfores.ln feditionibus 7röt(S ’KTta k«k.5 JSi inquit Thucydides. Et ueritatem poeta ueteris comprobat experientia J't J'ixosourm way« K.ax.iQ-' 'iidp.0^1 eA t

Peßimus ut quiscfi efl,ßc crefeere honoribus orta Scditione folet,premitur contra optimus omnis.

U£cß quis ex noflris euenifße dißidijs nondum cerntt, uel fua uohmtate cacus, uel malitiofus efi. Sed eo maiora detrimenta adferunt dißidia zy fe* ditiones in Ecclef js, quam politijs, quomaius bo* nvm

tiMn eü, ({uôd in his pericliMur. ^xtmguitur enimuerii Dfj agnitio,£Xt'mguitur inuocatio,ZT pro dileélione regOAnt Cdinica odia. Nec guteri* tur ueritM^fed odijs certatur, 'TtjocrKaXu/XjUaT« quterimtur 1(9!^ Ti^oiy^H/xara, quibus prtefligiec qiM fuis quisij; opmioiubus^ lt;2- odijs obtcndit^pina gdntur de furentur.

K£ cdufe feculi noftri mores publiée corru^ ' perunt. Hie pefles injingulds aconomids perua» ferunt,igt;no in fchohis priudtds O' Ecclefîds domes fiicM.Vnde noud rurfus nidld in Eccleßumredun* ddrunt. Singuldrum enim fdmilidrum priudtd ui* cid niß reprimdntur, mox dbeunt in mores public i cos,ßcut è diuerfo intrdnt in thdldmos publica ddmna titos. Noft funt uerfus ueteres, de Helidca urbc qudm tandem terriemotu dbforptam effe Pdufanids tradit.

«Z»g ^9^ /xiive 1(9:^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£Kas«

Uelidcd urbsßmul eH menddx, dtq^ ebrid, tdUs Totd urbs eü, domus ut quteîibet effe folet

Qudles enim duditores, ejuibus prieditosmori* lus,ciuibus imbutos opinionibus, ([Ud licentia den prdudtos ex domeflicd nonnuUorum pdrentum in* fiitutione er dliqutbus etidm priudtis fcholts dc* ceperimusi Qu£ iUi nobis inucxer'mt uitiaquem

attulerint contmtumuel doHrinie pullicte, uel frteccptorum, commemoriire non libct. Hoc dtßi* muhtre filentio non pojfumnt nec debemuf, cum et corruftionis cdufum non minimum extitiffe bd» ilcnuf inde comperernnui, honeflos hommei prtenwnitos.deQuorumßalute commodn,/ponte bdcin re conßlid ZT conAtui nofiros,ddiuturos e/Je confidumut.

Adutnguntur filijs pieddgogi, parentum pri* Mto iudicio, quibies ip/is propter ruditatem ZT tetatem, f£pe zt^ Uiagiflris doi^rinie ztr cen/bri* bus morum ac uitlt;e pritMt£ opus ejjet. Pntcepto* res tales,non metuuntur rt difcipuln, fed ipfos meigt; tuunt. idea nec^ flolidts lUorum cr luuenilibus er* roribuf,dc cuptditdtibiM dducrfdri,nec delinquent tes cohercere dudent.Ei in ipßs ddolefcentibus/è* netd ndtd primumex tndulgentidpdrentum,itd pduldtim memorid lenitdtis idius dugcfcit,ut non ueredntur, quotses libucrit, præceptores mutdre, donee in tdles inciddnt,qui dd ipforum genium dl* luddnt, id cR, qui dd cd indulgednt conniue* dnt,qu£ uolunt, zy uident dißiputi. Ex hoc fonte plurimummdli oririßdubitdinus, intucdmur ex* empid tot prießdntium iuucnum m hdc Acddemid, qui cion et u pdrentibus qudddtn feueritdte d tene risßnt dd uirtutem dffuefdilfZT inteUigentium pTicceptorum curd ZiT iudicio regdntur itd uh uunt, ut jttdgnoJint orndmento Acddemitc, Hos Acddcmid z^ orndbit, ubi potent Encomijs iu*

ANNO 1 y € y, 9S9 profeguetur difcedentes prlt;econijs mtritæ UudK-Xciwphon m difciplina Ferfica, hoc prtc* cipuè commendat, guôd tenerdm ætdtem itd fin* xer 'mtjGf formdrmt,ut ncdppetercnt guident de* inceps ullum licentiie ^enus. Adhnncmodum,fi ceu prteformdtos filios, pdrentes omnes dd nos )nittcrent,uelfi horridiores ddhuc de minus cicu* rdtos commcnddrent fiuertoribus Uidgtflris,^ fî dpud hos reuerentid pdrentunt tdntd ejfi:t,ne ex* cutere repdguld difctphstie fuo drbitrio duderent, guoties Uberet cr guoties licentid grdtd efijet^mi* nus Idxdrentur, cr Idbordrent minus difciplinie publics nerui.

Sed guiie ddhibebitur his mdlis Medicindf Cdu* fis cognitis fdciles funt medicdtiones. Sed non me* dicindmferunt edndcm, nec medicos eofdem^cdu* fe diuerfe. Ad Uidgifirdtuum feueritdtem perti* nebdt,cohercere tdles guifiidrgunt ex defendunt opiniones contumeliofds in Deum, moribus perntciofdSjèguibus fifuiffiet zy ipfis initijsma,* lorum obuidm itum,noneôusgiprocefiifi'etlicen* tiecc^ ôAiy» TTO^i^à inguit ThucydidesAtu ex le* uifiimts dc penè ridiculis exordijs,ndtum difièn* fionu/m inccndiitm, cumnonreftinguereturdutot ritdte piiblicd, penè mdxintdm pdrtem Bcclefid» rum reile fentientium corripuit, Nfc finis erit niAlorum,nifiddhuc duddcid lt;(3' infdnid nonnuüo* rum repreffd fuerit^

Quid ttAin inter bruta mtcreB: homines? Quit nfuf erit concionum pocnitcntiie,ßdei,Re^ tnißionis peccatorm, nouie obedientiæji qu£ Ari^ flarchi tÜt nobis pepererunt,locum habere debent: Qudles Hero Ecclefiie,qu(tles Polititeerunt rcmoa ta Dei cr legum noticta : In parentibus nonnullis quiddeßdercmus,oftendimus,fcilicetut cr ip/i fe^ uerius regantfuos domi, O''m Academijseofdcm non finant uagari ßne gubernatore O' cuflodt idoneo,prtefertim ßtetas adhucßt talis, qu£ regi fuo conßlto non poßit,ßd alieno dudlu, ope O' m’‘ fiitutione Mtgeat,

Noy m fcholis qui patriam poteßatem 'm au» ditores noßros exerccmus, quàmafferre medicb nam poßumus altam^quàm qua hue ufq; ußfumus? Cum inßerimus tenens animis ueras fententiM de Deo, de legibus Dei, de magißratu, de doilr 'mis otnnis generis,de difciplma, O'priemunimus eof-dem contra mala exempla o pernieioßas opinio^ nes,obteßattonibus,exhortationibus, minis,denim ciatione ireediu'm£ O' pœnArum coel£fltum,cdfli=gt; gattone etiam paulo aßcriore,ubi iufla feueritate opus eÄ.

Quie nos remedia cum repeterc cogat nonnuU lorum petulantia,rurfus uos auditores carißimi, omnium præceptorum nomine O' loco, obteflor, ut cogftetis quo conßlio 'm hanc literariam mill“ tiam conferiptißtis, quid à uobis Deus, quid £0== clcßa o Keßub, quid parentes exigant o expe*

A N N o I ƒ lt;nbsp;y. 971 ^ent, (fUte omnid furenter contemnere,DidbolicA hfanici e^. Totd uitte ueftre rdtio congrudt cum tiecdlogo.

Sitis diligentes 'm difcendis 'mitijs dodrinit de Heo.m teilione, in recitdtione pidrum frecivm, 'm ferudndis ritihus mini^erij Euangelici, quiC qui-: dem operd reguirit prinM tdbuld.Cum kis coniuns gdtis cr exercitid uirtutum fecutide tdbulte^iu^ flicie,temperdntiiefmodefttlt;e,ueritdtis.

lußicite proprid funt, reuerentid ergd pdren» tes O' pricceptoresjtwn turbare quietem aliorunt, rixis,diglddidtionibiis, dtfcurfdtionibus,bdrbdrieo lodtu,tumultibus,débita tempora fiudijs tribuere.

Temperdntite eü fcruare modum in ctbo CT potu cottuenientem udletud'mi, O rede diflin= guere laborum, cibi, o fomni tempora,non pro^ ducere uel uigilias ftudiorimi, uel commejjationes bettudtionum, in multdm nodem.

tJlodefti£ eft in fermone uitdre obßanitdtcm, feurrilitdtem, arrogantidm Thrafonicam, conHi* cid, uirulentiam, dtrocitatem ommas, ironias, toruitdtem 'm geflu aut leuitdtem,formam uefii== tus non conuenientem perfonte.

quot;Veritdtis ed dmplediidmdre,O‘ conßdnter re* tinere ueras notifias, ueram dodr'mam, o ue* ros fermones, o dbhorrere à mendacijs o So« phißicajcßfalienumafucatis cz 'mßdioßsßmu= lationibus,eßifere ut dida feu promißa o fada

ANNO 1 y 6 y. congrudtityCf ut ferma ne geftut (Xterni,reJ^on» deant cogitationtbtK dnimt.

Uartm uirtutum exercitid feitote À uolis exi* gi. Conßderdte etiam cum animif ueflrK,quAntum ßt bonum eße domietlium Dei, hdbere Reâorem CT euflodem filium Dei,eße 'm numera eleäorum, frui 'mitijs xternorum bonorum, (}»£ in tHa £ter* nitdte Dein 'mtcgcrrimA communicdbit creden^i tibus, cum crit omnid in omnibtM credentibui,

Contrd, quim horrendum ßt cr miferum ncre hoßem DeijdßcrnAri fanguinem filij Dei,eße organumDidbolorum, qui impios in multd fcelerd cr in triflißimds corporum ([T animorum paenux prlt;ecipitant, Non libenter attreélo ualnerd no^i fird,fcd cxempld mem'miflii qutc immutdbili lege iußicite diuinie petuUntidm coniitdntuv. (Xudntut ueró ßupor cil non ddßct uel communibus arunt* nis, uel proprijs uulneribus dut pertculis,quorunt confpeßus nos commoncfdcere de precdttone CT curd noßri aemodefliddebebdt. Sed e::r confcßio contrd Didbolos quotidie oßendendd erdt,non tdU tùm inuocdtione cultu dnimorum,fed corpo= rum etiam cr externorum geßuum. Hdnc quoi modis impediunt heÜudttonesf ut de reliquis non dicdm, quôd mens obtenebrdtur, in qua lucere de^ bcbdt¥iliufDci,quôd Unguefit uirtus cordis,cu* ius motus debcbdnt feruire uiuidis nwtibusßgt;iri^ tus fdniïi, quôd dboletur cr defiruitur imdgo Des in homme iBdrbdrtes dutem in geflu ueflitu, etidtnß

ttum/î per fefe deforntis e^, cum propter ipftnt ßyecienhabkabitu honeflorum hotninutn älieMni, turn cjuid nAtura hotn'mum ad ordinem condita eR, tarnen eo magif fugienda erat,quiaßgnificat in animis contenitum legutn,aßitaiK feritatem, e^ multos furores, hatte in nonnuttis quanto cum do^ lore gemitu ajftctmus,qui fere rcdcimt inAa cademiam, habitu tali deformati i fuis,eum quia dem dolorem nobis auget parentum indulgentia, to quod mpedit eonatus noflres in difcipHn£ina fiauratione.

Agnofeite ergo fcholaftici euros ac folUcitUa dines noßras, cx' reîîè monentibus oltcmpcrate, acregiuos fcruari petite aflio rsei.Quodfi noßra monita aßernati fucritis,fequuturas non dubitetis pixnas publicas atroctßima;,quarum inia tiapneforibus flint, bcllorum fcilicet barbartcoa rum aut ciuilium,in quibus utrisq^ tantum eù maa lorum, quatum nulla mens humanA completi co* gitando poteß,

li£c à nobis ut dcpellas,nec ßnasßeriin his terris uaßationes £cclefarumet politiarum, te fili rtei, toto

?74 ANNO X 7 6 j*. petitio ad pro* CANCELLARIVAl, VT CONFER-re/«4r Magißcrij titulm triginta (jutituor Candi* Sebafliaiw Theodorico .

SPeikibilii ’Domine Dccdne, coHegd er lt;lt;we obferuande, iudico hdne de difciptma commo* nefdilionetn fu^e nccelfariam, €7 confido fchobe profuturdm effe. Ptß en'm dißimiles funt dU* ditores noftri, tarnen plurimornm tngenia talitt funt, qua fleili commonefailionibue, nbsp;nbsp;regt dif*

ciplma poffiMt, dut ubi diligentiits cogitar'mt, quantum /it bonum, quod tdeo conditi,cr perfi* lium redetntißmus,ut cfficidmur donttciba Dei,in qutbuf uiudt dc regnet Dcui ipfe 'm tota neterni* täte, Cf quod tales qui funt tentpla Dei cu^lodi* antur ac protegantur diumitus, maiorc cura ob* temper ab unt monitis noftris, nbsp;nbsp;nbsp;feruidos acfe*

roces impetus animorum répriment, quibus eij* citur Spiritus fanilus. Kepetuntur autem h£ de difciplina conciones traibibilibtts ac modéra* ; tis.Ceeteris qttos ita occupautt ‘Xóya'n, avo/a 4gt;p£« ‘ twvTt tpivvuç ut nee poendrum atrocitate, nee con/feäu ingentium miferiarum,qult;e deliiks, co* mitari folent,mouedntur, ceu furdo fabula cant* tur. üos non hx nofirx condones attent prins, quant

De temperamento uirtutii doilriiilt;e inejuit Menander uiiHcl^tj ertaiia« ^^ksÔtrç KEnpaw-iVg, eR omnino homini Bthnico uUiuf rei f^ectei txterna palchrior,cjuam eruditioernata boneftii nortbus. Qum mitiores uirtutes pariitnt,^uæ hu» tnanitatem efficiunt. Sed res longé exceÜentior eA faptentia Vilij Dei lucens in mentibus, atg; ardent tibusac uinis é corde Spiritus fandi nwtibus fefi oftendens in itéra inuocatione ty obedientia erga T)eum, in omnibus pijs ojficijserga homines. Barü rerum ineboantur exordia in ijs, qui dodrinant iàcclefia; in feholis diligenter dilcimt-, cr normam iodrtnæ moribus exprtmerc fludët. Et qui id dant operam, ut fint domicilia Dei, hi res eafdcm tunc penitus cognofccnt,cum pleni luce diuina in ilia at erna Academia cor.àni in Deo er idaam natu^ ra contemplabimur, eX' caufas creationis natura, ac rcdemtionis generis humani audiemus. Quoi qui faciunt,ijs honor ctiam debetur inhac uita.

Cognouimus autem talcs efiè hos ^^.boneftos ac dodos uiros, quidodrinæ fua ei' morum tefti* ,| nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 noftro cctlegio petunt.Hos tibi diligenter

comgt;ncndo,pctoq; ut gradum atq^ infignia Magl^ jlerij Philifiiphici eis tribuas. duo bcncficao lUos fT tibi deuinctes, er Ecclefia obltgabis.

Oro autem ucris gcmitibus Deunt atetnum pa^ trem Domini nofiri le/u Chrifii,ut ipfcfitnpcr adfit

tdfü'm mentibui er cordibus nofirit, fy'mbcc fuo domicilio, mentes,cord4,Spirituf er uircs om* nes noßrM gubernet fud luce er fuo JJiiritu, ut uera doccamus er fdlutdria nobis et Ecclejùe tttuf, Gubernet etiam totum curfum ftudiorum dc uiu herum Candidatorum, ut fit fulutaris

TINENS commo NEFACT I O=f new de pefte,(iu£ la te uagatur per Europam. Re* eitdtdd CASP ARO PEV CERO.Philo* fophite er M.edicinlt;e DoiHore elarißimo,cum in* figntd Doäoris m Arte Mcdicd conferrentut uiro doilr'md er uirtute orndtißimo Mdgi* firo Petro Cnemtandro Ldubdnenfi

GRduißitHlt;e funt cdufe, cur de diu'mis operi* busfepè er dicdmus, er dicendum effi ext* ftimemus. inter cfuds h£ prlt;£cipu£funt,ut ieneriU mentes dd teftimonid pr^fcntiis Oet,dc prouiden* fite 'm rerum ndturd er ordine Politico,non ofii* tdnter er uelut in trdnfcurfit, fed cum dttentiotit qudddm dtcfi ddmirdtione confi'derdndd, uoce no* jlrd exufeitemus, er qudfi ntdnu ducdmusiDcitide utDEVM Architeflumhuius pulcherrimiopi* ficii,er focietdtis humdn£ dutorematq; cuftodciti

^rdti ceïebremuf : Denitj; ut fiinul nosipfoscom» inonefdctdmu^ de fine,dd i^uem conditi fumiM. Sd» pientid pTtepofterd eR, mdguA curd pcruefligdre um ufum corporum motuumci^ calcfiiu/m,dut rerum tcrrd ndfcentitun'.lieqid (e potiui ordiri,ct primumquierere dtq; 'mtuerifinemjddquemmul^ to mdicre drte fdbrefailum c/l genui humAnuntf tjuod cieterK omnibui dnteccÜere dc domindri opifex rcrum uoluit.

lÜd ingcns rerum udrictdi in ndturd, grdtißn mA uicißitudo teniporum,copid Ac dtfiributio dlù mentorum de rcmediorwm, cflendit genm humd^ num Deo curæ ejjè. Sed cur uultferuari hommes^ An idea, ut pecudum ritu titiildtui cupiditdtum obfe^uentcs, dclicijs cr uoiuptdtibm corpora cx^ pledmui,ijudi mAximd parshominum foldi expetit AC fe£ts,turf tmo propter hdnc cdufdm undwom» nium ntAXiiinA}n, utJittt homina domicilium D«, i« (juo in totd dternitdte hdbitct ipßecrdcquief» eat,fpdrgcns innosjitnul è perennifontefult;edi» uinitdtii, uitdm, lucemfdptcntiam cr iuflicidmæ^ iernAm, qudrum rerum hdurimuiinitid,c^- qudß ^uftum pcrcipmtii in hdc uitd,€X fobriddc pid eogitdtione credtionis ac redemtionis per filium. ideôcùm operd crcAtionii celebrdmiajncludimut «Htorem Deum, muitdmui iuuentutem, ut de ^co,de ingentibus Dei beneficijs,de femetipßs fe^ pè cr reuerenter cogitent, dona Dei inAgnifdci^ «ntAc priedicent, o- htsreilè utantur. Sititaq;

Or4fio«w ncftr£ 'm hoc confeffu primd pdrspre^ catio,cum quduotd ucflrd conitmgite.

Tibi omnipotent 'Dent, uiue,(apiens, ueretx,iu^ fie,benefice,cdfte, liberrime, £terne Plt;^^er Domini nojiri Icfin Chrifli, conditor cali Cf terrlt;e et ho^ mmntn,und cum dternofiliotuoDommonoftro ïefu Chrifio,crui fixopro nobis Cf refufiitatCiCf Spiritufmóio efi'ufb in Apcfiolos CfPdrdcleto, grdtids dgisniis uero Cf drdeiiti motit peélorum, quod imtneiifd mifiricordid te pdtefecifii in credti one, redcmtione et refifiitdtione generis humant: Et quod in hdc uitd colligit tibi ex genere humano uoce tud dgmen fandum, fruiturum confuetudine tud in omni teternitdte : Et ut coUigi poßit,non fi^ nis deleri totum genus hurndnum beÜis,fAnK,pegt;‘ fie, nec udflitdtem effici impediturdm congrcfiïis publicos,necefidrios dd commimicdttonem doAri^ n£ : Sed fuftentdt hominum uitdm,firuds et pro^ tegit hone fias politids, leges, iudicid,Cf 'm ira mi^ firicordiiC recorddris, mitigdns periculd beÜorum dc fieuitidm grdjjantis multis 'm loeit pefiilentilt;e,

Rurfius ueris te gemitibus oramus, ut deincepi etidmbenignè refiicias dcfoueds Oquot;Ecclefids âantesuocemPafloris fui ÏESV CHRISTI, Cf hos dlueolos nofiros, in qutbus te multi reilè dgnofctmt, Cf colunt te reélè nonfimulata inuo” cdtione Cf obedientid :Colligds tibi ex hoc dgmme ttofiro Cf 'm hit regionibus perpetuô teternam

in feäoribuf noflris obßglKS Spia vitu tuo luce)n,lt;}udm uoce dodrinee accendtfiiz Arixdt Diabolos 'mßdtantes glorilt;e tu£, O' huic ccrtui profitentitiomen tuum: DepeUas fcmina at* que contagia falforum dogmatum O'peflilcntiæ, ne uel lUis opprcjja ueritatejaus ttta internos con ticefcat, uel his turbato difieóloq^ hoc catu audi* entium Oquot; cognofcentium uocent do£irinlt;e tUiCy interrumpatur neceßarius'Ecclcßlt;ecurfusfludio* rum publicorum.

Huie de Deo commemorationi adimtgatn ex pVitfenttbus occafionibus fumtam commonefaili* onem de caußs o periculis pcfliferie luis,late ua* gantis per Europam,qu£ multas GermaiM partes tarn in annum tertium infeflat ac depopulatur. v= traq; enim in natura teflmwnia Deus ittquiri O' peii/itari uult, inexhaufli amoris fui erga genus i}umanum,O uicißim tuflifimæ irlt;c fua: aduerfus peccata generis humani, qutbus eenflata horribi* Us labes, reddidit hominum ttAturam,quie ad leter* nitatem perfeâione fumma condita erat,obnoxi* am morti, morbis, mails externis, utrisqi innu* meris.

Pulcherrima totius opißeij Oecottomia, O' corporum uiriumq;fapientißima diflributio cunt direiki ßt atqz accommodata ad hominum utilita* tern, oflendtt Deum ucluiffe confulere faluti atcf; incolumitati hominum. Prgoe diuerfoquiccunq; aduerfa pevuitiofaq^ hominibus uel porteudunt.

ucl infligMtt,ßuelege ordine ndfurte, Ut ectb pfes, infdufti congreffùfßd£rum,/tue prater ußd tdtum curfum, houo infolitoq; more euenidnt,ut eflentd dc prodigid : ed fldtudmui ejße mdubitdtd drgumentd indigndtionts diu'mie, propter ßelerd hom'mumiCrcdufd^ eße horribiliutndtq^ dtrociitnt peendrum, ciute iuflißimo Dei iudicio grdßdntur tn totdigentes. üccminoreR impiétés inDeum, ridcre prdmid in ndfurdßgnA,^:^ dnteccdcnd tes dtq^ effeilrices cdußdt belloriim,ß£rilitdtK,pea ßilenti£,(]udm Epicureo furore toUeYeex ndturdf itno ex nobis ipßs ueßigid diuinitdtis.

Quöttefeunq} igttuY HAturdm rerum amp;nbsp;noi ipfos d/ßicimus,cogitdtione eompleilamur Deunt Ârchiteéium,cr ßrmißime tenedmus contrd Épia cured delyrid,É!equdqudm edfu cxDemocriti Aa tomis confluxiße himc dtflinélorum corporum, interq-, fefe ddmtrdbili nexu cohierentium, cali, aèris, dqu£, terree trddum: necßderd temerè ijß dem perpétua legibus motuum circumferri, efudt grdtdSdcneceßdridspdriunt dierum dc noäium, leßdtis er hyemisuices iüec homines cdfu ndfei er occidere-.Éicc in hominibtis fortuitd efße,duteJt ndturd brutd cYupißfe, mteüeólum numerorum er erdinis, lumen dißernens honeflddc turpid,hora rendos crucidtus cordis, er furids ultrices feelea rum in fdcinoroßs, Sed eße meutern teternAm,Ara chiteékttricem, ordints intelligentem, fdpientent, hont cdufdm, qult;e er mitio fdbrefecerit omnidt

Hdnc xterndnt mentent inteUigdtnui dlind effè, prater iftdin cali circumflexu eonclufdntmdchia tidm,lt;judm oculis cernimut, Cfejje

•yop lilgt;errtmum,non inclultim çdreere ntttndt, ncc legibiM itAtura umüumjfed qui Itberrimè hune or* dinem inftituit, cr qudm dm uult conferudtdc ttegetdt,qui hoc dcfiruilo nouum eendere,or in hoc ipfo uircs effeilrtees lt;t fefe rcbiti inditM inhi* here de reprimere, qui hominibue omni deftitutii Jl'e opituldri peßit et uelit, citrd opem obuidrum in ndturd cdufdrum, ef contrd edrundem uim ucl exertdm idnt dtq^ intentdtdni m ipfdf percuntium ceruiees,

Tdlem fe effe, er itd de fe quôd[entire nos uo* luitfteßdtus e^ non tdutumpateßnilionibusno* uis, utpromulgdtionc promißionum,Sed er ope* ribus inußtdtis, extrd ordincni ndturlt;e,rcfufcitd* tione. mortuorum, repreßione curfus Solis, pdrtu tnulierum ndturd ßerilium dut fene£ld e^œtd* rum, pdrtu uirginis, fludtibus dehiß:entium er [copulorum inßdr inßurgentium dtq; inßßcnttum aqudrum, conferudtione hominum in medijs fldm* mis, eertißintis udticinijs de Mondrehidrum nu* mero, exortu dtq^ interitu, mutdtionibus.

Hæc er ßtnilid dlta teßimonid oppondntut Stoicorum delyrdmentis, qui itd Deivm fecundd* rum cdu/drum nexibusirretiunt, ut libertdte om*

nipotentite exudnt, cr noftrit eadem inculcenttif animii,iic in caUmitatib. nut periculis,cùmdefer’^ ti 4 Md rerum ru.turlt;i uidcmur^ de duxiho diuino deßieretnies.

Sed ddddmiM ex 'Eccle/i£ doflrina itußriorit teßimonid pecnlitirtum puteßtHionum, eptue de== cldrdtit hdnc ætemdm mentem eße iüum ipßm uerum Deum,qui e/i Prffer Domini noßri IE SV CHRISTJ,quicum FUioO' Spiritufitiélo res tinttterfdf creduit ex nihtto, qui mißt F ilium dd redemtionem generis humdni, quod perierdt, O' cum Filio Spintum fdn£lum eßundit in cordd credcntittfin,deniq; qui etß uerè irdfcitur peccdto, tdmen recipit O findt reßpißentcs per o pro^ pter Fiîium.

Hit de DeoßntentLe uelut oSityoi certißimi mmmteq; fdüentes procédant nos, quoties dd nd^ turæ contemplationem dnimos dduertimus,o dU rigdnt cogitdtiones cdterds, qu£ ßne hdc nornu, reârtce fepè 4 uero dberrdntes, tdndem m Idby* rinthos incidunt inextrtcdbiles hurndud: rdtionit ut Philofophorum commenta oßendunt.

Sedß Deus cdufd boni e/l,o dd hominumfd^ lutem ndturd conditd cß unde eü in generc bu» mdno tantü morborumf Vnde tarn fubiti mteritus tdntd multitud'miSy quantum conßicumur peße abßimi. O' celeritdte ßepe tdntd cxt'mgui,ut utx futmme ddfldtiperednt citius f Ciudre quafdluti bomi«

hofnmum ßruirc deicnt, pro fulßdio tJccejJarU cpii uim inferunt, pro falute intentant pcrnicient atcp^ interitumf Hoc fcilieeteü, cuiiK mucftigan* da noiii atcf; explicanda ratio e^l, contra Epicu= rcos,Atbeos, Hypocritaf, gnorum lïli in cafion onnia : hi in nagos incertosg^ materia: motut,^ ttim c^nandam /Üerum otnniaßcclufo Deo,quem ß modôDeum eße credunt, ßniniant tarnen,ut lo= ttcw Homericum negleamp;:l, cura rerum humanas rum, ocioß er fecurè alicubi dcliciarnîiypocritæ contra in Deum omnia refcriint,caußs fecundis e natura fuklatii.

Sic igiturßntiamtes,Nec morlos mortemq^ (dc his enim prlt;ecipuè numc tiolis ßrmo efl') cajii ey ßne uüo Dei conßlio acciderc : Nec caußs in folo materite uicio uagoa^ motu, aut coclo quarendas eße ; Ncc ifrf in iuflittam diuinam conferendas eße clades pulîicasßerilitatis, beüorum,pcflilcnti,e,ut ttim omnem fecundis caußs detrahamus, quarum tniniflerio quot;Deus utitur.

Sed contra Epicureas opiniones, quas primo cmnium eueUi cx animis atq; extirparioportet, accendamus er confirmemus in nobis agnitioncm pra:fentiæ Egt;ei, er curiC ac follicitud'mis dc nobis diuin£, bis ueris ac perßicuis teflimonijs:Omncs capiUt capitis ueflri numerati funt. in ipfo uiuU tnus,mouemur er fumus. ipfc e^ uita tua er lon= gitudo dierum tuorum. Eiomtnus mortificat er ttiuißcat. Ego Dominus faciens bonum, er creans

mAlum,fdlicet pœnæ. Hiec liiita, enmt oßendtmt non fortuity, fed fctcnte Deo »Mia obijct. Qudre ut 'm bénéficier um, fie 'm pœnArum cdufis com^ pleikimur Deunt.

De fecundis cdufis loc tenedmut. Qudnqudm ut fedittones, bettd CTfîmiles dlt£ pœnæ ii Didbo* lorum cr hominum fouit id oriimtur,fîc morbi pricfertim epidemij 'm materid edufos hdbent, qui uel mitid corruptionis connpit 'mtri fif'e,cx 'mfi* tû d primo ortu, contrdiîoue deinceps ex dlifi Cdufis uicio,dc fem'md mox contdélu, fiomitedut cxpirdtione propdgdt, uel cœlejiium corporunt motibui de lum'me inficitur: amen ne hlt;ec quidettt cdfu eucniunt, (ty fineliei uolunate. Adek enint perpétua Deus opert fiuo, Ctr ndturdm Itberrimè ddmmtftrdt.Vt igitur frenos IdXdt uel mijett md^ liciie Didbolorimt dut hom'mum, definitis metis, ultrÀ quds lüd cjferri de prouehi nequit ; fie O' mAteri£ udgos motus moderdtur dtq^ eohercct,0' caelcflium cdufdrum uim uel rcflr'mgit dtq^ cohi* bct,uel mciatdtq^exdcuit tùm uufocumqs ^d fie* lerd hom'mum merentur.

Itd Deus grdffiintibus epidemijs infiedionibus, multos dutcorreptos idm ueneno de pericliantes firudt,quibus nuüd pote^ duxilidri humdnd mdu* firid,dut prorfus tutos dtq- immunes d contugijs pr£ftdt. 'E.t fopè dlids 'm cdldmttdtibus publieis _ dut curfom ndtur£ foum permittit,dut uidus'E.c* clefî£ precibus, uel mitigdt uiolentidm publiée fo* uienti*

Uientiunt cUdium, ud opem fert oppreßis, natura tota aduerfante ac ceu conjpirante 'mpernicietn defertortim, ut ferunbat populum ifrachticutn in ^gypio,in jnari rubro, in deferto.

Hac )pe cy fiducid municimui dnmos, dd exo cipiendos pefttferæ luis appulfus,ut 4 quibuscun^i cdujîs tüd ciedtur,fcidmus effundi edtn dtq; exun* dure in genus bumnnum, Deo fcieiitc dc permits tente,zy cdufds omnespoßtds eße in Del poteftd* te. Nfc c^uod mulei intereunt, m foldm dndlogtd)» pdtientium ate^^ dgentium cdufdrum,ut Athei: Nec quad multi ud inter medid cddduerd non in^ guindntur,uelfuperdnt uirulentidm foldtit referdmus fubiedorum corporum J'viwaSeM/, dut uim dtq; efficdcidm rcnu:diorum.Sed 'm iÜo iu* ßitidm, 'm hoc mifericordidm Deißmul comprea henddmus,quod non dcecndit omnem irum fudm, feddliquds ßrudt reliqutds generis himidniproa pter Eccleßdm. üdm Zir quod ndturd; in aliquibus tdntum eß robur, ut uenenum profliget dtep difa cutidt, O' quod mediemd efficdx ed dc prodeß, Deiopus cd.

Hecuero proptered dut contemni debent cdUa feprdifentesdtq;obui£,qute ßmt udut 'indices dc nuncite tr£ diuinte, o udut minißrd: dtq^ execua trices ludicij dcßntentilt;e diu'tnæ : dut negligi dea bent rcmedid, bis mdlis ud dreendis, ne inudddnt, ud extirpddis,ßprebederint,propoßtd diuinitus. Cuflodit enim,tueturdc ferudt Deus altosßne tnea

2^agtMm uim e/Je infaufii congre/Jus aut com mixtionis trium fuperiorum Planearum, pr/efer^ tm ubi crebra tetraq^ mifeentur luminum deli“ fjuia, Mercurius fuum uirus a//gt;ergit,fi guis 'm“ ßeiatur: aut ofeitanter nimis, aut numguampror» fus cceli motus uirosg^ contemplatur,m terrena fo“ la oculis animog- deßxus. Sed guid ad peßilen“ tiam hlt;cc 'mguies,cuius è putredine origo creber“ r'tmè e^i^ Etß non mßcior multa particulatim loot 'mgu'mari halitibus peflilettbus,emißis c putredine magna, fordida atg; coneluft, uel cadauerum, uel rerum terra nafeentiu/m, uenenatarum maxime,'m aguis ei' extra aguas,aut maligne matertne in ter“ rlt;e cauernis abflrufe-.tamen nulla ent unguam pU“ tredo tarn magna,gu£ 'm tarn amplos atg; patentes a'éris tra(lus,anam molem halituu et coalitu tarn ßrmo cohnerentium di/fem'mabit atg; di//)erget,ut fimul 'm pluribus ijfg; dtßun^lißimis locis,ceu ßo“ mitc 'm aêrepeflilentismaligniatis acccndat,mul“ tos annos duraturum, fed accedat ad propinguas caufisuis maior ac penetrantior c caelo neeeße eä,priefcrtim ciirn fepè multos citri cotagia uüa, citri antegre/ßtm putredmem, uis uenenata corri piat ac ßrangulet fubito. Tradimt hißorice,cir etter annum Chriflt nz7. luem tim immanem ter* ras E uropeas peruagatam e/fe, ut tertiam partent bom'mtmi extmxent.Eo tempore confiât fub vir“

ginw 'Dodectitemorio coijffe Saturnum, ïoucm cr Ulartem, anteceßijje defeäus liminum fre^ quentes.

Qttlt;e fecua de'mceps Pcfiilentia circiter annum tniÜe/{mum,trei'enteßinum, quadragefimum quin» tum,mAiore feuitta partem hominum dimidiam fu» fiulit quinqutnnq /^acio,initia habet ex eorundem Planctarum Synodo fub Dodecatemorio Aqua »

Alia rurfut ingens Peftilentia,fed prioribusmi* tior Puropam dcpopulata eil,anno miUeßmo,qua’‘ dringentefimo, oäogeßmo quarto, Saturno cr loue copulatis fub iugo, oppreßißj; aduerß er in» fefli Niartis diametralibus radijs.

yidimus congredi eofdem hiße duobus annis, fubCancri Cr Leonisßgnis,cum quidem pracef» ferint aliquot annis creberrima er terribiliama» ximèlummis utriufq; deliquia. Lffeäum mox de» itneeps ßnßt Europa,cr ßnttt eundem adhuc iant perfeuerantem in annum tertium,inde aßoryflhe» nc ae Ponto Luxino ad OceanumAtlanticum ufq;, ut penè ab infeilionibus ßuißimis ac celerrimè ittgulantibus, nullus reperiatur angulus immtmis, nijiquibus Dei benignitas ha^enus pepercit.

Compertum erde hocloceeHmultisueteri» bus obferuationibus,inßci hunc lue peflilentc,cùm Saturnus uehitur in Leone uel Aquario,et exaßc» ran uirulentiam ac uehementiam,ß Mars uel aßi» fiat Saturno, uel in htme aduerfos radios minaci uihrrttu

uibräfu etdculetur. rtßigiturPeftilentidm ïv/h* fi-iop feuizs-iXufiop cr contdgioftm èputredine pirticuldtim ndßi fdcilè dßentior.communem td* men immenfii terr£ trdilibus dc uerè imi'i/xtop freari confldriqi ui mAiore,(p(ie ccelo cxcidit,con* fenfus experientiic dubitdre nos non finit,.

At qud ui fimdunt uenend calefies cduf£,cùnt nuUds db orbe elementdri recipidnt uel ddmittdnt uicißim djfeólioncsJ üuUd fidt in calo lumitlis cum terrcnis expirdtionibuspermixtiotynde tin= ta, emergit inter fuperiora cr 'mferiord corpord Antipathid certo poßtu ßderum, ut extiÜans è fupertoribus uirus protiniu homines iuguletf

Cdufdm huiiK Antipathie nuÜd Philofophid etßiquitur.Sold enûn edm doilr'md calefiis demon,^ firdt, inhorribilildbe uicidte mdterie de turbdte harmonie reruni omnium, quam O' homîntvm ge^“ neri O' reliquis nature elementaris partibus in=‘ flixit peccdtum, Tantam DE O iußo indice dC uindice preftdntißimdrum de perfedißtmdrwn rerum ruinam, tantam inter fe earundem dißre=‘ pantiamatq; difcordiam traxitlapfustriftißmun prmorum parentum. Tie hoc lapfu o de ingenti inßrmitate noflrd,que lapfum confecutd eßcoin^: monefdciant nos trifliafpeiklculd magno numero Vitcrcuntium homtnum,

Sed cur ubi rccurrunt ijdem poßtuf, nonfem^ per pari uehementid ingruunt atq; urgent e Cur «fro etiant non in omnes homines pariter fefe exerit

ANNO ï y 6 f. jgj» fJco-jf O' effundit uis eorundem f Lon^UM eßet fîngula dd ueros caufdrutn fontes reuoedre. Ttieq-ut 'm re cbfcura o- nondum fdtis explordtA, in* •quijitio dtfficultAte cdret. Dicdm tAjnen Z3' de ^Mflionedliquid.

ConfenfuieH mirificus cati cum orle clement tAri.Cogor Oquot; hoc fdteri,experieiitiie documenta conuiéitif, dlid call ßderd ha tcrric pdrtibus or huicgeneri dniwdntium cognAtione mdgafdmit lidri,qudm dlijs coniimiki, dut contrd infefld ntd* ^adtiji 'mimicd eße. Qudrc cr ipfd olbiuicrba fiderd uim crrdntumt,uel extimuldnt uel frendnt. Obferudtum eR enim, ut c^terd prtctercdm, ui* brdtos coniunilim rddios fuperioru/m, è Gemuio* rtvm,Virgma dut Aqudrijßdere udlidius incum* here in genus humdnum, idg; urgere infeflius^ qudm dnimdntid ctetcrd, prafertim fi ex dntegref* fis alijs call gudlitdtibus euidentibus dc ntdnife* fia, EndemOe dUt Lpidemine confiitutiones dërtm corpord prispdrdrmt. Stepè O’ pofitus mterit ueniunt contrdrij dut'fimiles mferiorum Pldnetii yum, guorum ilU uim ae ter or urn non elidimt guU dem,fed rettmdimt tdtnen ac hebetdnt,hi ueroext stßerdnt.

Sed ne guidem orba elemtntdra eddcm ubig- e^ ■conftitutio,dut hdbitudo dd uim calitus emißdm.

Hegi cddem corporum humdnorum temperies eft dut conditio, dut hdbitus idem. nbsp;nbsp;dlius dlio di*

concipit ucttenum corput ««koXw/w/J dUlTrXn* Çufiiioi],non co tMtùm, ({uiii Ulibus fontes incH copiofior uccommoddtiorq; fufcipiendo cralen* do ueneno, Sed co etidm, quod in his punit Ceuf ingluuim.heUudtioneSyintempcrdntiam, libidines, quibus cr eneruantur cr poUuuntur,cr uicioßs humoribus implcntur corpora : in iUcs oftendit Heus nonfirmitite tantum aut robore uirium,dut præfidijs humana, induftrta comparatis atq; adhh hitis, conferuari uitatn hominum, fed ope diuind, cui quidem nugis quant aeteris caußs tribuamus, quod multi feruantur, Ueceffc eH enim fatcri Medicos fapientifimos etiam Cf exercitatifimos, tAntam fa;pè m peflilentibus morbis ueneni uint effcyUt praßdiaartis atq; induflrif humante pror fus rejpuat, qualta de Attica peflilentu Thucydi* des,de lalica Antonini fecido Galenus commenta» rat.

'tJeq-excludatur ab his caußs'Dia.bolushoßif Tilii Hei ey generis humani, qui permiffu diutno ex his occaßonibus crudelius feuit in mißros ho* mines,atroci cruciatu lacerans corpora,cr uiruf afflatu uenetMtiore adaugens, Sed tarnen huius poteßatem fcimus metis ccrtis circumdatam eße dtutnitus,ultrà quas progrcdi nequit.

Coniungamus itaq^ caufas omnes,quas (y' De« us ipfc coniungit, Peßilentiam ßatuamus effe pce» nam multiplie turn peccatortvm,in magna, multitu* dine generis humant, nbsp;nbsp;nbsp;irnmitti feu uolente

trd'Mdnte, ut in Hiftorid Heiuid, feu permittente heo. Cogitemui iujticia diuinic proprium efJcyUt dtrocid deliikedtrocibuf pomis^publicè grdffdntid publics communibiK fupplicijf uindicentur^ intueamur et in eM cdufdi, quibus Deuf ccu mediji utiturJdnquAtn in teftimonia iræ diuind: dduerßti peccdtd,^ tetnejudutin Lcgis diuind uocem, de^ nuncidntem cz infligentetn pandi promcritdf.

Kurfus oppondntuihis et rcmcdid dnAlogd,fud fcilicet amp;nbsp;conuenientid fingult'i,led eo ordine GT tnodo, (^uod Dfo iiiftitutum dtg; concefßtm eilt Cogitemits Deum GT liberrimum cfje nAturd Do^ tninum, non tdntum iuflum, fed niifericorx dem effe,qui pocnitcntibiis unit purcere dut paitdi Icnire. ideo uerd pcenitentid, çj'fcrid diq-dßidud inuocdtione fludcdmies fleilcre g^ duertere irdift DeuPeti enim G!quot; expeóbtri d fe duxilium prdci^ pit.Sicut dicitur.lnuocd me in die tribuldticinis,et eripidm te.,GX honore dfficKs me.Atq' ut precumy fic remediorivm prdßdium conceffum nobii effe fcidmut,qud in humc ufum Deui condidtt.Nec ntd^ gis peccdt contrd Deum, ufurpdns renwdid legia timd, qudm petens libcrdtionem .lt; morbo dut mitia gdtionem,}i dd obedientidtn fefe offerdt,fi dlitcr Deo uifum fuerit. Proptered non fdflididmus dut fferndmin remedid, neceßifdtis Stoicd perfudjto^ ne,qud in mdgnd uulgi parte domindtury. Guitit Uoces funtSi in iÜorum Gdtalogo fum, quos D E« V S fupcrejfe uult,quorfum Medieiitd opia eü ƒ

Nee temcrè in periculanosconijcidmui^cfuodeâ tentare Deum. Sed cr uitemuilocainfeókl,ey' contdgijt occummus, cr prarnttniMnui at(]; ob^ firmemus corpora aducrfu^ fetninaria cr inquina^ mena conagiorum.Animos uerô pr£paremus ad utrun(f;,fcilicet ad picplacideq- jerendum c^utc* quid euencrit, Oquot; ad obediendum uolunati diui* na:,ß uel uocatio nos ret'mucrit mtrà met as ojjicij noflrt, uel ex hac nos Jlatione Deus euocarit,

ïietùmquidem reeußmus medicationes, cùnt pericula urgent. Sed faitsfailum pictati certô no^ bisperfuadeamus,ß et' integris uiribus^zy deße^ ratis auxilijs, parifiducia ttntei Mediatoris noftri lESV CHRISTI MJ Dei uclur.tateacqiticß camus.

Diéc de caußs periculis pcßilcttti£,ut ado^ lefcentibus proponercm,tempus meadmomut.

■ Cumuerô 0quot; betta nobis non tantioncadeßes Kin£,fed iamflrepentium penè pr£ foribus undi^ que armorum fonitus ex multis locis quaß denun* cient,recorder uerfus Oraculi:

u^a Awf JttKÔç rsQ'Ksp.oq,^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»/à. au?.

Et ualdè metuo,ne ßmilibus calamitatibut Germania obruatur. Trifle eü flgt;e£lacultvm, cu/m -agminatimfuneraefferuntur. Sed triflioralongé funt

Barbaries, non ut inter bumaniores gentes tintùm certdtur de imperio,nec uidor cententui gloria uiäorite parelt debellatis, ncque incendijs antùm deuaflantur prouinda, aut aedibui fami» ltlt;e, direptionibui faculates exhaurtuntur : fed delentur Ecdefî^e, Politùe leges boneflte, iudd aa, contradus legitimt, rj alij confodationis humante nerui. Abiguntur ut pecora hommes ho» »eßt,Oquot; nihilo mitius aut humanius, quam pecora tralklntur. Abflrabuntur à complexu parentum Itberi, maritorum. coniuges, er diitulfi inperpe» tuum dißundiej; abripiuntur 'm triflißimam fer» uitutem animoru cr corporum. Qua re mens pta, amans fuorum,cr fottidtanon tam de prtefenti quàm de leterna beatitudine, atrodus nihil nee triflius cogitare poted.

Hec multóclementior ed exitus bellorum Ci» nilium, in quibus ferè ij inter fe dimicant, cr in» feßius penè atq; ardentiori odiorum impetu,quant truculentißimi hoßes,non de imperio, fed utri fu» perßnt : Ii ergo dimicant, quos nAtufa,quos re» ligio, quos pdtria, quos Reßublica inßnitis ar» dißima neeeßitudinis uinculis coniunxit, eo euentu, de quo dicitur :

N4W »»ffr v»kZuü Köd rrWo'Atÿf'iap in beBis Ciuilibus nihil ed medium, fecundiem Appianum.

Atpf KTtop, fl-iip-tsoq , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£KeV@^.

OÇ TTOÀt/xou tparca £73r/J\p.iou WKpuatVTOÇ. Itnpiui 'm patritimciifudm,leges(l;'Deivmqi 'E,À,quicimqi cupit ciuilid bella ciere.

ImnMiti qult;e mox fimeftunt omnid ctede, facra^O' leges aboient m pace uerendas.

Hw nw/w iwflro nos loco obuiam eanms,poenh tentia, precibus, fobrtetate, modeflia, ddigentitt 'tn omnibus pijs officijs. Et ardentibus uotts com* mendemus Eccleßam fuamfilio Dei, at^ue 'm Ec^ cleßa nos quo^;. Et oremus, ut hnec mgentia maU amoliatuirac depeUatànobis.

Te ergo EiliDeî, ïefu Chrifle,crucißxepro nobis or refufcitAte oramus, ut paenas nobis leni* as, nec finas 'm regionibus optime conßitutas Eo^ litias er Ecclefias euerti, aut deleri doólr 'marunt Studia, ne uaflitasßat, qualem 'm Oriente arm^ Turcica er Tartarica cffccerumt. Propter te hoc facias,ut tu celebreris,

D. DoÂor Vite, Decâfte (S' Prot’ cttnceBarie dignißittte, Prlt;eceptor Çom^ pater colende. Simüitudo periculorum, in quiluf efl tota Europa propieft pefliferam lutm,reuocdt fniht m memoriam Schôlafn. Pîipfiocratis , lt;^uifloi ruit tempore beBi Eeloponnejtaci, gra^aiïte iBd infigni Eefiiientid, quamAtttcamuocatit,ut opÙ nor,propter mentionem urbis Attiae in bißoria Thucydide. Vagaa enim' e/l lues per Graciant totam , Macedoniam et Thraciam, er for taffe uerfui occafum longiict, Nam ferè iüarum mfeiiionvm, qua Europam inuadunt ac peruadumt, initium ell ab Oriente.

Eo tempore Hippocrates exfua Schola Medi^ eis inftruxit Graciam u^iuerfam,quos publica au toritate teftimonijs ornatosablegauit. Theffalum flium Athenas, Indern Peloponnefum: Draco* nem alterum filium ad HeÜcfßontum ; Polybum generum in Macedoniam ; Alios difcipulos alio mißt. Jpfc Theffaltam, Achiam er Phodden cir= cumiutt,ac Delphis Apolloni facrificauit, oflcn= dens Pefltlentiam ab irato nivmine pana loco in* fitgi,nec foils auerti prafidijs remediorum.

lÂoueor cxemplo,utex UippocratisSchola profeiktm efß hanc noflram confuetudinem ex*

A N N O ' I y lt;nbsp;J-, iftimem,qua publico teßimonioornAtisßtctmut poteßiitem docendi Ac faciendt Hedic'mam ijs, Îfttof idoneos effe deprehendimuf. Et cur neceß arU fit h^ec confuetudo , fepè alüs cxpofitU/in

Cttin dutem 0- hic'Mdgifler Petrm Cnemidn* d^, qui teflimonium À Çoücÿo noflro petit ut prdßefitid, priudtim Cottegio noflro, publiée toti Acddcmu, cum laude fua cr approbatione omnium,oflenderit fe doilrinamartis lAedic^e, ex Utppocratis fontibus intégré cr folidè didiciflif 'Ó' peritiam, induflriam -, fidetti, falicitntem in medicando iam per multos annos probant pluri* niK^ in hacurbe cr alibi, cr profeßionem hone* flißimis ac caflii moribiu omet : abs te CoUegij, meo cr ipfius nomme reuerenter peto, ut autori* ate publica,qua fmtgeris, facial et potcflatem,fl* ctmdum leges noflras, fußctpiendi gradum cr »«« fignia Doiiorif in M.cdtc'md, Hot offlcio CoU legio noflro gratißmumfeceris, cr iHtvin tibi ad pcrpctuam gratitudmem deumcies,

Non eü mihi ignoti huiiu Magiflri Pffri Cnemiandri atntci noflri doibrina, ecr uitae de morum integritas, Proinde eitm paterne anto* rc compleélorf Et hoc eins confiliwm ualdèprobo dt^

atiji l4udo,quôd non uoluit ad Uiedicationes accea dere, aifq^ Prlt;eccptoru/m autoritate cr teflimoe nio. Id enhn fignum eü, quod quam periculofà fit buius artii traäntio, iam pridcnt fccum animo rea putauit, neq; ad earn tcwre cr quafi tUotis mania bus irrucre uoluit. lilt;ec modeftia laude dignaeH, ezquot; bo«t«e»j Uledicum 'm primis decet.

Quamuis igitur non dubito,qum fanäißhnum lufiurandum Hippocratic fepè legerit,ZT femper in conj^eiiu babeat, imo 'm ipfo peilore fcriptimt fecum circumferat ; tumen prlt;ecipua eiios lurifiua randi Capita propter Scholam hunc honcftißia mum confefium, hie commmoranda efiè duxi, ut uideant omnes, quant cafiam cz fanékwt Hippoa eratcsuoluerit cjfehuius artic traäationem. Suttt autem huiui lufiurandi haic pracipua capita,

Primum, Prlt;eceptores meos loco Parentum babebo, ZT liberot eorum fratrum loco, illisq} quod habebo benignè impertiam, neque egerc eo$ patiar.

Hulli uel fionte uel iulfuc praibebo pbarmaa cum noxium aut lethale,nec talta fac'mora ope uel confilio iuuabo,

Cafté ac fanélé ztr artem hanc exercebo,C7 uia tant meant cuftodiatn ab ontni labe, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S ff i Aliud

Aliud nihil niß fdniMem' falutem'lt;egros tdntium quteram, ncc^J^eibibo,dd quemcunt^ uoa cdtutfuero.

Deniqi ubiq^ honcßdtem CT cdftitAfem tuebor, çrdbomni fu/^icionc libidinum innocentem me conferudbo.

Et quicquid uel incurdtione morboruw, uet cxtrd edm uidero ucl dudiero, quod non ßt effc^ rendum, id per uniuerfdm uitAm meam anqudtn fdcrofdnélum myflerium fcniper celdbo,

Hec ideo recenßndd duxt ,ut O' nos ipß dd^ moncdmur, er dlq uidcdnt, qudm ßnile er cdflè hdncdrtem trdikiri uolucrit Hippoerdtes.

Sed omißt ipfe, ut homo Ethnicus, ed que no=gt; bis primd er precipud eße debent, nempe timo=: rem Dei, uerdm pietutem O inuocdttonem Des. Noj dutem beneficio diumo ßxlicius er mtltus in= ßstuti hoc ßdtuere debemus, Omnem fdlutdrem Medicindm d folo Deo eße, Ideo db eo dßiduis uo^^ tis er precibus petere debemus, ut cogiutiones, rmtnus er mentes noßrds Spiritu fdnilofuo regdt dc gubernet, dd qudm plurimorum homintvm fd^ nitutem er fdlutem. Neque he preces irrite, fed eßicdces erunt,er mdgis quim uÜd morborum regt; medid leudbunt egrotos. Sicut pius Poëtd noflro tempore cec'mit :

üditiq; preces cdfle pdUentes pellere morbos, VotAqi Poeontd fortius drte udlent.

Q«O(J dutem dd hoc dttïnet,quod in præfcntu ri me petitur, td uerô Domino Cdndiddto,pro mco crgd lUum dmore,fivmnM uoluntdte concedo.

Et dutoritdte gud in prafentia fivngor, pote^ fidtcmiüi facto, feu, utloquuntur, tribuo ilUlia centidtn affivincndi titulum infignid Doilora» tus 'm arte Medtca : Et cætera qult;e ad renuncida tionem,cercmonids,dtqi ad hanc folennitdtem per* t'ment, clarißimo Niro D. Eromotori, Compatri meo charifimo permitto cr commendo.

Et æternum Deuw, patrem Dommi noflri lea fu Chrißi, omnts falutaris Medicimc fontcm pera tnucm oro, ut cr te cr nos Spiritu fuo fanéîo rea gdt, ZT effcidt, ut medicdtioncs tu£ quàm pluria mis hominibus fcelicesjînt dc falutdres m Chrifto, CT per Chrifium lefum, Redemptorem nofirum, Am.

Et meminimui dijfutationtim tuarum dcFca bribus cr Pefiilentite malo nuper habitarum, Renunciate dom'me Doilor,M.edice eximie,amice paterne : cr audiuimui modo orationem de caufis diu'mis CT naturaUbus contagionis illius mortifea r£. Qutbus ut meo loco fubferuiam, edoélus fu/in de codem argumente qu£rerc aliquid, non tàin Pbyßce,qu4m de eommuni cr dd omnes pert'mena

te doélrintireltgîonis Chrifiianie,quie eAfcientid finAorum, cum talia ßnt omnium locorum or temporum, ct hunc etidm locum dicatum ritibut fdcris inuocdtioni rcltgiofa,dedecere minimi poßint.

More igitur inueterdto, cr pro concefjd au» ti noflr£ in feßiuiMibm Scholdflicif tdlibui ucr* bd ßdciendi poteßdte, primùm renuncidti Domini DoAoris honoribuf nouii grdtulor, ei^ bcniprti cor,cr Omeßionempropono hdnc.

Cum Peßis ßt inter edi poendijCfme irritdtii, ird diuind grdifdntur in genus humdnum, An ßmper cdufdi in ndturd bdbedt, dut diuinitus cz per mi» nißerium bonorum Angelorum hoc ntdlum in terrdi effunddtur, dut etidm d milis ßnritibui nonnuntjudm exißdt, Deo necj^ mdnddnteneqi eu» Tdnte, quiminißerio horumj^irituumnunqudm utitur.

Difficilis eße putdtur cr impedim reßonßo, cr dlidrum Scholdrum proprid. Sed cr hoc loco non eA indignd. qu£ßio,cr ejuôd fideißt avdAo» yop de hii dtci,et itd res trdÂnri poteA,ut d Scho» lu etidm Medicis non ßt dbhorrens dißutdtio. Atque ut comtnemorem quic de hdc re ego di* dici.

Mdgnd res eA plendéfi difficultdtis CT obßa» ritdtis, de contdgiontbus ZT cdußs hdrum dicere, fed de ijs quœ in peflilentid fiunt inprimis, nbsp;nbsp;nbsp;td»

ANNO ï r f. »001 methods ccrta in ntedendo ejji non poteii. Atque Mnire dlicui in mentem poßit, hac de cäufn uetex res Medicos hi avliipifPMua. ZX 5tÄ£|«pafMa3 xa co„^rlt;t Peflem fttd tÀm tnultd codceruajje, ex ^enere eorum qu£ contra uenenum ualent, cr putredinem arcent, crprtecipua membra confire want, quod huius ueneni caufiam O' naturam non baberent perfi/eâifihnam» Sicut cum Gatlicus morbus primum inuaderet nojlros hommes, in malo ignoto adhibita fuerunt ea omnia, qutbus t.mpirici ueteres contra Scabiem grauißhnam uß fucre, 'm quibus O” tmdliones finit lUie cum bye drargyro,qu£ hac occafione adhuc in illius morbi cura confieruantur,

Sed ex fcriptur£ fiacra biftorijs ZT tefihnonijs boc confiât, inter panos diumas, quibus peccato bommum puniuntur, effe famem , bcüa, pefiem, ficut morbi 'm genere fiint pana peccati, cr fcri= bitfidpiensllebrlt;eus: Qttipcccatcoramcreatore fuo,meidet 'm manus Medici. PoteH autem 'm nox tura deprauata, c, ut Paulus loquitur, fiubieilA udnitati,exijs qu£ fieUarum concurfiis O'cone figurationes cert£ atri hnprimimt,ajficiiüeO‘ inqmari. Sunt enim Gr£cis jxtlt;ô(r{S-a.Ta, O' me didem uentorum flabra commoneri poffimtpefiia lentia,O'in terr£ cauernis O'fuperficie buius materia coUigi poteâ, qu£ exbalando aerem 'mfi» ciat. Qtt(C cùm fiunt, de nAtur£ curfiu, qualis iant t^3 Pbyficè pefiis excitari uidctur, nondÜas

iorantibui ucl Deo per bonos Angelos, uel nMÏii finritibus in uAturd admadum turbantibus. Et td^ men h£e etidm tnm pand ell, cui ndturd fubielki eH propter peccdtum, dbfg- c^uo nihtl tdle in nd^ turd fieret. Sic etidm ed quæ Sirdcides commemoa rdt, noxid fiumt homini, ignis,mdre, fûmes, bea fii£, ucnemt, Scorpij, inunddtiones, morbi, non confulto dccerfiti.

Hoc igitur difttnguendi cdufd prmum genus peflis cffe pottumus, Phyficimt, id eH, cuius cdufe in ndturd dppdrednt dliqu£, or quod tarnen pand effe diuind non defindt.

Sed pr£tcr hoc genus funt dtid duo, cum non fimpliciter de ndtur£ flatu pr£fenti mdlum exa tflit, fed dccedit uis externd, edcji uel diuma, qu£ mdlum pan£ huius commouet, uel didbolica mda lorum finrttuum, qui ndturd dbutuntur dd per* fticiem.

Cum diuinitus peflis immittitur, utitur Deus dd cam rem Angelorum fuorum miniflerto ,ficut in alifs panis, qu£ non dffimptis ndtur£ ddmisiia culisd Deo exiflunt. H£c enim dlids affu/m it iUe, alias non dffumit, cr ut in Scholis loquimur, dlias cum cdufis fecundis, alias fine his aliquid exequia tur, ut cum Angelus Domini interficit multi mtUid hominum in exercitu Senndcherib, cr pcra cutit primogenitd ^gyptt. ltd i. Paralip, zj, mtttit Dominus Peflilentiam in ifrdèl, mittia tur Angelus Domini in lerufalem, ut percutidt

pefte, (2quot; uidet Dttuid Angetum 'Dommiflan-tcm inter calum terrant, findu/m gladium manu eius, O' uerfwn contra ïerufalem, cui cr paulo ante tnandat Dominia, ut cejjèt manus eiui à ccede. sic enim ibi legitur: Cum percuteretur krufalent, utdit Dom'mut, o ntt fer tm edfuper magnitudine malt , Ctr imperauit Angelo e^ui pcrcuticbat ; Suffcit,iam cejfet tnanus tua.

J ta cd Deus o ttri'^ap^aK«, gui malum cre^ at,fedtwn ttattà ùwtp àgt;}i K.o’Xa'lófxi^aj’aiSi^« Xi3-ö!zlt;^uóp.£^a, ut ex Gr a'cis Theologis unus lo= guitur, ld cd, Non cd mala créât Dominus propter gua punimur, guod uulgo malu/m culpa no’i minant, jed per gua cafligamur, gua m bonum uertunt gs guibus immittuntur, guod ed malum poena.

Quicguid ed pratcrea in natura mali, idDe= us neg^ condtdit neg; nunc etiam créât, negue fu= ftentit,aut conferuat,fed 'm natur am ab ipfo cons ditam deprauatio iüaa, ed, atg; ita o peccatum in homme extitit, QT propter hoc catera in unis ver/tate rcrum mala extitêre, guaomniaDeus edit auerfatur, or in homme peccatum dete^ ftatur, O' punit grauißime, tantum abed,ut cons feruet aut fuftentet. Et haud/cio an caelum et ters ra hac de caufa interitui fubieSbi fint.

lion tgitur neg; peccatum 'm homine, neg; mas turn in natura religua Deus uult, fujlentat aut

conferMt, fcä tintum Mturdm 4 fe codiutncon^ ferudt,quie bond eR, dtq^ ut itcrtvm dicdmiu, banc folam conferudt. Q«o modo fit, ut ed qu£ in bdc harent non db ipfi} conditA, fedem Slocum re* peridnt,duo nitentid fimul ipfa fuftententur, non 4 De0, fed db ijs in quibia bærent, quint diu hiec ferre in operibue fuis Domino libuerit. Erit eninf tempui, cum hie mundios confldgrdbit, or turn non dmpliui federn hdbebunt opera Didboli. intea red cr tolerdt de prafenteftdtu dliquid, dlidi hoc dd pandt uitur,dhds cobtbet cr reprimtt quod in hoc fefe commouet.

A Didbolis peflis commouetur per cdufdt fe* cunddt nature adminiculd tintum,qu£ hit fubieiia eR propter peccdtum, CT propter hoe tut hdbent in naturdm, cr Principes mundifunt dppelldntur 4 Chrifio. Quos enim fubieäos pedibtu noftris conculcdre potuimut, eos per peca cdtum fecimus HocrAoxfotTOpa? *19^ ®pXàç- tti igitur hi in dire ed commouent, qua hunc uencna inficidntfUt fidt pefidens homintbut.

Nequedb ijs etidm qua in dere ndturdliterfi* nnt, qua in primo genere retulimus,db his in^ qudm non ettam dbeffe uidentur Didboli operd mirificd cy occula dtque inexplicdbiltd.Vndefiea ri poteü, ut fit quod Phyficorum de Medteorum rationes de eaufis CT ortu Pefiis in plerifq^ con* turbenturGT hareant,prafertim cum abfijihoe multi

ANNO I r lt;nbsp;r. »ooy tttula i)i Mtura rertvm huntAtti in^enij Acict pers figt;icere tiequeat,

Sicucroilli Spiritui tiAturu aiutipolJuntCT fblent dd pernictem, quafi pro iure fuo,nifî À Deo réprimantur, qui permittit, ut naturte Idboranti curfum prafentem, itA poteflatem his in natus ram propter peccatum, utdiximui, ^uod edit tÿ“ execraturatquepunit,per fe:ut cum Dominus pluitignemi Domino, fupcr Sodomitus cr Go* nwrrhaos, cr per miniJiros fuos Angelos, quod ofiendimus : uel permittens curfui Juo naturdm, e:j- potefldtem in hanc fuum Didbolis, quibus not CZ uAturdm fubiecit.

Hoe ttwdo ddminifiri pamArum nonnunqudm ^peHdri leguntur Didboli, ut, Emijtt in eos tram furorisfui, irdm, furorem amp;■ cdldmitAtes arrosas “Alt}} i'lK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TTOVHfSp, cr citrn Siraddes

fcribit, ejje Spiritus, qui ad pcendi exequendds conditi Jint. Est TTvev/xara a ê/ç iK/înKa'ip 'iicljjseUi, (tod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tsi^twcs/xa=

gt; KOÙ Tü/j 8up.op tS rroiHQvwç, auTOp Ko-wae-ourf, Miniflerio enim horum itA ut An* geîorum fuorum Deus non utitur, Jèd hi funt hos fies Dei,cr dbieéliÀ fdcie huius:neque uÜdeil Konavia horum cum Deo : netj^ue parsfunt, rro* Amlaq diuinie, neque ut uulgo fentiunt, hiJfiris tus funt qudfi Cdrnifices in Repub; diuind,quos

ruw opera adpanof uatur Dotn'muf: fedßcttt Ldtrones çr Ka^ap^ara , quorum opera CT potentiam cr latn ccepit deflruere aduentu in carnem (uo filiui Dei, cr euertet prorfui gloriofo alt er 0 fuo, quem expeiblmuf.

Kecitaui breuiter,quid detantis rebueegó ftnt edo{iut,qult;£ tutc cenÇurafubijcio præflan» tißitne Domine Doäor, CJ- tuo arbitrio pcrmit-to, utde histuam ßentcntiam nobifcumcoitimu^^ niets, uel ad alias Seholas me remittas.

ES T owziwtó explicatione digna CiU£ftio,Puer charißime, de qua eruditè in partem utramq; difßutaßi. Pt cupcrem ipfe quoq^addere aliquidf fi ratio id temporis elap/i pateretur,cr ni(ï ucre= rer,ne proltxitate nimia audilores fatis fatigatos plus etiam ojfendam.

Quare mea fententitcexplicationereieitü in tempus aliud, conuerto me ad ufitatam er debi-amgratitudinisdeclarationem,quam fi àcomlt;‘ memoratione fummorum beneßeiorum, quibm in hac Schola ajfeilus fum, ordtrer, er jingu^ la cum laudc ac dignitatepercenferem, tempus me citius qu'im Oratio deßceret.

Sed cr uos Prlt;eceptores perpétua tuihi.pietés ZT obferuantid colendos à nrniK ambitioft mes ritorivm ueflrorum exaggeratione abhorrere feio: P.t ego re ipfa. (^uàm Oratione ofiendere ma,lo, ubicunq; fucrit occafîo, conftanter me beneficios rum perceptorum memoriitmret'mere,^^ datu^ rum operam fedulo omni tempore, ut fidem ZT gratitudmem meam uobii probem perpetuo,

Sed quid Aerbis gratum hominem animi fenfd teflificdri decet : Ago gratiM prim'umdtera tw Pdtri Domini Sdludtorii nofiri lefu Chrißi, fonti omnis ftpientiæ, autori drtii M.ediclt;e^ toto peéîore, quod femind purioris doilrtme CT cptimdrum drtium m hdc Sehold reflituerit, ZT me in Ecclcfidfud ueraluce iüußrdtd ndfci dtque educdrijGJ' huiuf Schölte ciHem,horum Prtecepto^ rum duditorem eße uoluit, quod conutui meos Atqi induflridm /undo fuo Spiritu rexit, iuuit ey fortwiduit.

Ac precor eumurdentibmuotis,propter ternum filium lefum Chriflum, cructfixwm pro nobis de refufciatum,ut luccm fdpientite fu£, qu£ ex hoedoßrmdrum ntdulo , immenfo tpfius benea ficto,poAlongds tenebrds, rurfum orbi terras rum iüuxit, dementer foueat dc conjeruet, nes queextingui earn dut mdodorum barbaris furos ribus, dut Turcied Tyrannide Jitiamp;t : Tueatur zy docentium dc difeentium catus in hdc Schold^

^orum uigilitnti cura ftudio doârinte poß feßio propagatur ad poflcros, ac Pricceptoribut uititn pvoroget, cr tranquitla HakyoniaStudiji targiatur,repreßK ac fopitis bcUorum nwtibut, luis pefltfcne conagijs.

Cumcß nuÜafît ßxlix cr faluturis Medicatio, niß quic 4 Deo eü ; nw quoque fludia ac nwdi^ cationes mcM, ac totum uitlt;e curÇum Deo com» mendo, Precorq} utßuo me Jßtritu ducat ac do» ccat, Cf laborcs fortunet ac dirigat mcos ad glo^ riam tiomtnii fui, Cf falutem niultorum, ut fiant uas milericordite, cr organivm falutare, 4c opera mea feruiam CT profim alijs.

De'mde ago grattas tlluftriftimo Pr'mcipi ic V)omino, D. Augujlo, Duct Saxoniæ, P.le(lort, CTc. cuiui hberalitate acbeneficentia huecScho» la conferuatur, non tantum quod ad uetera bene» field att'met, fed attributii etiam Cfcumulatit nouis, Precorq; Heum, ut adfit ci 'm guberna» tione,cr confilia gubernationis fleitat ac dirtgat ad gloriam nom'mis fui, Cf ad falutem P-cclefine ac fubditortim.

Ago etiam gratiashumiliter maximasMag» nifico Dom'mo Redori, inclyto ac Generofo Do» tnino , D. ïohanni Georgio,Comtti lt;t Solmt, Cf c. lUuftrißimif Pr'mcipibuiacDominif, D.Prneflo Dudouico Cf Barnimo fPratribuf, Sedmorumt Pomeraniæ, Cdifubiortim, Uenetorum Ducibus, RugtuePr'mciptbuSjCr ComitibuiCaycorum e3'cgt;

DoMmfs meis clementißimis. 'Et edßdem inclyto Üom'rno Otfoni, Comiti 4 Solms, cyc. Gtneroßs Hom'mis Bitronibus dc Hobilibus. üom'mdtim etia am Eiobili Wenn'mgod Vudldc, iÜuflrißimorum Eomerdnid! Ducum Uidgiflro Curite. Ceneroßo Dom'mo Petro 4 Runge, Commenddfori 'Vuer* ben/t,omntbui dc fingulis,(iuod prtefentid fud hdnc rcnuncidtioncm Grddm mei ornare cr ccndeco» rare non funt grdudti.

Clarißimis Viris, omnium fac^atum üoiloa ribus,crnommdtim Dodvribui -Artis Mediae, Prteceptoribus nuis reuerenter colendis. Viro re* uerendo Domino iodchimo Cnemidndro, Parenti meo perpetud mihi fietate reuerenter obferuana do, nec non optimis cr chdrißitnis Erdtribusrneis, M. Martino Dauidi Cnemiandris, Gregorio Cnemidndro Patrueli -, or Balthaßaro ’Romano agnato meo , Thom£ Reichenau , Ttlemano 4 CMstterrodt, Hoßjitibiis Lipßcis,Prudentißimo Senatui Cotbujiano,^ ex eo ordine ablegato Via ro ornatißimo D,Thobi£Englero,Ac ßeorjtm Via ris DoiHßimis , Artimn bonarum er Philofophiie in hoc Schota Proßcßßoribus er Mdgiftris, üobilia bus ac Scholdflicis, qui honoris mei caußa conuea ncrunt, Et ßngulis mea oßieia ac ftudia, civm pera petna obferuantio ac memore grafitudine defero atq;polliceor.

reciaa, 4 Mdgiflro lohanne Fer'mario cum fufciperet gulertutionem Scholæ in oppido Sile* fixFreiftiitt, Inde reuocatus ad Profefjoris locum ttt hanc Academiam literk Cf Pruicipn

Recte de uitA jjominls fcripßt Plato in Ppiftola ad Architatn Tarentbtum, cogian» aum nobis eße : w £k«soç H/xùp ôux «utS fxóvop yiyovep , ■jwç 'y}lt;;scr£wç up.Zp, TV fjSjj H 7roirßt= pL^ljeroU, n Si ri, oi 'jl^VHcreuniç, 10 ^,01 i.ofKoi t^'Xoi, cyuod Cicero libro J. officiorum interpretitur hif tterbis: Non nobis folùm nati fumuSy Ortus^ noftri partem patria uendicat , partem parent tes, partem amici. Sed multô redtus de fine adionum nofirarum loquitur Paulus ad Corin« thios, cùm inquit : •KÔ.tTO. tiç J^o^ap iroie« n. Omnia enim adgloriam Ocipottßimum,fa« aenda Cf referenda eße admonet, vtrimque autem, Cf iUud Platonis, Cf hoc Apofloli, inde ufqueabintio primée ^etatis uoluieß'e ftud'qsmc« is fcopum, quem Cf crefcente tetate urfi, cum deliberatione quad^m, Cf iudicio mediocri,Cf aßiduis uotis a Deo precatus fum , ut faceret fum feruo fuo fecundim mifericordiam fuam,

er Uelut confedo curfu ntihi in portum ^elato^ daretnr atiejuando occä/to, prtecipuosfludicrum frudos referendi ad celelrandum Deum, qui ed fans cr autor omnis dodrin^, cr ad difciplinas -ip^M iuuandas cj- propagandas, pracipuè in pa* tria,qute uitie jicundiim Deum tnihi prabuit com* moda.

■Uac igititr cum immenfo Dei bénéficie confie* cutus fim, cenfieo iuftifiimum ejfi, ficholafticat opcrof, adquoi tradnndaspulAica autoriate ma* gtfiratus hue accerfitta fium, ordiri lt;lt;nbsp;gratiarum adtone, cr ab inuocatione Dei. feS yot}^ TS.tfiliui Dei qui ed figt;picntta a:terni patris,de fialutiribtcsadtonibuiin Eccle* fiia inquitt Sine nte nthilpotefiis fiacere. Et Pau* lus premittit, laboret nofiros non fiore inanes in Domino, inteliigens labor es ctm pctitionc, cr fite auxilq dtuini fiuficeptos, cr ad Dei gloriam, lt;3“ generis humani fialutem dtredos. Qjiod qui* dem cum de qiiouis conatu humame dihgentitC opera uerißimum cd, turn uero maximè de ijs re* bus, quibus animi, fitidia nofiraoccupantur Z^exercentur. liam ontnino operum hutnano* rwnfiummtim cr dijficiUimum cd , perceptio, ey expUcatio dodrinarum, utnemo uel dificere epti* ma uel docere poßit ,nifi DEO ftudium guber* tiante,fieu ut Plato loquitur, £/ ftii esoç ult;f K« yo~TO, cuius dudu qutdeftituuntur, aut operant ludunt,aut aberrant à norma uerititis, uerè a-n*

erutPdulusnominat,fcmperdifcentes, ttecun» lt;j^udtn dd ueriatis cognitioncmperuenientef.

Ago iac[; gratiM toto pcilore D'E O £terno, pdtri Domini noflri kfu Chrifli, conditori re* rum., er generic humdni, er filioipflut Domino ttoflro kfu Chriflo, er Spiritui flnïio.pro omni* btti in mecoUdtK ,£ternis erhuiui uitlt;ebenefl* e'ijs, Primum, c^uod in Ecclejid fud me ndfci, t:}quot; ad cognitionem filij fui ïefu Chrifli edurari, er peruenire uoluit, er flexit dnimum meum fuo fdnilo Spirttu, dd expetenddi er difcenddi literdf. Deinde ctidm rexit atque prouexit conatui meos iu, ne pcriret mihi CT dlijs literdrum fludijs im* penjd opera, de nunc deniq. hue me coUocduit, ubi doilr'mee qudlifcunquefideli eommuniedtione, ipfidicerem er fdcerem grdtii,,er pdtri£utilid, Atqueeundem Deum,ieternum pdtrcm,oroex animo, ut in hoc etiam curfu,quern nunc ingre* dior,ipfoduce,eddem benignitdte, CTclementid me pr^eeat er iuuet, qud me anted fouit, er iuuit, ergubernct labores erconfllid me£ uocdtionis iti,ut cuentta eorum,cum fcelici fucceffu,er huic Reipublic£ dcSchoLe, er fludqs de ingenijs dif* centium, dtque mprimie glori£ nofUinii ipfiui,fit accommoddtui er falutdri^.

Ago etiam reuerenter grattae optima er pro* dentißimo Senat ui hutue opptdi,cùm pro affeélto* ne er uoluntAte laudabili, qua er hanc Scholant fudm.

ANNO X î S î- 1015 fudm, propter anwrem doârinlt;e,cr me priuatim, uero ftudio, piè compîeilitur, tùm pro lüufiri tes fttmonto, honorifici de me ludidj^ quod gubertM* tionem fiudiorum iuuentutii in hdc Kepublica fud miht commenddt.

Et intelligit de didicit ipfe, cr ädmirdtur de mdgnifdcit Optimus Sendtus Uterds, qudi pru s denter cr grduiter ludicdt, effè non tunt'um ■57«« yàç na.7^Zp, utgrduißime inquit Xenophon, Sed utJimul compleâür omnid, lumen omnium dflio* num multi,, O' nemosdtquepr£ßdiumhumdme confocidtionis. Jdeoq; edrum ftudid non tantum conferudre, fed ctidm dugere ,/i qucdt, cupit, in concejfdcr commenddtAfibi 4 Deo pdtrite Repub. qudm, cum d libertAte nomen hdbedt, tùm demum uerè libeïdtn eße exißimdt ,fifilius Dei edm, per dgnitionem er Itberdlem communicdtionem fu£ doilrind; db impijs erroribus de Deo, er d ferui* tute Didboli libcret, QJHtm quidem eins animum, er grdtulemur fludijs , er conceßiim diuinitus optimis guberttdtoribus huiusReipub. Deo gras tidsdgdmus,

Certe mdgiflrdtuin itA dffeilim ergd dodrinig fludtd,fi uÜd dlid, hdcnoßrd lt;ttds requirit,ac fldgiat,pdrtim ruentibus ubiq^ ferè, pdrtimdi ruindm inclindntibus er nuantibus literdrum ßudiis. Deuenmtis enim fdto quodam, uel mimdi finefeentis, uel horum temporum, 'm triflem er tnfalicettt rerum omnium perturbationem, er

cp'mionumconfuftoncm, ^ult;e uix ntAgnolalmrc reflitutie luci cateßis doilr'mie, zx botiAruAn ar^ tium, nou^e 4c detertorK barbiiriei obfcuriuteiti tn'mitdtur ic ttnebvM quie quidemomniivm opi» nione citim obrepent, nifiSchoUrum autoritAte, confilio cr diUgenti curd depulfe fuerint, cr do^ cenfes de difcentes, poßißioftem dcccptte doHri* tid;,re{litudme qudddtn iudicij zy ingettij dexter tdte de cdndore tuebuntur.

îfiumerdmut antus pducos 4 reucrendo Do» {lore Mdrtmo Luthero,GrDomino Phihppo Me« Idnthone, uiris finilis bedtißimte memory, (jui et Eudttgelü de filio Dei Domino noftro iefu Chri» ßo,mundi fdludt ore,zy Phtlofophite uerdm doflrh ndtn, obfcurdtdm ey extinitzinrpenè tetris men^ ddcijs Mondchorum, cr nugis Scholdjiicorwm, trnmenfo Dei beneficio mßdurdrunt, ey primi Germdnilt;e uel reddiderunt, uel trddiderunt, Hof cum cogitdnt pij fy tnteUigentes qudUs dnteeeß: firit cdligo, ey ignordntid de Deo, zy alijs rebut bonis, cohorrcß:unt totopeâore, lt;y dcplordnt noßr£ gentis uel ruditdtem, uel tgnduidm,uel tetde tis etidm infalicitdtem, bellis potiut ijudm ßudijs bterdrum confumptdm, Hec feliciord pro^icioi feculd in futurum, ßfubldtis dut negleäis Itteri( Scholje concidermt.

Sed SchoU tjuid efßcient, ßne mdgißrdtus po^ litici prfßdio ƒ ßne Principum ty Psgum nu» tritor um, ut dulcißime nomindt Script urd, fub^ ßdiof

ANNO I Î « P ïoiy fîdio ƒ Quid uerà de Kebußi: fielimperijf^ iiteris extmälisf Pldto, rejirente er cempro^ lante Cicerone , ttitn demum Kej^ub: beatM fore ajjirmAt , fi aut Phitofophi prafint, aut qui prtepiMt Philofophentur. Quanto beattor ent Kefiiub. er Pcclefia, gubernatoret er principes adepta,qui non foliim pbilofophia fint exculti, er ornati politica fapientia,utfuerunt Alexander, Ptolemäus Philadelphus, Aiiguflus, M. Antoni* aus, Sed er ad agnitionem er inuoeationem Dei uocati, dodrinam de Deo cognor'int, er Deum uerè timeant, er P-cclefias erStbolas, qu£ do* €lrinlt;e de Deo, erhoneftartim artium funt ojfigt; cin£, er tpyasHp/a liberalium vngeniorum, mul* tis beneficijs fonçant,er benigne tueantur,Qu^a* les tarnen omnibus temporibus Pcclefiæ, er ge* neri bumano dcdit Deus aliques, ut : Dauidem gt;nbsp;Salomonern, lofapbat,'Ezechiam, lofiam, Cyrum, Conflantinum, Tbeodofium er fimiles qui in to* ta leternitatc erunt in catu beatorum princi * pum, cum Cbrifio principe, er ducepopult fui magno. Ac nunc quoque pod repurgatam Hu* angelij dodrinam , noftræ Germanite immenfo Del beneficio, non défunt aliqui, quos annume* rari bis herotbus,cr ipfis admodum gloriofum ed , er utile Hcclefijs er R.ebufigt;ub: diuulfe alioqui, er exbauflæ Germania, Sed ciim Diaba* lus turbator er autor omnisaK.a.Tasct(r'iaq,ma* gis plcrunc^ infidietur ijs, qui in fummis fiftigifi,

guberiutionum funt coüocati, literæ tn ur» bes honeflets confugiitnt, defertis Principimi re« gionibus,lt;iui negligunt Scholtis GT^cclejÎM. Nee dwbftwn eh, poftremis temporibus mundi, qtt£fia milia erunt^tAti Apoflolorum, Principes, neglea ilis prorfiK Scholis GrP.cclefijStdcmperijs or opibiK orbis terrarum inter fife dimicaturos, zr Ecclefite doilrinatn, tunttvm alicubi in moderatis, cr Ariflocmticis urbibus, ciddo etiam, tuntiim in aliquibus pijs crcertis familijs manfuram effi. Its, fiimus, nunc quoque Dej beneficia, harum rea gionwm AriftocraticnK urbes multas, hofiitiaeffi Cr domicilid. uer£ Bcclefiie Dei, ut erat uidua SareptAnx domus, cum Pham excepiffcK Cuius rei exempla, etfi de mult is urbibus Germanic recitia re poffim,tarnen ingratus ejfim,fialiarum potius, quàmhuius noftr£ Sarept£ commemorem exhnia am pieatem, ac fludiivm,quod pr£ftat pro loci cr oppidi quidem ratione, in fouenda Pcclefia cr lia ter is. Rex Deme/rzwi ciim R.hodum obfideret, muritmq^eo mloco,ubi tabula erat Protogenis magna arte pi£kl, quajfaturus effet, cum rogarea tur à Rhodqs, ut monumento illi Protogenis para ceret,reuocauit inde milites, affirmans,fe non gea rere beUtrni cum artibus, eaq^ initia fuerunt facia end£ pacis cum Rhodijs. Gloriofum fatis fuit Dea metrio feruaffe in hello unam piélnm ermutata tabulam, nefiio quid repr£fentantem, fed quanto gloriofins eA huic iiofir£ Sarept£ feruare in Scho la mul*

ANNO I y 5 ç. 1017 h multos homines, qui uiua Dei uitten t is imugo ftmt, quorum eruditioferuiet Dei gloriæ,atq‘ ufui erit Ketpub. quie certè non potent con/i/le* re,4 barbarie cy mpietate tutsi,, nijîanimi iuuen» tutis hteris imbuantur ,/ine quibus utts,, profeélô non uta, fed potius mors e^,cr interitus. Ueqiie uerô dubium eR,quin h^ec pietasDeogratstfît,qui propter hec tyjimtlta exempla, qu£ ad pietstem, atque officia uirtutis, or cteteris oppidispatrite multum profunt ,huic Keipublicæ uicißimbene» faciet,cr leniet ei ’difficultates incommoda, propter qua bac ipfa etiam officia,pietsitis zy uirtutis, qua libenter erga docentes zy difcentes exercet, anguftiora funt quàm ueüet,

Jn alcm igitur magiffratum me incidiffe la» tor, eiq; ut Deus etiam deincepsadfit, zy uitam proroget, ac uires animi zy corporis confirmet, ex animo precor.

A reuerendis etiam, doilrina Zy pietate pra*, ftantibus uiris, D. Vaffore zy m'miftris buius £cs défia, zy Schola, ac coüegis mois reuerenter zy maximopere peto,ut me uelut in eadem naui con» iumiki, cum ipfis opera, partem labarum docendi fubiturum, inter -arafasaraç fuos libenter, zy cum bencuolentia effe patiantur,zy quam mihi de ipfis poüiceor humanitsitem zy beneuolenttam, non obfcuris argumentis zy inditijs addudus, me expenri finAnt,autoritate, opera zy confilio fuo me luttent, acfubleucnt ubicunq; fuerit opus, fa»

uel ignordtionc uel errore, cdndidè cr cuM icquitdte 'mterpretentur, çy de illii me dnidnter admcnednt, memores tüius Tbeocriti ;

TETjiy/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; ixïamp;q

ûttôtviiç AtâXK- ut idem dit Euripides: tig âv«pou TTotvfl’opS. BtPduluiinlt;juit:Tgt;ocete comnwnete uos mutuo. Ac commenddtißimum cil omnibus pté docentibuf diélum Zdchdrt£, qui inquit: Diligitc ucriMem pdcem,quo ncgleâa dmittitur doólrin£ puritdi, crturbdtur inuocda tio pcrntciojis diflraâtonibtt!, quds uiarefapien* tid ity pietae eii. ideo dicitur,Deiis dil£äio eil,or qui manet in dileâione, in Deo ntd/iet, er Deus in eo. Quid niAius cogitdri poteA hdc ipfd re, quod, Deus ipfe commimicdtionem GT inhabitdtionem fui, uoce ApofloU nabis promittit^fi inter nos fit mutud dileilio Gf concordid ,crfiin ipfo fimui unum i Df mf uicißim promitto finguUs, uer£. dmicithe, noiifimuUtd: beneuolentia officid CT ftudid, qult;e teftdbor, ubicunqs fe offieret fdcultds ty occdfio.

Nff dttfcja»! eAiKeuerendu/m dominum Pdfto^ rem hums Pcclefite, etidm deinceps prudentis Sc» riAtits O' ciMum, piè exciaturum ergd Ecclefidnt O Scholdm , cy beiieuolentidmdc fludid. Qud tn refingutaris eius extitit hdAenios uoluntds dtque-opcrd,cùm quidem ßepe cogitet,qudm pulcher ftd» tus Jitiüiiis Rcipub: inqud conueniunt dtq^ con» fcntiitnt vtAgifirdtus politicus , o P^fiorEccle»

Denici; dgnofeo, ipßs etium clärißimis er re* Vcretidis uiris deberi grdtitndmon, hdne Moftvdtn feftiuiMem cx uic'mis locii conueneru^t, cumut dnugt;rcm ßium, er perpetudm beneuolen* tiani dc fludium erga banc Ketnpub: in patrid fnultii publice declararent, tum ut oftenderent, fe prdcldrè fentire er iudicare de hii noflris fludiß, er de profeßione dc militia, (juant laß ßf S /w/c/c pio. Cumg; er mthi priuatim cu/m ipßs intereen ddt uctus er dulcis dmicitiaßidico eos huic lt;^uoc[i noflr£ neeeßitudini aliquid hdc 'm re uoluifje tri* buere, ïdeoc^ ^^rdtum mihi eß, hoc tempore iu» î(ç o^/xara amtcorum Ingenio,erudi* tione, fide er uirtute prteßdntium, eisep pro hac dffeilionepia, eum erga pdtriam,tùm erga r»£,er publico er priuato nomme ago gratias. it^cq^ ue* ro his ipßs uiris fumum tantum mpdtria uidere licet,er gratum eli,quod iÜe eptat foliim ßbi dart dpud Poëam, fed uident, Deo dante, cum alia or^ jtAmenta egregia honefltc Reipub: turn uero maxi* mè ipfum folem iufticiie, filium Dei, fondntem publicè 'm templo,er lucentem priudtim 'm multo* rum renAtorum cordibus, qui credentes per uo* cem 'Eudngelij ad Detvm conuertuntur er faluan* tur. ïdeo er hbenter fiepefunt dpud patrite dues, er confierudtionem dc propagationem dodrhiiC ^Udngelij fludiofè adiutumt inter fiuos^Quam rem ut hie

ut hic t Cf'm uic'miti, er 'm toto orbe terrdrwit ddtuues er ipp;,prccamur 0 Deut,

Cum autem hue uoedtui fim, dd docenddm iu* uentutent, ad harte guotji fermone er uoce me re^ fero. Ac decebat quidem, me ad earn cxciandarn, de Uterarum laudibus plura pr£fdri. Sed quid dt» t'met uerbis exaggerare, quod feje ui fua atq; dig^ nitite oßena,t,er commetidat omnibus. Non cnittt gens ulla,modô humanum abquid rctineit,uon re» gio , non ciuit.-u non domus ulld ,feH priuaa feu publica, nec uitte ßatus atq^ conditio ulld'^carere Uteris poteR,ßu€ de ciuilis /alternder politica: ui» tie confuctudme, ufu ac momentis loqnamur ,ßue de ijs, que funt çr ßunt in Ecclcßa, dicamus, cui magis ettam doilr'ma multiplici opus eü..

Prorfus igitur feiant luniorcs, mandatum Dei te ter num er immotum efße,ut dißamus liter as, er excolamus doilrinarum fludia. Vultenim e^ feß creatorcm,er hominem crcaturam fuam^cum ce» teris rebus in natura créât is, reite aßici er dg» nofckquodßne cognitionc erintelleilu uerbi pa» tefaili, e^ ßripti in P,ccleßa,er ßne explicatio» ne er difiinilione potentiarum anime eruditif er alijs artibus fieri non poteiî. Poilquam enint totum genus humanum horribili lapfu defiecit i Deo, ad cuius imagmem (T conformitatem initio erat conditum, fecuta eü totius hommis mtferd» bilis deßruilio. Nam er mens feu inteUeHus, na» turaU luce noticia, Deum qualis eil,non agno»

anno I r 5 r. X021 /c/f, fed tiberrat ab eo ntuUipticitcr, aut aliud ei, quàm cfuod c^l, trtbucns,aut multos Deos commit nifcens, cor ac uoluntas horribili contumacU ab eo ducrfa efl cum amp;Ta^'a tctrd,quee'm omrrit bus mcmbris de uiribus 'mtcrioribus conjjgt;icitur : fîcutuerè cfpovK^ia trapKOi«, inimiettid efl ad* uerfus Deum, Pdulo, qui nom'mat it!i,cr cogintia ones cy-adfedus, hoc efl, totum hominem lapfum non renatum. Jmpoßibile efl igitur, hunc,dos nee efl, nbsp;nbsp;manet tills,uel redè cogitare, uel cret

dcre de Dei, uel propria etiam nula cy imbecillit tites inteDigere. Sed filius unigenitus, qui efl in Jinu Pdtris,ipfe ene.rrauit nobis.

A d fitium igitur nos dcducit, atq^ aUigdl £lera nus pdter, eumcp audicndivm elJc de calo tpfe eld* mat ,pdtefddum multis non fallentibus teflimo» nijs, dcmirdculisjn uerbo Propheturtmt Apo» flolorum. Qui cum non poß'mt inteUigifine malt;s gna udrieate multiplicis dodrinlt;e,cy- cognitione lingudrum Cf purioris Philofophite,manifefiißit tnum efl,fimul ettam literas nobis commenddri uoce Dei,cum defilto inquit : H V N C A V D1» T E, atque idei neceffdria effe earum ftudia, ad propriam natiuam fententidm Scripturæ re^i tmenddm, qult;e corrumpitur fepe cr toto genere detorquetur ad aliud, infeitia Itterarum zylina guar urn. Cuius rci excmpUl, etß infinite, paßim in facris, ac prafertim in Propheturum Itbris, oc^ currumt, amen propter temporis breuitatem.

Trdnsldtio uerborum Chrißi, Iohannis 4, 'dùj ócf xi« o'i Kod ÄaX3 vfxlp : Prmcipium quod er loquor uobis, Quantos dißgt;uhi,tiones,etß non im* pias aut abfurdasper fefe,ta,)neninconcinnas Oquot; aliénas 4 uero eins loci mteüeäu, etiam doéiiori* bus peper it,ut Augußino, Ambroßo,quos refute mediocris Grneca linguæ conßderatio. Nam hîc non erdtqu£rendum, quare films Dti fie nominet prmcipium,fied dicendiim erat,hasparticulas 'tîÙj «tpX^ gt;nbsp;Grteca phrafi i7rifpH/jMÙH.ù}çponi, ty fignificare idem, quod prorfius, omnino,plané, ut fît fiententia : Prorfius fium td quod loquor uobis t quafîdicat Chrißus: Sum Aóy^,er prorfius hoc uerbum, quod e^l fiecunda perfiona diuinitatis, er ab initio eR mififium,er loquitur ad Ecdefîam, ttrquot; affiumpfît certo tempore humanam naturam, er fionat apud uos decretum £terni patris de redem* ptione generis hiimani, er quod uerbtan fiemper eii effieax in ijs, qui fide promifitonem er uocem Euangelij ampleduntur, Ate^ habere hanc fior» mam loquendi u'm aduerbij,confirmant apud Xe» nophontem, Thucydtdem, ifiocratem,Herodotum, Galenum, er alios,multi exempla, qux annoant doiti.

citm Rom. ^.Paulus Inquit : XoyiJo/xtGa rrka J'lUCUistQ-cU av0f«7ro/J ?pgt;wp vo^uou, Verfîo ufîtiti habet: Arbitramurfideiußificari hominem.

ANNO ï î S ç. XG2Î tomïncM^fînc operibM legii. An dtnbtffid cr in» tertü’dognMnt, Jj^arfiffe Apoflolum m re ana di» Dicendum igitur erdt latine : Adfeuera* mm uel fiatuimm, firmisq; argumentii concludi» mm. Nrtw z4 fîgnijîcat iterbtim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, or

Theophilaâm interpreatur av^oyi]ô/xi8oi, ue* lut hoc iam argumenta coüegerit Pautm. Et eo» don modo lcgitur?\.oyil«^M afud Xenciphon» tem m Padia Cyri.

Certè fola Grammatica huim diâi, quod po* nitur tnitio Euangelij lohaniiii: t(9^ SiàçKp b Aoy©^, cr Piem crat uerbum, expreße réfutât feßtmorum hareticorum ilajfhemim, qui de ChrifioDotnmo dicebant tHponovn. ip, tit i«.« ovrap, dtuinitatetn eim ncgantcs,cy creatum effè ex nibilo , atque initium habutße ut reliquat •creaturof, impie contendentes, quad amen pro» pter J^vcrcpH/xlap cr contwmcliam in filium Dei, non libenter récita, fed cohorrefco recitans, lo» hannes itaq;, quia in Græco textu addidit uerbo articulum, e^' Dfo non addidit, ciim mquit : €eoç Kp b orthodoxain GT Chriflianam expreßit fcntcntiam, fie ut alia detorqucri non poßit, nempe hanc : Et illud idem uerlu/m, quod modo dtxi in principio fuiffe apud Dcum-,erat De« m,hoc e/},partieeps diuin£ effenti£,feu ut dicunt GratctyOjikolstriop rw ■narfieiufdem efintice cuni pâtre, Atquc hac ia effc,ut diximm,intcüigit,qui utciinq; didicit Grtecam Unguam, in qua articulé

uptdtè dâduntur priori membro,uidelicet^fuppo* fito feu fubiedo. Citmigitur hutc didioni^'Koyo^t dddituiptdrticuluf,ncccffario fubiedilocü tenets et membra la ord’manda funt,^t uerbu erat TieM» Quodfiuero cr didioni, Deuf, addidiffet articu^ lum,o 6£oç Kp 0 Tióyt^, iam non potuiffet expli* care 'E.uangelifta, diuinam effentiam fimul tribui . perfonis commumem, cr confudiffit perfonArwm proprietatem, atg; hicfui/fctpnfui : EtiUeDeui, nempe pater, erat illud ucrbum, nempefiliue. lit quafententia blaphema, impia O'contumelioft in Deum,non folùm olim fuit Sabeüiui O' alij, qui Patrii,'Filij cr Spirits fandi nomina ferè pro ni^ bilo ducebant, non dift'mdianis alicuius caufa po^ fita ejfe dijfutintes/ed dtucrfa tantum effe Dei ah tribun, qualia mu^ln habentur, ut cùm unus O' idem 'Deut nominatur fortis, iußui, fapiens, zclo^ tes,alibi aliter patefadm, nuüo ordine, nulla dü fl'mdione : uerumetiam eùm etedem harefes fiib* inde rurfui repuUulent, paululum muatii colorh but,idem proh dolor, hoc tempore longé lateq^ re* cipitur crpfopagatur, non tantum 'm multis lo^ cii aliarimi gentium, fed ctiam in noflra Germai nia, ad Rhenimt ,O' m uic'ma nobis Polonia, ubi multi uagantur, qui uel Arrij, uel Samofateni,uel SabeÜij, çy Serueti, aut etiam ^ahometi dogma uelrenouantes uel introducentes, uociprantur, nomma perfonæ o- Trinitatis non toleranda effe in Ecclejia, tanquàm in Scriptura non ufurpata.

Vtitur uero Eccleßd necefjàriô his dppelUtiot tiibus, 'm defrndenda fimplici Oquot; apera ueriate, dd hos ipfos Sto/s.âxouq fortiter premendos cr urgcndos, qui dtioqui ceu lubrici angues,obliquo (y uolubtliflexu effugiunt.et tergiucrfando tor* tuo/d uerfutia,ueria,tem eludunt:dum modo nobis conjiet,ßcut conflut, htec uocdbuld non aliud ueUe dut explicAre, quÀm quod 'm fcripturd conßgnd,^ tum c^^etiamfi totidcm fyttabis compoßta oflendi non poßint m Fropheticis Cf Apoßoltcisß:riptis, qute certè teflantur in Deo uno^uet 'm Dei unia* te,uel 'm una Dei effêntia (quod idem efl) ßibßfie* Te,certo ordine,cera difl'mftione,tres perfottAs et perfonorum proprietAtem,uf copiofèdiàturalibi,

Ciuod tarnen idea hoc locoetidm brcuiter com* memoro, ut mtcUigant difcentes, cum GrdmmAti* Cd,turn multArum dhdrum rerum cognitione cr conßderdtione nobis opus effe, ut ret'meamus in tuntd Didbolorum cy hom'mtv)n mAlitid,uerdmde Deo, fdlute lt;eternA,ßententidm. Ncc 'm re md* nifeßdero prolixior,

Pofius teßli Dei Dommeleßt(.hriße,quidp* pdruißi ut dcßruds opera Diaboli, oro,ut dcpcUas d nobis Diabolos, menddces amp;nbsp;hcmicidds,cr bid* fiihemos hommes, hoßcs tucs, rcgas dc doceas tu nos Spiritu fuo ßanflo, uerace ez uiuificante nos,ut Uerd difeentes et nerd retinentes, tieris IdU* dibus te celcbremus,in hac CT in alternd uitd.t^eq; Hero pofl earn, qud d Uteris nomen habet, negli*

gendlt;i gt;wiu eil drs, qu4m Plato reliqudrMn 'dpU cent npïj 0fjyK.ó/j nom'mat.Ciuid opeoTö^u.Ho'e do=» élor, quod requtrit Paulufy Oquot; ^uomodo refutabit contradicentcs, niß fobria Dialeilica inflruiluSf cfit£ cr certam docendi et difcendi methodum no^ biitradit,!!^ cßicit, ut reélè poßimui nyçÂoiquot; €upiv6»ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tcèç £K£iv» 2.óyajj ap»

KUÇ J'(alt;îgt;'jy0p,«f i^dzianzen.loquitur. Docendi funt hommes huius beneficio, qua ßt ucra noticid Del,qui ueri cultus db idolatries diflinili,qu£ cau fa pcccdti,quid peccatuin,qui peccatorum gradus, dijferenti£,ltem,de iußificatione,de uocabulis Grati£,Pidei er }ußiti£,de dißrimmc legis er E« uangelij, de dißrimine politic£ guberndtionis er P.ccleß£,qu£ omnid ß ’m umvm chaos con fußt miß» cedntur,nec dextrè er diß'mile enarrentur, ori^ untur monflrofe er mpi£ dißuMiones er cor= ruptel£, qu£ totum doàrmam Euangelij,ut uidi» mus,euertimt,Ciim enim mdoili er impijMonds chi et Sdcrificuli négligèrent fuperiori £tatc hanc rationem docendi ctdißendi, qu£ßemper fuit ußs tia 'm uerd Eccleßd,pulfo Chrißo, qui fefe pijs cos mtmicat, per ueram uocem Euangelij, Idolis tems pldcopleuerunt, cZ'J'^uJ'oTrof/jÆvEç, nihila.^iop ‘Koy'iSjfed pil'^oiç, e? nugas fuas pro oraculis hi=gt; flrionico more Ecclcße obtruferunt. In Scholis ueröß'moß er 'mutiles dißuationes propones bautur,ex quibus ne ij quidem,qui doilißimi habes bdntur,potuerimt fefe euoluerc,fed cùmfinem er

anno' I y 6 y, Ï027 t^umeartimuidennt nttllu)n,fentieblt;int ejje »wg« numcr conuolutum rixau chaos, quo pernictoja monflroft aîcrctur Chma:ra, qua effet

te Leo,cduddq; Draco,fed ucntre Capella-Verltm fferabimus ne de hac noflra atate paulo po^ nK= lioraf Cerni enim poteA amp;nbsp;fentrnius, quo tendant petulantia zj- artißcia tnultoruni Jjypocritirutn, qui laxatione difciprvnie,et piortvm hominu, etEc* cicffaruni piarü uituperattonc,uulgi ctr Dotn'moi rutnapplaufus captint, •^aJ'o^oAÓyy Ktvo» «fcoviaç prafligijs ueranipietiteni labefaihnt, çy tnantfefla idola in animis cr cordibus hominunt, itelflabüiiint uel confirmant, etiam propria conlt;t fcicntia contra ipfos dicente fiepe teftimoniü. Sed fferabimusaduerfius talcs hoficsfilium Del Ecck“ fitc fiflt;e,ct ijs qui habent liera Ecclefia iudicia,dd= futurü effc,ficut dixit: Vbictmq- duo aut Ires fùnt (ongregati 'm nomine meo, m medio eoriimfium.

Venio ad Eloqucntiam,cuius primum autorcm et (itmmum artificem, fi quis dixerit effe Spiritum fanilu,non errabit. Ea certè in fiacris literis eü u^ berrima et amplißima,no iUafiuco et croqgt;o7i^ 4:apz li.0M.otg tin{ki,fied rcrum pica te,ac uerborü et fi* gurarum duîccdine exornata. Qjiid ittuftrius did poffet et efficacius,ad nos cofiolandos,eo ipfio,quod tu Efiaia dicitur ; Vt chm 'pauca uua: reltquæ fiimt in racemationc,fic crunt in terra louantes uoeetn

infant’S fui, quo minus fœtus uteri fui mifcreatur, ego tui Sion tarnen non obltuifcur. Ecce utrifp manibus mets infculpß te.Et ahbi dicitur:Efio pd» ter orphano,tutte Deus WAgis te diliget quam ntA^ ter tud.Quid promitti mdtuspoteüdmore tantôt quifuperet etidm mater nam so^ylÙ3,qute drden-’gt; ttftmdeâ^ Qudntt, uero eA elegdntid tty fuduitdt m concionibus Chrifli,fdludtoris,ckm fe uitem no=gt; tnittdt, tws pdlmites,fc uertim pdftorem, nos bdldn^t tes eues, fe Jfonfum, Eceleßam fudm Jfonfdm,fe item uiam, ueriatem z;^uitdm,fonte)n pdnent uitte,de quo qui mAnducet,non moridtur inteter:» numt CÙmEudngelium confert femini proiello in agrum,fermëto, thefduro,preciofo unioni,fdgen£, qudlid pdßim infinitd occurrunt in ueteris gJquot; nos ui Tefldmenti leilione. Ne^j uero figurdtè diilA non fuMt uerd,amp;‘fiepe funt cdufæ,qudreetidm di=! âa, funddmenti,qudlid funt,quie modo de appellat: tionibus Chrifii reciaui, ejferdntur figurdtè,id(^ non obfcurdndi, fed perfigurdm iüuftrdndi fena tentidm, grdtid. PoteA enint dliquid figurdtè (T tarnen perjficuè diei, Negdri igitur non poteA, commendari nobis uoce diuittd,etidm eloquentiie Uerte ßtidid, quie efficidt, ut diAurus, qudiifcuttqi fdcundiæ ddtumento,fit denfus,djfer,lenis,uehea mens,pro cuiuf^ circumftdntite ratione de udriea täte. Ctsterum cùm Deus Gf feripferit, Gt- legt uclit,Eccleßd; omnium tempor um hißoriam,ut fcidmus,quteßtE.ccleßa,ubi femper fuerit,quos

Ijdluerit dodores, quod doclrm£ genui qult;t/t per mAntn trdditum acceperit ii primii parentibus, qu£ eifuer'mtho/^itu tranquidiorätquie durioru, deniqi quo loco tandem uoluerit nAfci,mori ZSquot; ex twrtuii refurgere filium, earn fanè nemo rede co^t gnofcet,nifï MathcmAticurum artium difciplinii fit inflrudui,qu£ totum orhem terraru monfirant et tempora diflinguumt.Ac dodr'ma quidem, qu£ àmoribui nomen fortiaed, z^qu£ naturamn^ rum inuefligdt, quitq; rat} tÎç 4-uX»ç J'uoa/xflç explictit,plurimos locos, cr capita dodrm^ Chrie fiianic illuftrat, de lege, de peccato,de libero arbi» trio, nthica entm cum Thcologia coUata oflendit, quàm mifcrè lex naturie in mentibuf noflris obfcu rataßt, cwmqißt tantum folium ßci, quo ßuflra tegebatur Adam lapfui,iubet nos conf^ugere ad fin Hum Dei,qui foliis nAtur£ noflr£ corrupt£ ed in^ ftaurator. Ex autem Pbyfica fumitur e» narratio doctH/,qu£ demoflrat, qu£potenti£ quon modo uulnerat£, O“ lt;i Deo auerfie fint, çr quid mancumdcgt;nutilum,quid inredione locomotiu£, gubernandis externis membris atq; ddionibm nobis adhucfit reliquum. Totauero Philofiophia und cum dodrina cœlcfi;i,multis modis etpartibui amphßmarum dodrtnarum, quas de natura reru proponit et explicat, nos deducit ad Deum,rerum omnium conditorem, CX confirmât m animis ho* minum diuinam prouidentiam, cum impofiibilefit bunc mundum,calum,terram,ftellds naturam

rerum uniucrfxm cjuam contcmplamur,ttel exfùip fcucl confertMrt cttfu,fine £terno aliquo

menfe potentiæ num'me,et fapiente^ut ^Kcnophoit nommât ) iirttficc,qui hom'mti,et dliorum (tni=^ mAUum cur^ adfîctatur. «i AHii de hdc Vniuer ftli pr^fentia cr conferiMtione dicitur: Tàm proa. pè âdejji nobis Deum, ut pdlpart poßit rtMnibus^ Et Pia to 'mquit: Sapientum Det 'm artibus fßitrfum ej]e, duie cum itdßnt, has artes nolle dißeere, or h£c tdtn teßimonid de Deo opißce contënere,hor’t rtbilis fuperbid ct mgrdtitudo eü dduerfus Deunty et 'mtquitds bdrbdricd, conuetiiens Cyclopum con* uenttbus, 'm qttibus ousîè^j ouiJtj'ç ouJ'óoi*, nequdquam uero ijs, qui funt 'm cœtu Ecclefid;,'m quo Deus perpétua uult fonare docentium ey diß centium uoces,ßcut dicitur Deut.6.Et répétés ed ßlijs tuiSyZy recitdbiscd etc.EtPdulus non foli Ti* motheo, fed toti generi bumdno pri£cipit:Cußodi depoßtü, Et dttende kéiioni,doilrm£,et confold* tioni.'Vult igitur m nobis eße doélrindrum ßudia, erßmul ufum eorum oßendit, qui conßicitur m confoldtionepiorum, qui dd Deum conuertuntur. Nrfw per uerbum duditîijeâum ct cogiatumDeus in Eccleßd eü eßicax,et communicdt fc nobis,non dliter,ßcut dicitur: Eudngelium es! potentid Dei ad fdlute omni credenti.^ec audiendi fmt lüi,qui ßne teßimonio diu'mo, praeter extrd uerbum traditum i« Ecclcßa, IvSatj-jacr/jLoug et rdptus,de rencldtiones nouas, er ßnguktres c cedo petunt,

CTquot; expeikint,dc ckudre CJquot; hbefafklre conAntur dutorttdtem ucrbi fcripti, lt;rnm dicunt: Deumim* mediate fep; peéloribus mfutidere. Props enim c^i tierbum 'm ore tuo, 'mciuit Dem,

C^uare his de caujis hortor ddolefcentcs difcU pulos meoSjUt non folùm cos, qui diu'tnd uoce focij dicmttur diuint ldboris,hoc eü, piosPuangclij nifiros,c^ præccptores fuos in bdc urbe, pie reue= redntur lt;lt;c colant, cumq; dliqui longo iam tempos re pie huic Eccle/id: feruierint, ut diutim ctiam in domo Dei feruidnt,ptecentur:'Verum etiamipfi doélrinam cceleflent, Üquot; bonos literos atq^ artes ^ccle/t£etP,eipub. utiles, ament,cr ltbenter,non inuiti,non coaéli difcant, moti ut dixi,cùm uolun^ tote O' feuerißimomondato, tùm uero etiam lar^ ga O' liberali admodum promißione Dei,qui in^ quit'.Siquis diligit me,ßermonem meum feruabit, O pater mem diliget eum, o ad cum ueniemm,ct mdnfîoncmapud eum fademm. QtiantA enim e^ confolatio pifs fcholaflicis,qu6d teternm Pdter,ue^ TO O’ ardcntiamore, quo fitium compleiHtur,nos quoq; miferos O' fordidos homines complexurus e^,O mid eumßlio ßuo o Spiritu fandoßuo 'm nobis,tanquä in templis O' domicilijs fuis,in omni ^ternitote habitoturm eH. Si modo dodrina Euan gelij perfilium editö,difcere,ret'inerc dc propaga^ refludedmus,cum r dtuerfo contcmncntibus,ct nes gligctibm dodrinie ftudia omnia his fummis bonis eppofita mala DcmproponAt,dcminitctur,eüin

Ofed inquit : Quid tu[cientiam repulißi, uicißim reptUdtn te,(QU£ pœndpotcR eße mdior^quSeos^ qui negligunt ucrbi Dei fludid,d Dfo xuelli, et ab» if ci cum Diabolo in Eternos cruciatMf Sciant er» góSchoUßtci, rcpeÜt O' damnariàDeo,non mo» dó extra ^cclefiam impias cr idolatricas gentes, ut funt iudiei, ^iahometißte O' fimiles, fed etiam in E.cclefia eot^qui nolunt reftè difcere doilrinant ^uangelifet tantamrem, (ut iUe in Comaedia aitquot;) tarn negltgenter agunt,eoq; diligentiM O auidiui adolefcentes, O' ipfihauriant ac difcant, qult;e in templo O'fchola pie tradu^tur. O' aßiduiiuotis O' gcmitibm petant à Deo lucent O' cognitio* nem reillt;e ac falutarii dodrinee^quani per uerbunt ac Spiritum fanilunt in peiloribut difcentium aca cendit. ideoq; etiam dabitnt operant,ne uel eos,qui fonat et tradunt ipßs uerbunt,offendant, aut à fe* fc abaliencnt, uel Spiritum faniium, qui in cordi* buiipforurn audita O' tradita obfignAt,excuttant O repellant,ulla inobedientia,aut uite O' morunt turpitudine, quam propterea etiam fugere O' uic tare debent, maiore diligentia acßudio, ne arce^ ant O' peOant à fefe fandos O' caßos angelos,qui fugantur malii O' inhoneßis moribut ipforum, quorum corporum prius utgiles erant, ac cußo^ des,cùm facerent oßicia uocationis, iuxta didunt: Angelis fuis mandauit de te, ut cußodiant te in omnibus uijs tuis. De me nee uolo,ncc poffum pola liceri aliud,quim quod Paulus uult effc in doccn^ ttbus

ANNO IfÄf. ion tibuiycum wquitMoc requiritur,utfidelis aliquit reperiatur.Ftdem igitur tt diligentiatn 'm docent doprießabo, putbus ßgt;ero me/àpientibuf cotton durn ludiabut atcji neceßititi d^centium, Deo iuuante,fatisfciólurum eßc,Succeljum er euentunt gubernet, cr prteßet Deus lt;eterntM, Pater Domini noftri kfù Chrifit, qui dat Jàpientiam fapientibuSf et mteütgentiam mteUigenttbus, ut Daniel inquit: C^uod te iterum toto peäore,uiue Deut,oro. Te efww eundem Deum,Patrem noflrum-, per êt proa pterPilium teßum Chriflum, coniunüis precibut, Cr pijs anitnt fujßirijs in boc noftro pio congr^u oramuSyUt benignè protegas er tuearis EccleßuSf necfinas tua: do(lrinlt;e ZT aliarum artium lumen rurfus ucl extingui uel obrui falßs dogmatibia, CT barbarie Turcica,aut Mufcouitica,qute his terrii, Cr patrio; noflra; cummaximo pericttlo imminet, ex conÇerues publicoi cr priuatas fcholas'm A* cademijs er oppidis Germani£,husqi conitmgas et copules inter fe, umeulo ueræ concordilt;e cz eon« fenfu pù doilrmie,ut unum ßentiant, doceaiit er profiteantur, ucce er peSlore, er' omnfa référant ad falutem er conferuattonem Bcclefite, ut ucris laudibus mternos etiam mbacmundifene^kicc» lebreris, uere Deus teterne Pater Domini noflri tefu Chrifii, er Domine

ORATIO R E C I T Al TA AB INCLYTO COMITE D. Iob4«)ie Georgia, Comite m Solms, Dom'mo iit Muntzcnberg amp;nbsp;Sonnexfald, CJe. cum Mdgb flrdtum Scholafticum trdderet fuccejjori, Gene» rofo O' nobili Domino Sigtfmundo Libero

DI« CdZfziiidrttm Maij, qui huic Academiit folennis eH propter mutationem Magiftra» tus publici, reuocat mihi m mcntem Hiftoriam Arcadij Patrts o Theodofq lunioris filipplenam tlluflribas Exemplis prouidentite o proteâionis diumæ,pietdtts,fapienti£.Hoc die enim anno à na» to Chriflo ex lAarid uirgme cfuddringentc/tnu) undecimo,exemtus eü rebus humants Arcadius Imperator, Princeps pius, in Symboli Eiiceni de» fenßone conftans, o altenus à crudclitdte,reliôlo filio Theodo/io iuniore,cuius gubernatio falutaris fuit orienti. Areadium Gotticis infîdijs circum» Hcntum feruduit atq-, protexit Deus manifeflis miracults. cùm enim Cdianus Gottus,qui Ar» ridno ueneiw infeélus erat,affe£htret Jmpcriivm et motd feditione mcendere rcgiam in urbe Conßatt» tinopoli, atq-, una cum domo imperatorem exure» re conAretur,conßgt;e£ius eû exercitus Angelorum, qui milites Caiani depulit,C0nflabat enim domunt tune

tunc nuUii humxnis præ/idijs cuftoditMn fuißef Paulo poR latro interceptiK ab exerdtu Arca= dij perfidiofa (editions pienoi dedit,

Hæc teflimonia diuina plürimum eotettipore tonjirnnarunt pios 'm uera dodr'ma de Tilio Gei contra Arrianorum furores. Aiortum Arcadius fitio Tutorem aditmxit uirum exceUentem fapia entia Qr uirtute Anthemium,d€ quo 'inquit Uiflo= ricits gr£cus. cJ)pov/((Ji.wra7cç lÿ IJ'otift ap,Hu= ius faptentia non tantum publica négocia féliciter gubernaa ftint,fcd adolefcens ctiam,quem non ut pleriq- tutores 'indulgenter, fed grauiter cum iufla feueritate rextt. Adolefcens ergo ad dodrmas omitis generis, ad uerx pietztis amerem ctftudium, ad optimos caflißimosq^ mores affuefa élus,eaattulit adlmperium adiumenta aepr^jî-dia pietatis, fapientite, uirtutis, 'mduflriie,magni= tudinis animt, Coijftantiæ 'm fententijs ucriigt;, confilijs, ut harum rerum gloria onines ante fe non Ethnicos tantum, fed Chriflianos Principes fuperarit. Puit rede eruditus in difciplmis liberalibtK omntbusyfrmus 'm dodr'ma er fentcn= tia Symbclorum,rede er ardenter inuocauit De= «m, Scribimt morem ei fuijfe mane precationes dicere cr Pfalnws cancre cum contuge ztr foro= ribus. Gcfcrtpßt fua manu libros noui teflamenti, quorum aliquant partem quotidic legit.

Ge dogmatibui cum uiris dodißimis ita differ ruitjUt mteUigi pojfet, non effe emn inferiorem dodr'ma.

doârina.Bibliothecam ByZintinSconc^uißtii un* dig; dig; coenUis ueteribui codicibiu Ecclefiajiicif CrEthniciimirutn in nudum locupleauit. Tali$ cum domi ene(,non. m'mui amen müitiæ ÎAboribui rebuf beUo fveliciter geftii cldruiK Eiunii enitn CT Perßs deuiHii pdcem orienti reddidit, (T’ if» pdce en curduit dtg; conflituit in Ecclefid dtg; 1;«« fer/o gu£ proprid funt,

M.ultdf enim utiles leges condidit,gudru’ni ali=: guteddhuc extdnt, ut de coniugijs, nyEphefiium Syuodum conuqcduit, in gud iieftorij impiétés ddmndtm, eSl,guicontendebdt in Chriflo non fmffe diids ndturds unitdt infepdrdbiliter, fed nature l)umdnlt;e dftitiffe quot;KÓyop ut ceteris fdnàis.Confor^ tem fecit imperg Vdlentiniditum Tertium, ulti» mum imperdtoremoccidentis,ndtum ex Conßdiia tio nbsp;nbsp;PUcidd forore Honorij, Hie cum nuribus

piends publicds cumuldret,miecbus enim,mdgis ty ducum bene meritorum pdrricidd fuit, truciddtut circiter dnnum Chrißi guadringenteßmum guins gudgeßmum fextum, prouincids imperij in Occi» dente religuit diripiendds hoflibus externis,Itdli^ am Gottis, GdUtds Erdneis, Britdnnidm Scotis ZT Anglis,Africdm cripfdmurbemP.onu,}nVdndda H mdgndmEuropx pdrtem Hunnis.

H£creeitdui non eo foltim, ut repetitio hißo» rilt;e notior fieret ddolefcentibus, fed potius utin (xempldintuercmur gu£ proponuntur. Quid

ANNO ï r € r» »0?7 pukhriuieß: Theodo/to principe, c^ui inter inuU tos alias uclut inter genmidf Carbunculus enituit, atq; omni pofteritati admirabilis tot diuinis orna^ mentis ingenij, doélrinie,pietatis,ftpienti£,uirtu* tis, quarum rerum initia ad Imperium attulit è Schola, ZT ab inftitutione in bis ipßs artibus, in quibtts nMic occupatur £tas noflra, Qjtid con't tra dcformius Collega Valentiano quifcelcribut ZT turpitud'me uitie ita cumulât panaspublicas, ut Imperium occident is penitus euertat^ iÜius er^^ go in omni genere boneflorum fludiorum exema plum imifemur, amemus ZT magnifaeiamus do» Arinas omni uita nccclfarias, qult;e fapientianer^ uosfupp€ditant,ZTmbis multumncsatqiaßidue exerceamus. Quanquam cntm cammoncfaéiio prodcfl omnibus, tarnen propter prafens exents plum ad nos pradpuè pertmet,quos Deus ad pUt blicam gubcrnAtionem uocauit. Alterum exci^ temur ZT exempla turpitudinis dc poenArum,qu£ fecutte funt merucamur, ut caueamiis, ne à ndflris fceleribus cxiflat occdßo ucl caußa cladium ZT cda lamitdtum publicarum, quibus imperia ZT poli« tiæ uel pcrturbantur uel deleantur,

Conßderemus ZT teßimonia pneßntite Dei in tmperiis,'munientis ac protegentis pias principes ZT punientis feditiofos, contumaces, fceleratos qui contemntur cum uiolant Magiflratum,pro* pugnatur Arcadius à fatellitibusjanilis Angelis, pTteßdqs buntanis deflitutus.Seditioßcontra con» ijciuntur

ijcitintur in pcetias ZT exitiu habent trdgicott iti non dubiteniui MdgiflrdtiiS pios Deo cur£ effi, tic fepe mirdbiliter cuftodiri regiq; diuinitut cum pcriculd nee inteUignnt tpß,nec proflgt;iciunt,nec ß notent, eduere iüd aut duertere pofjint. Pro= ptered obedientidtn deberi de reuerentiam legit» timo Uidgiflrdtui cogitcmiu, qudm qui non prielt; fidnt incidimt in ptentn dbsq^ omni dubitdtione uel pottM idmhœrcnt irretiti tricif uinculorum ccelefiiuw,è quibus exoluere fefe dtq; expedire ne* queunt. nis crßmilibiu exemplis commonefdóli uenerdriO' coleremdgiflrdtus ueßros difcitecr dd ed)fi uirtutem in Scholis pid doófrina cz exer* citqsreuerentiieuosdßuefdcite, tinne uobis ßg* nifieo uno confenfu Prteceptorum omniim Rc« âorem Acddemi£ conßitutum eße. Generofunt er Hobdem Dominum Sigtßnumdum Liberum Tidronem d Polheim.

nunc uobisßßo er cominendo.,et Dei dc prte* ceptorum loco,Ht illi optemperctis prtccipio. Tibi ucro t^dgißrdtum et inßgnid,ßeptrd, epomiden, librum,ßgillum er cldues trddo. LtoroDcum teternum Pdtrem Domint noflri lefu Chrifii, ut guberndtionem tudmuditeßetrdnquillam dc fd* iutdrem hüte Schölte er c£teris fcholts dtq^Ec* cleßjs,qud: ex hdc idoneis Doiloribus dtq; guber* ndtoribus inflruuntur.Etprohibedt, nequd cdld* mttdf florentem curfum ßudiorum interrumpdtf neue hoc dgmen difcentium turbet dut dißipet per

gUdfis, Grlt;£corivm ccnjihum ualde adniiror^ qui mitioTrägadids populo propofuerwnt, nc^ qudqudm ut uulgo exijlimdtur, tdutum cblech= tionis cdufd,fed multo nu,gi5,ut rudes dc ferai dnimos confidcrdtione dtrocium cxemplorum cdfuum ficilcrcnt dd moderdtioneni,^ frendnddi lt;upiditdtcs,quod in illis Regain urbium eucn» tibuf imbecillitdtcm ndturlt;e hominum, fortunié mconftdntidm, er exitis! pldcidos tufle fdilorMn^ econlrd uero triflißimds fcelcrum pœnds oflena debdnt.aud in re er hocfînguldris prudentiæ fu= itcligere drgumentd twn uulgdrium cdfuum,fed infîgnium er atrocium, quorum commemordtiöa ne cohorrefeerent toa thedtra. No« enim moue^ turpopulus leuium dut mediocrium nuferidrimt cogitdtione, fed terribihs /fccies obijciendd c/i oculis, qute penctret in dnimos er diu beredt, er mouedt iHd ipfd conimiferdtione, ut dc cdußs hua mdUArum cdldmitdtum cogitent, erßngulifedd tÜM imdgincs conferdnt. Ncc fuit exigud fde cultds er drs, grdndiloquentid fermonis er ge» fiuum

Bgoipfefepe toto corpore cohorrefco legeiti tantum, non etiam intuens ut vn thedtro agentes, iophoclts dut Buripidis Trdgoedidf. Net uero quifjudm tam ferreus eü, qui/ïne animi confiera natione legat fratrum Thebanorum eer tarnen,CT matris }ocafi£ exitum, qult;e diremtura praltum cum tdrdius ucnifiet,ex alter iusfilij uulnere enfint extrahit, cr hoe ipfo enfie qui filij cruore madea hat,miferrima mater fefe transfigit. Pofiea fe mea diam inter filios abijctt,brdchia fiiargens, quafi in utriufq- complexu moritura. Quid hac émaa gimelugubrius cogitari poteü.^ Utec igitur age» lgt;dntur,figt;eciabdntur, legcbantur, audtebantur 4 fapientibus cr lt;1 populo, non ut erotica,fed ut doa ilrina degubernatione uitte. Puentus ifii commoa nefaciebant homines de caufis humanarum calda mitdtum,quds decerfi Ztr cumulari prauis cupidia tdtibus,in his exemplis cernebant.

Etficut Pindarus inquit,ixionem implicituni rotte apud inferos clamitare hanc uocem, quant Virgilius reddidit,

ïtd Tragcediarum omnium hoe præcipuum e^i argumentum, Hanc fententiam uolunt omnium animis infigere, effe aliquam mentem (eternam, qu£ femper atroeia feeltra infignibus exempUi punitf

PHILIPPI MELANTH. Î041 punit,moderdtis uero er iußif,plerunqiddt trän* lt;^uillioremcurfti/m£tqudiujuamhos etidm inters dum fortuit! cdfm opprimu»t,funt cnim multie arcdnte cdufe,tdnKn ilü ntdntfefld rcguld non pro ptered dboktur,uidelic€t femper erynnids et ßeudt cdldtnitites comités effè dtrocium del!{lorum.li£c fententid multos dd moderdtionem fleäcbdt, qutc nos quidem mdgis mouere debet,qui feimus edm et quot;EccleßecldTd DcJ Uoce fepe trdditdm effe.

Qudre Trdgtedidrum Icäionem Udlde utilem ddolefcentibuf ejje non dubium eSi, cum dd com* monefdciendos dnimosde multis uitte offic'ijs, er de frenAndis immoderdtis cupiditdtibui,tum uero etidm dd eloquentidm. Summus cH cnim Jflendor uerborum er gefltu mdximè incurrentes in ocu* los ad omnes animorum nwtus ciendos dccommos 4 ddti.Sunt dutemhtec duolumitid oratioiiKpracis pud. Et qiinnquam multæ cdufte reciari poßunt, qute fludiofos dd Tragicdidrum Icdliontni inuis tint,ta,men uclhtecuna perfuddere fanioribus de* bet, quid omnes omnibus ætatibus deguftatt hdc leilione, quo fepius eafdem 7 ragtedids rclegunt, eo ntdgis confilia operum, er ßriem dc formatn expofitlonis mirantur, zr fefe ad cogiationem de uitte humante mtfirijs, remedies, er gubernatione exufcMnt. Appetumtur ergo attidius quo ma* gis introjfedlæ fiente Ac ut in excellenti piäura, non potefi ars fubito contuitu iudicari jfa in his cperibusfdpicntifihne ficriptis non ftatim perßiei

oninii monbn poffiittf. duare ußtAtum fuit fepcht theatmcdf^m fabulai re ferre, ï^ec nihil raufe eft cur in Plautino quodam Prologo diiluttt

Qui utuntur uino uetcre fapientcs puto. P-t c^ui libenter ueteresJfeélant fabiilat, Anttcjita opera CT uerba cum uobu placent^ ^Pquum placere eü ante ueteres fabulai, PiamtiMicnoue queprodeunt Comœdie, Multo funt necfuiores quant numi noui.

riixi prohxiui- quo confilio excogitate ftnt TragBedie,cr quant fint utiles ad mores regendoî CT ad eloquentiant,quia crmorum cr eloquentite exempla fiimt illußriora in Tragoedijs, quant itt Coniaedijs. Etß autem Contoedie toci CT obleéla^ tionis caufamagisfi{le funt, tarnen conf ilium pe= ne eAßmile, Equtdem uetus Contoedia propior eél Tragœdie.Apud Ariflophanent non funt meretri cum,amatoruan,lenonivm colloquia, fed exempla ctuium, quorum alij Kempub. bene rexerunt,alij turbarunt ac euerterunt. Et dißimilitudo uolun^ tatum, conßliorum CT euentuum proponitur ad commonefaciendos ffeilutores aut leélores,qua=i les ßnguli gubernatores ßnt, qui probandi, qui imitandi, qui fugiendi.

Etß autem hominwm uita nec folis preßdijs humants defendt, ncc régi fola diligentia humanO. potell, cr Pieffub.multM habent fatales mutation »es, tarnen plerunq^ esl utilius moderari impetus

C^ utdere metdi officij,nec extra hof euagari^nee adpetere maiora. üac diligentia aliqua ex parte in poteftate noftra eil, CT eum acccdit inuocatio Dciualde utilii eil. Tenehat Jniperif Romani partem Antonim florentißimam, late dominaba* tur,habebat opes maiores quam quifquamregum toto orbe terrarum nunc habet. Uis frui poterat fecurui,non mpediente Oilauio. Sed dum extra metas ßii muneris prouehitur,ac folta uniuerfum imperium concupifcit, bellum non necefjariunt oihuio infert,'m quo uiilut.cum fupplex ab ira^ to uiilore uitam itnpetrare non poßct, ipfefibi mortem confcifcit. Bic fuit exitus belli non ne^ ceffaria caufa moti. Ata exagitantur apud Ari= flophanem multi ambiticß, inquieti, turbulenti, •zs-o^uTi^ay/xovEç, leues, ucrtumni,infle{lentes Je fubinde ad aliam partem, aut rixatores, morojt, pertmaces,^'Aov(tnQg, ueteratores,fycophantlt;e, architeili prauorum confiliorum arte aliortm animos préparantes ct occupantes. Tales funt Cleon, Paches, Alcibiades, Stenelaidas, Antipho, Hyperbolus, multi alq. Econtra iufli,moderati, fugitantes non neceffaria beUa, confiantes in fin^ tentqs honefiis, condonantes multas iniurias pu^ blicé tranquimtati Cmon, Eticias, Diodotiis, Cf“ pauct alq.

Ctim autem femper in gubernafione ciuitatum fimiles fint alij bonorum aiij nïalorum quos Co* madia; defcribunt, utile eü imagines utrorumq-

Mrtutes,uicia,fuentiu,cuentuum caufu diUgentet confiderare, ut commonefM eligamttf iuftu cr moderatd conßhtt, nee accendi nos lt;(mbitioiie,irtta cundtä, cupiditate u'mdiól^, dUdritia ßnumus, ut extra metof officij prouchamur, aut moucamus res iniufias aut non necejßarias,

Ncc res conßderenturßed et tam ord^ tionis lum'ma, ciu£ funt mßgnia 'm har um tmagix num deßriptione, Vt pifcatorcs, mquit Arißo» phanes,non capiunt anguillas,niß prius agitato et turbato ^agno, ita Qleo quoties mconcejjam alU quam utilitatem aucupatur, prius turbat ciuitas tem. i4am 'tniufia obtmeri non poßunt, donee lea gum er iudiciorum autoritate audacia frenAtur, Hie circum/^ice animo, quoties, quam multos hate letas uiderit, qui utilitatis fu£ caufa Rempub.moa uere,aut abolere iudicia eonati funt. H£e eollatio adferet lucem Comadijs, er oßendet quo conßlio fcript£ ßnt.

Hune eundem cteonem p'mgit 'm coneione out* ttm,bal£n£ Jfeciepr£ßdentem, e^ dickmtem fen* tentiam perterritis ouibut iturts 'm fuffragtum. H£c imago mihi meurrit 'm oculos, quoties cogi* to deßnodis, 'm quibM,doólorum e!quot; piorum uox terrore potentum oppreßaeä.

Hunc ipfum Cleonem alibi dicit alter urn pedem in cafiris,altcrum 'm curta habere. ita ßmper multi funt er fucrunt propham, 'mdoc% tsoTos* ‘Jt^dyu.ovtQ,qui altcrum pedem 'm aulis, alter urn in

PHILIPPI MELANT». 1047 in Eccleßdflicii condone habcnf, ac paritcr kges ferunt de Imperijt er de doilrind, Harumfii gurarum in Comoedijs animaduerfio,ßmul er de uita homtnum multa monet, er conducit ad elo^ quentidtn. PoJJumta enim lt;y hicc ipfà exempla ad præfentia négocia apte trans ferre, er his leilis multa ipß cxcogitare ßmilia,

Tuit autetn 'mitio non'mgrata Athenishlt;ecli^ iertas nominatim taxandi cutes,ac uirtus duceba* tur, qui monebat potentes, ut popuJi indicia ucre rentur, deinde metu potentum ingenioß homines prafcrtim in ciuitatc odofa,in quaamißo impe» rio fiudtum uirtutislangutdiuserat, er plus uolu^ ptatum,er populus tranquiHam feruitutem magis amabat, quam imperij gloriam, quteßne magnis laborib» certaminib. periculis retineri nonpo» tesl,tranßulerunt Comeedias adpriuatorum,imo ad iuuenum meretricum er feruorum ludos,peri= cula, er inexpeétatos ca fus, qui cum exitusfunt Iceti,magna cum uoluptateaudtuntur, Bitumen confihum in defcribcndis perßnis idem fuit in hac noua Comoedia, quod in ueteri. Sed teile, fidis nominibus er priuatis perfotiis, pofcntiores ßgnificabdntur,er mifcebantur conßlia de omni* bus uitte partibus,ac tantum uenuflatis er‘ leporis in Menandrt fabulis fuit, qui autor eRprtecipuus noua: Comcedite,ut dixerint iUo fale coßerfas eße, ex quo Venits quamfingnnt mari ortam,nAt3, di* citur, Cumautem eadem lt;etate multi Athenis in

eodem genere feribendi eUborafmt, egregitt. monumena plurimit relicjuerint nMgnopere do» lendum eSl,feu hominum barbarie,feu propter ex* cidtaurbium omnia funditus mtcrijjjè. Ham zr ex latinii utcunq;teflimari poteH,quantum nenu» ßatii in Griccis fuerit, Cf fragmenta funt elegan-tißma,Deniqj confentaneum eA,ho)mmes Atticos. ingenijs eruditione excellentes,lep«re inter fe certantes, cum cr bonos effet buic ftudio, zy alij. ab alijs turn excitarentur, turn adiuuarentur,non infulfos ioeos,quales nuncfunt fcurrarum aulicoa rummtheatra attuliffe, fed fapienter excogituta, argumenta,et uarieate do(irin£,et orationis fuo» uiate dulcißime ornata.

Poßquam uero monumenta horum interierunti reliquijs fruamur,Plauti ty Terentij fabulis,cr hos fepius legamm, cum, ut fernunem latinunt inde haurtamus, turn uero ut morum uolunta-turn dißmülitudines in perfonis conßderemus, A* iunt Antiphanem Comicum Alexandra Comoedia am recitantem, cum animaduerteret Kegi,in quo urbanitas ty elegantia fumma erat,in€ptias ali= quoi dißilicere, dtxtffe, ijs demum placere Comoc^ dias, qui y ipfî commeffatores effent, y à muli^ ercultsplagafaccipere,y eis dare plagas confuegt; uijfent.

tiatura quidem ita ft, ut maxiihc eorum feu ludorum feu ftudiorum commémorâtione mouea* tHur,qu£ excrcuimus'. Scd in fabulis non tantum ioci

PHILIPPI MELANT'H. T. 1047 tocifimtdnutorij. aIm multafunt pleMfipien* ti£. Viderät Alexander in dula multos’Demeas, J’hormioncs,Gndtl}ones. Viderat in exereitu mul^ tos Thrdfones. vjitdtum esl dutem nobis omnibus à. talibiis mterdum contumeltd ddfici. Horum hnd^ gmes 'm Plduto er Terentio pr'opofitds diligentçr intuedtur iuuentus,ut dgnofcere,odijJe,0'fugcre jnorofos, rixdtores,jycophdntds, drdelioncs,drros gdntes dffentdtores, quorum piciiæßent omîtes ci’^ uitdtcs,difcdt. NecTerentius ipfe cum T^emedm er ^Mtionem conferret, dues objeuros er' igiw^ liles mente mtuebdtur. Sed Cdtonis moroßtdtem irridebdt, er Ldij feuScipionis grduitdtem lenb tdte er fuduitdte temperdtdm Iduddbdt. \td erit dulcior led 10 Comoedidrum cum uitdm hom’mum contempldbimur, er quorum pingdntur moreSi An't/mdduertemus.

Interim er boeproderit iuuenibus,uidere,ubi dfdäis uulgdribus ordtio dd The/es er grauißi^ warum rerum dodr'mam tranßeratur, Queritur [erutisapud Plautum, non reddi mutuum. Inde quam Tragicam querelam extrutt,de legum er' bonorum worum cotemptu, A\ores,leges,pcrduxerunt iam'inpotefldtem fuam

'De re magna concionatur feruus, er tarnen iocus eR ddmixtus comiciK, de figendis ad parier

tem hcmïnibui improbis. Hec ccmmemordui, ut ddolefcentes commonefaili de confilijs, quart primum fcript£ fintTragoediie Comcediie,cr de earum utilitate libentiuf eds Cf fepius legant. Promitto ctiam eis hoc euenturum, ut quo legent fepius,co iMgisddmirtituros Cf dmitturos, cr le» âuros eds iuidius. Bene uale. Cal. Idnuarq.iy^p,

IN idwid confußone, non opinionum tantum^ifed etiameuentuum cr fortune in gencre humano femper quießuerunt et q^runt multißt ne Bccte fia Dei aliqua diflinëh, 4 clt;eteris gentibus, zf qute et ubi fit,pr£fertim cum maxima pars generis bu» mani cum florerent ordine quatuor ^^onArchi^et ignarafuerit eius doéirmte que propria cRpc» clcfie,Cf nunc îJiahometica barbaries compleiki» tur magnam partem orbis terrarum, Cf preetpu» am potentiam in genere bumano tencat.i^omodo autem confentaneum cH pauculos cr miferos er» rones Cf uclut fediciofos, Deo caros eße,lUos ue» ro florentes fapientia, uirtute,imperijs à Deo ab* abieëlos eße, cum quidem fatcri nccefië fit, Imperia diuinitus eonftitui.

I tribuit, (jMnt horrenda fuut exempla licentie m J tnoribus, zy in fingcndif monftro/is deliranten tis, I I Qualee fucrumt ^J^anlehel furores lt;jui latè uagati , funt m Oriente ey mAphrica,duoseffecoterera nos creatores, inter fefe prxliantcs, alterum eau*

I famboni,alterum caufammAli. ï^ihil effe libertn* tem uoluntatis hutndM, ^ion poffe conuerti ad bontm homines xoïk.o'jç, ortos 4 nuda caufa, Ui* hil effe diligentiam regendi mores,nullam effe ele» (Honem,fcd quo coeciitnpetus unumquemqi m‘ pcUercnt, eö pracipitem ncceffario mere. Hoc fafcinati errore,nullamadhibebant diligentiam re gendi mores, quid nihil profutura uidebdtur,fed Idxabant frenos cupiditatibiis alij alijs. ipfe Mar* tion qui in ed coïluuie prlt;eeipud feditionum tuba fueratjà didcono uxorem abduxit, quiC poü annos aliquot reuerfd narrauit hifloriam ilTius fdiiionii plenam /^urcißimorum exemplorttm. V.t ftnguhe tetdtes uident multi triflid]feànculd,qua: iti turn bdnt mentes, uix ut eluchri exhis dubitationibus poßint. An ey qua Jit Eccleßa Dei, Sed propter haue ipfam lu^dm dnimi quotidie in Symbolo iu* bemur adßrmare effc Dei Bccleßam, quod cam re citamus,Jimul cogttemus patefailiones diumds,zy teßmonid qua nos docent, zy ejfe zy manfuram ejfe Oei Eccleßam,Zy feiamus mandatim nei ejfe tit nos ei adiungamus, zy ciues eins fiamus. Sicut in Pfdlmo feriptum eil. Plantati in domo Domini, in atrijs domus Dei nofirißorebimt. Sed excufdiit

fe multi dubitdtione. Cum tot diuerptdgmitid fibt titulum Eccleßa tribudnt, dd quam iubcmur dc^ ccdere^ Tof feculorum co/tfenfut Pontificidtn turbam nominduitEccleßam. Huncalij alios cœ= tus monßrant. iüd uelut laceratd nauis er fdthiß eens rclmquititr, dlij in alias Seaphas defiliunt, y OS quam nobii ßritiam nauim oflenditis.^

Non difficilisreß)onßoe{l,ß normam iudicij fequdris, quam Deus propofuit. Sunt ßgna uer^ 'Eccleßte non fdÜentid, fcilicet ßripta Vrophetied

Apoflolicd, er Symbold. Hicc qui ßne corru=gt; ptelis ampledluntur, hi funt uera D« Eccleßdi luxtd htee diéh : Oues me£ uocem meam audia wnt, Pundamentum aliud poni non poteA prater id quod poßtum eA,quod eA chrißus lefus.Si quis aliud Euangelium docet,anathema, ßt. Nec dubia um eA hoßes Eccleßa Dei eße uniuerfalem lüam generis humant multitudinem,qult;e Prophetiea er Apoßolica ßriptd Symbold palam dbijcit,uia delicet Ethnicos,lAahometicos,feces ludaicas. Et his dnnumerandi funt, qui manifeßa \dold defena dunt,Videlicet Sacrificuli er AXoitachi er herum Satellites, qui ïdola Papa tuentur ,ïnuocationes hominum mortuorum, adorationem panis in cira ciemgeßatione, uenales Mißas, hißrionicamMoa nachorum,dubititioncm in inuocdtione, Eiduciam propriorum meritoruin, uagas libidines. Hac Ethnicd excmpld cum incurrant in ocules, mania fefiè

Etfi enim iaüitdntp retinere fcriptd Proph£= tied ZT Apoftolicd,tarnen dut palam contraria de= fréta lüts antejèrunt, aut affingunt falfdi inters: pretationes prorfm ut dicttur,v-s^éxlt;^'^gt;top ^^vcrlop populo exhibent. Idem faciuâit tS' qui nunc Andbapti/læ dicumtur. Loquimur enim de Iruiui temporii impoßoribws, Excerpunt hi quoq^ tnutild diéht ex fcriptii Apoftolicis.îitonui'ndican* tesuofmetip/t. item,E.thabebant omnia commua ma. Hlt;ec omißa coüatione aliorum diélorim iwn redè inteüeéh, detorquent ad euerjionem iudicio^ rtim cr conturbationem Dominiorum, deniq; ad wfinitas confußones, ficut olim Carpocrates Oquot; alij quidam lacerarunt Eccleßam ßmitibui furori~ bits. Üec difficile eR iudicare modefiti homi: mbus cr reâc inflitutis in Eccleßa, qui difce^ dant à ScriptK Propheticis cr Apojlolicis à Symbolii. ,

Hanc normam mtuentes fciamta noßros cae^ tiucßeueram DEI Eccleßam laitiDeogra^ tids dgdmus,quod ßruat 'mgencre humano fudi reliquiae^ Oquot; nos dd huius fui agminis focie= titem uocauit, cy in his caßris conßanter ma* neamus. At obijciunt nobis multi inter nosquo= que dißidia effie. Ris reßiondeo congruere 0« nines erudites iy dextrè iudicantes de Eundd= mento. Sed ut in magno cxercitu nec Ducum,

nee tn il I tum uirtM ßmilis cR, etUmß uoïuntates congruunt, ita 'm multitudme pioritm tdij mlt;f,gis, dij mmiM eruditt funt, dij Aunvm, dij flipuhu fu* pn fundeimentum extruunt. Sed de fundnmento conßnfus ßt.Btciuej funt Bccleß«e,qui quanqudnt funt 'mfirnti, tanun funt dociles, ut de puerili ag^ mime dieit Viltus Dei,Ex ore inßntiim cr laäen^ tiumperfecifli Uudem. üon firnt dues ubicuneji funt,qui 4Ut tnonßroßiS op'miones pertindciter re^ tment, aut rede trdditd prxfligijs SophifnMtum lt;3quot; Sycophiinticè corrumpunt.. vtdutem regdn» tur cr emendentur iudicid, uult Deus fiudid do* drinaeße, uult legtfcripa, Prophetied cr Apo^ ßolicd,uult didti omnid prudenter conferrt,ut Pdulus inquit, Sernto Dei hdbitet in uobis opulen* ter,cum otnnifdpientid. üonfiolidè dccipjdntur dtda,ut dccipiebdnt biiv9fcgt;)-ssofJ-oplt;^TM,dut:Ut. Andbdptiß£fine diflindione ddmndnt uindtdam, qudm mdgiflrdtuf exercet mdnddto diumo,ct pri* udtdm,dut utPoniificij ex dido Petri, Ecce duo glddij hic, extruunt dogmA,Pontißces tenere po* teßdtemregidm. Quid infulßuied, qudm fingere Sdcrdtnentum eße pdnem qut circumgeftdtur,cunt Sdcrdmentd fint ddiones mftitut£ utfidnt certo nuido, Sed excmpld infulfdrum interpretdtionum nimis multd pdfiim obuid funt, Ncc dubium ed multos tetros errores db ijs or tos eße, qui cwm ef* fient mdodi continuds dijfutAtiones Pduli fier* monem eius non intellexerunt, ideo^ muttld mem* brd

ïon InexcerplertMt amp;nbsp;ijsindueru^t [entente tdi in ipfis,non traditiu in fcmtone Prophefico cr Apoftolico. Pofled confimtAti funt errores cona fenfumultitudmis,fjud deinceps flipati Moiliet nMlicxercuerunt exercent mAgium tyrannic dem contra pioi, ut diiltvm eil in Euripide cujj /xiyisop nandp. Qu^aliteraeü in Propheticif Apoflolicii fcriptis, ciuie inuoa cationi mortuorum bcminum patrocinetur.^t ata men prafligiettores quidam inde fumunt teflimoa nia contra confcientiam, CJ- muniti uulgi aut Principum fatcüitio audacißimc propugnant ca, quot;nbsp;qua miigrata funt, Uac fiunt nunc cum adhuc mediocria funt literarum fltidia, çy multi funt Teile eruditi qui refutare errores, Cf impudentia amoftenderealijs pojJunt,quinb funL aStoi.Quid , fiet aliquanto poü, cum infcitia barlaricam feria tatem augeiiti Hlt;fc rogiftirc fapientes Cf bonos Prmcipes decet, ut matore cura Uteris Cf difcia pitna Opern fer ant.Cum intereunt litera,ßmulefa ferari animos uidemus ut dicitur,ci:/xa.^ia epaao? înTT^ya^EToct, Contra qui procédant in doärinis mugis uident,quanta moles fît rerum qua difeena dafunt,Cf quantum onus fit perjficua expltcatto dtjf cilium controuerfîarum. Crefeunt igitur fîa mul Cf difcendi cura,Cf modeftia, Cf inuocatio Dei.

Recens Stenbefeldianus fatelles edidit tibrum contra me Cf Paulum Eberum, in qno ualde uitua pcrat

pcrJt ßudid doUrmdrum, ut hoc perfuddeafj^-c* clefîdm non coHigi miniftcrio le£i£,feu duditte cr cogiat£ dodr'mæ, fed prim rapt mentes £nthuß=gt; dfmis, poflcd leftionem feu cogitdtionem feriptte doârinie dccedcre,qult;e dlijs oflenddt iüosddfld^ tus, Itd inuertitur ordo, quem Pdulus trddidit, Qttomodo credent, nißdudidnt. Codccrudtdutent itte Stenchefeldidnus longdm Khdpfodidm teflb tnontorum ex Scriptoribus ueteribus GT recenti= bus qult;e dicunt dVeo mentes ittufirdri,ïd temur, Oquot; femper nos profeßos effe, GT feriptd nofird oflendunt, zx oftendimus m quotidiund ïnuocdtione. Agimus grdtids aterno pdtrfguoi mißt Tilium c^uiproferret Eudngelium exdreano conßlio diumiatis. Sed is uult notdm eße hditc uocem doilrmte, per hdnc eü efficdx in cordibus, ßcut pldnißime dicitur, de externo miniflerio: Qi^onwdo dudient, niß prlt;edicdtum fucrit, Et de feriptd doârind Efdids inquit, Ad Lcgcm GTdd Teßimonium. Eiclent fdndtici confoldttonem ne= ceßdridm, cum indubitdtionibm Gr doloribusdb* ducunt nos d feriptis promißionibus. Ncc docent in eis dgnofcenddm eße uolimtdtem D«, cr ed* runi cogititione ßdem erigenddm. Sed de hdc controuerßd rurfus alibi dicemus.

Tienne obiter hdc intexui, ut conßrmem hdc tegentes contrd doélfnue uituperdtores. Oro dutemßos Principes, ut GT ipß fud dutoritdte peßes iUds Ecelcß£,qult;e doürindm Gr mintßeri-

ioj-y ttmin eonlemltmt acUtfcunt, rcprirMnt,0'^pro=‘ pagationem doär'mlt;e, cr minifterij publia con^ fcruationem tidiuucnt,ficut eispriecc^umeR cuin dicttur:Et nunc reges mteUigite. OfculdminiFis Hum. Aperite porM Principes ucflrM. Item reges erunt nutritores tui. Te quidem iüuflrißU me Dux cum fontes doürince Tcclejid: ipfe legäs, er doürindrum initid foelie iter didicer is,er telligds tieceffariitm ejfe Tccle/iie Imgudriim er Honeftdrum artium cognitionem Jfero non defu^ .. turum ejfedifcentibus, er Deitw: oro, ut te feruet er gubernet. Oro etiant meos commilitones, ut concordum itment, quig er Deo gratu eR,(T omnibtu nobis necefftria, er principum benefit centidfit inuitdt. Tt uidemus qudm multi hoftes undiq;P.ccleßdm oppugnent. Aduerfushoscoiu* iundione nobis opus e^. Beffdrion cum Principes dd concordidm hortdtur, ut reprimere Turcos pofmt,m),rrdt hunc Apologam.BeUum erat inquit inter lupos er cdnes, Cumqs nuncidtum effet lus pis, uenire ingentem exercitum ednum dd Idce^ Tdndos lupos,miffus eftJfcculdtor unus ex uetulis lapis. Hic diligenter confiderdto boftili dgmine redit,er reiiuncidt, effe quidem multitudincm cd^ num longe mdiorem, qudm ftt Ittporum. Sed bene /ferdndum eftè, quid uidcrit multds ejfe dtftimili^ tudines colorum in ednibus. Hdc uoce conftrmdti lupinon cedebdnt,fed dißimiles facile pellipojfe fßerdbdnt»

Eodettt ïiwdo nunc de «obw triwmphos dgunt Staphüus,CAnt/iut er alij 'mfa£lionc Papiftica. Oro dutem. filium Dei Dominum noflrum lefum Chriflum, ut tus guhernet, fuciut ut omnes 'm tuflrisEfclefljsunumfimus mipfo.Sitautem er '■ * intwbisfludumtuendæconiunâionist Htecdd • te fertpfi iBuflrißime Dux, ut puhlica fludüi tibi commenddrem. Bene uale lüuflrißime Pritteeps. Witebergx Cal,Septemb. Anno t ï T